-ocr page 1-

WS3M

(�

GROOT

fPLACAE,T>BOECK,j

JDePlacaten a^ Ordonkantien

\<yajnL� ��-��^�. HEEREN Shtivn^o

J Generaal ^Y^emghJ^^McderLutdai, eadt\

ïahuidc Ed: Groot Mo^. HEERE1ST<ftafea^'

CP^ Hollandi tvruL� Wtfb-YrieflanMso,

Miifaaders Vtmde Ed: Mog: MEEREN

IN S ' GKAVEU - HA GE,

'Moj.�Meeren Stttttt &enerael Jer Vereen^kJeJ/eJerlandeil�^
tê/ule by Je irfeetuwun r^jty&nj/iUeirantlaCéi/s'nut.
� 'Wbuh', órJamrti.Jhwlersvanle 61' .Oteet JltyJ&êrerL�
StaüA vati

1 1

�� r-

1664..

^vm \

"",' i

jj_il#<w«

'"^S#\�

f -

>wm

-ocr page 2-



			VAK 4 f- ��- ^"<5 GROOT PLACAET-BOECK, *Vervattende dt->* PLACATEN,ORDON- NANTIEN ende EDICTEN *VANDE* Doorluchtige, Hoogh Mog: HEEREN STATEN GENERAEL der Vereenighde Nederlanden: E H D � *Vande Ed; groot Mog: HEB%E3^ STATER* *wto HOLLANDT ende WEST-FRIESLANDTj* Midtfgaders vaniê Ed: Mog: HEEREN STATEN van ZEELANDI fVaer bjf noch ghevoeght t^ijn eenige Tlacaten vande voorgaende (jrayen endeTrincen derfeher Landen, voor foo veeldeJehe als noch in gebn^c^ijn. BYEEN GEBRAÓHT Door M" CORNELIS C � U, Rechts- geleerdo. *Hêl' TW8SI>8 DSSL.*

		i'■-■".. . .."'->■■ -t ' � \'޷\ ^�Lt}�>'* IN 'sGRAVEN-HAGE, By Hillebrandt van Wouw, Ordinaris Druckcr vande Ho: Mo: HEEREN STATEN GENERAEL der Vereenighde Nederlanden; *Ende by de Erfgenamen vaiwylcn Hillebrandt IacobiTz van Wouw, Ordinaris Druckers vande Ed: Groot Mog: HEEREN STATEN van HOLLANDT ende WEST-VRIESLANDT.** Anno 1664 Met Trbtiegk,*

-ocr page 3-



		�5 <��^^�� ^3�� �^^<��<��˷��^^ jH* 3 ~~■"' "~~ ~~'�"~~* ~~'" ' '~~ -----------------------"�»--------------------------------1------■------------r~~------~~�:------------------------______ " öO* déitL-» '�-^u «� -»-■' -■ __ _ /,■;.-. 'ij[�; ,.};>ii :;;�2^�: � '■^■."'�Er-R. �* vj «. . j ,_; , j j , . .. � *, , . ^ _ ...'t:,, ? f s �** OetwilHfee Lefer, ^: Hier nevens gaet het Tweede Deel van het groot Placaet-Boeck, waer inne, volgen mijn eerffce voornemen, niet al- leene begrepen zijn dOrdonnaiitien ende Placaten de Militie ende d adminiftratie van Iuftitie in'tgenerael concernerende, maer oock- vele particuliere , ende diekwils een Plaetfe alleen raeckende Edi&en, Traéta- ten ende Odtroyen: onder andere mede de Conditien ende Articulen waer op eenige Voorname Steden ende Sterckten onder defenStaetgereduceert; ooek me- nichvuldige Oétroyen , waer op verfcheyden Landen ende Polders vande Zee bevrijdt zijn gewerden, daer inne ick raetfaem ghevonden hebbe wat liberaelder te wefen ₅ vermidts de felve divers, ende verre de meeile daer van noyt door den Druck gemeen gemaeckt zijn. Ben oock ghenootdruckt geweeft een Byvoughfel van eenige Placaten , Ordonnantien ende Tractaten te laten volgen ₉ foo omme te konnen fuppleren d'Ediéten, die op nieuws geëmulgeert ofte gealte- reert zijn,tïedert dat het Eerile deel van dit werck * iij gedruckt

-ocr page 4-



		gedruckt was -, als om dat eenige Odonnantien ende Placaten my wat later ter hant quamen, waer by gevoeght oock eenige particuliere Aften ende Reglementen ₃ de welcke fchenen niet onaenge� naem, maer by veelen begeert te iullen wefen: ioo is den Aenhanck ofte Byvoughfel van dit Werck vry , ende boven mijn vermoeden, aengegroeyt. Particuliere ordre, anders als die vanden tijt,heb- be daer in niet konnen honden -, Doch werden de materien in het Regifter by den anderen ghevon* den . Hebbe oock noodich geacht een Regifter van alle de Placaten, Ordonnantten, Reiblutien en ander Aften inde beyde Deelen begreperi _% op pr- dre des tijts,behalven die vande Materien en Titu- len, te laten volgen, op dat de felve des te lichter ibuden konnen gevonden werden. Verhoope daer mede geen onaengenamen dienft aen't Gemeene befte, volgens mijn fchuldige plicht, ghedaen te hebben. Vaert wel. CoRNELIS C � U.

-ocr page 5-

� � � ü L E �

In 't Vierde ende Vijfde Boeck begrepen.

Inflruitie voordAdmiraliteyt, 1^30

Inftruftien de Militie concernerende, 3x1

Jurifdiitie en Territoriale Superioritey t, 11 yz

dminiilratie van Juflitie , Inftruftien,

CoJum68z
Adminiflratie vande Vivrcs en Ammu-
nitie van Oorloge, 471
Admiraliteyts Inftrudtie, 1530
Advancement vande Rolle, 1067
Advocaten, Procureurs, Notarifen ende Deur-
vvaerders , 13 Si
Afdoen van Sauvegarden, 47
ArticuJen van 't overgaen der Steden, 590

Bevrydinge vande Binneflroomen ende Rivie-
ren , 481
Boots-volcks moetwille, 498
�------ Pardon, 315"

Commercien en correfpondentien met Vyanden
verboden, 43

Confifcatie van Vyanden goederen, 31

Coopvaerdye - Schepen fonder Convoy niet te
varen, 491

Correfpondentien en Commercien met Vyanden
verboden, 43

Deurwaerders, Notarifen, Procureurs en Advo-
caten, 1381
Dienften aen vreemde Potentaten verboden, 291

Krijghfluyden ordres,
- -■- Eeden,

162,321,447
266

Landts Middelen hoe te innen,
Leger-fchepen, Wagens en Paerden

1127
371

Middelen van 't gemeene Lant hoe te innen, 11 27
Militaire Difcipline, 162

------ Eeden, 266

■�� Ordres, 321,447

Monileringe en Wapeninge der Soldaten, 210

Neutrale Perfoonen, 153

Notarifen, Advocaten, Procureurs ende Deur-

waerders ,

1381

Onderhoudt van Dijeken en Wegen, &c.

■------' van Fortificatie en Zee-wercken,

------- voor verminde ter Oorlogh,

Oorloghs Ammunitie en Vivres,

�------� oorfaecken ,

1559
463

491
471

Oorlogh-Schepen mogen geen Koopmanfchap-
pen voeren, 494

Ordonnantien vande Hoven van juflitie, 1483

Dijckagie Rechten,
Difcipline Militaire,
Doortochten van Krijghs-volck,

1559
i6z

Ordres voor Militaire,

321,447

Pardon voor Bootfvolck,

166

Eeden voor de Militaire,

Fortificatie Wercken,

Foules en uy tloopen der Soldaten,

Gemeene Middelen hoe te innen,
Goederen der Vyanden te confifqueren,

Pafpoorten en Sauvegarden ordre,
�� Afdoen,

------■ Infradtie,

Privilegiën en Handtveflen,

6₉

6f7

463

Procureurs , Advocaten , Deurvvaerders ende
Notarifen, 1381

112,7
3¹

Rivieren te bevryden,

Rolle, en 't advancement van dien,

481

1067

657

Handtveflen en Privilegiën,

Hoven van Juflitie particuliere Ordonnantien,

1483
I.

Infraftie van Sauvegarden en Pafpoorten, , 87
Inflruclien op d'adminiftratie van Juflitie, 682

Sauvegarden ordre, 69

------ Afgedaen, 47

------ Infradtie, 87

Schepen van Oorlogh geen Koopmanfchappen
over te brengen, 494

Sol-

-ocr page 6-

-ocr page 7-



Colum ι * > HET V I E R D E - Β O E- C Κ, Vervattendo Se Ρ L Α C ATEN die het Crijghfook^ ende den Oorloge fio te Lande als te Water , met het gunt daer verder toe fpe&eert, concerneren� DEN EERSTEN TYTEL Behelfende eenige Placaten, Ordonnantien ende De- claratien die d'oorfaeeken vande Oorlogen uytdrucken, ende verfoeck aen d'Overheerde Provinci�n doen, haer niette Ge�nieerde te voegen^. HET EERSTE DEEL. Placaten ende.Declaratien vande STATEN G E Ν ER Α E L. D En Lefer gelieve hier als hetprincipaelfie Placaet voor geinfereert te houden datvanden ±6julij 1581. inhet eerfle Volumen, inden eerfien Tytel, inde %6 Colum, ende vervolgens ghedruckt, alwaer verhaelt werden de meej�e redenen die de Staten tot het aennemen der Wapenen tegens den Coningh van Spangien en fijne Adheren' ten gedrongen hebhen. 1. Placaet ende Ordonnantie, daer ty die van^Brugge ,ende Lattdc^ vanden Vrye, ende andere, houdende de party e vanden Koningh van Spangien, verklaert worden Vyanden, ende verboden met henlieden te handelen, trafficqueren, ofte eenige correfpondentie te hou- den: Ende bevolen annotatie, opfehrijvinge, faififfement, toeflach ende denuntiatie te doen vande roerende ende onroerende goederen, midtfgaders vande aftie ende het reeb den voorfeyden Vyanden toebehoor ende ende competer ende. In date den vierden Junij 1584.

	Ig�jj E Generale Staten der OOM R^eunieert^^e Nederlam � yjr& �che Pms intien,AIJen ψ& den geenen die defe � tegenwoordige fullen ml fien ofte hooren lefen, i^pj feeckerlijck door het H] fchrijven vande Magi- IB~~BsaM~~BMB Si ftraet der Stede van Brugge , ende Lande van den Vrye , ende an- derfints tot onfen grooten Jeetwefen ghenoech- faem zijn verwittigt, dat de felve, niet tegenftaen- de alle goede waerfchouwingen , vermaningen ende aenbiedinge van alle mogelijcke hulpe ende aififlentie van onfent wegen henlieden ghedaen ende aengeboden, door bedriegelijcke perfuafien vanden Vyandt, tot haer uyterlijcke ruine ende verderfl�nhTe, hen hebben vervordert, tegens den
		eedt ende verbondt met ons aengegae/i, ende fo� folemnelijck geflooten ende befwooren, te treden in handelinge ende Tra�taet met den Prince van Parma,uyt den name des Coni/ighs van Spangien, met fijne Aenhangers, Vyanden vande ware Chri- ilelijcke Religie, ende vande Vryheyt, Privilegi�n ende welvaert des algemeerten Vaderlandts, ende dienvolgende met den felven te accorderen, ende alfoo hen van de Ge�nieerde Provinci�n te dif- membreren ende fcheyden, ehde daer by hen fel- ven opentlijck onfe Vyanden gemaeckt ende ver- klaert. S O O I $ Τ, dat Wy 't felfde aenge- merekt, by rype deliberatie hebben verklaert, en- de verklaren by defen, de voornoemde Stadt van Brugge, het Landt van den Vrye, ende alle Bur- gers ende Inwoonders der felver, van wat con- ditie ofte qualiteyt die wefen mogen � hen felven afgefondert hebbende van ons, voor Vyanden der voorfchreve Ge�nieerde Provintien, foo verre fy Α hen

-ocr page 8-



				:. �.Tic. �.Deel. 4 donneert fal worden. Ordonneren ende bevee- len voorts allen den geenen die houden, befitten, inbewaerniil� hebben, fchuldigh zijn, ofte weten eenige dingen toebehoorende den geenen, hou- dende onfe tegenpartye, wie dat de felve zijn, dat fy terftont ende binnen drie dagen ten alder- langhften nae de publicatie van delen, te komen feggen, verklaren ende aenbrengen den principa- len Officier vande plaetfe van hare refidentie, mitfgaders den Ontfanger oft Rentmeefter aldaer, al 't geene dat fy in hun handen, macht oft ghe- bruyck hebben, oft dat fy den felven fchuldigh zijn,uyt wat faecke dattet zy, ofte yemanden we- ten die den geenen onfe tegenpartye houdende, fghuldigh mach wefen. Verbiedende ende interdicerende allen Ingefe- tenen defer Ge�nieerde Provinci�n, oft andere in defe Landen frequenterende ofte refiderende, ee- nige betalinge oft leveringe te doen aen fulcke onfe voorfchreve Vyanden, of hen Aenhangers, 't zy Steden, Gemeenten of particuliere Perfoo- nen , refiderende inde Plaetl�n die van ons ghe- fcheyden ende gefepareert zijn, op pene, amende ende boete van 't felve andermael te moeten beta- len , en tegens die 't M\e verfwegen fouden heb- ben , oft in ghebreecke waren de voorfchreve de- ' nunciatie te doen, foo veel te betalen voor boete en amende als de fchult, oft weerde vande voorfz v&rfwegen goederen ofaitienbedragen fal: van vvjelcke peynen, boeten ende amenden wy willen dat den Officier die de executie daer van doen fal een vierendeel fal hebben , ende die de voorfz overtredinge ofte verfwijginge aenbrengende, oock een vierendeel, blyvende 't furplus tot pro- fijte vande gemeene faecke. Ende ten eynde dat van defe jegenwoordige Ordonnantie niemandt onwetenheyt en foude mogen pretenderen, Ontbieden ende verfoecken wy den Staten vande refpeclive Ge�nieerde Pro- vinci�n, terftont ende fonder vertreck defe jegen- woordige te doen kondigen, uytroepen ende pu- bliceren alomme binnen de Steden ende Plaetfen van defe Ge�nieerde Nederlandtfche Provin- ci�n , daer men ghewoonlijck is uy troepinge ende publicatie te doen. Bevelende voorts dien Advo- caten ende Fifcaels, Procureurs Generael, ende allen anderen Officieren ende Jufticieren der voorfz Landen, defe nae te komen ende t'onder- houden , ende tot onderhoudenifle van dien te procederen ende te doen procederen tegens den overtreders by executie van de peynen voorfz, fonder eenige gunfte, difllmulatie ofte verdrach, op privatie van hare Officien: Alfoo wy ten dien- fte vanden ghemeenen Lande 't felve noodigh be- vonden hebben. Ghedaen in onfe Generale \^ergaderinge tot Delf, den vierden dach van Junius, in 't Jaer onfes Heeren vijftien-hondert vier en tachtich. Ter Ordonnantie vande Generale Staten voorfz. M. d'Henmn. x. Pla-
		3 PIacateti_>. 4-Boec hen blyven houden binnen de voorfchreve Sradt ende Lande, oft andere Steden oft Plaetfenwe- fende onder 't gebiet vanden Coningh van Span- gien,oft van fijne Aenhangers,hebben daeromme verboden ende geinterdiceert, verbieden ende in- terdiceren by defen allen ende eenen yegelijcken van wat ftaet, qualiteyt, natie, fexie ofte conditie die zy, onfen Onderfaten ofte andere in defe Ge- �nieerde Landen refiderende , eenich verftant, correfpondentie ofte pra&ijcque te kouden ofte te ghebruycken met de voorfchreve van Brugge, vanden Vrye, haerlieder Aenhangets, ofte andere partye vanden Vyandt houdende: Midtfgaders eenige Brieven, bootfchappen, tydingen, berich- tinge, condtfchappen ofte advertiiTementen van hen te ontfangen, ofte aen hen te fenden, noch oockmetVidtualie, Proviande ofte Geldt byte ftaen, gunfte, hulpe, ofte affiftentie te doen oft bewyfen, directelijcken ofte ihdire&elijcken, in wat maniere 't felve foude mogen gefchieden, op })ene van geacht ende ghehouden te werden voor ien Mede-plichtige of Aenhangeren , en over fulcksmetterdoot gheftraftte worden, en confif- catie van goederen, foo verre dat yet ware tegens den dienft oft den welvaert van de Ge�nieerde Landen, Steden oft Leden van dien, ende op arbi- trale peyne ende boete, Indien de voorfchreve bootfchappen, contfchappenoft advertiiTemen- ten niet en tendeerden tot naedeel van onfen dienft, en prejuditie vande felve Landen: Met welcke ftrafte ende punitie willen wy infgelijcks dat gecorrigeert ende gepunieert fal worden, de Bode ofte andere die de voorfchreve tydingen, Brieven of advertiiTementen wetens over ghedra- gen fullen hebben. Ordonnerende voorts meer, in gevalle eenige weten , waer fulcke Perfoonen in defe Ge�nieerde Provinci�n zijn, of hen ont- houden, die tegens ons,onfen dienft, welvaert en- de rufte vande voorfz Landen yet gedaen oft ghe- practifeert hadden, dat fy de felve vangen ende aentaften indien 't doenlijcken zy, des neen, die fecretelicken aenden principalen Officier vande plaetfe van hare refidentie terftont aenbrengen en te kennen geven, om ghevangen en geftratt te worden naer behooren, op pene tegens die geene die hen daer inne niet en fullen behoorlick geque- ten hebben, van fulcke punitie, 't zy metter doot oft andere extraordinarife, als de faecke vereyf- fchen, ende 't bedroch ende 't quaet vanden over- treders verdienen fal. Ordonnerende voorts by defen allen Officiers, Baillius, DroiTaten, Amptmans, Schouttetthen, Provooften, Ontfangers ofte Rentmeefters vande Domeynen oft Conhfcatien, ende allen anderen dien 't behooren fal, dat fy de roerende ofte on- roerende goederen, mitfgaders de fchulden ende a�tien den voorfchreven van Brugge, Lande van den Vrye, ende* heure Aenhangeren onfe Vyan- den competerende, foo wel de geene toebehoo- rende de Steden, Dorpen ende Gemeenten, als particuliere Perfoonen, opfchrijven, annoteren ende toeilaen, om tot behoef, profijt en oorboor vanden geenen dien 't behooren fal, bewaert ende geconferveert, ende anderfmts daer mede gedaen te worden, foo naemaels by ons def halven geor-

-ocr page 9-

5 Oorfaecken van d'Oorlogen_>, 6cc.

α. Placaet, tegen die van Venlo* In date den negenden f ulij 1586.

nen, ende onder haer�eder Jurifdidien refpe&ive
eenighfints fullen bevonden zijn, by onderfoeck
ofte anderfints, te apprehenderen ende faiferen,
onder pertinenten ende behoorlijcken Inventaris,
onderteeckent by ghefwoorene Secretaris ende
Griffier vande Steden ende Plecken daer die voor-
fchreve goederen bevonden fullen werden , foo
verre 't felve als noch niet gedaen en is, midts dat
de felve Officieren, ende alle andere die eenige
der voorfz goederen fullen aenbrengen,vande fel-
ve genieten fullen fulck part ende aendeel, als by
voorgaende Placaten ende Ordonnantien hen int
gelijcke toe gheitek is geweeft. Overfendende de
felve Officieren aen ons in tyde haerluy der gebe-
fonjeerde, om 't felve gefien by ons daer in voorts
ghedaen ende gheordonneert te werden naer be-
hooren. Ende op dat niemant hier van ignorantie
en pretendere , ordonneren ende beveelen den
Stadthouder, Cancelier ende Raedt des Landts
ende Hertoghdoms Gelder ende Graeffchap Zut-
ph�n , Stadthouder, Prefiflent ende Luyden van
denHove Provinciael in Hollandt ende Zeelant,
Prefident ende Raedt des Landts van Utrecht,
Stadthouder, Prefident ende Raedt van Vriellant,
Stadthouder van Over-YiTel, ende allen anderen
Officieren ende Jufticieren vande gheaflocieerde
Steden, defe tegenwoordige onfe Letteren van
Plaeate alomme binnen den voorfz Landen ende
Provinci�n te doen publiceren,daer men gewoon-
lijck is publicatie te doene , procederende ende
doende procederen tegens den voorfz Borgeren,
Inwoonderen ende hare goederen , in manieren
voorfz,fonder gratie, faveur, diffimulatie ofte ver-
dragh: Des alioo te doene met datteraenkleeft,
geven wy u ende den voorfz Officiers een yege-
lijck in 't fijne volkomene authoriteyt endefon-
derlingh bevel. Ontbieden ende bevelen eenen
yegelijcken dat fy u ende henluyden 't felve doen-
de verftaen ende obedieren, want wy bevonden
hebben fulcks tor dienft vanden Lande te behoo-
ren. Gegeven binnen der Stadt Utrecht den ne-
genden Julij Anno 1586. Was geparapheerr,
/f"� Onderteyckent, R. Leycefler. Noch leger
ilondt, By Ordonnantie van Sijn Excellentie.
D. Burchgrave.

O Β Β E R T, Grave van Leycefter, Baen-
derheere van Denbigh, &c. Lieutenant
van hare Majefteyt van Engelandt, Gou-
verneur ende Capiteyn Generael der Vereenigli-
de Nederlantfche Provinci�n, Allen den geenen
die defe tegenwoordige lullen fien ofte hooren
lefen,Saluyt. DOEN TE WETEN:Alfoo
de Borgeren ende Inwoonderen der Stade Venlo,
vergetende alle Unien ende Verbonden die fy met
de Ge�nieerde Provinci�n gehadt hebben, tegens
alle eere, plicht ende vromigheyt, in korten da-
gen herwaerts hen ghevoeght ende begeven heb-
ben onder 't ghebiedt der Spangiaerden ende hare
Adherenten,Vyanden des gemeenen Vaderlants,
dooronbehoorlijcke ende verraderlijcke midde-
len, ende fonder tot fulex gedrongen ofte eenoot-
faeckt geweeit te zijn, ende dat fy diverfche Wa-
ren, Koopmanfchappen ende andere goederen,,
hebben binnen defe voorfz Ge�nieerde Provin-
ci�n , toebehoorende de voornoemde Borgeren
ende Inwoonderen, die wy over eenige dagen ge-
lafl; hebben , aende Officieren ende Magiilraten
van diverfche Steden te faiferen ende ftellen in be-
warender handt, begeerende voorder daer op te
voorfien naer behooren. S O O 1S Τ, dat Wy,
hier vooren hier op gehadt hebbende 't advijs van
onfen feer lieven ende beminden Neve de GraVe
van Meurs, ende Stadthouder des Landts ende
Hertoghdom Gelder ende Graeffchap Zutphen,
&c. midtfgaders van onfeoock feer lieve ende be-
minde de Raden van State nef��ns ons wefende,
verklaert hebben ende verklaren by defen , de
voorfz Borgeren ende Inwoonderen vervallen te
zijn in crime van perduellie, ende dien volgende
ghehouden te fullen werden als Vyanden vande
gemeene faecke ende Ge�nieerde tanden, oock
alle hare Have ende goederen, roerende ende on-
roerende , a&ien ende crediten, die e�nichfints in
defe Landen te bekomen fullen wefen, gheconfif-
queert: Laftende ende bevelende den Rentmeefle-
ren ende Ontfangeren vande Confifcatien, ende
allen anderen Officieren refpe&ive , de voorfz
goederen ende de Perfoonen vande Borgers en
Inwoonders, die hier naer uyt de voorfz Stede
fonder onfen wete ofte confent fullen verfchij-

3. Placaet,Waerfchom ende Fermaninge Jegens deTlacaten ende Bete*

/en onlanghs in Brabant, ter ordonnantie van Grave Pieter Emeflvan Mansfelt, hem dragende ah
Stadthouder, Gouverneur ende Capiteyn Generael vande Neder/anden,uytgegeven,geptdticeert ende
ten deelegheexecuteert, op 't hreecken vande Quar tieren ende Sauvegarden, In date den/even en
twintigkflen Februarij 1593.

proceduyren, het moorden ende ombrengen van
ontallijcke onnoofele Menfchen , het bederven
ende ruineren van foo fchoone Quartieren, van
Landen, Steden ende Dorpen der Nederlanden,
alles alleenlijck om hare tyrannifche, hooveerdige
ende abfolute heerfchappye over de confeientien,
Lichamen ende goederen , inde felve Nederlan-
den te planten, willende de Nederlanden, Steden

Α ij ende

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
Alfoo uyt verfcheyden handelingen, ge-
druckte bevelen ende gheboden, by de ghemeene
Vyanden in de naefte twee Maenden uy tgegeven,
volkomelijck blijekt, dat fylieden (hen niet ghe-
noegende met de groote ende wreede tyrannifche

-ocr page 10-




	PIacaten~>. 4,Boeck	8 met ons in eenighey t te willen begeven tot de ge- meene refiftentie van 't voorfz ichadelijck ende befwaerlijck voornemen , (daer uyt in'teynde niet anders als een geheele vervvoeilinge der lofT�- lijcke Nederlanden en kan volgen) ende tot ghe- meene hanthoudinge vande lof��lijcke Refolutie ter contrarie inde Nederlanden genomen, gheap- probeert ende ghefavorifeert by de principaelile Potentaten vande Chriflenheyt: daer door niet alleen de Nederlanden , en alle de Ingefetenen van dien, feer korts tot haren ouden welilant, in't gebruyck van hare gherechtigheden ende goede- ren , in de recuperatie van negotiatie, hanteringe ende Manufacturen, ende generale vrye conver- fatie, ontwijfl�lijck doorGodts genade konnen gebracht w.orden,maer oock alle de Nagebuyren, als Duytfch-landt, Vranckrijck, Engelandt ende andere, hen tegens de voorfz ghemeene tyranni- fche ende hooveerdige heerichappye fullen in meerdere verfeeckertheyt vinden: Wy willen den felven, tot het voorfz loff�lijck ende hooch-noo- digh werck geneyght wefende, volkomelick ver- feeckeren van oni� oprechte goede meyninge, tot onderhoudinge van vaile ende onverbreecke- lijcke eenigheyt, vrientfchap, ende van alle het geene van goede geallieerde Vrienden ende Nae- gebuyren te wenichen is, Ende alfoo wy onna- tuyrlick bevinden, dat de bevechtinge der Span- giaerts vande gemeene vryheyt der Chriflenheyt, ende fonderlinge vande Nederlanden , felfs by den Gebooren vande Nederlanden , tot bederf, verdruckinge ende ruine van haer eygenVader- lant, van haer eygen felven, hare Vrouwen, Kin- deren ende Naekome�ngen, ende tot een eeuwi- ge blaeme ende fchande voor de poileriteyt, wort ghehanthavet, ende oock met de Wapenen ghe- voordert: Soo verfoecken ende vermanen wy alle Ingebo.oren vande Nederlanden,de Wapenen die fy'tegens haer Vaderlandt, ons, haer felven, ende hare Vrouwen, ende Kinderen , onder de Spaenfche heerichappye ghebruycken, van den eerilen Aprilis naeilkomende, ai te leggen, ende te verlaten, alfoo wy den felven daer nae geen quartier en dencken te houden.,ofte gedoogen ge- houden te worden, maer als Vyanden te tradie- ren ende doen tra�teren: Gelijckwyoock ver* flaen-.te doen de principale Autheurs vande voor- fchreve. gemeene heerichappye, mitfgaders de In- gefetenen vande Plaetfen ende Dorpen, die hen, volgende de voorfz Miilive ende Placaten, tegens het Volck van Oorloge defer Landen in wapenen ende refiilentie gheilelt hebben, ofte die hen met Wapenen ende Schantfen ofte anderfins namaels fullen itellen: ofte de redelijcke contributien, daer op fylieden van defe zyde geilelt zijn, ofte geilelt fullen worden, fullen weygeren te betalen. Ver- flaende niet te min dat onfe Ordonnantien, op de difcipline Militaire; op 't uyt-trccken vande Sol- daten $ tegens de exceilen vande Vrybuy ters; en- de andere onbehoorlijcke handelingen van onfen Volcke van Oorloge, gemaeckt, haer vigeur eride eff�& fullen forteren, ende alomme achtervolght worden. Ende ten eynde niemant van defe tegen- woordige hebbe te pretenderen eenige ignoran- tie , foo ontbieden ende bevelen wy daeromme onfe feer lieve ende beminde, de Staten ofte hare Ge-

ende Luyden van dien, in 't generael ende parti- culier, van hare lof��lijcke Vryheden, Privilegi�n ende gherechtigheden, berooven) van meyninge zijn (uyt haren ouden ende natuerlijcken haet, regens de Nederlanden, ende de goede Ingefete- nen van dien) den eerilen wreeden ende bloet- doriligencours (die inde naeilejareneenighfints gemodereert is gheweeil) te hervatten: Ende dat overfulcksbyfeeckeregedruckte Miffive op den name van Grave Pieter Ernft van Mansfelt, hem dragende als Stadthouder, Gouverneur ende Ca- pitevn Generael vande Nederlanden, den vijfden Januarij laetilleden aenden Vice-CanceJier ende Raden van Brabandt ghefchreven, ende in druck uytgegeven, eenfamentlijck den Placate inde feU ve Mifiive gementioneert, met der daet het quar- tier voor het Volck van Oorloge, in dienile defer Landen wefende, ghebroockenwort: ende den. Huylluyden bevolen hen op te ruilen, oock Schantfen te maecken regens 't voorfz Volck van Oorloge �. Ende tot nadeel van den Geeilelijcken, Adellijcken ende Burgerlijckenilaet , oock tot ruine vande Arme Huylluyden, verboden ende bevolen wort op lijf-ilrafl�, van defe zyde geene Sauvegarden te halen ofte te ghebruycken: ende volgens geordonneert,dat alle de gene die geboo- ren zijn uyt de Steden ende plaetfen onder haer- lieder gewelt wefende, ende de Wapenen voor de Vryheyt vande gemeene faecke der Nederlanden voerende, doot geilagen, ofte door Beuls handen om-gebracht tollen worden: Mitfgaders vele eh- de verfcheyden andere poindlen uyt den voorfz ouden haet, tot notoire tyrannye ende moetwil- lige bloet-vergietinge ilreckende. Ende dat ons (die foo vele jaren voor de gemeene Chriitelijcke faecke , ende voor de vryheyt der Nederlanden, ende de goede Ingefetenen van dien,van alle qua- hteyten in 't generael ende particulier ghedaen hebben, 't geene met goede moderatie ende dif- eretie, fonder yemant buyten reden te offenferen, doenlijckisgeweeil) alfulcke proceduyren ilaet te bejegenen, fonderlingein deie ghelegentheyt, dat alle de Werelt volkomentlijck weet, waer toe de voorfz ghemeene voor-genomen tyrannifche hooveerdige ende abfolute Regeeringe is Ilrec- kende, namelick, om niet alleen de loftelijcke Ne- derlanden, ende de goede Ingefetenen der felver, maer alle Nagebuyren, als Duytfch-lant, Vranck- rijck,Engelantende andere, de felve te onderwer- pen: Ende dat over fulcks een yegelijck als nu billick behoort gemoveert te weien, om alle mid- delen, tot handthoudinge van onfe Joff�Jijcke in- tentie, tegens het voorfz befwaerlijck ende fcha- delijck voornemen, met ons te employeren. SOO IS Τ, dat Wy by deliberatie van den Rade van State der voorfz Vereenichde Landen, goetghevonden hebben, bydefen ernilelijckte vermanen ende vriendelijck te verfoecken allen ende eenen yegelijcken, foo Geeilelijck als We- reltlijck* van wat ilaet de felve mogen zijn, als noch met ons in dadelijcke eenigheyt ende ghe- meene defenf�e vande voorfz vryheyt niet getre- den wefende, op de plicht ende verbinteniff�,daer mede fy haer Vaderlandt, haer felven, hare Vrou- wen , Kinderen ende Naekome�ngen, verbonden zijn, te willen letten, ende 't felve doende, haer

-ocr page 11-

Oorfaecken van d

is uytroepinge ende publicatie te doen. Gegeven
in 's Graven-Hage den feven en nvintighften Fe-
�bruarij Anno 1593. Was gheparagrapheert,
C. Aernfmd, *** Onder {tont, Uyt bevel van myne
Heeren de Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden. Ter Relatie vanden Rade van State
derfelver. Ende onderteyckent, G. Gilfin.

Gedeputeerde Raden, StadthoudersvandePro-
vinci�n reipedive van Gelderlandt , ende her
Graeffchap Zutphen, H�llant, Zeelant, Utrecht,
Vriellandt ende Over-YiTel, ende alle andere Ju-
fticieren, Officieren ende Dienaren, des verfocht
zijnde, dat fy defe alomme doen verkondigen,
uytroepen eiide publiceren, daer men gewoonlick

<iAende hoogh ende wel-gebooren, Eemeerdige, Edele, Erntfefle, hoocb-

geleerde, wyfe, voorfiemge,[eer difcrete Heer en,goede Vrunien ende Nageluyrenje Prelaten, Prin*
een, Graven , Heeren, Edelen ende Steden vanBralandt, Vlaenderen, Artoys, Henegouwe, Valen-
dien, Ryffel, Douay,Orchies, Namen, Dornixe, Dornick ende Mechekn, Reprefenterendede Staten
- der Nederlanden onder de Spaenfche ofte Eertz-Hertogen Regieringe ,ende aenden /elven Heeren,
f [amen ende in 't hyfonder. In date den fevendenJuni] 1602.

Hoogh ende wei-geiooren, Eerweer-*

dige, Edele, Erntfefle, Eerfame, Hoogh-geleerde,
■ mjfe, voorfienige, f eer difcrete Heeren, goede
Vrunden ende Nagebuyren:

Υ en twijfl�len niet, of uwe Excell. E. YV.
ende L. zijn noch wel indachtich , de
vrientlijcke vermaningen tot verfchey-�
den reyfen by ons aenden felven gedaen,flrecken-
de ten eynde uwe Excell. E. W. ende L. eens ry-
pelijck gelieven fouden te letten op 't voornemen
der Spangiaerden ende hare Adherenten, Vyan-
deri vanden welftant, Rechten, Vryheden, goede-
ren ende Perfoonen der Nederlanden, namentlick
�p haer origineel ende gewortelt, fchadelijck en-
de fchande�jck voornemen, omme in 't ghemeen
alle de Ingefetenen der Nederlanden, van allen
ftaten ende qualiteyten ten uyterften te ru�neren:
Ons en is niet onbekent (hoewel 't felve voorne-
men aldaer niet min als alhier ghelooft, ende voor
�iiwederfpreeckelijck gehouden wort) dat noch-
tans eenige van uwe Excell. E. W. ende L. eenf-
deels door heure natuyrlijcke goethertigheydt,
�enfdeels by perfuafien, tot ghevoelen gh�bracht
zijn, dat door der Eertz-Hertogen beleyt, ende
hare Hooglieden prefentie , de faecken fo�den
mogen gerecht, ende in betere poin�ten gebracht
worden: Maer aengefien wy van het continueren
des voornemens der Spangiaerts, ende hare Ad-
herenten , tot ru�ne ende onderganck der Neder»
landen,ende omme de felve voor altijts het Spaen-
fche Jock te onderwerpen, ende over der goede
Ingefetenen confcientien, Lichamen, Rechten en-
de goederen naer haren gevalle te heerfchen, vol-
komen kenniiTe hebben,ende dat 't felve door den
Eertz-Hertoge niet en fal konnen gerecht wor-
den, Soo en hebben wy ons met fulcken gevoelen
niet konnen conformeren, maer om uwe Excell.
E. \V. ende L. ende ons niet te precipiteren in ee-
nen feeckeren, gheiladigen ende irreparablen on-
derganck, mitlijaelijck beter ghevonden, met een
flantvaftigh gemoet te continueren inde lofl�lijc-
ke Refolutie,oorfpronckelijck by de voorneemfte
Perfonnagien ende Lidtmaten der ghemeene Ne-
derlanden , van alle ftaten ende conditien gheno-
raeri; Ende ons vertrouwende op de ghenadige
hulpe van Godt den Heere Almaclitigh, opte fa-
yeuren; giinileh ende ai��itentie vande Coniiig�n,

Princen ende Republijcquen, daer mede wy in
vrientfehap ende aliantie zijn, eenfamentlijck op-
te recht vee rdigheyt van onfe faecke, eene Godt-
falige gewenfehte uytkomfte der felver (voorne-
mentlijck door uwer Excell. E. W. ende L. toe-
doen, directie, ende inwendigh wijs beleyt in beu-
ren ftaet) met gedult af te wachten, ende ten feU
ven ef��dVe gewillighlick te dragen alle de fwarig-
heden, periculen, koften ende moeyten, die het
hanthouden van een foo Goddelijcke, loflelijcke,
eerlijcke, dienftelijcke ende nootlijcke refolutie
vereyfcht, fonder dat oock het fpottelijck, be-
driechlijck ende onweerdich tranfport der Neder-
landen op hare Hooglieden gedaen, ons heeft, oft
immermeer fal konnen bewegen tot eenige veran-
deringe , hebbende ten felven refpecte naer 't
voorfz tranfport, by onfe Brieven, ende monde-
linge communicatie met uwe Excell. E. W. L. Ge-
committeerden ghehouden, verfocht, ende feer
ernftelijckenvermaent, dat goede acht genomen
foude worden opten flaet der Nederlanden van
dier zyde, op 't beleyt van alle faecken van State,
ende Oorloge, foo binnen als buyten de Landen:
Ende vertrouwen indien 't felve met fuyvere 00-
gen ende ongepaffionneerde gemoederen in ghe-
fien ende wel bedacht werde, dat niemant foude
konnen oprechtehjek oordeelen, of'tvoor/zbe-
driechlijck tranfport was �nwederfpreeckelijck,
ftreckende tot een gewiil�n onderganck der ghe-
meene Nederlanden, ende van allen Staten ende
Perfoonen inde felve. Uwe ExceJi. E. W. ende L.
Hen, hooren, verftaen ende gevoelen datelijck het
geene aldaer pafleert, ende konnen lichtejijck af-
meten, wat voorder te pafl�ren apparenr is, Sulcx
dat wy onnoodigh achten daer van wijtloopich te
fchrijven: Alleenelijck willen wy uwe Excell.
E.W. ende L. alnoch feer vriendelijck verfpecken,
vermanen ende bidden, ernflelijck te letten opte
Joff�lijcke reputatie die uwe Excell. E. W. L. ende
onfe Voor-ouders, van over vele hondert Jaren
hebben verworven, ende tot onfen tyden toe, ons
tot een Richtfnoer nae-ghelaten, van te wefen op-
rechte Vooritanders ende Befchermers dervrye
ende gher�chtigheden der Nederlanden in 't ghe-
meen, ende der Lantfehappen, Leden, Steden en-
de Ingefetenen van dien in't particulier, ende te
overdenck�n oft den inhouden van't voorfz nul
ende onweerdigh tranfport, ende de handelingen

Α iij daer

-ocr page 12-



	e. t.Tit. ι�Deel. \% willen doen, dat fy (Meefters wordende) haeft oock feeckerlijck fouden nalaten) dat de Landen ende Ingefetenen niet alleen van Neeringe, wel- vaert, navigatie ende handelinge, maer felfe de drievierde-parten vande goede Ingefetenen van de middelen (tot haer onderhout noodigh) be- rooft, de principale Steden tot Duyf-huylen ghe- maeckt, de Dorpen ende platte Landen tot opten been vanden Volcke van Oorloge op-gegeten, uytgefchat,ende het Volck van OorlogeToo qua- lijckbetaeltwort, dat de muytinatie vande eene partye niet en kan gheftik wefen, of men is twee andere gelijcke ende quader te verwachten, ende dat tenlaetften ghefchapeu is, alles in eene forgh- lijcke defperatie te vallen : Soo bidden wy uwe Excell. E W. endeL. dat metter daet by de hant ghenomen mogen worden die nootehjcke reme- dien, ende namentlijck foo vele te gelieven te ef- fectueren , dat hare Hooglieden willen verftaen uytte Nederlanden te vertrecken, om te verkrij- gen een gerufter endeverfeeckerderpartage, als wanneer uwe Excell. E. W. L.' ende ons niet feer befwaerlijck en fal wefen de Spangiaerts en- de andere Vreemdelingen hen te doen volgen, ende van het befte deel Iiaerder Adherenten goe- de vroome Nederlanders te maecken. Ende of by eenige hier tegen onvermogentheyt foude wor- den voor geftelt, ende dat uwe Excell. E. W. ende L. defen cours niet feeckerlijck en fouden konnen nemen noch gebruycken, fullen de felve gelieven ter contrarie te gelooven, dat indien uwe Excell. E. W. ende L. voor fes Maenden ons met foo veel middelen ende penningen willen by vallen, als de helft vande oude ordinaris Quote vanBrabandt, Vlaenderen, Arthoys, Henegouwe, Valenchien, Rijil�l, Douay, Orchies, Namen, Dornixe, Dor- nick ende Mechelen,jegens 't geene wy door Go- des genadige toeJatinge, totte faecke vande Oor- loge dit Jaergherefolveert zijn te doen, ende de ielve hen willen ten opfien van hare Hooglieden Uil houden, ofte ons by vallen, ('t welck wy (tel- len tot uw� Excell. E. VV. ende L. keur,ende goet gelieven) dat de faecke foo verre met Godes hul- pe gebracht fal worden, dat uwe Excell, E. W. en- de L.felfs fullen oordeelen, het goetfuccesfeer apparent te fullen wefen. Ende aengaende de verfeeckertheyt, daer mede vele goethertige hen bekommeren, ende hen achterwaerts ende irre- folut houden,uwe Excell. E. W. endeL. fullen fo opte Regieringe als Religie fulcke ordre ftellen ende houden, als uwe Excell. E. W. ende L. beft: fullen vinden. Ende en hebben niet te bedencken, maer mogen de felve i�ecker ende geruft zijn, dat by ons daer tegen niet gedaen ofte voor-genomen fal worden: Uwe Excell. E. W. ende L. oock ver- feeckerende, dat tot fulcken Iofl�lijcken, eerlijc- ken, dienftigen ende noodigen fake, uwe Excell. E. W. L. ende ons geen appuy vande nagebure Coningen, Princen ende Republijcquen en fal ge- breecken: Waer over wy uwe Excell. E. W. ende L. noclimaelsfeervrientlijckverfoecken, dat de felve alle pafllen, achterdenckenende voorgaen- de mifverftanden in vergetinge willen ftellen, en- de defen voet met de jegenwoordige occaiie aen- nemen ende amplecteren, als wefende den rech- ten ende eenigen wech, omme de Nederlanden in haren
11 PlacatCGu. 4� Boec daer na gevolght, eftde dagelijcks secontinueert, over een komen mette debvoiren daer mede uwe Excell. E- W. ende L. hare lorTelijcke Huyfen.Sta- ten, Pofteriteyten, ende fondedinge den ghelief- denVaderlandt, verplichc zijn: Indien jae, (des wy egeenfints meynen ) moeten wy Godt den Heere Almachtigh bidden, uwe Excell. E. W. en- de L. te verlichten, ende met ghefonder verftant ende oordeel te begenadigen: Maer indien* uwe Excell. E. W. ende L. oordeelen, het voorfz pre- tenfe nulle tranfport (aldaer uyt noot» ende om een quader te vermydeu aengegaen) oneerlijck, bedriechlijck, ende den vroome Nederlanders een fchantvlecke te zijn: Indien mede verftaen wort, dat der Spangiaerts ende hare Adherenten proce- duren daer op ghevolght, ende tot noch toe van quaet tot erger, foo in faecken van State als Oor- loge gecontinueert, (gelijck wy ons verfeeckeren dat het befte deel van uwe Excell. E. W. ende L. doen) ru�neus ende ondraechlijck zijn, ende con- fequentelijck dat uwe Excell. E. W. ende L. daer aen niet gehouden en zijn, als die jegens het ghe- meene befte, ende der Nederlanden Rechten, ge- rechtigheden ende Privilegi�n ftrijden. Indien mede uwe Excell. E. W. ende L. overdencken en- de confidereren, dat alle extremiteyten van ghe- welt.interdictien van handelingen ende Commer- cien, men�en ende pradijcquen, omme de Co- ninghlijcke Majeftey t van Engelant, ende de Ver� eenighde Landen te verftricken, hoe langer hoe klaerder aenden dach komen, ende niet alleen tot het voornemen te vergeefs zijn,maer geheele con- trarie operatie doen, Datdeverradelijcke aenila- gen op Steden ende Sterckten des Coninghs van Vranckrijck, groote oorfaecke geven om den ee- nen ofte anderen dach een haeftjge revenge voor te nemen: Dat de Boecxkens, fameufe Libellen ende Refereynen (daer mede men den Coningh van Vranckrijck ende fijne faecken, poocht onder de Gemeente hatelijck te maecken, ende de rech- ten van fuccefllen tot de Kroonen van Vranck- rijck ende Engelandt, in twijfi�l te brengen ) niet danydelevoorftellen zijn, ende alleenelijck tot irritatie van hare Maj efteyten ftrecken, ende dat te vergeefs ghetracht wort oproer onder de Ge- meente vande Vereenighde Landen te maecken, terwylen de felve, aenmerckende dat hare condi- tie ( Godt lof) hondertmael beter ende verfeec- kerder is, als vande Gemeente aende Spaeufche, oft hare Hooglieden zyde,ende dat fy (geen rede- nen hebbende , omme eenigh wantrouwen van hare wettelijcke Overigheden ende hare acti�n te hebben) haer in ruile ende* gehoorfaem dragen: Maer dat ter contrarien de Gemeente aen de Spaenfche ofte Eertz-Hertogen zyde (fiende dat afle faecken dagelijcks verargeren, dat de autho- riteyt vande Staten, Prelaten, Princen, Heeren, Edelen ende Steden der Landen in 't generael en- de particulier, meer als oyc, onder de voet, ende buy ten alle refpect gebracht is, Jae dat alleenlijck jfundament ghemaeckt wort opte Uytheemfche, met verworpinge ende verachtinge van alle vroo- me Lantfaten, niet alleen inde befettinge vande principale Steden ende Sterckten, maer genoegh Sreneralijck in alles, Uy tgefondert dat men al leen- ijck f ro forma in eenige faecken yet fchijnt te


		s

-ocr page 13-

Oorfaecken van d'

voorfienige, feer difcrete Heeren, goede Vrtmden
ende Nagebuyren) uwe Excell. E. W. ende L te
inipireren'tgeene tot der gemeene Nederlanden
(ende der goede Ingefetenen van dien)welvaren is
ftreckende. Uyt 's Graven-Hage, den fevenden
Junij i6ox. metter haeft. Wasgeparagrapheert,
Hero van Hottmga, «� Onder ftont, Uwe Excel 1.
Ed. W. ende L, goede Vrunden ende Nagebuy-
ren, De Staten Generael der Vereenighde Neder-
landen. Ter Ordonnantie vande felve. Geteeo
kent,

C. Aerffen.

haren ouden fleur, Rechten» Welftant, ende in ru-
ikende vrede te brengen, fonder te letten opte
nieuwe gepretendeerde forcen, die niet anders als
meerder verderf ende miferie lullen veroorfaken:
Anderfints ende by gebreecke van dien, voorfien
w V dat de fchaden,el lenden ende miferien gefcha-
pen zijn grooter in defen Jare te vallen als oyt te
vooren, daer van wy voor al Ie de Werelt willen
ontfchuldigh gehouden wefen.

Hier medie bidden wy Godt den Heere Almach-
tigK (Hoogh ende wel-gebooren," Eerwaerdige,
Edele, Ernti�ite, Eerfame, hooch-geleerde, wyfe,

<y. Ferklaringe vande Hooge ende Mog. Heeren Staten (j ener ael der Fer*>

eenighde Nederlanden, aende Nederlantfche Provintien ende Steden,flaende onder hetgheliedt van
den Koningh van Spangten. In date den % χ Mey 1632.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den genen die defe ful-
Jen fien ofte hooren lefen, Saluyt. Alfoo
de Spangiaerden ende hare Adherenten,
vermits hare grouwelijcke feyten, innemen,plun-
deringe, moorderye ende brandinge der Steden,
hier bevoorens by de Heeren Staten vande fa~
mentlijcke Nederlandtfche Provinci�n verklaert
zijnde voor Vyanden, fy dies niet tegenftaende,,
eenfdeels door fmiftreendefnoodepra�rijcquen
ende menees, ende anderdeels door openbaer ge-
welt, 't meerendeel der voorfz Provintien hebben
weten te bemachtigen, ende t'onder te brengen,
tracerende eenige van dien feer hart, met beroo-
vinge van hare Privilegi�n, Vryheden ende Rech-
ten , daer door alle Neeringe ende welvaert uyt
de voorfz Provintien is verjaecht, ende de felve
in foberen toeitant gebracht. S O O IS Τ, dat
wy uyt goede naebuyrige aff�ftie die wy totte fel-
ve Provintien ende Ingefetenen van dien zijn dra-
gende, goetghevonden hebben hun midts defen
vrundelijck te verfoecken, dat fy, op het lofT�lijc-
k� exempel van hunne Voor-ouderenendePre-
deceileuren, haer willen ontrecken van het be-
fwaerlijck ende ortdraechlijck Jock der Span-
giaerden ende hare Adherenten, ende fich met
defe Ge�nieerde Provintien vrywilligh voegen,

Ijrefenterende hun daer toe de ftercke ende be-
�ulpfame hant, door af�iftentie van het Leger,'
we lek wy onder 't wijs, kloeck ende voorfichtigh
beleyt van fijn Excell. d'Heer Frederick Hendrick
Prince van Orangien, te Velde hebben gebracht,
beloovende meer-gemelde Provintien heylichlick

ende onverbreeckelijck mits defen, dat wyhun
met de felvige Steden ende Leden van dien, als
oock hare Ingefetenen, foo Geeftelijcke als We-
reltlijcke, van wat ftaet, qualiteyt ofte conditie fy
fouden mogen zijn ( die haer fullen voegen als
vooren) fullen conferveren ende mainteneren by
hare Privilegi�n, Vryheden ende Rechten, als
oock by de publijcque exercitie vande Roomfche
Catholijcke Religie, willende ende defirerende
met de felvige te leven, handelen ende wandelen
als goede Vrienden, Naebuyren ende Bontgeno-
ten , waer deur niet alleen de Spangiaerden met
meerder gewelt, gemeene macht ende onderlinge
byftant, wederiken, ende afgeweert fullen kon-
nen worden,nemaer oock de iamentlijcke Neder-
lantfche Provintien in rufte ende tot haer ouden
ende florifanten welftant gebracht, met Neeringe
ende welvaert: Vertrouwende dat de meer-ghe-
melde Provinci�n, Steden ende Leden van dien,
als oock der felver Ingefetenen, 't geene voorfz
is fullen willen apprehenderen, ende dien volgens
fich hier naer accommoderen ende reguleren.
Gedaen in 's Graven-Hage ter Vergaderinge van
dehoogh-ghemelte Staten Generael,onder der
felver Contre-zegel, Paraphure ende de Signa�-
ture van haren Griffier, op den twee en twintigh-
ften Mey fefthien-hondert twee en dertigli. Was
geparapheert, A. Ploos vanThienhoven ,ⁿ' Onder
ftont, Ter Ordonnantie vande hoogh-ghemelte
Heeren Staten Generael. Qeveeckenx., Cornelis
Mufcb. Zijnde op 't fpatium ghedruckt het Con-
tre-zegel der felver Heeren Staten , in ro�den
WafTche.

6. �hQader Ferklaringe op 'tfehefubje�t. In date den elfden Sept. \63 2.

^E Staten Generael der Vereenighde Ne-
iderlanden, Allen den geenen die defen
I fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN , Alfoo het
langhduyrigh ende Lant-verderffelijck Oorloge
inde Nederlantfche Provintien verweckt, door
de ghepretendeerde abfolute Spaenfche heer-
fchappye, ende Dominatie over de Perfoonen en-
de goederen van der felve Ingefetenen, foo Gee-

itelijcke als Wereltlijcke, met eene Generale ver-
eeninge vande felve Provintien , ofte door een
feeckere handelinge van. Vrede ofte ftilftant van
Wapenen hadde konnen ter neder gheleyt wer-
den , indien 't felve door de Spaenfche ambitie,
menees , ende diffldentie van der felver belofte
niet ware verhindert, infonderheyt als daer toe
eenige inclinatien ende apparentien haer hebben
vertoont, als wanneer de Spangiaerden ende hare

Ad-

-ocr page 14-

Placateo-N 4.Boeck. i.Tit. t.Deel.

Adherenten haer perfonagie, tot naedeel van 't
ghemeene befte vande Nederlantfche Provintien,
doorgaens hebben ghefpeelt, haer daer door in
Spangien doende valeren, ende daer mede de ge-
wenfchte uytkomfte vande Nederlantfche Oor-
loge wetende te renverferen: Waer uyt voor alle
de Werelt notoir ende kennelijck is, dat de voor-
fchreve Spangiaerden ende haere Adherenten
niet anders foecken, de Nederlantfche Provintien
ni�t alleen in geiladigen Oorloge te houden, maer
tot uyterlijcke ruine ende deiblatie te brengen,
ende de felve daer nae als gheconquefteerde Lan-
den te houden, van haere Rechten, Privilegi�n,
Neeringe, ende welvaert te berooven , ende in
dier voegen inliet Oorloge te doen confumeren.
S O O IS Τ, dat Wy, inhererende onfe Decla-
ratie vanden twee en twintichilen Mey killeden,
ende blyvende niet weyniger ghenegen tot vvel-
ftant ende herftellinge vande gefamentlijcke Ne-
derlantfche Provinci�n in haer oude fleur, als wy
onfe Vryheyt, Rechten ende Privilegi�n tot noch
toe, door Godts ghenadigen zegen, niette Wape-
nen hebben verdedight, ende tot den uyteriten
toe, gerefolveert zijn te mainteneren, uyt goede
Naebuyrige aff�drie die Wy tot d'andere Provin-
ci�n ende Ingefetenen van dien zijn dragende,
goet ghevonden hebben de felve, ende de Leden
van dien, foo Geeftelijcke als Wereltlijcke, Hoo-
gen ende Lagen ilants-Perfonagien endePerfoo-
nen, eride alle goede Ingefetenen ende Lantfaten,
mits jdefen ernftelijck ende vrunddijekte verma-
nen; ende te verfoecken, dat fy, volgens ons loffe-
lijck exempel, ende van haer Voor-ouderen ende
Predecef��uren, haer willen ontrecken uyt het
befwarelijcke ende ondragelijcke Jock van de
Spangiaerden ende hare Adherenten, ende haer
vrywilligh voegen met onfe Ge�nieerde Provin-
tien, tot wekken eynde Wy, onder het wijs ende
kloeckmoedigh beleyt van Sijn Excell. d'Heer
FredrickHendrkk Prince vafl Orangien, &c. een
goet ende machtigh Leger te Velde hebben ghe-

te bieden, ten eynde fy van het Spaenfclie Jocfc
verloft, ende in haer voorige vryheyt geftelt mo-
gen werden �. Beloovende de meer-gemelte Pro-
vintien heyligh�jck ende onverbreeckelijck mits
defen, dat wy haer met derfelver Steden ende
Leden, als oockhare Ingefetenen, foo Geeftelijc-
ke als Wereltlijcke, van wat ftaet, qualiteyt ofte
conditie die fouden mogen zijn (die haer' fullen
voegen als vooren) fullen conferveren ende main-
teneren by haere Privilegi�n , Vryheden ende
Rechten, als oock by de publijcque exercitie van
de Roomfche Catholijcke Religie, willende ende
defirerende met de felve te leven, handelen en-
de wandelen, als goede Vrunden, Nabuyren ende
Bontgenooten, waer door niet alleen de Span-
giaerden , met meerder gewelt, ghemeene macht,
ende onderlinge byftant, wederftaen ende af-ge-
weert, nemaer oock de famentlijcke Nederlandt-
fche Provintien, in rufte ende tot haren ouden en-
de floruTantenwelftant, met Neeringe ende wel-
vaert ghebracht fullen konnen worden: Ende in-
dien eenige , van wat ftaet of conditie die fou-
den mogen welen, haer fouden onderftaen den
voort - gangh van foo goeden, ende heylfamen
werek te verhinderen, fullen wy niet konnen le-
dighftaen, met alle rigeur van Wapenen, ende
confifcatie van goederen, jegens de felve te pro-
cederen, daer van alle ende yeder haer fullen ghe-
waerfchouwt houden,vertrouwende dat de meer-
gemelte Provintien, Steden ende Leden van dien,
als oock der felver Ingefetenen, 'tgeene voorfz
is, fullen willen apprehenderen, ende haer dien-
volgende ten gemeenen befte hier nae accommo-
deren ende reguleren. Gedaen in 's Graven-Hage
ter Vergaderinge vande hooch-ghemeke Staten
Generael, onder der felver Contre-zegel, Para-
phure ende Signature van haren Griffier, op den
elfden Septembris fefthien - hondert twee ende
dertigh. Was geparapheert, Nkolaes vander Bouc-
horfl,^rt* Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande
hoogh-gemeke Heeren Staten Generael. Geteec-
kent, Comelis Mukh. Zijnde op 't fpatium ghe-

i ^-> ._________1 J_../V1_____TT________ C__

bracht, ommemantteDeaervcn, uiaci. YVV1V.V1.

om�andere Naebuyrige Provintien,Steden ende druckt het Contre-zegel der felver Heeren Sta-
Leden van dien, de behulpfame ende ftereke hant l ten, in rooden Waflche.

SSQtder declaratie ende exhortatie op 'tfebefdjeB. In date den elfden

Augufii 1633.

clinatien,ende apparentien haer hebben vertoont,
als wanneer de Spangiaerden ende hare Adheren-
ten haer perfonagie, tot naedeel van 't ghemeene
befte vande Nederlantfche Provintien, doorgaens
hebben ghefpeelt, haer daer door in Spangien
doende valeren, ende daer mede de ghewenichte
uytkomfte vande Nederlantfche Oorloge hebben
weten te renverferen, gelijck fy daer in aen en aen
continueren, traverferende door haer fnoode en-
de fchadelijck beleyt 't voornemen vande Heeren
Staten vande Provintien aen d'andere zyde, over
dejegenwoordige handelinge van Trefues, waer
uyt voor alle de Werelt hoe langhs foo meer ken-
nelijck wert, dat de voorfz Spangiaerden ende
hare Adherenten niet anders foecken als de Ne-
derlantfche Provintien niet alleen in gheiladigen

Oor-

IE Staten Generael der Vereenighde Ne-
ί derlanden, Allen den geenen die defen
fulkn fien ofte hooren lefen , Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo het
langhduyrigh ende Lant-verderff�lijcke Oorloge,
inde Nederlantfche Provintien verweckt door de
ghepretendeerde abfolute Spaenfche Heerfchap-
pye, ende dominatie over de Perfoonen ende goe-
deren van der felver Ingefetenen, foo Geeftelijc-
Jke als Wereltlijcke, met eene generale vereeninge
vande felve Provintien, ofte door een feeckere
handelinge van Vrede ofte Stilftant van Wape-
nen hadde konnen ter neder gheley t worden, in-
dien 'tfelvedoorde Spaenfche Ambitie,menees,
ende diffidentie van der felver belofte niet ware
verhindert, infonderheyt als daer toe eenige in-

-ocr page 15-

Oorfaecken van

Ende belooven heylighlijck ende onverbreecke-
lijck midts defen aende Provintien van d'andere
zyde, Steden ende Leden, als oockhate Ingefete-
nen, foo Geeilelijcke als Wereltlijcke, van wat
ilaet,qualiteyt ofte conditie die fouden mogen
zijn (die haer fullen voegen als vooren) dat wy
haer fullen conferverenende mainteneren by hare
Privilegi�n, Vryheden ende Rechten, als oock
by de publijcque exercitie vande Roomiche Ca-
tholijcke Religie, willende ende defirerende met
de felve te leven, handelen ende wandelen, als
goede Vrunden, Naebuyren ende Bontgenooten,
waer door niet alleen de Spangiaerden , met
meerder gewelt, gemeene macht, ende onderlin-
ge byihnt, wederftaen ende af-geweert, nemaer
| oock de famentlijcke Nederlantfche Provintien,
in ruile , ende tot haeren ouden ende floriilanten
welftant, met Neeringe ende welvaert ghebracht
fullen konnen worden. Ende indien eenige, van
wat ilaet ofte conditie die fouden mogen wefen,
haer fouden onderftaen den voort-gangh van foo
goeden, ende heylfamen werek te verhinderen,
fullen wv niet konnen ledigh ftaen,met alle rigeur
van Wapenen, ende conftfeatie van goederen, je-
gens de felve te procederen, daer van alle ende ye-
der haer fullen gewaerfchouwt houden, Vertrou-
wende dat de meer-ghemelte Provintien, Steden
ende Leden van dien, als oock der felver Ingefete-
nen, 't geene voorfz is, fullen willen apprehende-
ren, ende haer dienvolgende ten gemeenen befte
hier nae accommoderen ende reguleren. Gedaen
in 's Graven-Hage terVergaderinge vande hooch-
gemelte Staten Generael, onder der felver Con-
tre-zegel, Paraphure ende de Signature van haren
Griffier, op den elfden Augufti 163 3. Was gepa-
rapheert, A. Ploos van Thknhoven,ⁿ' Onder itont,
Ter Ordonnantie vande hoogh-gemelte Heeren
Staten Generael. Geteeckent, Comelis Mujth.
Zijnde op 't fpatium ghedruckt het Contre-zegel
der felver Heeren Staten, in rooden Waflche.

Oorlogh te houden, nemaer oock tot uyterlijcke
mine ehde defolatie te brengen, ende in dier voe-
gen haer in het Oorloge te doen confumeren,
ende de felve hiernae van haere Rechten, Privile-
gi�n, Neeringe, ende welvaert te berooven, ende
-als gheconquefteerde Landen naer haer begeerte
re houden ende traderen. S O O I S Τ, dat
VVy, inhererende onfe Declaratien vanden twee
en twintichften May ende elfden Septembris re-
fpe&ive des voorleden Jaers 1632. ende blyven-
de niet weyniger ghenegen tot welftant ende her-
ftellinge vande ghefamentlijcke Nederlantfche
Provinci�n in haer ouden fleur, alswy onfeVry-
heyt, Rechten ende Privilegi�n tot noch toe door
Godts genadigen zegen, mette Wapenen hebben
verdedight, de welcke wy tot den uyteriten toe,
gerefolveert zijn te mainteneren. Ende omme
naerderte demonitreren onfe goede Naebuyrige
afi�dtie die Wy tot d'andere Provinci�n ende Le-
den van dien blyven dragende , hebben goet ghe-
vonden de felve Provintien, ende de Inwoonde-
ren van dien, foo Geeilelijcke als Wereltlijcke,
Hoogen ende Lagen ftants-Perfonagien ende alle
andere Perfoonen, ende Lantfaten, midts defen
nochmaels ernfllick ende vruntlijck te vermanen,
ende te verfoecken, dat fy, volgens ons loffelijck
exempel, ende dat van haer Voor-ouderen ende
Predecefieuren, haer willen ontrecken uyt het
befwarelijcke ende ondragelijcke Jock van de
Spangiaerden ende hare Adherenten, ende haer
vrywilligh voegen met de Ge�nieerde Provin-
tien, ende hebben wederom onder het wijs ende
kloeckmoedigh beleyt van Sijn Excell. de Heer
Prins van Orangie, &c. een goet ende machtigh
Leger te Velde gebracht, niet met intentie om ye-
mant te bederven, maer veel eer om d'andere Na-
buyrige Provintien, Steden ende Leden van dien,
de behulpfame ende ilercke hant te bieden, ten
eynde fy van het Spaenfche Jock verloil, ende in
haer voorige vryheyt herftek mogen worden:

HET TWEEDE DEEL.

,. Waerfchouwinge , Vande expiratie van Trefues met Tortugael

In date den 2 <> Mey 1651.

gefetenen, dien 't aengaen mach, wel expreiTelijck
mits defen waerfchouwen ende vermanen, dat de
felve haer willen wachten van fchade, ende in tijts
foodanigen ordre ftellen, ende die voorfieninge
doen op hare Schepen,goederen,Coopmanfchap-
pen ende andere efTecTren aldaer zijnde, als fy tot
confervatie vande voorfz hare goederen , ende
verhoedinge van fchade beft ende oorbaerlijckft
fullen bevinden te behooren. Aldus gedaen ter
Vergaderinge vande hooch-gemelte Heeren Sta-
ten Generael in 's Graven-Hage, den vijf en twin-
tighften May fefthien - hondert een-en-vijfticb.
Was geparapheert, Johan van Reeds,^v(' Onder
ftondt, Ter Ordonnantie vande felve. Geteec-
kent, N.Ruyfch. Zijnde op't fpatium gedruckt
het Cachet der felver Heeren Staten in rooden
WaiTche.

β %. Deck-

; E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen

:fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.

'DOEN TE WETEN, Alfoo het
Tra�taet van Beftant ende ophoudinge van alle
Adlen van Vyantfchap, op dentvvaelfdenjunij
des Jaers feithien-hondert een en veertigh mette
Croone van Portugael voor den tijt van thieη Ja-
ren ghemaeckt, op den twaelfden Junij naeftko-
mende fal komen te expireren, ende dat daer door
te beduchten ftaet, dat de goede Ingefetenen de-
fer Landen navigerende endetrafficquerendeop
de Havenen ende Landen vande gedachte Croo-
ne van Portugael, wel in ongelegentheyt fouden
mogen gheraecken. SOO IST, dat Wy tot
voorkominge vande voorfz ongelegentheden al-
len ende eenen yegelijcken der voornoemde In-

■*

-ocr page 16-



	*PlacateiL-;. 4Boeck. t.Tit. 2. Deel. 10 2. Declaratie ofte Manifefi, van de Hooge ende Mogende Heer en Staten** Generaelder Vereenighde Nedcrlantfche Provintien .� Behelpende een oprecht verhaelvan der fel- ler fincere intentie, ende rechtmatige proceduren ontrent de onderhandelinge met de extraordi- naris Amhajfadcurs, ende Gecommitteerden vandejegcnwoordige Regeeringe van Engelandt ,foo alhier in 's Graven Ha»e, als tot London ghevallen. Mitfgaders, vande onrechtvaerdige ende violente proceduren van die vande voor ft Regeeringe, die hare Ho: Mo: ghenootfaeckt hellen, om h wegen van re tor/ie haren Staet ende Ingefetenen tegen den over lafl der feher te hefchermen. In date den tweeden Augufii l6j%.

			en is geweeft, waer door het aengefteecken Vuyr gevoedt, de gevallen breucke grooter, ende de ge- neefinge des te befwaerlijcker ende te periculeu- fer ghemaeckt hadde konnen werden, maer oock de diifentien onder de voorfz Natie in eenige quartieren hebbende voort gebracht verwoeftin- ge, armoede, ende hongers-noot, ende daer over ipecialijckvan wegen beyde de Huyfen van het Parlement dier tijt zijnde, ernftelijcken wefende verfocht, ten eynde inde Kercken hier te Lande mochte werden gedaen een publijcque Colle�te, tot trooft ende onderhout van vele verarmde en- de nootlydende Menfchen inde voorfz quartie- ren , fijn Wy, midtfgaders onfe goede Gemeente door de reprefentatie vande voorfz calamiteyten, foodanich innerlijcken beweeght met een tedere compaiTie, ende Chriftelijcke mededogentheyt, dat op 't voorfz verfoeck een feer notable fomme van penningen, tot eenige tonnen gout, uyc de Gemeente vergadert, ende van hier ten voorfz eynde uytgevoert is,fulcks dat de Huyfen van het voorfz Parlement, daer over hare Brieven van danckfegginge, met uyterlijcke demonilratie van feer groote aff�&ie hebben ghedaen expedi�ren, ende de felve door haren publijcken Minifter mondelinge doen bekrachtigen: Ende met allen dien ons felven niet hebbende kunnen voldoen na den y ver ende de byfondereghenegentheytdaer mede wy aengedaen zijn geweeft, omme eenmael te mogen fien een eynde vande voorfz mifverftan- den, ende onheylen, daer uyt ontftaende, door een goede ende oprechte onderlinge reconciliatie vande vervreemde ende tegens den anderen ver- bitterde ghemoederen, ende hebbende vertrouwt dat Wy van onfe fincere genegentheyt dien₇aen- gaende foo veele openbare demonftratien hadden ghedaen, dat Wy konden gelooven dat wy geen onaengename ende daer door oock geen onbe- quame Inftrumenten fouden zijn geweeft, omme foo goeden ende grooten werck te helpen bevor- deren : hebben Wy ons bemoeyt, omme daer van door een extraordinaire legatie, bekleet door de Heeren Willem Boreef ende johan van Reede, He ere van Renfwoude, &c. aen den Coningh, ende beyde de Huyfen des Parlements af-gheveerdight, een preuve te doen nemen. Doch den goeden Godt nae fijne onbegrijpelijcke oordeelen niet belieft hebbende door accommodatie een eynde vande voorfz ontftelteniilen te maecken,. maer door an- dere wegen de faecke te laten komen in die fraet, dat de Regeeringe van Engelant is ghebracht op eenen anderen voet, als de felve voor defen is ge- weeft : Ende van de felve Regeeringe op feer fpe- cieus voorgeven ons wefende aengeboden een handelinge yan onderlinge alliantie ende naerder yer-
ft§\|^ E Staten Generael der Vereenichde Ne- ^ Ι Η derlanden, Allen den geenen die defen I Hjy lullen fien ofte hooren lefen, Saluyt. =&* Nademael alle Wettige Overheden, als van Godt Almachtighgheftelt zynde, omme te beforgen het welvaren van hare Onderdanen, ge- houden zijn niet alleenlijck de felve met befchey- dentheyt te regeeren, ende in goede ordre ende Policie te houden, ende wyders met wijf heyt en- de voorfichtigheyt voor te komen ende af te wee- ren alle 't geene waer door de felve hare Onderda- nen van buy ten in hare rufte ontftelt, ofte ander- fints befwaert ofte befchadight fouden kunnen werden, ende daer toe niet min eerlijck ende prij- felijck, alsvoordeeligh ende dienftighis, dat fy alle Staten, ende infonderheyt hare Nagebuyren met goede ende betamelijcke Officien foecken te verobligeren,omme daer door met de felve te bly- ven in een goet, oprecht ende welvertrouwt ver- flant, ende eenige onerTeheden met yemant voor- vallende, dat fy haer benaerftigen, omme de felve door de belle wegen van fachtigheyt, minne ende vrientfchaptevergelijcken, maer oock daer-en- boven de faecke fulcks vereyfchende, ende geen andere uytkomfte eyntelijck ghevonden kunnen- de werden, met kloeckmoedigheyt ende dapper- heyt alle gewelt ende overlaft,door de macht haer van Godt verleent, ende fulcks mede met de Wa- penen, van haer Volck af te weeren, ende de felve te doen hebben reparatie ende vergoedinge van het ongelijck ende fchade haer te onrecht aen- gedaen: Ende wy foeckende het eene foo wel als het andere met een volle, oprechte ende goede meyninge te betrachten; Ende danckende Godt dat ons beleyt fooclanigh wert gefegent, dat onfe Hefde ende voorforge tot ende over onfe Ge- meente vande felve wert bejegent met een uytge- druckte affectie, ende gewillige gehoorfaemneyt, beyde ftreckende tot haerder ende onfer welftant, va�lighey t, ende behoudeniil�, hebben Wy niet alleenlijck de vrientfchap ende goede correfpon- dentie, die van allen ouden tyden tuflchen defe ende d'Engelfche Natie is geweeil, van onfe zyde, ongeveynfdelijck ende h�ylighlijcken onderhou- den: maer de voorfz Engelfche Natie nu onlanghs in haer eygen felfs ontftelt, in verdeeltheyt ghe- fcheurt, ende tegens den anderen ten hooghften {reanimeert geweeft zijnde, hebben 't felve niet al- een met droef heyt ende herten-leet aengefien, ende ons vermijdt van alle eenfijdigheyt, waer door, by d'een ofd'ander parthye, eenige quade wille ende ongenegenthey t jegens ons op-geno- men foude hebben kunnen werden, Ende ter con- trarie, foodanige ordre geftelt, ende fo veel doen- lijck verboet, dat van defe zyde niets toegebracht


		' %,

-ocr page 17-



		Oorfafeck�n van d'O�rI�genL>, &c
				*τ
	21.			*τ
	21.


verbinrenifle, �nd� wy ter goeder trouwen geloo- vende, dat fulcks wierde gedaen in alle fmceriteyt ende oprechtigheyt , ende confidererende, dat daer door konde werden bevordert de riiite ende feeckerheyt vande_Navigatie ende Commercie, niet alleenlick voor ons, maer oock voor alle traf- fijcquerende Riickenende Landen ; infonderheyt hier ontrent gelegen, de welcke anderfmts, door de mifverftanden die tuiTchen ons ende de voorfz Regeeringe ten reguarde van vele concurrerende Intereften ende anderfmts fouden komen te ont- ftaen, ontwij flelijck geturbeert ende beroert fou- den werden, hebben wy niet alleenlijck ghetoont de voorfz aenbiedinge ons niet onaengenaem te zijn, maer de voorfz Regeeringe in ghevolge van dien herwaerts afgefchickt hebbende de Heeren Olivkr S¹� lhon, end� Walter Stridlandt, hare extra- ordinaris AmbaiTadeurs, hebben wy by alle we- gen gefocht de voorfz handelfnge fo veel de con~ Ititutie van onfe Regeeringe heeft konnen lyden, tot een fpoedigh ende goet beiluyt te faciliteren, in voegen dat de voorfz Heeren AmbaiTadeurs in conferentie getreden zijnde met de Heeren Com- miiiarifen,uyt het midden van Ons daer toe geor- donneert, ende de felve aldaer hebbende gedaen een feer generale ende onbepaelde Propofitie, is daer regens van onfent wegen, naer voorgaende betuyginge van onfe Vrede-lievende intentie,ver- focht gheweeft, dat de voorfz generale PrOpofi- tien door een nae-rder openinge mochten werden verklaert, ende vervolgens gefcheyden ende ge- refolveert in particuliere naeckte ende nette Pro- pofitien , omme daer op met feeckerheyt ende bondigheyt ten fpoedighften de faecke te mogen brengen tot een goede conclufie: Ende hoewel daer toe feer bondige redenen wierden ghealle- geert, ende door contra Propofitien diverfche goede aenleydingen gegeven, en hebben wy ech- ter daer door als doen anders niet konnen vorde- ren, als dat de gemelte Heeren AmbaiTadeurs, na het verloop van een korten tijt, federt der felver eerfler audi�ntie, de materie felfs qualijck aenge- raeckt zijnde, contenantie hebben gehouden van te moeten vertrecken. Doch echter door veele perfuafiven haer eyntelijck hebbende laten bewe- gen noch eenigen tij dt te verbly ven, ende federt naerder Propofitien hebbende gedaen, is de faec- ke van onfe zyde foodanich befpoedight, dat de gemelte Heeren AmbaiTadeurs op de voorfz naer- dere Propofitien, de welcke de i�lve verklaerden de fwaerfte,ende van foodanigen ilofie te zijn,dat als men daer inne eens foude zijn geworden, inde refte weynigh fwarigheyt foude vallen,niet alleen foodanich van onfent wegen zijn bejegent, dat dien aengaende geen, ofte weynich verfchil inde fubftantie over-ghebleveii is, maer is oock- verder daer by gedaen gheweeft, 't geen wy hebben ghe- oordeelt dat ten dienfte van beyde de Nati�n, en- de behoudens de Allianti�n die Wy hebben met andere Coningen, Republijequen, Princen ende Staten, mitfgaders tot eyntelijcke voltreckinge vande voorfz handelinge foude konnen dienen: Ende daer op hebbende verwacht de naerdere verklaringe vande ghemelte Heeren AmbaiTa- deurs, hebben de felve haer daer van gevrijt, door een fubijt vertreck van hier, op voor-geven, dat
			de tijt was gheexpireert, di� haer vergunt w'as al- hier te mogen verblyven, ende dat het hen dien- volgende onmogelijck was voort tega�ntotdie iaeckcn, die van onfent wegen teneynde als voo- ren waren geproponeert: Ende ofwel de voorfz maniere van procederen materie konde gheven van verfcheyden bedenckelijckheden, aengaende de meyninge vande ghemelte Regeeringe ontrent de voorfz handelinge, alfoo het verloop van een korten tijt, de welcke inde faecke geen verande- ringe hadde byeehracht, niet behoorde verande- ringe inde goede intentie, ende vervolgens egee- ne foodanige interruptie^rinden voortgangh vande handelinge veroorfaeckt, gehadt te hebb�n, Soo hebben Wy echter van onfe zyde (prefererende de waerdigheyt ende aengenaemhey t vande iaec- ke, felfs boven de uyterlijcke formalitey ten,op de proteftatie by de gemelte Heeren AmbaiTadeurs, op haer affcheyt van Ons ghedaen, vande fincere intentie vande gemelte Regeeringe,ende van haer vertrouwen,dat ofwel hare debvoiren niet eii wa- ren ghefuccedeert, de felve echter in tyden ende wylen niet vruchteloos en fouden zijn, foo wan- neer Wy fouden goet vinden de contra vifite acn de gemelte Regeeringe te laten doen) niet willen onderlaten een aenfienlijcke Ambailade aen de * gemelte Regeeringe te decerneren, ende de Hee- ren Jacob Cats,GerardSclmep, ende Ρaulusvander Perre, onfe extraordinare AmbaiTadeurs wel ende behoorlijcken geinftrueert?,in December des voor- leden Jaers te laten af gaen, niet tegenftaende dat federt het vertreck vande voorfz Heeren &■� lhon ende Str�cklandt, door feecker onvriendelijck ende onnabuyrlijck Placaet by de voorfz Regeeringe gearrefteerr, daer door de gewoonlijcke liberteyt vande Commercie merckeJijek gh�reftringeert, ende, indiendeele, decorrefpondentietuifchen beyde de Nati�n, (waer door de vrientfehap ende 't vertrouwen beft gheveftight ende vermeerdert wert) genoechfaem wierde afgefneden, ende door het nemen van verfcheyden onfe Schepen, Wy wel oorfaecke hadden omme te beduchten, dat de intentie vande voorfz Regeeringe weynich over- een komen hadde, met onfe ongeveynfde open- hartigheyt: het welck fich oock daer naer meer- der heeft geopenbaert, door dien de voornoemde onfe Ertraordinaris AmbaiTadeurs in Engelandt aengekomen zijnde, ende aldaer van onfent we- gen hebbende gedaen een ernftigeende oprechte verklaring�,vande toegenegentiiey t die Wy had- den tot het voltrecken vande voorfz alhier aen- gevangen handelinge,met ferieus verfoeck-,ορ dat i�lcks met de meefte fpoedighey t, ende gelucke- lick foude mogen werden volbracht, dat alle faec- kenmochten werdengefteltende gelaten indien ftaet, daer inne de felve waren gheweeft ten tyde als de voorfz Heeren S' Jhonende Str�cklandt,* van ons haer affcheyt hadden genomen, ten minften, tot dat men den uytval vande voorfz handelinge foude hebben gefien, ende dat dien volgende het voorfz Placaet ( als waer door de ziele ende hec oochmerek vande voorfz handelinge geprejudi- ceert foude werden) herroepen,immers de execu- tie van dien opgehouden,ende de genomen Sche- pen ende goederen ghereftitueert mochten wer- den ; daer op niet alleenlijck by de voorfz Regee- B ij ringe-

-ocr page 18-





	PlacaterL/. 4, Boeek	�24 paige geenfmrs foude werden gedaen, omme daef door onfe geconfedereerde ofte Vrienden, ende namentlijck mede , niet de Onderdanen vande voorfz Regeeringe, eenige fchade ofte ongelijck aen te doen, maer ter contrarie, dat Wy onveran- derlijck waren ghefmt met alle de voorfz Onder- danen , fulcks als het foodanige Naegebuyren be- taemt,te onderhouden een goede ende fmcere vrientfchap ende correfpondentie: ende hoewel het felve mede niet anders als voor een teecken van onfe ongeveynftheyt hadde behooren opge- nomen geweeft te zijn,infonderheyt by de voorfz Regeeringe, die weynigh tijts te vooren haer mis- genoegen haddegehadt, doordien dat verre een minder ghetal van onfe Schepen, ontrent eenige Eylanden, die dies tijts noch haer gouvernement niet en erkenden, haer hebbende vertoont, Wy daer van aen haer geen tydelijcke notificatie had- den gedaen: hebben Wy echter kunnen bemerc- ken, dat de voorfz Regeeringe niet anders foec- kende als pretexten te vergaderen, waer mede fy de executie van hare geminuteerde defleyns te fij- ner tijt eenichfints foude kunnen een couleur ge- ven , de voorfz notificatie daer toe mede hebben willen gebruycken, fulcx dat de voorfz onfe Am- bafladeurs genootfaeckt zijn gheweeil, daer over van onfent wegen naerder berichtinge te doen: Ende ondertuflchen de voorfz handelinge door de felve onfe Ambafladeurs ferieuflijck zijnde vervolght, ende in foodanigen flaet gepoocht te brengen, dat de voorfz Regeeringe haereynte- lijckfoudenhebben moeten open leggen, ende niet langer haer verborgen defl�ynen te konnen bedecken , omme onder fchijn van vrientfchap, ons voedende met apparentien van een Tractaet van Alliantie op bedachte pretexten, onfe Com- mercie te ruineren , ende de kracht van onfen Staet daer door te verfwacken, ghelijck Wy daer van niet duyilerljjck, maer by evidente preuven zijn bericht, hebben de felve den Lieutenant Ad- mirael Tromp, die Wy over de voorfz onfe Vloo- te hebben gheflelt, door haren Admirael, om dat nae des felfs fantafie de Onfe de Vlagge niet had- den geftreecken , niet tegenftaende volgende ver- fcheyden over een ftemmende verklaringen,oock by andere ende Neutralen gegeven, hy met het inhalen van fijne Mars-feylen, ende met het doen aenhalen van fijn Boot, omme daer mede yemant van fijne Officieren aen het boort vanden Admi- rael vande voorfz Regeeringe te fenden, ende den felvente doen complimenteren befigh was., met een volle zyde Vyantlijck doen befchieten, ende verfcheyden van fijn Scheeps-volck jammerlijc- ken ghequetit, waer door onfen voornoemden Lieutenant Admirael, ende des felfs onderheb- bende Schepen,genootfaeckt zijnde geweeil haer ter weer te ftellen, hebben de felve hare defenfie in regarde vande Engelfche Schepen foo onberif- pelick gematight, dat daer fy merckelijcken ilerc- ker waren in ghetal van Schepen, ende machtich omme hare Aggreffeurs t'eenemael te ruineren, fy haer daer van onthouden, ende haer geconten- teerthebben met hare fimpeledefenfie: welcke difcretie echter by de weder-partye foo weynigh is gerefpefteert, dat fy met een tweede efquadron af koniende,d'achterite ende afleggende Schepen van
²³ ringenae reden ende bilHckheyt niet en is ghelet, maer ter contrarie, gheduerende dat men aldaer heeft ghehandelt vande confirmatie van.de oude Verbonden van vientfchap, ende van een naerder ghemeenfchap ende communicatie van liefde, ee- nigheyt ende correfpondentie,het voorfz Placaet ter executie geftelt, ende daer en boven noch van alle kanten, "onder diverfche ongefondeerdetpre- texten, foo van Reprefalien by de voorfz Regee- ringe fonder redenen, alfoo hier noyt aen yemant juftitie geweygert, ofte geretardeert is, ende mits dien contrarie"de difpofitie van Rechten, ende de pra&ijcke van alle gecivilifeerde Volckeren, mitf- gadersdeoude Traclaten tufichen beyde de Na- tien opgerecht, als andere, tegens de Francoyfen verleent, de Schepen van gemelde onfe Ingelete- nen, lbo door de voorfz particuliere Reprefalie- vaerders, alsdoor.de ghemeene Officieren vande voorfz Regeeringe , mitfgaders alderhande Roo- vers,die onder deckfel van dien,hare piraterie heb- ben ghepleecht, in Zee vyantlijck aengetail, be- vocliten, vermeeftert, op-gebracht, de goederen gerooft, ende de Schippers en Matroofeii qualijc- kcn getradreert zijn gheworden, fonder dat by de voorfz onfe Ambafladeurs te wege heeft kunnen werden ghebracht, dat daer tegens by de voorfz Regeeringe behoorlijcke ordre gheirelt, veel min aen onfe goede Ingefetenen, behoorlijcke reilitu- ti'e van hare ghenomen Schepen ende gheroofde goederen is gedaen gevYeeit. Ende of wy wel mits dien overvloedige redenen hadden, omme daer van by andere wegen ons refi�ntiment te toonen, ende by forme van retorfie de fchaden onfer Inge- fetenen,op de Schepen ende goederen vande On- derdanen vande voorfz Regeeringe te verhalen, Soo hebben Wy, verhoopende dat de voorfz Re- geeringe eenmael de reden foude plaets gheven, ende dat door den wech van handelinge alles naer Juftitie ende billickheyt foude kunnen werden gerecht, uy t die confideratie voor die tijt ons wel willen onthouden van alle wegen vanfeyten, hoe wel daer toe door een ondragelijcke outraige hoochlijck zijnde geprovoceert, jae hebben felfs des ernftelijck verfccht zijnde, om redenen voor- fchreve, geweygert Brieven van Reprefalien ende Commii�ien aen onfe geledeerde Onderdanen te verkenen: Ende aen d'eene zijde door onfe extra- ordinaris Ambafladeurs met yver doende bevor- deren de voorfz handelinge in 't generael, ende reflitutie vande voorfz ghenomen Schepen ende goederen in het particulier: Aen d'ander zyde, omme verdere Pirateryen ende Roveryen in het toekomende voor te komen, ende onfe Ingefete- nen van meerder fchade, ende de gemeyne Com- mercie vande totale ruine ende verderf te bevrij- den, gherefolveert, te equiperenende in Zee te brengen een aenfienlijcke Vloot van Schepen. Ende op dat by de voorfz Regeeringe, daer van door mifduydinge geen verkeert achterdencken genomen foude werden, hebben Wy,omme fulcx voor te komen, aende felve, (gelijckmede is ghe- fchiet aen andere onfe Vrienden ende Nagebuy- ren) door de voornoemde onfe extraordinaris Ambafladeurs,ter goeder trouwen de voorfz onfe Refolutie bekent doen maecken, met opentlijcke ende oprechte verklaringe, dat de voorfz equi-

-ocr page 19-



		25 �orfaecketf van < Van�nie Vloote, infgelijcks vyantlijck aengetaft, twee vande felve overrompelt, ende het eene heb- ben wech gevoert. Ende op dat de voorfz ren-' tontre, die van de voorfz Regeeringe foude die- nen tot een pretext, omme de voorlz handelinge met eenigen fchijn af te breecken, hebben de felve voorgegeven, ende onder haerVolck uyt-ghe- flroyt, mitfgaders alle deWerelt willen doen ge- looven, dat d'eerfte attacque inde voorfz rencon- tre van onfe zyde was gedaen,ende daer over l�aef houdende als inden hoochften graet geof��nceert, haer gheftelt in pofture omme openbare vyant- fchap tegen ons te plegen , foftder alvooren de minile klachten afn ons gedaen, veel min repara- tie van 't exces, 't welek fy pretendeerden, begaen te zijn, verfocht te hebben, des doch de redelijck- heyt,ende infonderheyt het regeel: vande onder- linge handelinge, indien hare intentie dien aen- gaende oyt goet ware gheweeft, wel hadde ver- eyfeht. Wy daer en tegen met oprechter herten trachtende dat het gunt onordentlijck was ont- ftelt, 't zy dan oock by wien defchult foude mo- gen zijn, ordentelijck mochte werden gherecht, hebben de voornoemde onfe extraordinarisAm- bafladeurs, foo haeft de felve kenniiTe hadden be- komen van het-voorfz accident, inde Vergaderin- gevanden Raedt van State vande voorfz Regee- ringe , ten dierften verklaert, dat fop de faecke fich fulcks mochte hebben toegedragen, als daer wierde voorgegeven,het felve foude zijn gefchiet buytenonfekenniiTe, ende tegens' onfeexpreife ordre, ende hebben het felve beveilight met exhi- bitie vande originele Miflive vanden voornoem- den onfen Admirael, op het voorfz fubjecT: aen haer gefchreven, inhoudende een pertinent ver- hael vanden laft die hy van ons hadde ontfangen, ende hebben netTens de betuyginge van onfe in- nerlijcke genegentheyt, ende hertelijcke begeer- de, omme met de voorfz Regeeringe te hebben 'ende te onderhouden Vrede ende Eenigheyt, on- der een vaile Alliantie ende onverbreeckelijcke vrientfehap, met grooten yver ende ernfte lij cke initantien verfocht, dat de waerheyt vande toe- drachte vande voorfz rencontre, naerder mochte werden onderfocht, ende tot dien eynde haer ge- communiceert de informatien die aldaer mochten zijn ghenomen, omme aen ons over-gefonden te werden, ende dat ondertuifchen de handelinge die Wy vertrouwden foo verre te zijn ghebracht, dat daer aen binnen weynich rijdt de laetftehant konde werden geleyt,niet en mochte werden ver- achten: dooreen onverwachten toeval, buyten ende tegens de wille immers van onfer zyde door d'onbedachtheyt ofte quaetwflligheyt vand'een of d'ander veroorfaeckt, die daer van foude heb- ben te verantwoorden, ende dat-in allen gevalle de faecke buyten verdere verwijderinge ghehou- den mochte werden. Ende of wel de voorfz Pro- pofitiewasvan grooten ghewichte, ende vande hooglrfte importantie,voor hetgemeene befte van beyde de Nati�n, heeft echter de voorfz Regee- ringe de felve, nochte Ons, in wiens name die was gedaen, in lange niet gewaerdight daer op te ant- woorden , niet tegenftaende de idve by naerder memorie door onfe exprei�� laft aenden gemeken Raedt overgegeven, gerenoveert, ende daer naer
				'�orlogetL, �cc.* 26 nochmael gekereert was, met naerder confirmatie van onfe oprechte intejitie, ende hartelijck mis- genoegen over het voorfz onverwacht ende on- geluckich accident, maer hebben in het tegendeel van dien, de Schepen van defen Staet, loo van Oorloge als Commercie , die fy in Zee hebben kunnen attrapperen, aengetaft,bevochten, eenige vande felve inden gront gefchoten, andere onder fchijn van vruntfehap miileyt, overrompelt, de Matroofen ende Soldaten gheplundert ende mis- handelt , ende beyde binnen hare Havenen ende Rivieren op-gebracht; Ende even als of Wy met den anderen in openbaren Oorloge waren.fonder voorgaende ontfegginge van vrientfehap , veel onnoofel bloet deerlijckenvergooten, endever- fcheyden van onfe Ingefetenen gheruineert ende bedorven: Wy noch echter forcerende onfe ghe- terchde patientie, tot volkomen juftificatie van ons pacifijcq gemoet, ende rechtmatigheyt van onfe proceducren voor de oogen van alle de We- relt, niet aengenamer hebbende als de conferva- tie, bevorderinge ende augmentatie vande goede eenigheyt, oprechte confidentie, ende vertrouw- de vrientfehap met onfeNaegebuyren, endeter contrarie, niet affchuwelijcker als de verfchricke- Jijcke vruchten van een verterend' Oorlogh, ende deerlijck vergieten van onnoofel Chriften-bloet, hebben'boven de voorfz drie extraordinaris Am- baifadeurs die wy by de voorfz Regeeringe had- den, tot het maken ende voltrecken vande voorfz Alliantie, by een tweede legatie inde meelde dili-> gentie, de Heere Adriaen Pauw, Heere van Heem- ftede, Raedt-Penfionaris van Hollant ende Weft- Vrieilant, extraordinarie afgefonden, fpecialijck op het fubjedt vande voorfz rencontre, ende het geen daer uyt was gevolght, ende om naerder ex- prei��e van onfe oprechte meeninge te doen, ende de faecken tot een ftilftant te brengen: ende alfoo middelertijt de voorfz Regeeringe hadde uytge- bracht hare antwoorde op de voorfz Propofitie, ende iterative memorien van onfe eerft afgefon- den AmbaiTadeurs, indewelcke de felve afleve- rende de quade ende verkeerde imprei�ie, die fy haer felven tot een couleur aen haer onrechtma- tich ende buyten twijflel Godt ende oen Men- fchen onaengenaem deftein, voorbedachre�jckeii hadden gegeven, als of de voorfz Vloote byOns was toegeruft omme haer daer mede aen te taften, ende met gewelt vyantfehap, ofte eenigerhandeii overlaft te bejegenen, fonder regard te nemen op de voorfz onfe contrarie betuyginge, hebben ver- klaert, dat fy haer verobligeert vonden, omme by goede occane te bekomen reparatie vande aenge- dane (foofy feggen) injurien,eodeverfeeckert- hey t, dat diergelijcke naemaels niet en foude wer- den ondernomen, ende fulcks betoont, dat iy noch wil nochghenegentheyt hadden, omme de faecke te brengen tot eenige accommodatie, maer � gefint waren met hare feytelijckheden voort te gaen, heeft de voornoemde Heer van Heemftede, ioo in het Parlement van Engelant, als daer naer in de Vergaderingc vanden Raedt van State, krachtelijck de voorfz impreftie gedikieert, ende roepende Godt den Heere, die een kenner is aller herten, tot getuyge, met volkomen kennifle van faecken, als ten reguarde van fijne publijcque Β iij charge,

-ocr page 20-



			:k. i.Tit α. Deel. 28 maer dat hy daer en boven,als hebbende onfen laft ende ordre geexcedeert, daer over geftraft foude Verden, fulcks als naer de importantie van het feyt bevonden foude werden te behooren, mits dat de voorfz Regeeringe , de faecke anders be- vonden werdende, ende dat haren Admirael, vol- gende de informatien daer van zijnde, de eerile vyantlijcke attacque hadde gedaen, den ielven op gelijcke maniere als vooren , fouden tratteren: fnet vernieuwinge van fijn^ende van d'andere onfe extraordinaris Ambaffadeurs, te meermalen ge�- tereert verfoeck, dat ten minilen onder beneixie vande voorfz prefentatie, de handelinge ten prin- cipalen ghevordert, de Scheen ende goederen Ons ende onfe "Ingefeteneh met gewelt afgeno- men , ende anderiints in Engelant.op gehouden, benefiensde relaxatie vande Capiteynen, Schip- pers , ende ander Scheeps-volek ghereilitue�rt» ende de verdere feytelijckbeden in allen gevalle geftuyt mochten werden: Ende hoewel de voorfz prefentatie foodanigh is dat geen redelijcke ziele, inde welcke maer eenige overblijffelen zijn van inclinatie tot Vrede, de felve foude kunnen ver- werpen , ende dat die ten overvloet met verfchey- den exempelen van faecken, tuffchen andere Na- tien in gelijcken cas geobferveert, mitfgaders by allegatie van diverfche folemnele Tradraten be- krachtightis geweeft, foo heeft echter de voorfz Raedt van State overtuygt zijnde, dat haer voor- geven, aengaende de ghelegentheyt vande voorfz rencontre het licht niet en konde verdragen, ende dacromme decimerende de onderfoeckinge vaa de rechte waerheyt van dien, daer van de onder- druckinge, yeder een felfs in particuliere faecken een facrilegie behoorde te zijn, het voorfz examen abfolutelijck af-gheflagen , de continuatie ende voortgangh vande voorfz handelinge ten princi- palen ghedifficulteert, ende daer en boven ver- klaert , dat VVy inde tegenwoordige conf�tuti'e van faecken van haer niet en hadden te verwach-* ten, dat fy fouden ophouden van het vervoljch ge- mentioneert in hare voorgaende antwoorde ge- geven op de Propofitien vande voornoemde Hee- ren Cats, Scbaep, ende vander Pene, tot fukken eynde als by de felve uytgedruckt is $ welcke laet- ile antwoorde fcherper als de voorgaende, ende noch onredelijcker, vermits de voorfz deuchde- lijcke prefentatie, vol zijnde van onrechtmatig- heytendeviolentie, ofwel billicklijck ons hadde mogen bewegen, omme daer op onfe vriendelicke debvoiren te befluyten , infonderheyt ende te meerder, door dien het nemen,rooveu ende plun- deren van onfe ende onferlngefetenen Schepen ende goederen geen eynde en nam�. S00 heeft ech- ter de voornoemde Heer van Heemflede,in onfen Name, omme te bethoonen onfe confiante gene- gentheyt ende ernftige begeerte , dat alles met vrientfchap ende onderling contentement moch- te werden gebracht tot een gcet ende gewenfcht eynde, ende uyt dien inficht'e alleen tcr,zyden Hellende, 't geen anderfints in poinct van eer en- de refpett confiderabel hadde mogen zijii, ver- focht op dat de handelinge niet t'eenemael afge- broocken foude werden, dat vande zyde vande voorfz Regeeringe eenige andere voorflagen (de- wyle d'Onfe niet en hadden kunnen ghelucken) ten
		27 Placaten-j. 4.Boe< charge, zijnde tegenvvoordigh geweeft by alle de- Hberatien, die foo in Onfe, als inde Vergaderinge vanHollant ende Weft-Vrieilant waren gehou- den, ende met waerheyt heylighlick geobtefteert, dat noyt eenige beraet�aginge was gevallen, noyt Refolutie ghenomen, veel min eenige ordre ofte Commiflie gegeven, dire&elick ofte indireftelick, omrne eenige de minfte oorfaecke van offenfie te geven aende ghemelte Regeeringe, veel min der ielver Vloote, ofte eenige van hare Schepen qua- lick te bejegenen,maer wel ter contrarie,omme de felve te bewijfen alle teeckenen van vrientfchap ende toe gene gentheyt» ende nochinaels ernfte- lijck betuyght, dat de voorfz rencontre tui�chen de Schepen van d'een ende d'ander zyde, buyten onfg kennifle ende ordre, mitfgaders tot onfe feer ?;roote droef heyt ende ontfte�teniffe voorgeval- 'en was. Ende dewyle echter de voorfz Regee- ringe de faecke anders duydende, als die inder waerheyt was gepafTeert, de voorfz rencontre op nam voor een fteen des aeniloots , ende inde voorfz Antwoorde hadden gefproocken van re-- parade van het gepaffeerde, ende veri�eckerthey t voorliet toekomende,heeft de voornoemde Heer van Heemftede verklaert, volgende de Inftruftie by Ons aen hem gegeven, mede noodigh te ach- ten, dat de voorfz iteen des aeniloots, mitfgaders alle mifvertrouwen, door een goede onderrech- tinge wierde wech genomen, ende clat hy tot dien eynde , ende omme fulcks te effectueren, fpecia- lijckderwaerts was afgefonden, ende vervolgens ernftelijck gearbeyt, dat het aen-gevangen ende feer verre ghebrachte Tradtaet voltrocken, ende verders tot contentement van beyde de Staten, een goede ordre beraemt mochte werden,waer na de Vlooten van d'een ende d'ander zyde, haer voortaen fouden hebben te reguleren,met verkla- ringe, dat VVy noyt waren ge fint geweeft te pre- tenderen, nochte foude pretenderen, in difpute te trecken, de eere ende waerdigheyt die voor de- fen aende Engelfche Natie,van wegen defen Staet is gedefereert geweeft :ende met wyder verfoeck, dat de ghemelte Regeeringe, ondertuffchen dat men beiigh foude zijn met lbo goeden werck,een- mael wilde ordre (lellen, ende loodanige voorfie- ninge doen, dat alle vordere wegen van feyten ter faecke van het voorfz accident, lbo lange gecon- tinueert,ende waer door het quaet incurabel ftont te werden, doch mochten komen op te houden, ende noch daernae inde verfcheyden particuliere conferentien, met de Heeren Commiffarifen van den gemelten Raedt van State eeheuden, fich in onfen name naerder verklarende, gheprefenteert ende verfocht,dat d'informatien op de voorfz ren- contre aen d'een ende d'ander zyde genomen, tot ondervindinge vande waerheyt.mochten werden geftelt in handen van feeckere Commiffarifen ten weder zijden te verkiefen, omme die te examine- ren, ende te onderfoecken, wie van beyde de par- thyen ci'eerfte attacque ghedaen, ende daer door oorfaeck gegeven mochte hebben, tot de defor- dres ende ongelegentheden die daer uyt zijn ghe- volght, met verklaringe, foo bevonden mochte werden dat onfen Admirael d'eerfle attacque hadde gegeven, dat hy daer inne by Ons niet al- leen ghedefad ν oueert, ende iijndoenmifprefen,

-ocr page 21-




		Oorfaecken van d'	30 langh gepretendeerde heerfchappye ter Zee met- ter daet over Ons, ende metter tijt over alle ande- re Nati�n in te voeren, ende de felve, foo het hun mogelijck ware, tot hare Tributarifi�n te maken: Ende wy met fonderlinge patientje ende langh- moedigheyt,doch te vergeefs, hebben getenteert, alle betamelijcke middelen van redelijcke indu- ctien, ten eynde de voorfz Regeeringe totharer ende onfer Ingefetenen welvaren, van het voorfz opfet hadden mogen werden gediverteert, de op- gerefen onluften ter neder gheleght, ende gheac- commodeert, de Schepen ende goederen Ons en- de onfe Ingefetenen met gewelt afgenomen, ende anderfmts onthouden, gereftitueert, de fchade de felve fonder eenige redenen aengedaen, vergoet, ende door een oprecht vaft ende bundig Tractaet, de oude, ende federt eenigen tijdt herwaerts door de voorfz Regeeringe geforceerde ende gequetfte vrientfchap, herftelt, ende met mutuele Oifkien van confidentie meer ende meer verfterckt, fon- der eenige hoope overigh te fien, omme door den voorfz wegh daer toe te geraecken. Hebben Wy volgende den Wet der.natueren, ende d'obligatie die Wy aen onfe Onderdanen fchuldigh zijn, om- me de felve te befchermen tegens alle ongelijck, overlaft ende ghewelt, ende te doen hebben repa- ratie van hare geledene fchade, mitfgaders omme de Commercie te herftellen in hare voorige ende behoorlijcke vryheyt, ende tegens te gaen het voorfz beleyt ende quaet opfet vande voorfz Re- geeringe , die droncken zijnde van hare fucceffen binnen 's Lants, geen mate fchijnen te ftellen aen hare vordere onverfadelycke concepten, by rijpe deliberatie van Rade, ende door den hooghften noot gedwongen zijnde, eyntelijck gerefolveert ende goet gevonden, te gebruycken de macht en- de middelen,die Godt ende de natuere ons in han- den heeft gegeven, omme door de Wapenen, by wegen van retorfie,op, ende tegens de voorfz Re- geeringe _x ende der felver Onderdanen, te mogen bekomen, 't welck door redenen vande felve niet geobtineert heeft kunnen werden: met meyninge ende intentie daer van niet te defifteren, foo lange by de voorfz Regeeringe haren tegenwoordigent cours gehouden, ende de voorfz reftitutie van ge- nomen Schepen, ende reparatie van aengedaene fchade, niet gheprefteert lal zijn: VafieJijck ver- trouwende, dat dit Ons voornemen,als zijnde ten uyterften daer toe gheforceert, by alle de Werek geprefen, ende onfe rechtvaerdige faecke, van Godt de Heere ghefegent fahverden: Vertrou- wende oock mede, dat alle Coningen, Republijc- quen, Princen ende Sraten, defe onfe publijcque verklaringe als waerachtigh, rechtmatigh, ende Ons afgedrongen, fullen op ende aennemen, ende foopernicieufe deffeynen nevens Ons fullen wil- len helpen ftuyten ende afweeren , ende Ons, in ons nootfaeckelick ende niet te min geoorloft en- de wettelijck voornemen, mitfgaders onfe goede Onderfaten alomme de hant fullen willen bieden: Gelijck Wy alle de Onderfaten vande Vereenigh- de Nederlantfche Provintien mede ordonneren by defen, dat fy by wegen van retorfie als vooren, haer tegen het gewelt ende den overlaft, daer me- de fy meer ende meer werden ghedreycht, te weer ftellen , fonder haer onder eenigh pretext van vrunt-
	29	Oorfaecken van d'
	29

ten voorfz eynde hadden mogen werden gedaen, op vertrouwen, dat eenmael de reden by de voor- fchreve Regeeringe plaetfe vindende, onfe op- rechte ende ongeveynfde proteftatien fouden aengenomen zijn ge\veeft,ende de lieffelicke con- fideratien van Vrede, verteerende de turbulente ahedachten van Oorlogh, haer bedaerde influen- rien fouden hebben gegeven van goede expedi�n- ten , omme uyc de tegenwoordige ende verdere sevreefde fvvarigheden te mogen gheraecken: Doch de voorfz Regeeringe foo het fchijnt, den overvloet van onfe redelijckheyt mif bruyckende tot voetfel van hare opgeblafentheyt, onfe matig- heyt tot ontfteeckinge van hare hitte,tot verwoe- ilinge, ende onfe vriendelicke aenbiedingen, tot een fondament om ons te vergen faecken die by haer met geen fchijn van billickheyt begeert, nochte by Ons behoudens eere ende reputatie, toegeftaen kunnen werden, hebben haer niet ont- fienvoorteilaen, dat by ons fouden werden be- taeltalledeonkoften endefchaden, die fy voor- geven , ghedaen ende geleden te hebben, ter oor- iaecke vande voorfz onfe extraordinaire equipai- ge, ter fulcken fomme als men naerder foude con- venieren, ende de voorfz fomme betaelt,ofte daer vooren t'haren contentemente verfeeckeringe zijnde ghedaen, dat als dan van verdere feytelick- heden foude werden gedefifteert,niet tegenftaen- de de voorfz onfe equipagie tot geenen anderen eynde is gherefolveert ende gedaen geweeft, als hier vooren is gefeght, ende daer van wy tydelick foo haeft de voorfz Refolutie was genomen, ende alvooren de felve ter executie wierde gheftelt, aen de voorfz Regeeringe in aller oprechtigheyt pu- blijcquelijck onfe verklaringe hebben gedaen, en- de infonderheyt, niet tegenftaende de voorfz Re- geeringe , nochte der felve Onderdanen, door de voorfz gheequipeerde Vloote, ofte door andere . onfe Schepen, het minfte teecken niet en was ge- geven van quade wille, veel min eenige fchade aengedaen, maer wel ter contrarie,dat onfe Sche- pen by de hare waren bevochten , eenige inde eront gefchoten,ende andere,beneffens een groot getal van Commercie-Schepen defer Landen.rijc- kelijck geladen zijnde, vermeeftert, genomen en- de op gebracht, ende Wy ende Onfe goede Inge- fetenen daer door tot eenige Millioenen guldens befchadight_; Ende hebben daer en boven geduy- rende de voorfz conferentien, fonder het^eynde vande felve te verwachten, hare Vloote in Zee la- ten gaen, endeprecipiterendedefcheuringe van de oude vrientfchap tuffchen beyde de Nati�n, ende haren luft fcheppende omme de felve onge- neefiijck te maecken, op nieuw verfcheyden van de Schepen defer Landen doen nemen ende ver- nielen, ophoopende fulcx ende fchade ende frnaet met vollen mate op de fchouderen van defe onfe Regeeringe, de welcke Godt de Heere vele Jaren in welftant geconferveert, ende by Vrienden ende Vyanden haer aenfien heeft gegeven. Alle wekk onverdraeghlijck ende onrechtmatigh beleyt, mitfgaders violente proceduyren,alfoo hanttafte- lijckby de voorfz Regeeringe aengewent ende in het werck geftelt zijn, omme onfe macht ter Zee gantfchelijck te verfwacken, ende de Commercie defer Landen te ruineren , ende daer door hare

-ocr page 22-

Placaten-j. 4.Boeck

Aldus gedaeneiigearreileert ter Vergaderinge
vande hooch-gemeke Heeren Staten Generael,in
den Hage op den tweeden Augufti 16$ x. Was ge-
parapheert,y<?/w» van Reede tot Renfwoude,'^v Onder-
ilont, Ter Ordonnantie vande felve. Geteeckent,
N. Ruyfch. Zijnde op 't fpatium gedruckt 't Cachet
der felver Heeren Staten, in rooden Waffche.

vruntfchap, vorder te �aten abuferen, ofte ergens
te begeven , daerfyten appetijte vande voorfz
Regeeringe fouden konnen worden ghetra&eert,
nemaer op onfe ende hare goede ende rechtvaer-
dige faecke betrouwende , de uytkomite van den
Almachtigen Godt, door onfe voorforge, ende
aengenomene defenfie, te verwachten.

DEN TWEEDEN TYTEL.

Waer by de goederen der Vyanden ende hare Adhe-

renten te confifqueren gelail,ende van goeden prinfe

verklaert werden^ �

HET EERSTE DEEL.

Placaten vande Staten Generael�

1. PJacaet fBy den wekken men gebiedt de goeden vande Terfoonen hen

onthoudende hy den Vyanden, oft vert rocken metter refidemie in Neutrak Piaetfen, op te teeckenen,
ende in arrefle te houden, tot dat andersgeordonneert zy. In date den 26Ju/ij 15"81.

de Plaetfe (diefe Neutrael noemen ) houdende,
hunne goeden in defe voorfz ge�nieerde Landen
liggende, foecken te verkoopen, ende t'alieneren,
om (foo 't te beduchten is) hen als dan vryelick te
mogen by den Vyandt begeven, ende den felven
afliileren, oft ten miniten defe Landen van gelde
te blooten,ende 't felve in andere Provintien ende
Landen te doen diverteren: al wefende van feer
quaden exempel, ende ilreckende tot die geheele
bederiFeniile ende verarminge van defe ge�nieer-
de Nederlanden, ende 't weJfck egeenilnts en be-
hoort by ooghluyekinge gepaifeert ende toegela-
ten , maer daer inne promptelijck verfien te wor-
den. S O O EEST, dat wy 't geene voorfz is
over ghemerekt, ontbieden, ordonneren ende be-
velen allen Droffaten, Amptmannen, Schoutet-
temende alkandere fouveraine ende opperfte Of-
ficiers , dat fy refpe<ftiveJijck onder hunne Jurifdi-
�tie terftont aenveerden, bekommeren, ende in
arrefle houden, alle de goeden roerende ende on-
roerende, acti�n ende crediten, hoedanige die we-
fen mogen, refpectivelick onder hun bevel ende
Jurifdiciie gelegen,toebehoorende eenige Perfoo-
nen die dadelijck met den Vyant zijn. Item, van
gelijcken alle de goeden roerende ende onroeren-
de, fchulden, acti�n ende crediten, als vooren,van
den Perfoonen die uyt de(e, 't zy ge�nieerde oft
gedifunieerde Nederlanden, in Neutrale Piaetfen
zijn vertrocken, oft henlieden onthouden: Ende
de felve alfoo in arrefle houden, totter rijtende
vvylen toe dat de voorfz Perfoonen (in Neutrale
Steden, als boven, refiderende oft onthoudende)
ons onderricht hebbende van de redenen van hen
vertreck ende abfentie, anders, ende na behooren
daer inne fal zijn verfien. Bevelende ende ordon-
nerende oock allen ende eenen yegelijcken Rent-
meefters, Facteurs, Toefienders, Pachters,Thien-
denaers, ende andere Schuldenaers, van wat qua-
liteyt oft conditie die zijn, niemant vande voorfz

Per-

E Staten Generael vande ge�nieerde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defe te-
^; genwoordige fien fullen, Saluyt. Alfoo
wy eeinformeert zijn, dat diverfche Per-
foonen (verlatende defe voorfz ge�nieerde Lan-
den,heur Vaderlant, ende gewoonlicke refidentie
in defen tijde van Oorloge, indenwelcken fy het
felfde, na de Wet der natuyren, ende alle billick-
heyt., meeilbehooren by te itaen, ende behulpe-
lick te wefen) met der woonftede vertrecken, oft
onthouden in ander Piaetfen ende Landen neu-
trael wefende, hun defe inlandtfche Oorloge niet
aendragende, maer verwachten aldaer (londer
perijckel, forge ofte merckelijcke onkoften) het
eynde vande voorfz Oorloge, namaels meynende
te genieten de vruchten die ander getrouwe ende
goede Lantfaten met perijckel van hunnen lyve,
ende fware onkoften ende laflen fullen hebben
verworven, oft hun anderfins te begevenaende
flerckile zyde: Dat fy oock inde neutrale Steden
ende Piaetfen renderende, van daer (fonder op-
licht) fouden konnen hebben intelligentie ofcor-
refponden�e met onfe Vyanden, de felve met ha-
ren gelde ende goeden aflifteren, ende alle moge-
lick behulp doen: ontfangende ende opbeurende
onder 't dfeckfel vande voorfz refidentie in Neu-
trale Piaetfen neure goeden, fchulden ende inne-
komen, die fy in defe voorfz Landen hebben, fon-
der eenige perfonele laften (als middelen van con-
fumprien, leeningen, impofitien,waken, of andere
diergelijcke,die d Oorloge ordinaerlick by brengt)
te helpen dragen, oft oock onderworpen te welen
't gewelt ende invafien vanden Vyant, ghelijckfe
nochtans tot defenfie van heuren Vaderlande, el�
de vryheyt des felfs, behoorden, ende fchuldigh
waren te doen: Ende hun oock perfoonelijckin
den dienft vanden felven Landen te begeven ende
t'employeren. Dat wy oock fekerlick onderricht
zij η, dat diverfche Perfoonen hen op de voorfey-

-ocr page 23-

Confifcatie van Vy

daerhywoonachtighis aentegheven, ende hen
confent verworven te hebben, op pene van ghe-
houden te worden van fulcke qualitey t ende con-
ditie , als de Perfoonen hier onder verhaelt. Ont-
bieden voorts den Prefident ende Luyden vanden
fecreten Rade, Cancelier vanden Hertoghdomme
van Brabandt, mitfgaders den Cancelier vanden
Furilendomme van Gelre, ende Graeffchap Zut-
phen, Prefident ende Luyden van den Rade in
Vlaenderen, Prefident ende Luyden vanden Rade
in Hollant, Rentmeeileren oft Hoogh-Officieren
van Beooft ende Bewefterfchelt van Zeelandt,
Prefident ende Rade in Vrieflant, den Schouteth
van Mechelen , Prefident ende Luyden vanden
Rade van Utrecht, ende allen anderen Juf�cieren
ende Officieren wicn dat aengaen mach, heuren
Stedehouderen, ende eenen yegelijcken van hen-
lieden befondere, foo hem toe-behooren fal, dat
fy defe onfe Ordonnantie kondigen ende uytroe-
pen over allen den bedryve van heure Jurifdic�ie,
ende daer men gewoonlick is publicatie ende uyt-
roepinge te doen, foo dat niemantdes caufevan
ignorantie pretenderen en mach: Ende de felve
Ordonnantie onderhouden ende achtervolgen ,
doen onderhouden ende achtervolgen onver-
breeckelijck, ende fonder infractie: daer toe ri-
goureufelijcken bedwingende de overtreders in
der manieren voorfchreve , fonder verdrach oft
diffimulatie, Want Wy totten welvaren vanden
Lande alfoo hebben bevonden te behooren. Ende
van des te doene, ende wes daer aen kleeft, geven
wy u, ende elcken van u die 't aengaen mach, vol-
komen macht, authoriteyt ende fonderlingh be-
vel. Des t'oorkonden foo hebben wy onfen Ze-
gele hier aen doen hangen. Gegeven in 's Graven�^
Hage in onfe Vergaderinge den fes-en-twintigh-
ftenjulij duyfentvijf hondert een ende tachtigh.
Op de plijcke flont gefchreven, Ter Ordonnantie
vande voornoemde Staten. Ende gheteeckent,
I. Van Ajfeliers,

Perfoonen eenige betalinge vande felve hunne
fchuldenoftpachten, vervallen oft te vervallen,
te'doen,op de pene van anderwerf'tfelfde te moe-
ten betalen. Ordonneren ende bevelen oock alle
ende een yegelicke Perfoonen die eenige goeden
onder hen hebben, oft daer afweten te lpreecken,
toebehoorende den voorfz Perfoonen refideren-
de metter daet by oft onder het bevel van onfe
voorfz Vyanden, of oock in neutrale Plaetfen, als
boven, dat fy die terftont kondigen den Officier
vander Plaetfen, daer onder de felve goeden gele-
gen zijn, om, als boven, aengeteeckent ende aen-
gefiagen te mogen worden, lbnder des in gebreke
te welen. Ende in gevalle dat men bevint, dat deur
beuren toedoen de felve goeden gheraken in han-
den vande Vyanden te komen, van het felfdeop
heure Perfoonen ende goeden te verhalen. Ende
foo wie daer eenige verdonckerde, verileken, oft
verfwegen goeden den Officier aenbrengen fal,
falden ielven Aenbrenger toe-gevoeght worden
het vijfdepart van fulcx als de Generaliteyt genie-
ten fal vande meublegoeden, a&ien ende credi-
ten, ende vande vruchten vande onroerlicke goe-
deren de helft van 't fuyver vande eerfte eii twee-
de Jaerfcharen. Hebben voorts gheinterdiceert,
ende interdiceren by defen alle Officieren, Wet-
houderen, SecretariiTen, Notariil�n, ende andere
publijckePerfoonen, eenigeverkoopinge, tran-
sporten, goedeniffen, ofterfl�nifl�n van erfgoede-
ren , oft andere voortaen te doen, toebehoorende
de voorfz ende andere fufpecle Perfoonen: maer
'tfelfde aengeven aen Ons, oft heuren overften
Officier, om daer op verfien te worden na behoo-
ren, op de pene van anderfints arbitralick geftraft
te worden nae gelegentheyt vander faecken. Ver-
biedende daer en boven alle ende eenen yegelijc-
ken Perfoonen uyt de voorfz ge�nieerde Landen
te verwecken metter wooninge, al en waer't oock
maer voor eenigen korten tijdt, fonder eerft ende
voor al het felfde den Officier ende Wethouderen

2. Placaet, daer by de Spangiaerts > ende alle beure goederen, voor goeden

prinfe verklaert worden, ende verboth gedaen wort, van die Spangiaerden ende heure Adher enten,
Vyanden van defe Landen, toevoer te doen, mitsgaders het uytgeven ofte ontfangen van eenige Sau-
vegarden ofte Sauveconduiten vanden Vyandt, om die ter Zee, ofte opte Rivieren te gehuycken. In
date den % April 15 99.

Ende merckende 't felve niet doen�jck te wefen,

nu datelijck met ghewelt de Nabuyre Cheur ende
Vorften ende andere Neutrale Stenden des Rijcx,
bare Landen ende Steden overvallen , hen niet
ontfiende der felver Steden met ghewelt aen te
taften, met Gefchut te forceren, te brantfehatten,
inne te nemen, met haer Spaenfche ende andere
Soldaten te befetten, de platte Landen te ruine-
ren ende devafteren,Vrouwen ende Dochteren te
fchoffieren, plunderen, rooven, moorden ende
branden, fonder oock te verfchoonen Vorftelijc-
ke, Graeffelijcke oft Adelijcke Huyfen, ende hare
Perfoonen, alsvoornementlijckblijckt uytteje-
genwoordige Barbarifche handelingen in het
Cheur-Furitendom van Coelen, Furftendommen
van Cleve ende Bergh, Stiften van Munfter, ende
andere aenpalende Landen, beroemende hen de

C Mi^

Nederlanden, Allen den geenen die defe
tegenwoordige fullen fien oft hoeren Ie-
fen, DOEN TE WETEN,Alfoo
hoe langer hoe klaerder, alle de Werelt kennelick
ende openbaer wort het voornemen der Spah-
giaerts, ende der felver toegedanen ende Adhe-
renten, nietalleenlijckteilrecken omme de Ne-
derlanden metten goeden Ingefetenen der felver,
met ghewelt, uyterfte heyrkrachten ende bedrie-
gelijcke handelingen , hare moetwillige ende
hoochvaerdige heerfchappye ende tyrannige Re-
gieringe, over zielen, conlcientien, lichamen ende
goederen te onderworpen, maer oock, dat fyin
de naefte Jaren met praclijcken ende gewelt ghe-
tracht hebbende,die Coninghrijcken van Vranck-
rijck, Engelandt, ende andere te vermeefteren:

-ocr page 24-



		3 5 Placaten-/. 4. Boecl Miniilers der Spaenfche tyrannye, daer en boven feer vermetelijck noch voorder nae haren appe- tijte, ambitie ende bloetdoril te fullen procede- ren, ende heerfchen naer haren ghelieven, fonder- linge over de Cheur ende Vorilen, Graven, Hee- ren ende Stenden Landen ende Onderfaten, die de Roomfche Religie nieten zijn toe gedaen,ende daervanniet te willen op houden, voor endt al eer dat fy alles onder haren Spaenfchen jock, be- neflens de Nederlanden gebracht, ende d'exercitie vande ware Chriilelijcke Religie uytgeroeyet ful- len hebben, veranderende over fulcks opentlijck de Religie ende Politie over des Rijcx-ileden ende Landen, met gewek, dreygementen, ende andere onbehoorlijcke handelingen , hen vanterende, daer en boven verblijt te wefen, dat van wegen Cheur ende Furilen , ende andere Stenden des Rijcx jegens henluyden de Wapenen werden aen- ghenomen, feggende dat fy te beter haer voorne- men fullen volbrengen; Behalven dat denjegen- woordigen Coninck van Spangien, d'Infante, en- de den Spaenfchen Raedt, lbo in Spangien, als in de Nederlanden, niet alleen bedriegelijck, ende met ghewelt turberen, alle Navigatien, handelin- gen , Traffijcquen ende Commercien, foo mette Ingefetenen der Nederlanden, als van andere Co- ninckrijcken, Landen ende Steden, tyrannelijck tracerende de Perfoonen, aenllaende hare Sche- pen ende goederen, oock violerende hare gegeve- ne beloften, te Water ende te Lande, alle 't felve pretexerende, door dien wy tot noch toe hare ge- welt , eenfamentlijck hare valfche ende bedriege- jijcke handelingen hebben wederflaen, ende ons niet laten bewegen, omme de Vereenighde Ne- derlanden ende den goeden Ingefetenen der fel- ver, hare Barbarifche tyrannije ende moetwillige heerfchappye te onderworpen. Ende ghemerckt wy door Godes krachtige hant, ai�iilentie vande Coninck�jcke Majeileyt van Engelant, ende an- dere Coningen,Princen ende Republijcquen,�en- famentlijck onfe patientie ende goede debvoiren, dit tyrannigh voornemen (tot nadeel vande ghe- heele Chriilenheyt ilreckende) vele Jaren heb- ben wederiken, ende voorder met Godes hulpe, affiflentie, faveur ende debvoiren als vooren, te wederflaen, gherefolveert zijn, oock omme den Spangiaerts inde Coninckrijcken ende Landen by hen geoccupeert, te befoecken, ende 't voorfz befwaer�jck, fchadelijck ende tyrannigh voorne- men niet alleen te beletten, maer oock de gedaen fchaden te doen repareren ofte vergelden , foo door onfe Schepen ende Volck van Oorloge, als door de geinterelfeerde op onfe beilellinge, heb- bende een vail vertrouwen, dat fijne Goddelijcke Majeileyt ons oprecht ende nootelijck voorne- men, fegenen, ende de Nederlanden eenmael van devoor�z Tyrannije der Spangiaerden ende der felver Adherenten gheheelijck bevryden, verlof- fen, ende voorder verwecken fal, de naebuyrige Coningen, Cheur ende Vorilen, Graven, Heeren, Republrjcquen ende Stenden, op dat de felve recht op hare faecken lettende, de Wapenen mo- gen ghebruycken om heuren gedreychden ende . pericliterende ila�t te verfeeckeren, ende tot dien eynde den Spangiaerden ende hare Adherenten van des Rijcxbodem, ende voorts uyte Nederlan-
				:. i.Tit. i.Deel. 36 den te verdry ven, ende wy tot uytvoeringe van een foo Chriilelijcke, rechtvaerdige ende noote- lijcke ghemeene faecke, tegen de voorfz Span- giaerts , ende der felver toegedanen ende Adhe- renten, gheheelijck noodigh vinden daer inne.te voorfien, dat den felven egeen voorder toevoer van Schepen, goederen ofte Koopmanfchappen, te Water, te Lande, oft anderfints en werde ghe- daen, wefende 't felve niet alleen gheoorloft naer de gemeene Volckeren, maer oock de Keyferlijc- ke Rechten, ende het ghebruyck van alle Conin- gen, Princen ende Republijcken, in Oorloge zijn- de , behalven dat fulcks by veele voorige Ordon- nantien ende Placaten, uyt-gegeven ende kenne- lijck gemaeckt is, foo van wegen de hooghil-ghe- melte Conincklijcke Majeileyt van Engelandt, (mette welcke wy in vaile verbiiiteniiTe itaen) als mede van defe Landen, ende wy oock niet en ver- ilaen te gedoogen, dat yemant vande Vereenich- de Landen ter Coopvaerdye of Viiicherye de Zee oft binnelantfche Wateren ghebruyckeiide, hem voorder fal laten bedriegen, verleyden ende be- , fchadigen, met eenige bedriegelijcke Pafporten, Sauvegarden oft Sauveconduiten der voorfz ghe- meene Vyanden, ghelijck wy verilaen dat fulcks voortijts tegens onfe goede meeningeby eenige is gedaen. S O O IS Τ, dat wy nae voorgaen- de rijpe deliberatie, ende by advyl� vanden Door- luchtigenVorilendeHeere Μ AU RITS, ge- booren Prince van Orangien, Grave van Nailau, Marquis vander Vere, Vliffingen, &c. Gouver- neur ende Capiteyn Generael van Gelderlandt, Hollant, Zeelant, Utrecht ,.Over~Yffel, &c. als Admirael Generael, verklaert hebben, ende ver- klaren by defen, voor goede prinfe alle Perfoonen ende goeden, ghefeten onder het ghebiet vanden Koningh van Spangien , tot allen plaetfendaer men die fal mogen bekomen: Hebben voorts van nieuws fcherpelijck verboden, geinterdiceert en- de refpettive ghenotirkeert, verbieden, interdice- ren ende notificeren mits defen, allen ende een yegelijcken, van wat conditie, Rijcken ofte Lan- den hy zy, niemant uytgefondert, op eenige Ha- venen , Steden oft Plaeti�n vande Vyanden, inde Rijcken van Spangien, Portugael oft andere Lan- den van Europa, wefende onder het ghebiet van den jegenwoordigen Koningh van Spangien, den Eertz-Hertoge Albert van Ooilenrijck ofte d'In- fante van Spangien, te Water ofte te Lande, dire- ftelijckofteindireilelijck, onder eenigh pretext ofte couleur te laden, voeren, brengen ofttran- fporteren, eenige Schepen, goederen,Waren ofte Koopmanfchappen, op de verbeurte vande felve, midtfgaders de Schepen, Wagens, Karren ende Peerden, daer inne ende op die geladen zijn, ende alfulcke voordere peynen ende ilraifen, als hier nae verklaert fullen werden. Ende omme alle frauden, loofe praclijcquen ende bedroch, die je- gens endeinprejuditievan defe onfe Ordonnan- tie ende verboth, by yemanden van wat Landen, conditie ofte qualiteyt hy zy, inde Vereenighde Landen voorgenomen fouden mogen worden, te beter te voorkomen, ordonneren ende bevelen wy wel expreil�lijck by defen allen Convoy-Mee- fteren, Contrerolleurs, Cherchers, ende andere onfe Gecommitteerde, in alle Havenen, Steden ende

-ocr page 25-

Confifcatie van Vyande goederen_>

ende Plaeri�n der felver Landen, op den eedt daer
mede fy den Landen verbonden zijn, op privatie
van heure Officien ende arbitrale corre�lie: Au-
thoriferen oock allen anderen inde voorfz Veree-
nighde Nederlanden woonende, oft de M\e fre-
quenterende , neerftelijck te vernemen , ende
fcherpelijck te onderfoecken, oft defeonfe Or-
donnantie byyemant van wat Landen, conditie
ofte qualiteyt hy zy, werde gecontravenieert, en-
de ofopte vooriz Havenen, Steden ofte Plaetfen
eenige goederen gheladen, gefcheept oft ge voert
worden, die wekke bevonden zijnde, wy willen
ende ordonneren, dat aen-gehouden ende in ver-
feeckerheyt gheitelt fullen worden, omme fom-
mierlijck ende fonder figuyre van proces, alle de
voorfz goederen die bevonden fullen worden al-
foo geladen of gefcheept, mitfgaders de Schepen,
Wagens, Karren ende Peerden, te verklaren ver-
beurt , een derdendeel ten behoeve vanden Aen-
brenger, 't zy oft hy Officier, oft anders in dienfte
vanden Lande is oft niet, die andere twee derden-
deelen tot behoeve vande ghemeene faecke, daer
uyt den Officier de faecke in rechte vervolgende,
ghecontenteert fal worden. Ordonnerende dat
boven dien foo wel de Proprietarifen ofte Onder-
winders vande voorfz goederen , als oock die
Schippers, Wagen ofte Karreluyden , in wiens
Schepen, oft op wiens Wagens ende Karren de
felve fullen bevonden werden, op de verboden
Havenen, Steden ende Plaetfen gheladen te zijn,
in apprehenfie gcftelt ende gehouden fullen wer-
den, ter tijt ende wylen toe fyluyden fullen heb-
ben betaelt ende voldaen alfulcke voordere pe-
nen ende corredtien, daer inne fy nae de gelegent-
heyt van haere mifdaden (tot arbitragie vanden
Hechter) fullen werden gecondemneert, die niet
minder en fullen mogen wefen, foo veel elck van
de Coopluyden aengaet, als duyfent ponden, en-
de voor elck vande Schippers vijf hondert ponden
van veertigh grooten 't pont. Ende ten eynde
defe onfe Ordonnantie des te beter mach worden
achtervolght, ende alle frauden geflraft, verilaen
wy dat binnen een Jaernae het mifdaet voorfz,
alle die geene die bevonden fullen worden de fel-
ve ghecontravenieert te hebben, voor de weerde
van de voorfz goederen ende Schepen, Wagens,
Karren ende Peerden, midtfgaders de voorfz boe-
ten ende correcl;ien,by allen Officieren der voorfz
Landen, ende voor alle competente Rechters by
preventie fullen mogen aengefproocken ende ge-
condemneert werden, wiens Sententie by provi-
fie fal werden geexecuteert, niet tegenilaende ap-
pellatte oft provocatie : Ende indien yemant inde
vooriz Vereenighde Nederlanden eenige goede-
ren foude begeeren te fchepen ofte laden, om de
felve opte naegebuyre Vrienden Landen te tran-
iporteren, en lal 't felve niet mogen doen , fonder
daer toe confent van ons, den voorfz Heere Ad-
mirael Generael, of den genen die daer toe by ons
fullen wefen gelaft, verkregen, ende by de Schip-
pers die de felve in hare Schepen fullen laden,
cautie fuffifant gheflelt fal wefen, voor de waerde
van hare Schepen, ende dat de geladen goeden op
geen andere als die voorfz Vrienden Landen, Ha-
venen , Steden oft Plaetfen en fullen worden ghe-
voert, ende dat binnen feeckeren bequamen tijdt

in 't Pafieport te verklaren, nae de diitantie vande
Havenen, daer van behoorlijcke certificatie ende
bewijs fal werden overgelevert, oft fullen de cau-
tionarifen datelij ck werden geexecuteert voor de
voorfz weerde, ten behoeve vande gemeene faec-
ke, Belaften voorts alle onfe Admiralen, Vice-
Admiralen, Capiteynen ende Commiifarilen ter
Zee, allen Overflen, Ritmeefteren, Capiteynen,
Officiers ende Volck van oorloge te Lande,fcherp
reguard te nemen, dat alle de geene, van wat Lan-
den ofte conditie die zijn oft wefen fullen, die ee-
nige goederen, Waren ofte Coopmanfchappen
fullen hebben in hare Schepen, op haer Wagens,
Karren, Peerden oft anderlints gheladen, gemunt
opte voorfz Rijcken, Landen ende Steden by den
Vyanden gheoccupeert, achterhaelt ende inge-
bracht fullen werden, aende Collegien vande Ad-
miraliteyt ende andere Rechters hier vooren ghe-
roert, omme daer over recht gedaen te worden na
den inhouden van defen. Ende alfoo wygerefol-
veertzijn een goede ende verfeeckerde ordre te
houden tot defentie vande Schepen terCoop-
vaerdye ende Viffcherye, de Zee gebruyckende,
jegens alle invafien ende beroovingen der Vyan-
den, ende oock jegens de exorbitante rantfoenen,
die de felve gemeene Vyanden in 't rantfonneren
ende plunderen der felver zijn doende; Soo heb-
ben wy geinterdiceert ende verboden, interdice-
ren ende verbieden by defen, alle lngefetenen der
Vereenighde Landen, fo Coopluyden, Schippers,
Stierluyden, als andere op Coopvaerdye oft Vif-
fcherye ter Zee ofte binnenlantfche Wateren va?'
rende, oft over Zee eenige goederen tranfporte-
rende, te nemen oft verfoecken eenige Pafporten
oft Sauveguarden der Vyanden in eeniger manie-
ren,opte verbeurte vande Schepen ende goederen
vanden genen die bevonden fullen werden de fel-
ve ghenomen te hebben, ende arbitrale correctie.
Ordonnerende dat de uytgevers vande voorfz
Paffeporten, Sauveguarden oft Sauveconduiten
der gemeene Vyanden exemplaerlijck aenden ly-
ve, ende met confifcatie van hare goederen, als
toeftanders der Vyanden geftraft fullen werden:
Ende fo yemant vande Schippers oft Stierluyden
vande gemeene Vyanden ghenomen, ende boven
de ordre by ons daer op gheilelt, gherantfonneert
ende befchadight wort, willen ende ordonneren
wy , dat de felve exorbitante rantfoenen ende
fchaden verhaelt fullen werden aende Officiers,
Gerechten ende Onderfaten vande Dorpen van
Brabant, Vlaenderen, ende andere onder des Vy-
andts ghebiedt fittende, boven 't geene fy aende
gemeene faecke, oft voor rantfoen liillen betalen:
Lallende ende authoriferende de Gecommitteer-
de Raden vande Staten vande refpedtive Provin-
tien, wiens Onderfaten jegens dele onfe Ordon-
nantie vande ghemeene Vyanden by exorbitante
rantfoenen oft anderfmts befchadight fullen wor-
den , fommiere kenniffe vande felve fchade te ne-
men, ende die te doen verhalen ende rembourfe-
ren als vooren, by fulcke proceduren ende mid-
delen van executie, als meninghelijckefaecken
gewoonlijck is te gebruycken. Ende ten eynde
hier van niemant ignorantie en pretendere, Ont-
bieden ende beveelen wy onfen lieven ende feer
beminden den Staten, Stadthouderen ende Ge-

C ij com-

'^a�3C^

-ocr page 26-

PlacatecL�;. 4.Boeck

Overften, Colonnellen, Admiralen, Vice-Admi-
ralen, Ritmeeileren, Capiteynen, Officieren ende
Bevelhebberen, defc onfe Ordonnantie ende be-
velen te achtervolgen, ende doen achtervolgen,
Procederende ende doende procederen jegens
den Overtreders van dien, fonder gratie, faveur,
diffimulatieofteverdrach, Alfoo wy 'tfelve tot
der Landen welftant noodigh ghevonden hebben.
Gegeven in 's Graven-Hage den tweeden Aprilis
vijfthien - hondert negen - ende - tnegentigh.
1. van Oldenhamevelt,^vt- Onder ftont,Ter Ordon-
nantie vande voornoemde Heeren. Staten Gene-
rael. C. Acrjfen.

committeerde Raden der Staten, ende Gedepu-
teerde Staten vande Provinci�n refpeftive van
Gelderlant, Hollant, Zeelant,Utrecht,Vrieilant,
Over-Yflel,Groeningen ende Ommelanden,ende
allen anderen Juiticieren, Officieren ende Diena-
ren des verfocht zijnde, dat fy defe onfe Ordon-
nantie alomme doen verkondigen, uytroepen en-
de publiceren, daer men ghewoonlijck is uytroe-
pinge ende publicatie te doen: Lailende mede den
Cancelier, Prefidenten ende Raden Provinciael,
den Advocaten Fifcaels ende Procureurs Gene-
raels, ende alle andere Officieren,Rechteren ende
Juilicieren vande voorfz Landen, mitfgaders allen

HET TWEEDE DEEL.

Placaet vande Staten van Hollandt.

Placaet, vanden Heeren Staten van Hollandt ende Wefl*Vrieflandt₇ in*

houdende ordre, waer nae die Schepen vande Ingefetenen der voorfz Landen indenJare 1598. ende
1599. inde Rijcken ende Landen den Coningh van Spangien onderworpen,jegens recht endereden
aengeflagen, inde voorfz. Landen komende, byde rechte Eygenaers rechtelkk weder gekregtn mogen
worden. In date den 4 Martij 1600.

E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
fencerende de Staten vanden felven Lan-
de. DOEN TE WETEN, Alfoo
kennelick is, dat noch inden Jare vijftien-hondert
acht ende tnegentigh, d'Ingefetenen vanden Lan-
de van Hollandt ende Weft-Vrieflandt hare navi-
§atie ende handelinge inde Rijcken, Havenen,
teden ende Plaetfen van Spangien, ende andere
onder des Coninghs van Spangiens gebiedt ftaen-
de, (nietjegenftaende den Oorloge) tenaenfien
ende wel weten van een yegelijck hebben gedaen,
den ielven Coningh doende van henluyden ont-
fangen t'lijnen profijte, dieThollen ende andere
groote ontgelden naer gewoonte. Ende dat daer-
omme tegens recht, redenen, ende aller Conin-

ten, Princen ende Republicquen gebruyckis ftrij-
ende, dat fonder voorgaende interdictie ofte
waerfchouvvinge, de Koopluyden, Schippers en-
de Reeders dei�r Landen , met aenfiaginge van
hare Perfoonen, Koopmanfchappen , goederen
ende Schepen,aldaer fouden worden bedroeft en-
ende befwaert. Ende nochtans de jegenwoordige
Coningh (willende vermeerderen den Spaen-
fchenhaet tegens den welftant ende goede Inge-
fetenen defer Landen) in 'taenvangen van fijne
Spaenfche Regieringe, fonder eenige waerfchou-
winge, ofte interdittie, in 't eynde vanden felven
Jare, den Perfoonen, Koopmanfchappen, goede-
ren ende Schepen defer Landen inde Rijcken van
Spangien, Portugal, ende andere fijne heerfchap-
pye onderworpen, heeft doen aenflaen, levende
daer mede onbehoorlick, wreedelkkende tyran-
nichlick: Waeromme wy gedrongen zijn ge weeft
by wettelijcke ordre ende wegen van Oorloge te-
gens den voorfz Coningh ende fijn Onderfaten te
procederen: Ende aengefien daer en tuflchen by
eenige �nd�ritaeii wort,de Schepen defer Landen
in Spangien aen-gheflagen, aldaer vande Span-

giaerts in hare handen te ghekrij gen, ende mette
ielve in deie Landen ghekomen zijnde, te preten-
deren daer van Eygenaers te welen, Willende den
rechten Eygenaers ofte hare Erfgenamen de felve
onthouden , ofte ten minften e'yflchen reftitutie
van 't geene fy fuf�neren daer vooren ghegeven,
ende daer aen geemployeert te hebben, tot groot
verdriet, nadeel ende prejuditie vande goede ende
onbehoorlijck befchadighde ende gheafHigeerde
Ingefetenen defer Landen, 't welck een extraor-
dinarife faecke is jegens alle Rechten ende rede-
nen ftrij dende, daer inne wy noodigh achten by
authoritey t tot vertrooftinge vande goede Inge-
fetenen, ende dienile der Landen te voorfien. Tot
wekken eynde wy al inde Maent van Oirober
leftleden gheordonne�rt hebben, dat den rechten
Eygenaers ofte haren Erven, alfulcke Schepen
fouden werden ghereftitueert, ende nu tot onfe
kennifle komt, dat die geene die inde occupatie
vande felve Schepen ghekomen zijn, den voorfz
goeden Ingefetenen ende rechte Eygenaers der
lelver Schepen, by langen treyn van Procel��n
foecken te ifluderen, omme waer tegens naerder
te voorfien. SOO IS Τ, dat wy hier op rijpe-
lick gelet hebbende,' na voorgaende advis vanden
Prefident ende Raden vanden Hoogen ende Pro-
vincialen Raden der voorfchreven Landen, geor-
donneertende gheftatueert hebben, ordonneren
ende ftatueren by defen, conform onfe voorgaen-
de Refolutie,dat de rechte Eygenaers vande voor-
fchreven Schepen, ofte hare Erven, op, ende in
alle Revieren, Zee-gaten, Havenen, Steden ende
Plaetfen defer Landen, alfulcke hare onbehoor-
Jijcke aengeflagen,ende in defe Landen gebrachte
Schepen, als haer goet, rechtelijck fullen mogen
aenflaen, fonder dat de occupateurs, ofte inbren-
gers der felver ter oorfaecke van het verkrijgen,
verbeteren ofte overbrengen van dien, yet anders
fuJlen mogen eyl�chen ofte pretenderen in eeni-

ger

-ocr page 27-

Confifcatie van Vy

dent ende Raden vanden Hoogen Rade, Prefi-
derende ende anderen vanden Provincialen Rade
der voorfchreve Landen, den Advocaet Fifcael
ende Procureur Generael, Bailliuwen, Schouten,
Schepenen, Mannen, Gefwoorens, ende allen
anderen JufHcieren , Officieren ende Dienaren
vander Jiillirie binnen HolJandt ende Weit-Vrief-
landt voornoemt, foo inden Steden als ten plat-
ten Lande hen naer 't inhouden van defen te regu-
leren, Ende ten eynde hier van niemandt igno-
rantie en pretendere, foo ordonneren ende gebie-
den wy dat defen op een Rechtdach inde Audien-
tien vanden voorfchreven Hoogen ende Provin-
cialen Raden,ende voorts binnen al de voorfchre-
ve Steden, ende elders daer 'tvannoodewefen
fal, openbaerlijck voor den Volcke ghepubliceert
ende gekondight fal worden, Alfoo de gelegent-
heyt defer faecke, ende der Landen dienll 't felve
vereyfeht. Des t'oorkonde hebben wy onfen
Zegele hier aen doen hangen. Gedaen inden
Hage den vierden Martij Anno feflhien-hondert.
Onder flondt gefchreven, TerOrdonnantie van-
den Staten. Onderteyckent ,

C. de Rechtere.

4^l

eer manieren, als aSleenlijck dat tot haren profijt�
Fal blyven de vrachte by hen bedongen vande
Waren ende Koopmanfchappen, met alfulcke
Schepen over ghebracht: Waer nae wy verilaen,
dat foo wel de queilien aireede ghemoveert, als
namaels te moveren, lullen worden ghedecideert.
Ende ten eynde de queilien noopende den eygen-
dom vande voorfchreve Schepen fommierlijck,
ende fonder ordinaris treyn van Iuilitie mogen
worden af gedaen, Hebben wy geordonneert en-
de ordonneren by defen, dat de i�lve queilien lul-
len gheintenteert werden voor de ordinaris Ge-
rechte vande Steden daerinne ofte naeil-gelegen
alfulcke Schepen aireede gebracht zijn, ende nac-
maels gebracht fullen worden , welcke Gerechte
wy geauthorifeert hebben, ende authoriferen by
defen fommierlick daer inne te doen procederen,
ende by harevonnhTe fulcke queilien te beluch-
ten : Ordonnerende dat de felve vonnif��n efl�cl:
forceren, volbracht ende naegekomen fullen wer-
den , fonder dat daer tegens eenige appellatie, re-
formatie , revifie ofte ander beklach toegelaten fal
werden. Ontbieden daeromme ende beveelen
onfen Heven ende getrouwen Stadthouder, Prefi-

Placaet vande Staten van Zeelandt.

2. Placaet, Waer by de Terfoonen die in vjant�jcfy Steden of Landen zjjn

gefeten,daer geen Contrihutie letaelt en wert, van goeden prinfe, ende hare goederen confifcalel ver-
klaert werden, ende voorts ordregheflelt wert op het pajferen der geener die onder Contrihutie fitten
deur Zeelandt. In date den 9 Decemher 1627.

E Staten 's Lants ende Graef��lijckheyts
van Zeelandt, Alfoo wy bevinden dat
by de frequentatie van defe Landen toe
te laten aen Luyden aen des Vyandts zy~
de ghefeten, fpecialijcken mede die fitten onder
Contributie in Ofl�niil�, Hontenill� ende Polder
van Namen, ende voorts in Huliler-Ambacht,
den Lande van Zeelandt foude mogen ondienit
ontftaen. Soo hebben wy goet ghevonden ende
verilaen, aengaende de Perioonen die in Vyandt-
lijcke Steden ofte Landen zijn gefeten, ende daer
geene contributie wert geheven, dat de felve ende
nare goederen binnen de limken vande Ge�nieer-
de Landen, zijn goede prinfe ende confifcabel:
Ende foo veele raeckt d� geene die fitten onder
Sauvegarde, Contributie gevende aende Ge�ni-
eerde Landen, dat die mede de voorfchreve Lan-
den niet en fullen mogen hajiteren, ten ware fy
brengen hare contributie ten Comptoire, ende
dan fullen gaen ende keeren den rechtflen ende
kortflen wegh , volgens den teneur van onfen
Placate van date den fevenden Martij feflhien-
hondert twee en twintigh. Des fullen fy ter caufe
van hare reftdentie niet werden verilooten vande
erfT�nifle den felven binnen de liniiten van den
Lande van Zeelandt vallende. Doch wat particu-
lierlijcken aengaet d'Opgefetenen van de voor-

fchreve Polders van Of��nifTe, Honteniif�, ende
Polder van Namen, fullen de Pachters ende Be-
drijveren van Landen in Hollandt ende Zeelandt
toe-behoorende, mogen kommen in Zeelandt,
omme met hare Eygenaren te fpreecken, fullen
doch alleene kommen den rechten wegh over
Vliffingen , naer haere Meeilers ofte Eygenaren
toe, fonder haer te begeven in eenige andere Ey-
landen van Zeelandt, daer haere Meeilers niet en
woonen , op peyne van te wefen goede prinfe:
d'Ander welcker Eygenaren woonen onder den
Vyandt, fullen het Landt van Zeelandt niet mo-
gen aen doen, dan in val van contributie te bren-
gen als vooren : Doch geene van alle noch in 't
gaen noch keeren en fullen het Landt van Suyt-
bevelandt mogen aendoen, op pene van aldaer te
wefen goede prinfe �. Verilaende dat defe onfe Re-
folutie fal inganck hebben ende kracht nemen
met den eerilen Januarij feilhien-hondert acht en
twintigh.

Aldus gedaen ter Vergaderinge vande Heeren
Staten van Zeelandt in 't Hoffaldaer tot Middel-
burgh, den negenden Decembris feilien-hondert
feven en twintigh. Onder ilont, Ter Ordonnan-
tie vande Staten voornoemt. Ende was onder-
teeckent, B. de Witte.

DEN

C �j

-ocr page 28-



43 Placaten-/.' 4Boeck. 3.Tic 44 DEN DERDEN TYTEL. Behelfende de Placaten die alle correfpondentien en Commercien mette Vyanden verbieden-» � DEn Lefer fal hier ghelieven voor ge'infereert te houden het Placaet vanden vierden April \^�. hier vooren in 7 Eerjle Boeck Colum.* 193. fiaende; mitfgaders die in het Tweede Boeck inden � 2 Tytef Colum. 1076. en vervolgens zijn gedruckt: als oock bet Placaet vanden 10 Martij 1586. fiaende in het Derde Boeck Colum. 1596» Oock mede het Placaet vanden tweeden April 1599. hierboven in 't Vierde Boeck Colum. 33. fiaende. 1. Placaet, van onfen genadigen Heere den Hertoge, daer mede verboden wort eenigh toevoer den Vyanden ofte hemen Adherenten te doen, oft uyt de Steden ende Plaetfen ly hengeoccupeert,eenige goeden, Waren ofte Koopmanfchappen herwaerts over te brengen, oft oock met defelve te handelen oft frequenteren, 't ware met Licenten oft anderfints in eeniger manieren. In date den 4 Mey 1 �8x.

		bevelen mits defen, dat voortaen egeenLicenten oft oorlof meer gegeven en worde, om te feynden eenige Waren, 't ware Viftualien, Munitie van Oorlogen, oft eenige andere Koopmanfchappe, van wat foorte ofte qnaliteyt die fouden mogen wefen, egeene uytgefondert oft gereferveert, naer de Havenen, Vlecken, Steden ott andere Plaetfen houdende de partye van onfe Vyanden, of wefen- de onder hen gewelt, oft oock om eenige goeden van daer naer defe onfe Landen te brengen, niet tegenitaende eenige Ordonnantie hier voor ter contrarien ghemaeckt, de wekke wy met onfe goede wetentheyt ende wille hebben te niete ge- daen ende gecarfeert, doen te niete ende cailèren mits defen. Verbiedende allen ende eenen yege- lijeken Coopluyden ende andere onfe Onderfa- ten, van wat conditie oft qualiteyt die zijn , te feynden, 't ware te Water oft te Lande, naer de voorfz plaetfen, gehouden of wefende inde macht van onfe voorfz Vyanden , eenige Waren ofte Koopmanfchappen hoedanighoftvan wat foorte dat die zijn oft fouden mogen wefen, noch oock uytte voorfz Steden of Plaetfen by den Vyanden gehouden, te brengen oft doen komen, onder wat coleur oft deckfel dat het zy, oft eenichfints te mogen handelen oft trafficqueren met den voorfz Vyanden oft Ingefetenen vande Steden oft Plee- ken by hen gehouden,'t ware met wiiïèl oft ander- fints in eeniger manieren, op pene van confifcatie vanden Schepen, Peerden, Karren, Wagenen, Koopmanfchap ende penningen, oft de weerde van dien, die contrarie defe Ordonnantiefullen ghefonden, oft in onfe Landen ghebracht, oft op Wiifel gefet worden, ende daer en boven geitrafé te worden als Fauteurs endegeaflêétioneerde tot onfe Vyanden, aen goet ende lichaem, oft ander- fins arbitralijck naer de gelegenthey t vander faec- ken: Ordonnerende ende bevelende alle onfen Gouverneuren , Bailliuwen, ei\de anderen onfe Officieren ende Jufticiers, ende oock allen onfen Colonnellen, Capiteynen, Officieren ende ande- ren Vokke van Oorloge, Wachten vande Have- nen ende PafTagien, foo te Lande als te Water, datfe fcherpe toeficht nemen dat egeen Victualie, Munitie van Oorloge, oft eenige andere Waren oft Koopmanfchappen , van wat qualiteyt oft foorte die mogen wefen, paiieren of gevoert wor- den
	RANCOYS, Sone van Vranckrijck.eenigh Broeder van den Co- ninck , by der gratiën Godts , Hertoge van Lothrijck, van Brabant, van Limborgh,van Gel- re, van Anjou , van ��, van Tourrai- 11e, van Berry, van Eu- reulx, ende van Chafteau Thierry, Grave van Vlaenderen, van Hollant, van Zeelant, van Zut- phen, van Mayne Ie Perche , van Mantes, van Meullan ende van Beaufort, Marckgrave des hey- lichs Rijcx, Heere van Vrieilant, ende van Meche- len, Befchermer der Nederlantfcher vryheyt: Al- len den genen die defejegenwoordige iïen fullen, Saluyt. Alfoo men by experientie bevindt, dac overmits men tot noch toe (mits betalende feker rechten van Licenten oft Convoyen) heeft toege- laten alderhande Waren ende Coopmanfchappen te feynden inde Provintien ende Steden van defe onfe Landen afgeweken, ende houdende de par- thye van onfe Vyanden, ende oock andere uytte felve naer defe onfe Landen te brengen, d'Oorlo- ge wort gevoedt,ende onfen Vyandeneenen voet ende middel ghegeven, om in hunne Steden de Neeringe, handtwerck ende Trafficque t'onder- houden, waer door d'Ingefetenen der felver wor- den gehouden in officie, hebbende daer door mid- del om te leven, d'welck heur benomen wefende, fouden haeft gebracht worden tot uyterften noot ende armoede, waer deur fy te beter fouden mo- gen verweckt worden, om hen met ons, ende onfe goede Landen ende Steden aen te houden, ende hentereconcilierenende vereenigen, ende daer deur komen tot eenen goeden eynde van defe fware Oorloge, te meer, want wy niet en twijfe- len oft onfe Heere ende Broeder de Coninck van Vranckrijck en fal tot onfen verfoecke de PaiTa- gien, Rivieren ende Havenen iluycen foo van Ca- fis als Mafiers, gelijck hy aireede heeft begonft te doen. DOEN TE WETEN, dat Wyby advyfe ende deliberatie vande Generale Staten van onfe Landen van herwaerts-over, mitfgaders van onfen Rade van State, gheordonneert, belaft ende bevolen hebben, ordonneren, belailenende

-ocr page 29-

45 Corfefpondentien, &c. mctte Vyanden verboden. 46

den inde Plaetfen gehouden oft wefende mt ge-

welt vanden Vyanden, of datfe Vande felve Phet-
fen laten eenige goeden komen oft paflerennaer
defe onfe Landen , onder wat coleur oft decklel
dat het zy, 't ware vande voorfz Licenten (de
welcke wy niet en willen dat voortaen loop ofte
plaetfe fullen hebben) oft anderfints, ende dat
[onder eenich verdrach oft diifinuilatie, op de pe-
ne van 't felfde op hen te verhalen, ende verbeurte
van hare oiTicien oft beftellinge, ende daer en bo-
ven geftraft te worden naer clen eyfch ende gele-
eentheyt vander faecken ende deli&e. Ontbie-
den daer omme ende bevelen onfe lieve ende ghe-
trouwe die Hooft-Prefident ende Luyden van on-
fen Secreten Rade, Cancelier ende Luyden van
onfen Rade in Brabandt, Stadthouder, Cancelier
ende Luyden van onfen Rade in Gelderlant, Pre-
fident ende Luyden van onfen Rade in Vlaende- |
ren, Prefident ende Luyden van onfen Rade in |
Hoilandt, de Gecommitteerde Raden van Staten
in onfen Lande van Zeelant, Stadthouder, Prefi-
dent ende Luyden van onfen Rade in Vrieflandt,
Schoutet van Mecheleh, ende allen anderen Jufti-

cieren ende Officieren wien dat aengaen mach,
heure Stedehouderen, ende een yegelijcken van
henlieden befonder foo hem toe behooren fal, dat
fy dele onfe Ordonnantie kundigenende uytroe-
pen, over alle den bedryve van heure Jurildi&ie,
daer m�n ghewoonlijck is publicatie ende uytroe-
pinge te doen,foo dat des niemant caufe van igno-
rantie en pretendere, endedefelve Ordonnantie
onderhouden ende achtervolgen onverbrekelick,
daer toe rigoureufelick bedwingende die overtre-
ders der felver, inder manieren ende op de penen
voorfeyt, fonder verdrach oft diffimulatie, Want
ons alfoo gelieft. Ende van des te doen, ende w�s
daer aen kleeft, geven wy u ende elcken van u die
liet aengaen mach, volkomen macht, auiroritcyt,
ende fonderlingh bevel. Gegeven in onfer Stadt
van Antwerpen, onderden Contre-zegel vande
Generale Staten, om den onfen niet te hebben by
der hant, daer op gedruckt in Placate den vierden
dach May, in 't Jaer ons Heeren duyfent vijf hon-
derttweeentachtentich. Onder ftont ghefchre-
ven, By den Hertoge in fijnen Rade. Ende ghe-
teeckent, J. van Ajjcliers.

2. Placaet, Waer by het gewafcb, geVfin en Zout van Tortugaelin defe

Landen verboden wert. In date den 14 Februari) 16$8.

;E Staten Generael der Vereenighde Ne-
; derlanden, Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN , Alfoo in
plaetfe van het verho'opte accommodement met
de Croone van Portugael, de faecken tuffchen de
felve Croone ende defen Staetuytgeberftenzijn
tot openbare rupture en hoftilkeyt. SOO IST,
dat Wy goetgevonden hebben te itatueren, te in-
terdiceren ende verbieden, ghelijck wy itatueren,
interdiceren ende verbieden wel ftri&elijck midts
defen, dat van nu voorts aen geenich Gewas ofte
ghewin, ende in fpecie geen Zout van Portugael
voornoemt, Provintien ofte Landen, onder 't ghe-
biet vanden Koningh van dat Rijck ftaende,in defe
Vereenichde Provintien ende geaffocieerde Lant-
fchappen,Steden, ofte aengehoorige Plaetfen van
dien, lal mogen gebracht, verkocht, ofte verhan-
delt worden, het zy diredlelickuyt eenige Pro-
vintien, Steden ofte Zee-Havenen van Portugael
voorfz, ende onderhoorige Provintien ende Lan-
den, ofte indireitelijck over andere Landen ofte
Plaetfen, onder wiens gebiedt de felve mogen we-
fen, op pene dat fulcks ghefchiedende, alle het
voorfz ingebrachte Gewas ende ghewin, ende in
fpecie Sout van Portugael als vooren, metter daet
fal worden verklaert, ghelijck wy alle 't felve ver-
klaren by defen, te welen verbeurt, het zy het be-
vonden werde onder den Inbrenger, ofte d'eerfte
handt, ofte dat het vorder fal welen ghetranfpor-
teert, ende dat boven de boete van duyfent Caro-
lus guldens te verbeuren by d'Inbrengers van 't
voorfz Gewas ende ghewin , ende in fpecie van
Sout; endedeGroi��ers ofte Winckeliers,diefo-
danigh ingebracht Gewas, ghewin, ende Sout on-
dernemen te koopen,ende verkoopen als vooren,
midtfgaders allen den geenen die 't felve fouden

mogen verkoopen, t'appliceren een derdepnrt ten
prolijte vanden Aenhaelder ofte Aenbrenger,het
zy de felve in eedt ende bedieninge van 't Landt
foude mogen zijn ofte niet,een derdepart ten pro-
fijte vanden Officier die de calangie ende executie
fal hebben gedaen,ende 't reilerende derdepart t�
profijte vande gemeene fake. Ende ten eynde nie-
mant hier van eenige ignorantie naemaels kome te
pretenderen., Ontbieden ende verfoecken Wy de
Heeren Staten, Gecommitteerde Raden en Gede-
puteerde Staten vande Provintien refpe&ive van
Gelderlant ende 't Graeffchap Zutphen, Hollant
ende Weft-Vrieflant, Zeelant, Utrecht, Vriellant,
Over-Yffel,mitfgaders Stadt Groeningen en Om-
melanden,ende allen anderen Jufticieren ende Of-
ficieren vande felve, dat fy defe onfe Ordonnantie
van ftonden aen alomme doen verkondigen.nubli-
ceren ende afflgeren, in allen Plaetfen daer iulcks
noodich wefen fal, ende men gewoon is foodanige
publicatie ende affixie te doen. Lallen ende beve-
len voorts de Raden ter Admiraliteyt, den Advo-
caten Fifcaels, mitfgaders Admiraels,Vice-Admi-
raels,Capiteynen,Officieren ende Bevelhebberen,
als mede de Commiffarifen enCommifenterRe-
cherche,fo inde Zeegaten als elders,defe onfe Or-
donnantie te achtervolgen, ende doen achtervol-
gen , Procederende en doende procederen tegens
de Contraventeurs van dien, fonder oochluyckin-
ge, faveur, dii�imulatie of verdrach, want wy fulcx
alfoo ten dienfte vanden Lande, bevonden hebben
noodighte zijn. Aldus gedaen ende gearrefteert
ter Vergaderinge vande hooch-ghemelte Staten
Generael, inden Hage den xiiij. Februarij 1 6 � 8.
Was gheparapheert, Mar. Staevenijje, «� Onder
ftont,Ter Ordonnantie vande felve. Geteeckent,
N. Ruyfch. Zijnde op 't fpatium ghedruckt het Ca-
chet der felver Heeren Staten in rooden Waffche.

DEN

-ocr page 30-




47			PlacateiL-». 4_?Boeck, 4,Tit. t.Dcel. 48
47

		DEN VIERDEN TITEL Behelfende de Placaten op 't afdoen en verbodt der Sauvegarden,Pafpoorten, verdingen metten Vyandt, en 't breecken van 't Quartier^. HET EERSTE DEEL. Placaten vande Staten Generael. t. Placaet, op 't afdoen vande Sau�egarden, ende het deioafleren vanden plat* ten Lande, In date den ^Julij 1586.

				hilende Stant daer buyten ende Neufen-ambacht, welcke voorfz uytgeionderde Plaetfen ende In- woonderen der felver.wy houden onder onfe pro- tectie ende befcherminge, met alle de andere Pro- vintien , Steden ende Plaetfen onder ons ghebiedt wefende: Infgelijcks hebben wy gheordonneert ende bevolen, ordonneren ende beveelen als voo- ren, te vertrecken den Ingefetenen ende Inwoon- deren vande Graeffchappen, Ampten, Vlecken, Heerlijckheden ende Gehuchten hier naegefpe- fpecificeert: als namentlijck in Gelderlandt,de Ingefetenen vanden Lande van KelTel in het over- quartiervan Gelderlandt, Item, het Graeffchap van Hoorne ende Wiert$ ende in 't quartier van Nimmegen , de Ingefetenen van het Rijck van Nimmegen, vande � ver-Betuwe, ende van Maes ende Wael, uytgefondert de Dorpen Wammel ende Drummel tegens de Stadt Tiel gelegen 5 in 't Graeffchap van Zutphen, de Ingefetenen van het Ampt van Bredevoort, vande Heerlijckheyt van Anholt, vande Hoogheyt Wifch, vande Schok- Ampten van Zutphen ende van Lochum, van het Richter-Ampt van Doefburgh, vande Dorpen Ruerlo, Steenre ende Hummel 5 Inde Velue, de Inwoonderen van het Kerfpel, van Vorft ende Brummen,Dieren ende Spanckeren; in het Graef- fchap van Hollandt, de Inwoonderen vande Lan- geltrate, Hooge ende Leege Zwaluwe j in Vrief- fant, de Inwoonderen van Stellinckwerf, Ooiten- de ende Wellende, ghelegen inde Sevenwolden $ in't quartier van Over-YiTel , de Inwoonderen van den geheelen Twente; ende van alle de Heer- lijckheden , Dorpen ende Gehuchten daer onder gehoorende, die van het Kerfpel, vanden Herden- bergh, Gramf bergh ende appendentien van dien � Item, van Ommen, Hellendorn, den Ham ende Holten; onder Sallant,die van Steenwijckervvolt, van Giethoorn, van Schoonwolde, Pailoe, YiTel- ham,01demarckt,Wanneperveen 5 van het Ampt van Steenwijck, Callenfchoot ende van Yfveen j onder Vollenhoves-ampt, het Vleck van Vollen- hoe,de Ingefetenen vande gantfche Ommelanden van't oude Ampt-gerichte $ Item, Welterwoldin- gerlandt, vande Heerfchap van Lingen, ende van alle de Dinfpele,Heerlijckheden ende Gehuchten onder de Drenthe ghehoorende; oock mede de Ingefetenen vande Heerlijckheyt van Ruenen: Wederroepende, caif�rende, doodende ende te niete doende over fulcx by defe alle Sauvegarden, die
	O BB ER Τ , Grave van Leyceiler, Baender-Heer van Denbigh, &c. Lieute- nant van haere Majefteyt van Engelant, Gouverneur ende Capiteyn Generael der Vereenigde Provinci�n, Allen den geenen die defe lullen fien, Saluyt. Alfoo het gh�noech kennelijck is, ende men dagelijcks hoe langhs foo meer verneemt ende gewaer wort, het groot voordeel ende onderflantdat denalge- meynen Vyandt, foo van alderhande Leeftochten als anderfints is treckende ende ghenietende van den Ingefetenen ende Huyfluyden alomme in Brabandt, Vlaenderen, ende elders ten platten Lande, 't zy onder Sauvegarde oft fonder, gheru- ftelijck woonende, door der wekker behulp de felve Vyant van alle nootlijckheden wort verfien, ende middel heeft om die Vereenighde Provintien ende Steden te invaderen ende te benauwen, daer inne foo veel mogelijck, nootlijck dient verfien. S O O 1S Τ, dat wy by advijs ende deliberatie van dien vanden Rade van State neifens ons, heb- ben wel fcherpelick geordonneert ende bevolen, ordonneren ende bevelen welfcherpelijckbyde- fen, den Ingefetenen ende Woonders ten platten Lande, van wat qualiteyt die zijn, in den Lande, Plaetfen, Vlecken, Dorpen ende Gehuchten hier me gefpecificeert, gefeten, ten langhlten binnen thien dagen nae de publicatie van defen, met alle hare Huyfgefinnen , Beeften , Haven ende goe- deren uytheure wootvplaetfen te vertrecken, in alfulcke Landen ende quartieren daer fy hare Per- foonen ende goederen lullen meynen feeckerte zijn, fonder dat wy veritaen dat fy lieden ofte ee- ltige van hun van te vooren onder den Vyandt ge- feten hebbende, wie fy oock zijn, lullen mogen komen ofte hare refidentie ofte woonplaetfe ne- men in eenige Steden ofte Plaetfen onder de Ver- eenighde Provintien,ende confequentelijck onder onfen Gouvernemente, fonder daer toe onfe par- ticuliere Pafpoort ofte confent te hebben verwor- ven�. Ende namentlijck ordonneren ende bevelen wy wel expreifelijck als vooren te vertrecken, alle de voorfz Huyfluyden ende Inwoondereu ten platten Lande door 'tgheheel Hertoghdom van Brabant,�nde 't Graefichap van Vlaenderen gefe- ten,uytgefondert alleenlick den Fynaert,Ruygen-

-ocr page 31-

Op t afdoen van Sau

Dorpen, Heerlijckheden, Vlecken ofte Gehuch-
ten,defen niet nae gekomen hebbende, by alle da-
telijcke ende vyande�jcke wegen ende uyterile
hoftilit� ende depopulatie by onfen ende des
Landts Krijghs-volck, fal gheprocedeert worden.
Ontbiedende, ordonnerende ende bevelende wel
exprefl�lijck dienvolgende, alle Gouverneurs van
Provintien, Superintendenten, Colonellen, Capi-
teynen ende gemeene Soldaten, in onfen ende des
Lants diende wefende, dat fy terftont den voorfz
tijdt van thien dagen nae de publicatie defer geex-
pireert zynde, procederen ende doen procederen
tot executie van defe, fonder eenige dif�irnulatie.,
conniventie ofte verdrach. Ende ten eynde hier
van niemant ignorantie en pretendere, willen wy
dat defe tegenwoordige fonder uytftel fal ghepu-
bliceert werden, alomme in Steden ende Plaetfen
daer men gewoonlijck is publicatie te doen. Ge-
daen tot Utrecht den vijfden Julij Anno 1586.
Was gheparapheert, Lojen,^vt- Onder ilondt, By
Syne Excellentie in fijnen Rade. Onderteeckent,
Chr. Huygens.

die by ons, ofte andere, wie dat fy zijn, voor dato
defer, aen eenige der voorfz gelpecificeerde Lan-
den , Graeffchappen, Plaetfen ofte Dorpen, ofte
de Ineefetenen der felver mogen verleent ende
eeaeven zijn, geene uytgefondert, willende allen
enoe eenen yegelijcken Ingefetenen der voorfz
ghefpecificeerde Landen endePlaetfen bydefen
wel uytdruckelijck ghewaerfchouwt hebben, hen
voortaen op onfe Sauvegarden, ende min op eeni-
ee Sauvegarden die hen tegen onfen wille ende
eoede meeninge aireede ghegeven zijn , ofte als
noch gegeven fouden mogen werden by eenige
particuliere Gouverneurs van Provintien, Super-
intendenten van QuartierenendeSteden, Colo-
nellen ofte Capiteynen, geenfins te verlaten, ofte
vertrouwen 5 want verftaen, willen ende ordon-
neren wy bydefen wel uytdruckelijck, dat niet
te<reniraende eenige fulcke particuliere Sauvegar-
den (die wy oock wel uytdruckelijck ende op lijf-
itrafTe verbieden by yemanden gegeven te mogen
werden) nae expiratie vanden voorfz tijdt van
thien dagen, tegens de Ingefetenen der Landen,

Placaet ofte verbodt, op de Sauvegarden ende Ferdingen met den Vyandt*

mitfgaders op 't breken van het quart�cr. In date den ζ 7 Α f ril 1589.

hebben: Sulcx dat daer door niet alleen de goede
Ingefetenen der felver Landen grootelijcks zijn
befchadight, de frequentatie ende Navigatie ver-
hindert, maer oock den flaet der Landen in 't ghe-
meen feer verarmt ende gekrenckt, ende ter con-
trarie de gemeene Vyanden verfterqkt zijn.

Omme waer tegens te verfien, by ons met ad-
yyfe vanden Rade van State der voorfz Veree-
nighde Provintien, goet gevonden ende gherefol-
veertis, alle Pafpoorten, Sauvegarden, Brieven
van verdinge, brantfchatten ende diergelijcke, die
d'Ingefetenen vande voorfz ge�nieerde Landen,
't zy dat fy ten platten Lande of inde Steden gefe-
ten zijn, van den Vyandt ontfangen ofte verwor-
ven hebben generalijck over alle de i^\st Landen,
foo te Water ofte te Lande , hoedanich die oock
zijn, ende in wat manieren die verworven mogen
wefen, het zy met onfe ende der voorfz Rade
van State.ofte der particuliere Provintien,Staten,
Gouverneurs, Magiilraten ofte Officiers believen
ende confent, ofte fonder 't felve, te caiferen ende
te niet te doen, ghelijck wy de felvc call�ren ende
doen te niet by defen: Uytgefondert eenige die
fpecialijck by feeckere Lyfte iayeder Provintie
by ons ofte die vanden Rade van State ghemaeckt
ofte noch te maecken, ghereferveert lullen zijn.
Interdicerende daerom wel fcherpelijck by defen,
dat van nu voortaen niemandt vande Ingefetenen
der voorfz Landen in Zee ofte op de Rivieren en-
de Stroomen vande Vereenighde Nederlanden,
en fal mogen ghebruyeken eenige Sauvegarden
ofte Pafpoorten vanden Koningh van Spangien,
den Hertogh van Parma, ofte van yemant anders
vanden voornoemden Koningh, Hertoge, haren
Gecommitteerden, ofte andere de parthye vande
gemeene vyanden defer Landen houdende, Com-
miifie hebpende, ende dat foo wel in reguard van
de Sauvegarden ende Pafpoorten die aireede ver-

D leent

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defe ful-
len fien ofte hooren lefen, Saluyt. Alfoo
tot onfe kenniife gekomen is, dat vele In-
gefetenen vande Vereenighde Nederlanden, foo
onder pretext van hare Negotiatie , hanteeringe,
ende Navigatie over Zee, de Stroomen ende Wa-
teren te vryelijcker te mogen doen , als om ten
platten Lande vry te mogen fitten, ende Landt-
bouwinge aldaer te exerceren,hen onderilaen van
den Koningh van Spangien,den Hertogh van Par-
ma, ofte vanden genen die vanden felven Koningh
ofte Hertoge, ofte van des felfs Gecommitteerde
CommifTie hebben, te verfoecken, ontfangen,ofte
haer laten gheven Brieven van Sauvegarde, Paf-
poort, Verdingen, ofte diergelijcke: Waer door
vele ende ontallijcke fchaden de goede Ingefete-
nen der felver Landen, fo wel te Water als te Lan-
de, in den voorleden Jare zijn aen ghedaen, over-
midts daer door de Schippers over Zee, op de Ri-
vieren ende Stroomen varende (volgende het ex-
empel vanden geenen, de welcke de voorfz Sau-
vegarden ofte Pafpoorten hebben ghehadt) op
hare behoorlijcke defenfie niet ghenoeghfaem en
hebben verfieη, ende over fulcks niet alleen van
Schepen ende goederen berooft, maer oock ghe-
vanckelijck genomen, ende feer hoogh gerantfoe-
neert zijn gheweeft: Ende dat de gemeene Vyan-
den komende te Lande inde Plaetfen onder hare
Sauvegarden ofte verdingen fittende, ende aldaer
dagelijcks vry ende onbefchadight frequenteren-
de, niet alleen de Ingefetenen vande naeit-byleg-
gende Plaetfen ende Dorpen, geen Sauvegarde
hebbende, noch onder verdingh fittende, maer
oock de pail�rende Perfoonen, foo Ingefetenen
defer ge�nieerde Landen, als uytheemfche ende
vreemdelingen, gevanckiijck genomen, wech ge-
voert, ende na haer welgevallen ghesantfoeneert

-ocr page 32-



			:. 4-Tit. �.Deel. 51 ofte Uytheemfche, ghevangen, van fijne Have, Beeilen ofte andere goederen berooft ofte ander- fins befchadight wort, ende fyluyden 't felve niet en beletten, den gevangen ontfetten, vryen, ende� die afgenomen Beeilen ofte andere goeden ontja- gen ende ontnemen, foo verre fy des macht heb- ben 5 ende indien niet, daer toe niet en imploye- renby klock-ghellach en anderfints d'affiilentie vande naeile Dorpen, Officieren, ende vande Rit- meeileren, Capiteynen ende SoJdaten ter naeiler plaetfen gefeten ende guarnifoen houdende �. Soo ordonneren wy dat fy gehouden fullen wefen die perfoonen te rantfoeneren, vryen ende los te ma- ken, ende oock de afgehaelde goederen, ofte de f weerde van dien te reflitueren ofte doen reilitue- ren; ende d'andere geleden kollen ende fchaden te vergelden tot feggen ende arbitragie vande Staten ofte hare Gedeputeerde, ende de Gouver- neurs van yeder Provintie : Tot wekke koilen van rantfoen, reilitutie van af-ghehaelde Beeilen ofte goeden, ende vergeldinge vande geleden ko- ilen ende fchaden, wy oock willen dat mede gel-* den ende contribueren fullen de Dorpen, Vlec- ken , Gehuchten ende Buyrfchappen, die by haer weten den Vyandt vry door hare Dorpen hebben laten pafleren , fonder hem des belet te hebben, ofte den anderen Dorpen, naeil-liggende Officie- ren , Ritmeefteren , Capiteynen ende Soldaten daer van gewaerfchouwt ende des te kennen ghe- geven te hebben. Ende op dat de voorfz Dorpen, Vlecken, Buyrfchappen ende Gehuchten, ofte Inwoonders van dien te min oorfake mogen heb- ben van excufe, foo bevelen ende beladen wy wel expreiielijck midts defen allen Droilen, Landt- Droilen, Caileleynen, Maerfchalcken, Grietman- nen , Schouten, ende alle anderen Officieren, Ju- ilicieren,Gerechten ende Ingefetenen vande plat- te Landen, dat foo haeil fy by eenige vande naeile Dorpen, Vlecken, Buyrfchappen ofte Gehuch- ten , het zy by klock-gheflacli (de welcke hen in defen gevalle fonder ander confent ofte oorlof te verfoecken toegelaten wort te doen) ofte byan- dere manieren ter hulpe ende affiilentie tegen den Vyant te komen, verfocht ofte gefommeert wor- den , fy 't felve terilont fonder eenich vertreck doen, op pene als voorfz is. Bevelen oock allen Ritmeeileren, Overilen, Capiteynen, Lieutenan- ten, Bevelhebberen, voorts allen ghemeynen Sol- daten tegenwoordigh in dienil vande ge�nieerde Landen wefende, ende die noch hier namaels daer in aengenonien fullen worden, dat fy vande voor- noemde Officieren vande platte Landen, ofte In- gefetenen vande Dorpen, Vlecken, Gehuchten ende Buerfchappen der felver , infgelijcks oock vande Officieren ofte Magiilraten vande Steden verfocht zijnde, om den Ingefetenen vande platte Landen, ofte Inwoonderen vande Steden tegen den Vyandt te hulpe te komen ende t'affiileren, 't felve fonder eenigh dilay ofte vertreck doen, met fulcken ghetal van Riiyteren ende Soldaten als fy verfocht fullen worden, ende den noot en- de gelegentheyt van hare Guarnifoehen ende der faecken fal mogen lyden, op pene dat by gebreec- ke van dien,ende fy in weygeringe gevonden wor- den, fy datelij ck ghecaffeert ofte anders ghecorri- geert fullen worden na gelegentheyt der faecken. Ver-
		51 PlacatetL^. 4. Boec leent zijn, als die naemaels verleent fullen mogen worden, 't en ware om merckelijcke ende groote redenen daer toe naer date van defen by ons, ofte den hoogh ende wel-gebooren Heere Graef Mau- rits van NafTau , als Admirael Generael vander Zee, ende over deToete Wateren deferVeree- nichde Nederlanden, voor foo veel die Saulfcon- duiten ofte S auvegarden te Water aengaet: ende voor foo veel het ghebruyck vande Pafpoorten, Sativegarden ofte verdingh-brieven te Lande aen- gaet, van Ons, ofte die voorfz Raden van State, met advijs vande Staten, ofte der Staten Gedepu- teerden , ende Gouverneurs vande refpe&ive Provinci�n, confent ghegunt worde, op pene dat tegens den geenen die bevonden fullen worden hen met eenige der voorfz Sauvegarden,Pafpoor- ten, verdingli-brieven ofte ander diergelijck be- fcheyt te behelpen, ofte die verfocht ende ont- fangen te hebben fonder confent als vooren, ghe- procedeert fal worden, als tegens den Hulpers, Fauteurs ende Toeilanders der gemeene Vyan- den. Des is onfen ernftigen wille ende meyninge, dat die Pafpoorten, Sauvegarden, Brieven van verdinge, ofte ander ghelijcke befcheyt, dat den Ingefetenen vande voorfz ge�nieerde Landen nae date van defe geaccordeert fal mogen worden van den Vyandt te nemen ofte ontfangen, niet en ful- len worden verleent, dan midts dat fy onder liet deckfel van dien den Vyant in hare Dorpen, Vlec- ken, Gehuchten ofte Buerfchappen niet en fullen lyden, ontfangen, noch in hare Huyfen, Bergen, Schuyren, Schaeps-koyen logeren, accommode- ren , noch binnen ofte buyten haere Huyfen met koil ofte dranek, ofte ander nootdruft onderhou- den, met raet, met daet, noch anderfins ail�fteren: op pene van geitraft te werden als Fauteurs vande Vyanden, ende anderfins foo voorfz is. Gelijcke belofte ende op ghelijcke pene fullen gehouden wefen te doen de Dorpen,Vlecken,Ge- huchten ende Buerfchappen die by de voorfz Lij- ile fpecialijck gereferveert zijn. Welverftaende dat foo verre den Vyandt foo fterck komt, dat de Ingefetenen vande voorfz Dorpen, Vlecken, Gehuchten ofte Buerfchappen niet machtigh zijn hem te keeren, dat fy ghehou- den fullen wefen 't felve te denuncieren ende te kennen te geven den Officieren van het quartier, ofte vande naeile Stede ofte Dorpen, ten eynde fyluyden haer mogen affiileten, ende daer tegens behoorlijck verfien, op pene als vooren. Verbieden voorts ende interdiceren by defen allen ende een yeder vande Ingefetenen van de andere Dorpen vande voorfz ge�nieerde Landen, dien niet gegunt en fal wefen in manieren als voo- ren Pafpoorten, Sauvegarden ofte Verdingh- brieven vanden Vyandt te mogen ontfangen, ee- nige Soldaten, Vrybuyters ofte andere, komende vande gemeene Vyanden, in hare Huyfen,Schuy- ren, Bergen ofte Schaeps-koyen te lyden, ontfan- gen , logeren, accommoderen ofte anderfms, het zy binnen ofte buyten haere Huyfen, met fpijs, dranek, ofte ander nootdruft t'onderhouden, met raet, met daet ofte anderfins te aiTiileren, ofte hen eenige gunile ofte faveur te bewijfen, op gelijcke pene als voorfz is. Ende foo boven dien yemant in hare Dorpen, het zy Ingefetene vanden Lande

-ocr page 33-




	Op 't afdoen van Sa	54- fiers ende Capiteynen, Bevelhebberen ende Sol- daten inde felve liggende,ende garnifoen houden- de , den Vyandt oock buyten hare Provintie inde naeft by liggende plaetfen, foo fy haer daer bege- ven, ofte bevonden worden te onthouden, ��kn mogen foecken, vervolgen, apprehenderen, van- gen, ende anders daer mede procederen fo voorfz is: Onvermindert nochtans een yeder vande Pro- vintie in alle andere faecken hare gherechtigheyt, ende fonder dat de felve daer doocin hare limite ofte Jurifdictie eenigh prejuditie fal gefchieden. Wekke voorfz Ordonnantie ende Placaet, wy willen dat ingaen fal ende achtervolght worden» ten eynde van acht dagen naer date dat 't felve in elcke Provintie gepubliceert fal wefen, fonder dat van� noode fal zijn den Vyandt daer vaneenige andere denunciatie te doen. Ende ten eynde hier van niemant ignorantie en pretendere, ontbieden ende bevelen wy dat defe alomme inde voorfz ge�nieerde Landen fal wor- den gepubliceert ter plaetfen daer men ghewoon- lijck is publicatie te doen. Ende belaften den Gou- verneurs ende Capiteynen Generael vande refpe- ctive Provintien, mitfgaders den Admirael Gene- rael onder wiens ghefach defe Ordonnantie over- treden fal zijn, Ofte ander fins indien de felve daer van in gebreecke ofte abfent fullen wefen, by pre- ventie den Rade van State, ofte Collegien foo van de Gedeputeerde Raden vande Staten in eenyder' Provintie, als vande Admiraliteyten: Oock den Cancelier, Prefidenten ende Raden Provinciael, Advocaten Fifcael , den Procureurs Generael, Droften, Caileleynen, Maerfchalcken, Schouten, ende allen anderen Officieren,Rechteren ende Ju- fticieren vande voorfz Provintien criminele Juili- tie hebbende, (die men daer toe refpective autho- rifeert, fo men verftaet dat de privilegi�n militaire ende anderen in defe cefTeren ende geen plaets hebben) midtfgaders allen Overiten, Colonelkn, Admiralen Vice-Admiralen, Ritmeefleren, Capi- teynen, Officieren ende Bevelhebberen, dat fy de- fe onfe Ordonnantie ende beveelen achtervolgen ende doen achtervolgen, procederen ende doen procederen tegens den overtreders van dien, fon- der gratie, faveur, diffimulatie ofte verdrach, tot executie vande pene in defe vervat. Ordonneren mede wel expreflelijck, dat in alle defequeilien ende Proceffen die ter oorfake vande contraventie tegen defe onfe Ordonnantie fullen wordenghe- moveert, fommierlijck fal worden geprocedeert, Recht ende Juflitie gheadminiitreert, ofte anders ende by faute van dien, by ons ofte den Rade van State,de felve fullen worden gedetermineert ende gheexecuteert tot koften vanden geenen die daer van de kennifTe heeft begonft te nemen, ofte be- hoort genomen te hebben, die oock boven dien in fukke mulcten fal worden gecondemneert,als wy ofte die vanden Rade van State fullen arbitreren: Alfo wy 't felve tot der Landen welilant noodigh bevonden hebben. Aldus gedaen in 's Graven- Hage den xxvij April 1589. Was gheparapheert, 1. Matemjje^ Ende beneden ftont,Uy t bevel van myne Heeren de Staten Generael der Vereenigh- de Nederlanden. Ende noch leger ftont, Ter Re- latie vanden Rade van State derfelver. Onder- teyckent, Cbr. Huygens. D ij 3. Pla-
	Op 't afdoen van Sa

53 Verbieden voorts wel expreffelick alle Schouten, Gerechten e�� Ingefetenen der voorfz Landen, te reyfen inde Steden by den gemeenenVyant geoc- cupeett, om Gevangens.Beeflen of andere goede- ren te ra'ntfoeneren,ofte yet anders aldaer te doen, fonder confente ende op gelijcke pene als vooren. Ende aengefien de Soldaten vande ghemeene Vyanden haer des te'vryelijcker op de Zee, Stroomen, Rivieren, ende inden Lande vande voorfz Ge�nieerde Provintien begeven , om de paiTerende Luyden hare Schepen ende goederen te nemen, den Huyfluyden ende andere paiTeren- de Perfoonen, foo Ingefetenen als Uytheemfche te lichten, ende wech te brengen, overmidts fy pretenderen dat haer quartier gehouden behoort te worden, om met een Maent folts los te gaen, ende dat daer door de meefte fchaden worden veroorfaeckt, foo hebben wy verklaert ende ver- klaren by defen onfe meyninge ende verilant niet te wefen, dat tegens den geenen die m dienfle vande ghemeene Vyanden zijn ,"ende in Zee, ofte op de Stroomen, Rivieren ofte te Lande, binnen d� voorfz ge�nieerde Provintien gevangen fullen worden, hetzyby Volckvan Oorloge in dienfte der Landen wefende,ofte yemant anders,quartier ghehouden fal worden, maer dat de Luyden van Oorloge yemant gevangen hebbende te Water of te Lande, ghehouden fullen wefen den felven ofte in 't exploicl: om te brengen, ofte die gevangens te leveren in handen vande Staten van yeder Pro- vintie, midts daer vooren ontfangende een Maent folts, om tegens den felven geprocedeert te wor- den, als tegen openbare Rovers ende Straetfcheiv ders. Ende indien andere Ingefetenen van den Lande, geen Soldaten wefende , eenige vande voorfz Vyanden vangen, fullen gehouden wefen de felve over te leveren in handen voorfz,ofte van de ordinaris Officiers hals-gerecht ofte hooge Ju- rifdidtie hebbende: Den wekken, mitfgaders alle andere Jufticieren, Rechteren ende Officieren van de voorfz Landen, wy beladen ende ordonneren daer over exemplare ilraffe te doen in manieren als vooren-.Ende dit al ten ware dat de voorfz Sol- daten vanden Vyant inde voorfz ge�nieerde Lan- den quamen, ofte bevonden worden in mercke- �jck ghetal met Vendelen, ofte fonder Vendelen, ten minften van vijftigh Soldaten te voet, ofte te Peerde, ofte t'famen vermenght by den anderen wefende, geweert met fulck geweer als fy gemon- ftert zijn, ofte Ruyter ende Soldaten ghebeurt te dragen�, ende fy by haer hadden een Capiteyn, Lieutenant ofte Vendrager met fijn Velt-teycken, ofte dat fylieden in minder getal bevonden moch- ten worden met een Capiteyn, Lieutenant, Ven- drager ofte Sergeant, doende eenich Convoy ofte ander exploicl: van Oorloge, ende in fulcken ghe- valle by haer hadden een pas-cedel van haer Over- fte , Capiteyn ofte ander commanderende ter plaetfe daer fy van daen komen,in wekken geval- le, ende anders niet, het quartier ghehouden fal w^Torden, gelijck voor heen gedaen is. Ende op dat de Vyandt te beter uyt de voorfz ge�nieerde Landen gekeert,vervolgt ende achter- haelt mach worden, hebben wy geconfenteert en- de confenteren by defen, dat fo wel de Officieren ende Huyfluyden vande Provintie,als die Ritmee-

-ocr page 34-



	Placaten_. ^Boeck. 4-Tit. ι.Deel. 56 3. Placaet, op 't verbodt vande Sauyegarden vanden Vyandt > ende 't breec ken van 't quart�er met des Vyandts Soldaten, die fich onderfiaen te komen over de Wateren ende Moeraffen inde Quartieren van Vriejlandt, Omlanden, Drenthe, O/dampt ende iVejlerwoldingerlam o/t Heerlijckheyt Wedde. In date den zo Maert 1599.

		eenige bootfehappen, 't zy by Brieven oft monde te ontfangen, ende veele min eenige correfpon- dentie metten Vyant mondelingh oft fchriftelijck te houden: Maer ter contrarien, ordonneren, la- ften.ende beveelen wy w�l expreflelick alle de fel- ve Kerfpelen, Dorperen, Quartieren, Plaetfen en- de Inwoonderen, fich terftont toe te ruften ende, gereet te houden, ende op gelegene Oorden ende Plaetfen goede wacht te houden , ende by alle noodige ende behoorlijcke ordre,'t zy by Kloeke- geflach, Hoorn-fteken, Vyer-teeckenen, oft an- derfints, omme t'famentlijck alle vyantlijcke Sol- daten die fich fouden derven vervorderen over de Wateren»ende Morafi�n in heure Quartieren te komen, te weder�laen, nae te trachten, ende de felve om te brengen, of immers ten minften ghe- vangen te nemen: Tot wekken eynde� wy oock verklaren, ordonneren ende beveelen, dat voort- aen met fulcke Vyanden of vyantlijcke Soldaten geen quartier en fal ghehouden worden, welck quartier wy over fulcksgantfch ende gheheelijck hebben af gedaen ende op ghefey t, foo wy 't felve oock gheheelijcken afdoen ende op feggen midts defen, op pene foo wie voortaen bevonden worde mette felve vyantlijcke Soldaten quartier gehou- den, of eenige oochluyekinge of conniventie ghe- pleecht te hebben, dat de felve fullen worden ge- houden , ende terftont fonder conniventie of ver- drach fullen worden gheftraft, als de felve vyant- lijcke Soldaten felve. Maer op dat een yegelijck hem des te vlytiger ende dapperder mach quijten tegen de felve vyantlijcke Soldaten, foo hebben wy gheaccordeert ende accorderen by defen voor eene vereeringe ende vergeldinge aen eenen yege- lijcken, 't zy Soldaet of gheen Soldaet wefende, die fomme van vijftigh guldens voor elcken vy- antlijcken Soldaet die by yemanden voortaen omgebracht (daer van behoorlijck blijekende) of ten minften gevangen bekomen fal worden, foo wy van gelijcken oock accorderen de fomme van vijf ende twintich gulden aen allen ende eenen yegelijcken wie hy zy, die fal feeckerlijcken aen- brengen yemanden die contrarie van defen onfe expreife Ordonnantie fich onderftaen fal hebben vanden Vyandt eenige Sauvegarde aen te nemen, hem eenige Contributie te betalen , of eenige van fijne Soldaten te huyfen ofverbergen, of metten felven Vyant eenige mondelinge of fchriftelijcke correfpondentie te houden, oft eenige Vyanden gevangen ghehadt hebbende, de fehe fonder, oft oock op rantgoen fal hebben ontfiagen. Ende ten eynde niemant van defe onfe expreife Ordon- nantie eenige onwetenfehap en pretendere, Soo ontbieden wy onfen feer lieven ende beminden Staten van Vrieilandt, Stadt Groeningen ende Omlanden, of heure Gedeputeerden, ende alle andere des behoevende ende behoorende, defe terftont te doen verkondigen ende publiceren aj- omme inde Steden , Plaetfen ende Quartieren daer fulcks behoort ende van noode is: Ontbie- den
Ij^^^ Ie Staten Generael der Vereenighde Ne- I ^M I derlanden, Allen den genen die defeful- 1 j��J�* ^en *^ien ° ^nooren tef�h, Saluyt. Alfoo ^^^ wy onderricht zijn dat denVyandtmet eene ongehoorde Barbarifche oft Maraenfche ver- metenheyt, ontrouwe ende Godtloof heyt, al oft hem al gheoorloft ware dat hem luit, tegen alle Godtlijcke, natuerlijcke ende Volckeren Rech- ten, boven trouwe, eere, eedtende gheloof, feer jammerlijck ende wreedelijck overvallen,geplon- dert ende gehandelt hebbende, die fwacke, onge- wapende ende onnoofele Neutrale Steden,Plaet- fen ende Quartieren,jae van fijne befte toegedane Vrienden ielfs, ende eyntelijck voorts ghefackt zijnde tot ontrent die Frontieren ende Quartie- ren defer Vereenighde Nederlanden, alwaer hy bymiddel van onfe macht ende wapenen, deur het kloeck ende wijs beleyt van fijne Excellentie, naeftGodt, in fijn onftuerlijck voornemen ghe- ftuyt zijnde, nu deur de felv� fijne vermetenheyt niet op en houdt, foo met Brieven, befeyndinge'n, dreygementen ende anderfints te poogen om di- verfche Quartieren ende Ingefetenen defer gheu- nieerde Provinci�n, ende namentlijck van Vrief- landt, Omlanden, Drente, Oldampt, Wefterwol- dingerlant oft Heerlijckheyt van Wedde, te doen komen onder fijne Contributie, onder aenbiedin- ge ende toefegginge van fijne befcherminge ende Sauvegarde, al of hy (die fich foo ontrouwelijck, godtloofelijck ende wreedelijck tegens die arme goede Neutrale, jae fijne eygenVrunden is dra- gende ) fich trouwelijck ende foetelijck foude willen houden tegen onfe Ingefetenen, fijne Vy- anden: Ende dat wy wel verfeeckert zijn, dat hy met de felve middelen tracht, om onfe goede In- gefetenen alleynf kens alfoo tot fijn devotie ende onder fijn ghewelt gelockt hebbende, eyndelijck de felve met alleonuytfpreeckelijckewreetheyt te trakteren , ende daer omme noodich achten daer tegens met alle mogelijcke ende behoorlijc- ke middelen te voorfien. SOO IS T, dat Wy by deliberatie vanden Rade van State dervooriz Vereenighde Landen, hebben geinterdiceert ende verboden , interdiceren ende verbieden wel ex- preif�lijek by defen, op pene van onfe hooghite ongenade, ende als Vyanden ghehouden, ende ibnder eenige conniventie terftont gheftraft te worden, allen Kerfpelen, Dorperen, Plaetfen en- de Quartieren vanVrieflant, Omlanden,Drente, Oldampt ende Wefterwoldingerlant, t'fament- lijckden Officieren, Magiftraten ende Ingefete- nen der felver, hooge ende leege, Edel ende on- Edel , foo in 't generael als elcken in 't particulier, in eeniger manieren diredelijck oft indiredelijck, eenige Sauvegarden van den Vyandt aen te ne- men oft t'ontfangen, oft onder pretext vande fel- ve den Vyandt eenigerhande contributie, 't zy groot oft kleyn toe te ftaen, t'accorderen oft te betalen, ofte eenige van des Vyandts Soldaten te huyfen of te verbergen, oft oock validen Vyandt

-ocr page 35-

Op 'c afdoen van S

houden van defen te reguleren, ende onverbreec-
kelijcken nae te komen, ende te doen nae komen,
op de vergeldingen ende penen hier boven ver-
meit, want wy tot 's Lants dienft fulcks bevonden
hebben te behooren. Gegeven in 's Graven-Hage
den twmtighften Martij 1599. Fr. Duyck_t^vt' Uyt
bevel van mijn Heeren de Staten Generael der
Vereenighde Nederlanden. Ter Relatie vanden
Rade van State der felver, chr. Huygens.

den oock wel ernftelijck den wel-gebooren Heere
GraefWillem Lodowijckvah Naiiau , &c. Stadt-
houder van Vrieflandt, Stadt Groeningen, Om-
landen, &c. Laften ende bevelen oock wel expref-
felijck allen Overften," Ritmeefteren , Capitey-
nen, Bevelhebberen ende ghemeene Soldaten, te
peer'de, te Voete, te Water ende te Lande, oock
allen Officierenjufticieren ende Ingefetenen dien
't felve eenichfins aengaen mach, fich nae den in-

4. Placaec, houdende verbodt, van geen Tafporten vanden Fyandt te mogen

lichten, om daer op nae de Rij eken van Spangien ofPortugael te varen. In date den tweeden Sep-
tcmler 163 o.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defe je-
genwoordige fullen fien ofte hooren le-
ien,Saluyt. DOEN TE WETEN,

Alfoowyhiervaringezijn ghekomen, dat d'In-
fante van Spangten tot Bruil�l, aende Schippers,
Ingefetenen defer Landen, is verleenende ende
accorderende Pafpoorten voor feeckere fomme
van penningen, om daer op uyt Hollant, Zeelant
ende Weft-Vrieflant, vry ende onverhindert van
'tVolckvan Oorloge, ende van alle Jufticieren,
Officieren ende Subjedten vanden Koninghvan
Spangien, te mogen varen nae Spangien ofPortu-
gael, ende aldaer inde Havenen of op de Reeden
van dien, te mogen laden Zout tot hare volle Ja-
dinge, ende daer mede gaen ende keeren naer defe
of Neutrale Landen, Waer door niet alleen de Fi-
nantien des voor-gemelten Koninghs dire&elijck
werden herilelt ende gheftijft, ende des felfs Inge-
fetenen door.de voorfz Navigatie ende handel
ontucht van het Zout, dat fy nu eenen geruymen
tijdt by den anderen hebben verfamelt, ende met
befwaernifle gehouden, Nemaer oock daer en bo-
ven den meer-gemeltenKoninghindefeconjun-
iture van tyden, door de voorfz Navigatie ghele-
gentheyt ghegeven, om fich in plaetfe van fijne
Schepen, nu meeft vande handt zijnde, in alle oc-
currentien daer van te dienen , ende des te lichter
op 't onverfienfte de Conqueften defer Landen in
verre af-gelegene plaetfen te overweldigen, ofte
ten minden den Staet defer Landen in hare def-
feinen te Water te fhiyten ende beletten. S O O
IS Τ, dat wy om tegens foodanigh voorftel ende
pra&ijcke te voorfien, nae voorgaende rype deli-
beratie, goet gevonden hebben te verbieden, ghe-
lijck wy wel expreff�lijck verbieden by defen, dat
geene Ingefetenen defer Landen, eenige Pafpoor-
ten vande hooch-ghemelte Infante, noch vanden
Koningh van Spangien fullen mogen lichten ofte
gebruyeken, om daer op na eenige Havenen, Ste-
den ofte Plaetfen van Spangien ofte Portugael,
't zy om Zout of anderfints te vareh, by verbeur-
te van Schip ende goet. Ende op dat wy des te
beter het volkomen effect van dit ons verbodt
fouden mogen genieten : Ordonneren ende beve-
len allen Convoy-meefters,Contrerolleurs,Cher-
chers, ende andere onfe Gecommitteerden, in alle
Havenen, Steden ende Plaetfen defer Vereenigh-
de Nederlanden, opten eedt daer mede fy den
Lande verbonden zijn, ende op privatie van hare

Officien, ende arbitrale correctie: Authoriferen
oock allen anderen inde voorfz Vereenighde Lan-
den woonende, of de felve frequenterende, neer-
ftelijck te vernemen, ende fcherpelijck te letten,
of dei� onfe Ordonnantie byyemandt, van wat
qualiteyt, conditie offtaet hy zy, werde ghecon-
travenieert, 't welck bevonden zijnde, wy willen
ende ordonneren dat fommierlijck ende fonder
figuer van Proces, alle de voorfz Schepen met
hare ladinge, op Pafpoort vande meer - hooch-
gemelte Infante, ofte den Koninghvan Spangien,
nae de Rijcken van Spangien ofPortugael varen-
de, fullen worden verklaert verbeurt, een derden-
deel ten behoeve vanden Aenbrenger, 't zy of hy
Officier ofte anders in dienfte vanden Lande is of
niet, de twee derdendeelen ten behoeve vande
ghemeene faecke, daer uyt den Officier de faecke
in Rechte vervolgende, ghecontenteert fal wor-
den. Ontbiedende ende verfoeckende de Heeren
Staten, Stadthouderen, Gecommitteerde Raden
ende Gedeputeerde Staten van de Provintien
refpective van Gelderlandt ende 't Graeffchap
Zutphen, Hollandtende Weft-Vrieilandt, Zee-
lant, Utrecht, Vrieflant, Over-Ylfel, ende Stadt
Groeningen ende Ommelanden, ende allen an-
deren Jufticieren ende Officieren, dat fy defe onfe
Ordonnantie van ftonden aen alomme doen ver-
kondigen, uytroepen, publiceren ende affigeren
in allen Plecken van defe Landen, daer men ghe-
woonlijck is dufdanige uytroepinge , publicatie
ende affixie te doen. Belaftende ende bevelende
de felve, ende voorts de Raden ter Admiraliteyt,
den Advocaten Fifcaels, midtfgaders den Admi-
ralen , Vice-Admiralen, Capiteynen, Officieren
ende Bevelhebberen, defe onfe Ordonnantie ende
Verbodt te achtervolgen , Procederende ende
doende procederen tegens de Contraventeurs en-
de Overtreders, fonder eenigh faveur, gunfteof
dii�imulatie, dewyle 'tfelve voor den dienft van
den Lande, bevonden is alfoo te behooren. G e-
geven onder onfen Cachette, Paraphure ende de
Signature van onfen Griffier, in 's Graven - Hage,
op den tweeden September fefthien - hondert
dertigh. Was gh�parapheert, S. van Seaumont,^vt*
Onder ftont, Ter Ordonnantie vande hooch-ghe-
melte Heeren Staten Generael. Geteeckent,
Corne/is Mufch. Zijnde op 'tfpatium ghedruckt
het Cachet der felver Heeren Staten, in rooden
Waftche.

Pla-

D �j

-ocr page 36-

PlacateiL-;. 4*Boeck. 4.Tit. t.Deel.

ς. Placaet, mens deficrete Smvegarden en Verdingen, die d'Ingefetenen

vande Betuwe en Tielerweert vanden Vyandt nemen: En verbodt -van betalen der Contributie*

In date den 1 Julij 16}7�

voorfz ftraff�. Authoriferende over fulcks nier

DE Staten Generael der Vereeniglide Ne-
derlanden, Alfoo wy in ervaringe komen,
dat niet tegenilaendie alle voorgaende or-
dres gheilelt tot arweeringe van des Vyants Con-
tributien �nde Over-Betuwe binnen de Stroomen
gelegen, de Neder-Betuwe, midtfgaders den Tie-
lerweert, evenwel eenige Luyden vande voorfz
Quartieren, meer plaetl� gevende aen heure ey-
gen genegentheden, als aendenwelilantvan het
gemeene befte, fich foo verre vergeten, dat fy we-
derom beginnen te luyileren om nieuwe Contri-
butie te maecken, ende daer over met den Vyant
in handelinge te treden. Ende dat 't felve is (tree-
kende niet alleen tot groote belailinge der goede
Ingefetenen vande voorfz Quartieren, maer oock
tot onvey ligheydt van de reyfende Luyden, ende
boven al tot kleynachtinge der publicque autho-
riteyt vande Hooge ©verigheyt defer Landen,
die niet en kan noch en fal gedoogen dat de goede
Ingefetenen van dien, deur des Vyandts invafien
gliequelt, ofte met des felfs brantfehattingen be-
fwaert fouden werden, op fulcke Plaetfen,daer fy
van Godt ende de nature met groote ende fchoo-
ne voorleggende Stroomen foo wel zijn bevrijdt,
dat midts de minile toeficht ende tegenilant, aen
des Vyants Soldaten ende Loopers welhaeilden
luil te benemen is, om voortaen meer over onfe
Rivieren te komen. S O O IS Τ, dat wy by
deliberatie ende advijs vanSijnHoogheyt, ende
den Rade van State defer Vereeniglide Nederlan-
den , goet-ghevonden hebben af te ilellen ende te
niet te doen ,* ghelijck wyvan nu af aen af ilellen
ende te niete doen, alle heymelijcke Dingtalen,
Sauvegarden ende Contributien, die de Ingefete-
nen der voorfz Quartieren van Over ende Neder-
Betuwe , mitfgadersTielerweert, in 't generael of
in 't particulier, eenichfints met den Vyandt ghe-
handelt ofte geflooten fouden mogen hebben, de
felve caiferende ende annullerende midts defen:
Ende verbiedende wel expreifelijck daer op eeni-
ge betalinge oft vereeringe te doen, direftelick of
indire�telick,noch oock correfpondentie by Brie-
ven , mont-bootfehappen, teyekenen of anders,
met den Vyandt te houden, op pene van als Vy-
anden van 't Landt van goede prinfe ende rancon-
nabel verklaert ende ghehoucfen te worden, foo
wy de felve van goeden prinfe ende rar^onnabel
houden ende verklaren by defen, ter taxatie van
den gemelten Rade van State: Ende dat daer-en-
boven foo yemandt in contraventie van defen be-
vonden zijnde, eenigenilaetbefitindeRegierin-
ge, of eenich officie in den dienil van 't Landt, dat
de felve daer van fal vervallen wefen , ende van
daer af voortaen tot eenige Comparitien op de
Lant-dagen der Provintie, noch'tot de bedieninge
van eenigh Officie in 's Landts dienfle mogen ge-
admitteert worden. Ende foo wie in contraventie
van 't geene voorfz is bevonden wort, zynde een
particulier Perfoon buy ten ilaet of officie, dat de
felve ten eeuwigen dage uyt defe Vereeniglide
Nederlauden falghebannen worden , boven de

alleen allen ende eenen yegelijcken van defer
Landen Ingefetenen fonder onderfcheyt,de Con-
traventeurs van defen te ontdecken, ende aen te
brengen aendenghemelten Rade van State, maer
de felve oock verfeeckerende, dat den naem van
den Aenbrenger fal fecreet ghehouden worden,
ende dat hy daer voor fal ghenieten de helft van
hetrant9oender geenerdieopiijnaenbrengen in
contraventiefullen bevonden zijn, blyvende de
wederhelft tot profijt van 't Landt. Ordonneren
ende bevelen daer en boven aen allen Ingefetenen
der voorfz Quartieren, van wat qualitey t de felve
oock mogen zijn, hun te reguleren naer alfulcken
ordre van wachten, als beneffens delen deur den
gemelten Rade van State ghemaeckt ende geilek,
ofte naemaels noch by den felve η Rade gemaeckt
ofte geilelt fal mogen worden, Ten eynde met ge-
meene macht af geweert mogen worden alle Vry~
buyters,Loopers ende Stroopers vanden Vyandt,
die hun verftouten by nacht ende ontyden de
ilroomen te pafieren, de Luyden van 't Bedde te
halen, te branden, ende de ilraet te fchenden. Te-
gens alle de welcke alfoo het Krijghs-quartier in
de voorfz Quartieren van allen ouden tyden op-
gheheven isgheweeil, Soo verklaren wy't felve
nochmaels hier mede opgeheven ende ghebroken
te zijn. Welcke Stroopers de voorfz Ingefetenen
vernemende, datelijck fullen hebben te melden,
ende in alder yl vervolgen, d'een den anderen daer
toe helpende, ende in 't generael by Kloek-klep-
pinge ende Vyer-teycken over al waerfchouwin-
ge van onraet doende, op dat fy alfoo achterhaek
ende ghekregen zijnde, promptelijck ende fonder
forme van Proces niette koorde gheilraft mogen
worden anderen ten exempel, deur de refpe&ive
Officieren vande Plaetfen daer fy gekregen fullen
zijn, de welcke daer toe mits defen geauthorifeert
worden. Verklaren daer en boven, foo wie eene
ofte meer fulcke Stroopers fal konnen achterha-
len ende leveren, 't zy levendigh ofte doot, dat de
felve van 's Landts wegen fal vereert worden voor
yeder Perfoon, te weten foo het een Ingebooren
des voorfz Quartieren is, met de fomme van twee
hondert gulden , ende een Uytheemfch zijnde,
met de fomme van hondert gulden , Ende noch
met ghelijcke fomme van een hondert gulden, die
geene die een Rot of Partye vanden Vyandt fal
konnen ontdecken, of feeckerlijck aenbrengen,
alwaer het oock fchoon dat den Ontdecker of
Aenbrenger een vande felve Stroopers, jaeeen
Overlooper ware,die boven dien oock noch in ge-
nade aengenomen fal worden.

Verbieden voorts wel expreflelijck allen ende
eenen yegelijcken, alfulcke Vrybuyters, Loopers
ende Stoopers te huyfen ofte herbergen, of an-
derfints op te houden, oock dranck ofte fpijfe te
geven, ofte verkoopen, of hun eenigh behulp in 't
groot of in 't kleyn te doen, op pene van ghelijc-
ken vooren ghefecht is, als Vyanden van 't Lande
van goede prinfe ende raiiionnabel verklaert

ende

-ocr page 37-

Op 'c afdoen van S

Amptèn ofte Kerfpelen doen vertrecken, of by
wey geringe van dien de felve leveren in handen
vande ordinaris Juftitie.

Eyntlijcken en fullen fy mede geen Soldaten
van defer zijde, by trouppen of rotten billetteren
of ontfangen, fonder dat fy eerft fullen gethoont
hebben behoorlijck Patent ofconfent, Ende ten
eynde niemandt hier van ignorantie en hebbe te
pretenderen, ende onfe meeninge ende intentie
des te beter mach achtervolcht worden, fullen de
Exemplaren van dit Placaetalommeindevooriz
Quartieren ende elders daer 't behoort afgelefen,
aengeilagen, of anderfints nae befte gelegenthey t
bekent gemaeckt worden. Ordonnerende ende
bevelende mede allen Officieren, foo Militaire als
Politicque, elcx in hun reguard, dat fy den inhou-
den van defen achtervolgen, ende in 't executeren
van dien elckanderen de behulpige handt bieden,
alfoo wy 't felve ten dienfte vanden Lande bevon-
den hebben alfoo te behooren. Gegeven in
's Graven-Hage den eeriten Julij 1637. Was ge-
parapheert, And. v. Swaanfwijck,^vt' Onder ftont,
By mynen Heeren de Staten Generael der Veree-
nighde Nederlanden. Ter Relatie vanden Raedt
van State der felver Landen. In abfentie vanden
Secretaris, N. Affendelft.

ende ghehouden te worden, ter taxatie ende ren
profijte als voóten, ahvaer het oock dat fulcks
ïerft viif Taren of langer nae den tijdt aenden dach
_n l_eVaer van op dat behoorliicke naetrachtin-
re nioèc ghedaen worden, fal diegeenebeloont
worden met de fomme van hondert gulden, die
vemant fal konnen openbaren, hem in't ftuck van
Lvfen, ophouden ofte fpijfen ver oopen hebben-
de 'boven de bate vande helft van het rancoen, of
het fchoon foo lange geleden waer als voorfz is.

Ende foo wanneer vemant den Vyandt geher-
bersht of anders onderftant ghedaen hebbende,
bewiiflick eenen anderen kan aenbrengen, hier
innefchuldich zijnde, faldefelve voorioodanige
ontdeckinge vergiffenifle verwerven, daer en bo-
ven, by foo verre de Ingefetenen of andere rey-
fende Luyden inde voornoemde Quartieren ghe-
vangenofte befchadicht wierden, fal het Ampt
ofte Dorp, daer fodane fchade gefchiet, of daer de
gevangene deur-gevoert worden,voor de vergoe-
dinge van alle geledene fchaden moeten inftaen.

Sooenfullenoock de Officieren endelngefe-
tenen,noch vande voornoemde Quartieren, noch
van andere, geene Vagabonden, vreemde Bede-
laers, Lantloopers, of heerloofe Soldaten huyfen
ofte herbergen, maer de felve datelijck uyt heure

\ !

Placaten van Hollandt.

6. Placaec, verbiedende dat niemant ter Zee, ofte op de Stroomen ende ^/-

'vieren van Hollandt ende Wefi Vrieflandt, Pafpoorten ofte Sauvegarden fal mogen ghebruycken,
fonder wcttelijck confent. Item, dat geene Dorpen ofte Ingefetenen vanden felven Lande ( niet ge-
legen ten vaflen lande aen Brabandi) gelijcke Pafpoorten ofte Sauvcgardcnfullen mogen ghebruyc-
ken vorder als een Maent: Dat mede d'Ingefetenen vande voorfz Dorpen, den Perfoonen die inde
felve Maent aldaer pafferende worden gevangen, vande vevanckenijfe der Vyanden fullen moeten
bevrijden ende verlojfen: Dat niemant vande voorfz. Ingefetenen fonder confent tot den Vyanden
fal mogen reyfen: Ende dat den Gevangenenter Zee ofte opte Rivieren, ofte Bodem van Hollandt
ende JVefl-Vrieflandt geen quartier gehouden en fal worden. In date den 8 Martij � $ 89,

ningh ofte Hertoge, ofte van des felfs Gecommit-
teerde Commiifie hebben, te verfoecken, ontfan-
gen ofte hen laten geven Brieven van Sauvegar-
de, Pafpoort, ofte diergelijcke, waer deur veele
ende ontallijcke fchaden den goeden Ingefetenen
defer Landen, fo wel te Water als te Lande inden
voorleden Jaren zijnaengedaen, overmidts daer
deur die Schippers over Zee ende die Rivieren
ende ilroomen varende (volgende het exempel
vanden geenen die welcke die voorfchreven Sau-
vegarden ofte Pafpoorten hebben gehadt)op hare
behoorlijcke defentie niet ghenoechfaem en heb-
ben voorfien , ende over fulcks niet alleen van
Schepen ende goederen berooft, maer oock ghe-
vanckelijck genomen ende feer hooch gerantfon-
neert zij � ge weeft: Ende dat die gemeene Vy an-
oden komende te Lande inde Plaetfen onder fijne
% au vegarde fittende, den paiierende Perfoonen
gevanckelijck genomen, wech gevoert, ende nae
nare welgevallen gherantfonneert hebben, fulcks
dat niet alleen daer deur die goede Ingefetenen
der felve Landen grootelijcks zijn beichaclight:
maer oock den ilaet der Landen in 't gemeen veei

ver-

! � U R�� S gebooren Prince van Oran-
! gien, Grave van NaiTau, Catzenelleboge,
^��_BJ Vyanden, Dietz, &c, Marquis vander
Veere ende VluTingen, Heere van Sint Vijt, Daef-
burgh, de Stadt Grave ende vanden Lande van
Cuyck , Gouverneur ende Capiteyn Generael
van Hollandt, Zeelandt,Vrieflandt, ende die Lan-
den , Steden ende Plaetfen van Brabandt ende
Vlaenderen, noch inde Unie ende onder protectie
vande Generaliteyt wefende, ende Admirael Ge-
nerael vande Vereenighde Nederlanden, Allen
den geenen die defen fullen fien, Saluyt. Alfoo
tot onfe kennifle ghekomen is, dat veele Ingefete-
nen vande Vereenighde Nederlanden , ende na-
mentlijck mede van onfen Gouvernemente van
Hollandt ende Weft-Vrieilandt, foo onder pre-
text van hare Negotiatie, hanteeringe ende Navi-
gatie over Zee, ende die ftroomen ende Wateren
te vryelijcker te mogen doen, als omme ten plat-
ten Lande vry te mogen fitten, ende hare Landt-
bouwinge aldaer exerceren, hen onderilaen van
den Coningh van Spangien, vanden Hertoge van
Parma, ofte vanden geenen die vanden felven Co-

-ocr page 38-



		PIacaten_>. 4*Boeck. 4.Tit. t.DeeL
	6�
				64



			re, komende vande ghemeene Vyanden, in haere Huyfen, Schuyren ofte Bergen te logeren, ofte den felven buyten haere Huyfen met koft ofte dranck te onderhouden, ofte in eeniger manieren te affifteren, op gelijcke peynen: Ende foo boven dien yemant in hare Dorpen gevangen wort, ende fyluyden 't felve niet en beletten,ende den gevan- gen ontfettenende vryen, fullen gehouden wefen den felven tot der voorfz Staten, ofte onfe difcre- tie te rantfonneren ende los maecken , tot kofte vaAde felve Dorpen. Verbieden voorts wel expreflelick allen Schou- ten , Gerechten ende Ingefetenen der voorfchre- ven Landen van Hollandt ende Weft-Vrieflandt, (niet leggende ten vaften Lande aen de Landen van Brabandt) te reyfen inden Steden by den ge- meenen Vyanden gheoccupeert, omme Gevan- gens ofte Beeften te rantfoeneren, ofte yet anders aldaer te doen, fonder confent als vooren,ende op gelijcke peyne. Ende aengefien de Soldaten vande ghemeene Vyanden haer des te vryelijcker op de Zee- ftroomen, Rivieren, ende inde Landen van onfen voorfchreven Gouvernemente van Hollandt en- de Weft-Vrieflandt begeven , omme den pafie- renden Luyden hare Schepen ende goederen te nemen, ende den Huyfluyden te lichten, ende wech te brengen , overmidts fyluyden pretende- ren, dat haer quarti�r ghehouden behoort te word- den , omme met een Maent folts los te gaen, ende dat daer door de meefte fchaden worden veroor- faeckt, foo hebben wy verklaert ende verklaren by defen, onfe meyninge ende verftant niet te wefen, dat jegens den geenen die indienfte van de ghemeene Vyanden zijn, ende in Zee, ofte op de Stroomen, Rivieren ofte te Lande, in onfen voorfchreven Gouvernemente van Hollant ende Weft-Vrieflant ghevangen fullen worden, het zy by Volc k van Oorloge in dienfte der Landen we- fende, ofte yemandt anders, eenigh quarti�r ghe- houden fal worden, maer dat de Luyden van Oorloge yemandt ghevangen hebbende, ter Zee ofte opten ftroomen, Rivieren ofte te Lande, in Hollandt ofte Weft-Vrieflandt, ghehouden ful- len wefen den felven Gevangens den voorfchre- ven Heeren Staten, ofte Ons, over te leveren, midts daer vooren outfangende een Maent folts, omme jegens den felven als Vyanden gheproce- deert te worden naer behooren. Ende dat alle anderen eenige van de voorfchreve Vyanden vangende, ghehouden fullen wefen de felve over te leveren in handen van de ordinaris Officiers, den wekken, midtfgaders allen Rechteren ende Officieren vande voorfchreve Landen, wy bela- ften ende ordonneren daer over exemplare ftraffe te doen. Ende ten eynde hier van niemant ignorantie en pretendere, ontbieden ende bevelen wy dat defe alomme inde voorfchreve Landen fal worden ge- publiceert , ter plaetfen daer men ghewoonlijck is publicatie te doen. Laftende den Prefident ende Raeden Provinciael vande voorfchreve Landen, den Advocaet Fifcael ende Procureur Generael, ende allen anderen Officieren,Rechteren ende Ju- fticieren vande voorfchreve Landen: Mitfgaders allen Overilen, Colonellen, Admiralen , Vice- Adi
verarmt ende ghekrenckt, ende ter contrarie die genieene Vyanden verfterckt: orame waer jegens tevoorfien, by den Heeren Generale Staten der voorfzVereenichde Nederlanden goet gevonden ende gherefolveert is ♦ foo opten achthienden als den vijf en twintichilen Februarij leftleden, dat voot fo veel die Pafpoorten ofte Sauvegarden die ter Zee of te Water ghebruyckt worden aengaet, generalijck over alle de voorfchreven Landen, �nde voor foo veel die Pafpoorten ofte Sauvegar- den te Lande roert, in eenyegelijcke Provincie particulierlijck foude worden ordre gheftelt. S O O 1S Τ, dat wy dien-volgende ende in con- formit� vande Refolutie vande Ridderfchap, Ede- len ende Steden van Hollandt ende Weft - Vrief- landt, reprefenterende die Staten vanden felven Lande daer op ghevolcht, fcherpelijck verboden ende geinterdiceert hebben,verbieden ende inter- dicerenbydefen: Dat van nu voortaen niemant vanden Ingefetenen der voorfz Landen , in Zee ofte-opte Rivieren ende ftroomen vande Veree- nichde Nederlanden, ofte te Lande inde voorfz Landeirvan Hollandt ende Weft-Vrieflandt , en fal mogen ghebruyckeneenige Sauvegarden ofte Palpoorten vanden Coningh vanSpangien, den Hertoge vanParma, ofte yemandt anders vanden voornoemden Coningh, Hertoge, haren Gecom- mitteerden, ofte andere de partye vande gemeene Vyanden defer Landen houdende, Commiflie hebbende : Ende dat foo wel in reguard vande Sauvegarden ende Pafpoorten die aireede ver- leent zijn, als die naemaelsverleentfullenwor- den, ten ware om groote ende merckelijcke rede- nen daer toe nae date van defen , vande voorfz Heeren Staten, ofte ons alsAdmiraelGenerael, foo veele het gebruyck der Pafpoorten ende Sau- vegarden ter Zee, ofte opte Rivieren ende ftroo- men aengaet, ende foo veel het ghebruyck vande Pafpoorten ofte Sauvegarde te Lande, inden Lan- den van Hollandt ofte Weft-Vrieflandt aengaet, vande voorfchreve Heeren Staten, ofte ons, als Gouverneur ende Capiteyn Generael derfelver Landen werde verleent, op peyne dat jegens den geenen die bevonden fullen worden hen met ee- nige der voorfz Sauvegarden ofte Pafpoorten te Water te behelpen, ofte die verfocht ende ontfan- gen te hebben ionder confent als vooren, ghepro- cedeertfal worden als jegens den helpers, Fau- teurs ende Toeftanders der ghemeene Vyanden: Ende foo veele aengaet het gebruyck vande Sau- vegarden ofte Pafpoorten te Lande, inde voorfz Landen van Hollant ende Weft-Vrieflant,hebben wy omeenige goede infichten ende confideratien gheconfenteert, ende confenteren by defen: Dat die Dorpen die Sauvegarden hebben verkregen, defelve fullen mogen ghebruycken dentijdt van een Maent eerftkomende ende langer niet, op ge- lijcke peynen, omme midler-tijdt op heurlieder verfoeck by den Heeren Staten, ofte by ons gelet ende gheordonneert te worden naer behooren. Hebben niet te min den Ingefetenen van dien, en-4 de van alle andere Dorpen van onfen voorfz gou- vernemente van Hollandt ende Weft-Vrieflandt, (niet leggende ten vaften Lande aende Landen van Brabandt) gheinterdiceert, ende interdiceren by defen, geene Soldaten, Vrybuyters, ofte ande-

-ocr page 39-

Op 't afdoen van Sau vegarden_», 6tc.

Admiralen, Ritmeefteren, Capiteynen, Officiers
inde Bevelhebbers, defeonfe Ordonnantien en-
de beveelcn f achtervolgen ende doen achter-
Voleen procederende ende doende procederen
»�5.n Jpn overtreders van dien, fonder gratie, fa-

voorfchreve Heeren Staten, ende onfen haehi en-
de Zegel hier onder doen drucken in forme vari
Placate den achtften Martij Anno vijfthien-hon-
dert negen eii tachtigh. Onder ilont geteyckent,
Maurke de Naffau. Ende was befegelt met 't Zegel
vande Staten ende Syne Excellentie voornoemt.
Onder ftondt noch ghefchreven, Ter Ordon-
nantie van Sijne Excellentie. Onderteyc-
kent ,

Milander*

^J°_t diflimulatieofteverdrach, Alfoo wy t fel-
ve tot der Landen welftant noodigh bevonden
hebben.

Hage onder 't Zegel vande

inden

Gegeven

7. Placaet, Waer by alle fecrete Verdingen^ ende nemen van Sauyegarden

vanden Vyandtverboden, en ordres gheflelt werden jegens de Loopers en Stroopers vanden Vyandt.
In date den 7 Maert ιβιτ.

E Ridderfchap, Edelen �nde Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieilandt, Repre-
senterende de Staten vanden felven Lan-
de, DOEN TE WETEN, Alfoo
by dagelijcxe experientie ondervonden wort, dat
den Vyandt door vele Perfoonen, meeft uyt defe
Landen gebooren, onderftaet de Quartieren van
defe Provincie te door-loopen, de Ingefetenen te
berooven, ghevanckelijck wech te ileepen, ende
alfoo te dwingen Contributie te betalen, felfs in
de Quartieren daer tot noch toe noyt toe-ghel a-
ten is onder Contributie te fitten, ende dat daer
toe groote occafie geven, of de Naebuyr-quartie-
ren, die onder Contributie fitten, ofte eenige an-
deren , den Vyandt toe gedaen wefende, ofte van
de felve heymelijcke Sauvegarde hebbende,
't Welcke alles dire&elijckilrijdt tegen de hoog-
heyt vaTi defe Landen, ende niet getollereert kan
werden by eene Overigheyt, die fijne Onderda-
nen befcherminge fchuldich is te doen. S O O
IS Τ, dat Wy omme daer inne te remedieren,
voor eeril verboden ende gheinterdiceert hebben,
verbieden ende interdiceren midts defen alle Per-
foonen, woonende in plaetfen daer publijckelijck
Contributie aenden Vyandt te betalen niet toe-
ghel aten en is, eenigerhande Sauvegarde vanden
Vyandt, ofte yemandt van fijnent wegen te mo-
gen nemen ofte ontfangen , ofte aen den felven
eenige Contributie te betalen, doen betalen, ofte
eenich geit ofte gelts-waerde daer toe over te
maecken , op de verbeurte van een peyne van
hondert ponden grooten Vlaems te verbeuren,
foo dick ende menichmael als fy daer over achter-
haelt fullen konnen werden: Te appliceren voor
de twee derde-parten ten profijte vanden Aen-
brenger, ende een derde-part voor den Officier
die de executie doen fal. Gebieden mede wel
expreffelijck , dat niemandt inde voorfz Quartie-
ren daer publijckelijck geen Contributie betaeldt
en wert, ghefeten, en lal mogen huyfen, hoven,
logeren ofte verbergen eenige Loopers ofte
Stroopers vanden Vyandt , in dienfte ofte daer
buyten wefende, op de verbeurte van ghelijcke
peynen van hondert ponden Vlaems te verbeu-
ren, foo dick ende menichmael als fy mede ach-
cerhaelt fullen werden 't felve ghedaen te hebben*

al waer 't thien Jaren daer naer, te appliceren als
vooren, ende dat de felve daer en boven noch ful-
len moeten betalen ende voldoen alle de fchadert
die de felve ghelogeerde ofte verberchde Stroo-
pers ofte Loopers yemant fullen aendoen: Ende
dat de geene die het in gelde niet en kan boeten,
aenden ly ve daer over geilraft fal werden anderen
ten exemple, naer exigentie vande faecke. End�
omme noch beter alle de voorfchreve Stroopers
ende Loopers te weeren uytte Quartieren daer
publijckelijck gheen Contributie en wert betaelt,
Hebben wy mede gheordonneert, ende ordonne-
ren by defen, dat alle de geenen, fy zijn Soldaten,
Burgers , Inwoondcrs, ofte anderen in eenigen
dienile wefende, ofte daer buyten, wie het oock
foude mogen wefen, die eenige Vande voorfchre-
ve Stroopers ofte Loopers in de voorfchreve
Quartieren fal achterhalen, vangen ende leveren
aenden naeften Hooft-Officier, ofte oock de felve
fal doot flaert, ende dat daer af blijeke kan ghele-
vert werden, daer over geremunereert fal werden
met een fomme van vijftich gulden op elck hooft,
ende die eenen Commandeur konnen krygen
ofte dootflaen, met hondert gulden, ende den
Capiteynvan dien met twee hondert gulden, te
betalen uytte Middelen van 't Landt by onfe Ge-
committeerde Raeden. Ordonneren mede alle
onfe Officieren ende Juilicieren, die eenige vande
voorfchreve Loopers ofte Stroopers in handen
fullen bekommen, ofte ghelevert werden, datfe
de felve fonder vorder figure van Proces fullen
doen ftraf��n metter. doot fonder eenige diffimu-
latie, als Vyanden vande publijcque rulle. Ende
op dat de goede Ingefetenen hier van verwittichc
mogen werden , Hebben wy ghelail ende ghe-
ordonneert , laften ende ordonneren midts de-
fen, dat hier van publicatie ghedaen fal werden
in de Quartieren daer fulcke onheylen bevreeft
mogen werden , 't welcke wy ten dienfte vanden
Lande, ende befchermeniffe vande goede Inge-
fetenen alfoo bevonden hebben te behooren,
Ghedaen in den Hage op den fevendenMartij,
Anno fefthien-hondert twee en twintich. Onder
ftondt, Ter Ordonnantie vande Staten. Ge-»
teeckent,

C. vander Wolf �

E HET

-ocr page 40-

Placaten->. 4.Boeck. 4*Tit. 2. Deel.

% HET TWEEDE DEEL.

l_# Acr.e vanden%aedt van State, veaer by verkfaert tpert dat alle Vrou*

wen, ah oock Kinderen beneden de twaelfJaren, mogen ten platten Lande ver keer en, [onder Paf
poort. In date den ι yjutij 16zj.

bevel ende gefach vande voorfz Ho: Mo: Heeren
Staten, of vanden Coningh van Spangien. Soo
vanghelijcken oock alle Kinderen, noch geene
twaelfjaren oudt zijnde, fullen ten beyden zyden
den felven vrydom genieten, de welcke over �ulcx
niet en fullen mogen worden ghevangen, noch op
rancoen geftelt, niet meer als de Vrouwen: Maer
foo fy gevangen waren, fullen moeten vry geftelt
werden fonder rancoen, of koiten te betalen. En
belangende het bewijs vanden ouderdom vande
Kinderen, wefende Knechtkens, wanneer de faec-
kefaltwijM�lachtich zijn, falghevolcht worden
den inhouden van 't voorfz Accort vanden Ad-
mirante. Ordonnerende over fulcks den voorfz
Raedt van State, allen het Krijghs-volck der Ho;
Mo: Heeren Staten Generael, ende allen anderen
dien 't aengaen fal mogen * heur hier nae te regu-
leren , fonder daer tegens te komen in eeniger ma-
nieren , dewijle de voorfz Wachtmans, ghelijcke
Acte van verklaringe, vande Regieringe vanden
Koningh van Spangien tot Bruil�l nu uyt - ghe-
bracht heeft. Gedaen inden Rade van State in
's Graven-Hage, den negenthienden Juli) 16x3.
Was gheparapheert, Even v, Lintelo,^vt* Ondet
ftont, Ter Ordonnantie vanden Raedt van State.
Was onderteeckent, Chr. Huygens. Ende ter zy-
den op 't fpatium ghedruckt het Cachet vande
hooch-gemelte Heeren Staten Generael, in roo-
den Waffche.

Eti Raeck van State der Vereenighde Ne-
derlanden , geleth hebbende op het reve-
' rentelick vertoogh ende verfoeck by Re-
quefte ghedaen by Andries Wachtmans,
SchoutetWnBerendrecht, om verklaringe, of
alle Vrouw - perfoonen, woonende ten weder-
zyden, foo inde Steden, ende onder het ghebiedt
der Ho: Mo: Heeren Staten Generael, als vanden
Coningh van Spangien, in 't pafTeren ende repaf-
feren ten platten Lande , vry zijn: Ende daer op
geexamineert het Accortvan'tQuartiereertijts
met den Admirante van Arragon gemaeckt,ende
daer nae wederom gherefumeert ende beveitight
by het Verdrach ten weder - zyden beiloten in
Oftober fefthien-hondert twee en twintkh om-
trent de Stadt van Bergen op den Zoom: Ver-
ilaet, ende verklaert mits dek, dat achtervolgens,
ende uyt krachte van 't felve Verdrach , ende
Quartier, alle Vrouw-perfoonen, van wat quali-
teyt ende ftaet die zijn, woonende in Steden ende
Plaetfen onder het ghebiedt, 't zy vande Ho: Mo:
Heeren Staten Generael, of vanden Coningh van
Spangien, mogen met heure Bagagie, tot heuren
ly ve dienende, vry ende onbekommert gaen,ende
verkeeren uyt de felve beflooten Steden ten plat-
ten Lande, fonder daer toe van noode te hebben
Pafporte van d'een of van d'andere zyde: Behou-
delijck nochtans, dat fy niet verder en fullen mo-
gen gaen, als ftrecken de Palen of limiten van 't

2. O rdo η nan tie retor/toneel, waer by de Schouteten der Heerlijckheden en

Dorpen onder den Vyandt hare Sauvegarden werden opgefeght ,foo fy binnen een Maent naer de pu-
blicatie geen Sauvegarden van 't Hof tot Brujfeluyt en wenken voor de vier Hooft-Officieren vande
Meyerije vanden Bofch. In date den 30 Maert 1634.

En Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden , Alfoo die vande Regieringe
des Koninghs van Spangien te BruiTel, in-
hererende heure ongefondeerde preten-
fien over de Meyerije van 's Hertogen-Bofch, van
de welcke de Souverainiteyt mette Wapenen
deur Godes genade verkregen, foo notoirlick aen
defen Staet is competerende, hebben doen weten
aende Schouteten van verfcheyden Dorpen, ende
Heerlijckheden aen defer zyde onder Contributie
gelegen, dat fy binnen den tijt van een Maent fou-

wy doen mits defe, generalijck aen alle Schoute-
ten van alle Dorpen ende Heerlijckheden aen des
Vyants zyde onder Contributie liggende, dat fy
vande Regieringe des Koninghs van Spangien te
BruiTel, fullen hebben uyt te wereken ende te ver-
krijgen Sauvegarden, voor de vier Hooft-Officie-
ren,die van wegen defen Staet geftelt zijn over de
voorfz Meyerije vanden Bofch, binnen den tijdt
van een Maent nae publicatie defes, of by gebreke
van dien, fullen nu voor als dan, ende dan voor als
nu, de Sauvegarden aen alle de voorfz Schoute-
ten , van alle Dorpen ende Heerlijckheden aen
's Vyandts zyde onder Contributie liggende, op-
gheieght, ende fy van goede prinfe zijn. Ende lal
den inhouden van defen ftadt grijpen foo lange,
ende ter tijdt toe, dat aen 's Vyandts zyde vande
voorfz heure onredelijcke nieuwigheyt fal zijn
gedeftfteert, Gedaen in 's Graven-Hage den der-
tighiten Meert 1634. Was gheparapheert, Fride-
rich Vry heer van Swartzenbergh,"¹� Ter Ordonnantie
vanden Raedt van State. Μ Huygens,

DEN

�en:

ebben te beforgen Sauvegarde van defer zy-

de, voor de vier Hooft - Officieren over de vier
Qiiartieren der voorfz Meyerije, die van heure
zyde zijn gheftelt geweeft, op pene dat fy Schou-
teten van heure Sauvegarde fouden vervallen
zijn. SOO ISΤ, dat Wy, niet begeerende te
gedoogen het ongelijck dat deur fulcke nieuwig-
heden gedaen wort aen defen Staet,ende de voor-
fchreve Schouteten zijnde Ingefetenen van dien:
Ende over fulcks willende by retorfie daer in ver-
fien, goet ghevonden hebben te doen weten, foo

-ocr page 41-



	<$9 Ordre opte Sauvegarden en Pafpoorten-,. 70 DEN VYPDEN TYTEL. Vervattende de verdere Placaten, die ordre (lellen op het ftuck vande Pafpoorten en Sauvegarden. HET EERSTE DEEL. DEn Lefergelieve hier voor gheinfereert te houden het Placaet vanden vierden April 1596. fiaende hier loven �n't Eerfle Boeck Colum 193. gedruckt. 1." Ordre _s by den %iedt van State der Fereenighde Nederlanden _Pgefleh ende gemaeckt op voorgaende Refolutie vande Hoogh Mogende Heer en Staten Generael, endemet kenniffe ende toeflaen van Syne Princelhke Excellentie, op het accorderen, depefcheren ende uytgeven der Pafpoorten, foo om te mogen gaen uyt defe Fereenighde Landen, nae Vyanden ende Neutrale Landen, ah om uyt defelve in defe Landen te mogen komen, ende oock om uyt Vyanden Steden ten platten Lande te mogen gaen, volgens de welcke voort aen falnae gekomen worden Ί geene hier nae volght, In date den 6 Augufti 1611. met fijn Excellentie Zegel ofte Cachet befegelt.
Erft fullen alle de Paf- poorten gegev� wor- den op den naem van de Staten Generael, ofte op den naem van Sij η Excellentie, ofte van den welgebooren Heere Grave Ernft Cafimir van Naflauw, &c. als Stadthouders vande refpe&ive Ver- eenighde Provinci�n, om binnen den tijt van vier Maenden eens gebruyckt te worden, by de geene die uyt de Vereenighde Provinci�n naer Vyanden Landen fullen begeeren te gaen. 11. Ende voor de geene die uyt Vyande Landen in de Ge�nieerde Provinci�n fullen begeeren te ko- men , fullen de felve Pafpoorten gneaccordeert worden, met confideratie vande Perfoon , fo veel mogelijck, om de felve oock eens te ghebruycken binnen de vier Maenden, ende niet langer. III. Ende daer omme fullen de geene die uyt Vyan- den Landen komen, ghehouden zijn inde eerfte Stadt daer fy fullen aen komen, haer t�r Secreta- rye te vertoonen, om op haerluyder Pafpoort den dach van hare aenkomfte gheteeckent te worden, op pene van te verliefen^het efleft van defelve Pafpoort. 1111. Dat alle Pafpoorten, die op den naem vande Staten Generael fullen verleent werden, gepara- pheert fullen worden by een uyt de Staten Gene- raefofte Raedt van State,ende geteeckent by den refpectiven Griffier ofte Secretaris, ende met het Cachet van 't Landt befegelt. V. De Pafpoorten, die by fijn Excellentie fullen worden verleent, fullen op fijn Excellentie naem, als Gouverneur vande Provinci�n van fijnen gou- yernemente, ende Admirael Generael, werden gedepefcheert, by fijne Excellentie felfs gheteec- kent, by fijnen Secretaris gecontrefigneert, ende
		VI. De Pafpoorten,die by den wel-gemelten Heere Grave Ernft fullen worden verleent, fullen op fij- ner L. naem, als Gouverneur van Vrieflant, wor- den gedepefcheert,by fijn L.felfs geteeckent,ende by fijnen Secretaris, ende befegelt met fijn L. Ze- gel ofte Cachet. VII. De Gecommitteerde Raden vande Staten van- de Provinci�n ende Admiraliteyten refpe&ive, worden geauthorifeert op de remonftrantien van parthyen, die voor haerluyder komen fullen, de Pafpoorten die hun van wegen ende op den naem, onderteeckeninge ende Cachet der Generaliteyt fullentoe-gefchicktzijn, te accorderen, ofte te weygeren, ende daer op te doen uytgeven, vol- gens defe ordre. VIII. Men fal voor eerft doen drucken een getal van vijf duyfent Pafpoorten, ende de felve (behoor- lijck geteeckent, geparapheert ende befegelt we- fende) verdeylen aen den Griffier vande Hoogh Mogende Heeren Staten Generael, ende Secreta- risvan State, midtfgaders aende Gecommitteerde Raden vande Staten vande Provinci�n ende Ad- miraliteyten refpedtive, onder haerluyder recipif- fen, de welcke een ghequalificeert perfoon fullen committeren, 't zy haren Secretaris, ofte alfulc- ken anderen als fygoet fullen vinden, om de na- men vande perfoonen, derfelver qualiteyt, con- ditien, Ampten, Officien, midtfgaders d'oorfaec- ken waerom fy inde ge�nieerde Provinci�n fullen begeeren te komen, ende anderfins tefuppleren, ende die voorts uyt te deylen aen die geene die fy Pafpoort accorderen fullen. IX. Ende fullen de voorfz Griffier, Secretaris, ende andere by de Gecommitteerde Raden ende Ad- miraliteyten daer toe te committeren, in elck Paf- poort maer mogen {tellen een Perfoon alleen, al- waer 't dat gefuilineert foude mogen worden den tweeden een Dienftknecht ofte Dienftmaecht te wefen, fulcks dat elck perfoon hooft voor hooft, befondere Pafpoort fal moeten nemen.

			■ .. E ij Van

-ocr page 42-

PlacatetL-*. 4�^^��^. 5-Tit, t.Deel.

't zy voor expeditie, voor Drinckgelt, ofte ander-
fins, als 't voorfz ghetaxeert recht, daer van de fe-
ventien ende acht gulden refpedtive voor 't Landt
worden gereferveert.

XVI.

De Secretarifen refpedtive vande Staten Gene-'
rael,Raedt van State, van fijn Excellentie, ende
den wel-gemelten Heere Stadthouder van Vrief-
landt, fullen d'een niet meer ofte min als d'ander
voor haer depefche-gelt, ende van het ontfangen
van 't recht daer toe ilaende, genieten eenen gul-
den , uyt de achtien ende negen gulden refpeclive
by haer over't recht vande Pafpoorten ontfangen,
blyvende de reftevan 't voorfz ghetaxeert recht
tot behoef van 't Landt, ende fonder yet meer van
de Sollicitanten te mogen eyffchen.
XVII.

Belangende de Pafpoorten ofte Sauvecarden
die verfocht worden om buyten de Vyandtlijcke
Steden ten platten Lande op hare Hoven oft goe-
deren te mogen gaen,keeren, ende weder-keeren,
ofte hare Officien ten platten Lande daer ontrent
waer te nemen, ofte nae hare Beeften, ofte Vruch-
ten , ofte Gewafch uyt te fien, ofte oock alomme
met Koetien, Peerden, Vrouwen, Kinderen, Die-
naers ende Dienitmaechden ten platten Lande en-
de Steden vanden Vyandt, ende oock in Neutrale
Landen te mogen gaen, verkeeren, weder-keeren,
&c. en fullen de felve niet deurgaens ghegeven
worden, maer met goede kenniiïe van faecken, al-
leenlijck aen fulcke in 't befonder, die men fal
meenen fulcks meer als andere te meriteren, voor
den tijt alleenlijck van fes Maenden t'elcker reyfe,
ende dat fodanige Pafpoorten by niemant anders
en fullen werden verleent als by hare Hoogh Mo-
gende, de refpedtiye Stadthouders, en Raedt van
State, mits van elcken Perfoon (die men verftaet
dat hooft voor hooft in byfondere Pafpoort fullen
werden gheftelt) betalende vijfthien gulden, daer
uyt by den Secretaris ghenoten fal worden voor
depefche-gelt een gulden, blyvende de refte voor
't Lant als vooren. Ende fal men by provifie doen
drucken duyfent diergelijcke Pafpoorten, by ver-
deylinge,op de namen van hare Hoogh Mogende,
fijn Excellentie, ende meer-ghemelte Heer Graef
Ernft van Naflau, fonder nochtans daer op in defe
Provincie te mogen komen,'t en zy datfe daer toe
particuliere Pafpoort hebben verkregen.
XVIII.

De Gouverneurs ende Commandeurs van alle
de Frontieren, ilaende onder de gehoorfaemheyt
van haer Hoogh Mogende, fullen by den Raedt
van State aen-ghefchreven ende bevolen werden,
dat fyluyden ende die van 't garnifoen daer over
fy hebben te commanderen, niet fullen hebben te
letten ende te obedieren, dan alleenlijck de Paf-
poorten die op den name vande Hoogh Mogende
Heeren Staten Generael, fijn Excellentie, ende
meer-ghemelte Heere Stadthouder van Vriellant,
fullen zijn verleent, wefende ghedruckt, ghepara-
pheert, gheteeckent, gefegelt ende ghecontrefig-
neert als boven is verhaelt, ende op geen andere.
XIX.

Alle de refpe&ive Secretarifen,fo wel van hare
Hoogh Mogende, Raedt van State, van fijne Ex-
cellentie ende wel-ghemelte Heere Stadthouder

van

�.

Van ghelijcken fal men doen dfucken duyfent
Pafpoorten, de fe\an hondert daer van op den
naem van fijn Excellentie,ende de drie hondert op
den naem vanden wel - ghemelten Heere Grave
Ernft,die gelevert fullen worden aende refpective
Secretariflèn van fijn Excellentie ende wel-ghe-
melte Genade, onder haerluyder behoorlicke Re-
cipiffen, ende fullen de felve infgelijcks maer een
perfoon als boven in een Pafport hebben te itelle.

XI.

De voor-gemelte Collegien en fullen geen Paf-
poorte accorderen aen Vorften, Vorilinnen, Gra-
ven, Gravinnen, Vry-heeren, Vry-vrouwen, noch
aen eenige zijnde in actuelen dienft van Oorloge,
aen d'een ofte d'ander zyde, ofte der felver Huys-
vrouwen, Prefidenten, Raden, Hoofden, Trefo-

ners,

Commifen vande Financien, Biffchoppen,

Abten, Prelaten, Bailliuvven, Meyers, Droften,
Schouten, Borgemefteren, Schepenen, Penfiona-
riffen, Secretarillen, Fifcalen die compareren inde
Vergaderingen van Staten, Raden van State, Se-
cretarifen van Staten,Collegien van Admiralkey-
tcn ende diergelijcke, noch aen geen Jefuiten.

XII.

'� Recht vande Pafpoorten voor den genen die
uyt Vyanden Landen komen fullen , Man ofte
Vrouwen, jonck ofte oudt, tot veertien Jaren, fal
zijn van elck perfoon achthien gulden, uytgeno-
men dat die geene die met haer geheele huylgefin
uy t Vyanden Landen inde GeunieerdaProvintien
met der woon fullen beeeeren te konrcn, voor de
Pafpoorte alleene fullen betalen liegen gulden
voor 't geheele huyfgefm, en niet voor elck hooft.
XIII.

't Recht vande voorfz Pafpoorten voor den In-
gefetenen van defe Landen die naer Vyanden
Landen fullen beeeeren te gaen, fal wefen ne-
gen gulden,uytbefondert dat de Vent-jagers die
met Kagen ofte kleyne Schuyten metVent-goe-
deren naer Vyanden Landen fullen beeeeren te
varen , gheftaeii fullen, midts betalende 't half
recht voor haerluyder Pafpoort.
�1��.

Niemant fal mogen uyt Vyanden Lant komen,
ofteuyt defe Landen naer Vyanden Landt gaen,
onder eenich pretext van Koopmanfchappe, Li-
cent ofte Convoy - brieven, fonder fulcken Paf-
poort, uytgefondert Schippers, Vlot-dryvers
ende hare Knapen den Rhijn ende Maes afkomen-
de , die tot noch toe daer van zijn vry gheweeft,
ende in 't komen ende weder komen vry fullen
blyven.

XV.

De Secretarifen die by de refpeótive Gecom-
mitteerde Raden vande Staten vande Provinciën,
ende Admiraliteyten, ghecommitteert fullen zijn
tot 't uytdeylen vande Pafpoorten, fullen profij-
teren voor haerluyder moey ten, van het ïupple-
ren ende uytgeven der Pafpoorten, ende het ont-
fangen vande gerechtigheyt daer toe ftaende, een
gulden van ekke Pafpoort die fy fullen hebben
uy tgedeyk, ende dat uyt de achthien ende negen
gulden refpedrive, die fy fullen hebben ontfangen
over't recht der felver uytgedeelde Pafpoorten,
fonder de Luyden yet meer te mogen af eyifchen,

-ocr page 43-

Of dr e opte Sauvegard

J�haft vander Haet, als tot Ontfang�r GeiieraeJ
van 't felve recht op behoorlijcke Initructie ghe~
committeert, om voorts by den felven bekeert te:
worden, fulcks als by haer Hoogh Mogende ende
Raedt van State,ten dienile vanden Lande bevon-
den fal worden te behooren.

Aldus ghedaeli ende ghearreileert inden Rade'
van State, in 's Graven-Hage, den feilen Auguitl
feithien-hondert een en twintich. Onder itondt,
Ter Ordonnantie vanden Rade van State derVer-
eenighde Nederlanden.

van VrieiWt, als valide refpedive Gecommit-
teerde Raden vande Staten vande Provinci�n, en-
de Admiraliteyten, tot het uytdeelen vande Paf-
ooorten geauthorifeett, fullen gehouden zijn ten
refpefte van 't toegeftaen depeiche-gelt, te hou-
den een pertinent Regiiter vandenamen , ende
alle de Perfoonen die Pafpoort bekomen hebben,
ende 't geene by de felve daer over is betaelt, ende
alle Maenden daer uyt te maecken fpecificqex-
traft, ende 't felve onder hare handen neftens alle
de penningen ter faecke van 't voorfz recht ont-
fangen, over leveren in handen vanden Commis

2. Ordre, JVaer by verboden wert dat niemant in beflooten vyantlijc^e Ste*

den of Forten ,[ijn Offen of Koeyen flouwen mach op Contributie landen, [onder Sauvegarde o/t con-
fint. In date den April 16%}.

confent of Sauvegarde, ende betaelt hebben deri
taux op elcken Oil� of Koeye geitelt, op verbeur-
te vande felve Oi��n ende Koeyen, binnen den tijt
van veerthien dagen na date defer jegenwoordige
Adte van verkonc�nge. Gedaen in'sGraven-
Hage den Aprilis fefthien-hondert

drie - en - twintigh. Ende was gheparapheert,
A. Bruyningh, "� Ter Ordonnantie van den
Raedt van State der Vereenighde Nederlanden.
Chr. Huygens.

An wegen de Hoogh Mogende Heeren
; Staten Generael der Vereenichde Neder-
landen, wort hier medeeenen yegelijc-
kenTerkondight, dat niemant wie hy zy, die hen
onthouden in beflooten Vyandtlijcke Steden of
Forten, geoorloft en is, heure OiTen of K�eyen te
itouwen, houden of weyden, buyten de felve Ste-
den of Forten, ten platten Lande onder Contri-
butie,ten zy dat fy daer toe verfocht ende verkre-
gen hebben, befondere fchriftelijcke A&e van

3. Retorfioneel Placaet, JVaer by verbodenwert dat niemant opparticu*

lier e Sauvegarde in lefloten Plaetfin komen mach [onder confent: als oock dat niemant geen Bee~
fien weyden mach [onder fpeciale Sauvegarde. In date den lojunij 1614.

i Lfoo van wegen de Spaenfche Regierin-
1 ge, verboden ende verkondight is, allen
den geenen die uyt krachte van particu-
liere Aften van Sauvegarden, hunne re-
fidentie hebben ghenomen inde Dorpen ten plat-
ten Lande, zijnde onder Contributie, te komen
ineenige beflooten Steden of Forten onder heur
ghebiedt wefende, fonder fpeciael confent, op
pene van des contrarie doende, te wefen van goe-
denbuyte. Dat oock de geene , die als vooren
ten platten Lande zijn komen woonen, of andere
in beflooten Steden woonende, ende aldaer, of
elders eenige Peerden, OiTen, Koeyen, of andere
Beeiten weyden, niet en laten binnen acht dagen
te verkrijgen Pafport voor de felve Beeiten, ende
betalen van yeder Offe ende Koeye acht en veer-
tich ftuyvers, ende yeder Peert drie gulden, op
pene van verbeurte der felver Beeiten. S O O
I S Τ, dat van wegen de Hooge Mogende Hee-
ren Staten Generael, by den Raedt van State der
Vereenighde Nederlanden, van ghelijcken ver-
kondight ende verboden wort, allen den geenen
die uyt krachte van particuliere Aden van Sau-
vegarden , heure refidentie hebben genomen inde,
Dorpen ten platten Lande, zijnde onder Contri-
butie , te komen in eenige beflooten Steden of
Forten, zijnde onder 't gebiedt der hoogh-gemel-

te Heeren Staten Generael, fonder alvorens daet
toe verfocht'ende verkregen te hebben fpeciael
confent, ende formele Pafporte van heure Ho:
M�:, van Sijne Excell., of vanden voorfz Raedt
van State, op pene van des contrarie doende, te
wefen van goeden buyte. Dat oock van gelijcken
de gene die als vooren ten platten Lande zijn ko-
men woonen, of andere in befloten Steden woo-
nende, ende aldaer, of elders eenige Peerden, Of-
fen, Koeyen, of andere Beeiten weyden, niet er�
laten binnen den tijt van veerthien dagen nae date
defer,te verkrijgen Sauvegarde voor de felve Bee-
iten vanden voorfz Raedt van State, ende aldaer
betalen voor yeder Ofle ende Koeye een Rijcx-
daelder, ende voor yeder Peert drie gulden, op
pene van verbeurte der felver Beeiten: Naer alle
't welcke een yeder dien 't aengaen mach, hem fal
hebben te reguleren, ende verhoeden fijn fchadc.
Aldus ghedaen inden Raede van State der Veree-
nichde Nederlanden, in 's Graven -^ Hage , den
twintighiten Junij 1 6 % 4. Was gheparapheert,
B. A[peren,ⁿ' Onder itondt , Ter Ordonnan-
tie van den Raedt van State. Was onder-
teyckent, M. Huygens. Ende ter zydeh op 't
fpatium ghedruckt het Cachet vande hoocji-
ghemelte Heeren Staten Generael, in roodert
Waflche.

4. Pla-

E �j

-ocr page 44-

₇₅ flacateiL-,. 4,Boeck. 5.Tic. t.Deel. 16

4. Piacaet, op 't gbebrttycften der particuliere Sauvegarden. In date den

9 April 1633.

E Staten GeneraelderVereenighde Ne-
derlanden, Allen den genen die defe ful-
len fien ofte hooren leien,Saluyt. DOEN
TE WETEN, Alfoo bevonden wort
dat de particuliere Sauvegarden, die verfcheyden
Perfoonen inde Steden vanden Vyandt woonen-
de, hier doen verfoecken, ende hun gegeven wor-
den, omuytdefelve Steden buyten onder Con-
tributie te mogen woonen, by de felve niet alfoo
en worden recht gebruyckt, Maer dat fulcke Per-
foonen evenwel inde Steden heure vaftewoon-
plaetfen blyven houden, veele felfs heure N�erin-
ge met opene Winckels ende anders doende, of
anderen Borgeren handel inde Steden dryvende,
nemende alfo maer de felve Sauvegarden omvry
over al, niet alleen aen dier zyde te gaen ende te
frequenteren, maer felfs oockdaerop komende
wel met heele Familien die de Sauvegarden be-
grijpen, in ende uyt de Steden van defe Vereenig-
de Landen, fonder eenich ander confent of Paf-
port, tegen alle voorgaende oudt gebruyck,Waer
tegen Wy, met advis van fijne Excell. den Heere
Prince van Orangien, ende des Raedts van State,
noodich geacht hebbende te verfien. SOO IST,
dat wy verklaren midts defe, dat alle de geene die
particuliere Sauvegarden hebben, of noch van rijt

tot trjdt verkrijgen fullen , om uyt 's Vyandts
Steden of onvrye Plaetfen onder Contributie te
mogen woonen, niet anders het efledt daer van en
fullen mogen ghenieten als ten platten Lande,
ende aen dier zyde daer fy eflecluelijckwoonen-
de zijn: Sonder d.at fy vermogen fullen te komen
in beflooten Steden ofte Forten van defe\/^reree-
nighde Landen, ofte pafferen over eenige Rivie-
ren der felver, ten zy dat fy daer toe hebben ver-
kregen fpeciale behoorlijcke Pafpoort, Op pene
van daer over aen ghetaft ende van goeden prijfe
verklaert te worden. Tot wekken eynde, ende
datniemandt onwetenheyt en pretendere, Wy
geordonneert hebben, ende ordonneren by defe,
dat de Ontfangers vande Contributien, deie al-
omme elcks in fijn diftriclfullen doenaffigeren,
opdateenyederdien'taengaenmach, hem daer
nae wete te reguleren. Aldus gedaen ende ghe-
arreiteert ter Vergaderinge vande hooch-gemelte
Staten Generael in 's �raven -Hage , den ne-
genden Apri�s feflhien-hondert drie en dertigh.�
Was gheparapheert , P. v. iValta,^vt' Onder
ftondt, Ter Ordonnantie vande felve. Geteec-
kent, Comeiis Mujch. Zijnde op 'tfpatiumghe-
druckt het Cachet der felver Heeren Staten, in
rooden Waflche.

5, Piacaet, JFaer by den "Borgeren en (jeeflelfjcfyn binnen Maeflricht ver~

boden wert naer Contribuerende ofVyantlijde Plaetfen te gaen fonder Pafpoort. in date den 7 Sep-
tember 1640.

gelijcken fich hier nae te reguleren : Ende den
Heere Gouverneur , of den Commandeur over
het Guarnifoen binnen Maeftricht voornoemt,
van defen publicatie te doen doen, foo by Trom-
flach, als by affixie, op dat niemant daer van igno-
rantie en hebbe te pretenderen. A&um in
's Graven - Hage, den fevenden September fe-
fthien-hondert veertigh. Was gheparapheert,
C. -van Wercbo-ven, ^vt' Onder flondt, Ter Or-
donnantie vanden Rade van State. Gcteeckent,
M. Huygens.

DE11 Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden , heeft goet gevonden te verbie-
den, ende verbiedt mits defe aen allen Bor-
geren ende Inwoonderen in'tghemeen, Geefte-
fijckenofWereltlijcken, van hoedanige conditie
de felve fouden mogen zijn, fich onthoudende
binnen de Stadt Maeftricht, te gaen nae Vyanden
of Contribuerende Landen , fonder daer toe te
hebben Pafpoort van defen Staet nae depublijc-
que ordre, op pene van fulcks doende, te fullen
zijn van goede prinfe. Ordonnerende eenen ye-

6, Nader Ordrc, op 'tfehefubjeB, alleen de geefielijc{e raecl^nde. In

date den 7 November 1640.

Vyanden of Contribuerende Landen te gaen, on
pene dat den gever, als oock die gene die fodanich
befcheyt, fchijn of b�jck foude mogen aengeno-
men hebben, beyde lullen zijn van goede prinfe.
Ordonnerende eenen yegelijcken fich hier nae te
reguleren,en den Heere Gouverneur,of den Com-
mandeur over het Guarnifoen binnen Maeflricht
voornoemt, van defen publicatie te doen doen, ib
by Tromflach , als by affixie , op dat niemant daer
van ignorantie en hebbe te pretenderen. Adtum
in'sGraven-Hage den 7 November 1640. Was
geparapheert, W. Marienburgh�� Onder ftont.Ter
Ordonnantie vanden Raedt van State,.W. Huygens.

HET

DEn Raedt van State der Vereenichde Ne-
derlanden, heeft goet gevonden te verbie-
den, ende verbiedt mits defe aen alle Gee-
ftelijcke Perfoonen vande Roomfche Re-
ligie , van hoedanige conditie cle felve fouden mo-
gen zijn, fich onthoudende binnen de Stadt Mae-
ftricht , te gaen nae Vyanden of Contribuerende
Lande», fonder daer toe te hebben Pafpoort van
defen Staet nae de publijcque ordre, op pene van
fulcx doende te fullen zijn van goede prinfe: Ver-
biet mede aen alle de gemelte Geeftelicke Perfoo-
nen vande Roomfche Religie, aen yemant eenich
befcheyt, fchijn of b�jck te geven, om daer op na

-ocr page 45-



	_η η �rdre opte Sauvegarden en Pafpoort�ti. f 8 HET TWEEDE DEEL. ι Piacaet, te niete doende alle Tafpoorten > ij particuliere (jo�Wneursge* geven. In date den 18 September 1591,

E Staten Geherael der Vereenighde Ne- derlandtfche Provinci�n, Allen den gee- nen die defen fullen fien ofte hooren le- ien , Saluyt. Alfoo t'onfer kenniffe komt, dat eenige Gouverneurs aenvangenende onderftaen, tot groote kleynachtinge ende ver- minderinge van de publijcque authoriteyt der Landen, in haren eygen naem, aende Ingefetenen van des Vyandts Steden, midtfgaders aende Dor- peren , Huyferen , ende Landtfaten ten platten Lande, onder onfe ende des Vyandts bedwanck fittende, ende oock aende Ingefetenen van defe Landen, uyt te geven hare letteren van Sauvegar- den ende Pafpoorten, om in kracht der felver foo welinVyanden Landt vryelijck te mogen fitten, hare agriculture ende handelingete mogen dry- ven, ende over ende weder over aen beyde zyden hare Trafftjcque ende Negotien te mogen doen-. Ende dat noch erger is, eenige Gouverneurs oock foo vermeten zijn , datfe onder 't felve deckfel van Sauvegarden ofte ander befcheyt van ililftant van Wapenen, 'twelck fy tot dien verleenende, eenige ten deele, ende eenige in 't geheel, tot hun trecken die Contributien, die vande voorfchreve Dorpen ontfangen konnen werden: Ende boven dien (dat immers foo quaet is) op des Vyants Ste- den ende Dorpen, ende langhs der felver Rivieren ende Landen , onder haer ofte hare Gecommit- teerde Pafpoorten, onverhindert laten paffeeren allerhande Eet-waren ende andere Koopman- fchappen, Schepen, Wagenen ende Perfoonen, te Voet ende te Peerde, daer op (tellende, ende daer van treckende, alfulcks recht van Licent ofte Pafpoort als het hen gelieft, wefende alle faecken van quade exempelen ende confequentien, die ons niet en ilaen te verdragen. S O O IS Τ _fdat Wy by deliberatie van die van den Raede van State der voorfchreve Vereenighde Provinci�n, begeerende daer inne te verfien, voor eerft ver- klaert hebben, ende verklaren by defen, alle dier- gelijcke Sauvegarden ende Pafpoorten, foo wel die aireede uytgegeven zijn, ofte als noch uytge- gheven fullen mogen worden, tewefennul ende van geener weerden, ende of die geene, die de fel- ve verkregen bebben, geene en hadden: Ende dat voortaen geene Sauvegarden, om in ende op Vy- anden Lande te woonen, gaen, ofte van daer te komen, en fullen mogen verleent ende van weer- den ghehouden werden, dan de geene die by ons ofte die vanden Raede van State, die wy tot des fpecialijck gheauthorifeert hebben, uytgegeven lullen wefen, ofte anders, foo veel de goederen aengaet, by de Commifen op 't iluck vande Con- voyen ende Licenten, die tot des fpeciale Com- miifie van ons fullen hebben. Ordonnerende ende ghebiedende voorts wel expreffelijck alle Gouverneurs, Admiralen, Colonellen endeCa- piteynen te Water ende te Lande, ende alle ande-
		re , die daer toe fpecialijck niet en zijn gelaft ende gheauthorifeert, op te houden ende te dififteren, van nu voortaen op haren naem eenige Sauvegar- den uyt te gheven aen de Ingefetenen van des Vy- andts Steden, ende de Landtfaten in de Dorpen, Huyfen, ende ten platten Lande,onder onfe ende des Vyandts bedwanck fittende, noch oock eeni- nigePafpoorten aende Koopluyden, Schepen, Wagenen, Peerden, ofte andere Perfoonen, foo wel in defe als in Vyandts Landen woonende, 't en ware omeenige kondtfehap van den Vyandt te vernemen, ofte andere Landts-dienften, veel min eenige Contributie of Geit daer van te ont- fangen, in 't geheel ofte ten deele, direftelijck ofte indire�telijck, onder wat pretext het felve foude mogen wefen: Op pene dat alle de geene, die de felve Sauvegarden ofte Pafpoorten verkregen fullen hebben, gehouden fullen worden als geene Sauvegarden ofte Pafpoorten te hebben $ Ende indien fy daer over van het Krijghs-volck, in dien- ftedefer Landen wefende, te Water ofte te Lan- de, achterhaelt of aengetaft worden, dat hare Per- foonen fullen wefen rantfoenabel, ende hare goe- deren , Schepen, Wagenen ende Peerden, confif- cabel, als of fy geen Sauvegarde ofte Pafpoort en hadden, ende dat de geene die de felve uytgege- ven hebben, fullen arbitralijck gheftraft worden nae ghelegentheyt vande faecke, ende boven dien gehouden zijn in haer eygener perfoone vierfchat te reftitueren, al 't geene fy, foo wel onder het deckfel van Contributien, recht van Licente, Paf- poort ofte anders, onder wat pretext 't felve fou- de mogen wefen, daervan ontfangen fullen heb- ben. Ende ten eynde niemandt van defe onfe te- genwoordige verbodt ende interdi&ie ignorantie en pretendere, Ontbieden wy daerom ende beve- len onfe lieve ende feer beminde de Staten, ofte haere Gedeputeerde Raden, Stadthouders vande Provinci�n, refpeftive van Gelderlandt ende her Graeffchap Zutphen , Hollandt , Zeelandt, Utrecht, Vrieflandt ende Over - Yffel, ende alle andere Jufticieren, Officieren ende Dienaren des verfocht zynde, dat fy defe voornoemde Ordon- nantie alomme doen verkondigen, uytroepen en- de publiceren, daer men ghewoonlijck is uytroe- pinge ende publicatie te doen: procederende te- gens de overtreders van dien tot de penen ende amenden hier boven verhaelt, fonder eenige gun- fte, faveur ofte diifimulatie ter contrarie: Want wy 't felve tot voorderinge vanden Lande alfoo bevonden hebben te behooren. Gegeven in 's Graven-Hage den achtienden September Anno vijfthien-hondert een en tnegentich. Ende was geparagrapheert, S. Meynart,^vt� Onder ftont,Uyt bevel van myne Heeren de Staten Generael der Vereenighde Nederlanden. Noch leger, Ter Re- latie vanden Rade van State der felver. Ende was onderteeekent, G. G�lf'tn.


			1. Placa-

-ocr page 46-

Placaten-,. 4*Boeck. 5.Tic. 2.Deel.

2. Placaten vanden 20 Mey 1623 , en 19 Februarij 16^τ, f^«M >g&>

J/wyfl� w Pa/poorten hy particuliere Gouverneurs of Commandeurs, 6c. gegeven.

manfehap op Licent of Convoy - brieven, fonder
voor fijnen perfoon of perfoonen daer toe fpeciale
ende formele pafport verfocht ende verkregen te
hebben. Ende dat oock gene Neutrale Perfoonen,
Mans noch Vrouwen, uyt Neutrale Landen, deur
vyantlijcke Steden, na defe Vereenighde Provin-
ci�n of Steden en mogen komen, ende die alreets
hier zijn, van hier wederom niet mogen derwaerts
vertrecken, fonder oock alvoorens fulcke formele
Pafporten, als voorfz is, daer toe verfocht ende
verkregen te hebben. Dat mede gene Perfoonen
in Vyanden Landen woonende, over de Neutrale
Rijcken of Landen, in defe Landen fullen mogen
komen, fonder medealvoorenbehoorlijckePaf-
port geobtineert te hebbe, ende by faute van allen
dien,verklaren wy alle de felve te zijn van goeden
pryfe ende rangonnabel, uytgefondert alleenlijck
Schippers ende Vlot-dryvers ende heure Knapen,
denRhijnendeMaes afkomende of op varende*
die tot noch toe vry zijn gheweeft, ende noch vry
zijn, voor heure perfoonen alleenlijck, maer niet
de Kooplieden of Paffagiers inde felve Schepen
wefende. Soo wy oock verklaren vry te zijn de
Karre of Wagenluyden, of Vent-jagers, op 't Veer
bekent zijnde, ende met heure Wagen, Karre,
Kage of Schuyten, met verlicente goederen uyc
vyantlijcke, ofte Neutrale Landen of Steden, nae
defe Landen of Steden komende, of uyt onfe Lan-
den of Steden derwaerts treckende, met voorwe-
ten ende confent van heure refpective Magiitrate.
Ende op dat niemandt hier van eenige ignorantie
en hebbe te pretenderen, fo verfoecken ende ont-
bieden wy de Heeren Staten, Stadthouderen,Ge-
committeerde ende Gedeputeerde Staten vande
Provinci�n van Gelderlandt ende 't Graefichap
Zutphen, Hollant ende Weit-Vrieilant, Zeelant,
Utrecht,Vrieflant,Over-YiTel, Stadt Groeningen
ende Ommelanden,ende allen anderen Jufticieren
ende Officieren,dat fy defe van flonden aen alom-
me doen verkondigen ende publiceren, daer men
gewoonlijck is publicatie te doen, ende te proce-
deren, ende te doen procederen tot naekominge
van defen, fonder eenige dii��mulatie, conniventie
of verdrach, want wy fulex tot dienft vanden Lan-
de bevonden hebben te behooren. Gedaen in
'sGraven-Hage den negentiende Februarij 1642.
Was geparapheert ,%P.tV. Kcffel,^vt' Onder (lont,
Uyt bevel vande hooch-ghemelte Heeren Staten
Generael. Geteeckent, M. Huygens.

'<ξ| E Staten GeneraeldecVereenighdeNe-
I derlanden, Allen den geenen die defe ful-
r len fien ofte hooren lefen, Saluyt. Alfoo
meer ende meer bevonden wort, dat de
ordre by Ons op 't ftuck der Pafporten gheftelc,
over al grootelijcx mif bruyekt ende te buyten ge~
gaen wort, fulex dat dagelijcx allerley perfoonen,
�o Mans als Vrouwen, heur vervorderen ende on-
derflaen uyt defe Vereenichde Provinci�n ende
Steden onder onfe ghehoorfaemheyt wefende, te
gaen na de Vyandtlijcke Steden, ende oock uytte
Vyantlijcke,of oock Neutrale Landenaiytof deur
de felve Vyantlijcke Steden te komen binnen defe
Vereenichde Provinci�n of Steden, fonder daer
toe verfocht ende verkregen te hebben confent,
of formel Pafport van Ons, Sijn ι Hoo^heyt, of den
Heere Grave Willem Frederick van Naflau, Stadt-
houder van Vrieilandt: maer alleenlijck heur ver-
fiende ende behelpende met pafporten van parti-
culiere Gouverneurs,Commandeurs of Bevelheb-
beren in onfe Frontier-iteden,of oock niette Con-
voy ofLicent-brieven, die opteComptoirenvan
de Licenten van verlicente Waren e�� Koopman-
fchappen gegeven worden, al directelijck tegens
de ordre hier op gheftelt, daer van doch alle Gou-
verneurs ende Garnifoenen der Frontieren, met
het uytgaen vanden Trefues zijn verwittight ghe-
weefl, ende tot groot nadeel ende niet fonder ge-
vaer vande gemeene faecke. S O O IS T,dat wy
hoochnoodich vindende hier in te verfien,Verbie-
den wel expreife�ck alle Gouverneurs, Comman-
deurs ende Bevelhebberen over de Garnifoenen
van onfe Frontieren, of andere wie fy oock zijn,
voortaen eenigerhande fulcke confenten ofPaf-
porten onder heur handt, aen eenige Perfoonen,
Mans of Vrouwen,wie,ende van wat qualiteyt die
oock mogen fijn,meer te geven,op pene van da�t-
lick daer in tegens heure Perfonen verfien te wor-
den. Verklarende over fulex fulcke Pafporten nul
ende van onwaerden,ende voort van goeden pry-
fe ende ran^onnabel all� Perfoonen, 't zy Mans of
Vrouwen , die voortaen met fulcke particuliere
Pafporten,'t zy in 't gaen of in't komen, na, of van
vyantlijcke Steden hun fullen behelpen. Soo wy
oockverilaen ende expreiielijck ordonneren, dat
niemant geoorloft en is te Water ofte Lande, uyt
Vyanden Steden in defe Provinci�n of Steden,
noch uyt defe Provinci�n of Steden nap Vyanden
Steden te gaen, onder pretext of fchijn van Koop-

ι. Het Placaet vanden lare 16z}feyt: Sijn Excellentie, ofte den Heere GraefE�ti� Cafimir van Najfau, 6c
2. 't Selve was geparapheert by B. Afperen.

Placaet, �waer by particuliere (jouyerneurs o/Commandeurs verboden veert

eenige Pafporten ofSauvegarden te geven: en oock de felve tegelruycken. In date den 4 Dec. 163 �.

3�

Frontieren, maer oock andere Krijghs-OfTicieren,
heur vervorderen te geven Pafpoorten ende Sau-
vegarden , aen Plaeti�n ende Perfoonen, om ten
platten Lande te mogen woonen ende verkeeren,

ende

En Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden , Alfoo tot. onfer kenniil� ghe-
komenis, dat verfcheyden, niet alleen
Gouverneurs ende Commandeurs der

-ocr page 47-

Ordf� opte Sauvegarden en Paipoorceil.

8-1

ekde oockarid�re Aden, om heure goederen en-
de Gewafch van het platte Landt, tegen d'ofdre
van't Landt', naer Vyandtlijcke plaetien te ver-
voeren ,-ftreckende fulcks niet alleen tot ondieft.it
van't Landt, maer oock ftrijdende tegens de pu-
bliicque authoriteyt, ende tegen de hoogheyt en-
de Souverainiteyt van defen Staet,daer het geven
van Sauvegarden, Pafpoorten, of eenigerhande
vrydom, niemarit niet toe en komt, alsaende-pu-
blijckellegeeringe van dien. SOO IST, dat
wy daer inne willende verfien, met goet-vinden
van hooghgemelte Heeren Staten Generael,ende
Sijn Excell. verboden hebben, ende verbieden by
delen, aen alle Gouverneurs ende Commandeurs
der Frontieren van defe Landen, midtfgaders aen
alle Krijghs-Officieren, van wat ilaet ende quall�-
teyt fy zijn, het gheven van alle ende eenige Sau-
vegarden , Pafporten of andere Aden van vry-
dom aen perfoonen ofte plaetfen,onder wat naem
het oock foude mogen zijn. Ordonnerende ende
bevelende hun werexpreiTelijck, fich voortaen
daer van te onthouden, op pene van indignatie,
ende daer over geftraft te worden anderen ten ex-
empel. Ordonnerende ende bevelende van ghe-
lijeken aen alle plaetfen ende perfoonen, hoeda-
nich de felve fouden mogen zijn, van eenige Gou-
verneurs, Commandeurs ofKrijghs-Officieren ee-
nige diergelijcke vrydommen voortaen meer te
nemen, maer fich daer van te onthouden, op ghe-
iijeke ilrafl� als vooren. Hebben voorders oock
verklaert ende verklaren by defen, dat alle fulcke
voor defen gegevene Sauvegarden, Pafporten, of
andere Aden van Vrydom, zijn ende ghehouden

worden voor nul ende van geeuder\veetd�n: Dat
de plaetfen ende.perfoonen de felve,hebbende,
daer mede niet bevrijdt ofte bewaert en zijn, maer
van goeden prinfe zijn ende blyven, foo lange als
fy anders geenen vrydom en hebben, die hun ghe-
geven zy nae d'ordre van 't Landt, ende over den
taux van heure Contributie met ons niet en zijn
veraccordeert. Ordonnerende dien volgens, dat
alfe plaetfen ende perfoonen die alfulcke onbe-
hoorlijcke verleende Sauvegarden, Pafporten, of
andere Aden onder heur zijn hebbende, de felve
fullen hebben over te leveren aen ons, ofte aende
Ontfangers der Contributien, refiderende in de
naeil-gelegene Steden, binnen dentijdtvan een
Maent nae de publicatie defes, op pene van con-
trarie bevonden werdende, de ghebreeckige per-
foonen ende plaetfen voor Vyanden van 't Landt,
ende van goeden pryfe ghehouden te worden.
Ende op dat nieniandt hier van ignorantie en heb-
b� te pretenderen, foo begeeren Wy dat defe ghe-
fonden fal worden aen alle Gouverneurs ende
Commandeurs der Frontieren van defen Staet,
om aldaer by Tromflach gepubliceert te worden:
Midtfgaders aen alle Ontfangers der Contribu-
tien, om deur de felve aen-ghe�agen te Worden in
alle Dorpen, die onder het Quartier van hunnen
Ontfangn refpedivelijck zijn reforterende, ende
alle 't geene voorfz is, precifelijck nae-gek�men
ende onderhouden te worden naer behooren. Ge-*
daen in 's Graven - Hage den vierden Decembris
feilhien-hondert vijf ende dertigh. Ά. Bruyningh?*
Ter Ordonnantie van den Raede van State.
M. Huygens, ;

4. Placaten vanden ι η Maert ι 646, en ι OBoker 1647, tegens het ghe-

bruyek en uytgtfte van particuliere Sauvegarden of Pafporten.

' E Staten Generael der Vereeniehde N�-
I derlanden, Allen den genen die defe ful-
len fien ofte hooren lefen, Saluyt. Alfoo
van allen ouden tyden in voorgaenden
Qorloge,ende oock federt dat men na den twaelf-
jarigen Trefues weder in den jegenwoordigen
Oorloge is getreden,by verfcheyden ernilige Pla-
caten is verboden dat gene Gouverneurs ol Com-
mandeurs vande Frontieren deferLanden, eeni-
gerhande Sauvegarden, Pafpoorten , of andere
Aden van vrydommen aen Ingefetenen van Vy~
andts Steden of Plaetfen, ofaenDorpen,Huyfen,
of Lantfaten ten platten Lande fouden mogen ge-
ven, noch oock tot het dry ven van Negotie langs
de Rivieren ofte te Lande, veel min onder 't deck-
fel van dien tot heur te mogen trecken Contribu-
tien van Dorpen, Plaetfen of Perfoonen, oock
geen recht van Licent of Pafporten van eeniger-
hande pafl�rende goederen, als ftrydende alle het
felve tegen de hooch - ende ghereehtigheyt deler
Landen,ende tot groote kleyn-aehtinge ende ver-
minder�nge vande publijc que authoriteyt: Ende
dat men des niet te min verneemt dat fulcke eride
diergelijcke onbehoorlijcke faecken, noch weder
by eenige Gouverneurs of Commandeurs vande
Frontieren fouden werden voor-ghenomen ende
gepleecht, het wel'ck als van feer quaden e^empl�

ende gevolge oris niet en ilaet te verdragen. SOO
ISTjdat wy by deliberatie vanden Rade van State
defer Vereenighde Landen, hooghlijck noodich
vindende daer tegen alrioeh te verfien,boven ende
onvefmindert de voorgaende Placaten, endede
penen daer by geftatueert, van nieuws weder ver-
klaert hebben, ende verklaren by defe, alle Sau-
vegarden, Pafporten, Abolitien, Aden van vry-
dommen , Licentien, of hoe die genaemt fouden
mogen werden, by eenige onfe Gouverneurs of
Commandeurs gegeven, of noch hier nae preten-
felijck t� gheven, aen wie of wat Perfoonen, Dor-
pen, Cioofters of Plaetfen het foude mogen zijn,
alwaer 't maer by proviiie ende voor korten tijdt,
te zijn nul ende van onwa�rden �, Daer onder Wy
mede verilaenen heur verbieden te geven Pafpor-
ten aen Vyants militaire Oflicieren,om te palieren
van d'eene Vyants plaetfe na d'andere, of om ten
platten Lande te frequenteren. Oock mede fpe-
cialijck niet meer te geven, of by den beuren te la-
ten ghebruyeken de Weymans Pafporten, alfoo
pretenfelick werdende genaemt, die wy mede an-
nulleren by defe. Verklarende wel expreil�lijck
dat voortaen gene Sauvegarden, Pafporten, Abo-
litien, of eenige andere Aden van vrydommen,
om in ende op Vyanden of Neutrale Landen te
woonen, ofte om uyt Vyanden Landen, of uyt

F Neu-

-ocr page 48-

Placaten_>. 4.Boeck. 5.Tit. 3.Deel

Neutrale Landen over ende deur de felve, in defe
Ver��nigbde Landen te komen, ofuyt defe Lan-
den derwa�rts te pafferen ende repafferen, en mo-
gen werden ghegeven als by Ons, Sijn H�ogheyt
denHeer� Prince van Orangien,den Heere Grave
Willem Frederick vanNaflau, Stadthouder van
Vrieilandt, ofte gliemeken Rade van State. Ende
fo veel h�t tranfport van goederen, Licent fubjeft
zijnde aengaet, te moeten gefchieden op behoor-
lijcke Licent-brieven by de Ontfangers, of fulcken
Officieren vande Convoyen ende Licenten daer
toe macht ende commii��e hebbende, ghegeven,
fonder dat eenige Dorpen, Plaetfen, Kloofters of
perfoonen,ho�danich die fouden mogen zijn,heur
met eenigerhande andere Aften van vrydommen
van onfe Gouverneurs, Commandeurs ofKrijghs-
Offici�ren fullen mogen behelpen.op pene van ge-
houden te fullen Worden als of fy gene en hadden,
ende indien fy daer over by 't Krijghs-volck defer
Landen a�n-gehaelt fouden mogen werden, dat
heure P�rfoohen fullen wefen rancOnnabel, als
oock de goederen die fy daer op fouden tranfpor-

teren confifcabel. Daer tegen �ock die geene rey*
fende met Pafporten in behoorlijcke forma als bo-
ven gegeven, by de uytgaende parthyen niet en
fullen mogen werden geoultrageert ofte geexadtf-
onneert. Gelijck wy ooek verklaren dat die gene
die eenige andere pretenfe Aften van vrydom-
men fullen uytgegeven hebben, daer over, als ge-
daen hebbende tegen onfe ernilige meeninge ende
bevelen, arbitralijck fullen werden ghecorrigeert,
foo nae ghelegentheyt van faecken fal bevonden
worden te behooren. Ende opdat niemandthier
van onwetentheyt en pretendere,foo ordonneren
wy dat defe in alle onie Frontieren^al werden ge-
fonden, als mede over al inde Landen vaa Contri-
butie om gepubliceert ende geaffigeert te werden,
tot een yeders kennifle, om �ich hier na precifelick
te reguleren, Alfoo wy fulcks tot dienile vanden
Lande bevonden hebben te behooren. Gedaen in
's Graven -Hage den derden Oc~tober 1647.
1 A. de Bye,'¹' By mijn Heeren de Staten Generael
der Vereenigde Nederlanden. Ter Relatie vanden
Raedtvan State der felver Landen. /. Eyckbergh.

1. 7 placaet vanden Jure 1646 wasgeparapheert ly Aelbert Sonck.

HET DERDE DEEL.

i. Placaet, tegens degbeclaufttleerde Abotitien ende Sauyegarden vanden

Fyandt. In date den 14 Septemler � 6z6.

len gehouden werden, ende dat de Perfoonen die
de felve impetreren metter daet voor Vyanden
van ons, ende defe Landen fullen gehouden wor-
den , ende gekregen zynde van goeden prinfe en-
de ranconnabel zijn. Ontbiedende ende bevelen-
de daer en boven aen alle foodanige Perfonen die
de voorfz onbehoorlijcke Abolitien ende Sauve-
garden vanden Vyant aireede mogen hebben ver-
kregen , dat fy in plaetfe vande felve weder ander
fien te krijgen, naer ouder gewoonte�. Ende foo fy
daer op eenigen eedt of af-fweeringe al ghedaen
hebben, dat ly in fulcken gevalle daer van aen on-
fer zyde fullen hebben te renuncieren, ende hun
tot dien eynde te prefenteren voor de Magiftraet
van onfe Steden, die haer woonplaetfe naeft gele-
gen zijn, binnen den tijdt van twee Maehdch nae
publicatie defes, precijfelick, op pene, foo fy daer
van in ghebreke blyven,mede voor goeden prinfe
ende ranconnabel ghehouden te fullen worden.
Ende ten eynde niemant hier van en hebbe te pre-
tenderen eenige ignorantie, Ontbieden ende ver-
foecken Wy de Heeren Staten, Stadthouderen,
Ghecommitteerde Raeden, ende Gedeputeerde
Staten vande refpeitive Provinci�n van Gelder-
landt ende 't Graeffchap Zutphen, Hollant ende
Weft-Vrieilandt, Zeelandt, Utrecht, Vrieilandt,
Over - Yfl�l, Stadt Groeningen ende Ommelan-
den, ende allen juiheieren ende Officieren, dat fy
defe onfe Ordonnantie alomme doen verkondi-
gen , uytroepen ende publiceren, daer men ghe-
woonlick is uytroepinge ende publicatie te doen.
Laften ende beveelen voorts allen Overilen, Co-
lonnellen, Admiralen, Vice-Admiralen, Ritmee-
iters,Capiceynen,Officieren ende Bevelhebberen»

mitf-

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
ί jegenwoordigen fullen fien ofte hooren
' leien,Saluyt. DOEN TE WETEN:
Alfoo wy in ervaringe komen, dat van 's Vyandts
zyde de Abolitien ende Sauvegarden, die ghege-
ven werden aen Perfoonen de welcke hun aen on-
fer zyde in Krijgs-dienit begeven hebben gehadt,
of anders uyt be��ooten Steden ten platten Lande
onder Contributie willen gaen woonen, geclaufu-
leert worden met nieuwe ende onbehoorlijcke
claufulen, Als te weten: Dat fodanige Perfoonen
fouden, ghehouden zijn binnen den tijdt van twee
Maenden heur te prefenteren voor de Geeflelicke
Overigheyt van 's Vyandts zyde, om aldaer af-
fvveeringe te doen van alle Secten ende Ketterye
(waer mede fy verftaen, al wat tegens de Room-
fche fuperftitie is ) ende daer benef��ns den eedt
van getrouwigheyt te doen in handen vande Gou-
verneurs der naefte Steden, alvoorens het effed:
van heure vrydom te genieten: Ende dat daer deur
de goede Luyden onder onfe Sauvegarde gefeten,
niet alleen grootelijcks en fouden verongelijckt,
maer oock in heure confeientien gedwongen wer-
den. S O O IS Τ , dat wy daer inne willende
verfien, aen allen ende eenen yegelijcken van wat
qualiteytende conditie hyzy,die ten platten Lan-
de onder Sauvegarde metterwoon hem fal willen
begeven,verboden hebben, ende verbieden by de-
fen wel expreifelick, fodanige Abolitien ofte Sau-
vegarden als voorfz is, ende die met fulcke onbe-
hoorlijcke conditien gheclaufuleertzijn, vanden
Vyartdt te verkrijgen, op pene dat de felve Sau-
vegarden voor nul ende van geender weerden ful-

-ocr page 49-

Ordre opte Sauvegarden en Paipoorten. 86

want wy 'c teke ten dienfte vanden Lande bevon-
den hebben te behooren. Gedaen opten 14. Sep-
tembris 1626. Was geparapheert, G. van Vofler-
gen,^vv Ter Ordonnantie vande hooch-ghemeke
Heeren Staten Generael. /. van Goch.

mtdtigadet� dOntplatten Land�,dat fachtervolgen,Procvan dien , als tegenfonder gratie, faveu

2. Placaet, Waer by den Ingefetenen der Fereenighde U\(jderlanden ver~

boden wert te lichten ende ghehruycken eenige Pafpoorten des Vyandts, onlehoorlijck gheclaufuleert.
In date den 19 April 1633.

Hollandt ende Weft-Vrieilant, �eelant, Utrecht,
Vrieflandt,Over-Yifel, ende StadtGroeningen
ende Ommelanden, ende allen anderen J�fticie-
ren ende Officieren,dat fy defe onfe Ordonnantie
van ftonden aen alomme doen verkondigen , uyt-
roepen,publiceren ende affigeren in allen plecken
van defe Landen, daer men gewoonlijck is dufda-
nige uytroepinge, publicatie ende affixie te doen.
Ladende mede den Stadthouders, Prefidentende
Raden Provinciael, den Advocaten Fifcaels, ende
oock den Procureur Generael, ende allen anderen
Officieren , Rechteren ende Juf�cieren vande
voorfz Landen: mitfgaders den Admiralen,Vice-
Admiralen, allen Overilen, Colonellen, Ritmee-
iters,Capiteynen,Officieren ende Bevelhebberen,
defe onie Ordonnantie ende bevelen t'achtervol-
gen ende doen achtervolgen, procederende ende
doende procederen tegens de overtreders van
dien, fonder gratie, faveur, dii�imulatie ofte ver-
drach, want iulcx onfe ernftige meeninge is. Al-
dus gedaen ende gearrefteert in onfe Vergaderin-
ge, in 's Graven-Hage, onder onfen Cachet, Pa-
raphure ende de Signature van onfen Griffier, op
den negenthienden Aprilis 1633. Was ghepara-
pheert, G. Scha f er,^vt' Onder ftondt, Ter Ordon-
nantie vande hooch-ghemeke Heeren Staten Ge-
nerael. Geteeckent, Cornelis Mufch. Zijnde op't
fpatium ghedruckt het Cachet der felver Heeren
Staten, in rooden WaiTche,

DE Staten Generael der VereenighdeNe-
derlanden , Allen den geenen die defe ful-
Ienfienoftehooren lefen, Saluyt. DOEN
TE WETEN, AlfoototonfekenniiTegheko-
men is, dat inde Pafpoorten die van 's Vyants zy-
de verleent worden, defe Vereenighde Provintien
worden ghenoemt ende gefcholden Rebelle Pro-
vintien , 't welck als ftrydende tegen de Vryheyt
van defen Staet ende voorgaende Tra�taten, van
defer zyde geenfints kan ofte mach geleden wor-
den. SOO I S Τ� j dat wy na voorgaende advijs
vanSijnExcell, den Heere PrincevanOrangien,
ende des Raedts van State defer Vereenighde Ne-
derlanden hier op genomen, goet gevonden heb-
ben te verbieden, gelijck wy expreilelijck verbie-
den midts defen aen allen Ingefetenen defer Land-
den, wie het oock foude mogen zijn, foodanige
Pafpoorten in voegen voorfz geclaufuleert, meer
te lichten, veel min aen te nemen, verklarende de
felve nul, egeen ende van onwaerden, ende dat de
Aennemers ofte gebruyckers van foodanige Paf-
poorten daer mede niet bevrijdt, maer voor goede
prinfe verklaert ende ghehouden fullen worden.
Ende op dat van 't gene voorfz is, niemant eenige
onwetentheyt en hebbe te pretenderen, foo ont-
bieden ende verfoecken Wy de Heeren Staten,
Stadthouderen, Gecommitteerde Raden , ende
Gedeputeerde Staten vande Provintien refpecti-
ve van Gelderlandt ende 't Graeffchap Zutphen,

Naerder PlacaeC, r&aerby verboden voert dat niemant₉felfsgeen Onder-
danen vanden Vyandt of Neutrale, mogen lichten ofte gebruycken eenige Pafpoorten des Vyandts�, on-
lehoorlijck geclaufuleert. In date den 6 Juli) 1633.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den genen die defe ful-
len fien ofte hooren leien,Saluyt. DOEN
TE WETEN, Alfoo wyby ons Pla-
caet vanden negenthienden Aprilis leitleden, aen
allen Ingefetenen defer Landen expreiTelijck ver-
boden hebben te lichten, veel min aen te nemen
Pafpoorten vanden Vyandt, daer inne defe Ver-
eenichde Provinci�n ghenoemt ende ghefcholden
worden Rebelle Provinci�n, als ftrydende tegens
de vryheyt van defen Staet , ende voorgaende
Travaten, ende dat t'federt tot onfe kenniii� ghe-
komen is, dat de Vyandt niet na en laet foodanige
claufule te gebruycken in Pafpoorten, die gelicht
worden by des felfs Ingefetenen, die daer met, na,
ofte binnen defe Vereenichde Provinci�n komen,
als oock in Pafporten die gelicht werden by Neu-
trale Perfoonen, tot verrichtinge van haer affai-
ren, op fijnen Bodem ofte elders in defe, als oock

Neutrale Landen, Soo hebben wy nae voorgaen-
de deliberatie, tot nader delucidatie van ons voor-,
gaende Placaet, goet ghevonden ende verftaen
midts defen, te verklaren, dat alle de geene, wie
het oock foude mogen zijn, ofte waer de felve
oock foude mogen woonen, niemandt uy tgefon-
dert, die foodanige Pafpoorten in voegen voor-
fchreve gheclaufuleert, van onfen Vyandt foude
mogen komen te lichten, ofte aen te nemen, dat
de Aennemers ofte Gebruyckers van foodanige
Pafporten , voor goede prinfen verklaert ende
ghehouden fullen worden,, fonder eenige excep-
tie bedenckelijck ofte onbedenckelijck ter con-
trarie te admitteren. Ende op dat des Vyandts
onbehoorlijcke proceduren in defe, foo veel mo-
gelij ck, ontdeckt foude mogen worden, foo ful-
len alle de geene die uyt Vyanden Landen over,
ofte langhs fijnen bodem nae defe Landen ful-
len komen, ghehouden zijn by baer-te hebben

F ij het

-ocr page 50-

PkcatetLi. 4.Boeck. 6.Tit. i.Deel.

ren in allen pleeken van defe Landen, daermeri
gew�on�jck is dufdanige �ytroepinge, publicatie
ende affixie te doen. Ladende mede den Stadt^
houders, Prefident ende Raden Provinciael, den
Advocaten Fifcaels, ende oock den Procurettf
Generael, ende allen anderen Officieren, Rechte-
ren ende Juiticieren vande voorfz Landen: midtif
gaders den Admiralen, Vice - Admiralen, allert
Overflen, Colonellen, Ritmeefters, Capiteynen,
Officieren ende Bevelhebberen, defe onfe Ordon-
nantie ende Beveelen t'achtervolgen ende doen
achtervolgen, procederende ende doende proce-
deren tegens de overtreders van dien, fonder gra-
tie, faveur, dif��mulatie ofte verdrach, want fufcks
onfe ernftige meeninge is. Aldus gedaen ende ge-
arrefleert in onfe Vergaderinge , in 's Graven -
Hage, onderonfenCachet, Paraphure ende de
Signature van onfen Griffier, op den feilen Julij
fe�hien-hondert drie ende dertigh. Was ghepa-
rapheert, A. Ruytenburgh,^vt* Onder ilondt, Ter
Ordonnantie vande booch-ghemeke Heeren Sta�*-
ten Generael. Geteeckent, Comelis Mufch, Zijn-
de op't fpatium ghedruckt het Cachet derfelver
Heeren Staten, in rooden WafTche.

het origineel Paffepoort 't vvelck fy vanden Vyant
fullen nebben ghelicht ofte aengenomen, ofte teli
minitenCopieautentijckvan dien, gheteyckent
als de principale, ende fullen de felve moeten ex-,
hiberen op d'eerfte plaetfe vande Frontieren defer
Landen daer fy fullen aen komen, ende in cas dat
yemant de Frontieren defer Landen quame v�or-
by te paf��rett, fonder fijn Pafp�ort te hebben la-
ten vifiteren daer 't behoort , mede voor goede
prinfe verklaert ende gehouden worden. Ende fal
dit Placaet ingangh nemen veerthien dagen na de
publicatie defes. Ende op dat van't geene, voorfz
is, niemant eenige onwetentheyt en hebbe te pre-
tenderen , Soo ontbieden ende verfoecken wy de
Heeren Staten, Stadthouderen, Gecommitteerde
Raden, ende Gedeputeerde Staten vande Provin-
ci�n refpe&ive van Gelderlant ende 't Graeffchap
Zutphen, Hollant ende Weft-Vrieilant, Zeelant,
Utrecht, Vrieflant, Over-YfTel, ende Stadt Groe-
ningen ende Ommelanden, mitigaders Limborgh
ende andere Landen van Over-Maze, ende allen
anderen Juiricieren ende Officieren, datfy defe
onfe Ordonnantie van ftonden aen alomme doen
verkondigen, uytroepen, publiceren ende affige-

DEN SESTEN TYTEL.

Vervattende de Placaten jegens dinfra�tie der Sauve-

garden en Pafpoorten: Mitfgaders jegens de Foulen, Uytioo-
pen en Doortochten der Soldaten door Contri-
buerende of Neutrale Landen-*.

HET EERSTE. DEEL.

ι. Placaet, IVaer mede by Syne Excellentie non verfien op alle ongeregeld

heden van het Krijgbs-volck,/ao te Velde als in Guarnifoertwfende. In date den 4 April 1586.

OBBERT Grave van
■ Leycefler, Baender - Heer
'van Denbigh, &c. Lieute-
|nant van haere Majefteyt
\ van Engelant, Gouverneur
1 en Capiteyn Generael der
l Vereenigde Nederlantfche
'Provinci�n, Allen den gee-
nendie defe tegenwoordi-
ge fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt. Alfoo
aen ons dagelijcks groote klachten komen, ende
wy wel bericht ende gheinformeert zijn, dat de
Krijghs-luyden foote voet als te peerde in haere
Majefteyts, onfen, ende 's Landts dienftende be-
foldinge wefende, vergetende alle difcipline Mili-
taire, ende verlatende hare guarnifoenen, loopen
herwaerts ende derwaerts achter Lande, levende
ende teerende fonder eenige difcretie,jae bedwin-
gen, af-fetten, rooven, ftelen, plunderen, comp�-
feren, brantfchatten, ende doen allerhande ver-
druckinge, moetwilligheyt ende bederrTenhTehr
ende over al de Ingefetenen, die fy nochtans eedts
wegen, behoorden voor te ftaen, tedefenderen
ende befchermen: Door alle'twelcke GodtAl-

machtigh vertoornt, ende de goede Ingeieteneri
foo belail, getravailleert ende verdruckt worden,
dat hen alle middelen benomen worden van te le-
ven, ende oock van y et te contribueren tot beta-
linge vande felve Soldaten ende andere Oorlogs-
luyden, tot onfen onuytfpreeckelijcken leetwe-
fen, defolatie vanden voorfz Lande, ende uytne-
mende fchade vande ghemeyne welvaert. YVaer-
omme, SOO � S Τ, dat wy defen aengefien,
ende begeerende daer inne te verfien, hebben by
advyfe ende deliberatie van die vanden Raede van
State nefl�ns ons gecommitteert, bevolen, gheor-
donneert ende gheftatueert, bevelen, ordonneren
ende ftat�eren by defen wel expreffelijck, dat alle
Krijghs-luyden ghehouden iiillen wefen hen te
voegen ende reguleren volgende haren Artijckel�
briet, aireede gemaeekt ofte noch te maken, ende
den felven icherpelijck te onderhouden. ' Ende
over fulcks verbieden ende interdiceren wy wel
uytdruckelijckby defen alle Soldaten te voet en-
de te peerde,van wat qualiteyt of conditie die mo-
gen wefen, te rooven,ftelen, plunderen, nemen of
tranfporteren eenige Pecrden,Wagenen,Koeyen,
Beeften, of een�ge andere Meubien of goederen

vande

-ocr page 51-

Jegens cTinfra&te dier Sa�Vegardeil-^�c�.

daer �p verworven te hebben fchriftelijck� Of-
donnantie,inh�udende 't getal vande Peerden en-
de Wagens die bevonden fullen worden van n�o-
de te zij η voor ekke Compagnie. Item, ende fo�
wanneereenige Compagnie ofte Compagnien ge-
arriveert fullen wefen ter plaetfen,daet fy volgen-
de" hare Patente fo voorfz is moeten logeren, Voor
foo weynigh tijdts dat 't felve mach wefen, willen
wy dat den Commiilaris ofte den Officier der
plaetfen, fal ghehouden wefenopenbaerlijckde
Rolle te lefen, ofte doen lef�h, om te w�ten of al
de Soldaten aldaer in peifoone zijn, midtfgaders
om t� kennen d� gene die (niet gerolleert ofte op-

4 ,λλΛ? ί aiiti�ydeii of a�dere, fittende �ri
�S Se^yof Pafport: de vborfz tan*
der onle ;>auvc&___ ._rvf_fl^_on _ΡΡ�;_σΡ over af

i rA.« hare Dienaers of Maerten eenige overlaft

ierenofbrantfchatten, of oock veel min eenigh
iteren vi w . Granen ende

afdoen indoen van hare GranenΛ

Vrnchten ofte anderfins, Opdepene vandedoot,

Lder eenigh verdrach ofte'diiimulatie. Ende

wSSSSS^» Steden, Colonelfen ende
Κ ■ vergetende alle beho Wlijckheyc en-
del� &ci_Prine,r,ch geluften laten uyt hare

ewen auftoriteyt. door haer onderhebbende

ren auufiHvj» , ~�
Garnifoenen of Soldaten, de Dorpen ende Huys^
luyden te dreygen, t�befchryven, ende uyterlijck
te bedwingen met af-teeringe, brantftichtinge,
befchadinge in hare goederen, ende met tormen-
ten aen hare lyven, tot contributien ende brant-
fchat tot haer eygen baet ende profijt: Oock vele
Huyfluyden of andere dagelijcks ondereenigen
fchijn of pretext, of oock fonder, te doen ghevan-
gen halen, de felve in vuyle, diepe ende fware ge-
vangeniflen werpende, ende onverdragelijck tra-
cerende , ende afdringende fulcke rantfoenen als
haer gdet dunckt ende ghelieft. Soo is 't, dat Wy
begeerende daer inne voortaen te voorfkn, ende
fulcks niet langer te dulden^bevelen wel uytdruc-
kelijck alle particuliere Gouverneurs ende Super-
intendenten vdn Steden ofte andere Plaetlen,
oock alle Colonellen, Capiteynen ende andere
Bevelhebberen, hen voortaen te onthouden ende
te verdragen van hare Garnifoenen ofte Soldaten,
uyt hare eygen audtoriteyt op de Dorpen ende
Huyfluyden te fchicken,ofte laten trecken,om de
felve met dreygementen, ofte oock met befchry-
vinge, af-teeringe, brantftkhtinge ofte befchadin-
ge aen hare goederen, ofte tormenten aen hare ly-
ven te bedwingen, ofte perften tot eenige contri-
butie ofte brantfchat, ofte oock den Huyfluyden
te doen ghevangen brengen, ende in gevangehifle
tot uytperi�inge van rantfoen te houden: Maer
willen ende ordonneren, dat voortaen, foo wan-
neer yemarit by de Soldaten om eenige apparente
oorfaecke fal gevangen zijn,de felve lal worden te
rechte gheftelt voor den Magiftraet der naefter
plaetfen, of voor den genen die wy daer toe fullen
willen committeren, om te kennen of die Gevan-
gen of Gevangens" van goeden prijs ende rantfoe-
nabel zijn ofte niet, fonder dat wy verftaen dat de
felve Gevangen ofte Gevangens ondertufTchen
wreedelijck ofte onbehoorlijckin gevangeniff� by
hen fullen mogen ghetrafteert worden �. Al op de
pene van privatie van hare bevolen Gouverne-
menten ende Ampten, ende voorts als verachters
van onfe bevele metter daet ende fonder verdragh
aen het lijf geftraft te worden. Voorts willen ende
verftaen wy dat gene Krijgs-luyden, 't zy te Peer-
de ofte te voet, ten platten lande fullen mogen
trecken , ofte eenige tocht doen van Dorp tot
Dorp,noch aldaer logeren,dan by onfe commii��e,
Patente ofte fehriftelicke Ordonnantie alleenUck,
ende van niemant anders: Ende verftaen oock dat
geene Capiteynen, Lieutenanten, Vendrighs, Of-
ficieren ofte Soldaten hen fullen mogen behelpen
ofte doen dienen met eenige Peerden of Wagens,
fonder eerfl ende alvoorens vanden CommiiTaris

ghefchreveli zynde) die Compagnie volgen, heni
oen logeeren onder't deckfel ofte fchijn vande
felve Compagnie te wefeh: Tot wekken �ynde
wy hebben verboden ende verbieden by def�n op

f)�ne vande Galge, allen den geerieri niet g�inrol-
eert ofte in dienft zynde, de voorfz Compagnien
te volgen, ende oneer het deckfel ofte fchijn vari
de voorfz Krijghs-luyden hem te doen logeeren,
ofte op den armen Arbeyder ofte Huyfman te le-
ven; Item, alfoo men dagelijcks verneemt dat de
provifien van Proviande ende Ammunitien van
Oorloge, die in eenige Steden, Sterckten ofte
Plaetfen tot voorraet ghefchickt worden, by de
Gouverneurs ende Superintendenten der felver
Steden ofte Sterckten, ende de Capiteynen ende
Soldaten aldaer gatnifoen houdende, tot haer l�ft
ende w�l-ghevallen worden aefigetaft ende ghe-
bruyckt, waer door ghefchiet dat die Steden ende
Sterckten inrijdt van noot onyerfien zijn, ende
daer door in perijckel geftelt worden,ende dat wy
hooch-no�dich achten daer op te verfien: fo heb-
ben wy verboden ende verbieden wel expref��lkk
by defen op pene van lijfflraff�,alle Gouverneurs,
Superintendenten van Steden ofte Sterckten»
oo�k Capiteynen ende Soldaten (in eenige Ste-
den, Caftelen ofte Plaetfen Garnifoen houdende)
geenfins aen te taften, ofte te gebruycken de pro-
viande ofte Amunitie die by ons, ofte van �nfent
wegen aldaer inde felve Steden, Cafteelen ofte
Plaetfen fullen voor provifie ghefchickt zijn, ofte
fullen worden,ma�r willen dat de felve f�lleh bJy-
ven in goeder bewaerder hant vande gene des laft
hebbende: Den wekken wy verbieden de felve
niet aen te taften ofte uyt te deylen, om wat oor-
faecken dat het foude mogen Wefen, fonder orrf�n
confente, op pene van lijMtrafFe: Ten eynde men
van de felve provifie ende voor-raet in den uyter-
ftennoot van belegeringe der felver Steden ofte
Sterckten, mach leven ende genieten. Item, heb-
ben oock verboden ende geinterdke�rt,verbieden
ende interdic�ren by delen allen ende eenen ye-
gelijcken Capiteynen uyt hare Garnifoenen niet
te ver trecken, 't zy om te komen fo likkeren ofte
andere hare particuliere affairen, dan by ons ey-
gen cotifent, 't en ware om goede fonderlinge en-
de dringende �orfaecken. Ende van ghelijcken
oock alle Soldaten, van wat qualiteyt ofte Natie
fyzijn, wefende in befoldinge, uyt de plaetfen
van haer garnifoen ofte befettinge niet te vertrec-
ken fonder onfeh oorlof ofte Pafpoort, ofte van-
den Gouverneur ende Capiteyn vande voorfchre-
ve Stede ofte Plaetfe� ende ni�t van andere, 't zy
Lieutensnt, Vendrigh, Sergeant ofte Schryver

F iij \'a«

-ocr page 52-

Placatetu. 4.Boeck. �.Tit. i.Deel.

van eenige Compagnie : Willende ende^ordon-
nerende 5at inde voorfchreve Pafpoorten genar-
re�rt fullen worden wettige oorfaecken ende oc-
cafie van haren oorlof, endeden ghelimiteerden
tijdt, op pene van nulliteyt ende onweerde van
dien, ende gheltraft te worden als Ledigh - gan-
gers ende Verlaters van haer Vendels. Lattende
ende bevelende alle Bailiuws, DrolTaten, Ampt-
mans, Gerichts-luyden, Schouteten ende andere
ordinarife Officieren, Provoolten, ende andere
extraordinarife, midtfgaders hare Stadthouders,
ende elck van dienrefpe&ivelijck, dat fyaenta-
ften ende apprehenderen , itrafTen ende punie-
ren ten exempel van andere , alle de geene die
fy bevinden lullen eenigh gheweldt, overlaft,
bederf��niile, ofte uyt-teeringe te doen, 't zy in
Steden ofte ten platten Lande , naer uytwyfen
van defe Ordonnantie ende ghebodt, fonder ver-
drach, gunite ofte diffimulatie, op pene van 't fel-
ve op hen te verhalen ende _#aen ons daer van te
verantwoorden, in ghevalle van negligentie, on-
achtfaemheyt, ooghluyekinge ofte dil�imulatie,
ende oock den gheinterelleerden te voldoen alle
fchaden ende intereften: Ordonneren de Fifcalen
haer met de voorfchreve gheinterelfeerde te voe-
gen, ende anderfins alle goede forge ende toeficht
te dragen ende te nemen, dat de felve onfe Or-
donnantie feer fcherpelijck onderhouden ende
geobferveert werde. Ende om te gevoegelijcker
te mogen procederen tot apprehenfie ende aenta-
ftinge vande Mifdadige , ende onfe voorfchreve
Ordonnantie te executeren regens den genen die
bevonden fullen worden op't ieyt ende anderfins,
tegens de welcke aentaftinge van het lijf ofte prin-
fe de corps plaets fal hebben , willen wy dat de
voorfchreve Officiers, fo wel ordinarife als extra-
ordinarife , hen foo ilerck maecken, dat de Delin-
quanten ende Mifdadige gheapprehendeert ende
gepunieert worden, foo de felve Inwoonders ofte
Ledigh-gangers zijn, de welcke wy tot dien eyn-
de willen geitraft te worden by den Officier die de
felve apprehenderen fal, fonder renvoy oftewe-
derfeggen, foo geringe als hem blijeken fal vande
contraventie ofte overtredinge van defe onfe Or-
donnantie. Authoriferende oock te dien eynde
de voorfchreve Officiers ende alle andere priv�e
Perfoonen vande Plaetfen daer fulcke fortfen, ge-
wek ende overladen ghefchieden fullen, ende de
voorfchreve Delinquanten ende Mifdadige ghe-
vonden fullen worden, tot haerder affiftentie den
Ingefetenen dier Plaetfen te mogen nemen: de
welcke wy oock ordonneren ende beveelen de
voorfchreve Officiers t'affiileren ende allen be-
hulp te doen, op dat fy de overhant mogen heb-
ben , ende de Delinquanten ende Mifdadigen niet
ongeftraft blyven. Ende en verftaen niet, dat,
indien in 't vervolgen, aentaften ofte apprehende-
ren , eenige vande voorfchreve Ledigh-gangers

ofte Mifdadige, gewont, gequetft ofte dootgefla-
gen waren, 't felve de voorfchreve Officiers.ghe-
imputeert fal worden, noch andere die delelve
gheaffiileert fullen hebben. Verbiedende oock
allen ende eenen ycgelijcken Capiteynen, Bevel,
hebberen ofte hare Lieutenanten, geene Soldaten
ofteKrijghs-Juyden, onder andere ghedient heb-
bende, in te fchryven, ofte onder haer Vendels te
ontfangen, 't en zy hem eerft ghebleecken zy van
de Pafpoort ende oorlof vande Capiteynen daer
fy onder geweeft hebben, op de pene van met der
claet af-gheilelt ende verlaten te zijn, ende haer
Capiteynfchap voor fulcks impetrabel te wefen.
Voorts hebben wy verboden ende verbieden wel
exprell�lijck by defen eenen yegejijeken, foo wei
Vivandiers als andere, van wat conditie ofte qua-
liteyt die zijn, te koopen noch te verkrygen by
wiiTel ofte anderfins, in wat manieren 't felve zy,
van de Soldaten ofte andere, eenige Vruchten
ofte gheilolen goederen als boven, op pene vande
Galge : Accorderende ende confenterende den
PorprietarifenofteEygenaers, ende den geenen
dien de voorfchreve goederen geftolen ende ghe-
rooft lullen zijn, de felve goederen te mogen aen-
tallen, aenveerden ende apprehenderen, alomme
daer men de felve fal konnen achterhalen, fonder
ghehouden te wefen tot eenige reltitutie van de
pryfe die daer voor foude mogen betaek geweeil
hebben, alwaer 't oock foo dat de voorfz goe-
deren verandert waren , ofte door veele handen
gepaifeert. Ende ten eynde het inhouden defer
mach nae-gekomen ende onverbreeckelijck on-
derhouden werden, ende niemandt daer van on-
wetenheyt en pretendere, Soo ontbieden ende
beveelen wy den Canceher, Prefidenten ende
Luyden vanden Provincialen Raden vande refpe-
ftive ge�nieerde Provinci�n, defe tegenwoordige
alomme te doen ende laten publiceren, daer men
in elcke der voorfchreve Provinci�n gewoonlijck
is publicatie te doen, den felven ende voorts alle
Magiftraten ende alle andere Officieren ende Ju-
ilicieren der voorfchreve Provinci�n beveelende
op privatie van haere Officien, midtfgaders alle
andere dien't aengaen mach , op de peynen bo-
ven verhaelt, den inhoudt van defen nae te ko-
men, ende onverbreeckelijck te onderhouden,
doen na komen ende onderhouden: Alfo wy tot
dienile vanden Lande, rulle ende verfeeckertheyc
der Gemeynte fulcks noodich bevonden hebben.
Ghegeven binnen de StadtUtrecht, onder onfe
handt ende Zegel, defen vierden Aprilis Anno
vijfthien-hondert fes en tachtigh. Onderteec-
kent, R. LEYCESTER. Noch neder,

By Ordonnantie van Syne Excellentie,

Onderteeckent,

chr. Huygens.

T"\ En Lefergelieve hier mede voor gcinfereert te houden het 8.9. en 1 o. Artijckel vanden Placate vanden thien-
U Jen Januari) 1587. midtfgaders h_e't ψ lo.enii. Artijckel inden placate vandenz8 September 1587. bes Je
op 'tfluck vande Monfleringejlaende hier onder inden t kienden Tytel, eerfie Deel, num, i.enx. gcJruckt.

α. PJa~

-ocr page 53-



	91 Jegens d'infra&ie der Sauvegarden-,, &g. 94 2. Placaet, Op de infra&e der SaWvegarden ende Lic�nt�n. In dak den zz Julij 1588.

)E Generale Staten der Vereenighde Ne- ^: derlandtfche Provinci�n, Alibo wy foo � langhs foo meer t'onfen grooten leetwe- --------f_en verftaen, hooren ende feeckerlick be- richt worden vande ongeregeltheden, exa&ien en onlydelijckenioetwille, die ghefchieden foo wel in't verhinderen, befvvaren ende belaften vande Schepen, goederen ende Koopmanfchappen, die by onfen voorvvete ende confent toegelaten wor- den, uyt ende inde Landen te gaen ende te ko- men, als mede in het overtreden van onfen goe- den wille ende intentie vande letteren van Sauve- garde, de Landtluyden ten platten Lande onder onfe protedlie fittende, wel en behoorlijck ver- leent , Ende dit alles niet tegenftaende de felve 't recht ende den taux van Licente, Convoye ofte Sauvegarde daer op gheftelt behoorlijck betaeldt hebben. Waer door den Staet, Middelen, ende publijcke authorit�yt vanden Lande feer worden vermindert, gekrenckt ende geconfondeert: Ver- oorfa�ckende alle 't felve dat het Krijghs-vokk fo wel te Water als te Lande in onfen dienfte wefen- de, te qualijcker betaeldt konnen worden. Ende dat erger is 5 wort ghecaufeert alfulcke verhinde- ringe inde Traffijcque en handel vanden Lande (daer by de felve principalick. zijn beftaende) dat, ten zy promptlijckdaerinneverfien worde, de felve Trafi�jcquen ende handelingen ghefchapen fouden zijn, vande beft gelegene ftroomen en paf- fagien te moeten diverteren, over Zee ofte andere omwegen, tot grooten ondienile vanden Lande, ende fouden mede de voorfz Huyfluyden ghe- nootdr�ckt worden, hare wooninge ende bouwe- rye ten platten Lande te verlaten. Om waer te- gens by behoudeniile vanden welftant defer Lan- den te verfien: SOO IST, dat wy by delibe- ratie vanden Rade van State der voorfz Veree- nichde Nederlanden, gheftatueert ende geordon- neert hebben, ftatueren en ordonneren by defen : Eeril, dat niemandt, 't zy Staten ofte Gouver- neurs van eenige particuliere Prov�ncien.Gouver- neurs ofte Superintendenten , Regenten ende Magiilraten van eenige Steden of Plaetfen, Over- ften, Capiteynen, ofte ander Volck van Oorloge, te Voete, te Peerde, ofte te Water dienende, oft yemandt anders, wie, of van wat Natie, qualiteyt of conditie die mach wefen, en fal mogen beftaen, ofte ftch vervorderen eenich letfel ofte empefche- ment te doen aende Schepen ofte Koopman- fchappen , 't zy Eetwaren ofte andere, uyt den Lande gaende ende varende, ofte in defe Landen komende, over de ftroomen, Rivieren, Zee-gaten ende Paffagien die by ons gheopent ende toegela- ten zijn, ende dien volgende 't geene daer toe by ons, ofte den genen die van ons daer toe is gelaft, boven de gewoonlijcke tollen geordonneett, be- taelt,ende behoorlijcke Pafpoorte verkregen ful- len hebben vande Convoy ende Licent-Meefters vande Steden ofte Plaetfe refpedHve daer de felve ghefcheeptende uyt-ghevoert, ofte in-gebracht lullen zijn, conforme de Placaten daer op uyt-		gegeven, ofte noch uyt te geveri. Van gelijcken, dat niemandt foo vaiid� v��rfz uytgaende goederen ende Koojpmahfchippeh, als de geene die door de voorfz gh�oorlooi�� paffa- gien inden Lande fullen komen , yet fal mogen nemen, eyfichen ofte vorderen in eeniger manie- ren, onder wat deckfel 't Mve o�ck foud� mogen wefen, boven den taux ende lyfte by ons, ofte den geenen die wy fulcks bevolen fullen hebben, daer op geftelt, ofte noch te ftellen, om in Handen van depublijcke Officieren vanden Lande betaeltte worden. Dat mede niemandt wie hy zy, v�ortaen h�m vermete ofte onderftae, in eeniger manieren te in- fringeren, ende den Ingefetenen ten platten Lan- de onder onfe protectie, ende des Vyandts fubje- &:ie fittende, ofte anderen, onvruchtbaer te maec- ken, te benemen, ofte te verhinderen,'! zy aen ha- ren lyve ofte goederen, het vrye gebruyek vande Sauvegarden , die wy , ofte die vanden voorfz Raede van State in onfen name verleent hebben, ofte noch fullen mogen verleenen: Noch oock de felve boven den taux by ons , ofte die van den voorfz Rade haer op gheleyt, te belaften, befwa- ren, ofte yetwes meer vande felve te nemen ofte af te eyffchen, 't zy onder deckfel van Contribu- tien, Fortificatie-geit, Karren, Pionniers, Tafl�l ofte Efcuirie-gelt, remonteren van gedevalif�erde Ruyteren, betalinge van hunne rantfoenen, aflig- natien van particuliere Gouverneurs,Capiteynen, ofte andere in eeniger manieren, onder wat deck- fel ofte pretext't felve foude mogen wefen, dire- itelick ofte indire&elick, 't en ware hen fulcks by expreffe A&e van ons, ofte die vanden voorfz Rade van State ware geaccordeert ende bevolen. Maer willen, ordonneren ende bevelen wel ex- preffelijcken, dateenyegelijck, hetzyGouver- neur,Overfte,Capiteyn, ofte andere van meerdere ofte mindere qualiteyt,met den opheve ende ont- fanck vande voorfz inkomen vande Sauvegarden laten bewoiden ruftelijck, ende vredelijck admi- niilrerendenOntfangers inhetquartier refpe&i- ve, by ons, ofte die vanden voorfz Rade van State daer toe geftelt, ofte noch te ftellen: Ende dat fy den felven Ontfangers tot het lichten ende exe- cuteren van dien (loo dickmaels fv des verfocht worden ) fullen hebben te doen alle mogelijcke hulpe ende aftiftentie. Ende om te voorkomen de leelijcke ende enor- me proceduren, concuifien ende exactieri, die wy verftaen by eenige ghepleecht te zijn , doende onder particuliere authorit�yt executeren haere eygen pretenfien ofte aifignatien die fy hebben, ende oock by't Krijghs-vokk onder deckfel van executie-gek, Vangehis-koften, ende andere op- gcfochte aftien deft Lantfaten opgeleyt-. Soo heb- ben wy geordonneercende ordonneren by defen, dat voortaen op de voorfz Landtfaten geene exe- eutien, 't zy voer de ordiharife loopendecontri- butien

-ocr page 54-



				k> �.Tit. i.Ded 96 SauVegarde fittende, 't vrye gebruycfcvari dien te benemen, ofte onder 't �en ofte 't ander deckfel, gelijck vooren verhaelt is, fonder behoorlick con- fent van ons ofte die vanden voorfchreven Rade van State daer toe te hebben: Van de felve boven hare ordinarife Contributien yetwes meer af te vorderen, ofte uyt hare priv�e authoriteyt (den Ontfanger voorby gaende) te executeren, eenige executie of vangenis-koften boven den voorfchre- ven geitelden taux af te dringen, de Gevangenen inde gevangeniffe qualijck te tracleren, fonder de felve in recht te prefenteren, gevangen te houden liggen, ofte anderfins defe onfe Ordonnantie en- de Verbodt over getreden te hebben: Soo willen wy dat de felve fullen worden 'ghehouden, ende exemplaerlijck gheilraft, als Vyanden van den welilant defer Landen, indien 't felve te Water gefchiet, door ende by kennifle vanden Admirael Generael, ende 't Collegie van de Admiraliteyt in't quartier daer't felve ghebeuren fal, ofte by preventie by de Collegien vande Gecommitteer- de Raeden van State vande Provincie daer inne fulcks gebeurt: Ende indien fulcks te Lande ghe- fchiet, by die vande Raden van State, of by pre- ventie by de Collegien vande Gecommitteerde Raden van State vande Provincie dae� inne fulcks ghebeurt: Welcke wy beyde refpectivelijck ge- ordonneert ende bevolen hebben , ordonneren ende bevelen by defen, indien het empefchemenr, of de exadtien ghedaen zijn by eenige particuliere Provinci�n, Steden, Collegien ofteNeeringen, dat fy de felve condemneren in alle de kotten» fchaden ende intereilcn die de Koopluyden ofte Schippers by het empefcheren ende verhinderen in hare palfagie, ofte anders de Landtfaten ghele- den: Ende daer en boven vierfchat te reftitueren, 'tgeene fy uyteygen authoriteyt van impofitien vanden felven ghenomen fullen hebben, daer van de Koopluyden , Schippers , ende Landtfaten hare af-gedruckte penningen fullen worden ghe» reilitueert, ende de andere drie vierendeelen ful- len bly ven tot profijt vande gemeene faecke^voor 't intereft 't welck het Landt door dufdanige ver- hinderinge ende abufen is lydende �. Waer van de executie ghedaen fal worden by aenhoudinge van Perfoonen ende goederen vande felve Provin- ci�n , Steden ofte Collegien, ende verkoopinge van hare goederen. Ende indien die fauten ghe- daen zijn by eenige Krijgs-Overften, Capiteynen ofte ander Vokk van Oorloge, te Water ofte te Lande, willen wy dat fy de felve condemneren ende itrafl�n capitalijck aen lijf ende goet, als Vy- anden van 't ghemeene befte, ende Perturbateurs vande gemeene rufte. Ordonnerende wel exprefl�lijcken, dat in afle ghefchillen, die ter oorfaecke vande contraventie van defe onfe Ordonnantie ghemoveert fullen worden, fommierlijcken fal worden gheproce- deert, ofte dat anders by ons, ofte den Raedt van State, de felve ghefchillen fullen worden gheevo- ceertendegetermineert tot kofte vande gene die daer van de kennifle heeft begonft te nemen, die oock boven dien in alfulcke muldten fullen wor- den ghecondemneert, als wy ofte den Raede van State fullen arbitreren, * Ende
		9f Plaatene� 4B�e butien ende f" o�rage-gelt,ofte vande andere aflig- natien particuliere toekomende, en fullen mogen worden ghedecreteert, uytgegeven ofte ghedaen, dart by ende op den fchriftelijcken lail ende bevel vande voorfz Ontfangers van de Contributien van Sauvegatden. Welcke wy willen dat voort- aen daer inne onvcrbreeckelijck fulcke ordre ful- len houden, dat fy geen executien vari voorgaen- de ofte toekomende aflignatien, particulier com- peterende, en fullen doceren, belaften ofte uyt- geven, 'ten zy alvooren allede loopendeende toekomende Contributien vervallen, ende noch te vervallen (met goeden rechte voor allen , ten behoeve vanden Krijghs-volcke geprefercert) ten vollen onufangen, ende in beurfe ghekomen lul- len zijn. Dat voorts mede foo wel de Ruyteren ende Knechten d'executie ghedaen hebbende , als de Provooften ofte andere die de bewafinge vande Gevangenen.fal zijn bevolen ende competeren, haer fullen moeten ende hebben te contenteren �netdenredelijckentaux, voor de executie ende bewaernifl�, die Wy, ofte die van on.fen Raede van State daer op fullen itellen, ende hen by den voorfchreven Ontfangers gheinfinueert fal wor- den. Ende op dat niemant buyten redene befwaett, ofte e�nign overlaft gedaen en worde: Soo willen wy, dat voortaen alle de gene die hare Perfoonen ofte goederen vanden voorfz platten Lande inge- bracht fullen worden, ten eerften dage, ofte ten langhften des anderen daeghs, indien fy het be- geeren, in hare wettelijcke defenfie fullen worden ghehoort ,� te weten, indien 't felve is voor eenige ordinarife ofte extraordinarife Contributien, Fou- rage-gelt, ofte andere aflignatien by de voor-ghe- melde Ontfangers ter executie gheilelt, voor de Magiftraten vande Stede daer de felve in gebracht fullen worden -.Ende indien 't felve zijn andere Perfoonen refiderende buyten de plaetfen onder onfeSauvegarde fittende , die men pretendeert rantfoenabel te zijn, voor den Krijghs-raedt der voorfz Stede, ende dat van derden te derden dage daer inne geprocedeert worde. Behoudens noch- tans , dat foo wie hem by eenige der voorfz yon- nifl�n ofte uytfpraecken fal bevinden befvvaert, daer van fal mogen appelleren, ende hem beroe- pen aen die vanden voorfz Rade van State, de welcke wy de eyntlijcke decifie van dien bevolen hebben, ende bevelen by defen: S onder dat mid- deler-tijt, ende hangende de felve procedure, ye- manden eenigeiiOverlail ofte ghewelt aen gedaen fal mogen worden. Ende indien yemandt als noch foo vermetelijck bevonden foude mogen worden, niet tegenitaen- de defe onfe Ordonnantie ende Verbodt, 't zy om ile Schepen , goederen ofte Koopmanfchappen met behoorlijeke Pafpoorte, foo hier vooren ghe- feytis, uyt den Lande varende ,.ofte daer inne ko- mende, in hare paflagien te beletten, verhinderen ofte eenigerhande befwaerniifen ofte impofitien iiyt haere eygen.authoriteyt.vande felve te ey-'* icheu, af.te nemen, of de Landtfaten, onder onfe

-ocr page 55-

97 J^e§^ei*^s d'infra�ie d�r

�nde teii eynde h�t inhouden defer alomme
mach worden onderhouden , ende de C�ntra-
venteurs van dien gheftraft naer behooren, Soo
ontbieden ende b�veelen-Wy alle Gouverneurs
ende Staten valide refpeftiV� Provinci�n , alle
Colleeien van Raeden, Officieren ende Magiftra-
ten vande Steden ende platten Lande ; allen
Kriiehs-Overften, Capiteynen ende ander
Volck van Oorloge , in onien dienfte wefende te
Waterende te Lande, tePeerde endeteVoete,
ende allen anderen die het felve �ehichfms aen-

Stadthouders ende Staten, ofte hare Gedeputeer-
de Raeden vande Provinci�n refpedtive van Gel»
derlandt ende 't Graeffchap Zutphen, Hollandt,
Zeelandt, Utrecht, Vrieflandt ende Over - Yi��l;
ende allen anderen Jufticieren , Officieren ende
Dienareii des verfocht zynde, dat fy dele v��r-
gaende Ordonnantie alomme doen kondigen,
uytroepen ende publiceren, daer men ghewoon-
lick is �ytroepinse ende publicatie te doen: Pro-
cederende tegen de Overtreders van dien, tot de
penen ende amenden hier boven verhaelt, fonder

aenmach, datfy t'ailen tyden, foo veel in haer
Sermoeen lal zijn, ende des verfocht ofte ghebe-
denzynde, felfs, ende by haer onderhebbende
Kriiglis-luyden fullen affifleren in 't executeren
ende volbrengen van defeonfe Ordonnantie, by
aliulcke wegen als by ons, denRaede van State,
ofte by den voorfchreven Admirael, ende Colle-
pien vande Admiraliteyt refpeclive geordonneert
lal worden, op ghelijcke pene. Ende op dat nie-
mant van den inhoude defer ignorantie en preten-
dere, ofte onwetemchap daer af en hebbe, Ont-
bieden Wy daeromme ende beveelen wel fcher-
pelijck onfen lieven ende leer beminden, den

eenige gunfte, faveur ofte dii�imulatie ter contra-
rien. Ende dit alleenlij eken byprovifie, ter tij dt
toe anders daer op fal weien verfieii: Want wy
't felve tot voorderinge vanden Lande alfo bevon-
den hebben te behooren.

Gegeven in 's Grave�-Hage den twee en rwin-
tichft�n Julij vijfthien-hondert acht en taehtigh.
Onder ftondt, Ter Ordonnantie van mijn Heeren
de Staren Generael der Vereenichde Nederlan-
den. Ter Relatie vanden Raedt van State der
felver.

Chr. Hujvens,

3. Placaet, op het uytlo�pen ende difordren van het I\ri)ghs*volc\. In date

den zo Aprilis 1589. '

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen , Saluyt.
Alfoo ons veele ende menighvuldige
klachten voor-gekomen zijn, fonderlinge. Van
den Ingefetenen vanden platten Lande, foo wel
onder onfe fubjedtie als Saiivegarde fittende,
over die onbehoorlijcke ende exceffive daden ,.
concuffien ende exadtien die den felven aeivge-
daen worden by het uytloopende Krijghs-volck
in onfen dienfte wefende, ende andere onder de
felve fchuylende, foo wel in 't berooven van hare
Beeften , Meublen ende Have , af-branden van
hare Huyfen , als vangen ende aentaften van
haere Perfoouen , oock mede over die quade
Traktementen die de Cepiers ende Provooften
aendoen den geenen die fy van de platte Landen
ter oorfaecke vande Contributie, ofte andere, ge-
vangen hebben, ende �ver de groote exadtien die
fy onder 't deckfel vande koften by ende ter oor-
faecke vande felve vangeniffe ende detentie ghe-
vallen, als uyt verfcheyden anderen ghefoehten,
over - genomen, gekochte, ofte ongeliquideerde
adtien, buyten de gewoonlijcke ende geordon-
neerde maniere ende forme van procederen, zijn
gebruyc kende: Waer door niet alleen der Landen
authoriteyt ghekrenckt, maer oock de middelen
vanden Lande ghefwackt ende feer vermindert
worden. SOO IS Τ , dat wy begeerende hier
inue te verfien,by deliberatie van die vanden Rade
van State der voorfz Vereenichde Nederlanden,
geftatueert ende geordonneert hebben, ftatueren
ende ordonneren by defen.

Dat tot bevrydinge van de Ingefetenen , foo

van de Steden als platten Lande , midtfgaders
den reyfenden Man ende andere onder onfe Sau-
vegarde fittende, geen Krijghs-volck ofte Sol-
daten in onfen dienfte ende foldye wefende, ofte
onder de felve fchuylende, Vrybuyteren, ofte
andere, 'tzy niet ofte fonder confent van haren
Overiten, op de voorfchreve platte Landen, en
fullen mogen trecken uyt de Plaetfe, Stede ofte
Stercktedaer innefyinGuarnifoen gheleyt ofte
vergadert fullen wefen , ofte haer onthouden,
anders dan om eenigh exploicl: van Oorloge re
doen , ende als dan teil miriiten met vijftigh
in 't ghetale in eeue troupe , gheleydt by een
Capiteyn, Lieutenant ofte Vendrigh , ofte ont
cenich Convoy te doen met minder getal, heb-
bende ten miniten by hen eenen Sergeant met
een Pas-cedel, ofte ander fchriftelijekbefcheyt
van hacren Overiten, Capiteyn , ofte andere"
commanderende ter Plaetfe daer fy van daen ko-
men : ofte om door Onfe , ofte der Heeren
Raeden van State fchriftelijcken laite, ofte van
de Ontfangers der Contributien , eenige exe-
cutie op de Ingefetenen defer Landen, ende an-
dere onder onfe protectie*ende Sauvegarde fit-
tende , te doen , met foo veele Krijghs-volcks
als daer toe noodich fal zijn, gheleyt by een Ca-
piteyn ofte andere foo vooffchreve is, die gehou-
den fullen zijn by haer Krijghs-volckteblyven,
totdat fy w�der-gekeert fullen zijn indeGuarni-
foenen ofte Sterckten daer fy uytgetr�ckeit ful-
len wefen.

Sullen oock ghehouden zijn te verantwoor-
den van alle de adtien die by haer onderwefende
fcrijgs-volck op den felven tocht bedreven fulleri
G wefen,

-ocr page 56-

mmmm

PIacaten_>. 4.Boeck

lOO

de gheene die daer van de kennifle heeft begonft
te nemen, ofte behoorde ghenomen te hebben,
die oock boven dien in alfulcke muldten fullen
worden ghecondemneort, als Wy, ofte den Rade
van State fullen arbitreren: Sonder dat men hier
mede verftaet te derogeren de voorgaende Placa-
ten, daer by den Huyiluyden wort toe-ghelaten
den Krijghs-luyden die henluyden eenige daet-
lijcke overlaft doen , ofte aen hare Perfoonen ofte
goederen befchadigen , te mogen wederftaen,
ende hen daer tegens met behoorlijcke middelen
defenderen, maer dat de felve, ende het confent
henluyden daer by gegeven, fullen blyven in haer
geheel.

Ende ten eynde het inhouden van defe alomme
mach worden onderhouden , ende de Contra-
venteurs van dien gheftraft naer behooren: So�
ontbieden ende beveelen Wy allen Staten ende
Gouverneurs van de refpedtive Provinci�n, allen
Collegien van Raeden , Offideren ende Magi-
ftraten van de Steden ende pl�te Landen, allen
Krijghs-Overften, Capiteynen, ende ander Volck
van Oorloge in onfen dienfte wefende, te Peerde
ende te Voet, ende allen anderen die het felve ee-
nichfins aengaen mach, dat fy t'allen tydenfoo
veele in haer vermogen fal zijn, ende des verfocht
fullen wefen, felfs, ofte by haer onder-hebbende
Krijghs - luyden fullen affiiteren in 't executeren
ende volbrengen van defe onfe Ordonnantie naer
behooren, by alfulcke wegen als by ons, ofte den
Rade van State geordonneert fal worden, op ge-
lij cke pene.

Ende op dat niemandt van den inhouden defer
ignorantie pretendere, ofte onwetenfchap daer
af en hebbe, Ontbieden Wy daerom ende Devee-
len onfen lieven ende feer beminden den Staten
ofte haere Gedeputeerde Raeden, Stadthouders
van de Provinci�n refpective van Gelderlandt
ende't Graeffchap Zutphen, Hollandt, Zee-
landt , Utrecht, Vrieflandt ende Over-YfTel,
ende alle andere Jufticieren, Officieren ende Die-
naren des verfocht zynde , dat fy defe voor-
noemde Ordonnantie alomme doen verkondi-
gen , uytroepen ende publiceren , daer men
ghewoonlijck is uytroepinge ende publicatie te
doen: Procederende tegens de overtreders van
dien tot de peynen ende amenden hier boven ver-
haelt, fonder eenige gunfte, faveur ofte diiTimu-
latie ter contrarien: Want \vv het felve tot voor-
deringe vanden Lande alfoo nebben bevonden te
behooren.

Gegeven in 's Graven-Hage op den negen-en-
twintighften dach Aprilis, Anno vijfthien-hon-
dert negen - ende »tachtigh. Was gheparagra-
pheert, /. Matenejfe,^vt� Onder ftondt, Uyt be-
vel van myne'Heeren de Staten Generael derVer-
eenichde Nederlanden. Noch leger, Ter Relatie
vanden Rade van State der felver.

Onderteyckent,

wefen, ende dien volgende ghehouden zijn de ex-
ceflen te doenftraffen �. op pene dat men de feive
verhalen fal aen hare eygen Perfoonen,befoldinge
ende goederen.

Dat mede geene Overilen , Capiteynen ofte
andere Bevelhebberen van Oorloge , en fullen
mogen pretenderen, ende veel min yet eyiTchen
ofte af nemen van de Provooften, Cepiers ofte
anderen, ter faecke van de koffen van de Gevan-
genen , ofte van de Gevangenen felfs, die van de
voorfchreve platte Landen, 't zy voor achterwe-
fen van haere Contributien ofte anderfins in - ge-
bracht fullen worden , fulcks wy verftaen met
groote onordinge in fommige oorden fonder on-
i�n wete ofte confent ingebroocken te zijn. Ende
willen voorts dat de voorfchreve Provooften, Ce-
piers ofte andere, dien de%ewaringe vande voor-
fchreve Gevangenen fal competeren, haer con-
tenteren ende ghenoegen laten fullen met der-
tich ftuyvers voor 't fluyten ende ontfluyten van
elcken Perfoon , ende met twaelf ftuyvers des
daeghs voor de mont-koften oock voor elcken
Perloon, daer vooren fy gehouden fullen zijn de
felve Gevangenen redelijck te tradteren, ende wel
te bewaren.

Ende of eenige Overften , Capiteynen , Be-
velhebberen , Ruyteren ofte Soldaten haer des
niet tegenftaende onderftonden anders dan ter
oorfaecken, ende in manieren voorfchreve, uyr
hare Guarnifoenen op de voorfchreve platte Lan-
den te loopen, ofte de in-ghebrachte Gevange-
nen boven den taux voorlchreve te befwaren,
ofte in ghevangenifle qualijck te tradteren, foo
willen wy dat de felve, fy zijn in onfen dienite
ofte niet, ende de Overften ende Capiteynen die
fulcks fullen geconfenteert ofte toe-geftaen heb-
ben , fullen worden ghehouden ende exemplaer-
i lijckgheftraftalsongehoorfame, Vyanden ende
Perturbateurs van de ghemeene rufte ende wel-
flant van den Lande, ende dat voor den Gouver-
neur ende Capiteyn Generael van de Provincie
refpedtive, onder wiens ghefach fulcks ghebeurt
fal zijn, ofte anderfins indien de felve daer van
in ghebreecke fouden blyven, by preventie door
den Raede van State, ofte Collegien van de Ge-
committeerde Raden van de Staten in yeder Pro-
vincie , oock door de Prefidenten ende Raeden
van den Provincialen Hove, ende andere Magi-
ftraten ende Officieren, in Criminele faecken de
adminiftratie van Juiti�e hebbende, in de Pro-
vincie daer fulcks ghebeurt is, die men midts defe
daer toe authorifeert, foo men verftaet dat het
Privilegie Militaire in d�fen ceileert, ende gheen
plaets heeft.

Ordonneren mede wel exprefi�lijck , dat in
alle de queftien ende Proceffen die ter oorfaeeke
van de contraventie van defe onfe Ordonnantie
tegens den Volcke van Oorloge fullen worden
ghemoveert, fommierlijckfal geprocedeert, ende
Recht ende Juftitie gheadminiftreert worden,
ofte dat anders, ende by faulte van dien, byons
ofte den Raede van State de felve fullen worden
ghetermineert, ende gheexecuteett tot kofte van

Chr. tiwjgem.

Pla-

-ocr page 57-

Jegens dinfraftie der Sa�vegarderu, > &c.

102

ΙΟΙ

Placaet, IVaer by fcberpelijck^verboden worden defchaden, ongeregdthe-

den en exccffen, die by het Vokk van Oorloge, in dienfle vande v�prfz Staten wefende, ghedaen wor-
den, te JVai'er ende te Lande, fio binnen de Fereerfighde Nederlanden, als in de aenpalende na gebuy-
ren, Vrienden ende Neutrale Landen: Mitfgadersdeinfraftiender Sauvegarden_tendehet onbe-
hoorlijck uyt rijden ende uyt loopen der Ruyteren ende Knechten. In date den %S September ι �90.

*φ_ E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden, Allen den genen die defe ful-
len'fien ofte hooren lefen, Saluyt. Alfoo
verfcheydene klachten dagelij ex gedaen
worden,dat niet tegenilaende het Volck van oor-
logeen dienile defer Landen wefende, fo eenpaer-
lijck'ende redelijck betaeldt wort, als ons eenigh-
finsmogelijckisj de felve hen onderftaen, con-
trarie onfe verfcheydene voorgaende Ordonnan-
tien ende Placaten, velefchaden, ongeregelthe-
den ende exceiTen, te Water ende te Lande, foo
binnen de Vereenighde Landen, als inde aenpa-
lende Nagebuyren, Vrienden ende Neutrale Lan-
den te doen, te infringeren onfe Sauvegarden, ge-
geven de Dorpen, Plaetfen ende Ingefetenen on-
der des Vyants ghewelt fittende, niet tegenftaen-
de fylieden den taux daer op fy gheftelt zijn beta-
len, te beletten het inkomen ende uytvaren der
goederen in defe Landen komende , ofte op de
i�lve ghedeftineert wefende, ende uyt de felve op
Vyanden ofte andere Landen, met onfen confen-
te varende, ende voorts verfcheyden ongeregelt-
heden te plegen in 't uyt-rijden ende uy t-loopen:
Waer uyt veroorfaeckt wort, dat de platte Lan-
den hare Contributien niet en konnen op bren-
gen, dat deTraffijcquenverminderen, endede
lelve vande ordinarife Stroomen ende Rivieren
grootelijcks gediverteert, ende confequentelijck
den ftaet defer Landen ghekrenckt, ende de mid-
delen tot betalinge van 't Volck van Oorloge, te
Water ende te Lande dienende , de Landen ont-
trocken worden, de publijcque authoriteyt gevio-
leert wort; de Nagebueren, Princen, Heeren ende
Republijcquen , tegensdefe Landen tot onwille
verweckt worden, ende veele andere onbehoor-
Hjckheden, tot nadeel vanden welitant defer Lan-
den, ende de vrientfehap die wy met alle Vrien-
den ende goede Nagebueren verftaen te houden,
gepleecht, alles tegens onfe goede meeninge ende
intentie. Omwaerinne tot dienile defer Landen
endede Ingefetenen der felver, tot behoorlijcke
conteatement vande Nagebueren, Princen, Hee-
ren ende Republijcquen, ende tot verfeeckeringe
vanden reylenden Koopman , ende vorderinge
vande Commercien te voorfien. S O O IS Τ,
dat wy by deliberatie vande Raden van State der
vooriz. Landen, boven de voorgaende Ordonnan-
tien by ons hier op uytgegeven, van nieuws geor-
donneert ende gheilatueert hebben, ordonneren
ende ftatueren by delen.

Inden eerften, interdiceren ende verbieden wy
wel fcherpelijck alle het Volck van Oorloge, te
Peerde ende te voete, te Water ofte te Lande op
onfebeilellingeende CommhTie dienende, ende
alle andere van wat Natie, qualiteyt ofte conditie
die zijn , eenige Perfoonen ofte hare goederen,
roerende ofte onroerende,in Steden ofte ten plat-

ten Lande onder onfe ghebiet, protectie ofte Sau-
vegarde fittende, noch de Onderfaten van eenige
Princen, Heeren ofte Republijcquen, met dele
Landen in vrientfehap ofte neutraliteyt wefende,
te befchadigen, verongelijcken, ofte overlait te
doen in eeniger manieren.

infgelijcx verbieden wy den felven wel expref-
felijck, hen te vervorderen eenigh letfel ofte em-
pefchement te doen aende Schepen ofte Koop-
manfehappen, 't zy Eet-waren ofte andere, uyt,
ofte inde Vereenighde Landen varende, over de
Stroomen■, Rivieren, Zee-gaten ende andere Paf-
fagien, te Lande ofte te Water: Maer beveelen de
felve vry ende onverhindert (Voldaen hebbende
de Ordonnantien ende Lyften by ons op 't ftuck
vande Convoyen ende Licenten gemaeckt) te la-
ten palieren, fonder hen yet af te eyfehen ofte af
te nemen in eeniger manieren.

Interdiceren voorts den felven eenige Perfoo-
nen , Schepen ofte goederen, komende ofte ghe-
munt hebbende op defe Vereenigde Landen, ofte
uyt de felve op Vyanden ofte nagebueren Landen
varende, onderwegen in Vyanden ofte in de Nae-
gebueren Landen, varende na de Plaetfen daer die
ghedellineert zijn, op de Rivieren ofte anderfins
aen te rantfen, te overvallen, befchadigen ofte be-
letten in hare reyfe.

Ende alfoo tegens de voorfz Poincren, contra-
rie onfe goede meeninge ende intentie, hier voor_rtijts verfcheyden excel��n ende ongeregeltheden
geperpetreert zijn door het onordentlick uytloo-
pen der Ruyteren ende Soldaten, ende andere,
onder den felven fchuylende, die hen voor Solda-
ten defer Landen uyt gheven, ende nochtans niet
en zijn �. Soo bevelen wy wel exprell�lijck by de-
fen , dat geene Krijghs-lieden te Peerde ofte te
Voete, te Water ofte te Lande dienende, ofte an-
dere,met, ofte fonder confent van haren Overften
ofte Capiteyn, op de platte Landen, ofte op de
Rivieren, Stroomen ofte Wateren, tot eenigh ex-
ploi�tonder het deckfel vande Vyanden afbreuck
te doen ofte anderilns,en fullen trecken in minder
getal als vijf en twintigh, gheleyt door eenen Ca-
piteyn, Lieutenant, Vendrigh, Sergeant ofte Cor-
porael, ende met een Pas-cedel van den O verften
ofte Capiteyn, commanderende ter plaetfe daer
de felve fullen uyt-trecken, 'ten ware een ofte
twee te famen uytgefonden wierden alleenlijck
op kontfehappen: Ende fullen de Officiers, die
met de Krijghs-lieden uytgefonden worden, ghe-
houden welen by den felven te blyven, tot dat fy
wederom fullen wefen gekeert in haer garnifoen,
ende te verantwoorden de daden endemifdaden
van haere Soldaten, ende alle excci��n te doen
ilraffen, op pene dat men 't felve aen haer eygen

G ij Per-

-ocr page 58-

loj PlacateiL-j. 4-Boeck. �.Tit. i.Deel.

IO4

dat anders by ons ofte den Rade van State de fel-
ve ghefchillen fullen worden geevoceert ende ge-
termineert tot koile vande geene die daer van de
kenniffe heeft begonftte nemen, dieoock boven
dien in alfulcken mulfte fullen worden ghecon-
demneert, als wy ofte den Rade van State fullen
arbitreren.

Ende ten eynde het inhouden defer alomme
mach worden onderhouden, ende de Contraven-
teurs van dien geftraft nae behooren, foo ontbie-
den ende verfoecken wy de Staten ende Gouver-
neurs vande refpeftive Provinci�n, beveelen alle
Collegien van Raden, Officieren ende Magiftra-
ten vande Steden ende platten Lande, alle Krijgs-
Overilen, Capiteynen ende ander Volck van oor-
loge , in onfen dienfte wefende, te Water ende te
Lande, te Peerde ende te Voet, ende alle andere
die het felve eenighfms aengaen mach, dat fy t'al-
len tyden, foo veel in haer vermogen fal zijn.ende
des verfocht ende geboden zynde, felfs, ende by
haer onderhebbende Krijghs-volck, fullen affiile-
ren in't executeren ende volbrengen van defe onfe
Ordonnantie, by alfulcke wegen, als by ons ofte
den Rade van State, ofte by den voorfz Admirael
ende Collegien van de Admiraliteyt refpective
geordonneert fal worden, op gelijcke pene. Ende
op dat niemant van het inhouden defer ignorantie
en pretendere, ofte onwetenfchap daer af en heb-
be, ontbieden ende beveelen wy wel fcherpelijck
onfe lieve ende feer beminde de Staten, Stadt-
houders, ofte de Gedeputeerde Raden vande Pro-
vinci�n refpedtive van Gelderlant ende het Graef-
fchapZutphen, Hollandt, Zeelandt, Utrecht,
Vrieflandt ende Over-Yffel, ende alle andere Ju-
ilicieren, Officieren ende Dienaren des verfocht
zynde , dat fy defe onfe Ordonnantie alomme
doen kondigen, uytroepen ende publiceren, daer
men gewoonlijck is publicatie te doen -. Procede-
rende tegens d'overtreders van dien tot de penen
ende amenden hier boven verliaelt, fonxler eenige
gunile, faveur ofte diffimulatie ter contrarie. Ende
tot beter onderhoudinge van defen, de felve pu-
blicatie alle vierMaenden te renoveren, fonder
eenigh ander lail daer op van ons te verwachten:
Want wy 't felve tot dienile vande Landen alfoo
bevonden hebben te behooren. Gegeven in
's Graven-Hage den fes en twintighften Septem-
ber Anno vijfthien-hondert tnegentigh. Gepa-
rapheert,C, Aemfma,ⁿ' Onderilotidt,&c On-
derteyckent, G. van Zuykn.

Perfoon, befoldinge ende goederen fal verhalen.

Ende indien yemandt defe onfe Ordonnantie
ofte eenigh Poind van dien bevonden wort.ghe-
contravenieert te hebben, foo ordonneren \vy dat
de felve exemplaerlijck fal worden geilraft, indien
't felve op de Wateren, ofte aende Perfoonen en-
de goederen, gefcheept zijnde, is gefchiet, binnen
ofte buyten de Vereenighde Landen, by kenniffe
vanden HeereAdmiraelGenerael, ofte hetCol-
legie vande Admiraliteyt, in het quartier daer't
felve ghebeuren fal, ofte by preventie by het Col-
legie vande Gecommitteerde Raden vande Sta-
ten vande Provincie daer inne fulcks gebeurt, ofte
de plaetfe van het faiit naeft ghelegen -. Welcken
vvy refpeclivelijck gheordoniieert ende bevolen
hebben, ordonneren ende beveelen by defen, in-
dien 't exces, empefchement, ofte de exa&ien ge-
daenzijnbyeenigeparticuliere Provinci�n, Ste-
den, Collegien ofte Neeringen , dat fy de felve
contamneren in alle de kollen., fchaden ende in-
tereilen,die de Koopluyden ofte Schippers by het
empefcheren ende verhinderen in hare paffagien,
ofte andere goede Luyden, geleden hebben, ende
daer en boven vierfchat te reftitueren van 't geene
fy uyt eygen authoriteyt vanden felven genomen
lullen hebben., daer van de Koopluyden, Schip-
pers, ende andere, hare af-ghenomen penningen
ende goederen, boven de koilen ende intereften,
fullen worden ghereftitueert, ende de andere drie
vierendeelen fullen blyven tot profijt vande ghe-
meene fake , voor het intereft het welck het Lant
door dufdanige exceffen, verhinderinge ende abu-
fen, is lydende: Ende fal de executie gedaen wor-
den byaenhoudinge van Perfoonen ende goede-
ren vande felve Provinci�n, Steden ofte Colle-
gien , ende verkoopinge vande felve goederen.
Ende indien de fautei� ghedaen zijn by eenige
Krijghs-Overften, Capiteynen, ofte ander Volck
van Oorloge, te Water ofte te Lande dienende,
ofte andere,willen wy dat fy de felve fullen con-
demneren ende ilraflen capitalijck aen lijf ende
goederen, als Vyanden van het ghemeene befte,
ende perturbateurs vande gemeene ruile,ende dat
uyt hare goederen de geintereiTeerde fullen wor-
den gecontenteert, foo verre die ftrecken mogen.

Ordonnerende wel expreffelijck, dat in alle ge-
fchillen, die ter oorfaecke vande contraventie van
defe onfe Ordonnantie ghemoveert fullen wor-
den , fommierlijck fal worden geprocedeert, ofte

5 ♦ Placaet, op het uytloopen der Soldaten. In date den vijfden 3\(jj>emkis
1591.

Krijghs-volck en fouden mogen uyt-trecken, om
den Vyandt af breuck te doen, ofte ander exploift
van Oorloge, dan met feecker competent ghetal
van Krijghs-volck, geaccompagneert met den Ca-
piteyn, Lieutenant, Vendrigh , ofte ten minften
eenen Sergeant, die van der felver acti�n op den
wegh fouden hebben te verantwoorden , dat
nochtans dies onaengefien verfcheyden Solda-
ten,ende andere Vagabonden onder 't deckfel van

Sol-

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlandtfche Provinci�n, Allen den gee-
nen die defe fullen fien ofte hooren lefen,
Saluyt., Alfoo ons dagelijcks meer ende
meer veele ende verfcheyden� klachten komen
vande Landtfaten ten platten Lande, fittende on-
der onfe Sauvegarde ende Contributie, dat al is 't
dat by onfe, voorgaende Placaten wel exprei��lick
verboden is , dat geene van onfe Soldaten ende

-ocr page 59-

105 Jegens d'inffadie der Sauvegardei^, &p.

106

Soldaten, ofte onder de felve fchuylende, hen da-
eeliicks vervorderen op de voorfz platte Landen
meevier viif,fes,thien ende twaelf, ionder ordon-
nantie ende Officier te komen, ende aldae.r liggen
fchuvlen in Boflchen, Heggen ende andere Hoec
L_n iedryvende op de felve Ingefetenen (niet te

van elck der Ge�nieerde Provinci�n, daer het de
voorfz Landtfaten belt gelegen fullen vinden, om
by de felve de kennifi� daer van ghenomen, ende
de Mifdadigen nae haer verdiende geilraft te mo-
gen worden: Alle welcke, foo wel de Lantfaten,
als mede Raedt van State, ende Gecommitteerde

yenilaeiide fy onder onfe Sauvegarde fitten, ende
�nre opeeleyde Contributien betalen) alle moet-

Raden van yeder Provincie voorfz, wy tot fulcks
(foo vele des noot zy) geauthorifeert hebben, en-
de authoriferen by defen. Ende of in het appre-
henderen van de felve Soldaten, Vrybuy ters ofte
Vagabonden, doende refiftentie, eenige van hen
ghequetil ofte van levenden lyve ter doot fouden
mogen ghebracht worden, (foo verre wettelijck
blijekt van der felver mif handelinge ende geweit)
willen dat de fmerte ofte dootflach de yoorfz
Lantfaten niet geimputeert, nochte daerom ghe-
ilraft en fullen worden. Verbieden oock wel ex-
preiTelickde Gouverneurs, Capiteynen ende alle
Soldaten, vande Compagnie ofte Garnifoen daer
de felve gevangene,gequetile ofte geblevene,uyt-
getrocken fullen zijn, ende alle andere, de voorfz
Lantfaten fulcks na te houden,daerom te quellen,
moleileren, ofte eenige recompenfe daer voor te
willen hebben, veel min hen af te dringen ofte ee~
nigh ghewelt daerom aen te doen �. Maer indien fy
op de voorfz Landtfaten eenich recht ofte actie
meenen te hebben, willen dat fy de felve fullen in-
tenteren voor den voorfz Rade van State,ofte het
naeile Collegie vande Gecommitteerde. Raeden
vande Provinci�n refpective, t'harer keure ende
optie, de welcke wy ordonneren, hen daer van
goet, kort ende onvertogen recht te doen, foo
vele eenighfins mogelijck wefen fal. Verbieden
voorts meer» dat niemant wie hy oock zy, uy t ey-
gener authoriteyt de voorfz Lantfaten en fal mo-
gen moleileren, veel min executeren voor eenige
oude fchulden, pretenfien, acti�n ofte affignatien,
by wien de felve oock gegeven,ende �y t wat faec-
ke die gefproten mogen zijn: noch oock befwaren
onder deckfel van Fortificatie, met Karren, Peer-
den, perfonele dienilen of beden, noch voor't
verlies van Peerden of Wagenen, of eenigh geit in
plaetfe van dien, of anders, onder wat decki�l her
felve foude mogen wefen, af te eyfehen, 't en ware
fulcks alvooren by ons of die vanden Rade van
State voorfz geaccordeett ende geadvoueert wa-
re : In wekken gevalle noch wy willen dat d'exe-
cutie daer van ghedaen fal worden by ende op den
fchriftelijcken laft vande Ontfangers vande Con-
tributien inden quartie re refpective by onsgeilelt,
volgende de ordre die haer ghegeven is, ende an-
ders niet : qp pene die anders bevonden fullen
worden gheattenteert ofte ghepoocht te hebben,
van het verlies van hare fchult ofte actie, indien fy
eenige hebben, ende bov�dien arbitralick geilraft
te worden nae gelegentheyt vande faecke. Ende
ten eynde niemant van defe onfe tegenwoordige
Ordonnantie hebbe te pretenderen eenige igno-
rantie , Ontbieden wy daerom ende bevelen onfe
feer lieve ende beminde, de Staten ofte hare Ge-
deputeerde Raden, Stadthouders vande Provin-
ci�n refpective van Gelderlant ende 't Graeffchap
Zutphen,Hollandt, Zeejant, Utrecht, Vrieflandt,
ende Over-YiTel, ende alle andere Juilitjeren, Of-
ficieren ende Dienaren, des verfochtzynde, dat
fy defe voornoemde Ordonnantie alomme doen

G iij ver-

ilHsheyt, de felve beroovende, vangende, in

BoflfhenendeHeggenknevelende, ongehoorde
tormenten aen doende, op groot rantfoenflellen
ende afdringen 5 de Peerden, dienende tot de agri-
culture, uytfpannende, wech voerende, ende an-
dere ongeregeltheden ende fchelmeryen meer te
bedryven 5 fulex dat de felve Ingefetenen nauwe-
�jcx van het eene Dorp in het ander mogen gaen,
f�nder in handen vande Roovers ende Knevelaers
te vallen : Ende dat wy voorts meer vernemen,
dat de goede ordre, die wy tot vermydinge vande
extorfien en overlail hier te vooren op 't ftuck van
denopheve vande Contributien ten voorfz plat-
ten Lande gemaeckt, ende by Placate uytgegeven
hebben, by eenige ghepoocht wert te infringeren,
't welck ons grootelijcks mifhaeght: Begeerende
foo.vele mogelijck is op de voorfz ongeregelthe-
den te verfien, ende de voorfz Ingei�tenen die
haer in onfe Sauvegarde begeven hebben, ofte
hier nae begeven fullen, foo lange fy hare affectie
tot defe Landen fullen continueren, ende alle mo-
ge�jcke vlijt ende debvoir doen, om hare Contri-
butien te betalen, de felve daer inne te maintene-
ren ende befchermen, foo lange het fonder nadeel
van defe Landen fal konnen ghefchieden. S O O
IS T, dat wy 't geene voorfz is aen gemerekt, by
advyfe van die vanden Rade van State der voorfz
Provinci�n, van nieuws gheihtueert ende gheor-
donneert hebben, ftatueren ende ordonneren by
defen 't geene hier nae volght, blyvende dies niet
te min alle voorgaende Placaten, op ditftuck uyt-
gegeven , in haere volle kracht ende vigeur, in 't
geene de felve defe niet en contrarieren. Ende
eerft, dat alle Soldaten, ofte andere, die onder 't
deckfel van Soldaten, ofte om den Vyandt af-
breuck te doen, ofte op hazard ende advantagie te
gaen, bevonden fullen worden ten platten Lande
te komen, by de Officieren ofte Wethouderen
vande Dorpen fullen mogen afgeeyfcht worden
hare Pas-cedelen ofte Pafpoorten, die fy van hare
Overilen ofte Capiteynen hebben, welck fy ghe-
houden fullen zijn te vertoonen: Ende indien be-
vonden wert datfe geene en hebben, ofte dat den
tijdt gheexpireert is, ofte anders, datfe in minder
getal dan vijf ende twintigh, volgende den Placa-
te , beleyt by eenen Capiteyn, Lieutenann, Ven-
drigh, Sergeant ofte Corporael ('ten ware een
ofte twee om kondtfehap) uytgekomen zijn, al-
waer 't oock datfe Pafpoort hadden van haeren
Overilen ofte Capiteynen, ende daer over de
Landtfaten, in verdingh ende onder Sauvegarde
fittende, eenigen overlail aen deden, dat aljede
felvige by de voorfz Ingefetenen fullen mogen
aengetail ende gevangen ghenomen worden, om
de lelve terftont met de behoorlijcke informatien
van hare mif handelingen te leveren aenden voor-
fchreyen Rade van State, ofte aen het naeile Col-
legje vande Gecommitteerde Raden van State

-ocr page 60-



	tor Placateil-,ν 4.Boe<;k. �.Tit. t.Deel. 108 , j. .«ν* _Λ«^«-hHp ftubliceren. daer I foo bevonden hebben te behooren. Gegeven in verkondigen �Vtroepen«^jSZ^licatie 'sGraven-Hage den vijfden November 1591. ^^_Ό^^^^^^^^^ Wasgheparagrapheert,^,- Onder ftondt, K^»5P^ro~^d^.ⁿ^^tt\|^e_n^�^^X«- Uytbeve� val myne Heeren de Staten Generael dien tot de penen l^er boven ve haelt fonderee υ y Nederlanden. Ter Relatie vanden Z^ ' ^vanStltederfelve, Geteeckent, ο.0h 6, Placaet, tegen de infra�te vande Sauwgarden; ende het onurdentlic{ uyt~* hopen vande Soldaten. In date den \ 1 April 1595.

		fchermen, foo lange het fonder nadeel van defen Lande fal konnen ghefchieden 5 oock dat alle d� neutrale Onderdanen van alle beroovingen, plon- deringen ende exaitien, werden ende blyven ver- fchoont, ende de goede Nabuerfchap ende Neu- traliteyt* onderhouden mach worden. S O O IS Τ, dat wy 't geene voorfz is aen gemerckt, by advyfe van die vanden Rade van State der voorfz Provinci�n, van nieuws gheftatueert ende gheor- donneert hebben, ftatueren ende ordonneren by defen 't geene hier nae volght, bly vende dies niet te min alle voorgaende Placaten op dit ftuck uyt- gegeven , in hare volle kracht ende vigeur, in 't geene de felve defe niet en contrarieren. Ende eerit, dat van nu voortaen geene Over- flens, Ritmeefteren ofte Capiteynen, eenige van hare Ruyteren ofte Soldaten en fullen mogen la- ten uytgaen op eenige Nabuerige Neutrale Lan- den, ende als net fo�de mogen ghebeuren, datfe immers eenige van hare Ruyteren ofteSoldateii in competenten ghetale, ende volgende de voor- gaende Placaten, fouden moeten uytfchicken om den Vyandt af breuck te doen, ende de ghelegent- heytlulcksfoude mogen toedragen, dat fydoor eenige Neutrale Landen fouden moeten pail�ren, fullen fy Overilens, Ritmeefteren ende Capitey- nen , den Officier, diefe met de troupes uytfchic- ken , ernftlijck belaften alfulcken goeden toeficht te dragen, dat geene vande Neutrale Onderdanen werden befchadight; maer de felve alleenlick ver- mogen aen te taften defes Landts Vyanden. Ende dewyle wy mede bericht worden, dat foo wanneer eenige van onfen Krijghs-volcke, om den Vyandt eenige af breuck te doen, ofte eenige advantagien op de Vyanden te foecken, met con- fent als vooren, uyt-tEecken, vele ende verfchey- dene Vrybuyters ende Vagabonden, die in onfen dienfte niet en zijn, maer hen wel in eenige vande Frontier-plaetfen, ofte den felven naeil ghelegen, zijn onthoudende, hen onder den felven onfen Krijghs-volcke zijn begevende, onder 'tdeckfel als offy mede in onfen dienfte waren, alle moet- wille, extorfien ende brantfchattingen, foo wel over den Ingefetenen defer Landen, als den Nae- buerigen Neutralen Onderdanen, zijn bedry ven- de. Om 't welckes voor te komen,wy wel expref- felijck geordonneert ende geftatueert hebben, or- donneren ende ftatueren by defen allen Gouver- neurs, Overftens, Ritmeefteren ende Capiteynen, foo wanneer fy in manieren als vooren eenige van hare Officiers, Ruyteren ende Soldaten fullen uytfchicken,in den Pas-cedullen den felven mede te
, E Staten Generael der Vereenighde Ne- � derlandtfche Provinci�n, Allen den gee- nen die defe fullen fien ofte hooren leien, Saluyt. Alfoo ons dagelijcks meer ende meer vele ende verfcheydene klachten voor ko- men vande Lantfaten ten platten Lande, fittende onderonfe Sauvegarde ende Contributie, ende de nabuerige Neutrale Onderdanen, dat al is t dat by onfe voorgaende Placaten wel expreflelijck verboden is, dat geene van onfe Soldaten ende Krijehs-volck en fouden mogen uyt-trecken, om � eenige Convoy, doortochten, ofte den Vyant at- br�ucktedoen, ofte ander exploicr van Oorloge, dan met feecker competent ghetalvan Krijghs- volck, geaccompagneert met den Capiteyn, Lieu- tenant?Vendrigh, ofte ten minden een Sergeant ofte Corporael, die van der felver adienopden wech fouden hebben te verantwoorden : Dat nochtans dies onaengefien verfcheydene Solda- ten ende andere Vagabonden , onder 'tdeckfel van Soldaten,ofte onder de felve fchuylende, hen dagelijcks vervoorderen op de voorfz platte Lan- den , met vier, vijf, fes, thien ende twaelf, fonder Ordonnantie ende Officier te komen, ende aldaer liggen fchuylen in Boifchen, Heggen ende andere Hoecken, b�dryvendeop de iefve Ingefetenen (niet tegenftaende fy onder onfe Sauvegarde fit- ten , ende hare op-gheleyde Contributie betalen) oockopdelnwoonderen vande Nabaerige Vor- ften, Princen, Heeren ende Landen, alle moetwil- ligheyt, de felveberoovende, vangende, inBof- fclien ende Heggen knevelende, ongehoorde tor- menten aen doende, op groot tantfoen Hellende ende afdringende, de Peerden, dienende tot de fagriculture, uyt fpannende, wech voerende, ende andere ongeregeltheden ende fchelmeryen meer bedryvende, fulcx dat de Ingeletenen nauwelicks van het e*ene Dorp in het ander mogen gaen, fon- der in handen vande Roovers ende Knevelaerste vallen: Ende dat wy voorts meer vernemen, dat de goede.ordre die wy tot vermydenifle vande ex- torfien ende overlaft hier te vooren op't iluck van den opheve vande Contributien ten voorfz plat- ten Lande gemaeckt, ende by Placate uytgegeven hebben, by eenige ghepoocht wert te infringeren, de goede Nabuerfchap te turberen ende te viole- ren, 'twelckonsgrootelijcksmifhaeght: Begee- rende foo veel mogelijck is, op de voorfz ongere- geltheden te verfien, ende de voorfz Ingefetenen, die haer in onfe Sauvegarde begeven hebben, ofte hier nae begeven fullen, foo lange fy hare afTeitie tot defen Lande fullen continueren, ende alle mo~ gelijcke debvoir doen, om hare Contributie te be- talen, de felve daer in te mainteneren ende be-

-ocr page 61-



	t oo Jegens dlnfra&ie der Sau vegarden_>* &d 11 ο even in 't lange te doen ftellen den naem ende I ne en hebben, ofte dat den tijdtgheexpireeft i$_f

		ofte anders, datfe in minder getal dan vijf en tvvin- tigh, volgende den Placate, beleyt by eenen Ca- piteyn, Lieutenant, Vendrigh, Sergeant ofte Cor- porael ('t en ware een ofte twee om kondtfchap) uytgekomen zijn, ahvaer 't oock dat defe Paf- poort hadden van haren Overilen ofte Capiteyn, ende daer over den Landtfaten, in verdingh ende onder Sauvegarde fittende, ofte den Neutralen Onderdanen, eenigen overlail aen deden, dat alle die felvige fullen mogen aengetail ende gevangen genomen worden, om de felvige terftont met be- hoorlijcke informatien van hare mif handelinge te leveren aenden voorfz Rade van State, ofte aen 't naeile Collegie vande Gecommitteerde Raden van State van elck der Ge�nieerde Provinci�n, daer het de voorfz Landtfaten beft gelegenfullen vinden, om de felve de kenniil� daer van gheno- men, ende de Mifdadigen nae hare verdienfte ge- ilraft te mogen worden: Alle welcke, foo wel de Landtfaten, als mede Raedt van State, ende Ge- committeerde Raden van yeder Provincie voorfz, wy tot fulck (fo veel des noot zy) geauthorifeert hebben, ende authoriferen by dckn.* Ende of in 't apprehenderen vande felve Soldaten, Vrybuyters ofte Vagabonden, doende refiilentie, eenige van hun gequetft ofte van levenden lyve ter�doot fou- den mogen gebracht worden, (alfoo verre wette - lijck blijckt van der felver mif handelinge ende ge- welt) willen dat de fmerte ofte dootftach den voorfz Lantfaten niet geimputeert, noch daerom gheilraft en fullen worden. Verbieden oock wel exprefielick den Gouverneurs, Capiteynen ende allen Ruyters ende Soldaten , vande Compa- gnien ofte Garnifoenen daer de felve gevangenen, gequetile ofte gheblevenen, uytgetrocken fullen zijn, ende allen anderen, den voorfz Landtfaten ofte neutrale Onderdanen fulcks naer te houden, daerom te quellen, moleileren,ofte eenige recom- penfe daer voor te willen hebben, veel min hun af te dringen ofte eenigh ghewelt daerom hun aen te doen: Maer indien ly op de voorfz Lantfaten ofte neutrale Onderdanen eenich recht ofte actie mee- nen te hebben, willen dat fy de felve fullen inten- teren voor den voorfz Rade van State, ofte met kennifte vande felve voor het naeile Collegie van de Gecommitteerde Raden vande Provinci�n re- fpeilive, t'harer keure ende optie, de welcke wy ordonneren, hen daer van goet, kortende onver- togen recht te doen, fo veel eenighfins mogelijck zijn fal. Verbieden voorts meer, dat niemandt wie hy oock zy,uyt eygener authoriteyt de voorfz Lant- faten en fal mogen molefteren, veel min execute- ren voor eenige oude fchulden, pretenfien, acti�n ofte affignatien, bywien de felve oock gegeven, ende uy t wat faecke die ghefprooten mogen zijn: noch oock befwaren onder deckfel van Fortifica- tie , met Karren, Peerden, perfonele dienilen ofte Bedden, noch voor 't verlies van Peerden ofte Wagenen,ofte eenigh geit in plaetf� van dien, ofte anders, onder wat decki�l het felve foud� mogen wefen, af te eyfehen, 't en ware fulcks alVooren by ons ofte die vanden Rade van State veorfz g�ac- cordeert ende geadvoueert ware: In w�lcken ge- valle
toenaem, fo wel vanden Officier, die fy den tocht bevolen hebben, als van alle de Ruyteren ende Soldaten die fy ten �ynde als voorfz uytfchic- kP,ide zijn, fulcks die op de Rollen ftaen, (op pe- di� hen andeis doeninilelleri * als Valfariflen benden ly ve gheilraft te worden) den felven Offi- cier ende Soldaten wel expreflfelijck beladende, , _tie _niet en ghedoogen dat eenige andere, met in onfen dienil zynde, ende met ghelijcke Pafpoort van haren Overilen , Ritmeeiler ofte Capiteyn, verfien zynde, hen onder hare Compagnie bege- ven Soo verilaen wy ende willen, dat alle de ge- ne diens namen inde Pas-cedul niet en zijn uytge- druckt, ofte die fonder gelijcke Pafpoort hen ee- nichfins op den wech begevende zijn, voor Vry- buyters, Vagabonden ende Struyck-roovers * ful- len werden gheacht ende eenouden, ende by alle Officiers, foo wel onder den geunieerden Provin- ci�n, als den nabuerigen Furften, Princen, Heeren ende Landen, ghehoorende, impuni fullen mogen doot-gheflagen, aengetaftende gheilraft worden naer hare verdienfte, fonder dat wy ons ghedenc- kenalfulckeneenichfinste doen aennemen, ofte by yemanden, in onfen ende 's Landts dienile we- fende, mogen aengenomen worden. Ende tot meerder verfeeckertheyt, dat allede Soldaten die inde Pa.fpoorten worden uyt-ghe- druckt, in onfen ende 's Lants dienile zijn, hebben wy mede geordonneert ende geftatueert, ordon- neren ende ftatueren by defen, dat alle de felve Pafpoorten, in manieren als vooren ingeftelt, me- de neffens den Overftens, Ritmeeilers ende Capi- teyns,fullen worden onderteeckent by den refpe- ftive CommiiTarifen vande Monileringe in dien quartiere refiderende, ofte in der felvef afvvefen by den refpediven Sergeant Majoor ende Wacht- meefter vande Steden ende Plaetfen daer eenigh Krijghs-vokk m voorgaende manieren werden uyt gefchickt j 'Welcke CommiiTarifen ende Ser- geanten Majoors ofte Wachtmeefters refpeclive- lijck die felve Pafpoorten in feecker Regifter, by hen daer van te houden , fullen moeten regiftre- ren, ende die in 't felve hare Regifter by den refpe- ctiven Overftens, Ritmeeilers ende Capiteyns, ende d'Officier die met denRuyteren ofte Solda- ten uyt-treckt , neftens hefn CommiiTaris ofte Wacht-meefter te doen teeckenen. Welcke Com- miiTarifen , Sergeanten Majoors ofte Wacht-mee- ilers, ghehouden fullen zijn van tyde te tyde den Rade van State te adverteren vande faecke ende gelegentheyt. Hebben mede goet gevonden, gheordonneert ende gheftatueert, dat foo wanneer eenige Solda- ten in manieren ende met alfulcken Palpoort als vooren ghevaft zynde, onder 't deckfel van den Vyandt eenige af breuck ofte eenige Convoy te doen, ofte op hazard ofte eenige advantagie te gaen, ten platten Lande komen, By de Officieren ofte Wethouderen vande Dorpen fullen mogen afghe-eyfcht worden hare Pas-cedullen ofte Paf- {ioorten, die fy van haren Overilen ofte Capiteyn �ebben, welcke fy oock ghehouden fullen zijn te vertoonen; Ende indien bevonden wort datfe ge-

-ocr page 62-

Placaten^. 4,Boeck. &Tit. t.Ded.

valle noch wV willen dat d� executie daer van ge- ift gebfeecke zijn blyvende, eenigef van defe poin-
daenfalvvordenbyendeop den fchriftelicken fait tofacbterv�lgen, ende danonderftonden ee_;

nigevan haere Ruyteren ofte Soldaten contrarie
defe onfe Ordonnantie uyt te fendeii, ofte con«.
form de felve die uytfendende, ende dat by den
ielven oock contrarie van defe onfe bevelen yet
wierde geattenteert, ende dat fy Overilens, Rit-
meefteren ende Capiteyns eenige portie ende ge-
deelte vande buyten, by haren Krijghs-vokke te
onrecht in gebracht, waren ghenietende, de felve
Overftens, Ritmeefteren ende Gapiteyns, gehou-
den fullen zijn vande mifufen van haren Krijghs-
vokke te verantwoorden, ende die te beteren.

Ende ten eynde niemandt van defe onfe tegen-
woordige Ordonnantie hebbe te pretenderen ee-
nige ignorantie, Ontbieden wy daerom ende be-
velen onfen feer lieven ende beminden, de Staten
ofte hare Gecommitteerde Raden, Stadthouders
vande Provinci�n refpe�tive van Gelderlant ende
't Graeffchap Ziitphen, Hollandt, Zeelandt,
Utrecht, Vrieilandt, Over-Yilel, der Stadt endQ
Omlanden van Groeningen, ende allen anderen
Jufticier�n,Officieren ende Dienaren,des verfocht
zynde, dat fy defe voornoemde Ordonnantie al-
omme doen verkondigen , uytroepenende publi-
ceren , daer men gewoonlick is uytroepinge ende
publicatie te doen $ Procederende tegens de over-
treders van dien tot de penen hier boven verhaek»
fonder eenige gunite, faveur ofte diflimulatie ter
contrarien: want wy 't felve tot vorderinge van
den Lande alfoo bevonden hebben te behooren.
Gegeven in 's Graven -Hage den elfden Aprilis
Anno vijfthien-hondert vijf en tnegentieh. Was
gheparapheert, /. Paul�, «� Onder itondt, Uyt
bevel van myne Heeren de Staten Generael
der Vereenighde Nederlanden. Ter Relatie van
den Raede van State der felver. Onderteeckent,
G. van Zuylen.

vande Contributien in dien
quartier� refpe�tive by ons gheftelt, volgende de
ordrediehaerghegevenis, ende anders niet: op
pene die anders bevonden lullen worden geatten-
teert ofte gepoocht te hebben, van het verlies van
hare fchult ofte a&ie, indien fy eenige hebben, en-
de boven dien arbitralijck gheftraft te worden nae
gelegentheyt vande faecke.

Ende op dat men des te beter mach werden be-
richt, in wat manieren de Ruyteren ende Solda-
ten, die. in manieren als vooren geftelt is uy t ghe-
fchickt worden om den Vyant af breuck te doen,
hen hebben gequeten, ende of by den felven defe
onfe Ordonnantien ende Beveelen oock zijn nae-
gekomen, hebben wy geordonneert ende ordon-
neren bydefen, dat alle Officiers, die met eenige
Ruyteren ofte Soldaten uyt ghefchickt worden,
ghehouden lullen zijn t'harer wederkorhfte aende
refpeftive Commiflarifen van de Monileringen,
Sergeanten Majoors ofte Wacht-meefteren , vol-
komen rapport te doen, wat hen op de rey fe ende
tocht is wedervaren: ende foo eenige vande Ruy-
teren ofte Soldaten, mede op de tocht gheweeft
hebbende_f hen anders als naer behooren hadden
ghequeten, ende tegens defe onfe bevelen yetwes
geattenteert ende eenigen overlaft ofte moetwil-
ligheytbedreven, fnllen de felve Officiers mede
ghehouden zijn die Mifdadigers over te leveren,
om geitraft te worden, foo men expreifelijck ver-
ilaet, dat de felve Officiers, fulcks niet doende,
ofte by oochluyekinge de overtreders van defe
onfe bevelen latende palieren, daer voor aenge-
fproocken fullen worden.

Als van gelijcken wert verilaen, dat by aldien
eenige Overilens, Ritmeefteren ende Capiteynen

Het Placaot vanden 14 December 1600. falden Lefer hier onder inden negenden TytelvindeL

7. Placaten vanden 4 Jugufii 16ο$, 22 lanuarij en $ hnij 1604, %\lmij

1606, 13 Mey 1607., 6 April 16x₉, 1 $ November 1631, 10Maert 1635,.en 11 December
1641. Waer by den overlafl en Foules der Soldaten verboden, ende op het in en doortrecken, ofte uyt-
kopen der felver op Neutrale of Contribuerende Landen, precife ordre geflelt wert.

t'eenemael ghenegen zynde, om daer inne ernfte-
lick te verfien, tot verlichtinge ende gherufthey t
der voorfz foo Neutrale als Contribuerende Lan-
den, Plaetfen ende Luyden, als mede de reyfende
Perfoonen, zby deliberatie vapden Rade van State
der voorfz Vereenighde Landen, goet gevonden heb-
ben , boven ende onvermindert voorgaende Or-
donnantien , Placaten, ende de penen daer inne
uyt ghedruckt, te ordonneren ende ftatueren, foo
wv ordonneren ende ftatueren by defen.

Eerftelick, datvan nu voortaen geene Admira-
len, Coloneis,Overften, Ritmeefters.Capiteynen,
Officieren ofte gemeyneKrijghs-lieden, te Water
ofte te Lande, te Peerde ofte te Voete, hen en fnl-
len onderftaen ofte vervorderen by Troupe ofte
andcrfints hen in eenige Nabuyren,Neutrale 4 ofte

Con-

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Allen den genen die defe ful-
I len fien ofte hooren lefen,Saluyt. 1 Alfo
men bevint, niet tegenilaende voorgaen-
de Placaten ende Ordonnantien tegen het uyt-
loopen ende onbehoorlijckheden der Soldaten,
op, ende in, foo Neutrale als contribuerende Lan-
den ende Plaetfen uytgegeven, ende de fcherpe
bevelen daer benefFens aende Gouverneurs ende
Commandeurs der Frontieren ghedaen, dat even-
wel dagelijcks voor komen groote ende menich-
vuldige klachten over de extorfien,vexatien, ζ on-
geregeltheden, foulen, overladen, ζ exatlien ende
brantfehatteryen, daer mede niet alleen foo Neutra-
le als contribuerende 3 Jngefetenen ten platten
Lande, iriaer oock dereyfende Luy den worden
ghequelt ende befwaert. SOO IST,datWy

-ocr page 63-



	Jegens d'infra�He der Sauvegarden-», 6cc. 114
	Jegens d'infra�He der Sauvegarden-», 6cc. 114
113 contribuerende Landen meer te begeven y op pene van aenden lyve geftraft te worden,ende dat oock de eedane fchaden felfs aen hunne Overften, Ca- oitevnen, Ritmeefters ende Bevelhebberen fullen verhaelt worden, foo verre bevonden wort dat fy daer toQ eenigen laft (> oft permiffie gegeven, oft daervan yetwes ghenooten ofte gheparticipeert hebben, diredelijck of indire&elijck. Ende foo wanneer tot 's Lants dienft ofVyants afbreuck eenige Tochten met behoorlijck verlof fullen moeten ghefchieden, Soo bevelen wy de Colonels, Ritmeefters, Capiteynen, ofte andere Officiers die 't felve Krijgs-volck fullen beleyden ende commanderen, op 't alderfpoedighfte 7 daer mak door te trecken, fonder een uyre langer daer mede te blyven liggen, 8 op de Neutrale of onder Sauvcgarde-fittencle Plaetfe, als den noot ende ghelegentheyt fal vereyifchen, veel min 't felve KrijghVvolck aldaer om te (Iepen, van't een Dorp in 't ander, 9 wat tydelijck komende, in het Dor f. Dor- peren ofte Quartier daer fy voor dien nacht gedefiineert zijn te hoeren [by foo verre den Amptman ofte Officie- ren vande Dorpen, oft eenige derfeher hen aldaer pre- ienteren om het Krijghs-volck by ordre te accommoderen ende billietteren) /uilen de voorfz Commandeurs hen na de felve billietteringe gehouden zijn te reguleren, fon- der hen te vervorderen een billet meer te doen maecken of uytgeven, als 't getal vande Troupen is beloopende, of oock den Huyfluyden aen hare Beftialen groot ofte kleyn , Granen, Meubelen, 2 Gronden ofte Huyfinge , eenigerhande fchade te doen, op pene van lijfftrafTe als vooren, fonder ee- niire conniventie. ^h III. Ordonnerende daer en boven, foo wanneer ee- nige Ruyteren of Knechten tot afbreuck des Vy- ants, nootwendich Convoy of kondfehappen be- hoorlijck fullen worden uyt gefchickt, dat 't felve niet en fal gefchieden fonder voorgaende kenniife ende verlof vanden Gouverneur ofte Comman- deur ter plaetfe daer fy in guarnifoen zijn, χ met te Sivnaturc ende Cachet te vanden [elven Gouverneur ofte Commandeur gheteeckent ende gecachetteert: Welck verlof wy oock niet en willen dat ghegeven fal worden, dan alleen op goede ende ongetwijff�lde advyfen ende apparentien van op den Vyandt yet vruchtbaers te mogen uytrechten, of den Landen goeden dienft te doen; Sulcx nochtans dat indien gevalle de voorfz Gouverneurs, Commandeurs, Overften, Ritmeefters of Capiteynen, expreffelic- ken fullen belaften den Officier die fy metfulcke Troupen fullen uyt fchicken, goede forge te dra- gen , ende ordre te (lellen, dat geen vande voorfz 1 o Dorpen ende plaetfen befchadight worden. Ende fullen de Officieren die het beleyt ende bevel over de uytgefchickte Ruyteren ende Soldaten fullen hebben,gehouden zijn aenden Gouverneur ende Commandeur, of principale Officier van 't Garni- foen, daer fy op hun wederkomfte fullen aenko- men, midtfgaders aen hunne refpe&ive Overften, Ritmeefters ende Capiteynen, goet ende particu- lier rapport te doen, van 't geene op de felve reyfe ende tocht is gepaifeert, op dat fo bevonden wort dat eenige Ruyteren of Soldaten hen hadden mis- dragen of eenigen moetwil of overlaft bedreven,
		fy als dan de felve Mifdadige fullen doen geyanc- kelick over leveren, ende tegen de felve tot refti- tutie ende anderfints tot verdiende ftraffe doen procederen, op pene dat den Officier die de Trou- pe beleyt heelt in 't ftuck van fijn behoorlijck rap- port , of de voorfz Gouverneur in fijn vorder de- voir faillerende, het zy by conniventie of ander- fints , felver voor de fchade aen gefproocken ende gecondemneert fullen mogen 'worden. 1111. 11 Ordonnerende daer en boven dat de Ingefe- tenen 11 vande voorfz Dorpen ende Plaetfen voort- aen fullen mogen alle ende yegelijcke Soldaten vandeferzyde , heur dragende onbehoorlijckte- gens d'ordre van 't Landt ende heure difcipline, vryel�ck aentaften, ende t'eflens met de genome- ne informatien van heure excei��n ende quade comportementen in fekerheyt feynden in 13 onfe naefte Garnifoenen, omby clen Krijghs-Raedt al- daer met kennilT� van faecken gheftraft te worden anderen ten exemple, ende oock de Copyen der voorfz ghenomene informatien t'eflens aen ons of aenden Rade van State over feynden, om in ghe- valle inde voorfz Garnifoenen daer over geen be- hoorlijcke Juftitie ghedaen en worde, als dan by ons ofte by den Rade felfs Recht ende Juftitie ge- daen te worden na behooren. V. Ende tot beter efl�d van 't geene voorfz is, te- gen alle moetwillige excurfien ende exceflen, Soo ordonneren ende ftatueren Wy wel uytdrucke- lick, dat fukke Soldaten ende Ruyteren in manie- ren ende met Pafpoort 2 gheteeckent ende ghecachet- teert als voorfz is, uytgefonden zijnde,ten platten Lande komende, fullen gehouden zijn aende Of- ficieren ofteWethouderen der Plaetfen 14 te too- nen heure Pas-cedel by heuren Ritmeefter of Ca- piteyn gepitfeert, ofte ten minften met der felver gewoonlijcke Signature geteeckent, inhoudende het pertinent getal vande Ruyteren of Knechten, 15 ende de namen ende toe namen vande Comman- deurs over den felven, ende prefinitie vanden tijdt daer vooren fy totter Landen dienft zijn uyt ghe- fonden: Ende bevonden werdende dat fy geen fo- danich en hebben, ofte oock foo fy een hebben, ende den tijdt daer van is gheexpireert, dat alle de felve fullen mogen aen-getaft, gevangen, ende 2 in ons naefle Garnifoen gebrathtfim aldaer te rechte eeftelt te worden. 16 VI. Ende foo onswertaengemeldet datverfchey- den Officieren ende Soldaten van Compagnien in onfen dienft zynde, profelj�e maecken van onder fchijnvanaenneminge vanKrijghs-volck, goede Lieden kinderen te debaucheeren, om onder 't deckfel vander Landen dienft, der felver Oude- ren , Vrienden, Dorpen ende Plaetfen van hunne refidentie te quellen, te rantsoenen, ende te doen gelden,voor den geenen die 's Heeren geit foo ge- nooten, ende hen in geenen dienft en hebben wil- len begeven. Soo ift, dat wy foodanige onbe- hoorlicke manieren van doen improberende, ver- ftaen dat niemandt hem voortaen en fal vervorde- ren den Ouderen, Vrienden, Dorpen, ofte woon- plaetfen vanden geenen die 's Heeren gek hebben ontfangen, fonder hen in datelicken dienft te wil- H len

-ocr page 64-



		PlacaterLj. 4.Boeck. ó.Tit. t.Deel. 116
	ti5	PlacaterLj. 4.Boeck. ó.Tit. t.Deel. 116
	ti5

			ringe a[te vorderen oft doen betalen eenighgclt, Haver\ oft ander fint s, op pene foo wanneer 'tfelveblij eken fal^ aende gagie vanden commanderende Officier afgetroc- ken, ende den Dorpe goetghedaen te worden, van daer over geflraft te worden na behoor en. XIIII. 17 Gelijck wy oock verboden hebben, ende verbieden mits defen allen Schout t et ten, Burgemeeflers, Schepenen ende Regeerders van Dorpen, datfy egeenfints enfullen vervorderen eenige Troupen, Soldaten ofte Ruy teren ,foo wel van deen als d'ander zyde, 't zy groot ofie k/eyn, met geit ofte eenigerhandefichenckagien uyt te hopen,hoe ofie onder wat deckfel 't felve foude mogen wefen, maer dat komende eenige Partyen ofte Troupen inder manieren voorfz, fy de felvefullen logeren ende accommoderen vol- gende onfe voorfz Ordonnantie, ende anders niet. XV. 17 Ende foo verre bevonden wort, dat eenige Regeer- ders van Dorpen eenige uytkoopinge contrarie van defen fouden mogen hebben gedaen, fullen de felve Regeerders ende Dorpen, ofte Gehuchten, vervallen inde pene ofte amendevan vijfhandertgulden eens, foomenighmael bevonden fal worden f uk ks gefchiet te zijn, waer af den Aenbr enger f al hebben een derdendeel, ende de twee der- dendeelen fullen komen ten behoeve vanden Quartiere daer onder de cont raven tie gefchiet f al zijn, uyt welcke twee der dendeelen fullen worden genomen ende betaelt� de koflen vande executie die men genootfaeckt fal wefen daer over te doen. XVI. 17 Voorts verbieden Wy dat voort aen egeene Trom- petters ofte Trommel-flagers ,pafferende met eenige Sol- daten, gevangen ge weeft zynde, als oock andere Troupen van Soldaten, Vrouwen van Ruy teren ofte Soldaten, ee- nige Dorpen fullen mogen molefteren omgevoert te wor- den met Wagens ofte Karren, ghelijck wy gheinformeert zijn dat tot noch toe ghefebiet is. Interdicerende de Re- geerders vande Dorpenfideks meer te doen, ofte toe te la- ten in eeniger manieren, op alfulcken pene als men f �� bevinden te behooren. XVII. 17 Boven dien foo verbieden wy oock welexpreffelick allen onfen Gouverneurs ende Bevelhebberen, te geven � afpoort ofte verlof aende Gevangenen van den Vyandt, om na hunne pami[oenen te keeren voor meerderen ter- mijn van dagen alsfy daer toe van noode fullen hebben, fonder hen tijt te geven van op het platte Lant te blyven liggen ende teer en, ghelijck wy onderricht zijn tot noch toe ghefchiet is, tot grooten kofl ende lafl vande Onder- fat en. XVI II. 17 Ordonneren daer en boven, datfoo wanneer eeni- ge Paffanten ofte Karren ten platten Lande van eenige Onfer ofte des Vyants zyde Soldaten worden gemolefleert ofte gefouleert, dat infulckenghevalle die naefle Prochie daer toe te verjoecken , fal fchuldigh wefen den Paffant ofte Karren te affifteren, ftdeken quaetdoenders te ver- volgen van Dorp tot Dorp,te apprehenderen ende leve- ren in 't naefle Garnifoen vande refpeclive Regeeringe, op alfulcken penen dat eenige fulcke Prochie weygerigh vallende, fal de Paffant ofte Karren, blijekende van goe- de fuffifante Paffepoorte, goet ghedaen worden allen het geene dat hen foude mogen afgenomen wefen, ende lo- ven dien inde amende van tfeflighgoude Realen. 17 Wort oock geordonneert dat alle de koflen die ghe- daen
Jen begeven, ofte daer uyt wederverloopen, te molefteren, gek af te dringen, ofte in eeniger ma- nieren te quellen, op pene van arbitrale correctie, maerfaltegensden Perfoonen die hen daer inne mifgaen hebben, worden gheprocedeert, ghelijck men naer recht ende Qorloghs ghebruyck ghe- woonlickistedoen. VII. 17 Item, datfoo wanneer eenige Troupen van Solda- ten , treckende tot dienfl vanden Lande, nootwendigh Convoy,oft om den Vyandt te (oecken,fullen genootfaeckt wefen in eenige Dorpen te vernachten, de (èlve hen [ui- len moeten genoegen met redelijcke ��, ende vooryeder Soldaet met twee Potten Biers, ende foo wanneer de felve by dagegenootfaeckt[uilen zijn te peyfleren, fullen hen moeten contenteren met eene Maeltijt, ende rede- lijcke Kofl als voor, ende met eenen Pot Biers vooryeder Soldaet, finder oock eenigen kofl mede te mogen nemen. VIII. 17 ln[geli]cks oock allen Ruy teren die ieuwers ten platten Lande als voor ,[ullen komen logeren, hen [uilen moeten genoegen ende te vreden houden in fïmpel refref- chiment met twee koppen Haver, en des nachts met drie koppen Haver, ende voorts met koflende dranck ghelijck eenen anderen Voetganger als voor en, ende dat [y geen Haver, kofl oft anderfint s mede [uilen mogen nemen. IX. 17 Welverflaende dat de Bevelhelheren van derge� lijcke Troupen f uilen ekk ende voor al gehouden wefen te toonen hunne ordre ofie Pas-cedel, gheteeckent ende gecachetteert als voor, aenden Officier, Burgemeefter o[t eenen vande Regeerders vande Vryheden ofie Dorpen, ofte by weygeringe van dien ,[ullen de felve ongehouden wefen hen te accommoderen. " X. 17 Behoudelijck dat de voorfz Ruy teren in vijfuyren gaens, ende de voorfz Soldaten in drie uyrengaens daer ontrent niet gepeyflert en [uilen hebben, ende op dat hier inne egeenbedroch en gejchiede, [uilen de voor[z Bevel- hebber en gehouden wefen vander Officiers, Borgemee- fier, oft een vande Regeerders, op hunne voorfz Pas-cedel te laten flcllen de plaetfe van hunne peyfleringe, ende uyre wanneer jyvertrocken zijn, oft anders de voorfz Dorpen oock niet ghehouden[uilen we[en de[elve te ac- commoderen. XI. 17 Item, aljfer eenige Partyen van Ruy teren ofte" Sol- daten met verlof als voor [uilen uyt-reyfen, om te Con- voceren eenige notabele Koopmanfihappen daer [y van betaelt worden, dat egeene Dorpen [uilen gehouden we- fen dergelijcke te defroyeren, ofie accommoderen. Xii. 17 Ende alfoo de Weerden ofie Taverniers, op de Dor- pen woonende, dickmael oorfaecke zijn van groot e ver- teeringen, die by de[elve Ruy ter en ofie Soldaten worden gedaen; Wort de felve Weerden by defen bevolen dat [y aen egeene Ruy ter e � ofie Soldaten meer Biers en [uilen tappen als hier boven is gheordonneert, noch egeenen Wijn, Brandewijn, Tabacq, ofte oock eenige vreemde Bieren, op pene dat de Dorpen niet ghehouden en [uilen zijn''t felve goet te doen. XIII. 17 Verbieden daer beneffens wel expreffelijcken allen onfen Officieren ende Soldaten, in on [en dienflwefen Je, hen te vervorderen eenige Dorpen, � laetfen, oft particu- liere Perfoonen, onder 't deckfelvan logeringe oftepeyfle-

-ocr page 65-



			Jegens d'infraflie der Sauvegardeo->, &c. 118
		n-7


daen [uilen worden in diergclijcke apprehenfien, fulkn acdraicn worden door de Generaliteyt, vandc Prochien onaePhetfthe Qyartier reforterende, endevoorftilcks aoet oedaen worden aende Prochie ofte Plaetfedie appre- hen'fie gedaen hebbende. . Ende op. dat niemant hier van ignorantie en on- wetenfcliapen pretendere , ontbieden Wy den Staten, Stadthouderen ende Ghecommitteerde Raden van de Provinciën refpedive van Gelder- landt ende 't Graeffchap Zutphen, Hollant ende Weft-Vrieflandt, Zeelandt, Utrecht, Vrieflandt, Over - YfTel, Stadt Groeningen ende Ommelan- den, 18 ende allen anderen Jufticieren, Officieren endè Dienaren des verfocht zynde,dat fy defe on- fe Ordonnantie alomme doen verkondigen, uyt- roepen ende publiceren, daer men gewoonlijck is uytroepinge ende publicatie te doen. Lallende
				mede den 19 Advocaten Fifcaels, ende allen an- deren Officieren, Rechteren eii Jufticieren vande voorfz Landen, midtfgaders � de Gouverneurs ende Commandeurs vande ïrontieren , den Admiralen, Vice - Admiralen, allen Overften, Colonnellen, Ritmeefteren,Capiteynen, Officieren ende Bevel- hebberen, defe onfe Ordonnantien ende Bevelen t'achtervolgen, ende doen achtervolgen, Proce- derende ende doende procederen tegens den overtreders van dien, fonder gratie, faveur, difli- mulatie ofverdrach: Want zo Wy fulex tot dienfte vanden Lande hebben bevonden te behooren. Aldus gedaen ende gearrefteert � � in 's Graven-Hage op den elfden December 16^%. Was geparapheert, -lx �^�' de Boetzeler & d'Afperen,^vt' Onder ilont, By mijn Heeren de Staten Generael der Vereenichde Nederlanden. Ter Relatie vanden Raet van State der felver Landen. Ende geteyekent, I. Eyckbergh.


	i. Defe Voorreden ofte lnleydingeis Anno i6z<j.foo ghefleli. De Placaten vande Jaren 1603 tut i Defe Woard:n Ztftl 1607 hebben defelvealdusgecoucheert: Al hoewel wy gedtiyrendedefejegetlwoor- ^l7[tT^tl% dige oorloge groote voorforge gedragen, ende mét ionderlingen vliet daer op gelet �"�, _WtB _t.� hebben, dat het Volck van oorloge in onfen dienfte wefende, van hare loopende^mcde ^mdi ^/,/J""" ende belo%fde foldye van tijdt tot tijdt wel is betaeldt, niet alleen om 't felve by alle �? »«�°""'"'"' occurrentien ghevvilligh ende in goede ordre tot der Landen dienft, ende afbreuck l" "J!"w %', vanden Vyandt te mogen ghebruyeken, maer oock om, hen alle oorfaecke te bene- �"�" men, van onder 't deckfel van quade of flappe betalinge die Neutrale � ende andere "^Chfttot⁰°oi^UChÏ onder onfe Sauvegarde fittende Landen te beichadigen, der wekker verfchooningen "cgen �« Rh^,. vvy allen tijdt gnehadt ende ghehouden hebben in goede nabuerige recommandatie, WellphalcB ende b niet tegenflaende wy ter contrarie zijn geporret, door 'tgeenewy den Vyant daer in tot velen hu\|fcn^c"_s^k'oock ende verfcheyden malen hebben fien plegen, ah die niet alleen fijn onder-hebbent Krijghs-volck* beⁿdcn'^echu"^de"dc daer in by conniventie denraymenThoom ghelaten,maer oock totontlaftingeder Provintien ^ÏUifte" «ngehoo- van fijn heerfchappye ,dick ende menichmael dennaluerigen Landen met geheele Heyr-legers ende Onderdanen . overwogen, uyt-gerooft, ende den moetwil van fijn Oorloghs-volck ten beflen heeft gegeven, ver- eW.HV/^tT«I fwygendede gefiadige exaclien ende bram'fchattingen, die nu foo veel Jaren vervolgens door ^al'\\�m\dK. fijne quade betalinge tot lafle der voorfz Nabueren zijn veroorfaeckt, daer tegens wy van on* �₀ⁿ_mi�cn w"^"! jent wegen ter contrarie nïet alleen by de voorfz goede ordre van betalinge, maer oock by ver-1«' "^ <^a" ^t0<; fcheyden rigoureufe Ordonnantien ende Placaten ghetracht hebben te ver fien,* ende foo llLet ichsppen dis Eenz* tegenftaende allen 't felve ons wederom groote klachten van wegen de voorfchreve ^»_tc?^^aJ, ��'. Neutralen, c ende namentlijck vandenFurflendommen Gulich, C/eef, Bergh, &c. ztjn toe- '_t'ta't°^f,'"'₇^teekomen, over verfcheyden intochten ende fchaden, die by onfen Volcke van oor- ?«»<<«■<»«; loge in ende over der lelver Landen ende Luyden iouden zijn gepleecht, die wy ge- «ndcchurvoritcn- dencken naerder te doen onderfoecken , ende exemplaerlijck tot een afkeer van Rh�nfch7n \>n°' allen anderen te doen ftrafïên, volgens de voorfchrêven Ordonnantien ende Placa- R^ueiincuhayfcn¹," ten. S O O IS �, dat wy tot notoire continuatie van onfe oprechte goede ehe- ******* toe gi«- negentheyt tot den welftant d vande voorjz Nabuyren, mitlgaders tot de verlchoorun- n?n «?»/«-/K� ge der geene die wy onder onfe Sauvegarde hebben aengenomen, ende 't groot mif- ÷" tw «w«� noegen dat wy zijn fcheppende uyt de contraventien ende infraöien onfer voor- ^lZ '"*$,' V/n fchreven Ordonnantien ende Placaten, boven ende onvermindert de felve, ende de cZf^t^� penen daer in uytgedruckt,van nieus eeordonneert ende eeftatueert hebben, ordon- ^tn<<e �>««�-iMefe- ¹ , _n J � ' O O » tenen , midirtaditj neren ende ftatueren by defen: *,&. z. Defe woorden zijn Anno léqz.ïngevoeghi. 3. De Placaten vande Jaren 1619, 1631 en 163 5 [eggen: Contribuerende Perfoonen. {. Dit woort: ofte contribuerende, is Anno 1619 by gekomen. Het Placaet vanden /are 16o6feyt: by troupe of anderfint s haer in het Weftphaelfche Landtfchap, ende daer toe gehooriger Landen, des Eertz- ftife Geulen, ende Nabuyren Neutrale Landen, &c Jnplaets van wetcke,feght het Placaet vanden Jare 16o7jhacr inden voorfz Chur-Vorftendommen Coin,Rynifchen Eertzilifs ende Veil Reckelinck- huvfen, ende Nabuyren Landen, &c. ; �, : 5. Hier voegen de Placaten vande Jaren 1603, � 604,1606 en 1607 by; meer te begeven, fonder expres ver- lof ofte Patente van Ons, Sijn Excellentie, den Rade van State, ofte andere des lail en macht heb_rbende, ende dat om fonderlinge redenen tot der Landen dienfte ende afbreucke vanden Vyandt ftreckende, op pene van aenden lyve, &c. 6. 't Woort permiffie, is den xz Januari) 1604 bygevoeght. 7. Het placaet vanden Jare 1607 feyt: op't alderjpoedighfie door die voorfz Landtfchappen ende Piaetfen dóór te trecken, fonder een uyre langer daer mede te blyven leggen ah den noot, &c. S. 't Placaet vanden Jare 16o6feyt; fonder een uyre langer daer mede te blyven liggen in't gemélte Lantfchap �- � ij Weit-

-ocr page 66-



_ll9 Placateo-. 4-Bo�ck. �.Tit. i.Deel. 120 Weftphalen, ofte onder Sauveerdefittende Plaetfen, &e.* 9.DefeJr^^ 10. DePlacatenvan^ rfBmw^°^^^^_eftph_ai^ Landtfchap bejehadight worden: Dat vanden Jan ,1. '7^»�Λ klachten oock vernemen,dat foo wanneer eenich van ^V^iv^^X^ckconftptuyttttckt, veleVrybuyters ende heerloofeLoo- ^^J^^^^�Jda.volii mede vermengende, allerhande moetwillen ende PSS^S^ryie�li iil⁸ dat om hier in ten beften te voorfien, wy verklaren dat foo- SiSnomen, of onder den ielven toegelaten ende gedoocht, maer alomme aengetaft, gh* SSIert Tnd; by wege van Juftitie gheftraft fullen mogen worden ten exempel van ande- X�VSa�ndedatdegeene die als vettige Soldaten by yemanden van onfi Capiteynen joude mogen /IhZi oereclameert worden, dat die waerachtige informatie die overheur mijbrujd/uilen zijn ghc- nagetaw emegc _Stateqfir_chkkt, ende middelertijt die executie op gehouden/al worden, tot naerder iZ^Ztn^ ZlZtc in'tCurjijfgedruckt,zi_}n alleen inden Placate vandenJ are 1603 geweefl,ende den zzjanuary ^l%' ΟίίΟΐΛί Plaeifenfende iegefne foovandeferzijdtsalsvan ^ Vyandts zyde onder Contributie en Sauvegarde fittende Dorpen, voortaen [uilen mogen, &c. ^Jy %r_Pta�t7d^ aen'tCafteelvan Ceulen te thoonen haren Pas cedel, ®c. In plaetfevanwelcke'tPlacaetvanden)'are 1607/^ als inden Rv�ufchen Eertzftift by den Amptman van Kempen, Amptman tot Ordingen, Lijn, Lechnich, lln HulekenS, Keyferfvveerl, Andernacht, Bruel, Deutz, in 't Veft Reckelinghuyfen, den sSdtHornenburch, ende Officieren tot Durften, ofanderfins byden naeften Richtervanden voorfz Landen, te toonen hemen Pas_;cedeJ, &c.

	II		Defe morden zijn den 22 Januarij 1604 by gekomen, en tfedert gebleven Allede Piacaten voor den lare 1642 hebben Fier bet volgende Amjckel: Voorts verbieden wy wel ex-
	II
		«rpiTeliick allen ende een yegelijck�n Perfoonen, 't zy in Krijghs-dienfte wefende of met, die fou- §en mogen pretenderen eenige oude fchulden, fchaden, pretenfien, a<ftien ofte affignatien op ee- nL Neutrale of onder Contributie wefende Plaetfen, Landen, Houven, goederen of Perfoonen, uvt wat faecke fulcke aftien of pretenfien gefprooten, ende by wien die affignatien oock gegeven moeenziin,meteheweltvanapprehenfien, dreygementen noch andere manieren van datelick- hevt ende Lont-rechten op de ielven niet te procederen ofte t'executeren, op pene van verlies van haer fchult ende adie, ende boven dien arbitralijck gheftraft te worden naer gelegenthey t der Leken-maer willen dat fyfulckehaeraftien fullen hebben te inftitueren daer ende lbo tfelve nae Landt-recht behoort, annullerende ende te niet doende by defen alle manieren van procedu- ren die bv eeniee Ineefetenen defer Vereenichde Nederlanden, het zy de felve in dienft van oor. lo�ez�ndanni?t,andersdanindiervoe'gen mogen zijn voor-ghenomen ende noch ongetermi- neertzWanRende;W^»^^^^ vaert fy heure pretenfien fullen mogen aen geven aenden Rade van State, ten eynde by den/elven daer inne _maeh voorften worden, gel�ck na rechten behoort. Doch de woorden: Sulcks nochtans, ende vervolgens in 'tCurftifiedruckt^un alleen in het Placaet vanden Jare 1603 geweefl, doch Anno* 1604 entjedertdaer wtzebleven. De Piacaten vande Jaren 1603 ,1604,1629,1631 w 163; vervolgen vorders: Voorts verbieden wy oock weluytdruckelick alle ende een yegelijck�n van wat conditie ofte qualiteyt die ziin den Lantfaten die wy onder onfe Sauvegarde aireede genomen hebben, ofte noch louden ' moeen nemen, ende veel minder den Neutralen onder deckfel van fortificatien, in eeniger niamere te molefteren ofte befwaren, met Karren, Peerden, perfoonelijcke dienften, noch voor t verhes van Peerden noch Wagens eenigh geit af te eyiichen, ofte anderfins onder wat ichyn t lelve �ou- de moeen wefen, ten ware fulcks ten aenfien vanden geenen die onfe Sauvegarde zijn genietende, by ons ofte den Rade van State geaccordeert of toegeftaen ware, in vvelcken gevalle wy verftaen dat d'executie daer van fal worden ghedaen op den ichriftelijcken laft vande Ontfangers der Con- tributie, in dien Quartiere by ons geftelt, ende anders niet. Doch dit Artijcketwas uytte Piacaten van de Jaren 16o6 en 1607 gelicht. 17. Alk'defe Artijckelen zijn Anno 1642 by^ekomen, ₀ .. 18 Het Placaet vanden Jare 163 5 voeght hier by: Limburgh ende vier Landen van Over-Maze io" De Piacaten voor den/are iS^/eggen: Laflende _W^^«Stadthouders,Prefident endeRaden Pro- vinciael, den Advocaten Fifcaels, en oock den Procureur Generael, ende allen anderen Officieren, ®c. zo �nplaeis van defe woorden Anno 16^fogeflelt, (eggende voorige : want fulex onfe ernftige meyninge is. 21". DePlacatenvandeJaren 16₃1 en ιβχ [eggen: Aldus gedaen,g^rn^/ende gereooveerun onfe Ver- gaderingen ; GravenHage, &c.* _# _m

-ocr page 67-

121 Jegens d'infraflie der Sauvegardeo-j, &c* 112

lx Het Placaet vanden jare 1603 wasgeparapheertiy Hero van Hottinga, Dat vanden zi Januari} 16Ό4
by Lv. Schagen. �^/ w«i» 3 Junij 1604 ^ Berck. 1606 iy Scherft. 1619 by A. van Ratttwijck,
16x1 'by Nicolaes vander Bouckhorft. Ende dat vandenjare 163 5 by W. Ripperda.

8. Placaet, ^ier by dOnderdanen van defen Staet, als ooc^die onder Con*

trihut ie en Sauvegarde fitten, gepermitteert wert de Soldaten die haer tegens dor dr e van 't lant dra-
gen te vangen, ende inde naefle Garnizoenen tekenden, om aldaer ghejlraft te worden, In date den
x8 Mey 16x4.

Μ van wegen de Hoogh Mogende Hee-
l ren Staten Generael der Vereenigde Ne-
,'derlanden,eenmael te verfien op de groo-
teon?eregekheden,foulen, overlaften ende ex-
aftien, die by defer zijts Krijgs-volck, niet tegen-
ftaende de menichvuldige Placaten, ende ernftige
Brieven van verbodt aende Gouverneurs, ende
Commandeurs der Frontieren, dagelijcx ten plat-
ten Lande over de Ingefetenen der Dorpen van
defer zyde, als mede 'sVyandts Dorpen onder
Contributie ende Sauvegarde fittende, oockaen
reyfende Perfoonen met behoorlijck Pafport ver-
fien zynde, moetwillichlyckendeonbehoorlijck
gepleecht worden. Is met goet-vinden van Syne
Excell.by denRaedtvan Srate der felverVeree-
nichde Landen, expreiTelijckverilaenendever^
klaert, foo verftaen ende verklaert wort midts de-
len, dat de voorfz Ingefetenen van defer zyde,en-
de oock van 's Vyandts Dorpen, onder Contribu-
tie ende Sauvegarde fittende,voortaen fullen mo-
gen alle ende yegelijcke Soldaten van defer zyde,

hun dragende onbehoorlijck tegens de ordre van
't Lant, ende heure difcipline, vryelijck aentaften,
ende t'effens met de ghenomene informatien van
heure excefi�n ende quaet comportement, in ver-
feeckertheyt feynden inde naefte Garnifoenen,
om by den Krijghs-raedt aldaer, met kenn�Te van
faecken geftraft te worden anderen ten exemp�e,
Ende oock de Copien der voorfz ghenomener in-
formatien , t'ef��ns mede aen den voorfz Raede
over feynden, om, in ghevalle inde voorfz Garni-
foenen daer over geen behoodicke Juftitie gedaen
en wort, by den Rade felfs Recht ende Juftitie ge-
daen te worden naer behooren. Aldus gedaen in
den Rade van State der Vereenigde Nederlanden,
in 's Graven-Hage, den achten twintichften May
16x4. Was geparapheert, /. Aleman,<** Onder
ftondt.Ter Ordonnantie vanden Raedt van State.
Was onderteyekent, Μ. Huygens. Ende ter zy-
den op 't fpatium ghedruckt het Cachet vande
hooch-gemelte Heeren Staten Generael, in roo-
denWaflche. ,:

Placaten vanden 3 OBober 164.8, en 18 April 1651� tegen d'exaQien,

Foulen, uy ι teeringen der Soldaten, &�.

9�

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden, Allen den genen die defe ful-
len fien ofte hooren leien, Saluyt. Alfoo
Wy komen te vernemen, dat niertegen-
ftaende de jeeenwoordige Vrede, die een yegeHck
volkomen behoort te genieten, ende dienvolgens
cheruft ten platten Lande onder onfen Staet ghe-
hoorende, ende daer by ende ontrent gelegen, te
b�yven fitten ende ongemoleileert woonen, de
Ingefetenen inde vooriz platte Landen nochtans
dagelijcks noch met verfcheyden onbehoorlijcke
exactien, uytteringen ende foulen worden ghe-
quelt, befwaert, ende hun afgevordert wordende,
als of het eene fchuldigheyt ware,waer tegen over
fulcks noodich vindende te verfien, D 0*E ΝΤΕ
WETEN,datWy ι goet ghevondenhebben, in
gevolge ende onvermindert onfe voorgaende Pla-
caten, wel expreiTelijcken by defen te verbieden
aen alien onfen Krijghs-OiTtcieren, ende gemeene
Krijglis-volcke, te Peerde ende te Voete, de Dor-
pen of Ingefetenen vande gemelte platte Landen
met cenigerhande exac~tien, uytteringen ofte fou-
len, door Weyluyden,Trompetters,Tambourijns
ofte anderfins, te quellen, ofte laten quellen ende
befwaren,. op wat pretext, het oock foude mogen
zijn, 't zy met vorderen van vereeringen, nieuwe
Jaren, of wat naem het foude mogen hebben, fon-
der dat oock eenige Jagers <jf Weyluyden tot lafte

van eenige Dorpen of Ingefetenen fullen vermo-
gen te teiren, ofyetwes te eyifchen, gelijck oock
niet en fullen mogen doen de Trompetters of
Tambourijns, die met Brieven of anderfints nae
d'een of d'ander Plaetfe by hunne Overften ghe-
fonden mogen worden, noch oock de Dorpen te
mogen molefteren om ghevoert te werden met
Peerden, Wagen ofte Karre, maer fullen haren
wech als andere Paflanten hebben tepail�ren,
ende de Dorpen ofte Ingefetenen geenderley be-
fwaerniifen aen te doen,op pene van contrarie ge-
fchiedende, ende den Dorpen ofte Ingefetenen
yetwes afgevordert of af geperft zynde, dat men
'tfelve niet alleen aende gagienvandegeened.es
gedaen ende ghenoten hebbende fal doen korten
ende reftitueren, maer oock tegen de Daders over
fulcke ongeoorlofde faecken doen procederen tot
behoorlijcke ende arbitrale correctie ende ftraff�.
Verbieden oock van gelijcken expreil�lijck aende
Dorpen ende Ingefetenen ten platten Lande, ee-
nige fulcke bovengemelde exaftien, uytteringen,
vereeringen, nieuwe Jaren, of defgelijcks meer te
ghedoogen ofte geven, maer die geene die jfulcks
louden mogen komen te vorderen ende eyflchen,
aen de Overigheyt bekent te maecken , omme
daer tegens te verfien nae gelegentheyt van faec-
ken , op dat fulcke onbehoorlijckheden ceil�ren-
de, �y middel mogen hebben heure fchuldige

Η iij Men

-ocr page 68-

«J

Placateti^ ^r^Boeck

124

worden claer des behooren ende noodich zijn fal.
Aldus ghedaen ende gerenoveert inden H.age, op
den achtienden Aprilis 1651. Was geparapheertj,
xjo. /indr�e,"� Onderftondt, Ter^Ordonnantie
vande hooch-ghemelte Heeren Staten Generael.
Geteeckent, Λ'. Ruyfch. Zijnde op't fpatium ghe-
druckt bet Cachet der felver Heeren Staten in
rooden Waffche.

laften naer behooren te 'k�niien�p brengen^^;Ende op dat defe onfe expreffe meeninge ende in-
tentie by een yeder des' aengaenderhach bekent
zijn, ende exaftelijcken nae-ghekomen ende ach-
tervolcht worden , Ordonneren ende bevelen
Wy', dat defe alom me inde Frontieren defer Lan-
den , als mede inde platte'Landen, fal worden ge-

fonden,onraldaer gepubliceert ende geafl�geert te

I '/' Placaet vanden J are 1648 feyt .DOEN TE WE TE Ν, dat wy by deliberatie vanden Raede van

State der voorfz Vereenichde Landen,goet gevonden hebben, &c.
2. 't Selvewasgeparapheertby W. v, Haersholte, Ende, Ter Relatie vanden Raedt van State. Geteeckent

by Ι. $Μεφ_Λί,_:. .,., , .-ίί-Ι,π -.�;'.

Ί Μ

w HE? Τ WE E D E DEEL.

U Placaet jtfaer by i�exceffen van het H\rijghs-<volc\op de Stadt, Landen

..';■-.�.-ι'.,�.. �n Ingefetenen van Dort mom verboden* werden, &c. In date den \y Januari) 1605.

de goederen te doen, datfe fich den felven fullen
mogen weder fetten, met Klockilach, vervolgen,
achterhalen, ende in ghevanckeniffe ftellen, over
feyndende der felver namen mette behoorlijckc
informatien daer toe dienende, aen ons, ofte den
Heeren Raden van State, omme naer examinatie
van dien, met volkomen kenniffe tegens de felve
tot welverdiende ftraf�e geprocedeert te worden.
Ende oft oock mochte ghebeuren, dat in 't ver-
volgen ende aentaften van fukke moetwilligen,
doende refiftentie, eenige gequetfet, ofte oock ter
doot gebracht werden, ende dat klaerlijck blijckc
van der felver moetwil ende gewelt, Ordonneren
wy dat fulcks dien van Dortmunt, nochte haren
aenhoorigen, niet te lafte gheleght, nochte hun
dienthalven eenige moeyehifib fal aengedaen wer-
den : Ende foo verre die daders vooriger gheftalr
niet fouden wefen te achterhalen ende in haften
te krygen, ende naerderhandt een ofte meer van
hun konden naemhaftigh ghemaeckt werden, foo
fal men de felve als dan vervolgen, ende dengeda-
nenfchaden, beneffens der verdiender ftrafle aen
hare Perfoonen verhalen. Ende ten eynde nie-
mant van allen 't geene voorfchreve is ignorantie
en pretendere, fal defe mogen gedruckt ende inde
Fr�ntier-plaetf�n ghepubliceert ende gheaffigeert
werden, op dat een yegelijck hem daer nae wete
te reguleren. Gedaen in 's Graven-Hage, defen
negenthienden Januarij 1605. Was gheparagra-
pheert, N. van Berck, "* Onder ftondt, Ter Or-
donnantie van wel-ghedachte Heeren Staten
Generael Geteeckent, C, Aerjfen. Ende was op't
fpatium gedruckt het Cachet vande felve Heeren
Staten,

; Ie Staten Generael der Veteenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fi�n dft� hooren lefen, Saluyt;
Alfoo ons dagelij ex hoe langer hoe meer-
der klachten voor komen, over de ftrooperyen
ende rooveryen, oock onbehoorlijcke inlegerin-
gen ende uytteringen,die by defer Landen Krijgs-
volcke," ende voornamentlijck de Ruyterye, con-
trarie den expreff�n inhoude van verfcheyden on-
fen uytgegev�n Placatenende Ordonnantien, op
den Ingefetenen vande Neutralen Nabuer-landen
moetwillighlijckwerden bedreven, ebde ons in
Jfpecie van wegen den Eerbaren wel-wyfen Raede
des Rijcx-ftadt Dortmunt te kennen gegeven, al
is't dat wy de felve Stadt metten purgeren ende
Inwo�nderen, als oock de Ingefetenen vanden
Karfpelen,Dorpen ende Buerfchappen daer onder
gehoorende, in onfe befondere protexie ende be-
ich�rniihg� ghenomen, fy nochtans beduchtende
zijn, dat tegens dehinhouden van hare hebbende
Sauvegarcie, hun g�lijcke fwarighed�n fullen be-
jegenen , ghelijckly 'def�lve voor def�n tot haren
gr�ot�n fchade, m��r als te veel, gevoelt hadden,
endedaer onim�totvoorkomingevandien, onfe
na�rderprovifieverfochten. SOO IST, dat
wy'onim� daer inn� tev�orfien, ghecohfenteert
hebben, Vride confenterenby defen, foo verre ficli
eenige van defer Landen lUiyteren, ofte Soldaten
te Vo�t�, wilden vervorderen, die van Dortmunt
met d�ii onder ende aengehoo'rigen van dien, met
inl�germgen,�ytteringen,ftrooperyen,rooveryen
ende'anderfins, tegens den inhouden van hare van
ons 'hebbende Sauvegarde te befchadigen, ofte
eenigeh �verlaft aen haren Perfoonen, huyfen en-

1 '.. 1 ,':

Sauvegarde voor Taderkorn� In date den 26 f mij 1606�

¹ il�i

Landtgraven tot Heffen, Graven tot Catzeneln^
bogen, Dietz, Ziegenhayn ende Nidda, &c. Ade-
lijcken Schuts-verwanten inden Stifte van Pader-
born, by etlijcken defer Landen Ruyteren, aller-
ley fchade ende �verlaft aen gedaen ende toe ghe-
voeght foude zijn,tot groot ongenoegen van hare
FurlU. Excell endeonfen fonderljnge mif hagen,

ftaende

� l'e Staten Generael der Vereenichde Ne-
j derlanden, Allen den geenen die defe ful-
len fien oft hooren l�fen, Saluyt. Alfoo
ons klachten voor ghekomen zij η, hoe dat inder
Maeht Van Februari� l�ftleden, e�nigen der Reli-
gion toegedaneni ende d�s doorhichtigen,hooch-
gebcornen Furilen en Heeren, Heeren Moritzen

-ocr page 69-

Jegens d �nfraciie der Sauvegarden-i>&c* 11

115

Schutzver\yante achten ende houden, ende dieft-
volgens den felven met aller vrientfchap bejege-
nen, fonder hun aen haren Perfoonen ofte goede-
ren, eenigen overlaft, hinder noch fchade toe te
voegen, onder wat deckfel fukkes oock lbude
mogen gefchieden, op pene van onfe ho�chfte in-
dignatie, ende als overtreders van onfe publijcque
Ordonnantie ende beveelen, aenden lyve geftraf-
fet te worden. Ende op dat niemant van defe onfe
ernftige meyninge ignorantie hebbe te pretende-
ren, foo verftaen ende willen wy, dat die Gouver-
neurs vanden Frontier-Steden ende anderen Gar-
nifoen-plaetfen defer Landen, hier van by Trom-
pet-fteken ende Tromflach, openbare publicatie
laten ghefchieden, eenige Exemplaren aen Kerck-
deuren ende Poorten doen affigeren, ende daer en
boven die Hoofden, Capiteynen ende Bevelheb-
beren vanden Krijghs-volcke, in 't uytryden ende
trecken, tot ghewiife onderhoudinge ende ftridte
naerkominge van dien wel ferieufelijcken verma-
nen , Waer aen onfe ernftige wille ende meynin-
ge ghefchieden fal. Aldus ghedaen in 's Graven-
Hage, onder oni�n Zegele ende Griffiers handt,
den achten twintichften Junij Anno 1606. Was
geparagrapheert, Λ, Conders tho Helpen;."� Onder
ftont, Ter Ordonnantie vande wel-gemelte Hee-
ren Staten Generael. C. /lerffen.

ftaende te beforgen, dat dergelijcken by igftofan-
t e vermidts die Krijghs-luyde den onderfcheyt
Vande Perfoonen niet en wet ^'^^^
meerfoudemogengefchien SOO 15 1,-dat
wy omme daer inne te remedieren voor goet ende
ritfaem, aengefien dat hare Furftl. Excell. allen
deneeenen die fich onder der felven proteftion,
fch�tsendebefcherminge, aireede gegeven heb-
ben ofte fukkes namaels noch doen werden, hare
Vorftlijcke Wapen, met bygevoeghder eygen
handt ende zegel tho ftelle, omme in tyden ende
wYlen als daer eenige tochten inden Sufte van Pa-
derborn mochten vallen, den Krijghs-volcke te
moEen vertoonen, ende daer mede doceren ende
bewyfen, dat fy oprechtelick haren Furftl. Excell.
YanHeflen,&c. Schutzverwantenzijn. Ordon-
nerende ende beveelende wel ernftelijck allen
Overften , Colonnellen, Ritmeefteren, Capitey-
nen, Bevelhebberen, ende generalijck allen Volc-
■fe van Oorloge,te Peerde ende te Voete, in onfen
ende der Vereenichden Nederlanden dienftewe-
lende, dat fy alle die gene het zijn van Adel, Bor-
ger ofte Boeren , die met Wapens in voegen als
voorfz is, begenadight zijn, ende de felve vertoo-
nen konnen, al fchoon oock die felve in des Bif-
fchops ofte Dom Capittels Carfpelen ende Dor-
pen ghefeten waren , voor harer Furftl. Excell.

I. Placaet, Waer nae haer Hoogh Mogende iXrijghs-volcJ^, ende de Soete-

laers inde Furftendommen ende Landen van Gulick, Cleve, Berge, Marck, Ravenfburgh, &c. haer
voortaenprecijfelick fullen hebben te regul&ren. In date den 16 Novemhris 1616,

bergh, &c geen Garnifoen houdende, hun onder-
ftaen fullen by troupen ofte anderfins inde voorfz
Landen ende omleggende Quartieren te begeven,
fonder expres verlof ofte Patente van ons, Syne
Excellentie, den Raedt van State, ofte andere des
laft ende macht hebbende,ende dat alleen om fon-
derlinge redenen tot der Landen dienft, ofte dat
fuleks noodigh bevonden fal worden, op pene van
arbitrale correitie.

Π-

Ende foo wanneer tot des Landts dienft eenige
tochten met behoorlijck verlof fullen moeten ge-
fchieden, foo bevelen wy allemOverften ende Of-
ficieren die het Krijghs-volck fullen beleyden
ende commanderen, op het allerfpoedighfte daer
mede door te trecken, fonder daer mede te blyven
liggen inde voorfz Furftendommen ende Landen:
Noch't voorfz Krijgs-volck aldaer om te fleepen
Van 't een Dorp in 't ander, ofte den omliggenden
Dorp, of Dorperen te befchryven, ofte dreygen,
omme met geit, ofte andere gefchencken die ghe-
dreyghde inlegeringe, ofte befoeckinge te komen
af koopen �. maer hen precyfelijck reguleren naer
de ordre die hen mede gegeven fal wefen, op pene
van lijfftraff�, ende reftitatie van 't geene fy geno-
ten fullen hebben.

III.

Sullen mede die Commandeurs, ende andere
Officieren ghehouden wefen den Amptman, ofte
Officieren vande Dorpen , ofte eenige der felver
daer fy vernachten willen aen te fpreecken, ende
heure Pas-cedullen te vertoonen, omme met or-

dre

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Allen den genen die defe ful-
len fien,Saluyt. Alfowy met groot leet-
wefen verftaen de klachten over de fou-
len, exa�tien, concui�ien ende uyt-teeringen, die
by onfen Krijghs-volcke foo te Peerde als te Voe-
te, gefecht werden bedreven te worden, foo op de
Furftendommen ende Landen van Gulick, Cleve,
Berge, Marck, Ravenf bergh, als andere daer toe

f;ehoorige, der wekker verfchooninge wy tot al-
en tyden ghehouden hebben in goede nabuerige
recommandatie �. ende daer omme oock ghedenc-
ken de voorfz difordren naerder te onderfoecken,
ende exemplaerlijck tot afkeer van anderen te
doen ftrafkn, volgens onfe voorgaende Placaten
ende Ordonnantien daer tegens ghe�maneert.
SOO IS Τ, dat Wy tot continuatie van onfe
voorfz goede genegentheyt tot den welftant van
de voorfz Nabueren, ende 't groot mif hagen dat
wy zijnfeheppende uyt de contraventien ende in-
fradtien onfer voorgaende Ordonnantien ertde
Placaten, boven ende onvermindert de felve,ende
de penen daer inne uyt gedruckt, met advijs ende
goetvinden van Syne Excellentie ende den Raedt
van State, dienftich gevonden hebben van nieuws
te ordonneren ende ftatueren, gelijck wy ordon-
neren ende ftatueren by defen.

Eerftelijck, dat gheen Colonels ofte Overften,

Ritmeefters, Capiteynen, Officieren ende gemee-

ne Soldaten, te Peerde ende te Voete inde voorfz

Landen van Gulick,Cleve, Berge, Marck,Ravenf-

-ocr page 70-



		Flacateflu� 4,Boeck. 6. Tic 2 .Deel� 128
	127


			gefetenen geen incommoditeyt door het Iaet op- fluyten ofte vroegh toe fluyten vande Poorten, ofte het toehouden van dien , aen mogen doen, veel min eenich geit ofte geks weerde onder deck- fel van dien af vorderen �. maer fullen naer ghele- gentheyt vanden dach ende fayfoen van 't Jaer op een bequameuyre die Poorten op ende toe fluy- ten , met kenniif� ende ordre van den Comman- deur , op dat de Ingefetenen in hare Lant-neerin- ge ende dagelij ckfehen handel niet verkort en worden. IX. Ende op dat de Marckten ende Neeringen inde Steden niet geheel en bederven, fo verbieden wy wel exprefl�lijck allen ende een yege�j eken van ons Krijghs-volck, eenige Vivres ofte Waren ter Marckt komende, voor op te koopen, al eer de felve ter gewoon�jcker verkoop-plaetfe gebracht fullen zijn, alwaer een yegelick vry fal ftaen fijne Waren ten oorbaerlickften te verkoopen, 'ten ware by den Commandeur ofte Magiftraet om noodige oorfaecken goet gevonden wiert daer op een redelijcken taux te ftellen. Ende fulkn. de Krijghs-luyden de ghekochte Waren betalen met gereeden gelde aldaer ganghbaer,fonder den Ver- koopers het gek hooger aen te dringen, veel min de felve daer tegen ipreeckende te flaen ofte te ftooten, ofte dreygen te flaen ofte te ftooten, op pene van aenden lyve geftraft te worden. X. Gelijck oock gene Krijghs-Officieren voortaen hen fullen vervorderen eenige tauxe op deinge- brouwen Bieren te fetten, (ghelijck wy verftaen dat in eenige Plaetfen gefchiet is) maer lullen hen hebben te reguleren naer de eftimatie ende tauxe die den gefwooren Setter,met advijs vanden com- manderenden Capiteyn, ende Magiftraet naer ou- der gewoonte op de Bieren fal fetten, op pene van arbitrale correctie. XI. Voorts ordonneren ende willen wy, dat alle Officieren ende Soldaten, fo te Peerde als te Voe- te, inde voorfz Landen garnifoen houdende, hen fullen contenteren met de ordinarife Service,fon- der den Burgeren koft ofte dranck,ofte yet anders buy ten de gewoonlicke Service af te eyfehen. X 11. Ende belangende de Soetelaers onder de Com- pagnien, dat de felve hen niet en fullen vervorde- ren hare Neeringen ende Gafteryen tot kofte en- de lafte vande Burgeren te dryven, maer 't geene daer toe noodich is fullen fy om haer eygen gek gehouden zijn te koopen, ende fich laten conten- teren met de ordinarife Service van een Soldaet, op pene van 'caiTatie, ende dat hen het foetelen t'eenemael verboden fal worden. XIII.' Wordt mede den Commandeurs, Capiteynen, ende Officieren wel exprefl�lijck verboden, den Dorpen, Bouw - huyfen, ofte andere Gehuchten met eenige levende Sauvegarde te befwaren, maer onder den Soldaten goede ordre te houden, dat die Huyfen, Hoven, Boomen ende Lant-vruchten onbefchadight blyven. Ende in gevalle van't eene ofte 't andere garnifoen eenige overval ofte fchade den Huyfluyden aengedaen worde, dat fy den be- fcha-
dre onder gebracht ende gebiljetteert te worden, fonder een biljet meer te doen maecken ende uy t- §even, als het getal vande Troupe is beloopende. uilen oock den Ingefetenen inde voorfz Lan- den , aen haere Pedoonen, haere Beftialen, groot ofte kleyn, Meublen, Granen ofte Huyfingen 5 Nochte oock Kercken, Kloofters, ofte andere pu- blijcke Gebouwen in 't alderminfte niet befchadi- gen, op pene van aenden lyve geftraft te worden, ende dat die gedane fchade aende Commandeurs, Capiteynenende Bevelhebbers, hare Perfoonen, gagien ende goederen fal worden verhaelt, by foo verre fy bevonden worden, 't zy by conniventie ofte anders, die Mifdadigennietghevanckelijck overghelevert, ofte tot reilitutie ende verdiende ftraffe tegens de felve niet gheprocedeert, ofte dat fy niet en bewyfen daer toe behoorlijckdebvoir eedaen te hebben. ΙΠΙ. Ende alfo wy by menichvuldige klachten oock vernemen dat ons Krijghs-volck inde voorfz Fur- ftendommen ende Landen garnifoen houdende, hen vervorderen den goeden Ingefetenen te be- iwaren met Maentlijcke Contributien, ende dien- ften van hare Perfoonen, Wagens ende Paerden, onderverfcheydenpretexten. SOO IST,dat wy aen allen Commandeurs, Ritmeefters, Capi- teynen, Officieren ende ghemeene Soldaten, La- ften ende beveelen dat fy van geene Steden, Dor- pen ofte Gehuchten, geit ofte gelts weerde fullen mogen eyflehen , ofte ontfangen onder deckfel van gewillige fchenckagie, ofte anderen fchijn, op pene van caiTatie, ende reilitutie van het dobbelt van 't gene fy bevonden fullen worden ontfangen te hebben, ende voorts arbitralijck aenden lyve geftraft te worden. V. Dat oock d'Ingefetenen vande voorfz Landen van nu voortaenby den Volcke van Oorloge niet fullen mogen ghedwongen worden tot eenige dienften van hare Perfoonen, Wagens ofte Paer- den , uytgenomen tot publijcque wereken ofte dienften: In welcken gevalle fy by de Vooghden ofte ScholtiiTen aldaer daer toe ghelaft fullen worden. VI. Verbieden oock wel exprefl�lijck, dat gheene Krijghs-Officieren den Magiftraten in de voorfz Landen, die authoriteyt ende macht van biljette- ren fullen benemen, ende aen haer trecken: maer fullen te vreden wefen met alfulcke accommoda- tie als die Magiftraten, met advijs vanden Com- manderqnden Officier, den Soldaten elcks nae aualiteyt ende gelegentheyt fullen aenwyfen, op at daerinne eenparigheyt mach worden gehou- den , ende den eenen Burger ofte Huyfman niet meer als d'ander befwaert en worde. VII. Sullen oock geene Burgers ofte Ingefetenen by denKrijghs-volcke met Nacht-ofte Dach-wachte befwaert mogen worden, noch onder deckfel van dien over haer eenige authoriteyt by den Volcke van Oorloge geufurpeert worden. VIII. De Sergeanten, ende andere geftelt tot het open ende toeiluyten yande Poorten, en fullen den In-

-ocr page 71-



			SauvegarderLj, &c. ι j o heyt en pretendere, Ontbieden ende verfoecketi daeromme de Heeren Staten,Stadthouderen,Ge- committeerde Raden, ende Gedeputeerde Staten vande Provinci�n refpective van Gelderlantende 't Graeffchap Zutphen.Hollantende Weft-Vrief� lant, Zeelandt, Utrecht, Vrieflandt, Over-Yi�el, Stadt Groeningen ende Ommelanden, ende allen anderen Jufticieren ende Officieren, dat fy defe onfe Ordonnantie van ftonden aen alomme doen verkondigen, uytroepen, publiceren ende affige- ren in alle Plecken van onfe Landen, daer men ge- woonlijck is dufdanige uytroepinge , publicatie ende affixie te doen $ Mitfgaders inde Steden ende Plaetfen buyten de Vereenigde Provinci�n onder ons gebiet wefende. Lallen mede allen Overflen, Colonellen, den Advocaten Fifcaels, Ritmeefte- ren, Capiteynen, Officieren ende Bevelhebberen, defe onfe Ordonnantie ende Bevelen ^achtervol- gen, ende doen achtervolgen, Procederende ende doende procederen tegens den overtreders van dien, fonder gratie, faveur, diffimulatie ofte ver- drach: want lulcx onfe ernflige meeninge is. Ge- geven in 's Gra ven - Hage, onder onfen Contre- zegel, Paraphure ende Signature van onfen Grif- fier, opdenxyj.dachderMaent van November, in 't Jaer 1616. Was geparapheert, I, Magnus,^vt� Onder ilondt, Ter Ordonnantie vande hobch-ge- melte Heeren Staten Generael. Geteeckenr, C. Aerffen. Ende op gedruckt het Contre-zegel der felver Heer� Staten Generael,in rooden Wafl�he.
119 J^eS^ens d'infiafl�e der fchadighden tot vergoedinge van hare fchade ful- ' len ghehouden wefcn te helpen , ende den Dehn- quanten daer over doen itraffen, of dat anders die �eledenfchade by verklaringe vanden befchadig- Sen, op den Commandeur des felfs garmfoens lal worden verhaelt. ^ Ende om te beter alle difordren tot noch toe voor-gevallen voor te komen, lallen wy de com- manderende Capiteynen inde omleggende Stede- kens van Gulick: Midtfgaders alle d andere Capi- teynen, dat fy, als ftaende onder het Commande- menr vanden Commandeur van Gulick,den felven in't adminiitreren vande Juflitie, tegens alle klach- ten ende difordren, defe onfe Ordonnantie, den Artijckels-brief, ende voorgaende onfe Placaten contrarie zynde, te affifteren, ende die Overtre- ders der felver, fonder conniventie ofte oochluyc- kinge te itraifen. Verflaende dat de Commandeurs, Capiteynen ende Officiers hen niet en fullen vervorderen den Voochden, Scholtiff�n, ende andere Furftelijcke Officieren in haerjurifdiciie te verhinderen, ofte in 't bedienen van haer Ampt te treden: Maer ful- len haer alleen met de Militaire faecken ende Ju- rifdiclie over het Krijghs-volck, ende 't gene daer van dependeert contenteren. Ende op dat niemant hier van eenige onwetent-


		4. Placaten vanden % ι �fymember 1616, 5 December 1618, 19 April i6zz, en 7 September 16x8, fVaer naer hare Ho; Mo: Krijghs-volck, treckendeby behoor lijckeΙαβ, ordre ofte confent, in, ofte door het Eertz-fiift Coekn, Stiften van Munfler, Luydkk: de Landen van Gulklh Cleef, Berch, Μ α rek, ende andere daer toe gehoorige Landen, ende Neutrale Naebuyre η, ende anderfints, haer voort s-aen precife fullen heblen te reguleren.

	;E Staten Generael der Vereenichde Ne- derlanden , Allen den genen die defe ful- pen fien ofte hooren leien, Saluyt. ι Alfoo wy wel ongaerne verflaen, Dat niet tegen- flaende onfe voorige expreffe Ordonnantien ende Placa� ten,de Onderfat en van het Eertz-flift van Coelen,Stift en van Munfler, Luydkk: De Landen van Gulich, Cleef, Bergh,Marck,als andere onder heyde depoffederende Fur- flen, Chur: Brandenburgb,ende PfaltzNieuborgh, daer toegehoorige Landen,ende Neutrale Nabuyren\welcker verfchooninge wy tot allen lyden ghehouden heiben in goede Nabuyrige recommandatie) by onfen Krijgs-volcke [o te peer t als te voet e, met allerhandefoulen,affchattin- gen en uytteer�ngen befwaert ende overvallen worden. S0 0 lST,datwy des een groot mif hagen fcheppende, ende over de contraventien ende infraclien onfer voor- gaender Ordonnantien ende Placatenjboven ende onver- mindert defelve, ende de penen daerinne uytgedruckt, met advijs ende goet vinden van Syne Excel/, ende des Racdts van State, van nieus al noch wederomme ordon- neren ende flatueren wel expreffelick 'tgeene na volght. Eerflelick,dat geen Colonels ofte Overften,Rit- meeflers, Capiteynen, Officieren ende ghemeene Soldaten, te Peerde ende te Voete, hun en fullen mogen onderflaen, in het voorfz Eertz-ftift van Coelen, Stiften van Munfler, χ Luydkk: de Landen van Gulkh,cleef, Bergh ende Marck, onder beyde depof-
			federende Furflen'van Brandenburghende Nieuburgh, ende andere daer toe gehoorige Landen ende neu- trale Naebueren, by troupen ofte anderfins te be- geven , fonder expres verlof ofte Patente van ons, Syne Excell, den Raedt van State, ofte andere des lallende macht hebbende, en dat alles alleenlick, om fonderlinge redenen tot der Landen dienil, of dat anders fulcks noodigh bevonden fa^l worden, op pene van arbitrale correctie. Ende fo wanneer dan tot des Lants dienil eenige fulcke tochten, met behoorlick verlof fullen moe- ten ghefchieden, foo bevelen wy allen �verften, Commandeurs ende Officieren die 't Krijgs-volck fullen beleyden ende commanderen, op 't alder- fpoedighile daer mede door te trecken, fonder te blyven liggen in't voorfz Eertz-ftift van Coelen, Stiften van Munfler, χ Luydkk; de Landen van Gu- lich, Cleef, Bergh ende Marck, efi andere daer toe ge- hoorige Landen ende Neutrale Naebuyren: Noch 't voorfz Krijgs-volck aldaer om te (Iepen van het een Dorp in't andere, ofte den omliggenden Dorp ofte Dorperen te befchryven, of dreygen, om met geit, ofte andere ghefchencken de gedreyghde in- kgeringe, ofte befoeckinge te komen at koopen: maer hen precifelijck te reguleren na de ordre die hen mede gegev� fai wefen, by pene van Jijfftraffe, efi reftitutie van't eeene fy genoten fullen hebben. ⁶ Γ Sullen

-ocr page 72-

Placaten-/. 4.Bocck, �.Tit, 3.Deel.

13-1

vreden wefen, ende hun moeten contenteren met
alfulcke accommodatie, als die Magiftraten, met
advijs vanden commanderenden Officier,den Sol-'
daten elcks naer qualiteyt ende gelegentheyt f�fr
len aenwyfen, op dat daer inne de meeite eenpaV
righeyt mach werden gehouden.

VI.
Ende omme te beter alle difordren tot noch toe
voorgevallen, voor te komen, Jaften ende bevelen
wy onfe commanderende Overften , Capiteynen
ende andere Officieren vande omliggende Fron-
tieren vande voorfz Quartieren, 4 dat fy in 't ad-
miniftreren vande Juftitie,tegens alle klachten en-
de difordren, over de contraventien van dit jegen-
woordigh, ende van onfe voorgaende PJacaten,
ende het ftraff�n vande felve, fonder conniventie
ofte oochluyckinge aiTifteren,ende de behulpelic-
ke hant bieden, des behoevende.

Ende op dat niemant hier van eenige onweten-
heytenpretendere, Ontbieden ende verfoecken
daeromme de Heeren Staten,Stadthouderen,Ge-
committeerde Raden, ende Gedeputeerde Staten
vande Provinci�n refpec�ve van Gelderlant ende
't Graeffchap Zutphen,Hollant ende Weft-Vrief-
lant,Zeelant,Utrecht,Vrieflant,Over-YiTel,Stadt
Groeningen ende Ommelanden, ende allen ande-
ren Jfufticieren ende Officieren, dat fy defe onfe
Ordonnantie van ftonden aen alomme doen ver-
kondigen , uytroepen, publiceren ende affigeren
in alle Plecken van onfe Landen, daer men ghe-
woonlijckisdufdanige uytroepingen, publicatie
ende affixte te doen: mitigaders inde Steden ende
Plaetfen buyten de Vereenigde Provinci�n, onder
ons gebiet wefende. Laften mede allen Overften,
Colennellen,den Advocaten Fifcaels, Ritmeefte-
ren, Capiteynen, Officieren ende Bevelhebberen,
defe onfe Ordonnantie ende Bevelen ftri�telijck,
punduelijck ende onverbreeckelijck t'achtervol-
een ende doen achtervolgen, Procederende ende
doende Procederen tegens den overtreders van
dien, fonder gratie, faveur, diffimulatie ofte ver-
drach: Want fulcks onfe ernftige meyninge is.

Gegeven in 's Graven-Hage opten xix. dach der
Maent van September in'tjaer 16z8. Was gepara-
pheert,^ I.v.Berchem,"� Onderftont,Ter Ordon-
nantie vande hooch-gemeke Heeren Staten Ge-
nerael. Ende noch leger, Ter relatie vanden Rade
van State der felver. Geteeckent, M. Huygens.

III.

Sullen mede die Commandeurs ende andere Of-
ficieren gehouden wefenden Amptman ofte Offi-
cieren vande Dorpeu, of eenige der felver daer fy
vernachten fullen aen te fpreken, ende hare Pas-
cedullen te vertoonen, omme met ordre onderge-
bracht ende ghebiljetteert te worden, fonder een
biljet meer te doen maken ende uytgeven, als het
getal vande Troupe is beloopende. En fullen oock
den Opgefetenen van de voorfz Stiften, % Furfien�
dommelende vande andere aengehoorige Landen,
ende Neutralen, aen hare Perfoonen, hare Beftia-
len, groot ofte kleyn, Meublen,Granen ofte Huy-
fmgen 5 Nochte oock Kercken, Kloofters, ofte an-
dere publijcke ende particuliere Gebouwen, in't
alderminfte niet befchadigen, innebreecken, ofte
anderfins forceren, op pene van aenden lyve ghe-
ftraft te worden, ende dat de ghedaen fchaden aen
den Commandeurs, Capiteynen en Bevelhebbers,
hare Perfoonen, gagien ende goederen fal werden
verhaelt, by fo verre fy bevonden werden,'t zy by
conniventie ofte anders,de Mifdadigen ende Con-
traventeurs, niet gevanckelijck over gelevert,ofte
tot reftitutie ende verdiende ftraff� tegens de ielve
niet gheprocedeert, ofte dat fy niet en bewyfen
daer toe behoorlijck debvoir gedaen te hebben.

UIL

Ende alfo oock geklaechc wort,als of defer Lan-
denKrijghs-volck in de voorfz Stiften, 3 Furfien-
dommen, ende Neutrale Landen, ende der felver aen-
hoorige, hen fouden vervorderen den goeden Inge-
fetenen te befwaren met Maentlijcke Contribu-
tien, ende dienilen van hare Perfoonen, Wagens
ende Paerden , onder verfcheyden pretexten,
SO� IST, dat wy allen Commandeurs, Ritmee-
fters, Capiteynen, Officieren ende gemeene Sol-
daten, Laften ende beveelen dat fy van geene Ste-
den,Dorpen ofte Gehuchten, gek ofte geks weer-
de fullen mogen eyi�chen, ofte ontfangen onder
d�ckfel van gnewillige fchenckagie, ofte anderen
fchijn, by pene van caiTatie, ende reftitutie van het
dobbelt van'tgeene fy bevonden fullen werden
ontfangen te hebben, ende voorts arbitralijck aen
den lyve geilraft te worden.

Verbieden oock wel expreflelijck den Krijghs-
Officieren, den Magiftraten inde voorfz Stiften,
χ Furfiendommen, ende aenhoorige χ Neutrale Lan-
den, die authoriteytende machtvan biljetteren te
benemen,ende aen haer te trecken: maer fullen te

Inde Placaten vande jaren 1616. en 1618. was dinkydinge aldus ghecoucheert .� Alfoo wy
met groot leetweien verftaen de klachten over de foulen, exacT:ien,concuiTienende
tryt-teeringen, die by onfen Krijghs-volcke fo te Peerde als te Voet, gefecht werden
bedreven te werden, foo op h�t Eertz-ftift van Colen, Stift van Munfter, α als andere
daer toe gehoorige Landen, ende neutrale Nabuyren, wekker verfchooninge wy rot
allen tyden gehouden hebben in goede nabuerige recommandatie: ende daer omme
oock gedencken de voorfz difordren naerder te onderfoecken, ende exemplaerlijck
tot af keer van anderen te doen ftraff�n, volgende onfe voorgaende Placatenende
Ordonnantien daer tegens ge�'maneert. SOO IST, dat Wy tot continuatie van
onfe voorfz goede ghenegentheyt tot denwelftantvande voorfz Nabueren, ende
't groot mif hagen dat wy zijn fcheppende uyt de eontraventien ende infradtien onfer
voorgaende Ordonnantien ende Placaten, boven ende onvermindert de ielve, ende
de penen daer inne uyt gedruckt, met advijs ende goetvinden van Syne Excell, ende
des Raedts van State, dienftich gevonden hebben van nieuws te ordonneren ende fta-
tueren, geJijck wy ordonneren ende ftatueren midts defsn:

1 '/ TUtatt v/mdeo

5 DiCtmttr 2 6 1*.

voeght htir fy: Luy-
dick, de Linden V)U
Gulich.Cleei.Bcrg,
Marck, els enden
ondeibeydedepof-
�derende Fur�en,
ChiuBrandenburgh
ende Pfilts Nieu-

burgh j dtur toegbe*
bwrigt Lenden, &C'

ΊΡία-

},.

-ocr page 73-

12 2 Jegens d�nfra&ic derSalvegardeiLj, &d 334

, _pt._aet vsnclenjare 16 i6.fpreeckt van defe Landen en Furfiendontmen in't Curfijfgedmckt ni�t .� maer zijn
°" Je fehe Jen vijfden November 161S daerbygevoeght.

't Voort" Placaet vanden lare ι616feyt her: inde voorfz Stiften, der felver aenhoorige ende andere Neu*
*'tra/eLanden, hun [ouden vervorderende. '

De placaten vande Jaren i6i6eni6i S voegen hier in: mitfgaders van Gulich ende omliggende Stede-
4� ^ _5> _en(je voorts alle andere Capiteynen aldaer, datjj in 't adminiflreren vande Juflitie, &c.

Het placaet vanden lare 1616. was gheparapheert by Taco vanBurmannia : Dat vanden lare i6l8. by
Μ Lycklama: Ende vanden lare i6z%. by S, Potter.

c. Placaet Jegens defoules der Soldaten op de L anden van Marc\ en Dort*

munt, en der felver �ngefetenen. In date dm \ y Imij \fay.

REDERICK HENDRICK, by

der grati�n GodtsPrincevan Orangien,

...... ^ Grave van Nafiau, Catzenellebogen,Vy-

anSTbietz, Lingen, Moeurs, Buyren, Leerdam,
&c. Marquis vander Veere ende van Vlifl�ngenj
Heere ende Baron van Breda, der Stadt Grave
ende den Lande van Kuyck, Dieft, Grimbergen,
Herftal, Kranendoncq, Warnefton, Arlay, Noze-
roy, SintVijth, Daefburgh, Polanen, Willem-
ftedt, Nyervaert, Yffelfteyn, Sinte Maertenfdijek,
Geertruydenbergh, Chafteau Regnard, de Hooge
end�LeegeSwal�we, Naeltwijckj ErfF-Burgh-

Huyfman, ofte van wat qualit�yt die mogen we-
fen, niemandt daer van uytgeiondert, vry ende
vranckgaen,ftaen,paiTeren,trafricqueren,frequen-
teren ende repafl�ren te laten alomme daer 't hen-
luydenvannooden falwefen , Sonder haer aett
hare Perfoonen, Waren, Koopmanfchappen,Wa*
gens, Karren, Peerden, ofte anderfins in eeniger
manieren aen te houden, wech te voeren, te ran-
9onneren ofte te befchadigen, midts datfe onder 't
deckfel van defen niets tegen de Placaten vanden
Hoogen ende Moeenden Heeren Staten Gene-
rael, ofte tot naedeel defer Vereenichde Neder-
landen en artenteren, Ende op dat dit alles des te
beter naer-gekomen ende geachtervolght werde,
Belaften wy oock infonderheydt hier mede clen
Gouverneurs ende Commandeurs vande naeft
daer omtrent ghelegene Plaetfen, ftaende onder
onfen gebiede, den wekken defe geinfinueert fal
werden, den Parthyen gaende opren Vyandtferi-
eufelijck te bevelen fich hiernaetereeuleren, op
pene van anders doende, als overtreders van onie
ernftige bevelen, daer over te reden gheftelt, ende
anderen ten exemple aenden lyve gheftraft te fui-
len werden; Ende dit alles tot naerdere difpofitie,
ende tot dat anders fal wefen geordonneert. Al-
les nochtans onder die referve, dat de Vyandt den
voorfz �ngefetenen, oock Burgers ende Inwoon-
ders vande Steden der voorfz reipedrive Graef-
fchappen, befet met de Brandenburghfche ende
defer zijts Guarnifoenen, ghelijcke vrydom ende
Neutraliteyt fal laten genieten3 Ende midts thoo-
nende Copie autenticque, Vidimus ofte gedruckte
Exemplaren van defe, willen wy de felve van foo
goede* weerden te zijn als deie onie principale.
Gedaen in 'sGraven-Hage, den negenthienden
Junij 1627. F. Henry de Naffau. Onder ftont, Ter
Ordonnantie van Syner Excellentie. Gecontra^
figneert, /. Iunius.

rave van Antwerpen ende Befanconj Erf-Mar-
halck van Hollandt 5 Gouverneur van Gelder-

landt, Hollandt, Zeelandt, Weft-Vrieflant, Zut-
phen, Utrecht ende Over-Yfl�l ; Capiteyn Gene-
rael ende Admirael der Vereenighd�n Nederlan-
den; Allen den geenen die defen jegenwoordi-
cen fuilen fien ofte hooren lefen, Saluyt. Naer
dien ons diverfche klachten voorkommen, van
dat fich de Soldaten van defer zyde gheluften la-
ten , den goeden Innegefetenen vande Graeffchap
vander Marck, oock Stadt ende Graeffchap van
D�rtmunt, fonder eenich onderfcheyt van Per-
foonen, dagelijcks op vrye Wegen ende Stegen
aen te ranfen ,,te vangen, te fpannen, ende merc-
kelijcke fommen geks of te parfl�n. Waer inne
dan de felve langer fouden mogen kommen te
continueren, ten ware daer in by tijdts wierde
ver Aen. SOO IST, dat wy hier mede wel ex-
preiTelijck ordonneren, ende beveelen allen Gou-
verneurs , Colonnellen, Ritmeefteren, Capitey-
nen,Officieren, gemeenen Krijghs-luyden te voet
ende Peerde, ende voorts allen anderen in defer
Landen dienil ende onder onfen gebiede wefende,
d'Innegefetenen vande voorfz Graeffchap vander
Marck, midtfgaders Stadt ende Graeffchap D�rt-
munt,'t zy dan van Adel ofte Onadel, Burger ofte

6, Placaet, Waer hy de Tfyiere vande Ma%egbeopent_; ende den Soldaten

gelafl wertgeen Poules daer op te bedryven. In date den 26* lanuarij 1628.

: E Staten Generael der Vereenichde Ne-
I derlanden , Gefien ende gheexamineert
hebbende de klachten aen ons ghedaen,
van wegens de Schippers, de Maze op
ende afvarende, over defoulen ende behinderiti-
gen die hun in hare Vaert opte voorfchreve Maes-
ftroom gedaen werden, vande Soldaten in onfen
dienft wefende, ni�t anders, als of het Placaet van

Retorfie noch was duyrende 5 Hebben verklaert
ende verklaren by defen, dat wy door het openen
vande Licenten by ons ghedaen, de Vaert vande
Maze, op ende af, geftelt hebben in fulcken ftaet,
als die is gheweeft voor het Placaet van Retorfie.
Ordonneren over fulcks allen ende eenen yeder
in onfen dienft wefende, Yan wat qualit�yt hy
oock zy, hun hier naer te reguleren , ende c(e

I ij voor-

-ocr page 74-

Placateoji ^Bdcck. tf.Tit. 3.Deel.

*3<>

i-35

voorfeyde Vaert �pte Maze vry ende onbekom-
mert te laten, ghelijck die voorliet voorfchreve
Placaet van Retorfie is gheweeft, fonder daer te-
gens yet te doen, op pene van anderen ten exem-
pel daer over by ons geftraft te worden. Gedaen

in'sGraven-Hage, opren fes ende twintighften
Januarij fefthien - hondert acht - ende - twintig�.
G. van Hertcvelt ,«■ Onder ftont, Ter Ordonnan-
tie vande hoogh-gemelte Heeren Staten Gene-
rael. /. van Goch.

7. aAcle van tN^eutraliteyt voor de Burgers van Ceulen. In date den

x3 Ianuari) 1630.

Officieren in dienil van defe Landen zynde, de
voorfz Stadt Ceulen, met allen haren Burgers te
houden, fulcx de felve altijts gehouden is ge weeft
voor Neutrael, ende dienvolgens hare Burgers als
Neutrale alomme in defe Provintien, vry ende on-
verhindert pafleren ende repail�ren laten. A&um
in 's Graven-Hage, den xxiij. Januarij 1630. Was
geteeckent, F. Benry de Naflau. Nederwaerts ftont
noch, Ter Ordonnantie van Sijn Excell. Onder-
teeckent, /. lunius.

I.�00 inden voorledeneii Somer, fekere
\ Officieren, commanderende in Frontier-
! plaetfen defer Provintien, ghefchenen
^?hebben in twijffel te trecken de Neutra-
liteit van eenige Burgers van Ceulen, paiTerende
deur de voorfz Frontier-plaetfen$ Ende dat 't fel-
vedeurmifverfhnt meer ghebeuren mochte, ten
ware behoorlijck daer inne werde verfien. S O O
IS Τ, dat Syne Excell. hier mede ordonneert al-
len Gouverneurs ende Commandeurs, oock allen

HET DERDE DEEL.

'�, Placaec jegens d'excejjen van 't $rijgbs~volc( inde Landen van Breda,

Bergen, en de Swaluwen. In date den 7 November 1 $96.

ende den Onderdanen van onfen Huyfe fqhuldich
zijn te dragen: Waeromme wy byonfe Brieven
vanden feven-en-twintichilen der voorleden
Ma�nt uyt de Stadt Breda gedient waren geweeil,
daer op eenige ordre te Hellen, ende namentliick
te ordonneren ende bevelen, ghelijck wy ander-
mael doen by defen: Eerilelick allen Ritmeeileren
ende Capiteynen,dat fy hen voortaen onthouden
aen hunneRuyteren en Knechten eenige Pafpoor-
ten te geven, 't zy om op den Vyandt, Convoyen
ofte anderfins te gaen: op pene van daer over ge-
caiTeert te worden, ende dat die geene die bevon-
den fullen worden uyt-ghetrocken'te wefen, aen
den lyve fullen geitraft worden. Maerin gevalle
eenige Ritmeefteren ofte Capiteynen goet iouden
vinden, eenige van heure Ruyteren ofte Knechten
uyt te fenden,dat fy gehouden fullen wefen heure
Pafpoorten te halen ende te nemen, by den Gou-
verneurs ofte Superintendenten der voorfz Stede
geteeckent, den wekken ende niemanden anders
wy.verftaen toe te ftaen alfulcke Pafpoorten te
geven., Ten anderen, dat geene Ruyteren ofte
Knechten, 't zy met pfte fonder Pafpoort, hen
voortaen inden Dorpe vanden voorfz Landen van
Breda, Bergen op den Zoom, Steenbergen, ofte
beyde de Zwaluwen, en fullen mogen logeren,
fourieren , d'Ingefetenen der felver lailigh ofte
moeyelick vallen in eeniger manieren: op pene
dat wy fulcks aen heur verhalen, ende de fchade
doen opleggen ende betalen, ende doen ilraff�n
fullen anderen ten exemple: Soowynietenver-
ftaen fulcks voortaen over onfe goede Onderda-
nen der voorfz Landen te ghedoogen: Ordonne-
ren u daer omme wel expreil�lijck by defen, dat
ghy de voorfz ordre ende onfe tegenwoordige
Brieven aldaer laet kondigen, uy troepen ende pu-
bliceren , op dat een yegelijck hem dien volgende
mach reguleren, ende yoorts fcherpe ende i�rgh-

Yuldige

; Α U RΙΤ S, gebooren Prince van Oran-
1' gien, Grave van NaiTau, Catzenellenbo-
i gen,&c. Marquis vander Veere ende Vlif-
fingen,Gouverneur ende Capiteyn Generael over
Gelderlandt, Hollandt, Zeelant, Weil-Vrieflanc,
Zutphen, Utrecht ende Over-YiTel, Admirael
�Generael: Onfen lieven ende ghetrouwen den
Droffaerts onfer Steden ende Landen van Breda
ende Bergen op den Zoom, Saluyt. Alfoo wy
dagelijcx hoe langer hoe meer geinformeert wor-
den, dat hoewel α Ingefetenen vande Landen van
Breda, Bergen, ende de Zwaluwen, de ordinarife
ende extraordinarife contributie, midtfgaders alle
andere laften daer op fy by den Staten vanden
Landen geilelt zijn, nae hen vermogen alle Maen-
den precifelick op brengen ende betalen, ende het
felve hen feer lailigh is vallende, fy des niet tegen-
ftaende, ende fonder op beuren miferabelen itaet
reguard te nemen , dagelijcks worden overlaft
ende uyt geteert van Ruyters ende Knechten die
heure paflagie deur de voorfz Dorpen zijn ne-
mende, ofte foo fy op andere byleggende Dorpen
ende Plaetfen ter neder ilaen, dat fy aldaer met
hen moeten gaen accorderen , 't zy met geit, Ha-
ver , ofte andere gratuiteyten, ofte dreygen hen
anders rigoureufelijck te komen befoecken, hen
als dan af-knevelende ende mede-nemende de
Haver ende Koornwerck,die fy op heure Peerden
laden kunnen, fulcks dat hen daer deur benomen
wort den middel om heure Contributien ende la-
ften te betalen, daer voor fy nochtans feer rigou-
reufelijck ende fonder eenigen aenfien der voorfz
foullen worden geexecuteert, ende in onverwin-
nelijcke fchade ghebracht, alles firydende niet al-
leenlijck tegens de Sauvegarden der voorfz Sta-
ten Generael, ende de onfe.maer oock tegens alle
goede Krijghs-ordeninge ende difcipline, mitfga-
ders oock 't behoorlijck refpeft 'twelck fy ons,

dag

-ocr page 75-

Jegens d infraclie der SauvegardeiLj, &c. 13 8

«37 .

vuldise toefichtte nemen, dat fulcks voortaen in
de Dorpen ende Landen van uwen bedryve, ende
andere Dorpen onfen huyfe fubjeft wefende, niet
en ehefchiede, ende daer fulcks (weswynieten
meynen) ghefchieden foude, dat ghy goede ende
fcherpe note doet nemen by den Schoutetten en-
de andere Officieren particulier, ten platten Lan-
de op de voorfz Dorpen refiderende, om alle de
foullen ende fchaden by hen ghedaen met fpecifi-
catie vanden Bevelhebberen ofte Officiers daer by
geweeft hebbende, die ghy u by de felve met heu-
re Atteftatie fult pertinentelijck doen over leve-
ren , ende daer nae ons terftont over fenden $ om
foo wel tot ftraffe der overtreders als vergeldinge
ende indemnitey t vande befchadighde by ons ver-
fien te worden, foo als wy wilden dat ghefchiede
ende bevinden fullen te behooren. Ordonneren-

de den voorfz Gouverneurs, Superintendenten,
Ritmeefteren, Capiteynen ende Soldaten, dat fy
hen nae 't geene voorfz is reguleren, ende u in de
executie defes doen alle hulpe, byftant ende affi-
ilentie, fonder eenige conniventie, fimulatie ofte
vertreck: Ende den voorfz Schoutetten ende Of-
ficieren particulier, ten platten Lande refideren-
de,dat fy met u defen aengaende correfponderen,
ende dagelijcks informeren, van 't geene hen fou-
de mogen aengaen ofte rencontreren, want wy
fulcks bevonden hebben te behooren. Des t'oor-
konden hebben wy dele gheteeckent, ende onfen
Zegel hier op doen drucken, in 's Graven - Hage,
den fevenden November inden Jare vijfthien-
hondert fes en tnegentich. Geteeckent, Maurks
de Naffau. Onder itont,Ter Ordonnantie van fijne
Excellentie. J. Milander.

2, Ordre Jegens dexcefjen der Soldalen inde Velum. In date den feften

Feintarij 1599.

voor heure Perfoonen of hare Peerden, dan voor
haren penningh als andere Paffanten, ende foo
daer en boven eenige foullen, exa&ien of fchaden
in 't kleyn of groot ghefchiede, dat die fullen ghe-
kort worden aen de betalinge van de refpecrive
Colonellen, Ritmeefteren ende Capiteynen, daer
onder die Befchadigers fouden mogen dienen, en-
de dat tot begrootinge vande befchadighden by
derfelver eedt, ende anderfints arbitraljjck ghe-
corrigeert te worden , alles fonder conniventie
ende diillmulatie. Ende op dat niemant van defen
ignorantie en pretendere, hebben wy dit by open
Patente doen drucken, ende gefchickt aende Ge-
deputeerde vande Veluwe, omme die te doen affi-
geren, ende alomme te fchieken nae heuren goet-
duncken, ende defen alomme totter felver Gede-
puteerden difcretie, met Trompet ende Trom-
ilach doen uytroepen ende publiceren, daer toe
die voorfchreve Gedeputeerden by defen fpecia-
�jck worden gheauthorifeert: Willende dat die
Copye by een van de Secretariffen van den Rade
van State geteyckent, gehouden worde foo bon-
digh als defe original. Aldus ghedaen in 's Gra-
ven-Hage onder die Signature van Syne Excel-
lentie , ende Paragraphe vanden Rade, met on-
derteyckeninge van wegen den felven Rade, den
feiten Februarij vijfthien-hondert negen en tne-
gentich. Ende was gheparapheert, Syrxma,�
Ende was onderteyckent, Maurke de Naffau. La-
ger ftondt, Ter Ordonnantie vande Raden van
State der felver. Ende was onderteeckent»
[ G. van Zuylen.

iYne Excell., ende die vanden Raede van
State der Vereenichde Nederlanden, AU
«=«-J Jen Colonellen,Ritmeeiteren,Capiteynen
ende anderen Officieren ende ghemeene Krijghs-
Juyden, foo te Peerde als te Voet, indienfteder
voorfz Vereenichde Landen wefende, D O E Ν
TE WETEN: Al hoe wel verfcheydelijck is
geordonneert ende gefchreven aen allen Guarni-
loenen ronts-omme de Veluwe, ende elders gele-
gen, dat omme te vermyden alle befchadigheden,
foullen ende uytteeringen van het goede Landt
vander Veluwe, fich niemant vanden Krijghfluy-
den en foude te vervorderen hebben, te ryden of
te pafferen in of deur die Veluwe, dan by onfe Pa-
tenue , nochtans devvylen ons dagelijcks klachten
voor komen, dat contrarie van dien alle dage ghe-
fchiet, waer van ons oock genoechfaem is gheble-
ken, in kleynachtinge van onfe authoriteyt ende
bevel, wefende een fake gantfch niet te tollereren,
ende daer van wy die ftrafl� aen ons behouden.
S O O IS T, dat wy, om ge�jcke faecke vorders
voor te komen, ende dat ghelijcke ongeregelthe-
den niet wyders in en breecken , hebben noch-
maels gheordonneert ende ordonneren by defen,
dat geen Colonellen, Ritmeefteren, Capiteynen,
Officieren ende gemeenen Krijghs-volcke, foo te
Peerde als te Voet, met Troupen oft anderfints,
fich laten vinden inde Veluwen, by inlegeringen
of deurtochten, anders dan met onfen Patente,op
pene dat die bevonden fal worden contrarie te
doen, niet en fullen aldaer geaccomodeert of ghe-
Jogeert worden, nochte oock niet mogen teeren

3. Placaet, jegens defoules en uytloopen der Soldaten inde Meyerye van

's Her togen-Bofch. in date den 3 Septemler 1630.

Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluvt
DOEN TE WETEN, Alfoover-
Ic�eydene Dorpen vande Meyerye van 'sHerto-

gen-Bofch, ons dagelijcks , ende foo langhs foo
meer by hare Requeften te kennen geven hunnen
foberen ende armelijcken itaet daerinne fy ver-
vallen zijn, ende ghefchapen oock noch verder te
vervallen, by ajdien daer inne niet en werde gere-

I �j medieert,

-ocr page 76-

.PIacaten-Λ 4»B�^cck

gedaen worde, hem regulerende nae den inhoudt
van ons voorfz Placaet, op de penen daer inne be-
grepen; Ende fpecialick dat alle 't gene wat tegens
onfe voorfz ordre den Ingefetenen van 't platte
Landt fal wefen af-genomen, aende foldye vande
Officiers ende Soldaten wederom fal werden ghe-
kort ende ingehouden, ende dat het felve daer be-
nefl�ns arbitralick fal worden ghecorrigeert naer
exigentie van faecken. Ende omme den voorfz
uy tkoop,daer door de Dorpen malkanderen groo-
te fchade aendoen, te beter te weeren, hebben wy
geordonneert ende ordonneren by defen, dat foo
wanneer eenich Dorp, of yemandt anders eenigen
uytkoop komt te doen, de Mve verbeuren fal de
fomme van hondert vijftigh gulden,half tot profijt
vande Plaetfe daer de uyt-gekofte parthye fal ko-
men te logeren, ende d'ander helfce voor den Of-
ficier der felver Plaetfe. Ende op dat niemant hier
vaneenige ignorantie en hebbe te pretenderen,
ontbieden wy daer omme ende bevelen onfen lie-
ven ende wei-beminden, den Staten, Stadthoude-
ren ende Gecommitteerde Raden vande Provin-
ci�n refpective van Gelderlant ende 't Graeffchap
Zutphen, Hollantende Weft-Vrieilant, Zeelant,
Utrecht, Vrieflandt, Over-YiTel, Stadt Groenin-
gen ende Ommelanden, ende allen anderen Jufti-
cieren, Officieren ende Dienaren des verfocht
zynde, dat fy defe onfe Ordonnantie aJomme
doen verkondigen, uytroepen ende publiceren,
daer men gewoonlijck is uytroepinge ende publi-
catie te doen. Lallende mede den Stadthouders,
Prefident ende Raden Provinciael, den Advoca-
ten Fifcaels, ende oock den Procureur Generael,
ende allen anderen Officieren, Reehteren ende

*39

medieert, klagende dat fy van de uytloopende
parthyen, ende voorcs oock uyt eenige Guarnt-
foenen fulcks werden belaitendeuytgemergelt,
dat het hun onmogelijck is hare achterilallige
Contributien ende loopende laften op te brengen
.ende betalen, ons over fulcx verfoeckende dat wy
hun de felve wilden remitteren ende quijt fchel-
den, oock fulcks verminderen, dat fy middelen
mochten hebben om te konnen leven. S.O.O
IS Τ, dat wy omme daer inne te verfien, geftatu-
eert ende gheordonneert hebben, ftatueren ende
ordonneren by defen, dat voortaen gene Dorpen,
Gehuchten ofte eenige andere Plaetfen, hoe die
genaemt fouden mogen wefen, ghehouden fullen
zijn, boven de laften by ons op gheftelt, yet vor-
.ders te betalen aen eenige Krijghs-luyden , van
wat qualiteyt die fouden mogen wefen, of onder
wat pretext het oock foude mogen zijn , 't zy
Gouverneurs, Commandeurs, Ritmeefteren, Ca-
piteyncn of anderen, maer dat fy fullen volftaen
mette ordinaris ende extraordinaris Impofitien,
diewyhuntelafte leggen ; Ende by aldien hun
boven de felve yets by yemandts af-ghevordert
mochte worden, verftaen wy niet, dat by de
Schoutetten eenige uytfettingen tot fulcken eyn-
defal worden ghedaen: Verbiedende hun oock
fulcx wel expreifelijck.op pene van 't dubbelt van
dien aen't Landt te betalen. Ende lallen haerter
contrarie, dat fy ons of den Raedt van State 't fel-
ve datelijck fullen hebben te kennen te geven, op
dat daer inne gheremedieert worde nae behooren.
Ende op dat de voorfeyde Dorperen daer toe niet
en mpgen worden gebrocht, uyt vreefe van eeni-
ge iniegeringe van Ruyteren ende Soldaten, daer

mede fy gedreycht, ofte oock inder daet gheq uelt Jufticieren vande voorfz Landen, mitfgaders den

Admiralen, Vice-Admiralen, allen Overften, Co-
lonnellen, Ritmeefteren, Capiteynen, Officieren
ende Bevelhebberen, defe onfe Ordonnantie ende
Bevelen te achtervolgen ende doen achtervolgen,
Procederende ende doende procederen tegens de
overtreders van dien, fonder gratie, faveur, diiE�
mulatie of verdrach: Want i�lcks onfe ernftige
meeninge is. Aldus gedaen ende gearrefteert ia
onfe Vergaderinge in 's Graven-Hage, opten der-
den September 1630. Was geparapheert, S. van
Beaumont� Onder ftont,Ter Ordonnantie vande
hoochgemelte Heer� Staten Generael. Getekent,
Cormlis Mufeh. Synde op't fpatium gedruckt 't Ca-
chet der felver Heeren Staten in rooden.Waf�che.

fouden mogen worden, by eenige uytrijdende of
uytgaende partyen, Soo ordonneren ende laften
wy wederom wel exprefl�lijck, ghelijck wy oock
ghedaen hebben by ons laetile Placaet vanden fe-
iten Aprilis 16x9. dat foo wanneer tot'sLandts
dienft of's Vyants af breuck eenige TrouppeS ful-
len uy tgaen, daer by altoos fal wefen een Officier,
die voor der felver a&ie ghehouden fal wefen te
refponderen, ende daer omme niet mogen toe la-
ten , dat de Soldaten een uy re langer op d'eene of
d'andere plaetfe blyven, als de noot ende ehele-
gentheytfalvereyflchen. Gelijck hy oock niet
en fal ghedoogen datter eenige η uytkoop vande
Dorpen of van yemandts anders in 't particulier

4. Placaet, op 't uytloopen, logeren endefoukn der Soldaten inde Landen van

OverMaze. In dateden 4 April1633. ^

medieert, klagende dat fy vande uyt-loopende
partyen van d'omliggende Garnifoenen, als oock
anderen fulcks werden uyt-geteert, overlaft ende
uytgemergelt, dat hun onmogelijck foude zijn by
continuatie van dien, haer ordinaris beden ende
andere loopende laften op te brengen ende beta-
len, ons over fulcks verfoeckende, dat wy daer je-
gens fodanige ordre fouden willen beramen, ende
die voorfieninge doen, dat fy van verder uyttee-
ringe ende legeringe van Volck mochten werden
verfclioont. SOO. IST, dat wy omme daer mne

DE Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden, Allen den genen die defe fullen
fien ofte hooren lefen, Saluyt. DOEN
TE WETEN, AlfoodeaenwefendeGecom-
mitteerden vande Landen van Over-Maze ons da-
gelij ex ende hoe langhs foo meer by hare Remon-
ftrantien te kennen gheven, hunnen foberen ende
armelijcken ftaet, daer inne fy door de foulen en-
de excefl�n van defer zijdts Krijghs volck worden
ghebracht, ende ghefchapen ftaen noch verder te
vervallen, by.aldien daer inne niet en werde gere-

-ocr page 77-

Jegcnsd�nfra�lieder

141

de foldye vande Officiers ende Soldaten weder-
omme fal werden gekort ende in-gehouden, ende
dat het felve daer benef��ns arbitralick fal worden
ghecorrigeert naer �xigentie van faecken. Ende
omme den voorfz uytkoop, daer door de Dorpen
malkanderengrootefchadeaendoen, te beter te
weeren, hebben wy geordonneert ende ordonne-
ren by defen, dat foo wanneer eenich Dorp, of ye-
mandts anders eenigen uytkoop komt te doen, de
felve verbeuren fal de fomme van hondert vijftigh
gulden, half tot profijt vande Plaetfe daer de uyt-
gekochte parthye fal komen te logeren, ende de
ander helfte voor den Officier der felver Plaetfe.
Ende op dat niemant hier van eenige ignorantie en
hebbe te pretenderen, ontbieden wy daer omme
ende bevelen onfen lieven ende wel-beminden,
den Staten, Stadthouderen, ende Gecommitteer-
de Raden vande Provinci�n refpective van Gel-
derlandt ende 't Graeffchap Zutphen, Hollandt
ende Weft-Vrieflandt, Zeelandt, Utrecht, Vrief-
landt, Over-Yilel, Stadt Groeningen ende Om-
melanden , ende allen anderen Juilicieren, Offi-
cieren ende Dienaren des verfocht zynde, ende
fpecialijcken d'Officieren vande meer-genoemde
Landen van Over-Maze, dat fy defe onfe Ordon-
nantie alomme doen verkondigen, uytroepen en-
de publiceren, daer men ghewoonlijck is uytroe-
pinge ende publicatie te doen. Ladende mede
den Stadthouders, Prefident ende Raden Provin-
ciael.den Advocaten Fifcaels.ende oock den Pro-
cureur Generael, ende allen anderen Officieren,
Rechteren ende Juilicieren vande voorfz Landen,
mitfgaders den Admiralen, Vice-Admiralen,allen
Overilen, Colonnellen, Ritmeefteren, Capitey-
ncn , Officieren ende Bevelhebberen, dele onfe
Ordonnantie ende Bevelen te achtervolgen ende
doen achtervolgen, Procederende ende doende
procederen tegens de overtreders van dien,fonder
gratie, faveur, diffimulatie ofte verdrach: Want
fulcks onfe ernftige meeninge is. Aldus gedaen
endegearreileertin onfe Vergaderinge in 'sGra-
ven-Hage, op den vierden Aprilis 1633. Was ge-
parapheert, P. v. fValta,^Tt' Onder ilont, Ter Or-
donnantie vande hooch-ghemelte Heeren Staten
Generael. Geteeckent, Cormlis Mufch. Syndeop
't fpatium gedruckt het Cachet der felver Heeren
Staten in rooden Waifche.

141

te verfien,geiratueert ende geordonneert hebben,
ftatueren end� ordonneren by defen,datvoortaen
eeeneDorpen, Gehuchten, ofte eenige andere
Plaetfenghelegen i_nd_e Landen van Over-Maze,
hoe die genaemt fouden mogen wefen, gehouden
fullen zijn, boven de Men by ons verfocht; ende
bv de Landen geaccordeert,yet vorders te betalen
aen eenige Krijghs-luyden, van wat qualiteyt die
fouden mogen wefen, of onder wat pretext het
oock foude mogen zijn,'t zy Gouverneurs, Com-
mandeurs , Ritmeeileren, Capiteyncn, ghemeene
Soldaten, of anderen, maer dat fy fullen volilaen
mette lailen aen hun van wegen defenStaet ver-
focht , ende by de felve veraccordeert 5 Ende by
aldien hun boven de felve yets by yemants afge-
vbrdert mochte worden, verilaen wy niet, dat by
de Schoutetten ofte andere OfTicieren die 'tbe-
hoort, eenige uytfettingentotfulckeneyndefal
worden gedaen: Verbiedende hun oock fulcx wel
expreffelijck, op pene van't dubbelt van dien aen't
Landt te betalen. Ende lailen haer ter contrarie,
dat fy ons of den Raedt van State defer Vereenig-
de Nederlanden, 't felve datelick fullen hebben te
kennen te geven, op dat daer inne gheremedieert
worde nae behooren. Ende op dat de voorfeyde
Dorperen, Gehuchten ende Plaetfen daer toe niet
en mogen worden gebrocht, uy t vreefe van eeni-
ge inlegeringe van Ruyteren ende Soldaten, daer
mede iy gedreycht, ofte oock inder daet ghequelt
fouden mogen worden, by eenige uytrijdende of
uytgaende parthyen, ordonneren ende lailen wy
welexprei��lijckbydefen , dat foo wanneer tot
's Lants dienil,of 's Vyants af breuck eenige Trou-
pes fullen uytgaen, daer by altoos fal wefen een
Officier,die voor der felver aclrie gehouden fal we-
fen te refponderen, ende daer omme niet mogen
toe laten dat de Soldaten een uyre langer op d'ee-
ne of d'andere plaetfe bly ven, als de noot ende ge-
legentheyt fal vereyifchen. Gelijck hy oock niet
en fal ghedoogen datter eenigen uytkoop vande
Dorperen, of van yemandts anders in 't particulier
gedaen worde, hem regulerende nae den inhoudt
van ons Placaet jegens 'tuytloopenendefoulen
der Soldaten hier vooreu gheemaneert, op de pe-
nen daer inne begrepen 5 Ende fpecialijck dat alle
't gene wat tegens onfe voorfz ordre den Ingefe-
teuen van'tplatte Lant fal wefen af-genomen, aen

5 ♦ Placaet _s tegen de exceff�n van 't Krijghs-vokkjnde Mejerje van 's Her*

togen-Bofch, In date den 2,4 Februari; 164 $.

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
1 derlanden, Allen den genen die defe ful-
j len flen ofte hooren lefen, Saluyt. Alfoo

men hoe langs hoe meer is vernemende,
dat de uytgaende troupen ende partyen van Ruy-
teren ende Soldaten uy t onfe Frontieren,de Inge-
fetenen ten platten lande onder ons diilritit, voor-
nemelijck in onfe Meyerye van 's Hertogen - bof-
lche, ende andere onder Contributie van weder-
zyden fittende, als oock de Neutrale Νabuyren
met onbehoorlijcke uytteringen, vexatien, afperf-
fingen van gelde, ende dergelijcke exa&ien fo f�er
zijn ^uellendejniet tegenitaende voorgaende Pia-

caten daer tegen geemaneert, ende leftelijck den
elfden December 164%. dat ten zy daer inne wer-
de Voorfien, niet moeelick fal zijn dat de Luyden
ten platten Lande fullen kunnen blyven woonen,
endeheurop-geleghde laden ende Contributien
betalen, Waeromme SOO IST,datwytotwee-
ringe van fulcke onbehoorlickhede,onvermindert
voorgaende Placaten ende de penen daer by gefla-
tueert, by deliberatie vanden Rade van State der
voorfz Ver�enigde landen,goetgevonden hebbeo
te ordonneren efi ftatueren 'tgene hier is volgende.

Dat voortaen geene Gouverneurs of Comman-
deurs

-ocr page 78-

Placaten-»� ^Boeck. 7-Tit. 144.

dre te ftellen totten nootdruft, fonder verder oft
meerder te mogen eyifchen of begeeren, fich dra-
gende in alles loo als redelijcke ende eer-lievende
Krijghs-luyden betaemt, alfoo anderfints den Of-
ficier of Beleyder vande Troupe van alleexceflen
fal moeten verantwoorden.

143

deurs der Frontieren eenigevan Ruyteren oft Soldatenuytgaen, als onder commOfficier oft Beleyder, metCommandeurs fchriftelick

Officiers of Beleyders Naem, ende 't ghetal vande
Troupe of partye,oock den tijt hoe lange 't verlof
is duerende, wekken Officier oft Beleyder ter we-
derkomite fal hebben pertinent te rapporteren
het geene by de Troupe of parthyc fal mogen zijn
verricht.

Verbiedende wel fcherpelijck aen fulcken Offi-
cier ofte Beleyder vande Troupe, ende aen alle an-
dere vande partye, van eenige Dorpen daer fy ful-
len paneren, of vande Ingefetenen der felver Dor-
pen daer fy fullen ghenootfaeckt zij η te logeren,
eenich gek onder wat pretext het zy af te perfi�n,
niet toe latende de Luyden in eeniger manieren
qualick te tratteren, of oock van Kleederen, Lijn-
waet, Meubelen of Eet-waren te berooven, maer
een yeder fich moetende contenteren met rede-
lijckenkoftendedranck, ende voor de Peerden
voeder ende mael, alleenlick tot refrefchiiTement,
ende verder oft anders niet.

Gelijck oock wel fcherpelijck verboden wort
vande Dorpen oft Plaetfen, op pretext vanheur
vande logeringe te verfchoonen, eenigh gek te
mogen nemen, ofte yets tot vereeringe, oftdefge-
lijcx, hoe het genaemt foude mogen werden.

Noch oock niet de Officieren of Regeerders van
omleggende Dorpen te mogen by heur ontbieden,
om eenige erkenteniiTe vanheur te krygen, noch
van d'een Dorp in d'ander om her te trecken,ende
te flepen, ende heur over al te doen logeren, dan
alleenlick heuren wech volgende ende paffierende,
de Ruyteren ten minden vijf uyren, ende de Sol-
daten ten minften drie uyren marcherende, eer de
felve weder mogen pey fleren oft logeren.

Als wanneer den Officier oft Beleyder vande
Troupe of parthye 't felve mette befte ordre fal la-
ten doen, toonende tot dien eynde aenden Offi-
cier of Regeerders vanden Dorpe 't verlof om or-

Ordonnerende tot dien eynde dat de Gouver-
neur oft Commandeur ter wederkorafte van de
Troupe ofte partye, den Officier oft Beleyder fal
doen reeckenfchap geven van 't gepaifeerde, wel
exa&elick inquirerende of eenigh exces,exa�tie,of
yets onbehoorlijcks mocht zijn ghepleeght, ende
fulcx bevindende,'tfelve datelick te doen reilitue-
ren ende repareren, ende de daders ftrafl�n fonder
conniventienaerverdienflen. Endeincas dat de
voorfz Gouverneur of Commandeur ingebreec-
ke mochte blyven fodanigen Officier of Beleyder
als vooren t'fijner wederkomfte reeckenfchap te
doen geven van't ghepaifeerde, ende dat mocht
komen op te borften dat de voorfz Troupe ofte
parthye eenich exces, exactie, of yets onbehoor-
licx foude hebben gepleeght,ende de Gouverneur
of Commandeur op de prompte klachten van
fulcke exceilen hem voor gebracht,nalatigh foude
gebleven zijn te verfien, fal in foodanigen gevalle
alfulcken nalatigen Gouverneur of Commandeur
felfs daer voor mogen worden aengefproocken,
ende des te verantwoorden hebben.

Ende op dat een yeder des aengaende alle 't gene
voorfz is bekent mach zijn, efi hem daer na weten
te reguleren, fal defe in alle Frontieren gefonden,
ende aldaer gepubliceert ende geaffigeert worden;
fijnde de expreffe meeninge dat op de Contraven-,
teurs recherche fal werden gedaen, en tegen heur'
geprocedeert tot reftitutie en behoorlicke ftraf��y
ionder eenige dii�imulatie ofte conniventie,op dat
de difcipline militaire in alles onderhouden, ende
de exceiTen geweert mogen worden nabehooren.

Aldus ghedaen in 's Graven-Hage, den xxh�j»-
Februarij 1645. J. V. Wijnbergen?* By myne Hee-
rende Staten Generael der Vereenighde Neder-
landen. Ter Relatie vanden Raedt van State der
felver Landen, /. Eyckbergh.

DEN SEVENDEN TYTEL.

Vervattende de Placaten opte doortochten der vreem-
de Soldaten door de Ge�nieerde Provinci�n.».

1. Placaet, verbiedende geen Folc^yan Oorloge pijnde in dienfl Van vreem-
de potentaten of Nati�n, over te brengen inde Havenen, Baeyen, Playen, &c. vande Vereenighde
Nederlanden. In date den 16 /iugufii 16 51.

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN,Alfooonsis

gebleecken, dat onlangs voor de Stadt Vlii�mgen,

ende vervolgens op de Reede van Rammekens,

zijn ghearriveert vier Schepen, afgevaren van Na-
pels, met ontrent dertien of veertien hondert Sol-
daten , 't welck is flrydende met het algemeene
recht der Volckeren, tegens de hooeheyt van de-
fen Staet in 't generael, ende vande Provincie van
Zeelandtin't particulier, met fich flependeghe-

vaer-

1 ■ ■

-ocr page 79-

t4f Jegens doortochten van vreemt Krijghs�volck. 146

vaerlijcke coiifequentien ende gevolge. S O O
IS Τ dat wy voor het toekomende tegens fooda-
niee endederge�jcke onbehoorlickheden willen-
de verfien, ende remedieren, goet gevonden ende
noodich gheacht hebben, te verbieden ende inter-
diceren, ghelijckwy wel expreitelick ende fcher-
toelick verbieden ende interdiceren by defen, alle
Onderdanen ende Ingefetenen der voorfz Veree-
nichde Nederlanden, eenige Certe partyen ende
bevrachtingen met eenige Uytheemfche Potenta-
ten ofte Nati�n, wie die oock fouden mogen zijn,
aen te gaen, ofte te maecken, direitelick ofte indi-
redelick, om eenich Volck van Oorloge over te
brengen inde Havenen, Baeyen, Playen ofte Ree-
den van defen Staet, op de verbeurte van haere
Schepen ende goederen, ten behoeve vande ghe-
meene faecke, boven arbitrale correctie naer exi-
centie van faecken. Ende op dat niemant hier van
eenige ignorantie en pretendere, ontbieden ende
veifoeck�nWy de Heeren Staten, Gecommit-
teerde Raden, ende Gedeputeerde Staten vande
Provinci�n refpedtive van Gelderlandt ende het
Graeffchap Zutphen, Hollandt ende Weit-Vrief-
lant,Zeelant,Utrecht,Vrieilant,Over-YiTel,Stadt
Groeningen ende Ommelanden, ende allen ande-

ren Juihcieren ende Officieren dei�r Vereenichde
Nederlanden, dat fy defe onfe Ordonnantie ende
Verbodt van ftonden aen alomme doen verkondi-
gen , uytroepen, publiceren ende affigeren, daer
men gewoonlick is dufdanige uytroepinge, publi-
catie ende affixie te doen. Lailen ende bevelen
voorts de Raden ter Admiraliteyt, den Advoca-
ten Fifcaels, midtfgaders den Admiralen, Vice-
Admiralen, Capiteynen, Officieren ende Bevel-
hebberen, defe onfe Ordonnantie ende Verbodt
te achtervolgen ^nde doen achtervolgen, Proce-
derende ende doende procederen tegens de Con-
traventeurs ende Overtreders van dien, totte
voorfz penen ende itraff�n, fonder gratie, ooch-
luyckinge, diffimulatie ofte verdraai, want wy
fulcx ten dienfte vanden Lande bevonden hebben
alfoo te behooren. Gedaen in 's Graven-Hage»
onder onfen Cachette, Paraphure ende de Signa-
ture van onfen Griffier, op den feftienden Augufti
1651. Was gheparapheert, /. de longe van Οοββτ-
landt, '«� Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande
hoochgemelte Heeren Staten Generael. Geteec-
kent, N. Ruyfch. Zynde op 't fpatium ghedruckt
het Cachet der felver Heeren Staten in rooden
WaiTche.

En Lefer gelieve te weten, dat alhierfouden gebracht geweefi zijn de Placaten vande Staten Generael van date

demoJanuari) 165 2,. ende iSMaert 1656. Maer alfoo de felve hequamer konden ghebracht werden onder

den Tytel daer in het werven tot, ende aennemen van vreemde dienfien verboden wert, Jalden Lefer de felve hier

onder inden 13 Tytel vinden.

Placaten vande Staten van Hollandt.

2. Placaet, Aengaende d'ordre gefielt op de paffagien ende deurtochten van

den Ruyteren ende Knechten, binnen den Lande van Bollant enae Wef�- Vrieflant; inde tegens alk
inlegeringen ende overlafl vanden [elven binnen den voorfz La?ide. In date den 6 Martij 1587.

Έ Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollandt ende We�-Vrieflandt, Repre-
i fenterende de Staten vanden felven Lan-
de, Allen den genen die defen fullen fien
ofte hooren lefen, Saluy t. Alfoo een yegelijck
kennelijck is, dat naeft dehulpe van Godt Al-
machtigh, geen ander middel is omme den ftaet
vander oorloge in defe Landen ilaende te houden,
dan dat goede ordre, regule ende difcipline onder
den Krijgs-volcke worde onderhouden, ende dat
de platte Landen ende Ingefetenen der felver (die
tot fubfidie vander oorloge ende defenfie vanden
Lande, neffens de Steden fo gro�telijcks zijn con-
tribuerende ) blyven in goede verfeeckertheyt,
befchermt ende ontlaft van allen foulen, inlege-
ringen , uytteeringen, overladen ende geweiden,
die den lelven anderfints by den Volck van oor-
loge worden aengedaen, Waer uyt niet anders is
volgende, dan dat d'Ingefetenen vande platte
Landen (die onmogelick ende onredelick is fulcks
te lyden) moeten op-breecken, hare wooningen
ende Lantbouwinge verlaten,ende oock dien vol-
gende de Landen in 't generael ghebracht worden
in verwoeitinge, ghebreck van hare nootdruften,
armoede ende miferie. Boven dien dat oock den
�aet vanden Lande gro�telijcks wert gekrenckt,.

door den afbreuck ende verminderinge vande
Contributien, door dien de middelen daer mede
eenfdeels benomen worden, omme het Krijghs-
volck van hare Soldye te mogen geven contente-
ment, fulcks dat ten lellen de feeckere ruine van
den ftaet vanden Lande foude ilaen te verwach-
ten,ten ware metter daet daer tegens worde voor-
fien, tot vooritant vande Ingefetenen ten platten
Lande, ende confervatie vande middelen, die
Godt den Heere in handen heeft geftek tot beta-
linge vanden Oorloghs - volcke, noodigh zyndc
tot defenfie vanden Lande. S O O 1S Τ, dat
wynaevoorgaendebefchrijvingeende rype deli-
beratie daer op Staets-gewyfe gehouden, by ad-
vyfe vanden hooch-gebooren \f orft ende Heere
Mauritz van NaiTau, ghebooren Prince van Oran-
gien.Grave van NaiTau,&c. Marquis vander Vere,
Vliilingen,&c. Gouverneur ende Capiteyn Gene-
rael over Hollandt, Zeelandt ende Vrieifant, ende
Admirael; midtfgaders den wel-geboorenGrave
Philijps Grave van Hohenloo, Heere van Langen-
bergh, &c. Lieutenant Generael over Hollandt
ende Zeelandt, gheordonneert hebben, ende or-
donneren by defen: Dar, van nu voorraen geta
Volck van oorloge, 'tzy te Paerde of teVoete,
nochte oock eenich Sciieeps-Yolck, onder wat

Κ bevel

-ocr page 80-




		Piacateo-i. 4� B	I48 of by haere Patente fpecialijck bevolen: Soo or- donneren ende bevelen wy allen Officiers ende Magiilraten vanden Steden ende Dorpen, mitfga- dersalle Gouverneurs,Overflen, Capiteynen, Be- velhebberen ende Soldaten, Garnifoen houdende binnen den naefl-gelegen Steden ende St�rckten van Hollandt ende Weil-Vrieilandt daer fulcks foude mogen gebeuren, dat fy met befettinge van de Wegen ende Paflagien, ende oock metghewa- penderhanthare deur-tochten, Lant-gangen, in- legeringen, extorfien ende moet willigheden met- ter daet fullen beletten ende refifleren: Ende de gene die aireede in gevallen fouden mogen wefen, doen vertrecken ende ruymen uyten bodem van Hollandt ende Weit - Vrieflandt: Ende fal men voorts tegens hen procederen als tegens overtre- ders vande beveelen haerder Overigheyt, Vyan- den vanden Staet der felver Landen, ende open- bare Landt-fchenders behoort gheprocedeert te worden. Ende dat fulcks de Invvoonders van ve- der Dorp of Gehuchte, mitfgaders oock de naefl- gelegen Steden, Garnifoenen, Dorpen ende Ge- huchten , des by Klock-gheilach ol andere wete geadverteert zynde, gehouden fullen wefen mal- kanderen daer toe te doen behoorlijcke byflant ende ailiflentie, fonder des te wefen eenichfins in ghebreecke, op pene dat in gevalle des niet jegen- ftaende eenige Quartieren, Dorpen, Gehuchten, of oock eenige particuliere quamen overvallen of befchadight te worden by beroovinge, uytteerin- ge, extorfien of anderfints, dat de lchaden vande particulieren by 't gheheele Dorp, ende de fchade van een Dorp, by cfen Quartiere in 't gemeen ghe- dragen ende goet ghedaen fal moeten worden, op alfulcken voet als de binnenlantfche koffen wor- den gedragen; Ende dat tegen de Gouverneurs, Capiteynen ende Bevelhebberen inde naefle Gar- nifoenen leggende, die in ghebreecke worden be- vonden , de naefl-gelegen Quartieren, Dorpen of Gehuchten te affifteren, geprocedeert fal worden tot af kortinge van hare gagien ende traktemen- ten , ende tot vordere flraff�, fulcks wy by advyf� van fijne voornoemde Excellentie ende Genade bevinden fuljen te behooren. Ende belangende de Ruyteren ende Soldaten die hen uytte Steden, St�rckten of Plaetfen, daer fy Garnifoen houden of befcheyden zijn, begevende ten platten Lande, ende den Onderfaten quellen, travaillieren of ee- nich overlafl doen, ordonneren wy dat yegelijck Officier vande Steden of platten Landen, hem fal flerck maecken, ifl noot, ende de felve gheftelt hebbende in apprehenfie, over leveren den Drofl of Capiteyn vande platte Landen inden Quartiere daer 't fehe gebeurt, wiens officie fal wefen allen den geenen die iy bevinden fullen metter daet, den Huyflieden of yemanden anders eenige over- lafl, ghe weidt of fortfe te doen, fonder eenich on- derfcheyt van wat Natie de felve zijn, terflont exemplaerlijck daer over te doen executeren met de koorde. Ende den geenen die fyluyden appre- henderen als Moes - koppers , Vagabonden, of diergelijcke Loopers, terflont ter naefler Stede vande apprehenfie te recht te flellen, voor de Ge- rechte vande fehe Stede , of voor het Krijghs- recht dat aldaer tot dien eynde fal worden gheor- donneert, - Ordonnerende den Gerechten ende die
	H7	Piacateo-i. 4� B
	H7

bevel ofte beleyt die fouden mogen wefen, hen lullen mogen inden Lande van Hollandt nochte Weft-Vrieilant ten platten Lande begeven, 't zy onder deckfel van paifagie ofte eenige andere pre- texten , hoedanige die fouden mogeil vvefen, by Coronnelfchappen, Conietten, Vaendelen, ofte in eeniger andere manieren, fonder alvooren te hebben fpeciael fchriftelijck bevel ofte Patente ende Ordonnantie van fijne voorfz Excellentie van Naflau, als Gouverneur ende Capiteyn Ge- nerael over Hollant, Zeelant ende Vrieflant, ende Admirael als vooren,ofte den voornoemden Hee- re Grave van Hohenloo als Lieutenant Generael, gegeven by advyfe van ons ofte van onfe Gecom- mitteerde Raden, inhoudende de plaetfe daer fy zijn gheboden te trecken, eride daer en boven of fyluyden t'Schepe fullen trecken ofte Lande, wat paifagie fy fullen houden, ende ten naeften binnen wat tijde fy ter ghedeflineerde plaetfe hen fullen hebben te vinden, VVaer nae de Overflen, Ritmee- ileren, Capiteynen ende Bevelhebberen, mitfga- ders de gemeene Soldaten hen precife fullen heb- ben te reguleren, fonder de fehe te overtreden, ofte daer inne verfuymigh te wefen in eeniger ma- nieren. Gebiedende alle Officiers, Magiflraten ende Ingefetenen van den Steden ende platten Lande, midtfgaders oock alle Gouverneurs ende Bevelhebbers vanden Steden, St�rckten ende Forten van Hollant ende WehWrieflant, niet al- leen dat fyluyden geen Volck van oorloge, 'tzy te Voet of te Peerde, fonder fchriftelijck bevel of Patente als vooren, paflagieofte doortochten en fullen verleenen, maer oock dat fy de geenedie fchriftelijck bevel of Patente hebben, niet en ont- fangen, fourieren of logeren, t�n zy dat de felye Patente fulex oock de paf�agie met defignat�e van de Stede, Dorpe of Plaetfe fpecialijck inhoude. Ende komende ter plaetfen ende opte pailagien in haer Patente begrepen, fullen hen aldaer laten accommoderen ten minflen quetfe vande Ingefe- tenen , fonder dat hen gheoorloft fal wefen den Huyfman te eyi�chen, ende veele min te af-dwin- gen of extorqueren eenigh geit of goet , of oock eenige Wijn of andere fpijfe ende dranck, dan den Huyfman gewoon is in fijnen Huyfe te gebruye- ken, fonder oock dat fy meer dan eenen nacht in een Dorp fullen mogen blyven, of meer Billetten eyi�chen dan naer behooren 5 Ende van Schepen ofte Schuyten met behoorlijcke proviande van Broot, Kaes ende Bier gheaccommodeert zynde, fullen voorts moeten reyfen. Dies fullen de Dor- pen daer de Soldaten logeren, vande Teerkoflen, Provianden ende Scheeps - vrachten, by hen aen de Soldaten verilrec kt, worden vergoetende ge- recompenfeertby den geheelen Quartiere, na de diflinctie ende voet die henluyden by ons daer van fal worden ghegeven. Ende of eenige Over- ilen, Ritmeefleren , Capiteynen, Bevelhebberen of Soldaten, vergetende haerenEedt, totfulcke vermetelde ongelioorfaemheyt hen vervorder- den , dat fy buyten haer fpeciael bevel als vooren, fouden willen deur andere manieren of wegen reyfen of palieren, of hen doen fourieren, accom- moderen van logyfen of onderhoudt, of eenige andere extorfien van geit, goet, Wijn of Spyie, boven 't geene hen hier vooren wort toe gelaten,

-ocr page 81-

149 Jegens doortochten van vreemt Krijghs-volck. 150

die vanden Krijghs-rechte refpeftiyelijck aldaer,
fommaire kenniffe over den feiven te nemen, niet
ieeenftaende hare dienften, ende fonder onder-
fcbevtvaneenige Nati�n, ende allen overdaden
ende exceflen by den feiven ten platten Lande
cedaen, exemplaerlijck aenden lyve te doen ftraf-
fen Ende ten eynde niemandt van defe onfe Or-
donnantie ignorantie en pretendere, Soo ontbie-
den ende bevelen wy allen Officieren, Juihcieren
ende Dienaren vanden Landen van Hollant ende
Weil-Vrieflant, defe jegenwoordige alomme bin-

nen de voorfchreve Landen te doen publiceren,
daer men gewoonlijck is publicatie te doene: Pro-
cederende ende doende procederen tegens den
overtreders in manieren voorfchreve , fonder
gratie, faveur, diffimulatie ofte verdragh: Want
wy fulcks noodigh bevonden hebben tot dienfre
vaaden Lande. Gegeven in 's Graven -Hage,
onder 't Zegel vanden Staten voornoemt hier op
ghedruckt in forme van Placate, den feiten Martij
in 't Jaer ons Heeren duyfent vijf hondert feven-
ende - tachtigh.

Placaet, ordre flellende opte doortochten der Soldaten door Hollandt ende

Wef�- vrieflant. In date den 14 Januari} 1590.

DE Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieflant, Reprefen-
terende den Staten vanden feiven Lande,
Aenmerckende dat tot dienite ende defenfie van
de Lande, de laften ende Contributien, foo wel
ordinarife als extraordinarife daer toe noodigh
zynde, foo wel ten platten Lande, als binnen den
Steden ghedragen ende geheven moeten worden
tot betalinge Qnde onderhoudt vanden Oorloghs-
vokke , ende andere groote koften ende laften,
ende dat fulcks voortaen met goede ordre ende
opfichtin 't optrecken van eenich Volck van oor-
loge ofte veranderinge vande Guarnifoenen, foo
wanneer 't felfde te Water niet gedaen fal mogen
worden in 't deurtrecken ende palieren ten plat-
ten Lande, d'Ingefetenen aldaer niet meer als bin-
nen de Steden behooren befwaert te worden, ten
eynde de laften ende Contributien voornoemt
eenpaedijck mogen worden gedragen, Hebbeu
de Staten voornoemt verklaert ende gheordon-
neert, verklaren ende ordonneren by defen, dat
voortaen egeene Volck van oorloge ten platten
Lande pafferen fal opte Patenten by ofte van we-
gen Syne Excell. verleent, ten zy met condui&e

van eenen Commularis vande Monfteringe, die
ghehoudenfal zijn 't felfde Volck van oorloge in
deligentie te doen pafl�ren ten platten Lande, foo
wanneer de felve te Water niet en fullen mogen
werden getranfporteert, ende foo wanneer 't ielf-
de Volck van oorloge binnen eenige Dorpen ofte
Plaetfen, van Vivres in 't pafferen van eenige Dor-
pen fal moeten worden verfien, ende fullen de
felve niet veriterckt mogen worden, dan ter or-
donnantie ende onder behoorlijcke recepifle var*
de voornoemde Commiffaris.tnhoudende de fom-
me daer vooren de voorfz Vivres fullen zijn ghe-
kocht, ende vande uy tleveringe van dien,om 't ge-
meene Lant te mogen ftrecken na behooren, waer
van den feiven Dorpen ende Plaetfen Ordonnan-
tie verleent fal worden op den Ontfanger vande
Verpondinge vanden feiven Dorpen, omme opte
voorfz Ordonnantie aen hare Contributien t'elc-
ken ghekort te worden als naer behooren. Ge-
daen inden Hage onder 't Zegel vande Staten
voornoemt hier op gedruckt den yier en twintich-
ftenjanuarij 1590. Onder ftondt, Ter Ordon-
nantie vahde Staten. Item, Noch lager ftondt,
C. de Rechtere.

4, Placaten vanden 27 Maert 1652, ende t6 Maert 1 <S$ 6, Waer hy

precife ordre ge/lelt wert op 't werven en doortochten van Staten^fvreemt Krijghs-volck door Hollant
en Wejl- Vrieflant.

pe deliberatie, met volkomen kennii�� van faec-
ken , hebben gheordonneert ende gheftatueert,
ordonneren ende ftatueren midts defen, dat nie-
mant, wie, ofte van wat qualkeyt hy zy, binnen
den voorfz onfen Lande van Hollant ende Weft-
Vrieflandt, eenich Volck van wat qualiteyt ofte
Natie 't felve zy, in Krijghs-dienfte fal mogen aen
nemen, ofte aen genomen zynde, van anderen
over nemen, voor, uytten naem, ofte van wegen
eenige Coningen, Potentaten, Princen, Heeren,
Staten, ofte Republijcquen, 't zy openbaer, hey-
melijck, dire�telijck ofte indirectelijck, by Trom-
melflach, ofte onder 't een ofte ander pretext van
avancement ofte anderfmts, om ter Oorloge, te
Water ofte te Lande, te Peerde ofte te Voete ghe-
bruyckt te worden, fonder alvoorens daer toe te
hebben Ons fpeciael ende fchriftelijck confent.
Dat mede geen Volcis, van oorloge, zynde in Uyt-

K. ij heem-

1E Staten van Hollandt ende IVefl-Vrieflant,
i Allen den geenen die defen fullen fien
: ofte hooren lefen, Saluyt. Alfoo niet
tegenftaende de publijcque algemeyne
Wetten, midtfgaders d'alomme gherecepieerde
Krijghs-ordre, ende fpecialijck mede de particu-
liere Ordonnantien ende Placaten, by ons voor
defen ghemaeckt ende ghedaen emaneren, % ende
nochjonghflop den [even - en - twintighflen Maert des
Jaers 1652. tegens het werven van Volck van Oorloge,
/00 te Water als te Lande,fonder onfe voo/gaende conf�nt
ende ordre, Wy in ervaringe komen datfulcx onder ham
ende ledecktelijck wert onderflaen, niet alleen totvili-
pendie ende kleynachtingevan onfe authori'eyt, maer
oock tot verkrenckinge van Ons Souverain gefagh, ende
ly ftevolgh tot groeten ondienfl vanden lande. SOO
IS Τ, dat Wy ζ daer in als noch met allen ernfl
ende vigeur willende voorfien, naer Yoorgaende ty-

-ocr page 82-



	Boeck. 7. Tit.
i5i Placatea^. 4. heemfchen dienft, te Paerde ofte te Voet, onder wat bevel ofte beleyt 'tfelve foude mogen zijn, hun fullen mogen begeven binnen ©nfen Lande van Hollandtende Weit-Vriellandt, 'tzy opden vatten Bodem ofte de Wateren, Stroomen ende Rivieren van dien,felfs niet onder deckfel van paf- fagie, ofte eenige andere pretexten hoedanich die foiiden mogen wefen, 't zy by Collonelfchappen, Cornetten , Vaendelen ofte andere groote ofte kleyne Troupen in eeniger manieren, fonder al- vooren tottet voorfz innekomen te hebben fpe- ciaelfchriftelijck confent, ende Ordonnantie van Ons, ofte van onfe Gecommitteerde Raden; In- terdicerende ende verbiedende tot dien eynde alle Schipperen, Wagenluyden, Karreluyden, en- de allen anderen van wat profeifie ende hanterin- "e de felve fouden mogen zijn , alfulckvreemt Krijghs-volck binnen 'treiiort vande voornoemde onfe Landen, met hunne Schepen,Schuyten, Wa- genen , Karren, ofte eenich ander ghereetfchap t� brengen, ende in te voeren, ofte albereyts daer binnen wefende, 't felve vorder te tranfporteren ofte vervoeren , fonder henluyden alvooren ghe- toont, ende duydelijck voorghelefentezijnde fchriftelijcke Acte van confent by Ons ofte onfe Gecommitteerde Raden daer toe gegeven , op pene dat de Aennemers ofte Overnemers van 't voorfz Krijghs-volck, m 't reguard vande wervin- gen die buyten onfen confente binnen de voor- noemde onfen Lande fullen worden ghedaen, mitfgaders de Overften ofte Condudeurs vande vreemde Troupes in 't reguard vande Intochten ofte Deurtochten, die buyten onfen confente als vooren in,ofte door den felven onfen Landen fou- den mogen komen te ghefchieden, daer over met- ter doot fonder eenige ghenade, ende de andere Officieren vande felve, ter faecke van dien arbitra- lijck aenden lyve, mitfgaders de Schipperen, Wa- genluyden , Karreluyden, ofte anderen defe ghe- contravenieert hebbende, met verbeurte van hare Schepen, Wagenen, Karren, Paerden ende ander gereetfchap tottet voorfz tranfport gedient heb- bende , ofte oock fwaerder nae gelegentheyt ghe- ilraft fullen werden. Dat mede geen Volck van oorloge, te Paerde ofte te Voete, zynde in dienile �nde befoldinge van defen Staet, hen fullen heb- ben te begeven binnen de voornoemde onfen Lan- de van Hollant ende Weit-Vrieflant,omme aldaer f;ebruyckt, geinquartiert, ofte in guarnifoen ghe- eyt te worden, anders dan met voorweten ende bewilliginge, mitfgaders opfpeciael fchriftelijck bevel ofte Patente van Ons ofte van onfe Geau- thorifeerden, boven ende behalven de ordre ofte Patente die by de Heeren Gecommitteerden ter Generaliteyt aen henluyden mochte zijn ghege- ven. Dat wyders 't Volck van oorloge van delen Staet, behoorlijcke ordre ontfangen hebbende, omme door den felven onfen Lande van Hollant ende Weft-Vrieflant, 't zy met Wagenen, Karren, Schepen, Schuyten, te Paerde ofte te Voete, te Water ofte te Lande te palieren, by fo verre hen- luyden yemandt van wegen Ons ofte onfe Geau- thorifeerde behoorlick gliemachtight te ghemoet foude mogen worden gefonden, omme haer inde voorfz Deurtocht te geleyden ofte aen te wyfen, ende van onfent wegen te belaften denwegh'die
			!$2
			!$2

		1 fyluyden fullen hebben te nemen, datfy d'ordrc vanden felven dien aengaende punctuelijck fullen hebben t'achtervolgen, op peyne dat die gene die eenige Compagnie ofte andere Troupes als over de felve commanderende, fonder onfen ofte onfer Geauthorifeerden Patente binnen den voorfz on- fen Lande, te fine als vooren fal hebben ghebracht ende geleydet, ofte den voor-gemelte onfen Ge- machtighden,niet en fal hebben.geobedieert,mit� gaders gerefpeiteert, ende naer ghekomen de be- velen by den felven in onfen Name aen hen gege- ven, daer over aen den lyve, ende naer exigentie van faken oock metter doot fal worden ghellraft, al waer 't faecke dat 'tfelve niet en mochte zijn den Capiteyn vande felve Compagnie, ofte ander- fins den Officier by de Regieringe over de voorfz Troupes als Opper-hooft geilelt, maer alleenlick een Subalterne in des felfs abfentie de voorfchre- ve Compagnie ofte Troupes commanderende. Ende ten eynde onfe goede meyninge in 't gunt voorfz is des te beter mach worden geai�equeert ende achtervolght, Lallen ende bevelen Wy alle Ovcrften, Ritmeeileren, Capiteynen, ende ande- re Bevelhebberen eenige Trouppes commande- rende ende gheleydende, dat de l�lve met hunne Trouppes in-komende ofte door-treckende, in, ofte door de voornoemde onfen Lande van Hol- lant ende WeiWriellant, te Water ofte te Lande, met Schepen , Schuyten, Wagenen, Karren, te Paerde ofte te Voete, haer fullen op houden ende aen leggen , ofte doen aen leggen aen d'eerfte Stadt ofte Sterckte van onfe Provincie, daer fy- luyden aen, ofte voorby fullen komen, omme te vernemen of aldaer een CommiiTaris ofte Ge- machtighde van onfent wegen gefonden fal zijn; Ende omme de voorfz onl� bevelen vanden fel- ven te mogen ontfangen, doende oock fo aldaer, als medeby, ende omtrent alle andere Steden, Forten ende bemuyrde Plaetfen vande voorfz onfe Provincie, daer aen, voorby, ofte omtrent de felve fullen komen ofte pafferen,den Trommel ty- delijck roeren , de Trompette blafen, ende hec Vaendel op iteecken naer Krijghs-ghebruyck, �p pene van des in ghebreecke blyvende, arbitralijck naer gelegentheyt vande faecke gheftraft te wor- den. Lallende ende ordonnerende alle Officie- ren, Magiftraten ende Ingefetenen vanden Ste- den , ende ten platten Lande, mitfgaders oock de Commandeurs ende Bevelhebberen van de Ste- den , Sterckten ende Forten, ende general�jck al- len Overiten, Ritmeeileren, Capiteynen, andere Officierenende Soldaten, binnen den Lande van Hollandt ende WeiVVrieilant, defe onfe Ordon- nantie ende Verbodt itriftelijckte achtervolgen, ende doen achtervolgen, ende midts dien alfulcke gheintereifeerde Wervingen, Inkomften, Deur- tochten ofte Tranfporten van Krijghs-volck, niet alleenlijck niet toe te laten, maer oock die metter daetmet befettinge vande Wegen ende Paifagien, ende oock met ghewapender-handt j is 't noot, te weeren, ende met alle mogelijcke middelen tegen te gaen, fulcks dat fo fy yemanden daer over qua- men re achterhalen, wie dat het oock foude mo- gen wefen, fyluyden den felven datelijck fullen doen appreh�nder�n ende in verfeeckeringe hou- den, omme tegens haer gbeprosedeert te worden tot

-ocr page 83-

Noopcnde de N

*54

ducteurs hier vooren gheroert aenden lyve, ende
metter doot lullen worden gepunieert. Ende tril
eynde niemandt van defe onl� Ordonnantie ende
Verbodt ignorantie en pretendere, ofte oorfaecke
nemehemreontfchuldigen, foo ontbieden ende
bevelen wy onfe Gecommitteerde Raden,miri'ga-
ders allen anderen Regenten, Juihcieren ende Of-
ficieren vanden Lande van Hollandt ende Weft-
Vrieflandt, defe alomme binnen den felven Lande
te doen publiceren ende affigeren, daer men ghe~
woon is publicatie ende affixie te doen, Procede-
rende ende doende procederen jegens den over-
treders van defen in manieren voorfz, fonder gra-
tie,faveur, dii�imulatie ofte verdrach, want wy be-
vonden hebben 't felve ten dienfte vanden Lande
alfoo te behooren. Gegeven in 's Graven-Hage,
onder onfen grooten Zegele hier op gedruckt den
fefthienden Maert 1656. Ter Ordonnantie vande
Staten. Herb¹' van Beaumont.

t53

rot verdiende ftrafl� , volgende 't gunt in defen
dier toe is geftatueert fonder eenige conmventie,
o� pevne dat in ghevalle de voorfz Officieren be-
vonden wierden daer van eenighfms in gebreecke
Gebleven te zijn, ende fulcke voorfz Wervingen,
fnkomften, Deurtochten ofte Tranfporten, in ee-
niger manieren toe gelaten � ofte daer inne gecon-
niveert te hebben, fyluyden felve daer over met-
ter daet fonder eenige gratie van hare bedieningen
ende officien fiillen ghedeporteert, ende voorts
arbitralijck gheftraft worden. Ende in gevalle ye-
mandt der voorfz Krijghs-Officieren onder onfen
eede ofte tot onfer befoldinge ftaende, iich foo
verre mochte komen te vergrypen, dat de felve
bevonden wierde tot 't gunt in defen Placatefoo
fcherpelijck is verboden, openbaerlick ofte onder
de hant geholpen te hebben, ofte anderfints daer
aen fchuldigh te zijn, dat fodanige daer over even
fo wel als de Aennemers, Overnemers ofte Con-

Bet Placaet vanden 2,7 Maert 165 x. begint: De Ridderfchap, Edelen ende Steden van Hollandt ende
Weft-Vrieflandt, Reprefenterende de Staten vanden felven Landen. Allen dengeencn, &c.

Inplaets van defe woorden feyt het voorfz Placaet .� echter nu onlanghs bevonden is, dat eenige Perfonen
haer niet en hebben ontfien een goet aental van gewapent Krijghs-volck, zynde in uytheemfchen
dienft, in ofte omtrent defe Landen onbehoorlijck geworven, niet alleenlijck fonder kenniffe van
de gemeene Regieringe te brengen op den Bodem vande Generaliteyt, rnaer oock felfs haer heb-
ben vervordert't voorfz Krijghs-volck, fonder onfen confente in te voeren tot in hetbinnenfte
van defe onfe Provincie: Dat mede onlanghs ons voor gekomen zijn eenige onordentlijckheden,
gepleecht by de Militie van defen Staet in 't innekomen uytte boven-Qu ar tieren, binnen de felve
onfe Provincie, ftreckende tot vilipendie ende kleynachtinge van onfe authoriteyt, by continua-
tie van alle 't welcke niet alleenelijck onf� Souverainiteyt ten hoochften ioude werden geledeert,
maer oock felf de voorfz onfe Landen, ende de goede Ingefetenen van dien, in merckelijck eevaer
ende irreparable fchade fouden konnen worden gheitelt, zynde daer omme hooch-noodich daer
inne eehmael met allen ernft, ende vigoureufe ordre voor 't toekomende te worden voorfien.
S O O IS T, dat Wy naer voorgaende rype deliberatie, &c.

DEN ACHTSTEN TYTEL.

Behelfende de Placaten over de Perfoonen en goe-
derea der geener die onder Contributie, ofte in
Neutrale Landen woonen.

Placaten vande Staten Generael.

Den Le/er gelieve hier voor geinfereert te houden het Placaet vanden xSjulij 1 °f�\.jlaende hier loven in dit
Volum. Colum 31. gedruckt.

ι. Placaet, Waer by verboden m>ert niet vyantlijcx op de Scbantsgbenaemt

Pape-muts voor te nemen, In date den 9 Augujli 16zz.

reitelijck, tegen, of tot achterdeel of fchade van
de Fortreffe gnenaemt de Pape-mutz, ende het
Guarnifoen ende andere daer binnen zynde, op
pene van als Vyanden vyantlijck aen getaft, over-
vallen ende metter daet ghetra&eert te worden,
fonder eenige oochJuyckinge oft mede-doogen s
Ende oock van heure Dorpen daer fy woonen, da-
telijck in brant ghefteecken ende vernielt te wor-
den : Ende dat oock noch aj evenwel fulcke Per-
foonen, nu oft naemaels t'fijiider rijdt daer. over
fuUen vervolght, naergetracht, ghevangen geno-

K iij men,

E Ho: Mog: Heeren Staten
Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, ontbieden ende ver-
bieden mits defen wel uytdruc-
kelijck allen Ingefeten van't
Lantende Furftendom Berge,
ende al Ie andere, van wat ftaet
fyzijn, 'tzyEdelluyden, Officieren, Burgers,
Landtluyden oft Boeren, heurniet te onderwin-
den, in 't minfte yet vyantlijcx voor te nemen, oft
te doen, ofte-bethoonen ,-dire�telijjcknoch indi-

-ocr page 84-

Placaten-*. 4*Boeck. 8.Tit.

15$

155

men, ende tegen de. felve op heure Perfonen ende
goederen, ftrengelijck ende vyandtlijckgeproce-
deert fal worden.

. Gedaen in 's Graven-Hage , den negenden
Augufti fefthien - hondert twee - en - twintich.

F. AÏeman^' Ter Ordonnantie der Ho: Mog:
Heeren Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden. Ter Relatie van den Raedt van
State der felver.

Chr: Huygens.

Het ander Placaet vanden 9 Augufli 1 Gzz.flaet in het eerfie Volum. Colum 112.0. Dat vanden � September
X 6x4. ibid. Hier [ouden mede konnen gebracht werden de Placaten vanden 20Juni) 1624, 23Januari) 1630,
énde � � Maert 163 6. Dan al/00 het eerfle hier boven inden vijfden Tytel van dit Volum. Colum. 73. Dat oock het
tweede hier mede boven inden fefien Tytel Colum. 13 5. ende het derde in het eerfle Volum. Colum ��. ghedruckt
flaenjal den Lef er de felve aldaer vinden.

2. Waerichouwinge , jegens betfimpel vyer en iicbt branden inde Tol~

ders vanden Dode, Calloo en Ketenijfe. In date den $Junij 1630.

geene die hare continuele refidentie aldaer hou-
den , ende niet die geene die in andere Steden of
Plaetfen woonen, al is 't dat fy in een vande voor-
fchreve drie Polder&vyer ende licht branden: Caf-
ferende ende weder-roepende dienvolgens alle
Aclen ende Conceifien die hier bevoorens con-
trarie defes gegeven fouden mogen zijn, Waer op
de Perfoonen in andere Steden of PJaetfen woo-
nende, den vrydom vande voorfz Polders hebben
genooten 5 Gevende hun des niet te min den tijdt
van twee Maenden nae de publicatie defes, om
fïch op andere Plaetfen of Dorpen te mogen ver-
fien. Ordonnerende ende bevelendede Comman-
deurs op Lillo ende Liefkens-hoeck refpe&ive,
defe Waerfchouwinge te laten publiceren ende
affigeren inde voorfz Polders daer 't behoort, op
dat nier nae daer van by niemant ignorantie maclt
worden ghepretendecrt: Authoriferende hun
oock den inhoudt defes ter executie te leggen,
alfoo daer aen voor den dienft van 't Landt ten
hoochften is gelegen. Gedaen ter Vergaderinge
van haer Ho�. Mo: in 's Graven-Hage, opten vijf-
den Junij fefthien-honden endedertigh. Was
gheparapheert, S. van Beaumont, "� Onder
ftondt , Ter Ordonnantie van de hoogh - ghe-
melfe Heeren Staten Generael. Geteyckent,
Comelis Mufch.

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
1 derlanden, Allen den genen die defe ful-
: len fien ofte hooren leien, D O E � TE
WETEN: Alfoo wy in ervaringe zijn
gekomen, dat veele Ingefetenen van defe, derVy-
ande, ende Neutrale Landen refpective, fimpelick
vyer ende licht doen houden inde Polders vanden
Doel, Calloo ende Ketenifle, om by dien wech te
triogen ghenieten het ehebruyck vanden vrydom
aen d'Ingelanden vande felve Polders byOftroy
hier bevoorens ghegeven, ende dat onder deckfel
van dien veele ende diverfche Lorrendrayeryen
werden ghepleecht, tot merckelijcke ende groot
prejudicie van 't inkomen der Convoyen ende Li-
centen defer Landen. SOO IS �, dat wy daer
inne willende voorfien, ende de voorfz Lorren-
drayeryen, foo veel mogelijck, weeren, nae voor-
gaende rype deliberatie ende advijs des Raedts
van State defer Vereenichde Nederlanden, goet-
ghevonden hebben midts defen te ftatueren ende
ordonneren, dat niemant in toekomende den vry-
dom vande voorfz Polders fal mogen gebruycken
ofte ghenieten, als d'originele Indijckeren of hare
Erfgenamen, mits inde voorfz Polders, of een van
dien, noch tegenwoordigh hebbende tenminften
tliien gemeten Lants, ende de Koopers van eenige
Landen vijf en twintich gemeten 5 mde voorts die

Het Placaet retorfioneel'vanden dertighflen Maert 1634.[al'den lefer boven in dit Volum. Colum 67> ghedruckt
vinden.

I. Placaet, waer by allen die onder Contributie fitten, verboden voert, den Co*

ningh van Spangien met Wagens, Karren, Poerden, Schepen of Schuyten eenigen dienfl te doen.
In date den 23 Februari) 1636.

DEn Raedt van State der Vereenichde Ne-
derlanden, doet hier mede weten aen alle
Dorpen ende Ingefetenen ten platten
Lande onder Contributie fittende, dat fy
heur fullen hebben te wachten ende te onthouden
van met heure Wagens, Karren, Peerden, Sche-
pen of Schuyten, eenigen dienft aende zyde van
den Köningh van Spangien, of des felfs Adheren-
ten, tot vervoeringe van eenige Vivres, Munitien
van Oorloge, of anders, in ghevolge van Legers,

oft tot Convoyen, te doen: op pene dat niet al-
leen alfulcke Wagens, Karren, Peerden, Schepen
ende Schuyten lullen zijn van goede prinfe,
maer dat oock de Dorpen ende Perfoonen die de
felve toekomen, of ghevoert fullen hebben, daer
over rancoenabel fullen zijn, ter taxatie vanden
voorfchreven Rade, ende recherchabel ende exe-
cutabel bly ven een gheheel Jaer, nae dat de con-
traventie fal zij � ghefchiet, 't zy of fy daer op be-
Yonden zijn ghedwongen ende ghepreft, of niet,

nae

-ocr page 85-

Noopende de NeutralifteiLJ.

158

157

nae den dienil gaende, of daer van weder kee-
rende, gheladen ofte ledigh , in wat manieren
dat het zy. Ghedaen in 's Graven-Hage, den
drie - en - twintighilen Februari) feilhien-hondert

fes"- en - dertigh. Was gheparapheert, kfaias
v. Lyckkma ,^w* Onder ilondt, Ter Ordonnantie
van den Raedt van State. Gheteyckent,
M. Huygens.

4. Placaet retorfioneel, vaer by die van Lujc{, die in dienU van Spangien

zynde, haer den (elven ontrecken, ende belofte doen willen, niet meer regens de Ge�nieerde Landen te
dienen,pardon belooft wert, i§V. In date den 3 Maert 1640.

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen Tien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETENWU hoewel
nae alle oudt ghebruyck , ende nae d'ordre van
Neutraliteyt, het aen alle Neutrale Luyden vry
ftaet te verkiefen ende te volgen d'een of d'ander
parthye, ende fich te begeven in Krijghs-dienft of
aen d'onfe, of aen de Spaenfche zyde, nae een ve-
ders goet-duncken. SOO IST nochtans,dat
die vande Spaenfche Regeeringe tot Brufl�l,over-
trcdende de voorfz orclre van Neutraliteyt, ende
trachtende aende Neutrale Insefetenen van het
Landt van Luyck, te benemen de vryheyt die hun
heure Neutraliteyt is mede-brengende, ende heur
afkeerigh te maecken vande goede genegentheyt
die fy hebben van fich te begeven in Krijgs-dienit
van defen Staet: Tot dien eynde hebben uytge-
gevenfeeckeronredelijck Placaet, van dateden
dertighilen Meert feilhien-hondert negen en der-
tich, waer by vergiffenis wort toe gefeght aen alle
die van 't Landt van Luyck, de welcke binnen een
Maent nae publicatie fich uyt onfen dienil ver-
treckenfullen, met belofte onder Eede van niet
meer tegen Spangien, of het Huys van Ooilen-
rijck te dienen: Ende ter contrarie alle gratie ont-
feght wort aen die geene de welcke nae den voor-
fchreven tijdt in onfen dienil fullen hebben vol-
hardt, 't Welck tot onfer kennii�� gekomen, en-
de by Ons overleght zynde aen d'eene zyde, de
onredelijckheyt die in 't geene voorverhaelt by
die vande Spaenfche Regeeringe voor-ghenomen
wort j Ende aen d'ander zyde, den ondienil die
Wy daer deur fouden komen te lyderi, wanneer
aen onfe Neutrale Naebuyren de vryieheyt foude
benomen worden van nae heure goede genegent-
heyt fich te begeven in Krijghs-dienil van onfen
Staet: Ende mits dien genootfaeckt zynde tegen
foodanige nieuwieheyt ende onredelijckheyt te
verfien: Hebben by deliberatie vanden Rade van
State defer Vereenighde Nederlanden, goet ghe-
vonden te verklaren, foo Wy verklaren by defe:
Dat alle die van het Landt van Luyck, de welcke
binnen een Maent nae publicatie defes, fich ver-

wecken fullen uyt den dienil van den Coningh
van Spangien, ende daer van renonceren fullen,
met belofte van niet meer te dienen tegens Ons,
ende den Staet defer Vereenichde Nederlanden,
dat alle fulcke Luyden byOns in ghenade fullen
aen ghenomen ende ontfangen worden, ende dat
Wy hun heure mifdaet vergeven fullen,ende heur
laten ghenieten het volkomen ■ef��dr. vande Neu-
traliteyt in heure Perfoonen ende goederen, even
als of iy niet en hadden mifdaen, waer toe de noo-
dige Aften van Abolitie by SijnHoogheyt, ende
Wel-ghemelten' Raede van State, refpedlivelijck
uyt orifen Narrie fulJen verleent worden aen alle
die geene die de ielve met die oprechte meeninge
als voor is gefeght, alhier fullen doen verfoecken.
Ende na dien die gene de welcke niet tegenitaen-
de defe onfe gratie, fullen hertneckigh ghebleven
zijn inden dienil van onfen Vyandt, fich mits dien
onweerdigh maecken om 't fehe naemaels in
heur particulier te verkrygen. Soo verklaren Wy
dat aen foodanige Perfoonen gheene Brieven van
Pardon, gratie of abolitie en lullen gegeven wor-
den : Begeerende dat die geene die bevonden ful-
len mogen worden deur importuniteyt, of onver-
hoets verkregen te zijn, fullen gehouden worden
voor fubreptiff, ende obreptifF, ende van geender
weerden: Ende dit alles voor foo lange die vande
Spaenfche Regeringe inde voorfchreve heure on-
redelijckheyt lullen bly ven continueren. Ordon-
nerende over fulcks, op dat dit Placaet by nie-
mandt gheignoreert en worde , dat het f�fve fal
werden ghefonden in onfe Steden ende Plaetfen,
naeil ende ontrent den Lande van Luyck ghele-
gen, omme aldaer by Trompet ende Tromilach
ghepubliceert ende oock gheaffigeert te worden.
Laflende den Gouverneurs ende Commandeurs
't felve alfoo terilont te laten doen. Aldus ghe-
daen in 's Graven - Hage , den derden Martij
feilhien-hondert veertigh. Was gheparapheert,
Cl Vygh d'Ub. "� Onder ilondt, By myne Heeren
de Staten Generael der Vereenigde Nederlanden.
Ter Relatie van den Raedt van State der felver
Landen.

M, Huygens.

5. Verbodt aen die van Lutfenborgh ende $s(jmen vanden Coningh van

Spangien te dienen. In date den 17 Mam' 1641.

En Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden, verilaen hebbende dat van we-
gen den Coningh van Spangien uyt yeder
Dorp, foo in het Landt van Lutfenborgh,

als in het Landt van Namen, ende elders daer on-
trent daer Contributie betaeldt wordt aen defen
Staet, eenige Perfoonen tot Krijghs-dienil voor
den ghemelten Coningh van Spangien ghepreft

Worden:

-ocr page 86-

159 Placaten-j. 4,B

worden: Doet hier mede waerfchouwen allen en-
de eenen yegelijcken woonende onder Contribu-
tie van defen Staet, foo in het voorfz Landt van
Lutfenburgh, als in het Landt van Namen, ende
elders daer ontrent, fich niet te begeven in Krijgs-
dienft vanden Coningh van Spangien, vrywilligh,
ofdaer toe ghepreft zynde, op pene van heuren
vrydom te verliefen, ende als Vyanden van defen
Staet gehouden ende getra&eert te worden. Or-

l6o

donnerende dat defe inde voorfz Landen ghefon*
den, ende binnen Maeftricht ende elders daer on-
trent gheaffi geert fal worden, op dat niemantdaer
van ignorantie en pretendere. Ghedaen in
's Graven-Hage , den feventhienden Mey fe-
fthien - hondert een - en - veertigh. Was ghepa-
rapheert, Λ. Schurman ,«"� Onder ftondt, Ter
Ordonnantie vanden Raedt van State. Geteyc-
kent,Af. Huygens.

Het Placaet -vanden elfden Augufii ι Gqz.falden Lefer in het eer/k Volum. Colum %ιφ. -vinden.

6. Placaet, Waer by den ^Qeutralen die onder Contributie fitten, en lange

uyt Militairen dienfi van Spangien geweefi zyn, verboden wert haer daer weder in te hegeven. In
date den i^Augufli 1645.

daer tegen noodigh vindende te verfien, hier
mede wet fcherpelijck is verbiedende aen allen
ende eenen yegelijcken dien dit eenighfints mach
aengaen , hun niet weder inden voorfchreven
dienft te begeven, op pene van vervallen te zijn
van heuren vrydom, ende ghetra&eert te worden
als Vyanden van delen Staet, ghelijck oock allen
Officieren, Jufticieren ende Wethouderen onder
Contributie fittende , van ghelijcken verboden
wert fulcken Lyfte te formeren, ofte overteghe-
Yen,noch geen Keurlingen inde plaetfe te leveren,
maer hun daer van te onthouden , of dat ander-
fints tegen heur naerder fel moeten werden ver-
fien, foo men fal bevinden te behooren. Gedaen
in 's Graven-Hage den veerthienden Augufti
feftfoien-hendert vijf en veertigh. Was ghepara-
pheert, /. van Berchem ,^wt� Onder ftondt, Ter
Ordonnantie vanden Raedt van State. Geteec-
kent,

1. Eycklergh,

; En Raedt van State der Vereenighde Ne-
sderlanden, verftaen hebbende, dat van
j wegen den Coningh van Caftilien publi-
catie is ghedaen, dat niet alleen alle Per-
foonen die uyt fijnen Militairen dienft zijn ghere-
tireert, defe jegenwoordige Campaigne , maer
oockdiegeene die den felven dienft federt thien
Jaren herwaerts hebben ghequiteert, heur weder
terftont in dienft; fullen hebben te begeven, op
pene van daer over metter doot gheftraft te wor-
den ; Belaftende oock aen alle Officieren van Ju-
ftitie ende Wethouderen daer van elck in fijn di-
itri�t een Lyfte te maecken, ende aenden Amman
van Bruii�l over te leveren. Het welcke alfoo van
defer zy de niet en mach geleden worden, dat Per-
lbonen over langen tijdtuytten dienft gheweeft,
ende heur ten platten Lande onder Contributie
weder neder gelet hebbende, fouden gedwongen
werden den dienft wederom te moeten aen ne-
men. SOO IST,datgemelten Raedt van State

7� Placaet, Waer by den hgefetenen van Luxembnrgh verboden wenden

Coningh van Spangien tejienen. In date den 18/a/# 1646.

van Op-ontbiedinge van wegen den Coningh van
Spangien ghedaen, niet en fullen hebben te pa-
reren , maer heur daer van, ende van den ghevor-
derden diejjft te onthouden, op pene van contra-
rie doende , dat alfulcke lngefetenen werden
verftaen vervallen tezijnvan'teffedt ende bene-
ficie heurder SauYegarden, ende dienvolgens te-
gen haer fal wedden gheprocedeert by Militaire
executie. Ghedaen in 's Graven-Hage den ach-
thienden Julij fefthien hondert fes ende veertigh.
Was gheparapheert, �*' de Boetzeler & d'/tfperen,ⁿ'
Onder ftondt, Ter Ordonnantie vanden Raedt
van State. Ende geteyekent,

J. Eyckhergh.

1 En Raedt van State der Vereenighde Ne-

; derlanden, verftaen hebbende uyt eenice

Befchrijf- brieven , ende voorts bericht

zynde, dat de helft vande. Opgefetenen
van 't Landt van Luxemburgh is op ontboden, om
den Coningh van Spangien met de Wapenen te
dienen , op pretext van te helpen refifteren de
marche des Heeren Marefchal Vicompte de Tu-
renne, heeft goet-gh�vonden, boven 't verbodt
daer tegen by provifie deur de Heeren Gecom-
mitteerde jegenwoordigh tot Maeftricht zynde
ghedaen, hier mede als noch wel expreiTelijcken
te verbieden ende interdiceren aen boven - ghe -
melte lngefetenen 's Landts van Lutzenborgh,
dat fy de voorfchreve befchryvingen ofte bevelen

Het Placaet vande Staten van Zeelandt, in date den negenden Decemher 16x7. op hetpafferen deur Zeelandi
der geener die onder Contributie fmen^j�aet hier hoven in ait Volum, Colum 41. gedruekt.

DEN

-ocr page 87-



	_t�j Raeckende de Militaire difciplinc^ i6z DEN NEGENDEN TYTEL, Inhoudende de Placaten op het ftuek vande Militaire difciplino� HET EERSTE 'D� EL. ι. KrijghS'Ordonnantien ende Kechtm,gemaecfy ende geordonneert byden Hoooh-gehren Prince, Rollert, Gr ave van Leycefler, &c. Baender-Heere van Denbigh, Op- ter-lager van alle Foreefien, Bojfchagien > Jachten ende Ρ enken vande Conincklijcke Majefleyt aen defe zyde van Trente; Opperfle Stalmeefler van hare Deurluchtighfle Majejleyt van Engelant; Raedt vanden Secreten Raedt; Ridder van beyde der Edeler Ordenen vandeJart'ter ende S. Michiel; Stadt* houderendeCapiteyn GenetaelvanhareMajefleytover d'Armee ende Krijghs-volckeinde Neder- landen-, .ende Gouverneur Generael van alle de Ge�nieerde landen ende Steden inde felve Neder» landen, ende haerlieder Bondtgenoten ofte Geallieerde .� Om te worden onderhouden byalfulcken als dienen [uilen in hare Majefleyts Armee, onder Syn Excellentie, inde voorfyde Nederlanden. In date den 14 februari} 1586.

		naem lafteren ofte mifbr�ycken. Soo iftdatmen ordonneert ende beveelt, dat niemandt van wat qualiteyt hy zy, noch in gemeene t'famenfpreec- kinge, noch om eenige ander oorfaecke (aldus ge- waerfchouwet zynde) den naem Godts fallaite- ren of-ydelijckindenmontnemen, op pene van vijf fchel�ngen voor d'eerfte reyfe tot behoef van den Armen, voor die tweede reyfe van vijf dagen gevangenuTe, ende voor die derde reyfe te verhe- len fijn plaetfe ende foldye. II. Ende om dat die altijdts-duerende ende onuyt- fprekelijcke jonfte van onfen Almachtigen Godt, ons foude mogen benomen worden door onfe on- danckbaerheyt, ende dat geen goet eynde van ee- nich werck en mach verwacht worden, daer in dat Godt voor al niet en foude worden ghedient ende ghe-eert: Soo is 't dat men fpecialijck ordonneert ende ghebiedt, dat alle Perfoonen wie fy zijn, ful- len op generale waerfchouwinge deur 't gheluyc vande Trompetten ofte Trommeiflach, hen vin- den ter plaetfen geordonneert tot 't gebruyck van den dienft Godts, om te hooren leien ofte predi- ken : Ten ware dat fy door fieckte of anderen dienft belet waren, op pene voor d'eerfte reyfe te verliefen de foldye van eenen dach, voor de twee- de reyfe van twee dagen, ende alfoo vermeerdert te worden tot difcretie vanden Rechter,ende voor elcke diergelijcke faute inden Soldaet, fo wel den Capiteyn als fijn Officieren, fullen metghelijcke pene geftraft worden. , III. Ende aengemerckt dat wel betaemt allen Chri- ften Menfchen, fonderlinge den geenen die inden Krijgh dienen, dat fy den tijt over brengen in faec- ken die haerlieder profeflie is ey iTchende, ende om dat geenen tijdt en mach ydelijcker over gebracht worden, dan die niet onbehoorlijcke fpelen over ghebracht wort: Daer en boven dat het oorfaecke van veel twift ende gekijf is, ende dat daer veel an- dere loffelijcke ende pryfelijcke oeffeningen zijn, om van allerhande foorten van Perfoonen ghe- bruycktte worden: Soo ghebietmenfcherpelijc- ken dat geen gemeen Soldaet ofte onder-Ofiicier E - fal
Engefien datter geen Lant ge- regeert en wort, dat in tyden van Pays ofte Oorloge mach ghehouden worden voorver- ieeckert, ofte bewaert voor oneere ofte verderffeniil�/ten zy dat het onderhouden zy by Juftitie behoorlij ck ghead- miniftreert, ende by difcipline ordentlijck onder- houden: Ende om dat niemant en kan foo ilecht zijn, dat hy niet en foude weten, dat eere, fame ende voorfpoet, moet behoorlijck volgen den Landen ende Nati�n, daer in goede Wetten beve- ftight zijnj die Magiftraet Juftitie bedienende, be- hoorlijck ge-eert is; ende 't gemeene Volck vree- fende te mifdoen, getrocken wort onder die rege- len vander Juftitie ende gehoorfaemhey t. Ende gemerckt dat die difcipline vanden Krijgs-hai)del, (eygen den Krijghs-volcke) moet nu ter tijdt bo- ven allen dingen by ons onderhouden worden, foo wel totvoorderinge van Godts eere, als oock om eerlijck defe Armee in goeder ordonnantie te regeeren -. Ende op dat die qualick-gefinde (ont- fchult nemende op haer ilechtigheyt) niet en fou- deneenich boosfeytbedecken by onwetenfchap. S Q O IS Τ , dat defe naevolgende Krijghs-Or- donnantien ende Wetten zijn geordonneert ende ghepubliceert, waer door alle welgefinde hen fel- ven voegen om eere te verkrygen, mogen ghereet zijn inde wapenen,ende moet hebben om volftan- digh te bly ven in weldoen, ende dat de geene die ghenegen zijn tot lichtveerdigheyt, hen fouden mogen wachten van te doene yet dat ftrafweer- digh is, de welcke met een forghvuldich aenfien aengehomen,ende met gehoorfaemheyt gevolght zynde, belooft ons een goede ordonnantie ende eendrachtigheydt onder ons lieden met vi&orie ende voorfpoet tegen ons Vyanden. Ten eerften, Aengeiien dat den heyligen naem vanden aldermachtighften ende onverwinnelijc- ken Godt , behoort met alle eerbiedinge ghe-eert te wefen, ende dat 't vonnuTe van verderveniffe uytgefproocken is tegen dengenen die den felven

-ocr page 88-



		Placatea-i. 4. Boeck. 9. Tit, ι. Deel
	i6j
				164



fal fpelen met Teerlingen ofte Kaertfpel, ofte ee- nich ander onb�ho�rlijck fpel, op pene van twee dagen in gevanckenifl� geftelt te worden voorde eerftcreyfe, ende wederomme dergelijcke doen- de, van vorder geftraft te worden rot difcretie van den Rechter. II�I. Ende door dien het dickwils gefchiet, dat door 't ghedoogen van yeele leegh-loopende ende luye Vrouwen, in een Leger verfcheyden ongeregelt- heden ende grouwelijcke mif bruycken bedreven worden: So is 't dat men ordonneert dat niemant inden Leger met hem fal nemen ofteby hem hou- den inde plaetfe van fijn Garnifoen, eenige Vrou- we wie datfe zijn mach, dan alfulcke die men voorfeecker weten fal fijn wettige Huyfvrouwe te wefen, ofte alfulcke andere Vrouwen die de Siecken fullen bewaren, ende voor WaiTcherfen dienen , alles nae 't goet-duncken vinden Velt- Maerfchalck, op pene van gegeejffeltende geban- nen te zijn. V. Ende aengefien dat de goedertierenheyt onder hetKrijghs-volck, in fommige refpeften een fon- derlingedeuchtis. Soo is't dat men ordonneert dat niemant en fal in eenigen dienft die hyfal doen, ftraft�lijck ofte met gewelt aentaften eenige bevruchte Vrouwen, Weduwenjonge Maechden ofte kleyne Kinderen, fonder fpeciale ordonnan- tie vancje Overigheyt, op lijf-ftraffinge. VI. Niemant en lal van wat ftate ofte conditie hy zy, eenige Vrouwe, Weduwe,Jonge Dochter ofte Maleght verkrachten, noch eenige van dien met gewelt fchoi�ieren, op lijf-ftrafte. VII. Soo wie hen fullen ghemeenlkk totdroncken- fchap ofte overdaet begeven, die fullen uyt der Armee gebannen worden. ^h vin. Soo wie fal verfwijgen,ofte in eeniger manieren verholen houden eenige verraderye, periculeufe confpiratien, ofte eenige andere pradrijcken die fouden mogen fchadelijck wefen, ende ilrecken tot'nadeel ende perijckel van hare Majefteyt, ofte van haeren Generael, ofte vanden ftant van defer Armee, ende 't felv� niet en fal met aller neerftig- heyt den Generael of eenich ander Officier die men feer wel betrouwt, te kennen gheven, die fal vervallen inde pene vander doot met tormen- ten. 1X. , Is 't iaecke dat yemandt, wie dat hy zy, pradti- feertende confpireert eenige faecke, waer door die Perfoone van haere Majefteyt, haer Coninck- rijcke, ofte haer Generael,ofte den ftant van defer Armee foude mogen in fchade ofte perijckel val- len , ende dat fulcks hem behoorlijck overtuyght wort, die fal met pynen ende tormenten de doot fterven. ^Χ� , Niemant en fal fpraecke of ghemeenfchap heb- ben met den Vyandt, nochaen hem bootlcha.p- ben, noch Brieven fenden, ofte van hem ontfan- gen, nochaenyemandt van fijn Bonteenooten, 't zy i�eyraelick ofte openbaerlick, fonder al voo-
			ren ende van ftonden aen 'tfelve den Generael ofte den Maerfchalck te kennen gheven, 'tenzy dat hy geauthorifeert is fulcks te mogen doen, op lijf-ftrafi�. XI. Niemant in fijnen dienft zynde, en fal uyt den Leger ofte Plaetfe van fijn Garnifoen fcheyden om wat fake dat het zy, fonder fpeciael Pafpoort vanden Generael ofte ander Hooft - Officier daer toe geauthorifeert, op lijf-ftraffinge. XII. Niemandt en fal verlaten ofte breecken uyt de orden van fij η gelit, daer in dat hy fal inden Velde gheftelt zijn by den Maerfchalck ofte Sergeant Major, fonder eenige groote oorfaecke, ende het felve voor al den Officier te kennen te gheven, op pene van te verliefen lijf ofte lidt, ter difcretie van den Generael ofte Maerfchalck. XIII. Soo wie op de Schiltwacht fal gheftelt zijn, en fal niet af gaen ofte vander plaetfe fcheyden, noch oock flapen, noch verfuymen fijnen behoorlicken dienft, ionderlinge nae dat de wacht geftelt, ende die lofe of woort ghegeven is, 't en zy dat hy or- dentlijck af gehaelt wort, ofte dooreenige groot� oorfaecke daer toe ghedwongen is, ende dat met oorlof van fijnen Capiteyn ofte Officier, op lijf- ftraffinge . X1III. Niemant fal den Vyandt de lofe openbaren ofte te kennen gheven, noch oock yemanden anders, ofte eenich ander woort gheven, dan hem by den Officier is gegeven, op pene vander doot met tor- menten. XV. Niemant en fal muyterie verwecken ofte maee- ken onbehoorlijcke vergaderinge, op heymelicke ofte bedeckte voornemen , waer door die rufte ende vrede vander Armee foude mogen in roere geftelt worden, op lijf-ftraffinge. XVI. Niemandt fal fijn Geweer ofte Roer op hefi�n tegen d'Overigheyt,fijnen Capiteyn ofte Officier, op lijf-ftraffinge. XVII. Dat niemant krackeel, twift ofte eenige beroerte maecke inden Leger ofte Stadt van Garnifoen,ter caiife van eenigen ouden haet, ofte door eeniger- hande nieuwe oorfaecke hoedanich die zijn mach, maer fal fijn klachte doen aenden Officier, die ge- ftelt is om de gefchillen te flifl�n, ende die partyen te ftrafTen die fchult heeft, op pene van te verlie- fen lijf ofte lidt tot difcretie vanden Generael ofte Maerfchalck. XVIII. Ende gemerckt datter zijn verfcheyden Nati�n in defe Oorloge met ons dienende, ende dat door die menigerleye fpraecken foude mogen oarfake zijn, dat menigerhande twiften mochten gheraec- ken te ryfen 01 te groeyen �. Soo is 't dat men or- donneert , indien eenige Perfoqne vander Engel- fcher Natie hem felven fal befwaert vinden, door eenich ongelijck dat hem van een ander Natie ge- daen wert, dat hy 't felve fondet voorder wrake te nemen,fijnen Capiteyn ofte Officier fal te kennen geyen; Ten eynde dat daer op mach ordre geftelt wor-

-ocr page 89-

_t6~ Raeckende de Militaire diieipline^

166

bewaren ende befchermen, op lijf-ftrafBnge.
XXVII.

worden, datter gheen voorder twift en groeye
maer in alle manieren rufte ende vrede_ onderhou-

den worde, op alfulcke pene als den Hooft-Offi-
cier fal duncken oorbaerlick te welen,'t zy van lijf
oftelidtteverliefen.

X 1 X.

Yemant gheitelt zynde tot befcherminge van
eenice Breffe, Schants ofte Loopfchants,'t zy Ca-
piteyn ofte Soldaet,fal de felve gewilligh niet ver-
laten,noch door eenige valfche ofte verfierde oor-
faecke ofte ontfchuldinge hem felven abfenteren
van der plaetfe, fonder genoechfaem bevel of be-
fcheyt.oplijf-ftraffinge

X X.

Niemant en fal hem doen in-fchryven onder
twee Capiteynen,noch onder verfcheyden Vaen-
delen op eenen tijdt monfter pafferen, ofte ander-
fins op een ander Mans name monileren, ofte op
den Monfter - dach een ander fijnHarnafch ofte
ander Gevveere leenen, om hare Majefteyt daer
door te bedriegen , ende haren tegenwoordigen
dienft te fwacken, op pene van een Maent in ge-
yaneenifTe te fitten, ende vanden ban.
⁵ XXI.

Niemant en fal eenige van fijne Wapenen, Ge-
weeren , ende ander Krijghs-getuygh die hem by
fijnen Capiteyn geordonneertzijn,krencken ofte
verminderen, 't en zy dat hy bewyfen kan dat hy
de felve inden dienft heeft verlooren. Ende nie-
mant en fal voor pant nemen die Wapenen of Ge-
weeren van eenich Soldaet, op pene den Soldaet
van te verliefen fijn plaetfe , ende den geenen die
den pant fal nemen, te verliefen die dobbel weer-
de van dien pande.

XXII.

Niemant fal fijne Wapenen ofte Geweeren ver-
fpelen ofte verfetten.maer fafakijts fijn Harnafch
ende Geweer reyn ende dienilbaer houden, op
pene van afgedanckt te worden.
XXIII.

Niemant fal met bedroch wech nemen de Pro-
viande, Vi&uaille, ofte Geweere van fijn Mede-
gefellen, op pene van gevanckenifle.
XXIIII.

Niemant fal in het reyfen,logeren ofte ilille lig-
gen in eenige Stadt ofte Lant van hare Majefteyt,
Vrienden ofte Geallieerden, ineeniger manieren
den gemeenen Man verfchatten, ofte met gewelt
afnemen, 't zy fpyfe ofte ander haerlieder goede-
ren hoedanich die zijn mogen, fonder terftontte
betalen, ofte ander ghenoechfaem ordre te geven
van die juyfte voldoeninge vanparthye, oplijf-
flrafTinge.

XXV.

Niemant fal voorkoop doen van eenige Provi-
ande die voor den Leger ofte Plaetfe van Garni-
foen gebracht wort: maer gedoogen dat de felve
ophetMarftveltkome, om aldaer bydenMaer-
fchalck ofte fijnen Officier ghefchattet, ende op
prijs gheflek te werden, eer hy de felve koopt, op
pene van lijf-ftraifinge.

XXVI.

Niemant fal ftelen ofte rooven eenige Winckel
ofte Tente, noch oock eenich Soetelaer of Koop-
man , komende tot hulpe vanden Leger ofte Gar-
nifoen» maer fal de felye byallc goede middelen

Geenen Soldaet belaft zynde voor feeckere da-
gen Victualie te nemen, en fal de felve dagen niet
te boven gaen, ofte de felve-anderfins voldoen,
dan volgende de proportie vanden tijdt die hem
geitek is, op pene van gevanckenifle, ofte alfulcke
ander ftrafle, als die behoorlijcke Officiers fulkn
ordonneren.

XXVIII.

Niemandt fal verdrucken ofte berooven eenige
Perfonen,die de zyde houden van hare Majefteyt,
ofte onder die befcherminge itaen vanden Gene-
rael, op lijf-ftraffmge.

XXIX.

Niemant en fal ongehoorfaem zijn ofte overtre-
den eenich ghebodt, dat met Trommelen ofte
Trompetten is uytgeroepen, by ordonnantie van
den Generael, op alfulcke pene als daer toe fal
geitek zijn.

XXX.

Niemant fal den Provooft, ofte andere fijn Ofi*
ficiers, wederftaen, in 't vangen van eenich quaet-
doender, maer indien dat noot is, fal hem daer in
hulpe ende byftant doen. Ende of door fukken
oorfake den Mifdadiger geraeckte te ontkomen,
foo is gheordonneert dateenyegelijckPerfoon,
door wiens fchult dat hy waer ontkomen,de felve
ftraf�� fal lyden, die de ontkomen parthye foude
geleden hebben.

XXXI.

Niemant fal moeyelijck vallen ofte ftooren ee-
nige Perfoone, 't zy onder fijn eygen Regiment,
ofte onder 't bevel van yemant anders zynde, die
eens by den Fourier, Maerfchalck ofte Quartier-
meefter vanden Leger, ofte Stadt ghelogeert is:
Maer een yeder ghedoogen ende toe laten, vrede-
lick te genieten fijn eygen plaetfe ende logement,
't en ware met confent ende yerwillinge van bey-
dezyden. Oock en falniemandt fonder oorlof
buyten 't quartier van fijnen Capiteyn logeren,op
pene van gevanckenifle.

XXXII.

Niemandt fal ter neder worpen ofte verderven
eenige Water-Meulens ofte Water-wercken₅ fon-
der fpeciael bevel vanden Generael ofte Hooft-
Officier, op lijf-ftrafl�nge.

XXXIII.

Niemant fal tegen de Ordonnantie brantitich-
ten, ofte verbranden eenige Huyfen,Meulens ofte
Koorn, noch Oock in 't optrecken ofte vertrecken
den Leger in brant fteecken, fonder fpeciael bevel
vanden Generael ofte ander Hooft-Oflicier daer
tegenwoordigh zynde, op lijf-itraffinge.
XXXI1II.

Niemant fal eenich geroep ofte getier by nachte
maecken op eenige Wacht, by dage ofte by nach-
te, ofte in eenige gheleyde lage, ofte op eenige an-
der plaetfe, daer net fwygen van noode ende van
doene is, op pene van te verliefen lijf ofte lidt, ter
difcretie vanden Generael.

XXXV.

Niemant fal fonder groote oorfaecke eenige al-
larme maecken,maer indien daer eenige oorfaecke
gheviele, dan fal hem een yegelijck in alder haefle
terftont laten vinden op die plaetfe die hem geor-

i- ij don-

-ocr page 90-




	*\6ι*
		Placateo-*. 4-Boeck		*\6%* ende leeren kennen den flach ende gbeluytvan' Trommelen, Fifers ende Trompetten, ten eynde de felve mogen weten hoe fy hen tot den dienft moeten gebruyeken. XLIIII. Niemant fal inden Leger ofte Garnifoen eenige Beeilen, van wat nature die zijn, ilagen ofte doo- den, dan op alfulcke plaetfen als daer toe gheor- donneert zijn. Nochenial niet onbegraven laten de moke ende ander over gebleven inge\vant,ende niemant lal oock roeren ofte ontreynigen die by- liggende Water - loopen, dan heel beneden den ilroom, een groot iluck weeghs vanden Leger, op pene van gevangenii��. XLV. Niemant fal fijn gevoech doen, of den Leger of Stadt van Garnifoen vuyl maecken, behalven op alfulcke plaetfen als daer toe gheordonneert zijn, op pene van gevangenii��, ende alfulcke voordere ftraife, als by den Hooft-Officier gheordineert fal worden. XLVI. Is 't dat yemant een Gevangen of buyt verkre- gen heeft, die fal foo haeft als hy weder inden Le- ger of Stadt van Guarnifoen ghekomen is, fonder langer uytilel fijnen Capiteyn of Gouverneur dat te kennen geven,ende die Capiteyn fal 'tfelve den Maerfchalck aen dienen, die alle acht dagen daer af fal de wete doen aenden Generael, op pene van gevangenii��, ende alfulcke voorder ftraf�� als die Generael fal ordonneren. XLVIL In het trecken langhs de Velden, foo en fal nie- mant in het opdoen van een Hai�, ofte ander Bee- fte, eenich gefchal ofte geroep maken, waer door alle d'andere Vaendelen ende Benden fouden mo- gen beroert werden ende ftille ftaen, maer fullen in haer� tochten alle fedighey t ghebruyeken, op. pene van gevangenii��. XL VIII. Niemant Tal op geven ofte den Vyandt over le- veren eenige Plaetfe,die hem is bevolen ofte belait te bewaren, op lijf-ftraffinge. XL IX. Is 't dat yemant tot den Vyandt over loopt ofte ghevangen wort in het over gaen by den Vyandt, die fal den doot fterven�. L. Niemandt, wie hy zy, en fal pai��ren ofte gaen door eenige andere Wegen, 't zy in Stadt ofte Le- ger , dan langhs de ordinarife Poorten ende Pai�a- gien, op lijf-ftrafTinge. Alle Herauten fullen haer bootfehap ende pu- blicatien doen tot fulcken tyden ende Plaetfen, ende in fulcken ordene, fonder yet af ofte toe te doene, ofte te veranderen, achtervolgende d'In- itru&ie ende Commiflie van den Generael, op pene van gheftraft te worden ter difcretie vanden Generael, nae den eyfch ende qualiteyt van haer- lieder mifdaet. CAPJTETNEN. LIL Geen Capiteyn, Officier, ofte ander Perfoone, en fal ontfangen ofte onderhouden elck, anders Sol�


donneert is, ten ware dat eenige waerachtige ex-i cufeerlijcke oorfaecke hem fulcks belette, op lijf- ftraffinge. XXXVI. Niemandt fal herbergen ofte in fijn logement ontfangeneenigen Perfoon, Vreemdelinck we- fende, ofte yemant van ons eygen Natie, die niet en is ingefchreven in hare Majefteyts foldye:Maer fal van ilonden aen fijnen naem aenden Generael of Maerfchalck over brengen, ende oock van wat Landt hy is, den tijt dat hy daer gekomen is, ende de oorfaecke waer omme, op pene van vangeniil�, ende van fijn plaetfe ende foldye te verliefen. XXXVII. Niemandt fal fpreecken ofte gemeynfchap heb- ben met eenich Trompetter ofte Trommelflager vanden Vyanclen, ofte andere die in bootfchap is gefonden, dan de geene die by den Generael daer toe g�ordineert zijn, oplijf-ftraffinge. XXXVIII. Niemandt fal wachten op de Wagenen, dan de geene dien daer af den laft is gegeven: noch oock lunderen ofte traineren om te mogen op hen ghe- mack daer op ryd�,ten fy dat door fiecl:e,quetfure ofte andere ghebreken, den Officiers wel bekent zynde,henlieden 'tfelve toe gelaten worde,op pe- ne van gevanckenii��,ende fijn foldye te verliefen. XXXIX. Niemandt fal hem vervorderen uyt te gaen om voederinge, 't en zy dat d'Officier daer toe geftelt henlieden levere ghenoechfaemgeleyde tot haer- lieder befcherminge, op lijf-ftrafnnge. XL. Eenyegelijckial fonder uytftel aen fijnen Ca- piteyn prefenteren alfulcke Gevangenen als hy heeft gevangen ghenomen, foo haeft als hy in den Leger is weder ghekeert, ende niemandt en fal die mogen dooden, of oorlof geven om te vertrecken, fonder bevel of confent vanden Generael ofte an- der Hooft-Officier daer toe gheordonneert, op pene van fijn wapenen te verliefen, ende uyt den Leger gebannen te werden. XLL Eenyegelijck Soldaet fal tot allen tyden inden dienft gehoorfaem ende ghetrouw weien, foo wel haerlieder Capiteynen als ander onder-Officiers, ende niet weygeren d'onderrechtinge van eenige daer onder dat fy geordonneert zijn te dienen, op pene van vangenifle,en van te verliefen een Maent folts. Ende foo wanneer eenich Capiteyn van ee- nich Vaendel door treflelijcke oorfaecke in fijn afwefen yemanden anders naer fijn goet-duncken fal ordonneren, om fijn plaetfe endeCapiteyn- fchap te bedienen, foo fal een yegelijck den felven Gedeputeerden volgen ende ghehoorfaem zijn, met geen minder forghvuldigheyt ende neerftig- heyt dan hy doen foude den Capiteyn felve, op pene voorfey t. 'XLIL Een yegelick fal byftant doen ende befchermen fijn eygen Vaendel by dage ende by nachte,ende fal met de eerde waerfchouwinge hem daer onder voegen , fonder van daer te fcheyden voor dat het gebracht is in behouder bant, op lijf-itraffinge. XLIII. EenyegelijcJk Soldaet fal neerftigh gade ilaen


			*

-ocr page 91-

Raeckende de Mil

I70

fangen de betalinge van fijn Soldaten, den felven
binnen acht dagen daer naer niet en betaeldt ghe-
maent zijnde, ende daer voor rechtelijck aen ghe-
fproocken wort; De felve Capiteyn van fulcx ver-
wonnen zijnde, fal verliefen een Maent gagie, en-
de van fij η Capiteynfchap gheftek worden , uyt
den Leger gebannen zijn, ende verklaert worden
van dien tijt voort niet weerdigh te wefen in defer
Armee te dienen.

LX.

Capiteynen ende Officieren fullen hanteeren
ende befoecken de Logementen vande Soldaten,
om te befichtigen hoe dat haere Wapenen ende
Krijghs-ghetuygh gheftek zijn, ende hen ftrenge-
lijck bevelende, dat henlieder Wapenen ende ge-
reetfchap altijdts gereet zy, haerlieder Corcellet-
ten met alle haer toebehooren, Oock die Calibers
ende Mufquettcn klaer ende gefmout, haerlieder
Lonten ende Bufcruy t drooge,Pefen hebben voor
henlieder Bogen, ende henlieder Bylen ende Hel-
lebaerden met diergelijcke Wapenen fullen klaer
ende fcherp zijn, op pene van arbitrale ftraffe, na
den eyfch vander qualitey t van henlieder onacht-
faemheyt.

L XI.

Alle ander mifdaden ende wercken die tot 011-
geregekheyt fouden mogen ftrecken,ende in defe
Articulen niet en zijn begrepen, die fullen fubjed:
wefen alfulcken ftraffe als die Stadthouder Gene-
rael daer op fal ftellen, al of die fpecialijcken had-
den verklaert ende geordineert geweeit.
LX II.

Ende ten eynde dat niemant foude mogen pre-
tenderen ende allegeren, eenige rechte oorfaecke
van onwetenfchap vande voor-verhaelde Wetten
ende Ordinantien, of van eenige van dien: foo or-
dineert d� Heere Generael voorfz,dat alle Hooft-
OfHciers ende Capiteynen van defer Armeen,ful-
len de felve doen af-lefen ende openbaerlijck uyt-
roepen alle twintich dagen, voor allen den genen
die onder henlieder bevel refpe&ivelick fullen lig-
gen ofte wefen,volgende henlieder quartieren,be-
ibnder in alle die Plaetfen daer fy fullen in Garni-
foen liggen, fo wel Ruyters als Voetknechten, efl
maken voor fo vele als hen mogelick is, dat de fel-
ve onverbrekelijck onderhouden werden, in allen
Pun�en ende Articulen van dien, volgende het
inhouden, forme ende effeCt vanden felven.

169

Soldaet ofte Dienaer, fonder confent van fijnen
Γ initeyn ofte Meefter, noch en fal oock eens an-
ders Soldaet niet aflocken, op pene va Ac: verlie-
fen een Maent folts, ende den ielven Soldaet lij-
nen Capiteyn of Meefter wederom te leveren.

Geen Capiteyn en fal niemandt uyt fenden om
rcnieen aenilach tedoene.fonder wetenfcliap van
den Generael ofte Hooft-Officier daer toe gheor-
donneert, op pene van te verliefen fijn Capiteyn-
fchap. _LIHI

Alle particuliere Capiteynen die gheen Hooft-
�fl�ciersen zijn, fullen met haerlieder Vaendelen
waecken ende wacht houden, ten ware by fpecia-
len oorlof, op pene van te verliefen voor de eerite
reyfe eer. Maent folts, ende voor de tweede reyfe
haerlieder Capiteynfchap.

Geen Capiteyn en fal verkoopen, of op rant-
foen Hellen fijn Gevangen, fonder oorlof vanden
Generael,noch oock laten vertrecken, fonder den
Opper-Maerfchalck dat te kennen te gheven, op
pene van te verliefen fijn Gevangen, ende felve
gevangen te worden.

Een Capiteyn vindende eenich Soldaet van wat
Vendel dat 't zy, die eenige van defe Wetten ofte
Ordonnantien heeft over ghetreden, fal hem mo-
gen vangen ende brengen by den Maerfchalck om
eeftraft te worden.
^b L V 11.

Geen Capiteyn en fal ontfangen , ofte onder
hem infchryven eenige Perfoonen infijnfoldye,
ten zy dat hy den felven Soldaet den eedt af
neemt, op pene den felven Capiteyn, om fulcks
niet onderhouden te hebben, te verliefen een
Maent folts.

LVII�.

Geen Onder-Capiteyn en fal vermogen eenige
van fijn Soldaten door giften of gaven , ofte door
eenige andere oorfaecke, oorlof geven om te ver-
trecken uyten Leger ofte Guarniiben, fonder fpe-
cialen oorlof van den Generael ofte ander Hooft-
Officier, op pene van te verliefen een Maent folts,
ende van fijn Capiteynfchap geftelt te worden.
LIX.

Indien eenich Capiteyn, naer dat hy heeft ont-

Den Eedtfalden Lefer hier onder inden elfden Tytel, eerfle deel, num. z. vinden.

2. Articul-Brief, ofte Ordonnantie, op de difcipline Militaire. In

date den 13 Augufii 1590.

op fulcke of diergelijcke poinften egeen vafte Or-
donnantie of Artijckel-brief gearrefteert ende ge-
publiceert en is. Soo hebben de Staten Generael
der Vereenichde Nederlanden, by advyfe vanden
Raden van State der felver, gheordonneert,gefta-
tueertende ghearrefteert, Ordonneren, ftatuereii
ende arrefteren midts defen, de Ordonnantie ofte
Artijckel-brief hier naer volgende: Willende dat
de felve by alle hetVolckvan Oorloge in heuren
dienfte zy nde, van poind tot poinit itri&elyckeni

L �j on-

Aerdienby dagelrjckfche ex-
perientie bevonden werden,
vele ende menichvuldigedef-
ordren onder den Volcke van
Oorloge te ontftaen,ftrecken-
de tot groote fchade van den
Lande, endeprejuditievande
Regieringe van dien,die noch-
tans alomme bevonden werden niet fulcx geftraft
te worden, als wel behooren foude, ter ©orfa�eke

■ «�

-ocr page 92-

. Deel.

₁₇ΐ riacaten-;. 4*B°^eck� 9-^Tit

172

IX.

Ende fal te dien eynde alomme gepubliceert, ende I De gene die quaet fpreken fuik η vand
by den Krijehs-volckebefwooren werden alsnaer j Generae*,, ofte particulier de Raden va

Staten
State,

behooren

⁵ ofte andere Ovensheyt, ofte die yet lal lc

ggen in

fpijt ofte fpot vande felve, fal aen lijf ende leven
fonder genade geftraft werden.

Die eenige woorden tot oproer, muyterye ofte
ongehoorfaemheyt tenderende, lal gefproocken
hebben, ofte die de felve gehoort fal hebben, ende
die niet terftont te kennen ghegeven fijnen Capi-
teyn, fal metter doot geftraft worden.

XI.

Gelijck mede gheftraft fal werden, de geene die
eenige foodanige woorden in 't by wefen van par- '
ticuliere Soldaten, uyt hen felven, ofte van ande-
ren fal verbalen, oft yetwes aenrechten, daer door
eenige muyterye ofte beroerte eenichfints foude
konnen ontftaen.

XII.

Niemant en fal, het zy uyt befette ofte beleger-
de Plaetfen,oft anderfins, eenige fpraecke ofte ge-
meenfehap hebben metten Vyandt; nochte aen
hem bootfehappen, nochte Brieven lenden, ofte
van hem ontfangen, nochte aen yemant van fijne
Bondtgenoten, 't zy heymelijck ofte openbaer,
fonder voorgaende confent van fijnen Gouver-
neur ofte Capiteyn, ofte henluyden 't felve ter-
ftont daer naer te kennen gegeven te hebben, ten
zy hy daer toe gheauthorifeert zy, ofte oock den
Vyandt toe vallen ofte eenige hulpe doen , alles
op lijf-ftraff�.

XIII.

Niemant en fal mede fpreken ofte gemeynfehap
houden met eenige Trompetter ofte Tromflager
vande Vyanden, ofte andere dieinbootfehapis
gefonden, dan de geene die daer toe verordineert
is, op lijf-ftrafl�.

ΧΙΙΠ.

Niemandt en fal mede in 't aentreeken, af-trec-
ken, ftille liggen, monfteren, ofte in befette Plaet-
fe, den Inwoonderen der Ge�nieerde Provinci�n,
heure Toeftanders ofte Bondtgenoten verdruc-
ken oft berooven, ofte eenige Eetwaren, geit ofte
anderfints af dringen, fonder de eetbaer Waren
ofte andere, behoorlijcken te betalen, noch oock
ter neder worpen ofte bederven eenige Water -
Molens, ofte Water-wercken, ofte de ielve, of an-
dere Huyfen, ofte oock in 't optrecken 't Leger
aen brant fteecken, fonder fpeciael bevel van den
Generael , ofte ander Hooft-Orficier, alles op
lijf-ftraffe.

" XV.
� Niemant en fal mede yetwes mogen doen,noch~
fe aenrechten tegens eenige Perfoonen, Steden,
Vlecken, Dorpen, Sloten, Havenen, oft andere
goederen, die met Pafporten, Sauvegarden, ofte
andere verfeeckertheyt van wegen de Generali-
teyt voorfien zijn, op lijf-ftraf��.
XVI.

Die uyt d'een Compagnie in d'ander, ofte el-
ders fal willen vertrecken , ofte hen van 't Ven-
del begeven, fal ghehouden zijn daer toe behoor-
lijck Pafport van fijnen Capiteyn ofte Hopman te
hebben, ende anders doende, fal metter doot ghe-
ftraft worden.

Alle

EErftelijcken, De geene die den Name des Hee-
ren ydelijcken voert ofte die blafphemeert, fal
voor de eerfte reyfe een honorable amende doen, �
ende drie dagen in gevanckeniffe te water ende te
broot geftelt worden, ende voor de tweede reyfe
fijn tonge met een gloeyende yfer door-fteken,en
voorts gjbedevalifeert worden tot op fijn hemde,
ende gebannen uytte Vereenichde Provinci�n.

II.

In ghelijcke penen fullen mede vervallen voor
de eerile ende tweede reyfe, de gene die yet fullen
doen oft feggen tot fpij t ofte fpot van het Woort
Godts ofte de Kerc-ken-Dienaers.

III.

Alle moetwillige dootilagen, Vrouwe - krach-
ten , overfpel, brantftichtinge, dieveryen, ftraet-
fchenderyen,force,gewelt,valfcheyt, ende andere
ghelijckeboofe daden, ende openbare de�ften,
ofte onnatuerlijcke mifbruycken, fullen metter
doot geilraft werden.

IIII.

Niemant en fal eenige Weduwen, ghehouwde
of ongehouwde Vrouwen, Kraem-vrouwen of be-
vruchte Vrouwen,ofjonge kinderen, eenige over-
lafl doen, ilaen, ftooten ofte dreygen, ofte oock
oneerlijcken aentaften, op pene van gecaffeert te
worden fonder gek ofte Palport, ofte oock aen
denlyvegeilraft naergelegentheytvander fake:
Ende fullen mede alle ghemeene Hoeren voor de
eerile reyfe met fchanden uytten Leger gedreven,
ende voor de tweede reyfe daer bevonden zynde,
ilrengelijck gegeeffelt ende gebannen werden.

Die yet gedaen ofte geconfpireert heeft tegens
de Heeren Staten, hetLant, Steden ofte Plaetfen
des felfs, ofte eenige Gouverneuren ofte Capitey-
nen van dien, waer door de ghemeene Landen in
eenige fchade ofte pericule foude mogen komen,
mitfgaders die daer toe fullen confenteren, fullen
fonder eenige genade gehangen worden.

VI.

In gelijcke ilrafi� fullen vervallen, alle de geene
die yet fulcx geweten, ende hare Capiteynen ofte
Overften dat niet te kennen en fullen ghegeven
hebben.

V11.

Niemandt en fal eenige muyterye verwecken,
ofte maecken onbehoorlijcke vergaderinge, op
heymelijcke, bedeckte, ofte eenige andere voor-
nemen,omme wat faecken dattet oock zy, fonder
bevel van fijnen Overften ofte Bevelhebberen, op
pene van gehangen te worden.
VIII.

Van gelijcken fullen mede geftraft worden alle
de geene, die haer onder fulcke vergaderinge vin-
den , ofte yemanden aenroepen, opkloppen oft
verwecken fullen.omme onder fulcke vergaderin-
ge te komen : Welverftaende dat d'Officiers die
haer in fulcke vergaderinge fullen vervoegen,voor
alle d'andere Soldaten (die gheen Autheurs daer
van en zijn) fullen geftraft worden.

<# *

-ocr page 93-

Raeckende de Militaire difcipline^.

XVII.

*
174

by fijnen Corporael,

173

Alle Capiceynen die eenige Soldaten aenne-
men fullen, fonder wettelijck verlof van heuren
voorgaendenCapiteyn, fullen aen 'tlevenghe-

ftraft werden.

�traiiw XVIII.

De Soldaet oft Ruyter die fijnen Waert, Waer-
dinne, Knecht of Maerte fal geftooten of geflagen
liebben,fal voor d'eerfte reyfe drie dagen te water
cnde te broot geftelt worden, ende voor de twee-
de reyfe een honorable amende doen, ende inde
volle vergaderinge vande Wacht ghedevalifeert
werden, ende gebannen uytte Compagnie $ Ende
by fo verre datter eenich lit verminckt is, of bloet
geitort, fal hem de hant afgehouden werden.

So wie eenige Vivres of andere Waren, komen-
de nae den Leger, Garnifoen oft eenige Steden of
Plaetfen onder 't ghebiedt vande Generale Staten
ftaende, fal afgeworpen of berooft hebben, die fal
gehangen worden.

Niemandt en fal mede mogen aenvallen buyten
den Leger of Garnifoen, ofte voor op koopen ee-
nige Vivres ofte Waren aldaer komende, al eer de
felve ter behoorlijcke verkoop-plaetfe ghebracht
ende gefchat fullen zijn $ ofte oock berooven ee-
nige Winckel, Tente, Soetelaer of Koopman, die
tot hulpe vanden Leger oft Garnifoen aldaer zijn,
alles op iijf-ilraff�.

XXI.

Dieuyt het Quartier van fijn Vendel ofte Gar-
nifoen fal gaen,vorder als een fcheute van een Ca-
non draecht, fonder verlof van fijnen Capiteyn,
fal aen 't leven geftraft worden.
XXII.

Dieuyt den Leger, belegerde Stade oft Huys,
fonder fpeciael confent van fijnen Hopman ofte
Overigheyt loopt, om eenigerhande oorfaecken,
het zy om voederinge oft anders , fal ghehangen
worden.

XXIII.

Die eenich Vee of Beeft fal nemen inde Landen
onder de ghehoorfaemheydt vande Generaliteyt
ftaende, fal als een Dief geftraft worden.
ΧΧΙΠΙ.

De geene die marcherende te Lande na de Oor-
loge, of in't weder keeren fijn Vendel of Cornette
fal verlaten, fal fonder alle genade ter doodt ghe-
ilraft worden.

XXV'.

Ende de geene die hem buyten merckelijcke
fieckte (fijnen Hopman ofte Bevelhebberen wel
bekent) fal begeven ohder den tros of bagagie, of
op de Wagens, fal inde volle vergaderinge vande '
Compagnie ghedevalifeert, ende fonder geit ende
Pafport uyt de Compagnie gebannen worden.

xxvi.

Die fijn Wacht, ofeenigen dienft hem bevolen,
fal verfuymen, fal metter doot geftraft werden.
XXVII.
Den Soldaet die op fijn fentinel of fchiltwacht
fiapende ghevonden wort, fal aen 't leven fonder
eenige genade geftraft worden.
XXVIII.
Den Soldaet die van fijn fchiltwacht by dage of

ofte Rotmeeiter geftelt fal zijn, fonder by den fel-
vigen daer afgeroepen ofte verloft te zijn,fal met-
ter doot geftraft worden fonder genade.
XXIX.

Niemant en fal den Vyandt, ofte yemanden an-
ders de Lofe openbaren, ofte kennen geven, ofte
eenich ander woort gheven, dan hem by den Offi-
cier gegeven is, op lijf-ftrafFe.
XXX.

Die hem abfenteren fal uyt de Corps de guarde
ofte Wacht-huyfen, boven de twee uren 'sdaegs,
oft fonder verlof van fijnen Corporael ofte Rot-
meefter, ofte des nachts eenichfints,fal aen't leven
geftraft worden.

XXXI.

Niemandt en fal fonder wettelijcke oorfaecke,
eenige oploop ofte alarme ma�cken,ofte een Roer
by nachte af fchieten, of groot ghetiermaecken,
ofte yet anders doen, daer door iulex fonder oor-
faecke foude mogen onftaen, op lijf-ftraff�,
XXXII.

De gene die hem vervorderen fal binnen beflo-
ten Leger, Stadt of Quartier, of plaetfe daer hy in
Garnifoene leyt, ofte oock naer befette wacht fijn
Geweer uyt te trecken , fal het lijf verbeuren 5
Ende defgelijcken buyten den Leger, Stede ofte
Plaetfe, by fo verre hy 't felve doet fonder vetlof
van fijn Overigheyt.

XXXIII.

De geene die yemant fal flaen mettet Sweert in
de Scheyde, met een ftock, fteen ofte anderfins,
dat het bloet daer na volgt, fal fijn hant verliefen.
XXXIIIL

Die yemant een vuyft of foui�let gheven fal, fal
weder in prefentie vande Compagnie diergelijcke
vuyft ofte fouftlet ontfangen vanden gheinteref-
feerden,ende boven dien gedevalifeert ende uytte
Compagnie gebannen werden.
XXXV.

Dat mede de Soldaten ofte Ruyteren, fonder
expres bevel van heure Overften,Capiteynen ofte
Bevelhebberen, egeen ghemeyn en fullen mogen
houden, ofte vergaderinge maecken, 't zy om geit
of yet anders te eyffchen, of hem daer onder laten
vinden, op pene van alles metter doot gheftraft te
werden: Welverftaende dat de Capiteynen ofte
Bevelhebberen, die fulcks buyten tyde ofte onbe-
hoorlijcker wijs fullen laten ghefchieden, andere
ten exempel metter doot, vooralle de Soldaten
fullen geftraft werden.

XXXVI.

Soo wie om gek fal roepen als men voor den
Vyant, ofte op eenigen aenflach treckt, fal metter
doot fonder genade geftraft werden.
XXXVII.

Item, of't gebeurde dat d� Maent gagie op den
verfchijn-dach niet en quame, ofte betaelt werde,
ofte den Soldaten ofte Ruyteren om eenigerhan-
de oorfaecke, het zy door belet des Vyandts, ofte
anderfins, nieten konde toe gefchickt werden, fo
en fal niemant daer omme eenigen oproer maken,
ofte oproerige woorden fpreecken , ofte fijnen
Capiteyn tot betalinge van dien pogen te dwin-
gen, ofte des te weyniger fijne tochten ofte wach-
ten doen ende waernemen: maerhetneontente-

rende

-ocr page 94-

t.75

riacatenJ. 4. Boeck. 9. Tit. 1. Deel. 176

f λ ι- ι ι �«}�� mr Har 't eelt I 't felve niet naer komen, fal aen 't leven gheftraft

kome, of mach komen, alles doen dat goede Sol-
daten ende Ruyteren fchuldigh zijn te doen, ende
fo wie ter contrarie doet, ofte hem daer onder laet
vinden, fal aen 't leven geilraft werden.
XXXVI1L

Dat geene Capiteynen,Lieutenanten ofte Ven-
drichs, en fullen vertrecken vande Plaetfendaer
hare Compagnien in Garmfoene liggen, 't zy om-
me de betalinge van hare Compagnien te follicite-
ren,ofte om haer eygen affairen, fonder verlof van
heure Overften ofte Gouverneur, op pene van
aen 't lijf ende leven geilraft te werden.
XXXIX.

De geene die in eenigen twift ofte gevecht, ofte
anderfins, fijn Natie fal te hulpe roepen, ofte ver-
gaderinge maecken, fal gehangen ende geworcht

werden.

XL.

Den geenen die men vinden fal by dage ofte by
nachte uyt den Leger ofte belegerde plaetfe, fon-
der verlof van fijnen Capiteyn, fal aen 't leven ge-
ilraft werden.

XLI.

Die op een Vrybuyt fal gaen, ende foullen, ex-
torfien ofte dieveryen doen, fal ghehangen ende
geworght werden.

XLII.

Den Soldaet die eenen anderen fal beroepen
omme teilaen, fonder verlof vande geenen die in
dat Quartier commandeert, fal aen 't leven ghe-

ilraft werden.

X L111.

Den Corporael ofte andere commanderende
over de Wacht, die twee Soldaten lal laten uyt
gaen omme te vechten, fal fonder ghenade aen 't
leven geilraft werden.

XLIIII.

Den Soldaet die met woorden ofte wereken te
kort fal gefchieden, fal hem voegen by den geene
die in't Quartier fal commanderen, die naeaen-
hooren vande redenen van parthyen fal doen re-
pareren het ongelijck den gheinterei��erden ghe�?
ichiet, met blooten hoofde, ,ende in tegenwoor-
digheyt vande volle Wacht: Ende indien de rede-
nen daer toe dienen, den ongelijck doende uyt
krachte van defen doen devalueren van fijne Wa-
penen, ende bannenuytte Compagnie.

X L V.

Ende fo verre daer geen getuygen en zijn vande
querelle, fal die geene die daer commandeert, par-
thyen doen vereenigen ende accorderen in fijn
prefentie,ende fo fy niet en willen vereenight fijn,
fullen beyde, ofte de gheene die weygerigh is, de
Wapenen af genomen,ende uytte Compagnie ge-
bannen werden.

XLVI.

Den Soldaet ofte Bevelhebber die uyt den Le-
per, Stadt of Forte fal gaen, ofte langhs eenen an-
deren Wechinne komen, dan door de Poorten
ende ordinarife Wegen, fal ghehangen ende ghe-
worght werden.

XLVII.
. Den Soldaet die weygeren fal het bevel van fij-
nen Capiteyn, ofte andere over hem ten dienfte
vande Staten Genera�l commanderende, ende

werden �. Gelijck mede

_geftraft fullen werden, die

eenich bevel (met Trommele oft Trompetten, by
den Genera�l ghedaen omme - flaen) overtreden
fullen.

XLVIII.
AUTer alatme gemaeckt wert, fal een yegelijck
tot fijn Vendel of Cornetteloopen, ende foowie
daer niet en komt buyteli merckelijcke lijfs noot,
oft elders loopt, buyten confent ende fpeciael be-
vel fijns Overilens, ofte oock foo haeit daer niet
en is als fijn Vendrich , fal aen't leven gheilraft
werden.

XLIX.
Een yegelick fal byilant doen ende befchermeu
fijn eygen Vendel by dage ende by nachte, ende
fal met de eerile waerfchouwinge hem daer onder
voegen , fonder daer van te icheydenvoor dat
het gebracht is in behouder hant, op lijf-ilratTe.

L.
Soo wie fonder nootelijcke oorfaecken, ende
die den Officier te kennen gegeven te hebben, fal
breecken uyter ordre ofte gelidt, daer inne hy ge-
ilelt is, die fal aen 't lijf geilraft werden.

LI.
Die eerft eenige vlucht maeckt ineeni�achoft
ilorm, die fal vryelijck op de daet van een yeder
mogen doodt gheflagen werden, ende ontkomen
zynde, fal fchelm verklaert, ende aen lijfende le-
ven fonder eenige genade geftraft werden.

Lil.
Yemandt gheftelt zy nde tot befcherminge van
eenige BreiTe, Schans of Loop-fchans, 't zy Capi-
teyn of Soldaet, en fal de felve gewilligh niet ver-
laten, noch door eenige valfche of verfierde oor-
faecken of ontfchuldingen hem daer van abfente-
ren, fonder ghenoeghlaem bevel ofte befcheyt in
den Krijghs-Raedt voor goet opgenomen, op lijf-

ilrafi�.

LUI.

Niemant en fal op geven, ofte den Vyandt over
leveren eenige Plaetfe, die hem is bevolen ofte be-
lail te bewaren, op lijf-ftraffe.
LIllL

Niemandt en fal mede in belegerde plaetfe van
fijn Quartier loopen, om appoin<ftement roepen,
ofte daer van fpreken, onwillich zijn te vechten,
oft te arbeyden, oft heur Quartier te bewaren, oft
yemande in eenigerwyfe van fulex onluiligh ma-
ken , ofte in fulcken plaetfe yetwes doen, daer
door de befcherminge des felfs mochte eenichfins
verachten: werden, op pene van metter doot fon-
der genade geilraft te werden.

Is't dat yemant totten Vyandt over loopt, oft
vande Vyandt in 't overgaf gevangen werde, die
fal metter doot geftraft werden.

LVI.
De Capiteynen en fullen elkanders Knechten
niet debaucheren of ontvreemden, op pene van
aen 't leven geilraft te werden.
LVH.
Die met woorden of metter daet hem bem�eyen
fal met den Sergeant Major doende fijnAmpt,
't zy Capiteyn ol Soldaet, fal aen 't leven fonder
genade geftraft werden i Gelijck mede geilraft fal

wer-i

-ocr page 95-



	Ra�ckende de Militaire diiciplino.

		ofte doen verkoopen inde byliggende Plaeti� ofte Steden.fal aen't leven fonder genade geftraft wer- den,om in alles beter ordonnantie te houden,eride dat niemant in fijne gerechtighey t verkort werd�* Lxv. � ι ,v^f;i Als eenich Soldaet eenigli iriifbruyck ofte faul- te fal ghedaen hebben, fal fijnen Capiteyn gehou- den welen (op pene van gefufpendeert te werden van fijn Ampt den tijdt van drie Maenden) den felven te ftellen in handen vanden Generael, oft den geenen di� in 't Quartier commandeert, die mette prefente Capiteynen, Lieutenanten ende Vendrichen daer over op de informatie, die hy daer toe fal doen nemen, fal oordeelen volgende defe Ordonnantie ende Artijckel-brief. LXV1. Die op den dach van fijne Wacht droncken fal wefen, ialgecaiTeert, ende uytte Compagnie ghe- bannen werden. LX VIL ♦ Item, indien yemant dronckendronck, ende in fijne dronckenfchap yet quaets ofte verbodens aen rechte,fo en fal hy daer door niet geexcufeert, maer des te harder geftraft werden. LXVIII. Den Capiteyn ofte Soldaet die de Monfteringe ofte reveue fal weygeren te doen, fal ghecaiTeert werden. LXIX. Niemant en fal hem op de Monfteringe met een verkeerde oft andere name, als fijn rechte, laten inne fchryven, ofte met geleende Paert ofte Wa- penen door de Monfteringe paiTeren, ofte yemant opdenMonfter-dachyetfulcksleenen, op pene vande Wapenen gedevalifeert, ende voorts uytte Compagnie gebannen te werden. L X X. Niemandt en fal hem onder twee Compagnieii laten infchryven ofte monfteren, op lijf-ftrart�. LXXI. Niemant en fal fijne wapenen ofte geweer, fulcx hem die by fijnen Capiteyn gheordonneert zijn, mogen krencken ofte verminderen, ofte te pande ftellen, op pene van ghedevalifeert, ende voor fes Maenden uytte Compagnie gebannen te worden. LXX1I. Niemant en fal mede eenige Soldaten wapenen ofte Geweer mogen te pande nemen, op pene van te verliefen de dobbele weerde van dien pande. LXX1II. Niemandt en fal fijn wapenen ofte Geweer ver- fpeelen, ofte af handigh maecken, maer 't felve al- toos reynendedienftbaer houden, op pene van fonder Pafport vande Compagnie ghecafl�ertte werden. LXXIIII. Niemandt en fal met bedrogh wegh nemen de Proviande, Victualie ofte Geweer van fijne Mede- gefellen, op pene van ghedevalifeert ende uyt de Compagnie den tijtvan drie Maenden gebannen, ofte oock naer ghelegentheyt der faecke aenden lyve geftraft t� werden. LXXV. Die hem vervorderen fal eenCommUTarisvaft de Monfteringe, ofte anders aen te taften, ofte hem met woorden ofte metter daet te korte te Μ doen,
werden , die h�m niet en fal laten ghenoegen met 't quartier of logijs' dat hem by den Quartier-mee- fter of Fourier fal toe ge voeght zijn,ofte oock een anderen in't fijne ver^tooren. Den Soldaet wefende vander Wacht, die hem niet en fal in fijn volle geweer laten vinden by het Vendel, omme naer de plaetfe te marcheren met d'ander�, fal voor d'eerile reyfe drie dagen geftelt werden te waterende tebroode, voor de tweede reyfe gedevalifeert van fijne Wapenen, ende den tijdt van drie Maenden gebannen uyt de Compa- gnie, ende voor de derde reyfe mette wapenen ge- ftraft werden. LIX. Eenyegelijck van wat conditie hyzy, fal van ftonden aert, ende voor den avondt, by den genen die in 't Quartier commanderen fal, te voorfchijn brengen alfulcken Gevangen, als vande Vyandt gevangen genomen fal zijn, op verbeurte vanden felven^ ende aen 't leven geftraft te werden. - LX. Ende indien yemant een Velt-heer ofte Overfi:e vande Vyant, ofte andere gequalificeerde Heeren gevangen kregen,die fal gehouden zijn den felven terftont aenden Heeren Staten Generael, ofte de Raden van State te prefenteren ofte doen prefen- teren, ende oock over leveren, midts daer van, als oock van andere Gevangenen, die de felve fullen willen naer heur nemen,genietende een redelijcke vereeringe , nae advenant de quaHtey t ofte macht der felver, nochtans niet excederende de fomme van vijf duyfent guldens, waer mede de felve Ge- vangenen lullen blyv�ter difpofitie vande voorfz Heeren Staten, fonder dat de Vanger daer op ee- nigh verder recht fal mogen pretenderen. LXI. Niemant en fal mede eenige Gevangenen mogen doen dooden, ofte op rantfoen ftellen, oft oock naer 't rantfoen betaelt, mogen laten vertrecken, fonder oorlof vanden Generael, of den geenen die in 't Quartier fal commanderen, op pene van fijne wapen gedevalifeert, ende uytte Provinci�n ghe- bannen te werden. LX II. ^{ Ende in gevalle bevonden wert eenen Gevangen langhs den Leger ofte plaetfe van't Garnifoen te Wandelen fonder verlof vande Generael, ofte die daer commandeert, den genen die den felven Ge- vangen toe komt, fal hem verbeuren ten profijte vanden genen die fulcken Gevangen eerft fal aen- grypen. L X 111. Noopende goede buy ten, die de felve brengen, fullen die den Generael, ofte den geenen die in 't Quartier commandeert te kennen gheven binnen drie uyren naer heur aenkomen, op datfe mogen behoorlijcke gheregiilreert werden, op pene van confifcatie der felver, ende oock aen 't lijf geftraft te werden; LXIIII. Wie dattet zy, die den Vyant een af breuck ge- daerAeft, ende 't felve niet en fal te kenne gege- ven llffiben fo voorfz is, om opgeteyckent te wer- den,ende daer nae verkocht inden Leger,ofte inde plaetfe van 't Garnifoen, maer fal die verkoopen

-ocr page 96-

Placatea-/. 4�Boeck. 9-Tit ι. Deel

179

doen, die fal ien 't leven geftra/t werden*

LXXVI.

, Den Capkeyn die fijne Soldaten min geeft, dan

de betalinge die de Heeren Staten hem ordineren,

fal van fijne Wapenen gedegradeert werden.

LXXVII.

Den Soldaet die fijn Wapenen aentaften fal te-
gens fijn O verfte ofte Commandeur, Tal metter
doot geftraft werden.

LXXVIII.

Indien den Provooft of fijnen Dienaers een of
meer Soldaten ghevangen name ofte apprehen-
deerde, foo en ial niemant hoedanigh hy zy, hem
daer tegens mogen ftellen, ofte den l�lven Gevan-
gen ontweldigen, ofte oock pogen te ontweldi-
gen, alles op fijf-ilrafle.

LXXIX.

Sal voorts egeen Officier ofte Adelboril, foo
wel onder de Ruy teren als Knechten, ofte oock
eenige flechte Soldaten, in eenich befloten Leger
mogen foetelen, fonder fpeciael confent vanden
Generael, op pene van heure Wapenen gedevali-
feert te werden.

LXXX.

Sullen oock alle Soetelaers inden Leger foete-
lende, onderworpen zijn de voorfz Articulen,*
ende den Krijghs-Raedt aldaer zynde, op pene in
defen begrepen, fonder des avonts een ure na der
Sonnenonderganck, ofte des morgens voor der
Sonnen opganck , yemanden te mogen eenigh
Wijn of Bier tappen, op de verbeurte van drie Ca-
rolus guldens, t'elcken reyfe dat fy bevonden ful-
len werden fulex ghedaen te hebben, t'appliceren

d'eene helft ten profijte vanden Provooft Qene*

rael, efi d'ander helft ten profijte vanden Armee.

LX XXI.

Alle andere mifufen ende dejiften niet gefpeci-
ficeert in defe Ordonnantie, fullen gheftraft wor-
den volgende de difpofitie vande placaten, Rech-
ten ende Coftuymen vander Oorloge.
LXXX1I.

Ende of daer eenige Soldaten waren, die by 't
voorlefen defes Artijckel-briefs niet en waren, die
fullen even ghelijck d'andere die daer prefent ge,
weeft; zijn, verbonden zijn. Dan op dat niemam
hier van en pretendere ignorantie, ende elck te
beter kenniii� hier af krygen mach: Hebbende
Generale Staten voornoemt gheordonneert, dek
op de Monfteringe alomme ghepubliceert te wor~
den 5 ^ndQ den Commiifarifen belaft defelveby
alle Krijghs-volcken te doen befweeren, als naer
behooren.

Aldus gedaen ende gearrefteert tot Aernliem,
nae verfcheyden communicatien hier op ghehou-
den metten gequalificeerften Heeren ende Krijgs-
Overften der Vereenichde Nederlanden» met or-
donnantie dat defe fal inden Leger, ende over al
elders daer fulcks behooren ende behoeven fal g©�
publiceert worden, ende datoockdeCommiiia-
rifen op alle Monfteringe defen Artijckel-brief
den Compagnien wederom fullen op-lefen ende
voor-houden, den derthienften Augufti vijfthien-
hondert tnegeritigh. Ter Ordonnantie vanden
Rade van State.

Chr: Huygtns.

3. Placaet, inhoudende ordre tegem d'abfentie der Officier en > ende onordenU

lijck uyt hopen der Soldaten. In date den 14 Decemler ι �co.

Commandeur ter plaetfe, ofte vanden Magiilraet,
foo daer geen Commandeur en is, dien wy beve-
len oock in allen gevalle geen langer verlof te ge-
ven als voor den tijdt van tien dagen: Ende belan-
gende andere mindere Officieren ende Soldaten,
ordonneren wy de felve niet langer uyt te blyven
als veertien dagen by confent, te geven fo by dtn
Gouverneur ter plaetfe, als haren Capiteyn.

II.

Des willen wy dat fuleke Ritmeefteren ende
Capiteynen, by verlof uyt-treckende, fullen den
hoQchiren Bevelhebber in hare plaetfe ftellen,met
Jaft om alle uyt-tochten ende moetwille van het
Krijgs-volck te beletten ende te ilraffen, ofte felfs
daer vooren te verantwoorden.

III.

Wy bevelen oock allen Colonellen, Comman-
deurs, Ritmeefteren, Capiteynen ende Bevelheb-
beren, gene Krijgs-luyden te mogen uytfchicken
binnen 'sLandts,dan by expres cpnfent van Sijne
Excellentie, ofte den Raede van State, ende met
der felver refpe�tive Patente, 't en ware in kenne-
licken noot,ende als dan by Patente vanden Gou-
verneur ofte Commandeur ter plaetfe 5 ygcfcea
kenneUjcken noot wy ordonneren dat arapicbf
den befchieker ende beleyder van het exploi# fat
motten goet gedaen worden.

Ver«

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt. Al��
ίς> wy met groot leetwefen verftaen, hoe
weynkh by oefen Krijghs-volcke gheachtende
naegekomen, ende oock by den Officieren fulcks
behoorende behertigt zijn geworden, die expreil�
Ordonnantien ende Placaten, die wy nu meer als
eens hebben uyteegeven tegens het moetwilligh
uytloopen , ende voorts allerhande foullen ende
infolentien van ojife.n Krijghs-volcke. SOO
IS Τ, dat wy, in defen geenfins vorder konnende
noch mogende diflimuleren,met advijs ende goet-
vinden van Syne Excellentie, ende den Rade van
State der Vereenighde Nederlanden,nu wederom
van nieuws voor onfe uyterlijcke ende onverbre-
kelijcke Ordonnantien wel expreifelijck ordon-
neren ende ilatueren 't geene hier navolght -. Bly-
vende niet te min alle voorgaende Placaten, in 't
geene fy defe niet en contrarieren, in haere volle
macht ende vigeur. r^y n:>

Ende eerft, verbieden wy uytdruckelijck alle
Ritmeefteren ende Capiteynen , fich van haere
Compagnien te abfenteren, fonder coni�nt van
Syne Excellentie,ofte Rade van State, dan alleen*�
lickiii meicke�Qkc noptfake, by kenniffe vanden

____________________________________________________-.......'-■

-ocr page 97-



			Raeckende de Militaire difciplinej�
					182
	81				182



				feert met CommiiTanfen, nemende har�h pas teil naeilen ende baquaemften wech, fonder dat fy langer als een nacht op een plaetfe fullen mogen blyven, ende oock ghehouden zijn behoorlijcke dach-reyfen te doen, met kennifl� vande Coiri- miilarifen. XIII. Ende foo veel het Voet-volck aengaet, verilaen ende ordonneren wy, dat de felve haer over al foo wel ten platten Lande als inden Steden, fullen moeten contenteren met accommodatie in de Kercken, ofte andere publijcke Huyfen, ende met 't geen haer aldaer aen Broot, Keefe ende Bier ge- levert fal werden, daer van fy oock gehouden lul- len wefen recepiite te geven: Ende by wey geringe van recepuTe vande Capiteynen ofte Officieren, fal het felve ftaen tot affirmatie van eenige publijc- ke Perfonen, 't zy yemanden uy t de Ridderfchap- pen, Magiilraten, ofte andere Officieren. Xllll. Ende nopende de Ruyteryen,die fullen moeten gebiljetteert worden, en fullen de Mve in fulcken ehevalle niet meer biljetten mogen eyilchen als fy dadelick in getale fterck zijn, ende fullen haer dan te vreden moeten houden met fulcken tractement als den Huyfman by fich heeft.in wekken gevalle fy oock recepuTe fullen moeten geven, van fo veel biljetten als fy t'elcker plaetfen fullen ontfangen, betalende aenden Huylman daer fy logeren t'elc- ke reyfe vooreen Ruyter, Jongen, Peerten Bidet, twaelfftuyvers, ende vooreen Ruyter ende Peert acht ftuy vers. Ende fullen vande voorfz teeringe van Ruyteryen ende Knechten van drie Maenden tot drie Maendeu, de geene die de teeringe ende koilen geleden ende ghedragen hebben, betaeldt worden by den Rade van State, die al 't felve den Ritmeefteren ende Capiteynen aen hare betalinge rullen doen af trecken. XV. Ende den geenen die fonder Patente komen, ofte de felve aende Officiers vande Dorpen niet en fullen willen vertoonen, en fullen de Huyiluy- den oock niet behoeven t'accommoderen: ende fo fy des niet te min op den Huyfman teeren, ful- len fy ghehouden zijn daer vooren als andere Paf- fanten inde Herbergen verteeren, te betalen. XVI. Gelijck oock alle die geene die fonder Patente van Sijne Excellentie, op behoorlijcke exploidren in manieren voorfz vertrecken 5 ghelijck die Con- voy doen, ofte om kondtfchappen uy t ghefchickt worden, fullen op haer eygen burfe teeren, ende den Inwoonders niet belailen , maer als andere Paffanten inde Herbergen doen, als vooren moe- ten betalen. XVII. Welverftaende dat foo goet ghevonden foude mogen worden eenige Ruyteryen ofte Soldaten op exploict�n van hazard tegens den Vyandt uyt te fchicken, dat het felve fal moeten ghefchieden uyt de plaetfen ende quartieren daer elcks isgar- nifoen houdende, fulcks dat by exempel, die van Brabandt niet door Gelderlandt, nochte die van Gelderlandt door Brabant fullen mogen pafl�ren, ende van anderen infgelijcken, teii ware by fpeci- ale Patente yan onsj iijn Excell. ofte den Rade vaa _t Μ ij State,
		UIL

Verftaende ende ordonnerende, dat geene uyt- tochten en fullen mogen gedaen worden, dan min als van vijftich in getale,beleyt by eenen Cornette ofte Vendrigh, ende immers ter noot van vijf-en- tvvintich, beleydt by eenen Sergeant ofte Corpo- raeltenminilen. kern, dat die uyttreckende Krijghs-luyden ful- len moeten nemen Pas-cedullen van hare Gou- verneurs ende Overigheyt, inhoudende harena- men ende toenamen ten vollen bekent, die mede moeten geteyckent wefen by den CommhTaris ter plaetfe, ofte foo daer genen en is, by den Wacht- Meefter, ofte by den Officier ofte Magiitraet ter plaetfe, op pene van gheitraft te werden als eer- loofe Boeven. Oock dat de beleydende Officier fal ter weder- komile ghehouden zijn van het exploicl aen den Commandeur ende refpective Capiteynen ghe- trouw rapport te doen, foo wy veritaen ende or- donneren dat hy daer van fal hebben te verant- woorden. VIL Ordonneren ende ftatueren wy noch wel uyt- druckelick,dat den Colonel,Commandeur oft Ca pkeyn, in gebreke geweeftzynde fulcke ordre als voor ende naer befchreven, op de uyt-treckende Soldaten te ftellen,. fal hebben te verbeteren die fchade ofte moetwille by den uytgetrocken Sol- daten bedreven, foo oock fal den Officier die de felve beleydt heeft, VIII. 'tWelck wy willen dat daetlijck fal verhaelt worden op haere Perfoonen, by caiTatie ofte arbi- trale ftrafTe, ofte op hare goederen, oock op haer Tractement, jae oock een voor al/t en ware fy die daders felve ter itraff� over leverden. IX. Doch die op Convoy gefchickt worden, fullen met minder ghetal als van vijf en twintich mogen trecken, die wy nochtans ordonneren beleydt te worden ten minilen met eenen Corporael, de fel- ve verbiedende yemanden om koft ofte dranck noch anderfins laftigh te zijn, al op de voorfz pe- ne, fonder eenige duTimulatie. X. 't SeJve oock van gelijcken verbiedende, op de felve pene,die Soldaten die een ofte twee op noo- dige kondtfchappen uyt-gefchickt fullen mogen worden. XL Voorts ordonneren wy, dat, foo verre eenige, in geenen Krijghs-eedt wefende, fich vervorderen onder 't getal der uyttreckende Soldaten te bege- ven, de felve niet alleen als eerloofe Schelmen ge- tradteert fullen worden, maer oock van gelijcken die Soldaten die fulcke eerloofenin hunghefel- fchap hebben aengenomen ende geleden; XIL Ende noopende die geene die met Patente van de refpe�ive Gouverneurs der Provinci�n, ofte vanden Rade van State, binnen door de Vereenig- de Nederlanden trecken fullen, niet anders en ful- len mogen trecken, dan behoorlijcken gecondui-

-ocr page 98-

PlacateiL-j. 4«Boeok. 9,Tit, t.Deel.

184

ι%3

gen aengetaft worden by eenen yegelijcken, mei;
authoriteyt ende toedoen van hare refpective Of*
ficieren, die nochtans gehouden fullen zijn de fel-
ve binnen vierende twintich �yren te brengen tef
naefter plaetfe van Juftitie , het Sweerdt-recht
hebbende, dien wy daer over de kenniif� ende
ftrafl� geven mits defen,ofte oock fullen anderfins
de felve mogen over leveren aenden Gouverneur
vande Provinci�n, aenden Raedt van State, ofte
Raedt vande refpective Provincie.
XXII.

Verftaende dat al waer 't oock dat fukke Aen-
tafters die Delinquanten feytelijcke reftftentie
doende, in 't aentaften eenichfins hadden mogen
grieven, quetfen, ofte oock dooden, in allen ghe-
valle daer van nieten fullen gehouden zijn te ver-
antwoorden als aenden voorfz Raedt van State,
ofte Raden vande refpe&ive Provinci�n.
XXIII.

Ende op dat eenen yegelijcken hem hier iiae
wete te reguleren,willen ende ordonneren wy dat
defe onfe uyterlijcke ende expreil� Ordonnantien
terftont by Klockktyd�ige, Τ rompet ende Trom-
flach fullen gepubliceert, ende voorts alomme ge-
affigeert worden in ende deur alle Steden ende
Plaetfen der Vereenighde Nederlanden. Ordon-
nerende ende bevelende uytdruekelijck allen Fik
calen, Gericht-ScholtuTen, Provooften, ende an-
dere onfe Officieren, fo een yegelick 't felve mach
aengaen, goede forge te dragen, dat dele onf� Or-
donnantie alomme worde achtervolght, ende ten
vollen na gekomen, ende daer fy yet ter contrarie
fullen ontdecken, terftont ten behoorlijcken or-
dre aen te geven,om dan tegen den Gouverneurs,
Commandeurs, Ritmeefteren, Capiteynen, Offi-
cieren ende Soldaten, die tegen dele Ordonnantie
fullen gedaen hebben,ofte verfuymigh geweeft,de
felve pundtuelijck nae te komen, te mogen proce-
deren nae behooren. Gegeven in 's Graven-Hage
den veertienden Decembris Anno 1600. Wasge-
paragrapheert, lo. Rengers tho He/km ,^vt" �nder
ftondt, Uyt bevel van mijn Heeren de Staten Ge-
nerael der Vereenigde Nederlanden. Leger ftont,
Ter Relatie vanden Rade van State der felver.
Ende wasgeteeckent_r G, van Zwjlen.

State, alles volgens het fchrijvens onlangs aen'de
Garnifoenen gedaen, ofte noch wyders te doen.
XVIII.

Ordonneren voorts, dat niemant en fal fonder
expreffe Patente vande Heeren Staten, fijne Ex-
cellentie, ofte vanden Rade, mogen over de Rivie-
ren trecken, ende dat die Garniloenen, Magiftra-
ten ende Officieren, fo vande Policie, als ter Oor-
loge, 't felve niet en fullen ghedoogen, ofte fullen
anderfins daer van hebben te verantwoorden.
XIX.

Doch by foo verre de kennelijcke noot mocht�
vereyfchen , dat men de Rivieren" foude moeten
paiferen,omme den Vyant incJer haeil nae te ylen,
voor ende al eer men die Patenten van Ons, Syne
Excellentie, ofte Raeden van State foude konnen
bekomen, fal 't felve niet anders mogen ghefchie-
den, dan by Patente vanden Gouverneur ofte an-
dere commanderende ter plaetfe daer uyt fulcken
explojct foude mogen gedaen werden. Ende ful-
len den befchicker ende beleyder van' 't exploidt,
van den kennelijcken noot terftont Syne Excel-
lentie , ofte Rade van State doen verwittigen, en-
de verantwoorden van 't geene in 't felve exploict
ghedaen fal worden, alles in voegen als hier voor
ende nae breeder verhaelt wort.

XX.
. Ende by fo verre eenige Ruyteren ofte Knech-
ten , boven 't geene voor�z is, in eeniger manieren
deden, yemandeneenige fchadentoe voechden,
vry biljetten togen, daer van gek ofte yet anders
nemende ofte eyfchende,ofte langer bleven liggen
als voorfz is, lullen die Contraventeurs geappre-
hendeert, die fchaden by affirmatie vande befcha-
dighde ghebetert, ende aende foldye vande Con-
traventeurs verhaelt worden, ende fullen boven
dien de felve Contraventeurs naer exigentie van
faecken ten exemple van andere, arbitralijck ofte
oock aenden lyve worden geftraft, volgende defe
Ordonnantie, andere Placaten, ende den Artijc-
kel - brief.

XXI.

Verftaende ende ordonnerende dat die overtre-
ders ende moetwillige Soldaten,ende andere defe
onfe Ordonnantie te buyten gaende, fullen mo-

Dtn Lefer gelieve voorts nae tefien de Placaten inden feflen en [evenden Tytel hier loven 1 Mitfgaders het/even*
de, achtfle, negende en thiende Jrtijckel vanden Placate vanden 1 o Januari) 1587. Als oock het achtfle, ne-
gende, thiende en elfde Ar�jckelvan d 'Ordonnantie vanden x8 September 1587. beyde inden volgenden Tytel eerfis
deelnum. \-,ξ&%. refpeclivelijck gedruckt.

4. Placaet, Ifyecftende alle Leger-perjoonen. In date den 7 Mey 16$ 1.

zijn, in 't marcheren ofte logeren fal befchadigen,

III.
Dat niemandt eenige Kercken ofte Huyf�nfal
breecKen, Fruyt-boomen af-hacken, ofte oock
eenige Kloeken, Yfer ofte andere Materialen, ofte
oock Beeften ftelen, op lijf-ftraf��.
UU.
Dat niemandt fonder confent van fijn Overig-
hey t, vorder als een Canon-fchote in 't rent buy-
t�n 't Leger fal mogen gaen, ofte daer buyten fla-
pen, i>p pene van een itroppade; ende yemant be-

fcha-t

Yne Excell. ordonneert midts defen alle
Perfoonen van den tegenwoordigen Le-
ger, van wat conditie ofte qualiteyt die
zijn, te onderhouden ende naer te komen de vol-
gende poin&en, op de penen daer inne begrepen.

Dat niemandt in 't marcheren fijn Vendel ofte
Cornet fal verlaten, op lijf-ftrafTe.
■�:■' ?m II.

Dat niemandt den Ingefetenen defer Landen,
ofte die onde* Sauvegarde fitten, ofte Neutrael

-ocr page 99-



		Raeckende de Militaire difcipiidO *
	1*5	Raeckende de Militaire difcipiidO *

			χνιί. Dat riieriiant in 't Leger fal mogen foetelen,ibti* der fijn naem den Generael vande Vivres, ende Provooft aen gegeven te hebben,op een boete vatt fes gulden. xviii. Dat alle S�etelaers inden Leger komende, he�- re Waren den Generael vande Vivres, ofte fijnen Commijs fullen moeten aen geven, oock niet mo- gen foetelen fonder des felfs Commiffie» op ghe- lijcke pene. XIX. Dat geen So�telaers fullen mogen hutten, dan op plaetfen by den Provooft heur aengewefen,op gelijcke boeten. XX. Dat niemandt eenich H�tte-gelt fal mogen in- nen ofte ontfangen, dan by confent vanden Pro- vooft Generael, �p gelijcke ftrafl� t'elcke reyfe te verbeuren. XXI. Dat alle Soldaten ofte So�telaers, Vee ofte Bee- ften flachtende, de vuyligheyt ofte ingewant ful- len moeten brengen buyten den Leger, ende al- daer begraven, op gelijcke pene. XXII. Dat niemant de gerechtisheyt vanden Provooft op geilachte Beeften, en fal mogen verkoopen, op pene van dubbelt te betalen, X X 111. Dat geen So�telaers eenige Waren buyten den Leger noch wefende, fullen m�gen op koopen, al eer die op den afflach-plaetfe fullen zijn gebracht, ofte oock verkoopen, al eer die ghetaxeert fullen wefen, op verbeurte vande helft vande felve ghe- kochte ofte verkochte Waren, te appliceren den Armen ende Provooft voornoemt. XXIIIL Dat gheen S�etelaers, Schippers ofte andere Perfoonen, eenigh Yfer, Metael, Klock-fpijs, Ko- gels, Geweer, Kr�yt, ledige Ammunitie-tonnen, ofte andere verboden Waren fullen mogen koo- pen , ofte in pande nemen, op verbeurte van dien, ende openbaerlijckgegeeil�lt te worden. XXV. Dat geen So�telaers met ander natte ofte droo» ge Maet, Elle ofte gewichte fullen mogen tappen, meten ofte wegen, als heur by den Provooft Ge- nerael fal ghedrftribueert worden, op pene van fes gulden: Ende gantfche valfche Mate ghebruyc- kende, fullen alle hare goederen verbeuren, d'een helft ten profijte vanden Armen, ende d'ander helft aenden Regimente, ende voorts arbitralijck eeftraft te worden. XXVI, Dat geen So�telaers des morgens voor den Son- neii opgangli, ofte des avondts naer een uyre naer der Sonnen ondergangh, fullen mogen Wijn ofte Bier tappen, ofte gelagen fetten, op pene van drie gulden t'elcken te verbeuren. XXVII. Dat niemant, 't zy Wagenluyden, Opfienders ofte Beleyders van Treek - Peerden, So�telaers, ofte andere Perfoonen, eenige Peerden inden Le- ger hebbende,geen van hunne Peerden fullen mo- gen laten loopen ofte weyden in eenige befaeyde Μ �j Landen,

fchadigende,fal fonder genade gehangen worden. Dat niemandt binnen 't Quartier vanden Leger fal vechten, ofte fijn Geweer trecken, ofte oock by Nachte groot getier maecken, op lijf-ftrafFe. Dat niemant de Vivres ofte So�telaers naer den leger komende, buyten ofte binnen den Leger Tal mogen afwerpen ofte berooven, op ghelijcke ftrafc. _V]1 Dat niemant eenigen buyt ofte goederen inden Leger fonder Trommel-i!ach, by 't Hooft vande tuftitie gheconfenteert, ende voorweten vanden provooft Generael, fal mogen verkoopen, opte verbeurte vanden felven buyt ende goederen, de een helft voor den Armen.ende d'ander helft voor den Provooft VIII. Dit niemant oock eenige goederen fonder ghe- lijcke Trommel-ilach, ende voorweten van den Provooft Generael, fal mogen koopen, opte ver- beurte van dien,en daer en boven noch fes gulden. IX. Dat alle �verften, Ritmeefteren ofte Capitey- nen, hun onder-hebbende Soldaten, van eenige der voorfz ofte andere delicten befchuldight, in handen vanden Provooft fullen helpen leveren, ofte dat men 't op haer felfs fal verhalen,fo fy daer Inne weygerigh zijn, ofte verhinderinge doen. X. Ende fullen de Bo�tfgefelien, te Lande wefen- de, defe Articulen foo wel onderworpen wefen, als alle andere Perfoonen. XI. Dat niemant fijn gevoegh in 't Leger fal m�gen doen, dan ter geordonneerde plaetfe, op verbeur- te van 't opperfte Kleet. XII. Dat niemant inden Leger fal mogen arrefteren, ofte in Rechte betrecken, om eenige oude aftien ofte fchulden buyten den Leger gemaeckt. Dat niemant hem tegen den Provooft Generael ofte fijn Dienaers fal mogen verfetten, ofte de fel- ve naer-roepen, ofte met woorden ofte met werc- ken mifdoen, op pene van fonder genade ghehan- gen te worden. XIII�. Dat alle Gevangenen vanden Vyandit fullen moeten ghelevert worden in bewaringe vanden Provooft Generael * Gelijck mede alle Gevange- nen vanden Leger die aendenlyveftrafbaerzijn, met pertinente aenwyfingeft van heure de�dten, ofte bef�huldinge als anderen. XV. Dat alle particuliere Provo�ften vande Regi- menten , Admiraliteyt, Artillerye, Guarde, ofte anderen, fullen ftaen onder den Provooft Ge- nerael, , XVI. Dat niemandt eenige fettinge over Vivres fat doen binnen ofte buyten den Leger , fonder con- tent vanden Provooft Generael, ende volgende dentaux hem daer toe gh�geven, op arbitrale

-ocr page 100-

l88

lijekin fijn Leger fullen onderhouden ende ach-
tervolght worden.

Aldus ghedaen by Syne Excell. in 's Graven-
Hage, den levenden May 1631. Ende was onder-,
teeckent , F. Henry van Ν off au. Lager ftondt,
Ter Ordonnantie van Sijn Excellentie. Ende ge-
contrafigneert, C. Huygens. Hebbende in fpatie
op ghedruckt h�t Cachet van Syne Excell. in roo-
denWaffche, overdeckt met een Ruytevanwit

187 Placatedu*. 4*Boeck

Landen, met wat Gewas ofte Saet de felve oock.....

beiaeyt mogen weien, op pene van een Daelder
van e lek Peert te verbeuren, fo dickwils als fy be-
vonden fullen worden ter contrarie te doen.
XXVIII.
Ende ordonneert Syne Excell. den Provooft
G enerael mits defen, goet ende ftridte reguard te
nemen op de onderhoudinge van alle de voorfz
poin&en, ende de * voorfz penen ende boeten te

executeren, in conformiteyt vande klve, die Sijn
Excell. mits defen verftaet, dat voortaen ordinaer- ' Papier.

HET TWEEDE DEEL.

Artiickels-Brief, ende Inftrudie, «Boerende den Oorloge ter Zee,

_Waer naer allen endeeenen yegelijck, 't zy 1 Lieutenant - Admirael, Vice-Admirael, Capiteynen,
Lieutenanten, Edelluyden, Schippers, Officiers, Soldaten endegemeene imtwitn ter Zee dienende,
hen te reguleren hebben, op de firatfen,penen, boeten ende correaim daer inne begrepen. In dateden
z7 April 1629. Cer�noveert engearrefleert den x^Julij 163 6.

inden mont nemen, ofte daer by fweeren, op pene
van aenden Maft van fijn quartier Volcks gelaerft
te worden, ende daer en boven te verbeuren twee
ftuy vers voor den Armen, 3 ende fes /luyvers voor
den Provoofl,

UU.

Sullen allen ende eenenyegelijckenbefonder
gehouden wefen, de Ho: Mo: Heeren Staten Ge-
nerael der Vereenighde Nederlanden, Syne Ex-
cellentie , als Admirael Generael vande voorfz
Provintien,de refpeftive Lieutenanten Admiraels
van Hollandt ende Zeelandt, mitfgaders alle an-
dere die tot de Regieringe van 4 dien fijngheaffu*
meert, ofte veaffumeert {uilen worden, getrouwelijck
te dienen Tende te obedieren, ende alles nae te ko-
men 't geene hen van wegen de felve fal werden
belaft ende bevolen, ende altijdt bereyt ende wil-
Jigh te zijn op alle tochten ende wachten, 3 ende
entreprinfen, ende anders hoedanigh die fouden
mogen wefen,fonder 3 daer inne nalatightezijn,oftc
uyt den dienft te mogen fcheyden,om wat oorfake
dat het zy, fonder behoorlijcke Pafpoorte 5 ende
dit alles op pene van gheftraft te worden aen lijf
ende goet, naer den eyfch vande mifdaet fonder
genade, gelijck datbreederindefenaervolgende.
Articulen verklaert ftaet.

. V.

Item, niemandt en fal hem oock vervorderen
den Geweldigen Provooft, fijne Dienaers, ofte
andere Provooften op yder Schip geftelt, eenich-
fins te refifteren, ofte in 't exploiteren heurs
Ampts te wederftane, ilaen ofte dreygen, maer
den felven in 't exploiteren van fijn Ampt, des
noot ende verfocht zynde, by 3 te ftaen, ende de
mifdaders 3 te helpen vangen ende ftrafl�n, op
pene vanden lyve.

Alle Lieutenanten, Schippers, Stuyrluyden,
Officiers ende Bootfgefellen, fullen onderdanich
wefen haren Capiteyn, op een yder Schip daer op
iy aen genomen encie gheordonneert fullen zijn,
ionder 3 den felven te mogen verlaten, ofte daer af
te fcheyden fonder verlof van haren Capiteyn, op
verbeurte yanden lyve.

Niemant

I Lfoo tot onderhoudinge van goede Re-
jgieringe, ordre endeKrijghs-difcipline,
; in 't beleydt van den Oorloge te Water,
tot wederflant des algemeenen Vyants,
Zee-roovers ende Piraten, ende tot befcherminge
der Ge�nieerde Nederlantfche Provinci�n, mitf-
gaders der felver goede Ingefetenen, Negotianten
ende Trafficquanten ter Zee, by de Ho. Mo. Hee-
ren de Staten Generael, met advyfe van Syne
Princel. Excell. als Admirael Generael, goet elfde
raetfaem gevonden is, defe navolgende Articulen
te ordonneren ende ftatueren: Hebben hare Ho.
Mo. voornoemt, wel expreiTelijcken willen lallen
ende bevelen allen 1 Lieutenant - Admiralen,Vice-
Admiralen,Capiteynen, Lieutenanten, Officie-
ren , Soldaten ende ghemeene Bootfgefellen, die
hen in dienft van hare Ho; Mo: ende Syne Excell.
voornoemt, onder de refpective Lieutenant-Ad-
miralen van Hollandt ende Zeelandt te Water
fullen begeven, dat fy alle de felve Ordonnantien
ende Articulen fullen belweeren, ftriftelijck te
3 fullen onderhouden, ende doen onderhouden,
op de penen, breuckenende corredtien daer inne
begrepen.

Eerftelijckjlal de Capiteyn, Lieutenant, ofte de
geene die 't commandement hebben fal, alle mor-
gen ende avontGodt deHeere op fijn Schip ofte.
Schependoen aenroepen, ende fal daer toe een
veder ter beftemder tijt fich gereet houden, op de
boete van vier ftuy vers voorde eerfte reyfe , de
tweede dobbel, ende de derde reyfe acht dagen in
de Boeyen te Water ende te Broot fitten.

II.

Alle de geene die hem in 't lefen van Godts
woort, het doen van 't Gebedt, met lachen, klap-
pen, ofte andere ongelatigheyt, onbehoorlijck
ofte ontuchtigh aen ilelt, die fal terilont voor de
Maft geftelt, ende van fijn quartier ghelaerft wer-
den, ende daer en boven een fchellingh verbeuren
voor den Provooft.

III.

Niemantcn faldenNaemdes Heerenydelijck

-ocr page 101-

Kaeckende de Militaire diicijplinc^i*

ι8?

langeveijiof vand�aCapine^nexfireiielick te heb-
ben , fal boven aibirrale correctie veerthien dagen
inde Yfers fitten, ende wie fonder 'savondtsaen
boort te keeren, den gheheelen nacht aen Landt
blijft, fal metter. dast gekielt wej-den.

XV.

Item, een yegelickfal verantwoorden fijn offi-
cie ende onderwint, te weten, de Schippers ende
Stuyrluyden vopje 't geene haerjuydei; Schip aen-
gaet 5 de BuiTchieters voor 't Gefchut,Kruyt ende
Loot 5 ende foo voorts yeder in/t iljng: Endie foo
't ghebeurde, dat door haer verrfuyjw ende quaet-
wflligheyt,eenige fchade geviele, ofte eenige goe-
deren vermift, ofte onnutteljjck wierden verdaen,
fullen ghehouden zijn 't felve te verbeteren ende
betalen, tot tauxatie vande 9 gheaffumeerde Heeren,
ende fal over fulex een yder den welcken den op-
ficht, ofte be waringe van eenige Scheeps-behoef-
ten bevolen zijn, gehouden wefen t'huys komen-
de , aen fijnen Capiteyn behoorleken ftaet over
releveren, vaaafle 't geene hy om:fangenheeft>
waer't felve ghebleven, ende wat daer noch va»
overigh is, op pene dat aen niemandt vande i�lve
eenige betalinge van foldye in 't gheheel ofte deel
fa] werden gedaen, voor dat de felve ftaet by hem
aenden Capiteyn behandight, ende by den 1 o Ca-
pitey naende io 'Bewinthebberen. over gelevert, ende
van aUesbehoorHjckverantwoort fal, zijn, 3 Ende
ten eynde de Scheeps-behoeften met. meerder ordre moch-
ten werden verbruyckt, foo fullen geenige Officieren ofte
andere eenige behoeften mogen aentaflen om te ver-
bruyeken, aan met voorweten ende expres eonfent van
den Capiteyn, op pene alt in delen Art�jckel vermeit.
XVI,

Geen Officiers, Bui�chieters, Bootfgellea ofte
anderen, en fullen haer vervorderen eenkli Bus-
poeder , Kogels ende andere Ammunitie van oor-
loge te verfteecken, verkoopen, ofte aen Landt te
brengen, het zy in Tonnen, Hoornen, Kleederen
nochte anderfins, op pene van geftraft te worden
metter koorde.

XVII.

Niemant en fal hem vervorderen wie hy zy ee-
nige inftrumenten, den Boflchieters ofte Timmer-
luyden, ofte anderen aengaende, te verleggen,
verwerpen ofte vervremden, op pene van geftraft
te worden fonder genade, na den eyfch van/aken.
XVIII.

De Timmerluyden, die fich op de Schepen van
Oorloge in dienft begeven, fullen ghehouden zijn
de felve te timmeren, calfaten ende dicht te hou-
den , ende alles aende felve te repareren, 't geene
dat in haer vermogen fal zijn, op pene foo door
haer naelatigheyt den felven eenige fchade ofte
verderf over quame, ofte hier aen Landt yet aende
felve getimmert moefte werden,'t geene fy in Zee *
hadden konnen doen, dat alle het felve aen haere
foldye fal werden gekort, ende daer en boven ar-
bitralijcken ghecorrigeert �. 3 Ende fullen mede foo
wanneer de Schepen aen Lant getimmert werden, ghe-
houden ii)n daer aen neffens 's Lams Timmerluyden te
arbeyden, op pent ah voeren.

XIX.

Alle de Buflchieters ende Mars-klimmers, ful-
len gehouden wefen haer quartier te 11 .waeckea,
ende te Roer te gaen, inde Boot te vallen, het cor-

deel

V/II.

Kiemandt en fal hem vervorderen fijnen Capi-
*eva ofte fijne Gecommitteerde eenfch gheweldt
Sceoverlaftrtcdoene, met dreygement oftean-
derfins, op verbeurte vanden lyve.

Ende fitllen alle Capiteynen, Officiers ende alle
andereMatroofen haer in dienft begevende, _gh_e-
houden wefen den Lande te dienen, foo lange het
de < voornoemde Heeren ghelieven U i fonder de
felve haren dienft te fullen mogen verlaten, voor
ende al eer haer 3 byde Heeren voornoemt behoor-
lijck Pafpoort vergunt fal werden, op verbeurte
vandenlyve.

6 Sullen mede de voornoemde Heeren,, mitfgaders den
Lieutenant Admirael {de Schepen in Zee ofte oen Lant
xynde) vermogen eenige van het Volckaftedancken,
varit een o/t ander Schip,in 't geheel ofte deelteflellen,
fulcksfyluyden <ioet ende voor den Lande dimftigh fullen
vinden ,� foadei'dat yemant hem daer jegens fal; mogen
oppoferen, ofte inweygeringe bfyven, op verbeurte van
hare gagien,end� daer en boven arbitraltjek aenden lyve
gefit φ't* worden.

6 Ende fullen van nu voortaende ~Maent-g*lden, foo
vande Capiteynen als vande Matroofen, die eerfl in
dien) genomen werden, eerfl ingaen ten dagen alt Sijn
Excel), die fal ordonneren te vertrecken.

XI.

Soo yemant eedt ghedaen, ofte gek op de bant
ontfangen hebbende, verliepe fonder Pafport, die
fal aenden lyve gheftraft worden, ende naer-ghe-
fchreven als een Schelm.
XII.

Item, foo wie hem laet aenteyekenen 7 by twee
ofte meer Schepen oix&~ Capiteynen* fal ghekiel-
haelt, ende met de Boot voor Schelm aen Landp
eefettet werden.
^S XIII.

8 Item, �le die geene die in Soldye aengemmen ful-
len worden, fullen hebben boven haregagien, behoorlic-
ke montkofi ende dranck, die henluyden gefchaftfal wor-
den hy de Bewinthebberen, ofte by dengenen by ken daer
me teflellen, op alfitlcke ordre ende reglement als op de
Schepen vande Direfleurs vande beveylinge vande Oofi
ende Noort-Zee, fonder dat eenige Officieren, Bootfgefel-
len ofte Soldaten uyt oorfaecke vande Viclualie ende
montkoflenyemant fullen eenigen overlafl doen, op ver-
beurte van acht dagen te Water ende Β root inde Boeyen
ghefettet te Worden; maer indien yemant met de felve
mont-koflen, hemfefven meten f oude willen laten ghe-
noegen.fal't felve te kennen geven door den Lieutenant
Admirael aende Heeren by Sijn Excellentie geaffum�ert,
ofte noch te α f urne ren, omme daer Urne verfien te wor-
den naer behoren.

XIIII.

Soo yemant aen 't Lant gaet fonder eonfent, of
wiens quartier het niet en is ge weeft, fal aen Boort
komende, als daer ghefchaft is, niet vermogen ee-
nige fpyfe ofte dranck te eyflehen, ende faidaer-
en-boven eenen gulden verbeuren, de eene helft
tot bate vanden Armen, ende de andere helft tot
profijt vande Provooft, ofte oock anders geftraft
worden tot difcretie vanden Capiteyn: Maer foo
wienaebefetterwacht fcheep komt, fonder foo

-ocr page 102-




		PlacateiLj. 4»B^oe^	t92 XXVII. Item, niemant en fal vervorderen van fijn wacht te gaen,voof datter een ander in fij η plaetfe fal ge- komen zijn , op pene van driereyl�ii onder den kiel door getrocken te worden, ende gheleerft te worden van alle het Schips-volck. , ^! XXVIII, Item,foo wie op fijn Wacht flapende bevonden wort, fal drie reyfen gekielt worden,ende geleerft van alle het Schip - volck. Soo yemandt het Clyff�t, 3 oftefjn quartier ver- fliep, die fal voor de eerfle reyfe ter difcretie van- den Capiteyn ende Officieren gheftraft, voor de tweede reyfe van alle het Scheeps-volck gelaerft,. ende voor de derde reyfe onder de Kiel door ghe- trocken worden. , XXX. Item, fo wanneer den Trommel geflagen wort om t'feyl te gaen, foo fal hem een yeder t'Schepe begeven, om de Schepen uyt de Haven op het flroom te helpen, op verbeurte foo wie als dan in ghebreecke van dien bevonden wort, fonder daer toe om merckelijcke reden, van fijnen Capiteyn verlof te hebben, van driemael vande Rede te val- len, ende daer en boven elcke reyfe te verbeuren drie fchellingen grooten, de twee derde-parten tot profijte vanden Armen, het ander derde-part voor den Provooft, den wekken belaft wort daer van goede notitie te houden,om de felve boete op elcke betalinge af getrocken te werden, XXXI. . Item, foo wanneer datter in�e Havens ofte op de ftroomen eenich Schips-werck fal te doen we- fen, als omme victualie te laden, ende andere noo- telijeke faecken, foo fullen de geene die daer toe geordonneert fullen wefen, 't felve hebben naer te komen., pp pene dat die geene die daer inne in ge- br�ecke fullen beyonden worden, driemael vande Ree vallen, ende daeren boven elcke reyfe ver- beuren twee fchellingen grooten , daer van de twee derde-parten tot profijte vanden Armen, ende het andere derde-part voor den Provooft, den welcken wert belaft daer van goede notitie te houden, omme defel ve boete op elcke betalinge afgekort te mogen worden. , XXXII, 13 Ten dage als men fal ordonneren dat de Capitey- nen. Officieren ende Bootfgefellen fullen t'Scheep gaen, fal hem een yeder vervoegen dien dach precijs t 'Scheep te wefen, op de verbeurte vaneen halve Maent gagie, het wekk hen fonder eenige conniventiefal gekort wor- den van hare verdiende gagie, ende op dat fulcks firi�e- lijck onderhouden mogen werden, foo wert de Capiteynen belafl de namen vande Ahfenten door de Schryvers te doen aenteecktnen, ende over leveren terplaetje daet het behoort, ende f al de helft van defe boeten ghediflribu- eert worden, onder den geenen die op haren behoor Heken tiji fullen t'Scheepghekomen wefen, ende de andere helft voor den At men, mits dat alvooren aende Schryvers ee- nigh honorarium werde gegeven; ende foo wie aen Lant blijft flaen, fulcks dat de Schepen fonder haer komen in Zee te loepen,fullen met de koorde fonder eenige genade werden geflraft, ten ware door noot fulcx ware ge/chiet; Ende fullen tot dien eynde de Capiteynen ghehouden we- fen den Geweldigen Provoofl met de eerfle Schepen die
	^l9^l	PlacateiLj. 4»B^oe^
	^l9^l

deel, defchoote, ende de haifen waer te nemen, ende te regieren, op pene van driemael vande Ree te vallen. ^! ■ "��ⁱ XX. Item, foo wanneer deQuartiet-meefterroept val, val, om inde Boot te vallen, foo wie 3 dan in gebr�ecke is, fal men 3 veertien dagen inde Boeyen te water ende te broot fetten, ende daer en boven fes fluyvers voor den Provooft 3 verbeuren, XXI. Niemandt fal hem vervorderen naer dat de Wacht op geflagen 3 ende befet is, eenige vreemde fprake te fpreecken noch houden, 1 % noch vier- teecken te doen, noch eenich gerucht ofte allarm te maecken, ten ware datter vande Vyanden ee~ n'ich onraedt vernomen werde, op pene vanden lyve. XXII. Item, niemandt fal hem vervorderen op te bly- ven naer dat de Wachte op geflagen is, maer ter- ftont te gaene daer hy ghelogeert is, op verbeurte van te fitten inde Boeyen vier dagen te water en- de te broot. XXIII. Item, dat hem niemandt en vervordere eenige muyterye te (lichten, 3 ofte t'famenrottinge te maec- ken , aen Landt ofte binnen 't Schips-boort, 't zy om wat oorfaecke 't felve foude mogen wefen, op pene van aen lijf ende leven geftraft te worden na exigentie vande faecke. Ende in gevalle yemandt van foodanige vergaderinge ofte t'famen-rottinge quame te vernemen, ofte by yemant daer van aen- gefproocken wierde omme mede te {temmen.,. de felve fal ghehouden zijn fulcx dadelijck den Capi- teyn, ofte den Raedt te verwittigen, op pene van aenden lyve gheftraft te werden. 3 �nde. in gevalle yemandt vande felve f f amen rottinge zynde, 't felve quamen te ontdeden, ende de beleyders van dien te noe- men, fal niet alleen vry vandeflrafe zijn, maer daer en boven tot. een vergeldingegenieten $xv, gtdden, ende wie buyten de felve t'f amen- rottinge zynde, fulcks fal komen te ontdecken ,fal daer voor tot een vereeringe ge- nieten vijftigh gulden, ende daer en boven geavanceert werden tot net eerfle Ampt daer toe hy lequaemfal zijn. XXIIII. Item, n�emant fal hem vervorderen eenige brie- ven te ontfangen, ofte uyt te gheven, ofte 3 af te fenden,dan in prefentie vande Capiteyn diefe eerft vifiteren fal, de welcke't felve,den ��eutenant- Adm�rael ofte Vice-Admirael fal 3 moeten aen ge- ven, op pene vande Galge. . XXV. De Quartier-meefters met haer quartier Volcx fullen ghehouden wefen foo wel by dage. als by nachte boven te zijn,ende de wacht te houden, op verbeurte van gekielt te worden. XXVI. Item, de Quartier-meefters fullen ghehouden wefen boven te komen als men het Volck fchaft, om yeder fijn fpyfe te dragen, ende acht te nemen datter niet verlooren en gaet, ende de Vidtualie die daer over fchiet, fullen fy wederomme nemen ende beilellen die inde Bottellerye, ende fullen niet eer beneden gaen voor het Volck ghegeten heeft, op verbeurte van drie reyfen vande Ree te vallen.

-ocr page 103-

Raeckende de Militaire difciplino

f*:

193

in komen daer van te adverteren , ren eynde de fehe
mogen geapprehendeert cndegeflraft worden ah vooren

^vethJl' xxxiii., ;

kern , foo wanneer de Boot vaert met eenigh
Volck om eenige Proviande te halen^|fanderfins
daerfe foude mogen gefonden woraj� m fal hem
niemant als dan daer van vervorderefSfn 't Lant,
ofte anderfints te blyven, maer fal gehouden 2ijn
in 't weder-komen metten Boot 3 weder t'Schepe
te komen, op verbeurte van acht dagen te fitten
inde Boeyen te Water ende broode, ende foohy
daer over nacht aen blijft, fal drie reyfen vande
Ree vallen, ende gheleeril worden van alle het
ScMp-volck. _xxxn ,,

Item, foo wanneer yemant van fijnen Overften
aen't Landt ofte aen eenige Schepen ghefonden
wort, en fal niet langer uyt blyven, dan hem be-
volen en wort, tenware \<\byverlet van Weeren
Wint, op verbeurte van drie reyfen vande Ree te
vallen, ende gheleeril te worden van een quartier
Volcks.

XXXV.

Niemant en fal hem vervorderen denHuyfman,
Borger ofte eenige andere, ghewelt te doen, ofte
flaen, ofte van hare goederen berooven, op ver-
beurte vandenlyve.

�XXXVI.
Item,de Capiteynen,hare Officieren,BootfvoIck
ende Soldaten, en fullen gene queftie tegensmal-
kanderennemen, op pene van geftraft te worden
naer gelegenthey t vande faecke, ende ter difcretie
vanden 1 Lieutenant ~ Admirael. 3 Ende alfoo uyt
dronckenfchap de meefle onheylen ontflaen ,foo wert een
yeder 'tzy Officieren ofte ander, by defen wel expreffe-
lijcken verboden ftch droncken binnen den Schepe te
laten vinden, op peyne dat de Officieren die baer met
droncken drincken fullen komen te verhopen, voor de
eerfle rey/eveerthien dagen , "ende de ander Matroofen
acht dagen inde Boeyen/uilen worden geftelt, ende voor
de tweede reyfe daer over gefiraft fullen werden, tot dif-
aetie vanden Lieutenant Admirael ofte Capiteyn, daer
onderfoodanige dronckenfchap fal werdengepleeght.
XXXVII.

Oock om alle occafie van queftie door dobbelen
ende fpeelen te verhinderen, fal niemant fich ver-
vorderen eenige dobbel-fteenen, Kaertfpeelen, eS
diergelijcke inftrumenten van tuyiTcherye binnen
Scheeps-boort te brengen, op arbitrale correctie.
XXXVilI.

Item, foo yemandt 15 eenen anderen vervordert
te ilaen, in evelen moede, metter vuyft, fl�cken
ofte koorden, fal drie reyfen vande Ree vallen,
ende geleerft worden van een quartier Volcks.
XXXIX.

Soo yemant binnen Scheeps-boort eenich Mes
trocke met eenen evelen moede, fonder nochtans
linerte te doen, fal met een Mes deur de hant aen
de Mail geileecken worden, ende daer aen blyven
tot dat hy 't felve deur-treckt.

XL.

Item, foo yemant den anderen van fijne Mede-
gefellen quetile, 't zy t'Schepe, ofte aen Lant, fal
dnemael ghekielt worden, ende betalen de onko-
ften, met het Meefter-geit.

XLI.

Item, foo yemant binnen Scheeps-boort, flaer
ende over vreede vecht, fal verbeuren fijn handt,
daer mede hy den vreede gebroocken heeft.
XL.il.

Item, foo yemant eenen andereri dootftaecke
ofte iloege, fal den levende metten dooden rugge
tegen rugge ghebonden, ende foo te famen over
boort geworpen worden, ende foo het aen Lande
gefchiede* fal met het S waert geftraft werden dat-
ter de doot naer volgen fal.
X L 111*

Niemandt en fal hem vervorderen noch onder-
winden binnen boort met eenige 16 kaerft�n ofte
diergelijcke 3 licht te gaen of loopen, dan den gee-
nen die by den Capiteyn daer toe gheordonneert
fal wefen, op verbeurte van arbitralijck ghecorri-
geert te worden.

XLIIII.

Omme te beter te voorfiene totten pericule van
vyer endebrant, die op den Schepe ghefchieden
mochte,foo en vermach niemant binnen Scheeps-
boort eenich vyer te maecken,, ende verbiedt men
allen Bootiluyden ende allen anderen, dat hem
niemant en vervorderen te hebben, nochte bren-,
gen op de Schepen, eenige Bulten 17 ofte Sacken,
gevult met Hoy ofte Kaf, noch infgelijcks Kiften,
Harnas-Tonnen, ten ware byexpreifenconfent
vanden Capiteyn, op verbeurte van eenMaent
folts.

XLV.

�ock en fal niemant hem vervorderen 18 ergens
Taback te drincken, ofte by avont met Licht ofte
Lonten in 't Cabelruym te gaen, op peyne van by
den Krijghs-raedt daer over geftraft te worden na
beh�oren, 3 maer [al het Taback drincken moeten ge-
fchieden tuffchen de groot e ende Focke Mafl, ofte daer 't
fal worden geofdonnecrt,oppene a/s vooren.
XL VI.

Soo wie in 't Scheeps-werek ofte by Oorloge
binnen den Schepe gequetft ofte gefchoten wer-
de,die fal gemeeftert worden tot 't gemeene Lants
kofte, ende hy fal boven dien evenwel ftjn volle
foldye ontfangen. 3 Ende oftghebeurde dat yemant
daer door eenige leden quame te verliefen, ofte aen eeni-
ge van dien verminckt te blyven ,fal daer over naegele-
gent he\'t ende gr00te van dien werden beloont.
XLVIL

19 Me de geene die 's Heeren lefold'mge ontfangen,
fal in tyde van noot met de wapenen daer op hy is ghe-
flelt, voort moeten^omen, ende fich met alle diligentie
onder fijn quartier in defentie moeten flellen , op peyne
van lijfflrafe, ende foo yemant niet vechten en wilde
ah 't van noede wefen fal, die fullen ghefiraft worden
metter doot finder genade.

XLVIII..

Niemanden fal hem onderwinden eenich Ge-
fchut te fchieten, te hanteren, noch inde Kruy t-
kamer te komen, dan alleenelij eken den Confta-
pel, ende alfulcke Buflchieters als hen tot heur-
luyder hulpe ghegeven fullen zijn, op pene van
driemael onder de Kiel gerrocken te worden,ende
verbeurte van een Maent folts.
XLIX.

DeKocks fullen gehouden wefen het vet ende
fmout vanden Vleefche komende, foo yerrehet

Ν eete-

-ocr page 104-

PIacateo-ι. 4-Boeck. 9.Tic, 2.Deel.

ι$5

196

eetelijck is,io te bewaren, om Pottagie te koocken,
end� het vuyl t'employeren tot onderhoudinge
vanden Schepe, fonder daer af yet t'heurluyder
profijte te mogen achterhouden, op peyne van
arbitralijck gecorrigeert te werden.
ψ.. L.

Niemant fal het Bier onnuttelijck ftorten, ofte
eenige Victualie over boort werpen, aen 't Landt
brengen, 'ofte verkoopen, op pene van geilraft te
worden aenden ly ve.

LI.

Niemandt en vervordere hem eenige koft of
dranck den Gevangenen inde yfers fittende te ge-
ven , op verbeurte van een Maent folts, ende daer
en boven ζ ι te fitten te water ende te broode acht
daeen langh.

* ^h LIL

Oockfalhem niemant vervorderen op teftaen
vande zz Back daer hy aen gerecht is, om aen een
ander zz Back te gaen eten, noch eenige koft ne-
men, ofte wech ileecken, op pene van gheftraft te
worden fonder genade, ter difcretie vanden Capi-
teyn, ende z} fijne Raden.

LUI.

Item, niemandt en fal vervorderen eenige koft
ofte dranck uyt de Bottelerye met ghewelt te ha-
len, ofte raet ofte daet daer toe te gheven, op ver-
beurte van drie reyfen ghekielt, ende van alle het
Scheeps-volckgeleerft te werden.
L 11II.

Den Botteliers vande Schepen en full�n gheen
lege fuftagie hebben, kleyn noch groot, tot heur-
luyderprofijte, maer fullen defelve ghehouden
zijn te bewaren tot behoef vanden geenen die de
Victualie beforeen, op verbeurte van arbitralijck
eeftraftte worden.

LV. ,

Item, niemandt en fal hem vervorderen, 't zy
Edel ofte on-Edel, groot ofte kleyn, eenige Vrou-
vve-perfoonen t'Scheep te brengen, x4op ver-
beurte van daer over naer ghelegentheyt van faec-
ken eeftraft te worden.

LVI.

z$ Item ,foo wie d'een den anderen eenich geit ofte
goet ontfleelt,fal 'tfelve vier-dobbel wederomme geven,
ende voor deerf�e reyfe arbitralijck daer en hoven wor-
den ge/Iraft: Indien hy andermaei'weer bevonden wort,
fal boven de voorfz reflitutie gbekielt worden, ende met
hondert flagen geleerfl, ende voor de derde reyfe fal aen
den hals geftraft worden, {onder genade.
LV1I. �

Infgelijcken en fal hem niemandt vervorderen
eenige vreemde Schepen , komende ofte gaende
van ofte nae de Plaetfen met dek Landen ghealli-
eert, ofte immers geene vyandtfchap en plegen te
invaderen, befchadigen ofte krencken, in wat ma-
nieren dattet foude mogen wefen, ten ware met
exprei�e coni�nt vanden ι Lieutenant - Admirael,
yofte Commandeur, op pene van geftraft te worden
aenden lyve.

LVIII.

Niemandt en fal hem vervorderen aen Landt te
gaen, 't zy Capiteyn of anderen, op Vyanden
gronden om buyt, of Prifonniers te halen, fonder
confentende permifiievanden �Lieutenant-Ad-
mirael, 3 oftefijn Commandeur,

LIX.

Item, dat hem niemandt en vervordere 2.6de
Schepen inkomende daer af te gaen, fonder verlof van
den Capiteyn, of in fijne abfentie van fijne Ge-
committeerde , op verbeurte van te fitten inde
Boeyen ackakgen te water ende te broode.

Of 't ghebeurde datter eenige Schepen vanden
Vyant ofte andere beuyten over quamen ende ge-
nomen wierden, foo en fal hem niemandt vervor-
deren eenige Kiften, Koffers ende Packen open te
breecken, noch oock eenige fecrete Brieven te vi-
fiteren, dan ful len de felve brengen in handen van
den 1 Lieutenam - Admirael vande Vloote, ofte in
fyn abfentie aenden Vice - Admirael ofte Com-
mandeur , omme voorts by den felven terftonts
verfeeckert, ende ghetrouwelijck fonder eenich-
fints die te verminderen, over gefonden te werden
aen ζη de geajfumeerde Heeren,ofte aen den geene die
hem aennewefen fullen worden: om by de felve ver-
klaert t� worden op de deugdlickhey t of ondeug-
delickheyt van dien. 2.7 Ende foo eenich Capiteyn
ofte Capiteynen by den 1 Lieutenant- Admirael
gelaft zynde ergens te trecken, tot bewaringe van
eenige Kuiten ofte anderfints,eenige beuyten ver-
kregen, fullen de felve van gelijcken moeten over
fenden, fonder eenige 3 ander 1 Lieutenant'Admi-
ralen ofte Vice-Admiraels in eenige Vloote aen te
fpreecken, ende dit alles op peyne vande galge.

LX1.

Van gelijcken en fal niemant hem vervorderen
in eenige Schepen, het zy Koopvaerders ofte an-
dere , over te gaen, fonder exprei�e Ordonnantie
van fijn Capiteyn, ende daer toe vanden felven
gheordonneerttezijn, noch aen fulcke Schepen
eenich gewelt te doen van fmyten, ilaen, quetien,
oftequalijcktracleren, ofte yet daer uyt te ne-
men, op verbeurte van geilraft te worden naer ge-
legenthey t fij ner mifdaet.

LX II.

Of't oock ghebeurde datter eenige Prifonniers
ofte Ghevangenen ghekregeft wierden, niemandt
en fal hem vervorderen de felve te verfteecken
noch hemelen, maer fonder eenigh verdrach voor
den 1 Lieutenant- Admirael, ofte Commandeur
brengen, om op alles geexamineert te werden nae
de gelegenthey t vande faecke, ende fullen egeene
gevangen Perfoonen geranfonneert mogen wor-
den, dan hy kennifle vanden 1 Lieutenant - Admi-
rael , ofte de Gecommitteerde vande Admirali-
teyt, op pene vande Galge.

LXIII.

Niemant fal fich vervorderen eenich Geweer te
verfetten, verkoopen oft vervreemden, op pene
van te verbeuren 3 Boven de waerde van dien tot
profijt van't Landt een Maent folts voor de eerfte
reyfe, ende voor de tweede reyfe aen 't Lant gefet
te worden fonder Pafpoort.
LXIIII.

Dat oock niemandt hem fal vervorderen met
Geweer aen 't Landt te gaen fonder confent van
den Capiteyn, ofte in fijn afwefen vanden Lieute-
nant, op pene vande eerfte reyfe vande Ree te val-
len, ende voor de tweede reyfe boven het vallen
vande Ree, noch te verbeuren een Maent folts ten
profijte van't Landt.

Alle

-ocr page 105-

,!■ Raeckende de Militaire diiciplino� « 198

L X V. r \c -: ; .'■. Jijcke Articulen, hier vooren niet gheroert, noch

geftelt, ende nochtans in Oorloge te Water ghe-
bruyckelijck, ende in ouden tyden gheobferveert
zynde, fullen gheordonneert, vermeert ende hier
by ghevoeght mogen werden, naer de ghelegent-
hey t fich fal mogen voor dragen. Welcke Ordon-
nantien ende Articulen alfoo volkomen te obfer-
veren, ende naer te volgen, foo veele als die eenen
yegelijcken refpe&ive aengaen. Sullen alleCa-
piteynen,, Lieutenanten, Edelluyden, Schippers,
Officieren, Soldaten ende Bootfgefellen, ende al-
len anderen kley η ende groot, die fichindienfte
te Water begeven, hen verbinden die wel ende
trouwelijck te onderhouden, ende daer op den
behoorlijcken eedt doen, in handen vande 29 gee-
nen daer toe te deputeren ende authoriferen. Aldus
gedaen ende verordonneert inden Hage den xxiiij
Julij 1636. Bern: Condersvan ��<?$>�«,"� Ter Ordon-
nantie vande Ho: ende Mo: Heeren Staten Gene-
rael der Vereenigde Nederlanden. Cornelis Mufch.

AlleBo�deefellen, Soldaten, ofte andere die
henindiende vanden Lande te Waterfullen wil-
en begeven, die in't lefen ende befweerenvan
Se Articulen niet prefent en zijn geweeft, ende
�aemaelshen noch infchryven laten, ende den
Heeren eelt ontfangeri, die en futen met minder
aendefc Yoorfeyde Articulen met eede verplicht
ende verbonden blyven , dan of fy in tfweeren
van defen jegemvoordigh waren geweeft.
LX VI.

₂8 Niemantfal vermogen te Schepe eenigen Taback
«ft Brandewijn te brengen omme die te verhopen, op
verbeurte vande ftlve, ende daer en boven nae gelegent-
best ��jlrafi te werden, endefalopjoodanigefchulden
Jen rentardgenomen werden, t'appliceren een vierde-
part ten profjt� vanden Provoofi, endede refle voort
Lant.

Ende alle andere behoorelijcke ende gewoone-

Defe Eedenfalden Lefer hieronder inden elfden Tytel, tweede deel, num. I. en z. vinden.

1 Op alkplaetfen daer het woort Lieutenant Admirae4yW, feght den Artijckelbrief vandenJare 16x9. Ad-

mirael.
x. De voor fa Brief feght alhier; Soldaten endegemeene Krijghs-luyden.

\ Defe woorden werden in d'Ordonnantie vanden jare 16x9 nkhgemrfden.� maer zijn Anno 1636 by gekomen.
4. Inplaets van defe woorden, feyt d'Ordonnantievanden Jare 1619: die totte Regieringe vande Admiraliteyt

zi}ngecommitteert,getrouwelijck te dienen, (§c.
(. Hier feyt d'Ordonnantie vanden Jare 1^2,9 -foo lange het de Heeren vanden Rade gelieven fal, ®V.

6. Defe twee Articulen zijn Anno 16.3 6fooghefelt. Inden Artijckel-brie/'vanden Jare 16x9 waren defelve aldus

eecoucheert; Art. 9. Sullen mede de Heeren Raden, de Schepen hier in 't Lant komende vermogen
eenige van het Volck af te dancken, van 't eenop het ander Schip in 't gheheel ofte deel te ilellen,
fulcks fyluyden als dan goet ende voor den Lande dieniligh fulfen vinden, fonder dat yemande
hem daer tegens fal oppoferen ofte in weygeringe blyven, op de verbeurte van hare gagien, ende
daer en boven arbitralijckaendenlyvegheftraft te werden. Art. 10. Ende fullen van nu voortaen
de Maent-gelden ende Koft-penningen, foo vande Capiteynen als vande Matroofen eerft ingaen
vier dagen te vooren dat fy t'feyl gaen, alis'tfchoon dat fy meer dagen nae de Monfteringe aen
Lant quamen te leggen, by foo verre 't felve fonder wettelijcke redenen gefchiet, ende lbo fy bin-
nen twee dagen na de monfteringe quamen t'feyl te gaen,fullen evenwel vier dagen aenden Heere
goethebben.

7. Inplaetfe van defe woorden feyt de voorfz Ordonnantie vanden Jare 162,9: Itemjoo wie hem laet aenteyekenen

aen twee ofte meer Schepen ofte Plaetfen, falgekielhaelt, &c.

8. Anno 163 6/οσ geftelt. Dit Artijckelflont inde Ordonnantie desjaers l�zy aldus ghecoucheert ,� Item, alle de

geene die in foldye aengenomen fullen worden, fullen hebben boven hare gagien, Montkoil ende
dranck, die henlieden befchickt fal worden by den Capiteyn van een yegelijck Schip, op alfulcke
maniere als men op de Schepen van Oorloge j;ewoonlijck is te doene, fonder dat hen eenige Offi-
cieren, Bootfgefellen ofte Soldaten, uyt oorfaecke vande Vidtualie endeMont-koften, fullen mo-
gen eenigen overlaft doen, op verbeurte van acht dagen te water ende broot inde Boeyen gefet te
werden. Maer indien yemant met de felve Mont-koften hem niet en foude willen genoegen laten,
dat hy 't felve te kennen gheve aenden Admirael, Vice-Admirael ofte Lieutenanten, omme daer
inne verfien te worden naer behooren.

9. 1η plaets vande gheailumeerde Heeren, feyt d'Ordonnantie vanden Jare 16x9: ende te betalen tol taxatie

vanden Raedt, ende fal over fulcks, (§V.

1 o. Ende alhier; ende by den felven aenden Raedt over gelevert, ende van alles, &c.

11. De voorfz Ordonnantie feght .-fullen gehouden wefen haer quartier te reeden, te waecken, te roer tegaen, tic.

1 z. Hier voeght defelve in het woort klappen, noch vyerteyekenen te doen, noch eenighgherucht ofte alarm te
doen maecken. *

13. Dit ArtijckelAnno1636 foogheflelt: d'Ordonnantievanden Jare �6za was in defer voegen ghecoucheert .�
Item, een yegelijck fal gehouden wefen by rijdt fchepe te gaen, foo wanneer de Schepen uyt fey-
len, op verbeurte foo wie de felve Schepen laet ontfeylen,van driemael onder de Kiel door gehaelt
te worden, ende de welcke aen Landt blyven vande wekken die fulcks begaen, den Capiteynsfal
ghehouden wefen den Geweldigen Provooft mette eerfte Schepen die in komen t'adyerteren, ten
eynde de felve mogen geapprehendeertende geftraft worden als vooren verhaek,

� 4. J η plaets van defe woorden in Ί Curfijfghedruckt ,f�yt d'Ordonnantie vanden Jare i6iy:ten ware hy hadde
notabile en wettige excufe, op verbeurte, &c,

Ν ij Η- Defe

-ocr page 106-



				��

₁₉₉ Placateit^. 4» Bocck. ^.Tit. i..DceL 200 15. Defe woorden zijn Anno 16y 6foo verbetert: die vanden Jare i6z₉feyt .� Item Jooyemant hem vervordert te flaen,&c. ■ ... _ ... ... , , 16. aVoorfzOrdonnanttevandmJare i 6z₉feyt; met eemgh Vyer, Kaerjfen, ofdtergehjcketegaen. 17. Ende a/hier in plaetfe van Bulten ofte &zc&/;; Bult-lacken. - ! 8 /» �k» «w � «» ergens,/gr/ d Ordonnantie vanden Jare 16zo, in t Cabelruym Toeback te dnmken. ia Dit Artijckel was inden Jare 16x₉ dus ghecoucheert: Alle degeene die s Meerenbefoldtnge ontfangen, omme tïchepe een oorloge te varen, ende niet vechten en willen als fivan noode wefenfal, die fullen gefiraft worden metterdoot. ao dFoorfzOrdonnantiefeyt;fooverrehetetelijckis,i^tPottagtetekoocken,^c. x 1 /te /ê/w? <w«#&/ &<?r en; in 't Yfer « #aw w /&/«■ ende te Broode, «� zz. inplaets van* Back, /êy/ den Artijckel brief vanden Jare 16z₉ Schotel. z-t. Ende alhier in plaetfevan fijne Raden, Officieren. ii iordonnantievandenjare ��menige Vrouwperfoonent Scheef te brengen, om aldaer te vernacji- ten ten ware haer eygen getrouwde Vrouwen, ofte anderfints oneerlyck te handelen, ^ w#i««w � een Maent folts, ende naer _Kelegentheyt vanfaecken gefiraft te werden %< Dit Artijckel'is Anno 16₃6 foo ge/lelt: d Ordonnantie vanden Jare 1619 was aldm� ghecoucheert� Item,Too wie d'een den anderen eenich geit ontfteelt, weerdigh zynde boven den Schel lingh, fal t weder- omme geven, ende indien hy andermael meer bevonden wort fal gekielt worden, ende indien het meer eefchiede fal aenden lyve geftraft worden. %6. Hier leytd'OrdonnamievandenJ are 1619. Item, dat hem niemam envervordere van Schepe te varen, 27 inZeTsvan defe woorden Jeght de voorfx Ordonnantie .� over gefonden te werden aenden Admirael, ende ' de Gecommitteerde ter Admiraliteyt, inden Quartiere ende ter plaetfe daer de ielve uy t gevaren zijn, omme by defeheverklaertte werden op dedeuchdeUjekheyt ofondeuchdelijckheytvandien, oit goede prinfen zijn dan niet, welverftaende dat foo wanneer eenigh Capiipn, &c. i8 Anno 1616 foo zeftelt. Dit Artijckel was inden Jare i6z₉indeje woorden geflelt: Niemant fal vermogen t'Schepe eenigen Toeback ofte Brandewijn te verkoopen, op pene van daer over geftraft te wer- den, ende dat op fulckefchulden geen reguard genomen en lal werden. 20 Hier feyt de voor/z Ordonnantie van ie»Jare 16z₉: in handen vande Gecommitteerde Raden vande Ad- miraliteyt, ofte andere die daer toe gecommitteert fullen werden.

		Artijckels-Brief, ende Inftruaie, gerende den Oorloge ter Zee, ■ waer naer allen endeeenen yegelijcken, 't %y Admirael, Vïce-Admirael', Capiteynen, Lieutenanten_%Schippers, ende andere mindere Officiers, Edelluyden, Soldaten endeghemeene Matrofenter Zee die- nende, endegaende mem vloote naer Ooflen en Noorwegen refpeeïive, hen te reguleren hebben, op de firafen, penen, boeten ende corretlien daer inne begrepen. In dateden 8 Mey 1 645.

			fijn Schip ofte Schepen doen aenroepen. Ende fal daer toe een yeder ter beüemder tijdt fich ghereet houden, op de boete van vier ituyvers voor de eerfte reyfe , de tweede reyfe dobbel, ende de derde reyfe acht dagen in de Boeyen te Water en- de te Broot fitten. 1111. Sullen allen ende eenenyegelijckenbefonder gehouden welen, de Ho: Mo: Heeren Staten Ge- nerael der Vereenigde Nederlanden, fijne Hoog- heyt^, als Admirael Generael vande voorfz Pro- vintien, ende jegenwoordigh onder 't beleyt van den Admirael Witte Cornelifz de With, getrou- welijck te dienen,ende te obedieren, ende alles na te komen 't geene hen van wegen de felve fal wor- den belaft ende bevolen, ende altijdt bereyt ende willigh te zijn op alle tochten ende wachten, en- de entreprinfen, ende anders hoedanigh die fou- den mogen wefen, fonder daer inne naelatigh te zijn, ofte uyt den dienft te mogen fcheyden, om wat oorfake dat het zy, fonder behoorlijcke Paf� poort 5 ende dit alles op pene van geftraft te wor- den aen lijf ende goet na den ey fch vande mifdaet, fonder genade, gelijck dat breeder in defe navol- gende Articulen verklaert ftaet. V. De ScheepsKrijghs-Raedt falbeftaen in vijftien Per-
	; Lfoo tot onderhoudinge van goede Re- jgieringe, ordre endeKrijghs-difcipline, in 't beleydt van den Oorloge te Water, totwederflant des algemeenen Vyants, Zee-roovers ende Piraten, ende tot befcherminge der Geünieerde Nederlantfche Provinciën, mitf- gaders der felver goede Ingefetenen, Negotianten ende TrafHcquanten ter Zee, by de Ho. Mo. Hee- ren Staten Generael,met advyie van Syne Hoog- heyt, als Admirael Generael, goetende raetfaem gevonden is,defe navolgende Articulen te ordon- neren ende ilatueren: hebben haer Ho. Mo. voor- noemt , wel expreiTelijcken willen laften ende be- velen den AdmiraelVice-Admirael, Capiteynen, Lieutenanten, Schippers, ende andere mindere Schippers, ende andere mindere Officieren, Edel- luyden , Soldaten ende ghemeene Bootfgefellen, gaende met de Vloote naer Ooften, in dienft van haer Ho-. Mo: ende Syne Hoogheyt voornoemt, dat fy mede defe navolgende Ordonnantien ende Articulen fullen befweeren, ftri&elijck te fullen onderhouden, ende doen onderhouden, op de pe- nen , breucken en correctieil daer inne begrepen. Eerflelijck,fal de Capiteyn, Lieutenant, Schip- per, ofte degeene die'tcommandement hebben fal, alle morgen ende ayondtGodt deHeere op

-ocr page 107-



	Raeckende de Militaire dilciplino.
			202
			202

201 Perfoonen, waer in den Admirael de With fal pre- ftderen ende in 't refolveren en concluderen een dubbelde item hebten. Ende wert oock de ghe- meke Krijehs-Raedt volkomentlijck op gedragen de iudicature over de Capiteynen, vorder Officie- ren Boots-volck ende Soldaten die totdeSche- pen'van Oorloge behooren �. Welverftaende foo lanee de Soldaten binnen Scheeps-boort zijn, en lullen de Hooge ende andere Officieren over de Soldaten te Lande gedeftineert, oock feffie ende ftem inden felvtfi Krijghs-Raedt hebbenende den opperften Commandant van dien prefideren, oock ftemmen als den voornoemden Admirael, fo wanneer de mifdadige een Soldaet uyt een van de vier Regimenten fal zijn. VI. Item, niemandtenfal hem oock vervorderen de Provooften op yeder Schip geftelt, eenichi�nts te refifteren, ofte in 't exploiteren heurs Ampts te wederftaen,dreygen ofte ilaen,maer den felven in't exploifteren van fijn Ampt, des noot ende verfocht zynde, by te ftaen, ende de mifdaders te heloen vangen ende ftraf��n,op pene vanden lyve. ^Y VII. Alle Lieutenanten, Schippers, Stuyrluyden, Officiers, Edelluyden ende Bootfgefellen, fullen onderdanich wefen haren Capiteyn, op een yeder Schip daer op fy aen genomen ende geordonneert fullen zijn, fonder den felven te mogen verlaten, ofte daer af te fcheyden fonder verlof van haren Admirael, op verbeurte vanden lyve. vin. Niemandtenfal hem vervorderen fijnen Capi- teyn, Lieutenant, Schipper, ofte hare Gecommit- teerde eenich gheweldt ofte overlaft te doen, met dreygementen ofte anderfints, op verbeurte van den lyve. IX. En fullen alle Capiteynen,Lieutenanten,Schip- pers, ende de verdere Officiers, oock de Matrofen haer in dienft begevende, ghehouden wefen den Lande te dienen,fo lange het den Heeren gelieven fal, fonder de felve haren dienft te fullen mogen verlaten,voor ende al eer haer behoorlick Pafport vergunt fal werden, op verbeurte vanden lyve. X. Soo yemant eedt ghedaen, ofte geit op de hant ontfangen hebbende, verliepen fonder Pafpoort, die fal aenden lyve gheftraft worden, ende in cas hy werde bekomen, doch ontloopende, naer ghe- fchreven als een Schelm. XII. Item, alle die geene die in foldye aen-genomen fullen worden, fullen hebben boven hare gagien behoorlijcke mont-koitende dranck, die hen�uy- den gefchaft fal worden by den Capiteyn van een yegelijck Schip, op alfulcke maniere als men op de Schepen van Oorloge gewoonlijck is te doen, fonder dateenige Officieren, Bootfgefellen ofte Soldaten , uyt oorfaecke vande Victualie ende Mont-koften , yemandt fullen eenigen overlaft doen, op verbeurte van acht dagen te waterende te broot inde Boeyen ghefettet te worden $ Maer indien yemant met de felve Mont-koften hem fel_Tyen niet en foude willen laten genoegen, fal 't kU vc te kennen geven den Admirae],Vice-Admirael
		ofte Capiteyn, omme daer inne verfien te worden naer behooren. XVI. De Timmerluyden, die fich op de Schepen in dienft begeven, fullen ghehouden zijn de felve te timmeren, calfaren ende dicht te houden, ende al- les aende felve te repareren,'tgene dat in haer ver- mogen fal zijn, op pene foo door haer nalatigheyt den felven eenigen fchade ofte verderf over qua- me,ofte aen Lant yet aende felve getimmert mofte werden, 't geene fy in Zee hadden konnen doen, dat alle 't felve aen hare foldye fal werden gekort, ende daer en boven arbitralijckcn gecorrigeert.i XXI. Item, dat hem niemandten-v�rvordere eenige muyterye te ftichten, ofte t'famen-rottinge te ma- ken, aen Landt ofte binnen Schips-boort, 'tzy om wat oorfaecke 't felve foude mogen wefen, op pene van aen lijf ende leven geftraft te worden na exigentie vande iiiecke. Encle in gevalle yemandt vanfoodanige vergadennge ofte t'famen-rottinge quame te vernemen, ofte by yemant daer van aen- gefproocken wierde omme mede te ftemmen , de felve fal gehouden zijn fulcx dadelijck den Admi- rael, Vice-Admirael, Capiteyn, ofte fijnen Lieu- tenant te verwittigen, op pene van aenden lyve geftraft te werden. Ende in gevalle yemant vande l�lve t'famen-rottinge zynde, 't felve quame te ontdecken , ende de beleyders van dien te noe- men, fal niet alleen vry vande ftrarTe zijn, maer daer en boven tot eenvergeldingeghenietenvijf- en-twintich guldens: Ende wie buyten de felve t'famen-rottinge zynde, fulcks fal komen te ont- decken , fal daer voor tot een vereeringe genieten vijftieh gulden, ende daer en boven gheavanceert worden tot het eerfte ampt, daer toe hy bequaem fal Zijn. XXII. Item, niemant fal hem vervorderen eenige brie- ven te ontfangen, ofte uyt te gheven, ofte af te fenden, dan in prefentie vanden Capiteyn diefe eerft vifiteren fal, de welcke 't felve den Admirael ofte Vice-Admirael fal moeten aen geven, op pe- ne vande Galge. XXIX. Item, eenen yegelijcken fal gohouden wefen in tijdts t'Schepe te gaen, foo wanneer de Schepen af-feylen, op verbeurte foo wie de felve Schepen laet af feylen fonder t'Scheep te komen, van cfrie- mael onder de Kiel door gehaelt te worden, ende foo wie aen Lant bly ven ftaen, fulcks dat de Sche- pen fonder haer komen in Zee te loopen, fullen met de koorde fonder eenige genade worden ghe- flraft : ten ware door noot fulcks ware ghefchiet. Ende fullen tot dien eynde de Capiteynen ofte Lieutenanten, ghehouden wefen de Geweldige Provooft Generael vande refpe&ive Collegien ter Admiraliteyt daer't behoort, mette eerfte Sche- pen die inkomen daer van te adverteren,ten eynde de felve mogen gheapprehendeert ende gheftraft worden, als vooren verhaelt. XL. Niemant fal hem vervorderen noch onderwin- den binnen boort met eenige Kaerflen ofte dierge- lijcke licht te gaen of loopen, dan den geenen die by den Capiteyn oft ftj η Lieutenant daer toe ghe- N �j ordon-

-ocr page 108-

103 Placateoj. 4�Boeck. j.Tit. 3.Deel�

t04

eenige beuyten verkregen , fullen de felve van
ghelijcken moeten over lenden aenden Admirael
ofte Vice-Admirael, omme by*de felve mede over
gefonden te worden als vooren, ende dit alles op
peyne vande galge.

LVI.

De Schepen ende goederen die verovert foude
mogen worden,ende van goeden prinfe verklaert,
ende vervolgens verkoft wefende, fal het fuy ver
provenue daer van komende, verdeelt ende gere-
partieert worden op foodanigen toet ende ordre,
als verdeelt wort het provifie vande Prinfen die
verovert 'worden by 't Efquadre vanden Lieute-
nant Admirael Tromp.

LXII.

Ende alle andere behoorlijcke ende ghewoon-
lijcke Articulen, hier vooren niet gheroert noch
geftelt, ende nochtans in Oorloge te Water ghe-
bruyckelijck, ende in ouden tyden gheobferveert
zynde, fullen gheordonneert, vermeerdert, ende
hier by ghevoeght mogen worden, naer de ghele-
gentheyt fich lal mogen voor dragen, welcke Or-
donnantien ende Articulen alfoo volkomen te
obferveren ende naer te volgen, fooveele als die
eenen yegelijcken refpe&ive aengaen. Sullen alle
Capiteynen , Lieutenanten , Schippers » ende
mindere Officieren, Edelluyden, Soldaten ende
Bootfgefellen, ende allen anderen kleyn ende
groot, die fich in dienfteteWateropdevoorfz
Vloote begeven, hen verbinden die wel ende ghe-
trouwelijck te onderhouden, ende daer op den
behoorlijcken eedt doen. Aldus gedaen ende ge-
ordonneert inde Vergaderinge vande hoogh-ghe-
melte Staten Generael, in 's Graven-Hage, den
achtften Mey lefthien - hondert vijf-en-veertigk
Was geparapheert, Bouchorfl,^vt' Onder ftont, Ter
Ordonnantie vande felve. Geteeckent, Cornelis
Mujch. Zynde op 't fpatium gedruckt het Cachet
der felver Heeren Staten, in rooden WaiTche.

ordonneert fal wefen, op verbeurte van arbitra-
liick eecorrigeert te worden.
^b XL III.

Soowie in'tScheeps-werck ofte by Oorloge,
gequetft ofte ghefohooten worde, die lal ghemee-
flert worden tot ghemeene Landts kofte, ende hy
lal boven dien evenwel fijn volle foldye ontfan-
gen, Ende of't ghebeurde dat yemandt daer door
eenige Leden quame te verliefen, ofte aeneenige
van dien verminckt te bly ven, fal daer over na ge-
legentheyt ende groote van dien worden beloont,
volgens � ordre van't Lant.
XLV.

Niemant fal hem onderwinden eenich Gefchut
te fchieten, te hanteeren, noch inde Kruyt-kamer
te komen, dan alleenlijck deConilapel, fijnen
Maét, ende alfulcke BulTchieters als hen tot haer-
ltiyder hulpe gegeven fullen zijn,op pene van drie
mael onder de Kiel ghetrocken te worden, ende
verbeurte van een Maent folts.

LV.

Of 't ghebeurde dattcr eenige Schepen vanden
Vyandt ofte andere buyten over quamen ende ge-
nomen wierden, foo en fal hem niemandt vervor-
deren eenige Kiften, Koffers ende Packen open te
breecken, noch oock eenige fecrete Brieven te vi�*
fiteren, dan fullen de felve brengen in handen van
den Admirael vande Vloote, ofte in fijn abfentie
aenden Vice-Admirael ofte Commandeur, omme
voorts by denfelven teritonts verfeeckert, ende
getrouwelijck fonder eenichfints die te verminde-
ren , over ghefonden te worden aen haer Ho: Mo:
onder de Collegien terAdmiraliteyt vanden quar-
tiere, ende ter plaetfe daer de felve uyt-ghevaren
zijn, omme by de felve verklaert te worden op de
deuchdelickheyt ofte ondeuchdelickheyt van
dien. Ende foo eenich Capiteyn ofte Capiteynen
by den Admirael gelaft zynde ergens te trecken,
tot bewaringe vaneenige Kuilen ofteanderfints,

Den Eedt fal den Lefer op fijn plaets inden elfden Tytel tweede deel num. 3. vinden.

Heti, 3,11,13 ,14,15,17, i8,19, zo,Z3, x4, %$, z6, zy, z8,30,31, 32,33, 34,35,36,37> 38,39,
41,4x, 44,46,47, 48, 49, 50, 51, $%, 53,54,57,58,59,60^61 Artijckekn accorderen met bei x, 3, lx, 14,
16,17,19,2.0,��,xx, X5, x7,2.8, x₉,30,31,33,34. 35' 3⁶>37,3⁸' 39'4°>4¹»4¹'44»45 >47> S°»51»
5x, 53, 55, 56, 57,58, 59, 61, 6x, 63,64 en 6$ Artijckekn refpeclive -vanden bovenflaenden Artijckel-bricf
van den Jan 1636. Wef halven den Lefer de felve aldaer vinden faL

HET DERDE DEEL.

Inftruflie, ende Articulen, JFaer naer de Capiteynen , Officieren ende

Bootfgefellen ter vryer Neeringe uytvarende op lehoorlijcke Commiffie, hun fullen hellen te rtguler entende
daer op in handen vande Heeren Commijfarifen daer � uytfullen varen, gehouden fullen zijn den behoor-
lijeken eedt te doen. In date den z} Februari) 16x6.

ende hier nae ten deele geinfereert.

II.
Item, fal de Capiteyn, Lieutenant, oft: de geene
die 't commandement hebben fal, alle morgen en
avondt Godt de Heere op fijn Schip oft Schepen
doen aenroepen, ende fal daer toe een yeder ter
beftemder tijdt fich gereet hebben te houden, op
de boete van vier ftuy vers voor de eerfte reyfe, de
tweede dobbel, ende de derde reyfe achtdagen in

Erftelijck fullen de Capiteynen, Officie-
ren, Bootfgefellen, ende alle andere van
.JU wat ilaet ofte conditie die zijn, gehouden
vvefen wel ende getrouwelijck nae te komen heu-
re CommhTie ende andere Articulen, haer by de
Hooge ende Mogende Heeren Staten Generael
van defe Vereenighde Nederlanden, oft by Syne
Excellentie als Admirael Generael opgheleght,

-ocr page 109-



		₀- ^r Raeckendede Militairedifciplinc^.
				*%��*


			't goet duncken vanden Krijghs-Raedt. » j, XIII. Soo yemant een ander met een vuyfl, ftock oft touwequame te llaen binnen Schips-boort, idie fal driemael vande Ree vallen. ΧΠΙΙ. Ende foo yemandt binnen Schips-boort eenich Mes met evelen moede quame te trecken, fonder nochtans yemandt daer mede te grieven, fal mee een Mes door de hant aende Maft vaft geftek wor- den, ende daer blyven flaen tot dat hy't felve daer door treckt. _{ �" XV. Soo yemandt fijn Metgefelle quame te quetfen binnen of buyten Schips-boort lal drie mael ghe- kielt worden, mitfgaders de koften betalen van 't meefteren. # XVI. Item, foo het quame (dat Godt verhoede) dat yemandt [eenen anderen quame neder te leggen, fal den levenden met den dooden rugge aen rug* ge gebonden, ende t'famen over 't boortghewor- pen $ ende foo 't aen 't Landt ghebeurde, metten S weerde geftraft worden. XVII. Niemandt en fal hem vervorderen van fijne wachte te komen eer hem een ander komt verlof� fen, op penenvan drie mael vande Ileede te vallen, ende met een quartier Volcks geleerft te worden. XVIII. De Quartier-meefters met haer quartier Volcx, fullen gehouden wefen foo by dage als by nachte boven te zijn, ende de wacht waer te nemen, op verbeurte van drie reyfen gekielt te werden. XIX. Item, en fal de Capiteyn, veel min yemandt an- ders , fich vervorderen eenige Schepen of goede- ren vande Ingefetenen van defe Landen, oft van hunne Geallieerde ende goede Naegebuyren ae» te ranil�n, noch teel min te befchadigen, op pene van metter doot da�r over geftraft te worden, en- de verbeurte ten profijte van den Lande van alle heure payen, die fy onder de veroverde goede prinfen iouden mogen hebben. XX. Gelijck fy oock niet en fullen mogen befchadi- gen de Schepen van Bayonne ende van S. Jan de Luz, die met Atteftatie geteeckent by Lodewijck Verfen C.onful aldaer, ende met fijn Signet ghefe- gelt verfienfullen zijn, datfy aldaer te huys hoo- ren, om door foodanigh befcheet den Schippers der ielver Steden te doen onderfcheyden van die van Bifcayen, ende alfoo te bevryden van befcha» dight te worden, als Bifcayers. XXI. De voornoemde Capiteynen wort oock belaft mede tebrengen,ende terftont t'heurder aenkom- fte aen delen Raede over te leveren hetCarge- Boeckvan harer prinfe, mitfgadersalle deBrieven die fy inde prinfe ghevonden fullen hebben �. Ende dat opipene dat de Capiteyn ende Lieutenant ten profijte vanden Lande verbeuren fullen haer aen,»» part inde v�orfz prinfe. XXII. De Capiteynen en fullen niet mogen t'feyl gaen» voor ende al eer fy fullen gemonftert hebben, op . * de
	de Boeyen te water ende te broode te fitten
	de Boeyen te water ende te broode te fitten
III. Niemandt en fal den naem des Heeren ydelijck inden mont nemen, oft daer by fweeren, op pene van aenden Maft van fijn quartier Volcks geleerft te worden, ende daer en boven te verbeuren twee ftuwers voor den Armen. ¹¹ ^y UU. Item, alle Officiers, Bootfgefellen of Soldaten, van wat conditie oft qualiteyt die zijn, fullen heu- ren Capitejp ofte Lieutenant, Schipper, ofte fulcke Officieren alsinabfentievandenCapiteyn het commandement hebben fal onderdanich ende ehehoorfaemzijn, foo aen als vanden Vyandtte Water ende te Lande, op pene van anders gedaen te hebben by den Krijgs-raedt geftraft te worden, ibnder eenige gratie, anderen ten exemple. V. Niemandt en fal hem vervorderen fijnen Capi- teyn, Lieutenant ofte Schipper eenigh gheweldt, overlaft of dreygement te doen, op verbeurte van alle fijne Payen, ende daer en boven aenden ly ve eeftraft te werden. ⁵ VI. Niemant en fal vermogen denProvo�ft of Ge- weldigen, in't exploi�t van fijn Ampt te weder- iken, llaen oft dreygen, op pene van aenden lyve eeftraft te werden. ^� VII. Alle de Officiers ende Bootfgefellen fullen ge- houden zijn het geweer dat haer by den Capiteyn toe gevoeght fal werden, Midtfgaders de ghereet- fchap tot hun Ampt noodigh, klaer,puntich ende fuyver te houden., op pene van te verbeuren voor yederreyfe eenen gulden. VIII. kern, fal een yeder die aengenomen is of fullen worden, hebben den Mont-koft ende dranck by ranfoen, gelijck het haer by den Capiteyn, Lieu- tenant oft Schipper toe gheleyt fal worden, waer mede een yeder fich fal moeten te vreden houden, ionder daer tegen te feggen, op de verbeurte van alle hare Payen. IX. Een yeder fal verantwoorden fijn Officie ende "onderwint, op de verbeurte van alle Payen. X. Soo wanneer de Capiteyn, fijnen Lieutenant of Schipper goet vont eenigh Water of Vi&uaille aen 't boort te halen, oft yet anders, foo fullen de geene die daer toe geordonneert fullen wefen, ge- houden zijn 't felve na te komen,op pene van daer over als moetwillige geftraft te werden. XI. Niemandt en fal hem vervorderen van 't Schips boort te varen,noch veel min daer uyt te vernach- ten , fonder confent vanden Capiteyn, of in fijne abfentie van die 't commandement fal hebben, op verbeurte van te fitten acht dagen inde Boeyen te water ende te broode. '" ■ . XII. Item, niemandt en fal hem vervorderen ee- nige muytinerye te ftichten, 't zy aen 't boort ofte aen 't Landt, om wat oorfaecke het doek foude mogen wefen , op pene van aen 't Landt gheftelt, of aen den lyve gheftraft te werden \ nae

-ocr page 110-



		Λ""
		Λ""	-si*
			-si*

				9.Tit. 3. Deel. 208 rende, dat fy hun onthouden eenich Bootfvolck in dienft vanden Lande zynde, ende geen Pafport hebbende vande Capiteynen daer fy laetft onder gedient hebben,aen te nemen, ofte gedoogen met haer te varen, op pene van dat het Schip daer me- de fy voor hebben in Zee te loopen, op gehaelt fal werden, ende niet toe gelaten binnen dentijt van drie Maenden wederom in Zee te loopen, ende boven dien van confifcatie van des Capiteyns ofte Officiers a�npart inden felven Schepe,uyt-reedin- ge ende veroverde buyt, foo den de�nquant eerft t'fijner wederkomfte achterhaelt mochte werden; Bevelende ende belaftende voorts op gelijcke pe- nen den voorfz Capiteynen ende Officiers, dat ij willende met hare Schepen t'feylgaen, den Ge- weldigen Provooft vande Admiraliteyt waer on- der fy reforteren, daer van ten allen tyden fullen waerfchouwen, op dat de felve metten Capiteyn oft Capiteynen als dan aen 't Landt wefende aen boort mach varen,ende de Schepen fonder eenich verhinder van boven tot beneden vifiteren,of daer" eenige bevonden mochten werden anders als vooren uyt onfen dienft ghefcheyden zynde, om de fehc daer uyt te halen ende doen ftraff�n nae behooren: gelijck mede fulex t'harer wederkom- fte fal mogen gefchieden. Λ. -Λ. J\, Ende overmits alle Capiteynen, Lieutenanten, Schippers ende andere Officiers, de fuperinten- dentie vand� Schepen bevolen wort, midtfgaders van alles dat binnen Schips-boort is, foo fulleniy oock ghehouden zijn de meefte forge te dragen, ende op alles voor andere te letten, dat alles ghe- daen worden tot meeftenprofijtevan hareflee- ders, op dat de rey fe fo veel mogelijcken goet ge- maeckt mocht werden, waer toe oock alle aridere vermaent ende gehouden worden. Λ Λ Λι� Ende gelijck by de Reeders borge wort gheftelt terfommevan twaelf duyfent guldens, van dat den Capiteyn by hen uyt te fenden, geen Ingefe- tenen, Vrienden, Geallieerde van delen Staet, oft andere Neutrale fal befchadigen, is den Capiteyn mede gehouden cautie fuffifant te ftellen ter fom- me van thien duyfent guldens, van dat hy de Prin- fen by hem te veroveren wel gheconditioneert fal in brengen onder het refort van defen Rade, ende fifteren ter judicature van dien, fonder de felve el- ders te vervoeren oft verkoopen, ofte oock langer dan een Jaer uyt te blyven. *Volgbt den Eedt die de Capiteynen ₃ Officieren ende* Bootfgiolck ter nryer Λ'eeringe varende Jullen doen. IT7 Τ Ieloven ende [weeren de Hooge ende Mogende " Heeren Staten Generael der Vereenighde Neder lan- den gehouw ende getrouw, hare Ho: Mo: ende Syne Ex- cellentie als Admtrael Generael ghehoorfaem te wefen, ende dat wy ons fullen reguleren nae onfe Commiffie, ln- flruclieende den Arti)ckelhrief> Mitsgaders alles te doen dat goede vroome Capiteynen, Officieren, Krijghs- lieden. Soldaten ende Bootjgefellen fchuldigh -zijn ende behooren te doen. Soo waerlick helpe ons Godt Almachtigh. Aldus ghedaen ende gearrefteertin 't Collegic vande Admiraliteyt in Zeelandt tot Middelburgh vergadert den xxi�j. Februari} i6x6. DEN
	Ίο? PlacaterO. 4» de pene van duyfent guldens, daervoor hare Bor- gen fullen worden geexecuteert. ,. � . XXIII. -� ', Item, dat in 't veroveren van eenige Pr'mfe oft Prinfen, van wat conditie die oockfoude mogen wefen, niemant hem en lal vervorderen te openen eenige Kaften, Kiften, Packen, V-aten, of hoe men 't foude mogen noemen, daer de Koopmanfchap- pen in fouden mogen wefen,'t zy gout ofte filver, ghemunt ofte ongemunt, en wat het anders foude mogen wefen,met geweltfofte anderfints,'t zy die in 't ruym of op den overloop gevonden werden, op de verbeurte van alle hare payen. X-X UIL�' Oock en fal niemant vande veroverde goederen yet vermogen te verileecken, oft eenige mereken uyt te doen ofte veranderen, noch eenige Brieven oft Cognofcementen te verdonckeren, maer alles gelijck fy 't van haren Vyant verovert fulkh heb- ben j weder over leveren in handen vande Heeren ter Admiraliteyt, op pene vande verbeurte van alle hare payen, foo van die 't gedaen, als die daer kenn�� van gehadt fouden mogen hebben. XXV. Oock en fal fich, op pene van daer over aenden lyve geftraft te werden, niemandt verilouten met hare veroverde prinfe of prinfen in eenige andere Havenen als vande Vereenichde Provinci�n inne te loopen, om die aldaer te veralieneren. XXVI. Niemant en fal hem vervorderen in eenige Sche- pen over te gaen ionder confent vanden Capi- teyn, noch aende Schepen eenich gewelt te doen van fmyten,flaen ofte anderfints, op pene van ge- ilraft te worden na gelegentheyt van faecken. /, ; XX VU. Item ., niemand t en fal hem vervorderen eenige Munitie van Oorloge te verftekenoftte verkoo- pen, op pene van gheftraft te worden, ende fij ne paye te verbeuren. XXVIII. Oock en fal niemant hem vervorderen in 't Ca- bel-ruymToback te drincken, oft by avonde met Licht of Lonten daer mne te gaen, op pene van by den Krijghs-raedt daer over geilraft te worden. XXIX. Item, fal de Capiteyn, Officiers ende Bootfge- fellen■gehouden' zijn nae te komen den inhouden van feecker Placaet vande Ho; ende Mog: Heeren Staten Generael deferVereenighde Nederlanden, gedateert den vijf en twintighftenjulij 1615. waer inne gelaft wort eenen yegelijcken van watquali- teyt of conditie hy zy, die fich inden dienft te wa�. ter op eenich Schip of Jacht van Oorloge fal heb- ben begeven,dat fy denfelven fijnen aengenomen dienft effe&uelijck fal voldoen ende nae komen, fonder hem daer uyt te mogen begeven,anders als met behoorlijck Pafport van fijnen Capiteyn, op pene fowie contrarie doet, ende uyt fijnen dienft verloopt, andere ten exempel fal werden glieftraft: metter doot ende confifcatie van alle fijne gagien, parten ende deelen diehy indenbuyt foude niog� hebben. Ende op dat dit alomme nagekomen ende te beter achtervolght mach werden, bevelen wy ende laften wel exprefl�lick alle Capiteynen ende Officieren met Cc>mmiflle tervryerNeeringeva.-


�_

-ocr page 111-

Monfteringe en Wap�nmge der Soldaten.
DEN THIEND�N TYTEL.

210

*©9

Behelfende de Placaten op 't iluck vande Monfteringe*

ende Wapeninge der Soldateru *

MET EERSTE DEEL.

1. Placaetende Ordonnantie, op de Monflemge, d'ordre Militaire,

ende tegens d� overlafl�n by het Krijghs-vokk dagelijcks ghefchiedende. In date den thienden
januari) 1587* .

ofte andere , niet wefende in vaften dienfte van
haere Vendelen, noch en doende dagelijckfche
wacht, in den graet ofte qualiteyt daer vooren fy
hen houden, ende trecken de gagien begrepen in
de Lyfte by ons geaccordeert, op pene dat fo wel
de Capiteynen de welcke in dcfe fchuldigh be-
vonden fullen worden, als de Pafi�volanten ghe-
iiraft fullen worden met capitale punitie.

III.
Ende om beter te mogen voor komen alle frau-
den ende malverfatien in defen gepleegt, hebben
wy geordonneert, ende ordonneren by defen, dat
voortaen geene Overften ofte Capiteynen, foo te
Peerde als te Voet, en fullen mogen geven eenige
Pafpoorten abfolut, ofte oock oorloFv�or eenige
dagen, dan om legitime ende ghefondeerde rede-

O Β Β E R Τ Grave van

eceiler, Baender-Heere
Denbigii, Stadthouder
van hare Majefieyt van En~
gelandt, Gouverneur ende
Capkeyn Generael derVer-
eenighde Nederlandtfche
Provinci�n. Hebbende wel
rypelijck gheexamineert:
ende ehewegen denftaet waer inne d'affairen der
vooriz Landen (van de welcke wy de Regeeringe
eheaenveert hebben) hen tegenwoordelijckvin-

ten

ende fiend� de faecken van dien in groote

v�rachteringeende confufie, foo door d'abufen
endebedrogh, de welcke ghefchieden foo in de
Monileringen als anderfints , confumerende de
middelen ende penningen van't gemeene Landt,
ende veroorfaeckende dat de goede ghetrouwe
Krijgs-l�yden �n dienfte der felve Landen zynde,
tot noch toe feer qualijck betaeidt zijn gheweeft :
Hebben wy met voorgaende rype deliberatie van
onfe lieve ende getrouwe de Raden van State nef-
fens ons wefende, gheacht onfesdebvoirste zijn,
daer inne te ftellen de befte ordre, ende remedie
ons mogelijck zynde, endede felve te doen pu-
bliceren, fonder prejuditie nochtans van eenige
voorgaende Placaten ende lnftru�ien, uyt gege-
ven, ofte noch uyt te geven, foo op 't iluck vande
Monfteringe als d'ordre Militaire, tegens de over-
laden by het Krijghs-volck dagelijcks ghefchie-
dende, de welcke wy verftaen te werden geobfer-
veert, ende te blyven in haer vigeur, foo verre de
felve niet en komen te contravenieren defe tegen-
woordige.

�erftelijck hebben wy geordonneert ende ghe- �
ilatueert, ordonneren ende ftatueren mits defen,
dat gheen Overften, Capiteynen, Bevelhebberen
ofte Soldaten, van wat Natie fy zijn, foo wel in
dienfte van hare Majeftey t van Engelandt, als van
de voorfz Provinci�n wefende,van onfent wegen,
ofte van die vanden voorfz Rade van State, ver-
ibcht zynde monfteringe ofte reveue te pafl�ren,
en fullen mogen de felve weygeren, vertrecken
ofte dilayeren in eeniger manieren,ofte onder wat
deckfel ofte pretext't felve zy, op pene van fon-
der Pafpoort ghecafl�ert, ende daer en boven als
ongehoorfame ende anders geitraft te werden.

Π.

En fullen hen oock niet mogen behelpen met
het ontkenen van Soldaten uyt andere Vende-
len, Paflevo�ants, Burgers,$oetelaers,Vrybuyters

nen

noch oock eenige nieuwe Soldaten aen ne-

men, dan met wetenfchap ende confent van hec
principael Hooft, aldaer bevel hebbende * indien
daer eenich Is, ende daer en boven vande Wacht-
meeiler van het quartier ende plaetfe refpe&ive,
laft hebberide van 't bedienen vanden ftaet ende
commifl�e vande Monfteringe, ende dat dien-vol-
gendede voorfz Pafpoorten geteyckent zijn foo
by de Hoofden, Wachtmeefters als Capiteynen
r�fpe�tiv�lijck. Ende by foo verreeenige Hoof*
den, Capiteynen ofte andere daer inne fouden ko-
men te contrariereii, willen wy dat de Soldaten*
geen Pafport hebbende onderteyekent (als voor-
fchreven is) fullen aen ghetaft ende ghecorrigeert
werden, al 'of fy geen en hadden. Verbiedende
foo wel aende voorfz Wachtmeefters, als die van
de Kamer vande Treforye, de felve Soldaten in
Rollen te pafl�ren, noch oock d� nieuwe aen ghe-
komen in haere plaetfen, maer ordonneren daer
over de corre�tie gedaen te werden nae gelegent-
heyt vande faecken.

IIII.
Verbiedende ende interdicerende wel exprefl�-
lijck aen alle Overften, Ritmeefters ende Capi-
teynen, gene af-gedanckte Soldaten in hare Com-
pagnie te nemen, 't en zy dat het blijeke van Paf-
poorte in forme als boven onderteyekent, 't en
ware de geene die ghelicentieert ofte af gedanckt
fullen zijn geweeft voor d� publicatie van defe,de
welcke fullen gheftaen met Pafpoort alleenlijck
geteyckent by hare Capiteynen, onderde welcke
fy laeft gedient hebben.

Ten eynde geeneSoldateh foo vermetelijck er»
zijn te verloopen van hare Capiteynen fonder be-
hoorlrjcke Pafpoort, waer uyt groote inc�nye-

O � nien-

-ocr page 112-



	Placateii-». 4» Boeck. 1 o. Tit. t. Deel
	Placateii-». 4» Boeck. 1 o. Tit. t. Deel
at ι inenten 2ijn gefproten -. Willen ende ordonneren wy dat alle de geene "die bevonden fullen worden te hebben verlaten hare Compagnie fonder be- hoorlijckePafpoort (fo voorfz is) fullen geftraft werden met de do�t f�iider ghenade, end_%e dat de Capiteynen die de felve in dienft fullen mogen ne- men , ghehoudert fullen werden voor deelachtigh vande mif bruycken, ende dien-Volgende gecorri- eeert te worden na behooren. * VI. Voorts, aettgefien wy volk�ntelijck gheadver- teert zij n,datter veel frauden ende abufen gefchie den inde Burgeryen, die hen voegen onder het Krijghs-volck, liggende in ordinaris garnifoenen, vvaer door 't ghemeene Landt groot intereil is ly- dende-.Oockdatde Capiteynen haere Vendelen met vreemde Nati�n vermengden �. Hebben wy (om merckelijcke redenen ons daer toe moveren- de)geordonneert,gelijck wy ordonneren mits de- fen, dat nu voortaen gene Overilen in Steden ofte Plaetfen van haere Garnifoenen en fullen mogen aen nemen eenige Burgers ofte Inwoonders van dien, noch oock in hare Compagnie eenige andere Natie, dan de geheele Compagnie is. Ende by foo verre fy eenige aireede hebben aen ghenomen, or- donneren wy dat fy de felve cafi�ren,ende andere in haere plaetfe nemen, 't en ware hen 't felve an- derfins by expreffen oorlof van Ons, ofte die van onfen Rade van State toegelaten wierde, ende dat die namen ende toe-namen van de Soldaten (van andere Nati�n wefende) geexpreifeert waren inde felve A�te, om t'allen tyden die ghekent te wor- den-In wekken gevalle wy mede niet en verilaen, datter over de vijf ofte feife ten hooghilen in elc- ke Compagnie fullen wefen, alles op pene van in de Monlter-rolle,noch in't il�yten der felver, niet geexpreifeert te worden. VII. Ten eynde mede voorfien werde in't geene wy (t'onfen leetwefen) hebben verilaen, dat eenige Capiteynen door heurlieder groote gierigheydt, onderitaen hebben de penningen, foo ο,ρ reecke- ninge als mede in betalinge voor hunne Compa- gnien gegeven, fommige in't geheel, ende fommi- ge in grooten deele, die t'haer eygen profijt te be- houden,fbnder de felve proportionelijck aen hun- ne Soldaten uyt-ghedeylet te hebben: Oock dat fommige. Capiteynen haer Soldaten niet en tra- kteren naer advenant de betalinge die fy vanden Heere ontfangen $ waer af de vroome ende arme Soldaten hebben wel groote redenen om haer te beklagen van het quade traetement dat fy ontfan- gen , ende dat daer uyt vele andere inconvenien- ten zijn fpruytende -. Hebben geordonneertende ordonneren midts defen, dat een yegelijck Capi- teyn terftontende fonder eenigh uytftel geit ont- fangen hebbende, 't zy van wegen hare Majefteyt ofte vanden Lande, fal 't felve aen fijne Soldaten hebben uyt te reyeken, proportionelijcken» vol- gens een yeders loldye, fonder voor haer meer te behouden, dan 't gene/ro rata hun is competeren- de: op pene van (gevonden te zyn in faute) gecaf- feert te worden fonder Pafpoort, ende voorts ge- ftraft naer gelegenthey t der faecken. VIII. Ende ©m voor te komen alle ongeregeldheden
		die wy verftaen te gefchieden int oplichten vande Contributienende Sauvegardenvande platte lan- den den Vyant fubject zy nde, oock 't groot end� onuytfpreeckelijckintereil by het Lant geleden \ door 't belet gedaen aende gheladen Schepen inet verlicente Koopmanfchap by ons gheaccordeert uyt te varen, oock de moetwilligheyt ghebruyekt by het Krijghs-volck op de platte Landen , onder onfe fubjeitie: hebben wy by rype deliberatie ver- boden ende geinterdiceert, verbieden ende inter- diceren midts defen, aen alle Overilen , Gouver- neurs, Capiteynen ende andere, wefende in dien- fte foo van hare Majefteyt, als vanden Lande, op de felve contributien ofte Sauvegarden yet.te pre- tenderen, in wat manieren't felve fotidemog�i� wefen * ende veel ^mi^,v^Bfc^e ^te lichten ofte op te beuren, op de pene van glrfouden te werden voor ongehoorfame,ende overfulex geftraft te werden�. Maer ordonneren wel expreifelijck, dat den ont- fanck der voorfz Contributieri ende Sauv�'gai- den blyve onder d'adminiilratie Van de Ontfan- gers,hier toe gecommitteert ofte als noch te com- mitteren : Ende dat de Overilen, Gouverneurs, Colonellen, Capiteynen ofte andere tot het lich- ten ende executeren van dien, den Ontfangers by ons daer toe geilelt, fo dickmaels fy des verfocht werden, fullen hebben te doen alle mogelijcke hulpe ende aifiilentie. IX. Efi oock dat gene Burgemeefter�n, Magiitraten vande Steden ofte Plaetfen, Capiteynen oft ander Volck van Oorloge, in dienft op de Schepen we- fende , oft houdende GarnifoenBinde voorfz Ste- den ofte Plaetfen, hen en fullen vervorderen ee- nigh letfel te doen, onder wat pretext het zy, aen de Schepen ende Koopmanfchappen die geladen ende uyt ghevoert fullen worden, hebbende Paf- poort van ons, ofte door onfe toelatinghe vande Convoy-meeflers oft Licent-meeilers refpeftive- lijck,endc dien volgende 't recht daer toe ibaende, betaelt fullen hebben, 't en ware dat bleecke frau- de daer inne gedaen te zijn $ In wekken gevalle fy de felve, fullen mogen aenhoudeh, ende terilont prefenteren aende Collegien vande Admiraliteyt refpeitive, om recht daer over gedaen te werden $ op pene van op 't hooghfte geftraft te worden als ongelioorfamey ende daer en boven gehouden en- de executabel fullen wefen voor de koilen, feha- den ende intereften,diefo wel 't Lant,als de Koop- luyden, Schippers ende andere, door haerlieder belet fullen mogen lyden ende dragen. X. Ordonnerende daer en boven, dat geene Capi- teynen, Officieren, Soldaten ofte andere, van wat Natie ofte qualiteyt fy fullen mogen wefen, haer niet en vervorderen, 't zy in het deur-pa��ren op onfe Patente ofte anderfins, in wat manieren het ware, den Ingefetenen ten platten Lande (onder onfe ghehoorfaemheyt fittende) te befchadigen ofteteexaftioneren, op de penen ende amende» hier voortyden in onfe ghepubliceerde Brieven van PlacatS wel opentlick geexpreifeert, de welc- ke wy willen onverbreeckelijck itadt te grypen, ende gheobferveen: te worden in alle hare Poin- iten ende Artijckelen, al of fy tegenwoordelijc- ken anderwerf waren gbepublieeert. Ende tcii

-ocr page 113-

Monftering� en Wapeninge der Soldaten. 114.

�nde publicati�n te d�en: Procederende ��
doende procederen regens den overtreders valf
dien* tot de penen, ftraff�n ende amenden hier bo-
ven verhaelt, foo verre die h�n a�iiga�n, T�n^�f
eenige gunfte, faveur ofte difiimulati� t�r contra-
rien: want wy 't felve tot vordering� vanden L&hi
de alfoo bevonden hebben te behooren. Gegeven
in 's Graven-Hage den thienden Januarius Atin�
1587. Bardejiw\^vt' Byfpecialeendeexprefl�au^
thorifatie van Syne Excellentie. Maurice de ftaffad
Tho: Mltes, Ter Ordonnantie der Teryei¹»

i»3

teii�vha� niemandS�tendete, OntbiU wel fcherpehjminden den StadthSec�mmitte�rdeAiv� van GelderlXri H�llandt, Zende Over-YiTel,nfl�ci�ren end� Difv defe onfe voorfztie al�mm� doen k

."■

bliceren, daer men gewo�nlicken is uytroepmgen

/. van Langen.

t, f lacaet, '�p.het. fi�c\ Vande Monftering� > ende eenige andere Kgjghs*

t�v�kn Juich hei f�lv�gecorrigeeri endegea�reflcerth. In date den �8 Septemhet I $87

-�? iv e

^egeven, ofte die wy hun hier naer fullen gheveh<

�MB Β � R Τ G rave vari Leyceft�r, Baen-
der-Heer van Denbigh, &c. Stadthouder
, van hareMajefteyt van Engelandt, Gou-
v^ieur ende Capiteyn Generael derVeteenighde
Nederlantfch� Provinci�n. Alf�� wy foo langhs
f�o meer vernemen ende gewaer werden, dat den
ftaet vanden Lande feer wert verkrenckt, door
dieii liet be4eyt �p 't ft��k vande Monftering� van
het Krijgiis-volck, in diehfte inde Vo�ffz Provin-
ci�n weiende, fo ter betalinge van hare Majefteyt,
als vanden Lande niet en is g�weeft, ende als noch
en is f�� g�et �nde bequa�ifi als Wy w�l begeeft
hadderi, Waer d��f verfcheyd�ft faut�n ende abu-
fen zijn bevonden inde felve Monftering� , t�t
gr�oten ondienft� van Itaere Majefteyt, ende van
den felven Lande. Begeerende daer inne te reme-
dieren , hebben wy by advyfe van onfe feer lieve
ende beminde die vanden Rade van State n�tl�ns
onsende naer rype deliberatie daer op gehouden,
goet ende o�rb�it bevonden om te verfien op de
voorfz fa�ken ende abuyfen_# foo veel in ons is,
te committeren eenige CommiiTarifen ordinarif�
der voorfz Monftering�, die haer vafte refidentie
ende woonplaetfe fullen houden inde Steden,
Plaetfen �nae Quartieren, die een yeder van hun
by hare Commiifie fullen w.efen gheafligneert:
O�ck mede eenige andere ordinariie Commiflari-
fen die ons volgen fullen ende onfe refidentie.
Ende ten felven eynde henlieden tevoorfienvan
behoorlijcke end� pertinente Inftru&ie om haren
ftaet daer nae te bedienen. Ende daer en boven
mede te. doen vernieuw � de publicatie van eenige
Poindten ende Articulen in forme van Placate op
oufen naem eettyden ghepubliceert inde Maent
vanjanuariolaetftleden: Midtfga^ers de felve te
vermeerderen ende corrigeren als hier naer volgt.

I�

Eerftelijcken hebben wy ghe�rdonneert ende
g�ftatueert * ordonneren ende ftatueren midts de-
len,.datalleOverften,Capiteyneri,Bevelhebberen
ofte Soldatenpan wat natie ofte qualitey t fy zijn,-
fcto wel ter betalinge van hafe Majefteyt van En-
gelant, als vand� VQorfz Provinci�n ftaende, 'f zy
in Guarnifoenen.ofte te Velde, gehouden.fullen�.
wefen t'obedieren de voorfz CommiiTarifen van
Monftering�, ende de felve te refpeireren gelijck
ottsrfeivew, in 't geene by haer, volgende die Com^,
miifie ende lnftruikiett de wekke wy huaJiebbeo.

un bevolen Tal worden hares lafts aenfieiide;

II.

Tot welck�n eynd�, verfoclit weiend� vMiid�
v�oifz CommiiTarifen, om volgende hare yoorfz
Inftruftie oft laft die fy van �ns, oft die van �hfeii
Raede fullen hebberig monftering� ofte rev�u�te
doen , Vande Compagnieh die wV ha�rg�gef�ii
hebben, ofte hier naer fullen g�veh, en fullen d�
vootfz Overft� ofte Capiteyn�n di� in g��nder-
hande manieren mogen r�fufereri ofte uytftellei�,
onder wat deckfel het zy, �p peyne van gecail�erc
te worden fonder Pafpoort, ende boven defen ge-,
ftraft naer gelegentheyt vander faecken.

III.
Ende fuileri haer bock ni�t mogen behelpen met
ontleende Soldaten ^ Paflevolahts, Borgers, Soe-
telaers, Huyfl�yden,Vrybuyters,�fte and�f� ni�t:
wefende in vaftendienfte van har�VendeIeri,ndch
en doende dagelijckfch� tocht end� wacht; inde�
graet,ofte qualiteyt,daer v�oren fy bekent zijri»
ende treckende de gagien begrepen inde Lyfte by
ons gheaccordeert, op verbeurte dat foo w�ldi�
Gapiteynen de w�lcke in defen fchuldigh bevon-
den fullen worden, als die Pafl�v�janteri^lieftraft
fullen worden met capital� punitie.

1111.
Ende om t� b�ter te mogert voor komen all�
fra�den ende malverfatien in defen g�pleegt, h�b-
ben wygeordonneert ende ordonneren by d�f�ti,"
dat voortaen gene Overften ofte Capiteyn�h,^:f�o
t� Peerde als te voete. en fullen mogen ghev�he�-
nige Pafpoorten abfol�yt, ofte oock ooilof v��r'
eenige dagen: noch �ock eenige nieuwe S�ldat�ii
in dienfte aen nemen, dan om goede ende fuffifa'n-
te oorfaken, ende met wetenfchap ende c�nfent
foo vinden principalen Overften aldaer bev�len-
de,(indien daer eenige is) als vanden vo�rfz C�fh-
miifaris ordinaf is van Monftering�, aildaer hebben-
de fijn gedefigneerc quarti�r: Ende dat dien-voi-
gende de voorfz Pafpoorten r�fpedtivelijck�ri g�-
teeck�nt zij η} f�� Vande voorfz Overften, Capi-,
teyη als Commiflaris. Ende ind i�n ��hig� Hoof-
den , Capiteyneft, ofte andere t�r contrarien de-
den , willen wy dat alle Soldaten (geen Pafpeor�
hebbende gheteeckent) als voorfz is, overal aeh-
gecaft ende gheftraft fullen wofden, als of fy g��n
Pafpoort en haddea* Ende verbieden foo welde»

O ij Voorf�

-ocr page 114-




	Elacat�Q->. 4� Boeck.	*2l6* Capiteynen door haerlieder groote gierigh�ydt, ontfangen hebbende eenige betalinge ofte leenin, ge voor hare Compagnien, haer foo verre in haer debvoir vergeten hebben, dat fy de felve in't ghe- heel ofte grooten deele van dien, t'haeren eygen profijte, behouden hebben, fonder de felve pro- portionelijck aen hare Soldaten te verdeelen, oock dat fy de felve niet en tra�teren naer adve- nantde betalinge die fy vande Heeren ontfangen$ waer af den vroomen ende kloecken Soidaet wel groote redenen heeft hem te beklagen van het quade tra&ement dat fy ontfangen, ende waer uyt vele andere inconvenienten zijn fpruytende: HebBen gheordonneert ende ordonneren midts defen, dat een yegelijck Capiteyn terilont ende fonder eenighuytftel betalinge ofte leeninge ont- fangen hebbende, 't zy van wegen hare Majefteyt ofte vanden Lande, lal 't felve terftont ende fon- der vertreck aen fijne Soldaten hebben uyt' te reycken, ende datinprefentie vanden CorrrniiiTa- ris ordinaris, aldaer hebbendeftjngheaifigneert quartier, proportionelijck volgens een yeders fol- dye,fonder voor haer meer te behouden,dan 't ge- ne pro rata haer is competerende: op pene van (ge- vonden zynde in faute) gecaifeert te worden fon- der Pafpoort, ende voorts gheftraft nae gelegent-, heytderfaecken. IX. Daer en boven om behoorlijcke ordre te ftellen op de mif bruycken die wy verftaen te ghebeuren in't oplichten vande Contributien, uyt wacht der Sauvegarden gheaccordeert» aen die vanden jplatr ten Lande fubjecl:, ende onder den Vyant geleten zijnde, oock op 't groot ende onuytf preeckelijck intereft gheleden, foo by den tramjcquerenden Koopman, als de gemeene faecke,door t belet ge- daen aen de gheiaden Schepen met verlicente Koopmanfchap by onsgeaccordeert uyt te varen, oock de groote moetwilligheyt gebruyckt by het Krijghs-volck, op die gene ten platten Lande on- der onfe fubje&ie ghefcten: Hebben wy met rype deliberatie van Raede verboden ende gheinterdi- ceert, verbieden ende interdiceren by defen, alle Overilen, Gouverneurs, Superintendenten, Ca- piteynen ende andere, in dienfte wefende, foo eer betalinge van hare Majefteyt, als vanden Lande,! op de felve Contributien ofte Sauvegarden yeti�; pretenderen, in wat manieren 't'felve foude mo-^rgen wefen, ende veel min eenige te lichten ofte op te beuren, op pene van ghehouden te worden als ongehoorfame, ende overtreders van onfe Or donnantien, ende over fulcks geftraft te worden: Maer ordonneren w�lexpreifeJijck, datdie pen* ningen te procederen vande voorfz Contributien ende Sauvegarden, fullen gelicht ende ontfangen worden by de Ontfangers, daer toe gheftelt ofte noch te ftellen: Den welcken wy verftaen ende willen, dat alle Overften, Gouverneurs, Superie^ tendenten, Colonellen, Capiteynen ende andere^ (die tot defen verfocht fullen werden) in't execi�? teren ende lichten van dien, alle behoorlijcke voti\* deringe ende affiftenti� fullen hebben te doen. ■ Ende oock dat geene Gouverneurs, Superin- tendenten , Burgemeefteren, Magiftracen vande Steden ende Plaetfen, Capiteynen» ofte ander Volck

yp^rXz Comfniflatifen als die vanden Raedevan State neft�ns ons, gheen der voorfz Soldaten in Rolle te pafleren, noch oock die nieuwe in dienfte ghenomenin haere plaetfe $ dan ordonneren cor- redie daer overgedaen te worden naer gelegent- beyt der faecken. �■,< _f;_;/ v.. , ₄, Verhiedende ende interdicerende daer en boven wel exptefl�lijcken allen Overften, Ritmeeilers, Capiteynen, geen afgedanckte Soldaten in hunne Compagnien te nemen, ten zy dat hen blijcke van de Pafpoorte in forme als boven �nderteeekent, ten ware de gene die gelicentieert ofte afgedanckt f�llen zijn eheweeft voor de publicatie van defe: Pe welcke lullen beftaen met Pafpoort alleenlijc- ken, geteeckent by hare Capiteynen onder welc- ke fy laetft gedient hebben, ofte dat fy van te voo- ren vry waren. VI. Ten. eynde geen Soldaten foo te Peerde als te Voete, foo vermetelijckenen zijn teverloopen van hare Capiteynen fonder behoorlick Pafport: Willen ende ordonneren wy dat alle de geene die bevonden fullen w�rden verlaten te hebben hare Compagnie fonder behoorlijck Pafpoort (foo voprfr is) fullen geftraft worden met de d�ot fon- der ghenade, endedatdie Capiteynen de felve in dienfte weder aen-genomen hebbende, gehouden fullen worde voor deelachtigh vanden mif bruyc- ke, ende dien-volgende mede capitalijck gecorri- geert fullen worden. ' ,v'�.'^/ �' VII. ,1;;, ,. Voorts, aengefien wy volkomelijck gheadver- teert zijn, datter veele frauden ende abuyfen ghe- fchie4en inde Borgeryen, die haer voegen onder het fcrijghs-volck, ordinaris gariijfoen houdende inde Steden ende Plaetfen haerder refidentie, waer door 't Lant groot intereft is lydende; Oock dat de Capiteynen haere Vendelen met vreemde Nati�n vermengden , veroorfaeckende groote confufien inde Monfteringen: Hebben wy (om merekelijcke redenen ons daer toe moverende) geprdonneert, gelijck wy ordonneren mits defen, Dat nu voortaen geene Overften in Steden ofte Plaetfen van haere Garnifoenen en fullen mogen aen nemen eenige Borgers ofte Inwoondersvan dien, gheduerendeden tijdtvan haergarnifoen, noch oock in hare Compagnie eenige andere Na- tie , dan is de gheheele C ompagnie. Ende by foo verre fy eenige aireede hebben aen ghenomen, or- donneren wy dat fy de felve terilont cafieren.ofte tenlanghften binnen een Maent, ende andere in hare plaetfe nemen, 't en ware hen 't felve ander- fins by exprefl�n fchriftelijcken oorlof van Ons, ofte van die van pnfen Rade van State toe gelaten ware, ende dat de namen ende toe-namcrt vaft de Soldaten (van andere Nati�n wefende) geexpref- feert waren inde felve Acte, om t'allen tyden die gekent te worden: In wekken ghevalle noch wy willen datter over de vijf ofte fes ten h�oghften in elcke Compagnie niet en fullen wefen, alles op ?>ene van inde Monfter-rolle,noch in't fluy ten der elver, niet gereeckent te worden. > vin. , Ten eynde mede voorfien worde in't geene wy (t'onfen leetwefen) hebben verftaen»dat eenige

-ocr page 115-

Monfteringe en Wapeninge der Soldaten.

ende gheobfefveert te worden in alle hare Po�i-
dlen ende Artijckelen | aloffy tegenwoordelijck
anderwerf ende van nieuws waren ghepubliceert.
Ende alfoo wy willen dat alle de vo�riz Poin&en
onverbreeckelijck onderhouden worden, ghebie-
den ende bevelen wy alle Overiten,Gouverneurs,
Superintendenten,Colonellen, Capiteynen, ende
alle Volck van Oorloge, fo ter Zee, op de Revie-
ren, als te Lande dienende, datfyhaereenyeder
in fijn refpeit na de felve fullen hebben te dragen
ende gehoorfamen, fonder de felve in eeniger ma-
nieren te overtreden, ofte ghedoogen overtreden
te worden in eeniger manieren. Ende ten eynde
niemandt eenige ignorantie van defeenhebbete
pretenderen, Ontbieden wy daerom ende bevelen
wel fcherpelijck onfen lieven ende f�er beminden
de Stadthoudersende Staten, ofte hare Gecom-
mitteerde Raden vande Provinci�n refpedtive van
Gelderlant ende 't Graeffchap Zutphen, Hollant,
Zeelant,Utrecht,Vrieilant ende Over-Yff�l,ende
alle andere Jufticieren, Officierenende Dienaren
(des verfocht zynde) dat fy defe onfe Ordonnan-
tie alomme doen verkondigen, uytroepen ende
publiceren, daer men gewoonlijck is uytroepinge
ende publicatie te doen-.procederende ende doen-
de procederen tegens d� overtreders van dien, tot
de penen, ftrafl�nendeamendenhierbovenver-
haelt, foo verre diehaeraengaen, fonder eenige
gunile, faveur ofte difilmulatie ter contrarieni
Want wy 't felve tot vorderinge vanden Lande
alfoo bevonden hebben te behooren. Gegeven in
's Graven-Hage denxxviij September anno 1587.
Ende was gheparaphreert,/. Teellimk. Ende on-
derteyckent, R. Leycefier. Ende wat leger ftondt
gefchreven, Door Ordonnantie van Sy ne Excell.
Ende onderteyckent, Chr. Huygens.

Volck van Oorloge ter Zee, op de Rivieren ofte
Sande indienftewefende, ben en lullen-ver-
vorderen eenigh letfel te doen, onder wat pretext
�etTyaende Schepen ende Koopmanfchappen

die geladen ende uy t gevoert fullen worden heb-
benle Pafpoort van ons, ofte door onfc toelatin-
ehe vande Convoy ofte Licent-meefters refpedti-
iKende dien volgende 't recht daer toe ftaen-
de, betaeldt fullen heUen, 't en ware dat bleecke
fraude ofte bedrogh daer inne ghedaen te zijn ₅ In
wekken ghevalleTy defelve, midts (lellende eerft
ende al vloren feeckerhevt voor de koften (in-
dien't onderfoeck t'onrecht ghedaen worde) ful-
len mogen aenhouden, ende tetftont prefenteren
aendeCollegien vande Admiraliteyt refpeftive-
lijck, om Recht ende Juftitie daer over ghedaen te
worden; op pene van op 't hooghfte gheftraft te
worden als ongehoorfame, ende overtreders van
onfe Ordonnantien, ende daer en boven ghehou-
den ende executabel fullen- wefen voor de kollen,
fchaden ende intereflen, die foo wel het Lant, als
de Koopluyden, Schippers ende andere, (door
haerlieder belet) fullen mogen geleden ende ghe-

draeen hebben.

⁶ XI.

Ordonnerende daer en boven, dat geene Capi-
teynen, Officieren, Soldaten ofte andere,van wat
Natie ofte qualiteyt fy fouden mogen wefen, hen
niet en vervord�ren,'t zy in't pafferen ofte weder-
pafieren op onfe Patente ofte anderfms, in wat
manieren dat het ware,de Ingefetenen ten platten
Lande, onder onfe obedientie fittende, te beicha-
digen ofte exa&ioneren, op de penen ende amen-
den hier voortyden in onfe gepubliceerde Brieven
van Placate wel opentlick geexpreffeert, de welo
ke wy willen onverbreeckelijck ftadt te grypen

Placaec ,op 'tfluc{vande Monflermge. In date den 8 Meert \ 5 ??.

velhebberen ofte. Soldaten, van wat Natie ofte

3ualiteyt fy zijn, 't zy in Guarnifoen ofte te Vel-
e, ghehouden fullen wefen behoorlijck te refpe-
fteren den Commiffarifen vande Monfteringe ge-
ftelt,ofce noch te ftellen, in alle't geene fy .volgen-
de haeren laft ende Ampts-halven haer voor dra- �
gen lullen. /

II.
Dat fy mede verfocht zynde vande voorfcbre-
ve Commiflarifen, om Monfteringe ofte reveu�' te
doen vande Compagnien die fy in dienfte vanden
Lande onder haer hebben, ofte hier naer fullen
mogen verkry gen, de felve monfteringe ofte re-
veu� in geenderhande manieren fullen mogen re-
fuferen ofte uyt ftellen, onder wat deckfel het zy,
op pene van geftraft te worden naer gelegentheyt
vander faecken.

III.
Dat voorts gheene Pafl�volants, 'tzy Bur-
gers , Huyfluyden , Vrybuyters , Soetelaers ,
ofte andere hen ter Monfteringe fullen mogen
prefenteren onder eenige Compagnie, inde welc-
ke fy niet datelijck in vaften dienfte, ofte te voo-
ren by den CommuTaris gheinroHeert zijn, tocht
ende wacht met de felve nouden, 4e geordineer-

O �j de

1E Staten GeneraelderVereenighde Ne-
j derlanden, Allen den geenen die defe ful-
; len fien ofte hooten lefen, Saluyt. Alfoo
wy foo langhs foo meer vernemen ende
g�waer worden, dat den itaet ende middelen van
den Lande feer worden gekrenckt, door dien het
fluck vande Monfteringe vanden Krijghs-v�lcke
in dienfte der voorfz Provinci�n wefende, ghe-
komen end� verl�open is , in een uytnemende
groote confufie ende difordre, niet alleen tot
groot naed�el vande Landen , maer oock vande
vroome Soldaten den Lande dienende , aen den
wekken, midts de frauden inde monfteringe ghe-
fchiedende, haere behoorlijcke betalinge niet foo
wel en kan ghedaen worden, ende de welcke daer
door met meerder, tochten ende wachten worden
befwaert, fulcks dat noodigli is daer inne verfien
te worden: Soo hebben wy by deliberatie van die
vanden Raede van State der voorfz Provinci�n,
ende haer rype deliberatie daer op gehouden, ge-
�td�nneert ende gheftatueert, ordonneren ende
ftatuerenbydefen, de Poinft'en ende Articulen
hier naer volgende,.

I. ■<■ ' tl'.*,'-,

Eerftelijck, dat alle O verfien, Capiteynen, Be-

-ocr page 116-



	;...'■ io₄Tk. t.Deel. 220 Volgende terftont haren" itaet ende� Compagnie impet�abel fullen zijn, ende voorts arbitralijek gheftraft fullen worden nae ghelegentheyt vande faecke. ,.- , \ VI �. Verbieden voorts alle Overften ende Capit�y-< nen in Steden ofte Plaetfen van hare garnifoerien* aen te nemen eenige Burgers, Soetelaers ofte In- woonders van dien, gheduyrende dentijdtvan haeren Guarnifoene aldaer, noch oock in haere Compagnie eenige andere Natie dan de gheheele Compagnie en is : Ende by foo verre fy eenige aireede hebben aen-ghenomen, ordonneren wy, dat fy d� ferve terftont af danck�n, ende andere iii haer plaetfe nemen, 't en ware haer 't felve ander- fins by exprefi�n fchriftelijcken oorlof van Ons, ofte die van onfen Raede van State toe ~ ghelatea ware, ende dat die namen, ende toenamen vande Soldaten (van andere Natie wefende) gheexpref- feert waren inde felve Acte: Alles op pene van in de Monfter-rolle, nochte in 't fluyten der felver niet gefeeckent te worden. VIII. Ende ten eynde het inhouden defer alomme mach worden onderhouden, Soo ontbieden ende beveelen wy alle Gouverneurs, Krijghs-Over- ften , Capiteynen, ende ander Volck van Oor- loge , in onfen dienfte wefende, ende alle» an- deren die 't felve eenichfints aengaenmach, dat fy defe onfe beveelen fullen hebben te achtervol- gen , ende doen achtervolgen, foo veele 't felve haer aengaet, op de peynen hier vooren verhaelt. Ende op datniemandtvan het inhouden defer ig- norantie enpretendere,ofte �nwetenfehap daer af en hebbe, Ontbieden wy daerom ende beveelen wel fcherpelijck onfen lieven ende feer bemin- den , de Stadthouders ende Staten, ofte haere Gedeputeerde Raeden vande Provinci�n, refpe- ctive van Gelderlandt ende het Graeffchap �ut- phen , Hollandt , Zeelandt, Utrecht, Vrief- landt ende Over-YiTel, ende alle andere Jufticie- ren, Officieren ende Dienaren, des verfochtizfjn- de,dat iy defe voornoemde Ordonnantie alornme doert verkondigen, uy troepen erid� publiceren, daer men ghewoonlijck is uytroepinge ende pu- blicatie te doen : Procederende tegens de over- treders van dien tot de penen ende amenden hier boven verhaelt, fonder eenige gunfte , faveur ofte diffimulatie ter contrarie j Ende dit alleen-* lijck by provifie, ende tertijdt toe anders daer op fal wefen voorfien: Want wy 't felve tot vor- deringevanden Lande alfoo hebben bevonden te behooren'.
3L19 ' Piacateo-r. ^Boect de gagie wecken, nae dengraet ofte qualiteytdaer inn�fyjbekent ftaen, dndevoortsfchuldighzijn de felve Compagnie te volgen, ende by de felve te bly ven te Water ende re Lande, waer die ghe- fonden fal mogen worden: Nochte dat gheene Overften of Capiteynen haermet alfukke, ofte andere ontleende Soldaten en fullen mogen be- helpen % _ropv peyne dat foo wel de Capiteynen, haere Lieutertanten , ende anderen Officieren die in defen fchuldigh bevonden fullen worden, als oock de Pafl�volants, gheftraft fullen worden metcapitalepunitie, naer ghelegentheyt vander faecke. ■�: , ?. mi. Dat mede niemandt hem en fal vervorderen hem anders in het infchryven ofte monileren te noemen , 'dan* met fijnen Chriften Naem , met den toenaem die hy inde wandelinge heeft, ende meeft bekent is, "ende de plaetfe van fijne ghe- boorte, op peyne dat die bevonden wort contra- rie ghedaen te hebben, op der daet ghecafl��rt, terftont gheapprehendeert, ende voorts arbitra- lijck geilraft fal worden naer gelegentheyt vander faecken. .^:::; v. Inde op dat de felve Monfteringe by den Com- miflarifen te feeckerder gedaen, ende vele frauden die bevonden zijn,verhoedt mogen werden, heb- ben wy geordonneert,ende ordonneren by defen, alle Overften ende Capiteynen, fo te Paerde als te voet,dat fy vande Ruyteren ofte Soldaten by hun eens in moniteringe gepai��ert, ofte die fy hebben d�en inrolleren, lullen ghehouden zijn te verant- woorden, ende dien volgende geene Soldaten ful- len mogen af dancken, dan om goede ende fuffi- fante oorfaecken ende redenen, ende by confente vanden Krijgs-Overften in het quartier daer eeni- ge zijn. Ende voorts fo wanneer {y eenige Solda- ten in dienfte fullen aen nemen, ette anderen Paf- port geven, 't zy abfoluyt ofte voor eenige dagen, dat iy daer van advertentie fullen doerr aenden CommiiTaris in het quartier refpective geftelt, en- de dat dien volgende de felve Soldaten haervoor den CommiiTaris fullen prefenteren, om byhen toede notitie gehouden te worden,fo van d� dach er aenkomfte als afganck der felver. Ende vande gene die doot, ofte als Schelmen verloopen fullen zijn, dat daer van volkomelijck ende behoorlijck birjeke vanden dach dat de felve geft�rven oft ver- loopen fulle wefen, op pene dat die anders gefeyt fullen worden af gedanckt, aen genomen, verlof f hegeven, gheftorven ofte verloopen te zijn, dat e felve uyt de Lyfte ghehouden fullen worden federt de laetfte monfteringe, ofte eerfte aen ne~ minge. ? VI. Dat mede alle de geene die voortaen bevonden fullen werde verlaten te hebben hare Compagnie, fonder Pa�port vanden Capiteyn daer fy laetft on- der geinrolleert fullen zijn,fullen geilraft worden met de doot fonder genade. Ende dat de Capitey- nen die de f�lve (fulcx wetende) in dienfte weder aen genomen Hebben, ghehouden fullen worclen voor d�ekclitigli van 't mif bruyck, ende dat dien

		Gegeven in 's Graven-Hage den achtiten Mar- tij Anno vijfthien-hondert negen - en - tachtigh. Was gheparaphreert, S. Meynertfz, "� Onder ftondt, Uyt bevel van myne Heeren de Staten Generael der Vereenighde Nederlanden, Noch leger ^er Relatie vanden Rade van State der fel- ver . �nderteeckent, Cilftn. 4. Pfa

-ocr page 117-

M�rtftering� �h Wdpeiling� der Soldaten* iiz

Placaten mnden 4 Februari) 1599, end� 17 -AgirfS i6i}₃bp 'φρ{

ande Monfle$nge, tot voorkominge van allefrauden in'/ Compleet houden vande Compagnien,

il Ι

de Raden der Provinci�n: W�lvetftaend� dat boven
dien al evenwel egeen Ritmeefter, Capiteyn,Offi-
cier oft Soldaet uyt Frpntieren fullen mogen ver-
trecken, fonder confent vanden Gouverneur ofte
Commandeur vande plaetfe -. welck confent niet
langer en fal mogen gegeven worden als van thien
oft veerthien dagen, Alles op pene voor de eerfte
reyfe van op de Mbnfteringe niet goet ghedaen te
worden, ende te verliefen een Maent van haere
foldye, ende voor de tweede reyfe �p arbitrale

correctie.

III.
χ Ordonneren oock voorts, dat van nu voortaen aen
geen Colpnets, Capiteynen, Oficieren ende Soldaten van
vreemde Nati�n, wie, oft van wat aenfien oft qualiteyt
fy oock mogen zijn, verlof, om in heur Landt te mogen
trecken, ende heur eygen affairen verrichten, en fal lan-
ger m�genghegeven worden, als ten uyterflen voor vier
otdinarife hopende Maenden, mits datfyluyden refpecll�
velijck hunne gagien aen 't Landt fullen flaende houden
tot hunne wederkomfle, om als dan daer af met kenniffe
vanfaecken ghedifponeert te worden > Ende foo hun noch
ly Syne Excell., oft Raedt van State, f haren verfoecke
noch voor een Maent, twee oft drie, continuatie van 't
felve' verlofgegunt wort, daify voor den f elven overigen
tijdtgeen trattemeni enfullan genieten, noch eenighjins
mogen pretenderen ; Ende foo fy dan daer en boven noch
eenigeh tijdt uyt blyven, dat heurenfiaet, Compagnien
ende Of kien fullen wefen impetrabel, ende aen anderen
geconfereert warden.

1III.
Dat voorts alle Overften, Capiteynen, Bevek
hebberen ende Soldaten, alomme behborlijck
fullen hebben te refpe&eren de CommiiTarifen
vande M�nfteringe, ende anderen tot de Monfte-
ringe by ons, onfen Veldt-heer,den Rade van Sta-
te , d� Staisn vande refpe&ive Provinci�n, ofte
hare Gecommitteerde Raden, te laften, in heuren
laft ende Ampte, ende by'de felve vermaent zyn-
de om M�nfteringe oft Reveu� te doen, terftonts
fonder eenige weygerinee daer toe gereet 6 fullen
zijn, alwaer 't oock dat den Ritmeefter,Caplteyn,
Lieutenant, Cornet ofte Vendrich abfent waren,
op pene van caifatie, ende vordere arbitrale eor-
re&te.

V.
Ordonneren mede dat de Ritmeefteren ende
Capiteynen voortaen op de M�nfteringe fullen
hebben te prefenteren, alleenlijck oprechte ende
waerachtige Soldaten, wefende goede kloecke
Mannen, totte wapenen die fy voeren bequaem,
ende heure foldye weerdigh, behoorlijck ghewa-
pent,volgendea'�rdre opte wapeninge gemaeckt
ofte als noch te maecken, ende op de penen daer
inne begrepen,die op heuren eedt ende volkomen
tradtement, ghehouden zijn de Compagnie alom-
me te volgen, tocht ende wacht te doen, fonder
eenighfints onder heure Compagnie te prefente-
ren eenige 4 Domeflicquen van Gouverneurs, Com-
mandeurs, Rit meefler softe Capiteynen, Burgers, tant-

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den genen die defe ful-
; len fien oft hooren lefen, Saluyt. ι Alfo
' dag�lijcks ibo langhs foo meer bevonden
Wtift datdeordre ende punctuele voorfieninge,
die eeVtijts met groote forghvi�dighey t geftelt is
ση 't fluck der M�nfteringe, 't zy by nalatigheyt
oft verfuym, foo weynich wort betracht ende na-
gekomen , als of die noyt en ware ghemaeckt oft
ucpubiiceert: Sulcks dat de gemeene faecke,ende
debefchermingederfelver, daerdoor lichtelijck
in 't uyterfte gevaer fo�de mogen geraeck�n, de-
wyle men klaeilijck bevindt, dat de Garnifoenen
te Velde ghetrocken, oft elders ghebruyckt wor-
dende, in 't getal der Koppen leer veel verfchillen
van 't getal der Rollen daer op fy gemonitert zijn,
ende haere foldye ghenieten: Ende dat wyover
fulcks achten meer als rijdt te wefen daer in al
noch wel fcherpelijck ende ftrengelijck te verfien.
S O O 1S Τ, dat wy wederom gerefumeert heb-
bende de vootgaende Ordonnantie ende Placaet,
liae verfcheyden communicatien hier op metSy-
ne Excell. ende den Ra�de van State ghehouden,
hebben nae ernftige deliberatie, met advijs van
Syne Exeell. ende den Raedt van State, wederom
van nieuws gheordonneert ende gjheftatueert, or-
donneren ende ftatu�r�n mits delen wel uytdruc-
kelijck, alle de Poin&en ende Articulen hier nae
volgende, om daetlijck fonder eenige naelatinge
precifelick betracht ende naegekomen te worden,
op de penen ende ftraffen inde felve Articulen
vermeit, die wy oock willen fonder eenige ooch-
luyckinge, diillmulatie, aenfien ofte verfchoonin-
ghe van Perfoonen ,� daetlijck gheexecuteert te

worden.

^ Ende -v��r eerjl ordonneren wy wel'exprejf�lick_tdat
geme Commijfarifen der Monfleringen, hun [uilen on-
der fiaen eenigerhande giften φ gaven, gratuiteyten ofi
prefentcn in 'tminfie te nemen, oft genieten, dire�elick
noch mdiretielick, van eenige Coloneh, Ritm�efleren,
Capiteynen, oft andere Krijghs Officieren, noch vande
felve met maehyden oft defroyementen hun laten iratle-
ren, op pene van daetlijcke cajfatie voor de Gevers ende
Nemers, foo wel voor als nae de Monfieringe, aenden
Commijfdris felve, ofte aen y e mant vanden fijnen.
«II.

Dat voortaen geen Ritmeefter ofte Capiteyri,
fichvan fijne Compagnie langer en fal mogen ab-
ienteren als thien dagen, ende om wettelijcke re-
denen , ten zy by fchrifteKjck blijek ende 3 volko-
men confent ofte bevel van ons, 4 Sijn Excell., den
Rade van State,oft den Stadthouder, oft Gecom-
mitteerde Raeden vande Staten vande refpedtive
Provinci�n; Ende egeen Lieutenant,Cornet,V�n-
dnch ofte andere Officiers, fonder confent van
nareh Ritmeefteren ofte Capiteynen, den-wek-
ken wy beladen egeen langer confent te geven als
Voor veerthien dagen: Endefo 5 hun vorder con-

accordeert worden $alsby Om, Syne Excelh, den iuyden, Soetelaers,Vrybuyters, Soldaten van an
&ade van State.oft den Stadthouder, oft Gcc�mmittecr- l dere Compagnien , Pafl�volanten , ort anderen
^J ^J ^r egeen

-ocr page 118-




		Placaten-j* 4,Boeck	224 tot lafte vande Generaliteyt, pfte op de repartitie vaneen ander Provincie, mits dat fy iii 't doen va� de felve Monileringe, fecretelijck den Raede van State fullen adverteren om confufie te fchouwen,, ende dat de Rollen vande Monileringe aen den Raede van State fullen worden ghefonden, om te bevelen dat de betalinge daer nae werde gedaen. X. Ordonneren mede, dat voortaen de 10 Capi- teynen niet en fullen mogen onder heure Com- pagnie tot Soldaten aen nemen eenige Burgers ofte Inwoonders van de Frontier-ileden ofte Sterckten daer fy Guarnifoenen fullen houden, nochte eenige Huyiluyden ofte Landtluyden op een myle nae de felve plaetfe woonende, 4 op pene van een Maent folts te verbeuren van elcke Perjooue daer tegen aen te nemen, half voor den Aen brenger, en- dehalf voor den Commijfaris, oft gheheelvoor den Aen� brenger, indien de kennijfe aenden Raedt wort ghedaen. Verklarende voor Frontier-ileden ende Sterck- ten alle de Steden, Sterckten ende Forten die van wegen de Generalitey t jegenwoordigh gehouden worden in Brabandt ende Vlaenderen. Item, alle de Steden, Sterckten ende F�rtreffenin Gelder- landt, Graeffchap Zutphenende Over-Yflel, ge- houden over de Wael ende YiTel , midtfgaders Thiel, Knodfenburgh, 's Gravenwaert, Aernhem ende Hattum. Item, in Hollandt, Geertfuyden- berge, Heufden, Gorchum, Louvefteyn, Wor- chum, Douveren, Noortdam , Glundert ende Bommenede. In Zeelandt,de Stadt ende 't Landt vander Tholen -. Groeningen , Coevoerden , 11 Bourtange, Bellingewolilerzijl, Reyde, Delf- zijl, Steenwijck, HaiTelt, Cuynder, Blockzijl, Swartefluys, 4 Meurs, Brevoort, Emmerick, Rhees_yGenn�p, Ravefleyn ende Graef.* Verbiedende mede, dat fy egeen Burgers ofte inwoonders vande an- dere Steden, Sterckten ende Forten vande Ver- eenighde Nederlanden, daer fy Garnifoen fullen houden, noch eenige Huyiluyden ofte Landtluy- den en fullen mogen onder heure Compagnie aen nemen, dan op den ordinaris eedt ende dienft, fonder beloften, dat fy in 't vertrecken van 1 % het Vendel fullen worden ontilagen, op pene vande felve inde Monileringe niet goet ghedaen, maer datelijck ghecafl�ert te worden , ende arbitrale ftrai��, 4 ende een Soldaetspaye van een Maent voor denAenbrenger. XI. Ordonneren mede, dat voortaen onder e�eke Cornette ofte Vendel, maer een Soetelaer, Sol- daet wefende, en fal mogen wefen, ende daer toe fehriftelijck befcheet vanden Ritmeefter ofte Ga* piteyn fal hebben, op pene dat de goederen die by den anderen Soldaten ofte hare Vrouwen te koop gheftek oft verkocht fullen w orden, verbeurt ful- len wcfen. XII. Item , dat de Ritmeefteren ende Capiteynen niet en fullen vermogen van nieuws aen te nemen, ofte af te dancken eenige Ruy teren ofte Soldaten; dan alleenlijck op de Monileringe , ende dat by kenniife vande CommiiTarifen, ofte Gecommit- teerde op de felve. Ende foo middelertijdt eenige Soldaten waren geftorven, ofte oock voor Schel- men mochten zijn wech geloopen, fullen gehou- den
	123	Placaten-j* 4,Boeck

egeert volkomen gagie treckende, ofte inden eedt �nde f�bje&ie haerder Compagnie , ornme de fel- ve alomme te volgen, tocht ende wacht te doen, niet ftaende,t)p pene van caifatie, 7 voor de Ritmee- fiers ende Capiteynen in fraude bevondenjonder minder ftraffe te mogen deer eieren; Oock [onder hoope van par- don, ofte immermeer weder tot flaet van Ritmeefier ofte Capiteyn te mogen komen, ende daer en boven arbi- trale correflie naer extgentie vande faecke.' Ende de Paffevolanten de eerfle reyfe openbaerlijck flrengelijck ghegeejfelt, ende voor de tweede reyfe met te koorde ter doot geflraft te wordenjonder diepeynen mede te mogen mitigeren. Authoriferende ende belailende de Gecommitteerde op de Monileringe, ende haere Afliftenten, de Fraudateurs metter daet te doen ftellen in handen vanden Provooft , ende voorts de voorfchreve penen te decreteren ende doen executeren. VI. x Ende omme te beter tegen allefrauden te voorfien, Ordonneren wy, dat alle Krancken daetlijck op de Mon* fleringe, ofte andere plaetfe by den Commijfaris daer toe te ordonneren, t'famentlijck fullen moeten geprefenteert worden, finder eenige tepajferen, als die daer ghebracht fullen zijn. VII. Ende ten eynde des te beter voortaen jegens allen frauden mach worden voorfien, Hebben wy geordonneert ende ordonneren by defen, dat bin- nen 's Jaers de felve fullen mogen worden aen ge- bracht by een yegelick,oock by Perfoonen(egeen CommiiTarifen, Ritmeefteren oft Capiteynen we- fende) die de felve fullen hebben ghedae η, ofte daer inne deelachtigh geweeil, ende dat den Aen- brenger fulcks bewyfende, boven het pardon van fijndeli�t., fooverrehyculpabelis, voorrecom- penfe fal genieten 8 twee hondert ponden van veer- tigb grooten 't pont, 4 te repeteren vanden Capiteyn ofte Ritmeefier die de frauden fullen doen, boven de an- dere ordinaris peyne η s �ftde 10 hy S oldaet is, boven dien met verhooginge van befoldinga&ofte eenige Ampten daer toe hy bequaem is, vergolden wor- den, ende andere van gelijcken met andere ftaten ende Officien. VIII. Belaften ende bevelen voorts, wel exprefl�lijck allen ende een yegelijck vande CommiiTarifen van de Monileringe , ende andere totte Monileringe te committeren, op haren eedt, meeneedigheyt, privatie van hare Officien, ende vorder arbitrale corre&ie, oock metter doot gheftraft te worden, niet een Perfoon meer inde Monfter-rolle goet te doen, ofte te paf��ren, als die oprechtelijcken on- der elcke Cornette Ruy teren endeVendeWuiech- ten airuelijck dienen , ten diende bequaem zijn, tocht ende wacht houden, ende het Vendel alom- me fchuldigh zijn te volgen, ende die fy t'elcker Monfteringe prefent fullen vinden, fonder oock eenige morte-payen voor Wachtmeefters oft an- deren, onder eenigh pretext te paiferen. o Authoriferende de Gecommitteerde Raeden vande refpeftive Provinci�n, CommiiTarifen 4 oft andere Gecommitteerden, te mogen fchicken inde andere Provinci�n, om de Ruy teren ende Knech- ten aldaer te moniteren, oock die geene itaende

-ocr page 119-



	Monfteringe en Wapeninge der Soldaten\| i%6
	Monfteringe en Wapeninge der Soldaten\| i%6
H5 den zijn wel pertinentelijck, ende by behoorlijc- ke certiftcatie,infonderheyt vande Weerden daer fulcke trelogeerc hebben, te doen blijcken vanden otecyfen tijde dat fulcke geftorven ofte verloopen zijn op pene dat die anders gefeyt fullen worden af eedanckt, verloigegeven, geftoryen, verloopen ofte aengenomen te zijn, ghehouden fullen wor- den uytte Lyfle te zijn federt de lefteMonfterin- ge, ende de nieuwe aengenomen en fullen ni�t ge- reeckent worden, dan vanden dach vande aenne- minge, by kennilTe vande Gecommitteerde tot de Monfteringe: Ende fullen tot dien eynde alle de Compagnien ten minften twaelfmael in't Jaer ge- mohftert worden. XIII. Bevelen voorts alle Ritmeefteren ende Capi- teynen,heure Compagnien qgefladigh compleet te 13 houden, ende de Monfleringe ghedaen xynde, aenden Commijfarisover teghevenpertinente Rollen,conform, ende volgende de voorgaende: Innehoudende perti- nente verklaringe, eerft van alle Officieren vande Compagnie, ende daernae vande Ruyteren ofte Soldaten, onder elck Rot oft Corporaelfchap die- nende, met pertinente verklaringe achter de felve Rolle, wat nieuwe Ruyteren oft Soldaten van Maent te Maent, Monfteringe tot Monfteringe fullen wefen aengenomen, midtfsaders voor den Naem van elcken Ruyter ende Soldaet, de gagien die elck inder waerheyt is treckende, ende voorts 't felve te doen den leften dach van elcke Maent; 4 ende in allen gevalle geen Samen meer inde Rollen te Pellen, als die in acluelen dienfl zijn, immers niet exce- derende 'tghetal vande befiellinge der Compagnie, op pene van een Maent folts t'elcken by den Ritmee- fter oft Capiteyn in ghebreecke zynde, te verbeu- ren, fonder dat de CommiiTarifeneenige andere Rollen fullen mogen aen nemen, op pene van caf- iatie vanden CommiiTaris ofte Schryver, die an- der Rolle fal aen-ghenomen ofte voor-ghedragen hebben. XIIII. � �nde fullen niet alleen de Ritmeefteren, Capi- teynen, Lieutenanten, Cornetten ende Vendrigs, maer oock de Quartier-meefters, Sergeanten en- de Corporaels vande Cornetten ende Compa- gnien , ghehouden wefen de Rollen te teeckenen, ende op haren eedt te verklaren, dat de Ruyteren ende Knechten, fulex die op de Rolle geftelt zijn, oprcchtelick onder de Cornette ofte Compagnie dienen, op pene van caflatie, ende arbitrale cor- rectie. XV. % Ende fullen de Ritmeefiers ende Capiteynen hellen aenden Commijfaris over te leveren drie rollenjaer van hy Commijfaris de twee fal fchicken aenden Raedt van State, ende een ly hem houden. XVI. Niemant en fal hem vervorderen in 't aenfchry- yen oft monfteren hem te doen noemen met eeni- gen yerfierden naem ofte toenaem, dan met fijnen eygen Chriften naem, ende gewoonlijcken, ende tinde wandelinge wei-bekenden toenaem, mitfga- ers de plaetfe van fijne gheboorte, op pene van terftonts, ende opter daet arbitralijck gheftraft te worden. Ende en fullen egeen Ritmeefters ofte Capiteyns mogen toe laten, datyemandt anders
		als voorfz inde Rolle gheftelt wort, op pene datfe niet en fullen ghepaifeert worden, ende arbitrale correctie. XVII. 14 Sullen voorts alle Commijfarifen, tot dien eynde oock de nacht ende dach-wacht mogen befoecken, ten wekken eynde de Sergeanten Majors ghehouden fullen ■zijn de Commijfarifen het 1 Voort ψ geven. XVIII. Alle Ritmeefteren ende Capiteynen fullen fon- der eenigerhande weygeringe, hebben te ghedoo- gen de betalinge hooft voorhooft, ende loo verre 't felve voor eenigen rijt niet gedaen en wort, ful- len heure Soldaten van heure lopende foldye per- tinente ende rechtveerdige afreeckeninge doen, ten minften alle twee Maenden,fonder langer,en- de dat ten by wefen vande CommiiTarifen vande Monfteringe, ofte anderen daer toe fpecialijck te deputeren; Ende tot dien eynde fullen de Ritmee�* ftereji ende Capiteynen, t'elcker reyfe aen den CommiiTaris vande Monfteringe hebben aen te geven den tijdt vande lefte afreeckeninge, op de verbeurte van een Maent gagic voor heure Perfo- neh. Ende fullen de CommiiTarifen binnen acht dagen daer nae gehouden zij η, de Provinci�n, op wiens repertitie de Compagnien ftaen, daer van te adverteren, op de verbeurte van een Maent van heur trac"tement. XIX. De Ritmeefteren ende Capiteynen en fullen voortaen niet vermogen voor meer als ten hooch- ften tot fes Soldaten toe uyt heure Compagnie, ende oock niet langer als voortwaelf, ofte ten langhften veerthien dagen, doch niet anders als in noodigen faecken ( die fy inden verlof-brief» mitfgaders de plaetfe waer fy gaen, fullen expref- feren) verlof t� geven, ende dat oock niet anders als met kennuTe yande Gouverneurs, ofte Com- manderende, ende den CommiiTaris die daer ter plaetfe foude mogen zijn, welcke alfoo verloofde oock niet en fullen goet gedaen worden, dan mits perfoonlijcken verlchijnende op de eerfte naevol- eende Monfteringe, ten ware nochtans dat eenige Soldaten by laft vande Gouverneurs vande Pro- vinci�n , op eenige exploicten van Oorloge waren uyt-ghefchickt, die niet en fullen uyttrecken dan gelijck hier naer volght. � XX. Namentlick dat gene andere,'t zy te Peert ofte Voete,en fulleft mogen op exploiclen van oorloge uytgefchickt worden, clan oprechte Soldaten in actuelen dienft, ende geene Vrybuy ters wefende» ende dat ni�t in minder getal als van vijf en twintig t'ef��ns, ten ware op convoy, volgens 't geene na befchreven ftaet, ofte by eenich kleyn ghetal op kontfehap, daer van den Gouverneur ofte Com- mandeur der plaetfe dan oock wort ghehouden te verantwoorden, welcke uyttreckende Peert ofte Voetvolck, wefende in getal van vijf en twintigh, fullenbeleyt worden meteenen Corporael,Adel- borft oft Sergeantjwefende boven de xxv, tot vijf- tigh toe, ofte daer onder, met eenen Lieutenant ofte Vendrich $ boven de vijftich, tot hondert toe, ofte daer beneden, met eenen Ritmeefter ofte Ca- piteyn i ende wefende boven de hondert, met twee Ritmeefters ofte Capitgynen, al waren oock Ρ fchoon

-ocr page 120-

to.Tit. i.De^l.

αΐ7 Placaten-*. 4.

228

lijck ende ftri&elyck fullen nae-gekomen, acliter-
volghtende geexecuteert worden, op pene in elc,
ke der felver vermeit, fonder eenige gratie, ooch,
luyckinge ofte verdrach, daer nae oock allen
Overften, Colonnellen, Commii�arifen, Ritmee-
fteren, Capiteynen.Officiersende Soldaten, ende
allen anderen hen fullen reguleren, op de voorfz
penen: willende dat de kennifl� ende executie van
allen defe, fal wefen by ons, ofte den voorfz Rade
van State, den Generael van onfen Leger, ende
den Krijghs- Raden, den Gouverneurs vande re-
fpe�rive Provinci�n, endeKrijghs-Raden neff�ns
derfclven wefende, oock by de Gedeputeerde
Raeden der Staten vande refpective Provinci�n,
alles by preventie. Ende op dat niemant van defe
onfe tegenwoordige Ordonnantie hebbe te pre*
tenderen eenige ignorantie, Ontbieden wy daer-
om ende beveelen onfen feer lieven ende bemin-
den , de Staten, ofte haere Gecommitteerde Ra-
den , Stadthouders vande Provinci�n refpective
van Gelderlandt ende 't Graeffchap Zutphen,
Hollandt4 met Wefl-Vrieflandt, Zeelandt, Utrecht,
Vrieflandt, Over-Yfi�l, der Stadt Groeningen
ende Ommelanden, ende allen anderen Jufticie-
ren, Officieren ende Dienaren (des verfocht zyn-
de) dat fy defe Ordonnantie alomme doen ver-
kondigen , uytroepen ende publiceren, daer men
ehewoonlijck is uytroepinge ende publicatie te
doen; Ende voorts onfen Generael vanden Leger,
Gouverneurs van de Provinci�n, Gouverneurs
ende Commandeurs inde Steden ende Forten, de
felve publicatie dickwilste doen vernieuwen, foo
te Velde,als inde Frontier-fteden ende Sterckten,
voor den Volcke van Oorloge, te Paerde ende te
Voete, by Trompet ende Trommelflach: Ver-
ftaende niet te min, dat alle de voorfchreve Poin-
iten onverbreeckelijck gheachtervolcht, ende de
contraventien van dien gheftraft fullen werden
mette penen hier vooren geftelt, alwaer 't ichoon
foo, dat die publicatie binnen 's Jaers niet en ware
vernieuwt, ionder eenige gunfte, faveur ofte dii�i-
mulatie ter contranen �. Want wy 't felve tot vor-
deringe vanden Lande alfoo bevonden hebben te
behooren. Gegeven in 's Graven - Hage den fe-
venthienden Augufti fefthien-hondert drie ende
twintigh. Was geparapheert, ifA.Smyningh,"'
Onder ftondt,- Uyt bevel van mijn Hceren de
Staten Generael der Veieenighde Nederlanden.
Ter Relatie vanden Raede van State der felver.
Wasonderteyekent,

Chr. Huygens.

HetPlacaetvandenqlebrmrij ι^99haddedinteydingealdus:Saluyt. DOEN TE WETEN: Alfo
wy foo langhs foo meer bevinden, die groote frauden ende abui�n die doorgaens in 't monfteren
ende het compleet-houden der Compagnien Ruyteren ende Knechten in dienfte der voorfz Lan-
den wefende, onder diverfche pretexten ghepleeght worden, tegens onfe voorige Ordonnantien
ende Placaten, oock niet tegenftaende wy binnen de naefte twee Jaren de betalinge merckelijck
hebben gebetert, waer door de Compagnien fwack zynde, niet alleenlick de ghemeene Soldaten
te fwaerder met ordinarife wachten ende fchilt-wachten befwaert, ende de Colonellen, Ritmee-
fteren, Capiteynen, Officieren ende Soldaten, foo wel t� Velde als inde Frontieren wefende, io
hare eere ende reputatie gekrenckt, in perijckel van haer leven ende eere gebracht, maer oock den
welftantende verfeeckeringe der Landen in groot gevaergheftek wort, ende wy daer omme voor
den dienft der ghemeene faecke ,ende welftant der Landen hoogh-noodigh bevonden hebben re-
gens de voorfz frauden by renovatie ende verbeteringe vande voorgaende Ordonnantien ende
Placaten te voorfien. SOO IS Τ, dat, Wy na ernftige deliberatie ende verfcheyden comrmmi-
catien, gehouden met Syne Excellentie op de befoldinge der Ritmeefteren, Capiteynen, Oificie-

tea

fchoCom

BofthebmanMoplaeve Pke wtrecnenwootrechebbeledendertineeertfull

VTootenandmoprege ngeevandieopfon

2�verfleri'winfarivantienComomdanlijckblijc

Aftae

-ocr page 121-

Monfteringe en Wap�ninge der Soldaten.

230

η ende Soldaten, ende daer op conform 't advijs van Syne Excellentie fulcke ordre geftelt heb-
bende dat alle Ritmeefteren, Capiteynen, Officiers ende Soldaten hen behooren daer mede te
'rede te houden, ende hare vordere fortuyne vande Oorloge op ende tot lafte vande ghemeene
Wanden te vervolgen: Hebben by deliberatie vanden Rade van State geitatueert ende geordon-
neerd ftatueren ende ordonneren by defen 't geene hier nae volght.

AHe de Artijckelen onder num. 2. zijn inden Placate vanden]are 1599 niet: maer Anno 1623 hygekomen.

>_t Placaet wndenjarei$99feyt:wtm\wkconfem. . m

Alle de woorden onder num. 4. zijn mede inden Placate vanden Jare 1599 niet: maer Anno 1623 hy gekomen.

Defe woorden zijn mede Anno 1623 foo gheftelt: Het Placaet vanden Jare 1599 feyt .� Ende[00 vordfr confent
begeert wort,/ir/ gheaaordeert moeten worden als hiervooren vande Ritmeefter ende Capiteyn is
verhaelt: iVelverftaende, &c.

�t Placaet vanden Jare ι $99 feyt ■■ daer toe gereet te zijn.

Defe woorden zijn mede Anno 1613 foo geftelt. 't Placaet vanden Jare ι $99 feyt t oppeyne van cajfatie, ende
aenden lyve arbitralijcken, ende oock metter doot geftraft te worden, fo wel de Capiteynen ende
Officieren die bevonden fullen worden fulcke toe-gemaeckte Perfoonen oft Paft�volanten gepre»
fenteert oft ter monfteringe gevordert te hebben, als die voorfz Perfoonen oft Pafl�volanten fel-
ve. Authoriferende,&c. *

't Placaet vanden Jare 1599 feyt: vijftigh/oWe/7,

/ Selve Placaet ver volght hier.� ofte vande Ritmeert eren of Capiteynen eenige giften, prefenten, kleyn
ofte groot t'ontfangen, jae niet hen te laten tracleren ofte defroyeren by den felven.
't placaet vanden Jare � $99 feyt � dat voortaen de Ritmeefteren nochte Capiteynen, &c.
't Selve Placaet voeght hier hy .� Lingen.
't Selve feyt � van de Cornette ofte het Vendel fullen worden, (§c.

7 Voorfz Placaet feyt: compleet te maecken, ende de felve compleet te hebben tegen den vijfthienden
April naeftkomende, ten felven dage aenden Raede van State te feynden een pertinente Rolle,
inhoudende pertinente verklaringe, eer ft van alle Officieren vande felve Cornette ofte Compagnie, ende daer
nae vande Ruyteren ofte Soldaten onder elck Rot ofte Corporaelfchap dienende, ende dat de felve Rolle fal
wefen het Patroon daer nae alle volgende Rollen fullen moeten worden gemaeckt, ende de mon-
fteringe gedaen, met pertinenteverklaringe achter de felve Rolle, &c.

Inplaets van dit Artijckel mede Anno 1623 lyghekomen, heeft het Placaet vanden Jare 1599 het volgende .�
Ende alfoo grootelijcks tot verfeeckeringe vanden Lande daer aen gelegen is, dat pertinentelijck
van tyde te tyde gheweten worde, hoe alle Frontieren in heure wachten befet ende beforght wor-
den, Soo ordonneren wy alle Sergeanten Majors, Wachtmeeileren der Frontier-fleden, alle nach-
ten pertinente opteeckeninge te doen van hetjufte getal Soldaten, ende van wat Compagnie daer
mede elck Corps de garde befet is, ende alle Maenden de felve aenteyckeninge aenden Rade van
State over te feynden, op pene van privatie van heure Oflicien.
liet Placaet vanden Jare 1599 was geparapheen hy Syrxma. Ende geteyckent hy G. vanZuylen.

3�
4�

6.
7-

9�

10.
11

»4

»5

HET TWEEDE DEEL.

Generale Inftrudie, vande Monfteringe van het Voick van

Oorloge, wefende in dienfte inde Ge�nieerde Provinci�n vande Nederlanden, ghehjck die
gecorrigeert ende vermeerdert is. Indateden 28 September 1587.

Inftrudie, voor Je Commiffarifen vande Monfteringe, oyer bet

Volckvan Oorloge,wefende in dienfle inde Vereenighde Provintien,foo terhetaltngevande
Majefteyt van Engelandt, als vande felve Provintien, van wat Natiefy zijn ofte mogen
wefen, ordinarife ende extraordinarife, nae de welcke fy ftritlelijcken haerfullen hehhen te
reguleren.

gen , fonder daer van eenigh verhael ofte adver-
tentie te doen, 't zy aende Capiteynen ofte ande-
re , dan een uyre ofte twee ten hooghften te voo-
ren dat de Monileringe ghefchieden lal, fonder de
ghenomen uyre eenigh�nts te laten paiferen ofte
uytftellen, by de Capiteynen ofte andere: VVel-
verftaende dat de CommiiTarifen, hebbende haer
beitelt Guarnifoen, fullen mogen de voorfz mon-
ileringe nemen foo dickmaels haer goet duncken
fal, ende ten langhilen ghehouden zijn alle Maen-
dens eens, alwaer 't dat fy daer van genen expref-
fen laft: en hadden, fonder nochtans eenigen or-
dinarifen dach daer toe te nemen, dan fomwylen

Ρ ij wey-

1 E voornoemde Commiifarifen, fo wel de
! geene de welcke volgende hare Commif-
ile haer fullen houden in vafte wooninge
ter plaetfe haer gheafljgneert, als andere
die 't HofT lullen hebben te volgen , ontfangen
hebbende den laft om eenigh Volck van Oorloge,
onder haer diftrict ilaende, fo te Voet als te Peer-
de , ofte andere die haer bevolen fullen wefen,
monfter ofte reveu�" te paiTeren,en fullen eeender-
hande uy tilei mogen nemen, maer fullen haer ter-
ftont met alle neerftigheyt gereet maecken, ende
vervoegen om den voorfz haren laft te volbren-

-ocr page 122-



	PlacatetLj, 4. Boeck. 10. Tit i.Deel.
	PlacatetLj, 4. Boeck. 10. Tit i.Deel.		2J2
			2J2

weynicli voor ofte nae de Maent, gelijck fy fulcks lullen vinden den Lande dienftelijckft te weien. II. De voorfz CommiiTarifen fullen goede opficht nemen, de, vooffz geai�igneerde uyre van monfte- ringe niet te ftellen nae den middagh, 't en ware dat den noot fulcks vereyfchte 5 maer fullen de felve monileringe beginnen 's morgens met den dageraet, om die te voleynden (foo bet doenlijck zy) voor den middagh. ³ III. Ende foo verre die monfteringe ghefchiet in ee- nige Stadt, fullen de Burgemeefteren derfelver bidden (ende in gevalle des noot zy) ordonneren, haer in de voornoemde monfteringe t'affifteren, ofte daer toe eenige Gedeputeerden te committe^ ren, om te beter, geduerende de felve monfterin- ge , de fiecke ende ghequetfte te vifiteren, ende voorts acht nemen op de Soldaten, abfent ende daer niet tegenwoordigh zynde, als mede toe te fien of eenige Borgers, Vrybuyters , Soetelaers ofte andere, in geenen vaften dienile vande Com- pagnie zynde,ofte geen wacht ofte tocht daer on- der doende,daer mede en paiTeren �. Sullen daer en boven de voorfz Burgemeefteren laflen,dat fy ge- duerende de voorfz Monileringe, a�nde Poorten vande Stadt by hare Borgeren goede wacht ende fchilt-wacht doen houden, ofte anderfins fo verre het een Frontier-ftede is, ofte dat fy om redenen 't felve oorbaerlijckft vinden fullen, geduyrende de voorfz Monfteringe, de Poorten vande Steden gefloten mogen houden. UU. Ende in ghevalle die Monfteringe gedaen wort te Velde, otte in eenigh Fort, fullen met advis van de Capiteynen, Officieren ofte Hoofden, ftellen de befte ordre tot goede wacht ende fchiltwacht, als fy nae gelegentheyt vande Plaetfen ende For- tin fullen bevinden oorbaerlijck te wefen, tot be- ter bewaernifle ende verfeeckertheyt der l�lver. V. Voor het beginnen vande voorfz Monfteringe, fullen de voorfz CommifTarifen in haere handen doen over leveren de voorgaende Rollevaneen yeder Compagnie,oock mede de namen ende toe- namen , met de plaetfe vande geboorte, qualiteyt ende wapenen die de gene dragen, die bly ven ful- len op de wacht: lnfgelijcx vande fiecke ende ge- quetfte, met het Huys, Stadt ende Plaetfe daer fy haer onthouden, die den Capiteyn pretendeert monfter te pafl�ren 3 Ende dewyle men die mon- fteringe doet, fullen de felve by de Fouriers ofte Gedeputeerde vanden Magiftraet der Stede ofte Plaetie wel ende befcheydelijck doen vifiteren, foo wel de geene dieopdewachtblyven, als de Siecken ende Krancken, ter plaetfen daer fy zijn ghefoureert ofte ghelogeert: Ende dat onder het deckfel van Siecken, gheen Jongers ofte andere haer veynfen ofte ftmuleren fiecke Soldaten te wefen, fullen laft geven dat die gefien worden in't Aengeficht, midtfgaders te laten vertoonen hare Wapenen ende Peerden: Ende foo verre het ghe- betirt in eenige Stadt ofte Dorp, fullen den Weert vanden Huyfe vragen, of fijnen Soldaet ofte Ruy- ter fieck, ghequetft ofte anl�rfins ongevalligh is, ende volgens 't rapport van de voorfz Fouriers
		ofte Gecommitteerde, fullen haer daer nae regu, leren in 't fluyten vande Rolle, ende om noch daer en boven vande voorfz krancken ende ghequet- ften te beter verfeeckert te wefen, de voorfchreve CommiiTarifen fullen haer daer af fecretelijck en-< de infonderheydt informeren vande Sergeanten ende andere Officieren vande Compagnie, om te hooren, of fy allegader uyt eenen monde fpreken VI. Ende en fullen die monfteringe niet beginne^ 'ten zy alvooren die Soldaten ende dat Krijghs- volck befloten zijn op eenige plaetfe , by de welo ke niemant en kan toe komen, ende dat om te be- letten alle frauden die anderfins fouden konnen gefchieden. VII. Het Volck van Oorloge, Wefende om monfter te paiTeren, fullen haer die Commiflariien vooren houden, ende d'admonitie doen in fubftantie hier nae volgende'5 Vroome Krijgs-luyden ende Broe- ders 5 Alfoo door lange experientie men bevon- den heeft de beklagelijcke fchaden ende inconve- nienten, die door 't bedriegen ende frauderen in de Monfteringe toe-gekomen zijn, ende dat door fulcke mifbruycken Steden ende Plaetfen van groote importantien zijn verlooren, ende de mid- delen ende inkomften vanden Lande onnutt�lijck gheconfumeert, wefende de principale oorfa�cke, waer door den kloecken ende armen Soldaet (tot groot leetwefen van Sijn Excellentie) qualijck betaelt wert, alle het welcke gevoegelijck ghere- medieert kan worden, mits wech doende de voor- fchreve mifbruycken ende abuyfen: Bidde, ende niet te min mynes lafts halven ordonnere u-lieden foo in 't generael, als een yeder in 't particulier, op den eedt die ghy hebt gedaen aen Syne Excellen- tie , ende den Lande, vrymoedelijck te verklaren, of onder u-lieden is eenigen Paflevolant, gheleen- den Soldaet, Borger, Soetelaer, Vrybuyter ofte andere, wefende in geenen vaften dienile van d� Compagnie, wacht ende tocht met u doende, ofte die met u-lieden niet mede ter Oorloge en gaen, want de fulcke niet waerdigh en zijn onder kloec- keende vroome Soldaten gereeckent te werden, ende nergens toe en dienen, dan om u-lieden te meer te belaften met wacht ende fchildt-wacht 5 ende in plaetfe van een uyre, u die te doen houden twee uyren 5 oock doen fy daer door u-lieder eere ende reputatie verliefen, den noot vereyfchende om den Vyandt te ontmoeten, als wanneer ghy- lieden ghedwongen zijt, overmidts de fwackheyt van uwe Compagnie den rugge te bieden, ende den Vyant de plaetfe te wijeken, daer ghy ander- fins , in vollen ghetale wefende van dappere ende vrome Soldaten, fterek ghenoeghfotidt zijn haer felver te flaen, te verjagen, ende t'onder brengen, tot groote eere, voordeel ende reputatie, foo van u-lieden, alsinfonderheyttereerenGodts, ende 't welvaren van 't Vaderlandt, aireede over �oo vele Jaren foo jammerlijck benauwt: Bidde daer- omme anderwerf, de felve vrymoedelijck te ont- decken, om daer over behoorlijcke corredti�ghe- daen te werden, lek gebiede oock allen den gee- nen die in geenen vaften dienile en zijn van defe Compagnie, noch aenden felven verbonden, hen tevertrecken uyt die Monfteringe, op de boete van

-ocr page 123-



	Moiiftering� en Wip�hmg� der S�ldateth

tan gevonde� ende gekent zynde,gehangen fehd� Verworgbt te worden als Schelmen, fonder eem- ge genade. _γπι Die vootfz remonilrantie gedaen zynde, Mkn in prefentie ende ten aenfiene ende aenhooren ν inde geheele Compagnie, afnemen den behoor- iiickeneedtvanden Capiteyn, fijnen Lieutenant ende Schryver, in gevalle fy daer alle zijn, ofte ten miniten vande ghe�ne di�prefentzijn, van woort tot woort foo hiervolght: Wy fweeren ende belooven, dat alle die Perfonen ende namen die wy by onfe Rolle hebben over gelevert, ende hierprefenterenter monileringe, lijn Soldaten in adhielen ende vaften dienfle van onfe Compa- gnie, doende een yeder wacht ende tocht volgen- de fijnen graet, ende dat fy ghehouden zijnde voorfz Compagnie te volgen ter plaetfenda�r fy fouden mogen worden gefonden; Oock mede dat wy geen Soldaten en hebben ontleent,�fte ander- fins in dienile genomen, ende op onfe Rolle ghe- fielt, dan de gheene die abf�luytende behoornjck Pafpoort hadden van hare Capiteynen, ofte dn- derfins vry waren; ende eyndelijck dat wy in geenderhande manieren, dire&elijck ofte indire- delijck, in defe monileringe en foecken te fraude- ren fijne Excellentie, het Landt, noch niemandt anders ter wereldt: Endeby foo verre bevonden wort den Capiteyn, Lieutenant ofte Klerck, niet tcgenilaende den voorfz eedt, ghevallen te wefen in iaute, fym Excellentie beveelt de voorfz Com- miflarifen, de voorfz fauten bevonden hebbende, op den eedt by haerlieden gedaen, haer daer af te adverteren, om de felve ghecorrigeert te werden als meyneedige, nae gelegentheyt der faecken. IX. De voorfz CommiiTarifen, voor 't beginnen der voorfz monileringe, fullen nemende oude ende laetile voorgaende Rolle die fy voor haerlieden hebben behouden, de welcke alleenliek fal inhou- den twee ofte drie namen op yeder zyde ofte pa- gie, om alfoo te mogendienen voor fes moriile- ringen ofte meer: ende fullen de Soldaten roepen by hare namen ende toe-namen, foo de felve inde voorfz oude ende laetile Rolle zijn gheileltghe- weeil, om te beter te onderkennen de Soldaten die doot, gelicentieert ofte verloopen, ende ande- re van nieuws in hare plaetfen aen gekomen zijn, oock of de geene die in de voorgaende monilerin- ge gepaifeert als abfent� ende Krancke, wederom ghekomen zijn_: ende foo verre fy vinden de felve inde monileringe niet prefent te wefen, fullen die yoorfz namen niet alleenlijck paiferen, maer ful- len daer-en-boven in't iluyten vande Rollen af trecken de gagien van alfulcke Soldaten, als den Capiteyn by de voorgaende Rolle qualijck geno- ten heeft, ende fullen hem vande faecke informe- ren, om daer van gedaen te worden behoorlijeke p'unitie. » X. Ende beroerende de Rollen die men (t'eicken als men moniler paffeert) fal moeten maecken om te dienen, fo voor fijne Excellentie ende den Lan- de, als voor de Capiteynen, fullen �rdre (lellen,� �nde de Capiteynen eens voor al infinueren:., dat ly die Rollen fullen dreflereninde maniere hier
		nae volgende: Te w�t�ri, Dat fy voor aen fullen ilellen den Capiteyn, Lieutenant ende Vendrigh, een yeder met fijnen Knecht, daer na de Sergean- ten, Schryver ofte Fourier, Chirurgijn, ende de twee Trommelilagers in een bladt, het Papier ten halven ghevou wen wefende, een yeder by fij nen naem ende toenaem, Stadtende Plaetfe van fijne gheboorteendequaliteyt, mette wapenen diefy dragen. Item, d� Rotten apart, beginnende eeril aen den Corporael, daer nae Adelborilen, Lants- paiTaden , ende voorts de geene die de wapenen dragen die de meefle gagien trecken, ende daer na volgende de Soldaten, wefende vanden felven' Rotte, alles foo 't ghefey t is, met de namen ende toenamen, plaetfe van hare geboorte, ende wape- nen die fy dragen, ende de gagien die fy trecken* ende alleenlijck rhien op een zyde , fonder min ofte meer, om die des telichtelijckertekonnen tellen: Ende fullen de felve ordre van monilerin- ge by de andere onverbreeckelijck doen obferve- ren ende onderhouden , ende verwerpen alle an- dere Rollen, gemaeckt ter contrarie. X I. Sullen goede toeficht nemen, dat ni��nant hem en vervordere anders te noemen , dan met fijnen Chriilen naem,met den toenaem die hy inde wan- delinge heeft ende meeil bekent is,ende foo fy be- vinden yemant contrarie gedaen te hebben, lullen dien capitalijck doen corrigeren, ende de Capi- teynen, van 'tmifbruyck deelachtigh wefende, fullen daer van ghetr�uw rapport doen aen Syn� Excellentie inden Raede van State, om daer nae gedaen te worden als bevonden fal worden te be« hooren. XII. Ende om dies-wille dat men tot noch toe groo- te ende merckelijcke fauten heeft bevonden van fommige Commiflarifen vande Monileringen, in't iluyten vande Rollen, om geen toeficht genomen te hebben als behoort, foo op de bequaemh�ydt vande Perfoonen, ende Wapenen die fy dragen, als op de befoldinge vande felve, noch oock dien- volgende die reeckeninge op de Rolle ghedref. feert, nae luydt der Lyile daer op gheaccorde�rt j Syne Excellentie willende daer inne voorfien, or- donneert wel expr�ifelijck alle Commiflarif�rt vande Monileringe, van wat Natie ofte qualiteyt die zijn, dat fy fcherpelijek to�fien, ende goede acht fullen nemen,of yeder Compagnie gewapent ende ghetra�teert is volgende d� CommifTi� van- den Capiteyn, ende de Lyile van tra&em�nten daer van ghemaeckt, aenteeckenende op �icken Solda�t ofte Officier de gagien die fy trecken,� ende de wapenen die fy voeren, of fy goet, ende de Perfoonen bequaem zijn, om die te dragen en- de gebruycken: Ende fo fy daer inne mangel ofte ghebreck vinden, fullen die mogen caf��ren, ofte anderfins haerlieden vermanen, datf� beter leeren regens de naefle Monileringe, ofte dat men hen voorfien fal van beter ofte bequamer: maer in ge- valle fy bevinden dat die Soldgten niet gewapent en zi}n als't behoort,ende nochtafts kloecke Man- nen zijn, en fullen voor de felve anders geen�ga- gien paiferen, dan conforme de wapenen diefy voeren, volgende de Lyflcdie de voorfz Commifc fatifen fal gelevert worden. Ρ �j �nde

-ocr page 124-



	Placaten-j. 4»Boeck. lo.Tit. 2.Ded.
			2j6
			2j6

*35 XIII. Ende foo daer eenige Soldaten zijn van nieuws inde Compagnie gekomen, die t'harer aenkomfte den behoodijcken eedt niet en hadden ghedaen, fullen hen doen vertrecken ter zyden, ende de Monfteringe ghedaen zynde, fullen hen af-nemen den ghewoonlijcken eedt van getrouwigheyt aen Syne Excellentie, ende den Lande: ende op den voorfz eedt fullen hen doen verklaren den dagh dat fy hen in dienile begeven hebben onder de voorfchreve Compagnie -. Oock indien uyt de fel- ve Compagnie eenige ghefcheyden zij η met ofte fonder Pafpoort, fullen den Capiteyn, Lieutenant ende Schryver afvragen, den dach ende oorfaec- ke van haerlieder vertreck, de welcke fy ghehou- den fullen wefenghetrouwelijckte verklaren op den eedt by hen ghedaen, ende dit alles om op de 'voorfz Rolle gheannoteert te worden, ende dien- volgende de rekeninge te drefferen, ofte behoor- lijcke ftraffe gedaen te worden. XIIII. De voorfz Commiffarifen en fullen gheen Ab- fenten in Monfteringe pafferen, onder 'tdeckfel datfe fieck, ghequetft, ofte anderfins vertrocken zijn voor eenige dagen met verlof, 'ten zy de Siecken ende Gequetften die ter plaetfe van de Monileringe zijn, dat de felve hare Wapenen en- de Peerden ghevifiteert werden gheduerende de felve Monileringe , ofte anderfints die fieck ofte ghequetft mogen zijn. buyten de plaetfe van de Monfteringe, inde Gait-huyfen ofte anderfints, dat het blijcke fuffifantelijck by behoorlijcke At- reftatie vande Gafthuys - meefters, ofte Burgers vandeHuyfen daerfe zijn, met certificatie daer beneffens van den Commiffaris ordinaris van de Monfteringe, hebbende aldaer fijn gheaffigneert quartier, indien daer eene is �. Ende van andere Abfenten, noch fieck, noch ghequetft wefende, en fullen geene pafferen, 't en ware fy vertrocken waren met hare kenniffe ende verlof, oock mede van het principael Hooft van 't Garnifoen, ende den Capiteyn, ende dat haer Pafpoort geteeckent zy volgende het Placaet van Syne Excellentie daer op geemaneert. XV. Ende ten eynde fy niet bedroogen en worden by de gene die Pafpoort fouden mogen bekomen, ende niet te min blyven in Garnifoen, ende felver fouden mogen pafferen inde Monileringe met de andere, en fullen gene Pafpoorten van verlof on- derteeckenen, 't zy om particuliere faecken, ofte om ter Oorloge te gaen, 't en zy de Soldaten voor haer prefenteren by de ordinarife Rolle, om niet alleenlick op de felve te houden goede notitie van den name,ende dach van haer vertreck,maer oock de lidt-teeckenen die fy aen haer fullen fpeuren, om die te beter te mogen kennen t'harer weder- komfte, gelijck in 't drie en twintighfte Artijckel breeder gefeyt wort. "XVI. Ende en fullen oock niet toe laten, dat in eene Compagnie op eene η tijt meer Abfenten zijn om hare particuliere affairen, dan twee ofte drie, ende �m ter Oorloge te gaen, ten hooghften feffe, alles met kennifi� ende confent foo voorfeyt is, oock niet langer dan voor acht ofte thien dagen.
		XVII. Ende en fullen oock gheene Burgers ofte Jn- woonders van eenige Steden ofte Dorpen pafl�^ ren, die in eenige Compagnie gheinrolleert ofte in dienile aen-ghenomen fullen wefen, dewyle de felve daer binnen Guarnifoen fal houden j Ende in gevalle eenige aireede geinrolleert mogen zijn, fullen den Capiteyn ordonneren die terilont Pafpoort te geven, ende andere terilont te nemen in hare plaetfe, ofte ten langhften binnen een Maent, noch oock geene Soldaten vannieuws�n de Compagnie ghekomen zynde, 't en zy fy Paf- poort hebben vanden Capiteyn die fy laetft heb- ben gedient, geteeckent mede by den Commiili- ris ordinaris vande Monfteringe, ofte dat fy van te vooren vry waren, noch oock maer een Natie ia elcke Compagnie toe late , ten zy met exprefl�a oorl©f by ghefchrifte van Syne Excellentie, ende Raedt van State, ende dat die namen ende toe- namen in d'Acte itaen gheexpreffeert, in wekken ghevalle noch.fy ten hooghften maer vijf ofte fes in eene Compagnie en fullen mogen pail�ren, al- les achtervolgende het inhouden van 't Placaet van Syne Excellentie, op 't ftuck vande Monile- ringe. Welck Placaet Sijn Excellentie verftaet, allen Commiffarifen vande Monfleringen, voor foo veele het haeren laft aengaet, ghehouden ful- len wefen t'achtervolgen, fonder te ghedoogen dat 't felve worde ghecontravenieert in eeniger manieren. XVIII. Ende omme de mifbruyeken ende faulten die men bevonden heeft, Verbiedt Syne Excellentie wel exprefi�lijcken geen verfierde namen te paffe- ren onder 't deckfel vande paye vanden Sergeant Major, van Commiffarls, oft andere wie het oock ware , niet zynde in vatten dienile vande Com- pagnie , fonder exprefl� Acte van Syne Excel- lentie , op pene van 't felve quadruple, te verha- len op de Commiffarifen die contrarie vandefen ghedaen fullen hebben, ende daer-en-boven gheftraft te worden naer ghelegentheyt vande laecke. XIX. Ende op dat de voorfchreve Soldaten haer niet meer en fouden behelpen mette voorfchreve Pafpoorte, 'fullen op den rugge der felver doen annoteren den dach dat fy hun begeven hebben in dienile vande Compagnie onder haren laft itaende. XX. Sullen oock geen Mannen of Jongers voor den Capiteyn, Lieutenant ofte Vendrich pafferen, ten zy fy jegenwoordigh zijn inde Morifteringe, ende nefiens hare Meefters, omme die niet tweemaelte pafferen. XXI. Sullen oock vragen den Soldaten op haerefl eedt, of de Wapenen die fy voeren,haer eygen toe behooren, ende oft fy de felve van yemanden an- ders niet en hebben ontleent, ende die geen eygen Wapenen en hebben, fullen die cafferen fonder geit ofte Pafpoort. XXII. Infonderheydt fullen oock goede acht nemen, dat de Capiteynen haer behoorlijcke ghetalvan Offi-

-ocr page 125-

Monfteringe en Wapeninge der Soldaten.

XXVII.

138

Officiers, Mufquettiers, Picquiers, Rondachiers,
ende ander Abelborften, ende die geene diemeeft
lll�c op de Lyfte trecken, vol hebben, ende ofc
Sf MaSnen ende Perfoonen daer toe bequaem
%, ofte anderfints en lullen haer metmeer-fol�
aL nafl�ren als voor een fimpel Soldaet, of ίο fy
des nietweerdigh en zijn, fullen die metter daet

cafl�ren.

XXIII.

De voorfchreve CommiiTarifen fullen alle ibr-
ee draeen, ende haer befte doen, om alle Soldaten
onder haeren laft ftaende, t'onderkennen, ende
om fulcks te gevoegelijcker te doen, fullen op de
Rollen die fy voor haer houden , aenteeckenen
Cfonder die aen yemant te thoonen) oft fy eenich
lidt-teycken dragen-, 't zy in 't Aenfichte, Hooft,
of andere Leden, oock haer ftatuere i difpofit�e en
ouderdom, ten naeften by die fy mogen hebben,
of fy wit of bruyn zijn, met fwart, blont, root ofte
ander Hayr ende Baert,gehouwt ofte ongehouwt,
groot ofte kleyn,vet ofte mager.ende andere teec-
kenen daer door fy fouden konnen oordeelen, of
by aventure in toekomende tyden op gelijcke na-
men andere Perfoonen hen fouden meynen te
prefenteren in Monfteringe, om de felve te fraude-
ren ende abuferen.

XXIIII.

Ende inde Compagnie vande Peerden, fullen
tennauwften tfenteeckenen de hooghteendebe-
quaemhey t, met den fleert, ende 't hayr van den
Peerde, ende andere lit-tekenen dat het draeght,
om daer door mede te beter te onderkennen de
Man die het felve gouverneert: ende of hy veran-
dert liadde van Peerde federt de laetfte Monfte-
ringe, fullen de redenen vragen waer omme, ende
fullen op de Rolle appoftilleren foo fy bevinden
fullen te behooren.

XXV.

De voorfchreve Commiflarifen laft hebbende
om Monfter te pafieren , eenige Compagnien,
ofte Compagnie, in een Stadt ofte Plaetfe, daer
noch andere Compagnien inde Stadt, Fort, ofte
Plaetfe zijnet zy te voet ofte te Peerde, en fullen
aldaer die Monfteringe nemen, 't en zy dat fy ter
fehrertijdtoock Monfter, ofte ten minften Re-
veue nemen vande andere Compagnien daer we-
fende, om ghefamentlijck rapport te doen: Ende
beveelt Syne Excellentie wel exprefl�lijck, dat de
Capiteynen vande felve Compagnien daer inne
fullen hebben t'obedieren, aengefi�nfyghehou-
den zijn t'allen tyd� Monfteringe te doen als men
des noodigh bevindt:

XXVI.

Ende alfo, volgende de Refolutien op dit ftuck
ghenomen, de voorfchreve CommiiTarifen t'allen
tyde van betalinge,die men de Soldaten doet, ful-
len moeten prefentiijn, fullen ordre ftellen, in-
dien daer eenigh Koopman of Burger vand� Stadt
ofte Plaetfe aenden Soldaet, Officier ofte Capi-
teyn ten achteren ware, dat haer contentement

Soo wanneer bevel ghedaen fal zijn aen eenige
Compagnie, onder den laft vande CommiiTarifen
refpedtivelijck, re veranderen van plaetfe, ende te
nemen ander Guarnifoen, fullen de voorfchreve
CommiiTarifen ghehouden zijn, des gelaft zynde,
die te gheleyden tot binnen de Stadt, Plaetfe ofte
Fort, daer die Compagnie beicheyden fal weien;,
ende fullen acht nemen dat langhs den Wech fy
geen fchade ofte overlaft en doen aenden Huys-
man, Koopman, noch andere, van wat qualiteyt
die zijn $ oock of den Capiteyn het ghetai vande
laetfte Monfteringe vol heeft, ende ioo daer eeni-
ge in ghebreecke zijn, fullen de oorfaecke vragen,
om daer na gedaen te worden inde naeftvolgende
Monfteringe als fy bevinden fullen te behooren.

XXVIII.

Gelijck fy oock altijdtgoetreg�ard fullen ne-
men op de feditieufe ende rumoer-meefters vande
rufte vande Compagnie, ende foo fy eenige daer
vinden , fullen die uy t die Compagnie cafl�ren»
ende doen hebben Pafpoort van den Capiteyn,
aenteeckenende de oorfaecke vande voorfchreve
caflatie.

XXIX.

De voorfchreve CommiiTarifen, hebbende haer
gedeftineert quartier, fullen niet te min gehouden
wefen, van Syne Excellentie, Raeden van State
ofte Treforye verfocht zynde, haer te vervoeren
ende tranfporteren daer haren laft fal vereyfehen»
om daer te volbrengen wat haer fal wefen bevolen,
in wekken ghevalle, foo fy vernachten buyten de
plaetfe van hare ordinarife refidentie, men haer fal
paf��ren boven haer ordinaris tra&ement noch
dertigh ftuyvers 's daeghs, boven den onkoft van
Wagenen ofte Schuyten.

XXX

De voorfchreve Commiflarifen vande Monfte-
ringe fullen eedt doen in den Raedt van State,
datfe. getrouw fullen wefen aen Syne Excellentie
ende d� Ge�nieerde Provinci�n, ende fijne beve-
len , ende die vanden Rade van State te gehoorfa-
men, etide van haer wel ende ghetrouwelijck te
mjyten in haren laft, volgende de CommiiJien.In-
ftrudtien, Placaten, Lyften ende Refolutien, die
aen een yegelijck van haer, van wegen fijne Excel-
lentie , fullen ghegeven worden, fonder eenige
conniventie ofte collufie te houden met de Hoof-
den,Capiteynen ofte andere wie het zy, noch van
haer te nemen ofte accepteren eenige giften,groo-
te ofte kleyne, van wat fpecie die fouden mogen
wefen, dat fy haer fullen genoegen met hare geor-
dineerde gagien : ende indien lyghevonden wer-
den in faute, fullen ftrengelick gepunieert werden
nae vereyfehen der faecke.

Aldus gedaen ende gearrefteert by fyrie Excel-
lentie inden Rade van State, inden Hage,deh acht
en twintichften Septembtis Anno 1 787. Ende
Wasgeparaphreert, /, TeeUtmk. Ende onderteyc-
kent,& Leycefler. Ende wat leger ftondtgefchre-
ven,Ter Ordonnantie van fyhe Excellentie. Ehde
onderteyekjent, Chr. Huygeni, �� .

%. �n-

>yne Excellentie en komen.

^e geene klachten aen

-ocr page 126-



		Placatco-ii 4* Bocck. ι o. Tit. i.DeeL InftruQ'ien,voor de Officiers vande Monfleringe vatihetl^ijgs-vofc^ tot lafle van hare Majefleyt, om haer te beter te quyten in baerlieder Officie, gebruyckt onder d'Engel, fchen/edert den eerflcnFebruarius Anno 1586.
	n9


				V. ... Sult oock feggen den Capiteynen, dat fylieden niet toe en laten eenige Soldaten ofte Officiers, dat de felve gaen uyt haerlieder guarnifoen ofte {>laetfe van haren laft fonder behoorlijcken oor- of: midts dat van nu voortaen de Monfteringen fubitelijck gedaen fullen worden, de Poorten van de Steden ghefloten, ende geen Abfenten fal be- talinge hebben fonder behoorlijcke Pafpoort en- de oorlof. VI. Indien eenigh verfchil op komt tuflchen den Capiteyn ende Soldaten om de betalinge, by ver- fuymofte gebreck vanden Schryver vande Com- pagnie ofte anderfins, foo fult ghy den Soldaet le- veren notule vanden tijdt van fijn inganck, ende vande betalinge die men hem fchuldigh is voor fij- nen dienft. Ende indien'den Capiteyn door uwe interpofitie hem niet en wilde vernoegen, foo fult ghy daer van hebben te adverteren fulcke �ver- ften ende Officiers, ten eynde dat recht ghedaen werde, volgende de Ordonnantien by Syne Ex- cellentie gemaeckt tot dien eynde. VIL ¹ , Sult oock den Capiteynen vermanen dat in't maecken van haerluyder Monfter-boecken.fyluy? den hebben te nomineren, fo wel heurluyder Cor- poraels als heurluyder Officiers ende Edelluyden, ende alle haerluyder wapenen, Te weten, Muf- quetten, SpiefTen, Hellebaerden ende Roers, een yeder in 't fyne, alfoo hare Majefteyt toe laet de betalinge vande gheftorven voor fulcke Officiers ende extraordinaris laften: Ende dat Om de eenpa- righeyt fyluydenn�et eiiftellen dan vijf namen in elcke blaat. VIII. Ghy fult oock van ghelijcken moeten houden (als eenigen Soldaet fterft ofte.elders pafTeert met Pafpoort) waerachtigh Regifter ofte aenteyeke* ninge in uw' Boeck vanden dagh van fijn overly� den oftevertreck, ende leveren aendenCapiteyn ofte Schryver, die 't Pafpoort brenght, een bjljet van u handt tot een teyekens inde maniere als hief naeisgeftelt. " ".,' ,., , ■".,,. ' ".';,_e� Indien eenige Compagnie verandert wort by Patente van uw' garnifoen in eenige andere plaet� fe, fult ghehouden wefen t� f�nden m�t den Capi- teyn ofte principaelfteri"�fficier de autentijeque copie vande Monfter-rolle tot dien dach toe, om ehelevert te werden den CommifTaris, guarnifoen houdende in d'andere piaetfe. Ende infgelijcks wanneereenige nieuwe Compagnie, gefondeflfal werden in,uw'guarnifoen,ϊορ,fult ghy ontfangen in uw' guarnifoen een rolle vanden Commiflaris van het andete guarnifoen� ER hebbende de Sol- daten bvrgame. geroepenin prefentie vande Capi- teyn of andere principale Officier, fult ghy onder- teyckenS de felve Rolle in kennifl� der vvaerheyt, ende gheyen den Capiteyn eene copie van uvve hant o�t biljet, als hier na geftelt �s tot dien eff�cte Sult
I. ι Erft fult ghy te verftaen geven alle Capi- I teynen onder uwen lafte,dat fylieden niet jen fullen mogen veranderen, ontfangen ofte afdancken haerlieder Soldaten tot haerlieder eygen welgevallen, maer fullen moeten in 't ont- fangen ofte afdancken der felver die prefenteren aende CommhTarifenvandeMonfleringe, opdat hy den Soldaet den eedt mach doen prefteren : oock dat den dach vanden ingangh ofte uytgangh vanden felven Soldaet mach geteyckent worden in 't Boeck vande Monfleringe, ende dat de felve ontlaflinge ofte veranderinge zy met confent en- de wetenfchap vanden Gouverneur ofte Overfte, gebiedt hebbende over 't garnifoen, ofte en fullen niet toe gelaten ofte gepafl�ert werden in betalin- ge , dan federt alfulcken aenteyckeninge ende ge- dane eedt. Ende daer na fal den naem van fulcken Soldaet geregiftreert ende be-eedt zynde, een bil- jet gegeven worden onder de handt ende onder- teyckeninge vanden CommhTaris vande Monfle- ringe, om te admitteren den felven Soldaet. 11. Sult oock te verftaen geven de Capiteynen,dat fylieden fullen moeten prefenteren haerlieder Soldaten gewapent ende gefurneert inde Monfle- ringe , volgende de wapenen die hun fullen wefen gheordonneert, ende gheteyckent inde Monfter- rolle. Ende dat voor elcke hondert Soldaten fy- lieden fullen hebben te onderhouden ten minften twaelf Mufquettiers; op pene van getaxeert te we- fen in haerlieder Compagnien, als faillerende in haerlieder wapenen, volgende de Ordonnantien gegeven by Syne Excellentie aen den Generael yande Monfleringe. III. Item, fult oock doen verftaen alleCapiteynen, in gevalle eenige vande felve Soldaten wech loo- pen, fterven, ofte van haerlieder Vendels verloo- pen fonder oorlof vanden �verften, gebiedt heb- bende over 't Garnifoen, dat hygoet bewijs bren- ge vanden dach van 't fterven ofte verloopen van den felven Soldaet, op dat daer.van goede notitie gehouden werde, ofte fal getaxeert werden vande betalinge van fijnen_; Soldaet federt de laetfte Monfleringe. _:V,,,,'",; Sult oock vermanen de Capiteynen, dat de Soldaten gewapent konien op de Wacht, fonder faute van haerlieder wapenen,ende fullen behoor- lijck waer nemen haerlieder dagen, fich teghe- bruyeken ende �efl�nen in 't faict vande wapenen, volgende de ordre die geftelt fal zijn by Syne Ex- cellentie, ofte den �verften van haerlieder Guar- nifoenen: op de pene van fulcken ameride, alsby den Generael vande Monfleringe daer op gheftelt fal zijn , op de vifie van uwe Atteftatie inde toe- komende Monfleringen, volgende de Ordonnan- tien aireede ghemaeckt, ofte als «och te maecken by Syne Excellentie.
			*&'.*
			*&'.*

-ocr page 127-

Monftennge en Wapeninge der Soldaten. 342

by hem gemaeckt, om gheteyckent te werden by
den Generael in volle betalinge tot eenen feecke-
ren dagh.

Vorme isande Biljetten, om refpeSftveUjckje ontfan-
gen ende te ontlaflen de Soldaten, omgelevert te
werden by de Commiffarifen vande Μ on-
fier inge aende Capiteynen.

A. Capiteyn, A. B. een vande Capiteynen
inde betalinge van hare Majefteyt, we-
fende in Garnifoen tot CD.

ICk onder-gefchreven attefiere datC. D. den eedt ghe-
*daen heeft {op heden den thienden Septembris Anno
1587.) ghekomen inde Compagnie, t'Ohkondenmijn
fignature.

Τ Ck onder oefchreven attefiere dat C. D, uwen Soldaet,
-* wefende behoorlijck ontlafl defen thienden Novembris,
is vangelijcken op de Rollegeflelt in mijn Monfier boeck.
t'Oirkonden mijn fignature.

~\Ck onder-gefchreven attefiere dat Ζλ E. uwen Soldaet
^gefiorven wefende,of te ont hopen fonder oorlof den vijf-
den Martij, als behoorlijck gebleken is, injgelijcksghefielt
is in mijn Rolle. t'Oir konden mijn fignature.

JCk onder-gefchreven attefiere dat D. E. uwen Soldaet
*-pafpoort hebbende van den v'tjfthienden Junij Anno
15 86. om weder te komen voor den thienden Novembris
toekomende, is van gel/jcken geregifireert in mijn Rolle,
t'Oirkonden mijn fignature.

ICk onder-gefchreven attefiere dat ick ontfangen hebbe
*■ vanden Commiffaris, in garnifoen wefende tot D. E.
de Monfier-rol/e vanden Capiteyn C. wefende fijne Com-
pagnie alhier gekomen in garnifoen den vijfden Aprilis.
t'Oirkonden mijn fignature.

Getranilateert uyt d'Engelfche Copie, geexhi-
beert ende onderteyckent by den Mon�ter-
meefter Generael der Koninginne Majefteyt,
ende ghecollationeertis bevonden te accor-
deren verbatim. Gilpin.

Sult oockinfgelijcx adverteren de Capiteynen,
te houden voor clcke hondert Soldaten vier A-
delborit� ende twee Corporalen tot twaelf groo-
ten 's daechs, ten minften twaelf Mufquettiers tot
thien erooten 's daeghs, ende fes en dertigh gewa
�ende Spies-dragers in elcke hondert: Ende over-
midts dat de Harquebufiers ordinaris tegenwoor-
deliick hebben thien gulden ter Maent, daer fylie-
den maer acht en plegen te hebben, foo is de be-
liefte van Syne Exceflentie , dat een gulden van
elcke Harquebufier ofte Roer-drager hem fal ge-
employeert werden in Bus-poeder, hem dienende!
inde dagen van fijne exercitie boven fijne wach-
ten Daer en boven is de beliefte van Syne Excel-
lentie, dat de Corporaels van elcke Compagnie
fullen vf randert worden alle Maenden, ende ver-
nieuwt by confent vande Compagnie, ofte een
deel van dien.

Λ. 1.

Item, eenyederCapiteyn, prefenterende fijn
Soldaet inde Monileringe fonder alle fijne wape-
nen, fal vervallen inde boete voor yeder fulcken
Soldaet, nae de waerde vande ihicken ofte deelen
vande wapenen die haer ontbreecken fullen.
XII.

Vande Capiteynen fult ghy ontfangen alle drie
Maenden haerlieder Monfter-boecken, geftelt en-
de ghemaeckt in ordre, volgende de voorgaende,
uytdruckende den pretixen dagh vanden ingangh
ende uytgangh van elcken Soldaet particulier-
lijck, 't welck ghy fult moeten behoorlijck exami-
neren, foo wel by uwe biljetten, als by uwe ande-
re fecrete middelen, ende daer na ftellen de fchult
van elcken Soldaet particulier inde marge tegen
overiijnennaem, fommerende elck bladt, ende
alfoo'tgheheele Boeck volgende de voorgaende
gebruycken: Ende defe Boecken geeyndigt ende
onderteyckent by u, ende vanden Klerck vande
Compagnie onder eedt, fullen ghefonden werden
aenden Generael vande Monileringe, om alsdan

fheexamineert te werden met de verfcheyden
lonfteringen, ende gheconfereert met de Rollen
ende Ordonnantiennabehoorlijeke Contre-rolle

\ � Refolutien, by Syne Excellentie genomen op de verrichtiage van 'tfiuc^

der Monftennge, foo van 't Volckftaende ter betalinge van hare Majefieyt, als van defe Landen. In
dateden z8 Septembris I �87.

Erft dat de CommiiTarifen vande Monfte-
I ringe voortaen fullen houden haere vaile
� refidentie inde Steden ende Plaetfen re-
fpedivelijck, die haer fullen geaffigneert zijn.uyt-
gefondert drie ofte vier CommiiTarifen van den
Lande,de welcke fullen fyne Excellentie ende het
Hof volgen, om te gaen ende te verrichten de fa-
ken van haren laft ende officie ter plaetfen daer't
haer bevolen fal weien. Ende tot dien efl�&e, foo
veel raeckt de Monileringe van 't Krijghs-volck,
wefende ter betalinge van hare Majefteyt, fal de
Generale Engelfche Monfter-meefter nomineren
negen CommiiTarifen, van wegen ende tot lafte
van hare Majefteyt, de welcke hare Comm�Tie en-
de Patente fullen hebben van Syne Excellentie,

om te volbrengen haren laft onder den voorfchre-
ven Generael. Ende fullen infgelijcks gecommit-
teert worden, van wegen ende tot lafte vanden
Lande, negen andere CommiiTarifen met gelijcke
Comm�Tien ofte Patenten, om twee ende twee
t'famen, ter plaetfe die haer fal gheail�gneert zijn,
te monfteren het Krijghs-volck, ftaendetot lafte
van haere Majefteyt. Ende foo verre het felve
Krijghs-volck is garnifoen houdende in meer dan
negen plaetfen, ial in fulcken ghevalle 't getal der
voorfz CommiiTarifen, foo van d'eenals van d'an-
der zyde, nae advenant van dien, vermeerdert
worden.

Van ghelijcken fullen ghecommitteert worden

Q, foo

-ocr page 128-

-'.

PlacateiL�* 4*Boecfc« to.Tfc« i^Deel.

243

²H

Poincten ende Artijckelen, van wegen har,e Ma-
jefteyt ghearrefteert op 't ftuck der Monileringe
te weten, belangende d'obfervatie vandendagh,'
aenneminge, en affcheyt vande Soldaten$ oock
de maniere van af-reeckeninge, foo veele aengaet
het Engelfche. Krijghs-volck,. tot lafte van haere
Majefteyt, als oock volgende het Placaet ende de
lnftru&ien, op huyden by Syne Excellentie gh_e�
maeckt ende gearrefteert, voor foo veel beJanght
de forme, maniere ende poincten, om in de/elve
monileringe des te beter te voor komen alle frau�,
den ende bedrqgh, die by experientie bevonden
|izijngeweeft,. tot grooten ondienfte van hare Ma,
jefteyt ende den Lande. Ende fullen de voorfz
InftruC�ien van hare Majefteyt ende Syne Excel-
lentie , ende het Placaet met deie tegenwoordige
Refolutien, t'famen aende voorfz Comnmfariien
der monileringe gelevert worden, met infinuatie
van fich daer nae te reguleren, uy tgefondert in
fulcke poincten, de welcke Syne Excellentie fal
oordeelente ftryden tegen de Artijckelen van
wegen hare Majefteyt, voor foo vele 't felve aen-
gaet hetKrijgs-voJck, ftaende tot lafte deri�lver.

Behoudelick dat inde plaetfe dat de Inilructien
van hare Majefteyt, inhoudende de Capiteynen
alle drie maenden te doen leveren hare Monfter-
rollen, om alsdan ,&c. by Syne Excellentie veel
bequamer ende ghevoegelijcker bevonden is, dat
de af rekeningen fullen alle maenden by de Com-.
miftarii�n ordinaris gedaen worden op elcke Rol*
Ie der monileringe die.ghedaen fal zijn: Ende dat
als dan terftont daer na de felve Rollen met de af-
reeckeningengefonden w�rden,foo aende Kamer
vande Treforye vanden Lande, als aen den voorfz
Engelfchen Generael, geteyckent wefende by de
voorfz twee Commiflarifen, om als dan daer ghe�*
examineert ende ghecorrigeert te worden nae be-
hooren, ende de Ordonnantien daer op gemaeckt
te worden by den voorfz Monfter-meefter Gene-
raeL ofte die by Syne Excellentie fal ofte fullen
bevonden worden te behooren. Ende ten eynde
de voorfz Commiflarifen mogen hebben eenen
vaften voet om de voorfz af-reeckeninge te doen»
fal hen gelevert worden pertinente Lyite, by fyne
Excellentie geteyckent, vande traktementen van
het Engelfche Krijghs-volck, tot lafte van haere
Majefteyt, om hen daer nae te reguleren: Soo van

felijcken.oo.ck aende Commiflarifen, laft hebben-
e van het Krijghs - volek, wefende ter betalinge
van defe Landen, fal ghelevert worden pertinente
Lyfte vande trae�ementen vande felve Compa-
gnien. Welverftaende dat de Commiflarifen van
den Lande niet en fullen eenige andere af-reecke-
ninge mogen doen met het Krijghs-volck, ftaende
tot lafte vanden Lande, dan vooreen maent beta-
linge-, Ende oock noch op het goet-vinden ende
welbehagen vande Kamer vande Treforye, aende
welcke fy gehouden fullen zijn hare Rollen ende
afreeckeningen, foo voorfz is, over te fenden.

Soo veel belangt de Inftru&ien van wegen den
Lande gemaeckt, by de welcke gefeyt wort gene
betalinge te pafl�ren voor de Sergeanten Majors,
ofteWachtmeefters, ofte onder eenigh ander pre-
text: Syne�xcellentie heeft gerefolveert, dat de

mey-

foo vele andere Commiffarifen vanden Lande, als
Syne Excellentie nae de .repartitie vande Steden
ofte Plaetfen van het ordinarife garnifoen, tot la-
fte vanden Lande, fal noodigh achten, om aldaer
oockhare vafte woonplaetle te houden als voor-
feytis. , � ..

De voorfz Commiflarifen fullen elck in haer di-
ilridt ofte garnifoen hebben volkomen macht, au-
thoriteyt ende bevel, de Monileringe behoorlijck
te doen > ende ten onverfienften vande Garnifoe-
nen ende Krijghs-volck, wefende in de plaetfen
refpe&ivelijckin hareCommiflien begrepen, en-,
de dat fo� dickmael als'thaergoetduncken fal,
ofte dat haer 't felve by Syne Excellentie ofte den
Raede van State fal w�rden bevolen, ten minften
alle Maenden eens; Waertoefy haer oock fullen
gebruycken extraordinarelijck eenyegelijckvan
haer, daer't haer bevolen fal worden. Behoude-
lijck dat den dach ende uyre vande monileringe
van het Krijghs-volck, wefende ter betalinge van
hare Majefteyt, fullen genomen ende geafllgneert
worden by den Commiflaris van defe Landen, en-
de dat om alle diffidentien te eviteren. Maer in
gevalle dat eenige monileringe gedaen zynde ter
begeerte vande Commiflarifen vanden Lande, de
voorfz Engelfche Monfter-meefter Generael fich
twijffelde van eenige faute ofte abuys daer inne
ghepleeghttezijn, als dat de Compagnien voor
ftetcker fouden wefen gepafl�ert dan de felve fou-
oen mogen wefen: Sal als dan den felven Gene-
rael ende fijne Gecommitteerde ,. hebbende*van
hem fpeciale laft, gheoorloft wefen onverfienlijck
te ftellen ofte ai�igneren eenen anderen dach ofte
uyre, om een nieuwe daer van te nemen, Ende fo
verre als dan de felve monfteringen verfchillen.fal
de voorfz Generael, Syne Excellentie ende den
Rade van State daer van adverteren, om daer nae
0 partyen van beyde zyden gehoort, geordooneert
te worden, foo bevonden fal worden te behooren.

Ende in gheval Ie den Engelfchen CommiiTaris,
die by demvoorfz Generaelfal gefteit wefen, be-
hoorlijck geadverteert wefende,eenige weygerin-
ge ofte uytftel foude mogen doen om de voorfz
Monileringe te aflifteren, ofte dat hy terplaetfe
niet en zy als't van noode fal wefen de monilerin-
ge te doen, fal als dan den tegenwoordigen ende
eewilligen CommiiTaris geoorloft wefen, jae ghe-
houden zijn, voort te varen met de gedeftineerde
monileringe ofte reveu�, ende fullen oock de Ca-
piteynen ghehouden wefen daer toe te verftaen:
Mits nochtans dat hy gehoudenfal zijn te leveren
Copye vande Rol Ie der Monileringe, by hem ge-
teyckent aenden CommiiTaris hem by ghevoeght,
de welcke tot de felxe monileringe niet gheafli-
ileert ofte prefent en zijn gheweeft, ende dat ter-
ftont ofte ioo wanneer hy 't felve fal vereyfchen:
De welcke fich oock alfo verftaet ten aenfien van
den CommiiTaris van wegen den Lande, in gevalle
hy eenige weygeringe ofte uytftel maeckt te,ag-
iteren tot de felve monileringe, des behoorlijck
verfocht wefende. . . ,, ,

De voorfz CommiiTarifen fullen gehouden we-
fen ficlue reguleren, foo wel nae dg Inftru&ien,

-ocr page 129-

_i45 Monfteringe en Wap

mevninee van dit Artijckel is, van de Sergeanten
Maiors ofte Wacht-meefters die ordinans tra&e-
mcit trecken j maer voor de andere, geen ordina-
ris tradtement treckende, fal op elcke Compagnie
fhende tot lafte vanden Lande, t'elcker betalinge
die gefchicden fal aen het Garniioen,'t welck haer
bevolen is, een paye gepaiieert worden.

Soo wanneer eenige betalinge fal ghefchieden
ofte gheordonneert worden voor het Guarnifoen
ofte Compagnie, daer toe de voorfz Commiflari-
fen ghecommitteert zijn, en lullende Capiteynen
de diftributie ofte uytdeylinge vande felve beta-
ling niet mogen doen, dan in der felver Commif-
far��n tegenwoordigheyt, waer van fy eens voor
il de Capiteynen fullen infinueren. Ende ful len
oock neerftigheyt doen, ten eynde dat eenige van
de Magiftraet cler plaetfen tot de monfteringe af-
fifteren, om des te beter verfeeckert te zijn, of de
Soldaten de gagien trecken daer op fy inde rollen
geftelt zij n, ofte niet: Oock om de felve des te be-
ter te mogen kennen, ende gade flaen of'er geene
Paflevolanten ofte andere , treckende weynigh
cauie, ghepafleert en zijn, om op alles ghedaen te
worden nae behooren. Ende foo eenige Capitey-
nen weygerigh zijn de betalinge te diftribueren,
inder voorfo CommiiTarifen prefentie, Sullen fijn
Excel l.terllont daer van adverteren, om daer op
verfien te worden.

De voorfz CommiiTarifen fullen oock altijdr
goede opficht ende ooge hebben op de optochten
ende paraden, oock des nachts op de Corps de�
Giiarde: Van ghelijcken fullen oock ghehouden
ende geauthorifeert zijn, de felve wel dickwils te
deuriien, ende te tel len de Soldaten, die fy op de
Wacht vinden fullen: Ende foo verre fy op haer

eninge der Soldaten. 246

lefte Rolle faute bevinden , fullen daer van de re-
denen.vereylTchen vande Capiteynen,

De CommiiTarifen die bequaem bevonden ful-
len wefen , ommethaerCommhTarifchap vande
Monfteringe oock te bedienen het Sergeant Ma-
j orfchap ter plaetfe van hare refidentie: Sullen ge-
houden zijn (des verfocht wefende) daer van den
laft aen te nemen, ende getrouwelijck fich daer in
te quyten : Waer deur ly oock te beter middel
fullen hebben te kennen de Soldaten, onder heur-
luyder bewint ftaende, ende die volgende abufen
voor te komen.

Sullen oock altijdt.onderhouden goede ende
onderlinge correfpondentie ende vrientfchap met
de Hoofden ende Capiteynen, bevel ende guarni-
foen houdende inde plaetfe van hare refidentie:
Behouden nochtans eere ende eedt in 't gene haer
Officie is aengaende.

De voorfz CommiiTarifen foo van wegen hare
Majeileyt als den Lande, lullen eedt doen voor
den Rade van State,van fich getrouwelick te quy-
ten in haer Officie , volgende de Inftru&ien, Pla-
caten, Lyilen ende Refolutien die haer van wegen
SyneExcellentie fullenghegevenworden, ende
oock het bevel der felver Excellentie ende vanden
Rade van State te gehoorfamen.

Gedaen ende gearrefteert inden Rade van Sta-
te in 's Graven-Hage, den acht ende twintighften
September, Anno 1587. Ende was ghepara-
phreert,/, Teellinck. �nderteyckent, R. Leycefler,
Ende wat leg�r ftondt ghefchreven: Ter Ordon-
nantie van Syne Excellentie. Ende onderteyc-
kent, Chr. Huygens.

4. Extra�l, uyt de ^Rejolutien vanden %aedt van State, op het formeren van

de Monfier-rollen. In date den 19 Januari] 1638.

pagnien by hem gemonftert aenden Rade te feyn-
den, te weten, dobbele Rollen, terftont nae de
ghedane Monfteringe, fonder de felve langer on-
der hem te behouden. Ende by aldien deur verre
gelegentheyt vaneenige Guarnifoenen oft ander-
fintsperijckelmochtetevreefenzijh, van dat de
Brieven met de Monfter-rollen by den Vyant fou-
den mogen geintercipieert worden, dat in fulckeii
gevallede Rollen ftucks-ge wijs aen ende aen ful-
len aenden Rade gefonden worden, fonder eenicli
verder onnoodigh uytftel of vertreck. Ende dat
fy alvoorens de Rollen af te feynden fullen bedin-
gen het brengh-loon vande felve , foo kleyn als
doenlick zijn fal, op dat liet Lant met onredelicke
kofte daer in niet en werde gefchat. Accordeert
mettet Regifter, M. Huygens,

At inde eerfte te doene Monfteringe aen
de CommiiTarifen ende Perfoonen , die
tot de Monfteringe ghebruyckt worden,
fal gheordonneert worden daer op ver-
dacht te zijn, dat fy in het formeren vande Rollen,
op yeder blat onder aen ftellen met een cijf��r let-
ter het getal vande Koppen, in 't felve blat aenge-
trockeri: ende 'teynde vande Rolle het voorfz
getal van yeder blat by den anderen brengen, ge-
lijckmen in formevan Reeckeningen fommas la-
teris, ghewoon is te expreil�ren, blyvende voorts
by de oude maniere, van op yeder blat ofte zyde
niet meer als het ghetal van thien Mannen te ftel-
len. Sonderlinge dat yeder CommiiTaris ofte Per-
foontot de Monfteringe ghebruyckt wordende,
voortaen fal verdacht zijn de Rollen vande Com-

5'. ^evelaen a�e Commiffarifen van Monfleringe, oec^ aen alle Ontfangers,

. . Ingenieurs, Contrerolleursjich niet t'abfenteren uyt deplaets van haer refidentie [onder verlof, &c.
Indatedeni^Augufli 1638.

^Lloo niet tegenftaende de voorgaende gheno- . ende meer ghebeurt, dat, by tyde van Monfterin-
meneRefolutie, ende welgeftelde ordre, meer ' ge, ende andere ghelegentheyt, dendienftvan't

Q_ ij Landt

-ocr page 130-

PlacatetL^. 4.Bo�ck. �o.Tit. ι.Deel.

Μ?

Landt niet behoorlijckwaer-geno,menendeghe-
vordert wordt, door dien de Commii�arifen van
Monfteringe, foo wel die hier inden Hage zijn, als
die inde Guarnifoenen zijn, ende van ghelijcken
oock d'Ontfangers, Ingenieurs, Contrerolleurs
ende Commiferi vande Magazynen inderefpe&i-
ve Plaetfen van heure refidentie niet bevonden
�n worden: Soo is by den Raedt goet ghevonden
te bevelen aen alle Commiffarifen van Monfterin-
ge , foo hun bevolen wort mits defen, wel expref-
i�lijck, volgens den inhoudt van heure lnftru-
dien, ende van ghelijcken oock aen alle Ontfan-
gers, Ingenieurs,Contrerolleursende Commifen,
dat fy fullen hebben verdacht te zijn, van heur
nietteabfenterenuyt die plaetfe van heure refi-

dentie, tot verrechtinge van heure particuliere af,
fairen, anders dan met kennide ende verlof van
den Raedt. Ende als het ghebeurt dat fy door laft
van Syne Hoogheyt, of Commiffarifen door laft
van eenige Provintien in 's Lants dienft uyt gefon-
den worden, fullen fy ghehouden zijn den laft die
fy daer toe hebberi aenden Raedt te vertoonen, of
fo defaecke geen uytftel Jyden en mach, fo fullen
fy, ende namentlick die gene die buyten den Hage
in heure garnifoenen zijn, voor heur vertreck den
Raedt van heure noodige abfentie, by fchryvens
adverteren, op pene van anders doende, by den
Raedt daer in verfien te worden, foo als tot dienft
van 't Landt bevonden fal worden te behooren.
Accordeertmettet Regifter. M. Huyp_ens,

Placaet vande Staten van Hollandt.

6> Ordre, Gbemaeckf ende gbearrefleert by de Heer en Cjhecommkteerde

Raeden vanden Staten van Hollandt ende fVefl Frieflandt, op de Atteftat�en van de ahfente Soldaten^
llyvende 't placaet vande Monfteringe vorder in zijn geheel. In date den 7. Mey 163 8.

hebben geconyoyeert, met blijck wanneerfe we-
derom in Guarnifoen zijn gekomen.

V I.

Die ghevangen zijn ghe weeft, confent vanden
Gouverneur daerfe uytgegaen zijn, ende verkla-
ringe vanden Gouverneur onder wienfy ghevan-
gen zijn geweeft, blijck wanneer fy wederom on-
oer de Compagnie zijn ghekomen, ende als fy ter
naefter monfteringe prefent zij η bevonden.

VII.

Inde Gafthuyfen, zijnde op de verklaringe van
de Gafthuys-meefters voor de Magiftraet gedaen,
ende van die in particuliere Huyfen kranck leg-
gen , boven de vifitatie by den Commiflaris, ofte
by fijn ordre te doen, verklaringe by eede by de
Magiftraet vande Perfoonen daerfe logeren, datfe
ten tyde vande monfteringe daer fieck hebben
gelegen.

VIII.

De recruen fullen niet goet gedaen worden, ten
zy daer' by zy verklaringe vande Schippers die fy
h�bben over ghebracht, ende datfe efi�&ive daer
van zijn betaeldt, midtfgaders vande Magiftraet
daerfe in Guarnifoen werden ghebracht, daer fy
hooft voor hooft fullen moeten verfchynen, den
eedt van getrouwigheyt doen, ende ais dan op de
monfteringe gevonden werden.

IX.

De recruen die te Lande komen, fullen moeten
brengen Atteftatie vande geene diefe over heeft
ghebracht, midtfgaders hare prefentie hooft voor
hooft voor de Magiftraet daerfe in Guarnifoen
fullen komen, ende datfy ter naefter monfteringe
prefent zijn gevonden.

Het Leger in 't Veldt zynde, fullen geen Atte-
ftat�en werden aen genomen,dan daer by fy blijck
van 't confent van Sijn Hoogheyt.

XI.

Ende fullen de Atteftat�en als voor defe, binnen
fes weecken moeten over gebracht werden.

� Aldus

E Ritmeefteren ende Capiteynen fullen
voortaen niet vermogen voor meer als
ten hoochften tot fes Soldaten toe uyt
hare Compagnien, ende oock niet langer
als voor twaelf, ofte ten langhften veerthienda-
gen, doch niet anders als in noodigen faecken die
fy inden verlof-brief, mitfgaders waer fy gaen ful-
len exprefi�ren, verlof tegheven, ende dat oock
niet anders als met kenniile vanden Gouverneurs
ofte Commanderende, ende den Commiflaris die
ter plaetfe foude mogen zijn: welckealfoover-
looide oock niet fullen goet gedaen worden, dan
mitsperfoonelijckverfchynende op de eerfte na-
volgende Monfteringe. _m

Ende fullen de Atteftat�en behoorlijckwefen
beleyt in dsbitaforma, voor twee Schepenen, by
twee Getuygen, met folemnelen eede, ter plaetfe
daer de Atteftanten woonen.

III.

Ende fullen gheene Atteftat�en voor Abfente
werden goet gedaen, ten zy daer oock van blijekt
van verlof vanden Gouverneur, Magiftraet, ofte
daer toe geauthorifeert daer fy in Guarnifoen leg-
gen , ende daer - en - boven behoorlijck blijck van
haer alibi ende bewijs, op wat dach fy wederom in
Guarnifoen zijn gekomen, ende ter naefter mon-
fieringe prefent werden gevonden.

UU.

De geene die op eenige Schepen werden ghe-
bracht, fullen moeten verthoonen copie van't Pa-
tent van Syne Hoogheyt, mitfgaders Atteftat�en
vande Commiffaris diefe aldaer heeft ghebracht,
ende vanden Scheeps-Capiteyn diefe heeft ont-
fangen, op den eedt die hy aen 't Landt heeft ghe-
daen, datfe ten tyde vande monfteringe binnen
fijn Schip zijn geweeft.

Die op Convoy hebben geweeft, verlof vanden
Gouverneur, ende Yerklaringe van die gene diefe

-ocr page 131-

Monfteringe en Wapeninge der Soldaten. %%o

149

teerde Raden vande Ed: Groot Mogende Heeren
Staten van HoJlandt ende Weil - Vrieflandt.
C. vander IVolff.

rhedaen ende gearrefteert in 's Graven-

Aldus e

Haffe delen fevenden Mey feilhen-hondert acht
en dertigh Ter Ordonnantie vande Gecommit-

HET DERDE DEEL.

Lyften, vande wapenen ende tra&ementen, volgende de rve/cfy voorlaen

gewapent ende getraBeert fulle � worden de Engeljche Compagnien, Jlaende ten lafie der Geünieerde
Provimien; Endefoo aendefehe wapenenfaute wort bevonden, Syne Excellentie wil ende verflaet
dat de Commijfarifen andersgeenefoldye enfullenpajjeren, dan nae de wapenen die de Soldaten zijn
voerende. In date den z8 September 1587.

Bndé eerfldijckjvoor eene Compagnie *van twee
honden hoofden ter Maent.

Oor den Capiteyn ------ 90 ponden.

Lieutenant ■------ '------45

Vendrigh ■� ------ 4°

� Sergeanten, élcktot 24 ponden - 48

2 Trommelilagers, elck tot twaeif

ponden ------ ------ �

iPyper.tot �� ------■ iz

3 Corporalen, elck tot 16 ponden - 48

1 Fourier ofte Ciercq---- �- 12

1 Chirurgijn ------ �� 1*

i4Mufquettiers,twaelftotelf,ende
twaeff tot twaeif ponden----Z76

73 Harquebufiers,fesen dertigh tot
negen ponden , ende 37 tot
acht ponden, maeckt ------■ 620

60 Spieflèn met corflèletten, twin-
tigh tot thien, zo tot elf, ende
20 tot � � ponden ----�� 660

18 Hellebardicrs, fes tot 9 ponden,
ende 1 � tot 10 ponden �� 174

6 Slachfweerden tot elf ponden�66

3 Rondaiïiers Edelluyden, een tot
1 <5 ponden,een tot 16 ponden,
ende een tot 18 ponden 49

3 Pagien, tot acht pont elck �� 24

Het tratiemut wan eene Compagnie tot bonden
ende vijftigh hoofden.

Apiteyn
Lieutenant

Vendrigh

90 ponden.

� Sergeanren, elck tot Z4 ponden 48
� Trommelilagers, elck tot twaeif

ponden ------. �---- 14

iPypertot ---- ------ \%

3 Corporalen, elck tot 16 ponden - 48

1 Fourier ofte Clcrcq ■------■ 12

1 Chirurgijn ------ � i%

331

i8Mufquetticrs, fes tot elf, ende

twaeif tot twaeif ponden � zio
45 Spieflèn, vijfthien tot 10 ponden,
zo tot 11 ponden, ende 10 tot

� � ponden ------ ------ 490

iz Hellebardiers, fes tot 9 ponden,

ende fes rot thien ponden �114
4 Slachfweerden tot 10 ponden � 40
3 Edelluyden Rondaiïiers, een tot
15 ponden,een tot 16 ponden,
ende een tot 18 ponden �� 49

3 Pagien, tot 8 pont elck -------24

5� Harquebufiers, z6 tot 8 ponden,
ende 26 tot 9 ponden------442

150 Hoofden.

1700 ponden
van xl, grooten.

Aldus gedaen ende gcarreiteert by Syne Excell.
inden Rade van State nefïcns haer den 28 Scp-
tembris Anno 1587. Ende was gheparaphrcert,
/. Teellinck. Ende ondertcyekent, R. leycefier.
Ende wat leger ftondt ghefchreven, Ter Ordon-
nantie van Syne Excellentie. Ende ondertcye-
kent, Chr. Huygens.

loo Hoofden

zzoopondêvan
xl.grooten.

2. Ordres, op de wapeninge vande Compagnien Ityy teren Curaflers, voeren*

de korte Roers. In date den 6 Februari) 1599,17 Augufli 1623, ende zz Oclober 16^9.

J Nden eerftenjullen gene Ruyteren (uyt-
I gefondert de Peerden vande Officieren)
... I ghepaiTeert worden dan die felve Meeiler
�zijn, fonder dat eenige Dienaers goet gedaen ful-
kn worden, alwaer 'tdatfe ghemonteert, ghe-

wapent, ende totte wapenen bequaem waren,

II.
Sullen voorts gehouden zijn te hebben een Sa-
lade ofte 1 Cafquet, opte verbeurte van vier guldS.

III.
Item, een Gorgorij � met het voorite ende ach-

Q_ iij terfte

-ocr page 132-

Placaten-j. ^Boeck. lo.Tit. 3.Deel.

25z

251

VIII

terfte vande Ruftinge, χ op pene van 3 nletgoet
gedaen te werden, 4 de voorfz Wapenen niet hebbende.

1111.
Item, beyde de Gardes, ofte Schouder-wape-
nen, ende die in 't geheel,met twee BraiTaten,opte
verbeurte voor elcke Garde ofte Schouder-wa-
�en, oock niet als half Schouder-wapen zijnde,
fan twee gulden: ende van elcke Braffaet oock
twee gulden.

V.
5 Item, f uilen noch mede ghewapent wefen, vande
Riem tot aende Kmen met Culootten, Tajfetten ende
Knie-flueken ofte Gaillardeaux: ende geene Culootten^
Tajfetten ofte Knieflucken hebbende, (al hem voor elcke
Culootte, Taffette ofte Kniefluck afgetogen worden twee
gulden,

VI.
Item, 6[uilen heiben een Gantelet,ofte Wapen-
hantfchoen voor de bant vande Toom, opte ver-
beurte vaneen daelder.

VII.
Item, 6/uilen hebben 7 twee korte Roers ofte Piflo-
len, waer van den loop fal wefen 8 langhtwintivb
Rijnlant/che Roe-duyme-n, ende ^fchietende een Kogel
van twee en dertigh rollende, ende aertigbfluytende int
pont, opte verbeurte van twee gulden, indiende
Roers niet delen conform zij η: Ende geen Roers
hebbende fal niet gepaifeert worden.

Item, een kort Sweert, bequaem tot houwen
ende fteecken, 1 o langh van het Rabat tot aendepu_mvij/cn dertigh en een halve Rijnlandt/che Roeduymen_topte verbeurte van twee gulden, als 't niet de/en
conform en is �. Ende geen Sweert hebbende, en
fal niet gepaifeert worden.

IX.

De Peerden fullen niet minder mogen wefen als
vijfthien groote Mans palmen, volgende de mate
daer af gearrefteert, te meten met een koorde van
11 de hiele vanden voorften voet, ende voorts
buygens opgaende tot boven op 't fchouder-blat
aen't hayr daer de Manen beginnen uyt te waffen.
1 2 Ende minder zynde, en fal den Ruy ter niet gepaf-
feert worden. »

13 X.

Ende fullen de Commifiarifenin 't doen vande
monfteringe, pertinente notitie ftellen op yeder
Ruy ter van fijne defecten, van Peert ofte Wapen,
indien daer eenigh is,fulcx fy 'tfelve op haren eedt
fullen willen ftaende houdei\,omme de voorfz pe-
nen aende gebreeckige te korten tot profijt van 't
Landt, fonder eenige conniventie.

XI.

De Ritmeefters, Lieutenanten ende Cornetten
vande Compagnien, fullen 14 medegewapent en-
de gemonteert zij η als de voorfz iqliuyters. 15

1. De voorgaende Ordres/eggen; Hooft-wapen: ende die vandenJare 16x3 voeght daer by: fchoot-vry voor

een kort Roer.
1. De voorjz Ordre vanden Jare 1623 voeght hier mede by: fchoot-vry voor een kort Roer.

3. d Ordre vanden Jare ι $$<)/eght: o/pene van geheel ghecafl�ert te werden. Die vanden Jare 1623 latt hei

woort geheel uyt.

4. D e/e woorden zijn Anno 16 2 3 by gekomen.

5. Dit Artijdelis Anno 1623/00 gheflelt. In plaetsvanwelck/eght het negende Artijckel vande Ordre des Jaers

1599�.DeCuirai�iers,geappoin&eert tot Bagagie-Peerden, fullen boven allede voorfz ftucken
gewapent zijn vande Riem tot aende knyen met beyde de Tafl�tten, ende beyde de knye-ftucken
ofte gaillardeaux, ende oock verfien welen van Culotes, ende van noch een tweede kort Roer na
't voorfz patroon, infgelijcks het voorfte ende achterfle vande Ruftinge, ende het Cafquet dra-
gen fchoot-vry van een kort Roer �. Sullen oock boven haer Peert, wei�nde op de groote als voo-
ren, noch hebben een Bagagie-Peert, ende een Jongen, hem nae-voerende het derde kort Roer,
infgelijcks van 't voorfz patroon �. Ende geen TaiTetten, Knye-ftucken ofte Culoten hebbende, fal
hem voor elcke Tail�tte, Knyeftuck ofte Culote af-getogen worden twee gulden: ��ck niet ver-
fien wefende van 't tweede Roer, fal verbeuren twee gulden. Van ghelijcken den Dienaer onver-
fien zynde van 't derde Roer; ende geen Dienaer of Bagagie-Peert hebbende, fal ghekort worden
thiciigulden.

6. Anno 1623 by gekomen. " '■■>

7. Mede Anno 1623 /oogeflelt. d 'Ordre vanden Jare 1599 verey/cht maer een kort Roer ofte Piftolet.

8. Jnno 16} 9 foo geflelt. De voorgaende Ordres/eggen: fal wefen twee gemeene Mans voeten, 1599 hadit

daer by: meerder noch minder.

9. Anno 1639 /00'verandert .� d'Ordre vanden Jare 1599 vervdght: volgende 't patroon. Die vanden Jare

1623 (eyt: fchietende een Kogel van twee en veertigh in't pont,alles volgens het patroon daer van
zynde, ende den Ritmeefters toe gefonden, opte verbeurte, &c.
io. Mede Anno 1639 [oogeflelt: d Ordre vandenJare 1599/eyt: infgelijcks volgende de mate ende het pa-
troon, ofte by faute van dien te verbeuren twee gulden, als 't niet conform de felve mate en is. d Or-
dre vanden Jare 1 Szjjeght .� lanck drie voeten, volgens de mate ende forme van 't Patroon daer van
zynde, ende aende Ritmeefters gefonden, opte verbeurte van twee gulden, als 't niet con/orm het ghe-
melte Patroon en is.

Anno i6z}/oogeflelt. d'Ordre vandenJare 1 fyy/eyt: te meten met een koorde van gelijcke lenghde, van

de hiele vande voorfle voetje.

Mede Anno 1623 /oogefielt: De voorgaende Ordre feoln: ofte by faute van dien ,/aldeti Ruyter, &c.
d Ordre vanden Jare 1623 vervolghthier .� Art. ι o. Sullen noch boven haer Peert,wefende op de groo-
te als vooren, hebben een Bagagie-Peert, ende een Jongen �. Ende gheenen Dienaer ofte Bagagie-
Peert hebbende, fal hem ghekort werden thien gulden. Siet daer op vorder $ nae het negende Artijckel.
van d 'Ordre desJaers 1599. Wboven fub num, 5. inde Annotatie». Beyde d Ordres vande Jaren 1599 en

16%)

»3-

-ocr page 133-

ν *4 M�iifteringe �n Wapenitige der Soldaten. 154

� i6iA vervolgen voorts: Q�ck en fullen gheenMerrye-Peerden tot Bagagie-Peerden gbepa��er�

A^�rio �6%yf�0'g^^f' d'Ordre.vandenjare t$^f�yt:fidlen<ghewapent ende gemonteen'zijnalsdevoorfr
¹⁴ geappoinfteerde Cuirafl�ers. ^; ^; _

,?_0r%rewndenJarei-$9<)*vervOlgln'herArt. ψ. Sullen mede foo wel die Ritmeefters, Lieutenanteri
\ί' _n(j_e Cornetten vande Compagnien, als andere-Officiers ende Ruyteren gehouden zijn te dragen
Cafacquen ofWapen-Rocken; van alfulckenfatfoene als de Lanciers gewoon zijn te dragen: op
� _verbeurte van fes gulden vootelckeCalacq.

2. Ordres, volgens de uelc{e gempent ,gemonteert ende geequtpeert fullen

wefen de eompagnien Ruyteren, Harqueboufiers. In date den 6 Februari; 15 99,17 Augufli �6x�,
en 22 Oclober 1639.

weeren, conform de/e Ordre, dat hem fal afaetrocken

worden twee gulden voor elck Roer: Ende geen Roers
hebbende,fullenniet gepajjeert worden,

V.
4 Item Jullen hebben een kort Sweert, bequaem om?
me te houwen endefleecken, la nek van het Rabat tot aen
de punt v'yf en dertighen een halve Rijnlandtfche Roe-
duymen, opte verbeurte van twee gulden, niet als voor ft
iszynde. Ende geen Sweert hebbende, fal niet g�paffeert

Erf�lijeken fullengeene Ruyteren {uytgefon-
sii dert de Peerden vande Officieren) gepajjeert
1 worden, dan diefelfs Meefier zijn , fondef
dat e enk e Dienae�s goet gedaenfullen worden, alwaer
hetdatfyghemont�ert~,ghewapent, ende tott� wapenen
bequaemwaren.

Voorts fullen 1 gehouden zijn te dragen een χ-Pot
vooren open, ofte by faulte van dien fal men haer
aftrecken vier gulden.

III.

kern, een Gorgorijn, met het achterile ende
voor-fte vande Ruilinge, op pene van niet ghepaf-
feert te worden.

UIL

31 tem i fullen hebben een Roer ofte Carabijn, waer
vanden loop niet en fal mogen korter zijn dan dertigh
RipdantfcheROeduymen,fchietende een Kogel van ach-
thien rollende, ende feflhien fluytende in 't pont: Ende
twee Piflolen, waer van den loop fal zijn twintigh Rijn-
lantfche Roeduymen, fchietende een Kogel van twee en
dertigh rollende, ende dertigh fluytende in't pont, op
pene foo fy in gebreecke zijn van te hebben de voorfz Ge-

wordtri.

VI.

Ende fullen oock 5 mede gheen minder, ofte
kleynder Peerden hebben, als van vijftien groote
Mans palmen, te meten vande hiele vanden voor-
ften voet, tot boven op 't fchouder-blat aen't hayr
daer de Manen beginnen uy t te wafl�n $ 6 kleynder
zynde,fo en fat den Ruy ter niet gepafl�ert worden.

VIL

Ende fullen oock geenfints 7 onder de voorfz
Compagnien eenige Merrye-Peerden ghepafl�ert

worden

VIII.

8 De Ritmeefiers, Lieutenanten, ende Cornet ten van
de Compagnien, fullen mede ge wapent ende gemonteen
zijn als de voorfz Ruyteren.

1. Dit Artijckelis hier Anno 16z]foo ge/lelt. In dordre vanden Jare 1599 was hetfelve hetfefie Artikel in de/�
■ woorden: Ende en fal inde voorfz Compagnien geen Ruyter gepaii�ert worden dan felver Meefter
« - w�fende, foodat geen Ruyter en fullen mogen gepafl�ert worden twee ofte meer Peerden/alwaer

den Dienaer ofte Jongen die fy daer op fetten bequaem ter Wapenen, dan aileenlijck aenden Rit-
- - - meefter, Lieutenant ende Cornette:

2. d Ordr'e vanden Jare ι <$<j<)feght: een Cafquet ofte Hooft-wapen. Dat vanden Jare 1623 : een Cafquec

ofte Pot vooren open,

3.W4. In plaets van dit .ende het volgende Artijckel ,feyt d'Ordrevanden Jare 1599. Art, 3. Item,een kort
Sweert bequaem tm houwen ende fteeckert,ende een Roer ofte Carabijn, waer van dan Loop niet
en fal mogen korter zijn dan drie groote Mans voeten, alle volgende die patroon, daer van over te
geven by Syne Excellentie: op pene foo fy in ghebreecke zijn van te hebben de voorfz Geweeren
in conformiteyt vanden patroon, dat hun fal af-getrocken worden twee gulden voor elck Sweert
ofte Roer �. ende, die geen Sweert ofte Roer en heeft, en fal niet gepafl�ert worden. d'Ordre vanden
Jare 1613 feyt: Art. 4. Item, fullen hebben een Roer ofte Carabijn, waer van den Loop niet en fal
mogen korter zijn > dan drie groote Mans voeten, fchietende een Kogel van vieren twintigh in 't
pont -.ende een kort Roer, ofte Piftole, waer van den Loop fal wefen twee gemeene Mans voeten,
�fchietende een Kogel van twee en veertigh in 't pont, alles volgens de patroonen daer van zvnde,
ende aende Ritmeefters gefonden, op pene, foo fy in gebreecke zijn van te hebben de voorfz Ge-
weeren , conform de Patroonen, dat hem fal af ghetrockeawerden twee gulden voor elck Roer,:
Ende geen Roers hebbende, fullen nkt ghepafl�ert worden. Art.$. Item, fullen hebben een kort
Sweert, bequaem omme te houwen ende fteecken, lanck drie voeten, volgens de mate, ende for-
me van 't patroon daer van Zynde, ende aende Ritmeefters ghefonden, opte verbeurte van twee
galden niet conform het voorfz patroon zynde: Ende geen Sweert hebbende, en fal niet ghepaf-
l�ert werden. - \ >

f. d'Ordre vandenJ are i^feyt rfulknmkde Harquebufiers geen minder Peerden, &c,

' ^: .6. Anno

-ocr page 134-

Hacatctt-i. 4-Boeck. lo.Tic. $.Ded. 25$

Ann�lSxyfaogheflelt. iOrdre vanden Jare i^.voeght hier aen: volgende die mate den Capkeynen

daer van te geven, ofte by faulte van dien cnfaldenRuyter, &c.

7, Anno i 6*1.3 �00 ibeflelt : dOrdre vanden Jare ι599 feyt : Ende fullen oock geenftnts aende voorfz Compagnien

voor heur eygen monturegepajfeert worden eenige Merrye Peerden.

8. inplaets van defe monture Anno 1613 foo geordonneert, feyt dOrdre vanden Jare 1599. ^4rt- ?� Sullen voort-

aen alle de Ritmeeileren ofte Capkeynen, heure Lieutenanten, Officieren, ende alle die Ruyteren

< . vande voorfz Compagnien, gehouden zijn te dragen Cafacken ofte Wapen-rocken, wefende de

felve Cafacken van al&lcken fatfoene als die Lanciers in defe Landen gewoon zijn te dragen, ofte

by faute van dien, falden Ruyteren alleenlick voor elcke Cafacke afgetrocken worden fes gulden.

4. Ordres, op de mpeninge van '/ Voet-vdch^ van defe Landen. Qearre*

fleert den 6 Februari) 1599,17 Augufli 1613, en zzOclober 1639.

VIII. 10
Sullen geen Vyer- roers mogen ghepafl�ert
worden.

IX.
Ende fullen de CommiiTarifen in 't doen vande
monfteringe, pertinente aenteeckeninge doen op
yder Ruy ter ende Soldaet, van fijne defecten van
wapenen, indien daer eenigh is, fulcks fy't f�lye
op naer eedt fullen willen ilaende houden, op pri-
vatie van haer Officie, ommfe die penen aende ga-
gien vande gebreeckigen te korten, tot profijt van
't Lant, fonder eenige conniventie.

X.
11 Item, dat Ritmeefiers, Lieutenanten, Cornetten,
Capiteynen, Lieutenanten, Vendragers, in 't Monfleren
in hare volle wapenen fullen zijn.

XI.
11 Vangelijcken als fyfullen nae de Wacht vaen,

XII.
II Dat ie Commijfarifen ghelafl worden reguardte
nemen, oft de Capiteynen de kortinge doen voor deKlee-
dinge, oock de Kleedinge aen hare Soldaten effeclivelijck

f even, ende den Raedt van State adviferen, van 'tghe-
reek dat fy daer inne vinden.

Aldus 1 zgedaen,gerefumeert ende ghearrefteert,
by 1 ζ SijnHoogheyt,Jijn Excell. Stadtholdervan Frief-
lant, ende den Raedt van State, in 's Graven-Hage
den, twee en twintighiten Odobcr fefthien-hon-
dert negen en dertigh. Was gheparapheert, A/ex.
vanderCapelten,**� Onder ftont, Ter Ordonnantie
vanden Raedt van State. Ende was onderteyc-
kent, M. Huygens.

S Ρ l E S S E N.

■ Nden eerften, fullen de Spies-dragers ge-
il Houden zijn te dragen een Storm-hoedt,
' opte verbeurte van 1 een gulden.
' II.

Item, een Gorgerijn, mettet voorde ende ach-
terfte vande Ruftinge, op pene van % gheroyeert te
worden, yende daer beneffens met breede Tafetten,
ofte by faulte van dien, voor elcke Taffette te verbeuren
een halve gulden.

III.

Sullen oock dragen een Sweert ofte Rappier,
�pte verbeurte van 4 deftigh iluyvers.

IIII.

Sullen ihfgelijcks dragen heele Spiefl�n, ten
miniten van y vijfthien voeten Rhijnlants ponder h�t
rfer, ende niet halve Spiefl�n , op verbeurte van
eene gulden. 6

Μ U S Q^U ETT I ER S.

^V'
De Mufquettiers fullen gehouden zijn te dragen

een 7 Rappier, op de verbeurte van 8 dertigh ftuyv.

VI.

Item, een Mufquet, geboort op tl�en Kogels in
't pont, hoewel fchietende eenloopende Kogel
van twaelf in't pont, opte verbeurte van twee gul-
den indien hy minder Mufquet heeft, 9 de loop lang
vier Rijnlantfche voeten.

VII.

Item, eenForquet, opte verbeurte van eenen
halven gulden.

I. Anno i6x}fiogeflelt:dOrdre vanden/are ι f�yfeyt: opte verbeurtevan eenhal# gulden.
%. Mede Anno 1 �zjfoogeflelt: d'Ordre van' 1$$9feyt � oppeyne van niet gepaf��ert te worden.

3. Anno 16x3 by gevoeght.

4. d'Ordre van 15 99 feeht .� op de boete van een gulden.

^. Anno 16^9foogeflelt. Devoorgaende ordresfeggen:tenminflenvanachthien hout-yoeten.

6. d'Ordre vanden Jare 1599 vervolgt achter dit Α rtijckel vande' Spiejfen: Art. 5. Ende pjp dat de Compagnien

te beter gewapent zijn, fal in elcke Compagnie het vierde-part vande Spiefl�n, te weten de hoog-
fte traktementen treckende, boven de voorgaende ftuckennoch ghewapent zijn tot aende ellebo-

fen met Garden, ende beneden met breede TafTetten, ofte by faute van dien, verbeuren voor elc-
e Garde ofte Tafl�tte een halve gulden.

7. iOrdres vande laten 1599 en 16x3 voegen tujfchen beyden: een Morillon ofte Stormhoet opte verbeur-

te van een halve (1613 een heele) gulden.

8. dOrdrevan 1599 feyt: opte verbeurte vaneene gulden.

9. Anno 163 9foo geflelt. d'Ordre vanden /are 16x3 feyt.� lanck volgens d'ordre.

10. d'Ordre vanden Iare ifyyvervolght hier: S C HUTTEN. Art. 9. De Schutten ofte Harquebou-

fiers fullen oock ghehouden zijn te dragen een Stormhoedt, op verbeurte van een halve gulden:
Item, een Rappier, op verbeurte als vooren. Art. 10. Item, een goetCaliber, geboort op twintigh

Kogels,

-ocr page 135-

Monfteringe �n Wapeninge der Soldaten 3 2 * Β

k in 't pont, hoewel fchietende een loopende Kogel van vier en twintigh in 't pont ,'opver
h° te:van twee guldens indien die minder is. Art.u'. Sorider daaronder ghepalTeert te woeden
eenSeVyer-roejrs. > . �

r λ tihkelen �ffl Anno 1639 by gekomen.
^Df Ln�Ordres/eggen: Aldusgh�arrefleert ly de (16x3; Ho: Mo:) Heeren Staten Generaejder
^e^enighde Nederlanden, met voorgaende advijs van Sijn Excell. ende ter Relatie vanden Rade
van State, &c,

II.

Lyft^e > ^van ^een Compagnie van honden %uy teren Quirajjen _Λ daer onder

tyndevijfen twintighgeappoini�eerde Cuiraffen met Bagagie* Peerden, alle ghewapent naede ordre

van 't Lam. In date den 6 Fehruariji <$<)<). . ---.....- _ --

i\ J !

Itmeefter 250 pont tot tra&ement, ende
fes Peerden, elck tot 25 pont, midts die
op de monfteringe met haer Man gewa-
P^Tprefenterende, facit -r� 400 pont.
Lieutenant 70 pont tot tradtemerit,met vier Peer-,
denprefentalsvooren--------------170pont.

Hoef-fmit met een Peerr prefent �� 30 pont.

Noch x^gheappoin&eerdeCuirai��ers, elck met
ha�r Bagagi�-P��rt tot 40 pont, met het advan-
tagie van twaelf pont; voor drie Corporaels,
facit :i�� ^; ■ 1612 pont,

Noch tien Ruyteren tot 17 pont, facit -170 pont.

Noch 23 Ruyteren tot 26 pont, facit - 598 pont.

Noch 23 Ruyteren tot 25.pont, facit - 575 pont.

, Somma 100 Ruyteren, daer onder vijf en

twuitich Cuirafliers verften van Bagagie-
Peerden ��-., ■» i-r-'-�■- 335,0pont.

Cornette tot tradement 60 pont,
den prefent als vooren

met drie Peer

----- 135 pont

Quartiermeeiler op twee Peerden ■� 50 pont

^Trompetten tot 40 pont elck, facit � 80 pont.
KlerckofteFourier, boven den8openninghvan
de betalinge, met een Peert prefent - 30 pont.

6. Lyfte , van eene Compagnie Voet-volcfy van hondertvijf'en dertigb

.. 'Hoofden, tegens 17 $0 pont. In date den 6 Februari']. .1599.......... _ir .', E) o wh^ ί'.χ

facit

~~^grfoft~~ms;

Apiteyn
Lieutenant
. Vendrigh
Twee Sergeanten
Drie Corporaels
Twee Trommels -
Schryver ��
Chirurgijn - �-
Provooft � �

� ------ 150 pont.

..__� ■ -^� Ji^porit.

_ ,�_ 40 pont.
_� '-��"' 48 pont.
_ -i_, ; ,'48pont.

---- ----- 24 pont.

--------------- .12 pont.

:�� 12 pont.

~~■ ;~~.; . 12 pont.

359 pont.

44 Harqueboufiers,als 12 tot 10 pont,ende 3 2 tot

negen p'onf�� fchellingen, facit -�414 pont.

Drie Pagien �' �'_ ; ~^f� ^ \ 24 pont.

roL

Somma 135-Perfoonen toti **+-:* i7jo pont.

Ende all� andere Compagnien, van meerder of-
te minder ghetal, fullen,gqnomen woelen op ge-
lijcke proportie van Wapenen'end� van f�ldye.

Aldus gh�arr��leert by de Heeren Generale
Staten der V�reenigt�d� Nederlanden.', met voor-
gaende advijrvanSijriXxceilentie.' �nd� ter Re-
latie vanden RS�de van State. A&�tti den feiten
Februarij';^; Anno"vijfthl�n-dondert negen-en-
tnegentlgtf:

13 Officieren bedragen t'famen;�391 pont.

45 Spiefl�n: als een tot 18 pont, een tot 16 pont,

..een-tot 15 pont, twee tot 14 pont, vijf tot 13

pont, vijftien tot 12 pont, ende 20 tot 11 pont

1 o fclieUingen, facit -�-; ι .< %42, pont.

30 Mufquetten, als vijf tot 13 pont,, derthien tot

12 pont, ende 12 tot 11 pont 10 fchellingen,

:;jf

'iMrtQi

Lyfte, van een Compagnie vanhondert %uy teren ,daer onder een en tacb-

tigh Curaffiers, met haer Sidets. In dateden ι j Augufli 1623 ~"

RItmeefter tot traftement twee hondert
vjjftigh pont, ende 6 P�erden tot vijf en
twintigh pont elck, die t'elckens op de
monfteringe met haer Man. ghewapent preff nt

-r 8ppont.

� 30 pont.

■^^opohrl

81 Cuirafliers, yder tot m pont, ende vemen elek
met een Bagagie-'Pe�rc,' tot 1 o pont, t'fapien 40
^pnt^ temt met twae-tf pont voor d'avantagie
vande drie Corporaels - �«***? s 31 %$ 2 pont.

; Somma honder-t Ruyteren, met "ee*en
,sf ι tachtigh Bidets -**-'■* 4i�7pont.

TFH

fulleh wefen

4Gopont_t>

Lieutenant tot tra&ement 80 pont, ende 4 Peerr

denprefentalsvooren-------------- �80pont.

Cornette tot.tractement ti�ventigh pont, ei|de
.. drie Peerden prefent als vooren �7- i^fpojitv
Qjjiartiermeefter op twee Peerden «��. 59 pont.

i--

:.^:�

8. Lyfte,

-ocr page 136-

Placatea^. 4.Boeck. io.Tit. a.Dcel.
jC Xyfte, van een Qompagnk van hondert ghewapende Barqu

Peerde. Gearrefleert den 6 Fehruary 1599, en 17 Augufl't 16x3..

ï6q

ujters te

Klerckoft Fourier ---- �-*

Houfffmit, met een Peert prefent�
Noch vijftien Ruyteren tot 17 pont �
Noch vijftien Ruyteren, tot x6 pont -
Noch tien Ruyteren , tot 15 pont ��
Noch vijftien Ruy teren,tot 14 pont �
Noch fes-en twintigh Ruyteren, tot d
tigh pont � ■■ - �

Itmecfter voor tracTiemcnt twee hondert
pont, ende fes Peerden, elck drie-en-
twintigh pont, midts op de Monfteringe
met haer Mans prefent, ghewapent zijn-
de ------ ------ � 338 pont.

Licutenant vijfentfeftighpont, ende vier Peer-
den, prefent als vooren � ---- 157 pont.

Cornette vijf en vijftigh pont, ende drie Peerden,

prefent als vooren ---- ------ 1x4 pont.

Quartiermeefter op twee Peerden � 46 pont.
Twee Trompetten, elck veertig pont � 80 pont.

16 pont.
- 2.6 pont.
4°S pont.
390 pont.
� 50 pont.
360 pont.
rie en twin-
598 pont.

Somma hondert Ruyteren Harquebou-
fiers «-----■ -�*. x8oo ponden.,

■9.Lyften,vandeCompagnientevoet, Indateden ijJugufli 1623.

Vijf en tfeventigh Mufquetten, als

� tot 15 pont ------ �

4toti4pont ----- -----

5 tot 13 pont ------ �

34 tot ix pont � ■-----

30 tot 11 pont ��- �

Lyfle van een Compagnie van xoo Hoofden.

Apiteyn ^-� � 105 ponden,

Licutenant ------ ------- 45

Vendrieh �� 40

48
48

³<
56

408
33°

TweeDrie C

889
²4

TweeTromflagers,elck ixpont�� 14

Drie Jongens

Schryver ------ ■------ �

Chirurgijn -----~'r~----- ��

IX
IX
IX

150 xoi4

Somma hondert vijftigh Koppen, be-
kopende------ � xo 14 ponden.

Provooft �' � �

Derthien Officiers ------

391

Tweq en tnegentigh Spieffen, als
"pot 1 <, pont

Lyfle van een Compagnie van 1 xo Koppen.

75
98

384
451

Derthien Officieren als vooren

Ses en veertigh Spieflèn, als

1 tot ------- �

391

■ ^]'i ■■{

; 7'tot 14 pont

7 tot 13 pont

3x tot ix pont

41 tot 11 pont

16 ponden.

30
70

39
144

*53

� tot 15 pont

5 tot 14 pont

3 tot 13 pont

ix tot ix pont

� 3 tot 11 pont

iCi'IS

1099

TweeentÉgentigh Mufquetten, als

7S
70

49*
396

% tpt ï 5 pont �<�
5 tot 14 pont -�

� ;,'". .^tptijpoqt. \-r-T7
_;1'" 41 tot lx pont "�*�

15*

Acht en vijftigh Mufquetten, als

% tot 15 pont ----- �� 30

3 tot 14 pont -~~�■■~~ - ■�*■* 4x

3 tot 13 pont ----- ------■ 39

vj tot ix pont ------ -----3x4

x3totnpont ---- -------X53

36 tot 11 pont .jsTsri

� i * � �'

1098

Drie Jongens, elck acht pont

l6t.

xoo

. 688

Somma twee hondert Koppen beloo*
pen ~~..in.~~ �■ xoix ponden.

Drie Jongens

ixo

Somma hondert twintigh Koppen \ be-
loopende �� 1655 ponden.

Ende allen anderen Compagnien, van meerder
ende minder getal, fullen ghenomen worden op
gelijcke proportie van wapenen, ende van foldye.

Aldus gearrefleert by de Ho: Mo: Heeren Sta-
ten Generael der Vereenighde Nederlanden, met
voorgaende advijs van Sijn Excell., Endeter Re*
latie vanden Rade van State. Aétum den feven-
thienden Auguili 16x3.

10. Lyften

Lyfie van een Compagnie ��$�> Hoofden,
Derthien Officieren als vooren rrrv
Negen en vijftigh Spiefièn.als

391

16 ponden.
45

XtQt *4MK]

3 tot 15 pont

6 tot 14 pont

f tot 13 pont

ïótot ix pont

18 tot 11 pont

�- 19X

� 308

710

-ocr page 137-

Monfteringe en Wapeninge der Soldaten. %6z

Lvften, w» Compagnien te Teerde ende te Foeterende van V beloop van

hare hefoldinge, nae defierekte hier na ghefpecificeert, alle ter Maent van twee en veert igh dagen*
in date den vijfden Decemler 1650.

Acht en veertigh Mufquettiers, als

i6t

10.

Een Co

tfefiigh Peerden.

DE Ritmecfter ter maent tot traclemcnt
� ,₀ gulden , ende vier Peerden, plek
Λ gulden , midts met bare Mannen
«wapent op de Mon�eringe prefent

_zijnde,komtffamen ------- ^^guWen.

De Licutenant tot traaement tachtig gulden,
ende twee Peerden , prefent als vooren,

De Cornet tot Tradement 70gulden, ende
twee Pcerden,prefent als voren, komt �110

24O
220

2 tot 14
6 tot 13

20 tot 12

20 tot 11

- 566

3 Jongens , elck acht gulden

Somma�1317 gul.

Een Compagnie van 65 Soldaten te voet.

Capiteyn voor fijn Perfoon � 150 gulden.'

Licutenant �-----'<* ------- 45

Vendregh �� ------- 40

Sergeanten, elck 24 gulden-------48

Corporaels, elck 16 gulden «------48

Trommelflagers, elck 12 gul. � 24

100

1.
1.

I.
I,

2.
I.
I.

QuarticrmeeftermetcenPeert ------- 45

Trompetters, elck 3 5 guldcn,komt � 70

Schryver ------- "� ' ^a°

Houfffmit '--------'------- ^

47. Harquebuficrs elcx tot 28 gulden, met twaelf
gulden voor d'avantagie van drie Corporaels,
komtt'famen ------- � 1328

Schryver ■ �■

12
12

Chirurgijn--------- «�**»

Somma �1099 gulden.

12 beloopen t'famen

22 SpieiTen,als , .

1 tot------- ��

2 tot 14 elck -----

₃tot 13 -------

8 tot 12 -�■
8totuV -------

28Mufqucttier$ials

1 tot

4 tot 13 elck
12 tot 12
11 tot 11 �

Een Compagnie Ruyteren, Harquelufiers van
vijftigh Peerden.

4 De Ritmceftcr met 4 Peerden als voren - 3 50
z. DcLieutenantmetx Peerden als voren-130

16 gulden.

1. De Cornet met 2 Peerden, aJs vooren
1. Quartier-meeiter met een Peen �
z. 'liompctrers, elck 35 gulden, komt �

1. Hoef-Smidt ------------

120

28
28

267

52
144

121

�. Schiyver ------------

37. Harquebufiers elck 28 gulden ter maent.met
twaclfgulden voor avantagie van 3 Corpo-
raels, iiVfamen ----- � 1048

331
24

Somma� 1819 guld.

3 Jongens elck 8 gulden j-

6$ Somma in alles

1 ooi gul.

Een Compagnie van 100 Soldaten te voet.

Capiteyn voor fijn Perfoon � 150 gulden.

Licutenant ------- ------- 45

I,
I.

1,
I,

�,
r.

Een Compagnie van 50 Soldaten te voet.

Capiteyn voor fijn perfoon-------150 gulden

Lieutenant � �■ 45

Vendregh � ----- 40

Sergeanten elck 24 gulden �� 48

Corporaels elck 16 gulden .-------48

Tambourijnselck 12 gulden-----24

Vcndrigh

� 40
48

I.
I.
I.

'3�'

Sergeanten, elck 24 guld.
Corporaels, elck 16 guld. �
Tromflagers, elck 12 guld.

Schtyver------- -------

Chirurgijn ----- -------

Provooft ------- -

48
24
12
12
12

i. .Schryver

11 comt t'famen

14 Spiefl�n,als

1 tot ��-
itot '�- *��

1 tot

2 tot 13

4 tot ra,

5 tot 11

367

Comtt'famen �

Scs en dertigh Spicfl�n, als

39*

i6 gulden.
15

3°
28

5*
156

154

1 tot

2 tot 15
2 tot 14
4 tot 13

13 tot 12

14,tOt ΊΙ

26
48
55

436

174
%z Muf-

-ocr page 138-

Placaten-i. 4-Boeck. io.Tit. 4.Deel.

¹ ^4

%6i

zz Mufquettiers, als
�r-.;-: ι tot ■�-

3tpti) ------

9 tot ι ζ ��
9 tot 11 ------

3 Jongens, elck 8 gulden

5°

Aldus gedaen, ende inden Raedt van State ge-
arrefteert, den vijfden December fefthien hondert
endevijftigh. /. EECK,^�

Ter Ordonnantie vanden Raedt
van State,

/. Eyckbergh,

io8
"99

z6o

Somma� 8z5guld.

HET VIERDE DEEL.

Ordonnantie, op 'tflnck vande Monfleringe vant 'Bootfiokfoan Oorloge,

metten gevolge van dien. In date den 5 Februari) l�zy.

Ende fullen de felve ghehouden zijn terftont naer
hare aenkomfte op ftroom of Reeden, de geftake-
nifi� van hare Schepen te vertoonen,ende 't voor-
fchreve confent te verfoecken, op pene van nae
gelegentheyt ende eyfch van faken ghecorrigeert
te werden.

UIL

't Voorfz confent gegeven, ende de geftaltenif-
fe vande Schepen verftaen zynde, fal met eenen
nae gelegentheyt vande Mve, tijdt geraemt ende
geftelt werden, hoe lange die op de Havens fullen
verblyven, 'om behoorlijck toe ghemaeckt ende
voor�en te werden: Ende foo wat Capiteyn nae
den geftelden tijt 't Schip klaer zynde, bevonden
wert inde Haven te liggen, fal verbeuren yeder
dach dat hy noch inde Haven blijft, den Capiteyn
van een groot Schip twee ponden Vlaems des
daeghs, ende den Capiteyn van een Jacht oft Bin-
nen-fchiptwintighfchellingen'sdaeghs, te kor-
ten aende mont-koften refpe&ive.

Sullen de voorfz Capiteynen, of andere com-
manderende Officieren uytter Zee komende, niet
vermogen eenige van haer Vokk aen Landt te la-
ten gaen, of andere van Landt aen haer Boort te
ontfangen, fonder alvooren by den CommuTarfs
behoorlijck ghemonftert te zijn (ten ware by
hooch-dringende noot) ten wekken eynde iy
aenkomende, den Schryver terftont nae Landt
fullen afveerdigen, om den Commiifaris de we-
te te doen van haer arrivement.

VI.

De Schepen van Oorloge inde Havens liggen-
de , 't zy om te timmeren, of uyt andere nooden,
fal het Boots-volck van acht tot acht dagen, of
korter naer goetvinden vanden Commiifaris, bin-
nen Schijps-boort gemonftert,ende vande abfente
notitie ghehouden werden, om den Capiteynen
aen hare mont koften t'elckens gekort te werden,
ten ware yemaift om wettige redene met kennifl�
vanden Commiifaris abfent ware.

VII.

De Capiteynen fullen niet vermogen yemant
van haere Officieren of Boots - volck eenich op-
gelttebeloovenof gheven, ende andere op min-
der gagie te ftellen, als deLyfte mde ordre van-
den Lande is mede-brengende, ten ware met ken-
nifl� ende advijs vanden CommifTaris, om 't (elve
alfoo op de Rolle aengeteyckent,ende bekent ge-
maeckt te werden.

Gee�

;E Gecommitteerde Raden ter Admirali-
j teyt in Zeelant, bemerckende de groote
; mif bruycken welcke by verloop van ty-
de zijn ingebroken in't ftuck vande Mon-
ileringe van 't Bootfvolck van Oorloge, betalinge
vande Monfter-rollen, met den gevolge ende aen-
kleven van dien, midtfgaders het havenen vande
Schepen: Ende omme daer jegens ten dienfte van
den Lande, ende voordeele vanden ghemeenen
Boots-volcke met alle behoorlijcke ordre te voor-
fien* hebben geordpnneert ende geftatueert, ghe-
lijckfy ordonneren ende ftatueren by defen, de
Poincten ende Articulen hier na volgende, beve-
lende eenen yegelijcken de felve voor fo vele hem
die mochten aengaen, nae te komen ende te on-
derhouden.

I.
Eerftefiek werden alle Capiteynen van Oorlo-
ge gheordonneert,.dat fy liggende met hare Sche-
pen op de Reeden of ftroom om in Zee uyt te loo-
pen, fullen beforgen dat haerScheeps-volck een
dach ofte twee voor haer vertreck aen Boort ful-
len zijn, ende wort oock het Boots-volck ghelaft
haer op 't commandement van haeren Capiteyn
fpoedeiijck t'fchepe te begeven,om de Monflerin-
ge by den Commiifaris naer ghelegentheytende
gpetvinden buyten confufie ende met ordre tyde-
lyckghedaen tfiworden, ghe�jck mede de voorfz
'Schepent'feyl gaende, andermael den reveue by
den CommifTaris fal werden ghedaen, ten eynde
den bequamen wint ende ftroom niet verleggen,
ende de Schepen in hare reyfen verachtert wer-
den, op pene voor yeder Matroos diein gebreecke
bevonden wort, van te verbeuren eenen halven
Daelder, te appliceren de eene helft ten profijte
vanden Geweldigen Provooft , ende de andere
helft tot profijte vanden Armen.de felve aen hare
gagie op de betalinge gekort te worden.

II.
Ende fullen de CommiiTarifen ghehouden zijn
felfs in perfoone alle Monfteringente doen, ende
daer toe verbonden op den eedt by henlieden den
Lande gedaen. * � .^; '

�«_IH. ^ ,,. .

Geen Capiteynen ofte andere commanderende
Officiers, komende met haer Schip uytterZee,
fullen vermogen de felve op de Havens te brenge
oft doen k�men, fonder alvooren daer toe te heb-
ben expres confent vanden Rade,of in gevalle van
prefl�rende noot vanden Prefes van 't Collegie.

_______

-ocr page 139-

Eeden van d-Officieren en Soldaten^.

266

2�5

Vliflingen ende Vere refiderende, fuljen ghehou-
den zijn te monfteren alle Schepen ftaende tot di-
redtie van delen Raede, fonder onderfcheyt van
wat Haven die zijn afvarende, ende waer t'huys
boorende,ende datfo wanneer de felve op ilroom
ofte op de Reeden, voor de plaetfen van haer refi-
dentie fouden komen ofte liggen, ende wordtin
dien gevalle den Capiteynen ende Schryvers ghe-
ordonneert, foodanige monfteringe te gedoogen,
de CommiiTarifen van haer arrivement aldaer te
waerfchouwen, aen boort te halen, ende de Rol-
len behoorlijck over te leveren, om de monfterin-
ge gedaen te werden, ende fullen de voorfz Com-
miilarifen als dan den anderen refpe&ivelijck de
voorfz Rollen overleveren.
XIII.
De Commiflarifen fullen gehouden zijn de con-
traventien jegens defen gep�eecht, den Rade t'elc-
kens binnen drie Maenden bekent te maken, oock
binnen gelijcken tijdt over te feynden de vacante
plaetfen op de reipe�tive Rollen bevonden, ende
de veranderinge die inde Rolle van 't Bootfvolck,
't zy met vermeerderinge ,ofte verminderinge van
de lelve fal zijn gevallen /op pene van yeder reyl�
te verbeuren vijf en twintich guldens.

Aldus ghedaen ende gearrefteertterVergade-
ringe vande gemelte Raden ter Admiraliteyt, tot
Middelburgh , den vijfden Februarij fefthien-
hondert negen en twintigh. My prefent,

/. Steengracht.

VIII.

Geen Capiteynen lullen vermogen eenich van
haer Boots-voick van haren dienft te onrilaen
ofte Pafpoorc te gheven, fonder voorgaende ken-
tiifTe vanden Commiilaris.

IX. * 1

Sullen de Capiteynen oock niet vermogen yets
te bedingen, of genieten voor 't geven vande Paf-
noortentop pene van te verbeuren twee Maenden
Lne de ielv&op de betalinge te korten, ende te
appliceren ten profijte vande geene die fulcks ten
tyde vande voorfz betalinge fal aen geven.

Geen CommiiTarifen of haereDienaers, Capi-
teynen of Schty vers, fulkn vermogeneenige Paf-
poorten te koopen, doen koopen, ofte by mange-
hiige ofte eenigerhande manieren aen te nemen,
ofte eenich part ofte deel inde felve te hebben, di-
re&elijcknoclundire&elijck, op pene vannulli-
tevt vande voorfz Pafpoorten.

^J XI.

De Schryvers vande Schepen van Oorloge,foo
buyten als binnen 's Duyns dienende, lullen ghe-
houden zijn de Rollen vanden Scheeps-volcke in
alle ghetrouwigheyt te houden, fender den Capi-
teyn daer inne yet onbehoorlijcken toe te gheven
ofte in te willigen, waer op de tegenwoordige by
gelegenthey t, ende de nieuwe ten aenkomen van
haren dienft fpecialijck by den Rade lullen wer-
den be-eedicht.

XII.

De refpective CommiiTarifen tot Zierick-zee,

DEN ELIDEN TYTEL.�

Begrypende de Formulieren van Eeden, die d'Offi-

cieren en Soldaten van tijdt tot tijdt gedaen hebben.

HET EERSTE DEEL.

Formulieren van Eeden voor 't Krijghs-volck te Lande.
ι. Eedt, om by de Soldaten gedaen te worden tot haerlieder aenfymBe infa-

�^gebruyckt onder d'Engetfen ffedertden eerften Februarij 1586.

anderen Overften, die onder hem lafl: hebben fal
van 't Gouvernement in defen Lande t ende te
onderhouden alfulcke behoorlijcke Ordon-
nantie, als Syne Excellentie ghemaeckt heeft,
ofte noch fal mogen maecken , tot de befte
ordre van fijne Armee , foo veel ons aen-
gaet, ende dewyle wy ponder hem fullen die-
nen . Alfoo helpe ons Godt door Jefum
Chriftum.

Getranflateert uyt d'Engelfche Copie, geexhi-
beert ende onderteyckent by den Monfter-
meefter.Generael der Koninginne Majefteyt,
ende ghecollationeert is bevonden te accor-
deren verbatim. Gi/jrin.

Υ fweeren ende belooven,
goede, getrouwe, behoor-
hjcke ende fidele dienften
te doen der Koninginne
Majefleyt van Engelandt,
ende de gheunieerde Pro-
vinci�n ende Steden van
defe Landen.ende harege-
aflbcieerden,onder 't bevel
ende obedientievan Syne Excellentie den Grave
vanLeycefter, Gouverneur Generael vande felve
Provinci�n, Steden ende haerlieder GeafTocieer-
den, ende de Armee ende Forcevan hareMaje-
iteyt aldaer, Ende alle goede ende behoorlijcke
onderdarugbeyt den Gouverneur, ofte eenigen

z. Ferm

Κ iij

-ocr page 140-

_l67. m&m� 4<Boeck. tt.Tit. t.Deel. 26*

FormevandenEedt.dewkkedeOfficieren,Capiteynen,Soldaten, ende

wettelijcke ende behoorlijcke ghehoorfaemheyt
totdenvoorfeyden Gouverneur , ende eenigen'
anderen Officier die onder hem fal bevel hebben,
in *t Gouvernement van defer Armee. Voorts
foo beloove ick my felven te voegen om te vol-
brengen ende onderhouden alfulcke wettelijcke
Ordonnantien , als Sijn Excellentie heeft ghe,
maeckt, oft fal maecken. ende ordonneren , tpt
beter regeeringe van defer Armee, voor foo veel
als my aengaet,fo lange als ick inde felve onder
hem fal dienen. Soo helpt my Godt, door Jefum
Chriftum.

I Ck A. B. fweereende belove te doenalle
I oprechten , goeden ende ghetrouwen
y$Uggj& dienft aende feer Doorluchtighfte Majeft.
vande Coninginne van Engelant, ende den geuni?
eerden Provinci�n ende Steden van deie Landen»
ende haerlieder Bondtgenooten, onder 't bevel
ende ghehoorfaemheyt vanden feer excellenten
ende hooch-ghebooren Prince $ mijn Heere den
GravevanLeycefter, Gouverneur Generaelvan
de voorfeyde Landen ende Steden, ende haere
Bontgeuooten, ende van hare Majefteyts Armee
ende Krijghs-volck inde felveLanden: Ende alle

, Formulier vanden �edt, by deColonelkn, Capiteynen ende KrtjgMnyden

alle fedigheyt ende vroomigheyt, volgende den
Artijckel - briefende Ordonnantie aireede op het
ftuck vande Krijgs-difciplinegemaeckt ofte noch
te maecken, voor te ftaen ende te befchermen de
Chriftelijcke Gereformeerde Religie, ende voorts
te doen al 't geene een vroom ende ghetrouw Ca-
piteyn fchuldigh ende ghehpuden is te doen, vol,
gende de CommiiTie die my daer toe ghegeven is,
ofte falwerden. Soo helpe my Godt.

Ende was geparaphreert, I.Teellinck. Endc

^J onderteyekent, R. Leycefler. Ende wat

leger ftont gefchreven, Ter Ordonnantie

van Syne Excellentie. Ende onderteyo

kent, Chr. Huygens.

- Ck beloove ende fweere ghetrouw ende
gehoorfaemtezijnaenSyne Excellentie,
yaH^g�s Lieutenant van hare Majeileyt, als Gou-
verneur Generael vande Ge�nieerde Provinci�n
defer Nederlanden, ende oock aende felve Pro*
vinden, ende hare Geaflbcieerde, te gehoorfamen
ende te dienen aen Syne voorfz Excellentie ende
Krijghs-Overfte, aireede geflelt ende noch te (lel-
len , ende t'fijnen dienfte my getrouwelijck te ge-
bruyeken, in alle 't geene Syne Excellentie fal be-
lieven my te bevelen, tegen de Vyanden van hare
Majefteyt, Syne Excellentie, ende de voorfz Pro-.
vinden, in alle Steden, Plaetfen ende Sterckten,
't zy te Water ofte te Lande,nae gelegentheyt der
faecken j eenfamentlijck oock my te dragen in

Formulier vanden Eedt, die de Soldaten, Krijgbs lieden, ende genteen

Officieren vande Vendelen [uilen doen. 1η date den kfien September 1587.

faecken 5 eenfamentlijck my te dragen in alle fe-
digheyt ende vroomigheyt, volgens den Artijc-
kel-brief ende Ordonnantie op de Krijgs-difcipli-
ne aireede ghemaeckt ofte noch te maecken, voor
te ftaen ende te befchermen de Chriftelijcke Ge-
reformeerde Religie, ende voorts te doen alle liet
geene een vroom ende getrouw Soldaetende Of-
ficier fchuldigh is ende behoort te doen. Soo hel-
pe my Godt Almachtigh.

Gedaen ende gearrefteert inden Rade van State
den laetftenSeptembris Anno 1587. Ende was
geparaphreert, /. Teellinck. Ende onderteyekent,
Chr. Huygens.

ICkbeloove ende fweere ghetrouw ende ghe-
hoorfaem te zijn aen Syne Excellentie, Lieu-
tenant Van haere Majefteyt, als Gouverneur
Generael vande ge�nieerde Provinci�n defer Ne-
derlanden , ende oock aende felve Provinci�n en-
de hare GeaiTocieerde , te ghehoorfamen ende te
dienen de voorfchreve Syne Excellentie, lijnen
Kr�jghs-Overften, ende N. mynen Capiteyn,ende
inden felven dienft my getrouwelijck te laten ge-
brnyeken, in alle't geene my by de felvige bevo-
len fal werden tegen de Vyanden van hare Maje-
fteyt, Syne Excellentie, ende de voorfz Provin-
ci�n, in alle Steden, Plaetfen ende Sterckten,'t zy
te Water ende te Lande, nae ghelegentheyt der

Mndefi�edenisdeMilitieby Placate vanden maelfden April 1588. omfla_gen_talsdenLeferinktee^
Volum. Colum. 49. naerfien kan.

Indc�

-ocr page 141-

E^den van d'Oificier�n en Soldaten_j.

Inden Iar� 1�5-1. zijn gearrefteerc de naervolgende Formulieren

,.�■,*.> , , , Van Eeden.

27O

%6y

. gedi mor de Militie,omaende generaliteyt te doen. Cjearrefieert op

den 16 Junlj 1651. .'

ende by de welcke gevoeght fullen zijn de Paten-
ten vande Staten uyt wekkers Provincie, ofte in
wekkers Provincie my aen-b�voolen fal werden
uyt ofte in te trecken: welverftaende, dat ick
oock leggende binnen eenige vande Ge�nieerde
Provinci�n, op fpeciael Patent vande Staten van
de felve Provincie, ofte haere Geauthorifeerde,
my fal tranfporteren, in een Stadt ofte Plaetfe
vande felve Provincie , midtfgaders oock in de
Steden ende Forten immediatelijck reforterende
onder de Generaliteyt, en wederomme uyt de
f^lve Steden ende Forten, binnen de Provincie
daer uyc ick gefonden fal zijn, fo dick en menich-
mael als haer Ed. Mo. my't felve t'harendienite,
ofte ten dienfte vande Generaliteyt noodigh ful-
len vinden {'ordonneren. Dat ick oock in ca$
van deurtochte door een vande (temmende Pro-
vinci�n , noch hofliliteyt, noch foule, noch eeni-
gen anderen overlaft, hoedanich de felve oock ge-
naemt fouden mogen worden, d'Ingefetenen van
de voorfz Provinci�n fal aen doen, noch door
mijn onderhebbende Soldaten gedoogen fal aen-
ghedaen te worden, noch yets fal attenteren,
nochte gedoogen, dat docy: mijn onderhebbende
Soldaten gheattenteert werde, 't geene tot nae-
deel, verkortinge, befwaerniil� ofte prsejuditie
vande felve Provincie , Leden ofte Steden van
dien, foude mogen ftrecken: Ende by foo verre
my yemandt van wegen de Staten van foodanige
Provincie, ofte der felver Geauthorifeerden, be-
hoorlijck ghemachtight, te gemoet foude mogen
worden ghefonden, omme myindevoorfchreve
doortocht te gheleyden, dat ick de ordre vanden
felven, dien-aengaende, punftuelijck fal volgen:
Dat ick noch komende ontrent eenige befloten
Steden vande voorfz {temmende Provincien,inde
felve niet �n fal intrecken, fonder alvoorens daer
van kenniiTe te geven aende Magiitraten van dien»
maer dat ick daer buyten fal bly ven leggen, wach-
tende op der felver ordre ende ghelierte, liet zy.
door de felve Steden, ofte buyten, om de felve te
te palieren, fulcks fyluyden fullen ordonneren.
Soo waerlijck helpe my Godt.

Ck beloove ende fvveere ghe-
houw ende getrouw te wefen,
De Staten Generael der Ver-
eenighde Nederlanden, die by
de Unie, ende by de hanthou-
dinge vande Ghereformeerde
Religie bly ven lullen, ende na-
mentlijck de Edele Mogende Heefen Staten van
Ν Ν. myne betaels-Heeren, mitfgaders de Staten
vande andere Provinci�n, daer inne ick gebruyckt
fal worden, ende oockde Regenten vande Ste-
den, ibbinnen de voorfz Provinci�n,als daer buy-
ten, daer inne ick in Guarnifoen gbeleydt fal wor-
den, de felve onder 't beleyt vande Hoofden ende
Bevelhebberen over my geftelt, ofte noclite ftel-
len, vromelijck ende ghetrouwelijck te dienen,
ende de voorfz Heeren Staten Generael ende
Particulier, myne Betaels-Heeren} Midtfgaders
de Staten vande andere Vereenichde Provinci�n,
daer inne ick in Guarnifoen geleyt en ghebruyckt
fal werden, ende de Gouverneurs vande felve,
daer die zijn, ofte namaels fouden mogen wefen,
ende den wekken gefagh over de Militie aldaer is
gegeven, ofte namaels loude mogen worden gege-
ven , ende de voorfz Hoofden ende Bevelhebbe-
ren, over my gheitelt, ofte noch te ftellen, in heur
bevelen te refpefteren, ende ghehoorfamen, voor
de tijdt dat ick inde refpe&ive Provinci�n ende
Steden fal worden gebruyckt, ende voorts my te
reguleren naer de Articulen ende Ordonnantien
op den dienfl: ghemaeckt, ende noch te maecken,
ende fpecialijck geene Patenten te fullen obedie-
renende refpe&eren, als g�conditioneert zynde,
foo als hier nae volght.

Te weten, onder Paraphure vanden Heere Pre-
fiderende , nevens teyckeninge van twee andere
Heeren vande Gedeputeerden ter Generaliteyt,
Signature vanden Griffier, opdruckinge van het
Zegel van haer Hoogh Mogende 5 Paraphure van
den Heere Prefiderende vanden Raedt van State,
teyckeningc vanden Secretaris, ende befegelinge
van'tgemelte Collegie vanden Raedt van State $

Eeden vande Staten yan Hollandt.

Formulier van Eedt, voor alle Overflen, Colonellen, Ttymeefleren, Capi~

teynen, Lieutenanten, minder Officieren, ende alle het Volck van Oorloge, jlaende op de Repartitie van
Hollandt ende We ft- Vriefiandt, te doen aen handen vande Staten der f e her, ofte hare Geauthorifeer-
den. Gearrefteertin'tjacri6$i.

Ybelooven, endefweeren de Staten
Generael der Vereenighde Nederlan-
den, die by de Unie ende hanthoudin-
ghe vande ware Chriftelijcke Religie
Tullen bly ven , ende namentlijck de

Staten van Hollandt ende Weft-Vrieflandtghe-
hou w ende ghetrouw te wefen, den felven \roo-
melijcken ende ghetrouwelijcken te dienen, toe
voorftant vande voorfchreve Vereenighde Ne-
derlanden, ende namentlijck den Lande van Hol-
landt

-ocr page 142-

Placaten-i. ^Boeck. ii.Tit. a.Deel.

171

landt ende Weit -Vrieflandt, den Quartieren,
Steden ende'-Leden van dien, jegens alle haere
Vyanden, de wel-ghemeke Heeren Staten van
Hollant ende Weil-Vrieflant, ofte hare Geautho-
rifeerden gehoorfaem te vvefen, in 't geen� fyluy-
den ons tot vorderinge vanden dienft en deffeftie
vande voorfchreve Landen bevelen fullen, ende
namentlijck omme de platte Landen der voorfz
Provincie, van alle Inlegerineen ende Foulen van
het Volck van Oorloge te helpen befchermen,

oock binnen defe Provintie zynde,aldaer niet en
fullen marcheren , ofte daer huyten wefende,
daer inne niet en fullen komen, omme aldaer
aebruyckt, geinquartiert ofte in guamifoen ge-
leyt te worden, als op Patent van meer-gemelte
Heeren Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt, ofte derfelver Geauthorifeerden, ende
voorts in alles d'Ordonnantien ende Ar-
ticulen vanden Oorloge t'achtervolgen.
Soo waerlick moet ons* Godt Almachtigh helpen.

NOTA.
�>= woofdtn

°,"K lt»»lH,

<?e. tot c,.

anlhtrift_aj,_aiiJcluys , _uytte laien, f_oewanneer <Jen
eedc bj jj
ghettieenc
Soldaten {,[
worden jhe-
daen.

7. Formulier van Eedt, voor alle Omerften, Qolonellen, Ifytmeefteren,Qapu

teynen, Lieutenanten, minder Officieren, ende alle het Vokk van Oorloge, guamifoen houdende bhi-
nen de Provincie van Hollant ende Weft-Vrieflant, ende niet zynde van derfelver Repartitie, te doen
den handen vande Staten derfelver Provintie,ofhare Geauthorifeerden. Gearrefleert iri'tjaer 16 y i,

gehoorfaem te wefen, iri't gene fyluyden*
ons tot vorderinge vanden dienft, en de-
fentie vande voorfz Landen bevelen ful-
len , ende namentlijck omme de platte
Landen der voorfz Provincie, van alle In-
legeringen ende Foelen van het Volck
van Oorloge te helpen befchermen , Oock _Df �,�*�"
binnen deje Provincie niet te fullen marcheren ;��^ih** >
als op Patent van meergemelte Heeren Staten ^«W�
van Hollant ende Wefl Vrieflant,ofte derfelver "?««,' Ζ
Geauthorifeerden , ende voorts in alles de ^ΓομΪ
Ordonnantien ende Articulen van den jjjjjgjjj^ft
Oorloge t'achtervolgen. Soo waerlijck *�^A** fa-
moet ons Godt Almachtigh helpen.

Υ beloven, ende fvveeren de Staten Ge-
nerael der Vereeniehde Nederlanden, die
by de Unie ende handthoudinge vande
ware Chriitelijcke Religie fullen blyven, ende na-
mentlijck de Staten van Hollandt ende Weft-
Vrieflandt, gehouw ende ghetrouw te wefen, den
felven vromelijcken ende getrouwelick te dienen,
tot vooritant vande voorfz Vereenighde Neder-
landen , ende namentlijck den Lande van Hollant
ende Weft-Vrieilant, den Quartieren, Steden en-
de Leden van dien, jegens alle hare Vyanden, de
wel-ghemelte Heeren Staten van Hollandt ende
Weit-Vrieflandt, ofte haere Geauthorifeerden,
voor den tijdt dat wy inde ferve Provincie zijn,

%, Formulier van Eedt, te doen by de Qapitejnen, andere Officieren ende Sol*

daten, in handen vande Magiflraten der Steden, daer inne fyluyden refpetlivelijcken met hare Com-
pagnien in guamifoen zijn leggende, ofte in geleytfullen wotden. Gearrefleert in 'tjaer 1651.

oproer ende feditie vanden Volcke bevelen ful-
len, onvermindert nochtans de bevelen, die de
Heeren Staten defer Provincie , ofte der felver
Gecommitteerde Raeden aen my fouden mogen
geven. * -

Soo waerlijck moet my Godt Almachtige
helpen.

Ck beloove ende fweere , Met
$ myne onder � hebbende Compagnie,
ί defe Stadt, ende Magiilraten van
dien ghehouw ende ghetrouw te wefen,
de felve getrouwelijcken te dienen ende
te ghehoorfamen, in 'tgheene fyluyden
my tot behoudenif��, dienfl: ende rulle
harer Stede, ende namentlijck jegens alle

NOTA.

De nootden
JAet myn*
ondirhebbende
Ccmpugnic uyt
te laten, lbo
wanneer den
eedt by Lieu-
tenanten ,
mindere Of-
ficieren ende
Soldaten lal
worden ghe-
daen.

HET TWEEDE DEEL.

r»

Formulieren van �eden voor 't Varene Volck.
Eedt voor 't Farent Vo/c\. In date den/etien en tftintigjlen April 16l<)*

Υ beloven ende fweeren de Hooge ende
Mogende'Heeren Staten Generael der
^: Vereenigde Nederlanden, die by de Unie
ende hanthoudinge vande ware Chriilelijcke Re-
ligie fulkn blyven, ghehouw ende getrouw te we-
fen,-den felven vromelijck ende getrouwelick on-
der't gebiedt vanden hoogh-gebooren Prince van
Orangien , Grave van NaiTau , Marquis vander
Vere ende Vliffingen, &c. ende als Admirael Ge_rnerael der voorfz Landen, te dienen de voorfz

Heeren Staten, fyne Excell. de Collegien ter Ad-
miraliteyt, ende den particuliere Admiraels,Vice-
Admiraels, Capiteynen ende andere Hoofden by
de felve Excell. over ons j^eitelt, ofte noch te (tel-
len, in hare bevelen te refpedteren, ende ghehoor-
famen , naer behooren, ende voorts ons te re-
guleren naer de Articulen ende Ordonnantien
op onfen dienft ghemaeckt^ ende noch te maec-
ken. Soo waerlijck helpe ons Godt Almach-
tigh.

Aldus

_�j^j

anmm��

-ocr page 143-

_%�� Tegens 't wechloopen van Soldaten uyt Staten dienft» 274

Ter Ordonnantie vande Hooge ende Mogende
Heeren Staten Generael der Vereenighde Neder-
landen. Cornelts Mujch.

Aldus ehearrefteert in's Graven-Hage, opten
frvenen twintichnen April fefthien-hondeit ne-
gen en twintigh. A. van Zuyllen van Nyevelt, »;

Ee dt�, op 'tfehefubjeB� In date den vier en twintighflen f ulij i6$6.

Excell. over ons gheilelt, ofte noch te ftellen, in
hare bevelen te refpe&eren, ende ghehoorfamen,
naer behooren, ende voorts ons te reguleren naer
de Articulen ende Ordonnantien op onfen dienft
gemaeckt, ende noch te maecken. Soo waerlijck
helpe ons Godt Almachtigh.

Aldus ghearreileert in's Graven-Hage, opten
vier en twintighilen Julij fefthien-hondert fes en
dertigh. Bern. ConJers van Helpen,ⁿ' Ter Ordon-
nantie vande Hooge ende Mogende Heeren Sta-
ten Generael der Vereenighde Nederlanden.
Cornelts Mufch.

's � beloven ende fweeren de Hooge ende
� Mogende Heeren Staten Generael der
Sg Vereenigde Nederlanden, die by de Unie
ende banthoudinge vande ware Chriftelijcke Re-
licie fuilen blyven, ghehouw ende getrouw te we-
Jên den felven vromelijck ende getroüwelick on-
der't gebiedt vanden lioogb-gebooren Prince van
Oraneien , Grave van NaiTau , Marquis vander
Vere ende VüiTingen, &c. ende als Admirael Ge-
nerael der voorfz Landen, te dienen de voorfz
Heeren Staten, fyne Excell., ende den particulie-
re Lieutenants-Admiraels, Vice-Admiraels, Ca-
piteynen ende andere Hoofden by de felve Syne

Eedt, op 'tfefoefubjeft. In date den achtilen Mey 1645.

ons gheilelt, ofte noch te ftellen, in hare bevelen
tejrefpe&eren ende gehoorfamen naer behooren,
ende voorts ons te reguleren naer de Articulen
ende Ordonnantien op onfen dienit ghemaeckt,
ende noch te maecken. Soo waerlijck helpe ons
Godt Almachtigh.

Aldus ghearreileert ter Vergaderinge van de
hoogh-ghemelte Staten Generael, in's Graven-
Hage den achtiten Mey 1645. Was geparapheert,
Bouchorfl,"� Onder ilont,Ter Ordonnantie vande
felve. Geteeckent, Cornelts Mufch. Zynde op 't
fpatium ghedruckt het Cachet der felver Heeren
Staten, inrooden Wafiche.

� beloven ende fweeren de Hooge ende
I Mogende Heeren Staten Generael der
[ Vereenigde Nederlanden, die by de Unie
ende "banthoudinge vande ware Chriitelijcke Re-
ligie fuilen blyven, gehouw ende getrouw te we-
ien, den felven vroomelijckende ghetrouwelijck
onder 't ghebiedt vanden hoogh-gebooren Prince
van Orangie, Grave van Naflau, Marquis vander
Veere ende VüiTingen, &c. ende als Admirael Ge-
nerael der*voorfz Landen, te dienen de voorfz
Heeren Staten, Syne Hoogheyt, de Raeden ter
Admiraliteyt, midtfgaders den Admirael, Vice-
Admirael, Capiteynen ende Lieutenanten, ende
andere Hoofden, by de felve fyne Hoogheyt over

DEN TWAELFDEN TYTEj|.

Vervattende de Placaten tegens de geene die haer in

Staten dienft te Lande of te Water begeven hebbende,
daer uyt loopen fonder Paipoorc.

HET EERSTE' DEEL.

Placaet, legens � verkopen der Soldaten van d'een Compagnie in � ander.

In date den 14 Decemher 15 81.

E Generale Staten van de Geünieerde
Provinciën der Nederlanden , Allen
Hoofden, Colo'nellen, Capiteynen, Lieu-
tenanten , Vendrighs, Sergeanten, ende
andere Officieren ende gemeene Soldaten, foo te
Voete als te Peerde, dien defe fien fuilen of hoore
iefen, Saluyt. DOEN TE WE � E �, dat
alioo diverfche Soldaten, fo vande Franchoyfche
Regimenten onder den Grave de la Rochepot, als
andere in onfen dienile ende foldye wefende,

hen dagelijcks vervorderen hunne Vendelen te
verlaten, ende hun begeven ende ftellen onder
andere Compagnien, daer door veele groote in-
convenienten ende defordren ghefchieden, tot
groote verachteringe van des Lants dienft; Ende
wy omrae daer inne te verfien, onlanghs geleden
hadden doen uyt geven ende publiceren feeckere
Placaet ende Ordonnantie, die wy ghewaer wor-
den tot noch toe niet achtervolgt, of behoorlijck
te wereke geftelt, maer ghenegügeerr gheweeft te

S zijn,

-ocr page 144-

WPPP^ppp»

PlacatetL�*. 4.Boeck. n.Tit. i.Deeh

I76

275

zijn, niet fonder verminderinge van onfe authori-
teyt, ende mis-achtinge van onfe bevelen, die wy
verftaen te doen obedieren. S O O IS Τ, dat
vvy by advijs ende deliberatie vanden hoogh-ghe-
booren Vorft die Prince van Orangien, Grave van
Nai�au, &c. ende die van onfen Raede van State,
geordonneert ende bevolen hebben, ordonneren
ende bevelen mits defen, alle Krijgs-luyden ende
gemeene Soldaten , te Voete ende te Peerde, van
wat qualiteyt, Natie ende conditie die wefen mo-
gen, hen refpe&ivelijck te houden endeblyven
onder hunne Regimenten, Vendelen ende Com-
pagnien, fonder hen oock (onder wat pretext of
oorfaecke het foude mogen wefen ) daer van te
fchey den, ende vertrecken, al waer 't dat hun het
felve oock toe-gelaten ende ghec onfen teert ware
by hunne Capiteynen, maer lullen daer toe moe-
ten hebben PaiTeport ende licentie, te weten, die
Ruyteren, vanden Generael vanden Leger of fij-
nen Lieutenant, ende andere Soldaten van hun-
nen Colonel. \ferbiedende wel expreil�lijck aen
allen anderen Hoofden ende Capiteynen, hunne
Soldaten te gheven Pai��port ofte licentie, fonder
wete ofte wille vanden voorfz Generael, of fijnen
Lieutenant, ende haeren Colonel refpe&ivelijck,
op pene dat den Capiteyn die bevonden fal wefen
hier tegen ghedaen te hebben, fal ghedeporteert
ende van fijnen laftegheftek worden, ende fijne
Compagnie impetrabel, ende eenen anderen toe-
geleght, ende de Soldaet, hem alfoo geabfenteert
hebbende, aenden lyve geilraft te worden, ande-
ren ten exemple. Ontbieden daer orame ende be-
velen die Hooft-Prefidenten ende Luyden van-
den grooten ende fecreten Rade, Cantzlerend�
Luyoen vanden Raede in Brabandt, Stadtholder,
Cantzler ende Luyden vanden Rade des Furften-
doms Gelre ende Graeffchaps Zutphen, Prefi-

dent ende Luyden vanden Rade in Hollant.Stadt-
holder, Preiident ende Luyden vanden Raede in
Vrieflandt, Prefident ende Luyden vanden Raede
t'Utrecht> Rentmeefters Generaels van Beooft
ende Bewefterfchelt in Zeelandt, Schouteth van
Mechelen, ende allen anderen Rechteren, Ju�i-
eieren, Officieren ende Onderfaten dien dat aen-
gaen fal, heure Stedehouderen, ende elcken van
hen befonder, foo hen toe behooren fal, oock den
Provooft ende andere Officiers van onfen voorfz
Legere, dat fy terftont ende fonder vertreck defe
Ordonnantie ende Verbodt doen kondigen, uyt-
roepen ende publiceren, elck binnen fijne Provin-
cie , limiten ende Officien, daer men gewoonlijck
is uitroepingen ende jmblicatien te doene, fon-
derlinge in onfen voorfchreven Leger, ende an-
dere Plaetfeh befet met Guarnifoen, op dat daer
van niemandt ignorantie en pretendere , maer
gheadverteert wefen mach -. Procederende ende
doende procederen tegens die overtreders ende
ongehoorfame by executie vande penen vooren
verhaelt, fonder eenige gunfte, diffimulatie ofte
verdrach. Des te doene met dieil�r aen kleeft ge-
ven wy hen ende elcken van hen befonder volko-
men macht, authoriteytende fonderlingh bevel.
Ontbieden ende beveelen eenen yegelijcken, dat
fy hen 't felve doende ernftelijck verftaen ende
obedieren,. wantwy 't felve byadvyfe ende deli-
beratie als boven, ende tot des Vaderlandts dien-
fte alfoo bevonden hebben te behooren. Des
t'oirkonden hebben wy onfe Cachet oft Secreet
Zegel hier op doen drucken, Gedaen tot Gent
in onfen voorfz Rade van State, den veertienden
Decembris 15 81. Onder ftont, Ter Ordonnantie
van myne voornoemde Heeren die Generale Sta-
ten , inden Rade van State by hen gheflelt. Ende
was onderteyekent, N. Sille,

2� Placaet, Aengaende de Soldaten die verhopen van d'eene Compagnie in

d'andere. In date den 8 Meert1589.

E StateiPSenerael der Vereenighde Ne-
derlandtfche Provinci�n, Allen den gee-
nen die defen fullen fien ofte hooren le-
ien , Saluyt. Nae dien by gebreecke van
behoorlijcke ftrafT�, het verlaten ende verloopen
van d'eene Compagnie ind'andere, foo ghemeen
ghewordenis, aatqualijck mogelijck foude zijn
alle de overtreders van.dien te konnen doen ftraf-
fen, hoewel van alle oude tyden 't felve aen den
lyve geftraft is gheweeft. S O O IS Τ, dat wy
by deliberatie vanden Raede van State der voorfz
Provinci�n, rypelijck hier op gelet ende ghecom-
municeert hebbende met eenige Krijgs-Overften,
willende prefereren gratie voor rigeur, hebben uyt
feeckere goede infichten ende conftderatien, ende
voor defe reyfe alle 't gheene tot nu toe daer inne
mifdaen is, genadelijck gheremitteert ende verge-
ven , gelijck wy 't felve remitteren ende vergeven
by defen, onvermindert nochtans de Civile adtie
die de Capiteynen mogen hebben van haere ont-
dragene Wapenen, ofte het geenefy anders aen
de felve fchuldigh mogen wefen, tegens de Capi-
teynen die tot dei�iulage t�e hare ontloopen Sol-

daten hebben aen genomen, ende tegens de felve
ontloopen Soldaten. Maer op dat voortaen gene
Soldaten, fo te Peerde als te Voete, in dienfte der
Landen wefende, verloopen van hare Capiteynen
fonder behoorlijck Pafpoort, willen ende ordon-
neren wy, dat aUe de gene die voortaen bevonden
fullen worden, verlaten te hebben haere Compa-
gnie fonder Pafpoort vanden Capiteyn daer fy
laetft onder geinrolleert fullen zijn,fullen geftraft
werden met de doot, fonder genade. Ende dat de
Capiteynen, die de felve (fulex wetende) in dien-
fte weder aen genomen hebbende, gehouden ful-
len worden voor deelachtige van het mif bruyek,
ende dat dien-volgens terftont haren ftaet ende
Compagnie impetrabel fullen zijn,ende voorts ar*-
bitralijck geftraft fullen worden nae gelegentheyt
vande faecke. Ende ten eynde foo voorfz is, al-
omme mach werden onderhouden, foo ontbieden
ende bevelen wy alle Gouverneurs, Krijgs-Over-
ften, Capiteynen ende ander Volck van Oorloge,
in onfen dienfte wefende, ende allen anderen dien
't felve een�chfins aengaen mach, dat fy defe onfe
bevelen fullen hebben te achtervolgen>ende doen

ach-

-ocr page 145-

%ηη Tegens't wechloopen van Soldaten uyt Staten dienft. a?S

achtervolgen, op penen vooren verhaelt. Ende <
op dat niemant hier af ignorantie pretendere, ofte
onwetenfehap daer van en hebbe, ontbieden wy
ende bevelen de Heeren Stadthouders ende Sta-
ten ofte hare Gedeputeerde Raeden vande refpe-
cWe Provinci�n van Gelderlandt ende het Graef- j
fchapZutphen, Hollandt, Zeelandt, Utrecht, j
VrieBandt ende O ver-YiTel, ende alle andere Ju- |
{Beierenende Officieren, des noodigh wefende,
dat fy defe onfe voornoemde Ordonnantie alom-
me doen kondigen, uytroepenende publiceren,
daer men gewoonelick is u/troepinge ende publi-

catie te doen: procederende tegens de overtreders
van dien tot de penen hier boven verhaelt, fonder
eenige gunile, faveur ofte difl�mulatie ter contra-
rien, want wy fulex tot onderhoudinge van goede
Krijgs-difcipline, ende vorderinge des Lants dien-
fte bevonden hebben alfoo te behooren. Gegeven
'm 's G raven-Hage op den viij. Meert Anno i y 89.
Was gheparagrapheert, S. Meynertfi.,^vt' Onder
ftont gefchreven, Uyt bevel van myne Heeren de
Staten Generael der Vereenighde Nederlanden.
Noch leger, Ter Relatie vanden Rade van State
derfelver. Onderteeckent, O. Gilpin.

3. Placaet, legens 't verkopen der Soldaten van deen Compagnie in d'ander.

In date Jen %% Meert 1593.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden,AUen den geenen die defe ful-
len fien ofte hooren lefen,Saluyt. DOEN
XE W E Τ E Ν, dat wy in gewifle erva-
ringe komen, dat niet tegenftaende verfcheyden
voorgaende uytgegeven Ordonnantien, foo wel
by forme van Artijckel-brieven, Krijghs - ordon-
nantien , als Placaten, ende infonderheyt by het
Placaet vanden achtften Meert Anno 1589. van
onfent wegen uyt-ghegeven, ende alomme doen
publiceren, vele ende verfcheyden Krijgs-luyden
hen onderftaen, fonder verlof ofte Paipoort van
hare Ritmeefteren ofte Capiteynen, van haere
Compagni�n te fcheyden, ende hen weder onder
andere Compagni�n ofte Schepen van Oorloge
te begeven, ofte gehee�jck den dienft te verlaten,
ende hare Capiteynen dickwils vande Wapenen
ende Gevveeren, hen verftreckt, te berooven: Al-
les tenderende tot merckelijcke ondienft vanden
Lande, ende tot verachtinge vande gemeene faec-
ke: Ende noch meerder doen fouden, by aldien
daer inne door andere proviiie niet en wierde ver-
fi�n. S 0 0 IST, dat wy, by deliberatie vanden
Rade van State der voorfz Vereenighde Neder-
landen, op nieuws geordonneert ende geftatueert
h�bben, ordonneren ende ftatuerenby defen, dat
gheene Soldaten, 'tzy fy hen te Peerdeoftete
Voer. plande ofte t� Water, in 's Landts dienft
hebben begeven, van haere Compagni�n fullei�
mogen fcheyden, fonder daer toe te hebben b�-
ho�rftjckVPafpprt vande Ritmeefteren ofte Capi-
teynen, 'da^r onder fyjaetft geinrolleert zijn ghe-
weeft,,' op pene dat c�� contrarie van jdefen doen,
daer o^erTullen geftraft WP? den met cle clpot fon-
der genad^^jiVertx^�iiidi�s-halven aileByitmee-
ft^en^^.^j^yn^n ,* fop wel t�_;VVater als te
Land�^j&'onlen ende,$er' Landendienfte, zynde,
geiie:S;^Ifiatpp_:i fonder te toonen wetteJijcke Paf-
poprt yanck; Capiteynen o!aer onder 4y laetft ghe-
aient hebben", onder hare Compagni�n te mogen
aen nemen, op pene, die contrarie doet, van ghe-
houdim, ieAYpmen, a]s ,niecl^ deelachtigh. van het
mifbruyefc,'�nele overtreders van onfe, bevelen,
ende daiiy dienvolgensarbitralijck daer over ful-
len worden geftrafpn^^

der fake ,.�nde dat voor al haren ftaet jende Com-
pagni�n, ;; als vervallen, impetrabel Tullen zijn.
Ende ten eynde dat alomme mach worden onder-
houdehjontbieden ende bevelen wy alle Gouver-

neurs, Krijghs-Overften, Colonellen, Ritmeefte-
ren , Capiteynen, Bevelhebberen ende ghemeen
Krijghs-volck, te Lande ende te Water, in onfen
ende der Landen dienft wefende, ende allen ande-
ren die 't felve eenichfins aenga� mach, dat fy defe
onfe bevelen fullen hebben t'achtervolgen ende
te doen achtervolgen, Authoriferende tot meer-
der eflectuatie van defen alle Ritmeefteren ende
Capiteynen, de Soldaten die fonder behoorlijcke
Paipoort van hare Compagni�n zijn gaen loopen,
alomme door de Geweldigens, eenige Officiers»
ofte de particuliere Provooften, van hare Compa-
gni�n te mogen doen vervolgen, ende in hechte-
niife ftellen, in alle Steden ende Plaetfen, daer fy
die eenichfins fullen weten ofte konnen achterha-
len. Ordonnerende ten dien eynde alle Magiftra-
tert, Jufticieren ende Officieren , foo wel vande
Steden als tenplatten Lande gefeten,de felve Ge-
weldigens,Oincieren ofte particuliere Provooften
in het achterhalen ende verfeeckeren van fulcke
Soldaten, te doen en te bewyfen alle gunft, faveur
ende afliftentie, fonder dat wy verftaen dat de fel-
ve verloopene Soldaten by yemanden contrarie
defe onfe Ordonnanrie fullen mogen worden op-
gehouden ofte verfchoont, onder wat oorfake oft
pretext het oock eenichfins foude.mogen zijn. En
op dat niemant vanden inhouden van defen igno-
rantie en pretendere, ofte onwetenfehap daer van
en hebbe, ontbieden wy daer omme ende bevelen
onfe lieve ende feer beminde, de Staten ofte hare
Gedeputeerde Raden, Stadthouders vande Pro-
vinci�n refpe&ive van Gelderlandt ende 't Graef-
fchap Z�tphen, Hollant, Zeelant, Utrecht, Vrief�
lant ende Over-Yfl�l,ende alle andere Jufticieren,
Officieren ende Dienaren des verfocht zynde, dat
fydef� voornoemde Ordonnantie alomme doen
verkondigen, uytroepen efi publiceren, daer men
ghewoon is uytroepinge ende publicatie te doen:
procederende tegens de overtreders van dien tot
de penen ende amenden hier vooren verhaelt,fon-
der eenige gunfte, faveur ofte diflimulatie ter con-
trarie, want wy 't felve tot voorderinge vanden
Lande alfoo bevonden hebben te behooren. Ge-
geven in 'sGraven-Hage den %% Meert 1593. Was
gheparagrapheert,^. Meyner/fz,ⁿ' Onderftondr,
Uyt bevel van myne Heeren de Staten Generael
der Vereenighde Nederlanden. Noch leger, Ter
Relatie vanden Raede van State der felver. Ende
wasonderteyekent,*?. Gilpin.

S ij 4. Pla-

-ocr page 146-



	179 Placatcn-». 4»Boeck. u.Tit. i.DeeL 280 4. Placaet cnde Ordonnantie, tegens IFecb-ioopers, die htm in 's Landts Krijglis-dienfie hegeven helhende, verkopen, ofte hem e Compagnien verlaten .� endetegensfoodanigc die heur daer mede bemoeyen. In date den 7 Mey 16x6.

		ten hebben, ende inde Monfteringe niet ghepro- fij teert. V. Verbiedende voorts wel fcherpelijck aen een yegelijck, van wat qualiteyt hy oock zy, eenige Soldaten in's Landts dienfte zynde tedebauche- ren in eenigerley manieren, 't zy om den dienft te verlaten, of in eenige andere Compagnien heur te begeven, op pene van twee Maenden gagien van den geenen die fulcks doen te verbeuren, ten pro- fijte als vooren. Ende voor die gheene die niet in 's Landts dienfte zynde, hier te Lande Soldaten komen debaucheren , op pene van arbitrale cor- rectie . VI. Dat geene Schippers ofte Voerluyden, eenige Soldaten en brengen ofte vervoeren uyt het Le- ger, fonder alvoorens gefien te hebben heure paf- port van Syne Excell. noch oock uyt defe Veree- nighde Provinci�n, fonder heure behoorlijck paf- poort, op verbeurte van Schip,Wagen ende Peer- den, neftens arbitrale correctie. VII. Dat oock gheene Drollen, Baillius, Schouten ende andere Officieren van Juftitie, fullen gedoo- gen dat eenige Soldaten deur heure Ampten ofte reforten pafl�ren, fonder behoorlijck pafport ofte pas-cedulle, maer dat fy de felve Soldaten by fau- te van fulcks fullen apprehenderen, ende aende Capiteynen daer op de felve Soldaten heur fullen mogen beroepen, gevanckelijck over fenden, tot kofte vande felve Capiteynen,tegens vijf ftuyvers 's daeghs, of dat fy anders fulck�, Wech-loopers als Vagabonden felfs fullen mogen ftrafl�n, foo fy heure Capiteynen niet en willen noemen, ofte cf� felve onbekent zijn. VIII. Alle'twelcke, op dattet te beter ende fonder verfchil onder de Capiteynen mach onderhouden worden, foo wort hiermede Pardon gegeven aen alle fulck� Soldaten die fonder pafport van d'e�ne Compagnie in d'ander tot noch toe zijjn ghel��- pen: Ende van gelijcken aen alle fulck� C&itey- nen end� 'Officieren die de voorfz Soldaten¹ mo- gen hebb�n ghedebaucheert ofte aen ghertbMefl; VV�ick� Soldaten blyveil fullen ohdei!'die Corn- pagni�da�f �nder fy j�g�riW�ordiglV gtji�vohH�n woeden, tenware fy aen heur� Capiteyil�ri'vande welck� fy g�l�open zijtt, y�ir fchuldigh pi�bleven waren: ra wekken gh�vall� de lefte Capiteyn het felv� betalen fal, ofte den Soldaet'laten^: Volgen, om daer van ghedient �ride betaelt't� w�rden nae behooren.'' �J^m^pono^u^^ii j Ende ten eynde niemandthiervan�hh�bbete pretenderen eenige ignorantie, Ontbieden ende verfoecken wy onfen lieven ende feer beminden, de Staten, Stadthouderen, Gecommitteerde Ra- den , ende Gedeputeerde Staten vande Provin- ci�n refpecTtivevan G�ld�rlantehde 't Gra�ffchap Zutphen, Hollant end�Weft-Vrieflant, Zeelant, 'Utrecht,
I. DE Staten Generael der Vereenighde Ne- derlanden, Allen den geenen die defen je- genwoordigen fullen iien ofte liooren le- fen, Saluyt. Alfoo dagelijcx bevonden wort, dat de Soldaten in 's Landts dienfte zynde, te Water ende te Lande, te Peerde ende te Voete, heur niet en ontfien uyt den dienft wech te loopen, ofte on- der andere Compagnien heur te begeven, fonder daer toe te hebben behoorlijck pafport ende con- fent: Ende dat 't felve is ilreckende tot groote dif- ordre inde Krijghs-difcipline, ende merckelijcken ondienft van 't Landt. SOO IST, dat wy hier inne willende verfien, met advijs van Sijn Excell. ende by deliberatie vanden Raedt van State der voorfz Vereenighde Landen, geordonneert ende gheftatueert hebben, ordonneren ende ilatueren by defen, dat voortaen gheene Soldaten, 't zy te Lande ofte te Water,te Peerde ofte te Voet,onder wat pretext het oockzy, heur vervorderen fullen van heure Compagnien te loopen, of hun onder eenige andere Compagnien te begeven, fonder al- voorens van*heure Overilen, of in abfentie vande felve, vande Lieutenant Colonellen, ofte Capi- teynen, te hebben behoorlijck pafpoort, op pene vande galge. II. Dat geene Capiteynen , of andere Officieren, eenige Soldaten fullen mogen aen nemen, die oyt hier te Lande ghedient hebben, fonder alvoorens vande felve ontfangen te hebben heure pafpoort, op pene van anderfins voor yder fulcken Soldaet te verbeuren de fomme van hondert ende vijftigh guldens, d'eene helft daer van ten profijte vanden Fifcael, ofte den geenen by wien d'aenklachte fat ghedaen worden, naer coftuyme vande Provincie daer in cjie gedaen fal worden, ende d'andere helft voor-de arme Soldaten, vande Compagnie daer tiyt fulcken Soldaedal verloopen zijn. III. Ende indien eenigh Capiteyn of Officier,onwe~ tende van yemandts anders Soldaet, mochte m�t eene valfcne pafport ofte verklaringe bedroogen worden, ende allo fulcken Soldaet onwetens ko- men aeri te nemen, fo fal fulcken Capiteyn of Of- ficier , fo haeft hy des gewaer ofte gewaerfchouwt fal zijn,. datelijck den felven VVech-looper oVer-_>leveren in handen vande naefte Juftitie, om aldaer gheftraft te worden als voorfz is: Ende dit mede opte verbeurte t'elcker van een Maent folts, ende ten profijte als vooren. ';:: _;.[�fT; mi. ;?;;;.�": :'""? Dan of het gebeuren mochte dat fulcken Wechv looper Vierde ghepardonneert, of niet aenden le- ven gheftraft, ende dat daer deur queftie viele wie van beyden de Capiteynen hem fbude beho�ren wederom te hebben, foo fal daer inne dien Capi- teyn, van wien hy geloopen fal zijn, worden ghe- prefereert, mits betalende aenden tweeden Capi- teyn foo veele leeningen, als die, eer hy van fi�cr ken wechloopen kennuTe hadde, hem lal verfcho-

-ocr page 147-

81 Tegens 't wechloopen van Soldaten uyt Staten dienft. a8^

van gelijcken by Trompet of Tromilach bier van
publicatie te doen doen, ende defe ftri&elijck te
doen onderhouden. Gedaan in 'sGraven-Hage,
denfevenden Mey 1616. Was gheparapheert,
H. Gruys,�� Uyt bevel vanmyne Heeren de Sta-
ten Generael der Vereenighde Nederlanden. Ter
relatie vanden Raedt van State der felver Landen,
M. Huygens*

UHCcht,Vrieflant,0ver-■ Yfl� , Stadt Groeningen
ende Ommelanden, ende allen anderen Juftiae-
renende Officieren, dat fy defen onfen Placate
IX.Ordonnantie alomme doen verkondigen,
uvtroepen ende publiceren, daer men gewoonlick
r_s^yuvtroepinge ende publicatie te doen, Ende
rcs allen Gouverneurs ende Commandeurs
der Frontier-fteden ende Sterckten defer Landen,

c. Placaten vanden 3 Mij 163 $, en ι Augu��i 163 5 ₅ Tegens 't verhopen

vande Soldaten uyt het Leger, nae de Garnifoenen ende elders.

ren, en niemant hem daer mede fal mogen behel-
pen, op pene als vooren,alle de voorfz penningen
t'app�ceren een derdepart voor den Aenbrenger,
een derde-part voor den Officier χ die dexecutie
doen (al, ende 't refterende derde-part ten behoeve
vande gemeene fake. Infgelijcx hebben wy gecaf-
feertalle Contraden van aennemingen dieeenige
Werckmeefters ende Werck-bafen met Soldaten
in dienfte der Landen wefende, hebben gemaeckt,
fonder dat de voorfz Soldaten daer aen fullen we-
fen gehouden, maer hebben de felve datelick ont-
flagen, ende ontflaen de felve by defen, om weder
by hare Compagnien te mogen keeren. Leftelijck
verftaen wy, dat alle Officieren de Soldaten van
hare Compagnien inde Steden of ten platten lan-
de vindende, de felve datelick ende ipjofatlo fullen
mogen aentaften ende met haer nemen, en fullen
alle Officieren ende Magiftraten gehouden wefen
de felve daer in te affifteren, fonder eenige verhin-
derjnge te doen ofte te laten gefchiedenin eeniger
manieren. �fippdat niemant hiervan ignorantie
hebbe te pretenderen, ontbiecjenende yerfoecken
de Heer� Staten, Stadthpuderen» Gecommitteer-
de Raden, ende GedeputeerdejStaten sv^nde Pro-
vintien refpeftiye van Qelderlandt efi Graeffchap
Zutphen, Hollant ende Weft-Vrieflant, �eelant,
Utrecht, Vrieilant,Over-Yiiel,Stadt Groeningen
ende Ommelanden ,midtfgadersLimbprgIi, ende
andere Landen van Over^Maze, ende allen ande-
ren Jufticieren, ende Officierenη dat fy irJefe onfe
Ordonnantie ende bevel van ftonden aen alomme
doen yerkondigen,uy troe|>en,publiceren ende af-
figeren in alle pkcken vari pnfe.Landen, daer men
gewoon is publicatie, uytr,pepinge ende affixie te
d�en. Laften ende bevelen voorts allen Capitey-
neii, pfBciej-enendeBevelhebberen, defe onfe
jQrdonnantie ende Bevel te achtervolgen , ende
doen achtervolgen, procederende ende doende
procederen tegens de Contraventeurs ende over-
treders van dien, fonder gratie,oochluyckinge,fa-
yeur, difiimulatie oft verdrach, want wy fulcx ten
dienfte vanden lande bevonden hebben te behoo-
ren. Aldus gedaen χ endegerenoveert 'm 'sGraven-
Hage, onder onfen Cachette, Paraphure ende de
Signature van onfen Griffier, op den x. Augufti
1035. Was geparapheert, y G. Schaf er ⁿ' Onder
jftondt, Ter Ordonnantie vande liooch-gherrielte
Heeren Staten Generael. Geteeckent, C�rnelis
Mufch. Zynde op 't fpatium gedruckt het Cachet
der felver Heeren Staten, in rooden WaiTche.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
'lullen fien ofte hooren Jefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN : Alfoo tot

onfe kenniife ghekomen is, dat veele Soldaten in

den dienft van 't Landt wefende, by occafie van 't

tegenwoordige Veldt-Leger, haer van hare Com-
pagnien abfenteren, ende inde Steden daer fy in

Guarnifoen hebben gelegen, zijn verbleven, ofte

nheretireert, andere haer binnen 's Landts tot pu~

blijcqueWercken begeven , ende ι in dier voegen

haer felven onttrecken den dienft die fy aen het

Landt, volgens haren fchuldigen plicht fchuldigh

ende verbonden zijn te doen. SOO lST,dat

wyby advijs vanden doorluchtigenhoogh-ghe-

booren Furft ende Heer, - Heer F R E D RIC Κ

Η E Ν D R1C Κ, Prince van Orangie, &c. ordon-
neren ende bevelen by defen, dat alle Officieren

ende Soldaten, foo te Voet als te Peert, die tegen-
woordige by hare Compagnien niet en zijn, ende

haer in eenige Steden ofte ten platten Lande ont-
houden, haer datelijck fullen vertrecken, ende na

haere Compagnien te, Velde ofte in Guarnifoen

wefende, begeven, beloovende alle de felve impu-

niteyt van hare mifdaet van abfentie, indien fy

haer ghedragen nae onfe bevelen: Maer indien fy

daer van mghebreeckebly ven, verklaren wy de

felve voor Schelmen, ende ftrafbaer te wefen aen

lijf ende. gpet, alomme ende wanneer fy lullen

worden gevonden. Gelijck wy mede alle Dijck₇

meefters,_;Werck-rneeilers, ende alle ende een ye-

fielyekwelexpreirelijc^ belaften fpodanige Sol-
daten, ni�t aen te houden _t werck te geven, ofte te

empjoyefen,. op yerb,eurte van hondertguldens

voor,yc&rSpldaet,enjerv analle 'tgeneby de feU

y;e fal weien.yerdient. Ende indien yernandt χ ofte

eenige onder pretext van, ii�ckte jOjFre� .oorlofvan

hare Capiteynen haer foudenmeenen t'excuferen,

verklarfeii Wy dat geene foodanige excufen fullen

aen genomen worden y ten zy de itepkeende ghe-

breeckige binnen den tij dt van twee dagen χ na de

publicatie de/es, aenc�e Magiftraten vande S teden,

ofte Hooft - Officieren van Dorpen haer vertoo-

nen ofte laten aen gheven, om Acte te bekomen

dat fy onbequaem zijn om te Velde te gaen , daer

van fy van acht tot acht dagen continuatie fullen

yerfoecken, oft anderftnVmede geh��denwefen,

inde penen boven ghem�lt. Ende belangende de

gheene die eenich oorlof allegeren, verklaren wy

dat van nu af alle fodanige confenten fullen ceii�-

�. VPlacaetvandenJ'are ϊ6)}ββ.�endevtfoohaer/elven entrecken, (�<�.

S lij

2. Anm

-ocr page 148-

Hacateo-/. 4. Boeck. 12. Tit, 1. Deel.

2$3

284

z. Anno 163 5 �y gekomen.

3. 'tVoorgaende Placaet vandenJare 163 3 wasgeparapheert ly Julius Dominicus Hottinga.

6. Verbodt aen allen Krijghs-volcl^ vande Franfche, Engelfche ende Schot»

febe Natie,fich in dienfi vande Wefl-lndifche Compagnie te legeven,[onder Pafpoort te hei fan, (§V
In date den ι χ Februarij 16} 7.

DE Staten Generael der Vereenishde Ne-
derlanden, Allen den genen die defen lul-
len fien ofte hooren leien,Saluyt. DOEN
TE WETEN, Alfo ons klachten voor
ghekomen zijn, dat veele vande Franfche, Engel-
fche ende Schotfche Natie refpedtive , inonfen
dienfi ende befoldinge te Lande wefende, fich van
hare Compagnien fouden ontrecken ende wech-
loopen, om haer in Zee te begeven met Capitey-
nen in dienft vande Weft-Indifche Compagnie.
S O O IS Τ, dat Wy hier inne willende voor-
fien, met advijs ende deliberatie van Sijn Hoog-
heyt de Heer Prins van Orangie, goet ghevonden
hebben midts defen exprefl�lijcken te laften ende
bevelen die van de Franfche , Engelfche ende
Schotfche Natie refpeclive, van wat qualiteyt of
conditie de felve fouden mogen weien , jegen-
woordigh in dienft van defen Staet te Lande, ofte
die hier na�maels ha�r daer inne fullen begeven,
dat fy haer fullen hebben t'onthouden vander fel-
ver Compagnie te verlaten, of haer daer uyt te be-
geven fonder te hebben Pafl�poort, gheteeckent
by haer Officiers daer onder fy dienen. Verkla-
rende by defen wel exprefl�lijck nul, egeenende
van onwaerden ail�PafTepoorten hoedanichdie
fouden mogen zijn,die niet by de voorfz Officiers
en zijn gheteyekent. Ende in cas dat eenigh Sol-
daet vahde Franfche, Engelfche ofte Schotfche
Natie j�ndienft van defen Staet, fich anders als
met Pafp��rt in vbegen voorfz van fijne Compa-
gnief��de'mogen komen te begeven, fal foodani-
ge andere ten exemple worden geftraft. Verbie-
den voorts¹ wel exprefl�lijck die van d'Ooft ende
Weft ~'�ijtlifche Compagnie refpe&ive, dat fy f �-
fpettiveMjek¹ hun feiten onthouden eenige Fran-
iche, Engelfche ofte Schotten in onfen dienft we-
fende ,' �iide e��fi<Pa'ipoorten in Voegen voorfz
hebbende,'aen te h�ni�n, ofte gedooge'n met haer
te varen, op pert�lf �tf confifcatie van des Capi-
teyns of Officiers gagie op de voorfz Schepen va-
rende, als oock van fijn aen-part inde veroverde
buyten, in cas den Delinquant die eenige Fran-
fche , Engelfche ofte Schotten foude mogen heb-
ben aengenomen, eerft t'fijner wederkomfte ach-
terhaelt mochte worden. Bevelende ende bela-
ftende voorts op gelijcke penen den voorfz Capi-
teynen ofte Officiers op de voorfz Schepen va-
rende, dat fy willende met hare Schepen t'feyl

gaen, den Geweldigen Provoofl van d'Admirali-
teyt van hun reforte daer van ten allen tyden ful-
len waerfchouwen, op dat de felve met de Capi-
teynen vande Franfche , Engelfche ende Schot-
fche Natie in onfen dienft, des begeerende aen
Boort mogen varen, ende de Schepen fonder ee-
nich verhinder van boven tot beneden vifiteren,
ofte daer eenige Francoyfen, Engelfche of Schor-
ten bevonden mochten worden , omme de felve
daer uyt fonder becroon van yemandt te halen,
ende doen ilraff�n naer behooren, ghelijck mede
fulex t'haerder wederkomfte fal mogen ghefchie-
den. Ende op dat niemant hier van eenige igno-
rantie hebbe te pretenderen, ontbieden ende ver-
foecken onfen lieven ende feer beminden, de Sta-
ten, Stadthouderen, Gecommitteerde Raeden,
ende Gedeputeerde Staten vande Provinci�n re-
fpective van Gelderlandt ende 't Graeffchap Zut-
phen, Hollandt ende Weft-Vrieilandt, Zeelandt,
Utrecht, Vrieflandt, Over-YiTel, Stadt Groenin-
gen ende Ommelanden, ende allen anderen Offi-
cieren ende Jufticieren, dat fy defen onfen Placate
ende Ordonnantie alomme doen verkondigen,
uytroepen ende publiceren, daer men gewoonlick
is uytroepinge ende publicatie te doen. Laften
ende bevelen voorts de Raden ter Admira�teyt,
den Advocaten Fifcaels, ende Procureurs Gene-
raels , ende allen anderen Officieren, Rechteren
ende Jufticieren defer Vereenighde Nederlanden,
midtfgaders allen Overften, Colonell�h, Admira-
len , Vice-Admiralen, Ritmeefters, Capiteynen,
Officieren ende Bevelhebberen, defen onfen Pla-
cate, Ordonnantie ende Bevel t'achtervolgen,
Procederende ende doende procederen jegens de
overtreders van dien, foo in't calang�ren�fte aen-
klagen, als in 't fententieren eride vonnifl�n [ fpn->
der gratie , faveur, diffim�latie ofte verdrach,
dewyle Wy 't felve ten di�nfte vanden Taande
noodigh gevonden hebben. Gegeven ίη 'S Gra-
ven-Hage in onfe Vergaderinge, �nd�r �nien Ca-
chette, Paraphure ende de Signatuf�Vanonf�ii
Griffie* '^:>, den twaelfden Februarij fefthi�n-hbn^
dert feven'- en - dertigh. Was glieparapheert;
F. G.v.CuyknHrgh?¹� Onderftondt,Ter�rdbS
nantie vande^ h�och-ghemelteHeeren Staten ^:Gc-
nerael. Geteeckent, CornelisMufck. Zynd�op't
fpatium ghedruckt het Cachet der felver He�r�'i
Staten in rooden Wailche.

Verbodt, dat geene Soldaten foo in 't Leger als inde Quarnifoenen _yvan

deern'Compagnie in dander fullen magen verhopen. In date den xylunij 1637,

Yne Hoogheyt hebbende eenige Jareri
herwaerts om ghewichtige redenen ende
interceifien, gepardonneert alle Soldaten

die uyt hare Compagnien verloopen zynde, on-
dereen ander te Velde gekomen waren, Heeftom
gelijcke redenen (ende fulcks voor de lefte mael)

�tMdc

-ocr page 149-

2 g$ Tegens 't wechloopen van Soldaten uyt Staten dienft. 286

't felfde Pardon gecontinueert, ende continueert
'm dts defen, alleenlijck tot den vijfden Julij defes
Taers incluys. Verbiedende voorts wel exprei��-
iZl dat naer date vanden voorfz vijfden Julijnie-
Et en onderwinde, 'tzy inden Legers ofte in
Aen Guarnifoenen vande eene Compagnie inde
ander te verloopen, op pene van daer over fonder

eenige genade ofte conniventie mette koorde ge~
ftraft te werden datter de doot na volght. A&um
in 's Graven - Hage den negen - en - twintighilen
Junij 1637. Ende was onderteeckent, F. Henry
de Najfau. Lager ftondt, Ter Ordonnantie van
Syne Hoogheyt. Ende ghecontrafigneert ,
C. Huygens. .

Placaten vande Staten van Zeelandt.

8, Placaet, waer by den Schippers en Zee-varende Luyden, verboden veert,

een�ge Soldaten of Vagabonden, die geen Pafyoort hebben, in Zeelandt aen tefetten, &*, In date den
6luniji6%5-

E Staten van Zeelandt, Allen den genen
die defe fullen fien ofte hooren lefen, Sa-
luyt. DOEN TE WETEN: Alfoo
dagelijcks in grooten getale uytte Have-
nen van Hollandt ende nabuerige Landen, binnen
de Provincie van Zeelandt werden gebracht vele
Soldaten, die van hare Compagnien zijn verloo-
pen , ende onder pretext van Pail�port ofte con-
fent van eenige Bevelhebberen uyt-geven, over
Zee ofte Lande verder te willen pai�eren, waer
onder dan fchuylen vele ongeregeltheden, als dat
de felve ten platten Lande Toopen vagabonderen
ende bedelen, ghelijck mede dan fulcks occafie
geeft van veele irauden ende difordren inde Mili-
tie , ende oock dickmael ghebeurt, dat felve ont-
fangen hebbende een biljet van pailagie, ende uyt
krachte van dien Vivres ende Schips-vracht tot
haren tranfporte noodigh (waer van den Jaer-
lijckfchen uytgeef tot hooge fommen is monte-
rende) niet te min als dan noch blyven vagebun-
deren als voorenisverhaelt, tot merckehjcken
overlail vande goede Onderdanen, ende naedeel
vande ghemeene faecke, ongeregeltheden die da-
gelijcks zijn aengroeyende , ende apparent noch
meer toe te nemen. S 0 0 1ST, dat wy met
goede ordre daer inne willende verfien, hebben
verboden ende verbieden mits defen allen Schip-
peren ende Zee-varende Luyden, van wat quali-
teyt ofte conditie die zijn, eenige Soldaten, Paf-
fanten ofte Vagabonden binnen haere Schepen,
Schuyten, &c. in eenige Havenen van eenigh
Hooft, Kant, Schorre ofte Landt der Ge�nieerde
Landen aen te nemen, omme de felve binnen de
limiten vanden Lande van Zeelandt te brengen,
veel min de felve aldaer aen Landt te fetten in ee-
nige Haven, aen eenige Hoofden, Dijeken ofte
Schorren vande Provincie van Zeelandt, op pene
vande eerfte reyfe bevonden zynde , contrarie
den teneur van defen te hebben ghedaen, de felve
te rugge te moeten voeren tot haeren korte:
Ende indien fy eenige aen Landt hebben uyt ghe-
fet, te betalen de lommevaneen pont grooten
Vlaems voor elck Hooft �. Ende voor de tweede
macl twee ponden grooten Vlaems voor elck
Hooft, de voorfchreve boeten⁷ te appliceren een

derde voor den Aenbrenger, een derde voor den
Officier, een derde voor den Armen vande plaet-
fe daer het vervolgh van defe contraventie ghe-
fchieden fal: Behoudelijck nochtans dat de voor-
fchreve Schipperen fullen mogen in nemen ende
overbrengen Soldaten de welcke hebben behoor-
lijeke Paifeport ofte befcheyt van Syne Excel-
lentie, de Heeren Raden van State, fijne Genade
Graef Ernft Cazimir van Naifau, Heeren Colonel-
len, ofte wel mede vande Gouverneur ofte Com-
mandeur der Stede ofte Forte daer de felve ver-
foecken te werden afgefchepet, waer op de voor-
fchreve Schipperen toe ftaet, al eer fy de felve in
nemen wel fcherpelijck te letten. Verbieden
voorts alle foodanige Soldaten ende Pailanten
vaneenigenflroom, Kant, Schorre, Dijck, Landt
ofte Haven haer naer Zeelandt te begeven, ten
zy verfien vari behoorlijck befcheyt als boven, op
pene van geftraft te werden nae luydt vande Pla-
caten by ons voor defen op de ongeregelde Per-
foonen ende Vagabonden ghemaeckt ende ghe�-
maneert Ende op dat oen inhouden van defen
te beter werde achtervolght, Laften ende bevelen
wy allen Officieren van Juftitie ordinaris hier op
fcherpe toeficht te nemen, ende de Contraven-
teurs te doen vervolgen ende ilraff�n in manie-
ren voorfchreve. Laften mede den Lant-bewaer-
der ofte extraordirtaris Officier van ghelij eken te
doen, ende tegen de felve te procederen met alle
rigeur, conforme den teneur van defen ende fijn-
der Inftructie. Ende op dat niemant hier van ig-
norantie en pretendere, laften ende bevelen mede
allen Magiftraten ende Officieren, dat fy dit ons
Placaet doen kondigen met alle behoorlijcke fo-
lemniteyt metten eerften , want wy fulcks tot
dienfte vanden Lande van Zeelandt, ende goede
Onderdanen des felves , bevonden hebben te
behooren.

Aldus ghedaen in onfe Vergaderinge in 't Hoff
van Zeelandt tot Middelbnrgh, den feilen Junij
fefthieii hondert vijf en twintigh. Onder ftondt,
Ter Ordonnantie vande Heeren Staten voor-
noemt .

L Boreef,

9. Placaet,

-ocr page 150-

i87 Placateo-i. 4*B°^eck n.Tit. 2.Deel. 2S8

Q. Placaet , Tt^r by den Soldaten \geen Tafpoort hebbende _}gheboden rpert,

haer naer hare Compagnien te begeven: Ende den Schipperen verboden foodanige in Zeelandt over
. te brengen. In date den ii Mey i6}6.

fuyvert zynde, daer van voor 't toekomende ont-
laft mach blyven, foo hebben wy wel expreffelick
verboden ende geinterdiceert, gelijck wy interdi-
ceren ende verbieden midts delen aen alle Schip,
pers, foo uyt defe, als andere Naebuyrige Provin-
ci�n , eenige vande voorfz Franfche ende andere
Soldaten, niet hebbende behoorlijcke Pafporten
als boven, binnen defe Provincie te brengen, en-
de ergens waer het foude mogen zijn te landen,
op pene van dat fy de voorfchreve Soldaten tot
hunne kofte ende laft wederom fullen moeten
brengen ter plaetfe al waer zy de felve hebben in.
genomen, ende daer hun fulcks fal werden geor-
donneert, ende fullen daer en boven voor yeder
kop oft Soldaet verbeuren acht fchellingen vier
grooten Vlaems, de helft ten behoeve vanden Of-
hcier, ende d'ander helft ten behoeve van den
Aenbrenger, tot betalinge van welcke fy fey telick
fullen werden gheconflringeert, ende fal het felve
op hunne perfoonen ende Schepen oft Schuyten
werden verhaelt. Ende op dat hier van niemandt
ignorantie en pretendere, laften ende bevelen me-
de allen Magiftraten ende Officieren dat fy dit ons
Placaet doen kondigen met alle behoorlijcke fo-
lemnkeyt metten eerften, want wy fulex tot dien-
fte vanden Lande van Zeelant, ende goede Ing�-
fetenen des felfs, bevonden hebben te behooren.
Aldus gedaen in onfe Vergaderinge in 't Hof van
Zeelant tot Middelburgh den elfden Martij 163 6.
Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande Heeren
Staten voornoemt. Ondertekent, C. StaefveniJJe.

�E Staten 's Landts ende Graeffelickheyts
van Zeelandt. Alfoo hier dagelijcx over
komen een feer groote menichte van
Franfche ende andere Soldaten, omme
paffagie te bekomen, waer door niet alleenlijck de
Regimenten te Voet ende te Peerde, foo in dienfte
van defen Staet, als van fijne Majeft. van Vranck-
rijck.hier te Lande merckelick werden verfwackt,
maer dat oock der felver onderhoudt ende tran-
fport eene merckelijcke fomme van penningen
komt te bedragen, ende allen t'halve hun verblijf
in defe Provincie, tot particuliere belaftinge van
de goede Ing�fetenen komt te ftrecken. S O O
IS T, dat \vy omme daer jegens te voorfien, heb-
ben goet gevonden te ftatueren ende ordonneren,
gelijck wy ftatueren ende ordonneren mits defen,
Dat alle Franfche ende andere Soldaten, niet heb-
bende pafportvan Sijn Excell. den Heere Prhice
van Orangie, denRaedenvan State, alsmede den
Heer Marechal de Brefe , binnen den tijdt van
tweemael vier en twintich uyren naer de publica-
tie defer uyt defe Provincie fullen hebben te ver-
wecken , ende hun te begeven inde Schepen ghe-
deilineert omm� de felve daer mede nae hunne
Compagnien immers uyt defe Provincie opwaerts
te vervoeren, op pene dat de geenedie naer de
voorfz twee mael vier en twintigh uyren binnen
defe Provincie bevonden fullen werden in appre-
hentie geftelt, ende niet te min dadclijck vervoert
fullen werden. Ende op dat defe Provincie eens
vande voorfz Franfche ende andere Soldaten ge-

HET TWEEDE DEEL.'

En Lefer gelieve hier voor geinfireert te houden, het Placaet vanden zz Maert 1625. in het eerde VolumXol
⁶51> Mitfgaders het Placaet vanden }oMeyi6z$. aldaer Colum. 5 5 9. gedrucktflaende,

1. Ezcztenvandeni*}Mij l�z�*ende 17September x^x.Waerbyh�

Bootfvolck in 's Landts dienfl zynde, verboden wert, haer den [elven t'ontrecken, ende met Capiteynen
op particuliere beflellinge te varen.

fonder hem daer uyt te mogen begeven, anders
als met behoorlijck Pafpoort Yan fijnen Capiteyn,
op peyne, dat foo wie contrarie doet,ende uyt fij-
nen dienft verloopt, anderen ten exempel fal wer-
den geftraft metter doot, ende conf�fcatie van alle
fijne gagien, parten ende deelen die hy inde buyt
foude mogen nebben. Ende op dat defe onfe Or-
donnantie alomme naer-ghekomen, ende te beter
achtervolght mach worden, beveelen wy ende la-
ften wel expreifelijck allen Capiteynen ende Of-
ficieren met Commiffie ter vryer Neeringe varen-
de, dat fy hun onthouden, eenigh Boots-volck in
onfen dienft zynde, ende geen Pafpoort hebben-
de vande Capiteynen daer iy laeft onder ghedient
hebben, aen te nemen, ofte te gedoogen met haer
te varen, op peyne, van dat het Schip daer mede
fy voor hebben in Zee te loopen , op ghehaelt fal
worden, ende niet toe gelaten binnen den tijt van
drie Maenden wederom in Zee te loopen, ende

boven

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
j derlanden , Allen den geenen die defen
i fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
'DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
verftaen ende dagelijcks by experientie bevinden,
dat vele van het Boots-volck in onfen dienft en-
de befoldinge wefende, hun vanden felven dienft
ontrecken,ende ftoutelijck wech loopen, om haer
in Zee te begeven met Capiteynen op particuliere
beftellinge varende , in fulcker voegen als of het
felve gheoorloft, niet verboden, ofte oock gheen
itraffe fubjedl: en ware, ofte meriteerde. S O O
IS T, dat Wy hier inne willende voorfien, ghelaft
ende bevolen hebben, laften ende beveelen by de-
fen eenen yegelijcken,van wat qualiteyt ofte con-
ditie hy zy, die fich in onfen dienft te Water op
eenich Schip ofte Jacht van oorloge fal hebben
begeven, dat hy den felven fijnen aen-ghenomen
dienft efl�&ueJijckfal voldoen ende naer komen,

-ocr page 151-

Soldaten uyt Staten dienfi:. 2 90

Placateende Ordonnantie alomme doen verkon-
digen, uytroepen ende publiceren, daer men ghe-
woonlijck is uy troepinge ende publicatie te doen.
Laften ende bevelen voorts de Raden ter Adrni-
raliteyt,den Advocaten Fifcaels,ende Procureurs
Generaels, ende allen anderen Officieren, Rech-
teren ende Jufticieren vande voorfz Vereenighde
Nederlanden, midtfgaders allen Overften, Colo-
nellen, Admiralen, A'ice Admiralen, Ritmeefte-
ren, Capiteynen, Officieren ende Bevelhebberen»
defen onfen Placate, «Ordonnantie ende Bevelen
te achtervolgen, Procederende ende doende pro-
cederen tegens de overtreders van dien, foo in 't
calangeren ofte aenklagen, als in 't fententieren
ende vonnifl�n, fonder gratie , faveur, diffimu-
latie ofte verdrach, terwyle Wy 't felve ten dien-
fte vanden Lande noodigh bevonden hebben.
Aldus ghedaen ende gherenoveert in 's Graven-
Hage in onfe Vergaderinge, onder onfen Cachet-
te , Paraphure ende de Signature van onfen Grif-
fier , den feventhienden September fefthien-hon-
dert twee - en - vijftigh. Was gheparapheert,
zjo. Andr�e^' Onder ftondt, Ter Ordonnantie
vande hooch-ghemelte Heeren Staten GeneraeL
Geteeckent, N. Ruyfch. Zynde op 't fpatium ge-
druckt het Cachet der felver Heeren Staten in
rooden Waffche.

18 9 Tegens 't wechloopen van

boven dien van confifcatie van des Capiteyns ofte
Officiers aenparc inden felven Schepe , Uyt-ree-
dinee ende veroverde buyr, foo den Delinquant
eerft t'fijner wederkomile achterhaelt mochte
worden. Beveelende ende beladende voorts op
eeliicke peynen den voorfz Capiteynen ende Of-
ficiers, dat fy willende met hare Schepen t'feyl
caen den Geweldigen Provooft vande Admiraii-
teyt'waer onder fyreforteren, daer van ten allen
tvdenfullen waer�chouwen, op dat de felve met
onfe Capiteyn, ofteCapiteynen, alsdanaenLant
wefende, aen boort mach varen, ende de Schepen
fonder e�nigh verhinder van boven tot beneden
vifiteren, ofdaer eenige ghevonden mochte wor-
den anders als vooren uyt onfen dienft ghefchey-
den zynde, omme de felve daer uyt te halen, ende
doen flrarTen naer behooren, ghelijck mede fulcks
t'harer wederkomile fal mogen gefchieden. Ende
op dat niemandt hier van eenige ignorantie hebbe
te pretenderen, ontbieden wy ende verfoecken
de ι Edele Mogende Heeren Staten, Gecommitteer-
de Raden, ende Gedeputeerde Staten vande Pro-
vinci�n refpe&ive van Gelderlandt ende 't Graef-
fchap Zutphen, Hollandt ende Weft-Vrieflandt,
Zeelandt, Utrecht, Vrieflandt, Over-Y�fel, Stadt
Groeningen en Ommelanden, ende allen anderen
Officieren ende Jufticieren, dat fy defen onfen

't Placaet vanden z$ Julij 161$ feyt: Ontbieden ende verfoecken wy onfen lieven ende fetr beminden de

Staten, Stadthouderen, Gecommitteerde Raden, &c.
't Voorfz. placaet van 16z$ wasgeparapheert by Gijf brecht vari ende tot den Boetfelaer. Ende geteyekent

by I. van Goch.

Placaet vande Staten van Zeelandt.

2. Ordonnantie ₉ Waer by den Schipperen verboden wert eenige Soldaten of

Beotfgefellen uyt Walcheren te vervoeren, die geen Pafpoort oft Acle van confent hebben. In date den

z'yjunij 1653.

DE Gecommitteerde Raeden vande Edele
Mogende Heeren Staten van Zeelandt,
Verbieden en interdiceren by defen wel
expreffelijck alle Schippers, Veer elide
Schuyt-luyden, wie ende hoedanigh die oock
fouden mogen wefen, eenige Soldaten ofBoots-
gefellen over en in te nemen in haere refpe&ive
Schepen of Schuyten, om de felve buyten defen
Eylartde van Walcheren of elders te tranfporte-
ren, dandiegeene, die daer toe fullen konnen
over brengen fpeciale Afte van confent en verlof,
by henluyden gheobtineert, 't zy vande Heerert
Ghedeputeerde vande Hooge Mogende Heeren
Staten Generael, jegenwoordigh hier zynde,
ofte vanden Heer �eutenant Admirael Tromp,

oftewel van eert vande Hooft-Officieren, daer
onder fy refpedlivelijck reforteren : op pene,
dat wie bevonden fal Werden contrarie ghedaen
te hebben , daer over arbitralijck fal werden
ghemulfteert ende gh�betert'naerexigentie van
faecken.

A&um in 't HofFvan Zeelandt, binnen Mid-
delburgh,opden vijfen twintjghiten Junij feilien-
hondert drie en vijftigh.

Ter Ordonnantie vande felve.

* Adr'taen Vetth.

'.:.�■■, f tv

X DEN

-ocr page 152-

291

Placatcru. 4.B�cck. i^Tit. �.Deel. - i$%

DEN XIIL Τ Υ TEL.

Noopende de geene die fich in vreemde Potentaten

dienft te Lande ofte Water begeven : ofte die
de felve aen nemen-**

HET. EERSTE DEEL.

1 _# Placaet, verbiedende allen Onderdanen vande (ge�nieerde V^ederlanU

fche Provimien, met oock de vreemde Soldaten, tegenwoordelijck inden dienfl vanden Lande wefen-
de, van wat qualtteyt ofte conditie die zijn, hen te hegeven in dienfi van eenige vreemde Princen ofte
Heer en: Ofte oock de felve aen te nemen, f onder daer toe te hebben fpeciale brieven van oorlof ende
eonfent vande Heeren Staten Generael vande voorfz Nederlantfche Provimien, In date den twaelf
den Mey 1595.

de publicatie van defen, op de verbeurte van lijf
ende goet, indien fy geapprehendeert ofte aenge-
taft kunnen worden, indien niet, van ten eeuwi-
gen dage gebannen, ende hare goederen,roerende
ende onroerende , gheconfifqueert te worden.
Weleke penen wy oock ftatueren tegens die gee-
ne die onfe �nderfaten fullen infehry ven, in dien-
fte ontfangen,ende uyt de voorfz Provintien voe-
ren , fonaer daer toe van ons ofte den Raede van
State te hebben expres fchriftelijck eonfent j be-
grypende onder defe onfe Ordonnantie voorder
mede alle vreemde Soldaten, tegenwoordelijckin
onfen dienfte wefende, op pene van ghebannen te
worden, ende te verbeuren, foo wel't geene wy
hen fouden mogen fchuldigh zijn van hare befol-
dinge, als alle andereliare goederen, roerende en-
de onroerende, die fy binnen defe Landen fullen
bevonden worden te hebben. Ende ten eynde
niemandt van defe onfe tegenwoordige Ordon-
nantie hebbe te pretenderen eenige ignorantie,
ontbieden wy daerom ende bevelen onlen feer lie-
ven ende beminden', den Staten ofte haeren Ge-
committeerden Raden, Stadthoud�rs vande Pro-
vinci�n refpective van Gelde�landt ende 't Graef-
fchap, Zutphen, Hollandt, Zeeiandt, Utrecht,
Vrieilandt, Overr.Yft�l,der Stadt ende Omlanden
van Groenirtgen, ende allen anderen Jufticieren,
Officieren ende Dienaren des verfocht zijnde, dat
fy defe voornoemde Ordonnantie aJomme doen
verkondigen, uytroepen ende publiceren, daer
men gewoonelijck is uytroepinge ende publicatie
te doen: Procederende tegens de overtreders van
dien tot de penen hier boven verhaelt, fonder ee-
nige gunfte, faveur ofte diifimulatie ter contra-
rien, want \tfy 't felve tot vorderinge vanden Lan-
de alfoo bevonden hebben te behooren.

Ghegeven in onfe Vergaderinge in'sGraverit
Hage den twaelfden Mey, Anno vijftien-hondett
vijf en tnegentigh. Was geparagrapheert, Cent,"'
Onder ftontgeichreven, Ter Ordonnantie vande
voorfz Heeren Staten Generael Onderteyckent,
C_r Aerjfen,

; E Staten Generael der Vereenighde Ne-
f derlanden, Allen den genen die defe ful*
I len iien ofte hooren lel�n,Saluyt. Alfoo
wy in 't feecker bericht zijn , dat onlangs
by eenige vreemde Princen ende Heeren, onder
verfcheyden pretexten, beitellingen, om Ruyte-
ren ende Knechten te lichten, uyt-gegeven zijn*
dat oock vande beitelde Hopluyden, ofte der fel-
ver Bevelhebberen, in defe Vereenighde Neder-
landen gekomen wefende, eenige foo Ingeborene
Onderiaten, als andere Irig�fetenen,fonder onfen
voorwete ende eonfent, hen by fukke Hopluy-
den ofte Bevelhebberen aenfehryven , ende ten
dienfte by opteyekeninge hebben laten verbin-
den , tot grooten ondienfte vanden ftaet defer
Landen, ende direftelijck tegen alle voorgaende
loftelijcke Ordonnantien ende Placaten voorty-
den geemaneert -. onaengefien dat felfs ha de Wet
der Natueren, die geene ter oorloge luft hebben-
de te dienen, hen Veel meer voor de befcherminge
van haereygen Vaderlandt, ofte daer inne fy hen
onthouden, (tegenwoordighlick noch meteenen
foo fwaren Krijgh tot afweeringe vande Spaen-
fche Tyrannnye beladen wefende) hen behooren
te laten ghebruyeken, als tot vreemden dienft uyt
denfelvenLande tetrecken, SOO IS Τ, dat
wy (begeerende voor de verfeeckertheyt vanden
voorfz ftaet defer Landen hier inne te verfienna�
behooren) verboden ende geinterdiceert hebben,
verbieden ende interdiceren wel expreifelijck by
defen, dat niemandt van wat ftaet, conditie ofte
qualit�yt hy zy ,� h�m en vervqrdere te gaen ofte
hem te begeven inden dienft van eenige Princen
ende Heeren, wie die zijn, als alleerilijck in onfen
dienft i noch uyt de voorfz Vereenighde Neder-
landen te trecken naer eenige loop-plaetfe, fon-
der onfen fpecialen confeute ende verlof. Ordon-
nerende ende beveelende, indien eenige aireede
fouden mogen zijn vertrocken, ofte hen hebben
in fukken dienft begeven, dat fy hen terftont daer
uyt vertrecken, ende inde felve Vereenighde Ne-
derlanden wederom keeren binnen den tij dt van
een Maent naeftkomende ten allerlanghften, nae

... _f

-ocr page 153-

_α93 Tegens die hen in vreemde Potentaten dienft,&c. 194
2, Placatenvanden 22 fuliji� 14,20September \6\6,i Februari/ 1617,

ί November i6iS, ende \%Apr�l 16Ί9, daerhy hare Hoogh Mog. allen Ingefetenen, oockden Ruy_:teren ende Knechten, inden dienfi derfelver Landen zynde, verbieden hen in dienfle ter Oorloge van
vreemde Coningen, Potentalen, Pr ineen, ofte in andere Landen te begeven. Mitfgaders den uytvoer
van eenige Schepen, Gefchut, Wapenen, Munitien van Oorloge, ende andere Oorloghs-commoditey-
ten, onder wat pretext dat het xy, ^ _T,

5® E Staten Generael der Vereenighde Ne-
" derlanden, Allen den geenen die defe je-
penwoordiee fullen fieaofte hooren le-
fen.Saluyt DOEN TE WETEN,
Alfoowy feeckerlijck verilaen vande groot�en-
ie verfcheyden lichtingen van Volck Van oorlo-
ge, te Peerde ende te Voete, die by de Naegebuy-
rePrincen, ontrent de Frontieren van dele Ver-
eenighde Provinci�n ghedaen werden, daer mede
de felve een goet ghetal Ruyteren ende Knechten
in onfen dienite wefende, ende andere onfe goede
Onderfaten tot haren dienile meenen te trecken,
tot deler Landen grooten ondienile endepreju-
ditie, byfonder by defc ghelegentheyt, daer tegen
midts dien nootelijck dient verfien, omme defe
Landen van �nlandighs ende ander Krijghs-volck
tegen alle occurrentien niet te laten ontblooten.
SOO ISΤ, datWynae rype deliberatieghe-
ordonneert ende geilatueert hebben, ordonneren
ende ftatueren by defen, dat egheen Ingefetenen
vande voorfz Vereenighde Nederlanden, nochte
oock eenige Ruyteren, ofte Soldaten te Water
ofte te Lande, inden dienite vande felve wefende,
hen in diende ter Oorloge van vreemde Gonin-
gen, Potentaten, Princen, ofte in andere Landen
lullen mogen begeven, in wat manieren, ende on-
der wat pretext dat het zy,fonder daer toe te heb-
ben expres confent van Ons, van Sijn Exceli. ofte
vanden Rade van State. Dat oock die geene die
hun alreede in fulcken dienft hebben laten aen-
nemen, foo verre als die als noch niet en zijn ver-
trocke�, den felven dienft fullen verlaten ende af-
itaen, ende dat die gheene die aireede ten eynde
voorfz vertrocken zijn, ghehouden fullen wefen
datelijck nae defe Landen te keeren, alles op pene
dat de Contraventeurs aen lijf ende goet, ende die
Abfenten by eeuwigh banniiiement gheftraft ful-
len werden. Begrypende hier inne mede die Ruy-
teren, Soldaten, ende andere onfe Onderfaten,
buyten de Vereenighde Provinci�n inde befettin-
ghe vande Steden ende Plaetfen aldaer, onder
ons ghebiedt wefende, liggende. 1Verbiedende
voorts meer allen Koopiuyden, Schipperen, ende andere
ingefetenen ende Onderfaten van defe Landen, Midtf-
gaders allen anderen onder Ons ghebiedt buyten de felve
hun onthoudende, daeruyt te tranfporteren, 'voeren,
ende brengen, [onder onfen exprejfen confent e, eenige
Schepen, Gefchut, Wapenen , Munitien vanOorloge,

ende andere Oorloghs - conwtoditeyten, ly verbeurte
vande felve, ende daer en boven op arbitrale correilie.
Ende ten eynde niemandt van dele onfe Ordon-
nantie ende Verbodt ignorantie en pretendere,
ende oorfaecke hebbe hem te ontichuldigen,
Beveelen Wy wel exprei��lijck , dat de Vrou-
wen, ofte naefte Vrunden van die geene die ai-
reede vertoogen zijn, ten eynde voorfchreve ,
ghehouden fullen wefen den felven van den in-
houden van defen te waerfchouwen, Aengefien
wy verilaen dat defe pun�luelijck gheachter-
volght ende onderhouden fal werden. Ontbie-
den ende verfoecken voorts die Heeren Staten,
Stadthouderen, Gecommitteerde Raeden, en-
de Ghedeputeerde Staten vande Provinci�n re-
fpective van Gelderlandt ende het Graeffchap
Zutphen, Hollandtende Weft-Vrie�andt, Zee-
landt, Utrecht, Vrieflandt, Over - Yflel, Stadt
Groeningen ende Ommelanden, ende allen an-
deren Juiticieren ende Officieren, dat fj defe Or-
donnantie van ftonden aen alomme doen verkon-
digen, uytroepen, publiceren ende affigerenin
alle Pl�cken van onfe Landen, daer men gewoon-
lijckisdufdanige uy troepingen, publicatie ende
affixie te doen: Midtfgaders in de Steden ende
Plaetfen buyten de Vereenighde Provinci�n, on-
der �ns ghebiedt wefende. 1 Laften ende bevee-
len voorts die Raden ter Admiraliteyt, den Ad-
vocaten Fifcaels , midtfgaders den Admiralen,
Vice-Admiralen, Capiteynen, Officieren ende
Bevelhebberen, defe onfe Ordonnantie ende Ver-
bodt te achtervolgen, ende doen achtervolgen:
Procederende, ende doende procederen tegens
de Contraventeurs ende overtreders van dien, tot
de voorfchreve peynen, fonder gratie, oocbluyc-
kinge, faveur,diuimulatie ofte verdragh, want wy
fulcks ten dienfle vanden Lande hebben bevon-
den tebehooren.

Gegeven in 's Graven-Hage, onder oni�n Con-
tre - zegel, Paraphure ende Signaturevan onfen
Griffier, den twintighften dach Septembris»in 't
Jaer 1616. Was gheparapheert, % L Magnus, »*�
Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande Eoogh-
ghemelte Heeren Staten Generael. Gheteyc-
kent, C. Aerffen. Zynde daer op ghedruckt het
Contre-zegel derfelver Heeren Staten Generael,
in rooden Waifche.

Defen uytvoer is alleen inde Placaten vande Jaren 1616 en 1617 verboden gheweef. Die vande Jaren 1614,

1618 en 161Q /nelden daer niet van\ ,

De Placaten vanden twee en twintighflen Juli) \ 6 1 4. en derden Februari/1617. waren gheparapheert by

LvaiiOldenbarnevelt. Dat vanden vijfden November 1 618. ^Adriaen van Mathenefl�. Ende dat

vanden twaelfd�h tyil 16 φ by A. de Mannemaker

■ ■ ^:' ■

3� Pla^

-ocr page 154-

PIacaten_>. 4.B�eck* ts.Tit i.Deel.

296

295

3. Placaet, tegensd'lngefetenen,%uyteren, SoldatenendeMatrofen, die

hun in andere Heeren dienflhegeven, alscock tegens het uytvoeren -van Schepen, Gefchut, Wapenen^
Munitie van Oorloge, ende andere Oorhghscommoditeyten. In date den 2 ι Maert 1628.

moditeyten , hoe die fouden mogen zijn , foo wel
naer Neutrale als Vyandt�jcke Landen. Ende op
dat 't felve t� beter mach werden onderhouden
ende naer gekomen, is onfe ernftige meeninge en-
de t^evel, dat geene Vreemden, eenige Schepen,
't zy Rae-feylen of Smacken, fonder ons exprefle
ordre ende confent, fullen mogen uytvoeren. Dat
oock geen Ingefetenen eenige Schepen, felfs niet
tot haer eygen Traffijcq ende Negotie fullen mo-
gen uy t feynden, �f fullen gehouden wefen de feU
ve wederom in defe Landen te doen komen, alles
bpte verbeurte vande felve Schepen ende goede-*
ren die defen contrarie uytgevoert fullen werden,
of d'eftimatie van dien, by aldien fy niet wederom
en komen, ende hun ten Comptoire daer fyver-
geconvoytzijn, terftont naer naer wederkomfte
niet aen en gheven: Welcke Comptoiren vande
uytgaende ende inkomende Schepen pertinente
notitie fullen houden. Ende op dat hier van nie-
mant eenige ignorantie en pretendere, ontbieden
ende verfoecken wy de Heeren Staten,Stadthou-
deren.Gecommitteerde Raden,ende Gedeputeer-
de Staten vande Provintien refpeftive van Gel»
derlant ende 't Graeffchap Zutphen, Hollanten»
de Weft-Vrieflant, Zeelant, Utrecht, Vrieflandt,
Over-Yffel, Stadt Groeningen ende Ommelan-
den^ ende allen anderen Officieren ende Jufticie-
ten.dat fy defe onfe Ordonnantie van ftonden aen
alomme doen verkondigen.uy troepen,publiceren
ende aifigeren in alle plecken van ome Landen,
daermengewoonlijckis dufdanige uytroepinge,

5>ublicatie ende affixie te doen. Laften end^ beve-
efl oock de Raden ter Admiraliteyt, den Advo-
caten Fifcaels, midtfgaders den Admiralen, Vice-
Admiralen, Capiteynen, Officieren ende Bevel-
hebberen, defe onle Ordonnantie ende Verbodt
t'achtervolgen ende doen achtervolgen, procede-
rendeende doende procederen tegens de Contra-
venteurs ende overtreders van dien, totte voorfz
peynen4bndergritie,oochluyckinge,&veur,dilfi-
mulatie ofte verdrach, Want wy fulcx ten dienft�
vanden lande bevonden hebben te behooren. Ge*
geven in onfe Vergaderinge, in 's Graven^Hage,
onder onfen Cachette, Paraphure ende de Signa-
turevanonfenGriffier, den xxj. Martij in'tjaer
1628. Was geparapheert,&^<w #<*<?//(>/«, "� On-
der ftont,Ter Ordonnantie vande hooch-geroclte
Heeren Staten Generael. Geteeckent,/. van God,
Zynde op 't fpatium gedruckt het Cachet der fel-
ver Heeren Staten, in rooden Waffche.

DE Staten Generael der VereenighdeNe-
derlanden, Allen den geenen die defen je*
genwoordige fullen fien ofte hooren le-
fen, SaTuyt. DOEN TE WETEN, Alfoo
wyfeeckerlijck bericht werden, dat, of wy wel
voor defen, met goede redenen, by diverfche Pla-
caten verboden hebben, dat gheene Ingefetenen
defer Landen , nochte oock eenige Ruy teren of
Knechten in der felver dienft wefende, hun fou-
den mogen begeven in dienfte van Uytheemfche
Koningen, Princenende Potentaten, of oock ee-
nige Schepen, Gefchut, Wapenen, Munitien van
oorloge, ende andere Oorloghs-commoditeyten
derwaerts uy t voeren: Nochtans eenige Perfonen
gevonden werden,die hun onderftaen daer tegens
te doen, tot defer Landen grooten ondienft ende
prejuditie, fonderlinge by defe gelegentheyt, dat
men van allen oorden verneemt ende geadvifeert
wert van verfcheyden Krijgs-geruehten ende toe-
ruitingen , die ten oorloge te Water ende te Lan-
de gelchieden, waer tegens midts dien nootelijck
dient verfien,om defe Landen van Inlants Krijghs
ende Zeevarent Volck, mitfgaders Schepen, Wa-
penen ende Munitien van oorloge tegen alle oc-
currentien niet te laten ontblooten. SOO IST,
dat wy, naer rype deliberatie, geordonneertende
gheftatueert hebben, ordonneren endeftatueren
by defen, dat geene Ingefetenen van defeVeree-
nichde Nederlanden,buyten den dienft van't Lant
wefende,nochte oock eenige Ingefetenen ofte an-
dergn in dienft wefende, als Ruyteren, Soldaten
ofte Boots-ghefellen, hen in dienft ter oorloge, te
Water ofte Lande, van eenige Koningen, Princen
ofte Potentaten fullen mogen begeven,in wat ma-
nieren, ende onder wat pretext dat het zy, fonder
daer toe te hebben expres confent Van Ons» Sijn
Excell. of vanden Raedt van State. Dat oock de
geene die hun aireede in fukken dienft hebben la-
ten aen nemen, foo verre als die als noch nieten
zijn vertrocken, den felven dienft fullen verlaten
ende daer van af ftaen, op pene dat de Contraveu-
teurs van dien aen lijf ende goet, of anderfins naer
exigentie van faecken geftraft fullen werden. Ver-
biedende voorts meer allen Koopluyden, Schip-
peren ende andere, 't zy datfy Ingefetenen ende
Onderfaten van defe Landen zijn, of vreemden,
uyt de felve Landen te tranfporteren, voeren ofte
brengen, fonder ons expres confent, eenige Sche-
pen.Seylage, geflagen Want,Gefchut,Wapenen»
Munitie van oorloge,ende andere Oorloghs-com-

4, Placaet, waer by verboden wert, dat geen Militaire Officieren, of andere

Perfoonen, traclement genietende, hun/uilen mogen in vreemde Potentaten dienfl legeven. In date
den 30Juni) 1651.

Alfoo wy in 't feeckerlijck belicht zijn, dat eeni-
ge Militaire Officieren in A&uelen dienft van de-
fen Staet zijnde, ende andere Perfoonen, ten lafte
Yande khtc Traktement ghenietende, onderftaen

⁶ fich

E Staten Generael der Vereenighde Ne-,
derlanden, Allen den geenen die defe te-
genwoordige fullen fien ofte hooren le-
Fen,Saluvt. DOEN TE WETEN:

Ifh

^m��ti��I��km�m��MMmm�^^^^^m��^I�^^m��m

-ocr page 155-

Tegens die hen in vreeifldePotentaten dienft,&e. 198

197

ficli in dienft te begeven van uy theemfche Conin-
een Potentaten, Princen, Heeren, Staten ende
lepubliicquen , ftreckende fulcks tegens onfe
goede meening� ende intentie, ende daer en bo-
ven tot merckelijcken ondienft vanden Lande.
S O O IS Τ, dat Wy hooch-noodigh achtende
daer inne met allen ernft te verfien, wel expreffe-
liick eeordonneerr ende geftatueert hebben, ghe-
lijck Wy otdonneren ende ftatueren by defen, dat
reene Militaire Officieren in a&uelen dienft van
defen Staet zynde, ofte andere Perfoonen, ten
lafte vande felve Tradtement genietende, fich niet
en lullen mogen begeven in dienft van Uytheem-
fcheConingen, Potentaten, Princen, Heeren,
Staten ende Republijcquen, direitelick noch indi-
reftelick, heymelijck noch in 't openbaer, ibnder
daer toe alvoorens te hebben verkregen expres,
fpeciael ende fchriftelijck confent van Ons, mitf-
gaders vande Staten der refpeftive Provinci�n,
hare Betaels-Heeren, op pene van contrarie doen-
de , ipfofai�o gehouden te worden voor gecafl�ert,
ende'vervallen van hare refpedtive Charges ende
Traftem�nten, boven arbitrale corredUe , naer
exie;entievanfaecken. Dat oock die gene die hun
aireede in fodanigen dienft hebben begeven, foo
verre als die alnoch niet en zijn vertrocken, den
felven datelijck fullen verlaten,ende af ftaen,ende
dat die gheene die aireede ten eynde voorfz, met
belioorlijckepermiifie over Zee, ende in andere
verre afgelegen Landen vertrocken zijn, ghehou-
den fullen vvefen in defe Landen te keeren,binnen
dea tijdt van fes Weecken uytterlijck, na� de pu-
plicatie defes, mede alles op pene van ipfofaclo ver-
vallen te zijn van hare refpe&ive Charges ende

Tradtementeh, ende daer en boven gheftraftte
worden naer exigentie van faecken, Ende ten
eynde niemandt, onder pretext van geen kehnifl�

tekregen te hebben van defe onfe ordre, oorfaec-
e pretendere van hem te ontfchuldigen, Ordon-
neren ende bevelen wy expreil�lijck,dat de Vrou-
wen ofte naefte Vrienden van die geene die airee-
de vertogen fbude mogen zijn, ten eynde voorfz,
gehouden fullen wefen, den felven vanden inhou-
den van defen te waerfchouwen,aengefien wy tot
der Landen dienft verftaen, dat dit pundhielijck
achtervolght ende onderhouden fal worden, ibn-
der conniventie of difl�mulatie, noch aenfien van
Perfoonen, van wat qualiteyt, Natie ofte conditie
die fouden mogen wefen , geene uytgefondert
noch gherei�rveert. Ontbieden ende verfoecken
daeromme de Heeren Staten, Gecommitteerde
Raden, ende Gedeputeerde Staten vande Provin-
ci�n refpeitive van Gelderlandtende hetGraef-
fchap Zutphen, Hollandtende Weft-Vrieflandt,
Zeelandt, Utrecht, Vrieflaridt, Over-YiTel, Stadt
Groeningen ende Ommelanden, de Hoven van
Juftitie, en Regierders inde Steden en ten platten
Lande, defen onfen Placate alomme daer fulcks
gewoon is gedaen te worden, te doen afkondigen
endeaenplacken. Gedaen, gearrefte�rt$nctege-
renoveert in onfe Vergaderinge , in 's Graven-
Hage³, op den dertighften Juni) fefthien-hondert
een ende vijfjtigh. Was gheparapheert, Jacob
Veth,^yt� Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande
hooch-ghemelte Heeren Staten Generael. Ge-
teeckent, N. Ruyfch. Zynde op 't ipatium ghe-
druckr, het Cachet der felver Heeren Staten, in
rooden WafTche.

HET TWEE DE DEEL

Placaten^Wfwiz MaM\6\$i%§ Maern�iy, i$Maert 1640,

ende 2,9 Fehruarij i6$z, Ordonnerende dat geen Varent-Volck hacr buyten der Vereenighde Provin-
ci�n dienfl, te Water begeven mogen: Ende 't lefle mede verbiedende den ttytvoer van eenige Sche-
pen, Gefchut, Wapenen, Munitien van Oorloge, ende andere Oorkghs ■ ende - Scheeps - behoeften, on-
der watptetext dat het zy, ξ§�.

\ E Staten Generael der Vereenighde Ne-
I derlanden, AlJen den geenen die defe te-
; genwoordiee fullen fien ofte hooren le-
fen,Saluyt. DOEN TE WETEN,
Alfoo wy feeckerlick bericht zijn, dat defer Lan-
den Onderfaten, 1 contrarie onfevoorgaende Placa-
ten, endcinfonderheyt die vanden twee en twintighflen
Meert 1613, ende twintighflen September 1616, beyde
in tyde vanden twaelfjarigen Trefuesgeemaneert, hun
dagelijcks in merckelick getal, buyten de voorfz
Vereenighde Nederlanden in dienfte op Schepen
begeven, foo wel ten Oorloge, als tot Coopvaer-
dye, ende ViiTcherye ter Zee, tot defer Landen
grooten ondienft en prejuditie, fonderJinge by
mie ghelegenthey t, dat men van alle Oorten ver-
neemt ende gheadvifeert wert van verfcheyden
Krijg�is-gheruchten en toeruftingen ter oorloge,
clie t� Water ende te Lande gheichieden, waer te-

f'ensmidts,diennootlijckdientverfi�n, om defe
.anden van Inlandtfch Krijghs-ende Scheeps-
volck tegen alle occurrentien niet te laten ont-

blooten, 1 Infonderheyt, alfoo Wymetden�trflen tot
nader beveylinge vande Zee,ende befcherm�nge van
de Navigatie ende Commercien ,' ghemeynt zijn een
notabel aentalvan Schepen van Oorlogh te doen equipe-
ren , daer toe wy niet alleen 't voorfz Boots-volck, maer
oock de Schepen, Scheeps - ende Oorkghs - behoeften van
noodefullen hebben. SOO I S Τ, dat Wy, naer
rype deliberatie % gheordonneerc ende gheftatu-
eert hebben, ordonneren ende ilatueren by de&n,
dat geen Ingefetenen vande voorfz Vereenichde
Nederlanden, hen ter oorloge van vreemde Co-
ningen, Potentaten ofte Republijcquen, ofte in
andere Landen ter Koopvaerdye ofte VUlcherye
ter Zee en fvllea mogenbegeven»in wat maniere
ende onder wat pretext dat hetzy, fonder daer
toe te hebben expres confent van ons ,3 oftvande
Collegien ter AdmiraliteytvanhetOuartiervan
� hare refpe&ive woonplaetf�. Dat oock die geene;
die hun aireede in fulcken dienft hebben laten aen
nemen, foo verre als die alnoch niet en zijn ver-
trocken , den felven datelick fullen verfaten �ndc

Τ iij ui

-ocr page 156-

�

Pkcaten-ii 4*Boeck. ta.Tit. α .Deel.

$00

199

af ftaen: Ende dat die geene die aireede te Lande
ofte te Water, ten eynde voorfz vertrocken zijn,
ghehouden fullen weien in defe Landen te keeren
binnen den tijde van drie Maendennaeftkomen-
de, Alles op pene dat die Contrayenteurs aen lijf
ende goet, ende die Abfentenby eeuwigh bannif-
fement geftraft fullen werden. 4 Verbiedende voorts
mede allen Koopluyden, Schipperen, ende andere Ingefe-
tenen ende Onder/aten van defe Landen, mitfgaders al-
len anderen onder Ons yhehiedt buyten defelve hun ont-
houdende , voor den eerflen April' naefkomende daer ujt
te transporteren, voeren ende brengen Jonder onfen ex-
prejjen confente, eenige Schepen, Gefchut,Wapenen, Bus-
poeder, Salpeter, ende allerhande Muniiien van Oorloge,
wek daer en boven allejoorten van Scheeps ■ behoeften,
by verbeurte vande felve, ende daer en boven op arbitra-
le correcte. Ende ten eynde niemandt onder pre-
text van geen kenniffeghekregen te hebben van
dek onfe ordre,oorfaecke hebbe hemte ontfchul-
digen, Ordonneren ende beveelen wy welexpref-
fe�jck, dat de Vrouwen ofte naeile Vrienden van
dengeenendie aireede vertoogen zijn ten eynde
voorfz, ghehouden fullen welen den felven van
den inhouden van defen te waerfchouwen, aenge-
fien Wy Cb.t defer Landen dienft verftaen dat defe

f)undueiijck gheachtervolght ende onderhouden
alworden_vfonder eenige conniventie ofte difl�»
mulati�. ontbieden ende verfoecken daer omme
onfen lieven ende feer beminden, die Staten, 5
Gecommitteerde Raeden, ende Ghedeputeerde

Staten vande refpettive Provinci�n van Gelder-
landt ende Graeffchap Zutphen , Hollandt eiicj�
Weft-Vrieilandt, Zeelandt, Utrecht, Vrieflandt,
Over-Yflel, Stadt Groeningen ende Ommelan-
den, ende allen anderen Jufticieren ende Officie,
ren, dat fy def� onfe Ordonnantie alomme doen
verkondigen, uytroepen ende publiceren , daer
men gewoonelijckis uytroepinge ende publicatie
te doen. Laften mede den Cancellier,Prefidenten
ende Raden Provinciael, die Raden ter Admirali-
teyt, den Advocaten Fifcaels, ende Procureurs
.Generaels, ende allen anderen Officieren, Rech-
teren ende Jufticieren vande voorfz Vereenigh.de
Nederlanden, mitfgaders allen Admiralen, Vice-
Admiralen, Capiteynen, Officieren ende Bevel-
hebberen, defe onfe Ordonnantie ende bevelen te
achtervolgen, ende doen achtervolgen, Procede-
rende ende doende procederen tegens den over-
treders van dicn,fonder gratie,faveur, diffimulade
ofte verdrach, dewyle Wy 't felve tot dienft ende
welftant der voorfz Landen noodigh ghevonden
hebben. Gegeven in 's Graven-Hage, onder on-
fen Cachette, Paraphure ende de Signature vaa
onfen Griffier, op den negen en twintighften Fe-
bruarjj i6$z. Was geparapheert,6.teeZ> Veth/»
Onder ilondt, Ter Ordonnantie vande hoogh-
ghemelte Heeren Staten Generael. Geteeckent,
H. Ruyfch, Zynde op 'tfpatium ghedruckt het
Cachet der ielver Heeren Staten , in rooden
WaiTche.

De woorden onder num. 1. in 't Curfiifgedruckt, zijn Ampliatien vanden Jare 16$x.
't placaet vanden Jare 161} feyt: S0 0 IS T, dat wy naer rype deliberatie, by advijs vanden doorluchti-
gen hooch-gebooren Prince Μ Α U RΙΤ S, Grave van NaiTau, Sec. als Admirael Generael ,geor-
donneert ende gheflatueett hebben, ($c, 't Placaet vanden Jare 162.9 heeft defelve woorden ♦■ doch laet den
naem van Μ Α U RΙΤ S, Grave van Naflau uyt, ende feyt .� hooch-ghebooren Prince van Orangie»
&c. '/ Placaet vanden Jare 1640 feyt t by advijs van Sijtt Hoogheyt den Heere Prince van Orangie,
als Admirael Generael, &c.

De placaten vande Jaren 1613^/1 Szyfeggen: confent van Ons, ofte van fijn hoogh-gemelte Excellentie
als' Admirael Generael, ofte vande Couegien iet Admiraliteyt, fjV. Dat vanden Jare 1640feyt inplaets
vanExcellentie,Hoogheyt, als Admirael Generael ,&c.

Dit verbodt van uytvoer is Anno 165 % in sevoeght. Inplaets van welcke wgarden vervolghde het Placaet van
den Jare 1640. Des fullen oock aen lijf ende gpet geftraft werden, alle de geene vande Ingefetenen
defer Landen, ofte andere fich binnen de felve houdende, die eenige lichtinge van Krijghs-volck
ofte Bootfvolck defer Landen voornoemt fullen komen te doen, ofte daer toe directelijck of indi-
redtelijck contribueren oft helpen. Ende ten eynde niemant onder pretext vangeen kennijfe ghekregeii
te hebben,(^c. , ...

De voorgaende Placaten [eggen.- de Staten, Stadthouderen, Gecommitteerde Raden, &c.

'tplacaetvandehjare\bi}wasgeparapheertbyil.l{e^eri. Dat vanden Jare 1629 by S. v. Haerf holte;
Ende dat vanden Jare 1640 by A. van Loo.

3�

1, ^%C2ittyWaerbydeScheeps^immetluyden verboden wert haer in eeni*

,. gen vreemden dienflte begeven, tot het maecken ende bouwen van Schepen, ende die haer derwaeru
f. - ._t:r Jouden mogen hebben begeven, fullen moeten weder keeren binnen fes IVeecken. In date den achl�
Α'-;-� o - fienMeerti6xq. ,�■■■ >■■■■ *� .<■�.- -■�'�■(-.■■ .■'■■ "V�.�

E Staten Generael d�r Vereenighde Ne-
derlanden »Allen den geenen die defe te-
genwoordige fullen fien ofte hooren le-
ien, Saluyt. DOEN TE WETEN,
Alfo� yari tijdt tot tijt meer ende meer bevonden
w�rdt, dat d� Spaigiiaerden ende hare Adheren-
ten, Vyiahden defer Landen, poog�n de felve, en-
de d'Ingefetenen van dien ter Zeq te befchadigen,

met nemen van haere Schepen ende goederen,
trachtende de Navigatie ende de Commercien,
daer door de felve in macht, rijekdom ende repu-
tatie, door Godes fegen, fo ieet toe genomen zij-i
ende vermeerdert, ten ondergangh te brengen en-
de ruineren : Daer toe dan de voorfz Vyanden
niet alleen Schepen uytruften in hare tygen Lan-
den ende Havenen, maer oock doen bouwen oite

-ocr page 157-

Tegens die hert in vreenide Potentaten dienft,<kc. % �%

Landen \ Weecke'n nae d� publicatie van defen, fuJlen heb-

Β⁰¹

^ A»

op peyne

van banniilement, ende confifcatie van goederen^
ende dat de Ouders, Vrouwen, Broeders, ofte an-
dere naefte Vrunden vande felve, haer gehouden
fullen wefen vanden inhouden van defen te waer-
fchouwen, op dat fy haer daer van maecken ende
uyt het werek fcheyden , op de peyne voorfz,
daer over tegens henluyden als overtreders vari
defen Placate geprocedeert fal worden. Doch fy
eenige Scheeps - timmerluyden by ofte voor ye-
mant vande Geallieerde ofte Neutrale Koningen;
Potentaten, Republijcquen ofte Steden mochten
worden aen ghef�cht, om haer ten dienfte te ko-
men , fal fukks alvooren aen ons ofte de Heeren
Staten van de refpective Provinci�n verfocht,
ende naer gelegentheyt by fpecialeActe ghecon-
fenteert konnen werden, Ende op da$ niemandt
hiervan ignorantie hebbe te pretenderen, ontbie-
den ende verfoecken wy de Heeren Staten,$tadt-
houderenjGecommitteerde Raden,ende Gedepu-
teerde Staten vande Provintien refpeftive van
Gelderlaiidt ende het Graeffchap Zutphen, Hol-
landt ende Weft-Vrieilandt, Zeelandt, Utrecht*
Vrieflandt, Over- YiTel, ende StadtGroeningen
ende Ommelanden, ende allen anderen jfufticie-
ren ende Officieren, dat fy defe onfe Ordonnantie
van ftonden aen alomme doen verkondigen, uy t-
roepen, publiceren ende affigeren in afien plee-
ken van defe Landen, daer men ghewoonlijck is
dufdanige uytroepinge, publicatie ende afl�xie te
doen, Procederende ende doende procederen te-
gens de Contraventeurs ende overtreders van
dien, fonder gratie, oochluyekinge, faveur, difli-
mnlatie ofte verdrach, Want wy fulex ten dienfte
van den Lande hebben bevonden te behooren.
Gedaen in onfe Vergaderinge in 's Graven-Hage,
onder onfen Cachette, Paraphure ende de Signa-
ture van onfen Griffier, opten achtften Martij fe-
fthien hondert negen en twinti'gh. Was ghepara-
pheert, Ant, de Rhode,^V�- Onder ftont, Ter Ordon-
nantie vande hooch-gemelte Heeren Staten Ge-
nerael. Geteeckent, Cornelh Mufih. Zynde op't
fpatium ghedruckt het Cachet der felver Heeren
i Staten in rooden Waflche.

r Ζlf hun ten dienfte ftaende: Ende dat men in
foonen hun ten _fth _den Sc.heeps-tim-

"ZfenToMe.uersalsvVerck-gefellen^n-
Snert defer Landen tottet bouwen timme-
fenende uytr�ften van Schepen buyten sLants,
hae ■ vcthuyren ende laten gebruycken tot dienfte
ende comm�diteyt vande Vyanden,openbaerhck
of bedecktelick, wetende of onwetende, Waer
dnor't voorfchreve fchadelijck voornemen vande
Wiaerden ende hare Adherenten grootelij ex
wort ceftiift, ende fonder dien by henluyden niet
fod welghevordertfoudekonnenwerden, daer
redens midrs dien nootelijck dient verfien, op dat
vooftaen de Landen door de ervarentheyt ende
induftrie van haer eygen Ingefetenen niet en wor-
den befchadight ende bevochten. SOO IST,
tl at wy naer rype deliberatie, geordonneert ende
eiieftatueerthebben, ordonneren endeftatueren
bv defen, dat voortaen egheen Ingefetenen defer
Ge�nieerde Nederlantfche Provinci�n, Scheeps-
timmerluyden, 't zy Meefters of Werck-gefellen,
ofte der Landen, Steden ende Quartieren t�tte
felve gehoorende, haer fullen mogenverhuyreh,
ofte laten gebruycken in eeniger maniere, buyten
de felve Landen, waer, ofte in wiens dienft ofte
huyr dattet zy,tottet bouwen, timmeren ofte t�e-
ruften van eenige Schepen ; alle het felve henluy-
den expreifelijck ende fcherpelijckby defen ver-
biedende , op peyne dat de Contraventeurs ende
overtreders van defen, daer over fullen werden
gheftraftaen lijf ende goet naer gelegentheyt van
de faecke , ende ter arbitragie vande Rechters,
Waer van de geene die bevonden fullen worden
fulex gedaen te hebben, fullen mogen werden ge-
accufeert ende gecorrigeert, oock naer Jaer ende
dachdatdeovertredingeghefchie'tis, fonder dat
hen daer in het verloop van tijdt fal verfchoonen,
ofpatrocineren. Ende alfoo apparentelijck nji ter
tijdt, voor het uytgaen van defen Placate, ver-
fcheyden Ingefetenen in eenige Vyandtlijcke of
andere Plaetlen, haer in't bouwen ende timmeren
van Schepen laten ghebruyeken, Bevelen wel ex-
preflelijck de felve, datfe binnen den tijdt van fes

3, Placaten vanden 6 Maert 16 5 3, en 17 Maert 1656, waer by vreemde

dienflen, fiote-n Oorloge, Xoopvaerdye ende Viffcherye ter Zee: als oock fonderlinge ter Walvifcb-
vanghfl: ende de leverantie van Schepen en Waren daer toe noodigh, verleden werden.

E Staten Generael der Vereeniglide Ne-
I derlanden, Allen den genen die defen je-
■ genwoordigen fullen fien ofte hooren le-
ien, Saluyt. DOEN TE WETEN:
Alfoo Wy feeckerlick bericht zijn, dat d'Ingefe-
tenendefer Landen, contrarie onfe voorgaende
Placaten, ende infonderheyt die vanden negenen
twintigften Februarij ifyi.endefeflen Martij t�f�
hun dagelijcks in merckelijck ghetal buyten de
voorfz Vereeniglide Nederlanden, hr dienfte op
Schepen begeven, foo wel ten Oorloge, als tot
Coopvaerdyeende ViiTcheryeterZee* tot deler
Landen grooten ondienft, ende prejuditie, waer
tegens mitfdien nootlijck dient verfi�n _v oni def�

Landenvan InlantsKrijghs-ende Sc�ieeps-volck
niet te laten ontblooten; Infonderheyt alfoo het
felve 1 jegenwoordigh, alhier ten dienfte vanden
Lande genoeghfaem gheempl�yeert kan worden.
SOO IS Τ, dat Wy na rype deliberatie gheor-
donneertende gheftatueert hebben, ordonneren
ende ftatueren by defen, dat egeene Ingefetenen
vande voorfz Vereeniglide Nederlanden, hen ten
Oorloge, in dienfte van vreemde Coningen, Re-
publijcken,Princen,Staten ofte Steden,ofte oock
in dienfte van particulieren in andere Landen ter
Coopvaefdye, ofte de ViiTcherye ter Zee,'tzy op
Haringh-neeringe, Walvifch-vanglift.ofte ander-
fintsenfuUen mogen begeven, in wat maniere,

ende

-ocr page 158-

Placateiu. 4»Boeck. 13.Tic 3. Deel.

304

3°3

ende onder wat pretext 'tfelve oock foude mogen
zijn, fonder daer toe te hebben expresconient
van ons, ofte vande Collegienter Admirakeyt,
van 't Quartier van haere refpeftive Woon-plaet-
fen. Dat oock die geene die hun aireede in fooda-
nigen dienft hebben laten aen nemen, by fo verre
de felve uyt defe Landen noch nieten zijnver-
trocken, denfelven dienft datelijck fullen hebben
te verlaten, ende daer van af te ftaen: Ende dat die
geene die aireede te Lande ofte te Water, ten eyn-
de voorfz vertrocken zijn, ghehouden fullen we-
fen in defe Landen weder te keeren binnen den
tijdt van drie Maenden naeftkomende. Dat wy-
ders egeene Ingefetenen defer Landen, wie, ofte
hoedanigh de lelve oock fouden mogen wefen.di-
reftelick of indire&elick fullen hebben te partici-
peren in eenige Walvifch-vanghit, daer toebuy-
ten defe Vereenighde Nederlanden d'uytruitinge
gedaen foude mogen werden: oock egeene Ton-
nen, Chaloupen, Vifch-Wandt, ofte eenigh ander
gereetfchap, tot de voorfz Neeringe ghebruyckt
wordende, hoedanigh 't felve oock foude mogen
zijn genaemt, uyt defe Landen uyt te voeren: lnf-
gelijcks gene Schepen, buyten de voorfz Landen
te verhuyren,omme totte voorfzWalvifch-vangft
gheemploveert te werden, Alles op pene dat de
Contraventeurs aen lijf ende goet, ende die Ab-

ke hebbe hen te ontfchuldigen, Ordonneren ende
beveelen wy expreiTelijck, dat de Vrouwen oft_enaeite Vrienden van den genen die aireede verto-
gen zijn ten eynde voorfz,gehouden fullen wefen
den felven vanden inhouden van defen te waer-
fchouwen, aengefien wy tot defer Landen dienft
verilaen, dat defe onfe Ordonnantie punctuelijc.
ken achtervolght ende onderhouden fal worden,
fonder eenige conniventie ofte diilimulatie. Ont-
bieden ende verfoecken daer omme de Staten,
Gecommitteerde Raden,ende Gedeputeerde Sta-
ten vande refpective Provinci�n van Gelderlandt
ende 't Graeffchap Zutphen, Hollant ende Weit,
Vrieflandt, Zeelandt, Utrecht, Vrieilandt, Over,
YiTel, Stadt Groeningen ende Ommelanden, en-
de allen anderen Juiticieren ende Officieren , dat
fy defe onfe Ordonnantie alomme doen verkon.
digen, uytroepen ende publiceren, daer men ghe-
woonlijck is uytroepinge ende publicatie te doen,
Laften ende ordonneren de Raeden ter Admirali- «
teyt,den Advocaten Fifcaels ofte Procureurs Ge-
neraels, ende allen anderen Officieren, Rechteren
ende Juiticieren, onder onfe ghehoorfaemheyt
ftaende, midtfgaders allen Admiralen, Vice-Ad-
miralen, Capiteynen, Officieren ende Bevelheb.
beren, defe onfe Ordonnantie ende beveelen te
achtervolgen ende doen achtervolgen, Proc�d�-

fenten by eeuwigh banniifement gheitraft fullen j rende ende doende procederen tegens den over-
werden, ende voorts op een mul&e vande waerde | treders van dien, fonder gratie,faveur, diilimulatie

ofte verdrach, dewyle wy 't felve tot dienft ende
welftant der voorfchreve Landen noodigh ghe-
vonden hebben. Gegeven in 'sGraven-Hage,
onder onfen Cachette, Paraphure ende de Signa-
ture van onfen Griffier, op den feventienden Mar-
tij fefthien-hondertfesenvijftigh. Wasghepara�
pheert, zjacob Feth ,"� Onderitondt, Ter�r*
donnantie vande hooch-ghemelte Heeren Staten
Generael. Geteeckent, N. Ruyfch. Zynde op't
fpatium ghedruckt het Cachet der felver Heeren
Staten, in rooden Waifche.

vande actie ofte portie die t'eeniger tijt bevonden
fal worden, d'een, of d'ander Ingefeten van defen
Staet, in foodanige Uytheemfche Walvifch-rede-
rye te competeren, midtfgaders op de verbeurte
vande Schepen ende ghereetfehap die contrarie
defe onfe Ordonnantie verhuyrt ofte uytgevoert
fullen zijn, ofte de rechte waerde van dien, by foo
verre de voorfz Schepen ende ghereetfehap niet
en fouden mogen wefen te bekomen. Ende ten
eynde niemandt, onder pretext van geen kennifl�
gekregen te hebben van de/e onfe ordre, oorfaec-

't Placaet vanden]are 16$ 3 voeght hier noch by: Alfoo 'tfelve, mits de jegenwoordige onluften tuffichen
defen Staet ende die vande jegenwoordige Regieringe van Engelandt onlanghs op gerefen, alhier
ten dienfle vanden Lande, &c.

't Selve Placaet was geparapheert ly I. de Marignauk.

HET DE R_D E DEEL.

Den Lefer gelieve hier voor geinfereert te houden het Placaet vanden twaelfden Mey 1595. fiaende h

bier boven ia

dit Volum. Colum. 291. gedruckt.

t � Placaet, IVaer by verboden wert Volch^ te werven voor vreemde TotenM*

ten: Endefpecialijck niet voorde Coningenvan Denemarken, Sweden enMofcovien,fonderfpecid
confent, In date den ι dugufli 161 2.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen je-
genwoordige fullen iien ofte hooren le-
ien , Saluyt. Alfoo wy dagelijcks hoe langer hoe
meer bevinden, dat of wel wy over eenigen tijdt
met goede redenen aende Coningen van Dene-
mareken ende Sweden, hebben gheweygert ende
gheexcufeert het toe laten vande lichtinge van
Volck te Peerde ende te Voete, die van wegen
heure Majeiteyten aen ons yerfoeht was in defe

Vereenighde Landen te doen, by der felver Maje-
iteyten refpective Overften ende andere Officie�
ren, ende tot dien efl�&e allen onfen C oionellen
ende Capiteynen bevolen hebben geen Officieren
noch Soldaten van heure Compagnien te verlo-
ven om haer inden dienft van hare voorfz Maje-
ileyten te begeven: Nochtans eenige Perfoonen
fich onderilaen onderde hant in dele Landen ee-
nige lichtinge van Volck ten dienfte vande felve
heure Majeiteyten te doen,felfs oock by debauche

vande

-ocr page 159-

20% Tegens die hen in vreemde Potentaten dienil,&:c. 306

de Officieren ende Soldaten in onfen eedten- , ften, Ritm�efterett ende Capiteynen, geeneOffi-
Y^d' fte wefende, VVaer deur de Vereenighde eieren, R�yteren noch Soldaten van heure Gom-

pagnien te verloven, om haer inden dienft van ee-
nige uytheemfche Potentaten,Furften ofHeeren,
ende voorhamentlick vande Coningen van Dene-
marcken , Sweden ende Mofcovien te begeven:
Maer verftaen ende willen dat fyfulcks met'alle
doenlijcke wegen ende middelen fullen beletten,
ende over heure Officieren,R�yteren ende Solda-
ten die hun totten felven dienft hebben laten de-
baucheren , de voorfz ftrafl� te vorderen . ende te
doen executeren, alles fonder eenige conniventie
of verdrach. Ende op dat niemant hier van eenige
onwetentheydt ofte ignorantie en pretendere,
ontbieden ende verfoecken de Heeren Staten,
Stadthoudereri, Gecommitteerde Raden, �f� Ge-
deputeerde Staten vande Provinci�n refpedlve
van Gelderlant en Graeffchap Zutphen, Hollant
ende Weft-Vfieflant,Zeelant, Utrecht, Vrieflant,
Over-Yil�l, Stadt Groeningen eH Ommelanden,
ende allen anderen lufticieren ende Officieren,dat
fydefe onfe Ordonnantie vanftondenaenalom-
rhe doen verkondigen, uy troepen , publiceren en-
de affigeren in alle plecken van onfe Landen, daer
men gewoonlick is dufdanige uytroepinge , publi-
catie ende affixie te doen. Laften ende bevelen
voorts de Raden ter Admiraliteyt,den Advocate
Fifcaels,mitfgaders den Admiralen,Vic� Admira-
len, Capiteynen, Officierenende Bevelhebberen,
de(e onfe Ordonnantie te achtervolgen ende doen
achtervolgen, Procederende ende doende proce-
deren tegens de contraventeurs ende overtreders
van dien, fonder gratie,oochluyckinge,faveur,dif-
fimulatie ofte verdrach, want wy fulex ten dienfte
vanden Lande hebben bevonden te behooren.
Gegeven in 's Graven-Hage,onder onfen Contre-
zegel, Paraphure ende Signature van onfen Grif-
fier , den eerften dach der Maent van Aougft, in 't
Iaer 161 z. Was geparapheert, G. van Ledenbergh,^vt�
Onder fton't, Ter Ordonnantie vande hooch-ge»
m�lte Heeren Staten Generael. Gheteeckent,
C. Aerjfen. ZyndedaeropghedruckthetContre-
zegel der felver HeerS Staten in rooden Waffche.

Landen van beur befte ende wel geoeffent Κ typ
volck worden ontbloot tot grooten ondienft der
felver landen,daer inne wy noodigh achten te ver-
ten SOO IST, dat wy hier op ghehadt heb-
bende het advijs van fijne Excell. en Je Raden van
State der voorfz Vereenighde Landen, gheordon-
neert ende eeftatueert hebben, ordonneren ende
ftatueren by defen,dat niemant van wat ftaet,qua-
liteyt, conditie of Natie hy zy, ten dienfte van ee-
niee uytheemfche Potentaten,Furften ofHeeren,
ende voornamentlijck van heure Majefteyten van
Denemarcken, Sweden ende Mofcovien, van nu
voortaen in defe Vereenighde Landen, 't zy in't
heymelick of in't openbaer, eenigh Volck, 't zy te
Peerde of te voete en fal mogen lichten of aen ne-
men , dan met onfen fpecialen fchrifteJijcken con-
fente: ende of fchoon daer toe by ons fulck con

dat nochtans daer t�e niet en

fent gegeven ware

fu'Ueri mogen ghevordert noch ghedebaucheert
worden eenige Officieren, R�yteren noch Solda-
ten in onfen eedt ende dienft wefende., op pene
vanmetter doot ofanderfintsarbitralijckaenden,
ly ve gheftraft te worden., foo wel die geene die de
felve lichtinge ende debauche gedaen hebben, als
oock alle andere Inwoonderen van defe Landen,
of de felve frequenterende, mitfgaders Officieren,
R�yteren ende Soldaten inder felver Landen eedt
ende dienft wefende, die hun in defe Vereenighde
Landen ten dienfte als vooren hebben laten befol-
den ende debaucheren tegens defe onfe Ordon-*
nantie, Laftende ende authoriferende by defen de
refpectiveAmptmannen, Droften, Bailliuwen,¹Schouten, ende andere Officieren enjufticier�nj
Magiftraten ende andere Wethouderen onder d�
gehoorfaemheyt defer Vereenighde Nederlanden
wefende, oock allen Gouverneurs ende andere
Commandeurs van Volck van oorloge elck in hun
diftrict, de Contraventeurs van defe onfe Ordon-
nantie na te trachten, te apprehenderen, ende nae
inhoudt vande felve te doen ftraff�n. Bevelende
oock als noch wel expreflelijck allen onfen Over-

2. Placaten vanden \ 6 December \ 6ιτ, 3 Μ aen 1627, ^oMaert \ύ$6_%

njulij 1648, 2,7 Mey 165Ό, zojanuarij ι6$ζ, ende lSMaert .1656. Daerby haer Ho: Mo:
verbieden, dat niemant van watqualiteyt hy oock zy, inde voorfz Vereenighde Provintien,Steden ofte
Plaetfen der felver, ofte in eenige Steden buyten de Vereenighde Nederlanden, met haer Ho: Mo: Gat-
nifoenbefet, eenigh Volck in Krijghs-dienfl en fal mogen aen nemen, ofte ever nemen, voor, uytten
naem, ofte van wegen eenigeuytlantfcheConingen, Potentaten, Princen, Heeren, Staten ofte Repu-
bltjcquen: Oock interdiceren byde twee lefle eenive Militaire Troupes inden voorfz Lande te komc??,
mit/gaders daer inne ofte daer door in eeniger manieren te worden gevoert ofte getranfport eert fonder
daer toe te hebben fpecialefchriftelijcke Acle van confent van hare Ho: Mo:

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defe je-
genwoordige fullen fien ofte hooren le-
fen,Saluyt. DOEN TE WETEN,
Alfo 1 met tegenftaende verfcheydenonfevoor-
gaende ernftige Placaten ende Ordonnantien,
ι ende (peciali)ck 'die van den twintighflen Januari}
I &�% ghemaeckt ende ghepubliceert teeens de
1 wervingen ^dichtingen van Krijghs-volck, die
hier te Lande, voor ende uytten name van vremde

Heeren,fonder 4 onfen confente, 4 foo onder de hant
als anderftnts werden gedaen, echter noch onlangs
by eenigenis ondernomen, 5 foodanige verboden
wervingen te doen, tot grooten ondienft vanden
Lande, ende 5 dat derhalven noodigh is dat daer inne
by nieuwe ordre ende behoorlijcke waerfchouwinge met
allen ernfl werde ver fien. SOO IS Τ, dat wy

6 naer voorgaende deliberatie, ende hier op ghehadt het
advis vanden Raedt van State der felver Landen,

7 renoverende ende amplierende Ons voorfz lefle Pla-

V caet

-ocr page 160-



			: >!j.Tit> >,Dcet� 508* baerlijtk, heymeltjck ofte onder de hant, binnen defe G_e. unieerde Provintien, 't reffort van dien, ofte in Plaetfen befet met Guarnifoen vande fehe,fonder confent als voo- ren, aireede aen genomen Joude mogen zijn, ofte hier na- maels aen ghenomen [oude mogen werden, van haren dienfl ende plicht, daer inne, ofte daer medefy fouden mogen oordeelen verbonden te zijn, fal worden gedijpen- [eert ende ontflagen ,gelijck het fehe gedifpenjeert ende ontflagen wert by defen, met expres bevel, datfy hun van den fehen pretenfen dienftjuilen onthouden, ende haer den [elven ontrecken, ende dies niet tegenflaende mogen behouden ende genieten het loop ofte aenrits-gelt, datfy opde hant fouden mogen hebben ontfangenjonder datfy daer over by yemandt, wie hy zy, fullen mogen aenghe. fproocken, veel min gherechercheert werden, ι χ Voorts ordonneren ende beveelen wy hier mede wel ern- ilelijck allen JMagiftraten, Jufticieren, Gouver^ neurs,Commandeurs,Overiten,Ritmeeiteren,Ca- piteynen , 13 ende andere Officieren te Lande, onder onfe ghehoorfaemheytflaende, midtfgaders oock den Raden ter Admiralit�y t, den Advocaten Fifcaels, Admiralen, Vice-Admiralen, Capiteynen, ende 14 andere Bevelhebberen, 13 te Water ende te Lande, defe onfe Ordonnantie ende Verbodt ftrictelijck te achtervolgen, ende doen achtervolgen, ende fulcke voorfchreve Lichtingen, 13 Inkomflen\hew� tochten ofte tranfporten van Krijghs-volck, niet alleen- lijck niet toe en laten, maer oock die metter daet te weeren ende tegen te zijn, fulex dat, foo fy ye- manden daer over quamen te achterhalen, wie dat het oock zy, fy den felven datelijck fullen doen aen ende in verfekeringe houden, om tegens hem geprocedeert te worden tot verdiende ftrafi�, fon- der eenige conniventie, op pene dat foo de voor. fchrevc Magiftraten ofte andere voorfz Officieren bevonden worden hier van eeniehfints in gebreke te blyven, ende fulcke voorfchreve Lichtingen, 13 Inkomflen, Deurtochten ofte Tranfporten in eeniger manieren toe gelaten, ofte oockgheconniveert te hebben, 15 fyluy den (elve daer over datelijck enr defonder conniventie van heure bedieningen en- de officien fullen gedeporteert, ende voorts arbi- tralijcken geftraft worden. 13 Ende in ghevalle yt- mant der voorfz onfe Officieren fich foo verre mochten komen te vergrypen, dat de fehe bevonden wierden tot het gunt voorfz is openbaerlijck ofte onder de hantgehol� pen te hebben, ofte anderfints daer aenfchuldigh te zijn, datfoodanige daer over, even foo wel als de Aennemers, Overnemers ofte Condutleurs hier voor en gheroert, aen den Lyve, ende metter doot fullen worden ghepunieert. Ende ten eynde niemandt van defe onfe Ordon- nantie ende Verbodt ignorantie en pretendere, ofte oorfaecke hebben hem te ontfehuldigen, verftaen wy, dat de iuwt 16 gefonden fal worden aende Heeren Staten, Stadthouders, 13 daer Μ fehe zijn, Gecommitteerde Raden, ende Gedepu- teerde Staten vande refpe&ive Provinci�n van Gelderlandt ende het Graeffchap Zutphen, Hol- landt ende Weit- Vrieflandt, Zeelandt, Utrecbd Vrieflandt, Over - Yifel, Stadt Groeningen ende Ommelanden, die wy mits defen ontbieden ende verfoecken, defe onfe Ordonnantie van Honden aen alomme te doen verkondigen,uytroepen, pu- bliceren ende affigeren in allen Plaetfen ende Sta- den der voorfz Landen, daer men gewoonlijk is dufdanige uytroepinge, publicatie ende affixie te doen,
		307 *PlacatCEL 4.Boeck** caet vanden twintighflenjanuarij 16 � 1» - 8 mits defen nochmaeh ende van nieuws, wel exprefl�lick gheor- donneertende gheftatueett hebben, ordonneren ende ftatueren by defen, dat niemandt, wie, ofte van wat qualiteyt hy oock zy, inde voorfz Veree- nichde Provinci�n, Steden ofte Plaetfen der fei- ver/ ofte in eenige Steden ende Plaetfen buyten de Vereenighde Landen, met ons Guarnifoen be- _m fet, ende onder ons gebiedt zynde, eenigh Volck, van wat qualiteyt, ofte van wat Natie het zy, in Krijghs-dienfte falmogen aen nemen, $ ofte aen� ghenomen zynde, van anderen over nemen, voor,uy t- ten naem, ende van wegen eenige buytenlantfche Koningen, Potentaten, Princen, Heeren, Staten oft Republijcquen,'t zy openbaerlick,heymelick, direftelick ofte indiredrelick,by Tromflach, of on- der d'een of d'ander pretext van advancement of- te anderfms, om ten oorloge te Water ofte te lan- de , te Peerde ofte te Voete gebruyckt te worden, io nochte oock eenigh fulck Volck, ofte generalijck eenige andere Militaire Trouppes, hoedanigh,in watdienfl, waer, ende wanneer de fehe gheworven[ouden mogen zijn, inde voorfz Landen, Steden ofte Plaetfen van dien, ofte met onfen Guarnifoen als voor en befet,fullen mogen in komen, ofte met Schepen, Wagens, Karren, te Peerde ofte t� Voete, daerinne, ofte daer door mogen worden gt- voert, ghetranfporteert oftegeleydet, langhs de Rivieren, Wateren, ofte te Lande, ineeniger manieren ,fonder tot het voorfz werven, over nemen, in komen, invoeren, tranfporteren oftegheleyden, te hebbenfpeciale Jchrifte- lijcke A�le van confent, zijnde ghequalificeert endeghe- conditioneert als volght. Eerfielick,geparapheert by den Heere Prefiderende in onfe ordinaris Vergaderinge, ende geteeckent by twee andere Heeren vande twee volgende Provinci�n, terf�her Vergaderinge medeghecommit- teert, met te Signature van Onfen Griffier, endeopdruc- kinge van onfen ghewoonlijcken Zege/e. Ten anderen_%mede infgelijcks geparapheert byden Heere Prefiderende inden Raedt van State, met onderttyekeninge vanden Secretaris aldaer, mitfgaders bejegelinge van 'tgemelte Collegie. Soo nochtans, dat uyt krachte vande voor-ghe- roerde /iele, geene Trouppes fullen vermogen te komen op den Bodem , ofte binnen 't rejfort van een vande [even flemmende Provinci�n, hier onder in 't eynde van defen ghenoemt, maer fullen in fulckenghevalle mede daer toe moeten verfoecken ende obtinerenfpeciael confent vande Staten dier Provintie, in wekkers reffort de fehe fullen willen komen, ofte van derfelver Geauthorifeerden, op pene, dat de Aennemers, Overnemers, ende Condutleurs van foodanigh Krijghs-votck, daer over aenden Lyve oock na er gelegen theyt ende exigentie vanfaecken, met- ter doot gejlraft, de vorder e Officieren vande inkomende ofte deur-treckende Trouppes aenden Lyve, ende de ghe- meene Soldaten, arbitralijck nae gelegentheyt vanfaec- ken, gepunieert fullen worden: Ende in 't reguard vande Schipperen, Wagen-luyden, Kar-luyden, ofte anderen die 't voorfz Krijghs-volck, f onder alvoorens hemghetoont te zijn, de voorfzgherequireerde Atle van confent, in eeni- ge r manieren fullen hebben getranfporteert, op verbeurte van hare Schepen, iVagenen, Karren, Peerden, ende alle andere gereetfehap, dat tot het fehe tranf port foude mo- gen wefengebruyckf, oock op fwaerder peyne ende punt- tie naer gelegentheyt. 11 Dat voorts het Volck van Oor� hge,fo te Water ah te Lande, te Peerde ofte te Voete, dat by yemandt voor buytenlantfche Coningen, Potentaten, Princen, timen, Staten ofte Republijcquen, 't zy open.

-ocr page 161-

Tegens die hen in vreemde Potentaten dienft,&c. 31 o

309

Aldus ghedaen ter Vergaderinge vande lioogh-
gheraelte Staten Generael, inden Hage, op den
achthienden Martij fefthien-hondert ies envijf-

oen, de felve oock feyndendeaen alle Gouver-
neurs ende Commandeurs in de Steden ende
17 van delen Staet, ofte met on/en Guar-

nifoen als voeren befet, om by hun onder de Officie
ren van heure'

tigh. Was gheparaplieert, lyjacob Feth,^vt� On-
der flondt, Ter Ordonnantie yande felve. Ge-
teyckent, N. Ruyjch. Zynde op 't fpatium ghe-
druckt liet Cachet der felverHeeren Staten, in
rooden Waflche.

Trompet a�s Tromilach omgeroepen te worden,
� 8 want wy alle 'tgeenevoorfzis bevonden heb-
, ten dienite vanden Lande alfoo te behooren.

ben ten >

Anno 16 < %foo gefteh �'^De voorgaende Placaten [eggen; Alfoo dagelijcks metter daet bevonden wof t, dat
niet jesenitaende voorgaende verfcheyden onfe ernflige Placaten ende Ordonnantien ,ghemaeckt
endegepublheert,&c.

Ampliatievandenjare 1656.

Dit woort wervingen, is Anno 1652 ingevoeght.

Anno ι6< ζ (00 gepelt. De voorgaende Placaten (eggen: [onder eenigli con[ent,{Anno 1646 is daer in gebracht
defe woorden: ende onder de hant als anderfints)^^// worden, de felve lichtingen niet alleene niet
op en houden, maer hoe langer hoe meer van alle kanten toe nemen ende gepleecht worden, waer
door dagelijcks menichte van Volck van oorloge, foo te Water als te Lande, te Peerde ende te
Voete, i�e Placaten vande Jaren 1622 en 16z7 voegen hier by de[e woorden.� by de Nabuyrige Princen
ende Staten) ontrent de Frontieren, ende alomme deur defe Vereenighde Provinci�n werdende
gelicht (t'federt 1646. ende vervoert) tot der ielver Landen grooten ondienft.
r Anno 16< 6 foogeflelt. 't placaet vanden Jare 165 z[eyt .� echter noch onlanghs by cenige is on farnomen, niet
aMeeiuijck/oodanige verboden wervingen te doen, maer oock felfs het ge worven Krijghs-volck fonder
confent ende buyten kennhTe vanden Staet tot: in het binnenite van defe Landen in te voeren:
Ende te gemoet fiende, dat diergelijcke vilipendie van onfe authoriteyt, tot grooten ondienfl vanden
Lande, mitfgaders tot groot nadeel, fchade ende befwaernifie vande goede Ingefetenen van dien,
noch meerder foude mogen komen te gebeuren,ten ware daer inne by nieuwe ordre ende behoor-
�jeke waerfchouwinge met allenernil werde verfien. SOO IST, &c.
C. AnnoiS^zfoogheflelt. DevoorgaendePlacaten[eqoen; SOO IST, dat JVy hoocli-noodicliachtende,
ende over fulcks willende daer inne eenmaei ende ( de Placaten van 1648. en 165c.[eggen: daer in
alnoch) met allen eruit verfien, met goetvindenvan Sijft Hoogheyt (de Placaten vande Jaren 1622
en 1627(eggen .� Excellentie) ende by deliberatie vanden Raedt van Statederjelvcr Landen, (3c.

7. De woorden: renoverende ende amplierende, &c. zijn t'federt den Jare 1648 inghekomen. Het welcke

feght: renoverende ende amplierende ons voorgaende lefte Placaet vanden dertighften Maert
1646, 't Placaet vanden Jare �6^0voeght daerby--endeeenentwintighi[en]u\ij 1648. Dat vanden
Jare 1652 noemt alleen: dat vanden feven en twintighilen Mey 1650.

8. De woorden: midts defen nochmaels ende van nieuws, zijn Anno 16)2 byghekomen .� De Placaten vande

Jaren 1648 en i6$ofeggen: dienvolgens weder wel.expreffelijck gheprdonnecrt enghe/latueert hebben:
Doch de Placaten vande Jaren 1622,1627 en 1646 [eggen: by deliberatie vanden Raedt van State der
fel ver Landen, wel expreffelijck geordonneert engeflatueert hebben, (gY.

9. Defe woorden zijn Anno 1656 by gekomen.

�o. Dit Verhdt van met Militaire Troupes in defi Landen te konten\ is Anno t�¹) 2 by gedaen. Doch de voorgaen-
de Placaten vervolgen achter de woorden .� te Peerde ofte te Voete gebruyekt. te worden, de volgende :
fonder daer toe te hebben expres fpeciael ende fchriftelijck c�nfent ende bevel vanOns^, Syne
hoogh-ghemelte Hoogheyt, (jnplaets van welcke d& Placaten vande jaren 1622 en 16zjjcggen: Ex-
cellentie) ofte vanden Raedt van State, op pey n,e van daer over aenden ly ve ende metter doot ge-
$raft te worden, &c. 'γ.

D'ttghebodt voor het Volck van Oorloge, waer by haer uyt den aenge nomen Uytheemfchen dien ft te fcheyden be~
lap, endegeconfenteert wen het aenrhs-gelt te mogen behouden, is Anno 1646 by gekomen, doch met eenige
weynige veranderinge inde woorden vanden Tcxt. Seggende de Placaten vande Jare 1646, 1648 en 1650:
Ende het Volck van Oorloge foo te Water als te Lande, dat by yemant voor buytenlantfche Co-
ningen, Potentaten, Princen, Heeren, Staten ofte Republijcquen,'t zy openbaerlijck, heymelijck
of onder de hant binnen dek Ge�nieerde Provinci�n, 't reilbrt van dien, oft in Plaetfen befet met
Guarnifoen vande felve Provinci�n, foude mogen zijn aen-ghenomen, ofte fich tot eenuren Uyt-
heemfchen ongeconfenteerden dienil verplicht, 't iehe wert daer van midts defen ghediipenfeert
ende ontilagen, ende datfe haer dien-volgens hun vanden felven pretenfen dienil lullen onthou-
den, ende haer den felven ontrecken, ende dies niet jegenftaende mogen behouden ende genieten
het loop of aenrits-gelt, dat fy op de handt fouden mogen hebben ontfangen, fonder dat fy daer
over by yemant wie hy zy fullen mogen aengefproocken, veel min gerechercheert worden. Voorts
ordonneren ende bevelen wy, &c. Doch Anno 165 2 zijn de woorden hier en daer verandert, gelijck het Cur-
lijf'inden Placatc vanden Jare 16$6.[ub num. 11. mede brenght. . ■

12.

Anno 1 S^Gjoogheflelt. De placaten vande Jaren 1622 en i6z?[eggen .� foo wy oock ordonneren ende
bevelen. ^J

13. Ampliatien vanden Jare 165 x.

14. Alle de Placaten voor den jare 16$ ζ [eggen: Capiteynen, Bevelhehheren ende Officieren.

15. De Placaten voor den jare 165 2. voegen hier in: ofte wel yemant der voorfz Krijghs-Officieren bevon-

V ij den

-ocr page 162-

jir Placaten-j. 4.Bocck. �j.Tit, 4.Deel. j_u

den wort daer toe onder de hant eenighfints gheholpen te hebben, ofte anderilnts daer aen fchul-
digh te zijn, ende die geene die de voorfz lichtinge hadde ghedaen, alreets wech, ende niet te be-
komen Vfzcejyluyden defehe daer over datelijck ende/onder conniventie, &c.

16. Alle de Placaten voor den]are 165 zfeggen t verflaen wy dat defehe onfe Ordonnantie falgefonden,&c.

17. Defc woorden zijn mede Anno \6$zvoor Ampliatieby ghevoeght. Alle de voorgaende feggen ,� indeSteden
ende Frontieren alomme, om by hun onder de Officieren, &c.

18. Hier vervolgen de Placaten voor denJare 1652: foo oock defe onfe Ordonnantie by ons inde voorfz

Steden ende PJaetfen buyten de Vereenighde Provinci�n, ende nochtans onder ons ghebiedt we-
fende, tot dien eynde fal gefonden worden. Aldusgedaen, &c.
i 9. Het Placaet vanden Jare \6zz was gheparapheert by N. de Voocht. Dat vanden lare 161.7 h R� Huy-
gens. Vanden Jare 1646 by C. Roorda. Dat vanden Jare 1648M. van Berchem. Ende ,\Jyt bevel
vanmijnHeerende Staten Generael der Vereenighde Nederlanden. Ter Relatie vanden Raedt
van State der felver Landen. Geteyckentby I. Eyckbergh. Dat vanden Jare 1650 by B. I. Mulert.
Ende 't Placaet vanden Jare 16$ ζ by G. v. Hoolck.

3. Placaet, Verbiedende alle ^Burgen en Inwoonders van Mae/Iricbt, geen

Soldaten te debaucheren, om dienfi te nemen nae Luyck. Jn date den 3 Juli) 1641.

ftraft te worden als Perturbateurs vande gemeene
rftfte. Ende ten eynde niemant hier van ignoran-
tie en pretendere, ordonneert den Raedt dat van
defe waerfchouwinge publicatie binnen de voor-
noemde Stadt werde gedaen, fo by Tromflach als
by afExie. Aldus ghedaen inden Rade van State,
in 's Graven-Hage, den derden Julij 1 6 4 1. Was
gheparapheert, H. Gruyst'wird,ⁿ' Onder ftondt,
Ter Ordonnantie van den Raedt van State.
M. Huygens.

DEn Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden, waerfchouwt hier mede alle
Burgers ende Inwoonders der StadtMae-
ilricht, fich niet te onderwinden eenige
Soldaten van het Guarnifoen aldaer, te perfuade-
ren, om fonder Pafpoort nae Luyck te gaen, ende
aldaer dienft te nemen, of de voornoemde Solda-
ten anderfints te debaucheren van heuren dienft,
diredtelijckofindirectelijck, maer fich van fulcke
debauchementen te wachten, op pene vanghe-

De placaten vande Staten van Hollantin dateden %7 Maert i6$z.en 16 Maert \6$6.fal den lefer hierboven
in dit Volum. Colum 149. vinden.

HET VIERDE DEEL.

T\ En Lefer gelieve hier voor geinfereert te houden het Placaet vanden Ι ζ Mey \6l\ .flaende in het eerfk Volam.
^* Colum. y68.gedruckt.

Placaten vanden 27 Mij 16i7,wde %6 April \ 653, Waer by firiftelijcfyn

verboden wert, dat niemant op vreemde Commiffen in Zee mach gaen of blyven.

S*^^� E Staten Generael der Vereenighde Ne-
a Κη derlanden, Allen den geenen die defen
j W�lJ fuUen fien ofte hooren lefen , Saluyt.
�^^DOEN TE WETEN, Alfoo tot
onfekennifl�ghekomenis, dat 1 niet tegenflaende
Ons Placaet vanden f even en twin�ghflen Juli) 161.7.
eenige onfe Onderfaten, van andere Potentaten
Commii��en ter Zee verfoecken ende nemen, felfs
oock met ζ onfe Commifl�e uyt-ghevaren zynde,
noch daer en boven fodanige Uytheemfche Com-
miflien ζ verfoecken ende bekomen,omme onder pre-
text vandefelve, foo wel de goede Ingefetenen
defer Landen, als oock vande Coningen, Repu-
blijcquen, Princen ende Potentaten, mette wek-
ke wy in alliantie, vruntfehap , immers buyten
queftie zijn ende begeeren te blyven, in perfoone
ende goederen te belchadieen ende te molefteren,
tot feer grooten ondieriit, blafme ende difreputa-
tie vanden Lande, waerinne Wy noodich achten
te verfien. S O O 1S Τ, dat Wy na rypedelibe-
ratie hier opgehouden, 3 geordonneertendeghe-
ftatueert hebben, ordonneren ende ftatuerenby

defen, dat geene Ingefetenen vande voorfz Ver-
eenighde Nederlanden, hun in Zee fuUen mogen
begeven,'t zy uy t defe ofte andere Landen, op ee-
nige Commiflien van Uytheemfche Coningen,
Republijcquen, Princen ofte Potentaten, of oock
uytgevaren zijnde met 4 onfe Commiifien, andere
Uytheemfche Commiflie daer nevens te nemen,
in wat manieren dattet zy, fonder alvoorens daer
toe te hebben ons fpeciael verlof ende confent.
Dat oock alle de geene, die onder deckfel van ee-
nige Uytheemfche Commiflien in Zee ghegaen
fouden mogen wefen, ghehouden fullen zijn voor
den eerften 5 September naeflkomende , uytterZee
binne» defe Landen weder te keeren, alles op pe-
ne van over de contraventie van defen aen lijfen-
de goet gheftraft te worden, als oock inde fomme
daer voor fy cautie hebben geftelt,de welcke opte
Borgen fal werden geexecuteert, ende dat fo wei
die voor date defes met foodanige Commiflien in
Zee geloopen zijn, als die namaels onder deckfel
van ghelijcke Commiflien fullen uytloopen, alle
befchadightheden by hun gedaen, gehouden ful-

-ocr page 163-

Tegensdie heii in vreemde Potentaten dienft,6cc. j 14

Ordonnantie aldmme doen verkondigen end� pu-
bliceren , daer men gewoon is publicatie te doen.
Laften mede de Raden ter Admiraliteyt, de Ad-
vocaten Fifcaels , ende Procureurs Generaels,
ende allen anderen Officieren, Rechteren, Juftii
eieren vande voorfz Vereenighde Nederlanden,
midtfgaders allen Admiralen, Vice - Admiralen _sCapiteynen, Officieren ende Bevelhebberen, defe
onie Ordonnantie ende bevelen te achtervolgen,
ende doen achtervolgen , Procederende ende
doende procederen tegens de overtreders van
dien, fonder gratie, faveur, diffimulatie ofte ver-
drach , dewyle Wy het felve ten dienft ende wel-
ftant der voorfz Landen noodigh gevonden heb-
ben. Gegeven in 's Graven-Hage, onder onfen
Cachette, Paraphure ende de Signature vart on-
fen Griffier, op den fes en twintighften Aprilis
1653. Was geparapheert, 6 lacob Veth, "� Onder
ftondt, Ter Ordonnantie vande hoogh-gemeke
Heeren Staten Generael. Geteeckent, In abfentie
vanden Griffier, 61. Spronffen. Zynde op 't fpa-
tium gedruckt het Cachet der feWer Heeren Sta-
ten, in rooden Wai�che.

3*1

pareren' * �iide van hare a&ien te ver-

lenzijmeref

^lZ1J j_a� berendefohetbehoorenfal. Ende

pKfgcen kenniiTe ghekregett te hebben hier
tan1emtudc meenen te ontfchuldigen Ordon-
neren �nde beveelen wy wel expreflehjck dat de
Reeders of Parteniers in ende vande voorfzSche-
tVenln Zee wefende, of komende, ende de Vrou-
wen of naefte Vamden vande Capiteynen daer op
j^nende ehehouden Tullen wefen van defe onfe
ordre, denfelven Capiteynen te verwittigen, aen-
eefien wy tot der landenι dienfte yerftaen dit pun-
J>, eliick achtervolgt ende onderhouden te fullen
moeten worden, fonder daer tegens eenige conni-
v�ntie diffimulatie ofte verdrach toe te laten,ofte
ccdooeen. Ontbieden daer omme oock de Edele
Merende Heeren Staten, Gecommitteerde Ra-
den° ende Gedeputeerde Staten vande Provin-
cien refpe&ive van Gelderlant ende 't Graeffchap
Zutphen, Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Zee-
jandt, Utrecht, Vrieflandt, Over - Yfl�l, Stadt
Groeningen ende Ommelanden, ende allen ande-
ren Jufticieren ende Officieren, datfy defe onfe

Ampliatievanden)'are 165y

'tplacaet vanden f are 1 617[eythier: felfsoock met behoorlijcke Commiffie vanden doorl�chtigen

hooch-gebooren Prince van Orangien, als Admirael Generael defer Vereenighde Nederlanden

mt-ievaren zynde, noch daer en loven foodanige uytheemfebe Commiffien foecken te bekomen, &c.
't voorfz placaet voeght hier in: by advijs van hooch-gemelte Prince van Orangien.
Ende alhier: ofte oock uytgevaren zynde met Commiffie van hoogh-ghemelten Prince van Orangien, als

Admirael Generael defer Vereenighde Nederlanden, andere uytheemfche Commiffien, &c.
't Placaet vandenJare ι 6 ζ 1 [eyt: voor den eerflen Novembris toekomende , uytter Zee binnen defe

landen, t�c,
't Selvc Placaet was geparapheert by Ant.de Rode. Endegeteyekent by L van Goch.

Het vyfde deel.

ΤΛ En Leferghelieve hier voorgheinfereert te houden de Placaten vanden 3 December 1616. flaende in het eerfie
�*-* Volum.Colum549. endevanden i^December 1617.flaendeibid.Colum �51.gedruckt.

Placaet ,mer by ftriBeli/c{verboden veert, dat geen Franfche, Engelfche of

Schotfche Soldaten in 's Lams dienfl zynde, vermogen aengenomen te werden in dienft vande Ooft of Weft-
Indifche Compagnie. Indateden lx Februari) 16)7.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den genen die defe ful-
len fien ofte hooren lefen,Saluyt. DOEN
TE WETEN, Alfoo ons klachten
voor gekomen zijn, dat veele vande Franfche,En-
gelfche ende Schotfche Natie refpedtive, in onfen
dienft ende befoldinge te Lande wefende, fich van
hare Compagnien fouden ontrecken endewech-
loopen, om haer in Zee te begeven met Capitey-
nen in dienft vande Weft - Indifche Compagnie.
S O O I S Τ, dat Wy hier inne willende voor-
fien, met advijs ende deliberatie van SijnHoog-
heyt de Heer Prins van Orangie, goet-gevonden
hebben midts defen exprefielijcken te lailen ende
beveelen die vande Franfche, Engelfche ende
Schotfche Natie refpeclive, van wat qualiteyt of
conditie de felve fouden mogen weien, jegen-
woordigh in dienft van defen Staet te Lande, ofte
die hier naemaels haer daer inne fullen begeven,
dat fy haer fullen hebben t'onthouden van der fel-

ver Compagnie te verlaten, of haer daer uyt te be-
geven fonder te hebben Paifepoort, gheteeckent
by haer Officiers daer onder fy dienen, verklaren-
de by defen wel expreflehjck nul, egeen ende van
onwaerden alle Paflepoorten hoedanigh die fou-
den mogen zijn, die niet by de voorfz Officiers
en zijn gheteyekent. Ende in cas dat eenigh Sol-
daet vande Franfche, Engelfche ofte Schotfche
Natie, in dienft van defen Staet, fich anders als
met Pafpoort in voegen voorfz van fijne Compa-
gnie foude mogen komen te begeven, fal foodani-
ge andere ten exemple worden geflxaft. Verbie-
den voorts wel expteiTelijck die vande Ooft ende
Weft - Indifche Compagnie refpe&ive, dat fy re-
fpeftivelijck hun fullen onthouden eenige Fran-
iche, Engelfche ofte Schotten in onfen dienft we-
fende , ende egheen Pafpoorten in voegen voorfz
hebbende, aen te nemen, ofte gedoogen met haer
te varen» oj> pene van confilcatie van des Capi-
teyns of Officiers gagie op de voorfz Schepen va-

V jij rende,

-ocr page 164-

PUcateo-/> 4* Boeck. 14. Tit. t. Deel.

3*5

316

rende , alsoockvan fijn aenpartinde veroverde
buyten , in cas den DelinquanjdieeenigeFran-
fche, Engelfche ofte Schotten foude mogen heb-
ben aengenoinen, eerft t'fijner wederkomfte ach-
terhaelt mochte worden �. Bevelende efi beladen-
de voorts op gelijcke penen den voorfz Capitey-
nen ofte Officiers op de voorfz Schepen varende,
dat fy willende met hare Schepen t'feyl gaen, den
Geweldigen Provooft van de Admiraliteyt van
hunreforte daer va|i ten allen tyden fullen waer-
fchouwen, opdat de felve met de Capiteynen van
de Franfche , Engelfche ende Schotfche Natie in
onfendienft, des begeerende, aen boort mogen
varen, ende de Schepen fonder eenigh verhinder
vanboventot beneden vifiteren, ofte daereenige
Francoyfen, Engelfche ofte Schotten bevonden
mochte worden, omme de felve daer uyt fonder
bekroon.van yemandt te halen ende doen ilraflen
naer behooren, gelijck mede fulcks t'haerder we-
derkomfte fal mogen ghefchieden. Ende op dat
niemandt hier van eenige ignorantie hebbe te pre-
tenderen , ontbieden ende verfoecken onfen lie-
ven ende feer beminden, de Staten , Stadthoude-
ren, Gecommitteerde Kaden, ende Gedeputeerde
Staten vande Provintien refpedf ive van Gelder-
landt ende 't Graeflchap Zutphen/Hollandt ende
Weil-Vrieflandt, Zeelandt, Utrecht, Vrieflandt,

Over-YfTel, Stadt Groeningen ende Ommelan,
den, ende allen anderen Officieren ende Juihci^
ren, dat fy defen onfen Placate ende Ordonnantie
alomme doen verkondigen, uy troepen endep_u,
bliceren, daermenghewoonlijckis uytroep�ng_eende publicatie te doen. Laften ende beveelen,
voorts de Raden ter Admiraliteyt, den Advoca,
ten Fifcaels, ende Procureurs Generaels, ende al,
len anderen Officieren, Rechteren ende Juffie^
ren defer Vereenighde Nederlanden, mitfgaders
allen Overften,Colonellen, Admiralen,Vi�e-Ad,
miralen,Ritmeefters,Capiteynen, Officieren ende
13evelhebberen,defen onfen Placate,Ordonnanti_eende Bevel t'achtervolgen, Procederende ende
doende procederen jegens de overtreders van
dien ,.foo in 't calangeren ofte aenklagen , als in 't
fententieren ende vonniffen, fonder gratie,faveur
diffimulatie ofte verdrach, dewyle wy 't felve ten
dienile vanden Lande noodigh gevonden hebben
Gegeven in'sGfaven-Hage in onfe Vergaderin-
ge, onder onfen Cachette, Paraphure endede \
Signature van onfen Griffier, den xij. Februarii
1637- Was geparapheert, F.G.v.Cuylenburph*�
Onder ftondt,Ter Ordonnantie vande hooch-ge, I
melte Meeren Staten Gcnerael. Getekent,a>/??tf&
Mujch. Zynde op 't fpatium gedruckt het Cachet
der felver Heeren Staten in rooden Waflche.

DEN XIIII. TYTEL.

Behelfende de Placaten van Pardon voor het over-

geloopen Boots-volck.

HET EERSTE DEEL.

ι. Pardon, voor bet verhopen Boots - wkl( � In date den dertighflen

lanuarij i6zj.

E Staten Generael det Vereenighde Ne-
derlanden, DOEN HIER MEDE
TE WETEN: Alfoo eentijdtlangh
herwaerts feer in fwanck heeft ghegaen,
dat eenige Bootfgefellen hun hebben vervordert,
te Lande komende , of met een M'aeiit foks die fy
optehandcontfangen, teverloopen, daer door
onder 't Zee - varent Volck een groot difordre is
ghevolght �. Ende wy midts dien w�lveroorfaeckt
iouden weien tegens de felve, �aet den inhoudt
van on.fe Placaten, ende fpecialijcken die vanden
vijf-en - twintighflen Juli) feithien-hondertvijf-
ende-twintigh, met alle rigeur te doen procede-
ren. SO.O ES Τ nochtans, dat wy om goede
confidera�en ons daer toe moverende) goet ghe~
vonden hebben de felve Verloopers voor defe
reyfe te pardonnereriV ghelijck wy dan de felve.
pardoiiner�n midts defen , hun vergevende het
geene fy door haer \vech-loopen. tegens den Lan-

de hebben mitfdaen. Confenterende dat fy vry
ende onverhindert hun wederom in den dienft
vanden Lande fullen mogen begeven. Dan ver-
ftaea , dat voortaen de voorfchreve Placaten
ilriftelijck onderhouden ende gheexecuteertful-
len worden, tegens de geene 'die naer defe» hun
fullen willen onderwinden te verloopen.

Gedaen in onfe Vergaderinge in 's Graven-Hage
opten dertighften Januarij feitien-hondert feven
ende twintigh. Was gheparapheert, $. van Bern-
mont,ⁿ� Onderflondt,

TerOrdonnantie vande hoogh-ghemelte
Heeren Staten Generael.

Ende geteyekent,

/. van Gock

1. Placa-

-ocr page 165-

Pardon voor het over - geloopen Boots volck. $ 18

317

% piacaten vanden 4 Mey 1619, jT)ecemher 163 o, 1 September 163 8,

_�� _%! ^iy 1641. A/ei? brengendegeneraelPardon voor het Varent-Vokk, die haer aen des Vyants
* zyde heiben begeven,

houden fullen zijn nae defe Landen weder te kee-
ren binnen den tijdt van fes Weecken, � Inganck
te nemen ten tyde vande voorfz kennijfe verkrygende t
Ende fullen foodanige 0f kieren ende Bootfgefellen haer
mogen begeven op vn/e vloot e ,gede/lineert nae de Kufle
van Spangten, om den Coninghin die rijcke Landen af-
breuck te helpen doen, als oock te helpen vermeefleren
fijne Silver-Vloot, die hy eerfldaeghs verwacht. 5 Voorts
verklaren Wy dat van nu voorts-aen de Piacaten
defer Landen itrictelijck onderhouden ende ghe-
executeert fullen worden tegen de geene die nae
deièn hun fullen onderwinden nae den Vyandt te
verloopen, efi die verloopen zynde aen 's Vyants
zyde noch langer fouden willen verblyven, Or-
donnerende die vanden Raede ende Fifcalen van
onfe Admiraliteyt, mitfgaders allen anderen Of-
ficiereniRechters ende Jufticieren der voorfz Ver-
eenighde Nederlanden hen hier nae te reguleren,
ende niet te doen ofte attenteren, nochte gedoo-
gen yet gedaen ofte gheattenteert te worden»het
welck eenighfints direftelick ofindireCtelick fou-
de mogen ftrecken in prejudicie van defe onfe gra-
tie, vergevinge , quijtfcheldinge ende pardon,
want Wy fulcks ten dienile vande Geünieerde
Landen bevonden hebben te behooren. Gedaen
in 's Graven Hage opten een en twintighften^iey
fefthien hondert een en veertigh. Was ghepara-
pheert, 6 P. Croock,ⁿ' Onder ftondt, Ter Ordon-
nantie vande hooch-gemelte Heeren Staten Ge-
nerael. Getéeckent, Cornelis Mufck Zynde op't
fpatium ghedruckt het Cachet der felver Heeren
Staten in rooden Waflche.

�^�^gheTMfidesvenlol�erbenhunbinVrbekmifS ObergefwydelBoRickLabencorvoodag

fullen hebben van defe onfe gratie, mits dat fy ge-

1.
i.

3-
4-

Anno 1641 voor Ampliatiely gevoeght.

Hier/eggen de voorige Piacaten: oock eenige buyten 's Lants cuenfl fich nae den Vyant, &c.

De piacaten voor den lare 1641 [eggen: over het voorfz^ewelt.

De Placatenvoor den lare 1 64 ifeggen: naervoorgaende rype deliberatie, ende communicatie met Sijn

Vorftelijcke Doorluchtighey t, (163 8 Hoogheyt) den Heere Prince van Orangien, als Admirael

Generael van defe Vereenighde Nederlanden, uytfonderlinge gratie, &c. .

In plaets van defe woorden, feggen de Piacaten voor den lare 1641 gbeemaneert, achter de woorden: binnen

jes Weecken�. Aengefien wy tot der Landen dienilverftaen, dat van nu voorts aen de Piacaten defer

Landende.
6. Het Placaet vanden lare 16x9 was geparapheertly\. Veldriel. Dat vanden lare 1630 en 1638 by Nico-

laes vander Bouchorft.

3. Pardon voor de vpegh-geloopene Matroofen. In date den veerthienden

Otlober 1641. ,

vervolgens vande voorfz refpe&ive Schepen zij �
wech-geloopen, ende noch achter bly ven, fonder
daer toe te hebben behoorlijck Pafpoort of ander
noodich befcheyt, met meeningeende intentie,
om haer naer Portugael, als oock op andere Vaer-
ten, te begeven, daerfe meerder Maent-gelt ver-
»meynen te bedingen, tot merckelijcken ondienft
deier Landen, ende dat mitfdienhooch ende meer
als noodigh is, dat daer jegens werde verfien met
capitaleftraffen, volgens 'sLandtsArticul-brief,
die de voorfz verloopeae Perfoonen in confbr-

^r raité

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoowy in ervarin-
gekomen, dat veel Matroofen ende andere Zee-
varende Luyden, in 's Lants dienfl refpedtivelijck
gheweeft zynde op onfe Schepen, Jachten ende
Fregatten van oorloch.gedeftineert tot befettinge
vande Kuft van Vlaenderen ende kruyiTinge van
de naeuwe Zee, als oock tot Convoyen ende an-
derfints, malkanderen hebben op gemaeckt, ende

-ocr page 166-

3V9

Plaeaten^i ^JBoeefc

mit� vanden voorfz Articul-brief als Schelrhen
fullen worden naer ghefchreven, ende bekomen
werdende, 't zy inde Schepen defer Landen, ₀ft_eSchepen die van defer zyde op den Vyandt fu]j_enworden verovert, als oock in andere, fullen fon�
der eenige genade mette koorde geftraft worden
datter de doodt naer volght. Ordonnerende d�
Heeren Raden ende Fifcalen van onfe Colleeien
ter Admiraliteyt, midtfgaders allen anderen Off],
eieren, Rechters ende Jufticieren. der voorfz Ver.
eenigde Nederlanden, hen hier naer te reguleren
ende doen reguleren allen den geenen die het ee^
nighfins foude mogen aengaen, Ende dienvolgens
niet te laten gefchieden, dat eenichfins dire&elicjc
oft indireftelick foude mogen ftrecken in preju.
ditie vandefeonfe gratie, vergevinge, quijtfchel.
din-ge ende pardon , ten. reguarde vande voorfz
Perfoonen, die haer op de voorfz Schepen refpe.
clivelijckfullen begeven: Dan wat belanght de
voorfz verloopene Perfoonen, die fouden mogen
achter blyven, jegens de felve fal met rigeur ghe-
procedeert worden in conformit^� van de voor-
gaende Placaten ende Articul-brief defer Landen,
ende 't geene by defe onfe Ordonnantie dies-aen-
gaende hier vooren naeder is ende wert gheftatu-
eert, fonder eenige oochluyekinge, dillimulatie
ofte verdrach: want wy fulcks ten dienfte vanden
Lande bevonden hebben te behooren. Gedaen
in's Graven-Hage den veerthiendenOctoberfe-
fthien-hondert en een en veertigh. Was ghepara-
pheert ,Jobau van Reede,^vt '■ Onder ftont, Ter Or-
donnantie vande hooch-ghemelte Heeren Staten
Generael. Geteeckent, Comelis Mujch. Zynde
op 't fpatium gedruckt het Cachet der felver Hee-
ren Staten, in rooden Waflche.

mit� van d'ordre ende gebruyck, ten tyde van het
aengaen van haeren dienft, hehbett befwooren.
SOO IST nochtans,dat wyby advijs vanSijn
Hoogheyt (op vertrouwen dat de voorfz verloo-
pene Matrofen of ander Zee-varende Luyden be-
rouw ende leetwefen hebben van hare begaene
faute ende mifdaet) naer voorgaende rype delibe-
ratie , prefererende gratie voor.rigeur van Juftitie,
�uyt fonderlinge confideratien vergeven , quijt-
gefcholden ende gepardonneert hebben, ghelijck
■wy vergeven, quij tichelden ende pard�nneren by
defen, de voorfz verloopen Matrofen ende varen-
4e Luyden, alle 't geene fyluyden refpe&ivelijck
met hun voorfz verloop mifdaen, verbeurt ende
inif bruyckt hebben , midtfgaders alle boeten,
�breucken, penen, corporele ende criminele, daer
innefy ter caufe voorfz vervallen foude mogen
wefeii, mits dat fy ghehouden fullen zijn.haer we-
derom in dienft deler Landen te begeven", binnen
den tijdt van fes Weecken nae.dato vande publi-
-catie defes, opfoodanige Schepen van oorloge.,
als hun goet-dunckenfal, fonder verbonden te
.wefen wederom te keeren tot den Capiteyn ofte
�Schip, daer van fy hier bevoorens zijn verloopen.
Voorts verklaren wy wel expreflelick, dat van nu
-voortaen den Articul- brief ende Placaten deler
-Landen in't ftuck vande Zeevaertftri&elijckon-
derhouden ende gheexecuteert fullen worden te-
gens die geene, die naer defen hun fullen onder-
winden ionder behootlijck Pafpoort of ander
f roet befcheyt van hare refpedrive Schepen te ver*
oopen: ende die albereyts verloopen zijn,binnen
den tijdt van fes Weecken, op dit ons Pardon in
dienft van het Landt aft vooren, niet en fullen we- '
der keeren, dies foodanige Perfoonen in confor-

HET TWEEDE DEEL,

Placaet, geiende Ψ ar don aen bet Zeevarend Fo/c^ die op Zee-%oo^ersge*

dient hebben. In dateden x<y Auyifli 1651.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
; derlanden, Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen , Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo ee-
nige Officieren, oock Bootfgefellen ende Matro-
fen te Water, InwoondersderghemelteVeree-
nighde Nederlanden, hier bevoorens in 's Landts
dienft gheweeft zynde, oock eenige daer buy ten
ghebleven wefende, haer refpeclivelijck buyten
's Landts dienft naer de Piraten ende Roovers, die
nu fterek in Zee grail�ren, hebben begeven, ende
met hare Schepen nelpen bedryven alle ghewelt,
tot groote fchade ende af breuck, jae totale ru�ne
van veele goede Ingefetenen defer Landen, ende
verderf vande algemeene CommercienendeTraf-
�jck : Ende dat wy verftaen dat de felve leetwe-
fen ende verdriet hebbende over d� voorfz haere
faute, als oock ghewelt, by hun foo in Zee als el-
ders gheperpetreert, geerne binnen defe Landen
fouden weder - keeren by hunne Vrunden ende*
Magen, foo fy van ons mochten bekomen Pardon
over-hare voorfz faute ende mifdaet, daer naer fy
-feer haecken ende verlangen. S O O Τ S Τ, dat

Wy naer voorgaende rype deliberatie, uyt fon-
derlinge gratie vergeven, quijt-gefcholden, ende
ghepardonneerthebben, ghelijck wy vergeven,
quijtfchelden �nde pard�nneren by defen de
voorfz overgeloopen Officieren , Bootfgefellen
ende Matroien, de voorfz Roovers ende Piraten
dienende, ofte gedient hebbende, alle 't geene fy-
luyden refpectivelijck met hun voorfz vertreck,
als oockin Zee ofte elders mifdaen , mif bruyckt
ende verbeurt hebben, midtfgaders alle boeten,
breucken, penen, corporele ende criminele, daer
innefy ter caufe als vooren vervallen fouden mo-
gen wefen, tot den dage toe dat fy refpedlivelijcfc
kennuTe ghekregen fullen hebben van defe onfe
gratie, mits datle ghehouden fullen zijn naer defe
Landen weder te keeren binnen den tijdt van drie
Maenden nae de publicatie defes. Ordonnerende
die vanden Rade ende Fifcalen van onfe Admira-
liteyt, mitfgaders alle andere Officieren, Rechters
ende Jufticieren der voorfchreve Vereenighde
Nederlanden hun hier naer te reguleren, ende niet
te doen ofte attenteren, nochte ghedoogen yet
gedaen ofte gheattenteert te worden, 't welck ee-

nichfints

a��i

-ocr page 167-

Inilru�He voor de Wachtmeefters.

S**

ehfints direftelickofteindireaelick foudemo-

fefthien hondert een en vijftigh. Was ghepara-
pheert, G. v, Hookk, «� Onder ftondt, Ter Ordon-
nantie vande hooch-gemeke Heeren Staten Ge-
nerael. Geteeckent, N, Ruyfch. Zynde op 't fpa-
tium gedruckthet Cachet der felver Heeren Sta-
ten in rooden WaiTche.

III

gen

ftrecken in prejudicie van defe onfe gratie,

vereevinge ,

auiitfcheldinge ende pardon, want

Wv hdcis ten dienfte van dele Ge�nieerde Lan
den bevonden hebben te behooren. Gegeven in
den Hage op denvijf-en-twintighiten Augufti

D E Ν XV. TYTEL.

Vervattende verfcheyden Inftru&ien de Militie

concernerendo.

HET EERSTE DEEL,

il / f/βr Uil ie/? d Officieren vande Monfleringe voor gefchreven, zijn hier boven in den thienden Tytelvanhet
vierde Boeck Colum 130 en vervolgens gedruckt.

ι. Inftru&ie, waer nae de JVachtmeefiers inde Frontier 'fleden ende Forten

der Vereenighde Pr�vintien haer fullen hellen te reguleren. In date den 9 Decemler 1 � 9 3.

ofte faveur geen ander in haere plaetfe en fullen
mogen ftellen.

Sullen d'eerfte Ronde doen aen alle Poorten,
ende wel daer op letten of de felve wel geflooten
zijn, ende het woort ofte lofe wel gegeven zy aen
den geenen dien 't behoort.

VI.

Item, fullen alle avondt in 't vifiteren vande
Corps de Guardes goede acht nemen, dat de Sol-
daten , de wacht hebbende, met behoorlijck Ge-
weer verfien, ende de Roers met fcherp gheladen
zijn, foo dat behoort: Ende oock dat de Corps de
Guardes ofte Wacht-huyfen fo fterek van Solda-
ten befet zij nalsfy behooren te wefen: ende foo
verre fy die contrarie bevinden,fullen de Capitey-
nen,die 't felve aengaet,vermanen, ende oock den
Gouverneur aendienen,ten eynde daer op verfien
worde naer behooren.

VII.

Sullen alle avondt het woort ofte lofe byden
Gouverneur, Superintendent ofte andere , ter
plaetfe commanderende, halen, ende 't ielve ter-
ftont, daer het bequaemft fal wefen, uyt geven
ofte aenfeggen aende Officieren, foo nae Krijghs-
ordeninge ^Jt felve behoort 5 Dies en fal het woort
noch ghehaelt, noch gegeven worden, dan nae 'c
fluyten der Poorten.

VIII.
. Sullen ordre fiellen.dat foo wie de Ronden ful-
len komen te doen, wie die oock zijn, het woort
ofte lofe fullen moeten gheven aenden Corporael
ofte LantfpaiTade,die inde Corps de Guardes daer
toe geordonneert ende geftelt is, eer dat fy de ge-
fielde Centinellen fullen mogen pafleren; Ende
foo verre fy vernemen hier tcgens gedaen te wor-
den, fullen 't felve den Gouverneur ofte andere,
ter plaetfe commanderende, aen geven, om ftraff�
over fulcke overtreders gedaen te worden, na ver-
eyfch der faecke.

IX.

Item, fullen niet toe laten dat yemandt uyt de
Corps de Guardes kome op de Parade, maer ful-

X len

Uilen voor eerft,ende infonder-
hey t dach ende nacht forghvul-
delijck gade flaen de verfeec-
kertheyt , bewaerniffe , ende
wacht vande Steden ende For-
ten daer fy geftelt ende gecom-
mitteert fullen zijn , volgens
haerComminle: Ende tot beter effect van dien,
fullen fyden Gouverneur, Superintendent ofte
Capiteyn aldaer commanderende , rieerftelijck
aen geven 't geene tot haere kenniile gekomen fal
zijn, remedie vereyffchende, (ende 100 des noot
zy) de felve vermanen te doen, ende te volbren-
gen 't g'heene fy weten fullen tot verfeeckeringe
ende bewaringe der felver, ende ten dienfte van
den Lande oorbaerlijck te wefen, den Raedt>van
State daer van oock adverterende, indien fy be-
vinden de faecke fulcks te vereyfchen.

II.
Ende om haer debvoir te beter te doen, fullen
goede opficht nemen op de ghelegentheyt vande
Wallen, Grachten, Gefchut, Rampaerden, ende
wat daer aenkleeft ende van noode is, ende daer
aen foude mogen ghebreecken, fullen 't felve den
Gouverneur, Superintendent, ofte andere com-
manderende, te kennen geven, om daer in verfien
te worden: Ende foo dan fulcks verfuymt ofte niet
geremedieert en worde, fullen 't felve den Raedt
van State over fchry ven.

111.
Sullen toefien, dat de Fortificatien in't geheel
ofte deel byniemanden befchadight ofteontram-
poneert en worden. Ende wanneer daer eenige
Fortificatie» gedaen worden, fullen den Commis
inde bevordennge vande befteedde Wercken alle
goede aiMentie doen.

UIL
Item, fullen daer op ernftelick letten, ende niet
gedoogen dat de Wachten by ordinarife beurten
aende Poorten ende Quartieren alle avondc ehe-
difponeert worden, maer by lootinge: Ende daer
en boven oock dat de Schikvvachtln by afkoop

-ocr page 168-



	*Placaten-f. 4B�eck. ij.Tit. i.Deel.**
			*34**

in len alle de Soldaten, vande wacht wefende,aldaer by malkanderen doen blyven, tot dat de nieuwe wacht wederom niemant toe laten en fal daer we- der� af te trecken, om te gaen eten ofte anderfins hen vande wacht te abfenterem X. Soo wanneer den Vyandt fich voor de Stadt ofte Plaetfe fal mogen preienteren, fullen de Wacht-meefters hen als dan voegen neff�ns den Gouverneur, ofte andere, aldaer commanderen- de, ende de t'famentlijcke Capiteynen , om te communiceren ende te raedtilagen,wat tot defen- fie ofte behoudeniiTe van haer Garnifoen-plaetfe, ende tot meeften af breuck des Vyants,dienftelkk endenoodighfoudemogenwefen, om, foodes noot zy, den Raedt terftont over gefchreven, en- de alfoo voorts daerinne verfien te worden nae behooren. XI. Sullen mede in alfulcken gevalle van Vyandt ofte belegeringe, ofte in andere occurrentie, den Gouverneur ofte andere, aldaer commanderende, doen gedencken, in der nacht het woort ofte lofe te veranderen, ende de wacht nae ghelegentheyt te doen verftercken ende veranderen, om alfoo alle verraderyen ende inconvenienten voor te komen. ΧΙΓ, Soo veel het openen der Poorten belangt, wort welexprefl�lijckverftaen, dat 't zy de Sleutelen zijn in bewaringe vanden Gouverneur, comman- derenden Capiteyn, ofte vanden Magiftraet der Plaetfe, dat de felve Sleutelen tot openinge der Poorten, 't zy ordinarifer ofte extraordinarifer uyre, niet en fullen mogen ghebruyckt, noch de de Poorten gheopent werden, dan met bywefen vande Wacht-meefters, dieoock alle morgen ter openinge der Poorten, tot voorkominge van alle pradtijcquen ende aenflagen des Vyandts, aldaer exprei��n lail ende bevel fullen geven aende Offi- ciers ende Soldaten, die aende Poorten de wacht fullen hebben, dat fy niet toe en laten eenige vreemde Soldaten, Trompetters, Trommelfla- gers, ofte andere, extraordinaris ofte fuipe�te Per- foonen , 't zy Mans ofte Vrouwen, in te komen, fonder dat fyfelfs daer in perfoone zijn, ofte ye- mants by hen ghecommitteert, in gevalle iy door wette�cke oorfaecken aldaer niet prefent en ken- nen zijn: Ende indien daer yemant van fulcke in- komende Perfoonen eenige Brieven, gefloten ofte ongefloten.by fich mochte hebben, uyt Wanden Landen aen particuliere Perfoonen ghefchreven, fullen de felv e terftont aenden Gouverneur ofte Commandeur fchicken, om die gevifiteert te wor- den: Ende in afwefen vanden felven Gouverneur ofte Commandeur, fullen fy Wacht-meefters.de felve mogen openen ende o verfien, ende nae de wederkomfte van den felven Gouverneur ofte Commandeur�aen hem van alles terftont goet rap- port doen. XIII. Item, ftil�en ordre ftellen ende daer op verfien; dat in een uyre, nae 't opgaen der Poorten, nie- mant vande Wacht het Geweer af en legge, maer dat fy, hen wel vly tigh aldaer in 't gheweer hou- dende _f wei fcherpe toeficht nemen, ende onder-

		foeck doen op de inkomende Perfonen, Wagens Karren, Schuyten ende Schepen. XIIII. . Latende maer twee Wagens ten hooghften t'ef fens door de Poorten, 't zy uyt ofte inkomende* pafl�ren. XV. Ende dat oock den Hopman,fijiien Li�utenant Vendtich, Sergeant ofte Bevelhebber der Com- pagnie, wacht hebbende aende Poorte, aldaer ren minften drie uyren nae 't opfluyten fal gehouden fijn te blyven,om op alles goede toeficht te neme XVI. Sullende Wacht-meefters gheh��den zijn te verfien, dat de Schepen, Wagens ende Karren,al- daer paiferende, achtervolgende de Ordonnan- tie , Couftume ofte ordre, gehouden in alle Plaet- fen, op de Rivieren ofte Stroomen leggende, vry ende ongemolefteert van allerhande exadtien ofte taxatien mogen paileren, mits betalende de Con- voyen, Licenten, Thollen ende andere Lants ge- rechtigheden, fonder de felve in eeniger manieren op eenigh ander pretext, te laten monfteren ofte aenhouden. XVII. ι Item,fullen de Wachtmeefters inde Forten ofte Schantfen, daer Minifters ofte Dienaers des God- lij eken Woordts zijn, ende daer geen ordinarife Magiftraet en is, met de felve Minifters alle goede correfpondentie houden, ende verfien dat by nie- manden, in faecken de eere Godes ende de Kerc- ke aengaende, eenige verhinderinge ghedaen en worde: dienvolgencle oock goede ordre Hellen- de , dat des Sondaeghs geduyrende de Predicatie geeninfolentieenghefchiede Van fpelen oftean- derfins,ende oock niet getapt en worde inde Her- bergen, ofte by de Soetelaers 5 op pene van thieii ftuyvers by een yegelick, contrarie doende te ver- beuren, tot verval vande vvachte. XVIII. Sullen van gelijcken de Wachtmeefters gehou- den zijn goede correfpondentie te houden met de Commifen vande ammunitien aldaer geftelt, ende de felve alleenlijck niet te verhinderen in haer Of- ficie, adminiftratie ende diftributie van Vivres en- de Ammunitie van Oorloge, Turf ende KeeriTen: maer ter contrarie de felve te afl�fteren daer ende foo fulcks van noode fal zijn, ende fy by hen ver- focht fullen mogen worden,na gelegentheyt ende exigentie van faecken, op dat afies wel beleyt, bc- waert ende gheadminiftreert mach worden, tot meeften dienft ende profijt vanden Lande. XIX. Sullen de Wacht-meefters inde Forten ofte Schanti�n oock ghehouden zijn ernftige forge te dragen,dat de Hutten ende Huyfingen de gemee- ne iaecke toekomende, niet befchadight en wor- den , noch in 't leggen, noch in 't veranderen van de Guarnifoenen: Ende tot beter efT�ft van defen, fullen de Wachtmeefters gehouden zijn alle mor- gen voor 't opfluyten der Poorten, alle de Corps de GuardesendeCentinel-h�yfkens te vifiteren, ende befien of'er eenige fchade aen ghedaen is, om alfoo de felve fchade-doenders te beter te mogen achterhalen, ende de fchade te doenre- parere/n. Sul-

-ocr page 169-

�nftru�Heri de Militie concertlef ende,::!

$16

3*5

byeenige particuliere, dart m�tadve� �nd�t��*
latinge vanden voorfz Raden ;?� �'-■�.

■',' * ' f !i h .LrrJT,'' XX IH. f'"'. " ■; �:

�nd�aifoomeri verftaet, datby d� SoetelaefSi
Tafeliers, ende diergelijcke, grootefrauden ghe*
pleeght worden in de Importen ende ACcyferi j
ende andere middelen, fullen de voorfz Wacht-
meefters goede toeficht nemen dat fuJcks voor
gekomen worde: Ende fullen oock by den Gou-
verneur van de Stadt ofte Plaetfe bevorderen, dat
byden Provqoft op de abuyfen gheletende v�df-
fien worde als na� behooren: Endefoo dandaef
inne niet werde gerem�dieertjd�n Rade van State
daer van, ende 't gene daer aen kleeft,verwittigen^
XXIIII.

De voorfz Wacht-meefters Tullen met d�n Ra-
de in alle voorvallende faecken ende afTairen, dert
dienit van den Lande eenighfins concerner�nde *
alle goede eorrefpondentie houden, ende neerite-
lijck adverteren van 't geene aldaer ende elders in
die Quartieren pafleert, ende fy eenighfins fullen
konnen vernemen: Ende fich voorts altijdt in ha-<
rendienft vlytelick, vromelijck ende difcretelijck;
quy ten, als kloecke, vroome, neerftige ende ghe-<
trouwe Wacht-meefters behooren te doen.

Onder ftont i Aldus gedaen in 's Graven-Hage
den negenden December 1593. Ende is defe voor
origineel uytgegeven. Leger ftondt, Ter Ordon-
nantie vanden Rade van State.

Χ�:Χ.

Sullen de felve Wacht-meefters inde Forten,
Whoven -t Guarnifoen nocheenige andere In-
jLrc y\\n behoorlijcke acht nemen\ met die

rJSelleft, op defourieringeende accommodatie
vWe Gompagnien , Officieren'ende ghemeene
Saten, S tot gelijckheyt vande Inwoonderen
goet gevonden fa�_Wo«te�..^ ^;^^,;

ne voorfz Wacht - meefters en Men niet VerV
_mogen voor haer pdtticulier te befigen, noch ye-
3en Jaten befigen, de Ponten, Schuy ten, WA
pens, Karren.ofte Wagend-voerders, in dienfte vart
§eGenejaliteytzynde, maer goede opfichtne-
n datalfnlckePonten, Schuyte�.dnde Wa-

inen

_lsfeeckerlijckbewaert worden, om in alle oc-

get

currentien ende in tijdt van noot geteet te mogen
zijn, om tot 's Landts dienft gebruyekt te mogen

worden.

XXII.
Sullen de felve Wacht-meefters haer oock niet
vervorderen de Landeryen der Generaliteyt, ofte
yemanden in 't particulier toekomende, ende on-
i rent de Forten ofte Plaetfen, daer fyTullen com-
manderen , leggende, voor haer felven aen te ne-
men , ofte te ghebruyeken, maer daer mede laten
ehewerden die geene die daer toe gherechtight is:
�ock de ledige plaetfen, inde Fortenwelende,
niet laten gebruyeken, ofte daer op laten bouwen

InfiruBie voor den MeeHer Qeneraelvande vtr��eryeof (jhefchttt*

In date den 31 Martij 1599.
1.

II.

Sal daerorrime voor't eerfte, de voornoemde
Meefter Generael ( nemende tot fyne affiftentie
den Controlleur van de Artillerye) ma�cken eert
pertinenten Staet van alle 't grof Gefchut, Equif)*
pagie, Materialen ende Munitien daer toe dienen-
de , in des Generaliteyts Magaiijn wefende, met
verklaringe van de inicriptie, ghewichte, lenghte,
ende oock van de fwaerte van de kogel vart 't feU
ve Gefchut, midtfgaders van alle ghelegentheydt
van de Equippagie ende Materialen $ Ende d�
voorfz Staet fukks ghemaeckt zijnde, daef vart
over te leveren een dubbelt aen den Raedt Vart
State. Ende fal voorts van tyde tot tyde den fel-
ven Staet fulcx door den Controlleur doen ver*
volgen, vart alle 't geene van nieuws aen ghek�ft,
aen ghemaeckt, ende in Magafyne gheftelt,oft� in
de Frontier-fteden ende Forten, ofte oock op de ■
tochten ende in de Legers ghefonden fal worden,
omme des te beter te weten, ende onderrichtinge
te konnen doen tot allen tydert, wat over al in ty*
de van noode aen getaft, ende ten dienfte van dert
Lande gebruyekt kan worden.

III.
Item , de voornoemde Meefter Generael fal
hebben een pertinente Lijfte van alle de Confta-
bels ende Canoniers in �rdinaris dienft ende b�ta*�
linge van den Landen zijnde 5 ende fal de felve by
voorweten ende kennii�e van dert Raet van State,
endevanderefpe&ive Gouverneurs van dePro-

X ij vin-.

\ E voornoemde Meefter Generael fal heb-
ben de fuperintendentie, opficht ende ge-
, fach over het grof gefchut met fijne equi-
pagie,Materialen,lnftrumenten ende Mu-
nitien van Oorloge, mitfgaders over den Officie-
ren , Handtwerckers, Pionniefs ende Arbeyders
vanden train van 't felve Gefchut, foo wel in �rdi-
narifen ende geftadigen dienit zynde, als die gene
die welcke op alle tochten ende exploiften van
oorloge extraordinarie aengenomen fullen wor-
den. Infgelijcks over die Ponten , Treek-ende
Limoen - Peerden: oock over de Cortftabels ende
Canoniers, 't zy of die in guarnifoen liggen ofte te
Velde ghebruyekt worden, ende voorts over alle
die geene die welcke tot vorderinge van't voorfz
Ghefchut ende Munitien in 't Leger ende daer
buyten fullen dienen: Ende fal goede neerftige
toeficht hebben dat de voorfchreve Artillerye,
Materialen ende Munitien niet worden onnutte-
Hjck gebroocken, gefpilt ofte gheftolen, maer by
den Officieren wel waer-genomen: Ende dat alle
de voorfchreve Officieren, Handtwerckers ende
Arbeyders, ende een yegelijck van henluyden
hen wel ende behoorlijck quyten in haeren opge-
JeydenAmpt ende dienfte, doende ilraff�n naer
exigentie (by die vanden Rade van State ofte den
Knjghs-raedt) den genen de welcke hy bevinden
fal daer van in ghebreecke te zijn, ofte anderfmts
rmfdaen te hebben. �

-ocr page 170-

Placaten-#. 4.Boeck. i5.Tit, i.Deel.

328

3*7

VIII.

Sal oock in't trecken vanden Leger ordre ftel.
Ien , dat het Gefchut met fijne equippagie, midtf-
gaders de Schepen ende Wagens gneladen heb-
bende de Munitien ende behoefte vanden train
vooralle andere Karren, Wagens ende Schepen
marcheren: Dat oock de Wegen, daer 't Gefchut
trecken fal, te vooren wel wordenbefichtight,
ende in tijdts by den Pionniers ofte Arbeyders
daer toe geordonneert, behoorlijck geefl�ntende
toe-gemaeckt 5 mede dat die Timmerluyden, Wa-
gen-maeckers ende andere Hantwerckers, gefta-
digh daer by blyven, omme terftontte repaceren
't gene onder-wege fal mogen breecken ofte ont-
dek worden, houdende infonderheyt«^aer toe
den Edelluyden omme op alle't felve goede op-
ficht te hebben. *

IX.

't Leger voor eenige Stadt, Plaetfe ofte Sterck-
te vaffc geilelt zynde, metmeeninge omme de fel-
ve te beichieten, fal de voornoemde Meefler Ge-
nerael terftont neerilelick befichtigen, ende doen
beiichtigen die plaetfen bequaem zynde om die
Batteryen te ftellen, ende daer af pertinent rap-
port doen aenden Capiteyn Generael van 't Le-
ger, omme daer op refolutie te nemen $ in confor-
mit�vanwelckerefolutiehyin aller diligentiede
Approchen fal vorderen,ende die Batteryen doen
drefl�ren ende toe-maecken, ende hem perfoon-
litk met den Contrerolleur t'elcken vinden by de
beftedinge ende opneminge van dien, omme te
beter alle frauden voor te komen, wel lettende
dat het Gefchut met^goeck trencheen tegens alle
uytval ende aenloop vande Vyanden wel worde
verfeeckert,ende mede geiladigh befet met goede
wachte, foo wel by dage als by nachte.

So� wanneer de voornoemde Meefler Gene-
rael fal laft krygenom 't Gefchut te doen fpelen,
't zy met voleen omme breffe te maecken, oft al-
leenlijckom te fchieten opdesVyantsdefenfien
ende borfl-weeringen,. Sal hy hem in perfoone
daer by inde Batterye laten vinden, om den Offi-
cieren ende Arbeyders vanden train voort re
flouwen, ende op alles naer ghelegentheyt ordre
teilellen, ende ial houden ofte doen houden by
den Edelluyden ofte anderen t'elcken inde Batte-
ryen commanderende, pertinente memorie van 'r
Kruyt ende Scherp, 'twelck van dage tot dage
met de Canon inelcke Batterye verichooten ial
worden, met het getal van fchoten daer van gbe-
daen, ende met wat ftucken, omme daer af haere
Atteilatie alle avondts te mogen leveren: Wel-
verftaende wanneer daer twee ofte meer Batte-
ryen gelijck fullen gaen, hy bly vende inde princi-
paelfte, fal inde andere fenden fijnen Lieutenan:,
ofte een vande Edelluyden hem beft verftaende,
om in fijn plaetfe op alles d'opficht te hebben,
ende voorts flellen tot elck iluck vande Batrerye
twee ofte drie Canoniers, ende foo veel Timmer-
luyden , Bootfgefellen ende Arbeyders, omme
't felve te wenden, keeren ende handelen, als van
noodewefenfal.

XI.

Ende fal infonderheyt oock reguard nemen.dat
gheen vergeeffche ofte onbehooriicke fchoten en

wor-

vintien, fulcks diftribueren in den Frontier-plaet-
fenendeGarnifoenendaer fy den meeften dienfl:
lullen konnen doen, regard nemende dat elck ge-
Jeyt worde binnen ofte naefl ontrent die Provin-
tieofte Comptoir alvvaer fy hare betalinge zijn
ontfangende.

II1I.....

Ende foo wanneer hy verfocht fal worden te
adviferen op het aennemen van eenige nieuwe
Canoniers, 't zy in plaetfe vande oude afgeftorve-
ne, ofte ommeextraordinarie voordentijdt van 't
Leger gebruyckt te worden, fal de felve alvooren
wel ende fcherpelick examineren, op hare weten-
fehap ende ervarentheyt in't felve Ampt, ende
is 't noot, henluyden een proeve met een grof
iluck laten doen, omme geen onbequame aen te
nemen , tot verachteringe vanden dienfl van 't
Landt. ^! '^!

^V�

Soo wanneer eenigh Velt-leger fal worden op-
gerecht ofte tochte voor-genomen, fal voor e&m
een pertinente Lyfte ende ilaet ghedreiTeert wor-
den, van alle die ftucken grof Gefchuts de wefcke
men fal willen te Velde voeren, mitfgaders vande
quantiteyt van Pulver, getal van Kogels, Sc hup-
pen, Spaden, Houwelen, Pijcquen, ende alle an-
dere Inftrumenten ende Materialen daer toe noo-
digh. Item, vande Officieren, Edelluyden, Con-
ducteurs, Conilabels, Canoniers, Timmerluyden,
Houtfagers, Wagen -maeckers, Smits, Harnac-
queurs, Kuyper, Mande-maeckers, Lyndrayer,
Gareel - maecker, ende andere Handt-Werckers.
Item, vande Schepen, Pionniers, Wagens, Pon-
ten y Treek-ende Limoen - Peerden, ende wes
voorts vanden treyn is dependerende, met ver-
klaringe vanden taux van yders gagien vjinde fal
de felve Lyfte ende ftaet behoorlijck gearrefteert
worden, ende daer nae een dubbelt ghelevert aen
den voornoemden Generael, omme hem daer nae
te reguleren, ende omme op eens yeders debvoir
goede opficht te mogen hebben.

Ende foo wanneer hylaft fal krygen omme het
Gefchut te doen marcheren 't zy te Water ofte te
Lande, fal in aller diligentie't felve fien te bevor-
deren , op dattet goets tijdts ter beilemder plaetfe
machwefen, ende den dienfl vanden Lande niet
en worde verachtert. Saloock goede forge dra-
gen dat 't felve wel feeckerlick trecke, 'rzy onder
.die troupen van 't Leger, ofte anderfins met goet
fufiifant Convoy naergelegentheytderfaecken,
ende dat in allen gevalle daer by altijdt goede ver-
feeckerde wacht zy, tot wekken eynd� hy goede
correfpondentie fal houden metten Capiteyn Ge-
nerael van't Leger.

VII:

Ende op dat 't voorfz Gefchut met fijne equip-
pagie , Mimitien ende behoeften te beter over
wech worde gebracht, befonder foo wanueer het
felve te Lande ghevoert fal worden, fal hy alle de
Officieren, Canoniers, Timmerluyden, Harnac-
queurs ende Handtwerckers daer over ende tot
opficht ende bewaernifl� van 't felve met goede
ordre diflribueren,met laile omme te verantwoor-
den van hare aenbevolene partyen, ende goet de-
voir vande Mve conduite. ;

�

-ocr page 171-

Inftru&ien de Militie concernerende*

3*9

Wapenen, Materialen, ofte oock eenige Kloeken*
't zy groot ofte kleyn, yetwes voor hem felven
fal hebben te pretenderen, onder deckfel van ou-
de emolumenten, ofte anderfins in wat manieren
hetzy, alfoo men verfta�tdathyhemfimpelijck
met fijne toegevoechde gagien fal hebben te con-
tenteren.

XV.

Ende foo wanneer 't Leger fal optrecken, fal de
voornoemde Generael in tijdts ordre gheven, dat
alle 't Oefehut, Equippagie, Munitien, Materialen
ende Inftrumenten , met aller diligentie wech-
vaerdich ghemaeckt ende inde Ponten t'Schepe
ofte op Wagens gheladen worden, omme inde
voortochte te mogen marcheren ; repartierendc
de Officieren vanden train tot de bewaernuTe van
dien fulcks voorfz is.

XVI.

Ende fal voorts naer occurrentie van faecken
alles doen ende aenwenden, ten meeften dienfte
vanden Lande, wes een goet ende getrouw Gene-
rael Meefter vande Artillerye fchuldigh is ende
behoort te doen.

Aldus gearrefteert by de Heeren Generale Sta-
ten der Vereenighde Nederlanden,met voorgaen-
de advijs van Syne Excellentie, ter Relatie vanden
Raedt van State, den leften Martij, Anno 1599.
V. Camminga ,«■ Ter Relatie vanden Raede van
State der felver. G. vanZuyl�n.

worden gedaen, ende alfoo 't Kruyt ende Kogels
rnnutteUckgefpiltworde^

Soo wanneer van fchieten op-gehouden fel
A*n- fal de Generael ordrc geven dat alle op-

Inde Materialen weder by een worden verfamek,

i�:eurs aififteren byden Canoniers, Tim
merliiyden, Bootfaefellen endeanderen van den
^nzvndenaerbehooren: Ende en wordt met
vriftaen dat die Canoniers eenich Kruyt genieten
fullen uyt de opgeflagen Tonnen ofte Beurs-toil��
nekens, eelijck hier voortijdts wel eenige ghepre-
tendeert hebben, ende daer onder dickwils veele
frauden ende dieveryen gepleeght zijn.
X 111�

Gelijck hy medeordre fal ftellen foo wanneer
ceniee Plaetfen verovert fullen worden, 't zjrmet
ghewelt of by compofitie , dat terilont aldaer alle
Gefchut, Munitien, Wapenen, Inftrumenten ende
Materialen van oorloge in bewarender-hant wor-
den genomen, ende by Inventaris gheftelt in han-
den vaneen Commis, omme daer van ten profijte
van't Lant te refponderen.
XIIII.

Sonder dat de Meefter Generael aen alfulck
Gefchut, (al waer 't ghebroocken ofte geborften)

3. Inftrudie, voor den Contrerotteur van XCjefchtil*»In date den leflen

Martij 1599.

111.

Dewelcke vooral oock ghehouden fal welen
wel te letten, op den prijs ende deughdelickheydt
vande ftoff�n ende materialen die in't Magafijn
gelevert fullen worden. Item, op d'aenbeftedingc
van de Wercken, dach-gelden van de Werck-iuy-
den, van gelijcken op die uytleveringe van 't hout
ende materialen aen de Werck-luyden , ende dat
de felve niet onnuttelijckverfpilt, verquift, ofte
gheftoolen en worden. Dat mede alle oude verile-
tene hout ende yfer-werek, ende andere oude ge-
reetfehappe weder in Magafyne worde gebracht,
ende daer mede 's Landts meeften oorbaer ghe-
daen, doende alle out yferwerek bydegewichte
ontfangen, ende fulex aen den Smits weder uytle-
veren, van alles houdende pertinente notule ende
Regiftef ,ende foute in defen vernemende, fal 't fel-
ve terilont adverteren, omme daer inne ghereme-
dieert te worden. �

mi.

Ende wanneer eenigh grof GefchutendeMani-
tien van Oorloge te Velde gevoert fullen worden,
fal hem mede daer by laten vinden, omme op alles
goede toeficht te hebben,daer toe hem alfdan over
gelevert fal worden een Lijfte van alle 't felve Ge-
fchut ende Munitien van oorloge ,metde^quip-
pagie, Inftrumenten ende Materialen daer van de-
¹ penderende, daer by hy voegen fal al 't geencge-»
duyrended�n felven tocht daer bygheiondenfal
worden, ende fal vande uytteveringe van dien,

X iij mede

E voornoemde Contrerolleur fal rriaec-
ken ende altijdt gereet hebben een perti-
nente Staet ende Rolle van alle het grof
Gefchut in Magafijn vanden Lande zyn*�
de, met aenteyekeninge vande ghewichte, Wape-
nen ende teyekenen daer op flaende, hoe veel
Yfers dat efek is fchietende, ende van waer het
felve den Lande is aen-gekomen, ende vanelcks
AfTuyten.Wielen, beflagen efi onbeflagen,Block-
wagens, Voorwagens ende andere Equipagie daer
toe behoorende, midtfgaders van 't Hout-werck,
Yfer - werek, Inftrumenten, Wapenen ende alle
andere gereetfehappe, foo tot den train van 't Ge-
fchut als anderfins tot den oorloge dienende^ Tot
wekken eynde de Coramifen, Stapeliers vande
Magafynen tot Dordrecht ende Dejif, ende alle
andere Commifen van Ammunitie in 's Landts
dienfte zijnde, ghehouden fullen wefen hem daer
van openinge te doen.

II.
De felve Rolle fulcks gedreffeert zijnde, fal den
voornoemden Controlleut vervolgens daer by
voegen, alle 't gene wes van tyde tot tyde in het
voorfz Magafijn ghelevert, ende daer tegens we-
deromme tot behoef van de tochten, verfieninge
van de Frontieren, ofte anderfins uyt ghelevert lal
worden ₅ Tot wekken fine alle alfukken ontfang
ende uytleveringe gefchieden fal, met kenniffe en-
de voorweten van den Controlleun

-ocr page 172-



		PIacaten-ί. 4^^oec^� t5.Tit. i.Deel.
	33*	PIacaten-ί. 4^^oec^� t5.Tit. i.Deel.
	33*

			Commifen, doende de felve Conducleurs afljft_e, ren by den Canoniers, Timmerluyden , Bootfp_e' feilen ende andere vanden Train,omme die by e_en" t� halen, laden, ende voorts in Magazijn te beft_e], len foo dat behooren fal, ende foo eenige daer toe onwilligh waren, fal de felve fonder oochluyckin, ge corrigeren by royeringe van hare dach-gelden ofte anderfins by den Generael naer gelegentheyt doen ftraff�n. :.λ ; VIII, -Wanneer eenige Steden ofte Plaetfen by con% pofitie ofte gewelt verovert worden, fal de Con- tr�rolleur terftont fien in bewarender-hant te ne- men alle Gefchut, Munitien, Wapenen, inftru, menten, ende alle andere Materialen, ende die by Inventaris leveren in handen vande Commifen, �mme tot 'sLants profijt daer af te verantwoorde IX. 't Gefchut met fijne Equippagie marcherende te Lande ofte te Water, fal hy benefiens den Ge- nerael vande Artillerye beforgen, dat de bewaer- niffe ende opficht van 't Gefchut, Item, van alle de Munitien, Materialen ende Inftrumenten wor- de ordentelijck verdeelt aende Edellieden van't Gefchut, Conducteurs, Timmerluyden, Bootfge- feilen ende andere Officieren vanden Train als na behooren,ende de felve van haer debvoir in't con- duiferen te doen verantwoorden. X. De voornoemde Controlleur fal oock Rolle ende notitie houden van het aen-nemen, afdanc- ken , ende gheheelen dienft van alle d'�fficieren vanden Train, als Edellieden, Canoniers, Con- ! duiteursv Timmerlieden, Smits, Wagen-makers, Houtfagers, Harnacqueurs, Kuyper, Schanfkorf- maecker,Conducteurs vande Vyer-wercken, Wa- gens ende Treck-Peerden: Item, vande Bootfge- lellen, Commifen ende Conducteurs vande Bar- teryen,Trench�en ende Approchen,ende alle an- dere vanden Train dependerende,met aenteyek- ninge van elcks comportementen ende goet deb-' 1 voir, de felye oock monfterende ende voor hem I doende komen, foo dickmael als 't van doene we- \ fen fal,ende ten uy tganck vanden dienft een yege- lij ck vande felve daer af jeyeren iij ne Atteftatie, I fonder de welcke by den �ntfanger Generael geen betalinge ghedaen fal worden, op pene yan ί hen niet te valideren. ,:;_: I XI. , ;Gelijck hy mede pertinente Contre-rolle fal ; houden van alle de Treek - ende Limoen-Peerden van 't Gefchut, midtfgaders van alle de Wagens van 't Leger, 't zy of die tot den Train ofte oock anderfins gedeftineert zijn, tot wekken eynde hy de Merck -yfers in fijne bewaerniiie fal hebben, niet alleen op alle monfteringen prefent zijn,maer oock ten minften eens ten acht dagen fecreet on- derfoeck doen van 't getal der Treck-Peerden en- de Wagens met haren Gefpanne, ende by wien de felve gnebruyekt worden, ende dieLyftedaerai over leveren aende Gedeputeerde vanden Rade, fonder die den Wagen-meefter te communiceren) oock hem laten vinden byalleLonvoy en, ende befichtigen wat Wagens daer zijn , ende in wiens dienfte, ende daer van aenteyekeninge doen � ora- me alfo� alle frauden te mogen ontdecken.
mede peitinente Contre-rolle houderi,tegens deft Commifen daer af die bewaerniffe hebbende, ende van 't gene t'elcken daer af fal worden verbefiglit, gebroocken ofte anderfins fal achter bly ven, waer ende om wat oorfaeck�n , fonder dat, de fehe Commifen vermogen fullen yet te ontfangen ofte uyt te leveren, ofte oock eenige behoeften inne te koopen, anders als met des Contrerolleurs ken- niffe, daer van hy aende felve Commifen geven fal fijne Atteftatie, conform'fijne gheho�dene Con- trerolle, om hen naemaels op heurluyder reecke- ninge te dienen. ;,.. ■■,:�"■ a�:;r V. - '!;: il� TM■ Sal voorts goede toeficht hebben, dat alle uyt> geleverde Munitien, Inftrumenten ende Materia- len, een oorbaer worden geemployeert, ende niet en worden onnuttelijck verfpilt, verlooren ofte af handigh ghemaeckt» ende ioo wanneer niet van noode fal'zijn die vorder te ghebruyeken, dat de felve weder by een worden verfamek ende aende Commifen ghelevert, tot wekken eynde hy voor al letten fal, dat geene van alfulcke Munitien, In- irrumenten ende Materialen, en worden anders uytgelevert als in handen van een Conducteur, Can�nier, Meefter-timmerman ofte eenich ander Officier ofte Werck-ghefel, die daer af fpecialijck verantwoorde, ende van dies infaute zynde by verfuym, naelatigheyt ofte anderfins, 't felve be- tere uyt fijne dach-gelden, ende anderfins gecor- rigeert worde naer �xigentie vandeiaecke. VI. Ende op dat pertinentelijck mach blycken, wat JK'uyt ende Kogels by 't grof Gefchut gheconfu- rrfeert worden, fal alle avonts by ifen Conftabels ende Canoniers ghegeven worden recipii�� vande quantiteyt van 't Kruyt ende Scherpen, 't welck fyluyden elcks voor dien dach verfchooten fullen hebben,.met verklaringe van het getal der,fchoo- ten, ende met wat Stucken daer mede ghedaen, ende fal de felve oock worden gheattefteertniet alleen by den Conducteur hebbende die bewaer- niiie vand� Munitien vande Batterye, Maer infon- derheyt oock by den Generael ofte fijnen Lieu- tenant, ofte Edelman van 't Gefchut, ofte ande- ren Officier aldaer commanderende, welcke Reci» ijifi� ende Atteftatie die Controlleur alle avondts al aenteyekenen in fijne Contre-rolle, met be- hoorlijcke informatie of die Stucken ten vollen geladen zijn ge weeft ofte niet, ende hoe veel min- der , ende voorts wel letten ende memorie hou- den , hoe nae 't overgeblevene Kruyt ende Scher- pen van elcke Batterye daer mede accordeert, daer toe hy alle dage ten minfteneens ofte twee- mael in elcke Batterye ende in andere plaetfen *daer gefchoten wert, hem fal laten vinden. VII. «Ende foo wanneer het, Leger ofte oock eenige Batteryen op-ghebroocken ofte verandert fullen worden, ofte oock anderfinsuyt eenigh begonft werek fal worden gefcheyden, fal de Controlleur hem daer by laten vinden, ende wel neerftigh toe- i�en, dat alle Munitien, Inftrumenten ende Mate- rialen, by een worden verfamek, ende die ver- � wrocht zijn (daer 't doenlijck is) weder afgebro-» ken,ende by den Conducteurs ofte andere des laft hebbende, weder ghejbracht in handen vanden

-ocr page 173-

χιί.

Sal mede alle acht dagen ofte binnen dev�ef-
i. j ��« ren minften eens monfteren publijc-
�Sfte^ode^nTLdi,
nende, midtfgaders oock JenMaes-fchippers van
de Ponten van'tGelch�t endeScheeps-Brugge,
infgelijck die Arbeyders ofte Slechters van de

liuydetl van *t Gefch�C. J j

in alle v��rva�ende fdecken goede eofrei^�nd��-
tie houden.

XIIII.
De voornoemde Contrerolle�r�ri fal hem niet
mogen onderwinden van eenige Koop-handel of-
te Faitorye van eenigen M�nitien van Oorloge;
nochte oock eenige part ofte deel daer inne heb-
ben , direclelijck ofte indiredtelijck, op verbeurte

W?BPn ende Mineurs, enae aie iconen ciaer vat
oier leveren aenden Rade van State, ofte Gede

vande �he, ende voorts op arbitrale eorre&ie.

�.teerde vande felve inden tocht zynde, daer toe
hem oock (is't noot) t'elcken CommiiTarifen by-
gevoeghtfullenworden.^

Ende fal Ajne Contrer�lle wel duydelijck ende
diftinclelijck van alles inftellen, ende daer af dub-
belt fo dickwils als 't van noode wefen fal aenderi
Raeck van State over leveren, ende met de felve

Aldus gh�arrefte�rt by de Heer�n Generale
Staten der Vereenighde Nederlanden, met vodr-
gaendeadvijs van Syne Excellentie, ter Relatie
vanden Raedt van State, den Jeft�n Martij Anno
vijftbien hondert negen en tnegentigh. Was g�-
parapheert, V. Camminga ,"� Ter Relatie vanderi
Rade van State der felver. G. van Zuylem

4. Inftru&ie, voor de gemeene Officieren vanden train vande Artillerj�.

In date den kflen Martij 1599.

ftden eerften, fullen vo�rtaen dlle Offi-
I eieren ende Werck-luyden vanden train,
j in geen ordinaris dienft ende eedt vanden
Lande zynde,den behoorlijcken eedt van getrou-
wiglieyt doen aen handen vanden Generael van
de Artillerye, ofte by fijn abfentie aen den C�n-
trolleur, voor ende al eer fy onder den felven
train fullen mogen worden ghebruyckt, ofte hare
gagien loop fullen hebben, de welcke daer nae,
geljjck mede alle andere Officierenende Werck-
luyden vanden train in ordinaris gagien ende
diende vanden Lande zynde,alsfy fullen befchre-
ven ofte gedeftineert worden tot eenige Tochten,
Veldt-legers, Belegeringen, ofte omme in eenige
belegerde plaetfen hen te begeven, fullen 't felve
fonder weygeringe ofte excufe in aller diligentie
nae komen, ende hen ter ghedefigneerder plaetfe
op beftemder tijdt laten vinden, ende vervolgens
haer aenbevolen dienft ende Ampt wel ende ghe-
trouwelick exequeren,fonder hen daer van te mo-
gen abfenteren.ofte oock anderfins uyt den dienft
te mogen fcheyden, fonder daer toe behoorlijcke
Pafpo�rt alvooren Verkregen, ende 't felve aen
den Controlleur, om by hem aen-gheteyckent te
worden, vertoont te hebben, Alles op pene van
verbeurte van haerluyder gagien, ende voorts als
meyneedige glieftraft te worden. Daer benefTens
fy hen in 't generael oock fullen hebben te regu-
leren nae den Artijckels - brief vanden Krijghs-
luyden, ende de felve fubjedt zijn.

Edelluyden van 't (jefcbut,
1.

g NMe voor foo vele in't particulier denEdeHuy-
den vande Artillerye aengaet, de felve fullen
by lafte ende ordre vanden Generael ofte van fij-
nen Lieutenant, foo inden Legers ende Tochten
als inde belegerde Plaetfen daer fy fullen befchey-
den worden, d'opfichte ende condui&� hebben
van het grof Geichut ende equippagie van dien,
ende te voorens befichtigen die Wegen ende Paf-
fagien daer 't felve Geichut ende behoeften mar-

cheren fal, proc�terende dat de felve Wegen by
den Pionniers ende Arbeyders worden gemaeft,
ende d'efplanaden behoorlick gedaen. Ende om-
me alle 't felve bequaemlijck te mogen bevoorde-
ren, fullen de felve verfien wefen elcks van een
goet Peert, op verbeurte vande halve gagi� voor
die dagen dat fy geen Peert gehadt fullen hebben,,
daer af die Contrerolleur notitie fal houden.

II.

Ende: wanneer fy laft fullen ghekrygen vande
conduifte van eenige Stucken omme die te doen
mareheren,fullen by alle manieren 't felve benaer-
ftigen, ende gheftadigh daet by bly vende, voor al
wel t�efien, dat de felve v��r all� andere Wagens
inde ordre gaen, dat die Treek - Paerden, Cano-
niers, Timmerluyden, Harnacqueurs,Wiel-maec-
kers, Bootfgefellen, Pionniers ende artderedaer
toe gedeftineert, gheftadigh daer omme ende aen
blyven, ende elck een in 't bevoorderen van 't fel-
ve fijn Ampt met alle vlijt nae kome: Endefoo
yemandt verfuymighofteonwillighware, fullen
't felve den Generael aengeven omme daer inne
behoorlijck te remedieren.

III.

Sullen oock beneff�ns den Generael vand� Ar-
tillerye de plaetfen vande Batteryen helpen be-
fichtigen omme ten bequaemften afgefteeclen te
worden, ende daer nae particulier laft g�krygen-
de vande opficht van eenige vande felve Batte-
ryen , fullen goet reguard nemen dat de felve wel
worden op ghemaeckt, die Schants-korven be-
hoorlijck gheftelt ende gevult, ende die b�ftedin-
gen in alles worden voldaen, ende foo daer aen
Fautezy, 't l�lv� derf Generael, midtfgaders den
Controlleur aen-geven, om daer inne gheremedi-
eert te worden. Dat van ghelijcken alle die Offi-
cieren ende Werckluyden in 't handelen ende be-
helpen van 'tGefchut wel ghetrouvvelijck ende
neerftigh haer debvoir doen, ende fonder kenne-
lijcke redenen �nde oock expres confent, nier
daer af en fcheyden. Dat oock geen onnutte ende
vergeeffche fchooteh worden ghedaen: maer wel
gelet waer t'elcken ghefchooten behoort te wor-
den.

-ocr page 174-





	FiacateiLj� 4, Boeck.	336 III. Voorts onder-wege den Schippers, Paerde. dryvers ehde Wagenluyden, de Munitien geladen hebbende, by alle manieren ai�iilerende totbe, voorderinge vanden Tocht, ende bock d'een den anderen behelpende (befonder wanneer eenig_egheladen Wagens breeckende zijn) omme die te helpen repareren, ofte andere ledige Wagens in plaetfe te krygen, ofte oock de Munitien �p d'an- clere Wagens te verdeelen, ende in allen gevalle toefiende datter niet achter en blijft. IIII. Sul len mede by ordre die hen gegeven fal wor- den haer t'elcken laten vinden inde Batteryen, Trench�en ende andere plaetfen daer men fal wereken, omme t'ad verteren, af ende aen te bren- gen 't geene daer van doene is. � V. De Conducleurs die inde Batteryen laft fullen hebben vande Munitien ende Kruyt-kelders, Tul- len forge dragen dat de felve Kelders propicelick terilont op gemaeckt worden, ende alle Munitien daer inne ende ontrent gebracht, fulcks fy de fel- ve ten beften fullen meynen te bewaren: Ende foo in 't aenvoeren vande ielve Munitien yet vermift worde by onachtfaemheydt vande Voerluyden ofte andere, den felven fullen fy fulcks doen ver- goeden , ofte anderfins fullen iel ver daer voor inne ilaen. VI. V Sullen oock de felve Conducteurs laft hebben- de vande Batteryen,pertinentelickaenteyckenen alle die fchooten die van dage tot dage ghedaen fullen worden, met wat Stucken, ende hoe veel Kruy ts daer toe gegaen is, met de nombre vande Tonnen, ende daer van over leveren alle avondts hare verklaringe aen den Contrerolleur ende Commis: Gelijck fy van tyde tot tyde den Con- trerolleur ende Commis fullen adverteren vande ghelegentheyt Van hare Munitien, ende wat daer van noode is. VII. Sullen infgelijcks den Canoniers in de Batterye befcheyden t'elcken af-vorderen haere Kruyt� hoorns, ende die inde Kelder bewaren, ende alfler gefchooten wort, tot elck Stuck niet meer als ee- nen Kruyt-hoorn gheladen t'effens uytleveren: ende als van fchieten op gehouden wort, de felve met het overenfich Kruyt wederom over nemen, latende de ledige Kruyt-hoorns aen die Canoniers wederomme volgen als die Batteryen opgebrooc- ken worden. Conft abels ende Canoniers. 1. nrOt Cpnilabels ende Canoniers fullen nietmo- �*■ gen aen-ghenomen worden dan ervarene Per- foonen,ende het ftuck vanden Gefchutte wd ver- itaende,ende dat na behoorlijcke examinatie ende preuve hen afgenomen, de welcke gehouden ful- len wefen hen voorts terilont te vervoegen nae alfulcke guarnifoenen als hen aengewefen fullen worden, fonder naemaels uy t den dienft weder te mogen fcheyden , fonder fpeciael Pafpoort daer toe verkregen te hebben, ofte oock uy t het guar- nifoen
335 den. Dat infgelijcks het Kruyt, Kogels, ende an- dere materialen niet en worden buyten redenen verquiil, vervreemt, oftegeilolen,houdendeno- tule vande quantiteyt van't Kruyt ende Scherpen dat van dage tot dage verfchooten wort, ende van die fchooten daer mede ghedaen, omme daer af alle avonts hare Atteilatie te geven: foo aen die Controlleur als Commis van d'Amunitien ofte ConducTeur, laft hebbende vande Kruyt-kamer vande Batterye. Infgelijcks dat die Trench�en ende Schans-korven vande Batteryen eens by be~ ileding�n ofte anderfins tot kofte vanden Lande _Λορ ghenia�ckt zynde, voorts by den Canoniers, TimmerluydenenBootfgefellen buyten 'sLants koften worden onderhouden, ende t'elcken we- der gerepareert, als die van des Vyandts Gefchut ofte anderfins fullen worden beichadight. Dat mede by dage ende by nachtealtijdtby ende on- trent het Gefchut goede wacht worde gehouden, doende tot dien eynde des nachts behoorlijcke ronde: ende ten laetflen, dat in het opbreecken ofte veranderen vande Batteryen alle Munitien, behoeften ende materialen wel worden gheladen, niet van daer fcheydende voor ende al eer 't felve volkomelijck gedaen zy. IIII. Voorts gehouden zynde alles vlytigh na.te ko- men wes hen by den Generael, fijnen Lieutenanr, ofte doek by den Contrerolleur aengefeyt en be~ lait fal worden. Condutleurs vande Munitien, 1. T\ Ie Conducteurs vande Munitien fullen hen al- "^ rijdt houden by ende ontrent den Commis daer onder fy befcheyden zijn, tot verfeeckeringe ende bewaerniil� vande Munitien ehde behoeften, ende omme tot allen tyden profnptelijck naer te komen 'tgeene de felve Commis, endeoockde Generael ende Contrerolleur hen t'elcken naer ghelegentheyt fullen hebben te bevelen, fonder uyt haer quartier te mogen gaen ('tenzy by be- hoorlijck verlof) ofte oock hen te mogen onder- winden eenige andere dienilen, ofte oock ibete- Jerye, iyluyden ofte hare Huyfvrouwen, al les op pene vandaetlijckecaffatie. ir. Ende wanneer henluyden eenige parthyenvan Munitien, Wapenen, Inilrumenten ende materien patticulierlijck aenbevolen worden, 't zy omme te Water ofte te Lande over wech te gaen , ofte omrhe inde Legers, Belegeringen, Batteryen ende Trench�en gebeficht ofte gebruyekt te worden $ Sullen wel neeriligh gade ilaen, dat die niet be- derven, noch onthandight, geilolen, ofte onnut- j telijck verquift en worden, ende t'elcken gebefigt ' zynde weder by een worden verfamelt, ende in Magafijne gebracht, tot dien eynde daer by geila- dich blyvende, ende oock helpende loifen ende laden naer gelegentheyt. Ende foo yet verbefight isjfullen daer afaerid� Commifen goet bewijs over leveren, op pene van alles wes daer boven verniiil wort, aen hare dachgelden, ende voorts aen haer* luyder Perfoonen naer gelegentheyt vanfaecken te* verhalen.

-ocr page 175-

Infl:ru�tie voor de Conftabels, &c.

3JS

JJ7

vi.

niioen te «W« gaen fonder Pafpo�rt van den
Gouverneur ofte Commanderende: op pene van
eeroyeert te worden vande geheele Maent gagie,

Ρ ■ ortsop arbitrale correibe. lot wekken
evndlfv gehouden fullen wefen,alle Maents ont-
Snepncfchate gagien beneffens quitantie overte
leveren Atteftatie vanden Gouverneur ofte com-
manderende van 't guarnifoen, van dat fy hen da-
deliick voor de felve rijdt in haer guarnifoen ont-
houden ende haren dienft behoorlick gedaen heb-
ben Ende fullen geftadich het Gefchut met fijne
Lepels, WuTchers, Aenfetters, Handt-boomen,
ende andere behoeften,met oock de Ammunitien
iie hen daer toe gelevert fullen warden, wel ende
oetrouwelick gade flaen ende daer op paffen, ver-
antwoordende vande felve Munitien ende fchoo-
ten daer mede ghedaen aen den Commis, van de
welcke fy die ontfartgen fullen hebben,fonder yet
daer van achter te houden , alvvaer 't oock van
Kniytuyt de Stucken ontladen , ofte onder wat
ander pretext 't felve foude mogen zijn, op pene
van als Dieven ende meyneedige gheftraft te wor-
den: Sonder oock dat fyeenige fchooten fullen
mo'Tendoen anders dan ter ordonnantie vanden
Commanderende vande Plaetfe, ende dat de noot
fulcksvereyfchenfal.

II.

Ende befchreven zynde uyt hare guarnifoenen
rtp eenige tochten ofte in 't Leger, fullen hen ter
aenbeftemder plaetfe fonder excufe terftont laten
vinden, op pene van caffatie, verfien zynde van
Telilock,Lont-ftock,Kruyt-hoorn,Ruym-naelde
ende Pafl'er. Ende fullen gheftadigh paffen op die
flucken Gefchuts, hen ende een yeder van lien-
luyden t'elcken aenbevolen, 't zy marcherende te
Water ofte te Lande, ofte oock inde Batteryen
flaende, ende gheftadich daer by blyven, op lijf-
ftrafte, op dat 's Landts dienft by ghebreecke van
dien niet en worde verachtert.

III.

In 't oprechten vande Batteryen fullen wel let-
ten op de bequaemheyt vande fchiet-gaten, ende
dat die Schants-korven behoorlijckgheftek wor-
den tor haerluyder meefte bevrydinge: Daer van
oock infonderheyt die Vek-conftabel fijn werck
fal maecken, ende tot dien eynde hem t'elcken la-
ten vinden by de Batteryen die nieuw opgericht
worden.

IIII.

Ende fullen die Canoniers beforgen alle behoef-
ten tot haer ftuck noodigh, als Kruyt, &ogels,Le-

pels,Wiffchers,Aenfettets,Onderlagen,Schaeps-
vachten,Hantboomen,fiier-repen,hoy ende ftroo
tot de creufen ofte ftop-wiffen, ende wat voorts
van doene is, ende alle 't felve helpen halen ende
brengen.

v. :\

Sullen oock op het forteren ende mallen van die
Kogels tot haer ftuck dienende, ende dat die ftuc-
ken van Kruyt niet en worden overladen, goet re-
gard hebben,nemende tot dien eynde.ende �mme
te beter daer op haer giffinge te mogen maecken,
rekken een preuve van yeder Tonne Kruycs die
nieuws geopentfal worden: ende als die ftucken
afgefchoten zijn,fullen die voor het laden wel ?ien
te fuyveren, ende oock, is 't noot, te koelen

Ende omme 't Kruyt ende Kogels niet te ver-
geefs te fpillen , geen fchoten mogen doen, dan
met laft vanden Generael,fijnenLieutenant, Edel-

man.

ofte Conftabel inde Batterye commando

rende, ende alvoorens het ftuck wel afgefien heb-
bende.

V11.

Houdende memorie van dage tot dage hoe veel
Kruyts ende Scherps by hen verfchooten is, hoe
veel fchooten daer mede ghedaen zijn, ende met
wat ftucken, ende daer af alle avondts geven hare
recipifTe aenden Commis ofte den Conducteur
daer af laft hebbende, ende oock daer af verkla-
ringe doende aenden Contrerolleur, omme by
hen aengeteyckent te worden.
VI II.

Sonder dat die Conftabels ofte Canoniers bock
nae veroveringe der plaetfe, daer op 't Gefchut
gefpeelt heeft, eenige pretenfie fullen mogen ma-
ken van recht van Kruyt in op-geflagen Tonnen,
Beurs-tonnekens, ofte oock inde geladen ftucken
geweeft zynde, maer fullen hen in fulcken gevalle
alleenlijckghenoegen met degratUit�yt van vier
gulden op elck ftuck van Batterye daer mede ge-
ichooten fal wefen : ende dit gheduerende alleen-
lij ck tot vvederfeggen toe.

Sullen voorts by alle manieren toefi�n dat die
Munitien, Materialen ende Inilrnmenten niet en
worden verdorven, te vergeefs gefpilt ofte gefto-
len 5 ende foo fy yemant daer over bevonden, het
felve terftont aengeven, helpende de felve by een
verfamelen, laden ende lofTen, de Batteryen repa-
reren als die af-ghefchooten ofte af-gevallen zijn,
ende oock opbreecken als de gelegenthey t fulcks
fal vereyfehen, fonder yet ter faecke van dien te
pretenderen. , *

Ende op dat alles met beter ordre gefchiede, fal
de Veldt-conftabel op alle Canoniers van 't Leger
particuliere opficht hebben, ende op yeders goet
devoir,ommegaende tot dien fijne eens ofte twee-
mael 's daeghs alle die Batteryen : ende aen de
welcke hy faute bevinden fal, de felve den Gene-
rael ende Contrerolleur aengeven, omme behoor-
lijcke punitie daer over gedaen te worden.

XI.

Ende en fullen de Conftabels ende Canoniers
hen niet mogen onderwinden eenige handelinge
van Kruyt, Kogels ofte andere Munitien , noch
oock eenige foetelerye, by hen ofte haere Huys-
vrouwen, op pene van fonder geit ende Pafpo�rt
gecaffeert te worden.

Timmerluiden, Smits ende %ade~

V^J maeckers.

TAle Meefter-timmerluyden, Smits ende Radc-
■*-^maeckers, laft gekrygende omme ee.nich getal
van Gefellen aen te nemen, fullen 't felve terltont
doen met kennifie vanden Contrerolleur, fiende
daer toe te nemen goede Gefellen van'thandt-
werek, ende het Ambacht wel kundigh zynde,
ende fullen iien ter beftemder tijt op gedeftineer-

Υ der

-ocr page 176-

Placaten-* 4-Boeck. t5.Tit, i.Deel.

339

54O

der plaetfe met de felve laten vinden,verfien zijn-
de met hare gereetfchappe, als te weten, die Tim-
merluydenelcksmethaer Kerf- bijl, DuTel ende
Handt-fage ; ende die Smits ende Rade-maeckers
infgelijcks met haere behoorlijcke Inftrumenten,
ende de felve altijts by hen ende gereet hebbende,
op pene van cai�atie.

II.
Ende fullen de voornoemde Meeilers met hare
Gefellen alle acn-bevolene Wercken, foo onder-
wegen als in de Legers, Trench�en, Batteryen,
Galeryen, Mynen, ende anders daer 't van noode
wefen fal, by dage ende by nachte, met alle vlijt
hebben te voorderen ende volbrengen, ende oock
het Gefchut met fijne equippagie, materialen en-
de Muniden, foo in't marcheren, als inde Batte-
ryen fchietendcgeftadigh by te wefen, repareren,
ende te helpen loiien,laden, in ende uyt die Sche-
pen, Schuy ten ende Wagens, ende voorts ander-
fins bevoorderen ten meeften dienfte, fonderee-
nigh wederfeggen: ende en fullen vande Plaetfen
ofte uyt de Quartieren daer fy t'elcken bcfchey-
den zijn, niet mogen gaen fonder eonfent, op lijf-
ftrafl�.

III.
Ende fullen de Meefters van alle Hout, Mate-
rialen ende gereetfchappe, die fy ofte hare onder-
hebbende Ghefellen fullen halen, ommetever-
wercken ofte ghebruycken, hare recepifl� geven
aenden Commis, ende van 't gene niet wederom-
me fal komen, behoorlijck aenden felven Commis
verantwoorden waer 't felve verbefight ende ge-
bleven zy , op pene van die faute te vergoeden,
midts hebbende haer verhael op de gagienende
Perfoonen van hare Gefellen die fy daer af voorts
laft gegeven hebben.

IIII.
Tot wekken eynde, foo die Meefters, als die
Gefellen, elcx voor hen felven, fullen wel toefien
dat de Matetial� niet en worden veronachtfaemt,
gheftolen ofte onnuttelick verquift, ende dat het
overenfich weder in Magafijne worde ghelevert:
Sullen oock in 't opbreecken ofte veranderinge
vande Legers, ofte Quartieren van dien, oock van
Batteryen, Trench�en, Bruggen ende anders, alle
Hout - ende Yfer - werck, dat eenichfins doenlick
is, merter yle weder af-breken ende in Magafijne
beitellen.

V.
Sullen oock gheen particuliere Wercken mo-
gen doen, noch 's Landts materialen daer aen
f;hebruycken, 't en ware by exprefi� ordre, op
ijf-ftraf��.

VI.
Die Timmerluyden fullen die Biefe, Korcke en-
de andere Storm-bruggen helpen dragen ende
leggen met de Bootlgeiellen,in voegen als hen by
den Veldt-heer gelaft fal worden.

VII.
De Rade-maeckers fullen de Affuyten, Block-
ende Voor-wagens, t'elcken monteren van Rade-
ren ende andere gereetfchappe, ende vvederomme
ontfloopen, ende alles op fijn forteringe in goede
ordre ftellen, daer toe die Timmerluyden ende
Smits gehouden fullen zijn hen naegelegentbeyt
altijdtt'ai�ifteren.

VIII.

Gelijck de Timmerluyden den Rade-maeckers
ende wederomme die Rade-maeckers den Tim!
merluyden, tot allentyden ghehouden fullen we,
fen nae den noot in haer werck te helpen.

IX.
De Smits ende Rade-maeckers fullen oockdict,
wils inde Batteryen ommegaen, omme tefien
watter noodich is te repareren,ende de felve repa.
ratien promptelijck doen.

X.
De voornoemde Timmerluyden, Smits ende
Rade-maeckers,fullen hen niet mogen onderwin-
den van eenige foetelarye, noch hare Huyfvrou,
wen, op pene van caifatie.

Kjtyper,

ΓΛ Ie Kuyper verfien zynde van Riepen ende an-
■■-^dere behoorlijcke ghereetfchappe, fal hem
altijt laten vinden by het laden ende loflen vande
Kruyt-tonnen, omme die te verfien na behooren

II.

Gelijck hy mede 't Leger marcherende, gefta-
dich blyven fal by de Kruyt-wagens, omme die te
helpen bevoorderen, ende foo door't fchocken
eenige Reepen af-fpringen, wederomme nieuwe
aen te flaen.

III.

Sal hem mede t'elcken inde Batteryen laten
vinden, omme te fien wat aldaer noodich zy, fijn
Ampt betreffende.

IIII.

Sal hem voorts employeren in alle andere faec-
ken die hem belaft fullen worden, tot bevoorde-
ringe ende bewaernifle van den Gefchutte ende
Munitien.

T>e Mande'tnaeckpr ende T�js-

tverckers *

FMe Mande-maecker ende Rijs-werckers fullen
*** hen oock gheftadigh laten vinden by het Ge-
fchut ende Munitie - wagens aJs die marcheren,
ende de felve helpen bevoorderen , laden ende
ontladen, nae hare befte vermogen s, ende 't Leger
ftille leggende, als daer gheen ander werck fal we-
fen , hen employeren tot maeckinge van Horden,
ende voorts felver altijdt mede arbeyden.

II.

Ende die Mande-maecker laft krygende omme
te doen maecken ofte aen te hefteden aende Sol-
daten ofte andere eenige Schants - korven, Hor-
den ofte Manden, fal alfulcke aenbeftedinge niet
mogen doen, dan met voorweten ende kenniiie
vanden Contrerolleur vande Artillerye, die oock
daer af, midtfgaders vande leveringe, conrre-rolle
fal houden, ende fijne atteftatie leveren beneffens
des Mande-maeckers verklaringe, ende recepiff�
vanden Commis vande Artillerye, voor ende al
eerdeOntfangerGenerael, ofte fijnen GommiS;
die betalinge daer op fal mogen doen.

111.

Sal oock die Mande-maecker goet reguard fle-

men,

-ocr page 177-

�-,��;

�nftm&ie v��t de BarMC�|uettf$,&c* |

*BootfgefeUen van ΐ (jefcbut�

14.1

_men, dit die Schahts

S;_an goet Hout, ende op haerbehoorlncke
mji va" b _tte _ende dickte, ende wel dicht
klo'pt,w�rden ghemaeckt, ofte by faute Van
^a,^enge/� j jie'fonder conniventie refufereit: ende
voorts wel toe fien, dat die epgemaeckte niet we-
der en worden gebroocken, verbrant, ofte ander-

I.
rSIe Boots-ghefellen ghedeitineert tot het Ge-
�■-Mchut, fullen oockby ende ontrent het felv�
Gefchut ende carroy vanden train altijdt wefeii,
fonder daer af te mogen gaen, ofte hen onderwe-
gen verliefen, op lijfitralYe, dmme dat in't marche-
ren te bevo�rderen, omme-ghevallen ofte anders
verlet zynde terflont te rechten,ende te behelpen
ontrent de Batteryen by de Treek - Peerden glie-
bracht zynde, voorts inde felve Batteryen te tree-
ken , ende aldaer zynde als 't gefchooten fal wor-
den , vdorts tot behulp vande Conilabels ende
Canoriiers te keeren eiide wenden.

I IJ.

Sal oock tot haeriuyder lafte ilaen de Tren-
ch�en ende Schants-korven der Batteryen eens
ghemaeckt zynde , t'elcken als die afgefch��ten
worden, weder te repareren ende" onderhouden,
ende voorts de Munitien, Materialen ende Inflru-
menten die na de Batteryen ende Trench�en ghe-
voert, ofte van daer op een ander vervoert wor-
den, te helpen convoyeren, loil�n, laden, aen-
brengen, ende weder by een halen, nae dat de
noot vereyfehen lal, daer op die Capiteyns vande
felve goede toefichte fullen hebben, ende een ve-
der tot fijn werck geftadigh voort-porren, fonder
nochtans eenige befledingen van Wercken vande
Batteryen te mogen aen nemen, diredtelijck ofte
indireitelick, op pene van niet betaelt te worden.

III.

Sullen oock alfl van noode wefen fal, met affi-
ftentie vande Timmerluyden daer toe te deftine-
rerii aen brengen ende leggen de itorm-bruggen,
fuleks ende inder voegen als hen aen-gew�fen fal
worden, daer toe hen alle mogelijcke behulp tot
hare verfeeckertheyt gefchieden fal.

IIII.

Voorts hen reguleren ila¹ haren Artijckel-brief.

Arheyders ende Slechters vande Wegen*

Die Capiteynmet fijn onderhebbende Arb�y-
ders ghedeftineert tot die efplanaden ofte ma-
kinge der Wegen, fullen altijdt wel verfien zijn
van behoorlijcke Inftrumenten, als Schuppen,
Spaden, Bylen, Pijcken.Houweelen, ende andere
diergelijcke, ende lalt verkrygende omme eenige
paifagien voor het Gefchut, Wagens ofte Leger
te eftenen ende prepareren, fullen hen terflont
over nacht ende dach in aller diligentie daer toe
laten ghebruyeken, fonder hen t'abfenteren ofte
t'foeeken te maecken, op pene van lijf- ilraff�,
ofte andere arbitrale corre�tie naergelegentheyt
van faecken.

II.
Ende 't Leger neder gefet zynde, fullen wel toe
fien dat alle Straten ende Wegen binnen ende
buyten, die dagelijcx met het menichv�ldige gerit
van Wagens ende Peerden, gebroocken worden,
(gelijk byfonder in regenachtigh Weder gefchiet)
t 'elcken w^reder worden gerepareert ende geefl�nt
totgerijfvandeKrijghs-Iuyoen, Soetelaers ende
andere Paflanten, fonder dat daer aen faute zy.

Υ ij Provoofl,

fins vernielt.

IIII -

Van eeliicken fal de Rijs-wercker met fijne on-
-lerhebbende Knechten in alle vlijt hebben te be-
vo�rderen alle Rijs-wercken in Rivieren, Grach-
ten ende Galeryeh: Item, Dammen, af-leydingh
Water uyt de Grachten , ende alle andere
diereelijcke Wercken die hen aenbevolen fullen
worden, ende wel toefien dat die materialen hen
d_aer toe ghelevert, nieten worden gheilolen ofte
otinuttelTjck verquift, ende by noot meer Perfoo-
_nen als fijne ordinarife Knechten te werck Hellen-
de , ofte oock eenige Rijs by de tal koopende, fal
't f�lve doen met kennii�� vanden Contrerolleur �.
Oppenevannietbetaeldtteworden, fonder dat
In op geiijcke pene al dufdanige wercken, noch
g�ene andere van Trench�en ofte Galeryen, niet
t-egenitaende openbare opveylinge , fal mpgen
aen nemen, ofte part ofte deel daer inne hebben in
ceniger manieren.

Harnacqueurs, Lijndrayers ende

Gareel-maeckers.

E Harnacqueurs verfieii van Hamer ende

fplis-hoorn, fullen continuelijck het Gefchut
by zijn, omme alle Cordaille, Kluppels ende an-
der tuygh vande Treek- Paerden waer te nemen»
te repareren, af ende aen te brengen, de Raderen
van 't Gefchut wel ghefmeert te houden, ende
voorts toefien dat alles in goede ordre zy» ende
den voortganck van 't Gefchut niet verachten en
worde, hebbende altijdt ghereet ende by der hant
Monicken ende Aerdt-winden, ende ten' miniten
twee Smeer-buffen met Reufel: wekken Reufel
fy fullen wel gade flaen, ende niet wech-gheven,
ofte onnuttelick verquiflen.

II.

Ghelijck mede de Lijn-draeyers ende Gareel-
maeckers altijdt by het Gefchut ende carroy van
dien fullen wefen, omme alle ghebroocken tuygh
terflont te repareren.

III.

Sullen de voornoemde Harnacqueurs , Lijn-
drayers ende Gareel - maeckers, oock inde Batte-
ryen altijdt prefent zijn, niet alleen om het Ghe-
fchut nae haren dienft waer te nemen: Maer oock
omme (ghelijck de Conducteurs) als 't van noode
7jjn fal, te gaen adverteren in 't Magafijn, wat be-
hoeften vandoene zijn, ende voorts omme alle
Munitien, Inilrumentenende Materialen, aldaer
te helpen verfamelen,loiTen ende laden, anderfins
in haer beftemde quartier,ende ontrent het Maga-
fijn verwachtende, wat hen belaft fal worden te
doen, fonder hen oock met foeterelye te mogen
geneeren; op pene van caiTatie.

-ocr page 178-

Placaten-/. 4.Boeck. i5.Tit, i.Deel.

343

344

Troyoo/l.

den, fonder oock de limiten vanfijnquartierte
excederen.

Chirurgijn.
i.

T"\E Chirurgijn fal verfien zijn van goede Medi-
■^camenten, ende hem altijdt in 't quartier by
der handt houden tot gheryve vande Gequetilen
ende Krancken, de welcke hy na fijn befte vermo,
gen fal waer nemen.

11.

Sal hem dickwils inde Batteryen laten vinden,
ende befonder als Batterye gefchooten wort, oni
die gefchootene ende gequetfte terflont te mogen
verbinden.

III.

Voorts wel lettende opfljn Ampt, handelinge
ende curen, op dat niemandt door hem in leven
ofte leden verkortet worde.

Aldus gearrefteert by de Heeren Generale Sta-
ten der Vereenighde Nederlanden,met voorgaen-
de advijs van Syne Excellentie, ter Relatie vanden
Raedt van State, den leften Martij , Anno 1599.
V. Camminta,"� Ter Relatie vandenRaedevan
State der felver. G. vanZuylen.

T\E Provoofl fal verfien zijn van goede Boeyen,
�^andere Inilrumenten, ende voorts alle vlijt
altijdtaenwenden , omme die ongeregeltheden,
deliften ende mefufen die onder den Train ghe-
fchieden fullen, te onderfoecken, den delinquan-
ten met kenniile vanden Generael -, fijn Lieute-
nant, ofte den Controlleur, te apprehenderen,
ende wel verfekert te bewaren, de felve voor den
Krijghs - Raedt ofte andere die 't behooren fal, te
rechte te ftellen, ende de Sententien te doen exe-
cuteren : Latende hem tot dien eynde continue-
lij eken vinden inde Batteryen, ende op andere
plaetfen daer fijnen dienfl vereyfehen fal.

I�.

Infonderhey t fal hy oock wel letten, of geen
Pulver, Kogels, Wapenen, Klock-fpijs , ende an-
dere Materialen vanden Train ergens verborgen
ofte verileecken zijn,ende yetfulcks bevindende,
fal 't felve daetlijck aentailenommeinMagafijne
eebracht te worden.
^b III.

Sal vande Soetelaers ende andere, tot gerech-
tigheyt niet meer mogen pretenderen hoch ont-
fangen, als t'ekken male gheordonneert fal wor-

5. Inftrudie, voor den Contrero�eur vande Wercken, Meef�ers Ingenieurs,

Commifen ende Conducteurs vande Approchen. In date den leflen Marti) 1^99.

die Inilrumenten van Schuppen, Spaden, Hou-
weelen, Pijcquen ende anders, ende die naer het
uytfcheyden van 't werek weder over leveren, of-
te indien eenige achter ghebleven ofte verlooren
^ijn, daer voor inne te ftaen,ofte die Perfoonen de
welcke die verlooren hebben te denomineren;
omme aen hare verdiende dach-gelt inne ghehou-
den te worden, daer af de Commifen pertinente
notule fullen houden, op dat de felve kortinge
mach ghefchieden: Welcke Officiers van Compa-
gnien niet alleen gehouden fullen zijn, felver me-
de te wercken, maer oock elders wel toe t� fieri
dat die Soldaten daer van fy h� hebben haer deb-
voirdoen, ende oock hen by d'een pretext ofte
d'ander, ofte oock terflont by faufTe allermenoiet;
en abfenteren, ofte anderfins verfuymigh zijn.

IIII.
Die Soldaten des morgens ofte des avonts fulcx
op-ghefchreven zynde, ende haere Inilrumenten
ontfangen hebbende, fullen van daer in ordre,
ende die Soldaten van elcke Compagnie by een
gaende,met den Trommel nae die werck-plaetfen
marcheren, ende aldaer continuelijck haer aenbe-
volene werek met alle neerfligheyt ende getrou-
wigheyt doen,ende daer uyt fcheydende('t we\ck
niet dan met lail fal mogen gefchieden) fullen de
felve met gelijcke ordre wederomme na het quar-
tier vanden Contrerolleur, Meefters Ingenieurs
ende Comrriifen marcheren, ende aldaer weder
opgelefen worden, ende die gene die men als dan
niet weder en fal bevinden, fullen geroyeert wor-
den ende gheen daclvgelt ontfangen, 't en ware
eenige ghefchotene ofte ghequetfte op het werek,

daer

I Et begraven ende bewallen vande Legers

i ende quartieren van dien fal gedaen wor-

j den by de ghemeene Krijghs-luyden, in

____ter manieren, ende by alfulcke vacken ende

partyen als die Velt-overfle fal ordonneren, ende
elcke Compagnie doen aenwyfen, ende dat buy-
ten korte vanden Lande, gelijck altijdt gefchiet is.

Ende die Loop-graven, Batteryen, Galeryen,
ende andere Trench�en, tot naerderinge ende ap-
proche der Steden ende flerckten dienende (wan-
neer geen Pionniers daer toe fpecialijck aengeno-
men zijn) fullen gemaeckt worden by de ghemee-
ne Krijghs-luyden op redelickedagh-geloen, ofte
by openbare befledinge, na dat die Veldt-overfle
ende Ghecommitteerde van 't Landt dienftelijck
fullen bevinden.

III.

Ende foo wanneer men goet vinden fal eenige
Wercken by dach - gelden te doen maecken by
dage ofte by nachte, lullen die Krijghfluyden daer
toe gedeflineert, des morgens ofte des avondts al
eer fy in 't werek gaen, hen gelijckelick prefente-
ren voor den Contrerolleur vande Wercken,Mee-
fters Ingenieurs, ende Commifen vande Appro-
chen, omme haere namen te doen opteyekenen,
tot welcken eynde die Soldaten van elcke Com-
pagnie by haer hebben fullen een Sergeant, Cor-
porael, LandtpafTaet ofte ander Officier, die elcks
de namen vande felve Soldaten van hare Compa-
gnien in een biljet by ghefchrifte over leveren iul-
len₃ende voor hun onder hare recepifl� ontfangen

-ocr page 179-



	Inftm&ie voor de Contiftlleurs ^Ingenieurs* &c 34e
	Inftm&ie voor de Contiftlleurs ^Ingenieurs* &c 34e
345 daer op behoorlijck reguard fal werden genomen. Wekken achtervolgende de Ingenieurs ofte Commifen t'elcken wei ende ghetrouwelyckop haren eedt de Weick - cedul en fullen inftel en in by-wefen vanden Contrer�lleur, de welcke de felve Cedullen mede fal teyckenen, fonder dat anderfmts by den Ontfanger Generaelof fijnen Commifen daer op betalinge ghedaen fal mogen worden. Ende fullen die Commifen ende Condufteurs in 't op ende afrrecken, het Volck wel fien te tel- len ende letten of die nombre met de aengeteyc- ken'de namen accordeert, indien niet, onderfoeck doen aen wien 't felve ontbreeckt, ende daer af ooede notitie houden. ^b VII. Sullen mede de voornoemde Meeilers Inge- nieurs, Commifen ende Conducteurs henluyden t'elcken male conduiferen tot op die werck-plaet- i'en, ende aldaer nae gelegentheyt verdeelen, aen- wyfende ende aflteeckende, ofte rayende perti- nentlick die wereken die te doen fullen ftaen, en- de fullen die'Commifen ende Conducteurs voorts geftadigh by de wereken bly ven, omme die te hel- pen b�voord�ren, ende voorts het Volck voort te ftouwen, ende byuytvallen ofte allermen van 't werek fcheydende, weder aen te brengen, ende wel te letten dat niemandt, befonder des nachts, hem abfentere, ofte om een hoecke verliefe, ende bly ve leggen flapen: Ende die geene die fy fulcks ofte anderfmts in faute bevinden, fullen fy fonder conniventie van hare dach-gelt royeren, ende voorts aen geven, omme naer ghelegentheyt ghe- ilraft te worden. VIII. De Commifen ofte Werck-meefters vande Bat- teryen, fullen de felve Batteryen helpen aftleec- ken,die Schans-korven, fchiet-gaten ende Kruyt- kelders ordonneren, ende voorts in manieren als boven wel toefien, dat die geene die tot opmaec- kinge der felver ghedeftineert worden, geftadigh in'twerck blyven, ende den dienft behoorlijck doen , ende dieDefFaillantenvan haer dach-gelt eecai��ert, ende voorts gheflraft worden, daer op de Contrer�lleur vande wereken oock goet re- guard fal nemen. IX. Wel lettende dat die Schants-korven behoor- lick worden gevolt,ende de felve,mitfgaders oock die geheele Batteryen eens tot kofte vanden Lan- de op gemaeckt zynde, by den Bootfgefellen en- de andere in de Batteryen ghedeftineert, voorts worden buyten kollen onderhouden, ende gere- pareert t'elcken als die afgefchooten zijn. X. Sullen oock in't marcheren van't Gefchut ge- houden wefen altijdt daer by te zijn, ende beior- gen dat die Wegen, daer 't ielve gaet, behoorlijck gemaeckt worden. XI. Wanneer goet - ghevonden fal worden eenige Loop-graven, Trench�en, Batteryen, Galeryen, ofte andere Wereken, 't zy by den hoop, ofte by de roede te bellede, fal by de Meeilers Ingenieurs
		daer af voor eeril een beileck ontworpen worden* ende 't fehe ghevifiteert ende gearreiteert zynde, lal men door 't geheele Leger openbare publicatie doen, ende oock, is'tdoenlijck, op oorden daei die meeile paifagie is, biljetten affigeren van den tijdt, plaetie ende wereken die befteet fullen wor- den , ende fal dien achtervolgende die beftedinge in 't openbaer gefchieden, ten minflen pryfe ende meeften voordeele van 't Landt, ter prefentie en- de overftaen vanden Generael vande Artilleryei ofte fijnen Lieutenant, ende den Controlleur, de welcke oock daer nae by de opneminge prefent fullen zijn, ende foo wel de beftedinge als opne- minge beneff�ns den Meefters Ingenieurs teycke- nen, fonder welcke teyekeninge d'Ontfanger Ge- nerael, ofte fijnen Commis, niet vermogen en fal eenige betalinge daer op te doen, op pene van hen niet te valideren. XII. De wereken eens befteet zynde, fullen die Aen- nemers niet mogen over doen, ofte voorts aen an-. derc tot minder pryfe hefteden, fonder weten van den Generael, Controlleur, ende Meefters Inge- nieurs Yoorfz. XIII. Ende wordt exprefl�lijck verboden den voor- noemden Contrer�lleur, Meefter Ingenieurs, Commifen ende Conducteurs foo van Trench�en als Batteryen, alfulcke Wereken aen te nemen, (niet tegenftaende openbare opveylinge)ofte part ofte deel daer inne te hebben, directelick noch in* directelick, op pene van alsmeyneedigegheftraft te worden, beneff�ns 't verlies van 't bedongene loon, ten ware dat den Conducteurs byfpeciael confent toe-gh�laten worde d'aenneminge vande Galeryen, ende andere wereken van importantie, "twelckfy anders fonder alfulck fpeciael confent niet �'n fullen vermogen te doen. XIIII. Sal voorts de Contrer�lleur van alle 'tfelve per- tinente ende rechtvaerdige Contre-rolle houden, te weten foo wel vande beftedingen ende dach- gelden vande Arbeyders , ende wat daer aea voorts is dependerende, als vande gagien vande Commifen, Conducteurs ende andere Officieren vande Wereken, ende vande dagen dat fy by be- hoorlijcke laft geemployeert zijn geweeft, daer af hy hen fal geven fijne Atteftatie in forma, fonder de welcke geen betalinge daer van gedaen fal wor- den , in alles wel neerftich toe fiende dat 't Landt niet en worde gefraudeert: tot welcken eynde hy hem continuelijck fal laten vinden beneff�ns de Commifen ende Conducteurs op de plaetfen daer ghewrocht� fal worden, ende preciielijck alle de voorfz poin&en onderhouden ende doen onder- houden, ende van tijdt tot tijdt adverteren den Raedt van State, ofte haerluyder Gedeputeerden in 't Leger zynde, van alle gelegentheyt. Aldus ghearrefteert by. de Heeren Generale Staten der Vereenighde Nederlanden, met voor- gaende advijs van Syne Excellentie, ter Relatie vanden Raedt van State, den lellen Martij Anno vijfthien hondert negen en tnegentigh. Was ge- parapheert, V. Cammin^a ,"� Ter Relatie vanden Rade van State der felver. G. van Zuy/en.
				C. Am-

			ui
			ui

-ocr page 180-



		Jlacateius 4Bo�ck. i5,Tit. i.Deel. 348 Jmpliatie vande Inflru��ievande Contrerolleurs, Mee�lers Ingenieurs,* Commifen, Schryvers ende CondutteurS vande lornficat�en, ende Leger-wenken. In date den x\ Juni) 1606»
347 6.


			de beftecken in't h�t g�fchreven, �nde beh�orlici geteyekent, over gele vert w�rden aende Aehne- mers, de welcke de felve wel fullen hebben te be- waren , omme daer op geteyekent te m�gen Wor- den de opneminge. Item, de Leeningen, verftreck van Materialen, Vy vres, ehde van al Ie andere pro- vifionele betalingen, die daer op fullen werden ghedaen, die men niet en verilaet anderfins Veyl, label te fullen zijn, te weten, foo wel d'opneniin- ge in reguard vande Aennemers, als de betalinge ten refpecte vande Officieren de f�lv� gedaen heb- bende, niet tegenftaende de quitantie die daer van gegeven foude mogen zijn. VI. Alle beftedingen, ende opnemingen van Forti- ficatien ende Retrenchementen,fooin, als buytcn de Legers, fullen gedaen worden mette Velt-roc- de, laetftghearrefteertbySyne Excell. endeden Raedt van State, van twaelf voeten inde Roede, endedevoete van twaelf duym , wefende in ef- fecte Rhijnlandtfche mate, ionder ander mate κ mogen gebruyeken. VII. Ende fal in 't opnemen vande Wercken, de me- tinge gedaen worden opten boven-binnekant van de Borftweere, nemende mede de Cafe-matten vanden hoeck vande Facendwers over tot aende cortine, ende niet rontfomme. Ende fullen nae de felve metinge oock ghere�ckent worden deCon- trefcharpen, ende Kadi) eken, die rontfomme de Forten geleyt fullen worden. VIII. De voornoemde Officieren fullen mede goede toeficht nemen, dat het getal vande ghecomman- deerde Soldaten ende Dach-werckers, niet en ex- cedere de proportie van 't werck, daer toe fy ghe< ftelt worden, ofte in cas van aliulck exces, fullen de overenfige af renvoyeren, of op andere noodi> ge plaetfen te werck ftellen, gelijck den noot ver- eyflehen fal,dat mede de dach-gelden geflelt wor< den tot eenen redelijcken prijfe. IX. De Controlleurs of Meeilers Ingenieurs, en ful- len gheen Schryvers of Conducteurs mogen aen- nemen, dart met voorgaende kenniil� vanden Raedt, of van hare E. Gecommitteerde, ende dat den behoorlijcken eedt by hen gedaen zynde,den ingangh vanden dienil terilont worde opgeteyc- kent by den Controlleur daer toe geordonneert, fonder wekker Atteilatie aende fdye Schryvers ende Conducteurs geen betalinge gedaen fal wor- den, daer toe den Controlleur wel letten fal, om- me af te rrecken de dagen, dat de Conducteurs in eenige eygen wercken by confent aengenomeii, fullen gevaceert hebben. Actum inden Raedt van State, den xxj.Junij feilhien-hondert ende fes Was gheparapheert, Buth,^vt� Onder ilondt, Ter Ordonnantie vanden Raeditvan State. Endeon- derteeekent,
	En Raedt van State der Vereenighde Ne- derlanden, heeft tot naerder ordr�, ende, directie vande Fortificatien, ende L�ger- wercken, boven de Poincten begrepen in de Inftructie vande Officieren der f�lver, wef�nd� in date vanden letten Martij Anno ι $99. (welcke Inftructie men verilaet, dat als noch volkomelijck in alle heure poincten gheobferveert, ende naer- gekomenfal worden) noch boven diengeordon- neert, 't geene hier naer volght. Inden eerften.dat de voorfchreve Contfolleurs, Meeilers Ingenieurs, Commifen, Schryvers ende Conducteurs, egeene wercken van Fortificatien, Loop-graven of Approchen, in ofte buy ten de Legers en iullen mogen belleden, ofte in dagh- gelden doen op maken, of oock eenige gemaeckte wercken op nemen, of tauxeren, dan met exprei�e laft ende voorweten vande Heeren Staten Gene- rael, Syne Excell., Raedt van State, ofte van der felver Gecommitteerde. IL Ende wanneer fy, oft eenige van henluyden al- fulcken laft fullen oiitfangen hebben, en fullen niet mogen voortgaen tot beftedinge»of oock ee- nige opteyckeninge van dagh-gelders doen, �f Lyilen vande felve maecken, dan ten bywefen, ende met advyfe vanden Controlleur daer toe ge- ordonneert, die fy ghehouden fullen zijn t'elcken male tot dien ey nde te verwittigen, III. Ende dat oock niet voor ende al eer cliebeilec- kendaer afbehoorlijck fullen zijn gearrefteert in den Raedt van State, ofte by heure Gecommit- teerde inde Legers, dat mede alvooren pertinente eftimatie ende pryferinge van 't werck zy gedaen, by overflach van't getal vande fchachten Aerden, quantiteyt van Rijs ende Sooden daer toe noo- dich zynde, ende tot wat prijs de Werckluyden, Rijs ende Sooden t'elcken te gekrygen zijn, ende daer by reguard nemende opte uytoofinge van 't Water, ende diepte van 't Welfant: Dat mede de biljetten tydelijck geaffigeert, ende behoor�jcke publicatie, by Trommel-flach of anderfins, daer van gedaen zy, alles in conformit� van't elfde Ar- tiickel vande principale Inftructie. IIII. Vernemende onder de omilaende Aennemers eenige collufie, ende dat daer over de �pveylinge, boven den behoorlijeken prijs foude loopen, lul- len de beftedinge op houden,ende uytftellen,naer dat de ghelegentheyt fal mogen lyden, ende mid- lertijt vernemen naer andere die de felve wercken tot minderen, ende redelijcker pryfe fullen willen aen nemen, metten wekken met kenniil� van den Raedt van State, ofte van heure Gecommitteerde daer omtrent zynde, in fulcken gevalle fal mogen gehandelt worden, of anderfins op rapport. De beftedingen ghedaen zynde, fullen terilont

				Chr, Husgens.
				Chr, Husgens.

					In.

-ocr page 181-

349

Inftru�kie voor de Commifen vande Art�lerye. 350

7. Inftructie, voor d§ Qommifen vande Artillerye _$ ende Munitien van

Oorloge in 't Leger. In date den kflen Martij 1599.

E voornoemde Commifen refponfabel
van alle Gefchut, Equippagie, Munitien
van Oorloge, Initrumenten ende Mate-
rialen die te Velde fullen ghevoert wor-
den fullen alleenlijck twee in ghetale zijn, daer af
d^feen�in handen ende bewaernuTe hebben fal alle
lof Gefchut, met Affuyten, Wielen, Block-wa-
Zns Voor-wagens, Limoen-tuygen, Cordaille,
Kruv't, Kogels, ende alle andere ghereetfchappe
cottet Gefchut, ende gebruyck van dien noodichj
ende d'ander alle Kruyt, Loot ende Lonten voor
den Soldaten, Wapenen , Schuppen, Spaden,
Hout-werck, Yfer-werck, Storm-bruggen, ende
alle andere diergelijcke Initrumenten ende Mate-
rialen , achtervolgende die Lyften die op elcke
Tochte aen hun refpedivelijck ghelevert fullen
worden.

Ende gelaft zynde tot behoef van eenige toch-
ten ende expeditien, eenige partyen van Gefchut
met fijnen toebehooren, Munitien van Oorloge,
initrumenten ende Materialen te lichten uytte
Magezynen van Dordrecht, Delft, of oock ande-
re ,tullen de felve volgende haren laftterftont en-
de in aller diligentie over nemen, met kenniife
vanden Controlleur van 't Leger , ende onder
haerluyder recepUTen, met beloite van daer van te
verantwoorden, ende goede forge dragen dat die
wel worden bewaert, ende in 't fchepen of ver-
voeren te Water ende te Lande ordentlijck wor-
den gheftapelt, gepackt, ende tegens Regen ende
ander verderf wel worden beforght, ende oock
niet en worden verandert, vermindert of verquift,
ende op die Frontieren daerperijckelfoude mo-
gen zijn, metbaftantconvoy worden verfekert,
ende komende in 't Leger daer de felve gebruyekt
ende verbeficht fullen worden, dat die aldaer met.
ordre worden op geleyt, ende fulcks verfeeckert
met goede affchutfelen ende wachten, dat die niet
en worden gheftolen, vernielt, of bock by quaet-
willige ende fecrete Schelmen t'fchande gemaett,
daer op tot allen tyden neerftige toeficht hebben-
de , ende doende nebben by den Conducteurs en-
de andere Officieren vanden Train hen tot dien
eynde by gevoeght, onder de welcke fy met ken-
nii�� vandenContrerolleur, deb�waerniife van
hare aenbevolene partyen ordentlijck^ fullen ver-
deylen, omme te beter waer genomen te worden,
van welcke Condu&eurs t'elcken als een tochte
voor handen wefen fal, aenden Ra�dtvan State
een Lyfte fal over-gelevert worden, omme op die
qualiteyt van die Perfoonen, ende noodigh getal
der felver gelet, ende geordonneert te worden als
nae behooren, fonder dat men vetitaet de felve
anderfins te betalen.

III. ■� '�■�.% ff

Sullen de voornoemde Commifen geen Muni-
tien , Wapenen, Initrumenten of Materialen mo-
gen uytleveren dan die noot fulcks vereyilchen-
de, ende dat ter ordonnantie vande Veldt-heere
©f Vek-Maerfchalck, met kenniif�ende voorwe-

ten vanden Generael vande Artillerye, ende dat
alvoorens daer van opteyckeninge zy ghedaenby
den Control leur vande Artillerye, op pene van
hen niet te valideren in reeckeninge.

Ende op dat het Kruyt ende Scherp inde Bat-
teryen ende tot behoef van het grof Gefchut ghe-
fonden, niet en worde onnuttelijck verquift, ver-
mindert of gheftolen, maer dat daer af behoorlijck
worde verantwoort, fullen die Conftabels ende
Canoniers alle avonts geven hare RecepiiTe vande
quantiteyt van 't Kruyt ende Scherpen, 't welck
fy van dien dach verfchooten fullen hebben, met
verklaringe van het getal der fchooten daer mede
ghedaen, ende met wat ftucken: ende fal de felve
Recepii�� oock worden gheatteileert, niet alleen
by den Conducteur hebbende die bewaernii�e van
de Munitien vande Batterye, maer infonderheyt
oock by den Generael of fijnen Lieutenant (by
foo verre een van hen aldaer prefent gheweeft fal
zijn) of byeen Edelman of andere Officier over
de felve Batterye ende ftucken ghecommandeert
hebbende, welck bewijs de voornoemde Commis
op fijne rekeninge overbrengende, fal hem 't felve
in reeckeninge ftrecken ende gheleden worden,
mits van gelijcken accorderende mcttfc Rolle van
den Control leur.

V.
Van die Wapenen, Schuppen, Spaden, H�u-
weelen ende andere Initrumenten die by de Com-
mifen op ordonnantie ende kennii�� als vooren
uyt-gelevert fullen worden, fullen fy nemen Re-
cephTe vanden Capiteyn vande Compagnien,hare
bekende Officieren,of andere die daer mede werc-
ken fullen, inhoudende beloftenifie van reftitutie,
of ahderfins dat hem de M\e aen hare betalinge of
verdiende dach-huyren ghekort fullen worden :
Ende by ghebreecke van alfulcke reilitutie, fullen
de felve Recepul�n overleveren aenden Commis
diefceta�nge doende, omme by hem tot redelijc-
ken pryfe afgekort te worden.

VI.
Ende en fullen de voornoemde Commifen
voortaen in de Legers ende belegeringen, gheen
Roers, Mufquetten, Spiefl�n, of andere Wapenen
uyt leveren, dan met ordonnantie ende kenniffe
als vooren, ende onder Recepiil� vande Capitey-
nen, inhoudende exprei�� belofte van die te fullen
laten afkorten op de eerfte betalinge, welcke Re-
cephTe hy te dien eynde terftont fal hebben over
te leveren aenden Commis,de betalinge der Com-
pagnien doende onder fijne RecepiiTe, omme tot
'sLandts profijt de felve kortinge ghedaen te
worden.

VII. .
Ende van die Materialen die verbefight ende
verwrocht fullen worden, ende niet weder in Ma-
gafijne komen, fullen de voornoemde Commifen
tot bewijs van dien recouvreren RecepiiTe vande
Meefter-Timmerluyden, Smits of andere Werck-
luyden die de felve verwrocht fullen hebben, in-
houdende pertinente verklaringe waer, ende waer

aen

-ocr page 182-

PIaGatcn-ί. 4<Boeck, i5.Tit. i.Deel.

XIII.

&$■

35*

aen't felve gefchie

Sullen oock gehouden zijn op haren ghedanen
eedt, getrouwelijck van alle ovcrmate van Muni-
tien, ende van allen anderen voordeden daer op
vallende, tot profijte van 't Landt te verantwoor-
den, fonder yet daer van voor hen diredtelijckof
indireftelijck inne te houden.
XIIII.

Ghelijckfy mede van alle harevorderebewint
ende adminiftratie, goede getrouwe reeckeninp_efullen doen: op pene indien fy anders bevonden
worden ghedaen te hebben, ('t welck men nieten
verhoopt) als Fraudateurs ende anderfins aenden
lyve naer exigentie vande faecken gheftraft te
worden.

XV.

De tochten ende expeditien gedaen zynde, fij.
len de voornoemde Commifen alle Gelchutende
overgeblevene equippagie, Munitien, �nftrumel�
ten ende Materialen, gebroken ende ongebroken,
weder overleveren aen handen vande Commifen
ftapeliers tot Dordrecht ende Delft,of anders daer
't hen geordonneert fal worden, nemende daer af
weder recepiffe tot haerluyder ontlaftinge.
XVI.

Ende fullen de voornoemde Commifen , ten
langhften binnen veerthien dagen na hare weder-
komfte van eenige tochte, (oock fonder desver-
maentte wefen) ghehouden zijn aenden Raedt
van State over te leveren hare Reeckeninge, met-
te bewyfen daer toe dienende, vande entremife
by hen inde felve tochte gehadt, ende fo dickwils
ftaet als fy des verfocht fullen wefen, op pene van
t'haren koften, met parate executie daer toe ghe-
compelleert te worden naer eyfch vande faecke,
ende voorts in alle occurrentien te houden goede
correfpondentie met Syne Excellentie ende den
Rade van State.

XVII.

Sullen oock alvoorens in eenige adminiftratie
te treden, voor hare handelinge ende bewint, ge-
houden zijn te ftellen goede f ouffifante cautie tot
genoegen vanden voorfz Rade.

Aldus ghearrefteert by de Heeren Generale
Staten der Vereenighde Nederlanden, met voor- !
-gaende advijs van Syne Excellentie, ter Relatie
vanden Raedt van State, den leflen Martij Aiino \
vijfthien h�ndert negen en tnegentigh. Was ge-
paraphe,ert, V. Camminga,^vt< Ter Relatie vanden
Rade van State der felver. G. van Zuykn.

materiale niet weder in Magafijne gekomen zijn.

vin.

Wanneer't Leger ofte eenige Batteryenopge-
broock�n ofvefandert worden, ofuyt eenich be-
g�nft Werck worde ghefcheyden, fullen de voor-
lio�usde Commifen goede opficht nemen, ende
oock den Condu&eurs ende andere Officieren
endeWerckluyden daer toe vermanen ende hou-
den , dat alle Munitien, Inftrumenten ende Mate-
rialen verwrocht ende onvervvrocht weder by een
worden v�rfamelt, ende in Magafijne gebracht.

IX.
� Sullen oock alle gefchoten Kogels by den Sol-
daten ende Soetelaers achterhaelt, gevonden oft
uytgedolven, ten minften pryfe tot profijte van 't
Landt fien inne te koopen, ende dat met kenniil�
ende voorweten vanden Controlleur. Gelijckfy
mede fonder des felfs kenniffe egheen inkoop ful-
len mogen doen van Munitien, Inftrumenten oft
Materialen, daer af hen laft ghegeven fal worden,
iiochte oock betalinge doen van eenige vrachten,
dach-loonen of andere uytgeven tot laftevan't
Lant, hoedanich die fullen mogen zijn.

X.
Sullen oock wel fcherpelijck daer op letten,
dat die Schepen die fy ghebruycken fullen, met
volle laft ende wel geftout, geladen worden, ende
foo haeft die ontladen fullen wefen, weder wor-
den af ghedanckt, ende niet te vergeefs tot koften
op gehouden, doende t'elcken die half ontladene
Schepen in een ilouwen, om 't Lant van onnutte
fcoften al dat doenlick is te ontladen, fonder con-
niventie van yemanden, aen welcke afgedanckte
Schippers gelevert fal worden Atteftatie van ha-
ren dienft by den Commiffaris vande Schepen
daer toe geauthorifeert, omme daer op hare beta-
linge te vervolgen.

XL
Wanneer oock eenige Steden ofte Forten Ver-
overt worden, fullen de voornoemde Commifen
den Contrerolleur affifteren, omme alle Gefchut,
Munitien, Wapenen, Inftrumenten ende Materia-.
len»� in goede bewaerniil� te ftellen, ende daer af
pertinenten Inventaris ende fpecificatie te maken.

XII.
D� voornoemde Commifen en fullen geender-
hande Munitien, Geweer of Inftrumenten ofte
Materialen mogen verkoopen, of aen yemanden
leveren in betalinge, onder wat pretext het oock
�zy, fonder expres confent vande Raedt van State.

8. Inftrudie ende Ordre, voorde Meefters vande Fuyr-WerckeiL b

date denkflen Martij 1599.

alfulcke Materien ghekoft, ende henluyden t:er
handen geftelt te worden.

II.
Welcke materien ende behoeften onder haer-
luyderrecepiffe ontfangen hebbende, fullen met
aller dlligentie de felve Vuyr-wercken hebben te
vorderen ende volbrengen, ende als dieop-ghe-
maeckt zijn, 't felve aen Syne Excellentie ende
den Raedt vatl State verwittigen, over leverende

per-

E Meefters. vande artifici�le Vuyr-werc-
ken, ghelaft zynde omme eenige Vuyr-
ballen, Granaden, Spring-tonnen,Vuyr-
� pylen, Petarden of andere Vuyrwercken
t�e te maecken , fullen terftondt over leveren
-een pertinente endejufte Lyfte vande Materien
ende behoeften die fy daer toe van doene fullen
hebben j-omme die geexamineert zynde, daer nae

-ocr page 183-

* 53 Inftru&ie voor den

�ettinenteliick ende ghetrouwelijck onder haer
Kantin ghefchrifte, wat partyen van wercken fy
eemaeckt hebben, wat materie» daer toe ghegaen
lijn ende hoe veele van elcks onder hen daer van
overeheblevenis; welck overblijffel fytelcken
voegen ende van nieuws ftellen fullen by elcke
Lyite, daer mede fy nieuwe ftoffen tot Vuyrwerc-
ken fullen verfoecken,omme daer op gelet te mo-
gen worden, ibnderhen felvenindefentefoec-
ken, of het Landt in eeniger manieren te defraude-
ren,'op pene van lijf-ftraff�.

Soo haeft als eenige wercken op gemaeckt ful-
len zijn, fullen fy de felve terftont brengen inde.
Kelder daer toe ghedeftineert, gefepareerc zynde
van haer werck-plaetfe, ommealle inconvenien-
ten te verhoeden.

Uil.
Soo wanneer fyluyden ghelail fullen worden
met eenige partyen van Vuyr-wercken hen te be-
neven in 't Leger, op tochten, of in belegerde Ste-
den of Sterckten, fullen hen niette felve ter gede-
figneerder plaetfe ende op beftemder tijdt laten
vinden, daer toe fy hen fullen mogen verfien van
bequame Schepen, met kennifl� vanden Commis
over die Schepen laft hebbende, fonder meer of
grooter Schepen te mogen nemen als fy van doe-
ne hebben, op pene van die felver te betalen.

Sullen voorts geenfehooten met Vuyr-werc-
ken mogen doen dan met behoorlijcke Jafte, ende
dat daer van kennifl� genomen wort by den Con-
trolleur vande Artillerye, by foo verre hy daer by
fal mogen zijn, of anderfins van een bekent Com-
mis of ander Officier: wekker Atteftatien benef-
fens het bewijs vanden laft, fy tot haerluyder ont-
laftinge fullen overleveren terftont nae elcken
tocht, of fo dickwils meer als fy daer toe vermaeiit

354-

fullen zijn, op pene van furceattcie van liaere ga"
gien, ende daer affy niet behoorlijck fullen koir
nen verantwoorden, 't felve fal verhaelt worden
aen hare gagien, ende voorts op lieurluyder Per-
foonen.

VI.

Sullen mede t'efl�ns refponderen van 't Kruyt
't welck fy vande Commifen vande Munitien ghe-
lieht fullen hebben, omme hare, Vu^r-wercken te
fchieten, te weten, mits verklaringfWoende onder
haer hant, ende hoe veel fchooten fy gedaen heb-
ben, ende wat quantiteyt van Kruyt tot elcke
fchoote gegaen is.

VII.

Sullenvoortstoefiendatdie Schepen geladen
met haerluyder Vuyr*wercken, in 'tleylen altijdt
achter de Vloote blyven, ende ftille leggende ach-
ter af van die Vloote alleen leggen,ende oock om-
trent eenige Steden of huyfen zynde, gefepareert
op ftroom blyven, omme geen meerder fcliade te
cauferen, indien eenigh ongeluck (dat Godtver-
hoede) daer over quame.

VIII.

Ende en fullen gheen Knechts of Conducteurs
mogen aennemen tot haren behulp,dan met voor-
gaende laft vanden Raedt van State, ende dat by
den Controlleur vande Artillerye , of anderen
daer toe te laften, kennifl� worde ghenomen van
haer dienft ende dagen die fydaerinnegevaceerc
hebben.

Aldus ghearrefteert by de Heeren Generale
Staten der Ver�enighde Nederlanden, met voor-
gaende advijs van Syne Excellentie, ter Relatie
vanden Raedt van State, den leften Martij Anno
vijfthien hondert negen en tnegentigh. Was ee-
parapheert, v. Camminga^' Ter Relatie vanden
Rade van State der felver. G. van Zuylen.

9. ln�m&ie₉ voor denHrugh-meefler, met fijnen Contrero�eur. In date

den kjlen Martij 1599.

yet aen te hefteden, tekoopen, ofteindach-gel-
den te laten wercken, ofte oock eenige penningen
uyt te keeren, anders als met kennifl� vanden
Contrerolleur hem by geftelt, die van alles notitie
fal houden, omme te dienen tot bewijs van des
Brugh-meefters declaratien ofte reeckeningen die
hy daer af van tijdt tot tijde fal over leveren.

III.
Ende gelaft zynde tegens het optrekken van 't
Leger olte andere tochten,eenigh getafvan Maes-
Schippers tot beleydinge vande voorfz Ponten
ende Schepen te beftellen, fal hy 't felve in aller
diligentie nae komen, aen nemende goede handi-
ge ende ervarene Gefellen verfien met Roers, tot
de minfte gagien dat doenlijck fal wefen, ende die
terbeftemd�r tijdt ende plaetfe gereet hebbende.

i�tt

Ende fal de felve aenneminge ende inrolleringe
doen ter prefentie ende met kennifl� vanden
voorfz Contrerolleur, die daer af oock Regifter
ende Rolle fal houden,ende t'haerluyder vertreck
na� den Leger ofte op die tochten, een dubbelt

L over

j Ie Btuglvmeefter fal de bewaernifle ende
j opficht hebben van die Ponten van't grof
■ Gefchut, midtfgaders van die Schepen,
Aken ende Schuyten van die Scheeps-
brugge, ende van die Zeylen, Kabels, Touwen,
Anckers, Maften, Bakken, Deelen, ende alle an-
dere gereetfehappe ende materialen daer toe die-
nende , ende goede forge dragen dat al 't felve wel
worde onderhouden, daer toe hem by ghevoeght
fuilen worden alfulcke Perfoonen, byionder om-
me de Ponten ende Schepe te oofen ende drooch
te houden als van noode wefen fal.

Ende wanneer eenige der voorfz Ponten ofte
Schepen fullen moeten gherepareert, hermaeckt,
^ ofte vernieuwt worden, ofte oock eenige behoef-
ten aen-ghekoft, fal de Brugh-meefter daer af aen
Syne Excellentie ofte den Rade van State een me-
morie over leveren, omme daer op geordonneert
te worden als men bevinden fal te beliporen: Son-
derdatdie Brugh-meefter vermogen fal van dies

-ocr page 184-

355 PlacateiL,. ₄.Boeck

over fenden aenden Contrerolieur vande Artille*
rycomme aldaer voorts by den felven daeropge-
monilert te worden, ende alfulcke achtinge ghe-
nomen als behooren fal: Sonder dat die Brugh-
meefter vermogen fal yemanden vande aengeno-
mene fonder kenniiTe te licenteren, ofte oock op
die monfteringe andere Perfoonen als daetlijck
dienil doen ende foldye zijn treckende, ende dat
op hare CygeM namen te prefenteren, ofte eenigh
ander bedroef?daer inne te committeren, op arbi-
trale correctie, fonder oock op ghelijcke pene yet
van hare foldye te ghenieten ofte af te houden in
e eniger manieren.

V.
Ende fullen de felve Maes-fchippers gehouden
zijn continuelijck op den dienil te paffen, fonder
hen eenichfins te abfenteren, oockt'elckenals't
van noode fal wefen het Gefchut met fijne equip-
pagie helpen laden ende ontladen fonder weyge-
ringe, op pene van caiTatie fonder geit ofte paf-
poort, ende voorts op arbitrale correctie.
^r VI.

Die Legers fcheydende, ofte wanneer de Brugh-
meeiler anderfins weder naer huys gheboden fal
worden, fal hy terftont naer dat die Ponten ende
Schepen t'haerder Jegh-plaetfe ghebracht fullen
wefen, alle de aen-ghenomene Scheeps-ghefellen
weder afdancken, ende van haren dienil voorts af
betalen, in by wefen ende met kenniiTe van fijnen
Contrerolieur, die elcks afreeckeninge ende beta-
linge pertinentetijck fal aenteyckenen, omme den
Brugh-meeiler op fijne reeckeninge te dienen be-
tieffens der Schippers quitantie.
� Vil.

� Doende benefTens dien terftont alle overgeble-

ij.Tit, �. Deel. 355

vene behoeften ende gereetfekappe wel gehavent
in goede ordre ter bequamer plaetfe opleggen tot
confervatie vande felve, daer af de voornoemde
Brugh - meeiler alfdan t'elcken met den Control,
leur maecken fal een pertinenten Inventaris, ende
van tyde tot tyde daer op verhoogen, alle partyen
die naemaels daer by fullen komen, ende daer af
dubbelt aenden Raedt van State over fenden, om-
me aldaer bewaert te worden.
VIII.

Sal voorts de Brugh - meeiler ten minilen alle
jaerseens, ofte foo dickwils als hy vermaentfal
wefen, gehouden zijn te doen goede reeckeninge
ende bewijs van fijne gheadminiilreerde pennin,
gen, ende mede pertinentelijck te verantwoorden
van alle verbefighde, bedorvene ende achterge-
blevene materialen ende ehereetfehappe, op pene
van die aen hem te verhalen.

IX.

Voorts fal mede die Controlleur in 'tgeene
voorfchreven is, voor foo vee Ie hem aengaet, hem
nae defen reguleren, fonder dat hy, ofte oock de
Brugh-meeiler, fullen mogen leveren eenige par-
thyen van Waren ofte behoeften die Ponten ende
Brugge aengaende, ofte oock part ofte deel daer
inne hebben, dire&elijck noch indirecteiijck, op
verbeurte vande felve, ende voorts op arbitrale
correctie.

Aldus gearreileert by de Heeren Generale Sta-
ten der Vereenighde Nederlanden,met voorgae.ij'-
de advijs van Syne Excellentie, ter Relatie vanden
Raedt van State, den leilen Martij, Anno � � 99,
V. Camminga^¹' Ter Relatie vanden Raede van
State der ielver. G. vanZuylen, \

�

d'ïnflrutlien voor de CommijfarijfenGeneraelvande Leger-Schepen, Wagens en Treek-Paerden, met dOrdtn-
nantien en Lyflen daer toe dienende, fal den Lef er inden naeftvolgendeufefihienden Tytel vinden.

HET TWEEDE DEEL.

t. Inftruitie, IVaer nae de (jeypeidige TroVooflen inde Frontier faden ende

Forten der Vereenighde Provintien hun fullen hellen te reguleren. In date den 20 Martij 15 91.

ende die te rechte te ilellen, daer ende foo't be-
hooren fal, ende voorts tegen den felven te pro-
cederen , ofte doen procederen tot exemplare
ilraffê, ghelijck fulcks tot maintiennement vande
voorfz Placaten, Artijckel-brief ende Ordonnan-
tie , nae vereyfeh van een yegelijcks mifdaét ende
ovftrtredinge bevonden fal worden te behooren.

III.

Geüjck fy oock doen fullen met allen anderen
Delinquanten ende Mifdadigen die hen in handen
lullen worden ghelevert, de welcke fyalle te fa-
men , maer voornamelijck die het leven verbeurt
mogen hebben, in fulcke goede ende feeckere be-
waringe fullen houden, datfe ten allen tyden daer
vooren verantwoorden konnen.

��.

Item , alfoo het dickwils gliebeurt dat eenige
Huyfluyden ende andere Perfoonen vanden plat-
ten Lande in ghebracht, ende in handen vande
Provooften gelevert worden, fullen fy oock ghe-
houden zijn alfulcke mede te ontfangen, ende na

ghelegentheyt wel bewaren, ter rijdt ende wyk^fl

toe

Nden eerilen fullen de Geweldige Pro-
vooilen goede opficht hebbê' op de voor-
fchreve Guarnifoenen, mitfgaders op der
felver actiën, handel ende daet, ende alle behoor-
lijcke forge dragen, dat by den felven die Placaten
ende bevelen vande Heeren Staten Generael, en-
de Raden van State, oock den Artijckei-brief, en-
de andere Jfcs.rijghs-Ordonnantien, die tot onder»
houdinge van allen goeden Krijghs-difeipline,
ende om wech te nemen alle foulen,exceilen ende
ongeregeltheden des Krijghs-volcks aireede ghe-
maeckt zijn, ende noch uytgegeven fullen wor-
den, onverbreeckelijck nae inhouden der felver,
nae-gekomen ende achtervolght mogen worden,

Ende foo verre fyyemandt mochten bevinden
de voorfz Placaten, Artijckel-brief, ende Krijgs-
Ordonnaiitie overtreden, te buyten gegaen, ofte
eenige andere mefufen bedreven te hebben, fullen
fy fchuldigh ende ghehouden zijn de felve in ap-
prehenlje te nemen,onyertreckelijck te beklagen,

w***

>-_----■

-ocr page 185-

Inftru�Hen voor defl Provooft Generael.

357

toe dat fy vanden geenigen dien des behoort, be-
hoodijckenontilagenfullenzijn. .

Fnde dewyle de ervarentheyt geleert heeft,dat
alfulcke ende diergelijcke Perfoonen by den Pro-
vooften ende andere Sepiers, ter caufe van der
Gevangens koften hier te voorens feergroote-
liicks eneexa&oneert zijn gheweeft, veroorfaec-
kende dickwils der ielver uyterlijcke bederflenif-
fe, ende dat fy ten laetftenvergaen moeten Soo
worden de voorfz Geweldige Provooften be aft,
lat fv hen voor't fluyten ende ontfluyten fullen
i_aren genoegen met een Daelder van dertich ftuy-
vers ende met twaelfftuy vers 's daeghs voor de
mondt-koften van elcken Perfoon, daervoorfy
oock ghehouden fullen zijn defelve redelijckte
traderen, alles achtervolgende den teneur ende
inhouden vanden derden Artijckel vanhetPla-
caet fanden negen en twintichftenAprilis 1589.
daer van zynde, ende hen ter handen gheftelt, of
noch te (tellen. Ende of yemant begeerde meer te
verteeren, ende boven die ordinarife portie ghe-
rracteert te zij η, fullen fy fulcks t'haren verfoeck
onbegrepen mogen doen: Mits dat die Gevange-
nen 't voorfz furplus boven de twaelf ftuyvers ge-
houden fullen zijn te voldoen, met ghereede pen-
ningen , alfoo men niet en verftaet dat fy voor 't
geene boven de twaelf ftuyvers by den Provoo-
ften ghepretendeert, in gevanckeniil� fullen mo-
gen opgehouden worden.

Ende foo vele aengaet den Gevangenen die op

den hals ghevangen fitten, fullen de Provooften
voor der felver koften alleenlijck ghenieten fes
ftuyvers 's daeghs. .>'. *

VII.

Des wort verftaen dat de Geweldigen Provoo-
ften niet ghehouden fullen zijn , eenige andere
Krijghs - Officieren uyt faeeke vande ghevangen-
koften voorfz, in't minfte daer van uyt te reycken
eenich part ofte deel, (ghelijck 't felve op eenige
oorden ende plaetfen eertijts abufivelick ingebro-
ken is) maer wort hen boven dien fulck uytreyc~
ken wel exprei��lijck verboden op haren eedt.
VIII.

Ten laetften fullen de yoorfchreve Geweldi-
gen Provooften fchuldich ende ghehouden zijn,
hen te reguleren, gehoorfamen, ende nae uy terfte
vermogen nae te komen, al 't geene hen by de
Heeren Generale Staten, of Raden van State be-
volen fal worden: Midtfgaders der felver autho-
riteyt, recht ende hoogheyt te helpen bewaren,
van allen occurrentien, in faecken daer aen den
Lande gelegen mach zijn , met ons te houden alle
goede correfpondentie -.Ende voorts alles te doen
dat tot de goede ende oprechte Geweldige Pro-
vooften ende getrouwe Officieren ende Dienaren
vande Generaliteyt fchuldigh zijn, ende behoo-
rentedoen.

Aldus ghedaen ende gearrefteert in 's Graven-
Hage, den twintichften Martij 1591. Ende is defe
voor origineel uytgegevem Ter Ordonnantie van
den Rade van State.

2. Ordre voorden Tro�oofl (jenerael vanden Leger. In date den \6Ju~

gufli i6zi, 7 Mey i6ji ,efito i6}x,en njuliji6)7.

ende heur by den Geweldigen Generael ter han-
den gheftelt.

III.
, Ende of eenige Provooften onwilligh waren den
voornoemden Geweldigen Generael goede reec-
keninge te doen, Soo laft Syne 1 Hoogheyt die van
den Rrijghs - Rade, de felve Provooften met be-
dwangh van Juftitie daer toe te houden, ende te
conftringeren dadelijck ende fonder eenich dilay.

IIII.

Verftaet niet te min dat de principale Soetel-
plaetfe van 't Quartier daer den Provooft Gene-
rael fal wefen, fal ftaen onder 't gebiet vanden Iel-
ven Provooft Generael, fonder yemandts contra-
dictie.

V - .

Noopende'tHutte-gelt, verftaet Sijn ι Hoog*
heyt dat 't felve alleenlijck fal ontfangen worden
by den Provooft Generael, ofte by den genen die
hy daer toe fal committeren. Ordonnerende alle
Soetelaers, Kramers ende andere Neeringe doen-
de inden Leger, foo wel die in dienft onder de Re-
gimenten zijn, als daer buyten, van wat Natie die
mogen wefen, alle Weecke aenden Provooft Ge-
nerael te betalen drie ftuyvers van 't Hutte - gek,
daer van hy Provooft alle Weecke oock reecke-
ninge fal hebben te doen, ten overftaen van den
Advocaet Fifcael yande Generaliteyt, in handen

Ζ ij van

} Yn 1 Hoogheyt ordonneert mits defen wel
1 exprei��lijck alle Geweldige Provooften
«j particulier, foo vande Cavailleryc, indien
eenige mocht wefen, vande Admiralitey t, vande
Engelfchen, Francoyfen, Duytfchen, Schotten,
als vande Inlantfche Regiment�" van Hollant_?Zee-
lant,Vneflandt, Utrechtende andere Provinci�n:
Midtfgaders vande Artillerye, Vivres, Guarde,
ende alle andere Provooften vanden Leger, tere-
fpecleren en te affifteren den Provooft Generael,
eicks in fijn Quartier, op dat 't Regiment met een
gebeurlijcke ordre mach uvtgevoert werden.

IL
Ende op dat onder de felve geen difputen ghe-
maeckt en werden om de profijten, Ordonneert
ende verftaet de felve, datelcke Geweldige Pro-
vooft in heur Regimenten ofte Quartieren, fullen
heffen ende ontfangen de gerechtigheyt ende het
fet-gelt van allerhande Wynen, Bieren, Slachten
ende Eedt-waren, daer af van outs gerechtigheyt
ofte fet-geltbetaelt wort, ende daer af behouden
de een helft: maer voor de weder-helft fullen fy
moeten verantwoorden aenden Provooft Gene-
rael , by goede oprechte reeckeninge daer van te
doen. Ende fullen in't fetten volgen,ende doen
onderhouden den taux by den Prefident Vande
julti�e,ende den Generael vande Vivres gemaecl

-ocr page 186-

Placaten-j. 4. Boeck. 15vTit. %. Deel»

3^0

359

om mogen afvordereii vande Bieren die in hae_rerefpeclive quartieren fullen worden geileten.

VII. ,

Van gelijcken fullen alle Soetelaers ofte Schip,
pers die eenige Wynen met Schepen fullen inden
Leger brengen, gelijck oock alle de geene die niet
Schuyten ofte Wagens Wynen ofte Bieren inden
Leger fullen voeren, in 't inkomen vanden Leger
het fette-gelt der felver aenden Provooft Gene,
rael hebben te betalen, ofte aenden geenen die hy
daer toe inde refpective quartieren fal committe-
ren, ofte tenminften daer van verfeeckeringe te
doen�. Welverilaende dat byaldienfy eenige der
felver moeilen wederom voeren,dat ��\ Provooft
Generael, ofte fijn Gemachtighde, heur terftont
ende fonder vertreck fullen reftitueren 't geenefy

van den Fourier van Sijn � Hoogheyt, ende de-twee
derden-deelen daer van aen hem refponderen,
omme ghediftribueert te werden tot behoeve van
de fiecke ende arme gequetfte Soldaten, in't ftuck
vande Juftitie, ende andere diergelijcke extraordi-
narife onkoften. Ordonnerende Sijn � Hoogheyt
mits dëfen wel expreflelijck, foo aenden Generael
als aen allen particuliere Quartier-meefteren, ook
aen allen anderen particulieren Provooften, hun
met het voorfz Hütte-gelt hier nae niet meer te
bemoeyen, ofte 't felve naer hun te trecken, maer
ter contrarie"den Provooft Generael inden ont-
fangh van 't voorfz Hutte-gelt te doen alle hulp
encté aflïïtentie, op pene van indignatie, ende ar-
bitrale corredie. Laftende die vanden Krijghs-
Rade, den onwilligen Soetelaers, Kramers, ende
andere, met Juftitie tot onderhoudt van delen te

bedwingen. Ordonneert mede allen Soetelaers, ; ontfangen hebben over de ftucken die wederom
éiïdc Herbergiers vanden Leger, die in geen dienft j ghevoert worden. Ende fal den Provooft Gene,
en zijn onder de Regimenten, hun achter de felve | rael voor d'een helft van alfulcke Bieren ende
niet te onthouden, maer op de generale Soetel- Wynen moeten verantwoorden aende particuli_e.
plactfe fich te begeven, op pene dat hare Hutten | re Geweldige Provooften, in wiens quartieren die
by den Provooft Generael tot prijs gemaecktful- ! gheconfumeert worden, voor de moey ten van't
len worden. - ! ietten daer af fy dan niet en fullen mogen eyilcheu

VI nochte nemen.

Ende op dat de gherechtigheyt vande Bieren
met beter ordre mach ghegeven worden, Ordon-
neert ende beveelt Sijn � Hoogheyt mits defen, dat
de Schippers ende Soetelaers die met Bieren in
den Leger fullen komen ende arriveren, in confor-
miteyt van 2 voorige Aaien, Ordonnantien ende Refo-
lutien van date den f evenden Augufiifeflhienhondert
thien, den [es en twtntighflen Augufli ende den acht ten-
den November [efihienhondert veerthien, ghehouden
lullen zijn aen den Provooft Generael, ofte des
felfs Gemachtighde, te betalen twee ftuyvers van
ydere Tonne Biers, ofte ten minften hem daer van
verfeeckeringe te doen. Ende fal den voornoem-
den Provooft hun gehouden zijn te reftitueren de
tweeftuy vers van elcke tonne Biers die fy te rug-
ge mochten komen te voeren , ende in den Leger
niet ghèfleteh en worden. Ende fullen de Schip-
pers den Soetelaers ende Vivandiérs de twee ftuy-
vérs wederom afvorderen, ende aen hem doen be-
talen van ydere verkochte Tonne: welcke Soete-
laers hen gehouden fullen zijn de fel veprompte-
lijck te reftitueren. Ende in cas van weygeringe
fal den voornoemden Provooft hun daer toe con-
ftringeren. Sullen vorder de Soetelaers van elcke
Tonne inde refpecrive Quartieren aende particu-
liere Provooften noch betalen een ftuyver van
yeder Tonne, in voegen dat alfoo over het fette-
gelt niet meer als. drie ftuyvers van yedere Tonne
te famen fal worden ontfangen. Ende de particu-
liere Provooften fullen haer ghedeelte, te weten,
een halve¹ ftuyver den Provooft Generael weder-

^ Ordonnerende Sijn � Hoogheyt allen Schippers,
Soetelaers, als oock de Provooft Generael, en-
de allen particulieren Provooften, hun hier naer
te reguleren, omme alle vordere difputen voor te
komen.

IX.

Ordonneert voorts den Provooft Generael, op
alle nacht-rumoeren inde Soetel-plaetfen wel toe
te doen fien, ende t'elcken in 't begin vanden Le-
ger defe Ordre te doen publiceren ende uytroe-
pen, ende Copien daer af te gheven aen alle de an-
dere Geweldige Provooften, dien Sijn � Hoogheyt
alles ende elcks befonder, expreflelijck gliébiedt
heur hier nae te reguleren.

Ordonneert hier beneffens den Quartier-mee�
fters, foo Generale als particuliere/hun met de
Articulén van defe Ordonnantie niet te be-
moeyen.

Aldus ghedaenby Sijn � Hoogheyt in 's Graven-
Hage, den eerften Juli) fefthien-hondert fev'en en
dertigh. Ende was onderteeckent, 3 f. Hettryè
Naffau. Lager ftondt, Ter Ordonnantie van Sijn
� Hoogheyt. Ende gecontrafigneert, 3C. Huygtns.
Hebbende in fpatie op ghedruckt het Cachet van
Sijn 1 Hoogheyt'm rooden Wailcjie, overdecktmet
een Ruyte Van wit Papier.

i. Dé' voorige Ordres/eggen Sijn Exceil.

2, Anno 16j 1 foo ge fielt. De voorgaende Ordrefeyt: in eonformiteyt van Sijn Exceil. Acleende Ordonnantie

, van date den fevenden Augiifti 1610. ende de Refolutie vande Ed: Mog: Heeren Raden van State

van date den fes en twintichften Augufti 1614. daer op gevolgt, ende mede volgende Sijn Exceil.

Acte van date den achthienden November desfelven Jaers fefthien-hondert veerthien, ghehouden

fullen zijn, fëfc.

yd'Ordre vandenJ are i6%l. was onderteeckent,��^�^'�^�^. Ende gecontrafigneertly I. luniu's.

HET

-ocr page 187-

Inftrudien voor de Zoetelaers; j $%

HET DEK DE DEEL.

Placaet, beroerende den toevoer vandeTroyiande in 't Legervan Syne

Excellentie. In date den %6 Augufii 1586.

l6\

Pafpoort da�*r toe dienende, vande Generael van
de Vivres, liberlijck ende vryelijck met de felve
fal mogen pafl�ren ende repaiTeren, fonder dat
hem aen fijn Perfoon, Victualie, Waren ofKoop-
manfchappen, gedaen fal worden eenich beletfel,
hinder ofempeichement, om eenige Rechten vait
Impoi�en, Thollen ofte paifeer-gelt, of anderfins
gheprocedeert fal worden tegens fijn Perfoon,
Waren , Koopmanfchappen , Peerden , Wa-
gens, Karrenende Schepen, by arreft ofte execu-
tie, om wettelijcke ofte andere fchulden, gheduy-
rende den tijdt hy den voorfz Leger frequenteren
fal. Ordonneren ende beveelen daer omme allen
Officieren, Jufticieren dien 't eenighfins aeneaen
mach, hem nae den inhouden van defen, ende de
believen van fijn voorfz Excell. te reguleren, ende
den geenen die eenige vande voorfz Waren ofte
Koopmanfchappen naer 't voorfz Leger brengen
fal, te doen accommoderen van Peerden, Wagens
ende Schepen, voortaen allen anderen tot rede-
lijcken pryfe, fonder van des te doene blyven in
gebreecke, op pene van allen 't gunt iyluyden des
voorfz Hooge Overigheyts thoorn duchtende
zijn, ende daer jegens verbeuren mogen. Gege-
ven inden Hage,onder 't Zegel van Juftit�e hier op
ghedruckt in lorme van Placate, den fes en twin-
tighften Augufti 1586.

AURITIUS ghebooren Prince van
Orangi�mGrave van NaiTau,&c. den eer-
ften gefwooren Expl�i&eur vanden Ho-
ve van Hollandt hier op verfocht, Saluyt. Alfoo
d'Excell. vanden Grave van Leycefter, Baender-
Heere van.Denbigh, ende Lieutenant van haere
Majefteyt van Engelandt , ende Gouverneur Ge-
nerael over de Vereenighde Nederlandtfche Pro-
vintien, noodigh bevonden heeft, tot befchermin-
ge der felver een Leger te Velde te brengen, om
den Vyandt het hooft te bieden. Ende op dat de
felve te bequamer van alderhande noothjckhe-
den mochte voorfien, ende eenen yegelijcken des
te eer daer van onderrecht ende veradverteert
worde. S O O 1S Τ, dat wy u committeren
mits defen,dat ghy terftont ende fonder vertreck,
navolgende de goede geliefte ende bevel van fijne
voorfz Excellentie, u tranfporteren alomme bin-
nen de Steden ende plaetfen vanden Lande ende
Graef��lijckheyt van Hollandt, Zeelandt ende
Vrieflandt, daer men gewoonlijck is uytroepinge
ende publicatie te doen , ende aldaer naer voor-
gaende Klock-geilagh van wegen de Hooge Ov�-
righeyt verkundight ende publiceert, dat een ye-
gelijck die fal begeeren, tot noot ende onderhout
des voorfz Legers, toe te voeren eenige Waren,
Koopmanfchappen, midts hebbende behoorlijck

Ordonnancien, voor de Soetelaers 't Leger volgende. In date den twe-

Jen Maert i6}z,eni Juli) 1637.

iLfoo dagelijcks bevonden wert, dat in
1 het Leger, foo marcherende als logeren-
' de, velerhande confufie ende andere in-
convenienten komen te ontitaen, uyt de
groote menichte van Vivandiers ofte Soetelaers
die het felve plegen te voleen, ende de merckelijc-
ke defordre die onder hunluy den wert gepleecht.
S O O 1S Τ, dat Sijn 1 Hoogheyt om al het felve
van nu voortaen, foo veel mogelijck, voor te ko-
men ende te beletten, goetende noodich gevon-
den h��ft, daer inne te voorfien ende dilponeren
inder maniere als volcht.

I.
Eerflelijcken wil ende ordonneert Sijn 1 Hoog-
beyt, dat voortaen yeder Compagnie Colonnelle
niet meer Soetelaers en fal mogen hebben als ten
hoochften drie , ende yeder een vande andere
Compagnien ten hoochften twee.

Π.
Dat de voornoemde Soetelaers fich ten felven
eynde fullen hebben te doen verfien met expreil�
Aden vande refpeftive Colonnels, fonder fich
by ghebreecke vande felve te vervorderen eenich
Regiment te volgen,of daer by te logeren,op pey-
ne van confifcatie van haere goederen, ende daer
en boven van arbitrale ende exemplare corre&ie.

III.

Dat de voornoemde Soetelaers van foodanige

Adlen verfien zynde, fullen hebben te logeren
yeder een achter haere Compagnie, in foodanige
fbrme ende diftantie als hun fal werden aengewe-
fen door den Quartier-meeiter van 't Regiment.

IIII.

Dat fyluyden, om niet te behoeven eenigh Hoy
of Stroy te gebruycken tot deckfel van hare Hut-
ten of Winckels , daer uyt eenich ongeval van
brantindeQuartieren moge ontftaen, gehouden
fullen wefen ten felven eynde geftadelijck verfien
te zijn van goede ende bequame Zeyl-doecken.

Dat wanneer het L�ger fal komen op te breken
ende te marcheren, het zy te Water oft te Lande,
iyluyden fullen ghehouden wefen te volgen, fon~
der eenige foorte van excufe.

VI.

Selfs oock particulierlijcken te volgen haere
voornoemde Compagnien, in gevalle de felve er-
gens henen werden gecommandeert.

VIL

Eyntelijck dat yeder een vande voornoemde
Soetelaers gehouden fal wefen verfien te zijn met
eenen goeden ende wel ingefpannen Wagen ofte
Karre ^bequaem zynde om foodanige Waren te
voeren als noodigh wefen fal.

Alle welcke Poindten ende Articulen Sijn
Ζ �j ι Hoog-

-ocr page 188-

��

PlacatetUi 4»Boeck. i5.Tit. 4.Deel. ^

Β 63

by hare Acte, foo voornoemt is, fpecialijck gead,
mitteert ende gheauthoriieert zynde. Gedaen in
's Graven-Hage, den eerden Julij feitien-hondert
feveh en dertich. Ende was geteeckent, F, Hem*
deNaffau. Onder ftondt, Ter Ordonnantie van
Sijn 1 Hoogheyt. Geteeckent, C. Huygens. Op het
fpatium ghedruckt het Cachet van Sijn ι Hoogheyt
in rooden Waifche. , ,

1 Hoogheyt verftaet ende beveelt dat veortaen pun-
auelyck fullen werden gheobferveert ende naer-
gekomen. Lattende derhalven in't befonder alle
Col�nnels fich naer den inhouden der felver te
reguleren, fonderconniventie, ende particulier-
lijckenfondereenichfins te gedoogd dateenigh
Soetelaer fich vervordere haere Regimenten te
volgen,ofte daer by te logeren, anders als daer toe

In d'Ordonnantie vandenJ are 163 x.flaet inflaetfe van Hoogheyt, Excell.

HET VIERDE DE EL.

De goetwitlige Lefer gelieve hier op nae tefien de Articul-Brieven vanden Oorloge ter Zee,fiaenJe hier loven i_nden negenden TytelColum. 187. en 199. en vervolgensgedruckt.

ι. Inftruc~Ue, voor de Capiteynen te Water dienende, h date den τ η Apr\\
1619.

donneert fal worden, foo wel te Water als te
Lande, op lijf-ilraf��.

IIII.
Sullen mede alle ende yeder Capiteynen daet
toe verordonneert zynde , alle Koopvaerders
Schepen defer ge�nieerde Landen, gehouden zijn
eenpaer�jck te con voyeren, fonder eenige gunfle
ofte faveur te dragen, van wat Provintien, Quar-
tieren, Steden, Vlecken, ofte particuliere Perfoo-
hen de felve foude mogen wefen, ofte oock de
voornoemde Schippers, Kooplieden ofte Sche-
pen� eenige verhinderingetedoen in geenderleye
manieren, direftelijck oite indirectelijck, op pene
van aen lijf ende goet geftraft te worden, ten ware
bevonden werde, dat de felve Schippers, Koop-
luyden ofte Schepen wilden handelen met des ge-
meene Lants Vyanden, ofte anderfints, op verbo-
den plaetfenjegens.de vvelcke de felve Capitey-
nen ende Scheeps-volck hen fullen hebben te dra-
gen gelijekals jegens Vyanden.

*'.....' v.

Sullen geene Capiteynen vermogen hare Sche-
pen ho�ger te timmeren, ofte eenigh wint-vangh I
daer op te maecken, maer de felve te laten blyvcn, j
ghelijckdie hun van wegen den Raedt fullen zijn
gelevert, op pene van contrarie doende te verbeu-
ren de fomme van hondert gulden tot profijte
vande gemeene laecke, ende dat boven dien 't fel-
ve Schip, t'fijnen koften wederom vertimmert, !
ende inden eerften ilaet gebracht fal werden.

VI.

Sullen geene Scheeps-Capiteynen vermogen, I
yemandtvanhaerScheeps-volck ofte Soldaten
onder haer gebiet ftaende, af te dancken, ofte van
haren dienft te ontflaen, nochte oock yemandt in
dienile aen te nemen, ten zy met voorweten, be-
lieven ende confent vanden Admirael, Raden ter
Admiraliteyt , ofte haer refpective Commiifari-
fen, ten ware de noot anders vereyfcht, maer ye-
mant eenich confent verkregen hebbende, fullen
de Capiteynen gehouden zijn der felver Pafpooit
ofte afreeckeninge op de felve A&e van confent
tedoenilellen.

VII.

De Capiteynen fullen mede niet vermogen, ee-

. " nige

Lfoo allen Capiteynen, Lieutenanten,
I ende Schippers bevolen is, het opperile
ghebiedt vande Schepen ende Scheeps-
volck daer elck refpective op gheftelt is,
mitfgaders alle 't geene dat binnen Scheeps-boort
is, lullen gehouden wefen goede forge te draeen,
ende behoorelijcke toeficht te nemen, dat alle de
Articulen inden Articul-brief begrepen, wel ende
getrouwelijck werden achtervolght ende onder-
houden , de overtreders der felver metter daet ge-
itraft naer behooren _T end� voorts in allen hen te
quyten als alle goede Capiteynen, Lieutenanten
ende Schipperen te Water fchuidigh ende gehou-
den zijn te doen.

II.

De(felve Capiteynen, ende een yegelijck van
hen, 't zy alleen ofte meer van henluyden befon-
der, fullen oock ghehouden zijn, foo wanneer fy-
luyden geordonneert fullen wefen t'feyl te gaen,
ofte met Vloote Schepen hen op eenige entre-
prinfe te Lande ofte Water begeven, te obedieren
ende onderdanich te zijn den Admiraels, Vice-
Admiraels ofte Commandeurs vande Vloote daer
onder fyluyden fullen zijn befcheyden: Ende foo
wanneer den tijdt fulcks lyden fal, hem alle mor-
gens te komen groeten ende falueren , om vande
felve fijne meyninge ende geliefte te verftaen.

III.

Geene Capiteynen ofte Schepen van Oorloge
en fullen vande Vloote ofte heure Compagnie
metten Schepen,noch metten ly ve,mogen fchey-
den, loopen ofte vertrecken, dan met confent van
den Admirael, de Gecommitteerde vande Admi-
raliteyt, ofte Vice - Admirael vande Compagnie,
ooek niet verder ende tot geen ander plaetfe, dan
daer fy by de felve fullen worden gheordonneert,
ende lullen itadigh onder malkanderen ende met
heurluyder Admirael ende Vice-Admirael goe-
de correfpondentie houden, Midtfgaders ghehou-
den zijn, tot allen tyden nae den beveele ende or-
donnantie der felver , alsmede vande Gecommit-
teerde vande Admiraliteyt gereet te zijn ,fkm hen
te laten vinden op alle Entreprinfen, Tochten
ende Wachten, daer henluyder als vooren gheor-

-ocr page 189-

Inftru&ie voor de Capiteynen te Water�

� 66

lÜ

ben uyt te deden, ende forge te dragen, dat de
fehe by een yder als voorfz verantwoórt werden,
op peyne van arbitralijck gecorrigeert.ende felver
te fullen betalen, alle 't geene vermift ofte qualijc-
ken geadminiftreert fal zijn.

De Capiteynen en fullen niet lichtveerdichlijck
eenigè Eer-fchoten doen fchieten, ende fullen de
Schryvers gehouden zijn notitie te houden,waer-
om, ende wanneer de Capiteyn eenige Eer-fcho-
ten heeft laten doen,om in't vifiteren ende exami-
neren van haer Regifter by de Heeren Raden ter
Admiraliteyt gelet te worden nae behooren.

XI.
Ende alfoo den dienft vanden Lande daer aen
ten hooghften gelegen is, dat de Schryvers altoos
t'Scheep zijn, omme alle 't geen daer voor vallen
mochte,volgens haer lnftrudtié,aen te teyckenen,
foó en fullen de Capiteynen niet vermogen de
felve vanden Schepe te ftieren, ofte eenige verlof
te geven om aen Lant te blyven, op pene van arbi-
tralijck daer over gecorrigeert te worden.

XII.

Ende fullen de Capiteyns den Schrijver daer toe
houden, dat hy alle Maenden den Artijckel-brief
tenaenhoorenvan alle de Matroofen lefe, ende
daer van pertinente notitie houde.

Aldus ghedaen ende gearrefteert inden Hage,
denxxvij. Aprilis 1629. A. -van Zuyllenvan Nye-
velt, "■ Ter Ordonnantie vande Hooge ende Mo-
gende Heeren Staten Generael der Vereenichdè
Nederlanden. Comeiis Mujch.

~~■ I : . 1 ' "~~i ��' ii ' ~~'' ......... U' '|~~ � ~~�...'~~ � ~~t. 'i~~iii'ii il «�.�� , -'

niae van haer onder-hebbende Officieren ofte Ma-
troofen in 't feyl gaen, aen Landt te laten, fonder
expres confent vanden Raedt nochte oock uyt
der Zee komende buyten fijn Schip, of felfs, ofte
vemandtvan fijn onder-hebbende Volck te laten
eaen voor ende al eer hy met fijn Volck gemon-
lert fal zijn, ten ware dat den noot ende ghele-
centheyt verevfchte.dat den Capiteyn den Raedt
Soodich te fpreecken hadde, in wekken ghevalle
hv mede ordre Hellen fal, dat al Ie fijn Volck bin-
nen den Schepe blyven fal,op pene dat de Abfen-
ten noch in foldye, noch in koft-penningen, voor
den tijdt dat de reyfe heeft geduyrt, goetgedaen
lullen worden.

Sullen mede alle Capiteynen uyt der Zee op-
komende , voor de Zee-gaten moeten blyven lig-
gen van Mey af tot Odober toe, fonder met hare
Schepen vorder op te kommen, voor dat fy daer
toe vanden Raet gelaft fullen zijn: ende fullen tot
dien eynde ghehouden zijn t'Schepe te blyven,
ende alleen door yemandt van het Volck haere
komfteden Raedt veradverteren , omme nader
ordre van dien te bekomen, op pene van arbitrale
correftie.

IX.

Item, fal den Capiteyn moeten verantwoorden
van alle Scheeps-gereetfchappen efi Ammunitie
van Oorloge, tot wekken eynde alle de Scheeps-
behoeften, by den Equipagie-meefters aende Ca-
piteynen gelevert, ende onder des felfs Recepiflè
behandignt fullen worden, die de felve weder 'aen
fijne refpeftive Officieren yeder in 't fijne fal heb-

,,,i, U '. , iï'JÜV,

Placaet vande Staten van Hollandt.

%, Ordonnantie, op 't leggen, timmeren, endefchoon maecken vande Sc,

pen op Je Hellevoetfihe Sluys. In date den 1 Augufii 1637. � \ _�:

E Gecommitteerde Raden vande Staten
van Hollandt ende Weft-Vrieflant, ken-
niffe gekregen hebbende dat de Sluys op
Hellevoete, Culck, ende de wereken af-
daer, feer werden geincommodeert, door het on-
ordentelijck leggen vande Schepen van Oorloge,
ende andere Schepen voor de Speuye vande
voorfz Sluys, inder voegen, dat dickwils in een
eeheele Maent de voorfz Speuye niet en kan wer-
den ghewonnen, tot groot intereft vande Haven,
Culck,ende voorfz Wercken aldaer. SOO IST,
dat hare Ed. Mo. daer inne willende voorfien, ge-
ordonneert ende geftatueert hebben, ordonneren
ende ftatueren mits defen,dat voortaen gene Oor-
logh ofte andere Schepen fullen vermogen te leg-
gen, Timmeren van buyten voor de Speuye Deu-
ren, maer fullen de felve moeten deur-fchieten
achter het Heeren Huys, ter plaetfe daer hare Ed.
Mo. Commijs aldaer hen wyfen fal, ende daer het
felve bequamelijck«kan ghedaen worden, fonder
hetloopen vande Speuye te verhinderen : Ende
lo het foude mogen gebeuren,dat eenige Schepen
van Oorloge ofte andere, van buyten dicht voor

de Speuye voor inde Haven fouden mogen bly-
ven leggen,ende foo weynigh van Volck voorfien
waren, dat fy haere Schepen binnen inde Culcfe
niet en fouden Jkonnen halen, ofte de Schepen be-
quamelijck verleggen, fo wert den voornoemden
Commijs gheauthorifeert de voorfz Schepen te
doen verleggen tot kofte vande Capiteynen ofte
Schippers vande voorfz Schepen , die voor de
voorfz koften door den Officier vanden Lande
van Voorne pararelijcken fullen mogen werden
geèxecuteert. Ende foo yemandt in defen eenige
inobedientieghebruyekt, ende weygerigh ware
defe ordre nae te komen, fal voorde eerfte reyfe
verbeuren een boete van xxv. ponden te xl. groo-
ten 't pont, voor de tweede reyfe vijftien gehjeke
ponden, ende voor de derde reyfe hondert pon-
den, ende voorts arbitralicken geftraft werden tot
difcretie van Leen-mannen vanden voorfz Lande,
t'appliceren de voorfz boeten d'een helft voor
den Officier die de executie doen fal,ende d'ander
helft voor den Armen. Gedaen inden Hage den
eerften Augufti 1637. Ter Ordonnantie Vande
Gecommitteerde Radeö, C. vander Wolf'.

f li'.

HET

-ocr page 190-

Piacatenj.il 4.Boeck. i5.Tit. 5.Deel.

HET VYFDEJ3EEL.

3*7

Particuliere InflruBie,u>aer naer henfullen hebben te reguleren de Schry.

vers op 's Landts Schepen van Oorloge, hoven 't geene. fyluy den nefens andere Scheeps-Officieren, enJ_egemeene Bootfgefellen, volgende den generalen Artijckel-briefgehoud� zijn. In date den %j April \6_X%

j Schryvers by defen ghelail, goede toe.i�cht te ne-
' men, dat niemandt op hunne refpedtive Schepen
meer fehulden en maecke, als een Maent iijndcr
foldye fal komen te monteren , ofte in cas van
merckelijcke ten achteren te wefen, aen hetLant
ten uyterilen twee Maenden.

V11.
De Schryvers fullen oock in alle getrouwigheyt
by Inventaris aenteyekenen, alle het geene die te
komen ilerven Matroofen,ofte oock de verloope-
nen by haer aflij vigheyt, ofte ten tyde hares ver.
loops binnen den Schepe nalaten iullen, omme
met kenniiTe vanden Capiteyn ende Scheeps-Of-
ficieren voor de Mail in 'topenbaer verkocht aen
den meeft daer voor biedende, der geilorvene ten
profijte van hare Erfgenamen, ende der verloo.
pene ten profijte van het gemeene Lant, daer van
de Schryvers goede reeckeninge fullen houden,
ende tot vermanen vanden Rade over leveren.

vin.

Op dat de Schryvers het geene voorfz is te be-
ter ende fekerder mogen na komen, fullen �y con-
tinu�lijcken maecken t'Scheep te wefen, fonder
fich daer van om eertiger oorfaecke te abfenteren,
alwaer't oock dat haer den Capiteyn fulex ordon-
neerden te doen, op verbeurte van twee Maenden
gagie voor de eerfie reyfe, en voor de tweede rey-
f� boven dien arbitralijck gecorrigeert te werden.

IX.

De Schryvers fullen gehouden zijn alle Maen-
den te Scheep den Artijckels-brief de Matroofen
voor te lefen, op pene van niet te ontfangen fijn
Maentelijcke foldye, Wanneer hy niet bewijiliiem
in 't lefen alle Maenden gequeten heeft.

Aldus ghedaen ende gearreileert inden Hage,
den fe.v�n en twintighilenAprilis 16x9. a. va
Zuyllertvan Nyevelt ,"� Ter Ordonnantie vande
Hooge ende Mogende Heeren Staten Generael
der Vercenighde Nederlanden. Cornelis Mufch,

E E D T.

ICkgheloove ende/weere de Gecommitteerde Rak*
ter Admiraliteyt, alhier refiderende, hoven den Eek
hy my ghedaen op de gen er alen Artijckelbrief, onk
defe particuliere lnjlruiliepuncluelijck te achtervolgen.
fonder daer in eenige maniere ofte wijeken, direclel�jck
ofte indirellelijck, om eenige giften ,gaven, eygen het,
ofte faveur vanyemanden, maer my hier inne te qityiei�
als een vroom ende trouw Schry ver voor het hefle �9β
het ghemeene Vader landt, toeflaetende behoort tedoen,
Soo waerlijck helpe my Godt Almachtigh. �

Aldus ghearreiteert in 's Graven-Hage, opten
feven-en-twintighilen Apr� feilhien-honden
negen en twintigh. A. van Zuyllen van Nyevelt>^wTer Ordonnantie vande Hooge ende Mogende
H�*eren Staten Generael der Vereenighde Neder-
landen. Cornelis Mufch.

%. In-

lErflelijck Tullen de Schry vers op des
jLants Schepen van Oorloge, goet perti-
^^^^ nent Regiiler houden van alle het geene
van dage tot dage, binnen yeder Schip ghefchiet,
den dienil van het Lande raeckende, ende fpecia-
hjck�ri waerom ende wanneer de Capiteyn eeni-
ge Eerfchoten heeft laten fchieten, omme die tot
vermanen vanden Raedt over te leveren, omme
^aer op gelet te worden naer behooren. Ende in-
gevalle fy geen pertinent Regiiler daer van, ende
vorders van't geen ib binnen alsbuyten den Sche-
pe pail�ert, bevonden werden ghenouden te heb-
ben ,Tullen daer over arbitralijck na gelegentheyt
van faecken werden geilraft.

II.
Sullen oock gehouden zijn, yeder te maecken
twee rollen van 't Volck op het Schip, daer op fy
als Schry vers fullen dienen, ende de eene nef��ns
hunnen Capiteyn by haer Schryvers onderte�c-
kent, met den dach vanden eeriten Monileringe
aenden Raedt over te leveren, ende de ander by
hem houden.
_# ; _IIL

paer beneffens oock te maecken een Regiiler,
waer in fy fullen gehouden zijn, wel ende getrou-
w�lijckaente teeckenen den dach wanneer daer
yemant van 't Schips-volck ilerve, met Pafpo�rt
vanden Raedt af-ginge, ofte oock voor Schelm
quame wech te loopen, boven wekkers naem fy
eene Galge fullen itellen, ende den Rade daer van
datelijck verwittigen , op verbeurte van twee

Maenden gagie.

iiii.

Van gelijcken in alle oprethtigheyt aenteyeke-
nen, den naem ende den pertinenten dach van die
geene die in plaets van alfulcke gheilorvene, af-
danckte ofte voor Schelm wech-geloopen, weder
mochten aen-ghenomen werden_f op dat ten tyde
vande Monfteringe of afdancking� van 't Schips-
volck , de twee Rollen met het gehouden Regiiler
mogen werden geconfereert,ende gefien of 'tLant
in 't houden van het volle getal des Schips-volck
naer uytwyfen der voorfeyder twee Rollen niet
te kort en is gefchiet, op pene als vooren.

Sullen mede alle Schryvers ghehouden weien,
haerluyder nieuwe Rollen te drefl�ren naer de
oude ende voorgaende, fonder de name vande
Soldaten ofte Bootfgefellen opeen ander plaets
te voegen, als die inde oude ende voorgaende rol-
len geitelt zijn gheweeil , op dat by de Rade ende
hare Commiilarifen, op alle veranderinge te b�ter
gelet rnaeh wordenjiOp peyneals vo�ren. 1 ii

Ende alfoo door |de groote fehulden die.op de
Schepen werden g§maeckt jdickwylen gecauieert
-weft, het verlo�pen van het Volck, hebbende ha-
re fchulde ofte egael shemaeckt, haer t'achtervve-
fen, ofte die oock we�daer boven, foo werden de

ι η

'-.-■

-ocr page 191-

, Inftru�tie voor de Schryvers te Waters 37ο

Particuliere JnflruSi�, vpaernaerhen fullen hebhen ie reguleren de Schry *

vers op''s Undts Schepen van Oorloge) fiaendeterdire�lievan Sijn Excell. de Heer Prins van Oran-
zie,ende geadfiimcerde Heeren, hoven'tg�enefyluyd�n neffensandere Scheeps-�fficieren,endegeniee-
ne Bootfeefellen, volgende den generalen Artijckelbrieftgefauden �jn, In date den 30 December 1636�
Voor de Schepen van het naerder Reglement de Anno 163�".

by Inventaris aenteyekenen, alle het geene die te

3 69

Erftelijck lullen de Schryvers op des
Lants Schepen van Oorloge, goet perti-
nent Regifter houden van -alle het geene
.■an"33e tot dage, binnen yederSchip gheichiet,
Li dienft van het Landt raeckende, endefpecia-
liicken waerom ende 'wanneer de Capiteyn eeni-
_ee Eerfchoten heeft laten fchieten, omme die tot
vermanen vanden geenen die't behoort, over te
leveren, omme daer op ghelet te worden naer be-
hooren. Ende in gevalle fy gheen pertinent Regi-
fter daer van, ende vorders van't geen foo binnen
alsbuyten den Schepe paiTeert, bevonden wor-
den ghehouden te hebben, fullen daer overarbi-
tralijck nae ghelegentheydt van faecken werden

ceilraft.

⁸ II.

Sullen maecken een Regifter, waer in fy fullen
ghehouden zijn, wel ende ghetrouwelijck aen te
teeck�nen den daeh wanneer daer yemandt van 't
Schips-volck fterve, met Pafpoort vanden Capi-
teyn af-ginge , ofte oock voor Schelm quame
wech te loopen, boven wekkers naem fy eene
Galge fullen ftellen, ende de Aennemers ofte Be»
leyders daer van datelijck verwittigen, op de ver-
beurte van twee Maenden gagie, ende hier en bo-
ven der felyer Regifter t'elcken reyfe op de Mon-
fteringe exhiberen»

III.

Van gelijcken in alle oprechtigheyt aenteycke-
nen, den naem ende den pertinenten dach van die
geene die in plaetsvanalfulckegheftorvene, af-
danckte ofte voor Schelm wech-geloopen, weder
mochten aen-ghenomen werden, op dat ten tyde
vande Monfteringe ofafdanckinge van't Schips-
volck , het gehouden Regifter mach worden gne-
confereert jegens de Monftep-rollen, ende gefien
of 't Landt in't houden van het volle ghetal des
Schips-v�!ck,naeruytwyfen der Rollen, niette
kort en is gefchiet, op pene als vooren.
UIL

Ende alfoo door de grootefchuldendieopde
Schepen werden gemaeckt,dickwylen gecaufeert
wert, het verloopen van het Volck, hebbende ha-
re fchulde ofte egael ghemaeckt, haer t'achterwe-
�tn, ofte die oock weldaer boven, foo worden de
Schry vers by defen ghelaft, waerfchouwinge te
doen, dat de fchulden die gemaeckt fouden mo-
gen worden binnen Scheeps-boort, niet eerder en
lullen worden betaelt, als nae dat voldaen fal zijn
hetgheene de Aennemers ofte Beleyders fullen
hebben afgefproocken, oft toe gefeyt van haren
t'wegen aen yemandt te Lande te betalen, ende
blyvende daer-en-boven drie Maenden aen den
Heer fuy ver.

V.
De Schryvers fullen oock in alle getrouwigheyt

komen fterveh Matr�ofen,ofte oock de verloope-
nen by haer aflijvigheyt, ofte ten tyde hares ver-
loops binnen den Schepe nalaten fullen, omme
met kenniil� vanden Capiteyn ende Scheeps-Of-
ficieten voor de Mail in 't openba�r verkocht aen
den meeft daer voor biedende, der eeftorvene ten
profijtevan hare Erfgenamen, ende der verloo-
pene ten profijte van het gemeene Lant, daer van
de Schryvers goede reeckeninge fullen houden,
ende tot vermanen over leveren.

VI.
Op dat de Schryvers het geene voorfchr�v� is,
te beter ende feeckerder mogen na komen, fullen
fy continuelijcken maecken t'Scheep te welen,
ionder fich daer van om eeniger oorfaecke te ab-
fenteren, alwaer 't oock dat haer. den Capiteyn
fulcks ordonneerden te doen, op verbeurte vari
twee Maenden gagie yoor de eerfte reyfe, ende
voor d� tweede reyfe boven "dien arbkralijck ghe-
corrigeert te worden. - '■ ' .

� * ' ; vn. ^: ��.',- \ ■

De Schryvers fullen gehouden zijn alle Maen-
den te Scheep den Arty ckejs^rief de Matroofen
voor te lefen, op pene van ni�t fce <)ntfarigen fijn
Maentelijcke foldye, wanneer, liy ni�t bewijft hem
in 't lefen alle Maenden gequeten te hebben

Aldus ghedaen ende gearrefteert inden Hage,
den d�rtignften December 1636. Nicolaesvander
Bouchorfl, »«� Ter Ordonnantie vande Hooge ende
Mogende Heeren Staten GerieraelcterVereenig-
de Nederlanden. Comelis Mufch.

ICk ghehov� endefweere in handen vanden Commif*
faris vande Afonfleringe, hier toe by Sijn Excell. de
'Heer Prins van �rangiefpecialijckgheconiniitteert_%boven cf�n �edtby-m'ghedaen op de generalen Arttjciel*
hief, oock defe particuliere lnflrucliepuncluelijckte ach*
tervolgen,fonder daer in eeniger maniere'af"te wijeken,
diretmijck ofte indiretlelijck, om eenige giften,gaven,
eygen baet, oft faveur vanyemanden, maer my hier inne
te quytenals eenvroom ende trouw Schryver v��r het
befie van het, gemeene Vaderlandt, toeftaet ende behoort
t� doen. Soo waerlijck helpe my Godt Almach-
tigh. _:S!

Aldus ghearreiteertin 's_tGrayen-Hage, opren
dertighften December Anno fefthien-hondett fes
en dertigh. Nico/aes vander Bouchorfl, «�

Ter Ordonnantie vande Hooge ende Mo-
gende Heeren Staten Generael der Ver�.
^ji eenighd� Nederlanden*

, in ' f»': i ' ' s�ri f.ji � } ! v,

Comelis Mu/ch.

DEN

-ocr page 192-

■

Placateo-* 4»^�eck. l�.Tit, i.Dccl.
D E �sT XVI. Τ Υ Τ EL.

^: f f

ionehoudende de Qrdonnantien, Placaten en Lyften

de C�ititniflariflen en Schippers vande Leger en Tocht -

Schepen: Mitfgaders Wagen � dienden en Τ reek-
;" > ^ v�aerdenconcernerendo.

-4o\on⁷-.iMikft �. ;..«'«■�■ Τ EERSTE DEEL. ,

u �rdonnantien, voor den Commis dbpficht hebbende o"per de Schepen

van Je legers ende Tochten, ende voor de Schippers vande felve Schepen, In date den leftm Martij
'J^J,i ^l 09� enl Auguf�i 162.3.

ladinge, ende hoe na fy geloft zijn, ende t'elcken
die Lyfte daer af aende voornoemde Gedeputeer-
de communiceren, omme daer nae te licentieren
ofte in dienfte te houden die geene de welcke de
feive Gedeputeerde fullen goet vinden ende or-
donneren, lettende wel precifelijck op de onnoo-
dige Schepen ende Schuyten, fulcks hy op fijnen
eedt wil verantwoorden.

nu. .

Als eenige Schepen 'ten halven gheloft fullen
wefen, fal hy ghehquden zijn met kennifle vande
voornoemde Gedeputeerde die ladinge van het
eene Schip in't ander te doen doen, ende alfulcks
af te dancken foo veel Schepen als den dienft van
't Landt fal m�gen lyden.

Ende fal de voornoemde Commis foo �p den
aentocht, als voorts gheduerende het Leger ofte
tochte , pertinent regifter houden van alle die
Schepen die tot lafte van 't Lant aengenomen en-
de gebruyekt fullen worden, yande grootte van
dien, dagen ende plaetfen van hare aenneminge
ende weder-afdanckinge,ende tot behoef van wat
H�tren,Commifen, Compagnien ofte andere per-
foonen fy den dienft gedaen hebben,ende van alle
't felve t;en dage vande afdanckinge aen een yege-
lijck Schipper geven ftjne Atteftatie klaerende
perfedt, met verklaringe wat daer op in gelde, Vi-
yres ofteanderfms betaelt is,'t welck hy van tyde
tot tyde vande Commifen fal hebben te verne-
men, de weJcke oock gelaft worden geen betalin-
ge van penningen, ofte leveringe van Vivresofte
van andere Waren, aen eenige Schippers te mo-
gen doen, Tonder wete van defen Commis, omme
by hem gheannoteert te mogen worden, op pene
van henJuyden niet te valideren.

VI.

Ende fal de voornoemde Commis voor alfulo
ke atteftatie genieten drie ftuy vers van elck Schip
ofte Schuyte, fonder meer, ende fpnder oockyer
vorders vande Schipperen te mogen ghenieten
directelfjck noch indirecle�jck, oppenevanals
meyneedigh geftraft te worden.

vii.

Ende op dat de voornoemde Commis vanailes
goede wetenfehap hebbe, fullen gheen Schepel
ofte Schuyten tot eenige Legers ofte Tochten.
ofte oock geduyrende de felve tochten, aengeno-
men mogen worden dan nae voorgaende lafc

ende

ί Anneer eenige expeditien, tochten ofte
[Legers voor handen fullen wefen, ende
de Lyfte vande Schepen die men daer toe
ia� hebben te gebruyeken fal zij η gearrefteert, fal
de Commis hem terft�nt hebben te vervoegen ter
plaetfe daer 't Gefchut,Munitien,Materialen ende
Viyres geladen worden, ende mede daer die Sol-
daten tot den tocht befcheyden, haer rendevous
ende, eerfteby.eenkomfte fullen hebben, ende
ich�rp r�guardhemen' op di� bequaemheytende
gereetfehappe vande Schepen, ten aenfien vande
plaetfen daer de tocht gedyen fal, ende dat de fel-
ve alle t)ehoorUckjvvorden gheladen eR geftouwt,
cafi�reiide da�tl�cfk. f�nder faveur ofte conniventie
«Se ofMqliamel^J ol^!n'q1�dig� ende niet haer volle
ladinge B�bben<3ey tjiai�r afcle g��deren inde ande-
re tot v�llading� verdeelt fullen worden, ende
voorop veel aengaet die Schepen met Krijgivolck
gelacteri', is 't yeiftant, c|at een Compagnie 1 fierek
wefetide over de honden tot honden vijfiigh hoofden,niet
nieer en fullen moo�ri' hehhen ah twee Schepen vanfe-
ft'ten tot 'tunntigh laflen groot: ende een Compagnie van
twee honden hoofden drie Schepen van ghelijcke groot e,
ofte meerder met minder Schepen tot hetjelve Vracht-
hon concurrerende, daer nae alle Capiteynen ende
Schipperen hen fullen hebben te reguleren. Ende
rndien eene Compagnie meer Schepen heeft, fal
t]e Cpmmis 4^ie ct^etlijck cafl�ren fonder geit ©f
befcheyt, te weten, ofte uytnemende daer t�e die
onbequaernft�, of doende die Schippers vande fel-
ve Cpnipagm� gelijckelijck loten.

J?ie Schepen voorts komende ter plaetfe van
(iet'Leg�r, ofte'anderwaerts daer fy haer ingeno-
nien� vracht ofte Kryghs-vokk fullen komen lof-
feri, Μ die Comniis wel toe fien de felve terft�nt
te Iiceritier�h.' *

III.

Qelijck hy me^e geduyrende 't Legef ten, min-
fien alle vier dagen eens, end� voorts als h�nfulex
by den rtaedt van State ofte hae'rltiyder Gedepu-
teerde belaft fal worden, pertinente vifitatie ende
ortderfoeck fal: doen van alle die Schepen ende
Schuyten in't Leger zyndeiby wat Heeren,Com-
mifen, Officieren ofte andere:P�rfoonen die ghe-
bruyck0vorden, ende of die niet by particuliere
onderdennaem vaneenige Heeren ofte Commi-
fen worden aengehouden, Item, van hare groote,

_____

__^_____

-ocr page 193-

ν . -

Ordonnantien van de L�

37�

goederen te refponderen aende Commii�n ofte
andere daer af laft nebbende, ende geene; uytteve-
ringe doen fonder haere expref�� ordre ende ken-
nifle, ende fo yet bevonden wort daer aen te ont-
breecken, fal 't felve aen haerluyder vracht, ende
voorts op hare Perfoonen verhaek worden.
XIIII.
Sullen oock geen vreemde goederen van Soe-
telaers ofte anderen mogen in nemen, noch oock
vreemde Schepen mogen achter aen i�epen, ofte
aen boort houden, op verlies van hare dach-geit
van die dagen dar fulekS gefchiet is, ende voorts
op arbitrale correctie.

■:xv.,

d'Eeh den anderen eenigh goet overfettende
buy ten weten vanden Commis, ende omme den
meeft ontladene alfoo in dienil te houden, fullen
alle beyde haer verdiende vracht verliefen, ende
fonder geit ende affchey t gecail�ert worden.
XVI.

Die Schepen ontladen zijnde, fullen die Schip-
pers h�n terftont prefenteren voor den Commis,
dirime haer beh�orlick affchey t, ende offy 't felve
terftont niet en deden, ende oock by den Officie-
ren verfuymt worde hen die afdanckinge aen te
feggen, fullen efter geen vorder dach-gelden als
tot den dach vande ontladinge genieten,ende daer
en boven tot een pene verliefen ende cheroyeert
worden van acht dagen verdienfte, daer op die
Commis wel fal hebben te letten,omme fijne atte-
ftatie daer na te drefl�ren,fonder 't felve te mogen
voorby gaen ofte remitteren, ofte oock aen ye-
mant vande Schippers, wie hy zy, te mogen exce-
deren die dagen aenden actuelen dienft, dire&e-
lick noch indire�telick,noch onder deckfel van af-
tocht ofte eenigh ander pretext, hoedanich 't fel-
ve foude mogen wefen, op arbitrale correitie.
XVII.

Eenige Schepen af ghedanckt zynde, ende daer
na gereet om te vertrecken, indien goet gevonden
worde hen van 's Landts wegen met eenen te be-
vrachten , fullen daer van geen reyfe mogen pre-
r�nderen,maer alleenlick genieten de behoorlicke
dach-gelden voor den rijt dat die reyfe duyren fal.
XVIII.

Ende fal de voornoemde Commis ghehouden
zijn terftont nae het fcheyden van het Leger ofte
tocht, over te leveren een dubbelt van fijn gehou-
den Regifter ende uytgegevenAtteftatien, aen
den Raedt van State, ende oock aen elcke Provin-

lil

Α met kenniiTe van defen Commis, ofte
ende mede m , _niet byofte ontrent en ware
foo dieCommisι da^ ^ 7 ^^ ^ ^

Γ?«5 gehouden zijn van die Magiftraten,
die ^bclllP^p^qilderneefters vande plaetfen daer
Deeckens^^^ ^^ gheladen zijn, te nemen be-
Sfcke Atteftatie vanden dagh der ielver aen-
^J _a pnde erootte van hare Sctiepen, ende

_Λ den eerften dagh van haer arnvement, ter
Xtfe daer de felve wefen ia , omme by hem te
�Piftre gheftelc te worden, alles op verbeurte van
Sr verdiende vracht tot dien dage toe op welc
kr Atteftaticn die Commis welfal hebben toe te
ien �iet alleen of die behoorlijckgedepefcheerr
ziin^? maer oock of die Schippers middefer-tijt be-
hoorlick haer reyfe hebben gevordert, ende daer
op letten in fijne Atteftatie, die hy op die afdanc-
kintie henluyden van haren dienft fal geven.

^h ■■ ^J VIll.

Ende omme alle abuys ende bedrogh inde beta-
ling vande Schippers voor te komen, fullen
voortaen geene Provinti�n, Sted�rin�ch Ohtfan-
eers betalinge mogen doen van eenige Scheeps-
vrachten van Legers ofte Tochten, anders dan op
de Atteftatie vanden voornoemden Commis, op
pene van h� namaels niet te valider�, daer van aen
alle Provinti�n en" Steden aenfehryvinge gedaen
lal worden, omme hier Yan gewaerfchout te zijn.
IX.

De Schippers voorts 's Lants dienil aerin�men-
de, fullen ghehouden zjjn hen te verfien van alle
behoorlijcke gh�reetfchappe tot het Schip gher�-
quireert, ende oock vande Treck-lynen indien fy
de Rivieren opwaerts gefonden worden, ende foo
fy by faute van dien onderwege blyven fullen
ontladen, ende een ander Schip tot haeren koftc
gehuyrt worden, ofte eenige 's Landts behoeften
ontfangende, fullen de felve betalen.

Sullen oock de Schippers ende haere Knechts
gehouden zijn hare Schepen altijt te helpen laden
ende loflen, ende oock die geene die by den ande-
ren verfcheyden zijn malkanderen helpen laden
ende loiien fonder eenich wederfeggen: op pene
van een ander Arbeyder inde plaetfe gheilek te
worden tot koftc vande gebreeckigen.

X I.

Sullen onderwege, aen gront fittende ofte an-
derfins onklaer vallende, d'een d'anderen affifte-
ren ende behelpen.ende niet voorby mogen varen
om hulpe verfocht zynde, op arbitrale correctie.
XII.

De voornoemde Schippers fullen geftadich bly-
ven in 't quartier daer fy befcheyden zijn by haere
Schepen, ende die goederen hen ingegeven, gade
flaen ende bewaren, fonder te mogen loopen
muys-koppen, Fruyt plucken, ofte hen anderfins
abfenteren, op arbitrale correctie.
XIII.

Ende fullen gehouden zijn van alle ingeladene

cie.

voor foo veel die Schepen aengaet die onder

de felve t'huys behooren, om op de betalinge van
de felve in tijdts ordre ghenomen te mogen
worden.

Aldus gearrefteert by de Heeren Generak Sta-
ten der Vcreenighde Nederlanden, met voorgaen-
de advijs van Syne Excellentie, ter Relatie vanden
Raedt van State, den leften Martij, Anno 1^99.
V. Camminga, »«� Ter Relatie vanden Raede van
State der ielver. G. vanZuy/eo,

dOrdonnamie vanden 7Augufli i6z}.fegt: dat een Compagnievan 70 tot 100 hoofden, gaendeuytgar-
mfoen nae 't Leger, fal hebben twee Schepen van 2.6 tot 30 laften, met noch een van 16 laft: van
12.0 hoofden drie Schepen van 2 ι tot 25. neffens noch een van 16 laft: van 150. drie Schepen van
ίο tot 30. met e� van 16 laft: eH yan 200 hoofden, 4 Schepen van 2.6 tot 30. met een van 16 laften.

Aa ij x. Or-

-ocr page 194-

375 PlaeatenJ. 4_tBoedk. t&Tit. ï.Deel. $₇₆

2, Ordonnantie, Waernae de Schuyt * ende Scheeps - vrachten in 't ver^

voeren vande Ruyteren, Soldaten, ende andere des ghemeen Landts behoeften, van d'eeneplaetfsi_nd'andere, bet aelt [uilen worden vanden eerflen Martij tot den lefien Novembris, ende vanden eerfle»
December tot den leflen Februari) den feflenpenningh meer; Ende fat ekk Schuyt ofte Schip _nade groottevan fijnen Lafie ontfangen alsvolght, J � date den 19 Januari) 161 z.


	Te weten een Schuyt	Laft
	ofte Schip van	4 tot 7	8 tot 11	12 tot 15	16 tot 20	21 rot2y	�6 tot 30
	Liefkens-hoeck		*4U	*®4 %*	�� *	�JU	�6 tot 30
, {■■ _u . t	. Lillo	� ⁸ ï	10 ip �	13 14 <5	16 � 3	19 4	2� ij ₉
	Axel	3					2� ij ₉
	Ter Doel
	Yfendijck	7 6 3	� i*	�* 3 J>	14 12 6	�7 � 3	19 ��
	Ardenburgh Sluys met de Forten	11 16 3	15 15	19 13 9	23 12 6	V ^�� �	3� ��
	daer ontrent Vliflingen Middclburgh Armuyden	10 2 6 � I \>6 15	13 10	16 I7v6	20 �3f	23 12 6	27
	Veer	10 2 6 � I \>6 15	9	11 5	13 10	15 if	�8
	Goes Zieiickzee Bommenec
	Brouwers-haven	7 10	9 ,9 6	12 9	14 18 6	17 8	^�9 17 6 iy is
	Bergen op Zoom	6	7 19 9	9 »9 6	11 19 3	13 �?	^�9 17 6 iy is
	Breda	*10 � 6*	13 10	*16 � ₆*	20 5	23 12 6	�7
	Willemftadt Steenbergen	*r 3 s**	4 19 9	6 4 6	7 � 3	8 14	9 �8 �
	Briel	1 3 15	4 19 9	� 4 6	7 9 3	8 14	9 �8 9 7 ir 6
	Schiedam	3	3 9 0	4 i9	� iS �	6 18	9 �8 9 7 ir 6
	Rotterdam	1 ^z *	3	3 iy	4 ��	y y	6
	Delfc	4 *°	ó	7 10	9	��	12
	Leyden	6 if	9	11 y	13 ��	�5 iy	�8
	DerGoude	4 iu	6	7 io	9	��	12
	Hacrlem	7 Io	9 19 6	12 9	�4 �8 6	17 IS	^J9 17 «:
	Amfterdam	9	12	iy	�8	21	24 '
Van Dordrecht	op AIckmaer	11 ï	15	18 ir	22 ��	26 y	30
	Hoorn	iy	*19 9 9**	� ^IO 6	²9 '? 3	34 19	39 18 9 43 17 6 48
	Enckhuyfen	16 10	21 19 6	*27 9*	32 �» ei	38 8
	Medenblick	18	24	3°	^3<� �	42
	Edam	12	15 19 9	19 ip	23 �8 6	27 18	31 17 6
	IVlonickendam	12	iy 19 9	19 19	23 �8 6	27 18	3¹ 17 6
	Geertruydenbergh	3	3 *9 tf	4 19	5 �8 6	6 18	7 17 6
	Gorchum	4 10	6	7 10	9	10 10	12
	Worchum	4 io	6	7 10	9	��	12
.	Heufden	7 1^	9 19 6	12 9	�4 ^�8 6	17 8	19 17 6
	Creveceur	9	12	iy	�8	21	24
	Bommel	7 io	10	12 10	iy	17 ��	20
	Naflau	8 10	11 6 6	14 3	�� 9 6	19 �� 22 �� 6
	Thiel	9 10	12 13	iy 16	�8 19	22 �	25 5
#	Nimmegen	'3 10	18	22 10	27	31 ��	36
	's Gravenweert	�?	20	25	3�	is !	40
	Gravc Schoonhoven	13 10	18	28 10	*7	3' ^��	36
	Gravc Schoonhoven	4 10	6	7 10	9	�� J	12
	De Vaert ofte Vyanen	6 ,y	9	II If	13 ��	iy 15 18
	Wijck	*7 17 6*	10 10	13 14	iy iy	*�� 7 6 21**
	Culenborgh	*7 JZ*	Io 2 <$	12 13	iy 3 6	�7 14 2� 4 6
	Bueren	9 10	12 IJ	15 16	18 19	22 2 if J
	Rhencn	! *	Il .	13 iy	16 10	19 y j22
	Wageningen	8 ij	11 13	14 ii	17 �	2� 7	23 5
	Aernhem	12 5	�� <� 6	20 8	24 9 6	28 II	32 �� 6
	Jvluyden	10 10	13 19 9	17 � 6	2� �₉ 3	24 9	28 ij y
	Harderwijck	12	15 19 9	9 19	23 �8 �	27 �8	3� 17 �
	Campen	13 10	18	22 IO	27	3� ��	3<�
	Zwol	«y	20	²y	3°	3y	4�
	Swartefluys	12 15	16 19 9	21 4 6	²y 9 3	29 14	33 �8 9
	Deventer	'7 10	23 6	29 3	35	40 ��	4ö 12 6
	Zutphen	22 10	26	32 10	39	45 ��	y2
	Doefburgh	21	28	3y	42	4?	56
	Cuynder	12	15 19 9	19 19	23 18 6	27 �8	31 17 6
	Staveren	13 10	18	2a 10	�7	3 � ��	3*
	Harlingen	18	24	30	₃�	42	48
	Leeuwaerden	24 I?	33	4-1 iy	49 ��	57 iy	60"
Van Bergen op Zoom op	Ardenburgh	9 iy	13	16 f	ip ��	22 15	26
	Sluys ende d'omliggcn-
	de Forten j	7 10	10	12 IO	iy	17 10	20
	Yfendijck	468	y 13 4	768	8 13 4	��	11 6 8
Van Breda op	Bergen op Zoom	*9 7 6*	12 10 3	iy 13	12 iy 9	2� �8 6�	ay � 3
	Geertruydenbergh	8 18 9	'S ^y	14 1	17 �/ 6	19 13 9	22 ��
Van Campen op	Harlingen	6	8	10	12	�	��
Doefburgh op	's Gravenweert	6 f	87 10 9		12 11 ■ 14 »3		�� iy

Sullen hi bben van leg-gelt 's daeghs

26��»3��3��7<�2�3 25

-ocr page 195-

Ordonnantien van de Leger en Tocfat-Schepen. 378

Et ilil de Magiilraten ofte
Commifen vry ilaen, aen te
nemen Schepen van fulcke
grootte ende ilerckte, als fy
totdienftevan 't Landt lullen
bevinden noodich te zijn,fon-
der dat yemandtde felve aen

in nemen mogen: op pene dat by ghebreecke van
defen't felfde aen haere vracht afgetrocken ende
vermindert fal worden.

Ende en fullen voor eene Compagnie van tfe-
ventigh tot hondert Voet-knechten, niet meer
mogen nemen als twee Schepen van feilhien tot
dertigh laften, de reile naer advenant.

Item, fal in alle Steden, by de Deeckens van 't
Schippers-gildt, ende eenige, door de Magiilraet
daer by te voegen, pertinente Lyile ghemaeckt
worden van de grootte vande laften van alle de
Schuyten ende Schepen, welcke de Schippers
ofte Schuyt - voerders van haere Gilden hebben,
ende tot dienile vanden Lande bequaem zijn, en-
de fal dubbelt van de felve Lyile aen de Heeren
Raden van State,ende de Gecommitteerde vande
Heeren Staten van elcke Provincie refpe&ivelick
overgefonden, endejaerlijcks vernieuwt worden^
Doch indien middeler-tijdt yemant fijn Schip ofte
Schuyt mochte vermangelen ofte veranderen, fal
fulcks by de Deeckens op de Rolle verandert, en-
de mede onder hare Atteftatie aende Commifen
oYergelevert worden.

't Geene alhier van Dordrecht op de gheilelde
plaetfen is ghefeyt, 't felfde wordt van alle andere
mede nae advenant verilaen, als te weten, by
exempel: Soo een. Schip komt te reyfen van
Haerlem tot Enckhuyfen, fal hebben foo veel als
die van Dordrecht, afgetrocken foo veel als die
van Dordrecht hebben op Haerlem: Soo die van
Haerlem reyfen nae Walcheren, fullen eerftheb-
ben foo veel als Dordrecht heeft tot Haerlem, en-
de voort foo veel als Dordrecht heeft op Wal-
cheren.

Aldus ghedaen ende gearrefleert inden Raedt
van State der Vereenighde Nederlanden, in
's Graven-Hage den negentienden Januarij Anno
feilien-hondert ende twaelf. Was geparapheert,
B. G.ruys>ⁿ: Lager flondt,

Ter Ordonnantie vanden Raedt van State.

In abfentie vanden Secretaris,
Was onderteyekent,

D. Goot.

nomene Schepen fal mogen met looten, kave-

knofekurtemoleiteren.

Item, fullen de vier grootfte parthyen Sche-
nen twee dagen moeten leggen boven den dagh
dat fy aen-ghekomen fullen zijn, fonder eenigh
legh-gek daer voor te ontfangen: Ende de twee
parthyen vande kleynile Schepen, fullen een
dach moeten leggen fonder dagh ofte legh-
velt, boven den dagh van haere aenkomile als
� ooren.

Item, fullen de dagh-gelden niet loopen nae
date dat iy fullen gheloft zijn, waer van fy gehou-
den fullen wefen recognitie te brengen van den
Commis ofte Magiilraet ter plaetfe daerfygeloft
hebben.

Item, indien de Schuyten ofte Schepen, geko-
men zynde ter plaetfe daer op de felve bevracht
zijn, aldaer, van wegen het gemeene Landt, op de
Havenen, daer van fy gevaren zijn, ofte op naer-
der Havene , tufichen beyden weder bevracht
worden, fullen noch halve vracht ontfangen op
de Haven daer fy loiTen 5 maer vorder ofte ter zy-
den buyten den wegh varende, die van hare Stade
is ftreckende, fullen iy geheele vracht hebben van
't geene dat fy buyten ofte uy t haren wech varen
moeten.

De Schuyten ofte Schepen, die met Ammuni-
tie van Oorloge , ofte eenige andere behoeften
van het Leger bevracht worden, fullen met dagh-
geldenbetaeldtworden, nae de grootte van de
Schepen, in conformiteyt vande Ordonnantie,
fonder dar fyyet van het verfeylen fullen mogen
eyiichen.

Ende fullen alle Schippers ofte Schuytvoerders
gehouden zij � foo veel Volck, Peerden, ofte an-
dere vracht in te nemen, als fy ter difcretie vande
Magiilraten ofte Commifen laden, Houwen ende

� a iij

3. Lyftc,

-ocr page 196-

'■-■"■

flacatcn-/. 4.Boeck� t&Titv t.Dcel* 3^

Lyfte van Scheeps^vrachten, op de navolgende Tlaetfenjoodefehebe*

taek/uilen worden vanden eerflen Martij tot ten leflen November, ende vanden eerflen December
totten leflen Februari], denfeflenpenningh meer. Des wort verflaen, dat defe Lyfle geenplaetfe heb-
een en/al, dan voor dekleyne Vrachten hiergefpecificeert,foo dat de Schepen van beneden af, als van
Porth, Amflerdam, ofte andere Plaetfen, varende op 's Gravenweert, naer de voorgaende lyfle b_�,
taek/uilen worden, fonder op defe te letten. In date den ζ Augufli 1616.

�i9

3�

Te weten een
Schuyt ofte
Schip van -

16 tot zo
gul, ft. pe.

4 io
6

iz 11

ι 16 10

< IQ 6

%6 tot

zi tot z$

8 tot ii

iz tot 1$
gul. ft. pe.

3 ^lS
$

io 9

l io 8

4 II

4 tot 7 lail

gul. ft. pe.

6
8

� 6 � 5

ft. pe. g�l. ft. pe.

gul.

Van Deventer
op Zutphcn-

Van Zutphen
op Doef burg-
Van Doefburg
op 's Graven-
weert ------

Van 's Graven-
weert op Errt-
merick ----

Van 's Graven-
weert op
Rhees ----

Van Nimme-
gen ofte van
Arnhem op
's Graven -
weert------

Η 13

i8 4

7 ί

3 «3

13 61 4 iz

Aldus gedaen ende gearrefteertinden Raedt van State der Vereenighde Nederlanden.in's Graven-
Hagelden tweeden Augufti 1616. /. Aleman_t^H' Ter Ordonnantie vanden Raedt van State,
In abfentie vanden Secretaris, D. Gooi.

4, Ordonnantie, mopende d'Jtteftatien vande Schipperen met hare Sck*

pen 't leger, of op Tochten dienende. In date den 16 September 16z 1.

giftraten inde Steden daer de Guarnifoenen of
Soldaten fullen worden ingenomen ofte gheloft:
Ende oock op de Atteftatien Yande Comman-
deurs vande Forten daer fulcke inladinge ofte lof�
finge fal gefchieden, met hare Petfchieren daer op
gedruckt: Ende dit alles boven de Atteftatie van
de Officiers vande Soldaten die de Schippers ful-
len hebben gevoert. Waer van een yegelijck hen:.
midts defen fal houden voor volkomelijck ghe-
waerfchouwt. Gedaen inden Raede van State-
in 's Graven - Hage, den fefthienden Septembris
fefthien-hondert een - ende - twintigh. Was ge-
parapheert, A. van Randwijck,^vt� Onder �on�.u
Ter Ordonnantie vanden Raede van State. Enoe
was gheteeckent, Chr; Huygens.. Wefendeop'^cfpatium gedruckt e�n Cachet op Pampier, in rqo-
den Wai�che.

5. Lyfe

En Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
lullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
Alfoo men verneemt datter groote con-
fufie ende onordeninge is vallende, belangende
de betalinge vande Scheeps-vrachten,op het voe-
ren van Ammunitien van Oorloge, 't vervoeren
van 't K,rijghs-volck, ende andere Scheeps-dien-
ften, nae ofte uytten Leger. S O O IS Τ, dat
omme daer op te voorfien, den voorfz Raedt, vol-
gens 't goet-vinden vande Hog: Mo: Heeren Sta-
ten Generael, V��klaert ende ordonneert midts
defe, dat van nu voortaen geene fulcke Vrachten
ofte Scheeps-dienften en fullen betaeldt worden,
dan alleenlick op Atteftatie vande gene die inden
Leger daer toe zijn, ofte noch fullen worden ge-
ordonn�ert, rnitfgaders op Certificatie vande Ma-

-ocr page 197-

Ordonnantien van de L�ger en Tocfat-Scfiepen. 3 8*

Lyfte vanScheeps-vracbten, op de naetolgende Tlaetjenjoo de/ehe be*

taeh fullen worden vanden eerflen Martij totten kjlen November, ende vanden eerften December
totten leften februari/den feftenpenningh meer. Des wort verftaen dat defe Lyfie geenplaetfi heb-
ben en fa/, dan voor de kleyne Vrachten hier ghefpecificeert: Soa dat de Schepen van beneden af, als
van Dorth, Amfterdam ofte andere Plaetfen, van wat Provintie het oockfoude mogen wefen, varen-
de op 's Gravenweert ende hoger, naer de groote Lyfte betaeltfullen worden, [onder op defe te letten.
In date den U Junij i6xx.


Te weten een Schuyt ofte Schip van -	4 tot 7 laft	8 tot 11	ix tot 15 gul. ftuy. p.	16 tot xo	XI tOt X$ gul. ftuy. p.	x6 tot 30
"	gul.ftuy.p.	gul. ftuy. p. 8	ix tot 15 gul. ftuy. p.	gul.ftuy.p. IX		gul.ftuy.p.
Van Campen op Deventer-	6	gul. ftuy. p. 8	10	gul.ftuy.p. IX		16
Van Deventer op Zutphen -	3	4	5	6	7	8
Van Zutphen op Doef burg-	4 « 10	6	7 � 10	9	10 -- 10	IX
Van Docf burg op Arnhem -	5-- 10	7- Μ	9-9	11 -6	«3~3	15

Aldus gedaen ende gearreftcert inden Raeds van State der Verecnighde Nederlanden, in 's Graven-
Hage, den elfden Junij fefthien hondert twee endc twintigh. B. J/peren,^ft> Ter Ordonnantie
vanden Racdt van State. Chr. Huygent.

6, Ordonnantie, voor den Commiffaris Cjenerael vande Schepen, ende Jie

Schippers in 't Leger dienende. In date den 4Junij 16%6.

alle die Provinci�n, nae welcke voet alle die Sche-
pen inde refpeetive Provinci�n gehoorigh, perti-
nentelijck door de Magiftraten der Steden, lullen
worden gheijekt ende gherooft, ende hare groote
gheftelt op Rogge laften, ende dienvolgens inde
ielve Steden by die De�ckens vande Schippers
Gilde, ende eenige vande Magiftraetdaerby te
voegen, een pertinente Lyfte ghemaec kt vande
groote van,de laften van alle Schepen ende Schuy-
ten, die ten dienfte vanden Lande bequaem zijn.

mi.

Die Commijs Generael fal oock doen pertinen-
te opfehryvinge vande Schepen in dienft gheno-
men.ende daer van houden Regifter,van die groo-
te van dien, dagen, ende plaetfen van haere aen-
neminse.

^� V.

Wanneer eenige expeditien, tochten, ofte Le-
gers voor handen fullen wefen,ende die Lyfte va»
de Schepen, die men daer toe fal hebben te ge-
bruyeken ,'fal zijn geartefteert, ende de Mve als
hier voorens yerhaelt, by hem Commiflaris Gene-
rael fullen zijn aen-genomen, fal hy fich terftont
hebben te vervoegen ier plaetfen daer 't Gefchut,
Munitien, Materialen, ende Vivres geladen wor-
den , ende mede daer de Soldaten tot den Tocht
befcheyden, haer rendevous, ende eerfte by-cen-
komft fullen hebben, ende daer het op verfchey-
den quartieren fal mogen zijn, fal hy felis gaen,

** daer

Erft , de voorfz Commiflaris Getierael
ontfangeri hebbende den laft van Syne
Excell., ofte vande Heeren Raeden van
State, hoe veel Schepen, ende tot hoe vele laften,
by hem ten dienfte vanden Lande fullen worden
aengenoraen, fal alle debvoir doen omme de felve
(wetende goede bequame Schepen,ehde met goet
ghereetfchapverfien, ten aen��en vande plaetfe
daer die tocht gedyen fal) in alle diligentie aen te
nemen, ten minften koften vanden Lande, en im-
mers tot geen hooger pryfe, als op het loon daer
toe getaxeert» omme ghebruyekt te mogen wor-
den ten gheftelden tyde, daer, en fulcks den noot
ende den dienft vanden Lande vereyfehen fal.

II.
Ende dier die Schippers onwillighfouden mo-
gen zijn, fich in dienft van het Landt te late*n em-
ployeren,fal hy met arreft door die refpe&ive Ma-
giflraten, de felve Schepen doen vaft houden fon-
der eenige coriniventie, ofoockvoor liaerluyder
verfchooninge eenige gefchencken te nemen, oft
andere fraude daer in te committeren.

III.
Ende op dat het Landt te becer gedient worde,
ende verfeeckert mach wefen tegens alle bedrogh
der Schipperen, fal by den Raedt van State met
den eerften beraemt worden een generale ende
eenparige voet vanyeken ende rooftingen, over

-ocr page 198-



		Placatcaj? # :/\| ♦ Bocck. 16. Tit, 1 s Deel.
	Λΐ	Placatcaj? # :/\| ♦ Bocck. 16. Tit, 1 s Deel.

			ghefchieden fal, een dubbelt over leveren aende Gedeputeerde vande Staten Generael, ofte Raden van State in 't Leger zynde. �X- ■ Gelijck hy mede van rijt tot tijt fijne Excell, en die v�orfz Ghedeputeerde adverteren fal vande ghelegentheyt, ende dienft der Schepen, om op 't vorder employ, veranderinge oft afdanckinge van dien gelet te mogen worden, als naer behooren XL Sal oock geduyrende het Leger, ende ten min. ften alle vier dagen eens,ende voorts als hem fulex by de Gedeputeerden daer zynde, belaft fal wor- den , ten overftaen van fijn eerfte Commis, perti- nente vifitatie ende onderfoeck doen, van allede Schepen ende Schuyten in't Leger zynde: by wat Heeren, Commifen, Officieren, of andere Perfoo- nen die gebruyd: worden, ende of die niet by par- ticuliere onder den name van eenige Heeren ofte Commifen worden aengehouden. Item, van hare groote, ladinge, ende hoe nae fy geloft zijn, ende t'elcken de Lyfte daer af aende voornoemde Ge- deputeerden communiceren, omme daer naer te licentieren ofte in dienit te houden de geene, de welcke de felve Ghedeputeerden fullen goet vin- den ende ordonneren, lettende wel precifelijck, dat als de Schepen ten halven fullen gheloit zijn, hy met kenniffe vande Gedeputeerden de ladinge van het eene Schip in het andere doe doen, ende volgens de onnoodige ende onbequame Schepen ende Schuyten afdancken, voor fo veel den dienft van 't Lant fal mogen lyden. XII. Sal oock den Commiffaris Generael gehouden zijn ten dage van d'afdanckinge, te geven aen ye- der Schipper fijne Atteftatie klaerendeperfed, te weten de groote van dien, dach ende plaetfe van fijne aenneminge ende afdanckinge, inladinge ende loi��nge , ende tot behoef van wat Heeren, Commifen, ofte andere Perfoonen fy den dienit gedaen hebben, infererende in d'Atteitatie de na- men vande Schippers, ende daer fy Soldateii ful- len mogen ghevoert hebben, den dach van 't ver- treek vande Compagnie, fulex dat tot elcke Com- pagnie maer eene Atteftatie fal mogen verleent werden,daer inne alle de Schepen ende Schippers die die vervoert hebben, fullen uytgedruckt moe- ten wefen, ende fal hy Commiffaris d� felve Atte- ftatie naer behooren �nderteyekenen, ende fijn Zegel ofte Cachet daer onder drucken. XIII. Infgelijcken vanden inhout van alle fijne Attc- ftatien met het affchey t,behoorlicke notitie in een Regifter houden.ende daer van't dubbelt geven in handen vande voorfz Heeren Gedeputeerden, in wekken Regifter ende dubbelt, hy oock van tijdt tot tijt behoorlijcke aenteyekeninge fal doen van alles, wat op het ftuck van die Schepen fal komen voor te vallen. . XIIIL Sal oock op de rugge van d'Atteftatie ftellen, wat de Schipperen aen gelde, Vivres, of anderfins betaelt is, 't welck hy van tijt tot tijt vande Corn- mifen fal hebben te vernemen,de welcke oock ge- lift fullen worden gene Betalinge van penningen» Viyres,ofte anderfins aen eenige Schippers te mo- gen

daer het meefte getal fal komen, ende op d'ande- r�, van fijn bequaemfte Commifen ende Condu- cteurs fchicken, om fcharp reeuard te nemen oft het de felye Schepen zijn, die hy ofte fijne Com- mifen hebben aengenomen, ende infgelijcken wel letten op de bequaemheyt, ende 't ghefeetfchap van dien, ten refpect vande plaetfen, daer �y ghe- employeert fullen worden: Dat oock die alle be- hoorlijck worden geladen ende gheilottwt, caffe- rende datelijck fonder faveur ofte conniventie, de onbequaem, onnoodigh, ende niet hare volle la- dinge hebbende, daer af de goederen inde andere tot vol-ladinge verdeelt fullen worden. VI. Wat be�anght de Schepen metKrijghs-volck gheladen, wort verftaen dat een Compagnie van t'feventigh tot hondert hoofden toe, gaende uyt het Garnifoen naer 't Leger, of van daer elders ge- tranfporteert wordende, oft oock uyt het Leger weder t'huys keerende, fal hebben tweeSchepen van 26 tot 30 lailen, met noch een van i61aft. Van 120hoofden, drie Schepen van 21 tot 25. neff�ns noch een van 16 laft. Van I5olioofden, drie Schepen van z6 tot 3 o laft, met een van 16 laft. Ende van 200 hoofden, vier Schepen van 26 tot 30. met een van i�laften, daer nae den Com- miffaris Generael, fijneonder-Commifen, ende voorts alle Capiteynen ende Schipperen hen ful- len hebben te reguleren. Ende indien een Com- pagnie meer Schepen hadde, fal den Commiffaris Generael de onbequaemfte van dien datelick caf- feren fonder eelt te gheven, oft befcheyt mede te deelen, ,oft daer fy efl�n bequaem mochten zijn, die* Schippers die de felve Compagnie in hebben, daerom gelij ckelij ck doen looten. VIL Edoch daer eenige Compagnien komen te ver- anderen van Guarnifoen, dat als dan ten reguarde van Vrouwen, Kinderen ende Bagagie, een Com- pagnie van 100 tot 120. noch een Schip meer fal toe gevoeght worden van 26 tot 30 laft. Van 150 twee Schepen van 21 tot 25 laft, ende van 200 koppen, twee van 26 tot 30 laft, fonder meer, of in alle beyde, met andere Schepen ten naeften by gelijck getal van laften uytbrengende, VUL Saloock den Commiflaris Generael in het Le- ger, f© haeft het felve ftil leyt, de yckinge van alle de Schepen ende Schuyten hervatten, ende wel letten, of fijne yckinge met d'Atteitatie der Ste- den over een komt, ende van fijn bevinde, goede aenteyekeninge in fijn Regifteren houden, ende oock by den Contrerolieur in fijn Contre-rolle, ende het dubbelt van dien in handen vande Gede- puteerde in 't Leger zynde, overgeven, byhaer beyden geteyekent. IX. Die repartitie ende verdeylinge vande Schepen gemaeckt, ende onderhem Commiffaris Generael beruftende, fal hy dien achtervolgende, een yeder fijn getal van Schepen over geven, fonder eenige achter te houden, op pene van arbitrale correctie, ende in allen gevalle hem te doen betalen alfulcke achter gehoudene Schepen, voor clen tijdt dat die achter gehouden zijn, ende fal vande felve Lyfte, ende veranderinge yan dien, t'ekken tyde als die

-ocr page 199-

₅85 Ordonn'antien van de Leger�ft Tocht-Schep�n. § 86

pers foo haeit fy ontladen zijn hun behoorlick m
fcheyt krygen, ende daer fy het niet terftont en
vorderen, lullen echter geen vorder dach-gelden,
als tot den dach vande ontladinge genieten, ende
daer en boven tot een pene verheien ende geroy-
eert worden van acht dagen verdienfte,daer op hy
wel fal letten, om daef naer d'Atteftatie te dreffe-
ren, fonder 't felve te mogen voorby gaen ofte te
remitteren, ofte oock aen yemandt vande Schip-
pers, wie het oock fal mogen zijn, te mogen exce-
deren die dagen aenden adluelen dienft, diredte*�
lick noch indire&eligk,noch onder deckfel van af-
tochtemof eenigh ander pretext, hoedanich 't fel-
ve fal mogen zijn, op arbitrale correctie.
XIX.

Eenige Schepen af ghedanckt zynde, ende'daet
naer gereet om te vertrecken, indien goet gevon-
den wort hem van 's Landts wegen met eenen te
bevrachten/uilen daer van geen reyfe mogen pre-
tenderen , maer alleenlijck die behoorlijcke dach-
gelden voor den tij t dat die reyfe duyren fal.
'XX.
Ende fal die voornoemde Commiilaris Generael
ghehouden zijn terfiont naer het fcheyden van 't
Leger of Tochte, over te leveren een dubbelt van
fijn gehouden Regifter ende uytgegeven Attefta-
tien, aenden Raedt van Staten, ende oock aen elc-
ke Provincie, voor foo veel de Schepen aengaet,
die onder de felve t'huys behooren, omme op die
betalinge vande felve in tijdts ordre ghenomen te
mogen werden.

XXI:

Den CommiiTaris Generael fal tot een jaerlijcks
traitement hebben ende

voor vacatien als hy buyten den Hage in dienfl:
van 'tLant geemployeert fal worden
's daeghs, fonder eenige vordere emolumenten te
mogen pretenderen. Doch fal van yder Atteftatie
di� hy den Schipperen, als hier boven verhaelt,fal
mede deylen, gegeven werden drie fhryvers, daer
van twee ftuyvers by den CommiiTaris, ende een
ftuy ver by den Contimoll�ur, hem by te voegen,
genoten lullen werden:

XXII.

Alle d'Articulen vande voorgaende ordre ende
Ordonnantie, foo voor den Commis vande Sche-
pen , als de Schippers, fuilen onder deie Ordon-
nantie begrepen zijn, ende in haer wefen blyven.

Gedaen ter Vergaderinge vande Ho: ende Mo:
Heeren Staten Generael der Vereenichde Neder-
landen, in 's Graven-Hage, opten 4. Junij 1 6 ζ 6.
Rantw�jck ,^�f� Ter Ordonnantie vande hoogh-ge-
melte Heeren Staten Generael. I. vanGoth.

en doen, fonder wete van hem CommiiTaris Ge
Lael,om bv hem geannoteert te mogen worden,

oppei

e van henluyden niet te valideren.

XV.

Ende op dat hy CommiiTaris Generael van alles
coedewetenfehaphebbe, fullengheen Schepen
ofte Schuyten tot eenige Legers, Tochten,oft
oock eeduyrende de felve Tochten, aengenomen
mogen worden dan naer voorgaende laft, ende
mede met kennifl� van defen CommiiTaris Gene-
rael van hem, ofToo hy daer niet by ende ontrent
ware, om daer van kenniiTe te mogen nemen, lul-
len de Schippers vande Magiilraten vande Steden
endePlaetien , ofte Commifen vande Magefijnen
inde Forten, of andere publijcke Officieren daer
toe geordonneert, daer fy aengenomen ende gela-
den zijn , nemen behoorlijcke Atteftatie van den
da^h der ielver aenneminge, grootte van haere
Schepen^ ende hun daer mede prefenteren aen
hem CommiiTaris Generael, binnen den eeriten
daah van haer arrivement,ter plaetfe daer de felve
fuilen wefen, om by hem ten regifter gheftek te
worde, alles op verbeurte van haer verdient loon,
op welcke atteftarien hy CommiiTaris neerftigh fal
hebben toe te fiemniet alleen of die behoorlick ge-
depefcheert'zijn, maer oock of de Schippers mid-
delertijt behoorlick hare reyfe hebben gevordert,
ende daer op letten in fijne Atteftatie, die hy hun
op d'afdanckinge van haren dienil fal geven,
XVI.

Den CommiiTaris Generael fal oock goede toe-
verficht hebben, dat de Schippers gheiladich bly-
venin'tquartierdaer fybefcheyden zijn by hare
Schepen, op dat fy de goederen Jhua in gegeven,
behoorlijck gade flaen ende bewaren. Ende foo
wanneer fy vande Commifen, onder jv�lckers be-
wintd'ingeladenegoederen zijn, werden ontla-
den, dat hy daer van terfiont notitie mach krygen
om de felve af te danckeii.

XVII.

Sal oock neerftigh toefien, dat die Schippers
geen vreemde goeden van Soetelaers oft andere
in nemen,noch oock vreemde Schepen achter aen
liepen, of aen boort houden: Dat oock d'een den
anderen gheen goet over fette buyten weten van
hem CommiiTaris. Ende daer hy contrarie bevont,
daer van notitie maecken, ende de felve d'Heeren
Gedeputeerden in't Leger zynde, mededeelen,
die als dan de Schippers fuilen ftraffen, met het
verlies van haer dach-gelden van die dagen dat
fulcks gefchiet is, ende vorders, foo nootJuin ar-
bkralijck corrigeren.

XVIII.
Den CommiiTaris fal regard nemen,dat de Schip-

7. Ord re, by den %$edt van State der Vereenighde Nederlanden, ge He/t

ende gemaeckt, ende bydeHo. Mo. Heeren Staten Generaelgeapprcleert, op 't beleyt vancle Schepen_ffoo in't leger a/s daer buy ten, dienfl doende. Indateden zi Aprili6zy.

tot dienf�e van't Lant fuilen bevinden noodig,fon-
der dat yemant den felven aengenomen,fal mogen
met looten, cavelen, ofte beurte moleileren.

II.
�ndebyaldiend'aenneminge gefchiet, &c. Ac-
Β b cotdeert

Erftelijck fal het den Magiilraten, Com-
miiTaris Generael vande Leger-fchepen,

ende Commifen vry ftaen, aen te

nemen

benepen van fulcke grootte ende fterekte, als fy

�

-ocr page 200-





		0 � PlacatenJ. 4� Boeck cor deert met het derde Artijckelvandt Ordonnantie des Jaers 16 31. hier onder num. 9. Colum. 3 99. gedruckt. III. : De grootfte p^rthyen, &c. Sist het 3,4, 5,6,7,8, -9 en � o Artijckelen van defe Ordonnantiejnt 4,5,6,7» 8 en 9 Artijckelen vande volgende Ordonnantie vanden ■Jare 163 1. hier onder Col. 393 en 394 ghedruckt, daer defe Artijckelen mede accorderen: beha hen het gunt in hetfevende Artijckel aldaer in'/ Curftjf'ghedruch is, het ■welck Anno 1631 voor Ampliatie in gevoeght is_t XI. Item,. fal in alle Steden by de Deeckens vande Schippers Gilde, ende eenige by de Magiftraet daer by te voegen, pertinente Lyfte gemaect wor- den, vande groote vande laften van alle de Schuy- ten ende Schepen, welcke de Schippers ofte Schuytvoerders van hare Magiftraten hebben,en- :de tot diende vanden Lande bequaem zijn: Tot �wekken eynde alle de Schepen inde refpeclive -Provinciën ghehoorigh, pertinentelijck door de Magiftraten vande Steden fullen worden geijckt, ofte gerooft, ende hare groote geftelt worden op Rogge-laften, volgens d'ordre aireede op't ycken genomen, of noch te nemen. Ende fal dubbelt van de felve Lyfte aende Heeren Raeden van State, ende de Gecommitteerde vande Heeren Staten van elcke Provincie refpeitivelick over gefonden, ende Jaerlijcks vernieuwt worden. Doch indien -rniddelertijt yemant fijn Schip ofte Schuyt moch- te vermangelen ofte veranderen, fal fulcksbyde Magiftraten op de Rolle verandert worden. XII. Oock fullen de Schippers, wanneer fy eenige betalinge of Schips-loon van 't Laut vorderen,ge- houden zijn over te leveren atteftatie vande groo- te van hare Schepen, bv^de Magiftraet onder haer Zegel behoorlijck gevenfieert. XIII. Een Compagnie van t'feventigh tot hondert hoofden , gaende uyt het Guarnifoennaer 't Le- gertal hebben twee Schepen van x6 tot 30 laften, met noch een van 16 laft. J�an 1 xo hooiden, drie Schepen van xi tot xy. nenens noch een van 16 laft. Van 150 drie Schepen van x6 tot 30, met een van 16 laft, Ende van xoo hoofden, vier Schepen van x6 tot 30. met een van 16 laften. X 1 I I I. Ende wanneer eenige Compagnien komen te veranderen van Guarnifoen, als dan fal tenre- guarde van Vrouwen, Kinderen, ende Bagagie, een Compagnie van hondert tot hondert twintich hoofden, noch een Schip meer toe gevoeght wor- den, van x6 tot 3 o laften. Van hondert vijftigh, twee Schepen van xi tot � 5 laften: ende van twee hondert hoofden, twee Schepen van xótotjo laften, fonder meer, ofte in beyden met andere Schepen ten naeften by ghelijck ghetal van laften uytbrengende. � ■ � . xv. Boven welcke getal van Schepen, in dit voorfz ende voorgaende dertienfte Articul verhaelt, &c. Accordeert voorts met het veerthiende Artijckel vande �volgende Ordonnantie des Jaers 1631. flaende Colum, 394� gewekt. Ende fullen voortaen geene betalingen gedaen
				. i6.Tit, i.DecU 388 mogen werden, aen Schippers gevoert hebbende Krijghs volck, Munitien, Vivres ende andere goe- deren 't Landt aengaende, ten zy datte felve exhi. beren Atteftatien gequalihceert als volght. Eerftdatfeinnehouden de ladinge ende �� op een ende 't felve Papier gheteeckent, ende niet op diverfche Papieren, of elcks apart. Datte Atteftatie vanden dach vande ladinge zy f;hegeven by de Magiftraet vande plaetfe daer de adinge is ghefchiet", of in Forten, by den Commis aldaer, of by aldien het in 't Leger is, by den Com. miiTaris Generael vande Schepen, die de felve At- teftatie fal geven in 't Leger, ioo het doe.nelijck is, ende den tijt fulcx kan lyden, anderfins foo wan* neer de reyfe volbracht, ende hem daer van Atte- ftatie vande loffinge fal zijn ghelevert, op welcke Atteftatie hy als dan fijne Atteftatie vande ladin» ge fal teyckenen, fonder de welcke geen betalinge ial gedaen worden, gelijck voorfz. « Dat de felve atteftatie innehoude, dat de Schip, per expreffelick is afgehuyrt om die reyle te doen, op dat alfoo voor-gekomen werde dat van drie of vier Soldaten,kranckofgequeft geweeft ende ge- reconvalefceert zynde, die by de Schippers doch naer 't Leger varende, mede ghenomen werden, geen aparte reyfe werde ghebracht, of meer ghe- eyfcht als 't Veer-gelt van elck perfoon is bedra- gende. Dat mede de felve Atteftatie vande ladinge in� houde, dat de Schippers ter plaetfe vande loflinge komende, aldaer fullen dóen teyckenen opte fel. ve Atteftatie den tijdt vande loilinge,by de Magi- ftraet, of indien de loflinge in Forten geichiet, by den Commis, ofte inde Legers, by den vooriz Commiffaris ende Contrerolleur vande Schepen, of ander Perfoon daer toe geftelt. Dat oock inde felve Atteftatie geftelt zy de-na� me vande andere Schippers, ende groote van der felver Schepen, die t'iamen tot tranfport van een Compagnie gebruyckt zijn geweeft, op dat ghe« weten mach werden dat in 't getal vande Schepen tot het vervoeren vande Soldaten nieten werde geexcedeert. Ende dat voorts opte felve Atteftatie geftelt zy by de Magiftraten, Officieren vande Magafijnen, of Commiffaris Generael ende Contrerolleur van de Leger-fchepen(naer gelegentheyt vande plaet- fe daer de Schepen fullen aenkomen) den dach vande loffinge ende ontilaginge, ende 't felve on- derteyckent zy nae behooren met een Zegel of Cachet daer op te drucken. Sonder welcke voorfz qualificatie geene beta- linge op eenige Atteftatien ghedaen, of ghedaen zynde, gevaïideert fal werden. XVII. Ende is voorts de meeninge , dat alle Schepen in't Leger met Volck, ofte eenige provifie van V> vres, Munitien ofte andere 's Lants goederen aen- gekomen ende geloft zynde, by de Heeren Raden van State, ofte Gedeputeerde in't Leger door den Commiflaris Generael vande Schepen datelickaf- gedancktende ontflagen fullen worden,metfoda- nige affcheyt als boven is verhaelt, fonder dat de felve Schepen in dienft gecontinueert, ofte by y^e" mant anders tot lafte van 't Lant aeneenomen «* len

-ocr page 201-

α ο Ordonnantien van de Leger en Tocht-Schepen. β 90

3 7 , , .,. . , _f_____;/r_aMJi .

Schepen onverwachte fchade mochte vallen,daer
inne,naer examinatie,'t Lant foude riiogen gehou-
den zijn vergoedinge te doen �. En fuJlen voortaen
geen taxatien aengenomen, oft daer op gelet wor-
den , dan op die gene die nae goede informatie en-
de bewijs by de ge-eede Taxateurs, daer toe by d�
Steden daer de Schippers thuys hooren,geordon-
neert, fullen wefen ghedaen, ende daer benef��ns
't Zegel vande Stadt, ende Signature vanden Se-
cretaris tot alle verfeeckertheyt daer op geftelt.
XXIII.
De Taxateurs fullen gehouden zijn.op den eedc
by henluyden in handen vande Magiftraet daer
toe te doen, dat of tot hare kenniiTe mochte ko-
men , dat eenige vande verongeluckte goederen
wederom te voorfchijn quamen, ende daer over
vergoedinge mocht zijn ghedaen, datfy de felve?
goederen naer haer fullen nemen, ende de felve
met kennifl� vande Magiftraet opentlijck ten pro-
fijte van't Lant verkoopen, de penningen daer vari
ontfangen , ende 't redelijckbergh-ioon daer uye
betaeldt hebbende, vande overfchietende pennin-
gen te leveren pertinenten ftaet in handen vanden
Raedt van State, ommeopdeoverleveringevaii
de penningen, daer ende fo fulex bevonden foude
worden, ordre gheftelt te worden: Ende fullen de
felve Taxateurs voor hare moeyten ghenieten den
vijfthienden penningh.

XXIIII.
Wat voorts belanght de vordere condui&e van
de Schepen , ende byfonderlijck vande Leger-
fchepen, fullen de CommiiTaris Generael ende
Contrerolleur daer over geftelt, niet alleen precy-
felijck nae at�t naerder ordre, maer oock naer
hunne particuliere Inftru&ie henluyden hebben
te reguleren, tot wekken eynde foo wel d'een als
d'andetf, henlieden fal ter handen geftelt worden.
Ende fal voorts alles met volkomen kennifl� ende
opperforge vande E. Mo. Heeren Raden van Sta-
te , ofte Gedeputeerde in 't Leger, ten meeften
dienfte vanden Lande worden geeff��lueert.

Aldus ghedaen ende gearrefteert inden voorfz
Rade van State, in'sGraven-Hage, deneen-en-
twintighften Apr�is fefthien-hondert negen-en-
twintigh. R. Jenfema,�� Ter Ordonnantie van,
den Rade van State. M. Huygens.

lm moeen worden, dan by fpeciale kennifl� ende
S�� vfnde hoogh-gemeke Heeren Raeden van

ende dat al-

State, ofte Gedeputeerde mt Leger
kenli ckin een opkomende noot, of andere occa-
Ζ.. In wekken gevalle gefupercedeert lal worden
rnprret eeven van Atteilatien, ter tijt toe goetge-
vondenTal worden de Schepen te licentieren, als
^% nneer de voorfz CommiiTaris ende Contrerol-
leur vande Schepen, het affcheyt fullenhebben te

geformeert als hier boven Ar
,;�. f� isverhaelt, ende vanden inhoudt der
felver Atteitatie, mettet affcheyt behoorjijcke
notitie in een Regifter te houden, foo wel by den
CommiiTaris als Contrerolleur voorfz.
XVIII.

Ende om des te feeckerder te zijn, dat 't felve in
alleghetrouwigheyt achtervolght werde, falde
voorfz CommiiTaris by den Raedt daer toe gehou-
den worden, dat hy alle dage haer Ed. Mo. com-
municere, wat int ftuck vande Schep� occurreert,
ende boven dien ten miniten tweemael 's Weecks
aen haer Ed. Mo. vertoonen fijn Regifter, daer in-
ncmenverftaet dat begrepen fullen moeten zijn
alle Schippers ende Schepen, foo wel vanden
Treyn, van Vivres, Munitien, als oock alle andere
in 's Landts dienft zynde, geene altoos uytgefon-
dert, met behoorlijcke annotatie, in't felve, vande
gegeven Atteilatien voor't hooft van yder Schip-
per, daer van mede een dubbele vanden beginne af
van't Leger, onder den Raedt, ofte Gedeputeerde
fal moeten heruiten, ende fal in't felve dubbelt,
van tijd t tot tijdt, wat op 't ftuck vande Schepen .
fal komen voor te vallen.behoorlijcke aenteyeke-
ninge gedaen moeten worden.
XIX.

Sullen van nu voortaen geen Collonellen, &c.
accordeert met het \$.Art. vande volgende Ordonnan-
tie desjaers 1631. Colum. 3 96. gedruckt.
XX.

Alle Schepen met Vivres,Munitien ende andere
's Landts goederen, in 't Leger gedient hebbende,
fal beuren dienft gheverifieert worden neff�ns de
■CommiiTaris ende Contrerolleur, oock medeby
de refpedtive Commifen over de bewaringe der
fel ver goedere geftelt,fonder dateenige atteftatie,
daer d'een of d'ander hant is gebrekende, fal mo-
gen valideren. Sullende oock fodanige atteilatien
�niet mogen aengenomen worden, ten zy de felve
komen t'accorderen mettet Regifter onder den
Raedt beruft hebbende, voor fo veel den tijt van 't
leger is aengaende: tot wekken eynde den Raedt
of Gedeputeerde fullen beforgen dat een dubbelt
;van dien aende Betaels-heeren gelevert fal werd�.

XXI.

■ Dattetloon,&c. Sta Art. 16. vande volgende Or-

mnnamiedesjaers i6yi.ftaendeColum. \ab.qedru8.

XXII.

Ende of't geviele dat op eenigc Tocht onder de

Schipper

lafien, Is aenge�

met fijn groet

nomen tot opten

Heeft aldaer ingenomen heneffens Schipperen

een gedeelte Soldaten vande Compagnie van

omme de felve te voeren

Ende fal hy by de Magifiraet ofte Commis aldaer, den

dach van fyn aenkomfle ende lofjinge op defe doen aen~

teyekenen. Atlum

9* Ordonnantie, by den "Raedt van State der Fereenighde J^ederlan-

den, geftelt endegemaech op 't heleyt vande Schepen, ende dTckinge van dienjoo in't Leger als daer
Puften, dienft doende. Mitfgadets_% oock waer naer de Schep ende Schuyt-Vrachten, in 't vervoeren

Β b ij � van

-ocr page 202-

Placatea-*. 4, Boeck. \6.Tit. t.Deel.

van Ruyt",ren,Soldaten, ende andere des gemeen Lants behoeft

Jhp -*- r\^,.U n-nUavt sfitttisiVt int/lalt �� *ljnVsl0Yl /w �/tlO- Afl't

en^van d'eeneplaetfe in d'amkre: oock

op Dagh gelden dienen, betaelt f uilen worden. In date den � ^Junij 1631. <?« 21 Januarij 1636,

of Commiffaris Generael ende Contrerolleur van
de Leger-fchepen(naer gelegentheyt vande plaet-
fe daer de Schepen fullen aenkomen) den dach
vande loffinge ende ontilaginge, ende 't felve on-
derteyckent zy nae behooren met een Zegel of
Cachet daer op te drucken.

Ende foo wanneer de Schippers,door Ade van
fijne Excell. eenige Soldaten in verfcheyden Ste-
de belaft werden te loffen,fal den Schipper gehou-
den zijn, voor aleer hy de felve loft, daer van ken-
nifie aende Magiftraet te doen, ende vande felve
laten'op de voorfz A�te tekenen, hoe veel Solda-
ten.en op wat dach hy op yder plaetfe geloft heeft.

Ende werden alle de oude Yck-brieven, ghege-
ven op de oude manier voor date defes,by defe ge-
annulleert, ende alle Schippers gehouden nieuwe
Yckbrieven van haer Schepen of Schuyten te ha-
len, ende die aldervvegen (indienft van't Landt
zynde ) by haer te hebben, om tot allen tyden,
't zy by den Commiffaris Generael,de Contrerol-
leur vande Schepen, ofte den Contrerolleur van
de Yckinge na gefien, ende de rechte groote van't
Schip ofte Schuy t,mitfgaders waer ende wanneet
het Schip of Schuyt geijckt, gemeten ende gecal-
culeert, mach werden na gefocht, om 't felve inde
affcheyt-brieven van haer dienft geftelt te werden.

Ende fullen na gedanen dienft, 't zy in 't Leger
ofte daer buy ten, over leveren neffens haer be-
fcheyt, den voorfz Yck-brief vande groote van i
haer Schepen of Schuy ten,ende die alle jaren ver- I
nieuwen, ofte op de rugge laten teeckenen, datfy \
de felve Schepen of Schuyten noch voeren.

Ende by aldien eenige Schippers vande Officie-
ren voor-genoemt, bevonden werden haer te be- 1
helpen met eenige oude of geleende, ende andere '
ghefabriceerde Yck-brieven, in wat manieren het l
felve foude mogen gefchieden,contrarie haer Ho; \
Mo: meeninge ende intentie, fullen daer over ver- i
beuren voor d'eerfte reyfe hun verdiende loon: ^?de helft ten behoeve vande gene die d'ontdeckin- \
ge doen fal, ende d'ander helft voor den Armen \
vande plaetfe daer d'ontdeckinge fal gedaen wor- \
den�, Ende voor de tweede reylè te verbeuren van \
gelijcken de verdienfte, ende daer en boven arbi- \
tralijck geftraft te worden.

Alle Schepen met Vivres,Munipien ende andere ■
's Lants goederen,in't Leger gedient hebbende,fal \
beuren dienft geverifieett worde neffens de Corn- |
muTaris efi Contrerolleur, oock mede by de refpe-
ftive Commifen,over de bewaringe der felver goc- *
derS geftelt,fonder dat eenige atteftatie,daer d'een
of d'ander hant is gebrekende, fal mogen valideic.

Sullen oock foodanige Atteftatien niet mogen
aengenomen worden,'ten zy de felve komen t'ac-
corderen mettet Regifter onder den Raede beruft
hebbende, voor fo veel den tijt van't Leger is aen- !
gaende. Tot wekken eynde den Raedt oft Gede-
puteerde fullen beforgen,dat een dubbelt van dien
aende Betaels-Heeren gelevertfal worden.

Ende fullen geene betalingen werden ghedaen_;, j
ofte ordonnantien werden verleent, op Attefta- j
tien daer yets tuffchen de regulen, onder ofte bo-

Ven, ofte oock inde margine, is by gefchreven.

Ende

Ordrc, o^tfiuckjvana Scheels Vrachten.

, Erftelijck fal het den Magiftraten, Com-
I miffaris Generael vande Leger-fchepen,
,; . mJ ^en<^^e Commlfen vry ftaen, aen te nemen
Schepen van fulcke grootte ende fterckte, als fy
tot dienfte van't Lant fullen bevinden noodig,fon-
der dat yemant den felven aengenomen,fal mogen
met looten, cavelen, ofte beurte molefteren.

�.

Ende fullen voortaen geene betalingen gedaen
mogen werden, aen Schippers gevoert hebbende
Krijghs-volck, Munitien, Vivres ende andere goe-
deren 't Landt aengaende, ten zy datte felve exhi-
beren Atteftatien gecjualificeert als volght.

Eerft datfe innehouden de ladinge ende loiïinge
op een ende 't felve Papier gheteeckent, ende niet
op diverfche Papieren, of elcks apart. Ende fal die
gene, die het befcheyt vande inladinge geeft, daer
inne (lellen, dat den Schipper bekent de ingela-
den goederen ontfangen te hebben, ende 't felve
den Schipper laten ondetteeckenen.
. Datte Atteftatie vanden dach vande ladinge zy
ghegeven by de Magiftraet vande plaetfe daer de
ladinge is ghefchiet, of in Forten, by den Commis
aidaer, of by aldien het in 't Leger is, by den Com-
mifTaris Generael vande Schepen, die de felve At-
teftatie fal geven in 't Leger, foo het doenelijck is,
ende den tijt fulcx kan lyden, anderfins foo wan-
neer de reyfe volbracht, ende hem daer van Atte-
ftatie vande loiïinge fal zijn ghelevert, op welcke
Atteftatie hy als dan fijne Atteftatie vande ladin-
ge fal teyckenen, fonder de welcke geen betalinge
fal gedaen worden, geiijck voorfz.

Ende wat den Schipper minder fal leveren als
hy ontfangen heeft, fal 't felve van die de Materia-
len ontfanght, het inde Atteftatie vande loflinge
geftelt, ende aen hunne Vracht gekort werden.

Dat de felve atteftatie innehoude, dat de Schip-
per exprefièlick is afgehuyrt om die reyfe te doen,
op dat alfoo voor-gekomen werde dat van drie of
vier Soldaten,kranckofgequeft geweeft ende ge-
reconvalefceert zynde, die by de Schippers doch
na 't Leger varende, mede genomen werden, geen
aparte reyfe werde gebracht, of meer geeyfcht als
't Veer-gelt van elck perfoon is bedragende.

Dat mede de felve Atteftatie vande ladinge in-
houde, dat de Schippers ter plaetfe vande lofiinge
komende _% aidaer fullen doen teyckenen opte fel-
ve Atteftatie den tijdt vande loffinge,by de Magi-
ftraet, of indien de loiïinge in Forten gefchiet, by
den Commis , ofte inde Legers, by den voorfz
Commiffaris ende Contrerolleur vande Schepen,
of ander Perfoonen daer toe geftelt.
Dat oock inde felve atteftatie geftelt zy de name
vande andere Schippers, en groote van der felver
Schepen,die tfamen tot tranfport van een Compa-
gnie gebruyckt zijn geweeft, op dat gevvetë mach
werden dat in 't getal vande Schepen tot het ver-
voeren vande Soldate nieten werde geexcedeert.

Ende dat voorts opte felve Atteftatie geftelt zy
by de Magiftraten, Officieren vandè Magafijnen,

-ocr page 203-

Ordonnancien van de Leger en Tocht-Sehepen � 394

393

vu.

111.

de bv aldien d'aenneminge gefchiet tot eenï- j Ende fullen alle Schippers ofte Schuyt voerders
�J<» ïuu^n-Mt-pn. �&^� gehouden zijn, foo veel Volcks, Peerdenofte an-

.e Le

ere Vracht inne te nemen, als fy ter difcretie van
de Magiftraten ofte Commifen, laden, (louwen
ende innemen mogen, daer toe fy gehouden fullen zijn
haren Roef op te heken. Ende werden de Knapen vande
Schipper-Gilden piielafi ende gfieauthorifeert acht te ne-
men , ten eynde de Schippers hare Schepen welftouwen �
op pene dat by gebreke van defen,'t felve aen hare
Vracht afgetogen ende vermindert fal worden.
VIII,
Alle Schippers,van waer fy oock zijn, varende
de Rivier op met 's Landts Munitien, Vivres ende
Krijgs-volck, fullen gehouden wefen haer te ver-
fien van bequame Lynen,omme (des noot zynde)
op te peerden, fonder dat van 's Lants wegen haer
eenige fal mogen toe geftelt worden. Ende foo fy
des in gebreke zijn, fal de fchade ende verlet daer
uyt te onftaen , aen haerlieder perfoon ende
Vracht-loon verhaelt worden.

IX.
Is oock d'expreffe meeninge, dat voortaen geen
Schippers, tot laite van 't Lant, eenigh Sluys ofte
Brugh-gelt fullen mogen brengen, nochte hun
eenige Piloten toe gheilelt worden. Maer foo fy
des van noode mochten hebben, fullen fy tot
heurlieder eygen koften haer daer van moeten
Yerfien: alfoo ten reguarde van dien, als oock van
de Lynen hier boven vermeit, in taxeren ende re-
dreiferen vande Reyfen,behoorlijcke confideratie
is gedragen-.daer op dan alle Ontfangers,Convoy-
meefters, Commyfen, ende alle andere, behoor-
lijck fullen hebben te letten: alfoo de betalingen,
die fy dies - halven mochten aen nemen te doen,
tot haerlieder eygen lafte, als onbehoorlijck ghe-
daen, geroyeert fullen werden.

Item, fullen in alle Steden by de Magiftraet en-
de Deeckens van't Schippers Gilde, alle Jaren alle
Schepen ende Schuyten, mitfgaders haer Maften,
Zeylen, Anckers,Kabels, opftaende ende loopent
Wandt: als oock hare Peerde-lynen, behoorlijck
gevifiteert �. ende die bequaem bevonden zijn, een
Aöit in behoorlijcke forma van gegeven werden.
Welcke Acte de Schippers gehouden fullen zijn
te verthoonen aenden geenen daer van fy Atte-
ftatie nemen fullen.

XI.
Ende alle Schepen ende Schuyten die in 'sLants
dienfte fullen gebruyckt werden, fullen eerft ende
alvoorens binnen de geünieerde Provinciën, inde
Steden daer ghefvvooren Yck-Meefters zijnghe-
ftelt, by de felve moeten gheijckt worden op defe
navolgende ordre ende maniere.

Eerftelijck fullen alle Schepen ende Schuyten
de lenghte gemeten werden over ftevens 5 ende de
wijtte, op 't wijtfte van 't Schip ofte Schuyt; ende
de holte, vanden opper-kant vande buy 4f nningh
af, tot den onder-kant van 't fpy-gat, vier voet
achter het Maft-ghebint, alles met de Wefelfche
hout-voet, ghelijck die hier achter op defe Lyfte
geteyckent ftaet.

Welcke voorfz lenghte mette wijtte eerft fai

ifhemultipliceert worden , ende daer naer mette
ïolte: waer uyt als dan gecalculeert ende getroc*

Bb iij ken

Commifen op de Forten, in abfentie vande voorfz
rommiiTaris Generael, fullen de Schippers vande
rfeyde Magiftraten ofte Commifen,nemen be-
hoorlicke acteïtatie vanden dach der felver aenne-
minee, ende � hun met de felve, ende eenen behwhjc-
L ïck-hrtefals vooren, prefenteren aenden voorfz
Commiffaris Generael ende Contrerolleur vande
� eaer-fchepen, binnen den eerften dach van haer
itrivementfter plaetfe daer fy fullen wefen,om by
hen ten Regifter geftelt te wordë,op de verbeurte
van haer verdiende loon. Ende fal de Commiffaris
neerftieh hebben toe te fien, niet alleen of die be-
hoorlick gedepefcheert fijn,maer ook of de Schip-
pers middelertijt behoorlij k haer reyfe hebben ge-
vordert , en daer op letten in fijne atteftatie die hy
hun op d'afdanckinge van hunnen dienft fal geve.

1 d'Ordre van 16z^feyt alhier .� en groote van hare

Schepen, ende hun daer mede prefenteren, &c.
UU.

De grootfte partyen Schepen, te weten, van � %
tot 4z Latten, fullen twee dagen moeten leggen,
boven den dagh dat fy aen-ghekomen fullen zijn,
fonder eenigh legh-gelt daer vooren t'ontfangen.
Ende de Schepen beneden � � Laften, fullen eenen
dach moeten leggen, fonder dach ofte legh-gelt,
boven den dach van hare aenkomfte als vooren.

Ende fullen de dagh-gelden niet loopen nae dat
fy fullen geloft zijn, waer van fy gehouden fullen
vvefen recognitie te brengen vanden Magiftraet,
Commiffaris Generael, ende Contrerolleur vande
Leger-fchepen,ofte Commifen vande Magazijnen
ter plaetfe daer fy geloft hebben �. ingeftelt zynde,
als hier vooren Art. z. verklaert ftaet.

Item, indien de Schuyten of Schepen, gekomen
zynde ter plaetfe daer op de felve bevracht zijn,
aldaer van wegen het gemeene Landt op de Have-
nen daer van fy gevaren zijn, ofte op naerder Ha-
vene, tufichen beyden weder bevracht worden,
lullen noch halve Vracht ontfangen op de Havenê
daer fy loffen. Maer vorder,ofte ter zyden,buyten
den wegh vatende, die van hare Stadt is ftrecken-
de,fullen fy geheele Vracht hebben van't gene dat
fy buyten ofte uyt haren wegh varen moeten.

VI.

De Schuyten ofte Schepen die met Ammunitie
van Oorloge, ofte eenige andere behoeften van
den Leger bevrasht worden, fullen met daeh-gel-
den betaelt worden na de groote vande Schepen,
in conformiteyt vande Ordonnantie aireede ghe-
maeckt,ofnoch te maecken,fonder dat fy yetvan
het verfeylen fullen mogen eyilchen.

Gelijck mede de Schepen die op Dagh-gelden
ghedient hebben, ende afgedanckt zynde, ende
daer naer gereet wefende om te vertrecken, goet
ghevonden werden haer van 's Landts wegen met
eenen te bevrachten, daer van geen Reyfe fullen
mogen pretenderen, maer alleenlijck de behoor-
lijcke Dach-gelden,x hy continuatie vanden vooricen
tijdt, ende dat de Reyfe duyren fal. ^�

�. iOrdrc vandenjare � Szyfeyt alhier: voor den tijt

dat de reyfe duyren fa/.

-ocr page 204-

Placaten-/. 4�Boeck. 16.Tit. i.Deel.

395

B9i

Ken fal worden 180 vierkante voeten voor yeder
Laft, te weten, van Wijt-fchepen, Smal-fchepen,
Dremmelaers, Damloopers, Bayersende Beytel-
Aeckens,ende alle Ront-fchepen.

Ende de Ront-fchuyten fullen gereeckent wor-
den 194 voeten voor een Laft.

Alle Samoreufeii , Pleyten , Geubels tmde
Schiet-fchuyten, fullen ghereeckent worden 170
voeten voor een Laft.

Ende alle gevveegerde Kagen 206 voeten voor
een Laft.

Ende d'ongeweegerde Kagen 140 voeten voor
een Laft.

De Yckinge ghedaen zynde, fal den Yck-mee-
fter geven onder fijn hant ende Zegel eenen Yck-
brief, inhoudende de Namen vande Perfoonen,
die de Schepen ofte Schuyten toe komen, waer
die wooaen, ende het Jaer ende dach wanneer de
yckinge is gefchiet. Ende in gevalle eenige Yck-
Meefters anders deden als 't behoort,fullen de i~e\-
ve vervallen inde boete van twee hondert gul-
dens, boven de vergoedinge vande fchade, daer in
het Landt door hunne ongetrouwigheyt is ghe-
raeckt, ende daer en boven als infaem van hun Of-
ficie gedeporteert worden �. Te bekeeren de boete
een derde-part voor den Aenbrenger, een derde-
part voor den Armen daer de fraude ontdeckt
wort,ende het derde derde-part voor den Officier
die de calangie doen fal.

Ende wert een yeder, defen aengaende, van nu
af geordonneert, hem nae den inhoudt van defen
te reguleren: ende gewaerfchouwt, dat ten dien-
fte vanden Lande een Contrerolleur vande yckin-
ge is gheftelt, omme tot allen tyden ende plaetfen
de Schepen ende Schuyten te verycken.

xir.

Een Compagnie van 70 Koppen, gaende uyr
'tGuarnifoennae'tLeger, ende weder uyt 't Le-
ger in't Garnifoen, fal hebben 4ζ Laften Scheeps-
ruymte.

ciers felfs betaelt fullen moeten werden. Ende f_ai
by de Magiftraten ofte Commifen inde Atteftatie
vande ladingegeexprimeert werden, by aldiende
CapiteynenofandereOfficiers, door importun,;
teyt eenige meerdere Schepen fouden mogen m_e[
de nemen: ten eynde de Vracht der felver overige
Schepen of Schuyten aen haer foldye in ghehoii,
den mach werden.

X.V.

Sullen van nu voortaen geen Colonellen, Rit,
meefters, Capiteynen, ende andere Militaire Offi,
eieren, hebbende Wagens van 't Landt,'t zy datle
die felver hebben verforght, ofte anders by ordre
van fijn Princel. Excell. door den VVagen-meeftet
Generael haer zijn toe gheftelt, met Schepen van
's Lants wegen mogen verfien worden. Ende fo₀fy des van noode mochten hebben, fullen fy haer
felven tot hun eygen lafte daer van mogen ver,
forgen.

XVI.

Dat het loon vande Schepen in alle Provinci�n j
eenparigh betaelt fal moeten worden, conform de
Lyfte van wegen de Generaliteyt aireede gearre-
fteert, ofte noch te arrefteren, omconfufientel
verhoeden.

XVII.

't Gunt by de Lyfte van taxatie van Dordrecli;
op de gefielde Plaetfen is gefeyt,'t felfde wort van
alle andere mede naer advenant verftaen, alste
weten by exempel: foo een Schip komt tje reyfen
van Haerlem totEnckhuyfen, fal hebben foo veel
als die van Dordrecht: (afgetogen foO veel als die
van Dordrecht hebben op Haerlem.) Soo die van
Haerlem reyfen naer Walcheren,fullen eerft heb-
ben foo veel als Dordrecht heeft tot Haerlem,
ende voort foo veel als Dordrecht heeft op Wal-
cheren.

XVIII.

Ende werden alle Magiftraten vande Leden en-
de Steden der refpe&ive Provinci�n verfocht, en-
de alle Officieren ghelaft, hun na defe Ordre pre- ]
cyfelijck te reguleren.

XIX.

Alle Schippers die met Schepen ofte Schuyten
het Landt ghedient hebben veertigh dagen , ende
daer beneden, fullen ghenieten Reyfen, volgens
d'ordre: Maerfoo fy langer dienden als veerdgfij
dagen, fullen dan met dach-gelden betaelt worde.

Aldus gedaen ende gearrefteert.

Ordre of 'tfluckjvan d'Y�tynge van�

Schepen.

Van 80 Koppen, 48 Laften,
5)0 Koppen, y4 Laften.
100 Koppen, do Laften,
11 o Koppen, 66 Laften.
120 Koppen, 72 Laften,
130Koppen, 77 Laften.
140Koppen, 82 Laften.

ifoKoppen, 87 Laften.
16 o Koppen, 92, Laften,
170 Koppen, 97 Laften.
180 Koppen, 102 Laften.
190 Koppen, 107 Laften,
2ooKoppen, 112 Laften,

XIII.

Ende wanneer eenige Compagnien komen te
veranderen van Guarnilben, als dan fullen ten re-
garde van Vrouwen,Kinderen ende Bagagie,geac-
commodeert worden met fo veel Laften Scheeps-
ruymte als volght:

Een Compagnie van 70 Kop-
pen, fal hebben f6 Latten.
80 Koppen , 64 Laften.
90 Koppen, 72 Laften.
100 Koppen, 80 Laften.
noKoppen, 88 Laften.
120 Koppen, 96 Lafte n.
130 Koppen, 103 Laften.

140 Koppen, 1 io Laften.
150 Koppen, 117 Laften.
160 Koppen, 124 Laften,
170 Koppen, 13 r Laften.
180 Koppen, 138 Laften.
1 po Koppen, 145 Laften.
Hnde 200 Koppen, 1 f 2
Laften.

En Contrerolleur vande Yckinge der
Schepen, fal inde ge�nieerde Provintien,
de Schepen die in dienfte vande Landen
zijn, ende ghebruyekt worden, ende by
hem noch niet her-yekt en zijn, de felye mogen
yeken, ofte her-yeken, ter plaetfe daer die t'huy⁵behooren, ofte daer hy de i�lve: vinden fal.

II.
Ende fal de yckinge der felver Schepen ende
Schuyten, in alle de voorfz Provinci�n, Steden
ende Plaetfen, onder 't gebiedt van haer Ho. Mo-
ge-

XIIII.

Boven welckghetal van Schepen, in 'tvoorfz
ende daervoorgaende Artijckel verhaelt, geene
Magiftraten, Commiflaris ofte Commifen, eenige
meerder Schepen of Schuyten fullen laten vol-
gen : ofte oock niet by de Capiteynen ofte andere
Officiers geeyicht mogen worden: op peyne dat
de overige Schepen by de Capiteynen ofte Offi-

-ocr page 205-

59*

Ordonnantien van de L�ger �n Tochtr-Sche��n

-hoorende, doen op eerie maniere, fo in't m�teri | Formtdwtwandt Certificatie» j, by'den Contrerolleur

E calculeren, ende dat met een ende de felve {

ende Tck-Meefiets -vande Schepen te geven.

TCkondergefchreven vande

¹ Schepen ende Schuyten, verklare by defen, dat
het van Schipper

by my gemeten zynde, bevonden is over Stevens
Jaifck ende wijt op het wijtfte,

ofte ten halven iri''t Schip, tuflehen de Wegers

ende de holte, vande opper-kant van de
Buy denninge, tot op de onderkant van 't Spy gat
'^j:' alles gemeten ende gecalcu-
leert na de mate ende ordre daer toe by de Ed.Mo.
Heeren Raden van State geordonneertinde Lyfte
vande Scheeps-Vrachten gheftelt, ende is bevon-
den groot te wefen'

Ten oorkonde van defen, hebbedit met mijn ey-
gen hant ondert�yckent, ende mijn Signet hier
onder op gedr�ckt. Gedaen tot

Formulier <~uande Cagnofcementen, ofte befebeyt wan
Inladinge, aaide Schippers ie geven.

TTErklare ick op heden

* geladen te hebben in 't Schip van
Schipper tot groot Laften,

volgens den Yckbrief vanden Yck-meefter

vanden verleden by

den felven geteyekent, die den Schipper aen mijn
heeft verthoont, de nombre van
omme te leveren aen
tot A&um

Formulier wan bekentemjfc wande ingeladen goede*

ren,lyde Schippers.op'tvqoffzbefcheytvan

inhdinge tejlelkn,

BEkenne ick ontfangen te

hebben de Speci�n hier boven gheroert, ende
oeloove die, fo haeft doenlijck, te leveren als hier
vooren geordonneert is. A�tum

Formeer wande Recepiffen wande ontladinge wan

Schepen ende Schuyten\by deperfionen daer toe
gequal�ficecrt te geven.

BEkenne ick ondergefchreven
tot de Speci�n hier boven ver-

haelt, mijn van wegen 't Lant, door den Commis
toegefonden, uyt handen van
den voornoemden Schipper
wel-ontfangen te hebben. Actum

Volgbt hetLoonvande Schepen ende

Schuy ten, varende van d'eenplaetfe tot d'andere,
ende oock die int Leger dienfl doen: Vanden eer-
flen Martij totten lefien Novenilris: Ende van
den cerften December tot ten Iefien Februarij den
feflen penningh meer.

^nijiiS Erftelijck alle open Aecken beneden vier
I W�� Laften groot, die fonder Ancker, Touw
4$we$ ofte Volck onder Bruggen ende elders in
's Lants dienit werden gebruyekt, fullen 's daeghs
hebben vijftien ftuyvers: vijf Laft,vijftien iluy vers
ende eenen halven: Ses Laft, fefthien iluy vers:
end� fo voorts opwaerts, y.der Laft eenen halven
fluyvcr 's daeghs meerder.

Een

f ₀et-ma�t,te w

de Voet gere�ckent, gelijck de fel-

Duymen voor

leopdetyfteafgeteyckentilaet

Ie fullen alle Schepen ende Schuyten de
te�hemeten worden over ilevens: ende de

wijtte,op

't wijtfte van 't Schip ofte SchuVt: ende

de nok vanden opper-kant vande Buydenningh

t�r het Maft-gebinr.alles metUTWefelfche Hout-

voet, genjcK""- "*"-----

iMegeteyckentftaet.

Twelcke voorfz lengh

nt is, ende achter op de

te mette wijtte eerftfal

ah�nui�tipliceertworden., ende daer naermette
loltc ■ vvaer uyt als dan gecalculeert ende getroc-
4n ial worden 180 vierkante voeten vooryeder
f iil te weten, van Wijt-fchepen, Smal-fchepen,
Iremmelaers, Damloopers, Bayers ende Beytel-
�eckeri, ende alle Ront-fchepen.
f Ende de Ront-fchuyten fi�len gere�ckent wor-
den 194 voeten voor een Laft.

Alle Samoreufen , Pleyteii , Geubels ende
Schiet-fcliuyten fullen ghereeckent worden 170
loeten voor een Laft.
I Ende alle gewegerde Kagen 206 voet voor een

Laft. '^J ' ,

_c* Ende d'ongewegerde Kagen 240 voet voor een

Laft.

III.

Ende of't geviel dat eenige Schepen of Schuy-
ten, by de particuliere Yck-meefters gemeten,en-
de gecalculeert by den Contrerolleur yande Yc-
|unge der Schepen ende Schuyten,hoogergeyckt
■■«pochte bevonden worden dan die inder daet zijn,
lal den Contrerolleur daer.van kenniil� doea aen
Ben Rade van State. Ende fullen de Yck-meeilers
diedaervanhaereYck-brieven hebben gegeven,
ende de Schippers die de felve hebben aen-geno-
men, vervallen inde fchade die 't Landt daer door
fal hebben geleden, ende boven dien inde peynen
inde Ordonnantie Art. xj. begrepen.
IIII.

Van alle Yckinge die den Contrerolleur vande
Yckinge van tijde tot tijdt fal doen, fal den fel ven
daer van terft'ont fenden dobbelt aenden Raedt
Van State,ende de refpeftive Provincien.ende aen
d'Admiraliteyten, ten eynde daer van kennuTe efi
notitie gehouden mach worden, ende de felve ge-
ebferveert ende doen obferveren daer 't behoort.

Voor de yckinge ofte heryekinge die den Con-
trerolleur vande yckinge vande Schepen fal doen,
ende voor 't fchryven vande Certificatie, die den
i�lven aende voorfz Collegien, ende de Schippers
van elck Schip ofte Schuyt fal geven,fal daer voor
tTamen tot lafte vanden Schipper ghenieten eene
B�yver van yeder Laft, fonder meer.
: Ende fullen de Schippers die in 't Leger geyekt
gorden, mogen volftaen met de yckinge die den
Contrerolleur vande yckinge aldaer fal doen, fon-
der eenige andere te behoeven.
^Aldus gedaen ende gearrefteert inden Rade van
%ace, «n 's Graven-Hage, den veerchienden Junij
Br3* ■ Ende voorts by hare Ed. Mo, gheamplieert
den xxj.Januarij 163^.

-ocr page 206-

/■*

Placatcriji 4* Boeck. t & Tit. �. Deel.

399

Een�Schip ofce Sehsp ftM |

"Amfterdam

Acxel ------

Armuyden ��
Aernhem ��

4-lckmaer , ------

Amersfoort ��
Aerdenburgh �

Bommel----------

Bommeneede �-
Brouwerfhaven�

Blockzijl ------

Briel ------ �

Bergen op Zoom -
Breda �-
Bueren �
Creveceur
Culenburgh
Cluynderc
Cuynder
Campen
Delff------

't"ij

Deventer
Doefburgh
Delfzijl
Edam

S)f-

Embden

Enckhuyfen

Emmerick

Goes

Gouda �------

Van Dordrecht op ^JGorcum ■��

� Geertruydenberg-

Grave �--------

Gennipperhuys �
Grietzijl ��

, Groeningen ��
Haerlem
Heufden
Hardervvijck ■
Hoorn � �h-s

Hattem �� j^z0Hellevoetiluys �
Harlingen
Haflèlt
Yfendijck
Kotefchans
Lief kenf hoeck �
Lillo -
Leyden
Leeuwaerden

Lieroort

Middelburgh-

Monickendam-

Muyden

Medenblick

Naerden

NalTau ------

Nimmegen

Oudewarer

Orfou ------

iPhilippynen

Sullen hebben van legh-gelt 's'daeghs 11 g. 9 ft. 11 g. ioft. 11 g. � ft. 11 g. uft. 11 g. 13 ft. J1 g

■ %*.

^HH

-ocr page 207-

ï.DeéL

Placaten-* - 4* Boeck. 16,

Eén Schip ofte Schuytvaftj ioLaft. � �� Ldft

40J

14 Laiti

18 ------*

15------IG

30 --------

22-----IO

25�10
27�8|

15 �10'
13 � 10

_ÏS:�

12 Lail.

Lafh

Amilerdam
Acxel �-

Armuyden -------

Aernhem-------

Alckmaëi-------

Amersfoort-------

Aerdenburgh ■�
Bommel �, �-
Bommeneede -�
Brouvverfhaven�

Blockzijl -------

Briel ------- -----

Bergen op Zoom -
Breda -� ~�

Bueren--------��

Creveceur ■------

Culenburgh �

Cluyndert '■------

Cuynder ��

Campe-n ------

Delff -5------------

Deventer ------

Doefburgh ------

Delfzijl------^l

Edam

16-

14-
28�
21 ■

23-

*■$-

�-
� 2-

H
zy

7~
12-

1 �-
� 7-
i6-
14

23-
25

22-

74-
3©.

41.

12-

■l6

16 � 4

14 �

27--------

20�^� jf

22-�19

24�14

�------

12.------ 3

13��

22----' 19

7 � 5

12-----��

�8------1

17------4

�6 �4

13 �10

8-� 2

18-.

16 �,

31 *-

17------8

*5 �

29 �»«**

2,1'-----1$

24�13

26� ��

15.�

13 �1
14�10

²4�¹3

-io

2,6--------

19��.10

22 �------2

23 � 16
13 �10
11�14
13 �

2,2,------- 2*

7 ��

23 �

26 -*=.

28--
16 �

13-

26-

8�
i₄20-
19-

18-

i5-

20'

27-

4Ó-

5¹

79"
24-

82-

34'

^l3�

9'
6

37�
40-
82-

^J5-
24.

~7
-6

-I9

�0

-7

-6

'^!3
��

�Il

-10

-6

-7
-18
-6
-6

-3

-1

-16
-13

-2

-9
-19

-6

-4
-4
-6

-^J3

-i

-10
�itf

■16
■12
■IO
�12

l6
�IO
■19

�

-17
16

■10

- 1
-8
�11

IX-

17.

�17

?3-

i₉-

^J5

19-

18-

17�

14-

- 7
-10
»8
-10

16
15-

^l3

z%�

� 8
16

-8

-4

-8

- 8
■ 14
-16

- 2

8�14

M�¹3
26 � 2

8�-14

37�14

47�17

73�19
23 � 4

77'�7
31 � 18
42��11
13------1

8�14

5,�16

34�16
37�14

77�7
60----18

-¹?

22'
24

25.

27--------

9-------

39 -�
49�10

70-^10

24��

80�-

33-------

44^-�

13'� ��

7�16
33-----16

35 ■�²44�11

68�17
21�12

₇z------1

29�14

39�13

12 ------3

8 � 2

5�8
32 �8

35 �

71 �

5⁶��

18
�6

16
-8
-12

-4
16

42-

20-

28-

38
11�

Embden
Enckhuyfen
Emmerick
Goes-------

Gouda

Van Dordrecht op <j G orcum ■------

Geertruydenberg

Grave �------- �

Gennipperhuys -

Grietzijl ------

Groeningen ��

Haerlem �------

Heufden ------

Harderwijck ■------

Hoorn ■------------

Hattem ------

Hellevoetfluys �
Harlingen ��

Hafielt ------

Yfendijck �------

Kotefchans ------

8�8

■}

₃6-

39-

80-

63 *-

3⁶

74"

58-

22-

7-
36.
26�

15-

12
12

- 8
14
16

3¹ ,
33�16

8
12

10"

-4

23.

37�
27-
16.
29

15.------

24 �

Jo~~------■~~

8-------

39.------

28�10
16�18

■16

|20-

lz6

XI-

�12

2.7
7-

8-
40
29
17-
3¹

17'

-5

- 2
13

-5

10
-8

12
■16

�14

�II

- 7

*9
� 1

17
�4

33 � 1635

25-
15'

2-7

24-
14«.
26-


	30-
	16-	-10
	13�	-10
	49�	-10
	99�	-10
	15�	-10

	36-
	22�	-10
	21 �
	34�	-IO
	*f><*
	°5
	17 �

Lief kenf hoeck �
Lillo ■--------1, �

15�8

14-

14 �17

15�

13----

47-
96

�2

Leyden
Leeuwaerden
Lieroort
Middelburgh-

11-

42-
86-

^l3-

20-

18.

3¹-

^ll"
18-

29-

$6 -
14-

-3
11

12�-
46 �
92�
14-

22 �
19�

33-

21 �

19-

3*T"
10 �

60-

15-

-14

-18

- 6

-10
-16

"~" 4

- 4
-10

- 4
-18

-12

-8

-16

-12

-4

■ 10

-8

-12

89-

51-

102�

,6 �

24�ié
il-.�14

37-�4
z3 �5
21�14

35�'3
11�7

67�3
17 �11

14--------

21-�12

18�18

32------8

20�� 5
18�18
31�1
9 � 19
58 � 11
15------7

20�
34"

XI�

Monickendam�

Muyden ■------

Medenblick ■------

Naerden '-------

Naflau-------------

Nimmegen ■-------

Oudewater -------

Orfou ------- -----

(.Philippynen-------

-4

-6

-7

�17

- 9

-4
-6

io-

62-
16.

Sullen hebbenyanlegh-gelt 'sdaeghs|i,g.i5ft.|i g.i6ft.|i g.i₇il.) � g.i8ft. j ig. i₉ft.J2gul,

-ocr page 208-

�rdortmntieti yande Leg�ren ST�ckt-M�per*.

405

ioLail

Een SchipofteSchuyi: van

TRotterdam
Rherien
Rhees

Rhijnberck
Raveileyn
SteenBergen
Schoonhoven

Svvol------

Swartefluys
Schiedam
Sint Andries
Staveren

'sHertogen-B�fch
's Graven weert -*
's Graven-Hage -
Sluys, met de om-
leggende Forten-
Ter Doele

Van Dordrecht op<J _Thiej------

Ter Elburgh
TerTholen
Utrecht
Vlii��ngen

Veere------

Vaert------

Vyanen

V�nlo '------

Wijck ----

Worchum
Waeeningen
Willemftadt
Woerden
Weefp �

Wefel------r

Zutphen
Zierickzee
fYfendijck

Van Bergen op
Zoom op ■�

j A�rdenburgh----

-i Sluys, met de om

^ leggende Forten
r Bergen op Zoom-

Van Breda op �| Geertruydenberg-

., ... , rAernhem ■------

Van Doesburg op~�>_s Gravenweert�

'fHarlifigen

IX ------8

de kleyne Lijft, gearrefteert den 24Meyi�32.

5
7

5
9

Hier begint
10-

16111�------4

- 9I 9---16

�8

Deventer
Swol----

IX �

IO�-

6 -

11-

-.1

VanCampenop�η

"4
8�16

6~-₄

17
17
14

^lS

-7

9
18

22'

Swarreiluys
HaiTelt
Zutphen
Doefburgh
cAernhem

-8

-IX

-8

- 9

15
-19

-4
-19

-IX

■ 18

8------4

5� ^l6,

10 � 3

20----- 6

7------5

10-----13

17 -----8

24-----13

8 �
6 �_

10 �10
10 � 10
21--------

y'.-----10

II ■-------

l8-------

Van Deventer op
Van Zutphen op

9-----16

^Van Doesburg op~|._s _Gravemveert-

's Gravenweert-

Emmerick �

Rliees -
VanNunmegeop-j_Wefel

19-

7
10
16

- 4
6 �10

9"�ΙΛ

15 ■� 12.

�22 -------

-6
i6

�6

18-

's Hertogen-bofch j
Heufden ------

^Χ3Τ

tr^Ti-i C'sHercoeen-bofch?

10 13

Ι0Ί3

-19

i₉

3 ix� 12 13�

3I1X'�ix'13

VanTluel op � |_Heufden ------f¹" � Μ

Van Muyden op -1 De Vaert -----'�- \ 11 � 14

IX.

Sullen hebben van legh-gelt 's daeghs J1 g. 15 ft. j 1 g

16ft.11 g. 17ft.l1 g. 18il,J1 g. i9il.J2gul.
Cc i)

-ocr page 209-

Hacatea-* 4�Boeck. i&Tit, t.Deel.

407

408

21 Laft,

Een Schip ofte Schuyt van 16 Laft.

17 Laft.

18 Laft.

jio Laft.

19 Laft.

Amiterdam
Aexel

19-� 16

i₇--------

3.3 -�

-4
io

20�

21"

l8-

3Ö-

■12
■10

^l9

37
27-

31-

33-
10.

��-
� 8-

3i ■

17�
2₄-
2₃-
22 -
18-

II-

31-

33-

II -

48-
61 -

94-
29-
98.
40-

54-
i6-

11 -

7�
44-
48-
98-
77�

18�
²-9 �

■4

16.

Armuyden ��
Aernhem ��*
Alckmaer ��«�

Amersfoort----�

Aerdenburgh �

Bommel ----■�

Bommeneede �■-
Brouwerfhaven�■

Blockzijl ■------■-

Bxiel ------- �

Bergen op Zoom -
Breda �*� �-
Bueren -r�� "■■■■■ ■

Creveceur ■------

Culenburgh -----

Cluynderc -------

Cuynder -------

Campan �-�

Delff.---------------

Deventer ■------

Doefburgh-------

Delfzijl-------

Edam ■------- -----

17-

32-
%4

^l5

■ 1

■ 2

10
18

-��

-6

26-

29^

■5

-1;

-I4

-13

~io

-11

-H

-4

-10

-9
-6

-�

- a

-1

-7
�U
-1

-3
»3

28-

17-

-4

10-----��

1-4� 8
i6-------

��

3^Ö

17--------

14�17

16'�10

28�ï

8 � �,

15�4

2�\� I9

aii-i� 2
19'� 16
16�10

9�18
28� 1

3i-

18--------

15�15

17�10
29�15

rO^---- 2

23�y

22�8

17�10

10�10

29�15

31^�10

10�10
45 � 10
57�15

89 � 5

28--------

3*"
18-

16.

18
30-

23-

21-

18-

ro-

30-
32-

io-

46-

59"

91-

28-

^l5'

28 � 18
9 -------

*7-�4

8�io

■12

■ 10

■II

- I
12

-6

^r5

22»

^J5

-8

10
28�

-4
�18

-l6

-IZ

-8
-i6
-16
-8
-16
�16
�18

� 12

� 14

-4
.16

-4

■18
�12

27------4

28�16

9-*�12

41 � 12

52-----16

«I � Il
25 � I2

85�6

35 � 4

46�18

14�8

30----12

10------4

44�4

$6 �2

86�1₄

2-7�4
90�12
37�8
49��16
15-� 6

10 �4

6�16

40�.16

44��
90------12

71�8

27-�4
34------

29�14

9�18
42------18

54�9

8₄�3

26------8

87-

Embden ------

Enckhuyfen �------

Emmerick ------

Goes �-� ��
Gouda ■

Van Dordrecht op J Gorcum ------

' Geertruydenberg-
Grave ��
Gennipperhuys �
Grietzijl ��
Groeningen ��

95-

39~

16-

10�

46-

95"
75-

18-
28�
36-

93'

38-

5¹'
15*

10-

7 ■
42�

45"
93"

73-

17-

28.

35"
9-

-5

-10

-5
.15

�10

, 19
36-----6

48-----7

14�17

9�1&

6�12
39 � 12
42�18
87�19
69 � 6

16�10
26�8

6�8
38 � 8

41------12

8;-----6

67-�4
16------

■10
-5

'10

-1
-II

-14

-10

Haerlem �

Heufden �-
Harderwijck �

'■}

-|2|------12

Hoorn <---------

Hattem �
Hellevoetiluys ■
Harlingen �
Haflèlt �
Yfendijck ■�
Kotefchans ■�
Liefkenfhoeck-

LiHo �------�

Leyden

33 ------

3°
18

17-

■10
�12

��;

9� »�

48 � 1

20-----IJ

37 �

-10
16

"4
-4'

-16

-4
-8

-6

1©

-4
-1

5
45�10

33�5
19�13

35'------

19 � 5

15 � 15

57�15
116 -�

18--------

28 �
24�10

42--------

26------5

24------10

40------5

12�15

75�15
19�15

44�4

32� 6

19�� 2,
34

₄6-

34"

20 -

36-
19-

16-

59 ~
119.

18-

28-

25-^

43 �

42�18

831-7
18�11

33------

18 � I4
I5�6

^6'� 2
112 -14

17�10
x7-----4

23�>i6
40�16

25 � 10,

20 �7

16-
61 �
122
19.------■

29-----Ii

25-----18

18 .

17
9

-8

14.

Leeuvvaerden ■
Lieroort �
Middelburgh�
Monickendam�
Muyden �
Medenblick �
Naerden �

Naflau ■---------

Nimmegen �

(Oudewater ■�
Orfou .------ 1

LPhilippynen �

52�16^4�

106 � 2
16�10
25 �12
22�8
8

8
�

44 -

27�15
� 18

24 "» '.■■ 24�15

27 �

*5 �
41 �

22------ 8 23 ----- 2,\%}------16

36�1637�1939 �2

II-----I4 12�I JI2� 8

69 ■-----671------ 973------12

l8----- 2I18----- �3�9-� 4

8I42-

�11

-9
-1

13 �

77
20

80 ■
20 � 17

bullen hebben van legh-gek 'sdaeghsl2gul.1ft.l2g.2ft.l2g. 3ft.Ugul.4ft.j2g. 5 ft. |» gutfil

-ocr page 210-

Ordonmntien vande Legeren Tocht-Schepen.

_ - - r- f f______: ^.j� � *�� ��. IK*.*� ____

4IÖ

%ï Laft.

409

Eén Schip ofte Schnyi. vdn

f Rotterdam
Rhenen
Rhees

Rhijnberck -
Ravefteyn -
Steenbergen-
Schoonhoven
Swol

Swarteflüys------

. Schiedam ------

/SintAndries ----

Staveren � -

's Hertogen-Bofch

'sGravenweert ~
['sGraven-Hage -
jSluys, met de om-
leggende Forten-

iTerDoele ------

Van Dordrecht óp<J xhj_el------■

Ter Elburgh

Ter Tholen

Utrecht

Vliflingen
1 Veere------■

Vaert ��-

Vyanen

Vénlo

Wijck

Worchum

Wageningen

Willefhftadt

Woerden

Weefp

Wefel-----

Zutphen
^Zierickzee
fYfendijck
Van Bergen op JAérdenburgh
Zoom op �-\ S luys, met de om- � 16
l leggende Forten-
«r � ! r Bergen op Zoom -

Van Breda op �^Gcertruydenberg-

Van Doesburg ��-|�_� GravenwceTiH
"(Harlingen ~~-�■ ^�~~

1 �

��-, j Deventer ■------ iz

VanCampenop-«i_SwoI _ ,____ _n

Swarteflüys ■------ 6

Haiïèlt �------ 9

Hier begint de kleyne Lijft

gearreïteert den 24JMey 1632.

4
8
2
8

16
�19

� 8

� iz

-�-8

� 19

� *9

� 18

----4

-----9

*3
11�

II-

2-3

19-

-4
■11

-8

-iz

II
II

- �

- I

��

13 �

II �■

6�

�

II �----

II��

z₃ �
8-�

IZ-------

zo �

14
iz

7-
10-

12-
IZ

*$■

'3'

iz �

7 �
10 �

7 �
Iz�
iz �
z-4�

8 �

iz-----

Zl �

10-

7�
iz
ÏZ-

-4
■ 6

� 4
12

Van Deventer op-
Van Zutphen op -

Zutphen �----- o

Doefburgh �

11 -----4

11----- 4

zz�-8

8 .------

11 �14

I₉� �

-5

*» ~ , (Aernhem �

Van Doesburg op-^_s _Gravenvveert-

's Gravenweert-

Emmerick �

�,.�· _ Rhees�
VanNimmegeop.=j_Wef�l

� �4

13 ��

2 I------ � �

's Hertogen-bolchCz7 -� 4
[Heufden .------3

z8-----18

*9-^i5

-4

30-

31-

16-

16-
16-

■ 17

15�-
,₅ _

VaaMuydenop-

.....______________li₄�17

Sullen hebben

^van legh-gek 's dae^hT |2 gul. 1 ft. j _% _gul, � ft. j 2 gul.3 ft.lzgul4ft.jzgu.5ft.lzgul.6ft

C c iij

-ocr page 211-

�

Placaten-J. 4*B°^e<^ i7.Ti� &Deel

',i i

*7 Laft.

XX �-^

411

Een Schip ofte Schuyt van ^Laft,|iyt^

x4 Laft.

26 Laft.i

15 Laft.

f Amfterdam
Aexel ------

23't� 8

2,0 ��'
₃₉1------------

*9� 5

33�3
35 � 10

20-------

17�11

19�10

33 �3
10�5

17�18

25 �17

*5 -9�
x3� 8

19� 10

ii-----14

33� 3
35 � �

Il-----14

fo�14

Jxx�-16

24----■ 12,

41 �

30------ï^

34�17
37 � 6

XI ��-

18------9

xo-�té

34�!7
10� 15

18�16

X7-----3

26�6

24----- 12,

XO-----IO

ix �6

34�17
36�18
ix �6
53�6

67�13
104 -11
x�16

XO�
40

*5
ii*

■4
■10

-iö

Armuyden
Aernhem

Alckmaer --------

Amersfoort-------

Aerdenburgh-----

Bommel------------

Bommeneede ■�
Brouwerfhaven�

Blockzijl �*------

Briel ------- -----

Bergen op Zoom -

Breda ----- ■-----

Bueren---------■�

Creveceur -------

Culenburgh -----

Cluyndert <-------

Cuynder--------

Campen--------

DelfT
Deventer
Doefburgh
Delfzijl
Edam -------

li,-

28�-��
32� 6
34�ix
19��

42-------

31�10

35�14
38�4

�� 10

18 � 18!

43-

~5
■n

-1

-7
-10

�II

-5

-�4

-9
-u
-16
-10
-i3
II

� 18
-18
-19

-J

-8

■17

-7

36�

39-

22 �
I9-
XI-----

36-

II �

19�

x8 �
27-�
x5�
21�

IX-�

36-

38-

IX----

ss�

70�
109 -

34-
114'

47-
62-
i₉~

36�-8

xo~
18-

XO -

34"

io~-

i�-
x6�-
x₅_

�-
�� ~

IX -

34-
36-

lx -

52-

66-

��

106�

^l9

10
17'
^a5-
�

XX�

»9

35 � �

II -1------

19�5

27�16
x6�19
25�4

XI ---------

lx�ix

35��
17�16

10
-7

�0

-13

-9

-7
16

12-

54-
69-

-6

49-
6x�-14

96�18

30-----8

ó₄~

99-

3¹-

103-

4x�
57-

�7
�9
4
17
18
-1
11

107'��

33 �ix

III - l6

46�4
61-----8

18�18

Embden

Enckhuyfen
Emmerick
Goes--------

109-

45-

S9~
18-

-3

- X

101

41-

ss-

17-

II-

-4
�16

-IX

- 2

-8

�4

58-

*9;

-9,
-6

8
48

106 � ie

17 �

}

Gouda ------*■

Van Dordrechtop <j Gorcum ■*»"�
Geertruydenberg-
Grave �� _■*��

II-----14

7�16
46�16
50�14

103 -17
81�18

IX-

■IX

�18


	7 �	-IX
	45-	-IX
	49-	-8
	101-	-4
	79�	-16

8�8

8-
51-

55-
114-

90-
21 �

109

86-

20-

� 4

-i

-3

- 2

�IO
l6

�II

■ n

-18

■10

5o�81
54�ix

III - l6

88-----4

S-r-

Gennipperhuy:
Grietz,ijl �*■
Groeningen �
Haerlem �
Heufden �
Harderwijck �

Hoorn----------

Hattem �
HelJevoetfluys ■
Harlingen ~�
HaiTelt �
Yfendijck ■�
Kotefchans �

32-

19�

31-----

39-------

10-

-po

:b⁸

^ 10
36.

34�*

43 �

11 � 5

55-1S

40�17
x₄ � 1

43'�'

x₃�13

19 �7
70�19
14X�8

X2 <��

�8

33
42

54��
39�18;

��■ ��

3*"
41.

10�15

�10

10-

850.

2^37

-9

^I4l5G

� l!3°

■17!^
40

53
38

21 � 6

38-------

xo�18

XI�

22-
41

22-

18
67�

42
23-

Lief kenf hoeck �

Lillo-------- -�

22 -

11
-9

-9

Leyden ■-------

Leeuwaerden -----

Lieroort -------

Middelburgh

18-
69�

-18
-6

17'
64.

18-
66-

17��
62�14

-7

135- 16

21--------

32�16

10
■10

1x5-- 18
19.�10

129�4

XO----------

132

XO�

139�2

21'------10

33 �ix

X9-----8

50-----8

31 � 10
29�8

Monickendam �
Muyden

31 �4 3*-

x7 �'� 6 28 -

46�16 48 -

2-9-----5I3⁰-

x*7__. 6 28 -

44�17 4⁶ -

30�

x6�----

45 �

x8-----

x6�

34
30-� ⁴

₃x-~f

49�9

28-

3°"
x8-

47'

■14

�
■15

-3

Medenblkk �
Naerden �

Naflau ------- �

Nimmegen �

48.� 6

Oudewater �

Orfou -------. -

LPhilippyrien �

^l3

8x-----4

14 � 3:¹4"

84-----786-

lxi�-■ 19 22 �

�17

- I

15-----4

90� 16
23-�ix

■10:88�

10'x3.

₉x�19

24��}

Suilen hebben van legh-gelt 's daeghs 12 g. 7 ft. 12. g. 8 ft, 12 g. 9 ft. j � g. 1 o ft. 12 g. 1 o ft.8 � J 2, g. 11&

.«___

___

-ocr page 212-

�rd�nfiantieft vaii de L�ger en ��chrfeh�p�r, . 414

4*3

Een Schip ofte Scliuyt yin 22Laft,

23 Laft.

16 Laft:

24 Laft.

25 Laft.

27 Laft.

f Rotterdam

Rhenen

Rhees

6 �6

25 �4
71 �8
84-�10
46�14

5�17

13 ------8

66 -�6
78�10

43��8

11 �14

39 -------

³³ ~l

7-�16

2.7 -�6
46 �16
z$ ------7

sy�3

17� 11

»------3

-12

10
-12

',§

24
6<p82

*5-

73 ■�2

86�10

47 �16
12 � ig

Rhijnberck �
Ravefteyrt �
Steenbergen-
Schoonhoven-

Swol------ <�

Swartefl�ys �
Schiedam ■�
SintAndries �
Staveren

■8

12 � 6

34
8

₄8

3*'

3°

2Θ�

96
20 '

l6
28-

12-
42

35"

34
8

49
26-

3°

34-

22-
21

l8-

₉8
21

12*
6

}6-

30-

51'

Z7�
58-
»9

3~
3z ■

₃6~

17 .
23-
22 '

19 -

103

ZZ '
IZ -

27-

10�
17 -

30-

80 -

64-

-17

-4
-14

-4
«13
-17

-9
� 11

�II

-17
~8
-fi

-II

� lt
� 2
"12
-I9
II

-7

-3

-5
11

"4
*3

-8

z₉ �-8

₅o------8

27 �6

57-

'sHertogen-Bofch
's Graven weert �
's Graven-Hage -
Sluys, m�t de om-
leggende Forten-

-IO

18.

30-

Zl-
2-9

33
^lS'

17.�

-19

-9

-S

-3
-12

-9

-i*

33----- 7

23 ------2

31�-ίο

35'�14
16�16

23 �2

21 � 10

VanDoidrechtopcj

Ter Dode ------'

Thiel------ ■------

Ter Elburgh------

TerTholen------

Utrecht ------

Vlii�ingen ------

Veere�� ■

Vaert-��

Vyaneri

Venlo -�^

Wijofc------

Worchum -
1 Wageningen-
iWillemftadt-

Woerden

Weefp � ■

Wefel

18 ^-18

► 17-

-11

-16

-10
■ 12

� io
-16

-18

-4

91 �4

93 �ι*

z� ■--------

II ----- 14

2-5 �:7
9------15

I/ �^IZ

z7----�6

72^�13
;8�*�10

1.00-

21 -
12 -

27-
Iӗ

16-
29-

78 -

19.
11

%7-

70 ■

17"

�10

_8
14

ισ

-4
- ζ

■i6

■ 18
-19

-4
12

- 1

-7
-11

-5

-8

29 �4
76 �7
61�10
18� 9
11� 19

74 �^I060 ��

18 --------

Zutphen «^�

^Zierickzee �*-----

fYfendijck ■

Van Bergen op I Aerdenburgh----

Zoom op �j Sluys, met de o�i-

^ leggende Forten-

,_r *, , cBereen op Zoom-

Van Breda op � <J Qeertruydenberg-

_XT rv , rAernhem------

VanDoesburgop-|,_{sGravemv�ert}_

fHarlingen -� .

18 �18 19

17
11

19.

*-3

21 ■

9
21

■11

-7

-10

■18
-14

'*5

'4
-12

12
21

ⁱ3

21-

23-
10-

2-3

20 �

20�

*■$

- 2
.16"

-6

-3

■ 3

23-

2ί"

2,4^^�10
22 � 5

10 --------

�14

------7

� 10

�* 7
-----16

18
18

22 �16 23

22 -

8I16

16;

^r5

■ * I

Hier begint de kleyne Lijft, gearrefteert den z^Mcy 16^2,

VanCampenop-4^^nter ~

Swartefl�ys ■�

16
14

8-
11

28-

i₄-

2₄

i8-

-7

-4
-16

-4

-7

-5

'17
12

16
14

■ 12

-n
16
-4
-16

-*3

-I

-3

-8

*5
*3
7-
11

7'
^x3'
»3-

27-

9'
14

^r5
8�

15
1;-

3°
io-

- I

-12

-8

- I

-2

12 ------2

8 -----8

14�14

■ 8

VanDeventer�jj-
Van Zutphen op -

(HatTelt �
I Zutphen ■�
(Doef burgh �

8 *��

14 --------

14 .--------

28 --------

10 '--------

14�� 10
24 ��

Van Doesburg op-^"^nhem ~*
o f isGravenweert-

's Gravenweert-

Emmerick �

2-9

10�

^�5

-4

15�11

_Zy-----, ₂6

36 �11

Van Ni

^iitnmeg^p^wefel^

, j 's Hertogen-hofch
^Heufden �------

Van Thiel op _ft^He"°g^en-^bo^^
_, . ^v ZHeufden ��-f *7----

35�14

-3

18�-18
18�18

7
-7

ji7�χ»

�₉|

------^v^^^P^jL^aert �-|i₇ ----^7----�!_r8 ------f

19.------

117�11

Sullen hebben van Ι^ϊπΛ^

-ocr page 213-

ló.Tit. i.Ded.

ïlacaten^- 4-Boeck,

Een Schip ofte Schuytvanj 28 Laft

416

32- Laft.
28 �₄

47-�-

35 � 6

40�,

42- �14

24-----.

xi�₄

X"3�-io
40-^.

11 � 6

21-----Ij

31 "��

3O � 3

4^l5

31 Laft.

30 Laft.

Laft.

27�18

f Amfterdam -�-1

26 � 8

2₇~

46 -

34"

39-
₄i-

2₃-
20-
23 -

39 "
12 -

21 -

30-
29-

i7-

2-3'

¹3~

39-
41-

13-

59"

75-
117 �

36-
122 �

67�

20-

»3-

55"

59"
122-

96-

2-3

36-
46

59.

43�

2-5

20-

75"

152-

36-
32-

34'
32�

16�

99'
25-

■�2
�10

27-
23 -

45*

33-

38-
40-

23 -

20-

22-

38.

11-

20-
29-

28-

22-

^l3'

38�
40-

13�

58�

^llt

119-
49-
65

*3'

Acxel------------>

-IO

-10

Armuyden ■------

Aernhero ■■ ■

Alckmaer ■------

Amersfoort -�-
Aerdenburgh -�

Bommel �■----

Bommeneede -�
Brouvverfhaven�

Blockzijl ------

Briel------ ----

Bergen op Zoom -

Breda ----- ----

Bueren------------

Creveceur ------

Culenburgh �

Cluyndert ------

Cuynder------

Campe-n------

Delft--------------

Deventer ------

Doefburgh �r-
Delfzijl ■�-

Edam ------ �~

Embden ------

Enckhuyfen ■�-

Emmerick ------

Goes-----:- ------

Gouda ------

Van Dordrecht op j Gorcum ■-----

Geertruydenberg-

Grave------------

Gennipperhuys �

Grietzijl ------

Groeningen �

22-

44
33 �

37*
4°

2 2-

37'
II

20'

IO
- %

■10

�

-5

■ 10

-5

^l5

■ 12

^l5

�18

34-

39-
42-

23-

20�
23 -

39~
12-

21 �

30-
29-

27-
23 -

»3-

39-
41-

II:
76-
118-

37-

123.

5¹

67-

20-

�-

I2₃-

97-

23.

37
46.

12-
6�-

44"
26

₄6-

20 ■
76-

153-
2-3-

37-
3.2-

55-

34-
32-

Vk'

� �-
� 00-
26.

�18

-5

'15
-19

-5

■n

-17
-l8

-5
-19

■ II

-17

-19

-15
-12

-4

■15

-3
-19

-19
-19

- 6
-16

-9
-!5
-13

4
10

- 3

- 9

- 4

-10
�12
-19

^9
-15

-4
-11

-16

-18

� II

- 10

-16

� 10

� 2

-IO

-8

-�

-8

�I2

-3

ZO -------%

28�5

26-----8

22--------

13,� 4

37�'8
39�12

13 � 4

57�4

7«,------12

112----- 4

35�4
117� 2
48 � 8
64 ■� 6
19 �16

13 � 4

8�16
52�16

$7-----4

■4

23-�io
14 � �

4^�.
42 � 6
i4 ��
6� <��

� 10

-5

■10

� 10

��

-5

- 2

-8
16
■16
-18
-6
■16
-8
■ 12

~4
.14

.16

" 4

-8
-12

77�
ii₉.

■x

�

I25

5¹

15
10

15
-5

-10

68 � 14

21 �4

�

}

i₄ �

61
125

98-

23.

�

-8
-8

-i

-1

��
-10

■n

9-------

54 �
58�10

119�15

117
92-

11-

57
41 �

■2
8

94�

Haerlem
Heufden

■10

22-
36

45
11-

58'
4*-
*5
45

Harderwijck�

Hoorn ------

Hattem

37-

^:}

47-�

12 �é
61 � 1

47 �

^5�18

2I �-4

77�^ll

24�-

₃₇-ii

32�-�
<6 � 8

35 "⁶

|i�,18

54 � *
17 �

HellevoetfluyS'
Harlingen �
HaiTelt �
Yfendijck ■�
Kotefchans

-15
-10
-15

� 3

-10

-4
16

-14

24�12

44-------

Lief kenf hoeck ■�
Lillo -

}

24�15

24-

19�

7*'

145

22�

30.

5¹

� 4
16
12

■14
10

Leyden

Leeuwaerden ----

Lieroort------

Middelburgh------

Monickendam �

Muyden ------

Medenblick ■------

Naerden �------

NaiTau ------ ■�

Nimmegen ------

Oudewater------

Orföu

74
149

3⁶3¹54

14
18
-6
10
16

-4

-4
10

�16
■16

-10

16-� 5

97 � 5
25�5

16
12

₉₅ � 2
24�14

~4
18

■16

� u

101-

26.

LPhilippynen

Sullen hebben van legh-gek 's daeghs J 2g. 11 ft.8 � 12 gul. 12 ft. 12g. 1 xft.8 � i 2 gul. 13 ft. 12 g. 13 ft#P

-ocr page 214-

Ordonnantien van de Leger en Tocht-Schepen.

418

3 � Lait.

417

Een Schip ofte Schuyt van

Rotterdam
Rhenen
Rhees
Rhijnberck
Rlrvefteyn
Steenbergen
Schoonhoven
Swol

Swarteiluys
Schiedam -
Sint Andries
Staveren
'sHertogen-Bofcl
's Gravenweert �
'sGraven-Hage -
Sluys, met de om-
leggende Forten-

Van Dordrecht op<

Ter Doele -

Thiel-------

Ter Elburgh
TerTholen
Utrecht
Vliflïngen

Veere-------

Vaert ■-------

Vyanen

Venlo ------

Wijck -----

Worchum
Wagenirigen
Willemftadt
Woerden
Weeip �

Wefél-------

Zutphen
(Zierickzee
fYfendijck
Van Bergen op j Aerdenburgh
Zoom op �� Sluys, met de om�
t leggende Forten-
,. � , c Bergen op Zoom-

\an Breda op � ^ Geertruydenberg-

.. _T. . rAernhem -------

Vat! Doesburg op-*) _>s Gravenweert�

Harlingen ./■

Hier begint de kleyne Lijft, gearrefteert den 24Mey 163�.

Deventer

18
15�15

9 ------

13 ------

9------

15�15

18
16 �

9 ■�
13------

9�4
16 ----�

16-----�

₃x ----4

11 � 10

Ifj------Il

27-�ix

18
16

■f

3*
11

2-7
₃Q_

10
-8

18
16�

^J3

9'
16

17'

if-

■lx

-8

■14
16

-8

■IX

-6
- 6

-6

■IX

■ 16
.18

�,^� jjueve.

VanCampenop-^_Swol

Swartefluys
Haflèlt
Zutphen
Doe f burgh

�IX

- 8
-10

Van Deventer op
Van Zutphen op

15�8
30 �16
11---------

16------10

₃z�.18

-15

-■$

Van Doesburg ov>-< .� r�

o r � s Gravenweert-

's Gravenweert-

Emmerick �-

3¹11

16-

II-

x8
40

-18
-8

VanNimmegeop-<

Rhees

Wefel

's Hertogen-bofchC "371

39 � ^a

Heufden ��|-) '"*

�_��_��_^�_��^_�9_�_��

zo �

�4

^Van ^Muyjern>p -j De, Vaert, _% y^-J i₉^�i$

zo �

Sullen hebben van legh-gek 's daeghs | � g. 11 ft.8 � | � gul. � � ft. j � g. � � ft.8 � � � gul. 13 ft. J � g. 13ft.8 �

-ocr page 215-

\6.Tit. i.Deei.

Placatea-*. 4*Boeck.

¹ 33 Laft. �

4^o

37 Laft.

4*9

taft.

36 Laft.

35 Laft.

Een Sch

fAmfterdam

28�16

₂8�.io

24-----;

47 � 10

₄o� 9

43�3

� � 5
�� 9

*3 � *5

40�9

ïx-� 9

xi .�16
31-----9

30-----9

2,8------10

29-

iS-

49-

37�
42-

44"
25-

22-

24-

42-

13.

22 -

32-

31-

x₉-

24-

14.

₄x.

44"
14.

64-

8i-

126-

39-
131-

54
7X�

22-

2-5

�$-

41-
44-
2-5

XX-

24-

41-

IX-

XX-

32--

3¹

20-
24-
14-
41-

44
14-

ix$

39"
130-

53'

71�

XX'

14-
9*

⁶3�

130-

IQ2-

29-

24-

48-

.36-
41-

45-
24-

XI-

24-
41-

IX-

XX-

32�-

3¹ ■

29 -

24-
14-
41 .

43"
14-

6_}.

80-
123-

38-
129 -

53'
70-

21-
14-

63
Ü9-

ïöi *

24-
38-
48-
12�

2.7
48-

Acxel

Armuyden

Aernhém

Alckmaef

Amersfoort

Aerdenburgh ■�

Bommel �-----------

Bommeneede -�
IBrou werf haven�

Blockzijl -------

Briel - -ⁱ�

Bergen op Zoom -

Breda ----- -----

Bueren �-----------

Creveceur -------

Culenburgh
Cluynderc
Cuynder
Campen

Delff-------

Deventer

Doefburgh

Delfzijl

Edam -------

Embden

Enckhuyfen

Emmerick

Goes-------

Gouda

�15

IQ
�10

-7

- I

-19

-5

i'i

-3

-I

- 2

-5

-II

-7

-*3
�11

- I

- 3
-7
-19
-19

■ 11

�14
-4

- 3
■17

-5

-16

-10

-15

- 1

-4
-4

-10

24-
48 �
36-

40-

43"

24-

XI -

x4'
40-

IX-

xx -

31-

30-

28-
X4 �
14*
40-

43 '
14-
62-

79'
122-

38-

1x7-
5X-

70-

XI-

14.

T
6x

1X7-

IÖO-

2-4

38-
48

12-

62�

45-
26-
48

26-

xl-

⁷2

158-

24-
38

33*

3⁶""33"
55�

17'
103-
27

-5

-6

-5

■i₉

~9
-1;

-5

-1

■16

-17

■13
'4

"IJ

-17

~u
-17
-7
�17
-8

�Il

-17
-9
-9
-9

�18
16

■10

� 10

-16

�18

I I

�10

-8
-10
■14
-16

� 2
-14

- 2

-10

.18

� 14

-4
■14

16
-16
■14

-10
-18

- 2
■18

�10

-14

12
- I

-15
l6

23-- ij

-8

-4

-8

-8
-6
■10
-8
16
-16

-4
■14

-8

�IX

-8,
-16
-16

14�

64�

131-

103-

17
■18

■7
17
�19

Van Dordrecht op =j Gorcum ------

1 Geértruydenberg-

Gravè
Gennipperhuys -
Grietzijl ��

Groeningen------

Haerlem------

Heufden ------

Hardervvijck------

Hoorn------------

Hattem ------

Hellevoetfluys �

Harlingen �-----

Haflèk ------

Yfendijck �-�

Kotefchans ------

Liefkenfhoeck�

Lillo -----r �

Leyden �
Leeuwaerden -
Lieroort �
Middelburgh�
Monickendam -
Muyden �
Medenblick ��
Naerden �

Naflau--------

Nimmegen �
Oudewater �■

Orfou -------■ -

LPhilippynen �

6i �15
ix6'�9

*5
'5

2-3

24�

■� J|

39 �

39-

49"

47.

i7-
49"

27.

22-

8l-

163-

25-

39-
34-

59"

3 � �

34-

107

27"

�

}

47�10

ïx� 9
61 � iy
45�4

10�- ix

47�i©

12-

6₃-
46�

27-

±r-

�10

18
14
�

��

� IX

� 8
-14
-18

�-6�16

■ 10

�14

-6

■18

-8

■12

- 2

-12

-6

-8

XI �

■78-
157

2-4'

33"

35'

XI�

80 ■

160-

24-

38-

33-

36.

33"

ir�

104-

27'

-3

I I

-4

'ïs!

.18
I2

-9
-i/
■17

-Il

-r,
-8
-6

� 1

.18

162-

39'
-34'

58-

36-

34'
56-

-4
- 6

■�6

-18
-6
■ 10
■16

54�14

17� 4

102�14

x6�14

17-
.106
%\ 27�

' ■ ■ 1' ': jifut» 11

Sullen hebben van kgh-gelt 's daeghs 12 gul. 14 ft. j 2g. 14 ft.8 � | � gul. 1 j ft. | x|. ijftgpi x^ul ïP�

i'l ■

-ocr page 216-

Ordpnnantien van de Leger en*TQcht>Schepen.

Een Scliip ofte Schuytvan| }}�&

(Rotterdam
Rhenen
Rhees

4*t

Rliijnberck ��

Raveiteyn ------«

j Steenbergen-��'
Schoonhoven �i~^
Swol -*� -�^

Swartefluys :------

Schiedam ------

ShitAndries ----

Staveren------

's Hertogen-Bofch
's Gravenweert �
; 's Graven-Hage -
¹ Sluys, met de om-
leggende Forten-

�r T> j u*^rTerDoele *------

Van Dordrecht op<J j^____♦____

Ter Elburgh -
TerTholen -
Utrecht
Vliilingen -

Veere------■ -

Vaert---------

Vyanen

Venlo------

Wijck-------

Worchum -

Wageningen-

Willemftadt^

Woerden


	14
	24	� 5
	14	�� <
	30-	�19
	II	� 19
	19	r-j�
	33	� 15
	88	rf-.s
	71
	XI	��*
	ij	�.18

Weef

Wefe

Zutphen

'^Zierickzee

fYfendijck

Van Bergen op j Aerdenburgh �-

Zoomop �1 Sluys, met de om�

C leggende Forten-

fHarlingen ��

23 �15

29 ■------3

_z6 �9
11 ��19

2,6".�_r^ _xt>-~~ï^

j₉ .'�^ _ i₉ __₄

Hier begint de kleyne Lijft

I9 ------- 19 ��4 I9

16------14 16�--18 17

gearrefteerc den 24Meyi632.

8
-2.

�

- �

- 2

Van Campen op �«j

Deventer �

�?

9-
14

9
17

17
34

�12

� 6

� 16

----4

� 16'

-^6

� 6

Swol--------�

Swartefluys �

iHaflèlt �

; ^J7
.17

33
12

17�
29

21
21

9 TT'ifi
16-�14

id>�14

�---5

IX i�-16

9 � � 2

-fi8

rrrJO,
� 18

�18
-4-48

� 8
-i-16

-418

i*3

,§

28
40

Van Deventer op -
Van Zutphen op

Zutphen �
Doefburgh �

Van Doesburg op4^A55^nhem �
^M15"r isGravenweert-

f'sGravenweert-

12 � 2
17 �16
29-------8

41 �16

Emmerick �.-----

Wefel 3[j�■
's Hertogen-bofch<
Heufden -��

�12
- 2

17'�w
28 �

VanNimmegêop

40. ■�i\9j

VanThielop

C's Hertogen-bofcln

� 19

� 4

21 ----I4

21 -----14

22'

_. � "tHeufden '�-f �

Van Muyden op - {De Vaert, - -~� | _IiE

22-

SullenhebbenY_anlegh-gelt'sdaeghs|2_�ul.i₄ft.f_ig._l4ft.₈pj_lgui,_I5ft.j_Xg._I5ft.8pU_gul. i6il.

, Dd ij

-ocr page 217-

Placateo^* 4*Bóeck. t&Tit. '�..Deel.

4*4

4* Laft.

31 -4

x6�₁₀5z�_

39�6
44 �10
47 � ₄xo��-io

^3�14

20 -----_

44�10

� � ��
z₄�.j

34 �u
33 � 3

zó ��.

44�10
��16
15�u

⁶7----ïz

86�₂

i}x�18

41��

138��»
57�4
76�4

23�14

15��

10�-8

6x�8

67�11

138�11

109�4

4-1 «wi»

4*3

Laft.

Een Schip ofte Schuyt vanl 38 Laft

40 Laft.

Laft.

4¹

}

Amfterdam -

-18

-10

-18

- 1

'*S

-5

-9
-15

- 1

"�
16

�18

-9
-1

-7

-9
19

-5

-iz

"4
-5
»3
r9
■ 9

30� iz

zó------

$1 ■------------

39-
z6

5*~
�38-

44*
46-

z6-

*5-

44
13-

z₃-

34-

3*�

3°-

*5-

6^:
85.
131-
41-

3^�

$°

37-

42*

45'

*�

ZZ-

4^a'3
*3
33�

31�

4z�

45
15
65

8z-

73'

ZZ�

3°
%S�

s°-

.38�

45*

�"
zz�

25.

'3-

*3*

33"

3*
30.

*5-
*5

43
45"

_'"
83-
1x9

40�

«34-
55-

73-

Acxel ------

Artnuyden ��

Aernhem ------

Alckmaer ��

Amersfoort-------

Aerdenbyrgh ■�

Bommel"----------

Bommeneede-----

Btouwerfhaven�

Blockzijl ------

Briel ------ �■

Bergen op Zoom -

Breda ----- -----

Bueren------------

�10

-8

10
14

^I5

- �

-3
17

�19

-5

�3

- 7
-6

�

-5
-3

-3

-9

-3

13
■11

38-

43-
46

zó

23.

M-
43-

'3-

z₃.

33-

3z-

30-
²5"

43"
45'

�'

130*

40.

I35-
56

74-

z₃.

■ 10
-IZ

-6

-4
-10

-iz

■10

-18

■II
IZ

-6

-6
-6

-8

- 6

-2

-4

�14

-4
-1

Creyeceur

Culenburgh

Cluyndert

Cuynder

Campen

DelflT--------

Deventer
Doefburgh
Delfzijl
Edam

�14

-8
�11

-19
-19

Embden ■-----

Enckhuyfen------

Emmerick ------

Goes------ -4�

Gouda ��
Van Dordrecht op «j Gorcum �<�
Geertruydéhberg-
Grave ��
GénnippethUyp *■-
GrietzijT ■ '
Groeningen
Haerlem
Heufden
Harderwijck

Hoorn -----

Hattem
Hellevoetiluys �-

Harlingen ------

HaiTelt ------

Yfendijck ��

Kotefchans ------

.4
»4

}


	xy-	� 6
	lo-	� 4
	oi- 66-	=*
	iji-	-t8
	*1Ö7 ��■ �**
	'45-	-.10
	40-	-16
	yi-
	13-	��
	66-	� 6
	48-	-i₄
	z8-	-I₄
	51 -
	z8-	� 6
	*3-	�4
	8₄~	� 8
	168-	-16
	26-
	40-	-16
	35-	-14
	61 -	� 4
	38-	-10
	35-	-14
	58-	-18'
	18-	*-tx*
	110-	-8
	z8-	-16

15 � 3

15 �

-6
16
19

-5

-3

«5

-4
10

«3

«9

-4

10
60
6_S»3

-z

�IZ

-13

li
- i

-5

-8

-7

-»3

-4
-8

10-

61.

66-
137-

108.

zy-
41.

5i-

66-

49
29
51-

z8-

133

� 4

� Of

⁶5

⁴�

z8«
50

}

^ZS

40'

50-

iS:

jo-

49-
29-

28 ■

■16
■11

■14

� 10
ïz

Liefkenfhoeck

Lillo----------

}

-18

27-

zz�

165.

60
37�

108

■14

Leyden �
Leeüwaerden ��
Lieroort ��

Middelbureh»-----

Monickendafn �-
Muyden ■ ■ �-
Medenblick ■��
Naerden �*-

Naflau------------

Nimmegen ------

Oudewater �--
Orfou


	z₃-	� 9
	85-	� 5
	170-	� 9
	z6-	� 5
	41-	� 4
	36-	� I
	6i~	-16
	38-	-18
	$-	� 1
	59-	�� 10
	18-	-16
	III-	�10
	29-	--- �

�19
*�11

�15

� 8

� 7
■�iz

------ �

-�* 7

� 6

� 8

� 6
10

zz-

83-

167
25-

6ó-

�38.

109

z3 �14
86�1
I7Z-�a
26� ro
41��
Ï6 � S
6z�S

39�"⁶36 � 8

60�1

19�-

III'------I*

� 8

14
"4

-4

*-y�-----� Z9 r"*� °

■4

^AU----- ^w , ⁱ⁰ '"

_____________ "rrr / * "*" ^r �^t'^w -----

Sullen hebben van legh-gelt 's daeghs | zg. 16 ft.8 � | � g. I7ft. 12g.17ft.8pUg i8ft, f_g._8it.8p

�

�;�

-ocr page 218-

Ordonnantien vati de Leger en Tochr-Schepen �

4*5

Een Schip ofte Schuyt van

(Rotterdam
Rhenen
Rhees

Rhijnberck
Ravefteyn

Steenbergen------?

Schoonhoven ��5

Swol------

Swartefluys
Schiedam
SintAndries �
Staveren
's Hertogen Bofcl
's Gravenweert �
's Graven-Hage -
Sluys, met de om-
leggende Forten-

. Ter Doele
Van Dordrecht op^ y ^j____

Ter Elburgh
TerTholen
Utrecht
Vliifingen

Veere------

Vaert ~~�------~~

Vyanen
Venlo ��
Wijck ■�
Worchum
Wageningcn
Willemiladt
Woerden
Weefp �

(Wefel------

jZutphen

^Zierickzee ~~.....~~

fYièndijek ��

Van Bergen op j Aerdenburgh �

Zoomop ��Sluys, met de om-

(. leggende Forten-
«r.-D j (Bergen op Zoom -

- Breda op ^ _Gee^ë_rtru/_de�berg-

VanDoesburg₀p>5,^rnh'^em �
o r � s Gravenweert�

Harlingen

Hier begint de kleyne Lijft, gcarrelteert den 24Mey ib$Zi


	�� �8	� �,
	��	� 4
	�₄- IO ' �8 �8	--�� �4 .--- _�
	*35-* 12 � �8-	�1₄ � �� --11
	3°-	� 12
	43"	--12
	� ^�}	,� ₄
	2<3	� 4

Deventer ��

Swol ■------�-

Swartefluys �
.Haflèlt �

�6

��

-8

_ 2,

-8

��
��

-8
�₄

�8

��

�

�8
�8
36

�8

₃�

44
*3

---- 12

� �₉

------6

� 6

�16

�18

�8

��

�8

»9

3¹

*3�
¹3

VanCampenop�*

fö----2

�₄ �13

�� ------�

17 �18

Van Deventer op.
Van Zutphen op �

Zutphen �
Doefburgh �

Van Doesburg op4^^rnhem �
& r i s G raven weert-

's Gravenweert-

Emmerick �

�8

-7
-8
-8
-6

17'

35
iz

�8

3°

� 4

's Hertogen-bofchC
^Heufden ------5

VanThielop___i's Hertogen-bofcln

.. ., . ^r cHeufden -------f

Yi^Muydenop-fDeVaert ------j

� - -

43 �3

4*��

22-----14

��

�14

�₉

22�

Sullen heb

ben van legh-gelt 's daeghs j 2 g. 16 ft.8 � | 2 gul. 17 ü. 12 g. 17 it8 � � � gul. 18 ft. / 2 g, 18 it.8 �

Da iij

-ocr page 219-

■ '� c>

. - �■ i

�

h � f*

\ 1 �

�

vó

Dit is de Wefelfche Voet-maet van elf Duymen, dacr alle Schepen naer

gemeten endc geyckt moeten werden.


t	%	3	■ 4	5	�	■ 7 ■'■	*■ '.' ^:[ ■ ; '*	ïO	il Oymtn.*

»�«

1 i

� ■:

-ocr page 220-

Ordonnantien van de Leger en Tocht-Schepen. 43 o

₄29

1 o. Verbodt aende Schippers haren dienfl aen andere Schippers oyer te laten.

In date den 4 Otloler 16} 6.

refpeftive Lieent_rmeeilers inde .Steden, ende aen
die geene die het opficht over de Schepen zijn
hebbende, vande redenen die fy daer toe hebben
mogen, ende aen wien fy fulcke overfettinge wil-
len doen , om 't felve op de Atteftatien gheteyc-
kent te werden, op pene van by ghebreecke van
dien,de betalinge van hunnen voorgaenden dienfl;
te fullen hebben verbeurt. Ende ten eynde defe
Refolutie ende ordre voortaen alomme wel ende
precifelijck mogen worden onderhouden , fal de
felve foo wel aende refpe&ive Provinci�n, als aen
de Heeren Gedeputeerden in 't Leger, mitfgaders
aende voorfz CommiiTaris Generael, ende Con-
trerolleur vande Leger-fchepen, etide aende re-
fpe&ive Licent-meeilers ghefonden ende bekent
gemaeckt worden, om haer daer nae te reguleren,
ende de felve onverbreeckelijck te doen achter-
volgen. Was gheparapheert, W. Marienburgh,^vt*
Accordeert mettet Regifter. M. Huygens,

Lfo men verihet dat verfeheyden Schip-
peren met heure Schepen ghebruyckt
wordende in dienfl van 't Lant, weten te
� nradiferen heur eygen voordeel te foec-
ken met 's Landts fchade, wanneer fy om de b�ta-
Uneevandelegh-daeentOntgaen, ende met de
ie betaek te worden, hcuren dienfl: binnen den
rikk van veertich dagen aen andere Schipperen
weten over te Jaten, buyten ordre ende kenniife
au't Landt, ende dat daermne dient te worden
voorfien. Soo is nae deliberatie goet ghevonden
endeverilaenterefolveren, dat voortaen geene
Schippers hcuren dienil aen andere Schippers en
fullen mogen over laten binnen den voorfz tijdt
van veertich dagen, fonder^rdre ende confent
van 's Lants wegen daer toe te hebben verkregen,
ende Vonder alvoorens verklaringe gedaen te heb-
ben aende Comm�Taris Generael, met den Con-
trerolleur vande Leger fchepen, mkfgaders aende

11. Ordres, 13 Mey \ 63 9, en 6 April ι640, noopende d'Atteflatien van

de Schippers 't Leger dienende, &c.

taire Perfoonen, op verbeurte ais voeren,

III.

χ Ende en fullen voortaen de Conducteurs van-
de Commiffaris gkeen Schepen mogen aennemen
of afdancken, noch arrivement of afvaren teyeke-
nen in absentie vande CommiiTaris Generael ende
ContreroU�ur, dan met kenniil� ende onderteyc-
keninge vande Magiftraten der Steden ende plaet-
fen, ofte vande Licent-meefters, Contrerolleurs
ofte Commifen vande Forten daer fulcks geichiet,
met aenteyekeninge van den precyfen dagh der
aenneminge, afdanckinge, aenkomen ende afva-
ren vande Schepen, welcke voorfz aenteyekenin-
ge vande Magiitraet, oft gemelte publijcque Per-
foonen aende Atteilatien vande Schippers fal
moeten gehecht zijn, voor al eer de felve te Boeck
fullen mogen geftelt worden, op pene van caflatie
vande Conducteurs, ende verbeurte van haeren
verdienden loon.

HIJ.

1 Doch over al waer de Commiffaris Generael, of de
Controlleurpre/ent is, enfullen^een Conduthurs eeni-
ge teeckeningevan aenneminge, arrivcmenten, afva-
ren ende ontflaginge mogen doen, ma erfal 't felve alleen
wordenghedaen by denvoornoemden Commijfaris ende
ContreroU�ur , op pene van caffatie vanfoodanige Con-
ducteurs die de aenteeckeningefullen hebben ghedaen,
ende op verbeur/e vande Vracht voor de Schippers, daer
inne nae defen niet en fal worden geconniveeri.

Dat de Schippers haer Namen niet anders laten
aenteyekenen in 't aennemen ende monfteren,
als in haer Yck-brief gementioneert is, ofte dat by
den Commiffaris Generael ende ContreroU�ur,
d'Atteftatie niet en fullen mogen aen-ghenomen
worden.

Aldus

V�ffijM Lfoo men bevonden heeft, dat by ver-
^Mi^l loop van tijdt eenige nalatenheyt is ghe-
�j^^X vallen, in 't onderhouden vande ordre
" ' ' ghearrefteert op 't beleydt vande Sche-
pen , foo in 't Leger als daer buyten, waer door
liclitelijck 't Landt in grooter fchade foude ko-
men te geraecken. SOO l S T, dat den Raedt
van State der Vereenichde Nederlanden, om daer
tegen te verfien ten dienile vanden Lande, goet-
gevoiiden heeft te belailen ende beveelen, laft en-
de beveelt by defen allen Schipperen, ende alle
andere die de felve ordre mede aengaet, dat fy alle
de Poin&en ende Articulen vervat inde ordre ge-
arrefteert den veerthienden Junij feftien-hondert
een ende dertich, ende den een en twintichiten
Januarij feithien-hondert fes ende dertich, noch
geamplieert ende indruckuytgegeven, precyfe-
Jijck lullen hebben nae te komen, ende byfonder
mede onverbreeckelijck t'achtervolgen, de Arti-
culen hier nae uy tgedruckt.

Als 't Leger te Velde gaet, foo ial elck Schip-
per fijn Atteftatie halen by de Steden ende For-
ten daer Ty fullen aengenomen wefen, alles by ρμ-
blijcquePerfoonen, ende gheen Militaire, ende
hun daer mede prefenteren binnen den eerften
dach van haer arrivement, ter plaetfe daer fy ful-
len wefen om ter Regiiter by den CommhTaris
Generael ende ContreroU�ur gheileldt te wos-
den, op verbeurte van liaeren verdienden loon,
conform het derde Articul der ghedruckte Or-
donnantie.

II.

1 En fulkn oock gheene Schippers van het afdancken
-^n heure Schepen, Atteflatie mogen nemen van Mili-

'":':'

,:■:

■■^�"^■■■■■-■■■

-ocr page 221-

Placaten-*. 4-Boeck. ��.Tit, i.Deel. 43x

43 ι

3 S. Scotte,"¹�

den Raedt van State.

ftont, Ter Ordonnantie γ^

Aldus ghedaen

van State , in 's Graven- Η age den feilen April
fefthien-hondert veertigh. Was gheparapheert,

.M. Huygens.

ι Defe Jrtijckelen onder nam. ι. gedruckt, zijn Anno 1640. voor Ampliatie ingevoeght.

z. dOrdre vanden /are 163 9 begint dit Artijckelmet defe woorden: 't Is mede verilaen ende gerefolveext^at

�voortaen de Condidleurs vande Com/nijfaris, &c
3. De felve Ordre was geparapheertby Alex. vander Capellen.

■

12. Waerfchouwinge, noopende de Yc{~ hieven. In date den elfden I

April 1645.

gegeven zynde, fullen gerejecteert ende niet aen*
genomen werden.

Voorts wert oock wel exprefl�lijck ghevvaer*
fchouwt, dat voor het toekomende geene Yck,
brieven fullen wor�fen voor goet ghekent oft aen.
ghenomen, ten aenfien van Schepen in 's Landts
dienft 't Leger gevolght hebbende, als die vanden
felven dienft behoorlijck doende blijcken, daer
neff�ns betoon�n dat het Schip by 's Landts Con-
trerolleur vande Yckinge, Adriaen van Angeren,
fal zijn ghe-ijckt, of ten minften den Yck-brief by
hem mede onderteeckent ende ghecachetteert,
waer nae een yeder des aengaende fich fal weten
te reguleren.

Aldus ghedaen in 'sGraven-Hage den elfden
Aprilis 1645. /. v. Wijnbergen,^vt# Ter Ordon-
nantie vanden Raedt van State. /. Eyckbergh.

� Lfoo van tijdt tot tijtbevonden wert, dat
' tot naedeel van 't Landt in 't meten ende
�«*^«^ ycken van Schepen abuyfen worden ge-
pleeght, daer tegen over fulcks noodighlick moet
werden verfien. SOO IS T, dat den Raedt van
State derVereenighde Nederlanden , hier mede
wel heeft willen ordonneren ende oock waer-
fchouwen een yeder dien 't aengaen mach, dat
voortaen gheene Yck-meefters eenige Yck-brie-
ven fullen mogen verkenen naer metinge gedaen
jnkleyne Steden of ten platten Lande, ofte buy-
ten de plaetfen van der felver Yck-meefters refi-
dentie, maer dat de meetinge ende yckinge fal
moeten ghedaen werden alleen inde groote Ste-
den , door Meters ende Yck-meeiters daer toe by
de Magiitraet be-eedight ende gequalificeert, met
expreme vande naem vande ghefwooren Meter
ende Ycker, die de metinge ende yckinge fullen
hebben ghedaen, op pene dat alle andere, anders

13. Ordre, noopende cFJtteflatien die den Schipperen int Leger of op Tod

ten gedient hebbende, gegeven moet werden. In date den 6Januari) 1650.

gnie tottet veranderen van Guarnifoenen, Na-
mentlijck voor een Compaignie te voet van hon-
dert koppen, met Vrouwen, Kinderen endeBa-
gagie, fooveel Schepen die t'famen uytbrengen
tachtichlaftenScheeps-ruymte: vooreen Com- 1
paignie van tf�ventich koppen als boven', fes en
vijftich lailen Scheeps - ruymte: ende vooreen |
Compaignie van vijftigh koppen, veertich laften I
Scheeps-ruymte. Ende als een Compaignie Ruy- !
teren nae ofte van de Steden in Vlaenderen van J
Guarnifoenfal veranderen, dat voor eene fulcke j
Compaignie van tfeftich Ruyteren , met Vrou- 1
wen, Kinderen ende Bagagie, vijf Schepen, va"
fefthien laften elck, fullen ghepreft worden, ende
inde Atteftatie voor de i�lve ghevolgbx moeten
worden de bovenftaende ordre. Laftende ende
ordonnerende allen ende eenen yegelijcken des
aengaende, fich hier nae voortaen precifelijckte
reguleren, of en fullen de Atteftatien, anders gh«
geven zynde, niet aengenomen worden. GemW
in 's Graven - Hage, aen feilen Januari] fefthien-
hondert vijftigh. Ian van Lintelo,ⁿ' Onder
ftondt, Ter Ordonnantie van den Raedt van
State.

L Eyckbergh.

Soldwelneraileltwertneff�Orddoenten,tienfingten wpaigteynftatigroodienpersf�nsexadprei

Placa-

-ocr page 222-

Ofdonnantien van de Leger en Töcht^Schepen �

Placaten vande Staten van Hollandt.

434

4«

4, Ordon nantie, Waer nae de Schuyt * ende Scheeps - vrachten in 'f ver-

voeren vande Ruyteren> Soldaten, ende andere desgemeene Landts behoeften, van d'eeneplaeife in
dandere, ietaelt fullen worden vanden eerfien Martij tot den eerfien Otlobris, ende vanden eerfien
Otlobris tot den eerfien Martij denfefienpenningh meer: Ende [al elck Schuyt ofte Schip nae de
groot e van fijne Lafie ontfangen ah volght. In date den � o Martij 1 f 94.

Te weten een Schuyt

Laft

ofte Schip van

4 tot 7

8 tot n

12 tot if

tot 20

tot 2f

tot 30

L. ft.

ft.

Liefkens-hoeck

**a

Lillo �-��
Ter Doel J

14 �

18 6

Ooftendc
Sluys
Vliffingen
Middelburgh

fe 0

48 o

60 0

Armuyden
Veer
Goes
Zierickzee

\ 9 ?

�

l± °.

*f 0

Bergen op Zoom

8 0

10 13

13 *

»9

Ï2

Breda

Willemftadt

Bommenee

18 0

5 0

9 Idem

24 0
6 1$
met Vüffin

10 O
8 6
ge voorts.

36
�

0
1?

O
12

48
13

Brouwers-haven

10 0

«ir ⁶

i<5 12

Briel

y Idem

met Willem

ftadt.

Schiedam

4 0

f 6

6 12

Rotterdam

3 0

4 0

f 0

'sGravenweert

17 0

36 0

4? 0

Nimmegen

24 0

32 0

40 0

Thiel

16 0

21 6

26" 12

ï8

Bommel

12 0

16 0

20 ó

3²

Nailau

14 0

18 14

23 6

»P

1 Creveceur

12 0

x6 0

ZO 0

1 Heufden

10 Idem

met Brou

werfhaven.

f Worchum

6 0

8 0

10 0

»4

Va!

"�^S2"*

4 Idem
6 0

met Schie
8 0

dam.'
10 0

iê

De Vaert

� Idem

met Vliflin

gen.

Schoonhoven

6 Idem

met Wor

chum.

Doefburgh

33 °

44 0

ff 0

6«

Aernhem

20 0

z6 13

33 <$

36"

46-

�

Wageningen

13 0

17 6

21 12

i°

Rhenen

iz 0

Idem met

Bommel.

Harlingen

Staveren

Cuynder

24 0
18 0
16" 0

Idem met
Idem met
Idem met

Nimmegen

Breda»

Thiel.

Swartelluys

Zwol

Campen

17 ö
Zo 0

18 0

22 13

Idem roet
Idem met

28 6

Aernhem,

Breda.

Deventer

26 0

34 �

43 6

�

Zutphen

30 0

4o 0

50 0

Harderwijck

16 0

Idem met

Thiel.

Muyden
Medenblick

14 O
24 O

Idem met
Idem met

Nailau,
Nimmegen

Enckhuyfen
Hoorn

Edam

Monickendam

Amftelredam

22 0
20 0
16 0
itf O
12 O

29 6

Idem met
Idem met
Idem met
Idem met

36* 12

Aernhem.
Thiel.
Thiel.
Bommel.

f»

I®

Haerlem
TerGoude

io 0
6 0

Idem met
Idem met

Brouwers-
Worcbum.

haver

1 AIckmaer

^xf °

20 0

2f 0

1 Delft
^Leyden

6 0
9 0

Idem met
Idem met

Worchum,
VMingen,

Sullen hebben van Legh-geldt's daeghs j 1 10 } 1 if i � f j 2 xo / 2 ij j 3

I Et f al deft Magiftraten ofte Commiferi
l vry itaen, aen te nemen Schepen van
.Jfukke groöte ende fterekte, als fy tot
diende van 't Landt fullen bevinden noodich, fon-
der dat yemandt den felven aengenomen, fal mo-
gen met looten, kavelen ofte beurte molefteren.

Item, fullen de vier grootfte parthyen Schepen
twee dagen moeten leggen boven den dagh dat fy
a«n-gekomen fullen zijn, fondereehigh legh-gek
te vooren te ontfangen: Ende die twee partyen

vande kleynite Schepen, feilen eenen dach moe-
ten leggen fonder dagh ofte legh-gelt, boven den
dagh van hare aenkomfte als vooren.

Item, fullen de dagh-gelden niet loopen nae
date dat fy fullen gheloft zijn, waer van fy gehou-
den fullen wefen recognitie te brengen van den
Commis ofte Magiftraet ter plaetfe daerfy geloft
hebben.

Item, indien de Schxiyten ofte Schepen, geko-
men zynde ter plaetfe daer op de felve bevracht

E c zijn,

-ocr page 223-

Placaten-^. 4� Boeck,

436

Schuyten ende Schepen, welcke de Schipp_ersofte Schuyt- voerders Van haere Gilden hebben,
ende tot dienfte Yanden Lande bequaem zjyn, En,
de fal dubbelt van de felve Lyile aen Sn Gh_e,
committeerden Raden vanden Heeren Staten
overgefonden, ende jaerlijcks vernieuwt worden-
Doch indien middeler-tijdt yemant fijn Schip ofte
Schuyt möchte verrnafigelen ofte veranderen, f_a(
fulcks by den Deeckens op de Rolle verandert,
ende mede onder hare Atteilatie aenden Connnj,
fen overgelevert worden.

't Gunt alhier van Dordrecht op de gheftelde
Plaetfert is ghefey t, 't felve wordt van alle andere
mede na advenant verftaen, als te weten,by exem-
pel : Soo een Schip komt te reyfen van Haerlem
tot Enckhuyfen, fal hebhen foo veel als die van
Dordrecht, afgetogen foo veel� als die van Dor-
drecht hebben op Haerlem �. Soo die van Haerlem
reyfen na Walcheren, fullen eeril hebben foo veel
als Dordrecht heeft tot Haerlem, ende voort foo
veel als Dordrecht heeft op Walcheren.

Aldus gedaen ende gearrefteert inden Hage by
den Staten van Hollant ende Weft-Vrieilant, den
thienden Martij vijfthien hondert vier en tnegeil-
tigh. Onder ftont gefchreven, Ter Ordonnantie
vande Staten. Onderteeckent, C. de Rechtere.

435

zijn, aldaer van wegen het gemeene Landt, op de
Havenen, daer van fy gevaren zijn, ofte op naer-
der Havene , tuilchen beyden weder bevracht
worden, fiüleu noch halve vracht ontfangen ��
de Havenen daer fy loflen -_y maer vorder ofte ter
zyden buyten denweghvarende, die van hare
Stadt is ftreckendë, fullen fy geheele vracht heb-
ben, van't gene dat fy buy ten ofte uyt haren wech
varen moeten.

De Schuyten ofte Schepen, die met Ammuni-
tie van Oorloge, ofte eenige ander behoeften van
<len Leger bevracht worden, fullen met dagh-gel�
den betaelt worden, na de groote vande" Schepen,
in conformiteyt vande Ordonnantie.fonder dat fy
yet van het verfeylen fullen mogen eyflchen.

Ende fullen alle Schippers ofte Schuytvoerders
gehouden zijn foo veel Volcks, Peerden, ofte an-
dere vracht inne te nemen, als fy ter difcretie vaii
de Magiftraten ofte Commifen laden, ilouvvert en-
de in nemen mogen: op pene dat by gebreke van
defen, 't felve aen haer vracht afgetogen ende ver-
mindert fal worden.

Item, fal in alle Steden, by de Deeckens vande
Schippers Gilde , ende eenige door de Magiftraet
daer by te voegen, pertinente Lyfte ghemaeckt
worden van de groote vande Laften van alle de

15. Ordres, in date den � * Mey \ 643 , en \ 3 lanuarij 1646, noopenè

't overbrengen van d'Atteftdtiin der Schipperen woon plaetfenin Hollandt ende Weft-Vrieflandt,

dat fy aldaer Jaer ende dach met Vrouw ende Kin. f
aetenfixum Domicilium hebben ghehouden, ende \
als noch zijn houdende: Mitfgaders des gefneene I
Landts Importen, ende onder anderen van haere
Schepen ofte Schuyten hebben ghecontribueett.
Dat mede den Commiifaris vande Leger-Schepen
fal werden gelaft, gelijck de felve ghelaft wert by
delen, egeene Atteftatien aende Schippers vande I
gedaene Leger-dienilen te geven, voor ende al eer \
de felve Schippers hare Schepen by de ghefwoo- j
ren Yck~meefters aldaer fullen hebben doen ijc� \
ken, ende dat op den Yck-bfief felfs de voorichre- [
ve Atteftatien by den voornoemden Commiilaris jj
Generael fullen werden geteyekent, omme alfoo |
voor te komen dat egeene Atteftatien van gedae-
ne dienften op ontleende Yck - brieven werden
ghedepefcheert. � Dat mede inde felve Atteflatitn
egeene andere namen van Schippers fullen werden glie-
fielt, dan die hy Commijfaris weet linnen de voorfz Pt*
vintie Jaer ende dagh gewoont te hebben, ende ah noé
zijn woonende. Ende ten eynde niemandt hier van ]
ignorantie pretendere, ende een yeder wete waet ;
naer hem te reguleren, laften haer Ed: Mo: dat de-
fen alomme fal werden ghepubliceert ende geaifi-
geert, daer men gewoon is publicatie ende afTixie
te doen. Gedaen inden Hage onder 't kleyne Ze-
gel vanden Lande, den derthienden Januari) des
Jaers feftien-hondert fes en veertien. Ter Ordon-
nantie vande Gecommitteerde Radeii. Herb^%' W
Beaument.

landde,Holendete bHolfonddenverfbenrenlafteSchde Ylesde .(fooendftaeegevooProwodenfpe

dentie in Hollant, fuffifantelick konnen doceren,

I. De woorden onder num. \. zijn Anno 1646. voor Ampliatis ingevoeght.
%. Hit Placaet vanden J are 164}. fegbt;byAtt�Ü.me,

HET

-ocr page 224-

43?

Wagen - dienft�rt ende Toefit - Pa�rdm. 4 j

HEt TWtEDE D��L

1. Ordonnantie, voor den W�gen-meeiler ende Fmrlujden int Leger di�*

tiende- In date Jen leflen Martij 1599.

Ie , inhoudende verklaringe als boven, terftont
daer afmonil�ririge ghenomen fal worden by Uen
Contrerolleur vande Artillerye (by fo� verre hy
daer by fal k�nnen wefen) ende anderen,van
's Lants wegen daer toe te committeren, de welc-
ke wel fulkn letten op de deuchd'e van de f�lv�
Wagens ende Peerden, op de prijs ende weerde
van dien, ende of die met de not�le vande Rolle
over een komen, indien niet de felve R�lle daer na
drei��ren, �nde voorts die Wagens ende Peerden,
onbequaem tot den dienft, fonder eenich faveur
ofte conniventie daetlijck cafleren, ende fal gelijc-
ke monfteringe gheitereert worden foo diekmael
als men n�odieh fal bevinden.

V.
Sullen op die eerile monfteringe alle die Peer-
den gebrandt-teyckent worden met een teycken,
verf cheyden van het teycken vande Treek-Peer-
den , daer vooren men fal betalen van elck Peert
fes ftuy vers eens, fonder meer,d'een helft tot pro-
fijt vanden Wagen-meefter,ende d'ander helft tot
profijt vanden Contrerolleur, fonder dat de felve
voorts fullen mogen genieten van die Voerluyden
eenige dagen gagie, ofte oock yet anders, onder
wat pretext het zy, op pene van arbitrale corre-
ctie : Ende fal het yfer voorts bewaert w�rden by
den voornoemden Contrerolleur, omme van ty-
de te tyde aenteyckeninge te houden tegens den
Wagenmeefter van die Wagens ende Peerden die
naemaels aengenomen ende g�brandt-merekt ful-
len worden.

VI.

Die Peerd�n,die men ter caufe van oi�bequaeni-
heytfal cafleren, fullen ghebrant-merekt worden'
met een teycken apart, omme niet weder aenge-
nomen te worden.

VI �.
Die repartitie ende v�rdeyiinge vande Wagens"
ghemaeckt, ende den Wagen-meefter ghelevert
zynde, fal de felve Wagen - meefter dien achter-
volgende een yegelijck zijn volle ghetal van Wa-
gens over geven, fonder eenige achter te houden,
op pene van arbitrale correctie, ende 'm allen ghe-
valle hen te doen betalen alfufcke achter-gehou-
dene Wagens, voor den tijt dat die achter gehou-
den zijn, ende fal vande felve Lyfte ende verande-
ringe van dien, t'elcken als die lal gefchieden, een
dubbelt over leveren aende Ghedeputeerde van
den Raedt van State in 't Leger zijnde, ende den
Contrerolleur.

VIII.
Gelijck hy mede van tijdt tot tijde Syne Excel-
lentie, ende de felve Gedeputeerde adverteren fal
vande gelegentheyt ende dienft der Wagens, om-
me op 't voorder employ, veranderinge, oft af-
danckinge van dien ghelet te mogen worden ak
naer behooren.

IX.
By de Wagens die wekke de Wagen- meefter
aende Commifen van Munitien ofte Vivres, ofte

E e ij oock

^�^�rft, datdevoorfz Wagen-meefter ont-
IBI faneen hebbende den laft van Syne Ex-
&M�� cellentie, ofte vande Heeren Raeden van
sS�Thoe veel Wagens by hem ten dienfte als vo-
ren lullen aen - ghenomen worden, fal alle devoir
doen ornme 't felve getal (wefende vari goede en-
de ftercke Wagens, ende verfien met goeden ge-
fpanne) in aller diligentie aen te nemen ten min-
den kofte vanden Lande, ende immers tot gheen
hooger pryfe als hy in laft fal hebben, omme ghe-
bruyft te mogen worden ten geftelden tyde, daer
ende fulcks den noot ende dienft vanden Lande
vereyffehenfal.

Doende pertinente opfchrijvinge van de felve
Wagens ende Peerden, met aenteyckeninge van
de couleur ende byfondere merck-teyckenen van
veder Peert apart, van den name van de Wage-
naers, ende van haere Meefters (indien fyfelver
geen Meefters vande Wagens ende Peerden en
zijn) ende waer de felve vvoonen, oock hoe veel
fyluyden verdienen fullen, fonder dat den Wa-
gen -Meefter ofte fijne Condu&eurs eenige Wa-
gens ofte Peerden daer onder fullen mogen heb-
ben, ofte die op de monfteringe prefenteren, dire-
ftelicknoch indireitelick, op verbeurte vande fel-
ve, ofte dat fy geleende Peerden, ofte oock eenige
Wagens op andere ofte verkeerde namen fullen
mogen inftellen , ofte eenigh ander abuys ofte
fraude daer inne ghebruycken, ofte ghedoogen te
gefchieden, op pene van als meyneedige gheftraft
te worden.

Ofte indien goet g-hevonden Worde eenige Wa-
gens door den Wagen - meefter ofte fijne Condu-
fteurs, niet by aenneminge foo voorfz is, maer by
repartitie, over de Provinci�n ofte Quartieren,
Steden ende Dorpen van dien, te lichten, fullen
infgelijcks alle devoir doen, omme volgende de
Lyfte, hen daer van �ver geletert, de fehe in tijts
te fommeren, ende haer ghetal refpe&ive te doen
ghereet hebben ende opbrengen, in goede ftercke
Wagens met goeden Gefpanne, om dienft se mo-
gen doen, fonder eenige conniventie, ofte oock
voorhaerluyderverfchooninge eenige gefchenc-
ken te nemen, ofte andere fraude daer inne te'
committeren, op pene als boven. Ende foo eenige
vande felve Provinci�n ofte Quartieren in eenigh
gebreck zijn, fullen 't fel ve terftont aengeven, om
daer inne gheremedieert te mogen worden, hou-
dende van alles Regifter als boven.
HIP.
Sal daer nae die Wagen-meefter alle de felve
Wagens ende Gefpannen tegens alfulcken dage
als hem gheordonneert fal'worden, ende dat men
de felve fal meenen te ghebruycken, ende haeren
dienft Jaten ingaen, by den andeten befcheyden
op een feecker rendevous hem aen te beftemmen,
ahvaernae overleveringe van een pertinente Rol-

-ocr page 225-



		f&Tit, t.Deel. 440 Wagen alleenlijck ontrafiponeert zyttde binnen <!en tweeden dach weder ghemaeckt ware, oftg binnen den derden dach een nieuwe Wagen in plaetfe vande gebroockene worde ghelevert, ofte binnen den vierden dach het fieck ofte verlemt Peert weder worde ghenefen, ende dienft konde doen, ofte een ander goet Peert in plaetfe van her ghefchootene, gheftorven ofte gheftolen worde gebracht. XVI1. Wanneer Schans korven ofte Rijs ghevoert ial worden, ofte andere fware dienft gedaen,daer toe fullen alle die Wagens by gelijckheyt ende goede proportie ghebruyckt worden, fonder d'een meer als d'anderte verfchoonen. XVIII. Die Commis ende Conducteurs fullen oock t'elcken wel letten, dat die Wagens hare behoor- lijcke ladinge krygen, te weten, dat een Wagen gefpannen met drie Peerden ten minften op heb- be ontrent vijfthien hondert ponden ghewichte, ende een gefpannen met twee Peerden naer adve- nant, fonder dat daer inne gheconniveert fal wor- den, ofte oock toegelaten dat die Voerluyden ee- nige andere als 'sLants goederen,ofte oock eenige Perfonen fullen opnemen, op pene van geroyeert te worden voor acht dagen van hare gagien. XIX. Sullen oock die Voerluyden gehouden zij η te refponderen vande goederen daer mede fy t'eta ken geladen worden, ende boven dien aenden ly, ve gheftraft worden die geene die met moetwiJle bevonden fullen worden eenige goederen onder- wege van haer Wagen afgeworpen te hebben. XX. ,.-'■'■�'' Sullen mede die Voerluyden gheho�den zijn alleavondts ende morgens vroegh met hare Wa- gens ende Peerden te komen in 't quartier daer fy. refpective befcheyden zijn, ende niet van daer gaen fonder confent vanden Commis, ofte andere tot wiens dienfte fy gedeftineert zijn, die daer in- ne difcretie fullen gebruycken, omme hen niet te vergeefs op te houden , daer beneflens continue- lijck by dage ende by nachte in elck quartier by beurte een deel vande Voerluyden (fulcks als ge- ordonneert fal worden) gheho�den fullen welen hare Peerden by de Wagens in 't quartier te hou- den ende voeren, omme op alle voor komende dienft terftont ghereet te zijn, alles op pene van cafiatie. XXI. Die Wagen -meefter fal gheen leeningen nodi betalingen mogen doen aen eenige Wagenaers, dan die te laten ghefchieden door den Commis daer toe lalt hebbende, ten overftaen vanden Controlleur. XXII. In 't afdancken vande Wagens fal die Wagen� meefter geen.Atteftatien mogen gheven, dan ten overftaen vanden Controlleur, die de felve Atte- ftatienmede fal onderteyckenen, die welcke per- tinentelick fullen inhouden die dagen vande aen- komfte op 't Rendevous, ende vande afdanckhv ge, met de plaetfe daer 't felve gefchiet is, fonder die felve dagen in eenigex manieren te mogen ex- tenderen, onder wat pretext liet oock zy,latenae die
	Placaten->. 4* Boeck,
439	Placaten->. 4* Boeck,


oock anderfins in een notabel getal fal levefeii, fal hy tot beter beleydinge vande felve,een ofte meer van fijn Conducteurs by-ftellen (ten minften tot elckevijftich Wagens een Condu&eur) de welc- ke middeler-tijdt tot gebiedt vande felve Commi- fen fullen ilaen. X. Ende fullen de felve Conducteurs gheho�den zijn in aller getrouwigheyt,ende op haer eedt van tyde tot tyde den Wagen -meefter ende Control- leur te adverteren, wat gebreck aen Wagens ofte Paerden zy , ende of fy dienil konnen doen ofte niet, fonder conniventie , op pene van cafTatie, daer op fy, ende oock die Wagen-meefter in 't by- fonder fullen hebben te letten als die Wagens des avonts ende morgens in 't quartier fullen komen, foo hier na gefeyt fal worden. XI. Ende nae dat die Wagens als boven eens ghedi- ftribueert fullen wefen, fal die Wagen-meeiter de felve, noch gheen van dien , daer nae niet mogen voorderen tot andere dienften, dan met exprelte laft van Syne Excellentie , ende kenniff� van den Controlleur, die daer af notitie fal houden. XII. Sal de Wagen-meeiter ende fijn Conducteurs, hen wachten op haer eygen authorkeyt eenige Wagens te verhuyren, ofte over te doen aen Soe- telaers ofte andere, onder wat pretext 't felve zy? op pene van als meyneedige geftraft te worden. XIII. Ende indien by Syne Excellentie, ofte den Ge- deputeerde vanden Raedt van State, noodich ge- vonden worde om redenen, eenich getal van Wa- gens aen Soetelaers ofte andere, voor een reyfe te doen, daer af laft hebbende ontfangen, fal met kenniiTe vanden Controlleur als dan den felven daer af mogen gerieven voor het gefette loon,fon- der 't felve te mogen excederen, daer af tot profijt van het Lant reeckeninge doende naer behooren. XIIII. Sal voorts niet toe laten dat eenige Paerden in dienft, ende dienvolgende gebrandt-merckt zyn- de, worden verkoft ofte verruylt, ten ware om ee- nich gebreck, daer op hy met den Controlleur wel fcherpe�jck fal letten. XV. Ende indien eenich Paert in't aenbrengen van het Gefchut ofte Munitien, ofte anderfins dienft doende, worde verongeluckt ofte ghefchoten, fal hy met den Controlleur terftont daer op, ende op allecircumftantien informatie nemen, ende daer af pertinente notitie houden. XVI. Gelijck hy mede tot allen tyden neerftich fal letten, ende fijne Conducteurs doen letten, op de ghefteltenifle vande Wagens, Paerden, ende foo haeft hy bevinden fal een Wagen gebroocken,ofte een Paert fieck, verlemt, geichooten, gheitorven ofte gheftolen te wefen, ial 't felve terilont aen- teyckenen, ende oock den Controlleur aengeven, omme te annoteren, met den dach wanneer fukx is gefchiet,van wekken tijdt af fy alfulcke Wagen ende Peerden uyt de Rolle fullen royeren, totter tijdt ende wylen toe andere goede inde plaetfe gfieprefenteert fullen worden, 'ten ware dat een

-ocr page 226-

Wagen * di�ntt�fl ende Tocht -Pa�fdeth

44-t

-ende aftocht tot difcretie

neert te worden als na behooren, na welcke Lyffe
de felve fullen betaelt worden,mits blijekende vari
haren daetlicken dienft by Atteftatie vanden Wa«
genmeefter ende C�ntrerol leur, ende anders niet,

Aldus gearrefteert by de Heeren Generale Sta-
ten der Vereenighde Nederlanden,met voorgaen-
de advijs van Syne Excellentie, ter Relatie vanden
Raedt van State, den leften Martij, Anno ι � 99-
V. Camminga,*¹� Ter Relatie vandenRaedevari
State der felver. G. vanZuykn.

^dietetltate, welcke Atteftatienan-

derfins van geen

XXIH

_v die Conducteurs die welcke de Wagen-
meefter tot fijn behulp van docne fal hebben, fal
hft'elcken, als hy vande iichtinge vande Wagens

.�>�,,__,.

die Lyfte aen*

en Raedt van State

1-ift bekomt,

«t._:v««_tv«*«u««

over leveren, omme op die q^^tw^fei^

nen ende noodich getal der felver, mitfgaders op
den tax van hare dachgelden, gelet ende geordon-

Ordonnantie, voor den Commis ofte �pfiender vande Tree I^T eerden i

ende Dryvers van dien in 't Leger dienende. In date den kflen Martij 1599.

■ . . t .. . ;

gen worden, houdende voorts van alles Regiftei?
als vooren.

«UIL : , ;

Sal voorts vande voorfz Peerden monftering�
gedaen worden op de plaetfe van 't eerfte Rende-
vous by den Contrerolleur vande Artillerye, en*
de andere van 's Lants wegen daer toe te commit-i
teren, indien het doenlijckis,fo niet,fal den Com-
mis in allen ghevalle met den eerften aentocht aen
den felven Contrerolleur, ofte des van fijnent we-
gert laft hebbende, daer af een pertinente Rolle
overleveren, inhoudende veiklaringe ende aen-
teyekeninge als boven, ende de welcke hy op fijn
�edt tot allen tyden fal kunnen verantwoorden
ende ftaende houden, met dien verftande,dat daer
nae op d'eerfte gelegenthey t monftering� fal wor-
den gedaen, ende voorts foo dickwils als men van
noode fal vinden. Ende fullen de Contrerolleur
ende Commiffarifen tot alfulcke monftering� ge-
committeert , wel letten op de deuchde ende be-
quaemheytvande Peerden, prijs ende valeur van
dien, ende of die met de Rollen ende notulen (die
den Commis over leveren fal) accorderen, indien
niet, fullen de felve rollen ende notulen drefi�ren,
ende voorts die Peerden, onbequaem ten dienfte,
daetlijck, fonder conniventie, cafieren.

Ende fal die Commis op de felve monftering�
overleveren een pertinente Rolle , inhoudende
verklaringe als vooren gefeyt is, ende al Ie Peerden
met hare Dryvers getrouwelijck prefenteren,fon-
der eenige fraude ofte conniventie by hem ofte
fijne Conducteurs daer inne te doen ofte laten ge-
fchieden, op pene als vooren.

VI.

Sonder dat de Commis, ofte oock fijne Condu-
cteurs , daer onder eenige eygen Peerden fullen
mogen hebben, op pene van verbeurte vande felve
ende vande gagien daer mede verdient.

VIL

Op die eerfte monftering� fullen alle die Peer-
den ghebrant - merekt worden met een teyeken,
verfcheyden van 't teyeken vande Wagen-Peer-
den,daer vooren fal betaelt worden van elck Peert
fes ftuy vers eens,fonder meer, d'een helft tot pro-
fijt vanden Contrerolleur, ende d'ander helft tot
profijt vanden Commis, fonder van den dienft te
mogen ghenieten ofte pretenderen eenige dagen,
ofte oock yet anders , onder wat pretext het zy,

E e iij op

'S E Commis ofte Opfiender vande Treek-*
Peerden laft ontfangende van Sijn Excel-
lentie , ofte den Rade van State, omme
eenicli ghetal van Limoen ende Treek-
Peerden in dienfte te beftellen , fal terftont alle
neerftigheyt aenwenden, omme de felve ten min-
ften kofte vanden Lande, ofte immers tot gheen
hooger pryfe als hy in laft fal hebben, ten gheftel-
den tyde by een te krygen, ende oock ter beftem-
der plaetfe te doen marcheren, wel lettende dat
het alle goede kloecke Peerden zijn, gewent ofte
in't Limoen, ofte die Schepen op die Rivieren ofte
anderfins t'eynden den anderen in't ghelijckte
trecken, omme alfoo den beho�rlijcken dienft aen
het Gefchut, Schepen ende anderfins daer den
noot yereyfehen fal, te mogen doen.

II.
Ende fal die voornoemde Commis van de felve
aenneminge pertinent Regifter houden, met aen-
teyekeninge van de couleur ende byfondere
merek - teyekenen van yeder Peert apart, van de
namen vande Eygenaers ende Dry vers van dien,
ende van der felver woon-plaetfe, fonder eenige
Peerden op verkeerde namen te laten inftellen,
oock van den dach dat haeren dienft ingegaen fal
wefen,ende fy begonft zijn geemployeert te wor-
den, hoe veel fy 's daeghs verdienen, ende tot wat
tyde fy weder afehedanckt fullen zijn, ende ten
heeften tot wat dienft elck van tyde tot tyde ghe-
bruyekt is.

III.

Ofte by aldien goet gevonden wort by fettinge
ende repartitie over eenige quartieren, alfulcke
Treek - Peerden op te lichten, de Commis ende
fijne Conducteurs, daer af laft ontfangen hebben-
de, fullen terftont alle debvoir doen, omme vol-
gende die Lyfte, hen daer van ghelevert, de felve
Quartieren ende Dorpen van dien te fommeren,
ende een yeder fijn ghetal te doen ghereet hebben
ende opbrengen in kloecke Peerden ende be-
quaem tot den dienft, fonder eenige conniventie,
otte oock voor de verfchooninge van alfulcke
Quartieren ofte Dorpen eenige giften ofte gh�-
fchencken te nemen, ofte andere fraude daer inne
te committeren, op pene van als meyneedige ghe-
itraft te worden: Endefoo de felve Quartieren
ofte Dorpen in eenigh gebreck waren, fullen 't fel-
ve terftont aengeven, omme geremedieert te mo-

-ocr page 227-



	Placaten-i. 4»Boeck* i&Tit. i.Deel.
	Placaten-i. 4»Boeck* i&Tit. i.Deel.
443 op arbitrale corre&ie: Ende fal terilont het Yfer ghelevert worden ende blyven in handen van den Contrerolleur vande Artillerye,omme regens den Commis aen ende aen aenteyckeninge te houden, vande Treek - Peerden die naemaels aengenomeii ende gebrant-merekt lullen worden. VIII. Die Peerden, die men als onbeqiiaem fal cafl�- ren, fullen gebrant-merekt worden met een teyc- ken apart, omme niet weder aen-ghenomen te worden. IX. Ende fullen alle de felve Treek - ende Limoen- Peerden gehouden zijn tot allen tyden den dienil te doen, niet alleen in 't trecken van't Gefchut, Ponten ende Schepen van het Leger, maer oock in Karren, Wagens ende ander fins als de gelegent- heyt geven fal. X. Die Dryversfullen oock uyt het Quartierniet mogen gaen, daer fy t'elcken befcheyden zijn, fonder behoorlijck confent: Sullen oock tot allen tyden als fy gewaerfchou wt worden, terilont ha- re Peerden gnereet hebben, omme dienil te doen, alles op pene van caflatie, ende voorts op arbitrale correctie. XI. Sullen infgelijcks alle ghet�ygh \an Gareelen, Hamen,K.oorden, ende anders dat hun tot behoef van hunne Peerden gelevert wort, wel gade flaen ende bewaren, ende 'tfelve, als 't gebefight is, we- der over leveren, op pene van aen haer loon ghe- kort te worden. -?v i I. 't Gefchut marcherende te Velde, ende van be- hoorlijck getal van Peerden verfien zynde, fal die Commis de refterende Peerden, ghehouden tot relay, achter den Train in ordre laten by een mar- cheren , omme ingefpannen ende ghebruyekt te worden als den noot vereyfehen fal,fonder de fel- ve aen eenige Officieren vanden Train, ofte oock anderen tot haren particulieren gery ve te mogen over doen, ofte mede tot eenigen tyde anderiins als tot den gedeitineerden dienil te laten gebruye- ken , ofte oock in't marcheren op de AfFuyten, Block - ofte Voor-wagens, eenige goederen ofte Perfoonen te mogen op nemen, alles op pene van arbitrale correctie, daer op de Contrerolleur akijt goet reguard fal hebben, ende de voorfz Peerden marcherende wel hebben te tellen, ende indien hy minder bevindt, als die Rolle inhoudt, hen daer af reden te doen geven, endenotitie houden. XIII. Alle die Peerden fullen ordentlijck worden ge- diftrlbueert onder den Conducteurs, te weten, vijfrigh Peerden onder een Conducteur, omme in 't particulier d'opficht daer over te hebben, ende te letten dat de felve tot allen uyren bequaem en- de ghereet zijn omme dienil te doen, ende dat den dienft by de felve oock behoorlick wort ghedaen, mede omme t'elcken aen te gheven aenden Com- mis ende Contrerolleur 't gliebreck van dien daer inne fy niet en fullen mogen conniveren, op pene van aen haere Perfoonen alle mangel verhaelt te j worden- 1
		XIIII. De voornoemde Commis ial het een Peert t\m meer mogen verfchoonen van den dienil als h_erander, mits alleenlijck reguard nemende, dat altii die kloeckile Peerden in't Limoen worden pe�Vjl : π xv. � En fal oock den Commis geenfms toelaten, dat eenige Peerderi inden dienil aen-genomen, ende dienvolgende ghebrant-merekt zynde, verkocht ofte verruylt worden, 't en ware om eenich ghe! breek * daer op hy met den Contrerolleur wel fcherpelijck fal letten. Ende indien eenighp_eertin't aenbrengen van't Gefchut ofte Munitien w_0r. de verongeluckt, ofte vanden Vvandt gefchoten falhy met den Contrerolleur terilont daer op,en! de op alle circumilantien goede informatie nemen ende daer af pertinente notitie houden. XVI. * Ghelijck hy mede tot allen tyden neeriligh f_aj letten, ende fijne Conducteurs doen letten, opde geileltenuXe vande Peerden, endefoohaeilliyf_a\| bevinden een Peert fi�ck, verlemt, ghefchooten, \ gheilorven ofte gheilolen, ofte anderfins onbg. f quaem tot den dienil, ial 't felve terilont aenteyc-1 kenen, en oock den Contrerolleur aengeven, om-1 me geannoteert te worden,met den dach wanneer I iiilcks gefehiet is, 't felve van dier tijdt af royeren. I de uyt cle Rolle, totter tijdt ende wyientoe een f ander goet Peert in plaetfe geprefenteert ial wor-1 den, 't en ware het fiecke ofte verlemde Peert bin-1 nen den vierden daeh weder worde gheneien dat I het dienil konde doen, ofte dat binnen den ielven I tijdt een ander goet Peert in plaetfe van het ghe-1 fchootene, gheilorven ofte gheilolen , worde gelevert. XV IL Sal mede de voornoemde Commis gene leerlin- ge ofte betalinge mogen doen aen die Peerde-dry- vers,dan die te laten gefchieden by den Ontfangcr
					:
				Gerierael, ofte fijnen Commis, daer af lail hebben* de, ten overilaen vanden Contrerolleur. XVIII, Ende en fal die Commis in't afdancken gheen	:

			atteilatie aen die Peerde-dryvers van haren dienft mogen geven, dan ten overilaen vanden Contre- rolleur , de wekke de felve Attefiatien mede ial hebben te onderteyekenen, ende fullen de felve Atteftatien pertinentelijck in houden de dagen vande aenkomile op 'tRendevous, ofte inganck vanden dienfte, ende vande afdanekinge, met de plaetfe daer 'tfelve gefehiet is, fonder de felve da- gen in eeniger manieren te mogen extenderen,on- der wat pretext het oock zy, latende die dagen vanden aen - ende af-tocht tot difcretie vanden Raedt van State, welcke atteitatien anderfins van geene weerde fullen gehouden worden. XIX. Wanneer de gelegenthey t fulex fal mogen zijn dat men eenige vande Peerden, ofte oock 'tghe- heele getal fal mogen �nifl�n, fal den Commis kt felve terilont aen-gheven, omme nae den meeftcn dienil van 't Lant daer op gelet te mogen worden. XX. Vande Conducteurs, de welcke hy tot lijnen behulp fal van doen hebben, ial hy(lail gekryge'¹' de yan lichringe van Treck-Peerden) t'elcken een ^b Lylte

-ocr page 228-

Wagen - dienften ende Tocht'Paerden.

44<S

445

Ivfte aenden Raedt van State overleveren, om- ι
meopdequaliteytvandePerfoonen, ende noo- '
dieh getal der felver, midtfgaders op den taux van
hare daeh - gelden, ghelet ende gheordonneert t�
vvorden als na�r behooren: naer welcke Lyile de
felve Tullen betaelt worden , midts blijekende van
baren aftuelen dienfl by Atteftatie vanden Com-
mis ende Contrerolieur voornoemt.

¹ � Aldus gearrefteert by de Heeren Generale Sta-
ten der Vereenighde Nederlanden,met voorgaen-
de advijs van Syne Excellentie, ter Relatie vanden
Kaedt van State, den lellen Martij, Anno κ₉₉Was gheparapbeert, V. Camminga, ■" Onder
1 rondt, Ter Relatie vanden Raede van State der
lelver.

G. vanZuykn.

Placaet vande Staten van Hollandt.

_}. Waerfchouwinge, JengaendedeWagen-dienfimendeTocbl-Taer-

den. In date den zz Martij 164$.

E Gecommitteerde Raedeil vande Staten
van Hollandt ende Weft-Vrieflandt, by
experientie bevindende, dat verfcheyde
Voerluyden ende andere Perfooneri buy-
ten defe Provincie woonachtigh, en elders t'huys
hoorende, hen onderftaen, foo wanneer eenige
preilinge of aenteyekeninge van Wagens ofte
Tocht - Paerden, ten dienfte van het Leger werdt
ghedaen, henluyden te begeven op den Hollandt-
lchen Bodem, en haer als Ingefeter� Voerluyden
van Hollandt, ofanderiirtts �p geleende Hollant-
fche namen te laten aenteyekenen , ende in dier
qualiteytde betalinge over hare gedaene dienften
tot lade deler Provincie weten te bekomen, in al-
len fchijn, of fy aldaer fixum Bomicilium waren
houdende: Omme 't welcke te remedieren, ende
daer tegens foo veel doenlijck te voorfien.
SOO 1ST, dathaereEd:Mo:verboden,ghe-
ordonneert ende gheftatueert hebben, verbieden,
ordonneren ende ftatueren midts dei�n, dat van
nu voortaen, niemandt voor Hollandts Voerman
fal werden aen-ghen�meri, ende dat vervolgens
gheene Acte van betalinge fal worden ghedepe-
icheeft, over eenige dienften van Wagens of
Tocht - Paerden, als voor den geenen, daer van
by behoorlijcke verklaringe vande Magiftraten,
vande plaetfen haerder rehdentie in Hollandt fal
blij eken, dat fy aldaer Jaer ende dach, met Vrouw
en Kinderen, of anderfins met haere alinge.Huys-
houdingc/xw/w Domic�l�um hebben gehouden, en
als noch houdende zijn, ende fulcks mede des ge-
meene Landts Importen, ende onder de felve van
haere Wagens en Paerden hebben betaeldt, dat
oock de Wagens en Paerden daer mede fyluyden
ghedient fullen hebben, hare eygen zijn geweeft,
ende niemandt anders, buyten defe Provincie
woonachtich, direcielijck of indire&elijck heb-
ben aengegaen. Lallende de refpe&ive Gerech-
ten , in 't verteerren vande voorfchreve verklarin-
gen, daer opgoetende exact reguard te nemen,
ionder eenige Uytheemfche voor Hollandtfche
Ingeietenen, ofte vreemde Wagens, op Hollandt-
fche namen te paiTeren, op peyne van dat fulcks
ondervonden wordende, het equipollent van de

betalingen, die daer op fo�c�en mogen wefen be*
komen, tot lafte van haere Perfoonen en goede-
ren, fal werden verhaek ende gherepeteett. Or-
donnerende mede den Wagemeefter Generael,
ende den Commijs vande Tocht - Paerden refpe-
dtive, dat fygeeneafreeckeningenoverghedaene
Leg�r - dienfte van Wagens oft Tocht - Paerden,
fullen hebben te gheven, nochte eenige Voerluy-
den op de Lyften vande Wagens ende Tocht-
Paerden voor Hollandtfche fullen vermogen te
{tellen, ten zy henlieden alvoorensby behoorlijc-
ke Atteilatie, van alle het geene voorfchreve is,
fal wefen gebleecken: Ende bevelende den Secre-
taris vanden' voorfchreven Lande van Hollandt,
dat hy de felve afreeckeningen, foo wel van Wa-
gendienften als Tocht-Paerden, niet fal hebben te
onderteyekenen, omme daer op vervolgens Af-
ftgnatie tot lafte vanden felven Lande, by den
Ontfanger Generael te werden gheeeven, ten zy
hem de voorfchreve Atteftatien , oenerr�ns het
befcheyt van afreeckeninge fullen wefen getoont
ende overgelevert, alle welcke Atteftatien hy ge-
houden fal wefen in te tiecken, ende a�n twee on-
derfcheyden Liai��n te verfamelen , omme (des
noot zynde) daer op nader onderfoeck te mogen
werden ghedaen: Zynde hare Ed: Mo: meyninge
ende begeerte, dat alle't felve mede ten aenften
vande Wagen-dienften ende Tocht-Paerden van
den Jaren fefthien-hondert drie en veertigh, ende
fefthien - hondert vier en veertigh fal werden ghe-
pradtifeert. Ende ten eynde, niemandt van defe
haere Ed: Mo: ordre ignorantie prerendere, ende
eenyeder weten moge waer naer hem te regule-
ren , Lallen haere Ed: Mo: dat defen alomme fal
werden ghepublice�rt ende geaffigeert, daer men
gewoon is publicatie ende affixie te doen. G�daen
inden Hage onder 't kleyn Zegel vanden Lande,
den twee en twintichften Martij fefthien-hondert
vijf en veertigh.

Ter Ordonnantie vande Gecommit-
teerde Raden

Herl�' van Beaummit.

DEN

-ocr page 229-

447

PIacaten_j. ^Boeck. i?.Tk. ι.Deel. ₄₄g

DEN XVII. TYTEL.

Vervattende eenige Ordres de Krijghs - Officieren

ende Soldaten raeckendo.

EERSTE DEEL.

HET

Ordre, by den %aedt van State geflelt op de logeringe van het Krijgbs-volc^

ende betalinge vande Logijs-gelden inde Frontier-fleden. In date den I9 November 1595.

zijn nefl�ns heure Patente in handen vande Magi-
ftraet over te brengen haere lefte authentijcque
Monfter - rollen.

Is oock d'expref�e meyning�, dathetKrijghs-
volck, ghenietende als vooren accommodatie ofte
Logijs-gelden, niemandt yet meer voordeels fa]
mogen pretenderen, 't zy van Brant, Licht, Ojye,
Azijn, Sout, Smout, Haver, Hoy, Stroy, noch
mogen eenich GraS af-mayen, noch eenige andere
uytenfilen, als Pot, Kan, &c. pretenderen.

Ende wort verftaen, dat men de Logijs-gelden
niet en fal uytreyck�" aende gelogeerde Soldaten,
maer aen die geene die hun logeren.

Ten ware met voorwete ende confente van de
Magiftraet ende Officiers vande Logijs-gelden,
ende dat fy eenige Soldaten daer toe hadden fpe-
cialijck gheauthorifeert, in wekken gevalle, ende
dit ftuck vande Logijs-gelden alleenlijck aeflgaen-
de, fy geauthorifeerde Soldaten gehouden zijn te
renunchieren beneficium Militaire, ende hen t'on-
derwerpen dejudicature ende cotre&ie vande
Magiftraet.

Sullen oock heure Logijs-gelden niet genieten
die een Maent abfent zijn,'t en ware de Magiftraet
ende Officiers vande fehe Logijs-gelden (op hun-
ne abfentie reguard nemende) om eenige confide-
ratien of redenen anders ordonneerden.

Endefooeenige veranderinge van Guarnifoen
gefchiede, fal yeder Soldaet fijn felfs Logijs foec-
ken, fonderdat de Magiftraet fich daer mede fal
bemoeyen,'ten ware mits de menichte ofte groote
vande Guarnifoenen, de faecke fukx vereyfclite,
als wanneer de felve daer inne verfien fullen me
ghelegentheyt vande faecke, ende fullen dienvol-
gende de Soldaten hen reguleren, ende de Magi-
ftraet daer inne obedieren.

Wort oock exprefi�lijck verftaen, dat aen gene
Burgers ofte �nwoonders, die hun vervordert fou-
denhebben contrarie d'Ordonnantie ende Placa-
ten, onder eenige Compagnie, 'tzyte Peerde of
te Voete, te doen infchry ven, eenige Logijs-gel-
den fullen mogen betaelt werden.

Dat oock alle Ruyters ende Knechten, die on-
der verfierde pretexten van Pafl�poorten ofte an-
dere permiffie met hunne Vanen ende Comp^a'
gnien niet vertrecken, fullen ghehouden zijn *"^ebehoorlijcke Tocht ende Wacht, ende alle Bur-
gers-laften onderworpen te zijn, fonderdatly
oock hen binnen een naeft-komende Jarelulteⁿ

mogen binnen de felve Stadt begeven in dienft>^oi

oock

En RitmeefterofCa-
piteyn fal hem ghe-
noegen met een Ka-
mer ende Keucken,
ende twee Beddens.

E� Lieutenant,Cor-

nette, Vaendrig, Cor-

porael vande Ruyte-

rye, en Sergeant van

Voet-volck, met een

Kamer en een Bedde.

Ende twee Soldaten, 't zy te Peerde ofte Voe-

te, tTamen met een Bedde: ende vier of fes in een

Kamer.

Ofte inplaetfe van dien tot keure vanden Ma-
giilraet, fal betaeldt worden ter Maent tot 3 ζ da-
gen voor Logijs - geit.

Als, aen een Ritmeefter voor hem» fijn Jongen,

ende haerbeyde Peerden ------ vj gul. xvj ft.

De Cornette fal infgelijcks voor hem, ende fijn

Jongen, met die twee Peerden------ν gul. xvj ft.

De Lieutenant mede voor hem ende iij η Jongen,

ende die twee Peerden ------■------iiij gul. xvj ft.

De Corporaels vande Ruy teren------ij gulden.

Ende den anderen Officieren ende ghemeene

Ruyteren ---- ----■ ---- xxxvj ftuyv.

Ten ware fy met Stallinge waren verfien, in

wekken gevalle fy maer fullen hebben - xxviij ftu.

Ende aen yeder Capiteyn van de Voet - knech

vj gulden.

� ν gulden.

- iiij gulden,
xxxiiij ftuyv.
xxx ftuy vers.

ren

Aen yeder Lieutenant
Aen yeder Vaendregh
Aen een Sergeant ■�■
Corporael

Ende aen alle andere gheappoinfteerde, ende
voor den Officiers ende ghemeyne Soldaten ter
Maent, elck ��------ ■---- xxiiij ftuyv.

Des wort verftaen, dat de betalinge vande Lo-
gijs-gelden fal worden gedaen, alleenlijck voorde
geene,die oprechte Soldaten, ende in vaften dien-
fte vanden Lande zijn, Tocht ende Wacht doen-
de, ende geene andere, daer van d'uy tdeelinge fal
gefchieden by den geenen die de Magiftraten daer
toe fullen committeren.

Ende aengaende 't gheene boven defen aen de
Gouverneurs , Superintendenten , Sergeanten
Majors,Canoniers ende Mineursfoude mogen ge-
geven worden, wordt wel expreffelijck verftaen,
dat die Generalitey t daer inne niet en fal ghehou-
den zijn.

Sullen alle Capiteynen, Lieutenanten of Vaen-
drechs komende in eenigh Guarnifoen, gehouden

-ocr page 230-

Krijghs*Officieren verboden te Tappen.

449

oock gagie ofLogys-gelden genieten,daer toe aen
α c'loitevnen ende Monfler - Heeren fal worden
SeJai�; ghedaen by de Magiftraet ende Officie-
Si vande logijs-gelden, op fa de felve verders
Set en worden geenroileert noch gemonflert.

ν de als eenich Ruyter of Soldaet aengenomen
�fre^hecaiTeert wort, fullen de Ritmeefters ende
CaViteynen ofte Schiy vers, 't felve den Officiers
vande Lostjs-gelden ghehouden zijn terftont aen
te dienen,en dien t'annomireren ende fpecificeren.

Item en fal geen Ruyter of Soldaet van Logijs
roofrenveranderen,dan t'eyndede Maent, ende
met kenniiTe ende voorwete der voorfz Officiers
vande Logijs-gelden, op verbeurte van heur ghe-
taxeerdeLogijs-gelt.

Infrelijcks en fullen de gheene die de Soldaten
logeren, niemanden mogen ontfangen, fonder
wete ende confent vande voorfz Officiers, ende
oock foo wanneer eenige uyt haer Logijs fchey-
den 't felve den voorfz Officiers mede aenfeggen,
otfpene van in een gheheel Jaer geen Soldaten op
Logijs-gelt te fullen mogen logeren.

Item, geen Burgers of Geauthorifeerden, en
fullen eenige Soldaten mogen ontfangen ofte in-
nemen , dan ter expiratie vande Maent van fijn
naefte woonplaetfe, ten zy met voorwete van de

Officiers vande Logijs-gelden.

Ende foo eenich Borger ofte Geauthorifeerde
eenige fraude committeerde met meer te preten-
deren , eyiTchen of anderfins, fal verbeurt hebben
h�ndert gulden, ende boven dien gehouden ende
vervallen zijn een gheheel Jaer lanck te moeten
Soldaten om niet logeren.

De Magiilraten vande refpeftive Steden fullen
mogen nomineren eenige Quartier-meeilers, oni
ten minften alle veerthien dagen in het Quartier
om te gaen, ende pertinente Lyile te maecken van
de Soldaten die in het Quartier gefeten, ende fp�-
cifice te ftellen onder wat Capiteyn fy militer�rt^
beuren Naem, Toe-naem ende By-naem, mitfga-
ders hen teecken of gedaente te exprei��ren, ende
den naem vanden Huyfe j Huys - heere ef� Kamer.

Sullen de felve Quartier-meeilers die opgeno-
mene Lyfte de Magiftraet t�rilont overleveren.

De felve Lyile by de Magiftraet gevifiteert, ge-
atr�fteert, ende Ordonnantie daer op gheexpedi-
eert zynd�, fullen de Quartiermecilers alle Maen-
den van twee en dertich dagen, aende Burgers, of
de gheauthorifeerde Soldaten de Logijs-gelden
uy tdeelen, ende niet aende Soldaten als geieytis,
mits nae hem nemende Recep�Te, de welck fy ge-
houden fullen zijn vande Magiftraet of heure Ge-
committeerde , met hunne Reeckeninge over te
geven, over welcke Rekeninge mede fullen ftaen
d'Ontfangers vande Contsibutien, daer de felve
fullen weien,ofte andere die daer toegenomineert
fullen werden, de welcke pro rata van 't getal van
de Compagnien, tot laile vande Generaliteyt, in
conformitey t vande Refolutie in date den eerilen
Augufti leftleden, by den Heeren Generale Sta-
ten ghenomen, boven den taux vande Steden we-
fencle, die betalinge fullen doen.

Sullen mede de Quartier-meeilers ghehouden
zijn de Magiftraet trouwelick rapport te doen van
alle corruerende gelegenthey t ende fwarigheden,
daer toe hen verleent fal werden vry acces.

Ordinerende allen Gouverneurs,Superinten-
denten , Sergeanten Majors ,"Ritmeeilers, Capi-
teyns, Prov�oiien, Officiers, Ruyteren ende Sol-
daten, die vande Magiilraten ende haren Officiers
in 't volbrengen van defen alle behulpfaemheyt te
bewyfen, ende de felve te helpen mainteneren,
ilyven end� ilercken, fonder te ghedpogen, dat
contrarie van d�fen eenige verhinderirige, belet of
inbreuck ghefehiede, of dat den Officiers in 't om-
gaen ende anderfins van"t Guarniibert, mei'Woor-
den ofwerekfen verkort,' of��nich ong�lijcjk aen-
gedaen worden,' .ⁱⁱ:'¹

Aldus 'ghedaen ende ghearreilcert by den Rade
van State den negenthienden Novembris 1 $ 9$.
Geparapheert, F. Akman,^vt; Lager ftondt aldus,
Ter Ordonnantie vanden Raed� 'van State der
Vereenighde Nederlanden. �nderteeckent,
Chr. Huygens. .

H�T TWEEDE DE E L

Ordre _s Wa�r by den K^ijghs-Officieren verboden mrt Tappers ftQeerwgt

tedoen. In date den lyOi�ober 1630. ..,,« \ o

REDE RICK Η EN RICK by de<

■ gratie Godts Prince van Orangie, Grav�

___j van Nafrau,Catzenellenbogen,Vyanden,

Dietz, Lingen, Moeurs, Buereny Leerdam, &c.
Mathuis vander Veere ende Vliffingen* Heere en«
de Baron van Breda, der Stadt Grave einde Lande
van Kuyck, Dieft, Grimbergen, Herftal, Crahen-4
donck. Warnefton, Arlay, Nozeroy, Sint Vijth,
Daefburgh, Polanen, Willemftadt; Nyervaert;
YiTelfteyn , Sinte Maertenfdijck, Geertruyden-
bergh, Chafteau Regnard, de Hooge ende Leege
Swaluwe,Naeltwijck,&c. Erf-Burgh-gtave van
Antwerpen ende Beiancon, Erf Maerfchalck van

Hollandt, &c. Gouvernef�t van Gelderlant, Hol-
lant, Zeelant, Weil-Vrieilant, Zutphen, Utrecht,
ende Over - Yflel, &c. Capiteyn Generael �hde
Admirael der Vereenighde Nederlanden, &c. Al-
len dengeenen die defeh jegenwoordigen fullen
fien ofte hooren lefen,^! Siluy t. D O E Ν Τ Ε
WETEN: Alfoo by dag�lijckfche experientie
wert bevonden, dat veleKrijghs-Officieren foo te
Peerdealste Voetein diehfte defer Landen zyn-
de, fich onderftaen te gheheeren met Tajiberyen
ende Drinckt- ghelagen te houden ende 'tefetten,
ende't felve tegens deeereende reputatie vande
Wapenen, imidtfgaders alle goede ordre �n�c

F f Kryghs-

-ocr page 231-

Placaten-j. 4, Boeck. i7.Tit. 3 Ded. ^

45»

Krijghs - difcipline is fjreckende, oock veele ende
verfcheydene defordren ende inconvenienten
onder de Militie caufeert. S O O IS Τ, dat wy
genegeri zynde alle het felve foo veel nioeelijck is
te remedieren ende te voorkomen,verboden ende
gheinterdiceert hebben, foo wy w�l exprefl�lijck
verbieden ende interdicerenbydefen, dat geene
Krijghs - Officieren, felfs tot de Corporaels ende
Schryvers yande Compagnien incluys , van wat
qualiteyt die oock mogen zijn, foo wel te Peerde
als te Voete, nochte oock der felver Huyfvrou-
wen, ofte yemant van hare Huyfgefmnen, achter
den tijdt van een Ma�nt naer date defes vallende,
ficl� en fullen hebben te vervorderen van fich met
het fetren ofte houden van eenige Tapperyen ofte
Drinck-gelagen foo voorfz is in eeniger manieren
te geneeren, op pene van hare charge te verliefen,
ende dat de Ritmeefler ofte Capiteyndie fulcks
wetende onder fijne Compagnie fal bevonden
werden te ghedoogen, t'elcke reyfe verbeuren fal,
namentlijck de Ritmeefter een fomme van tachtig
gulden te veertien grooten, ende de Capiteyn te

Voete van vijftich ghelijcke guldens, beyde ten
behoeve vanden Armen re appliceren*.

Lallen ende bevelen over fulcks den Fifcael van
de Generaliteyt,ende voorts alle particuliere Au.
diteurs vande Guarnifoenen, tegens de Contra-
venteurs van defen tot verlies ende verbeurte als
vooren, fonder eenige connjvehtie te procederen
Ende op dat niemant oorfake en hebbe van eenige
ignorantie defes te pretenderen , Laden ende ont-
bieden wy infgelijcks alle Colonellen, datfyde
refpedlive Capiteynen van hare Regimenten, den
inhoudt van defen datelick fullen hebben te com-
municeren: Ende voorts allen Gouverneurs ende
Commandeurs vande refpeftive Guarnifoenen,
dat fy van ftonden aen dit ons jegenwoordige
Placaet van Interdicte by Trompet ende Trom-
melilach fullen doen uytroepen ende publiceren,
ten tyde ende plaetf� alfmen fodanige publicatien
ghewoon is te doen. Gedaen in 's Graven Hage,
den 13 Oftobris 1630. F. HewydeNaffau. Tet
Ordonnantie van Syne Excell. c. Huygens.

Η E Τ D E R D E DEEL.

jQrdre, op de diflributie van 't Kruyt aende Mufquettiers inde refpeBm

Guarmfoencn. In date den 15 Mey 1637.

bil-» n'

in opkomende noot van Vyant, nemende de felve
Commis van foodanige diftributie behoorlijck be-
wijs, om of fijne Reeckeninge te dienen.

IIII.
Ende of 't ghebeurde dat eenige Soldaten ghe�
commandeert gheweeft zynde op Convoyenofte
andere uy ttochten,tegens hunnen Vyant genoot�
faeckt mochten gheweeft zijn eenige fcheuten te
doen, ende daer door by verloop van tijdt, hunne
Bandelieren mochten ledich geworden zijn, ende
de felve Soldaten of Soldaet, den Commis weder
om ander Kruyt mochte vergen,foo en fal de felve
Commis aen heur gheen verder diflributie mogen
doen, ten zy de felve Soldaten behoorlijck ende
fouffifant�lijcken bewyfen by Atteftatie vanden
^Gouverneur ende Major, dat de confumptie van't
Kruyt is gedaen in occafien als hier vooren is ver-
haelt. Ende fal de feht Commis de Soldaten oft
Soldaet, die met foodanige Atteftatien komt, bo-
vendien mede daer op hebben te examineren,ende
fulex bevindende waer t� zijn, hunne Bandelieren
wederom mogen vullen, nemende de voorfz At-
teftatie over met recepii�� vande_# weder geleverde
quantiteyt, om t'famen op fijne reeckeninge t�;
dienen.

Zynde geenfints de meyninge, dat, als de Sol-
daten onder d'een of d'ander pretext uytgaeri, fy
daer toe fullen mogen gebruyeken haer ghevulde
' Bandelieren. Ma�r fullen fy haer felven van aftder
Kruyt moeten verfien, foo fy meynen des van
nooden te hebben, ten ware dat liy ghecomman-
deert uytginge tegen den Vyandt.

1 Ende op dat i men feeekerlijck wete dat de Sol-
daten haer Kruyt niet onnuttelick uuTehen tyde»

e»

jXifib men van langer hand| in ervaren is
i gekomen, dattet Kruyt, 't welck ordina-
rie alle acht en veertich dagen inde Gar-
' niibenen aende Compagnien ten behoe-
ve van^e Mufquettiers is uytg;elevert, by vele feer
onniitt�lijck ende tot fchade van 't Landt voor 't
meerend�el is mif bruyekt gheworden, dat mede
volgende 't feite Articul vande Inftru&ie vande
Commifen vande Magafijnen, de felve belaft zyn-
de recepii�� van 't felve Kruyt te nemen, om in tijt
ende wylen by afrekeninge gekort te worden, de
felve kortmge noyt is ghepra&ifeert, ende geene
apparentie van te fullen ghefchieden, mitfdien die
forme van afrekeninge t'eenema�l komt te cefl�-
ren. Soo is by den Raedt van State met expres
goetvinden van Syne Hoogheyt, gherefolveert
ende gearrefteert,dat voortaen geen Maent-kruy t
meer aende refpe&ive Compagnien fal uytgeie<-
vert worden, maer dattet felve fal gantfeh af zijn
�ndeophouden. � ν - ν

II.
Worden daer omme de refpedive Commifen,
ofte andere, eenige laft van diftributie van Kruyt
hebbende^belaft ende beyol�' v�ortaen.ifich t'ont-^!houden eenige vordere iiytleveringe vanMaent-
kruytaende re fpe&ive Gpnipagnien teidoen § on'-:
der watpretext takooc�_ffoude mogesn wefen. η .:�

AHeenlijek iullefl fy.ypor eenirgyfe yenmogen
aende Mufquettierssin �uarnifoen kohiende¹, die
fy_!%9l^ier%NnfullehtW^et^» dateffe�tive�nderi
de Compagnie fulkn.zij%met Kniyt te vullen,de
MateiijVkn hare Bandeliers, wekk Kruyt de felve�
Mufguejiitiets ghehouden fullen .zijnj w�l gade te
flaeri�i?tde_fbewaren_r endealleenlijckgebruycken

:^kr-fM1/l

-ocr page 232-

453 Kri jgs- Officiers tia haer G�arnifeeiieti te V�f v�egdl � 4I4

erdoen, fullen de Capiteynen ghehouden zijn
Scweecke de Bandelieren van hare Soldaten te
ν teen� Ende foo �y bevinden dat eemgemet
bSIjck zijn g�vult, ende oock niet bewyfen,
fnoccaHen als hier voeren is verhaelt de Con-
f7 motie gefchiet te zijn, fullen de felve daer over
wn ilraff�n na behooren, ende boven dien fal hy
ord e feilen, dat de felve S�ldaet.fijn Bandelier
weder met ander Kniyt vuile. Ehde op dat daer
Men faulte in valle, fil.de felve Capiteyn 't Kruyt
tot lafte vanden Soldaet doen koopen, ende aen
fijn gagie korten. ^. =

Gelijck mede de Sergeanten vande Compa-
unien t zy die in 't gheheel ofte deel 's avonts op
de Wachten gaen, de Bandelieren vande Soldaten
fullen hebben te vifiteren, of regens opkomende
noot de felve oock behoorlijck verfien zijn, ende
faulte bevindende, fullen fy gehouden zijn 't felve
den Capiteynen , ofte des noot zynde, den Com-
mandeur aen te dienen, om daer over foodanige
correctie gedaen te worden, als bevonden fal wer-
den te behooren.

VIII.

Warineereenig� Compagnie nieuw in Guarni-
foen komt, en fal aende felve gheen diftributie in
voegen als vooren, mogen ghedaen worden, ten
zy alvooren blijeke byAtteitatie vanden Commis
daer fy van daen komen, wanneer aende felve left
uytdeelinge mach zijn gedaen, gelijck mede 't fel�
ve in Martio 16) z. is geftatueert.

IX.

Ende by aldien, buyten verwachten, de tefpe-
clive Commifen contrarie defer ordre aen de
Compagni�n eenige diftributie mochte komen te
doen , fal hun 't felve geenfints in reeck�ning�
valideren , maer t'haren eygen laile gheroyeert
worden.

. x.

Daer op zy dan wel fcherpelijck fullen hebben
te letten. Aldus ghedaen ende ghearrefteert in
den Raede van State, in 's Graven - Hage, den
vijfthienden Mey fefthien - hondert feven-en-
dertich. Was gheparapheert, H. Gruis t'Wird,^vt"
Onder ftont, Ter Ordonnantie vanden Raedt van
State. M. Huygens.

2. ExtraB uytte %efoht�e vanden %$edt van State der Fereemghde 3\�j~

derlanien, Noopende het innemen der goederen in 's Landt s Magazynen. In date den tweeden Sep-
tember 1638.

j|gft|||Lf�� in'sLants Magafijnenaiomm�v�r-
Ι|||« fcheyden materialen ende goederen be-
«i^n^vonden worden, die ondeugende zijn,
cndegeenfints gelijckfe behooren te weferi: Sop
is noodich gevonden te belaften aen alle Commi-
fen inde Magafijnen,dat fy voortaen verdacht ful-
len zijn geenderhande behoeften, die hun van
'sLandts wegen fullen toe-gefonden worden, aen
te nemen ofte ontfangen,ten zy dat fy felfs alv�o-
rens.nae voorgaende vifitatie, beyonden hebben,
dattet goede ende deugende Waren zijn: Ende
foo fy anders bevinden, dat fy den Raedt daer van
terftont fullen hebben te adverteren, op pene, foo

iiaemaels anders bevonden wordt, dat defchade
van 't Landt, op hunluyden fal verhaelt worden:
Van ghelijck oock te adverteren de Commifen,;
Stapeliers vander Dui��n ende vanden Honert,
dat men defen laft aende Commifen alomme ghe-
geven heeft, met laft hun oock daer nae te regule-
ren, ende 's Landts voordeel ende profijt al�ent-
halven te betrachten, op dat men geen oorfaecke
en hebbe daer in te verfien, ende de vrachten tot
heuren laft�n te brengen, vande goederen, die we*
derom fullen ghefonden worden. Accordeert
mettet Regifter.

M. Huygens.

HET VIERDE DEEL.

Ordre, Waer by den I^rijghs-Offkieren gelafl wert hm nae haer Cjuarnif�e-

iien te vervoegen. In date den 31 Mey �6^z.

En Raedt van State der Vereenichde Ne*
derlanden, verftaende dat niet tegen-
ilaen^e het bevel voor defen by fchry-
vensaen alle Ritmeefteren, Capiteynen
ende Krijghs - Officieren ghedaen, veele noch uyt
lieure Guarnifoenen abfent, ende uyt haer deb-
voir bly ven, waer tegen by defe tijdrs ghelegent-
bevdt nootfaeckelijck moet werien verfien.
S O O IS Τ, dat den gemeken Raedt van State,
met goet-vindenvanSijn Hoogheyt, hier mede
wel expreffelijck belaft alle Ritmeefteren, Capi-
teynen ende Officieren in 's Lants dienfte zynde,

fich te begeven nae heure Guarnifoenen, ten
Janghften binnen den tijdt van veerthien dagen na
de publicatie defer, ende fich voortaen te houden
in heur devoir,op pene dat by faulte van dien heu-
re refpecTrive Ampten, 't zy te Peerde ofte Voete,
nu voor als dan, ende als dan Yoor als nu, ipfofafto
fullen gehouden worden vacant ende impetrabel.
�rdonnerende Veder een dien 't aengaet fich hier
nae te reguleren, Gedaen in 's Graven-Hage den
xxxj.Mey 164%. Wasgeparapheert, A. And/a,**'
Onder ftont, Ter Ordonnantie vanden Raedt van
State. Geteeckent,A/. Huygens.

%�

HET

-ocr page 233-



			ί" i7.Tfc.' 5.Deel. 456 DE DEEL. , en 8 Mey 1649. fegens 't verhopen
ι *. ■-■■■ ■ .** . . 45 5 Placatcn-^.' 4» Boeck HET V Υ F Placatcn vanden η Februari] 1637

	vande Militaire Ampten. !� Staten Generael'der Vereenichde Ne- i derlanden, Allen den geenen die defe ful- i len fien oft hooren lefen, Saluyt. Alfpo ' Wy bevinden dat niet tegenftaende Wy voor defen gherefolveert hebben, dat geene Com- pagnien, oft andere Ampten ende Bedieningen van Oorloge, te Peerde ofte te Voet, fouden mo- gen verkoft, ofte by refignatie daer voor yet ghe- noten worden, evenwel fulcke Refolutien niet nagekomen en worden, maer dat onder 't een oft 't ander pretext gepra&ifeert wort de nieuwe Ca- piteynen ende Officieren met eenige vereeringen te befwaren, ende dat 't felve is ftreckende, niet alleen tot merckelijckenondienitvan'tLant,maer oock tot groote prejuditie van goede ende vroo- me Krijghs - luyden, aende welcke hier deur den rechten wech afgefneden wort, om deur heure goede dienden ende merken geavanceert te wor- den. SOO IST, datWygoetendenoodich vindende daer tegen beter als voor defen te ver- fien, by deliberatie van Sijn Hoogheyt, ende den Raedt van State der Vereenichde Nederlanden, van nieuws verftaen ende gheordonneert hebben, ghelijck Wy verilaen ende ordonneren wel uyt- druckelick by defen, dat van nu voortaen aen nie- mant zynde in Krijghs-dienfl: van defen Staet» en fal zijn geoorloft fijn Ampt van Colonnel, Lieu- tenant-Colonnel, Sergeant Major, fijne Compa- gnie te Peert of te Voet, bedieniflgevanLieute- nant, Vendrich, Sergeant, ofeenich ander Officie van Oorloge, wat naem het oock foude mogen hebben, om geit te verkoopen, of om eenich pro- fijt of voordeel te refigneren: Dat oock die geene die een Ampt van Colonnel, Lieutenant-Colon- nel, Sergeant Major, Compagnie te Peert ofte te Voet, bedieninge van Lieutenant, Vendrich ofte eenich ander Officie van Oorloge bekomt, daer voor onder eenich pretext, aen wat Officier groot ofte kleyn wie het oock foude mogen zijn, niet 1 en fal mogen betalen of by recognitie geven, dl- rectelijck noch indirectelijck, alles op pene foo yemandt anders komt te doen, ende dat yemandt bevonden wort befich te zijn met verkoopen ofte refigneren van fijn Ampt van Colonnel, Lieute- nant-Colonnel, Sergeant Major, Compagnie te Peert ofte te Voet, bedieninge van Lieutenants, Vendrichs,ofte eenich ander Officie van Oorloge, groot ofte kleyn , dat de felve daer mede van fijn Officie ende Compagnie metter daetfal vervallen zijn, alwaer 't oock fulcks, dat langen tijdt daer nae, in 't kort of in 't langh, tot kennifi� mochte komen, eenige verkoopinge, refignatie,betalinge,
				recognitie, ofte dergelijcke ghedaen ofte gegeven te zijn, direftelijck of indirecMijck, aen wien het oock foude m�gen zijn, Ende dat daer en boven alle fulcke betalingen ofte recognitien metter daet fullen verbeurt zijn i' een derdendeel daer van ten profijte vanden Aenbrenger.een derdendeel voor den Fifcael vande Generaliteyt, aen wien oock midts defen wel expreiTelijck verboden wort daer over in eenige compofitie met yemanden te ko4 men, ende een derdendeel ten behoeve vande ar- me verminckte Soldaten. Ende op dat alle 't gene voorfz is precifelijck ende onverbreeckelijck mo- ge nae-gekomen worden, Soo verilaen Wy oock ende ordonneren by defen, dat alle Colonnels, Lieutenant-Colonnels, Sergeant Majors, Capi- teynen van Compagnien te Peerde ende te Voe- te, Lieutenanten, Vendrechs, ende alle andere Krijghs-Officieren, groot ende kleyn, van wat naem ofte qualiteyt fy oock fouden mogen zije, van nu voortaen in het aennemen van heure Com- mii��en, beneff�ns den Eedt van ghetrouwigheyt aen 't Lant die fy doen, oock fullen hebben te ver- klaren by formelen Eede, dat fy de felve heure Charge niet en bekomen by koop ofte refignatie, ende dat fy daer voor geene betalinge ofte recog. l�tie, dire&elijck noch indireftelljck aen yeman� en hebben geUaen, noch en fullen doen, ende dat die gheene die weygerich fal zijn fulcken Eedt te doen, inden Eedt ende CommiiTie van 't Lant niet en fal aengenomen worden. Ende ten eynde van allen defen niemant en hebbe ignorantie te preten- deren, Soo ontbieden ende bevelen Wy hier me- de aen allen Gouverneurs ende Commandeuts vande Frontieren, datfy de publicatie van defen Placate fullen hebben te doen terftont inde Ste- den ende Plaetfen van heur Gouvernement ende Commandement, foo wel by Tromilach, alsby publijcque affixie. Ordonneren voorts aen allen Colonnellen, Lieutenant-Colonnellen, Sergean- ten Majors, Capit�ynen ende allen anderen Offi- cieren van Oorloge, de handt daer aen te houden, dat den inhoudt van defen wel ende precifelijckin alles werde gheobferveert, fonder daer in eenige conniventie te gebruyeken, ofte te laten gebruyo ken,diredelyck of indiredelijck,op pene van daet voor aengeiien te worden als oorfaecke van de contraventie, die in defen foude mogen werden gedaen. Aldus ghedaen in 's Graven-Hage den achtftenMay 1649. % 1. vanBercbem,^yt� Byniijn Heeren de Staten Generael der Vereenichde Ne- derlanden. Ter Relatie vanden Raedt van State der felver Landen, /. Eyckbergk


		't Placaet vanden J are ι dyj.feyt .� niet anders en fal mogen betalen ofte hy recognitie geven diretlelijch noch indiretlelijck, als 't geene voor de Wapenen vande Compagnie toegelaten is, ende 't geene by oft^evan wegen den overleden of afgegaenen Capiteyn aenden Officierenende Soldaten, by avance fal wefen verfchoten, oock felfs niet met afreeckeninge van Ruyteren ende Soldaten, ten profijte' vanden overleden, ofafgegaenen Capiteyn, noch met eenige andere fchulden mogen beftvaert worden, Maer by aldien yemant fijne Compagnie met afreeckeninge oft anders befwaert vint, a^ hy, dien aengaende fijn regres fal moeten nemen op de goederen vanden geftorven of afgegae^.'¹

-ocr page 234-

Raeckende de Ptmlktu*

Capiteyn, ofte op de Wapenen ende penningen, als voor en gefeght is, by avance verftreckt
,. ^selveP/aca�t^asgepata^heertlyW.MarimbmgL� EndegeteyckmbyU. Huygens.

Het seste deel.

Den Lefer gelieve hier voor geinfereert te houden het Placaet inden Jare i6i�.*pditf�jeclgheemaneert, e�id�
inheteerjkVolum.Colum.^g�drucki.,

ι. Placaten vanden 3 hlij \6ii_i ende ι Mij 163 7. tegens de Duellen > de

Militaire raeckende.

\ Lfoo dagelijcx bevonden wort, dat vele,
j foo Officieren als gemeene Soldaten, in
Idienfte van defe Landen, ende onder de
■ghehoorfaemheydt van Sijn ι Hoogheyt
ftaende, fich vervorderen de een den anderen uyt
te roepen, ofte uyt te doen roepen omrae te vech-
ten, de felve t'affifteren ofte feconderen, ende
fulc'ks onder pretext van haere Eere te repareren,
over eenige ghepretendeerde ofT�nfie aen de felve

eefchiet.

^h I.

S.'O O IS Τ, dat h�och-ghemelte Sijn ι Hoog-
heyt \ omme foo veel als doenfijck is, tegen de on-
geluckenendeinconveniententeverfien, die da-
gelijcks uyt de ongeregeltheden van foodanige
Duellen kommen te fpruyten, noodich bevonden
heeft te laften ende te bevelen,fo hy wel exprefi�-
lijck laft ende beveelt mits defen �. Dat alle, fo wel
Volontaires als andere Officieren^ ende ghemeene
Soldaten, van wat qualitey t ofte conditie die mo-
gen zijn, in dienfte van defe Landen onder fijne
ehehoorfaemheyt ftaende, voortaen met malkan-
deren in eenigheyt, vrede ende ftilligheyt fullen
hebben te leven, fonder den eenen den drideren te
ofTenferen, injurieren ofte te veronge�jcken, o
peyne van daer over anderen ten exempel geflra:
te worden.

II.

In gevalle het ghebeurt, dat eenich gefchil ofte
often�e kome te ontftaen, van de welcke de geof-
fenfeerde partye duncken fal, dat het onmogelick
zy eenige reparatie gedaen te konnen worden, die
hem in fijne Eere moge voldoen,and@rs als by we-
ge van Wapenen, foo fal fich de v�orfz gheof��n-
ieerde mogen beklagen aen S^n ι Hoogheyt, ende
van de felve verlof eyifchen om te vechten, by al-
dienhy een Volontaire ofte Officier is, maer foo
hy een ghemeen Soldaet is, fal fich hebben t'ad-
drefferen aen fijnen Colonnel, ofte andere Offi-
cieren die over hem commanderen,die als dan met
het advijs vande andere Capiteynen ende Officie-
ren vande felve Natie ofte Regiment, die aldaer
ter plaetfe fullen bevonden worden, het voorfz
gefchil fullen decideren, ofte partyen accorderen,
foo het doenlijck is. Ende in gevalle het different
foodanich is, dat het niet anders als mette Wape-
nen kan ghetermineert worden, fullen fy daer van
Sijn j Hoogheyt hebben te adverteren, om by de
felve daer in gedifponeert te worden, foo voor de
Eereyan parchyen ten weder-zyden bevonden fal
worden te behooren.

III.

De partye die den anderen fal geoffeni�ert heb-

ben , fal ghehouden wefen voor Sijri ι Hoogheyt te
verfchynen,ofte voor fodanige Perfoonen, als het
de felve gelieven fal te committeren, om de rede-
nen vande queftie te verftaen, ende daer van in ge-
breke blyvende, fal geciteert worden te compare-
ren binnen drie dagen,ende alfdan noch niet com-
parerende i fal ghecai��ert worden, ende uyt den
Lande gebannen als ongehoorfaem,

IIII.

Die ooflof om te vechten fal begeert hebben,
ende bevdnden worden niet ontfanckelijck, als
fich te lichtelick, ende fonder fuffifante oorfaecke
geofT�nfeert hebbende, fal met fchaemte te rugge
gefonden worden.

Die eenen anderen fal geofT�nfeert hebben, ofte
hem eenige injurie ghedaen, die bevonden werde
aen de Eere te raecken, foo hy een Officier is, fal
gefufpendeert worden van fijne dienilen voorden
tijdt van twee jaren, ende ghehouden blyven alle
foodanige reparatien aenden eheoff�nfeerden te
doen, als in reden bevonden fal worden te behoo-
ren. Ende fo hy een gemeen Soldaet is, fal boven
de voorfz reparatie, drie Maenden te Water ende
te Broode gefet worden.

VI.

Die yemandtvooreeneri anderen tot vechten
beroepen,het Cartel, ofte eenige �ff�nfive boot-
fchap daer toe ftreckende, ghedragen, ofte in ee-
niger manieren kennifl� daer van fal ghehadt heb-
ben, fonder fhleks aen te geven,ofte te ontdeeken
daer het behoort, fal ghecai��ert ende ghedepor-
teert werden van alle fijne Chargerende uyt den
Lande ghebannen.

VII.

Die fich voor gheof��nfeert fal houden, ende
voor fich felven de uytvorderinge fal doen,fonder
verlof �m te vechten gevraecht tehebben,als voo-
ren belaft is, fal gecaileert, ende uyt den Lande ge-
bannen worden. Ende wanneer die geene die be-
roepen is geworden, het felve aenbrenght, foo hy
van foodanigen qualiteyt is, dat hy nae de Charge
vanden anderen moge ftaen, de felve fal hem ghe-
geven worden, maer foo den uytgeroepenen fijn
befte ehedaen heeft, omme fich ter plaetfe van 't
gevecht te laten vinden, als is 't fo dat hy tot daer
toe niet gekomen is, fal hy mette felve ftraf�� ghe-
ftraft worden, als de geene die hem uytgevordert
fal hebben,ende fo verre fy aen't vechten geraeckt
zijn, fullen beyde hare Chargen verliefen, ende
daer en boven exemplaerlijck geftraft worden.
VIII.

Alle de gene die de voorfz partyen fullen heb-

F f �j ben

-ocr page 235-

459 PlacateflL�** vBo�ck,

46�

de voorga�nde Articulen te reguleren, op de feJ_Ve
peynen daer inne begrepen, even foo wel als de
geene die in a&uelen dienft zijn.

Alle wekke poindten Sijn ι Hoogheyt wil ende
belaft < dat pun&uelijck ende exaitelijck onder-
houden ende naer-ghekomen fullen worden, fon-
der eenige contraventie, excufe ofte hoope van
Pardon, in hoedaniger manieren het foude mogen
wefen. Aldus gedaen in 's Graven-Hage den eer-
ftenjulij fefthien-hondert feven en dertich. Was
geteeckent, F. Henry de Naffau. Onder ftont, Ter
Ordonnantie van Syn ι Hoogheyt. C, Huygens, Met
het op-ghedruckte Cachet van Sijn ι Hoogheyt in
rooden Wafiche.

ben geailifteeft, foo i> bare Geweer�ft gettocken
hebben, fullen g�ilrafc worden als de Principalen»
Ende in ghevalle fy maerToefienders en h�bben
gheweeft, zynde nochtans totfulckeneyndeter
felver plaetfe gheeaen, fullen gecafl�ert, ende van
hare plaetfen ghedeporteert worden, ende foo fy
by gevalle daer gekomen zijn, �nde kennifi� van-
de. queftie ghekregen hebben, fonder haer beft te
doen om parthyen te beletten, foo fy Officieren
zijn, fullen gefufpendeert worden van hare Chat-
gen voor den tijdt van tweejaren, foo ghemeene
Soldaten, exemplaerlijck geftraft.

IX.
Wat aengaet de Volontaires, fo lange fy in defe
Landen fullen zijn, fullen gehouden zijn fich nae

' Voorgaende Placaetfeghtin plaetfe van Hoogheyt, Sijn Excellentie,

2. Placaet, vande Heer en Staten van Hollandt ende ffa/l - Frieflan�,

Jegens de Duellen, In date den i% Maert ι657.

zijn fal, die geene, die eenige bootfchap, billet
ofte Cartel van wegen den Beroeper aenden be-
roepenen fal hebb�n gebracht, ofte over gelev�rt,
als mede die belooft ende toe ghefeyt fullen heb-
ben onder den naem van Seconde, ofte eenige an-
dere , het Duel ende ghevecht by te zijn , ende te
afi�fteren. Ende op dat foodanige provocatien
ende uytdagingen, foo veel doenlijck fouden mo-
gen werden geituyt ende verhindert, foo belaften
ende bevelen, Wy alle onfe Onderdanen ende In-
gefetenen , van wat qualiteyt fy fouden mogen
zijn, dat eenige diergclijcke uytdaginge tot haere
kennifi� komende, fy die by monde ofte gefchrif-
te, foo tyde�jck als 't doenlijck fal zijn, fullen
hebben bekent te maecken, o*fte doen bekent
maecken, aende Heeren Gecommitteerde Raden,
aenden Hove, ofte aenden Officier ofte Gerechte
refpective vande Plaetfe , daer de provocerende,
ofte gheprovoceerde parthye fich onthoudt, ofte
oock die tot het gevecht fal zijn beftemt, op pene
dat de nalatige als Fauteur van foo een enorm feyt
fal werden geconfidereert, ende daer over acbitra�
lick gecorrigeert: Efl fullen die geene dien de ken-
nifi� gedaen fal zijn, gehouden wefen (den naefl»
vande Perfoon, die hem onderrecht fal hebben fc*
creet houdende) de faeck op ftaende voet bekent
te maecken aen Burgemeefteren ende Gerechten
vande Steden daer het te doen foude mogen zijn,
de welcke als dan de faeck overwogen hebbende,
den voorfz Officier fullen fodanigen laft endeor-
dre geven,als tot het voorkomen ende weeren van
feytelijckheden, het oirbaerlijcxft fal werden be-
vonden, het welcke gedaen zynde, fullen partyen
verfoen� is 't doenlijck, gelaftende gedaen te wer-
den fatisfa&ie ende beterniffe den geinterefl�erde
partye, nae de groothey t vande injurie, die d'een
den anderen fal bevonden werden te hebben aen-
gedaen. Ende of het gebeurde dat echter partyen
ter ghedeftineerde plaetfe ten fine voorfeytqua-
men, fo dat fy Lijf en Ziel in pericul {lellende, hu^flGeweer tegens den anderen trocken, foo willen
ende begeeren Wy dat fodanige Perfonen, boven

de ftrafie hier voren verhaelt, oock gebannen m�

⁰ lert

δ E Staten van Hollandt ende Weft-Vrie'ft
f landt, Allen den geenen die defe jegen-
� woordige fullen fien, ofte hooren lefen,
'Saluyt. DOEN TE WETEN, Al-
foo Wy vernomen hebben tot Ons groot leetwe-
fen, dat onder onfe Ingefetenen als noch de Duel-
len in fwangh gaen, ende dat niet alleen onder die
geene die de Wapenen gewoon zijn te hanteeren,
maer dat het felve quaet, daer van daen verder
voort loopende, oock geraeckt is onder anderen,
dien het in't alderminfte niet en betaemt, waer uy t
veel dootflagen ende mo�rderyen ontftaen, daer
door de Juftitie gevilipendeert, ende Godts toorn
over defe Landen ontileecken wort. S�O IST*
dat Wy forge dragende, dat fo grooten quaet uy t
het midden van ons mocht werden gheweert, vol-
gens het exempel van andere wel - ghepolitieerde
Landen ende Rijcken,geordonneertende geftatu-
eert hebben, gelijck Wy ordonneren ende ftatue-
ren midts delen, dat alle onfe Vafallen, Onderda-
nen ende Ingefetenen, van wat qualiteyt, foorte
ofte conditie de felve oock fouden mogen wefen,
midtfgaders allen anderen die binnen den voor-
noemden onfen Lande foude mogen werden be-
vonden , 't zy Politijcq, 't zy Militair, fich fullen
wachten om wat ootfaecke dat het oock zy, ye-
mandt in Duet te roepen, ofte doen roepen, ofte
oock geroepen zynde, de felve provocatie fo veel
te defereren, dat iy daer op toe feggen den ghefet-
ten tijt ende plaetfe waer te nemen, 't zy de voor-
fchreve gefette plaetfe werde geaffigneert binnen
ofte buyten denvoorfchreven onten Lande, op
pene dat de geene die daer aen fchuldich fal wer-
den bevonden, 't zy dat hy gheroepen zy, ofte
doen beroepen heeft, 't zy oock dat hy foodauige
beroepinge mocht hebben aengenomen.verklaern
fal werden vervallen te zijn van alle Ampten,
Officien, digniteyten ofte praeeminentien, indien
hy eenige heeft, of anders, dat hy fal worden ver-
fclaerttotgeene Ampten, Officien ofte dignitey-
ten admiflibel, ende dat hy daer en boven in fijne
goederen fal werden ghemulcteert naer exigentie
van faecken: Welcke ftraff� mede onderworpen

-ocr page 236-

±6t Jegens Godcloofe Vloeckers en Laderaers.

jen werden �yt den Lande van Hollartdt voor den
tijde van fes Jaren,met welcke ftratf wy mede wil-
len dat �eftraftfullen werden de Seconden, ende
alle andere die het Duel lullen hebben geaiMeert,
bvaldieiify hun geweer mede op yernandt lullen
hebben eetrocken. Ende lo� yemant in Duel (dat
Godt verhoede) quame ter neder gheleyt te wer-
den , ofte vande qu�riur� daer bekomen, te over-
j v-den, foo willen ende begeeren wy, dat het felve
Liick niet by dage,maer des avofits ofte des nachts
lal werden ter begraefl�nifl� gebracht, fonder dat
het van yemant (al mogen werden gevolght, ofte
verpefeltfchapt, als alleen vande genen die 't felve
lullen moeten ter Aerde brengen, op pene dat de

ditie bft� qualiteyt de felve foudeii mogen zijn*
Wel expreflelijck verboden ende gheinterdiceert
hebben, gelijck Wy de felve verbieden ende inter-
diceren mits defen, malkanderen met fchekwoor-
den ofte injurien uyt temaecken, veel min mal-
kanderen te fuffletteren , ilaen ofte fchoppen, op
pene dat die bevonden fal werden 't. felve gheda�ll
te hebben, fal werden gheilraft eiide gecorrigeert
met de penen hier boven tegens de Appellanten
gheilatueert. Ende op dat fulcks te beter foude
mogen werden ontdeckt ende achterhaelt, foo
fullen die geene die foodanige injurieufe bejege-
ningh foude mogen wedervaren zijn, 't felve aen-
ilonts ghehouden zijn bekent te maecken aenden

gene die ter contrarie foodanige begraefTeniii� by

Gerechte vande plaetfe daer onder fyfouden mo-
gen reforteren.of te daer de felve bejegeninge fou-
de mogen wefen voor ghevallen, �mme daer inne
de plano , ende fonder figure van Proces voorfien
te worden, voor behoudens nochtans, voor foo
veel foodanige bejegeningen belanght de Privile-
gi�n vande Heeren valide Ridderfchap ende Ede-
len, vaiiprivativelijck voorden Hovein Rechten
betreekbaer te zijn, mitfgaders van allen anUereri
die daer onrrent, ofte ten opfichte van haren ordi-
naris Rechter ghelijck voor - recht ofte Privilegie
fouden mogen hebben, daer jegens geene infradtie
gedaen ofte geleden fal worden, ofte by naelatig-
heyt van dien in cas fy malkanderen by forme van
rencontre mochten komen te bejegenen ende aen
te tallen, alwaer 't fchoon fy malkanderen niet en
quamen te quetfen, ofte tcgrieven, 't felve fal ar-
bitralickj �n.de naer exigentie van faecken geftraft,
oock naer voorgaende circumftantien ende ghele-
gentheden mogen werden gehouden voor Duel,
ende dienvoigende ilraf baer ende punibel zijn,
met de penen ende ftraf��n tegens de felve Duel-
len ende DuelMen g�ftatueert. Ende dit alles o»»
vermindert, ende fonder prej�dicie vande particu-
liere Placaten hier boven tegens de Duellen ghee-
maneert. Ontbieden daeromme ende bevelen den
Prefidenten ende Raeden vanden Hoogen Raede,
ende van onfen Hove, mitfgaders allen Officieren
ende Jufticieren van onfen Lande, dat fy defen
doen publiceren ende afEgeren alomme daer het
behoort, ende te ghefchieden ghebruyekejijck is j
Ende bevelen allen ende eenenyegelijck dien het
aengaen mach, hen naer den inhouden van dien
poindhielijck te reguleren. Gedaen inden Hage
onder onfen grooten Zegele, op den twee-en -
twintighften Martij des Jaers onfes Heeren ende
Salighmaeckers ι o � 7. Ter Ordonnantie vande

dage aen gheilek, ende gedaen, ofte oock 'tLijck
ter begraefl�nifl� gevolght fullen hebben, verbeu-
ren fullen elck een boete van hondert guldens.
Oock foo gebieden wy wel uytdruckelijck by de-
ie», dat op de voorfz begraefl�n�Ten gene Blafoe-
nen, ofte Wapens van Familien voor nochte on-
trent het Lijck gedragen, nochte op de Dootkiite,
ofte inde Kercke gehang�, nochte voor den Sterf-
huyfe geaffigeert fullen mogen werden: Ende foo
wie dit bevel fal bevonden werden overtreden te
hebben, fal infgelijcks verbeuren defommevan
hondert guldens, ende dat boven dien de voorfz
Wapenen ofte Blafoenen defaftp fullen werden af-
gehangen : Edoch by foo verre den nedergeflagen
in Duel bevonden wert geweeft te zijn Auclheur
vande querelle.ende Appellant,dat in fulcken cas
des felfs doode lichaem tot een publijcq fchandael
voor feeckeren tijt, ter arbitragie vanden Rechter
te tietermineren, op 't Schavodt, ofte de plaeti�
daer men gewoon is openbaerlick d'�xecutien van
Juihtie te doen _? aen een Pael, ofte op andere
fchandelijcke maniere voor alle de Wereldt ten
toon gheftek, ofte tot een fpe&acul ghelaten fal
worden; Ende wat aengaet de Perpetranten van
de vooren-verhaelde nederlagen,'t zy dat hy Pro-
vocant zy, ofte oock geprovoceerde, willen ende
begeeren Wy, dat de felve. metter doot/onder ee-
nige genade gheilraft fal werden: Ende verklaren
noch daer en boven, dat Wy om gheeh redenen,
nochte om yemants interceflie, foodanigen Delin-
quant remiifie ofte perdon verleenen fullen, ende
van fijne wel verdiende ftrafl� eximeren. Ende
alfoo men bevint dat de Duellen veeltijts ontftaen
uyt injurieufe ende quade bejegeningen, die d'een
den anderen, 't zy met woorden ofte metter daet
isaendoende. SOO IST, dat Wy allen onfen
Ingefeteqen ende Onderfaten, van wat ftaet, con-

Staten. Herb¹' van Beaumont,

\f\

' : ι V/v. 3$, w&^hr. \ύ Ar*?

Het Placaetjegens deDuelkn der Studenten tot Leyden, ftaet mede in het eerfle Boeck Colum. 391 .gedruckt.

,".,�>

:;:hej;;;^v'end^:e deel.

^'^aci*^et> Tegens ^od^o/�TIoecJ^rs ende Lafieraers in 't Leger* In date.

's� ■jx-moiz'hnii-mb

^^Lfoo by dagelijckfclie-experientie inde-

^jyi^ ^let�_u*-eger bevonden werden veele en me-

nidivuldige Godtloofe Vloeckers en La-

iteraer|. S O O 1S X, dat omme diergelijcke

>> �■?";)

gruwelen ende Godts-lafteringen te verhoedenj
by Syne Hoogheyt midts defen wel exprefl�lijc-»
keiij aen alle jpenoonen vanden Leger, van wat
Natie, Staet of conditie de felve oock jnpgen zijn,

�<*?

-ocr page 237-

Placatea^. 4. Boeck. ^fi8.Tit. i.Deel.

4*3

geinterdiceert ende verboden werdt, dat van nu
voorts aen hem niemant en vervordere den Name
des Heeren te blafphemeren ofte lafteren, op pe-
ne dat de Contraventeurs , indien fy Officieren
zijn, voor d'eerfte reyfe een Maent Solts verbeu-
ren fullen , te appliceren een derdendeel ten pro-
i�jte vanden Aenbrenger, ende de twee refteren-
de derdendeel�n voor den Armen. Ende voor de
tweede reyfe, fullen de felve Officieren van haere
refpe&ive Chargen ghedeporteert werden, voor
foo lange als Sijn Hoogheyt goet vinden fal. En-
de in ghevalle fy Soldaten ofte andere Perfoonen
zijn, 'die' geene Chargen en hebben, fullen voor
d'eerfte mael, onder den blauwen Hemel, voor
hare Regimenten, ten toone van alle de Wereldt
aen een Pale ghefloten, ende twee dagen lanck te

Water ende te Broode aldaer geftelt, en de twee-
de mael met een gloeyende Priem door de Tonge
geboort, ende uyt het gebiedt van defen Staet L�
bannen werden. Laftende hier mede allen Collo,
nellen, ende allen anderen Officieren refpe&ive
tegens de Contraventeurs van defen ftri&elijck'
ende fonder conniventie te procederen,en de Sol!
daten voor de eerfte reyfe te doen executeren, o$,
lijck voorfz is. Ende voor de tweede reyfe by f y.
ne Hoogheyt aen te klagen, ten eynde de verdere
mulden en ftraf��n tegen d'Officieren, Soldaten
ende andere Perfoonen, met kennifl� ende voor!
weten van Sijn Hoogheyt, mogen werden geexe-
cuteert. A&um inden Leger tot Botbergen, den
xix. Julijanno 164%. Fr. Henry de Najfau. Ter Or-
donnantie van Syne Hoogheyt. c. Huygens.

DEN XVIII, TYTEL.

Raeckende de Fortificatie en Zee-wercken, en het

onderhoudt van dien»*.

HET EERSTE DEEL.

i. Ordres, in date den 6 April ι 628, en 23 Februari] 16$ �jegens 't ##.

den der Beeflen opte Fortificatie-Wenken,

foudemogen zijn, te mogen fchutten of doenfehut-
ten, op de boete nae ouder ghewoonte daertoe
ftaende, als namentlickeenen gulden vande groo-
te Beeften, ende eenen halven gulden vandelley-
ne Beeften, ten profljte vande voorfchreve Aen*
nemers, ι Ende ordonneert mede allen Gouvernsm
ende Commandeurs der Frontieren, de/e ordre mltt
doen ende laten onderhouden, ende alle Beeften m
's Landts Wenken te doen weeren, op pene dat defchlt
die 't lant aende Wercken deur de Beeften foude ήψ
komen te lyden, op beur fal verhaelt worden. Gedaen
inden Rade van State, in 's Graven-Hage den drie
en twintjehften Februarij fefthien-hondert fes-en*
dertich. Was geparapheert,z Efaias v. �jcklema^
Onder ftondt, Ter Ordonnantie vanden Raedt
van State. ■ M. Huygens.

Lfoo den Raedt van State der
Vereenighde Nederlanden,
verftaet, dat de Fortificatie-
Wercken van de Frontieren
feer befchadicht worden by
de Koeyen, Peerden, Vere-
kens ende Sehapen,die by de
Inwoonders van de Steden
ende SchaniTen,dagelijcks daer op gedreven wor-
den. SOO 1S Τ, dat om daer op te verfien,
den Raedt midts defen laftende authorifeert, de
Aennemers vande onderhoudinge der voorfchre-
ve Wercken, alle fulcke Beeften die op de Fortifi-
catie - wercken ende Contrefcherpen fullen ghe-
vondeiiWorden, ι 'tzyoftfy de Gouverneurs oft Com-
mandeurs _y oftyemandtanders toekomen, wie hetoock

■■.κ dmp�atien Anno 1636.^gekomen.

%c d'Ordre vanden)'are 162,8. was geparapheert by I; Veltdriei.

:ts,:�

2. Nader �rdonnantien, �p 'tfehefubjeB. In dateden 28 April i6}l>

,ύ\ν. i ν ai oftohr 1648,17 April 1654, en29 Mey \6§$.

SOO IST, dat den Raedt, omeehmaelm^eternft, ende metter daet daer inne te verfien, geof-
donneert heeft, eride ordonneert midts defen wel
exprefl�lijck, foo wel allen Gouverneurs* Cot*
mandeurs ende Officieren van alle Frontier- Ste-
den ende Forten, als allen inwoonders der felveo
mitfgaders oock den Aennemers der felver VVetf*
ken , dat fy refpedtivelick hun fullen hebben te
onthouden ^aneenige Koeyen, Peerdeii,Vetf"
kens, Schapen, Ganfen [ ofte eenige andere B#*
ften op de Fortificatie � wercken binden ofte buy-

{En Raedt van State der Vereenichde Ne-
iderlanden, Bevindende dat onaengefien
: alle voor defe gemaeckte ordr� ende Pla-
eateu , de Fortificatie - wercken vande
Frontieren even feer^J befchaedicht worden by
Koeyen, Peerden, Verekens, Schapen, Ganfen,
ende andere ifchadelijcke Beeften, fo van % Rrijghs-
Officieren 4 als van Inwoonders vande Steden go»
de Schaaften;, die dagelijcks op de voorfz Werc-
ken ghedreyen worden, tot verderf Vande felve,
ende tot groote fchade ende oncUenft yan 't Laiit.

W<}'

-ocr page 238-

Raeckende de Fortificatie en Zee-wercken.

4,^0

465

_re� de voor fchreven Frontier-fteden. en.de Forten
5nen ofte laten dryven, ofteloopen, maer de
?i \ Ur vin af te Kouden ende doen afhouden,
op�e verbeurte van alle flikt» Beeftenals opde
fz VVercken fullen bevonden worden, 3 daer
^STde Commandeurs, Λ^« «^ Commijen vande
MaUynen fullen hebben te letten, Α fc/w «W
Leren ende ρψ maecken, *� au &«fc ^ γ
JLstcJ, opprivaticvanlweAmpten. Verklarende
daer beneferis, dat alle reparatie van fchaden die
bevonden fullen worden deur eenige Beeften aen
'sLandts Wercken ghedaen te zijn, lal ghebracht
worden tot lafte vande Eygenaers der ielver Bee-
ften 't zy dan Gouverneurs, Commandeurs, Of-
ficieren of andere Perfoonen, fonder eenige con-
niventie, waer van de executie fal bevoelen zijn
tweemael 'sjaers ghedaen te worden aendeGe-

committeerde vanden Raedt, op de vifitatie van
de Fortificatie - wercken treckende. Ende ten
eynde niemant hier van eenige ignorantie en neb-
be te pretenderen,Laflen ende bevelen allen Gou-
verneurs ende Commandeurs van Frontier - Ste-
den ende Forten, dat fy defen Plaeate van ftonden
aenalomme by Trom-flach doen verkondigen,
uytroepen, publiceren ende afT�geren, daer men
gewoonlick is uytroepinge,publicatie ende aiSxie
te d�en, want fulcks tot dienfte vanden Lande be-
vonden is te behooren. Aldus gedaen ende van
nieuws ghearrefteert in den Raede van State in
's Graven-Hage den negen-en-twintighften Mey
fefthien - hondert vijf en vijftien. Was ghepara-
pheert, 4 M. v. Ripperda,^vt' Onder ilondt, Ter
Ordonnantie vanden Raedt van State. Geteyc-
kent, I. Eydhrgh.

Het wort fchadelijcke, u Anno 1648 ingevoeght.

Devoorgaende placaten/eggeninplaets -vanKrijghs-Officieren ,fao van Gouverneurs, Commandeurs

ende Officieren, als van Inwoonders, t�c.
Dele woorden zijn Anno 165 5 voor Amplia�e ingevoeght. Inplaets van welcke de voorgaende Qrdonnantien

de verbeurte der �eeflen, tot behoeve vanden Aenbrenger /aten,
d'Ordonnantie vanden Jare 1637 was gheparapheert ly Cl. Vijgh d'Ub ; Dat vanden Jare 1648 by Thom:

van Egmont vander Nieuburgh: Ende dat vanden Jare 1654 by I. Duyil van Voorhout.

4�

3. Ordres TAiWe Ed: Mo: Heeren gecommitteerde Traden van Hollandt,

In date den 18 Mey 1640. en 15 Oclober 1653. Op 'tfelvefubjecl.

;Lfoo de Gecommitteerde Raden vande
! Staten van Hollandt ende Weft - Vrief-
landt , onaengei�en alle voordefeghe-
'maeckte �rdre ende Placaten van den
Raede van Staten der Vereenichde Nederlanden,
de Fortificatie-wercken vande Frontieren even
feer befchadicht worden, by de Koeyen, Peerden,
Verekens, Schapen, Ganfenende andere Beeften,
focnvel vande Gouverneurs, Commandeurs ende
Officieren , als vande Inwoonders vande Steden
ende SchaniTen, die dagelijcx op de voorfz Werc-
ken gedreven worden, tot verderf vande felve,en-
de tot groote fchade ende ondienft van 't Landt.
S O O 1S T, dat ghemelde Gecommitteerde Ra-
den , om eenmael met ernft ende metter daet daer
inne te verfien, gheordonneert hebben, ende or-
donneren mits defen wel expreftelijck, foo wel al-
len Gouverneurs, Commandeurs ende Officieren
van alle Frontier-Steden ende Forten defer Pro-
vintie, als allen Inwoonders der ielver: Midtfga-
oers oock'den Aennemers der felver Wercken,
dat fy refpeetivelick hun fullen hebben te onthou-
den van eenige Koeyen, Peerden,Verekens,Scha-
pen, Ganfen, ofte eenige andere Beeften op de
Fortilicatie-wercken.binnen ofte buytende voor-
jchreve Frontier-fleden ende Forten te doen, ofte
laten dryven ofte loopen, maer de felve daer van
ai te houden ende doen afhouden, op de verbeur-
te van alle fulcke Beeften, als op de voorfz Werc-
ken fullen bevonden worden,tot behoeve vanden
Aenbrenger ,1 Indien ver/lande nochtans, dat onder

ι. λimpliatie vanden Jare 1653,

het voorfz verbodt ni�t verfiaen werden te wefen begre-
pen de Aennemers vande rejpetlive Wercken, voor foo
vele het beweyen vande Contrefcharpen aengaet , het
welcke haer volgende der felver Beflecken wert vry ghe^
laten, ende meer ofte verder niet. Verklarende daer
beneff�ns, dat alle reparatie van fchaden, die be-
vonden fullen worden deur eenige Beeften , aen
's Landts Wercken ghedaen te zijn, fal ghebracht
worden tot lafte vande Eygenaers der felver Bee-,
ften, 't zy dan Gouverneurs, Commandeurs, Of-
ficieren, oft andere Perfoonen, fonder eenige con-
niventie, waer van de executie fal bevolen zijn
tweemael 's Jaers ghedaen te worden aen de Ghe-
committeerde vande Ghecommitteerde Raeden
voornoemt, op de vifitatie vande Fortificatie -
wereken treckende. Ende ten eynde niemandt
hier van eenige ignorantie en hebbe te pretende-
ren , Laften ende bevelen gemelte Gecommitteer-
de Raden,allen Gouverneurs ende Commandeurs
van allen Frontier-Steden ende Forten defer Pro-
vintie, dat fy defen onfen Plaeate van ftonden aen
alomme by Tromflach doen verkondigen, uyt-
roepen , publiceren ende affigeren, daer men ghe-
woonlijck. is uytroepinge, publicatie ende amxie
te doen, Want wy fulcks tot dienfte vanden Lan-
den bevonden hebben te behooren. Gedaen in
's Grayen-Hage, den vijfthienden Oftober 1653.

Ter Ordonnantie vande Gecommit-
teerde Raden.

Her�¹' van Beaumont,

HET

-ocr page 239-

467 Placateo-/. 4«Boeck. i8.Tit« �.Deel.

4^8

HET TWEEDE DEEL.

t � Ordre, opte groote, dichte en lenghte van %ijs> (jaerden en Staecfyn tot

de Fortificatie en Zeewercken. In date den k 9 Augufli 16 � o.

melijck kan maecken., de Staecken lanck fes v_0e.
ten van twaelf duymen, ende dick op het Aerdt,
eynde een greep voor de borft, alles recht: De
Gaerden lanck thien voeten, ende dick op den
onderilen bandt op 't minfte eenen duym, ende
thien Gaerden inden bandt, fondermeer. Or.
donnerende hiermede wel expreil�lijck allen In,
genieurs, oft Contrerolleurs, Werck-Bafen, Rijs.
werckers , ende allen anderen dien het aengaen
mach, inde boven-ghemelde Quartieren geeu an-
der Rijs, Gaerden ende Staecken te mogen aen-
nemen, noch in 's Landts Wercken laten verar-
beyden, op pene dat anders bevonden werdende
't felve niet fal goet ehedaen, noch de Wercken
op-genomen ende gheprefen worden, waer op de
Heeren Gecommitteerde, ende de Officieren daer
toe gebruyckt werdende.neerilelijck reguard ful-
len nemen, alles ten meeften dienfte#anden Lan-
de. Gedaen in 's Graven-Hage den negenthien-
den Augufti fefthien-hondert vijftigh. Was ghe-
paraphcert, B. de Boetzeler & d'Afteren> *�� Onder
ltont, Ter Ordonnantie vanden Raedt van State.
Geteeckent,

/. Eyckbergh.

! Lfoo bevonden werdt dat het Rijs, Gaer-
l den, ende Staecken tot de Fortificatien
ende andere Zee-vvercken, niet en wer-
den ghelevert op behoorlijcke grootte,
dickte ende lenghte, ende over fulcks de Werc-
ken niet fo baftant zijn als vereyfcht wert. SOO
I S Τ , dat den Raedt van State der Vereenichde
Nederlanden, nae communicatie met de Heeren
Gedeputeerde van Walcheren, ende hier op oock
ghehoort hebbende die geene hun des verftaende,
heeft goet - ghevonden te waerfchouwen allen
Schippers ende Rijs-leveraers, dat voortaen geen
Rijs, Sf aecken of Gaerden fullen hebben te bren-
gen , of leveren tot de Fortificatien ende andere
Zee-vvercken, inde Quartieren van Vlaenderen
ende by-ghelegen Plaetfen, als vande grootte,
dickte ende lenghte hier nae ghefpecificeert, Na-
mentlijck dat het Rijs fal moeten zijn van fes Ja-
righ Bos-hout, ende het Elfen van vijf Jarigh
Hout, lancknegen voeten, vantwaelfduymen,
alles ftreckent Hout ,dick op den onderilen bant
fes palmen, ende aenden opperften bant vijf pal-
men , yeder bufl�l foo vroom van Hout, dat men
daer uyt eenen Staeck met twee Gaerden bequa-

Placaet vande Staten van Zeelandt.

2* Ordre ,vande Staten van Zeelandt, op 'tfehefubje�* In date den 17

September 1650.

van twaelf duymen, ende dick op het Aerdt-eyn-
de een greep voor de borft, alles recht: De Gaer-
den lanck thien voeten, ende dick op den onder-
ften bandt op het minfte eenen duym, ende thien
Gaerden inden bandt fonder meer. Ordonneren-
de hier mede wel exprefl�lijck allen Ingenieurs,
oft Contrerolleurs, Werck-Bafen, Rijs-werckers,
ende allen anderen dien 't aengaen mach, inde
boven - ghemelde Quartieren gheen ander Rijs,
Gaerden ende Staecken te mogen aen-nemen,
noch in 's Landts Wercken laten verarbeyden, op
pene dat anders bevonden werdende, 't felve niet
fal goet ghedaen, noch de Wercken op-genomen
ende gheprefen worden, waer op de Heeren Ge-
committeerde , ende de Officieren daer toe ghe-
bruyckt werdende, neerftelijck reguard fullen ne-
men , alles ten meeften dienfte vanden Lande.

Aldus gedaen ter Vergaderinge vande wei-ge-
melde Heeren Staten, in 't HofTvan Zeelandt tot
Middelburgh, den feventhienden September fe-
fthien-hondert Vijftigh. Onder ftondt, Ter Or-
donnantie vande Staten voornoemt. Gheteec-
kent,

Pieter de Vroe.

:E Staten 'sLantsendeGraef��lijckheyts
j van Zeelandt, Alfoo bevonden wert dat
I het Rijs, Gaerden, ende Staecken tot de
Fortificatien ende andere Zee - wercken,
niet en werden ghelevert op behoorlijcke groote,
dickte, ende lenghte, ende over fulcks de Werc-
ken niet foo baftant zijn als vereyfcht werdt.
SOO IS Τ, dat Wy nae communicatie met de
Heeren Staten van Walcheren,ende hier op oock
ghehoort hebbende die gheene hun des verftaen-
de, hebben goet-ehevonden te waerfchouwen al-
len Schippers ende Rijs-leveraers, datvoortatn
gheen Rijs, Staecken of Gaerden fullen hebben te
brengen, of leveren tot de Fortificatien ende an-
dere Zee-wercken, inde Quartieren van Zeelandt
ende by-gelegen Plaetfen, als vande groote, dick-
te ende lenghte hier nae ghefpecificeert, Nament-
lijck dat liet Rijs fal moeten zijn van fes-jarigh
Bos - hout, ende het Elfen van vijf-jarigh Hout,
lanck negen voeten, van twaelf duymen, alles
ilreckende Hout, dick op den onderften bant fes
palmen, ende aen den opperften bant vijf palmen,
yeder buffel foo vroom van Hout, dat men daer
uyt eenen Staeck met twee Gaerden bequame-
lijck kan maecken, de Staeckeja lanck fes voeten

Η Β Τ

_____^

-ocr page 240-

Raeckende de Fortificatie en Zee-wercken�

470

4*9

HET DERDE DEEL.

Ordre, vanden %aedt van State, Waer by de Mofl�l-bancfyn int Canael

tuffchen 't Sas van Gent en Je Philippyne, voorgoedenpf'mfe verklaert worden. In date den 31 Au*
gufli 1656.

ende daer van foo veel Moi��len te halen als hun
goet duncken ende ghelieven fal, dat fulcks vry
mogen doen, ibnder daer over van yemanden ge-
corrigeert ofte verhindert te werden, alioo
's Landts dienil daer aen ghelegen is." Gedaen in
's Graven-Hage, den een-en-dertichften Augufti
feilhien-hondert fes en vijftich. F. Rttyjch,"¹� Ter
Ordonnantie vanden Raedt van State. In abfentie
vanden Secretaris,

N. Affendelfu

En Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden, in e'rvaringe gekomen zynde,
dat eenige MoiTel - bancken in 't Canael
tuflchen het Sas van Gent ende Philip-

_in_ _wetden gehouden.die daer nochtans ondien-
Sich zijn, ende moeten gheweert worden Heeft
dienvolgens goecgevonden de felve Moiiel-banc-
ken te verklaren voor goeden pnnfe. Authonie-
rende allen ende eenen yegelijck wie ghenegent-
hcyt heeft de felve Moflel - bancken te ruineren,

Ordre, vande Staten van Zeelandt, waer by gelaft ®ert alle Oammen*

metingen en Schuttingen inde Schorren, ontrent de Fmen ge/eght, wech te nemen, op dat hetgetyde
fijnen vry en loop, ende de �ortificatien haer Sterckten behouden mogen. In date den dertighfien
Mey 16x4.

ben ende verbieden midts defen alle Perfoonen,
van wat ftate ofte conditie die mochten wefen»
dat fy inde voorfchreve Plaetfen niet en leggen,
nochte poogen te houden eenige Dammen, Wei-
ren, Schuttingen', waer door den loop van vrye
Vloerende Ebbe inde Schorren ende Blieken, in
de voorfchreve Quartieren ghelegen, mochte
wefen Vet hindert, ofte fchuy ringen belet. Or-
donnerende den felven, dat fy de voorfchreve
Dammen, Schuttingen, Weiren, terftont nae de
notificatie van deien wech nemen, ofte doen
wech nemen, ende gene meer en maken, poogen
te leggen nochte onderhouden, op pene van ver-
breeckinge vande voorfchreve Dammen, Schut-
tingen, Weiren, ende eene pecuniele boete van
thien guldens voor d'eerile mael, de tweede mael
op verbreeckinge als boven , ende tvvinrich gul-
dens, de derde mael op peyne van arbitrale corre-
ctie , de voorfchreve proffitale boeten te applice-
ren den genen die d'executie doen fal. Ordonne-
ren daer omme alle commanderende Capiteynen
ende Officieren, dat fy defe al omme inde voorfz:
Frontieren doen kondigen ende ernftich onder-
houden , volgens den teneure vande iehe. Ge-
daen in 't Hoifvan Zeelandt tot Middelburgh den
dertichften May fefthien - hondert ende vier-en-
twintich. Ter Ordonnantie vande Gecommit-
teerde Raden voornoemt. /. Boreel.

*® E Gecommitteerde Raden vande Heeren
Staten van Zeelandt, Allen den geenen
die defe fullen hooren ofte lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo niet
tegenftaende menichvuldige vermaningen by ons
tot diverfche ftonden ghedaen, ende ferieufe aen-
fthryvingen aende Commanderende op de For-
ten liggende op de Eendrecht ende Lilloo als an-
ders , ten eynde mochten werden ende blyven
wech-ghenomen , alle Dammen, Weiringen ende
Schuttingen, gheleghtende gheftelt inde Schor-
ren , Kreecken ende ondiepten daer ontrent ghe-
legen , wy bemereken dat dagelijcks meer ende
meer diverfche Perfoonen van diff�rente quali-
teyten, haer onderwinden aldaer foodanige Dam-
men , Weyren ende Schuttingen te leggen ende
te houden tot ViiTcherye, ofte wel mede omme
Landt te winnen, waer uyt is ontftaen 'tgeene
wy van langer handt hebben voorfien, dat de
voorfchreve Schorren feer hooge zijn opgewaf-
fchen, de Kreecken verflijmt, ende de Fortifica-
tien van 't Landt die met exceflive koil zijn ghe-
leght , ende noch moeten werden onderhouden,
toeganckeJijcker zijn ghe worden, met apparentie
dat by continuatie van defen de voorfchreve
Quartieren noch meer fullen werden verfwackt.
S O O I S Τ , dat wy willende daer inne voor als
noch foo veel mogelijck verfien, verbodeu heb-

HET VIERDE DEEL.

i. Ordonnantie, vande Staten van Zeelandt, fegens het afhalen van

Staeden, Rijs, ofte ander Hout uyt de �ortificatien en Zee-wercken. In date den [evenden
Otlober 1649.

DE Gecommitteerde Raden vande Heeren
Staten van Zeelandt. Alfoo tot onfer

tvill;^ �»^em?r S^h5^komen ^is. datfommige m�et-
wdltge Menfchen fich verttouten liet Hout uyt de

Rijs-wercken dieftelick af te halen, en tot haer ey-
gen brant te gebruyeken, tot merekeiick naerdeel
vande Fortificatien en Zee-wercken, en tot groo-
ten J&ofte vanden Lande 5 werdt een yegelijck by

G g ij defen

-ocr page 241-

Ι γ κ; placate�L�». 4* Bo

defen gewaetfchouwt en wel expreflelijck verbo-
den , iich hiet aen naer defen niet meer te vergty-
pen, en foodanige dievery te onderwinden, �p

daer in te vo�rfian. Aldus ghedaen 'm 't HoffVan
Zeelant tot Middelburgh, den fevenden O&ober
1649. Ter Ordonnantie vanden Rade voornoemt.

/. de Brune.

pene van tot haaren (afte ende arbitrale corre�rie

2. Ρlacaet, vande Staten van Zeelandt, Tegens 't mcb~halen en ftekn van

■ �-'^; GaerJen, Rijs, Staecken, Schorrefleen en Sant vande Dijeken, Stranden en Zec-werckeh, φ c. i_ndate denzj tfovemler1654. \\_ ^!:

ren , ende ontfterekinge van het Lant, hebben u-y
oock noodich geacht daer tegen te voorften, Ver-
biedende over fulcx welexprefl�lick by defen, dat
niemant op de naervolgende uyrgedruckte Plaet.
lenen fal vermogen eenich Sant afte halen, te we-
ten , aen den Haeck, Breefande , aende Duynea,
tuifchen Vullingen en Ramniekens, als mede van
Vliffingen voorby Dijcxhoecke, op pene dat foo
wie naer defen fich daer in vergrypen fal, voorde
eerfte reyfe fal verbeuren twintich guldens, ende ?
voorde tweede reyfe vijftich guldens, 'ende voot
de derde reyfe honderc guldens, en boven dien op I
pene van arbitrale correctie.

Ende op dat te beter alle frauden mochten ach- I
terhaelt werden, particulierlijckdeSchorrefteeii �
rakende, lullen alle Verkoopersvanfoodanigea I
Steen gehouden zijn Atteftatiemede te brengen, I
waerfydevoorfz Steen ghekocht oft ingenoroea I
hebben, op pene van xxv. guldens,en dat fy bovea |
dien fullen ghearrefteert, en de Steen onverkocht l
blyven, tot der tij c toe dat fy de voorfz Aneftadi |
gehaelt en getoont lullen hebben,ofimmers klaer- i
lijck doen blijeken, dat fy ter goeder trouwe aen f
die Steen gekomen zijn, fonder wekkers keniaft
enblijck niemandt oock foodanigen Steeneolal
vermogen te koopen, op gelijcke pene als vooc�l

Ende lullen de boeten hier voorenghefpeafi-
ccert, bekeert werden de twee derde-parten voot j
den Officier de calange doende, ende een derde� i
part voor den Aenbrenger.

Aldus gedaen ende gearrefteert terVergadecn�
ge vande wel-ghemeke Heeren Staren, in 'tHoff j
van Zeelandt binnen Middelburgh, den l�veu�» I
twintichften November 1654, �

!E Staten 's Landts ende Graerfelickheyts
ί van Zeelandt, Alfoo tot onfer kennifl�
/ gekomen is, dateenige moetwillige ende
" ontrouwe Menfchen, fieh onderwinden
Schorteneen ende andere Materialen van Hout*
Rijs, Staecken en Garden wechte halen, ende rot
haer dienftich gebruyekte appliceren, waer deur
niet alleen de Zee-wercken en werden verfwackt
en bedorven, maer het Landt in exceffive keften,
geduyrige reparatien, en vervullinge van 't geene
afgehaelt,en geftolen w�rt,onderworpen is. SOO
1S T, dat wy om foodanige moetwilien en dieve-
j-yen voor te komen, ende verhinderen, goet ghe-
vonden hebben by defen onfen Placate te ordon-
neren ende ftatueren, ghelijck wy ordonneren en
ilatiieten mits defen,dat foo wie beftaen fal eenige
loiie Schorrefteen, of die in Hoofden of Kiften ge-
voey�rt werdemvan daer afte halen en vervoeren,
fal boven de reftitutie vande felve verbeuren tot
een boete vijftien guldens, endevoorts arbitralick
geftraft te werden naer het exces da/er in gepleegt,
ende meermaelsinde voorfz faute vervallende, lal
telckehs de voorgaende boete verdobbelt werd�.

Ende foo wie eenich Rijs,Stakenof Garden van
de Hoofden,Dijcken of andere Zeewercken wech
haelt, fal voor de eerile reyfe vervallen inde boete
van fes guldens �. voor de tweede reyfe van vijftien
guldens: ende voor de derde reyfe boven de boete
van vijFen twintigh guldens,op pene vin arbitrale
correctie naer gelegenthey t van faecken.

Ende dewyle wy bevinden,dat fekere Schippers
ofte Schuytlieden fich vervorderen vande Stran-
den en Oevers van Zeelandt Sant afte halen, ter
plaetfendaer het felve nieten kan ftrecken, ais tot
verfwackinge en verminderinge vande Zee - wee-

DEN XIX. Τ Υ Τ E L.

Vervattende dOrdres op de bewaringe ende admini-

ftratic vande Vivrcs en Ammunitie van Oorloge inde

Frontier - Plaetfca^.

1�

Ordonnantie, In/lruBie ende Redres, waer naer bun voortt*4enjullen b�*

hen te reguleren de Comrnifen, dien de lewaringe ende admimjlratiefal zijn bevolen, vande ^vm®\
ende Ammunitie van Oorlogeenden Frontier-fiedenende Sterckten in morraedtg�ftnden,efte &**
te feynden. In date den l $Julij l6o$.

zijA voor hare adminiftratie,ende van hen ^ft"

de ghetrouwelijcken daer inne tequyten, te �b»
len fouffifantc ende receantie cautie, t'⁰¹¹^¹!^"
ghenoegen, die met hen verbonden fulleflioej

Uilen alvooren te treden in eenigh be-
wint der voorfz provifien, de Commifen
fulcks niet gedaen hebbende, ghehouden

-ocr page 242-



		�.�--

	�rdres op d� Vivi'esv&^inde Frofltiet*
			nochtans dat de gemeene faeeke orinu�telijcfc tiidt befwaertenworde. .;:ot,j..... ,�.-.., .,�■;. � ' -■■ ■+rA>v:r,, _t ..-M'tt.-v.'t . ■ Ιι,-ι..(..\:� ;' ■' Den Conftapel ende Canonriiers fullen fy ��V hoorlijck aen; hun doen verantwoord��iif vva^t� 'I� Kruy t, Lonten ende Scherp, dat fy aftreed* tint* fangen hebben, ofte alnoch ontfangenfuHe�rri�- gen, fonder lienluyden eenige nieuwe leveringe t� doen, ten waer hun behoorlijck blee�kevl dat hes voor - gheleverde behoorlijcke verfehooten warev welcke der voorfz Conftapels oft Canonnie�sb�� wijs, fy op hunne reeckeninge mede fullen over brengen,ende daer van inde felve mentie maecken in het Capitrel vande leveringe aen hun gedaen.? '■'* f j.\ jibi;'jf;^-j".^:'', iVJ IL' ι' . ., : ι1:,ύ:,.ι'ji^i' ' d'Uytlev�ringe van Kruyt, Loot ende Loriteri fal ghedaeh worden m�t ghewichte vande Stade Delft, daer nae oock de Kruyt-maten fulcx fulleri wordenghemaeckt, dat die afgeftreecken 't felve ghewichte volkomelijck mogen halen, daer op de' felve ge-ijekt ende gemerekt lullen worderi,welc- ke gewicht fulcks daer op refpe�tive fal ftaen ghe- teeckent,^: dat 't felve by een yegelijck kan wor- den gefi�ff;. '/: ■ /-.;�; . -..!■! lx. -ι�.�.-- Dan foo veel de Vivres ende Eetwaren aengaet, alfoo wy gbemerekt hebben hoe grootelijcks den ftaet vanden Lande gekrenckt is, door dien de fel- ve 'm verfchey den oor ten onnuttelickop het con- fent ende'beveelen vande particuliere Gouver- neurs , �verften, Capiteynen, Magiftraten ende anders, fonder bewiliinge van ons zijn gheconfu- meerrendeverdaen, ja� f�rnwylen op d'een.ofte d'ander pretext to� 'groeten ondienfte vanden Lande verkocht, Waer door StedenendeSterck- ten van grooter importantie in ghevaer ende dan- gier zijn gekomen �. Ende willende daer inne yer- fien, hebben geordonneert ende bevolen, ordon- neren ende bevelen by defen, dat de voorfz Com- mifen de voorfz Vivres ende Eetwaren niet en ful- len aentaffen, verminderen ofte gedoogen by ye- mande wie dattet zy, aengetaft oft vermindert te worde\|\|, alwaer 't oock dat de Gouverneurs, Overften, Capiteynen, Raedenoft Magiftraten fulcks waren bevelende, fonder onfeexprefi� Or- donnantie, op pene indien fy fulcks bevonden worden gedaen ofte geconfenteert te hebben, de felve verminderinge aen haere eygen Perfoonen ende goeden verhaelt, ende boven dien arbitra- lijck oft capitalijck geftraft te worden naer ghele- gentheyt van faecken. Ten ware in een operibare ende wei-bekende noot van belegeringen, ende dat geene Vivres ter Stede ofte Plaetfe om geit te bekomen waren, in wekken gevalle, ende anders niet, fy dan de felve fullen mogen «ytdeelen op de Atteftatie vanden Commiffaris vande Monfteringe in dien Quartie- re, voor foo vele Hoofden als hy attefteren fal ve- der Compagnie aen pref�nte Soldaten fterek te zijn, ende vorder niet, mits de felve leveringe op- houdende foo haeft den voorfz nootcefi�teh fal. XL Gebeurende eenige uytdeelinge van Vivres, fullen de voorfz Commifen leveren voor yeder hooft dat tot lafte vanden Lande prefent in dien- G g iij fte
^ckeeriArooralalspnncipaei. ,a:. v_; ' twrnmriiiien van nieuws aenkrimende, fulleri λ �radende in haere adminiftratie, met be- ^S ^ef7ecificatie, nombre, ende ghewichte vaSe afeaende,oft gemachtige vanden overleden vanac $ Recep fle ovec nemen, endei SfeXniteJlL.lk^p^ifien.k �n Vivres als andere Ammunitien, Materialen: Inde andere Inftrumenten van oorloge, ter plaet^ fcbarer CommiiTie in voorraet wefende. ;m Ende de Commifen in dienfte blyv�nde, fullen. van eheliicken op haren eedt, beh�orlijcken iteet maecken vande Vivres ende Ammunitien onder hcnberuftende ten tyde vande overleveringe de- fer Inftruftie, mitfgaders oock baer reeckemnge, van 'reeene tot den felven dage by haer verhan- delt ende geadminiilteert, ende de felve ten lang- ften binnen drie Weecken naer overleveringe van- defe aen ons over feynden. Suilen voorts altijt getrouwe forge dragen, dat alk de felve Vivres, Ammunitien, Materialen, en- de andere Inftrumenten van Oorloge, ende die al- daer noch meer in voorraet fullen mogen ghefon-, den worden, wel ende ghetrouwelijck bewaert, in 't* droogegeleyt, gehuyfl, ghefoldert, ende ten minften koften ende meeften dienfte vanden Lan- de g�regeert ende ghehavent mogen worden ,� wel toefiende dat de felve by Regen ofte faute van re- gieringe niet en bederven * op pene foo 't felve by hun verfuym ghefchiede, de fchade ende intereft vande Landen aen hun te verhalen. V. Ende op dat fy middel daer toe mogen hebben, , fullen alle Maenden beneffens den ilaet van 't ge- ne by hun inde voorleden Maent uytgelevert fal mogen zijn, aen ons over feynden pertinente en- de deuchdelijcke fpeeificatie vande onkoflen daer opgevallen, waer-ophaer terftontaffignatievan betalinge gegeven fal worden. ; t_;i,.��. ^; <; w;.:; VI. Soo veel het Kruyt ende Lonten aenga'et, ver- lokks de difordre ende inegaliteyt die in verfchey-i den plaetfen daer inne g'hefchiet zijn, hebben wy geordonneert ende ordonneren by defen,dat inde piaetfen daer men ghewoon is leveringe daer vaii te doen, van nu voortaen voor elcke Harquebou- fier ende Calibrier, die den ordinaris Commiffaris vande Monfteringe in dien Qiiartiere , fal onder fijnhantfchriftelijckaitefteren, prefent ende in vatten dienft vande Compagnie te zijn , by den Commifen refpcc�ve ghelevert fal worden alle acht en veertich dageneen half pont Kruyts, ende Lonten naer advenant: ende voor twee Mufquet- tiers foo veel als voor drie Harqueboufiers ofte Ca�briers, midts daer van nemende behoorlijcke cecepiiTe, om op de afreeckeninge vande Compak gnie gekort te worden, fonder dat de voorfebreve Commifen andere leveringe ghepafieert fal wor- den» tenware in een opkomende noot, ende dat dcaVyandthemmetgewelt ware verthoonefide,' malfulckenghevalle (midts doende daer van be^ faoorlijck blijeken) fullen vorder leveringe mogen; doennae dtn noot veteyffchen fal, acht nemende;

-ocr page 243-



475 ' Placatefl-, 4.Boeck. ly.Tit
			47$


fte wefen* fal, voor elck hooft twintich oneen		hun te mogen nemen eene bequame Brouwery_eop een redelijcke huyre, ter tauxatie vande MagL ftraet, inde welcke fy 't voorfz Mout felver fuljf^ doen verbrouwen, fulcx fy alles ten meeften pro, fij te vande gemeene faecke fullen bevinden dien* ftelijck te wefen. Ende indien eenige Bieren van buy ten aen hun gelevert worden, fullen trouwe, lick den Soldaten volle Tonnen leveren, infere, rende 't felve in hare Recepiile, oft anders fullen ghehouden zijn re verantwoorden, vande over, mate vande duym ofte ftocks - ftucx daer op val, lende, ende fullen oock de ledige Tonnen doen vergaderen, bewaren, ende den Brouwers weder, omme beftellen, waer van den voorfz Commifen voor elcke tonne gepai��ert fal worden twee ftuy, vers voor vergaderen,ende drie ftuyvers die inden Schepen wederomme gebracht fullen worden. XV. Ende fullen infonderheydt goede acht nemen, dat t'elcken die voorfz leveringe op de voor-ghe, melde gewichte ende prouve gefchiede, ende dat het Bier fulcx gebrouwen, ende die Brooden fulcx gebacken ende gheregeert worden, als de prouve geweeft is, op dat den armen Soldaet geen redene en hebbe van klagen, ende foo faulte daer inne be, vonden wort, fullen de kl\e den Officier aen ge* ven, om correctie daer over ghedaen te worden naer geiegentheyt vande faecke. XVI. De voorfz Commifen en fullen niet alleenlijcl; vande voorfz uy tgeleverde Vivres, goet ende per- tinent Regifter fchuldich zijn te houden, met goe- de diftinctie vande Compagnien ende Waren, om t'allen tyde des verfocht zynde, daer uyt ftaet ende reeckeninge te kunnen geven: Maer oock benefl�ns dien reeckeninge houden van tyde te tyde, tot wat pryfe die zijn monterende, nemen- de foo vele het Broodt aengaet, den prijs naer ad- venant 't gewichte, ende 't felve confererende met den gewichte ende prijs, dat het koop broot inde Backers huyfen is wegende ende geldende, fullen naer advenant van dien op haereneedt den prijs maecken, ende inde Forten daer geen andere Bac- kers en zijn, fullen den prijs nemen naer advenant 't ghewichte inde naefte Stadt, ende vande Kafe, Stock-vifch, ende andere Waren, fal den prijs ge- reeckent worden naer advenant die ten tyde van de uytleveringe op de Winckels verkocht worde. XVII. Wat nu aenlanght de vordere provifie van Wa- penen, Materialen, ende andere Inftrumenten te� Oorloge dienende, fullen beforgen dat de felveifl goede ordre, elck by fijn forteringe wel onder- houden ende ghehavent worden, dat die nieten verderven, ende t'allen tyden als men die te befi* gen fal hebben, mogen ganckbaer wefen. XVIII. Ende fullen geene der voorfchreve Materialen, ofte andere Inftrumenten van Oorloge van hen geven, ofte gedoogeh dat die by yemant, wie dat het zy, aen-ghetaft worden, dan alleenlijck totte Wercken van Fortificatie , oft andere exploicten van Oorloge daer toe de felve gefonden ende ge- deftineert zijn, in wekkenghevalleiyfullen de felveallenfkens ende niet t'ef��ns leveren, eflde goede acht nemen, dat de ielve niet ghenomefl» yer-⁴

	Broots, half pont Kafe ofte Stockvifch, lbo verre de pto vifie fulcx lyden mach,mitfgaders voor elcke hon- dert hoofden een Tonne Biers ten pryfe van twee gulden, ende voor de Peerden naer advenant, voor de hondert een derdepart van een laft Haver 's daeghs, ten ware den noot der belegeringe fulcx. niet en konde lyden , fal de voorfz leveringe by advyfe vanden Krijghs-overften fulcx mogen ver- mindert worden foo den noot uytwyfen lal, waer naer fyhaer fullen reguleren. .sr:.th , XU Ende omme 't ielve ten meeften dienfte vanden Lande te beforgen, fullen altijt goede acht nemen 't voorfz onderhoudt den Krijghs-volcke te doe- ne, vande Granen, Mout, Kafe, Stockvifch, ende andere Vivres.langhft in voorraet geweeft zynde, of die minft fullen mogen duyren, ende over fulcx d� bederffenuTe eerft i�bjeft zijn,fonder nochtans eenige Granen oft Mout aen'tKrijghs-volckte leveren: Dan fullen de felve by eenige vertrouw- den Backer oft Backers tot Broot ofte Bier doen verbacken , verbrouwen ende verwereken > op eenen tamelijcken ende redelijcken falaris. XIII. Ende ten eynde de ghemeene faecke daer inne vande Molenaers of Backers niet verkort ofte be- droogen worden, fullen alvooren den Backers ee- nich Koorn te leveren, om by hen verbacken te worden, in prefentie vanden Officier, ende een ofte twee vande Magiftraet, ofte in abfentie van den Officier, ten minden van twee vande Magi- ftraet , ofte daer geen Magiftraet en is, van twee ofte drie vande principale Krijghs-hoofden, vande Solder daer van fy eerft fullen willen doen bac- ken , met een goede ghe-yekte mate doen meten, ende nemen eene Mate, Sack ofte halve Koorens, doende 't felve meten, ter Molen brengen,wegen, malen, ende voorts by eenigen vertrouwen Bac- ker of Backers-knecht op maecken, ende naer den eyfch backen, t'famen in harer prefentie, fonder daer van te wijeken, voor ende al eer alles fp ghe- maeckt ende verbackt is tot Brooden, fulcx fy be- geeren, waer na fy voortaen die Backers , gelijcke nombre ende gewichte van Brooden, uyt gelijcke mate fullen doen leveren, midts haer betalende voor haren falaris eenen redelijcken back - loon, fulcks fy naer informatie met goede kennifTe naer geiegentheyt van tyde ende plaetfe fullen bevin- den te behooren: Naer welcke prouve, midts dat de felve by de prefenten geverificeert fal zijn, met verklaringe, dat fulcks alles in haer prefentie ghe- daen is, de voorfz Commifen reeckenen fullen. XIIII. Gelijck fy mede in prefentie foo voorfz is, heb- bende daer toe ordonnantie van ons, ofte anders opkomende eenigen noot van belech, ende dattet van noode zy den Soldaten Bier te leveren, van het Mout een proeve fullen doen brouwen inde befte manieren, fulcks doenlijck zynde, om daer nae met eenigen Brouwer ofte Brouwers, op de leveringe van 't Bier te accorderen, of indien de voorfz Brouwers hun daer toe onredelijck fouden willen houden, hebben wy gheauthorifeert, ende authoriferen by defen, de voorfz Commifen aen

-ocr page 244-



		₇₇ Ordres op de Vivres, Sec. veefteecken, ofte anderfints onnutrelijck verdaen oft verbrant en worden.^ Dan die Wapenen ende andere Materialen die voor provifie aldaer in voorraet ghefonden fu en fen om ter noot bewaert te worden, en lullen rVelv� van hen niet geven nocht� gedoogen dat d_ie by yemande, wie dattet zy, aen-geyeert wor- den dan alleenlijck op onfe exprelTe ordonnantie, oft anders in een dwingende noot van belegennge vanden Vyandt, in wekken ghevalle noch fy de voorfz Wapenen niet en fullen leveren dan voor de Soldaten die hunne Roers ofte SpieiTen voor den Vyandt ghebroocken oft verlooren hebben, ofte anderfints qualijck gewapent fullen zijn. X. X. En fullen de voornoemde Commifen voortaen inde belegcringe, geen Roers, Mufquetten, Spief- fen, oft andere Wapenen uy tleveren, dan met or- donnantien vanden Gouverneur, ende onder Re- cepiiTe vanden Capiteynen, inhoudende expreiTe belofte van die te fullen afkorten op d'eerfte beta- linge , welcke RecepiiTe fy te dien eynde terftont fullen hebben over te leveren aenden Commisde betalinge der Compagnien doende onder fijne re- cepii��, om tot's Landts profijt de felve kortinge ghedaen te worden , ten ware by den Raedt van State om fpeciale redenen den felven Commifen kift gegeven worde de felve kortinge niet te doen, infgelijcx vande Schuppen, Spaden, Picken,Hou- vveelen,Graven, Korde-wagens, Deelen, Sparren, Bakken, ende alle andere Inflrumenten ende Ma- terialen , daer afdat fal uyt-gebracht worden Or- donnantie tot behoeve van eenige Aennemers of Werckluyden, fullen de voorfchreve Commifen geeneleveringedoen , anders dan op RecepiiTe vande felve Aennemers of Werckluyden, inhou- dende dat fy te vreden zijn de felve te laten kor- ten ende inhouden aende betalinge van haer aen- genomen Werck, daer toe de fehe materialen ge- ordonneert zijn, met expreifie vande pryfen van dien, die ghenomen fal worden nae advenant van den inkoop, mette redelijcke vrachten daer op verhoocht, volgende de Lyfte de welcke van tijdt tot tijdt aende voorfz Commifen daer af fal wor- den ghelevert �. Welverftaende dat vande Schup- pen, Spaden, Picquen, Houweelen, Graven ende Korde-wagens ghelevert aen eenige Soldaten oft andere in dach-gelt werekende , fal benefl�ns de Ordonnantie ghenomen worden RecepiiTe vande Capiteynen vande Compagnien, oft van hare be- kende Officieren, inhoudende alleenlijck belofte van reftitutie vande felve Inftrumenten, de welc- ke dien achtervolgende fullen mogen volftaen mette reftitutie der felver, al is 't oock foo dat de felve Inftrumenten oft eenige van dien foude mo- gen in 't werck gebroocken zijn, mits maeckende onttanckin haere reeckeninge van volle ftucken, zynde 'tverftant dat aldufdanige Inftrumenten jl« men aen Dach-werckers fal leveren, fullen ge- brant oft anderfints gheteeckent worden met een Ipeciael teecken oft merek, om onderfcheyden te mogen worden uyt andere die men aende Aenne- nemers fal leveren, ende alfoo voor te komen de irauden van andere ghebroockenen, 't Landt niet toekomende, in plaetfe van goede te obtruderen -
				inde Frontier-plaetfen. 478 Ende fullen de voornoemde Commifen de voorfz Recepifl�n vande Aennemers, midtfgaders o�ck die vande Dach-werckers vande achter-gebleven Inftrumenten ende Materialen hebben terftont over te leveren aen den Commis van den Ontfan- ger Generael, ofte andere de betalinge vande wereken doende, onder fijne recognitie, inhou- dende belofte van daer af te verantwoorden, om hen op hare reeckeninge te dienen,welcken Com- mis vanden Ontfanger Generael de kortinge daer af pertinentlijck fal hebben te doen, ten tyde van de betalinge. XXI. Ende van die Materialen die verbeficht ende vervrocht fullen worden, ende niet weder in Ma- gafijne komen, fullen de voornoemde Commifen tot bewijs van dien recouvreren Recepifie vande M^r- Timmerluyden, Smits, oft andere Werckluy- den , die de felve vervrocht fullen hebben, inhou- dende pertinente verklaringe, waer,ende waer aen 't felve ghefchiet is, ende dat de felve vervrochte materialen niet weder in Magafijne gekomen zijn. Sullen oock alle gefchooten Kogels by de Solda- ten ende Soetelaers achterhaelt,gevonden of uyt- gedolven,ten minften pryfe tot profijte van't Lanc fien inne te koopen. XXII. Voorts fullen de voorfz Commifen altijdt ghe- dencken onverbreeckelijck te onderhouden, dat fy van alle uytleveringe van Vivres ende Wape- nen, die aen eenige Compagnien ghedaen fullen worden, terftont, oft ten langhften binnen yeer- thien dagen daer nae ghetrouwe fpecifkatie daer van metten prijs der felver feeckerlijck over feyn- den, foo wel aende Staten oft Gecommitteerde Raden vande Provintieop wkns repartitie ende betalinge de Compagnien die ontfangen hebben- de fullen ftaen, als mede aen Ons, om de felve van hare aenftaende betalinge gekort te worden, met verklaringe vande redenen waer omme de felve leveringe gedaen is, op pene foo by hun verfuym het Landt hier inne te kort quame, de fchade aen de voorfz Commifen in haer particulier verhaelt fal worden. XXIIL Sullen voorts alle fes Maenden (oock des on- vermaent zynde) aen ons over feynden pertinen- te reeckeninge, mette bewyfen daer toe dienende van hare geheele adminiftratie, op pene van t'ha- ren kofte daer toe vermaent oft ghefommeert te: worden. XXIIII. Gelijck fy mede altijdt gehouden fullen wefen, continuele correfpondentie met ons te houden, op alles hare adminiftratie betreffende, ons van al- len occurentien ghetrouwelijck adverterende, ende infonderheyt indien eenige Gouverneurs, Overften, Capiteynen, Magiftraten, oft andere, 't Magazijn hun bevolen, fouden willen ofte poo- gen aen te taften ende verminderen, fonder Or- donnantie foo voorfz is. XXV. De voorfz Commifen en fullen haer niet mogen onderwinden met eenige verhandelinge, Koop- handel , Factorye van eenigerhande eet ofte drinck-waren, dan voor haer eygen Familie be- hoe-

-ocr page 245-

PlacatecL/. 4.. Eoeck. \y.Tit.

480

beende, noch oock van Kruyt, Lonten,Scherp,
W�$�h�ti., ofte eenige Ammunitie van Oorloge,
noch part ofte deel met yemandt, wie dattet zy,
daer inne hebben, directelijck of indirecl:elijck,op
pene foo fulcks bevonden wordt, van ghe�raft te
worden als meyneedigh.

XXVI.

Sullen haer oock wachten ende vermyden van
eenige Vivres oft Ammunitien t'hunner bewarin-
ge gefonden,te verkoopen, vermangelen,of uy ten
Magazyne te vervreemden, onder wat deckfel
't felve zy, fonder onfen expreffen confente ende
ordonnantie, op pene van capitalijck oft anders
arbitralick geftraft te worden naer ghelegentheyt
vande faecke.

XXVII.

Sullen oock ghehouden zijn op haren gedanen
ccdt, getrouwelijck van alle overmate van Muni-
tien, ende van allen anderen voordeden daer op
vallende, tot profijte van 't Landt te verantwoor-
den » fonder yet daer van voor hen dire&elijck oft
indirectelijck inne te houden.
XXVI IL

Sullen haere vafte refidentie ghehouden zijn te
houden ter plaetfe daer 't Magazijn haer bevolen
wefen fal, ende daer uyt niet mogen vertrecken
fonder onfen exprefl�n confente , op pene voor
d'eerfte reyfe ghemul&eert te worden, met afkor-
tingevaneenMaentvan haer Tra&ement, ende
lbo veel meer als fy abfentfullen zijngheweeft,
oft voor de tweede reyfe fal haer Officie impetra-
bel zijn.

XXIX.

Ende fullen voorts geene der voorfz provifien,
ende Ammunitien uyt leveren, dan mits daer van
nemende vande Capiteynen, oft hare wel beken-
de Agenten oft Klercken behoorlijcke ende per-
tinente recepifle, met exprel�ie vande pryfen der
felver.

XXX.

Indien by lanckhey t van tyde of anderfints ee-
nige vande provifien foude komen te bederven,
ende over fulcks fouden dienen verandert, fullen

de voorfz Commifen refpeitive daer van terftont
getrouwe advertentie aen ons doen, met haer ad,
vijs wat hun bedunckens beft niette felve te doen
fal wefen, ende fullen foo lange hunne adverten,
tie itereren, ter tijdtfy finale antwoorde van on_sfullen hebben bekomen,waer naer fy haer dan fu],
len hebben te reguleren.

XXXI.
Inde Steden , als Bergen op den Zoom," Sluy_s>ende andere, den wekken eenige Jaerlijcxe pro.
vifie van Turven ende Brandt wert vergunt, in
fubfidie om de Wachten ende Corps de Guarden
daer mede te onderhouden, in fulcken verftande,
dat fy de reile uyt hunne Stadts Inkomften be-
hooren te vervallen, in aenfiene datfyaccyfen
vande Soldaten ontfangen, en fullen de voorfz
Commifen hun der felver Brandt ende KeeriTen
niet ondcrwinden,maer daer mede laten be werden
den Magiftraet vande Stadt, om de felve fulcks te
mena^eren als fy te rade werden fullen. Dan inde
Forten daer geene Magiftraet is, fullen de voorfz
Commifen toefien, de voorfz provifie van Turff
ende KeeriTen foo menagierlijck ende alleenlijck
naer den noot uyt te deyl� aende Corps de Guar-
den ende Wachten, ende anders niemant, als hun
eenichfints mogelijck wefen fal, wel toe fiende
dat de provifien aldaer ghefonden, ten uyterften
mogen ftrecken.

XXXII.
Ende indien fy Commifen bevonden worden
(als hun niet vertrouwt noch verhoopt en wordt)
anders dan wel ende ghetrouwelijck volgende ha-
ren lalt ende lnflrudtie in heure adminiitratie ghe-
dragen, ofte anders heure eygen bate ende profijt
foeckendefraudeleufelijck ghehandelt te hebben,
fullen geftraft worden capitalijck oft anders arbi-
tralijck, metvergeldingevanquadruple pennin-
gen,ofte confifcatie van goederen₂ naer verdienile
vander faecke.

Aldus gerefumeert, gecorrigeert, gedaen ende
gearrefteert inden Rade van State, den vijfthien-
den Julij ι 60 j.

2. ExtraB uytte T^fohtien vanden %aedt van State, op 'tfehefubjeB. h

date den ζJ ulij 1630,

van alle behoeften tot de Stucken noodich, als
Kruyt,. Kogels, de felve te forteren ende mal-
len, ende van d'een plaetfe in d'ander brengen,
Lepels, WilTchers , Aenfetters, Onderlagen.
Schaeps - vachten , Handt - boomen , Stier -
repen, Hoy ende Stroo tot de Creufen ofte Stop-
wiffen, ende wat voorts van doen is, ende alle
't felve helpen halen ende brengen : Midtfgaders
alleWeecken de Raders vande AtTuyten te doen
om fetten, om de felve van verrottinge, foo veel
doenlijck, te bewaren. Oock het omfetten vafl 't
Kruyt, 't welck de Canonniers mede ghehouden
zijn te doen,

Ae deliberatie, is goet - ghevonden ende
gherefolveert, dat van nu voortaen de
Commifen der Magazynen inde Frontie-

ren

aen 't Landt niet en fullen mogen in reecke-
ninge brengen eenige onkoilen, ter faecke van
opficht ofte bewaringe van hetGefchut, oft ee-
nige ghereetfchap 'tGefchutaengaende, als van
Lepels , WilTchers, Aenfetters, Handt-boomen,
ende andere behoeften, met oock de Ammunitien
die daer toe ghelevert worden, maer 't felve doen
doen deur de Canonniers van het Guarnifoen, als
de welcke nae d'ordre van 't Landt, daer toe ge-
houden zijn. Ende fpecialijck mede het beforgen

Am�

■mm

-ocr page 246-

� � Bcvrydinge der Binne-ftroomen ende Rivieren. 48 �

2. tAmpUatie van InfiruBie > voor de Commifen inde Fromier~fieden ende

Forten, waer naerfy hunfuüen hellen ie reguleren , in'� diflrilueren van 't Polver aende Canon-
nier s, omteladenMetale ende Yfere Stuc ken: Ah mede raeckende uyikveringe aen nieuwe inko.
mende Compagnien. In date den 18 Meert i6yz.

Ot een l^eel Canon, fchietende 48 pont

Yfer ■� ~----- 16 pont Polver.

, T_ot een Franfche Cartou, fchietende 36

pont Yfer ---- ----- � � pont.

Tot een half Canon, fchietende vier en twintigh

pontyfer �- ------ w pont.

Tot een Stuck fchietende 18 pont yfer�6 pont.
Tot eenVekftuck fchietende ixpontyfer-j pont.
Tot eenVeltftuck fchietende 1 o pont y fer-4 pont.
Tof een Veltftuck fchietende 6 pont yfer -3 pont.
Tot een Falconet , fchietende drie pont yfer
__. ------ ---- anderhalf pont.

Tot alle Stucken, fchietende acht,vier, twee ende
een pontyfer, ofte ander minder gewichte, fal
eelevert, ende fullen geladen worden met half
Kogels fwaerte Pulver.

Tot een Metalen Kamer-iluck, fchietende acht en

veertien pont yfer ---- ----- 8 pont.

Tot een Metalen Kamer-ftuck, fchietende vier en

twintich pont yfer ---- ---- 4 pont.

Tot een Metalen Kamer-ftuck, fchietende twaelf

pontyfer �� ------ 3 pont.

Tot een Metalen Draeck, fchietende fes pont

yf_er ---- � -� ipont.

Tot een Metalen Draeck, fchietende drie pont

yfer � ---- �� ipont.

Tot Yfere Stucken, ah volght.

Een yfer Stuck, fchietende vier en twintich pont
yfer ---- � ---- 8 pont.

Een yfer Stuck, fchietende 18 pontyfer �» 6 pont.

Een yfer Stuck, fchietende � � pont yiêr - 4 ponr.
Een yfer Stuck , fchietende acht pont yfer

------ _,� .------ 3 pont en een half.

Een yfer Stuqk, fchietende 6 pont yfer � 3 ponr.
Een yfer Stuck , fchietende drie pont yfer

��------ ------ anderhalf pont.

Tot alle Yfere Stucken,fchietende beneden de fes
pont, fal ghediftribueert, ende fullen gheladea
worden met half Kogels fwaerte Polver.

Ende alle Yfere Stucken, fchietende veerthien,
derthien ende elf pont yfer, fullen met niet
meer gheladen worden als de Stucken van
twaelfpont.

T70ortsisgoet-ghevonden, dat de Commifen
* voortaen aen geene Compagnien, foo wanneer
de felve nieuw in Guarnifoen komen,Polver,Loot
of Lonten fullen hebben te verilrecken, fonder
dathunalvoorensgeexhibeert werde blijekende
bewijs vanden Commis des Guarnifoens daer uyt
fy gekomen zijn, wanneer ende hoe veel Polver,
Loot ende Lonten fy van hem fullen hebben ont-
fangen, om te fien of den tijdt van nieuwe uytdee-
linge nae d'ordre van 't Lant te doen, al gekomen
is. Tot wekken eynde de Commifen aende Ca-
piteynen, of Officieren vande Compagnien die
uyt lieur Guarnifoen trecken, fulcke befcheeden
fullen hebben mede te geven, om heur te dienen in
de Guarnifoenen daer fy komen fullen. Aldus
gedaen inden Rade van State, in 's Graven-Hage,
den achthienden Meerte 163 x.

Den Lefer gelieve hier voor geinfereert te houden d'Ordre op de diflrihutie van 't Kruyt aende Mufquettiers inde
refpeftive Guarnifoenen, in date den 1 � Mey 163 j.flaende hier loven inden 17 TytelColum. 45�. Midifgaders de
Refolutie vanden Kaedt van Sïate, vanden � Septemhèr 163 8. mede aldaer Colum. tf^.gedruckt.

DE � XL TYTEL.

Vervattende de Plaeaten tot bevrydinge der Biiine-

ftroomen ende Rivieren geemaneertr\

HET

E L,

EERSTE

D È

Placaec ende Ordonnantie op de verfeec\ertbejt vande Scbeepïaert

tujfchen Hollandt ende Zeelandt. In date den 9 Mey 15-89.'

�� U R�� S gebooren Prince van Orait-
gien, Grave van NaiTau, Catzenellebo-
i gen, Vyanden, Dietz, &c. Marquis van-
der Veere ende. Vliifingen, Heere van S⁽- Vijt en~
deDaefburgh, der Stadt Grave, ende vanden
Lande van Cuyck: Gouverneur ende Capiteyn
Generael van Hollandt, Zeelant, Vrieflant, ende
de Landen, Steden ende Plaetfen van Brabandt

tè&ie vande Generaliteyt wefende, ende Admi-
rael Generael vande Vereenighde Nederlanden,
DOEN TE* WETEN,datwybemerekende
de fehaden die de goede ïngefetenen vanden Lan^
de aireede hebben gheleden, ende noch in toeko-
mende tyden meer fouden mogen lyden deur de
vrybuy terye ende rooverye des Vyants opte Bin-
nen-ftroomen tuifchen Hollandt ende Zeelandt,

ende Vlaenderen noch inde Vnie ende onder pro- | ten ware met goede ordre ende geregel.theyt opte

Hh Scheept

-ocr page 247-

,�■ 2�.Tit. t.Deel. 48^

wefen aldaer te ftrijcken, hare Dennen ende Ver,
deckeri open (tellende als vo�ren, ende niet t'feyj
te gaen, clan met 't getye ende Convoy, op peyn_evan vijf en twintich guldens by den Schipper te
verbeuren ende datelijck te executeren, Ende dat
daer - en - boven aenden Schipper fal worden ver,
liaeltalle de fchaden die den Coopman ende va-
rende luyden in haren perfoon ©fte goederen fou,
den mogen lyden. Wordt voorts bevolen aljen
Schippers, Coopluyden, ende allen anderen die
tuifchen Hollandt ende Zeelant fullen willen v_a,
ren, dat fy t'Schepe komende met hen fulle_ftbrengen alfulcke Wapenen, als fy ter plaetfe van
haere refidentie opte ordinaxife Tochten ende
Wachten zijn ghebruyekende, op peyne van te
verbeuren dobbele vracht��die datelijck gheexecu-
teert ende verteert fal worden by de Schippers
ende andere in 't felve Schip varende,alle 't welc'k
wy noodich achten, ende bevelen over fulcks on-
derhouden te worden. Ende op dat niemant daer
van ignorantie en pretendere, Ontbieden ende be-
velen wy dat defen alomme inde voorfz Landen
fal worden gepubliceert ter plaetfe daer men ghe-
woonlick is publicatie te doen. Lallende ende be-
velende een yegelijck dien 'taengaenmach, defe
onfe Ordonnantie ende bevelen t'achtervolgen,
ende doen achtervolgen, ende tegens den over.
treders yan dien te doen procederen, fonder eeni-
ge gratie,faveur,diflimulatie ofte verdrach: Alfoo
wy 'tfelfdetot der Landen welftant noodich be�
vonden hebben. Gedaen inden Hage onder on-
fen name ende Zegel hier op doen driicken in for�
mevanPlacate, den negenden Mey Anno vijf-
thien-hondert negen-en-tachtich. �nder ftondt,
Geteyckent, Maurke de Najjau. Ende was fcefe-
gelt met den Zegele van Syne Excell. Laser
ftondt, Ter Ordonnantie van Syne Excell. Ge-
teyckent,

/. Mi/ander,

Placatecu. 4* Boeck,

4^3

Scheep-vaert ende behoorlijck Conyoy, daer je-
gens werde yoorfien, Hebben by advyfe vande
Gecommitteerden vanden Staten, cnde ter admi-
niftratie vande faecken vande Admiraliteyt foo
wel in Hollandt als in Zeelandt, geordonneert en-
de bevolen, ordonneren ende bevelen by defen -.
Dat alle eetye de Schepen varende tuflchen Hol-
landt ende Zeelant behoorlijck ende feeckerlijck
fullen worden geleyt ende geconvoyeertmet ee-
mg� Luyden van Oorloge, daer toe by ons gelaft
ende befcheyden, dien wy oock daer toe hebben
gegeven alfulck bevel, ordre ende laft, als wy tot
meeften dienite vanden Lande, ende meefte ver-
feeckerheyt vande voprfz Scheeps-vaert gheacht
hebben te dienen. Dan alfo de Schippers,Schuyt~
voerders ende andere varende Luyden, ibmwyJen
deur temeriteyt ende onbedachtheyt henfelven
zijn in pericule Hellende, deur dien fy luyden fom-
wyleningebreeckezijnte volgen de bevelen en-
de ordre die wy den Luyden van Oorloge hebben
belail te onderhouden ende doen onderhouden,
daer deur oock wel eenigen tvvift ende mifverftant
tuflchen den Oorloghs-volcke ende den Schip-
pers is vallende, Alles tot feer groote pericule en-
de ichade vanden Coopman ende varende Luy-
den, ende tot oneere vanden Lande. SOO IST,
dat wy voorts gheordonneert ende bevolen heb-
ben , bevelen ende ordonneren by defen, dat alle
de geene die met hare Schepen uyt Hollant naer
Zeelandt, ofte uyt Zeelandt naer Hollandt fullen
willen varen, ghehouden fullen wefen als fy inde
Vloote komen, om met 't ghetye te varen, twee
ofte drie Tafelen van haere Denne open te fetten,
ende de overdeckte Schuyterr haer gheheel ver-
deck af te nemen, ofte voor 't meeftendeel te ope-
nen , ende hen te vervoegen by den Luyden van
Oorloge, omme by den felven befichticht te wor-
den. Ende komende uyt Hollandt voor de Plate,
ofte uyt Zeelandt voor Vyanen, fullen gehouden

2* Waerfchouwinge,/<gmr 't leggen van Faer-tuycb aendeOo{t$k

vande Vecht: oock (onder Pafpoort tuffchen Nieuwer-flup en den Hinderdam niet te varen. In d&n
den 7.0 Augufii 16zy.

vooren. Lallende ende bevelende allen ende ee-
nen yegelijcken, die defen foude mogen aengaeii.
fich hier nae te reguleren ende doen reguleren:
Alfoo haer Hoogh Mogende ten dienfte vande
Landen bevonden hebben te behooren.

Aldus ghedaen binnen Utrecht in onfe Verga-
deringe , den twintichilen Augufti feilhien-
hondert negen-en-twintich, ftilo novo, onder
onfen Contre-zegel ende Signature Van onfen
Griffier. Was geparapheert, G. van Vofbergen,"'
Onder ftondt, Ter Ordonnantie yande h�och-
ehemelte Heeren Staten Generael. Gere$c«
kent,

Corfl; Mufch.

� Hooge Mogende Heeren Staten Gene-
raelderVereenichdeNederlanden, heb-
! ben verboden ende verbieden mits defen
wel uytdruckelijck alle ende yegelijcke
Perfoonen van wat conditie ofte qualiteythy fou-
de mogen zijn, van nu voorts aen egeen Schepen,
Schuyten, Schouwen, ofte ander Vaer-tuych des
nachts te leggen aen d'Ooft zyde vande Vecht:
op pene, als voor goeden prijs aengetaft te wor-
den: Gelijck haer Hoogh Mogende oock verbie-
den ende interdiceren, dat egheen Schepen ofte
Schuyten en fullen mogen varen, dan met fpecia-
le PaiTepoorten tuflchen de Nieuwerfluys ende
den Hinderdam, als alleenlijck die -gheene die in
a�tuelen di^ft van 't Landt zijn, op jjeyne als

HBt

-ocr page 248-

�"■"------ ^WWWWI

Bcvrydinge der Binne-ftroomen ende Rivieren

HET. TWEEDE DEEL.

48�

4« 5

ι. Ordre ende Reglemenc, hy de Hoogh Mogende Heeren Staten (j�H�*

raeh »^aer vuo�gaende advijs van 't Collegk ter Admiraliteyt tot Rotterdant, ende c�mmunkat�e νύή
cie Heer Dr�ffart ende Μ'agiflraeider Stede Breda gbearrefleert, op de leveylinge vande Rivi�red�
Marckt vande Blaeck nae Breda, ende Vice-verfi, Midtfgaders Inflruclie waer nae fich den cm-
■voyerenden Capiteyn, Commandeur ende Matrofen in Ί leveylen, ende de Schipperen in 't frequente-
ren van dien,/uilen hellen te reguleren. In date den 1 September 163 8.

Effens het Oorlogh-Schip leggen-
! de aende Blaeck, lullen by provifie
'noch werden to�-gheniaeckt twee
Roy-Jachten niet ichiet-gaten *ge-
¹ monteert met twee Metale Ballen,
en vier goede Steen-ftucken, vol-
eens den Cherter daer van met advis vanden Mee-
iterScheep-Timmerman, en andere d�sverftant
hebbende, te beramen.

Het voorfz Qorlogh-fchip en de twee Roy-
Jachten fullen wefen en blyven ghemant met tfe-
iiich kloecke ende ervarene Matrofen, die conti-
nuelijck fullen op paften* ende in drie quartieren
verdeylt, met beurte malkanderen vervangen
ende verpofen, te weten twintich op 't Oorlogh-
fchip, ende op yeder Roy - Jacht twintigh Ma^
troofen.

III.

Soo hacft den Capiteyn de twee Roy - Jachten
fal hebben bekomen, ende eenige Schepen ger�et
fullen zijn om vande Blaeck nae Breda te varen,
fal hy aenftonts een Roy-jacht gemant als vooren,
met de felve gef eet zynde Schepen af fenden,met
expreiTen laft, datfe tot Breda arriverende, foo
wanneereenige Schepen aldaer weder zeyl-reet
fouden mogen leggen, aen Commandeur vande
Schipperen verfocht met de zeyl - reet leggende
Schepen, weder terugge naerde Blaeck lal heb-
ben te keeren.

ii�.

Ende liet felve gheconvoyeert hebbende �t�y-
Jacht van Breda weder aende Blaeck ghekomen
zynde , fal dert Capiteyn aenftonts het tweede
Roy-Jacht foo 't aende Blaeck noch mochte ftil
leggen.fchoon het geen Schepen hadt te convoye-
ren, gemant als vooren aenftonts weder na Breda
af fenden, om de Jmmiddels-feyl-reet ghemaeckt
wordende Schepen met Convoy te verfien, alfoo
bevorderende dat at�jt eene Jacht tot Breda, ende
eene aende Blaeck legge, om op de gaende-ende
komende Schepen relpettive te paften.

Dan foo het mochte ghebeuren, dat terwylen
bcyde de Roy-Jachten, het eene van Breda nae de
Blaeck, het ander vande BlaecknaerBredatuf-
lchcn wegen mochten zijn, ende immiddelsde
ghelegentheyt vande Schepen ende inhebbende
vv aren vande Blaeck naer Breda eemch fpoedich
Convoy van d�en mochten hebben, fal den Capi-
teyn fo de Schepen het onderwegen zynde Con-
voy van Breda niet k�nden afwachten , de felve
foo veel Mannen tot Convoy hebben by te voe-
gen, als nae gelegenthey t van Schepen en Waren,
mitfgaders nae conftitutie ende tot b�watine�

van 't Oorlogh-fchip fal worden bevonden t�
beh�oren. '

VI.

Den Capiteyn oft Commandeur, mitfgaders d�
convoyerende Matrofen, fullen voor hun falatis
ende Convoy - geit vande Blaeck naer Breda, ert
Vice-verfa ad idem, elcks ghenieten fes ftuyvers, t�
vinden over de gheconvoyeert werdende Sche^
pen, ende fullen de Penningen ter plaeti� van af-
vaertineenBuil�daertoete ordonneren gelecht
worden, om Maentlick capitatim ghenoten t�
worden.

VII.

Doch foo beyde de Jachten by een ghevonderi
wierden, ende mitfdien een der ielver volgens or-
dre weder te rughrhofte, en daerby maer een of
twee Schepen wierden ghevondeh, die de laftert
van 't Convoy niet k�nde dragen, fullen als dan in
cas van een Schip niet meer betalen als eene gulde
thien ftuyvers, in cas van twee, drie gulden, ena�
foo meer ter concurrentie van het volle Convoy«
geit ais vooren.

VIII.

Den convoyerenden Commandeur fal fich niet
de Roy-Jacht alrijt hebben te houden by de ach-
terfte Schepen,om alfo beter afliftentie te konnen
doen aende Schepen die by ongelegentheyt niet
fouden konnen voort raecken.

IX-

ίη ongelegentheyt van aende gront raeckende
Schip ofSchepen, of anderfin ts voor vallende,dat
daer door het Convoy merckelijck mochte wor-
den op-ghehpuden, lullen de Voor�yi -iey lende
Schepen op een by de Convoy-jacht tedoene
fchoot, niet vermogen voort te varen , op pene
van thien Gout-guldens te verbeuren, maer ghe-
houden zijn haer feylen te laten loopen, ende het
C�nvoys - ampt in ongelegentheyt gheraeckte
Schip ofSchepen in te wachten, opek felver by
ende ontrent de felve Anckeren, indien de onge-
legentheyt foodanich mochte wefen, dat de fefoe
met het gety da�r mede fy t'feyl gegaeh, niet fou-
den konnen voort raecken, maer het volgende
moeten verwachten, ten waer de ongelegentheyt
voor viele foo nae by Breda of by de Blaeck refpe-
ctive, dat de gheconvoyeert werdende Schepen,
fondergevaertergedeftineerde plaetfefich kon-
den tranfporteren, 't welck fal ftaen ter difcretie
ende difpeniatie des Commandeurs, �p pene als
vooren. 'V' "'...�'""t ''"� ■.

X :

Sullen den Capiteyn of Commandeur in delen
en alle 't geen� vooriz end� nae-befchreven, fich
hebben te reguleren naer \�mt ende ghetys-ampt
de achterweiend� Schepende Dintel inkomende,
fal toelaten �n wefen t� d��i�.

ITO ij Sd�

-ocr page 249-

Placateo-* 4.Boeck. 20.Tit, i.Deeh

4S8

487

den Leur, Oudenbofch, de Hoeve, ende andere
vrye Plaetfen meer, ten dage van't beftemde Con-
voy fouden willen t'feylgaen, en by 't Convoy
der gedeftineerde plaetfen niet willen verblyven
fullen de felve het Convoy met de Schepen een'
half uyr of meer moeten laten voor uyt varen, en
daer van foo veer achter blyven, dat door de felve
het Convoy ende bywefende Schepen geen fch_a,
de,oft aenval vanden Vyandt hebben te verwach-
ten, op verbeurte van hun Schepen.
XVII.

Gelijck dan mede op de felve Riviere niet fullen
werden ghedoocht eenige Schuy ten, 't zy groote
ofte kleyne, onder wat pretext het felve mochte
wefen,als op de drie ordinaris Veeren die verpacht
zijn, te weten, Santterbuyten, 't Lams-gat, ende
op Swartfenburger-Veer, die men niet anders fal
laten ghebruycken als haere groote Veef-ponten
daerfe haere Veeren op ghepacht hebben, ende
voorts alle andere Schuyten vvech halen.
XVIII.

Sullende den Capiteyn ende Commandeur, en
allen anderen wien het fal mogen aengaen, in alle
het geene hier niet gedecideert, mochte voor val-
len en haeft vereyilchen, eer 't aenden Raede ter
Admiraliteyt tot Rotterdam fal konnen worden
gheadverteert, fich volgens goet-vinden vanden
Heere DroiTaert ende Magiftraet van Breda heb-
ben te gedragen, tot nieefte accommodatie vande
Schipperen, en den dienit vanden Lande fal ko-
men te vereyiTchen.

XIX.

Werdende den Capiteyn, Commandeur ende
Matrofen wel fcherpelick midts defen ghelaft, tot
voorkominge van klachten over minder houden-
de Matrofen, fich tot Breda ende de Blaeck t'elc-
kens te laten monfleren d'Ofrkieren, als daertoe
by den Raedt ter Admiraliteyt fullen worden ge�
authorifeert: Ende dit alles by provifie, referve-
rende haer Ho: Mo: de interpretatie, ampliatie,
ende verminderinge van defen aen haer felven,
fonder bekroon van yemant, fulcks haer Ho: Mo:
in tyden ende wylen fouden mogen bevinden te
behooren. Ghedaen ter Vergaderinge vande
hooch-gemelte Staten Generael, inden Hage den
eerften Septembris fefthien-hondert acht en der-
tien. Wasgeparapheert,MVi>/_iJd\f vander Bouchorft?'
Onder ftont, Ter Ordonnantie vande felve. Ge-
teeckent, Corml�s Mufcb. Zynde op 't fpatium gi*
druckt het Cachet der felverHeerenStaten, il
rooden Wai�che.

XI.

Soo eenige Schepen door 't aende gront raec-
kende, of anders der convoyerende Matrofen
dienft van doen hadden, ende verfochten in haer
Schepen, fullen de Matrofen daer van in redelick-
heyt of inval van difpuyt , ter arbitragie vanden
Commandeur ende twee onpartydige geconvoy-
eert werdende Schipperen contenteren, daer in
overftemminge falplaetsgrypen.

XII.

Het Convoy by, op en af varende den anderen
refcontrerende, fullen den anderen betoonenfe-
ker feyn,als yder mael by hen fal worden beraemt.
XIII.

Alle 't welcke, op dat met meerder dienit van
den Lande fal mogen ghefchieden, foo wort den
Capiteyn by defen expreiTelijck ghelaft met voor-
weten vanden Raedt ter Admiraliteyt, alfulcke
op Vaertuych ende Wapenen ervarene Perfonen
aen te nemen, als fal worden bevonden te behoo-
ren, te meer de betalinge der foldyen ende koft-
gelden in promptis valt geftelt is.
XIIII.

Ende alfoo het te vergeefs is eenich Convoy te
ordonneren , ten zy de Schipperen de Rivieren
frequenterende, ghelaft worden haer daer van te
dienen. SOO IST, dat tot voorkominge van
Lorrendraeyerye, om te ontgaen periculen van
den Vyandt te verwachten, ende omme de Stadt
Breda van hunne Traffijcq, door finiftcre wegen
te vinden, niet te berooven alle Schipperen de i'el-
ve Riviere willende frequenteren, vrye ofte on-
vrye, op Breda, oft van daer op de Blaeck, ende
voort ghemunt hebbende fonder en buyten be-
fcherminge van 't voorfz Convoy niet en fullen
vermogen te varen, op een pene van xxv. gulden.

XV.

Dat oock alle de vrye Schepen vande Leur,Ou-
denbofch, de Hoeve, ende andere Plaetfen meer,
de voorfz Riviere frequenterende, niet op Breda,
maer tuifchen beyde gemunt hebbende, ghehou-
den fullen zijn foo wanneer fy elders komen ftil
te leggen, by dage ofte by nachte, haer Schepen
aen leger Wal valt te maecken, haer Zeyl vande
Spriet af te nocken,en wanneer fy de Schepen met
het Convoy ontmoeten, haer Zeylen uyt te laten
loopen, ende foo lange in Ley te blyven, tot het
Convoy met de Schepen verby fal wefen ghepaf-
feert, op pene van verlies van hun Schepen.

XVI.

Indien oock eenige voorfz vrye Schepen van

%. ojfmpiiatie op het Jeflhiende Artkul van dit boTstenfiaende ^giementi

'[:.' ; In date den 13 September 1638.

.....'''--■'-' ' i;.

inde opvaert ofte nedervaert, fullen van gelijc&^Baende Wal aen 't leeger loopen, de Spriet af noo
ken, ende aldaer blyven leggen, tot dat het Con-
voy weder onder zeyl zynde gegaen, fal fijn gh^�-
pai��ert, ofwel dat de voorfz Schepen alvooren
gevifiteert zynde,confent fullen hebben bekomen
vanden commanderende over 't Convoy,om voo�
by te mogen feylen, alles op pene van hohdert
vijfcich guldens voor de eerfte reyfe,YOor de twee-

E voorfchreven vrye Schepen by nachte
refcontrerende het aen AnCker leggende
; Convoy, fullen hebben, op een Mufquet
fchoot verre noch af wefende, in de Wal
te loopen aen 't leeger, haer Zeyl vande Spriet af
te nocKen, ende aldaer foo lange te verblyven, tot
dat des daechs het Convoy fal wefen ghepafl�ert:
Ende de voorfz vrye Schepen refcontrerende by
dage het felye Convoy aen Ancker ieggende/tzy

-ocr page 250-

Qo Bevrydingeder Binne-ftr

de revfe gelijcke pene, ende daer en boven op ar-
bS correftie, naer gelegentheyt vanJaecken.

49°

tember 1638, Was ghepatapheert, F. Vryheer-van
Schwanzenfarg, «* Onder ftont, Ter Ordonnantie
vande felve. Geteeekent, Ctvw/w Mufck Zynde
op 't fpatium gedruckt het Cachet der i�lver Hee-
ren Staten, in rooden WalTche.

Gedae

� Staten Generael der Vereenichdc Neder-

hndS! SS Hage aen drie en twintichften Sep

HET DERDE* DEEL.

1, Waerfchouwinge, ^(oopende 't liggen van Faer-tuych op den T^bijn.

In date den 1 o Otloher 163 3.

sa E Staten Generael der Vereenichde Ne-
) derlanden, Allen den geenen die defe
/ fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
^JDOEN TE WETEN, AlfooWy*
vermits de Reductie vande Stadt Rhijnberck, en-
de omliggende Forten, goedgevonden hebben, de
Landen ende Plaetfen ghelegen aende Ooft-gyde
vanden Rhijn, ghehoorende onder defen Staet,
des Vyandts Contributien te doen af-feggen, het
quartier aldaer te verbreecken, ende den Vyandt
daerbuytentekeeren: Ende dat hareHo:Mog:
dienvolgens noodich ghevonden hebben, dat by
alle mogelijcke middelen ende debvoiren, belet
worde, dat den Vyandt by avondt ende ontyde,
vande Weft-zyde niet over en vare naer de Ooft�*
zyde des Rhijns, Soo hebben Wy naer voorgaen-
de advijs ende deliberatie van Syne Excell. den.
Heere Prince van Orangie, ende des Raedts van
S tate, goet ghevonden ende verftaen rnidts defen
te ordonneren, dat alle Schuyten, 't zy Viffchers,
Veerluyden ofte andere, t'huys hoorende aende
voorfz VVeft-zyde, te reeckenen van Schencken-
fchans af, tot aen Burick toe, haerfullen moeten
laten op-teeckenen ende regiftreten, by den gee-
nen die den ghemelten Raedt van State daer toe
fal committeren, ende die bevonden worden dat
fullen mogen blyven, fullen des avondts gebracht
moeten worden aen het naefte Schip van Oor-
logh, Stadt ofte Fort, met Guarnifoen van defen
�Staet befet, daerfe met feeckerheyt des nachts
lullen konnen leggen, Te weten, nae October tot

prima Aprilis ten vijf uyren, ende den vorderen
tijdt ten acht uyren. Ende fullen de voorfz Sche-
pen des morgens, vanden eerften O&ober tot pri-
ma Aprilis, gehaelt worden ten feyen uyren, ende
den vorderen tijdt, ten vier uyren. Ende foo wan-
neer des Winters de Schepen van Oorlogh fullen
zijn op ontboden,ofte gebracht in d'een ofte d'an-
der Haven ofte Plaetfe, om jegens den Ys-gangh
bevrijdt te zijn, fullen de voorfz Schuyten �ite
Schepen geduyrende dien tijt, aende voorfz For-
ten ofte Steden moeten worden ghebracht, Met
dien verftande nochtans, dat in cas onfen Vyandt
met eenige der voorfz Schuyten ofte Schepen,
des daeghs ofte des nachts, by d'een ofte d'ander
ghelegentheyt, den Ingefetenen defer Landen,
quame eenige fchade aen te doen, de reparatie van
die fchade verhaelt fal worden, aen alfe de Inge-
fetenen van die Plaetfe, daer f�odanige Schuyt
ofte Schip t'huys hoort, daer met de voorfz fcha-
de fal zijn ghedaen, Waer van alle ende een yege-
lijck die dit foude mogen aengaen, ficli fal hebben
te houden voor ghewaerfchouwt, ende hem daer
nae moeten reguleren, Op pene dat daer jegens
gheprocedeert fal worden, als naer gelegentheyt
ende exigentie der faecke, bevonden fal worden
tebehooren. Gedaen in's Graven-Hage, den
thienden Oitobris feftien-hondert drie en dertien.
1. Paetv^� Uyt bevel van mynenHeeren de Sta-
ten Generael der Vereenichde Nederlanden. Ter
Relatie vanden Raedt van State der felver Lan»�
den. M. Huygens. ' >

Nader O�atc^p'tfehejubjeB. In date den \\ lunij 1639.

*2�

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden, Nae de redudie vande Stadt
ψλ Rhijnberck , ende omleggende Forten,
hebben wy de Landen ende Plaetfen, ge-
legen aende Ooftzyde vanden Rhijn*, gehoorende
onder onfen Staet, de Contributien aen onfe Vy-
anden doen af-feggen , het Quartier aldaer doen
breecken , ende onfen Vyandt doen daer buyten
keeren, hebben dienvolgens, om by alle mogelijc-
ke Middelen aen onfe Vyanden te beletten het
overvaren, by avondt ende ontyde, vande Weft-
zyde naede Ooftzyde des Rhijns, op den tienden
Oclobris 1633. gheordonneert ghehadt, dat alle
Schuyten, 't zy Viffchers, Veerluyden oft andere,
t huys hoorende aende Weftzyde des Rhijns, ge-
nomen van Schencken-fchans af, tot aen Burick
toe, naer fouden mgeten laten opteeckeaen ende

regiftreren, by d�n genen die den Raedt van State
defer Vereenichde Nederlanden daer toe foude
committeren, ende die gene die bevonden fouden
werden te mogen blyven, dat de felve des avonts
ghebracht fouden moeten werden aen het naefte
Schip van Oorloge, Stadt ofte Fort, met Guarni-
foen van defen Staet befet zynde,daerfe met feec-
kerheyt des nachts fouden koimen leggen, te we-
ten nae de Maent van O&ober tot den eerften
Aprilis, ten vijf uyren, ende den voorderen tijdt
ten acht uyren, dat de voorfz Schepen des mor-
gensvanden eerften O&obris, tot den eerften
Aprilis ghehaelt fouden werden ten feven uyr�n,
ende den voorderen tijdt ten vier uyren. Ende
foo wanneer des Winters de Schepen van Oprlo-

fe zijn op ontboden, of gebracht in d'een of d'an-
er Haven ofte Plaetfe, om tegen d�nYs-ganck
Η h �j bevrijde

-ocr page 251-

PlacatciL-». 4* Bo

49z

eenichde Nederlanden, de voorfz onfe gheilelde
ordre te vernieuwen, foo wy de felve vernieuwen
by defe , met uytdruckelijcke waerfchouwinge
aen eenen yegelijcken die het foude mogen aen*
gaen, heur nae de voor-verhaelde ordre te regule,
ren, op pene dat tegen de gebreeckige fal ghepro.
cedeert worden, foo als nae ghelegentheyt ende
vereyfch van faecken fal bevonden worden te be-
hooren. Gedaen in's Graven-Hage, den elfden
Junij fefthien-hondert negen en dertich. Was ge.
parapheert, P. van Gou[waert,ⁿ� Uyt bevel van
myne Heeren de Staten Generael der Vereenich.
de Nederlanden. Ter Relatie vanden Rade van
State der felver Landen.

M. tiuygens.

49*

bevrijdt te zijn, dat als dan de voorfz Schuyten
ofte Schepen, geduyrende dien tijt, aende voorfz
Forten ofte Steden moeiten worden ghebracht,
met dien verftande, by foo verre onfen Vyandt
met eenige der voorfz Schuyten ofte Schepen des
daeghs ofte des nachts, by d'een of d'ander ghele-
gentheyt, den Ingefetenen defer Landen quame
eenige fchade aen te doen, dat de reparatie van die
fchade verhaelt foude worden op alle de Ingefe-
tenen van die Plaetfen, daer foodanige Schuyte
ofte Schip t'huys hoorde , waer mede de fchade
foude zijn ghedaen. Edoch alfoo wy in ervaringe
komen, dat de voorfz onfe gefielde ordre niet nae
behooren en wort onderhouden, Soo hebben wy
noodich geacht voor den dienft der gemelte Ver-

DEN XXI. Τ Υ Τ E L.

Behelfende de Placaten, waer by de Coopvaerdye-

Schepen gelaft wert op Zee fonder Convoy

niet te varen.» *

X\Ewle de Placaten opte beveylinge vande Zee onder dit Boeck mede behooren, hehhegoetgevonden defe, enk
U volgende Tytulen hier weder te brengen, nietjegenflaende meefl alle dOrdonnantien onder hare refpettiveTy
tulen in het tweede Boeck, als de Koopluyden ende Koopmanfihappenprimipalijck raeckende, gebracht zijn,

tiet Placaet in date den x$ Augufti 1651. tegens het onachtfaem ende reuckelo�s varen der Koopva�rdye-Schfy
pers defer Landen fonder Convoy ofte Admiraelfchap, het lichtvaerdigh verlaten van haer Gefelfchap, ende 't over ψ
ven vanhar e Schepen, fonder de felve naer behooren ende vermogen te defenderen ,flaet in het eerfleVolum. tw��
Boeck, onder den 1 o TytelColum. 956. gedruckt .� Wert dienvolgens 't felve hier voor gheinfereert ghehouden. Dan
alfoo tfederteen nader Placaet isgeemaneert, wert het felve hierg�racht,

Placaet, Waer by allen Schepen naer Weflen varende > verboden wert fonder

Convoy uyt te hopen, ende datfe haerprecyfe fullen heihen te reguleren nae de Placaten op de Montiyrt,
Wapeninge ende Manninge vande Koopvaerdye-Schepengeemaneert. In date den Z9 Januari) 16^8,

ι E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
dagelijcx tot ons groot leetwefen vernemen groo-
te klachten van d'Ingefetenen der voorfz Veree-
nichde Nederlanden ter Zee handelende, over de
onlydelicke fchade die hun door velerhande Roo-
vers ende CommiiTie-vaerders werden aengedaen.
SOO IS T, dat Wy dacr tegens willende voor-
ften, noodich hebben geacht midts defen t'ordon-
neren, dat geene Coopvaerdye-fchepen uyt eeni-
ge Havenen van defen Staet en fullen hebben uyt
te varen naer de Wefl fonder Convoy, ende dat
pock de felve Schepen met Convoy als vooren
uyt loopende, haer precife fullen hebben te regu-
leren naer Onfe Placaten op de Monture, Wape-
ninge ende Manninge vande Coopvaerdye - fche-
pen gheemaneert, midtfgaders mede wel t'achter-
volgen het Placaet' den vijf en twintichilen Au-
gufti fefthien-hondert een ende vijf�ch jegens de
Nonchalance vande Schippers uyt ghegaen, alles
op de boeten, amenden ende ftrafte inde voorfz
onfe Placaten uyt gedruckt. Waeromme wy ont-
bieden ende verfoecken de Heeren Staten, Ge-
committeerde Raden, ende Gedeputeerde Staten
vande Provinci�n refpe&ive van Gelderlant ende

't Graeffchap Zutphen,Hollantende Weft-Vrief-
lant, Zeelant,Utrecht,Vrieflant,Over-YiIel,ende
Stadt Groeningen ende Ommelanden, ende allen
anderen juftieieren ende Officieren, datfydefe
onfe Ordonnantie van ftonden aen alomme doen
verkondigen, uy troepen, publiceren ende afi�ge-
ren in alle plecken van defe Landen, daer men ge-
woonlick is dufdanige uytroepinge, publicatie en-
de afRxie te doen. Laften ende bevelen voorts de
Raden ter Admiraliteyt,den Advocaten FifcaeJs,
mitfgaders den Admiralen, Vice-Admiralen, C>
piteynen.Officieren ende Bevelhebberen,als mede
de CommiflarifenendeCommifenter Recherche
inde Zee-gaten, defe onfe Ordonnantie te doen
achtervolgen, Procederende ende doende proce-
deren tegens de Contraventeurs ende overtreders
van dien, fonder gratie, oochluyekinge, diifinw-
latie ofte verdrach, want wy fulex bevonden heb-
ben te behooren. Gedaen inden Hage onder on�
i&n Cachette, Paraphure, ende de Signature van
onfen Griffier, op den negenentwmtichftenF
nuarij 1658. Was gheparapheert, I, van Gent ζ
Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande hoogh'

fhemelte Heeren Staten Generael. Gheteec-
ent, N. Ruyfch, Zynde op 't fpatium gedrucK
het Cachet der felver Heeren Staten, in roode"
Waffche. � ώ

-ocr page 252-

493

Monture, en Manninge van Schepen.

DEN XXI L � � � E L. ^�

Behelfende de Placaten opte Montuyre, Wapeninge

en Manninge vande Schepen : Midtfgaders opte ordre
van de Admiraelfchappen ende't beleyt van dien.

Et placaet op de toeruflinge van Schepen, ende 't/aicl vande Zeevaert in date den leflen Oiïober 1563. /al den
Lekt 'm het eerfle Vol urn. tweede Boeck, f evenden Tytel, Colum. 796, vinden.

�

molteer/, ëjnColum. 710. ihidemgedruch.

laden achtftenTytelvan het tweede Boeck Colum.896. ende vervolgens*, zijnghebrack^f alle de'Placaten die de
X Straetvaer ders concerneren .� Dan al/00 t'federt noch een'Placaet ky hare ihoghMog: dien-aengaende is uytgege-
ven,wert hetfehe hier gebracht.

Placaet, optegroote Equipagie, Monture, Manninge ende Admiraelfchappen

der Schepen, varende door de Strate van Gibralter naer de Middelantfche Zee, ende op Levanten. In
. dateden 17Meyi6$$.

tium gedruckt het Cachet der felver Heeren Sta-
ten, in rooden Waflche.

Alfoo dit Placaet masr en is een �/npele renovatie
van dat vanden z6 April 16 5z. hier boven int eerfle
Volum. tweede Boeck achttien Tytel Colum. 906. en ver-
volgens ghedrucktflaende, hebhen onnoodicngheacht het
felve hier weder te brengen.

Ë Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Allen den genen die defen ful-
len fien ofte hooren lefen Saluyt, &c. Al-
dus ghedaen ende gherenoveert ter Vergaderinge
vande hooch-gemelte Staten Generael inden Ha-
ge op den xvij. Mey 1 6 5 5. Was gheparapheert,
N. Verhit,'¹� Onder ftont, Ter Ordonnantie van-
de fehe. Geteyckent, N. Ruyfch. Zynde op't fpa-

De Placaten tot verfeeckeringe vande Noort-vaerders, zijn aldaer inden negenden Tytel Colum. 9 %j. en vervol-
gens gebracht.

DEN XXIII, TYTEL,

Behelfende d'Ordres waer by verboden wert dat dOor-

bgh-Schepen geen Koopmanfchappen mogen over-

■*. 'brengeEL-.�.. - ^; ��;.�,■' ;_:-^m/;;^:.

lj*\ E Placaten vanden � f Augufli 16$ 1. en 8 Maert 16$z. op ditfubjeft, zijn {als Koopmanfchappen raeckende)
in het eerfle Volum. tweede Boeck elfden Tytel Colum. 963. getracht. Dan alfoo t'federt noch een nader Placaet
tsgeemuneert, ende precis verbodt aende Capiteynen mede brenght, volght het felve in dit Boeck, onder de Placaten
ien Oorloge concemerende. .: ■ , .., ■

VhczettlVaer farden Capiteynen vande Oorhgh ^Schepen verboden wert in

hare Schepen Koopmanfchappen over tevoeren. �� date den %\ Augufli 16 f 6.

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen , Saluyt.
X>OEN TE WETEN, Alfoo Wy
hoe langhs foo meer in ervaringe komen, dat eeni-
S^e Capiteynenter Zee, in oniën dienir wefende,
fich^rien vefftouten, contrarie orafc voorgaerf-
ee Qrdennantienicnde Ipechrlick die vaiiden acht-

ftenMartij;i6^x. met hare onderhebbende Oor-
logji-fchepen �over.te voeren ende te tranfporte-
ren KQOpfuyde»goederen ende gek, tot mercke-
lijckeprejudiaeyandenJLande, ende eroote on-
gelegentheyt vande voorfz onfe Oorlogh-fche-
pen, al&daer door onbequaem wordende gemaedt
tot het geene waer toe dèfelve zij � ghedeftineert.
S O O ÏS �, dar Wy willende datoniè voorfz

Or-

-ocr page 253-

Placaten-�. 4� Boeck. 14. Tit.

495

49�

Ordonnantie precifelick vverde na gekomen, infe-
rerende de felve, goet gevonden hebben op nieus
te interdiceren ende verbieden, gelijck wy wel ex-
preflHijck ende fcherpelijck verbieden ende inter-
diceren by defen onfen Placate, aen alle Capitey-
nen vande Schepen, Jachten ende Fregatten van
Oorlogh, tegenwoordich in dienft zijnde, ende
noch ftaende te komen, van in de felve haere on-
derhebbende Schepen, Jachten ofte Fregatten, te
laden, ofte over te nemen, 't zy in 't gaen ofte ko-
men, naer ofte van eenige Landen, Steden, Plaet-
fen, Bayen, Havenen ofte Rivieren, eenich Gout,
Silver, gemunt ofte ongemunt, oock geene ande-
re Waren ofte Koopmanfchappen, hoe die oock
ghenaemt fouden mogen worden, op pene dat de
Contraventeurs van haren dienft datelijck fullen
worden ghedeporteert, ende wyders arbitralijck
ghecorrigeert, naer ghelegentheydt van faeckcn.
Ende op dat niemandt hier van eenige ignorantie
hebbe te pretenderen, Ontbieden ende verfoec-
ken Wy de Heeren Staten, Gecommitteerde Ra-
derende Gedeputeerde Staten vande Provinciën
rcfpedtive van Gelderlandt, ende 't Graeffchap
Zutphen, Hollandt ende Weft-Vrieflahdt, Zee-
landt, Utrecht, Vrieflandt, Over-YiTel, Stadt

Groeningen ende Ommelanden, ende allen ande
ren Jufticieren ende Officieren, dat fy defe Onf
Ordonnantie ende Placate van ftonden aen aloi/
me doen verkondigen, uytroepen, publiceren en'
de affigeren, in alle Plecken van defe Landen, da_e*
men ghewoonlijck is dufdanige publicatie end¹affixie te doen. Laften ende bevelen voorts de
Raden ter Admiraliteyt, den Advocaten Fifc_ae]_smidtfgaders de Admiralen , Vice -Admiralen'
Capiteynen, Officieren ende Bevelhebberen, defe
Onfe Ordonnantie ende Placate te achtervoJ
gen, ende dien-volgens regens de Contraven'
teurs van dien te procederen, ende doen procédé'
ren, fonder gratie, dochluyckinge, faveur, diffl'
mulatie ofte verdrach, want Wy fujcks ten dien
fte vanden Lande bevonden hebben te behoo'
ren. Aldus ghedaen ende ghearrefteert ter Ver'
gaderinee vande hooch - ghemelte Staten Gene'
rael, inden Hage, op den een en twintichften Au,
gufti fefthien - hondert fes ende vijftigh. Was
cheparapheert, W. van Heuckelom, «� Onder
Itondt, Ter Ordonnantie vande felve. Geteec
kent, N. Ruyfih. Zijnde op 't fpatium gedruch
het Cachet der felver Heeren Staten, in rooden
WaiTche,

T\E platataiwaerly Prentten gheflelt werden voor particuliere die eenige Schepen, Schuyten ofte Chalouptn
*~* vanden Vyandt veroveren, zijn mede in het tweede Boeck onder den thienden TytelColum. 972. en vervolgens'.
Ende voor de Schepen van Oorloge die Duynkerckers veroveren Colum. 976.977.978. Oock voor die gechediii
Vlagqen vande Engelfche Schepen halen Colum. 980. gedruckt. Ende inden � f TytelColum. 984. a/daerzijn �
braclit de Ordres ende � remien voor de Kruy/fers, daertoe den Lefcrwertgerenvqyeert.

DEN XX IIII. � � � E L.

Ordre opten uytkoop ofte onderhoudt dergeener

ten Oorloge ter Zee in dienft defer Landen

verminckt fcijn.

Ordres ende Lyften, noopende de Ferrttmcfye inden Oorloge ter Zee, h

date den 15 Augufti, ende 26 Septemler 165*3.

iE Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
�fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, datWytot
encouragement vande goede Ingefetenen van de-
fen Staet, goet ghevonden hebben by dejegen-
woordige Publicatie eenen yegelijcken te notifi-
ceren ende Bekent te maecken, oock te verfeec-
keren, dat alle die geenen, die in's Landts dienft
ten Oorloge te Water, foodanich fullen komen
verminckt te worden, dat de felve onbequaem
fullen zijn fich te konnen geneeren, byfoo verre
de felve by uytkoop begeeren gefoulageert te we-
ien , fullen ghenieten een derde-part meerder, als
de felve naer de qualiteyt van hunne verminckt-
heyt by 't Reglement vanden achtften Februarij
des Jaers 1645. toe gevoeghtis: Te weten,

gul. üu. pen.
t." ., Voor het verlies Van beyde de

j Oogen �-�- �-m 1066-1} -4

Voor't verlies van een Oogh- 240 -0-0

Ende voor andere Accidenten, ofte Ver-
mincktheden aen de felve,beneden de voorfz
refpedivefommen, ter difcretie vande Col-
legien ter Admiraliteyt daer onder yeder &
forteert.

Voor 't verlies van beyde de
Armen ------ �- i₀66

n-4

6-8

Voor't verlies vanden rechter
Arm------------- � $}}

Voor 't verlies vanden flincker

Arm � ----- _ 266-13-4

Ende voor andere Accidenten, ofte ver^-tnincktheden aende felve,beneden de voorfe
refpe&ive fomme ter clifcretie als voorcfc

3. Veor het verlies van beyde de

Handen «^ «� 9JJ'�-

Vooc

-ocr page 254-

Moetwille van het Boots-volck.

498

497

Voor het verlies vande rechter

Handt � � ^-^J3 "4
Voor 't verlies vande iuncker

Handt ---- � z₄o - o - o

Ende voor mindere Accidenten ende Ver-
mincktheden aende felve, beneden de voorfz
refpe&ive fommen ter difcrctie als vooren.

Voor het verlies van Bcyde de

Beenen ---- ---- 533-6-8

Voor het verlies van een Been-Z40 - o - o

Ende voor minder Accidenten, als bene-
den de voorfz refpective fommen ter difcre-
tie als vooren, _#

Voor het verlies van beyde de

Voeten ■� ---- 333-6-8

�Voor het verlies van een Voet-160 - o - o

Ende voor andere Accidenten ende Ver-
mincktheden aende felve,beneden de voorfz
fommen, ter difcretie als vooren.

I Ofte dat aen alle die glteene, de w�lcke in V Landts
dienfl als hoven , foodanich fullen komen vermincktte
werden, dat de felve daer door o nfequaem fullen zijn ge-
worden, om haerte konnen vefi�eren, ofteyets te contri-
bueren tot huneygen onderhoudt ende alimentatie, een
Rijcxdaelder ter Weecke t'hae�der begeert e toegcvoeght
[al werden. Ende dat vorders alle andere ver-
mincktheden van geringe conditie, naer adve-
nant fullen worden betaelt. Tot wekken eyndc
defe onfe Publicatie aende refpe&ive Collegien
ter Admiraliteyt toegefonden ial worden _s om by
de felve alomme in hare diftridten gepubliceert te
worden.

ldu!

Aldus ghedaen, gheanefeen, gerenoveert ende
gheamplieert, in oni� Vergaderinge in 's Graven-
Hage op den fes en tmntighften September
fefthien-hondert drie endJSfij ftich. Was ghepa-
rapheerfJo. Andr�e,^ve' Onder ft�nt, Ter Ordon-
nantie vande hoogh-ghemelre Heeren Staten Ge-
nerael. Geteeckent, N. Ruyfch. Zijndeop'tfpa-
tiumghedruckt het Cachet der fel ver Heeren Sta-
ten in irooden Waflche. *

In plaetfe van defe woorden in 't Curfijfghedmckt, feyt d'Ordre vanden 15 /lugufii: Ofte dat anderfilits al-

fulcke Verminckten een Rijcxdaelder 's Weecks tot hunne alimentatie toegeley t fal worden; Inde
■dat vorders alle ander vermincktheden, &c. als inden Text.
x, d'Ordre vanden 15 Augufii wasgeparapheert by Ian van Iil�lmuyden.

D EN XX VV Τ Υ Τ EL;

Behelfende d'Ordres jegens de moeiw�l�� van het

■Sr

Boots-volck.

P/acaet, Tegens de infokntien ende moefwille van 't ^ootjyolc^ die binnens

boort s tegen de Capiteynen, andere Officieren^ ende onder malkander en ghepleeght w�rden. In date den

vjidij 1654. .: �,;, . .;,.: ,;'_;, ^\!,'_n;.f.\

moedigheydt, m�yterye oianderi�nts, haer daer
jegens te ftellen, oock jegens den anderen in alle
ftilte fich te comporteren,fonder haer eenichfints
daer in te mifgrijpen, op pene van refpe&ivelijek
haer in voegen vooren verhaelr verloopende, ion-
der eenige ghenade, volgens den teneur vanden
Articuls-briefy't zy metter doot, of mindere cor-
porele ftrafl�j nae gelegeotheyt, andere tenexem-
pele geftraft te worden. En op dat niemant vande
voorfz Officieren ende Matroofen vanden voorfz
Articuls-bricf eenige ignorantie hebbe te preten-
deren , Laften ende beveelen mede wei ernftelijek
by defen alle Capiteynen ofte Commandanten
van onfe Schepen van Oorloge, dat fy alle Maen-
den op den eerften dach der Maent, den voorfz
onfen Articuls - brieff, midtigaders defen onfen
Placate door hare Schryvers alle de Officieren en
ghemeene Matroofen , op haere onderhebbende
Schepen fullen doen voor lefen, fonder daer van
eenichfints te blyven in ghebreecke, op pene dat
de felve daer inne verfuymich bly vende, daer over
door onfe Gecommitteerde Raden ter Admirali-
teyt, daer onder fy reforteren,gecorrigeert fullen
werden, fulcks iy fullen bevinden tebehooren;

Il Ge-

IE Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
i fullen fien ofte hooren lefen , Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
in ervaringe zijn ghekomen, dat tot grooten on-
dienib vanden Lande de ghemeene Matroofen op
onfe Schepen van Oorloge, haere Capiteynen en
andere Officieren binnen boorts, in der felver be-
velen, niet behoorlick en ghehoorfamen, maer de
felve dickwils met groote onfatibenlickheyt en
wrevel bejegenen, oock haer wel daer tegens ftel-
len,mitfgaders onder den anderen vele infokntien
ende moetwilligheyt plegen,regelrecht ftrydende
tegens alle goede difcipline Militaire, en fpecialick
jegens den Articuls- brief by Ons daer op met
volkomen kenniffe van faecken , den negen en
twintichftcn April inden Jare i6"x₉. gearrefteert.
o υ � 1S Τ, dat Wy daer jegens willende voor-
iien, corroborerende, en van nieuws renoverende
den voorfz Articuls-briefT, wel expreffelick latten
ende bevelen allen Officieren ende gemeene Ma-
!»? S- ^ebeveIen ^van ^harc Capiteynen, en min-
f,?n^e/vi i"^1C»^ren ^OV?^r haergeftelt,yder in fijn dienft
punituelyck te gehoorfamen, fonder met wrevel-

-ocr page 255-

Placarert^ 4�Boeck. l�.Tit, i.Deel»

4.99

$₀₀

Gedaen ter Vergadering� vande h�och-ghemelte
Staten Generael, op den negenden Julij 16^4.
Wasgheparapheert, Hans van Wyckel,� Onder

ilont,Ter Ordonnantie vande feJve. Geteeckeiit
JV. 7toy/2A Zijnde op't fpatium gedruckt het Ca!
chet der fel ver Heeren Staten in rooden Waffel^

Den Leferfal deverdere Ordres inde Ariicullrieven vanden Oorloge ter Zee, hier loven in het vierde Boeck
negendenTytel' Colum. 187. �n vervolgens vinden.

DEN XXVI, T�TEL

Behelfende de Placaten tegens de Zee-roovers, ende

vreemde en andere Commifsie- Vaerders.

hebben in heteerfle Volum>tweede Boeck onder den 14 Tytelghebracht ��e Placaten vanden 1 o Juli) 1 6 o 6,

ι 2 Mey en 2 $ Jugiijii 1611. wa$r by d'Ingefetenen de/er Landen Pyraterye bedryvende, ofte defelve voeden-
de, ingetoomt werden. Dun alfoo die Placatenpiede gtootelijcx tot beveylinge vande Zeeflrecken, werden de voork
ende vordere Placaten onderdien Tytel gedruckt, mede hier voor gheinfereere gehouden. Α'Is mede de Placaten van
den 27Julij 1627. en 26 April 1653. {waer by flr�ttelijck verboden wert, dat niemant vande lngefetenen defir
Landen op vreemde Commiffien in Zee gaen ofte verblyven mogen) hier voor en in het vierde Boeck onder den m
Tytel'Colum. 311. gebracht. 'V

_t HET 'EERST� DEEL

Publicatie, tegens degeene die met dubbele Commifsie in Zee zjjn. In di�e

den 29Januari; 1658.

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Alfoo Wy bericht werden,
�ock by experientie hebben bevonden,
datter verfcheydene Commiflie-vaerders
in Zee graf��ren, felfs die dubbelde Comm�Tien
hebben,en de de gemeehe Commercie ende Traf-
fijeque, zijnde de zenuen vanjalle Staten ende Re-
publijcqiien, feer groote fchade ende afbreuck
doen, waer tegens dan noo|faeckelick dient te
werden verfien. SOO IST,datWygoet-ghe~
vonden hebben midts defen te verklaren, dat alle
de geenen de welqke bevonden fullen werden als
vooren te vaten met tweederley of dubbelde
Commiffien, van wegen defen Staet voor Piraten
gehouden, ende als ioodanige ghetracteert fullen
werden, gelijck Wy dan tot dien eynde de refpe-
ctive Coll�gien ter Admiraliteyt huyden hebben
aen gliefchreven, dat haer E. aen alle de Capitey-
neri ofte Commandeurs van 's Landts Oorlogh-
fchepen y �yt der felver dtftricten uytloopende,
om te convoyeien de Commercierende Schepen,
fullen lafteii, dat fy alle «Schepen, varende ende
verfien zijnde met dubbelde of tweederley Com-
mUfien fullen poogen te veroveren, vernielen,ofte
op te brengen, Ende tefi eynde dit ons oochmerek

naerbehoorenmacli werden bereyekt, Ontbie-
den ende verfoecken Wy de Heeren Staten, Ge.
committeerde Raden, ende Gedeputeerde Staten
vande Provinci�n refpective van Gelderlant ende
't Graeffchap Zutphen , HolJandt ende Weit-
Vrieflandt, Zeelandt, Utrecht, Vrieilandt, Over-
Yi��l, ende Stadt Groeningen ende Omme-
landen , defe onfe Pubjicatie van ftonden aen al-
omme te doen verkondigen, ende affigeren, in
alle Plecken van dek Landen, Lallen ende k-
veelen voorts de Raden ter Admiraliteyt, den
Advocaten Fifcaels , midtfgaders den Admira-
len, Vice-Admiralen, Capiteynen, Officierenen-
de Bevelhebberen , den inhouden tan defe onfe
Publicatie te achtervolgen, Want wy fulcks be-
vonden hebben alfoo te behooren. Aldus ghe-
daen ende ghearrefteert ter Vergadering� vande
hooch-ghemelte Staten Generael, inden Hage,
den negen en twintighit�n Januarij feilhien-hon-
dert acht - ende - vijftigh. Was gh�parapheert,
1, van Gent,"¹' Onderilondt, Ter Ordonnantie
vande felve. Geteeckent, N. Ruyfch, Zijnde op
't fpatium gedruckt h�t Cachet der felver Heeren
S taten, in rooden WaiTche.

H E.-T_:J Τ W E E D E DEEL.

Placaet, Waer by ordreghefielt wert, wanneer ende op y»at voet vreewdt

■: '�, '�ommifie*vaerders hare Schepen inde Havenen ofZee-gatendefer Landen fullen mogen brengt*¹�
i f ^l Indate deny Augufii t�f�N

.1-

Alfoo Wy dagelijcx meer ende meer worden be-
richt, hoe dat de Commifl�e-vaerders vande Ή&-
gebuyren, Neutralen of Geallieerden vand�fefl

Sta�t, komen te mifbruyeken ^e» vrydom t»^c

^J haer

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden,; Allen den geenen die defen
jegenwoordigen fullen Tien ofte hooren
kfen.Saluyc.DOEN TE WETEN,

-ocr page 256-

Vreemde �ri andere C�mrrii�si�herders

$�i

,_nSvd'

ken. Ende op dat de vdor-verhaeld� tranfgref��eri
des te meerder v�or-ghekomen mogen werden,

t? . t Sr �

Soo hebben Wy by defen alle Ingei�tenen defer
Landen, midtfgaders alle andere de felve frequen-
terende , w�l ghewaerfchouwt ende fcherp�lijck
verboden willen hebben, datfe haer fullen h�bb�ii

goec

cialijck, hoe dat de felve haer menichinael

te onthouden van eenig� foodanige hier te Lande

ideritaen, de foodanige veroverde Schepen,
ofte goederen in 't gheheel hier te Lande te ver-
vremden ende te veralieneren, direclelijck tegens
onfe goede mceninge, ende de verboden dies-
aengaende gedaen, oock felver tegens den teneur
vande Commiffien daer op fy worden in Zee ghe-
bricht, waer tegen wy foo veel in ons is, m�t alle
middelen foecken te voorfien. S O O IS Τ, dat
Wy overwogen hebbende 't geene tot v��rko-
minge van dien f�ude mogen dienen, by delen
coet ffevonden hebben te verklaren,t"ordonneren
ende te ftatueren, dat voortaen alle de foodanige
Commiffie-vaerders, hoedanich ofte van wa�r die
oock fullen zijn, die met haer Schepen ende prin-
fen, ofwel met haere prinfen alleen, de Zee-gateft
ende Havens defer Landen fullen komen aen te
doen, haer lullen hebben te onthouden vande fo-
danige hare prinfen, eenichfints te reppen, der-
fel ve°r laft te breecken, om de felve in 't gheheel
ofte deel te ontlofTen, vervremden, ofte veraliene-
ren , maer datfe die fullen hebben te laten ende
houden ongerept, ongeloftende onveraliene�rt,
ende in dier voegen met de felve weder Zee te ne

ingebrachte goederen t� koopen, oock van eenige
der felver te aenvaerden, �f onder haer te nemen;
om wat oorfaecke het doek foud� mogen zijn, �f
oock eenige behulpfaemheyt of adfiftehtie met
haer Perfoonen, Schepen ofte Sch�ytehtothet
vervremdeil, verk�opeh, o'ntl�f��n, ende verove-
ren vande felv� te d�eii, �p pene van dat niet al-
leen de goederen , die fy tegens defe onfe Ordon-
nantie haer fullen hebben aen-ghematight; haer
fond�r eenige verg�edingh van't geen fy voor de
felve ghegeven, ofwel aen de felve fullen hebben
verdient, afghenomen, ende onder de ghemeke
Raden ten nutte tan die daer toe gherechtigbi
mochten zijn, fullen werden ghebracht, maer dat
fy daer en boven vervallen fullen in een boete Van
duyfentgulden, teappliceren een derdepaftten
profijte van 't Landt , een derdepart ten pfofijte
vande geenen die daer van de kennis fal komen
doen, en wekkers name, �m redenen, ongemelt
fal bly ven, en het refterende derdepart ten nutte
vanden Officier die de calangie fal doen , oock
vervolgens, als niede Complicen vande foodanige
Contraventeurs , by de ghemek� Raden fullen

men, ghe�jck fymet de felve in-ghekonien fullen j werden gheftraft, fuicks als ria� eyfch van faecken

bevonden fal worden te behooren. Ende op dat
niemandt hier van ignorantie en hebbe te preten-
deren , Ontbieden ende verfoecken Wy d� Hee-
ren Staten, Gecommitteerde Raden, �nde Gede-
puteerde Staten varide Provinci�n refpective van
Gelderlandt ende 'tGraeffchap Zutphen, Hol-
landt ende Weit- Vrieflandt, Zeelandt, Utrecht,
Vrieflandt, Over-Yfi�l, midtfgaders Stadt Groe-
ningen ende Ommelanden ,� ende allen anderen
Jufticieren ende Officieren vande felve , dat fy
defe onfe Ordonnantie van ftonden aenalomme
doen verkondigen, publiceren ende affigeren, in'
allen plaetfeil daer fuicks noodieh wef�n fal, ende'
men ghewoon is foodanige publicatie ende a'ffixie
te doen. Laften ende beveelen" voc§isde' Raden
ter Admiraliteyt, den Advocaten Fifcaels, midtf-
gaders Admiraels, Vice-Admiraels, Capiteynen,
Officieren ende Bevelhebberen,als mede de Com-
miffarifen ende Commifen ter Recherche, fo inde
Zee-gaten, als elders, def�otife Ordonnantie t�
achtervolgen , ende doen achtervolgen, Procede-
rende , ende doende procederen tegens de Con-
traventeurs van dien, fonder dochluyeking�, fa-
veur,diffimulati� ofte verdra'ch , Want wy fuicks
alfo� ten dienile vanden Lande bevonden hebben
noodieh te zijn. Aldus gedaen ende gearrefteert
ter Vergadefinge vande ho�ch-ghemeJte Staten'
Generael, inden Hage, den negenden Augufti
fefthien-hondert achtend� vijftien. Wasgepara-
pheert, l.man Geur, ^v«� Onder itondt, Ter Ordon-
nantie vande i�lve. Geteeekent, In abfentie van
den Griffier, J.SpronJfen. Zynde op 't fpatium ge-
druckt het Cachet der felvefc'Heeren Staten^ in

zijn, op pene, dat ter contrarie doende, de fooda-
nige haere prinfen by 'sLandts Officieren by ons
daer toe te authoriferen, aenvaert, haer afgeno-
men , ende ten nutte van die daer toe gerechtight
fullen zijn, onder de Collegien ter Admiraliteyt
�nde diftriften daer die ingekomen, in bewaringe
ende verfeeckeringe nevens de Contraventeurs
van defe onfe beveelen, fullen werden ghebracht,
endealdaergedetineert, tot dat by de Raden van
de gemelte Collegien kennis Van der felver tranf-
greilie gegeven zijnde daer het behooren fal, ver-
ders eer faecke vande opgebrachte goedcren,eilde
hare tranfgreffie, fuicks fal wefen ghedifponeert,
als nae ghelegentheyt vande felve, ende tot vo'or-
kominge vande foodanige tranfgreffien voor het
toekomende bevonden fal worden te behooren.
Ende ten eynde defe onfe ordre te beter nae geko-
men vverde, foo fullen alle de foodanige Commif-
fie - vaerders die de Havenen defer Landen fullen
komen aen te doen, ghehouden zijn, ter eerfter
plaetfevan haer aenkomfte haer te vervoegen by
'sLandts Officieren, die aldaer ter opfichte van
alle komende Schepen zijn ghefteh, ende aende
ftlve te vert�onen de Commiffie daer op datfe in
Zee zijn gheg aen, ende kennifi� te gheven vande
oorfaecke haerder inkomfle, ende vande verover*
de goederen, daer mede fy ingekomen fullen zijn,
ende te ghedoogen, clat by de felve Officieren op
^de felve eenige Perfoonen tot bewaringe en ver-
ieeckeriiige vande felve, werden geftelt, omme te
beletten, dat die tegens onfe Ordonnantien niet
werden gheloft ofte vervremt, ende de foodanige
wacht daer op te ghedoogen , foo lange tot datf�
met hare veroverde goederen weder Zee nemen;
ende uy t de Havenen defer Landen fullen vercreo

roodenWafTohe.

Nader

�i ij

%�

-ocr page 257-

Placaten-/. 4� Boeck. α 6. Tit. χ, Deel»

$03

504

J^ader ende flricier Tlacaet op't fehe JubjeB. In date den fe�endm

November 1658.

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
■ jegenwoordigen fullen fien ofte hooren
Jelen,Saluyt. DOEN TE WETEN,
Alfoo wy dagelijcks meer ende meer in ervaringe
komen, hoe dat de Commiflie - vaerders vande
Nagebuyren,Neutralen ofte Geallieerden van de-
fen Staet, onaengefien onfen voorgaenden Placa-
te,in date den negenden Auguili leftleden, komen
te mif bruyeken den vrydom, die haer by voor-
gaende Placaten is vergunt eewerden,in't reguard
van het aendoen ende 'tghebruyck vande Zee-
gaten defer Landen by voorval van noot Weer,
ofte andere ongelegentheden, 't zy met haer on-
derhebbende Schepen alleen,of wel met de Sche-
pen en goederen by haer op haer Wanden vero-
vert , ende fpecialijck , hoe dat de ielve haer me-
nichmael onderftaen, foodanige veroverde Sche-
pen ofte goederen, in 't gheheel hier te Lande te
vervremden, ende te veralieneren, direclelijck
tegens onfe goede mceninge, ende de verboden
dies-aengaende ghedaen, oock felver tegens den
teneur vande Commiifien , daer op fy worden in
Zee ghebracht, waer tegen wy foo veel in ons is,
met nader middelen foeckende te voorfien. SOO
I S Τ, dat wy overwogen hebbende 't geene tot
vo�rkominge van dien foude mogen dienen, goet
gevonden hebben te verklaren,t'ordonneren ende
te Hameren, ghelijck wy verklaren, ordonneren
ende fhtueren by defen, dat voortaen alle fooda-
nige Commiffie - vaerders, hoedanich, ofte van
Waer die oock fullen zijn, die met haer Schepen
ende Prinfen, ofwel met hare Prinfen alleen, de
Zeegaten defer Landen fullen komen aen te doen,
haer fullen hebben te onthouden van met haere
Prinfen op te feylen, ofte de felve op te fenden,
naer ofte in de Havenen van eenige Steden defer
Ge�nieerde Provinci�n, oock voor al van fooda-
nige hare Prinfen, cenichfints te reppen, der felver
laft te breecken, die in 't gheheel ofte deel te ont-
JolTen, te vervremden, ofte te veralieneren, maer
datfe haer mft de voorfz hare Prinfen fullen heb-
ben te onthouden, binnen de Zeegaten defer Lan-
den niet verder inwaerts, als waer fy haer tegens
Onweder, ende ander ongeval, konnen bergen,
ende dat fy voor al, de voorfz hare Prinfen fullen
hebben te laten, ende te houden ongerept, onge-
loft ende onveralieneert, ende in dier voegen met
de felve weder Zee te nemen, ghelijck fy met de
felve ingekomen fullen zijn, op pene, dat ter con-
trarie doende, foodanige hare Prinfen by 's Lants
Officieren aenvaert, haer af genomen.ende fonder
eenige vergoedinge ofte vergeldinge gereftitueert
fullen werden aenden geenen, voor wiens reecke-
ninge de felve in Zee ghefonden fullen zijn, ende
aen wien fy voor date vande voorfz veroveringe,
hebken toebehoort;. Dat mede de voorfz Com~
innTie-vaerders defen gecontravenjeerc hebbende,
aeniloncs in verfeeckeringe geftelt, ende naer ge-
nomen kennifl� van faecken, hare onderhebbende
Schepen gheconfifqueert, oock fyhryden yoorts
arbitralick naer gelegentheyt geftraft fullen wor-

den. Ende ten eynde defe oni� ordre te beter naer
ghekomen werde, foo lullen alle foodanige Corn-
miiTie - vaerders, die de Zee - gaten defer Landen
fujlen komen aen te doen, gehouden zijn ter eer,
fter plaetfe van haer aenkomfte haer te vervoegen
by 's Landts Officieren, die aldaer ter opfichte van
alle komende Schepen zijn gheitelt, ende aende
felve te vertoonen de Commiflie daer op fy in Zee
zijn ghegaen, oock kennill� te geven vande oor-
faeckehaerderinkomfte, ende van de veroverde
goederen,daer mede fy 'm gekomen lullen fijnen-
de te gedoogen, dat by de Officieren op de voorfz
Prinfen eenige Perfoonen tot bewaringe en ver-
feeckeringe vande felve werden geltelt, omme te
beletten, dat die tegens onfe Ordonnantien niet
werden gheloit ofte vervremt , ende foodanige
wacht daer op te ghedoogen , foo lange tot datfe
met hare veroverde goederen weder Zee nemen,
ende uyt de Zee-eaten defer Landen fullen ver-
trecken. Ende op dat de voorverhaelde tranfgref.
fien des te meerder voorgekomen mogen werden,
Soo hebben Wy by delen alle Ingefetenen defer
Landen, midtfgaders allen anderen de felve fre-
quenterende , wel gewaerfchouwt, ende fcherpe-
lijck verboden willen hebben, datle haer fullen
hebben te onthouden van eenige foodanige hierte
Lande ingebrachte goederen te koopen, oock van
eenige der felver te aenvaeiden, of onder haerte
nemen, om wat oorfaecke het oock foude mogen
zijn,of oock eenige behulpfaemheyt of adfiftentie
met haer Perfoonen, Schepen ofte Schuyten, tot
het vervremden, verkoopen, ontlof��n ende ver-
voeren vande felve te doen , op pene van dat niet
alleen de goederen, die fy tegens dele onl� Or-
donnantie haer fullen hebben aengematight, haer
fonder eenige vergoedingh van't geen fy voorde
felve gegeven, oi wel aende felve verdient fullen
hebben, afgenomen, ende onder de ghemelte Ra-
den ten nutte van die gene, die dacr toe aJs boven
gerechtight zijn, ghebracht fullen werden, maer
dat fy daer en boven vervallen fullen in een boete
van duyfent guldens, te appliceren een derdepart
ten profijte van 't Lam, een derdepart ten prorijte
vande geenen die daer van de kennis fal komen
doen,en weJckersname, om redenen, ongemclr
fal bly ven, en het relterende derdepart ten nutte
vanden Officier die de calangie fal doen,oock ver-
volgens , als mede - Complicen van foodanige
Contraventeurs fullen werden geftraft, fulcksals
nae eyfch van faecken bevonden fal worden te
behooren. Verfoecken voorts d'Heeren Staten
vande refpe&ive Provinci�n, door de Officieren
ende Magiftraten vande Steden, inden haren goet
regard te doen nemen, of oock eenige Commiflie-
vaerders als boven , contrarie defe Ordonnantie,
met hare byhebbende Prinfen komen op te feylcn
oft de felve op te fenden, naer, ofte inde Havenen
van eenige Steden harer Provincie, ende fulcks
bevindende, daer opaenftontsdehandt tedoert
leggen, ende de reftittitie aende originele Eygp*
naers, in voegen voorfz te doen doen 3 Oock"¹cas yari laftbreeckinge, diftra&ie, ofte andere co&

traventie*

-ocr page 258-

Vaerten op uytheemfche Geweften Verboden, $06

5°>

_traventie, door de voorfz Officieren tegens.de
Straventeurs van defe , voor den ordinans
Rechter te doen procederen tot adjudicatie van
de penen hier boven geexprelieert, in cas de iaec-
Z L preventie niet zy gebracht ende aenhang.eh
cemlecktvoor 'teen of't ander Co legie ter Ad-
liraiitevt. Ende op datniemandt hier van.gno-
iintieenhebbe te pretenderen � ontbieden ende
verfo�cken Wy deHeeren Staten Gecommit-
teerde Raden, ende Gedeputeerde Staten vande
Pmvincien refpeftive van Gelderlandt ende het
SS Zutpben' Holiantende Weft-Vrief-
landt Zeeiandt, Utrecht, Vrieilant, Over-Yffiel,
Litfgaders Stadt Groeningen ende Ommelanden,
dat IV defe onfe Ordonnantie van ftonden aen al-
omme doen verkondigen, publiceren ende affige-
_ren, in allen Plaetfendaerfulcksnoodich weien
fal ende men gewoon is fodanige publicatie ende
affixie te doen. Lallen ende bcveelen voorts de

Raderi ter Admiraliteyt, den Advocaten Fifcaels,
midtfgadcrs Admirdels, Vice - Admifaels, Capi-
teynen, Officieren cndeBevelhebberen, alsmede
de Commiflarifeii eride C�irimifen ter Recherche,
foo inde Zee-gaten als elders, dek onfe Ordon-
nantie te achtervolgen, ende doen achtervolgen,
Procederende ende doende procederen tegens d�
Contraventeurs van dien, fonder oochl�yckinge",
faveut, diiT�mularie ofte verdrach, want wy fulcks
alfoo ten dienfte vanden Lande bevcfnden hebben
noodichte zijn. Aldus ghedaen ende ghearre-
fteert ter Vergaderinge vande lioocli - gnemelt�
Staten Generael, inden.Hage den feven den No-
vember fefthien-hondert acht en vijftigh. Was
geparapheert,A. H. JlipperdavanBtttrf�,«* Ondet
itondt, Ter Ordonnantie vande feite. Get��e-
kent, M. Ruyfch. Zij nde op 't fpatium ghedrackt
het Cachet der felver Heercn Staten, ito ro��en
Wafl�he-

DEN XXVII. Τ Υ Γ EL.

Begrypende de Placaten die ter ooriaecke van aen-

ftaende Oorlogen of fwarigheden ter Zee, de Vaerten
op Uytheemfche Geweften verbieden.

DEngoetii�lligen Leferfal de Placaten waerlyde Vaert op Noor Jen naet Groenland/, ofdaef ontrent leggen^
Landen, in Bet eerfie Volum. tweede Boeck 8. Tytel Co/urn. 9^2,. ende vervolgens vinden,

u Waerfchoumnge ende Perbodt, x»aer by omme pregnante redenen den JVal*

vifch-vanghflvoorhetjaene^ygejchortwert. Indateden %$ Martij 1653.

winge ende Verbodt fullen komen te doen..
Ende op dat niemandt hier van ignorantie en
hebbe te pretenderen, ontbieden ende verfo�c-
ken Wy de Edele Mogende Heeren Staten, Ge->
committeerde Raden, ende Gedeputeerde Statert
vande Provinci�n refpe�tive van Gelderla�t ende?
't Graeffchap Z�tphen, Hollandt ende Weft-¹Vrieflandt, Zeelandt, Utrecht, Vrieflan�t, Over-
Yil�l, Stadt Groeningen ende Ommelanden,
ende allen anderen Jufticieren ende officieren <
dat {y defe onfe Waerfchouwinge eride Verbodt
van ftonden aen alomme doen verkondigen, uyt-
roepen _f publiceren ende affigeren in alle Pleckeri
van defe Landen, daer rrfen gnew�onelijck is duf-
danige uytroepinee , publicatie ende affixie te
doen. Laften ende bevelen voorts d� Raden ter
Admiraliteyt, den Advocaten Fifcaels , ende
allen anderen die 't behoort, defe onf� Ordon-
nantie te achtervolgen, ende doen achtervoigen,
Procederende ende 4oende procederen tegens
de Contraventeurs ende overtreders vaft dien,
fondergratie, oochhiyckinge, faveur, dfiffimu-
latie ofte verdrach, want Wy fulcks tenmeefteri
dienfte vanden Lande, eftde voor de welvaert vart
de goede �ngefetenen van dfeh bevonden hebben
alfoo te behooren. Gegeven iii 's Graven - Hage
onder onfen Cachette, Paraphure, ende de Sig-
nature van onfen Griffier, den vijf en twintichftcn
Marti} fefthien-hondeit en drie�n vijftigh. Was

I i ii) ghe-

! E Staten Generael der Vereenichde K^Te^
j derlanden , Allen den geenen die defen

/jfullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.

**DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
om verfcheydene pregnante redenen ende coniH
deratien, de refpeclive Collegien ter Admira�-
teyt, den twaeffden defer loopende Maent heb-
ben aengefchreven, datfe in onfen naem ende van
onfent wegen by affixie van billetten, aen de
Geintereif�erden inde Vaert op Groenlandt,df de
Walvifch-vanghft, waerfchouwinge fouden doen
van egeene equipaaie derwaerts te doen,ofte eeni-
ge Schepen naer de voorfz Geweften ten fine als
boven te laten uy tloopen, tot onfe nadere ordre,
ende dat de voorfz 'redenen endeconfideratien,
t'federt niet alleene en zijn komen te cefleren,
ncmaer te vermeerderen. S O O IS Τ, dat Wy
tot bevorderinge vanden meeften dienft vanden
Lande ,goec gevonden ende noodkh geacht heb-
ben midts defen de voorfz Vaert op Groenland*,
ofte de Walvifch-vanghft, voor. defen �oopenden
Jarefefthienhondert drie en vijftien, wel expref-
fe�jck ende fc herpelijck, uyt defe Landen, te ver-
bieden ende interdiceren , fuloks dat derwaerts
niet en fal mogen worden gheequipeert, veel min
^ceni|e Schepen afgefonden , alles op verbeurte
van Schip ofte goet, ofte de waerde van dien,ende
arbitrale corredtie, tegens die geene die boven
vermoeden contrarie van defe onfe Waerfchou-

-ocr page 259-

PIa<�atea->/ 4,Boeck. ly.Tit*

$�8

507

gheparapheert, B. I. Muien,^v" Onder ilont, Ter Griffier, /. Sprongen. Zynde op 't fpatium ghe-

Ordonnantie vande hoogh-gemelte Heeren Sta-
ten Generael. Geteeckent ■, In abfentie vanden

druckt het Cachet derfelver Heeren Staten > �
rooden Wai�che.

2. Hacaet, In welene den Wahifcb^anghfl, ende vaert daer op, tot nader

ordregefchort wert. In date den 4 April 1659.

bruyeken, ende van banniffement tegens die gee-
nen die gheckeert zijnde, haer in rechten niet ful.
len Meren. Ende op dat niemandt hier van igno,
rantie en hebbe te pretenderen , Ontbieden ende
verfoecken Wy de Edele Mogende Heeren Sta-
ten, Gecommitteerde Raden, ende Gedeputeerde
Staten vande Provinci�n refpeciive van Gelder-
lant, ende 't Graeffchap Zutphen, Hollandtende
Weil-Vrieilandt, Zeelandt, Utrecht, Vrieflandt,
Over-YfTel, Stadt Groeningen ende Ommelan-
den , ende allen anderen Juilicieren ende Officie-
ren , dat fy defen onfen Placate ende Verbodt van
Honden aen alomme doen verkondigen, uytroe-
pen,publiceren ende affigeren, in alle Plecken van
defe Landen, daer men gewoon is dufdanige uyt-
roepinge, publicatie ende affixie te doen. Lallen
ende beveekn voorts de Raden ter Admiralkeyt,
den Advocaten Fifcaels, ende alleli anderen die 't
behoort, defen onfen Placate ende Verbodt te
achtervolgen, ende doen achtervolgen, Procede-
rende,ende doende procederen tegens de Contra-
venteurs ende overtreders van dien, tot de voorfe
poene ende ftraf��, fonder gratie, oochluyekinge,
faveur, diflimulatie ofte verdrach, want Wy fukx
ten meeilen dienile vanden Lande, ende voor den
welvaert vande goede �ngefetenen van dien, be-
vonden hebben alfo te benooren. Gegeven inden
Hage, onder onfen Cachette,Paraph�re ende Sig-
nature van onfen Griffier, op den vierden Aprils
1659. Was geparapheert, J. van Gent,'¹¹� Onder
ilondt, Ter Ordonnantie vande hooch - gemelte
Heeren Staten Generael. Geteeckent, tf. Ruyfck
Zijnde op 't fpatium gedruckt het Cachet der fel-
ver Heeren Staten, in rooden WafTche. .

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen , Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
omverfcheydene pregnante redenen ende confi-
deratien,de refpeciive Collegien ter Admiralkeyt
den negenden Martij killeden, oock daer naer tot
meermaels hebben aengefchreven, dat haer E. by
affixie vaii biljetten, yeder in huil diitrift, het uy t-
Joopen vande Schepen gedeilineert naer Groen-
landt , tot den Walvifch-vanghil lbuden hebben
te verbieden, ende de felve in houden tot onfe na-
dere ordre, ende confideratien, t'federt niet allee-
ne niet en zijn komen te celTeren* nemaer te ver-
meerderen. SOO IS T, dat Wy tot bevorde-
ringe vanden meeilen dienil vanden Lande, goet-
gevonden hebben by defen onfen Placate abfolu-
telijck, ende wel expreflelijck ende fcherpelijck
re verbieden ende interdiceren, de gheheele Vaert
ende ViiTcherye op ende ontrent Groenlandt
voorfz, voor't gheheele lbopende Jaer 1659. op
poene van confifcatie der Schepen, ofte de waer-
dye van dien, in cas de felve van andere ghehuyrt
mochten weien, mkfgaders vande behoeften, die
tot dien eynde fouden trachten uyt te varen, ofte
onder eenigerhanden pretexten uyt-gevoert fou-
den mogen werden, ofte di� hier te Lande t'huys
hoorende, ende albereyts buyten 's Lants zijnde,
haer tot dien eynde fouden mogen laten employe-
ren , ofte bevrachten, als mede van ilraffe aenden
Jyve, van allen �ngefetenen ende Onderdanen de-
ier Ge�nieerde Provinci�n, die haer perfoonelijck
totTukken eyrtde fouden mogen verhuy ren, ofte
oock felfs by andere. Nati�n daer toe laten ghe-

$*■■ Nader Placaet, In welcke onder fee�nere limitat ten, de Vaert op (jroen*

. ■, , landt toegelaten i ende andere Equipagien ter Zee hyprovifte ende tot nader ordre verloden werieit.
,'.■;.,.�;.■'. JridatedenzMey 1659,

boort vande Lichters, oft andere Schepen, daer
mede de voorfz Matroofen naer de Oorlogh-
Schepen fullen moeten getranfporteert worden)
geconfent�ert ende geaccordeert hebben, om niet
hunne Schepen ende gereeti�hap naer Groenlant
voorfz op haere Neeringe uyt te mogen loopen;
Ende voorts hun gheauthorheerr, omme alle vof-
dere GeintereiTeerden, jegenwoordich alhierniec
prei�nt zynde, die mede ghenegen fouden mogen,
vvefen uyt clefe Landen naer Groenlandt te vaten»
inde voorfz lai� pro rata infgelijcx haer conting^enCte doen dragen ende betalen, met die fpecificque.
prsecautie, dat het jonghil-geemaneerde Plaeaefc
jegens het uytl�open vande Groenlants-vaerders
ilridlelijck ende precifelijek fal werden gheobftr-
veert ende gee-xeeuteert, segens alle foodanige^

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren fefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
op 't verfqeek ende de praefentatie by ofte van we-
gen de Geinterefl�erdeninde Vaert op Groenlant
aen ons gedaen,de felve Supplianten (mits alvoo-
rens ghelevert hebbende in dienil vanden Staet,
�nder foodanige Collegien ter Admiralkeyt, als
haer van onfent wegen falwerden geordonneert,
pp de gagie van vijkhien guldens ter Maent, de
npmbre van twaelf hqndert Matroofen, tot keure
ende contentement vande Capiteynen, vrye Luy-
den, die niet albereyts by ofte van wegen den
Staet aengenomen zijn geweeft, ende dat met ha-
re Kiften > Plungne of andere Bagagie, binnen 't

MMH

-ocr page 260-

Travaten en onlufl

5IO

hier van eenige ignorantie hebbe te ptetenderen 5
ontbieden Wy ende verToecken de Edele Mogen-
de Heeren Staten, Gecommitteerde Raden, ende
Gedeputeerde Staten valide Provinci�n reTpedti-
ve van Gelderlandt ende 't GraefTchap Zutphen,
Hollant ende Weft-Vrieflant, Zeelant, Utrecht,
Vriellant, Over^Yflel, Stadt Groeningen ende
Ommelanden, ende allen anderen Officieren ende
Jufticieren, dat Ty deTen onTen Placate ende Or-
donnantie alomme doen verkondigen, uy troepen
ende publiceren,daer men gewoon is uytroepinge
ende publicatie te doen. Laden ende beveelen
voorts de Raden ter Admiraliteyt, den Advoca-
ten FiTcaeJs, ende Procureurs Generaels, ende al-
len anderen Officieren,Rechteren ende Jufticieren
vande voorTz Vereenichde Nederlanden, mitTga-
ders allen Overilen, Colonnellen, Admiralen,
Vice-Admiralen, Ritmeefteren, Capiteynen,Offi-
cieren ende Bevelhebberen, deTen onTen Placate,
Ordonnantie endmevelen te achtervolgen, Pro-
cederende ende doenprocederen tegens de Over-
treders van dien, Too in 't calangeren ofte aenkla-
gen, als in 't Tententieren ende vonnifl�n, fonder
gratie, faveur, diifimulatie ofte verdrach, terwyle
Wy 't Telve tot dienfte vanden Lande nopdich be-
vonden hebben. Aldus gedaen ende gerenoveert
in 's Graven - Hage in onTe Vefgaderinge , onder
onTen Cachette,Paraphute,ende de Signature van
onfen Griffier, den tweeden Mey 165:9. Was ge-
parapheert, w. v. Haren,*' Onder ftont, Ter Or-
donnantie vande hooch - gemelte Heeren Staten
Generael. Geteeckent, N. Ruyfch. Zijnde op 't
fpatium ghedruekt het^Cachet der Telver Heeren

509

voorTz Geintereiieerclen , ciie ncn cie vooriz iau
nier fullen willen onderwerpen, ende dat de Con-
oaventeurs van dien, met verbeurte van Schip en-
de eoet. fonder eenige diflimulaue ofte conni ven-
tte gemulfteertTullen werden,ende dat de voorTz
GeintereiTeerden daer uyt voor aTTullen genieten
het contingent, 't welck Toodanige Contraven-
teurs inde voor-geroerde h&pro rata Touden heb-
ben moeten dragen, Ende daer en boven de Sup-
plianten oockTpecialick geauthorifeert ende ghe-
laft nauw reguard te nemen, ende exafte recher-
che te doen, of oock eenige Schepen, waer over in
de voorTz lait niet fal weTen gecontribueert, con-
trarie't voorTz Placaet mochten trachten uyt te
loopen, ende Tulcx bevindende daer van aenilonts
kenniile te geven aen 't Collegie ter Admiraliteyt
onder wekkers diftri�t foodanige contraventie Tal
wefenvoor-gevallen. SOO 1S T,dat wy dien-
onvermindert goet ende noodich gevonden heb-
ben by deTen onTen expreflen Placate, op verbeur-
te van Schip ende goet wel ernftelijck ende Tcher-
pelijck t'interdiceren ende verbieden het uytloo-
pen vande verdere Schepen van particulieren, Too
ter Koopvaerdye als ten. Vrybuyte uyt-gheruil,
geene uytgeTondert, wervvaerts de Telve oock ge-
munt mogen hebben.als mede alle wervingen van
MatrooTen ende Zeevarent-volck, voor ende ten
behoeve van parti&iliere Reeders ende Arma-
teurs, op pcene van hondert guldens voor yeder
Man, contrarie defe onfe goede meeninge ende in-
tentie gheworven zijnde, te verbeuren, ten eynde
den Staet door 't Telve middelvan nader Boots-
volck tot bemanninge van meerder Schepen ghe-

dientToude mogen werden. Endeop dat'niemant | Staten, in rooden Waflche._;

3M«*f<

DEN XXVIII. TYTEL.

Vervattende de Placaten ende Tradaten die d bnluften

en Vrede of reconciliatie mee Nabuyrige Potentaten

betreffen^.

HET EERSTE DEEL.

yUtTraBaetvanTrevismet Portugael, isinheteerfle Bseck t.Tytel ,Colum, 118. Enae de IVaerfchoumnpe
n�opende d 'expiratie van '�felve, is hier vooren in het vierde Boeck onder den eer Hen Ty tel Col. 18. gebracht*

1. tpr�tifioneel ende purticulier TraBaettgemaecfy^gearrefleert ende fafiuo*

ten in's Graven-Hage, denxy. Martij 1 64 f tuffchen de Heer FranciTcode SouTa Continho_|RaedtendeJmbaffadeur vanden Doorluchtighjlen, Grooimachtigen Coninckvan Portugael, Algar-
_, yes, &c. ende Gouverneur vanSyne Majefleytswegen, als oockCapiteyn Generael vande Infulen van
* 1 Ter eera_t Ende de Hteren Gedeputeerden vande Hoogh Mogende Heeren Staten Generael vande Ver-
eenighde Nederlantfche Provintien, (3c. Aengaende de Controverfie over de JuriTdidtie ende
Territorie van 't Fort Galle, &c. . . � . < ,

L - hoe - wel het Tra&aet yan
Beftant ende ophoudinge van
alle Aften van Vyandtichap,
als oock van Navigatie ende
Commercien gemaeckt, aen-
gegaen ende gefloten alhier in

j--------�-�r-nj *sGraven-Flage den twaelf-

«ea Junij fefthien - hondert een e» veertich, voor

den tijdt van thien Jaren, hadde behooren onder-
houden te werden in Ooil-Indien,op alle PlaecTen
ende Zeen, Too onder 't diftrift vanden Doorluch-
tichilen, Grootmachtigen Coninck van Portugal,
Algarve, &c. als de Hoogh Mogende Heeren Sta-
ten Generael der Vereenichde Nederlanden: Soo
is het nochtans niet volkomentlijck volbracht
noclite onderhouden, op occafie yande Contro-
verfie

-ocr page 261-




	J'.ti
		Placaten-** 4» Boeck.	512 Ten vierden, Dat den Doorluchtichften Co, ninck van Portugael door fijnen AmbaiTadeur" ende de Hoogh Mogende Heeren Staten Genei rael door der ielver Gedeputeerden, metten eer- ften fullen treden in d'examhiatie vande voorfz Controverfie, om vervolgens ten principalen «e- termineert te worden, ende foo miifchien het aen. gevangen werek door hun arbeyt ende forge niet wel ende rechtelick en'foude konnen worden g_e, decideert, fal de meer-genoemde queftien alsdan afgedaen worden door foodanige neutrale Reclj. ters of Arbiters, als men ten wederzyden fal _ver. dragen, Tonder dat nochtans het dilay ofte uytflel hier in voor vallende,eenige de minfte veranderin. ge in dit Provifioneel Verdrach fal maecken. Ten vijfden , dat ten wederzyden ef��clive te� ftitutie fal gedaen worden van aengehaelde Sche. pen ende Coopmanfehappen, gelijck oock vanaf� genomen Plaetfen ende Forten, federt de publijc. que notificatie van het voorgaende Generale Tra- itaet iri dato den i'ajuriij 1641.111 Ooft-Indien ter eenre �f ter andere zyde gefchiet,ende dat ter. ftont fonder verhinderinge ofte uytftel na�rde publijcque Notificatie van dit provifioneel Tra- c�aet, in defen verftande, dat tuiTchen wederzijts Gouverneurs ende Officiers in Ooft-Indien werde verdragen, over de maniere end�wyfe van refti. tutie der voorfz Schepen, Koopmanfchrfppenen- I deSterckten. Ten feilen, dat de Hoogh Mog: Heeren Staten j Generael, ende Sijn Hoogheyt refpectiye, by be� I floten Brieven, met diverfche Schepen aenden J Gouverneur Generael, ende Raeden van wegen den Nederlantfchen Staet in Ooft-Indien, Copie authentijcq ofte dubbelt van dit provifioneel Ver- drach fullen fenden, ende hun te famen ende elcx in't byfonder uytdruckelick laften ende ordonne- ren , dat fy dit Tra&aet behoorlijcker wyfe ende nauw fullen hebben te achtervolgen ende vol� doemende doen achtervolgen ende v�ldoen,voor foo veel concerneert den Nederlandtfchen Staet in Ooft - Indien, ende fal hun daer en boven inde felve Brieven uytdruckelijck worden aenbevolen, dat fy het boven - ghenoemde Generael Tradaet van Beftant vanden n. Junij 1641. voor den tijdt vanthien Jaren oock vairgel�jcken fullen achter- volgen ende voldoen, oock beforgen, dattetach- tervolghc endevoldaen wert naer fijne forineen- de inhout, gelijck het leyt, fonder dies-aengaende eenige veranderinge ofte interpretatie te doen ofte laten gefchieden, Ende fullen voor den Heer .Am- baiTadeur van Portugal, foo veel dubbelden <&r voorfz Brieven w<5rden vervaerdicht in behoot- lijcke forme.als hy fal bege�ren,om door de Kroo- nevan Portugal, volgens d'opfchrift der voorfz Brieven beftelt te worden over foodanige we�^e11ende reyfen, als de felve fal goet vinden. Tenfevenden, dat Sijn Excell. den Heer Am- baiTadeur van Portugal,van wegen den Doorluch- tighften Coninck, van hier bybeilooteBrieyen met onderfcheydentlicke Schepen, aenden Vice* Roy van Goa, als oock te gelijck aen andere P^ tugyfche Gouverneurs ende Overften iri Oo«* ⁰ 1 Ifldkflj


verfie ende tweedracht ontftaen tuiTchen weder zijdts Gouverneuren ende Officieren over de Ju- rifdiclie van 't platte Lant totte Sterckte van G al- le gehoorende : welcke controverfie heeft gebaert veej twiften, neminge van Schepen, ende beroer- ten der Commercien en Navigatie, in het meeften- deel der Geweilenende deelen van Ooft-Indien, tuiTchen d'Ingefetenen van Portugal,ende die van defen Staet refpe&ive , derwaerts varende ende trafficquerende, jae foo verre dattet fcheen dat by foodanigenvervolch vanfaecken een nieuwe en- de openbaren Oorlogh tuiTchen wederzijts Inge- fetenen ftonde te bevrefem't Welck den hooghft- gemelten Coninck ende d'Hoogh Mogende Hee- ren Staten Generael willende te ghemoet treden, is daer over provifionelick verdragen tuiTchen den Heer Francifco de Zoufa Continho, Raedt ende AmbaiTadeur vanden Coninck van Portugal, en- de fijner Majefteyts Gouverneur ende Capitain Generael van d'Eylanden vagplrzera, in krachte van fijne Procuratie ghegeven tot Liil�bon den vijfden Mey 1643. ter eenre $ ende d'Heeren Ge- deputeerden vande Hoogh Mogende Heeren Sta- ten Generael der opgemelte Vereenichde Provin- ci�n, in krachte van hunne Procuratie ghedateert in 's Graven-Hage den achtienden Martij 1645. ter andere zyde, die defe volgende Articulen pro- vifionelick hebben aengegaen ende geitatueert. Eerftelick, dat de Befitters van 't Fort Galle ful- len hebben foodanigen gebruyck ende teelinee der platte Landen daer ontrent, als fy ten tyde vande publijcque notificatie van tiet voorfz Tien- jarigh Beftant hebben gehadt, onder conditie, dat fy hangende de Controverfie aldaer,egeen Caneel en fullen mogen teelen nochte plucken. Ten tweeden, Dat denDoorliichtichilen Co- ninck van Portugal fijne Onderdanen, trafficque- rende in Ooft-Indien, daer toe effeclivefal be- dwingen, dat fy Jaerlijcx foo lange als de Contro- verfie over de Jurifdiftie van 't platte Landt onder 't diftri�t van 't Fort Galle, ten principale nieten falzijnafghedaen, precife fullen brengen ende overleveren op haren kofte binnen het ielve Fort Galle fes hondert Quintalen fijne Caneel, yeder Quintael gereeckent op hondert acht en twintich ponden'Portugijfch gewichte �. Ende fal het eerfte Jaer vande voorfz leverantie ingaen huydendate defes, fulcks dat d'eerft� leverantie van dien fal moeten gefchieden voor den dach van Meerte des toekomenden Jaers een duyfent fes hondert ende fes en veertien, ende fo voorts Jaerlijcx continue- ren , tot dat de voor-genoemde queftie ten princi- pale fal zijn afgedaen, ende de felve binnen 's Jaers vermoedelick gheeyndicht werdende, fullen dies niet jegenftaende de voorfz fes hondert Quinta- len fijne Caneel, tenghewichte als vooren, aende voorfz Poi��fl�urs, Ingefetenen defer Landen, voor eene reyfe alleen� werden gelevert. Ten derden.dat door dit provifioneel Verdrach egeeri Van beyde partyen eenich recht fal werden geacquireert,ofte tot juftificati� van des een of des anders intentie en fal mogen werden geallegeert, veel min geappliceert.

-ocr page 262-

Travaten en oftluiteri met Portugael.

Indien, Copie authentijcq �ftfe; dubbelt vdnhet
voorfz provifioneel Tra&aet fal feilden, �n hun te
SS ende elcks in 't byfonder daerm�ytdruc-
ι I ck latten j dat fy het felve Tradfee� wel, recht
ende finceer�ijck fullen hebben te achtervolg
*�devoldoen, oock forge draeen dat het Mve
Iwvolehteftdevoldaenwenfe, voor foo veel
51 den Portugyi�hen Staet in Ooft-
Indien, ende fal hun daeren boven inde felve Brie;-
ven uytdruckelick werden aenbevolen, dit fy het
bovengenoemde Genera�l Traftaet van Beftant
vanden ix.Tunij 1641. voor den tijdt van thifen
Taren gemaeckt, van ghelycken oock fullen naet^
komen , ende forge dragen datt�t achterv�lght
ende voldaen weirde nae fijne forrhe ende inhout,
foo als het leyt, fonder dies-aengaehde eenige
veranderinge ofte interpretatie te doen ofte laten
pefchieden: Ende fal Sijj�i Excell. aerideH�erert
Staten.' Gen�rael foo veel dubbelden van fijne
voorfz Brieven moeten geven in betamelicke for-
me, als de felve fullen begeeren, om volgens der
ielver opfchrift beftelt te worden over f�ddanige
weg en ende r�yfen,als fy fullen eoet vinden. Hier
en boven heeft d'Heer AmbaiTadeur van Portugal
op hem ghenomen, ende ter goeder trouwen be-
looft , dat ghelijcke Brieven ende overfendingen
van het voornoemde provifioneel Traclaet by fij-
nen Coninck felfs aen Syne Majeileyts opgemel-
ten Vice-Roy ende andere Overften in fijne Ooft-
�ndien fullen ghedepefcheert ende af-gefonden
worden, foo haeft als Sijn Majefteyt 't felfde fal
zijn bekent gemaeckt. ^J:hi'

Ten achtften, all� twiften ende Contr�verfiefl,
die ter occafie van het meer - genoemde Gen�rael
Tradaec vanden iijunij 1641. ofte ter oorfaecke
van dit provifioneel ende byfonder TracTraet, te-
gens alle verwachtinge fouden mogen komen te
ryfen, fullen uyt de reipective diftricten der Ooft-
indien herwaerts nae den Haegh moeten worden
gefonden, om door den He ere AmbaiTadeur, ofte
ander publijcq Miniiler vanden Doorluchtlghften
Coninck van Portugal in der tijt, ende de Heeren
Gedeputeerden uyt de Vergaderinge vande Ho:
Mog: Heeren Stiften Gen�rael, te famen afgedaen
ende gedecideert te worden, fonder dat, gheduy-
rende de Controverfie, den ghemaecken Trefues
voorden tij dt van thien Jaren eenichfins gebrooc-
ken ofte ghelabefadeert fal mogen worden, maet
blyventen wederzyden in fijn kracht. Ende fal
oen Doorluchtighiten Coninck van Portugal be-
loven , gelijck d'opgemelte'Heer AmbaiTadeur in
b yne Majeileyts naem belooft midts defen, dat de
felve een publijcq Miniiler alhier inden Hage fal

continueren * tn�t Conincklijcke authoriteyt ver*
fi�n, tot afdoeninge vande voorfz twiften ende
Controverfien.

"- Ten liegenden, in gevalle f �fTchen wederzijdtS
Gouverneurs ende Officieren in Ooft-Indien is
gemaeckt, �mg�gaen ende befloten een provifio-
neel Tra&aet, over ende vande Jurifdi&ie Van 't
platte Landt tott�t Fort Galle gheh�or�nde, als
oock over ende vartde reftit�tie ende ihaniere vaii
ter�ftituerenderaen-gheh�udene Schepeti ende
Koopmanfehapperi, als mede te ghelijck over de
genomene Plaetfen ende Sterckren federt de pu-
blijcq ue notificatie van 'f Geneiael Tradraet iri
dateden n.Junij 1 64 1. ter eenre ofte ter ander
zydein Ooft-Indien gedaen,alv��r�ns dep�blijc-
qu� Notificatie van dit particulier Tradtaet aldaer
lal zijn overgekonen, infoodanigen ghevalleial
het bovengenoemde Trac"ra�t tuflehen wederzljtS
Gouverneurs ende Officieren gema�ft, volkomen
effect forter�ri, Voorfo� veel aehgaethetiJ�indfe
vande voorfz reftit�tie ende de maniere van dietf.
Ma�rwat belanght 't p�irtct vande voorfz gec�h-
troverteerde jurifdictie , 't felve fal niet Verder
plaetfe grypen, als tot den tijdt toe dat de'pr�n�i�»
pale faecke alhier ter pjaeti� fal werden- afgedaen,
ende aengaeride 't andere ende verdere irt't voorfz
Gen�rael ende dit particulier Tradtaet refp�&ive
begrepen, de {elvQ fullen zijn ende blyv�nyaffc
ende beftendick

Ten thienden, t)it provifioneel Traitaet fal ge*
aggreeert ende gheratificeert werden door dert
Doorl�chtighften Coninck Van Portugal, �ride d�
Hoogh Mogende Heeren Staten Gen�rael refpe*
�ive, in gewoonlijcke ende alderbefte forme bin-
nen den tijt van vier Maenderi, inganck rieifiehae
huyden dato defes. Ende Syhe Majeileyts Rati-
ficatie alhiet inden Hage vervolgens binnen deri
Vootfz tijdt oveir ghebracht wefende, fal de felv�
jeeens die vande Heeren Staten Gen�rael ghewif-
felt ende overghenomen worden: Doch, fal het
voornoemde Gen�rael als oock dit Provifioneel
Trac"taet dien onvermindert, middeler-tijdc teri
wederzyden oprechtelickende ter goeder trouwe
worden naergekomen, ende de gerequireerde de-
pefches aen wederzyden vervaerdight ende over
gelevert, oock beftelt ende geaddrefl�ert.

Wyders hebben wy AmbaiTadeur ende Cot�-
miiTarifen, dit Tradaet met onfe eygen handen
onderteyekent, ende 't felfde met onie refpedlive
Cachetten beveftight, in'sGraven-Hagedenfe-
ven en twintichftenMaert 1645'.

*♦ Placaet, vande Ho: Mo: Heeren Staten (jenerael, raeckende de �h(jbi-

gatie ende Commercie, op de Havenen van Portugael, ende fpecialijck het Verloth van toevoer van �Tit�*
renvan Contrelande, dendeSuhjeclen van 't/ehe Rijck. In date den 31 December 1657.

I E Staten Gen�rael der Vereenichde Ne-
I derlanden , Allen den geenen die defert
i Ju Hen fien ofte hooren lefen, Saluyt.

Λ� ι ^EN ^TE ^WETEN, Datnae-
aemaei nu cenige Jaeren herwaerts by Ons van

tijdt tot tijdt af ghewacht is reftit�tie, raparati�
ende vergoedinge vande Landen, van d'exceflive
fchaden, ende van 't ondraechelijck ongelijck dert
Staet defer Vereenichde Nederlanden, ende d�
goede �ngefetenen van dien, tegens voorige Tra*

Κ k itaterij

-ocr page 263-

$%%

Placatea-». 4.Boeck

5i6

defen Staet, adverteren voorts, ende waerfch_0�wen alle onfe Geallieerden, Vrunden ende Keu'
tralen, ende generalijck alle Volckeren ende Na'
tien, haer niet te willen vervorderen, geduyrende
den jegenyvoordigen Oorlogh tuflchen defen
Staet, ende de Kroone van Portugael, te voeren

ofte te tranfporteren uyt eenige Landen_?Coninc{;!
rijcken_?:Piaetfen ofteSteden, direitelijck ofte i_n,

direclelijck, nae een^ge Havenen, Steden ofte
Plaetfen yan Portugael voornoemt, ofte anderen
onder haer ghebiedt ftaende, eenige Waren ofte
Koopmanfchappen, daer van den toevoer naer't
recht ende depraclijcque der Volckeren ende Na-
tien pp harer Vyanden Havenen ende Plaetfen
ongeoprioftis, ende die gemeynelijck Waren ofte
Koopmanschappen yan Contrebande ghenoemt
wprden, yan wat foorte, qualiteyt, conditie ofte
naturediepojckfoudenmogen zijn, egeene vande
felve uy tgefondert,, alfpo vvy ghemeynt zijn van
goeden prinfe ende voor verbeurt te houden alle
foodanige Waren van Contrebande, als contrarie
defe ohie advertentie ende Ordonnantie bevon-
den fullen worden geladen te zijn, om derwaerts
gevoert te worden. ι

III.
Ende aengefien de fituatie van 't Rijck van Por-
tugael, midtfgaders vande Landen daer onder re-
forterende, in reguarde van defen Staet foodanidi
is, dat, naer alle Menfchelijcke apparentie, defen
Staet, ende de goede Ingefetenen vande felve,
door de Port�guefen geen ofte weynich af breuck
anders dan ter Zee, endefulcks door behulp van
Schepen kan werden aengedaen, vinden Wy ons
genootfaeckt mits defen mede te belaften, ende te
b�veelen allen Ingefetenen onfer refpective Pro-
vinci�n, ende allen Onderdanen van defen Staet,
oock daer benevens t'adverteren , ende te waer-
fchouwen alle onfe Geallieerden , Vrunden ende
Neutralen, ende generalijck alle Volckeren ende
Nati�n, haer gheduyrende den voorfz Oorlogh
mede niet te willen vervorderen, te voeren, oite
te tranfporteren uyt eenige Landen,ConincJknjc�
ken, Plaetfen ofte Steden, directelijck ofte indire-
ftelijck, naer eenige Havenen, Steden ofte Plaet-
fen van Portugael voorfz,ofte anderen onder haer
ghebiedt ftaende, eenige materialen dienende tot
aenbouw ofte toeruftinge van Schepen, van wat
naem, foorte, qualiteyt, conditie ofte nature die
oock fouden mogen zijn, egeene vande felve uyt-
gefondert, alfoo Wy, midts de voorfz redenenin
defen fpecialijck militerende, mede gemeynt zijn
van goeden prinfe ende voor verbeurt te houden
alle foodanige Scheeps-behoeften, als contrarie
defe onfe ordre ende advertentie bevonden Mkn
werden geladen te zijn, om derwaerts vervoert te
werden.

(III.
Ende omme den voorfz toevoer des te beter met
feeckerheyt te beletten , ende infonderheydt te
voorfien, dat �yt defe Provinci�n onder valfche
pretexten gheen toevoer als boven, van Oorlogh
ofte Scheeps-behoeften en kome te ghefchiedefl,
Soo en fal niemant voprtaen hier te Lande mogen
laden, ofte doen fchepen eenige vande voorfz be-
hoeften » omme nae eenige Landen, Steden ofte
Plaetfen vande Geallieerden, VrundenofteNe¹¹-
'■■ ' V" tralen

ftaten, midtfgaders tegens alle recht, reden ende
"biliickheyt J inBraziJ, Angola, S" Thom�, ende
'elders aen-ghedaen door de Port�guefen by den
jonghft overleden Coninck van Portugael geiiijft,
gefterckt ende gemainteneert.fonder dat tot noch
toe, onaengefien Tteratiye ende.foJemnele belof-
ten ende toefeggingeh, vandie zydegedaen, daer
op yets zy ghevolgbt, jae dat �n plaetfe van dien,
de voorfz Port�guefen, mif bruyckende onfe yer-
draechfaemheyt, ende voort gaende in haer boos
voornemen,geftijft, gefterckt ende aemainteneert
als vooren, fich Meefter hebben ghemaeckt van
het RecirF, ende voorts alles geinvadeert wat van
JVyegen defen Staet in Brazil voornoemt noch
wierde gepoffideert, Wy derhalven,genootfaeckt
gheworden zijnde foodanige, reparatie endever-
goedinge, foo yeelin Ons is, felfs te procureren,
door de macht van Wapenen die Godtde Heere
ons in uancjen heeft gegeven, oock vooral te ver_rhoeden, dat Ons, ende onfe goede Ingefetenen,
.van de zyde van Portugael geen verdere af breuck
ende fchade aengedaen ende toegebracht werde,
ende ten dien fine de Kroone van Portugael voor-
fchreve te benemen, ende te verhinderen de com-
moditeyten ende behoeften daer mede de felve
fulcxlbude moeten in 't werck .ftellen endeuyt-
voer�n, goet gevonden ende noodich geacht heb-
ben allen Ingefetenen onfer refpe&ive Provin-
^en_f?.ende aljenOniJerdanen van dekn Staet, te
ordonneren , ende wel fcherpelijck te verbieden,
oock in 't vruntlijck te adverteren ende te waer-
fchouwen alle andere Nati�n met defen Staet in
Vertondt, Vruritfcliap ofte Neutraliteyt ftaende,
ghelijck wy ordonneren, verbieden endewaer-
Jchouwen refpe&ive by defen. ."

| At alle de Schepen, goederen»Waren, Koop-
manfchappen ende efleften, toekomende de
Onderdanen vande Kroone van Portugael, die by
el� Commandeurs, Capkeynen, ofte andere Offi-
cieren defer Landen, of wel by particulieren met
onfeCommiflie ofte beftellingeverfien, ter Zee,
ofte te Lande zijn, ofte noch fullen werden ont-
d�ckt, achterhaelt, verovert ende bekomen, ful-
len werden gehouden ende verklaert van goeden
prinfe, ende verbeurt ofte ghecpnfifqueert byde
Raeden ter Admira�teyt, ofte d'ordinaris ende
competente Rechteren, achtervolgende haerluy-
der Inftru&ien, ende de Placaten voor defen gee-
rnaneert, ofte noch te emaneren.

II.
Ende nademael wy naer den plicht van alle wet-
tige Overigheden, alsfchuldich zijnde hare goede
Ingefetenen ende Onderdanen met alle mogelijc-
ke middelen voor ghewelt ende overlaft te behoe-
den , endu te befchermen, niet en konnen, oock
volgens het gemeyne Recht, ende de praitijeque
vati alle Volckeren, niet gehouden zijn te gedoo-
gen, dat de Kroone van Portugael, ofte de Subje-
cten vande felve, by yemant ter Wereldt werden
gefuppedite�rt foodanige behoeften, ende 'mate-
rialen, daer mede de ielve Kroone evidentelijck
jfoude werden ghetterekt, omme Ons, ende onfe
g��de Ingefetenen te beledigen: Soo belaften en-
de b�veelen Wy bydei�riallen Ingefetenen Ctnfer
refp�dive Provinci�n, ende alle Onderdanen van

�L.

�

-ocr page 264-



	Travaten en onluften met Portugael.
			518
			518

517 �alen van defen Sraet ghetranfporteert, ofte ver- wen ce werden, fonder daer toe alvooren te heb- Ln bekomen fpeciad confeht vande Raden ter Admiraliteyt, in wekkers diftri&e foodanige la- dUe ofte infchepinge gefchieden fal, ende boven de betaling van 's Landts gerechtigheden, te (ui- len h�bben gepaffeert Oblieatie ten behoeve van de ehemelte Raeden ter Admiraliteyt ter concur- rentie van tweemael de waerde van foodanige uy r te voeren behoeften, tot verfeeckeringe dat de fel- felve op geen andere, als op der voorfz Vrunden Kiicken, Havenen, Steden ende Plaetfen, ende Jenfints direftelijck of indiredelyck ,%p eenige Plaetfen van Portugael, ofte anderen onder haer cebiedt zij nde, fullen worden ghevoert ende ge- Oil, ende dat fyluyden binnen ieeckeren tijdt, in !et daer toe te verkenen Pafpoort, nae gelegent- heytende diftantie vande Plaetfen te expreikren, behoorlick, ende den Rechten genoech zijnde, by o v-er te leveren Certificatien,ofte andere genoech- fame bewyfen fullen doen blijcken, dat alle de voorfz behoeften in 't gbeheel ter plaetfe daer op die verklaert ende aengegeven zijn, vervoert te Tullen worden, geloft, ende aen Landt opgeflagen fullen wefen, gheduyrende welcke tijdt de voor- geroerde Obligatie onder de meergemelte Raden ter Admiraliteyt bewaert, ende naer exhibitie van foodanige Certificatien, ofte andere fuffifante be- wyfen, aende Inladers ofte Bevrachters der felver behoeften gereftitueert fal worden $ Edoch dat by i^hebreecke van dien, ende den voorfz gheexprel- frerden tijdt overftreecken zijnde, de felve voor de voorfz dubbelde waerde vande uytgevoerde Oorloeh ende Scheeps-behoeften, fulcks als die ten tyde vande te ftellen cautie ghetauxeert ende gevvaerdeert fullen zijn, inkrachte vande voorfz gepaifeerde Obligatie aengefproocken, ende ghe- exectueert fullen worden. V. Ende om wyders te beter alle bedroch,'t welck tegens defe onfe Ordonnantie ende advertentie voor genomen foude mogen worden, voor te ko- men ende te verhoeden, belaften ende beveekn wy mits defen alle Schippers ebde Koopluyden, Ingefetenen defer Landen zijnde , ofte hunne Schepen ende goederen uy t defe Landen uytvoe- rende, adverteren ende waerfchouwen voorts alle anderen, van wat Natie die oock zijn, ofte van waer die komen fullen, eenige goederen, Waren ofte Koopmanfchappen in hare Schepen te laden, ofte doen laden, de felve te vervoeren, ofte doen vervoeren, anders dan met eenderhande Zee- brieven , behoorlijcke Pafpoorten , volkomen Ceirte-partye, Cognofcementen, Vracht, Advis ence Convoy- brieven, ofte diergelijcke andere beicheyden, als nae de Wetten ende Placaten van de Plaetfen daer de goederen, Waren ende Koop- manfchappen in geladen fullen zijn, tot der felver inladinge ende vervoeringe werden gerequireert, alfoo Wy voor verbeurt lullen houden, ende van nu af aen voor goeden prinfe verklaren alle de Schepen, mitfgaders d'ingeladen goederen, Wa- ren ende Koopmanfchappen, daer van dat meer als een Zeebrief,Certe-partye,dubbeH Vracht- brieven , Cognofcementen, ofte andere befchey- den ghevonden fullen worden, midtfgaders oock
		alle de Schepen ende goederen, die met de voor- verhaelde gerecjuireerde befcheyden niet naer be- hooren verfien fullen wefen. VI. Ten eynde oock alle Officieren ende Bevel- hebberen van Schepen van Oorloge, foo vanden Staet, als van particulieren, op onfe beftellinge uyt gheruft,yerfeeckert mogen zijn, dat de Sche- pen die fy in Zee fullen komen te rencontreren, op geene der voorfz Havenen,Steden ende Plaet- fen van Portugael, ofte anderen onder haer gebiet fbaende, met eenige Ammunitie van Oorloge ofte Scheeps-behoeften, mogen hebben ghemunt, foo fullen de voornoemde Capiteynen in Zee alle Schepen, daer op eenige fufpicie fal vallen, mogen aendoen, ende de felve af vorderen hare Zeebrie- ven, PalTepoorten, Certe-partyen ende Cognof. cementen, tot blijck waer het Schip foude mogen t'huys behooren, waer, ende op wat plaetfe de la- dinge zy gefchiet,waer in de felve ladinge beftaet, ende op wat plaetfe de ontladinge fal hebben te gefchieden,welcke aen haer vertoont zijnde,ende bevonden wefende dat de voorfz Schepen met geene Oorlogh ofte Scheeps-behoeften, naer ee- nige Havenen ofte Plaetfen onder 't gebiedt van de Portuguefe zijnde, hebben ghemunt, fullen fy de felve vry ende onverhindert laten palieren, maer foo het contrarie van dien mochte werden bevonden, foo fullen fy foodanige Schepen, met hare ingeladene goederen, in goede verfeeckerin- ge hebben op te brengen, ende onder haer bewa- ringe te aenyaerden alle befcheyden die in de voorfz Schepen ghevonden , ende aen haer ver- toont fullen zijn, oock 't geen de Schipper, ende 't vorder Scheeps - volck, foo ten reguarde van haer voorhebbende reyfe, als oock aengaende de ghelegentheyt van 't Schip, ende ladinge, te dter tijdt fullen hebben verklaert, inde befte forme by geichrifte doen ftellen, ende by den Schipper, en- de fijn vordere Scheeps - Officieren doen teecke- nen, omme nevens de voorfz gevonden befchey- den , met her Schip, ende des l�lfs ladinge, aende Raden ter Admiraliteyt daer den veroveraer uyt- ghevarenfal zijn, opgefortden ende over geleyert te worden. VII. Vorders is mede onfe meenirtge, dat oock alle de poenen hier vooren geftatueert, efT�c� forteren ende geexecuteert worden fullen tegens onfe In- gefetenen, Overtreders,'t zy Koopluyden,Schip- pers ofte anderen, wie de felve oock fouden mo- gen wefen, met confifcatie vande goederen, in voegen hier vooren verhaelt, ofte anderfints foo de felve niet voor handen fullen zijn, met pecu- niele boeten ter concurrentie vande waerde van dien, in ghevalle t'haerder aenkomfte uyt defe Landen, ofte oock anderfints, de ghelegentheyt daer toe ghebooren zijnde, fal vernomen ofte be- wefen werden, dat fy defe onfe advertentie ende Ordonnantie in eenige Poindren fullen hebben ghecontravenieert, even ghelijck of fy op 't feyc bevonden , ende by de voorfchreve Schepen van Oorloge daer over uytter Zee op ghebracht, of anderfints hier te Lande by andere 's Landts Officieren achterhaelt ende betrapt waren ghe- worden. Κ k ij Ende
				■s

-ocr page 265-



			■�'yrr»W!«---------:■■■■ ^»^�»-

		Placaten-;. 4.Boeck. 28.Tit, t.Deel.
	h9	Placaten-;. 4.Boeck. 28.Tit, t.Deel.
	h9

-■■-■«■--■■ ■ \ viπ. Ende ten eynde door de executie van defe onfe Ordonnantieendeadvertentie, geene rechtvaer- dige redenen van klachten mogen werden ghege- ven aen eenige Coningen, Republijcquen, Prin- cen, Potentaten, Staten ofte Steden, met defen Staet in alliantie ofte verbondt ftaende, Soo bela- ften ende beveelen Wv wel exprefl�lijck by defen alle onfe Hoofden ende andere Officieren ter Zee, foo over Schepen van Oorloge van den Staet, als over Schepen by particulieren op onfer beftellin- ge ten Oorloge uytgheruit, haer pun&uelijck te reguleren naer de Verbonden ende Tra&aten by ons defen aengaende met andere Coningen, Re- publijcquen , Princen, Potentaten �nde Steden albereytsghemaeckt, ofte noch te maecken. Or- donneren ten fel ven eynde onfe Raden ter Admi- raliteyt, alle Capiteynen van Oorloge, uyt hare refpeitive diftricten uy tvarende, daer van particu- lierlijck te adverteren, ende te inftrueren als naer beh�oren. IX. Ende fal de judicature over de tranisreifie def�r onfer Ordonnantie toe komen de Raden terAd- miraliteyt, in wekkers diftridte de contraventien iullen worden ontdeckt, ofte w�l de Capiteynen die d'achterhalinge in Zee komen te doen, uytge- varenfulJfenzijn. X. * Doch by fo verre de voorfz Tranfgrefl�urs niet �p het feyt bevonden, maer namaels daer over ge- accufeert mochten worden, fal als dati de kenniil� daer aftoe komen de Raden vande Admiraliteyt, ofte ordinaris Rechters voor den wekken de felve eerft in recht betrocken fullen worden: Ende ten eynde alle Officieren, midtfgaders allen anderen die den welftant van defen Staet ter herten foude mogen gaen, ende Vyanden van foodanige con- traventien zijn, des te vlytiger mogen letten, dat defe onfe Ordonnantie oock alomme ende by een yederpunc~tuelijck worde eeobferveert, ende de Contraventeurs nae den inhoude defer, and�ren ten exempel gheftraft 5 Soo fullen alle depcEnen die by confiicatie ofte anderfints uyt dele onfe Ordonnantie komen te refulteren, gheappliceert werden foo als ghemeenlijck alle poenen, muliten ende confifcatien, byPlacaten vande refpe�Hve Provinci�n defer Vereenichde Nederlanden geap- pliceert ende verdeylt werden, te weten, een der- depart ten profijte vanden Aenhaelder ofte Aen- brenger,'t zy de felve in eedt ende bedieninge van 't Lant foude mogen zijn, ofte niet, een derdepart ten profijte vanden Officier die de calangie ende executie fal hebben ghedaen, ende het refterende derdepart ten profijte vande gemeene faecke. XI. Maer belangende de Schepen ende goederen die by eenige Schepen van Oorloge van defen Staet , ofte van eenige particuliere Commiffie- vaerdersin Zee achterhaelt, ende van daer ter faecke van contraventien tegens defe onfe Ordon- nantie ende advertentie begaen,op gebracht,ende vervolgens door de gemeke Raden ter Admirali- teyt verbeurt , ende van goeden prinfe v�rklaert fullen worden', daer van faldeverdeylingegh�- fchieden volgens de Inftruclien, Placat�n ende
				Ordonnantien, daer van hier bevoorens gemaeft ofte noch te maecken. XII. Ten eynde oock alle Schepen ende goederen die ter faecke vande contraventien tegens def� onfe Ordonnantie ende advertentie begaen fulle_tlwerden, achterhaelt, aengeh�uden, ende hier te Lande op ghebracht, aen handen vande ghemelte Raden behoorlijck over gelevert mogen worden ■ Soo lafl�n Wy by defen wel expr�flelijck, dat de Aenhaelders vande felve fichprecife fullen heli, ben te reguleren, oock alle die het felve aerigaen mochte t� doeh reguleren, naer onfen Placate op den eerilen December 1640. tegens hetonorden, telijck plond�ren ende berooven van foodanige Schepen gli�emane�rt,_;rn�t waerfchouwinge, dat de poenen by h�t voorfz Placaet geflatueert, ftri, iteiijckfuileft werden geexecuteert tegens alle de geene die contrarie het voorfz verbodt yets geat- tenteert fullen hebben. XIII. Ende ten eynde aende eene zyde moge werdea voor ghekomen, dat de fchade die by confifcatie vande voorfz Schepen ende goederen op de Con- traventeurs van dele onfe Ordonnantie moet val- len, niet door middel vanafl�urantie en kemete redunderen tot fchade van eenige Ingefetenen de- fer Provinci�n, ende dat aende andere zyde de fa- ciliteyt vande Portugaifche Navigatie ende Com. m�rcie,f�veeldoenelickwerdebefnoeyt. SOO IS Τ, dat Wy wel expreiTelijck verbieden by de- fen, dat fich niemandt vande Ingefetenen voor- noemt en vervordere eenige goederen ofte Sche- pen de Subjeclen vande Croone van Portugaei toe behoorende,nochte oock eenige Schepen ofte goederen, gaende, oft bevracht naer eenige Have- nen , Steden ofte Plaetfen vande felve Croone, ofte anderen onder haer gebiedt itaende₍ofte oock vande felve Havenen, Steden ofte Plaetfen ko- mende, te veraiTeureren,directelick ofte i'ndiredte� lick, felver, ofte door yemandt anders hier te Lan- de, ofte daer buy ten, op wat maniere het felve oock foude mogen ghefchieden, op poene dat niet alleen foodanige afl�urantien ghehouden fullen worden van nu af voor nul ende van geendet waerden, fulcks dat op de felve geen recht gedaen fal mogen worden , maer dat boven dien fodanigc AiTeuradeur ofte Afl�uradeurs defai�o* hooft voor hooft vervallen fullen in een mulcte van duyfeflt guldens, t'appliceren ende te executeren als voo- ren. Ende fullen d'Oificieren die daer inne bevon- den fullen worden nalatigh gheweeft te zijn, daer over arbitralijck werden ghecorrigeert, oockmi� privatie van haer bedieningen, of anders, foo als nae gelegentheyt bevonden fal worden te beh�o- ren. Van alle 't welcke op dat niemandt eenige ignorantie naemaels kome te pretenderen, Ont- bieden ende verfoecken Wy deHeerenStaten, Gecommitteerde Raden,ende Gedeputeerde Sta- ten vande Provinci�n refpective van Gelderlandt ende 't Graeffchap Zutphen, Hollant ende Weft- Vrieflandt, Zeelandt, Utrecht, Vrieflandt, Over- YiTel, mijfctfgad�rs Stadt Groeningen ende Om* melandenjdat fy defe onfe Ordonnantie van Hon- den aen alomme doen verkondigen, bubliceren eiide affigeren, in allen plaetfen daer iulcks noo-

-ocr page 266-

<j2l

Onluften en Vrede met Engelandr.

oochluyekinge, faveur, dii�imulatie ofte verdracfc,
Want wy fukks alfoo ten dienfte vanden Lande
bevonden hebben noodich te zijn. Aldus gedaen
ende gearrefteert ter Vergaderinge vande hooch-
ghemelte Staten Generael, inden Hage, op den
een en dertighften December 1657. Was gepara-
pheert, lohan van Reede, «� Onder ftondt, Ter Or-
donnantie vande felve. Geteeckent, jV. Ruyjch.
Zynde op 't fpatium gedruckt het Cachet der feU
ver Heeren Staten, in rooden WaiTche.

dich wefen fal, ende men gewoon^ is fodanige pa
blicatie wde affixie te doen. τ -Λ*"� <"*<*<� 1-�

>orts de Raden ter Adr

Pifcaels, mitfeaders Admiraels,Vice-Admi

els Capiteynen,OfficierenendeBevelhebberen,
^Γ'is mede de CommiiTarifen ende Commifen ter
Recherche , foo inde Zee-gaten, als elders, dek
onfe Ordonnantie te achtervolgen, ende doen
achtervolgen, Procederende ende doende proce-
deren regens de Contraventeurs van dien, Tonder

Het Placaet in dateden 14 Februari} 1658. waer by het Gewafih, Gewin, en Zout vanPortugaelindefe Landen
te Iwmnverhdenwert, is mede hier boven tn 't Vierde Boeck Colum. 46. gedruckt.

� ■ ■' ' � - ' ■ . ' \ . .'■

"X-

HET TWEEDE DE El.' -^ '^x'^:*

, . .- ...... ■'■>■ Ί "■ ', ! ,'iif.' .":;.,� .,... .■". ,-»�.;■-;■■�,, �. ;,;,■■!-,>.-■//

'Oorfaecken vande onlufien ende retorfie tegens Engelant, zijn mede aldaer onder den Eerfien Tytel van dit Vier-
de Boeck Colum. 19. Ende de Placaten vanden 19 November en f December 165 2. en ^Januarij ��fp waef

h de Waren van Contrebande ende aller ley Scheeps-hehoeften; ende alle Commercien met Engelant; oock derfelver
Manufacluren, refpettivelijck verboden werden, zijn in bet Eer He Volumi Tweede Boeck, onder den xz Tytel Columi
1123.en 1114.endeonderdemyTytel'Colum. 1178.gedruckt. .i.�.-;.o 7�■■;�■ |, if, >; /

1. Placaet, Waer by allen Schepen de/er Latiden verboden mrt in Engelandt

aenteloopen. In date den ζ 2/ulij 1652.

',ί-Τ.'

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
: jegenwoordigen fullen lien ofte hooreri
, . lefen,Saluyt. DOEN TE WETEN,
Alfoo wy bevonden hebben, dat federt een tijde
herwaerts, door de onrechtveerdige ende violen-
te proceduren van die vande tegenwoordige Re-
gieringe in Engelandt, niet alleen veele ende ver-
fcheydene onfe goede Ingefetenen in hare Com-
mercien ende Navigatien, op allerhande pretex-
ten zijn gheturbeert gheweeit, maer dat oock der
felver Schepen ende goederen, als mede eenige
den Staet defer Landen t�e behoorende, door de
Schepen van Oorloge vande felve Republijcque,
vyanddijeken in Zee zijn aengeranft, bevochten,
eenige inde gront gefchoten, ander inde Havenen
van Engelandt op gebracht, ende de rechte Eyge-

naersafhandich eemaeckt. S O O l S T, datwy
om alle verdere Ichade ende ongelegenthed�fli fo
veel eenichfints mogelijqkis voor te komen, huy-
den onder anderen goet gh� vonden hebben te »in-
terdicereri ende verbieden, gelijck wy wei exprefc
felijck ende.fcherpelijck interdiceren ende verbie-
den mits defen, dat geene Schepen defer Landen
eenige Havenen in ende buyten Europa, onder
'tgebiet vande Republicq�e van Engelant gehoo-
rende, fullen mogen aencloen. Gedaen ter Verga-*
deringe vande hooch - gemeke Staten Generael»
inden Hage, op den twee en twintigkften Juhj
fefthien-hondert twee en vijftigh. Was ghepara-
pheert, lacob.Veth,^vt� Onder ftondt, Ter Ordon-
nantie vande felve. Geteeckent, N. Ruyfch, Zijn-
de op 't fpatium ghedruckt het Cachet derfelver
Heeren Staten, in rooden Wailche.

2. tiArthulen van Fr ede, Fnie, ende eeumgh Ferbondt, op den 18 April

1654.befloten,tuffchenSyneDoorluchtighfleHoogheyt, den Heere 0LIVIER, HeerePr�ieftor
vande Republijcque van Engelant, Schotlant ende Trlant, &c. ter eenre: Ende deHooge ende Mo�

gende Heeren Staten Generael der Vereenighde Nederlantfche Provintien, ter andere zyd�.

■ ■ ' �. j�.>; .//υ;?', )ί' � lij/f'.!, ι ■>■ f.b� , iiv.i

li ^v ^A il ngefet�nen» van wat flant die oock fouden niov

genwefen.

II.

i:'j

veraccordeert ende beilooten,^
dat van defen dachaen fal we-
fen een oprechte, beftendige
ende onverbreeckelijcke Vre-
de, vruntfehap, oprechter, na-
der ende nauwere verwant-
fchap, verbinteniil� ende Unie, tuifchen de Repu-
blijcque van Engelandt, ende de Staten Generael
der Vereenichde Nederlantfche Provinci�n, Lan-
den, Landtfchappen ende Steden onder weder-
²ijts gebiet; fonder onderfchey t van Plaetfen, ge-
legen , midtfgaders tuifchen hare Volckeren ende

Item, dat voottaen fal ophouden alle vyandt-
fchap,hoililiteyt, oneenigheyt ende Oorlogh,tuf-
fchen de gemelte Republijcquen,der felver Volcfc
�nde Onderdanen. Ende dat wederzijts parthy�,
ficli hier naemaels fal onthouden van alle befcha*
digingen, plunderingen, rooveryen endeinjurien,
te Lande, ter Zee, ende verfche Wateren, in alle
nare Landen, Landtfchappen, Heerfchappy��i»
Plaetfen ende Gouvernementen;

III.

Item, dat alle orTenfienJnjurien, koftenende

Κ k iij fcha^

-ocr page 267-



	PlacatetL*. VBoeck. z8.Tit. 2.Deel.
			514

53* fcbaden, dewelcke d'eene parthye van d'andere heeft geleden federt den .^derMaent Mey i6$x. fullen vergeten ende noyt ghedacht werden, in voegen, dat geene der gemelte partyen, den ande- ren lal hebben te moeyen ter oorfaecke van fooda- nige fchade,ofFenfie, injurieofte koften, maer dat- ter eene volkomene abolitie fal wefen van alle en- de yeder van dien,tot op defen dach, ende dat alle twiften, verfchillen ende acti�n defwegen fullen wefen nulle ende van geender waerden.uytgefon- dert die rooveryen, de welcke naer beloop van twaelf dagen bedreven fullen worden inde Britan- nifcheZeen; Ende binnen de Britannifche Zeen ende Caap van S'� Vincent, nae den tijdt van fes Weecken; Ende van daer inde Middelandtfche Zee, ende tot aende Linie,naer.den tijdt van thien Weecken 5 Ende aen d'ander zyde vande Linie, naer den tijdt van acht Maenden , te reeckenen vanden dach vande Vredens-publicatie, ofte im- mediatelijck, naer dat ghenoechfame kenniiTe van den Vrede inde voorfz Geweften fal zijn gegeven; Ende alle de rooveryen ende toegevoechde fcha- d�n , de welcke door d'een ofte d'andere parthye fouden mogen zijn ghedaen ende bedreven, naer de gefteide tyden ofte voorfeyde ghegevene k�n,- niff�, fullen in reeckeninge gebracht, ende de ge- nomene goederen ghereititueert, midtfgaders de fchad�n, ter faecke van dien ontilaeride, vergoet worden.; Item, Dat alle O orloghs - gevangene, van wat ftant,ofte waer ter plaetle die oock ίouden mogen wefen, ten wederzyden forider �antfoen fullen vry gelaten worden. . . */�. V. ;->'■** Item, Dat beyde de Republijcquenfullenbly- ven gheeonfedereerde Vrienden, in nootwendige vrundtfchap verknocht, ende verbonden, om te befchermen de vry heden ende immuniteyten van d'een ende d'anders Volck, tegens yegelijcke, wie die oock fouden mogen wefen, die fullen onder- ilaeiv den Vrede van d'een of d'ander Staet, te Lande, ofte ter Zee te verftooren, ofte die onder d'een ofte d'anders ghefach haer onthoudende, openbare Vyanden van des Volcks vryheyt fullen werden verklaert. VI. Item, datgene der gemelte Republijcquen yet- wes fal doen, onderwinden, handelen ofte onder- nemen tegens d'andere, of des een, of d'anders Volck in eenige Plaetfe ofte Landt, Zee, Have- nen , diftricten, Bayen ende verfche Wateren, by eenige gelegentheyt.nochte dat geen van beyden, noch het Volck vandeneenen orden anderen fal geven, doen ofte bewyfen eenige hulp, raedt ofte gunft: Ende en fal oock niet toe ftaen, datter yets, werde gedaen, ghehandelt ofte ondernomen byyemande, wie het oockfonde mogen wefen, tot fehade ofte naedeel van d'andere , ofte het Volck van d'een of d'andere $ maer fullen beyde uytdruckelijck ende eft�&ivelijck tegen fpreken, tegen gaen, ende metter daet beletten alle ende yegelijcke, fich onthoudende ofte verbly vende ir? eene van beyde de Republijcquen, ofte die onder de heerfchappye van d'eene of d'andere ftaen, de welcke yetwes tegens d'een of d'andere Repu-

		blijcque fouden willen aenvangen,doen,handelen ofte attenteren. VII. Item, Dat geene van beyde de Republijcquen nochte yemandt van beyders Volck, Ingefetenen ofte andere, in der felver gebiedt fich onthouden, de, des anders Republijcque Vyanden , ofte R_e, bellen, met eenich byftant, raet ofte fucht ftyyen ofte helpen fal 5 maer uytdruckelijck tegenfpr_eec^ kenendemetterdaet beletten, dat gheen hulp_eofte byftant by yemandevan 't Volck, Ingefete, nen, ofte fich in d'eene of d'andere Repub!ijcqij_eonthoudende,ter Zee ofte te Lande werde toe ge- bracht ofte ghefuppediteert aen eenige foodaniee Vyanden ofte voorfeyde Rebellen, 't zy Volck, Schepen, Wapenen, Munitie van Oorlogh ,ofe andere verbodene goederen: Oock geen gelden, behoeften ende Eet-waren. Ende fullen de felve Republijcquen werden gheadjudiceertendet'ha- ren behoeve geconfifqueert alle de Schepen, Wa- penen , Ammunitie van Oorlogh ofte andere ver- bodene goederen, mitfgaders Gelden ofte Vi&ua- lie, wat Perfoon ofte Perfoonen de felve zijn toe behoorende, die tegens de meyninge van dit Ar- ticul fouden magen wefen toe gebracht ofte ghe- fuppediteert �. Oock fullen die geene, de welcke wetens ende willens yetwes hebben ghedaen, be- dreven, onderftaen ofte raedt ghegeven tegens de meeninge van dit Articul, Vyanden van beyde de Republijcquen verklaert, ende in die Republijc que daer 't felve ghecommitteert oftebegaenis, gheftraft worden, als hebbende begaen verraette� eens den Staet. Dan fal over defpecificatievan die Waren, de welcke voor verbodene ofte Con� trebande fullen werden gehouden, terbequamer tij t voor Commiffarii��n werden verdragen, fulex nochtans dattet ondertuflehen zy, fonder nadeel van die geene de welcke in dit Articul zijn gfae- pofeert. VIII. Item, Dat beyde de Republijcquen malkande- ren oprechtelijck ende ghetrouwelijck tegens de Vyanden ende Rebellen van d'eene ofd'andere, foo te Water als te Lande fullen te hulpe komen» fulcks het den noot fal vereyffchen, met Volck ende Schepen, naer foodanige proportie, endeop alfulck� wyfe ende conditien als men naderhant fal verdragen, nae dat den noot, ende der faecken ghelegentheyt van d'eene of d'andere falvereyf- fchenj Alles nochtans tot koften ende iaft van die partye, die byftant fal verfocht hebben. IX. Item, Dat geene van beyde de Republijcque¹' ofte Volck van d'eene of d'andere in hare Heer- fchappyen, Landen, Landtfchappen,Havenen, Bayen ofte Geweften,ofte eenich van dien,fal i¹⁰ gen ontiangen, die verklaert zijn ofte fullen ν/&~ den Vyandt ofte Vyanden, Rebel ofte Rebellen» Fugitijf ofte Fugitijven van d'andere RepubHjcq '■ Nochte en fullen oock aen die geene, ofte yefnatrt van dien inde voorfeyde Plaetfen ofte Landen» oock elders buy ten haer Heerfchappyen, Vadei- landen, Lantfchappen, Landen, Havenen, Bayfl¹ofte Geweften, gunnen, geven ofte fubminiftrere» hulpe, raedt, verblijf, Soldaten, Schepen.GeJden» Wapenen, Ammunitie van Oorlogh ofte Vi#^ua' lien:

-ocr page 268-

■ .,; ■ ■■■.' ■■-'�.'.-v^;.-: '

Gnlufteti en Vrede mpt Engelandr.

'�l

525

Hen. Nochte fal oock geen van beyde de Staten
XnUndat foodanigeVyanden.Rebellen Fu-
& werden oritfangen by eenige Perfoon ofte
Peribonen in haer Heerfchappyen, Vaderlanden,
[ antfchappen, Landen, Havenen, Bdyen ofte Ge-
vveften nochte toe ilaen dat aen foodanige Vyan-
den Rebellen, Fugitiven, eenige h�lpe, raet:, ver-
Wijf «mnfte, Wapenen, Ammunitie,Soldaten,
cl�oen Gelden ofte Vivres werden ghegeven,
?oe cedient ofte vergunt ₄ Maer fal fulcx uy tdruc-
kelifck ende efteftivelijck tegen fpreken, weeren
�nde metter daet beletten,

Item pat ibo wanneer een vari beyde degemel-
te Rep�blijcquen door hare p�blijcque ende au-
tentiicque Brieven d'andere fal hebben te kennen
ghegeven ende verklaert, dat e�nich Perfoon ofte
Perloonen zijn gheweeft, ende zijn haren Vyandt
ofte Vyanden, Rebel ofte Rebellen, Fugitif ofte
FiiEitiven* ende dat hy ofte fy zijn ontfangen in
haer heerfchappye, gebieden,Vaderlanden,Haye-
nen, Geweften ofte eenich van dien, ofte dat fy
fich'daer inne onthouden, fchuylen ofte haer toe-
vlucht foecken; Sal als dan de Republijcq�e die
foodanige Brieven fal ontfangen hebben, ofte de
welcke iulcks is aen gemelt ende bekent gemaect,
gehouden zijn binnen dentijdtvanachtentwin-
tich dagen naeft ende achter den anderen, te reeo
kenen vanden dach vande voorfeyde notificatie,
den voorfeyden Vyandt ofte Vyanden.Rebel ofte
Rebellen, Fugitijf ofte Fugitiven, yegelijck te la-
nen ende beveelen, om te vertreckeri ende haer te
begeven buyten 't ghefagh, Vaderlanden, Landt-
fchappen,Landen,Geweften,endeyedef van dien.
Ende by aldien yemandt der voorieyde Vyanden,,
Rebellen ofte Fugitiven niet en komt te vertrec-
keii , ende fich van daer te begeven binnen den
vijfthienden dach, vanden dach af van foodanigen
laft ende bevel; fullen yeder van hun metter doot
ende verlies van Landen ende goedeten gheftraft
werden. . .

XI.

Item, Dat geen Rebel ofte openbaren Vyandt
vande Republijcq�e van Engelant fal mogen ont-
fangen worden in eenige Cafteelen, Steden, Vlec-
ken. Havenen, Geweften ofte anderePlaetfen,
't zy de felve geprivilegeett zijn ofte niet.de welc-
ke eenich Perfoon, van wat ftaet ende digniteyt
hy zy ofte fal wefen, binnen d heerfchappyen en-
de gebiedt der Vereenichde Provinci�n is houden-
de ende befittende, ofte naemaels fal houden ofte
befitten, onder wat recht ofte Titul het oock zy:
Ende fal oock de felve by geen Perfoon, van wat
ftaet ofte digniteyt die fal wefen, toe gelaten ofte
cedoocht werden,om daer inne ontfangen te wer-
oen, ofte te verbly ven �. Oock fullen de Heeren
Staten Generael der Vereenigde Provintien geen-
fintstoe ftaen ofte gedoogen, dat aen eenigen foo-
danigen Rebel ofte openbaren Vyandt binnen de
voorieyde Plaetfen, met Schepen, Soldaten, Gel-
den, Victualie, ofte op eenige andere wyfe, hulpe,
raedtofte gnnft werde gedaen oftebewefen door
eenich Perfoon,van wat ftaet ofte digniteyt die fal
wefen j maer fullen fulcks cpentlijck ende fcher-
pelijck verbieden ende metter daet beletten. Ende
ty aldien eenich Perfoon ofte Perfoonen, van wat

ftaet ofte cjighiteyt die fujieii wef�il, die. is4 �fk
zijn verblyvende dfte haer onthoudende oneler de?
heerfchappyen der Vereenichde Provinci�n* oft�
der felver macht* y�twes teg;�ns, alf�lcken vet�*
drach fal ofte fullen h�bben ghedaen 4 ij)at als dart
alk ende yegelijckePerfoonenXulcks doende f�k
len verlieferi,ende verbeuren voor dentycttyafl
haer leven alle foodanige Cafteelen* Sleden, Vlec^
ken, Landen ende vordVr� Plaetfen, de welekeiy
ofte een van. haer ter dier tijde hebben �jfpe lieert,
ofte met wat recht ^^^t^JwwJ^^pfe
tenderen te hebberi. Vahgelijck�n fal geen Rebel
ofte openbaei Vyandt vande Staten der Veree-*
nighde Provinci�n, inde Caft�ekn, Srede�,Have*»
nen end� Vordere Plaetfen ofte in eenich yan dien*
gheprivilegeert ofte ongepriyilegeert, de welcke
eenich Perfoon ofte Perfponeri van wat "ftsiet ofte
digniteyt die is ofte zijn, rnet vvat recht ($j� f�tli t
die de felve houdt ofte houden fal ofte fullen befit-
ten binnen de Republijcq�e van Engelant ofte desi
felfs heerfchappyen �ntfahjj�n werden pite itfjfe
gelaten, om van eenich Peripon ofte Per�qcfr\en t<*
werden �ntfangen * �nd� ajdaer te vefkeerejji/ �)�
Republijcq�e van Ehgeiafidt en fal oock ^eei?fint$
toe laten ofte gedoogen, et at aen eenigh .fp^m^eri
Rebel ofte openbaren Vyandt inde v�ptkyd^
Plaetfen, met Schepen, So1d^ten,Gelden.,Vi<5t:,Uii-
lien, ofte �p eenige andere w^fe, hulpe» iae.d� oft^
gunft door ��n�eh f�odant�eia P�rloon �fte₍|>er^
f�onen van wat ftaet die �o^
of bewef�ij, maer iaf ί$<0^φΐψ$Μ$$ fther-
pelijck verbi�d�h ende rijetter daet bel�tt^ii. ^nde;
by aldien yet�iandt Van 't Volck'vande R�^fublljc^
q�e van Efigejandt ofte onder haer macljt, y�twesj
contrarie f�pdanich verdraeh fal hebbeii g^ecfeiefi
ofte geattenteert < dat als dan_; alle ende ye^elijcke
Perfoonen fulcks doende, van gelijeken yp0r dert
tij dt van ha�f leven fullen verliefen ende verbeu-i
ren alle foodanige Cafteelen, Steden, "vTieek«n>
Landen ende vetdere Plaetfen / d� welcke ly ofte
een van haer ter dier rijdt h�bben ofte heeft, p'ft�j
met wat recht ofte Tit�l oock fullen ofte Μ pre-
tenderen te hebben.

XIL
Item, Dat de Republijcq�e vaft �ng�|aiit * d'En-'
gelfche Natie, ende alle Inwoonder�n eter felver
Republijcq�e, mitfgaders de gemelte Vereenigh-
de Provinci�n, der felver Vokk ende In\ypon<ie-
ren * van wat ftaet ende conditie die f�lkti w�fen,
fullen verbonden zijn om malkanderen ifl alk
faecken bekefdelijck ende vrkndelijck te bejege-
nen , datfe te Lande ofte te Water d'een ifi des an-
ders Landen,Stedeneh �orp�n, bemuvrtofte oh-
bemuyrt, ghcfortificeert ofte niet gherprtificeertj
oock inde Havenen ende in weder-zijts gheheek
gebiet in Europa, vryelijck ende feeckerlijek mo-
gen komen, ende inde felve verkeeren ende bly-
ven foo lange fy fullen willen; Ende aldaer fondejr
eenich beleth tot haren behoeve in koopen Vivres
voor foo veel noodich fal w�fen , oock handelen
ende Cpopmanfchap dryven met alle fportenyaft
Waren als het haer fal goet duncken.de felve naef
hun gevallen in brengen ofte uyt voeren, midtsf al^
alleenelijck betalende de laften daeropgheftelt»
voor behoudens alle de %pattiten end^ W�tten
van des een o�e des anders Republijcqiic'}^�lckjs

noch-

-ocr page 269-

%%i Fladten-,* ^Boeck, it.Tk.

i.�eel.

5*8

Dan fullen alleen yeder een van die geene geftrafr
werdert,die tegens het voorfeyde Verbondt fu]j_etlhebben niifdaen, ende niemandt anders. Ende f_ai
recht ghedaeii �n fatisfactie gh�geven werden aen
allen den geen�n die daer by gheinteteiTeett zijn
by alle die g�en� die te Lande, ter Zee, ofte in _ail'
dere Wateren t�g�ns dit Verbondt yets ghedaeii
fullen hebben in ��ttich deel van Europa, ofte er-
gens binnen de. Straet van Gibraltar, ofte in Ame-
rica, ofte op dg Kutten van Affica, ofte in eenW
Landen, Eyland�n, Zeen,Kreecken, Baeyen, R_e�
vieren ofte in andere Plaet�en aen defe zyde de
Caap de Bona Eiperance, binnen den tijdt vaneen
Ja�r dat Juftiti� lal wefen verfocht: maer in alle
Pla�tfen, als v�'orfeyt is, aen geene zyde vande
voorfeyde Caap, binnen achtien Maenden, dat, in
voegen v�prfeyt, Juilitie fal wefen verfocht.
Doch by foo verre de Bondtbreeckers niet fullen
compareren, npchte fich de jiidicat�re onderweN
pen, ofte fatisfa&iegheven binnen d'een oft d'an-
dere hier vo�r�n gheprefigeerde tijdt, naer vette
afgelegentheyt der Plaetf� s, Soo fullen die geene
voorfeyt, verklaert worden voor wederzijts Vy.
anden, mitfgaders hare goederen, middelen, ende
alle hunne inkomen openbaerlijck verkocht, ende
tot volkomene ende behoorlijcke fatisfactie der
fchade, by henluy den ghedaen, bekeert werden,
ende fullen fy felfs daer en boven, foo wanneet fy
inde machtvan d'eene of d'andere parthye fullen
zijn, die ibraff�n onderworpen weien, de welcke
eenyegelijck van hun naer fijne mifdaetfalheb�
ben verdient.

XVII.

Item, Dat het Volck vande Republijcque van
Engelandt, ende de weicke onder des felfs gebiedt
fullen zijn, vry, feecker ende veylich inde Veree-
nichde Ned�rlantfche Provinci�n, ende veder ge-
biedt van dien in Europa, ende door de felve te
Lande ofte te Water, naer alle Pla�tfen , binnen
ofte voorts buyten de felve mogen reyfen ende
paifeeren alle der felver Steden , Befettingen
ende Veilingen, de welcke in eenige Pla�tfen dei
Vereenichde Nederlandtfche Provinci�n, ofte el-
ders in der felver gebiedt in Europa zij η ofte fullen
wefen, haren Koophandel in alle de Pla�tfen dry-
vende: als mede hare Handelaers, Fadoors ofte
Dienaers gewapent ofte ongewapent (edoch ge-
wapende niet meer alsveertich fefTens") foo wel
fonder hare goederen ende Koopmanfchappen»
als met de felve, werwaerts fy fullen willen gaen:
Sal van ghelijcken het Volck ende d'Inwoondetf
der Vereenichde Nederlandtfche Provinci�n, &
felve vrydom mogen genieten, in alle het gebiedt
vande Republijcque van Engelandt in Europa
midts dat in foodanige Commercie ende Koop-
handel , fich yeder weder-zijdrs ghedrage naer<i^cWetten ende Statuyten vande een ende d'andeff
Republijcque.

XVIII.

Item, Soo wanneer de Koopvaerdye - Schept
yan des een ofte anders Onderdanen, door ftoriti«
Zee-Roovers ofte door eenigen anderen nooti»
de Havenen van des een ofte anders heerfchapp)^ein loopen, dat de felve vry ende onverlet van daet
wederom fullen" mogen verwecken met huflf\
SchepenendeKooJ5manfchappen, fonder te t#*j

nochtans, dat het Volck ende �nwoonders van
weder-zyden haere 'Commercie dry veilde in des
een en&e des anders Landen ende gebiet, niet ful~
lengh�houden wefen vportaen meerder belaftin-
gen, Imp�fitien, Tholl�nofte andere fcliattingert
te betalen, als naer proportie doen d'andere Uyt-
heemfche op de felv� Pla�tfen handelende.

Item, dat d� Schepen �ncle Vaettuygii der Ver-
eeniclldf� frovinci�n foo Wel van Oorloge, ende
dm.de macht vanden Vyandt af te weeren uyt ge-
ruft, als an,de re , d� Welcke eenich Schip van Oor-
loge van d�fe Republijcque. inde Britannifche
Zeeti fuileh komen t�Ontmoeten, de Vlagge van
den it�p Vande Mail! iull�ri itrijckeri, einde het
Mars-zeyl Meert vallen, in voegen ghelijck als oyt
ijivobrige tyden, �nd'e iri eenige voorgaende Re-
giering� gefouyekeiijek.is geweeib', _}

. �^m_t�;, . ;/*' xiiii. ' ;'y_v:

Item, Tot meerder yryh�yt vande Commercie
ende Navigatie, is verdragen ende beflooten, dat
geen van beyde de gem�lt� Republijcq�en in hare
Havenen,Steden ende PJaetfen fal oritfangen,ofte
��d��g�fldatyemantvan het Volck enIngefete-
tien Vaneen van beyden ontfange de Piraten ofte
Roovers, ofte aende felyeverleene verblijf, hulpe
ofte Vivres; Maer fal fich beneerftige�i, ten eynde
de voorfeyde Piraten ende Roovers, midtfgaders
hare Complicen, Heelders ende Mede-hulpers
werden vervolcht, gevangen, ende tot fchrick van
andere naer verdienfte geftraftEnde fullen alle de
Schepen, goederen ende War�n,by hun R�pvers-

tewijs genomen, �nde inde Havenen vapr een van
eyde de R�publijcquert op ghebracht, de welcke
noch v��r handen zijn, jae fchoon die verkocht
mochten wefen, aende rechte Eygenaers weder-
om worden gegeven, ofte fatisfadtie geda�n aende
Eyg�naers van dien,�fte wel aen die gene de welc-
ke met Procuratie de felve reclameren.mits dattet
recht vanden Eygena�r niet behoorlijcke bewy-
f�nna�r R�chten, v��r ,'tCollegi� ter Admirali-
teit fal zlji� gebleeckeii

XV.
Item;, Soo wanneer een vande Republijcq�en
van Ehgelant, ende vande Vereenichde Nederlan-
den, eenigh Verbondt,Vruntfchap, Confederatie
ofte verbintenifl� metyemande, 't zy Coningen,
Republijcq�en, Princen ofte Staten falaeneaen
ofte �pteciit�n $ Soo fal d'eene d'andere met nare
Heerfchappyen inde felve, ofte yeder van dien,
mede begrypen, in cas de felve daer inne begrepen
fal willen wefen, ende fal van alle foodanige Tra-
ktaten van Vruntfchap ende Confederatie, de an-
dere verwittigen.

v: xv�.

Item, indien het fal komen te gebeuren, dat ge-
duefende dit Verbohc�t, Vruntfchap ende Socie-
teyt, byyeniande van het Volck, ofte byd'In-
w��nd��s yan d'eene of d'andere zyde, tegens dit
Verbondt ofte eenich Tith van dien yetwes werde
c�daen ofte ondernomen ter Zee, te Lande, of op
de verfche Wateren� Soo fuilen daerommedete
VV�ntfchap, Verboiidt ende Soci�teyt'tuflehen
d�i� Nati�n niet weiden geinterrumpeert oft�.ver-
br�pckefl'.'; maer fullen niet te niin in liaer gheheel
fclyvenv �tide hare volkomen kracht behouden �

-ocr page 270-

Onluftep en Vrede met Engeiandf. 530

fol ofte andere Rechten^Sulcx noch- les gefchieden tot koite vande Eygenaers, ofte der

5*9

lcnee

datfe eeen Lail breken, verkoopen ofte yets ; geenen, de welcke daer by zijn geintereflèert.

XXlil

tans

ivl'en, ftHlendeoock niet fubjeft wefen eenige

^% eveniilê ofte recherche, foq wanneer fy ilechts Item, Dat de Cherchers ende andere diergelije-

^nl° nePerfoonen ofte Waren binnens boort over j ke Officieren van beyden zyden,haer fullen heb-

^^ee _an nftevetwes doen tegens de Wetten, Or- | ben te reguleren naer den teneur der Wetten van

3 nant'ien ofte Coftumen van die Plaetfe,ahyaer
fr,"gelijck voorfeyt k', inde Havenen zijn in ge-
loöpen. � _�� ^:

Uem.Dat de K,oopluyden,Schippers,Stuyrluy-
j ₀f_tg Scheeps-volck, van d'eene ofte d'andere
Reoubliicque, ofte hare Schepen, goederen ofte
Koopmanschappen, niet en fullen mogen werden
aeneehouden, ofte met arreil befwaert, in des an-
ders Landen, Havenen, Reen ofte Stroomen, uyt
krachce van eeftich generael ofte fpeciael bevel,
'_t ₂y ten Oorloge, ofte eenich ander ghebruyck,
ten ware dat den hoochftennootfulcx vereyfch-
re.ende behoorlijcke vergoedinge daer over wier-
de' ehedaen: Voor behoudens nochtans, dat niet

d'eene ende d'andere Republijcke, ende niet meer
af eyilchen ofte vorderen, als 't gunt haer by hare
CoinmuTien ende Inftru&ien is toe geftaen.
XXIIII.
Item, Soo wanneer by een van beyde de Repu-
blijcquen, ofte 't Volck, of Ingefetenen van d'an-
dere , eenich fchade is aengedaen, of contrarie de
Articulen van dit Verbondt, ofte de ghemeene
Rechten ; Dat nochtans geene Brieven Yan Repre-
falie, Marque ofte Contremarque, verleent fullen
worden, alvoorensJuftitie, volgensd'ordinaire
Wetten, fal werden verfocht: Doch foo wanneer
aldaer Juftitie wert gheweygert ofte lange vertoo-
gen 5 Dat als dan de hoochfte Regieringe van die
Republijcque , ofte der felver Gemachtighde,

werde eederogueert aende aenhoudinge ende ar- j wiens Onderdanen ende Inwoonders veronge-
reften, de welcke nae Rechten, ende de Wetten j lijckt zijn, van die andere Republijcque,alwaer de

� d'eene ofte d'andere Republijcque rechtma-
tieh ende ordentelijck gefchieden.
⁶ XX.

Item, Dat wederzijdts Koopluyden, haere Fa-

Juftitie. gelijck voorfeyt is, wort gheweygert ofte
verfchoven, of van die Magiftraet, die tot het ver-
hoor van foodanige verfoecken is aen geitelt, pu-
blijcquelijek Juftitie fal vervolgen, op dat alle ioo-

Ctoors ende Dienaers, gelijck mede de Schippers j danige verfchillen metter minne, ofte by ordinaire

ende ander Scheeps-volck, fo in't gaen als weder-
keeren met hare Schepen over Zee, ende door an-
dere Wateren, als oock inde Havenen vanden ee-
nen ofte den anderen, ofte aen Landt gegaei* zijn-
de, om fich ende hare goederen te verdedigen,ful-
len tot befcherminge van haer ende hare goede-
ren, alle foorte, fo van offenfive als defenfive Wa-
penen mogen dragen, ende gebruycken : Dan ful-
len in hare Herbergen ofte Logementen gekomen
zijnde, yeder haer Geweer moeten van haer leg-
gen, ende aflaten, ter tijdt toe fy haer weder
t'fcheep fullen hebben begeven, ofte daer naer toe
willen gaen.

XXL

Item, Dat de Convoy - ofte Oorlogh- Schepen
van d'een of d'andere Republijcque, in Zee eenich
Koopvaerdye-fchip ofte Schepen, d'andere of des
anders Volck ofte Ingefetenen, ofte yemant van
de Bondrgenooten, in dit Verbondt begrepen,toe
behoorende, die den felven cours fullen houden,
of de felve reyfe doen, ontmoetende, ofte onder-
halende , fo lange die den felven cours fullen hou-
den,haer fullen moeren convoyeren ende befcher-
men tegens allen ende een yeder, die haer met ge-
welt fullen komen aen te taften.
XXII.

kern, Soo wanneer eenich Schip ofte Schepen,
het Volck ofte d'Inwoonders van d'eene ofte an-
dere Republijcque, ofte eenich Neutrael toeko-
mende , in des een of anders Havenen ghenomen
werden by een derde, die niet van het Volck ofte
Ingefetenen van d'eene ofte d'andere Republijcke
zy; foo fullen die gene, in ofte uyt wiens Haven,
ofte eenich ghebiedt de voorfeyde Schepen fullen
zijn genomen, gehouden zijn te famen met d'an-
dere parthye te bevorderen, dat het voorfz Schip
of Schepen weder vervolgt, ende weder verovert»
ende haer Eygenaers gereftitueert: Dan fal dit al-

Proceduren van Rechten werden af gedaen: Doch
by foo verre de faecke echter noch langer fal wer-
den uyt geftelt, ende geen Recht gedaen, nochte
fatisfa&ie gegeven binnen den tijt van drie Maen-
den, naer dat fodanich verfoeck fal wefen gedaen,
dat als dan eyntelick Brieven van Reprefalie,Mar-
que ofte Contremarque fullen werden verleent.

XXV.
. Item, Dat die geene, die welcke fpeciale Brie-
yen van Commiiïien van eene der Republijcquen
hebben verkregen, eer ende alvoorens de felve
Brieven te ontfangen, voor dien Rechter, de welc-
ke haer die fal geven genoechfame fidejuffoire cau-
tie fullen ftellen, door foodanige Perfoonen, die
daer voor fufftfant, ende geene Medeftanders ofte
Participanten van dat Schip zijn, datfe egeen
fchade ofte ongelijck des een ofte anders Volck
ende Inwoonders fullen aen doen.
XXVI.
Item, is verdragen ende veraccordeert, dat ge-
oorloft fal wefen, dat wederzijts Volck tot d'een
ende des anders Havenen altijdt vry acces fal heb-
ben, ende dat de felve fal gheoorloit zijn ende vry
ftaen aldaer te verbly ven, ende daer van daen we-
der te vertrccken, niet alleen met hare Koopvaer-
dyeende bevrachte Schepen,maer oock met Oor-
logh-Schepen/tzy dat de felve toe komen de Re-
publijcque , ofte den geenen, de welcke fpeciale
Commilïienhebben verkregen, 'tzy de felve al-
daer door dwanck van Onweder ofte pericul van
de Zee, zijn in gheloopen, ofte om de Schepen te
calfaten, of Vivres in te koopen$ fo nochtans datfe
't getal van acht Oorlogh-fchepen niet en excede-
ren, fo wanneer fy vry willigh daer zijn binnen ge-
komen : En dat niet langer in ende ontrent de Ha-
venen mogen verblyven, dat tot reparatie vande
Schepen, inkoop van Viyres,efi andere nootvven-
dighedenf van noode fal zijn. Ende foo wanneer

L 1 eenich

-ocr page 271-

�

Placaten-j. 4. Boeck

532

fonder Vuyr, Kaer��, Spyfe, Dranck ofte ande>
onderhoudt, ter tijdt ende wyle fy over d� voo^?feyde faecken, haerlieden aenbevolen, fullen zijn
verdragen: Ende fal de uytfpraeck byhaergh_edaen, beyde parthyen verbinden ende obIiger_eJ
Oock verbinden ende verobligeren haer de Sta.!
ten Generael der Vereenichde Provinci�n vafte*
lijck by defe jegemvoordige, om de f�he na te k��
men, als mede omme die fomme geks, die by fe
gefeyde Arbiters geadjudiceert fal worden, aihie_rtot Londen te betalen ten behoeve der ghefeyd_eEygenaers, ofte f�lcken Perfoon ofte Perfoonen
die, ofte de welcke Sijn Hoogheyt fal hebbenen

531

eenich grooter getal van Oorlogh-fchepen by ge-
legentheyt foodanige Havenen fouden willen aen
doen$ Soo fullen fy binnen de felve geenfints mo-
gen in loop�n, fond�r voorgaende verlof van die
g�eiie die d� voorfeyde Havenen toe behooren,
ten zy datfe door ftorm, ofte eenich ghewelt, ofte
n�otwendighey t daer toe ghedwongen zijn, om
h�t pericul vande Zee te ontgaen: 't Welck foo 't
gebeurt, fullen fy den Gouverneur van die Plaet-
ie, ofte den opperfte Magiftraet de oorfaecke van
hare komile aenftonts bekent maecken, ende niet
langer aldaer verblyven, als het hun by den Gou-
verneur ofte Opperfte Magiftraet vergunt fal zijn

T-ii� 1. , * τ - ι r;.____ 1 /� Ti .._Λ- »»■

Ende in die Havenen verblyvende, fullen niet Vy- noemt, binnen Vijf en twintich dagen, naer datdi�

adjudicatie fal wefen gedaen. Ende fullen de gh_e,
melte Staten Generael alhier tot Londen betalen'
de fomme van vijfmael duyfent ponden Sterlings
binnen twee dagen naer dat d'Inftrimientenvan
Ratificatie der ghefeyde Articulen van Vrede on-
derlinge fullen wefen uy tgewilTelt, ter faecke van
de onkoftenby de Koopluyden, Schippers ende
hare Volmachten op de reyfe naer Denemarcken
te doen: Ende een fomme van twintigh duyfent
Keyfers-ofte Rijcxdaelders aen foodanige Per-
foon, de welcke Sijn Hoogheyt fal hebben geno-
mineert, binnen fes dagen, naer dat die Perfoonen
aldaer fullen wefen aengekomen,ten behoeve van
de Koopluyden, Schippers ende Eygenaers om
hare Schepen te repareren, ende tot haere weder-
komfte toe te ruften: Welcke voorfeyde fommen
afflach fullen ftrecken voor een ghedeelte vande
betalinge van die fomme, die inde uy tfpraecke der
voorfeyde Arbiters fal zijn begrepen: Ende dat
fiiejujf�ire cautie ende verfeeckerhey t (over de for-
ma van weJcke cautie nu verdragen is) ghegeven
fal werden by fuffifante Luyden, die daer voor b*
ftant zijn, alhier tot Londen woonende, haer ter
fomme van hondert ende veertich duyfentpon-
den Sterlinghs verobligerende, (van welcke Obli-
gatie, dehandtfchriftmetendebeneff�nshet In-
ltrument vande Ratificatie fal over gelevert wor-
den) dat de reftitutie, volgens 'tgeenevoorfzis,
fal ghefchieden. Ende dat de fubmiflle ende beta-
linge, foo vande twintich duyfent Rijcxdaelders,
als vande fomme ende 't vordere,'twelck als voor-
feydtis,gheadjudiceert fal wefen, aen haere zy-
de fal worden voldaen. Ende indien vande zyde
vande Heeren Staten Generael alle ofte eenige
der gefeyde conditien nietefTe�ivelick ende met-
ter daet werden naer ghekomen, in maniere ende
ten tyde geprefigeert; Soo fal de boete der voor-
feyde Obligatie af-gevordert, ende de ghefeyde
fomme van hondert en veertich duyfent ponden
Sterlinghs betaelt werden aen foodanich Perfoofl
ofte Perfonen, die, ofte de welcke Sijn Hoogheyt
fal hebben ghenoemt, op dat de fchade der Coop-
luyden, Schippers ende Eygenaers daer nyt vver-
de vergoet.

XXIX.

Item, Dewijl eenige twiften ende verfchille»
zijn ontftaen tuiTchen de Republijcque van Enge-
landt, ende den Coninck van Denemarcken, ter
faecke van liet aenhouden der Schepen en goecte-
ren, in 't voorgaende Artijckel ghementioneert:
Ende de Staten Generael der Vereenichde Neder-
landen aen-ghenomen hebben de Schepen ende

voor-

andtlijcks ofte yets tot prejuditie van dien onder-
nemen.

XXVII.
Item, is verdragen als vooren, dat d'Heeren
Staten Generael der Vereenighde Nederlanden
iullen beforgen,dat Juftitie vverde gedaen over die
geene die Daders ofte Medeftanders waren vande
Manflach der Engelfchen in Amboyna, 't welck
de Republijcque van Engelandt aldus belieft heeft
te qualificeren , by foo verre noch yemandt daer
van in 't leven fal zijn.

XXVIII.
Item, Dewijl eenige Engelfche Schepen ende
goederen inde heerfchappye vanden Coninck van
Denemarcken , federt den achtienden May inden
Jare i6$z. zijn aengehouden endegedetineertge-
weeft: Soo is weder-zijdts verdragen, beflooten
ende veraccordeert: Ende hebben de Staten Ge-
nerael fich verbonden, ghelijck de felve fich ver-
binden mits defen, dat alle ende yegelijck aenge-
houdene Schepen ende goederen, gelijck ghefeyt
is, ende al noch in weien zijnde, met ende benef-
fens de ware ende gherechte waerdye der geener
die verkoft, onttrocken ofte anderfins vervr��mt
zijn, fullen werden gereftitueert binnen veerthien
dagen naer d'aenkomfte der Koopluyden ende
Schippers die 't aengaet, ofte hare Volmachten,
omme de felve te ontfangen. Ende fal oock de
fchade die door de felve detentie de voorfeyde
Engelfche is aengedaen, werden vergoet, foo als
daer van gheoordeelt fal worden by Edowaert
Winflow, Jacob RuiTel, Johan Becx, ende Willem
vander Kruyfl�n, tot Arbiters onpartydich ver-
kooren, foo vande zyde vanSyne Hoogheyt, als
vande ghemelte Staten Generael (over de forme
ofte Inftrument van welcke arbitragie nu is ver-
dragen) om te examineren ende te termineren de
pretenfien der Koopluyden, Schipperen ende Ey-
genaers, die de gheieyde Schepen, goederen ende
ichade aengaen : Welcke gefeyde Arbiters inder
Goutfmits-HofT(ghefeyt Goutifm�thsHall) alhier
tot Londen den 27 Junij naeftkomend� ouden
ftijls fullen by een komen, of eerder,is 't doenlick.
Ende fullen ten felven dage voor de Rechters van
den Opperften Rade ter Admiraliteyt van Enge-
Jandt by folemnelen eede verklaren, dat fy alle re-
fpect ende lucht tot beyde de Staten ende eenich
particuliers profijt fullen af leggen, ende voorts
dat de gefeyde Arbiters vanden eerften dach van
Auguftus naeftkomend�, ten zy fyluyden eerder
verdragen fullen wefen, in een Kamer van allen
anderen afgefondert, fullen opgefloten worden,

-ocr page 272-

Onluften en Vrede

534

XXXI.

Item, is verdragen ende beflooten, dat beyde
parthyen waerlijek ende vaftelijck fullen nae ko-
men , ende ter executie ftellen het tegenwoor-
dige �raclaet, ende alle 't geene dat daer in ver-
vat ende begrepen is, ende verforgen dat 't felve
by d'een ende anders Volck, Onderdanen ende
Inwoonderen gheobferveert, ende eff�ctivelijck
naergekomen werde.

XXXII.

Item, is tot meerder vaftigheyt ende verfeec-
keringe, ten eynde defe Vrede ende Confede-
ratie aende zyde vande Heeren Staten Generael
der Vereenichde Provinci�n , ende der felver
Volck, oprechtelijck ende ter goeder trouwe on-
derhouden werde, toe geftaen ende beiloten 5 ge-
lijck mede d'Heeren Staten Generael by defe je-
genwoordige toe ftaen, ende haer vaftelijck ver-
obligeren ende verbinden, dat alle ende een yeder
den wekken ofte welcke, of fyluyden, of de Sta-
ten vande Provinci�n, ten eenigen tyde, kiefen,
maecken ofte ftellen fullen tot Capiteyn Gene-
rael , Gouverneur , ofte Stadthouder , Veldt-
Overfte over de Legers ofte Krijghs-volck te Lan-
de , of Admirael vande Vlooten, Schepen ofte
Machten ter Zee, ghehouden ende verbonden
fullen zijn, dit Tra&aet ende alle Articulen van
dien met eede te beveiligen, ende alfoo heyligh-
lijck, ende met eede te belooven, foo veel in haer
is, alles religieufelijck te fullen naer komen, ende
voor foo veel haer aengaet, ter executie ftellen,
ende beforgen dat by anderen naer gekomen ende
ter executie geftelt werde.

XXXI11.

Item, is overkomen, beflooten ende verdra-
gen, dat dit tegenwoordige Traclaet, en alle
't geene daer in vervat ende begrepen is, by den
ghemelten Heer Protector, ende de gemelte Sta-
ten Generael der Vereenichde Nederlanden, door
wederzijdts opene Brieven mettet groote Zegel
bekrachtight, ende in behoorlijcke ende authen-
tijeque forma, binnen vijfthien naeft - volgende
dagen (ofte eerder is 't doenlijck) fal werden ghe-
confirmeert ende gheratificeert, ende wederzijts
Inftrumeuten binnen den voorfeyden tijdt uyt-
gh�wiiTelt, ende fal defe Vrede ende Confede-
ratie terftont nae de overleveringe ende uyt-
wif��linge der Inftrumenten, in maniere ende
ter plaetfe ghewoonlijck, ghepubliceert worden,
ende alle Aden van Hoftiliteyt wederzijts, van
die tijdt af, cefl�ren.

Gedaen tot Weftmunfter, den vijfden April
fefthien-hondert vier en vijftigh. Geteeckent en-
de gefegelt, als hier volght.

5^3

nnrfevde goederen te reftitueren, ende toe ghe-
iheti voor de felve reftitutie ende vergoedinge
vanfchadeJdejufiire cxxmttfte llen,invoegen,
1 in'tvoorgaende Articul is verklaert; Soo is
«dragen, beiloten ende veraccordeert,dat 't iel-
Ie naeUooren gedaen ende geprefteert zijnde,
tlle aueftien, verfchillen, injurien ende hoftilitey-
ren tuiTchende ghemelte Republijcque ende den
Coiiinck vanDenemarcken ter fake vande gefey-
de aenhoudinge, fullen ophouden, ende eeuwigh
vereeten wefen, fulcx dat den gemelten Coninck
met fijne Rijcken ende Heerfchappyen in dit Tra-
ftaet ende defe Confederatie, als Vnendt fal wer-
den begrepen, in voegen dat hy inde felve Vrunt
endeVerwantfchap met beyde de Repubhcquen
hertelt werde , daer inne hy was voor de ghe-
fevde aenhoudinge, ende als of de felve noyt was
voor-eevallen: En fullen oock des felfs Gedepu-
teerden ende Gefanten met gelijcke eere worden
geadmitteert ,*alsde Gedeputeerden ende Gefan-
fenvan andere Staten, t'famenin vruntfchap ver-

^bonden� xxx.

Item, is overkomen als vooren, dat ten weder-

zy
neert

vier Commiifarifenfullen werden genomi-
, ten tyde als de Ratificatien fullen werden

over gelevert, om op den achtienden der Maendt
Mey naeftkomende, nae d'Engelfche ftijl, alhier
tot Londen by malkanderen te komen, die ten
felvenryde met macht verfien ende ghemunieert
lullen zijn, gelijck fy met die macht verfien ende
ghemunieert werden by defen jegenwoordigen,
om alle die injurien ende fchaden te examineren
ende defini�ren, die indenjareduyfent feshon-
dert elfT, ende vervolgens tot den achthienden
Mey des Jaers duyfent fes hondert twee en vijf-
tien, naer d'Engelfche ftijl, foo in Ooft-Indien als
Groenlandt, Mofcovien, Brazijl, ofte eenige an-
dere Plaetfen, d'eene partye van d'andere preten-
deert geleden te hebben, ende van alle welcke de
particulariteyten voor den voorfchreven achtien-
den dach van Mey de voorfeyde CommiiTarifen,
alfoo genomineert, fullen werden over ghelevert,
met die reftrictie, dat nae den voorfeyden dach
gantfeh gene nieuwe werden geadmitteert. Doch
indien de gefeyde CommiiTarifen over de gefeyde
differenten, alfoo particulierlijck by ghefchrifte
over gelevert ende uytgedruckt, niet overeen ko-
men binnen den tijdt van drie Maenden, vanden
voorfeyden achtienden dach van Mey te reecke-
nen_; Dat in fulcken ghevalle de voorfeyde diffe-
renten ghefubmitteert fullen werden, ghelijck die
gefubmitteeert werden by defen jegenwoordigen,
het oordeel ende arbitragie vande Proteilante
Cantons van Switferlandt, die by dat Inftrument,
van 't welcke te ghelijck met defen is overkomen,
fullen worden verfocht, dat fy in fulcken gevalle
de felve Arbitragie willen aen nemen, ende gelijc-
ke CommiiTarifen ten felven eynde delegueren.fo
geinitrueert, datfe naer expiratie van die drie
Maenden binnen de fes naeftvolgende, daer over
oordeelrellen: Ende alle 't geene fodariige Com-
rmffarifen, of 't meerendeef van dien binnen de
voorfeyde fes Maenden fullen hebben uytgefpro-
ken, fal beyde de partyen verbinden^nde behoor-
lijck naer gekomen worden.

P. Lifle. H. Beverningk.

L, Om L�* O,

Gil Pickeringh. Wil Nieuport.
L. S. ' l, S.

Wal Sir'tckland. Alljoitgeftal
L. S. L. S.

He. lawrence Pras,
l. S,

Larribm.

Mountague.

Pm-

-ocr page 273-



		iB.Tit. 2. Deel
535 Placateo-* 4. Boeck Procuratie njanden Doorkcbtigbften Heere Vro- teftor van Engelandt, Schotlandt ende Ter- landt, &c, l LIVIE R, Heere Protedtor vande Re- l publijcqu� van-Engelant, Schotlant ende jYerlandt, &c. Allen ende een yeder die 't aengaet, ende de welcke defe tegenwoordige Brieven lullen voor komen, Saluyt. Sy kenne- lick : Nademael de Hooge ende Mogende Heeren Staten Generaelder Vereenichde Provinci�n aen ons hebben geiluyrt ende gefonden hare Plenipo- tentiariiTen ende AmbalTadeurs, met ghenoechfa- me authoritey t daer toe verfien ende geinftrueert, om met ons eenen vaften Vrede, Unie ende Con- federatie aen te gaen ende op te rechten: Ende willende alnoch in ons yverigh ende oprecht voornemen continueren uyteen Godtvruchrigh ende Chriftelijck ghevoelen van defen Oorlogh, ende het quaet dat daer uyt fal komen te volgen, niet alleen ten opflchte van die daer in gewickel- de Nati�n, de welcke met alle banden van Religie ende beleeftheyt ghehouden zijn haer onder mal- kanderen te hulp te komen ende gunft te bewy- fen j Maer oock ten opfichte vande eemeene faec- ke, en befte vande Chriftenheyt, ge��jck dan oock noyt, federt d'eerfte beginfelen vanden Oorlogh yetwes aen onfe zyde heeft ghemancqueert, ten eynde niet alleen defen Oorlogh mocht werden by geleght ende geeyndicht, Maer dat oock eene oprechte ende eeuwige Vrede en vertrouwde vrunt-ende nauwere verwantfchap tulTchen Ons ende d'opghemelte Staten mach werden op ghe- recht, ende beveftight: Ons volkomentlijck be- trouwende op de vromigheyt, ghetrouwigheyt, wijf heyt ende voor - en om - fichtigheyt,van onfe lieve Henric lawrence, Heere Prefident van onfen Rade -_y lohannes Lamhert', Majoor Generael over de Legers van defe Republijcke $ Philips vifcomte U/Ie, Gilbert Pickering Bar¹'; Ldward Mountagu,Schildt- knaep $ Gualter Stricklandt, Schildtknaep j Heeren van onfen Raede: Soo maecken, ftellen ende or- donneren Wy, met goetvinden van onfen Raede, by defe tegenwoordige, de felve, ofte 't meeren- deel van haer, by abfentie ofte ongelegentheyt van d'andere, tot onfe ware ende ongetwijf��lae Commil�ariil�n, Procureurs ende Gedeputeerde: Gevende ende verleenende hun, ofte 'tmeeren- deei van dien, in krachte van defe tegenwoordige, volkomen authoriteyt, macht, generael ende fpe- ciael bevel, om met Hieronymusvan Beverningk; Guilielm Nieuport, Raedt ende Rentmeeiler Gene- rael Van Noort- Hol landt, ende Penfionaris der Stede Schiedam; Allard Peter JongefiaL Raedt or- dinaris inden Hove van Juilitie vande Provincie van Vrieflandt, ende Curator der Academie tot Franeker, ter VergaderingevandeHeerenStaten Generael der Vereenighde Nederlanden, wegens de Provinci�n van Hollandt ende Vrieflandt Ge- deputeerde , Extraordinaris AmbalTadeurs ende Plenipotentiariifen van wegen de Staten Gene- rael der Vereenichde Nederlanden, te befluyten, op te rechten ende te beveiligen voor Ons ende onl� SucceiTeuren, tulTchen Ons ende d'opgemel- te Staten, een vaften Vrede,Verwantfchap, noot- wendige Vrundtfchap , CommercieendeEntre-
			536
			536

	cours, als mede om te iluyten, ende getrouwelict af te doen alle de faecken, twiften ende klachten die bekent zijn tulTchen Ons ende d'opgemelte Staten te hangen, onder foodanige modificatie poindren, forme, beloften, cautien ende verfeec! keringen.de welcke fy fullen vermeynen tot vaile onderhoudinge van 't geconvenieerde noodich te wefen-. Ende alle 't geene de voorfeyde onfe Cotn, milTariiTen met d'AmbalTadeurs vande ghemelte Heeren Staten Generael fullen hebben verdra- gen, bellooten ende veraccordeert, belooven Wy ter goeder trouwe, Ons ende Onfe SucceiTeuren by defe jegenwoordige vaftelijck verbindende, te onderhouden,naer te komen, voor vaft ende bon. digli te houden, als of Wy daer felfs by waren ge. weeft. Des ten oirkonde hebben Wy defe onfe opene Brieven met eygener hant onderteyckent, ende aende felve het groot Zegel van Engelandt doen hangen. Gedaen in Withall, den veerthien- denMartij 165!. Onderteyckent,Oltver P. Procuratie wande Ho: Mo: Heeren Statw Generael. E Staten Generael der Vereenichde Ne- derl antfche Provinci�n, Allen den genen die defe jegenwoordige fullen fien, Sa- luyt. DOEN TE WETEN,Alfoo Wy bewogen zijnde door een rechtvaerdige be- geerte ende wille,omme met Syne Hoogheyt den Heere Protector vande Republijcque van Enge- landt, Schotlandt ende Yrlanr,op te rechten ende te Iluyten eenejiauwe, goede, oprechte ende on- derlinge vrientfchap, Unie ende Alliantie, tot voorftant ende confervatie vande vryheyt ende vrydomvanbeyde.deNati�n, endede Navigatie end� onderlinge Commercie, mitfgaders gemeene Interell�n tegens alle die geene die fouden willen ondernemen, foo ter Zee als te Lande, d'eene of d'andere Staet te turberen : Derhalv�n beheni- gende den voorrganck van dit goede werck, heb- ben rroodigh geacht aen fijn ghedachte Hoogheyt den Heer Protector vande gefeyde Republijcque, af te fenden de Heeren Hieronymus van Bevemhv/�\ Willem van Nieupoort, Raedt ende Rentmeeiler Ge- nerael van Noort-Hollant, Penfionaris der Stede Schiedam $ Allardt Peter Jongeflall, Raedt ordinans inden Hove van Vrieflandt, ende Curateur vande Academie tot Franeker, Gedeputeerden in onfe Vergaderinge van wegen Hollant ende Vrieilanr, Onfe Extraordinaris AmbalTadeurs: Ende weten- de dat tot bevorderinge van hare Negotiatie, om de felve uyt te voeren tot het ooghmerck ende be~ fluy t over een komende met d'intentien van d'ee- ne en d'andere Republijcquen �, 'Ende van noode hebbende, omme ten dien eynde verfien te wer- den met volkomen macht, aurhoriteyr,Comrflifii^eende fpeciael bevel, Wy willende daeromme voor komen ende wech nemen alle difpuyt ende ver- fchil, 't welckfoude mogen ontftaen �ver de gne- noechfaemheyt ende validiteyt van hareCreden- tialenende Authorifatie, Soo geven Wy^aeIJjr ghemelte Heeren onfe Extraordinaris Ambaila- d�ursuyt kracht van defe jegenwoordige, cⁿ"^eaen yeder van dien in 't particulier , ioo wanneer door fieckte_;ofce anderi�nts fyluyden belet w#*ⁿ

-ocr page 274-



		Onluften en Vrede met Engelandt*.
				5S*
	*537*



			volcht, ende van vvoorde tot woorde wertghein- fereert, namelick: Derhalven willende, dat alle 't geene inde voor- feyde Articulen is vervat ende begrepen, t'eene- mael ter executie werde gheftek, volbracht, ende metter daet vokrocken: Soo hebben Wy naer ferieufe ende rype deliberatie, met die van onfen Rade daer over gehouden, alfe 't felve ende yeder van dien geapprobeert, geratificeert ende gecon- firmeert, ghelijck Wy 't approberen, ratiheeren ende confirmeren by defe tegenwoordige, voor Ons ende onfe Succeif�uren, na haren waren, ey- genen ende rechten fin ende verftant, toefeggen- de ende beloovende voor Ons ende onfeSuccef- feuren, dat Wy alle 't felve, ende yeder van dien, oprechte�ick, ter goeder trouwe, ende onverbre- kelicknaer hare forme ende inhoudt fullen naer- komen, onderhouden ende voltrecken, oockek fectivelick beforgen, dat het alles ende yeder van dien, werde naer gekomen ende onderhouden, by allen anderen die iiilcks aengaet: Sullende mede alle Contraventeurs fonder gratie ofte oochluyc- kinge ftrengelijck ftraflen, alles fonder argh ofte lift. Des ten oirkonde hebben Wy defe onle ope- ne Brieven met eygener hant ghefeyekent, ende mettet groote uythangende Zegel van Engelandt doen beveiligen. Gedaen tot Weftmunfter, den negenthienden dach van April, in 'tjaer duyfent fes hondert vier en vijftien. Ende was onderteyc- kent, Hufey. Ol�ver P. Ratificatie wande Ho: Mo: Heeren Staten Generael. DE Staten Generael der Vereenighde Ne- derlandtfche Provinci�n, Allen ende een yeder die 't aengaet, ofte eenichfints foude mogen aengaen. DOEN TE WETEN , Alfoo Wy door rechtvaerdich verlangen ende geneych- den wille bewogen zijn met fijne Doorluchtighfte Hoogheyt, den Heere Olivier, Heere Protector vande Repubhjcque van Engelandt, Schotlandt ende Yerlandt, te maecken ende aen te gaeh eene naeuwe, vafte, oprechte ende onderlinge vtundt- fchap, Unie ende Confederatie, tot voorftarit en- de confervatie vande Vryheyt ende het Recht van beyde de Nati�n, mitfgaders vande Zcevaerteride Commercie, als oock vande gemeene fake regens allen ende een yder, die fouden willen onderftaen d'een of d'ander Staet, foo te Lande als ter Zee,te turberen: Ende begeerende den voortganck van dit heylfame werek 5 Hebben noodtch geacht aen Sijn Doorluchtighfte Hoogheyt den Heere Pro- tector vande opgemelteRepublijcque afteveer- digen,d'Heeren H'teronymusvanBeverningk, Wil- helm van Nieupoort, Raedt ende Rentmeefter Ge- neraelvanNoort-Hollant, Penfionaris der Stede Schiedam 5 A�ardt Peter Jongeftal,* Raedt ordinaris inden Hoogen Hove van Juftitie vande Provincie van Vrieflant, ende Curator vande Academie tot Franeker , onfe extraordinariffe Ambaffadeurs, om met ho�ch-ghemelte Sijn Doorluchtighfte Hoogheyts CommiiTariffen te verdragen over een naeuwe, vafte, oprechte ende onderlinge vrundt- fchap, Unie ende Confederatie, ten wederzyden L � �j re
. ie drie daer over te zijn, tot het te maecken Tra- Jh.Pt van Unie ende Alliantie, volkomen macht omme te handelen, bedingen, overkomen, accor- deren ende te beiluyten met gedachte Sn η Hoog- hpvt den Heere Protector vande ghemelte Repu- liicoue van Engelandt, Schotlant ende Yerlant, fre met de Heeren CommiiTarifen, die van des felfs wegen gedeputeert fullen worden, de gefey- de nauwe Alliantie ende onderlinge vrundtfchap tuflchen beyde de Nati�n_: Ende van alle't geene, 't welck alfoo verhandelt,overkomen ende bello- ten fal zijn, te maecken ofte paiferen foodanich ofte foodanige Inftrument�n, Contracten ende beloften in goede ende behoorlijcke forme 5 Ende ceneralick te doen in 't geene voorfchreven ende in fijne circumftantien ende dependentien even, als Wydaer tegenwoordich zijnde, fouden doen, alwaer 'toock, dat de faecke fpeciaelder bevel vereyfchte, als in defe jegenwoordige vervat is,by de welcke Wy oprechte�ick ende ter goeder trou- we belooven te houden voor aengenaem , vaft ende voor altijdt bondigh, alle 't geene by haer in defe qualiteyt daer inne fal zijn gedaen, verricht, belooft, overkomen ende veraccordeert, 't felve onverbreeckelijck t'obferveren, naer te komen ende t'onderhouden, fonder 't felve immermeer in eeniger maniere tegen tegaenoftete overtre- den, directe�ck ofte indirectelick, maer alle 't fel- ve, des noot, te moeten ratificeren, ende daer van te paiferen Brieven ende Inftrument�n inde befte forme doenlijck, tot genoegen van gedachte Sijn Hoogheyt den Heer Protector. Gedaen inden Hage in onfe Vergaderinge, onder onfen grooten Zegel, Paraphure ende de Signature van onfen Griffier, den negentienden Februarij feftien-hon- dertvieren vijftigh. Wasgeparapheert, /. C. Mau~ teyiault, «■ Onder ftondt, Ter Ordonnantie van- de hoogh-gemelte Heeren Staten Generael. La- ger ftondt, In abfentie vanden Griffier. Endege- teeckent, /. Spronffen. Ratificatie manden Ooorlucbtighften Heere Proteftor. ; I-1V1E R, Heere Protector vande Repu- blijcquevan Engelandt, Schotlandt ende Yrlandt, &c. Allen ende een yeder, aen wie dde tegenwoordige Brieven fullen komen, ofte die de felve eenichfints aengaen, Saluyt. Al- foo tot befliflinge der tweedrachten,ende om tuf- fchen Ons, en de Hooge ende Mogende Heeren Staten Generael der Vereenighde Provinci�n, ee- ne vafte Vrede op te richten, CommiiTarifen van onfe zyde zijn geftelt.ende gedelegueert geweeft, met volkomen macht verfien, om met de Plenipo temiarifen vande Staten Generael ten felven eyn- de aen ons extraordinaris af ghefonden, te beiluy- ten, op te rechten ende te beveiligen een vafte Vrede, Unie ende Confederatie: En dat nae ver- icneydene ten wederzyden ghehoudene Confe- rentien, de voornoemde onfe CommiiTarifen, als oock de Ambaffadeurs ende Plenipotentiarifen vande Heeren Staten Generael door Godts fegen zijn overkomen ende verdragen, over feeckere Articulen en Poinften van Vrede, Unie ende «-ontaderatie, vana> wtlcke den inhout liier naer

-ocr page 275-




	Placatco-j. 4*Boeck.	540 thienden defes Maents Mey nieuwen flijl, fulcks dat van die tijdt af alle Adren van Hoililiteyt ten wederzyden hebben moeten ophouden ende cef, feren, volgens ende in conformit� vande naerder Acte explicatoir van 't derde Articul van 't Tra- ctaet hier nae volgende van woorde te woorde geinfereert. Dewyle in het derde Artijckel vande Vrede, Unie ende Confederatie ingegaen, vaft gheffelt ende verkondight,tuiTchen den Doorluchtighft_enHeere, den Heere Protector vande Republijcque van Engelandt, Schotlant ende Yerlant 5 ende de Hoogh Mogende Heeren Staten Generael der Ge�nieerde Provinci�n is gheaccordeert: Dat alle injurien, kollen ende fchaden, die d'eene parthye vande andere parthye heeft gheleden tfedert den Ϋ_ν Mey 1652. fullen uytgewifcht ende vergeten werden, in fulcker voegen, dat geene van beyden de voorfz parthyen d'andere over foodanige inju- rien , koilen ende fchaden eenige moeyte fal aen doen: Maer van alle, ende een yeder der felver, fal tot defen huydigen dage toe een volkomen aboli- tie wefen, ende alle Recht-plegingen ende acti�n dien aengaende fullen vernietight, nul ende van onwaerden wefen, uytgefondert die depredatien, de welcke inde Britannifche Zeen fullen gecom. micteert worden naer den tijdt van twaelf dagen, ende tuiTchen de Britannifche Zeen ende de Caap van S^l' Vincent, naer fes weecken, ende van daer inde Middelandtfche Zee, ende tot de Linie toe, naer thien weecken , ende aen geene zyde van de Linie naer acht Maenden, te reeckenen vanden tijdt op den wekken de Publicatie is gedaen, ofte immediatelick, naer dat inde voorfz Plaetfen ghe- noechfame kennii�� vande ghemaeckte Vrede fal zijn ghegeven. Ende vermidts over de voorf�yde woorden mii�chien eenige verfchillen fouden mo- gen ontftaen, die tot meerder Procei��n ende ver- wij deringe aenleydinge fouden geven, Soo heb� ben den hooch-ghemelten Heere Protector, ende de hooch-gemelte Heeren Staten Generael, om wech te nemen alle controverfien, die ter faecke van yetwes in het voorfz Artijckel begrepen fou- den mogen voorvallen,met een eenparigh confent geaccordeert ende beilooten , ende doen kotidt ende verklaren door defe tegenwoordige aen al- len ende eenen yegelijcken van hare Ingefetenen ende Onderdanen refpectivelick, dat immediafe- lijck naer de publicatie van het Vredens Tracl^t, die nu albereyts is gedaen, over al in alle Plaetfen in het voorfz derde Artijckel geexpreifeert, ende elders alle Aften van Hoililiteyt lullen komenje cei��ren: Ende dat alle depredatien, fchaden ende injurien, die vande eene parthye tegens d'anaere fullen zijn gedaen ende ghepleecht, naer den vier- den May ouden ftijl naeftkomende, binnen allede Plaetfen vande welcke in het voornoemde ArtjP kei mentie wert ghemaeckt, ofte oock elders, iop wel aen defe als aen gene zyde vande Linie &<ψ' nodtiael, fullen opgereeckent, ende fonder eeutge forme van Proces ghereilitueert werden, ende de fchaden daer uyt ontilaende fullen vergoet wei- den. Ende op dat dit Verdagh ende Accordt bete mach bekent, ghemaeckt werden, fal d'eeneena andere partye het feWe ondediare Jurifdictt�en
	Placatco-j. 4*Boeck.
**⁵⁹*** te bouwen eiide t'onderhouden: Soo hebben fy op alles rypelick gedelibereert, ghelet, ende 't fel- ve overwogen, in name van beyde parthyen ghe- maeckt ende beilooten een onderlingh Verbondt, ende zijn oock onderlinge verdragen over fekere Articulen, wekker inhoudt is, gelijck hier onder van vvoorde te woorde volght geinfereert. SOO IS Τ, dat Wy 't voorf�yde, ende hier boven geinfereerdelnilrument van 't ghemaeckte Verbondt ende veraccordeerde Articulen met de CommiiTaruTen van Syne Doorluchtighile Hoog- heyt, door onfe gemelte Extraordinarife Ambaf- fadeurs in ordre gnebracht, in alle fijne Poincten ende claufulen hebben geapprobeert ende gerati- ficeert, gelijck wy by deninhouden,efi uyt krach- te vande tegenwoordige, 't felve approberen ende ratificeren. Beloovende het voorf�yde Inilru- ment in alle fijne Poindten ende claufulen onver- breeckelijck te onderhouden ende te voldoen, en niet te gedoogen, dat het felve by yemande werde ghekrenckt ofte verbroocken. Ten oorkonde, ende tot beveilenifl� van dien, hebben Wy dtie door den Prefiderende van onfe Vergaderinge doen parapheren, by onfen Griffier ondetteycke- nen , ende met qns groot Zegel beveiligen. Ge- daen in 's Graven-Hage,den twee en twintighilen April feilhien-hondert vier en vijftien. Was ghe- parapheert, /. van Gent,^vt* Onder ilondt, Ter Or- donnantie vande hoogh-gemelte Heeren Staten Generael. Ende geteyekent, N. Ruyfch. Vtrkpndittge vmde Vrede, Vme ende Confeede- ratie,den ij Aprilis defes loopenden Jaers 1654 [olemne/'tjck gheflooten tot Weflmunfler, tujfchen Syne Hoogbeyt den Heer e Proteftor vande Repu-, llijcque van Engelandt, Schotlandt ende Trlant, ter eenre; Endede Hoogb Mogende Heeren Sta- ten Generael der Vereenighde Nederlanden, ter andere zyde, daer op weaertijts Ratificatie in le~ hoorlijcke forme den tweeden defes Maaits May, nieuwenfiijl, is uytgewijfelt. i En laet eenen yegelijcken mits defen we- ten , Dat tot lotende eere van Godt den Heere Almachtigh, welftant ende bevor- deringe van 't gemeene befte van defe Vereenich- de Nederlanden in 't generael, ehde de goede In- gefetenen van dien in 't byfonder, den vijftienden Aprilis defes loopenden Jaers feilhien-hondert vieren vijftich gemaeckt ende beflooten is binnen Weilmuniler, een goede, vafte, ghetrouwe ende onverbreeckelijcke Vrede, Unie ende Confede- ratie , tuiTchen Syne Hoogheyt den Heere Prote- Giox.* vande Republijcque van Engelant, Schotlant ende Yrlant, ter eenre \ Ende de hooch-ghemelte Heeren Staten Ge.nerael,ter andere zyde, daer op wederzijdts Ratificatie in behoorlijcke forme den tweeden defes loopende Maents May binnen Weilmuniler voornoemt is uytgewifl�lt,ende dat foo ter Zee, verfche Wateren, als te Lande, in alle de Landen, Lantfehappen ende Steden onder we- derzij ts rei�brt, fonder onderfcheyt van Plaetfen gelegeii,mitfgaders tuiTchen hare Vokkeren ende lngei�tenen, van wat ftant die oock fouden mo- gen wefen, inganck geriomen hebbende den veer-

-ocr page 276-

_4l �nluften en Vrede

«i-faeh opentlijck doen afkondigen, ende haere
Slepen van Oorloge ende andere, foo wel inde
H_avenen leggende, als op Zee zijnde, itafteJiick
gebieden hetfelve t'achtervolgen. Ten oirkonden

f4*

Derhalven laft ende beveeltmen dienvolgens
expreiTelick mits defen van wegen de meer-hoocli-
gemelte Heeren Staten Generael, allen ende een
yegelijck die onder haerHoogh Mogende onder-

het wekken hebben foo wel de Heeren Com-
mi�arifen van Syne Hoogheyt,als de extraordina-
ri, AmbaiTadeurs vande hoogh-gemelte Heeren
Staten Generael der Vereenighde Nederlanden,
defe tegenwoordige met hare gewoonlicke Signa-
ture beveftigbt. Gedaen den acht en twintichften
April ouden ftijl 16"54- Was geteyckent,

danigheyt ende gehoorfaemheyt zijn gefeten, de
voorfz Vrede, Unie ende Confederatie, onver-
breeckelijck te onderhouden, fonder daer tegens
yet te doen, op peyne van gheftraft te worden als
Perturbateurs vande gemeene rufte, fonder eenige
genade, faveur, verdrach ofte diffimulatie. Aldus
ghearrefteert ende beflooten ter Vergaderinge
vande hooch-ghemelre Staten Generael, inden
Hage, op den derthienden May 1654. Was ghe-
parapheert ,Johan van Retde tot Renjwoude,"■ On-
der ftont, Ter Ordonnantie vande felve. Was ge-
teeckent, N. Ruyjch. Zynde op 't fpatium ghe-
druckthet Cachet derfelve-r Heeren Staten, in
rooden Waifche.

H. v. Beverningk.
Wil^m' Nieupoort.
A. P.Jongeflall.

He: Laurence.
Gil: Pkk�ring.
�, Mountagu.
IVal. Strialand.

3, Waerfchouwinge, Waer by d'Ingefetenen dejer Landen vermaent iver*

den hare pretenfienjegens Engelandt tegens den 28 Mey 1654. in te hengen. In date denfeflhien-
den Mey 1654-

gheadmitteert, ende dat Wy de trafficquerende
Provinci�n,als oock de Ooft ende Weft-Indifche,
mitfgaders de Groenlandtfche ende Mofcovifche
Compagnien , fulcks hier bevoorens tydelijck
ende tot diverfche malen hebben bekent ghe-
maeckt. SOO IS Τ nochtans, dat Wy tot
onfer volkomen geruftighey t, ten overvloet, goet
ghevonden hebben daer van midts defen te waer-
ichouwen allen �ngefetenen defer Landen, dien
het eenichfints aengaen mach , ten eynde datfe
verdacht mogen zijn alle hunne pretenfien, te
reeckenen als vooren vanden Jare 1611. tot den
acht en twintichften May van het Jaer 1652. in-
cluys, nieuwen ftijl, over fchaden door d 'Enge 1-
fchen gheleden, jegens den achten twintichften
defes voornoemt, tot Londen te doen inbrengen,
ende over leveren aende ghemeJte Commiflarifen
wederzijdts gheordonneert, als wefende den ter-
mijn daer toe by het ghemelteTraftaetgheprefi-
geert. Gedaen ter Vergaderinge vande hooch-
gemelte Staten Generaekinden Hage den feftien-
den May feilhien-hondertvierenvijftich. Was
gheparapheert, Johanvan Reede tot Renfwoude ,ⁿ'
Onder ftont, Ter Ordonnantie vande fel ve. Ge-
teeckent, N. Ruyfch. Zijnde op 't fpatium gedruct
het Cachet der �elver Heeren Staten, in rooden
WafTche.

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo het
dertighfte Articul van het Tra&aet van Vrede,
Unie endeeeuwich Verbondt, den vijfthienden
Aprilis leftleden tuflchen Syne Hoogheyt den
Heere Proteftor vande Republijcque van Enge-
landt , Schotlant ende Yerlandt, ter eenre 5 Ende
den Staet der voorfz Vereenichde Nederlanden
ter andere zyde gemaeckt ende geflooten , onder
anderen is dicterende, dat wederzijdts vier Com-
miiTaruTen fouden worden ghenomineert, om op
den acht en twintichilen defer Maent May nieu-
wen ftijl, tot Londen by malkanderen te komen,
cemunieert, met macht, om alle die injurien ende
ichadent'examineren ende defini�ren, die inden
Jare 1611. ende vervolgens tot den acht en twin-
tighiten May 1652. mede nieuwen ilijl, foo in
Ooil-lndien, als Groenlandt, Mofcovien, Brazil,
ofte eenige andere Plaetfe, d'eene parthye vande
andere pretendeert gheleden te hebben, ende van
alle welcke de particulariteyten, voor den voorfz
acht en twintighften dach van May, de voorfeyde
Commiflarifen alfoo gemunieert, fouden worden
overgelevert,met die reftriclie, dat naer den voor-
feydendach, gantfeh geene nieuwe en werden

4» Nader Waerfchouwinge, Waer by notificatieghedaen wort, dat den

■ tijdt tot het inbrengen der voorfz pretenfien verknght is tot den 11 Juni) 1654. In date den twin-
'lenMey 1654.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo de
Heeren ome extraordinaris AmbaiTadeurs by den
Heere Proteaor vande Republijcque van Enee-
lant, Schotlant ende Yrlant, Ons by haren Brief,

gefchreven tot Weftmunfler den vijfthienden de-
fes, onder anderen hebben geadverteert, dat Syne
Hoogheyt op haer verfoeck, den tijdt in het der-
tighfte Articul van het Tractaet van Vrede , Unie
ende eeuwich Verbondt, gheprefigeert tpt het in-
brengen van wederzijts pretenfien ende klachten
over 't gepafl�erde in Indien ende elders, breeder

-ocr page 277-

PIacatea-ί. 4-Boeck. i8.Tit. t.Deel.

544

543

gementioneert in �nfe Waerfchouwinge vanden
fefthienden defes, hadde goet ghevoiiden te pro-
longeren vanden acht en twintichften der felver
Maent, tot den elfden Junij naeftkomende, nieu-
wen ftijl. SOO IST,datWynoodichhebben
geacht daer van mits defen te waerfchouwen allen
Ingefetenen defer Landen, dien het eenichfints
aengaen mach, ten eynde datfe verdacht mogen
zijn, alle hunne pretenfien, te reeckenen vanden
Jare 1611. tot den acht en twintichften May van 't
Jaer 1652.. incluys, nieuwen ftijl, overichaden

doord'Etigelfchen gheleden, jegens den elfd_eaJunij voornoemt tot Londen te doen inbrengen
ende overleveren aende Commiflarifen weder!
zijts daer toe gheordonneert. Gedaen ter Verga
deringe vande hooch-gbemelte Staten Generad"
inden Hage, den twintichften May fefthien-li_on]
dert vier ende vijftien. Was gheparapheert, Ham
van Wyckel, "* Onder ftont, Ter Ordonnantie van
defelve. Geteeckent,.#./iw^.� Zijnde op tfp_a,
tium gedruckt het Cachet der felver Heeren Sta-
ten in rooden Waflche.

5. Waerfchouwinge, vande Staten van Hollandt, op 'tfefoefubjeQ. l_n

date den xz Julij ι6|4�

ofte anderfints condemnatie tot haren laftefou.
den komen te ontfangen. SOO IST, <J_atWy omme alle hetfelve foo vele mogelijck, ende
in ons is te verhoeden ende voorkomen, midt$
defen allen ende eenen yegelijcken ter faecke
voorfz meynende te weien gheinterefleert, als
noch ende voor de laetfte mael wel hebben willen
waerfchouwen ende vermanen, ten eynde fyluy.
den alle foodanige ftucken als fy tot juitificatie
ende verificatie van haere pretenfien, mitfgaders
debath van't geene jegens haer wert in gebracht,
fouden mogen meynen te konnen dienen, fonder
langer dilay over i�ynden, ende tot vervolgh vao
hare eygene faecken ordre ftellen willen, op dat
fyluyden door hare eygene fchult ende naelatig�
heyt, in fchade blyvende ofte komende, haernae-
maels te vergeefs niet hebben te beklagen. Ge.
daen inden Hage , den twee - en - twintichften
Julij 1654. Ter Ordonnantie vande Staten,
Herb¹' van Beaumont.

E Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt,DOEN TE WETEN,Alfoo
niet tegenftaende voorgaendeghedaene
Waerfchouwingen bevonden wert, dat
als noch vele Perfoonen, Ingefetenen defer Lan-
den , ter faecke van gheleden fchade door die van
de Republicque van Engelant gheinterefleert wc-
fende, in gebreecke blyven hare klachten behoor-
Hjck aen te brengen, ende de noodige bewyfen
dienthalven onder wederzijts CommiirariiTen tot
Londen haer onthoudende, over te leveren, mitf-
gaders ordre te ftellen tot vervolch van haerluy-
der faecken. Dat oock andere tegens de welcke
wegens de Engelfche Ingefetenen eenige preten-
fien ende eyifchen gedaen zijn, in gebreecke bly-
ven noodige voorfieninge te doen tot hare de-
fentie: Waer door ghebeuren mochte dat de foo-
danige, tegens onfe goede meyninge ende intentie
aen geene reparatie ende reftitutie vande voorfz
geleden fchade fouden konnen werden geholpen,

6. Waerfchouwinge, op *t fefaefitbjeB: Innehoudende notificatie date

Commiffariffen de noch openflaende differenten'jegensden 30Julij 1655. binnen Amflerdamjulltn
komen examineren ende afdoen. In date den 17Junij 1655.

[E StatenGenerael der Vereenichde Ne-
\ derlanden, Allen dengeenen die defe je-
genwoordige fullen fien ofte hooren le-
ien, Saluyt. DOEN TE WETEN,
Dat by 'tdertichfte Articul van 'tTra&aet van
Vrede, tuflehen den Heere Prote&or vande Re-
publijcque van Engelant, Schotlantende Yrlant,
&c. ter eenre 5 ende defen Staet ter andere zyde
gemaeckt, gheconvenieertende verdragenis, dat
ten wederzyden vier Commiflarifen fouden wer-
den genomineert, voorfien met volkomen macht
ende authoritey t, omme te examineren, ende te
defini�ren alle de injurien ende fchaden, die d'ee-
11e parthye van d'andere pretendeert gheleden te
hebben, t'federt den Jare 1611. ende vervolgens,
tot den acht en twintichften May des Jaers 165 %.
ouden ilijl, daer van de particulariteyten voor
den achthiendenMay 1 654. mede ouden ftijl,
aende voornoemde Commiflarifen moeiten over-
ghelevert werden, w�lckendach naederhant met
onderlingh goetvindenende bewillingh, ghepro-
longeert is geweeft tot den dertighften der felver

Maent, alles met dien verftande, by aldien deghe-
feyde Commiflarifen, over de voorfz differenten
niet en fouden overeen komen binnen den tijiJt
van drie Maenden, vanden voorfz dertigliften
May te reeckenen, dat in fulcken gevalle de voor-
fchreve diflerenten gefubmitteert fouden werden
aen het oordeel ende arbitrage vande Proteftant-
fche Cantons vanSwitzerlandt, de welcke ver-
focht fouden werden, de felve arbitragie aen te
nemen, ende Commiflarifen te committeren, de
welcke de voorfz klachten ende queftien fouden
examineren, ende defini�ren, binnen den rijdt van
fes Maenden naer expiratie vande voorfz drie eer-
fte Maenden: Waer op van weder - zyden vier
Commiflarifen binnen Londen zijn vergadert ge-
weeft, de welcke over genomen hebbenverfchey-
de klachten ende pretenfien, hun binnen den
voorfz tijdt geexhibeert, oock eenige van dien ge-
examineert ende gedecideert, breeder vermeit in
der felver uytfpraecke, onder hare handtfchrift^enende Zegels, den dertichften Augufti des voorle-
den Jaers 1654. ouden ftijl, uytgegeven, zP^dJ

-ocr page 278-

Onluften met Vranckrijek.

54*

545

^enboven verfcheydene faecken alhoewel
�en den gheprengeerden endebehoorlncken
rirovergegeven.ongedecideercendeonafgedaen
Keven, de welcke, in ghevolge van t voor,
Sedertigfte Articul van 't Traclaet van Vre-
d7WdenmWngeremitteert,endeoverghe-
fnnden worden aende op-gemelte Proteftantiche
Cantons van Switzerlant, ten eynde de felve pre-
ien door deCommiiTarifen by hun te nomme-
Z ghedecideert ende af-gedaen fouden werden,
mn alfoo fulcks niet en is gefchiet, ende dat ech-
ter van noodenis , darde voorfzalnoch open-
ftaende difFerenten ghedefimeert ende afgedaen,
alle Queftienwech genomen,ende voorts alk fcha-
A wen van onluften voor toekomende opgehe-
ven mogen werden: Soo zijn wy eyntlick metten
hooch-gemelten Heer Protedtor� gheconvenieert
ende verdragen, dat alle die klachten ende que-
ftien binnen den beftemden tijdt, namentlijck den
derdchftenMay 1654. over ghelevert, ende niet
vervat ofte getermineert inde voorfz uytfpraecke,
eeileltendegefubmitteert fullen werden aenhet
oordeel ende arbitragie vande voorfz CommiiTa-
rifen, die de voorfz uytfpraecke hebben ghedaen,
ofte van foodanige anderen, als ten wederzyden
rrenomineertendegecommitteert fullen werden:

Welcke Commiilarifen binnen de Stadt van Am*
fterdam in Hollant, weder by den anderen fuiJen
komen, voorfien ende ghemunieert metghelijcke
macht ende authorftey t als voor defen, oock om-
me met de felve ordre, maniere ende methode te
procederen tot decifie ende afdoeninge van alle de
voorfz open-geblevene queftien, binnen den tijdt
van drie Maenden nae hare eerfte by een kpmfte,
die wefen fal den dertichilen Julij naeftkomende
nieuwen ftijl, fulJende alle 't gene de voorfcnreve
Commiffarifen binnen den voorfz tijdt van drie
Maenden fullen hebben uyt ghefproocken, beyde
de partyen verbinden, ende behoorlijck nae geko_rmen werden: Alle 't welcke wy goet ghevonden
hebben eenen yegelijck mits defen bekent te ma-
ken, op dat alle die genen die fulcks aengaet, ende
daer by eenichfints gheinterei��ert fouden m�gen
wefen, fich daer van behoorlijck gewaerfchouwt
mogen houden. Gedaen ter Vergaderinge vande
hooch-gemeke Staten Generael,inden Hage, den
feventhienden Junij fefthien-hondertvijfenvijf-
tigh. Was gheparapheert, Hans van tVycke/,^vt'
Onder �ont, Ter Ordonnantie vande felve. Ge>-
teeckent, N. Ruyfck. Zijnde op 't fpatium ghe-
druckt het Cachet der felver Heeren Staten, in
rooden Waifche.

HET DERDE DEEL.

ι. Placaee, vande Staten man Hollandt, daer by alle Fr anjche goederen in

Arreft genomen werden. In date den %6 April'1657.

derdanen ofte Ingefetenen van Vranckrijek toe
kommende, ofte aengaende. Interdicereft ten
dien eynde wel expreflelijck mits defen, den Pre-
fident ende Raden van onfe refpedrive Hoven van
Juftitie, mitfgaders alle hooge ende lage Vierfcha-
ren ende Gerechten inde refpeclive Quartieren,
Steden, Dorpen ende andere Plaetfen, eenige
provifien van Juftitie te verleenen, ofte eenige
rechts-vorderinge te admitteren, mitfgaders oock
alle onfen Onderdanen ende Ingefetenen, eenige
betalinge te doen, direclelijck ofte indirec"relijck
in eeniger manieren, over Wift�len de welcke ten
behoeve d'Onderdanen van Vranckrijek ghetroc-
ken, by defe gelegentheyt van tijdt ende faecken,
van daer met proteft te rugge zijn ghekomen, ofte
noch fouden mogen komen, ghelyck mede niet
over eenige Wiflelen de welcke voor reeckeninge
van Francoyfen op de Ingefetenen defer Landen
getrockenzijn, ofte noch getrocken fouden mo-
gen werden, oock onaengefien de felve al voor
defen mochten wefen geaccepteert, nochte oock
over eenige fchulden die d'Onderdanen van
Vranckrijek anderfints alhier uytftaende mogen
hebben,uyt wat oorfaecke de felve fchulden oock
fouden mogen zijn ghefprooten: Ende dat alles,
het zy in baere gelde, met aenneminee ende vol-
doeninge van Ailignatien, over feynaen van Wa-
ren ofte Koopmanfchappen, ofte op eenige ande-
re wyfe bedenckelick ofte onbedenckelijck, in ee-
niger manieren als vooren, op pene dat by gebre-
ke van 't geene voorfz is. Encfe in cas naermaels
ende t'eenigen tyde ondervonden werde eenige
Schepen, Koopmanfchappen, Penningen ofte EL
..Mm feclen,

DE Staten van Hollandc ende Weft-Vrief-
landt,DOEN TE WETEN, Alfoo
Wy in ghewii�� ervaringe komen, dat by
den Coninck van Vranckrijek ordre is ghegeveri,
omme de Schepen, Koopmanfchappen, Effeiten,
VViflelen, Penningen, ende alles anders, toeko-
mende den Ingefetenen ende Onderdanen vande
Vereenichde Nederlanden, in alle Plaetfen ende
Havenen van het felve Rijck,met der daet in arreft
te nemen, en te d�en aenflaen, fonder eenige prs-
allable klachten, waerfchouwinge ofte notificatie,
ende fonder daer toe van wegens defen Staet aen
SyneMajefteyt te zijn gegeven eenige redenen:
Ende dat by voortgangh, ende naerc�er executie
vande voorfz precipitante onverwachte harde
proceduren in Vranckrijek, de voorfz Ingefete-
nen ende Onderdanen, ende voornamentlijck die
van onfen Lande van Hollandt ende Weft - Vrief-
landt grootelijcks fouden werden befchadight.
SOO I S Τ , dat Wy omme daer inne te voor-
l*ien,ende de fchade vande felve onfe Ingefetenen,
fo vele mogelick te verhoeden ende te repareren,
naer rypen overlegh van 't geene ten beften van
den Staet ende de lelve Ingefetenen fouden die-
nen ter handen ghenomen te werden, by provifie
goet gevonden, gheordonneert ende geftatueert
hebben, vinden goet, ordonneren ende ftatueren
midts defen, dat alomme foo wel inde kleyne als
groote Steden, mitfgaders oock inde Dorpen,Ge-
huchten, ende ten platten Lande, infgelijcks in ar-
^r^^fte_gencmen,ende aengehouden fullen werden
alle Schepen, Koopmanfchappen, Penningen, Ef-
tecten,Wiflelen, endeuytftaende fchulden, d'On-

-ocr page 279-

547 Placateau 4.Boeck

feaen,d'Onderdanen van Vranckrijck toe behoo-
rende vervoert, ghetranfp�rt�ert, uyt getek ofte
ehediftraheert, ofte o�ck eenige ghejjrotefteerde,
ende getrocken WiiTeleri, ofte uytftaende fchul-
den als vooren voor g�et, voldaen ofte betaelt te
wefen, die gene die iulcx fullen hebben onderno-
men, ghehouden fullen zijn de waerde ofte het
equivalent van alle foodanige vervoerde, getran-
fpo«erde, uyt getelde of ghediftraheerdeSche-
peniKoopmanfchappen, penningen ofte efteften,
als mede foodanige vergoede ende betaelde Wif-
feleii ofte uytfchulden andermael tot hare parti-
culiere laften uyt tekeeren, ende op te leggen,
omme des noot zijnde gheemployeert te werden
tot vergoedinge ende reparatie vande fchaden, die
de voornoemde onfe lngefetenen door het voor-
geroerde beilach in Vranckrijck haemaels bevon-
den fullen werden te wefen aen gedaen, ende daer
en boven noch eens tot een pene de gerechte helf-
te vande voorfz waerde. Laften ende beveelen
wyders allen onfen Onderdanen ende lngefete-
nen died'opficht,hetbewint,�fte d'adminiftrati�
van alle foodanige Franfche Schepen, Ko�pman-
fchappen, ofte andere effeften toe betrouwt is,
ofteaende welcke foodanige geprotefteerde ofte
getrockeWiffelen fullen werden gheaddreifeert,
ende voornamentlijck mede aen alle die geene die
eenige penningen, toebehoorende Onderdanen
van Vranckrijck onder fich hebben, ofte aende
Onderdanen van Vranckrijck fchuldich zijn, dat
de felve haer binnen den tijdt van tweemael vier
en twintich uyren naer de publicatie van defen,
fullen laten vinden voor CommiiTariiTen inde re-
fpective Steden binnen de welcke, of onder wek-
kers diftridt van verpachtinge fullen woonachtich
zijn, ende aeride f�lve CommiiTariiTen oprechte-

lijck ende getrouwelijck op gheven alle de Sche,
pen, Koopmanfchappen, Penningen, Effefte^
Wii��len ende Crediten vande Onderdanen van
Vranckrijck, daer van henluyden als boven dW
ficht, het bevvint,ofte d'adminiilrati� toe vertrout
is, ofte die by henluyden voldaen ende betaeldt
fouden moeten werden, op pene dat de geene die
bevonden fullen werden de voorfeyde aenbren-
gingen binnen den tijdt van tweemael vier-en.
twintich uyren als vooren niet te hebben gedaen.
in haer priv� verbeuren fullen het vierde-part van
de gherechte waerde der voorfeyde niet aenge.
brachte Schepen, Waren, Koopmanfchappen,
Penningen , EfTeden , Wafelen , Uytfchulden
ende anders, Ende fullen beyde de voornoemde
refpeC�ive geftatueerde pene werden geappliceert
een derde-part ten profijte vanden Aenbrenger,
een derde-part voor den Officier die de calange
doen fal, ende het overige derde - part voor den
Armen vande Plaetfe daer het voor vallen fal,fon-
der dat daertegens gelden, ofte gheadmitteert fal
werden eenigen laps van tijdt, als verftaende dat
de felve pene fullen werden gheexecuteert, niet
tegenftaende d'ontdeckinge vande gedaene beta-
lingen , ofte naer ghelaten aenbrenginge naerver-
loop van Jaren ende dagen, eerft mochte gefchie-
den. Ende ten eynde niemant hier van ignorantie
en pretendere, maer een yeder weten moge waer
naer hyfich fal hebben te reguleren, Soo latten
ende beveelen Wy dat defen alomme lal werden
gepubliceertendeghea'fTigeert daer het behoort,
ende te gefchieden ghebruyckelick is. Gedaenin
den Hage onder onfen grooten Zegel optenfes-
en-twintichften April desJaersonfesHeerehen-
de Salighmaeckers 1657. Ter Ordonnantie van
de Staten. Herl�' van Beaumont.

2. Placaet, InhoudendeflriB verbodt van uyteenige Tro�incien, Steden ofte

Zee - Havenen van Vranckrijck, eenigh Gewafch of Manufacluren van hetfehe Rijck hier te Lank
te brengen. Jn date den 11 Mey 1657.

vinci�n ofte Landen onder 't gebiedt vanden Co-
ninck van dat Rijck ftaende, in defe Vereenichde
Provinci�n ende GeafTocieerde Landtfchappen,
Steden ofte aengehoorigePlaetfen van dien, lul-
len mogen ghebracht, verkocht ofte verhandelt
werden, het zy direclelick uyt eenige Provinci�n.
Steden ofte Zee-Havenen van Vranckrijck voor-
fchreve,ende onderhoorige Provinci�n ende Lan-
den, ofte indirectelijck over andere Landen ofte
Plaetfen, onder wiens gebiedt de felve mogen we-
fen, op pene dat fulex gefchiedende, alle de voor-
fchreve ingebrachte goederen, Waren oftcKoop-
manfchappen,wefende Gewafch ofte Manufactu-
ren van Vranckrijck als voordn,metter daetfullen
v/orden verklaert, ghelijck wⁱy de_t felve verklaren
by defen, te wefen verbeurt, het zy de felve be-
vonden werden onder den Inbrenger, ofte d'eer-
fte handt, ofte dat die vorder fullen wefen getran-
fporteert, ende dat boven de boete van cfuyt�¹¹¹Carolus guldens te verbeuren by d'Inbrengf^
van 't voorfz Franfch Gewafch ofte Manufactu-
ren, ende de Groffiers ofte Winckeliers die food*�
nich ingebracht Gewafch ofte Manufacturen °ⁿ"
⁶ dcr-

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfooden
Coninck van Vranckrijck onlanghs alomme in 't
felve Rijck , heeft doen arrefteren ende faif�ren
alle Schepen vande goede lngefetenen ende On-
derdanen defer Vereenichde Nederlantfche Pro-
vinci�n, mitfgaders der felver goederen, effecten,
middelen,Wiifelbrieven, Comptoiren ende Boec-
ken, daer door dan wel licht groote diverfie van
Neeringe ende Commercie, tot naedeel van defen
Staet,fouden mogen werden veroorfaeckt. SOO
I $ T, dat Wy daer tegens willende voorfien,ende
alle diverfie van Neeringe ende Commercie als
boven, foo veel doenelick prevenieren, goet ghe-
vonden hebben te ftatueren, te interdiceren ende
verbieden,gelijck wy ftatueren, interdiceren ende
verbieden wel ftri�telijck midts defen, dat van nu
voorts aen geenich Zouti Wynen, ofte eenige an-
dere Vruchten,nochte oock eenige andere goede-
ren, Waren ofte Koopmanfchappen, wefende Ge-
wafch ofte Manufacturen van Vranckrijck, Pro-

_______________________________,__________________________________ ......- *�"■�■�■�'�

-ocr page 280-

Onluften met V

⁵⁵⁰

dat fy defe onfe Ordonnantie van ftonden aen al-
omm� doen verkondigen, publiceren ende affige-
ren, in allen Plaetfendaerfulcksnoodich wefen
fal, ende men gewoon is foodanige publicatie en-
de affixie te doen. Laften ende beveelen voorts
de Raeden ter Admiraliteyt, den Advocaten Fif*
caels, midtfgaders Admiraels, Vice-Admiraels,
Capiteynen, Officieren ende Bevelhebberen, als
mede de Comrnif�arifen ende Commifen ter Re-
cherche , foo inde Zee-gaten als elders, defe onfe
Ordonnantie te achtervolgen, ende doen achter-
volgen, Procederende ende doende procederen
tegens de Contraventeurs van dien, fonder ooch-
luyckinge, faveur, diffimulatie ofte verdrach,
want Wy fulcks alfoo ten dienfte vanden Lande
bevonden hebben noodich te zijn. Aldus gedaen
ende gearrefteert ter Vergaderinge vande hooch-
ghemelte Staten Generael , inden Hage, den
elfden May fefthien-hondert feven - en - vijftigh.
Was gheparapheert, 1. de Mer.ode, ⁿ' Onder
itondt, Ter Ordonnantie vande felve. Geteec-
kent, N. Ruyfch. Zijnde op 't fpatium gedruckt
het Cachet der felver Heeren Staten, in rooden
WaiTche.

$49

hernemen te koopen,ende verko�pen als vooren,
Stfeaders allen den geenen d_ie de felve fouden
ffloeeS verko�pen, te appliceren een derde-part
Tn orofijre vanden Aenhaelder ofte Aenbrenger,
�% ν de felve in eedt ende bedieninge van 't Landt
foude mogen zijn, ofte niet, een derde-part ten
nrofiite vanden Officier die de calangie ende exe-
cutie lal hebben gedaen, ende het refterende der-
deuart ten profijte vande ghemeene faecke: Ende
dit alles by provifie, ter tijdr ende wyle toe het
Oorfz arreft ende faifufementen vande Schepen
eneoedererider Ingefetenen defer Landen, met
den ehevolge ende aenkleve van dien, aldaer af-
cedaen wefende, en op gheheven, by ons naerder
diesaengaende fal wefen gedifponeert. Ende ten
eynde niemant hier van eenige ignorantie namaels
kome te pretenderen, Ontbieden ende verfoec-
ken Wy de Heeren Staten, Gecommitteerde Ra-
den.ende Gedeputeerde Staten vande Provinci�n
refpective van Gelderlandt ende 'tGraeffchap
Zutphen, Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Zee-
landt, Utrecht, Vrieflant, Over-Yilel, mitfgaders
Stadt Groeningen ende Ommelanden, ende allen
anderen Jufticieren ende Officieren vande felve,

3. Placaet, Waer by het varen ende negotieren op Vranckrijc\, ende 't nemen

van Pafpoorten van die Krooae, &t: verloden ivert. In date den 8 Augufli 1657.

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
cot noch toe niet hebben bekomen de A&e van
Adveu ofte Ratificatie des Coninghs van Vranck-
rijck, op 't gehandelde tuifchen den Heer Ambaf-
fadeur van Syne Conincklicke Majeiteyt,ende de
Heeren onfe Gedeputeerden. SOO IS Τ, dat
Wy by defen noodich geacht hebben te ordonne-
ren, ilatueren, ende wel fcherpelick te verbieden,
gelijck wy ordonneren, ftatueren ende verbieden
mits defen, dat van nu af, ende tot anders by Ons
fal worden geordpnneert, niemant vande Ingefe-
tenen defer Landen, fich fal vervorderen eenige
Negotie te Water ofte te Lande, uyt defe Veree-
nichde Nederlanden, Geaffocieerde Steden ofte
Lantfchappen van dien, te dry ven op eenige Ste-
den ofte Plaetfen, onder hooghft-gedachte Syne
Majefteyt van Vranckrijck behoorende, oock fel-
ver niet uyt eenige andere Rijcken van onfe Nae-
buyren ende Geallieerden, met wat ofte hoedani-
ge Waren ofte Koopmanfchappen het oock foude
mogen zij η, nochte oock tot het dry ven vanden
voorlz haren handel, fich te behelpen met eenige
Pafpoorten, Vry-brieven, ofte eenige andere be-
fcheyden, hoedanich die oock mochten zijn , ofte
genoemc werden, die haer tot dien eynde by den
Heer Ambafiadeur van hoochft-ghemelte Syne
Majeiteyt, hier te Lande refiderende, of oock by
eenige andere van Syne MajefteytsMinifters ghe-
fubminiftreert foude mogen werden, op verbeur-
te yandeSchepen, Wagens, Karrenende Peerden,
midtfgaders vande goederen daer mede yemandt
tegens dit ons Verbodt bevonden fal worden ee-
nigen handel derwaerts gedreven ofte voorgeno-

men te hebben, ende vande Waren der foodanige
Schepen, Wagenen,Karren, Peerden efi goederen
die niet op der daedt fullen konnen achterhaek,
aen-ghehouden ende opgebracht werden, mitfga-
ders van een mul�te van duyfent euldens,ten Jafle
vanden geenen die defe onfe Ordonnantie fullen
voor-ghenomen hebben te contravenieren: Ende
faldejudicatureop de goederenende Perfoonen
der geener die dele onfe Ordonnantie komen te
overtreden, toe komen de Raden ter Admirali-
teyt , 'm wekkers diftridr de contraventie fal wor-
den ontdeckt, ofte wel al waer de Capiteynen die
d'achterhalinge in Zee fullen komen te doen,uyt-
gevaren fullen zijn: Doch by foo verre de voorfz
Tranfgrei��urs niet op der daet bevonden, maer
namaels foo wanneer tot kenniil� vande Advoca-
ten Fifcaels, ofte eenich ander Officier, der felver
tranfgreffie komen mochte,daer over fullen wor-
den geaccufeert, fal als dan de kenniife daer af toe
komen den Raden ter Admiraliteyt, ofwel den
ordinaris Rechter, voor den wekken de felve eerfl
in Rechten betrocken fullen werden. Ende ten
eynde alle Officieren, midtfgaders allen anderen
dien den welftant van defen Staet ter herten fou-
den mogen gaen, des te vlytiger mogen letten,dat
defe onl� Ordonnantie alomme ende by een yeder
punctuelick werde geobferveert, ende de Contra-
venteurs naer den innehouden andere ten exempel
geftraft 5 Soo fullen alle de penningen die by con-
hfcatie als anderfints uyt defe onle Ordonnantie
fullen refulteren, geappliceert werden foo als ge-
woonlijck alle penen, mul&en ende confifcatien
by Placaten vande refpective Provinci�n defer
Vereenighde Nederlanden, geappliceert ende ver-
deelt werden,te weten, een derdepart ten profijte
vanden Aenhaelder. ofte Aenbrenger, tzyde

Μ m ij felve

-ocr page 281-

PlacateoL* 4.Boeck. a8,Tit % Deel.

551

551

felve in eedt ende bedieninge van 't Landt foude
mogen zijn, ofte niet: een derdepart ten profijte
vanden Officier die de calange ende executie fal
hebben gedaen:ende het refterende derdepart ten
profijte vande gemeene faecke. Doch belangende
de Schepen ende goederen die by eenige Schepen
vanOortoge van defen Staet,in Zee achterhaelt,
ende van daerfullen werden op ghebracht, ende
vervolgens door de genieJte Raden ter Admirali-
teyt voor verbeurt verklaert, daer van fal de ver-
deylingeghefchieden volgens de Initru�tien, Pla-
cacen ende Grdonnantien daer op hier bevoorens
gemaeckt. Ende teneynde niemandt hier van ee-
nige ignorantie kome te pretenderen, Ontbieden
ende verfoecken Wy de Heeren Staten, Gecom-
mitteerde Raeden, ende Gedeputeerden vande
Provinci�n refpe&ive van Gelderlandt ende het
Graeffchap Zutphen, Hollandt ende Weft-Vrief-
landt, Zeelandt, Utrecht, Vrieilandt,Over-Yfl�l,
mitfgaders Stadt Groeningen ende Ommelanden,
ende allen anderen Officieren ende Jufticieren van
deiehe, datfydefe onfe Ordonnantie van fton-

den aen alomme doen verkondigen, publiceren
ende affigeren in alle Plaetfen daer fukx noodich
wefenfal, ende men gewoon is foodanjge publica.
tie ende affixie te doen. Laften ende beveelen
voorts de Raden ter Admiraliteyt, den Advoca.
ten Fifcaels, mitfgaders Admiraels, Vice-Admi."
raels, Capiteynen, Officieren ende Bevelhebbe*
ren, als mede de Commiflarii�n ende Commifen
ter Recherche, foo inde Zee-gaten als elders, defe
onfe Ordonnantie te achtervolgen, ende doen
achtervolgen, Procederen, en doende procederen
tegens de Contraventeurs van dien, fonderooch.
luyckinge, faveur, diffimulatie ofte verdrach.want
Wy fukks alfbo ten dienfte vanden Lande beyon,
den hebben noodichte zijn. Aldus gedaen ende
ghearrefteert ter Vergaderinge yande hoogh.
ghemelte Staten Generael, inden Hage, op den
achtften Augufti 1657. Was gheparapheert,
A.v.Beveren,ⁿ� Onderftont, Ter Ordonnaatie
vande felve. Geteeckent, N. Ruyfih. Zijnde op't
fpatium ghedruckt het Cachet der felver Heeren
Staten in rooden WaiTche.

4. Publicatie, Waer by de boven/laende ^<Tlacaten van bare Hoogh Mogen»

de, in date den 11 Mey ende 8 Augufii 16 f 7. weder in -getrocken; de Commercien op VramkrtjA
opengeil'e/t; ende ordre gegeven tvert, datfich eenyeder die het aengaet, fal hellen te reguleren nav
het Tratlaet van Marine hier naegeinfereert, In date den 17 Augufti \ 65 7.

itjn Conincklijck woort, alle te famen hiernaer
volgende geinfereert.

Volght bet nvoorft Memomei wanen welgetwh
Heer Amlaffadeur de Thou , van den 16 Junij
16 � 7. inde Sederduytfche Tak,

En onder-ghefchreven Ambafladeur van
Vranckrijck, Hoewel hy kan ghelooven,
dat hy met fijne drie laetfte Propofitien
ofMemorien, vanden 25 May, den twee-
den ende thienden van defe Maent, alle 't gheeffl
raeekende 'tverfoeck van wegen den Coninck
fijnen Meefler, ontrent de reltitutie vande twee
Oorlogh-fchepen, met den aenkleef van dien,
breet genoegh heeft verklaert, ende de verdere in-
tentienvan Syne Majefteyt, voorfo veel alsijne
Ordres hebben kunnen toe laten , doen veritaen.
Niet te min om ten overyloet te voldoen aende
fcrupulen van haer Ho: Mo: op alle poin�ten daer
in veryat, ende in verfcheyden termen uyt-gitf�
druckt, Verklaert dat hyfeeckere kennifl�lieeft
van d'intentie vanden Koninckfijn Meefter, en-
de belooft onder des felfs welbehagen, (dat aJfoo
haeft als myne Heeren de Staten Generael ghere-
folveert fullen hebben, de Schepen in queiteniet
den aenkleven van dien te reftitueren, voor foo
veel als van wegen haer Ho: Mo: kan gefcliieden,
ende de ordre daer toe vereyfcht ende noodich.
fullen zijn gheexpedieert ende gedepefcheert) te
doen ordonneren de generale ontflaginge van alle
't geene [in Vranckrijck ter defer occafie is heila-
gen, gheduyrigh te arbeyden opeen Traclaet vu»
vernieuwinge van Alliantie, ende vande Marine»
in 't reguard vande Onderdanen ende Inwoont*

ren vande Vereenichde Nederlanden, te doen ac-
corderen

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, dataenge,
fien op den twintichften Junij leftleden, tuflehen
den Heere Prefident de Thou, GravevanMef-
lay,&c. Ambafladeur van den Coningh van
Vranckrijckalhierrefiderende, ter eenre: Ende
eenige Heeren Gedeputeerden uyt onfe Vergade-
ringe ter andere zyde: alle diff�renten,gerefen ter
oorfaecke vande executie der rigoureufeOrdon-
nantien ende Edi&en van Vranckrijck, tegens de
Ingei�tenen ende' Onderdanen van defe Veree-
nrchde Nederlandtfche Provinci�n ter Zee traffic-
querende, ende van 't veroveren der bewufte
twee Franfche Schepen, die den Vice-Admirael
de Ruyter den acht - en - twintighften Februarij
killeden inde Middelandtfche Zee heeft gheno-
men ghehadt, in der minne ende tot onderlingh
contentement zijn op geheven ende ter neder ge-
legt, volgens ende 'm conformit� van't Memoriael
vanden gemelten Heer Ambafladeur, ghedateert
den fefthienden der voorfz Maent, ende ons Ant-
woort den voorfz twintichften Junij daer op ghe-
volcht: Welcke beyde met het Traftaet van Ma-
rine tuifchen den Coninck van Vranckrijck, ende
de Hanfe-Steden, den thienden May inden Jaere
165 5. ghemaeckt, breeder in 't voorfz Memoriael
geroert, mitfgaders de Miffive vanden hoochftge-
melten Coningh, ghefchreven tot Sedan den ne-
genden defes, giileren by ons ontfangen, houden-
de onder anderen fpecialick confirmatie op nieus,
van dat alle 't gene den meer-wel-gemelten Heer
Ambafladeur de Thou Ons heeft verfeeckert
plaetfe te moeten hebben, finceeilijck fal werden
geobferveert, daer voor fyne Majefteyt engageert

-ocr page 282-




	Tra&aet van Marine	55+ ve jegenwoordich noch niet en weten, of men het wederom heeft konnen bekomen 5 Soo belooven haer Ho:.Mo: 'tfelve aen Syne Majefteyt te refti-� tueren binnen drie maenden naer date dei�s, of in- dien het nae alleneerftigheytalbereytsgh^daen, ende noch te doen, niet en foude konnen gefchie- den, daer voorefl het equivalent aen Syne Maje- fteyt te laten toe komen, waer over hier naer lal werden geconyenieerttuijchen den -meeitkwejge? meken Heer^mhaiTadeur, ende haereHo; Mo: Gedeputeerden : Welcfce Refolutiende.Imeer- hoogh-ghemelte Heeren Staten geerne liebben willen communiceren aenden felven Heer Am- baiTadeur , fijn E. verfoeckende, die aen Syne Ma- jefteyt foo promptelijck ende favprabelijck, als het doenlijckfal zijn, deelachtich te willen maec- ken, ten eyaide haer Ho: Mo�, mepten .ajdereerftert mogen erlangen de effecten van Syne Majefteyts goede meeninge, vervat ende verklaert in al/e de Memorien hier boven gefpecificeer�,ende particu- lierlijckinde laetfl>genoemde vandate den feftien- den defer maent, φε, haer Ho: Mo; aen nemen, ende daer op, haer vertrouwen. Gedaen inden Hage den twintighften Juni) 1657. � VoJght het voorfz Traclaec van Maiinc � inde Nederduytfche Tale. Trd�aetop httflmk^ wnde Marine, ghmftkig tuffthen den Coninck i>an Vranckr�jck ende Na* var re,' ende de Duytfche Hanie Steden, 'ik den ■ Jar�'i�ff. ''/'" En Coninck willende te kennen gheven aende Duytfche Hanze-Steden, dat hy tot haer heeft de felve afle-clie ende goede 'wille,de.welcke.de: Coningen fijne Voor- faten haer hebben bewefen, ende dat hy begeert met hun foodanige fincere vrientfehapende intel- ligentie te onderhouden, als die geene die fy foo veele Jaren herwaerts geobferveert hebben, tot voordeel vande Onderdanen van Syne Majefteyt, ende die vande voornoemde Steden, heeft feer aengenaem gehouden de inftant� beden ende fup- plicatien , de weltke Syne Majefteyt van ha�rent wegen zijn gedaen, door de Heeren Penshorn en- de Moller, Raden der Stede Hamborgb,hare Am- bafTadeurs aen ditHo0ghefonden, om haer te ac- corderen de confirmatie vande Privilegi�n , die haer toe geftaen zijn geweeil, door de voornoem- de Coningen fijne Predeceil�urs, felfs mede om die te expliceren ende te vermeerderen, opdat hare Onderdanen in alle liberteyt hare Commer- cie fouden konnen exerceren, met allen den gee- nen die 't haer goet duncken foud�, namentlijck met de Vyanden van defen Staet, fonder daer in belet te mogen worden door de Capiteynen van fijne Oorloghs - fchepen, ofte andere Oorloghs- Capiteynen, onder wat pretext 't f�lve foude mo- gen wefen. Ende om met de felve te examineren de Conditien onder de welcke fy defe gratie fou- den mogen genietenJieeft de felve g�committeerc den Heere Grave de Brienne, Commandeur van fijne Ordren, Raedt ordinaris in alle iune Raden, ende in fijn Hoffvan 't Parlement van Parijs, ende eetfte^ecretaris van Staet, ende van fijne bevee^- M m iij Jenj
	Tra&aet van Marine

553 aderen endc onderhouden hetTraOact 't welck SrSyne Majefteyt aende Duytfche Hanze-Ste- jLisWvenindatc den thienden May 1655. fm te toen tot een interim, geduyrende den tijt van drie maenden, ende daer nae, tot dat dies aen, Lende anders fal zijn gheconvenieert , te ver- leenen fijne proteclie ende befcherminge, ende fiinc Conincklijcke au&horiteyt t'interponeren, om aende Onderdanen van haer Ho: Mo: te doen adminiftreren�eneprompte, goede ende volko- men Tuftitie»inde intereften die fy μι Vraneknjck fouden mogen hebben, raeckende de Prijfen ende andere faecken, ende in alle occafien haer te be- ogen fij_ne Conincklijcke afTe&ie, naer 't exem- pel vande Coningen fijne voor-vaders lofl�lijcker memorie. Gedaen inden Hage den fefthienden Juniji^7� Geteyckent,Z)<?Z#wir, y'ol�t de rvoorfz^Atiwoorde <van haer Ho: Mo: vanden twintighflen der voorfz Maent Juni) 1657. inde Nederduytfche Tak. DE Staten Generael vande Vereenigde Ne- derlanden , gheconfidereert hebbende de ghereitereerde inftantien vanden Alder- Chriftelijckften Coninck, by den Heer Prefident de Thou, Grave vanMeflay, &c. fijnen AmbaiTadeur , indesfelfs Propofitien ende Me- morien vanden 1% Aril, ^5 May, ende den 2 * 10 ende 16 van defe loopende maent, gedaen, om te hebben reftitutie vande twee Oorlogh - fchepen van Syne Majefteyt, ghenaemt la Regine ende Ie chaffeur, met hare equipagie, Officieren ende Matroofen, die in hare handen gebleven zijn,ende daer van haeren Vice - Admirael den 28 Februarij leftJeden inde Middelandtfche Zee fich Meefter heeft gemaeckt, hebben wel willen verklaren, ge- lijck haer Ho: Mo: verklaren by defen, dathaere intentie noyt en is geweeil eenige A&e van hofti- liteyt of injurie, aenden Coninck of aen de waer- dighcyt van fijn Kroon te doen, veel minder in ge- breecken te blyven aen 't defereren van d'eer de welcke Syne Majefteyt toe komt, ende die haer Ho: Mo: aende felve altijdt hebben gegeven,, we- fende in tegendeel t'eenemael ghedifponeert om met eene volkomen cordialiteyt met Syne Maje- fteyt t'onderhouden alle foorte van goede vrient- fchap ende correfpondentie, ende felfs die te ver- nieuwen , ende meer en meer te verftercken door nieuwe Tradaten ende Alliancien, Waeromme de hooch - ghemelte Heeren Staten hare oogen fiaende op de voordeden vande oude vrientfchap, die van allen tyden is gheweeft tufTchen Vranck- rijck ende defen Staet, gherefolveert hebben de reftitutie vande boven-ghenoemde Schepen, met haer Gefchut, ende ander toe behooren te doen, ende tot dien eynde de Officiers die haer Ho: Mo: in hare macht hebben gehadt, gheftelt in handen vanden wel-gemelten Heer AmbaiTadeur, gelijck oock een Copie vande ordres, addreffercnde aen den voornoemden haren Vice-Admirael, om de yoorfz Schepen, met hare equipagie ende toebe- nooren, datelijcJk ende fonder uytftel inde naefte Haven van Vranckrijck weder te fenden. Ende u°u ^bloote ^ScIliP 8^nenaemt: ^la ^Re&�* > tegen haer Ho: Mo; intentie verkocht is, ende dat defei-

-ocr page 283-

------------_H

-----_-----

Placateo-». %Boeck. 28.Tit. 3.Deel.

55?

len; den Heere d'Haligre, mede Raedt in fijne
voornoemde Raden,endein fijn voornoemde Hof
van 't Parlement» Directeur van fijne Financien $
ende den Heere Bignon, mede van fijtie Raden,
ende fijnen Advocaet Generael in fijn voornoem-
de H�ff* van 't Parlement, de welcke naerveele
ende verfcheydenconf�r�ntien» gehouden met de
voornoemde Heeren Perishorn ende Moller, ghe-
famentlijckuyt kiaofetevan hare refpeftive Pou-
voirs, waer van de Copfen hier achter zijn geinfe*�
reerr, het naervolgende hebben gerefolveert ende
eearrefteert. ,.; � �

■ ».H «ν .�■■�: .rJi»^!IV� ^;

tireren , ten ware de felve mochten zijn vande bcv,
ven gefpecif�ceerde foorte, namentlijck van Con
trebande. Syne Majefteyt niet willende dat dl
Capiteynenvan fijne Schepen, eenige Schepen
toe behoorende de Inwoonderen vande v��r,
noemde Hanze-Steden, fullen mogen arrefteren'
als die geene de welcke fullen bevonden-worden
met Waren van Contrebande gheladen te zijn
die geoordeelt fullen worden volgens de Ordon'
nantien van Franchoys den Eerften inden jar�
1554. ende van Henrick de Derde Anno 1584
Ende foo eenige vande voorfz Contrebande Wa«
ren bevonden werden inde Schepen der voorf₂Ingefetenen, geladen by verfamelineh ineen, ofte
op verfcheyde Plaetfen, de felve fullen puyrlijck
ende fimpelijck geconfifqueert worden: fonder
dat in 't reguard van andere Waren nochte het
Schip fulcks fal mogen gefchieden, ende die gene
die cfe felve geladen fal hebben, fal gehouden zijn
in alle de onkoften, fchaden ende intereften, ter
dier oorfake door de GejntereiTeerde inde Sche-
pen gheleden, ende dit voor vallende, fal daer van
volgens de rigeurvan het tegenwoordige Artijc-
kel,ende niet volgens de voornoemde Ordonnan»
tien geoordeelt werden, ende dit ghedaen zijnde,
fal naer het uytgefproocken oordeel, het Schip
met de reft van fijne ladinge vryelijck mogen ver-
trecken, ende tot dien eynde fullen de Officieren
vande Admiralkeyt gheduyrich gehouden zijn te
procederen tot het oordeel vande voornoemde
pryfen.

III.
Ende ofwel de felve Ordonnantien vande ghe-
melde Coningen Franchoys den Eerften , ende
Henrick de Derde, mede brengen, dat, foo de On*
derdanen van fyne Majefteyt in tijt van Oorlogh,
Pryfen in Zee mochten komen te maecken van
��nige Schepen, toebehoorende aende Geallieer-
den ende Vrienden van fijn hoogh-gemelde Maje-
fteyt, inde welcke goederen enae koopmanfchap-
pen vande Vyanden mochten gheladen zijn, ofte
oock wel van vyandtlijcke Schepen, inde welcke
goederen ofte Koopmanfchappen mochten zijn
van Vrienden, Geallieerden ofte Geconfedereer-
den, ofte in de welcke de voornoemde Geallieer-
den ofte Vrienden participanten waren, dat alle
't felve van goeden pryfe verklaert fal worden.foo
is 't nochtans dat in't reguard vande Inwoonderen
ende Onderdanen vande voornoemde Hanze-
Steden , ende in confideratie van hare Privilegi�n.
Syne Majefteyt derogerende de felve Ordonnan-

t de Inwoonderen vande Hanze-Steden in

alle feeckerheyt fullen mogen varen ende traf
ficqueren , foo in Vranckrijck, als in andere Rijc-
ken, Staten, Landen ende Zeen, Plaetfen, Have-
nen,Kuften,Rivieren ende dependentien van dien,
om aldaerte gaen, komen, pafferen ende repafie-
ren, foo te Water als te Lande, met hare Schepen
ende Koopmanfchappen, fonder datde Onderda-
nen van Syn� Majefteyt, de welcke Schepen ten
Oorloge uyt geruit ofte anderfints fouden mogeri
hebben, de feive fullen mogen beletten, arrefteren
ofte aenhouden, onder wat pretext het foude mo-
. gen wefen, jae felfs al gingen fy na eenige Steden,
Havenen ofte andere Plaetfen dependerende van
de Vyanden van Syne Majefteyt, ofte die het in 't
toekomende fouden mogen zijn,ten ware de Mve
geladen waren met Koopmanfchappen van Con-
tieband�, hier naer gedengneert, om ghevoert te
worden naer eenige Landen ende Plaetfen vande
Vyanden vande Croon.

II.
Welcke Koopmanfchappen van Contrebande
werden verftaen te wefen, Munitie van Oorloge,
Vuyrwercken, namentlijck, Canon, Mufquetten,
MortieremBufl�n, Petarden, Granaden,Saucifen,
Peck-kranfien,Affuyten, Forquetten, Bandeliers,
Kruyt, Lont, Salpeter, ende alle andere foorten
van Wapenen,als Piecken,Degens,Stormhoeden,
Cafquetten, Curafl�n, Hellebaerden, halve Piec-
ken, ende andere Wapenen dienende totten Oor-
loch , als mede Paerden, Tou-werckendeZeyl-
doeck, de welcke nergens toe dienen konnen als
om Zeylen te maecken: Niet te min fullen fy ver-
mogen te voeren allerhande foorten van Koorn
ende Granen, ende ander Aerdt - gewafch , als
Erweten, Boonen; mde andere levens Middelen,
ten ware dat de Steden ende Plaetfen waer naer
toe fy die fullen voeren, door Syne Majefteyt ge-
attacqueert waren, ende dat fy de felve vrywillich
daer nae toe voerden, fonder dat fy vande Vyan-
den van Syne Majefteyt daer toe ghedwongen
wierden,haer dienende door gewelt van der felver
Schepen in hare Havenen ofte elders ghevonden,
in wekken gevalle de Commandeurs vande Sche-
pen van Syne Majefteyt, de voornoemde Granen
ende andere Waren tot onderhoudinge van het
leven dienende, fullen mogen op houden, midts
betalende de rechte waerde van dien, volgens de
eftimatie die daer van gemaeckt fal worden, maer
foo niet, ende by faute van eftimatie ende betalin-
ge met ghereet gek, fullen de Onderdanen vande
voornoemde Hanze-Steden haer met hare Sche-
pen ends koopmanfchappen vryelick mogen re-

nen

wil encfe verftaet, dat de voornoemde In-

woonderen fullen bevrijt zijn vande rigeurvan^
felve, geduyrende den tijdt ende termijn van vifr
thien Jaren, in voegen dat het kleet vanden Vyant
de Waren vanden Vriendt niet en confifqueert,
ende dat de Schepen haer toe behoorende vry
zijn, oock al hare ladinge vry maecken, fchoon
datterKoopmanfchap in was de Vyanden toe be-
hoorende , ten ware daer inne eenige van Contre-
bande mochten ghevonden werden, ofte dat de
Schippers vande voorfz Schepen, haere Papieren
hier nae gefpecificeert in Zee hadden gheworpen,
ofte hadden bevochten de Schepen van Syne Ma-
jefteyt , de welcke van ghelijcken verftaet dat de
Koopmanfchappen inde Schepen vande Vyanden

-ocr page 284-



		Tra&aet vm Marine ^et Vranckrijck.
				558
	5-57			558


			op hft Schip vertoonen , ende verwachten de, Chaloupe die haer by het Schip van Oorloge van, fyne Majefteyt toe gefonden fal werden,met twee, ofte drie Mannen vande voornoemde Oorlogh - fchepen, boven de equipagie vande Chaloupe, die inde voorfz Coopvaerdye-fchepen fullen gaen, aende welcke de Capiteynen ende Schippers daer op wefende, ehehouden fullen zijn te vertoonen 4evoornoemde Pailepoorten ofte Zee-brieven rnitfgaders de Certificatien ofte PoJice vande la- dinge , daer aen volkomen gheloove fal gegeven w orden, fonder dat (naer dat de felve by haer ge- fien./ ende daer door bevonden fal weien, datter geene Waren van Contrebande in en zijn) iyluy- den andere recherche ofte onderfoeck in her. Schip doen, ofte eenich ander ghefchrift af vorde- ren, nochte eenige Koffers, Balen, Malen,Tonnen ofte andere KaiTen, van wat natuyre de felve fou- den mogen zijn, openen, de Schepen op houden, nochte eenige foorten van rechten, onder pretext van falaris, vacatie, ofte prefenten ofte gitten ful- len vermogen te nemen. Ende om te beletten dat geduyrende het viluereu vande voorfz Papieren, geen gevvelt aende Officieren vande voornoemde Conincks Schepen, de welcke in die voornoemde Coopvaerdye-fchepen gegaeirfuUen zijn, gedaen en werde, fullende Capiteynen ende Schippers vande voornoemde Schepen, inde voornoemde Chaloupe doen over gaen, twee ofte drie van hare onderhtbbende principaelile Officieren, om al- daerfoo lange te bly ven, tot dat de voornoemde vifitatie vande Papieren fal zijn ghedaen, ende de voornoemde Mannen van fijne voornoemde Ma- jefteyt wedefom inde voornoemde Chaloupe ful- len zijn ge keert. . ;; i f yp/K VIII, De Reeders vande Schepen van fijne Majefleyt fullen conform desfelfs Ordonnantien gehouden� zijn, voor haer vertreck fuffifante cautie te ilellen voor de Rechters vande Admiraliteyt, ter fomme Van thien duyfent ponden, om te caveren voor de malverfatien die fouden mogen werden begaen in hare courll�n ende contraventien in 't gunt hier boven is geconvenieert. Dat de Hanze-fleden, met hare Borgers, �n- woonderen ende Landen fullen genieten, foo veel �fluck vande Navigatie ende Commercie ter Zee ende te Lande betreft, alle ende de felve Rechten,' Vryheden , immunkeyten ende Privilegi�n, de welcke geaccordeert zijn ofte fullen worden aen de Staten Vande Vereenichde Nederlantfche Pro- vinci�n , ende andere Nati�n, die zijn ofte fullen wefen in vrientfehap, vrede ende correfpondentie- met Vranckrijck: Welverftaende nochtans, dat- ter in geenderley manieren gederogeert en werde aende Tradaten, Accoorden ende Privilegi�n, vergunt by de Coningen van Vranckrijck, Voor- faten van fijne Majefteyt, de welcke fullen blyven in hare kracht ende weerde, ende die fijne Maje- ileyt, voor fo veel het noodich foude mogen zijn, vernieuwtenderatificeert. �� hn�< Ende tot dien eynde, foo verftaet fijne Maje- fteyt.» dat alle de andere Tra�taten van Vricnt-- fchap,AUiantie ende Confederatie, gemaeckttuf... fchen
	■vonden, die men gerechtelij ck�lbewyienaen IeCoonderen vamle Hanie-Steden toe te hoo^

ren, hin fullen werden gereftitueert. Indien het shebeurde, dat vemant vande Fran- fche Capiteynen, een Schip gheladen mette voor- noemde Waren van Contrebande, mocht komen re nemen, Soo en Tullen de voornoemde Capitey- nen eeene Koffers, Malen, Balen, Bougetten,Ton- nen ofte andere KaiTen mogen openen ofte op breecken, nochte de felve vervoeren, verkoopen endeverwiiTelen, ofte anderfints veralienerea, voor dat de felve aenLant zijn gebracht,inde pre- fentie vande Richters vande Admiraliteyt, ende naer dat by de felve een- Inventaris vande voor_rnoemde Koopmanfchappen in de voornoemde Schepen gevonden, gemaeckt fal zijn., . Van ghelijcken fal verboden zijn, op de penen vervat inde Ordonnantien, ende deconfifcatie van goederen, aen alle Perfoonen, Koopluyden ofte anderen > te koopen, verwifl�len,ter gifte t'ont- fancren, ofte onder andere pretexten, hoe die felve zijn, noch te verfwijgen of verbergen,� door haer ofte door anderen, directelijck ofindiredtelijck de Koopmanfchappe of goederen van Contrebande, in de felve Schepen ghevonden, ten zy de Pryfen door de Rechters van SyneMajefteytvoorgoet verklaert zijn, in wekken gevalle de Capiteynen vande Schepen , op de welcke de voornoemde Koopmanfchappen fullen zijn genomen, de felve wederom fullen mogen in koopen, indien fy be- geeren voor den prijs van haere adjudicatie, ende fullen fy voor alle anderen geprefereert worden. VI. Ende op dat men nieten moge twijflelen vande qualiteyt vande Koopmanfchappen inde voor- noemde Schepen gheladen, fullen de Capiteynen ende Schippers vande felve in Zee gevonden wor- dende , ghenouden zijn te vertoonen aendejCapi- teynen vande Oorloglv-fchepen van Syne Maje- ileyt een Pafpoort ofte Zee-brief, ende een Certi- ficatie ofte Police vande ladinge, bywelck Paf- poort fal blijeken dat het Schip toe behoort aende �nwoonderen vande voornoemde Hanze-Steden, 't.welck op haren eedt gheattefleert fal worden, goorde Magiftraet vande Plaets daer van daen 't felve fal zijn,ende gefegelt met haer Zegel,ende de felve Certificatie fal inhouden de ladinge van het Schip, de Plaets van waer het uy t gevaren is, ende waer 't nae toe gaet, ende dat daer inne geen Waren van Contrebande en zijn. VII. Ende om te vermyden de ongelegentheden die fouden mogen gebeuren, wanneer de Schepen van de Onderdanen vande voornoemde Hanze-fte- den fullen ontmoet worden vande Schepen van Oorloge van fijne Majeireyt, ende omwech te nemen alle de pretexten van overlaft,die haer fou- den konnenaenghedaen werden, fullen de felve naer het ftrijeken vande Vlagge, foohaeft fy die van Vranckrijck verkent hebben, ofte daer van gnevyaerfchouwt fullen zijn,- door het teyeken twelck haer by de Franfchen fal gegeven worden, met een Canon - fchoot fonder Kogel, haer een Canon-fchoot van daer bjy ven op houden» haer

-ocr page 285-

Placateo-»» 4»Bocck. 28. Tit. 3. Deel.

5 «o

Μ?

daer van te mogen di/poneren,«och nieten waren
geexecuteert: Want hebbende de felve exprefl�-,
lij c/k gegeven, hebben wy ghelooft dat die fonder
uytftel lbuden zijn geexecuteert gheweeft. Ende
hoewel wy nu verfeeckert zijn, dat 't felve in alle
de Jurifdittien van onfe Admiraliteyten van
Vranckrijck is gedaen,ehde dat men de geinteref.
feerde parthyen geen falaris en heeft afgevordert
't zy van aften van Juilitie tegens haer gepleeght
ofte tot haer faveur geda�,nochte voor Packhuys.
huyr, in welcke de parthyen van haere goederen
hebben geftelt geweeft, willende echter noch nae-
der daer van zijn geinformeert, ende maecken dat
die geene die onfe ordren fullen hebben tegen ge-
gaen,ftrengelijck fullen werden geftraft: Soo heb-
ben wy gewilt, dat den genoemden S¹* Gentillot,
de ordren die wy addrefleren aenden eerften Pre-
fident van het Parlement van Kouen felfs foudc
gaen brengen, by de welcke hem wortghelaft dat
hy by uwe Onderdanen, die inde fehc Stadt zijn,
fotide gaen onderfoecken, of haer yets onbehoor-
lijck is afgevordert, op dat hy 't felve niet alleen
en doe reftkueren, maer dat hy die Perfoonen die
niet geexecuteert hebben 't geene haer gheboden
was, doe aentaftenende gevangenfetten, endede
felve aldaer houde, foo langhtotdat wy andeis
fullen hebben geordonneert. Het welck wy doen
om voor al de Werelt te toonen, wat werek wy
van uwe affectie maecken, ende de voldoeningh
ende vernoegingh die wy hadden,doen wy uytde
Brieven vanden genoemden Heer de Thou, ende
uyt de Brieven by u aen ons gefchreveri, verfton-
den, den goeden wille die by u is om de naeuwe
cof refpondentie die tuifchen ons ende �, de Ko-
ningen onfe Voorfaten ende uwe Republijcq al-
toos is geweeft, foo 't mogelijck is te conferveren
ende te vermeerderen. Ende wy hebben daeren
boven met defen Brief u op nieuw willen confit-
meren, dat de faken de welcke u by den genoem-
den Heer de Thou verfeeckert zijn.plaets moeten
hebben, finceerlijckfullenwerdervgeobferveert'
Tot verfekerihge van welcke wy ons Conincklick
woort verbinden. Ende alfoo ghy de ervarentheyt
hebt, dat wy daer jaloers van zijn, ende dat wyal-
tijt punctuelijck h�bben geobferveert 't geeneuis
belooft geweeft 5 foo bly ven wy by die meyningji,
dat ghy niet alleen ghelooffult geven aen delen
Brief, gelijck ghy voor defen hebt ghedaen aende
Ratificatien die wy hebben gedaen expedi�ren �d
de Tractatcn die ghearrefteert zijn gheweeft tui-
fchen onfe Gedeputeerde ende de uwe, maer klis
oock 't geene de gefeyde Heer de Thou u on/�nt-
halven defe faecken ratckende fal feggen. Deje-
genwoordige tot genen anderen eynde dienere,
bidden wy Godt dat hy uw' feer waerde groote
Vrienden, Geallieerde ende Bondtgenooten wil
houden in fijn heylige ende waerdige bewaringh-
Gefchreven tot Sedan den negenden Augu�'
1657. Uwe goede Vriendtende Bondtgen�ot.
Gcteeckent ,LOUJS, Lager ftondt, De Lotnen�t.
Het Opschrift was ,� Aen onle feer waerde, groote
Vrienden,Geallieerde Bondtgenooten, De Staten
Generael vande Vereenichde Nederlanden.

WY derhalven naer rype deliberatie huyden on-

fchen de Coningen fijne Majefteyts Voorfaten,
ende'de voornoemde Hanze - fteden, ende felfs
mede alle de Privilegi�n ende voordeelen aen haer
geaccordeert, namentlijck by de Coningen Lodo-
vickdeElfdt in 't Jaer 1464, ende 1483. Karel den
achtften, vanden jare 1489. Francoys den Eerften,
vanden Jare 1536. Henrick de Tweede, vanden
Jare 15 $x. ende Henrick de Vierde, vanden Jare
1604. al hoe wel de felve hier niet en zijn gefpeci-
ficeert, nochtans door het tegenwoordigh Tra-
ctaet bly ven geratificeert ende geconf�rmeert, ge-
lij ck ordievaitwoordetewoorde daerinne gein-
fereert waren,' om by hun daer van het effect ghe-
nooten te werden. Gelijck oock d'Onderdanen
vanden Coninck genieten fullen de felve Privile-
gi�n inde Hanze-lieden, endefoo favorabelijck
getrafteert werden, als de Onderdanen van ande-
re Coningen, Princen ende Staten, met de felve
liberteyt ende vryheden , de welcke voor defen
geaccordeert zijn geweeft.

XI.

Nae dat het tegenwoordich TracTraet van we-
derzyden fal zijn geratificeert, foo fal 't felve inde
Parlementen van fyne Majefteyt gheregiftreert,
ende in alle Havenen ende Steden daer het van
nooden fal zijn gepubliceert worden, op dat 't fel-
ve niet gecontravenieert en werde: Ende fal foo
wel aende Copien geloof werden gegeven, als aen
de originelen.

XII.

Dat foo wanneer in 't afwachten vande uytwif-
fe�nge vande, Ratificatien des tegenwoordigen
Tracraets, 't welck binnen twee maenden fal ghe-
fchieden, quamete ghebeuren, dat'eenige vande
Schepen, toe behoorende de Inwoonderen vande
voornoemde Hanze-fteden, door de Uyt-reders
van dit Coninckrijck ghenomen wierden, fal daer
over geoordeelt worden in conformiteyt van het
tegenwoordich Tra�fcaet.

In teecken der waerhey t hebben wy Corrimiila-
rifen voornoemt, ende ghedeputeerde AmbaiTa-
deurs, uyt krachte van onfe refpe&ive Volmach-
ten , dc(e tegenwoordige met onfe gewoonlijcke
fignature geteyckent, ende daer op doen drucken
het Cachet van onfe Wapenen. Gedaen tot Parijs
den thienden dach van Mey 1655. Was gheteyc-
kent, De Lominie, d'Haligre, Bigrion, D. Pemhorn,
ende Th: Mol/er.

Voljjbt den Brkfnjanden Con'mcS^ hjm Yumk^-

rijck, in date den negenden Augufli 1657. in de
Nederduytfche Tak.

Eer waerde groote Vrienden, Geallieerde
ende Bondtgenooten, Wy hebben feer
j verwondert eeweeft * doen S^r� Gentillot,
(de welcke onfe wel-beminde ende ghetrouwe
Raetfheer in onfe Raden van State, ende van ge-
heym, den Heer de Thou^Grave van Meflay, Pre-
fident in ons Hoffvan Parlement van Parijs, ende
onfen AmbaiTadeur by U, verfocht hadt ons te
komen vinden) ons te kennen gegeven heeft, dat
de ordrendie wy voor defen hebben ghegevcn, de
welcke aen uwe Onderdanen een volkomen vry-
heyc toe lieten, om hare goederen ende effecten
die aengeho�den zijn geweeft, te ghenieten, ende

der anderen goet gevonden hebben, daer

v'3fl

nuts

-ocr page 286-

61 Tra&aet met Denemarcken op 'c nieten der Schepen. 5 6%

_mlts aefen aen allen onfen Onderfaten ende Inge-
ftrenen van defe Vereenichde Nederlantfche Pio-
; n�en, kenniiTe te geven, ende daer benevens ee-
�en yegelijck re waerfchouwen, dat Wy gerevo-

ceercende�ngetrocken^bben. %fi^ck^w7�^or^evoceert ende ingetrocken houden mits defen
nfe Placaten den elfden May killeden, ende den
Lhtftendefesghedaen emaneren, heteenehou-
Aente�tia verbodt van uyt eenige Provinci�n,
qieden ofte Zee-havenen van Vranckrijck eenicli
Cewafch ofte Manufacturen van het felve Rijck
hier te Lande in te brengen: Ende by het andere
linterdiceertwerdende het varen ende negotie-
L� op vranckrijekende 't nemen van Pafpoorten
vandieKroone, of vanden wel-ghemelten Heer
Ambafladeur alhier refiderende 5 Sulcks dat in
krachte van defe Publicatie d'Ingefetenen defer
Landen wederom vryelick op Vranckrijck fullen
mogen varen, handelen ende trafl�cqueren, oock
allerhande Gewafch ende Manufacturen van daer
herwaerts in brengen, ghelijck als voor dekn.
Voorts verfoecken ende begeeren , oock latten
ende bevelen wyderefpeftiveCollegienter Ad-
miraliteyt, ende den Lieutenant Admirael, dat de
felve haer by provifie, ende tot naerder ordre, ten
opfichte yande Francoyfen fullen hebben te regu-
leren naer de Articulen van 'tvoorfz Tradraetde
Marine tuflehen den hooghft - gemelten Coningh

van Vranckrijck, ende de meer - gemelte Hanze-
fteden ghemaeckt, oock daer naer te doen regule-
ren andere hooge ende leege Officieren ter Zee,
ende voorts alle Ingefetenen defer Landen, by
't ghenotvande felve Articulen te mainteneren,
ende doen mainteneren naer behooren. Ende op
dat alle 't gene voorfz is, van defer zyde pundhie-
lick geoblerveert werde, ende eenen yegelijcken
van defe onfe goede meeninge ende intentie ken-
niil� mach bekomen, Ontbieden ende verfoecken
Wy de Edele Mogende Heeren Staten, Gecom-
mitteerde Raden, ende Gedeputeerde Staten van
de Provinci�n refpeclive van Gelderlandt ende
'tGraeffchap Zutphen , Hollandt ende Weit-
\frieflandt, Zeelandt, Utrecht, Vrieilandc, Over-
Yilel, ende Stadt Groeningen ende Ommelan-
den, de Hoven van Juilitie, ende Regeerders inde
Steden ende ten platten Lande, dele onfe Publi-
catie daer fulcks gewoon is ghedaen te werden, te
doen afkondigen ende aenplacken. Aldus gedaen
ende gearreiteert ter Vergaderinge vande hoogh-
ghemelte Staten Generael, in 's Graven - Hage,
op den feventhienden Aiiguil� fefthien-hondert
feven en vijftich. Was geparapheert, G. v. Hoolck,^vt'
Onder ftont, Ter Ordonnantie vande felve. Ge-
teeckent, N. Ruyfch. Zijnde op'tfpatium ghe-
druckt het Cachet der felver Heeren Staten in
I rooden Wai�che.

HET VI E R D E DEEL.

DE Placatenin dat'edenzx Μ'ey 1646, iJprili�fi ,en 17 Mey \6$z. tot onderhoudtvan hetTraclaet met
de Kroon van Denemarcken, op den 13 Augufli 1645.ghemaeckt, fa/den Lefer in het Eer/Ie Volum. onder den
negenden Tytelvanhet Tweede Boeck Colum. 939.948. en 951. refpeflivelick gedruckt vinden,

x. Tra&aet,vanbeflendige VrundtendeZhQabuyrfchap, mitfgaders Ver-
dr ach, nonpendede Commercien ende Tholkn tuffchen Syne Comnckl. Majefleyt van Denemarcken en
Noorwegen, &c. ter eenre: ende de Hoogh Mogende Heeren Staten Generaelder Vereenighde Neder-
landen ter andere zyde, getroffen den 13 Augufli 1645.

Stadt Dordrecht; Gerard Schaep, Burgermeefter
der Stadt Amfterdam, ende Curateur der Univer-
fiteyttot Leyden 5 Albert Sonck, Ridder, Burge-
meefter ende Hooft,- Schout der Stede Hoorn,
ende de hooge Jurifdi&ie daer van releverende, efl
Joachim Andr�e, Ridder,Eerfte Raedt inden Pro-
vincialen Hove van Vrieflandt; alle Gedeputeer-
den ter Vergaderinge der hooch-gemeJte Heeren
Staten Generael der Vereenichde Nederlanden,
ter andere zyde: Doen kondt eenen yegelijcken,
Nademael tuffchen hoogftge-eerde hare Coninck-
lijeke Majeiley t, ende de hooch-gemelte Heeren
Staten Generael, eenen tijde herwaerts verfchey-
dene mifverftanden ende Nabuyrlijcke ghebreec-
ken wegen den Thol inde Sont,ende de Coningh-
rijeken Denemarck ende Noorwegen zijn ont-
ftaen geweeit,ende wy Commiflie ende Volmacht
hadden, omfoodanige ghebreecken ofgefchillen
by te leggen, onder ons met malkanderen te tra-
�eren, dat wy dienvolgens ende uyt krachte van
dien ons ghefamentlijck inden Name der Heylige
Drievuldigheyt met malkanderen hebben ghe-
voeght, ende tot volkomene wechneminge ende
uytroeyinge aller ende yegelijckemifverftanden,

Ν η het

;Er Conincklijcken Majeiteyt vanDene-
j mareken, Noorwegen , &c. onfes aller-
Tenadighften Koninghs ende Heer tot
dele handelinge fpecialiter ghelafte ende
met Volmacht verfiene ende geordineerde Rijcx-
RadenendeCommiilarii Corfits Ulefelt, Ridder
des Coninckrijcks Denemarck, Hof-Meefter,
Rijcx-Raedt, Amptman over het Eylandt Mo�n,
tot Egefchere Erfgefeten_; Chriftiaen Thomafl�n,
Ridder, Coninghlijcke Majefteyts Cancelaer,
Rijcx-Raedt, Amptman tot S'�CanutCloofter,
tot Stougard ende Lijckfholm Erfgefeten 5 Chri-
ft�ffel Uhren, Ridder,Rijcx-Raedt, Amptman tot
Fraockier ende Erfgefeten opAfmarck; Jurgen
Sehfeldt, Rijcx-Ra�dt, Lant-Richter in Zeelant,
Amptman op Ringfted Cloofter, ende Erfgefeten
tot Refs, ter eenre: ende de Hoogh Mog: Heeren
Staten Generael der Vereenichde Nederlanden
Extraordinarife Ambaffadeuren , mede hier toe
fpecialiter ghelaft ende gheauthotifeert, Jacob de
Witte, Heere in Manezee, Meliffant, Cromftryen,
Gecommitteerde inde Reecken-kamer der Edele
ende Groot Mogende Heeren Staten van Hollant
ende Weil-Vrieflandt, Oudt - Burgermeeiter der

-ocr page 287-

PlacatenL*. 4.Boeck. aS.Tit/ 4.Deel.

56j

5 $4

het naervoigende beftendige ende onwederroe-
pelijck Verdrach gefloten ende opgerecht,

Hetfal hier namaels tuilchenhare Coninglijcke
Majefteyt der felver Koninghrijcken, Furften-
dommen, Landen ende Luyden ter eenre, ende
de Hoogh Mogende Heeren Staten Generael,
ende d'andere hare Provinci�n, Landen ende On-
derdanen ter andere zyde, over al te Water ende
te Lande oprechte beilendige Vrundt ende Nae-
buyrfchap onderhouden ende gepleecht worden,
't eene deel fal het ander ghetrouvvelijck meynen,
ende niets doen dat tot des anderen fchade ofte
naedeel is ftreckende, noch door fich felfs, nochte
door,ofte met anderer aenftichtinge ofte practije-
que, fnaer veel meer d'een des anderen nut, pro-
fijt ende voordeel foecken ende bevorderen: wel-
verilaende dat hier door de Traclaten van haere
Majefteyt, ofte hare Hoogh Mogende met andere
Coningenende Republijcken albereyts gemaecl,
ofte noch te maecken, niet lal worden gederogu-
eert ofte geprejudiceert.

Den Thol inden Orefont fal van d'Ingefetenen
derVereenichde Nederlanden, naeruytwijfinge
der Lyfte ofte Thol - rolle tuffchen ons gheaccor-
deert, oock met onfe hant-teyckeninge ende Ze-
gels voltrocken,voortaen geheven ende genomen
worden, fullende 't klve die naeft achter een vol-
gende veertien Jaren van dato defes geobferveert,
ende geduyrende alfulcke veertigh Jaren, egeene
verhooginge inden Thol, onder wat name ende
pretext fulex foude konnen gefchieden, ingevoert
ofte gcordonneert werden, Ende alle de By-Thol-
leninghevoert zijnde, egeene daer van uytghe-
fondert, fullen ceiTeren. Naer expiratie van foo-
dane veertich Jaren fal het Spierfche Verdrach,
Anno vijfthien - hondert vier en veertich opge-
richt , in fijn voorgaende vigeur ende kracht bly-
ven, indien geen ander ondertuiTchen wert ghe-
maeckt.

III.

Het vifiteren der Schepen ende goederen den
Ingefetenen der Ge�nieerde Provinci�n toe be-
hoorende, ende door de Sont pail�rende, fal ghe-
duyrende de voor-gemelte Jaren, inde Sont afge-
fchaft, ende de Schippers, wanneer fy hare op-
rechte Convoy ende Pont-Cedullen toonen, daer
op gelooft worden. Ende fullen de felve,wanneer
fy daer nae hebben vertolt, fonder ophouden ofte
moleftatie palieren, oock fonder te letten op den
Drogen voor Koppenhagen: Edoch foo wanneer
in het toekomende wierde bevonden, dat haere
Koninghlijcke Majefteyt door defe bewilliginge
in't heffen van fijne Thollen met lorrendrayeryen
ofte bedroch foude worden verongelijckt, foo
fullen haere Ho: Mo: wanneer de ielve daer van
werden onderrecht, ende des verfocht, alle moge-
lijcke middelen bedencken, ende foo veel doen-
lijck ordre ftellen, dat hare Koninghlijcke Maje-
fteyt anders niet, als wat r�cht ende billick is, we-
dervaren moge.

IIII.

Het fullen egeene Koopmanfchappen ofte Wa-
ren, hoe die namen mogen hebben, worden ver-
boden, om door de Sont te voeren.

Inde Coningrijcken Denemarcken ende Noor.
wegen, fal op 't goet 't welck met oprechte Certi"
ficatie wort bewefen den Ingefetenen der Vereen
nighde Nederlanden toebehoorende, geen fwaer-
der Thol, het zy in 't inbrengen ofte uytvoeren
worden gheleyt ende afgevordert, als dien d'On-
derdanen ende Inwoonders des Koninghrijck_sfelfs zijn betalende. Van ghelijcken fullen oocls
hare Majefteyts Onderdanen inde Vereenighcfe
Nederlanden niet hooger als hare eygene Onder-
danen worden gegraveert ende befwaert.

VI.

De Schepen de welcke in'tKoninghrijck Noor-
wegen hare volle ladinge in eenen Haven hebben
in genomen, ende aldaer zijn gevifiteertende ver-
tolt , fullen verder niet ghevifiteert werden, 't zy
inden felven, ofte in wat Haven die oock moch-
ten in loopen , maer het fullen de Schippers too-
nende hunne Thol-cedullen, vry paiTeren : noch,
tans wanneer fy hare ladinge in verfcheydene Ha-
vens in nemen, foo fullen ly inde Havens, alwaer
fy de ladinge in nemen, ende voorts nergens ghe-
vifiteert worden. Dewyle oock het uytvoeren
van 't Eycken-hout is verboden, foo fal nochtans,
wanneer een Schipper met een , twee ofte drie
ftucken Eycken-hout wort gheattrappeert, niet
hooger worden geftraft, om te betalen als dubbelt
foo veel als voor het Hout is gegeven.

VII.

De Thol in Noorwegen fal hier naemaels in die
quantiteyt ende op dien voet worden gheeyfcht
ende genomen, als in 't Jaerfefthien-hondertacht
en twintich is gefchiet, ende niet hooger, ter tijde
ende wyle toe dat tui�chen hare Majefteyt ende
haere Ho: Mo: eene feeckere maniere kan werden
veraccordeert ende befloten, naer de welcke den
Thol by laften gereeckent, van alle de Hout-wa-
ren kan gheheven worden, waer over hare Maje-
fteyt met de Heeren Staten foo haeft eenichfints
mogelijck , Tradtaten fal laten aen ftellen, ten
ey nde de fel ve tot een beftendige beraminge raad)
werden gebracht.

VIII.

De NederlantfcHfe Schippers ende Koopluyden
fullen in Noorwegen niet ghedwongen worden
Deelen ofte andere Hout-waren van feeckere
Luyden aen te nemen ofte te koopen, maer hetfal
hun vry ftaen op de ghewoonlijcke ladinghs-
plaetfen te koopen, van wien, ende wat hun beft
gelieft.

IX.
Het meten der Nederlantfche Schepen in Noor-
wegen handelende, fal van twee NoorweeghfcJie
ende foo veel Nederlandtfche Schippers die men
fulcks vertrouwt, gefchieden,ende by hun onder-
teyekent, uytgegeven worden , 't welck den
Slots-heer van een yegelijcke plaetfe falconfir-
meren, ende in fijne Ampt - boecken regiftreren,
op dat de Schippers tallen tyden, des nootzyn-
de , fich daer op mogen konn�li beroepen, ende
fal boven dat, fulcke mate op de Zegel - Bakken»
oock voor ende achter'ftevens ghefet, ende ghe-
brant werden, tot dien eyude, dat den Thol van
alle Hout-waren by laften des te beter kan geflelc
ende doorgaens op middelbare Hout-laften ghe-

taxeert

-ocr page 288-

�c Tradaet met Denermrcken op 't meten der Schepen. $ 6$

XVI,

_meert werden, foo als men in't toekoriieiide ficl
faefover, gelijck voorfeyt is, fal vergeJijcken en-

Nederlantfche Schepen den Thol in eenen Ha-
ven van Den�marck betaelt hebbende, ende al-
daer e�nmael ghevifiteert zijnde, fullen in geene
andere Haven.het zy in Denemarcken ofte Noor-
wegen, foo wanneerfe daer niet laden, op 'ir
nieuw ghevifiteert worden, maer fullen vry
pafl�ren.

xvi r.

D� Tollenaers ende T�l-fchryv�rs in Noorwe-
gen , fullen niet onderftaen den Schippers meer
als fy fchuldich zijn af te dwingen j fullen oock
voor het ichryven der Tol-cedullen niet meer ne-
men als d� Coninghlijcke Ordonnantie is vermel-
dende : Ende fal haer Coninghlijcke Majeileyt
een fware ilrafl� daer op flellen, wanneer yjemant
foude bevonden werden ter contrarie ehehandelt
te hebben.

XVIII.

Wegen den Gluckiladifchen Thol is veraccor-
deert, in cas de faecke niet kan werden af gedaen
door de tegenwoordige Traclaten met de Stadt
Marnborgh daer over aen geilelt, dat d'Onderda-
nen der Vereenighde Nederlanden, midts too-
nende de behoorlijcke Certificatien in omnem
cvenium van nu af daer van fullen zijnbevrijdt,

XIX.

Kademaelnudoorde bovenflaende Articulen
alle difl�renten tuiTchen fijne Koninghlijcke Ma-
jeileyt ende,.de Hodgh Mogende Heeren Staten
Gerierael de* Vereenighde Nederlanden ghehee-
lijck zijn af gedaen ende af gehandelt: Soo is tuf-
fchen beyder-zijts Commiiiarifen ende Gefanten
tot dek handelinge gedeputeert, in maniere hier
boven geroert, bewillight, reciproce belooft ende
toegefey t, dat een yegelijck deel binnen den tijdt
van drie Maenden naer uytleverlnge Yan dit Re-
ces , de Ratificatie ende genaemhoudinge fijner
Heeren Committenten in debita tffilemniforma by
't andere deel fal �n wil infehaffen. Eiade mogen
d'opgemelte Heeren Staten Generael hare Ratifi-
catie , door haren inden Orefont hebbenden Refi-
dent, ofte wien de felve anderfints daer toe gelie-
ven te ghebruycken, laten in leveren, ende fal al&
dan tegens der felver overneminge, de Koningh-
lijcke Ratificatie wederom aen den felven inge-
antwoort worden.

. Boven alle h�t geene hier vooreri flaet, is in dit
Tra&aet mede beflooten ende bedongen, dat den
Wel-gebooren Heer Anthon Gunter, GraefFtot
Oldenborgh ende Delmhoril, Heere tot Jever
ende Kniphuyfen, &c. ende des felfs rechtmatige
Erfgenamen, de Neutraliteyt ende exemptie hun
voor defen, ende in fpecie by hare Hoogh Mog:
door Adle vanden eerden Auguili Anno 1644.
toe geflaen ende belooft, in hunne Graeffchappen
ende Heerlickheden fullen hebben te genieten.

Dat nu alle de bovenftaende Poinclen ende Ar-
ticulen tuiTchen Ons , in den inganck van dit
Reces genoemde, ende: van wederzyden ghevol-
machtiglide Commiiiarifen ende Gefanten vaile-

N-ti ij lijck

de vereenigen.

Alle het eeene 't welek kan werden bewefen,
datWns fikere Majefteyts bevel ende ordre de
Nederlantfche Schipperen ende Kooplieden is af-
genomen gheworden, 't zy de vier ende een quart
fan 't hondert aen baren gelde ofte Hout-lait, fe-
dert Anno feithi�n-hondert een en veertich, ende
meerals in hetbefpreeck doenmaelsop gherecht
ftaec begrepen, daer van fal behoorlijcke reihtune
gefchied�ii,

Dat liet tegenwoordige TracTraet, 'twelck t�f-
fchenhaere Majeileyt ende de Heeren Generale
Staten werrop gherecht, by hare Majeileyt, fijne
Doorluchtigheyt den Prince, ende by de ghefa-
mentlijcke Rijcx - Raden fal worden onderfchre-
ven ende befegelt.

XII.

De Privilegi�n ende gerechtigheden der refpe-
ftive Steden inde Vereenichde Nederlanden in
het Traitaetvan Spier vermeit, ende anderfints
by de oude Coningen van Denemarcken ende
Noorwegen uyt-ghegeven , fullen niet verilaen
worden door dele handelingh verkort, nochte
�n eenigerley maniere gheprejudiceert te zijn,
maer te blyven in haer gheheel, ghelijck voor
defen, ende onder anderen die vande Stadt Hat-
derwijcfc,

XIII.

Hare Majeileyt bewillight, dat fyegeene Ne-
derlantfche Schepen daerom fal op houden, noch
eenige Waren uyt de felve op llaen, ofte eenige
Schepen tot haren behoef nemen, ten zy dan dat
fy met d'JEygenaers van dien in der goede verdrag-
gen , end� de felve wegen die betalinge volkom
mentlijck voldaen heeft. Sal oock noyt fonder
confent van d'Eygenaers eenich Volck, Gefchut,
ofte Ammunitie van OorJogh uyt de felve Sche-
pen lichten,onder wat pretext 't felve oock moch-
te wefen:Endefal de Pai�agie ende Navigatie door
de Sont, als oock de TraffijequeinharerMaje-
iieyts Landen allefints vry ende onverhindert
blyven,doch fonder pfaejuditi� der Privilegi�n en-
de gerechtigheden van yegelijcke Plaetfe.
XIIII.

Nederlantfche goed�ren, die in andere als Ne-
derlandtfche Schepen fouden mogen ingefcheept
wefen, fullen vermogen de Sont vry ende onver-
hindert pafl�ren, midts betalende den Thol, de
wekke van Nederlandtfche goederen wort gege-
ven ; Doch dat fy met oprechte Certificatien van
de Nederlantfche, of andere aen d'Ooil-Zee gele-
gene Steden bewyfen, dat die goederen nieman-
den anders als Nederlandtfche'lmvoonderen toe
behooren.

XV.
Alle Nederlanders de welcke fich in dOoiter�.
fche Steden ophouden, 't zy voor haer felfs, ofte
f η Commiilie ende Factorye, wanneer fy hare ey-
gene ofte andere Nederlantfche Inwoonders goe-
deren infchepen, ende door de Sont pafl�ren" de
ielve lullen even worden getrafteert, ghelijck an-
dere Onderfatender Ge�nieerde Provinci�n.

-ocr page 289-

%6η

PlacateDL�*. 4-Bocck.

5«

Augufii Anno fefthien-hondert vijf en veertbh
Ende was onderteeckent, °

lijck zijn veraffcheyt ende beilooten worden, foo
hebben wy des ten oirkonde dit Reces met eygen-
handige iubfcriptie ende opdruckinge van onfe
Pitfchaftenbeveftiget, ende zijn daer van twee
aiie�iis l�Vdende ge�xpedi��rt, ende aen yegelick
deel e"�n daer van toe gefielt w�rden.

Gedaan in Chrifliaertopoli den derthienden

Corfits Ulefelt.
Chrifliaen Thomaffen.
Chrifiopher Uren.
Jorgen Seefeidt.
Chrifioferfen.

Jacol de Witte,
Geraerd Schoep.
Allert Sffnck.
Joachim Andr�e.

De thol Rotte op den voorfz derthienden Augufii ι Stf.gearrefieert, fal den Lefer in het Eerfle Polum, onder dm
NegendenTytel van het Tweede Boeck Colum. yup. gedruckt vinden.

t. Tra�taet, tujjcbendeKroon vanDenemarckpnendedenStaetder Vet*

eenighde Nederlanden: IVaer nae den Thol van een Rijcxdaelder op 't lafi van alle Hout - waren l
tae/t, ende op wat voegen de laflen gemeten ende gereeekem moeten werden, in date den twaelfdtn
~ Felruartj 1647.

Er Conincklijcke Majefteyt tot Dene-
marcken, Noorwegen, mynes genadich-
ften Coninghs ende Heer, aende Hooge
ende Mogende Heeren Staten Generael
der Vereenichde Provinci�n in Nederlant, Extra-
ordinaris AmbaiTadeur, lek Corfits Ulefek,Rijcx-
Raedt, Rijcx-Hofmeeiler, Gouverneur vande
Inful M�en, Erfgefeten op Urop, aende eene 5 en-
de der Hoogh ende Mogende Heeren Staten Ge-
nerael der Vereenichde Provinci�n in Nederlandt
daer toe Gedeputeerde, ende met ghenoechfame
Volmacht voorfiene CommiiTarifen $ Wy Johan,
Heer van Gent, uyt den Adel ende Ridderfchap
van Gelderlandt �, Gerard Sdhaep, oudt Burger-
meeiler ende Raedt der Stadt Amft�rdam, ende
Curateur vande Univerfiteyt tot Leydenj Nan-
ttingh Kaifer, Raedt-Penfionaris der Stadt Hoorn
in Weft-Vrieflandt; Jacob Veth, Raedt ende Pen-
fionaris der Stadt Middelburgh in Zeelandtj
Gij f bert vand�r Hoolck , Oudt Burgermeeiler
der Stadt Utrecht 5 Carel Van Ro�rda, Grietman
van Idaerderadeel ^ Johan vander Beecke tot
D�ornickendeCrytenberch, Burgermeeiler der
Stadt Deventer 5 Hieronimus Eyben, Hovelingh
tot Niehove, Burgermeeiler der Stadt Groenin-
gen , aende andere zyde: DOEN KONDT
mits defeh aen een yegelijck j Alfoo tuflehen Sy^
n� Conincklijcke Majefteyt tot Denemarcken
ende Noorwegen, ende de Hoogh ende Mogende
Heeren Staten Generael der Vereenichde Neder-
landen , in 't voorleden Jaer feilhien - honderten
vijf en veertich, den dertienden Augufii tot Chri-
ilianopel een Verdrach is opgerecht, onder ande-
ren continuerende, dat van dien tijdt afin Noor-
wegen, egeen hooger Thol, nochte oock op ande-
re maniere ende voet fal werden geheven, als in 't
Jaer fefthien-hondert en acht en twintich is ghe-
da�n , foo lange tot dat tuflehen Syne Majefteyt
ende hare Ho: Mo: een gewifl� manier foude kon-
ne-n werden veraccordeert ende befloten, waer na
den Thol by Lallen gereeckent, van alle Hout-
waren foude Jconnen werden ghenomen: Waer
over dan, om met de Heeren Staten Generael,foo
haeft eenichfints mogelijck te tra&eren , Syne
Majefteyt fich heeft aengeboden: Soo hebben wy
opgemelte, op ontfangen bevel van Onfe Heeren
ende Committenten, om fulex te voltrecken, Ons

te famen ghevoecht, ende zijn naer ghehoudent
vlytige onderhandelinge fulex vergeleccken ende
geflooten, gelijck volght.

Sullen alle Onderdanen der Vereenichde Pro-
vinden in Nederlandt, geduyrendeden tijdt van
dato defes Tra&aets, tot den # Augufii des Jaers
fefthien-hondert vijf en tachtentich.den Laft-thoj
in Noorwegen betalen op defe maniere hiernae
volgende.

II.

Alle de Schepen feylende uyt de Vereenichde
Nederlanden op Noorwegen, fullen haer in vijf
ofte fes bequame Havenen vande felve Nederlant.
fche Provinci�n begeven, ende aldaerghemet�fi
ende gebrant worden, van die geene die daer toe
ten weder-zyden fullen zijn ghelaft. Ende fullen
by de Croon Denemarcken drie Perfoonen wor-
den geordonneef t om defe metinge te verrichten,
benef��ns eenen over die felve, de wekk� van we�
gen Syne Majefteyt d'infpe&ie daer over fal heb�
ben: Van ghelijcken fullen hare Ho; Mo: vermo-
gen even foo vele van hare zyde, beneffens eenen
Infpe&eur, naer haer eygen believen daer toe te
ftellen.

III.

De Schepen fullen volkomentlick ende glie-
trouvvelijck werden ghemeten, nae hare diepte,
lenghte ende breette.

IIII,

Ende op dat dienthalven geen mifverftant tui-
fchen de Deenfche ende Nederlantfche, fo Infpe-
ileuren als Meters en kome te ontftaen, foo heb-
ben wy met den anderen beraemt een Maet-
Charter op de gronden, ende volgens de exempe-
len vande welcke de metinge ende calculatie op
Hout-laflen fal werden ghedaen , de welcke in
def�n Traclate naeft defen Artijckel wordt inge-
lijft, ende vervolgens de refpe&ive Infpecteurs
ende Meters fal worden behant-reyekt, om fich
daer nae te reguleren.

Chartre van Schepen, hoe de felve behoorlijk
fullen werden ghemeten, nae de Mate van Am-
ft�rdam.

Namentiigk vande buytenfte kante, boven van

den

-ocr page 290-



	c 69 Tra&aet met Denemarcken op't meten der Schepen. 5 70
	c 69 Tra&aet met Denemarcken op't meten der Schepen. 5 70
		*' 1. � _ f__________~ J»__.**	Een Schip Jaiigh 1 zo* voeten, wijt zy voet, Iiol 13 voeten,meteen doorgaendeVerdeck, hooch 4 voet, fal ontrent voeren 172. Laften. Een Schip langh IZ4voeten, wijt � 5 voeten, hol 13 voet, het Verdeck 3 voet ende een half, groot i6z Laften. Een Schip langh 1 zz voeten, wijt Z4 voeten en- de een half, hol 13 voeten, het Verdeck 3 voeten- de een half, groot 153 Laften. Een Schip langh izo voeten, wijt X4 voeten ende een half, hol 13 voeten, met een Verdeck 3 voet ende een half, 145 Laften. Een Schip langh 1 f8 voeten, wijt 14 voeten, hol � � voeten ende een half, met een Verdeck tan 3 voerende één half, groot 134 Laften. � 1 ■ ■ .� lil �' j l' * !^f J'i' '" 't�'�''� ■■■ Een Schip langh 130 voeten, wijt z8 voeten, hol � � voeten, met een Koe-brugge ofte Boef-nefi van fes voeten, groot ontrent 195 Laften» Een Schip langh iz6vöëtert, wijt 16 voeten, hol � � voeten, ende fes voet daer boven , �76* Laften. Een Schip langh 1Z4 voeten, wijt % f voeten, hol 11 voet ende een half, ende 5 voetënièrtdeeen half daer boven* léóLafteii. EenSchlp'langh izzvoeten, wijt 2.� voeten, hol 11 voeten, ende" daer boven 5 voet, 156 Laitë. Eeri Schip larigb izovoeten, wijt 14 voet ende een half, hol 11 voet, ende vier voet end^éen half daer bovpri, 146 Laften. Een Sqfyip, langh 118, voeten, wijt 14 vpeten, hol io voet ende een half, ende 4 voet ende een half daer boven, 131 Laften. Een Schip langli 116 voeten, wijdt ij. roeten ende een haff, hol 1 o voet; ende 4 voet ende een half daer boven, 12.5 Laften. Een Schip langh 1 iz voeten, wijt aj voeten, hol 10 voet, ende vier voerende een quaftdaer boven, 113 Laften. Een Schip langh � o voeten, wijt zi, voeten, hol lovoet., ende 4 voet daer boven, �� Laften, De Schepen de welcke juyft vancle felve Char- ter ende geftalte hier vooren uytgedruckc, niet en fullen werden bevonden, fullen in billickheyt ge- proportioneert, nae de bovenftaende reguJen, en- de der Schepen drachtigheyt by de refpéótive Me- ters ende Infpe&euren, werden getaxeert,- ■; Aldus ghecalculeert ende begroot als vooren ftaetop Tarw of S^t- Ubis Sout-laften. Éndefai vermits de Schepen met Hout foo diep niet als met Tarw of Zout konnen gheladen worden, we- gen de lichtigheyt ende onbuyehfaemheyt vande Hout-laften , een vijfde-part vanyeder Scbips grootte worden afgekapt. � " V.�.;. De Schepen in voegen als vooren gemeten we* fende, fullen als dan op deZeyl-baleken, erieje op de Vöórendé Achter-lieven werden gliébrandr, � � iij ende
den eenen fteven tot aen d'uyterfte kant van d'an- dere fteven inde Jeaghte. Inde wijdte wordt ghemeten voor de groote Maft van d'eene buy tenfte plancke van binnen af, tot aen d'andere buy tenfte plancke. De diepte ofte 'truym vande Schepen wordt fremeten tulTchen de groote ende de Focke Maft, dier het op 't wijdfte ende onholfte is te vinden, dicht aen boort op fijn uytwateringh vande eene kant reëel recht tot aen d'ander kant ftreckende, daer na van het midden van de fdve koorde af te meten, door het Hout ofte Kool-fwijn, tot op de Kiel toe, wanneer fyalfoo na béhoóren zijn ghe- meten, fullen de felve op volgende maniere uyt- vallen. Een Schip langh � x$ voet, wijdt zy voet,hoï 14 voet, met een half deck tot voor by de groote Luycken, ontrent 155 Laften. Een Schip langh IZ3 voet, wijdt Z4 voet ende een half.hol 14 voet,meteen half deck, 146 Lafte. Een Schip langh izzvoet, wijdt 24 voet ende een half, hol derthien voet ende een half, met een half deck, 138 Laften. _; Een Schip langh 1 zo voet, wijdt Z4 voet,hol 13 voet ende een haïf,met een half deck ,130 Laften. Een Schip langh 118 voeten,wijdt 14 voet, hol 13 voet, met een half deck, 1 z3 Laften. Een Schip langh 116 voeten, wijdt Z4 voet, hol 13 Yoet, met een half deck, 118 Laften. Een Schip langh 114 voet, wijdt z3 voet ende een halfhol 13 voet, met een half deck, 11 � Lafte. Een Schip langh 11 � voeten, wijdt Z3 voeten, hol 13 voet, met een half deck, 107 Laften. Een Schip langh 110 voeten, wijdt z_j voeten, hol 11 voet ende een half, met een half deck, 101 Laften. Een Schip langh 108 voeten, wijt zz voet ende een half, hol � � voet ende een half, met een half deck, 96 Laften. Een Schip langh 106 voeten, wijt xz voeten, bol � � voet ende een half, met een half deck, 90 Laften. Een Schip langh 103 voeten, wijt zz voeten, hol � � voet ende een half, met een half deck, 86* Laften. _i Een Schip langh 100 voeten, wijt zz voeten, hol 1% voet, met een half deck, 80 Laften. Een Schip langh 95 voeten , wijtzi voerende een half, hol � � voet, groot 73 Laften. Een Schip langh 90 voeten, wijt zi voet ende een half, hol � � voet, groot 68 Laften. Een Schip langh 8 < voeten, wijt � � voeten, hol ï 1 voet ende een half, groot 60 Laften. Een Schip lanck80voeten, wijt zi voet, hol "voet, groot 50 Laften.

-ocr page 291-




	Plaeateii-y. 4vBoeck.	'571 Schips-gr�otte afgetrocken worden het vijfde, deel, 't welck van alle Thol-betalinge vry is. X I. De felve Schepen met Hout geladen, fulj_envermogen van die Waren, die welcke in dk Holt* havenen vallen, in te nemen, onder den felven Thol vaneen Rijcxdaelder voor een Laft, het zy Pick,T�r, Huyden,Talck, ofte 't geene anderfints foude mogen uy tgevoert worden, waer voormen hun niet meer en ial vermogen af te vorderen. Dit is te verftaen alleen van die Schepen, varen, d� met Hout - laft uyt Noorwegen, ende van die Havenen inde welcke met Hout ghehandelt wert, maer niet van andere Plaetfen, ende voornament, lijekvan Bergen daer geen Hout-handel enwerc gedreven, alwaer deThollenvan anderefoorten van Waren, in gelijckheyt fijner Majefteyts On- derdanen by d'Ingefetenen der Vereenichd� Ne- derlanden lullen werden betaelt. Ende is alfoo dit maer alleenlijck gemeynt van die Schepen, varende uyt Noorwegen met Hout geladen, ende van die Havenen alwaer Hout wort verhandelt, ende van egeene andere. ■> XIII. Alle andere Thollen ende By-thollen,de web ke hier bevoorens op den Hout - handel zijn ghe. ftelt geweeft, wat namen die oock mogen hebben, fullen hier mede gantfchelijck wechgenomenzijn ende blyven, Oock geen andere oplagen buyten defen Hout-Laft-Thol, onder wat naem, ende in watgeftalte hetzy, in toekomende mogen aenge- ftelt worden, daer mede den Hout-handel eeniger maten diredelijck of indire&elijck foude mogen vvorden befwaert. XIIII. Een vande gemelte Schepen met Hout - waren beladen zijnde, ende den Thol nae fijnen Maet- brief nae aftreckinge des vijfdendeels betaelt heb- bende , en fal ^TToraers niet met vifitatien ofte ont« ladinge worden gemolefteert, onder wat pretext het zy, maer fal hem naer betalinge van lijnen Thol fijne vrye Vaert werden gelaten. ■ - XV. Ooek en fal geen onderfcheyt over de Hout- waren, of de felve vande befte, llechtfte ofte mid- delbare zijn, gemaeckt,veel weyniger de Schepen dies-aengaende gerechercheert, ontladen �faen- gehouden worden, fulcks in cas eenige Eycfcfl ofte andere verbodene Hout-waren inde Neder- lantfche Schepen mochten zijn geladen, dat daer over geene recherche fal worden aengeftelt, maer fullen alleen de verbodene Hout - waren werden aengehouden, wanneer de fdve buyten de Scbe< pen zijn bevonden. In wekken gevalle oock de Ingefetenen der Nederlanden niet deminiteofl- ge�egentheyt ofte moleftatie aen hare Perfoonefl ofte goederen , onder eenigen pretext fal worden aengedaen. XVI. ' Wat inde Havenen van Noorwegen, aen ontco* ften wort aengewentop Ringen ofte andere corn- mod�teyten, llreckende tot confervatie vande vreemde Schepen, fulcks fal die Mxe Schept getaxeert ende gemeten zynde, tot geen lafte *°' men , maer fal hun tot voortfettinge van haeren
	Plaeateii-y. 4vBoeck.
571 ^r cnde daer over gemaeckt twee Brieven, by yege- JijckScbip, de welcke by die geene, de felve ghe- meten, ende de infpeftie van weder-zyden daer overgehadt hebbende, fullen worden onderteyc- kent, 'den eenen daer van, fal alle tijt by het Schip blyven, d'andere fal by deMagiftraet worden ge- deponeert , ende bewacrt, daer onder den Eyge- nacr van 't Schip is gefeten.... VI. Oock fullen als dan twee verteyckenhfen of Regifters,van alle de Schepen dufdanich gemeten zijnde werden gemaeckt, ende van alle die geene d� welcke 't meten van die Schepen hebben ver- richtende daer over geftaen, onderteyekent wor- den : De eene Verteyckenifiefullen die geene die yan wegen fijne Majefteyt die Schepen hebben gemeten, mede nemen naer Denemarcken, omme door de Slots- heeren ofte Amptluyden van een y�gelijckeplaetfe ger�giftreert te worden, op dat de Schippers des noot zijnde, fich daer op mogen beroepen; De andere Verteyckeniil� fal alhier by hare^Ho: Mo:, op wat plaetfe het haer fal belie- ven, worden gelaten. VII. Dit meten vande Schepen fal alhier gefchieden, ten langhften eer de Maent Aprilis van het tegen- W�otdich lo�pende Jae'r fal komen te verloopen, in cas fulcks oock eerder kan gefchieden, foo fal tsen wederzyden alle mogelijcke devoirende vlijt daer toe werden gecontribueert. VIII. AJlc de Schepen uyt de Vereenichd� Nederlan-. den' in Noorwegen komende, de wekRe haeren oprechtelij eken onderteyekenden Schips Maet- brief by haer hebben, fullen in 't uytvaren uyt Jiet Rtjck voor Hout-waren, nae de Laften betalen als volght. Een Schip dat hondert vijf ende twirttich Laften naer den inhoudt van lijn Maetbrief voert, fal niet meer als hondert Laften vertollen. Eflde iullenalfoo alle Schepen die Hout uyt Noorwe- fen yoeren, maer allcenlijck de vier declen van are grootte betalen, ende fal het overige vijfde- deel van* alle Thol-betalinge vry ende exempt zijn i ten dien aerifien dat de Schepen volkome- �jck ende getrouwe�jck gemeeten lullen worden, waer over oock aen alle Thol-plaetfen in Noor- \vegen,wegen fijne Majefteyts genadichftc ordre gegeven fal worden. IX. i .'. De Schepen uyt de Vereenichd� Nederlanden op Noorwegen varende, ende aldaer eenige Wa- ren willende in brengen, fal voor de felve Waren alfulckenThol worden betaelt, alsd'Onderdanen van fijne-Majefteyt te betalen fchuldigh zijn,fulcx dat de Nedcrlantfche Ingefetenen dies-aengaende niet hooger fullen vvorden befwaert alsd'fngefe- tenen van Denemarcken ende Noorwegen. Alle de felve Schepen toebeho�rende d'On- detdanen ende Inwoonderen der Vereenichd� Nederlanden, voerende Hout uyt Noorwegen, ende hebbende haeren oprechtelijck onderteye- kenden Maetbrief byfich, gelijckvoorfz is, fullen v.an een yegelijcke Laft van haere groote in haere Maetbrieven gefpecificeert geven een Rijcxdaler, Edoch fal in voegen als vooren van <jie felvige

-ocr page 292-

� η i Tra&aet met Denemarcken op't meren der Schepen. 5 74

op den i| Augufti ι 64 ;. tot ChriftianopeJ tuf-

fchen hoochs-gemeke fijne Majefteyt ende haer
Ho: Mo: op gericht, 't welck in allen fijnen deelen
fal in fijn volkomen waerde ende kracht verbly-
ven, uy tgefondert voor foo veele het felve by de-
fen mocht verandert zijn.

XXIII.

Ende naedien met de bovenftaende Articulen
tuffchen ons opgemelte Ambaffadeur ende Com-
miffarifen refp�clive nederlecht ende t'eenemael
afgehandelt is, het gene by het gemelte Traclaet
in dato den fj Augufti 1645. Articulisfevenende
negen, tuflchen fijne Conincklijcke Majefteyt
tot Denemarcken ende Noorwegen , ende de
Hooch Mogende Heeren Staten Generael onaf-
gedaen was verbleven: S�o is oock beyder-zijdts
ingewillight ende reciproquelijck verfproocken,
ende belooft, dat yeder deel binnen dentijdtvan
drie maenden nae uytleveringe van dit Tractaet,
iijner Heeren ende Committenten Ratificatie en-
de aengenaemhoudinge in debita endeJolemmfor-
ma, aenden anderen deele doen hebben fal: Ende
mogen hooch-gedachte Heeren Staten Generael
haere Ratificatie door haren Refident inden Ore-
font, ofte wie fy daer toe fouden mogen willen
ghebruyeken, over leveren laten, ende lal als dan
tegen d'overneminge van dien, de Conincklijcke
Ratificatie, by fijne Majefteyt, als oock den Er-
weelden Prince van Denemarcken, ende de fa-
mentlijcke Heeren Rijcx - Raden onderteyekent,
den felven wederomme overhantreyekt worden.

Dat nu alle voor-geftelde Poincten ende Arti-
culen tuiTchen Ons ten inganck dei�s Tra&aets
genoemde ende beyder-zijdts Gevolmachtighde
Ambaffadeur ende Commiflarifl�n beftendich
veraf�cheyt ende beflooten zijn. Defen ten oor-
konde , hebben Wy den felven meteyngenhandi-
gerfubferiptie ende opdruckingeonferPitzieren
beveftight, ende zijn defer twee allerfijts gelijck-
luydende afgevaerdight, ende yeder deei een daer
van ter handen geftelt.

Gedaen in 's Graven - Hage den twaelfden Fe-
bruari) Anno duyfent fes hondert ieven ende
veertien. V/as geteyekent,

Siteyt werden verfchaft, fonder verdere �yc

gave

boven 't geene voorfchreven is.

XVII.

Oock fal gedurende den tijdt daer van dit Tra-
ftaetis fpreeckende, geene veranderinge in Noor-
wegen eefchieden met verhooginge vanden Thol,
direfte of indirefte, raeckende den Hout-M, on-
der wat namen ende pretext fulcks foude konnen
wefen maer alles fal blootelijckverblyven, by
Ween'e voorfz is 5 Namentlijck een Rijcxdaler
voor elcke Scheeps-laft Hout,'twekk uytgevoert

wert.

XVIII.

Wanneer nieuwe of meer andere Schepen aen-
vanghs niet gemeten zynde, hare Vaert op Noor-
wegen willen nemen, om Houtaen fich te hande-
len , fop fullen de felve in Noorwegen by drie ofte
meer Deenfche ofte Noorweechfche, ende even fo
veel Nederlandtfche Schippers worden gemeten
ende ghetaxeert, volgens den Maet-Charter hier
vooren geftelt, ende de rechte groote van't Schip
fal opgeteyekent ende onderfchreven worden, by
die geene die het hebben gemeten, ende dienvol-
gens fal het, nae, aftreckinge van het vijfde-deel
worden ver tolt.

XIX.

�ock fal hier naer aen die geene uyt de Neder-
landtfche Provinci�n toegelaten zijn, Linden, Ef-
fenen ende Efpen-hout, als mede Spiren ende Ma-
ften van fefthien tot op twintich palmen, uyt
Noorwegen te voeren, ende en fal geen onder-
fchey t onder het Hout 't welck vergunt is om uyt
te voeren , wegen de Tliollen werden gemaeckt,
maer alles fal by Laften worden gereeckent, ghe-
lijck boven is gemelt,

XX.

Maerfoo wanneer fijne Conincklijcke Maje-
fteyt tot des felfs Rijcken nootdruft,eenige foorte
vande voorfeyde Linden, Efl�n,Efpen, Spiren en-
de Maften, boven de fefthien palmen tot fijn ge-
rijf wilde gebruyeken, in foodanigen cas en fullen
de vreemde niet vermogen foodanich Hout uyt te
voeren, fonder fpeciale bewilliginge enae confent
van fij ne Majefteyt, in defen verftande nochtans,
dat in allen gevalle hier by in goede achtinge moet
werden genomen, 't geene is bedongen in 't vijf-
tiende Arcicul noopende het Eycken Hout.

XXI.

Soo wanneer oock in 't toekomende aenfyne
Majeileyts Onderdanen, ofte aen andere Nati�n,
die Hout uyt Noorwegen niet in fijne Majeileyts
eygen Rijcken ende Landen, maer aen andere
vreemde Plaetfenvoeren, een geringer Thol in
Noorwegen mochte worden toe geftaen, in Mc-
«en ghevaile fullen d'Onderdanen van haere Ho-
Mo oock niet hoogerbefwaert, maer in alle ghe-
lyckmatigheyt als die felve getradte�rt worden.

XXII.

Alles ongeprejudicieert het voorigh Tra�het

Cerard Schaep,
L. S.

Corfitz �lefeldt.
L. S.

�. van Gent.
L S.

i�anningh Kaifer. Jacol Veth.

L. S.


	G. v. Hoolck.	C. Roorda.
	L. S.	J�» O-
	Ioan vander Beeck.	ti. Eylen.
	t. S.	L.S.

¹ ypia-

-ocr page 293-

Placaten-». ^Boeek. i8.Tit. 4. Deel.

575

576

3 � Placact _% op *tyc\en der Schepen die op Hout~lafttn naer Spoorwegen va.

ren. In dat e den 7Maert\6$6.

't voorfchreve tweede Articul , fal gefchieden
ende oock de Maet - brieven daer op te formeren'
uytgegeven fullen werden buyten eenige koften
vande Eygenaers ende Schippers vande voorfz
Schepen.

IIII.

Dat de Schepen, de welcke by de eerfte metin*
ge, hier ofte in Noorwegen boven haer gherechte
maet geftelt mochten zijn, op 'tverfoeck vande
Schippers infgelijcks in maniere als voorfeyt, an.
dermael ghemeten, geijekt, ende op nieuwe Lait-
talen volgens haer gherechte maet gheftelt fullen
werden.

Ende by aldien d'Eygenaers ofte Schippers van
de Schepen,die volgens den inhoudt vande voorfz
Articulen hermeten, herijekt, ende nieuwelijcfo
op getal van Laften getauxeert fullen zijn, haer by
de voorfz hermetinge, herijekinge, ende nieuwe
taxatie van Laften,als by de felve te hooch geftelt,
fouden mogen befwaert vinden, dat de felve in
fulcken gevalle, haer hier te Lande daer overfuj.
len mogen addrefleren aeuide Magiftraten vande
Steden, uyt de welcke fy.zijn afgevaren, ende des
begeerende, door vier Perfoonen twee te ilellen
by de voorfz Magiftraet, ende twee by den Mni-
fter vanden Coninck van Denemarcken, noch an-
dermael gemeten, ende nae de te bevinden mate
getaxeert worden.

Ende op dat niemandt daer van ignorantie en
pretendere, Ontbieden ende verfoecken Wyde
Heeren Staten, Gecommitteerde Raden ende Ge-
deputeerde Staten vande refpeftive Provinciën
van Gelderlandt, Hollandt ende Weft-Vrieilant,
Zeelandt, Utrecht, Vrieflandt, Over-Yfièl, Stadt
Groeningen ende Ommelanden, ende allen ande-
ren Jufticieren ende Officieren, dat fy defen onfen
Placate ende Ordonnantie van ftonden aen alom-
me doen verkondigen, uy troepen, publiceren en-
de affigeren, in alle Plecken van onfe Landen, daer
men gewoonlick is dufdanige uytroepinge, publi-
catie ende affixie te doen. Laften ende beveeien
voorts de Raden ter Admiraliteyt, den Advoca-
ten Fifcaels, midtfgaders den Admiralen, Vice-
Admiralen, Capiteynen, Officieren, Bevelhebbe-
ren te Peert ende te voet,te Water ende te Lande.
defen onfen Placate ende Ordonnantie te achc«-
volgen.efi doen achtervolgen,Procederende ende
doende procederen tegens de ContravenretMS
ende Overtreders van dien, fonder gratie, faveur,
ooghluyekinge , diiTimulatie ofte verdrach, v/ant
wy fulcks ten dienfte vanden Lande hebben be-
vonden te behooren. Aldus gedaen ende gea^e*
fteert ter Vergaderinge vande hooch - gemelte
Staten GeneraeUn 's Graven-Hage.op den fev^¹*
den Martij fefthien-hondert fes en vijftigh- VVa^
geparapheert, � de MeroJe, "' Onder ftont, i^�tOrdonnantie vande felve. Geteeckent, �, �� -
Zijnde op 'tfpatium ghedruckt het Cachet flf^rfelver Heeren Staten, in rooden Waflche.

. ₄. TracTstf'

E Staten Generaelder Vereenichde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
lullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoodoor
Remonftrantie vande Minifters vanden Coningh
van Denemarcken, &c. ende daer op gedaen ver-
der onderfoeck, tot onfer kenniiTe is ghekomen,
dat in 't meten ende ycken van fommige Schepen
uy t defe Landen nae Noorwegen, op Hout-laften
varende, tot naedeel vande Rechten van den
hqoghft-gemelten Coningh , ende contrarie Onfe

toede intentie , ende de oprechte meyninge van
et Tra&aet, dat Wy daer over inden Jare 1647.
met Syne Majefteyt hebben aen gegaen, mercke-
lijcke abuyfen ende faulten, ofte oock door kleyn
Vaer-tuych, beneden de laeghfte Cherter, in't
voorfz Tractaet uyt ghedruckt, ende door onbe-
hoorlicke ladinge van andere Koopmanfchappen,
onder de Hout-waren finiftre pra&iquen tot ver-
kortinge van des hooghft-ghemèltenConinghs
Thollen, fouden werden gepleecht, ende dat Wy
genegen zijn daer inne voor ibo veel in Ons is, te
voorfien, ende aen Syne Majefteyt alle redelijcke
fatisfaftie te doen wedervaren. S O O IS � ,
dat Wy geordonneert, gheftatueert,ende op d'in-
{tantie tot dien eynde wegens den meer hooghft-
gemelten Coningh aen Ons gedaen, geaccordeert
hebben, gelijck Wy ordonneren, ftatueren, ende
op d'inftantie als vooren, accorderen midts defen.

DAt alle Schepen uyt defe Landen nae Noor-
wegen op Hout-laften varende, de vvelcke na
'toverichriftvan het achthiende Articul van het
voorfz Traftaet, iniNoorwegen ghemeten, ende
op Laft-talen getaxeert zijn, byaldieninde voor-
fchreve metinge ende tauxatie, ten aenfien vande
lenghte, breede, ofte diepte vande felve Schepen,
ende van 't getal vande Laften, eenige merckelijc-
ke fauten bevonden werden, op den voet by 't
voorfz achtiende Articul neder geftelt, door drie
Deenfche ofte Noortfche, ende drie Nederlandt-
fche Schippers, tot Vleckere ende Lauwerkolle
fiillen hermeten, op nieuws gheijckt, ende met
nieuwe Maet-brieven voorfien werden, om haer
in 't betalen vande Hout-laften, in het toekomen-
de daer nae te reguleren.

11.

Dat inde Maet-ijckinge ende Maet-brieven van
de Schepen, die volgens het tweede, derde ende
vierde Articul van 't voorfz Tra&aet hier te Lan-
de ghemeten zij � , geen veranderinge fal werden
ghemaeckt, ten ware de felve mochte bevonden
werden by reparatie in lenghte, breete ofte diep-
te, verandert te zijn, ofte haer eerfte Maet-ijckin-
ge ofte Maet-brieven te hebben ghealtereert, ofte
verduyftert, in wekken ghevalle, de felve in ma-
niere als vooren, infgelijcx op nieuws inde voorfz
Havenen van Noorwegen gemeten, geijekt, ende
met nieuwe Maet-brieven voorfien fullen werden.

III.

Des dat de voorfz hermetinge endeherijekin-
ge, foo wel in 't ghetal van 't voorfz eerfte, als van

-ocr page 294-



		Tra�taet met Denemarcken op c meten der Schepen. ? 7 8 Tra&aet, (jedaen gefloten ende gearrefleert inden Bagein Hollandt> den vijfthienden April 16$8. tuffchenden HeereRofenwinge, Extraordinaris Gedeputeerde vanden Coninck van Denemarcken, &c. aende eene zyde i Ende de Heeren Gedeputeerden vande Hoogh Mogende Heeren Staten Generaelder Vereenighde Nederlanden, aen d'anderg-zyd�; �p 't hermeten vande Schepen uyt defe Landen op Noorwegen varende.
	577


) E S raten Generael der Ver- eet�gde Nederlanden, AI- len den geenen die defen Jfullen Tien oftehooren le- \|lfen,Saluyt. DOEN TE ' W E Τ E Ν, Alfoo op huy- jden tuiTchen den Heere Rofenwinge, Extraordina- -ris Gedeputeerde vanden Coningh^van Denemarcken, &c. uyc den name ende van wegen den hooghft - gemelten Coningh ter eenrcende eenige Heeren Gedeputeerden uyt het middel van onfe V ergaderinge,in Onfen name ter andere zyde, is gemaeckt, geilooten ende ge- reeckent het Verdrach ofte Tradaec over't her- meren vande Schepen uyr dek Landen op Noor- wegen varende, hier naer volgende geinfereerc. I Ennelijck zy eenen yegelijck die 't aen- jaenmach by defen jegenvvoordigen In- ₅ itnimente, dat,nademael t'fedcrteenigen tijdtherwaerrs aen d'eene zyde , by ofte van we- gen den Doorluchtighiten,Grootmachtigen Furit ende Heere, Heer F RED RICK de Derde, tot Denemarcken, Noorwegen, derGotthenende Wenden Coningh, Hertoch tot Slefwijck, Hol- fieyn, Stormarn, endeDitmarfchen, GraefFtot OJdenburghendeDelmenhorft,&c, aende Hooge ende Mogende Heeren Staten Generael der Ver- eenichde Nederlanden, door Syne Majefteyts Mnifters iterative doleantien zijn ghedaen, dat tegensde difpofitie van 'tTra&aet tuiTchen de Kroone van Denemarcken voornoemt, ende den Sract der voorfz Vereenichde Nederlanden inden Jare 1647. folemnelijck geilooten ende gheratii�- ceert, verfcheyden Schepen toebehoorende de Ingefetenen. der felver Landen, ende varende op Noorwegen, omme van daer Hout te halen,merc- kelijck grootcrin Laft- taelen fouden werden be- vonden, als wacropde felve zijn getauxeert, vol- gende de maet-brieven by de Schipperen daer van geexhibeert wordende, ende 't gunt dien confor- melijck op de Zeyl-balcken vande felve Schepen gebrant ftaet: Dat oock eenige Schepen varende op Noorwegen als boven, hare maet-brieven ver- duyitert, en de brant-teeckens uytgehackt, mitf- gaders haer op andere Plaetfen abu�velick, ende terquader trouwe fouden hebben doen hermeten ende op nieuws branden, tot merckelijcke preju- ditie endeexceffive fchade van hoochil-ghemelte Syne Conincklijcke Majeileyt: Dat mede in re- guarde van eenige Schepen als vooren bevonden loude zijn, dat hare maet - brieven niet waren ac- corderende met de brant - teeckens op der felver V L 1 ^en S^eftelt, met meer andere onorden- tehekheden van ghelijcke nature: Ende dat aende rfS f� f ^b^ ^ofte ^van wegen haer Ho:Mo� fenfibie klachten in ghebracht zijn, van dat by de
			Thollenaren van Syne Conincklijcke Majeileyt inde Havenen van Noorwegen,onder pretext van de boven-gheex-preif�erde onordentelijckheden, ende omme de felve propria author�tate tegen te gaen, ende te redreil�ren, feer fware exa&ien aen de Nederlandtfche Schippers fouden wefen ghe- pleecht, foo met het aivorderen van exceil�ve Thollen naer harefantafie, boven de groote harer Schepen, ende tegens hare deuchdelijcke maet- brieven,als mede met het exigeren van By thollen, Vuyr-gelden, ende andere diergelijcke befwaer- nifl�n: Dat oock van eenige Schepen niet met Hout, maer met andere Waren ofte goederen ge- laden wefende, eens de Thol na advenant van een Rijcxdaelder per lail over het Schip ghereeckent, ende noch eens de Thol by 't ituck, ende fulcks dobbelde Thol afgevordert fouden zijn, alle? contrarie den voorfz Tractate inden Jare 1647. als boven op gherecht, ende fpecialijck den inne- houde van het twaelfde, dertiende ende feiliende Articul van dien: Ende den meer-hooghilgemel- ten Heere Coningh foo wel als de hoochgemeke Heeren Staten Generael van gantfeher herten genegen wefende,daer overelckanderen te geven alle billicke fatisfaftie, midtigaders foodanigen ordre te ilellen, ende die voorneninge te doen,dat hare refpective Ingefetenen ende Onderdanen haer punctuelijck, ende fonder eenige d'aldermin- ite contraventie, naer 't voorfz Traftaet komen tereguleren, ende teghedragen, oock fpecialijck bevonden wefende, dat foo wel by de Meters, als by de Thollenaers inde Havenen van Noorwegen eenige frauden ofte abufen in 't meten der Sche- pen, ende 't ontfangen der Thollen begaen waren. Derhalven tuflehen my Henrick WiliemiTz Ro- fenwinge tot LyiTaggergard, Extraordinaris Ge- deputeerde by de Heeren Staten Generael det Vereenichde Nederlanden, ende Amptman op Dracxmarck Clooiler,&c. uyt den name ende van wegen hoochft - ghedachte Syne Coninghlijcke Majeileyt ter eenre 3 midtfgaders Ons Rutger Huygenstot Clarenbeeck, Ridder, &c. Abraham van Beveren, Heer van Ooilende Weft-Baren- drecht,oudt-Burgermeeiler der Stade Dordrechtj Johan de Witt, Raedt-Penfionnaris van Hollandt ende Weil-Vrieflandt $ Cornelis Lampfins, O udt- Burgermeeiler der Stadt Vl�Tmgen 5 Johan Baron van Reede, Heere tot Renfwo�de, &c. Epo van Bpotfmaj J" Boldewijn Jacob Mulert, Heer tot der Leencuyie, &c. Johan Schulenborgh, Raedts- heer der Stadt Groeningen, Ordinaris Gedepu- teerden inde Vergaderinge vande Staten Gene- rael der Vereenighde Nederlanden , wegens de Provintien van Gelderlandt, Hollandt, Zeeiandt, Utrecht, Vrieflandt, Over-YiTel, ende Stadt en Lande, uyt den name ende van wegen hoogh- gemelte haer Ho; Mo: ter andere zyde, op appro- batie ende onder aggreatie yan oni� refpective O o Heeren


				MM

-ocr page 295-

Placaten-* 4.Boeck. i8.Tit, 4.Deel.

580

579

is, dat t'federt den voorfz Jare 1647. eene nieuwe
fabrijeque van Schepen geinventeert ende in pr_a,
itijeque gebracht foude wefen, in fulcker voegen
darde felve Schepen, echter vermidts eenige ron!
digheden ofte holten ten wederzyden voor ende
achter uytfteeckende, mcrckelijck meerder Hout
fouden konnen laden, als die vande oude fabrije-
que, met verfoeck, dat over fulcks, ende tot voor-
kominge van alle mifverftanden, die daer uyt fou.
den konnen refulteren, over eene andere forme
van meetinge, ten reguarde vande felve Schepen
geconvenieert mochte werden: Ende dat ter con-
trarie vande zyde van haer Ho: Mo:, hooghftge-
melte Syne Conincklicke Majefteyt ende des felf_sMinifters is gedaen, te gemoet voeren, dat de for-
me der Schepen daer op tot adftructie yan dien
reflexie wert gemaeckt, al in gebruyek is geweeft,
voor date vanden voorfz Jare 1647. ende fulcks
oock al voor date van 't aengaen ende iluyten van
't meer-gementionneerde Tractaet: Dat oock de
ronte, ofte het uytfetten in eene ronde forme, die
aende Fluy t-Schepen voor ende achter wert ghe.
bouwt, ende oock al voor date van 't voorfchreve
Tractaet als boven gewoon is geweeft, ghebouwt
te werden, eygentlijck niets foude geven ofte
contribueren tot meerder capaciteyt ofte drach-
tighey t inde Houtladinge ten principalen.

Ende dat mits dien de hoochft-gemelte contra�
herende parthyen dienthalven als noch zijn ftaen-
de in feyten contrarie, So hebbe Ick Extraordina-
ris Gedeputeerde, uyt den name ende van wegen
meer-hooghft gedachte Syne Coninghlijcke Ma-
jefteyt gereferveertende voorbehouden,'t voorfz
gheiuftineerde vande felve Syne Coninghlijcke
Majefteyt naerder te mogen verifi�ren, ende doen
blij eken $ Ende wy Gedeputeerden vande hoogb-
gemelte Staten Generael, uyt den name ende van
wegen haer Ho�. Mo: belooft, gelijck wy belooven
by defen, in cas fulcks t'eenigen tyde quamete
blijeken, dat als dan by haer Ho: Mo: daer over,
ende op 't voorfz Syne Majefteyts verfoeck, met
de felve nader in alle billickheyt ende rechtmatig-
heyt, tot verhoedinge van Syne Majefteyts fcha-
de geconvenieert fal worden.

Des hebbe ick Extraordinaris Gedeputeerde
uyt den name ende van wegen Syne Majefte}'¹mede belooft, ghelijck ick beloove by defen, οκ
middelerwyle Syne Conincklijcke Majefteyts
Thollenaren, ofte andere bedienden, onderpre-
text van dien eygener authoriteyt, ofte anderfints
de Schippers uyt de Vereenighde Nederland
op Noorwegen varende,gene andere ofte hoogere
Laft-thollen fullen afvorderen, als volgens de rfie-
tinge, die in krachte van 't jegenwoordigh V^er"
drach fal wefen ghedaen, ende dat het felve Ver-
drach, midtfgaders het voorgeroerde Traftaet de
anno 1647. punftuelijck fal werden achtervolg¹'
ende naer gekomen, ter tyden ende wylen toe, u)
naerder Verdrach met onderlingh goetvinden an-
ders fal wefen geconvenieert.

Ten oorkonde der waerheyt hebben wy »'&
van doen maecken, ende met onfe ghewoonlyc w
Signaturen beveftighr twee eens - luydende t ■*

Heeren Superieuren, binnen den tijdt van twee !
Maenden naer date defes, in ghewponlijcke forme
uyt te brengen, is veraccordeertende verdragen:
Dat alle Schepen uyt de voorfz Vereenighde Ne-
derlanden op Noorwegen varende, jegenwoor-
dich hier te Lande lullen werden ghemeten ende
ghebrant, ofte hermeten ende herbrant by twee
ofte drie gefwooren Meters, ende een Infpe&eur,
foo vande eene als van d'andere zyde, daer toe te
ordonneren ende te verkiefen, in conformit� van
den innehoude van 't tweede, derde, vijfde ende
feite Articul van 't meergeroerde Traftaet, ende
op de Maet-Charter in't vierde Articul van't felve
Tra&aet gheinfereert, fonder daer van in eenigen
deele af te wijeken: Ende hebbe ick Extraordinaris
Gedeputeerde uyt den name ende van wegen
meer - hooghft - ghedachte Syne Conincklijcke
Majefteyt belooft, gelijck ick uyt den name ende
van wegen de felve beloove by defen, dat aende
voorfz te doene hermetinge by de Officieren ende
Bedienden van Syne Majefteyt gedefereert, ende
de Schippers die hunne Schepen, in conformit�
van 't geene voorfz is, fullen hebben laten herme-
ten , niets vorders dan den geordonneerden Thol
achtervolgende de difpofitie van 'tvoorfchreve
Tra&aet, afgevordert lal worden: Zijnde noch-
tans vermits de taftelijcke billickheyt by maniere
van exceptie geconditionneert, dat alle foodanige
Schepen als van die geene die conform den inne-
houde van 't tweede Articul van 't voorfz Tra-
ctaet, korts naer 't fluy ten van 't felve ghemeten,
ende dienvolgende vervat zijn inde verteyekenif-
fen ofte Regifters daer van in voldoeninge van 't
feite Articul des felven Tra&aets gheformeert,
midtfgaders tot naerichtinge, foo vande voorfz
's Conincks Officieren, als vande voorfz Sehippe-
ren.met den druck gemeen gemaecktjegenwoor-
dich noch in wefen werden bevonden, de voorfz
hermetinge ende herbrandinge niet onderworpen
fullen zijn,maer dat aende Schipperen vande felve
hare afgenomen Maetbrieven, ofte anderen van
gelijcken innehoude fullen werden gereftitueert,
ten ware nochtans gebleecke de felve by nieuwe
vertimmeringe in lenghte ofte wijdte vergroot,
ofte oock anderfins haerluyder Maetbrieven ende
Brant-teeckenen ter quader trouwen verandett te
wefen�. Ende hebben wy ondergefchreven uyt den
name ende van wegen onfe refpe&ive Heeren Su-

i>erieuren elckanderen wyders belooft ende ver-
�eckert, ghelijck wy elckanderen beloven ende
verfeeckeren by defen, dat de felve Heeren onfe
Superieuren 'tmeer-gementionneerde Tra&aet,
ende alle de Articulen van dien in 't generael,
midtfgaders de boven - gheexpref��erde twaelfde,
derthiende ende fefthiende Articulen in't parti-
culier,oprechtelick ende ter goeder trouwe fullen
obferveren ende naerkomeii, oock doen obferve-
ten ende naerkomen by allen den genen die onder
de ghehoorfaemheyt vande felve onfe Heeren Su-
perieuren zijn ftaende, fonder in prejuditie van
dien yetste doen, ofte gedoogen ghedaen te wor-
den, dire�telijck ofte indiredtelijck, in eeniger
manieren.

Ende aengefien vande zyde van hoogft gedachte
/ne Conincklicke Majefteyt wyders geiuftineert

-ocr page 296-

g_f f ra�laet met d'��rt^Hetm VaftdeiH4j�nij l�io* fSt

anderen, te vefduyiter�n, ofte bock d� brant-
teeckeiis op de Zeyl - bakken der Schepen dien
conformelick te rtellen, uyt te hacken, ofte te al-
tereren, dire�telijck ofte ittdire&�lijck, iri �enieer
manieren , mede op bcehe van duyfent Carolus
guldens, ende voorts foo iri't reguard vand� eene,
als vande andere, naer exigerttie van hare begaene
mifda�t, oftefraulde arbitralijck ghecorrigeert te
werden � De voorfz pcEnen t'appliceren ende ver-
deylen, te weten, een derdepart ten profijte vait
den Aenbrenger, een derdepart ten profijte van
den Officier die de calangie ende executie fal heb*
ben ghedaen, ende het refterende derdepart ten
profijte vande gemeene faecke. Van alle 't wek-
ken op dat niemandt eenige ignorantie na�maels
kome te pretenderen,Ontbieden ende verfoecken
Wy de Heeren Staten; Gecommitteerde Raden,
enae Ghedeputeerde Staten vande Provintieri,
refpeitiv� van Gelderlandt ende 'tGraeffchap
Zutphen, Hollantende Weft-Vrieilant, Zeelant,
Utrecht, Vrieflant, Over-YiT�l, mitigaders Stadt
Groeningen ende Ommelanden, dat fy defe onfe
Ordonnantie van Honden aen alommed�en ver-
kondigen,publiceren ende affigeren in allen Plaet-
fen daer fulcks noodigh wefen fal, ende men ghe-
wo�n is foodanige publicatie ende aifixie te doen.
Laften ende beveelen voorts de Raden ter Admi-
ralitey t, den Advocaten Fifcaels, mitfgaders Ad-
miraels, Vice-Admiraels, Capiteynen, Officieren
ende Bevelhebberen, als mede d� C�mmiflariferi
ende Commifen ter Recherche, f� inde Zeegaten
als elders, defe onfe Ordonnantie te achtervol-
gen, ende doen achtervolgen, Procederende ende
doende procederen regens d� C�ntraventeurs
van dien, fonder o�chluyckiiige, fav�ur,dfi��muJa-
tie ofte verdrach, want Wy fulcx alfoo ten dienit�
vanden Lande bevonden h�bben noodigh te zijn.
Aldus gedaen ende gearreft�ert ter Vefgadering�
vande ho�gh-gh�melte Staten Gen�rael, inden
Hage op d�n vijfthienden Aprilis fefti�n-honderf
acht en vijftigh; Was gheparaph��rr * Hans van
"tfyckel^¹* Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande
felve. GeteeckentjjV. Ruyfch Zijnde op't fpatium
gedruckt het Cachet der felver Heeren Staten, in
roodenWaiTche. � ■■'> <" '�'-

ftrumenten, daet van yeder-vandeContriheiiten
eenfnae fich genomen heeft. Aldus veraccor-
deert ende gheWn in s Graven-Hage den vijf-
thiendenAprilisfefthien-honderc achten vyftich.

Ende was onderteeckent,

L S. R. Haygens.

L. S, A. Beveren.

L. S. Johan de Witt.

L. S. Corni Lampfins.

I. S. Johan van Re�d�.

L. S. E. v. Bootfma.

L. S. B. I. Mulert.

L. S. 1. Schulcnlorgh.

Henr: Willemfen Rofin-
tpings.

L, «3»

S O O I S Τ , dat Wy naer type deliberatie
iioet pevonden hebben, daer van midts defen ken-
nifl� te geven aen allen Ingefetenen ende Onder-
faren van defe Vereenichde Nederlandtfche Pro-
vinci�n , ende daer benevens wel expreifelijck te
laden ende beveelen allen Schipperen endeTraf-
fkquanten op Noorwegen voorfz * midtfgaders
allen anderen die fulcks foude mogen aengaen,
haer naer den inhouden van 't felve Verdrach ofte
Tradaet precife�jck te reguleren, ende dienvol-
gende mede de hermetilige daer inne geroert, niet
alleenlijck fonder eenige oppofitie ofte contradi-
ctie te ghehengen ende ghedoogen, maer oock de
felve elck in't regaard van hunne Schepen, �o veel
des noot zy, behoorlijck te bevorderen, ende
eeenfmts uyt dek Landen uyt te loopen met foo-
daniee Schepen, als in achtervolge van 't voorfz
Verdrach,dehermetinge fubjectzijn, voor ende
aleer de felve in conformit� van't felve Verdrach
hermeten fullen wefen, op een poene van duyfent
Carolus guldens by de Schipperen te betalen.
Gelijck Wy oock allen Schipperen ende Traffijc-
quanten, ende generalijck eenen yegelijcken wel
icherpelick interdiceren ende verbieden, de Maet-
brieven die hen in gevolge van 't voorfz Verdrach
de novo fullen werden gelevert, eenichfints te ver-

'$ n/n-A

. 7 'Ojr:,;
.....c:

~~|1 .1 .~~11 ~~�l.«~~».WIII~~W^"~~

¹ f ι ■

i til!!.* tti'.

ΡΕΕΙ;

H�T VYFDE

LI Et Traftaet van Vrede met Spangien wert in het Eerfle B�eck Colum. 79; Dar vande Maritie ihid. l�pi �ride
dat vanden Twaelfjangen Trevis Colum. 5 $; liet Nader Verdragh�p eenige Poinfteriende Articulenvan dim
indateden'j januari) 1610. ihid, Colum.71. ghevonden. Dan alfoo ly aluys aldaer verfuymt zijn tefi�llen^de
PoirSen ende Articulen tot nader hvefiinge vanden Trevis op den %^/unij ι β lo.ghearrefitert _f werden de feh�
kier gebracht. . ..� . ,Φτη ' .-■:'';■■" π*ϊ�^ι/τρ''Μ� v;i!i;";;ri�!uuu:j;-t:j.

iSw�lUiiXi

T�inBen ende Articulen,vetώ'^nend�^acc^defirtihd�h i�age�i�f�ot*

/andt, den x^jumj indenJafe 1610. iuffchende Gecommitteerden van hare D�orfcchtighfle Hoog'
heden die Eeriz-Hertogen van Ooflenrijck, &c. Ende vande Hoogh Mogende Heeren'dit,Staten Gen�-
rael der Vereenighde Nederlanden, t�t hieerd�rhevefltngevan het TraUaetlianBefidms Begrijpende
meded'Aggreatien van hare Hoogheden, �nd� der Heeren Staten, van 't'felve Traha�it'

Ie Staten Gen�rael vande Vereenighde
Nederlanden, Allen den geenendie de-
ie jegenwoordige fullen fien , Saluyt.
DO�N TE WETEN, Datgh�fien

hebtfended�Poiric^en end� Articulen di? Verdra-
gen ende geaccordeert zijn geweeft opt�n vier �n
twintigliil�ri dach Junij d�fes Ja�rs fefthien-h�n-
dert ende thien� § aUiier inden Hage, tuflchen de

O o ij Heere

-ocr page 297-

Piacaten-/� 4� Boeck. 2 8. Tit_# 5. Deel,

584

Heere Johan Baptiila Maes,Raedt ende Advocaet
Fifcael inden Raede van Brabandt, laft heobende
vande Doorluchtighfte Eertz-Hertogen van Oo-
ftenrijck Aelbert ende Ifabella Clara Eugenia,
ende onfe Gecommitteerde,tot meerder beveftin-
ge van het Tra&aet van Beftant op den negenilen
Aprilis fefthien - hondert ende negen binnen de
ftadt van Antwerpen tuifchen de hoogil-gemelte
Eertz-Hertogen ende Ons gefloten ter eenre, en-
de ter andere zyden 5 Van welcke Poincten ende
Articulen het inhouden hier na volgt van woorde
te woorde.

I Lfoo nae het Tradtaet van Beftandt in
JAprili inden Jare feilhien-hondert ende
f negen binnen Antwerpen, ende de naer-
der Verklaringe daeropindeMaentvan
Januario killeden, tuifchen den CommiflTariil�n
vande Heeren Bertz - Hertogen ter eenre, ende
vande Heeren Staten Generael vande Vereenigh-
de Nederlanden ter andere zyde, alhier inden
Hage ghemaeckt, noch eenige Poiniten tot meer-
der beveftinge van 'tfelve Tradlaet dienden ver-
geleken, ende geaccordeert, ende dat daer toe by
nare Hooglieden ghecommitteert is Heere Johan
Baptiila Maes, Raedt ende Advocaet Fifcael in
den Rade van Brabandt, de welcke volgende den
laft vande Heeren Eertz-Hertogen, hem ghevon-
den hebbende inden Hage in Hollandt: Is op huy-
den den vier - en - twintichilen Junij inden Jaere
fefthien-honderc ende thien, met Heeren Joncker
Heyndrick van Brienen d'Alfte, Heere van Sin-
deren j Heer Johan van Oldenbarnevelt, Ridder,
Heere vanden Tempel, Rodenrijs, &c, Advocaet
ende Bewaerder van 't groote ZegeJ, Chartren
ende Reguleren van Hollandt ende Weil - Vrief-
landt 5 Jacob Maenus, Leenman vande Provincie
van Zeelandt,ende Oudt-Burgemeefter der Stadt
van Middelburg!^ Tincovan Oennama.Grietman
overSchoterlantj JanJelleiTz, Burgemeefterder
Stadt Zwoli ende Joncker Eylko Clanth tho Ste-
dum, Hovelinek, Gecommitteerden vande voor-*
fchreve Heeren Staten Generael, eyntelijck daer
op verdragen»gelijck hier nae volght. Inden eer-
ilen, dat geduerende hettegenwoordigh Beftant,
die Heeren Eertz - Hertogen vanden lellen dach
der tegenwoordiger Maent van Junio af, fullen
doen cefl�ren opten Rhijn ende Maze, die lichtin-
ge van alle Thollen die voor date vanden Oorlo-
gezijngesvreefl: onder het reflbrt ende diftriit der
Wreenkhde Nederlanden,- namentlijcken mede
Vanden Thol van Zeelandt, fulcks dat dien noch
binnen der Stadt van Antwerpen , noch elders
van wegen heure Hooglieden lal worden ontfan-
gen, Belioudelijck ende op exprefl� conditie, dat
die JHfe?en Staten van Zeelandt reciproquelijck
vanden Voorfz leften dach defer Maent van Juni�
tot heuren laile fullenn�men, End� eerft van als
dan betalen diejaerlijcx� Renten die opten voorfz
Thol vanZ.«elandt voor den jare vijftien-hondert
twee ende tfeventich zijn befet, ende daer af de
ProprietarifenendeRent-heff�rs, voor date van
den voor/z oorloge in pofl�ifie ende ontfangh zijn
gheweeft; ioo oock van gelijcken fullen doen die
Proprietarifen van de voorfz andere Thollen,
Aengaende deTwente,: laten die Heeren Eertz-

Hertogen geduyrende het voorfz Beftant, def_e|.
ve aende Heeren Staten Generael, ende Landt!
fchap van Over - YiTel, op exprefl� conditie, niet
te min dat roerende het ftuck ende exercitie van
de Religie, alle faecken aldaer fullen bly ven inden
felven ftaet foo die gheweeft zijn ten dage van het
befluyt des voorfz Beftants, fonder dat daer inn_eyet fal worden gheinnoveert, noch oock die Offi,
ciers by den Heeren Eertz - Hertogen aldaer gh_e,
committeert ter faecken van heuren voorleden
dienft, eenichfints gherechercheert of wedetfien_:Ende in conformiteyt van dien fullen de voorfz
Heeren Eertz - Hertogen van den leften dach af
defer Maent van Junio, aldaer oock doen cefl�ren
alle vordere lichtinge vande Contributien van
heuren wegen: ende dat voorts aende felve Hee-
ren Eertz-Hertogen geduyrende het tegenwoor-
dige Beftant fullen blyven die Stadt van Olden-
zeel, ende het Cafteel van Lagen, met allen toe-
behoorten ende dependentien van dien. Belan-
gende die Vrouwe Gravinne van Solms, falby
den voorfz Heeren Eertz-Hertogen prompte or-
dre ghegeven worden, dat de felve Wei-gedachte
Vrouwe geftelt worde inde pof��ffie vande belee-
ninge van KeiT�l ende Krijeckenbeeck , mette
vruchten van dien, verfchenen t'federt date van
den voorfz Tractate, fonder prej uditie niet te min
vander actie, die foo heure Hooglieden ter faede
vande diminutie, ende ghebreecke van bewijs van
eenige parthyen onder de voorfz beleeninge be-
grepen foude mogen competeren, als aen den
Grave van Solre,ende andere heure VaiTalen,waer
af de kennifl� endejudicature ftaen fal aen die van
dengrooten Rade tot Mechelen. Aengaendede
reftanten vande Contributien in Brabant, dat mits
by de felve promptelijck furnerende een derden-
deel , fal by den voorfz Heeren Staten Generael
noopende de refte met hun ghehandek worden in
alle redelijckheyt: Ende fal defe handclingeby
den Heeren Eertz - Hertogen ende Staten Gene-
rael binnen een Maent eerftkomende wordengc-
aggreeert, ende daer van Brieven van Aggreatie
over gelevert in gewoonlijcke forme. Aldus ge-
accordeert ende befloten, ten dage, Maent, ende
Iare voorfz, ende ten oorkonde by den voorfz
Gecommitteerden onderteeckent. Is geteeckenr,
/. B. Mafius: Hen. van Brienen d'Alfle; Johan t0
OUenhamevelt: I. Magpus; T,v. Oennama: Joh0
lellejfz: Eylko Clant.

Wy naer rype deliberatie de felve Poin�len en-
de Articulen hebben aengenomen, geapprobeertf
geconfirmeert ende geratifkeert, nemen aen_; ψ
proberen, confirmeren ende ratificeren by defen>
Beloovende ter goeder trouwen die punciruelijck
te .onderhouden ende doen onderhouden, alsof
■wy die felfs hadden ghehandek, getra&eert�nde
belooft, fonder immermeer yets daer tegen te
doen, of gedoogen ghedaen te worden in eeniger
manieren, diredelijck ofte indirectelijck: Verbin-
dende daer vooren onfe ende onfer Nakomelin-
gen goederen. Des t'oorkonden hebben wy defe
jegenwoordige met onfen grooten Zegel doen
fegelen, parapheren ende teeckenen, in onfe Ver-
gaderinge, inden Hage, opten feilen dach in M'

gufto, in 't Taer feilhien-hondert ende thien. Gc~

^β pa-

Ι'

-ocr page 298-

e g 5 Traflaet met d'Eertz-Hert

�_aranheert,C. tiefman^' Onder front, Ter Or-
SonTantie vande hooch-gemeke Heeren Staten
rLerael. Inabfentievanden Griffier, Bymyals
jonghft gheprefideert hebbende , Geteeckent,

EylkoClantk

Volght dm inhoudt der Aggreatic wnde Door-
lucht�ghfle Eertz-Hertogen van Oo/lenrijck, &c.

Lbert ende Ifabel Clara Eugenia, Infante
van Spangien, by der grati�n Godts
Eertz' Hertogen van Ooftenrijck, Her-
togen van Bourgundien, van Lothrijck,

vanBrabandt, van Lemborgh, &c. Graven van

Haofborgh, van Vlaenderen, van Arthoys, van

BoLonclien, van Thirol, Paitz - Graven, ende

van Henegouwe, &c. Marckgraven des Heyligen

Riicks van Rome, &c. Allen den geenen die defe

iegenwoordige fien fullen, Saluyt. Alfoo wy ge-

fien hebben feeckere Poinften ende Articulen die

op den vier en twintighflen dach der Maent van

Junio killeden, inden Hage tuflchen die Gecom-
mitteerde van Ons, ende vande Staten Generael

der Vereenichde Provinci�n zijn verdragen ende

ceaccordeertgeweeir, tot meerder beveftinge van

58�

ringedaer op ghevolght: Van welcke Poin&en
ende Articulen het innehouden alhier is gheinfe-
reert van woorde te woorde. Alfoo naer het Traclact
vanBeflandt,^c DOEN TE WETEN,dat
wy houdende de voorfz Poincten ende Articulen
voor goet ende van weerden, hebben de felvefoo
voor ons , als voor onfe Erven ende Nakomelin-
gen, geapprobeert, gheratifkeertende gheconfir-
meert, Approberen, ratificeren ende confirmeren
by defen, Beloovende in Souveraine Princelijcke
woorden, de felve onverbreeckelijck t'obferveren
ende t'onderhouden , fonder daer tegen yet te
doen, ofte te laten ghefchieden, diredrelijck ofte
indireitelijck in eeniger manieren. Des t'oorkon-
den hebben wy defe jegenwoordige met onfe ey-

gen handen onderfchreven, ende daer aen doen
angen onfen grooten Zegel. Gegeven 'm onfe
Stadt van Brul��l den feilen dach van Auguflo,
in 't Jaer ons Heeren duyfent fes honderc ende
thien. Was gheparapheert, S. "� Geteeckent,
C. Albert. A. lfabel. Opte Plijcke ilont gefchre-
ven , By de Eertz - Henogen. Geteeckent,
Ferreycken. Ende gefegek mettet groote Zegel
van hare Hooglieden in rooden Waflche, hangen-
de aen dubbelden ilaerte van Silver, roode ende

het Traftaec van Beilant, ende Naerder Verkla- blauwe Zyde.

2. Placaet, op het pun�ueel naer kpmen van het achtfle en elfde Articulen

van het Traflaet van Marine. In date den 2. november 16 f ι.

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
van goeder hant bericht worden, dat foo nu ende
dan by d'Ingefetenen defer Landen, Waren ende
Koopmanfchappen van Contrebande ghebracht
worden inde Rijcken vanden Coningh van Spai-
gne, uyt de Landen van des felfs Vyanden, de
welcke op 't fimpel rapport ende feggen vanden
Schipper, ofte Atteftatie van een particulier, fich
qualificerende te zijn Notaris, fonder eenich ver-
oer bewijs, ofte legalifatie van fijne voorfz quali-
teyt, ofte eenige andere getuygenii��n, daer door
ghevveten foude konnen worden dat de voorfz
Waren ende Koopmanfchappen komen uyt de
Provinci�n ende Landen, reforterende onde* de-
fen Staet, ghepretendeert werden, vry encf�ex-
empttezijn, van confifcatie. SOO IST, dat
Wy van nieuws, ende ten overvloet geordonneert
endegeilatueert hebben, gelijck Wy ordonneren
ende ftatueren Avel expreiieljjck micfts defen, dat
pundluelijck gheobferveert ende ghepra�rii�ert
fullen worden het achtfle ende elfde Articulen
yan het Tra&aet vande Marine, den feventienden
1 december in den voorleden Jare feilhien-hondert
ende vijftich, tuifchen den hooghit-ghemelten
Coningh van Spaigne ter eenre, endeden Staet
defer Vereenighde Nederlanden ter andere zy-
de, alhier inden Hage ghemaeckt ende gefloo-
ten, oocknaderhandtwederzijts gheratificeert,
ende gheapprobeert , volgende beyde de voor-
fchreve Articulen, hier naer van woorde te woor-
Ge geiniereerr.

VIII.

Ende om te beletten dat de voorfeydene ver-
bodene efl Contrebande Koopmanfchappen, &c.

XI.
Dat indienfe zijn geloopen in Rheen, &c.

Waeromme wy noodich hebben geacht, allen
ende eenen yegelijcken dien het aengaen mach,
ende fpecialijck de Schippers ende Koopluydeu
defer Landen,van defe onfe goede meeninge ende
intentie te waerfchouwen ende kennii�� te geven,
oock expreif�lick ende fcherpelt�k te lallen ende
beveelen, datfe hun daer naer, ende volgens den
inhouden vande voorfz twee Articulen, precii�
fullen hebben te reguleren, fonder daer van ee-
nichfints in gebreecken te bly ven, op pene van te
incurreren onfe hooghileindignatie, endegeilrafc
te worden als wederhoorige ende overtreders v§jtt
onfe Bevelen ende Ordonnantien. Ende op dat
niemandt hier yan ignorantie en pretendere, Ont-
bieden ende verfoecken Wy de Staten, Gecom-
mitteerde Raden, ende Gedeputeerde Staten van
de Provinci�n refpe&ive van Gelderlandt, ende
'tGraeffchap Zutphen , Hollandt ende Weit-
Vrieilandt, Zeelandt, Utrecht, Vrieflandt, Over-
Yi��l, Stadt Groeningen ende Ommelanden,ende
allen anderen Juiticieren end^pjfrkkren , dat iy
defe onfe Ordonnantie vafl^pnden aen alomme
doen verkondigen, uytroepen, publiceren ende
af��geren in alle Plecken van dele Landen, daer
men ghewoonlijck is dufdanige publicatie ende
affixie te doen. Lallen ende bevelen voorts de
Raeden ter Admiraliteyt, ende den Advocaten
Fifcaels, dek onfe Ordonnantie te doen achtef-
O o iij Volgen,

�

-ocr page 299-

Plaéateu-j. \> Boeck, t8. Tic* %. Deel.

588

5-87

hoogh-ghemeke Staten Generael, inden Hage,
op den tweeden November feflhien-honderteen'
en vijftien.' Was geparapheert ,Jo. Tjaffem^- On-
der ftondt, Ter Ordonnantie vande feive. Ge*
teeckent, N. Ruyfch. Zijnde op't fpatium gh_e,
druckt het Cachet der felver Heeren Staten in
rooden Waflche.

volgen, ende tegens de Contraventeurs van dien
te procederen, ende doen procederen, fonder
gratie, oochluyekinge, iaveur, diffimulatie ofte
verdracb, want wy fulcks ten dienfte vanden Lan-
de , ende de welvaert vande goede Ingefetenen
van dien, bevonden hebben te behooren. Aldus
gedaen ende gearreiteert ter Vergaderinge vande

Wy (ouden defelve Artijckelen hier mede wel'geinfereert hehben, maer alfoo defelve in het Eerfie Boeck Colum.
ui. en in. gedruckt zijn, hebben 't felve onnoodigh geacht.

3. Waerfcboumnge ende Ordonnantie, Ttyecfynde de Terreneuf-vaerders

uyt defe Landen, In date den z6julij 1657�

nerael, inden Hage, den fes en twintlchften
fefthien-hondert feven en vijftigh. Was ghepara
pheert, C. van Bemmel,^vt� Onder ftont, Ter Or-
donnantie vande felve. Geteeckent, In abfentie
vanden Griffier, /. Spronffen. Zijnde op 't fpatium
ghedruckthet Cachet der felver Heeren Staten,
in rooden Waffche.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den genen die defen ful-
len fien ofte hooren leien,Saluy t. Onder-
vindende dat d'Ingefetenen defer Landen , met
hare Schepen, varende op Terre-Neuff, om aldaer
te viffchen, ofte Vifch-ladingen te koopen, ende

de felve in andere Landen te venten , in fommige
occafien werden ghefufpeiteert, van te dienen
voor reeckeninge van andere Natiën, ende daer

Formulier van d'A&e inde bovenftaen»
de Waerfchouwinge ende Ordonnantie ge-

door in ongelegentheyt fouden konnen komen te
vervallen. SOO IS �, dat Wy goet gevonden

hebben te waerfchouwen ende ordonneren aen
alle Koopluyden, Schippers, ende anderen die 't

mentioneert.

behoort, datfe ghenegen zynde op Terre-NeurF

� Burgermeefleren ende Regierders der Stuit

voorfz te handelen,of te varen, met nare Bevrach-
ters ende Medeftanders, haer fullen hebben te ad-
drefTeren aende refpective Magiilraten vande Ste-
den onder wekkers diftriit de bevrachtinge ghe-
fchiedenfal, ende aldaer verklaringe te doen van
hare voor-genomen handelingen ofte bevrachtin-
ge, om van de felve, behalven hare noodige Zee-
brieven, te bekomen Aóte in forma, efi uyt krach-
te van dien, alomme inde naebuyrige Rij eken ofte
Landen, met defen Staet in Alliantie, vruntfehap
ofte Neutraliteyt zijnde, vry ende onbekommert
te mogen veylen ende venten, tot verhoedinge
vande voorfz beduchte ongelegentheden. Ende
op dat niemant hier van eenige ignorantie namaels
en kome te pretenderen.Ontbieden ende verfoec-
ken Wy de Heeren Staten, Gecommitteerde Ra-
den ende Gedeputeerde Staten Vande Provinciën
refpeitive van Gelderlartdt, ende 't Graeffchap
Zutphen, Hollantende Weft-Vrieflant, Zeelant,
U$recht, Vrieflant, Over-Yflèl, mitfgaders Stadt
Groeningen ende Ommelanden, ende allen ande-
ren Jufticieren ende Officieren vande felve, dat fy
defe onfe Waerfchouwinge ende Ordonnantie
van ftonden aen alomme doen verkondigen, pu-
bliceren ende affigeren.in allen Plaetfen daer fulex
noodich wefen fal, ende men gewoon is fodanige
publicatie ende affixie te doen, want Wy fulcks
alfoo ten dienfte vanden Lande bevonden hebben
te behooren. AldujÉifcdaen ende gearreileert ter
Vergaderinge vanaBboch-gemelte Staten Ge-

Verklaren by defe�\ dat voor ons
ghecompareert is N. N. Koopman woonachtigh binnen
ende voor de oprechte waerheyt ver-
klaert heeft, dathy bevracht ofte gehuyrt heefi het Schip
genaemt groot ontrent

Laflen, gemonteert met Gotelingen, om

onder dtreclie van fijnen Commis, te

varen naer de Terre - Neufve, ende aldaer voor reecke-
ninge ende rifico van hem ende Compagnie, alle Koop-
luyden van Natienfiaende in Vrede ende Vruntfchaf met
den Coninck van Hifpanien, te koopen ofte handelen een
ladinge Terreneuf- Vifch, om defelve wederom te 'ver-
handelen ende venten, terplaetfe daer hy faloordeekn
hemprofijtelijck te wefen, fonder dat eenich Per [oen met
hooghfl- gedachte Syne Ceninck/. Majefl. invyandtfehap
wefende, daer innepart ofte deel is hebbende: Verfisc-
kende mits dien den hooghfi-gemelten Coningh, miatfif'
ders alle Gouverneurs, Magifiraten, ende andere ��
ren," die defen fal worden vertoont, den voornoem^
Schipper met fijn voorfz Schip ende Vifch-ladinge, ilM'

me daer d'occafie prefenteert, te laten varen,

flille^n,

handelen, ende voorts alles doen wat fijn ordre enat �
is mede brengende, fonder hem te doen ofte laten0"^ie'
den eenigh belet ofte verhinderinge, maer weleer, des
verfochtzijnde, alle hulpe,gunfie ende affifientie; Het
welcke Wybereyt zijn, eenyeder naer fijne qualiteyt ende
gelegentheyr infulcke ende dièrgelijcke occafien te erken-
nen ende verfchuldigen. AElum
onder defes Stadts Zegel, ende Signatme van Onfen Se-
cretaris, op den Anno

-ocr page 300-

58?

Accoordt aen die van Nimmcgenu. 590

DEN XXIX. Τ Υ TEL.

Vervattende de Tradaten ende Articulen daer op ee-
nige principale Steden en Plaetfen onder de Unie,Genera-
liteyt en Souverainiteyt vande Vereenighdo
Nederlanden gereduceert zijn_*.

HET EERSTE DEEL.

vel vele ende notabele Steden als Deventer, Zutphen ende andere, die te vooren haer onder d'Unie van

i*Tjnecht begeven hadden, ende daer nae ly de Wapenen vanden Coninck van Spangten daer van voor een korten

■ Α efepareert zijngheweefl, weder onder de/en Staet gereduceert ende gebracht zijn, hebben nochtans onnoodigh

fo Je Conditie» ende Articulen daer opfy overgegeven zijn, hier te kten volgen: So om dat defelve meeflendeel

^Revelhebberen ende Soldaten vanden hoogh-ghemelten Heer e Coninck rdeckende waren; ah oock om dat die Ste*

j _n _0Uj_en wet vande voor/z Unie, ende als Leden vande felve, getracleert zijn gewerden.

1. Articulen van Accoorde,^ Sijn Excellentie die Magiflraet ende

Gemeente van Nimmegen vergunt ende geaccordeert, op den ζ ι Otlober 1591.

Conc�tien die werfocht werden. 1

tueert, fo in heure goederen ende wefende aengaet.
Renten, als verloopen Pachten Dan belangende
van dien, die by de Generale Sta- de geannoteerde
ten, Steden, Plaetfen ende parti- goederen.fullen de
culiere daer onder reforterende, felve naederhant
by maniere van confifcatie of an- ten beyden zyden
derfints, geduerende defe Trou- worden ontflag�:
blenzijngeannoteert ofte onder Μaer belangende
gehouden, fonder eenige vordere de Geeflelickegoe-
befpieinge ofte moleftatien. deren, fal daer in

worden achter-
volght het Reces inden Jare 1581. ende andere by de
Lantfchapgemaeckt, ende 't gebruyek daer op ly die van
Gelderlant gevolght.

Apoftille en

vergunninge.

Crne Excellen-
^tie ah Stade-
kouder ende Capt-
teyn Generael des
�urftendoms Gel-
re, gefien ende ge-
viftteert hebbende
defe Articul�,van
wegende Magi-
flraet en Gemeen-
te van Nimme-
gen aen defetve
ly haere Gedepu-
teerde over ghe-
bracht, heeft daer
op van wegende
Heeren Generale
Staten der Ge�ni-
eerde Prov'mtisn
geaccordeert ende
gerefoheert 't ge-
ne nae volght.

iVor^iy Syne
Excellentie goet-
gevonden.


	*^Ql^SszZ*		HSI

Ndeneerften,
dat Syne Ex-
cellentie die
StadtvS Nim-
megen, ende
alle Ingefete-
nen ende Bor-

geren van dien, defer tijdt binnen
oft buy ten der felver zijnde, ghe-
lieve te accorderen abfolut ende
generael Pardon, ende vergetin-
ge van alle fauten, mifdaden, ex-
ceil�n ende mif bruyeken, als het
feyt vande redu&ie inden Jaere
1585. gefchiet, ende voorts alles
wat federt der felver tijdt tegens
die generale ende particuliere
Unienende intentien der Staten
Generael vande Ge�nieerde Pro-
vintienis gecommitteert, fonder
eenige exceptie, waer van de me-
morie doot ende te niet blyven
fal, als van faecken die noy t ghe-
beurt of gefchiet en zijn, met ex-
pres verbodt ende interdictie aen
alle Jufticiers, Officiers ende an-
dere, van daer af geen vermaen of
vervojgh te doen, in wat manie-
ren of onder wat deckfel dattet
zy, op peyne dat d'Overtreders
gepunieert ende gheftraft fullen
worden als Perturbateurs vande
gemeyne rufte.

II.
Dat alle Borgeren ende Ingefe-
tenen defer Stadt, foo Geeftelijc-
ke als Wereltlijcke, fullen alhier
gemainteneert werden in 'c vol-
komen ghebruyck van alle haere
goederen., roerende ende onroe-
rende, ende geheelijcken gerefti-

III.

UI.

Dat midts dien de voorfz van Syne ExcelL fal
Nimmegen, ende alle andere daer ah Stadthouder
onder ghehoorende, hun fulkn 's Lams van Gel'
wederom begeven onder de au- derlant van we*
thoriteyt ende ghehoorfaemheyt genden Heei�Ge-
van Syne Excellentie, endeden neraleStaten,de
Staten Generael defer Geunieer- Stadt van Nim*
de Provintien, omghereg�ertte megen regieren
worden als voor date van defe volgens harePri-
Troublen,in volkomen gebruyek vilegien. Behou-
van alle haere Rechten, Privile- delijck dat aen*
gien, Coiluymen ende Pre�mi- gaende hetflellen
Menden als een Rijcx ende princi- vande Officiers,
pael Hooftftadt des Furftendoms ende vernieuwen
Gelre, fonder vordere belaftinge vande Magiflraet
van eenige Excyfen, Importen of {zijnde een poincl
Impofitien, dan men binnen de aen het welcke de
voorfz Stadt defer tijt geeft, of in welvaringe van-
andere Steden des Nimmeegh- de Stadt ende con-
fchen Quartiers gegeven wordS. fervatie {onder-
ling isghelegert)
dat het felve by Syne Excell. inde qualiteyt als voor, (al
gedaen worden. Ende belangende d'Accyfen, Impoflen,
&c. fal daer inne worden gehandelt, ende fullen die van
Nimmegen hun daer inne reguleren gelijck andere Ste-
den des Furflendoms Gelre. Ende dit alleen ly provifie
ende geduyrende defe Oorloge, ende fonder verminder'm-
ge van heure Privilegi�n.

Dat

//.

Wert by Syne
Excell. infgelijc-
ken geaccordeert,
voor foo veel die
Wereltlijcke goe-
deren ten beyden
FjcUnn�chineffie

-ocr page 301-

PlacatCDU. 4*Boeck. i9.Tit. i.Dcel.

591

59*

UU. IIII'.

Syne Excellen- Dat Syne Excellentie binnen
tie verfaet, dat de felve Stadt gelieve toe te laten
belangende de Re- openbare ende vrye exercitie, foo
Vtgie daer tune wel vande Catholijcke als Gere-
achtervolght [al formeerde Religie : Sonder dat
worden aen voet eenige Borgeren, Ingefetenen oft
by de Generale anderen,fich onderwinden lullen
Staten vande Ge- malkanderen daer vanterecher-
unieerde Provin- cheren , oft eenich difordre oft
tien ghenomen: fchandael aen te doen. Oock in
Endedienvolgen- Herbergen, publijcqueofpriyate
de hinnen Nim- Plaetfen, dienaengaende jegens
tnegen geen exer- den anderen in difpute te treden,
e'it'te van andere continuerende dienthalven die
Religie als vande jegenwoordige Magtftraet in de
Gereformeerde en Regieringe der Stadt: als oock
fal ghefchieden. deler ende alle de Conincklijcke
Behoudens noch- Majefteyts Officieren.
tdnsdat niemant

in fijne Confcientie en (al worden gedwongen, noch
eenichftnts onderfocht. Ende belangende het feilen van
de Magi�r aten, fal daer inne de Refolutie van 't voor�
gaendePoin� werden onderhouden.

v. v.

vande Meefteren vande Broeder-
fchappen ende Ampten van we-
gen der Gemeynte: ende in allen
frevaJJe daer iunegheen ander te
eggen dan Duytichen of Neder-
landeren : De vvelcke fonder koft
oft lafte der Stadt, onder der fel-
ver Borneren op de maniere van
Hollandt met Service verplicht,
ende fich felfs onderbrengen ful-
len , foo ende ghelijck fulcks tot
noch toe van wegen des Conings
daergefchietis.

VIII.

Item, dat alle Vonniifen, Pro-
ceduren ende Acten van Juftitie
by den Magiftraet der voorfz
Stadt gegeven ende gedaen, tuf-
fchen de gene die tegenwoordich
zijn geweeft, of hunne Jurifdidtie
hebben gheadvoueert, fullen van
weerden zijn ende blyven in
krachte van 't gewijfde. *

IX.

re Steden der Gu
unieerde p_f(nii_n\
tien, ende noch.
fans tot rninlt

quetfuren van d_tBorgerye.

r/i/.

mrthyf_ymEx,
cell. geaccordeert,

weherflaendedat
de Vonnijfen _��J_tandere Aclen hm
vermeit, zijn φ.
geven en gej�iet
achtervolgende
des Stadts enk
Landt s Rechten.

IX.

Wort by Sjnc
Excellentie gene-
cordeert.

Dat Syne Excellentie ende die
Heeren Staten Generael van ha-
re Jurifdidie niet en fullen ghe-
doogen eenige arreften, execu-
tien oft Reprefalien , regens de
Perfoonen oft goederen van die
van Nimmegen onder 't deckfel
van fchulden ten lafte vande felve
Generaliteyt, of vanden Furften-
domme Gelre, ende Graeffchap
Zutphengemaeckt ende gecon-
tracieert geduyrende defe Trou-
blen, dan ghebruyeken die Com-
mercie als d'andere Steden des
Nimmeeghfchen Quarcieren.

X,
Voorts meer dat Syne Excel-
lentie genadelijck gelieven wille
de goede hant daer aen te houden
dat den Dweerfdijck vande Ne-
derbetuwe , tot fnerckelijcken
achterdeele ende verderf�eniil�
der Borgeren van Nimmegen,
Arnhem, ende alle Ge�rfden van
de Over-Betuwe ghelecht, mach

freflichtet, ende in aller wefen ge-
ijck te vooren gheftelt worden:
Ende daer alfulcke Wynen ende
andere Koopmanfchappen als in
den Jare yan twee en tfeventigh
by den Staten Generael tot Dort
onder Stapel-recht leggende,en-
de den Borgeren ende Inwoon-
deren van Nimmegen toe beh�o-
rende, ghearrefteert, verkocht,
ende de penningen daer van tot
ftuerdes Krijghs aen-ghevangen
zijn, de voorfz Boreeren ende
Inwoonderen op ghebeurende
dachftonden mogen voldaen, en-
de betaek worden.

Wort hy Syne
Excellentie geac-
cordeert. Behou-
dens dat de Borge-
ren willende het
efetl van dit
poin�l ghenieten,
hun fullen moeten
onthoud� in Neu-
trale Plaetfen.

Dat alle Burgeren ende Ingefe-
tenen van Nimmegen, foo mi oft
hier naermaels gemeyntzijnuyt
der Stadt in Neutrale oft andere
Plaetfen te vertrecken, liet klve
vryelijck fullen mogen doen met
heure Familie ende Meuble goe-
deren , of de felve als oock die
onroerende goederen te mogen
verkoopen ende alieneren, oft

doen adminiftreren ende ghe-
bruyeken, by de geene die 't naer
fal gelieven,met vry acces tot der
Stadt om hare faecken dienaen-
gaende te dirigeren.

Sijn Excd.fi
bydengenendaer
't behoort depeit
handt feergtetm
houden,ten ψ&
daer op naer ie-
hooren ivwdtn
geleth. Aldus ff-
daen inden Ιψ
voor Ni�frejtei,
den een entmn-
tighfien OB�ris
vijfthien hodttt
een en tntfttiuy
Ende was op-
tekent, Maurice
de Naftau,

VI.

'Alfoo de Midde-
len in defen ghe-
roert, gedefiineert
zijn tot het leleyt
vande Oorloge, en
kan'tfelveomder
eonfeauentie niet
geaccordeert wor-
den.

VI.

Item, dat die voorfz van Nim-
megen tot beta�nge van haere
Renten , ende andere wettige
fchulden, voor ende naer de re-
ductie ghemaeckt, die dochten
lafte der voorfz Stadt verblyven
moeten, fullen mogen lichten
ende ontfangen de Licenten van

de goederen en Koopmanfchap-
pen pafl�rende de voorfz Stadt
. op ende nederwaerts de Riviere
van Wale, ende dat alleenlick ter
tijt toe, ende foo lange de voorfz
fchulden,verloopen Renten ende
laftenbetaeltzijn.

Wit. VII.

Belangende de Dat Syne Excellentie de Stadt
Carnifoenen ,ful- niet en fal befwaren met eenich
kn dienaengaen- groot getal van Guarnifoen, dan
de die van Nim- voor foo veel den noot vereyf-
megengetracteert fchen fal, ende dat met voorgaen-
werdenctls ande� de communicatie ende bewifiinge

-ocr page 302-

Conditien met Steenwijck ] Coeverden, &c. 594.

Articvden ende Conditien, geaccordeert by Sijn Excellentie aende Tlorgers,

Oficieren ende Soldaten vande Stadt Steenwijck, op den 4/u/ij 1592.

59*

�.

heyt hebben, midts betalende twaelfftuyvefs
's daeghs voor haer kollen.

V.
Alle Borgers ende Officiere'n des Conings Phi-
lips fullen oock mogen vertreckenfondermoleft.

VI.
Dat fy hondert Wagens naer haren eyfch ful-
len hebben tot Coevoerden toe, midts dat fy ghe-
houden fullen wefen die onbefchadight weder ce
fenden.

VII.
De Gequetile, ende de Chirurgynen fullen in
de Stadt mogen bly ven, tot dat fy vande quetfue-
ren genefen zijn, ende dan vertrecken.
VIII.
Sijn Excellentie accordeert haer twee Commif-
farifen, om haer over den Rhijn te gheleyden, op
borge vanden Gouverneur ende Capiteynen.

Gedaen in 't Leger voor Steenwijck, den vier-
den julij Anno 1591.

�» At fy uyt de voorfz Stede fullen tree-
* ken, nae dat den Gouverneur ende Capi-
teynen, Officieren ende Soldaten, foo te
voete als te Peerde,belooft ende gefwoo-
reti fullen hebben, dat fy de Wapenen tot dienfte
vanden Coningh van Spangien niet en fullen dra-
gen aen die zyde des Rhijns, geduerende den tijdt
vande eerfte fes Maenden.

Dat fy uyt trecken fullen met haer Bagagie»
Vrouwen ende Wapenen, Ammunitien van Oor-
�� ende de Proviande.

^D "III.

Geen Soldaten, zijnde Overloopers > ofte die
om de Juftitie te ontgaen , ter caufe van grouwe-
iijeke mifdaden, in dienfte der Stadt hen hebben
begeven , en fullen dit Contract niet mogen ghe-

nieten.

IIII.

Dat alle Gevangenen fullen ontflagen ende vry-

3, Accoordt, by Si/n Excellentie aende belegerde van Coeyerden vergunt,

op den � � September 1592.

gefinnen, Knechten ende Maeghden der felver
voorgenoemde binnen Coeverden. Ende tot vor-
deringe van haer vertreck fullen haer ghelevert
worden Wagenen ende behoorlijck Convoy, om
haer feeckerïijck te geleyden, voor de welcke de
voorfz Grave fal geven Oftagiers,tot datfe weder
fullen ghekeert wefen in het Leger. Beloovende
Syne Excellentie by defen, by fijn Princelijck
woort, dat noch den Heere Grave, noch eenige
andere die trecken fullen uyt de felvige Sterckte,
fal ghedaen worden eenige fchade olte letfel aen
lijf ende goet. Gedaen voor Coeverden , den
twaelfden September Anno 1 � 9 2. Was onder-
teyekent,

Matinee de Najfau.

! Yn Excell. van Orangien begeerende te
� believen mijn Heere den Grave Frederick
l^Jf vanden Berge., fijnen goeden Coufijn,
heeft hem gheconfenreert ende toegelaten, con-
fenteert ende laet toe mits defen, als oock aenden
DroiTaertvan Coeverden, Capiteynen,Officieren
ende Soldaten, houdende Guarnifoen inde For-
treflê van Coeverden, te mogen uyttrecken met
haerVaendelen, Wapenen, brandende Lonten,
Peerden, Bagagie, met alle 't gheene haer toe be-
hoort , uytgenomen Artillerye ende Ammunitie,
foo wel van Krijgs-gereetfchappe als van Victua-
lie, tot wat plaetle haer belieft te trecken. 'tSel-
ve confentcert Sijn Excellentie oock aende Gee-
flelijcke Joftrouwen, Vrouwen, Kinderen, Huys-

4� Conditien, Waerop de Stadt van (jeertruy denberge aen Syne Excell,

is over gelevert op den zfjunij 1593. *

\ � � � U R�� S gebooren Prince van
LOrangie, Grave van Naifau, Catzenelle-
. f bogen, Vianden, Dietz, &c Gouverneur
ende Capiteyn Generael van Gelderlant.Hollant,
ZeelandtAVeft-Vrieilandr, Zutphen, Utrechten
Over-YiTel: Admirael Generael: Hebben gheac-
cordeertende accorderen mits defen aende Capi-
teynen , Officieren ende Soldaten vanden Guar-
niloene binnen de Stadt van Geertruydenberge,
vryehjck te mogen uyt trecken fonder eenich let-
iel, met haer Peerden, Zijd-geweer, Packenende
Sacken , tot fukke Plaetfen als 'thaerfalgoet-
duncken, waer toe haer verleent fullen werden
vijitigh Wagenen, ende fo fy daer boven van noo-

den fouden mogen hebben eenige Schepen, voor
de Officieren vanden Coninck van Spaigne, met
haer Huyfgefinnen, ghequetfte ende ghewonde,
Packen ende Bagagie, foo fullen wy diedoen voe-
ren in alle vryhey t tot Antwerpen: Welverilaen-
de datfe Oftagiers ende fouffifante Borgen fullen
ftellen, dat fy de Wagenen ende Schepen weder-
om fullen leveren. Ende dat de Ontfangers Ma-
theus Daulthok, Jan FraniTz ende Jan Matthijflz
inde voorfz Stadt fullen biyven, tot der tijdt toe
datfe fullen over ghelevert hebben de Regiiiers,
Bewyfen ende andere Papieren behoorende tot₄hare adminiftratie, in handen vande geene die van
onfent wegen daer toe fal geftelt worden te ont-

p � fangen.

-ocr page 303-

......;':.......

595 Placaten-/. 4«Boeck

fangen. Ende foo veel betreft de Geeilelijcke
Perfoonen ende Borgers, die begeeren te verwec-
ken, (uytgenomen die deelachtigh mochten we-
fen 4er verraderye der Stadt, ende in 't Placaet
vande profcriptie begrepen) gunnen wy den fel-
ven vryen uyttocht, met alle hare Sacken en Pac-

ipwTfc, i.Deel.

ken, als gefeyt is. Ende wy belooven haer op ₀nf
Princelijcke trouwe, dat alle 't geene voor
is haer fal onderhouden werden, fonder eer

Onder

�

. ^!:

ilont geteyckent, Maurke de Saffau.

Het Verdrach tvaer op Groeningen ende Ommelanden onder defen Staet gereduceerdende Lidt vanden/elven o
worden zijn, fal den Lefer in bet Eerfle Boeck Colum. 3 5. vinden. &'

5. Accoort, ghearrefieert ende gefloten tuffcfan Sjne Excellentie ende den

Overflen üeutenant Lauckema, met de Capiteynen, Bevelhebberen ende gemecne Soldaten in Gua
nifotne wejende binnen Groeningen, op den tijulij 1594,

��

Kden eerilen, dat den voorfz Overilen
Lieutenant, met allen Capiteynen ende
Soldaten (uytgenomen de Overloopers
die op defe zyde gedient hebben) heurlieder Wy-
ven, tros endé Bagagien, vry ende onverhindert
van yemant, met haer volle Geweer uyt de Stadt
GroeningenendeheureLegerplaetfe fullen tree-
ken, /onder, dat men heure Perfoonen of goederen
met eenich arreft fal mogen beletten,Behoudelick
alleen, datfe hare Vendels aen Syne Excellentie
fullen over leveren 3 Ende datfe voorts vry ende
veylich geleydet fullen worden over de Drenthe,
totten Heere StadthouderVerdugo, terplaetfe
daer de felve met fijn Leger bevonden foude mo-
gen worden te liggen, ende van daer over den
Rhijn: met beloften datfe op defe zyde des Rhijns
in drie Maenden niet en fullen dienen.

II.
Dat Syne Excellentie tot bevorderinge van alle
Bagagien, Vrouwen ende Kinderen, Krancken en-
de Gewonden, die eenichfins den wech te Wagen
fullen konnen ghebruyeken, beftellen fal laten
tachtentich Wagens, die henlieden fullen dienen,
ende voeren ter plaetfe voorfz, meteenigen Com-
miiTaris ende verfeeckert Convoy, die Syne Ex_?cellentie gelieven fal te committeren, om 't voor-
fchreve Krijghs-volck, Wyven ende Kinderen,
mette Bagagien veylich te geleyden ende te con-
voyeren tot Otmaerfum,of ten verilen tot Olden-
zeel. Ende fal den Overilen Lieutenant Laucke-
ma gehouden zijn eenen Capiteyn alhier in Oila-
gie te laten, tot dat de voorfz Wagens wederom
gekomen fullen wefen.

III.
Dat-alle gewonde Capiteynen, Bevelhebberen
ende Soldaten, die vermidts heure quetfuren ende
kranckheden den wech te Wagen nieten fulJen
konnen ghebruyeken, naer dat fy tot tamelijcke
gefontheyt fullen ghekomen wefen, met verfeec-
kerde Paifepoort toegelaten fal worden naer heu-
re Vaendelen wederomme te keeren fonder ver-
hinderinge van yemant, 't ware dan te Water ofte
te Lande.

Il II.
Dat den Capiteyn Wijngaerden, fijne kollen
betaelt hebbende, fonder eenich rantfoen terftont
vry ende los ghelaten fal worden, foo oock alle
Soldaten, Soetelaers ende Wagenluyden van de-
fen Leger inde Stadt gevangen.

Dat alle*goederen vanden Heere Stadthouder
Verdtigo, wefende binnen de Stadt Groeningen,
vry ende veylich fullen mogen paiferen, ende ge-
voert worden ter plaetfe daer den genen daer van
lail hebbende, bevinden fal te behooren, of ood
inde voorfeyde Stadt blyven in verfeeckertheyt,
tot difpofitie vanden Heere Stadthouder.

VI.

Dat alle Peerden ende Bagagien toebehooren-
de den Officiers vanden Koningh van Spangien,
hier niet vvefende, vry ende veylich fullen paife-
ren, ende met de Krijghs-luyden geleyt worden.

V11.

Dat alle Inwoonders, tegenwoordelijck heure
refidentie binnen Groeningen houdende, van wat
Natie ofte conditie die mogen wefen, 't zy Offi-
cieren ofte andere, niemajidt uytgefondert, foo
Geeilelijcke, met de beyden Paters, Jefuy ten, als
andere Wereltlijcke Perfoonen, met haere Vrou-
wen , Kinderen, Familie, ende heure by hebbende
levende Have ende goederen, die mette Krijgs-
lieden fulJen willen vertrecken, gelijcke geleyde
in alles, gelijcke vryheyt ende veyligheyt als bo-
ven fullen genieten.

VIII.

Ende foo verre yemandt vande voorfchreve In-
woonderen, 't zy Mans oftVrouwe-perfoonen,
deur behinderinge van heure faecken ende affai-
ren, metten voorfchreven Krijghs-luyden nieten
konden vertrecken , dat den felven fal vergunt
worden den tijdt van fes Maenden, te reeckenen
van date van dit Accoort: Binnen wekken rijde
fy alhier vry ende veylich fullen mogen weien
ende blyven, heure nootlijcke gefcheften verhan-
delen ende verrichten, ende daer na met heure by-
hebbende goederenendeFamilien vertrecken»�
Water ofte te Lande, ter plaetfen daer 't hen gele-
gen fal wefen.

IX.

Dat den Overilen Lieutenant ende Hopluyden»
metten Bevelhebberen endeehemeene Soldaten,
cdit Accoort gheiloten weiende) terftont ende
fonder langer uytilel uyt de Stadt Groeningen
ende Schuytendiep fullen vertrecken.

Gedaen in 't Leger voor Groeningen, onder de
handt ende Cachet van Syne Excell. den twee en
twintichilenjulij 1594. Ende geefïèclueeftden
vierentwintichilendaer naer. , .

6. �

��!

-ocr page 304-

Accob�den van Meurs,Lingen ende S^c* Andries. -598

591

6, Accoort ,gemaec{t by Sijn Excellentie met den (jowr>erMur> Capiteynen

ende Soldaten van 't Guarnifoen vander Stede ende Cafleele van Meurs, �p den ζ Septemb. 1597.

een Karre fal konnen dragen, oock twee Peerden
tr�cken.

IIII.

Dat de voorfz Gouverneur Convoy uyt dit Le-
ger fal hebben voor fijn Vrouwe, tegenwoordich
wefende inde Vlecke van Lint, om de|elve met
haer Bagagie, met hem te mogen nemen.
'"' ' V.

Dat niemandt vande Borgeren, noch felfs de
Gouverneur niet en fullen onderfocht worden
van 't gunt daer ghepafi�ert is, gheduyrende het
Gouvernement vande voorfz Gouverneur.

VI.

Dat de voorfz Gouverneur beloven fal morgen
met het Guarnifoen uyt te trecken, ende de Stadt
ende het Caileel van Meurs in handen van Syne
Excellentie te leveren.

VII.

Dat hy hier een Gy felaer fal laten , daer Syne
Excellentie aen fal ghenoegen, tot dat de Wagens

ende Peerd�n fullen weder gekomen zijn.

Aldus gedaen in't Leger voor Meurs, den twee-
den September 1597.

*Ndeneerften , dat h�m niemailt bloot en
6 fal geven, nochte arbeyden, noch ter een-
Jt der noch ter andere zyden hem geenfints
vertoonen binnen de Schanrfen ende Muyren fo
Wen als van binnen der Stede, ter rijdt toe dat
de Arciculengeteyckent lullen zijn, van wat Na-
tie het oock zy.

nat de Gouverneur, Capiteynen, Bevelhebbe-
ren Dienaers des Coninghs, ende alle Krijghfluy-
den ende Soldaten van dit Guarnifoen, in goeder
ordonnantie uyt fullen trecken, met omwonden
Vaendelen , ilaende Trommelen, Kogels inde
mont, ontfteeckenLonten, met haer Bagagie,
Peerden ende Vee, toekomende de Capiteynen,
ende Bevelhebberen, ende dat hy om al 't felve te
eeleyden, foo veel Wagens fal hebben , als hen
van noode fullen zijn, fo wel voor de Bagagie, als
voor de Gewonden,

III.

Dat de Gouverneur uyt die voorfz Stadteen
kleyn Metalen Velt-ilucxken fal mogen mede ne-
men , met foo veel Ammunitie van Oorloge, als

7, Α ccoort, by Syne Excellentie geaccordeert aende belegerde vande Stadt

Lingen, op den i ζ November 1597.

vanden Prince Μ Α U RΙΤ S, ende dat men haer
vijftigh Wagens fal gunnen voor de eerfte dach-
reyfe: Weiverftaende dat alle Officieren ende
Borgers fes Weecken binnen de Stadt fullen mo-
gen blyven, om haer faecken te verrichten, ende
alsdan tot haeren beliefte met Pafpoort mogen
vertre-cken. -

At fy des anderen daeghs met hare Peer-
den ende Wapenen , Cornetten ende
Vaendels, mitfgaders haer Bagagie, over
den Rhijn ende Maze fullen trecken, op
de felfde Conditien als die van Oidenfeel, midts
leverende alle de Boecken ende Papieren, aen-
gaendede Domeynen vanden Lande,- in handen

%. ^Articulen ende Conditien,geaccordeert by Sijn Excellentie aende Officie-
renende Soldaten van 't Fort van Sl�' Jndries, op den 8 Mey 1600.

IIII.

Alle Soldaten fijn Excellentie gedient hebBen-
de, fullen haer Pardon hebben, ende betaelt wor-
den van 't geene haer komt, by foo verre de paye
genomen werde uyt de voornoemde fomme.

- "!"!,,,,'.; v' 'ί�'.'-'��'�

Dat alle Soldaten die ficli fullen willen vertrec-
keri, fullen uyt de voorgenoemde fomme betaelt
ende voldaen werden, ende hen fal verlofende
Pafl�poort gegeven worden van iijn Excellentie:
Weiverftaende dat de geene diefich fullen willen
vertrecken by den Coninck, ofte Eertz-Hertoge,
en fullen geen betalinge ontfangen.
rrnil-i VI.

¹ Dat de voorfeyde Officieren ende Soldaten
ghetrafteert fullen worden als de befte des Lants,
ende ghefavorifeert van fijne Excellentie in al het
g��rie hem m�gelijck wefen fal.

pp ij Dat

j Nden eerften, heeft Sijn Excellentie ghe-
I accordeert de fomme van hondert ende
(vijfen twintigh duyfent Carolus guldens,
tottvvintichfluyvers 'tftuck: wekke fomme fal
gnediftribueert ende ghedeyk werden naer adve-
nant haerder gagien ende een yegelijcks achter-
ftel, of op aliulcken anderen voet, als fy onder
ftch fullen over een komen.

II. -Λχ-Α\ !, i

DeSieckenende Gequetften fullen ghefonden
worden in �enige Steden des Lants, tbtMatfe ful-
len genefen zijn, ende fullen haer deel ontfarieen
uyt de voorfz fomme. naai I ^ ■ - >

mn π : -.�"'fjjjl� - ■■ sLp.oA'.',.,-:

De Weduwen fullen ghegeven werden eenige
grannceytoft�vereeringe uyt de voorfz fomme,
ende dat naer⁴* advijs ofte goetduncken der Qffi
aerea.'i:;■,.;*;�'..��.�. . .' -", \ \. jtMmtmb-n�. *

-ocr page 305-

PlacateiL-* 4.Boeck� 29. Tit. i.Decl. �_0o

599

VII.

miilariflen fal fenden, om de Compagnien te re
formeren ende verftellen, vande welcke de Canj"
teynen fullen gekofen werden by de Soldaten al"
ghefeyt is, met confent ende raedt van fijn ExceJ^Slentie: welcke Capiteynen met de Soldaten eedt
van ghetrouwigheyt fullen doen, ende het Fort te
bewaren ten diende van fijn Excellentie, de voor.
fchreve Officiers onderdanichzijn, totdatfe de
betalinge vande voorfz hondert ende vijf en twin.
tich duyfent guldens ontfangen fullen hebben"
Ende fal de voorfchreve betalinge ghedaen wo�
den aen een yegelijcke vande voorlchreve Com"
pagnien, alfoo fy d'eene voor ende d'ander naer
uyt het Fort trecken fullen. Welverftaende dat
voor yegelijcke Compagnie die uyt trecken fa]
fijn Excellentie daer terftont eenander inplaetfe'
fal ftellen.

XV.
Dat de Commiilarifen fullen aifiileren ende by.
ftaen, de voorgenoemde Capiteynen ende Offi.
eieren tot de liquidatie ende efteninge van't geene
een yegelijcke der voornoemde Soldaten falko-
men, uyt de voorverhaelde hondert ende vijfen
twintich duyfent guldens.

XVI.

Dat fijn Excellentie op morgen daer oock Com«
miiTarifen fal fenden, omhetGefchut, Munitie
ende Krijghs-gereetfchap ende de Provianden te
inventarileren, op datter by de Officiers des Co-
ninghs niet verhindert en werde.

XVII.

Uyt het Fort getrocken zijnde, fullen den eedt
doen als andere Soldaten die in der Heeren Sta-
ten dienil zijn , ende nae datfe in monfteringeful.
lenzijnghepaiTeert, foo fal hun een Maent gagie
op de hant gegeven werden.

Dat alle de geenezijn, fullen als dewerden uyt de voorDat alle de SoldaExcellentie fullenCompagnie ghedienpoorten fullen begegert werden, indieverfoecken of eyflc

Dat men bunluydfal doen van 't geen

De Soldaten fullvan fijn Excellentievande RegimentenMarckeraven, ende

Dat alle de Comilogen, als vande VivBrouwers, Soetelaeandere�, in 't felve Flen vertrecken, fulleExcellentie, ende fovoyeert ende geleytofte Trompetter.

Dat de Priefter fiallen fijn Ornamentende Bagagie, met vDat de Sergeantemeert (ofte in beterde welcke eenich voden dienft des Conin

ment genieten inden dienft van fijn Excellentie^
XIIII.
Dat op morgen fijn Excellentie derwaerts Com-

Gedaen inden Leger tot Alem, den achtften
Mey i6co.

9. Arriculen,geaccotdeert aen den Cjowerneur, Officieren endegemeent

Soldaten der Stadt Grave, op den 19 Septemler 1 6qz.

f Erftelijck, dat den Gouverneur, Capitey-
nen, Officieren ende Soldaten, fo te Voet

j als te Peerde.met alle de Siecken daer on-
der ghetelt, uyt d� Stadt fullen vertrecken, met
hunne Peerden, Wapenen, Huyfraet ende Baga-
gien,vliegende Vaen�els,flaende TrommeIs,bran-
dende Lonten, ende Kogels inden mont. V

■ι-,:,�:: 11. _t-,.r

Ende om dat fy des te bequamelijckerfouden
mogen vervoeren jiun Bagagien, Siecken ende
Gequetften,fijne Excellentie fal hun doen hebben
hondert en vijftigh Wagens van hier tot Dieft.

III.

Dat fy alhier fullen laten twee Capiteynen als
Gyfelaers, tot verfeeckeringe vande voorfchreve
Wagens, Peerden ende Wagenlieden, tot hun
wederkomfte.

IIII.

Dat fijn Excellentie hun geven fal Pafport ende

Convoy omme fekerlijck te pafl�ren totte voorlz
Stede van Dieft.

Dat de Soldaten die defe Stadt gedient hebben,
fullen genieten 'teff�&vanditTra&aet, gihelijck
ander Soldaten van 't voorfz Guarnifoen.

VI.

Dat alle Gevangens van weder-zydenlosg^³"
ten fullen worden, van wat conditie of qualiteyt
die oock f�uden mogen wefen , midts betalende
hun koften.

VIL _J

Dat de Officiers vanden Coninck, foo vande
Oorloge als vande Penne, vry fullen mogen ver-
trecken met hun Bagagien ghelijck het Guarni-
foen. Aende geene di� de Troupen niet en iuIJen
konnen volgen, wort toegelaten dat fy eenige fa*
gen als noch inde Stadt fullen mogen biyven, en-
de vertreckende, fullen hun Schepen tefchicKt

worden tot Maeftricht, mits ftcllende cautie e^flde

borge

■ 't

-ocr page 306-

Conditien aen die va

6�Z

voorfz Stede gheleent hebben aenden voorfz
Gouverneur, Capiteynen ende Soldaten , hun
metten eerilen fal worden gerembourfeert.

X.
Dat den voorfz Gouverneur, Capiteynen, Of-
ficieren ende Soldaten op morgen iuilen vertrec-
ken, ende by foo verre iy morgen niet en willen
vertrecken, den voorfz Gouverneur fal binnen 't
Caileel, ende het Bollewerck achter het Cafteel,
laten komen twee hondert Mannen, die fijne Ex-
cellentie aldaer fal feilden.

Gedaen in 't Leger voor de Grave, den negen-
thienden September i6ox.

601

torge voor de voorfchreve Schepen.

Dat de Officieren van Vivres, Ammunitie van
Oorloge ende Gefchut, ghehouden fulJen wefen
over te leveren de voorfz Vivres, Ammunitien en-
1 Gefchut, in handen vande Commiffarifen, die
aldaer van defer zyde ghefonden fullen worden,
om de felve te ontfangen, fonder yet te verminde-
ren ofte verderven, by pene van defen Traftate
te wefen nul.

I Λ .

Dat den voorfz Gouverneur fal beloven de
handt daer aen te houden by hunne Hooglieden,
dat 't gene die vande Magiftraet ende Burgers der

ι o. Toin��en ende Jrticulen van reconciliatie, overgegeven aen Syne excel-
lentie iyde Butgeren der Stadt Grave.

den ghetraileert_tals ander Ingefe-
tenen defer Veree-
nighde Nederlan-
den.

citie vande Catholijcke Religie,
fonder verwijt van yemanden, le-
vende in alle ftiiligheyt, ende dat
hun daer toe fal worden verleent
de Kercke vanden nieuwen Ba-
gijn-Hof, ghenoemt Sint Marien
Graef, ten eynde het Matrimo-
nium ende 'tDoopfel onderden
Catholijcken niet en mach wor-
den wech genomen.
IIII.

Item, dat de oude ende nieuwe
Bagynen, oock de Kruys - Broe-
ders van SintAgathasCloofter,
fullen mogen blyven woonen in
hun Cloofteren, ende aldaer le-
ven in alle ftiiligheyt, fonder be-
kroon ofte verftootinge van ye-
manden, mits de felve ghenieten-
de hunne inkomfte, foo Patrimo-
niale als herkomende van de
Cloofters, fonder de felve te an-
noteren ofte in arrefte te nemen,
onder wat decki�l het fehe fou-
de mogen ghefchieden, 'twelck
infgelijcks fal worden gheaccor-
deert, alle andere Geeftelijck-
heyt van beyde de Capittelen
binnen defer Stadt, de welcke
hunne refidentie alhier fullen
wil len houden, daer onder oock
begrepen fal wefen den Paftoor
derfelverStadt, onlanghsalhier
gekomen.

Item , foo de Burgers defer
Stadt grootelijcks ten achteren
zijn aen verfcheyden Compa-
gnien van defen Guarnifoene, ai-
reede vertrocken , ende alhier
noch Guarnifoen houdende, fal
den felven gheaccordcert blyven
den tijdt van fes Maenden naer
date van defen, om de felve buy-
ten de Gheunieerde Provinci�n
onderde gehoorfaemheyt vande

PP "J

deneerden, vergetentheyt
nde pardon van alle ghepaf-

Excellen-

defe Poin-

tie

clen overfien ende -*"feerde faecken, in voegen of
daer op gelet heb- die noyt ghefchiet en waren, foo
lende, heeft daer wel in 'trefpecT: van fijne voorfz
op van wegen de Excellentie ende de voorfz Geu-
Heeren Generale nieerde Staten,als int refpeel: van
Staten der Veree- de Burgeren ende Ingefetenen
nigde Provinci�n defer Stadt, foo wel die uytde
geaccordeert ende felve Stadt mogen vertrocken
ghedifponeert, foo zijn ge weeft, als die daer inne fijn
ah op elck der fel- gheble ven, ende dat in het poind
ver hier nevens vande Religie, adminiftratie van
aengetekentflaet. Officie, Policie ende anderfints,
egeene faecken uytgefcheyden,
/. fonder dat yemant ter faken van

S'iin Excellen- ^^en eenich verhaelfal hebben, of
tk accordeert dit ^tot ^eenich verwijt ftaen. Ende

1111.

Ad idem, ah
op t voorgaende
Art ie uk.

ver,

eeck.

dat over fulex fijne voorfz Excel-

lentie inde qualiteyt als boven,
allen Burgeren ende Ingefetenen
defer Stadt, foo Geeftelijcke als
Wereldtlijcke Perfoonen indifT�-
rentelijck in fijne ghenadige Sau-
veguarde fal nemen, de felve als
hunnen Pant-Heer in alle foetig-
heyt ende goedertierenheyt tra-
derende.
"� II.

Accordeert dit Item, confjrmatieendeconti-
verfoeck vanghe- nuatie der Stadts Privilegi�n , in
lijeken. eeniger voegen als die van de

Stadt voor date van defe Trou-
blen, ende daer nae by het leven
van JofT��jcker memoden den
Prince van Orangien, Vader van
fijne ExcelIentie,ende Pant-Heer
defer ftadt, ghenoten ende ghe-
bruyekt hebben.

Syne Excellen-
tie accordeert dit
verfoeck, mits dat
het ghefchiet met
lehoorlijcke ken-
niffe vanden Gou-
verneur ende Μ a-
gifiraet der Stadt,

111.

De Remonflran-

III.

Item,dat alle Geefteliicke Per-
ten fullen /onder foonen, foo Mans als Vrouwen,
K'terfeJn aller egeene uytgefcheyden, oock Ca-
b�iickheyt defen tholijcke Burgeren ende Ineefe-
aengaende mr. tenen, fullen blyven inde exer-

Eertz-

-ocr page 307-

Placatecu- 4*Boeck. ly.Tït. ï.Deel.

«o

éoi

cellentie gelieven defe voorfz ge-
ruineerde encïe gedefefpererende
Gemeente, tyde defer Oorloge
ende principalijcken foo lange fy
Frontier fullen wefen, te exemp-
teren ende vry te laten van de
voorfz generale Middelen, ofte
Hollantfche Impoften, omme de
voorfz Gemeynte eenigen voet
te geven,hunne refidentie binnen
defe Stadt te continueren.

vin. yin.

Tot wekken eynde fijne Ex- Hier op fal gekt
cellentie fal gelieven het Guarni- ende gedaen wou
foen foo te Voet als te Peerde, te den, nae dat he-
doen logeren ende accommode- vonden fal wou
ren, volgens de Hollantfche Or- den te behooren,
donnantie, in ledige plaetfen ge-
maeckt ofte noch te maecken op
des Stads Veilen ofte elders, fon-
der of tot minfte quetfinge der
voorfz Arme Burgerye. Aenge-
fien tot noch toe alle Officiers en-
de het meeftendeel vanden Gar-
nifoene, zijn ghelogeertendein
Service onderhouden gheweeft,
tot kofte vanden Hove, die daer
over in veerthien Jaren herwaerts
hebbê* kollen gedaen tot over de
200000 guldens, in aenfienvan
de kleyne capaciteyt en vermo-
gen defer fchamele Gemeynte.

IX. IX.

Item, dat in't reguard vande /fd idem, als op
uyterlijcke armoede, ruine, ende 't voorgaende At-
onverwinnelijcke fchade defer ticule.
Gemeynte, geene Ingefetenen,
vande geünieerde Provintien,van
wat qualiteyt of conditie die mo-
gen zijn, pretenderende eenige
perfonele fchulden of aclien op 't
Corpus vander Stadt,oft particu-
liere Burgers, hunne a&ien niet
en fullen mogen in 't wereke ilel-
len , binnen den tijdt van twee
naeftkomende Jaren.

In dit Accoordt fullen mede Syne Excellen-
zijn begrepen de geene die in tie accordeert dit
dienft vande Stadt, ende ander- verfoeck.
fins om particuliere afïairen zijn
buyten defe Stadt, om weder te
mogen keeren binnen den voor-
feyden tijdt.

XI. XI.

Item , de Hoven uyt der Stadt Sullen geew-
Grachten aenghevult, daer van leert worden dt
TA) nde Octroy vanden Hove, ofte Oclroyen, om daer
ander veilinge nae defe Stadt op gelet endeghe-
Rechten,fullenblyvenaenhaere daen te worden
ProprietarifTen. naer hehooren.

Aldus gedaen in't Leger voor
de Grave, den acht en tvvintich-
iten Septembris ióoz.

Eertz - Hertogen van Ooften-
rijck, te mogen vervolgen, ende
wederom binnen defe Stadt kee-
ren, fonder daer toe Pafpoort te
derven eyffchen: Ende foo ye-
mandt daer toe meerder tijdt be-
hoeft, fal daer toe eyflchen parti-
culiere Pafpoort vanden Gouver-
neur defer Stadt, daer toe by fij-
ne-Excellentie te ftellen, 't welck
oock fal worden toegelaten den
Officieren van ontfangh,om hun-
ne reeckeninge te Hovetegaen
doen, ende haere afïairen te liqui-
deren.

VI.

Item, fal een yeder foo Geefte-
lijckalsWereltlijcktoe-ghelaten
worden, die naer het fluyten van
defen Tractate hun fullen willen
vertrecken uyt defer Stadt, ende
elders hun refidentie nemen, het
felvige te mogen doen binnen de
drie naeftkomende Jaren, wan-
neer hun fulcks goet duncken en-
de ghelieven fal, met hun Familie
ende goederen, egheene uytge-
fcheyden, fonder dat yemandt
hun daer inne fal mogen doen ee-
nich impediment of beletfel, ende
fonder dat hun oock van noode
fal wefen eenige Pafport als al-
leenlijck dit Trac~taet, ende fullen
de geene die hun willen vertrec-
ken, ende begeven metter woone
ten platten lande, ofte in Neutra-
Je Plaetfen, vryelijck ende onbe-
kommert van yemanden wedcr-
keeren binnen defer Stadt, om
hun goederen roerlicke ende on-
roerlicke te regeeren, ende daer
vantedifponeren ofte veraliene-
ren, fo hun raet gedragen fal, ofte
alfulcke goederen te doen regee-
ren , ontfangen ende administre-
ren door alfoodanige Rentmee-
ilers of Fadteurs als fy daer toe
fullen ilellen.

VII.

Item, fo defe Stadt is Frontier,
ende Gebuer vanden Lande van
Cleve ende Ravefteyn, tot op de
Grachten, alwaer de Hollantfche
Importen geen plaets en grypen,
ende dat daeromme de voorfz
Hollandtfche Impoften binnen
defer Stadt niet en konnen gehe-
ven worden,'fonder de apparente
depopulatie der felver ftede,prin-
cipalijcken in defe tyden , dat de
Burgers door overvallinge van
onverdraechlick Garnifoen, ende
de groote devaftagie vande Edifi-
cien ende Huyfen der felver,door
het tegenwoordich langhduerich
belegh. Soofal iijne voorfz Ex-

VI.

Syne Excellen-
tie accordeert dit
verfieck.

VIL

Sullen hun hel��
len te reguleren
nae de crdre der
Heeren Generale
Staten, die opal-
ies met redelick'
heyt ende ghele-
gentheyt [uilen
letten.

. >

��^��^^��

SBROttRHBH

-ocr page 308-

_é05 Conditien aen die van Yfendijck en Sluys. 606

x 1. fsJrticukn ende Conditien, f»w op 't Fort Yfendijc{ overgegeven is aen

Sjne Princelijcke Excellentie, op den � o Mey j604.

SYn Excellentie heeft gheaccordeerc ende ac-
cordeert by defen den Gouverneur , Capi-
teynen, Officieren ende Soldaten, tegen-
woordieh wefende in Guarnifoen op 't Fort van
Yfendijck, nae dat fy 't felve Fort over ghelevert,
ende in handen van fijn Excellentie fullen hebben
gheilek, fyluyden vry fonder eenich belet fullen
mogen vertrecken opte volgende conditien.

Inden eerften , dat fy hunne Vaendelen fullen
verlaten, vanghelijcken oock de Artillerye, Mu-
nitie van Oorlogen, ende de Vi&ualie, in handen
vande geene die fijn Excellentie daer toe commit-
teren fal de felve t'ontfangen: ende fullen vertrec-
ken met hare Wapenen fonder Trommelflach,
ende met geen brandende Lonten.

11.

Dat fy met haer fullen nemen hun Bagagie , ten
vvelcke eynde fijn Excell. haer fal doen verfien
met Schepen, om haer te convoyeren ende te voe-

ren tot 't Sas van Gent, ende voor de verfeeckerr-
heyt vande reftitutie vande voornoemde Sche-
pen , fullen fy hier laten een van hare Capiteynen
in Oitagie, tot dat de felve Schepen wederom ge-
komen zijn.

III.

Dat de Gevangenen foo van d'een als d'ander
zyde fullen ontilagen ende vry gheftelt worden,
ende dat de Paerden die de Soldaten ofte Wagen-
luyden defer zyde af ghenomen zijn, haer weder-
omme fullen werden gereftitueert.

IIII.

Dat de geene die van deler zyde overgelopen
zijn fonder Pafpoort, inditAccoort niet fullen
begrepen zijn.

Dat alle de geene die elders fullen willen ver-
trecken Pafpoort verleent fal werden:

Gedaen in 't Leger voor Yfendijck den thien-
den Mey 1604.

Jrticulen ende Conditien, geaccor deert hy Sjne Excellentie aenden Gou*

verneur, Capiteynen, Of kieren endeghemeene Soldaten: mitfgaders Burgers ende Geeftehkkhm
■vande Stadt Sluys, op den lyAugufii 1604.

12.

^At alle Geeftelijcke Perfoonen fullen
I \ vertrecken met haere Kerckelijcke ghe-
'A reetfehappen, haer goederen ende Huys-
raedt.

II.
Dat den Gouverneur Serrano, alle Capiteynen
ende Officieren, ende Volck van Oorloge, mede
de Capiteynen vande Galeyen ende 't Scheep-
volck fullen vertrecken tot die Stadt Damme,
met haer Bagagie, Wapenen ende Vaendelen,
flaendeTrommelen ende brandende Lonten,ende
dat fy op Oftagiers fullen Schepen ende Schuy-
ten hebben.

III.

Dat den Gouverneur ende den Heer Aurelio
opinola, fullen {tellen in handen vande Gecom-
mitteerde alle de Galeyen, Bareken ende Fregat-
ten , Gefchut, Buf kruyt, ende alle Ammunitien,
londer eenich bedroch,&c.
IIII.

Dat de Slaven, geen uytgefondert, fullen ghe-
tteitwordeninvrvhevt; ende fullen daer naer
mogen gaenwaerfy willen.

Dat alle Gevangenen van wederzyden fonder
antioen fullen los gaen: mede dat den Gouver-
neur ende Aurelio Spinola fullen beforgen, dat
_vr? ^P^Iteyn Say, ghevangen met eenich Schip-

tevn � ⁷J ^eo^Van '^S ^Hert0S^en -^Bofch. ^ende ^CaP'-
Jⁿ jan de Raedt mette fijne, gevangen op 't Ca-

ileel van Woude: als mede drie Schippers van
Breda, gevangen binnen Gent,fullen alle te famen
vry ende ontilagen zijn,mits betalende een maent
gagie: daer voor hy Spinola fal «fijnen Perfoon
verbinden weder inde gnevangeniile hem te moe-
ten begeven.

V I.

Dat niemant fal worden gemolefteert om fchul-
den die de Burgers fullen mogen ten achteren
zijn aenden Gouverneur ende andere, op belofte
vanden voorfz Gouverneur , dat fy fulkn ten
vollen betaelt worden binnen Brugge.

VII.

Dat alle Officieren ende Veadores oock fullen
mogen vertrecken met haer Pampieren, fonder
eenige Stadts Regifteren.

VIII.

Datvangelijcken fullen doen de Commiflarif-
fen vande Vivres, Admiraliteyten, &c.

IX.

Dat den Gouverneur noch dien avondt 'tCa-
fleel fal over leveren, om twee hondert Mannen
daer te logeren van wegen Sijn Excellentie den
Prince Mauritz.

Dat op morgen het garnifoen fal uyt de Stadt
vertrecken.

Aldus ghedaen in 't Leger voor Sluys, den
negenthienden Augufli fefthien - hondert ende
vier.

13. Artk

-ocr page 309-

Placatcn-/. 4*Boeek. %$.Tii. i.DeeL

�cB

6�7

Articulen ende Conditien₉ van het overgeven der Stadt van Oldeft^ee^

geaccordeert aen het Guarnijoen daer linnen zynde, op den eerfien Au^tfli 16x6.

dagen naer dat het voorfz Guarnifoen falzijn ver-
trocken, om daer en tuffchen een yegelijck ver.
fien te worden van behoorlijck getal van Wagens,
tot 't wederkeeren vande welcke de Gouverneur
fal hebben te ftellen behoorlijcke cautie.

DEn Hderfondfimir van NGroeninge

Drenthe ; Veldt-Marefchalck Generael, &c. om
te komen in communicatie, ende midts redelijcke
Conditien hem de voorfz Stadt over te gheven:
Syne Genade ghenegen zijnde tot hetverfoeck
vanden felven Heer Baron, heeft hem, ende aen
die van het Guarnifoen, geaccordeert de naervol-
gende Articulen.

T\E voorfz Heere Baron , t'famentlijck alle het
^Krijghs volck, foote Voet als tePeert, fal
morgen vroegh omtrent de kloek tien uyren tree-
ken uyt de voorfz Stadt, met alle hunne Wape
nen ende Bagagien, ilaende Trommelen, vliegen
de Vendels, brandende Lonten ende Kogels inden
mont, om haer over Rhijns te begeven, ende ful-
len met nemen een vande kleyne Metale ftucken,
met een Tonne Buf kruyts.

Saloock met het voorfz Guarnifoen uyt tree-
ken de Commiflaris Generael vande Monfteringe,
met de Boecken ende Pampieren, om de felve te
brengen daer hy 'rgoet vinden fal. Gelijck oock
met alle liberteyt lullen mogen uyt trecken d�
CommilTarisvande Munitien van Oorloge, met
alle de Buifchieters, ende haer te begeven ter
plaetfen daer 't hun goet duncken fal, mits dat hy
endefylieden (uilen overleveren aendengheene
die daer toe fal worden ghecommitteert, alle het
Gefchut ende Munitien binnen de voorfz Stadt
zijnde, behalven alleenlijck 't gene men den voor
fchreven Gouverneur heeft geaccordeert.

Ende overmits de Bagagie van het Krijgs-volck
ende Officieren voorfz, by ghebreck van Wagens
met het Garnifoen niet en fal kunnen uyt trecken,
Sijn Genade heeft gheaccordeert, dat de voorfz
Bagagie fal mogen binnen de Stadt blyven vier

Aidan Guenedi, Commiflaris vande Vivres,
wort toegelaten vijfthien dagen binnen de Stadt
te blyven, om te mogen op fijne particuliere affaU
renordre ftellen. Ende den felven tij cl t gheexpi,
reert zijnde�, fal hy met fijne Familie het Guarni,
foen mogen volgen , ende fal hem tot dien eynde
(foo hy fulcks begeert) worden verfien met Wa-
gens ende Convoy, met conditie, dathyopden
dach van morgen fal hebben te itellen in handen
vande geene die daer toe fal worden ghecommit-
teert, alle de Vivres, ilaende tot fijnen Jaile, ende
dat fonder eenich bedroch.

Alle Gevangenen ter Oorloge, foovand'een
als van d'ander zyde fullen uytgaen, mides beta-
lende hunne koilen. Ende die geene die tercaufe
vande Contributien gevangen of gearrefteert zijn,
daerisparticulierlijck van verdragen met d'Offi-
ciers vanden Coningh van Hifpangien.

Alle de gene die binnen de Stadt fullen bevon-
den worden de zyde vande Ho: Mo: Heeren Sta-
ten Generael fonder Pai��poort verlaten te heb-
ben, fullen uyt dit Accoort geexcludeert blyven.

Het Guarnifoen treckende uyt de Stadt, fal an-
ders geen Wech mogen nemen, dan die van Wef-
ienendeWullen, fonder in geenderley manieren
te mogen logeren op den bodem van't Graeffchap
Zutphen, noch dienft te trecken vande Wagens,
die hun ghefurneert fullen worden, dan tot twee
dach-reyfens van hier.

Gedaenvoor de Sradt van Oldenzeel den eer-
ften Augufti Anno fefthien - hondert fes en twin-
tich, nieuwen ftijl.

14. Articulen, die Syne Cjenade aende "Borgers der Stadt Oldenzeel heefi

geaccordeert, op den eerflen Augufti 16%6.

weeft onder 't gheweldt vanden Koningh van Hi-
fpangien, maerfal al 't felve ghehouden worden
voor doot, ende als niet gefchiet.

De Borgeren, fo in particulieren dienft des Co~^
ninghs Yan Hifpangien geWeeft zijnde, fullen met
d'andere des Konings Officieren, vry ende onver-
hindert mogen vertrecken: Ende alle d'andere
Borgeren, fullen naer believen inde Stadt mogen
verblyven, ofte ten platten Lande gaen woonen,
midts doende den behoorlijcken Eedt van getrou-
wighey t.

Alle die foo tot noch toe onder Compa^nien

hebben

DE Stadt ende Borgerye fullen verblyven
by hare oude Privilegi�n ende ghereentig-
heden: * Edoch fal voor ditmael de Magi-
ilra�t worden bedelt, mlcx men tot dienft
ende befte der Stadt fal bevinden te behooren.
Ende wat de Fortificatie belanght, die wort gela-
ten tot difpofitie vande Ho: Mo: Heeren Staten
Generael, om daer vait te ordonneren nae dat den
ftaer ende gelegentheyt van 't Landt fal komen te
vereyflehen.

Niemandt der Ingefetenen en fal in eeniger ma-
nieren onderfocht ofte gemolefteert worden over
't gepai��erde, ghedtiyrende de felve Stadt is ghe-

-ocr page 310-

Conditien aen die van

610

Noopeode 't gedane verfoecje van een dragelick
Guarnifoen te mogen hebben, ende foo doenlijck
van Inlandtfche, daer op fal foo veele doenlijck
worden gelet.

Ende wat aengaet de bede der Magiftraet, om
re mogen jegens d'Ingefetenen van LingenNeu-
trael gefectet worden, daer over lullen fy hun heb-
ben te addrefl�ren aende Hoogh Mogende Hee-
ren Staten Generael.

Mette Kercke,Tooren ende Kloeken der Stadt,
fal bly ven by 't oude gebruyek. Aldus ghedaen
in 't Leger voor Oldenzeel, delen eerften Auguili
16x6. ftylonovo.

6o9

lebben ghedient, ende voor 't uy ttrecken van het
Garnifoen hare Pafpoort bekomen, lullen foo fy
1 eceeren, als Borgeren daer binnen bly ven woo-
nen, mits doende den cedt als andere Borgeren.

Vnde fo veele belanght 't verfoeck by de Magi-
firietsbedaen, van ten aenfiendesgeledene fcha*
den eeduvrende dit belegh, eenige Jaren te mogen
ofltlaftblyvenvandegenerale Middelen, 'tfelve
verfoeck wort gherenvoyeert aende Ridderfchap
ende Steden der Landtfchap van Over-Yfl�l.

Het Koorn - gewafch noch omdeStadtinefl�
zijnde, fal hen vorders foo veele verfchoonc wor-
den als mogelijck.

^4rtkulen ende Cunditien,iy Syne Cf enade ge accordeert aenden Superin-
tendent ende andere Officieren des Coninghs van Hifpangien, fo van/ie Conti il ut ie η als anders, hun
jcenwoordelick bevindende binnen de Stadt -van Oldenzeel, op den eerflen Αικζίφί �6x6.

!�fffjp L!en den voornoemden Officieren wort:
(Ι!!}!!! gheaccordeert, nae 't overgeven vande
p/�y� Stadtjuin noch veertien dagen daer bin-
^^Ut"^ nen te mogen houden, alleenlick tot be-
(lichtinge van hare particuliere af7airen,daer toe fy
geene andere wegen of middelen fullen mogen ge-
bruyekea, ated'ordinaris Juftitie: Ende en lullen
fy inde felve tijde hun geenfins mogen bemoeyen
noch onderwinden eenige vordere adminiftratie,
van ontfangh van Contributien of Domainen.

Sullen oock gehouden wefen vande getrocke-
ne Contributien uyt Vrieflandt ende d'Ommelan-
den, over te leveren eenen perfe&en ftaet, met
fpecificatie vande Dorpen,ende finguliere Perfoo-
nen, lbo daer inne gecontribueert.

Sy fullen oock hebben forge te dragen , ende
de gewiffe ordre te geven, dat alle gevangene ende
ghearrefteerde Gijfelaers, ter faecken van Contri-
butien ende Domainen, datelijck worden gerelax-
eert, fonder eenige entgelteniiTe, 't zy van mont-
koilen ofte anderfins.

Ende als nae expiratie der verleende veerthien
dagen , �y Officieren komen re vertrecken, fal
men hun affifteren met noodige Wagenen: Ende
lullen fy foodane woonplaetfen mogen verkiefen,
als het hun fal goet duncken, midts dattet niet en
2-y in 't gebiet vande Landtfchap van Over-Yffel,
ende infonderheyt niet inde Twente.

Alle goederen roerende ofte onroerende, die
de voorlz Officieren , foo inde Landtfchap van
Over-Yffel, als inde Stadt Oldenzeel mogen
hebben, daer af fullen fy 't vredige ghebruyck be-
nouden , ghelijck alle andere buyten de Provincie
geletcn, londer daer in eenichfins te mogen wor-
den geturbeert.

Sullen oock de felve Officieren geenfins wor-
den onderfocht ofte gerechercheert, noch in Per-
^Joone of goederen, wegen hare ghedragene Amp-

ten ende OiTicien, ende 't geene fy ter fae�ke van
die felve hebben moeten doen, ende in 'twerek
richten, maer al 'tfelve vergeten zijn ende bly ven.
Actum in 't Leger voor Oldenzeel, den eerflen
Augufti 1626. llylonovo.

Ynde op huyden by de fluytinge vande
Capitulatie metten Gouverneur der Ste-
de Oldenzeel,by de Geeftelijcke Heeren,
ende 't Cloofterderfelver Stadt, aen Syne Gena-
de verfocht continuatie van de oefi�ninge der
Roomfche Religie, ten miniten in't Clooiler-
Kercxken, is fulcks by Sijn Genade plat af ghefla-
gen, ende gheordonneert, dat noch opentlijck,
noch heymelijck, eenige andere oefleninge van
Religie daer binnen fal worden gheitadet, als al-
leenlijck de ware Gereformeerde, fulcks die door
Godesgenade alomme inde Vereenichde Provin-
ci�n aengenomen is: Doch dat niemant in fijn ge-
weten, of Confcientie fal worden onderfocht ofte
gemolefteert.

Ende foo veele aengaet het vordere verfoeck
by de voornoemde Geeftelijcke Heeren ende het
Clo�iter gedaen, van te mogen inde Stadt verbly-
ven, ende ghelaten worden by 't volle ghebruyck
ende gheniet harer Prebenden, Benenden, ende
alle andere Geeftelijcke goederen: Alle 'tfelve
wortgeremitteert aende Ho: Mo: Heeren Staten
Generael, ende de Landtfchap van Over-Yffel,
omme by de felve daer op gedifponeert te worden
foo hare Ho: Mo: ende Ed: bevinden fullen tebe-
hooren. Aen welcke ghemelte Geefte�jckheyt,
haer defwegendoor Gecommitteerde fal hebben
te addrefl�ren, Ende ondertuffchen fullen fy inde
Stadt mogen yerblyven , midts van nu af overle-
verende Staetende Inventaris van alle heure goe-
deren ende innekomen, ende hun dragende in al-
ler itilligheyt, ende naelatende alle oeffeninge
vande Roomfche Religie. Actum in 't Veldt-
Leger voor Oldenzeel, den eerflen Augufti 16x6.
ftylo novo.

Q.q

16. Arti-

-ocr page 311-

Placateo-* 4. Boeck. 2 9. Tit. ι. Deel.

�ll

611

16, Α rticu len .geaccor deert hy Sijn Sxce�. aende (joumerneur vande Stadt

vu η Grol, ende aende Capiteynen ende Krijghs-volck die daer inne zijn, op den 19 August 1627.

toebehoorende den Coningh van Spangien, f_on,
der fraude ende ter goeder trouwe gelevert fullen
worden aen die gheene, die 't Sijn Excellentie f_aJ
gelieven daer toe te ordonneren, uy tgefondert de
provifie vande Vivres, die den voorfz Gouver.
neur heeft gedaen op fijne koften $ de welcke den
Coningh niet en raeckt.

V 11.
Dat haer fullen gegeven worden twee hondert
Wagens, om de Bagagie vande voorfz Gouver-
neur, Capiteynen ende Krijghs-volck van hier nae
Wefel toe te voeren, of nae het Leger van mijn
Heer Graef Hendrick vanden Bergh, mits dat hiet
eenige in oftagie werden ghelaten, tot de weder-
komfte vande voorfz Wagens.
VIII.

Dat de voorfeyde Gouverneur,Capiteynen en�
de Krijghs-volck uyt de voornoemde Stadt fullen
trecken, ende de felve in handen van Sijn Excel-
lentie goets tijdts over leverenden twihtichften
van defe Maent.

IX.

Dat haer Convoy ende vry gheleyt fal gegeven
worden tot in't voorfz Leger, of tot de voorfeyde
Stadt van Wefel toe.

Dat de fiecke ende gequetfte Soldaten die men
niet en kan wech voeren, inde voorfz Stadt fullen
mogen blyVen, tot datfe genefen fullen zijn.

XI.

Dat alle de Paerden,ende alles wes geduyrende
de belegeringe is genomen, fal blyven aende gene
die 't genomen heeft.

Gedaen in't Leger voor Grol, defen negen-
thienden Augufti fefthien - hondert feven ende
twintich.

I At alle het Krijghs-volck, van wat Natie
! die zijn , wefende inde Stadt, uyt fullen
: trecken met hare Wapenen, Kogels inde
mont, brandende Lont, vliegende Vanen,
Trompet ende Trom-geflach, hare Paerden ende
Bagagie, ende alle 't geene dat haer toe behoort.

Dat fy met haer uyt fullen nemen twee Veldt-
flucken, vijf Tonnen Bufkruyts, vijftien Kogels,
ende vier Tonnen Lonts.

III.

Dat al de Officiers ende andere, zijnde inden
dienft vanden Koningh van Spangien, oock vrye-
Jijck fullen mogen uyttrecken , fonder eenich on-
derfoeck, met heure Meublen ende Bagagie die 't
hun goetduncken fakende datfe fullen hebben tijt
van twee Maenden, om te mogen gaen herwaerts
ende derwaerts ten platten Lande,omme van hare
particuliere afTairen te difponeren, midts dat daer
onder geen Krijghs-volck en zy begrepen.

Dat alle, foo Geeftelijcke als Borgers ende In-
woonders vande voorfz Stadt,die met het Krijgs-
volck fullen willen uyt trecken, het felve vryelick
fullen mogen doen, met heure goederen ende
't geene haer roe behoort, 't zy nu, of binnen den
tijdt van twee Jaren.

Dat alle de Gevangens van defe zyde, van wat
qualiteyt of conditie die zijn, jegenwoordich inde
voorfz Stadt ghedetineert zijnde, fullen met het
betalen van hare koften uytgaen, ende dat het fel-
ve oock fal ghefchieden ten reguarde vande Ge-
vangenen van 't voorfz Guarnifoen.

VI.

Dat alle Ammunitien van Oorlogh ende Vivres,

17. Poinclen, !Hy fijne Trincelijcfy SxcelL ende de (gedeputeerden van�

Ho: Mo: Heeren Staten Generaelder Vereenighde Provintien, aende Geeflelijckheyt, Magiflraet en-
de Borgerye vande Stadt van 's Hertogen-Bofch geaccordeert, op den 14 September i6zy.

II.

Dat d'Ingefetenen van defe Stadt hun fullen
moeten dragen volgens de Placaten vanden Lan-
de, midts genietende de vryheyt van Confcientie,
gelijck fulcks alomme wert gedaen: Ende dat alle
Geeftelijcke ende Religieufe Mans-perfoonen ful-
len uytte Stadt vertrecken binnen den tijdt van
twee Maenden, mits middelertijdt haer gedragen-
de naer de Placaten vanden Lande : Ende iullen
met haer mogen nemen haere Meublen, Beelden,
Schilderyen , ende andere Kerckelijcke Orna-
menten.

III.

De felve Geeftelijcke ende Religieufe Perfoo-
nen, fullen genieten haer leven langh geduyrende
alle den inkomen ende vruchten van haerluydec
goederen, gelegen op Plaetfen alwaer men Con-

tri-

, Ndeneerften, dat alle ofl�nfien, injurien,
ende alle feytelijcke a�en tuifchen defe
Stadt ende die vande ge�nieerde Provin-
ci�n gedaen, gefchiet ende volbracht foo van het
begin defer Inlandtfcher Troubelen ende beroer-
ten, ofte Oorlogen, als oock geduyrende defe be-
legeringe, op wat plaetfen, ende in wat manieren
het oock zy, in 't generael ende particulier, foo
binnen als buyten, fullen wefen, zijn ende blyven
vergeven ende vergeten, ende ghehouden als niet
ghefchiet, fulcksdattotgeenentyde eenich ver-
maen , mentie, moleftatie, actie ofte onderfoeck,
in Recht ofte daer buyten ter caufe voorfz, regens
de Levenden, ofte den Erfgenamen der dooden,
noch der felver refpective goederen , gedaen , ge-
maeckt noch ten laft geleyt fal mogen worden.

HHHHHn

~~��m�«ι�>~~

-ocr page 312-




	g, ι Conditi�n acn die vand�	�l4 ver Stadt refpective, ende dat daer toe geen ande- re Pcrfoonen en fullen gepromoveert noch gheaf- fnmeert worden, als die geene inde voorfz Stadt ghebooren, of het H. Doopfel aldaer ontfangen hebbende> ofte foodanige andere die de Ho: Mo: Heeren Staten Generael daer toe goet fullen vin- den te naturaliferen, ende qualificeren, Midts dat voor defe reyfeabfolutelijckby Sijn Excell. ende de Gedeputeerde van haer Ho: Mo: de Regieringe in Juftitie ende Policie, foo in Hooge als Subalter- ne Magiilraten,Officieren, Regenten,ende andere Miniilers fullen werden geconftitueert. X. Item, dat defe Stadt fal behouden tot hare di- fpofitie ende regieringe, alle haere ghemeene Erf- goederenrecht vanimpofitie, Viilcheryen, Wech ende Kraen-maet, ende Maent-gelden, ende alle andere heure rechten ende inkomen, foo ende ge- lijck fy daer van tot noch toe de difpofitie ende re- gieringe heeft ghehadt, voor foo veel de felve daer toe is gerechtight, ende mits niet prejudici�rende andere Leden vande Ge�nieerde Provinci�n. XI. item, dat defe Stadt oockfal behouden hare eygen reflerende provifie van Vivres, Materialen, ende alle andere hare ghemeyne gereede ende on- gereede goederen, om tot prohjte ende ontlaftin- ge defer Stadt geadminiftreert, verkocht ende be- houden te worden ter difpofitie der voorfz drie Leden, uytgefondert van 't Gefchut, Wapenen, ende andere Munitien die ten behoeve vande ftadt onverkoft gelaten iullen moeten worden. XII. Item, dat alleConfraterniteyten, Schutteryen, Ambachten ende Gilden, tegenwoordelijck bin- nen de voorfz Stadt wefende, fullen blyven in effe, ende behouden hare refpective Caerten, Or- donnantien ende Privilegi�n, mitfgaders alle hare goederen, foo gereede als ongereede,tot wat eyn- de die oock aende felve Confraterniteyten, Am- bachten ende Gilden mochten zijn bcfet, ofte by de felve ghekocht, ofte verkregen, om by de Pro- vooflen, Overflen ende Regierders van dien, ten gemeynen prof�jte der felver geregeert, ende daer van gedifponeert te worden naer hunnen geliefte. XIII. Dat inden Lande van Hollandt ende andere Ge�nieerde Provinci�n, by niemanden meer nae- geflagen noch ghecontrefeyt iullen worden defer Stadts Boom-wapenen , noch teeckenen vande Ambachten, ofte Ambachts-luyden defer Stadt, alsvanMeiTe-maeckers, Nellel-maeckers, ende meer andere Manufacturen , maer dat elck fal fijn eygen, ende fijner Stadts teyeken, daer de Werc- ken gemaeckt worden, moeten houden, ende ge- bruyeken : Ende dat alle diergelijcke Ambachten ende Manufacturen, mitfgaders de Verwerye en- de nieuwe Jaer-marckten,geduyrende defeTrou- blen, verkregen inde Meyerije defer Stadt, fullen ceif�ren, ten ware die vande Meyerije daer op ge- hoort , by hare Hoogh Mogende in rechtmatig- heyt anders op 't ftuck vande Jaer-marckten wer- de gedifponeert. XIIII. Sullen d'Ingefetenen van 's Hertogen-BofTche, ende die ten platten Lande onder Contributie fit- Q_q ij ten,

tributie betaelt: Welveiritaende dat de Kerckelijc- ke ende Paftorye - goederen fullen volgen aeiide Ho: Mo: Heeren Staten Generael, om daer van, fop ten behoeve van de Stadt, als anders te difponeren. Alle Nonnen ende andere Geeflelijcke Vrouw- nerfoonen, lullen binnen de Stadt mogen blyven, ende haer leven lanck gealimenteert worden uyt- teii inkomen van hare refpedtive Conyents goe- deren , blyvende ter difpofitie vande Ho: Mo: Heeren Staten Generael,of de felve inde Conven- ten ! ofte met andere Wooningen fullen werden eeaccommodeert. V. Item, dat aen alle d'Ingefetenendefer Stadt, lbo Geeflelijcke, Religieufe als Wereltlijcke Per- foonen, ghevluchte ende andere, wie dat het zy, in Officie, dienft, Eedtende Regieringe van Syne Mijeiteyt, Militair of anderfmts, Staten van Bra- bant , ofte defer Stadt refpectivelijck zijnde, ofte niet, fal worden gheconferveert lijf ende goet, foo in 't generael als particulier, voor foo veel 't felve nietencontrarieert 't voorgaende Articul. VI. Item, dat defe Stadt met haer Borgers ende In- gefetenen voorfz, foo Geeilelijcke als Wereltlijc- ke by de Ho: Mo: Heeren Staten Generael der Ge�nieerde Provinci�n, ende Sijn Princelijcke Excellentie ontfangen ende ghetracteert fal, ende fullen worden in alle foetigheyt ende goedertie- rentheyc,om voorts aen in alle vruntfehappe ende eendrachtigheyt met de andere Ge�nieerde Pro- vinci�n ende Steden te leven, t'famen te handelen endeteKoopmanfchappen, op haren ouden vry- _:dom naer behooren. VII. Dat de voorfz Ho: Mo: Heeren Staten Gene- rael ende Syne Princelijcke Excell, inde voorfz Stadt, Vrydom ende Meyerije, voor foo veel die aende Stadt annex, fullen gebruyeken ende exer- ceren foodanige Jurifdictie ende gherechtigheyt, als de Hertogen ende Hertoginnen van Brabandt daer inne tot noch toe hebben ghehadt, ende dek Stadtin alles daer in tracleren, foo ende ghelijck de Hooft-ileden van Brabant zijn gehouden ende getrafteert. VIII. Item, dat defe Stadt, Borgers ende Ingefetenen jan dien, ende van het Vrydom der felver Stadt, fullen behouden alle hare Rechten ende Heerko- ^men, Coitumeii, Vryheden, exemptien, ende alle andere Privilegi�n, foo generael als particulier,die f)" van oudts ende voor het begin defer Oorlogen genooten ende ghehadt hebben, te Water ende te Lande, inde Stadt ende daer buy ten, in Brabandt, Gelderlandt, Hollant, Zeelant, opten Rhijn ende andere Provinci�n, Plaetfen ende ilroomen , foo aengaende de Thollen, Houtfchat, ingebodt, fta- P^ei van d'Oil�n, ende andere egeen uytgefchey- ^d«n, voor foo veel alsfy in deuchdelijcke poifeilie zijn gewee�. IX. item, dat de Regieringe vande Stadt foo in rechts-vorderinge, als Politicque faecken, fal bly- ^ven aende Magiftraet ende de drie Leden der feU

-ocr page 313-

PlacatetL* 4.Bocck. 29. Tit, i.Deel.

xx.

6«5

6l$

ten, worden getrac

tenen vande Vereenichde Provinci�n , foo inde
Steden als ten platten Lande vvoonende.

XV.
Ende wat aengaet alle de Renten ende wettige
fchulden by de drie Leden deler Stadt ofte haere
Gecommitteerde, midtfgaders by de Magiftraet
geconftitueert ofte ghemaeckt., ofte aengenomen
te betalen, foo gecluyrende defe belegeringe als te
voorens, weder die zijn bebrieft ende befegelt ofte
niet, daer van fal de Magiftraet van 's Hertogen-
Boffche leveren pertinente fbet, omme daer op
naemaels by hare Ho: Mo: in alle b�lickheyt ghe-
difponeert te worden.

XVI.
Ende tot betalinge van dien, ende alle andere
toekomende Stadts laften, fullen de tegenwoor-
dige Axcijnfen , Impoften ende middelen vande
Stadt haren ghewoonlijcken loop houden: Ende
by de voorfz drie Ledenen, volgende hare Privile-
gi�n ende herkomen, mogen verhoocht, vermeer-
dert ende vermindert worden, midts dat het felve
niet en prejudicere de middelen die men tot pro-
fijte vande gemeene faecke fal moeten heffen.
XVII.
Dat alle Aften, Refolutien, Decreten of Or-
donnantien by de voorfz drie Leden ofte Magi-
ftraten gemaeckt, voor foo vele de felve den Staet
ofte welftant der Vereenichde Provinci�n niet en
contrarieren, mitfgaders de Sententien die gegaen
zijn in krachte van gewijfde by de Schepenen ge-
geven, eenfamentlijck alle eviftien van goederen,
't zy binnen of buyten defer Stadt ghelegen, be-
hoorlijck ghefolemnifeert, fullen blyven in haren
kracht ende vigeur, onvermindert partye geinte-
refleerde nochtans heur recht van Appel ofte Re-
formatie, in gevalle hen fulcks competeert.
XVIII.
Item, dat die gene die vande Magiftraet nu zijn,
ofte eertijdts zijn geweeft, over dAften ofte �r-
donnantien by hen tot het uytreycken ofte tellen
van eenige der Stadts penningen , ofte provifien
gegeven, noch de Rentmeefteren over het tellen
ofte betalen der felver penningen, ende provifien,
noch over 't geene daer van fy hebben gereeckent
ende verantvvoort, niet en fullen bekommert,
ofte gheinquieteert worden, ende dat de ghedane
reeckeningen der voorfz Rentmeefteren, ende
anderen defer Stadt Gecommitteerden, geen re-
vifie ofte recherche en fullen fubjeft zijn, ghelijck
oock alle ghedane reeckeningen vande Rentmee-
fteren vande Domeynen, Staten van' Brabandt,
Ontfangers vande Licenten, Contribtitien ende
Fortificatien lullen blyven ghefloten fonder re-
cherche .

XIX.
Item, dat de Regieringe der Taefl�l vanden
Heyligen Geeft, grooten Gafthuys, Fabrijckcder
Rereken , Weefhuyfen, Leproofen, Vondelingh-
huyfen, Sinneloofen-huyien , ende alle andere
particuliere Fundatien van Mannen ofte Vrouwen
Gafthuyfen, ende het ftellen vande Provifoors
ende Reftoors van dien,fullen by de drie Ledenen
gedaen ende geconfereert worden, foo ende ghe-
lijck tot noch toe in ghevolch vande oude Privile-
gi�n der felver Stadt is geplogen.

Item , dat oock de Eygenaren van alle Wint
Ros ende Oly-Molens binnen 'd^k Stadt end
't Vrydom van dien, geduyrende dit belech, en �
by voorgaende Oorlogen afgebroocken, o'rnnJ
gefchoten, of anderfints gedemolieert, fullen ver*
mogen de felve op hun oude Werven ofte Gron"
den wederom te erigeren, fonder dat van nood�
fal wefen daer toe eenige nieuwe Aften ofte con-
fenten te verwerven, ofte eenige andere gherecL
tigheden te betalen, dan daer in de klve Meulens
voor het afbreecken ofte demolitie voorfz zj;_ngehouden gheweeft, ten ware die tot dienfte γ₃η-
den Lande waren geemployeerc.
XXI.

Dat oock een yegelijck Wereldtlijcke, van \v_atconditie hy zy, in eedt ende dienft van Syne M_a,
jefteyt van Spangien ofte defer Stadt wefende,
ofte niet, vry ende gheoorloft fal wefen uyt defe
Stadt met fijne Familie ende goederen terilont na
het overgaen te vertrecken,ende daer toe Wagens
ende Karren , Schepen of Schuy ten te ontbieden,
't zy uyt Brabandtfche, Hollandtfche of Neutrale'
Steden ofte Plaetfen, fonder dat hare Perfoonen
of goederen, ofte de Voerders van dien, in 't gaen
ende wederkeeren, by de Soldaten, Fifcalen, ofte
yemanden anders fullen belet, ghemoey t, befclia-
dicht ofte geturbeert mogen worden, fonder daet
toe oock ander confent ofte Pafpoort te derven
verwerven,

XXII.

Dat voorts de Borgers uytte Stadt vertrocken
zijnde.mitigaders oock die gene binnen de voorfz
Stadt als noch begeeren te blyven, weder die in
eedt ofte dienft van Syne Majefteyt, Militair oft
anderfints zijn gheweeft, ofte niet, ende heurere-
fpeftive Erfgenamen, fullen hebben den tijdt van
drie eerftkomende Jaren,om daer en tufTchen hare
goederen alomme foo binnen de Stadt, Vrydom
ende Meyerije der felver ghelegen, te mogen ver�
koopen, verwiflelen ende anderfints verhantlich-
ten, ghelijck fy goet fullen vinden , of de felve te
doen ontfangen ende adminiftreren, door fooda-
nige als fy fullen goet vinden, ende komende te
fterven buyten of binnen de Stadt, gheduyrende
den voorfz tijdt met Teftament, of londer ghete-
fteert te hebben , in fulcken ghevalle fullen hare
goederen volgen hare geinftitueerde Erfgenamen
ofte naefte Vrunden refpeftive.
XXIII.

Ende die geene die middelertijdt ende ghedue-
rende de voorfz drie Jaren, fullen willen gaen in
de Provinci�n ende Steden onder de gehoorfaem-
heyt van Syne Majefteyt behoorende, om bare
particuliere affairen, fullen 't felve vrye�ck mog«n
doenviermael 'sjaers met voorgaende kennillc
vanden Gouverneur, vanden wekken fy ghehou-
den fullen zijn te nemen Pafpoort, de welcke hv
haer ghehouden fal zijn te geven, ten ware hy ee-
nige wettelijcke redenen hadde ter contrarie, en-
de t'eynde de voorfchreve drie Jaren hare woon-
plaetfe nemen binnen defe Stadt, ofte in Neu-
trale ofte andere Plaetfen daer men Contributie
is betalende, alwaer fy fullen ghenieten de voor-
fchreve vryheyt, om te mogen gaen, pafrereⁿ�
ende trafrkqueren alomme, midtigaders 't vorde^r

-ocr page 314-

5 j 7 Conditien aen die vande Stadt 's Hertogen- Bofch. 618

ρ ftett vanden jegemvoordigen Tractaet.
XXIIII.

Item, dat over defe Stade geenen anderen Gou-
verneur noch Subftituyt van dien en fal worden
eheftelt, dan eenen vanden Huyfe van NaiTau, oft
andere Nederlancfche Heeren of Lantfaten.
XXV.

Dat de Guarnifoenen geen exemptien in eenige
vande Stadts middelen ende Impofitien en fullen
hebben noch genieten, maer alle Lallen mede hel-
pen dragen als andere Ingefetenen.
^� XXVI.

Item, dat onder dit Tra&aet mede fullen ghe-
comprehendeert ende begrepen wefen alle abi�n-
te Poorteren, Borgeren ende Inwoonderen, oock
Hiiylvrouwen ende Kinderen, mitfgaders alle an-
dere Geeftelijcke ende Wereldijcke Perfoonen
gevlucht zijnde.

XXVII.

Dat alle Siecken ofte Gequetilen, tegenwoor-
dich in 't groot Gafthuys ofte andere Huyfen we-
fende, 'c zy Soldaten ofte andere, daer inne fulen
blyven, tot dat fy volkomentlijck zijn ge.cureerr,
ende daer naer mogen vertrecken ofte blyven
daer 't hen believen fal, ende dat men de felve als
dan oock fal ail�fteren met Wagens ofte Karren,
om hare Bagagietevervoeren fonder beletl�l van
yeniandt.

Alle welcke Articulen by Syne Princelijcke
Excellentie, ende de Heeren Gedeputeerden van
de Ho�. Mo: Heeren Staten Generael, aende Gee-
ilelijckheyt, Magiilraet ende Borgerye der voorfz
Stede zijn toegeftaen ende geaccordeert, ende by

de felve geaccepteert in krachte van hare reipecli*
ve Procuratien. Des ten oorkonde defen geteec-
kent tot Vucht, in 't Leger voor 'sHertogen-
Bofch, den veerthienden Septembris 1629. Ende
was onderteeckent,

F. Henry de Najfau.

Fr, MichaclEpifcopus Bufcoditcq.

F. Joannes Moors, Abbas Bernenfis.
Joannes Hermans Decanus Bit/coducq,

R. van Voorn. 1. van Velde.

R. van Gr/eneven,

B. Loef vander Sloot.

Hendrkk Somers.

Ρ iet er Huyberts Herialthuvel.

E Staten Generael der Vereenighd© Ne-
derlanden , gehoort het rapport van hare
Gecommitteerden, hebben naer vifie, Ie-
clure ende examinatie vande boven-ghe-
fchreven Poinclen ende Articulen, de felve met
rijpe deliberatie van Rade, geapprobeertende ge-
advoueert, ghelijck hare Ho: Mo; die approberen
ende advoueren midts delen, beloovende de felve
naer haer forme ende inhouden te achtervolgen
ende doen achtervolgen. Gedaen in 't Leger voor
's Hertogen-Bofch, den veerthienden September
1629. ftylo novo. Was gheparapheert, Hem. Ter
Cuylen,^rc' Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande
hooch-gemelte Heeren Staten Generael, Geteec-
kenc, Cornelis Mufch. Ende gecachetteertmettet
Cachet van hare Ho: Mo:

18. Articulen, gbeaccordeert by Syne excellentie den Heere Trince van

Orangicn, aenden Gouverneur der Stadt 's Hertogen-Bo/l h, ende aende Capheynen ende Vola

van

Oorloge daer linnen wefende, op den 14 September 1629.

|At den Gouverneur van 's Hertogen-
j Bofch , met alle Officieren van Oorloge
'& ende Soldaten , van wat qualiteyt ende
conditie de felve zijn, foo te Paert als te
Voet, geene uy tgefondert, alwaer 't fchoon datfe
hadden verlaten den dienft vande Heeren Staten,
ende hun begeven aende felve vanden Coninck
van Spangien, fullen uyt de Stadt trecken fonder
eenige verhinderinge ofempefchement, met Wa-
penen ende Bagagie: DeRuyterye met blafende
Trompetten, vliegende Vlagge, met volle Wape-
nen,'t Geweer inde hant: 't Voetvolck metflaen-
oe Trommelen, vliegende Vendels, brandende
Lonten aen beyde d'eynden, met Kogels inden
^mont, in fulcken ordre ende forme als ly gewoon
zijn te marcheren in Bataille, met behoudeniiTe

^van hun goet ende leven, tot de Stadt van Dieft

toe.

Sullen mede voeren datelijck fes flucken Ge-

^huts ende* twee Mortieren , tot keure vanden

jjoiiverneur, met alle beur ghevolgh ende toeru-

^tlnge, mede Munitie van Oorloge, fiiffifant om

^met elck twaelf fchoten te doen.

III.

Sullen werden beftelt Paerden ende Wagens
met Conducleurs, bequaem omme 't voornoemde
Gefchut, Mortiers, met alle 't gevolch ende Am-
munitie te voeren naer de Stadt van Dieft

1111.

Alle Ammunitie van Oorloge ende van Lijf-
tocht,toebehoorende den Koninck van Spangien,
fullen ghelevert werden, fonder eenich bedroch,
aen foodanigen die Sijn Excell. ordonneren fal tot
dien eynde, uytgefondert 't geene vande voor-
noemde Lijftocht verkocht is voor den twaelfden
van defe maent, wanneer men heeft beginnen te
tracleren,'t welck wel verkocht fal blyven/fonder
dat te dier oorfaecke yemant daer over fal mogen
werden onderfocht, ofte hinder aen ghedaen die
't felve gekocht hebben.

V.
Alle Officieren ende Soldaten, foo ftecken als
gequetilen, fullen in 't Gafthuys of elders mogen
verblyven, ter rijdt ende wylen toe heur ghefont-
heyt toe laten fal hun op de Wech te begeven,hun
als dan ghevende vry gheleyt ende gelegentheyt,
omme hare Wapenen ende Bagagie te voeren tot
Dieft of Breda.

Q.q "Ι Een

-ocr page 315-

Placaten-i» 4» Boeck. 1-9. Tit. 1. Deel.

619

XII.

VI.

De Gevangenen ten wederzyden,van wat con-
ditie de felve fouden mogen wefen, fullen in vry,
dom gheftelt werden fonder rantfoen te betalen
maer alleenlijck heur verteerde koften., volgende
den taux daer op geftelt.

XIII.
Dat alle den buyt diegemaecktisgheweeftby
die vande Stadt, foo voor als naer de Belegeringe,
van hunlieden niet en fal mogen werden geeyfcV
maer aen hun verbly ven.

XIIII.
Naer dat d'Artijckelen van defe Compofitie
fullen wefen geteyckent, fal den Gouverneurvan
den Bofch vry itaente fenden een Expreflèn aen
de Sereniffime Infante van Spangien, met vry ge,
leytende verfeeckertheyt, omme haer t'adviferen
van 't ghepafiêerde, 't welck men verftaetdatden
Gouverneur fal mogen doen den felven dach als 't
Tradlaet fal zijn geteyckent.

XV
De voornoemde Conditien gearrefteert zijnde,
fal tijdt gegeven'werden ten minften van twee da-
gen aen den Gouverneur, ende alle het Volck van
Oorloge, omme hun tot het vertreckghereette
maecken.

XVI.
Wekken gefetten tijdt geexpireert zijnde, den
voornoemden Gouverneur ende Officieren van
den Guarnifoene beloven te fullen vertrecken, te
weten op Maendach toekomende, des morgens
vroech, dat wefen fal den feventhienden van defe
Maent September.

XVII.
Welverftaende dat geduerende de gefeyde tijdt
van twee dagen, gene Perfoonen uytde Stadtful-
\en mogen komen inden Leger, noch die van de-
fen Leger inde voorfeyde Stadt, ende dat om on-
geregeltheyt te fchouwen, maer dat ondertuf-
fchenyedereen hem fal houden binnen fijn Geve-
fte ende Sterckten, fonder dat toegelaten wert ee-
nige naerderinge te doen, noch te toonen eenich
werck van vy antfchap, tot verfeeckertheyt van 't
welcke Oftagiers of Pantlieden van weder-zyden
fullen werden gegeven.

XVIII.
Dat alvooren't Guarnifoen vertreckt, gegeven
fullen werden by Sijn Excellentie twee fufhfante
Oftagiers of Pantlieden, de welcke fullen treckn
met het voornoemde Guarnifoen, Wapenen ende
Bagagie tot Dieft toe: gelijck in mangelinge twee
by den Gouverneur, die welcke fullen verbly ven
ter tijt toe de voornoemde Oftagiers van Sijn Ex-
cellentie ende Wagens weder fullen gekeert zijn»
als wanneer als dan oock Sijn Excellentie weder-
omme fal fenden de ghefeyde Oftagiers, met vry
geleytende verfeeckertheyt tot Dieft.
XIX.
d'Officieren, Capiteynen ende anderen, begre-
pen in 'teerfte Artijckel van dit tegenwoordige
Tractaet, hebbende eenige Wapenen, Booten _tSchuyren, of eenige gereetfehappen van Oorloge»
hun eygen toebehoorende, fullen de �� mogen
verkoopen ende overdragen, fonder dat daer ovef
fullen mogen werden achterhaelt die gene, die de

koop hebben aeneegaen, of overdracht hebben.

^r ^& ^& Daer

Een volkomen getal van Paerden ende Wagens,
als den Gouverneur lal verfoecken, foo voor fijn
eygen dienft, als voor alle andere Officieren ende
Soldaten, fal hem toe gheftaen worden, omme te
voeren alle het Tuych ende Bagagie tot Dieft toe,
daer injie begrepen alle Wapenen, felver vande
Soldaten van dele Stadt abfent, doot, fieck, ghe-
quetft, of wech-geloopen zijnde, ende dat in
geender manieren de felve Wagens fullen mogen
werden befocht.

VII.
Aen den genen die begeeren fullen haer Tuych
ende Bagagie te voeren naer Antwerpen, fullen
buyten hunlieder koften Schepen beitelt worden,
om hun derwaerts te geleyden deur Hollandt, vry
van alle Thollen ende andere Impofitien, hun toe-
latende dat fy daer by Volck fullen mogen ftellen
totbewaringe vande voorfz Bagagie, de welcke
niet en fullen mogen werden gevifiteert of gearre-
fleert in eenige Plaetfconder wat deckfel of fchijn
't felve foude mogen wefen, maer fullen varen tot
Antwerpen, fonder te verfchepen.
VIII.
De Gouverneur, Hoofden, Officieren, Krijghs-
Raden, Soldaten, ende alle andere, genietende de
foldye vanden Coninck van Spangien, foo wel
Kerckelijcke als Wereltlijcke,gene uytgefondert,
ghelijck mede de Weduwen ende Kinders vande
felve, die hebben of befitten inde felve Stadt eeni-
ge Huyfen, ErfFeniffen of Renten op de Staten
van Brabant in dat Quartier, of de Stadt,of op par-
ticuliere Huyfen ende Erven, oock roerende ende
onroerende goederen, fullen hebben den tijt ende
loop van twee jaren naer 't teyckenen van dit Tra-
ctaet, om naer heure wille te tranfporteren, ver-
koopen, verpanden of anderfints difponeren van
heure gefeyde goederen: Ende gheduyrende den
felven tijt, fullen genieten de felve Renten, Huy-
ren van Huyfen, Vruchten ende goederen, ver-
kregen ofte verkrijgen, van fodanigen nature en-
de conditie als die fouden mogen wefen.

IX.
Dat d'Officieren ende Soldaten, van wat quali-
teyt of conditie die zijn, fullen vermogen inde
Stadt laten haere Vrouwen ende Kinderen, ende
dat fy geduerende den tijdt van twee Jaren, fullen
mogen difponeren van hunne roerende ende on-
roerende goederen, gelegen inde voorfz Stadt, of
elders,.egeene uytgefondert, fonder dat confifca-
tie of aentaffinge plaets hebben fal.

X.
Dat de voornoemde Officierenende Soldaten,
verlatende hunlieder laft ende dienft binnen den
gefeyden tijt van twee Jaren, vryelijck fullen mo-
gen wederkeeren inde felve Stadt, ende genieten
het Tradaet ghelijck andere Burgeren ende In-
woonderen, midts dat fy alvooren hun fullen be-
kent maecken aen Sijn Excellentie , of die Gou-
verneur vande Stadt wefen fal.

XI.
Men fal alhier niet mogen vaft houden of be-
kommeren eenich Officier of Soldaer, nochte
heur Bagagie,om eenigerhande fchulden,'tzy dat
hy uy t treckt met het Guarnifoen, of fieck ofge-
quetft zijnde,uyttreckende als hy fal fijn geneien.

-ocr page 316-

Articulen aen die vande Stadt Maeflricht.

6iz

όχι

dich getal van Wagens ende Paerden, omme hun*
ne goederen ende Bagagie te voeren, beneff�ns
een O�agier ende Convoy,om hunlieden tot daer
toe te geleyden in alle feeckerheyt, op de maniere
van'teerile Artijckel, als daer inne begrepen zijn-
de. Gedaen in 't Leger voor 's Hertogen-Bofch,
defen veerthienden September 1619, Wasghe-
teeckent , f. Hemy de Najfau. A. de Grolendomq.
Leger ftondt ghefchreven: Ter Ordonnantie van
Sijη Excellentie. Geteyckent, l.junim. Ende
gefegelt met het Zegel of Cachet van Sijn Excel-
lentie .

xx.

Daer en fal geen reilitutie of weder-gevinge ge-
fchieden van eenige Paerden, Wapenen, Koop-"
inanfehappen, Waren, verkocht ende ghehouden
voor buyt, oock en Tullen geenige Peribonen daer
nver werden achterhaelt.

XXI.

Pie vanden Guarnifoene van Breda, wefende
inde voornoemde Stadt, foo Officieren als parti-
culiere Soldaten, fullen mogen met lijf ende goet
_vry weder keeren tot Breda -. Gelijck aen hunlie-
den oock fal gegeven werden bequaem ende noo-

19, Articulen _s gbeaccordeert hy den Trince van Orangien, aen die vande

Geeflelijckheyt ende Magiflraet der Stadt Maeflricht, op den 22 /fugufli 1G} 2.

At alle ofTenfien ende injurien,ghedaen
I foo wel by Geeitelijcke ende Religieufe,
' als Wereltlijcke Perfoonen, foo voor als
gheduyrende defe belegeringe ter eenre
ende ter andere zyde, t'eenemael fullen zijn ende
bly ven vergeven ende vergeten.

Dat binnen de Stadt Maeilricht fal voortaen
vryelijck ende publijcquelijck ghepredickt ende
geoeffent worden de Gereformeerde Religie, foo
als die inde Ge�nieerde Provinci�n wert gheexer-
ceert, ende dat inde Kercken van Sint Jacob ende
Hilarius, foo de felve daer toe bequaem zijn, ende
foo niet, fullen daer toe twee andere bequame
Kercken werden gebruyekt.
III.

Dat de Heere hooge Prooil van Sint Servaes,
ende alle Geeftelicke,Kerckelicke ende Religieufe
Perfoonen, als de Heeren Prooil van onfer Lieve
Vrouwen, beyde de Heeren Deeckens ende Ca»
pittelenmet hare Suppooften, devierPaftooren,
die Collegie vande Societeyt, alle Kloofters ende
Perfoonen, vanwatflaet, digniteyt,qualiteyt,
ordre ofte fundtie die zijn, geen uytgefondert,ful-
len blyven ende werden gemainteneert in ende op
alle hare refpe&ive goederen * inkomften, digni-
teyten, Privilegi�n, Vryheden, Exemptien, Heer-
lijkheden, Jurifdiftien, Collatien van Prebenden,
Beneficien, Officien, funftien, bedieningen, ghe-
bruyeken ende poil�ffien, foo binnen als buyten
defe Stadt, niet uytgefondert, foo als fy alle ende

Geeft, ende dergelijcke fundatien , foo binnen als
buyten het diitridt der voorfchreve Stadt ghele-
gen, fullen zijn ende blyven vry ende onver-
hindert .

VI.

Dat die Heeren Staten der Veteenichde Neder-
landen , anders niet binnen de voorfz Stadt ende
diilricl: der felver en fullen aenveerden, als 't gene
dat men aenden Koningh van Spangien, als Her-
toch van Brabandt daer inne toegeilaen heeft,vol«
gens de Charters daer af zijnde , die geexhibeert
ende voorts inde Stadt bewaert fullen worden
naer ouder ghewoonte, ende fal mede eene Lyile
der left gedane ende gefloten Reeckeningen wer-
den over gelevert: Ende dat aenden Biilchop ende
Prince van Luyck fal blyven die gemeyne indivife
Jurifdi�tie, ende alle fijn Domeynen, lbo als voor
defen, ende tot noch toe.

VII.

Dat de voorfz Heeren Staten de voorfz Stade
fullen gouverneren t'famentlijcken metten voorfz
BhTchop ende Prince van Luyck, als eenen Staet
endt Provincie particulier, verfchey den vande an-
dere Staten ofte Provinci�n van beyde de voorfz
Heeren, gelijck voor dekn den Biilchop ende den
Coningh van Spangien de felve Stadt ghegouver-
neert hebben, fo in materie van Juftitie, als Refort
ende Policie.

VIII.

Wat aengaet het publiceren van Placaten ofte
Edicten , midtfgaders den cours ofte permiffie van
alderley Munten binnen de voorfz Stadt, fal wer-
den gelaten by het gebruyek als ten tyde dat den
Koningh van Spangien de fehc Stadt befeten
heeft, is gevveeil.

IX.

De Officieren hebbende eenige Commiilie van
den Prince van Luyck, fullen hunne Officie be-
houden fonder eenige fwarigheyt ofte anderen
eedt te doen.

Dat aen allen Burgeren ende Geeflelijcke Per-
foonen fal worden gliepermitteert met hunne Fa-
milie ende goederen buyten defer Stadt te ver-
wecken , ende hunne ErlTende andere goeden te
verkoopen t'allen tydenals'thun fulcks fal goet
duncken, fonder ten opfien van dien ecnichfms te
moaen belaft worden.

Dat

egelijck de felve voor defen ende tot noch toe

lebben gehadt, befeten ende ghebruyekt, fonder
datyemandt vande felve daer in eenich belet, ver-
hinderinge ofte verhinderinge fal gefchieden.
IIII.

Dienvolgens fal inde Stadt Maeftricht blyven
de publicque exercitie vande Roomfche Catholic-
^cl«e Religie inde Kercken, Kloofters ende over al,
foo de felve tot noch toe gheexerceert is geweeft,
'onder eenige verhinderinge ofte belet.

Dat alle Perfoonen, Familie ende goederen,
OQck Privilegi�n, Exemptien ende Vryheden, te
Waterende te Lande, vande Burgeren endeln-
jvoonderen, mede oock vanden Ambachten, Ho-
stalen , Armen Tafelen , den grootenHeyligen

-ocr page 317-

Placateii-»� 4*Boeck. �^.Tit. i.DecL

6i$

6ii

ten tyde dat de Stadt is gheweeil onder den Co,
ningh van Spangien is gefchiet:ofte in fulcker voe-
gen, als naer conflitutie van faecken daer over met
de Magiftraet naerder fal worden peaccordeert

XV.

Alle Stadts ende andere publijcke Reeckenin,
gen hier vooren ghedaen ende ghelloten, f_u]l_enalfoo blyven, fonder dat daer op eenige recherche
fal vallen.

XVI.

Alle fchulden die geene die gheduyrende defe
belegeringe ende daer voorens, ten behoeve ende
in name vande Stadt zijn ghecontrac"reert, fullen
uyt de voorfz Stadts middelen betaeldt worden �.
Ende de fchulden gecontracleert op den name en-
de tot behoeve vanden Coningh , fullen werden
betaelt uyt de Domeynen des i�lfs, inden Vroon-
hove ofte Landen van Over-Maze, verfchenen
voor date van defen.

Aldus ghedaen in 't Leger voor Maeftricht den
twee en twintichften Augufti 1632. Ende was
geteeckent,F. Henn de Naffau, met noch eenige
namen, foo van die vande Geeftelijckheyt alsMa-
giftraet. Noch leger ftont, Ter Ordonnantie van
fijn Excellentie. Geteeckent, /. lunius. Ende
ghefegelt met het Cachet van fijn Excellentie in
rooden Waffche.

XI.

Dat de Heeren Staten Generael confenteren
aen alle Imvoonderen der voorfz Stadt, gheduy-
rende den rijdt van twee naeftkomende Jaren, te
mogen gaen in alle Steden fubjedt den Coninck
van Spangien, omme aldaer hunne affairen te ver-
richten : mits hun alvooren aengegeven hebbende
aenden Gouverneur der Stadt Maeftricht, ende
dat fy niet en doen ofte attenteren tot nadeel ofte
ondienft vanden Staet der ge�nieerde Provinci�n.

XII.

Dat van eenige nieuwe Impoilen over de voor-
fchreve Stadt ende Ingefetenen van dien in te
voeren, niet en fal werden ghedaen dan met com-
municatie ende ghemeen advis vande Heeren Sta-
ten Generael der Vereenichde Provinci�n , ende
den Heere Prince van Luyck.
XIII.

Dat de voorfz Stadt ende Regeerders der felver
niet en fullen met onkoftenover'tmaecken van
nieuweFortificatien werden belaft, maer fullen
tot de Stadts koften onderhouden hare Poorten,
Mueren ende Veilen.

XIIII.

Het Guarnifoen te Voet ende te Peerde dat in
de voorfz Stadt fal komen ghelecht te werden,
mitfgaders Wagens ende Train van Artillerye, fal
werden gelogeert ende gelecht foo als voor defen,

20. Articulen, gheaccordeert by den Heere Trince van Orangien, aenden

Gouverneur vande Stadt Maefirkht ende JVijck, ende aenden Capiteynen ende Krijghs-volck dder
in zijnde, op den ζ ζ Augufti 16 3 z.

DAt den Baron van Lede, gheftelt tot het
Gouvernement van de Stadt van Mae-
flricht, Capiteynen, Officieren ende Sol-
daten, foo te \7Oet als te Peerde, ende alle de gene
die foldye ofte gagie ontfangen vanden Coningh
van Hifpangien, van wat qualiteyt ofte conditie
die mogen zijn, hoe wel fy mogen fonder Pafport
gequiteert ende verlaten hebben den dienft vande
Heeren Staten vande Vereenichde Nederlanden,
daer onder begrepen de Capelanen ofPriefteren
vande Compagnien , fullen uyt gaen Lijf ende Ba-
gagie vry, met hare Wapenen, vliegende Vendel,
brandende Lonten aen beyde eynden, Kogels in
den mont, ghelijck fy ghewoon zijn te marcheren
ten ftrijde, tot in 't Leger vanden Marquis van
Sant� Croix.

II.
Dat van d'een ende d'anderzyde fullen blyven
twee Oftagiers, tot den dach toe van het uyt tree-
ken, die zijn fal op Maendage des morgens den
drie en twintichften van defer Maent.

III.
Dat hun gedaen fullen werden hondert Wage-
nen, genoechfaem om hare Bagagie te tranfporte-
ren,ende fal fijn Excellentie hun geven twee Oila'
giers tot in 't voorfz Leger.

1111.
- Dat den Baron van Lede met hem voeren fal fes
ilucken Gefchuts, met fes Tonnen Polver, ende
Kogelen naer advenant.ende fal den voorfz Baron

de vcf�rfz fes Stucken mogen kiefen.

Dat den Grave de laMotterie,Gouverneurvan
defe Plaetfe, abfent zijnde, ende alle Capiteynen,
Officieren ende Krijghs-volck als boven, foo wel
tegenwoordich als abfent, fullen hebben twee Ja-
ren , om te mogen difponeren van hare Erf-goede-
ren , Huyfen, roerende ende onroerende goede-
ren , fonder dat hun daer in gedaen fal worden ee-
nich ongelijck ofte fchade. Ende fullen in cas van
verkoopingevan hare voorfz goederen, exempt
of vry zijn, van foo veel als de Heeren Staten Ge-
nerael op de voorfz goederen flellen.

VI.

Dat de Vrouwen van het Krijghs-volck als bo-
ven , fullen mogen in defe Stadt blyven de voorfz
twee Jaren, om te vaceren over defaeckenvan
hare goederen, ende dat gheduyrende den voorfe
tijdt, hun fullen gedaen werden op haer verioeck
VVagenen ende Schepen, om hun te brengen tot
Namen of tot Tielremont, als oock van gelijcken
den Verwonden ende Krancken.

VIL

Dat alle Officieren ende Soldaten,gequetil ofte
kranck, fullen mogen in defe Stadt blyven, foo
wel by hare Weerden daerfe ghelogecrt zijn» ^a'^sinde Gafthuyfen: Ende fal fijn Excellentie gelie-
ven te ordonneren, daer over fonderlinge forge^tedragen, op dat die getracleert werde alft behoort
VIII.

Dat geen Officier of Soldaet en fal mogen gW*

atr>'

-ocr page 318-

■ΗΒΗ

Articulen aen die vande Stadt Rhijnbergh. 626

�i5

arreiteert werden voor eenige fchulc.

Ι Λ .

Dat de Soldaten van het Leger van fijn Excel-
lentie niet en fullen mogen inde voorfz iladt gaen,
ijs ten dage vande uyttoeht, als van ghelijcken de
Soldaten vande iladt niet en iullen mogen gaen
�_n 't Leger van iljne Excellentie voornoemt.

X. *

Dat alle Peerden of anderen buyt, gemaeckt fo
_wel voor als geduyrende dit belech, fullen bly ven
inde vredige poiTei��e vande geene die de fdve be-
komen of ghekoeht heeft, fonder daer van eenich
onderfoecktedoen.

XI.

pat de Gevangenen van d'een ende d'andcr

zyde fullen vry gaen fonder rantfoen te betalen,
maer alleenlijck nare kollen betalen.

XII.
Dat alle Munitien van Oorloge ende Vivres,
den Koningh van Hifpangien toebehoorende, ful-
len ghelevert werden fonder eenich bedroch, aen
den geenen die fijn Excellentie tot dien ef��clre or-
donneren fal.

Gedaenin 't Leger voor Maeftricht defentwee
entwintichften Augufti i6y%. Was geteeckent,
F. Henry de Najfau. Le Baron de Lede. Noch leger
itont, Ter Ordonnantie van fijn Excellentie. Ge-
teeckent, /. lunius. Gefegelt met het Zegel van
fijn Excellentie.

Articulen ,gbeaccordeert by den Heere Trince van Orangien, aenden

Gouverneur, ende die vanden Guarni/oene tot Rhijnhergh, op den xjunij 16} 3.

21-

Landt, ten weieken fijne Syne Excellentiefelfs
derwaerts fchryven fal, om de voorfz ftucken te
brengen tot Namen toe.

VI.

Dat alle Amunitien van Oorloge ende Vivres,
den Coningh van Spangien toe benoorende, fon-
der eenige fraude, gelevert fullen worden in han-
den vanden geenen die fijn Excellentie daer toe
fal committeren, geen van dien uytgefondert.

VII.

Dat twee hondert Wagens ende Peerden daer
toe noodich beitelt fullen werden, omme de Ba-
gagie , Wapenen ende andere goederen van den
Gouverneur, Officieren ende Soldaten daer mede
te voeren tot inde voochdye toe, alwaer de Gou-
verneur andere Wagens ende Peerden fal befor-
gen, ghelijck boven in 't vijfde Articule gefeght is.
VUL

Dat voor de geene die haer goet ende Bagagie
naer Ceulen ofte Antwerpen fullen willen doen
voeren, ghenoechfame Schepen buyten hare ko-
ften fullen werden ghevolget, de welcke vry ende-
onverhindert, ende fonder eenige Thollen ofte
Impofitien te betalen, fullen mogen varen tot de
voorfz refpedtive Plaetfen, met de Perfoonen die
een yeder tot bewaringe van fijn goet daer by fal
willen ftellen.

IX.

Dat de Gouverneur , Hoofden, Officieren,
Krijghs-Raden, Soldaten, ende alle andere foldye
vanden Coningh van Spangien ghenietende, foo
Geeftelijcke als Wereklijcke, gene uytgefondert,
gelijck mede haere Weduwen ende Kinderen, die
binnen der felverftadt, ofte onder 't felve Ampt,
eenige Huyfen, Erven ofte Renten fullen hebben,
de felve fullen mogen gebruyeken naer haren wil-
le, oock tranfporteren, verfetten, verkoopen ofte
anderfins daer af difponeren, foo ende wanneer
hun fulcks fal gelieven.

Dat die geene die van wegen 's Coninghs van
Spangien, eenich bewint ofte adminiftratieheb-
ben ghehadt, foo van Licenten ofte eenige Contri-
butien als anders, inde iladt fullen mogen bly ven
den tijde van twee Maenden,omme ondertuffchen

R r inde

Eritelijck , wat aengaet d'exercitie vande
Roomfche Religie binnen Rhijnbergh, de
Ho: ende Mo-, Heeren Staten Generael
der Vereenichde Nederlanden , fullen metten
Heere Cheur-furil van Ceulen, malkanderen daer
over wel verftaen, ende fal dienvolgens een yege-
lijck, foo Geeflelijck als Wereltlijck, fich hebben
te reguleren naer 't gene by hooch-gedachte Hee-
ren daer inne fal werden goetgevonden, midts dat
alle Geeftelijcke in hare goederen fullen werden
gemainteneert: Gelijck mede dat alle Religieufe
Vrouw - perfoonen in haer Kloofter vry ende on-
gemolefteert fullen mogen blyven woonen: Ende
dat de Previlegien vande Stadt, ende derfelver
Borgerye, fullen blyven in haer gheheel ende on-
verkort.

II.

Dat de Gouverneur met alle Krijghs-OfTicieren
ende Soldaten, van wat qualiteyt ofte conditie
die fouden mogen wefen, foo te Peert als te Voet,
geene van dien uytgefondert _t fonder eenige ver-
ninderinge ofte beletfcl, uyt de voorfz Stadt ful-
len mogen trecken met Wapens ende Bagagie, de
Ruyterye met gaende Trompetten , vliegende
Cornettenin volle Wapenen�. d'Infanterye met
(laende Trommelen, vliegende Vendels,branden-
Lonten, Kogels inde mont, vry, vranck ende on-
bemoeyt, foo aen hare Perfoonen als goederen.
III.

Dat alle Officieren ende Soldaten , fo fiecke als
gequetile, int Gailhuys fullen mogen blyven, tot
dat hunne difpofitie lyden kan fich op de Wech
te begeven.

UIL

Dat de Gouverneur fal mogen mede uytvoeren
twee Veldtftucken, ende foo veel Ammunitie van
Oorloge, als om tvvaelffchooten met yeder ituck
tefcliieten van nooden is.
V.

Dat omme de voorfz twee Velt-ftucken te voe-
^n, vier en twintich Peerden beitelt fullen wer-
"cn. te weten tot yeder ftucktwaelf, tot inde
voochdye toe, alwaer de voorfz Gouverneur an-
"ere Peerden fal fien te bekomen uyttet platte

-ocr page 319-

Placateu-/. 4-Boeck. Z9.Tit. i.DeeL

6τη

ihde Steden ende ten'platten Lande, onder de g�- ι dach, tegens de middacli gcruymt fal werden eene
hoqrfaemheydt vanden Koningh van Spangien | Poorte met een Bolwerck vande Stadt, ende de
ilaende vry, vranck, ende fonder eenige Pafpoort ; kleyne Schanfen, omme fijn Volck daer op te lo.

te mogen gaen, komen, pafferen ende repafl�ren,
hunne particuliere aflairen verrichten, ende hun-
ne goederen te tranfporteren, fonder nochtans te
mogen komen inde Steden, Plaetfen ofte Forten
vande Vereenichde Provinci�n, dan met voor-
gaende Pafpoort, 't welck fy fullen mogen ver-
loecken als 't haer goet duncken fal.

XI.

Dat men geene Officieren ofte Soldaten, noch-
te der ielver Bagagie, om eenige fchulden fal mo-
gen arrefteren Γ't zvdatl� nu mettet Guarnifoen
uyt trecken, ofte fieck ofte gequetft zynde, eerft
uvt trecken fullen wanneer fy genefen zijn.

XII.

Dat de Gevangenen ten wederzyden, van wat
conditie die mogen wefen, fullen werden gerelax-
eert, in ghevalle fy ten tyde van defe Capitulatie
noch inapprehenfiezijn, fonder eenich rantfoen
te betalen, maer alleen de montkoften, volgens de
taxatie van 'tQuartierGenerael, midts dat den
Grave van Flodrop ghereititueert fal werden wat
hem in fijne lefte gevanckenifle alhier, boven fijn
rantfoen in 't Quartier ghefpecificeert is, afgeno-
men , ofte anderfins is fijne Excellentie te vreden,
dat dek faecke gheftelt werde ter decifie vande
Sereniffima Infante, ofte vanden HeereMarquis
d'Aytona, aende welcke fijn Excellentie daer om

fchryven fal.

^J XIII.

Dat alle btiyten by die vande Stadt ghemaeckt,
foo voor als gheduerende de belegeringe, niet en
fullen mogen weder ge�yfcht worden.
XIIII.

Dat defe voorfz Conditien gefloten zijnde, den
Gouverneur met alle het Krijghs-volck naeftko-
mende Saterdach, wefende den vierden defes, ful-
len hebben te trecken uyt de voorfz ftadt Rhijn-
bergh, ende de Forten daer toe behoorende, mits
dat fijn Excellentie op huyden wefende Donder-

geren, tot dat het Guarnifoen uyt de ftadt fal gh_e.
trocken wefen.

XV.

Welverftaende dat ondertuffchen niemant uyt
�der ftadt in 't Leger, noch uyt het Leger inde ftadt
en fal mogen komen, maer fal een yeder binnen
fijne Retrenchementenende Fortiiicatien blyven
fonder eenige approches ofte a�fen van hoftilitcyc
te mogen doen.

XVI.

Dat al eer't Guarnifoen uyt trecken fal, twee
Capiteynen tot Oftagiers, met twee Trompetters
van wegen fijne Excellentie fullen werden ghege-
ven, die met het felve Guarnifoen, Wapenen ende
Bagagie tot Namen toe trecken fullen,daer tegens
de Gouverneur o�ck twee Oftagiers van gelijcke
qualiteyt hier fal laten blyven , tot dat die van fijn
Excellentie, mette Trompetters wederomme ge-
komen fullen wefen, als wanneer fijne Excellentie
oock datelijck de voorfz Oftagiers vanden voorfz
Gouverneur, met vry geleyde tot Namen toe fal
laten pafl�ren.

XVII.

Dat geene Peerden,Wapenen, Koopmanfchap.
pen, Waren, ende andere faecken, die voor goede
buyt verkocht ende gehouden zijn, gereilitueert,
nochte yemandt daer over gherechercheert en fal
werden: Des dat de Burgers van Wefel ende Zan-
ten , hier binnen Rhijnbergh gevangen zijnde, als
Neutrale Perfoonen vry, vranck, ende fonder ee-
nich rantfoen te betalen,ontflagen fullen werden,
alleen betalende hare mont-koften.

Aldus gedaen in 't Leger voor Rhijnbergh, den
tweeden Juni) 1633. Was onderteeckent,
�", Henry de Najfau. Jlexander Sybrecht de Dieflutf.
Gecachetteert met het groote Cachet van Sijn
Excellentie. Lager ftondt, Ter Ordonnantie van
Sijn Excellentie. Q^teeckent, Λ Junius.

21� Articulen, geaccordeert tujfeben d'Heere Feldt-Marfchakkjuanit

Vereenighde Nederlanden, ended'Heeren Gedeputeerden vande Horende Mo: Heeren Staten Ce-
ncrael vande voorfz Provinci�n, ter eenre: Ende d'Heere Gouverneur van Schencken-fchantsw
andere zyde, op den 29 Apil 16} 6.

keure des Gouverneurs, ende eenen Mortier niet
hun toebehooren, ende alles daer toe noodich,
ende Munitie van Oorloge,voor elck ftuexken tot
twaelffcheuten.

III.

Sy fullen verfien worden van Wagenenende
Peerden, met de Conducteurs ende Voerluyden
daer toe noodich, om 't voorfz Gefchut te voeren,
met alles daer toe van doen is , ende Ammunitie
tot Gelder toe.

IIII.

Dat de krancke ende gequetile fullen in Scbu}-
ten ghedaen werden, met hare Wapenen ende d*�
gagie, om langhs de Maze naer Gennep gebraci'¹

te werden.

Pat

INden eerilen , dat den Gouverneur van
Schencken~fchants,met alle d'Oflicieren ende
Soldaten, van wat qualiteyt of conditie die
zijn, fonder eenige exceptie, hoe wel eenige van
hun haer uyt den dienft vande voorfz Heeren Sta-
ten mogen hebben geabfenteert,fullen uyt 'tvoor-
noemde Fort gaen, fonder dat men hun eenichfins
moge moeyen, met Wapenen ende Bagagie, allen
deelen gewapent, de Wapenen inde hant, ilaende
Trommehvliegende Vendelen,Kogel inden mont,
brandende Lonten, ende in fulcken ordreende
maniercgel'ijck men in Bataille marcheert, behou-
dens haer leven tot inde Stadt van Gelder.

11.
Met hun nemende twee Veldt - ilucxkens, ter

-ocr page 320-

■��>

■■»

Articulen aen die Vande Stade Breda.

630

6i9

men van hier naer Gelder, daer en tulTchen fullen.
fyluyden toelaten dat defen avont twee Compa-
gnien uyt het Leger in 't Fort fullen marcheren,
ende fullen die inde poffèffie ftellen vande twee
Bolwercken op den Rhijn ende Wael.

11.

Dat alle de Magafijnen, 't zy van Munitie van
Oorloge of Vivres, ende de Ponten ende Schuy-
ten die daer zijn, fullen in haer geheel blyven,fon-
der yets daer aen vermindert te zijn, behalven
dat begrepen is in 't tweede vande voorgaende
Articulen.

III.

Dat de goederen ende Meublen die daer zijn,
ende deWeduwen vanden overleden Gouverneur
Weldren toe behooren, fullen daer alle bly ven,
om haer daer nae gerefhtueert te werden.

UIL

Dat alle de Gevangenen in 't Fort, 't zy die in
dienft vande Hoog Mogende Heeren Staten zijn,
of Neutrale,met namen d'Heer van Diepenbroeck
los ghelatenendeopvrve voeten gheftelt werde,
fonder dat men yet op hun re pretenderen hebbe,
al waer 't datfe hun aen yets verobligeert hadden,
offchriftelick of mondelingh voor het teeckenen
van defe Articulen.

Dat hier een fuffifant Oftagier fal ghelaten wer*
den , tot verfeeckeringe vande reftkutie vande
Peerden, Wagenen ende Schuyten, ende alle din-
gen die hun vertrouwt zijn fullen, ende hunghe-
daentotdereyfe.

VI.

Gemaeckt ende geaccordeert als boven in't Le-
ger te Brienen dén xxix. Aprilis 1636. Geteec-
kent, Guïllaumede Na/au, ende G. deFourdin. Ende
gefegelt met- de Wapenen des voorfz Heere G ra-
ve ende des Gouverneurs.

pat men oock den Gouverneur ende andere
Officieren van 't voorfz Fort, verforgen fal met
Schuyten, tot d'overvoeren van hare Bagagie tot
Gennep, of Wagenen tot Gelder, met een Sauve-
erde voor de voorfz Bagagie, ende 't gunt begre-
pen is in 't voorgaende Articule , van Gennep
voornoemt tot Gelder.

VI.

Dat geen Officieren noch Soldaten van't Guar-
nifoen vande Schants, fuHen mogen ghearrefteert
>verden van yemanden, noch oock hare Bagagie,
vooreenige ichult.

VII.

Dat den Gouverneur eenen Expreffen fal mo-
gen fenden aen Monfieur van Balancontot Gel-
der , cm hem t'adverteren 't geene datter ghepatf-
feertfal zijn, als d'Articulen fulleii gheteeckent
zijn, ende dat voor eerft tweeCompagnien die
dc-fe" avont lullen ghefonden worden in 't voorfz
Fort,in poffeifie gheftelt werden vande twee Bol-
wercken,op de Rivieren den Rhijn ende de VVael.
VIII.

Dat d'Officieren ende Soldaten van 't Guarni-
foen van Kleve, fullen vry geleyt hebben om der-
waerts te keeren.

IX.

Dat de Geeftelijcke die in't Fort zijn, fullen
uyt gaen met 't gunt hun toe behoort.

Alk 'tgcene rvoorfc ts, dat is den Gouverneur
van Schencken-jchants geaccordeert op naervol- |
gende Conditten.

DAt den Gouverneur van Schencken-
fchans, ende al 't Guarnifoen, fal morgen
wefende den leften April, voor den mid-
dach uytgaen, ende den naeften wech ne-

23* articulen,gheproponeertby de Qeeflelijckheyt ende den

Drojfaert, Schoutheth, Borgemeefteren,Schepenen ende Kaedtder Stadt van Bre-
da, aen fijne Hoogheyt mijn Heere den Prince van Orangien, Heere ende Baron
van Breda voorfz..

Tne Hoogheyt

pefien ende ge-
examineert heb-
fanded'Articulen
hier neven ftaen-
&, heeft daer op
verklaert , ende
vcrklaert mits de-
len.

Ootdeftlvedit
Anïcuk accor-
hert, mits dat al-
le de Perfoonen,
daer inne gemen-
tioneert.fuhvoort-
�� fullen hebben

Breda nu ende alle tijt, voortaen
fal blyven het openbaer ghe-
bruyek van de Catholijcque
Roomfche Religie in de groote
Kercke, inde Kloofters ende Ba-
gij n-Hoff, ghelijck die nu twaelf
Jaren killeden is gebruyekt ghe-
weeil, in fulcker voegen, dat nie-
mant van wat qualiteyt hy zy,
't zy Civil of Militair, en fal ver-
mogen daer inne eenich beletfel,
obftaeckel of fchandael te doen
inde Kercken of op de ftraet, met
woorden of met wereken, op ar-
bitrale correftie.
III.
Dat de Magiftraet fal gemaeckt
worden indifferent van Perfoo-
nen, indifferent fo vande Room-

Rr y

fiers van Nonnen
ende Bagijnen
fullen ghehouden
werdenjnfulcker
manieren aljje ge~
weeft zijn voor dê
/are 1615. byty-
de van de Rege-
ringe vande Ho:
Mo: Heeren Sta-
ten Generael.

�.

Nden eerilen, dat alle
fauten, vyandtfehappen
_ ende mifdaden , hoe
groot ende van wat qualiteyt de
ièlve foude mogen zijn of gehou-
den fouden mogen werden, fon-
der eenige uyt te fteecken, die
eenige Geeftelijcke of Wereldt-
lijcke Perfoonen dervoorfchre-
ven Stadt aldaertegenwoordich
of daer buyten wefende,'t zy in't
generael of in 't particulier fou-
den mogen ghedaen hebben, ful-
len t'eenemael vergeven ende
vergeten blyven, als of die niet
gefchiet en waren.
II.
Dat in de voorfchreve Stadt

'e dragen

al/e

[diuldighzijn

III.

Dat de Magi-
ftraet fal gheftelt
teerde uyt de befte
fche

II.

^D<u de � ��-

-ocr page 321-

Placateoj. 4� Boeck. 29. Tit_# 1. Deel.

631

eftghequahficeer- folie Catholijcque, als vande Ge~
fle Perfoonenvan reformeerde Religie. Ende dat
der Stadt, volgens alle permanente Officien,immers
de Privilegiën en- die gene waer van de Bedienders
de Wetten van tot clen Jare 1625. ghe weeft heb-
Brabant ende van bende, zijn overleden, ende daer
de Stadt voorfz. naer by den Grave Johan van
NaiTau geconfereert, mogen ge-
continueert werden.
1111. UIL

Dat alleGecfle- Dat de Heeren van 't Capitte-
lijcke Perfoonen, Ie, met hunne Suppooften, den
hunne goederen Prooftende den Nonnen-Cloo-
fullen mogenghe- fier van Sint Catharijnen Dale,
nieten, ende ad- denPaftoor, het Collegie vande
m'mifireren,fials Societeyt Jefu, de Conventen
fy voor den faere vande Paters, Capucynen ende
1625. ghedaen Minnebroeders, het Bagijn-Hoff,
hebben, diegeene ende de Religieufen van 'tfieck
die uyt de Stadt Gafthuys, en alle andere Geefte-
fullen komen te lijcke Perfoonenvan wat ftaet of
vertraken, fullen ordre die zijn, die voor date van
hunne goederen , delen 'oy de Stadt gheaccepteert
ende Meublen ende aengenomen zijn , fullen
rnogen mede ne- blyven in vreedfame befittinge
men, oock defelvc van allerhande goederen, Ren-
7 zy Hityfen ofan- ten, Donatien, Thienden, Privi-
derfins verhopen legien ende Inkomen, hoedanich
gelijckals deBur- die zijn,foo binnen als buyten de
gers, voorlz Stadt, fonder exceptie,

nieuwe aen te nemen, oi andere
furrogeren, ende gelijck alle en-
de een yegelijck de felve tot nu
toe gehouden, befeten ende ghe-
bruyekt hebben,, fonder dat ye-
manden hier inne eenich letiel,
fchade of hinder ghedaen werde,
en fullen alle Canonifien ende
Beneficienfullende komen te va-
ceren, moeten ghegeven worden
aen Roomfche Catholijcken, vol-
gende de Fundatien ende oude
Statuyten daer af zynde.
V. V.

Dat de goederen, Het Jaerlijcks innekomenvan
Colleclen, Aelmif- de goederen van hetWees-huys
fen vande refpe- der voorfz Stadt, foo erffelijck
élive Arme iiuy- alshaeffelijck, de welcke't felve
fen in defen ghe- nu heelt of naermaels, 'tzy by
noemt, fullenghe- Teftamente, gifte , koop, ofan-
huyekt en glTead- derfins fal verkrygen, fal gedeelt
miniflreert wer- worden pro rat e, endenaeadve-
den, als de felve nant dat de arme Kinderen van
voor den faere d'een en d'ander Religie bevon-
1625. zijn ghe- den fullen worden , de welcke
tpecfl, fonder re- oock elck eene Wooningeende
guardte nemen op Meefters apart fullen hebben.
de Religie vande Ende de goederen. Collecten en-
Perfoonen , die de Aelmoeflen vanden Heyligen
daer toe gheem- Geeft, Gafthuys ende Man-huys
ployeert werden, op 't Gafthuys-eynde , ende op
den Haeghdijck,fullen geregeert
ende gedeelt werden by Perfoo-
nen, ende aen Armen van d'eene
ende d'andere Religie, fonder re-
guard te nemen van wat Religie

die zijn, gelijck 't felve tot noch
toe ghefchiet is, aen wat zyde de
Stadt geweeft is.
VI.

Dat de Stadt van Breda ende
de Ingefetenen van dien fullen
blyven by alle hunne Privilegiën
ende vrydommen, ende dat al-
daer gene meerdere lallen en ful-
len mogen geftelt werden dan al-
daer geftelt en zijn ghe weeft van
den Jare 1590. tot den Jare 1625.
dewyle de felve onder de Regie-
ringe vande Vereenichde Neder-
landen is gheweeft. Ende alfoo
de Stadt met defe Belegeringe
teenemaelisgheruineert, datfe
om 't felve te verhalen, mochte
vry zijn voor twee Jaren van de
Licenten.

VII.

Dat alle Burgeren ende Inge-
fetenen der voorfz Stadt prefent
of abfent zijn, van wat qualiteyt
de felve zij �, 't zy datfe geweeft
hebben in dienft vanden Coning
van Spangien of niet, na ditTra-
ctaetdaer uyt fullen mogen ver-
tree ken daer 't hen ghelieven fal,
met hunne Huyfgefinnen, Meu-
belen, Papieren ende andere roe-
rende goederen, of fullen mogen
continueren hun woonplaetfe in
de voorfz Stadt den tijdt van vier
toekomende Jaren , om binnen
den felven tijdt te refolveren of
fy aldaer fullen willen blyven
wooncn of niet. Ende fullen ge-
duyrende den felven tijdt vrye-
lick mogen verkeeren over al ten
platten Lande, foo om te beften
waer fy hunne woonplaetfe ful-
len wil len nemen, als om andere
hunne particuliere aftairen: Ende
in gevalle fy inde voorfz vier Ja-
ren,ofte ten eynde der felver ful-
len willen vertrecken, fullen het
felve met Vrouwen ende Kinde-
ren ende goederen oock vryelick
mogen doen, als 't hun ghelieven
fal, te Waterende te Lande, fon-
der in eenige Thollen, Licenten,
ofonderfoeck van Schepen ghe-
houden te zijn, alwaer 't oock fo
dat yemandt van de felve vier
voorfz Jaren eenige publijcque
dienften bedient hadde, ende ful-
len mogen difponeren van alle
hunne goederen, d'felve verkoo-
pen,belwaren,tranfporteren,ofte
wel die te laten ontfangen ende
adminiftreren, byfulckeals hun
fal goetduncken, ende komende
te fterven 't zy binnen of buyten
de voorfz Stadt met Teftament
ofte niet, fullen de klve goeden

VI.

Syne HoogL�,,
accordeert dit �,..
ticule: maerwaï
�� van de
Licenten aengaet,
fnl 't felve aendè
Ho: Mo: Heeren
Staten Generael,
tenbeflen recom-
manderen.

Vil.
Syne ��^��
accordeert dit
verfoeck voorden
tijdt van drie la-
ren , infonderkjt
mede voor de uit-
gewekenen, min
dat die neem, dis
in Neutrale, ofte
ten platten Landt
{uilen komen te
vertrecken, enit
daer na binnen dt
Stadt keeren wil-
len , gehoudenful-
len zijn 'tfehete
doen by voorgaen-
de kenniffe van
Syne JHoogheyt,
ofte vande Gou-
verneur.

rol-

-ocr page 322-

Articulen aen die vande Stadt Breda.

634.

6�l

volgen aen de gheiniHtueerde
Erfgenamen, ofte aen hunne nae-
fte Vrienden al inteflato refpedi-
ve,ende fullen alle hunneMeuble
goederen , Koopmanfchappen,
ende andere mogen vervoeren na
hungoetduncken, fonder dacfy
van noode fullen hebben andere
Pafpoort dan dit regenwoordich
Tradtaet, ende die geene die in
Neutrale Landen ofte ten platten
Lande fullen vertrecken, fullen
wederom inde voorfz Stadt mo-
ken komen woonen, als 't hen fal
gelieven, fonder daer toe ook ee-
nig eonfent te moeten verfoeck�.
VIII.

Dat de gene die om hunne par-
ticulier affairen fullen willen gaen
inde Landen ofte Steden onder
den Coninck van Spangien, lul-
len 't felve mogen doen, gheduy-
rende den voorfz tijdt van vier
Jaren, foo dickwils als't hen fal
ghelieven , ende fullen t'elcken
reyfe wederom inde voorfz ftadt
mogen keeren, om aldaer te bly-
ven woonen , of daer uyt te ver-
trecken als voorfz is.
IX.

In 't voorfz Contract fullen
begrepen zijn alle Borgers ende
Ingefetenen der voorfz ftadt die
abfentzijn, oock alle de Paftoo-
ren ende Geeilelijcke Perfoonen
inder ftadt gevlucht zijnde, ende
de Huyflieden die vanden platte
Lande inde voorfz ftadt of elders
gevlucht fijn,die uyt krachte van
dien vryelijck fullen mogen we-
derkeeren in hunne Dorpen ende
Wooningen, of de voorfz vier
Jaren inde Stadt blyven naer hun
gelieven. Ende fullen de Paftoo-
ren vande Baronnye van Breda,
prefent ende abfent zijnde, ende
hunne Succeffeurs wederom in
hunne Parochie-Kercken ende
dependentien van dien mogen
exerceren hunne Paftorale dien-
ften, ende behouden hun Inko-
men , gelijck fy voor de Retorfie
gedaen hebben.
X.

Dat alle VonnhTen bydeMa-

giftraet der voorfz Stadt,ende by X.

de Hooft-Bancke gewefen, daer Dit Arthulwert

afin tijts niet en is gereformeert, geaccordcert [oo 't

fullen van weerden blyven ende leyt.

het effecT: forteren, ende deige-

lijcks oock alle Contracten voor

ende inde belegeringh gemaeckt,

hoedanich die zijn.

XI� xi.

Dat alle gedane der Stadts Re- Dit Artiadwert
keninge, ende oock alle andere in[gelijcks gheac-
die aende Magiflraet gedaen zijn, cordeertfoo 't leyt,
fullen in hun geheel blyven, ende midts 'dat alle
van waerden gehouden werden. Chartres,Regiflers

ende Papieren, de
Leenen , Domeynen, oock andere, 'tzy Geefletycke ofte
andere goederen, Syne Hoogheyt concernerende ,gheftelt
[uilen werden in handen vanden gcenendie Syne Hoog-
heyt daer toe committeren [al.

Χ11. χ ι /.

Dat die geene die Renten of Ende dit van
fchulden op de Stadt zijn heb- gelijck.
bende , daer af alle Jaren betaeldt
fullen werden fonder korten.

XIΠ XIII.

Dat de Stadt van Breda niet Die vande Stadt
ghehoudenenfal zijnin'tmaec- Breda fullen ftch
ken,repareren ofte onderbonden /';/ defin hellen te
vande Wallen, Veften, Poorten, dragen ah voor
Bruggen, Corps de Guarden, en- denjare 1625.
de andere Fortificatie-Wercken,
noch eenich Vyer ofte Licht te
geven aende Corps de Guarden,
gelijck fy daer af vry is gheweeft
deleftetwaelfJaren, onderden
Koningh van Spangien.

XIIII. XI111.

Dat het Krijgs-volck of G uar- De Soldaten [ui
nifoen, d'welck inde voorfz ftadt lengelogeert wer-
lal ghelecht werden , foo te Voet den op Servitien,
als te Paert, fal gelogeert werden ghelijck in andere
inde Baracquen, ofte anderfmts Steden van de
fonder laft vande Stadt, ofte van Gheuniecrde Pro-
de Burgerye der felver. Ende in vintien ghedaen
geval le eenige op de Borgers fou- wert. Atlum in
den moeten gelecht werden,daer 't Leger voor Bre*
af fal hem behoorlijcke Servitie da, den [evenden
betaelt werden, oock fonder laft Oclder feflhicn -
vande Stadt. honden [even en

der tic h. Ende was
onderteyekent, Fr. Hcnry de Nailau, Prince d'Oran-
ges, ende daer ly Fourdin. Noch lager fiont, Ter Or-
donnantie van Si/η lloogheyt. Ende was ghecontra-
[igneert ,1. Junius.

vin��

Sullen mogen
vertrecken.gedue-
rendedentijtvan
driejaren in Vy-
andtlkke Landen
ofte Steden, ende
wederom linnen
Breda mogen ko-
men,doch ly voor-
gaende eonfent
des Gouverneurs.

IX.

Wert gheaccor-
deers, voor[o veel
de Borgers aen-
gaet:maer de Pa-
floren ende ande-
re Geeflelicke Per-
Jonen in defenge-
roert, [uilen uyt
der Stadt wel mo-
gen vertrecken,
dan daer nae ftch
hebben te regule-
ren naedePlaca-
ten van Retorfie,
by de Meeren Sta-
ten gheemaneert,
tot dat dien aen-
gaende eenander
voet leraemt [al
wejen.

²4� Articles, accorde^ par Son AlteJJe Monfteur le Trince d'Orange au

Gouverneur de la Ville de Breda, & aux Capitaines, & gens degucrre eflans en kelle.

abandonn� le fervic� deMeffieurs les Eflats, & fe
renduz a celuy du Roy d'Efpaigne, fortiront de la
Ville fans aulcun deflourbier ou empefchement,
avec armes & bagage, tambour battant, drappeau
deploy�, mefches allume�s a deux bouts, & balies

;Ue le Gouverneur de Breda avecqtous
i Officiers de guerre & Soldats, de quel-
_Jque qualit� ou condition qu'ils foyent,
ⁿuls exceptez , encores mefmes qu'ils euffent

R r iij

-ocr page 323-

Placatea-j« 4*Boeck. ip.Tit. t.Deel.

635

f>S6

en bouche, en tel rang & forme comme ilsfont ac-
couflumezdemarchcr en bataille, & tout leurs
biens & vies fauves jufques a la Ville de Malines.

L'on menera quant & quant qnatre pieces d'Ar-
tillerie & deux Mortiers au choix du Gouverneur,
avecq tout leur Train, equippage & Munition de
guerre, fuffifante pour tirex de chafcunedouze
coups.

III.

Seront fourniz chevaulx & chariots avec leurs
Conducteurs, baftans pour tirer lad: Artillerie &
Mortiers avec tout leur Train & Munitionjufques
a la Ville de Malines.

ΊΙΙΙ.

Toutes Munitions de guerre & de Vivres,appar-
tenantes au Roy d'Efpaigne feront livre�s fans
fraude quelconqlie a tel que Son Alteffe ordon-
nera a eet effecT:, horfmis ce qui a efl� vendu des
Vivres devant le6.de cemois, quandonacom-
menc� de trai&er, ce qui demeurera bien vendu,
fans que pour ce fubject on puiife rechercherou
inquierer aulcun d'iceulx qui ont faict l'achept.

Tous Officiers & Soldats tant malades que
bleif�s a l'Hofpital ou autre part, demererontjuf-
ques a ce que leur fant� permettra de fe mettre en
chemin,leur donnant alors faulfc o η du iel & c�mo-
dit� de mener armes &. bagage jufques a Malines.

VI.

Vn nombre fuffifant de chariots & chevaulx que
Ie Gouverneur requerra.tant pour fon fervicc par-
ticulier que tous aultres Officiers & Soldats, luy
fera accord� , pour mener les hardes & toute forte
de bagage jufques a Malines, ycomprins toutes
armes, mefmes des Soldats de la Garnifon de lad:
Ville, abfents, morts, malades, bleffes ou enfuis, &
Cjiic lefd: Chariots ne pourront eilre vifitez en
aulcune maniere.

VII.

Α ceulx qui defireront mener leurs hardes &
bagage en Malines feront fourniz fans leurs frais
batteaux pour les y conduire par Hollande, ex-
emptez de toutes fortes de tauxes,tonlieux ou im-
pofitions,leur permettant d'y adjoufter gens pour
prendre garde auxds: hardes & bagage, lefquels
ne feront vifitez nyarreiteζ en aulcun lieufoubs
quel pretexte que ce foit, ains pafferontjufques
aud: Malines fans aulcun debarquemenc.

VIII.

Le Gouverneur, Chefs, Officiers, Juges Militai-
res, Soldats & tout aultresjouiilans de la Solde du
Roy d'Efpaigne, tant Ecclefiaflicques que Secu-
liers nuls except�s, comme auffi les Vefues & En-
fans d'iceulx qui auront en ladite Ville quelques
Maifons, Heritages, Rentes, foit fus les Eftats de
Brabande en ce Quartier, ou la Ville, ou fur des
Maifons & fonds particuliere , autres biens Meu-
bles 8c Immeubles,auront lefpace & terme de deux
ans apres la ftgnature de ce Traidt�, pour ;\ leur
volont� tranfporter, vendre, engager ou autre-
ment difpofer de leurfdts: biens, & pendant led:
temps jouiront defdts: Rentes , louages des Mai-
fons fruiclrs, & biens acquis ou a acquerir de telle
nature & condition qu'ils puiffent eftre.

Que les Officiers & Soldats de quelque charge
ou condition qu'ils foyent, pourront a la Vifle
laiffer leurs femmes & Enfans, & qu'ils pourront
durant ledit terme de deux ans difpofer de leurs
biens meubles 8c immeubles fituez en ladite Ville
ou ailleurs, nuls exceptcz , fans que confilcation
ou prinfe aura Keu.

On ne pourra arrefter ny rechercher quelque
Officier, ©u Soldats a prefentny a venirpourle
louage des Maifons ouilz auront efl� loges, ne
leur Bagage, pour quelques debtes, foit qu'il forte
avecq la garnifon, ou eftant malade ou bleile, fo_r.
tant quandil fera reguari.

XI.

Tous Soldats Prifonniers de part & d'autr�, de
quelque condition qu'ilz foyent, feront mis en li-
bert� fans payer rancon: Mais tant feulementles
defpens de bouche, conformement a laTauxedu
Quartier, comme auffy les Miniftres & autrespri-
fonniers fortiront en payant leurs delpens.

XII.

Que tout butin qui a eft� faiclc par ceux de ladite
Ville, tant devant que pendant le Siege ne pourra
eilre repete d'eux $ ains leur demeurera.
XIII.

Apres les Articles, de cefte Compofition fig-
nez, on donnera loifir au Gouverneur de Breda
d'envoyer un expres vers Son Altefiele Cardinal
Infant, avec faulfconduict & alTeurance pourluy
en donner advis de ce qui fera pafl�, ce qu'on en-
tend que le Gouverneur pourra faire le mefrae
jour quand le Traict� fera fign�.
XIIII.

Lefditesconditions eftans arrefte�sferadonn�
terme pour le moins de deux jours au Gouverneur
& tout les gens de guerre pour s'accommodera la
departie: Lequel terme eftant expir�, Ledit Gou-
verneur & Officiers de ladite Garnifon promet-
tent de fortir, a fcavoir fammedy prochain de bon
matin qui fera le io. de ce mois d'�clobre.

XV.

Bien entendu que devant ledit terme de deux
jours , perfonne de ladite Ville ne pourra venira
l'Arme�, ny ceux de cette Armee en ladite Ville,
& ce poureviter defordres, ains que chafciniie
contiendra cependant en fes Tranchees & Fortiti-
cations, fans qu'il foit permis de faire aulcuneap-
proche n'y acte d'hoftilit�. En affeurance dequoy'
on donnera Oftages de part 8c d'autre.
X VI.

Qu'auparavant que la Garnifon forte , il feront
baillez deux Oftages fuffifantes de la part de Son
Alteffe, lefquels marcheront avecq ladite gatm-
fon, armes & bagage jufques a Malines, commeen.
contrechange deux par le Gouverneur,qui demeu-
reront jufques a ce que lefdites Oftagers de Son
Alteffe & les chariots feront revenus. Et aufly
toft Son Alteffe renvoyera, lefdites Oftagers avec
faulfconduicr & feuret� jufques a Malines.
XVII.

Les Officiers, Capitaines & autres comprins au
premier Article de ce prefent Traifte, ayans quel-
ques armes, Barques ouChalouppcs,ouaum^e�
hardes de euerre a eulx particulierement app^arte"

-ocr page 324-

Articulen aen die van

638

dus &tenus pour butin, n'yperfonnepour ceen
fera recherche. Faift au Camp deuant Breda Je
7. Oilobre 1637. Eiloitfign�, Fr. Hcmyde Naffau,
Pnncedo range, & Fourdin. Plus bas eiloit par Or-
donnancede Son Alteil�. �t eiloit contrefign�,
/. lunlus.

6}7

nans, les pourront vendre & tranfporter,fans que
pour cela feront recherchez ceulx qui auront faicl
Vachept, ou auront Ie tranfport.
XVIII.
Un'y aura reftitution aulcune des chevaulx ar-
_mes, Maf chandifes, denre�s & autres hardes ven-

25. Articulen ,geaccordeert by Sijn Hoogheyt aenden Heere Treflon, Gou-
verneur van 'tfierde Huys te Gennep, ende aen fijne Capiteynen, Officiers)! ende Soldaten, op den
xjjulij 1641.

At de Gouverneur met al Ie d'Officieren
ende Soldaten, van wat conditie ende
i qualitey t die fouden mogen wefen,geene
uytgefondert, felfs de Overloopers, on-
verhindert fonder eenich arreil,onder wat pretext
diefoude mogen genomen werden, uyt de felfde
Srerckte , met volle Wapenen ende Bagagie,
�roinmelilach , vliegende Vaendel, brandende
Lonten aen beyde zyde,Kogelinde mont, ende in
jrelederen, ghelijck fy gewoon zijn te marcheren,
JijCendealle hare goederen vry,fullen uyttrecken
tot der Stadt van Venlo.

II�

Infgelijcx alle Geeftelijcke Perfoonen met haer

Bagagie ende Kerekelijcke Ornamenten.

Dat van beyder zyden fullen bly ven twee Ofta-
giers, niet alleen tot den dach des uyttochts, het
welckfal zijn toekomende Maendach den negen
entwintichftendefes 's morgens, maeroocktot
dat de voornoemde Gouverneur ende Officiers,
met alle hare goederen ende Volck vanOorlogh
te Venlo fullen gekomen zijn, om henluyden tot
een vry geley te dienen.

IIII.

Dat henluyden twintich Schepen ende hondert
Wagens fal gegeven worden,om haer Bagagie en-
de gequetile wech te brengen.

De geene die hunne Meubelen inde Sradt van
Gennep fullen willen brengen, fullen 't mogen
doen, ende binnen drie Maenden 't felve onder de
felffte Vryheyt wederom elders mogen tranfpor-
teren , als oock de gequetile inde felfde Stadt ful-
len mogen blyven, om haer felven te laten cure-
ren , fonder tegen den dienft des Landts yet te at-
tenteren, ende genefen zijnde,fullen met een Pas-
cedel vanden Gouverneur der voorfz Stercktena
liaerGarnifoen mogen vertrecken, ende de begra-
ven Dooden daerfe willen,fonder belet elders mo-
gen tranfporteren.

VI.

DeKoopluyden, Winckeliers, ende andere van
wat qualitey t die fouden mogen wefen, fullen inf-
gelijcx met alle hare goederen naer Venlo vry mo-
gen vertrecken, alwaer gekomen,fullen des noots
zijnde een aboliflemcnt mogen eyffchen.

VII.

De Commis vande Artillerye, fal metd'andere
Militaire Officieren mogen na Venlo vertrecken,
ende indien hy van wegen fijne afreeckeninge
hem nae Bruflel tranfporteren moet, fal tot dien
eynde \mi Syne Hoogheyt een Pafport mogen
verfoecken: Maer de LicentendeConvoy-mee-
llers fullen hun aende Heeren vanden Raedt van
State moeten addrelleren, om de vryheyt voor
haer felven op 't platte Lant te mogen houden.
VIII.

Dat alle Gevangens fonder diilinclie noch limi-
tatie van tijdt, in vryheyt fullen gheftek worden,
fonderrantfoen te betalen, dan alleenlick hun
verteerde koilen.

IX.

De Gouverneur fal met hem nemen twee ftuck�
Gefchut van twaelf pont, met een Manfvelder, fes
Tonnekens Poker, ende Kogels naer advenant.

't Gefchut ende Amonitie van Oorlogh, Item,
Vivres ende provifie toekomende den Koning van
Spangien, van wat foorte die foude mogen wefen,
fullen fonder eenich bedrog aen fulcke Officieren
die Syne Hoogheyt tot dien eynde int voornoem-
de Fort feynden fal, gelevert moeten worden.

XI.

Voor de verfeeckeringe der Schepen ende Wa-
gens, fullen hier twee Oilagiers blyven, tot dat de
andere twee mette Wagens ende Schepen fullen
weder gekeert zijn, als dan fullen de tvv ee hier ge-
bleven, in alle feeckerheyt weder naer Venlo ghe~
fonden werden. Gedacn in 't Leger tot Oilefden
{e\en en twintichften Julij 1 6 4 1. Was onder-
teyekent, /. Hcmyde Naffau, PnnccdOrangc ,ende
Tho: Preflon,

16. Articulen, door Sijn Hoogheyt geaccordeert aen den Heeren Andr� de

Prada ende Muxica, Gouverneur van bet Zas van Gent, den Gr ave van Megcn, ende den Capitey-
nen, Officieren ende Soldaten daer in zijnde, op den � September 1644.

trecken met alle de Soldaten,Matroofen ende Ca-
nonniers, geen uytgefondert, felfs oock de Over-
loopers, londereenigeverhinderinge of beletfel,
met Wapenen ende Bagagie, flaende Trommelen,

vlie-

At den Gouverneur van 't Sas van Gent,
endeden Gravevan Megen , met alle de
Officieren van Oorloge, daer uyt fullen

-ocr page 325-

Placaten-»- ^Boeck. i^.Tit. i.Decl.

639

^4<

ven woonen, de vryheyt van Confcientie, toege-
laten in defen Staet aen alle Perfoonen.
VIII.

Dat alle Gevangenen van d'een en d'ander zyde
fullen vry gheftelt werden fonder rant$oen, b�ta,
lende alleenlijcken de verteerde koffen.

IX.

Dat alle het Canon ende alle Munitie van Oor-
loge : Item,Vivres ende Provifie den Koningh van
Spangien toebehoorende , hoedanich die mogen
zijn, fullen over ghelevert werden fonder eenich
bedroch, aenden geenen die 't Sijn Hoogheyt or«
donneren fal.

Dat alles wat genomen is gedurende de Belege,
ringe,fal bly ven den geenen die 't genomen heeft

XI.

Dat tot verfeeckeringe vande Schepen ende
Schuyten, Peerden ende Wagenen, die de Baga-
gie, ghewondeende Krancke brengen fullen tot
Gent, fullen bly ven twee Offagiers alhier, totdat
de voorfz Schepen, Schuyten,Peerden ende Wa-
genen fullen wederom gekomen zijn.
XII.

Dat de voorfz Gouverneur ende Grave van
Megen, fullen met de voorfz plaetfe van het Sas,
over geven het Fort van S. Anthonis, ende allede
andere Plaetfen die daer van dependeren, te we-
ten die, de welcke beilotea of begrepen zijn bin-
nen de Linie.

XIII.

Dat de voorfz Gouverneur, Grave van Megen,
Officieren ende Soldaten fullen uy t 't voorfz Sas
trecken opWoonfdage des morgens den fevenden
van defe Maent. Gedaen in't Leger voor het Sas
van Gent, den vijfden September 1644.

vliegende Vaendels,brandende Lonten aen beyde
de eynden, Kogels inde mont, in ordre ende ma-
niere gelijck fy gewoon zijn te marcheren.

Dat de voorfz Hoofden ende Trou pen lullen
gheleydt worden den naeften wech recht aen op
Gent, tot wekken eynde hun fal Convoy ende
ghenoechfame feeckerheyt gegeven werden , als
oock Wagenen ende Peerden omrae hare Bagagie
wech te voeren , ende Schuyren ghenoech, om
haere ghequetfte ende Krancken te brengen tot
Gent voornoemt, met de felve feeckerheyt.

III.

Dat de voorfz Gouverneur, ende de Grave van
Megen,met hun fullen voeren twee halve Kartou-
wen met �enen Mortier, ende Munitie van Oorlo-
ge , ghenoech om drie fchooten te doen, daer toe
hun lal gedaen worden het Gefpan ende Peerden,
foo veelnoodich.

11II.

Ende daer en fal niet gheeyfcht werden vande
opperfte ende andere Officieren, wegen Borgeren
of Inwoonderen, ter faiecke van het verderf, het
welck geduyrende de belegeringe fy geleden heb-
ben ten regarde vande defentie vande plaetfe.

Dat aende Soldaten die eenich Huys of Erve
hebben in 't voorfz onder of boven Sas van Gent,
fal toegelaten werden te verkoopen, of doen ver-
koopen, ofte tranfporteren de felve goederen bin-
nen den tijdt van een Jaer.

VI.

'tSelve fal oock geaccordeert zijn den Borge-
ren vande voorfz plaetfe.

VII.

Als oock den genen die daer fullen willen bly-

27. Articulen, by Syne Hoogheyt den Beer e Trtnce van Orangien gheac*

cordeert aende Geefielijckheyt, Bailliu, Burgemeeflers ende Schepenen der Stadt van Hulfi _t of der,
4 November 1645.

! Lle off�nfien ende yyandtfehappen ghe-

I pleecht foo by Geeftelijcke als Wereldt-

I lijeke Perfoonen, voor ende geduyrende

defe Belegeringcfullen van wederzyden

vergeten ende vergeven zijn.

II. '

In't geene belanght het ftuck vande Religie en-
de Geeftelijcke goederen, fal fich een yeder bin-
de voorfz Stadt hebben te gedragen tot het geene
dienaengaende fal werden geffatueert by de Hoo-

fje ende Mogende Heeren Staten Generael, midts
�chelckeen hebbe te comporteren inalleftillig-
heyt, en niets en attentere tegens den dienit der
Vereenichde Nederlanden, nochte hare Ho: Mo:
Placaten op't ftuck vande Geeftelickheyt geema-
neert, of als noch te emaneren, welverftaende dat
de Gereformeerde Religie ende geene andere inde
felve Stadt publijckelick fal werden geexerceert.

III.
De voorfz Stadt ende Ingefetenen der felve ful-
len by alle hare Privilegi�n ende Vrydommen
werden gelaten.

UIL

Alle Borgers ende Ingefetenen der voornoem-
de Stadt prefent ofte abl�nt zijnde, van hoedani-
ge qualiteyt fy mogen wefen, het zy dan dat fyin
ciienft vanden Coningh van Spangien hebben ge-
weeft ofte niet, fullen naer dit Tractaet daeruyt
mogen v�rtrecken waer het hun believen fal, mee
hare Huyfgefinnen, Meubelen, Pampieren, ende
andere roerende goederen, of fullen haere woon-
plaetfe binnen de voorfz Stadt mogen continue-
ren den tijt van drie naeftkomende Jaren, om bin-
nen den felven tijdt te mogen refolveren offyal-
daer fullen willen blyven woonen of niet Sullen
mede geduerende den ielven tijdt vryelick mogen
verkeeren alomme inde Plaetfen ende Steden van
den Coningh van Spangien, als oock ten platten
Lande met kenniff� ende confent vanden Gouver-
neur der voorfz Stadt van Huift, foo om te beffen
wacr fy hare woonplaetfe fullen willen nemen,als
om andere hunne particuliere affairen. Ende in
ghevalle fy binnen de voornoemde drie Jaren, °»
ten eynde de felve fullen willen v�rtrecken, f«l'^erlhet felve yryelijck mogen doen met hareVro""

-ocr page 326-

Articulen aen die vande Stadt Huift.

6^i

6�

len fullen begrepen wefen alle Borgers ende Inge-
fetenen der voorfz Stadt die abfent zijn, oock alle
Geeftelijcke Perfoonen (onder referve als voorfz
is) het zy inde Stadt woonachtich of ghevlucht
zijnde, midtfgaders de Huyiluyden die vanden
platten Lande inde voorfz Stadt ofte elders ghe-
vlucht zijn , die uyt krachte defes vryeüjck fullen
mogen wederkeeren in hunne Dorpen ende woo-
ningen met hunne gevluchte goederen, ofte oock
ghedurende de voorfehreve drie Jaren inde voor-
noemde Stadt mogen blyven woonen naer hun
believen.

VIL

Alle Vonniiïèn by de Magiftraet der voorfz
Stadt gewefen, daer afin tijdts niet en is gherefor-
meert, fullen van weerde blyven, ende effect for-
teren : Defgelijcx oock alle Contracten voor ende
inde Belegeringe gemaeckt, hoedanich die zijn.
VIII.

Alle de ghedaene Stadts-reeckeningen, oock
alle andere Reeckeningen naer coftume ghedaen,
fullen in hun geheel blyven ende van weerden bly*
ven fonder recherche.

IX.

De geene die Renten ofte fchulden op de Stadt
zijn hebbende.fullen daer af alle jaren betaelt wer-
den fonder kortinge, volgens Coftumen ende de
Brieven van Conftitutie.

Alle fchulden by de Magiftraet tot op heden
gemaeckt, fullen betaek werden uyt het inkomen
der voornoemde Stadt.

XI.

Die vande Magiftraet tegenwoordich, oft die
eertijdts zijn geweeft.en fullen niet mogen ghere-
chercheert ofte ghemolefteert werden over haere
Ordonnantie ofte lichtinge van penningen ten be-
hoeve vande felve Stadt gedaen.

Aldus gedaen in 't Leger voor¹ Huift, den vier-
den November 1645. Ende was gheteeckent,
F. Henry de ��, Prime d'Orange. Ter Ordon-
nantie van Syne Hoogheyt. C. Huygens. Ende
H. Hefius. D. �� ander Burgb.

_Pn Kinderen ende goederen te Water ende te
lande fonderin eenigeThollen,Licenten of on-
ïerfoe'ckvan Schepen ghehouden te zijn, oock
fander eenich recht van ifluen ofte uytgaen te
moeten betalen, alwaer 't oock foo dat yemant in
?c drie voorfz Jaren eenige publijcke dienften
hadde bedient. Sullen infgelijcx mogen difpone-
renvan alle hunne goederen, de felve mogen ver-
Lopen, befwarenende tranfporreren, fonder ee-
Le belaftinge daer van te moeten betalen,op wat

retext ofte Ordonnantie fulcks foude mogen
� f_en _f het zy aireede geilelt ofte noch te ftellen,
ofwel de felve goederen laten adminiftreren, ende
h_et inkomen der felver ontfangen by fulcke als
hun eoet duncken fal. Ende komende te fterven
binnen of buyten de felve Stadt met Teftamente
ofte niet, fullen de felve goederen volgen aende
Teftamentaire Erfgenamen, ofte andere hare nae-
ile Vrienden ab inteftato refpedive. Item, fullen
alle hunne Meubele goederen ende Koopman-
fchappen ende andere, mogen vervoeren nae haer
_Coetcluncken,fonder dat fy van noode fullen heb-
ben ander Pafport als dit tegenwoordigeTraclaet,
ende de geene die in Neutrale Landen ofte ten
plattenLande fullen willen vertrecken, fullen we-
derom inde voorfz Stadt mogen komen woonen
als 't hun ghelieven fal, met kenniife ende confent
vanden Gouverneur.

V.
De geene die gedurende den voornoemden rijt
van Jaren, fullen willen gaen inde Landen

ende Steden onder denConingh vanSpangien,
om hare particuliere aifairen, fullen 't felve mogen
doen ghedurende den felven rijdt, foo dickmaels
het hun gelieven fal, ende t'elckens wederom inde
voorfz Stadt mogen keeren om aldaer te bly ven
woonen.of vertrecken als voorfz is, alles met ken-
niife ende confent vanden Gouverneur als voorfz
is. Ende die binnen den felven tijdt van drie Jaren
fullen gaen woonen in Neutrale ofte contributie
Landen, fullen genieten alle vrydommen ende ex-
emptien die de Ingefetenë aldaer zijn genietende.

VI.

In dit Tra&aet,met alle fijne poin&en en claufu-

2 8. Articulen, gheaccordeert door Sijn Hoogheyt den Heer e Trince van

Orangien, aen de � Gowverneur,Veldt- Overfien ende Colonel\ commanderende binnen de Stadt Huift,
op den 4 November 1645'.

om te marcheren naer de Stadt van Antwerpen,
door den rechten Wech, ende met een ftil liggen
op den wege, ende aldaer aenkomen des anderen
daeghs naer hare uyttocht. Tot wekken eynde
hun door Sijn Hoogheyt gegeven fal worden goec
ende feecker Convoy of geleyt met Wagenen en-
de Peerden, genoechfaem om hare vooriz Bagagie
te voeren, Sieckenende ghequetfte tot Antwer-
pen voorfz.

II.
Den voorfz Gouverneur, Veldt-Overften ende
Colonel, uyt de voorfz Stadt treckende, fullen
met hun voeren twee halve Cartouwen, ende den
grooten Mortier, ende Munitie van Oorloge daer
toe noodich, om met elcks drie fchoten te doen:

S f Ende

^§ En Gouverneur, Veldt-Overften ende
Colonel, fullen de voorfz Stadt ftellen in
handen van Sijn Hoogheyt, ende fullen
op Sondachtoekomende, 'twelckzijn
fal den vijfden defermaent, nieuwen ftijls, uyt-
trecken met alle de Soldaten des felven Garni-
foens, foo te Voet als te Peerde, van wat qualitey t
of conditie die zij �, felfs fonder regard te nemen,
of die voor defes de tegen-partye gedient hebben,
met Wapenen ende Bagagie, vliegende Vendelen,
Kogels inden mont, brandende Lonten aen beyde
de eynden, ende hare Mufquetten op de fchoude-
ren, ende volle Bandeliers. Item, met hare Meu-
Dienende Beftiael, vanwatfoorte die oock zijn,

-ocr page 327-

Placatea-* 4� Boeck, 29. Tit, 1. Deel

Ó43

Ende tot dien eynde Tullen van Sijn Hoogheyc
met Peerden verfien zijn , ende fuffifante equi-
page omme die te brengen rot Antwerpen voor-
noemt: Ende d'voorfz Artilleryeghevolchtvan
Commifen ofBewaerders vande Munitie des Co-
nincksvan Hifpangien, Edelluyden van het Ge-
fchut, Ingenieur, Conilapel, Canonnier, ende
van alles dat dependeert vanden train van d'Ar-
tillerye.

III.

Welverihende dat uytgefondert de twee halve
Cartouwen ende Mortier, ende 't geene daer van
dependeert, alle de refte van 't Canon ende alle de
Munitie van Oorloge: Item, de Vivres ende Provi-
fien den Coningh van Hifpangien toebehoorende,
van watfoorredie oock mogen zijn, fullen volko-
melijcken ende fonder bedroch ghelevert werden
aenden genen die Sij � Hooghey t daer van den laft
geven fal tot dien eynde.

1III.

d'OfTicicren ende Soldaten binnen de voorfz
Sradt, hebbende eenige roerende of onroerende
goederen , van wat nature die zijn, die fy niet en
konnen met hun wech voeren, lullen de vryheyt
hebben om daer van te difponeren binnen een jaer
naeitkomende.

De Gevangenen van d'een en d^rander fullen
ontflagen worden, mits betalende alleenlijck hare
koften.

VI.

Geen Officieren noch Soldaten en fullen mo-
gen gbearreileert worden byhaer uyttochte voor
eenige fchult.

VIL

De krancke ende gequetfte die nieten konnen
verleyt of vervoert worden fonder merckelijck
perijckel van haer leven, fullen inde voorfz Stadt
mogen blyven tot datfe genefen zijn, ende ful]_enals dan wech gefonden werden onder vry ghelevt
een yeder naer fijnen Officier, met hare Wapenen
ende Bagagie.

VIII.

Alle de Huyiluyden van 't Lant van Waes, die
ghecommandeert zijn geworden voorde belege-
ringe om op de wacht re komen inde voorfz ftadt
met hare Wapenen, ende daer in zijn gefloten ge'
weeit, fullender vry uyt mogen gaen, met haere
voorfz W'apenen ende Bagagie, een yder naer ilj_nDorp, als oock alle andere Huyiluyden die daer
henen gevlucht zijn.

IX.

Tot de verfeeckeringe van Convoy oft geleyr
Peerden ende Wagenen, die wegen Sijn Hoog!
heyt fullen verfocht zijn, volgens 't geene boven
gefeyt is, den voorfz Gouverneur, Velt Overiren
ende Colonel fullen hier twee Capiteynen laten
in Oilagie, die oock fullen wederom ghefonden
werden in alle ieeckerheyt naer de voorfz Stade
van Antwerpen, terftont naer de wederkomfte
van 't voorfz Convoy ende Wagenen.

Gedaen in 't Leger voor Hulit den vierden No»
vembris 1645. Geteeckent, F. Benry de Najfau,
Prince d'Orange. Noch leger, Ter Ordonnantie
van Sijn Hoogheyt, C. Huygens. Ter zyden, /. de
Haynin , den Grave -van Mottry , den Grave van
Moujcron.

Articulen, die/tjn SxceUenttegeaccordeert heeft aenden Sergeant Majoor

Paul de Back, Gouverneur van Moerfpeuy,wegen het overgeven van het voorfz. Fort van Moerfpeuy_top den 14 November 1645.

29.

De Gevangenen ter weder-zyden geduyrende
het belegh, fullen ontflagen werden fonder ee-
nich «��.

VI.

De Bareken ende Barckjesdie gevonden fullen
werden onder het Canon van het Fort van Moer-
fpeuy, en toebehoorende aende Huyiluyden die
'm Contributie-Landen woonen, fullen wederge-
geven werden aende Eygenaers.

VII.

Van gelijcken wort aende Gouverneur tocge-
ftaen, forge te dragen, dat ghereftitueert werden
de Greynen, Meel, Hout ende andere ftucken van
Bergen en Huyfen, diejegenwoordich binnenliet
Fort zijn, ende toe komenaenparticuliere daer
ontrent leggende.

VIII.

Men fal hem mergen geven heel goet tijdtseen
Trompetter ,y pettwee Wagens, om daer op te
leggen de relt#van fijn Bagagie te Moerbeecke,
endè van daer te brengen met fijn Sadel-Paert in
het ^Sifte Quartier.

IX.

Het Volck vanden Coningh, die haer tot noch

toe

Erilelick, foo fullen den voorfz Gouver-

safe

ilp neur, ende alle de Officiers met de Solda-
at-ten uyttrecken mergen, Woenfdach,den

vijfthienden November ten tien uyren 's mergens,
met flaende Trommelen , vliegende Vaendels,
brandende Lonten, Kogels inde mont, met haere
Wapenen nae gewoonte.

II.
Men ftaet hem toe, dat hy met hem voere een
vierendeel van een Cartouw, met twee Mansfel-
ders, voor elck iluck fes Kogels, ende foo veel
Kruytomfes fcheuten te doen : ende fullen ten
dien eynde verforght worden van Paerden, noo-
dich ende fuffifant om alles te vervoeren op de ge-
deftineerdePlaetfe.

III.
Men fal haer geven vijftich Wagens, ende eene
Barcke, om te vervoeren de Gequetfte, Vrouwen
ende Bagagie.

11II.
Men fal haer verfien van een Convoy, om te
marcheren door het Landt van Waes, ten eynde
fy haer mogen begeven op den derden dach bin-
nen het Quartier voor Antwerpen,

-ocr page 328-

Articulen aen die vande Stadt Gulich.

6^6

6tf

gens ende Peerden (die men haer gheven fal om
haer Canon, Ammunitie ende Bagagie te verbren-
gen) fullen wederom zijn gekeert.

Xli.
Alle defe Conditien fullen werden getceckent,
ende ghetrouwelijck onderhouden ter weder -
zyden.

Gedaen in't Quartier van Sijn Excellentie voor
het Fort de Moerfpeuy, den veertienden Novem-
ber ι 645.

Guilliaume Frederic, Graefvan Najfau, Paalde Back,

ah�houden hebben inde Forten van S" Cathe-
rijn, S* Gillin, S'-Marck ende S'� Jofeph, fal haer
mogen komen vervoegen in lijn uyc treeken,ende
met hem marcheren.

X .
Soo dra als defe Articulen fullen zijn gheteec-
kent, Tal men over leveren in handen vanden gee-
nen die Sijn Excell. daer toe ordonneren fal,al het
Canon, Ammunitie van Oorlogh ende Vivres de
_welcke ghevonden fullen worden binnen alle de
Forten boven gementioneert, fonder arch of lift.
XI.
Hier fal een Capiteyn verblyven,tot dat de Wa-

In Lejer ghelieve indachtigh te zijn, dat noch vee! andere Steden, Sterckten ende Plaetfen onder d'Unieghe-
brdcht endegereduceert zijn: Dan alfoo fommige flormenderhant, andere by Ent reprinfe over gegaen zijn hel-

len geen Capitulatiengemaeckt konnen werden. Gelijck dan oock d Articulen diepuyrlick voor deMilftaire bedon*
ven zijn, ende geen dienfl en konden doen, voorby gegaen zijn.

HET TWEEDE DEEL.

1» Articulen, by Sijn Sxcellentie geaccordeert aen het (juarnifoen binnen de

Stadt Gulich, op den 2 September 1610.

mi.

Dat treckende uyt der Stadt ende Cafteel, ghe-
accordeert fal worden, te mogen m archeren met
flaende Trommelen, brandende Lonten, Kogels
inden mont, ende vliegende Vendels.

Dat de Officieren vanden Eertz-Herroch Leo-
poldus, ende alle anderen foo Geeftelijckeals an-
dere, van wat conditien die zijn, fullen mogen
vryelijcken met hunlieden vertrecken methaere
goederen ende Bagagie.

VI.

Dat mede den voorfeyden Gouverneur fal laten
in handen vanden geenen die ghedeputeert fullen
worden by de voorfeyde Heeren Princen, al Ie de
Chartren, Tytelen ende andere bewyfen, fonder
datter yet vervreemt of wech gebracht fal mogen
worden, noch door hem, noch door anderen.

VII.

Dat den Magiftraet ende Burgeren fullen ghe-
mainteneert worden by heurluyder Privilegi�n:
Die fullen willen vertrecken, fullen 't vryelijck
mogen doen met heur goederen ende Bagagien.
VIII.

't Accoort gearrefteert wefende,fullen van we-
gen de Princen eenige in ghelaten worden, om te
ontfangen de voorfz Charteren, Gefchut»Muni-
tien, Vivres, ende alle andere dingen als boven.

IX.

Dat den voorfz Gouverneur die vanden Guar-
nifoene van Bredenbent fal doen vertrecken opte
felve Conditien als gheaccordeert zijn die vande
voorfz Stadt Gulick.

Dat den voorfz Gouverneur fal over leveren
alle de Gevangens van dit Leger, midts betalende
elcks hare koften: gelijck oock alle de Paerden die
genomen zijn geweeft geduyrende dit belech.

XI.

Dat den voorfz Gouverneur fal geftelt worden
S f ij inde

, En eerften hebbende hier te vooren be-
looft geweeft by de Heeren Princen, aen
^ wylen den Coninck loflijcker gedachte-
nifl�,den onverwinnelicken Hendrick de Groote,
Coninck van Vranckrijck ende Navarre, dat inde
Landen van Gulick, Cleve, Bergh ende andere,
toebehoorende ende gepoifedeert by de voorfey-
dc Heeren Princen, datter geen veranderinge en
fqude gemaeckt worden inde exercitie vande Ca-
tholijcke Apoilolijcke ende Roomfche Religie,
maerdatdefelve exercitie fal toegelaten worden
aen alle Perfoonen inde voorfeyde Landen. De
voorfeyde Heeren Princen belooven 'tfelvetc
doen onderhouden ende obferveren: Ende fullen
alle Geeilelijcke Perfoonen gheconferveertende
ghemainteneert worden in heure Privilegi�n ende
immuniteyten, gelijck oock in het genot van hare
goederen, renten, ende inde inkomften.

II.

Dat den Gouverneur, Capiteynen, Officieren
ende Soldaten vande Stadt ende Cafteel, fullen
ftellen in handen vande Heeren Princen van Bran-
denburgh ende Nieuburgh, de voorfz Stadt ende
Cafteel , met het Gefchut, Munitien van Oorloge,
Vivres, ende andere Inftrumenten van Oorloge,
fonder yet te vervreemden ofte bederven naer dat
bet Accoort beiloten fal weien, ofte eenige Lon-
ten te ftellen, of ander Inftrumenten of Vyeren,
om 't Pulver te ontfteecken, op conditie dat dier-
gelijcke dingen bevonden wordende,het Accoort
van geender weerden fal wefen.

III.

Dat op defe Conditien men toe laet den Gou-
verneur, Capiteynen, Officieren en Soldaten uyt
te trecken met hunne Wapenen, Paerden ende
Bagagicn daer 't hun belieft, ende dat tot dien
eynde henlieden Wagens fullen ghefurneert wor-
den om te voeren heurlieder Bagagie ende Ge-
quetfte, tot de nombre van hondert vijftich.

-ocr page 329-

PlacatetL^ 4. Boeck. 2 9. Tit« 1. Deel.

^47

648

inde poiTeiTie ende gebruyck van alle fijne goede-
ren foo die jegenwoordicli zijn, met alle Privile-
gi�n , Vryheden ende immuniteyten daer toe be-
hoorende. Ende en fal den voorfz Gouverneur
niet ghemolefteert noch onderfocht worden om
faecken gefchiet geduerende defe Oorloge, midts
by hem doende gelijcken eedt van getrouwigheyt
ende ghehoorfaemheyt aen de voorfz Heeren
Princen, als ghedaen hebben d'andereEdelluyden
van 't Landt, welcken eedt hy ghehouden fal zijn
te doen binnen drie Maenden.

XII.
Sal toegelaten worden aenden voorfz Gouver-
neur , Capiteynen ende Soldaten, zijnde inde
voorfz Stede ende Sloth van Gulick, hun te ver-
trecken daer 't hun gevalt buyten de gehoorfaem-
heyt vande Princen, ende van myne Heeren de
Staten Generael der Vereenichde Nederlanden,
ende fullen aldaer mogen verbly ven den rijdt van

veerthien dagen in alle feeckerheyt, fonder be
fprongen noclite befchadiclit te worden by de
Troupen vande voorfz Heeren Princen, ende an-
dere tot haer fecours gekomen, mits dat de TrotJ
pen die uyt Gulick trecken fullen. ende andere in
dienft vanden Keyfer zijn, egeen acten van hoftilj.
teyt , foulen nochte oppreffien en doen jegens
d'Onderdanen ende Landen vande voorfz Hee-
ren Staten Generael.

XIII.

Dat fy gehouden fullen zij η te geven twee Ca-
piteynen die in oftagie fullen blyven, ter tijdt toe
de voorfz Paerden ende Wagens die hun ghedaen
fullen worden, om te voeren hunne Bagagie ende
Gequetften, fullen weder gekeert zijn.
XIIII.

't Gene boven verhaelt, fal geexecuteert worde
binnen den dach van morgen Donderdag tweeden
deferjegenwoordigerMaentvan Septemb. 1610.

2. Articulen, T$y fijne BxcelL den Trince van Orangien gbeaccordeertaen

de Magiflraet^Borgeren ende ghefamentlijcke Inwoonderen der Staat Venlo, op den iJunij 1 63 1,

len mogen blyven, ende 't gebruyek harer goede-
ren behouden, de vryhey t van haer vertrecktot
allen tyden onbenomen.

VIII.

Dat de Soldaten binnen de felve Stadt gebilliet-
teert fullen werden by de Borgeren, midts by de
felve ghenoten werdende Logijs-gelt, volgens de
ordre van 't Landt -. Ende aengaende d'OiiRcieren,
dat fich de felve nae den tijdt van een Maent van
Logement fullen hebben te voorfien. Belangende
de Importen vande ghemeene Middelen, dat de
Stadt dien aengaende fal accorderen met dien van
Gelderlant,dochbyprovifie mogen volftaen voor
den tijdt van een halfjaer, ingaendeden eerften
Julij naeftkomende, met de helft van 't geene Gel-
derlant tegenwoordich op de middelen van Con-
fumptie is heffende.

IX.

Dat ten eerften inkomen vande Guarnifoenen,
de Borgeren ongehouden fullen zijn hun dekoit
te geven.

Dat alle des Koninghs Officieren , foo wel
Scholtis, als die vande Thollen endeLicenten:
Item, Wacht - meefteren ende Amunitiarien,
Commiffarifen ende andere inde Stadt fullen mo-
gen blyven woonen, oock genietende 't gene bier
voorensArticul 3. den Borgeren is belooft. Ende
die geene die begeeren te vertrecken, 't felve vrye-
�jek fullen mogen doen t'allen tyden met hun by-
hebbende middelen, goederen ende fchriften, van
d'andere altoos haer vry ghebruyck behoudende,
in alle manieren als hier boven Artijckel 6. den
Borgeren toe gefeght is geworden.

XI.

Dat de Brugh-gaften, ofte die vande Uytlegger,
oock eenige der i�lver Borgeren, zyndeende be-
geerende inde Stadt te blyven woonen, het felve
vry fal ftaen te mogen doen.

XII.

Dat de Meubelen wefende op 'r. HofTin 't Loge-

ment

iAt de Stadt Venlo, Borgeren ende In-
jwoonderen der felver, fullen blyven by
hare Rechten, Privilegi�n, Vryheden, ou-
de herkomen ende Couitumen, fo die tot
defen dage toe gebruyekt ende onderhouden zijn,
fonder dat eenige infraclie der felver fal toegela-
ten werden,oock by hunnen gewoonelijcken ont-
fangh,omme de felve tot nootdruft der ftadt t'em-
ployeren, nae des Magiftraets goetvinden.

II.
Dat de felve Stadt aengaende het ftapel-recht,
fal ghenieten foodanigen Recht, als haer by den
Hove van Gelderlant, by kennifle van faecken, in
cas van oppofitie toegekent fal werden.

III.
Dat de Borgerye ende Inwoonderen , van wat
conditie ende qualiteyt die zijn, gheene uytghe-
fcheyden, fullen blyven behouden lijf ende goet,
ende geenderhande befchadinge daer aen werden
getollereert.

mi. *

Dat die vande Gereformeerde Religie fal inge-
ruymt werden de Kercke van S¹� Joris, omme al-
daer haren Godtfdienflpublijckelick teexercer�.

Dat mede de Borgeren ende Ingefetenen der
felver ftadt f�l len mogen verbly ven ende gemain-
teneert werden by de publijcke exercitie vande
Roomfche Catholijcke Religie.

VI.

Dat die geene die van hier fullen vertrecken wil-
len, 't felve tot allen tydenvry ende ongemole-
fteert fullen mogen doen,blyvende hunne goede-
ren ghebruyeken, ende haer fchoonfte daer mede
doen, onaengefien tot wat plaetfe fy hare refiden-
tie fullen nemen.

VII.

Dat de Paftooren ende ghelijcke Geeftelijck-
heyt, als mede alle andere Religieufen vande
Klooileren van Mans ende Vrouw-perfoonen,ful-

-ocr page 330-

^^■■W^�

Articulen acn die van Venlo en Ruermunt,

65O

6tf

_ellt van Sijn Excell. Graef Heyndrick vanden:
jLah, aldaer fullen werden bewaert ende gefon-
tn waer het felve fal gelieven.
^de ' XIII.

Dat de Stadts-Officieren, Borgeren zijnde, ful-
len in beur Officien continueren onder eedt van
rrhetrouwigheyt, midts ghenietende uytte Stadts
Middelen de gagien daer toe geordonneert, te we-
rpn de Officieren vande Stadt.

^re xiiii.

Dat des Koninghs verpande Domeynen ende
Oflkien fullen blyven aende gene daer aen de fel-
_ve _zijn verpant, tot dat de Pant-penningen fullen
werden ghereilitueert, als haer eygen Patrimonie
ende ErfT ende de felve by alfulcke gequalifkeer-
de Perfoonen bedient als by haer ter plaetfe daer
-_t behoort, geprefenteert fullen werden.

XV.

Dat alle Ammunitie van Oorloge, Gefchut,
Vivres, Scheeps-bruggen ende behoeften der fel-
ver den Coningh toe behoorende, gelevert fullen
werden in handen vande geene die daer toe fullen
werden gecommitteert.

XVI.

Dat alle fchulden, Renten ende verloopen van
dien, regenwoordich ftaehde tot Me vande iladt,
by die vande Regeeringe der felver, uyt de midde-
len vande Stadt lullen werden betaelc.
XVII.

Dat op alle de voorgaende Conditien, morgen
middagh, fullende zijn den vierden Junij,'t Garni-
foen van fijn Excell. wegen inde Stadt fal trecken.
Aldus gedaen in 't Leger voor Venlo, den derden
Junij 1632.

3. Conditien , ghe accordeert door Sijn Excellentie den Heere Trince van

Orangien, aenden Commandeur, ende die vanden Guamifoene -van Venlo, op den 3 Juni) 161 z.

f lPf$ Erilelijck, die vanden Guarnifoene fullen
I jpfel uyt Venlo trecken morgen, 't welck zijn
|[§|§f| fal den vierden Junij, des middaeghs, met
Wapenen ende Bagagie, ilaende Trommel, vlie-
dende Vendelen, Kogels inde mont ende branden-
de Lonten.

II.

Sijn Excellentie falfe doen verfien met veertich
Landt - Karren van hier omtrent, om haer Bagagie
te brengen tot Gulich.

III.

Sijn Excellentie fal hun doen geven betamelijck
Convoy tot een halve myle van hier, ende daer

naer eenen Trompetter , die hun begeleyden fal
tot Gulich voornoemt.

1111.

Alle de Matroofen die inde voorfz Stadt ten
dienfte des Koninghs van Hifpangien zijn, fullen
daer uyt mogen gae� met hun Wapenen ende
Bagagie.

Alle Gevangenen van d'een ende d'ander zyde
fullen uyt of losgaen, mits betalende hare koften
alleenlijcken.

Gedaen in 't Leger voor Venlo, den derden
Junij 1631.

4. Articulen, by Sijne Excellentie den Heere Trince van Orangien, geac-

cordeert aende Clerge, Raedt, Reeckenkamcr des Koninghs van Spangien in Gelder landt, ende voorts
aen Burgemeefieren, Schepenen, Raedt ende ghemeene Jngefetenen der Stadt Rurenmundt, op den
$ Junij 1632.

III.

Dat het Guarnifoen 't welck inde Stadt ghe-
leyt fal worden, den Burgeren niet fal befwaren,
maer gereguleert worden gelijck andere Guarni-
foenen die inde Steden vande Ge�nieerde Pro-
vintien leggen.

1111.

Dat fy fullen geaccommodeert werden met een
foodanich Guarnifoen, daer mede fy fullen heb-
ben contentement.

Dat de tegenwoordige Magiihraten ende Offi-
cieren, zijnde althans in dienil vande Stadt, de
felve hare Ampten fullen werden gecontinueert,
midts doende eedt van getrouwigheyt aende geu-
uieerde Provinci�n , in handen van die geene die
daer toe fullen werden gecommitteert.

VI.

Dat alle Burgeren ofte Inwoonderen,bedienen-
de eenige Offkien van wegen den Coningh van

S f iij Span-

f1118 ^Er^^e^J^ck' dat d^ie vande voorfz Stadt ful-
I έ^Β l^en hebben te difpicieren daer inne die
%*mjɣ van de Gereformeerde Relige., haeren
Godtfdienft publijckelijck fullen exerceren, het
zy die van Sint Joris, oft andere daer toe bequaem
zijnde.

II.

Dat alfoo de voorfchreve Stadt haer vry willich
rcunieert met de Ge�nieerde Provinci�n, onder
de gehoorfaemheyt vande Hooge ende Mogende
Heeren Staten Generael, de felve ende haren In-
gcictenen, foo Geeftelijcke als Wereltlijcke, van
wat ftaet, conditie ofte qualiteyt die foude mogen
^Zljn, die haer fullen voegen als vooren, geconier-
j^ert ende ghemainteneert fullen werden by hare
¹ nvilegien, Vryhcden ende Rechten, als oock by
«^e publijcke exercitie vande Roomfche Catholijc-
f Kehgie, ende datfe haer inkomen refpeftive-
''jeken fullen genieten.

-ocr page 331-



		*Placateo-» ^Boeck. ij.Titv 2. Deel.**
				*6$i*
	*6<$ι*
	*6<$ι*


			Lande, onder Contributie van beyder zyden ghe- legen, ofte oock in andere Neutrale Landen, 't f_e], ve vryelijck fullen mogen doen, fonder daer toe van nooden te hebben eenige andere permiffie Pafpoort, Sauveguarde ofte Abolitie, 'tzyvand� hooch-gemelte Heeren Staten Generael, ofte van Syne Excellentie, midts haer in alles ghedragende volgens de Placaten van hare Ho�. Mo:, ende niets attenterende 'tgeene totondienft vande Veree- nichde Nederlanden foude mogen itrecken. XI IL Dat alle 't gene wat de voorfchreve Officieren, Raden, Reecken-meeflers ende Fifcalen, gheduy! rende den tijdt van haere bedieningen, tercaufe van hunne refpeclrive Officien,hebben gedaenofte geexploicteert, nu noch ten eeuwigen dagen niet en fal onderfocht ofte herdaen werden, maer gh_e, daen ende vergeten blyven, fonder dat dien aen- gaende tegens haere Perfoonen ofte goederen ee- nige actie ghemoveert ofte geintenteert fal mogen werden, het zy van wegen het publijcq, ofteby eenige particulieren, die fich fouden willen feggen geintereiTeert te wefen. X IIII, Dat alle floten van Reeckeningen , achterftel- len van Renten, Domeynen, Licenten, Contribu- tien ende andere uytilaende fchulden, den Co- ningh van Spangien aengaende, ende by de Rent- meeilersverantwoortover 'tjaer 163 1. by de voorfz Rentmeeiters ofte Collecteurs die de felve aengaen,al noch fullen mogen uytgevoedert ende gheeyfcht worden, fonder dat men hun dien aen- gaende eenich belet fal mogen doen, midts iyluy- den dragende de gehypothequeerde lailen op het een ofte ander ilaende. XV. Dat die vande tegenwoordige Cancellerye en- de Reecken-kamer voorfz, alle Chatrers, Muni- menten, Regiilers, Boecken ende befcheydende felve Cancelarye ofte Reecken-kamer ter faeck van publijcque Domeynen ende gerechtigheden, ofte oock wegen eenige Procefl�n van particuliere raeckende, ende onder haer beruilende, fullen hebben te leveren in handen van foodanige Per- foonen , als daer toe van wegen de Ho. Mo. Hee- ren Staten Generael fullen worden ghecommit- teert, ende daer nef��ns Copie authentijcq vande Reeckeninge over het laetile Jaer gevallen. XVI. " Dat in alle foo perfonele als re�le lailen die van Ruremunde naer advenant, ende pro quota niet hooger aengeflagen en fullen werden, noch van erger conditie wefen, als d'andere drie Hooft-fte- den van Gelderlandt, namentlijck, Nieumegen, Zutphen ende Arnhem. XVII. Dat op alle de voorgaende Conditien, morgen voor middach ten negen uyren., fullende zijn den feilen Junij, het Guarnifoen van Syne Excellentie wegen inde Stadt fal trecken. Adlum in 't Leger voor Ruremunde, den viji- den Junij 16-jx. ^J 5. poinfo»
Spangien, inde Stadtfullen mogen blyven woo- nen, ende hare goederen genieten, fonder eenige confifcatie fubject te weien , ende vertrecken willende, 't felve mogen doen binnen den tijt van de eerft twee komende Jaren, oock gheduy rende den felven tijde hare goederen mogen verkoopen, of anders daer van difponeren. VII. Dat fy alfulcke middelen als fy tot noch toe ge- heven hebben, ten particulieren dienile ende be- hoeve van die vande Stadt, oock voortaen fullen mogen behouden ende ghenieten, om daer uy t te vervallen het onderhoudt van hare tegenwoordi- ge Fortificatien, ende andere lailen vande felve hare Stadt. VIII. Dat alle het Gefchut, Vivres ende Ammunitie van Oorloge, ende andere Krijghs-behoeften inde Stadt zijnde, ende toekomende den Coningh van Spangien, ghelevert fullen worden in handen van die daer toe bySijnExcell. fullen werden geitelt. IX. Dat alle de Officieren ende Soldaten vanden Coning van Spangien, tegenwoordich inde Stadt zijnde, met haer volle Geweer, vliegende Vende- len , vollen Trommelflach, Kogels in de mont, brandende Lonten, ende Bagagie,vry ende vranck uyter Stadt fullen vertrecken naer Rhijnbergh, ende dat morgen voor de middach ten negen uy- ren, fullende zijn den feilen Junij, waer toe hun veertich ofte vijftich Wagens ofte Karren by Sijn Excellentie fullen werden verleent, oock mede een bequaem Convoy dat hun geleyden fal tot op een uyre weechs vande Stadt Ruremunde , ende hun voorts een Trompetter mede ghegeven wor- den , om haer te brengen tot Rhijnbergh voor- noemt. X. Dat onder het voorfchreve Guarnifoen mede fullen begrepen wefen de Vrouwen, ende Bagagie vand� Officieren ende Soldaten, foo te Voet als te Paert, die binnen de voorfchreve Stadt voor de- fen.'t zy te Voet ofte Paert in Guarnifoen fyn ge- weefl, ende aldaer noch ter tijdt mogen zijn ghe- bleven, midtfgaders in 't particulier den Gouver- neur van Orfou, ende den Capiteyn Mouritio Geraldijn, met hunne byhebbende Dienaers ende Bagagie. XI. Dat den tegenwoordigen Heere Canfelaer, en- de eenige Raden, mitfgaders eenige Officieren en- de Burgers met hunne Kinderen, oock fommige Geeftelijckhey t, die om hunne af�airen, 't zy met Pafport van Sijn Excellentie, ofte anderfints te- genwoordich buyten zijn, wederom inde voorfz Stadt fullen mogen in komen, ende ghenieten het beneficie vandei�n foo hun 't felve goet dunckt. XII. Dat alle de voorfz tegenwoordige Raden ende Officieren vanden Coningh van Spangien,die hun metter woon Mkn willen begeven ten platten

-ocr page 332-

-~~_n

^ Articuien aen die vande Stadt Limburgh. ^54

5. ToinBen ende Jrtkulen, ge accordeert aen die vande Stad* van Limborph,

door de Heere Staeckenhroeck, Lieutenam Generael vande Cavallerye, commanderende over �Be-
legeringe vande voorfz Staat, van wegen Syne Excellent k den Prime van Orangkn, oj> den achtflen
September 1631.

VI.

Dat aen alle Perfoonen, foo wel Ecclefiaftijcke
oft Kcrcke�jcke, als Burgeren ende Seculiere oft
Wereltlijcke, als oock aende geene die Soldaten
zijn geweeft, oft ghenoten hebben eenich onder-
houdt inden dienft vanden voorfz Koningh van
Spangie, niet willende inde voorfz Stadt blyven
metter woon, fal toe ghelaten werden hun te ver-
wecken met hare goederen ende Familien uyt de
voorfz Stadt, ende t'allen tyden hare andere goe-
deren ende erfT�nifi�n te mogen vetkoopen, fon-
der desfalfs eenichfints befwaert te 2ijn.

VII.

Dat aende geene die inde Stadt fullen willen
blyven woonen.van wat qualiteyt die zijn,fal toe-
ghelaten werden te gaen ende keeren overal om
hare affairen te doen, midts dat fy niet en attente-
ren yets tegens de voorfz Heeren Staten Gene-
rael , oft d'Heere Prince van Orangien, ende dat
haer gaen ende komen gefchiede met voorgaende
kenniil� vanden Gouverneur.

VIII.

Dat de Privilegi�n vande voorfz Stadt hier voo-
ren gheroert ende te mainteneren, fullen oock
gaen op 't iluck vande Fortificatie ende onder-
houdt der Mueren oft Wallen, ende andere laften
vande Stadt.

IX,

�

Dat alle Reeckeningen ende openbare Schrif-
ten hier voorens gemaeckt, fullen in haer gheheel
blyven, ende wel ghehouden werden, gheJijckals
oock volgen fal fonder eenich verhinderen, alles
wat toe komt aen de Heere Grave van Novelles,
door't gantfche Landt over de Maze, het zy in
qualiteyt als Gouverneur vande voorfz Provin-
cie , of anderfints tot de betalinge van het welcke
hem fal toe ghelaten werden yemanden te fenden
ende te itellen t'allen tyde van fijnent wegen,bly-
vendegelijckepermiffieof toelatinge aen Jeanle
Vaulx fijnen Secretaris, van 't gene hem toe mach
komen inde voorfz Provincie, mits dat onder pre-
text van dien niets en werde geattenteert ter pre-
juditie vande voorfchreve Heeren Staten Gene-
rael, ende Sijn Excellentie voornoemt.

Dat het Guarnifoen 't welck inde voorfz Stadt
fal gheleyt werden, alfoo, ofte naer dat door dire-
ctie ende billetteringe vande Magiftraet fal be-
quaemfl: gevonden werden, ende gelijck van allen
tyden is gepraftifeert gevvorden. -

XI.

Dat den Ontfanger vande Domeynen vanden
voorfz Coningh van Spangien ,' in defen Lande

ende

1 Erftelijcken, dat alle off�nfien ende vy-
) andtfchappen, ghedaen foo door de Gee~
j itelijcke als andere Wereltlijcke, voor de
belegeringe, ende gheduyrende de lelve, foo wel
_Van d'een als d'andere zyde, fullen gantfchelijck
vergeven ende vergeten zijn.

Dat inde voorfz Stadt van Limbourgh, ende
door de gantfche Provintie over de Maze, blyven
fal het openbare exercitie van de Catholijcke,
Apoilo�jcke ende Roomfche Religie, inde Kerc-
ken, Klooiteren, ende over al, gelijck de felve ge-
oeiTentis geweeft tot noch toejbnder eenich ver-
hinderen : Welverftaende datfe bequame plaetfe
geven fullen, om daer in te oeff�nen de Gerefor-
meerde Religie, aengefien dattermaer eeneKerc-
ke inde Stadt en is.

III.

Dat de Heer Ptooft ende Pailoor vande Paro-
chiale Kercke vande voorfz Stadt, ende andere
Kcrcke�jcke Perfoonen ofte Religieufe, als oock
alle hooge ende leege Officieren, Juiticieren ende
andere Perfoonen, van wat ftaet, qualiteyt of be-
dieninge die zijn, fullen gemainteneert werden in
vredige pofl�ffie van alle hare goederen, Inkom-
ilen, Privilegi�n, Vryheden, liberteyten, exernp-
tien,Collatien, Jurifdi�tien, Officien ende andere
eebruycken, hoedanich die zijn, fonder exceptie,
ioo wel buyten als binnen de voorfz Stadt, ghe-
lijck alle ende een yegelijck die tot noch toe heb-
hen gehouden, gepoiledeert, oft befeten ende ge-
hruyckt, fonder dat daer in hun eenige fchade of
heletfelfalgefchieden.

UIL

Namelijcken, dat den Major, Schepenen, Grif-
fier , Houtvefter, Procureur ende andere, Subal-
terne oft veranderlijcke Officieren, als gheilelt
pijnde voor haer leven, fullen gemainteneert wer-
den in hare voorfz Officien, fonder eenich verfto-
^ref}> noch innovatie oft nieuwigheyt, ende willen-
^de af treden, fal hun toegelaten werden 't felve
^vryehjcktedoen.

. Dat deHeeren Staten vande Vereenichde Pro-
^mc!^en nieten fullen ondernemen binnen ofbuy-
^e" de Stadt van Limbourgh, noch hare Jurifdidie
^e eenich dinck, als alleenlijck over't geene den
omngh van Spangien aengaet of toe behoort,

vol j^ghvan ^Brabandc ^ende ^van Limbourgh,
_fgensde Privilegi�n daer van fucceffivelijck ge-
uren ende geobferveert.

-ocr page 333-

Placaten-** 4»Boeck. i^.Tit. 2. Deel.

�55

�56

ende Hertoghdomme, fal mogen ontfangen alles | bonden ofte veronderpandet, ende hebbende d

voorfz Ontfanger ende Pachter vanden felven
Bergh gegeven hare particuliere obligatie, vermits
dat mijn Heeren de Staten Generael t'hacrder
wilie-keure fullen mogen de penningen rembour.
feren, door gerechtich bewijs vande fomme.

Aldus ghedaen ende ghcfloten defen achtften
Septemb. i632.tufichen de voorfz Heere Staken-
broeck ende die vande voorfz Sradt. Was geteyc.
kent, Stakenbroeck. Ende noch lager, Ter Ordon-
nantie vande Majeur, Burgemeeftersende Sche-
penen vande voorfz Stadt. P. de Caldenbergh,

wat vervallen is vande voorfz Domeynen, ende
vande ai�iftentien gheaccordeert door de Staten
vanden voorfz Lande over Maze aenden voorfz
Koningh, met alle achterftellen tot op huyden.

XII.

Dat men fal mogen trecken , prepareren ende
verkoopen foo veel Schalmine als van nooden is,
tot voldoeninge vande Penningen, op ghenomen
op den name vanden Koningh van Spangien, van
de Koopluyden van Antwerpen, ende voor welo
ke Penningen oock den Schalmine-bergh is ver-

Articuien _tgeaccordeert door den Heere Stakenbroeck^, Lieutenant (je*

nerael vande Cavallerye, inden name ende van wegen Syne Princel, Excell. den Prince vanOran-
gien, aenden Heere Grave van Νoy el, Gouverneur ende Capiteyn Generael vande Stadt, Cafteel
ende Hertoghdom van Lymborgh, mttfgaders aenhet Guamifoen vande voorfz Stadt, op den acht-
flen September 163 z.

En voorfchreven Grave van Noyel, fal
vry uyt trecken met fijngantfche Huys-
I gefin, fijnenTreyn, Mobilen ende Baga-
gie, ende fullen hem daer toe ghedaen
worden noodige Wagenen tot Luyck toe, ende
by gebreecke van noodige Wagenen, is geaccor-
deert dat hy binnen een half Jaer tijdts fal mogen
de reile van fijne Bagagie laten halen.

II.

Dat de Soldaten foo wel vande Compagnie als
andere, zijnde in defe Stadt, fullen uyt trecken
met hare Wapenen, brandende Lonten, Kogels in
den mont, vliegende Vendelen, en4e ilaende
Trommelen. Ende fal de voorfz Heere Grave mo-
gen met hem uyt voeren twee ftucken Gefchuts,
een groot ende een kleyn, t'fijnder keure.

III.

Dat oock aenden Soldaten fullen Wagenen ge-
daen werden ter nootdruft, omme hare Bagagie
te brengen tot Marche in Famine.

IIII.

Ende alfoo eenige vande voorfchreve Soldaten
Huyfen ende goederen hebben inde Stadt van
Lymborgh, foo fullen fy een Jaer tijts hebben om
haer prohjt daer mede te doen, ende fes weecken
tijdts om hare Bagagie uyt te voeren.

Dat de voorfz Heere Grave fal leveren alle de
Munitie van Oorloge, ende van Vivres, ende ge-
neralijcken alles wat den Coningh van Spangien
toe behoort, in handen vanden genen die de voor-
fchreve Heere Staeckenbroeck daer toe ordonne-
ren oft ftellen fal: Zijnde eyndelijck aende voorfz
Heere Grave toe gelaten omme morgen vroechte
mogen uyt trecken.

Alfoo gedaen ende befloten tuffchen de voorfz
Heeren, den achtften September feilien-hondert
tweeendertich.

Is geteeckent,

Stakenbroeck. Cotnt� de Noyell,

flet

-ocr page 334-

tmmmm

mmmmmm**mmmm

^_η Generale Hantveften, Privilegi�n en Wetten, &c. φ 8

Het Vijfde B��ek; ^! -

DEN EERSTEN TYIEL.
Begrypende eenige generale Hantveften, Privilegi�n

en Wetten van defe Landea_,.

HET EERSTE DEEL.

t. Triyilegie van Hertoge ^cPbilips_tbebel/�nde dat men geen Brieven geven en

fal, dragende tegen der Steden ?nv'deg\en_x Rechten ende Vryheden. Oen \ \ lm] 145 %.

HILIPS by der gra-
tie Godts, Hertoge
van Bourgongien, &c.
Grave van Vlaende-
ren, &c. Doen kondt
allen Luyden, Alfo die
Ridderfchap, Edelen,
ende goeden Steden
van onfen Landen van
Hollandt ende Vrief-
lant, ons hebben doen
thoonen, hoe wy by inadvertentie of anders, tot
begeeren ende vervolgen van partyen, hier voor-
tijdts gegeven ende verleent hebben Brieven ende
Mandamenten, contrarie ende tegen den Rech-
ten , Privilegi�n ende Vryheden van onfen voor-
feyde Landen ende goede Steden, tot haren groo-
ten hinder ende achterdeel, ende verkortinge:
Ons ootmoedelijck biddende daer op te willen
voorfien. S O O IS Τ, dat wy willende onfe
voorfeyde Landen ende goede Steden blyven en-
de onderhouden te werden in haere voorfeyde
Rechten, Privilegi�n ende Vryheden, gheordon-

neert hebben, ende ordonneren mits defen onfen
Brieve , dat of't gebeurde dat hier namaels by ons
eenige Brieven of Mandamenten ghegeven wor-
den , contrarie of tegen den voorleyde Rechten,
Privilegi�n ende Vryheden, die geene van onfen
voorfeyde Landen of Steden die fy aengaen fou-
den, fullen dat te kennen geven onfen getrouwen
Stedehouder ende Raede der felver onfe Landen,
omme daer injie te voorfien alfoo van reden be-
hooren fal. Ende by alfoo dat onfe voorfeyde
Stedehouder ende Raede daer inneniet enverfa-
gen, foo.gelooven wy dan den felven onfen Lan-
den ende Steden, is 't dat fy komen by ons oft on-
fen grodten Ra'edt, daer op alfoo te voorfien , dac
onfe voornoemde Landen ende Steden in haeren
voorfeyde -Rechten, Privilegi�n ende Vryheden
niet verkort en fullen worden. Des te ghetuyge
hebben wy onfen Zegel hier aen doen hangen.
Gegeven in onfer Stede van Denremonde, op den
elfften dach in Junio in 't Jaer ons Heeren duyfent
vier hondert twee en vijftich. Aldus geteyckent,
By mijn Heere den Hertoge,//. de la porie. Sigillata
de expreffo mandato Domini, I. de Molefines.

2. (jroot Trhilegie van Vrou Maria, de Landen van Hollandt en Zee*

kadt gegeven op den 14 Moert 1476-

A RΙΑ by der grati�n Gods Hertogm-
ne van Bourgongien, van Lothrijcke, van
Brabandt, van Lemborgh, van Lutfen-
borgh ende van Gelrej Gravinne van Vlaenderen,
van Artoys, van Bourgongien $ Palatijn van He-
negouwen, van Hollandt, van Zeelandt, van Na-
men , ende van Zutphen $ Marck-Gravinne des
Heyligen Rijcks 3 Vrouwe van Vrieflandt.van Sa-
�ns, ende van Mechelen. DOEN TE WETEN,
Allen den geenen die nu zijn ende namaels wefen
fullen. Alfo nae der afly vigheyt van wylen (hoo-
ger memoden) onfen lieven Heere ende Vader
Hertoge Karel, Heerein fijnretijdt vanden Lan-
den ende Heerlijckheden voorfz, tot onfer be-
geerte ende verfoecke gekomen zijn by ons in de-
len onfen Stede van Gent die Gecommitteerde
van onfen Landen van Hollandt, Zeelandt ende
ν neflandt,metten Staten van onfen anderen Lan-
den van herwaerts-over, den wekken wy in pre-
lentien vandenMogenden Heere den Hertoge van

Cleve, en vander Mareken,onfen Neve Heere Lo-
dewijck van Bourbon, Biffchop van LudicJke,Her-
toge van Bullioen, ende Grave van Loon, onfen
Oom$ ende Adolph van Cleven, ende vander
Mareken, Heere tot Raveileyn, Stedehouder Ge-
nerael, ende Gouverneur van onfen voorfchreven
Landen, oock onfen Neve die onfe naefte Magen
zijn van onfen bloede, ende by advyfe ende raede
der felver, hebben doen open doen den grooten
laft daer wy ende onfe Landen ghemeenlijck in
fteecken, met der vyandtfehap ende quaetwillig-
heyt vanden Coningh van Vranckrijck, die hy al-
foo vooren neemt tot ons ende onfen Landen
waert voordert, ende voort keert met diverfche
Plaetfen van onfen voorfz Landen in te nemen,
ende die tot fijnre obedientien te trecken, tot den
welckenalfo wy nochtans ontwijffelijck houden
hy geen reden of faecke en heeft. Begeerende uyt
grooten betrouwen ende toeverlate die wy heb-
ben totten goeden Luyden onfen Onderfaten van
Τ t den

-ocr page 335-

�τ-^ν.''."■■ ■■■■■'■'�■. ■,-',:■!,«■»;■»-

Plieatto^ $.Boeek

660

gen die fy confenteerden ende gheloofden onfen
voorfz wykn Heere ende Vader inden jare van
vijf en tfeventich killeden, ter caufe vanden R_egi_
mente ende Wetten der Lande van Hollandt ende
Vrieflant voorfz, voor welcke penningen die vijf
groote Steden van Hollant, te weten, Dordrecht
Delft, Leyden, Amflerdamme ende Goude, ende
ekk voor een feflendeel hare obligatien ende vcr-
bandt-brieven gegeven hebben , die henluyden
weder gegeven worden, omme ghecafleert ende
gefcheurt te worden: quijtfcheldende voort den
voorfz Steden ende Landen vanden felven haer-
luyden portie ende aendeel vanden grooten bede
van vijf hondert duyfent Kroonen, jaerlijcxe ghe-
confenteert onfen voorfz wykn Heere ende Va-
der , by den dryen Staten van onfen voorfz Lan-
den van herwaerts - over, ende daer toe alle die
achterilallen ende gebreecken vanden felven pen-
ningen , fubventien, giften ende dienften, ofiioe
die ghenaemt mochten wefen, indien daer eenige
waren die hier voortij drs by onfen voorfz Landen
ende Steden, of eenigen van dien in voorleden ty-
den geconfenteert, of niet geconfenteert en heb.
ben gheweeft, ende daer men in eeniger manieren
in toekomende tyden penningen vande voorfz
Landen ende Steden, of van eenigen van dien fou-
den mogen eyfTchen of tot haren lafle komen, in
wat manieren dat het ware.

Item, defgelijcks hebben wy quijt gefcholden,
ende fchelden quijt met dci�ti voor ons ende on-
fen Naekomelingen die van onfe Stede van Dor-
drecht , metten Lande van Zuyt - Hollandt, ende
haren Naekomelingen, die feil� duyfent Clinc-
kaerts, die fy erffelijck gheconfenteert, ende by
manieren van Domeynen in die Steden van allen
voorleden ende toekomende beden jaerlijcxe ge-
looft hadden te betalen, inden Traitate gemaeckt
tuffchen onfen voorfz wykn Heere ende Vader,
ende die voornoemde Stede ende Lant van Zuyt�
Hollandt inden Jare van acht en tfeilich killeden,
metten wekken fy blyven fouden vry, exempt
ende ontlail van allen beden ende fubventien, die
in toekomende tyden by den Staten ende goeden
Steden der voorfz Landen gheconfenteert fouden
mogen worden, daer af die voorfz Stede van Dor-
drecht haer obligatie ende verbandt-brieven den
felven wykn onfen Heere ende Vader ghegeven
heeft,die oock henluyden weder gegeven worden
omme te mogen cafkren ende te nietete doelen-
de fal dat voorfz Traclaet niet ende van geenre
waerden zijn ende blyven tot eeuwigen dagen.

Item, dat wy niemandt Raedt, noch Hooft van
den Rade, Griffier, Rentmeeiler, DroiTaert,Cafe-
leyn, Treforier, Dijck-grave, Bailliu oft Schoute
maecken noch ordineren en fullen, noch geender-
hande ander Officien noch dienflen kleyn of
groot, hoedanich die wefen mogen, inden voor-
fchreven Lande van Hollant, Zeelant ende Vrief-
lant geven noch c�nfenteren en fullen, noch doen
noch laten bedienen, dan die vanden voorfz Lan-
de gebooren fullen wefen, ende niet van vreemde
Landen: Ende indien eenige giften vanden voor-
fchreven Officien of dienften by ons of onfe Voor-
faten contrarie van defer Ordonnantie ghegeven
waren, of by ons of onfe Nakomelingen in toeko-
menden tyden gegeven mochten worden, die fel�

den voorfchreven Landen, dat fy ons daer inne by
raden ende daden te hulpe ende te haten komen
wilden, op dat die felve onfe Landen ende Onder-
faten van'latten ende fchaden mochten werden
verhoedt, daer op die Gecommitteerde van onfe
voorgenoemde Landen, fonderlinge van Hollant,
Zeelant ende Vrieilandt voorfz bewyfende ende
verthoonende den goeden wille ende grooten
gunft die fy als onfe ghetrouwe �nderfatenr'cns-
waerts hadden, ons hebben geprefenteert na allen
haren vermogen, hulpe ende byflant te doen, des
wy hen grootelijcks dancken. Eride om dies wille
_:dat die.van onie η voorfz Landen vanHollandt,
^e�landt eride Vrkflandt hebben ons op gedaen
den grooten ende �nvetwinttelijck�n lalt ende
fchade, die de felve onfe Landen in allen haren le~
,<knhebbeh gehadt, midts den grooten Oorlogen,
die onfe voorfz lieve Heere ende Vader totten
eynden van fijnen leven heeft geachtervolght, al~
foo dat die Onderfaten vanden felven onfen Lan-
den feere verarmt, ontg�et ende t'onder ghegaen
zijn. Ende dat meer is, fijn den felven onfen Lan-
den ende Steden grootelijcks afgenomen ende in-
ghebro�cken in c�verfche manieren die Rechten,
Privilegi�n, Coilumen ende Ufagien vanden fel-
ven, ende yegelijck van hen, fonder vanden wek-
ken wederomme gherecht ende ghereilitueert te
weien, de felve onfe Lande in haren Rechten, Pri-
vilegi�n , Coilumen ende Ufagien in 't onderhou-
den vander Juflitien niet ftaende foude mogen
blyven noch gheregeert worden: Overgevende
mits dien in onfen handen by manieren van ghe-
fchriften feeckere Poinften ende Articulen , die-
nende ter welvaert van onfen voorfz Landen van
Hollant > Zeelant eride Vrieflant, hebben ons ge-
beden , dat wy als Hertoginne ende PrinceiTe der
Landen voorfchreven, henluyden die felve Poin-
.�ten Van onfe fpeciaelder grati�n gonnen, geven
ende verkenen wouden, voor ons, onfe Hoirs en-
de Nakomelingen, Graven ende Gravinnen, Prin-
cen en PrincefTen der Landen voornoemt, hen-
luyden, haren Erven ende Nakomelingen. Welc-
ke Poini�en wy bevonden hebben by advyfe van
den felven onfen Neven ende Oom, ende oock by
onfen Rade grootelijcx dienende, nootelijck ende
profijtelijck zijnde voor ons, onfen Erven, ende
onfe voornoemden Landen, ende den Inwoonde-
ren der felver.

Ende hebben daeromby onfer rechter weten-
hey t, ende by advyfe ende Rade als vooren, uyt
fpeciakr grati�n den felven onfen Landen van
Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt gegeven, ge-
confenteert ende verleent, gheven, c�nfenteren
ende verkenen voor ons, onfen Erven ende Nae-
komelingen , henluyden ende haren Naekomelin-
gen , generalijckendepartieulierlijck, elcken van
den Landen byfonder, in forme van een eeuwige
Privilegie die Poin&en ende Articulen hier nae
verklaert tot eeuwigen dagen te gebruycken ende
onderhouden te worden fonder inbreecken.

Inden eerften, dat wV hylickenfullen, endeee-
nen Voocht ende Man kielen by advijs ende goet-
dtincken vanden Heeren van onfen bloede, en
van den Staten van onfe voorfz Landen.

Item, dat wy quijtfchelden dien onfer voorfz
Lande YanH�Jlatidt ende Vrieflandt die pennin-

-ocr page 336-




^ ι Generale Bant veilen, Pri , nu als dan, cnde dan als nu , doot cnde van pcenrc weerden zijn endc blyven: Des foo en fal niemant inden voorfz Lande meer dan twee Of- fj_Cien te famcn mogen hebben ofte gebruyeken. Item, dat wy ftcllcn fullcn in onfcn Raedt van Hollandtcenen Stedehouder, endc acht Raedts- luyden, daer af die twee Edele fullcn zijn, cnde die andere notabilc Gereken of Cuflumiers, te weten die fcfic uyt Hollandt, endc die twee uyt Zeelandt gebooren , die wy daer toe nemen, ordi- neren cnde onderhouden fullcn met behoorlijckc wedden, cnde boven die acht fullen wy daer toe noch ftellcn ende ordineren op dat ons ghclieft, twee goede notabile Mannen, oock vanden Lan- de ahebooren, die geen wedden hebben en fullen, die welcke van onfe Rade henluyden niet en ful- lcn onderwinden kennifle te nemen in die cerfte inftantie van eenigc faecken, die tot kennifle van der Steden of Dorpen der voorfz Lande bchoo- rende zijn, welcke faecken hier nac vcrklacrt ful- len worden, maer fullen terftont fonder eenigh proces, tot begeerten van partyen, die faecken die ter eerfter inftantien aldaer betogen werden, ren- voyeren, ende weder fenden ter Plecken dacr fy van ouden heerkomen behooren , om kennifle daer te nemen, ten ware datter groote cnde metc- kelijcke faecken ter contrarie waren, van welcken die fclvc Raedt gehouden fal zijn fommierlijck te kennen, fonder partyen t'appoin�teren te fchryv�. Item, dat onfe voorfz Raetfluydcn, naevolgen- dcdie oude manieren die men over veel Jaren in denfelven Raedt te gebruyeken ^\ach,defimplki (S de plano, in allen faecken tot haren kennifle be- hoorende ende komende, voort varen ende proce- deren fullen ten eynde toe uyt, aldaer elck, dien 't belieft, fijn felfs woorden op fijn plichte endc boe- ten fal mogen voeren ende fpreecken, of by eenen Procureur, indien'tdie partye belieft, doen leggen,, fonder oock productie, rapport offpecie-gelt van partyen te nemen, maer fal elck vanden voorfz Raedtfluyden met fijnen wedden, fonder meer genoote vanden partyen te nemen, te vreden zijn. Ende indien 't toteenigen tyden vernomen wor- de, dat eenige vande voorfz Stedehoudcre ofte Raedtfluyden eenige corruptie namen ofontfin- gen, die fouden van hare Ofl�cien afgeftclt wor- den, ende daer toe gecorrigeert, als nae gelegen t- heyt vande faecken, nae recht cnde redene daer toe behooren foudc, � Item, dat uyt onfe voorfchrevcn Raedt cnde Hovc en fullen geen Deurwa�rders meer uyt- gacn, maer fullcn alle verdachvaerdingen endc exploidcn gefchieden by feeckcre gefwooren Bo- den vanden Hove, dier acht fullen zijn i η ghetale, fondcrlinge daer toe ge-cedt, ende hen daer op ver- ftaende, ende dat op fekere dach-gelden, te weten feithien grooten Vlaems daeghs: Des foo fullen fy gehouden wefen meteenen Mandamentallec- ne uyt te gaen, cnde te reyfen foo dick ende me- michwerven fy des van parthyen verfocht wor- den, op die verbeurnifl� van hare Oflicicn, indien aenden voorfz Raedt eenige klachten daer af qua- ttien, cnde foo wanneer eenige vande gefwooren Boden eenige cxploide of executie in Steden of Dorpen der voorfz Landen doen fal, die fal ghe- oooden zijn den Heere ofte Oyerftc Officieren	gien en Wetten, &c. 661 yander Plccken daer over te roepen, die welcke gehouden ial zijn daer over te ilaen, fonder profijt daer af te nemen, cnde by advyf�,cndegoetdunC' ken vanden felvcn Officier dat exploid ofte txe- cutie te wcrck te ftellcn , cnde als vanden anderen gebreecken of mefufen,die by den voorfz gefwoo- ren Luyden in toekomende tyden hacr exploid ofexecutiedoende, geperpepeertmochten wor- den , fal by onfen voorfz Raedt, ter bcgeeren van Sraten of Steden der voorfz Landen, of eenige van dien, endc by advyfe vanden felven geremedieert cnde dacr inne voorficn worden , ghelijck dat be- hooren cnde ten beften dienen fal. Des en fal niemant vande voorfz Raedtfluyden, geen vande ghefwooren Boden, ten exploidcn binnen fijnen Huyfe.cnde in fijnen kofte mogen houden. Item, dat die Griffier van Hollandt, van allen Aden, Sententien, Mandamcntcn , cxccuricn, cnde anders rotter fel ver Oflicicn behporende, fijn falaris ende loon nemen , cnde hebben fal als onfe voorfz Raedt, by advyfe vanden Staten onfer voorfz Landen raemen cnde ordineren fal, ende niet meer, ende en fal die fclvc Officie totgecnen toekomende tyden in geender manieren verpacht worden. Item ,dat alle erfTelijcke faecken ter cerfter in- ftantie nae ouden herkomen berecht worden bin- nen den Ambacht ofte Pleckc daer 't Erf gelegen is, ende fullen die Ingefetenen vaneeneStede, malkander ter eerfter inftantien, om wat Wcrelt- lijcke faecken dattet zy , betrecken voor den Ge- rechte derfclver Stede, ende niet vorder, noch oock tot genen anderen Gerechten noch Plccken, uytgenomen Van Leengoeden die gaen fullcn tec eerfter kcnnifTe, daer die nae den Leen rechte cn- de oude heerkomen behooren te wefen: Dcfge- �jeks fullen alle Gceftelijckc faecken tuilchen parthyen geeynt cnde getermineert worden voor de Provifooren ende Lant-Dceckcnen der voorfz Landen ende Steden, fonder voorder malkande- ren te betrecken , welcke Provifoors endc Landt- Decckcncn hen niet voorder onderwinden en ful- len dan van Gccftelijcke faecken. Item, indien eenige partyen die Vonniflc gege- ven by den Gerechte, of Gefwooren vanden Ste- den of Dorpen der voorfz Landen, tegens gegaen of tgewijft waren, in finnen worde die felve Von- niflen by den Hove van Hollandt te doen refor- meren , die en foude tot der fel ver reformatie niet toe ghelaten worden, 't en ware dat fy alvooren 't Gerechte, of Gefwooren, wiens Vonniflc fy wil- den doen reformeren, cauticn met borgen fielden van dertigh Rhijns-guldcns, van vcertigh grooten Vlaems 't ftuck, ommc indien fy Windcrs wor- den , ende die Sententie vander Reformatie voor hen ghekregen, contrarie der geender die cerft by den voorfz Gerechten, of Gefwooren ware gege- ven , van der voorfz cautie ontflagen te wefen: Ende indien fy t'onder gingen , die felve dertigh Rhijns - guldens op te leggen cnde verbeurt te hebben, tot profijte van Ons, onfen Erven endc Naekomelingen. J\|es foo en fullen de voorfz Gerechten of Gefwooren niet ghchouden wefen baer Vonniflen te fuftincren voorden Raedt, ter dachvaerdingc te compareren, noch koft, moeyte of vervolgh te doen, in wat manieren dattet zy, Τ t ij ten


		HSHmnra

-ocr page 337-

Placaten-/. s.Boeck. i.'Tit, �.Deel.

«4

663

ten wacr of henluyden beliefde dat te fuftineren,
't wclck aen henluyden ende aen haer eledic, en-
de niet aendc Heeren van onfen Rade ftacn ende
blyven fal, maer fal men ter ectiler dachvaerdin-
gc die voorfz Gerechten of Ghcfwooren alleen-
lij ckinthimeren te compareren ten dage, indien
't hen goctdunckt, die nochtans niet ghchouden
en fullen zijn te verfqhyncn, heten zy dat hen be-
lieft, ten ware of yemant wilde doen blijeken dat
die voorfz eerfte Jugenby corruptie, ofteopen-
baerlijck ende klaerlijck regens den Privilegi�n
vander Plecken haer Vonniile ghegeven hadden,
in dien gevalle fouden fy ghchouden wefen haer
Vonnifle alfoo gegeven te fuftineren, ende anders
niet. Ende foo wanneer eenige faecken by appel-
latien uyt onfen Raedt voorfz van Hollandt geto-
gen worde aen onfen grooten Raedt, die fullen
geeyndtende getermineert worden ex eifdemaftis,
alfoo men die alre eeril fal mogen , fonder die
Schriftuercti te doen tranflateten, of yet nieuws
daer innc te trecken.

Item, als vanden Evocaticn , dat die voorfz
Staten ende Landen daer af blyven aen haer oude
Privilegi�n.

Item, om alle parthyen ende tweedracht die in
onfen voorfz Landen ende Steden omme die ver-
nieuwinge ende vermaeckinge vanden Wetten,
tot grooten achterdeele vanden felven, gheweeft
ende gherefen is, ende noch werden , ende rijfen
mochte, doot ende te niete te brengen, ende te
blyven tot eeuwigen dagen , foo confenteren wy,
dat die Steden van Hollandt, te weten, Haerlem,
Leyden, Delft, Amfterdam, Goude Rotterdam-
me ende Schiedamme, ende elck byfonder, van
nu voortaen hebben ende houden fullen alfulcke
manieren van Wetten ende Gerechten te fetten
ende ordineren, als fy lange Jaren by wylen (fali-
ger gedachten) onfen ouden Vader Hertoge Phi-
lips , ende feeckeren tijdt daer nae ghehadt ende
gebruyekt hebben.

Item, dat die van Dordrecht, vanden Briele,
ende oock die van Middelburgh in Zeelandt, foo
fy inder fettinge vander Gerechte, in die Steden
van andeten natueren ende conditien zijn , fal
elck een Ordinantie over leveren, omme, naevol-
gende die felve , 't Gerecht aldaer gefet te mogen
werden, welcke manieren ende Ordinantien van
Wetten of Gerechten vanden voorfz Steden,ende
van elcken byfonder, wy voor Ons, onfen Ooren
ende Naekomelingcn toe gelaten, gelooven ende
befcgclen fullen, diealibo te houden, ende doen
onderhouden ceuwe�jck ducrende, ende daer toe
elcken vande voornoemde Steden byfonder te
doen expedi�ren Brieven in behoorlijckerforme.

Item, dat die vanonfe Univerfiteytvan Loven,
haer Privilegie alfoonict en mif bruycken, ende
fonder onderfcheyt, eenen yegelijcken in rechte
aldaer nieten trecken, tot begeerten van allen ha-
ren Suppooften, gelijckfy tot hier toe hengepij nt
hebben te ufcren, maer willen wy ende ordineren
dat een goede maniere ende ordinantie by onfen
Rade, ende by goctdunck^n van onfen voorfz
Landen daer op ghemaeckt zy, daer by onic On-
derfaten der felver Landen, ali�o by onredelijcken
wegen, metonbehoorlijcke koften niet meer ghe-
molefteert, noch getogen en worden.

Item, dat onfe voorfz Landen van Hollandt
Zeelandt ende Vrieflandt, of die Steden vanden
felven Landen onder rnalkandcren , ende oock
metten Staten van onfen anderen Landen rullen
mogen foo dick ende menichwervcn hen dat be-
lieven fal, die een den anderen befchrij ven, met
malkanderen in dachvaerden ende anders verga-
deren, ter Plecken daer't henluyden goctdunc-
ken faljOmme aldaer te fpreeckeavan faecken der
voornoemde Landen of Steden , ofcenichvan
dien aengaende,fonder daer op te moeten verwer-
ven voordcr confent ofoorlof van ons.of van onfen
Naekomelingen, of oock tegensonsdacromme
te mifdoen, of tot begrijp geftelt te worden, in ec-
niger manieren.

Item , dat men voort meer totgeenen tyden
geen Officien in onfen voorfz Landen, hocdanich
ly zijn , verpachten noch verhuyren en fal: maer
fullen alle Officieren wie fy zijn,die geen gegeven
Officie en hebben, dienen op Reeckeningc nae
ouden heerkomen, ende midts defen hebben wy
alle die Officien eudc dienden van onfen Landen
voorfz aen ons ghenomen , quijtfcheldendc den
Pachtenacrs haeren Pachten, nae dat die felvc bef-
taelt fullen hebben naeadvenant vanden tijdt dat
fy die Officien bedient hebben, uytgenomcn die
Schout-Ambachten in die Steden van onfen ^fvoorfchreven Landen van Hollant, Zeelant ende
Vrieflandt, die wy believen ende confenteren ful-
len, tot begeerte vanden felven Steden,eenige
notabele ende bequame Mannen tot eenen rede-
lijcken Pachtevan nu voortaen te begeven, ende
doen bedienen, ende fullen oni�n voornoemden
Steden defen tegen woord igen Pacht van der
Schout-Ambachten iclve mogen houden indien
't hen goet dunckt, of quijtfchelden naevolgende
dat voorfz is. Sullen voort die Officien vanden
platten Landen doen bedienen by goede bequa-
me Mannen, endenotabilePcrfoonen, opRccc-
keriinge, ghelijck voorfz is betalende, ende vol-
doende alle oude recefl�n op die voorfz Officien
ftaende, daer van men goede bewyfinge brengen
fal mogen of die Officien den felven, die oude re-
cefl�n daer op hebben, nae uy twijfinge harcr Brie-
ven, laten bedienen ende gebruyeken.

Item �dat men gheen nieuwe Thollen, Wachc
van Thollen, noch befwaernifle vanden felven,
voortaen op ftellen en fal, dan by goctduncken
vanden Statgn der voorfz Landen, ende dat alle
nieuwe Thollen, nieuwe Wachten, of anckeragie
in Zeelandt, ende alle anderenieuwigheyt ende
befwaernifle, fonder conlcnt vanden Landen, l�-
dert die huldinge van wylen onfen ouden Vader
die Hertoge Philips voorfz op ghefer, af ende te
niete gedaen worde ende blyve.

Item, voorts ghelooven wy den voorfz Landen
ende Ingefetenen van dien , in haere Koopmafl-
fchap, Neeringe, ende oude Coftuymen, Vryhe-
den ende hanteeringe van dien, die fy dus lange
gehadt hebben, te houden, te ily ven, ende te fterc-
ken tegens eenen yegelijcken, die hen daer inne
eenighhinder,* belet, vermindertheyt, ofonge-
bruyek fouden willen doen, ende waer'tfaecke
dat henluyden daer inne van eenige Landen <-»
Luydcn wie die zijn of wefen mogen, nacmae'S
eenigh belet, vermindertheyt ofongebruyck ghe*

fchicde

-ocr page 338-



	�φ Generale Hantveften, Privilegi�n en Wetten, &c. 666 r hicdeehdc aen gedaen worde,dat te wcderitaen andere befcheyt dat totter voorfz Kamer vander

		Rceckeninge der voorfz Landen behoorende is, ommealdaertezijn ende blyven, fonder weder uyt den Lande mogen voeren , in wat manieren dattetwacr. Des fullen wy of onfe Naekomelin- gen, Graven of Gravinnen van Hollandt, in onfe voorfz Landt wcfende , die reeckeninge mogen doen hooren, daer't binnen den felven Lande van ons believen fal, voor fulcke Committeerde, fijn- de vanden voornoemden Lande, als ons goet dunckcnfal. Item, dat alle Leens-leenen die men houdt van een igen particulieren Heerenofte Leenmannen, aenden felven immcdiare Leen-Heeren, ende aen niemant anders zijn ende blyven, ende tot haren dienfte ftacn fullen, foo dat van outs gcwoonlijck is te ghefchien ende anders niet, i�nder in confe- quenticn te trccken,endc oock niet tegenftaende die Ordinantie ende Uiiintie by tyden van onfen voornoemden wylen Heere ende Vader Hcrtoge Karel ghemaeckt, ende ghebruyekt contrarie van defen�, vanwelckc Ordinantie vanden voorfchre- ven Lccns leenen of Mans-mannen een Regifter gemaeckt is, leggende onder den Regiftermecfter van Hollandt, 't wclck wy ordonneren over ghe- bracht te wefen, ende te blyven onder die voorfz particuliere Leen mannen. Item, foo wanneereenige Schepen by wat faec- ken dattet zy, ter Zee verdorven worden, dat een ycgelijcken alsdan fijn goet daer uyt komende, by der Zee, of ander Strangdc dry vendc, of oock by andere Luyden ghebracht wefende, fal mogen vry aentaften, ende fijn profijt daer mede doen, in wat Plaetfen of Landen in die onderdanigheyt ende Heerlijckheyt van ons ende onfe Naekome- lingen die voorfz goeden gevonden mochten wer- den, betalende redelijck bergh-loon den genen die 't gevonden of behouden hebben. Item , dat alle Makelaerdyen die den Steden van outs toe behoort hebben, ende van onfen ou- den Domeynen nieten zijn,Excyfen ende andere ongelden, hoe die genaemt mogen weien of wer- den by den Steden onfer voorfz Landen, omrae haren laft te vervallen op die Ingefeten der iblver Steden op geftelt, of noch in toekomenden tyden op te ftellen, aen den felven Steden, ende elcks in den haren blyven ende toe behooren fullen, foo fy van oudts gheweeft ende den felven toebehoore hebben, omme haren laft ende renten daer mede te mogen vervallen ende betalen: Ende en fullen Wy noch onfe Naekomelingen toe geenen dagen recht, actie noch tocfeggen daer in hebben noch behouden. Item, dat alle die Cofteryen, Clerck-Ambach- ren, Scholafteryen, Bood-Ambachten, Camer- waerders, alrehande Maeren cndcalle andere Of- ficien, hoedanich die wefen mogen, inden voorfz Landen ende Steden vanden felven, wefen ,ftaen ende blyven fouden ecuwelijck, ter gifte ende di- fpofitievanden geenen, het zy vanden Ridder- fchap of Steden der voorfz Landen , daer fy die naefte vijftigh Jaren voorleden af gegeven, ende uyt krachte vander felvcr gifte befeten ende ghe- bruyekt zijn gheweeft, fonder te wecken in confe- quentie'tgunt dat by Hcrtoge Philips, of onfe lieve Vader voorfz by tyden vander gifte, ende �t iij difpo»
nde hcnluydcn af te doen, nae onfer macht ende ^mifcm,dat\vy noch onfe Naekomelingen, gecn- derhande Oifloge vcrwcerendcnochaenlcggen- dc tegens niemandt aen nemen en fullen, dan by oetduncken vanden Staten onfer voornoemden Lande, ende als dan, te weten als de Oorloge by goetduncken der voorfz Landen acngenomen is, foo fullen die Edelen ende Leenmannen van on- fer Gracflijckheyt der felve Landen Leen houden- de , tot dienft van Wapenen van ouden tyden ftaende, uyt faeckc van hare voorfz Leenen, ghe- hoiiden wefen te dienen ofte doen dienen op die Palen van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt, ende niet voorder, ende dat op redelijcke wedden ende koften van ons ende onfen Naekomelingen. Ende foo en fullen die Onderfaten van onfer we- dcr-partye, in onfe voorfz Landen van Hollandt, Zeelandtcnde Vrieflandt, nae der publicatie van denfelvcn Oorloge, geen ghcleyde voorder heb- ben, dan by goetduncken der voorfz Landen ghe- flooten ende geraemt fal werden, niet tegenftaen- de alfulcke ordinantie vanden geleyde van veer- tich dagen, als kortelijck by den Staten alle oni�r Landen , contrarie van defen van ons verkregen is. Ende indien wy of onfe Naekomelingen tot cenigen tyden Oorloge aen namen, fonder goet- duncken ende Raedt vanden Staten der voorfz Landen, foo fouden die voorfz Edelen, Leenman- nen, Mans-mannen,Stedcn ende platten Landen voorfz, alle te famen ende elck byfonder, onge- houden ende onbclaft blyven, ende zijn, van eeni- gen dienftcn, met lijf of met goet inden felven oorloge te doen, ofte doen doen, niet tegenftaen- de eenige Ordinantie, noch oock Ufaiitie by den levenden lyve van onfen voorfz Heere ende Vader Hcrtoge Kacrle, of fijne Voorfaten gemaeckt en- de onderhouden , contrarie van defen. Ende (ou- den daer toe die geene, daer wy of onfe Naekome- lingen, fonder goetduncken der voorfz Landen, Oorlogh tegens aenghenomen hadden , vry, vey- ligh, ongeveft ende ongehouden mogen varen, menen ende keeren. Item, dat wy van nu voortaen geen Brieven open noch befloten inden voorfz Landen fenden en fullen, dan in Duytfcher Tale, ende en fullen geen lailen daer op ftellen dan by confente van denfelvcn Landen. Item, als 't gebeurt dat by ons of by onfen Nae-' komclingen, of by onfen Hoogen of particulieren Rade, eenige beveclen, geboden of verboden uyt- gefonden worden , ghedragendc fonder middele °ft by middele, tegen generalen of particulieren Privilegi�n vanden voorfz Landen, of Steden van den felven, dat die bevelen, geboden of verboden peerrftadten fullengrypen noch hebben, maer lullch van onwaerden zijn ende blyven,ende niet aftring�ren n�ch bedwingen den geenen die daer inne gequetftfoude mogen wcfen. Item, dat die Kamere van die Recckeninge die titans tot Mcchelen leggct, foo verre den voorfz ^L^nde van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt ^aCngact, in Hollandt gcley t worde ende bly ve tot ^uwigen dagen, daer gebracht fullen worden alle ^t,\|e Regifteren, Munimenten, Brieven, ende alle

-ocr page 339-

Placateoj* j.Boeck. �.Tit. i.Deel.

667

«68

Landen, gedacn, gelooft ende gefloten nae ouden
heerkomen ,ofdic noch in toekomende tyden ge-
dacn, gelooft endc gefloten fullen werden, na den
felven ouden heerkomen, blyven fullen vaft ende
geftade. Endc en fullen vvy noch onfc Naekome-
lingen tot geenen tydcn ecnich fcggen daer in
hebben, noch houden, noch die felvc Reeckcnin.
ge alfoo gedacn, mogen doen retraclcren, of wc.
derleggen, noch tot laftc fetten den geenen dicfe
in der manieren voorfchreven gedaen fullen heb-
ben , of haren Erven endc Naekomelingen ,maer
fullen daer afonbelaftzijn ende blyven tot ecu-
wigen dagen.

Item , dat men geen Prelaturcn of beneficicn
in toekomende tyden vooitacn geven en fal.

Item, dat dat Landt van Str.yen fal altoos zijn
endc blyven een Lidt vanden Lande van Hollant
ende met den felven nae der manieren als die ge-
woonlijck zijn te betalen , ende anders niet, nae
haren advenante,in aHen beden,koften, laiten en-
dc dienilcn, gelden ende contribueren, niet tegen-
ilaende dat in voorleden tydcn van beden ende
anders, contrarie van dcfen gefchiet mach zijn.

Item, indien eenige beden ons ofonfcNacko-
melingen in toekomenden tyden, by eenigen van
den voorfchreven Landen of Steden vanden fel-
ven geconfenteertendc belieft worde,foo fouden
nochtans die andere platte Landen endc Steden,
die inden felven bede niet geconfenteert noch be-
lieft en hadden, ongehouden endc onverbonden
zijn endc blyven, yet daer in te gelden, contribue-
ren oft betalen, niet tegenftaende oock dat die
meerendcel der voorfz Landen ende Steden daer
innc geconfenteert ende belieft haddc n.

ItCm.indien wy of onfc Naekomelingen in toe-
komende tyden eenige beden of andere faecken,
komende tor lafte der voorfz Landen , begeeren
fouden willen, dat vvy of onfe oudtftc oor als dan
ghehouden fullen zijnfelvein perfoone te komen
endc te verfchyncn ten behoorlijcken endeghe-
woonlijcken Picckcn in endc binnen den voorfz
Landen van Hollandt, Zeelandtende Vrieflandt,
elcks inden haren, ommealdaer onfen cyflcheen-
de begeerte te openen, ofte doen openen, ende
antwoorde te ontfaen, fonder die voorfz Landen
of hacre Gedeputeerden buyten 's Landts tebe-
fchryven ende te doen komen.

Item, omme dicfwillc dat die bewaernifle van
den Landen van Wcil-Vrieflandt ende Kermer-
landt, legget ende hanget aenden Vricfen Dijck,
ende aende bewaernifle van dien : Endc alfoo in
den geenen die het regiment opren voorfz Dijck
tot defer tijdt toe gehadt hebben, veel verfuymc-
niiienendcgcbreeckcn gevallen zijn ,dacrbyurt
die voorfz Landen in grootcn vreefe geweeft zijn,
ende noch meer doen fouden, op daer innc niet
voorficn en worde: Soo confentcren ende wille*
keuren wy, dat die Stedehouder endc den Raden
dicwy (lellen fullen in onfen Lande van Hollant»
macht hebben fullen een Ordinantie te maecken
op den voorfz Dijck ,by rade ende advyfe vanden
Dijckgrave ende Heemraden van R hij η la η t, ende
vanden Steden van Hacrlcm, Leydcn, Amftclrc-
dam, Alckmacr, Hoorn , Medenblick ende Enck-
huyicn, dragende tot behoudeniile vanden vooriz

difpofitieder voorfz Offieien gefchiet mach zijn,
dat voor haren tijdt eer fy Heeren der voorfz Lan-
den gheworden waren , niet te vvefen en plach,
welckc giften, contrarie van defer Ordinantie by
den voorfz Hcrtoge Philips of Karels tydcn gege-
ven, doodt endc niet vvefen ende blyven fullen.
Ende indien in toekomende tydcn by inadvcrten-
tic, of anders hoe dattet zy, eenige giften van ons
of onfen Naekomelingen vanden voorfz Steden
goeden, inden leften voorfz punclen begrepen, of
oock vanden voorfz kleyncn Offieien , contrarie
defer Ordinantie gedacn ende gegeven worde, foo
fal die fclve giftc nu als dan, ende dan als nu , niet
ende van geenre weerden zijn, ende bly ven tot
eeuwigen dagen.

Item, dat een yegelijck vanden Steden onfer
voorfz Landen van Hollandt, Zcclant ende Vricf-
landt, alle die Stalen die inden VVatere ende Rivie-
ren der voorfz Landen om ViiTchen te vangen,
gcfet worden, wien dat zy toe behooren, uyt endc
op, fonder verbeuren,fullen mogen trecken.ende
te niet doen, nacvolgendc fcecker Privilegi�n die
eenigen vanden vooriz Steden daer afhebben,foo
by den felven Stalen dat voetfel vanden VilTche
grootclijck ende veel verfmoort ,ende niemantte

foede en wort, daer by die voorfz Wateren ende
.ivicren fonder VilTche worden ende bly ven , en-
de oock die Koopman door die ftroom voor by die
Thollen leydendc, dickwil in vrcefen van fijnen
lyve is.

Item, dat men voortaen nieuwe Munteilaen
ende ordineren fal, ende oock die Penningen hoo-
genende lagen by advijs van onfen Raedt, endc
by goetduncken vanden Staten onfer voorfz Lan-
den, op alfulcke verbeurnifle ende pene als in Bra-
bandt ende in Vlaenderen daer op geilelt ende ge-
ordineert fal worden: ende fal die Munte van Hol-
landt nae ouden heerkomen te Dordrecht gehou-
den worden.

Item , dat men van geenen Schrijf-gelt noch
Zcgel-gck, als men eenigc Lcenen ontfaet, noch
oock vanden Zegel van Sententien of Aden ghe-
gevenby den voorfz Raedt van Hollandt, geven,
ontfaen, noch betalen en fal, dan by ordinantien
vanden felven Raedt, ende goetduncken der voor-
fchreven Landen.

Item, dat alle alfulcke Brieven als vvylen Hcr-
toge Philips voornoemt gegeven heeft, het zy van
Offieien ,hocdanichdie wefen mogeu, in recom-
penfatievan eenige dtpnften, van rccciTen, of an-
ders , ende die daer af in pofleflie ende ghebruyck
hebben gewcefttot den overlyden vanden voorfz
wylenHertoge Philips , ende naederhant veran-
dert ende ontvrcemt zij η gewecil by wylen onfen
voorfz Hcerc ende Vader, dat die fclve Brieven
van waerdenfullen wefen, ende dat die geene die
de fclve Brieven daer afhebben, of hare Erfgena-
men , het zy te lyve, of anderfins, die volkomen
pofl�i�ie of gebruyek daer afhebben fullcn,gelijck
fy hadden by levenden lyve vanden voorfchreven
Hertoge Philips, of ten minftenvan ons weder
hebben fullen alfulcke penningen of renten , als
nae uytwyfingc haerc Brieven, die fy op de felvc
Officie ftaendc hebben.

Item , dat alle reeckeningen vanden inkomen

ende uy tgevcn vanden Steden goeden der voorfz j Dijck, ende vanden Lande daer onder ghelcgen.

-ocr page 340-



		Hantveften, Privilegi�n, en Wetten, &c. *670*
	669	Hantveften, Privilegi�n, en Wetten, &c. *670*


_nde dat onfe voornoemde Stedehouder ende Kaden van Hollandt, altijdtdie Dijckgrave ende Heemraden opren voorfz Dijck ftellen ende ver- ftellen fullen, by rade, advyfe ende goetduncken, ende tot vermaninge vanden voorfz dryen Ste- den, als Hoorn, Enckhuyfenend�Medenblick,als die voorfz Steden dat aen onfe voorfchreven Ste- dehouder ende Raeden van Hollandt verfoecken ende vermanen fullen, ende dat die voorfz Dijck- grave gehouden fal wefen, om die haeftige pericu- fen die dagelijcx by tempeefte ende onweder aen den voorfz Dijck vallen ende gebeuren, inde Ste- de van Medenblick woonachtigh wekn fal. Ende wes onfe Stedehouder ende Raden van Hollandt hier inne doen by rade, advyfe ende inder manie- ren als voorfz is , ftadt houdien ende van waerden wefen fal, gelijck of dat by ons of by onfe Naeko- melingen gedaen ware. Item, dat onfe Rentmeefters, Bailliuwen , noch niemant anders van onfen wegen eenige Poorters, Poortreifen of Ingefeten van Zeelandt fullen mo- gen vangen, noch doen vangen van Civilenfaec- ken ende breucken,ten zy dat die Perfoonen eerft verwonnen zijn ter Vyerfchare, nae den Rechte vanden Plecken, alfoo dat behoort, uytgenomen van onfen Domeynen: Noch defgelijcks oock Luyden van buyten, die borge ende feeckertheyt ftellen mogen, daer die Heere ende parthyen aen be waert zij η. Ende foo wie gevangen ghebracht wort in 's Graven-fteen van Middelburgh of elders van Crymen , die fal die Heer ghehouden wefen ticht te geven binnen den derden dage nae dat hy gevangen is, of by gebreecke van dien, dat Burge- meefters ende Schepenen met der meefter me- nichte van henluyden dien daer t'eynden fullen mogen ontilaen uyt der voornoemde vangenifle, fonder verbeuren. Item, foo wat beftellen vronen, of berieden ge- daen worden by Bailliu , Burgemeefters ende Schepenen over al Zeelandt, elckin'tzijn, aen eenigerhande goeden, het fy Vruchten of ande- ren, uytverfoeckevan Perfoone oft Perfoonen, ende yemandt die goeden ontweldighde ende wech voerde boven recht, fonder confent of wille vanden klagere, dat men die Perfoone of Perfoo- nen wie fy zijn, fal mogen halen over al Zeelandt, daer 't van noode wefen fal, ende brengen gevan- gen in 't 's Graven-fteen tot haren koften by den Rentmeefter, Bailliu , of haren Stedehouders ofte Dienaers, ende fy fullen aldaer gevangen bly ven, ter tijde toe dat fy partyen voldaen ende vernoegt "ebben fullen, behoudelijck allen Steden ende Vry-heeren haers rechts. Item, dat wy of onfe Naekomelingen niemants goet, Leen noch Erven binnen onfen voorfchre- ven Landen van Hollandt, Zeelant ende Vrieflant tot onferTafele leggen en fullen, noch niemandt ^by provifie uyt fijn poiTeflk ftellen , maer fullen ⁿae dat die natuere ende conditie vande goeden ^2lJⁿ fal, eerft verwonnen, ende daer nae geexecu- teert worden, naevolgende die Rechten ende Co- mimen vanden Landen, Steden ende Plecken, aer die Sententie ofcondemnatie gegeven of ge� ^den fal worden. ⁵ ^b ^b tam, dat voortaen in onfen Lande van Zee- landt twee Rentmeefters wefen fullen, daer af die
			een refideren fal in Middelburgh Beweflerfchek, ende den anderen tot Zierickzee Beooilerfchelt, behouden die vander Thoqlen daer af haere oude Coftumen. Item, dat wy voortaen gene Brieven noch oor- lofgeven en fullen Moer te delven, om Zei daer af te bernen uyt der Erven, die inden voorfz Landen van Hollandt, Zeelandt ende Vrieilandt binnen die bedijekte Landen leggende zijn, ende alle O&royen contrarie defer Ordonnantie verleent fullen zijn doot ende te niete. Item , dat men die voorfchreven Landen in ha- ren ouder groote ende Palen fal houden, ende doen houden. Item, dat alle dootflagen die gefchieden binnen of buyten den Lande van Zeelandt, die ontfchul- dige Magen fullen terftont bevreet wefen, ende dat voor Edele, Onedele ende Baftaerden, te we- ten, dat alle onfchuldige Magen, die niet in velde ende vaerde geweeft en zijn, bevreedt fullen we- fen fefle weecken langh, ende wie hier over mif- dede, dat fal men aen hem verhalen of hy vrede felver metter handt ghebroocken hadde. Ende t'eynden die voorfz feiTe weecken, foo fullen die ontfchuldige Magen eeuwelijck gefoent ende be- vreedt blyven nae alle manieren, ghelijck het Pri- vilegie dat onfe Landen van Hollandt ende Vriek landt van Hertoge Philips voornoemt daer op ver- kregen hebben, inhoudt ende begrijpt. Item, dat alle Ingefetenen der voorfz Landen van Hollant,Zeelantende Vriflant, fullen metten Heere vander Plecken mogen aenvaerden haere goeden henluyden ontflolen, ontdragen of an- ders ontvreemt, tot allen Plecken daer fy die be- trappen, achterhalen of bevinden fullen mogen, fonder verbeuren. Item, geene Berieders, noch andere Officiers in onfen voorfchreven Landen, hoedanich fyzijn, en fullen mogen yemandt molefteren van lijf ofte van goede, daer men yemant doot vindt, onder dexel van dien dat die doode hem felven verdaen ende gedoot foude hebben,ten ware dat men eerft wettelijcken bevonde dat die Perfoone hem fel- ven met opfetten wille ende met boofheyt ver- daen hadde: Ende men fal eenyegelijckuytten Watere mogen trecken die men daer inne vindt, hy zy levende of doodt, fonder verbeuren: Maer indien hy doot bevonden wort, foo fal men weder metten voeten in 't water leggen. Item, dat die Ambachts-Heeren van Zeelandt fullen mogen verboden maecken binnen haeren Parochien ende Vryheden by Schepenen aldaer, tot nutfehap, oorboor ende profijt vander felver Parochien, bedragende tot tien pont fwarten toe, of daer beneden , indien daer yemandt tegen breuckte of dede, daer af foude hebben van dier verbeurnifle, te weten, de Grave dat derdendee], d'Ambachts-Heere een derdendeel, ende die Bail- liu, Schout ende Schepenen aldaer een derden- deel, behouden die Steden haren Rechten,Keuren ende Privilegi�n , ende voor defe boete fal die Ambacht-Heer of fijn Dienaers die breuckige mogen aentaften ende vangen. Item, dat men niemant vanden Onderfaten van onfen voorfz Landen binnen Steden ende daer buyten, houden noch letten en fal vooreenigen Thol

-ocr page 341-



		*Placate�-� 5»-Socck. i.Tit. ι. Deel.**
	6l'i
	6l'i			67



Thol van eenigerhande faecken, dan voor fijnen gherechten Tholle, of voor die boeten daer aen klevende. Item, alfoodielngefeten der voorfzLanden, van haren Leenen ende erfl�lijcke goeden ver- vreemt zijn gheweeft, by inbreecken van Lande, van Oorloge, van brande ende anders, foo fullen fy die goeden ghebruyeken, daer fy den tijdt van een derdendeel van hondert jaren, of langer in be- fitte ende pofl�flie geweeft fullen hebben, tot den tijdt toe dat fy met rechte daer uy t gewonnen ful- len worden, ter plaetfen, ende foo dat behoort. Item,om te beletten alle quade feyten van doot- llagen, vrede-braecke, kraft van goede, ftraflene- ringe ende anders, die dagelijcks vele inden Lan- de, ende fommigen Steden van Zeelandt ghebeu- ren, midts dien dat men van dootllagen, vrede- braeck , kraft van goede, ftrai��neringe, ende an- ders niet en plechte te berechten dan ter hooger Vyerfchare van Zeelandt , die dicke feer lange vertoeft eer die ghehouden wert, daer omme die Dootflagers, Vredebraeckers, Kraftdoenders, en- de andere te bouwelijcker mifdoen, op hope, al- waer 't dat fy ghevangen worden, dat fy by uy t- breecken van ghevangenifl�, by verborgen, of an- ders uytkomen mochten: Soo fullen voortaen alle goede Steden.namelijck Remmerzwale,Tho~ len, Goes, Cortkene, VliiTingen, Brouwerf haven, ende andere die 't begeeren ende van noode zijn, binnen haere Vryhey t mogen recht ende Juititie doen, van dootflagen, vredebraecke, kraft van goede, ende van ftrai��neringe, ghelijck fy van al- len anderen quaden feyten gnewoonlijck zijn van doen. Ende of gelijcke feyten ende mifdaden van dootflagen, vredebraecken ende anders als voor- fchreven ftaet,op 't platte Lande, of in die Dorpen van Zeelande gefchieden,foo fullen die Rentmee- fters van Bewefterfchelt ende van Beoofterfchelt, hare Stedehouders ofte hare Dienaers, elcx in fij- nen bedry ve gehouden zijn dien voorfz mifdadige te vangen, ende te brengen inden Steen, te weten die gevangen worden Bewefterfchelt, in Middel- burgh, ende die gevangen worden Beoofterfchelt, te Zierickzee, omme die aldaer gerecht te werden by den Burghgrave van Zeelandt, van haere mif- daet als voorfz is, by wijfdom ende vonnifle van ghefwooren Mannen vanden voorfz Lande, als voorfz is. Ende omme defe Juftitie te volkomen, foo fal men by den Rade van Hollandt, ende by den Staten va» Zeelant daer toe ordineren twaelf gefwooren Mannen, te weten, feven Bewefter- ichelt, ende vijf Beoofterfchelt:, den wekken Burghgrave ende Mannen men by den Rade ende Staten ordineren fal, foo redelijcke wedden, als daer toe dienen fullen, ten kofte vanden voorfz Lande van Zeelandt, indien die mifdadige niet goets genoegh en hadde omme die voorfchreven wedden te betalen , behoudelijck die Steden van Middelburgh, Zierickzee, ende alle vryheden in't voorfz Landt, haers rechts, Keuren, Hantveften ende Privilegi�n. Item, alfoo veele pun&en ftaen inden Keuren van Zeelandt die feere oudt endeduyfter tever- ftaen zijn, foo fullen wy ten verfoecke vanden Staten van Zeelandt ordineren twee Perfoonen van onfen Rade van Hollant, omme by den felven			Staten die voorfz puncten die duyfter zijn te hef pen vermaecken , ende tot beteren verftande t ftellen, om dien gemeenen oorbaer vanden \_Qo* fchreven Lande. Item, dat alle Vonniflen die in toekomende tv den by Mannen van Zeelandt gewijft fullen wor den, dat die haren voortganck hebben fulJen bv den meeften gevolge van ftemmen vanden voorfz Mannen. Item,dat men voortaen voor die loflinge of ver-, heffinge vanden Thienden van Zeelandt, die men van den Grave hout,niet meer betalen en fa] dan voor elck pont fwarten twintich groot Vlaemsna ouder coftuy me. Item, als eenich Ambacht of Heerlij ckheyt van Zeelandt verfterft vanden Vader op denSoonof Sonen, die fullen 't ontfangen binnen den Jaere vanden Grave, of fijnen Rentmeefter, daer 'ton- der gelegen is, ende die Rentmeefter fal 't op dien over fetten ten boecke, elck gemet om een halven grooten, ende vielder ghebreck inder verleeninge van 's Heeren wegen, ioo fal die geene daer 't goet aen geftorven is,gaen ter plaetfen daer men plecht die Vyerfchare te houden , in kennifl� van drie 's Graven Mannen, ende van hen Brieven nemen dat fy bereydt zijnhaer Leene te ontfangen,ende alles te doen dat fy van rechts wegen khuldich zijn te doen-.Ende hier mede fullen fy haer goeden befitten fonder eenige fchade daer af te lyden, rer tijdt toe dat men 't hen verleenen wil ■, ende dan fullen fy 't ontfangen als recht is. Item, alle Ambachten of Heerlijckhedenvan Zeelandt die verfterven aenden Grave, heeftdie geene daer die goeden af verfterven gheen Sonen ende Dochteren achter ghelaten, loo fullen die Dochteren dat Ambacht of Heerlijckheyt met fijnen gevolge mogen lofl�n tegens den Grave of yemant anders, ende en heeft hy geen Dochteren gelaten, foo fal 't mogen lolTen de oudtfte ende de naefte Man - hooft vander Maeghfchap van der Swaerts zyde, op dat hy wil, ende en wil hy liet niet loflen, foo fal die oudtfte ende naefte Man- hooft: vander Swaert-zyde daer naeft aen volgen- de , mogen loi�en, ende alfo voort van Man-hoof- de te Man-hoofde, alfo lange alfl�r eenige zy bin- nen der Maeghfchappen vander Swaert zyde. Ende ifl�r niemandt vanden Swaerts-zyde die dat lolTen wil, foo fal 't mogen loflen die oudtfte ende naefte Man-hooft vander Moeder zyde, ende alfo voort foo fullen mogen lofl�n die Man-hoofdefl vander Moeder zyde vangradetot grade, als't van der Swaert zyde gefchreven ftaet, ende men fal voor elck gemet Ambachts met fijnen ghevol- ge, dat tot heelen fchote ftaet, ende te Boecke net derde ghemet vry ftaet, den Grave betalen ander- half pont fvvarte, ende voort foo fal men van elck gemet dat tot halven fchote ftaet, na der beioope ende advenante den Grave alfoo veel betalen, en- de dat half fchot heeft, ende 't derde ghemet ten Boecke vry ftaet, daer af fal men den Grave geven voor elck ghemet vijfthien penningen groot, ende alfoo voort na den advenante na dattet vry heen» ende ten Boecke ftaet: ende en heeft dat Am- bacht geen vry, foo fal men elck ghemet mogen loflen om thien fchellingen, indien dat men 't k>i- feu wil. Ende foo wat Ambacht dat men io/�en \VU.

-ocr page 342-



			"


	�₇3 Generale Hantveften, Privilegi�n en Wetten, &c. 674
	�₇3 Generale Hantveften, Privilegi�n en Wetten, &c. 674
_wii dat fal men loffen binnen eenen halven Jare nae'dat verdorven is. Quaemt oock alfoo dat een Weefkint defe goeden loil�n foude, foo falf� des Wcefkints Vooght voor hem loil�n binnen den oorfz halven Jare alfoo voorfz is, alfoo^erre als het Weef kint reeder haven ende renten genoech heeft, dat Ambacht mede te loffen., Doet die Vooc'ht dat niet, foo fal dat Weef kint fijne fcha- den mogen verhalen op fijnen Voocht, als 't fij η Aren hebben fal. , Item, foo wanneer een Man fijn Leen-goeden, Ambacht of Thienden in Zeelandt verkoopen y/ilofmoefte, by kennelijcke laft of armoede,daer _op hy eerft fal moeten verwerven ende verkrygen confent van ons, of van onfen Naekomelingen, of onfen Officieren, foo fal die Rentmeefter in dien gevalle ghehouden zijn dat Ambacht over te fet- ten om twee grooten vanden gemete ten ghehee- lenfchote, ende eenen groote vanden gemete ten halven fchote, fonder meer daer af te nemen, ende vanden Thienden ende Leen-landen fes grooten vanden gemete. Item, indien eenich vanden voorfz Articulen of Punten in eenige Steden der voorfz Landen ingebroocken worden, dat des niet tegenftaende die felve Privilegie in alle fijn Articulen ende Puntten in alle den anderen'Steden ende Dorpen der voorfz Landen onverbroocken ghehouden fal worden. Item, dat men alle die voorfz Articulen ende Puntten, ende elcks byfonder verftaen fal, behou- den alle die voorfz Landen, Ridderfchap ende Steden, ende elcke Stede byfonder, in allen haren Rechten, Privilegi�n, Handtveften, Couftumen, Keuren ende ouden heerkomen, niet tegenftaen- de dat die felve by tyden van onfen voorfz wylen Heere ende Vader ingebroocken mogen wcfen, die welcke wy in onfer Huldinge beloven ende fweeren fullen den voornoemden Landen ende Steden in 't generale, ende elcken in 't zyne, in 't particulier weli'onderhouden, ende doen onder- houden fonder eenich inbreek, midtfgaders oock iulcke redelijcke provifie als elcke Stede inden fijnen ten felven tyde behoeven ende verfoec- kenfal. Item, fo fullen onfe Cancelier, mitfgaders oock die vanden grooten Raede, van ons, ende van on- fen Naekomelingen, Graven of Gravinnen der voorfz Landen van Hollant, Zeelant ende Vrief- lant, als fy totten voorfz Ofhcien ontfangen wor- den , haeren behoorlijcken eedt doen, ende elck van henluyden befonder ghelooven ende fweeren dat fy onfe Hoogheyt ende Heerlijckheyt bewa- ren fullen * ende defgelijcks alle die voorfz Pun- tten, Articulen ende Provifie, ende elcke byfon- dere, mitfgaders oock alle der voorfz Landen en- de Steden Rechten, oude ende nieuwe Privile- gi�n, Coftumen ende heerkomen, den felven Lan- den ende Steden onverbreeckelijck fullen onder- houden , ende doen onderhouden, fonder des te laten in eeniger manieren, of om wat faecke dattet zy, ende fal 't felve altoos zij η ende bly ven een Artijcke.1 van haren voorfz eedt. Item, in ghelijcken fullen onfe Stedehouder of overfte Officier, die by tyden wefen fal inden voorizLanden, midtfgaders onfeRaedtiluyden		der felver, ende elcks byfonder, in 't ontfangen van hare Officien, eenen.ghelijcken eedt doen als voorfz is. . Item, alfo vander Stede vandenBriele, ende Lande van Voorne contentieende ghefchil is, tuf- fchen den Lande van Hollandt aen d'een zyde, ende den Lande van Zeelandt aende andere zyde, wekken vanden voorfz Landen dat toe behoo- rendeis, foo fal die Stede vanden Briele met den Lande van Voorne voornoemt, inden voorfz pro- vifien, Articulen ende Puncten mede begrepen zijn, omme die felve te dienen voor hen , als toe- behoorende eenen vanden voorfz Landen* Welcke Puntten ende Articulen voorfz, ende elcks byfonder * wy by advyfe ende goetduncken van onfen Neve ende Oom voorfz, midtfgaders oock van onfen grooten Rade, om die welvaert* ruil:, vrede ende Neeringe van onfen voornoemde Landen � ende om meenigen trouwen dienftdie die Ingefeten van den felven onfen Voorfaten dickwil gedaen hebben, ende hoopen fy ons, on- fen Erven ende Naekomelingen noch doen fullen, gelooft hebben, ende met defen tegenwoordigen Brieve gelooven in goeden trouwen voor ons, on- fe Oors ende Naekomelingen, onfen voornoem- den Landen van Hollandt, Zeelandt, Vrieflandr» ende den Onderfaten der felver, ende haren Nae- komelingen , ende elcken van heu byfonder tot eeuwigen dagen, goet, vaft ende gheftendigh te houden fonder verbreecken, ende fondef daer te- gens te roemen, te doen, ofte doen doen, of oock te laten gefchien in eeniger manieren: Willende ende confenterende, indien by inadvertentie of anders, hoe ende in wat manieren dat het waere, eenige Brieven open of befloten, hoe dat wefen mochte, contrarie van defen in toekomende ty- den ghegeven worden, of (dat Godt verhoeden moet) contrarie van defen gedaen ofte ingebrooc- ken worde, dat dat dan als nu ende nu als dan niet ende van geenre waerden zy ende bly ve tot eeu- wigen dagen,^! ende niet aftringere den geenen die daerinnegequetilfouden mogen zijn. Ende want men in diverfche Plecken van defe voorfz Privile- gie ende Brieve te doen fal hebben, foo willen wy totten vidimus van defen ghemaeckt, onfen Zegel autentijcq,of tot der Copie hier af gecollationeert ende gheteeckent metter hant van eenige onfer Secretarifen fulcken geloove ghegeven zy als de- fen principale ende originale Brieve. Desteghe- tuygen, ende tot eeuwigen vaftigheyt hebben wy uyt onfcr rechter wetenheyt onl�n Zegel hier aen doen hangen, ende tot meere feeckertheyt,appro-* batien ende authorifatien der dingen ende faecken voorfz, hebben ghebeden onfen lieven Neve den HertogevanCleven, ende den Heere van Rave- iteyn voornoemt, dat fy hare zegelen by den on- fen aen defen Brieve hangen willen, ende als van onfen Oom van Ludiek mits fijner abientie, ende om de expeditie ende korthede van defer faecke, wy hebben hem daer van verdregen, ende verdra- gen ende houden dat alfoo vaft ende van fulcker waerden, als of hy dat met ons befegekhadde. Ende wy Jan Hertoge van Cleve ende vander Mareken , ende Adolf van Cleven ende vander Mareken, Heere van Ravenfteyn boven genoemr, hebben ter begeerte van onfer Nichte de Herto- V u ginne

-ocr page 343-

Placateti-Λ 5-Boeck. i.Tk. ι.

6ι%

van Cleve ende vander Mareken, Heere tot R_a�
vefteyn, Stedehouder Generale, die Grave van
Wijnfeftere, Heere van Gruythufe , MeeilerJ_ande la Boverie, Heere tot Wiere , die Prefident
vander Reecken - kameren, ende meer andere
tegenwo�rdich waren. Onder ftont geteyekent
De Ie Berghe.

oinne dat alfoo ghedaen. Gegeven nv onfen
Stede van Gent op den veerthieiiden dach in
Maerte in 't Jaer ons Heeren duyfent vier hondert
fes en tfeventigh. Aldus gheteyckentby mijnre
Jonck-vrouwen den� Hertoginne in haere Raedt,
aldaer die Hertoge van Cleve , die BhTchop
van Ludieke, Hertoch van Bullion, Heere Adoli

Privilegie, by Hertoge Maxtmiliaengegeten op den 16 Mej 1480.

Munten hetftuckghereeckent'sjaers, op onfen
voorfchreven Landen van Hollant, Zeelant ende
Vrieflandt voor den tijt van acht Jaren langh aen
een geduyrende. Ende voort voor den voorfchre-
ven tijdt ende Jaerfchaere voorleden, federt den
overleden ons voorfz wylen Heere ende Vaders
oock alfoo verre als henen aengaet, ende over den
felfden onfen Landen van Hollant, Zeelant ende
Vrieflant, hebben oock geconfenreertdie fomme
van hondert en tfeftigh duyfent Philippus Ichil-
den, ten pryfe voorfz eens in gereede penningen.
In welcken confenten fy ons ootmoedelijcken
gebeden hebben te confenteren ende te verleenen
onfen voorfchreven Landen van Hollandt, Zee-
landt ende Vrieflandt, die Puntten ende Artijc-
kelen hier nae verklaert. Te weten, eerftdiete
onderhouden ende doen onderhouden, onfen
voorfchreven Ridderfchap, Edele, Steden, Lan-
den ende Onderfaten vaft endefonder eenige in-
breeck, alle de Privilegi�n hun verleent by ons
Hertoginne. Ende oock alle ander die wy Herto-
ge voorfz in onfer huldinge defer voorfchreven
onfer Landen geconfirmeert ende geveilight heb-
ben gehadt.

Item, dat alle die faecken ende cjue�tien in den
felven onfen Landen van Hollandt, Zeelant ende
Vrieflandt vallende, ende ter kenniffe oft gerecht
van onfen Officiers van Juftitien: Het zijn Baih
Huwen, Schouten of andere diergelijcke, nieten
ftaen ter eerfter inftantie, berecht fullen werden
by onfen Stedehouderen van Hollandt mdertijdt
wefende, alle nae uytwyfen der Privilegi�n die
van onfen voorfz Landen hier voortijdts daer af
verleent.

Ende of eenige van die faecken of queilien, het
waer by evocatie of anderfints betogen gheweeft
hadden, of hier naemaels betogen mochten wer-
den voor ons ende voor onfen grooten Rade, en-
de die daer noch hingen in Rechte ongedecideert,
dat men in dien faecken aldaer niet voort proce-
deren en faLmaer die terftont remitteren voor on-
fen Stedehouder ende Rade van Hollandt, omme
by henluyden ter eerfter inftantie gedecideerten-
de ghetermineert te werden, nae volgende den in-
houden 's Landts Privilegi�n voorfz.

Item, dat die Schepen van defen onfen voorfz
Landen van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt
voortaen onbelet varen ende lyden fullen door
die Sluyfen binnen onfer Stede vander Goude»
mits betalinge van elckeSchepe 'tgheene datly
van ouden tyden, ende over twintigh of vijf en^
twintigh Jaren ghepiegen zy te betalene: Sonder
eenige andere of meerder exattie daer af te nemen
ofte maken, naevol�ende der ouder Ordonnafl*
' η ⁶ tien

.AXIMILIAEN ende MARIE

Jby der gratie Godts, Hertogh van Oo-
ftenrijck,van Bourgondien, van Lotrijck,
VanBrabandt, vanLimborgh, van Luti�nburgh,
ende van Ge�te $ Grave van Vlaenderen, ende van
Arthoys, van Bourgondien, Palentijnvan Hene-
gouwen, van Hollandt, Zeelandt ende Namen,
ende van Zutphen $ Marckgrave des Heyligen
Rijcks $ Heere van Vrieflandt, van Salines, ende
vanMechelen. DOEN TE WETEN, dat
allen den genen die defe onfe tegenwoordige let-
teren fullen fien ofte hooren lefen, Dat alfoo on-
langhs leden, omme te vervallen die groote ende
fware laden ende koften, die wy doorgancx nae
doode ende overlyden van wylen Z. G. ons liefs
Heeren ende Vaders faliger ghedachten Hertogh
Kaerle, wiens ziele Godtgenadichzy, ghehadt
ende geleden hebben. Ende die ons dageiijeks fo
langhs foo meer overkomen, alfoo wel ter caufe
van Oorloge, ende omme 't ghefchut van onfen
Landen, Heerlij ckheyden ende Onderfaten te-
gens denConinck van Vranckrijck onfen Vyant,
ende fijnre macht, ende oocktegens onfen Rebel-
len Onderfaten van Gelre, ende andeien onfen
Vyanden ende quaetwillende, als omme t'onder-
houden van ons en onfen itaet, ende oock ons
liefs Soons den Grave van Charloys, ende ander-
fins : wy tot veel ende diverfche ftonden verfocht
ende begeert hebben, ende doen verfoecken ende
begeeren aen onfen Ridderfchap, Edele, goede
Steden , Landen ende Onderfaten van Hollandt,
Zeelandt ende Vrieflandt, overal een redelijcke
beede ende precatie, voor den tij t ende oock om-
me feeckere toekomen Jaerfcharen, alfo men wel
heeft plegen te doen onfen Voor-vaderen in heu-
ren noode, ende fonderlinge wylen faliger ghe-
dachten onfen lieven Heere ende Groot - Vader
Hertogh Philips, ende oock onfen voorfz wylen
Heere ende Vader. Achtervolgende welcke be-
' geerte ende verfoecke, nae veel vertrecken daer
op genomen by den Gedeputeerden van Staten,
onier voorfz Landen van Hollandt, Zeelant ende

Vrieflandt.

Onfe lieve ende ghetrouwe die Heere van Eg-
mont, onfe Neve die Heer van Wafl�naer ende
van Sevenbergen, Heere Philips van Wafl�naer,
Jan van Cats, Ridderen onfer Raden ende Ca-
merlingen , Arent van Duvoerden , Jan van
Noortich , Jan van Poelgeeft , Schilt-knapen,
ende andere heure Confoorten, ons tegenwoor-
delijeken toe gefeyt ende geconfenteert hebben,
alfoo verre als henluyden aengaet, een beede van
tachtentich duyfent Cluckaerts, als Philippus
fchilden , tot dertich groot onfer Vlaemiciier

-ocr page 344-



	�77 Generale Hantveften,Privilegi�n en Wetten, &c. 67%

tien daer van wefende» ende daer op dat men die lelve Sluyfen te verhuyren plechte. Ende omme bet verfeeckert te zijn vanden voorfz provifie, dat onfen voorfz Landen ende Steden van Haerlem, Leyden ende Amflerdam, ende andere tot haers felfs laft ende koit een nieu- we Vaere mogen maecken door 't Lant, daer ende _a]foo dat hem believen fal, ende dienen fal binnen defen onfen voorfz Landen. Behouden ceril ende alvooren tot ons ende on- fen Erven ende Naekomelingen, Graven ende Gravinnen van Hollandr, Zee�ant ende Vrieflant,. op die felve nieuwe Vaert alfulcken recht als van cuftuymen inde Vaert ende deurtocht van onfer voorfz Stede vander Goude, als van den Thollen van Sluyfen, van daer ende anders gehadt mogen hebben. Item, dat men in defen onfen voorfz Landen van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt, geene Brieve van Marcke of Reprifalie te confenteren noch toe laten en fal, die gegeven zijn of gegeven mogen worden eenige van andere Steden of Plec- ken, vanbuyten onfen voorfz Landen van Hol- landt , Zeelant ende Vrieflandt ₅ maer dat men die refufere ende wederlegge, het zy dat die gene van den Uytheemfchen Landen die dat begeerenful- len, eerft ende alvooren befegeltheyt leveren in behoorlijcker forme vanden Lande. Of 't gebeurde dat die Ingefetene van defen on- fen voorfz Landen, eenige brieven van Marcke of Reprifalie, of yemandt oock wie hy ware ghekre- gen, dat die ter executie komen inden felven Lan- den daer zy van dane waren. Item, dat die Rentmeeiters ende Ontfangers van onfer voorfz beede, tegenwoordich ende toe- komen , niemant te gyfl�len dagen en mach, noch doen leggen in eenige beflooten ghevangeniil�n, maerineenen goeden Herberge, ten waer dat fy eerft acht dagen hadden inder voorfchreven Her- berge gelegen. Item, dat onfe Onderfaten, Innegefetenen van ikfen onfen Landen voorfchreven , volftaen ful- len, midts betalende onfen voorfchreven beede ende fubventie , met fulcken penningen ende payemente, ende tot fulcker pryfe als die loop nebben, ende ganckbaer wefen fullen inder tijdt der betalinge: Ten waer dat een half Jaer of bet voorden dachvanden voorfchreven beede, een Mandament vander Valuatie vander Munte ghe- boden , ende volkomelijck, ende ghemeenlijck, ende eendrachtejijck onderhouden waere, dat men als dan nae de betalinge doen fal, ende an- ders niet. Item, Dat geenBailliuwen, Schouten, noch D'jckgraven, binnen Steden of op de Dorpen, voortaen gheen recht doen en fulien dan opeen openbare Vyerfchare, buyten op de Wech of in eenHuys, daer men gheen dranck of fpyfe ver- koopt. Ende 't Recht niet beginnende, ende die ^v yerfchare te fpannen dan goets tijdts by klim- mende Sonne voor den middach, ende niet voor negen uyren: Maer als fy die Vyerfchaer ghefpan- yn, ende 't Recht begonnen hebben, uytter jyerfchare niet te fcheyden, noch 't Recht een hlrV ^rY^ee ' ^meet °^fCe ^mi" °P ^te ^fetteil ' ^VOOr ^daC ⁿ« Recht gheeyndet is, Ende waer dat men dat
		Recht anders ple�ghde, foo ibude dat van geenre vvaerden wefen. Item, oock uyt te fonderendie faecken�nde pun&en, die men ghewoonlijck in allen beeden pleget uyt te fonderen : Te weten , van mereke- lijck groot ongeval, vanbrande, van inbreecke vanDijcke, van Oorloge, dat men nu itelt ende verfhet van Oorloge binnen 'sLandts. Ende dat fulcken Plecken daer dat voorfchreven ongeval ghebeurde, die voorfchreven beede geen loop hebben en fal : Ende op al hemluyden hem te verleenen ende doen expedi�ren onie opene Brie- ven in behoorlijcker formen: Soo is 't dat wy defe faecke over merckende, ende ten eynde dat wy t'onfen voorfchreven laften, vervallen, formeren ende genoech doen mogen, den boven ghenoem- den, ende den anderen van onfen voorfchreveii Landen ende Graeffehappeil van Hollandt, die henluydengenoecht, ende mede behulpelijck ful- len wefen. Ende confenteren defe voorfchreven defe te- genwoordige beede, hebben voor ons ende on- fen Erven ende Naekomelingen, Graven ende Gravinnen van Hollandt end� Zeelandt, Hee,- ren ende Vrouwen van Vrieflandt, geconfenteerf, ghegunt, verleent ende verwillekeurt, confen- teren, gunnen, verleenen ende willekeuren midts defen onfen tegenwoordigen brieven tot eeuwi-> gen dagen. Alle die vo�riz Punct�fl ende Artijckelen bo-> ven met verklaert, ende van dien byfonder, naer iijnder f�rrrie ende inhoude, ende alfoo boven ge- fpecificeert ende verklaert ftaet. Beloovende onfen voorfchreven Ridderfchapi Steden ende anderen boven ghenoenlt, voor ons, onfen Erven ende Naekomelingen, Graven ende Gravinnen van Hollandt ende Zeelandt, Heeren ende Vrouwen van Vrieflandt, hebben in defen felven Punclen ende Artijckelen,ende in elck van dien te onderhouden ende bewaren nae beuren voorfz formen ende inhouden fonder inbreek tot eeuwigen dagen. Ontbieden ende beveelen hier orti onfen voor- fchreven Stedehouders, end� andere Luydcn van onfen Raede in Hollandt, ende vander Kamere van onfen Reeckeningen alhier inden Hage: on- fen voorfchreven Rentmeefteren vander bede in der felver Landen,ende allen anderen onfen Rent- meeileren, Officieren, Amptluyden , Dienaren, tegenwoordich e#de toekomende die dit aengaen ofte moeyen mach, heuren Stedehouderen ofte Gecommitteerden, ende elck van hem fonder- lingen alfoo hem toe behooren fal, dat van defen onfen tegenwoordigen confent, verleeninge _%Oftroye , ende van al den inhouden van deien, fy doen, laten ende gedoogen den vooren Ridder- fchap, Steden ende Landen boven gheroert, ru- ilelijckendevredelijckende volkomelijck genie- ten ende ghebruyeken tot eeuwigen dagen : Son- der hem daer inne te doen of laten te gefchien ee- niger hinder, letfel, ftoot of moeyenifl� ter con- trarie : Want ons alfoo gelieft ende gedaen willen hebben. Ende ten eynde dat defe faecken vail ende ghe- fladich, blyven mogen onverbroocken tot eeuwi- gen dagen; Soo hebben wy foorkonde voor ons, V u ij onfen

-ocr page 345-

PlacatciLj. s.Boeck

680

in'tjaerons Heeren duyfent vier hohdert ende
tachtentigh. Aldus geteyckent, By mynen Hee-
re den Hertoge, Ruyter. Sigtllata de exprejjo manda-
to & prefentia Domïni Heyme. Gecollationeert te-
gens den originalen Brief by my,

Jan van Wandalt.

679

onfen Erven ende Naekomelingen voorfz onfen
Zegele hier aen doen hangen: Behoudelijcken in
anderedingen, ons ende eenen yegelijckenfijns
rechts in allen.

Gegeven in onfen Huyfe inden Hage in Hol-
landt , den fes ende twintichften dach yan Meye,

HET TWEEDE DEEL.

4. Privilegie van HertOge Tbilips* dat niemant geeyoceert mach worden,

dan vande vierfaecken die hierghefchrevenflaen, dat alle anderefaecken berecht moeten mrden
ter Plaetfen daerfe gefchiet zijn. Indate den \ � Juni) 145a.

mochten berechten ter plaetfen daerfe beheoren,
overmidts rebelheyt der geenre diefe aengaen �
fouden.

Ten anderen maele, of't ghebeurde dat eenige
van onfen Steden der voorfeyde onfen Landen
tegen malkanderen gefchil oft tweedracht gekre-
gen , die men by onfen Rade aldaer niet berechten
en mochte.

Ten derden male, oft in onfen voorfeyden Lan-
den eenige onruile ende onvrede op ftonden, die
onfen voorfeyden Raedt niet neder leggen noch
berechten en mochten.

Ende voort offer yet anders gebeurde, dat men
in onfen voorfeyden Landen van Hollandt ende
Vrieilant, metten Rechten der felver Landen niet
berechten en mochte ter plaetfe daer 't behoorde.

Om welcke vier Punften, ende geen ander wy
fullen evoceren, trecken ende doen dagen voor
ons ende onfen voorfeyden grooten Raede, buy-
ten onfen voorfeyden Landen van Hollandt ende
Vrieflandt, tot wat plaetfen wy wefen fullen, die
parthyen dien fy aengaen fullen. Ontbieden daer
omme ende beveelen onfen lieven ende ghetrou-
wen Ridder ende Cancellier den Heere van Au-
thumen, onfen getrouwen den Luyden van onfen
grooten Raede, onfen Stedehouder ende Raedt
van Hollandt, ende allen onfen anderen Rech-
ters ende Dienaers die 't aen kleven mach, die nu
zijn of naemaels wefen fullen, ende elck harer by-
fonder, dat fy 't inhouden van defen onfen Brieve
van Puncte te Pun&e onderhouden ende naevol-
gen, fonder yet daer tegens te doen ofte laten �
fchien ter contrarie, ende des en laten in geender
wijs, want wy 't alfoo gedaen willen hebben. Des
te getuyge hebben wy onfen Zegel hier aen doen
hangen. Gegeven in onfe Stede van Denremon-
de op den elfiten dach in Junio, in 't Jaer ons Hee-
ren veerthien-hondert twee ende vijftien. Aldus
gheteyekent by mynen Heere den Hertoge,
A. de la Porte. Sigtllata de expreffo mandato Domint,
1. de Molefines.

� I L � � S by der gratiën !
Godts Hertoge van Bourgon-
gien, &c. Allen den genen die
defen Brief fullen ften of hooren
lefen , Saluyt. Alfo de Ridder-
fchap, Edele en goeden Steden
_ van onfer Landen van Hollandt

ende van Vrieilant ons hebben doen toonen, hoe,
overmidts dat dickwils ende tot veele ilonden
onfe Onderfaten der voorfeyde onfer Landen
geevoceert, ghetogen ende gedachvaert worden
te Rechte voor ons, ende voor onfen grooten
Raede buyten der felver onfer Landen , omme
faecken die altijdt gheftaen ende behoort hebben
te rechte voor onfen Raede, of voor onfe Wetten
onfer voorfchreve Landen van Hollandt ende
Vrieflandt, onfe voornoemde Onderfaten ghe-
hadt ende gheleden hebben groote fware koften,
hinder endemoeyenüTen, ende fouden ghefche-
pen wefen noch meer te hebben, ten ware dat wy
daer inneverfagen van remedien: Omme welcke
voorfienigheyt ende remedien, die voorfchreve
Ridderfchap, Edele ende goede Steden ons oot-
moedelijck gebeden hebben. Soo doen wy te we-
ten , dat wy defe faeckendoorfiende ende over-
wegende met rijpheyt van Raede, willende onfen
voorfeyden Onderfaten verdragen, ende befchut
te wefen van onbehoorlijcken koften, fchaden,
binder ende moeyeniflê, gheconfenteert, gewille-
keurt ende ghelooft hebben, voor ons ende onfe
Naekomelingen, Graven ende Gravinnen van
Hollandt, confenteren, willekeuren ende gheloo-
ven met defen Brieve, dat de voorfeyde evocatie
geheel ende al af wefen fal, ende dat van nu voorts
aen onfe voorfeyde Onderfaten niet meer geevo-
ceert, getogen noch ghedaeghten fullen worden
te rechte buyten den Palen van onfen voorfeyde
Landen van Hollandt ende Vrieflandt, voor ons,
noch voor onfen voorfz grooten Raede om geen-
derhande faecken, dan alleen omme die faecken
ende feyten hier naer verklaert.

Inden eerilen, of 't ghebeurde dat in onfe voor-
feyde Landen eenige faecken waren oftegefchie-
den, die men inden felven onfen Landen niet en

DEN

-ocr page 346-

^gi Inftru&ie vanden Leenhove van Hollandt,&e. 6%%
DEN TWEEDEN TYTEL.

Behelfende verfcheyden Inftru&ien op d adminiftratie

vande Juftitio,

HET EERSTE DEEL.

ι. Ordonnantie, noofende itnfiitutien van V Leen-bof, ende dat men alle

faecken de Leenen aengaende aldaer berechten [al. In date den 19 Otloler 1469*

fia; , ordinamus, & ftatuimus pet praefentes, quod
exnunc, in antea perpetuis futuris remporibus,
quicunq�e caufam, feu a&ionem aliquam fupef
proprietate alicujus feudi Hollandise vel Phrifiae
intentare, vel movere voluerit, idfacerepoterit
omnitempore, & debebitcoramLocumtenente
noftto, ad hoc per nos inftkuendo, & coram ho-
minibus noitris feudalibus in vice-Curia, five Vier-
fcharia per eundem Locum tenentem noftrum, in
abfentiii noftr& tenenda debit� congregandis: Qui
quidem Locum-tenens nofter, tanquam plenarias
vices noftras in his gerens, tuncvna cum di&is
hominibus noftris feudalibus in hujufmodi vice-
Curia, feu Vierfchar� bannita & aperta, ac alias ut
prasfertur legitim� congregaris, hujus caufas cog-
nitionem, decifionem & omnimodam determina-
tionem procedere poterit, & debebit, eodem mo-
do, facultate & aucxoritate, quibus nos ipfi id face-
remus, feu facere poifemus, � pf asmiffis perfonali*
terintereflemus, fervatiscoeterisjuribus, iblemni-
tatibus, & confuetudinibus patriae,in talibus ferva-
ri debitis & confuetis; Decernentes & declarantes
exprefie fententias quafcunque, tam �nterlocuto-
rias, quam diffinitas, quae per di&um Locum-
tenentem noilrum , & homines noftros feudales
praefatos, modo praemiflo, latae, & promulgataj,
fuerint, ejufdemfore roboris & vigoris , ac � per
nos ipibs, & in prsefentia perfonse noftrae una, cum
di�tis noftris hominibus feudalibus, Jatae &pro-
mulgata; cfl�nt. Quod ut perpetuo firtnum 8c fta-
bile permaneat, nos praefentes literas, figilli noftri
fecimus, appenfione communiri. Salvo in omni-
bus jure noftro & cuilibet alieno. Datum in Haga-
Comitis die xix. Octobris, anno Domini millefimo
quadringentefimo fexagefimo nono. Sic fignatum
lupra plicam: Per Dominum Ducem in fuo confi-
lio, quo vos Epifcopus Ternacenfis, Dominus de
Egmonde, Dominus de Veris, Dominus de Waf-
fenaer,&pluresalii praefentes eratis. Et fignatum,
Schoonhoven.

^AROLUSDeigratia
Dux Burgundiae,Lotha-
ringiae, Brabantia», Lim-
burgiae & Lucembur-
giae, Comes Flandriae,
Arthefise, Burgundise $
Palatinus Hannoniae,
HollandiiB , Zelandifc
& Namurci, Sacrique
Imperii Marchio,ac Do-
minus Frifia;, Salinarum & Mechliniae: Notum fa-
eimus univerfis tam praefentibus, quam futuris,
quod nos attendentes pro temporum varietate,
ctiam ftatuta vatiari humana, in his prfcfertim qu�
ftilum, &moremincaufis, procedendi recipiunt,
& concernunt; Confiderantes infuper divos prae-
deceflbres noftros Comit�s Hollandiz, Dominos
Phrifia;, a multis, citra annis, ac etiam Nos poft-
quam harum patriarum noftrarum Hollandia:, ac
Phrifiae poiTeiTionem adepti fumus, citra determi-
nationem, & definitionem caufarum, & quseftio-
ftum proprietatem feudorum Hollandise & Phrifia;
concernentium, cum hominibus noitris feudalibus
HolJandi» & Phrifiae in vice-Curia, fiv� Vierfcha-
rii, propterea congregandis, prout de jure & con-
fuetudineearundem patriarum, adinftarfer� coe-
terorumfacri Imperii, Principamum idfieri debet,
& haftenus obfervatum eft, perfonaliter intende-
re, & vacare non potuifle, ingravedifpendium
quam plurimorum VaiTallorum & fubditorum no-
ftrorum, poftquam Proceres, Barones,Mlites,Mi-
litates, cceterofque nobiles praedi&arum Patria-
rum noftrarum, quorum id intereife dignofcitur,
inunumconvocatifecimus, expreiTumque eorum
confenfumdefuperobtinuimus. Praehabito quo-
que fuper hisconfilio, & deliberatione matura, de
certanoit�fcientia, & auctoritate ordinavimus,
& ftatuimus, ac in vim legis, & edi&i perpetui pro
nobis, haeredibufque, & fucceiibribus noitris, Co-
mitibus,& Comitii�isHollandiae, Dominis Phri-

InftruSie, vanden Leenhove van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt_%

In date den zo Maert 1519.

Ooftenrijck 5 Hertoge van Bourgongien , van
Lothrijck, van Brabandt, van Stier, van Carinten,
van Craim, van Limburgh, van Luxemburgh, ende
van Geldre, &c. Grave van Vlaenderen, van
Habf burgh, van Tyrol, van Arthoys, van Bour-
gongie 5 Paltz-Grave ende van Henegouwen 5
Landt-grave van Elfaten 5 Prince van Swavenj

V u iij Marck-

ΙΑ E RL E by der gratie Godts ghefwoo-
, ren Roomfch Koningh, ende toekomen-

____idenKeyfer, altijdt vermeerder's Rijcks,

Koningh van Caililien , van Leon, van Granaden,
^van Arragon, van Navarre, van beyden Sict�en,
van Jerufalem, van Valencen, van Majorke, van
Sardaine, van Corfice, &c. Eertz-Hertoge van

-ocr page 347-

Placaten-». 5. Boeck. i.Tit. t.Deel.

.<S?3

Marckgrave van Burgau ende des Heylighs Rijcx,
van Hollandt, van Zeelandt, van Phirt, van Ky-
burgh, van Namen ende van Zutphen $ Grave,
Heere van Vrieflandc, vander VVindilmerckt, van
Pbrtenau, van Salins ende van Mechelen: Allen
den geenen die dek onfe Brief fullen fien, Saluyt.
Alfoo onfe Voorfaten, Graven ende Gravinnen
van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt, onder
anderen preeminentien ende hooglieden van al-
len tyden inden felven onfen Landen gheobfer-
veert voor hen ende hare Vafallen ende Leenman-
nen der felver onfe Landen gereferveert ende be-
houden hebben gehadt die kenniffe, determinatie
ende judicature van allen queftien ende gefchillen
de felve haer Leen aengaende. Ende overmidts
dat wylen Hertoge Karel van Bourgongien fali-
ger memoden, overmerckende dat hy felver in
Perfoon daer niet over vaceren en mochte, heeft
in fijn tyde voor hem ende fijnen Naekomelingen
geftatueert ende geordonneert ghehadt, Dat van
doe voortaen tot eeuwigen dagen onfen Stede-
houder vanden felven Lande, in allen faecken van
eygendom van Leene, met fulcken Leen-mannen
ende Vafallen als hy by hem roepen foude, recht
ende Juftitie foude adminiftreren allen den geenen
dien 't aen hem foude begeeren ende verfoecken,
breeder verklaert in fijn openen Brieven van Oc-
troye daer van wefende, in date den negenthien-
den inO&obri in 't Jaer veerthien-hendert negen
en tfeftich: Maer mits dat die felve Brieven niet en
verklaren die quantitey t van Leen-mannen die de
voorfz onfe Stedehouder byhem roepen foude,
noch wat manieren van recht-vorderingen men
daer inne onderhouden foude, 'twelck inalleri
Hoven van Rechte nootlijck is,Soo is in onfe Lan-
clen'van Hollandt, Zeelandt eiide Vrieflandt over
lange jaren het recht van onfen Leenert aldaer feer
confufelijcken onderhouden geweeft, fonder ee-
nige regel van Mannen, forme ofte ftijl, van rech-
te, foo, ende in fulcken fchijne, dat diverfche onie
Onderfaten vanden felven Lande, onfe Voorfa-
ten ende Ons die voorfz ongeregeltheyc ende
abuyfen daer inne onderhouden, dickwils ver-
thoont ende te kennen gegeven hebben: Begee-
rende die faecken te willen committeren onfen
Raedt van Hollandt, omme met onfen Stedehou-
der recht ende Juftitie daer van te doen, daerom-
rae 't felve onfen Leen-recht alfoo nietgehanteert
noch onderhouden en isgheweeft als't behoort,
tot grooter verminderheyt niet alleen van onfe
heerlijckheyt ende hoogheyt , maer oock tot
groote prejuditie ende achterdeele van onfe Va-
iallen ende Onderfaten die ons Leenrecht te doen
hebben, daer inne wy tot fterckenifle ende onder-
houdenifle van dien gaerne voorfien fouden.
S O O IS T, dat wy by rype deliberatie van Ra-
de geconftitueert, geordonneert ende geftatueert
hebben, conftitueren, ordonneren ende ftatueren
by defe , op 't onderhoudt vandeiwoorfz Leen-
rechten ende de maniere van dienT 't gunt hier
naer volght.

I.
[Erft fullen by ons oft onfen Stadthouder
(in onfen voorfz Landen van Hollandt,
j Zeelandt ende Vrieflandt indertijdt we-
fende," Yan gnfen wegen gekooren ende gee�geert

worden twaelf Mannen van Leene,die by hem g,
eedt fullen worden, omme met hem oft fijne Ge'
committeerden van allen faecken Leen -goede/
aengaende, toebehoorende t'onfen Regiftre entle
Leen-kamere van onfen voorfz Landen, recht en
de Juftitie gedaen te worden, fulex- als van rechts

wegen ende coftuyme vanden

men houdt van ons

weten, vanden Leenen cue

fonder middel, foo wel vanden eygendoninie"
dienften die men ter caufe van dien ichiildighj_s'
als anders dat daer aen kleeft ter eerfter inftantien'
Ende vanden Leenen die men houdt van onfen
Vafallen ofte Mannen, die men noemt achter,
Leenen by appellatie of reformatie, indien die fel.
v'e onfen Vafallen of Mannen ghebreeckelijck of
negligent waren behoorlijck recht te doen ende
adminiftreren, oft dat die queftie ware tuiTclien
den Heere ende Vafal.

II.

Item, dat van die voorfz twaelf Leen-mannen,
die ieiTe fullen welen Edel, of andere goede Man-
nen Coftumiers , ende d'andere feft� gheleerde
Mannen, het zy uyt onfen Raede van Hollandt of
anders, fulcks als wy ofte onfen Stadthouder be-
vinden fullen daer toe nut ende bequaem te zijn

III.

Item, dat 't voorfz HofTende Leen-rechtby
den voorfz onfen Stedehouder of fijne Gecom-
mitteerde, metten voorfz twaelf Leen-mannen,
ghehouden fal worden binnen onfen Huyfe ende
HofF vanden Hage, oft ter Plecken daer onfen
Raedt van Hollandt inder tijdt gehouden fal wor-
den eens ter Weecken, te weten des Saterdaeghs,
tenware dat Heyligh-dach ware, als dan des
daeghs tevooren: ende indien beyden de dagen
Heyligh-dagen waren, dat als dan die Rechtdach
gecontinueert fal worden tot des Saterdaegs daer
aen volgende.

IIII.

Item, dat men geen Appoindtement of Senten-
tie diffinitijf gheven en fal van faecken daer van
queftie fal welen tuffchen parthyen,ofte den Heer
ende Vafal oft Leenmannen, fonder daer over te
roepen die voorfz twaelf Mannen, of ten minitel
die fes met onfen voorfz Stedehouder of fijne
Gecommitteerde: Maer indien daer valt Appoin-
dtement of Sententie interlocutoir, dat fal onfen
Stadthouder of fijne Gecommitteerden mogen
gheven, daer over gheroepen vier ofvijfvanden
voorfz Mannen.

Item,ful!en voort tot allen Rechtdagen als men
Recht houden fal in faecken van Leenen, onfen
Stedehouder hebben als hy daer prefent is, van
elckefaecke, Te weten, in queftie van grooten
Leene, daer af die Jaerlijcxewaerdeendeinkom-
mendraeght drie en dertich pont Hollandtsende

daer en boven-----veertigh grooten Vlaems: Van

middel-Leenen die Jaerlijcks waerdigh fullen we-
fen boven thien pont Hollants tot drie en dertigh

pont Hollants toe----dertigh grooten: Ende van

kleynen Leenen Jaerlijcx waerdigh wefende thien
pont Hollants ende daer onder � twintigh groo-
ten Vlaems. Ende fijn Gecommitteerde in fijn ab-
fentie dertigh grooten vanden grooten Leene:
twintigh grooten vanden middel Leene: ende
■� twaelf

-ocr page 348-

^ Inftru�tie vanden Leenhove vm HoIIandc,&c. 686

_nvaelf grooten vanden kleynen Leene. End�ekk

anden voorfchreven Mannen die prefent vvefen

fnlJen: te weten, die inden Hage ofdaer omtrent

_Wooriachtich zij η van een groot Leen----fefthien

grooten: van een middel Leen � twaelf grooten:

pnde van een kleyn Leen----acht grooten.

VI.

Item,of't van noode waer meer Mannen te ver-
gaderen dan die voorfz twaelf Mannen, ende die
inden Hage of daer omtrent niet woonachtigh en
waren, die fullen ekk 's daeghs hebben voor den
tiit dat fy uytreyfende, ende weder t'huys varen-
de, vaceren fullen .----twaelf ftuy vers voorhaer

Perfoon, ende voor haer ordinarife Dienaerselcks
vier ftuyvers 's daeghs: ende zijn't Baenre-Hee-
ren dubbel. Maer indien men Mannen name inden
Hage of daer omtrent woonende, die fullen voor
haer prefentie hebben als de andere twaelf Leen-
mannen hier vooren: ende dit al tot kofte ende
laile van parthyen.

VII.

Item, omme defe koften te verfeeckeren, foo
fullen die parthyen ghehouden wefen cautie fuffiV
fant te iteilen fubjeft den Leenhove , of ten min-
ilen onder ACte van condemnatie vanden Hove
van Hollandt, den Leenhove ghenoegh zijnde, al
eer fy in rechte ghehoort fullen worden, daer aen
men die koften lal verhalen, fulcks als by onfen
Stedehouder of fijne Ghecommitteerden ende
Mannen ghefeyt ende verklaert fal worden, ten
ware dat anders by onfen Stedehouder of Gecom-
mitteerden met den Mannen bevonden worde,als
dat die partye met andere manieren van doen fou-
de mogen volftaen, als verliggende die koften van
dage te dage, of anderfmts.
VIII.

Item, dat fo wie te Leen-rechte te doen fal heb-
ben , die fal mogen verwerven van onfen Stede-
houder of fijne Ghecommitteetde, Brieven van
Mandemente,inhoudende fimpel citatie inder eer-
iler infhntie, uyt krachte vanden wekken hy fijn
weder-parthye fal mogen doen dachvaerden voor
onfen Stedehouder oft fijne Gecommitteerde en-
de Mannen tot feeckeren dage: Wekken dach in-
dien de Gedaeghde woonachtigh is binnen den
Lande van Hollandt ende Vrieilandt, niet korter
gheftelt en fal worden dan veerthien dagen: Ende
indien die Gedaeghde woonachtigh is in Zeelant,
niet min dan drie weecken: Ende indien hy woon-
achtigh is buyten den Lande van Hollandt, Zee-
landt ende Vrieilandt, binnen onfen Landen, niet
min dan een Maent. Infgelijcks indien hy buyten
den Lande woonachtigh ware aenden Frontieren

lijeken daer �p delibereren, ende fulcks ordonne-
ren als nae Rechte ende Coftume vanden Lande
daer toe dienen ende behooren fal: Ende dit fon-
dereenige koften van parthyen, tot behoef van
onfen Stedehouder of fijne Gecommitteerde ende
Mannen, ter caufe voorfz te betalen.

Item, ten dage dienende, indien de Gedaeghde
niet en compareerde, noch nienvandt van fijnder
wegen gemachtight en feynde, als dan foo fal den
Impetrant gegeven worden defTault: ende indien
't exploidi ghedaen wort aenden Perfoon vanden
Gedaeghde, of dat die faecke is in appellatie, fel
gheconfen teert worden een andere daginge, met
inthimatien,uy t krachte vander welcke die voorfz
Gedaeghde anderwerf ghedachvaert fal worden,
omme te fien wyfen 't profijt vanden Deffaulte:
Ende indien de Gedaeghde als dan compareert, fo
en fal'tprofijt vanden voorfz deffaulte anders niet
wefen , dan dat hy verfteecken fal zijn van allen
exceptien declinatoir ende dilatoir , ende voorts
betalen die koften vanden eerften Deffaulte, foo
wel van onfen Stadthouder of Gecommitteerde
ende Leenmannen, als vanden parthyen.

XI.

Item, ende indien die voorfz Ghedaeghde tot
dien dage niet en quame oft en compareerde, als
dan fo fal den. Impetrant gegeven worden twee-
de defTault, ende voor 't profijt van dien die Ge-
daeghde verfteecken worden van fijn exceptie pe-
remptoir, ende den Impetrant toe ghelaten wefen
fijn intendit over te leggen, ende gheconfenteert
eenderde daginge exfuper-abundanti, uyt krachte
vanden wekken die voorfz Ghedaeghde derde-
werf ghedachvaert fal worden, omme te fien veri-
fi�ren 't voorfz intendit, ende jegens die voorfz
verificatien feggen ende reprochieren indien het
hem goet dunckt,ende voorts te procederen ende
Sententie te hooren, als naer Rechten daer toe
dienen ende behooren fal.

XII.

Item, indien die parthye buyten den Lande van
Hollandt, Zeelandt of Vrieilandt woonden, die
men verdachvaerden fal by authorifatie ende infi-
nuatie, nae oude ftile, van ghelijcke verdachvaer-
dinge,oft die aen fijn Perfoon ten eerften niet ver-
dachvaert en ware, ende dit ter eerfter inftantie,
daer fal die Impetrant van die tweede daginge niet
anders hebben dan fimpel defTault, ende 't proffijt
van dien deffaulte en fal anders niet wefen, dan
dat die Gedaeghde verfteecken fal zijn van excep-
tien declinatoir, ende fal die Impetrant foo voort
moeten hefi�n vier Mandamenten, naer ouder fti-

van Hollandt, gelijck in Vranckrijck,Engelandt, j Ie vanden Hove van Hollandtin andere faecke»

geobferveert.

XIII.
Item, indien die voorfz Gedaeghde compareer-
de,'t zy voor den defTaulten of daer naer, eer die
Impetrant to^ghelaten is fijn intendit over te leg-
gen , ende nae dat die Deftaillant fulcken redenen
by gebracht of geallegeert fal hebben, dat hy ghe-
houden wort voor gefuy vert, mits doende fulcks
als onfen Stadthouder of fijn Gecommitteerde
ende Mannen wyfen fullen, foo fal die Impetrant
in dien gevalle ghehouden wefen fijn eyfch te ma-
ken eerit by monde: ende indien die 'Gedaeghde

daer

of diergelijcken, fal den dach niet korter gheftelt
worden dan fes Weecken, maer wel langer, naer
gelegentheyt vander faecken.
IX.
Item, ende indien yemandtverwerven wilde
Bneven van Appelle, Reformatie of andere provi-
»e, ende oock dat hy korteren dach foude begee-
ten, als dan foo fal die felve daer nae over gheven
Jli" fupplicatie onfen voorfz Stedehouder of fijne
Gecommitteerde, die als dan metten voorfchre-
ven Mannen, of ten minften vier van henluyden,
^e voorfz Supplicatie fullen overfien, ende rype-

-ocr page 349-



		Flacatert-». 5» Boeck. τ.TL� κ Deel
	6%7
				m



			zijnde, indien parthyen bevonden worden infey. ten, fal men hemluyden als dan wyfen heure pr₀. duclie, te doen op haere feyten begrepen in haere Articulen, ende daer toe flelleneenenfeeckeren tijt, ende ordonneren een oft twee vanden voorla Mannen, metten Meeiler vande Regiilren oft Klerck, omme hare Tuygen te hooren, ende Brie, ven, Munimenten ende verii�catien ontfangen_:Weiaken tijdt omme gekomen zynde, fullen par. thyen uyt handen vanden voorfz Commiifarifea binnen drie dagen verfoecken die Namen vanden Tuygen, ende Copie van elcks anders Munimen- ten , die de felve Commiifarifen ghehoudenfullen wefen te leveren binnen drie dagen daer naer den geenen die 't verfocht fulleu hebben, opte peyne van fchade ende intereil vanden geenen die 't ver- focht heeft, ten ware datter meer tijts toe behoef- de ende van noode vvaer, ende als dan partyen te beteyekenen eenen dach omme voor hemluyden te dienen van Reprochen, ende ^vanden Repro- chen ghedient hebbende, fullen Commiiiarifen partyen beteyekenen dach voor onfen Stedehou- der of fijn Gecommitteerde,ende die voorfz Man- nen , omme te dienen van falvatien, ende ce con- cluderen in rechte. XVIII. Item, van wekken eedt gcdaen oft gerefufeerc te zijn, ende vanden voorfz Appoinctemente difpofitijf, ghemaeckt fal worden Acte, daer van die voorfz Griffier fal hebben ■� vier iluyvers. XIX. Item, indien die Impetrant ontfangen hebben- de die Duplijcque by ghefchifte, bevonde eenige nieuwe feyten, middelen oft redenen daer op hem van noode ware te poferen, ende andere feyten deftructijf, tot be waerniiTe oft vorderniile van fij. ne rechte, fo fa] die felve Impetrant dat den Com- miifarifen binnen drie dagen daer naer dat hy die ontfangen heeft, over gheven fijn Requeile, daer inne verklarende 't nieuwe feyt, ende 't feyt, mid- del oft reden deftruclijf dat hy ilellen foude wil- len. Welcke Commiiiarifen gehouden fullen we- fen die feive Requeile onfen Stedehouder ende ten minilen vier Mannen over te brengen, omme die gefien in prefentie van parthyen oft haren Pre cureur, die felve feyten by Appoinctememe ghe- admitteert oft ghereje&eert, ende wederle'ydtte worden als naer rechte behooren fal. Ende dier* gelijcken fal die Gedaeghde toe-ghelaten worden omme te quadrupliceren, indien hy partye adver- fe gehoort, onfe Stedehouder ende Mannen doet blijeken, datter nieuwe i�yten inden Triplijcke geftelt zijn ge weeft. XX. Item, ende indien die voorfz partyen uyt rede- Jijcke oorfaecken dach behoefden omme hare pro- ductie te doen, dat hem by den Appoinclemente gegeven fal worden, fullen daer van over gheven behoorlijcke fupplicatie, den voorfz Stadt�iouder of fijne Gecommitteerde ende Mannen op eenen dach van rechte binnen den tijdt, ende begeeren prorogatien uyt rechtveerdige faecken, oft »)' confente van partyen. XXI. Item , ende die voorfz Commiifarifen fullen hebben fukk ende ehelijcke falaris voor haer V> * catien.
daer toe belioorlijcken dat begeert, foo fal die Im- petrant fijnen eyfch by maniere van Articulen, met alle fijnenfeyten, een feyt in een Articule, ende middelen met fijn conclufie in ghefchrifte oyer geven,die by den Regifter-meeilerof Klerck, als Griffier, inder faecke gheteyckent fal worden, ende voort Copie onder fij η handt-teycken gele- vert den Gedaeghde van ftonden aen, Ende fal die Griffier hebben voor den voorfz eyfch te teyc- kenen, ende die te regiiler te ilellen----vier ftuy- vers: ende vanden voorfz Ghedaeghde voorde Copie, van elck blat � twee ftuyvers -. Daer op den Gedaeghde behoorlijcken dach ghegeven fal worden, omme te komen antwoorden by monde ende by gefchrifte; XIIII. Item , ende indien die voorfz Imp'etrant ten voorfz dage felver niet bereydt en ware omme fij- nen eyfch by monde te doen ende in ghefchrifte over te leveren, als dan fal die Gedaeghde gheab- foiveert worden vander inilantien, ende die Im- petrant fal betalen alle die koften, foo wel vanden Stadthouder of fijne Gecommitteerde ende Man- nen daer prefent zijnde, als vander parthye , ten vvaer dat hy hem fuffifantelicken konde excufere. XV. Item, ende indien die voorfz Gedaeghde ten dage vande Antwoorde bereydt is, fal fijn Ant- woorde d�en by monde, ende proponeren allen fijn exceptien dilatoire ende peremptoir, ende die rerftont als ghepleyt is opte ilaende voet by Arti- culen , met alle fijn feyten die hy wil proponeren, ende elck feyt in een fonderling Articule met fijn conclufie overleggen, die de voorfz Griffier fal teyckenen, regiflreren, parthye Copie leveren, in manieren ende tot fulcken falaris als vooren inden eyfch gefeytis: Ende op welcke Antwoorde die EyiTcher behoorlijcken dach nemen fal, of hem ghegeven fal worden te repliceren, tot wekken dage die Impetrant fijn Replijcque, oockby mon- de pleyten ende in ghefchrifte, met alle fijn feyten die hy m��r voort-itellen fal willen, met fijn con- clufie over leggen, die mede gheteyckent fal wor- den , ende parthye ghelevert Copie, ende gheregi- llreert ten falaris ghelijck vander antwoorde, daer op die Gedaeghde behoorlijcken dach gegeven fal worden omme te dupliceren: Tot wekken dage die Ghedaeghde van ghelijcken fijn duplijcque pleyten ende overleggen fal, in alder manieren als ghefeyt is vanden Eyich, Antwoorden endeRe- plijcquev- - ' XVI. Item, ende fullen als dan ten felven dage partye aen beyden zyden in Perfoon, ofte by Procureur daer toe gemachtigt gehouden wefen te fweeren, dat alle 't gunt dat fy by hare Articulen over ghe- geven hebben,daer van anders niet en weten of en is die waerheyt, ende dat fy wanen goet recht te hebben, ende datfy die waerheyt riet ontkennen oft loochenen en fullen, foo verre eenich vanden parthyen dat begeeren, ende indien die geene daer jegens 't felve begeert wort, niet bereydt en is, fal dat geteyckent worden by den Griffier, omme te ftrecken als van reeks wegen behoort. XVII. Item, ende defen eedt ghedaen oft gherefufeert

-ocr page 350-


		.' - "Jwpp-w �'■'


	^ Inilrudie vanden Leenhove van HoIlandt,&c. 690

catien, als doen die C�mmiiTarifen vanden Hove vanHollandt. XXI�. Item, ende als 't voorfz Proces gheconcliideert is in Rechte, fo fal als dan 't felve Proces van (ton- den aen by den voorfz onfen Stedehouder of fijne Gecommitteerde, gelevert worden in handen van _een vanden Mannen die't felve fal vifiteren ende overfien, ende daer nae foo kort als 't mogelijck is den Stedehouder of fijnen Gecommitteerde, ende anderen Mannen die prefent zijn rapporte- _ren,die 't felve teritont fullen vifiteran ank lefen, foo lange met malkanderen communiceren,dat fy die materie wel veritaen, ende als dan foo fal die voorfz onfe Stedehouder, of fijnen Gecommit- teerde , na de meette opinien vanden voorfz Man- nen die Sententie concluderen , ende als dan by den Griffier in gefchrifte doen pronuncheren voor hem ende den Mannen die daer geweeft zijn. XXIII. Item, fullen die-voorfz onfe Stedehouder of Ghecommkreerde ende Mannen hebben ha�r daclvgelden, van foo menigen dach als fy daer in- ne vaceren fullen, als vooren verklaert itaet, ende daer toe fulck rapport-geit voor den geenen die 't ghevifiteert fal hebben, als men bevinden fal daer toe te dienen: Al 't welck verleydt ende verfcho- ten fal worden, fo by de Sententie of Appoinete- m'ente vanden Stadthouder of Gecommitteerde ende Mannen verklaert fal worden, Welcke voorfz maniere van procederen ghehouden fal worden als partyen compareren ende haer termy- nen onderhouden foo voorfz is: Maer indien c�e voorfz Gedaeghde ten dage vander Antwoorde niet bereyt en ware fijn antwoorde te doen, ende in gefchrifte by Articulen over te gheven, als.dan foo fal den Impetrant toe gewij ft worden def�ault, endede Ghedaechde uyt krachte van dien verfte- ken worden van fijn antwoorde, ende den Impe- trant toegelaten worden om fijnen eyfch, feyt en Articulen daer inne begrepen, by hem over gege- ven te verifi�ren, daer toe hem tijdt gheftelt, ende C�mmiiTarifen geordonneert fullen worden, daer vooren die Gedaeghde op gheroepen fal worden die voorfz Tuygen te fien fweeren, ende verifka� tien over te fien geven: Ende indien de Gedaegh- de of yemant van fijnder wegen compareert, fal mogen begeeren die Namen vanden Getuygen, ende Copie vanden Munimenten die hem oft fij- nen Procureur binnen drie dagen nae dat fijn pro- ductie voldaen fal wefen, gelevert fullen worden, ende fal hem by den felven C�mmiiTarifen als dan eenen feeckeren dach gheftelt worden, omme te mogen leveren daer jegens reprochen: Ende in- dien hy die ten felven dage levert, fal partye dach beteyckent worden omme te dienen van falva- tien, ende dat te fien doen, ende te concluderen in rechte. Ende indien ten dage vander reproche parthye nieten diende, die C�mmiiTarifen fullen daer van maecken Aften, ende die fel ve voegen by 't gunt dat onder hemluyden geproduceert fal welen, ende dat over brengen ten Leenhove, om- me 't felve Proces getermineert te worden. ^XXIIII. Item, ende indien die Impetrant ten dage vande Keplijcque niet bereyt en waere die klye* te doen,
			f ende in gefchrifte ovei te lever�n.fal als dan jegens hem ghegeven worden def�ault, ende uyt krachte van dien verfteecken yan fijn Replijcque: ende fullen parthyen als dan nae den eedt ghedaen of I gerefufeert, indien partyen in haer Articulen van den Eyfch of Antwoorde feyten hebben, ghewijft ende gheappoincteert worden in aldermanieren als vooren gefeytis, als die materie v�ldingt wort. XXV. Irem,infgelijcx fal gefchien,indien de Gedaegh- de ten dage vander Duplijcque in ghebreke ware, behouden altijdt legitime faecken te mogen alle- geren, omme vorder dilaye te hebben,by abfentie, ende eens by grati�n inden geheelen Procefl�. XXVI. Item, ende indien parthye in hare voorfz Arti- culen Van Eyfch, Antwoorde, Replijcque ofDu- plijeque, geen feyten en hadde daer fy op behoef- de Tuygen te beleyen, foo fullen fy gheappoin- cteert worden tot feeckeren dage te dienen van haren voorfz Articulen metten Brieven ende Mu- nimenten , die elcks van parthyen fal willen over- leggen : Welverftaende dat fy malkanderen leve- ren fullen Copie van elcks anders Munimenten, indien fy 't verfoecken, omme daer jegens mede te mogen fchryven by maniere van Reproche of Debath, alfoo haren goeden Raedt ghedragen fal, binnen fulcker tijdt als 'tgheordonneertlal zijn, ende fullen daer toe altijdt mogen over geven mo- tijf van Rechtemdaer van den eenen vanden ande- ren noch vifie noch Copie hebben en fal. XXVII. Item, ende ten eynde dat parthyen nieten bly- ven hangende in Proces ende queftie, foo fal die Impetrant tot allen fijnen Reent-dagen fulcks als die vallen, ghehouden wefen.te prefenreren, ende die faecke te vorderen, oft indien hy daer van ne- gligent ende in ghebreecken ware, lal als dan ver- vallen vander inftantien, ende betalen alle die ko- ften, ten ware dat hy legitime faecke wifte te alle- geren,dattet by fijne negligentie niet toegekomen en ware: Welverftaende, dat indien 't felve ghe- beurde by negligentie van fijn Procureur, faFfijn verhael hebben opten felven Procureur. XXVIII. Item, indien die Gedaeghde foude willen pro- poneren eenige exceptien deelinatoir, dat fal hy doen ten eerften Rechtdage als hy gedachvaert is, ende die Impetrant daer jegens replijcqueren, en- de voort duplijcqueren, ende dit by monde, om- me dat gehoort, by den voorfz Leenhove alsdan geappointteert te worden, alfoo fy vinden fullen ter materie dienende, 't zy tot rejectie oft admif- fie, of anders Acte ghemaeckt te worden van het gunt dat parthyen ghefeyt hebben, of anders dat hemluyden goet duncken fal daer toe te behoo- ren, ten ware of fonderlinge faecke gheallege�rt mochte worden, waer omme parthye dach van beraedt behoorde te hebben, als dan fal men hem die confenteren. XXIX. Item, vanden termynen daer die Gedaeghde dach neemt, het zy by abfentie uyt gratie, of an- dere legitime faecke, daer van fal die Verwerer in ghevalle hy geen cautie en fielt, die koften verlig- gen : ende die koften vanden C�mmiiTarifen fal Χ χ een

-ocr page 351-

Placatea-Λ 5�Boeck. ι. Tit ι.Deel.

6<)\

6<)i

een yegelijcken op ghelijcken cautie betalen nae
dat hy die beficht: Maer van die ander termynen
daer af niet gedifponeert en is, die fullen ftaen tot
laffe vanden Aenlegger, te weten omme te ver-
borgen ofte te verliggen,

XXX.

Item, dat die Regiffer-meefter hebben fal zijn

falaris van Sententien, A�en ende anders,gelijck

als heeft de Griffier vanden Hove van Hollandt:

uytgefondert vanden Mandamenten, daer van fal

hy hebben----fes iluyvers: ende voor 't Zegel,

dat wefen fal 't Zegel vanden Leene----vier ftuy-

voorfchreven Stadthouder ofc fijnen Gecommit;,
teerde ende Leenmannen voorfchreve gheordon'
neert ende bevolen fal worden: WeJcke twee
Deurwaerders, ende oock alle die Deurwaerders
van onfen voorfchreven Hove van Hollandt ex-
ploiteren , ende tot behoorlijcke. executien ftel-
lenfulknalle Mandamenten, Sententien, �xecu-
torialen, Commiffien ende andere Provifien die
by onfen voorfchreven Stedehouder ende Leen-
mannen ghepafleert ende verleent fullen worden
nae haerTornie ende inhouden, op fulcken falaris
als fy nemen ende behooren te hebben vanden
Exploiden die fy doen uyt krachte vanden Man-
damenten, Commiifien ende Provifien che gheee-
ven ende gheemaneert worden uyt onfen Hove
van Hollandt: Behoudelijck in al die Rechten

1 t »

vers

ende infeelijcks van een executorie: Ende

daer en boven ghelijcke dach-gelden endeprefen-
tien als een Leenman, al naevolgende der Ordon-
nansen gemaeckt by tyden van wylen onfen over

Oude-vaderHertogeKarelvanBourgongienfali- Coftumen ende oude ghewoonten vanden Lan
permemorien,denneeenthiendeninJunioAnno , den: Ende referverende aen Ons ende onfe

Naekomelingen, Graven van Hollandt, Zee-
landt, ende Heeren van Vrieflandt, die revocatie,
renovatie, moderatie ende interpretatie van dei�
Ordonnantie in 't gheheel oftin 't deel, t'allen ty-
den als 't Ons ende den felven onfen Naekomelin-
gen gelieven ende goetduncken fal.

Ontbieden daer omme ende beveelen onfen
lieven ende getrouwen Stedehouder, Prefident
ende Luyden van onfen Raedt ende Reeckeninge
inden Hage, dat fy defe Ordonnantie ende In-
fttuftie, mitfgaders al 't inhoudt van defen onfen
Brieven doen ende laten van ilonden aen kondi-
gen , uytroepen ende regiffreren elcks in 't fijne,
lulcks ende daer 't behooren fal, foo dat nie-
mandt des ignorantie pretenderen en mogen: En-
de die felve Ordonnantie ende inftitutien onder-
houden ende achtervolgen, ende doen onderhou-
den ende achtervolgen by allen den gheenen die 't
behooren fal, nae hare forme ende inhouden:
Ende voort fy, ende alle anderen onJenRechte-
ren, Jufficieren , Officieren ende Onderfaten,
wien dit aengaen oft aenroeren mach, doen, laten
ende gedoogen onfen voorfchreven Stadthouder,
Leen-mannen ende anderen Officieren ende Sup-
pooften vanden voorfchreven Leenhove, ende
van al den inhouden van defen, inder voegen ende
manieren voorenverhaelt, ruilelijck, vredelijck
ende volkomehjck ghenieten ende ghebruyeken;
Ceflerende alle beletten ende wederfeggen:
Want Ons alfoo ghelieft , niet tegenftaende
eenige Ordonnantien, Reilrudtien, geboden ofte
verboden ter contrarien. Des t'oirkonde hebben
wy onf�n Zegel hier aen doen hangen. Gege-
ven in onfe Stadt vanMechelen, den twintighften
dach van Maerte, in 'tjaerons Heeren duyfent
vijf hondert ende negenthien, Ende van onfen
Rijcken, te weten vanden Roomfchen, 't eerfte,
ende vanden Spaenfchen, 't vijffte. Aldus onder-
gefchreven, By den Coningh in fijnen Rade. Ge-
teyekent by den Secretaris,

HanRon,

veertien-hondert ende drie en tfeventich, of fulcx
ander falaris als hem hier van onfen wegen gheor-
donneert fal worden.

XXXI.
Item, dat niemant ontfangen en fal worden, of
Mandament verleent in cas van Appel, ten zy dat
hyilellein fijn fupplicatie den dach vander Sen-
tentie , ende den dach dat hy gheappelleert heeft,
ende dat 't felve gefchiet is den thienden dach nae
date vander voorfz Sententie of daer binnen,ende
dat dien felven dach vander Appellatien noch
geen fes weecken overleden en zy. Ende indien
hy niet en doet blijcken als vooren, maer wil alle*
geren eenige redenen die nae rechte fouden excu-
ieren,alfdan foude hy mogen verkrygen een Man-
dament by den wekken hy fijn weder-partye fou-
de mogen doen roepen, omme hem te fien ontfan-
ten als Appellant, ende hem verleent te worden
ie behoorlijcke claufule van inhibitie, of daer je-
gens te feggen foo hem goet duncken fal.
XXXII.
Item, dat die voorfz onfe Stadthouder of fijn
Gecommitteerde, fal ordonneren fes Procureurs,
ende fes Advocaten, fulcx als hem goet duncken
fal, omme die voorfz parthyen ten voorfz Leen-
hove te dienen, ende haer recht te bewaren, die
gehouden fullen wefen den behoorlijcken eedt te
doen in handen vanden voorfz onfen Stedehou-
der, of fijn Gecommitteerde.
XXXIII.
Item , ende fullen die voorfz Procureurs ende
Advocaten,hebben haer Confultatien ende Play-
doye, ghelijck fy doen inden Hove van Hollandt,
ende voor 't maecken van hare Articulen, Repro-
chen ende Salvatien, ghelijck fy hebben inden fel-
ven Hove, ende inigelijcks van haren termynen
te houden.

.XXXIIII.
Item, wy fullen ordonneren twee Deurwaer-
ders om inden voorfchreven Leenhove continue-
lijcken, oftenminftentot allen Recht-dagen te
dienen, die Deure vander Kamere te bewaren, en-
de voort te doen alle 't gheene des hen by onfen

3. Ahtrtfo

-ocr page 352-



	�p3 �nftruflie vanden Leenhove van Holkndt, &c. 6^4 2. Alteratie vanden vierden ende vijfden Artkukn vandeb�Denflaende In- fiwi�ie. In date den 27 Mdert 1514. wr Paeffchcn.

Λ R E L, &c. Allen den geenen die defen jegenwoordigen fien itillen, Saluyt. Al- foo by der Initruftie van onfen Leenhove - HoTlandc, by ons ghemaeckt den twintighften Ma�rte vijfthien-hondert negenthien * in 't vijfde Articule ghedifponeert wort opte Vacatien van onfen Stadthouder oft fijne Gecommitteerde, en- de vanden Leen-mannen die aldaer adminiilreren Tuftitie: Ende alfoo tot onfer kenniffe als nu ghe- komen is, dat binnen de felve onfe Landen van Hollandt,Zeelandtende Vrieilandt, gelegen zijn veel kleyne Leenen, alfoo wel gehouden van ons, als van onfen Vafallen, feer weynich jaerlijcks waert wefende �. Ende dat foo wanneer om Rilcke kleyne Leenen queftie valt, die koften alfoo veel of meer bedragen dan die waerde van dien, daer door onfe arme Onderfaten fwaer ende laftigh valt heure faecken ende goet recht te vervolgen. S O O IS T, dat Wy omme hier inne te vooriien niet behoorlijcke remedie, Altererende 't voorfz Articule, ende hier op ghehadt 't advijs van onfen lieven ende getrouwen die Prefident ende Luyden van onfen Rade ende Rekeninge, ende den Stadt- houder ende Mannen van Leene in Hollandt, ende de felve ghefien in onfen fecreten Rade: Met rype deliberatiegeordonneerthebben, ende ordonne- ren by defen, Dat van nu voortaen onfe voorfz Stadthouder,als hy daer prefent is, van elcke faec- ke aengaende Heer�jckheden, Hooge ende Lage, begraven Huyfen, Slooten of Jurifdi<ftie, van wat waerde die zijn, ofte oock ander Leenen bedra- gende boven de vijftigh Rhijnfch-guldenen tot veertich grooten 'tftuck 's Jaers innekomende, hebben fal dertigh der voorfz grooten, ende fijn Gecommitteerde in fijn abfentie vijftien grooten: van Leenen jaerlijcks waerdigh wefende beneden vijftigh Rhijnfch - gulden, ende boven vijfthien Rhijnfch-guldenen, fal onfe Stadthouder hebben tvvintich grooten, ende fijn Gecommitteerde tien grooten: ende van Leenen Jaerlijcx waerdich we- fende beneden vijfthien Rhijnfch-gulden, fal onfe Stadthouder hebben twaelf grooten, ende fijn Gecommitteerde fes grooten �. ende elcke vande Mannen die prefent wefen fullen, te weten, die in den Hage of daer omtrent woonachtigh zijn , van eenen Leene aengaende Heer�jckheden, Hooge oft Lage.begraven Huyfen,Slooten, andere Jurif- oiftien,oft andere Leenen, bedragende boven vijf- tigh Rhijnfch-guldenen 's Jaers , acht grooten ν laems: Van Leenen jaerlijcks waerdigh wefende beneden vijftigh Rhijnfch - guldenen, ende boven vijfthien Rhijnfch-guldenen, fes grooten: Ende van Leenen Jaerlijcks waerdich wefende beneden vijftliien Rhijnfch-guldenen, vier grootenVlaems. tnde alfoo tot noch toe in 't voorfz Leenhoff on- derhouden is geweeft , dat foo wanneer parthyen in haren Proceffen ghehouden hebben eenige ter- ^mynen, dat daer overaltijdtgheweeft zijn onfe voorfz Stadthouder oft fijne Gecommitteerde, ende ten minften vier van onfen Mannen, 't welck onievoorfz Onderfaten laftigh , ende tot groote fcoue komt. Soo is 't, dat wy oock altererende
		't vierde Articule van onfe voorfz Inftruclte van den Leenhove. Ordonneren midts defen, dat van nu voortaen alle termynen van dilayen,ende dier- gelijckevankleynderprejuditie, in onfen Leen- hove gehouden ίuilen mogen werden,in prefen�e ende ten by wefen van oni�n Stadthouder voorfz oft fijne Gecommitteerde, ende twee van onfe voorfz Mannen, die hebben fullen voor haer Va- catien als voorfz ftaet -. Ende en fullen partye van nu voortaen niet voorder gehouden wefen, dan te betalen alleenlijck de Vacatien van onfen Stadt- houder oft fijne Gecommitteerde, ende van twee van onfe Mannen �. Welcke vacatie van twee Man- nen gedeylt fullen worden onder alle die Mannen die op elcken Rechtdach compareren fullen. Ende indien een vanden parthyen metten Appoin&e- menten vanden Stadthouder oft fijne Gecommit- teerde, ende twee Mannen niet te vreden en ware, fal daer af mogen begeeren reauditie, in prefentie van vijf Mannen of meer: Welverftaende dat hy opte ftaende voet fal namptiferen 't recht van alfo veel Mannen als hy daer over begeert, de welcke in 't wyderen van 't different opte felve koften re- guard fullen nememfoo fy bevinden fullen ter ma- terie dienende. Ende of't gebeurde dat van noode ware tuilchen parthyen eenich Appoinftemenc Interlocutoir, provifionael, oft van groote impor- tantie te gheven, daer inne parthyen niet en kon- den accorderen, foo fal onfe voorfz Stadthouder of fijne Gecommitteerde met onfen Mannen, ofte ten minften met vier van dien,op al mogen ordon- neren als van rechts ende redene wegen behooren fal: Ende fullen partyen als dan betalen die Vaca- tien van onfen Stedehouder oft fijne Gecommit- teerde, ende van vier onfer Mannen, fonder meer: Welcke Vacatien vanden Mannen oockghedeelt fullen worden als voorfz flaet: Behoudelijck dat onfe voorfz Inftructie ip anderen beuren Poincten ende Articulenin haer macht ende vigeur blyven fal. Ontbieden daeromme ende beveelen onfen voorfz Stadthouder, Prefident ende Luyden van onfen Rade ende Reeckeninge , onfen voorfz Stadthouder ende Mannen van Leene van Hol- landt , ende allen anderen onfen Rechteren, Offi- cieren ende Onderfaten dien dat behooren fal, dat fy ende elck van hen, defe onfe Ordonnantie ende Alteratie vanden voorfz vierden ende vijfden Ar- ticulen naer heur forme onverbreeckelijck onder- houden ende obferveren defe leff e Inftruftie ende Ordonnantie op 'tftuck van onfen Leenhove in Hollandt gemaeckt, anders ende in allen anderen hare Poin�en ende Articulen gheheel blyven als voorfz is: Cefferende alle beletten ende vveder- feggen ter contrarie: Ende fo verre noot zy, defen onfen Brief laten kondigen ende uy troepen, daer ende alfoo 't behooren Tal, op dat niemant des ig- norantie en pretendere: Want ons alfoo ghelieft. Des t'oirkonden hebben wy onfen Zegel hier aen doen hangen. Gegeven in onfer Stadt van Bruf- fel, den leven en twintighften dach van Maerte, in 't Jaer ons Heeren duyl�nt vijf hondert vier en- ende twintich, voor Paeffchen, Ende van onfen Xx ij Rijc-

-ocr page 353-

PlacatetLj. 5.Boeck. i. Tit, 2.Deel.

<$95

fy�

Rijcken, te weten vanden Roomfchen ende Hon-
garyen 't fevenfte, ende van Spangien 't thienfte.
Aldus gheteeckent opte ploye, By der Keyfer in
fijnen Raedt,Z. Dublioul Ende beneden opte ploye
ilont noch gefchreven: Op huyden den negen en
twintighften in April vijfthien-hondert vijf ende
twintigh, foo is dele jegenwoordige Ordonnantie
ende Alteratie vanden vierden ende vijfden Arti-
cule hier innegementioneert,openbaerlijck� voor
denVolcke inden Kamere vanden Leenhove inden

Hage gelefen ende ghepubliceert: By my onder
teeckent, C. Barthouts. Ende hier onder ftont nocf
ghefchreven, Op huyden den tweeden dach b
Mayo Anno 1525". fooisdefe Ordonnantie ende
Alteratie vanden vierden ende vijfden Articule
hierinne ghementioneert, openbaerlijcken voor
denVolcke inden Kamere vanden Raede vanden
Hove van Hollandt inde Audi�ntie vande Rolle
geleien ende gepubliceert, By my onderteeck�nt
/. de longe. '

HET TWEEDE DEEL.

1. Ordonnantie, vande Iuflitie, binnen den Steden ende ten platten Lande

van Hollandt. In date den 1 April 1580.

nefl�ns de dachvaerdinge den Gedaeghde prefen-
teren Copie autentijck vande Brieven van Ver-
bande, Obligatien, Accorden, ofte andere Inifoi-
menten,daer op van wegen den EyiTcher ten dage
dienende , namptii�ement ofte condemnatie ver.
focht fal worden, ende den Gedaechden ten min.
ften drie dagen te vooren dachvaerden, foo verre
tuifehen twee Borgeren queilie is, op dat hy ghe-
reet komen mach, ende fal de Gedaeghde t'fijne
redelijcke koften de Copie betalen , ende de Bode
daer van in fijne relatie menrie maecken.

II.

Indien de Aenlegger ten geitelden Recht-dage
niet en compareert, lbo fal de Gedaeghde gheab-
folveert worden vander inftantie, endede Aen-
leggergecondemneertinde koilen, indien de Ge-
daeghde 'tfelfde rechtelijck verfoeckt, welcke
koften de Aenlegger betalen fal, alvooren hy van
de felve faecke van nieuws recht fal mogen ver-
foecken.

III.

Indien de Gedaeghde ten geietten Recht-dage
niet en corripareert, ende gedachvaert is, omme re
kennen oft ontkennen fijn Obligatie, ConiUtutie-
brieven, Schult-brieven, oft andere Brieven ofte
inftrumenten van Verbande, ende omme op het
namptii�ement te verantwoorden, foo fal tegens
den felven, ten veribecke vanden Aenlegger ver-
leent worden 't eerfte deftault, uyt krachte vande
welcke de voorfz Brieven ghehouden fullen wor-
den voor bekent, ende de Gedaeghde gecondeni-
neert worden de geeyfehte penningen inde Obli-
gatie begrepen te namptiferen, in handen vanden
EylTcher onder cautie reftituendo, ende voorts
verfteecken worden van fijne exceptie declina��
toir , ende verleent worden een ander dachvaer-
dinge ten naeilen Recht-dage, ende indien hy an-
dermael by den Bode ofte Roe-drager verdach-
vaert zijnde, ten naeften Recht-dage niet en com-
pareert, fal tegens hem verleent worden het twee-
de detTault,ende uyt krachte van dien verfteecken
worden van alle exceptie dilatoir: Ende fal voorts
jegens hem verleent worden een derde citatie, en¹-
de compareert hy (ghedachvaert zynde) niet, fal
jegens nem verleent worden het derde deffault,
ende uyt krachte van dien verfteecken worden
van alle exceptien ende defentien peremptoir, en-
de fal de Eyi�cher als dan terftont over leveren fij»
^J ' nen

. Llen den geenen die defejegenwoordige
1 fullen fien ofte hooren lefen: DOEN
ΙΤ E W E Τ E Ν, De Ridderfchap, Ede-
len ende Steden van Hollant, Reprefen-
terende den Staten ende Graeffchappe vande iel-
ve Lande, dat nademael in alle Steden voor Vyer-
fcharen van Bailliu ende Mannen, Gerechten van
Schout,Schepenen ende Gefwoorens vande plat-
te Landen vanden voorfz Lande ende Graef-
fchappe van Hollandt, feer groote confufie ende
verfcheydenheyt van Rechten, fo overmits haer-
luyderbyfondereCoftuymen, inde rechtvorde-
ringe, procederen, in 't fententieren, als oock in 't
executeren vande Sententien bevonden wordt:
Sulcks dat d'Ingefetenen vanden voorfz Lande
van Hollandt, moetende procederen voor de da-
gelijckfche Rechteren, veeltijts niet en weten tot
expeditie van Juilitie te geraecken: Dat mede foo
deur klachten vande Ingefetenen vande voorfz
Landen, als oock by oiperientie bevonden wort,
dat vele vande lage Gerechten, by gebreecke van
behoorlijeke regule ende ordonnantie van proce-
deren , fententieren ende executeren , parthyen
rechteloos moeten laten , tot groote koilen ende
verdriet vande goede Ingefetenen der voorfz Lan-
den. S O O IS Τ, dat~de Staten voor genoemt,
willende voorfien dat alfulcke confufien ende 011-
geregeltheden voortaen ceiTeren, ende de Juilitie,
iulcks als nae Rechten ten meeften dienfte ende
gerieve, ende minden kofte vande partyen, gead-
miniftreert worde, by advyfe vanden Prince van
Orangien, Gouverneur ende Capiteyn Generael,
den Prefiderende ende andere Raden van Hol-
lant,Zeelant endeVrieflant,hebben geordonneert
ende gheftatueert,, ordonneren ende ftatueren by
defen, dat van nu voortaen over geheel Hollandt,
vooralle Vyerfcharen ofte Gerechten, fo wel van
den Steden, Bailliuwen ende Mannen, als Schou-
ten ende Schepenen, ofte Gefwoorens vanden
Dorpen, geprocedeertfal worden, navolgende de
lnilruitie hier nae verklaert.

I.
Inden eerften, de geene die yemantmet Recht
aenfpreecken wil, die fal den fel ven by eenen Bo-
de ofte Roe-drager vanden Steden, van Bailliuw
ende Mannen, ofte vanden Dorpen daer hy Recht
fpreeckenvvilt, jegens den naeften Recht - dage
doen dagen, ende fal de Bode ofte Roe-drager be-

-ocr page 354-

fai Ordonnantie op't ftuck

vande Juftitie ixvH�Hant � 98

hier vooren verhaelt is, geprocedeert worden.

Ende indien de Gedaeghde ten geftelden Recht-
dage compareert, foo fal d'Eyflcher jegens hem
eyfch doen, ende provifie van namptifl�ment ver-
foecken, indien't hem goetdunckt, op welcke
provifie van namptiffement, ende oock op 't ken-
nen ofte ontkennen van Obligatien, ende andere
Brieven ofte Inilrumenten van Verbande, terilont
de Gedaeghde gehouden fal wefent'antwoorden,
fonder daer op eenich dach ofte dilay te mogen
verfoecken, op pene dat dies aengaendejegens
hem verleent fal worden deffault.ende uyt krach-
te van dien op de verfoqhte provifie, en 't kennen
ofte ontkennen, ghedifponeert worden na dat de
Rechters bevinden fullen te behooren.

XI.

Ende ten principalen in faecken die inde beflo-
ten Steden beleyt fullen worden, daer by honderc
guldens in gelde, ofte in andere goederen, ofte
daer beneden, gheey fcht wort, ende voor Bailliu
ende Mannen,ofte Rechters van Dorpen, van vijf-
tigh guldens ofte daer beneden, in gelde ofte an-
dere goederen, fal de Gedaeghde terilont moeten
antwoorden by monde, ende d Eyifcher replice-
ren , ende de Verweerder dupliceren, omme daer,
op, ende op de itucken ende verificatien (die par-
tyen over leveren fullen) by de Rechters recht
gedaen, ende gheordonneert te worden naer be-
hooren , fonder dat parthyen inde voorfz kleyne
faecken haer dingtalen by gefchrifte fullen mogen
overleveren, tenware hen'tfelvebyden Rech-
ters toe-ghelaten worde, die fulcks fullen mogen
ontfeggen, ofte toe laten nae de exigentie vande
faecke.

XII.

Ende in faecken excederende de voorfz fomme,
ofte andere re�le ofte perfonele, fal den Gedaegh-
de inde befloten Steden gegunt worden den tijde
van acht dagen , ende voor Bailliu ende Mannen
ende Rechters van Dorpen, veertien dagen, omme
haer antwoorde als dan by monde ofte by ghe-
fchrifte te doen ende overleveren. Ende gelijcken
tijdt fal beyde partyen gegeven worden, omme te
repliceren, ende dupliceren, alles peremptoirlick,
ende op verfteecken , behoudelijck foo wanneer
parthyen bereydt ende willigh zijn oock in dele
faecken mondelinge hare faecken te voldingen,
fullen 't felve mogen doen» ende daer op recht ge-
daen worden als vooren.

XIII.

Item, inde Steden, ende voor Bailliuw ende
Mannen , ende Rechters van Dorpen , fullen
parthyen ofte heure Procureurs, die eenige ex-
ceptie willen proponeren ten dage vande Ant-
woorde , t'fefi�ns ende t'eenemale alle exceptien
proponeren, ende niet te min onvermindert hare
exceptien ten principalen antwoorden, uy tgefon-
dert foo wanneer fy proponeren exceptien decli-
natoir, litifpendentie ofte litisfinite, daer onder
begrepen alleenlijck exceptien van transfadtie,
ende uytfpraecke van Arbiters van Rechten, daer
van by publijcke inilrumenten, ofte de eygen
handt van parthye blijekt, welcke exceptien fy-
luyden fullen mogen proponerea, ende daer by
perfifteren.

Xx �j De

eyfch mette verificatie daer toe dienende,
"mme daer op recht gedaen te worden: Ende lbo
e (j_e EyiTcher fijnen eyfch bewijit den Rechte
lenoech zijnde, fo lal hem die by den Rechter toe
hewefen worden, met condemnatie van koilen:
Inde bewijit hy fijnen eyfch volkomelijck niet,fo
lullen de Rechters letten of de faecke fulcks gele-
penis, datfy naerde ghelegentheyt vandefaken,
ende de qualiteyt vanden Perfoone vanden Eyf-
fchcre.den felven Eyifcher fullen mogen toe laten
fijnen'eyfch byeede te flercken, ende bevinden
{l de faecke fulcks ghelegen te zijn, fullen den
Eyifcher eerft den eedt afnemen, ende als dan de
Gedaeghde condemneren als vooren: ende indien
den Eyifcher fijnen eyfch niet en bewijft, ende de
Rechters oock niet en bevinden dat de faecke ten
eede vanden Eyifcher behoort geftelt te worden,
fullen de Gedaeghde ende Deffaillanten vanden
eyfch abfolveren, ende henlieden niet te min inde
koilen condemneren.

I�II.

Ende in alle faecken daer deffault oft comparuit

egeven wort,fullen de Deffaillanten op elcke de-

uit ghecondemneert worden, inde Steden ende

voor Bailliu ende Mannen in drie ftuyvers, ende in
de Dorpen in twee ftuyvers, ten profijte vanden
Officiers.

Indien de Defaillanten na d'eerfte ende tweede
defaiilt compareren , ende purge van default ofte
defaulten verfoecken, fullen daer toe werden ge-
admitteert, mits bly vende 't effect van dien, ende
betalende de koften, mette voorfz boeten, maer
naer het derde default en fal geen purge geadmit-
teert worden.

VI.

Ende in faecken daer yemandt ghedachvaert is,
ommeeenige penningen te betalen, daer van by
Regifteren, Schultboecken, oft diergehjcken be-
fcheyt blijekt, fal op d'eerfte default, d'affirmatie
vande fchulden alvooren gehoort, de Gedaegden
ghecondemneert worden te namptiferen , ende
voorts op de vordere defaulten gheprocedeert
worden als vooren gefeyt is.
' VII.

Ende als yemant gedachvaert is omme op ver-
jaerde Vonniffen gerechtelijcke bekenteniffe ofte
willige condemnatie, executie te fien decerneren,
endeopuytfpraecke, accorden ofte tranfactien,
op faecken daer van rechtvorderinge is gheweeft,
ende daer van by publijcque inilrumenten blijekt
condemnatie te hebben, fal uyt krachte van't eer-
ue default condemnatie ende executie werden
verleent, ende de Gedaeghde inde koilen gecon-
demneert.

VIII.

«tem, als yemant gedachvaert wort omme ghe-
tuygeniffe der waerheyt te gheven, foo verre de
Gedaeghde getuyge binnen de Jurifdi�ie vanden
hechter preient is geweeft ten tyde vande citatie,
lal uyt krachte van'teerfte deffault ghecondem-
neert worden getuygeniffe der waerheyt te geven
tot fijnen kofte, op peyne van gyfelinge.

1 Λ.

Efide in alle andere Civile faecken, foo re�le als
perlonele^ fal jegens den felven Deffaillanten, als

-ocr page 355-

Placatcn-»* 5*Boeck. 2.Tic. 2. Deel.

6$ 9

70o

voorts condefnnatie ofte compenfatie van kofte

XIIII.

De faecke by eyfch,antwoorde,replijcque ende | ende fullen de voorfz Gerechten ghehouden we'

tiuplijcque voldinght zijnde,fal parthye geordon- fen terilont nae de inilrudtie vande faecken, h_itl

«eert worden dach van veerthien dagen, ommc
hare itucken ende munimenten by Inventaris over
te leveren , or�itne daer op recht gedaen te worden
naer behooren, ende dat in faecken in rechte be-
ilaende.

XV.
Ende in faecken confiilerende in feyten ende
bewijs, fal partyen tijdt geprefigeert worden van
veerthien dagen, oft drie weecken ten langhften,
omme haer Getuygen voor den Rechtere te doen
hooren, ende als de Getuygen buyten de Jurifdi-
�tie vanden Rechter woonen, fal by letteren re-
quifitoir aenden Gerechte vande plaetfe daerfy
woonen', d'examinatie worden verfocht ende ge-
daen, ende fal d'examinatie vande Getuygen ghe-
daen worden, partye ofte heurluyder Procureurs
vier en twintich uyren daer te vooren gheinfinu-
eert zijnde, 't welcke parthye gehouden fal wefen
te laten doen, ende daer beneffens over te leveren
d'Articulen, daer op d'examinatie fal worden ge-
daen , omme by partyen daer tegens interrogato-
rien over ghelevert te worden, indien 't hen goet
dunckt, die 4e Rechter gehouden fal wefen t'ont-
fangen, ende de Getuygen daer op mede t'exami-
neren, ende fal 't ghebefoigneerde befloten over-
ghefonden worden aenden felven Rechter, daer
van fy verfocht zijn, waer vooren die Gecommit-
teerde uytte Magiftraten ende Secretaris, binnen
den Steden ghenieten fullen elcks twintigh ftuy-
vers 's daeghs, ende binnen den Dorpen vijfthien
ftuyvers, midts befoignerende fes uyren 's daeghs,
halve dagen naer advenant, ende fullen de Getuy-
gen betaelt worden tot difcretie vanden Commif-
Jarifen.

XVI.
't Voorfz bewijs gedaen,ende den voorfchreven
tijdt over ftreecken zijnde, fullen parthyen hare
dinghtalen, informatien, ende andere itucken ge-
rechtelick over leveren by Inventaris binnen acht
dagen, ende daer na binnen acht dagen ten weder-
zyden lichtende Copie van 't geene geproduceert
is, ende voorts fchryven by reprochen ende falva-
tien van veerthien dagen tot veerthien dagen, als
peremptoirlijck ende op verfteecken.
XVII.
Item, en fal geen recht gedaen worden op Cer-
ttficatien, noch Atteftatien, nietgerecoleert zijn-
de in voegen voorfz, ten ware de Getuygen over
Zee, ofte overleden waren, in wekken gevalle fal
by den Rechter daer op gelet worden.
XVIII.
Item, en fal oock op egeene Copien recht ghe-
daen worden , ten zy de felve by den Secretaris
vanden Gerechte uytten principale gheautenti-
queert zy, partye, ofte fijnen Procureur daer over
gheroepen, ende daer inne gheilelt den dach, Jaer
ende Maent vande collatie.

XIX.
Alle Sententien diffinitive van Gerechten van
Steden, Mannen ende Gerechten van Dorpen,
fullen inhouden dat de Gedaeghdeghecondem-
neert wort, in't geheel ofte deel,in't gunt van hem
gheeyfehtis, ofte daer van gheabfolveert, ende

Sententien te pronunceren ,. fonder de faecke te

mogen uytftellen, meer als eens veerthien dagen
in eene faecke, fonder dat fy oock in hare Senten-
tien ofte Vonniilen fullen mogen ghebruycken d�
claufule vanden eyfehende conclufie te ontfeg.
gen, fulcks ende inder voegen als die gedaen ende
genomen is, ofte diergelijcke, ende fal inde exten-
lie vande Sententie niet vorder mogen gheilelt
worden, dan de middelen van cortcluiien van eyf,
fche ende antwoorde, midtfgaders de prefentatie
ende contreprefentatie, beroerende de decifie van
der faecken die inden Proceffe gedaen zijn

XX.
Ende fullen alle Sententien foo diffinitive als
provifionele, hebben haere executie tot alfukken
ibmme toe, als de Steden daer de Sententien die,
wefen zijn, ghepriviligeert zijn, ende ten platten
Lande, diegewefen fullen worden by Bailliuende
Mannen, ter fomme toe van dertich Carolus gul-
dens , ende die gewefen fullen worden by Schout
ende Schepenen vanden Dorpen, ter fomme toe
van twintigh guldens, niet tegenftaende oppofi-
tie, ofte appellatie, ende oock verleende provifie,
ende inhibitie vanden Hove, ende fonder prejudi-
tie der felver.

XXI.
Item, de geene die van eenige vonniilen vandert
Gerechten vanden Steden,Mannen ende Gerech-
te vande Dorpen, fullen henluyden willen dragen
als Appellanten, fullen de felve appellatie op den
thieiiden dage nae de pronunciatie vande voorfz
vonniilen, ofte daer vooren ghehouden wefen den
Gerechte,ende oock partye ofte fijnen Procureur
te denuncieren ofte infinueren, op peyne dat de
Appellant egeene reparatie ofte attentaten en fal
mogen verfoecken , van 't geene omme te geraeo
ken tot executie, naer de thien dagen voor 'tex-
ploiit fal wefen gedaen.

XXII.
Ende omme te verhoeden dat niemandt licht*
veerdelijck, ende onberaden, hem tot hetfuitine-
ren van eenige Procefien en begeve, foo fal van nu
voortaen by den Rechters vande Steden, endeby
Bailliuw ende Mannen, de ghecondemneerde die
naer de litifconteftatie diffinitivelijck wort gecon-
demneert, 't zy in eyiichen ofte verweeren, oock
voor een peyne ten profjjte vanden Officier, ghc-
condemneert worden, in alle adien re�le, in drie
gulden, ende in a&ien perfonele, inden dertigfien
penningh van 't gunt gheeyfcht is, welverilae/ide ;■
dat de ibmme vande voorfz pene niet en fal exce- i
deren fes gulden,ende inde Dorpen in a�tien re�le |
eenen gulden tien iluyvers, ende in aftien perfo-
nele den vijftighilen penningh, welverftaende dat
den felven vijftighilen penningh niet en falexce-
deren de fomme van drie gulden. Ende hiermede
fullen cefleren alle boeten, profijten ende emolu-
menten die d'Officiers tot noch toe hebbeu ghc-
hadt ende genoten in Civile faecken, op d'InftrU'
ilieende decifie vanden Proceile.
XXIII.
Alle Sententien interlocutoir ofte diffinitive,
daerby yemant gecondemneert is eenige peni^uil"

-ocr page 356-

■u

■■

■�

��_

_η01 Ordonnantie op't ftuck vande Juftitie in Hollant. 701

neerde andere goederen heeft buyten de Jurifdi-
&ie vanden Rechtere die 't vonniife ghewefen
heeft, foo fal binnen 's Jaers naer date vande Sen-
tentie , by letteren requifitoir, aenden Rechters
daer onder de goederen ghelegen zijn, verfocht
worden omme daer aen by executie ende verkoo-
pinge't voorder achterwefen te verhalen, mette
koilen daer omme ghedaen: op welcke requifiuie
alle Rechters in Hollandt gehouden fullen wefen
d'executie te doen.

XXVIII.
Ende foo verre alle des gecondemneerdes goe-
deren tot voldoeninge van 't achterwefen niet en
mogen volilrecken, foo fal die gecondemneerde
verfeeckert, ende in gevangenifl� geilek ende ge-
houden worden op drie iluy vers 's daeghs fonder
meer, ter tijdt toe hy den Triumphant fal hebben
voldaen ofte gecontenteert.
XXIX.
Alle Sententien in aclien re�le gewefen , daer
by den Aenlegger eenige Huyfcn, Landen ofte
goederen toe gewefen zijn , fullen infgelijcks nae
de thien dagen naerdepronunciatie in manieren
hier naer volgende, worden geexecuteerr.
X X X.
De gecondemneerde, ende �ock de occupateur
vande toe-gewefen goederen, ��kn by den Offi-
cier of Bode die gewoonlick is d'executie te doen,
gefommeert worden binnen drie dagen hare han-
den te trecken,ende ledigh te maecken vande toe-
gewefen goeden,ende daer mede den Triumphant
te laten bewerden, endeby foo verre fy 'tfelfde
binnen de voorfz drie dagen niet en doen , foo fal
daer na in prefentie van twee uytten Gerechte.de
ghecondemneerde ofte occupateur metter daet
daer uy t gheilelt, ende de Triumphant daer inue
geilek worden.

XXXI.
Alle Sententien daer by yemant ghecondem-
neert is reeckeninge, bewijs ende reliqua te doen,
of eenigh ander feyttepre�eren, fullen naer de
thien dagen, ende naer voorgaende fommatie als
vooren geexecuteert worden als hier nae volght:
De gecondemneerde fal gegyfek worden in ieec-
kere Herberge, op een pene van thien gulden; en-
de foo verre hy niet en compareert ten geflelden
dage inde gyfelinge, fal hy daer by den Bode ghe-
focht worden, ende de Bode hem niet vindende,
fal voorts geapprehendeert,ende ter naefler Stede
gebracht worden, ende aldaer geleyt op drie fluy-
vers 's daeghs, als yooren, tot fijnen kofle, ter tijt
toe hy voldaen fal hebben, 't gunt daer in hy ghe-
condemneert is, of den Eyf�cher ghecontenteert.
Ende foo verre hy in gyfelinge inder Herberge
compareert, ende veerthien dagen aldaer geweeil
zijnde, niet en bewijfl van fijne diligentie, omme
te voldoen daer omme hy gegyfek is, torconten-
tement vanden Rechtere, fal in apprehenfie ende
hechtenifl� gheilelt worden, op drie iluy vers als
vooren 's daeghs.

XXXII.
Ende foo verre de gecondemneerde een Maent
in hechtenifl� gheweeit zijnde, de condemnatie
nieten voldoet, fal de Triumphant aenden Ge-
rechte mogen verfoecken dattet fey t ofte 't werek
inde condemnatie begrepen, getaxeert, ende tot

pe-

te betalen, ofte namptiferen, fullen naer thien
f _agen, foo verre daer van niet en is gheappelleert,

�faecken daer toe ghelaten is t'appelleren, wor

den geexecuteert in manieren hier naer volgende.

�e Officier, ofte Bode die gewoonlickis execu-
tie te doen, fal hem mette Sententie vinden aen
den Perfoon, oft ter woonplaetfe vanden gecon-
denseerde _f _ende den felven fommeren binnen
vierende twintigh uyren te betalen, de vier ende
twintigh uyren overilreecken zijnde, in gevalle
daeregeene betalinge en wort gedaen,fal de voor-
fchreve Officier ofte Bode, andermael voldoenin-
pe vande voerfz Sententie verfoecken, Ende blijft
L noch in ghebreecke, fal in prefentie van twee
Schepenen, Mannen ofte Gefvvoorens, in arreile,
ofte bewaerder-hant nemen de Meublen ofte liaef-
felijcke goederen, voor 't achterwefen vanden
Triumphant, ten ware de gecondemneerde eenige
meuble, ofte immeuble goeden den Executeur be-
_w*_efe, daer aen hy begeerde d'executie ghedaen te
hebben. Ende naer de fes dagen, ende een Son-
daeghs ofte Recht-daeghs ghebodt ten naeilen
Marftdage inden Steden, ende ten naeilen Recht-
dage inde Dorpen , de voorfz Meublen den meeil
daer voor biedende, om gereet gek verkoopen.
XXV.

Ende foo verre die betalinge uytte penningen
vande voorfz Meublen gheprocedeert, niet en
mach worden gedaen, fal de voorfz Bode in arreft
Hellen, eerfl de eygen onroerende goederen van
den ghecondemneerde, ende daer nae de Chijns-
go�deren ende Erf-pachten, mitfgaders de vruch-
ten vanden Leene, fucceffivelijck, ende ten laet-
ften de Leen - goederen, tot 't achterwefen toe,
ende de felve openbaerlijck daer na met vier Son-
daeghfche ende Mardt-daeghfche gheboden inde
Steden,ende vier Sondaeghfche ende Rechtdaeg-
fche gheboden ten platten Lande, ende oock by
opflaen van biljetten, ten naeilen Stede daer de
executie ghefchieden fal, verkoopen om ghereet
gek: Welverftaende, dat fo wanneer eenige Huy-
fen, Landen oft andere goederen verkocht wor-
den voor verloopen Kuilingen, dat als dan fo vele
penningen ghereet bedongen fullen worden als
verloopen zijn, ende die reile op ghelijcke dagen
als die reflerende Kuilingen verfchijnen, ten ware
datparthyen, te weten, de Crediteur metten De-
biteur, ofte de ghemeene Crediteurs op langer da-
gen anders accordeerden, ende fullen den Kooper
by den Gerechte Brieven van Decreet ghelevert
worden.

XXVI.

Ende fo verre alle de voorfz goederen noch niet
fuffifanten zijn, fullen als dan in arreile gheilelt
worden alfulcke infch\j^en als de gecondemneer-
de heeft, de welcke naer een Sondaeghfche ende
Marckt-daeghfche ofte Recht-daeghfche gebodt
refpe&ive,verkocht*fullen worden om gereet gek
als vooren, den meeil daer voor biedende.

XXVII.
^ Ende alle die goederen, Meublen, immeublen
ende crediten des gecondemneerdes, inde Jurifdi-
ttie vanden Rechtere die de Sententie ghewefen
^heeft, verkocht zijnde, foo verre de felve als noch
"iet en mogen flrecken, ende de felve gecondem-

-ocr page 357-

Placatcn-i � $♦ Boeck. ι .Tit. 3. Deel.

703

704

pecuniele fomme gederigeert worden fal,waer toe
de geapprehendeerdebehoorlicke declaratie over
gelevert, ende tijde van veerthiendagen gegunt
worden fal, omme daer tegens.te debatteren, ende
hebbende de taxatie vanden Gerechte, fal de Tri-
umphant fijn executie mogen doen, als hier voo-
ren, blyvende de ghecondemneerde evenwel in
hechteniif�, tot dat d'-executie gedaen, ende de
Triumphant voldaen fal zijn.

Ontbieden daer omme ende bevelen de Staten
voor genoemt allen onfen Bailliuwen, Schouten,
Mannen, Gefwoorens, ende allen anderen Offi-
cieren , Jufticieren ende Dienaers vande Juilitie
Binnen den voorfz Lande van Hollandt, alle de
voorfz Poincten ende Articulen onverbreecke»
�jcken , ende van poinit tot poinct te onderhou-
den , niet tegenilaende eenige Coiluymen, Ufan-
tien, ofte andere ilylen tot noch toe contrarie de-
fen gebtuyekt, die' by defen werden gederogeert,
ende hebben niet te min de Staten voornoemt

aen hen gereferveert d'interpretatie, ende verkla-
ringe van alleduyilerheden, die uyt defe Ordon-
nantie fouden mogen fpruyten, ofte daer inne be-
vonden worden, mitfgaders d'ampliatie ende alte-
ratie van dien. Ordonnerende ende beveelend�
allen Officieren goede toeficht te nemen, dat die
voorfchreven Ordonnantie in allen Poinclen on-
derhouden , ende tegens den overtreders der fej.
ver gheprocedeert worde, 't zy tot fufpenfie ofte
privatie van haere Officien ende ilaten refpeftive,
ende andere alfulcke peynen ende arbitrale cor-
rectie , als naer ghelegentheyt der faecken bevon-
den fal worden te behooren: Want de Staten
dunckt fulcks voor de voorfz Landen, ende den
Ingefetenen van dien oorbaer te wefen. Gedaen
inden Hage, onder den Zegel vanden felven Sta-
ten hier op gedruckt, den eerften dach van April
Anno 1580. Onder ilondt ghefchreven,TerOr-
donnantie vande Staten: By my, ende was onder-
teeckent,

C, de Rechtere.

HET DERDE DEEL.

l. d'Inftrudie, vanden Hove van Hollandt, Zeelandtende Vr'tefianau

In date den zo Augufti ι � 31.

;AERLE by der grati�n Godts
Roomfche Keyfer, altijts vermeer-
der des Rijcks 5 Coningh van Ger-
manie, van Caftille, van Leon, van
Grenade,van Arragon, van Navar-
re,van Napels,van Sicili� van Mail-
lorque, van Sardaine, vanden Eylanden Indien,
ende vader Eerde vander Weilerfche Zee $ Eertz-
Hertoge van Ooilenrijck^Hertoge van Bourgoin-
gnie, van Lothrijck, van Brabant, van Lemburgh,
van Luxemburgh, &c. Grave van Vlaenderen, van
Arthoys, van Bourgoingnie$ Paltz-grave ende
van Henegouwe, van Hollandt, van Zeelant, van
Ferrette, van Hagenauk, van Namen, Sec. Prince
van Swave$ Marckgrave des Heylighs Rijcx; Hee-
re van Vrieflant, van Salins, van Mechelen, vande
Stadt, ileden ende Lande van Utrecht ende Over-
Yilel 5 ende Dominateur in Afie ende Arfrijcke,
Allen den genen die defen onfen Brief fullen fien,
Saluyt. Αlfoo onlanghs na onfe wederkomile in
defen onfen Landen van herwaerts-over, tot on-
fer k�nnifie gekomen is, ende oock deuchdelijck
onderrecht zijn, dat de Ordonnantien ende In-
ilruitieft inden principalen Raeden onfer voorfz
Landen van herwaerts-over, by wylen onfe Voor-
Vaders faliger gedachten, ende ons gemaeckt op't
fluck ende exercitie vander Juilitie, niet geobier-
veert en zijn gheweeft, in allen heuren Poincten,
alfoo dat wel behoort hadde: Ende oock dat de
felve Ordonnantien ende Inftru&fen in eenigen
Poinden ende Articulen zijn gebrekelijck, ende
fommige fuperflus, foo dat van noode is gheweeft
eenige Articulen daer in te corrigeren, amplieren,
altereren ende intereren , om d'abbreviance van-
den ProceiTen, ende de felve tot minder koften
van partyen te mogen beleyden. Waeromme wy,
willende dat in onfen voorfz Landen Recht ende

Juilitie onverbreeckelick ende fonder diil�mulatic
gheadminiilreert worde: Hebben by eenige van
onfen Rade, by ons daer toe gecommitteert, doen
overfien ende vifiteren alle de Ordonnantien ende
Inilruclien gemaeckt in onfen voorfz Raeden, by
wylen onfen voorfz voor-Vaders, ende Ons, ende
henluyden bevolen de felve te corrigeren ende
beteren , daer by Hellende oft diminuerende al-
fulcke Articulen, als fy bevinden fouden totvor-
derniil� vander Juilitie te behooren. Al 't welck
by henluyden gedaen is, ende hebben ons van als
rapport gedaen., S O O IS T, dat wy defen aen-
gefien, aggre�rende ende approberende't geene
dat by den voorfz van onfen Gecommitteerde ge-
befoigneert in defen is geweell �. Hebben by goede
ende rype deliberatie van Rade geordonneert en-
de geilatueert, ordonneren ende ftatueren by de-
fen onfen Brieve, da*t in onfen Rade van Hollandt
van nu voortaen onverbreeckelijck onderhouden
ende achtervolght fullen worden, de Ordonnan-
tien , Poincten ende Articulen hier nae volgende.

C erft fal onfe Stadthouder van Hollant, Zeelant
'-ende Vrieilandt, inder tijdt wefende, laft ende
authoriteyt hebben te bewaren, ende doen bewa-
ren de voorfz Landen: de^teden, Slooten, Fron-
tieren, ende Plee ken op de Frontieren, ende bin-
nen de voorfz Landen liggende, te vifiteren, te
onderfoecken, ende doen onderfoecken, of't g^ee*
ne dat fy tot bewaerniffie van hen felven behoe-
ven, hebben, ofte niet, ende daer inne in ujdts
te doen voorfien, nae dat den tijdt ende no°^ceyffchen fal: Ende generalijck al te doen dat
tot bewaernifle ende befchermeniil� van deⁿfelven Landen, Steden, Slooten ende Plecke"

behoort.

Item.

-ocr page 358-

Inftru�Ue vanden Hove van HoIIant,ZeeIant, &c. 706

van onfen Rechten,Hoogheyt, Heerlijcklieyt en-
de Domeynen, ende en lullen in lukken faecken
nietterminerenofteiluyten, fonder daer op eerft
ghehoort te hebben die van onfen Kamere vander
Reeckeninge inden Hage refiderende, ende oock
alvoorendaer op te hooren ende te nemen'rad-

⁷⁰⁵

Item <al oPrefident endendc Tuftitie ad^rfoecken endIbedieren, en

vijs vanden Luyden vanden Finantien by ons \ve-
fende, op dattet noot zy.

VIL

Item, de Stadthouder, ende met hem de Prefi-
dent ende Raden, fulkn neerftelijck doen iiiqui-
reren, cm te vernemen de abuyfen ende delidtert
vanden Bailliuwen ende anderen Officiers, ende
de felve die gehoort zijnde te corrigeren nae gele-
gentheyt vander faecken: Ende indien fy bevin-
den dat fy by merckelicke redenen fchult hebben,
fullen die mogen fufpenderen van haren dienile
ofte Officie, ende by provifie een ander daer inne
ftellen, daer van fy ghehouden fullen zijn ons ter-
ftont te adverteren, ende van beuren advyfe, om
voorder daer inne voorfien te worden als 't ons
goet duncken faj.

VIII.

Item, de Stadthouder, by advyfe vanden Prefi-
dent ende Rade, ende de Prefident ende Rade, in
abfentie vanden Stadthouder, fullen kenniffe ne-
men van faecken roerende onfe Vryheyt ende
Rechten, daer af henltiyden alleen de kennifTe toe
behoort. Item, van faecken roerende fundatien
van Kercken, gedaen by ons, oft onfen voor-Va-
deren. Item, van injurien, dieghedaen worden
Officieren, Geeftelijcken oft anderen gheprivili-
geerden Perfoorien. Item, van faecken onbejaer-
de Kinderen,Weduwen ende Weefen,ofte andere
miferabile Parfonen aengaende, die aeriden Raedt
eerft klachtigh komen, ende provifie van Juilitie
beg�eren, omme aldaer in rechte te blyvert. Item,
van 't geene dat onfe Domeynen aengaen mach,
fonder yet daer inne te termineren, oft te fluyten,
ten zy dat die van onfe Reeckeninge eerfl daer op
gehoort worden, ende infgeJijcksdie Luyden van
onfer Finantie, op dats noot zy, als vooren. Item,
van dat onfen Officieren roeren mach, aengaende
haren dienft ende officie, ende oock van exadtien
ende concuffien dien fy in haere officie mochten
bedreven hebben. Item, van faecken roerende de
fouvereynit� vander Munte , ende andere faecke
aengaende onfe hoogheyt ende heerlijckheyt;
Item, van onrufte ende onvrede, die tuffchen den
Steden ende Cafteleynfchappen vanden Landen
voorfz fpruy ten ende opryi�n fullen mogen. Def-
gelijcks van klachten die men fal willen doen in
cas van nieuwighey t of ongebruyck,alfoo wel van
den vreemden Luyden,Nabuyren der voorfz Lan-
den, als vanden Ingefeten�n der felver. Item, van

Joen ftellen ter executie, fonder eenige fimulatie
ofte diffimulatie, ten eynde dat vvy ende de Jufti-
ripceobedieert worden.
^ue^ III.

Item, de voorfz Stadthouder fal den Zegel van
iifea LeenhofT van Hollant, Zeelant ende Vrief-
laiit, naede coiluyme houden ende bewaren, en-
de onder die in onfen name alderhande Brieven,
roerende Leenen, oft andere fwaren faecken, ons
₀ft onfen voorfz Landen aengaende, by advyfe,in
materie van Leenen, van onfen Mannen van Lee-
nen aldaer,ende in anderen faecken by advyfe van
d_en voorfz Prefident, ende die Luyden van onfen
Rade: ende oock,of't noot is, vanden Edelen ofte
vanden Luyden van onfen Steden, oft van ande-
ren die hy daer toe fal willen roepen ende convo-
ceren : het welck hy fal mogen doen t'allen tyden
als 't hem goet duncken fal, na qualiteyt ende ge-
Wentheyt vander faecken: Doende nochtans
onfe voorfz Stadthouder, als hy in groote faecken
aeoccupeert wefen fal, den treyn vander Juftitie
ordinaris continueren, ende tot dien den voorfz
Prefident ende de Luyden van onfen voorfz Rade
verihen, fonder hem anders te occuperen, ten zy
als boven als 't noot zij η fal. Ende alfoo nu ghe-
maeckt is een nieuwe Ordonnantie roerende de
Leenen, fullen de partyen hun dies aengaende re-
guleren nae de Inftruclie van dien.
IIII.

Item, de Prefident, in abfentie vanden Stadt-
houder , fal hebben laft de materie te Hellen in de-
liberatie van Rade, te vergaderen de opinien,ende
pronuncierende appoindtemente� by monde ofte
by gefchrifte, terftont nae dat fy gefloten worden
na de meefte opinien ende ftemmen: Sal oock de
Prefident in fijn bewaernifie hebben den Zegel in
den voorfz Raedt gheordonneert om 't ftuck van
Juilitie, ende daer mede doen befegelen alle Brie-
ven ende provifien van Juilitie die inden felv�n
Raedt geexpedieert fullen werden,ende in fijn ab-
fentie fal prefideren ettde den Zegel bewaren de
geene die by hem inder abfentie vanden voorfz
Stadthouder geordonneert fal wefen.

Item , de Prefident in abfentie vanden Stadt-
houder , fal hebben pre�minentie ende authori-
teyt, te ontbieden de andere Raedfl�yden by hem
te Kamer, in faecken roerende de Juilitie, of tot
fijnen huyfe, in faecken extraordinaris, daer geen

noot en is parthyen te hooren, tot allen tyden als j Obligatien van Officiers, daer by fy hem onder

heuren Zegel oft hant-teecken verbonden fullen
hebben fekere fommevan penningen te betalen,
oft andere dingen te doen. Defgelijcks van Obli-
gatien , inhoudende prorogatie Van alle Jurifdittie
oft fubmiffien vanden Hove. Ende aengaende van
Obligatien van Edelen Mannen,fullen daer af mo-
gen kennen by preventie: Item, van faecken roe-
rende p�ffeffie yan beneficiert , Leenen of Erven:
boek fullen fy kenniffe nemen van Privilegi�n,
alfoo wel onfen Oderfaten , als vreemden, geen

" Υ y On~

hem dat goet ende oorbaerlijck duncken fal: den
nekken de Raedtfluyden ende alle Suppoofteil
ghehouden fullen wefen te obedieren in alle rede-
lijckeende eerlijcke behoorlijckefaecken, ende
oock te komen wanneer fy by hem ontboden ful-
len wefen.

VI.

Item, de Stadthouder, ende met hem de Prefi-
dent ende Raedtfluyden, fullen neerflelicken ver-
ilaen tot expeditie van Juftitie, ende confervatie

-ocr page 359-



		Placatcfl-». 5vBoeck. i.T�t. 3.Deel.
	707
	707			ros
				ros

Onderfaten wefende, woonende binnen onfen Landen voorfz ghegeven: Sullen oock'kenniiTe hebben van alle Criminele faecken ende exceiTen, verjaertzijnde, ende ongecorrigeert, ende alle Perfonen by preventie mogen ontfangen ter pur- ge : Sy fullen oock kennifie hebben ende nemen van faecken, aldaer ghecalengeert worden Coftu- men, gewoonten, Keuren ofte herkomen van on- deuchdelijckheyt, de felve mogen declareren,cor~ ruptelen, ende die als ondeuchdelick aboleren en- de te niete doen, indien dat bevonden wort dattet alfoo behoort te gefchien: Ende generalick fullen fy kennen van alle faecken onfe hooghey t roeren- de ende aengaende. IX. Item, dat van nu voortaen onfe Rentmeefler van Bewefl oft Beoofterfchek, oft eenige andere Officiers onfer voorfz Landen van Hollandt,Zee- landt ende Vrieflandt, niet en fullen mogen cpm- poferen van dootflagen .gedaen by geleyder lage, opfette wille, oft anders ghequalineeert, van val- fche ghetuygenii��, van Munte ghevalfcht te heb- ben, van Vrouwen krachte, vanmuyterye, van blafphemie, moort, moort-brant,ftraet-roof, zee- roof, ende diergelijcke,ofte meerdere. Ende of al- fulcke compofitien gefchieden,fullen de felve we- fen nul, ende van onwaerden, ende de compofant ende gecompofeerde corrigibel. Item, en fullen oock onfe Officiers niet mogen geven eenige Landt - winninge, dan by advijs van onfen Stadthouder, Prefident ende Rade,ende Luyden vander Reeckeninge aldaer. XI. ■ Item, en fullen oock onfe Officiers in geene cri- minele faecken mogen geven falfconduyt, oft ge- Jey, dan alleen om faecken roerende 't welvaren vandenLanden, ende dat by advijs als boven. XII. Item, indien by gebreecke, negligentie, faveur oft diffimulatie van den Bailliuwen,Schouten,ofte andere groote Officiers, eenige Kercke of Geefte- lijcke Perfoonen, Vrouwen, Weduwen, Weefen, arme Landt-luyden, of andere, by eenige Edele Mannen, of machtige Perfoonen overlaft gefchie- de,of ondeuchdelicken by hen gevexeert worden�. foo fullen de Stadthouder, Prefident ende Rade de felve ontbieden, ende op de overlaflen provifie doen, ende by allen behoorlijcken remedien daer inne voorfien, als daer inne behoort. Ende of't ghebeurde dat eenige Edele, oft andere vanden Lande procedeerden by wegen vanfeyten,ofmal- kanderen ontfeyden, in dien gevalle foo fullen de voorfz Stedehouder , Prefident ende Raden de felve van onfen wegen op fekere groote peynen verbieden alle wegen van feyten , ende fullen de voorfz partyen accorderen ende verfoenen by al- le behoorlijcke wegen, indien fy konnen, doende doen fatiffac~tie ende beteringe der geinterefl�erde pattye, na gelegentheyt vander faecke, bewaren- de altijt ons recht als na rcdene behoort.. XIII. Item, alle Officiers van Juftitie, ajs Bailliuwen, Schouten, ende diergelijcke , fullen ghehouden wefen t'allen tyden, als fy des vcrfocht fullen we- fen, te aifiileren den Deurwaerders vanden Hove,			op de verbeurtenifl�n van heur§n Officie, endr daer en boven op peyne van arbitralijck ghecorri- geert te worden. XIIII. Item, om de Juftitie te vorderen, foo fullen de Raetfluyden ordinaris eil extraordinaris.gehouden wefen te komen inde Raet-kamere, van Paefichen tot Bamii��, van 's morgens ten feven uren, ende aldaer blyven befoigneren tot tien uren toe: Ende van Bamii�� tot PaeiTchen, van acht uren tot elf uren: ende naer noene van drie uren tot vijf uren, tenware dat het om faecke anders geordonneert worde, behouden altijt dat fy fullen befoigneren den tijt henluydengeordonneert.Ende fal de Pre- fident metten Griffier gehouden zijn de aldereer- fle te wefen inde voornoemde RaedVkamer. XV. Item, oft yemandt vande Raedtfluyden ordina- ris uyt reyfde, fonder ten dage ende ure voorfz i_nden Raedt te compareren, die fal geroyeert wefen van lijn wedde, by de contre-rolle vanden Grif- fier, de welcke ghehouden fel wefen alle dagen te fchry ven in een Regifter, de namen vande llaets- luyden abfent zijnde j de welcke oock gehouden fullen wefen in heure wederkeercn den Griffier over te leveren de menichte vanden dagen van haer abfentie, om dat te accorderen metten Regi, ftervanden Griffier: welcke abfentie de Griffier ghehouden fal zijn alle halve Jaren, als men den Raetfluyden ende anderen betaelt, den Rentmee- fler in gefchrifte in een rolleken, by hem gheteec- kent, over te geven. Ende en fal niemandt vande Raedtfluyden.noch oock de Procureur Generael, Advocaet Fifcael, Griffier, oft andere Suppooft vanden Hove, buy ten den Hage mogen trecken, het zy om informatie te doen, oft anders om fijns felfs profijt, ten zy by wete, oorlof ende confent vanden Stedehouder, Prefident, oft vanden gee- nen die in fijn abfentie prefideren fal. Ende oft ye- mandt vanden Raedtfluyden ordinaris notabiliter late quame ten Rade, te weten, een half ure na dat de Prefident ghefeten fal zijn, ofte uytginge voor den tijt, fal verbeuren de helft van fijn gagien van dien dage: Ende aengaende de extraordinarifen, die fullen niet deelen inde profyte van dien voor- noene, oft achternoene, als fy fullen late komen, ofte voor de ure uytgaen. XVI. Item, dat onfe voorfz Prefident, Raedtfluyden ordinaris ende extraordinaris, Procureur Gene- rael,fyne Subftituyt, Griffier,fijn Subflituyt, Se- cretarifen ordinaris ende extraordinaris, ende an- dere, onfe voorfz Raedt-kamere vifiterende, van wat qualiteyt dat fy zijn, niet en reveleren 'tfe- creet vander felver Kamere, oft 't geene dat fy al- daer fullen fien oft hooren,op peyne van fufpenfie van heuren fiate den tijdt van drie Jaren. XVII. Item, de Procureur Generael fal gehouden zijn te folliciteren, fuflineren ende befchudden alle de faecken roerende onfe R�chten, Hoogheydtende Heerlijckheyt,ende daer wy eenigh intcreft, a"^lCoft querele mogen hebben. Ende fal hem moge» voegen met alle partyen, fonder onfe koften. XVIII. Item, dat van nu voortaen de Procureur Gene-

-ocr page 360-



	Inftru�Hc vandenHove van HoIIant.Zeelant, &c. 710
	Inftru�Hc vandenHove van HoIIant.Zeelant, &c. 710
709 rael geen partyen en.fat:mogen dienen, maer.al- leenfick onfe faecken fuftineren ende bewaren,als voorfz is, aengefien dacter luttel faken gheinten- teert worden,hy en moet gevoecht zijn van onfen wegen metter eener oft metter andere partye;mits den wekken den felven niet wel raogelijckenis de parthye te dienen , ende ons recht wel te be- waren. XIX. Item, de Procureur Generael en fal geen faken mogen aennemen voor Officiers.oft andere,het en _Zy datter oorfaeck zy, ende by Ordonnantie van den Hove, alfoo verre als 't roert Juftitie, oft van die van onfer Reeckeninge, alfoo verre als 't roert onfe Domeynen, oft Finantie. Ende en fal nie- niant in Proces mogen betrecken,ten zy by infor- matie precidente, tegen de geene die hy in Rechte betrecken wil. Ende en fal onfe Procureur Gene- rael geen informatie precedente van nu voortaen nemen, ten ware by ordonnantie vanden Hove» oft in faecken die by avontuere ghefchieden inde plaetfe daer hy ware prefent, als 't delict gefchiet. Ende fal alle Officiers inder verfcher daet mogen preveniereft, apprehenderende dengeenen die hy metter verfcher daet bevinden fal ghedelinqueert te hebben. XX. Item, de Procureur Generael fal gehouden zijn Regifter te houden van alle de faecken die hy als Procureur inde voorfz Kamere hangende heeft, oft daer hy mede gevoeght is, ende die Regifter te toonen den Hove, tot allen tyden als hy des ver- maentwort. XXI. * Item, de Procureur Generael en fal geenerhan- de CommhTien hebben, om onderfoeck oft infor- matie te doen tuffchen partyen, buyten oft binnen den Hage. Ende als hy buyten den Hage reyfen fal, foo fal hy ghehouden wefen tot fijnen lafte te laten een Subftituy t, gheinftrueert ende voorfien om onfe faecken te bewaren, endere fuftineren. Ende oft gebeurde dat onfen Procureur Generael ende fijnen Subftituyt beyde abfent waren, foo authoriferen wy onfen voorfz Stadthouder, Pre- fident ende Rade, een ander by provifie te mogen nellen, om gheduyrende die voorfz abfentie, het voorfz Officie te mogen exerceren', op dat onfe faecken niet verachtert en worden. XXII. Item, de Procureur Generael fal t'allen tyden, mettegenftaende den ftaet vander faecke, fo ver- re nochtans niet gheconcludeert is in rechte, hem mogen voegen, oft fijn conclufie nemen tot onfen P^r°fijte, by ordonnantie vanden Hove. Ende fal generalijek in't exerceren van fijnder Officie doen alle dat gene dat fal mogen dienen totter eere van oer Juflitie, ende totter conferyatie endeonder- Jioudeniffe van onfen rechte , authoriteyt ende lioogheyt, fonder yemande te dragen, oft ergens ^lr» te fimuleren oft diffimuleren. XXIII. , «em, de Procureur Generael (is hy Raedt oft niet) en fal niet mogen geven opinie,noch prefent ^2ljn als men fal opineren, in Proceffen daerhy parthye oft gevoeghde is gheweeft, oft de faecke ^andersonsaengaet.
		XXIIII. Item, onfe Procureur Generael (oft fijn Subfti- tuyt) fal hem wel endeneerftelijck informeren, t'allen tyden alft hem by den Hove gelaft fal zijn, vande concuffien ende mefufen vande Officieren, Jufticieren, ende andere Perfoonen, ende tot dien eynde fal hem tranfporteren in allen Plaetfen en- de Steden daer 't van noode fal welen. XXV. Item, d'Advocaet Fifcael, oft den Procureur Generael (aliTer geen Advocaet Fifcael fal zijn) fal gehouden wefen te pleyten alle de faecken en- de materien ons aengaende: Ende fal maecken alle Schriftuyren ende Memorien die daer toe dienen ende behooren fullen: Ende fal oock mede gehou- den wefen te fuftineren alle faecken ende queftien Arme ende miferabele Perfoonen aengaende,(des verfocht zijnde) fonder daer af eenich loon te ne- men oft profijt te hebben, maer fal te vreden zijn met fijn wedden. XXVI. Item, d'Advocaet Fifcael, ende de Procureur Generael (alffergeen Advocaet Fifcael fal zijn) fal gehouden weien dagelijcks inden Hage te we- ien , befonder op de Pley t-dagen, ten eynde dat by iljnder abfentie die faecken (ons aengaende) niet verachtert en worden, ten ware dat by den Hove hem anders ware geordonneert. XXVII, Item,indien eenige partyen by onfen Procureur in rechte betogen zijnde, begeeren hen te fubmit- teren inde arbitragie vanden Hove, omme lange Proces, koften'ende moeyten te fchuwen,fal onfe Procureur Generael van onfen wege hem infge- lijcks mogen fubmitteren, foo verre onfe Stadt- houder , Prefident ende Raedt nae gheiegentbey t vandcr faecke 'tfelfde goet dunckt, de welcke fonder lange dilay 't felfde fullen termineren, nae dat fy bevinden lullen jegens ons ende de Juftitie mifbruyekt te zijn. Ende indien fy onseenige penningen toe wyfen, fullen die ontfangen wor- den by onfen Rentmeefter vanden exploi&en aldaer. XXVIII, Item, onfen Rentmeefter vande exploicten fal hebbenden ontfanghvan alle ghewijfdeboeten, ende andere exploidten vander Kamere, ende die innen, ende reeckeninge, bewijs ende rcliqua daer afdoen in onfe Kamere vande Reeckeninge als dat behoort. Ende foo wanneer hy buyten den Hage reyfen fal, foo fal hy gehouden wefen te laten ee- nen Subftituyt wel geinftrueert, ende van als ghe- furneert, om de aflairen van Juftitie te betalen. XXIX. Item, de Griffier, ende in fijn abfentie fijn Sub- ftituyt , fal altijt de eerfte zijn inde voorfz Kamer, om den Stadthouder, ende in fijn abfentie den Prefident te adverteren van 't gene datter te doen ende te expedi�ren is, als boven geroert ftaet. XXX. Item,de Griffier fal expedi�ren alle Commii�ien ende Aften voor den Procureur Generael in faec- ken ons roerende, fonder yet daer af te nemen. XXXI. Item,de Griffier fal bly ven inde Kamere als men de Procefi�n vifiteert, ende fcherpelijck toe hoo- Yy ij ren

-ocr page 361-




	*Placateo-». 5Bocck**	741 op de Requefle, in gefchrifte zijnde, oft ergens te teyekenen, is de iupplicatie by monde ghedaen 't Appoin&ement vanden Hove. Ende indien de' faecke is van importantie, fal de voorfz notule p_e. toont worden den Prefident, om die te corrigeren indien 't foo behoort, ende daer op fullen by den Griffier oft Secretaris ghemaeckt worden brieven metinbreke ende kleyne fteerte, de weleke fullen zijn genarreert vande voorfz Requefte in gefchrif- te, ofte fupplicatie by monde, ende inder conclu- fien oft difpofitiven fullen fy houden ende achter- volgen 't voorfz appoin�tement, ende fullen wor- den ghedirigeert den eerften Deurwaerder, &_CiWeleke brieven de Griffier oft Secretaris gehou- den fal zijn te teyekenen met fijnen hantteyeken ende doen fegelen met onfen Zegel, 't welck d� Prefident onder hem heeft, daer af men voor het recht vanden Zegel betalen fal eenen ftuyver, en- de dat gedaen, fal die over geven den parthye, oft den geenen die voor partye folliciteert, om die te doen ftellen ter executie: Ende fal den Griffier of Secretaris gehouden wefen te bewaren de voorfz Requefte, metten Appoin&ement of notule, om daer af te doen blijeken t'allen tyden als fy des verfocht fullen worden. XXXVIII. Item, indien eenige klachten ghedaen worden over eenige van onfen Officieren, heuren Officie ende ons aengaende, is 't dat de Officieren zijn binnen den Hage, foo fullen fy ontboden worden om fommierlick daer op te verantwoorden �. ende zijn fy buyten den Hage, foo fal men hen voorde eerfte reyfe de voorfz klachten feynden in ghe. fchrifte, ende ontbieden met befloten brieven, dat fy tot fulcken dage, als men inde felve brieven fal lpecificeren, komen verantwoorden, oft fchryven de waerheydt vander faecken, om voort daer �p te voorfien alfoo 't behooren fal. Ende indien iy niet en komen, noch hare excufe ghenoech zijnde en feynden, foo fal tegen hem ghegeven worden provifie, als nae rechts wegen behoort. XXXIX. Item, de Stadthouder, Prefident ende Raden fullen geven ende verkenen allen den geenen die hen in cas van ongebruyek ende nieuwigheden fullen willen beklagen, opene brieven van Manda- mente, by den wekken narratie gemaeckt vanden rechten ende poffeffien vanden Impetranr, hoe dat hy binnen den laetften Jare in deuchdelijck pofTeffien, befit ende ghebruyckenifle gheweeil heeft, ende nu van nieuws geturbeert wort, bevo- len fal worden eenige vanden Rade, of andere no- tabele Officieren, de weder-parthyen te doen ver- dachvaerden tot eenige van den contentieufen plaetfen, voor alle andere plaetfen, ende dat hy op de rechten, poffeffien, befit ende ghebruyeke- niffe by den voorfz Impetrant gepretendeert, en- de vande turbatie, hinder ende ftueringe diehy hemfeyt gedaen te zijn, hem deuchdelijck infor- meren. Ende indien by der felver informatie hem daer af deuchdelijck ende ten vollen blijcke, foo dattet genoech zy,dat hy als dan hem honde ende maintenere in fijne deuchdelijcke poffefl�e. Ende in cas van oppofitien , de nieuwigheden af ende te niete gedaen zijnde, ende de faecke eerft endeal- voren metter daet weder geftelt in heuren eerften ^b ftaec
71 !	*Placateo-». 5Bocck**

ren na de opinien van onfe Raedtiluyden, ende de opinien teeckenen in een kleyn Papierken, ten eynde dat hy de materie verftaen mach, ende dat te {lellen in ghefchrifte d'Appom&ementen ofte Sententien, de weleke hy ghehouden fal wefen te toonen onfen Stadthouder, oft den Prefident, eer men die pronuncieren fal. XXXII. Item, de Griffier fal houden een Regifter van alle de Aften, Appoinitementen, Sententien, en andere faecken die. gheexpedieert worden inden Rade, ende oock van alle kenniffe of recognitien, Obligatien ende condemnatien gepaifeert inde voorfz Kamer, by confent van parthyen, tot feec- kerheyt vanden felven. Ende wanneer de geene tot wiens verfoecke derecognitie, obligatie ofte condemnatie ghefchiet is compareert inde Griffie, ende bekent hem daer af wel voldaen , foo fal den Griffier oft fijnen Subftituyt dat teeckenen op die marge vanden felven Regifter tot feeckerheyt van parthyen. XXXIII. Item, de Griffier fal oock regiiler houden op hem felven, van alle Ordonnantien, uytroepin- gen, publicatien vander Munte, ende provifie, by ons of onfen Raedt geordonneert om de welvaert vande Landen. XXXIIII. Item, de Griffier fal oock ghehouden zijn te fchryven ende te regiftreren dagelijcx alle de deli- beratien ende conclufien die inden Raede gheno- men fullen worden, alwaer hy nemen ende ilellen fal de Raedtfluyden die inde voorfz deliberatie ende conclufie prefent geweeft fullen hebben. XXXV. Item, de Griffier fal hebben de bewaerniile van alle de Procefl�n, ende foo wanneer men eenigh Proces wilt expedi�ren, foo fal hy by ordonnantie vanden Stadthouder, ende in fijn abfentie van die Prefident, dat brengen op 't buffet, om gevifiteert ende gherapporteeit te worden: Maer hy en fal geen Proces voort brengen,het en zy geinftrueert ende gefurneert van alle fijne itucken, na inhoudt vanden Inventarifen, ten eynde dat 't HofTniet te vergeefs geoccupeert en zy, op pene daer af gepu- nieert te werden. XXXVI. Item , de Griffier fal hebben alleen de bewaer- niil� vande nampten die men inde voorfz Kamere doen fal, ende fal hebben van.de nampten ghedaen in brieven, filver oft in gout oiigemunt.'t gene dat hem 't Hofftoe taxeren fal. Maer vande nampten gedaen in gelde, fal hy hebben twee ftuy vers van de pont groot Vlaems, ende refHtueren 't nampt fulcks als dat genamptifeert is. X X X V 11. Item, op alle Requeften die gedaen fullen wor- den by monde of in ghefchrifte, fal ghedelibereert worden by den Stadthouder, Prefident ende Ra- de , oft by den geenen die by de voorfz Stadthou- der , Prefident ende Raedt daer toe geordonneert fullen worden, ende daer op geordonneert provi- fie van Juftitie fulcke als behooren fal, ende daer af fal bevel gegeven worden den Griffier, oft eeni- ge vanden Secretarifen, omme te expedi�ren, de weleke gehouden fullen wefen terilont te (tellen

-ocr page 362-


		«mi. ■ ,-� .��!,��.�'."�'»�«��«�^(!

	_� 11 Inftrudie vanden Hove van HoIIant, Zeelant,&a 714

ftaet, niet tegenftaende de oppofitie ofte appella rie, ende de faecke contentieufe gheftelt in onfen nanden,om die onder de felve onie hant by feque- fter gheregeert te worden, als by der overhant, fy dan partye dach beteyekent voor den voorfz Ra- de , voor den wekken de voorfz partyen pleyten ende fchry ven fullen opte materie poifeflbir, ende concluderen ten fine, om in heure poflêifie ende befk bewaert, onderhouden ende gemainteneert te wefen: ende dat onfe hant geftelt op de faecke contentieux, ende de fequeitratie daer op gedaen, gelicht ende af gedaen worden tot fijnen profijt, ende dat hangende 't Proces de recreantie ende ghebruyckeniflè hem gegeven zy, om de dingen contentieufe, daer queitie om is, te mogen ghe- bruyekenende befitten, op ghelofte, cautie ende feeckerheyt, ende totter tijdt toe dat by der diffi- nitive anders geordonneert fal wefen, of anderfins fooheuren goeden Raedt gedragen fal. XL. Item, of parthye die den Impetrant ware turbe- rende, nieten compareerde ter plaetfen conten- tieufe, wettelijcken gedaeght zijnde, fo fal by den Executeur, na informatie gedaen als vooren, tegen den Defaillant gegeven worden default, ende fal uytkrachte van dien den Impetrant mainteneren, beteeckenende niet te min den Defaillant feecke- rentamelijcken dach, om mede te compareren voor denStadthouder, Prefident ende Rade, om fijn exploift te fien approberen, ende den Impe- trant breeder te fien mainteneren in fijn voorfz poiTeffie � XLI. Item, die geene die in materie van nieuwigheyt wefen fal Oppofant , die en fal niet ontfangen worden als Oppofant, hy en hebbe eerit ghedaen berechtinge ende reparatie vande nieuwigheden, alfoo verre aliTer eenige valt,fonder hem te onder- winden inde contentienfe goeden onder 't deckfel vanappellatie oft anderfints. XLII. Item, in alle materien poiTefToir, de faecke vol- dinght zijnde, fullen partyen worden gheappoin- fteert Aften te maecken, ende daer van te dienen metten munimenten, ofte oock op de fey ten daer inne begrepen (is 't noot) enqueile te doen, om- me recht gedaen te worden op de recreantie, oft ten principale, foo 't Hoff bevinden fal te behoo- ren �. ende fal in defen geprocedeert worden, als in Weyne faecken hier nae geordonneert fal worden. XLIII. Item, foo wanneer bevonden fal worden dat Veniant t'onrechte den anderen turbatie ghedaen neeftin fijn pofièflie, die fal boven de fchaden,ko- tten ende intereilen daer hy tegens parthye inne gehouden is, ghecondemneert worden tot onfen profijre voor 'tfeyt endeturbel, ten minften in die fomme van drie ponden van veertigh grooten t pont. Ende waer de turbel gedaen met violentie °ttgewapender-hant, dat fal ilrengelijck gecorri- geert worden tot arbitragie vanden Hove. Ende waer t gevonden dat yemant in materie van com- plamfte tonrechte gheklaecht hadde, foo fal hy vervallen inde felve fomme. XLIIII. »em, alle provifien van Juilitie fullen gheftelt
			worden ter executie, by den geenen aenden wek- ken fy fikllen addreiïêren. Ende behoorteraffig- natie van dagen, de Executeuren fullen gehouden zijn de voorfz affignatie altijdt te doen, te cerrnpa- reren ende te wefen inde voorfz Plaetfe vanden Hage, goet tijdts voor middage, op den eerifen Rechtdach vander weecke, ten ware dat by den teneur vanden Mandamente anders geordonneert ware. X L V. Item, alle parthyen die dach hebben by aifigna-» tie, het zy Aenleggers oft Verweerders, een oft meer, fullen ghehouden wefen te compareren in perfoone, of by Procureur op heuren Rechtdach, ende hem prefenteren den Griffier, de welcke al- fukke prefentatie fal ontfangen by ordene, fo die ghedaen fullen worden, het zy by den Aenlegger oft by den Verweerder, alfoo fy komen fullen. XLVI. Item, de Procureurs fullen ghehouden wefen van faecken die voortijdts ghedient hebben, ende geitelt zijn, heure prefentatie in perfoon te bren- geninde Griiile,des Vrydaeghs als men des Maen- daeghs pleyten fal, de welcke de Griflier ontfan- gen fal inder manieren voorfz, ende die Hellen in de Rolle. XLVII. Item, van nu voortaen fullen de Griflier ende fijn Subitituyt gehouden wefen alle prefentatien van partyen t'ontfangen, foo wel vanden faecken die gedient hebben by continuatie, als anders, en- de en fal geen prefentatie van verfoeck toe ghela- ten worden, omme te voldoen verleden termy- nen. Ende fal de EyiTcher gehouden zijn te loilen alle de Aften, maer de Verweerder en fal niet ge- houden zijn eenige AftenteJoiTen, dan alleen eyfch ende replijcque, indien hy niet bereyt en is op de ilaende voet om te antwoorden, oft om te dupliceren. Maer indien hy bereyt is, fo en fal hy niet gehouden wefen die te lofiên,ten ware dat hy den EyiTcher wilde bedwingen, als dan fal hy de Aften loflèn die hem behoeflijck zijn tot expedi- tie, ende fullen de Procureurs gehouden zijn de Griffier te refponderen voor fijne AftemEnde die eenich incident voort brenglat^lie fal d'Aften van dien incident loflèn,ende daer vooren refponderê. XLVIII. Item,inde Rolle fullen voor al itaen alle de iaec- ken vanden Procureur Generael, ende daer na de nieuwe faecken, ende als dan die faecken vanden geenen die eerit gheprefenteert fullen hebben, by ordene als vooren. Ende fullen vooralle faecken eerit opgheroepen worden de faecken van onfen Procureur. XLIX. Item, de Griifier fal ghehouden zijn des Sater- daeghs nae der noene, de Rolle van onfen Procu- reur Generael, ende oock van partyen faecken die voortijts gedient hebben,ter gewoonlijcker plaet- fen inde Sale te ilellen: Ende de Griifier en fal geen prefentatie mogen ontfangen na dat de Rol- le gheitaen heeft, ten waren nieuwe faecken, de welcke hy fal ilellen inde Rolle nae dat fy komen, totter tijt toe dat men beginnen fal te pleyten, nae wekken tijt hy geen en ial mogen ontfangen, fon- der ordonnantien vanden Hove. � y iij Item_?

-ocr page 363-




		*PlacatecL 5. Boeck**	*7\ 6* -ten, Capittelen ofteCollegien, onderteyckent b den rClerck of Secretaris vanden felven Collegie/ of Capittele, of onder 't Zegel van Edele Mannen' die pai��rende voor hen felven: Behoudelijck d l fy zijn in goeden forme, ende begrypen 't geene dat fy fchuldich zijn te begrypen, inde faken daer menfe orboren wilt. LI III. Item, alfoo eenige vande Procureurs foecken delayen ende uytwegen, om niet te voldoen den dach die by prefentatie dient, begeerende cautie copie oft diergelijcke, daer af den dach nieten dient, ende 't welck fy daer te vooren hadden mo, gen ende behoort te begeeren: Omme daer inne te remedieren, ordonneren wy dat van nu voort, aen de Procureurs ghehouden fullen zijn te vol- doen den termijn daer toe prefentatie dient, fon. der prejuditie van 't gunt dat fy fullen willen be- geeren, 't welck fy fullen mogen doen, ende eyf, fchen by Requefte , oft nemende executorie, in. dien fy Appoinclement daer toe hebben. LV, Item, de Procureurs en fullen niet meer in de Audi�ntie fpreken, dan met korte woorden heur termijn houden, ende 't furplus d'Advocaten la. ten bewaren, den wekken fy oock de Requeften fullen doen teyckenen, ende dat al op arbitrale correctie: Ende fullen blyven fitten, ende niet op ftaen, dan als heure faecken dienen fullen,endeaf; dan gaen ftaen voor heur Advocaten bloots hoofts, als de Advocaten pleyten fullen. Welcke Advocaten, ende oock onfen Procureur Gene- raei , is hy Raedt of niet, fullen in 't pleyten ftaen, ende reverentelijcken bloots hoofts pleyten, tot dat hen by den Stadthouder, Prefident ende Raedt, oft CommuTarifen, fittende ter Audi�ntie vande Rolle, fal geheeten worden te decken. LVI. Item, de Procureurs fullen hare Rolle felve houden, indien fy prefent zijn, oft in heure abfen- tie, by beuren Subftituyten, Procureurs wefende, ende niet by heure Klercken. Ende en fullen oock haer Klercken binnen de deuren vander Audi�ntie niet mogen komen, fonder expres confent vanden Commilfaris. LVII. Item, fullen alle Advocaten ende Procureurs op de behoorlijcke uyre te Hove komen, ende daer wefen des Somers te i�ven uyren, ende des Winters te acht uyren, ende inde Audi�ntie we- fen al eer de eerfte faecke op geroepen fal worden, ©p peyne van vier ftuyvers. Ende fal een vanden eerftenDeurwaerders houden Cedulle endereec- keninge vanden genen die daer niet inde Audfen- tie komen fullen. LVIII. Item, om dies wille dat men hier voortijdts ge- plegen heeft de middelen, feyten ende redenen van partyen te infereren inde Ad:en,ende dat par- tyen de felve middelen, feyten ende redenen ple- gen te retireren, ende weder te ftellen in heurlie- der Schriftuyren, tot groote kofte van parthyen» ende involutie vander faecke, mits der grootfievr vander Aclen: omme daer inne te voorfien, eo» 't fdve te beteren: Soo is gheordonneert, dat ni groote faecken, bedragende boven de vijf�g'¹ Rhijn-
	715	*PlacatecL 5. Boeck**
	715

Item, ten eynde dat men bat tot expeditie van de Procef��n foude mogen verftaen, foo wort ge- ordonneert dat men beginnen fal te pleyten des Maendaeghs, ten ware dat als dan Heyligh-dagh ware, foo fal men den Pleyt-dach continueren tot 's anderen daeghs. Ende fullen op de Pleytdagen by Stadthouder oft Prefident ende Raedt gheor- donneert worden twee oft meer Raedtiluyden, voordewelcke alle defaecken af ghedaen fullen worden, indien 't mogelijck is, ende indien niet, des anderen daeghs: welcke Raedtiluyden fullen hebben macht Appoindementen te geven, ende fullen alleen referveren groote faken, of daer dif- ficultey t in valt. Ende of 't ghebeurde dat eenige vanden partyen metten Appoinctemente by den voorfz twee Raedtiluyden gegeven niet te vreden en waren, iAinjudiciomoeten begeeren reauditie, ende de felve vervolgen aleer deRolle gheexpe- dieert fal zijn , oft ten miniten al eer men van nieuws prefenteren fal, oft anders fal 't felve Ap- poinctement ftadt houden, ende fal de faecke als dan inden vollen Raedt ghepley t worden. Ende indien 't voorfchreve Appoindtement gheappro- beert wert by den Rade, foo fal als dan by der par- tyen , die metten voorfz Appoin&emente niette vreden en is gheweeft, voor boete betaek worden c�nen Philippus gulden. LI. Item, de Procureur Generaei en fal in fijn Rol- len niet mogen {tellen de faecken daer hy mede gevoeght is, maer alleene de faecken daer hy par- thye formele is. Ende is't dat de faecken daer hy mede gevoeght is, achter ghehouden worden, foo fal hy nochtans fchuldigh wefen te procederen regens de weder-parthye voor ons interefte, ende niemandt van parthyen en fal hem metten Procu- reur Generaei mogen voegen dan tot fijnen kofte. Ende als den Procureur Generaei met parthyen gevoeght is, fo fal men in alle prefentatien ftellen N. Eyflcher, oft Verweerder, ende den Procureur Generaei met hem ghevoeght, ende fal parrhye in dat cas gehouden wefen den Procureur Generaei te doen hebben vifie van fijnen Munimenten, Schriftueren of Memoden, al eer hy daer af die- nen fal LIL Item, alfoo eenige Procureurs fonder procura- tie oft volkomen Inftru&ie te hebben, occuperen voor parthyen, nemende diverfche delayen, en- de naemaels hen felven exonereren , onder het deckfel dat fy feggen geen Procuratie oft volko- men Inftru&ie te hebben: Soo ordonneren wy dat alfulcke Procureurs van nu voortaen (indien by faulte van 't geene dat voorfz is, deffault tegens hen Meeilers gegeven wort) gecondemneert ful- len worden in koften, fchaden ende intereften van parthyen, ende daer en boven arbitralijck ghecor- rigeert. LUI. Item, van nu voortaen en fullen geen Procura- tien van waerden ghehouden worden, ten zy dat die gepaifeert zijn voor den Hove, ende gheteyc- kent by den Griffier oft fijn Subftituyt, onder het Zegel van Steden, Officieren van Dorpen, voor bekende Notarifen, onder het Zegel van Prela-

-ocr page 364-



	_η 17 Inftrudie vanden Hove van H�llanr, Zeelant,&c. 718
	_η 17 Inftrudie vanden Hove van H�llanr, Zeelant,&c. 718
o hijnfche'guldenen eens, den eyfch gedaen zijn j_e/ende by der vvederpartye dach ghenomen om r'antwoorden.fal de vvederpartye mogen eyfchen _vifie, of Copie vanden exploiften ende mnnimen- _ten by den EyiTcher gheallegeert, die hem de Eyf- fcher fchuldigh fal zij η te leveren, fonder gehou- den te zijn eenigen anderen eyfch in gefchrifte te aeven, als 't venuencourt middelen begrijpt: ende ten dage vander antwoorde, nae dat de Verweer- der gedaen fal hebben fijn antwoorde oft defenfie, fal fijn Procureur ghehouden zijn de dingtalen by hem gheteeckent, terftont ende metter daet den Eyifcner in gefchrifte te geven, oft binnen vier en twintich uyren daer na te leveren, fonder dat men van nu voortaen eenige middelen infereren fal in de Aften, ten ware datpartye expreifelijck 'tfelf- de begeerde �. Maer fal de Griffier allecnlijck ghe- houden zijn te teeckenen de conclufievan par- tyenden ware dat expreifelick by den Hove geap- poindeert ware, de redenen, middelen ende fey- ten gheinfereert te worden in een Afte, ofte oock dat by eenige van parchyen gedaen worde eenige confeil�en, oblatien, prefentatien, pr�t�flatien, of diergelijcke, daerafeenighvanparthyebegeerde Adte, het welck de Griffier ghehouden fal wefen te doen. Ende of partye dochte dat fij η condlufie te breet ende te groot ware, om by den Griffier geteeckent te mogen worden, fo fal de Procureur vande felfde partye fchuldigh wefen op den ilaen- de voet de conclufie,onderteeckent of befchreven by den Advocaet, den Griffier in ghefchrifce over te leveren, de welcke de Griffier anders niet ont- fangen en fal: ende fal de Advocaet in 't maecken van fijn conclufie rypelijck letten, endegoet re- guard nemen,gemerckt dat de faecke daer op ruil. Ende die antwoorde ghedaen zijnde, fal gegeven worden appoinftement difpofirijf,omme te Ichry- venby Memorien, ofte in feyten, na gelegentheyt vander fake, fonder na dien dach eenige termynen te houden, omme te repliceren, ofte dupliceren. LIX. Item, dat in alle kleyne faecken, bedragende vijftigh guldenen eens, ende daer beneden, aen gelde, ofte aen anderen goeden, Aften gemaeckt lullen worden, ende de middelen daer inne ghein- fereert, ende gheprocedeert worden als hier nae volght, te weten � Den eyfch gedaen zijnde, fal de Verweerder (niet bereyt zijnde om t'antwoor- den) hebben dach om t'antwoorden veerthien da- gen ten langhflen, indien 't is over 't Water, ende indien 't niet en is over 't Water acht dagen ten langhften: Den Eyi�cher om te repliceren acht dagen: Den Verweerder om te dupliceren gelijcke acht dagen: Ende fullen de Procureurs de Aften perfeftelijck ghefchreven, op elcken dach dat de rermy nen van dien dienen fullen, ghehouden we- ten de felve Aften realiter injudk�e over te leve- ren, of ten minften binnen vier en twintich uyren te boecke te brengen, wel ende perfeftelijckghe- fchreven,ende dit op arbitrale correftie. Ende tot ^«yndeinjungeren by den Griffier,ende fijnen �ubftkuyt,op gelijcken peyne, naden felven tijdt dat de Afte behoort gelevert te wefen onfen �tadthouder, Prefidentendeftade in Hollandt te adverteren vande Aften, die niet gelevert en zijn, «nae wie daer van in gebreecke geweeft is, op dat
		correftie over den iel ven ghedaen mach worden. Ende de materie voldinght zijnde, fullen partyen altijdt geappoinfteert worden van haer Afte van haer plaidoy te dienen, ende daer by te voegen al- fulcke Brieven ende Munimenten als fy fullen wil- len exhiberen binnen acht dagen daer aen volgen- de. Ende als daer feyten inne vallen fullen gheap- poinfteert worden haere produftie te doen opte feyten in heure Aften begrepen, binnen thien weeckenover 't water, ende binnen acht weecken als 't niet en is over 't water voor alle dilayen, ten ware dat by den Hove om merckelijcke redenen anders geappoinfteert worde. LX. Item, in defe kleyne faecken en fullen geen an- der termynen vallen dan peremptoir als vooren, ende eens acht dagen by abfentie, ten ware dat by de Hove om redene anders geappoinfteert worde. LXI. Item, fal den Eyi�cher in defe kleyne faecken in fijn venuencourt gehouden wefen te verklaren de grootheyt vander faecke , ende waerde vanden goede daer queftie om is, ende 'tfelve ten dage van den eyfch in fijn eerite prefentatieitellen, ende in alle faecken inde preientatie vanden eyfch ende antwoorde, verklaren waerde partyen woonach- tigh zijn, ten eynde dattet Hoffin 't appoinfteren daeropreguard mach nemen: Endedegeene die niet bereydt en is om fijn termijn in dufdanige faecken te voldoen, fal verfteeckeii worden yan dientermijn. LXII. Item, naer dat eenige faecke fal wefen gheplay- doyeert, en fal men niet mogen feggentegens de notule vanden Griffier, ten zy binnen drie dagen naer de playdoye vander faecke. LXIII. Item, als een faecke gedingt is, ende appoin&e- ment daer op gegeven wort, fo fal de Griffier daer af maecken een Afte , ende't Appoinftement daer t'eynde aen ftellen, fonder d'Afte ende Ap- poinftement te fcheyden. LXIIII. Item, de Griffier fal gehouden wefen den Pro- cureurs , ofte partyen, heure Aften, Appoinfte- menten, ende anders, te leveren binnen vier da- gen na dat hy des verfocht wort, op arbitralijcken ghecorrigeert te worden, ende oock op de peyne dat de Procureurs ofte parthyen beuren intereit, indien fy eenich daer by hebben, opten fehen Griffier verhalen fullen mogen, indien hy inde fchult bevonden wort. L X V. Item, dat de Subilituyt vanden Griffier ,ef fijn principael Klerck ghe-eedt wefende, fchuldigh fal wefen van nu voorta� van 's morgens te fes uyren inde Somer, ende te feven uyren inde Winter, tot 's avonts te feven uyren incluys, inde Griffie hem te vinden, bereydt om parthyen te gerieven ende expedi�ren. XLVI. Item, dat van nu voortaen de Procureurs heure Proceil�n furneren fullen in prefentie van den Griffier, fijn Subilituyt, of principael Klerck, Ende of yemandt vanden Procureurs van fijnder zyde fijn Proces ghefurneert hebbende, ghebreck haddc

-ocr page 365-




	PlacateiLj. 5. Boeck	720 taxe vanden Hove: Dat hy niet foecken en fal ee- nige onbehoorlijckc uytwegen ofte dilayen ; Dat hy gheen overkomfte maecken en fal,om deelof part inde faeckc te hebben : Ende generalijck,dat hy hem in (ende over al) dragen fal alfoo een go_CCende ghetrouwe Advocaet ofte Procureur fchul- digh is te doen. Wekken eedt de Procureurs nu wefende, oock ghchouden fullen wefen te doen. Ende fullen de Ad vooaten, Procureurs, Deurwaer- ders, Boden ende Suppooftcn vanden Hove, van nu voortaen ghchouden wefen heuren eedt te ver- nieuwen alle Jaer opten eerften Rcchtdach nac dertiendach, indien fy inden Hage zijn, of anders binnen twee dagen naedat fy t'huys ghekomen zijn, op de pene van eenen gouden Carolus. LXXII. Itcm.de Stadthouder, Prcfidcnrcndc Rade ful- len fchcrpeltjck pugnieren de Advocaten, Procu- reurs, ende anderen, die irrivcrcntelijck ende met ongebonden woorden haer faecken vertooncn, of- te yet tegen onfe Hoogheyt voor ftcllen. LXXII1, Item, dat de Advocaten ende Procureursghe- houden fullen wefen te refponderen voor den Hove van alle de faken daer af men de felve foude willen vervolgen ter caufe van heure Officicn: Ende fullen oock in 't voorfz Hoff intenteren alle acti�n die fy tegens anderen mogen hebben, tet caufe van heure falaris. L X X 1111. Item, een Advocaet voor een Confultatic, in- dien de faecke bedragende is tot hondert Nobelen of daer boven, fal ontfangen - iiij fchell. Vlaems. Des fal onder den loon vand� Confultatie begre- pen wefen den arbeydt vande Rcquefte te maken, of die te vifiteren , op dat partye goede conclufie mach nemen. Defgelijcx om de faecken te pley- ten,ende redingen �-vier fchell. Vlaems. Ende voor elckc afl�ftentie die hy fal doen , de fake vol- dinght zijnde � fes fluyv. Ende is de faecke be- neden hondeit Nobelen , als dan fal hy hebben voor fijn Confultatie�xij ftuyvers: ende voor't gcdinge�� xij ftuyvers; ende voor elckbladt van fchriftueren----xij grooten: Des fal elcke zydc vanden blade houden twintigh regulcn, of anders meer ofrc min nadiferctie vanden Hove, endena datter wel ofte qualijck fal wefen gefchreven, En- de fullen de Advocaten de fchriftueren doen grof- fcren in goede befcheydelijcke ghefchriften in Pa- pierc, tot heure koftc: Ende en fullen geen fuper- fluiteyten of rediten mogen febryven. Endeful- len de felve Advocaten ghehouden worden in 't maecken van heure fchriftueren, te itcllen heut feyten elckbyfonderin een Artijckel ,.fonder in t felfde Artijckele meer feyten dan een, of eenige redene,ofiIiatien te mogen itcllen , maer fullen de felve heur redenen ende illatienftellcn apart in verfchcyden Artijckelen, ten eynde dat fy d cen des anders feyten pcrtincntelijck, fwplicitcr, © [me add�to fullen mogen refponderen , per ver- bum Credit vel non Credit. Ende of daer eenige incidenten, ofte cmergentcn quamen , fal by voor Confultatic ende Playdoye hebben�-!> ftuyvers: ren ware- dat parthyen daer op S^ne^ poincteert worden te fchry ven, als dan fal by <#" taelt worden als boven. � , ~ Itcmi
	PlacateiLj. 5. Boeck
719 hadde aen fijn wcdcrf artye, falhemdaer toe mo- gen requireren, ende doen dachvaerden by een vande Deurwaerders vander Kamerc.ende indien hy des in gebreeckc ware, foofal hy vanden Hove mogen begeeren provifie, ende fal 't Hof (verfocht zijnde) daer inne mogen verfien na gelegcntheyt vander faecke,endc negligentie vanden Procureur in gebreeeke wefende. LXVII. Item, de Procureurs fullen gehouden wefen alle Schriftuyren ende Munimentcn, daer af parthyc Copie begeert,inde Griffie te leveren, ende fal den Griffier vander Copicn geloont worden, achtervol- gende defe Ordonnantie, fonder dat den Procu- reur den Griffier vanden voorfz Copien fullen frau- deren, dkectelijckoftindirectelijck, op arbitrale correctie: Des fal de Griffier ghchouden zijn bin- nen cencn dach, nacr dat hy van parthye verfocht fal w�fen , de Copicn te leveren, ende parthyen te ghcricven, foo datter geen klachten en komen, op gelijckc correctie arbitrale. , LXVIII. Item, en fal 't HofFgecn gcloove geven eenige Copien ofte Vidimus, ten ware dat die gecollatio- neert waren by eenigen Perfoone publijcke, ende in prefentie van parthyen, daer toe deuchdelijck cerocpen. LXIX. Item, dat geen Procureurs van jiu voortaen en fullerrdiejien van eenige faecken , dan effectuali- ter, ende metter daet, ende en lal de Griffier an- ders niet ontfangen, noch toe laten, ten ware dat fy redenen hadden ter contrarie , de welcke fy by heuren Advocaten fullen mogen doen exponeren om die ghchoort, by den Hove geappoincteert te worden alibo 't behooren fal, ibndei nochtans van fulcken debat te maecken eenige Acte, ofte eeni- ge koft te reeckenen tot lafte van parthyen; Ende lullen alle dagen ende termyncn, naer litifconte- itatie zijn peremptoir, fonder eenige frivole oft on- bcquamc dilayen meer te nemen. LXX. Item, fullen de Procureurs van rfu voortaen ge- houden wefen termynen te houden, ende te doen houden by heure wedcr-partye, van alle faecken die geprefenteert fullen wefen, fonder die in ftate te ilellen, oft te mogen laten dcurhalen voor de Commiflarifen fittende ter audi�ntie vande Rollc, oft oock inde Griffie , fonder expres conf�nt van hen bcyden, ende heure Mcefters, daer af de Grif- fier in d'Actc mentic maecken fal, ende dit al op arbitrale correctie. », LXXI. Item, niemandt en fal van nu voortaen ontfan- gen worden als Ad vocaet, oft Procureur, om in den Racdtdagelijcks re practifcren , hy en zy daqr toe nut ende bequaem, ende hy en hebbe ghedaen den eedt, fulcks als hier na volght, te weten : Dat hy onfen Stadthouder, Prefident ende Racdt, in allen plaetfcrt bewyfen fal eere, reverentie ende waerdigheyt: Dat hy niet dienen en fal in eenige faecken die hy weet onrechtveerdigh te zijn, het zy dat hem vande voorfz onrechtveexdigheyt blijeke, in 't beginfel vande ProcefTen, of daer nac: Dat hy neerfte�ijck ende getrouwelijck fal dienen fijn Meeftcrs: Dat hy te vrcden fal wefca met de

-ocr page 366-



		Inftru&ic vanden Hove van HolIant,ZeeIant_s &c. yi%
	*�%%*	Inftru&ic vanden Hove van HolIant,ZeeIant_s &c. yi%

			caufe van heuren falaris, confultatien, afllftentie, vacatie, oft anderfins in eeniger manieren van hen ontfangen fullen hebben: Ende en fullen boven dek ordonnantie niet van parthyen mogen eyf- fchen, onder eenigh coleur, hoedanigh dattet zy, op peyne van gepriveert te fijn van heure ofticien, ende daer en boven arbitralijck ghecorrigeert te worden. LXXX. Item, de Advocaten ende Procureurs, onder 't deckfel van quade betalinge, en fullen niet mogen onder hen houden eenige Munimenten of Schrif- tueren van parthyen: noch Commiifarifen, infor- matien by hen gedaen, maer fullen gehouden we- fen die over te leveren inde Griffie, ofte parthye, naer qualiteyt vander materie,fubjedtie, ende ver- volgen de taxatie vanden Hove, om te fchuvven concuiïïe ende verachteringe van Juftitie. LX XXI. Item, de Procureurs en fullen geen geit van ko- ften, parthyen toe ghetaxeert mogen ontfangen, 't zy dat die by den Hove , of anders ghetauxeert zijn. Ende parthye en fullen deièlve den Procu- reurs niet mogen gheven, noch de Procureurs dat accepteren,maer de Deurwaerders fullen alle pen- ningen van koften,ende andere geexecuteert ont- fangen,terftont de partyen over leveren: Ende en fullen oock de Procureurs, of andere Suppooften, geen ghelagen drincken op taxatie of koften van Proceifen, op Commiifien, oft pra&icque, in wat maniere dat het zy: Noch partyen aenloopen om hen te dienen, ende allo tot ProceiTen geraecken: Maer fullen verwachten dat fy verfocht worden, ende geen faken aen nemen op conditie geen gek t'ontfangen dan als 't proces gewonnen is. LXXXii. Item, dat van nu voortaen alle Advocaten ende Procureurs fullen ghehouden wefen haer falaris, verdient loon, ende verleyde penningen te eyf- fchen binnen 's Jaers naer dat de faecke ghevallen fal wefen interrupt, oft nae der pronunciatie van- der Sententie , ende de Deurwaerders binnen 's Jaers naer heur exploidt: Ende daer t'eynden en fal geen recht van defen gedaen worden, maer de fchult fal geprefcribeert zijn. LX XXIII. Item, dat de Procureurs of hen Dienaers, en ful- len den falaris vanden Advocaten, Deurwaerders oft andere, niet mogen eyifchen, aenhenluyden reeckenen, ofte ontfangen, al wordet henluyden by parthye gheprefenteert, noch en fullen daer af geen tranfport van malkanderen mogen nemen -. maer fal elcx hem met 't fijne alleen onderwinde^ LXXXIUI. Item, als eenige parthye fal willen eenige Brie- ven, Schriftueren of Munimenten te Hove over leggen, fal gehouden wefente brengen een Sack, daer men die fal mogen in fteecken, op welcke fal genaeyt wefen een Brief ken, inhoudende dat in die Sack zijn de ftucken van alfulcken Perfoon, tegens alfulcken Perfoon, &c Ende om te fchu- wen inconvenienten die hiervoortijdtsghebeurt zijn: Soo ordonneren wy datdeGriftlervannu voortaen geen Brieven,Schriftueren of Munimen- ten ontfanght, ten zy dat die gelevert worden by Inventaris, geteeckent als 't behoort, in een Sack � � de

LXXV. item, een Procureur voor fij � onthoudt, ende � _ijs fal hebben van een faecke bedragende tot hondert Nobelen, of daer boven-----zij ftuyvers: Ende van een faecke bedragende onder hondert Nobelen � viij ftuyvers: Ende van eyfch, ant- voorde , replijcque of duplijcque te doene, of te hooren, te dienen van fchriftuyren, additien, io- lurien' memorien, aften, renuncheren vanprodu- A_ie fullenhebben- üj ftuyv. -van elcken termijn alsdieopverfcheyden dagen gehouden worden, Maer fo verre de materie op eenen dach voldinght wort, fullen de Procureurs vande geheele dingta- le ontfangen � vj ftuyvers eens: ende van allen anderen termynen te houden, fullen fy niet meer hebben van nu voortaen dan----iij grooten. En- de fullen alle termynen nae litifconteftatie wefen peremptoir als boven ghefey t is -. Ende indien par- thye niet bereydten is, men fal op hem geven def- fauk, ende mits dien verfteecken van dien tetmy- _n'e, als naemaels breeder verklaert fal worden,ten ware dat de Commiifarifen uyt redelijcke oorfake parthyen toe lieten binnen fekeren dage noch den termijn te mogen \ oldoen. Ende en fullen in een faecke,alvallenderoock eenigeincidenten, niet meer dan eens mogen hebben abfentie. kern, van een Sententie interlocutoire te hoo- _ren � üj grooten: Item, van een Sententie diffi- nitive daer hy triumpheert ■�- üj ftuyvers: Item, vanden Inventaris te maecken voor elck bladt� iij ftuyvers: ende van koften (of dimunitien) voor elck bladt----drie groot: Des falhyghehouden zij � compres te fchry ven, fonder fuperfluitey ten oft rediten als boven. Item, als hy reyfen fal buy- ten den Hage om productien te doen----xx ftuy- vers : ende binnen den Hage, om Tuygen te be- leyden, oft voor Commiifaris te gaen----iij ftuy- vers. Item, wanneer eenich incident oft emergent by den Advocaet gepleyt fal worden, ende af ge- daen, fal den Procureur voor iij � termijn hebben, fes ftuyvers, fonder meer; Ende voor 't copieren vanden weder-parthyen Schriftueren, Additien, Solutien, Reprochen of Salvatien, fullen de Pro- cureurs hebben voor elck bladt een halve ftuyver. LXXVI. Item, van nu voortaen fullen de Reprochen en- de Salvatien gemaeckt worden by den Advocaet, ende fal d'Advocaet voor� fij � arbeydt voor elck bladt hebben�.iij ftuyvers, of anders tot difcre- tie vanden Hove, als boven. LXXVII. Item, of't foo gebeurde dat eenige Advocaten verfocht worden van eenige partye te reyfen buy- ten den Hage, fal den felven toe ghetaxeert wor- den voor elcken dagh----xxxij ftuyvers. L X X VIII. Item, of eenigh vanden partye arm ware, ende niet vermochte eenen Advocaet ende Procureur te loonen, fo fal alfulcke arme perfoon by ordon- nantie vanden Hove, gedient worden gratis &pro pso by eenen Advocaet ende Procureur die het Hof daer toe ordineren fal. JL> -�. �. � � � t^CnV. ^^e Advocaten ende Procureurs (des ver- kocht zijnde) fullen gehouden worden partyen te geven recipifte ofquitantievan'tgeenedatfy ter

-ocr page 367-




	*Placaten-js 5Boeck**	74 goede inftru&ie, daer fijn Meeiler mede bewaert mach zijn, inde Griffie te fubftitueren , op de pri, vatie van fijn officie,indien hy dat niet en doet bin- nen den eerilen Recht^ach daer nae volgende, ten eynde dat by fijnder continuatie ende delict, par, tye niet verachtert en zy. Ende defgelijcks full_ende Procureurs gehouden wefen te doen, als fy om eenige faecken buyten den Hage reyfen fullen, oft anders gheimpedieert zijn: Welcke corredrien al wefen fullen, behouden der partye geintereil�er- de heur adtie van heur intereft tegens den Procu- reur oft andere, by den wekken fy fullen wefen getardeertende ghedamnificeert. XC 1�* Item, om te adverteren de Executeuren van 't geene desfy te doen fullen hebben, ende te geven forme ende regule om te bat te befoigneren, dan fy hier voortijdts ghedaen hebben, foo fullen de voorfz Executeurs alvooren ernitelijck vifiterei de Brieven die aen hen ghedirigeert worden, ende de felve terilont, ten verfoecke van parthye, ter executie ftellen nae heure forme ende inhouden, fonder yet te refuferen: Ende is 't dat de Brieven begrypen bevel oft daginge, fo fullen fy hen tran- fporteren aende perfoon vanden geenen aenden wekken men die voorfz daginge behoort te doen, oft by ghebreecke van dien, tot fijnen woonftede, ende den felven doen bevelen, oft hen dachvaer- den nae inhouden vanden voorfz Brieven. Ende valt daer op oppofitie, weygeringe oft vertreck, foo fullen fy den Oppofanten, weygerende, ofte vertreckencle, gheven ende beteeckenen dach te compareren voor den voorfz Raedt, op eenen ta- melijeken dach,fonder den felven te feer te abbre- vieren ofte verlengen, als 't wel eer gebeurt is, op arbitrale correctie. XCII. Item, is 't dat de voorfz Brieven begrijpen aeil� tailinge van Perfoonen, oft dagingen te compare- ren in perfoonen, met handtftellinge, oft neminge van heuren goeden in onfen handen, confedrien van Inventaris oft diergelijcke, foo fullen hem de voorfz Executeur reguleren naer inhouden van- den voorfz brieven, de felve volkomelijck execu- terende, fonder yet achter te laten. XCIII. Item, fqo wanneer de Executeurs eenige cautie ghenomen fullen hebben in 't ilaecken van eenige ghevangen, ofte ftellende ter executie eenige von- niil�, ofin andere faecken daer cautie behoeft, foo fullen iy gehouden weien de cautie klaerlkk ende exprefielick te verklaren, ende van woorde te woorde te infereren in heure relatie, ende daer en boven ten dage dienende die doen regiftreren in 't refidentie-boeck vanden Griffier, op peyne dat te verhalen op henluyden, ende op hare Borgen. XCII II. Item, wanneer de Executeurs ter executie ftel- len fullen eenige Mandementen ofte Appoinde- menten, inhoudende namptiifiment, foo iiillen fy terilont, of immers ten dage dienende, brengen te Hove in handen vanden Griffier, de nampten die fy by executie geheven fullen hebben, fonder die langer onder henluyden te houden, ende van als heure relatie te maecken, op peyne daer af gecor- rigeert te worden arbitralijck ter ordonnantie vao
	*Placaten-js 5Boeck**
7X3 de welcke foo groot zy, dat men daer in gerieflick mach fteecken alle 't geene des beyder partye tot- ter volder inftructie toe vanden procefl� geprodu- ceert fal mogen worden. LXXXV. Item, als een Proces berey t fal wefen om te con- cluderen of te fluyten inde faecke, foo fullen de Eyflchers ghehouden zijn te leggen, ende voegen inden fel ven Proeei�� alle de A$en,ten eynde dat by dien blijcke.vander beleydenifle vanden felven Procefl� vanden beginfel tot den eynde. LXXXVI. Item , dat van nu voortaen alle Schriftueren, Advertifl�menten ende Memorien van Rechte, themaeckt ende onderteeckent fullen worden by en Advocaet. Ende ten eynde dat de partyen by heuren Procureur niet geabufeert en worden: foo ordonneren wy, dat van nu voortaen wanneer de Procureurs eenige faecken fullen aen nemen, ful- len gehouden wefen te gaen metter parthyen, in- dien die tegenwoordigh is,by den Advocaet,ende met hem vander faecke communiceren, ende con- fukatie houden, om te weten hoe dat men de faec- ke fal beginnen, ende wat conclufie dat men fal nemen: Ofte indien de parthye niet komen en mach, foo fal de Procureur in 't beginfel vanden Procefl� den Advocaet leveren alfulcke inftrudtie als hy heeft, ende daer op metten Advocaet com- municeren , als boven: Ende dit al ten eynde dat het recht van parthyen mach verilaen, ende be~ waert worden, ende niet by negligentie oft quade verftant verfuymt. LXXXVII. Item, ten eynde dat 't Hof niet te vergeefs ghe- quelt en worde, ende parthyen by heuren Procu- reurs gheabufeert, wort geordonneert dat de bil- letten die van nu voortaen over ghegeven fullen worden, geteeckent fullen zijn by den Procureur vande partye expeditie begeerende. LXXXVIII. Item, van nu voortaen fullen de Advocaten ende Procureurs gehouden wefen alle hare excep- tien t'eenemael te proponeren, ende niet te min onvermindert heure exceptien ten principale heu- re conclufie te nemen, begeerende recht by orde- ne,uytgefondert exceptie declinatoir.litifpenden- tieoftelitisfinite, de welcke fy alleen fullen mo- gen proponeren, ende daer in perfifteren. LX ΛΛ1 J\ . Item, wanneer eenige Procefi�n leggende in rechte, ende niet in feyten, bereydt zijn om te re- nunchieren ende concluderen: foo fullen de Pro- cureurs ghehouden wefen, al eer fy renunchieren, ofte inder faecke concluderen, 't Proces geinflru- eert ende gcfurneert foo 't behoort, by goeden In- ventaris, metten Advocaet te doorfien,ten eynde dat partyen recht wel*bewaert worde, ende fullen als dan renuncieren ende concluderen, oft ander- fins doen nae raedt vanden Advocaet: Ende in- dien fy renunchieren en in rechte concluderen, en fullen daer nae niet meer mogen exhiberen, oft produceren. XC , Item, wanneer yemant vanden Procureurs ghe- fufpendeert wort om fijn advijs, foo fal liy gehou- den wefen terftont een andere Procureur, met

-ocr page 368-



	η x5 InftruSievanden Hove van HoIlant,ZeeIant, &c. 726
	η x5 InftruSievanden Hove van HoIlant,ZeeIant, &c. 726
den Hove, ende boven dien te betalen 't intereft dat partye daer by fal hebben genomen. j\. C V. Item, als de Mandementen inhouden, op dat bliicke, &c. fo fullen de Executeurs 't blijcken ne- men w�l ende fuffifantelick, fonder partye alleen- jijckdaerafgheloovetegheven. Ende fullen dat blijcken klaerlijck, met goede fpecifkatie, (lellen in heure relatie, ende dat brengen oft fenden ten Hove eer den dach dienen fal, gefloten ende befe- eelt als 't behoort. ^h XCVI. Item, indien de Executeur bevolen w^ort aen te tarten eenige Perfoon, foo fal hy over fchryven vanden aentafte by hem gedaen, ende waer hy die gevangen geleyt heeft. Ende is 't dat hy in onfen handen gheftelt heeft eenige haeff�lijcke of erff�- lijcke goeden , fal daer af maecken deuchdelijck ende behoorlijck Inventaris, daer toe ghetoepen d'OlTicier vander Plecke, ende fal over fchryven van fijn exploide, ende fenden Copie vanden In- ventaris die hy ghemaeckt fal hebben vanden goe- den in onfen handen, gheftelt inde Griffie vanden voorfz Hove , ende fal committeren Luyden nut ende bequaem totter bevvaernilT� ende regimen- ten vanden felven goeden, ende hen daer afgeven commiifie onder fijn hant-teecken, adverterende vanden name vanden geenen die hy totter voorfz bewaernifl� ende regiment fal hebben gecommit- teert, ende foo veele doen, dat alt'famen goets tijdts kome inden handen vanden geenen, oft der geener die 't fal behooren, ende fal doen goede de- claratie vanden tyde'ende dage binnen den wek- ken hy gevaceert fal hebben, met wat Perfoonen, in wat getale, op dat foo ware, dat hy om 't geene des voorfz is eenige moleilatie hadde, ende na dat men de dingen fal vinden ghedifp oneert, fal men taxatie doen van fijnen falaris. XCVII. Item, nae dat de Executeurs hare exploi&en ge- daen fullen hebben,fullen fy in't lange over fchry- ven 't geene des fy ghedaen fullen hebben, verkla- rende den dach als fy heur exploict gedaen fullen hebben, of dat fy gedaen hebben aenden Perfoon, oft tot fijnder woonftede, ίη wiens prefentie, wie fy ghefproocken fullen hebben, wat men hem ial hebben geantwoort. Ende gebeurt hem refiften- tie of onftuerigheydt, fal dat by goede verklarin- ge ftellen in fijn relatie, ende den dach die fy den Gedaeghde gegeven, ende beteeckent fullen heb- ben , ende in 't generael alle 't geene dat fy gedaen fullen hebben: Ende fal de voorfz relatie gemaed" ende gheftelt worden in gefchrifte, ende gheinfix- eert oft gehecht aende voorfz Commiflie of Man- dement, onder heure Zegel oft hant-teecken, en- de fullen 't al leveren der partye, tot fulcker uyre ende tyde, dat de pattye, oft de gene die fal wefen ghecommitteert om dat te ontfangen , dat hebben mach voor dat den dach dienen fal, om ten voorfz dage te toonen fijnder weder-partye, ende elders daer 't behooren fal, op peyne aen hem te verha- en de fchade ende intereft dat parthye fal mogen «ebben ende lydenby heur ehebreck ende neg�- gentie. ^J ^b ^b XCVIII. item, waer dateenigh Executeur uytkrachte		van fijnder Commiffie woude cxploi&eren onder eenige fmaele Heeren, die juftitie ende Heeriijck- heyt onder hun hadden, foo fal hy gehouden zijn daer toe te roepen den Officier vanden voorfz fmaelen Heeren, oft fijnen Stadthouder, ten eyn- de dat hy tegenwoordigh zy , opdathemgoet dunckt, om te fien 't gene des by den voorfz Exe- cuteur ghedaen fal worden, ende dat hy van alles fijnen Meeftermach adverteren, of feggen 't gene des hem goet duncken fal. XCIX. Item, indien parthye tegen den wekken eenigh exploidl: gedaen ial worden,aenden Executeur be- geert te hebben Copie van fijne Commiflie ende Relatie, de voorfz Executeur fal gehouden wefen hem die te geven mits redelijcke lalaris, die fijn fal vander fomme van Yier ftuyvers, uytge'fondert van faecke van crime, oft van excefle, inwekke faecke den voorfz Executeur niet gehouden en fal wefen fijn Commiffie te toonen dan nae den ex- ploiften ghedaen, ende fal de Executeur hebben 's daeghs als hy vaceert acht ftuy vers, ende voor de relatie twee ftuy vers: Des lbo fal hyterftont gehouden zijn te reyfen wanneer hy des van par- tye verfocht wort fonder eenigh vertreek, oft ee- nige andere Commiflie te verbeyden, ende niet exploiiteren dan fijnDeurwaerders ftockin fijn hant hebbende, op privatie van fijn Officie. C. Item,ten eynde dat partyen verfeeckert mogen wefen, foo lullen de Deurwaerders ende Exploi- cliers gehouden wefen nae ouder gewoonte bor- ge te ltellen ter fomme toe van vijftigh ponden grooten Vlaems, om daer aen te verhalen fukke faulten ende gebreecken als fy luyden in 't exerce- ren vanheurluyderOfficie, ioudenmogen com- mitteren . Cl. Item, fullen alle Deurwaerders ghehouden we- fen haer borgh-tochte te vernieuwen binnen fes weecken nae de publicatie van defen, of by gebre- ke van dien en fullen niet mogen exploi&eren, ter tijdt toe dat fy dat gedaen fullen hebben. CII. Item, de Deurwaerders vander Camere, die voortaen twee fullen wefen, ghelijck deelende de profijten, daer af de een altijdt by den Prefident ial wefen, fullen van ekke uytroepinge ende rela- tie te maken hebben voor haer falaris eenenftuy- ver, fonder dat daer van eenige ander Deurwaer- der oft Bode ghenieten fal: ende van alle Senten- tien die by den voorfz Hove gepronuncheert ful- len werden, bedragende tot hondert Nobelen en- de daer boven , fullen de Deurwaerders vander Kamere alleene voor hen felven hebben van par- thye die triumpheert ende winfter is inde faecke, thien ftuyvers: Ende van alle anderen Sententien diffinitive beneden hondert Nobelen fes ftuyvers: Ende van alle Sententien interlocutoire, die gege- ven worden op Proces by gefchrifte drie ftuyvers. Ende fullen de voorfz Deurwaerders vander Ka- mere alle exploiiten van partyen doen, ende exe- cuteren binnen den Hage.of daer 't Hof wefen fal, daer affy niet meer nemen en fullen dan van ckk� exploide, of's daeghs vier ftuy v. ende fullen daer voor maecken ende leveren behoorlijcke relatie. Ζ ζ ij Item,

-ocr page 369-



			k. i.Tit. ^.DeeL *yi%* lant, om te i�en wyfen 't profijt van 'tvoorfz def- �� fault, &c. Ende is 't dat hy noch niet en compa- reert, fo fal tegens hem gegeven worden het twee- de deffault, 't welck fal zijn van fulcken profijte, dat de Gedaeghde verileecken fal worden van alle exceptien dilatoir, ende fal de Aenlegger derde Commiflie gegeven worden , met inthimatie te- gens den deffaillant, om hem te fien wyf�n 't pro- fijt vanden tweeden deflatilte. Ende is 'tdathy noch niet en komt, foo fal tegens hem ghegeven worden 't derde deifault: Ende fal uyt kracht van den voorfz defFaulten, de deifaillant verileecken werden van alle exceptien declinatoir, dilatoir en- de peremptoir. Ende fal als dan gegeven worden de vierde Commiflie exfuper abundan�, om den deifaillant wederom te dagen, om te komen fien by den aenlegger fijn intendit over te leggen, met verificatie van dien, ende om Sententie te hoor�n. Ende is 't dat hy noch niet en compareert, lbo fal hy ghecondemneert worden in 't principael, ende inde kollen , indien de EyiTcher fijn intendit deughdelijck verifieert. Ende indien de verificatie dubieus ende niet fuffifant en ware, fo fal de Aen- legger gheadmitteert mogen worden fijnen eyfch te ilercken met fijnen eede, tot difcretie nochtans vanden Raede, die confideratie hebben fal op de qualiteyt vanden Perfoon, natuere vander faecke ende anderfints naer rechte. Ende alfoo verre als 't HofF bevonde dat de Eyflcher fijn intendit niet gheverifieert en hadde,of dat hy niet en behoorde toe gelaten te zijn in fijnen eede, foo fal de deifail- lant ten principalen geabfolveert worden vanden eyfch, ende niet te min ghecondemneert inde ko- tten vande voorfz defFaulten. CIX. Item, indien de voorfz Gedaeghde compareer- de inde tweede of derde dachvaerdinge, foo falhy gehoort wefen ten principale, mits refunderende de kollen �. Ende indien hy compareert ter vierder dachvaerdinge, foo en fal hy niet ontfangen zijn yet te feggen, anders dan te wederlegg� de voorfz exploicten, op dat hy die wederleggen kan. CX. Item, is 't dat de Gedaeghde in actie re�'l doet vier deffaulten, d'een d'ander volgende, de Eyf- fcher fal gheilelt worden inpofl�flie van 'tgeene daer queftie om is, in welcke pofl�flie hy bewaert ende onderhouden fal worden , ten ware dat de Gedaeghde binnen 'sjaers'quame,preienterende cautie te itellen , te recht te ilaen, ende rechts te plegen, midts betalende de koilen vanden voorfz defraulten, in welcke geval hy daer toe ontfangen fal worden. Maer indien hy binnen 's Jaers niet en quame, als voorfeyt is, foo en fal hy daer toe niet ontfangen worden,maer fal mogen interneren fijn actie in't petitoir,indien hem totten felven goeden eenige competeert, foo fijnen Raedt gedragen fal. CXI. Item,of 'tgeviele dat d'Aenlegger felver nieten quame tot fijnen dage, ende dat de Verweerder compareerde: indien de Verweerder deuchde�jck dede blijcken by de copie vander exploicten,gete- kent by den Executeur, of anderfins dat den dach dient, fo fal den felven Verweerder gegeven wor- den oorlof vanden Hove, ende de Aenlegger ghe- condemneert inde koilen, 't welck de Griffier ge- houden
		727 *Placateo-� 5Boe(* cm. Item, de Boden aengaende, fullen lait hebben te dragen alomme de befloten Brieven vanden Hove, ende fullen ghehouden zijn relatie te doen den Hovevanderprefentatie van heure Brieven, ende vander antwoorde, opdattcreenigeis: Ende wordt daerom verboden den Griffier, fijn Subili- tuyt, ende den Secretarifen, dat fy de befloten brieven,komende vanden Rade, niemant en geven te dragen dan de gefwooren Boden, ten zy by ex- preil� ordonnantie vanden Ηονε,ορ arbitrale cor- rectie . Cl III. Item, fo wanneer dat men eenige Placaten, ofte groote menichte van befloten Brieven alomme in den Lande van Hollandt, Zeelant ende Vrieflant t'eenegader met haeflen uyt feynden fal, foo ful- len de voorfz Boden daerom looten, ende fullen de Brieven met aller neerftigheyt prefenteren alfo 't behoort, op pene dat op henluyden te verhalen. CV. Item, een Bode te voet reyfende, ende vaceren- de binnen ende buyten den Lande, fal hebben des daeghs - fes iluy vers. Ende geen Ceelen van Bo- den of Deurwaerders en fullen inden Raedt gepaf- feert worden, ten zy dat fy onder andere mede in> houden fpecificatie vanden dach dat fy uytreyf- den, ende weder t'huys gekomen zijn. CVI. Item, wy ordonneren de Deurwaerders ende Boden, als fy by den Hove tot koile van ons uyt- gefonden fullen worden, dat fy den Griffier laten teeckenen den dach als fy uyt reyfen, ende weder keeren, ende binnen drie dagen naer heure weder- komfte heure vacatien over geven inde Griffie,om taxatie te hebben van heure reyfen: of by gebreke van dien, en fal men hen geen taxatie doen. Ende en fullen geen Deurwaerders ende Boden, om wat faecken dat het zy reyfen uytten Hage, fy en heb- ben eerit gefproocken onfen Stadthouder, Prefi- dent, ende Procureur Generael, om te weten of hem yet belieft in dat quartier daer fy reyfen, op arbitrale correctie. CVII. Item,alle Deurwaerders ende Boden die binnen den Hage wefen fullen als men Juilitie doen fal, fullen gehouden wefen metten Procureur Gene- rael te gaen, ende hem afliitentie doen in alle Cri- minele executien, die de felve Procureur by den Hove gelail ende geordonneert fullen worden te doen. CVIII. Item, als yemandt den anderen dach fal hebben doen geven in eenige materie, ofte actie perfonele, uytgefondert de materien van poil�i��en, execu- tien _} appellatien of reformatieii, van garandt ofte diergelijcke, dacr af hier naer fpecialijcken fal worden gefeyt, is 't dat de Aenlegger compareert ten voorfz dage, ende doet blijcken van fijnder Commiifie ende Relatie, ende fijn weder-parthye niet en compareert, fo fal gegeven worden d'eer- fte defiault,'t welck fal zijn van alfulcken profijte, dat de Gedaeghde verileecken fal wefen van fijn exceptie declinatoir, ende fal den voorfz Aenleg- ger verleent worden nieuwe Commiflie om ander- werf te doen dagen den gebrekelijcken, of deflail-

-ocr page 370-



	Inftru&ie vanden Hove van Bollant, Zeelant,&c. 7% o
	Inftru&ie vanden Hove van Bollant, Zeelant,&c. 7% o
719 houden fal worden in fijn Regiftef te teyckenen, ende fal 'tvoorfz oorlof vanden Hove wefenvan jfulcker kracht, dat de Verweerder mits dien fal Vibfol veert worden yander inftantie , ende en fal l'^enlecger van nieuws niet mogen beginnen ^Cnderinilatatie, dan betalende voor al de koften !_an d'eerfte inftantie, ende de peyne van - vj ftuy- _verSt'onfen profijte. Maer indien de Verweerder niet promptelijck kan doen blijcken dat den dach _c\|_icnt, in dien ghevalle fal hem gegeven worden _comparuit,'t welck geregiftreert ial worden: Ende is 't dat hy naemaels doet blijcken dat den dach -[oen diende, 't voorfz comparuit fal verklaert worden waerdigh te zijn oorlof vanden Hove, 't welck hem als dan toe gewijftfal worden, met- ten koften als boven. Behoudelijckdathy omte uweren 't profijt van't voorfz comparuit, hebbe behoorlijckedoen dagen fijn wederparthye, ende datfyiiietenallegere dat foude mogen moveren ter contrarie. CXII. Item, als yemant Aenlegger is in fake van firn- pelder poifeffie, 't fal genoegh wefen den Aenleg- ger te verkrygen twee deffauken,ende fal't profijt van dien wefen van fulcker krachte, als hier boven cefeyt is in faecken petitorien,van vier deffaulten. ^b ^; cxiii. Item, in faecken van executien,daer af geappel- leert is aen 't Hof van Hollandt, nae een defFault fal gefeyt worden dat de executie fal hebben heur ν oortganck, ende den Executeur gegeven oorlof om te voldoen. CXI III. Item,in materien van appellatien ende reforma- tien fal geprocedeert worden, de Gedaeghde we- fende deffaillant, als hier na volght: Te weten.'by 't eerde defFault fal d'executie van 't vonniff� daer van beklaeght wort, ghefurcheert worden tot an- ders fal zijn geappoindteert, indien de Impetrant begeert: ende by den tweeden deffauk fal fonder Proces te maecken,worden gefeyt, qualijcken ge- wefen, ende wel gheappelleert, ofwel betogen in reformatie, 't vonnifi� ghereformeert, ende gefeyt dattet niet en fal profiteren den geenen die 't ver- kregen heeft. Ende by een deffauk vanden Appel- lant of Reformant, fal gegeven worden oorlof van den Hove, ende verklaert d'appellatie defert, in- dien daer gheappelleert is, ende d'Appellant ghe- condemneert inde boete van dertigh ponden van xl. grooten 't pont t'onfen profijte. CXIIII. Item, foo wanneer yemant gheroepen wort om Brieven van Ceffie te fien interineren, 't Proces te fien verklaren interrupt, om declaratie van koften over te nemen, ende diergelijcke, fal geexpedieert worden alleenlick een Mandament, met intimatie fonder meer, ende fal op 't deffauk als dan gedif- poneert worden naer ghelegentheyt vander faec- ken, Maer aengaende van Mandementen die ghe- expedicert worden om arrementen van Proces aen te nemen, fullen gegeven worden twee def- faulten, fonder meer. cxv. Item, in materie van garand , om dies wille dat lomtijts gebeurt dat een Perfoon, die betrocken is 'n Proces,hebben mach fijn verhael,indien hy fuc-
		cumbeert,ende vervalt op een derde: ende dat �rri te mogen verhalen fijn fchade, hem van noode is te verfoecken den felven derden te worden ver- dachvaert, om hem te garanderen, endequijtte houden vanden vervolge dat men tegens hem doet, of anders foude hy verhelen fijn recht van verhale:Is geordonneert dat tegens alfulcken der- de , die men verdachvaerden fal in cas van garand, ghenoegh fullen wefen twee deffaulten: ende de voorfz twee deffaulten verkregen zijnde, fal de originael Gedaegdc fijn garand mogen fommeren in fijn abfentie.dat hy hem quijte, orde faeckeaeil neme, ende by fijn deffauk, protefteren aen hem te recouvreren ,ende verhalen fijn fchade, koften ende intereft�,waer af hy fal mogen begeeren acte die hem verleent fal worden,ende fal de principale faecke blyven in ftate ende rufte,tot dat de voorfz deffaulten verkregen zijn, ende de fommatie ende proteftatie voorfz gedaen, ende niet langer. CXVI. item, of't geviele dat ter eerder of ter tweetfter daginge, eenige garand compareerde die de faecke woude aen nemen, ende in 't gedinge treden, om die te befchudden, ende begeerde tot dien fine te hebben uytfet of dilay t'antwoorden:De originael Aenlegger fal ghehouden weien fijnen eyfch met monde te vervarflehen, ende fal 't voorfz garand aen nemende hebben ander dilay om hem te bera- den ende te komen antwoorden alfoo hem goet duncken fal. CXVII. Item, is 't dat yemandt wil declineren vanden Raedt, ofallegeren litifpendentie, hangende voor een ander Rechter,hy fal gehouden weien 't felfde te proponeren, al eer dat hy begeeren fal dilay of garand, want naderhandt en fal hy niet ontfangen worden, ten ware om fekere redene by den Hove anders gheordonneert: Ende oock en fal de geene die garand voor eenen anderen fal aen nemen, niet ontfangen worden om te declineren. CXVIII. Item, in materien van taxatien van koffen, voor 't profijt van een deffauk, fal de deffaillant verfte- ken worden van diminutien, ende fal 't Hof proce- deren ter taxatievandekoffen alfoo 't behoort: ende infgelijcx fal onderhouden worden,foo wan- neer yemant geroepen wort om te fien decerneren letteren van executorie, op willige adten,condem- natie, of op verjaerde Sententien van onfen Hove, ende op allen Sententien van anderen Rechters, aldaer men voor't profijt van een deffauk decer- neren fal executorie, op fulcke Ac~te of Sententie. CXIX. Item, in faecken daer yemant gedachvaert wort om te kennen ofte ontkennen fijn hant-teyeken, ghefchrift ofte Zegel, voor't profijt van d'eerfte deffauk, fal dat hant-teyeken, gefchrift of Zegel ghehouden worden voor bekent, ende de deflail- lant ghecondemneert de penningen te namptife- ren, ende verleent een ander Mandement, by den wekkende voorfz deffaillant gheroepen fal zijn tegens den voorfz Impetrant, om hem te fien de- livreren 't nampt op cautie: ende indien de deflail- lant niet en compareert, fal voor 't pro fijt van 't tweede deffauk den Impetrant 't nampt ghedeli- vreert worden op fufflfante cautie. Ζ ζ �j Item,

-ocr page 371-



	PlacateH-.. f.Boeck. i.Tit, 3.Deel.
	PlacateH-.. f.Boeck. i.Tit, 3.Deel.
73» cxx. Item, waer 't dat in Criminele faecken, of mate- rie van exceflen, de gene die tot verfoecke van on- fen Procureur Generael gliedachvaert fal zijn, op pene van banne ende confifcatie van goeden,dede vier deftauken achter een volgende, fal de defTail- lant ghehouden worden proconfejfe, ende fal onfe Procureur voor 't profijt vande vier defTaulten ge- fien de informatie precedente,Mandementen ende exploidten, hebben tegens den Gedaeghde decla- ratie vanden voorfz ban, ende confifcatie van goe- den naer gelegentheyt vander iaecke. ^� ^b &XXL Item, is 't dat na der litifconteftatie,gedaen inde faecke.yemant is defFaillerende,het zy Aenlegger ofte Verweerder, in dien gheval fal de voorfz aei- faillant verliefen 't effed: van dien,daer op de dagh diende, te weten,hadde partye te dien� van fchrif- tuyren.hy fal daer af verfteken wefen: ende hadde hy dach om Getuygen te fien fweeren,men fal die doen fweeren in fijnder abfentie, ende voorts pro- cederen : Ende hadde hy dach om reprochen ofte falvatien over te geven, hy fal daer af verfteecken zijn , ende alfoo van andere gelijcke dingen , ende men fal voorts procederen alfoo 't behoort. CXXII. Item,\vanneer dat yemant gewefen is in deffault, �n materie dattet zy, indien dat 't exploict gedaen is aen fijn perfoon.fal boven de voorfz proffjte van partye, gecondemneert worden tot onfen profij- te voor t eerfte deffault inde fomme van - vj iluy v. ende voor elck deffault daer nae volgende, inde fomme van - xij ftuyv. ten ware dat de voorfz def- faillant comparerende wilde fegge gewarige noot- faken gehadt te hebben, mits den wekken hy niet en hadde mogen compareren,of anders yet feggen wilde tegens dexploidten,in welke gevalle partye ghehoort, fal hem by den Hove mogen zijn voor- lien, nae dat men die fal bevinden ghedifponeert, ende de Deurwaerder gepunieert,indien daer fake bevonden worde: En en lullen de Procureurs haer wederparthye niet mogen toe laten tot purge van eenige defTaulten,oock met refufie van koffen, foo verre het raeckt 't recht haers Meefters, byden voorfz defTault� verkregen,fonder expres confent van heure Meeiters,en ordonnantie vanden Hove. CXX III. Item, als yemant betogen fal wefen in materie, of adrien re�len, daer gefchil fal weien van eenige erven, is 't dat de Verweerder contendeert, dat de voorfz erve daer queftie af is, hem in 't ooge ghe- toont worde, om bat ende feeckerlijck te delibe- reren, of hy 't proces wil aenvaerden of niet, ende daer toe begeert dilay, hy fal hebben een tamelick dilay ende tijdt,binnen den wekken d'Aenlegger ghehouden fal zijn te doen oftenfie ende bethoon vande voorfz erve, in prefentie vanden geenen die daer toe by den Hove fal worden gheordonneert, de wekke 't geene des hy bevindt, den Hove fal ovetfchryven. CXXIIII. Item, een yegelijck van parthyen fal alleenlijck een rcyfe mogen hebben uy tfet, by abfentie van Rade, ende dat fo wanneer hem goet duncken fal, ende in wat ftate't Proces zy, behalven dat den Eyflcher ten eerflen dage geen abfentie en fal mo-
		gen nemen, Des foo fal 't HofFde faecke ex ofi₍' eens mogen uyt ftellen, in wat ftate die zy, fonde'r dat de partye daer tegens fal mogen feggen, of dar debatteren, ende buy ten de voorfz dilayen, die zijnfullen als dilayen ordinarifen, en fullen de partye geen ander dilay hebben, het en zy dattet Hof? bevinde datter zijn merckelijcke redenen mits den wekken ander dilayen behooren gegev� te worden,op't wekke partyen gehoorr/t Hof fal mogen appoincteren alioo nae redenen behoort cxxv. Item, dat fo wanneer eenige partyen verfleken worden van Acten, Schriftueren, Add tien, R_e, prochen, Salvatien, dimenutien, ofte diergelijcke indien fy 'tfelfde binnen eenenfeeckeren rijt over brengen, 't Hof foude 't felfde ontfangen: Soo fal de gene die alfukke verfleken fal wil en purgeren, 't felfde doen binnen den prefixen tijde, parthye nochtans daer toe gheroepen, ende daer afnemen Acle.ende de felfde Adle fteecken in eenen Sack, ende mentie daer af maken inden Inventaris, ofby gebreke van dien en fal 't Hof� op alfukke Schrif. tueren,Additien ofte andere ftucken,in t wyderen vanden Proceil� geen reguard hebben. CXX VI. Item, wanneer eenige partyen geappoindeert fullen wefen te fchry ven by fey ten contrarie,fo fal by den Stadthouder, en in iljnder abfentie by den Prefident,Commiifaris, ofte CommifTarifen, gege- ven worden in handen vanden wekken de Schrif- turen van partyen geaccordeert, gedebatteerten- de gerefpondeert zijnde, geftelt fullen worden.de wekke daer inne fullen vaceren,befoigneren ende verftaen t'allen tyden fy des verfocht lullen wefea by den partyen, of eenige van hen. Ende fullen de CommifTariien wel ende in 't lange overfien de Schriftuyren daer op fy fullen befoigneren, ende oock decopien vanden Schrifturen vander partye adverfe, die de Procureur gehouden worthenluy- den over te gheven, ende fullen wel incorporeren de feyten contrarie daer op men enquefte doet, efi neerftelijck mereken hoe die gedilponeert flaet. CXXVII. Item, de partyen die fullen willen befoigneren voor CommifTarifen, fullen hebben ende nemen Commiffie onder onfen Zegel, begrypende de li- miten van heure macht, ende oock den rijt binnen den wekken fy fchuldig zijn d'informatie gedaen te hebben, ende en fullen de CommifTarifen hen des fonder Commiffie niet mogen onderwinden. CXXVIII. Item, indien de wederpartye vanden genen voor den wekken fy fullen befoigneren, ol lijn Procu- reurs, verdachvaertcompareert.foo fullen fy hem doen antwoorden by eede op de Artijckelen, by credit, vel non credit, indien die te vooren niet fout- fifantelijck gerefpondeert en zijn. Ende indien de Gedaeghde omme te antwoorden, per credit, vel non credit gheroepen, ende prefent zijnde niet en wilde refponderen: ita quodjit verus contumax, 1« alfdan 'tArticule (ofte Articulen) gehouden wor- den voor geconfeffeert, 't zy op de Rolle, of voor Commiffaris ter enquefte gheordonneert, ende en fal de Procureur niet ontfangen worden om te refponderen per verbum Credit , vel non Credit, ten zy dat hy daer toe hebbe procuratie fpedaie»

-ocr page 372-

��

*^mm^~^m^^mm

■^^"

Inftruaie vanden Hove van HoIIant, Zeelant,&c. ? % ±

* 4ί-�

indien eenich Proces verbael voor henluydenge^
houden wort, in welck Proces verbael fy ghehou-
den f allen zijn te fetten ende verklaren alle 'tgene
des fy dies aengaende gedaen ende gebefoigneert
fullen hebben, vacerende inde Comm�Tie voorfz,
beginnende van den eerften, ende continuerende
totten laetiten dage inclufive, ende 't voorfz Pro-
ces verbael fullen fy leggen inde Sack, metten
furplufe vanden voorfz principalen Procefl�:Ende
fullen de voornoemde CommuTarifen, ende oock
d'Adjoind:, ghehouden wefen 't Proces verbael
metter enqueile te teeckenen met heurder handr,
alfoo't behoort.

CXXXII1.

Item, de voornoemde CommuTarifen en fullen
niet mogen maecken eenigh Appoindement, oft
verlijcken eenige partyen , in faecken daer onfe
Procureur Generael hem gevoeght heeft, ofte ge-<
protefteert te voegen, totprejuditie, achterdeel
oft intereft van ons, op peyne van dat te yerhalen
ophenluyden.

CXXXIIIl.

Item, dat fo wanneer eenige partyen dach heb-
ben voor Comm�Taris ofte Commiilarifen te com-
pareren , ende de een van henluyden niet en com-
pareert, fal de Commiflaris op den deffaillant mo-
gen geven defiault tot fuicken profijte als nae
rechte, daer van A&e gemaeckt fal worden, met-
ten wekken fal de Comparant ten eerften Recht-
dage mogen begeeren 't profijt vanden defTaulte,
mette koflen,ende 't Hof fal als dan daer op dilpo-
nerenalsmen bevinden fal ter materie dienende.
Ende indien beyde parthyen voor hem compare-
ren , fal als dan maecken Proces verbael van alle
't geene dat voor hem gefchieden fal, ende 't felfde
Proces verbael geteyekent voegen inde Sack,om-
me daer op in 't vifitercn vanden Procefl� ghelet
ende reguard genomen te worden als 't behooren
fal: welcke Proces verbael mede over gefonden fal
worden, fo wanneer daer geappelleert wort, ende
eeniee Appoinctementen gegeven op 't rapport
vanden Commiflaris.

cxxxv.

Item, in alle kleyne faecke, ende tuflehen fim-
pele partyen, daer af d'enqueften ghedaen Mkn
worden buytea den Hage, en fal maer een Com-
miflaris zijn,ende een Adjoinct, niet fufpe�bmaer
in grooten faecken, ende tuflehen groote partyen
fullen mogen zijn twee Commiilarifen,.fonder
Adjoinir., ter ordonnantie als vooren, de welcke
voor heuren falarife, als fy tot verfoecke van par-
tyen buyten trecken, hebben fullen ekx 's daegs,
te weten, die vanden Rade pit Commiifaf ifen, die
ghehouden fullen wefen met hen te hebben twee
Dienaers�xlviij ftuy vers, ende de Adjoinct voor
hem tweetfte - xxxij ituyvers. Ende als 't te doe-
ne fal wefen voor ons, ial de Commiflaris hebben
's daeghs - xxxij ftuy vers, ende de Adjoin& - xxij
ftuyvers. Ende als de CommuTarifen binnen den
Hage hooren,fullen getuygen ontfangen brieven,
of anders in 't ftuck van hare Commune befoigne-
ren tuflehen parthyen, fullen fy hebben voor Keu-
ren falarifl� � achthien ftuyvers, ende de Ad-

joinft----twaelf ftuyvers. Welverftaende dat

fy niet hebben en fullen in faecken ons aen-
gaende.

Item,

_met verklarinee hoe hy antwoorden fal»
^m CXX1X.

Item, clat examen vanden getuygen fal by den
CommiiTariferi ghedaen Worden op de Articulen
vanden Schriftueren, op de welcke de voorfz ge-

_tuygen fullen zijn beleyt of gheproduceert, met
alder attentie ende neeritigheyt, ende fullen doen
op elck feyt ende fijn circumitantien, alle behoor-
lifcke interrogatien, omme te vinden de waerheyt
van't gene daer af dat queftie is, ende fullen 'talie
getrouwelicken ftellen in gefchrifte alfoo 't de ge-
tuygen gedeponeert fullen hebben. Ende indien
de Commiilarifen verfocht worden omme te leve-
ren Oopie vande biljetten,ofte antiqueften vander
parthye adverfe, fullen dat ghehouden wefen te
doen, ende diergelijcke te ontfangen interrogato-
rien vander partye adverfe, ende de Tuygen daer
naet'examlnerem

cxxx.

kern, de voornoemde Commiilarifen, na dat fy
een ghetuyge fullen hebben gheexamineerr, ende
fijndepofitie ghefetin gefclirift, Mkn hem lefen
ia 't lange de voorfz depofitie, om te weten of't
foo is alfoo 't ghefchreven is, ende of hy daer yet
toe ofte afdoen wille,ende fullen de getuyge doen
teeckenen fijn depofitie inderminute, indien hy
foo veele kan, ende fullen de CommuTarifen hem
belaften fijn depofitie heymeJijck te houden, ende
de voorfz ghetuyge vragen of hy is komen om te
depoferen, of om ander faecken , ende hoe veel
tijdts hy ge vaceert fal hebben ter caufe van fijnder
depofitie, komende,bly vende ende wederkeeren-
de, ende nae dat fy bevinden, fullen fy den voorfz
getuyge tauxeren, op dat hy wil geta�xeert zijn,
t geene des hy fchuldich is te hebben vander par-
tye die hem heeft doen komen, ende hooren.
Ende fal elck getuyge komende alleen, hebbende
des daeghs in loco, vier ituyvers, extra locum, acht
ftuy vers: Ende is hy van ftate, dat hy familie heeft,
de voorfz CommuTarifen fullen 'tfelfde naerede-
lijckheyt aenmerckemende daer na tauxeren voor
elck hooft foo redene eyfl�hen fal. Ende Mkn de
CommuTarifen gehouden zijn te noteren, ende te
fchrijven in heure enquefte in 't beginfel vander
depofitie een yegclijcx getuyge, in't hooft of mar-
ge , 't geene des fy denfelven getuyge geta�xeert
lullen hebben, ten eynde dat men (doende tauxtie
vankoilen) daer op reguard hebben mach, ende
hem daer nae reguleren: Ende indien hy nieten
begeert te hebben voor fijne vacatie , fullen ghe-
houden zijn te teeckenen in 't beginfel, inde mar-
ge, ntbilpetit.

CXXXI.
Item, indien eenige vanden partyen woude fu-
Itineren dat* daer waren eenige groote ende nota-
bele faecken ende redenen, by den wekken hy
fchuldigh ware te hebben meerder dilay,ende niet
endede klaerlijck blijeken van fijnder diligentie,
in dien gevalle fal 't Hof den felven geen ander di-
lay geven, ten zy dat partye adverie eerft daer op
ghehoort zy, ende men bevindt datter redene toe

CXXXI I

Item, de CommuTarifen fullen gehouden wefen
fV�5� ^Verba^ ^tem*eckenvan alle't geene des
»y Magneten fullen duerende heure Commiifie,

-ocr page 373-



		PlacateiL^ 5.Boeck. 2.Tk. ^.Deel
	735
				1l�


			zijn, wat Commiflien fy binnen dien tijdt gedaen hebben, foo wel van onien wegen, van parthyen als informatie precedente, of anders hoe 't zy, m_ei infertie vanden namen van parthyen, waer, ₀η wat dagen die ghedaen zijn, end� hoe veel dach, gelden fy van elck ontfangen hebhen, oft noch ontfangen fullen: Ende lullen alle dele Cedullen by henluy den geteeckent ende geaffirmeert wor- den, ende by den genen die 't Zegel heelt, aen een Liaffe geregen, ende mettet Zegel-boeck bewaert worden. C X L111. Item, dat van faecken van kleynder importan- tie , de geene die 't Zegel bewaert, omrae koft_envan partyen te fchouwen, fal ter enquefte mogen committeren een goet verftandich Man, nutende bequaem zijnde, vvoonende in een vanden princi- palen Steden van HolJandt ofte Zeelandc, metten Secretaris aldaer, partyen niet fufpect zijnde, die elck's daeghs hebben fullen -� twaelfftuyyers f onder meer. CXLIIII. Item, dat de Requeften fullen eens daeghsghe- expedieert worden, by twee vanden Raden, die de Rolle houden voor die weecke of andere: ende als fy fwarigheyt bevinden, fullen dat aenden Raedt rapporteren. CXLV. Item,fullen van nu voortaen de Procureurs heu- re Inventarifen niet over geven, ten ware dat fy in den felven Inventarifen verklaerden, tot wat fine ende redene fy heure ftucken exhiberen, ende ful- len de Inventarifen geteeckent wefen by den Ad- vocaet vander faecken. m iCXLVI. Item, foo wanneer partyen gerenuncieert heb- ben van produ&ien, ende dach ghenomen om te dienen van Reprochen, dat als dan de Procureurs binnen de eerfte drie dagen daer aen volgende,fui- len mogen gaen inde Griffie,ende by den Griffier, of fijnen Klerck, vifiteren de faecke'van heure we- derparty e, daer mede prefent wefende, of daer toe geroepen, ende lullen alfdan mogen begeeren van den felven Griffier ofte Klerck Copie vanden Mu- nimenten die fy niet en hebben, by heure weder- partye over gheleyt, midtfgaders oock Copie van den Inventaris van der weder-partye, alfoo verre als't roert de ftucken inden Inventaris begrepen, ende niet vorder, de welcke de Griffier gehouden fal wefen henluyden te leveren totheuren kofte: Ende fal de Griffier na dat gherenuncieert fal zijn van productie, niet mogen ontfangen eenige an- dere ftucken ofte Munimenten van parthyen, dan alleenlij eken reprochen ende falvatien, op arbi- trale corredtie. CXLVII. Item, in alle groote faecken, bedragende in gel- d^e of anderfinsboven de vijftigh guldens, fal g«fr* procedeert worden fo vooren gefeyt is, ende ful- len partyen aen beyde zyden dagh hebben oin te doen heure productie, den tijdt van drie Maenden voor alle dilay, fonder meer, daer af de eerfle Maent fal wefen voor dat eerfte dilay, de ^eede Maent voor dat tweede dilay, ende de derde Maent voor dat derde ende laetfte dilay» iomet meer, ten ware dat met fcennif�� van faecken noc ι een
cxxxvi. Item, dat de Secretariffen, Procureurs, Deur- waerders , varende in Commiflie voor de afTairen vanden Keyfer, van partyen geen dach-gelden en fullen mogen eyffchen, noch ontfangen, danby taxatie vanden CommiiTaris,ende fullen heur alder dach-gelden in een Cedul geftelt worden. CXXXVII. Item, dat de voorfz Secretarifen, Procureurs, andere Suppooften vanden Rade, noch oock par- tyenen fullen hen niet onderwinden vande Deur- waerders mede te nemen, ofte te werek te ftellen, maer fullen de Commiffarifen alleen daer mede laten geworden. CXXXVIII. Item, als de Procureurs felve in Commiffie va- ren, 't zy dat fyluyden eenen Klerck mede nemen of niet, en fullen niet meer 's daeghs mogen heb- ben dan den tax vanden Hove, te weten � twin- tigh ftuyvers. Ende als de enquefte beleydt wort by partyen felver, met eenen Klerck ofte Dienaer vanden Procureur, en fal de Dienaer niet meer hebben 's daeghs dan----thien ftuyvers, ende de Procureur ablent zijnde, niet. CXXXIX. Item, dat de Raden, Griffiers, Secretarifen of Deurwaerders, en fullen hen niet moeyen of on- derwinden met den Commiffien, daerom fpreken, of doen fpreken, folliciteren of doen folliciteren door hen felven, of yemant anders, direclelijck noch indireclelijck aen wien dattet zy, maer ful- len den eerften Raedt 't Zegel bewarende, daer mede laten bewerden, die de Commiffarifen haer Commiflie t'huys fenden fal na fijn difcretie. CXL. Item, dat de Raden, Secretarifen, Procureurs, Deurwaerders, doende in een reyfe verlcheyden enqueften, en fullen hen maer eens laten betalen voor 't komen ende gaen,'t zy dattet felve gefchie by een parthye ofte meer, elcks naer advenant: Endeen fullen niet mogen begeereo of doen be- geeren om gedefroyeert te worden. CXLI. Item, dat fyluyden van ons ofte van parthyen geen dubbelde dagh-gelden en fullen oock mogen nemen , ten ware dat fyluyden in faecken haeft hebbende, tot verfoecke van parthyen, meer dan thien uyren befoigneerden op eenen dach. Ende fullen oock op eenen dach van verfcheyden par- tyen geen geheele dach-gelden mogen nemen,ten ware dat fy in twee faecken , tot verfoecke van twee partyen, befoigneerden in elcke faecke meer dan vijf uyren: Maer als fy in diverfche faecken geoccupeert zijn, fullen een dach-gelt onder den parthyen verd�elen elcks naer advenant. Ende en lullen in allen gevalle maer twee dach-gelden op eenen dagh mogen nemen, oock hoe veele fy be- foigneren. CXLII. Item, dat alle Commiffarifen, Advocaten, Pro- cureurs , Deurwaerders, fullen ghehouden wefen binnen drie dagen naedatfy tefamen, oft elcks befonder t'huys gekomen zijn, in handen vanden eerilen Raedt 't Zegel bewarende, by goede ver~ klaringe te brengen in ghefchrifte op wat dach fy- luyden uyt gereyft, ende weder t'huys gekomen

-ocr page 374-

Intlru�ie vanden Hove van HoIlant,ZeeIant, &c. 73 8

dilay gegeven worde. Ende indien daer nae de
rfz partye toegelaten wort by Requefte Civiel

ften ofte letten op 't rapport vanden geenendie 't
ghevifiteert fal hebben : ende fal de Rapporteur
heymelijck houden dat hem de ProceiTen te rap-
porteren ghegeven zijn, ende en fal oock metter
partye niet communiceren vander faecke, heyme-
lijck ofopenbaer, noch oock ontfangen eenige
Advertifl�menten, Cedullen ofte andere ftucken
hoedanigh die zijn: Maer fullen parthyen, indien
fy eenige Advertifl�menten van Rechte over ghe-
ven willen, die mogen over geven den Hove, ofte
fteecken in heure Sack, als fy inde faecke fullen
concluderen, maeckende daer af mentie in heuren
Inventaris. Ende is 't dat de Rapporteur eenigh-
fins ghetravailleert wort van parthyen, in fulcker
voegen dat hy fufpitie heeft dat tot heurder ken-
nifle gekomen mach zijn, dat 't proces onder hem
is, falghehouden zijn dat den Hove te kennen te
geven, ten eynde dattet Proces eeneji anderen ge-
geven worde omtne te rapporteren, ofanders by
den Hove daer inne te vooifien als 't behooren fal.

CLI.

Item, als eenige ProceiTen inden Raedt fullen
worden gerapporteei t, ioo fal de Rapporteur au-
di�ntie hebben, ende fullen de andere Raedtiluy-
den neerftelijck toe hooren, ende fwijgen, fonder
den felven eenichfints te interrumperen. Ende na
dat 't voorfz rapport gedaen lal zijn, indien daer
yemant vanden Raede is, die den voorfz Rappor-
teur yet fal willen toe voegen, of cenigh advertif-
fement geven, die fal dat mogen doen met korten
woorden, fonder 't Hof lauge te occuperen.
CL11.

Item, 't rapport van eenigh Proces in 't lange
gedaen, ende 't felve Proces al ghefien zijnde, lal
ghevraeght worden d'opinie vanden Rapporteur,
ende daer na d'opinie vanden Commiflaris, indien
hy prefent is, ende daer nae de andere, naer goet-
duncken vanden Stadthoudere, ende in fijnder
abfentie vanden Prefident, of vanden geenen die
prefideren fal.

C L111.

Item, in 't delibereren vander faecke en fal nie-
mandt den anderen turberen in fijn deliberatie of
opinie, maer fal een yegelijckpatientelick hooren
fijn Medegefellen delibereren, ende fpreecken als
hy vermaent wort, fonder fijn Medegefelle te in-
terrumperen , of't Hoffte vergeefs te occuperen.
Ende indien daer eenige diftkulteyten oftefwa-
righeden vallen, foo fal de conclufie mogen wor-
den gedifT�reert tot 's anderen daeghs,om bat daer
op te peynfen, ende feeckerlijck daer inne te deli-
bereren. Ende in pluraliteyt of diverfiteyt van
opinien, eenyege�jck perfifterende, nae delibera-
tie in fijn opinien fal onfen Stadthouder, of tor
fijnder ordonnantie onfen Prefident, concluderen
na de meefte opinien ende Hemmen: Ende en fal
niemandt vanden Raedt deel hebben inde emolu-
menten vanden rapporte , ten zy dat hy rapport
gehoort hebbe, ende prefent geweeftzy in 't vifi-
teren van 't Proces, van 't beginfel totten eynde.
CLI111.

Item, en fal van nu voortaen geen rapport-geit
geeyfcht worden voor de pronunciatie vander
Sententie: maer fal daer na de partye die getrium-
pheert heeft,'tfelfde rapport-geit binnen twintich
dagen leggen in handen vanden Griffier, ofan-

A a a ders

een
\oo

nquefte te doen, dat fal wefen op de peyne

ome

van

drieCarolus guldens, indien bevonden wort

bv der diffinitive/dat fy met ongelijck, ende om te
j-i_aVeren de voorfz Requefte verkregen hadde.
^m ^y C X L V 111.

Icem.naer dat partyen gerenuncieert fullen heb-
ben van produttie, ende ghedient van Reprochen
ende Salvatien, ende geconcludeert in Rechte, fal
\ Proces over gebracht worden,ende fal de Stadt-
houder, ende in fijn abfentie de Prefident, ordine-
ren eenige vanden Rade het voorfz Proces te vifi-
teren, om te weten of men 't fal mogen jugeren
fonder enquefte te doen op de feyten inde Repro-
chen of Salvatien begrepen, of niet. Ende indien
dattet Hoff bevindt dat noot zy te doen enquefte
op de feyten vanden Reprochen ende Salvatien,
om datter zijn feyten pertinente, ende alfulcke,
ware dat die bethoont worden , 't vonnuTe foude
mogen worden gealtereert of verandert, ende den
thoon vander eener ei der andere partye vermin-
dert , te niete gedaen ofgefterckt: in dien gevalle
fal 't voorfz Hoffby Sententie interlocutoir ver-
klaren, dat 't voorfz Proces niet en mach wefen
ghetermineert inden ftaet daer 't in is, maer dat de
enquefte ghedaen fal worden op de feyten, begre-
pen inde voorfz Reprochen ende Salvatien. Ende
om dat te doen, fal men geven CommiiTarifen, die
procederen fullen in alder manieren als boven ge-
feyt is. Ende de enqueften voldaen zijnde, fullen
te Hove over gebracht worden, ende gevoeght by
den principalen Procefle. Ende indien 't Hoff be-
vint dat geen noot en zy op de voorfz feyten van
de Reprochen ende Salvatien enquefte te doen,
maer dattet Proces gejugeert mach worden in
fulcke ftate als 't is, ioo lal 't Hof eerft verklaren,
dat 'tvoorfz Proces gejugeert mach worden inden
ftaet daer 't inne is, ende fonder enquefte te doen
op de feyten begrepen inde voorfz Reprochen
ende Salvatien, ende fal voorts in 't principale
recht doen alfoo 't behooren fal.
CXLIX.

Item , ten eynde dat parthyen mogen hebben
goede expeditie van heuren Procei��n, foo wordt
geordonneert dat de Stadthouder, ende in fijn ab-
fentie de Prefident fal geven den Raedtiluyden de
Proceiien in ftate van wyfen wefende, om die te
vifiteren, ende inden Raedt te rapporteren , om
partyen recht volkomelijck te verftaen,ende kec-
kerlijck vonniife te mogen wyfen: Welcke Rap-
porteur van fijnen arbeyt geloont ende ghefalari-
eert fal worden na ouder gewoonte, ten ware dat
de Stadthouder, Prefident ende Rade (overmits
de groote fubtijlheyt vander materie, oft fvvaren
arbeydt vanden Rapporteur) dochte datter meer
toe behoorde. Ende fal de Rapporteur fijn uyter-
ue beft doen om 't felve wel ende ernftelijck te
overfien, ende te verftaen , maeckende behoor-
iijcke extract, fonderlinge 'm groote faecken : By
den welcken hy klaerlijck fal mogen toonen ende
doen blijeken, 't geene dat fal mogen dienen tot
verftant ende expeditie vanden Procefle.
CL.

Item, rapport gedaen, fullen alle de ftucken ge-
nen ende gelefen worden, fonder alleenlick te ru-

-ocr page 375-



			.'�



	Placatea-** 5,Boeck	740 rapport van CommiiTarifen , houdende condem- natie oft compenfatie van koitcn----viij ftuw Ende van een Appoindement,by den welcken'de Gcdaeghde, bekennende fijn obligatie, ghecon- demneert wort te namptiferen,ofdiergelijckepro- vifie, de principale faecken blyvende ruilen, niet meer dan vaneen fimpclc Ade----iiij iluyvers CL IX. ' Item, van een Ade van continuatie ■-) grooten Item, van een Ade van abfentic, van ghedient t� hebben van Schriftuyren of Munimenten, van ge- renuncieert te hebben van produdic, van ghecon- cludeert te hebben in rechte , of van cenigh dilay gegeven ex officio, of diergelijcke- j ftuy ver. CLX. Item, van een Appoindement ofte Sententie interlocutoir, fonder plaidoye inde Ade genarreert te wefen - iiij ftuy vers. Ende als de plaidoye van partye ghenarreertis inde Ade, metter Sententie interlocutoire oft appoindement, t'famen - vjjj ftuyvers, ende voor 't Zegel - ij iluyvers. Item, van een Appoindement oft Sententie interlocu- toire , inhoudende renvoy van faecken, of dierge- lijcke , gepronuncieert fonder Schriftueren, oft op rapport van CommiiTaris, oft anders - viij iluyvers. Ende vaneen Appoindcmenr, of Sententie inter- locutoir , die gegeven wort geficn de Schriftueren, ende Proces , als de queftic bedraeght boven de vijftigh gulden - xx ftuyvers, ende beneden de vijf- tigh guldens -viij ftuyvers. Ende van een Appoin- dement ghegeven op grieven, fonder Proces of Munimenten-iij ftuyvers. Ende als contradictie gebeurt op de grieven,ende munimenten over ge- ley t worden -iiij ftuyvers. Item, van een Ade van appellatie, hoe datfe zy - iij iluyvers. Item,aengaende 't falaris vande Senteritien.fal onfe Griffier hem reguleren na 't rapport-geit van onfen Racdtiluyden, te weten , als 't felfde bedra- gen fal xxiiij. of xvj. fchellingcn, fal hy hebben vijfRijnfguld. ende voor 'tZcgel-xxftuyv. Ende als 't felvc rapport bedragen fal twaelf of acht fchellingen, fal hy hebben -iijRijnfguI. ende voor 't Zegel - χ ftuy v. Ende als 't felve rapport bedra- gen fal vier fchellingen, fo fal hy hebben - xx iluy- vers, ende voor 't Zegel - vij ftuyvers, alfo verre als men die begeert befegelt te hebben. Ende indien by den Raedt,om groote difficulteyten bevonden in 't Proces, of om groothey t vanden arbeyt, meer getaxeert worde voor 't rapport, foo fal dcOrirlicr hem reguleren na de taxatie vanden Hove, ende diergelijcke materie van Dccretc. Ende de Sen- tentie eens gcloft ,cndc betaelt zijnde, indien die andermael by ecnige vanden parthyen begeert wort-xx iluyvers. CLXII. Item, van een interinement, van remi/Tic, rap- pel vanbanne, of abolitie, diegheexpedieertzijn onder 't Zegel vanden groenen Waflchc, 't zy voor eenen, of meer Perfoonen, daer geen Proces op en valt,maer wort geintcrineert by confent van partyen, ende den Officier - lx ftuy v. ende voor t Zegel - χ ftuy v. Ende valt dacr Proces op, foo dat Schriftuyren ghemaeckt worden - ν Rijnfgulaen� ende voor 't Zegel - xx ftuy v. Ende van interine- ment van pardoene, of abolitie, gheexpedieerton-
739 dcrs fal men expedi�ren tegens den feiv� Trium- phant.lettcrcn van exccutoric^rccyfe.om hem te executeren indcfommc voor't rapport-geit ghe- taxecrt,nict tegenflacnde oppofitie oft appellatic. Ende infgclijcx fal men procederen als by ordon- nantie vanden Hovc't rapport-geit gefplift wott. CLV. Item,aengacndc 't falaris vanden Griffier ende Secrctarifcn ordinaris ende extraordinaris, die ful- len hen reguleren na den taux hier nae volgende: Eerft, van een Appoindemcnte op de Requefte - ij iluyvers. Item, van een Mandement,oft dacr veel of luttel Perfoonen zijn � iiij iluyvers, ende voor 't Zegel � j ftuy ver. Item, van een Mande- ment om getuygen te verdachvaerden----iiij iluyvers, ende voor 't Zegel � j ftuy ver. Item, van een Commii�ic voor Commiflaris om tuygen te hooien -� iiij iluyvers, ende voor 't Zegel---- j ftuy ver. Item, voor deeerfteprefentatie-j ftuy- ver,ende vooralle d'andere prefentatie niet. CLVI. Item, van een Procuratie vooreen Perfoon,dic- nendc voor den Hove van Hollandt,voorteecke- ncn in't Rcgiilcr, ende voor de Ade t'famen----ij iluyvers. Ende van een Procuratie van Collegic van Wette, Ambachts-bcwaerders,ghemeen Erf- genamen , oft diergelijcke, dat Collegie ofte verfa- mclinge maeckt, dienende voor de-η Hove van Hollandt, als boven voor teeckenen in 'tRegifter, ende voorde Ade t'famen----ν iluyvers. Ende van een Ade van Procuratie, voor een Perfoon, dienende buyten den Hage � iiij iluyvers. Ende daer veel Perfoonen zijn, dienende de Procuratie buyten den Hage � viij iluyvers. CL VII. Item,van een fimpcl Ade van Playdoye, het zy eyfch, antwoorde, repiijcq ofte duplijcque, oft een Perfoon acngaet, oft meer � iiij iluyvers. Ende defgelijcks van een Acte van duplijcque metten appoindement difpofitijf, niet meer dan een fim- pel Acle, ten ware dat de Aden notabiliter groot waren, in welck geval 't felfde fal ftaen tot taxatie vanden Hove. Item, van een dubbel Ade van Plaidoye, houdende eyfch endeantwoort, ofte antwoorde ende rcplijcquc, ofreplijcquecndc du- plijcque, oft de gchecle Plaidoye metten Appoin- demente difpofitijf, opeenen dagh afghedaen, acht iluyvers. CL VIII. Item, van ilateringc, continuatie ofte weygerin- ge van provific, totten dagen vander antwoorden, of van replijcque, ofduplijcque.ende diergelijcke, geinfereert in een Ade, niet meer dan 't loon van een fimpel Ade. Ende als de ftarcringe, continu- atie oft weygeringe, ende andere provifie, inhoudt totten eynde toe vandcr faceke, indien 't is boven vijftigh gulden----viij iluyvers, ende beneden de vijftigh gulden----iiij ftuy vers. Item, vaneen Ade fubftantiacl, daer inne onder anderen mede parthyen ghewcfen worden te compareren voor CommiiTarifen, deCommiflarif�ndaer inncghe- noemt�� iij iluyvers. Ende voor een Ade apart om voor CommiiTaris te komen, de Commii�aris dacrinne gcnoemt.of niet-� ij iluyvers. Item, een Appoindement ofte Sententie,ghepronunci- certby confeniQftecoafeiQe van partyen, of op'c

-ocr page 376-



	Inftruaie vanden Hove van HoIIant,ZeeIant, &c. 741
	Inftruaie vanden Hove van HoIIant,ZeeIant, &c. 741
741 der 't Zegel vandenrooden Wafl�he, daer gheen Proces op en valt, ende voor een Peifoone, oft _ffleer _xxx ftuyv. ende voor 't Zegel - vj ftuyvers, ende valt daer Proces op met Schriftueren - lx ftu. ende voor 't Zegel - χ ftuyv. Ende om pardon in forme van abolitie te regiilreren, fonder interine- ment- xx ftuyvers. ⁿ ^; CLXIII. Item, van Commiflien van Deurvvaerders ende Boden, ofte andere Officieren, ende van gifce van Kercken, Beneficien, Vicaryen, Cofteryen,Auto- rifatien, Confirmatien, ende diergelijcke, in dub- belde ftarte - L iluyv. ende voor 't Zegel - xxxj ft. Ende als eenige Commiflien geexpedieert worden by provifie - xx ftuyvers, ende vanden eedt te te- kenen opte Commiifie - vj ftuyvers. Item, van een advijs buyten 's Landts gaende - xxiiij ftuyv. ende binnen 's Lants - xij ftuyv. Item, van een befloten Briefom Wetten te vernieuwen -xv ftuyv. Ende van alle andere befloten Brieven gaende binnen 's Lants - iiij ftuyvers. Ende van befloten Briev�n gaende buyten 's Lants, als 't partyen roert - xij ft. ^b CLXIIII. Item, van een Sau vegarde - vj ftuyv. ende voor 't Zegel - ij ftuyv. Item, van een Compromis - iiij ftuyvers, ende ifl�r veel arbeydts in te doen, rer taxatie vanden Hove. Item,van een Afte van fla- kinge, fimpel ofte borgh-tochte - iij ftuyvers. CLXV. Item, van een willige Acle van condemnatie, fimpel - iiij ftuyv. Ende van een willige Acte van condemnatie, roerende Jaerlijckfche Renten met hypotheecque, houwelijckfche Voorvvaerden, Contracten, Boelfcheydingen, Conventie, maec- kinge, ende diergelijcke faken van importantien, gepaifeert voor den Hove - χ ftuyv. ende voor't Zegel - ij ftuyvers. Ende voor 't regiftreren van willige Aften van condemnatien, die wy van nu voortaen gheregiftreert willen hebben - iiij ftuyv. ten ware datter veel materie ende arbeydt innete doen ware, als dan ter taxatie vanden Hove. CLXVI. Item, van een Adte van deflault, of van compa- ruit, daer by partye geabfolveert wort vander in- ftantie �viij ftuyvers. Ende voor een deifault of comparuit, daer by een ander Mandampnt ofte daginge gheconfenteert wort -ijftuyvers: Ende voor 't Mandement - iiij ftuyvers, ende voor 't Ze- gel -.jftuy ver. CLXVII. Item, van een Proces, daer af geappelleert is, te ioecken te fluyten, ende vande befloten Brieven omme boven inden grooten Raedt te nemen, t'fa- men-xyj ftuyvers. C L X V111. Item, van een Geleye, Saulfconduit, PaiTagie, ende diergelijcke, geexpedieert in forme van Pla- kte. omme alderhande Perfoonen te komen tot eender vryer Marckt, of tot een aflaet, of om een "ede of aelmiflen door 't Lant te hebben - χ ftuyv. ende voor't Zegel-ij ftuyv. CLXIX. Item , van een Dictum vaneen Sententie hoe dat t zy - iiij ftuyvers. Des foo en fal de Verliefter n«et ghehouden wefen eenige Sententien of Ap- poinaement te loiien. Item, van een Aftevan
		taxatie van koften - iiij ftuyv, Ende vande koften te teeckenen - ij ftuyv. als liy, of fijnen Subftituy t in 't taxeren prefentis. Item, van een Copie ofte Extract - iij ftuyvers, ten ware dat die feer groot ware, als dan ter taxatie vanden Hove. CLXX. Item, van allen Aden, Appoinctementen, be- floten Brieven, Mandementen, Placaten,ende alle anderen expeditien , onsoft onferhoogheytroe- rende , oft gheexpedieert by den Hove, ex of/do, fonder verfoeck van yemant,die daer mede gepro- fiteert of beholpen ware, nihil. Des fullen onfe Secretarifen, byfonder de ordinarifen, den Grif- fier behulpelijck zijn, omfulcke faken te hebben expedieren,als fy des vanden Griffier verfocht ful- len wefen. CLXXI. Item, de Secretarifen en lullen anders niet teec- kenen noch expedi�ren, dan Mandementen ofte provifien van Jufutie, ghenoemt venuencourten, befloten Brieven, die hen by den Hove bevolen ende belaft fullen worden. Item, de Griffier ende de Secretarifen en lullen niet meer mogen eyf- fchen, ofte exigeren, dan den taux voorfz en be- grijpt , op peyne van arbitralijck ghecorrigeert te worden. Ende infgelijcks en fullen de KJercken vanden Griffier geen drinck-gek mogen eyffchen, oft exigeren van eenigerhande faecken,dan alleen- lijck van Sententien boven vijftigh Kroonen , In- terinementen, Commiilien van �ificien, oft over- leveringe vanfaecken, oft Munimenten, na ouder gewoonten. CLXX1I. Item, ten eynde dat de Executeurs, Deurvvaer- ders of Exploictiers, van nu voortaen mogen we- ten hoe datfe hen dragen fullen in 't executeren vanden Sententien oft Vonnifl�n, waer in groot gebreck, abuys ende ongeregeltheyt gheweeft is, als wy verftaen: Soo wort geordonneert dat alle Sententien of Vonnifl�n, begrypende executien, ter executien gheftelt fullen worden na heure for- me ende inhouden, te weten: Sententien gegeven in re�le acti�n, daer by den Aenlegger yet aenge- wefenis, fullen by den Exploiciier reajijekende by fey ten gheexecuteert worden, ende den Aen- legger gheftelt in 't geene dat hem aengewefen is, ende de Occupateur daer uyr geftelt. Ende defge- Jijcxinmaterienvanpofl�flien, daer die Aenleg- ger obtineert, fal de Verweerder gheftelt worden uytten voorfz pofl�ftie, ende de Aenlegger daer inne gefet, ende ghehouden: Maer obtineerde de Verweerder, hebbende genomen conclufie omme gemainteneert te wefen, foo fal hy gehouden wor- den, ende gemainteneert inde pofleffie van 't gene daer queftie af is , ende fal alle belet ter contrarie ghedaen, af gedaen worden. Ende obtineerde de Verweerder 111 'tpetitoir, foo en valt daer gheen executie, dan alleen vande koften, indien de Aen- legger daer inne geeondemneert is, ende die ghe- tauxeert ende gedeliquideert zijn. CLXXIII. Item, in perfonele aclrien, daer eenige fomme van penningen yemandt aen-ghewefen is, fal men procederen inder manieren hier nae volgende, te weten,dat den Exploi&ier ofte Deurwaerder,met- ter Sententien eyde executorie hem fal tranfpor- Aaa ij teren

-ocr page 377-

PIacaten-ί* $*Boeck. a.Tit. 3.Deel.

744

743

teren aenden ghecondemneerden, ende fal hem
lommeren te betalen de fomme vander condem-
natie, in handen vanden Exploictier, binnen den
tijde van vier ende twintigh uyren, hem i�gnifie-
rende dat by ghebreecke van dien hy fal moeten
voorts gaen met fij η executie�, welcke xx�ij. uyren
over geflreecken zijnde, indien daer geen betalin-
ge gliedaen en is, fal hy den felven anderwerf ver-
ioecken, dat hy betale de fomme in 't vonnifle be-
grepen , ofte dat hy hem wyfe eenige goeden daer
hy fijn executie aen doen mach, omme mitfdien te
mogen komen totter voorfz fomme.
CL XX 11II.
Item,is de geeondemneerde refuferende,dilaye-
rende of vertreckende de voorfz betalinge te doe-
ne, ofte te bewyfen goeden op de welcke de voor-
fchreve executie foude mogen gedaen worden, de
Exploidier of Executeur fal nemen in fijn handen
vande haeff�lijcke goeden, toe behoorende den
ghecondemneerden, in fulcker quantiteyt dat hy
dier ghenoegh hebbe om fijn executie daer aen te
doen: Ende fal in prefentie vanden Gerechte van
der plaetfe daer de executie fal gefchieden,of eeni-
ge van dien, dien hy gehouden fal zijn daer toe te
roepen, ende die gheroepen te komen, behouden
beuren redelijcken falaris, maken eenen behoor-
lijeken Inventaris ende declaratie vande voorfz
haeff�lijcke goeden, by hem als vooren genomen.
CLXXV.
Item, de voorfz goeden alfoo ghenomen, ende
geinventarieert zijnde, fal hy die moeten houden
ende bewaren, of doen houden ende bewaren den
tijdt van fes geheele dagen, binnen wekken tyde
de ghecondemneerde fal mogen betalen, ende by
dien middele fijn goeden weder hebben , betalen-
de alle de kollen ter caufe van dien gedaen by den
Executeur, met oock den falaris van iljnder exe-
cutie. Ende of binnen de voorfz fes dagen de ghe-
condemneerde geen naeritighey t en dede fijn par-
tye te betalen,of te contenteren: foo fal de voorfz
Executeur (gebeurt de executie in eenige Steden)
de voorfz goeden openbaerlijck itellen te koope
ter plaetfen daer men Mard-dagh hout, op eenen
Marckt-dagh , ende fal die verkoopen ende leve-
ren den geenen die die laeft verhooght,ende meeit
daer omme biedende is.

CLXXVI.
Item, gefchiet de executie op 't platte Landt, of
plaetfe daer geen Marft-dagen en zijn, foo fal den
Executeur des naeften Sondaeghs oft Heyligh-
daeghs voor de noene, inde Prochie-Kercke van-
der Plecken daer hy de goeden genomen fal heb-
ben, onder de Hoogh-mifle, publiceren ende kon-
digen , dat hy by wege van executie ghenomen
heeft veel haeff�lijcke goeden,toe behoorende ee-
jien alfulcken Perfoon, ende dat hy in meeninge is
die te verkoopen in fulcken plaetie, ende tot nik-
ken dage: 't Wekk hy laet weten ten eynde of
yemant daer af yet hebben wilde, dat hy cfaer ko-
me. Ende de voorfz fes dagen overleden zijnde,
fal hyer ter voorfz plaetfen ende dage doen de
verkoopinge als boven. Van welcke verkoopinge
hy fal maecken Regifter of memorie, verklarende
in 't lange hoe veel elck ftuck van de verkochte
goederen verkocht fal wefen , ende wien die ver-
kocht zijn, om reeckeninge daer af te doen den

ghecondemneerden, t'allen tyden als men die f_ai
willen hebben , ende hy des verfocht fal w_ef_enEnde vande penningen, komende vande voorfz
verkochte goeden,fal d'Executeur ofte Deurwaer-
der den Crediteur van fijnder fchult contenteren
nemende quitantie ten profijte vanden voorfz ge-
condemneerden ende gheexecuteerden, ende fal
oock daer afnemen de koften by hem gedaen, om
de voorfz executie volbracht te hebben, ende het
furplus fal hy weder geven den gheexecuteerden
op darter eenigh furplus is,ende fal hem ook doen
reeckeninge van fijnder executie, op dat hy 't be-
geert. Ende fal de voorfz Executeur, als hy de
voorfz haeff�lijcke goederen fal verkoopen, voor
fijn feeckerheyt de verkoopinge mogen doen in
tegenwoordigheyt van eenigen vanden Gerechte
vander plaetfe, ende van hen nemen Certificatie
vande verkoopinge der voorfz goeden.met goede
fpecificatie als boven, om in fijnder voorfz Reec-
keninge daer af te doen blijeken.

CLXXVII.
Item, indien de gheexecuteerde hem wilde op-
poferen tegens de voorfz executie, de Exploidh'er
en fal hem niet ontfangen als Oppofant: Maerin-
dien yemant anders hem wilde oppoferen, omme
dat hy by avontuere foude willen feggen , dat de
goeden, by den Exploidlier te koope gheilelt, of
eenige van dien, fijn ey gen goeden zijn, of aen
hem verbonden, of omme andere faecken: In dien
gevalle fal de voorfz Exploiclier den voorfz Op'
pofant ontfangen tot oppofitie, ende fal hem be-
hoorlijcken dach beteeckenen omme te feggen de
faecke van fijnder oppofitie, over fchry vende den
Hove wes hem dies aengaende wedervaren fal
zijn, ende adverteren den Oppofant van 't geene
dat in 't naeile Articule hier naer volght, ende fal
dit al fignifieren den geenen voor den wekken hy
de executie fal doen, ten eynde dat hy ten voorfz
dage kome, om de voorfz faecke te hooren, ende
daer tegens te feggen, ende te fien ordonneren als
't behooren fal, indien 't hem belieft: Ende dien
tijdt hangende , ende tot dat daer op gheappoin-
deert fal zijn, fal de voorfz executie bh/ven ghc-
fchorft, alfo verre als 't aengaen mach der faecken
daerom een derde hem geoppofeertfal hebben als
vooren.

CLXXVIII,
Item, is 't dat de voorfz Oppofant compareer
ten voorfz dage hem beteeckent, hy fal worden
gehoort, ende de wederpartye die de voorfz exe-
cutie heeft doen doen, ter contrarien: ende par-
tyen fommierlijck gehoort, fal daer op geappoin-
cTieert worden by den Raedt, als dat behooren lal,
het zy de voorfz executie te voldoen, of niet. En-
de indien de voorfz Oppofant ten voorfz dage
niet en compareerde, foo fal tegens hem ghegeveii
worden defrault, ende uyt krachte van dien ver-
klaert, dat de voorfz executie fal voldaen worden,
ende heure voortganck hebben,ende fal de voorlz
Oppofant ghecondemneert worden inde koilen,
fchaden ende intereften vanden geenen die de
voorfz executie hebben doen doen.

CLXXIX.
Item, indien de voorfz ghecondemneerde geen
haeff�lijcke goeden en heeit,daer op men executie
foude mogen doen, of dat hy niet goets ghenoeg"

-ocr page 378-

KWmp

PM�

��

■"

��

₇45 Inftm&ie vanden Hove van HoIIant, Zeelant,&c. 746

en hadd� bewefen: In dien gevalle, ende na dat de
Executeur naerftighey t gedaen fal hebben van dat
_re onderfoecken, 't welck hy gehouden fal wefen
te doen, ende oock te certificeren by fijne Relatie,
foo fal de voorfz Executeur mogen procederen,
_ende nemen in fijnen handen erff�lijcken, ende
oiiberoerlijcke goederen, den voorfz gecondem-
neerde toe behoorende, tot dat hyer genoeg heb-
be om fijn executie te voldoen.
C L X X X.

Item, is 't dat onder de beroerlijcke goeden zijn
cygen goeden, de Executeur fal die eerfl nemen :
ende en zijn daer geene, of datter niet genoegh en
zijn, foo fal hy nemen de Chijns goeden: ende is
't dat die noch niet genoegh en zijn, foo fal hy on-
derfoeck doen, of yemant de voorfz ghecondem-
neerden yet fchuldigh is, of eenige onbehoorlicke
goeden, den felven ghecondemneerde toe behoo-
rende, befit, of onder hem heeft, ende daer aen
doen fijn executie. Ende by gebreke van 't geene
dat voorfz is, fo fal hy nemen de vruchten vanden
Leen-goeden,alfoo verre als die fouffifant zijn om
tefurneren d executie: ende indien niet, falfonder
prejuditie vande Leen-heeren mogen procederen
op de Leen-goeden ■ welcke onberoerlijcke goe-
den, Chijnfen, crediten, vruchten van Leenen, of
de Leen-goeden by gebreke als vooren, hy ftellen
fal in onfen handen, om daer op fijn executie te
doen: ende de hantfettinge ghedaen zijnde, fal hy
dat fignifieren den gecondemneerde, hem verbie-
dende van onfen wegen de voorfz parceelen van
goeden eenighfinste toucheren,of handelen,maer
hem daer op laten doen fij η executie alfoo dat be-
hooren fal, ende oock 't felve te fignifieren den
Leen-heere, ten eynde dat hy niet en doe in preju-
ditie vander vooriz hantftellinge ende executie.
CLXXXI.

Item, nae de voorfz hantfettinge fal de Execu-
teurdeerfT�lijcke goeden flellen te koope, met
vier openbaer geboden, inder maniere, ende inder
plaetfe hier nae verklaert, te weten, Deseerften
Sonnendaeghs nae dat hy de voorfz erf��lijcke
goeden, Chijnfen, crediten,vruchten van Leenen,
of oock Leenen, fal hebben ghefieltin onfen han-
den , fal hy hem tranfporteren inde Kercken ofte
Prochien daer die goeden zijn ghelegen, ende al-
daer ten tyde vande Hoogh-mifie, ende ter pre-
fentie vanden Volcke, aldaer vergadert zijnde, fal
hyfeggen, ende openbaerlijck verklaren, dat hy
by executie genomen heeft alfulcke ende alfulcke
goeden.ende geftelt in onfen handen, om daer aen
te executeren: Doende aldaer volkomen declara-
tievanden voorfz goeden,vander waerder der fel-
^v'ct Jaerlijckfche, ende vande laft diefe fchuldigh
mogen wefen te dragen , foo verre het fal mogen
komen tot fijnder kenniile. Ende is daer yemant
diefe koopen wilt, die kome tot hem, hy fal hem
ontfangen, om voorts de geboden ghedaen, ende
voldaen, ende 't decreet toe ghewefen, die te leve-
ren den meeil daer omme biedende,ende laeftwerf
verhoogende.

CLXXXII.

'tem, is 't dat de voorfz publicatie gedaen zijn-
de , daer yemandt komt die de voorfz goeden wil
koopen, de Executeur fal hem ontfangen, ende
°°ck fijnen Godts-penning voor de voorfz koop,

ende fal den voorfz koop fchryven, ende ook deil
Perfoon of Perfonen die dat ghedaen fulJen heb-
benende infgelijcx den dach vander verkoopinge.
CL XXXIII.
Item, nae dat de voorfz publicatie ghedaen fal
wefen inder manieren voorfz,fal hem d'Executeur
tranfporteren inder naefter goeder Stadt vander
Piaetfen daer die voorfz erfl�iijcke goeden fullen
zijn ghelegen, op dat fy niet en zijn in goede Ste-
den , ende aldaer ten naeilen Marckt-dage tei
piaetfen daer men gewoonlijckenis publicatie en-
de gheboden te doene, ter uyren als 't Volck beft
vergadert fal wefen, lal hy roepen ende publice^
ren, dat hy de voorfz goeden heeft ghenomen by
executie, ende fal alfo doen als hy gedaen fal heb-
ben inde voorfz Prochie-Kercke. Ende voorts
meer, is daer yemant die voor die goeden yet ghe-
boden heeft, foo fal hy dat verklaren, feggende:
Is daer yemandt diefe verhoogen wilt, die kome
tot hem, ende hy fal hem ontfangen. Ende dat is
't eerfte gebodt.

CLXXX1III.
Item,den eerften Sondagh na den Sondagh dat
d'eerfte publicatie ghedaen fal wefen inder Kerc-
ken , fal hy doen de tweetfte publicatie vanden
voorfz goeden inde Prochie-Kercken, ende inder
voorfz goeder Stadt ende naeilen Marckt-dagh,
ende inder manieren voorfz. Ende dat is't tweet-
fte gebodt.

C L X X X V.
Item, den tweetiten Sondagh daer nae fal men
doen 't derde ghebodt inder manieren als boven,
verklarende dattet is 't derde gebodt.
CLXXXVI.
Item, den derden Sondagh daer nae fal hy doen
als boven, ende fal verklaren dattet is 't vierde ge-
bedt: Ende altoos, in ghevalle dat yemandt daer
kome die de voorfz goeden verhooght, fal hy die
hooghniil� verklaren, ten ware faecke dat 't Hoff
in kleyne faecken om merckelijcke redenen ordi-
neerde de voorfz Kercken ende Marft-daeghs ge-
boden anders gedaen te worden.
CLXXX VIL
Item, is 't dat yemant hangende ende duyrendc
de voorfz geboden, hem daer tegens wilde oppo-
feren, om dat hy fal willen fuilineren de erf��lijc-
ke goeden, Chijnfen, oft Leenen die men ftelt te
koope, fijne te wefen, of recht van Renten, ofte
eenige andere, hoedanich dattet zy, daer op te
hebben: in dien gevalle, daer fal de voorfz Execu-
teur den Oppofant ontfangen tot oppofitie als
boven, ende fal niet te min procederen totter vol-
doeningeder voorfz gheboden , fonder die daer
omme in eeniger maniere te dilayeren: Ende inf-
gelijcks wilde hem de gheexecuteerde oppoferen,
of appelleren, daerom en fal de voorfz Executeur
niet verbeyden de voorfz geboden te voldoen als
boven.

CLXXXVIIL
Item, de voorfz geboden gedaen, ende voldaen
zijnde, fal de vooriz Executeur dagen t'eenen ge-
legen dage de geene die de voorfz erfl��jcke goe-
den , Chijnfen, vruchten ofLeenen verhooght fal
hebben, ende de Ge�xecuteerde ende Oppofant
ofte Oppofanten, elcks in fijn reguard, te weten_:Den voorfz Kooper ,'of laetft Verhooger, om fijn

Α aa iij han-

M�l

■MM

___

______________

-ocr page 379-

Placatefl^ j.Boeck. 2�Tit, 3.Deel.

748

747

handen te ydelen vanden penningen daer op de
voorfz koop ftaet, ende 't decreet te ontfangen:
Ende den ge�xecuteerden, omme 't decreet van-
den voorfz goeden den Koopqr te fien aenwyfen,
ende den Crediteur of Crediteuren vande pennin-
gen, komende vanden voorfz koope, fien betalin-
ge doen, ende oock te fien daer af nemen die ko-
5en vander voorfz executie, ende te ontfangen
't furplus, op dateer eenighfins furplus is: ende de
Oppofant ofte Oppofanten,op datter eenige zijn,
omme te feggen de redenen van heurluyder op-
pofitie: Ende zijn daer eenige Appellanten, lal
daer af oock mentie maecken in fijn Relatie.
CLXXXIX.

Item, van alle 't geene des de voorfz Executeur
gedaen fal hebben, te weten: vanden voorfchre
ven gheboden, ende vanden daginge, als hy die fal
hebben gedaen, vanden geenen die de voorfchre-
ve erfi�lijcke goeden, Chijnfen, vruchten of Lee-
nenfullen hebben gheilelc ten pryfe vanden gee-
nen die hen fullen hebben geoppofeert, of die ge-
appelleert fulJen hebben, op datrer eenige zijn,
vanden dage die hy den parthyen fal hebben be-
fcheyden, ende generalick van fijn exploidten, fal
hy over fchryven wel ende in 't lange, ende fal fijn
Relatie hechten onder fijnen Zegel ofte hantteec-
ken, aen d'Executorie vanden vonnifle, oft andere
Aften, begrypende executie.
CXC.

Item, ten dage gheprefigeert fullen de voorfz
partyen elcks d'een tegens d'andere gehoort wor-
den, endeinfgelijcks de Oppofanten ofte Appel-
lanten, indien daer eenige zijn, de welcke fom-
mierlick gehoort, fal daer op by den Hove geap-
poin&eert worden als behooren fal. Ende indien
daer geen Oppofanten of Appellantenen zijn, of
de oppofanten ofte appellatien gewydeert zijnde,
fullen daer nae de Brieven van decrete bereydt ge-
maeckt worden na ouder ghewoonten : Welver-
ftaende dat de voorfz Brieven van decrete bereyt
wefende, op eenen Rechtdach ghebracht fullen
worden inden Raden, ende aldaer in prefentie van
eenyegelijck die daer zijn fal willen, fal by den
Griffier openbaerlijck verklaert worden, dat al-
fulcke Brieven van decrete bereyt zijn om te befe-
gelen,cnde vragen of daer yemant is die de voorfz
errTelijcke goeden, Chijnfen, vruchten of Leenen
meer wilt verhoogen: Ende is daer niemant, fo ful-
len de voorfz Brieven van decrete openbaerlijck
gefegelt worden�. Maer is daer yemant die verhoo-
gen wille , hy fal daer toe ontfangen worden tot-
ten afnemen des Zegels vanden Waflche.
C X CI.

Item, 't voorfz decreet befegelt zijnde, ende de
penningen inde Griffie wefende, fal den Kooper
fijn decrete gelevert wordcn,ende de poi��fl�e van
den ghedecreteerden goeden gegeven worden by
den geenen die't behooren fal, aenden wekken
men fal fchryven ende bevelen van onfen wegen
dathy 't alfo doe, mits ontfangende fijn rechten :
Ende.in gevalle hy weygerde des te doene, fo ful-
Jen wy by onfe Officiers dat felve doen doen, tot
yerfeeckertheyt vanden Kooper. Ende of de Koo-
per ten dage vander interpofitie vanden decrete,
ende fegelinge van dien, met fijne penningen niet
e^n ware bereyt om de felve penningen inde Griffie

te leggen, foo fal ten eerften Rechtdage daer vol
gende, 't felve goet weder verkoft worden: ende
indien 't felve als dan min gek, dat fal komen toe
prej uditic vanden eerilen Kooper.
CXC II.
Item , de penningen als voorfz is, inde Griffie
wefende, fullen die den Impetrant oflmpetran-
ten, Oppofant of Oppofanten, Appellant ofte
Appellanten, naevolgende den teneur vanden de-
crete,gelevert ende gediftribueert worden,behou-
delijck fouffifante cautie, die elcks van hen van
fijnen ontfanck Hellen fal, omme daer af refticutie
te doen, indien naemaels in Rechte bevonden
worde, yemandt anders beter recht daer toe te
hebben.

CXCIII.
Item,als eenige Executeur fijn executie voldaen
fal hebben in materie van decrete, ofdiergelijcke
fal hy fijn reeckeninge over geven in gelchrifte t�
Hove, inden wekken begrepen fullen weien alle
de partye vanden ontfange, ende koiten, allo wel
van fijnen dagen ende vacatien, als anderfins: Te-
gen wekker reeckeninge de gheexecuteerde ghe-
hoort fal worden of hy yet leggen wilt ter contra-
rie : ende 't furplus, op datter eenige is, fal d'Exe-
cuteur geven den ge�xecuteerde, indien hy't heb-
ben wil, ende hy compareert, of anders hy fal dat
fetten inde Grime of elders, daer't hem gheordi-
neert fal weien by den Hove.
CXCI1II.

Item.cn fullen geen Executeurs uyt krachte van
eenige Sententien, of executien op Sententien,
mogen apprehenderen den ghecondemneerde in
fijnen perfoon, fo verre hy bewijft, of den Execu-
teur blijeke van eenige haefl�lijcke ofte erfTelijcke
goeden, fouffifant zijnde voor de executie, inder
manieren als boven. Maer indien de ghecondem-
neerde in gebreecke ware te bewyfen Have of Er-
ve, fouffilant zijnde voor de executie, endedat
den Executeur niet en blijeke vaneenige goeden
daer men d'executie aen mochte doen, foo fullen
de voorfz Executeurs mogen apprehenderen den
Perfoon vanden gecondemneerden, ende die ley-
den gevangen ter naefter goeder Stadt, ofte ande-
re feeckere Plaetfe, ende die leveren den Officier,
de welcke ghehoudenfalwefen fijn vangeniife te
leenen, ende den voorfz ghecondemneerde te be-
waren tot fijnen lafte, ende tot kofte vanden
Impetrant, ofc vanden Executeur die dat be-
geeren fal.

CXCV.

Item,wanneer yemant tegens een andere gecon-
demneert fal wefen inde koften, die condemnatie
fal hebben tot fijnen profijte, fal fijn kollen doen
(tellen by declaratie in gelchrifte. Ende indien de
Procureur vanden ghecondemneerde die niet en
wil ontfangen, fal verfoecken Mandement om
fijn wederpartye te doen verdachvaerden, om de
voorfchreve koften over te nemen, die te fien tax-
eren, of diminutie daer tegens te geven: Welcke
Mandement met inthimatie hem fal worden vet-
leent,ende uyt krachte van dien fal hy fijn weder-
parthye mogen doen dagen t'eenen gelegeneuda*
ge, om die voorfz koften te fien tauxeren, oldi-
minutie η daer tegens te geven, hem fendende die
Copie vande voorfz declaratie, geteeckent byf^a¹ * Griffcr.

.^^mjM^l

^^Ij^i

^^^^^^_

-ocr page 380-



	Inftrudie vanden Hove Van HoUanc, Zeelant,&c. 750
	Inftrudie vanden Hove Van HoUanc, Zeelant,&c. 750
749 rrillier,ofeen vanden Secretarifen vanden Hove. L_e failleert de Gedaeghde ten voorfzdagete komen, deffauk fal regens hem gegeven worden, ende uyt krachte van dien deftaulte , fal voorder eeprocedeert worden rotter taxatie vanden voor- fchreven koften, als vooren gefeyt is. Ende indien hvcompareert, ende wil diminutieil overleggen, de voorfz diminutien fullen ontfangen wefen, en- de men fal doen de voorfz tauxatie, de oogen daer ophebbende als 'tbehoorenfal. Ende de koften eetauxeert zynde , indien de voorfz ghecondem- nee'rde binnen veerthien dagen willighlijck niet en betaeldt, fal de Triumphant voorfz de getaux- -eerde koften mogen doen executeren, mitfgaders deonkoften vanden Deurwaerder, al tot laften vanden gecondemneerden: Niet tegenftaende dat de felve ghecondemneerden, nae de voorfz veer- thien dagen, ende binnen vier eii twintigh uyren nae der lommatie, bereydt ware die ghetaxeerde kollen te betalen. ■ CXCVI. Item, om te doen de voorfz tatfxatie, fal de de- claratie van koften met die diminutien ghebracht worden op 't buffet, ende ghefien by den Hove, of Commiffarifen, die de Stadthouder, of in fijnder abfentie de Prefident, daer toe ordonneren fal, de welcke voor hen hebben fullen 't principael Pro- ces, indien 't noot is, om daer op te hebben alfulc- ken reguard als 't behooren fal. CXCVII. Item, fal oock getaxeert worden de executorie, die gheheven fal worden op de voorfz taxatie, de welcke inhouden fal dat d'Executeur de voorfz taxatie ftelle ter executie ten kofte ende lafte van den gheexecuteerden, ende daer af hem felven be- talen by fij nder handt voor den tijdt dat hy fal va- ceren inde voorfz executie als boven, om te ver- hoeden dat men niet en hebbe koften op koften, ten ware dat de gecondemneerde willighlijck be- taelde, fonder executie tegens hem te doene, in wekken gevalle vander getaxeerde fomme af ge- togen fullen worden vijf ftuy vers, voor de voorfz getaxeerde executie: Ende fal 't Hof mogen taxe- ren redelick falaris voor de vacatien die men doen fal, doende de voorfz taxatie, aenfiende de groot- heyt ende den arbeydt vanden tauxe, de welcke ontfangen fal worden by den Griffier, endebe- fteet worden daer 't Hof ordonneren fal. CXCVIII. Item, is 't dat hem yemant gevoelt, of wik feg- gen belaft te zijn by eenige Rechteren, het zyby interlocutoire ofdiiTinitive vonnifi�, binnen oni� voorfz Landen ghegeven, ende hy daer af wil ap- pelleren , hy fal gehouden zijn dat te doen binnen thien dagen, te rekenen vanden dage dattet von- nifi� was gegeven,of dat tot fijnder kennifi� geko- men is, dien dagh daer inne begrepen. CXC1X. kern, alle Appellanten fullen mogen renuncie- ren van heure appellatien, binnen acht dagen nae dat fy gheappelleert fullen hebben, den dach van- der voorfz appellatie, ende den dach dat fy fullen renunchieren daer inne begrepen, behoudelijck dat fy de voorfz renunciatie doen voor den voor- schreven Rechteren daer affy geappelleert fullen nebben, of den voorfz Rechteren binnen de voor-
		fchreve acht dagen behoorlijck infm�eren, ende dat vande voorfz renunchiatie by brieve of inftru- ment a�tentijckelijck blijeke, fonder boete van drie ponden te betalen, ten ware dat hy Mande- ment in Appel verheven hadde. CC. Item, wanneer een gheappelleerde, of fijn Pro- cureur, fal willen renunchieren van 't voiiniffe, fal gehouden welen te doen den behoorlijcken eedt, dat 't felve ghefchiet fonder fraude, co�ufie ofte bate te hebben van lukken vonniffe, ofte om ons te defrauderen van fijn boeten. CCI. Item, dat de Appellanten van 't vonnifi� van lage Rechters , compoferende of tranfigerende met hare partye, ghehouden fullen wefen binnen fes weecken nae de compofitie, te compareren in perfoone, ofte by haer Procureurs daer toe macht hebbende, ende renuncieren van heure appellatie, ende betalen den Rentmeefter vanden exploi&en drie Carolus guldenen, ende by gebreke van dien fal de Procureur Generael , of den Rentmeefter voorfz mogen executer� de boete van't \oi appel. CCII. Item, fullen de Deurwaerders gehouden wefen die cautie by henluyden genomen, voor die boete van 't vol appel , te leveren in handen vanden voorfz Rentmeefter, binnen vier dagen nae date dat fy 't exploict gedaen, ende weder inden Hage ghekomenfullen wefen�. op peyne vanfufpenlie voor de eerfte reyfe, ende privatie voor de tweede reyfe. CCIII. Item, waer 't ctat yefnandt van �ns impetreerde congie om te accorderen inde voorfz faecke van appeffald'Impetrant oock moeten betalen de fel- ve drie ponden van veertigh grooten t'onfen pro- i�jte. CCI III. Item, alle Appellanten van lage Rechteren, die heure appellatie iullen willen vervolgen, fullen die moeten reveleren binnen twintigh dagen nae dat die gheinterjecteert fal wefen, of anders fal de appellatie gehouden zijn voor defert. CCV. Item, fullen die van onfen Rade in Hollant, als Provinciale Rechters, de kennifi� hebben van alle vonniffen ter lager Vierfcharegewefen, in cas van appel ofte reformatie , al eer parthyen in onfen grooten Raedt in Juftitie ontfangen lullen mogen w^rorden, ten zy datter Privilegie of ander recht is ter contrarie. Ende en fullen die vanden Raede in Hollandtgeen Brieven ofprovifien in cas van ap- pellatien expedi�ren, de welcke eenige gratie of Requefte Civile begrypen; maer fullen alleen in faecken van appellatien ofte reformatien,expedie- ren provifie van Juftitie. CCVI. Item, om behoorlick te reveleren de voorfz ap~ pellatien.fullen de Appellanten binnen den voor- ichreven tijdt van twintigh dagen, gehouden zijn te moeten nemen Mandement in cas van Appel, ende te doen dachvaerden de partye, ten prohjte vande welcke 't vonniffe of appointftement gege- ven is, ende oock ten voorfz dage inthimeren de Rechteren die ghegeven fullen hebben 't yonnifl� of

-ocr page 381-

Placatea-». 5 � Boeck

751

ofappoindement daer van gheappelleertis, ende
hen doen geven behoorlijcken dagh.
CCVII.

Item, ende of by verftant ofte faveur vanden
Executeur den dach te lange ware gheilelt, fullen
de gheappelleerde ofce gheinthimeerde vanden
Stadthouder, Prefident ende Rade mogen obti-
neren Brieven van Anticipatie, die hem verleent
fullen worden, by den wekken fy den Appellant
of Reformant fullen mogen doen anticiperen :
welcke anticipatie, mitfgaders 't exploid,fal wor-
den ghetaxeert , indien hy triumpheert. Ende

ofte dede blijeken van fijn diligentie, fal, tot v_erfoecken vanden geappelleerde, de claufuk van 'm.
hibitie, ofte andere furcheance af gedaen worden*
Ende indien 't blijekt van behoorlicke diligentie
fal de faecke principael blyven beruilen, indien de'
Gedaeghde 't felve begeert, tot dat de faecke,om-
me 't vonnis te exhiberen, by compulforiael of an-
ders geflecht fal zijn.

CC XI.

Item, om te eviteren de ydele ende frivole ap-
pellatie, tonrechte gedaen, wort geordineert, dat
alle de gheene die qualijck appelleren van eenige

indien de Appellant geanticipeert zijnde,ten dage
dienende, niet bereyt en ware fijn grieven te ver-

lage Rechteren, fullen gecondemneert wordende koften van parthyen, ende in beternifl� tegen

klaren, men fal hem confenteren noch acht dagen,
fonder meer. Ende indien hy als dan in gebreecke
is te verklaren fijn grieven, fal fijn appellatie ver-
klaert worden defert, ende gecondemneert wor-
den inde boeten van 't vol appel,ende inde koflen.
CCVIII.

Item, is't Proces, daer af geappelleert is» Proces
by gefchrtfte, het fal te Hoye geleyt worden,ende
partye geordineert dat fy fien alle de itucken,uyt-
gefondert 't i�creet, indien daer eenigh fecreet is,
ende fullen ondervraeght worden of't daer al is:
Ende in ghevalle het daer al zy, foo fullen de par-
tyen concluderen als in Proces by ge�chrifte, om
't Proces by den Hove ghejugeert te worden, ex
eifdem aftis an hem vel male, ende fal de Appellant
ontfangen wefen te verklaren fijn befwaerniffe, of
grieven, ende de gheappelleerde ter contrarien.
Maer indien eenigh vanden parthyenwikfeggen
datter niet al en is, die fal fomniierlijck ghehoort
worden, ende partye adverfe ter contrarie. Ende
al ghehoort, indien't Proces ontfangen wordt als

ons inde fomme van dertigh ponden, van veertig!
grooten Vlaems't pont.

CCXII.

Item, als vanden geenen die nieten appelleren,
maer verfoecken provifie in cas van reformatie �
Wort geordonneert, dat den felven by onfen Ra-
de alfulcke provifie verleent fal worden,alfo verre
alshy die verfoeckt binnen 's Jaers: Welverftaen-
de dattet vonnii�� daer af fy hem beklagen, fijn
executie hebben fal op cautie , die de geene die t
vonnii�� voor hem hebben fal, ghehouden fal zijn
teftellen, om te reftitueren 't gheene dat hyuyt
krachte van dien vonnifle fal op heffen, indien na-
maels bevonden worde dattet alfoo behoort te
gefchien, foo verre het felve is reparabel, in wek-
ken gevalle van nu voortaen geen ftateringe gege-
ven lal worden by onfen Raede voorfz, ten ware
datter fonderlinge faecken toe diende, daer af den
Hove principalijck bleecke. Ende al worde nae-
maelsverklaert dat 't vonnis by den lagen Rech-
ter gegeven, wel gegeven ware, ende dat d'Impe

Proces bygefchrifte, fullen de partyen geappoin- j trant in cas van reformatie qualijck betrocken
�teert worden te fchryven by memorien ende ad- | hadden in reformatie, fo en fal d lmpetrant noch-
vertif��menten van Rechten, ende daer by te voe- j tans geen boeten betalen,
gen, &c. op dat noot zy, om al ghefien, daer inne I C C X111.

te doen ende te ordonneren als 't behooren fal: | Item, waer 't faecke dat yemant bevonden wor-
Maer indien 't Proces niet en ware ontfangen als de met notoir calumnie een anderen getrockente
Proces bygefchrifte, als dan fullen partyen naeck- hebben om hem te vexeren, het ware inde eerilc
telijck ghehoort worden by monde, om te feggen inftantie, oft inde tweede, die fal gepunieert wor-
alle 't gene dat hen fal believen, ende die gehoort, den na de qualiteyt vander calumnie, tot difcretic

vandenHove.

CCXIIII.

Item, alle Sententien van lage Rechteren, noo-
pende materie van Dijckagie, Water-gangen,Sluy-
fen,Politien,boeten van Officieren,correcl:ien, en-
de andere van ghelijcke natueren, fullen hebben
heure executie op cautie, niet tegenftaende appel-
latie , ende fonder prejuditie van dier, ten ware
nochtans dattergroote merckelijcke redenen wa-
ren die onfen voorfz Hove ter contrarie foudeti
mogen moveren, of dat d'executie vanden voorfc

fullen geappoin&eert worden als 't behooren fal
CCIX.
Item, of't geviele dat d'Appellant ten geprefi-
geerden dage niet en compareerde, ende de Ge-
daeghde ofte geintimeerde,of eenige van hen dede
blijeken van heurderdaginge, hem fal ghegeven
worden oorlof vanden Hove: Ende en deden fy
vander voorfz dachvaerdinge niet blijeken, foo fal
hem ghegeven worden comparuit, ende een Man-
dament, omme den voorfz Appellant te dach-

vaerden, om te wyfen het profijt vanden voorfz

comparuit, dar welcke fal zijn oorlof vanden Ho- I vonniffc ware irreparabel.
ve , in ghevalle fy vande voorfz daghvaerdinge | C C X V.

deuchdelijck doen blijeken, ende fal den Appel- ; Item, als yemant by eenige Sententien interlo-
lant in allen ghevalle verklaert worden qualijcken cutoir, appoinctement of conceilie van Mandc-
geappelleert te hebben, ende gecondemneert inde \ mente, by oni�n Rade van Hollant gegeven, hen?
boeten van't vol appel, ende inde koilen: ende ful- j bevoelt befwaert, ende daer af appelleert aen on-
lende parthyen in materie van appel, niet mogen ! fen grooten Raedt, fal niet te min by onfen Stadt

houder, Prefident ende Raedt van Hollandt.in de

materie principale voorts gheprocedeert worden.

alfoo verre als de faecke reparabel is, tot dat hert

van onfen wegen verboden fal worden, ende m

niet

appoin&eren fonder oorlof van ons te hebben.
CCX.

Item, ende in gevalle d Appellant ten dage die-
nende , niet en komt ghefurneert met 't vonniflfe,

�-

-ocr page 382-



	Inftru�tie vanden Hove van HoIlant_sZeeIant₃ &c. 754
	Inftru�tie vanden Hove van HoIlant_sZeeIant₃ &c. 754
753 er te min d'Appellant binnen thien dagen, oft karteren tijdt, moeten over gheven fijn grieven in tnen Sack, daer inne leggende d'Ade van Ap- «el ende t'appoin&ement daer af hy geappelleert heeft mitfgaders fijn Procuratie, begeerende van onfen Raedt aldaer die gerepareert te hebben: en- de fal de Griffier gehouden zijn op de voorfz grie- ven te teeckenen den dach ende uyre als die over ehelevert fullen worden, omme daer by te weten de diligentie vanden Procureur: ende 't felve ghe- daen zynde, fal de voorfz grieven metten twee Sacken vanden Proceffe, indien't noot is, terftont brencen op 't buffet, om terftont op de voorfchre- ve grieven by den voorfz Raedtfluyden gedifpo- neert te worden, de welcke die fullen mogen re- pareren indien fy bevinden dattet alfo behoort te eefchien, Ende indien by onfen Raedr.de voorfz grieven niet gherepareert en worden binnen een Maent, fal d'Appellant fijn appellatie voor onfen grooten Raedt mogen vervolgen: Welverftaende dat hy in fijn relevement inferere fijn grieven, be- houdelijck oock dat hy deuchdelijck doe blijcken by Acl:e geteeckent by den Griffier van HolJandt, wat op fijn grieven gheappoin&eert is, of dat hem geweygert of ghedilayeert is by den voorfz Rade, declaratie binnen de voorfz tijt van een Maent op fijne grieven te doen. CCXVI. Item, de geene die hen bevoelen fullen ghegra- veert by eenige Sententie by onfen Raedt van Hollandt gegeven, hoedanigh die zijn, fullen ge- houden zijn daer af te appelleren binnen thien da- gen nae dattet gekomen fal zijn tot heurder ken- niffe, ende fullen ghehouden zijn binnen veertigh dagen daer naer heur appel te vervolgen in onien grooten Raedt, ende te doen dachvaerden ende inthimeren de gene dien 't behooren fal, of anders en fullen fy niet ghehouden worden voor Appel- lanten , maer fal haer appellatie verklaert worden defert: Welverftaende dat de geene die gheappel- leert fullen hebben van eenige Appoindrement ofte Sententie interlocutoir, by onfen Raedt van Hollandt gegeven, ende heure grieven den Raede voorfz over gegeven hebben, verwachtende repa- ratie vande felve grieven, de voorfchreve veertigh dagen niet loopen en fullen, dan vanden dach dat de voorfz onfen Raedt van Hollandt op alfulcker grieven gedifpoheert fal hebben-. Des foo fullen fy met aller neerftigheyt vervolgen expeditie op heure grieven. CCXVII. Item, aengaende dachvaerdinge/tzy perfonele of andere, en fal men niet mogen appelleren, ende fullen alle Sententien ofte Appoin&ementen by onfen voorfz Raedt van Hollandt ghegeven, noo- pende de materie van Dijckagie, Watergangen, Sluyfen, boeten van Officiers, ende andere van gelijcke natuere,heure executie hebben op cautie, niet tegenftaende de appellatie, ende fonder pre- juditie van dien. CCXVIII. Item, alle Sententien of Appoinitementen tot verfoecke van onfen Procureur Generael, by den joorfz Raedt ghegeven, noopende Politie, corre- ctie van Suppooften, amende civile, peyneofte rouifo pecuniele, tot onfen profijte gewefen, ful-
		len hebben heure executie fonder cautie, niet te- genftaende appellatie, ende fonder prejudicie van dien. Ende van alfulcke vonniflen ofte appoinc�e- menten, indien daer af gheappelleert wort, fal by onfe Procureur van Hollandt gheadverteert wor- den onfen Procureur Generaeltot Mechelen ref�- derende, teneynde dat hy ons recht beware. CCX1X. Item, ordonneren voorts, dat van nu voortaen eer men eenigh vonnilTe diifmitijf in onfen Raedt voorfz gheven fal, lullen de Proceffen ghebracht worden op 't buffet inde Griffie, ende by de par- tyen , ofte heure Procureurs, in prefentie vanden Griffier gevifiteert, om te weten of alle de ftucken daer zijn, naer inhouden vanden Inventarifen. Ende indien men bevindt dat alle de ftucken daer zijn, fullen de ProceiTen ghefloten worden, ende gegeven te rapporteren: Ende en fal de Griffier daer nae , voor de pronunciatie vander Sententie, geen vande parthyen laten vifiteren, ofte doorfien fijn eygen Sack, of fijn wederpartye Sack, ten zy dattet i�lfde ghefchie in prefentie van beyde par- tyen. Ende indien daer af gheappelleert wort, fal daer af mentie ghemaeckt worden in 't eynde van den voorfz vonniffe, daer toe voegende defe ofte gelijcke woorden daer af geappelleert is gheweeil by N. in fijnproperen Perfoone, oft by alfulcken fijnen Procureur �. Ende en fal de Griffier oock als dan geen vanden partyen laten komen aende Sac- ken,ten zy over de evangelifatie vanden Proceft�, partye adverfe nochtans daer toe gheroepen, ten ware dat den Griffier wettelijcken bleecke dat ge- renunchieert ware vander appellatie. Ende indien de Appellant fijn appellatie vervolght, ende het bevolen wort de Proceflen voorfz over te fenden, foo fullen de voorfz Proceffen toe ghefloten ende befegelt, alfoo die waren ten dage vander pronun- ciatie der voorfz vonniffen, by eenen properen Bode, ten koften vanden voorfz Appellant, beta- lende den Griffier fijnen falaris, over ghefonden worden in onfen grooten Rade. cexx. Item, alfoo men behoort een yegelijck in fijn Jurifdi&ie te onderhouden, foo hebben wy geor- donneert, ende ordonneren mits defen,dat van nu voortaen geen vanden Onderfaten onfer voorfz Landen van Hollant, Zeelant ende Vrieflant, den anderen fal mogen betrecken inde eerfte inftantie, dan voor fijn ordinaris ende dagelijckfchen Rech- ter binnen den felven Lande, noch oock in Gee- ftelijcke faecken, inde tweede ofte derde inftantie by refcripten, ofdelegatienApoftolijcke, voor eenige gedelegeerde Rechters, dan binnen de fel- ve Landen ende Provintien: Interdicerende allen onfen Rechteren ende Onderfaten contrarie van defen te doen, of eenige faecken te ontfangen, ten ware in geprivilegeerde faecken. " CCXXI. Item,omme te fchuwen inconvenienten die wel eer ghebeurt zijn: Soo ordineren wy dat van nu voortaen de Mandementen ende Brieven, by ons of onfen Raedt geexpedieert, niet ter executie ge- leyt en fullen worden binnen onfen Lande van Hollant, Zeelant ende Vrieflant, fonder alvooren van onfen Rade van Hollant te hebben behoorlic- keAttach�. Ende en fullen geen Bullen of refcrip- B b b ten


			>

-ocr page 383-

Hacaten-»* 5 ♦ Boeck.

i.Tit. 3. Deel.

₇ ₅ ^

75*

gegeven worden deffault. Ende indien onfen
Procureur niet fonderlinghs en feyt tegen de brie-
ven van Remiffie, maer alleenlijck ontkent 't in-
houden van dientewefen waerachtigh, als dan
fal de Impetrant geordineert worden 't inhouden
van fijn voorfchreven Brieven te verifi�ren, j_S't
noot, by Certificatie , oft anderfints tot difcretie
vanden Hove. Ende indien 't narre vande voor-
fchreven Brieven van Remiffie bevonden worde
waerachtig te zijn,fo fullen de voorfz Brieven van
Remiffie gheinterineert worden ten profij te van-
den Impetrant of Impetranten, ende fal met von-
niile verklaert worden, dat d'�mpetrant gebruy_c,
ken fal der grati�n hem by ons verleent, ende ful-
len hem daer af ghegeven werden Brieven, inde
welcke de voorfchreve Brieven van Remiffie van
woordetewoordegeinfereert fullen worden, die
mentie fullen maecken wie daer geroepen is, ende
wie hem geoppofeert heeft, ende 't geheel beleyt
vanden Proceil�, ende inde conclufie't interine-
ment vande voorfz Brieven, de welcke ghefegek
fullen worden met onfen Zegele, die oni�n Prefi-
dent onder hem heeft, ende fullen de felve Brie-
ven den Impetrant ofte Impetranten ghelevert
worden, om hem daer mede te behelpen alomme
daer 't behooren fal. Ende fal de Impetrant van
Remiffie ontflagen worden vander vangeniife, be-
talende de koften vander vangenifl�, ende andere
wettelijcke koften. Maer indien dat bevonden
wort de voorfz brieve van remiffie tezijnfubrep-
tis ende obreptis, foo fal men daer afdoen decla-
ratie , ende procederen tegens den Impetrant, als
boven geroert is.

CCXX IIII.
Item, alfoo in onfe Landen van Hollandt, Zee-
lantende Vrieilant veel dootflagen gefcliien, fon-
derlinge by de g�ene die luttel oft niet te verliefen
en hebben, ende naemaels van ons verkrygen Re-
miffie, mits betalende amende civile, nae qualiteyt
vander mifdaet, ende faculteyt van heure goeden �.
Soo is 't dat wy ordonneren, dat als 't HorTnvijf-
felt oft oock feeckere is, dat alfulcke Delinquant
niet folvent en is om de amende civile te betalen,
fal 't voorfz Hof den Delinquant condemneren in
amende civile, te betalen binnen eenen feeckeren
tijdt, met lafte, dat by ghebreecke van dien, hy ial
criminelijck gepunieert worden aen fijn lijf, als 't
Hof bevinden fal daer toe te behooren, fonder
nochtans lijf of lidt te verliefen.
CCXXV.
Item, alle Perfoonen die hen fullen willen Hel-
len ter purge van eenige crimen dat men hen lal
willen op feggen, fullen hen mogen geven gevan-
gen in handen van onfen voorfz Raede, den wek-
ken Mandement verleent fal worden, omme te
doen dagen by twee afroepingen, ter plaetien
daer hy woonachtig is, ende daer 't delict gefchiet
is, alle de geene die hen partye tegens hem fullen
willen maecken, ofte eenige denunciatie of adrw-
niftratie van Getuygen tegens hem fullen willen
doen, begrypende authoriteytopyemaiidtdie ε
Hof daer toe committeren fal, om de denunciatie
teontfangen, ende de Getuygen te hooren, die
gehouden wort alle 't felve den Hove fecretelijCR
over te brengen, omme daer op by den lel ven
ende fakegens de non Comparanten j Hove ter purge, of reje&ie^an dien, ende fan'M^e

ten Apoftoglieley t molijck placet■

Item, aenfullen wordfelve van nueen oft meerbinnen 'sjavoorfz* endbloots hooBrieven vanheni�nt dervangen in h

Item, daHove, als vende den Imders by denden Impetraden Mandevaerden onende Magenparthye, d'gheperpetreeenighfihtstye fullen wvan Remii�iedement , ofal zijn , te firen, ende daform�n �. Vmente, de Dfal zijnde pgeven, midtImpetrant:zijn, den feals boven ,Brief van Rein prefentiegende, gelelen zijnde,clu'fie tot inhengoet dureur , of eenreren, �ride ddebatteren,de feyten eworden, oplijcke geinftvan wyfen,als men fal fiinterinemenklaren furrepinterineertteImpetrant,abuys. Endevan hen nietgeven wordement met in

Item, isparthyen, dblijcken, oftonfen Procute feggen teRemif�ien,

_____^M^M

�^i^

_________

-ocr page 384-



		Inftru&ic vanden Hove Van HoIIant,ZeeIant, &c. 758
	757	Inftru&ic vanden Hove Van HoIIant,ZeeIant, &c. 758

			fie gehouden fal zijn ten dage dienende te compa- reren in perfoone, om in alle gevalle dat in 't gene dat hy te kennen ghegeven ende verklaert heeft» faulte bevonden worde, alfdan correctie daer over gedaen te worden als't behooren fal. CCXXVIII. Item, alle Mandementen van Ceffien fullen in- houden onder ander de claufule omme te komen fien Hellen Curateur vanden goeden vanden ce- dent , de welcke de handelinge eride adminiilratie vanden goeden hebben fal, tot anders by den Ho- ve geordineert zy. CC XXIX. Item , 't Mandement van een Impetrant van be- neficie van Inventaris, fal infgelijcx onder anderen inhouden de claufule, omme by den Hove te fien ordonneren een Curateur vande goeden vanden Sterf huyfe, die by den Hove geordineert fal wor- den , alfoo verre alfi�r Proces of queilie valt op 't voorfz Inventaris, om de goeden van 't Sterfhuys te regeeren, midts vernieuwende 't Inventaris te vooren gemaeckt, tot anders geordineert zy. CC XXX. Item, verbieden den Prefident, Raedtfluyden, Procureur Gcnerael, Advocaet Fifcael, Rentmee- fter vande ExploicT"en,ende allen anderen wedden van ons hebbende, te pachten eenige Accyfen, Thollen, Caillotten, of andere Gabellen, Rechten of Domeynen ons toe behoorende, oft oock part of deel daer inne te hebben, op de privatie van heure Officien. CCXXXI. Item, wy verbieden infgelijcks den felven, op gelijcke peynen,te wefen vanden Rade van eenige partyen, Kercken, Abdyen, Klooftcren, Steden, Cafteleynen, Heeren, Vrouwen, of anderen, wie fy zijn, in faecken die fy te doen fullen hebben in onfen voorfz Kamere, of Penfioen van yemandt jaerlijcks te ontfangen, of eenige Officie van Hee- ren ofte Vrouwen te aenveerdcn,ofdie behouden, indien fy als nu eenige hebben: maer fullen gehou- den ta)��* binnen een Maent nae date van defen de felve hen quijt te maken, of anders fal haerluyder fiaetimpetrabel wefen. CCXXXII. Item, ordonneren dat van nu voortaen inden Rade niet geadmitteert en fal worden Vader ende Sooii, Gebroeders, Rechtfweers, ofte andere in ghelijcke grade in confanguiniteyt ofte affiniteyt: Niet tegenilaende eenige Brieven ter contrarie by ons gegeven, ofte noch te geven. CCXXXI II. Item, wy ordonneren dat inde Kamere vanden voorfz Rade wefen fal een Bert, by maniere van Calendriere, in 't welck ghefchreven fullen ilaen met roode letteren alle de Heylige dagen die men ghewoonlijcke is te vieren, daer men ichryven fal met fwarte letteren Curia vacat, Ende boven dien fullen inden felven Calendrier geteeckent ftaen de Vacantien hier nae volgende, te weten -. Vanden eerften dach van Auguilo, totten eerften dach van Septembre. Item, vanden twee en twintigh- ften dach van Decembre, tot des anderen daeghs naer drie Koningen dach. Item, van s Maendaegs voor de Vaften, tot 's Woonfdaeghs daer na, bey- de incluys. Item,van Palm-avont tot Quaiimodo Bbb ij daer

Wocedeert, ende eyndelijck ghedecideert te lontennaeRechte, den felven Impetrant han- Lde de voorfz proceduyren blyvende inbeflo- tenvangeniiTe, ten zy dat by den Hove anders ^^eordineercc^yxxvi. Item, dat d'Impetrant van Refpite.ten dage van den exploifte, gehouden fal wefen partye te leve- ren copie van U) η cautie.omme ten dage dienende daer in te confenteren, of tegens te feggen, Co fij- nen moeden raedt fal gedragen. CCXXVII. Item, om te geven regule inde grati�n ofte Brie- ven van CeiTien, die veel ende menichvuldelijck by eenigen dagelijcks van ons verkregen worden: ende om te fchouwen de frauden ende gebreeeke- lijckheytdie by den Impetranten vanden felven Brieven van Ceifien, hen daer op betrouwende, dagelijcks gefchien, ende bevonden zijngeweeft tot «rooten achterdeel van onfen Lande van Hol- lant, Zeelant ende Vrieflant, die op de Koopman- i'chappe gefundeert zijn�, foo hebben wy geordon- neert, ende ordonneren midts defen, dat van nu voortaen geen beneficien van Ceffie geexpeclieert en lullen worden, fonder advijs te hebben vanden Wethouders vander Plecke daer de Suppliant woonachtich is. Ende indien contrarie gebeurde, en lal daer by onfen Raede geen Mandement ver- leent worden. Ende dat alle de geene die van ons obtineren lullen Brieven van Ceffie, ghehouden fullen wefen, ten dage als fy de felve Brieven pre- fenteren, om te hebben Mandement, by den wek- ken heure Crediteurs gedachvaerr fullen worden, te geven in ghefchrifte by Inventaris, ende goede verklaringe, alle heure fchulden ende crediten (of uytfchulden) de felve bekennende ende con- feil�rende, ende by eede affirmerende alfoo waer- achtich te zijn: Verklarende voorts wat: goeden datfy hebben, waer die zijn, de lai�en daer op ftaende,ende by eede affirmerende dat fy geen an- der goeden en hebben, noch gheen verfteecken, noch verfwegen en hebben: Verklarende oock by eede als vooren, de date vanden Contradte van elcken haren Crediteur daer uyt de fchult fpruy t. Ende dat gedaen, fullen fy oock gehouden zijn te verklaren, wat quadefortuyne ofte tegenfpoet fy ghehadt hebben naer date vanden voorfz Contra- cten olte Koopmanfchappen, daeromme hen van noode gheweeft is Brieven van Ceffie te impetre- ren.'t felfde al onderteeckenende, indien fy fchry- venkonnen, of indien niet, den Griffier, fijnen Merck of Secretaris van onfen Hove van HolJanr, biddende dat hy tot beuren verfoecke dat wilde onderteyekenen. Ende indien fy in andere plaet- fen 111 hechteniiTe zijn , fullen 't felfde ghehouden zijn te doen by den Secretaris ofte Klerck vander � lecke, ende als dan fal den Impetrant van Brieve van Ceffie, ende niet eer verleent worden Mande- ment onime te doen dachvaerden fijn Crediteurs, acnwelckMandement, onder de handt vanden Griffier, fijnen Klerck of Secretaris die dat Man- dement fal expedi�ren, gehangen fal worden Co- pie vande voorfz verklaringe,ende partye adverfe daer afgegeven worden Copie, indien fy 't begee- ren tot heuren kofte : Ende fal in 't felve Mande- ment geftek worden, dat den Impetrant van Cef-

-ocr page 385-

PIaeateo~#* 5»Boeck. i.Tit. 3. Deel.

759

7fo

gens te doen ofte gehengen gedaen te zijn in eeni
ger manieren, hoe, ende wien dattetzy: Maerd
TranfgrefTeurs ende Overtreders van dien corrf
geren, ftrafT�n ende punieren, achtervolgende d�
peyne daer inne begrepen, ende anders foo fy b_e_
vinden fullen daer toe dienende ende behoorende"
Ende ten eynde dat niemandt ignorantie in defe
onfe Ordonnantie en pretendere: So ordonneren
ende ghebieden wy, dat de felve defe onfe Ordon.
nantie, Poin&en ende Articulen daer inne begre-
pen, op eenen Rechtdagh in d'Audientie in on-
fen Rade van Hollant,ende elders daer 't van noo-
de wefen fal openbaerlijck voor den Volcke g�p_u.
bliceert ende ghekondight worde, ten eynde dat
eenyegelijck hem daer naeregulere: Wantons
alfoo belieft. Niet tegenilaende eenige andere
Statuyten, Inftrudtien of Ordonnantien by ons of
onfen Voorfaten voor date van defen ghemaeck
ende gegeven. Des t'oorkonden hebben wy on-
fen Zegel hier aen doen hangen. Gegeven in onfe
Stadtvan Bruifelden twintichfrendachvanAu-
gufto in 't Jaer ons Heeren 15 31, Van onfen Rij_c-
ke, 't elffte. Ende van onfen Coninckrijcken van
Caftillc,&c. 't fefthienfte. Ende was onderghe-
fchreven: By den Keyfer in fijnen Rade. Onder-
geteeckent,

Per Dublioul.

daer aen volgende. Item, van Pincxtcr-avont nae
de noene, tot des anderen daeghs poft Trinitatis,
fonder meer Vacantien te houden: Binnen wek-
ken Vacantien onfen Raedtfluyden lullen mogen
trecken ende vaceren in heuren afTairen, ende an-
derfins daer 't hen gelieven fal, fonder wedden te
verliefen.

CCXXXIIII.
Alle welcke onfe Ordonnantien,Puncl:en ende
Articulen daer ihne begrepen, wy willen onver-
breeckelijck onderhouden te wefen, fonder daer
tegens te doen uyt gunfte, faveur, fimulatie of dif-
fimulatie, vreefe of dreygemente, by monde of by
ghefchrifte, van eenige Edele ofte anderen, wie fy
zijn, noch oock om eenige befloten Brieven die
men van ons foude mogen impetreren in prejudi-
tie van defen, of verachteringe van Juilitie. Ont-
bieden daeromme ende bevelen onfen lieven ende
ghetrouwen CanceKer, Hoofden, Prefidentende
Luyden van onfen Secreten ende grooten Raden,
Stadthouder, Eerften ende anderen Luyden van
onfen Rade in Hollant, ende allen anderen onfen
Jufticieren ende Officieren wien die 't aengaen fal
mogen, heuren Stedehouderen, ende een yege-
lijck van hen, fo hem toe behooren fal, dat fy defe
onfe Ordonnantie in allen heuren pundten onder-
houden, ende doen onderhouden, fonder daer te-

1. Placaec, Fan Je Coninghlijcke Majefleyt _% beroerende 't impetreren van

Recpieflen Civile: Ende dat de Secretarie�n van allen Steden ende Vlecken,ghehouden werden Regi-
fier te houden van allen verkoopingen van goeden. In date den 9 Mey 1<5 60.

BT DEN KONINGH.

Nfen lieven ende ghetrouwen die Stadt-
houder , Prefident ende Luyden van on-
' fen Rade in Hollant, Saluy t ende dilec�e.
Alfoo tot onfer kennifle ghekomen is, dat veele
Procureurs ende andere Pra�tifijnen, inden felven
Raede, bevoelende heur qualijcken gefondeert te
zijne, of uyt andere Munimenten, dagelij cks im-
petreren in een Proces, twee, drie, ofte meer Re-
queften Civile, die fy te vooren weten frivool te
wefen,ende dat alleen om dilay ofte uytftel te ver-
krygen -. Ende voorts dat ter caufen vander ver-
koopingen of belaftingen van goeden(die gefchie-
den voor deWetten ende Gerichten vander Plaet-
fen daer onder die gelegen ofte reforterende zijn)
veele abuyfen , inconvenienten ende queftien ge-
beuren ende voort gheftelt worden , uyt dien dat
vande felve verkoopingen of beladingen geen be-
hoorlijckRegiftre gehouden en wort, fulcks dat
indien daer inne by ons niet voorfien en worde,
ghefchapen foude wefen meerdere abuyfen ende
inconvenientien daer uyt te ry fen. S O O IS T,
dat wy 't felfde aen ghefien, ende hier op ghehadt
'tadvijs van onfen lieven ende getrouwen die Pre-
fident ende Luyden van onfen grooten Raede tot
Mechelen, hebben gheordonneert ende gheftatu-
eert, ordonneren endeilatueren by defen *dat foo
wanneer eenich Impetrant van Requefte Civile,
by 11 luyden gerejedteert fal worden, de felve ge-
houden fal wefen te betalen t'onfen profijtevoor
amende ende boeten drie Carolus gulden van
twintich ftuyvers 't ftuck eens, in handen van on-

fen Ontfanger vande Exploiden van onfen voor-
fchreven Rade in Hollandt, inder tijdt zijnde, die
gehouden wort daer afontfanck te maecken,reec-
keninge, bewijs ende reliquate doen t'onfen pro-
fijte, metten anderen penningen van fijnen ont-
fangh. Ordonnerende ende fiatuerende voorts
dat de Secretarifen of Klercquen van allen Stede,
Wetten ende Vlecken, voortaen gehouden fullen
wefen goet ende pertinent Regiiler te houden van
alle verkoopingen of beladingen voorfz, ende dat
tot redelijcken kollen van partyen, Te weten,van
elcken Brief twee fbuyvers, Waer voor die voorfz
Secretarifen of Klercken ghehouden fullen zijn
die voorfz Brieven te regiilreren, op peyne indien
fy des in gebreecken ware, te verbeuren ghelijcke
boeten van drie Carolus guldens eens t'elckr
reyfe. Ende op dat hier van niemandt ignorantie
�en pretendere, Ontbieden ende bevelen wy u wel
ernilelijcken, defe jegenwoordige te doen uyt-
roepen ende publiceren alomme daer 't behooren
fal. Ende tot onderhoudeniffe van dien procede-
ren ende doet procederen tegen den Overtreders
by executie vanden penen, boeten ende amendeii
voorfz, fonder eenige gratie, gunfte ofte difiimu-
latie : Want ons alfoo ghelieft. Gegeven i"
onfer Stadtvan Antwerpen, onder onlen Con-
tre-zegel hier opghedruckt inPlacate, den ne-
genften dach van Meye, vijfthien-hondert ende
tfeftigh. Onderftondt gheichreven, BydenKo-
ningh in fijnen Raede. Ende wasonderteeckent»

dOv erJope.

Ot-

-*-^ag'"'^:1"

a^.

_____

-ocr page 386-



	η 51 Ordonnantie ende Inftru�Ue in kleyne faecken. 7 6% 3. Ordonnantie ende Inftru�He, Qemaecfy op de vorderniffe van de juflitie, voor den Hove van Hollandt, in kleyne faecken. In date den χ ι Decemhr 15 79.

; Lfoo boe langer hoe meer foo door ver- jfcheyden klachten vande Ingefetenen I vanden Landen ende Graeffchappen van ■ Hollandt ende Zeelandt, by experientie bevonden wort, dat, overmits de menighvuldig- heyt foo wel van groote als kleyne faecken, daer van voor den Hove van Hollandt dagelijcks Pro- ceiTen worden gheinilitueert, de goede Luyden niet en konnen gheraecken tot fulcke expeditie van Juflitie, als na Rechten, ende by de Inilrudtie vanden voorfz Hove is geordonneert: Waer van wel de principale oorfaecke is, dat de menichte vande kleyne faecken den loop vande Rolle retar- deert: fulcks dat noch de groote noch de kleyne faecken, als onderden anderen opte voorfz Rolle vermenght zijnde, niet ge vordert en mogen wor- den naer behooren. S O O I S T, dat de Ridder- fchap, Edelen ende Steden van Hollandt, repre- leuterende den Staten vande fel ven Lande, by ad- vyfe vanden Prefiderende ende anderen Raeden Provinciael aldaer,willende daer inne voorfien tot vorderinge vander Juilitie, ende gherief van par- tyen , geordonneert ende geftatueert hebben, or- donneren ende ftatueren by defen de Poin&en ende Articulen hier naer volgende. I. Inden eerften, dat van nu voortaen het Privile- gie van onbejaerde Kinderen, Weduwen, Weefen ende andere miferable Perfoonen, begrepen in 'c achtfte Articule vande Infirudrie vanden voorfz Hove, egeene plaetfe hebben ofte gepradtifeert fal worden, inde faecken daer aen de voorfz onbe- jaerde Kinderen, Weduwen, Weefen, ende ande- re miferable Perfoonen komen by tranfporte ofte cefTie. II. Dat mede voortaen in alle kleyne faecken, be- dragende tot hondert gulden, ende daer beneden, inde befloten Steden van Hollandt ende Zeelant, den Hage mede daer onder begrepen: ende van vijftigh Carolus guldens, ende daer beneden, buy- ten de Steden, in'gelde ofte goederen notoirlijck clevoorfchrevenfommen refpective nietexcede- rende, alle prorogatien van Jurifdi&ien , ende het Privilegie van onbejaerde Kinderen, Weduwen, Weefen, ende andere miferable Perfoonen in het voorfz achtfte Articule vande Inftruc�e mede begrepen, fullen cefi�ren, foo wanneer de Credi- teur ende Debiteur, ofte Crediteurs ende Debi- teurs van eene fchult, onder eenen dagelijckfchen Gerechte woonachtigh zijn. Behoudelijcken dat hier mede niet geakereert en wort, noopende het rci�brt vanden Edelluyden, die by yemanden in rechte aen gefproken fullen worden. Ende oock niet verftaen en wordt verkort te worden eenige Landen, Steden ofte Plaetfen, in hare Privilegi�n, van nergens elders dan voor haere dageJijckfche competente Rechters inde eerfte inftantie geroe- pen te mogen worden. III. Maer foo wanneer de Crediteur ende Debiteur, of Crediteurs ende Debiteurs van eene fchult, ofte
		yemant van henluyden onder verfcheyden dage�* lijckfche Gerechten woonachtigh zijlij fal als dan foo wel krachte van prorogatie van Jurifdi&ie, als van 't voorfz Privilegie van Weduwen, Weefen, ende miferable Perfoonen, voor twee CommiiTa- rifen vanden voorfz Hove gheprocedeert mogen worden,volgende d'Inltru�tie hier naer volgende. IIII. Te weten, dat ghecommitteert fullen worden twee Commiffarifen,voor den wekken inde voor- fchreve kleyne faecken geprocedeert,ende by den felven Juflitie geadminiftreert fal worden. V. Welcke Commiffarifen beginnen fullen de Rol- le te houden des Maendaeghs alle vveecke, ende foo lange tot dat de Rolle af wefen fal, 't felve da- gelijcks continueren, van Paei�chen tot Bamifi� van tienen tot elf uy ren voor den middagh: ende van Bamifi� rot Paei�chen van acht tot negen uy- ren, mede voor den middagh, die daer toe fullen vergaderen ter plaetfe aldaer 'tfelve by den Staten fal worden geordonneert. V I. Item, op alle Requeilen die aen den voorfz Ho- ve gheprefenteerc fullen worden, daer by de Sup- pliant van een ofte meer fijne Debiteurs, te famen vooreene fchult verobligeert in faecken voorfz eyfehende is hondert ofte vijftich Carolus guldens refpeclive,ofte daer beneden, aen geit ofte goede- ren, fal van nu voortaen by den voorfz Hove al- leenlijck verleent worden appoinilement, uyt krachte van wekk appoinclement dachvaerdinge voor den voorfz Commii�arifen over geheel Hol- landt fal worden gedaen, Als infgelijcks mede ge- daen fal worden uyt krachte van eenMandament van generael debitis, tot ghelijcke fomme als v�o- ren aen gelde ofte goederen: voor wekken ap- poinftemente betaelt fal worden voor 't recht van clen Secretarifen vier iluyvers,'c zy voor een,twee ofte meer Perfoonen. VII. Ende fal parthyen ten minflen veerthien dagen in Hollant; ende in Zeelant drie weecken $ ende foo in Hollandt als Zeelandt, ten langhilen een Maent te vooren ghedachvaert, ende benefiens de Citatie hem Copie vande Requefte metten Ap- poinftemente, ende van 't befeneyt daer op d'Im- petrant fijn provifie van namptii�ementen lal wil- len fonderen, gelevert werden, ende dat tot koile vanden Impetrant, mits dathy 'tfelve inde decla- ratie van koften, in tyden ende wy len fal mogen brengen. VIII. Inde voorfchreven faecken fal voorden voor- fchreven Commiffarifen tegens den Defaillanten, foo beroerende de provifie van namptii��ment,als ten principalen gheprocedeert worden, volgende het negen-en - vijftighile Articul vande Inftruftie ende Ordonnantie vanden voorfz Hove. IX. Ende fal ekke Afte van defTault inhouden au- thorifatie op den Deurwaerder, omme de felve Bbb �j voor


			'___■'■ΤΗΜί' ir

-ocr page 387-

PlaeatCEU. 5. Bocck, 2. Tk. 3.

7*3

7 64

voor de tweede, derde ende vierde dachvaerdin-
gen refpedtive aenden Gedaeghden ende DerTail-
lanten te wercke te ftelleu ende executeren, ende
voor elcke Acte den Griffier betaeldt worden vijf
ituyvers. Sonder dat van nu voor taen daer op ge-
expedieerc fullen worden eenige andere executo-
rien, maer fal d'Acte mede executoriale ftrecken;
Ende fal voor 't recht vande eerfte prefentatien
betaelt worden een ftuy ver.

de van veertien dagen tot veertien dagen refpedV
velijcken, volgende de Inilructie vanden voorfz
Hove in 't negen en vijftighfte Articule van dien
Ende fullen de Procureurs ten dage vande voorf'
antwoorde, replijcque ende duplijcque , de feta
gereet, injudicio moeten over leveren, geteeckent
by den Procureur ofte Advocaet vander faecken
op peyne van daer van verfteecken te wefen ende
blyven,fonder te mogen verfoecken eenige dilay
en van verfteck, ofte anders, dan alleenlijckenin

Sal tegens den Comparant d'Impetrant ten j

311

acht ofte veerthien dagen refpedtive.
XIIII.

De faecken by eyfch, antwoorde.replijcque en-
de duplijcque vojfchreven zijnde, ende fal by tri-
plijeque, of anders niet vorder mogen gefchreven
worden, ten zy partyen naer voorgaende kennifl�
van faecken , by den voorfz CommiiTarifen daer
toe geadmitteert waren.

XV.

Ende fal nae de volfchry vinge vande voorfz fa,
ken, foo die niet in feyten ofte bewijs en confifte.
ren, maer in Rechten beftaen, beyden partyen tijt
van veerthien dagen worden ghegeven, om refpe-
ctivehaervoorfz eyfch, antwoorde, replijcque
ende duplijcque, mette itucken ende verificatien
daer toe dienende, onder Inventaris rechtelijcken
over te leveren, ende recht verfoecken, op peyne
van daer van metter daet verfteecken te weien en-
de bly ven.

XVI.

Ende in faecken in feyten, ofte bewijs confifte-
rende, fal beyden partyen geordonneert worden,
't felve bewijs te doen binnen den tijdt in 't eynde
van 't voorfz negen en vijftighile Articul vande
voorfz Inilructie uyt ghedruckt: te weten, thien
weecken over het water, ende acht weecken als 't
niet en is over water, ende dat voor alle dilayen,
ende op verfteck als vooren.
XVII.

Tot wekken eynde van wegen den CommiiTa-
rifen ghefchreven fal worden aende Magiftraten
vander Steden, daerdeGetuygenin, oftenaeft
woonachtich zijn, ende fullen den felven over ge-
fonden werden de voorfz dingtalen van partyen,
op dat by de voorfz Magiftraten een uyten hen-
ren metten Secretaris vander Plaetfe mach wor-
den gecommitteert, die tot hooien ende examina-
tie vande Getuygen, op d'Articulen daer inne be-
grepen , fullen procederen, ende de felve Getuy-
gen by den Bode vande felve Stede doen dach-
vaerden, ended'informatie ghenomen zijnde,de
felve befloten overfenden. VVelcke Gecommit-
teerde voor haerluyder falaris genieten fullen elcx
twintich ftuy vers 'sdaeghs, fonder meer.
XVIII.

Den voorfz tijdt overftreecken zijnde, fonder
dat van noode wefen fal van productie te renun-
cheren, ofte dat d Advocaten ofte Procureurs ee-
nige vordere termynen daer op fullen mogen hou-
den , fullen de voorfz partyen mogen verfoecken
publicatie vande enquefte ofte informatie, ende
daer van, mitfgaders vande gheproduceerde ftuc-
ken ende munimenten Copie. Ende fal pat'tye ten
wederzyden tijt van veertien dagen gegunt wor-
den, omme ef�ectuelijeken van lieure Reprochefl

dage dienende, voor den voorfz CommuTarifen
doen, ende metter daet over leveren fijnen eyfch,
die inhouden fal middelen daer op die gefondeert
wort, met pertinente conclufie. Endefooverre
hy provifie van namptiiTement, ofte andere pro-
vifie verfoecken wil, 't felve falfommierlijcken by
den Griffier op de Rolle worden aengeteyekent.
Endeis de Gedaechde gedachvaert omme te ken-
nen ofte ontkennen fijn eygen Obligatien, ofte
andere Brieven van verbande, eenige publijcque
Inftrumenten, voor Schepenen, Notaris ende Ge-
tuygen, ofte andere publijcke Perfoonen ghepaf-
fe�rt, ofte omme executie gedecerneert te hebben
op verjaerde Sententien ofte Vonniil�n, omme
condemnatie te hebben op uy tfpraken ofte accor-
den, omme Regifters ofte Schult-boecken te fien
ilercken by eede, ende uyt krachte van dien een
pecuniele fomme geeyfcht wort, ende de Gedaeg-
de hem in pecuniele fomme verbonden heeft,ende
gedachvaert is omme op't namptiil�ment te ver-
antwoorden^ fal de voorfz Gedaeghde op ftaen-
de voet nae dat den eyfch ghedaen, ende over ge-
levert fal weien, opte verfochte provifie moeten
antwoorden, fonder eenigen dach ofte continua-
tie op morgen ofte overmorgen te mogen ver-
foecken.

XI.

Waer op by den voorfz CommiiTarifen fal wor-
den gedifponeert by adjudicatie, ofte ontfegginge
vande verfochte provifie in't geheel ofte deel,naer
dat fy bevinden fullen de faecke ghelegen te zijn,
ende te behooren, fonder opte felve verfochte
provifie, ofte op de furcheantie van het ghedecer-
neerde namptiil�ment, partyen voor CommiiTari-
fen te doen compareren,fonder oock t'admitteren
dat jegens appoinctement op de provifie van
namptiil�ment ofte andere provifie gedecerneert,
reauditie verfocht, appellatie gheadmitteert, ofte
grieven over ghelevert fullen worden, maer fal de
gedecerneerde provifie worden geexecuteert,niet
tegenftaende eenige provocatie , die inde voorfz
faecken egeene p�aetfe fal mogen hebben, ende
dat onder cautie daer cautie behoort gheftelt te
worden.

XII.

Ende fal de Griffier voor de Acte metten Ap-

fioindtemente op de verfochte provifie vallende,
�ebben voor fijn falaris vijf ituyvers: Dies fal de
felve Acte mede inhouden authorifatie op den
Deurwaerder,omme 't inhouden van dien t'execu-
teren, fonder oock cxecutorie te lichten.
XIII.
Waer naer de faecke ten principalen voorts by
antwoorde, replijcque ende duplijcque volfchre-
ven fal worden van acht dagen tot acht dagen,en-

-ocr page 388-



		¹ ��^^^�^«�ρ»

	Ordonnantie ende Inftrudie in kleyne faecken. 766

■ j_ienen, ofte daer van verileken te wefen, ende 1 innen eelijcke veerthien dagen daernae van Sal- vatien te dienen, ende in rechte te concluderen, alles peremptoirlicken ende op veriteecken. XIX. ί Ende fal inde voorfz faecken jegens de verile- ken , inde voorfz proceduren vallende, Requefte Civi'le mogen verfocht worden op ghefondeerde reienen, welcke Requefte Civileby den voorfz CommiiTarifen by appoindtementc verleent fal worden, op de marge van dien (lellende, Fiat Re- quefte als in defen wort verfocht, omme 't interi- nement injudic�o, ter prefentie van parthyen ofte fijn procureurs te mogen verfoecken binnen acht chcen.op peyne van te verliefen 't efTedt van dien, fonder daer toe eenigh Zegel te ghebruycken. Voor welck Appoin&ement voor't recht vanden Secretaris betaelt fal worden vier iluyvers. XX. De faecke in voegen voorfz gheinilrueert zijn- de , fal benef��ns den voorfz twee Comm�Tarifen, daer vooren in rechte gheconcludeert ofte recht verfocht is, noch een uyt den voorfz Raedtghe- voe"ht worden, die te famen inde voorfz faecken fulle/i procederen tot condemnatie ofte abfolutie, in't ffeheel <\|fte deel, van 't geene daerom tuflchen partyen queftie geweeft, ende ghelitifcontefteert is, fondervan nu v�ortaeninde felve definitie te ghebruycken de claufule vanden eyfch ende con- clufie te ontfeggen, fulcks ende inder voegen die gedaen ende genomen is geweeft, ofte diergelijc- ke. Ende fullen hare Sententien doen pronunche- ren, volgende den ftyle vanden Hove voornoemt. XXI. Welcke Sententien by provifie ende onder caur tie geexecuteert fullen worden, niet tegenftaende appellatien, die in defen egeene plaetle en fullen hebben , maer fullen partyen Succumbanten hem mogen aen't volle Collegie vanden voornoemden Rade conftitueren als Reformanten: Voor den wekken fyluyden in reformatie ontfangen fullen worden, ende de voorfz Procei��n ontfangen als Proceffen by gefchrifte , om ex iifdem aft�s gheter- mineert te worden aen lene vel male .� Ten ware uyt pregnante redenen 't Hof onder beneficie van Requefte Civile toe liet allegatie ende bewijs van nieuwe feytemWelcke terminatie gedaen fal wor- den in abfentie vanden genen die d'eerile Senten- tie fullen hebben geweien, ende in alle fijne Poin- &en volkomelij eken geexecuteert worden. XXII. Infgelijcks in faecken van hondert gulden.ende daer beneden, voor 'teerfte getermineert inde be- floten Steden,ende van vijftigh guldens ende daer beneden inde Dorpen van Hollandt, ofte voor Bailliu ende Mannen, fal in cas van reformatie ofte appel voor den voorfchreven Commiffarii�n van de kleyne faecken worden geprocedeert, ende by den felven daer op decifie ghedaen , alvooren de felve faecken voor den Hove van Hollandt ghein- troduceert fullen mogen worden, maer fal daer naer inde felve faecken vande Sententien vanden voorlchreven CommiiTarifen, aenden Hoven mo- gen in reformatie Proces ghemaeckt, ende by den lelven Hove getermineert worden,als hier vooren geleyt is, behouden den beiloten Steden,ende an-
			dere Plaetfen,ende Collegien hare Privilegi�n van executie. XXIII. Indevoorfe kleyne faecke fullen alle d'Advo- caten ende Procureurs vanden voorfz Hove mo- gen dienen: te weten.een Advocaet,ofte eenPro- cureur alleen,fonder dat d'Advocaetende Procu- reur t'famen daer inne tot lafte van partyen Suc- cumbanten fullen mogen dienen. X X1111. Item , d'Advocaten ende Procureurs refpe&i- velick, die inde voorfz faecken fullen dienen, ful- len voor haer advijs, ende 't voldingen vande voorfz faecken by fchrifte�cke eyfch,antwoorde, replijcqueendeduplijcque, of vorder (is't noot) niet meer van eene faecke mogen eyffchen als vier en twintich iluyvers, te weten, twaelf iluyvers voor haerluyder advijs, ende gelijcke twaelf iluy- vers voor't voldingen ende 't befchryven vander faecke, foo opte provifie als ten principale, fonder yet meer van eenigen termijn, ofte anders te mo- gen eyffchen. Behoudelicken dat fy voor't maec- kenende teyekenen van elcken Inventaris fullen hebben fes iluyvers, ende voor elck bladt vande Reprochen ende Salvatien, houdende foo veel re- gulenalshet Lx-xiiij. Articul vande voorfz Inflru- �tie vermeit, vier iluyvers, fonder dat fy oock yet meer fullen mogen eyffchen van Reprochen ende Salvatien te dienen. XXV. Ende fal voor Rapport-gek, ende 't recht vande Sententien betaeldt worden, te weten, in faecke van vijftigh guldens ende daer beneden, voor Rap- port-geit vanden Commifiarifen, vier fchellingen Vlaems,ende den Griffier voor de Sententie,twee fchellingen Vlaems. Ende in faecken boven de vijftigh guldens,te weten den Commifiarifen voor 't Rapport-gek acht fchellingen Viaems,endede» Griffier drie fchellingen Vlaems. Ende fullen de felve Sententien uytgegeven worden onder de ftgnature vanden Griffier ofte fijnen Subilituyt, fonder daer toe eenigh Zegel te gebruyeken. XXVI. Ende in allen anderen poinc"len,op de beleydin- ge vande voorfz kleyne faecken, ende executien van dien vallende, fal achtervolght worden d'in- ftru�ie vanden Hove van Hollandt, ende d'Am- pliatien daer op gemaeckt. XXVII. Ende fullen de Comm�Tarifen vande kleyne fa- ken, de koilen van party hen gecondemneert zijn- de, taxeren op de declaratie ende diminutie van partyen , binnen veerthien dagen refpedtivelijck onder henluyden te leveren,welcke taxatie fonder pronunchiatie by den Deurwaerders geexecuteert fal worden, midts dat fy daer toe onder de handt van den CommiiTarifen gheauthonfeert fullen worden. XXVIII. Alle welcke Poin&en ende Articulen de Prefi- derende ende andere Raeden van Hollandt, Zee- landt ende Vrieflandt.mitfgaders alle Suppooiten vanden voorfz Hove, elcks in heure reguard, ful- len volkomen, ende nae het inhouden van dien, hen voortaen reguleren, ende onverbreeckelijc- ken de felve onderhouden, ende doen onderhou- den,

-ocr page 389-

Hacateo-/. 5-Boeck. 2.Tit. 3.Deel.

l6l

7 68

den,niet tegenftaende voorgaende Ordonnantien
ofte Inftru&ien, die by defen ghederogueert wor-
den , in 't gunt by den felven contrarie het gheene
voorfz is, is gheordonneert. Tot wekken eynde
de feJve Poindren ende Articulen alle Jaers op den
eerften Rechtdach naer de Vacantie van KermiiTe
openbaerlijcken inde Audi�ntie vanden voorfz
Hove fullen worden ghepubliceert, ende by den
Suppooften befwooren. Ende hebben niet te min
de Staten voornoemt gereferveert d'interpretatie
ende verklaringe van alle duyfterheden, die uyt
defe Ordonnantie fullen mogen fpruyten , ofte
daer inne bevonden worden, mitfgaders d 'Ampli-
atie ende alteratie van dien. Ordonnerende ende
bevelende den Advocaet Fifcael ende Procureur
Generael vanden voorfz Hove, goede toeficht te
nemen op de onderhoudenifl� van dien, ende je-
gens den overtreders der felver te procederen,
't zy tot fufpenfie ofte privatie van haren Off�cien
ende Staten refpeftive, ofte anderen alfulcke pey-

ne als de voorfz Prefiderende ende d'andere R_aeden decerneren fullen. Gedaen inden Haee, in �
volle Vergaderinge vande Staten voornoemt, on
der haren Zegel hier op gedruckt, ende geordon"
neert ghepubliceert te worden, den een en twin'
tighilenDecembris 1579. Ter Ordonnantie van-
de Staten. By my, C. de Rechtere.

't Inhouden van defen is by my ondergefch_re�
ven inde Audi�ntie vande Rolle ghepubliceert in
prefentie vande Suppooften ende andere Onime-

ftanders op dentweeentwintighftenDecembris"
Anno 1579. B. Minnefanck.

't Inhouden van defen is door ordonnantie van
den Heeren Staten op huyden inde Audi�ntie van
de Roll� gerenoveert,ende den Suppooften belaft
henluyden daer nae te reguleren. Adrum den 16
Meye Anno 1580. Bymy,

B. Minnefanck.

4. 3\Qeui»e Ordonnantie ofi Jmpliatie, vande Infim�te vanden Ho�e van

Hollandt. In date den 2, ι December 1579�

de Mannen, daer aen partyen heure faecken fullen
hebben ghefubmitteert, ende daer van fal bJijcken
by publijcque Inftrument, oftedeeygenhantvan
partye: ende op dat den Hove mach zijn gebleec
ken, of eene vande voorfz exceptien is ghepropo-
neert ende bewefen, fal die geene die provifie yan
appel ofte reformatie voortaen verfoeckt, bcnef-
fens fijne Requefte gehouden wefen te voegen bet
bewijs van fijne gheproponeerde exceptien ende
het vonniff� in queftie, ten ware hy 't i�lve aende
Secretaris vander Plaetfe verfocht hebbende, fon-
der compulforiaelnieten hadde konnen ghekry-
gen, daer van hy oock bewijs fal moeten toonen,
of anders fal hem geene provifie worden verleent.

111.

Sal oock by den voorfz Hove egeene provifie
van appel ofte reformatie verleent worden tegens
Sententien interlocutoire, vande Gerechte vande
Steden, Bailliu ende Mannen ofte Dorpen: ten
ware d'executie van dien by der diffinitive niet re-
parabel foude wefen.

ΙΙΠ.

Dat mede jegens Sententien diffinitive egeene
Mandamenten van appel mette claufule van inhi-
bitie ofte reformatie, met die claufule van furclie-
antie verleent fulkn mogen worden , tegen die
Privilegi�n van eenige Steden , Collegien ende
Plaetfen, ende oock niet in andere faecken, ten zy
dat by den Appellanten ofte Reformanten in hare
Requefte geexprefl�ert zy de fomme daer inne ly
zijn ghecondemneert by 't vonnifl� daer van aen-
den voorfz Hove fal zijn gheprovoceerc, midtfga-
ders die date vanden felven vonnifTe.

Soo wanneer aenden voorfz Hove verfochtful-
len worden Brieven van beneficie van Inventaris,
fullen de felfde by den Hove verleent worden,
Welverftaende dat het interinement ende dejuot-
caturevan dien fal worden gheaddreifeert aende

Gerechte vander Stede, daer inne de Perfoon om

per-

! Lfoo bevonden is, dat by verloop van
1 den tyden den treyn van Juftitie voor
den Hove Provinciael van Hollandt
grootelijcksis verachtert, tot belaftinge
vande Ingefetenen vanden voorfz Landen van
Hollant ende Zeelandt, deur dien d Inftru&ie van
den felven Hove in fommige Poinden niet be-
hoorlicken en wort onderhouden, ende in eenige
Articulen merckelicke veranderinge ofte inter-
pretatie is vereyflchende, ende daer omme tot de-
ler tijdt voor 'teerfte voorfien moet worden in't
gunt aldernootelijckxfte bevonden Wort te die-
nen tot verlichtinge vande Ingefetenen der felver
Landen. S O O 1S T, dat die Ridderfchap, Ede-
len ende Steden van Hollandt ende Zeelandt, Re-
prefenterende den Staten vanden felven Lande,
by advyfe vanden Prefiderende ende andere Ra-
den Provinciael aldaer, geordonneert ende gefta-
tueert hebben, ordonneren ende ftatueren by de-
fen, Eerft;

I.
Dat van nu voortaen het Privilegie van onbe-
jaerde Kinderen, Weduwen, Weefen ende andere
miferabele Perfoonen, begrepen in'tachtfteAr-
ticule vande voorfz Infttudie vanden Hove Pro-
vinciael , egeen plaetfe fal hebben ofte worden ge-
pradrifeert in faecken daer aen die voorfz onbe-
jaerde Kinderen, Weduwen, Weefen, ende ande-
re miferabele Perfoonen komen by traniport ofte
cefl�e.

II.
Dat by den Hove Provinciael voornoemt egee-
ne provifien in cas d'appel ofte reformatien ver-
leent fullen worden, op vonnifl�n daer by partyen
irecondemneert zijn te antwoorden ten principa-
e,ten ware die felve partyen fullen hebben gepro-
poneert ende bewefen, eene vande naevolgende
drie exceptien, als declinatoire, litifpendentie ofte
litisfinitie, daer onder begrepen tranfa&ie ende
uytipraecke van Arbiters van Rechte of van goe-

-ocr page 390-



				■■■■i
Γ~				■■■■i

						«w


		6» AmpHatie van d'Inftru�He vanden tl Decemb. 1579. 770

			den voorfz Hove fullen betchreven werden, by' eyfch, antwoorde, replijcque ende duplijcque, fonder meer dan by admiilie vanden voorfz Hove: 't Welck niet gefchieden fal dan met kennifl� van faecken, fonder dat voortaen in faecken confifte- rende in Rechten by dubbelde Memorien ende Additien, ende in laecken in fey ten ghelegen by dubbelde fchrifturen, additien, folutien, fuper- folutien, CQiitradiitien, ende diergelijcke meer ge- fchreven, ofte oock van 't maecken van refponfi- ven ghebruyckt fal worden, maer fullen parthyen heure produitien van Getuygen ende verificatien van heure vermeten doen, ende voegen reipe&ive opten voorfz eyfch, antwoorde, replijcque ende duplijcque by henluyden overgegeven. Ende ful- len d'Advocaten voor't maecken vanden voorfz eyfch, antwoorde,replijcque ende duplijcque,van elck blat houdende veertigh regulen hebben fes ftuyvers, ende voor 't maecken van reprochen en-� de falvatien, mede fes ftuyvers. XIII. � Dat in materie van reeckeninge, liquidatie, op-. pofitien,tegens executie, ende van gyfelinge,fom- mierlijcken voor Commilfaris fal worden ghepro- cedeert. XXIIII. Dat oock in materie van gyfelinge voor deil Hove voortaen voor het profijt vanden eerfteri derTaulte verleent fal worden tweede gyfelinge met apprehenfie, ende fullen die boeten van d'eer- fte gyfelinge wefen fes gulden, diewelcke op de Rolle neflens den deffaulten by den CommhTari- fen gedecreteert, ende by den Rentmeefter vande exploiften ftri&elijcken gheexecuteert fullen worden. XV. Ende in gevalle die gegyfelde in gyfelinge com- parerende , binnen den tijdt van veerthien dagen nietenbewijftvandiligentieomme die Sententie te voldoen, fal tegens hem apprehenfie verfocht, ende met kenniife van faecken verleent, ende die gegyfelde in gevanckeniil� geley t worden op drie ftuyvers's daeghs. XVI. Alwaer die felfde een Maent gelegen hebben- de , indien hy als noch die Sententie niet en vol- doet , fal den Impetrant van executie toe ghelaten worden te verfoecken, dat praflatio fafti gheefti- meert, ende in eene condemnatie van pecuniele fomme geconverteert worden, ende fal den Impe- trant tot dien eynde over leveren declaratie, de welcke in handen vanden ghecondemneerden ofc fijnen Procureur geftelt fal worden,omme binnen veerthien dagen daer tegens te debateren,ende fal die ghecondemneerde niet te min in hechtenifte bly ven ter tijdt ende wylen toe die voorfz taxatie ghedaen, ende d'Impetrant van executie uyterlic- ken voldaen ende gecontenteert fal zijn. XVII. Dat alle collatien van Brieven, ftucken ende Munimentcn daer mede partyen hen fullen willen behelpen, gedaen fullen worden by den Greffier, ofte een vanden Secretarifen vanden voorfz Ho- ve , partyen ofte heure Procureurs daer toe geinfi- nueert, ende inde collatie geftelt den dadi, Maenc ende Jaer dat die felfde collatie fal zijn gedaen, op C c β peyne
	perfoonen, wiens goederen onder beneficie van 1 entaris ghe-erft fullen worden hare lelie domi- ihim ofte woonplaetfe ghehoudeh hebben, ende f verre die felfde Perfoon ofte Perfoonen haer domicilium buyten de Steden gehouden hebben, "ende naefte Steden inde voorfz Boeven by den HoveteexpreiTeren. Dat van gelijcken gedaen fal worden in Brieven van CelTien ende Refpijten: Behoudelijcken dat ij felfde niet verleent fullen worden dan naer voorwende advijs van de Magiftraten vander plaecie aldaer den Verfoeoker der felver fal woon- ��chtiahwefen. ^b VII. Dat mede het interinement foo van provifie in relief ende rau aftie, als de kennhfeop Brieven, Letteren ofte Mandamenten vaninduftien ghead- drefleert fal worden als vooren. VIII. Alle Mandamenten ende Appoin&emente van dachvaerd� die by den Hove verleent fullen wor- den, fullen inhouden defe claufule: Dat den Deur- waerder fal bevolen wefen den Gedaeghden, of in fijnder abfentie t'fijnder woonplaetfe aen yemant van fijne Huyfgefinne oftGebuyren, hebbende die Jaren van difcretie, te leveren, ende te laten Copie van't Mandament ofte Requefte, met het Appoindrement daer uyt die dachvaerdinge fal zijn gedaen, met annotatie vande felve dachvaer- dinge ende van den Rechtdach den Gedaeghden geprefigeerc. 1 Λ. Ende fal die dachvaerdinge ten minilen veertien dagen in Hollant, ende in Zeelandt drie weecken, ende foo in Hollandt als Zeelandt ten langhften een Maent te vooren ghefchieden, ende benefl�ns die Copie van 't Mandement den Gedaeghde ghe- levert, of t'fijnder woonplaetfe ghelaten worden Copie van 't gunt daer op d'Impetrant (willende ten dage dienende provifie verioecken) hem fun- deren fal, ende dit al tot kofte vanden Impetrant, midts dat hy 't felve inde declaratie van koften in tyden ende wylen fal mogen brengen. X. Dat het Lxxxv�j. Artijckel vande voorfz In- ftrudtie ftri&elicken ende precifelickenfal worden onderhouden, ende onder d'exceptie van �tifpen- dentie mede begrepen ende verftaen fal worden, fubm�Tieabfolute, ofte penale aen Arbiters ofte goede Mannen, foo wanneer daer van by publijc- que Inftrumenten, ofte d'eygen hant van parthye blijcken fal, ende onder d'exceptie litisfinitie al- leenlijcken exceptie'n van tranfa&ien ende uyt- fpraecken van Arbiters ofte goede Mannen, foo wanneer daer van promptelijcken blijckt als vooren. XI. Alle namptifl�menten die by den voorfz Hove uyt krachte vande eerfte, tweede of andere def- iaulten fullen worden toe gewefen, fullen worden gedecerneert te moeten komen in handen vanden Impetrant onder cautie de reftituendo, ende niet inde Greffie vanden voorfz Hove. XII. Dat voortaen oock alle groote faecken voor


					__^_

-ocr page 391-



	*Placaten-M 5Boeck. t.Tit. $.DeeL**
	*Placaten-M 5Boeck. t.Tit. $.DeeL**
771 peyne dat anderfins daer op egcene reeht gedaen lal worden, dan by confenc van partyen, tenware op eopien van ftucken endemunimentenbySe- cretarifen van Steden, Dorpen ofte Collegien be- hoorlijck geauthorifeert zijnde recht gedaen wa- re : Ende foo wanneer eenige parthyen uyt wette- lijcke laken fullen verfoecken letteren requifitoir, omme heure ftucken gecollationeert ende gheau- tentifeert te hebben by den Secretaris ende Ge- rechte vander plaetfe daer de felfde zijn, 't felfde fal by den Hove worden geaccordeert. XVIII. Dat van nu voortaen achtervolgende d'Inftru- die vanden voorfzHove , alle termynen fullen wefen peremptoir, fonder dat men tijde fal mogen nemen omme te leveren, op verfteecken, niet te- genftaende eenige ftyle ende confent vanden Pro- cureurs ter contrarien. X�X. Sal mede van nu voortaen ten verfoecke van parthyen by den voorfz Hove enquefte valetudi- naire toe gelaten worden, in faken ende omme re- denen in Rechten gefondeert zynde, ende d'infor- matien ghenomen wefende op de bewaerniffe van dien, fal by den Hove gheordonneert worden als naer Rechten. XX. Ende omme d'Ingefetenen van Hollandtende Zeelandt voornoemt te verlichten vande groote exceffive koften vanden Deurwaerders, die tot noch toe foo in citati�n als inder executie zijn ge- dragen,wort by defeh mede geordonneert dat alle Deurwaerders vanden voorfz Hove by den Raedt Provinciael van Hollant, met advyfe vanden Sta- ten der felver landen gediftribueert fullen worden in quartieren, ende dat die felfde continuelijcken fullen refideren inde Hooftfteden vanden felven quartier: Wekken Deurwaerder voor 't doen van een esploiit, 't zy van Citatie, fommatie, arrefte, verko�pinge van Meublen, goederen e�� crediten, fubhaftatien ende proclamatien, midtfgaders ver- ko�pinge van onroerende goederen by de barnen- de Kaeri��, gyfelingen,apprehenfien,ende alle an- dere exploicten, die fyluyden binnen den Steden van haerluyder refidentie doen fullen, hebben en- de genieten fullen twaelf ftuy vers. Waer vooren fyluyden ghehouden fullen zijn die voornoemde exploicten te doen binnen de Steden haerluyder refidentie als voren, aen allen den Debiteurs ende g�condemneerdens van eene fchulde of a&ie,ende in eene Mandament ofte condemnatie begrepen zijnde:Ende binnen d'eerfte myle buyten den Ste- den haerder refidentie vijfthien ftuyvers van elck exploidt, ende als 't vorder fal wefen dan een myle voor elcke myle negen ftuyvers,ende dit al voor't gaen ende komen, lbnder van 't wederkeeren yet te mogen eyfehen, �nde daer inne mede begrepen 'tmaeckenvan hare relatie ende't leveren vande copie van't Mandament ofte Requefte mettenAp- pointtemente: op welck falaris die Deurwaerders ten verfoecke van partyen terftont alle exploidten fullen moeten doen, fonder naer andere ofte meer exploi&en te verwachten, op pene van fufpenfie ofte privatie van hare officien tot arbitragie van- den Hove, ende dat fyluyden partyen ghehouden fullen wefen te betalen hare ichaden ende intere-
		ften tot taxatie vanden felveu Hove. XXI. Dat voortaen geene diftindtie tui�chen den Deurwaerders van boven ende van beneden ghe- maeckt fal worden , maer fullen indiff�rentelijck fonder eenich onderfcheyt alle provifien ende ap- poin&ementen mogen te wereke leggen, des yer- iocht zijnde. XXII. Alle Deurwaerders fullen gehouden zijn eens 's Jaers te compareren inden Hove van Hollandt, den eerften Rechtdach nae de vacantie van Paef fchen,ende aldaer te verantwoorden ende purge- ren haerlieder gebefoigneerde van't gheheele Jaer voor den Advocaet Fifcael, ende twee Gecom- mitteerde vanden voorfz Hove, in 't gunt den Advocaet Fifcael, ofte yemant anders henluyden in faken van haerluyden officien fullen willen be- fchuldigen , ofte uyterlijcken voor den eerften Rechtdach naer Pincxteren, op pene van te ver- beuren fes ponden van xl. grooten van elcke ex- ploicl: dat fy daer na fullen doen. Die twee deelen tot profijt vande gemeene faecken, ende het der- dendeel voor den Aenbrenger. XXIII. Dat d'extenfie voortaen vanden decreten van den voorfz Hove gefchieden fal alleenlijckenmet infertie van d'Atte van condemnatie uyt krachte vande welck verko�pinge is gedaen, ende verkla- ringe vanden Hove dat fuif�endtelijck gebleken is, dat alle folemniteyten in materie van decreet ghe- requireert.zijngeobferveert, des fullen onderden voorfz Hove bewaert worden d'exploiclen van den Deurwaerders, daer op die decreten fullen wefen geinterponeert, ten eynde partye gheinte- rel��erde daer van copie lichten mogen: Ende fal den Greflier voor, de felve Brieven van decrete, 't zy of de felve groot ofte kleyn zijn,betaek wor- den, vijf guldens eens. XX1III. Dat van nu voortaen die Raeden inden voorfz Hove, vacerende buyten den Hage, ten verfoecke van partyen voor haer dach-gelden fullen hebben vier gulden fefthien ftuyvers daeghs, d'Advocaet ende Secretarifen elcx drie gulden ende vier ftuy- vers, de Procureurs twee gulden, ende die Deur- waerders vier en twintigh ftuyvers, fonder dat fy yet meer van partyen fullen mogen genieten, ofte hen laten defroyeren, oock alwaer 't dat parthyen fulcks prefenteerdenende wilden doen, maer ful- len op de felve dach-gelden moeten teeren,te we- ten , den Raedtf heer met eenen Dienaer, ende de andere met eenen Dienaer, ofte fonder, fulex hen goet duncken fal: Welverftaende dat die vrach- ten van Wagen -huyr, Schepen ende Schuyte"» by parthyen daer buyten betaeldt fullen worden: Ende fullen die voorfchreve Raden ende andere, op de felve dagh-gelden fes uyren 's daeghs ge- houden zijn te befoigneren, ofte anderfints ful- len de felfde foo veele niet ghenieten , ende ful- len parthyen, midts betalende naer advenaiir, mogen volftaen , foo verre als 't felfde by den Commiffarifen fal hebben gheftaen, fonder dat die felfde meer dagen fullen mogen reeckenen, dan fylieden fullen hebben uyt ghevveeft ofte ge- ^vaceert Ende

-ocr page 392-

¹ "'^

______

Provifioneel Accoort vanden η Maert 1607.

774-

773

XXV.

Ende aengaende die rapporten, fullen die van
j _Raa_e Provinciael voornoemt van grieven mo-
L genieten twee gulden acht iluyvers� Van Sen-
rentien interlocutoire, mede twee gulden acht
fhivvers� Vande Sententien diffinitiveop 't rap-
norc vanden Commiflaris, drie gulden twaelf fluy-
^P_ers- Van Sententien op Proceiien volgende de
Ordonnantie vanden voorfz Hove voli'chreven
viiiide ende bedragende beneden dre hondertNo-
belen 'tot vijftich iluyvers den Nobel gereeckent,
in gelde ofte goederen.gelijcke drie gulden twaelf
ftuyvers, ende van faecken boven de hondert No-
belen, ende volfchreven zijnde als vooren, feven
Eulden vier iluyvers, fonder dat van faecken in
ad vijs gehouden zynde, eenige rapport genomen
tal mogen worden.

^b XXVI.

Alle Sententien diffinitive, fullen inhouden con-
demnatie ofte abfolutie in 't geheel ofte deele van
'teeene daer omme queilie fal zijn gheweeft ofte
ehelitifconteileert, fonder dat die vanden Raede
voornoemt van nu voortaen inde definitive vande
Proceifen fullen ghebruyeken die claufule vanden
eyfch ende conclufie te ontfeggen, fulex ende in-
der voegen als die ghedaen ende genomen is ghe-
weeft, ofte diergelijcke.

XXVII.

Van nu voortaen fal den Griffier vanden voorfz
Hove ghenieten van Sententie-gek inde plaetfe
van vijf guldens, vier guldens, ende vande drie
guldens, twee guldens thien iluyvers, ende van 'r
zegel fal ontfangen worden inde plaetfe van twin-
tich fchellingen, twaelf fchellingen, ende inde
plaetfe van thien fchellingen, fes fchellingen.
XXVIII.

Dat den Griffier voornoemt egeene Sacken van
ghetermineerde Proceifen uytte Griffie vanden
voorfz Hove fal laten lichten, ten zy den tijdt tot
verfoeck ende 't bevolgen vande Revifie gheilelt,
fal zijn omme gekomen,ofte dat den Succumbant
van Revifie fal hebben gherenuncieert, ende dit in
faecken ende onder Perfoonen de Revifie fubjed
zijnde.

XXIX.

Dat van nu voortaen inde plaetfe van alle die
Tefla Palat�t�iae Vyerdagen, komende buyten de
ordinaris-vacantien (uytgefondert Hemelvaerts-
dach) nefT�nsd'ordinaris vacantien, gehouden fal
worden den Saterdach van alle weecke , waer

Dat voortaen die Sententien, Appoindemen-
ren ende Aden van condemnatie vanden voorfz
Hove executabel fullen wefen binnen den tijt van
vijfjaren na de pronunciatie van dien, foo wel die
aireede zijn gepronuncieert, als die hier naemaels
gepronuncieert fullen worden.
XXXI.

Ende fullen inde plaetfe van tien dagen binnen
de welcke partyen, volgende 4'Inftrudie gehou-
den waren vande conceffie van Mandamenten en-
de provifionele Appoindementen vanden voorfz
Hove, daer van men gewoonlick is grieven te ont-
fangen , t'appelleren, ende hare grieven onder den
Hove te leveren, voortaen ghegunt worden twin-
tigh dagen.

Alle welcke poinden die Prefiderendeende an-
dere Raden, midtfgaders alle Suppooilen vanden
voorfz Hove refpedive ghehouden lullen wefen
ftride�ck t'ond�rhouden en doen onderhouden,
niet tegenilaende eenige Ordonnantie of lnilru-
dien ter contrarien, die voor foo veele van noode
is, by defen worden gederogeert: Ende wort by
defen belafl: den Advocaet Fifcael, Procureur Ge-
nerael vanden voorfz Hove, tegens den overtre-
ders vande felve poinden te procederen tot pri-
vatie ofte fufpenfie van haerluyder ilaten ende of-
ficien refpedive, ofte tot andere alfulcke peynen
ende arbitrale corredie, als naer gelegenthey t van
der faecken bevonden fal worden te behooren:
Ende dit alles by provifie ende ter tijdt op'tre-
dreil�ment ende d'Ampliatie vander Inilrudie
generalijcken fal weien gedifponeert. Gedaen in
denHage, inde volle Vergaderinge vanden Sta-
ten, onder haerlieder Zegel hier op gedruckt, en-
de geordonneert gepubliceert te worden den xxj.
Decembris 1579- Ter Ordonnantie vande Staten.
By my, C. de Rechtere.

't Inhouden van defen is by my ondergefchre-
ven inde Audi�ntie vande Rolle ghepublic�ert, in
prefentie vande Suppooilen ende andere Omme-
ilanders op den twee en twintighilen Decembris,
Anno 157,9- B. Minnefanck.

't I nhouden van defen is door ordonnantie van
den Heeren Staten op huyden inde Audi�ntie van
de Rolle gerenoveert,ende den Suppooilen belafl:
henluyden daer nae te reguleren. Adum den 16
Meye Anno 1580. By my,

B. Minnefanck.

naer alle Suppooilen hen mede fullen

regu-

leren.

5. Proviiion eel Accoort, gemaeckf tuffchen de Heeren Staten van Hol-

landt ende Wefl� Vrieflandt ter eenre, ende den Gedeputeerden vande Heeren Staten van Zeelandt ter
andere zydc; op de grieven by den fehen Heeren Staten van Zeelandt geproponeert , raeckende dad-
miniflratte vande Juflitie voor den Hove Provinciaelvande voorfz Provincie .�'/ Getal vande Raden
inden voorfz Hove .� Eleclie vanden Preftdent, en Officieren vande felve. In date den 7 Maert 1607.

jNdeeerft, wes aengaet d'adminiitratie
J van Juftitie, ende redres van eenige Poin-
�J§ den ende Articulen vande Inilrudie van
oen Hove, fullen die vanden voorfz Rade ter eer-

fier inftantie gheen kennii�� of judicattire nemen,
tufichen private ende particuliere Perfoonen, al-
waer 't oock in Poffefforio. Ende dat het felve oock
plaetfe fal hebben ten reguarde vande Weduwen,

Weefen, ende andere miferable Perfoonen,

Ccc ij Alle

-ocr page 393-




	775
		*Placatcn-». 5»-Boec**		*776* hebben, alwaer't dat 't gewijfdeinfathcotxdfc^ de, of anderfints liquide ware. X. Als eenige van partyen hen hebbende ghefub* mitteert in eenige Arbiters of Segbi-luyden, be> geeren vande arbitrale Sententie te reduceren" Sullen het felve ghehouden zijn te doen voor den Rechter vander plaetfe, daer de arbitrale uytfpra- ke is gedaen. XL By den Steden van Zeelant, fal generalijck ge- wefen worden, by arreft, in faecken niet meer be- dragende dan vier ponden Vlaems, fonder appel, latie ofte reformatie toe te laten, als de faecke al- leene in gelde beilaet, ende niet en heeft fequele van infamie ofte ander prejuditie. XII. In Matrimoniale ofte huwelickfche faecken ge- appelleert zijndeaendenHove, fullen parthyen gehouden zijn de felve fommierlick by Pleydoye te inftrueren, omme daer op ghedecideert re wor- den , foo het Hof bevinden fal fulcks te behooren, foo niet, fullen de felve faecken van acht te acht dagen werden volfchreven, ende fal de productie daer inne noodich, htm inde binnen een Macnt daer nae moeten werden gedaen. Ende voorts by reprochen ende Salvatien van acht tot acht dagen hinc inde worden ghefchreven, alles op peyne van verfteck. Ende fullen die vanden Rade gehouden zijn de felve faecke binnen een Maentdaernaete termineren, naer-latende alle andere faecken. XIII. Die vanden Rade voorfz, fullen in't termineren vande ProceiTen vanden Ingefetenen van Zeelant hen reguleren conform de Privilegi�n vanden Lande van Zeelant, Steden ende Leden van dien: Midtfgaders conform d'Odtroycn, Ordonnantien ende Placaten by den Staten van Zeelandt ghe- maeckt of als noch te maecken, foo in cas van Po- licie, adminiftratie van Juilitie als anderfints, in ah der manieren ghelijck 't felve ghefchietin reguard vanden Heeren Staten van Hollandt. XIIIL De Gront-Heeren om te komen tot betalingc van hare pachten, genootfaeckt zynde de Vruch- ten ofte Beftialen te Velde t'arreilen, fullen de fel- ve niet mogen ontflagen worden vanden arreile, dan mits dat die Pachter eerft fal gehouden wefen te namptiferen, ende de Vonnifl�n dien aengaen- de by den legen Rechter ghe wefen, fullen werden geexecuteert, niettcgenitaende appellatie ofte re- formatie, ende fonder prejudicie vande felve. XV. Soo wanneereenige partyen hen willen bekla- gen dat fy qualijck werden geexecuteert, ofte an- derfints Yerongelijckt, uyt krachte van eenige Sententie in Zeelandt gegeven, fal 't felve moeten gefchieden voor den Rechter daer de Sententie is ghewefen, ofte daer d'executie by Brieven requifi- toriael ofte anderfints gefchiet, fonder dat partyen geoorloft is by Mandament Penael of andere pro- vifie, de faecke te Hove te betrecken. XVI. Alfoo by dagelijckfche experientie bevonden wort, dat de onroerende goederen die by executie vanden Hoye verkocht worden, dickwilstenyy- len


			11.

Alle queitien van fchiftinge,fcheydinge of dey- linge, oock raeckende partyen in diverfchc Jurif- di�tien ghefeten, fullen in prima inftantia beilift worden ter plaetfe daer het fterf huys gevallen is. III. De gene die onder eenen dagelijckfchen Rech- ter in Zeelandt zijn gefeten, fullen van nu voort- aen d'een den anderen niet mogen verbinden el- ders te Rechte te ftaen, by prorogatie oft onder- vverpinge van Jurifdi�tien; Ende ial niemandt uyt Obligatien die van nu voortaen verleden fujlen worden , mogen betrocken worden voor den voorfz Hove, dan die geene die uytdruckelijcken ende fpecifice hen den i�lven Hove by prorogatie onderwerpen fullen , ende boven dien onder di- verfche jiirifdi&ien gefeten zijn. IIII. Sal oock niemant uyt Zeelant te Hove betroc- ken mogen worden ex /. dijjamari, onder pretext van vantifen van eenige t'achterheyt, maer die geene die fukks pretenderen te doen , fullen fchuldigh zijn hen parthyen te dachvaerden in prima infiantia, voor des diiiamants competente Rechters, blyvende nochtans de diffamant faulf om fijn aftie te mogen inftitueren, daer, ende foo hy fal meenen geraeckt te zijn. Die vanden voorfz Hove en fullen geen kennif- fe ofjudicature nemen van eenige Licenten, Con- voyen, Impoften ende andere lnkomften, aenko- mende de gemeene faecke, nochte oock van Gee- ftelijcke oft Wereltlijcke goederen, uyt faecke vander Oorloge aengeflagen ofte geconfifqueert, nochte oock van faecken vande Admiraliteyt, ende dependentien ende appendenuen yan alle de felve. VI. 't Voorfz HofT en fal niet mogen verkenen ee- nige Mandamenten ofte proviften tegens notoire ende bekende Privilegi�n vanden Lande ende Steden van Zeelandt, ofte jegens de poin&en in defen Tractate befproocken. Ende by aldien in .prejuditie gedaen wort van dien, fullen de Heeren Staten ende Steden van Zeelant mogen volftaen, midtsdie vanden voorfz Raede 't felve byMnTive adverterende, fonder daer toe in Rechte te moe- ten treden. VII. . Die geene die hem befaemt vmt met eenige de- liften , fal hem felven ter purge mogen ftellen voor fijne competente Rechters , ofte voor den Hove Provinciael tot fijner keure. VIII. Ende wat aengaet de kenniile ende judicature in criminele faecken, en ial 't voorfchreve ΗοίΓ gheenvordereofte andere kenniile hebben, dan den Hoogen Rade by den laetiten Tra&ate is toe- gelaten. ■ IX. Sullen oock alle faecken vanDijckagie, voor den Rechter, ende ter plaetfe daer die behooren ghetermineert worden, ende hebben haer volko- rnen effect ende executie onder cautie, niet tegen- ftaende appellatie ofte reformatie , ende fonder prejuditie van dien: Ende fal 't felve oock plaets

-ocr page 394-




		Proviiioneel Accoorc v	77B die eerfte be�rt� �m te denomineren drie g�quali- ficeerde Perfoonen tot het vacerende Prefident- fchap. Ende dat de Heeren Staten van Hollandt ende Weft-Vrieflandt gelijcke denominatie fullen doen de drie naefte reyfen,als den voorfz ftaet van Prefidenp fal komen te vaceren, ende daer nae die van Zeelandt de vierde $ die van Hollandt ende Weft-Vrieflandt de vijfde ende fefte; die van Zee- landt de fevenfte; die van Hollandt ende Weft- Vrieflandt, de achtfte, negende ende tiende, ende foo voorts de eene reyfe een van vieren, ende de andere reyfe een van dryen voor die van Zeelant. XX. Ende aengaende de Officien vanden Adv�caet Fifcael ende Procureur Generael , fullen met de eerfte ghelegentheyt, naer ouder ghewoorite, tot cenen ftaet ghebracht, ende by een Pcrfoon be- dient werden. Welcke Officie mede by drie ende vier reyfen als vooren gheconfereert fal worden. Dies fullen de Heeren Staten van Hollandt ende Weft-Vrieflandt de eerfte ende tweede denomi- natie hebben, Die Heeren van Zeelandt de derde, Die van Hollandt de vierde, vijfde ende fefte, En- de die van Zeelandt de fevende, ende foo confe- quentelijck. J\ Λ. Ι. Ende in gevalle het Griffierfchap nieten wordt verpacht met onderlinge accoort, fal daer inne den voet van het voorgaende Articule ghevolght worden. XXII. Belangende de fes Secretarifen, Rentmeefter vande Exploicten, ende alle andere Officien van- den voorfz Hove,daer inne de Heeren Staten van Hollandt ende Weft-Vrieflandt nominatie ofte difpofitie gebruyeken, fal mede ghebruyekt wer- den den derden ende vierden tour.' Sulcks dat de Heeren Staten van Hollandt ende Weft-Vrieflant totte twee eerfte vacerende fullen denominatie doen 5 De Heeren van Zeelandt tot het derde 5 De Heeren van Hollandt ende Weft-Vrieflandt tot het vierde, vijfde ende i�fte $ De Heeren van Zee- landt tot het fevenfte, ende foo voorts d�e eene reyfe twee van dryen voor Hollandt ende Weft - Vriellandt, ende een voor Zeelandt, die andere reyfe drie van vieren voor Hollandt ende Weft- Vrieflandt, ende een voor Zeelandt. Allesindi- ftindtelijck, gelijck die voorfz Officien full�n ko- men te vaceren. XXIII. Aldus ghedaen by Syne Excell. in 'sGraven- Hage, den tweeden Martij 1607- Ende was on- derteeckent, Maurke de NaJJau. Leger ftont, Ter Ordonnantie van Syne Excellentie. Geteyckent, Milander, Hebbende daer benefl�ns een opghe- druckt Cachet-zegel in rooden Waflche, met een' Pampieren Couvert daer over. XXIIII. Alle 't welcke hebben de parthyen ten beyden zyden gelooft te onderhouden, ende doen onder- houden, ende voorts oock gheaccordeert, dat de Heeren Staten van Hollant ende Weft-Vrieflant ter eenre, ende die van Zeelandt ter andere zyde, in 't ftellen vanden voorfz Prefident, Raden ende Officiers fullen nomineren t'elcken drie gequalifi- Ccc �j ceerde
	777	Proviiioneel Accoorc v


, pryfe werden ghediftraheert, overrhidts den Koopers ende gheinterefl�erden ongelegen is van verre wegen te Hove te compareren. Soo wordt erftaen dat die vanden voorfz Hove de finale verkoopingeby delegatie fullen laten doen, den u/ethouderen vande naefte Steden daer de gede- creteerdegoederen zijn liggende, naerhetghe- bruyek inde felve Steden geobferveert, blyvende alle andere iblemniteyten ende decifien vande oppofitien ende preferentien als tot noch toe is gebrokt. _xvu Sullen oock alle provifien van Grati�n, als Re- miifien, Pardoenen ende Abolitien, midtfgaders Creatien van Notarifen, Ligitimatien ende andere diergelijcke faecken binnen Zeelandt vallende, eheexpedieert ende ghefegelt worden van wegen den Staten van Zeelandt, metten Zegele vanden Lande van Zeelandt, als gefchiet in Hollandt. XVIII. Ende aengaende het getal vande voorfz Raden, isverftaen ende gheaccordeert, dat den voorfz Raedt fal wefen van elf Perfoonen, ende dat daer inne de Heeren Staten van Hollandt ende Weft- Vrieflant fullen hebben acht Raden, ende de Hee- ren Staten van Zeelandt drie. Welverftaende dat in den voorfz ghetale van d-een ofte van d'ander zyde niet en fal wefen begrepen den Prefident. Ende foo verre die Heeren Staten van Hollandt ende Weft-Vrieflandt belieft noch een twaelfden Raedt te ftellen, dat die van Zeelant den derthien- den daer by fullen voegen. Behoudelijck dat den voorfz Provincialen Raedt niet en fal mogen ver- andert, vermeerdert of vermindert werden, dan met confente ende gemeen advyfe. Ende raeckende voorts het ftellen ende nomi- neren vanden Prefident ende Officiers vanden voorfz Provincialen Hove, ghemerekt't felve is ten beyden zyden geftelt aende verklaringe ende decifie van Syne Excellentie, heeft Syne Excell. de felve belieft te doen inder manieren hier naer volgende. XIX. Alfoo tuifchert den Heeren Staten van Hollant ende Weft-Vrieflandt ter eenre, endeden Heeren Staten van Zeelandt ter andere zyden, diff�rent ghebleven is op 't nomineren ende committeren vanden Prefident, AdvocaetFifcael, Procureur Generael, Griffier, die Ces Secretarifen,. Rentmee- fter vande exploicten vanden Hove van Hollandt, Zeelandt ende Weft-Vrieflant, ende andere Offi- cien vanden voorfz Hove, daer inne de Heeren Staten van Hollandt ende Weft-Vrieflandt, no- minatie of difpofitien gebruyeken, fuftinerende de Heeren Staten van Hollant ende Weft-Vrieflant, dat hare E. behooren drie beurten tegens de Hee- ren Staten van Zeelandteen te hebben -. Ende die Heeren Staten van Zeelandt ter contrarie, dat ί,Ι ar ^derde ^beurte ^behoortie ^te volgen: welc- ke oifierent eyntlick ten wederzyden geftelt zyn- �e aende verklaringe ende decifie van fyne Excel- 1 Τ' ι?°°^ift'^dat ^Syne ^ExceI1� °p ^ailes ^ryp^e!�^ck gljelet hebbende, tot nederlegginge van 't voorfz dinerene,-verklaert heeft ende verklaert by defen, Utt de Heeren Staten van Zeelant fullen hebben

-ocr page 395-

^^^^"

Plaeatea-». 5�Boeck. 2. Tit. 3.Deel.

779

ceerde Perfoonen, daer uyt Syne Excellentie fal
eenen kiefen. Ende fullen de Commiifien werden
gedepefcheert by beyde de Provintien, ghelijck
't felvige inden Hoogen Raedt gefchiet. Mits dat
de CommiiTie gedepefcheert zijnde by de Provin-
cie op wiens nominatie den ftaet is gheconfereert,
ende d'andere Provincie in ghebreecke blyvende,
de felve te depefcheren veerthien dagen naer het
verfoeck aende felve ghedaen, dat als dan de Ge-
committeerde op de Commiiiiebyhemvand'ee-
ne Provincie ontfangen, in poifeflie van fijnen
itaet geftek ende ontfangen fal'worden.
XXV.
Ende fal defe geftek worden in handen van die
vanden Hoogen ende Provincialen Rade,ten eyn-
de fy hen daer nae , voor foo veele hen aengaen
mach,reguleren, ende doen publiceren op de Rol-
len , het welcke oock in Drucke fal uyt-ghegeven
worden, ende alomme in Zeelandt ghepubliceert,
ten eynde niemandt daer af ignorantie en preten-

dere.

XXVI.

Alles by proyifie, ende met conditie, foo verre
d'een ofte d'andere hen by den Accoorde in 't ge-
nerael ofte particulier bevonden befvvaert, men
deshalven fal komen metten anderen in commu-
nicatie : Ende foo verre inde felve communicatie
d'een ende d'andere in heur redenen gehoort, niet
en konnen accorderen, dat als dan de refpective
Provinci�n fullen daer van mogen fcheyden ende
blyven op haer geheel, gelijck fy waren voor date
van defen.

XXVII.

Ende tot meerder beveftinge ende confirmatie
van alle 't geene des voorfz, is defe van wegen de
Heeren Staten van Hollant ende Weft-Vrieflant
by hunnen Secretaris, ende by den Ghedeputeer-
den vande Heeren Staten van Zeelandt onder-

teyckent. Beloovende de voorfz Gedeputeerden
hiervan by d'eerfte gelegentheyt over te feynden
Acle van approbatie van den Heeren Staten
voornoemt.

Aldus gedaen in 's Graven-Hage,op den feven-
den Martij Anno fefthien-hondert {even. Onder
ftondt, Ter Ordonnantie vande Staten van Hol-
landt ende Weft - Vrieilandt. Ende was gheteyc-
kent, A. Duyck. Was noch geteyekent van wegen,
die van Zeelant, /. de Malder�e; A. Schone; l, Uerc-
kendet; A�b.Joach�mi; B.deWitte-, lanianjfzHuve-
IngelLeuniffz; G. van Vojlergen; /. vande Warck.

DE Staten 'sLandts ende Graeff��jckheyt:
van Zeelandt, ghefien ende geexamineert
hebbende het Provifioneel Accoort by
hunne Gedeputeerden gemaeckt, met den Gede-
puteerden vanden Heeren Staten van Hollandt
ende Weft-Vrieilandt, op het Redres in eenige
Poin&en vande adminiftratie van Juftitie, eledtie
vanden Prefident ende Officiers 5 Mitfgadersliet
ghetal vande Raeden vanden Hove van Hollandt,
Zeelandt ende Weft-Vrieilandt, hier vooren ghe-
ftelt in date den fevenden defer, by de boven-ge-
nomineerde onfe Gedeputeerden onderteyckent,
met belofte van Aggreatie in behoorlijckeforme.
S O O IS Τ, dat wy dien conformelijck hebben
verklaert, ende verklaren mits defen, dat wy allen
't felve goet vinden, aggre�ren ende approberen,
Confenterende dat daer afAcle fal worden ghe-
maeckt om te dienen daer 't felve behoort. Aldus
gedaen ende gearrefteert ter Vergaderinge vande
Heeren Staten voornoemt, in't Hoffaldaertoc
Middelburgh, den twintighften Martij fefthien-
hondert ende feven. Onder ftondt, Ter Ordon-
nantie vande Staten voornoemt. Ende was onder-
teyckent , B. de Jonge.

6. Nader Ampliatie, van de InflruBien vanden Hoogen Tfyde, ende dm

Hove van Hollandt. In date den 2.4 Maert 1644.

gcren naer ferieufe deliberatie, ende genomen ad-
vijs aen beyde onfe voorfz Hoven, goet ghevon-
den hebben voor eerft te ordonneren ende ftacue-
ren, ghelijck wy zijn ordonnerende ende ftatue-
rende mits defen.

Middelen, dienende tofvermmdermgemAnVro�
ceJfen,/o voor den Hoogen Rade, α Is voor den Hove
van Ho/landt.

DAt van nu voortaen by de beflooten Steden
van Hollandt (den Hage daer inne begrepen)
in faecken niet meer bedragende als vijftigh gul-
den, ende by de Bailliuws ende Mannen, midtlga-
ders de Gerechten vande Dorpen , niet meer als
twintigh ge�jcke guldens fal gewefen werden by
arrefte, en fullen mitfdien foodanige Vonnine'¹geenderhande provocatie onderworpen weien,
behoudelijck dat de felve niet en hebbeneenige
fequele van infamie, ofte van andere mercke�jc^
prejuditie. _pe

E Ridderfchap, Edelen, ende Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
fenterende de Staten vanden felven Lan-
de. DOEN TE WETEN: Alfoo
Wy door de dagelijckfche klachten van onfe In-
gefetenen in ervaringe komen, ende met der daet
oock bevinden, dat de ProcefTen voor onfe Ho-
ven van Juftitie van dage te dage uyt verfcheyden
oorfaecken niet alleen feer vermenichvuldigen,
maer oock met diverfche quade menees ende on-
behoorlijcke praclijcquen feer ghetraineert, ende
ghenoechfaemonfterffelijck ghemaecktwerden:
Dat mede d'authoriteyt, luyfter ende refpect van
de voorfz Hoven niet ghenoeghfaem, nochte met
fuffifant vigeur en wert ghehanthaeft, alles tende-
rende tot overgrooten ondienft van het publijcq,
ende befwaerniire van alle die geene die de Juftitie
van noode hebben. S O O IS T, dat wy hoogh-
noodigh achtende, ende ghenegen zynde om daer
jegens te voorfien: En om onfe goede Ingefetenen
in haere rechtveerdige klachten die fy daer over
dagelijcks zijn doende, t'eeniger maten te foula-

-ocr page 396-

Nader Ampliatie vatiden 21 Maerc 1644.

78^

7&t

op veertigh gulden: Van reformatie voor den
Hoogen Rade, van vijf en twintigh op fes en der-
tigh gulden,

Χ.�,,

Ende niet tegenfta�nde tot noch toevoor den
Hove van Hollandt, geen boete van reformatie en
isghebriiyckelijckgheweeft, foo fullen echter in
toekomende, de Impetranten in cas van reforma-
tie voor den Hove van Hollant, bekomende Sen-
tentie tot haren nadeel, ghecondemneert worden
ineen boete van twintigh gulden.

XI.

Ende fal het gunt vande boeten van't fol Appel
ende Reformatie gefey t is, hier naemaels by de re-
fpeftive Hoven, ende tot de refpe�rive tauxen
mede gheobferveert werden, jegens de Impetran-"
ten van reduftie» foo wanneer de i�he fullen ko-
men te fuccumberen.

XII.

d'Impetranten van Revifie, foo wanneer alfi�r
verklaert wort geen erreur inde Sententie gecom-
mitteert te zijn, fullen vervallen in een boete van
twee hondert gulden, in plaetfe van hondert gul-
den by de Inftru&ie vanden Hoogen Rade ghefta-
tueert.

XIII.

Alle welcke voorfz boeten fullen by provifie
moeten betaeldt werden in handen vanden Rent-
meeftervandeExploidten, vooral eerdeManda-
menten van Appel, Reformatie, Reduftie ende ,
Revifie, fullen mogen gefegelt werden, op peyne
van nulliteyt vande voorfz Mandamenten, ende
van alle proceduren daer uy t ontftaen.
XIIII.

Ende op dat de Prefidenten ofte Raden het Ze-
gel van Juftitie bewarende, mogen weten dat de
voorfz boeten zijn betaelt, fullen de voorfchreve
Rentmeefters vande Exploictcn op die Manda-
menten , ghehouden zijn te teyekenen den ont-
fangh vande voorfz boeten, ende onder de felve
haren naem ende fignature.

XV.

Dies fullen de felve Rentmeefters vande Exploi-
<ften gehouden zijn de gheconfigneerde boeten te
reftitueren, in ghevalle de Vonnifl�npfte Senten-
tien werden geretrafteert.
XVI.

De Requiranten van reauditie, kommende te
fuccumberen, fullen voor beyde de Hoven verval-
len in een boete van thien guldens, die mede by
provifie betaelt fal werden in handen vande refpe-
ftive Rentmeefters vande Exploiclen, voor al eer
de faecken in cas van reauditie fullen mogen be-
pleyt werden,Ende fullen tot dien eynde de voor-
fchreve Requiranten daer van by quitantie moe-
ten doen blijeken, voor ende al eer fy gheadmit-
teert fullen werden in reauditie eyfch te doen,dies
fal de voorfz boete ghereftitueert werden, in cas
't Appoindement van Commiffarifen by reauditie
wert geretrafteert.

XVII.

d'Impetranten van Mandament Penael, jegens
d'exec�tien vande Sententien vande refpe&ive
Hoven, komende te fuccumberen, fullen ghecon-
demneert werden in een boete van vijf en twin-
tieh guldens. ... _ti

Ende

π.

De diffinicive Vonnifl�n van de Steden van
Dordrecht, Haerlem, Delft, Leyden, Amfter-
V ^ Goude ende Rotterdam, voor d�fe by pro-
ifie 'ende onder cautie executabel,ter fomme van
Lndertende twintigh gulden', fullen voortaen
executabel vvefen ter fomme van drie hondert ge-
lijcke guldens. �

Vande andere befloten Steden, mitfgaders van
'sGraven-Hage , die voor defen alle niet hooger
«rheprivilegeertenzijnghewe�ft, als tott'feftigh
eulden, in toekomende fullen executabel weien
ter fomme van hondert en vijftigh ghelijckegul-

^de"^S� ΜII.

Van Bailliu ende Mannen,in plaetfe van dertigh
tot tfeitigh, ende vanden Gerechten vande Dor-
pen, in plaetfe van twintigh tot veertigh.

Die gheene die inde Steden onder eenen dage-
lijckfchen Rechter in Hollandt zijn ghefeten, lul-
len van nu voortaen d'een den anderen niet mo-
eren verbinden elders te Rechte te ftaen by proro-
gatie, ofte �nderwerpinge van Jurifdi&ie, in faec-
ken niet excederende de refpe&ive fommen inde
voordiende Articulen begrepen, ende fal in defe
ghelegentheydt mede cefferen het Privilegie van
Weduwen, Weefen en andere miferabele Perfoo-
nen, ende ten aenfien vande Dorpen, fal pundtue-
lijckgevolght werden het thiende Artijckel van-
de Ordonnantie geemaneert opte kleyne faken.
VI.

Parthyen woonende onder verfcheyde Rech-
ters , en fullen de Debiteurs by prorogatie van Ju-
rifdi�tie niet betreckbaer wefen voor het Hof van
Hollant, ten ware fy haer felven uytdruckelicken
ende fpecifice den voorfz Hove by prorogatie van
Jurifdidlie hadden onderworpen, ende de fomme
ware excederende, ten aennen vande Debiteurs
woonende inde Steden, hondert, ende inde Dor-
pen, vijftigh guldens.

VII.

In welcke gelegentheyt, fal tot gelijcke fomme
het voorfz Privilegie van Weduwen, Weefen, en-
de andere miferable Perfoonen, mede niet mogen
gebruyekt werden.

VIII.

In materie van afl�urantie, en fal geene proro-
gatie van Jurifdiclie toe ghelaten werden, tot wat
�omme dat de teyekeninge foude mogen ghedaen
wefen, ende fal inde voorfz materie mede ceiferen
het voorfeyde Privilegie van Weduwen, Weefen,
ende andere miferable Perfoonen.
IX.

Ende alfoo pecnee temere Ittigamium* by de be-
fchreven Rechten geftatueert, hier te Lande voor
het meerendeel niet en zijngherecipieert, ende
echter grootelijcks tot vermiiideringe van Procef-
fen kan dienen , dat de Luyden daer van door ee-
nige boeten werden gedeterreert, Soo is goet ge-
vonden de felve boeten te verhoogen, ende oock
ten deele van nieuws te ordonneren:

Te weten, de boeten van 't fol Appel vanden
Hoogen Raede, van vijftigh, op vijf en tfeventigh
gulden; Voor het Hoffvan Hollandt, van dertigh

-ocr page 397-



	78$ PlacatenJ� s.Boeek. a.Tit, 3.Deel.
	78$ PlacatenJ� s.Boeek. a.Tit, 3.Deel.		7ί4
			7ί4
		den eenigh Mandement van Relief d'Appel, maer alleenlijck fimpele reformatie. Middelen tot kortinge njande Procejf�n. XXVI. De Ghedaeghde in cas van Arreft ofte Penael fal vermogen den Impetrant in 't felfde cas, voor ende al eet den dach is dienende, te anticiperen ende de Procureurs vande Impetranten daer toe vier en twintigh uren te vooren geinfmueert zyn- de van wegen de Gedaeghde, fullen de felve ghe- houden zijn fonder eenigh uytilel ofte dilay, als dan eyfch te doen, Ende in ghevalle fy van des te doen bleven in gebreecke,fal den Gedaeghde ver- leent werden comparuit, ende voor 't profijt van dien abfolutie vander inftantie, met condemnatie van koilen, fchaden ende intereilen, ende fal den naem vanden Procureur vande Impetranten deur den Deurwaerder geteyekent moeten werden, op de Copie vande Mandementen van arreft ofte pe- nael , ten eynde de voorfz infinuatie aenden Iel- ven fal mogen gedaen werden,ende fullen de Pro- cureurs vande Impetranten de Requefte daer op het Arreft ofte Penael verfocht is, benefl�ns den Advocaet mede gehouden zijn te teyekenen. XXV II. Alle queftien alleen in Rechte beilaende, ende daer toe gheen bewijs van Getuygen en fal ghere- quireert werden, fullen in toekommende voorde refpedlive Raden mondelinge by pleydoye gede- duceert, ende op de felve ghetermineert mogen werden, fonder dat die fullen befchreven werden, ten ware by de refpedlive Raeden, parthyen ghe- hoort, fulcks werde geordonneert.dies fullen par- tyen refpedlivelick gehouden zijn veertien dagen te voren elck anderen onder behoorlicken Inven- taris, hare refpettive Documenten te communice- ren , ende fal net ghewijfde vande voorfz Raeden van alfulcke efFecte weien, als andere Sententien op fchriftelijcke ProceiTen ghewefen, ende werdt hier mede gelimiteert het hondert twee en tfeven- tighfte Artijckel vande Inftruclie vanden Hoo- gen Rade. XXVIII. Alle kleyne faecken in rechte beilaende, fullen bydrie Commiflarifen op mondelinge pleydoye ghetermineert werden, op den voet, ende mctal- fulcken efl�dle als in't voorgaende Articule. Ende in ghevalle yemandt fich by de Sententie ofteAp- poinctemente vande voorfz drie Commilfarifen befwaert vindt, fal de felve daer van mogen refor- meren aen't volle Collegie vanden Hove van Hol- landt , ende de felve aldaer wederom mondelinge deduceren ende bepleyten. XXIX. Ende alfoo men by experientie bevindt, dat de expeditie vande Juftitie grootelijcks wert verach- ten:, doordemenighvuldige produclien, infon- derheyt van fchriftelijcke Munimenten, foo wert gheordonneert dat de producenten vande felvige» ghehouden fullen zijn inde Munimenten ver* fcheyde Poincten behelfende, te fubreguleren de regels ende woorden die fy tot haere intentie wil- len appliceren, ende op de marge met een Ν 0^f3fulcks te annoteren. ,, � 0ddt'
'"� Ende Van andere bevelen Penael, in een boete van vijfth�en gulden. XVIII. d'Impetranten van Requefte Civile, ofte vande daufule van Relief, fullen ter oorfaecke vande re~ jectie vande felfde, gecondemneert werden in een boete van thien gulden , ende fullen de voorfz boeten, foo van Mandamentcn Penael, als Reque- fte Civile, ofte vande claufule van Relief by pro- vifie betaelt werden, niet tegenilaende appellatie, ende fonder prejudicie van dien. XIX. � Alle provifionele ofte interlocutoire Senren- tien, die by den Hove van Hollant hier naermaels gewefen werden, fullen geen Appel aenden Hoo- genRaede fubjectwefen , ioo wanneer de felve niet excederen de fomme van vijfthien hondert gulden, maer fullen de felve byprovifie ende on- der cautie gheexecuteert mogen werden: Behou- delijek dat de felve niet en hebben eenige fequele van infamie, ende ten diffinitive zijn reparabel. Ende foo wanneer die de voorfz fomme komen te excederen, fal allenthalven by den Hoogen Rade gevolght werden het Ciij. Artijckel vande Inilru- ftie vanden voorfz Hoogen Rade. XX. Sullen mede by provifie ende onder cautie, niet tegenilaende reductie, ende fonder prejudi- cie van dien, geexecuteert werden alle uy tfpraec- ken van goede Mannen, ghedaen op voorgaende compromifTe van parthyen, daer by expreifelijck ende fpecifice van reduilie fal welen gherenun- chieert. XXL Soo wanneer geappelleert fal werden van pro- vifionele ofte interlocutoire Sententien van den Hove vanHollandt, in cas van reauditie gewefen, en fal men-in toekomende geen grieven over leve- ren aenden voorfz Hove, maer fal het Appel di- reitelijck vervolght werden aen den Hoogen Raede. XXII. Alle diffinitive Sententicn vanden Hove van Hollant, die voor defen, niet tegenilaende appel- latie, executabel waren, alleen ter fomme van drie hondert gulden,fullen van nu voortaen, niet exce- derende de fomme van acht hondert gulden, on- der cautie mogen geexecuteert werden. XX11I. Het Hof van Hollandt fal in toekomende in alle kleyne faecken wyfen by arreft, Behoudelijck dat de felve niet en hebbe ghevolgh van infamie ofte andere prejuditie. XXIIII. Ende fullen voorts-aen voor kleyne faecken ge- houden , ende volgens de Ordonnantie op de kleyne faecken gheinftrueert, ende ghetermi- neert werden alle faecken, komende uyt be- iloten Steden , niet excederende twee hondert gulden, ende van het platte Landt hondert gelijc- ke guldens. ■ XXV. De Gedaeghde in cas d Appel geobtineert heb- bende comparuit, ende voor 't profijt van dien ab- folutie vande inftantie, en fal daer naer de Appel- lanten by geen van beyde de Hoven verleent wer-

-ocr page 398-

₇g₅ Nader Ampliatie vanden 24 Maert 1644.

786

MlMden, dienende totberfle�mge rvan�aut fo-
rti eyt ende refpeft mande Jufl�tie.

felve foude mogen wefen.ende dat fo wel voor als
naer d'uy tinge vanden Procefl� ofte gegeven ad-
vyfen. Ende fo verre fy eenige fodanige giften ont-
fangen fullen hebben van yemant, die �y naemaels
vernamen eenigh Proces inde voorfz Hoven te
hebben, ofte in wekkers faken advijs foude mo-
gen zijn verfocht, 't wekk fy ten tyde van 't ont-
fangen der felver giften niet en hadden gheweten,
ofte dat de felve naemaels eenige Procefi�n voor
den voorfz Hove mochten krygen, ofte inder fel-
ver faken als voren advis mocht werden verfocht,
fullen fyluyden ghehouden vvefen de voorfz'Ho-
ven daer van te verwittigen, ende de ontfangene
giften, ofte de waerde van dien, ten behoeve van*
denArmen te bekeeren,fulcx als hen by de g�mel-
te Hoven gheordonneertfal werden, ende fullen
boven dien niet mogen ftaen over de vifitatie van
de Procefl�n, nochte het formeren vande advyfen
in faken concernerende den geenen daer van fy de
voorfz giften ontfangen fullen hebben, fonder
daer toe by den Prefident ende Raeden gheadmit-
teert te wefen, alles op peyne, dat die gene die be-
vonden fullen worden contrarie gedaen te hebben
van haren ftaet en officie ghefufpendeert of gepri-
veert, ende daer en boven arbitralick gecorrigeert
fullen werden na gelegenthey t vander fake, Ende
fullen de voorfz Prefident, Raden, Advocaet Fif-
cael, ofte Procureur Generael,Griffiers,fubftituyt
Griffiers ende Secretarifl�n, alle Jaers den eerden
Rechtdach na de Vacantie van Kerfmiffie, ghehou-
den wefen henfelven voor de voorfz Hoven by
eede te fuyvetfn, van dat fy hun in 't gene voorfz
is wel en vromelijcken fullen hebben ghequeten,
ende dat fy niet en weten dat by hare Huyfvrou-
wen , Kinderen, Familie, ofte yemandt anders die
henluyden aengaen, contrarie het gunt voorfz is,
diredtelijck nochte indireclelijck is ghedaen, ende
voorts belooven daer inne in alle oprechtigheyt te
fullen continueren.

II.

Dat vorders de Raden op de minfte fufpicie t'al-
len tyden fullen ghehouden zijn haer tegens den
anderen onderlinge by eede als voren daer van te
f*yveren,ende den Griffiers, Advocaet Fifcael, of
Procureur Generael, Subftituyt Griffieren ende
Secretarifen,haer daer van te doen fuyveren,mitf-
gaders de dingh-plechtige partyen of een der fel-
ver , op de welcke fufpicie valt, by eede te doen
verklaren, dat fy aen niemant vande voornoemde
Perfonen directelik ofindirectelik yetwes hebben
belooft ofte gegeven,ofte fullen beloven of geven.

III.

Dat de dingh-plechtige, die bevonden fullen
werden aenden Prefident, Raden, Advocaet Fif-
cael of Procureur Generael, Griffiers, Subftituyt
Griffieren of Secretarifen, der felver Huyfvrou-
wen, Kinderen, Familien, ofte yemant anders van
harent wegen, eenige giften of gefchenck� te heb-
ben gegeven ofte belooft,ofte doen geven ofte be-
loven.direitelicken ofte indirectelicken.'tzy voor
of na de Sententie, om expeditie van Juftitie, ofte
anderfins, onder hoedanigh pretext 't felve foude
mogen zijn, by Sententie fullen werden ghecon-
demneert in eene amende geproportioneert, ofte
egalerende de waerde van't gene daer over queftie
is, naer gelegenthey t van faken t'appliceren voor

D d d een

XXX.

En Procureur Generael wert ghelail fcherpe
toeficht te nemen, dat de Officieren d'autho-

riteyt die haer Ampts-halven is ghegeven, r�iet en
komen te mif bruycken, ende dat de Placaten en-
de falutaire Wetten vande Hooge Overigheyt in
roede obfervantie gebracht, ende niet en werden
^converteert _m _materie van heymelijcke compo-
iitieii, ende tegens de geene die hier in naerlatigh
bevonden fullen werden, fonder eenige conniven-
_tie ofte diffimulatie te procederen, ende het recht
vande Hooge Overigheyt te bewaren.
^v ^& XXXI.

Ende alfootot grooten ondienft vande Juftitie,
ende kleynachtinge vande authoriteyt der felver,
de boeren die by de Deurwaerders vande refpe&i-
ve Hoven in 't exploideren vande Mandementen
van Appel ende Penael, volgens den ftijl ende or-
dre vande voorfz Hoven werden geftatueert, tot
lafte van die gene die jegens de bevelen ende inhi-
bitien vande felfde Hoven yetvves komen te atten-
teren , niet en werden geexecuteert, Soo wert by
defen geordonneertende geftatueert,dat den Pro-
cureur Generael in toekomende defen aengaende
het recht vande Hooge Overigheyt fonder eenige
conniventie ofte diffimulatie ial hebben te bewa-
ren , Behoudelijck dat de voorfz boeten by de
Deurwaerders in 't exploiteren vande voorfz
Mandementen, niet hooger en fullen werden ghe-
nomen ende geftelt als op vijftigh gulden, ten wa-
re by den Hove fpecialick anders ware gheordon-
neert.

Eyntelick en fullen de g�melte Hoven gene ken-
niife mogen nemen van iaken,rakende des gemee-
ne Lants middelen, als Impoften, Convoyen, Li-
centen ende andere diergelijcke,nochte vande de-
pendentien ende appendentien van alle de felve.

Middelen, dienende tot bevorderinge van

een goede ende oprechte Juftitie inden Hoogen
Rade, ende den Hove van Hollandt.

Het thiende Arttjckel' wande Infiruttic rvan
den Hoogen Rade.

TXE Prefidenten, Raden, Advocaet Fifcael, ofte
■^Procureur Generael, Griffieren, Subftituyt
Griifieren,ende Secretarifen van beyde de Hoven,
fullen geene giften, gaven of fchenckagien, noch
door haer felven, noch door hare Huyfvrouwen,
Kinderen.Familien, of yemant anders,wie het fou-
de mogen vvefen, direde�jck nochindireclelijck,
mogen ontfangen, ghenieten noch profiteren van
eenige dingen ,. hoc kleyn oock de felve foude
mogen zijn, oock van eetbare Spyfe of Dranck,
ende dat van yemanden, 't zy Steden, ColJegien,
Perfonagien of particuliere Perfoonen, die fy we-
ten Proces of rechtvorderinge voor de voorfz Ho-
ven te hebben, ofte apparentelickte fullen gekry-
gen, ofte in wekkers faecken fyluyden als Raden
fullen zijn gerequireert advijs te geven, ofte appa-
rentelick gerequireert fullen worden, 't zy onder
pretext van expeditie, of anderfins,hoedanigh het

-ocr page 399-



			c. i.Tit. 3. Deel. 78$ den zijn te doen den eedt, begrepen inde Ampli_a. tie van het voorfz Artijckel,van niet te ontfangen eenige giften, gaven ofte gefchencken, dire&elick ofindire&elick. Salvorders achtinge ghenotnen zijnde op't 16 ende ζ 31 Artijckel vande Inftrutlievanden< Hove van Hollandt, de Inflrutlie vanden Hoogen Rade wer- den geamp lieert als volght. Dat den Prefidenten, Raden, Advocaet Fifcael of Procureur Generael, Griffiers, ofte Subftituyt Griffiers,ende Secretarifen van beyde Hoven, niet en fullen vermogen te wefen vanden Rade vanee- nige partyen, Kercken, Abdyen, Cloofteren,Ste- den,Cafteleynen, Heeren,Vrouwen of andere wie fy zijn, in faken die fy te doen fullen hebben, inde voorfz Kameren , ofte oock te zijn Magiftraten, Raden of Vroetfchappen van Steden, Bewintheb- bers vande Ooft ende Weft-Indifche Compagnie, Dijckgraven ofte Heemraden, of Penfioenen van yemanden Jaerlijcx t'ontfangen, ofte eenige Offi- cien van Heeren of Vrouwen te aenvaerden, ofte die behouden,indien fy als nu eenige hebben,maer fullen gehouden zijn binnen een Maent naer date van defen de felve hen quijt te maecken, of anders fal haerluyder ftaet impetrabel wefen. Item, dat de voorfz Prefidenten, Raden, Advo- caet Fifcael of Procureur Generael, Griffiers,Sub- ftituyt Griffiers, Secretarii�n , ende andere de voorfz Raedt-kamer frequenterende, ofte met de Raden, als CommiffariiTen ofte anders befoigne- rende, van wat qualiteyt dat fy zijn, niet en reve- leren 't fecreet vande felve Kameren, ofte 't geene dat fyaldaer ofte in commiflie befoignerende ful- len fien ofte hooren, op peyne van fufpenfie van heuren ftaet den tijdt van drie Jaren. Dat mede de Klercken inde Griffien refpeftive, bewarende de Sacken, particulierlijck in handen vanden Prefident ende Raden eedt"fullen moeten doen, van dat fy in 't bewaren vande felve Sacken haer getrouwelij ck fullen quyten, mede op pene als vooren. Dat oock de Collegien werden gelaft ende ghe- authorifeert een Reglement ende ordre te maken over haerluyder Griffie ende Rollen, fo noopende de expeditie als het loon, ende tot dien eynde een pertinente Lyfte maecken, daer nae de Luyden hun fullen hebben te reguleren in 't betalen van alle Aften,Appoinftementen, Advyfen ende an- ders,fonder dat oock onder pretext van expeditie�> of anders yet meer fal mogen betaelt of ghegeven werden,ende voorts alles te doen 't geen tot beter expeditie in 't beleyden van Procefl�n noodigh fal bevonden werden. Dat d'Inftru&ie van 't Hof van Hollant fal wer- den gheamplieert met het feventhiende Artijckel vande Inftru&ie vanden Hoogen Rade. Aldus gedaen inden Hage den vier en twintign- ften Maert 1644. Onder ftont, Ter Ordonnantie vande Staten. Herl�' van Beaumont, HET
		787 *PIacaten-ι 5i°^ec* een derdepart ten behoeve vanden Aenbrenger, ende voor de twee reilerende derdeparten ten be- hoeve vandenArmen,'t\velck ook plaetfefal heb- ben , alvvaer 't dat de corruptie eeril ondervonden werde eenige Jaren naer de gewefen Sententie. 11II. Ende indien om advis te bekomen, mede eenige giften als voren mochte wefen gegeven of belooft, ofte doen geven ofte beloven,fal die gene die fulcx gegeven ofte belooft heeft, metterdaet verliefen het voordeel 't geene hy in 't gevolge van 't advijs ofte na, ofte oock contrarie 't advijs hadde te ver- wachten , ofte aireede mochte bekomen hebben, ende dit alles boven arbitrale corre&ie. V. Ende op dat onfe goede meyninge te beter mach werden achtervolght, ende niemant eenige igno- rantie hebbe te pretenderen , fullen d'Advocaten ende Procureurs, op den eerften Recht-dach naer deVacantievanKerfmifTe, ondereede belooven haer niet te fullen laten gebruycken, ofte ook haer Meefters in geven ofte doen in geven, van aenden Prefident, Raden, Advocaet Fifcael of Procureur Gencrael, GriiTiers, Subftituyt Griffiers of Secre- tarifen, der felver Huyfvrouwen, Kinderen, Fami- lien, ofte y emant anders van harent wegen eenige. giften ofte ghefchencken te gheven of beloven, of doen geven of beloven,dire�telick noch indiredte- lick: Maer fo wanneer haer van hare Meeilers fou- de mogen voor komen,dat fy genegen fouden zijn eenige gefchenck� aen yemant vande voorfz Per- fonen te geven,ofte beloven,fullen gehouden zijn de felve daer van af te raden, ofte fo fy aireede ee- niee der voorfz giften mochten gegeven of belooft hebben, de voorfz Hoven dat terftont bekent te maken: Gelijck fy mede gehouden fullen zijn ten aenvangh vande Proceffe haer Meefters getrouwe- lick te waerfchouwen,van aende voorfz Perfonen uyt fake als voren yet te geven ofte beloven, ofte doen geven ofte beloven eenige giften, gaven ofte gefchencken, dire�telick noch indire&elick, ende jo fy eenige gaven gegeven hebben, dat fy 't feiye den Hove bekent fullen hebben te maecken. VI. En op dat den Hove foude mogen blijcken dat de voorfz waerfchouwinge is gedaen, full� de voorfz Procureurs dienende d'Impetrant�, voor en al eer eyfch te mogen doen, en de Procureurs dienende de Gedaegdens voor en al eer te mogen antwoor- den, exhiberen behoorlijcke ACte van hare refpe- dtive Meefters,daer by de felve fullen bekenn� dat henluyden de voorfz waerfchouwinge is gedaen. VII. Ende fullen de partyen die voor de voorfz waer- fchouwinge eenige giften als vooren fouden mo- gen hebben ghegeven, ende het k\ve voor 't doen van eyfch ofte antwoort refpeftive,den Hove op- rechtelick fullen bekent hebben gemae�t, inde pe- nen hier boven verhaelt niet vervallen, blyvende niet te min 't gunt defen aengaende int regard van den Prefident, Raden,Griffiers,Subftituytenende Secretarifen, hier vooren is gefeyt in fijn geheel. Achter het x8j Artijckel -vande lnfiruclie vanden Hoogen Rade te voegen. Ende. fullen mede de voorfz Adjun&en gehou-

-ocr page 400-

Ihitru�tie vanden Hoogen Raedf.

HET VIERDE DEEL.

79O

1*9

1. Ordonnantie ende Inftrud�e, vanden Hoogen %aedt van irfppel

hi Bollandt. In date den leflcn Mey 158Ζ.

IL HE LM by der grarie Godts
Prince van Orangie , Grave van
NafTau, van Catzenellebogen, van
' Dietz, van Lingen,van Buyren,van
I Leerdam,&c. Marquis vander Vere
' ende van Vlii�ingen 4 Heere ende
Baron van Breda, van Dieft, van Grimbergen, van
Arlay, van Noferoy,&c. Erf burgh - grave van
Antwerpen, ende van Befancon 5 Gouverneur
ende Capiteyn Generael van Brabandt, van Hol-
landt , Zeelandt, Vrieilandt ende Utrecht. Als
representerende ende ons ghedefereert zijnde de
Hooge Overigheyt ende Regeeringe der Landen
van Hollandt, Zeelandt ende Vrieilandt, Allen
d�n geenen die dele onfe letteren fullen fien, Sa-
luyt. Alfoo tot onderhoudinge vande Politicque
ordre, ende ilaet der Landen van Hollandt, Zee-
landt, Vrieilant, ende omme inden felven Landen
voor een yegelijck te doen adminiilreren recht
ende Juftitie, raedtfaem ende hoogh-noodigh be-
vonden is, boven den Raedt Provinciael, van outs
daer zynde, binnen den voorfz Lande ende Graef-
fchap van Hollandt, noch op ghericht te worden
een Collegie van hoogeren Raedt van Appel, ten
fine partyen, pretenderende by Sententie vanden
voorfz Rade Provinciael befwaert te zijn, henby
ordinarife wegen, remedie ende hulpe van Appel-
latie, fouden mogen behelpen, ende heur recht
bevorderen, ende dat daer omme van noode is ge-
weeft te maecken ende inftellen fekere Inftru&ie
ende Ordonnantie, daer naer de faecken in den
voorfz Hoogen Raede, ten minden quetfe ende
koite van partyen, ende met fpoedige uydnge van
den ghefchillen ende rechtvorderinge aldaer val-
lende, fouden mogen werden beleyt ende bericht.
S O O 1S T, dat wy by deliberatie van Rade, en-
de hier op gehadt 't advijs vanden Staten van Hol-
landt, ende oock dien vanden Hoogen Raede van
Appel voornoemt, geordonneert ende gheftatu-
eert hebben,ordonneren ende ftatueren by defen,
dat inden voorfz Hoogen Rade onverbreeckelick
onderhouden ende achtervolght fullen worden
de Ordonnantien, Poincten ende Articulen hier
naer volgende.

Eer β, Jengaende 't Collegie vanden

Rade in 'tgeneraeL

I At inde voorfz Collegie voor 't eerfte
\ fullen wefen ende gheftelt worden negen
; Kaden, alle ordinaris, met een Prefident,
de vvelcke, oft de geene die in fijn afwe-
fen prefideren fal , de ftemmen van d'andere
Raedtfluydencollecleren , ende by 't meerdeel
van dien concluderen fal. Behoudelijck, dat men
met en fal procederen tot uyttingevan eenigen
ProceiTen, by Sententie diffinitijf of interlocutoir,
ten zy ten minften ten overftane ende ftemminge
vanfeyen Raedtilieden, den Prefident daer inne

begrepen, die alle van beginne totten eynde over
't iien ofte leien vanden Procefl�n fullen hebben
geweeft.

11.

Item, een Griffier met een Subftituyt, welver-
ftaende dat de Griffier ghehouden fal wefen hec
werek van fijnen Subftituyt te verantwoorden.

III.

Welcke Subftituyt fal mogen wefen Secretaris,
ende dienen als een Secretaris publijcq, ende ful-
len vorder, is't noot, ende by provifie, inden fel-
ven Raedt mogen dienen de Secretarifen vanden
Hove Provinciael.

IIII.

Item, twee eerfte Deurwaerders ter bewaerni�.
fe vander Kamere ende Rolle, die men gagieren fal
naer behooren, ende alle exploi&en, in faecken
voor den felven Rade vallende fullen doen,binnen
der refidentie, ende niet vorder.

Item, men fal voorts nemen tot Deurwaerders
d'ander Deurwaerders ordinaris ende extraordi-
naris vanden Raede Provinciael van Hollandt, de
welcke mits defen daer toe ghecommitteert wor-
den, midts doende den behoorlijcken eedt in han-
den vanden Prefident van den Hoogen Raedt
voorfchreven, ende dat den eedt gheteeckent zy
opten rugge van heurlieder principale Commii��e.

VI.

Item, de voorfz Prefident,Raden, Griffier ende
SecrctaruTen vanden felven Rade, fullen genieten
vrydomme van Accyfen, Erven, �hollen, ende
voorts in geene laften ofte perfonele dienften ghe-
houden zijn vanden Plaetfen da�r fy refideren,
ghelijck als die vanden Rade Provinciael: Welcke
vrydommen oock genieten fullen heurlieder We-
duwen, foo lange fy niet en herhouwen.

Item, dat de voorfz Prefident ende Raden ful-
len doen en adminiftreren goede Juftitie, even ge-
lijck, den grooten , middelen ende kleynen, fon-
der uytneminge oft verkiefinge der Perfoonen,
gunfte , ongunfte, ontfich ofte dil�imulatie, daer
mede heurlieder confeientien belaft werden�. Ende
in 't doen vander Juftitie, ende executie van dien,
fullen de Hooge Overigheyt ende Staten henlie-
den dragen, helpen ende byftant doen tegens een
yegelijck.

VIII.

Dat de voorfz vanden Hoogen Rade,gehouden
fullen wefen alle dage ter gewoonlijcker uyren te
compareren, uytgeleyt Sonnendaegs ende Maen-
daeghs, ende Ajcenfwnis, oft des Heeren Hemel-
vaerts-dagh, fonder eenige andere of meer vacan-
tien te houden, dan die hier naer volgen -. Te we-
ten, vanden leftenjulij totten eerften Dijnfdach
in Septembri. Item, vanden twee en twintighften
dach van December totten eerften Dijnfdach naer
drie Koningen. Item, van 's Saterdaeghs voor de
Vaften, t-otDonderdaeghsdaer aen. Item, van
Ddd ij Palm-

.^.*mnmi,/.i,_______i.

-ocr page 401-

Placaten-* 5� B�eck. 2. Tte« 4. Deel.

79^l

792

Palm-avondt, totDijnfdaeghs naer beloken Paef-
fchen: Ende van Pincxter-avondt, totDijnfdaegs
veerthien dagendaer naer, binnen welcke Vacan-
tiende voorfzRaedtfliedcn fullen mogen treeken
ende vaceren in heurlieder af�airen, ende ander-
fintsdaer'thenghelievenfa], fonder wedden te
verliefen.

IX.

Item, en fal de Juftitie by den voorfz Hoogen
Rade niet verachtert, verlenght, noch vertogen
worden omeenige beilooten Btieven,al waren die
vande Hooge Overigheyt, State, of andere itera-
tivelick oft anderwerf gegeven, noch bock om ee-
nigen beden ende veribeeken , 'tzy van groote
Perfonagien, oft anderen van wat ilate oft condi-
tien die zijn.

Dat die vanden voornoemden Rade, geene gif-
ten , gaven oft fchenckagien direclelijck noch in-
direcftelijck en fullen mogen ontfangen, genieten
nochte profiteren van eenigen dingen , oock van
eetbare Spyfe oftDranckdie koopbaeris, ende
dat van yemanden 't zy Steden, Collegien, Perfo-
nagien oft particulieren Perfoonen, die fy weten
Proces oft Rechtvorderinge voor den voorfz Ra-
de te hebben, oft apparentelijcke te fullen gekry-
gen, foo wel voor als nae de uytinge vanden Pro-
cefle. Ende foo verre fy eenige der verboden gif-
ten ontfangen fullen hebben van eenigen Perfoo-
nen ende goeden Vrienden,die fy naemaels verna-
meeenigh Proces inden voorfz Raede te hebben,
't welck fy ten tyde van 't ontfangen der felver
giften niet en hadden geweten, fullen de felve van
den Rade gehouden wefen den Prefident ende an-
deren vanden voorfz Raede daer van te verwitti-
gen , ende de voorfz ontfangen giften , ofte de
weerde van dien, ten behoeve vanden Armen te
bekeeren, fulcks als hem by den voorfz Rade ge-
ordonneert fal worden. Ende fullen boven dien
niet mogen ftaen over de vifitatie vanden Procef-
fen, concernerende den geenen daer van fy de
voorfz giften ontfangen lullen hebben , fonder
daer toe by den Prefident ende andere Raden ge-
admitteert te wefen. Ende fullen de voorfz Prefi-
dent ende Raden alle Jaers den eeriten Rechtdach
naer de Vacantie van Kerfmifle,ghehouden wefen
hen felven tegens den anderen bycede te fuyve-
ren , van dat fy hun in 't gunt voorfz is, wel ende
vromelijcke gequeten fiillen hebben.

Dat de voorfz Prefident, Raeden ende Griffier
Vanden voorfz Hoogen Raede, niet en fullen mo-
gen hebben eenige gagien of penfioenen van wien
dattet zy, anders dan vanden Prince vanden Lan-
de, oft Staten,op pene van privatie van heurlieder
ftaten ende officien.

XII.

Item, wert henlieden verboden de fecreten van
den Hove te openbaren, op peyne voor d'eerfte
reyfe van haerlieder ftaetende dienite ghefchorft
te worden den tijdt van drie Jaren achter een vol-
gende , ende voor de tweede reyfe van heurlieder
voorfz dienil verlaten te worden.
XIII.

Item, dat de voorfz Prefident ende Raden, den
partyen hebbende, ofte apparent te fullen hebben

by reflbrt ofte anderfints Proces , oft anders te
doen inden voorfz Hoogen Raede, niet en fullen
mogen geven advijs ofte raet,dire�telick ofte indi,
re&elick, op fulcke peynen als boven.
XIIII.

Item, dat voortaen inden Hoogen Rade niet en
fullen wefen t'famen Vader, Sone, Broeders
Rechtfweerts, te weten Suilers ofte Broeders kin',
deren, noch andere wefende in ghelijcken grad_e't zy van bloede ofte by houvveiijcke.

X V.

Item,en fullen inden voorfz Hoogen Rade ont-
fangen noch toegelaten worden eenige extraordi-
narife Raden.

XVI.

Item, foo wanneer de plaetfe van eenen Raedt
Advocaet Fifcael, Procureur Generael,of Griffier
fal vaceren, fullen de Staten nomineren drie Per-
foonen, omme by de Hooge Overigheyt ofte
Prince vanden Lande, eenen totten vacerenden
ftaet verkooren, ende daerinne ge�elc te worden:
Midts dat de Staten niemant daer roe nomineren,
nochte de Hooge Overigheyt oft Prince vanden
Lande fullen mogen preienteren , fonder advijs
vanden Prefident ende die vanden HoogenRaed.
oft alfulcken als den felven niet en foude aenghe-
naemzijn.

XVII.

Item, dat niemandt om den voorfz ilaetvan
Raedt, Griffier of Fifcael te verwerven, en fal mo-
gen gelooven, geven, oft eenich verbont oft over-
komfte maecken, dire&elijck of indire&elijck, op
pene van privatie vanden voorfz ftaet: Ende ful-
len de felve in 't aennemen van haren ftaet, fchul-
digh wefen hun by eede te fuy veren, dat fy geen
beloften in 't kleyne nochte groote tot yemandts
profijt daer over gedaen, ofte yet daer voor gege-
ven hebben, ofte lullen belooven ofte geven.
XVIII.

Item, fullen de voorfz vanden Hoogen Raede,
behalven de faecken van Appel, kennifle hebben
in d'eerile inftantie vande geene die hier naer vol-
gen, ende geen andere :Te weten, Inden eerflen,
lullen kennifle mogen nemen van faken tuflehen
twee vreemde Koopluyden, geen woonftede oft
refidentie inden Lande van Hollandt of Zeelandc
hebbende.

XIX.

Ten tweeden, in alle materien po��flbir, ende
condependentien van dien, ende voorts in alle an-
dere faecken, daer nae Rechte ofte Ordonnantie
geen appellatie en valt.

XX.

Ende tenderden, in faecken roerende de Zee-
vaert, te weten, als Schepen malkanderen buyteu
's Lants, of in Zee befchadight fullen hebben, en-
de diergelijckefaecken,begrepen onder d Ordon-
nantie vande Zee-rechten, blyvende het Placaet
vande Viflcherye ofte Buys-Neeringe in fijn ge-
heel ende wefen, fonder 't felve by dei'en te veran-
deren .

XXI.

Sullen voorts die vanden Hoogen Raede ken-
nifle nemen van alle faecken, die by appellatie va»
Sententien ghewefen by den Provincialen Raede
van Hollandt, aen henlieden fullen deyolveren^:

Wel-

-ocr page 402-




	Inftru�ie vanden	7H XXVIII. Item,om den Onderfaten van korten tefuppor- teren, als parthyen gheappoincteert fullen zijn iii feyten, ende yemant uyten voorfz Hoogen Rade gecommitteert fal wefen totter enquefte, ende ee~ nige vanden parthyen begeert furrogatie �p eeni- gen lagen Rechters, de voorfz vanden Hoogen Rade, lullen partye eerft gehoort zijnde, commit- teren eenige goede Lieden, wijs ende ghetrouWe, om de enqueilen vande voorfz parthyen te doen, refiderende ter naefter plaetfen aldaer men de voorfz enqueilen fal moeten doen: Ende fullen de voorfz enqueilen wederomme te Hove gefon- den worden, toe ghefloten ende befegelt lbo dat behoort. Behoudelijck nochtans, dat fyom de fvvarigheyt vander materie , ofte andere mereke- lijcke redenen, de voorfz furrogatie fulkn mogen ontfeggen. XXIX. Item, fullen de voorfz Raedtflieden, hebbende eenige Commiffie van enquefle te doen, ofte an- derfmts, 't zy voor der Staten aiTairen , ofte voor parthyen, ende de geene die in haerliederplaetfe fullen wefen ghefurrogeert, ghehouden zijn inde voorfz Commiffien tebefoigneren, eleken dach drie uyren voor noene,ende twee uyren na noene, op pene van gheroyeert te worden van heurlieder falaris ende Yacatien, vanden dage ofte dagen, dat ! fy niet verflaen ende gebefoigneertenfulJen heb- ben in heurlieder Commiffien den tijdt voorfz. XXX. Item, en fullen de Raedtflieden, Griffier, fijn Subftituyt ende Secretarifen vanden voorfz Hoo- gen Rade,ende anderen Officieren,gecommitteert ofte ghefurrogeert om de enqueilen vanden par- thyen te doen, van d'eene ofte meer partyen niet mogen nemen, hebben , noch ontfangen dobbele vacatien, alwaer 't oock dat fy voor elcke parthye gevaceert hadden alfoo veel uyren als 't by de Or- donnantie geordineert is, ten ware in materie van tnfpe�lie oculair, oft aenfehouwinge van plaetfen, metinge, dijckagie, of als men Tuygen beley t om coiluymen teverificeren, of andere ghelijckema- terien , daer men veel Volcks doet vergaderen, ende daer partye geintereileert foude zijn, indien men die niet en expedieerde, overmits de vacatien vanden geenen die daer toe ghedachvaert fouden wefen. XXXI. Item, en fullen oock de Raedtflieden ende ghe- furrogeerde, hebbende Commiffie om enqueile te doen, op een feyt niet mogen ontfangen ende exa- mineren meer dan ieven getuygen mi hooghiten, uytgefeyt in faecken die by turbe werden geveri- ficeert, ofte ten ware dat de enqueile ghefien, ofte op 't overfchryven vanden Comm�laris,anders by den Hove geordonneert worde. XXXII. Item, indien inde pofitie ende gefchriften eeni- ge verhalinge ofte verfcheyden Articuien waren, mentie maeckende al van een feyt,de Comrniflaris fal die t'famen voegen om menichvuldigheyt van woorden te fchouwen. XXXIII. Item, de CommiiTarifen fullen felve de exami- natie doen, ende fcherpelijck onderfoecken op de Ddd iij re-
	Inftru�ie vanden

793 Welverihende dat geene claufulenvan inhibitie η fullen verleent werden tegens Sententien, niet Lrederende de fomme van drie hondert guldens. ^cx XX IL Dat men mede van allen anderen faecken, die menterceriter inftantie voor den Hoogen Raede mach betrecken, fal mogen aenden felven Hoo- _�en Raede appelleren, omijfo medio: alsmenoock van gelijcken fal mogen doen van alle Sententien pewefen bypijckgrave ende Hooge Heemraden, efte anderfints materie van Dijckagie concerne- rende, endedaeregeen Privilegi�n van Dijckgra- ve ende Heemraden zijn ter contrarie, ende on- vermindert d'executie van haerliederVonnifi�n, in conformit� vande voorgaende Ordonnantien. XXIII. Ende fullen de voorfz vanden Hoogen Raedt verleenen beneficien van Inventaris, Relievemen- ten van Contraden, fubftantiele endeextrajudi- ciele befwaerniiTen , Mandamenten van Ceiiie en- de diergelijcke, fonder dat yemant de felve verlee- nen fal dan den voorfz Hoogen Raedt. XXIIII. Item, fullen de voorfz Preiident, Raedtflieden, Griffier ofte fijn Subilituyt , een van beyden hen inde Raedt-kamer vinden, ende aldaer zijn alle Raedtdagen van Paei�chen af tot den eerften Oe- tobris, 's morgens uytgaende tot half achten, bly- vende inden Raedt tot thien uyren, fonder van daer te fchcyden: Ende vanden eerften O&obris tot Paeifchen van half negen uyren tot elf uyren 's morgens als vooren. Ende alle 't Jaer deur van- den drie uyren naer noene tot vijf uyren 's avonts, fonder van daer te fcheyden als vooren, op pene aengaende den voorfz Raedtflieden, van t'elcker reyiegheroyeertte worden van haerlieder gagien voor eenen halven dach. Ende aengaende den voorfz Griffier ende Subftituyt, t'elcker reyfe te betalen ende verbeuren by elcke van henlieden, de boete van fes ftuyvers, om die bekeert te wor- den ter ordonnantie vanden Hove. XXV. Item, dat de voorfz Griffier ofte Subilituyt ge- houden ende verbonden fullen zijn Regifter te houden vanden genen die in gebreecke fullen zijn ter voorfz uyre te komen, ofte die voor de uy re fcheyden fullen, ende daer van alle drie Maenden kenniiTe geven aenden Ontfanger oft Ontfangers, opten wekken de betalinge van heure gagien be- wefen zjjn,omme heure abfentien hen vanden fel- ven gagien af getogen, ende alfulcks in reeckenin- ge gebracht ende verhaelt te worden. XXVI. Item, dat de voorfchreve Raedtflieden.Griffier ende Subftituyt opte voorfchreve Raedt - dagen hen niet en fullen mogen abfenteren, noch uytter Madt gaen , dan by oorlof ende licentie vanden refident, oft vanden geenen die in fijne plaetfe prcfiderenfal. XXVII. Item, wort verboden allen Raden, Secretarifen endeDeurvvaerders vanden voorfz Hoogen Rade, gaendc voor partye in Commiffie, vet te eyffchen, nemen ofte ontfangen boven haerlieder falariffen "de vacatien, dan by Ordonnantie hier naer ghe- taxeert. °

-ocr page 403-




	795
		Placaten-*. 5»Boec	796 uytfpraecke vander Sententie, expeditie van dien ofte het dictum vervolgen fal. Welck dictum nochtans de voorfz Griffier den parthyen nieten fal mogen gheven, ten zy dat hy 't voorfz fpecie- gelt ende 't recht vander Sententien al voren ont- fangen heeft. XLII. Item, of de parthye, vervolgende, foo voorfeyt is, Sententie ofte dictum, in gebreke waer 't recht vanden rapporte ende Sententie by fem vervolgt te betalen,'t Hof fal daer toe executoriale Brieven mogen verkenen, om de voorfz partye by execu- tie te bedwingen 't voorfz recht van rapporte en- de Sententie te betalen. XL III. Item, als de koften gecompenfeert fullen zijn, of als beyde parthyen achter laten de Sententie of het dictum van dien te vervolgen, fal de parthye die by de Sententie meeft prolijteren fal, 't recht vander Sententie betalen. Ende indien beyde par- tyen daer van even ghelijck profijteerden, ofte op luttel naer, fullen dat half ende half betalen, ter ordonnantie vanden Hove, enck tot dien eynde fullen uyt krachte van parate executie bedwon- gen worden als boven, in gevalle des noot zy. . XLII H. Item, de voorfz Raedtftieden fullen gehouden zijn te maecken een Recueil, ofte Extract vande Proceflen daer fy Rapporteurs afzijn lullen, ende terftont als 't Proces gefloten fal zijn, het didtum vander Sententie maecken, ende den Prefjdent leveren, om dat inden Raedt te communiceren: Ende dat gedaen,fal de Rapporteur 't vo�rfchreve dictum den Griffier leveren, om hem daer mede te behelpen in 't extenderen van der Sententie,Ende dat de Griffier de Sententie geextendeert zynde, niet uyt gheven, fonder die eerft den Rapporteur te hebben gedaen lefen. X L V. Item, fullen de Sententien of't dictum van dien inde Audi�ntie by den Griffier ofte ftjnen Subfti- tuytgelefen,endegepronuncieert worden: Ten ware in groote materien van importantien , glie- wichte ende van confequentie,ofte tui�chen groo- te Perfonagien, de welcke fullen mogen ghepro* nuncieert worden by den Griffier felfs, ter ordon- nantie vanden Hove. XLVI. Item, alle Proceflen naer dat die gheinftrueert fullen zijn, fullen inde Griffie geleyt, ende ter or- donnantie vanden Prefident werden gebracht op 't Buffet, de welcke de Prefident t'frjnder beliefte fel diftribueren , fonder aenden geenen die de or- dinarife enqueften ghedaen fullen hebben, die te mogen uyt geven. Ende en fal de Griffier ofte fij- ne Rlercken , voor 't foecken vande Sackenofte anders daer van eenigh falaris mogen nemen. XLVII. Item, de Rapporteur in 't vifiteren vanden Pro- cefle, fal voor alle werek toeficht nemen, of de Proc�ratien vanden partyen daer zijn: Ende is � een Proces van Appel,of't inftrument, ofte ander befcheet van Appefmitfgaders de Sententie daer af gheappelleert is, daer oock zijn. Daer naer, ot daer alle de ftucken zijn naer uytwyfen den In- ventaris : Ten eynde dat in 't felye rapporteren.


redene van wetenfchap vanden Getuygen, in pre- fentie vanden Adjoinct , ende lullen heurlieder Adjuncten pronunceren de depofitien vanden ge- tuygen , ende de depofitien in 't lange gefchreven zijnde, de voorfz Commiifarifen lullen die den Depofant voor lefen, ende hem doen teeckenen, ofte fijn merck daer aen ftellen, indienhy teecken ofte merck heeft, fonder de felve depofitien te doen by den Adjunct pronunceren ofte dicteren. XXXIIII. Item, fullen oock de voorfz Commiifarifen ge- houden zijn inde enqueften die fy doen, te ftellen heurlieder ProceiTenVerbale,inde welcke fy oock uytdrucke�jck verhalen fullen de dagen ende plaetfen, wanneer, ende waer fy ge vaceert fullen hebben, ende fullen oock ftellen de taxatie van- den Getuygen op de margen van heurlieder de- pofitien. XXXV. Item, en fullen de voorfz Raedtfl'ieden malkan- deren niet mogen nemen voor Adjunct, maer fal 't Hof in groote materien, ende tullchen groote Perfonagien,wel mogen twee Raedtftieden Com- miifarifen ordonneren, ende fullen oock in heur- lieder plaetfe anderen niet mogen furrogeren, fonder confent ende ordonnantie vanden Hove: Welcke Commiflaris ende Adjunct gheftelt fal worden by den Prefident,te weten voor Adjunct, de Griffier, fijn Subftituy t,ofte een vanden Secre- tarifen niet fufpect. XXXVI. Item, fullen de voorfz Raedtftieden, wanneer fy fullen befoigneren voor parthye ende plaetfe van haerlieder refidentie, 's daegs hebben achtien ftuyvers. XXXVII. Item,wanneer fy fullen vaceren buy ten haerlie- der refidentie,fullen 's daeghs hebben vier gulden fefthien ftuyvers, boven Schuyte ende Wagen- vrachte. XXXVIII. Item, d'Adjunctcn, als Griffier ende Secretarf- fen, fullen hebben, Vacerende ende befoignerende in heurlieder refidentie,twaelf ftuyvers. XXXIX. Item, vacerende buy ten de refidentie, fullen hebben drie gulden vier ftuyvers. XL. Item , de Deurwaerders metten Commiflaris buyten de refidentie vacerende, vier en twintigh ftuyvers. X LI. Ende ten eynde de voorfz Raedtftieden, die de Procefien,de welcke inden voorfz Raedt gewefen fullen worden, rapporteren fullen, teneerftiger fouden zijn,ende hen te beter quyten inde voorfz Proceflen t'overfien, ende 't recht vande partyen te verftaen, fullen voor heurlieder rapport ende fpecie-gelt hebben, 't geene dat hen by den Raede g�taxeert lal worden,ende vorder niet. Te weten de Rapporteurs d'een helft, ende d'ander Raedts- lieden prefenten d'ander helft. Wekken taux by de Kamere ghedaen fal worden terftont als 't Pro- ces gerapporteert ende geiloten lal zijn �. Ende fal de Griffier-'t voorfz rapport ofte fpecie-gelt ont- fangen vander partye, die naer de pronunciatie oft

-ocr page 404-



₇₉₁ f Inilriadie vanden hy den Hove geenen tijdt en doet verliefen� maer fal't CoUegie aen geven 't gene hy bevinden fal in peniflh vanden Sacken t� gebreecken. ι-,�,₀⁶ XLVUL Item,alfoo de Rapporteur behoort te zijn voor- fichtigh ende fecreet, dat de partyen niet gewaer _efl worden 't Proces in fijnen handen te wefen, lullen tot dien eynde de Procefl�n gedragen ende weder aebracht worden by den Klerck ofte ander Dienaer vanden Rapporteur, in eenen grooten Sack, daer op niet ghefchreven en fal zijn. Ende by foo verre de Rapporteur gewaer wert,ofte ver- moeden heeft, dat partye wifte dat hy Rapporteur ware, fal fchuldigh wefen op fijnen eedt de Sac- leen wederom te brengen inden Raedt, om by den p_refident eenen anderen uyt-gegeven te worden. Ende wort tot dien eynde fcherpelijck verboden, den Griffier, fijnen Subftituyt,ende allen anderen de Raedtkamerfrequenterende,niette openbaren wie Rapporteur is, ofte geweeft fal hebben, fo wel naer de Sententie, als hangende den Proceife, op arbitrale correctie ende ftraff�. XL IX. Alfoo vele vanden Rechteren fomwylen licht- vcerdigh ende genegen zijn, de koften vande Pro- ceife , voor henlieden inne gheftelt, te compenfe- ren , tot groote ende overtallige fchade vanden geenen die bedwongen zijn de voorfz Procefl�n te fuftineren, 'tw.elck den anderen ftoutigheyt ende oorfaecke geeft heurlieder partyen met lan- ge ProceiTen moeyelijck te zijn: Soo wordt den voorfz vanden Hoogen Rade verboden, de voor- fchreve koften te compenferen. Maer fullen de partyen die vervallen zijn, condemneren de voor- fchreve kollen weder te keeren,ten ware uyt goe- de merckelijcke redenen, daer van men heurlieder confeientien is belail�nde. L. Item, datvoortaen de voorfz Prefident ende Raedtilieden niet en fullen mogen tegenwoordich zijn, ofte delibereren in eenigen faecken vanden Heeien ofte Vaffalen, vanden wekken heurlieder kinderen ofte Broeders fullen Officieren ofte Huyfdienaers wefen. Vanden Vifcalen ende Vifcalefackin> LI. "T\ At d'Advocaet Fifcael, ende Procureur Ge- ■^nerael van Hollant, die by defen hier toe wor- denghelaft, nae haervermogen, de Rechten, Do- meynen, Jurifdiclien, Hoogheyt ende authoriteyt vanden Lande bewaren, befchermen ende voor- ftaen fullen. ■ Lil. Dat alle Requeften die gheprefenteert fullen worden op den naem validen Procureur Gene- ralende oock de geene daer hy Adjund fal zijn, lullen by den Advocaet Fifcael of Procureur Ge- nerael gheteeckent zijn, ende anders en fullen die met ontfangen worden. LUI. � De Procureur Generael en fal egeene faecken mogen in ftellen, noch voor anderen aen nemen, noch oock hem met yemant voegen, dan by advy- le vanden voorfz Hoogen Raede, ofte ordonnan-
		�oogen Raedf.
		�oogen Raedf.	79*
			79*

	tie vander �verigheyt, den Staten, ofte dien van- der Reeckeninge, welcke Ordonnantie niet te min den voorfz yanden Hoogen Raede ghec�mmuni- ceert fal worden: Ende foo wanneer den felyen Raedt hem ordonneren-fal eenige faecken in te ftellen, aen te nemen, ofte hem met yemandt te voegen, fal hy dat gehouden zijn te doen. L 1111. Dat d'Officiers ende andere fullen ghehouden zijn fo diekwils ende menich-werven alsdevoor- fchreve aenneminge van eenige faecke gedaen fal zijn , den voorfz Advocaet Fifcael endeProcu-* reur Generael te gheven goede Inftru&ie * ende t'elcker reyfe, als fy ontboden fullen zijn _t te ko- men ende compareren by den voorfz Advocaet Fifcael ende Procureur Generael, om die t'infor- meren ende helpen beleyden de materien, proce- duyren, enqueilen, ende andere dingen den voor- fchreven Advocaet Fifcael ende Procureur Ge- nerael nootelick zijnde. LV. Dat de materien niet ghediiponeert zijnde tot aenneminge, de Procureur Generael hem fal mo- gen voegen, by advyfe ofte ordonnantie als bo- ven , foo verre de materie raeckt den rechten, au- thoriteyten, Jurifdidlien, Domeynen ofte ander- fints,; in wat intereil vande �verigheyt of van den Lande dattet wefen mach. LVI. Dat de Fifcale faecken fullen by den Advocaec Fifcael bedinght worden, de welcke de Schriftuy- ren teeckencn fal. LVII. Ende fal de Procureur Generael den lail heb- ben om alle Requeften te maecken , ofte byden Advocaet Fifcael te doen maecken, te houden, ofte doen houden de informatien preparatoire by ordonnantie als boven, ende anders niet, ende voorts provifie van Juftitie te verfoecken, Inftru- ctie te verkrygen, ende de Aden ende Dingtalen te furneren, ghefchriften te dienen, productie van titulen ende munimenten te doen, enqueften be- leyden , contradictien, reprochen ende falvatien te dienen, Inventarifl�n te maecken ende teecke- nen, den Sack ten Hove te leggen, ende 't Proces inftrueren van allen anderen nootelijcken ende fubftantialen dingen, als den Procureur Generael toe behoort. LVIII. Dat als de Procureur Generael eenige informa- tien doen fal, principalijck denparthyen raecken- de, ende by confequentie de �verigheyt, ofte den Staten , hy fal mogen hebben alfulcken falaris ende vacatien, als hebben d'Advocaten van par- thyen, ofte anders tot difcretie vanden Hoogen Rade. LIX. Ende waer 't faecke dat eenigh Delinquant, be- dragen ofte in Proceife geftelt zijnde by den voor- fchreven Procureur Generael, verkrege eenige gratie van Remii�ie, Pardoen, Abolitie, ofte an- dere hoedanich die wefen mach, alfulcken Delin- quant fal ghehouden zijn de onkoften ende 't ver- �chot van Juftitie op te leggen, inde welcke begre- pen fullen zijn falariffen ende vacatien vanden Officieren , Fifcalen , endede koften vande in- for-

-ocr page 405-



	PlacateiL-». 5� Bocck. 2.Tltv 4«Deel.
			800

799 formatien, tot taxatie vanden Hove. LX. Dat de faecken die opte Rolle dienen fullen, 't zy dat de Procureur Generael daer inne fy Im- �jetrant, Gedaeghde ofte ghevoeghde, niet en ful- en mogen geexpedieert worden by den Commif- farifen, noch tuiTchen den partyen, ten zy dat de voorfz Procureur Generael daer prefent, ende ghehoort zy, op peyne van nulliteyt vande Acte, ende dat de Procureurs vanden partyen fullen ge- punieert worden tot arbitragie vanden Hove. '.: LXI. _] Item,inden Procefl�n daer de voorfz Procureur Generael hem gevoeght fal hebben voor des Ove- righeyts ofte des Landtsintereft, fal hy de felve vervolgen ende inftrueren, om daer af Sententie te hebben, al waer 't foo dat de parthye, met de welcke hy hem gevoecht hadde, van 't felve Pro- ces appoinoteerden, ofte dat lieten te vervolgen, ten ware nochtans dat by den Hove,de voorfchre- ve Procureur Generael daer op gehoort, ende om eenige confideratie ofte aenfehouw, ghefeyt ware dat de felve Procureur foudc oock 't Yoorfz Pro- ces verlaten. LXII. Item, de voorfz Procureur Generael fal oock alle Procefl�n vervolgen daer hy partye is tegens eenen Gedaeghde in perfoone, fonder dat te laten om eenige koilen,die men daerom tot des Overig- heyts, Staten, of des Landts lafte foude moeten doen, al ten eynde dat de deli&en niet en bly ven ongeftraft, ten ware hy redenen hadde ter contra- rie, daer van hy den Raedt fal adverteren. LXI1I. Item", werdt den voorfz Procureur Generael gheordonneert, goet Regifter te houden van allen faecken ende weoer-faecken daer hy parthye for- meel is, ende oock gevoeghde, ende t'eynden van elcker Maent vanden Jare den Raedt te toonen fijn Rolle ofte Regifter van fijn faecken, om by den Raedt geweten te worden den ftaet van dien, ende de neerftigheyt by hem gedaen in 't vervol- gen van dien. Qrijfter, ende fijn Subflitujt� LXIIII. "P\E Griffier of fijn Subftituyt, fullen altijdt ghe- ■�-^houden zijn felve Rolle te houden, Adten ende Sententien te minuteren ende t'ontwerpen, LXV. Item, de voorfz Griffier fal maecken ende hou- den befonder Regifter van alle d'advyfen van im- portantie ende confequentie, daer inne infereren- de de befloten Brieven ende Requeften: Van ghe- lijcken fal hy befonder Regifter houden vanden Placaten, Ordonnantien ende befloten Brieven van gelijcken eff�cte. LXVI. Item, fal oock de voorfz Griffier gehouden zijn befonder Regifter te houden vanden Sententien ende Appoin�ementen van den Hove, byde welcke geordonneert fal zijn dat de Procefl�n of- te eenige ftucken geftelt fullen worden in handen van dOfScieren, om 't recht vanden Lande daer inne te bewaren, eftde van gelijcken oock vanden

		Sententien daer de Fifcalen partyen zijn. LXVI1. Sal oock de voorfz Griffier Regifter doen hou- den van allen Aften, ende ghe�xtendeerde Or- donnantie , hebbende efl�dt van Sententie. Ende defgelijcks vanden Sententien gheextendeert met infertie vande fubftantiale middelen vanden Pro- c�d�, by een ander Regifter apart. Ehde noch een derde Regifter vahde kenniiien ende ghewilW condemnatien. LXVIII. Ende fal oock gehouden zijn befonder regifter te houden van alle Sententien die 't Hoifhem or- donneren fal te extenderen als faecken van confe- quentie , al waer 't oock dat parthy en dat niet en verfochten. L XIX. Item , dat in 't extenderen vanden Sententien op adjudicatie ofte interpofuie van decrete , de voorfz Griffier daer inne niet te infereren ofte ver- halen en fal d'exploicten vande proclamatien ofte uytroepingen: Maer fal alleenlijck kort verhael maecken vande voorfz uytroepingen, ende van 't gebefoigneerde vanden Deurwaerder, verklaren- de de dagen ende de onderhoudinge ofte vervolgh vande felve uytroepingen, ende andere nootelijc- keende fubftantiale dingen. Ende van ghelijcken fal ghedaen worden inde extenfie vande andere Sententien, foo kort als mogelijck zijn fal, fonder nochtans vet, ofte eenige fubftantiale middelen achter te laten: welcke extenfien, al eer die te grofl�ren, hy gehouden fal zijn den Rapporteurs te communiceren. LXX. Item, dat de voorfz Griffier egeene Proceifen en fal mogen ontfangen, ten zy dat die geheel ge- furneert zijn, volgende den Inventaris, endeioo hier nae gefeyt wort in 't Capittel vanden Procu- reurs , noch inde voorfz Procefl�n yet te laten voegen,af doen, noch veranderen, naer dat die ge- furneert ende ontfangen fullen zijn, ten zy by or- donnantie vanden Hove, ofte by confent ende in prefentie van beyde de partyen, indien fy daerby bcgeerentezijn. Ende fal de voorfz Griffier ne- men voor fijnen falaris den taux hier na volgende, te weten: LXXI. Voor een Prefentatie voor d'eerfte reyfe alleen- lijck, twee ftuy vers. LXXII. Voor ghemeene A&e dienende in Proces, vier ftuyvers. LXXIII. Voor Appoinclementen ofte Ordonnantien geftelt by Apoftille op Requeften, vier ftuyvers. LXXIIII. Voor een Afte difpofitijf, acht ftuyvers. LXXV. Item, alle andere prefentatien ende expeditie'¹opte Rolle, daer van d'Aclen in 't proces niet ghe- dient en zijn geweeft, maer die men alleenlick na- derhant licht om koften te doen taxeren, en fullen voortaen niet ghemaeckt worden by Aclen, maer alleenlijck by Extract autentijck , foo verre par- thyen dat begeeren, ende fal de voorfz Griffier" hebben Yoor elcke Yande felye prefentatien, ende ex-

-ocr page 406-




	Inftru�He vanden H	8o* den zijn, met alfulcke Requeften als hem gediftrr bueert fullen zijn, fonder die te mogen wifl�len' ofte wey geren d'expeditien daer van te doen, ten ware in faecken hier nae geexcepteert. LXX XVIII. Item, dat de voorfz Secretariflen fullen met heurlieder handt op de voorfz Requefte d'expedi- tie minuteren vanden Mandamenten ende Proyi- fien, naevolgende den Apoftillen daer op ghege- ven, welcke Minute fy lullen met heurennaem teeckenen, ende die aende voorfz Mandamenten ende Provifien hechten als die ghegrofl�ert fullen Zijn, onderteeckenende oock de voorfz Provifien naer dat die by henlieden voor alle werekover- fien, gevifiteert ende gecorrigeert zijn, teneynde de Prefident in 't zegelen vanden Provifien daef op regard fal mogen nemen, Behoudelijck wette- licke excufatie, van fieckte, nootelijcke abfentie, ofte ander diergelijcke belet van yemartde der voorfz Secretarifen, van't welck de Secretaris di� d'expeditien uyt eens anders naem doen fal, ghe- houden wort in't eynde,ofte op den rugge vander Requeften ende Minuten note te maecken. " L X X XI X. Item, voor d'expedirievan Requeften Civile, befloten Brieven ende Appoinitementen op Re- queften, inhoudende Provifien, fal betaeldt wor- den fes ftuyvers. XC. Ende voor't Zegel, twee ftuyvers. XCI. Ende voor alle andere Mandamenten ende Pro- vifien van Juftitie by den voorfz Raede verleent, twaelf ftuyvers. X C11. Ende voor 't Zegel, twee ftuvvers. XCI II. Item, van beneficien van Inventaris, voor d'ex- peditie vijftigh ftuy vers; ende voor 't Zegel, een en vijftigh ftuyvers. Van Mandamenten ende Trovifien �van Jufliiie. XCI III. ΓΛΕη voorfz Raedt fal alle Dijnfdage ende Vry- ■ dage na de noene,depefcheren alle Requeften ende Provifien van Juftitie. XCV. Fnde alfoo dickwils Proceflen zijn gerefen tuf- fchen Bailliuwen, Schouten, ende andere Offi- ciers, uyt faecken vanden limiten van hare Jurifdi- clien, welcke ProcelTen ren beyden zyden beleyt zijn geweeft tot kofte vande GraefTelickheyt,ook tot grooten naerdeel ende verachteringe vande OnderfatS,die gemeenlick heur recht niet en kon- nen vervolgen, overmits alfulcken ghefchille van Jurifdiftie: Soo wort, om daer inne te voorilene, den voorfz vanden Hoogen Raede verboden, te verkenen, accorderen ofte fegelen eenige Provn fien van Juftitie, ten vervolge van eenen Officier tegens den anderen,maer foo wanneer d'een Offi- cier hem over den anderen beklagen fal, de voorfz vanden Hoogen Raede fullen de fdve ontbieden, ende appoincteren, indien 't doenlijck is , indien niet, fullen kennifl� yander faken nemen, ofte de E e e Hooge ₍
	Inftru�He vanden H

801 editien j_nde voorfz Extradren begrepen, foo lelde nochtans die in taxatie komen, twee groo- «aVto» _LXXVI Item» voor Aden inhoudende provifie of ap- poittftement op ftaende voet ghegeven, twaeJf ^ftu�^VCtS� LXXVII. Voor interlocutoiren die ghegeven fullen wor den op een Proces dat gefien of gevifiteert is ghe- weeiUefthien ftuyvers. LXXVIII. Voor verdachvaerdinge, macht van CommhTa- riflen, Executorien, Aden van taxatie, ende allen anderen Provifien ende Mandamenten die men chewoonlijck is inde Griffie t'expedi�ren, acht ftuyvers. ^J LXXIX. Voor befloten Brieven, fes ituy vers. LXXX. Voor elck bladt copien houdende acht en twin- eich regulen, anderhalven ftuy ver. LXXXL Voor Sententien, als de materie meer bedraegt dan vijf hondert guldens, ofte de weerde van dien, vijfeuldens. LXXXI1. Ende voor 't recht van 't Zegel, twintigh ftuy- vers. LXXXIII. Ende in materie meer bedragende dan drie hon- dert guldens, fullen hebben vier guldens: ende on- der de voorfz drie hondert guldens, drie guldens. LX XXIIII. Ende voor 't Zegel, thien ftuy vers. LXXXV. Ende van namptifi�menten van penningen, den tfeftighften penningh naer ouder gewoonten, foo wanneer 't nampt inde Griffie gebracht lal worde. SE CRET ARI S-EN. LXXXVI. V\ At de Secretarii��n, de Griffier mede gereec- kent voor Secretaris, gehouden fullen zijn op elcke Requeft-dach op 't bureel voor den Preii- dent, ofte die in fijn abfentie prefideren fal, te leg- gen alle de Requeften die hem gelevert fullen zijn by den partyen, fonder die uy t heurlieder autho- riteytte mogen geven ofte prefenteren den Raets- lieden, maer fullen by den Prefident werden uy t- gedeelt onder de Raedtflieden, omme daer opge- appoinfteert te worden. Ende fo haeft de Raedts- lieden de felve gevifiteert fullen hebben, fullen de voorfz Griffier ende Secretarifi�n daer op ter- jtont apoftilleren, al eer fy uyt de Kamere fullen khevden, ftellende op de marge van dien met heurlieder handt fulcke apoftille als hen geordon- neert fal zijn,fonder welcke Ordonnantie fy geen apoftille en fullen mogen ftellen,op wat Requefte LXXXVII. tem, dat alle Requeften alfulex geapoftilleert, lullen gedeyk ende gediftribueert worden by den pudtiten Secretaris, gelijckelick, ofte alfoo na als tdoenhjek zijn fal, ende fal elck van hentevre-

-ocr page 407-



		Plaeateo- suBoeck. .Tit� 4.Deel.*
	8θ3	Plaeateo- suBoeck. .Tit� 4.Deel.*
	8θ3

			niet tegenftaende d'appellatie vanden Sententien houdende condemnatie van boeterf, de ghecon- demneerde ghehouden fal zijn die te namptiferen ende dat voortaen op fijn appellatie niet geaccor- deert fal worden dan fimpel relief d'appel, ofte re- formatie, fonder claufulen van inhibitien oftefur- ceantie, ten ware merckelijcke redenen den Hove ter contrarie foude mogen moveren. e. En fullen o�ck de voorfz vanden Rade niet ver- leenen relieven van appel, mette claufule van inlii, bitie , tegens arreften ofte andere extrajudiciele Aften, alle�nlijck hebbende efl�cl: van dachvaer- dinge, maer fal party e haer voorfien by oppofitie, ten ware dat lukken arreft, ofte extrajudiciele Afte gefondeert werde op Sententie ofte Ordon- nantie, daer uyt appellatie ofte reformatie fouden mogen vallen. Cl. Ende fullen oock geen relieven van appel ofte reformatie accorderen op Sententien gegeven in materie van Politie, alimentatie, dijekagie, beden ende fubventien vanden Prince ofte Staten, repa- ratien van Wegen, Bruggen, Pafiagien, ende dier- gelijcke Sententien,ten ware feer merckelijcke re- denen ter contrarie waren dienende. C1I. Item, werden� verboden alle appellatien van conceffie van fimpele ofte perfonele dachvaerdin- ge, van Brieven van Complainte, Sauveguarde, Commiiiien, om hem t'infornieren, 't zy prepara- toirlick, of valetudinaerlick, ende van toekomen- de grief, fonder dat opfukken appellatien by den voorfz Hoogen Rade verleent fullen worden brie- ven van relief van appel, noch den eerften Rech- ters de kermiil� daer van benomen fal worden: Ende indien by onbedachtheyt ofte anderfints ee- nige fukke Brieven verleent waren, fullen de fel- ve krachteloos ende van onwaerden zijn, ende de Impetranten van dien gecondemneert inde boete van thien Carolus guldens. cm. Aengaende d'appellatien van Sententien ofte Appoinctemente interlocutoire, fal daer inne ge- houden ende ghevolght worden de difpofitie van- den weerlijcken Rechten , fonder dat die vanden Hoogen Rade andere appellatien fullen toelaten, noch daer op verleenen Brieven van relief van ap- pel , op pene van nulliteyt, ende dat de Rechtere, daer van geappelleert wort, voorts fal mogen pro- cederen : Ende om beter gheweten ende ghelette worden of inder faecken provifie van appel valt ofte niet, fullen de Supplianten ghehouden zijn aen heurlieder Requeften te hechten Copie vande voorfz Sententien interlocutoire, vande welcfce fylieden hen zijn beklagende, welverftaende dat appel in forma geaccordeert fal worden van namp- tiflementen, excederende de fomme van felTe hofl- dert guldens, indien daer redenen toe dienen. CIIII. Des fal den voorfz Rade provifie van appel wo- gen verleenen tegens Appoin&ementen, Senten- tien interlocutoiren, of anderen verklaringen, in- fererende befwaernifi�n van groote prejudicie en- de confequentie,'t wekk ftaen fal tot difcreti�: vafl den felven Hoogen Raedt, mits dat tegens afluic-
Hooge Overigheyt vander fwarigheyt by henlie- den daer inne bevonden, met heurlieder advijs ad- verteren. Ende fullen voorts de voorfz vanden Hoogen Rade, in cas van ProceiTe oft rechtvorde- ringe ter dier faecke den Officier die bevonden fal worden t'onrecht alfulcken faecke ghefuftineert te hebben, condemnereninde koften van Juilitie, te betalen van fijn eygen, fonder by den voorfz Officier, daer inne vervallende, die te mogen ver- halen ofte reeckenen tot lafte vande GraefTelijck- heyt, ten ware dat hy alfulcken faecke aengeno- men hadde by ordonnantie vande Overigheyt, vanden Staten, vanden voorfz Hoogen ofte Pro- vincialen Raede, ofte van dien vande Reecken- kamer. XCVI, Den voorfz Hoogen Raedt en fal niet mogen verleenen eenige provifien penael ftadt houden- de, daer by yemant adfa�'lum precifelick foude ge- conilringeert worden, ten ware om merckelijcke redenen van necef�iteyt, perkuli in mor α, fpolie, ende anderen in Rechten bekent, ende daer van den Hove ten minften fommarieghebleecken fal zijn, in wekken ghevalle partyeneenen korten Recht-dagh gheprefigeertfal worden, om daer te- gens ghehoort te mogen werden, maer fullen an- dere negative interdictien penael tot difcretie van den Hove verleent mogen worden,naer gelegent�� hey t vander faecke, midts dat partyen eenen kor- ten Rechtdach zy geftelt. XCVII. Dat alle Mandamenten ende provifien van Ju- ftitie verleent inden voorfz Hoogen Raede, fullen vermelden ende inhouden d'intentie vanden Im- petrant, ende 't eff��r van 't geene hy is eyiTchen- de, ten eynde dat de Gedaeghde mach gheinftru- eert zijn van 't geene dat hy moet verweeren, ofte antwoorden, ende om by dien middele te verkor- ten de dilayen ofte uytftellingen die de Gedaegh- de foude mogen Yerfoecken voor de litifconte- ftatie. XCVIII. Dat in alle Requeften, geprefenteert om te ver- werven Relief van Appel ofte reformatie, in't kor- te verhaelt fullen zijn de redenen ende poin&en vander materien, ende de Sententien daer op ghe- geven, metter date van dien, om beter te mogen adviferen of men de claufplenvan inhibitie ende verbodt, ofte andere provifionale claufulen fal be- hooren t'accorderen ofte niet, ten wekken eynde 't didum daer aen gehecht fal worden. XCIX. Ende alfoo veele Officieren hun beklagen, dat men fonder onderfchey t alle appellatien ende re- formatien van boeten, ende Civile beteringen tot {>ro�jtederGraeff�lijckheytaengewefen, is toe- atende,uyt wekke o�rfaecke fy bedwongen zijn lange Proceifen te fuftineren, tot feer groote merckelijcke koften, de wekke die vander Reec- ken-kamere nieten willen paiferen , fukks dat de felve Officiers liever hebben de voorfz boeten te verlaten, dan de voorfz Proceffen te vervolgen, 't wekke den bruyekigen ende mifdoenders geeft o�rfaecke, van meerder wederhoorighcyt ende wederfpannigheyt tegens de Juftitie , ende den ^Officieren vooriz. Soo wert gheordonneert, dat

-ocr page 408-

Inftruclie vanden

806

realijck ende metter daet te doen, om fchande en-
de confufie te fchouwen, overmidts dat de ge�xe-
cuteerde fomwylen henlieden niet en kennen,ful-
kn ghehouden zijn hen te vinden by den Officier
vander Plecken,' ofte fijnen Stadthouder, ende
aen hem affiftentie te verfoecken om met hem te
komen, ofte eenen Dienaer ofte anderen Gedepu-
teerden te feynden,om ter voorfz executie tegen�*
woordich te zyne, welcke affiftentie de voorfz
Officier of fijnen Stadthouder ghehouden fal zijn
promptelijck te doen, fonder dat te weygeren oft
uytftellen'ineeni gei'manieren, op pene van arbi-
trale correctie.

CVII1.
Welcke affiftentie ende obedientie de voorfz
Deurwaerders gehouden fullen zijn te relateren,,
of in ftede van dien de weygeringe of't vertreck
dat de voorfz Officier of fijnen Stadthouder ghe-
daen fal hebben, ende niet te min in allen gevalle,
de voorfz requifitie ende verfoeck gedaen zijnde,
fullen voorts varen niette voorfz executie, niet
tegenflaende dat de voorfz Officier oft fijnen
Stadthouder de voorfz afliftentie geweygert en-
de uyt gheftelt hadde, ende niet prelent en hadde
wille zijn, ten ware dat de voorfz Officier, of fij-
nen Stadthouder allegeerde eenige merckelijcke
redenen daer mede de voorfz Deurwaerder hem
liet beduncken dat hy behoorde te vreden te zijn.
CIX.
Item, wanneer de partyen d'executie refifteren
met woorden of metter daet, oock als de Officie-
ren, Magiftraten, ofte andere hem eenige refiften-
tie, belet ofte verachteringe doen, ofte affiftentie
weygeren, fullen de voorfz Deurwaerders gehou-
den zijn dat getrouwelick te relateren, ende leve-
ren Copie van heurlieder exploift in handen van-
den Filcaien, al waer 't datpartye naderhant obe-
dieerde ofte appoincteerde. Ende van ghelijcken
fal gedaen worden van alle exploiclen inhouden-
de dachvaerdinge om t'antwoordcn op fulcken
finen ende conclufien als de Procureur Generael
fal willen nemen: Welcke dachvaerdinge altijdt
ghedaen fal worden in 't refpec� vanden voorfz
Procureur Generael, ghenomen oock dat de par-
tyen t'famen veraccorderen.

CX.
Item, als de provifien ofte opene Brieven fullen
inhouden van cautie te nemen, d'Executeur fal die
fouffifant nemen, ende daer van pertinente ver-
klaringe doen by fijn relatie, op pene, indien daer
aen gebreck bevonden worde, 't felve op hem oft
fijnen Borgen te verhalen, ende der partyen fcha-
den ende intereften te betalen,ende daer en boven
arbitralickgecorrigeert te worden.
CXI.
Dat alle Deurwaerders executerende eenigh
namptifTement,fullen gehouden zijn 't voorfchre-
ve namptiff�ment terftont te leveren in handen
vande partye,oftedatte brengen inde Griffie con-
formelickdenAppoin&emente ofte provifie die
hy executeren fal,Qp pene van fufpenfie van heur-
lieder Officien eenjaer lanck voord'eerfte reyfe,
ende van privatie van heurder Officien voor de
tweede reyfe.

. CXII.
Sullen d'Executeurs van Complainten, van be-
Eee ij Yelen

805

ke �ncerlocutoiren ofte Appoinctementen , de
claufulen van inhibitien verleent fullen worden,
alleenlijck totten dage dienende by het Mande-
ment te prefigeren, omme alfdan partyen gehoort
opte revocatie van dien by den CommhTarifen
vande Rolle, ofte opte continuatie by den Colle-
gie vanden Rade gedifponeert te worden als naer
behooren. _t

Vanden Deurwaerders _t ende van hem*

/ieder Exploiflen ende Execwien.

CV.

t de Deurwaerders, ftellende ter executie
e Mandamenten ende Provifien vanjuftitie

aeeeven inden voorfz Hoagen Raede, fullen ghe-
houden zijn alle dachvaerdingen te doen aenden
Perfoonen, ofte ter woonftede vanden geenen die
fy dachvaerden fullen, foo verre die woonfteden
hebben, ende'te laten deCopienvanden voorfz
Mandamenten ende provifien, den voorfz Ghe-
daeghden,ofte heurlieder Dienaren ende Huyfge-
finnen, ofte die hechten aende Deure vande voor-
fchreve woonfteden, tot kofte vanden Impetrant
der voorfz provifie, alwaef't oock dat die niet ver-
focht en ware, met annotatie ofte beteeckeninge
onder de voorfz Copie, wanneer den Recht-dach
dienen fal, op pene van fes Carolus guldens voor
de eerfte reyfe, voor de tweede reyfe van gelijcke
pene van fes Carolus guldens, ende van heuren
Officien van 't Deurwaerderfchappe ghefufpen-
deert ofte ghefchorft te zyne den tijde van drie
Maenden, ende voor de derde reyfe van heuren
voorfz Officien ghepriveert ende verlaten te zijn
ten eeuwigen dagen.

CVI.
Dat de Deurvvaerder, willende ter executie leg-
gen eenige provifie van Juftitie,mette claufule van
authorifatie, fal ghehoudenzijn goede de�gentie
te doen om te vinden ende aen te fpreecken den
Perfoon, ofte de woonftede vanden geenen dien
hy wil executeren ofte dachvaerden, ende indien
hy hem niet en kan vinden, nochte bekomen, fal
vernemen of hy niet en-fal konnen vinden Procu-
reurs,Fac"teurs ofte onderwinders van fijnen faec-
ken ende affairen om aen henlieden zijn executie
te doen, ende by ghebreecke van dien, fal fijn ex-
ploict doen by openbaer uytroepinge , ende ter
Puyen af van der naefter goeder Stadt vander re-
fidentie vanden geenen die hy wil executeren oft
dachvaerden. Van wekken , ende fijn voorfz
neerftigheden hy ghehouden fal zijn particulier
ende befcheydelick verhael in fijn Relatie te doen,
ende boven dien, is 't mogelick, fullen den voorfz
Gedaeghde, indien hy eenighfints vindelick is, of
aen fijn Procureurs ende onderwinders , foo hy
eenige heeft, woonende buy ten 't reffort vanden
voorfz Rade, fenden befloten Brieven, inhouden-
de heurlieder exploi&en by eenen eygen Bode,
die ghehouden wordt wederom te keeren by den
voorfz Deurwaerder, ende hem te verklaren de
neerftigheyt ende devoir by hem gedaen, 't welck
de voorfz Deurwaerder ghehouden fal zijn in fijn
Relatie te ftellen. ^J ^J

CVII.
Dat alle Deurwaerders, al eer eenige executie

-ocr page 409-



		*PlacateiL $.JJoeck. 2. Tit_# 4.Deel,**
	So7
				808



			vacatien ontfangen, naer de taxatie hier naer vol gende. CXVI II. Te weten , de twee eerfte Deurwaerders voor hen falaris van elckExploict in loco. twaelfftuw CXIX. '^V' Voor d'uytroepinge van defaulte, twee ftuw CXX. ^Y' d'Ander Deurwaerders buyten de refidentie exploiften of executie doende, 's daeghs feftien ftuy vers, ende fullen niet meer dagen reeckenen dan fy befoigneren, nemende in 't reyfen vijf my- len voor een dach-gelt. Van Advocaten ende Procureurs* CXXI. TT\At niemant inde voorfz Raedt fal mogen ex- ."■^erceren 't Officie van Advocaet, hy en zy ge- gradueert in een vermaorde ende bekende Uni~ verfitey t, ende by den Rade ten eede ontfangen, als oock van gelijcken alle Procureurs gehouden fullen zijn den voorfz Hoogen Rade behoorlijc- ken eedt te doen. CXXII. Dat alle Procureurs vanden voorfz Hoogen Rade, ghehouden fullen zijn goet pertinent Regi- fter te houden vanden faken daer inne fy komen te dienen, daer mede fy tot allen tyden gehouden fullen zijn voor den Hove ende heuren Meefteren te verantwoorden. CXXIII. Dat alle faecken fullen by den Advocaten ver- haelt, eyfch gedaen, ofte in feyten geleyt worden: Van ghelijcken fullen de voorfz Advocaten ant- woorden , repliceren ende dupliceren, nemende de conclufien in fulcken faecken dienende, ende fullen alle faecken bedingen t'elcker reyfealifer eenich incident ryfen, ofte fwarighey t vallen fal opte expeditie van dien, fonder dat de Procureurs hen in eeniger manieren metten voorfz bedinge moeyen fullen. C XXIIII. Dat de Procureurs t'allen reyfen dat ter faecke dienende fal zijn, 't zy om eyfch te doen, ant- woorden, repliceren ofte dupliceren, ende van ge- lijcken t'elcker reyfen als 't van noode wefen, en- de eenich different vallen fal,'t zy ten principalen, ofte op eenich incident, fullen ghehouden zijn 's daeghs te vooren te gaen, of heur biljet by ghe- fchrifte den Advocaet te fenden, inhoudende ad- vertentie ofte vermaninge van 't geene daer op de faecke is dienende, met Inftrudrie, indien hy eeni- ge heeft, ten eynde dat by den voorfz Advocaet de faecke verhaelt ende te verftaen gegeven mach zijn, ende dat men op alles mach ordonneren al- foo'tnaer redenen behooren fal. Ende indien de Procureur de voorfz Inftructie verkrege gheduy- rende de Rolle,fal gehouden fijn terftont den Ad- vocaet daer van t'adverteren, op pene dat de Pro- cureur, die van dies te doen in gebreecke ware, fal verbeuren t'elcker reyfe ende voorelcke iaecke fes ftuy vers van heur eygen, waer van den Advo- caet ghelooft fal worden op fijnen eedt. Ende in- dien d'Advocaet, den wekken 't voorfz biljetge- fonden fal zijn, niet ehereet en is, fal verbeuren ^D � rhien
velen op pene ftadt houdende, ende van allen an- deren provifien van Juititie,niet vermeldende ofte innehoudende eenen gefetten dach, in 't execute- ren van dien parthye dachvaerden t'eenen korten dage , niet excederende den tijde van eenMaent, fonder de voorfz dachvaerdinge langer uyt te ilellen by collufie vanden Executeurs, ende den Impetranten, ten ware om de Vacantien alsdan aenkomende. CXIII. Item , fullen d'Executeurs heurlieder relatie goet tijts ghereet maecken, ten eynde dat de par- tyen daer deur niet verachtert en worden, fonder dat fy de ftucken vanden parthyen fullen mogen onthouden, onder 't deckfel dat fy niet betaek en fouden zijn, ofte anderfints, maer indien fy beta- linge willen hebben, fullen dat den Raede vertoo- nen, de welcke den partyen promptelick bedwin- gen fal de vacatien vanden Executeurs te betalen, naer taxatie ende ordonnantie: Ende iulkn de voorfz Deurwaerders maer een fommatie mogen doen, ten ware ten exprefl�n verfoecke vande partyen die hen te werek zijn Hellende. CXllIl. Indien eenige parthye, feggende te willen obe- dieren den fimpelen bevelen, ofte verboden ende interdic~Uen,hem by den Deurwaerder gedaen, de felvemetter daetende eff�ctuelijcken nietenvol- dede, fal ghedachvaert worden om in rechte fijn obedientie te komen verklaren, om die ghedecre- teert re worden, ende den Impetrant te ftereken foo 't naer redenen behooren fal, op pene, indien de Deurwaerder van des te doen in gebreke ware, partyen te betalen de kollen die by ghebreke van dien gedaen fullen moeten worden. CXV. Ende indien eenigh Deurwaerder, ofte andere Executeur {tellende ter executie eenige Sententie oft provifie gegeven inden voorfz Rade,bevonden ware qualijck geexecuteert, oft de woorden ende forme van fijn macht ende Comm�Tie doleufelick ende ter quader trouwen, ofte by merckelijcke onacl�tfaemheyt geexcedeert ende overtreden te hebben, fal hy felve fijn exploicl moeten verant- woorden , ende 't felve beteren ter ordonnantie vande voorfz Rade, fonder dat in fulcken gevalle d'Impetrant die hem te wereke geftelt fal hebben, voor hem fal mogen de faecke aen nemen, noch dat eenige Brieven van indemniteyt, hem daer van gegeven, hem fullen mogen te bate komen. CXVI. Wort daer omme bevolen ende belair den voor- fchreven vanden Hoogen Raede, indien fy bevin- den dat de voorfz Deurwaerders oft Executeurs in 't executeren van beuren 1 aft, doe η eenigh mif- bruyek, ofte doen concuifien ende moetwille oft bedroch, dat fy de felve ende foo verre elcken aengaet, corrigeren ende punieren foo het be- hooren fal, fondergunft, faveur ofte diifimu- latie. CXVII. Ende om te verhoeden de overtalligheyt van 't falaris vande voorfz Deurwaerders, ende ten eyn- de dat onder 't deckfel van dien fy geen exaftien en doen , werdt gheordonneert dat alle de voor- febreve Deurwaerders fullen lieu ren falaris ende

-ocr page 410-




	Inftru&ie vanden H	81Ο fcheldige propooften, ofte injurieufe woorden» 't zy tegens partye, ofte yemant anders, dan voor foo veel als den noot vander faecken dat iseyf- fchende, op pene voor d'eerile reyfe van rhi,en Ca- rolus guldens, voor de tweede reyi� van twintich Carolus guldens, ende voor de derde reyfe van fu- fpenfievan fulcken tijdt als 't HofTadviferen fal, naer gelegentheyt vander faecken. CXXXI. Dat d'Advocaten niet fullen mogen maecken, noch teeckenen eenige ghefchriften in faecken die by hen te vooren op de Rolle niet bedinght ende geinflrueert en fullen zijn, ten zy in gevalle van 't overlyden, abfentie , ofte ander letfel vanden principalen Advocaet, de voorfz faecken bedingt hebbende , ofte dat d'eerile Advocaet by fijnen Meefter verdragen zy vande faecke, ende van fijn falaris ende vacatien betaelt, in wekken ghevalle de nieuwe Advocaet voor al ghehouden fal zijn volle InlTrudrJe van de materie vander faecke te nemen. CXXXII. ' Noch en fullen oock egeene gefchriften teecke- nen die by yemant anders ghemaeckt ofte bewor- pen fullen zijn, ten zy clatfe die wel in't lange overfien hebben, ende die gheilek in fulcker voe- gen als fy verilaen de felve te verantwoorden. CXXXIII. Dat de Procureurs in 't maecken van heuren In- ventaris fullen goede ordre houden, Hellende alle de ilucken ende Aden diilinclelick, ende fonder eenige confufie daer inne te gebruycken, volgen- de de deductie van heuren gefchriften, ofte beleyt vanden ProcelTe, ende fullen fpeciiiceren d'Arti- culen vande voorfz ghefchriften, ten verificatie vanden welcken fy verilaen heure ilucken, Aden ende Munimenten over te leggen, ende hen wach- ten te produceren eenige ilucken in 't Proces niet gheroert, noch tot verificatie vanden Articulen dienende. Ende in gevalle dat fy heure Sacken te Hove dienen fonder fulcks gedaen te hebben, ful- len t'elcker reyfe vallen inde boete van eenen Phi- lippus gulden, ende voorts indien men bevintden voorfz Procureurs in heuren Sacken ofte in eeni- gen ghefchriften, 't zy reprochen, contradictien, ofteialvatien, eenige nieuwe ilucken, ende der partye niet gecommuniceerr, geileecken ende ge- infereert te hebben, fullen boven dien arbitralijc- ken ghecorrigeert worden ter difcretie vanden Hove. CXXXIIII. Dat alle Inventariilen geteeckent fullen zijn by den Advocaet ende Procureur, ende dat de Pro- cureur verantwoorden fal van alle de ilucken in den Inventaris gefpecificeert. CXXXV. Item, dat alle Requeilen die men ten Hove pre- fenteert, hangende 't Proces, ende 't felve raken- de, fullen geteeckent worden by den Advocaet CXXXVI. Dat de voorfz Procureurs iluytende 't Proces, fullen inden Sack leggen d'originele Brieven van heure Procuratien, oit Copie autentijck van dien, ghecollationeert ende geteeckent by den Griffier ofte Secretarifen vanden Hove, partnye daer over geroepen. Eee iij Dat
	Inftru&ie vanden H

809 thien fluyverS, ende foo verre men bevindt dat de voorfz Procureurs ofte Advocaten hen vervorde- ren malkanderen vanden voorfz penen t'excufe- ren, in fulcken gevalle fullen gecorrigeert worden _ter arbitragie vanden Commiifaris opte Rolle, ofte vanden Rade. ^^ Dat d'Advocaten ende Procureurs practiferen- de, ende hebbende faecken dienende, ghehouden fuilen zijn hen te vinden opte Rolle die men hou- den fa] Dijnfdaeghs ende den navolgenden dagen, des Somers ten tien uyren, ende des Winters ten clfuyren, op pene van fes iluyvers voorden Ad- vocaet,ende vier iluyvers voor den Procureur van elcke faecke die midts heurlieder abfentie verach- tert fal blyven, behalven den voorfz Advocaten lieur verhael op den Procureurs, indien fy preten- deren niet behoorlijcken te vooren gheadverteert eheweeil te hebben, als vooren. Ten ware noch- tans dat fy wettelijckeexcufatiehadden, daer af iy ghehouden fullen zijn den Griffier te adverte- ren,die daer note af maecken fal, om by den Com- miflaris op de Rolle de felve te admitteren ofte re- iederen foo 't b'ehooren fal, CXXVI. Ende fullen de voorfz Advocaten ende Procu- reurs hen niet mogen abfenteren uytten Hage op den voorfz Recht-dagen, fonder een Subilituyt van fijnder qualiteyt te committeren, mei: volle Initructie van fijne faecken, van welcke abfentie de voorfz Advocaten ende Procureurs fullen ge- houden zijn malkanderen t'adverteren,al op pene vaneenen Philippus gulden. CXXVII. Dat d Advocaten gehouden fullen zijn te ma- ken korte Schrifturen, fonder te gebruycken van herfeggingen, ende rediften, oft overvloedige en- de impertinente middelen , ende fullen de felve gefchriften onderteeckenen, op pene van eenen Philippus gulden uyt heur eygen te betalen voor d'eerile reyfe, ende voor de tweede reyfe van fu- fpenfie ende fchorfinge van heuren ftaet, ende in- dien fy niet ophouden ende hen daer van en bete- ren, op privatie van heuren voorfz ilaet, tot arbi- tragie vanden Hove. CXXVIII. Ende fullen oock de voorfz Advocaten in 't rnaecken van heurlieder gefchriften,in een Artijc- kd, maer een feyt mogen poferen ofte ilellen. cxxix. Item, wordt den Advocaten ende Procureurs vanden voorfz Ho�gen Rade, verboden teilellen oite poferen in heure Reprochen ende Salvatien eemge feyten , redenen ofte middelen, raeckende de principale materie, maer alleenlijck dienende °? 5° *i^eP^rocneren ^encJe falveren den Perfoon oite de depofitien vanden Getuygen, ofte Brieven ende Munimenten over geleyt,maer fullen de par- tyen indien 't hen goet dunckt, naer collufie inde ■lecke, mogen overleggen motijf van Rechte, hel weick fecreet ghehouden fal worden, fonder dat partyen adverfe te communiceren. cxxx. v\ert noch den voorfz Advocaten ende Pro- cureursverboden , in heurlieder Schriftuyren oft anderen gefchriften te ilellen eenige onnutte ofte

-ocr page 411-

Placatecu. 5*Boeck. �.Tit. 4.Deel.

Sti

fullen worden in comparitien voor Commiffafk
of anderen in loco, fullen hebben twaelf ftuvverc'
CXLIX. ^y ^S-

Dat alle Reprochen ende Salvatien ghemaeckt
ende geteeckent fullen worden by den Advocaet
ende niet by den Procureur:Ende fullen de voo_rf₇'
Advocaten hebben voor elck bladt, ghegrolfeert
als vooren, fes ftuyvers.

CL.
Item, de voorfz Procureurs fullen voor hen-
ren falaris ende vacatien nemen de navolgende
taxatie.

CLI.
Item, materien beloopende ter fomme van twee
hondert ende vijftigh guldens eens , ende daer
over, voor retenue oft onthoudt ende confukatie
fefthien ftuyvers.

CL II.
Ende beneden de voorfz fomme, acht ftuyvers

C Lil �.
Ende fullen de voorfz Procureurs in heur de-
claratien van koften, gehouden zijn te verklaren,
of't ghewijfde de voorfz fomme excedeert ofte te
boven gaet , anderfints fal men naer de mindere
fomme taxeren.

CLil II.
Voor elcken dach dat fy occuperen ofte dienen
fullen, vier ftuyvers.

CLV.
Om Getuygen te beleyden,ofte ander befcheyt
over te leggen, 't zy inde Griffie, ofte voor Com-
miflaris in loco, fes ftuyvers: Ofte anders tot dif-
cretie vanden Commiflaris,
CLVI-
Van eenen Sack te Hove te dienen, ende inde
Griffie te leveren, vier ftuyvers.
CLVII.
Van declaratien van koften te maecken , elck
bladt gros behoorlijck gefchreven, drie ftuyvers.
CL VIII.
Voor elck bladt Copie, eene ftuyver.

C LIX.
Vooreen Inventaris te maecken, fes ftuyvers�.
Ofte als den Inventaris groot foude vallen, voor
elck bladt drie ftuyvers. Des en fullen fy geen In-
ventaris maecken, dan uyt den Calendrier by den
Advocaet ontworpen.

CLX.
Van Sententien diffinitijf ofte interlocutoir te
hooren, vier ftuyvers.

CLXL
Van heurlieder Sack nae de Sententie uytte
Griffie te lichten, vier ftuyvers.
CLXII.
Van diminutien te maecken, ter difcretie van-
den Hove.

CLXIII.
Item, fullen de Griffier, Advocaten, Secreta-
rifl�n, ende Procureurs, groi��rende ofte copie-
fcnde eenige Schriftuyren, ftucken endermini-
menten, het zy om onder den Hove te dienen, oi-
te den partyen te leveren, gehouden zijn de felve
te fchryven in Papier van bequame ende behoor-
lijcke groote, ende die te fchryven het zy by Ar-
ticulen, ofte vervolgens, nae datde Schriftuyren
ende Munimenten vereyflehende zijn, fonder die

CXXXVII.

Dat de Procureur vanden Eyflcher akijdts ghe-
hotiden fal zijn in allen Proceffen te leggen met
fijnMandament van verdachvaerdinge, ende in-
ftellen vander faecke , onder anderen Aften,
d'A&e van fijnen eyfch, d'Afte van fijn replijc-
que, d'Acte'difpofitijf, ende d'Aftevanconclufie
in Rechten.

C X X X V111.

Endede Procureur vanden Verweerder onder
anderen Aden, d'Acle van fijn antwoorde, ofte
verweeren, ende d Aite van duplijcque, ende in
materie van appellatie de gheinthimeerde A&e
difpofitijf, 't welck is als 't Proces ontfangen wort
voor een Proces by gefchrifte, fonder 't welck en
fal 't Proces niet gehouden worden voor ghefur-
neert.

C XXXIX.

Item, dat de voorfz Advocaten ende Procu-
reurs inde materie daer de Procureur Generael
gevoecht fal zijn,niet en fullen mogen van Schrif-
tuyren, noch heur Sack te Hove dienen, ten zy
die by den voorfz Procureur Generael gefien zy,
ende de voorfz Schriftuyren,mitfgaders oock den
Inventaris by hem geteeckent,al op arbitrale pene
ter difcretie vanden Hove.

LAL.

Item, dat de voorfz Advocaten fullen hebben
ende nemen voor hcurlieder falaris, vacatien ende
dach-gelden, den taux hier naer volgende, ende
niet meer.

CXLI.

Te weten, in faecken die beloopen fullen tot
twee hondert vijftigh guldens eens,ofte daer over,
voor heurlieder retenue ofte onthoudt ende con-
fukatie , vier en twintigh ftuyvers.
CXLII.

Voor de plaidoye ende volle dinghtalen,vieren
tvvintich ftuyvers.

CXLIII.

Ende in faecken die onder de twee hondert vijf-
tigh guldens fullen}zijn,fullen de voorfz Advoca-
ten voor retenue ende confukatie nemen, twaelf
ftuyvers.

CXLIIII.

Ende voor Plaidoye, twaelf ftuyvers.
CXLV.

Stillen oock hebben voor elck bladt gefchrifts,
behoorlijck gegrofi�ert zijnde, fes ftuyvers.
CXLVI.

Ende voor 't maecken vanden Calendrier, die
den Advocaet gehouden fal zijn te ontwerpen, in
alle faecken twaelf ftuyvers, ten ware die mereke-
lijcke groot ware, in wichtigen faecken, in wek-
ken gevalle hy daer van ghefalarieert fal worden,
tot taxatie vanden Hove.

CXLV II.

Ende indien de faecke vereyfcht meerderen fa-
laris uytte importantie ende fwarigheyt vander
materie, als gelegen wefendein rechte , fullen dat
den Hove mogen vertoonen by annotatie, benef-
fens de Signature, houdende dat hy verfoeckt
taxatie, om in't vifi teren vanden Procefl� opte
taxatie van dien reguard genomen te worden.
CXLV III.

Ende als fy by hen Meefter te wereke gheftelt

-ocr page 412-




		Inftru�tie vanden		genRaedf, 814 fier Cittm, noch o�ck henlieden voor 't fdve buf* fet prefenteren, ren zy dat heurlieder faecken op- geroepen worden, al op arbitrale pene, ter difcre- tie vanden CommuTarifl�n. i » - CL XVIII. Dat inde voorfz RolleghefteltfuJlen worden, ten eerften alle de faecken by den Procureur Ge- neraelgheprefenteert, ende daer naer fijn tegen- faecken, ende voorts de faecken van anderen Pro- cureurs poftulerende, de welcke ghehouden ful- len zijn alle oude faecken voor den eerilen dach dat men Rolle houden fal 4 alle Weecken te pre- fenteren, ende daer naer de nieuwe faecken�, op pene dat de oude faecken later geprefenteert, ge- royeert fullen worden. . ^:. '■�■'"' �''■ CL XIX. , Datde vobrfz Procureurs ten eerften dage dat fy hen fullen prefenteren voor heurlieder Mee- fters, gehouden fullen zijn inde Griffiet�-�shibe- ren heurlieder Brieven van Procuratieri-I -ten eyn- de dat de Procureur vaade tegen-parthye daer af Copie autentijcq mach nemen, indien 't henigoet dunckt j om met dier Copien hem te behelpen in Proces, indien 't by forclufie ofte verfteck ghewe- fen wort, fonder dat van noode zy naderhandtde faecke ofte Requefte te prel�nteren, om exhibitie vande voorfz Procuratie te hebben. CLXX. Item, in materie van raeua�tie, fullen de par- tyen difpofitijf nemen, omme te fchry ven by me- morienende Advertiffementen van Rechten, foo verre de materie in Rechte is confiitereride , ofte anders by eyfch, antwdorde, replijcqueende du- plijcque, ende van dienen van Adten ende Muni- menten,of produdlie doen, indien de materie con-. fiiieert in fey ten tot optie vanden EyiTcher, ten ware de Gedaeghde t'fynen pericule wilde nemen difpofitijf dienende van memorien. CLXXI. Item, in materie van appellatie, daer de Senten- tie α qua gegeven wort op Proces by ghefchrifte, fal eyfch in appel gedaen, ofte grieven ghepropo- neert worden, ende geantwoort in aft�s, en 't Pro- ces als dan ontfangen als Proces by gefchrifte, om gewefen te worden ex eifiem a�iis, anbene, vel ma- te , daer by parthyen mogen voegen een korte me- morie ofteAdvertiffement d'welck fecreet blijft. CLXXII. Item, alfl�rgheappelleert wort vaneenige Sen- tentien, Appoindtementen, ofte claufulen daer Appel valt, ende geen Proces by ghefchrifte en is ghevallen, fal ghelchreven worden by memorien, ofte in f�yten als boven. CLXXIIL , Dat eyfch doende op eenige provifien daer veel Ghedaeghden zijn, hebbende verfchey den Pro- cureurs, 't zy in materie van uytipepinge, ende fubhaftatien,Ceffien,beneficien van Inventarifl�n, ende andere diergelijcke, de Procureur vanden * Impetrant fal fij η Exploi&en, Munimenten ende Procuratieninde Grime leggen, omby den Pro- cureurs vanden Gedaeghden, daer van Copie te nemen, indien 't hem goet dunckt,binnen aclit da- gen , fonder by den Procureurs vanden Gedaegh- den, tot dien eynde de faecke te prefenteren, ofte daer mede -'t Hoffte moeyen, op arbitrale pene. Van
	*t\3*	Inftru�tie vanden
	*t\3*

eobehoorlijckuyttt recfe. op arbitrale com />ie tot difcretie vanden Hove, ende nae de faulte die 'in 't ichryven ende grofleren bevonden fal worden, ende fal een yegelijck van hen gehouden _Zijti voor "twerck van iijnen Klercken teverant- ^WOMden� -CLXIin. - . ' C-~. Item, de voorfz Advocaten ende Procureurs, reyfend� buyten ten. Verfoecke van heuren Mee- fters, fullen 's daeghs hebben, te weten, de voorfz Advocaten drie guldens vierftuyvers, ende de procureurs twee guldens, boven haerlieder Wa- gen ende Schuyt-vrachten. Ende mits den voor- (chreven falaris, fullen ghehouden zijn hen Mee- fters te dienen. Ende indien d'Advoeaet ofte Pro- cureur fwarigheyt maeckte voor de voorfz dach- jeklen te dienen , pa'rtye fal den Hove mogen Re- quefte gheven, om daer inne voorfien te worden foo'tbehoorenfal. CLXV. Dat de voorfz Advocaten , Procureurs ende Deurvvaerders vanden voorfchreven Hoogen Ra- de , hebbende partyen gedient, fullen ghehouden zijn Regifter te houden van alle 't gene dat fyvan dien ontfangen fullen, ende 't voorfz Regifter by eede te affirmeren, als fy des verfocht fullen wor- den , ende heurlieder falaris ende vacatien te eyf- fchen binnen twee Jaren nae dat de Procefien, in- den wekken fy ghedient fullen hebben, ghedeci- -deert ende geuyt fullen zijn, fonder daer naer van dien eyfch noch vervolch te mogen doen, ten zy dat fy daer van eenich hantfchrift j ofte andere au- tentijcque obligatie by gefchrifte hebben, fonder dat oock d'een van hen des anderen falaris fal mo- gen onthouden, onder eenich pretext, op pene van arbitra�jcken ghecorrigeert te worden, 't zy by fufpenfie ofte privatie van haren OfTicien, naer ghelegentheyt vander faecke ende difcretie van- den Hove. CLXVI. Werdt verboden den voorfz Advocaten ende Procureurs , heuren Klercken , Dienaren ofte Huyfgefinne de Munimenten, Schriftuyren, Be- wyien ofte Sacken vanden partyen te onthouden, onder 'tdexele dat fyvan heuren falaris niet be- taelt en fullen zijn, maer fujlen gehouden zijn die te refh'tueren, niet tegenflaende de voorfzallega- tie ofte redene, op peyne vatt arbitrale correirie: Ende om betalinge te hebben van heurlieder fala- niTen, fullen Requefte prefenteren, mette decla- ratie van dien, om daer af condemnatie ende taxa- tie vanden Hove te verkrygen." Stijl, tnarittre njan procederen, ende ordre die men op te Kolk houden fal. CLXVII. JNden eerilen fullen de Commiflarifl�n, fittende ter Audi�ntie vandeRolle, filentie endeftillig- heyt doen houden opte RollebydenDeurwaer- dersaldaerjegenvvoordighzijnde, doende qock oen Advocaten ende Procureurs heurliederplaet- len ende fit-fteden houden ,.volgende heure orde- ne, ionder dat de voerfz Advocaten ende Procu- reurs, geduy rende d� voorfz Rolle, fullen mogen verloopen,wandelen of aen 't Buffet by denGrif-


			*

-ocr page 413-

Placatea-fc fJBecck. 2. Tfc 4. Deel

Si?

816.

CLXX1X.

Dat de Procureurs dienende eenen Impetrant
ende EyiTcher, fullen ghehouden zijn vanden be-
ginfele vanden Proceife goede ende breede la]
ftrucliete nemen, om eyfch te maecken, ende
conclufie te nemen , fonder dat fy fullen rnoeen
nemen dilay by deffauk te purgeren, abfentie van
Rade ofte anderfins, 't welck hen niet gheaccot^
deert en fal worden al eer den voorfz eyfch te
doene, ten ware uyt goede ende mercke�jcke re-
denen, daer van den Hove terilont mocht blik-
ken , ende mits refunderende de kollen van retar-
demente fulcks alffer vallen fullen.
CLXXX.

Dat de Procureurs van eenen Verweerder ghe,
hadt hebbende heure ordinarife dilayen, om op-
ten voorfchreven eyfch te antwoorden, te weten
by abfentie,ende peremptoire, fulcks als de Com*
mii�ariffen opte Rolle prefigeren fullen naer de di-
flantie vander plaetfen, en fullen geen vorder di-
lay mogen verfoecken fonder mercke�jcke ende
redelijcke faecken, daer van den Hove inconti-
nentie fal blijcken.

CLXXXI.

Ende als de faecke dienen fal om te repliceren
ende dupliceren, en fullen de Procureurs vanden
partyen refpeftivelyck niet mogen hebben ofte
verfoecken meer als een dilay, ^-t welck hem geac-
cordeert fal zijn peremptoirlick ter difcretie van-
den Commiffaris als vooren.

CLXXXII.

Dat 't dilay van abfentie maer eens inde faecke

CLXXU1I.

Van ghelijcken, ende op de felve penen, fullen
de Procureurs vanden voorfz Ghedaeghde doen
ten dage dienende om antwoorden, redenen van
oppofitien, ofte heurlieder eyfl�hen van preferen-
tie te leveren, om by elcken vanden partyen daer
af copie te nemen, indien 't haer goet dunckt, bin-
nen acht dagen.

CLXXV.

Dat alle incidenten gherefen, ende provifie ver-
focht op de Rotte, fullen terilont gedecideert, ge-
appoio&eertende ghetermineert worden by den
geenen die tier expeditie vande Rolle gheeommit-
teert fullen zij η, indien 't doenlijck is, fonder die
te houden in ad vijs, ten ware dat men eenige
merckelijcke fwarigheyt daer inne bevonde, in
wekken gevalle de CommhTarii��n fullen ordon-
neren dat de parthyen binnen vier ende twintigh
uyren hen vinden fullen inde Griffie, ende aldaer
de middelen ende feyten van haer dinghtalen by
Kenktyden bepleyt, metten ftucken daer toe die-
nende , ende anders geene, over te leveren, met
een kort AdvertnTement van Rechten, ofte met
infertie vanden rechten in fijn middelen vanden
dinghtalen, indien 't hem goet dunckt, omme by
den Griffier den CommuTarifen terilont over ghe-
levert, ende by henlieden gheuyt te worden, in-
dien't doenlijck is, ende indien niet, den Hove
daer af rapport te doen, welck Hoff bevindende
't voorfz different, fulcks fommierlijck gheinilru-
eert, niet uytelijck te zyne, fal den parthyen mo-
gen ordonneren ten voorfz gefchille fommierlick

te fcliryyen by Memoriert ende Advertifl�menten . ende ten principale vander materien genomen en

fal mogen worden, fonder dilay by abfentie te ne
men in materie provifionale.

CLXXXIII.

Ende en fal men (naer dat de voorfz ordinarife
dilayen, foo voorfey t is geaccordeert fullen zijn)
niet mogen verfoecken noch accorderen continu-
atie vande voorfz dilayen, ofte ilaet vander faec-
ke , ten ware uyt redene fufrifante den Hove ghe-
bleecken.

CLXXXIIII.

Als partyen toegelaten fullen zijn om enqueile
te doen, fullen reciproque�jck d'een nae d'ander,
voor d'eerile dilay hebben fes weecken, voor de
tweede ende derde tf leker reyfen drie weecken,
ende fal d'elflle peremptoir wefen: maer in mate-
rie provifionale,ofte gedifponeert tot korte dilay.
fal'tHoffmogen ordonneren naer dat de faecke
fal vereyifchen, maer fullen partyen heure Reque-
ilen aen't Hof mogen prefenteren, indien fy merc-
ke�jcke faecke ende behoor�jcke b�jcke verwo-
nen , daeromme men hen vorder dilay foude mo-
gen accorderen, fonder dat de faecke opte Rolle
anderfins geprefenteert mach zijn om langer dila/
te hebben dan vooren is gefey t.
CL XXXV.

Ende foo wanneer eenige Requelle Civile
gheinterineert fal zijn, ende de feyten daer inne
begrepen ontfangen ende gheadmitteert om te
verifkeren, in dien gevalle fullen parthyen oocK
't voorfchreve dilay van fes weecken hebben, en-
de een ander tweede van drie weecken peremp-
toirlijck, fonder meer: Ten ware midts prefere-
rende Requefte als boven, ofte dat 't Hofbe-
1 weeghc

van Rechten, tot fulcken korten dagen als 't Hoff
ordonneren fal.

CL XXVI.

Item, dat men alle dilayen in materie provifio-
nale kortende peremptoire accorderen fal, indien
de materie ghedifponeert is, om eenige dilayen te
verleenen.

CLXXVII.

Item, de gene die hen bevinden fullen befwaert
by eenigh Appoinftement by den Commii�arif-
fen opte Rolle ghegeven, fullen daer van mogen
verfoecken ende vervolgen reauditie aen't volle
Collegie, binnen drie dagen nae de pronunciatie
van 't voorfchreve Appoin&ement , fonder dat
parthyen den felven tijdt onder malkanderen
fullen mogen prorogeren , fonder oorlof vanden
Hove. Ende indien de Procureurs het felve
verfocht hebbende, daer inne vervallen ende fuc-
cumberen,, fullen ghecondemneert worden in
twee Carolus guldens, ofte meerder boeten, in-
dien 't Hoffde materie bevindt daer toe ghedifpo-
neert te zijn.

CLXXVIII.

Indien de Verweerder antwoordende, neemt
conclufie tot niet ontfanckelijckheyt, fal ghehou-
» den zijn voorts te procederen ende concluderen
tot allen fijnen, ten zy dat hy fommierlijck ende
terilont fijn voorfz conclufie van niet ontfancke-
lijckheyt verifieert, ende daer toe by den Com-
miflaris opte Rolle gheadmitteert ende ontfangen
zy, ofte dat fijn voorfz conclufie van niet ont-
fanckelickheyt hem ilrecke tot exceptie decjina-
toire, van litifp�ndentie, ofte HtMnits,

-ocr page 414-

�aftru&ie vanden H

gig

voorfz Hoogen Raede , ende daer van vervallen,
fulcks dat de Requefte Civile gherejedteert wort,
fullen betalen van fulcke Requeften ofte claufu-
len van Requefte Civile > de boete van fes Carolus
guldens, in handen vanden �ntfangei: vanden
Exploiclen, de welcke daer van befondere reecke-
ninge houden ende doen fal, nerrens den anderen
penningen van fijnen ontfangh, by een befonder
Capittel.

exem.

Dat alle Impetranten van claufulen ofte ferie-
ven van Requefte Civile, om nieuwe feyten over
te leggen, conclufie te veranderen, ofte monu-
menten t'exhiberen,fullen gehouden zijn terftonc
daer van te dienen,mette prefentatie vande voorfz
Requefte Civile, fonder daer omme eenigh dilay
te mogen nemen, op peyne van dat de faecke ghe-
royeert, de voorfz claufulen ofte Brieven gereje-
cteert, ende de Procureur inde koften vanden da-
ge, endeinde boete van eenen Carolus gulden,
uytfijneygenBorfe gecondemneert fal worden,
onvermindert de voorfz condemnatie vande boe-
te van fes guldens, ende en Tullen inde nieuwe fey-
ten die fy overleggen, gheen oude feyten ende re-
diten m�gen ftellen, op gelijcke boeten.
CXCIIU.

Als yemandt in Rechte voor den voorfchreveri
Hoogen Rade Requefte Civile gepreTenteert ende
interinement verTocht Tal hebben, ende dat partye
in'tvoorTchreve interinement niet en Tal willen
conTenteren, maer de Tel ve wederleggen. Too Tal
de voorTchreve Requefte Civile, mitigaders 'tghe-
fchil vanden parthyen gevoeght worden ten prin-
cipalen Procefi�, om in 't vifiteren van dien affulc-
ken aenfehouw daer op te hebben als naer rede-
nen behooren fal, ende indien in't vifireren van-
den principalen Procefl�, men bevindt dat de
voorfz Requefte Civile behoort gherejefleert te
worden, fal 't felve verklaert worden by der Sen-
tentie, die op't principael Proces gegeven fal wor-
den , ten ware nochtans dat de voorfz Brieven of-
te claufule val» Requefte Civile, dienende alleen-
'iick als preparatorien, ofte tot bereydinge vanden
Proceffe, of anderfins vereyifchende waren voor-
gaende interinement, ofte rejedie, in wekken ge-
valle fulcke claufulen ofte Brieven van Requefte
Civile, fullen by ordonnantie vanden CommiiTaris
�pte Rolle te Hove mogen geleyt worden, mette
A&e van prefentatie,ende debat van dien,,' om by
den voorfz Hove op 't voorfz interinemeht, ofte
reje&ie,recht gedaen te worden fo't behooren fak

, Van Comf hinten ende andere t�a*

\_Λ_. exev.*

fS At alle impetranten van complainten gehou-
*-'den fullen zijn te toonen ende verificeren, dat
fy by hen felven, hunne Voorfaten, Huyigefinne,
Procureurs ofte Pachters, vredehjek de litigieufc
faeckeoftegoet befetenendegebruyekt hebben,
fonder letfel of ghebreck Jaer ende dacli: ende
daer rtaer by den Ghedaeghde inde voorfchreve
poffei�ie geturbeert, ofte geftoort zijn geweeft,op
pene vande voorfz eomplainte verfteken te" wor-
den , de welcke wyiiiet en willen ftadt te grijpen,

Fff noch

Si?

_wecght^eko^^fordonneren. .

Dat de voorfz dilayen, ^accordeert: ende ver-
ue�c om enquefte te doen, fullen oock dienen om
Senten overte leggen als eenfdeels wefen-
r_vander felver enquefte, daer af't ovjrlegh ghe-
i_eTfal worden voor den CommiiTaris vande
voorfchreve enquefte, die dat noteren fa in fijn
Proces Verbael, fonder daer omme de faecke opte
Rolle te prefenceren,noch vorder dilaye te mogen

^e>^lichei1� CLXXXVII.

Indien yemandt verfoecktn fal dat fijn parthye
ehedachvaert zy om te komen in perfoon, om op
1 feyten, by hem gepofeert, particuherlick ende
nertinentUckt'antwoorden by eede, per -verbum
credit vel non, ende dat de Rechter ordineerde uy t
eeniee confideratie, dat fulcks behoort gedaen te
zijn in dienghevalle foo verre hy Defiaillanten
blijft, de feyten fullen ghehouden zijn voor

^bekeilt CLXXXV�II.

Alsyemant grdachvaert zyndevoor Commif-
faris om Getuygen te fien fweeren, munimeijten
over re leggen ende collationeren , blijft Deffail-
(ant, de Getuygenfullen ge-eedt worden, demu-
nimenten ontfangen ende gecollati�neert, niet te-
cenfhende d'abfentie vande gedachvaerde;
^fo CL XXX IX.

Dat dePra&ifijnen beuren billetten nietenful-
Jen mogen extenderen met eenige nieuwe feyten
in iieure gefchrifte niet ghepoTeert zynde, maer
fullen alleenlijck bewyien de feyten vander voor-

enoemde gheTchriften, op vvelcke fy verftaen
CLirlieder Getuygen te beleyden met feeckere

verklaringe of extenfie vande circumftantien, en-
de dependentien vanden felven Articulen, foo
verre daer eenige valt, op peyne van rejectie van
fulcken feyten ende boeten van een Carolus gul-
den, al ter Ordonnantie vanden CommiiTaris van-
den enqueilen.

cxc.

d'Enquefte ghepubliceert, ende de S&cken by
partyen inde Griffie gelevert zijnde, fullen dienen
van Reprochen ende van Salvatien.

Fan Claufulen ende brieven van

Requefien Civile.

exc�.

Δ Ls yemant, 't zy Eyffcher of Verweerder, Re-
�quefte Civile prefenteren fal, ende dat daer by
*t Proces eenighfints verachtert worde, d Impe-
trant ofte Prefentant fal betalen de koften van
de felve verachteringe ter tauxatie vanden Hove,
ende indien hy die prefenteert naer dat d'Enque-
fte η ghedaen lullen zijn, en fal niet alleen de ko-
llen vanden verachterden Procefi� betalen, maer
oock vande Schriftuyren ende Enqueilen, Repro-
chen ende Salvatien die parthyen fal willen doen
^or» contrarie feyten te verifi�ren, ten zy dat by
■en I {ove uyt eenige redenen anders gheordon-
neert zy.

CXCI�.

Dat de gheene die verwerven fullen claufuien
ette Brieven van Requefte Civile, dieneade inden

*�* '*

-ocr page 415-



		Fiacateflu»* 5,Boeck. i.Tit. 4. Deel.
				820'
	819



			de premifl�n vande complainten, bevindt dat het reilabliflement behoort ghedaen te worden met eenige fpecie, als van Grane, Wijn, Hout ofte an- dere dingen leggende in eilimatie, fal ghehouden zijn hem oock t'informeren , op de weerde van dier fpecien, om dien volgende te procederen tot reilabliflement foo verre daer eenige vak, ende indien onder de Getuygen bevonden wort diffe- rentie ofte verfchil, noopende de felve eilimatie, 't voorfz reilabliflement fal gedaen worden, naer volgende den waerfchijnlijckiten toon, ende in- dien die gelijeke ware in getale van getuygen, het voorfz reilabliflement fal ghedaen worden naer den miniten prijs, CC. In materien pofl�flbire van Patronaetfchap ofte diergelijcke queftie, gheintenteert ofte te in- tenteren inden voorfz Hoogen Rade, dEyflcher fal ten eerflen dage gehouden zij η, ilj nder partye te vertoonen ende over te leggen fijn titulen, de welcke parthye fal ghehouden zijn te komen ver- weeren , ende daer op antwoorden te veertien da- gen , ende ten felven dagen overlegh te doen van heurlieder titulen, ende daer naer fullen de par- thyen andere veerthien dagen hebben, om van heurlieder replijcque ende duplijcque te dienen, naer ityle als vooren, al peremptoirfijck, fonder ander dilay daer toe te verkenen,ten ware dat den Rechter dochte om de diilantie vander plaetfen ofte qualitey t vander materie, ander dilay noote- lijck te zijn. CCI. Dat partyen geappoindeert zijnde te fchryveta in alfulcke materie pofl�iToire, fullen ghehouden zijn heur gefchriften te furneren, foo wel ten prin- cipalen pofl�flbire, als op de recredentie by een Volume, fonder die te fcheyden. CCII. Naer dat de voorfz materien pofl�iToire van Pa- tronaetfchap alfo o fullen gheinilrueert zijn, de voorfz vanden Hoogen Raede fullen ghehouden zijn ten minilen op de recredentie te decerneren twee voorfz titelen over weder- zyden ghedient, indien't doenlijckis, ende foo verre vannoode ware eenigh bewijs te doen, fullen die fo fommier- lick doen als 't moge�ck zijn fal. CC III.' Item, indien een vande partye inde voorfz ma- terie, in gebreke ware fijn titulen ende gefchriften over te leggen, ten dagen daer toe beteeckent, fal recht ghedaen worden op 't overleggen vande te- genpartye, fo de materie vander faecke bevonden lal worden te vereyfichen. CCIIII. Dat de Sententien van recredentien inde vtfoir- fchreve materie pofl�iToire ghegeven inde Yooriz Hoogen Raede, gheexecuteert fullen worden op goede ende verfeeckerde borchtochte van weder- om te geven ende reilitueren de vruchten die ont- fangen fullen zijn uyt krachte vande voorfchreve recredentie. CCV. In materie van complainte in cas van nieuwig- heden, indien d'Impetrant DerTaillant blijft, hy w verklaert worden vervallen t'e zijn van fijn impe- tratie, ende fal 'tteftablijfl�ment ghedecerncert woC'
noch geinterineert te worden, om minder pofl�f- fie dan van Jaer ende dage, fo voorfz is, maer ful- len hen de partyen in fulcken gevalle mogen ver- fien by maindenue ofte beveelen, by de welcke de Gedaeghde tot reilabliflement niet bedwon- gen en falw orden. CXCVI. Dat de Commiflaris ofte Commiflarifl�n, ghe- committeert om Brieven van Complainte, in cas van fayfine, ende nieuwigheden ter executie te {tellen, fullen gehouden zijn voor alle werck hen wel ende behoorlijcken, by Getuygen, weerdigh van geloove ende niet fufped, te informeren opte premhTen ende inhouden vande voorfz Brieven, Aden poffeflbire, ende turbel ende belet daer in- ne genarreerc, ende de voorfz informatie by ghe- fchrifte te ftelien, om die in heurlieder Verbael te voegen: Ende dat gedaen , fullen parthyen doen dachvaerden, om henlieden te vinden terlitigieu- ferplaetfen , ende de voorfz Complainte te fien ter executie itellen, ter wekker plaetfe fy gehou- den fullen zijn, eeril ende voor al oilenfie ende ledure te doen vanden voorfchreven Brieven van Complainte , ende daer van parthye Gedaeghde copie te geven t'fijnder begeerte: Ende indien de voorfz parthye wilde fuitineren den Impetrant in poiTei�ie niet gheweeil te hebben, ende begeerde feyten ofte Aden pofl�iToire contrarie te verifice- ren ende betoogen, fullen de voorfz Commiflari- fen haer daer toe moeten admitteren ende ontfan- gen, ende fullen de voorfz partyen tijt prefigeren van drie dagen, ofte anderen behoorlijcken tijdt voor alle dilayen ende uytftel, om de voorfz veri- ficatie te doen, ende dat ten kofte vanden felven Gedaeghden. CXCVII. Ende 't voorfz dilay van drie dagen, ofte ande- ren verlo�pen zijnde, ofte anderfins promptelick �ndeterftont als de Gedaeghde geen informatien en willen doen tercontrarien,indien den Commif- farifen blijcke vande pofl�ilk des Impetrants, tur- batie ende belet hem ghedaen, fullen niet tegen- flaendc appellatie ofte oppofitie, procederen tot furniflement, reftabluTement, ende volkoming� vanden voorfz Complainten re�licken ende met- ter daet, foo verre daer eenige valt, als naer rede- nen, �iide fullen denvooriz Gedaeghde eenen korten ende behoorlijcken dach beteeckenen, om den Impetrant breeder ende volkomelijcker te fien houden ende mainteneren, ende de redene van fijne oppofitie te feggen. C X C VI �. Ende indien byd'informatie vanden Impetrant niet klaerlijck en blijcke vande premhTen, ende Aden poileifoire ,_# inde Brieven van Complainte ghenarreert ende verhaelt, ofte dat by informatie vande Gedaeghde blijcktvan contrarie pofl�ifie, foo en fal den CommiiTaris niet procederen tot r��l furniflement vande voorfz complainte ofte reftabhfl�ment, maer fal alleenlijk de voorfz com- plainte doen executeren by fimpele verdachvaer- dinge, ende laten dert Hove ordonneren op 't re- ilabliii�ment, overbrengende de mforaiatien by hem genomen. cxcix; Indien de Commiflaris, nemende informatie op

-ocr page 416-

Inftru&ie vanden

Hoogen Raedr\ %i%

ren, ende indien hy die ontkent, fal d'Impetrant
J geadmitteert worden die te verificeren, ende het
felve doende, fal de Gedaeghde oock ghehouden
zijn te namptiferen.

CCX.

j Ende indien de Weduwe ofte Erfgenaem heui

| voorfz qualiteyt of hant-teecken vanden overle-

i denen ontkennen, ende men bevonde 't voorfz

ontkennen gedaen te zijn by calumnie, fal arbitra-

lijckghepunieert worden, nae degroote vander

calumnie.

CCXI.
Ende in gevalle d'Erfgenaem gedachvaert zyn-
'■ de, om te kennen of ontkennen d'Obligatie van
| fijnen Voorfaet, lbovoorfeyt is, hem liete (lellen
i in deffault, hyfiil andermael verdachvaert wor-
I den, ende indien hy viele in tweede deifauk, het
{ hantteecken ende qualiteyt voorfz fullen gehou-
den wordfti voor bekent, ende de Gedaeghde ge-
j dwongen te namptiferen.
I CC XII.

Die iljne partyhe met onrechte bedwongen lal
hebben re namptiieren, fal in t eynde vander faec-
ke ghecondemneert worden in fchaden ende inte-
i reilen van parthye, ende arbitralicken gepunieert
naer den eyfch vander faecken, foo verre daer toe
bevonden worden redenen te dienen.

8it

arorden, ten profVjte vanden Gedaeghde compa-
arende, ende d'Impetrant ghecondemneert inde
jtoften, midtfgaders oeckinde fchaden ende in-

^tereilelL cc VI.'

Maer indien d'Oppofant in deffault is, fal voor
d'eerile vervallen van declinatoire,ende de kollen
betalen, ende voor 't tweede detfaulc, fal d'Impe-
tr uit gemainteneert ende bewaert worden, ende
d'Oppofant gecondemncert inde koften.

Materie» ProVtfionale.

CCVI�.

At de geene die inden voorfz Hoogen Raede
gedachvaert fullen zijn om heurlieder handt-

teeckenen te kennen ofte ontkennen, fullen ghe-
liouden zijn dat prompte�jck te kennen of ont-
kennen, ten zy datfymerckelijcke redenen ter
contrarie hebben, in wekken gevalle fal hen ver-
leent; worden alleenlick een difay, ende dat over-
flreecken zynde, fullen gehouden zijn te kennen
of ontkennen, ende indien fy heurlieder hant en-
de teecken kennen, fullen gecondemncert mogen
worden de fommen daer inne begrepen te namp-
tiferen, welcke fomme d'Impetrant lal mogen
lichten op cautie, ten ware dat by infpetlie vande
Obligatie bleecke, dat de felve naer Rechten geen
verbande obligatoir inne brocht, ende indien de

voorfz Gedaeghde naer 't voorfz dilay verleent,

Van Evocatien�

hem liet Hellen in deffault, fal 't handtfehrift ofte
Cedulle ghehouden worden voor bekent, ende de
DefFaillanten ghecondemneert te namptiferen al-
leenlijck, maer als de voorfz Gedaeghde ghehadt
ful len hebben dilay peremptoire, om t'antwoor-
den lbo wel teii principalen als op het kennen van
een handt-teecken, ende vallen in deffault, fullen
verileecken worden van allen exceptien , ende
heurlieder Cedullen ofte hantfehriften gehouden
voor bekent, ende ghecondemneert tot betalinge
vaader fomme daer inne begrepen.
CCVIII.
Ende indien de voorfz Gedaeghde de handt-
fchriftenende Obligatien ontkennen, d'Eyflcher
fal ontfangen worden d'onderteyckeningetebe-
wyfen, ende dat gedaen zijnde, fal de Gedaeghde
gecondemneert worden te namptiferen, al eer yet
te mogen voorilellen ofte excipieren, ende daer
beneflens arbitralick ghecorrigeert te worden, in-
dien hy wordt bevonden ter quader trouwen ofte
calumnieufelijck de handt- ghefchrift ontkent te
nebben.

C CIX.
Als yemant verdachvaert fal zijn voor den
voorfz Hoogen Raede , als.Weduwe ofte Erfge-
"aem van een die verbonden is by Cedulle, met
hjn handtgefchreven'ofte geteeckent, de felve fal
ten dage dienende gehouden zijn te verklaren fijn
qualiteyt van Weduwen ofte Erfgenacm, ende in-
dien hy die bekent, fal gehouden zijn d'Obligatie
^van lijnen Voorfiiet te kennen ofte ontkennen,
ten zy dat hy hebbe oprechte redenen van 't felve
niet te weten, daer af hy gehouden fal zijn hem te
wy veren by eede, ende de khe kennende, d'Im-
petrant fal d'Afte hebben van Hjn confeffie, ende
iai de Gedaeghde gehouden worden te namptife-

CCXIII.

Τ Ν materie van Evocatie, indien d'Impetrant def-
* fault doet, d'Evocatie fal wederroepen worden,
ende de faecke weder gefonden, ende d'Impetrant
gecondemneert inde koften.

CCXIlfl.
Ende indien de Gedaeghde doetdeffault, voor
d'eerfte fal de kollen betalen, ende voor 't tweede
fal d'Evocatie geadmitteert worden.

Van materte» <z>an Appellatie ende
Dependenti�n*

. CGXV.
1 Ν gevalle eenigh Appellant geanticipeert wort,
�*hangende den tijdt om te verheffen fijn appel-
latie, fal gehouden worden voor diligent, ende ial
fijn grieven feggen ofte proponeren indien hy ge-
reet is, indien niet, fal dilay nemen te veertien da-
gen om dat te doen, fonder dat in fulcken gevalle
de voornoemde Appellant gehouden fal zijn fijn
appellatie te verheffen, maer ial de voorfz antici-
patie ghetaxeert worden metten anderen kollen,
foo verre d'Appellant fuccumbeert.
CCXVI.
Soo wie fal willen appelleren van eenigen Sen-
tentien tegenshem ghegeven, daer af dat toe gela-
ten is t'appelleren, lal ghehouden zijn dat te doen
binnen thien dagen, volgende de difpofitie van
ghefchreven Rechten, ende fijn appel verheffen,
midtfgaders executeren, ende den dach doen die-
nen binnen fes weecken, te reeckenen vanden da-
ge vander felver appellatie, op pene van defertie,
ende tegens den voorfchreven tijdt en fal egeen
Relief geaccordeert worden by dien vanden voor-
fchreven Hoogen Rade, ten ware om merckeJijc-

Fffij ke

-ocr page 417-

------

---------

-------------Λ"

■■■

8ΐ3

Placatea-/. 5*Boeck

824

niet ontfanckelijck in fijn voorfz appellatie, ende
gecondemneerrinde boeten ende koften, behou,
delijck dat in materien van reeckeningen daer ver-
fcheyden Poincten zijn, d'executie van d'een
PoincT: niet gedaen en fal worden,ten zy dat d'an-
dere oock geuytet zy, daer van gheappelleert fal
zijn, ten ware dat de Rechtere de materien van-
den voorfz Reeckeninge bevonden anders ghedi,
fponeert of gelegen te zijn.

CC XXI.

Dat de voorfchreven Appellant van Senten-
tien, inhoudende veel Poincien, indien hy in eenj..
ge vanden Poin&en verkrijght veranderinge van-
den Sententien, ende in eenige niet, de condem-
natie vande boete fal bly ven tot arbirragie vanden
Hove.

CCXXII.

Dat om te brengen inden Hoogen Rade de Pro-
cefl�n by gefchrifte, ofte andere proceduren voor
anderen Rechteren beleyt, d'Appellant en fal
maer een dilay hebben van drie weecken, 't welck
hem gefteltende verleent fal worden vanden eer-
ften dach af,dat defaecke dienen fal, ende terftont
naer dat hy fijn grieven gefey t fal hebben, fonder,
't voorfchreven dilay verloopen zynde, de faecke
te mogen prefenteren, om continuatie, ofte vor-
der dilay te hebben, maer fullen mogen Requefte
te Hove gheven, om daer inne gheordonneert te
_t\vorden, foo men de materien bevinden fal ghedi-
fponeert te zijn.

CCXXIII.

Niet te min, indien de gheinthimeerde begeert
de faecke te vorderen, fal felve binnen 't voorfz
dilay de voorfz ProceiT�n ende Proceduyren mo-
gen doen brengen, midts verfchietende de kollen,
om die t'eynden vander faecke te verhalen: ende
't voorfz dilay overftreecken zijnde, fal dat mo-
gen doen ten kofte vanden Appellant, daer af hy
terilont vergolden fal worden.
CCXXIIII.

Dat alle Appellanten gehouden fullen zijn
over te leggen de Sententie daer van fy gheappel-
leert fullen hebben, ende van ghelijcken fullen de
geinthimeerde gehouden zijn de Sententien over
te leggen, foo wanneer fy de uytinge vander fake
van appellatie fullen willen vervolgen by forclufie
of verfteeckinge, al eer d'Appellanten 't Proces
by gefchrifte fullen hebben doen brengen.

In materie van appellatie, indien d'lmpetrant
hemlaetftellenindeffault, voor datter by den
Gedaeghde gheantwoort fal wefen, het appel fal
by dat deffault alleene verklaert worden defert,
de Sententie gheconfirmeert, ende d'Appellant;
gecondemneert inde boeten ende koften.

cpxxvi.

Sal oock 't appel verklaert werden defert, in-
dien d'Appellant, des verfocht zynde, nieten
toont binnen de thien dagen gheappel leert, ende
binnen fes weken gereleveert ende gheexecgteert
te hebben.

CCXXVII.

Indien cl'Appellant 't Proces by gefchrifte niec
en doet brengen ten peremptoiren dage hem daer
toe gheftelt, 'tHof�fal recht doen op 'tVomn�e
ofte Sententie, ende tot dien eynde fal inde A"c

|H-

ke redenen in Rechte gefondeert, ende inden Pro-
cei�e geveriftceert zynde.

CCXVI1.

Ende foo wie eenige Sententie regens hem ghe-
geven, fal voor den Hoogen Raede willen betrec-
ken in reformatie, fal 't felve mogen doen,ende fal
hetMandamentvan Reformatie moeten lichten,
endeter executie doenftellen, midtfgaders den
Rechtdach doen dienen binnen eenen Jare vanden
date dat de Sententie ghewefen fal zijn, ende fal
den Reformanten geene inhibitie of furceance te-
gens d'executien vanden Sententien verleent mo-
gen worden.

CCXVII�.

Soo wie fijn appellatie ofte reformatie verhe-
ven ende gheexecuteert fal hebben , ende nader-
handt wil acquiefceren, ofte hem houden aen de
Sententie, hy fal dat mogen doen, midjs verkry-
gende tot dien eynde Brieven van oorlove, ende
londer boete, foo verre hy dat doet, al eer 't Pro-
ces by gefchrifte is ontfangen, oite dat d'eene par-
tye fijne Sackapud acia ghedient fal hebben, ten
wekken efiecTe fal inde voorfz Brieven van ac-
quiefcemente gheftelt wordenacih clauf�le, Be-
houdelijck dat't Proces niet ontfangen en zy als
Proces by ghefchrifte, ofte dat d'een vanden par-
tyen fijnen Szckapudatta niet ghedient en hebbe,
ende indien hy acquiefceert nae dat het Proces fal
wefen ontfangen als Proces by gefchrifte, ofte nae
dat partye van fijnen Sack gedient fal hebben, fal
ghehouden zijn te betalen de boete van vijf ende
tvvintigh Carolus guldens, fo verre hy Appellant
is, ofte van twaelf guldens ende thien ftuy vers foo
verre hy Reformant is, ten zy datter wettelijcke
ende ghenoeghfame ejpufatie ware, ende daer af
den voorfz vanden Hoogen Rade blijcken fal.
CCXIX.

Maer indien yemandt fijn appellatie ofte refor-
matie wilt afgaen by appoinctement, of accoort
met fijn parthye ghemaeckt, fal dat mogen doen
fonder boete, midts overleggende 't voorfz ac-
coort , ende verkrygende Brieven van aggreatie,
om 't voorfz accoort te bekennen, ende vander
voorfz materie van appellatie ofte reformatie te
fcheyden, fonder dat anderfints de voorfchreven
Brieven verleent fullen worden, niet tegenftaen-
de dat d'lmpetrant't voorfchreven accoort ende
appoinctement foude willen bewyfen by Getuy-

ten, ende dit om alle abuyfen te fchouwen, ende
at d'lmpetrant ghehouden zy de voorfz Brieven
van gratie, ende aggreatie van accoorde te prefen-
teren ten naeften Recht-dage als dan volgende,
daer na den Secretarifen gheordonneert wert hen
te reguleren inde expeditie vande voorfchreve
provifien.

cexx.

De ghecondemneerde Appellant van een Sen-
tentie , inhoudende verfcheyden Poinften, niet
dependerende of hangende d'een van d'andere/al
ghehouden zijn ten eerften dage dienende op �ijn
appellatie, indien partye dat verfoeckt, te verkla-
ren de Poin&en ende Articulen om de welcke hy
fal willen fijn appellatie fuftineren ende vervol-
gen, ende gliedoogen dat d'andere Poin&en ende
Articulen gheexecuteert lullen worden, anders
ende bygebreecke van dien ialverklaeo: worden

^ΜΜ__^^_^_

-ocr page 418-




	Inftru&ie vandctin	826 ccxxxiiii, d'�riginaeilmpetrantofEyfich�r, en fal niet ghehouden noch bedwongen zijn inde aennemin- ge ende verfochte garand te confenteren, maer bly vende in fijn geheel, fijn executie mogen doen, in gevalle van victorie, foo wel tegens den princi- palen Gedaeghde, als tegens den Aennemer ende Garandeerder, ende dit lbo wel om de koffen, als om 't principael. ccxxxv. Dat hangende de dilayen om te fornmeren in 't garand, de faecke tegens den eerften principalen Gedaeghde fal in ftate gehouden ende ghefchorft worden, ende daer inne ghecontinueerc, ter rijdt toe dat de Ghedaeghde inde voorfz materie van garande geantwoort fal hebben, Ende indien dat- ter diverfche garanden fucceffivelijck gheeyfeht^ waren, de principale faecke fal ghefchorft blyven totter rijdt toe dat de lefte gefommeerde in garan- de, geantwoort fal hebben. ccxxxvi. Als de Gedaeghde in materie van garande com- pareert , ende verklaert niet te willen garanderen* d'Impetrant fal van ghelijcken mogen verklaren» dathy oock niet fuilineren, noch de faecke ver- weeren en wilt, ende naderhant ghecondemneert wefende, by deffault ofte anderfms fal niet te min zijn Verbael mogen hebben tegens den Gedaegh- den, foo wel'voor't principael als voor fijn koften, fchaden ende intereften, ten zy dat d'een ofte de ander fuftinere, dat fijn partye inde fake behoort te blyven, in wekken ghevalle 't Hof fal daer inne ordonneren als naer redenen. CCXXXVII. Ende indien de Gedaeghde rtiet en compareert, fal tegens hem deffault gegeven worden met Brie- ven van herdachvaerdinge by inthimarie, ende op peyne dat voor 't profijt vanden tweeden defTauf- te, d'Impetrant fal oock mogen doen fulcks als boven. CCXXXVIIl. In cas van abufe ende exceff�, fal niet vallen ee- nigh garand ofaenneminge, maer wel adjun&ie, blyvendealrijdtsde principale Gedaeghde inden Proceff�. CCXXXIX. In materie van garande ofte indemniteyt.indiert d'Impetrant default doet, de Ghedaeghde fal heb- ben oorlof vanden Hove mette koffen. CCXL. In materie van garande ofte indemniteyt,!ndien de Gedaeghde doet deffault, d'Impetrant fal daer af Acl:e hebben, ende hem fullen verleent worden Brieven van herdachvaerdinge met inthimarie ten fine als boven. Aengas�de 'infyeBk oculair, ofte aenfehominge wan plaetfen, renvoy, beneficie van Inventaris ende Cefsien. CCXLL Τ Ν materie daer gheordonneeft is te nemen -Mnfpe&ie oculaer, ofte aenfehouw van Plaet* fen, foo verre d'Impetrant deffault doet, fal vander inftantie vervallen, ende de koften ben talen. Fff iij Ende

«�houdende 'tvo�ffzdilayperemptoir» gheft�lt gorden defe claufule, op peyne van recht te doen nn de Sententie. ^op CCXXVIII. In materie van appelle, procederende van Sen- rentien gegeven op Proces by ghefchrifte, indien de eheinthimeerde deffault doet, voor d'eerfte fal de kollen betalen, ende voor 't tweede fal men voorts varen tot vifitatie ende uytinge vanden proceiTe, ende genomen dat 't Proces geilen zyn- de, hy 't gevvijfde ten principalen tot fijn voordeel verkrese, fal niet te min de kollen van 't deffault ^betak"� cc xxix. Ende als d'appellanten fpruyten van executie van claufulen van beveelen iladt houdende, ofte andere ghelijcke claufulen, ende van interlocuto- rien daer van d'appellatie naer rechte valt als voo- ren, ofte dirfinitive Sententie, ghegeven op mon- delinge dinghtalen, ende daer geen Proces by ge- fchrifteenis, indien de gheinthimeerde deffault doet, voor 't eerfte fal hy de koften betalen, ende voor 't tweede, fal 't gheene daer af gheappelleert fal zijn, wederroepen ende te niet ghedaen wor- den, foo verre het raecktdengheinthimeerden, ende de felve geinthimeerde gecondemneert inde koften. ccxxx* In materie van anticipatie, ende van defertie van appelle,indien d'Impetrant deffault doet voor propofitie van grieven, ofte defenfien, de Ghe- daeghde fal hebben oorlof vanden Hove mette koften. CCXXXI. Ende indien de Gedaeghde deffault doet, voor d'eerfte fal de koffen betalen , ende voor 't twee- de, 't appel fal verklaert worden defert. CCXXXII. Item, de geene die bevonden fullen worden qualicken gheappelleert te hebben, fullen van nu voorts aen ghecondemneert worden in een boete van vijftigh guldens, ende die bevonden fal wor- den t'onrecht ghereformeert te hebben_} fal niet hooger dan in een boete van vijf en twintigh gul- dens ghecondemneert worden, overmidts hy de claufule van inhibitie, defl�nce, of van furceance nieten fal genootcn hebben. Van Indtmmteyten ende Garanten. CCXXXIII. JN acti�n perfonele, daer de Gedaeghde gefom- meert zynde omme 't indemneren, is principael fchuldenaer, ofte felve ghehouden in't geene dat men den originalen Verweerder is eyffchende, ofte anderfms precifelick verbonden inde verfoch- te indemniteyt, de felve gedaeghde fal gehouden zijn^'antwoorden op de voorfz indemniteyt, om in ghevalle van ontkennen, van totte voorfz in- demnite gehouden te zijn, daer inne recht gedaen te worden foo 't behooren fal: Ende in ghevalle van bekennen, fal ghehouden zijn hem te voegen, ende inde faecke metten originalen Verweerder te treden, al fonder prejudicie of achterdeel van 't recht vanden Crediteur, ende verachteringe van- ^de principale faecke. ^fa

-ocr page 419-



		Placaten-*. 5. Boe§k. 2. Tit, 4.Deel
	827
				828



			den, d'Impetranten fullen d'Erfgenamen vanden overleden doen dachvaerden , met inthimatie te plaetfen van fijnen fterfhuyfe, foo verre 'tfel_veghelegen is onder 't reffbrt vanden voorfz R_aed_eindien niet, by edide, ende openbare uytroep�i! ge ter Puyen vander naefter Stadt vanden voorfz fterfhuyfe, ende indien de Gedaeghde niet e» compareren, maer doen deffault, lal voor 't pro, fijt van dien voorts geprocedeert worden metten anderen Gedaeghden ende Comparanten, tot volle lnftruclie vanden ProcelTe, om in heurlieder aenfehou daer inne recht ghedaen te worden, foo 't behooren fal, ende fullen voorts meer de Brie- ven van beneficie van Inventaris, Cei�ie ende an- dere diergelijcke, voor foo veel aengaet den voor- fchreven Deffaillanten,geinterineert worden naer heure forme ende inhouden, ende 't decreet ghe- wefen , verfteeckende alfulcken Deffaillanten van heure redenen van oppofitien, al met vergeldinee vanden koften, foo wel vanden voorfz deffaulte, als vande inftantie in heurlieder aenfehouw ghe- daen, ten ware nochtans dat de faecke van wesen den overleden fulcks gheinftrueert ware, dat men uytten beleede ende vereyfeh vanden felven Pro- cefl� bevonden anderfins te behooren. CCXUX. Ende indien de voorfz Erfgenamen fulcks ghe- dachvaert zynde compareren, ende naderhandt, hangende de Proceduyren, eenige van hen oock aflij vigh worden, fal des niet tegenftaende, fonder vorder herdachvaerdinge, voorts gevaren worden tot volle Inftruclie vanden ProcelTe metten ande- ren Erfgenamen heuren confoorten, om daer naer recht ghedaen te worden, 't zy tot profijte, ofte achterdeel, van allen den voorfz Erfgenamen ge- famentlijck, ofte vanden fterfhuyfe vanden origi- nelen Oppofantende Gedaeghde, fo men ter ma- terien bevinden fal behoorende. Van defaulten in allen anderen mate* rien hier hoven niet verklaert. CCL. T"\ At in allen anderen materien Civile, 't zy pcr- ■"-^fonele, re�le,ofte van beyts vermenght,indien d'EyiTcher deffault doet, al eer te verantwoorden endelitifcontefteren, de Verweerder fal hebben oorlof vanden Hove mette koften. CCLI. Ende indien het gheexploicleerde venuencourt ofte Mandamentis inhoudende apprehenfie, ofte arreft van Perfoon ende goederen, de Gedaeghde fal boven 't voorfz oorlof vanden Hove, hebben handtlichtinge vanden voorfz arrefte, ofte ander letfel, ende d'Impetrant ghecondemneert in alle koften, fchaden ende intereften. CCLII. Dat in allen materien Civile, inde welcke men procedeert by vier deffaulten, voor 't eerfte def- fault de Gedaeghde fal verfteecken zijn van ex- ceptie declinatoire, voor 't tweede van dilatoire, ende voor 't derde van peremptoire, ende fullen de adlien dienvolgende ghemaeckt worden, ende by het derde deffault fal den Impetrant toe-gela- ten worden te dienen van fijn intendit, ende hem geaccordeert een Yierde citatie exfuper ahundanth om
CCXLII. Ende in gevalle de Verweerder, de voorfchreve infpeftie verfocht hebbende, hem niet eli prefen- teert ten beteeckenden dage, uyre ende plaetfe, falgeftelt worden in deftault, ende gheprocedeert totter infpectie ten vcrfoecke vanden Impetrant, indien hy dat begeert, ter prefentie van Getuy- gen, daer af de Commiffaris fal Verbael houden, mitfgaders vanden Plaetfen, mette Palen, kanten ende zyden, ende fal de voorfz Deffaillant de ko- llen betalen, in welcke koften hy niet ghehouden en fal zijn als de infpe&ie ghedaen fal worden ten verfoecke vanden Impetrant, ofte by ordonnantie vanden Hove. CCXL1II. In materie van renvoy, indien d'Impetrant, die t'antwoorden fal hebben op 't renvoy, deffault doet, de faecke fal gerenvoyeert worden, fo verre datter renvoy valt, ende d'Impetrant gecondem- neert inde koften. CCXLIIII, In materie van beneficie van Inventaris ende Ceifien, de verdachvaerdinge fullen gedaen wor- den metinthimatie, ende indien de Gedaeghde deffault doen, fullen van heure oppofitien ver- ileecken worden, ende fullen de brieven van be- nefitie van Inventaris, ende Ceffien, voor foo veel den Deffaillanten aengaet, gheinterineert worden naer heure forme ende inhouden. Van herneminge van Jrrementen, CCXLV. IN materie van herneminge van arrementen van den Procei��n, d'Impetrant fal ten eerilen dage dienende, eyfch doende, ghehouden zijn den Ge- daeghde over te leggen de Jefte voorgaende A&e, fonder daer omme dilay te mogen nemen, ten eyndedat de Gedaeghde te bat weten mach wat hy te doen fal hebben. CCXLVI. In materie van herneminge ofte verlaten van d'arrementen vanden ProcelTe, indien d'Impe- trant deffault doet, de Gedaeghde fal hebben oor- lofvanden Hove mette koften, alfoo hy oock fal, indien d'Impetrant ten dage dienende in gebreec- ke blijft om van.de lefte voorgaende A&e te doen blijcken. CCXLVII. In materie van herneminge van Procefl�,indien de Gedaeghde doet deffault, 't Proces fal ghehou- den werden voor hernomen, ende den deffaillant herdachvaert met inthimatie om te procederen, volgende de retroacl:en,ende lefte appoin&emen- ten: Ende indien hy ten beteeckenden dage def- fault dede, de Deffaillant fal verfteecken worden van 't geene daer toe den dach vande retroaften was dienende, ende gecondemneert inde koften. CCXLVIII. In materie van beneficie van Inventaris, Ceflie, Decreet, ende andere diergelijcke, daer veel Cre- diteuren, Oppofanten ende Gedaeghden fullen zijn , indien eenige vanden felven Gedaeghden (naer dien dat fy hen in Rechte geprefenteert ful- len hebben, ende de faecke opte Rolle geftek en- de inneghebracht fal zijn) deiec Wereldt oyerle*

-ocr page 420-

Inftru&ie vanden Hoogen Raedf.

830

$19

_nk_y den DerTaiJlant het intendit te komen fien
°irificeren, endeSenrentie teaenhooren: Ende
Llien d'Impetrant fijn intendit kan verificeren
_n,et Munimenten, fal die metten voorfz intendit
re Hove leggen, om recht ghedaen te worden ten
principalen: Ende indien 't van noode is enquefte
te doen, fal by de Acte vanden derden deflaulte,
toe "heiaten worden tot verificatie van fijne fey-
ten,parthye om de voorfz verificatie te fien doen
Keprochen te dienen, ende in Rechte conclude-
ren gheroepen zyndeby een exploict ofte ver-
Jaciwaerdinge. ^^

Ende indien de verificatie vanden Impetrant
twijfielachtigh ende niet fuffifant en ware, foo fal
d'Impetrant geadmitteert mogen worden fijn in-
tendit te ftercken by eede, indien 't HofTbevindt
de faecke daer toe gedifponeert te zijn: Maer in-
dien d'Impetrant fijn intendit nieten.verificeert,
ofte dat 't Hoff bevonde dat hy niet en behoorde
totten eedt toegelaten te worden, foo fal de Def-
faillant ten principalen geabfolveert, ende niet te
min ghecondemneert worden inde koften vanden
voorfz deffauken,

CCLIIII.

Dat naer litifconteftatie inde faecke _% indien de
impetrant of Verweerder deffault doet, die fal
verfteecken zijn van 'tgheene daer toe den dach
dient, ende fal geprocedeert worden tot inftrudtie
vande Procef��, foo verre 't felve noch niet ghein-
firueert en zy den voorfz Defraillant daer toe ge-
roepen ende herdachvaert met inthimatie.
, ■ CCLV,�. .....

Als 't HofFgheven fal dach ofte dilay peremp-
toir* dat fal verftaen worden te zijn Yoor allen di-
layen.ende dat daer by de partye (de welcke fulck
dilay ghegeven fal zijn) verfteecken is, 't voorfz
dilay verloopen zijnde, van te doen 't geene daer-
omme 't felve dilay gegeven hadde gheweeft fon-
der ander declaratie.

CCLVI.

Ende niet te min, indien gheduy rende 't voorfz
dilay peremptoir, een vanden parthye defer We-
reldt overlede, 't voorfz dilay fal vernieuwt wor-
den op anderen peremptoiren dach , opten Erfge-
namen vanden Overleden, naer dat fy d'arremen-
ten vanden Procefie hernomen fullen hebben, foo
verre fy dat verfoecken.

CCLVII.

Indien 't gebeurde, dat, hangende 't Proces, ee-
Tiige vanden partyen Requefteofte verfoeck dede
in Rechte, van eenige provifie, ende parthye dach
name om daer op t'antvvoorden, ende ten felven
dage deffault dede, de 'wederpartye fal uyt krach-
te van dien voorfien worden van fulcke provifie
ais't behooren fal, fonder andere herdachvaer-
dinge.

Van Solliciteurs ende Vervolgen van

d'expeditie vanden Proce/e.

CCLVIII..

JJ At niemandt hem en vervorderebillettente

gheven om uytinge van Procefl�n te hebben,

ren zy dat hy eerft gheweeft zy inde Griffie, ende

awaecin t Decker verftaenhebbe, dat het Proces

't welck hy vervoleht, gefiirneert zy, ende in fta-
te van wyfen geftelt van beyden zyden, ofte van
fijnder zyden met de Acte van forclufie ofte ver-
fteeckinge, ende copie vande Procuratie van fijn
weder-partye, op pene, dat doende ter contrarie,
de Procureur ofte Vervolger ende biljetten geven-
de , lal t'ekker reyfe 't khe beteren mette boete
van twintich ftuy vers, ende anderfins arbitralijc-
ken ter ordonnantie vanden Hove,ende fullen tot
dieneynde alle de billetten gheteeckent moeten
zijn by den Procureur inde faecke dienende.
CCLIX.
Van gelijcken de Griffier en fal geen Procefl�n
ontfangennietgefurneert volgende denlnventa-
rillen gemaeckt, in fulcker voegen als vooren ge-
feyt is in hetCapittel vanden Procureurs, ende
merckelick fonder de nootelicke Acten, noch en.
fal den Raedtflieden geen faecken ofte Procefl�n
mogen geven,niet gefiirneert zijnde volgende den
Inventaris, op pene van tvviutigh ftuyvers t'ekker
reyfe te verbeuren.

Fan liquidatien van Sententien.

CCLX.
IN condemnatien van fchaden ende intereften,
�^de voorfz, vanden Hoogen Raede fullen arbitre-
reneen feeckerfomme voor de fchaden ende inte-
reften fulcks als hen by den Procefl� deuchdelick
ghebleecken fal zijn, aenfchouw nemende op de
grootheyt vander faecken.ende qualiteyt vanden
partyen,fonder den partyen toe te laten de voorfz
fchaden ende intereften by declaratie over te ghe-
ven , ten zy dat de materie van fulcker importan-
tie, qualiteyt ende confideratie ware, datfe fulc-
ken fchaden ende intereften niet en fouden kon-
nen taxeren fonder voorgaende informatie, de
welcke fommierlijck gedaen fal worden.
CCLXI.

De partyen toe-ghelaten zijnde om heure fcha-
den ende intereften by declaratie ofte verklaring©
over te geven, fal ghehouden zijn die over te leg-
gen ten dage daer toe beteeckent, fonder ander
dilay te eyflchen ofte nemen, op peyne van def-
fault, ende oorlof vanden Hove metten koften,
ten ware 't Hoff om merckelijcke redenen gemo-
veert worde om noch eenigh dilay te vergunnen.
CCLXI1,

In materie.van executie.van arreft, liquidatie
van Sententien, melioracien ofte verbeteringe,
reparatien, Vruchten ende.opheven, fchaden en-
de intereften, ende andere diergelijcke, fal fom-
mierlijck de piano geprocedeert worden, ende ful-
len parchyen relpeclive overleggen heurlieder
eyfch ofte reeckeninge, foo wel vanden vruchten
endeopheven, fchaden ende intereften, ais van
me�oracien, ende reparatien in handen vanden
Commiflaris, de welcke die hooren ende overfien
fal in prefentie vanden partyen, ofte beuren Rade,
van Artijckel tot Artijckel, ende fal daer op par-
tyen verbalijck hooren, ende pafl�ren d'Articu-
len die hy fonder fwarigheyt bevinden fal,ende op
de geene daer fwarigheyt fal wefen, fal de midde-
len van partye in 't kort by ghefchrif te ftellen, om
van als inden voorfz Raede rapport te doen, ende
aldaer gheordonneert te worden als naer redenen

bc-

-ocr page 421-

$3i Placate�-Λ ^B�&kri-Tfe 4.DeeL

Bjz

Competenten dach beteeckenen om fijne redenen
van oppofitie te komen verklaren, bly vende daer
en tuffchen de vordere executie ghefufpendeert
ende gefchorft.

CC LX VII,

Dat vanden meuble goeden by executie gheno-
men ende aen-getaft zijnde, de verkondinge van-
de verkoopingen ghedaen fullen worden opren
eerften Sondach ende Merct-dach naer de handt-
ftellinge: ende vande verkondinge fal den eecon-
demneerde de wete ghedaen worden aen fijn Per'
foon, ofte tot fijnder laetfter woonftede ofte refi-
dentie, ofte anders aen fijnen Procureurs, Fa-
cteurs , ofte onderwinders, met verklaringe van-
den dage dat de verkoopinge gedaen fal worden,
ten eynde dat de gecondemneerde de condemna-
tie voldoen mach, op pene dat alftilcke aengetafle
goeden by den Deurvvaerder, totter qualiteyt
vander fchuk, gheftelt fullen worden in handen
van feeckeren Gecommitteerden, om die te regie-
ren ende beforgen den tijdt van fes dagen: Ende
Wort den gecondemneerden verboden denvoor-
fchreven Gecommitteerde te turberen ofte belet-
ten , op pene van ghepunieert te worden tot arbi-
trage vanden voorfz Hoogen Raede, ende de fes
dagen overftreecken zijnde,fullen de meuble goe-
deren inde naefte Steden verkocht worden open-
baerlick ten eerften Merci: dage, ten ware dat op'c
verfoeckvan partyen by den Hove anders werde
geordonneert.

CCLXVIIL

Een Deurwaerder of Executeur, willende pro*
cederen ter executie ende verkoopinge van on-
roerlijcke goeden, fal gehouden zijn ieerflc ver-
kondinge te doen op eenen Sondach inde K�rcke
ten tyde vande Predicatie, ende opte Merft-dagh
inde volgende Weeeke inde naefte Stede, ende de
voorfz verkondinge den ghecondemneerde te la~
ten weten, ende dat ghedaen, fal de tweede ende
derde verkondinge ghedaen worden van acht da-
gen te acht dagen, totte vierde inclitys.
CCLXIX,

Sa� boven dien de voorfz Deurwaerder gehold
den zijn t'elcker verkondinge by fijn billetten.die
hy hechten fal aende Kerck-deuren, ofte andere
openbare plaetfen, daer de voorfz verkondinge
ghedaen fal worden, te laten weten alle Oppofan-
ten, ofte anderen die eenigh recht fullen willen
pretenderen ofteeyflehen totten gefubhafteerden
goeden, ofte opte penningen die komen fullen
vander verkoopinge, ende deerere van dien, ten
eynde dat fy voor hem Deurwaerder tegens de
voorfz verkondinge ende verkoopinge hem ko-
men oppoferen, op dat hen fulcks goet dunckt:
Ende dat ghedaen, ende de voorfz verkondinge
voldaen, endebehoorlijcken onderhouden zijn-
de , fal eenen dach befcheyden, om de Keeril� te
ontfteecken, ende Koopers ende Verhoogers te
pntfangen, ende den leiken Verhooger den Paiift;
flach te geven, ten uyrgaen vande bernende VVaf-
fchen Keeril�, Waer naer hy by Edicte ende open-
bare verkondinge ende hechtinge vande billenen»
alsvooren, faldachvaerdend'Oppofanten,ende
anderen willende eenigh recht voort Hellen ofte
eyflehen, foo voorfz is, mitfgaders oock den ghe-
condemneerden ende lefte verhoogers, te compa-

° reren

behoorenfal: Endefullett inde v�orfz matefien
alle dilayen peremptoir wefen, die gheaccordeert
fullen worden, naer diftantie vanden plaetfen,
cjualitey t ende gelegentheyt vander materie ende
Pcrfoon�n.

CCLXIII.
Dat alle Sententien ende condemnatien* foo
rechtelijcke als gewillige vanden voorfz Hoogen
Rade, fullen zijn ende blyven executabel tot tien
Jaren toe, nae date van dien tegens de principale
ghecondemneerde, maer naer d'expiratie vande
voorfz thien Jaren, ofte tegens de Weduwe ende
Erfgenamen vanden ghecondemneerden, fal van
noode zijn te verkrygen Brieven van dachvaer-
dinge, om daer op te fien deferneren executie, het
welck gefchieden fal met een deffault alleenlijck,
is 't dat de Gedaeghde niet en compareert: Ende
indien hy compareert, ende wilt in Procef�� ko-
men, alle dilayen die men daer in verkenen fal,
fullen peremptoir zijn.

Fan executien van Sententien�

CCLXIIII.

Nden eerften, dat alle Sententien approbatoire,

Vtinden Sententien ghewefen by den Provincia-
len Rade ende Steden, ofte andere Rechteren,ful-
len geexecuteert worden by d'Executeur vanden
Hoogen Rade, ofte vanden Rechteren, die de ge-
approbeerde Sententie ghewefen fal hebben tot
optie vanden Triumphant.

CCLXV.
In d'executie van alle Sententien, ghewillige
condemnatien, ofte van taxatien van koften, fal
d'Executeur gehouden zijn voor al defommatien
te doen aenden Procureur vanden.ghecondem-
neerde , ende hem competenten dach gheven om
die te voldoen. * �

CCLXVI.
� d'Executeur willende ter executie itelleneeni-
ge arreften, gewillige condemnatien, ofte taxatien
van koiten, gegeven ende gepaiTeert inden voor-
fchreven Hoogen Rade, den tijdt vanden fomma-
tien omme gekomen ende verloopen zynde, fal
mogen aentaiten, nemen ende fijn executie leg-
gen ofte doen op de gereetfte goeden vanden ge-
condemneerde, ende op de wekke hy alderlich-
telijckite ende gereetil fijn executie foude mogen
doen, foo verre de ghecondemneerde hem niet en
bewijit genoechfame goeden naer de groote van-
de condemnatie,op welcke hy berey t ende te vre-
den is d'executie te lyden ende te gehengen: Ende
fal nochtans de voornoemde Executeur niet mo-
gen nemen ende executeren groote goeden om
een kleyne fomme, ten ware dat de goeden waren
aen een ftuck, niet fplif baer ofte deylbaer zijnde;
Ende fal de voorfz executie niet mogen belet
worden byappellatie ofte oppofitie vanden ghe-
cxecuteerde, ofte oock anderfins, foo verre de ge-
nomen ende aen-getafte goeden den ghecondem-
neerde zijn toe behoorende, ende ten ware by op-
pofitie van een derde, feggende de goeden hem
toe te behooren, ofte dat by relief van appelle,
rnette claufule van inhibitie, aen Executeur dat
verboden ware: Ende fal d Executeur ofte Deur-
waerder alfulcken derde hen oppoferende, eenen

-ocr page 422-



	Inftru�He vanden Hoogen Raedc".
	Inftru�He vanden Hoogen Raedc".		8J4
			8J4

		Speci�n, ofte oock ad faftum fullen eeexecuteerc worden by gyfelinge, ende uyt kracnte van twee deffauken gheprocedeert rot apprehenfie vanden ghecondemneerde op drie (luy vers 's daeghs, tot dat hy voldaen fal hebben daer hy om gegyfelt is. CCLXXVI. Ende foo verre de gecondemneerde een Maent in hechtenifl� gheweeil zynde, de condemnatie niet en voldoet, fal de Triumphant aenden Hove mogen verfoecken dattet feyt ofte werck inde condemnatie begrepen, getaxeert ende totpecu- niele fomme geredigeert worden fal, waer toe den gheapprehendeerde behoorlijcke declaratie over- gelevert, ende tijdt van veerthien dagen ghegunt lal worden, om daer tegens te feggen by debat, ende hebbende de taxatie vanden Hove, fal de Triumphant fijn executie mogen doen als hier vooren gefeyt is, blyvende de ghecondemneerde evenwel in hechteniil� tot dat d executie gedaen, ende de Triumphant voldaen lal zijn, CCLXX VII. In materie van verkondinge, fubhailatien ende aenwyfinge van Decrete, indien de Gedaeghde als vooren, niet en compareren, rnaer doen def- fault, fy fullen voor 't profijt van dien veriieecken worden van heur%n recht als boven, ende fal ghe- procedeert worden tot decifie ende uytinge van- den decrete foo 't behooren fal. CCLXXVIII. Soo wanneer yemant appelleren fal van d'exe- cutie van eenigen Commiflaris,ofte Deurwaerder, Executeur van Sententien, ofte Appoinftemen- ten tegens hem gegeven, de voorfz Executeuren fal om 't voorfz appel niet laten voorts te varen, tot voldoeninge van fijn executie, ter tijdt toe dat hem inhibitie, deffenfie, ofte verbodt ghedaen fal zijn: Ende indien men bevindt den voorfz Execu- teur notoirlicken gheexcedeert te hebben, d'Exe- cuteur ende de partye die hem te wercke gheftelt fal hebben, indien daer reden toe dient, lullen in feeckere boete gecondemneert worden, tot arbi- tragie vanden Hove. *Fan Trofofttien van Erreuren* en Je Revifien. CCLXXIX. T>� geene die fullen erreur proponerentegens -^de Sententien by arreite gegeven inden voor- fchreven Hoogen Rade, fullen gehouden zijn bin- nen twee Jaren vander pronunciatie heur Reque- ilen over te geven inden felven Hoogen Rade, in- houdende heure redenen ende middelen, by den wekken fy willen 't voorfz erreur bewyfenende betoogen.ende daer benefT�ns inde Griffie vanden voorfz Hove te configneren ende leggen de fom- me van hondert guldens. CCLXXX. Op welcke Requefte fal verleent worden dach- vaerdinge van parthyen, daer inne de voorfchreve redenen ende middelen verhaelt fullen worden, welckc dachvaerdinge d'Impetrant ghehouden fal zijn ter executie te dpen (tellen, ende dach be* teeckenen binnen den voorfchreven tijt van twee Jaren, naer depronunciatie vanden voorfchreven arreite. G g-g Ten
reten inden voorfz Hoogen Raede, om aldaer te komen verklaren heure redenen van oppofitie, ende 't decreet fien wyfen, fonder dat van noode zv daer omme andere provii�e of dachvaerdinge _te verkrygen, al op pene dat de Deffaillanten ver- wecken fullen zijn van heurlieder recht, welcke pene de Deurwaerder executerende, fal gehouden zijn inde voorfz publicatie,mitfgaders oock in fijn Relatie uytdrucke�jck te (lellen. ¹ ^J CCLXX. Item, wort Men voorfz Deurwaerders verbo- den , inde verkoopinge, verkondinge ende fubha- ftati� die fy doen, te (lellen eenige conditien t'heuren particulieren profijte, 't zy van Wynen, ofte anderfins, op pene van dubbel wederom te p-even, ende daer en boven van arbitrale correctie, rnaerfullen hen tevreden houden meteen grace- lijcke fomme, niet excederende vier Carolus gul- dens, om 't gelach ende maeltijdt, ren dage vander yerkoopinge by den bernende KeeriTe verteert, te betalen. CCLXXI. Ende ten eynde dat de gene die 't goet ten pry- fe in geftelt fal hebben.weten mach of't felve hem blyven fal, ofte niet, fal hy 't Proces mogen doen Vervolgen, om dat in (late van wyfen te (lellen, ende fal't HofFt'fij nen verfoecke den Vervolger vande voorfz verkondinge ende Oppofanten mo- gen ordonneren eenen tamelijcken tijdt om het voorfz Proces te inilrueren, ende te brengen in (late van wyfen. CCLXXII. Soo wie hem oppoferen fal fonder merckelicke redenen regens de voorfz verkondinge,'verkoo- pinge ofteinterpofitie ende wyfen van decrete, fal veriieecken worden van fijn oppofitie, ende te- geus der partye gecondemneert inde koflen, fcha- dcn ende intereilen, ende daer en boven in een ar- bitrale boete, foo verre daer reden toe dient. CCLXXIII. Item, foo wanneer yemant tegens 't voorfz de- creet hem fal oppoferen om perfonele adrie ofte hypothecatie die hy pretendeert tegens den ghe- condemneerden, ofte fijnen goeden, fuilinerende voor den Impetrant van decrete gheprefereerc te worden.fullen fulcke Oppofanten heurlieder eyf- fchen van preferentie onder den Hove leggen, om daer op by den Hove ghedifponeert te worden, voorde uyterlijcke verkoopinge by 'taftrecken des Zegels te doen, midts dat voor de uyterlijcke verkoopinge noch twee Kerck ende Mercldaeghs geboden gedaen fullen werden ind.er manieren als boven, daer by eenen yegelijcken den verkoop- dach verkondight fal werden. CCLXXIIII. Ende of't gheviele dat d'Impetrant van decrete venioecht ware, of uyt eenige oorfaecke hem ver- droege of verliete 't vervolgh vande interpofitie vanden decrete, d'andere Oppofant ofCrediteur lal hem mette voorfz verkondinge mogen behel- pen, ende felve d'interpofitie ende uytinge van- den decrete vervolgen t'fijnen profijte, ende om onfijn fchultbetaekende vernoecht te worden. CCLXXV. i>ententien ofte Arreilen, inhoudende con- demnatie van Grainen, Cappuynen, ofte andere

-ocr page 423-



		*PlaeateiLj, 5Boeck. t.Tit* 4. Deel.**
	«j*
				H6



			gekry gen mach de ftucken vanden Procefi�n.fo�, oer parthyen te bedwingen andcrmael die over te brengen, ende oock om te fchuwen ende verhoe- den 't bedroch dat men foude mogen doen by het wHI�len vanden ilucken, ofte anderfins. Soo wort de Griffier verboden der parcye heure Sacken en- de ftucken wederom te geven, ten zy dat partyen gefuccumbeert hebbende,in Perfoone renunchie- ren , ende te buyten gaen, van erreur te mogen proponeren, ofte dat fy tot dien eynde procuratie fpeciale over feynden, in wekken gevalle de Grif- fier fal d'een ende d'ander parthyen heure Sacken ende ftucken mogen wederom geven. CCLXXXVIII. Maer als men fal willen erreur proponeren, ende dat de partyen eenige originale Brieven over ghe- leyt hebben, alfulcke Brieven fullen mogen we- derom ghegeven worden by ordonnantie vanden Hove, mits, latendecopie autentijcq t'heuren ko- fte partye daer over geroepen: Van gelijcken ftil_rlen de partyen mogen copie nemen vande andere ftucken niet fecreet wefende. CC LX XXIX. Dat men niet en fal mogen erreur proponeren, ofte Revifie inne ftellen van een Sententie ofte, Arrefr, gegeven inden voorfz Hoogen Rade, dan eenen aileenlijck, 't zy dat de Sententie (daer af Revifie gedaen is) gheconfirmeert, ghecorrigeert ofte gerenverfeert ende verandert zy, fulex dat de Sententie by Revifie ghegeven, niet vorder retra- ctabel ofte veranderlick en fal zijn, by wat manie- ren datret zy, maer fal haer volkomen ende ghe- heel efl�ct hebben ende houden, ' Ontbieden daerom ende beveelen den Prefide- rende, ende anderen vanden vootfehreven Hoo- gen Raede, den Prefidcrende, ende dien vanden Rade Provinciael van Hollant, den Advocaet Fif« caelende Procureur Generael, midtfgaders allen anderen Jufticieren ende Officieren vanden voor- fchreven Graeffchappe, ende Lande, dien 'taen- gaen fal mogen, ende heuren Stedehouderen, en- de een yegelijcken van hen, ende allen anderen dienst behooren fal, dat fy defe onfe Ordonnantie in allen heuren Poincten onderhouden,ende doen onderhouden, fonder daer tegens te doen , ofte gehengen gedaen te zijn in eeniger manieren, hoe, ende by wien dattet zy, maer den Tranfgrefleurs ende Overtreders van dien corrigeren ende ftraf- fen , achtervolgende de penen daer inne hegre; pen, ende anders foo fy bevinden fullen te behoo- ren. Ende dit alles byprovifie, ende tot dat an- ders, met advyfe als boven, daer inne by ons ghe- ordonneert fal mogen worden , 't felfde over fulcks aen ons referverende, foo wel de verwin� deringe, vermeerderinge ende veranderinge der felver onfer Ordonnantie aengaende, als oock de interpretatie ende verklaringe van alle duy- fterheden oft fwarigheden die naerninels hier inne bevonden fouden mogen worden. Ende ten eynde dat niemant hier van en pretendere eemge ignorantie, Ordonneren ende bevelen wy by de- len, dat de felve onfe Ordonnantie op eene Rechr- dach inde Audi�ntie eexft vanden voorfchreven Hoogen Raede, ende daer nae vanden.Raede Provinciael, openbaerlijck voor den Volcken ^r ge-
'■" V CCtXXXI. - Ten wekken dage dienende, de voorfchreve Impetrant en fal gheen andere redenen ende mid- delen mogen leggen, n�ch voort ftellen, dan de geenediein fijn Mandament van daciwaerdinge begrepen fullen zijn, wa�r op de Gedaeghde ten voorfz dage fal antwoorden, nemende over we- der-zyden pertinente concltifie in materie van propofitie van erreur, daer af Acte ghemaeckt fal worden, dewelckemettevoorfz dachvaerdinge gevoecht fal worden ten ProceiTe,ende fullen par- thyen daer by mogen voegen een korte Memorie van haerebedinghde redenen binnen een Maent, op dat henlieden fulcks goet dunckt, fonder inde felve materie t'onderhouden ander dilay ofte for- me van procederen. CCLXXXII. Dat ghedaen, fald Impetrant ghehouden zijn binnen drie Maenden, te reeckenen vanden dage der voorfchreve Acte, aende Hooge Overigheyt te verfoecken hem Adjuncten verleent te wor- den , om 't voorfz Proces te herfien, ende weder- om te vifiter�n, de welcke hen verleent fullen worden tot feven in getale Rechts-gcleerden, ten Me dat d'Irnpetrant gehouden ^\ zijn, inde Grif- fie vanden voorfz Hoogen Rade te namptiferen, fob veel penningen als 't den Hove nootelijck duncken fal om de Vacatien vanden Adjuncten te betalen. CCLXXX1II. Dat de voorfz Adjuncten by den voorfz Hove ] ontboden zijnde, fullen gehouden zijn aldaer te compareren, ende t'heurlieder komfte te fweeren tegens "t voorfz HofFhen reverent�lijck te dra- gen , ende dat fy inden Procei�� geen ad vijs gege- ven noch ghecbnfuleerteh hebben, dkectelijck noch indirettelijck, ende dat fy heure opinien fin- ceerlijck ofte oprechtelijck fullen geven, alfoo fy �n heure cpnfcientie , ende goede juft�tie fullen bevinden te behooren, fonder gunfte, faveur, haet ofte diflimulatie, ende dat fy fecreet fullen hou- den 't geene dat iy vanden Procei��, gheduyrende de vifitatie van dien, hooren ende verftaen fullen. CCLXXXIIII. Ende fal d'Irnpetrant ghehouden zijn eenpaer- lijck te vervolgen de uytinge vanden voorichre- ven ProceiTe, ende dat doen termineren binnen een Jaer, te reeckenen yanden dage vande vooifz Acte difp�fitrjf,anderfms en fal daer toe ni�t meer ontfangen worden, ten ware dat om eenich belet ofte occupatien vanden Hove, de uyting� van dien vmchtert ware. CCLXXXV. Dat van een Arreft ghegeven in materie iioiTefToire, geen propofitie van erreur toeghe- aten fal worden, maer fullen parthyenheur recht mogen vervolgen in 't petitoir, indien 't hen goet dunckt. CCLXXXVI. Infgelijcks tegens Appbinctementen interlo- cutoire inden voorfz Hoogen Rade, ghegeven re- parable ter diffinitive, en lal niemanlt ontfangen worden eiteur te proponeren. CC LX XXVII.' � Ende ten eynde dat, als eenige vanden partyen fal willen erreur proponeren , men vinden ende

-ocr page 424-

j, 7 Tra&aet^ende Verdraeh vanden 3 Augufti 1587. 838

publiceert ende ghekondight werde, op dat een
vceelijck hem naer den inhouden van dien voort-
Lnfal hebben te voegen ende te reguleren. Des
r'oorkonden hebben vvy defen met onfen naem
eheteeckent, ende onfen Zegel daer onder doen
aenhangen. Gedaen inder Stadt van Antwerpen
' aen letten dach van Meye, inden Jare ons Hee-
ren duyient vijf hondert ende twee ende tachtigh.
Ende was onderteeckeflt, Guillaume de Najfauw.
Noch lager ftondt gefchreven, Ter Ordonnantie
van Sijnder Excellentie. Ende ftont noch onder-
teeckent , Λ'. Bruynimx. Ende met een Zegel van
roodenWaflchebcfegelt.

AMPLI AT1E.

Tem, Alfoowy noodigh bevonden heb-
ben te voor-komen alle verhinderinge,
.. Jt vertreck ofte verachteringe, die deur eeni-
^inventien,uytvlucht ofte voorftel van befwaer-
nifl�, vrydomme, intereil, ende anderfins in eeni-
_ser manieren voort gebracht fouden mogen wor-
den, regens onfe oft der Staten Ordonnantien,
in 't ituck vande ghemeene contributien ende om-
mellagen binnen den Lande van Hollandt,mitfga-
ders vanden Middelen daer toe dienende innege-
flelt, bevvillight by gemeen advijs vanden Staten
voornoemt, foo wel den opheve, inninge, colle-
Ctatieendeverpachtinge,. ende de betalinge van
dien refpective, met 't gunt daer aen kleeft, als
oock 'tbedu^t dervoorfzOrdonnantie, Condi-
tien ende Voftrwaerden der voorfz colle&atie of
vcrpachtingeaengaende. SOO IST,datwy,
amplierende de Poin&en der voorfz Inftruftie, by
advijs als boven, gheordonneert ende geftatueert
hebben, ordonneren ende ftatueren by defen, dat

by dien vanden bovcn-gemelden Raden in 't ftuc�t
ofte materie vande gemeene contributie ende om-
meflagen Staets-gewijs bewillight,nochte in faec-
ken roerende d'Ordonnantie daer op, ende opten
opheve, verpachtinge, inninge, ofte betalinge van
den middelen, ende penningen van dien by den
felven Staten inne geftelt ende beflooten, met het
gundt daer aen klevende ende boven gheroert is,
egeene kenniiTe genomen, of eenigerhande provi-
fie gedecerneert, nochte verleent lal worden, t zy
tegens den Staten voornoemt, ofte tuflchen an-
deren parthyen, dan den Staten alvooren daer op
gehoort. Ende in allen gevalle inder voorfz faec-
ken egeene provifien ofte Mandamenten uytge-
geven nochte verleent fullen worden, met beve-
len op penen ftadt houdende, inhibitie ofte furce-
anti� , daer deur d'inninge der voorfz contributie,
ende de middelen van dien , ofte d'ordonnantie
daer toe dienende, eenichfints verhindert, verach-"
tert of vermindert foude mogenfworden, maer
fullen in alfulcken faecken,daer eenich fondament
ofte materie foude mogen fchynen te zijn, ver-
leent mogen worden provifien van Juftitie, met
fimpel bevel alleenlijck, ten ware by den Staten
in faecken tui�chen partyen anders werde geadvi-
feert, op pene van alle Provifien, Mandamenten,
ende bevelen anderfints ende contrarie delen ver-
leent ofte verworven, metten exploi&e ende ver-
volge van dien , gehouden te wordenvoor nul en-
de krachteloos. Gedaen tot Antwerpen, onder
onfe hant ende Zegel hier benefl�ns gedaen druc-
ken den twaelfden dach Julij desjaers 1582. En-
de was onderteeckent, Guillaume de Najfau. Noch
lager ftont gefchreven,Ter Ordonnantie van fijn-
der Excellentie. Ende ilont noch onderteeckent,
N. Bruyn�ncx. Ende met des Princelijcke Excel-
lentie Zegel benefTens op gedruckt.

2.. Tra&aet ende Verdrach, gemaecl^t tujjchen den Heeren Staten van

HoUandt, ende den Gedeputeerden vanden Heeren Staten van Zeelandt, van wegen defehe Sta-
ten: Jfaer op de voorfz Staten van Zeelandt, den Poorters, Burgers ende Inwoonders der Steden
ende Jurifdiclten van dien, eenfamentlijck den Ingejeterten vanden platten Lande, ende anderen
den voorfz Lande frequenterende, ghefielt heiben onder het rejfort endejudicature vanden Hoogen
Rade in Hollandt opgherecht, voor den tijdt van drie naeflkomende Jaren, ende niet langer,fonder
expreffe vernieuwbige ofte continuatie van defen. In date den ^ Augufli 1587. _t

I. _

II.

Dat de Staten van Hollandt in refpect vande
Staten,Steden, Leden ende Ingefetenen van Zee-
landt: Ende van ghelijckenoock de Staten van
Zeelandt in 't refpecl: vande Staten, Steden, Le-
den ende Ingefetenen van Hollandtin 't generael,
oft eenige der felver in't particulier, den voorfz
Hoogen Rade niet en fullen ordonneren ofte ghe-
bieden, noch beforgen gheordonneert ofte gebo-
den te worden, dat iouae mogen ftrecken tot ver-
anderinge ofte naedeel van 't beley t vande Juftitie
yoor den voorfz Hoogen Raedt, ende voorts
niet ordonneren oft gebieden, noch beforgen ge-
ordonneert ofte gheboden te worden ineeniger
manieren, dat den voorfchreyen Staten, Steden,
Leden ofte Ihwoonderen refpe&ive foude mogen
naedeelich zijn. Maer in ghevalle de vorderinge,

Ggg ij "expe-


	pp		Bil lllli

Nden eerften, dat de Staten
ende Provinci�n van Hollandt
ende Zeelandt refpe&ivelijck,
door defe handelinge,Trac1:aet
ende Verdrach, niet en fullen
wefen geprejudicieert in flik-

ken pre�minentien ende pre-
rogativen vande Jurifdi&ien, Privilegi�n, Keuren,
Handtveften, Ordonnantien, oude Coftuymen,
bannen, Policien, ende andere gherechtigheden,
geen uytgefondert,als de Staten voorfz in't gene-
rael, ofteeenige Steden ofte Leden van dien,mitf-
gaders de platte Landen in't particulier eenich-
»ns hebben, of hen foude mogen competeren, de
^elcke alomme in haer geheel fullen blyven, fon-
«« eenige alteratie ofte immutatie van dien.

-ocr page 425-



		PlacateiL-#_e 5,Boeck. i.Tit. 4.Deel.
	8j9
				S40



expeditie, ende g�et beleyt vande Juftitie, midtf- gaders deMlienit, rufte, vrede ende welvaert van den Lande foude mogen vereyifchen eenige ver- anderinge, fal 't felve gefchieden met ghemeenen confente ende bewillinge, op pene dat 't geene by den Staten vand'een Provincie gheordonneert of gheboden fal worden fonder bewillinge vande Staten van d'ander Provincie, gehouden fal wor- den van nul ende van onwaerden, in 'treguard vande andere Provincie, Steden, Leden, ende In- gefetenen van dien, die verilaen daer by gh�inte- refl�ert te wefen. III. Den Hoogen Raedt fal in alderhande faecken, den Graeffchappe ofte Lande van Zeelandt raec- kende, mitfgaders in faecken binnen Zeelant ge- legen ofte vallende, daer fy advijs fullen van doen hebben,'t felve advijs vanden Staten van Zeelant, ofheure Gecommitteerde Raden verfoecken, en- de van geene atfdere. Gelijck fy in faecken den Lande van Hollant raeckende, advijs vanden Sta- ten van Hollandt, oft heure Gecommitteerde Ra- den verfoecken. IIII. De Staten, Steden ende Inwoonderen van Zee- landt, fullen genieten voor den voorfz Hoogen Rade, alfulcken voordeden ende verfchooningen als fyluyden refpedtivelijck genooten hebben, ge- nieten, of vermogen te genieten voor den grooten Raedt tot Mechelen, midtfgaders den Raedt Pro- vinciael, in 't prefigeren vande Recht-dagen, uyt- itellinge van termynen, ende anderfins. Ende over fulcks en fullen oock vanden eerflen Novembris totten eerften Febmarij, tegens hen geene deffaul- ten mogen ghegeven, ofte verfteecken ghedecre- teert worden. Den Hoogen Raedt en fal geen kennifl� mogen nemen van faecken raeckende de gemeene Lants Middelen, als Impoften,Convoyen, Licenten, en- de ander diergelijcke, binnen den Lande van Zee- landt vallende. VI. Item, en fal den voorfchreven Hoogen Raedt niet ghedoogen ofte toe laten, dat d'Ingefetenen van Zeelandt aldaer betrocken fullen worden ter �eriler inftantie, alwaer 't in materie poil�iToir, ende condependentien van dien, ofte in faecken roerende de Zee-vaert. Maer fal den voorfchre- ven Raedt d'Ingefetenen van Zeelandt, in prima injlantia betrocken zynde, renvoyeren voor den Wethouders der Steden refpe&ivelijck, heurlie- der competente Rechters, ofte anders en fullen fyluyden niet ghehouden zijn te obedieren, maer fullen volftaen, mits alleenlijck by Miilive vanden Staten van Zeelandt, ofte Magjftraten vanden Steden den voorfchreven Raedt adverterende, fonder daer toe te moeten in Rechte treden, by verfoeck van �envoy. VII, Van gelijckeii en fal den voorfchreven Hoogen Raedt niet aen nemen eenige appellatien ofte re- f�rmatien immediate vanden Gerechten vanden Steden ende den platten Lande van Zeelandt � Maer alleenlijck van Sententien ghewefen by den Raedt Provindaeh Ten ware de felve raeckten			Domeynen, Dijckagie, materie poifeiToir, ofte bv Burgh-grave ende Leenmannen ghewefen waren daer van de appellatien ofte reformatien fu}]_e' mogen verheven worden voor den Hove Provin ciael, ofte Hoogen Rade, tot keure ende optie van den Appellant ofte Reformant: Midts nochtans dat de felve Sententien in Zeelandt gewef�n, fu], len genieten volkomen executie onder cautie, en' de dat daer tegens geen clauf�le van inhibitie Ofte furcheantie , omme de voorfz executie te fchorf- fen, en fal mogen verleent worden in eenigerma- nieren. Behoudelijck oock dat van alle Senten- tien gewefen by den Gerechte van Middelburgh ende vanden anderen Steden daer toe recht heb- bende , fal mogen worden gereformeert ofte ghe- appelleert van alderhande faecken aenden Pro- vincialen Hove, ende van daer aenden Hoogen Raedt, ofte direfte ende immediate aenden Hoo- gen Raedt, achterlatende ende voorby gaende den Provincialen Raedt, fonder aldaer te moeten komen, al tot keure ende optie vanden Appellant ofte Reformant. VIII. Ende alfoo alle Sententien diffinitive, gewefen by den Wethouders der Stadt Middelburgh, heb- ben haer volkomen eflec� ende executie: Ende by den Steden van Zierickzee, ter Goes, ende ter Tholen , ter fomme van thien ponden grooten Vlaems: VliiTingen vijftigh ponden: ende Ter Veere hondert ponden, nietjegenftaende appel- latie ofte reformatie : Den voorfchreven Hoogen Raedt en fal inde Mandementen vm reformatie ofte appellatie, de clauf�le van fuf cheantie ofte inhibitie niet mogen verkenen, nochte yet by ma- niere van provifie decerneren ofte ordonneren, dat d'executie vande f�he* Sententien hinderlick, vertreckelijck ofte belettelijck foude mogen we- fen, ofte anders en fal men niet ghehouden zijn te obedieren eenige verleende ofte ge�xploiteerde inhibitien �. Maer dien niet jegenftaende fullen de Steden hare Sententien ter executie doen leggen naer hare forme ende inhouden, ende vermogens heurlieder refpeftive Privilegi�n. IX. En fal oock by den voorfz Raedt egeene provi- fie van Appel of Reformatie verleent worden re- gens Sententien interlocutoir van eenigen Ste- den van Zeelandt, ofte den Gerechte ten platten Lande, ten ware d'executie van dier ter diffinitive niet reparabel en foude wefen, ofte datter foude geproponeert ende bewei�n zijn geweeft exceptie declinatoir,litiipendentie (onder de welcke mede begrepen wort fubmii�ie, abfolute oftepenale,aen Arbiters, ofte goede Mannen) ofte litisfinitie (daer onder begrepen worden transadtien, ende uytfpraken van Arbiters ofte goede Mannen) en- de den voorfz Raede daer van ghebleecken foude zijn, op pene van nulliteyt als vooren. X. Den voorfz Hoogen Raedt en faJ voortaen egeen Mandamenten van appel verkenen, ten zy aende Requefte vanden Suppliant ghearinexeert, ende by hun gefien zy het vonnhl� vanden Rech- ter Λ q�9. Ende als gheappelleert fal zijn vande voorfz vonniil�n interlocutoir, daer exceptie de- clinatoir, litifpendentie ofte lirisfinite ghepropo- ^r neert

-ocr page 426-



	g₄1 Tra�taet₃ende Verdrach vanden 3 Augufli 1587, 84.x

«eert is geweeft: Sullen boven hec vonnifle mede j_e fommiere bewyfen vande voorfz exceptien, aende Requefte moeten worden geannexeert, op _ne d_at de provifieh anders verleent, van on- waerden fullen zijn, ende dat men niet en fal ghe- houden zij η die te obedieren,maer dat de Rechter α qito fal mogen met d'executie ende proceduyren ten principale voort varen: midts daer van den voorfz Raedt adverterende, als in 't feite Articule ghefeyt is �. Ten ware de Suppliant de voorfz v�n- niife ende dingtalen, mitfgaders de over-gheleyde bewyfen, ofte copie autentijcque van dien vanden Secretaris vander plaetfe verfocht hebbende, niet en hadde konnen verkrygen , ende den Yoorfz � Raedt daer van oock ware gebleecken. XL Dat alle Brieven van gratie, als Reliefvementen van Contracten, ofte verfuymeniil� judiciale ofte eKtrajudiciale, ofte in raeu adie, indudie, atter- minatie, refpijt ofte andere diergelijcke, nieten fullen mogen verleent worden dan met commit- rimus aenden Wet vanden Steden refpedivelijck daerd'adien van dien vallen, oftejufiiciabel zijn, ende oock van beneficien van Inventaris aenden Steden daer, ende onder wiens Jurifdidie 't fterf- huysghevallenis:Nietjegenilaended'Impetran- t�n , ende Crediteurs van dien elders woonach- tich f�uden zijn, oock in diverfche Jurifdidien. Ende van ghelijcken de Brieven van" Ceifie aenden Steden daer d'Impetranten van dien vvoonen,ofte dejudicature der felverfubjed zijn. Ende indien de voorfz Impetranten ten platten Lande woo- nen, ofte jufticiabel zijn, ofte 't voorfz fterf huys aldaer mede gelegen ware, fal 't voorfz committi- mus gedirigeert worden over 't Eylandt van Wal- cheren , aenden Steden vanden refforte aldaer, endeinde andere Eylandenaendenaeft-ghelegen Steden, omme voor henluydengheinterineert, of anderfints ghedifponeert te worden naerghe- kgentheydt vander faecken, ten ware de Relief- vementen , nootfaeckelijck dienende op de Pro- ceffen ten platten Lande aireede geinilitueert, de welcke aldaer fullen gheaddrelTeert worden, ende geen andere. XII. Alle welcke Brieven fullen moeten verworven worden vanden Hoogen Raedt, uytgefondert Brieven van indudie, ende relief van judiciale ver- fiiymeniifen, ende andere daer van den Provincia- len Raedt voor den Jare twee ende tfeventigh Re- liefvementen ofte Requeiten Civile heeit ver- leent. XIII. Alle executorien ende executien hoedanich die fouden mogen wefen, by den voorfz Raedt Pro- yinciael ghedecerneert endegeordonneert, ende metter daet begonft, ofte gheeff��tueerr vande Sententie by hen gewefen, daer van deur d'appel- iatie d'executien voor den Oorlogen ghefchorft Jouden zijn geweeft; worden by defen gecaffeert ende geannu lieert, ende gh�houden of die niet en waren verleent nochte gefchiet, fo verre daer van 10 behoorlijcke tyden geappelleert, ende tTedert ^Dy den Appellant de Sententie niet gheacquief- ceertems. Ende fullen overfulcksde attentaten gerepareert worden als na Rechten: uytgefondert
		in faecken gefchiet conform de Refolutie vanden Staten van Hollant ende Zeelant, eenfamentlijck genomen den twintighften Aprilisvijfthien-hon- dert vijf ende tfeventigh, ende, den feven en twin- tighften der felver gepubliceert, > Χ1ΠΙ. Ende of't gebeurt ware dat in 't executeren van eenige Sententien vanden Hove ProvinciaeJ \ de Deurwaerders gherefiiteert, ende alfoo d'executie byfeytelijcke oppofitie verhindert foude mogen zijn, ende dat mits defe aenneminge vanden Hoo- gen Raedt van appel, fulcke faecken fouden mo- gen voor Recht ghebracht, ende midts dien lange Procei��n, ende meer mifverftanden daer uyt ver- oorfaeckt worden: dat foodanige Proceduyren, hoedanigh die fouden mogen wefen, fullen gh�- houden worden al of die niet ghefchiet en waren^ fonderdat de felve naemaels meer ghequereleert fullen worden. XV. De queitien die tuffchen den Staten van Hol- landt ende Zeelandt, ofte tui�chen eenigen Ste- den ofte Quartieren van Hollandt, ende den Ste- den ofte Quartieren van Zeelandt fouden mo- gen vallen, en fullen fonder voorgaende confent, ende bewillinge vanden Staten vanden felven Provinci�n, nietfubjed wefen de judicature van- den voorfz Hoogen Raedt. Ende de queitien die tui�chen eenige Steden ofte Quartieren van Zee- landt onderlinge fouden mogen vallen, en fullen, fonder voorgaende confent ende bewillinge van- den Staten van Zeelandt, ende van partyen, niet fubjed wefen de judicatie vanden voorfz Hoo- gen Rade. XVI. Ende en fal oock den Raedt Provinciael niet vermogen ter executie te leggen eenige bare Sen- tentien tuffchen eenige Steden van Zeelandt ter eenre, ende andere Provinci�n ofte Steden ter an- dere , ofte tui�chen den voorfz Steden van Zee- landt onderlinge gewefen, ofte te wyfen, fo verre daer van geappelleert is, of gheappelleert fal wor- den : nochte oock eenige Sententien by henluy- den gewefen, tot voordeel vanden geenen die den voorfz Raedt van appel niet onderworpen ofte fubjed en zijn, daer van d'executie, volgende de Inffrudie vanden felven Raedt, fouden mogen vallen, ten ware fy hen ter dier faecke fubmitteer- den der judicature vanden voorfz Hoogen Raedt, met bewillinge van haere Overigheyt, ofte midts Hellende cautie voor 't ghewijfde vanden Hoogen Raedt, den felven Rade fubjed. XVII. Ende alfoo tot goet beleyt, kennhTeendedire- die vande faecken die uyt Zeelant ter judicature vanden voorfz Hoogen Raedt fullen komen,goet ghevonden is dat eenige ter denominatie vanden Staten van Zeelandt inden felven Raedt fullen worden ghecommitteert, foo fullen de Staten van Zeelant eerftdaegs procederen tot nominatie van fesgequalifkeerde Perfoonen,den Hoogen Raedt aengenaem wefende, waer uyt by Syne Excellen- tie twee ghekooren ende inden voorfz Raedt ghe- committeert fullen worden. XVIII. Ende als een vande voorfz Raden komt t'over- Ggg iij lyden,

-ocr page 427-

:,-,

PlacateoL�*. s.Boeck� 2.Tit_# 4*Deel.

S43

844

lyden , ofte fijnen ftaet te verlaten, foo fal by den ceffen, faecken, queftien ende differenten, die al

rede ghewefen ende by appellatie gheiufpendeert
zijn, ofte by relief d'appel noch litigieux gemaeft
fullen worden, ende andere'daer van blijcken fal
laft omme te appelleren ckn Procureurs gegeven'
te zijn, ende daer nae niet geacquiefceert, ofte de
executie van dien niet geadmitt eert en is, niet j_e,
genflaende de executorien daer toe gedecerneert
of nieuwe Sententien by continuatie daer nae ee'
volght zijn, midtfgaders die binnen drie naeftko-
mende Jaren, ende niet langer, uyt de Provincie
van Zeelandt glievallen, ende noch te vallen, by
den Raedt Provinciael ghewefen fullen worden
ofte die immediate aenden Hoogen Raedt gheap-
pelleert ofte gereformeert fullen zijn: Ende of die
binnen den voorfz tijdt van drie Jaren niet en ful-
len konnen werden getermineert, fullen nochtans
in ghevalle die binnen denvoorfz tijdt voor den
voornoemden Hoogen Rade betogen zijn,by den
felven oock nae de driejaren beleyt, getermineert
ende gheuytet mogen worden, ende lorteren hun

effedt ende behoorlijcke executie, fonder prejudi-
tie, nochtans in alles ghe�jck in 't eerfte Articule
van defen begrepen is.

XXIII.

Referverende de interpretatie, ampliatie ende
alteratie van defen, aenden Staten van Hollandt
ende Zeelandt, omme by ghemeene advyfe ende
bewillinge daerinne te doen, gelijck fyluydentot
vorderinge vande Juftitie, ende dienft vande Lan-
den, ende Ingefetenen van dien bevinden fullen te
behooren.

XXII IL

Ende fal van dit Traftaet, alomme daer 't van
noode wefen fal, den Ingefetenen van Hollandt
ende Zeelandt, by publicatie advertentie gedaen
worden, omme te mogen verheffen ende vervol-
gen hare appellatien aenden voorfchreven Ilaede
aireede gheinterjecteert, ende namaelste interje-
dteren in conformit� vande Ordonnantie ende In-
ftrudrie vanden felven Hoogen Raede, defen Tra-
clate niet c�ntrarierende, Behoudelijck dat de fa-
talia vande gheinterje<iteerde appellatien niet en
fullen beginnen teloopen, clan nae de expiratie
van twee Maenden naer dat de voorfz publicatie
fal wefen gedaen.

Aldus gedaen, getracleert, geaccordeert ende
verdragen in 's Graven-Hage, den derden Augu-
fti in 't Jaer duyfent vijf hondert feven ende tach-
tigh, tuffchen de Heeren Staten van Hollant, en-
de den Gedeputeerden Heeren Staten van Zee-
landt, naervoorgaende communicatie ende con-
ferentie daer op gehouden metten Heeren Prefi-
dent ende Raden vanden Hoogen Rade: Ende tot
beveftinge van defen, is ter ordonnantie vanden
Heeren Staten van Hollant defen onderteeckent'
by heurlieder Secretaris, ende befegek met haer-
lieder gewoonlijcke Zegel: Ende van wegen den
Staten van Zeelandt ondergeteeckent by heurlie-
der Gedeputeerde , die aengenomen ende belocfc
hebben defen mede te doen onderteeckenen by
den Penfionaris, ende bezegelen met den Zegel
vanden Staten van Zeelandt. Onder ftondtgbe-
fchreven , Ter Ordonnantie vanden Staten van
Hollandt. Ondeiteeckent, C. de Redmre. �nde

heb-

Staten van Zeelandt nieuwe nominatie van drie
ghequalificeerde Perfoonen, inder manieren voo-
ren verhaelt, worden ghedaeti, daer uyt eenver-
kooren ende ghec ommitteert fal Worden: Ende
van gelijcke, als een vande Heeren tegenwoorde-
lijckhiden voorfz Raedtwefende, fal komen te
overlyd�n, ofte fijnen ftaet te verlaren, fullen by
den Staten vanHollant drie gequalifice�rde Per-
foonen, denvoorfz Raedt aengenaem wefende,
worden genomineert, omme daer uyt een gekoo-
ren, ende gecommitteert te worden, als vooren.

XIX.

Ende tot de andere officieu vanden Officiers
den voorfz Raedt dienende, daer van nominatie
plaetfe heeft, fullen de Staten van Hollandt totte
eerfte drie vacerende officien nominatie van drie
Perfoonen doen, ende de Staten van Zeelant van
het vierde-. Ende fal de felveforme van nomina-
tie fulcx worden gecontinueert, foo lange die van
Zeelant onddV 't reffort vanden voorfz Raedt ful-
len ftaen.

XX.

Ende fullen voorts in alle andere faecken, de
Staten, Steden, Leden ende Ingefetenen van Zee-
landt voor den voorfz Hoogen Raedt, alfulcke
Privilegi�n, pre�minentien, prerogativen, gerech-
tigheden endeverfchooningen genieten, ghe�jck
de Staten, Steden, Leden ende Ingefetenen van
Hollant, voor-den felven Raedt zijn genietende.
XXI.

Item,op dat 't beley.t vande Juftitie.ende d'exe-
cutie vande Sententien , by den voorfz Hoogen
Raedt te ftrecken, ende te gheven, ghevoeghlijck
ende tot minder koften van parthye foude mogen
©ver gheheel Zeelandt fijn treyn ende haer effect
forteren,fullen naer ouder obf�rvantie,binnen der
ftadt Middelburgh refideren twee Deurvvaerders,
ende een binnen de Stadt Zierickzee, die de Cita-
tien, dachvaerden, ende andere exploicten fullen
mogen doen. Ende oock de voorfz Sententie
over Zeelandt fullen executeren, onder 't falaris
van elck exploi�t 'm loco binnen de Stadt liaerder
refidentie, tot twaelfftuyvers, ende buyten de
Stadt twintich ftuy vers. Ende en fullen niet meer
dagen reeckenen dan fy befoigneren, nemende in
't reyfen vijf mylen voor een dach-gelt, fonder te
mogen eenige vacatien reeckenen by forme van
reyfen vanden Hage tot Zeelant,nochte van Zee-
lant tot inden Hage, bly vende niet te min parthye
vry een ander Deurwaerder te ghebruycken t'i�j-
nen kofte, maer fullen de Commiffarifen vanden
voorfz Raedt, reyfende in Commiffie, Deurvvaer-
ders mogen ghebruycken tot haerlieder gheliefte
ende difcretie.

XXII.

Onder alle welckc conditien ende reftridtien
ende vorder pre�minentien ende prerogativen, als
de Staten, Steden ende Ingefetenen vanden Lan-
de van Zeelandt, ende fonder�nge de Stadt ende
Ingefetenen van Middelburgh , ende Jurifdictie
der felver, van oudts gehadc,. genooten ende ghe-
obferveert hebben, ofte fouden vermogen te ob-
ferveren voor den grooten Raedt tot Mechelen,
fullen de felve itaen onder 'trefibrt ende judica-
ture vanden voorfz Hoogen Raedt, in allen Pro-

-ocr page 428-

Ut NaerderTra�taet en Verdradi vanden t� Sept. ij 96, 84e

L,bb"ndedaer beneffenseen opgedruckt Zegel
� rooden WaiTche. Daer beneffens ftondt noch

f hreven: Deur Comm�He vanden Staten van
Zeelandt Ende onderteeckent, Laurentius Mock,
Nicolaes Willem Symonffoon, L vander Beke. Daer

nder ftont noch gefchreven: De Staten van Zee-
hndt overlefen hebbende 't voorfz befoigneerde,

,de daer op gehoort 't rapport van hunne voorfz
Gedeputeerde, hebben *t felve geapprobeert, en-
de apfroberen by defen, , � ,�

fegelen met hunnen Zegele ter faecken, den deif--
tlii�riden Auguiti vijftltien hondertende fevenea
tachtigh. Onder ftondt gefchreven, Ter Ordon-
nantie vanden Staten voornoemt. By my, ende
onderteeckent, f. Raels. Ende befegelt met een
op-ghedruckt Zegel in rooden Waflche. Noch
meer onderwaert ilondt gefchreven: Op huyden
den feiten Odrobris 1587. is inde Audi�ntie van-
den Hoogen Rade in Hollandt, ter prefentie van-
den Suppooiten vande voorfz Rade gepublkeert

veSenden Julij killeden, gerefumeert den der- I 't voorfz Tradaet ende Verdrach, ten eynde een
den defer, hebbende conform de voorfz ghelofre, ! yegelijck hem daer naer foude hebben te regule*
dit doen teeckenen by hunnen Penfionaris, ende ren. Ende was onderteeckent, /. iVagemjns.

2, 3\faerder T'ra�aet ende Ver dr ach, gemaeckf tujjchen den Heeren Staten,

van Ilollant ende IVefl- Vrieflant, ter eenre: Ende den Gedeputeerden vanden Heeren Staten vaA
Zeelant, uyten name vanden fehen Staten, ter andere zyde. Waer by de Poorters ende Inwoonden
der Stedenende)'urifdiffien van Zeelandt, eenfamemlijck d Ingefetenen vande platte Landen aU
daer, ende ander e den [elven Lande frequenterende, van nieuws ghefielt worden onder het report
endejudkature vanden Hoogen Rade in Hollant op gerecht, ende dut hyprovifie, ter �jdt toe anders
fal wefengeordonneert, Alle onder de conditien, reflrintlten ende limitatk η van 't voorqaende Ver-
drach, voor foo veele 't/elve hy defen niet en isghealtereert, ende anderfint's onder de befpreecken
hier naer volgende. In date den zo Septembris 1596.

't vijfde Articule van 't voorfz eerfte Tradraet ge-
mentioneert, en fullen geen kennifl� hebben van
eenige aengeflagene, gheannoteerde, ofte andere
goederen, Geeftelijck of Wereltlijck, tercauie
vande Oorloge gheconfifqueert. Item, niet van
faecken 'roerende de Domeyne van Zeelandt, de
Admiraliteyt, ofte van eenige andere queitiej*
vande felve dependerende.

VI.

Item, fullen alle faecken raeckende Dijckagie,
voor den ordinaris Rechter hebben haer volko*
men executie ende effect, niet jegenftaende eeni-
ge appellatie, Mandament penael,ofte andere pro-
vifie, noedanich die foude mogen zijn, ter contra-
rie : Welcke men niet gehouden fal zijn te obedie-
ren, nochte by appellatie,overleggen van grieven,
ofte andere diergelijcke oppofirie, te debatteren :
Maer fal tegens foodanige Voniiiff�n, alleen ver-
leent mogen worden naeckte reformatie fonde�
inhibitie, 't zy ddcertum diem, ofte anders.

VIL

Welcke voorfz Vonnifien in manieren als voo-
ren fullen werden gheexecuteert, 't zy of de felve
mochten inhouden condemnatie pecunieeJ, ofte
adfatlum liquide, ofte illiquide.
■ ) : ?.'�.:/�. VIII, '■

Ende gemerekt de Steden van Zeelandt van al-
len ouden tyden in Criminele faecken ghewefen
hebben by arreil, fonder te gedoogen eenige ap-
pellatien, en fal den voorfz Hoogen Rade in foo-
danige faecken niet verleenen provifie van appel,
reformatie, ofte eenige andere, als hier naer volgt.

IX.

Te \veten,dat alle vonnifl�n,'t zy interlocutoir,
oftediffinitijf, hoedanich die mogen zijn , geen
uytgefondert, ghewefen in extraordinaris Proces
ofte confeifie vanden Delinquant, ofte prepara-
toire informatie vanden Officier, fullen wordert
ende blyven yolfcomelijck gheexecuteert, fonder

dat

Ndeneerileri, dat de Staten van Zeelandt
inden voorfchreven Hoogen Rade fullen
_ mogen it�llen drie Raedts-perfoonen, ge-

ualrficeert volgens het Privilegie vanden Lan-
en vanden Jaere 1557*. ende conform d'Inilru-

&ie vanden felveii Rade.

II.
Dat voorts d'Officien vanden Prefident, Grif-
fier, Fifcael, ende Procureur Generael, vanden
voorfz Hoogen Rade voortaen geconfereert ful-
len worden by nominatie vanden Staten van Hol-
landt ende Zeelandt ghefamentlijck, die tot dien
eynde fujlen befchreven worden, ende by de mee-
ite item me vande prefente Leden ende Steden,
nomineren totten vacerenden ftaet drie ghequali-
ficeerde Perfoonen, daer uyteen by Syne Excell.
fal worden verkooren.

III.
Dienvolgende, foo wanneer een der voorfz Of-
ficien fal komen te vaceren, ofte daer een vanden
Rade uyt Zeelandt overleden fal wefen, ofte fijn
ftaet fal verlaten hebben, Mkn die vanden voor-
fchreven Raedeghehouden wefen den Staten van
Zeelandt daer af teritont mede te verwittigen, ten
eynde foodanige plaetfe tijdtlijck mach worden
voorfien.

MM.

De voorfz Prefident, Raden, ende andere Offi-
cieren fullen voortaen hare Commifl�e ontfangen
vanden Staten van beyde de Provinci�n. Ende
worden de geene diejegenwoordelijck indiende
2ijn, by delen Accorde geauthorifeert, omme uy-
ten naem vanden Staten van Zeelandt, ende over
aen ielven Lande mede rechtvorderinge te ple-
gen , ionder daer toe andere Commiifie ofte A&e
van noode te hebben.

Die vanden Heogen Rade, boven de faecken in

-ocr page 429-

S47

dat tegens de felve eenige provocatie fal worden
toegelaten.

X .

Gelijck mede geenfins appellabel ofte provo-
cabel en fulien wefen eenige vonniff�n, ghewefen
in ProceiTen by den Officier ordinarie be�eydt, foo
wanneer de felve mede brengen eenige capitale,
oftecorporele punitie.

XI.

Maer by aldien in een Proces ordinarie beleydt,
ende volfchreven zynde, de Verweerder niet tot
eenige lichamelijcke punitie, dan tot bannifi�-
ment, ofte in eenige honorable ofte andere amen-
de wiert gecondemneert: Dewyle fuJcks fomwy-
len foude mogen ghefchieden in faecken niet we-
fendegheheel Crimineel, de felve Verweerder fal

ck* ιΠΙζ₄ 4.DceI� : g.g

ftru&ie vanden Hoogen Rade geordonneert t' 1
len tyden mogen werden bericht of de voorfchrV
ve Deurwaerders haer metten felven hebben oh '
contenteert, om in cas van abuys, den voorfz: Ra"
de, ende den Advocaet Fifcael dae* van te adver"
teren. Ende fullen de voorfz Deurwaerders an"
ders dan ghefeyt is exploiterende,voor de eerft�
reyfe verbeuren twintich fchellingen Vlaems
voor de tweede reyfe boven ghelijcke twintich
fchellingen Vlaems fullen gefufpendeert worden
dentijdt van fes Maendenvande bedieninge van
hunne officien, ende voor de derde reyfe daer van
gepriveert.

XVI.
Sullen voorts die vanden voorfz Hoogen Rade
onverbreeckelijck, ende in allen poin&en obfer.

by provifie toe-ghelaten worden van foodanige

veren ende doen obferveren het voorgaende Ac"

vonnifle fradatim te mogen appelleren: weiver- | coort inden Jare 15 87. defen aengaende gemaeft
ftaende dat't felve geheel ftric~t�lijck ghenomen, | ende beflooten , voor foveel't felve by defen niet
ende vorder nochte anders niet en fal worden ge- j enwortghealtereert, mitfgaders het jegenwoor-
pra&ifeert. j dich. Waer inne by,af, nochte eenige veranderin-

X 11.

Sullen voorts die vanden Hoogen Raede in 't
termineren vanden Procei��n van Zeelandt, hen
reguleren volgens de Privilegi�n, Keuren, Co-
iluymenende Ufantien van Zeelandt,Steden en-
de Leden van dien,mitfgaders conform d'Oftroy-
en, Ordonnantien endePJacaten, by den Staten
van Zeelandt ghemaeckt ende verleent, ofte als
noch te maecken ende te verkenen, fo in cas van
Policie, adminiftratie.van Ju�itie, in reguard van
hunne Ingefetenen, als anderfins, in alder manie-
ren als fy doen in reguard van Ordonnantien, Re-
folutien ende Placaten vanden Staten van Hol-
landt ende Weit-Vrieflandt. ,
XIII.

In materie van revifte ofte propofitie van erreur,
fullen in faecken uyt Zeelandt voor den Hove ge-
introdticeert,d'Adjundten verfocht ende verwor-
ven worden vanden Staten van Zeelandt, gelijck
in faecken van Hollandt vanden Staten vanden
felven Lande gebruyckt wort.
XIIII.

Ende omme te verhoeden d'exa&ien vanden
Deurwaerders in Zeelandt exploiterende, fullen
de felve van nu voortaen, foo menichmael fy ee-
nige provifie vanden voorfz Hoogen Rade fullen
willen exploiteren, ofte anderfints haer ten ver-
foecke van partyen in Zeelant laten gebruycken,
gehouden wefen haer alvooren, ofte naer het ghe-
daen exploict te vinden inde Secretarie, ofte Grif-
fie der Steden daer fy haer exploi&en willen te
werck leggen, ofte indien 't felve ten platten Lan-
de gefchiet, vande naefte Stadt,ende in Sommerf-
dijck, inde Secretarye, ende aldaer aen te gheven
hare name, mitfgadersde nameende woonplaet-
fen vanden Impetrant , ende der geener aende
welckefyhaer exploicten willen dirigeren. Van-
de welckefy gheenfalaris en fullen vermogen te
eyffchen, nochte ontfangen, dan op pertinente
declaratie ende quitantie.

XV.

Ten ey nde, ende op dat de Magiftraten vande
refpectivc Steden, by examinatie van foodanigen
Perfoonen ende conferentie vanden voorfz decla-
ratien ende quitantien tegens den taux by de In*

ge ghedaen en fal mogen worden, dan naer voor-

gaende communicatie, ende onderlinge bevvillin-
ge van beyde de Provinci�n. Gelijck mede niet en
fal ghefchieden inde originele Inftrudtie vanden
voorfz Rade.

Aldus gheaccordeert ende beflooten tuflchen
den Heeren Staten van Hollant ende Weft-Vrief-
landt, ende den Gedeputeerden vanden Heeren
Staten van Zeelandt, bie belooft hebben defen by
d�n Heeren Staren van Zeelandt te doenaggre-
eren, ende beneifens dien van Hollandt met haren
Zegel, endeby haren Penfionaris doen zegelen
en teeckenen, den twintighften Septembris anno
vijfthien-hondert fes ende tnegentich. Ende was
geparapheert,/. van Oldenbarnevelt, «� Lager ftonc
geichreven, Ter Ordonnantie vanden Staten van
Hollandt ende Weft - Vrieflandt. Ende was on-
derteyckent, C. de Rechtere, Aen d'ander zyde,
Λ van Samen, Nicolaes Willem Symonffoon. Noch la-
ger ftont gefchreven: De Staten van Zeelant ge-
fien hebbende 't voorfz Tra&aet ende Verdrach
by hunne Gedeputeerde gemaeft metten Heeren
Staten van Hollandt, op de delatie van Jurifdi&ie
vanden Hoogen Rade in Hollant, to� adminiilra-
tie van Juftitie.binnen den felven Lande van Zee-
lant, hebben 't felve gheadvoyeert ende geaggre-
eert, fo fy doen by defen.. Begeerende te dien fine
dat de fatalia van alle appelJatien en provocatien
aenden felven Rade te doen, fullen beginnen loop
te hebben op den eerilen Januarij 1597. eerftko-
mende. Binnen wekken tijdteen yegelick gehou-
den wort voor diligent, ende langer niet, conform
de publicatie daer af gedaen by gedruckte uytge-
ftelde billetten,den vierden defer loopende maent
van November. Aldus gedaen ter gewoonlijcke
Vergaderinge vanden voorfz Heeren Staten in 't
Hoftvan Zeelant tot Middelburgh, den veertien-
den Novembris 1596. Ende was gheparapheerr,
Meyros,ⁿ' Lager ftont gefchreven,Ter Ordonnan-
tie vanden Staten van Zeelant. By my» E»^^e ^waSonderteyckent, C. Roe/s. Ende was b�fegelt niet-
te Zegelen vanden Staten van Hollant ende Zee-
lant, beyde in rooden WaiTche, aen dobbelen Sy-

den iiaerten uy thangende. _: _T

Η fc ^l

-ocr page 430-

Ordonnantie vanden Rade van Brabandt.

HET VYFDE DEEL.

t$0

84?

Ordonnantie, StijlendemanierevanTrocederen vanden Souverainen

Rade van Brabandt, ende Landen van Over� Maze. Gedecreteert by hen re Hooglieden die Eertz-
Her togen van Oofienrijck, Hertogen van Burgundien, Lothrijck, Brabandt, &c. Jn date den der tiert'
den April 1604.

tegcnilaendeeenigebefiot�nc Brieven, die meft
by importunen vervolge van ons, oft van onfen
voorfz Gouverneur, om de voorfz Juilitie te ver-
tt'ecken, foude eenichfins mogen impetreren.

Dat die van onfen Raede van Brabandt, lullen
voortaen kenniil� hebben van allen materien van
reformatien van onfe vkt Hooft-ileden van Bra-
bandt, ende andere Steden oft Plaetfen hebbende
Privilegie van reformatien, ende voorts van alien
materien van appellatien , die gewoonlijck zijn in
onfen voorfz Raede te reforteren , ende daer toe
van materien aenklevende onfehoogheyt, heer-
Jijckheyt ende Domcynen, ende voorts van allen
faecken daer af fy van ouden ryde ghew�onlijck
zijn die kenniil� te hebben, ende daer afin 'tfpe-
ciaej hier onder niet en wort ter contrarien geor-
dineert, ende dat inde provifien akijdt lullen wor-
den verklaert die redenen vanden committimus.

III.

Dat onfen voorfz Cancellier onfen Zegel in
onfen voorfz Rade gheordineert, bewaren fal, om
daer mede te befegelen alle provifien van Juili-
tien, alle Vonnifleuende Sententien, ende alle
manieren van faecken, die in onfen voorfz Raede,
roerende ende aengaende onfe Landen ende On-
derfaten van Brabandt ende Over-Maze, ghehan-
dek ende gctra&eertfullen worden: ende fal ten
alderminilen drie dagen feeckerlijck houden alle
weecken om te fegelen, 's Dyfendaegks, 's Don-
derdaeghs ende 's Saterdaeghs: ende in ghevalle
van fiecktc of occupatie, by yemanden vanden
Rade (dien hy daer toe betrouwen fal) doen fege-
len.om partyen te verhoeden van langer vervoJgh
ende groore onkoilen.

π 11.

Sal oock onfen voorfz Cancellier,onfen voorfz
Raedtiluyden by hem ontbieden, foo voor onfe
cygen faecken, als voor andere die hen overkom-
men fullen, tot allen tyden als hem nootelijck
duncken lal te weien, ende fal henluyden propo-
neren die materie, het zy van Juilitie oft anders»
voor de welcke hy hen ontboden fal hebben, heu-
re opinie vragen, die felve coJJigeren, ende daer
toe concluderen, antwoorde gheven, App�infte-
menten ende oock Vonnifleu interlocutoire oft
difl�nit�ve gheven ende pronunchieren, 't felve al
by advyfe van onfen voorfz Raedtiluyden, ende
vanden meeilendeel van dien, den wekken ende
allen anderen Suppooflen van onfen voorfz Rade,
Wy bevelen ende ordonneren onfen voorfz Can-
cellier gbehoorfaem te wefen, in alle 'tgeenedat
eerlijck ende tamelijck zijn ende wefen fal.

Dat oock foo wanneer in onfen voorfz Raede
vaceren fal eenigen ftaet vanRaedt, Advocaet,
Procureur Generael oft Greihers, onfe Cancel-
lier ende Raedtiluyden ons noemen ende prel�n-

H h h reren

LBERTendelfabel
Clara Eugeniajnfante
van Spangien, by der
grati�n Godts, Eertz-
Hertogen van Ooilen-
rijck, Hertogen van
Burgundien,van Loth
rijck, van Brabandt,
van Limborgh , van
Luxemborgh , ende
van GeJre; Graven
van Habfburgh, van Vlaenderen, van Arthoys,
van Burgundien, vanTh�rol 5 Pais Graven, ende
van Henegouwe, van Hollandt, van Zeelant, van
Namen, ende van Zntphen 5 Marck-Graven des
Heylighs Rijcks van Roomen ; Heere ende Vrou-
we van Vrieflandt, van Salins, van Mechelen, van
der Stad,Steden ende Landen van Utrecht, Over-
Yfl�l ende Groeningen. Allen den geenen die
dcfe tegenwoordige fulJen fien, Saluyt. Alfoo
Wyghekomen zynde totdefe onfe Nederlanden
by Refignatie, Ceifie ende Opdracht, bywylen
hooch-lofflijcker memorien den Coningh van
Spangien, Philips den tweeden van dien name,
onfe Heere ende Vadere (wiens ziele Godt gena-
dich zy) Om te verfien totte ghemeyne welvaert
ende vorderinge vander Juftitie: Endc ten eynde
dat de felve met goede ende korte expeditie, ende
ten miniten koile, onfen Onderfaten van Brabant
ende van Over-Maze foude mogen ghcadmini-
ftrecre worden, hadden doen overfien ende vifite-
ren in onfen Raede van Brabandt ende van O ver-
Ma ze , d'Ordinantien vanden felven Raede, ende
daer opdoen beworpen, ramen ende voegenal-
fulcke Punden ende Articulen, als men tot be-
korttnge vanden treyn vande Proceif�n , ende tot
veiiklitinge van onbehoorlijcke vexatien ende
koften, ter eeren vande Juilitie, ende welvaert
van onfe Landen ende Onderfaten foude bevin-
den eenighfints dienftelijck ende nuttelijck te we-
fen. Ende gehadt op alles d'advys van onfe lieve
ende ghetrouwe die Cancelier ende Luyden van
onfen voorfz Raede in Brabandt, hebben by rype
deliberatie geflatueert ende geordincert, ende uyt
onfer rechter wetenheyt ende volkomen macht,
ftatueren ende ordineren by dcfen die Articulen
hier naer volgende.

I.
JNden eerilen,dat onfen Cancellier van Brabant,
met onfe Raedtiluyden, wel-ghequaliliceerde
Perfoonen, fulck als ons, oft in onfer abfentie,den
Gouverneur van onfe Landen van herwaerts-
overe believ en fal te committeren, fiillen in onfen
ⁿ'iem in onfen Raede van Brabandt de Juilitie
Jieerftelijck adminiftreren, fonder faveur, dii��mu-
|a*ie ende vertreck, tuflehen Perfoonen ende in
laecken, vanden wekken fy van oudts kennill�
^en<iejudicature gcwoonlijck zijn te hebben, niet

-ocr page 431-

FIacatea->_e 5*Boeck. i.Tit. 5. Deel.

851-

8*:

Rade. Behalven dat in materie van importantien
(als van beveelen ftadt houdende, Seurt� de Corps
furceantien van executie van ge wefen Vonniffenj
de provifien def halven te depefcheren, fullen ge-
refolveert worden in een vande Kamers vanden
voorfz Raedt, wefende ten miniten van vijf in ge,
tale, ende gheparapheert by onfen Cancellier, oft
den oudtften Raedt gheweeit hebbende over fulc-
ke Refolutie, op pene van nullitey t ende correctie
arbitraire, ten laite vanden Grefner oft Secretaris
gedaen hebbende contrarie depefche.

XII.

Ende om die provifien te gevoechelijcker te de-
pefcheren, fullen d'Advocaten die de felve Sun.
plicatien maecken, gehouden zijn korte ende ge-
Fundeerde Suppl�catien te maecken.fonder langer
verhael te maecken dan die materie requireren
fal, op de pene van te verbeuren van elcke Reque-
ite die fy ter contrarien fullen gedaen hebben, tot
behoef van S. Anna, fes fluy vers.
X 11 f.

Ende en fullen die voorfz Raedtfluyden egeen
Suppl�catien mogen doen der parthye adverfe,
communiceren by appoilille marginael, oft by be-
flotene.Brieven, behalven alleenlijck aende Bif
fchoppen ende Prelaten van Brabandt, den Mee-
ren vander Oordenen ende Baenre-Heeren, mitf-
gaders onfe Steden ende Officiers van Brabandt,
aenden wekken overmidts henlieden groote ende
menichvuldige occupatien ende anderfints, fal
men die Requeilen (die men tegens hen fal over
geven) communiceren, ten eynde dat fy voldoen
den verfoecke der Supplianten, oft refcriberen
heure redenen ter contrarien,binnen acht of veer-
thien dagen, naer dien fy fulcke Requeilen fullen
hebben ontfangen.

XIIII.

Dat nochtans in gevalle van refcriptien binnen
den voorfz tyde, fal fulcke refcriptie moeten ghe-
levert worden in handen vanden Secretaris, die
welcke die appoilille vander communicatie of be-
flotene Brieven fal hebben onderteeckent, indien
hy dan binnen defer onfer Stadt van Bruifel zy,
oft anderfints in handen van een vande Greffiers,
daer op fonder voorder te fchryven gheappoin-
cteert lal worden, aengaende der verleeninge oft
rejedtie vander vedbehter provifien, als behooren
fal.

XV.

Ende in gevalle egeen voldoeninge vanden ver-
foecke vanden Supplianten noch ten principalen,
noch noopende der refcriptien binnen den voorfz
tyde en gefchiede inder voegen voorfz, fullen de
voorfz Supplianten oyer gheven Copie van heur-
der eeriler Requefte, mette Relatie vanden Deur�-
waerderen of Executeurs, die de Requeilen met-
ten Appoftillen of beflootene Brieven fullen heb-
ben geprefenteert -.ende fullen als dan daer op on-
fe Raedtfluyden (fonder te derven voorder kiacb-
tich vallen) appoincteren, 't zy in't verleenen van
de provifien van Juilitien, in cas van fimpele
daechfelen, oft met bevelen ende diergeiijeke, als
fy fullen in redenen bevinden behoorende, doen-
de by den Secretarifen voor 't difpofitijf vande
opene Brieven oft Appoftillen marginael van pro'
vifien van Juilitien Hellen, dat die Requeilen zijⁿ

teren fullen drie Perfoonen naer heur advijs, ge-
qualificeert zijnde tocte voorfchreve vacerende
Staten, omby onsdienaengaende, fulckeooge
ende reguard te hebben, als \vy bevinden fullen te
bebooren.

VI.

Dat die Mifl� in onfen Racde gheordineert, al-
tijts beginnen fal, te weten inden Somer te feven
uyren,inclen Winter ten acht uyren precijs. Ende
dat onfe voorfz Raedtfluyden fchuldich fullen
zijn te compareren ten feven ende acht uyren re-
fpeclivelijck, of in 't eynde vander Miifen, of ter-
ilont daer naer, om als dan in d'affairen vande Ju-
ilitie te befoigneren, des Somer-tijts tot thien uy-
ren, ende inden Winter tot elf uyren, ende 's So-
mers ende 's Winters van drie uyren des achter-
noens, tot vijf uyren naer d'Horologie kloeke van
S. Nicolaes Kercke, binnen onfer Stadt van Bruf-
fel, op de peyne van te verbeuren by onfe Raden
die wedden vanden dage, oft halven dage, dat fy
clesghebreeckelijck zijn fullen, ten zy dat onfe
voorfz Raedtfluyden wettige ende legitime excu-
iati�n hebben, wa'er af fy ghehouden lullen wefen
onfen voorfz Cancellier van te vooren goets tijts
te adverteren.

VII.

Item, dat onfe voorfz Raedtfluyden gehouden
fullen zij η te fitten in onfen Raedt, naer dat fy in
onfen dienft ghekomen fullen zijn, ende den eedt
gedaen fullen mogen hebben, fonder heur plaetfe
te mogen veranderen.

VIII.

Item, dat onfe voorfz Greffiers op hunnen eedt
fullen Regiiter houden refpe�tive vande Abfen-
ten, ende oock vande gheene die merckelijck te
lpade te Raede komen fullen, om certificatie daer
af te gbeven, by advyfe van onfen voorfchreven
Cancellier.

IX.

Dat onfe Raedtfluyden,Greffiersende Fifcalen
henlieden van onfen Rade (ten tyde als men dien
houden fal) niet en fullen mogen abfenteren, dan
by oorlove van onfen voorfz Cancellier, de welc-
ke daer inne niet confenteren en fal, dan om wet-
telijcke redenen.

Dat van nu voortaen in onfen voorfz Raede
nieten fullen wefen t'famen Vader,Sone, Broe-
ders, Rechtfweerts, noch andere wefende in ghe-
lijcken grade.,'t zy van bloede, of by houwelijcke.

XI.

Dat nu voortaene alle die Requeilen ende Sup-
pl�catien onderteeckent by eenen Advocaet ghe-
eedt, ende in onfen Raede gheadmitteert,fullen
ghelefen worden teir miniten voor twee van onfe
Raedtfluyden, ende niet elders dan in onfe voorfz
Raedts-kamer, ten ware inde Vacantien, of by or-
dinantie van onfen Cancellier, die vvelcke fullen
die fel ve appoftilleren, foo fy in goede Juftitie ful-
len bevinden te bebooren: Ende fullen onfeSc-
cretarilen die felve appoftillen ftellen.ende voorts
ten tyde van 'tfegelen vande Brieven daer op ver-
leent , lullen die felve Requeilen mette Appoflil-
len onder onfen voorfz Cancellier brengen, op
dat hy mach fien oft die provifien ghemaeckt zijn
conformelijck den Appoftillen vanden voorfz

;

-ocr page 432-

Ordonnantie vanden Rade van Brabandc �

85*

van haren Officien, ende daer toe van arbitrale
correctie.

Dat alle die van onfen voorfz Raede, fullen hen
refpedive te vreden houden niette gagien die hen
by ons toegevoeght ende gheordineerc zijn, ende
oock metten anderen accidenten van rapporten
ende vacatien, fonder dat yemant van hen, oft ye-
mant anders in heuren name eenige fchencken oft
giften, voor of naer 't vonnii�� fal mogen van d'ee-
ne of d'andere parthyen Litigantcn, of van heuren
wegen ontfangen, het ware onder 't pretext van
expeditie of anderfints, op de pene dat die geene
die hen vervorderen de voorfz fchencken oft gif-
ten te doen oft ontfaen, fullen arbitralijck gecor-
rigeert worden.

XXI.

Dat onfe voorfz Raedtfluyden ende alle andere
Suppooilen van onfen voorfz Raede, den Armen
Luyden om Godts wille dienen fullen, ende den
felven alfoo gereet zijn als den Rijcken.
XXII.

Dat die Suppooilen van onfen Raede egheen
Schriftuyren oft ander ftucken van partyen hou-
den en fullen by gebreke van betalinge,op de pene
van arbitrale correctie, maer fullen den taux ende
executie van heuren falaris aen onfen voorfz Rade
mogen vervolgen.

XXIII.

Dat van nu voortaen niemant van onfe Raectts-
luyden geen fubmiffie en fal aenveerdenvan faec-
ken die in onfen Rade hangen, of apparent zijn te
komen, ten ware by advyfe yan onfen Cancellier
ende Raedt.

XXIIII.

Dat onfe Raedtfluyden, Secretarifen ende an-
dere Suppooilen van onfen Rade die Schriftueren
of andere ftucken partyen aengaende, onder hen
ter faecken van heurer Officien wefende, met die
Schriftueren, Papieren of andere ftucken hen fel-
ven toe behoorende, niet mengelen en fullen, ten
eynde dat die Schriftueren ende ftucken van par-
tyen in heure fterf huyfen(of't noot zy) te bat ge-
vonden ende gerecouvreert mogen worden.
XXV.

Dat onfe Raetfluyden.Rapporteurs noch Com-
miffarifen en fullen mogen wefen in eenige faken,
inde welcke fy te vooren Advocaten fouden ghe-
weeft zijn, noch oock over ftaen, daer alfulckefa-
ken fullen beflicht worden.
XXVI.

Dat onfe Cancellier ende Raedtfluyden fullen
ghehouden zijn onfen Procureur Generael recht-
veerdichlijck te adverteren van alle faecken die fy
in 't decideren vande Proceiien van parthyen be-
vinden fullen ons of onfe hoogheyt ende Rechten
eenichfints aen te gaen, om ons recht by onfen
voornoemden Procureur bewaert te worden, foo
't behooren fal.

XXVII.

Dat die Suppooilen van onfen Raede nieten
fullen mogen eyiTchen heure falariffen ende vaca-
tien, naer d'expiratie vanden tijt van twee jaeren,
dat die verdient zijn geweeil, op depeynevan
privatie vande felve falariiTen ende vacatien, ten
ware dat fy gefchreven Obligatien hadden.

Η hn ij Dat

_fe vooren ghecommuniceert gheweeft, maer dat
JfJ_r op niet en is binnen den geprefigeerden tyde
gepreiribeert. _χ^

Dat alle Proccfl�n ende andere aflairen fullen
worden eehandelt ende getermineert in twee Ka-
deren volgende het repartifl�ment ende nomi-
natie t� doene by onfen voorfz Cancellier : Ende
foo verre de faecken raecken onfe hoogheyt, oft
■Indere Rechten concernerende onfen Filque, lul-
len die worden ghetraiteert in prefentie van een
van onfe Fifcalen ende niet anders.

Van 'tgeem dat onfen Raedtfluyden, Griffiers, Se.
cretarifen oft andere Sttppooflen van onfen voorfz Ra-
de in 't befonder aengaet.

Dat I I. Cappittel.

XVII.

At onfe voorfz Raedtfluyden ende Greffiers,
egeen gagien,penfioen of Officien van yemant

wiehyzy, anders dan van ons en fullen mogen
hebben noch dragen, op de privatie van heure fta-
ten, ende daertoe arbitralick gecorrigeert te wor-
den'. Ende of eenige van henlieden als nu gagien,
penfioenen oft Officien anders dan van ons had-
den , fullen die moeten laten binnen een Maent
tijts naer de publicatie van defen, oock op de ver-
beurte van heure voorfz Officien, 't zy op 't pre-
text vande adminiibratie van eenige fterf-htiyfen,
reforterende onder onfen voorfz Raedt van Bra-
bandt, of elders: Wefende onfe intentie, dat fy
hen alleenlijck occuperen in onfen dienfte. Noch
en fullen onfen Cancellier, Raedtfluyden ende
Greffiers tot yemanrs rade mogen welen in faken
die in onfen voorfz Raede van Brabandt hangen,
of komen fouden mogen, op de pene daer af arbi-
tralijck gecorrigeert te worden, ten ware in faken
die heure Vadere, Kinderen, Broedere oft andere
Perfoonen aengingen , inde welckefy naer recht
egeen Richters en mogen zijn, noch heure Officie
bedienen. Ordinerende onfen voorfz Cancellier
ons te adverteren binnen den voorfz tijdt 'tdeb-
voir, dat hy gedaen fal hebben tot onderhout van
defen, ende def halven te doen expurgeren by ee-
de onfe voorfz Raden, als hy fulcx fal bevinden te
behooren, wederroepende ende doende te n�ete
fulcke Aden van difpenfatie of confent, dat eeni-
ge van hen daer op mogen hebben verkregen,'tzy
van ons, of voor onfe aenkomfle.
XVIII.

Dat onfe voorfz Raedtfluyden,Advocaet, Pro-
cureur Generael, Greffiers, ende onfe Secretari-
fen helen fullen die fecreten van onfen Rade, ende
vander enqueilen , op de peyne van privatie van
heure Officien, ende dat die Klercken oock fullen
fnoeten fecreet zijn, op de pene van nemmermeer
hen te mogen onderwinden vander praclijcqucn,
ende arbkralijck gecorrigeert re zijn.
XIX.

Dat oock onfen voorfz Cancellier, Raedtfluy-
den ende Greffiers, egeenen raedt of advijs en ful-
len mogen geven tegen ons in faecken die ons ter
«aufen van onfen Lande van Brabandt, of anderen
onien Landen aengaen mochten, op de verbeurte

-ocr page 433-



		*Placate�-. 5Boeck. .Tk. 5.Deel.**
				$5<?
855


			feyt d'welck wefen fal de fatloproprk, vande par- tyen niet gedaen en fal mogen worden by Procu- reur , maer by den parthyen, ten ware dat om de fieckte of abfentie vande voornoemde partyen of eenige andere merckelijcke faken,'t felfde by haer niet en koft ghedaen zijn, in wekken ghevalle die voorfz Procureur hebbende fpeciael Mandaet ende welck Mandaet hy fal moeten exhiberen den CommiiTarifen in prefentie van fijnder parthyen, inhoudende 't feyt of die feyten,op die welcke die voorfz parthye te refponderen fal hebben, fal d_evoorfz refponfive mogen doen, ende anders nier XXX1III. Ende fullen de Voorfz partyen of heure Procu- reurs moeten antwoorden op 't gene d'welck van heure eygene feyten wefen fal, naecktelijck ende abfolutelijck fonder totter felver te mogen voe- gen eenige additien of excufatien van ignorantie, vergetenthey t, impertinentie of andere, op de pe- ne van fes Carolus guldens, d�en helft t'onfen profijte, ende d'andere helft tot behoef vande ge- interefleerde partyen. XXXV. Ende indien men bevindt eenige feyten calum- nieufelijcken gepofeert of ontkent, fal partye ca* lumnierende gecondemneert worden in d'amen- de van feife Carolus guldens, t'appliceren geiijck boven gefeght is. XXXVI. Ende indien de partyen geda�eht ende ptefent Zijnde om te antwoorden/w verbum credit W non cr�dit, den dach niet en voldoet, maer feght niet te willen antwoorden, in dien gevalle fal deffault ge- geven worden in fijn tegenwo�rdigheyt. Ende voor 't profijt van dien iull�n die Articulen ghe- houden w�rden Voor bekent: Ende indien de par- tye ten dage dienende niet en compareert,of ootk de felve compareert, ende niet en antwoort, oft noch gheh�egh�n antwoort, ma�r anderen dach begeert, in dien gevalle fal de parthye noch eenen dach hebben om t� Voldoen,mits betalende de ko- �ten vanden eeriten dage: ende indien die partye ten naeilen dage niet en voldoet, fal deffault te- g�ns haer ghegeVen worden, ende Voor 't profijt, van dien fullen die Articulen ende feyten gehou- den worden voor bekent, fo verre dat d'ail�gnatie Vanden tweeden dage gekomen zy ter kennr�Yeii vande partyen daer toe dach hebbende. XXXVII. Die CommiiTarifen fullen �rnftelijck wei ende verilandelijck dieGetuyg�n interrogueren op de Articulen, op de welcke fy gheproduceert fullen worden , end� op ekk vande feyten metten cir- cumitaiitienbehoorlijcke interrogatorien geven, ende die wa�rheyt ende redenen van wetentheyc wel onderf�ecken,ende 't felve al getrouwelick in gefchrifte itellen, ende dat gedaen, fullen terftont d�n Getuygefijndep�fitieiefen, om die by hem gehoort,daer by te bly ven, of af oftoe re doen.foo behooren fal, efi fullen de voorfz CommiiTarifen die enqueite fecreet houden, en die wel bewaren, XXX Vill. Di� voorfz CommiiTarifen fullen denfalaris van de Getuygen taxeren, indien fy't begeeren, ende 't felve doende, refped ende confideratie nemen op de qUaliteyt vande Perfoonen, hoe de len*
	XXVIII. Dat wanneer eenige van onfe Raden, Grefrl�fs, Secretarifen, Advocaten of Procureurs gefchey- den fulleii zijn van defer Wereldt, foo fullen onfe voorfz Raden van (tonden aen yemande commit- teren, omme te inventarieren die itucken, Titulen ende Munimenten, die welcke fy onder hadden, ons of yemanden anders toebehoorende: Te we- ten , indien dat d'overleden geweeit heeft van on- fen Rade Greffier of Secretaris, eenen vanden Ra- de, G reiner, of ten minilen eenen Secretaris: ende indien d'Advocaet of Procureur eenen Huyiher, die welcke CommiiTarifen gliehouden fullen zijn te rapporteren 't gene dat fy gebefoigneert fullen hebben, om dat ghehoort, by onfen voorfz Raede geordineert te worden op de reilitutieende leve- ringe vande voorfz Brieven, Titulen ende Muni- menten, gelijckr behooren fal. Aengaende den Commijfmfen. Dat III. Cappittel. XXIX. DAt als die partyen geappoindteert fullen wor- den tot thoone, als dan ende niet eer, fal onfe Cancellier Commilfarifen ordineren, waer afope- ne Brieven van CommiiTie gheexpedietrt fullen worden onder onfen Zegel, behalven in kleyne fiecken, inde welcke Aften alleenlijck gema�ckt fullen worden: die welcke Brieven of A�ten die partyen gliehouden fullen wefen te lichten, ende die te leveren den principalen Commiifaris mett� ilucken, eer fy inder faecke fullen mogen befoig- neren, inhoudende die felve CommiiTie die macht vanden Commiifarifen. XXX. Sullen oock die Grefpers die Schriftueren van beyde die parthyen in Sacken lev�ren den voorfz Cottimiiiaris, die wekke ghehouden fal w�f�n de felve wel te overnen* ende te verilaen, befond�r� die feyt� op de welcke d'enqueite gedaen fal wor- den , 't felve al eer men tot examinati� vande Ge- tuygen fal mogen procederen. XXXI. Dat die CommiiTarifen al eer fy uy t krachte van heure commiiTien tot eenige enqu�ften fullen mo- gen procederen, fullen gehouden zijn h�ujre Brie- ven van citatien onder heuren Zeg�l� te tfecerft�- ren aen eenige Deurwaerderen of B�d�n van on- fen Rade, om die partye t� dagen,om op die fchrif- tueren,die de felve eerit g�affirmeert zijnde* t'ant- woorden per credit vel Won, ende voorts di� Gh�- tuygen te fien fwe�r�h, ende Munimenten produ- ceren geiijck 't behooren fal, verbiedende di� Se- cretarifen y�t te eyflcheii vande Citatie Bfi�v�h, als die niet en zijn gedepefcheert. XXXII. Dat die affirmatien ende antwoorden by crto�t vel non credit,�a\ gedaen ende voldaen worden bin- nen onfer itadt van Brufl�l, eer die CommiiTarifen van daer vertrecken, ofc eer fy buyt�n der voorfz itadt beginnen lullen te befoigneren, tenware dat partyen abfent perfonelick antwoorden moeiten. XXXIII. Dat d'antwoorde by credit vel non credit, op een

-ocr page 434-



		Ordonnantie vanden Rade van Brabandt,
				858
	857


			lijcken gehoort. XLIIII. Die Commiflarifen en fuJlen op een feyc ten hooghften boven tien Getuygen niet mogen ver- hooren, ten ware in Fiicale laecken, of andere van grooter importantie , ter* difcretien van onfen voorfz Cancellier ende Raede: ende indien meer Getuygen ghehoort waren op een fey t dan thien, die en lullen niet ghetaxeert worden tot laite van- de weder-partye, dies fal een turbe maer gerekent worden voor een ghetuyge: ende die Commiflari- fen fullen die depofitie van elcken ghetuyge moe- ten extenderen,fonder die te ftelkn by relatie tot- t�r depofitie vande andere getuygen. XLV. Die Raedtfluyden ende Commiflarifen fullen' die Getuygen examineren, ende heure depofitie pronuncieren , den Secretaris met hem in com- miffie wei�nde, om die in gefchrifte te redigeren: ten ware in faecken inde wekke den Secretaris principael ende alleen Commiflaris is: de wekke depofitie ghefchreven fal welen in Latijn, Walfch oft Duytfch, te weten in alfukken vande voorfz drie Talen, als die Getuyge fpreeckt ende ghede- poneert fal hebben. XLVI. Dat die Commiflarifen naer dien fy d'enquefte voldaen fullen hebben, fullen gehouden zijn van ftonden aen, ende aleer fy van elck andere fullen mogen fcheyden, die minute der voorfz enquefte te teeckenen: ende infgelijcks oock naemaels die grofle, wekke fal ghedient worden in 't Proces,, fonder dat men voortaeneenige Procefl�n fal mo- gen inftrueren met minuten. . . XL VU. Die Commiflarifen en fuJien heure commMkn niet mogen over gheven, noch andere in heure plaetfe �urrogeren, ten wareby confente van on- fen Cancellier: die wekke nochtans niemanden, inde plaetfe vanden eerftea Commiflaris ordine- renenial, noch ineen faecke diverfche Commif- farifen deputeren ,.i$en ware om groote mereke- lijeke redenen,eode dat d'eerfte Commiflaris daer af eeadverteert ware. XLVIII. Ende of't ghebeurde dat eenige Commiflafifer» negligent waren in 't examineren vande Getuy- gen, fukks dat daeromme die Getuyge of Getuy- gen behoefden herhoort of gherecolleert te wor- den, 't felve fal ghefchieden ten kofte vande Com- miflarifen die negligent fullen geweefthebben. LX1X. Dat onfe Raedtfluyden ende Secretarifen by hen felven, by de parthyen, noch by yemanc an- ders , en fullen onfen Cancellier doen folliciteren om commiflie te hebben. L. Dat onfe Raedtfluyden binnen der plaetfe van- der refidentie van onfen Raede niet en fullen mo- gen voor parthyen beibigneren binnen der uyren dat onfen Raedt vergadert ende ghehouden lal worden. LI. Dat als die Getuygen fullen woonen in verre plaetfen, ende dat die partyen arm zijn fullen, oft in faecken van kleynder importantie», gelijck van Η h h iij twee

�ewoonlijck reyfen, te weten, te Peerde, te Wa- en ofte Voete, op de diltaotie vander plaetfen vander wekker fy gekommen zijn, ende wat fy in heurer Neeringe te dier caufen verlet mogen heb- hen ende de taxatie teeckenen op de marge van- den 'beginfele vande depofitie van een yegelijcke Getuyge: Ende of eenige Getuygen voor heure aepofitie niet en bcgeerden,'t felve fal inde marge akvooren geteeckent zijn by nihii'per/t. XXXIX. Die Commiflarifen fullen den Getuygen ordi- neren heurlieder depofitie te onderteeckenen oft mereken, indien fy fchryven oft mereken konnen: ende indien neen, fullen de Commiflarifen daer af jiote houden of maken, ende tot dien den voorfz Getuygen bevelen op heuren eedt, heure depofi- tie fecreet te houden. XL. Dat den tijdt begrepen inde Commifile, oft ge- ai��gneert om enquefte te doen , fal tuflehen par- tyetrghemeyn zijn, behoudelijckdat die Aenleg- ger, Appellant of Reformant, al eer hy den Ver- weerder of geinthimeerde fal mogen verfteecken, ichuldigh fal wefen, fijn enquefte gedaen, of daer af ffherenunchieert te hebben: Ende daer naer fal den Verweerder of gheinthimeerde dach gegeven worden ter difcretien vanden Hove, om oock fijn enquefte te doen, of daer af te renunchieren � ende niet te min de Verweerder oft gheinthimeerde fal den Aenlegger, Appellant oft Reformant mogen doen verfteecken van enquefte te doen, al is 't dat hy fijn enquefte noch niet ghedaen, of daer af niet gerenunchieert en heeft. XLI. Dat men naer d'expiratie vanden tyde inde Commilfie of Adte begrepen, egeen Getuygen en fal mogen verhooren noch munimenten ontfan- gen, noch prorogatie ofnieuwen tijdt van thoon geven, ten zy by den Hove, ende dat om mereke- lijeke redenen, in wekken gevalle, ende foo verre die weder-partbye den tijdt van thoone te duyren ontkent, foo en fullen die Commiflarifen niet mo- gen hefoigneren fonder A&e van prorogatie te iien, ren ware byconfente van beyde parthyen, wa�r af die Commiflarifen in dien gevalle note ful- len maecken in heur Verbael. XLII. De Commiflarifen fullen gehouden weien Ver- bael te maecken, ende te voldoen van al des fy duyrende keure Commiflie hefoigneren fullen dat Verbael behoeft, ende den dach ende plaetfe daer ende als fyliedai beginnen fullen tebefoigneren, totteneyade van heure CoiMmifl�e noteren, ende 't felve Verbael metterinformatie teeckenen,ende die totten Procefle voegen. XLIII. Dat die Commiflarifen en fullen maer twee we- len ten hooghften, te weten, eenen vanden Rade, ende eenen Secretaris, ten ware in groote laftige wecken, inde wekke die Cancellier meerder getal van Commiflarifen fal mogen ordineren: Indien nochtans eenige valide parthyen begeert yeman- den totte twee Commiflarifen ghevoeght te heb- ben tot fijnen kofte, 't felve fal hem mogen gebeu- ren , oock ter difcretie vanden Cancellier ende Kaede, parthye nochtans eerft daer op fommier-

-ocr page 435-



			PlacateoLf. 5.Bocck. 2. Tic 5. Deel�
	S59
					Wo
					Wo

				de van Over-Maze, ende buyten Brabant, vorder dan fe�� mylen vander refidentie van onfen voor- noemden Raede, fullen 's daeghs hebben drie gul- den, ende voor partye vier gulden. LIX. Item, ende befoignerende den tijdt alsvooren voor ons binnen der Plecken vande voorfz refi.' dentie van onfen Rade,fullen hebben vijftien ituv- vers, ende voor partye twee en twintigh ituyvers ende eenen halven. LX, Item, voor't minuteren ende groiTeren vande enqueilen , fal betaeldt worden tTarnen elcks 's daeghs negen ftuy vers. LXI. Item,voor die ciratie die in't Parcquement moet ghefchreven zijn , die principael Commiffaris fal hebben drie ituyvers, de Secretaris met fijnen Klerck, die de felve citatie fal moeten fchryven fes ituyvers, t'famen negen ituyvers. LXI1 Den dach van collatien fal gereeckentende ge- nomen worden, ghelijck men hebben fal vanden dage daer d'enquefte oft meeitendeel van die ghe- daen fal zijn. LXIII. Dat metten falarLs boven verklaert, fullen onfe Raetfluydenende Secretarifen moeten tevreden zijn, fonder yet meer te mogen eyiTchen oft folli- citeren voor heur defroyement of anderfins, dire- ftelijck of indire�telijck. LXIIII. Die voorfz Raeden ende Secretarifen en fnllen van een reyfe oft weder-keeren maer eens betaelt worden, alwaer 't oock dat fy om diverfche com- mii�ien gerey�ende gebefoigneert hadden. LXV. Dat parthyen comparerende ter ordinantie van onfen voorfz Rade voor GommiiTarifen, efi aidaer befoignerende , fullen die wedden vande voorfz CommiiTarifen t'famen betalen, te weten elck een helft, ende dat voor alfoo veel dagen als fy ghebe- foigneert fullen hebben, naer-volgende deotaux hier boven geordineert: ende foo verre een vande partyen in gebreke blijft,fijn aendeel inde vacatien te betalen, fal parthye d'expeditie vervolgende de ander helft verfchieten, ende 'ti�lve mogen verha- len by executie op de gebreeckelijcke partye. LXVI. Ende als die CommiiTarifen in commifl�e vace- ren fullen, een myle ofte twee buyten de plaetfe vande refidentie van onfen voorfz Rade, befonder des Somerfdaeghs dat men op eenen dachgaen ende komen mach, in dien ghevalle en fullen fy voor gaen ende weder-komen maer van eenen dach betaelt zijn. LXVII. Item, die CommiiTarifen die welcke onfe Can- cellier ordineren fal adpartes, befoignerende ter plaetfen van heurder refidentie vijf uyren 's daegs» fullen hebben voor heur ende beuren Klerck, t'ia- men feven en twintigh ftuy v�rs, ende buyten der Plecken van heurder refidentien, xxxvj ituyvers. LXVI II. Dat gheen CommiiTaris binnen noch buyten de refidentie van onfen Raede, en fal voor eenen dach.
twee hondert Carolus guldens eens, oft van thien Rhijns-guldens erffelijck ende daer onder, indien de parthyen die haer enqueite Tullen willen doen, verfoecken maer eenen Commiflaris te hebben, of eenigen anderen Commiflaris ghecommitteert te hebben adparies, fal onfe vooriz Cancellier eenen Gommiilaris alleenlijck van den Raedtfluyden mogen deputeren, oft in fijn plaetfe eenen nutten endeexperten (yvoonende ter Plecken, oft daer omtrent, daer men d'enqueite doen fal) commit- teren, t'fijnder difcretie. Behoudelick dat die Ge- deputeerde of Gecommitteerde adpartes, fal ghe- houden zijn eenen goeden ende experten Ad- joinit te nemen ter plaetfen voorfz, niet fufpecl: zynde, der eender oft andere partyen. Lil. Dat die CommiiTarifen in commiiTie wefende buyten de refidentie van oni�n Raede, fullen ghe- houdenzijn tebefoigneren t'elcken dage vijf uy- ren tijdts, indien onfen Procureur oft partyen foo veel tijdes behoeven �. indien niet, fullen gheftaen met flikken minderen tyde als onfen Procureur of parthyen behoeven fullen, ende des niet te min hebben heure-vacatien, gelijck hier naer verklaert fal worden. LI H. Dat onfe Raedtfluyden als fy in commiiTie we- fen fullen buyten die plaetfe vande refidentie van oni�n Raede, in onfe eygen faecken ende aflairen, fullen hebben 's daeghs twee Spaenfche Kroonen, ofte die weerde daer van, daer inne begrepen die gagien vande voorfz Raedtfluyden. Ende als fy fullen vaceren in faecken van partje buyten die plaetfe vander refidentie van onien Raede .binnen onfen Lande van Brabandt, fullen oock voor heure vacatien hebben 'sdaeghstwee Spaenfche Kroonen als boven: Ende als fy fullen vaceren voor partye inden Lande van O ver-Maze of buyten Brabandt, vorder dan feii� mylen van- der refidentie vanden voorfz Raede, fullen heb- benvoor heure vacatien tweegelijcke Spaeniche Kroonen, ende een derdendeel oft weerde van dien als boven. LV. Item, onfe Raden als CommiiTarifen befoigne- rende voor ons ende voor partye, ter Plecken van de refidentie van onfen voorfz Raede, buyten die uyren dat den Raedt ghehouden fal worden, den tijdt van drie uyren, fullen hebben 's daeghs der- tien ftny vers. . LVI. Infgelijcks befoignerende inde Plecke der refi- dentie inde Vacantie den tijt van vijf uyren, ii�len* hebben ghelijck inde voorgaende Articulen ghe- feght is. LVII. Item, onfe Secretarifen ordinarifen ende extra- ordinarifen befoignerende voor ons, oft in onfe faecken binnen onfen Lande van Brabandt, ende buyten die refidentie van onfen voorfz Rade, ful- len elck hebben Vdaegs acht en veertigh ituyvers, ende voor die partye drie gulden fefthien ftuy vers 's daeghs. LVIII. Item,befoignerende in onfe faecken inden Lan-


		�Mgg^mmumM�mmHmMwmmmvmw�mmm «ηβημ

-ocr page 436-



		*mmmmmm*

	Ordonnantie vanden Rade van Brabandc.
				Ut


j_ach meer mogen nemen van partyen, het zy van ten partye of diverfche, dan die gagien van eenen Α je aiwaer 't oock foo dat die Commiflans ter Seerten van eenige parthyen, oft van diverfche nartyen meer befoigneierden dan vijf uyren: Ende als fy op ^eene11 ^dacl1 befoigneren ^voor diverfche narthyen den voorfz tijdt van vijf uyrcn, oft min- der foo fullen fy hunnen ordinaris Joon nemen van'elcke partye naer advenant vanden tyde, dat fy voor elcke partye gebefoigneert fullen hebben, op de verbeurte die daer tegens deden, vanden quadrupele tot onfen profijte, ende van arbitrale corredue. lxix; Item, als die voorfz Commiflarifen verfocht fullen wefen van parthye om te befoigneren, ende die Commiflarifen ghereet zijn fullen, ende daer toe mo⁽*en verftaen, fullen die Procureurs gehou- den zijn heure Meefters t'aflifteren, ende heure enqueften te helpen beleyden: of in ghevalle fy daer toe niet en konnen verftaen, fullen andere in heure plaetfe moeten furrogeren , hebbende volkomen Inftruclie, om dat te mogen doen , op depeynevanthienCarolusguldens, t'oni�n be- hoeve te verbeuren by den Procureur, die in het geene des voorfz is, gebreeckelijck fal bevonden worden. LXX. Dat alle Copyen in forme van thoone by par- tyen over gegeven, fullen by beyde den Commif- farifen ontfangen, ende inde prefentie vande we- de rpartye oft heuren Procureur daer toe gedaegt, gecollationneert ende gheteeckent worden, ende fullen den voorfz Commiflarifen in heure Verbael ftellen, tot wiens verfoeck die voorfz collatie ge- daen wort, ende of die gedaeghde partye prefent of abfent geweeft is, oock den daeh dat die colla- tie ghefchiet is, ende anderfints, waer af Verbael behoeft ghemaeckt te worden, ende en fullen die felve Commiflarifen niet nemen van collatione- ren, au&entiferen oft teeckenen, boven den daeh van heure vacatien, als de. felve binnen den tijdt vander uyren dat fybehooren te befoigneren ge- beuren fotide. LXX�. Dat die voorfz Commiflarifen ten verfoecke van partye, fullen gehouden zijn Copye te geven vande Schriftuyren, Titulen ende Munimenten in heuren handen gheexhibeert, in goeden leefbaren ehefchrifte, waer voor dat haer Klercken hebben lullen, te weten, van elcker fijden van eenen hal- ven blade Papiers, inhoudende achthien regulen, ende ekken regel tvvaelf fyllaben, een blanck. LXXII. Dat partyen den Commiflarifen egeen interro- gatorien en fullen mogen over geven. LXXIII. Dat die Copyen vande biljetten oft Munimen- ten , den partyen niet en fullen ghecommuniceert worden, tot dat van thoone gerenuncieert is. LXX Η II. D'c Commiflarifen naer renunciatie van thoo- ne , en fullen egheene Getuygen mogen hooren, noch egeene munimenten noch yet anders mogen onttangen, maer fullen het Proces befegelt ende geiloten zijnde inde Greffie, naer dien den Inven-
			taris van beyden den partyen voor hen gemaeckt fal worden, als hier naer in 't Cappittel vande Pro- cureurs geordineert wort. LXXV. Dat onfe voorfz Commiflarifen quitantie fullen geven van allen heuren vacatien, inhoudende fpe- cificatie vande dagen ende plaetfen, daer ende by henlieden gevaceert, mette fommen die iy daer af ontfangen fullen hebben. LXXVI. Dat van nu voortaen in onfen voorfz Raede, ende alomme binnen Brabandt, alle ordinarife en- queften ende getuygenifl�n, mitfgaders die geene die van Officien wegen by voorgaende interloeu- toiren worden ghedaen ende verhoort, fullen den partyen Litiganten werden geopenbaert, ende fel� hen daer af Copie verleent worden naer difpofirie van Rechte. LXXVII. Item, dat die Commiflarifen onder-hebbende 't Proces, 't idye inde Greffie noch te Hove niet en fullen mogen brengen oft feynden, al eer par- tyen in faecke gefloten fullen hebben, ende beyde cfe Inventarifen gemaeckt ende gefurneert van al- len heuren ft�cken, fonderhnge vander originael�* der Procuratie of Copie authentijcque derlelver, ten ware dat d'een oft d'andere vande parthyen wettelijck daer af verfleecken ware, in wekken ghevalle die voorfz Commiflarifen 'tfelfde fullen mogen over brengen, ge�jck 't gefurneert fal zijn. LXXVIII. Dat voortaen egeene faecken en fullen beleydt oft ghetraiteert worden voor eenige Commiflari- ien, behalven alleenlij ck die hecken die niet wel betamen en fouden op de Rolle bedinght te wor- den, als tu,flchen den Overften, ende fijnen imme- diaten Geeftelijcken Onderfaet, tuflchen Vrien- den ende Bloedt-ghenooten, tuflchen Man ende Wijf, ende diergelijcke. Aengaende de Rtpportm <vande Procejprt. Dac IIII. Cappittel. L Λ XI Λι ΤΛ At die Procefl�n fullen gediftribueert worden *-^by onfen Cancellier naer iijnder diicretien, die welcke nochtans de felve niet en fal diftribue- ren den geenen die den thoon gehoort fullen heb- ben , ten ware dat by onfen Raede uyt eenige re- denen anders gheordineert ware, ende onfe Gref- fiers en fullen egeen Procefl�n uyter Grefl�e on- fen Raedtfluyden leveren, dan by ordinantie van onfen voorfz Cancellier, op de pene van fufpenfie van eenen Jaere van huhder Ofl�cie, ten ware inci- denten vander Rolle, als hier naer ghefeght fal worden. LXXX. Dat onfe Raedtfluyden onfen voorfz Cancel- lier by hen of by parthyen, noch yemandt anders dire&elijck of indire&elijck en fullen mogen fol- liciteren om eenige rapporten te hebben , noch rapporten overnemen anderen gediftribueert. LXXXI. Dat onfe Raedtfluyden die de Procefl�n fullen hebben te rapporteren, fullen eerft ende voor ai moe-

-ocr page 437-

Placatea-.. j.Boeck. 2. Tit, 5.Deel.

%6_}

8ί₄

moeten overfien of 't Proces ghefurnecrt is van

Pro.curatienende andereftucken, achtervolgen- ,

ende dat onfe Raedtfltiyden begeerden hendae
op te bepeynfen, in wekken ghevalle een anS

deden Inventaris, ten fine dat in't rapporteren ) Proces fal mogen begonnen worden. Nietten

vanden felvenfy den Hoveegeenen tijdten doen j fal 'tvoorgaende Proces binnen drie dagen da'*

naer ten langhiten moeten gheconclude'ert e*nde
gerefolveert worden, ten zy dat by onfen Raede
om merckelijcke pregnante redenen anders geor!
dineert worde.

LXXXIX.
Dat onfe Cancellier ende Raedtfltiyden inhec
rapporteren, lekn ende delibereren vande Pro-
ceif�n, fullen ernilelijck toehooren, ende duigen-
tie doen om die wel te veritaen ende t'onthouden
fonder binnen den ielven tyde yet anders te lcfen'
te fchry ven, te confereren,of te" doen yet daer me-
de fy vanden hooren, verftaen ende onthouden
voorfz belet of ghediverteert fouden mogen wor-
den, of andere beletten of diverteren.

XC.
Als een Proces gheconcludeert endegedelibe-
reert fal worden, 't rapport fal by onfen Cancel-
lier ende Raedtfltiyden getaxeert worden inde ab-
fentie vanden Rapporteur, die welcke vander
voorfz taxatie te vreden fal wefen. fonder meer te
mogen eyffchen , ende onfe Greffiers fullen den
taux eyffchen ende ontfangen voor die pronunci-
atie vanden vonniil� , ende daer mede doen als't
behoort: ende en fal den partyen niet mogen ver-
klaren wie die Rapporteur geweeit is, ende niet te
min fal den taux innen, foo verre die niet geinteil
is voor 't overleveren vanden vonniife,op de pene
dien aen hem te verhalen, ten zy dat hy wettige
redenen hadde ter con tranen.

XCI.
_ Die Rapporteur fal 'tdiitum vanden vonniife
felve maecken ende ichryven, ende dat inden Ru-
de leien, om aldaer geaccordeert te worden: het
welck ghedaen zijnde, fal onfe Cancellier 't voii»
nilTe pronuncieren, of by onfen Grel�ier in onfen
voorfz Raede opcnbaerlijck doen lefen, ende tot
als dan fullen alle Sententien fecreet ghehouden
worden.

XCII.
Het recht van 't rapport fal by den GrefTIers ge-
houden ende ontfangen worden, vande geene die
de koften vanden Procefle ghewonnen heeft, foo
verre 't rapport van tevoorennietbetaeldtenis:
ende indien de kollen in al of in deele gecompen-
feert waren, lbo fal de geene die 't diftum begeert
te heffen,of die by den vonniife meeft geprofiteerr
heeft, 't voorfz rapport verleggen, ende daer voo-
ren in cas van refus ofdilay geexecuteert worden»
behoudelijck dat hem in beyden ghevalle verleent
fullen worden executorien , indien hy die ver-
foeckt, om op de wederpartye te verhalen, des de
wederpartye daer afgehouden wort te betalen by
executie als boven.

XCI II.
Dat die Rapporteurs die Procefi�n, die fy indeil
Raedt brengen fullen om te rapporteren , itelleo
fullen in eenen Sack,op den wekken niet gefchre*
ven en fal zijn.

XCIIII.
Dat niemand ten fal mogen delibereren inlaec*
ken, alshyghelijcke faecke heeft of verwacht»

VPflipipll

LXXXII.

Item, tn gevalle fy 't Proces gefurne�rt vinden,
foo lullen fy 't felve neeritelijck overfien , ende
daer af behoorlijck extradr. maecken, om daer me-
de te weten ende te bewyfen des tot verftant en-
de decifie vander materie dient, ende fonder het
voorfz extra<5t en fullen fy niet geadmitteert wor-
den eentcltrapport te doen, maer fal hen tijdt ge-
ordineert worden, binnen den wekken fy 't voor-
fchreve extract fullen gereet maken totten voorfz
rapporte, vanden wekken nochtans fy in dien ge-
valle de emolumenten vanden voorfz rapporte
verbeuren ende verliefen fullen.
LXXXIII.

Naer dat den Rapporteur fijn rapport ghedaen
fal hebben van eenige Proceffen, fal 't felve (eer
men daer op delibereren fal) in onfen Raedt gele-
ien worden, ende indien by eenige vande partyen
eenige ihicken over gegeven waren, metten wek-
ken fy hen niet behelpen en wilden, maer met een-
der oft feeckere claufule, oft datter maer een ofte
feeckere claufulen totter materien en diende, die
Rapporteur fal ghehouden wefen die claufule oft
claufulen totter materien dienende te defigneren,
op dat men op de felfde fo veel te meer letten fou-
de, om als dan 't gheheel Initrument, of de voorfz
claufulen alJeenlijck ter difcretien vanden Iiaede
gelefen te worden.

LXXXIUI.

Ende naer dat 't Proces ghelefen fal wefen, foo
fal die Rapporteur gehouden zijn befcheylijck te
verhalen ende te toucheren diepundlenendedif-
ficulteyten, op de welcke die decifie vander mate-
rie flaen fal.

LXXXV.

Dat die van onfen Raede, het zy Rapporteur of
andere, den parthyen niet en fullen te kennen ge-
ven , wie heur Proces heeft te rapporteren, maer
fullen 't Mve fecreet houden.
LXXXVI.

't Rapport ghedaen van eenigen Proceil�, ende
dat ghelefen zijnde, fal onfe Cancellier opinie vra-
gen eeril den Rapporteur.daer naer deCommiffa-
ris, indien thoon inden felvengheleytis, ende
voorts den anderen foo hem goet duncken fal.
LXX XVII.

Ende fal onfen Cancellier fluyten naer de mee-
ile opinie: Ende in ghevalle van difl�culteyt ende
egaliteytvanopinien , fal onfe voorfz Cancellier
die opinien vereenigen, ende tot eender reduce-
ren , indien hem 't felve inder rechtveerdigheydt
mogelijck zy: oft neen, fal hy de faecken ander-
werf in deliberatie ftellen, ende indien 't noot zy,
befondere in materien Fifcale, recours nemen tot
ons, oft in onfer abfentie aenden voorfchreven
Gouverneur.

L X X X V111.

Als een Proces begonft is te rapporteren, het
r»apport fal gecontinueert worden, geeyndt ende
gherefolveert fonder interruptie, ten ware in faec

Iten daer inne groote difficultey t ghelegen ware: hebben; oft oock in faecken, daer hy weer dar ye

mant

-ocr page 438-




	g^5 Ordonnantie vanden mant van fijnen maeghfchapp�, in wiens fakehy recht gheen Rechte* en foude mogen wefen, eelijcke faecke hadde oft verwachtende ware. Ende dat tot meerder vorderinge ende expedi- tie vande faecken, onfe voorfz Raedtfluyden ter ordi'nantie van onfen voornoemden CancelJier, oock fullen mogen buyten die ordinarife uyren	ms vyfe van die van onfen Rade, van onfe Finantie of Reecken-kamere, in dien gevalleen fal diepartye niet ontfangen worden om te debatteren de voorfz interventie , ende fullen d'Officiers ende partyen, daer vooren alfulcke faecken fullen aen- ghenomen zijn, ghehouden vveferi te gheven den voorfz Advocaet ende Procureur goede ende breede informatie, om te fuftineren ende verant- woorden de voorfz fake, ende oock te compare- ren t'allen tyde als fy by hen fullen ontboden we- fen , om hen t'informeren ende helpen beleyden die enqueften, ende 't Proces inftrueren. Cl. Dat totter decifien vander faecken concerne» rende onfe Domeynen, Finantien ende ufurpatien van andere onfe Rechten ende Jurifdictien, fullen ontboden ende gheroepen worden die van onfe Rekenkamer, omme daer inne te opineren, gelijck d'andere van onfen Raede, behoudelijck dat lbo verre de felve van onferKamerengeenen eedt ge- daen en hebben, om juftitie te adminiftreren, in faken tot heure/ kennifi� behoorende, dat in dien ghevalle fy den fel ven eedt doen fullen in handen van onfen Cancellier van Recht te doene, fonder port, faveur of eenige gunfte, bewarende foo wel 't recht van onfen Onderfaten, als van ons. CII. Dat onfen voorfz Advocaet ende Procureur, hen niet en,fullen derven onderwinden van Pro- ceil�n, die onfe Officiers van Juilitien te beleyden fullen hebben, ter faecken van heuren ftate, ten ware dat die fouden aengaen onfe hoogheyt ende Jurifdittie, ende onfe Officiers van ontfange oft Pachters, fullen ghehouden wefen in d'eerfte in- ilantie heure Schuldenaers te betrecken voor die Juftitie vander plaetfe, ghelijck fy ghewoon�jck zijn, fonder daer omme te moeyen onfen voorfz Advocaet oft Procureur. CIII. Dat onfe voorfz Procureur by advyfe van onfen Advocaet, hem fal mogen voegen in alle faecken ende materien, die welcke hy fal bevinden dat ee- nichfinrs fouden mogen aengaen onfe Rechten, oft eenich delict oft mefus, daer uy t foude mogen volgen eenige pene oft amende, fonder daer op te nemen ofte hebben ander advijs. CII II. Dat in faecken daer onfe Procureur fal gevoegt zijn, oiife Advocaet fal mogen ter begeerten van- de partyen overfien, vifiteren ende teeckenendie Schriftuyren,ende daer afnemen feeckeren falaris naer d'oude maniere. LV. Dat die faecken ende materien inde welcke onfe Procureur alleen foude wefen Impetrant, ende niettemin fullenprincipalijeken aengaen eenige partyen, ende ons alleenlijck in confequentie, ter confervatie van onfen Rechte ende hoogheyt, oft vande Privilegi�n ons Landts van Brabandt, fullen beley t ende geinftrueert worden ten koften vande voorfz partyen, vanden wekken onfe voornoem- de Advocaet ende Procureur fullen mogen ne- men heure vacatien ende falaris naer den gewoon- lijeken taux. CVI. Dat die voorfz faecken Fifcale fu�en bedingbc I i*i wor-

expedi�ren ende defini�ren Proceifen metfulcken eerale van Raedtfluyden, als naer importantie der ielver fal bevonden worden te behooren, maer al- tijd t niet min dan met vijfve, daer af die viere van eender opinien fullen moeten zijn. XCV1. Dat van Rapporten ghedaen in kleyne faecken ons direftelijck aengaende, egeen taxatie t'onfen lafte cedaen en fal worden, maer in groote faken daer ^rooten arbeydt inne valt, fullen onfe voor- noemde Raedtfluyden van heuren Rapporten by onfen voorfz Cancellier ende andere, onfe Raeti- luyden inde redelijckhey t getaxeert worden,ende van des daer af t'onfen lafle komen foude, fullen fv betaeldt worden by den Ontfanger van onfe Exploiden. aengaende d' Officien Fifcaeh Dat V- Capittel. XCVII. JNden eerften, fal onfe Advocaet Fifcael verant- woorden , bewaren ende fuftineren naer fijn be- fte , onfe Rechten, Domeynen, Jurifdictie ende Hoogheyt, ende fal hebben die fuperintendentie van onfe faecken Fifcale, die welcke fullen by on- fen Procureur Generael in Brabandt worden be- leyt ende gehandelt. XCVIII. . Dat onfe Procureur Generael fal mogen inten- teren alle faedken Fifcale, by a_%dvyie van onfen voorfz Advocaet, ten ware dat die fulcks waren, dat de felve onfe Advocaet daer inne alleenc niet en wilde adviferen, in wekken ghevalle fy gefa menderhant fullen mogen begeeren ende ver�bec- ken d'advijs van onfen Cancel�er ende Luyden van onfen Rade in Brabandt, in materien die con- cerneren criem van abuyfen, ende de Privilegi�n, Statuyten ende Ordinantien , aengaende der hoogheyt van onfen Lande van Brabant ende van Over-Maze. XCIX. Datfo wanneer eenich onfe Officier van ontfan- ge.Pachtervan onfe Domeynen, oft onfe Officier van Juftirie, voor foo veele als 't aengaet altricatie van onfe Jurifdiclie, ghedaeght wefende in onfen voorfz Rade,fal verfoecken interventie van onfen Procureur, dat alfdan die weder-parthye fal fom- mierlijckende verbalijck, fonder treyn oftfigure van Proceffe, mogen in onfen Rade debatteren de voorfz interventie, ende alfdan fullen die van on- Jen Rade, partyen ghehoort, appoincleren in pre- ientie van onfen Advocaet, alfo behooren fal, die voorfz interventie admitteren oft rejicieren. Maer foo wanneer onfen Advocaet oftProcu- ^fe»t fullen eenige faecken aenveert hebben,by ad-

-ocr page 439-



	7 Piacatcrw- 5»Bo<ick. i.Tit. 5. Deel. S68 worden %f �nfen voornoemden Advocaet * die I oft dehddaeromfy ge weeft zijn in Proces in on, W�icke fal maecken end� tekenen die Requei�en \| fen v�orfz Raedt, tegen �nfe voorfz Officiers Fif"
		cale, oft dat tegen die felve quaet-doenders ware geprocedeert geweefl by informatie precedente fullen van ons verwerven gratie, remiffie, aboliti� oft pardon, in wat forme dattet zy, fo fullen f_u]_c-kequaetdoenders gehouden wefente betalen die kollen van Jiiilitie, daer onder begrepen fullen welen die vacatien ende falaris van onfe voorfz Officiers Fifcale, ende oock vander informatie precedente. CXII. Dat de faecken Fifcale fullen d'eerlle geprefen- teert welen op de Rollejbo wel in't aenleggen als verweeren, ende d eerfte gedepefcheert worden ten eynde dat onfe voorfz Advocaet ende Procu- reur te bat mogen verftaen tot onfen affairen, en- de op dat fy te bat mogen gead verteert wefen wat materien ons aengaen, fullen die Commil�arifen vander Rollen, als fy verftaen fullen datter eenige faecke wefen fal, die foude mogen aengaen onfen Fifqiie, ordineren der partyen, oft beuren Procu- reurs te communiceren de fehe materie onfen voorfz Officieren Fifcale, daer af notule g�maeckt fal worden in d'Acte van dien dage. CX11I. Ende ten eynde dat onfen voorfz Advocaet mach te beter peynfen op de voorfz faken Fifcale, dienende op de voorfz Rolle , fal onfen voorfz Procureur gehouden wefen goets tijts eenen dach voor de Rolle hem te vinden by onfen voorfzAd- vocaet, ende met hem wel ende ernllelick te com- municeren van alle de faecken die fyluyden fullen hebben, dienende op toekomende Rolle,'t zyey- fchendeoft verweerende, latende in fijn handen die itucken , A&en, Brieven ende Schriftuyren daer toe dienende, om die te vifiteren ende te be- dingen , te defenderen die voorfz faecken, als be- hooren fal naer recht ende r�dene: ende totdefen eynde fullen oock de Executeurs oft Exploldeurs gehouden zijn goets tijdts, ende twee dagen voor de Rolle heurexploiclen onfen voorfz Procureur Generael over te leveren. CXIIII. Dat als die voorfz faecken ende ProceiTen fullen wefen in (late van wyfen, onfe voorfz Procureur �al ghehouden wefen daer af te adverteren die van onfen Rade, efiteverfoeckendaer afdieuytinge ende decifie, d'welck die van onfen Rade ghehou- den fullen wefen te doenebinnenfekeren ghelimi- teercien tyde, te weten,die faecken Fifcalen Civile binnen drie maenden, ende die criminele foo liaeft als die Procefl�n fullen wefen in llate om wyfen� CXV. Dat die Commiffarifen vander Rollen niet en fullen mogen ordineren of appoiniteren aengaen - de de faecken Fifcalen, ten zy by confente van on- fen voorfz Officieren Fifcale, maer fullen die voor- fchreve faecken Fifcale worden bedinght,ende ge-' appoinfteert in volder Audi�ntie , onfen Voorfz Advocaet wel ende in 't lange in fijne redenen ge- hoort zynde. CXVI. Dat onfe voorfz Advocaet fal geroepen worden totter vifitatie, ende deliberatie vande Procellen. die aengaen lullen die voorfz faecken Fifcale.enae

%nd� Schriftuyren, fonder dat hem des yemandts anders fal mogen moeyen oft onderwinden, ehde die v�orfz Requei�en g�maeckt wefende, fal onfe voornoemde Procureur die prefenteren in �nfen Raedt, d&ftfc die felve fullen �eril ende voor alle de andere geexpedieert worden: ende ten eynde dat onfe voorfz Advocaet mach te beter geinformeert welen vawd� materien, lal onfe Procureur die par- tyen doen komen by onfen voorfz Advocaet, om die te hooren, ende mondelinge te ondervragen vande waerhey t vander faecken. C V11. Dat foo verre onfe voorfz Advocaet ende Pro- cureur ghedient hebbende van fchriftuyren van feyten, bevinden dat partyen fouden gheallegeert hebben eenige feyten , daer af fy egeen memorie en hebben, dat fy die fouden hebben hooren be- dingen , fullen op die (ehe mogen antwoorden by additien, ende lal parthye mogen van ghelijcken doen, ende fullen die van onfen Rade reguard ne- men , dat onfe voorfz Advocaet ende Procureur niet lichtelijcke en worden verfteecken. C V111. Dat foo wanneer onfe voorfz Advocaet fal be- vinden eenige fwarigheden oft difficulteyt inde voorfz faecken Fifcale, fal altijdt toeganck mogen hebben aen die van onfen Raede oft Reecken-ka- mere , foo wel in faecken die aengaen fullen onfe Domeynen als andere, in wat fiate di� zijn, ende hem fal ghegeven worden goede ende ghereede audi�ntie. CIX. Dat onfen voorfz Procureur fal gehouden we- ien hem getrouweJijcken te informeren op alle fa- jfcenende materien komende tot fijnder kenniil�, concernerende onfe hoogheyt,pre�minentieende Rechten Fifcale, foo wel in faecken van excei�� oft criem beh�orende tot fijnder Officie, als oock van onfe hoogheyt ende Domeynen: ende fal onfe Procureur naer dien hy die voorfz informatie fal hebben genomen, ghehouden w�fen die terftont, ende fonder vertreck over te leveren in handen van onfen voorfz Advocaet, die vvelcke Reque- i�en maecken fal om daer op te hebben provifie, die welcke fal by onfen voorfz Procureur gepre- i��ifeert worden aen die van onfen Rade: ende in- dien voor 't verkenen vande voorfz provifie die van onfen Rade willen die voorfz informatie fien, fal henluyden de felve getoont worden. CX. Dat foo wanneer onfe voorfz Procureur fal ge- raecken te fuccuniberen in eenige faken, daer toe byegheen ordinantie van onfen voorfz Raede en heeft gehadt, fal ghecondemneert worden, als die faecke dat eyfcht, inde kollen, om die te betalen uyt fijn eygen buydele: ΈηΟ� indien hy fuccum- beert in faken daer toe hy ordinantie gehadt heeft, fal evengelijck ghecondemneert worden inde ko- ffen , loo wanneer die materieegeen compenfatie enadmitteert, maer fullen als dan die kollen be- taeldt worden by den Ontfanger vanden exploi- &en, tot onfen lafte. CXI. Dat ais eenige Delinquanten om eenige faecken

-ocr page 440-



		Ordonnantie vanden Rade van Brabandt.
				870
	%6?			870

			ninge, oft om andere redelijcke faecken, verfocb> ten langer dilay, d'weJck weien fal ter difcretien van onicn Raede: ende aengaende civik faecken van onfen voornoemden Procureur, men fal ufe- ren aengaende den dilayen, gelijck men gewoon- lijck is te doen in andere gemeyne faecken. CXXI. Dat onfe voorfz Procureur fal gehouden wefen in 't feyt van fijnder Officie, ende in faecken Fifca� Ie hem te reguleren ende bekyden naer d'advys van onfen voorfz Advocaet als boven, houdende d'affairen fecreet. CXXII. Dat onfe voorfz Procureur fal fchuldich wefen te geven allen halven Jare by declaratie,ende goe- de fpecificatie aen onfen Cancellkr, ende die van onfer Reecken - kamere alk die faecken Fifcalen die hy heeft te beleyden ende te vervolgen,tegens wien dattet zy.ende befonder die gene die in ltate van wyfen zijn, ten eynde dat onien voorfz Can cellier ende die van onfer voornoemde Reecken- kamere, mogen re bat gheadverteert zijn vande faecken ende exploiften, om daer inne ons rechte re bewaren. CXX III. Dat onfe voorfz Advocaet niet en fal mogen poft�kren voor parthye, noch nemen, noch ont- fangen eenige penfie, van wien dattet zy, maer fal ons dienen inden felven ftaet alsAdvocaet Fifcael, ende onfe Raedt vanden felven onfen Raede, heb- bende in faecke particuliere, die welcke ons niet en fullen aengaen, ghelijcke authoriteyt ende macht, als t'opineren, rapport te doen, Commil��e te hebben, ende allen anderen Aften Judiciaire, ende extrajudiciaire te doen, ghelijck die andere onfe Raedtfluyden vanden felven onfen Raede. C X X II11. Ende fal die difUnftie yande Oificien van onfen Advocaet ende Procureur wefen, fukks dat dei Officien van onfen Advocaet fal toe behooren te gheven advijs ende raet onfen voorfz Procureur, omaddreil�vaniijnderOificien, als hy des ver- focht fal wefen, te maecken Requeften, te propo- ncren ende te verantwoorden alle aflairen Fifcale in onfen Raede, te maecken die Schriftuyren ende motiven daer toe dienende, ende in't generael alle 't geene dat eenen Advocaet van eender particu- lierder parthyen ftaet te doen, om die bewaernifl� ende befchermenilk vanden rechte van fijnder partye. Ende der Officien van onfen voorfz Pro- cureur , te nemen alle informatien precedente van aflairen concernerende onfe Rechten, Hoogheyt ende Domeynen, by ordinantie ende advyfe als boven, ende daer toe te doen alle exploiften ende apprehenfien perfonele, t'addrefl�ren die enque- ften Fifcale, ende generalijck te doen 't geene dat eenen Procureur van parthyen voor 't beyden van eenen Procefl� particulier fchuldigh is van doene, behoudeJijck nochtans, indien dat onfe Advo- caet ware abfent oft fieck, dat in dien ghevalk on- fen voorfchreven Procureur wel fal mogen naer d'Inftruftk vanden voorfchreven onfen Advo- caet doen mondelinge aenfpraecke, antwoorde repliceren ende dupliceren,ten eynde dat die faec- ken Fifcale worden foo luttel verachtert als 't mo- gelijck wefen fal. I i i ij Dat
61 daer ianc mogen opineren ende delibereren, ■ τ dat hem eoet dunckt by maniere van Adver- difemente, ionder dat fijnen voys of opinie fal ge- rckent worden inder decifie vander marenen, inde fonder die prefentie van onfen Ad vocaet Fii "'el en fal niet mogen gefloten ofte ghevuideert « orden t'onfer prejudicie ofte achterftel. uoraei r _cXvH Dat indien by der vifitatien van eenige Proceffen Uiicke klaerlijck, ende notoirlijck, dat eenige van Te partyen oft Getuygen hadden gecommitteert penieh bedroch, valfcheyt oft ander delift in Pro- ces voor onfen voorfz Raede beleydt, oft andere delicten, vanden welcken naer recht,ftijl ende co- ftuvme die kennhTe toe behoort onfen Raede van Brabandt, ghelijck van Perfonagien die welcke in d'eerfte inilantie niet en mogen elders betrocken worden, dan voor onfen voorfchreven Raedt, en- de diergelijcken, fal den voorfz onfen Raedt mo- gen flikken Delinqiiant punieren, ende condem- neren uytten felven Aften , ende fonder ander Proces oft calangie, in een amende t'onfen proh> te, naer d'exigentie vanden cas: Maer iudien 't de- lict by den Procefie niet en ware bevonden al khierende notoir, in dien gevalle fal onfen voorfz Raedt mogen ordineren den voornoemden onfen Advocaet ende Procureur te nemen conclufie te- cendieparthye, ende tot dien eynde hunlieden communiceren die ftucken vanden Proceffe, om partyen daer op gehoort, daer op t'ordineren als't behooren fal. CXVIII. Dat als hem yemant fal beklagen vande voorfz Oificiers oft andere, in materie van delift ofexcef- fe, daer afdiekenuiil� in d'eerfte inftantie foude toe behooren onfen voorfz Raede, foo fal onfen voorfz Procureur ghehouden wefen hem te infor- meren tot k�fte vanden Denunciateur, ende die voorfz informatie ghenomen wefende, fal die ter- ftont overleveren onfen voornoemden Advocaet, om daer inne ons recht te bewaren, ende te maec- ken die Requefte, ende die te prefenteren onfen voorfz Raedt, om daer op te verkenen alfulcken provifie als 't behooren fal. CXIX. Dat als eenige Requeften fullen gheprefenteert worden in oni�n Raedt, die aengaen fullen onfe Domeynen, Heerlijckheyt ende ufurpatie van on- fen Rechte ende Jurifdiftie,foo fullen die felve ge- fonden worden aen die van onfe Reken-Kaniere, die welcke ontbieden fullen die partyen,ende ful- len appoinfteren die faecken oft difficulteyten, is 't doenlijck: Ende indien neen, fullen die weder- omme feynden met heuren advyfe aen die van on- fen voorfz Raede, om daer op te verkenen fulcke provifie als 't behooren fal. cxx. Dat in materie criminele fal geprocedeert wor- den met alder diligentie, ende fonder lange dilay- en, te weten aengaende het Verbael bedingen van acht dagen tot acht dagen, ende om te dienen van Schriftuyren, ende te doen die enqueften, eenfa- jflentlijck vande faecken vande Gevangenen, ful- k" die dilayen ende termynen geobferveert wor- den naer d'ordinantie van onfen Raede, ten ware dat parthyen ter caufen van heurder verder woo-

-ocr page 441-

Placatejw* 5*Boeck. �.Tit. 5, Deel.

CXXVIII.

8? ι

cxxv.

Dat komende den ftaet van oiifen Advocaet
Fifcael te vaceren, onfemeyningeis, dat van als
dan voortaen onfen Raedt ende Advocaet Fifcael
in dien tyden, fal hem alleenlijck occuperen inde
faecken ons raeckende , fonder te doen eenige

Die GrefFiers fullen expedi�ren alle Brieven,
Vonniffen ende Aden hunder Officien aengaen-
de in Parcquemenre, ende daer afnemen van par-
thyen fulcken falaris als hier naer volght, fonder
meer te nemen, op arbitrale corredie.
CXXIX.

Van alle prefentatien van nieuwe faecken voor
eenen Perfoon alleen, het zy vanden Verweerder
ofAenleggerdiede prefentatie doen fal, fal hy
hebben twee blancken.

cxxx.

Van prefentatie van nieuwe faecken voor Ste-
den, Prelaten, Capittelen,Gemeynten,Collegien,
Con-forten, het zy een oft meer, oock voor diver-
fche Perfoonen, uyt krachte van eender impetra*
tien ghedaeght zynde, fal hy hebben vande Aen-
leggers drie ftuyvers.

CXXXI.

Ende infgelijcks van den Verweerders drie

ftuyvers.

C X X X11.

Van alle Aden inhoudende die conclufien van
den Aenlegger , fal die Greffier hebben negen
ftuyvers.

CXXXIII.

Van alle Aden van antwoorden inhoudende
die conclufie vanden Verweerdere, oft verklaren
in plaetfe vande conclufie gedaen,ende van Aften
van replijcque ende duplijcque, fal die Greffier
hebben fes ftuyvers.

CXXX IIII.

Ende als die conclufie vanden Aenlegger, ende
oock vanden Verweerder beyde in een Ade Haf,
fal vander felver Ade beta�lt worden twaelf ftuy.
C X X X V.

Van Aden in materie van ref�rmatien of appel-
latien, als parthyen concluderen �x iifdem Mis en
bene vel male, negen ftuy vers.

C XXXVI.

Van alle Aden difpofitijf,by de welcke partyen
fullen gheappoindeert zijn byfeyten contrarien,
Memorien, Advertiff�mente, Intendit, oftheure
redenen,ftucken oft profijt te Hove te leggen,om
daer op recht ghedaen te zijn, fal die Greffier heb-
ben negen ftuyvers.

CXXXVII.

Van Aden van deffauken, dienen by feytcn,
by memorien, wiffelen , rapporteren, accorderen
ende debatteren, dienen van Reprochen ende fal-
vatien, renuncieren, fluyten in faecke, ende Van
allen anderen Aden van queftien incidentael, fal
die voorfz Greffier hebben fes ftuyvers.
CXXXVUL

Voor die vifien vande Proceffen, die welcke de
partyen uyt de Greffie gedaen fal worden, lal den
Greffier hebben negen ftuyvers.
CXXXIX.

Ende indien partye die vifie vanden Proceff� of

oft aenveeirden Commif�ie in affairen,

rapporten

aengaende Perfoonen particuliere: dan fal mogen
prelent welen, ende hebben vois decifive inde
voorfz affairen ende deylen inde taxatie van dien,
gelijck andere vanden voorfz Raede.

aengaende den (jrejfiers,
Dat VI. Cappicccl.

CXXVI.

Ie Greffiers fullen ter faecken van hunder Of-

ficien, gehouden zijn van Jare te Jare te maec-
ken ende houden eenen Boeck ofte regiftre vande
prefentatien, inden welcken ghefchrevenfullen
worden alle die nieuwe, ende oock die oude faec-
ken die op elcken dinghdach dienen fullen, ende
voorts al des inde voorfz faecken gedaen ende ge-
befoigneertfalwefen, omdaeruyt naermaels ten
verfoecke van parthyen behoorlijcke Aden ghe-
maeckt ende ghegeven te worden �. daer beneffens
fullen fy noch houden eenen anderen Boeck oft
Regiftre vande Vonniffen, daer inne fullen ghere-
giflreert worden alle Vonniffen diffinitive , ende
interlocutoire, die welcke inden voorfz Rade ful-
len gelieven, aide ghepronuncieert, ende by par-
tyen gelicht, ende opgehouden worden, ende van
alle Vonniffen, die welcke by partyen niet gelicht
ende opgeheven en fullen zijn binnen't Jaer, dat
fy fullen geheven ende gepronuncieertzijn,fuIlen
die Greffiers fchuldigh zijn op 't eynde vanden
Jare 'tdidum alleenlijck in't voorfz Vonniffe-
boeck te doen regiftreren , tot verfeeckertheyt
vande partyen: Ende infgelijcks alle Brieven van
Decrete fullen oock inden voorfz Boeck gefchre-
ven worden, die Brieven ende Aden van willige
condemnatien, die welcke by confente van par-
tyen inden voorfz Rade fullen worden gepafieert
ende gedaen: Welcke Boecken oft Regifteren die
voorfz GrefFiers fullen in onfen Rade dragen, om
aldaer ghevifiteert te worden tallen tyden alsfy
des verfocht worden, ende daer toe fullen die
voorfz Greffiers moeten regiftreren in een ander
regiftre, d'welck inden Rade fal blyven beruften,
alle d'advyfen ende Brieven die men terordinan-
tie van onfen voorfz Rade expedi�ren fal, wefen-
de van importantien mette R�queften, ende be-
flotene Brieven daer op die felve advyfen werden

gegeven.

CXXVI�.

Die Greffiers en fullen geen Proceffen over
brengen, ten zy dat inde faecke gheffoten, ende
den Inventaris gemaeckt ende al ghefurneert zy,
ende en fullen geen Proceffen gefurneert oft ont-
fangen worden, ten zy datd'originaleVenuen-
court, of Copie der felver gefurneert zy, ende die
Procuratien oi Copien autentijcke der felver da�r
inne zijn, ten ware dat d'een of d'ander parthye
wettelijck van maken van Inventaris verfteecken
ware, gelijck boven gefeyt is.

van eenige ftucken des felfs gehadt hebbende, be-

geeren copie vanden Procefle oft ftucken, waeral

't recht vande Copien meer gedraeght dan vande

vifien, in welcken gevalle die Greffiers en hUn

vander vifie niet hebben, maer alleenlick dat recht

vande Copie-. ende nae dien die Advocaet ende

Procureur fullen de vifie g�hadt hebben, affirme-
ren

-ocr page 442-

Ordonnantie vanden Rade van Brabander 874

_t _n jat hen van� hoode waf e copien te nemen, foo
fullen fulcke copien getaxeert mogen worden.
CX L.

Van alle continu atien, dilayen, uytftel ende
nrorogatien van thoone, die welckemen voort-
aen ftellen lal op den rugge vande voorgaende
Acte fal die Greffier hebben drie fhiyvers.
CXLI.

pat onfe Greffiers fullen voortaen notul�oft
resiftre houden vande parthyen, daer tegen onfe
procureur foo wel in Aenleggers als Verweerders
ftadt, fal eenige Procefi�n intenteren, ende aen-
nemen by advyfe, ende deliberatie van onfen Ra-
de , om inde c�ndemnatie van koften daer op re-
gard genomen te worden, alfoo 't naervolgende
der Inftrudtien op de Officie Fifcael ghemaeckt, is
gheordineert: dat oock in materie van remis, fal
moeten gefurneert worden d'Acte fubftantiael.
CXLII.

Vander Commiffien om enquefte te nemen, en-
de inquifitie te doen voor eene partye alleenlijck,
het zy dat die gefegelt zy, oft by Adte geexpedi-
eerc wort, twaelf ihryvers.

GXLIII. ■"

Ende voor Prelaten, Capittelefi, ofte meer Per-
foonen, vier en twintich ftuyvers.
CXLIIII.

Ende voor commiffie van beyde de parthyen te
famen als 't particuliere Perfoonen zijn, vierende
twintighftuyvers,

' ^: CXLV.

Ende als beyde de partyen fijn Prelaten, Capit-
tel�n, oft op elcke fijde meer Perfoonen t'famen
achtenveertigh ftuyvers.

CXLVi.

Item, als d'een partye is een particulier Perfoon
alleenlijck, ende d'ander Prelaten, Capittelen, of
meer Perfoonen, t'famen fes en dertigh ftuyvers.

CXLVII.

Van te bewaren de Proceflen gheinftrueert by
feyten oft memorien, ende die felve in ordene te
ftellea, als die met diffinitive vonniflen ghewefen
zijn,het zy dat daer inne c�ndemnatie van koften
is of nier, fal hebben dertigh ftuyvers.

C X L V111.

Ende van Proceflen by Advertiflemente diffi-
nitivelijck gewefen, fal hebben vijfthien ftuyvers.
die welcke rechten die partye die de voorfchreve
VonnilTen lichten fal, fal ghehouden wefen te de-
bourfl�ren.

CXLIX.

Dies fullen die Greffiers ghehouden wefen die
Procefi�n te weten te vinden, als ten verfoecke
van partye oft anderfins by den Rade geordineert
fal zijn, die oft yet daer uyt te hebben,fonder voor
tfoecken van dien yet te nemen oft te eyffchen,
doen oft laten eyflehen, tenware naerd'Jaer van
den terminatien vande felve Proceflen, ende als

CLI.

In defen voqrfien, dat indien partyen begeeferi
heure Procuratie in ghefchri-fte te hebben, boven
dat de felve geregiftreert zy,de Greffier die fal die
moeten maecken, ende daer voor mogen nemen
noch fes ftuyvers.

CL II.

Van copyert van eenige Schfiftuyren, ftucken,
oft munimenten, die partyen aende Greffiers ver-
foecken fullen te hebben, fal die Greffier hebben*
foo voor hem felven, als voor fijne Klercken, van
elck blaeyken over beyde ftjden, met goede leef-
bare ende correcte letteren geichreven,elcke fijde
houdende achthien regulen, ende elcke regule
twaelf fyllaben, fonder die te moeten auctentife-
ren, twee blancken.

CL III.

Ende als partye begeert die copye by den Gref-
fiers gecollationeert ende geaudtentifeert te heb-
bengal hy hebben voor fijn collatie boven 't recht
van fijnen Klerck, in ghevalle de copye niet eo ex-
cedeert die twaelf bladeren, fes ftuyvers.
CLIIII.

Ende» indien die voorfz copye execdeerde die
twaelf bladeren, fal betaelt worden nae advenant.
CLV.

Die Sententien diffinitive oft interlocutoire, en
fullen onfe Greffiers niet mogen extenderen met
infertie van redenen van partyen, maer in die felf-
de alleenlick ftellen die conclufien der felver,met-
ten offerenjudicielijck by henlieden ghedaen, als
die zijn fullen deel vander conclufiemdaer mentie
af gemaeckt wort,ende anders niet: ende daer toe
inferer�n 't narre vande Venuencourt, als men an-
derfins 't didum vande Sententie niet wel en fou-
de konhen verftaen: maer als eenige vande partye
begeert vordereextenfie, 't felve lal mogen ghe-
fchieden tot beuren koftealleene, waer van die
Greffiers fullen hebben, foo hier naer volght, te
weten, van VonnilTen diffinitijfgefchreven in een
Vel Parcquements, fes ponden Arthoys.
CL VI,

Ende van vonniffen diffinitijfgefchreven in een
half Vel Parcquements drie ponden Arthoys.
CLVII.

Ende foo verre die Vonniflen diffinitive excede-
ren een Vel Franchijns, fal hy daer af betaelt wob-¹den naer advenant.

CLVIII.

Ende dit al fonder onderfcheyt, of die Vonnif-
fen zijn ten voordeele van particuliere Perfoonen
gegeven, oft van Prelaten, Capittelen, Collegien,
oft meer Perfoonen, oft tegen wat Perfoonen,
Collegien, Capittelen oft Gemeynten die ghege-
ven zijn.

CLIX.

Van Vonniflen of Appoin�tementen interlocu-
toir by onfen Raede gegeven in Proceflen by fey-
ten oft memorien, die in onfen Rade ghefien ende
ghewefen fullen worden, fal dievoorfz Greffier
hebben vieren twintigh ftuyvers.
CLX.

Ende van appoin&ement interlocutoir op ende
uyt de Rolle gegeven, fal hy hebben xv. ftuyvers.
CLXI.

Daer inne niet ghecomprehendem en worden
1 i i iij Ap~

dan fal mo<ren daer

voor yet nemen ter taxanen

Tan onfen Cancellier

Van Procuratien adlites, conftitutien ende fub-
uitutien vaneenen Perfoon, fal hy hebben drie
ftuyvers: Ende van Prelaten, Steden,Gemeyriten
oit diverfche Luyden, fes ftuyvers.

-ocr page 443-

* PlacateiL*, f.Bocck. ι,Tfc, 5.Deel.

875

Appoinftementen op altricatien van partyen op- | dineert, fullengedaen worden in handen vanden
ten ftaenden voet, oft fonder fchryven ghegeven, Greffier, die daer af fijnen loon hebben fal, te vve
daer af hy niet anders en behoort te hebben dan ι ten van namptifl�menten ghedaen tot behoef van
fijn Aften, alfoo boven gefeyt is. | partye in Brieven, filver oft gout, ongemunt, oft

C L X11. in ander fpecie, des hem by onfen Raedt ghetax-

Van Brieven van condemnatien oft van appoin- eert fal worden,ten tyde hy fulcke namptifi�ment
dementen, by confente van partyen ghepaffeert, : overleveren fal, van namprifl�mente ghedaen in
fal hebben drie guWens vijfthien ftuyvers van elck gemunten goude oft filver, tot behoef van partye
Vel, ende is 't datfe minder zijn, naer advenant. d'welck hy binnen, 's Jaers wederomme leveren
G L X111. j fal, den hondert tvvintighften penningh: ende in-

Endevan Brieven van decrete van elcken Veile dien hyfukke namptifi�ment langer bewaert dan
gefchreven als vooren, vijf gulden vijf ftuyvers. twee Jaren oft meer, foo fal hy daer afhebben den
C L X1111. j tfeftighften penningh : ende van namptiffement

Van Aften van taxatien van koften,ix ftuyvers. j ghedaen tot onfen behoef, het zy in materien van

CLXV.

Soo wanneer cenige partyen hunne faecken op
de Rolle afgaen met condemnatie oft compenfatie
van koften, dat hem fal gelevert worden Afte van
't felve afgaen, fonder infertie vande opene Brie-
ven oft Venuen-court, oft indien yemandtdaer af
extenfie begeert, dat 't felve fal ghefchieden tot
lijnen eygenen kofte, inden verftande als daer
compenfatie van koften is,dat 't felve fal ghefchie-
den tot kofte van de geene die d'extenfie begeert: I Ende oft by den Greffiers eenige Brieven geex
ende alffer is condemnatie ten lafte vanden genen j pedieert worden, die hier vooren niet ehetaxeert

�ioch ghementioneert en zijn , daer af ial hy ftaen
ter taxatien van onfen voorfz Rade.
CL XX III.

Ende onfe voorfz Greffiers fullen teeckenen op
den rugge van allen Brieven van Aften, Commil-
fien,Vonniflen, ende andere by hen geexpedieert,
des hy daer afgenomen fal hebben.
CLXXIIII.

Dat der notulen vande Greffiers fal geloove ge-
geven worden, ende en fal tegen de Mve notulen
niet mogen ghefeght worden, dan binnen vierda-
gen naer dat die ghefchreven fullen zijn, ende en
lullen die felve notulen binnen de voornoemde
vier dagen niet mogen verandert worden, tenwa-
re by confente vande wederpartye, oft partye ge-
hoort by ordinantie van onfen voorfz Rade.
CLXXV.

Ende om te verhoeden langh vervolgh, ende
om te gevoeghlijcker te komen tot expeditie van
Juftitie, fo imlen die Greffiers gehouden zijn bin-
nen de thien dagen dat die Procureurs op d'Aft of
Expeditie-boecxken, eenige Aften gheftelt fullen
hebben om te maecken, die felve te expedi�ren:
ende die felve gexpedieert zijnde, fullen die Pro-
cureurs die te Boecke geftelt hebbende, fchuldigh
zijn de felve te lichten ende betalen.
CLXXVI.

Dat die Greffiers felve, oftyemant daer toe nut
wefende,fullen hun Comptoir open houden, ende
een yegelijck met hen te doen hebbende, gherie-
ven, tot leveringe van heuren Aften ende anders,
dat fy niet geoorfaeckt en zijn over hen te klagen.
CLXXVII.

Dat die Greffiers fullen houden die Rolle by
thour, ten ware^dat fy kranck oft anderfins nierc-
kelijck geoccupeert waren, in wekken gevalle hy
onfen Cancellier daer af adverteren fal, ende mits
fijnen confente ende oorlove eenen Praclifijn en-
de wel geftileerden Secretaris, oft anderen eerlijo
ken Perfoon in fijn plaetfe mogen ftellen, om die

voorfz Rojle ce houden.

Dat

die condefcendeert,

CLXVI.

Dat die Greffiers ten verfoecke van parthyen
fullen gehouden wefen extract te geven vande va-
catien vanden Advocaet, Procureur, Deurwaer-
der, G reffier ende Rapporteur, te weten van elc-
ken vande voorfz Perfoonen in 't generael.
CLXVII.

Ende en fullen die Greffiers,noch fijn Klercken
die voorfz parthyen niet mogen belaften, noch
eyffchen voor heuren arbeydt oft anderfints meer
oft vorder dan vooren verklaert is.
CLXVIII.

Dat die Eyflcher fal die Aften van fijnen eyfch
ende replijcquen heften, ende die Verweerder de
Aften van fijnder defenfie ende duplijcque, waer
af die Procureurs elck voor fijnen Meefter diligen-
tie doen fullen, op arbitrale pene: ende indien ye-
mant vande voorfz partyen hier inne gebreecke-
lijck viele, foo fal de gene die begeeren fal d'expe-
ditie van fijnen Procefle, die mogen heffen uytter
Greffien , ten kofte vanden Deffaillant, metter
Aften van conclufien in rechte: ende alle andere
Aften nootelijck totter inftruftien vande Procef-
fen, fullen gelicht ende betaelt worden op koften
van ongelijcke by de geene die d'expeditie vanden
Procefle begeert ende vervolght.
CLXIX.

Vanden Altricatien tuffchen partyen gemaeckt

op eene Rolle, ghenomen datter meer leden inne

waren, en fal die GrefTier maer een Afte mogen

maecken op fijnen falaris,naer den taux als boven.

CLXX.

De Greffiers en fullen van onfen Procureur Ge-
nerael , noch van onfe Raetfluyden, Secretarifen,
Deurwaerders oft Boden van onfen voorfz Rade,
in faecken die fy in onfen voornoemden Rade heb-
fullen, befonderheure Officien aengaende, noch
oock van Armen Luyden, egeenen falaris nemen.
CLXXI.

Dat alle namptiffementen by onfen Rade geor-

-ocr page 444-



		Ordonnantie vanden Rade van Brabandt,
	877	Ordonnantie vanden Rade van Brabandt,
	877

			alwaer 't oock foo datie de partyen niet en wilden lichten, CLXXXVI. Dat onfe voorfz Secretarifen bewaren fulleri alle Requeilen metten appoinctementen, ende die Minuten, vande Brieven by hen geexpedieert, tot verfeeckertheyt vande parthyen, op avontueren oftdieopene brieven by den «voorfz Secretarifen geexpedieert, naermaels verlooren worden. CLXXXVII. Dat onfe Secretarifen aengaende heuren loon ende falaris vande copien authentijeque of andere, hen fullen reguleren naer d'ordinantie in 't Capic- tele vande Commiifarifen ende Greffiers hier bo^ ven verklaert. CLXXXVIII. Dat onfe Secretarifen egeenen Raedt oft advij* oft advertiil�ment en fullen mogen geven, dan in faecken inde welcke fy naer recht als Secretaris niet befoigneren en mogen. CL XXXIX. Dat onfe Secretarifen onfe Brieven van Placate, Ordinantien, provifien van Juftitien, ende voorts alle andere opene oft beflotene Brieven ende MiA fiven ons aengaende, ernftelick fullen expedi�ren, fonder daer af yet te mogen eyifchen. CXC. Dat die Secretarifen oft heure Klercken niet en fullen mogen eyi�chen van parthyen ter faecken van follicitatien, expeditie van fupplicatien, oft oock van't zegelen, al waren fy daeromme binnen der plaetfen vander refidentie van onfen Rade aen yemanden gef�nden. CXCh Dat onfe Secretarifen, onfen CaaceHier, ende onfen Rade in fij η abfentie thoonen fullen die Mik fiven hen bevolen, ende by hen geexpedieert. CXC II. Dat alle onfe Secretarifen fignature hebbende inBrabandt, heuren loon vander expeditien hen bevolen, fullen geduyrende het hoocbfele vanden gelde, nemen als hier naer volght. excni. Van Sauveguarde in ghemeynder formen voor private Perfoonen , heure Familie, daer inne ghe- comprehendeert oft niet, achtien iluyvers. CXCIIII. Ende voor meer Perfoonen in wat getale dattet zy, fes en dertigh ftuyvers. CXCV. Van grati�n om by Procureur te dingene met enckelen fteerte, vijfthien ftuyvers. CXCVI. Van refpijte van drie, vier oft vijf Jaeren voor eenen Perfoone, fes en dertigh ftuyvers. CXCVII. Ende van een of twee Jaren, achthien ftuyvers. CXC VIII. Van allen appoin&ementen op de marge vande Requeften, fes ftuyvers. CXCIXV Ende voor Steden, Prelaten ende meer Petfoo- nen, twaelf ftuyvers. CC. Van Brieven te Ternere, achtien ftuyver$ / Ende
CLXXVIII. �)atdie Greffiers oock fulJen houden geftileer- deKlercken, alfoo veele als fy totter expeditien vande afFairen inde voorfz Greffieoccurrerende behoeven fulJen, die welcke doen fullen den be- hoorlijcken eedt in handen van onfen CancelJier, tie fecreten van onfen voorfz Raede ende Greffier teheleneu ί" ' �' - ^; . CL XXIX. Dat de Greffiers geenen raedt oft advijs gheven en fullen, in faecken inde welcke hy Greffier is, of weien foude. CLXXX. Dat de Grefllers inde Aden die fy expedi�ren fullen, die redenen, middelen oft allegatien van partyen niet ftelleii �n fullen, dan by expreife or- dinantie van onfen Raede, of ten ware confeifien, verlbecken,prefentatien,proteitatien van partyen oft diergelijcke. ^fa CLXXXI. Dat foo wanneer die Procureurs van onfen voorfz Raede inde Greifie komen fullen, om die notulen te extraheren, ende heure Manualen te accorderen,die Procureur die eeril by den regiftre komt, fa! geprefereert worden tot dat hy voldaen heeft, ende foo voorts d'een naer den anderen by ordre,gelijck fy inde Gref��e gekomen fullen zijn: ende of eenigen vande Procureurs heure Klercken voor hem inde Greifie fonden, ende andere Pro- cureurs daer naer quamen , fulJen die felve Procu- reurs gheprefereert ende gerieft worden voor die Klercken, alwaer 't oock foo dat de voorfz Klerc- ken begonft hadden te befoigneren. Amgmde den Audkncier, Secrewifin end« Ontfanger vande Exploiften. Dat VI. Cappictel. CLXXXII. ΤΛ At onfe Audiencier van Brabant het recht van �^onfen Zegel taxeren ende ontfang�n fal. CLXXXI1I. Dat in onfen voornoemden Raede wefen fal ee- nen Contrerolleur, die regiftre houden fal van al- len de Brieven die in onfen voorfz Raede gefegek fullen worden, ende vanden taux de welcke ghe- daen fal zijn, achtervolgende 't gene dat hier naer gheordineert fal worden, op welcke Contrerolle die reeckeningen van onfen voorfz Audiencier, geverificeert ende geapprobeert fullen worden by die Prefident ende andere Luyden van onfe Reec- kenkamereinBrabandt. CLXXXIIII. Dat onfe Secretarifen fullen ghehouden zijn te compareren inde expeditie vande Requeften, en- de aldaer blyven, ter tijdt toe dat die geexpedieert lullen wefen, ende naer volgende den Appoincte- ^menten» die provifien van Juflitie neerftelijck ex- pedieren,in fulcker tale als die Requefte gemaeckt al zijn, ende die brengen inden naeftenZegel daer naer volgende. * CLXXXV. uat die voorfz Secretarifen ghehouden fullen ajfue betalen denAudiencier 't recht vande Brie- w> die welcke fy fullen hebben doen zegelen,

-ocr page 445-

PlacateflL* 5*Boeck.'i.TIt, 5.Deel.

879

B80

tien vanden Cancellier , naede qualiteyt vanden
Impetrant. '

CC XVI.
Infgelijcx voor Saulfconduicten voor Vyanden
vanden Lende,

CC XVII.
Van Saulfconduicten oft Brieven van geleye voor
Vyanden , die wy ontbieden fullen tot eenise
dachvaerden, niet.

CCXVIII.
Van Brieven van pafte, feven en dertigh ftuyvers
en een half.

CCXIX.
Van Brieven van Octroye van refpijte, oft ftate
voor Steden, van elckeq Jare dertigh ftuyvers
CC XX.
Van O&roye van tollerantien voor Lombaer-
den, van elcken Jare iewcn en dertigh ftuyvers en
een half.

CCXXI.
Van retenue ter eeren , drie gulden vijfthien
ftuyvers.

CCXXII.
Van Brieven van retenue tot wedden nietexce-
derende vier hondert ponden 's jaers, vier gulden
thien ftuyvers.

C C X X111.
Van CommiiTien ende giften van Officien fon-
der wedden, oft van wedden, tot thien ponden of
daer onder, drie gulden vijfthien ftuyvers.
CCXXIIII.
Van CommiiTien van eenen Officier gheftekby
provifie, dertigh ftuyvers.

CCX XV.
Van CommiiTien ende giften van Officien exce-
derende de voorfz vier hondert ponden, kvtn
gulden derthien ftuyvers.

CCXXVI.
In defen uytgefcheyden die feil� principale Of-
ficiers ons voorfz Landts van Brabandt, te weten
onfen DrofTaert van Brabandt, Bailliuw vanden
Walfchen Lande, Meyerije van Loven, Amptfnan
van BruiTel, Schouteth van Antwerpen, Marck-
grave des Landts van Ryen, endeHoogh-Schou-
teth vanden BoiTche , die welcke betalen fullen
elck fes Ryders, 't ftuck gheeftimeert tot dertigh
ftuyvers, iunt derthien gulden thien ftuyvers.
CCXXVII.
Ende onfe Schouteth,Rentmeefters ende Sche-
penen van Tricht, ende vanden Vroonhoven, die
gegeven worden ten Jyve, ende die principael Of-
ficiers ons Landts van Over -Maze, elck negen
gulden.

CCXXV1II.
Ende van Brieven van Collatien van goede bc-
nefkien, fes guldens.

CCXXIX.
Van kleyne beneficien, drie guldens.

ccxxx.

Van Brieven van collatien van digniteyt, negen
guldens.

CCXXXI.
Ende van Brieven van Placet, ij gul. ν ftuyvers.

CCX XXII.
Van alle beiloten Brieven voor eenen Perfoon,
fes ftuyvers. _�ndc

CCI,

Ende mits die dierte vanden parcqtiemente, en-
de geduyrende het hooch'fele vanden Gelde,ende
anderfints van Mandementen in cas vanappella-
tien , reformatien , anticipatien, oorlof te mogen
appoin�teren, ofte acquiefceren, fimple commit-
timus, Relievement van overftrijcken van tyde,
evocatien, mutatienvanappellatien, in oppofi-
tien, maintenuen, ende andere gelijcke provifien
van Juftitien, fullen hebben achtien iluyvers.

ecu.

Ende van 't dobbele fullen voortaen alleenlij ck
hebben het hooghfele van't derde, te weten, der-
tigh ftuyvers ende niet meer, dertigh iluy vers.
C C 111.

Ende vverdt den Secretarifen by defenwel ex-
prefl�lijcken gheordineert, dat ly voortaene uyt
die Brieven van maintenue laten die claufuie van
bevelen ftadt houdende,ten ware by onfen voorfz
Rade expreflelijck uyt merckelijcke redenen hun
fulcks werde geordonneert te doene.
CC1III.

Ende van gelijcke voor vele Impetranten totten
getale toe van thiene oft daer onder, dertigh ftuy-
vers.

ccv.

Ende daer twintigh Impetranten zijn oft daer
onder, meer nochtans dan thien, dertigh ftuyvers.
CC VI.
Ende daer meer dan twintigh Impetranten zijn,
hoe veele datter zy, drie Carolus guldens.
C C VII.
Ende van Steden, Dorpen, Gemeynten, Capit-
telen, Abdyen,Collegien, Ambachten, Brue-
fchappen ende diergelijcke, dobbele, te weten,
dertigh ftuyvers.

CC VIII.
Van Sauvegarden voor Cathedrale, Collegiale
ende Conventuale Kercken met dobbele fteerten,
duyrende den levene vanden Prince, drie gulden
yijfthien ftuyvers.

CCIX.
Voor andere mindere Kercken,feven en derrich
ftuyvers en een blanck.

CCX.
Voor amort�Tementen ende nobilitatien, vier
gulden thien ftuyvers.

LCXI.
Van remiftien ende wederroepe van banne en-
de van legitimatien, befegelt met Zyden fnoeren
in groenen Wai�che, vier gulden thien ftuyvers.
CCXII.
Van wederroepe van banne ende pardoen met
dobbelen fteerte, drie gulden vijfthien ftuyvers.
CC XIII.
Van Oftroyen van Baftaerden, om Teftament
van heure goeden te mogen maecken, Man ende
Wijf voor eenen perfoon gereeckent, drie gulden
vijfthien ftuyvers.

CCXIIII.
'Van nieuwe Privilegi�n, ende oock confirma-
tien vanden ouden,ter taxatien van onfen Cancel-
lier, ende Rade, tot thien Carolus guldens,of daer
oader, ende hooger niet.

cexv.

Van Saulfconduiiten voor Kooplieden ter taxa-

-ocr page 446-



g g ι Ordonnantie vanden CCXXKIII. Ende voor Steden, Prelaten, Capittelen, Ge- meynten oft meer Perfboneff,hoe veele dattet zy, _WaelfiluyverS_ccxxxiiiL Van Brieven om lathen te fetten ende te eeden, drie gulden vijfthien ftuyvers ^& CCXXXV. Van O&roy voor eenige Gemeynte om te heb- hen eenen Zegel, feven gulden thien ftuyvers. CCXXXVI. Voor finale Heeren, drie gulden vijfthien ftuy- ^vers' ccxxxvii. Van Brieven om te mogen fetten eenen Stadt- houder van Leenen, daer onder maer twaelf Lee- nen en reforteren oft min, dertigh ftuyvers, ende om teilellen eenen Stadthouder, daer onder re- forteren boven die twaelf Leenen , drie gulden vijfthien ftuyvers. CCXXXVIII. Van Brieven om te fetten eenen Stadthoudere van eenige Officie, feven en dertigh ftuyvers ende eenblanck. CCXXXIX. Dat alle andere opene of beflotene brieven, het zy van grati�n offuftitien hier voor niet getaxeert, fullen onfen Secretarifen betaelt worden ter taxa- tten van onfen Cancellier, welcke taxatie iial gere- giftreert ende achr.ervolght worden. CCXL. Dat onfe Secretarifen den Deurwaerders ofte Boden certificatie van heurevacatien nietgheven en fullen, dan binnen thien dagen, naer dien die gedaen fullen zijn, 't felve onder die affirmatie van den felven Deurwaerders ofte Boden, ende inde felve certificatien fullen fy verklaren fpeeificatien vande faecken, ende waeromme, ende waer fy ge- vaceert hebben. CCXLI. Ende naer defe onfe ordinantie fullen alle onfe voorfz Secretarifen hen reguleren, op de pene,in- dien fy daer tegen deden, van arbitrale correctie voor d'eerfte reyfe, voor de tweede van fufpenfie vande exercitie van heuren ftate den tijdt van fes weecken, ende voor de derde reyfe van privatie vanden felven ftaet. Fan !t recht van onfen Zegel. Dat VIII. Cappittel. 'CCXLI�. J Nden eerften, van allen Chartren, ende Privile- gi�n die ghemaeckt fullen worden voor groote Steden, endebefegeltmetfijdenfnoeren, ende groenen Waflche, daer afghelijcke Chartren, oft Privilegi�n geexpedieert ende befegelt fullen ghe- weeft zijn onder den Zegel van onfen privaten Rade, een half marck gouts, daer af het marck ge- eiumeert is tot tfeventig Kroonen, ende de Kroo- ne tot vier en twintigh ftuyvers. CCXLIII. Ende foo verre gelijcke Privilegi�n niet en wa- ^r«ngheexpedieert ende befegelt in onfen voorfz privaten Raede, faldaer afbetaeldt worden een
		Rade van Brabandc.
		Rade van Brabandc.	882
			882

	marck gouts geeftimeert als vooren. CCXLIIII. Van gelijcke Chartren ende Privilegi�n die ge- expedieert fullen zijn, voor kleyne Steden,fal be- taelt worden die helft. CCXLV. � Van alle vernieuwinge van Privilegi�n die befe- gelt fullen worden als boven, het vierendeel van een marck gouts, CCXLVI. Van allen Brieven van Chartren, befegelt met lijden fnoeren in groenen WaiTche, als conceifien van vrye Merden, ere�tien van Graeffchappen, Baenderyen , perpetuelle giften van Landen ofte Heerlij ckheden, ende diergelijcke, een marck gouts geeftimeert als boven. CCXLVII. Van alle Brieven van Nobilitatien , Legitima- tien, Remiffien, Amortiftementen , Rappel van Ban, inhoudende remiflie oft pardoen, oft dat den Bangepronuncieert ware over de thien Jaren, ten eeuwigen dagen, oft fonder ipecincatie van tyde, ende diergelijcke, geduyrende het hooghfele van den G elde, negen guldens. CCXLVIII. Ende foo verre daer meer perfoonen zijn, fal elck befonder betalen oock negen guldens. C C X L1 X. Van Brieven van groote Officiers van Brabant, als Meyer van Loven, Amptman van Bruifel, Schoutet van Antwerpen, ende vanden Boilche, die vier Rentmeefters van Brabandt vande khc Steden ende Quartieren, DroiTaert van Brabandt, Bailliuw vanden Walfchen Lande, Woutmeefter van Brabandt.ende Wardeyn vander Munten van Brabandt, ende van elcken van hen derthien gul- den thien ftuyvers. CCL. Van alle Brieven van commii�ien voor Officiers vande kleyne Steden ende Quartieren, feven gul- den thien ftuyvers. CCL1. Vanden commii�ien vanden principalen Offi- cieren vanden Lande van Over-Maze, alsDroi�a- ten vanLimborgh, van Valckenborgh, ende van Daelhem, ende oock vanden Rentmeefters van Limborgh, negen gulden. CCLII. Vande commii�ien van Rentmeefterfchappen van Tricht, van Valckenborgh ende van Daelhem negen gulden. CC LUI. Vande commiffien van Schout-ampten ende Schepenen-ampten van Tricht, mitfgaders vande Schepenen-ampten vanden Vroonhove, ix guld. CCL1III. Van alle Brieven van collatien van Prebenden, van Cappellanyen, prefentatien van Curen, ende andere beneficien, die helft van foo veele, als die abfent fullen weert zijn. * CCLV. Van Brieven van Placet, vijf en veertien ftuyv. CCLVI. Van alle Saulfconduicten ende geleyden voor Vyanden ende andere, ende van Saulfconduicten voor Kooplieden, egheen Vyanden zynde, ter Kkk ar-

-ocr page 447-

Placaterw. 5*B�eck.

t.Tit. 5. Deel.

S84.

CCLXVII.

_# Vati alle brieven van Juftitien, innehoudende
fimpele oppofitien oft daeghfelen metten contre-
zegel hefegek, fal betaeldt worden bydenlmpe-
trant vier ftuyvers en een half.

CCLXVIII.

Ende van alle andere Brieven van Juftitien, in-
nehoudende vorder of breeder proyifie,ende oock
van Sauveguarden onder onfen grooten Zegele,
negen ftuyvers.

CCLXIX.

Ende voor Steden, Kloofteren, Gemeynten,
Erfgenamen van onverfcheyden a&ien ofr con.
foorten in 't ghedinge dobbele, te weten ach thien
ftuyvers.

CCLXX.

Ende voor meer Impetranten, end� voor di-
ftinfte oft verfcheyden adlien, als van Crediteurs
van een Sterfhuys in diverfche qualiteyten ende
diergelijcke, fal men voor den Zegele t'famen be-
talen fes en dertigh ftuyvers.

CCLXXI.

Dat onfen voorfz Audiencier voortaen boven
ons voorfz recht vanden Zegele, van alle opene
Brieven befegelt met groenen WaiTche ende 2y.
denfnoeren, fal hebben ende heffen voor fijnen
falaris naer ouder gewoonte, dertigh ftuyvers ten
lafte van parthyen, des fal hy een R egifter houden
vande voorfz Brieven,waer die belaft fullen wefen
met civile beteringe, oft van Finantien, ende ons
Zegel-recht betalen fullen oft niet, welcke Regi-
ftre hy Jaerlijcks met fijnder reeckeninge vanden
emolumenten van onfen Zegele, over geven fal in.
onfe Kamere van Reeckeninge in Brabandt, om al-
daerbewaert te worden tot een yegelijcx behoef.
CCLXXII.

Sal die l�lve Audiencier oock hebben ende hef-
fen van allen onfen Brieven met dobbelen fteerte,
als van pachtingen van Thollen, Calmijn-bergen,
oft andere Mynen, van Pardoene,AboIitien, Rap-
pel van banne boven de tien Jaren , die belaft zijn
met civile beteringen, eerlijcke oft profijtelijcke
reparatien of diergelijcke.die welcke oock moeten
autentijekelik geregiftreert worden, ter conferva-
tien van onfer hooghey t,en recht bov� ons voorfz
Zegel-recht, ende ten lafte van partyen xxx ftuy.
CCLXXIII.

Ende van alle andere opene Brieven met dob-
bele fteerten, vanden wekken den* Audiencier,
ende Contrerolleur gehouden fullen zijn te note-
ren die fubftantie, datum ende fignature vanden
Secretaris, met die taxatie van onfen Zegel-recht,
fullen fy gelijckelijck hebben ende deylen ks der
voorfz ftuyvers, oock ten lafte van partyen.
CCLXXIIII.
Dat onfen Audiencier oock fal taxeren 't Zegel-
recht van andere Brieven hier boven niet gefpee�-
jficeert, by advyfe van onfenCancellier, daerby
geroepen den Contrerolleur.

CCLXXV.

Die Audiencier fal Jaerlijcx betalen vande pen-
ningen van fijnen ontfangh van onfen Zegel-
recht, defe naervolgende partyen.
CCLXXVI.

Inden eerften, fal hy felve voor fijn wedden
hebben 's jaers twee en dertigh Karolus guldens�

arbitragien van onfen Cancellier, by hem aen-

merckt den tij t ende die faculteyt vande Luyden.

C C L VII.

Van alle Brieven van Octroye om te mogen te-
fleren voor wettige Perfonen met dobbelen fteer-
te, vier gulderi'thien ftuyvers.
CCLVIII.

Van Brieven van paiTe voor eenenperfoon al-
leene met inckelen fteerte, negen ftuyvers.
CCLIX.

Van Octroyom te mogen pleyderen by Pro-
cureur, negen ftuyvers.

CCLX.

Ende f�o verre daer meer Perfoonen waren, fal
■�elck Perfoon beibnder foo veel geven.
CCLXI.

Van allen Brieven met dobbelen fteerte, te we-
ten commifllen oft retenuen van Of�iciers,Oirroy
om te mogen teileren voor Baftaerden, Leen-brie-
ven, Perdoenen met interinementen ende civile
beteringe, rappel van banne van thien Jaren, ende
daer over, Octroyen om te mogen compareren by
Procureurs inden Leenhove van Brabant om goet
te derven, Renten te conilitueren, Stadthouder-
fchappen van OrTicien ende vande Leenen, ex-
^mptie van eenige OfRcien oft dienften te moeten
bedienen in perpetuum met dobbelen fleerte, ende
ad tempus, met enckelen fteerte , Octroyen voor
Prenters ende diergelijcke, Vonnifl�n, condem-
matien, Refighatien van Officien vooreenen Per-
foon, drie gulden feftien ftuyvers en een blanck.
CC'LXII.

Ende voor meer Perfoonen, Man ende Wijf
Voor�ehenPerfbonghereeckent, lal ghenomen
Worden voor elcken perfoon, drie gulden fefthien
"ftuyversen een blanck.

CCLXIII.

Ende voor vernieuwinge van Octroyen, van
'Accyfen, Maltoten of diergelijcke, vooreickjaer
dat bet O�troy duyrenfal, drie gulden fefthien i
ftuyvers en een blanck.

CCLXIMI.

Dat die Pachtingen fullen by onfen Cancellier
moeten gefegek zijn, achtervolgende d'Ordinan-
%ie van hoogh-loflelijcker memoden, fo van Key-
'fer Kaerle inden twee honderften fes en tfeftigfte,
feven en tfeftighfte ende acht en tfeftighfte, als
van onfen Heer Vader den Koningh Philips inden
^twee hondert negenen tfeftighfte, tfeventighfte,
��ndetwee hondert een en tfeventigfte Articulen:
ende dat men den Pachter fal weygeren onfe brie-
ven van executorien, ten zy dat fy doen blijeken
'hunne pachtingein Brabant gefegek te zijn, ende
voor 't recht van verpachtinge, of continuatie van
verpachtinge vande i�lve onfeDomeynen, te we-
ten , van verpachtinge van goeden bedragende
hondert Karolus gulden 'sjaers, ende daer over,
drie gulden fefthien ftuyvers en een blanck.
CCLXV.

Ende van Brieven van verpa�htinge boven de
hondert Karolus guldenen 's jaers.ende daer over,
tot vijf hondert Karolus guldens 's jaers , feven
gulden derthien ftuyvers.

CCLXVI.

Ende van verpachtinge boven de vijf hondert
Karol�sguldenen 'sjaers, twaelf guldens.

-ocr page 448-

gg^ Ordonnantie vanden

CCLXXVII.

pie Contrerolleur voor fijn gagien, thien Karo-

tendens. _CCIXXVI1L

pe Chauffecire oock voor fijn gagien thienKa-
roteguldens. ₀₍^_χχιχ

Die Cappellanen die de Miite in onfen Raedt le-
fen fullen, 's daeghsfes ftuyvers.
¹ CCLXXX.

Ende het VVafch darmen totten lichte,Keerffen
__nj_e Tortfen in onfen voorfz Rade behoeven faJ.
^e CC L XXXI.

Ende vanden Rechte van onfen voornoemden
Zesel, fullen vry ende exempt wefen die Heeren
van onfen bloede, die Ridders ende Officieren van
der Ordene, die Baenre-Heeren van Brabandt, al-
len die van onfen Huyfgefmne gereeckent zijn, of
ghereeckent gheweeit hebbende by den Efcroyen
van onfen Huyfe oft van onfen Voorfaten, midtf-
eaders heure Weduwen, die Cancellier, Hooft-
prefident ende Luyden van onfen Secreten ende
prooren Rade, ende van onfe Finantien, die Can-
cellier ende Luyden van onfen Rade,die Prefident
ende Luyden van onfer Kamere van Reeckenin-
gen, die Advocaet ende Procureur Fifcalen, die
Greffiers, ende onfe Secretarifen van Brabant,en-
de voorts alle die gene die van outs geprivilegeert
zijn, ende anders geene.

Ontfanger vande ExploiBen.

Dat IX. Cappittel.

CCLXXXII.

T\ At onfen Ontfanger vande Exploicten fal van
■�-'alle mulden, boeten, confifcatien,ende ande-
re penen ende amenden in onfen voorfz Rade val-
lende , ende vande penningen daer af kommende,
betalen die vacatien van onfen Commiflarifen,van
de Officieren Fifcalen, ende van onfe Boden in
Brabandt, die vaceren fullen in onfe faecken ende
affairen t'onfer ordinantie, oft ter ordinantien van
onfen Cancellier, oft vande Luyden van onfer Re-
keningen, te weten vanden gheenen tot wiens or-
donnantie die vacatien gedaen fullen weien, ende
des onfe voorfz Ontfanger daer af betaelt fal heb-
ben , mits overbrengende die taxatie ende quitan-
tie daer op dienende, fal hem ghepaiTeert zijn in 't
uyt-geven van fijnder reeckeninge by den voorfz
Luyden van onfe Reeckeninge in Brabandt, fon-
dcr eenige fwarighey t, Ende en fal onfen Ontfan-
ger die penningen van fijnen ontfangh n�euwers
elders diitribueren dan tot betalinge vande vaca-
tien voorfchreven, al eer die felve vol betaeldt ful-
len weien.

CCLXXXIII.

Dat onfen voorfz Ontfanger vande Exploiclen,
ende niemant anders,fal den ontfangh hebben van
alle koften vanjuftitien by ons of by onfen voorfz
Ontfanger van onfen wegen verleyt oft te verleg-
gene, ende die welcke die parthyen fchuldigh zijn
ons wederomme te betalen op den laft, die vaca-
tien daer af te betalen als boven.

_n * CCLXXXIII I.

Dat onfen voorfz Ontfanger fal gehouden zijn

Rade van Brabandc.

88tf

regiftre te houden vande faecken Van oni�n Pro-
cureur, daer eenige amenden vallen, oft gebeuren
mochten tot onfen profijte, om ons recht daer in-
ne te bewaren.

CCLXXXV*
Dat oni�n Rentmeeftervan Brabandt in't quar-
tier van BruiTele, fal infgelijcx betalen vande pen-
ningen van fijnen ontfangh, die Boden van oni�n
voorfz Rade, foo wanneer die i^ehe vaceren fullen
tot convocatie, ende vergaderinge vande Staten
ons Landts van Brabandt, t'onfer ordinantie, oft
ter ordinantien van onfen voorfz Cancellier,in ee-
nige Steden van onfe voorfz Landen.

nJengaende i Advocaten �

Dat X . Cappittel.

CCLXXXVI,

t die Advocaten in onfen Rade fullen wefen

geleerde Perfoonen, ende ten minften Licen-
tiaten inde Geeftelijcke oft Wereklijcke Rechten»
hebbende goede eloquentie.

C C L X X X VII.

Ende al eer fy fullen mogen practiferen , fullen
fyfolemnelijckfweeren, dat fy onfen Cancellier
ende Raede, ende elcken van hen eere ende reve-
rentie dragen fullen: dat fy in egeene faecken die-
nen , noch die aen nemen en fullen, die fy weten
fouden ongefondeert te wefen: ende indien fy ee-
nige faecken aen nemen, meynende die redelijck
ende ghefundeert te wefen, ende fy daer naer de
contrarie veriben,dat fy in dien gevalle fulcke on-
ghefundeerde faecken terftont laten ende renun-
cieren fuJlen.

CCLXXXVIII.

Dat fy trouwelijck ende ernitelij�ken heuren
Meefiers dienen fullen, ende hen laten vernoegen
metten falaris hier naer gheordineert: Dat fy om
haerfelfs profijt, oft om die weder-parthye van
heuren Meefiers te prejudici�ren, egheen onbe-
hoorlijcke wegen oft dilayen foecken en fullen,
noch egeen packt oft conventie maecken van part
oft deel te hebben inder faecken van partyemende
in't generael,dat fy in't exerceren van heuren itaet
doen fullen, des eenen goeden ende ghetrouwer»
Advocaet toe behoort.

CCLXXX IX.

Dat die Advocaten hen niet en lullen onder-
winden vanden ftaet vanden Procureurs.
CCXC.

Dat die Advocaten fullen die faecken van par-
tyen eerir mondelinge ende openbaerlijck bedin-
gen , fonder 't fe��de te doen buyten der gemeyn-
der audientie,op de pene van t'elcker reyfe te ver-
beuren twaelf fiuy vers tot behoef van Sint Anne,
ten ware dat anders by den Rade worde gheordi-
neert, om by den felven Rade daer inne geappoin-
cteert te worden fonder fchry ven , foo verre het
doenlijck is, oft anders ordineren, hoe parthyen
fchry ven fullen, ende 't felve doende, fullen die
Advocaten hen heuflchelijck ende reverentelijck
dragen.

CCXCI.

Dat die Advocaten egheen ongefundeerde Re-
queften en fullen maecken, op de peyne van arbi-

Kkk ij trale

-ocr page 449-



	*Placateru. 5. Boeck. i.Tit. 5. Deel.**
	*Placateru. 5. Boeck. i.Tit. 5. Deel.**		$88
			$88

		fullen zijn,metten redenen dienende totte voorfz feyten ende contrefeyten. C C X C IX. Dat fy in heure Schriftuyren by feyten niet meer ftellen en fullen dan fy mondelinge bedinght en fullen hebben. CCC. Noch inde Reprochen ende Salvatien extende- ren generaliapro, oft generalia contra, noch oock in de felve Reprochen eenige feyten of redenen aen- gaende der principaelder materie, noch die perti- nentie oft impertinentie der felver deduceren, noch te mogen doen eenige dedudie van rechte, maer fullen die partyen,indien't hen goet dunckt, naer die conclufie in rechte mogen dienen een kort m'otif van Rechte in 't Latijn, d'welck fecreet fal gehouden worden, ionder dat men 't felfde der partyen adverfe fal mogen reveleren. CC C1. Dat d'Advocaet vande �mpetranten van eeni- ge provifien ten dage dienende,fullen mogen con- cluderen tot fulcken fine als hen goet duncken fal, ende oock breeder oft min dan die conclufie vande provifie den �mpetranten verleent. CCC1I. Dat die Advocaten den dach fullen moeten voldoen als die faecken inde Rolle gheroepen ful- len worden, fonder die te verhouden totter reca- pitulatien vande Rolle. CCCIII. Dat d'Advocaten heure conclufien, �rfren en- de proteftatien fullen fchuldigh zijn den Greffier te pronuncieren, ten ware dat fy langh waren, in wekken gevalle fullen die moeten gereet hebben in gefchrifte, ende in promptis die over geven den voorfz Greffier, fonder daeromme eenighdilay te mogen nemen, oft anderfints d'expeditie vande Rolle te mogen retarderen: Ende in ghevalleqie weder-parthye begeert te verftaen, datter in fcrip- tis overgegeven fal zijn, om daer op te feggen dat hem goet duncken fal, fal als dan die voorlz Gref- fier hem fchuldigh zijn 't voorfz ghefchrifte te Je- fen, ende pronuncieren. CCCIIII. Dat d'Advocaten heure Schriftuyren ten dage dienende fullen moeten gereet hebben, ende daer van dienen ten tourre van hunder Rollen, fonder die felfde inde voorfz Rolle te mogen overfien oft accorderen, ende fonder te wachten de recapitu- latie vande voorfz Rolle. CCCV. Dat die Advocaten, ende Procureurs van par- thyen fullen ghehonden zijn te compareren voor ende naer noene, altijdt een uyre voor die verga- deringe vanden Rade, ende daer te blyven, fo lan- ge die Rolle oft heure faecken dienen fullen, fon- der hun te abfenteren ten tyde vande voorfz Rol- le,op die verbeurte van fes ftuy vers van elcke faec- ke, die heur prefentie behoeft, ende die welcke duyrende heure abfentie geroepen fal vvefen: ende indien fy noch abfent waren als die voorfz faecke in'teerfte recapitulatie gheroepen wordt, fullen oock voor elcke faecke verbeuren twaelf ftuyvers al tot profijt van Sint Anne, daer vooren fy ter- ftont fonder vertreck fullen realijcken gheexecu- teert worden, ten ware dat fy mits fieckten ofa¹¹' ^J dere
mie correftie, ende van reftitutie van des fy daer af ghehadtfouden hebben, eiide daerommefullen fy die Requeften moeten teeckenen. CCXCI1. Dat die Advocaten fullen den partyen oft heu- ren Procureurs volkomen audi�ntie geven, fo wel aea Armen (die fy om Godts wille dienen fullen) als den Rijeken, ende den Armen eerftaen hen komende,audi�ntie geven,gerieven ende ontkom- meren voor die rijcke die naer komen fouden. CCXCIII. Dat die Advocaten die partyen noch malkan- deren niet injurieren en lullen met woorden oft fchriftueren, als die ter intentie oft deff�nfie van- den Rechte van heuren Meefters anders nieten dienen, alwaer 't oock foo dat heure Meefters die felfde injurien fouden willen advoueren, op de pe- ne voor d'eerfte reyfe van twintich Karolus gul- dens t'onfen profyte: voor de tweede reyfe van gefufpendeert te zijn een geheel jaer: ende voor de derde reyfe ten eeuwigen tyde , ende fonder �verdrach gepriveert te zijn van hunder Officien. C C X C 1111. Dat die Advocaten oft Procureurs egeen frivo- le altricatie maecken en fullen, om dilaye te heb- ben, dat oock op dilatoirc ende andere incidenten oft emergenten egeen Proces formeel en fal mo- gen gemaeckt worden. ccxcv. Dat die Advocaten ende Procureurs fullen in onfen voorfz Raede te rechte ftaen, active ende paf�ive ter faecken van heuren falaris ende Officie, ende paffive in allen acti�n perfonele, benoude- lijck van Huys-huyre ende mont-teeringe. CCXCVI. Dat d Advocaten fullen ghehouden zijn heure Schriftuyren te teeckenen, ende die kort te maec- ken, ende fonder lange repetitien ofte redken,het recht van heuren Meefters p�rtinenteJijck ende verftandelijck te deduceren, ende in een Articule maer een feyt te ftellen, fonder feyten met feyten, oft redenen met feyten te mingelen, noch oock een feyt oft redene eens ghepoieert, anderwerven in anderen Articulen te repeteren. CCXCVII. Ende en fullen oock egeen impertinente feyten oft redenen mogen fchry ven, noch oock mogen uferen van vele finonimen een verilant genereren- de , op de pene van drie Karolus gulden te verbeu- ren van heuren van elcke Schriftuyre,inde welcke men bevinden fal dat fy tegen 't geene dat voorfz is, ghedaenfullen hebben, t'appliceren t'onfen profijte. CCXCVIII. Ende als heur Meefters verfoecken fullen gead- mitteertte worden, te mogen pof�ren ende veri- fi�ren eenige nieuwe feyten totten Proceffe ont- fangen by den Hove, als Proces by gefchrifte, en- de iy toegelaten lullen zijn 't voorfz feyt oft fey- ten te poi�ren ende verificeren, foo en fullen die voorfz Advocaten in heure Schriftuyren van feyten ende contrefeyten, niet mogen verhalen die feyten ofte redenen gepofeert in't voorfz Pro- ces by gefchrifte, noch oock die proceduyren des felfs,maer alleen fchry ven ende poferen die feyten ende contrefey ten daer toe dat fy gheadmitteert

-ocr page 450-



		Ordonnantie vanden Rade van Brabandc.
	88?
				90
				90


dere wettige oorfaecken , oorlof hadden van on- fen Cancellier, oft Prefidenten vander RoJJen, in xvelcken gevalle uytgenomen in cas van fieekten, /yfullcn moeten refpeclive eenen anderen Advo- caet geinftrueert laten, om den dach te voldoene, {o dat partye by haerder abfentie niet veraehtert _en worde: ende in gevalle van fieekten, foo verre diefaeckeacceleratie behoeft, oft oock dat de fieckte lange duyrt, fullen onfe CanCellierende Raedtdaer op.verfien. CCCVI. Dat die Advocaten fullen hebben ende nemen den taux hier naer volgende, gheduyrende d'au- smentatie vanden gelde. ^h CC C VII. Indeneerften voorfupplicatienal zijn die groot negen ftuy vers. ^b CCCVIII. Ende voor heure collatie, confultatie ende eer- ften termijn van heuren bedinghde, liet zy aen- fpraecke te doene oft verantwoorden, achthien fhiyvers. CCCIX. Ende voor heure andere termynen van replice- ren oft dupliceren die over ghevende als vooren, 't zy op een Rolle oft op twee, negen ftuy vers. cecx. Van alle termynenin altricatien incldentaeJ,ne- eenftuyvers. ⁶ CC CXI. Dat d'Advocaten voor d'opteeckenen vande redenen yand�.tegen-parthye, half recht vanden f�jv�h termijii fullen hebben, behoudelick dat die Advocaten 't felve gehouden fullen zijn te doene op de Rolle inperfoone: ende om daer afverfeec- kert te zijn, fullen die Procureurs ghehouden zijn inde Rolle die namen van hunne Advocaten te doen teeckenen, op pene dat inde taxatie van ko- ften den felven Advocaten niet en fal worden toe getaxeert: d'welck oock onderhouden fal worden ' ten refpe�te van alle andere fubftantiale termynen vanden felven Advocaten, indien fy die op de Rolle niet perfon�lijck en bedingen, ende daer af blijeke by de felve Rolle. CCCXII. Van elcken halven blaede Pampiersvan heure Schriftuyre over twee fijden, ende elcke fijde ten minften fonder bedroch van achtien linien oft re- galen, ende elcken regule van twaelf lyllaben,vier uuyvers ende een half ceexin. Ende voor heuren KJercke, een blanefce. cccxiiii. Voor heure vacatien die fy voor Commiflarifen oft inde Greffie doen fullen, twaelf ftuy vers. CCCXV. Ende oft die Advocaten inde Greffie komende om vifie te nemen, bevinden dat fy metter vifien noch niet ghenoegh verfeeckert en fouden zijn, ende copie begeeren ende nemen fonder mereke- �jcken tijdt inde vifie te employeren, in dien ghe- valle en fullen fy vande vifteniet hebben, noch oock als fy inde Greffie egheen vifie en nemen, noch oock inde Greffie daeromme gheweeil en hebben, al is 't foo dat fy 't Proces oft die ftucken tot heuren huyfe overfien , die by copie uyter
			Greffie gehaelt zijn, oft by den partyen of heuren Procureur hen tot heuren huyfe geleverc worden. CCCXVI. Dat die Advocaten niet nemen noch eyilchen en fullen.vanden geappelleerden oft gereformeer- den , voor den termijn dat fy verklaren fullen, het Pfoces niette willen fuftineren, ftellendeparthye tegen parthye. CCCXVII. Voor 't maecken vanden Calengier, vier ende twintigh ftuyvers. CCCXVI1I. Ende van buy ten te reyfen, om te hebben vifie vande plaetfen contentieux, oft om te beleyden die enqueilen van heuren Meeiters,in faecken van grooter importantie, die de Procureurs niet en iouden alleen konneri bedienen, fulkn {y 's daegs hebben drie guldens. CCCXIX. Ende als fy om ghelijcke faecken fullen moeten buyten 's Lants uyt reyfen, vorder dan les mylen vande refidentie van onfen voorfz Raede, oft in 't Landt van Over - Maze, lbo fullen fy hebben drie gulden twaelf iluyvers. CCCXX. Ende fullen die voorfz Advocaten hen metten voorfz taux te vreden houden, fonder meer te ey- fchen, op arbitrale corredie, ten ware in faecken van grooter importantie, daer inne grooten ende extraordinarifen arbeyt gerequireert ende by hen gedaen fal worden,daer affy van heure Schriftuy- re fullen mogen eyilchen taxatie van onf�n voorfz Rade, ende hen daer naer reguleren, fonder wek- ke voorgaende taxatien en fullen fy niet mogen eyiTchen. ¹ CCCXXI. Dat d'Advocaten ende Procureurs die uyt krachce van defe Ordinantie ghecondemneert ful- len worden in eenige amende oft mulcte, en fullen niet ontfangen worden als Appellanten, maer ful- ' len voor die felfde amenden promptelijck glteexe- cuteert worden , niet tegenilaende oppofitie oft appellatie. zAengaende den Trocureurs* Dat XI. Cappittcl. CCCXXII. ΤΛ At niemant ontfangen en fal worden in onl�n -■^Raedt van Brabandt, om den eedt van Procu- reur te doene, ten zy dat hy meer dan twintigh Jaren oudt zy, ende dat hy ter ordinantie van on- fen voorfz Cancellier geexamineert geweeft heeft» ende bevonden fufficient, nut ende bequaem. CCCXXIII. Dat die Procureurs hen fullen reguleren naer d'ordinantie in 't Capittel vande Advocaten hier vooren verhaelt, foo verre die voornoemde Or- dinantien oft eenige Articulen van dien henluy- den aengaen. CCCXXIIII. Om dies wille dat die Procureurs onderlinge ge- allieert zijnde van bloede oft affiniteyt, ghelijck Vaderende Sone, twee Gebroeders, oft woonen- de in een Huys, ontfangen in een faecke die pro- Kkk iij curatie

-ocr page 451-



		PlacateBL* 5 � Bocck. 2. Tit 5 � �eel.
				hi
89't



			foecken , 't felve nochtans fonder prejudirie van den verfoecke , waer af fy (voldoende die dagen) hen fullen mogen verfien, oock en fullen fy eeee- nedilatienfruitratoirverfoecken, noch onwaer* achtige excufatien proponeren , al op de pene van t'elcker reyfe te verbeuren twintigh ftuyvers tot behoef van Sint Anne, CCCXXX. Dat die Procureurs inde Rolle niet fpreecken en fullen dan als heuren thour komt, om heure termynen te houden, ende heure faecken te be- waren , op ghelijcke peyne van twintigh ituyvers voor elcke reyfe, oock ten behoeve van S Anne CCCXXXI. Dat die Procureurs houdende heure termynen ende als die Advocaten heure faecken bedingen' (lille (hen fullen bloots hoofts, hen reverentelick' hebbende,fonder dat die Procureurs heure Advo- caten oft van heurJuyder parthyen fullen mogen interrumperen, op de pene van t'elcker reyi�n te verbeuren oock tot behoef van Sint Anne twin- tigh ftuy vers. C C C X X X11. Ende aengaende Aden in materien van appel- latien oft reformatien, daer mede partyen conclu- deren ex eifdem ai�is, fal die partye (verfoeckende d expeditie vande (aecken) die lichten, ende het Proces daer af furneren. C C C X X X III. Dat die Procureurs niet en fullen mogen furne- ren oft employeren eenige itucken die te vooren niet en zijn bedinght, oft vifie afgedaen, op pene vanrejeitie, ende datteregeen reguard openfal genomen worden. C CC XX XIIII. Dat die Procureurs in 't maecken van heuren Inventaris, inden felven (lellen fullen waeromme, ende tot wat eynde, ende tot verificatie van wat Articulen van heuren Schriftuyren, fy die ituc- ken, titulen ende munimenten, die fy dienen ende over gheven fullen, willen employeren, ende tot dien fullen fy oock noteren, ende defigneren die claufulen vanden voorfz munimenten, als die di- verfche claufulen inne houden, ende 't felve doen- de , fullen obferveren de ordene van elcken ilucke naer dat behoort, te wetene, eerft die Procuratie, Venuencourt, die A�ten, Schriftuyren, ende daer naer die itucken elck in fijn ordene, alfoo 't felve tot directie ende verftande vander materie behoo- ren fal, ende daer toe d'advijs van heuren Advo- caet mogen nemen. CCCXXXV. Ende fullen die Procureurs in 't furneren van hunnen Inventaris, foo van d'eene als van d'ande- re zyde mede totten Inventaris voegen alle die notulen inder faecken ghehouden, fonder eenige achter te laten, op de peyne van fes Karolus gul- dens voor elcke reyfe, dat fy bevonden fullen worden des in gebreecke te zijn. CCCXXXVI. Dat die Procureurs fullen ghehouden zijn te houden heure termynen,fonder dilayen ofte con- tinuatien d'een den anderen te gheven, ende van fulcken continuatien en fullen fy egeenen falaris hebben, noch van hunne Meefters mogen eykhea op arbitrale correctie. ^v Dat
	curatie van beyden partyen, waeruyt die fecreten van partyen fomwylen worden gereveleert, ende d'eenvan partyen gefupplanteert oft bedroogen: Wy verbieden den voorfz Procureurs alfoo geal- lieert zijnde, oft woonende in een Huys.te nemen procuratie, oft te occuperen in een faeckevoor beyde de partyen. cccxxv. Dat die Procureurs hen niet en fullen vorderen fonderbehoorlijcke Procuratie eenige partyen te dienen, ten ware dat die partye hem beftonde van bloede, in wekken gevalle fy mits (tellende cautie de rato, fullen ter ordinantie van onfen voorfz Raede mogen worden geadmitteert. CCCXXVI, Ende ten eerften dage dat fy occuperen fullen, ende heure comparitie doen teeckenen, fullen fy heure Procuratie oft die copie inde Greffie van on- fen voorfz Raede leggen, ghetecckent by onfen GrefTier, oft een van onfen Secretarifen, oft op de Rolle, ende inatiis defigneren den dach, Maendt ende Jaer, dat fy 'm onie Greffie gheconftitueert zijn, op de peyne van twintigh ftuyvers, ende van arbitrale correctie: Waer af die weder-parthye fal mogen copie nemen, om heur te behelpen, daer, foo, ende als 't behooren fal: Ende oft die weder- partye begeert copie autentijcque te hebben van- de voorfz Procuratie, fullen die voornoemde Pro- cureurs heure originale Procuratie moeten exhi- beren , foo verre de felve inde Greffie van oni�n Rade niet gepaifeert en is. CCCXXV II. Ende van Procuratien van Steden, Capittelen, Collegien, Gemeynten, Baenre-heerenofttrefl�- �jcke Edelen, het fal ghenoegh zijn die copie au- thentijcque eens inde Greffie gheleght te hebben, al is 't foo dat alfulcke Steden,Capittelen,Baenre- Heeren, oft treffelijcke Edelen, Collegien ofte Gemeynten meer faecken in onfen Rade hadden, ende clie voorfz copie authentijcque inde Greffie vintbeeris, behoudelijcken als vooren, of partyen begeeren heure copie gheauthentifeert te hebben, dat die Procureurs d'originaele daer toe fullen ex- hiberen. CCCXXVIII. Ende indien eenige Procureurs bevonden wor- den fonder Procuratie of volkomen Inftructie ge- occupeert te hebben, ende hen naermaels excule- ren, oft exonereren wilden, 't (elfde niet tegen- itaendefal deffault tegen henMeeilersghegeven worden tot behoorlijcken profijte, ende fullen die Procureurs alfoo geoccupeert hebbende, betalen de koften vande weder-partyen, ende indien mits heuren gebreecke van noode zy heure Meefters te herdaegen, 't felve fal oock ghefchieden ten kofte vanden felven Procureurs �. Ende in gevalle darter egeen herdaechfele en valt, fal daer inne geproce- deert worden, als in materie van deifaulcen hier naer geordineert fal wefen. C C C X X l X. Dat die Procureurs voldoen fullen den termijn daer toe die prefentatie dient, fonder eenige di- layen ofte extravaganten te foecken onder't (chijn van vifie, oft naerder vifie, cautie, fuppletie, copie oftediergelijcke, op de welcke den dach niet en dient, ende dat fy te vooren hadden mogen ver-

-ocr page 452-



		Ordonnantie vanden Rade van Brabandt»
				894
	*%9%*


			fchen, maer particulier Boden oft: SollicitateUfS die van partyen ipecialicken gefonden fullen wor- den , om heure Advocaten nootelijcke informatie te gheven, fullen heure comparitie mogen doen teeckeneninde Rolle, ende daer afgetaxeert wor- den tot drie reyfen toe, fonder meer, ten ware dat by den Cancellier ende Raedt om merckelijcke redenen anders geordineert werde. CCCXLV. Dat die Procureurs in heuren billetten alleen- lijck ftellen fullen 't getal vande Articulen, op de welcke fy die Getuygen produceren willen, ion- der mentie te maecken van feyten, interrogatien oft redenen. CCCXLVI. Dat die Procureurs egheen copie en fullen mo* gen overgeven tot verificatie van heurder intentie in forme van thoone, ten zy dat die voorfz copien ^%eerft ende voor al gecollationeert geweeft hebben prefent partye, oit ten minften die voorfz partye oft heuren Procureur daer toe gheroepen by den geenen die 't behooren fal. CCCXLVII. Dat die Procureurs fullen neerftelijck, feecker- lijcks ende goets tijts als 't behoort, heuren Mee- fters adverteren vande ghelegentheyt van heuren faecken, ende van des fy te doen fullen hebben, fonder ter caufen van heuren advertifi�mente yet by hen daer afgheeyfcht te worden , noch oock voor 't houden van heuren Manualen, oft voor 't vifiteren oft bewaren vanden ftucken: maer van- den ftucken die fy halen fullen , fullen naer die pronunciatie vanden vonnifl� uyter Greffien on- der heur recepiife, daer voor hebben fes ftuy vers. CCCXLVIII. Dat die Procureurs vanden principale noch van fcoften heuren Meefters aengewefen,niet en fullen ontfangen, tenzyby exprefl�n beveele endelaft vanden felven heure Meefters: ende 't gene dat �y by commiflie van heure Meefters ontfangen ful- len, fullen fy geheel heuren voorfz Meefters over Jeveren, fonder yet daer af te mogen houden. CCCXLIX. Die Procureurs en fullen heure faecken of ftuc- ken die fy inde Greffie gheexhibeert oft ghedienc hebben , niet wederomme mogen nemen fonder confent van partyen oft van oni�n Rade. CCCL. De Procureurs vande geinthimeerde in materie van appellatien oft reformatien, fullen gehouden 'wefen die namen vande Appellanten oft Refor- manten, die welcke heure Procei��n naer volgen- de onfe ordinantie,niet en fullen hebben vervolgt, terftontnaer d'overftrijcken vanden tyde totter appellatie oft reformatie gheftatueert, onfen Pro- cureur Generael, ende oock onfenOntfanger van de exploi�ten over gheven, om by hun ons recht daer inne te bewaren. CCCLI. Die Procureurs doende heur aenfpraecke, ver- antwoorden, replijeque oft duplijcque, fullen ten felven dage terftont ende fonder vertreck alle het befcheyt in ghefchrifte over geven, daer mede fy heure intentie ende allegatie ten felven dage ghe- daen, fullen willen fonderen, op de pene van daer af verfteecken te zijn, ten zy dat by onfen Raedp uyt

CCCXXXVII. Dat die Procureurs poilulerende in onfen Rae- Ae van Brabandt,op dat fy te beter.heure Meefters dienen mogen, inegeene Subalterne Gerichten oftBancken dienen en fullen, tenzyby oorlove van onfen voornoemden Cancellier, 't felve op privatie van heuren Oflkien in onfen voorfz Ra- de� Ende fullen de voorfz Procureurs met partyen die in Procefl�n komen, gaen by de Advocaten, ende die felve volkomen informatie gheven, ende defeelijcks tot allen termynen als fy te voldoen fullen hebben, ende met hen communiceren,ende fulcks doen dat heure Meefters by heure negligen- rie eseen fchade oft achterdeel en lyden. ⁵ CCCXXXV1II. Dat die Procureurs in allen faecken die fy aen nemen, fullen in heuren perfoone occuperen, ten ZY in gevalle van fieckte oft van nootelijcke faec- ken, in wekken gevalle fy by confente van onfen Cao'cellier oft Prefidenten vanden Rolle, furro* gueren fullen mogen in onfe Greffie andere wel geinformeert wefende vander faken ende affairen van heure Meefters, op de peyne van te voldoen alle fchaden ende intereften die heure Meefters oft weder-partye by heuren ghebreke fouden mo- gen hebben. ^h CCCXXXIX. Dat die Procureurs fullen ghelijckelijck dienen oft rapporteren van ghefchrif re by fey ten contra- rien, memorien, reprochen, falvatien oft andere, fonder langer dach te mogen begeeren of hebben, ten ware dat ten verfoecke vande partyen gebrec- kelijck zynde, by den Prefidenten vander Rolle die faecke uyt redene gecontinueert worde. CCCXL. Dat die Procureurs egheene lange extenfie van fcoftenmaeckenen fullen, noch fuperiluiteyten daer inne ftellen, maer fullen in elcke zyde fetten achtien regulen, ende in elcken regule cwaelf fyl- laben, ende tuilchen elck Articule en fullen maer fpatie laten van eenen regule. CCCXLI. Dat die Procureurs in heure declaratien van ko- tten niet fchryven noch eyilchen en fullen van Aden oft ftucken, die welcke by heuren Meeftere niet geheven oft betaelt en zijn geweeft. CCCXLII. Dat fy in heure declaratie van koften , die taxa- tie van allen den Ghetuygen in een Articule over geven fullen. CCCXLIII. Datfy niet en fullen copieren, oft doen copie- ren die gefchriften,noch ftucken van heuren Mee- fters, oft vander weder-partyen, fonder exprefl�n voorgaenden verfoecke oft beveele van heuren Meefters: ende indien heure Meefters copie ver- foccken van heuren Schriftuyren, oft vanden Schriftuyren van parthyen by memorien, in dien gevalle lullen fy gehouden wefen heure Meefters te kennen te geven, dat die felve copien niet gher taxeert en worden, ende dat fy van heuren koften daer af niet weder en fullen hebben. CCCXLIIII. Dat van nu voortaen die gemeyne follicitateurs volgende onfen Raedc, van heure follicitatie oft comparitie niet en fullen hebben, noch mogen ey-

-ocr page 453-

PlacatenL* f.Boeck. i.Tfc, 5�Deel.

«95

uyt redenen anders eeordineert ware.
, CCCLII.

Ende die voorfz Procureurs voor hunnen fala-
ris, fullen nemen 't gene dat hier naer volght, ge-
duyrende den rijdt van 't hoochfel vanden gelde.
CCCLIII.
Te weten, voor heure collatie, confultatie ende
eerften termijn vander aenfpraecke ofte verant-
woorden, negen ftuyvers.

CCCLIIII.
Ende indien fy op eenen dach oock repliceren
ende dupliceren, derthien ftuyvers en een half.
CCCLV.
Ende van alle andere dagen, t'elcken fy voor
partyen occuperen fullen, het zy dat fy felve age-
ren, oft heure wederpartye aenhooren, ende daer
af blijcke, fullen fy hebben vier iluy v. en een half.
CCCLV1.
Maer van continuatien, 't zy dat die ghebeuren
by elck anderen confente, by ordinantie vanden
Rade, oft ex Officio. en fullen niet hebben.
CCCLV1I.
Ende indien fyGetnygen, Brieven oft andere
Munimenten produceren, oft heure Schriftuyren
affirmeren, oft by credit oft non credit, voor Com-
miiTarifen antwoorden ter plaetfen vander refi-
dentie van onfen Rade, fullen fy 's daeghs hebben
negen ftuyvers.

CCCLVIII.
Ende voor 't maecken vanden Calengier, twaelf
ftuyvers.

CCCLIX.
Voor't maecken vanden Inventaris in Proceil�n
by memorien, feyten oft intendit,twaelf ftuyvers.
CCCLX.
Als VonniiTen diffinitijf ghegeven worden, fal
die Procureur vande partye obtinerende, hebben
voor fijnen termijn negen ftuyvers.
CCCLXI.
Ende vande VonniiTen interlocutoir, niet.

CCCLX1I.
Infgelijcx van follicitatie van taxatie van koften,
negen ftuyvers.

CCCLX III.
Van copien die de Procureurs behoeven fullen
voor heure Meefters te fchryven, oft doen fchry-
ven, die welcke copien fullen gheichreven zijn in
goede leefbare letteren, gelijck boven ghefeyt is,
fullen van elck blaken hebben een ftu. en een half.
CCCLX1III.
Van declaratie of diminutie van koften gefchre-
ven als boven, fullen hebben van elck bladeken op
beyde de fijden gefchreven, drie ftuyvers.
CCCLXV.
Die Procureurs als fy buyten die plaetfe vander
refidentie van onfen Raede reyfen, in faecken van
beuren Meefters, het zy om enquefte te dirigeren,
inftru&ie te hebben, Verbael te maecken, oft an-
derfints, fullen 's daeglis hebben fes ende dertigh
ftuyvers.

CCCLXVI.
Maer als fy reyfen fullen in onfe Landen van
Over-Maze,oft buyten onfen Lande van Brabant,
vorder dan fes mylen vander refidentie van onfen
voorfz Raede, foo fullen fy hebben 's daeglis acht
en veertigh ftuyvers.

CCCLXVII.

Ende en fullen die Procureurs niet mogen eyf,
fchen van heuren falaris boven den tax hier boven
gefpecificeert, onder 't deckfel van heuren Wijn,
oft van fchryven van heure Klercken, op de pene
van arbitrale corre&ie voor d'eerfte ende tweede
reyfe: ende in gevalle van meerder recidivatje, van
privatie van heure Offici�n.

ttiengaende den Deurwaerders, Exe-
cuteurs , Boden te Ρ eerde ende te Voet.

Dat XII. Capictcl.

CCCLXVIII.
pyle Deurwaerders, ende Boden te Peerde, be-
*-* hoeven ende behooren expert te wefenin't
fpreecken ende fchryven in Duytlch ende Wal-
fche, ende daer toe geftileert: ende in ghebreecke
van dien, (waer op onfe Cancellier henluy den fal
doen examineren) en fal hy hen tot de voorfz Of-
fici�n niet admitteren : Als van Boden te Voete,
men falfe voortaen niet admitteren, dan die lefen
ende fchryven konnen.

CC CL XIX.

Datter eenen Deurwaerder ordinaris ende tot
wedden fal wefen, die welcke de Deuren vande
Kameren vanden Rade ende vander Rollen fal be-
waren , oft doen bewaren , indien hy 't felve niet
gevoegelijck en kan gedoen, om fijne nootelijcke
abfentie oft anderfints, fal eenen anderen Deur-
waerder moeten fubftitueren om de voorfz Deure
te bewaren , ende en fal niemant inde Kamere van
de voorfz Rolle mogen laten, dan wiens faecken
dienen fullen, ende daer naer die parthyen doen
vertrecken uyter voorfz Rolle, op de pene van te
verbeuren t'elcker reyfe dat hy die contrarie doet
eenen ftuyver tot behoef van Sint Anne.
CCCLXX.

Dat in onfen voorfz Rade fullen wefen vier an-
dere Deurwaerders, Executeurs extraordinarifen,
ende fonder wedden, die welcke oock een yege-
lijck ftock hebben , ende tot allen tyden dragen
fullen, als den Deurwaerder ordinaris.
CCCLXXI.

Ende i�s Boden ordinaris, ende te wedden te
Peerde, die welcke Builen met onfe Wapenen op
haer overfte kleet fullen dragen.
CCCLXXII.

Ende fes Boden extraordinarife, ende fonder
wedden te Peerde, dragende BuiTe als vooren.
CCCLXXI1L

Ende die voorfz Deurwaerder oft fijnen Subfti-
tuy t, fal ghehouden worden te wefen inde Rolle,
van 't beginfel totten eynde, ende de felve Rolle
(ftaende ontrent den Greffier) houden, ende die
faken met goeden verftande uytroepen,diesfal hy
hebben voor fijnen arbeyt van elcke nieuwe fake,
't zy enckele oft dobbele, negen penningen Bra-
bants,ende van elcken defaulte,'t zy oude of nieu-
we faken , eenen ftuyver fes penningen, wekken
falaris die Procureurs(hebbende die faecke gepre-
fenteert) fullen gehouden zijn te debourferen. fl»
in gevalle die voorfz Deurwaerder oft fijnen Sub-
ftituy t, fulck devoir niet en doen, fullen daer door

verbeuren 't dobbel, tot behoef als boven.

-ocr page 454-

Ordonnantie vanden

van Brabandt. $98

-dere Deurwaerders ende Executeurs oock fullen
mogen die doen binnen defer Stadt, die ghecon*
demneerde alhier vindende, gelijek fy oockfullen
mogen doen die pub�eatien dienende totten
voorfz exploi&em

CCCLXXXIL
ι Dat die Deurwaerderen, Executeurs oft Boden
te Peerde van onfen voorfz Raede, fullen indifl�*
rentelijck ter executien mogen ilellen alJe Man*
dementen oft andere �pene Brieven, behalven die
vonniil�n van onfen voorfz Rade, die welcke wy
willen by denDeurwaerders geexecuteert te wor-
den , ten ware dat die verjaert waren, in wekken
gevalle de felve vonniflen oock ter executien ghe-
�telt {uilen worden by de voorfz Boden te Peerde,
; 7 CCC L X XX III.
Ende de Boden te Voete; die fullen dragen in
heuren Perfoon ende niemandt anders, alle beflo-
tene Brieven,ende relatie maecken vander prefen-
tatie der felver, metter antwoorde, indien darter
eenige ghedaen wort, fullen oock tot dien mogen
Getuygen dagen , fonder hen vorder te mogen
onderwinden, ten ware ter ordinantie van oni�n
voorfz Cancellier»

CCCLXXXIIIi.

Dat die voorfz Deurwaerders of Boden te Peer-
de , heure relatie doen fullen mer goede leefbare
1 letteren by hen geteeckent,irihaudende dieplaet-
fe ende den dach, vanwaer, ende wanneer iy uyt-
gereyil zijn om heure executie te doene, ende die
dagen die fy daer inne gevaceert hebben, aen wien
fy 't exploicT: ghedaen hebben , te weten, aenden
Perfoon , oft aen lijn woonftadt, ende in wiens
prefentie , ende oock die dagen van beurder wc-
derkomfte,ter plaetfen vander refidentien van on-
fen Raede, oft daer fy hen exploift gelevert fullen
hebben den parthyen die lien te wercke gheftelt
hebben, ende wat parthyen gheantwoort nebben»
ende de fommen van penningen by hen oft van
heuren exploi&en, ende vacatien ontfangen, om
in 't taxeren vanden koften daer nae ghedaen te
worden alfo behooren fal, ende heuie voorfz Re-
latie onder heuren Zegele te hechten aen die pro*
vifien, by hen ter executien gheilelt, ende de pro-
vifie metter Relatie den Impetranten goets tijdts
te leveren voor den eerflen dach dienende, op dat
parthye by gebreecke van dien niet verachtert en
zy. Verbiedende den feiven Deurwaerderen die
iluckeft van partyen onder te houden, onder het
decki�^dat fy van heuren falaris niet betaeldt en
fouden zijn: maer in ghebreecke van dien, fullen
dat den Rade mogen te kennen geven, die hen fal
doen betelen naer defe ordinantie, ende en fullen
de voornoemde Deurwaerderen maer eeneh taux
hebben van fommatien, alwaer 't oock foo datfy
een partye in een faecke tot diverfche reyfen fom-
meerden, al op arbitrale correctie.
CCCLXXXV.

Dat die voorfz Deurwaerderen, Executeurs oft
Boden ordinarife ofte extraordinarife, fullen eerft:
ende voor al die Brieven hen gheprefenteert om
die te executeren, wel overfien, lefen ende incor-
poreren , ende die fonder vertreck naer heure for-
me ter executie flellen, fonder't felve teweyge-
ren, oft hem t'excuferen, onder 't deckfel van an-
dere commiflicn die fy niet en hadden,of om meer

LH an-

8?7

CCCLXXIIII.

Sal oock de felve Deurwaerdere gehouden zijn
te gaene met fijnen ilock in lijn handt voor onfen
Cancellier, als 't den feiven onfen Cancellief be-
lieven fal. '-<'■■
CCCLXXV,
Dat die voorfz Deurwaerdere ordinaris, mette
andere Deurwaerders extraordinaris, Boden ordi-
naris ende extraordinaris, te Peerde ende te Voe-
te , fullen heure refidentie moeten houden daer
onfen voorfz Raedt refideren fal, op de verbeurte
van heure Offkien, ende daer toe (lellen cautie
fuificiente inde Greffie van onfen voorfz Raede,
rotte fomnie van drie hondert Karolus guldenen
voortaen, behalven de Boden te Voete die egeen
cautie ftellen en fullen. � , ν

CCCLXXVl.
Dat die Deur weerders, Executeurs oft Boden
die tegenwoordichlijck zijn, boven 't voorfz ghe-
tal fullen blyven , maer heure OfTkien als die va-
ceren fullen by refignatie, ailijvigheyt oftand�r-
fmts, en fullen niet impe trabel wefen.
CCCLXXVII.
Boven 't getal voorfz, ordineren wy fefl� ande-
re Boden te Peerde oft te Voete, die hen houden
fullen inde feil� principale Hooft-fleden ende
quartieren ons voorfz Landts van Brabandt, om
onfe Rentmeeileren inde voorfz quartieren te
dienen, ende tot heuren bevelen ende ordinantie
de penningen van onfe beden,Chijnfen ende Ren-
ten inne te halen, ende daer toe die gebreckelijcke
te executeren.

CCCLXXVIII.
Dat die fes Boden inde voorfz fes principale
Hooft-ileden, tot dienfte ende aifiilentie van on-
fen Rentmeefters, aldaer anders egeen exploi&en
oft executien doen en fullen, dan om onfe pennin-
gen te innen, tenwaerevan Brieven oftManda-
menten die henluyden namentlijck ghedirfgeert,
ende d'executie der felver bevolen ende ghecom-
mitteert ware.

CCCLXXIX.
Datter twee vande voorfz Deurwaerders, Exe-
cuteurs oft Boden te Peerde, fchuldigh fullen zijn
heure refidentie te houden, te weten d'eene in on-
fer Stadt van 's Hertogen-BoiTche, ende d'andere
in onfe Stadt van Maeilricht, omme onfe Onder-
faten ende partyen te dienen ende gerieven, ende
die provifien van onfen Rade ter executien te (lel-
len alfoo 't behoort: behoudelijck nochtans, in-
dien eenige andere Deurwaerderen ende Execu-
teurs aldaer quamen, ende verfocht waren om
oock eenige exploiaen aldaer te doene,datfy het
lelve lullen mogen doen, ende dat die Boden geen
vonninen en fullen mogen executeren anders dan
die Deurwaerderen.

CCCLXXX.
Dat die Deurwaerdere ordinaris ten \vedden,al-
ieen doen fal alle dexecutien ende exploiclen die
vallen fullen te doen, ter plaetfen vander refiden-
tie van onfen Rade, ten ware dat hy fulcx geoccu-
peert oftabfentware, dat hy die executien niet
aoen en mochte, of oock om Getuygen te daeen.
CCCLXXXI.
welverftaende dat alle executien ende exploi-

tten die vallen fullen buyten defer fladt, dat d'

an-

«I

-ocr page 455-



	fkcater^* 5*loeck^ rftfBto&f&Mfc¹

		hebben, om fijnfe fa�ckeri te mogen bewaren .■�:.^.A.:--''v;,-C-CL'XiX_;XlX. (1 Ende indiende Perfoonen die men dagen fo�de geen Dienaers, Fa�reurs oft Adminiftrateurs bin- nen onfen Lande van Brabant oft van Over-Maze en hadden, fal alfulcke partye ghedaeght worden uyt krachte van provifie ν inhoudende elaufuk van authorifatie, by edi�e ter plaetf�n daer de fel� ve binnen onfen Lande left gerefideert heeft, ende daer en boven ter naefteir Stadt binnen onfen voorfz Lande vander refidentien van alfukken Perfoon die gedaeght wordende den felsen fal de Executeur ieeckerlijck feynden copie^an onfe opene Brieven;, ende van fijnenexploiterende in- dien men d�.plaetfe vand�r refidentie van alfulcke Perfoonen niet en weet, in dien gevall�f�llen die exploic�en doen ter Puyen ende Plaetf�n daer men gewoonlijck is publicatie te doen,ende fullen die provifien met heuren exploiiten, plecken en- de laten op de Poorte vanden Stadthuyf�, Kercke oft andere plaetfe, die openbaerlijck ende meeit gehanteert wort.behalven in materien beneficiael ende re�l, oft daer anderfints op goeden geproce- deert wordt, foo fullen alfulcke exploidten inde voorfz maniere oock mogen ghedaen worden ter plaetf�n vander benefkien , oft daer die goeden gelegen zijn, ten zy dat die voorfz benefkien lig- gen onder 't Biflchopdom van Luyck, in wekken gevalle fy gehouden fullen zijn hen te reguleren, achtervolgende die Concordaten tuflehen ons ende den Biffchoppe van Luyck gemaeckt. cccxc. Ende in allen ghevalk fullen die voorfz Deur- waerders, Executeurs oft Boden fulcken interval van tyde geven ende fetten als vooren, te weten als te Roomen, oft als men nieten weet die plaetfe van fijnder refidentie, den tijdt van drie Maenden, ende yoprts nae advenant, foo verre die partye el- ders vorder oft naerder is. CCCXCL Ende foo wanneer die provifien belaft zijn met cautie, foo fullen die Executeurs cautie fidejuffoir oft pignorat�oe nemen, ende de felve onder heur hant-teecken leveren der parthyen ,tot wiens be- hoef ende verfeeckertheyt die geftek wort, al eer iV de felve provifie tot vordere executie ftellen fullen: ende foo verre parthye die niet en debat- teert van infufficientie , foo lullen fy procederen totterexecutien vanden provifien voorfz, maer indien de parthye de voorfz cautie debatteert vaa infufficientie, ende daer inne perfifteert, fullen die voornoemde Execirteurs 't felve ftellen in heure Relatie, ende niet te min procederen totter voor- fchreve executien, in gevalle hen bleecke by Cer- tificatie vande Wet daer die Borgen woonachtig zijn, oft heur goeden gebracht voor cautie, ghele- gen zijn, de Mvt cautie fufficient te wefen: welc- ke cautie fy gehouden fullen zijn aen heure Rela- tie te hechten, ende met hen te rapporteren ofte over te feynden. CCCXCII. Dat foo wanneer d'Executeurs achtervolgende heure voorfz beveelen, fullen eenige penningen van namptiflemente geexecuteert hebben, omι die onder die Juftitie bewaart te worden, foo fullen fy terftont, oft immers voor den naeften dage van ³ Reen-
andere: Mandementen ende exe�utiente ghekry- gen,noch om die kleynigheyt van heuren falaris, op de peyne d'eerftereyfe van ghefufpendeert te worden van heuren Officien den tijdt van eenen halven Jaere, ende de tweede reyf� op de privatie van heure Officien i Oock en fullen fy egeen ken- nif�� van faecken nemen, anders oft vorder dan hen metten Brieven die fy ter executie ftellen, be- volen wort. μ � ';,� CCCLXXXVI. Ende als eenige opene Brieven den Deurwaer- ders, Executeurs oft Bodeii gheprefenteert wor- den, inhoudende bevel of daeghfele, foo fullen ij hen tranfporteren inde woonftadt vanden Per- foon oft Perfoonen^ aenden wekken die beveelen oft dagementen behooren gedaen te worden, foo verre die binnen onfen Lande van Brabandt ofte Over-Maze refideren: ende in gevalle fy fulcken perfoonen in heuren huyfe ■, oft daer ontrent niet en vinden, en fullen fy naer dien Perfoon oft Per- fonen niet langer wachten dan eenen halven dach ten langhften, ten ware uytgrootemerckel cke redenen : ende fullen de felve Deurwaerderen, Executeurs of Boden, eerft ende voor al die voor- noemde Brieven in 't lange lefen , ghelijck hier boven shef�yt is, ende daer naer die bevelen, oft daeghfelen doen naer inhouden der felver Brie- ven : Ende fo verre daer vak oppofitie, weygerin- ge oft vertreck, foo fullen fy den-geenen die hen opponeren, weygeringe ofte vertreck maecken, geven ende beteeckenetfdach te compareren voor onf�n voornoemden Rade,fonder den felven dach te feer kort, oft te lanck te ftellen, maer tamelijck ende redelijck: te weten, datter ten minden twee Dijnfdagen tufTchen beyden zijn, ende ten hoog- ften hier meer dan drie Dijnfdagen, tenware by confente vanbeyde den parthyen, oft dat by der provifie hen geordineert worde korteren oft lan- gereri dach te gheven, oft ten ware dat die Vacan- tien tuflehen beyden waren, foofoude den dach genomen worden op den eerden dach van Rechte naer die Vacantien: ende fullen onfe voornoemde Deurwaerders gehouden fijn copie te laten vande Mandementen,ende provifien die fy ter executien geftek fullen hebben, den Gedaeghde, fijnen Die- naren ende Familie, oft die felve te ar��geren aen die Deuren vanden Huyfe vanden Ghedaeghde, met infertie vanden eerften dage van Rechte, die hy hen beteeckent fal hebben, alwaer 't �ock foo dat die copie niet verfocht en ware, op arbitrale corredtie, die welcke copie den Impetrant gehou- den fal zijn te verleggen. C CC LX XXVII, Ende den Ingefetenen van onf�n Lande van Over-Maze, fal den dach acht dagen langer gege- ven worden dan voorfz is. CCCLXXXVIII. Ende foo verre die Perfoonen te dagene, heure refidentie binnen onfen Lande van Brabandt oft van Over-Maze niet en houden, oft niet te vinden en zijn, foo fullen die Deurwaerders oft Boden, heure exploi&en doen aen heure Dienaers, Fa- ifteurs oft Adminiftrateurs, behoudejijck fulcken interval van tyde, dat fy binnen den felven tyde den principalen daer af mogen adverteren, ende wederoftime laft, inftru&ie oft informatie van hem

-ocr page 456-

�mm�

��

Ordonnantie vanden Rade van Brabandt,

$�i

901

CCCXCVI.

Dat foo wanneer onfe Procureur ter ordinanrie
als vooren, in eenige provifien van parthyen ghe-
voeght fal zijn, het zy ten verfoecke, oft fonder
verfoeck van parthye, als dan fal d'Executeur, die
welcke by de parthye verfocht wort d'executie te
doene (aleer hy die doet) onfen Procureur adver-
teren , ende tot fijn verfoeck als gevoeghde, die
provifie ter executien ftellen, oock tot fijnen be-
ho�f,als tot behoef vande principale Impetranten»
ende van fijnen exploifte, ende ten dage onfen
voorfchreven Procureur goets tijts die wete doen
als vooren.

CCCXCVII.

Dat die Deurwaerders, Executeurs oft Boden,
egeen Getuygen en fullen dagen, noch oock den
Procureur vander weder-partye, ten zy midts^;oe-«
hoorlijcke commiffie vande Commiffarifen.
CCCXCV III.

Ende fo wanneer die Executeurs fullen ter exe-
cutien ftellen die provifien left voorfz, oft andere
re�le executien doen, foo fullen fy gehouden zijn
te roepen den Officier vander Plaetl�n, oft fijnen
Stadthouder, om daer by te zijn, fo verre hy wilt,
behalven dat als die provifien inne houden aentaft
van Perfoonen, dat als dan die Executeurs, om
vanden felven Perfoonen verfeeckert te zijn, den
aentaft wel fullen mogen doen,fonder aenfien van
yemanden: maer den aentaft ghedaen zynde, ful-
len fy den Heere oft den Officier 'tfelve te kennen
geven, eer fy die ghevangen vervoeren, oft in va-
fter gevanckenifl� ftellen fullen, ende alle andere
executien van onfen Rade, fullen fy mogen doen
fonder aenfien van Officieren.

CCCXCIX.

Ende indien parthye (tegen de welcke eenigh
exploict ghedaen is ) begeert copie vander provi-
fien ende Relatien vanden Executeur.fijn exploict
voldaen hebbende, ende anders niet, fal de partye
de copie geven onder fijn handtteecken, mits fij-
nen behoorlijcken falaris, ende daer toe die Rela-
tie in 't lange extenderen, uyt-ghefcheyden in cas
van criem oft exces, daer inne de Deurwaerders
egeen copie gheven en fullen, maer alleenlij eken
heure provifien ende commiffie toonen, naer dien
dat 't exploid voldaen fal zijn.
CC CC.

Dat die Deurwaerders oft Boden die in oni�
faecken vaceren fullen buyten die plaetfe vander
refidentie van onfen Raede, fullen binnen een
Maendt ten langhften naer heure wederkomfte»
heure vacatien over gheven, om taxatie daer af te
hebben, ende dien rijdt overftreecken zynde, en
fullen fy geen taxatie daer af mogen hebben noch
eyflehen.

iiij^c I.

Dat alle Deurwaerders ende Boden, wei�nde
binnen die plaetfe vander refidentie van onfen
Raede, ten tyde als onfen Procureur Juftitie doen
fal, des verfocht zijnde, fullen gehouden zijn heni
affiftentie te doene, ende in alle andere Criminele

faecken.

iiijC II.

Ende foo wanneer eenige opene brieven van
provifien van executie r�el, niet tegenftaende op-
pofitie oft appel larie, ende fonder prejudicie der

IJl ij fel-

Rechte, die in dier faecke dienen fal, die leveren
'nde Greffie van onfen voorfz Rade, ende van als
Relatie doen, ende fullen gehouden zijn alle Jare
nae de groote vacantien by goeder declaratie,over
_te eeven allen die namptiffementen by henluyden
eedaen met certificatie vanden Greffier, als hy die
ontfangen fal hebben , op de peyne der parthyen
baer intereft te voldoene, foo verre daereenigh
valt ,ende dacr en boven arbitralijck gecorrigeert

te worden. �

� CCCXCIII.

Dat onfe Deurwaerders, Executeurs, Boden, of
andere Officieren, willende ftellen ter executien
eenige provifien van Juftitien, gedecerneert ende
eeaccordeert by onfen voorfz Rade van Brabant,
inhoudende die claufule, indien u blijcke, oft die
beveelen op peynen ftadt houdende, niet tegen-
ftaende oppofitie oft appellatie, fullen gehouden
zijn te verklaren in hare Relatien, hoeende in wat
manieren henlieden gebleecken is vanden premif-
fen den voorfz provifien: ende indien dattet zy
by Geruygen, fullen heureinformatie voegen tot-
ten Relatien: ende indien by brieven oft eenige
andere munimenten, fullen voegen die copie by
henluyden gecollationeert: in gevalle dat henluy-
den gebleecken is by infpedtie �culaire, fullen ge-
houden zijn, die wel ende in 't lange te verklaren
in beuren voorfz Relatien, henlieden voortsfeer
fcherpe�jck verbiedende, dat fy niet en procede-
ren ter executie vande voorfz claufule, fonder fuf-
ficienten thoon eerft ende voor al daer toe te heb-
ben, op arbitrale correctie.

cccxciin.

Dat als die provifien houden, aentaft van Per-
foonen oft daeghfeleperfonel, handti�ttinge, ap-
prehenfien van goeden, confectie van Inventaris
by rigoreufe executie ,�fullen die Executeurs, foo
wanneer die provifie begrijpt aentaft van Perfoo-
nen, moeten relateren die plaetfe vanden aentaft,
endewaer fy die Perfoonen fullen hebben geva*n-
gen, gheleytende gelaten, ende hebben fy eenige
goeden, Have oft Erve in handen genomen, fullen
daeraf maecken behoorlijcken Inventaris, in pre-
fenti� vander Juftitien vander Plecken, ende ful-
len t�tter adminiftratien vanden felven goeden
committeren fo wanneer die provifie dat begrijpt,
Perfoonen nut ende machtigh om die te bewaren
ende regeeren, ende daer af te verantwoorden,
(lellende in heure Relatie de namen vanden genen
die daer to� geeommitteert zijn', ende fullen goets
tijdts die voorfz provifie, metten Inventaris ende
exploicten leveren in handen van onfen Procu-
reur, als 't tot fijnen verfoecke gedaen is, ende an-
ders in handen vanden partyen, tot wiens behoef
'tfelvegefchietfalzijn.

cccxcv..

Ende fo verre die Brieven van provifie die clau-
fule, van niet tegenftaende oppofitie ofte appella-
tie,oWie bevelen ftadt houdende niet en begrijpr,
ende die partye beur tegens fulcke provifie oppo-
neert, als dan fal die Executeur der felver parthye,
dach van Rechte in tfnfen Rade beteeckenen,ende
mits dien van vorder executie fupercederen, ende
mlgelijcks,ende foo veel te meer als partye vande
conceifien vande felve Brieven, oft oock vande
executien der felver appelleert.

_______

-ocr page 457-

Placateau* ■.. 5� Boeck. 2. Tic, 5. Deel,

9°3

904

Privilegi�n, Ordinantie van placet, oft onfeBlyde
Inkomfte gedaen fouden hebben, endeinfgelijcks
van provifien die fy in materie van defertien, van
appellatien ofc reformatien ter executien gheftelt
fullen hebben.

�ijC lx.

Dat die Executeurs als fy eenige penningen ful,
len hebben gheexecuteert tot behoef vande par-
tyen, de felve fullen fy fonder eenigh vertreck der
parthyen, leveren onder quitantie oft ander be-
fcheyt auclentijck, fonder yet onder te houden
ende fullen der partyen moeten verklaren des fy
verdient fullen hebben, naer den taux hier naer
verklaert, fonder meer te mogen eyifchen, of heu-
ren falaris in wille van partye te ftellen,op de pene
voor d'eerfte reyfe van thien Carolus guldens, die
tweede reyfe van fufpenfie van eenen Jare, ende
voor die derde reyfe van privatie van heuren ftaet
ende Officie.

�ijC x.

d'Eerften Deurvvaerder, vacerende in faecken
van partyen.ter plecken vander refidentie van on-
fen Rade, lal hebben voor fijn exploid;en, gedue*
rende d'augmentatie vanden gelde, fes ftuy vers.

felver inne houden fullen, als van onfe Domey-
nen, beden, refe&ien van Dijeken, Bruggen, Paf-
fagien ende diergelijeke , daer nampt�Tement,
hantvullinge oft ander furniiTement, eerft ende
voor al inne valt,foo fullen die Deurwaerders hen
informeren als boven, ende dat ghedaen, fuleke
provifie fo verre hen blijeke, ter executien ftellen
naer heurder forme,ende niet tegenftaende oppo-
fitie oft appella�e, voorts procederen, tot dat hen
andere contrarie bevel by andere onfen opene
Brieven gedaen wort.

�ijC III.
Ende als die provifie niet en begrijpt de claufu-
le, niet tegenftaende oppofitie ofappellatie, maer
alleen naecktelijck die claufule die bevelen ftadt
houdende, foo fal d'Executeut procederen totten
furnifi�mente, ende voldoen vanden felven Brie-
ven, ten ware dat daer tegens geopponeert oft ge-
appelleert wort.

i�jcim.

Dat die Executeurs in d'executie vande vonnif-

fen of van taxatien van koften, eerft ende voor al

fonuneren fullen denProcureur vande gecondem-

neerde partye, ende hem redelijcken dach geven.

�ijC V�.

Ende indien datter apparent perijckel inne ge-
legen ware, dat die gecondemneerde binnen mid-
delen tyde die Have, oft 't gene daer a�n d'execu-
tie foude mogen gedaen worden,foude verfteken,
ende d'executie beletten oft illufoir maecken, dat
in dien ghevalle d'Executeur fal in fijn handen ne-
men die felve goeden om d'executie daer aen te
doen, ende 't felfde gedaen, den gecondemneerde
fes dagen tijts geven om den vonnifle te voldoen,
ende voor d'expiratie van dien tijdt, en fal hy tot-
ten verkoopen vande haeff�lijcke goeden niet
procederen.

�ijC VI. ,

Dat in vonniifen oft taxatien van koften gedaen
tot behoef van diverfche Perfoonen, of daer mede
diverfche Perfoonen gecondemneert zijn, oft ge-
executeert worden, ende infgelijcx van alleprovi-
iien die de voorfz Executeurs ter executien ftellen
fullen, het zy tot behoef van diverfche Impetran-
ten,of tegen diverfche Perfonen,en fullen die Exe-
cuteurs maer eens vacatien eyfehen of nemen, en-
de niet meer, dan oft maer eenen Perfoon geobti-
neert ofgefuccumbeert hadde,of datter maer een�*
Impetrant en ware, of dat die provifie maer en wa-
re tegen eenen perfoon, ter executien te ftellen.
�ijC VII.

Endelfoo wanneer die ghecondemneerde niet
folvent en is, oft fijn goet verfteeckt, midts der fi-
mulatie vanden Executeur, oft 't vertreck by hem
gedaen van te executeren, foo fal die felve Execu-
teur daer vooren inne ftaen, ende die fchade ende
intereft op rechten, die fijne Meefters midts dien
hebben, ende fal daer toe van fijn Officie ghepri-
veert worden.

i�j^c vin. ;:

Indien onfe Executeurs, Deurwaerders oft Bo-
den executerende , doende executie van ecnige
opene Brieven, eenige Rebelle bevinden, 't felve
fullen fy onder heuren eedt onfen voornoemden
Procureur te kennen geven,ende oock vande pro-
vifien verleent tegen die geene die contrarie onfe

c xi

hij

Ende die voorfz eerften Deurwaerder, ende an-
dere Executeurs , oft Boden te Peerde, vacerende
in onfe affairen in Brabant, buyten die plaetfe van
de voorfz refidentie , fullen hebben twaelf ftuy-
vers, ende in faecken van partyen xxiiij ftuyvers.
�ijC ΧΠ.

Ende befoignerende in oni� faecken in ons Lant
van Over-Maze, oft buyten Brabandt, vorder dan
{es mylen vander refidentie van onfen voorfz Ra-
de, fullen hebben aebthien ftuyvers.
�ijC xiii.

Ende voor partyen vieren twintigh ftuyvers.
�ijC XIIII.

Die Boden te voete, vacerende in onfe faecken
binnen der plaetfen vander refidentie van onfen
Rade, fullen hebben voor heuren falaris 's daeghs
drie ftuyvers.

�ijC xv.
: Ende vacerende in onfe faken binnen Brabandt,
buyten der refidentie van onfen Rade, ter taxatie
vanden voorfz Rade.

jC XVI.

"ij
Ende voor partyen dergelijcke.

�ijC xvil.
Ende in 't Landt van Over-Maze voor ons,oock
ter taxatie als boven. ,

�ijC XVIII.
Ende voor partyen, idem. .
�ijC xix.
Ende van allen relatien in ghefchriften, fal men
betalen drie ftuyvers.

�ijC XX.
Ten ware in materie van interpofitie van decre-
te, inden wekken men vander relatien daer op �
decreet gheinterponeert fal worden, betalen fal
dertigh ftuyvers.

�ijC xxi.

Ende vanden biljetten die op die Deuren ghe^'
fixeert fullen worden, fullen hebben van ekken
billette negen ftuyvers. Ordinerende den voorlz
Deurwaerderen voortaen geen conditien van vcf-

-ocr page 458-

go? Ordonnantie vanden Rade van Brabandc.

'■ ' .

koopingc by decrete uyt te gheven, ten zy dat die

iiijC XXX.

prftghevifiteertzijn by den Rapporteur, die hen

fal verklaren hoe veele billetten iy fullen hebben

^Kafae"� iiijCXXII.
^Is vander executien die de Officieren binnen

A_et Turifdifte van heuren Officien doen fullen van

onfe opene brieven, die aen hen namelijck gedw-
ee vvorden, ende anders niet, fullen fy van elc-

ker executie 's daeghs hebben fes ftuyvers.

Dat infgelijcx by dtn voorfz eerften eiide ande*
re Deurwaerders ende Executeurs, ftellende ter
plaetfen van hunne refidentie ter executien, eeni-
ge opene Brieven van reformatie oftappellatie aen
de Gedaeghde ende geinthimeerde, daer vooren,
mitfgaders voor het ftellen vander cautie geenen
dobbelen falaris en fal mogen geeyfcht oft ontfan-
gen worden, maer fullen d'Impetranten gheftaen,
midts hun daer vooren betalende voor hunnen fa-
laris ende relatie t'famen negen ftuyvers.
IiijC XXXI.

En fullen oock, als fy ter plaetfen van hunder
refidentie gevaceert fullen hebben met getuygen
te dagen in eender faecke, hoe veele getuygen die
in getale fouden mogen zijn, niet meer mogen ey-
fchen dan eenen dach vacatien, te weten, voor
hunnen falaris vier en twintich ftuyvers, maer als
fy* maer een, twee of drie getuygen in eender faec-
ken dagen, en fullen voor hunnen falaris vanden
dagemente van elcken ghetuyge niet meer mogen
eyichen oft ontfangen, dan fes ftuyvers.
iiijC XXXII. '

Ende als begonft zijnde by de Deurwaerders of
Executeurs eenige executie, daer af partye ge�xe-
cuteerde fal hebben verworven furceantie, fal de
�he gheexecuteerde parthye moeten verfchieten
hunne vacatien, totten dage toe vande voorfz
furceantie,ten ware dat uyt merckelijcke redenen
by den voorfz Rade anders worde geordineert.
iiijCXXXUI.

Wort boven allen defen den voorfz eerften en-
de andere Deurwaerdexs, Executeurs ende Boden
vanden voorfz Rade, wel fcherpelijcken geinter-
diceert ende verboden, ter executien te ftellen, te
'irifinueren oft te prefenteren eenige vonnifl�n,
provifien, Aden, oft opene ende beflotene Brie-
ven inden voorfz Rade niet geexpedieert, ten wa-
re by voorgaende expreffen oorlof ende confent
vanden felven Raede, daer af by ghefchrifteeerft
hun fal moeten gebleecken zijn, ende anders niet.

^Aengaende den flijl van procederen �

Dat XIII. Cappictel,

Ίψ Χ Χ Χ 1111.
ΤΛ At egeene overjaerde opene Brieven van pro-
*-*'vifien fullen efte�t forteren , dan verjaerde
vonniffen fullen heur effect forteren, maer die fel-
ve en fullen niet realick geexecuteert worden, dan
met handtvuUinge oft namptifl�mente,
iiijC XXXV.
Dat men ter klachte van parthyen,egeen provi-
fien tegen onfe Officiers van Juflitien of ontfanck
verleenen en fal, dan naer dien hen die fupplica-
tieri vanden felven partyen fullen hebben gecom-
tnuniceert geweeft, ten ware om fulcke faken dat
by �nfen Raedt anders geordineert werde, behal-
v�nin faecken aengaende onfe Domeyneri ende
ufurpatie van Jurifdiftien,dcn wekken aengaende
de Requefteri, fullen worden ghefondeft tot die
vander Kamere van onfe Reeckeninge, die welcke
partyen voor hen ontbieden fullen, ende die faec-
ke ihde vriendelijckheydt appoin&eren , op dat
fy konnen: oft anders die Requeftemet heuren

Lil iij ad-

XXIII.

gehouden fullen wefen

HIJ'

Ende van relatien die

te maecken, ende dien aTngaende te doen, fo lii
boven geordineert is, drie ftuyvers.
⁶ iiijC XX1III.

Ende vandet affiftentie die fy onfen Deurwaer-
deren of Boden (des verfocht zynde) doen fullen,

fes ftuyvers.

^; iiijCXXV.

Sonder meer te mogen nemen oft eyffchen, op
arbitralgjiorredlie.

m iiijC xxvi.

Dat dieVoorfz Deurwaerders, Executeurs oft
Boden, van copien vanden Mandementen die de
wederpartye verfoecken fal, weder de felve Man-
dementen groot oft kleyn zijn, oft by een of meer
Impetranten gheobtineert, oft tegens een, oft di-
verfche geexecuteert, oft niet, fullen hebben drie

ftuyvers.

iiijC XXVII.

Ende vander copien van heure Relatie die par-
tye begeert,behoudelijcken dat fy die extenderen
als vooren, oock drie ftuyvers.

iiijC XXVIII.

Dat die Deurwaerders, Executeurs ofte Boden,
die reyfen fullen buyten der plaetfen vander refi-
dentie van onfen Raede, ende exploi&eren voor
diverfche ende verfcheyden parthyen, diverfche

(>rovifien, voor 't gaen ende wederkeeren, en ful-
en niet meer mogen nemen oft eyifchen van allen
den voorfz partyen, dan oft fy maer voor een par-
tye alleen ghereyft en hadden, op die pene van fu_rfpenfie Yan heuren Officien voor fes maenderi tijts
voor d'eerfte reyfe: ende voor de tweede, van

{>rivatie van heuren Officien: In defen verfien dat
y van hen exploitt fullen mogen van elcken eyf-
fchen alfulcken dach, oft alfoo veel dagen als fy
voor elcken vanden felven parthyen ehevaceert
ende gebefoigneert fullen hebben: ende die voor-
fchreve executie by hen gedaen zijnde,indien hen
als dan eenige andere executie aenkomt te doene,
ter felver plaetfen daer fy die voorgaende execu-
tien gedaen fullen hebben, fullen die oock mogen
doen, nemende alleenlijck heuren falaris van den
dage oft dagen, dat fy in die felve ghebefoigneert
fullen hebben.

iiijC XXJX.
Dat oock die Deurwaerders ende Executeurs,
refiderende in eenige andere Steden oft Quartie-
ren van onfen voornoemden Lande van Brabandt
ende van Over-Maze, doende ter plaetfen van
minder refidentie eenige communicatie , infin�a-
β?» oagementoftfommatie, nietmeer�n fullen
mogen eyflchen oft ontfangen voor hunnen fala-
ns ende Relatie, dan fes ende drie ftuyvers als
vooren. ..... ■

-ocr page 459-



		*Placatejli»�' 5Bo�ck. i.Tit* 5. Deel.**
	9°7
				908



			�ijC XLIII.' Dat Sententie van recredentie in die voorfz materie ghegeven, by onfen voorfz Raede in Bra- bandtfullengheexecuteertworden, niet tegen- ftaende oppofitie oft appellatie, ende fonder pre- juditie van dier, behoudelijck goede ende fuffici- ente cautie van te reflituere-n ende weder-keeren alfulcke vruchten', als die parthye foude mogen winnen ende hebben , in ghevalle hy acjuelijcken poffedeerde. iiijCXLIIII. Dat men inde voorfapmaterien van pofT�ffien van beneficien, fommier��jck procederen fal, end� dat alle dilayen peremptoir fullen zijn , ende dat men maer een dilay accorderen en fal, om de enqueflen van parthyen te doen, indien datter ee- nige vallen. iiij^c XLV. Dat materien van pofT�ffien ende petitoire, niet en fullen t'famen mogen geintenteert ende gecu- muleert worden, naer dat die materi\|\|6piTeifoir fal wefen geintenteert,men fal in petitcfwnet mo- gen procederen, ter tijdt toe dat die materie pof- fefToir met diffinitive vonniflen beflicht fal wefen, ende 't felfde vonniffe volbracht ende gheexecu- teert,* foo wel aengaende 't principael, als den vruchten , fchaden ende intereflen, foo verre de felve aengewefen werden,ten ware dat by der par- tye flont die 't vonnifl� tot haren voordeele ghe- rapporteert foude hebben,dat 't vonniffe niet vol- bracht en worde. iiij^cXLVI. Indien dat hangende die voorfz materie poifef- foir, die contendente partyen refigneerden ,*ofte over gaven heur Recht eenen derden niet vvefen- de in 't Proces, die fullen vervallen vander pofT�f- fien , queilie om w�fende. iiijC'XLV.H. Dat foo verre eenige mindere van Jaren Mom- boirs ofte Curateurs hebbende, in onfen voorfz Rade te doen hebben, het zy als Aenleggers ofte Verweerders, in dien ghevalle foo fullen alfulcke Momboirs oft Curateurs, Procuratie mogen ghe- ven by hen felven , ende fal die Procureur by den Momboirs oft Curateurs geconflitueert, in rechte ontfangen worden. iiijC XLVIII. Dat als partyen heure faecken mondelinge be- dinght hebben, foo fullen fy fchryven by feyten, memorien, oft anderfints, foo by onfen Rade hen theordineert fal worden, oft die Prefidenten van- en Rolle, ende indien fy geappoin&eert worden by memorien, foo fullen fy daer by voegen alfulc- ken flucken ende munimenten, als fy heure we- derpartye ghecommuniceert hebben, ende egeen andere, ende den felven fullen wiflelen, ende ac- corderen oft debatteren by een Schriftiryre, fon- der van additien te mogen dienen. iiijCXLlX. Dat indien d'een oft d'andere parthye wilde fu- ilineren, dat inde Schriftuyren by feyten, meer feyten gefchreven waren dan bedinght,dat partye fulcke feyten fal mogen croyferen, ende fal alfdan d'Advocaet fulcke feyten ghefchreven hebbende, fchuldigh zijn te affirmeren die gecroyfeerde fey- ten bedingt te hebben, immers in fubftantie, e^n<Je⁶ naer
advyfe wederomme �ver feynden in handen van onfen Rade, om als daii geappoirideert te worden foo naer recht behooren fal. iiijc xxxv�,:; Soo verre oock d'eene van onfe Officieren te- gen den anderen queilie ende diff�rent geraeckte te krijgen , men lal die felve ontbieden in onfen Rade, om heur different, foo verre dat mogelijck zy, fommierlijck ende fonder figure van Proceffe te beflichten. iiij^c XXXVII. Ende om niet te retarderen die faecke van par- tyen om die queilienende ProceiTen, die tuiTchen onfe Officieren «ft andere fouden mogen ryfen in materie van Jurifdi�tie, foo willen wy dat die van onfen Raede, fonder prejudicie nochtans vander Jurifdiftien, in queftien, die faecke vande voorfz partyen by d'overhant beflichten of doen beflich- ten, daer ende alfoo behooren fal. iiijC XXXVIIL. Dat die geene die een Jaer uyter pofT�ffien ghe- weefl is, nieten fal hebben maindrenue, oft obti- neren in materie van pofl�flie, de felve fullen nochtans naer 't Jaer re�ntegratie mogen eyffchen ende die obtineren. iiijC XXXIX. Dat in materien pofTeflbire van beneficien, de EyfTcher fal gehouden zijn den dach dienende , te exhiberen fijn titulen fijnder parthye, die welcke ghehouden fal zijn te komen befchermen oft ant- woorden binnen vijfthien dagen » ende opten fel- ven dach editie doen" van fijne titulen, ende daer naer fullen die voornoemde partyen noch vijftien dagen hebben om t<e dienen van heure Schriftuy- ren ende titelen perernptoirlijck, fonder dat men henluyden ander dilay fal mogen accorderen, ten ware dat dien yan onlen voorfz Rade dochte', om die diflantie vande Plecken, oft qualiteyt vander fnecken, noch een ander dilay daer toe te behoo- ren , in welcken gevalle fullen noch een dilay mo- gen accorderen t'heurder difcretie. iiijCXL. 'Datdie partyen geappoin&eert te fchryven�n de voorfz materie, fchuldigh fullen zijn t'famen, ende by een Volume te furneren vqn heure Schrif- tuyren, foo wel op 't principael vander poff�fiien, als op de recredentie, fonder die te fcheyden ofte fepareren,ordinerende dat den Advocaet die ver- fcheydelijek ghefch.reven fal hebben inde voorfz materie, worde ghecondemtieert ineen amende van thien Carolus guldens t'onfen oehoeve, ende ghefufbendeert van fijnen flaetden tijdt van fes Maenden. iiijP XLI. Nae dien die voorfz niaterie pofleiToire van be- neficien alfoo gheinftrueertfal zijn, foo fullen die van onfen voorfz Rade ghehouden zijn te uyten, ten minflen die recredentie, op die voorfz titelen» efimimimenten van beyden fijden geproduceert. iiijCXLIL ; Dat die gene die 'm gebreke fal zij η te exhiberen fijn titelen, oft produceren fijn Schriftuyxen,)$n dage dienende,die fal vervallen vande recredentie, die welcke aengewefen fal worde der partyen ge- qualifkeert, om beneficien te mogen poflefl�rert, ende hebbende van fijnder zyden gefurneert.

-ocr page 460-

ordonnantie vanden Rade van Brabandt

pt�

909

feyteil Van belaftinge , wel ende te rechte ghe-
ma�ckt op de delicten ende mefufen vande voorfz
gevangenen, die welcke ghelevert fullen worden
dien van onfen Raedtfluyden, die gecommitteert
lal zijn om den voornoemden ghevangen oft ghe-
dacghden in perfoone t'interrogueren: d'welck
hy in prefentie van eene van onfe Secr�tarifen
promptelijck gehouden fal zijn te doen, ende i�jn
antwoorde by gefchrifte te doen redigeren, bela�»
ftende den voorfz Commiflaris hem wel ende
neerftelijck t'inrerrogueren.ende te vermanen dat
hy die waerheydt bekenne, ende goet aenfehouw
te hebben op die conftantie ende vacillatie vanden
voorfz ghevangen, oft ghedaeghden in perfoone,
waer van die voornoemde Commiilaris gehouden
fal zijn te note maken nae die voorfz reiponfiven.
iiijC LV.

Dat die voornoemde antwoorde ghefedigeert,
zynde by gefchrifte, fal gecommuniceert worden
den voornoemden Fifcalen oft andere Officieren,
om die gefien, te mogen nemen heure conclufien
naer die gelegentheyt vander materien, ende ghe-
lijck fy fullen bevinden behoorende.
iiijC LVI.

Ende indien'fy die confeifien fufficient bevin-
den, fullen recht nemen, ende begeer�n op de felf-
de : ende in ghevalle neen, foo fal men ordineren
dat die getuygen gherecolleert worden, ende foo
verre het noot zy, gheconfronteert: ende om dat
te doen, en fal maer een dilay gegeven worden,ter
difcretie ende moderatie vanden Hove.
iiijC LVII.

Ende verbieden dat men die gevangen �ft ghe-
daeghde in perfoone ter ordinantie van onfen
voorfz Rade relaxere, al eer fy gheantwoort, ende
onfe Fifcalen oft andere Officieren heur conclufie
genomen fullen hebben, endegeordineert zy,hoc
dat men inde voorfz materie procederen fal.
iiijC LVI II.

Ordineren voorts onfen voornoemden Cancel�-
liet ende Raedt, die voorfz relaxatie niet t'accor-
deren , fonder eerft gefien ende g�vifiteert te heb-
ben die interrogatorien metten reiponfiven, ten
eynde dat men op de voorfz relaxatie mach ordi-
neren, naet dat die materie ehedifponeert fal zijn,
hebbende aenfehouw op die qualiteyt vande de-
licten ende mefufen, ende behoudelijck fulcke
cautie oft gelofte, als by onfen voorfz Rade geor-
dineert fal zijn.

HijC LIX.

In materien gedifponeert tot confrontarien, en
fullen die geaccufeerde niet ontflagen worden.ter
tijdt toe dat die confrontatie gedaen zy.
�ijC L X.

Al eer men procederen faltotter voornoemde
confrontatien,foo fal men vragen den geaccufeer-
den oft hy die getuygen die tegen hem gheprodu-
ceertgeweeft hebben, wilt reprocheren of weder-
leggen,ende hebben dilay om van fijne reprochen
te mogen dienen, om inde confrontatie daer op te
nemen alfulcke confiderarie als 't behooren fal, efi
irftlien die geaccufeerde fegt niet te willen repro-
cheren die getuygen, foo en fal hem daer naer niet
toegelaten worden om 't felve te mogen doen.
iigC LXI.

Die getuygen die geconfronteert fullen moeten

wefen.

met fijn befte onthoudt. Ende fo� verre hy fuic-
j._e affirmatie niet doen en wilt, dat in dien gevalle
fulcke gecroyfeerde feyten niet geaffirmeert, ful-
leavvefengerejicieert._

�iij¹^ L.

Ende als patthye eens by memorie ghefchreveh
hebben, ende 't Proces by onfen Raede overfien*
eenige feyten inde voorfz memorie begrepen, ge-
admitteert worden om te verificeren, fo lal thoon
daer op ghedaen ende ghenomen worden, fonder
partyen te doen herfchryven by feyten of nieuwe
Schriftuyren,

nij*-' LI.

Als partyen geordineert zijn te dienen op (cec~
keren dach van heure Sdbriftuyren, ende ten dage
dienende nieten voldoen, fofullen fy daer afwer-
fteecken zijn, ende fal voorts gedaen worden alfo
behooren fal, ten zy dat by onfen Rade om merc-
kelijcke redenen fulcken parthyen van langeren
dach verfien worden.

iiijC Lil.

Dat men in onfe Cancelrye van Brabandt maer
driedilayen accorderen en fal, om te. verificeren
ende fijn enqueften te doen,d'eerfte van fes weec-
ken, 't tweede van een Maendt, ende 't derde van
een ander Maent, d'welcke peremptoir wefen fal,
ende naer 't felfde dilay en fal den parthyen niet
geoorloftzijn heure enqueftete doen, noch ghe-
permitteert henluyden te geven eenigh dilay,'t zy
byrelevementeoftanderfints, om wat redenen
dat oockfoude mogen wefen, ten ware datbleec-
ke dat die parthyen hangende de voorfz dilayen,
heurdebvoir gedaen hadden, in wekken ghevalle
die van onfen Rade fullen mogen geven een dilay
voor alle dilayen, fonder meer, fo verre nochtans
dat aen haer niet gheilaen en hadde, dat hangende
die voorfz dilayen fy haere enqueften niet gedaen
en hadden: ende ordineren die van onfen Raede
van Brabandt, wel ende fcherpeJijck te doen on-
derhouden ende obferveren dit voorfz Artjcule,
ende den Procureurs t'ordinerengeenanderedi-
lay t'accorderen, ten zy dat fy daer van hebben
expreuen laft van heure Meefters , op arbitrale
correftie.

iiijCLIII.

Soo wanneer die partye fterft duyrende eenigh
dilay peremptoir, foo fal 't felve vernieuwt wor-
den tegen d'Erfgenamen, als fy 't Proces aenveert
fullen hebben: foo verre die Verweerder conclu-
deert tot niet ontfanckelijekhey t, fo fal hy voorts
procederen ende concluderen tot allen flnen, en-
ae fal recht gedaen worden by ordine, ten zy dat
hy fommierlijck wilt doen blijeken vander niet
ontfanckelijckheyt, ende dat hy by onfen Raede
flaer toe geadmitteert worde.

Fanden Criminelen Trocejffen.
Dat'XIIII. Cappictel.

iiijC LIIII.

]^Υ ordineren, dat als yemant by onfen voorfz

Rade ghevangen fal zijn, oft verdachvaert te

compareren in perfoone, dat onfe Fifcalen ende

andere Officieren , ghehouden fullen zijn binnen

ne dagen t'exhiberen heure interrogatorien oft

-ocr page 461-




	₉!l
		*Placatea- 5� Boeck**	9H maer die Requefte Civile oft relevementen reje- cteren , ende d'lmpetranten condemneren inde amende van fes Carolus guldens t'onfen behoeve iiijC LX VIII. * Dat alle Impetranten van relevementen oft Re- queften Civile,die vervallen fullen van heuren im" petratien, fullen gecondemneert zijn inde amen" de van vier Carolus guldens, oft meerdere penen tet difcretien van onfen Raede, t'onfen profijte ende tot profijte vande parthyen in allen koften' fchadenendeintereften; ende fal die felve peyn� werden indiftincle geadjudiceert, als die Requefte Civile wort gherejicieert, 't zy in materie van ap. pellatie, reformatie oft andere. iiijCLXlX. Dat als yemandt gheprefenteert fal hebben in recht* fijn Requefte Civ�e oft relevement, ende verfocht d'interinement, ende dat partye adverle niet en fal willen confenteren in 't voornoemde interinement, 'maer fuftineren die rejectie vande voorfz Brieven, wy willen ende ordineren dat die voorfz Requefte oft relevement, metter akricatie van partye gevoeght fal worden totten principa- len ProceiTe , om in 't vifiteren van dien daer op ghenomen te worden fulcken aenfehouw als't be- hooren fal: ende in ghevalle dat in 't vifiteren van- den principalen ProceiTe men bevint,dat die voor- fchreve Brieven behooren gerejedreert te worden, wy willen 't felve gedeclareert te zijn by de Sen- tentie die men ten principalen gheven fal, fonder dat men den parthyen lal mogen ordineren ver- fcheydelijck te procederen op 't principael ende Requeften Civile, oft relevement, of te fufpende- ren 't principael, om de procedueren op de voor- noemde Brieven van relevemente, ten zy dat de voorfz Brieven geinterineert worden, in wekken gevalle die van onfen voorfz Raede ordineren lul- len den partyen daer inne te procederen, ghelijck behooren fal. iiijC LXX. Dat men egeen materie van Relevemente en fal mogen fcheyden vande materie principale, maer men fal die materie t'famen moeten committeren, 't zy ten Landt-rechte, of in onfen voorfz Raede, foo naer gelegentheyt, groothey t ende importan- tie vande faecken, die van onfen Rade vinden ful- len te behooren. iiijC LXXI. Dat mater�en van Refciil�n fullen ten Landt- rechte ghecommitteert worden, te weten, in die Hooft -fteden of andere Plecken daer notable Siegen zijn , ten ware dat onfen voorfz Raedt om eenige merckelijcke redenen anders ordineerde. iiijC L X X 11. Dat die faecken van fimpele nulliteyt van eeni- ge Contracten, foo wanneer die wort ghecaufeert ende gefundeert, mits der obmiflien van eenige �o- lemniteyten, die welcke naer den Landt-rechten of ghewoonten van eenige plaetfen behoefl�lijck zijn, fullen worden veri�nden ten Landt-rechte, om by den fel ven daer af bekent te worden. iiijCLXXllI. Dat infgelijcks die faecken van polkien ende van maintenuen, als die felve maintenuen zijn van kleynderimportantien, ende daer toe die ander faecken van maintenuen, van fervituyten ende


wefen, fiillen eerft gerecolleert zijn, ende in 't ge- ne daer inne fy fujlen perfifteren, foo verre het zy ten lafte vanden geaccufeerden, fullen geconfron- teert worden. iiijC LXll. Indien die gheaccufeerde allegeeft eenige pe- remptoire feyten , tot fijnder innocentie ofrepro- chen in rechte ghefundeert, foo fal hy ghehouden zijn promptelijck te noemen die ghetuygen, met- ten wekken hy meynt te toonen zijn voorfz fey- ten ende reprochen. iiijCLXIIi. Die welcke getuygen alfoo genoemt, fullen ge- hoort ende geinterrogeert worden by Commii�a- rifen van onl�n voorfz Raede, ten k�fte vanden voorfz gheaccufeerden, die fchuldigh fal zijn te coniigneren inde Greffie, fulcke fomme als men om te doene die voorfz informatie behoeven fal, foo verre hy 't ghedoen kan, oft ten kofte van par- tyen Civile, indien datter eenige is, anders tot on- fen kofte. iiijC LX1III. Indien die materie ghedifponeert is om totteir torturen of examen extraordinaris te procederen, wy willen dat die Sententie den gevangen gepro- nuncieert, ende van ftonden aen gheexecuteert worde. iiijCLXV. Ende in gevalle men by die torture oft examen egeen conieifie en kan gehebben vanden voorfz gheaccufeerden , in fulcker voegen datter egeen materie en is cm hem te condemneren, wy willen dat men procedere tot fijnder abfolutie, ghelijck behooren fal, fonder hem te travailleren by lan- gen ghevanckenifl�, rel�ryerende hem voorts fijn actie van injurien, tegen den geenen die hem ca- lumnieufelijck geaccul�ert of gedelateert fal heb- ben , de welcke hy fal mogen intenteren in onfen voornoemden Rade. *�Aengatnde T�gquefien GVtle,* ende Rehvementm. Dat XV. Capittel. iiijC LXVI. DAt in eene inftantie begonft voor eenige Sub- alterne Rechters, eene partye en fal maer een Requeile Civile, oft relievement mogen impetre- ren, 't zy om gereleveert te zijn van eenich Con- tract, Appoinclement, Prefcriptie, oft continua- tie , om te poferen nieuwe feyten oft anderfints in eeniger manieren, behoudelijck dat inder inftantie hangende voor onfen Cancellier, ende Raedt van Brabandt, die van onfen voornoemden Raede ful- len mogen toe laten, een oft meer vande voorfz Requeften, oft relievementen tot beurder difcre- tie, d'welck fy nochtans niet en fullen mogen doen fonder groote ende merckelijcke fake, noch oock als 't Proces in onfen voornoemden Raedt hanght, ende begonit is te rapporteren. iiijC LX VII. « Ende in gevalle dat by inadvertentie oft ander- fints, meer Requeften Civile of relevementen d,an een, geimpetreert worden voor die voorfz Subal- teirne Rechters , die en fullen daer op niet letten,

-ocr page 462-

Ordonnantie vanden Rade van Brabandt

914

ψϊ

fchult g�fpforen fal zijn, ende dit gedaen zijnde*
fal hen provifie verleent worclen , innehoudende
't voorfz verklaren, ende fullen die Crediteurs ge-
daeght worden, ende copie hebben vande voorfz
Brieven, indien fy die begeeren, ende ten dage
dienende, fullen d'lmpetranten fchuldigh zijn in
Perfoone te compareren, ende voorts procederen
achtervolgende �nfe Ordinantie vanden Jare een
en veertigh.

iiijC LX XVIII.

Soo wanneer yemartt hem wilt beklagen vande
executie ghedaen op vonnif�� of condemnatie in
onfen voorfz Rade gegeven, foo fal hy dat fchul-
digh wefen te doen voor onfen voorfz Rade.
iiijC L X X I X.

Dat foo wanneer eenige Perfoon heefteenige
actie perfonele tegen diverfche Perfonen t'famen
uy t eender fake, oft obligatieli fpruy tende, onder
diverfche Jurifdi�rien of Bancken ghefeten, die al
reforteren onder eenich immediaet ofcghemeyn
Hooft, dat men fulcke faken fal committeren tot
fulcken immediaten Hooft: ende foo verre die
voorfz Perfonen niet en reforteren onder fulcken
immediaten Hooft, dat men fulcke faken fal com-
mitteren,bekennen ende decideren in onfen Rade
van Brabant, ten eynde dat onfe Onderfaten niet
en worden om een faecke bedwongen voor veele
diverfche Rechters Proceifen te interneren, tot
heuren grooten laile ende kofte.

eebuerlijcke Rechten, die by voorgaende vifitatie
ende advyfe van Meerders, Erf- kheyders ende
Paelmeefters beflicht mogen worden, fulleri oock
cecommitteert werden ten Lant-rechte, behalven
nochtans van maintenuen in cas van beneficien:
ende dat men oockfal mogen appelleren vande
Sententien ghegeven in materie van maintenuen,
eeliick in andere materien. '
^� �ijC LXXIIII.

Soo wanneer eenige vande voorfz parthyen,
proces hebbende voor eenige Subalterne Rech-
ters, heurlieder fuppJicatie prefenteren fullen, om
nieuwe feyten te mogen poferen ende verificeren,
of op die feyten te voren gepofeert breedef thoon
te leyden, of om van eenige andere faecken gere-
Jeveert te zijmdependerende vanden voorfz Pro-
c�d� , fullen die van onfen voorfz Rade gehouden
wefen die felve fupplicatie wel ende rypelijck te
overfien: ende indien henlieden dunckt de felve
wel ende in redenen gefundeert te zijn, den Sup-
pliant te verkenen opene brieven van relevemen-
-te aenden Gerechten, aldaer fulcke Proceil�n
hangcn,henluyden bevelende ende committeren-
de, dat parthyen of heurlieder Procureurs voor
Jienluyden gheroepen , indien henluyden blijcke
vande premiifen, fy henluyden doen goet, kort
onvertogen recht, niet tegenilaende den itaet van
de faecke,obmiiile ende negligentie,vanden wek-
ken hy begeert fal hebben ghereleveertrezijn,
midtsby fulcken Impetrant refonderende de ko-
ften vander retardatien vandenProceil�: ende foo
�wanneer fulcke fupplicatie henluyden duncken
fal niet ghefundeert te zijn precife» fonder groote
kennuTe van faken ghereleveert te worden, fullen
■daer op appoin&eren Nihil, aengefien dat fy hen-
luyden dien aengaende, fullen mogen verfien inde
Jnftantie van appellatie oft reformatie, fonder dat
die fdve van onfen Raede kennii�� fullen mogen
nemen van fulckdanige faecken, ende daer mede
-fufpenderen die materie principale.
iiijC LXXV.

Dat geen Brieven van irate, plaetf� hebben en
fullen in faecken ons aengaende, noch in faecken
van dote, alimentatien, refe.&kn van Wegen,pro-
dudien van afgaende of affuture getuygen, noch
oock in faecken van miferabele Perfoonen,die an-
derfins niet en hebben om eerlijck op te leven nae
beuren ftate, ende fal van d'inhouden van dit Ar-
ticuJe voortaen inde Brieven van ilatementiege-
maeckt moeten worden.

iiijC LXXVI.

Dat onder 'tdeckfele dat parthye allegeert te
ftaen in Tradaet van Peyfe, of dat partyen fouden
zijnd'accort, en fal egeen dilay gegeven worden
ten zy dat die Procureur vande wederpartye daer
inne confenteert, of dat parthye opten itaenden
voet by au�rentijcken gefchrifte doet blijcken van
«jne voorfz alkgatien.

iiijC LXXV II.

Alle de gene die in onfen Rade brieven van cef-
nen fullen willen obtineren van faken die daer be-
nooren,fullen gehouden zijn te doen dagen hcure
Crediteurs,ende de felve over te geven 'm gefchrif-
fe, ende by Inventaris alle heurefchulden, weder
knulden ende goeden die fy hebben, metten Ja-
tten daer op ilaende, ende die faecken daer uy t die

C LX XX,

lllj

Dat d'lmpetranten van Brieven van refpijtc
fullen fchuldigh zijn de felve Brieven re doen in-
terineren in onfen voornoemden Rade, ende alle
heure Crediteurs daer toe te roepen , om die te
mogen debatteren,indien't hen goet dunckt, ende
en fullen die Impetranten hen met de felve Brie-
ven niet mogen behelpen,ten zy dat fy eerfl ende
voor al goede ende fufficiente cautie geftelt fullen
hebben, alwaer 't oock dat heure Brieven van re~
fpijte vander felver cautie egeen mentie en maec-
ken: hier inne uytgenomen die Brieven van refpij-
te verleent den Steden ende andere Plaetfen bin-
nen onfen Lande van Brabandt.

iiijC LXXXI.

Dat aile Brieven van fefpijte meet dan voor den
tijdt van eenen Jaer geaccordeert, fullen moeten
kommen onder den Zegel, ende belall zijn met
interinement, ende cautie fidejuifoir , fonder
andere.

C LXXXI�.

Inj

Ende fal diergelijcke cautie oock moeten ghe-
ilelt worden voor atterminatie van eenen Jaere,
ende daer onder, welck� atterminatie by A�e fai
mogen gedepefcheert worden.

iiijC LXXXIII.

Sal infgelijcks by de Brieven van indu&ie ad-
dreil�rende aende Wethouders, den felven ex-
prelTelijcken geftelt, ende hen verboden werden,
dat fy in die materie van inductie voor hen egheen
Proces dien aengaende, en laten maecken, maet
dat fy daer inne fommierlijck ende verbalijck ful-
len procederen.

iiij^c LXXXIIIL

Infgelijcx en fullen egeene Brieven van reipijte,
hoe wel die gheinterineert zijn, erTed: forteren te-
gen vonnifi�nghegaen, inkrachtevan ghewijfde
Μ m m dingen,

-ocr page 463-

Flacateru>e 5«Boeck. i.Tit. 5.Deel.

916

9*5

dingen, of egheene re�le adien, of daerfpedale
hypotheecque is.

iiijC LXXXV.

Dat relevement of nulliteyt verfocht tegen com-
pofitien.met eenige Officieren gedaen,niet fchorf-
ien en fal d'executie,of't voldoen van fulcke com-
pofitie, maer fullen die compofitien vanden Offi-
cieren gedaen, geexecuteert worden , ende fullen
oock moeten verfoecken alfulcken relevement,
of nulliteyten binnen eenen halven Jare,ende daer
naer en willen wy die niet ontfangen hebben.
iiijC LXXXVL

Dat onfen voorfz Raedt egeen leeringe aen-
veerden en fal te doene, maer indien eenige Subal-
terne Gerichten begeeren geleert te worden, ful-
len hen met geleerde Perfoonen mogen beraden,
gercferveert in faecken, inde welcke onfen Raede
naevolgende onfe Ordinantien , fchuldigh ftjn
raedt, advijs ende leeringe te geven.
iiijC LX XX VII.

Dat materien van reductien fullen by onfen Ra-
de ten Landt-rechte mogen gecommitteert wor-
den, als fy bevinden fullen foo te behooren.
iiijC LXX XVIII.

Dat egeen materien van redu�tien etTeft van fu-
fpentie hebben en fullen, ten zy dat die reduclie
verfocht is binnen twintich dagen naer de uyt-
fpraecke ghedaen, ende egeen reductien en fullen
ontfangen, oft geadmitteert worden nae den Jare
dat d'uytfpraecke gedaen fal zijn.

T>ie %olte.
Dat XVI. Cappittel.

op de pene van uyt heurder borfe te betalen _velcke fulcke gheprefenteerde faecke, tot behoef
van Sint Anne fes ftuvvers, die welcke op die
voorfz Procureurs realijcken geexecuteert fullea
worden. _; .

iiijC XCII.

Ende de nieuwe faecken fullen moeten ghepre-
fenteert worden in onfe voorfz Greffie des Dijnf,
daeghs goets tijdts, ende inde Rolle geftelt, ende
ter gewoonlijcker uyren gheroepen worden, te
weten van PaeiTchen tot Bamifle ten negen uyren
ende van Bamiile tot Paeilchen te tien uyren voor'
de noene, ende gecontinueert worden tot die vol-
daen fullen zijn.

iiijC XCIII.

Ende nae die voorfz nieuwe faecken, fullen de
oude faecken inde Rollen ende Regifter gheftelt
worden, ende alle faecken oude of nieuwe, fullen
gheroepen worden naer die ordene vanden Rem,
ftre, fonderperverfie vande voorfz ordene, ten
ware by fpeciael bevel van onfen Raede, oft vande
Prefidenten vander Rollen, om groote mercke-
lijcke faecken, ende anders niet.
iiijCXCIIII.

Dat die Procureurs die faecke prefenterende,
fullen in 't korte de qualitey t van parthye teecke-
nen, ende waer toe dat den dach dient,op de pene
van eenen ftuyver voor elcke faecke daer inne dat
't felve geomitteert is.

iiijC XCV.

Dat die Commiifarifen geordineert tot d'expe-
ditie vander Rollen, fullen op alle incidenten, in-
dien 't hen moge�jck is, appoincteren, fonder die
te mogen houden in advyfe , ende �xx��en die ap-
poin&�menten vande voorfz twee Commiifarifen
iladt grypen, ten ware parthye heurdaerafbe-
klaechden,ende daer tegen in onfen Rade begeer-
de ghehoort te zijn, d'welck fy op de felve Rolle
fullen mogen doen, ende niet daer naer, midts
namptiferende vijf Carolus guldenen, indien d'ap-
poinctementen vande vooriz twee Commiifarifen
worden by onfen Raede gheconfirmeert, anders,
ende indien 't voorfz appoinclement wort by on-
fen Rade geretra&eert, fullen die voorfz vijf Ca-
rolus guldens der beklagende partye gereftitueert
worden: Verbiedende den Advocaten ende Pro-
cureurs , naer d'appoin&ement vande voorfz
Commiifarifen te repliceren, of daer tegen te feg-
gen, in wat manieren dattetzy�, op de pene van
twee Carolus guldens te verbeuren vanden heur�.
iiijC XCVI.
Maer van vonniifenende appoindtementen ge-
geven by voorgaende fchriftelijcke Inftruclie.'tzy
op de Rolle, oit by communicatie, fal mogen die
kleyne revifie verfocht worden binnen fes weken
naer datum vanden vonniife.

iiijC XCVII.
Ende indien de voorfz CommiiTarifen om fom-
mige merckelijcke redenen ende fwarigheden, ee-
nige incidenten hielen in advyfe, fullen daer van
rapport doen, om 't felfde ghehoort, ende 't Regi-
ftre vander Rollengefien, voor d'eerfte Rollege-
appoincleertte worden, gelijck behooren fal.

C L X X X I X.

ΤΛΙε Rolle fal ghehouden worden des Woenf-
■■-^daeghs, of den eerften werck-dagh daer naer,
foo verre des Woenfdaeghs Heyligh dach ware.
Ende fal beginnen foo voor als naer noen, altijdt
een uyre voor die vergaderinge van onfen voorfz
Rade, ende alfoo ghecontinueert worden tot dat
die voldaen fal zijn , ende tot expeditie vander
voorfz Rollen, fullen Commiifarifen gedeputeert
worden by den Cancellier, om die faecken t'ap-
pointeren, gelijck fy fullen vinden behoorende.
iiijC X C.

Alle oude faecken fullen geprefenteert worden
des Maendaeghs goets tijts, te weten, 's Winters
voor den acht uyren, ende 'sSomers voor den
negen uyren 'savonts, ende by den Greffier of fij-
nen Klerck in 't Regiftre worden geftelt by ordre,
foo die by den Procureurs,het zy vanden Aenleg-
ger, of vanden Verweerdere overghegeven fullen
worden,ende daer naer en fal die Procureur in die
toekomende Rolle egeen oude faecken meer mo-
gen prefenteren: maer in dien gevalle nochtans fal
die Procureur vande weder-partye, indien 't hem
belieft, ftjnsMeefters faecke desDijnfdaeghs mo-
gen prefenteren, ende daer naer niet.
iiijC X C I.

Ende en fullen voortaen die Procureurs egeen
prefentatie van oude faecken meer mogen doen,
ten zy dat fy bereyt zijn den dage te voldoen, oft
beurder wederpartye te doen voldoen, fulcks dat
van fijnder zyden daer inne geen ghebreck en zy,

C XCVIII.

HIJ

Ende willen dat die geene die fulcken inciden-
ten hebben ghefuitineert, indien fy fuccumbcren,

ful-

-ocr page 464-



		Ordonnantie vanden Rade van Brabandt.
				91
	yi7


			nen termijn van vijfthien dagen, om voorts inde materie principale te repliceren : ende die Ver- weerder of Gedaeghde van gelijcken vijfthien da- gen om te dupliceren, ende naer dat partyen ful- len hebben gherepliceert ende gedupliceert» foo fullen partyen gheappoin�reert worden te fchry- vert byfeyten oft memoden, naer ghelegentheyt der faecken, indien men hen niet en kan uyt den gedinge Verbael gevoegelijck ten principalen ap- poin&eren: ende fullen partyen voorts procede- ren van vijfthien dagen te vijfthien dagen , totter volkomender Inftrij�tie vande faecken, ende dat in faken daer beyde parthyen woonen binnen on- fen Lande van Brabandt: maer als fy woonen ful- len in onfen Lande van O ver-Maze, of elders bpy- ten onftn Lande van Brabandt, foo fullen fy heb- ben. Y�or elck dilay drie weecken. Ende in materie van provifienjende andere fom- miere faecken, fullen parthyen ghehouden zijn te procederen van acht dagen te acht dagen, ende fullen alle dilayen ende termynen wefen peremp- toir, ten zy dat by onfen Rade , oft Commiflarifen vande Rollen anders geordineert wordef* :_SivC VIL., Dat die Aenlegger, ende oock die Verweerder fullen gehouden zijn cautie, te ftellen voor koften» als dat by der weder-partye vetfocht fal worden» ten ware dat fy notoirlijck gehouden waren voor folvent, welcke cautie fy gehouden fullen zijn te eyCclien voor %,litifconteiratie: ende dat doen- de, en fullen niet moeten voorts procederen al eer die cautie gheftelt fal worden, foo verre nochtans die partye wilde, affirmeren, by heuren eedt , dat fy heur diligentie ghedaen hadde, ende egeen cautie fufficient en hadd> kunnen ge vinden, in w elcken gevalle fy.geoaenfal met cautie juratoir» of fujeke andere als oii;ipnRaedt ordineren fal. , <- � �■■ . - �^; ;,��<;', vc vin,, PaiaUeuytJandtfche Perfoonen, Aenlegger�� ofVerweerderSrjlfullen ten verfoecke vande we- derparthye gehouden zijn ten eerften termyne te kielen domicilie binnen onfen Lande van Brabant. , 4rls die parthyen in heurePerfoonen compaie- ren < ende Keure prefentie ghetteckent wort, foo fullen fy affirmeren hoe dat fy ghekomen zijn, te Peerde, te Schepe, te Wagen, oft te Voete, ende oft fy om defer faecken alleene, oft meer. andere compareren,; daer af die Greffier op de Rolle fal note Houden, cjmjnde taxatie daer op fulcken re- gaard genomen se, worden, ghelijck men naer die quajit�ytyan parthyen, diftantien vande plaetfe, . gheiegentheyr vander faecken, ende des rijdts fal bevinden te behcK>ren,terarbitragie end� dtf�retie vaiide CommiiTarifen vande taxatie Yande koften. vC X. Dat die partyen,fo wel die Aenleggers als Ver- weerders, naer d'aenfpraecke fullen eens mogen hebben dilay van abfentie, in wat ftate die faecke zy, voor conclufie in faecken, ende niet meer, het zy in princjpale faecken, oft in materien van pro- vifien, oft bock in eenige incidenten Yanderprin- cipaelder materien. ,, ;.' � Ι .; , ,. _ro_u V^C Xlv.^; ■ Μ , . Dat liaer ^snd'Impetrant fijn conclufie geno- Mmm ij men

fullen ghecondemneert worden inde koften, fon- ^erdie te referveren in diffinitive, ende t'onfen behoeve, inde pene van eenen Carolus, oft andere amende ter arbkragien van onfen voorfz Raede, ten zy datter eenige merckelijcke redenen zijn ter contrafien. . ■�.;n-iiijC XjCIX. Ende dat van nu voortaene d'Advocaten ende Procureurs, heur felven niet eri fullen mogen ap- poin&eren te fchryven by adyertifl�ment, op ar- bitrale correftie. ' Dat oock die CommiiTarifen vander Rollen het felve oock niet en fullen mogen doen, dan in diffi- cile ende fware materien, ende die welcke fy' op 't bedingen van partyen niet gevoechelijck en fullen mogen beilichteri. Dat op den eerften daeh van rechte, en fal die Aenlegger oft Impetrantegeeri'dilay hebben om den dage te voldoen by abfentie noch anderfints, maer fal moeten den dach voldoen, vC II. 'i Ende naer d'aenfpraecke gedaen,fal hy den Ge- daeghden op den felven dach vifie doen van fijne Venuencourt, metter relatien, ende allen anderen befcheyde daer mede hy fijn aenfpraecke fal wil- len fonderen, op de pene daer afverfteken te zijn. _VC HIJ i Dat die Verweerder hebben falvijfthien dagen om t'antvvoorden, ende indien hy wilt propone- ren exceptie declinatoire , f�o fal hy dat als dan fchuldigh zijn eerft ende voor al te doene, fonder andere oft meer termynen daer toe te hebben: en- de foo verre parthye wilt exceptie d�atoir propo- neren , foo fal hy dat mogen doen, behoudelijck dat die partye op den dach datfy die diiatoire pro- poneert, fchuldich fal zijn te verklaren alle die ex- ceptien d�atoir, die fy in't Proces intendeert te proponeren, in fulcker voegen dat partye daer na .niet ontfangen en fal worden eenige exceptien di- latoir meer te proponeren, dan fy ten voorfz dage fal hebben verklaert, ten ware dat eenige exceptie van nieuws naer dien termijn inde faecke werde gebooren. _; v^c IIII. Dat foo wanneer die Verweerder fal antwoor- den, 't zy declinatoire oft peremptoire, endehy hem wik behelpen ter juftifkatien van fijnder de- fenfien, met eenige munimenten in gefchrifte, foo fal hy die felve munimenten of befcheyt in fcriptis fchuldich zijn fijnder parthye te ede�ene, op den felven dach dat hy fijn exceptie of deffenfie is pro- ponerende, ende niet daer naer, ten ware dat die partye of Procureur fpecialijck daer toe ghemach- tight, wilde byeede affirmeren, egeen befcheyt in ghefchrifte onder te hebben, maer 't felfde onder eenen derden te beruften, ende dat fy 'c felfde be- fcheyt niet en hebben konnen gekrygen, hoe wel y daer toe heure diligentie gedaen hebben, doen- de vander felver diligentie blijcken, ende dat fy daer omme behoevende waren Brieven vahcom- pulfonen, die welcke hen indien gevalle totheu- ten verfoecke fullen worden verleent, Dat die Aenlegger oft Impetrant hebben fal ee-

-ocr page 465-

Placateri--»» $♦ Bocck. iU*T�. if^Dcel

vandesi�eni ter Ordinantie van on��n.vo�iao�tnj.
den. Rad», waer af ^erbaelghemaecktfal worden
by der, parthy�n,, Xoo verwsfy daer af onderlinee
accorderen: ende indien neen,fo� fal 'ti�lveVer-
baeligemaeektworden by Commiilardfen daer toe
te ordineren, ende fullen die Verbalen in allen ge-
valle by den Proce�e gevoeght worden.

den Impetrant en Je Jenle^ger,

i*ienfal hebben i ende die Verweerder gefundeert
is om garandt, oft waerfehap te verfoeckenyCnde
hydi� voor die litifconteftatie begeert, ende fijn
garandt noemt * in dien gevalle fullen hem vijftien
dagen tijdts verleent worden, ende o pene Brieven
Tart Gommiffie�i om fijn garandt te fommeren.om
te komen verklaren of hy garanderen wilt of niet,
endeter tij dt toe dat 't voorfz verklaren ghedaen
fal'zijn * oft dat alfulcken garandt behoorlijck ge>
contumaceert wort, als hier naer verklaert fal
worden, foo fal die principale faecke tuiTchen den
Aenlegger ende Verweerder in flate ghehoiiden
worden: Ende oft die Verweerder garandt ver-
f�eck�naer litifconteilatie,daerom en fal die faec-
kettiflchen den Impetrant ende Gedaeghde niet
gheitateert wefm, oock en fal fulcke Verweerder
uyt den Proceil� niet mogen wefen.alwaer't ooek
dat het garandt tot fijne begeerten, naer litifcon-
teftatie gefommeert zynde, 't garandt wilde aen-
veerden, maer fal fulcke Perfooh willende garan-
deren , naer die lirifconteftatie hem mogen voe-
gen�, H�etter partyen garandt verfoeht hebbende.

'M�' VC XII.

Ende of d'eerile gefommeert zynde, voor't ga-
randt compareert, ende voorts garandt begeert
ghefommeert te hebben, ende die voorts nocnee-
nen andere, foo fullen fy dat mogen doen, midts
riemende op den fhenden voet heur garand '.ende
indien die ghefommeerde totten garandt niet en
compareren i fbfal tegen henluyden geproqedeert
worden^ als hier naer in materie van defiauken
geordineert fal worden. -^^! '*'■■ :. in-,.
\C X IlUl'�'-'»''-

Eiid��fdie'ge�ne'.die v��r garand gcformtjeert
f��d�» wefert, ©f eenige vaneen Verklaren niette
willen gatanderens in:di�rt gevalleifo�fal diegene
di� feieke-garartd verfoeht heefe,rn�gen prot�fte-
ren van fijnder dilkentie ■', ende¹ van aenhemte
verhalen koilen, iehade ende intereften, ende
daer af Acte begeeren ende nemen, ende des niet
te min fal moeten voorts procederen metten lm-
petta^indemateti�principale/¹ '�"*'K-i '�>'< ^;* r^j

Ende indien die geene die gefommeert is tot ga-
i:an4, Verklaert t� willengarand�ten, end� die fa-
tk� aenvaert,lb fal hy uyt fijnen Perfoon niet mo-
gen detlineren, maer in onfen Raede die fckever-
antwoordenrgelijck die gene di� hem gefommeert
'hiMe, foud� hebben moeten doen, ende fifdie
^Aen-l�gg�r fijne aenfprake tegen alfid^gara�id
vernieuwen, endeof-diegeene-die f�l�kega�ahd
gefottim�ert liee�i ^begeert uyten Proceif�jg�^^n
te zijiii, 't fdve^Mtem Verleent worien� �hd� �f
d'Imp�trant hem daer tegen opponeerde ν �tt�kn
gevalle fal by onfen Rade daei coe^behoorliokrge-
ordin�ert worden. <^: "^:i" ακΠίΓ0'ί?Λ') o-mr

v^ XV.
E>at egeenen Procureur en f�iefntfatigen wor-
den om garand te aenveerden, �m by fpeciaie
'Procuratie. .»-■' �' � ''<*» ficvv;_:'?.v :':Jd3a

■^�XVi.^b .,_:�' i

Dat foo wanneer eenige ptittf&fofjpcG�» Van
plaetfen verfoeckt* ende die ma��ri�daer toe ghe-
difponeert is, fal die weder-partye dach ghegeven
worden van vijfthiendagen, om die inipeftie te
doen met fpecificatie vande voorfz plaetfe, ende

--MJiCl

Dat XVII. Cappictd.

,-m t��...: .�.�. : :V? XVII�.: ii'jn��
rjAt indien d'Aenlegger ten eeriteni dage di�,
■'-"'nende niet en compareert, of nietgereeten is
fijne aenfpraecke te doene, fal derTaulttegenhem
gegeven worden, ende die Gedaeghde of Ver-
weerder voor profijt van dien d�fiault, fal oorlof
hebben vanden Hove ende koilen, doende blik-
ken by copie vanden exploidle �nder het handt-
teecken vanden Executeur dat den dach dient ι
vC.XVlII.
Ende of vanden dage niet en bleecke, fooial die
Verweerder comparuit hebben, ende Commiflie
om den Impetrant of Aenlegger te doen dagen
met intbimarien om hem te fien verleenen oorlof
vandenHove ende koiten, doende, alsdan blijeken
dat den eeriten dachgedient hadde.

vcxix.

In alle adlien ende materien perfonele, re�le
offcembere, daer af hier naer niet fpecialijefe anders
geordineerceiiwoiir, indien d'Aenlejgjget hebben-
de tenieenilen dage^giiesompareeut _r daer naer op
andere dageii denailleert te compaBeren^ eer die
Verweerder in faeekegheaaatwooiDjaeert^ foo fal
dief VeRve�i�de» h�bb�ni oorkxfvajndeni Ho ve �nde
koflen-i o� indiende Verweerder alsdanbegeert
voorts jespeocederein�, ende gheabfolveert tezijn
vanden; tmpeGsant, frs&i Μ hem Commiflie verf
leent�Wordcn ten kofievanden�mf&xmt tot dien
fitne,:met inthimatkiibo verrehy nietenkonitjdait
niendtfn Verweerder abfolv^rentfai vander impe-
titien des voorfz Aendeggers, ende hen aeawyfen
die koilen daerom gedaen.

vC XX.

Endefoo verre die Venuencourt, die ter execu-
tien geileltis geweeft, inhoudt araefbi apprehenfie
of aenta� van Perfoonen ©f goeden, namptifatie
of handtvullinge, ende tendagedienende d'Impe-
trant bietsen compareerde, of oock in andere nae-
�v#lgendeda|en', het zy voor die antwoorden of
daer naer, ial die Verweerder hebben oorlof van-
den Hove ende koilen,ende daer en boven handt-
li�htinge vanden voorfchreven arrefte, ende an-
dere beletten ende reititutien vanden nampte, ten
zy datd'impetrant legitime excuTatie hadde, van
den weieken in dien gevalle hy ghehouden wordt
onfen Raedtgoets tijdts t'adverteren: ende in-
diende Verweerder fuflineren wilt f�haden ende
intereften geleden te hebben by de non compari-
tie^anden Impetrant, foo fal hem Comminle ghe-
geven worden met inthitnatieom den Impetrant
te dagen, ende die voorXchrevefehaden ©finter�-
ilen te fien over gheven, «nde daer inne voorts te
procederen. --- _f

-ocr page 466-

Ordonnantie -vanden

5>21

daeghde. hebben comparuit, ende VQortfe gbedaeja
Worden als vooren.

vC XXVIII.

In materie van garande lbo verre d'Impetrant
derailleert, fo fal die Gedaeghde (doende blijcken
vanden dage) hebben oorlof vanden Hove ende
koften, of anderfins comparuit als vooren, ende
alftilcken Impetrant wefende Verweerdere inde
materie principale, fal gehouden zijn ten verfoec-
ke vanden Aenlegger te procederen inde voorin
principale materie, fonder dilatie.
* vC XXIX.

In materie daer den Impetrant gheordineert is
Ι infpectie vander plaetfen tedoene, foo verre hy
! derTailleert te komen op de plaetfe, ten dage ende
', uyre, byconfente van parthyen, of by orcunantie
vanden Rade daer toe ghenomen, foo fal die VefW
weerder voor die Commiilarifen,indien daer eeni~
ge zijn, of anderfins ten naeften dage van Rechte
begeeren ende hebben deftault, ende voor 't pro-
fijt van dien, foo verre dat gebeurde voor litilcon-
teftatie, foo fal die Verweerder hebben oorlof van
den Hove ende koften: ende of naer litifcontefta-
tie gebeurde, foo fal d'Impetrant deffaillant beta-
len die koften van dien dage, ende voorts gedaen
worden, alfoo boven eel�yt is vanden Irnpetiaru;
deraillerende naer litifconteftatie.
vC XXX.

In materie van renvoye, indien d'lmpettant die
daer op te antwoorden heeft, def�ailleert, foo fal
die faecke worden gerenvoyeert, ten ware dat die
faecke fulcks ware, dat die Rechter (totten wek-
ken renvoye verfocht wort ghedaen te worden)
incapabel, of notoirlijck incompetent ware van
fuleker materien te kennen, in wekken ghevalle
onfen Raedtbet renvoy aengaende fal ordineren,
des daer toe feehooren fal, ende niet te min fal de
Impetrant de(?aillant in allen gevalle gbecondem-
neert worden inde koften ter faecke van repvoy
gedaen.

vCXXXI.

Indien den Aenlegger defiailleert ten dage die
hy beeft om in faecke te fluyten, ende recht te be-
geeren , foo fal voor 't profijt van dien deffaulte
't Proces gehouden worden voor ghefloten, ende
als recht begeert hebbende, ende niet remin fal
die Procureur vanden Impetrant ghehouden zijn
fijnen Inventaris te maecken, ende fijnen Sack te
furneren.

vC XXXII.

In materie vam refumptien, het zy dat 't Proces
fy gevallen interrupt, of dat d een partye aflyyigh
gheworden ware, indien d'Impetrant in materie
van refumptien derTailleert, foo fal die Gedaeghde
doende blijcken als boven, oorlof hebben vanden
Hove ende koften, pf comparuit, na onderfchey t
als vooren: ende indien ct'Impetrant def�ailleert
ten dage hem dienende, om te doen blijcken van-
de retroa&en, foo fal die Gedaeghde oock oorlof
vanden Hove hebben ende koften.

vc xxxiii.

in materie van tauxatie van koften 1 of d'Impe-
trant derTailleert, foo fal die Gedaeghde hebben
oorlof vanden Hove ende koften, of comparuit
als vooren: ende indien d'Impetrant defiailleert
ten dage hem dienende, om declaratie vande ko-
Mrnm �j ften

ρ¹

vC XXI.

lii materien van maintenuen , indien d'Impe-
trant voor d'antvvoorde defTailleert.foo falhy ver-
Idaert worden vervallen te zijn van fijnder impe-
tratie, ende ghecondemneertinde koften, ten zy
dathy ligitime caufe van excufatie hadde, ende hy
nnets tiits onfen Rade daer van adverteerde,
goe i ..... _vc xxil.

Ende indien naer antwoorde ghedaen, d'Impe-
trant derailleert, in wat materie dattet zy, foo
verre den dach dient, om yet ghedaen te worden
totfijnen voordeele, fo fal hy daer afverfteecken
zijn, en de koften van dien dage betalen, ende die
Gedaeghde , indien hyfe verfoeckt, fal Commifl�e
verleent worden, met inthimatie, om den Impe-
trant te dagen, ten fine om voorts inder materie
totter decifien �ncluys te procederen, ten ware
dat d'lmpettant by Procureur behoorlijck gj?e-
machtight, te vooren ghecompareert hadde, in
'wekken ghevalle die Procureur fal fchuldigh zijn
te occuperen.

^r vC XXIII.

In materie van appellatien ofreformatien van
vonniiTen diffinitif of interlocutoir, of van eoncef-
fie vaneenige Brieven oftclaufulen ,g>ftexecutien
der felver, indien d'Impetrant ten eerften dage
def�ailleert, of ten tweeften dage eer die antwoor-
de gedaen is, foo fal by dien eenen deffaulte d'ap-
pellatie of reformatie verklaert worden defert,
ende 'tvonnift� of conceifie vande Brieven of
claufulen, of die executien daer af geappelleert of
gereformeert is, geconfirmeerf ende ftadt grypen,
�f gecontinueert worden, ende d'Impetrant ghe-
condemneert inde koften ende penen: ende in-
dien die Appellant ofte Reformant defrailleert
ten eerften dage, foo fal die geinthimeerde, doen-
de blijcken by copyen van R�latien als vooren,dat
den dach als doen diende, hebben 't voorfz pro-
fijt: ende of hy daer af niet endede blijcken, fal
alleenlijck hebben comparuit, ende dan voorts
mogen doen als boven gheieght is, van comparuit
voor d'antvvoorde gegeven.

vC xxiui.

Indien d'Appellant of Reformant derailleert
naer antwoorde, in materie van appellatien of re-
formatien, foo fal gegeven worden deffault, ende
Voorts gedaen naer d'onderfcheyt, foo hierboven
^ordineert is.

vC XXV.

frt materie van reductien fal ghedaen worden,
als in materien van appellatien hier boven ver-
Wa�rt'is.

T'^lx " vCxxvi.

Irr'materien van Anticipatien, ende defertien
van appellatien of reformatie, foo verre d'Impe-
trant van dien derTailleert, al eer die grieven of
o�fTenfien g�proponeert fullen worden, fo fal die
Ghedaeghde inder felver materien oorlof vanden
Hove ende koften hebben, of anderfins comparuit
ftaer d'onderfcheyt als vooren.
_f vC xxvil.

, J*} ^materie van evocatien,foo verre d'Impetrant
defatlleert, doende blijcken vanden dage als voo-
ren, fal d evocatie worden gherevoceert» ende die
iaecke gherenvoyeert, ende d'Impetrant ghecon-
demneertinde koften, of anderfints falc�eGhe-

tti^^JMi,

-ocr page 467-



		PlacateoL* f.Boeck. mWk� tyfkumnv. ^₄ Vande deffanken tegen de Verweerders Dat XVIII. Cappittel.
	m

	ften over te ghevenoorlof van den Hui fupra.

vCXXXIIII. In materie van executien, ende interpofitien * van decrete, indie« d'Impetrant deffailleert voor d'antvvoorden, ende vanden dage blijcke als voo- ren, foo fal d'executie worden gherevoceert, ende d'Impetrantghecondemneertinde koften, 'tvon- nifl� nochtans blyvende in fijne macht: ende foo verre ten dage dienende, vanden dage niet en blijcke, foo lal comparuk gegeven worden, ende gedaen als vooren. vC XXXV. In materien van purgen, 't zy Criminele of Ci- vile, foo verre de Impetrant deflailleert voor litif- c�nteftatie, foo fal hy verklaert worden verval- len van fijn purge , ende ghecondemneert inde koften, vC XXXVI. Oft eenige Gevangenen, Impetrant oft Ge- daeghde, van onfen Raede, boven ghelofte by hem ghedaen^ pena convifli, ghevanckenifle te houdene ter plaetfen hem by onfen voornoemden Raede gbeordineert, ofte wederomme inne te kommen, als hy des verfocht, oft daer t�e ont- boden fal worden, 't felve niet en achtervolght, fo fal hy daer mede vervallen, ende ghehouden zijn voor geconvinceert, ende verwonnen vanden de- lidte hem geimponeert, ende vanden wekken hy geaccufeertis. vC XXXVII. In materie van Sauveguarde, den Impetrant fal moeten doen dagen den geenen tegen de wek- ke hy die Sauveguarde verworven heeft, foo verre hy hem wilt opponeren : ende of den Impetrant ten dage dienende, deflailleert, foo fal die Ge- daeehde oorlof hebben van Hove ende koften, en- de daer toe fal die Sauveguarde metter executien tenietezijn. vC XXXVIII. In materien van refpyte, indien parthye heur opponeert, ende den Impetrant ten dage die- nende , deflailleert, foo lullen die Ghedaeghde oorlof hebben vanden Hove ende koften, ende die Brieven van Refpyte metter executien fullen te niet zijn. vc XXXIX. In materie van Remefllen, ofte andere ghe- lijcke Brieven belaft van interinemente, indien den Impetrant ten ecrften dage niet en compa- reert , foo fullen die Gedaeghde, foo wel onlen Procureur, als die parthye gheinterefi�erde, heb- ben oorlof vanden Hove ende koften, ende d'Im- petrant fal verfteecken zijn van den ef��ctevan fijne Brieven. * vCXL. In materie van caffatien van proceduyre, foo verre die Impetrant deflailleert voor antwoorde, foo fal die Ghedaeghde hebben oorlof vanden Hove ende koften: ende of die felve Gedaegh- de daer en boven verfoeckt declaratie, dat hy fijn proceduyren foude mogen continueren, foo fal hy die moeten over leggen, om die felve by onfen Raede gefien, geappoin&eert te worden als 't be- hoQrenfal.
			�■■;.<>■! VC XLI. Α Ls yemandt ghedaeght zijnde, den Executeur ^verklaerMat hy niet compareren en wilt noch en fal, ende daer af by der Relatien vanden Execu- teur blijcke, ende van fijnen Commiflien, foo ial tegen alfulcken Gedaeghde niet comparerende deffault gegeven worden,ende fullen andere Brie-' ven verleent worden met inth�matien. vCXLII. In materien van maintenuen, indien die Oppo- nent of Gedaeghde deffailleert, foo fal hy verfte- ken worden van allen exceptien d�clinatoire, di- latoirende peremptoir, ende de koften betalen ende d'Impetrant geadmitteert om fijnen intendic over te gheven, ende te verificeren, ende fijn faec- ken in ftate te fteilen, partye daer toe gedachvaert zijnde met inth�matien. vC.XtlII. Als een gecondemneerde Perfoon ghedaeght wordt om eeri�ge verjaerde Sententien tegen hem te fien verklaren executoriael, ende die Gedaegh- de defailleert voor litifconteftatie, foo fal uyt krachte van dien eenen deflaulte , die Sententie executoriael verklaert worden, ten kofte vanden voornoemden Gedaeghde. vc xLiiii. ::� Ende of fulcke daeghl�le tegens d'Erfgenamen vanden ghecondemneerden gebeurt, foo fal d'Im- petrant om te kommen tot declaratie van alfulcke Sententie te wefen executoriael, moeten verwer- ven twee deffauken. v^c XLV. In materie van evocatien, indien die Gedaeghde defailleert, foo fullen die Brieyen van evocatien geinterineert worden, ende die Gedaeghde fal die koften betalen. vCXLVI. In materie van appellatien of reformatien, foo verre die geappelleerde of gereformeerde ten dage dienende niet en compareren, ende 't Proces niet over en brengen of en feynden, foo fal tegen hen gegeven worden deffault, ende fullen totheuren kofte gedaegt worden met inth�matien: ende foo verre fy ten tweeften dage deftailleren, foo fal hen dien aengaende ghegeven worden deffault, end� tot dien fullen ghecondemneert worden inde ko- ften van defiaulte ende herdaeghfelen, ende in pene arbitrael ter ordinantie van onfen Rade.ende tot dien 't Proces tot heuren kofte in onfen Raede over te brengen ofte feynden. vCXLVII. Ende foo verre ten dage dienende, in materie vanappellatie oft reformatien, procederende van Sententien gegeven op 't Proces by gefchrifte.die gheinthimeerde deffailleert, voor d'eerfte deffault fal hy die koften betalen, ende voor 't tweede fal geprocedeert worden ter vifitatien, ende decifien vanden Proceffe: ende al is 't foo dat 't Proces ge- fien hy vonniffe rapporteert tot fijnen pronjK, foo fal hy nochtans betalen die koften vande dei- ^fauIten' Ende

-ocr page 468-



		Ordonnantie vanden Rade van Brabandt,
				*916*

	o2f % , _VC XLVIII. Ende indien den Appellant ofte Reformant oorfz m^ec ^den voornoemden profijte niet ghe- noeeh verfien en is, ende begeert hem recht ghe- daen te worden op fijne conclufie, in d'eerfte in- ftantie ghenomen, het zy als originael Aenlegger van adjudicatie, oft als originael Verweerder van abfolutien, of andere conclufien in d'eerfte inftan- rie het zy ten principael, oft aengaende den ko- tten , foo fal geprocedeert worden in defer manie- ren »'te weren, indien 't Proces vander voorgaen- der 'inftantien bevonden wordt by onfen Raede infcriPtis, foo fal met nieuwen vonnifle gheproce- deert worden totter decifien vande principale ma- terien, ende daer inne recht gedaen worden: ende of't Proces bevonden wort Verbael, foo fal de ge- inthimeerde gedaeght worden, ende of hy als dan niet en compareerde, fal d'Appellant oft Refor- mant fijn grieven overgheven, ende voorts ten principalen geprocedeert,ende recht gedaen wor- den, foo*onfen Raedt fal bevinden behoorende: maer indien die gheinthimeerde ten voorfz dage compareert, foo lal hy ten principalen fijne faec- ken mogen verantwoorden/onder vanden voorfz vonniife re profiteren, ende niet te min fal die ko- llen betalen als vooren. vG XLIX. �nfgelijcks fal ghedaen worden in materie van redudien, als vooren in materie van appellacien ^ordineert is.

			geene die inipecTrie begeert, niet eil compareert ten beteeckenden dage, uyre ende plaetfe, foo fal defiault gegeven worden by denCommiflaris, in- dien daer eenigh is, of anderfints ten naeften dage van rechte: ende voof 't profijt van dien, fal den Impetrant ten verfoecke vanden Verweerder, on- ghehouden zijn die voorfchreveinfpectie ende vi- fie te doen, ende daer toe fal de Verweerder def- faillerende, die koften vanden dage ende defiault betalen. ' vC LV. In materie van taxatie van koften, foo verre die Gedaeghde niet en compareert ten dage dienen- de, om te dienen van diminutien, foo fal hy voor 't profijt vanden deffaulte verfteecken worden van diminutien, ende fal voorts geprocedeert worden totter taxatien vande koften, vCLVI. In materie van refumptienin Procefi�n gheval- len interrupt, foo fal die Gedaeghde deflailleren- de, voor 't profijt vanden eerften deffaulte de ko- ften betalen, ende 't Proces ghehouden worden voor gerefumeert, ende fal voorts gheprocedeert worden nae die retroacten. vC LVII. In materie van refumptie van Proceff�n, ende om te procederen naer die retroacten, daer d'een partye aflijvigh geworden ware, foo verre die Ge- daeghde deffailleert, foo fal voor 't profijt van dien, 't Proces ghehouden worden voor gherefu- meert, endeden deflaillantverfteken van 't geene daer toe den dach vande retroacten diende, ende gecondemneertinde koften vanden deffaulte. vCLVIII. In materie van attemptaten, indien de Ghe- daeghde deffailleert, fal voor 't profijt van dien deffaulte gehouden worden d'attemptaten in que- ftien te repareren, afende te niete te doene, ende daer toe betalen die koften vanden voorfchreven deffaulte. vCLIX. Soo verre yemant gedaeght is om Get�ygen te fien fweeren, ende hy deffailleert, fullen die Ge- t�ygen ge-eedtendegeexamineertworden, dab- fentie vanden Gedaeghde niettegenftaende. vC LX. Ende indien yemant gedaecht is om te fien Mu- nimenten overgheven oft te collationeren, ende hy deffailleert, ibo fal gheprocedeert worden tot- ten ontfanck, collatie ende autentifatie der felver, niet tegenftaende des Gedaeghdens abfentie. vC LXI. In allen andere materien ende acti�n perfoneel, r�cl ende mixte, die Gedaeghde voor d'eerfte rey- feaen fijnen Perfoon verdachvaert zijnde, ende niet comparerende, voor 't profijt vanden eerften deflaulte fal verfteecken worden van exceptien declinatoir, ende voor tweede, van exceptie dila- toir ende peremptoir, ende t'elcken fal hy fchul- digh zijn te betalen die koften vanden deffaulte, ende fal d'Impetrant ontfangen worden om fijnen intendit over te geven, ende fijn Proces te inftrue- ren, den Verweerder daer toe gheroepen met in- thimatie. * vC LXII. Ende indien die Gedaeghde d'eerfte reyf� niet ver-

vCL. Soo wanneer geappelleert wort vander concef- fien vaneenige Brieven, oft vaneenige claufulen inden Mven begrepen, als van die beveelen ftadt houdende of andere, of dat geappelleert wort van de executie van Brieven, fo verre de geinthimeer- de deffailleert, foo fal hyvoor 't profijt vanden eerften deffaulte betalen die koften, ende voor 't profijt vanden tweeiten, fal 't geene daer af geap- pelleert fal wefen, gerevoceert ende teniete ghe- daen worden, ende fal die gheinthimeerde de ko- llen vanden felven deffaulte betalen. vC LI. In materie van executien van vonniil�n daer op- pofitie valt, foo verre die opponent ten dage die- nende.niet en compareert, foo fal tegen hem ghe- geven worden deffault, ende voor 't profijt van dien, fal d'executie ghecontinueert worden, ende d "opponent de kollen daerom gedaen, betalen. vCLII. In materie van anticipatien of defertien van ap- pellatienoftreformatien, indien die Gedaeghde derailleert, foo fal hyvoor't profijt vanden eer- ften deffaulte, die korten vanden deffaulte beta- len , ende voor tweefte defiault fal die appellatie of reformatie verklaert worden defert, ende die deflaillant ghecondemneert worden indepeyne, oockinde koffen vande principale materie, ende vanden voorfz tweeiten deffaulte. vCLIII. In materie van waerfchap oft garand, indien de Gedaeghde deffailleert,fal d'Impetrant Afte heb- benvan fijne proteftatie ende diligenrie, om hem te dienen daer 't behooren fal, ende geen koften. . vCLMII. in materie van infpedtie van plaetfen, indien die

-ocr page 469-

PlacaterUf. 5.Boeck. 2. Tic, 5.D�el. ₉

daeghde gekomen is, ende daer af byJRelafie
den Deurwaerders blijckt, in dien gh�vallefb_uhy de felve fatisiactie gehouden zijn te doen,ftiJ

^^Ί

vetdachvaert en isfijnen Huyfe, oft bydeffauk verfteecken

toir,voor 't tweede van dilatoir.ende voor 't derde
van exceptie peremptoir, ende fal voorts d'Impc-
trant ontfangen worden gelijck in 't voorgaende
Articule gefeght is.

vCLXIIL

Indien de Gedaeghde gecompareert zijnde,en-
de dach genomen hebbende om t'antwoorden, of
in die materie te procederen, deffailleert, als hy
antwoorden foude, of eer hy antwoort, foo fal hy
verfteecken worden van alle exceptien declina-
toir, dilatoir ende peremptoir, ende ghehouden
zijn inde koften van dien dage, ende fal voorts ge-
procedeert worden gelijck hier vooren gefeght is.
vCLXMII.

Ende indien die Gedaeghde defTailleert naer li-
tifconteftatie, foo fal hy verfteecken worden van
't geene daer den dach toe dient, ende ghehouden
inde koften van dien dage,fonder ander verklarin-
ge, ende fal geprocedeert worden tot d'inftruclie
vanden Procef�e,die Verweerders herdaeght zijn-
de met inthimatie.

vC LXV.

In materie Criminele van daginge in Perfoon,
foo verre die Gedaeghde deffailleert, foo fal ghe-
procedeert worden by aentaft van fijnen Perfoon,
foo verre men hem ghekrygen kan: ende indien
neen, foo fal hy tot twee reyfen gedaeght worden
by edi�e, op alfulcke pene als onfen Raedt ordi-
neren fal, naer ghelegentheyt vander faecken, het
zy pecuniaire, den ban, ofconfifcatie van fijne
goeden oft anderen: ende die voorfz daginge by
edicte alfoo ghedaen zynde, foo fal onfen Raedt
gefien die informatie precedente, ende d'exploidt
bevindende wel ghedaen te zijn, tegen den Ge-
daeghden procederen totter declaratie vanden
yoorfz peynen, fonder eenige andere, oft nieuwe
verificatie te moeten hebben.

vC LXVI.

In materie van Sauveguarde, indien die Ge-
daeghde niet gedaeght zynde aen iijnen Perfoon,
twee reyfen deffailleert, of ghedaeght zynde aen
fijnen Perfoon eens defTailleert, foo fal by die van
onfen Rade die Sauveguarde verleent worden den
Impetrant , ende daer toe Brieven om die voor-
noemde Sauveguarde te fignificeren.

\C LXVII.
, In materie van refpyte, indien die Crediteuren
gedaeght deffailleren, foo fullen fy herdaegt wor-
den, ende voor 't profijt vanden tweeften deffaul-
te, fullen die Brieven van refpyte worden geinte-
rineert, foo verre een vande voornoemde dagin-
gen , tot kenniile vanden Gedaeghde gekomen is,
ende daer af by relatie vanden Deurwaerder blijc-
kenfal. . ,� ;,,

vC LXVIII.

In materie van remiffien, ende andere ghelijcke
Brieven van interinement, indien parthye geinte-
refleerde, te weten de geene aende welcke die fa-
tisfactie behoort te ghefchieden, gedaeght zijnde,
niet en compareert, foo fal deffauk gegeven wor-
den , ende fullen die deffl�llanten partyen weder-
omme ghedaeght worden, ende indien d'eene van
de voorfz daeghfelen tot kennif�� vanden Ge-

ke ende aenden geenen als hem by onfen Rade ι
ordineert fal worden, ten ware dat die voorfz lm
petrant wilde doen blijcken die fatisfadlie gedaen
te hebben, waer toe hy gheadmitteert fal worden
die parthye gedaeght zynde met inthimatien, om
die verificatie te fien doen.

vCLXIX.

Ende foo verre den dach dient den Impetrant
om yct te doene, ten voordeele oft verfoecke van
den Verweerder, oft dat die Verweerder felve te
voldoen hadde, ende die Impetrant deffailleert
fo fal gegeven worden deffauk, ende d'Impetrant
betalen die koften van dien dage, ende fal d'lmpe,
trant ghedaeght worden met inthimatie ten ver-
foecke vanden Verweerder, om den felven Ver-
weerder aengewefen te worden alfulcken vorder
profijt, als onfen Raedt naer gelegentheyt vander
faecken fal bevinden behoorcnde: ende Bm voorts
inde faecken totten vonniife incluys geprocedeert
te worden, ten ware naer litifconteftatiehy by
Procureur^gheoccupeert hadde, foo fal ghedaen
worden als boven.

vC LXX.

In materie van caifatien van proceduyren, foo
verre die Gedaeghde deffailleert,fal voor't profijt
vanden eerften deffaulte, betalen die koften van-
den deffaulte, ende voor't profijt vanden tweeften
deffauke, fullen die proceduyren gefien endeghe-
cafl�ert worden, indien 't Hof bevindt die materie
daer toe gedifponeert, ende in allen gevalle beta-
len die koften.

v^c LXXI.

In materie van purge, foo verre di� Gedaeghde
deffailleert, fal gheprocedeert worden met twee
deffaulten, ende anderfints, ghelijck vooren ghe-
feyt is.

vCLXXII.

Ende foo verre yemant compareert om di� pur-
gen te debatteren, ende daer naer deffailleert, foo
fal d'Impetrant wefen ghepurgeert, ende die Ge-
daeghde de koften betalen.

vC LXXIM.

In materie van interpofitie van decrete, indien
die Gedaeghde om te fien interponeren liet de-
creet , defTailleren voor heur antwoorden, voor
d'eerfte deffauk fullen betalen die koften, ende
voor tweede, fullen verfteecken zijn van heurder
oppofitien, ende fal geprocedeert worden totad-
judicatie, ende interpofitie van decrete.
vC LXXIIII.

In materie van kennen oft ontkennen 't handt-
teecken of obligatie by yemanden verleent, onder
wettigen ende gheprivilegeerden Zegel, foo venre
die Gedaeghde deffailleert, foo fal voor't profijt
van dien deffaulte, de Deffaillant gecondemneert ♦
worden inde fomme, inde voorfz obligatie begre-
pen, te namptiferen, ende d'Impetrant gheadmit-
teert 't voornoemde namptifl�ment te mogen
lichten onder behoorlijcke cautie, ghelijck oock
gedaen fal worden, indien die Gedaeghde conipa-
reert, ende fijn hant-teecken ofte betegelde Obli-
gatie , den dach daer toe dienende niet en bekenr,
of niet en ontkent: ende fal d'Impetrant (Jo verre

-ocr page 470-

e van

930

?1?

aonhantievandeii

utfupra, ende cuVdefFaillant herdaegt worden met
inthimatie, om fijn exceptie peremptoir te propo-
neren, gelijck boven gel�yt is. . .
VC L X X XI.

Ende die gheene die bevonden wordt fijn par-
tliye t'onrecht te hebben doen namptiferen, fal
ghecondemiieert worden in d'amende van thien
Garolusguldenent'onfenprofijte, ende tot be-
hoef vande partyen in allen k�ften, fchaden ende
intereften.

vC LXXXII.

Datpartye die deflauken tegens hen gegeven,
fullen by ordinarife wegen van Rechte mogen
purgeren ende ontfangen worden, om hen excu-
ien daer toe dienende te alleguere-n, fo verre fy die
faecke doen prefenteren inde Rolle, aleer op het
profijt vande deflauken by onfen Raede fal wefen
geappoincleert.

In materien van dppcllatien ende

Reformatie».

Dat X IX. Cappkcel.

dat hem goet duncke den Gedaeghd� d�ffaille�^
rende) mogen herdagen met inthimatie, om fijn
exceptie peremptoir te proponeren tegen die
voornoemde obligatien : ende indien dan die
voorfz herdaeghde noch deffailleert, ibo falhy
verfteken blyven van alle exceptien peremptoir*
ende daer toe te betalen die korten vanden def-
fault, ende fal die cautie by den voorfz Impetrant
eeftelt.ontilagen blyven.
^� vCLXXV.

Ende indien die Gedaeghd� compareren, ende
ontkennen die voornoemde Cedullen oft Obliga-
tien , d'Eyflcher fal toegelaten zijn om die te veri-
ficeren, fonder dat di� Gedaeghd� fal mogen pro-
poneren exceptie van betalinge, gelofte ofpac�e
van niet teeyflchen van nulliteyt, of eenige ande-
re tegen die voornoemde Cedullen ende Obliga-
tien , maer fullen alleen mogen dienen van repro-
chen tegen die voornoemde verificatie.

' vC LXXVI.

Ende niet te min het hant-teecken des Gedaeg-
degheverificeertzijnde, faldiefelve Gedaeghd�
gecorrigeert of ghemulcteert worden, terarbkra-
gie vanden Hove.
^& vC LXXVII.

Ende indien die Gedaeghd� fijn handt-teecken
�nde obligatie bekent, fo� fal hy ghehouden zijn
te namptiferen utfupra, ende niet te min hem dach
beteeckent worden, om fijn peremptoire redenen
ende deftenfien te mogen proponeren, foo verre
hy 't verfoeckt.

vC LXXVIII.

Als yemandt ghedaeght fal worden als Erfse-
naem van eenen verobligeerden, by Cedulle gne-
fchreven of geteeckent by fijnder handt, of onder
ghepriviligeerden Zegele, hy fal ghehouden zijn
den dach dienende te verklaren, of hy hem draegt
ende houdt voor Erfgenaem of niet: ende indien
hy bekent Erfgenaem te zijn, foo fal hy g hehou-
den zijn te bekennen of ontkennen d'obligatie
van fijnen Voorfaet,ten zy dat hy verfoeckt noch
een dilay te hebben, om 't felfde te doen, d'welck
hemgheaccordeertfal worden voor alledilayen,
ende als dan geh�uden.te kennen oft ontkennen:
ende in gevalle van kennen, fal ghehouden zijn te
namptiferen de fomme inde voorfchreve obligatie
begrepen, . ; ,. *

vC L Χ χ Ι χ.

Ende indien hy ontkent Erfgenaem te zijn, oft
die voorfz Cedulle of Obligatie, d'Impetrant fal
toegelaten zij η om fommierlijck te verificeren de
voornoemde qualiteyt ende obligatie, al eer die
Gedaeghd� fal mogen proponeren eenige excep-
tie , ten ware van betalinge, ende dat hy van fton-
denaen daer afwilde doen blijcken, d'welck hy
lal mogen doen, gedu vrende 't khe dilay,dat den
impetrant hebben fal om te verificeren de voor-
noemde qualiteyt ende obligatie : ende indien
�omnuerhck blijcke vande voornoemde qualiteyt
ende obligatie, die Gedaeghd� fal gehouden zijn
ae lomme van d'obligatie te namptiferen.
_VC LX XX.

Infgelijcksis 't dat die gheda�ghde Erfgenaem,
om te kennen of ontkennen d'obligatie van fijnen

detf ι V^Selijck ^voorfe>"^c ^is' derailleert, by dien
naultc ^fal Snecondemneertzijn te namptiferen

vC LXXXIII.

ΓΛ At indien yemant hem feghtbefwaerttezijn
*-^by eenige vonniflen, gegeven by eenige Sub-
alterne Rechteren > fonder middele in onfen Rade
reforterende, behalven vande vier Hooft-fteden
ons Lants van Brabandt, of andere geprivilegeer-
de Steden ende Plecken, die felve lal ghehouden
zijn daer af te appelleren binnen thien dagen van-
der date vanden vonnifle, of vanden dage dat het
vonnifl� tot fijne kennifl�n ghekomen fal zijn, en-
de binnen twintigh dagen naer de expiratie vande
voornoemde thien dagen, oft dat het vonnifl� tot
fijnder kennifle gekomen fal zijn, fijn Brieven van
appellatien releveren ende executeren,op de pene
van defertien, ende dat die Rechters α quibus ful-
len mogen procederen tot executie van beuren
vonnifle , al ofter niet afgheappelleerten ware,
waer tegen men niet en fal mogen releveren, ten
ware om faecken van minoriteyt, fieckte, noote-
lijcke abfentie, of andere pregnante redenen, den
Hove daer toe moverende.

vC LXXXIIII.

Ende indien die Deurwaerder oft Executeur
vande voornoemde Brieven van appellatien, den
dach van rechte te feer lanck ftelde, foo fullen die
Gedaeghd� of geinthimeerde, brieven van antici-
patien mogen verwerven, ends den dach doen an-
ticiperen.

vC LXXXV.

Ende indien hem yemant beklaeght vande von-
niflen ghegeven by den Wethouderen van eene
vande vier Hooft-fteden onsLandtsvan Brabant,
of andere Steden gheprivilegeert, heure vonniflen
niet appellabel, maer alleen reformabel zijnde,
die fal daer af moeten reformeren binnen den Jare
vanden datum vanden vonnifl� > ende niet tegen-
ftaende die voorfz reformatie, foo fullen alfulcke
vonniflen ter executien gheftelt worden, fonder
cautie, foo verre 't geene dat men executeren fal,
reparabel zy, ten ware dat die reformatie binnen
vijfthien dagen naer de Sententie, verklaerde in
prefentie vanden Rechtere gegeven hebbende die

Ν η η Sen-

-ocr page 471-




	93*
		*Placaten^� 5 Boec**	*9B�* wefen tegen die ghemeyne welvaert, die welcke pock.fpnder prejudicie vander appellatien ful]_en ter executie gheftelt worden , ende geen Brieven verleent met fchorffinge, niet tegenftaende dat daer af gheappelleert wort, ende dit onder cautie ende foo verre die geinthimeerde dat verfoeckt vC χ ci. _: Defgelijcks vonniffen ghegeven in faecken be- dragende onder de fomme van thien Carolus gul- dens eens, inde materie principale, oft die weerde daer af, het zy van Gront-chijns, Erff�lijckheyt of anderfins, fullen ter executie geitelt worden, niet tegenftaende appellatie, nochtans fonderprem, dicie van dien, ende dit al onder cautie, ende in- dien die geinthimeerde dat verfoeckt. vC XCII, Alle Sententien gegeven tegen eenige deflail- lanten ende gecontumaceerde verdachva�rt ghe- weeft hebbende aen heure Perfoonen, fullen gh_e, executeert zijn, niet tegenftaende oppofitie ofte appellatie, ende en fullen die defFaillanten ende gecontumaceerde niet ontfangen worden als Ap- pellanten. v^cXCIII. Dat die Proceffen van appellatien ofte reforma- tien, fullen in onfen Raedt ghebracht worden by twee vande Gedaeghden ten hooghiren, te weten twee vande Schepenen, of een vanden Schepenen ende die rvlerck : ende boven ditghetalen fullen fy niet ghetaxeert worden, ende 't felve fouden fy oock met eenen van beuren gefwooren Bode mo- gen over fenden, behoudelijck dat die geene die nietten Proceffe gefonden waren,foudenlaft heb- ben vanden Gedaeghde te verklaren, of fy 't Pro- ces by hen ghefonden, wilden fuitineren oft niet: oft dat fy 't felve fullen doen verklaren by heu- ren Procureur in onfen voornoemden Rade, ende in materie van redudtien, en fullen maer twee vanden Arbitres ofte Arbitrateurs ten hooghilen compareren, om het Proces over te brengen» ende fal die Appellant, Reformant, oft reducent verleggen die koiten vanden Overbrengers van't Proces, de welcke fullen ghetaxeert worden naer dat fy te Wagen, te Peerde, ofte voete kommen, foofyghewoonlijck zijn in heurs felfs faecken te reyfen, ende fullen die felve vacatien al getaxeert worden ter arbitragie vande Prefidenten vander Rollen, vC XCUII. Dat die Appellant mach binnen acht dagen nae die appellatie by hem ghedaen, renuncieren, en- de afgaen fijne appellatie, fonder eenigepeyne oft amende daer om te betalen, behoudelijck be- hoorlijcke infinuatie, daer af der parthyen, ende oock den Rechters binnen fes dagen naer de re- nunciatie. vCXCV. Ende tot confervatie van onfen Rechte in defen, wy ftatueren, ordineren, ende fcherpelijck beve- len allen den Secretarifen ende Gremeren in allen lagen Bancken, ende Gerechten ons Landts van Brabandt, dat fy, ende elcken van hen voortaen op heuren eedt Regifter houden fullen van allen den appellatien die aen ons ende onfen Raede van Brabandt ghefchieden fullen, vande vonni�en vande Bancken , inden welcken fy als Gremer ghe-


Sententie, dat hy in meyninge is te reformeren, in welcken ghevalle die geene die d'executie vervol- gen fal, ial ghehouden zijn te ftellen fufficiehte cautie van 't gheexecuteerde te reftitueren: ende foo verre hy binnen 's Jaers niet en reformeert, fal betalen die parthye voor haer intereft fes Carolus guldens, ende t'onfen behoeve die halve pene van onwyi� reformatie , ten ware dat hy 't felfde niet en dede by confente van party e. vCLXXXVI. Dat men van nu voortaen van egeenen vonnifie interlocutoir reparabel in diffinitive , of egeen kracht hebbende van diffinitive, en fal mogen ap- pelleren aen onfen voorfz Rade, ofeenige Subal- terne Gerichten, ordinerende pm 'tfelve temo- gen weten,dat die partyen fullen infereren in heu- re Requeften al in 't lange die Sententie daer van fy gheappelleert fullen hebben, oft die attacheren aen die felve Requefte,op arbitrale correctie�, ende indien eenige relieven gheaccordeert waren, die fullen verklaert worden qualijck verleent, ende de faecke gerenvoyeert voor den eerften Rechter, ende d'Appellant gecondemneert inde boete en- de koften. vC LXXXV1I. Dat als yemandt hem dragen fal als Appellant vande executien van eenigen Deurwaerdere ofte andere Officieren, executerende eenige Sententie of vonni��en van onfen voornoemden Raede , die voorfz Executeur en fal daerbmmeniet fuperfe- deten, maer voorts varen met fijnder begonfter executien, ter rijt toe dat hem blijcken fal van in- hibitien, ende deff�nfie by opene Brieven van on- fen voornoemden Rade. vC L^XXVIII. Item, indien die Deurwaerdere, oft andere Exe- cuteur , executerende eenige vonniffen, of provi- fien van onfen voorfz Rade, bevonden wort qua- lijck geexecuteert, of die limiten van fijnen Com~ miffien ende macht geexcedeert te hebben, doleu- felijck, of deur notabele ende merckelijcke fchu.lt of negligentie, hy fal felve daer afverantwoorden, ende dat beteren ter ordinantie van onfen voorfz Raedt. v^c LX XXIX. Dat appellatien in onfen Raede kommende van vonniffen, by de welcke condemnatie fal gefchie- den van eenige penen, oft mulcten civile oft pecu- niaire , di� welcke naer ghewoonten of ftatuyten feeckere zijn, of die ten gemeynen oorboire, oft ter reparatien van Juftitien ghefchiedcn fullen, oft die pollicie of correctie vanden Suppooftenaen- gaende reparabel in diffinitive, d'executie niet en fullen fchorffen, noch en fullen daer op brieven van appellatien verleent worden, metten claufu- \en van inhibitien ende deffenfie, maer fullen die penen of muldten,fonderprejudicie vander appel- latien worden geheven ende geexecuteert, fo ver- re die geinthimeerde dat verloecktfonder cautie, foo verre als 't onfen Officier aengaet, ende anders onder cautie. vC xc. Infgelijcksvan vonniffen ghegeven in faecken aengaende der beden, reparatien of onderhouden van Bruggen of Wegen* oft andere faecken die ac- celeratie behoeven, ende daer af d'uytftel foude

-ocr page 472-



		Ordonnantie vanden Rade van Brabandc.
				934*
	9�*


			de , renvoy van die faecke mogen vetfaecken, en- de onfen Raedt fal daer op appoin&eren ais be- hooren fal. v^cXClX. Dat den lmpetrant, ende oock den gheinthi- meerde verleent lal w�rden vifie vanden felven Procefl�, in prefentie of abfentie, d'ecn des anders van alle die ilucken die niet fecreet en zijn, om in de felve materie voorts gheprocedeert te worden, het zy in materie van fuppletie.rejedtie, correitie, of inde materie principale, als behooren fal, vjC- Alsgheappelleert is yan vonniilen by leeringe ghegeven, foo fal die Appellant doen dagen die Rechters die gheleert zijn , ende 't vonnis gepro- nuncieert hebben, ende fal appelleren aenden overften Rechter vande felve,die welcke oock het Proces fuilen moeten over brengen. vjC I. Ende hier omme ordineren wy, dat die Hooft- bancken tot die welcke eenige Procefi�n van heur Subalterne Bancken voortaen fullen ghebracht worden om geleert te zijn, die felve Procefi�n aen hen gebracht met heure leeringe wederomme ge- ven, ende leveren fullen den geenen diefe hem ge- bracht ende gelevert hebben,fonder die felve Pro- cefl�n te mogen copieren, ten zy tot heurs felfs koften, ende fal dit oock gepubliceert worden als boven. vjC II. Dat om te obvicren alle frivole appellatien oft reformatien, foo verre bevonden wort, dat partye t'onrechte ende frivolijck geappelleert of gerefor- meert hadde, foo fullen die frivole Appellanten of Rcformanten gecondemneert worden inde pe- ne van dertigh Carolus guldenen t'onfen profijte, waer vooren die Appellant of Reformant fal goe- de ende fufficiente cautie fielten , eer hy iljn Brie- ven van appellatien oft reformatien fal ter execu- tien mogen doen frellen-. Ende verbieden alle oni� Deurwaerders oi" Executeurs, eenige Brieven van appellatien of reformatien ter executie te flellen, de voornoemde cautie enzy eerftendevooralin prefentie van twee Getuygen, in heuren handen gheitelt, ten zy by onfen Raede om merckelijcke redenen anders geordineert wort: Ende fullen die Deurwaerders oft Executeurs gehouden zijn Re- latie te maecken vande voornoemde cautien, ende vande Getuygen die prefent fullen gheweeir zijn» op pene de voorfz amende op hen te verhalen,foo verre by heuren ghebreecke die voorfz penen van den lmpetrant, ofte fijn Borgen niet recouvrabel en zijn. vjC III. Als parthyen in materie van appellatien oft re- formatien begeeren te appoinderen, daer af fullen fy oorlof ende confent van onfen Raede moeten verwerven, op de pene t'elcken fy anders deden, van dertigh Carolus gulden tot onfen behoef, en- de d'welck confent henluyden niet geaccordeert en fal worden, als't Proces in onfen Raede gefien, gevifiteert ende gefloten is om vonnuTe te geven. vjC Π Π. Ende als die parthyen Appellanten oft Refor- manten, fullen willen aequiefceren den vonnifl� daer af fy gheappelleert oft ghereformeert fulJen Ν η η ij heb-

chedient fulleii hebben vande namen ehde toena- men vande Appellanten, ende vanden geenen die heure appellatie afgaen fullen, ende vanden dage van heure appellatie, oock van heure renunciatie endeinfinuatie derfelver, indien fy renuncieren, ende dat die voorfz Secretarifen ende GreiFiers, de copie van heuren Regifters defen aengaende, oni�n Procureur Generael van Brabandt van drie Maenden tot drie Maendea onder heuren handt- teecken over feynden fullen, op de verbeurte ten �aile vanden Greffier die daer afin gebreecke zijn foude, voor elck Appellant van twaelfCarolus gulden, om by onfen Procureur tegens de negli- eenre Appellanten, in 't verheffen van heure ap- pellatien, oft inde renunciatie ende infinuatie der ielver, binnen behoorlijcken tijdt geprocedeert te worden , tot confecutie vander peyne daer toe ftaende, tot onfen profijte, behalven daer af den vijfden penningh tot profijte vanden Grefileroft Greffiers, die de negligente Appellanten ghede- nuncieert fal hebben. vC XCVI. Dat die Subalterne Rechters, Arbiters oft Ar- bitrateurs, egeene Procefi�n in gefehrifte oft Ver- bale , inde welcke eenige titulen, Schriftuyren oft andere Munimenten geexhibeert of geproduceert zijn, in onfen voornoemden Rade, in materie van appellation, reformatien of reduitien brengen en fullen, ten zy by Inventarifen van alfulcke Muni- menten ende Schriftuyren, als voor henluyden geexhibeert ende geproduceert zij η ghcweeft, op die verbeurte van twaelfCarolus guldenen tot onfen profijte, ten lafte vanden genen diefulcken Proces over feynden fouden, ende dat van heure eygen goeden: behoudelijck haer verhalen op den Greffier, Secretaris oft Klerck die in ghebreecke wefen foude, die voorfz Procefl�n met Inventari- fen gefurneert te hebben, ende daerorn ordineren wy allen Subalterne Rechters van oni�n "Lande van Brabandt, den partyen voor henluyden pro- cederende realijck, ende byfeyten te bedwingen overbeyde fijden, heure Proceffen by Inventari- fen te furncren, ende heure ftucken met A. B. te quoteren, op de pene voor d'eerlte reyfe naer dat hem bevolen wordt, van drie Carolus gulden te verbeuren, ende voor de tweede r�yfe van heuren rechte verfleecken te worden: ende om dies wille dat niemandt eenige ignorantie foude mogen pre- tenderen van defe voorgaende Articulen, foo or- dineren wy die van onfen voornoemden Rade, de voorfz Articulen te doen publiceren by Placaten «n allen Plecken van onien Lande van Brabandt, daer men gewoonlijck is publicatie te doen. vC XCVII. Dat die geinthimeerde ghehouden wort over te brengen 't vonnif�� auctentijekedaer afgheappel- leert, ghereformeert oft ghereduceert is, met ver- klaringe vande dagen dat 't felve ehepronunci- eert is. vC XCVIII. Indien eenige materie van appellatien in onfen Rade gheintenteert ware, die nochtans behooren loudc voor eenige Rechteren Subalternen imme- aet ⁿ°oft , in materie van appellatien vanden geenen die 't vonnifi� gegeven hebben, foo fullen ailuJeke Rechters immediaet, oft die geinthimeer-

-ocr page 473-





	*Placatien-»� 5Boeck**		9i� �>9ί �W mum* oni�a Procureuf faj ^^ geci3ntefl4§e^rf ? W\4& W 4φκ&η V3P eenige _3ρμpejlatien totten pepep , ende foo verre dan pam$ binnen 's Jaers vande deiertien over geeft Reque,. iie, om yan fukke defertie gerejeyeert te worden dat fulcke parthye niet qntfangen en fail WQtden' om inde materie vancle Requefte te PiOpqneren' ten zy dat die voornoemde parthye tot oafen be~ hoef, in handen van onfen Ontfanger vanden ex- ploic~ten ghenamptifeert fal hebben, de pene van dertigh Carolus guldens, welcke pene nochtans by onfen voornoemden Ontfanger fal worden der felver parthyen ghereilitueert, foo verre fy naer- maelsinde materie van Requeite obtineert. vjC XII. Naer dien daf d'appel een Jaer lanck defert ge- weeft fal hebben, foo en fullen die van onfen voor- fchreven Rade daer tegen niet releveren: ende foo verre by inadvertentie of importuniteyt eenigh alfulck relief gheaccordeert ware, 't feilde fal in 't decideren vander faecken gehouden worden voor nul ende van onwaerden, ende voor fulcks ghere- jedteert, vjC XIII. Dat foo wanneer eenige Vonniffen van onfe Subalterne Gerichten, het zy in materie van ap- pellatien oft reformatien, fullen woeden by. onien Rade gecprrigeert uy t nieuwen tlioon, of nieuwe Aften, dat in dien gevalle c�e van onfen Rade ful- len in 't diftum van heuren vonniil� mentie taaec- ken , dat die correctie vanden ^vP^nmi�� gheheujft, midts den nieuwen thoon oft Aftep in materie van appellatien of reformatien, ty den Appeljant oft Reformant ghedaen pft gheleydt, ende dit ter co.nfervatie yander eeren yan onfe Subajterne Gerichten � Fan Tfymijjten. Dat twintighfte Cappiccek vjC X1111. DAt die geene die Brieven van Remii�len ver- werven willen, foo verre fy te vooren andere ongeval gehadt hebben, fullen gehouden zijn het felve in heure fupplicatie te kennen te geven, hoe- wel fydaer af Remiifie, ende der Juftitien ende partyen voldaen hadden, ende anders fullen heu- re Brieven van Rem�Tien furreptis ende objeptis verklaert worden. vjC XV. . Ende infgelijcks fullen die gene die van quaden leven oft faem zijn, ende twift ende ongeneuchte dickwils gemaeckt, ende Luyden overlait gedaen hebben, die Remiflle van eenigh ongeval begee- ren, fullen hare voorfz quade fame ende leven, in hare Supplicatie moeten verklaren, ende anders fullen die van onfen Rade in 't procederen op den interinemente vande Brieven van Remiifie , by fulcke Perfoonen verfwijgende heure quade fame ende leven, gheobtineert, de felve Brieven mogen verklaren furreptis ende obreptis, oft fulcken \m- petrant daerom te hooger amende Ciyile mogen taxeren, waerom wy onfen Procureur Gene\|#\|j oft anderen die eelaft worden in reformatie te Jie- ^� men
935 hebban, fullen dat mogen doen, mits verweryenr de opene Brieven van acquiefcentie , die welcke, fullen belaft zijn mee thienCarolus gulden t'oflb fen behoeve, ende te betalen die koilen vanden partyen. vjC V. Ende foo wanneer die materie van appellatie ©f reformatie is gheworden defert, foo fal die voorfz Appellant oft Reformant infgelijcx vervallen zijn tot onfen behoef, inde voorfz pene van dertigh Carolus guldenen. vjCyi. Ende fal die appellatie worden defert, ibo verre die Appellant niet en toont dat hy binnen thien dagen heeft geappelleert, oft binnen twiutigh da- gen daer naer fijn appellatie als vooren ter execu- tien doen ftellen. vjC VI I. Dat egeen relief van appellatien , met claufule van inhibitien ende deffenfien, en fal verleent worden van daeghiele perfonele, oft aentafte van Perfoonen oft goeden, by onfen Raede tegen ye- mant geaccordeert, noch infgelijcks men lal mo- gen admitteren eenige appellatien van concei�ien van fimpele daechfelen, Sauveguarden, Commif- fien om hem te informeren preparatoire, valetudi- naire, oft affutur, oft van eenigen toekommenden grieve, ende dat men op alfulcke appellatien geen Brieven en fal mogen verleenen: ende indien by inadvertentie eenige verleent waren, fo fullen die gehouden worden van onweerden, ende d'Impe- trant van dien vervallen inde pene van dertich Ca- rolus gulden, t'oni�n behoeve. vjC VIII.. Dat die gene die in onfen Rade gevangen fullen zij η, ende tot onfen behoef in eenige penen ofte amenden gecondemneert, fullen worden vaft ge- houden ende nietontilagen, fy en hebben onlen Ontfanger vanden Exploi&en in onfen voorfz Ra- de te vreden geftelt. vjC IX. Dat in Proceilen in onfen Raede by appellatien oft reformatien komende, ende die in ghefchrifte beleyt fullen wefen, fullen die partyen conclude- ren ex i�fdem a�lis, an bene vel male, fonder meer te fchry ven: ende in Proceilen verbalijck beleyt, fal d'Impetrant van nieuws fijn grieven proponeren, ende die gheinthimeerde fijn deffenfie ter contra- rien, ende fullen voorts van heuren Schriftuyren dienen ende procederen, alfoo in materie van ap- pellatien of reformatien behooren fal. vjC X. Ende om te weten welcke Proceilen fullen ge- acht ende ghehouden wefen in ghefchrifte of ver- bael, foo verklaren wy dat Proceilen beleyt voor den Rechteren Subalterne, waer afin onfen Rade geappelleert of gereformeert wort,ende daer inne aenfpraecke ende verantwoorden inferiptis, ende vanden anderen termynen fubilantiale blijeken fal by A&e behoorlijcken gedepefcheert, in fulc- ker voegen dat 't Hoffvander materien volkomen verftant mach hebben, ende totten wekken men hem fal moeten refereren, fonder eenige altricatie daer op te mogen maecken,op arbitrale correctie, foo fullen alfulcke Proceifen ghehouden worden voor Proceifen in gefchrifte.
		I

-ocr page 474-

Ordonnantie vanden Rade van Brabandt,

9 Β Β

937

o^&a^igfo^dezijnperfoneleof reek > οξ «fepene
vaj?_;a)^ul^i|,en.tyde oyeritreeckcn zijnde, pander
fel'ver, a&i� gepriyeertte zijn ende te hlyxen; ende
foo\erre die geene die hem vanteert ,* Kem 'wilde
opponeren, dat hy 't felye niet en foude behooreri
te doen, foo lal den dach yan oppofitien daer af,
ende .djeii aengaende. beteeckent worden tot feec-
keren gheJegenen dage, dienende in onfen voorfz
Raede, endealdaer fal inde i�lye materie UJ&9J&-
deert wprdenToo behooren fel.

Fan condemnatien van fchaden

ende 'intertjlen.

men opd'inhout vande Brieye vanRem�Tien, or-
dineren dat fy hen daer toe vanden leven , naem
ende faem vanden Impetrant, ende van heure fa-
culteyt informeren.

v}*- XVI.
Ende fo verre d'Impetrant wel heeft te kennen
seaeven > ende egeen redenen van furreptie of ob-
reptieter contrarien en zijn,foo fal by onfen Rade
ceprocedeert worden totten interinemente vande
voorfz Brieven,gebleecken zijnde eeril ende voor
al vande fatisfa&ie der parthyen ghedaen, ende fal
d'Impetrant die koften van fijn gevanckenifle en-
de van Juftitie betalen, ende daer toe den Greffier
van onfen Raede, voor fijn recht ende falaris van-
den interinemente, dertigh ftuyvers.

vjC XVII.
Ordineren dat men hem voorts aengaende den
RemiiTien reguleren fal, achtervolgende onfe Or-
dinantie in't Jaer van vijftien hondert een en veer-
tighdaeropgemaeckt.

Fan Turgen in materie Criminele.

Dat XXI. Cappittel.

vjC XVIII.

ALsyemant in materie Criminele hem fal willen
ter purge Hellen, dei�lvetot dien fine fal fijn
Supplicatie in onfen Rade mog�nprefenteren, in-
houdende dat alfulcken Heere oft Officier dien hy
noemen fal, hem vanteert dat de Suppliant bin-
nen fijne Heerlijckheyt oftjurifdidtie, feeckere
mefufen foude gheperpetreert hebben, ende daer-
om den Suppliant foude willen apprehenderen,
ende tegen hem procederen, ende nochtans 't fel-
ve niet en doet, hoe wel hy 't foude konnen ghe-
doen, op welck te kennen geven fal verleent wor-
den behoorlijcke provifie, in materie van purgen
marter claufule, foo verre daer af blijcke: ende in
gevalle van oppofitien, fal den geenen die hem als
boven gevanteert heeft, dach befcheyden worden
in onfen voorfz Raede, tot wekken dage die Im-
petrant hem in onfen voornoemden Rade als ghe-
vangen fal prefenteren, om aldaer den Heere ende
Officier gehoort, foo verre hy compareert of niet,
tot fijne contumacie geprocedeert te worden, en-
de den voornoemden Impetrant vanden voorfz
gearticuleerden mefufen gepurgeert, of anderfins
dien aengaende ghedaen worden by onfen Raedt
als�ehoorenfal.

Fan Turgen in materie Chile,

Dat XXII. Cappittel.

vjC xix.
JNfgelijcks in materie Civile, foo verre die Sup-
p tant te kennen geeft dat yemant hem vanteert
recht oft adie, op oft tegen fijnen Perfoon of goe-
den te hebben, fal verleent worden provifie in ma-
"f?f ^Van P^urS^en' metter claufulen foo verre daer
ar blijcke: by den wekken fal den geenen die hem
vauteert, bevolen worden binnen feeckeren tijdt
inde ielve Brieven te noemen, fijn recht of aclie te
«tenteren, ende te vervolgen ten Landt-rechte,
oi Fiaetfe daer dat behoort, naer onderfchey t dat

Dat XXIII. Cappittel.

vjC XX.

Ν condemnatien van fchaden ende intereften,

onfen voornoemden Cancellier ende Raedt ful-
len arbitreren een feeckere fomme, naer dat hun-
lieden in goede equiteyt by den Proceil� fal mo-
gen blijeken, hebbende confideratie op de groot-
heyt vander fiecken ende qualiteyt vande par-
thyen , fonder die voorfz partye toe te laten ofte
ontfangen, te geven by declaratie die voorfz fcha-
den ende intereften, ten ware dat die materie ware
van fukke importantie, qualiteyt ende confidera-
tie , dat fy die voorfz fchaden, ende intereften niet
en fouden konnen getaxeren , fonder voprgaende
informatie,in wekken gevalle die van o$ign voor-
noemden Rade fullen mogen ordineren, dat men
die voorfz fchaden ende intereften over gheve by
declaratie, ende dat binnen eenen feeclteren pre-
fixen ende peremptoiren dach.
VjC XXI.
Dat d'Advocaten ftellende by ghefchrifte die
yporfz declaratie, nieten fiolen mogen eyifchcn
andere fchaden oft intereften,, dqn die geerje. die
men naer rechte fchuldigh js,nemende aepfejipuw
pp die qualiteyt vande a$je yancje w�lckp iy pro-
cederen , ende pp die conditie'van partliyeii, cjen,
felven Advocaten verbiedende exceifiven eyfch
te maecken vande voornoemde fchaden ende in-
tereften , op de pene van arbitralijck gecorrigeert
te worden, ende daer toe noch ghecondemneert
beuren Meefters te betalen die koften die fy daer
omme fonder redenen ghefupporteert fulleii heb-
ben : Ordinerende dien van onfen Raede daer op
goede confideratie te nemen, ende te corrigeren
de Advocaten ten exemple vande andere die de
contrarie doen fullen, 't zy by fufpenfie van heure
ftaten oft anderfins, gelijck fy tot vorderinge van
de Juftitie fullen vinden behoorende: ende ver-
bieden den voorfz Procureurs te maken die voor-
noemde declaratie van fchaden ende intereften.
vjC X X11.

Dat die parthye die toegelaten fal zijn om over
te mogen geven by declaratie heure fchaden ende
intereften , fal gehouden zijn die over te geven op
den dach die haer daer toe eheafligneert fal zijn,
fonder te mogen eyffchen oft nemen ander dilay,
op de pene van defTault,uyt krachte Yanden wek-
ken fyverfteeckenfal zijn vande voorfz fcliaden
ende intereften.

vjC XXIII,

Dat naer d'exhibitie vande voornoemde decla-
N η η �j ratie,

-ocr page 475-

Y"J ■;�.; .

Placate�-* 5.Boeck. 2. TH 5� Deel

940

939

noemde taxatien, fal die Executeur die kollen on
den gecondemneerden executeren.
vjC XXVIII.
In taxeren vande voorfchreven kollen , fullen
mede getaxeert worden den Wijn of Speci�n van
den geenen die de taxatie doen fullen, te weten
den twintighllen penningh, ende ghedillribueert
worden daer ende als 't behooren fal, ende voorts
der taxatie vanden kollen aengaende gedaen wor-
den, als boven onder 't Cappittele vande Grei�iers
gefeght is.

vjC XXIX.
Dat men op appellatie vande taxatie van kollen,
die claufule van inhibitie ende deff�nfie niet ver.
leenen en fal.

vjC XXX.

Dat die ftucken die in't vifiteren ende decideren
vande Procelfen niet gheweeflen zijn , en fullen
niet worden getaxeert.

vj C XXXI.

Dat men egeen kollen taxeren en fal, fy en zijn
te vooren behoorlijck geverii�ceert.
vjC XXXII.

Dat foo wanneer die kollen worden by vonnif.
fe gecompenfeert, ende die Procureur vande glie-
condemneerde partye gefommeert zijnde 'tlelve
vonniife te voldoen,'t ielve binnen fes naevolgen-
de dagen naer die fommatieniet en voldoet, in
dien gevalle fal d'executie vanden felven vonnifl�
gedaen worden ten kofle vanden gecondemneer-
den, ende fullen alfulcke kollen ghetaxeert, ende
op hen gheexecuteert worden, niet tegenllaende
dat by den vonnilfe de kollen gecompenfeert zijn
gheweeft, ende tot dien die kollen vanden voor.
noemden vonnifl�, foo verre die geene die gheob-
tineert heeft, den ghecondemneerden wik laten
volgen.

vjC Χ χ Χ ΙΠ.

Ende want fommige partyen tot diverfche rcy*
fen perfonelijck compareren fonder noot, waef
by die weder-partye fuccumberende foude by de
taxatie, ende betalinge van alfulcke comparitie»
boven redenen mogen geinterefi�ert worden, foo
en fal elcke partye niet meer mogen hebben ineen
Proces dan drie comparitien, ten ware dat by on*
fen Cancellier ende Raedt bevonden ware oirt
merckelijcke faecken anders te behooren, waer
naer die Greffier in 't taxeren vande kollen hem
ghehouden fal zijn te reguleren, ende dat doende,
de qualitey t ende den flaet vande partyen aenfien,

zAengaende d'execu�en vande vonnif*

fen van onfen -voornoemden Rade.
Dac XXV. Cappittel.

vjC XXXIIII.
TNden eerften, dat voortaen alle fommatien, in�
■Minuatien ende dagementen, alleenlijck fullen
mogen ghedaen worden refpe�tivelijck byeenefl
Deurwaerder of Executeur alleene, die welcke lul-
len fchuldich zijn ijl hunne Relatie t'infereren de
antwoorde van parthye, aende welcke fy die felve
fommatien, inlinuatien ende dagementen fullen
hebben gedaen, met oock die dagen by hun «aer-
omme gevaceert,ende den falaris daer. af ontfang^e�

ratie, die gecondemneerde partye en fal maer een
dilay hebben om te dienen van fijnder diminutie,
ende te feggenda't hem goetdunckenfal, ende
dat gedaen, ilillen die van onfen voorfz Rade, in-
dien 't van noode is,geven een dilay ende peremp-
toir, om hen te informeren ter eender ende ter an-
dere zyden, ende nae d'informatie fullen die par-
tyen hebben een dilay om te dienen van heure re-
prochen, ende een ander om te dienen van falva-
tien, ende al peremptoir, fondert'onderhouden
andere dilayen, 't zy van abfentie van rade, advis,
oft om te dienen, oft anderfints in geenderhande
manieren.

nAengaende de taxatien van fyflen.

Dac XXIIII. Cappittel.
vjc xxiii 1.

ALs yemandt gecondemneertfal zijnineenige
** kollen, ende die Winner daer af taxatie be-
geert , foo lal hy die in gefchrifte Hellen, ende ten
dage vander Rollen over gheven, ende die taxatie
daer afverlbed^en in pretentie vanden Procureur
vanden gecondemneerde: ende foo verre die felve
Procureur willich is die te aenveerden, ende daer
op te diminueren, foo fal hem daer toe dach gege-
ven worden, ende voortsgheprocedeert alfoo be-
hooren fal: Ende indien die voorfz Procureur die
kollen niet aenveerden en wik, foo fullen den
Winner opene Brieven verleent worden, om den
gecondemneerden te doen dagen in onfen Raede,
ende om de koften tefien over gheven, endeby
hem daer tegen te fie η diminueren, ende voorts
te procederen als behooren fal.
vjC XXV.

Ende om de voornoemde taxatie van kollen wel
te doen, fullen die declaratie daer afmetter dimi-
nutien, daer op ghevifiteert worden by den Com.
mhTarifen daer toe geordineert, ende tot dien het
Proces metten Ac~len,ende allen den ftucken daer
mede de kollen geverifkeert worden.
vjC XXVI.

Ende of eenige koften gheeyfcht worden, van-
den welcken by de Proceii�n niet en blijekt, foo
fal by den voornoemden CommilTarifen daer af
ghenomen worden die affirmatie by eede vanden
geenen die de vacatien ghedaen fouden hebben,
waer af die taxatie gheeyfcht wort, ende of hy die
felve vacatien principalijck gedaen heeft, om dier
faecken wille, ende anderfints niet, om die felve
verftaen, ende foo verre die apparent is, ende der
waerheyt gelijckende, totter voornoemder taxa-
tien geprocedeert te worden als behooren fal, re-
guard ghenomen op de qualiteyt vanden Perfoo-
nen, hoe fy in heurs felfs faecken ende affairen ge-
woonlijck zijn te reyfen,al achtervolgende 't gee-
ne des boven gefeght is.

vjC XXVII.
' Dat metten voornoemden kollen fullen getax-
eert worden die brieven van executorien, totter
executien vande voornoemde kollen dienende,
die welckeinnehouden fullen dat die Executeurs
die voorfz taxatien ter executien Hellen fullen ten
kofle ende lafte vande gecondemneerde, om ko-
llen op kollen te verhoeden, ende nae die voor-

-ocr page 476-

Ordonnantie vandeniiade Van Brabandc,

94*

?4t

vjC XXXV.

wefen te larepior dat fy alle de goeden fullen hek*
ben verkocht, endeals dan fullen hunnen falaris
daer af mogen nemen,by wete nochtans,ende mee

pat d'executien van vonniil�n:, inhoudende
condemnatien van eenige feeckere fomraeh oft

quantiteyt van penningen, die dagen van fomma- confente van partye, naer rate vande dagen die fy,
tien overftreecken zynde, fullen moeten ghedapn i | a&uelljck gevaceert fullen hebben, volgende den

_VVOrdenby eenen Deur waerder,met eenen Affi-

tax hier boven verklaert.

flent, fonder meer, die welcke fullen blyvenin 'tt

jC XLI.

>j . ;-■ - aouo! -vj

neet vanden gheeondemneerden alleenlijck den
tijdt van drie dagen,naer de welcke, in gevalle van
egeene voldoeninge, fy fchuldigh ende gehouden^
fullen zijn te procederen tot inventarilatie ende
befchryvinge vande goeden der fel ver gecondem-.
neerde, ende voorts tipt verkoopinge vande felve
goeden, fonder eenige intermiffie totter volko-
men voldoeninge hunder voorfz executie.

lEnde in materie van executien van vonniil�n
■van onfen voornoemden Raede, die ghecondem-
ineerde fal voldoen den vortnifl� binnen twaelf da-
gen , naer dat hem 't yonnifie geinfinueert fal we-
fen , foo verre _:'tfelve liquide is, oft bewyfen fouf-
fifante meuble goeden, om daer op 't voorfz von-
niil� t'executeren, ende in gebreecke van dien, fal
d'Executeur fijn executie mogen doen op alfulc-
kegoeden den gecondemneerden toe bei nooren-
de, als 't hem ghelieven fal, fonder te moeten ach-
tervolgen d'Ordinantie vande ghefchreven Rech-
ten : Ende en fal die voorfz executie niet mogen
belet worden of ghedebatteert, foo verre die goe-
den by den Executeur aenveert ende ghefayfeert,
toe behooren den voornoemden ghecondem-

jC, XXXVI

. Dat d'executien vanden vonniil�n, inhoudende!
condemnatie adfai�um, metoockvan provifien
inhoudende re�l furnifiement, aentaft van Perfoo-
ne, ende andere diergelijcke, fullen mogen gh�-
daenwordenby eenenvandenvoorfzDeurwaer-
ders oft Executeurs, met twee Affiftenten, fonder

meer, "■> t�-

vj^c XXXVII.
Ende dit ten ware de voornoemde Deurwaer-
ders ende Executeurs eenigh merckelijck ende
feytelijck belet ende refiftentie worde gedaen, in
welcken ghevalle fy fullen vordere aiTiftentie mo-
gen nemen, foo naer den eyfch ende gelegentheyt
vander faecken behooren lal.

vjC XXXVIII.
: Dat die eerfte ende andere Deurwaerders ende
Executeurs, o�ck in faecken daer meer parthyen
ghecondemneert zijn, niet meer en fullen mogen
eyfchen of ontfangen dan eenen falaris ende loon,
naer de dagen dat fy daer inne actuelijck fullen
ghevaceert hebben, ende voor elcken gheheelen
daclralleenlijckvierentwintigh ftuyvers als bo-
ven; ende noch hunne mont-koften, of daer voo-
ren twaelf ftuyvers, ten keufe van pa'rthye gecon-
demneerde, fonder onder't deckfel van Wijn oft
anderfints, yet meer ten lafte vande felve partyen
te mogen ftellen of reeckenen.

vjC xxxix.

Ende als-fy op eenen dach in verfcheyden exe-
cutien vaceren fullen, hoe veele die oock fouden
mogen wefen, en fullen ten alderhooghften niet
meer mogen eyffchen of ontfangen dan dobbelen
falaris, te weten, tweemaels vieren twintich ftuy-
vers , ende eens hunne mont-koften, ofttwaelf
ftuyvers daer vooren, ende de felve verdeylen
ftuTchen partyen ge�xecuteerde, naer rate vanden
^tljdt,dat fy ten lai�e van elcken derfelver partyen
gevaceert fullen hebben.

vjC XL.
Ende als fy eenige penningen fullen hebben ge-
executeert, fullen gehouden zijn de felve den par-
tyen die hen te wercke fullen hebben geftelt, ter-
ftont over te leveren, fonder eerft ende voor al die
tot hun te mogen bekeeren, onder 'tdeckfele van
hunne vacatien: maer fullen ghehouden zijn die
goeden vanden gecondemneerden in alle diligen-
tienbyexecutien te verkoopen, totter concurren-
te toe, foo vander geadjudiceerde fomme�als van
nunne vacatien, indien die goeden foo verre ftrec-
^eniullen ;ende in gevalle neen, die penningen in

neerden.

-j'i

jC XLII,

Dat die goeden ghefayfeert ende aenveert by
den Executeur, fullen gheregeert ende gegouver-
neert worden byCommiflaris daer toe te ordine-
ren by,deh Executeur, oft in decreten van grooter
importantien, by den voorfchreven Rade, fonder
die felve te laten in 't ghebruyck vanden ghecon-
demneerden, duyrendedieKerck-geboden ende
proclamaticn, verbiedende den felven gecondem-
neerden de voorfchreven Commiflarifen te tur-
beren oft te beletten, op de pene dier afghecorri-
geert ende gepunieert te welen, als van openbare
violentie ende gheweldt, ter arbitragien vanden
Rechter, die vander voorfz executie kennifle heb-
ben fal. :U*4

vjCXLlII.

Welcken GommifTaris fal gehouden wefen alib
haeft als 't decreet voleyndt fal wefen, te doen
reeckening� ende bewijs voor Commiflarifen daer
toe te deputeren: ende in gevalle het decreet lan-
ger duyrt dan een Jaer, fal t'elcken Jaere doen die
voorfz reeckening� als boven, ende het reliqua
daer afgehouden zijn te configneren inde Greffie
van defen Hove, om daer af gedifponeert te wor-
den naer behooren.

vjC X L1111.

Dat d'Executeur fal ghehouden wefen 't billet
(inhoudende die conditien vande verkoopinge
vande immeubele goeden) te Hove over te geven,
al eer hy 't felve fal mogen uy tgeven, publiceren,
of afifigeren om gevifiteert te worden by den Rap-
porteur, die den felven fal verklaren, hoe vele bil-
jetten fy fullen mogen affigeren, op pene van nul-
liteyt, ende arbitrale correctie..,
vjC XLV.

Dat d'Executeur fal gehouden zijn te doen drie
Kerck-geboden of proclamatien, al eer hy fal mo-
gen procederen of voorts varen totter verkoopin-
ge vande immeubele goeden, ende de felve Kerck-
eeboden ende proclamatien wel ende lofT�lijcken
onderhouden van vijfthien dagen tot vijfthien da-
gen , ende die felve fignificeren in prefentje van
Getuygen, op eenen Sondach inde Prochie-

Kerckc

-ocr page 477-



		PlacateflU 5. Boeck. 2. Tte, 5. Deel.
	943	PlacateflU 5. Boeck. 2. Tte, 5. Deel.		9H
	943

Kercfce vander Plaetfen, daer die goeden fullen ghelegen zijn, ende die infinuatie daer af te doene aenden Perfoon, of ten Huyfe vanden gecondem- neerden, of aen fijnen Officiers, Facteurs oft On- derwinders van fijne afFairen, op de pene van nul- liteyt vande felve Kerck-geboden ende Proclama- tien, ende dat d'Executeur fal gehouden wefen te betalen die koften vande felve Kerck-geboden oft Proclamatien. vjC XLVI. Dat die geene die hem fal opponeren tegens die voorfchreve Kerck- gheboden oft Proclamatien, verkoopinge oft interpofitie van decrete, fonder fufficiente redenen oft caufe, fal verfteecken wor- den van iij nder oppofitie, ende ghecondemneert ten profijte vande parthye, inde korten, fchaden ende intereften, ende t'onfen behoeve in een amende van onwyfen appelle, fulcke als men ge- woonlijck is te betalen. vjC XLVII. Is 't dat de gecondemneerde partye appelleert, fonder fufficiente redenen vande voornoemde executien , oft wilt anderfins de fdve beletten by hem felven of anderen by hem daer toe verweckt, ende hy wordt verfteecken van fijnder vooriz ap- pellatien oft beletfel, foo fal hy ghecondemneert worden in een amende van dertigh Carolus gulde- nen,bovend'amende van onwyi�n appelle.indien hy appellant is, ende tot profijte vande parthyen in koften, fchaden ende intereften. vjC XLVIJI. 't Decreet vande immeubele goeden aenveert ende ghefaifeert by executie, en lal by den Oppo- fant niet belet worden, ten zy dat fy totten felven goeden pretenderen te hebben eenigh recht re�l: ende foo wanneer yemandt vanden Crediteuren vande gecondemneerde hem opponeren fal tegen 't voorfz decreet, om eenige adtie perfonele ghe- pretendeert tegen den gecondemneerde oft iijne goeden, willende gepref�reert wefen den vervol- gere vande voornoemde Kerck-geboden oft Pro- clamatien , in dien gevalle 't decreet ial geinterpo- ■ neert'worden, ende de parthyen fullen betaeldt worden van heurder fchult van de penningen kommende vande verkochte goederen , naer- volgende d'ordre vande Prioriteyt ende Pofte- rioriteyt. vjCXLIX. Dat Vonniflen ofte Sententien, inhoudende condemnatie van Graene, Cappuynen, of andere Speci�n, fullen gheexecuteert worden, ende om totter executie vander felver Sententie te kom- men, fal geproce,deert worden totte Kerck-gebo- den vande geaenveerde ende gefaifeerde goeden, niet tegenftaende dat die felve noch niet en fullen zijn gepenneweert oftgeeftimeert, d'welckmen fal mopen doen duyrendc de voornoemde Kerck- gheboden, ende voor d'interpofitie vanden voor- noemden decrete. vjC L. Soo wanneer in materie van executien van ar- reften oft vonniflen gegaen in krachte van gewe- fen dingen, fal gerequireert worden liquidatie, of kennifie van faecken , om die melioratien, repara- tien, of andere Rechten, ter caufen vanden wek- ken die ghecondemneerde mach uferen ende ghe-
			bruyeken van retentieii vanden dingen hincinit partyen aengewefen,foo fal hem verleent worden een dilay peremptoir, ter arbitragie vanden Rech- tere, naer de qualitey t vande materie, om de felve liquidatie te doen, den wekken tijdt gheexpireert ende overftreecken zynde j indien die gecondem- neerde de voorfz liquidatie niet ghedaen en heeft ende dat by hem geftaen heeft, lal hy bedwongen worden af tefcheyden van'tghebruyckvanden goeden, fijne parthyen aengewefen, ftellendeby der parthyen cautie van te Rechte te ft aen , ende 't ge wijfde te voldoene van 't geene dat hy (die li- quidatie ghedaen zynde) fal bevonden worden ichuldich te wefen. vjG LI. Ι/ων, Dat in materie van liquidatie van vruchten ge. heven vanden aengewefen dingen, die ghecon. demneerde fullen hebben alleen een dilay pc- remptoir, om heure reeckeninge over te gheven, binnen wekken dilay fullen Ty fchuldigh zijn over te leggen in handen vanden Commiflarifen die daer toe gecommitteert fullen worden, heure reeckeninge metten acquidten , ende Papieren daer toe dienende, ende daer en boven de felve reeckeninge te affirmeren, ende dat fyinden ont- fanck niet en hebben verfwegen, noch gheftelt in uytgeven, dan 't geenc dat iy waerachticlilijcken hebben «ytgegeven oft ghedebourfeert: ende in gebreecke van 't iehe te voldoen, de voornoemde gecondemneerde fal worden ghecondemneert in een amende van onwyi�n appelle, d'een helft tot onfen profijte, ende d'andere tot profijte vande partyen, ende daer en boven fal hy gevangen ghe- ftelt worden, totter tijdt dat hy fijn voornoemde reeckeninge voldaen fel hebben. vjC Lil. Ende naer dat de voorfz reeckeninge ende ve- rificatien fullen geexhibeert wefen, die Commifla- ris fal procederen totter auditie ende fl�ytingc vande voornoemde reeckeninge, ghe�jck dat be- hoort , fonder de parthye te admitteren te proce- deren by contradictie ende falvatien, maer fal paf- feren 't gheene dat hy bevinden fal te wefen rede- lijck: ende 't geene dat hy fal bevinden te wefen difticil, fal dat noteren ende teeckenen by lapt* turende naer dat de l�lve reeckeninge fal gehoort wefen, die parthye fal mogen over gheven in ghe- fchrifte, 't geene dat fy fal willen fuftineren meet ontfangen te zijn, dan inden ontfanck is begre- pen : ende oock mogen debatteren die partye ge- teeckent by loquatur, om den gecondemneeraen daer op gehoort, by onfen Raedegheordineert te worden als 't behooren fal, ende dit al binnen een dilay peremptoir, ter arbitragie van onfen vooriz Raede. vj^c Lil�. ' Dat voor ekke parthye verfwegen inden ont- fangh of in't uytgeven, geroyeert o�uy tgefchrapt die de reeckeningen doen fal, fal ghecondemneert worden in een amende ter arbitragie van onfen Rade, ende naer die calumnie daer inne hy bevon- den fal wefen. vjC LilII. Dat in die vonnii��n.van adjudicatie van decre- te , niet en fullen geinfereert wefen die exploi&en vande Kerck-geboden noch andere ftucken, fl»^ae* ^& alleen-

-ocr page 478-



	Ordonnantie vanden Rade van Brabandc.
	Ordonnantie vanden Rade van Brabandc.			94-6
				94-6

		onfen voorfz Raede , ten felven dage dat hy ten vierden Kerck-gebode beteeckenen fal, allen den geenen niet comparerende, alfoo hier naer gheor- dineert fal worden, om die redenen vanhunder oppofitien, ofte van,heusen verklaren aldaer te doen, t'antwoorden, ende te fien ordineren ende procederen als behooren fal, behalven van den geenen die verklaert fullen hebbeneenige Chijn- fen, Renten, oft kommeren op de voorfchreve goeden te hebben, ende daer inne die gheexecu- teerde, ende oock die geene die het vonnii�� ter executien doet ftellen , confenteren , ende ver- klaren te vreden te zyne, ende bekennen dat die voorfchreve Chijnfen, Renten, oft kommeren daer uyt gaen, ofte behooren tegaen, foo en fullen fulcke Crediteurs ende Perfoonen niet ge- daeght worden in onfen voornoemden Raede te compareren , ende eenigh verklaren aldaei; te doene, maer fal die Executeur fchuldigh zijn Re- latie te maecken vanden voorfchreven verklaren vanden Chijnfen, Renten, oft kommeren, ende vanden confente, ende te vreden zijn vande voor- noemde gheexecuteerde, ende den geenen die het vonnifle ter executien heeft doen ftellen, als bo- ven gedaen. vj^c LVIII. Dat egheen Executeurs, uyt krachte van ee- nige Sententien ofte executien, op Sententie en fullen mogen apprehenderen den ghecondem- neerden in fijnen Perfoone, foo verre hy bevvijft (met allen den befcheyde daer toe dienende, on- der behoorlijcke expurgatie van eede ) oft den Executeur blijcke van eenige Haeffelijcke oft Erf- felijcke goeden, ghenoegh zijnde om d'executie te doene : maer naer dien die ghecondemneerde in gebreecke ware, verfocht zijnde vanden Exe- cuteur van eenige goeden, daer men de executie aen mocht doen, te bewyfen, ende niet en bleecke van eenige goeden, daer aen die voorfchreve exe- cutie foude gedaen mogen worden, foo fullen die voorfchreve Executeurs mogen apprehenderen den Perfoon vanden ghecondemneerden , ende den felven ghevangen letten ende houden, totdat hy den vonnii�� voldaen heeft , ende dit alfoo verre die gheene die 't vonnifle ghewonnen heeft, dat verfoeckt, ende voor die koften fpreeckt, en- de die verleggen wilt. vjC LIX. Ende aengaende die Vonniflen in onfen Raede ghegeven in materie van app�llatien ofte reforma- tien, foo verre * vonnifle vanden Rechtere Subal- terne gheco.nfirmeert wort, fonder eenige veran- deringe, ofte fonder yet meer te wyfen dan d'eer- fte Vonnii�� inne houdt, foo fal 't felve voorgaen- de Vonnii�� ter executien gheftelt worden by den Officier vander Plaetfen daet 't felve ghegeven is, uytgenomen die koften inden Rade gedaen, ende pene by onfen Raede ghewefen, foo verre daer af eenige condemnatie gedaen wort, die welcke on- fen Raedt fal doen executeren, gelijckhy oock fal doen executeren die Vonniffen, als die Vonniil�n vanden Rechter Subalterne, in al oft in deele wor- de geretracteert.
lleenlijck verhael gemaeckt worden vandenoo- te�jcke ilucken, ghelijck oock geobferveertende onderhouden, fal worden in allen arreft�n ende vonniffen, die ghegeven fullen worden in andere faeckenendematerien. vjC LV. Ende vander voornoemde verkoopinge, fal die voornoemde Executeur maecken ende houden Regiftre, inhoudende goede fpecificatie ende de- claratie vanden parthyen, van ftucke te ftucke die hy verkocht fal hebben , aen wien, ende voor wat prijs, op dat hy daer af verantwoorden mach, fooden geenen die 't vonnii�� ghewonnen heeft, als den ghecondemneerden, ende oock aen onfen Raedt. vjC LVI. Ende indien eenich derde Perfoon, andere dan die ghecondemneerde hem tegen d'executie van- den vonniiTe opponeert, het zy dat 't.felve wordt gheexecuteert binnen den jare, oft daer naer, wil- lende fuftineren dat die goeden by executie geno- men , oft ter venten geftelt, het zy Have oft Erve, hem toe behooren oft verobligeert zijn, foo fal hy bemin oppofitie ontfangen, ende dach in onfen Rade beteeckenen, ende van als relatie maecken, ende die wete daer afdoen der parthye, tot wiens behoef hy fijne executie gedaen heeft, om ten fel- ven dage te compareren,ende die redenen van op- pofitien te aenhooren, ende te fien ordineren par- tyen gehoort alfoo 't behooren fal, ende fal oock den ghecondemneerde daer af de wete doen, om voor fijn intereft tegen den derden Opponent ge- hoort te worden, foo verre hy wilt, ende totter tij dt dat op de voornoemde oppofitie vanden der- den by oni�n Riede gheappoincl:eert is, foo fal de executie verhouden worden, ten zy dat die ghe- condemneerde andere goeden hadde, dan de gene op-de welcke die queftie gevallen is. ... * ■ vjC LVII. Ende fo verre naer die voornoemde publicatie, inde voorfz Prochie-kercke ghedaen zijnde, ye- mandt komt die voor de voornoemde goeden yet bieden wilt, foo fal die voornoemde Executeur hem daer toe ontfangen metten Godts-penningh, dien hy daer af gheven fal, ende tot dien oock, foo verre yemandt verklaert eenige Chijns, Rente, kommere, toefeggen, oft actie tot of op de voorfz goeden te hebben, foo fal hy alfulcke verklaren oock ontfangen, met alfulcke fpecificatie ende declaratie als boven gheordineert is, ende fal die voorfz Executeur, die Perfoon oft Perfoonen die daer vooren geboden hebben, ende vanden pryfe by elck van hen geboden, ende vande Perfoon oft Perfoonen die verklaert fullen hebben eenigh Recht, Chijns, Rente, kommere, toefeggen, ofte actie, tot of op de voornoemde goeden te hebben, metter fpecificatie ende declaratie der felver inde manieren voor-ghefeyt, met oock den dage ende tydt dat 't felve ghebeurt is, ftellen in ghelchrifte, ende relatie maecken, ende allen ende elcken van- ae voornoemde Opponenten oft Appellanten, r ι !ki°^Ck ^d'^e ^gene ^^ie ^fuitineren ^recnr ^ende ^aftiete hebben, dach beteeckenen, te compareren in

			O o o
			O o o		Pro*
					Pro*

-ocr page 479-

Placaten-». 5_tBoeck. t.Tit. 5. Deel.

947

948

tot heurder komfte te fweeren.dat fy heur eerljjc
ken dragen fullen totten voorfchreven Rade,end"
datfy niet gheconfuleert noch advijs gegeven en
hebben in 't voorfchreven Proces, dire&elijcken
nochindireflelijcken , ende dat fy heure opinien
ghevenfullen finceerlijcken, ghelijck fy in h_eureconfeientie fullen bevinden te behooren, fonder
faveur, haet ende nijt, oft difllmulatie, ende dat fy
fecreet houden fullen, 't gheene dat duyrende de
vifitatie vanden Procefle ly gehoort ende verftaen
fullen hebben.

vjC LXVI.

Ende fal d'Impetrant gehouden zijn continue-
lijck te folliciteren die judicature vanden voor-
noemden Procei��, ende dat doen uyten binnen
twee Jaren , te reeckenen vanden dage vander
Acten van conclufien , inde materie van propofi-
tie van erreur , anders ende daer naer en fal daer
niet meer toe gelaten worden,

vjC L X V11.

Dat vande arreften ghegeven in materie poiTef-
foir, 'tzy voor geeftelijcke of tytelijcke dingen,
en fal geen propofitie van erreur toegelaten wor-
den , maer fullen die parthyen heur recht mogen
vervolgen in't petitoir,indien't hen goet dunckt
vjC LXVIII.

Infgelijcks tegen Appoinctementen interlocu-
toir ghegeven by onfen voorfchreven Raede, nie-
manden en fal toe - ghelaten zijn eenigh erreur te
mogen proponeren.

Dk Facantien in onfen voornoemden

Raede.
Dat XXVII. Cappittcl.

vjC LXIX.
r\At onf� Cancellier ende Raedtfluyden, egee-
-*-^nen Raedt houden en fullen van voor Kers-
avondt des noenens, tot des Dijnfdaeghs naer drie
Koningen dach incluys, ende van des Saterdaeghs
's noenens voor Palm - fondagh, tot den eerften
Dyfendagh naer Quafimodo incluys: ende van
Sinxen avondt des noenens, tot den eerften Dy-
fendagh naer 't. Heyligh Sacraments-dagh in-
cluys : vanden vijfthienften dach van Julio incluys
totten eerften Dyfendagh naer onfer Vrouwen
Hemelvaert-dach incluys: ende van des Goens-
dach incluys naer onfe Lieve Vrouwe gheboorte,
totten tweeden Dijnfdach daer naer incluys: en-
de voorts op alle die andere Sondagen ende Hey-
lige dagen vanden Jaere, die ter plaetfe vander re-
fidentie van onfen Raede gheviert worden, ende
tot dien op den Vetten Donderdach naer der noe-
nen, des Maendaeghs ende Dyfendaeghs, ende
op Afch-goens-daeghs voor der η oenen, Aldei-
heyligen avondt naer noene, Alder-zielen dach,
op Sinte Mertens avondt naer der noene, ende
inelckerMercktvanBruflel, eenen nae noene,
folex als by onfen Cancellier daer toe geordineert
fal worden,

vjC LXX.
Dat foo verre onfe Cancellier ende die Raedts-
luyden in toekommende tyden bevonden eenige
Poincten endeArticulen die goet,nootelijck enoe

oorboirlick waren tot defer Ordinantie gevoeght

o/ttie van Erreur.

Trop

Dat XXVI. Cappittel.

vjC L X.

e geene die erreur fullen willen proponeren,

regens arreften gegeven by die van onfen Ra-
de in Brabandt, fullen ghehouden zijn binnen
's Jaers vande pronunciatien der voorfz arreften,
te prefenteren den voorfchreven Raedt heure Re-
quefte, inhoudende die middelen ende redenen by
den wekken fy fullen willen fuftineren 'tvoorlz
erreur, ende configneren inde Greffievan onfen
voorfz Raede, de fomme van feftigh Carolus gul-
dens,de welcke Requefte nochtans niet en fal mo-
gen tenderen om eenige nieuwe feyten, oft thoon
te mogen inne brengen, nochoockomd'executie
vanden arrefte te mogen verhoeden, maer fal het
voorfchreve arreft gneexecuteert worden , niet
tegenftaende die voornoemde confignatie ende
Requefte.

C LXI.

Op welcke Requefte fal geaccordeert zijn een
daeghfele van partyen, in welcke fullen gheinfe-
reert zijn de voorfchreve middelen ende redenen:
d'welck daeghfele d'Impetrant gehouden fal zijn
ter executie te doen ftellen, ende dach betekenen
binnen den tyde van eenen Jare vande pronuncia-
tie vanden voorfz arrefte.

vjC L X 11.

Ten dage dienende,die voornoemde Impetrant
en fal niet mogen feggen oft allegeren andere mid-
len oft redenen, dan die geene die begrepen fullen
zijn in fijne Venuencourt, op die welcke die Ge-
daeghde op den felven dach antwoorden fal, ne-
mende over beyde fijden behoorlijcke ende perti-
nente conclufie in materie van propofitie van er-
reur, daer van acte ghemaeekt fal zijn, die welcke
metten voorfz daechfele fal ghevoecht zijn totten
voornoemden Procefle, ende fullen partyen mo-
gen voegen een korte memorie van hunne be-
dinghde redenen binnen vijfthien dagen, indien 't
henluyden goet dunckt, fonder die te wiflelen, of
eenige andere dilay oft termijn daer op te houden.
vj^c L X111.

't Selfde ghedaen, fal d'Impetrant ghehouden
zijn binnen drie Maenden,te reeckenen vanden
dagen der voorfz Aften aen ons oft onfen voorfz
Rade te verfoecken, hem t'accorderen Adjoin-
<ften,om te herfien ende hervifiteren 'tvoorfz Pro-
ces, fonder eenige te noemen, die welcke hem ge-
accordeert fullen zrjn totten getalen van achten,
ende daer onder, fulcke als wy oft die van onfen
Rade ordineren fullen, ende niet meer,mits namp-
tiferende by den voornoemden Impetrant inde
Greffie van onfen voorfz Rade, fo veel penningen
als 't den voornoemden Raedt goet duncken fal
van noode te zijn, om te betalen ende te voldoen
die vacatien vande voorfz Adjoinften.
vjC L ΧΙ Π I.

Ende verbieden t'accorderen eenige Adjoin-
#en ter norainat�en oft vervolge vande Impe-
tranten.

vjC LXV.

Dat die voorfz Adjoin�ten ontboden by den
Rade, fullen ghehouden zij η te compareren, ende

-ocr page 480-

Ordonnantie vanden Rade van VIaendere&->.

950

?49

ren dat de felve, als die onfen Cancel�er ende
Raedt gelevert fal wefen, gepubliceert worde, be-
velende onfen Procureur fcherpelijck tegen den
Overtreders van onler voori�hreven Ordinantien
te procederen, ende onfen Ontfanger vanden ex-
ploiclen die penen te innen ende te recouvreren,
ende daer af rekeninge ende reliqua te doen t'on-
l'en profijte, metten andere penningen van fijnen
ontfanck.

Ontbieden daer �mme ende beveelen onfen
voorfchrevenCancellier, ende den Luydenvan
onfen Rade in Brabandt, datfy hen inder admini-
itratie vande Juftitie in onfen voorfchreven Lan-
de, defe onfe voornoemde Ordinantie, ende aljen
de Poinften ende Articulen der felver onderhou-
den ende obferveren, ende allen den Suppooilen
van onfen voorfchreven Rade, dat fy ekk in 't fij-
ne, naer de felve Ordinantie hen voegen ende re-
guleren , fonder eenige verfoecken olt fufleringe
ter contrarien te mogen doen,op de pene van drie
Carolus gulden te verbeuren, tot behoeve van
Sinte Anne, ende allen onfen Rechreren, Officie-
ren ende Onderfaten dien dat aengaen fal, dat fy
onfen voorfchreven Cancellier ende Raden in des
voorfchreve is,veritaen ende hen obedieren,VVant
ons alfoo gelieft. Dest'oirkonden hebben wy dit
onderteeckentmet onfe Namen, ende onfen Ze-
gel hier aen doen hangen. Gegeven in onfer iladt
van Bruil�le, den derthienflen dach van Aprili,
in 't Jaer ons Heeren duyfent fes hondert vier.
Geparapheert, N. D. "■ Onderteeckent, Alben
ende Jfalel. Beneden ilondt gefchreven, Ter Or-
dinantie van heure Hooglieden. Onderteeckent,
Verreyken.

te worden, oftdie Poincten ende Articulenvan
defer Ordinantie te meerderen, minderen, te ver-
klaren oft te interpreteren, foo iullen onfen voor-
noemden Cancellier ende Raedtfluyden die in
gefchrifte doen ilellen, ende die Ons, oft in onfe
abfentie den Gouverneur van onfen voorfchre-
ven Landen over feynden, om daer op gheordi-
neert te worden ter vvelvaert van Juititien als het

behooren fal.

vjC LXXI.

Dat onfe Cancellier, llaedtiluyden, ende alle
andere Suppooften van onfen voornoemden Ra-
de, behalven onfen Raedt ende Advocaet, ende
procureur, Fifcalen,die welcke hen reguleren ful-
len naer heure particuliere Initrudrie, behalven in
de Poincten ende Articulen van defer Ordinan-
tie,inde welcke fy expreifelijck genoemt ende ge-
comprehendeert zijn,gehouden iullen wefen ekk
een copye van defer Ordinantie by hen te hebben
ende te houden, ende die wel te incorporeren, ten
miniten de Poincten ende Articulen heuren itaet
aengaende ende concernerende, ende hen daer na
te reguleren.

C LXXII

Dat in onfe Raedt - kamere tot allen tyden we-
fen ende blyven fal een Copye van defer Ordinan-
tie, om acces daer toe te hebben,ende eens 's Jaers
inde eerfte Vergaderinge vanden Raede gelefen te
worden.

vjCLXXIII.

Ende op dat onfe voornoemde Ordinantie te
bat onderhouden mach wefen, ende dat niertiant
vande Suppooften vanden Rade nu zijnde, of die
naemaels wefen fullen, egheen ignorantie daer af
pretenderen en mogen: Wy willen ende ordine-

HET SESTE DEEL.

1. Ordonnance & Inftru�tion _s FaiBe & renotmll�e par �Bmpereur

Charles cinquicfme, touchant lareigle, ordre &pollice fur Ie fa'til (g*adminiflration de lajuflke
provinciale du Pays de Flandres. Donn� α Bruges, Ie yjour de May, l'an 15 zz,

HARLES, par la
divine clemence efleu
Empereur des Romains
toufiours Auguire.Roy
de Germanie,desEfpai-
gnes , d'Arragon ,
d'Hongrie, de Dalma-
cie, de Croacie,&c. Ar-
! chiduc d'Au�rice, Duc
de Bourgoigne, deL�-
Jhier, de Brabant,d'Eftiere, de Carinte.de Carnio-
je, deLembourg, de Luxembourg,& de Gheldres.
tomte de Flandres, de Habf bourg, de Tyrol, de
Arthois, de Bourgoigne, Palatin & de Haynault.
J-andtgrave d'Elfate _h Prince de Zwaue; Marquis
�ejjourgaud&duSainaEmpire , de Hollande,
«^c belande, de Ferette, de Fryburg , de Na-
^m"r, deZuytphen_; Comte Seigneur de Frize,
K^m�sdeSlavonie, dePortenau.de Salins
ZTr f �^mes � ^Anoz ^amez & feaulx, les Prefi-

FlL c f ^de ^lloilre Chambredu Confeil de
flandres ,Saluyt;

S C Α V 01 R F ΑIS O Ν S, que peur, avant
noftre partement de noz pays de pardeca, pour-
veoir & mettre bon ordre et reigle & police fur Ie
faiftckadminiilrationdela Juflice Provinciale de
noitre pays & Comt� de Flandres, nous avons, λ
bonne& meure deliberation de Confeil, ordonn�
ckilatu�, ordonnons & ftatuonsparceites, les
poinftz & articles que s'enfuyvent.

�>» ^cPre/tc/eni O* Confeillkru
1.

Premiers, qu'en noitredicte Chambre du con-
feil en Flandres, aura ung Prefident , huift Con-
feilliers , a gaiges, & quatre aultres, qui en lieu de
gages,auront charge de faire toutes les enqueftes
qui furuiendront a faire en ladide Chambre.

II.

Item, que ledict Prefident aura authorit� &
pre�minence, de mander lefdiftz Confeilliers, de-
vers Juy, tant pour noz befoignes & affaires, que
pour aultres. De propofer & mettre en terme lef-

O o o ij" diftes

-ocr page 481-



	*Placaterw 5Boeck. t.Tit. �.Deel.*

				952
**9>^{*** di&es affaires, demander 8c recoeullier les opini- ons: conclure & faire les refponfes: pronuncher & faire pronuncher les appoinclemens & fenten- ces, rant par l'ad vis & deliberation de tous les aul- tres Confeilliers, ou de la plufgrande partie d'i- ceulx. Auquel Prefident voulons & ordonnons que les fuppoflz de ladicle Chambre obeyiTent, es chofes �cites & honefles. III. Item, aura ledict Prefident l'authorit� 8c charge de bailler les proces, eitans en droict & prefl a ju- ger , a. rapporter aux deffufdidts Confeilliers & chacun felon l'importance des matieres 8c qu'il les f^aura & cognoiitra a ce eflre ydoine. Defquelz rapports aura Ie rapporteur la moicti� dudicT: droicl:, que pour ledidt rapport fera taux� par la court: 8c fe diflribuera l'aultre moidti� par egale portion entre eulx, qui auront eflez continuelle- ment ou & fans interruption prefens au rapport, ledture&termination defdi&z proces. Lefquelz rapporteurs feront tenuz (avant de faire rapport) faire ung recueuil 8c extraicten brief du contenu du Proces, & des expofitions des tefmoingsqui auront efl� ouyζ & produictz en la caufe: auquel extraic�: & recueuil ilz ne feront receus ny admis a faire lefdi&z rapportz: & fe tauxera Ie fallaire du rapporteur par Ie College,en l'abfence dudicl rap- porteur. IIII. Item, & quant aux aultres prouiT�dts ckemolu- meiis qui adviendront en ladicle Chambre , ilz fe diftribueront entre lefdiclz Prefident 8i Con- feilliers eflans prefent, a egale portion: efquelz prouffidlz & emolumens ledict Prefident prendra Ie doubl�. V. Item, que tous lefdi&z Confeilliers, tantles ga- gez que fans gages , feront tenuz de faire conti- miele refidence au lieu ou fe tiendra ladifte Chambre, 8c n'enpourrontpartirfansle congi� du Prefident, ou d'icelluy qui en fon lieu prefide- ra: fur peine d'eilre fufpenduz de leur eilat & of- fice , a tel temps 8c terme que bon femblera auf- didtz Prefident & College. VI. Item, que nofdictz Prefident Sc Confeilliers ne delaiiferont ou obmettront a proceder �s caufes 8c matieres eflans & pendans pardevant eulx pour en vertu, & foubz umbre d'aucunes noz lettres clofes a eulx envoy�es. VII. Item, que lefdictz Prefident & Confeilliers a gages, auront & choifiront chafcun vne commiffi- on par an feul lement, laquele ilz feront tenuz de faire �s temps des vacances, ou en aultre temps 3ue fera advif� par Jadicle Cour: pourveu que lef- idtz Confeilliers ne fe abfentent de ladite Court, que deux pour ung mefme temps. VIII. Item, &fera ledicl Prefident (ou celluy qui en fon lieu prefidera) tenu de pourveoir, que durant les vacances de ladicle Chambre il fe tiendra & avecluy deux aultres Confeilliers pour lemoins, pour pendant lefdicles vacances povoir entendre 8c expedier les affaires qui pourront furvenir en ladifte Chambre.				952

			IX.

		Item, que tous les Confeilliers tant a gages que fans gages faifans leurs enquefles feront tenuz de befoigner chacun jour trois heures devant midy & deux hoeures apres midy a tout Ie moins: f_Uj peine d'eilre priv� du fallaire du jour&oultrece d'eilre puniz a la difcretion de la Court. X. Item, ne pourront lefdidlz Prefident & Con- feilliers (faiians leurfdicles enquefles) ouyr, ne les Procureurs de ladicte Court produire, plus de dix tefmoings fur ung faicl, pour eviter la grofl� & fuperflue defpenfe des parties : 8c fur peine d'eilre privezde leur journ�es, vacations & proufficlz des dicles enquefles & d'enoultre eflre puniz arbi- trairement. XI. Item, tous les dei�iifdiclz Confeilliers, tant a gages que fans gages, auront pour leurs journ�es 8c vacations, faifans les enquefles deffufdictes ,k fallaire qui s'enfuit : a fcavoir quand ilz feront leurs enquefles hors du lieu o� ladi&e Chambere fetiendra, aura Ie principal CommifTaire deux flo- rins dequarante gros (monnoyedeFlandres) Ie florin, par jour: & fon Adjoindt. (s'il Ie prend au lieuo� fe feraladicle enquefte) aura trentedeux gros: &s'ileflconflrainci: Ie prendre hors du lieu o� fe fera ladicle enquefle, l'Adjoincl: aura qua- rante gros. Et dedens ladicle ville ou fe tiendra ladicle Chambre, aura Ie principal CommifTaire quarante gros par jour, 8c fon Adjoincl vint gros. Saulfle Prefident, qui aura pour faire lefdidtes en- quefles hors de ladicle ville, trois florins (du pris & monnoye que defl�s) par jour: 8c dedens ladi- te ville, deux florins, & fon AdjoincT: comme def- fus. Et ne pourra Ie principal CommifTaire pren- dre vn Confeilliera gages ou fans gages pour fon Adjoincl, ne pareillement fon clerc ou Serviteur, en quelque caufe & maniere que ce foit, fans l'or- donnance de la Court. XII. Item , defendons a nofditz Confeilliers , de prendre fallaire de deux diverfes Commiffionsen un mefme jour -. fur peine de reilituer a la partie, ce qu'ils auront receuz, & d'eilre puniz arbitrai- rement. X III. Item, a fin qu'au fahSt defdites Commif�lons ny al'occafiond'icellesneadvienne debat, different ou queilion entre lefditz Confeilliersordonnez a faire lefdkes enquefles, & que Ionnypuyftno- terfaveur, advanchement ou deboutement plus pour l'vn que pour l'autre,nous voulons & ordon- nons qu'icelles commif�ions fe loteront entre eulx egallement & fraternelement en ladite Chambre, 8c que chafcun d'eulx foit content de telc part, fort & portion que luy efcherra&viendraparle- dit lot, fans y mettre debat ou c��itredicl:: def- quelz lotz fera faict & tenu vn regiflre a part, le- quel fera mis & grad� en vn coffre par Ie GrefTler. Et quand atikune commilTion fera parfaicie, el Ie fera preilement roy�e 8c effac�e dudit Regiflre. Et fera chafcun grofier fes enqueflesen bonne let- tre lifable, &icelles bien collationner, corriger & figner, avant que les rapportera la Court. Sj feront lefditz Confeilliers tenuz de rapporter leun-

-ocr page 482-



			Ordonnantie vanden Rade van Vlaenderea^; 954
		953	Ordonnantie vanden Rade van Vlaenderea^; 954
		953

	Jcurfdites enqu
	Jcurfdites enqu			ques lettres qu en pournons XVIII. Item,ne voluons ains interdifons de plus recep- voiren noftredide Chambre,aucuns Confeilliers extraordinaires. XIX. Item, que d'orcfenavant il n'y aura en ladite Chambre & College, aulcuns Confeilliers d'vne parent�ouaffinit�cniamblc: a fcavoir,, perc &. filz, frcies, coufins-germains ou aufly prochains & en femblable de gr� de confanguinit� ou affinitc. Et interdifons & defendons bienexprciTcmenta cefte fin nofdidz Prefident & Gens de noftredens Confeil, d'y en recevoir aucuns de la confanguini- t� & afTinit�deiTufdide, quelques dons,permeifes ou lettres que lefdits eilatz des Confeilliers pour- rontcy apres faire ou donnec, a qui que ce foit: & non-obftant quclzconquesderogationsou re- vocations que de cefte noftre Ordonnance 6c Sta- tut pourrions faire inferer les lettres qui dcce& fur iceulx dons pourrions faire defpefcher & ex- pcdier. XX. Item, ne pourront auily d'oreienavant nofdidz Prefident, Confeilliers, Procureur, Advocat& Grefficr obtenir, avoir & exercer aultres offices, ny avoirgaiges oupenfionsd'aulcuns Prebtz, no- bles, Villes ou particulicrs, a peine de perdition de leuridids eftatz. XXI. Item, tiendront (lefdidz Prefident, Confeil- liers, Procureur General, Advocat Fifcal, Greftier, Recepueur des exploidz & Notairc de la Court) fecrer, toutes les marieresSc affaires qui afflueront & fe traideront en ladide Chambre du Conieih fur peine d'eftre parjures,& de privation ou fufpen- fionde leurs eftatz; & pareillemcnt Ie premier Clerc de la Greffc d'icelle Chambrc. XXII. Item , que les f�cl & contre-f�el de noftredide Chambrc : feront es mains & garde de noftre Pre* iident, pourf�ellerroutes commiilions, provifi- ons, mandemens, lettres, ades & aultre ehof�s* deuxfois la fepmaine : afc^ivoirlcMarquedy & Ie Sabmedy. Et quand icelluy noftre Prefident ira dchors les deliurcra au plusanchicn Confeillier, pour les garder & f�eller comme deiTus. Et quand icelluy plus anchien Confeillier (ayant ledid f�el &■ contre-f�el) iraauiTy dchors, lesdelivrera au plus anchien apres luy, pour en faire comme deflus. Youcbant ία Iuflke� XXIII. Item, toutes Requeftes & Supplications qui fe bailleronr & prefenreront en Jadide Chambre, fe- ront mifes en la main du Prefidencou furlebure- au,pouren prefencede tous les Confeilliers eftans prefenspour letemps.au lieu illec,eftreleu�s, & fur icelles appoindie' par l'advis�copinioncom- mune defdidz Confeilliers, oude la plufgrande partie d'eulx: & apres delivrecs au Grefficr, pour faire faire les mandemens & lettres, felon leididz appoindemens. Ordonnant au Grefficr de faire & expedier lefdidcs lettres provifions & mande- mens , tellemcnt qu'ilz foyent preftz a f�eller au Ooo iij pre-
endedans quinzc jours ou rroisfepmaines apres Japarfediond'icelles d'vn cofte&daultre, fans ₀]us longuemcnt les detenir foubz eulx, fur cer- taincs pcincs, qui fur ce feront ordonn�es par la- dite Court. X III IJ Item, que routes lefdidcs enqucftes s'efcriue- ront, groiTeront&mettrontaunet, parquoyers & non foeuillctz ou rollc, & en chafcune parge de chafcun fceuillcty aura vint lignes, & en une�igne cinq oufixmots ;dont Ie CommiiTaireaurapour chafcun foeuillet contenantdeux parges ,quatre aros. Et ne fe poura Ie fallairede ladide grofle �xiger ne demander, fi non apres qu'elle foit faide & deliur�c �s mains du Grefficr: lequel fera tenude baillerenfeignemcnt audid Commiflai- _re,dunornbrcdesfceuilletz,& qu'ilzauronteft� faidz felon 1 OrdonnancedciTufdide , figne de fa main, pour Ie bailler a la partie en lc payant. XV. Item, fi aucune pourc partie playdoyant en la- dide Chambrc, eilant appoindie en faidz, re- quiert avoir CommilTaire ad partcs (pourevitcr la grofl� defpence des Commiflaires de la Court) ledid CommilTaire ad partcs luy fera ordonn� par ladide� Cour a la difcretion d'icelle pourveu qu'il y foitydoine, foufTifTant & expert, non fufped a partie adverfe : mais fi partie adverfe requiert avoir vn Adjoinda fa nomination , non fufped, a fes defpens, pour beibigner avec lc CommilTaire, icelluy adjoind luy fera auify ordonn�. XVI. Item, feront lefdits Prefident, ConfeillicrsSc Grelfier tenuz ,dc chafcun jour vcnir ,comparoir & aifembler en ladite Chambre, a fcavoir depuis Ie jour de Pafquesjufques a la faind Remy, a fept hceures du matin, ou endedens les fept hceures & demyc, jufques a dix hceures: & depuis la faind Remy a huid hceures, ou endedans hu�d hceures k demye, jufques a onze hceures. Et les apres midya deux hceures & demye en chafcune fai- fon, ou endedans trois hceures, jufques a cinq hceures : d.-fquelz Ie Prefidcnc fera tcnu cftre Ie premier des autres. Et ne pourrontlefdidz Con- feilliers eulx partirduConfeil, maisferont tenuz y demourer jufques aux hceures dcifufdidesde- vant & apres midy (furpeine , a fcavoir les Con- fcilliers a gages) d'eftrcroyez deleurs gages de Ia moitie' dujour qu'ilzdefailleront devenirauxdi- deshceures, ou fc partiront devant l'hceure: & les Confeilliers fans gages , de privation des rap- portsdes proces & autres emolumensqui-furvien orontleditjouren ladite Chambre. Erfiaulcuns d'iceulx eiloient couftumiers de defaillir d 'y venir au confeilaufditcshceures, ilz feront (oultrc ce que did cft) puniz de tele punition que les Prefi- dent & aultres Confeilliers verront au casappcr- tenir. XVII.- Item.que η ulz eftatz de Confeilliers ne fe pour- ront d'orcfcnavant devifer ne les gages dicculx, ne faire exercer par deux perfonnes: ains fera chaf- cun tenude en perfonneexercer fon eftat. Α la� ^^ucle fin interdifons par ceftes a la Court d'orefe- ^navantenrecepuoir aucuns, non obftantquclcon-

-ocr page 483-



		Pkcaten. 5� Boeck� 2. Tic, 6. Deel.
	95**
				956



			garde: De tout ce qui touche les Officiers a caufe d'office: Du fait de lafalfification des monnoyes & autres cas apertenans a noilre fouverainit�' Des crimes commis par ceulx du pays: Des debatz fourdantz entre les villes & chaftellenies dudic pays les vnes contr� les autres : Des complainftes en cas de faifine & de nouvellit�: Pareilleinent auflydes Privileges octroyez a tousmarchans& nations eilranges frequentans noflredicl: pays & Comt� de Flandres: & fi cognoiftront generale- ment de tous cas tant criminelz que civilz, dont ladite Chambre anchiennement a accouflum� de cognoiftre. XXIX. Item, ordonnons que lefditz Confeilliers par nous ordonnez en ladite Chambre, pourront ad- fifternoz hommes de fief, de noftre Chambre le- gale de Flandres: & a lafemonce du Bailly,rendre jugement ou faire loy avec lefditz hommes, ainfy quejufquesa prefentilz ont accouflum� de faire en ladite Chambre. XXX, Item , pourront lefditz de noilre Confeil don- ner cong� de faire werps & adheritemens de fiefs, quand les acquefleurs ne feront plus francs ne plus preuiligez que l�s vendeurs: pourveu quefy la chofe efloit de pris, ou qu'elle fuft proumtable de la retenir pour nous, ilz ne donneront Ie con- g� fans premierement nous en advertir ou noz Chancel lier, chief de noilre Prive-confeil & Gens de noz Finances, avec leur ad vis , pourygarder noftre droi �t. XXXI. Item, interineront les remiffions que nous don- nerons : appellez ceulz qui y feront aappelier,& comme il eft accouflum�. λΧλΙ Ι. Item, en cas qu'il advenifl que Nobles ou aul- tres quelzconques perfonnes du pays, procedaf- fentouvoulfifientproceder par voye de faidtou de deffiance ks vns contre les autres, lefditz de noilre confeil ks feront appelier pardevant eulx, & leur def��ndront fur certaines groffes peines de par nous toutes voyes de fait: & rendront peine de les appaifer fy faire fe pceult. En faifant (ce ne- antmoins) faire reparation a lapartieblefch�e& intereff�e, & payant amende enversnous, tele qu'il appertiendra. XXXIII. Item, & pareillement s'il y avoyent aulcuns no- bles ou autres perfonnes puyfians audift pays, qui opprimail�nt les Eglifes, femmes vefues, pu- pil les,pauvres laboureurs ou autres perfonnes mi- ierables, lefditz du Confeil les feront appel Ier par- devant eulx & pourvoiront les opprimez de tel re- mede qu'il appertiendra. XXXIIII. Item, auront generalement lefditz Prefident & Confeilliers de par nous radminiitration, gouver- nement & cognoiilance de la Juftice de noilrcdidt pays & Comt� de Flandres, pour faire & admini- ftrer raifon & Juftice a vn chafcun, tant en nofhe abfence que nous eftant audit pays, ainfy & par» maniere qu'ilz ont fait & font accuftumez de faire� Sanstouteffoiseulx entremettre des renouvelle- mens des Loix: de donner ou oftroyer remiffions»
premier jour de feau, enfuyvant lefdites expedi- tions: a paine tele qui fera advyf�e par ladite Chambre. XXIIII. Item, &pareillement feferade toutes lettres clofes, avant qu'elles foyent fign�es du Greffier: except� de celles qui feront hailives, & celles qui ne toucheront qu'a nous principallement, & dont Ie dilay pourroit tourner a prejudice, Jefquelles fe pourront expedier a toutes hceures. XXV. Item, toutes lettres clofes d'advis, & aultres qui de par nous ou ceulx de noilre Priv� - confeil & des Finances ou aultres, s'envoyeront aufditz de noilre confeil en Flandres, feront delivrees au- didt Prefident, qui les pourra ouvrir. Ets'il troeu- ve quelles requirent celerit� , pourra mander vers luy deux ou trois defditz Confeilliers_: & en cas que icelles ne requirent celerit�, ks porrera a la premiere affamblee du college apres qu'il les aura recev�s, la ou elles feront lev�s en Ja prefence de tous, fans les garderfoubz luy plus longuement, a fin qu'ilz foyent advertis du contenu en icelles 8c y pourveoir (fe befoing eft, & les cas dont el les font mention Ie requirent) ainffy qu'il appertien- dra. Et fi par lefdites lettres eft ordonn� faire au- cune information, Jedit Prefident ordonnera icel- ]uy des Confeilliers deffufditz qu'il fcaura &co- gnoiflra eftre Ie plus ydoine & fouffifant, felon les matieres a fa difcretion: fans toutesfois defgranir ladite Chambre de Confeilliers, pour l'adminiftra- tion de Juftice, & expeditions des matieres. Lei� quelz Confeilliers qui feront icelles informations en vertu defdites lettres clofes ou d'advis,ne pren- dront autre ne pJufgrand fal laire, que tel que cy deffus eft declair� pour Jes enqueftes ordinaires. XXVI. Item, recepurontlefditz Prefident & Confeil- liers de noilre dicte Chambre, les pJaintes & dole- ances de tous eeulex qui fe vouldront douloir des Bailliz & Officiers ou aultres perfonnes queJz- conques, dont ilz feront faire les informations fy meflier eft: & feront auffi evoquer pardevant eith (fi les cas Ie requierent) lefditz Bailliz, Officiers & autres defquelz Γοη fe vouldra plaindre qui fe- ront tenuz de refpondre pardevant eulx en la Chambre, pour enoultre eftre proc�d� comme il appertiendra. Ets'ilz treuvent qu'iJ y ait caufe ou matiere fotiffifante, les pourront fufpendre de leursoffices: &cefaicl:,denousenadvertir, en- famble de la caufe, pour y eftre pourveu plus am- plement fe meftier eft. XXVII. Item, lefditz de noilre Confeil auront cognoif- fance de tous ces criminelz & civilz appertenantz a noilre Seigneurie, haulteur & fouverainet�, les f>ays & lieux refortiflans enicelle Chambre, & en eront punition & correction , droict & raifon, tant civilement que criminelement, felon l'exi- gence des cas, en la maniere qu'il appartiendra. XXVIII. Item, cognoiflront.lefditz de la Chambre, des cas touchant noz droictz & dont lacaufe nous appartient: fi comme descaufes touchant lesfun- dations des Eglifes, &des injures faites aux per- fonnes d'eglife, enfrangnans par ce noftre SauYC-

-ocr page 484-



		Ordonnantie vanden Rade van Vlaenderen-» ♦ 958
	957	Ordonnantie vanden Rade van Vlaenderen-» ♦ 958
	957
			de
			de	XL. Item, que lefditz du Confeil, ne bailleront d'o- refenavant aucuns advis par maniere de chief de fens > fur les proces qui leur feront apportez par les loix ou Juges fubalternes: ains po�rront Iefdi- tes loix, hommes & Juges , venans a chief de fens aufditz de noilre Conf�il,prendre advis & confeil, atelz Procureurs, Advocats ou Pradifiens que bon leur femblera. XLI. Item, deff�ndons enoultre aufditz de noilre Confeil de d'orefenavant recepvoir, adjourner, mander, ou faire amener par devers eulx, aucuns malfacteurs, homic�des, banniz, ou delinquants, prins & apprehendez pour leurs delidz par aul- cuns des Officiers de noftredid Pays & Comt� de Flandres,pour quelque delid que ce foit: pour- veu que ce ne foit des caS priviligez, & dont ladite Chambre (au nom de nous) doibtcognoiflre: ne prendre cognoifTance de leurfditz delidz non pri- viligez, ou en faire punition & juilice, fi avant que les loix des lieux ou ilz auront eil� prins, pouront avoir cognoifTance defditz delidz. N'eil qu'il y aytqueilion de jurifdidionentre aucunes parties, pour avoir cognoifTance tant defditz delinquants que de leurs delidz: auquel cas, faire Ie pourrout par main fouveraine, comme ilz font accouftumez de faire, &fansprejudice de celle des parties qu Η appertiendra. XLII. Item, interdifons aufditz de noftre Confeil, de orefenavant bailler ou faire aucuns appoinde- mens ou eflargif��mens des prifonniers au dehors denoilredide Chambre; mais voulons & ordon- nons que iceulx appoindemens & eflarg�T�mens ce facent dedans icelle Chambre & non ailleurs» par l'advis defditz Prefident & la plufgrande par- tie des Confeilliers, noilre Procureur General pour noilre interefl ouy & appell�. Et quand lef- ditz eilargii�emens fe feront a la charge, de par lef. ditz prifonniers eulx prefenter toutes &c quantef- fois qu'ilz en feront fommez & requis, lefditz eilargii�emens fe feront non i�ulement fur peine que lefditz prifonniers i�ront tenuz ponrattaintz & convaincus des cas dont ilz feront chargez & accufez, mais auifi fur certaines groil�speines, dont lefditz prifonniers feront tenuz de faire & bailler bonne & fouffifante caution & feuret� exe- cutable, ne fuft que pour bonne & juile caufe aul- trementenfuil ordonn�. XLI II. Item, & pareillement de �s caufes & proces dont les fentences & interlocutoires rendu�s en ladite Chambre fera appell�, ne foit par ladite Chambre donn� cong� aux appellants de pacifier avec leur parties adverfes, ne leur faire aucune grace des amendes y appertenantes: mais que pour ledit cong� avoir, foyent lefditz appellants renvoyez pardevers nous, pour y avoir provifion enfuyvant la coflume anchienne, I qui feul apper» tient de donner lefditz congez& lettres de pacifi- cation fur ce. XLIIII. Item, pour ce que Ion a uf� en icelle Chambre. depuis aucun temps, de bailler o&roys de dons de nopces aux nobles & haukz Jufticiers de Flandres qui
«feeauix de ban, faulf-conduitz ou feretez Snches foires, reflitutions, reliefvements, con- I-Wions de Privileges ou autres graces apertenan- Γ es a nous a donner: lefqueles auiTy avons refervc Arefervonsanous, pour par nous y eflrepour- wiitoutes & quantesfois que les cas y efcherront. ^ve XXXV. Item, entendons & voulons auiTy, que tous ex- ces & deli&z commis & perpetrez , comme de _oaixenfraince& autres, commis par gens eftans en loy les vns fur les autres, ou part gens d'autre �ftat ou condition , fur noz Officiers ou autres nerfonnes, dont les caufes viendront & feront traic��es en ladite Chambre, fera corredion & pu- nition faide par l'advis de ladite Chambre, felon l'exigence des cas. ⁶ XXXVI. Item, interdifons & deiTendons a nofditz Prefi- dent & Confeilliers de ladite Chambre, de rece- voir perfonne qui que ce foit a compofition , pour cas & delidz d'hommicides, commis & perpetrez de propos delibere, de gueta penf�, Scaucon- tempt de hayne precedente, ou d'autre homicide qualifi�: de faulx tefmoingnage: de monnoyes: d'enforchement de femmes: de mutineries, com- motions & fedition: de blalphemes: de mceurdre: de boute-feux: d'aguetteurs de chemin: de pira- tes & d'aultres crimes femblables�c plufgrandz. Declairanspar celles, que fy d'orefenavant aul- cune compofitionfe faifoit pour, aucuns defditz cas, nousne voulonsicelIeavoir lieunelbrtiref- fed, ainsdeclaironsicelleseftrenullesSc denulle valeur. XXXVII. Item, defl�ndons auiTy & interdifons a tous noz Officiers & de noz Va��aulx quelz qu'ilz foy- entennoilrepays & Comt� de Flandres, de re- cepvoir aucun criminel des cas deifufditz a com- pofition: & fi aucuns de nofdits Officiers ou de nofdits Vauf�aulx s'ef�brcent de compofer aucun criminel pour aucun des cas deflufditz, nousde- clairons icelles compofitions nulles de nulle va- leur & eff�d. Ordonnant a noilre Procureur de proceder contre ceulx qui auront faites Iefdites compofitions, pour les punir de tele punition qu'il appertiendra: & contre ceulx qui auront eil� compofez, pour eilre puniz des cas par eulx commis, toutainfyque s'ilzn'eui��nteil� com- pofez . XXXVIII. Item, deiTendons & interdifons a nofditz Prefi- dent & Confeilliers, de bailler aux criminelz, faulfconduidz, refpitz ou gheleedes, fi ce n'efloit toutesfoispourlebien&advanchement de Juili- ce, ou pour Ie bien du pays, & de la chofe- publique. XXXIX. item, pareillement deiTendons a tous Officiers ne noftredi&e Comt� de Flandres, de bailler aux criminelz aucun faulfconduid,refpit ou gheleedes (pourquelque cas que ce foit) ce n'eil es cas def- iu ditz,& par l'advis de nofditz Prefident & Con- leilhers, Et fi aucuns de nofdits Officiers font Je contraire, nous ordonnonsa nofditz Prefident & ^onleilliers, en faire la punition, tele qu'il appar- tienora & que ce foit exemple aux autres.

-ocr page 485-

. ....... ....

Placaten ♦ 5. Boeek. 2. Tfc, 6. Deel.

960

9*9

rees teles qu'elles auront efl� advifees 8c tauxees
fans les tenirenaulcun dilay ny apres y faire aul'.

cune diminution ou changement en aukunema-
niere.

LI.

Item, voulons & ordonnons, que toutes fea
fentences definitives rendu�s par la Cour, feront
pronuncees par noflredicl: Prefident,ou leu�'s tout
au longparleGrefl�erd'icelle Chambre en plain
confiftoire.

Lil.

Item, que nofdictz Confeilliers ne tauxeront
aulcuns defpens des parties, qu'ilz ne foyent pre-
mier bien 8c deu�ment verifiez. Defquelz defpens
ainfy truxez (a fcavoir de ceulx qui monteront a
cinquanteliburesparifis8c au deflusScnon point
d'aultres) ilz pourront avoir efpices, ainfy qu'ihi
ont eu de tout temps.

T>u Trocureur - general & Afaocau

Fijcrtl.

LUI.

Item , qu'en noflredicle. Chambre y aura vn
Procureur-general, vn Advocar-fifcal, vn Recep-
veur desexploktz, vn Greffier 8c vn Notaire.
LIIII.

Item, pourra noflredicl: Procureur-general,
avoir Si tenir vn Subflitut en ladite Chambre,
pour en fon abfence tenir Ie regiftre, 8c folliciter
noz caufes 8c affaires.

LV.

Item, fera noftre Procureur - general tenu de
procurer, folliciter, fouftenir 8c defendre, toutes
noz caufes touchans noz droictz, haulteur, de-
maine, aydes 8c feigneuries en ladite Chambre, &
ou nous pourrions avoir droidt, intereft, a�tion ou
querelle, contre toutes 8c quelzconques perfon-
nes: 8c en toutes caufes, befoingnes 8c affaires,foit
en proces de partie (ou il fera adjoincl avec partic
pour noftre intereft) ou aultres quelzconques,
ainfi que ks cas Ie requiront: fans toutesfois pou-
voirintenter quelque action oupourfuyteentre-
prendre pour aultruy, ou foy joindre avec les par-
ties , fans l'advis 8c ordonnance de noftredicle
Chambre, nefuftqu'enoyantplaydoyer les cau-
fes, il cognuft qu'il yait matiere pour foy joindre.

LVI.

Item , ne pourra noftredict Procureur-general
de orefenavant faire aucunes informations prepa-
ratoires, ce η'eft que pour certaines caufes & rai-
fons luy foit ordonn� ce faire par ladite Chambre.
LVII.

Item , mais s'enquerra noflredicl: Procureur-
general par l'ordonnancede ladite Chambre, du
faiit, eftat, conduicle 8c gouvernemens, tant de
noz Officiers de noflredicl: pays 8c Compt� de
Flandres, que d'autres -. a fcavoir des Prelacz, Sei-
gneurs , Vaifaulx de noflredicl: pays de Flandres,
8c les attraire en caufes par l'advis 8c ordonnance
quedeflus, en cas d'exces 8c aultrement, fel°ⁿl'exigence 8c qualit� des cas: conclura ou prote-
fteradeconclurededensjour 8c terme a l'encon-
tre d'eulx,a teles peines 8c amendes a noftre prou-
fit, ou autres punitions pour Ie bien de la juftice»
ainfi qu'il appertiendra.

qui fefont mariez: par vertu defquelz octroys ilz
ont eu de grands dons de leurtenans, pour les
mariages d'eulx, de leurs enfans & amis, & con-
ftraintz iceulcx leur tenans a y contribuer, jacoit
ce qu'ilz nyeufl�ntaucunement confenty. Nous
voulons, ordonnons & deffendonsa nofditz Pre-
fident 8c Confeilliers , qu'ilznebaillent ou con-
fentent aucuns telz o&roys en quelque maniere
que ce foit.

XLV.

Item, interdifons & denendons aufditz Prefi-
dent & Confeilliers, d'eulx meiier ou entremettre
de fairejfaire aucuns ouvrages pour nous, fi-com-
me pilliers bailles ou autres edifices ou reparations
dedans d'hoilel, ou dedans Ie pourpris Sc place ou
ladite Chambre fe tiendra ou ailleurs, έ ηοζ def-
pens, ne de faire aucune condemnation pour y
employer: mais voulons & ordonnons que fi aul-
cunedifice, reparation ouautrechofe , y eftoit
neceflaire, qu'il foitdece parl� a noflre Rec�p-
veur-general de Fkndres, pour les faire faire au
moindre fraiz que faire fe pourra & aufly qu'il ap-
pertiendra.

XLVI.

Item, declairons auiTy, que les fentences ou
condemnations donnees par les Prefident & Gens
de noflredicl: confeil, n'engendront ypotheque,
fy elles ne font realifez & aminees a cognoiflance
par devant les baillifz, hommes de fiefou autres
Officiers, des Seigneurs, dont lefditz fiefz & heri-
tages feront tenuz, & les droiclzpource deuz
payez.

XLVII.

Item , voulons 8c ordonnons enoultre, que
quand aulcuns proces (quelz qu'ilz foyent) fe-
ront veuz, vifitez & bien entenduz par lefditz du
Confeil, Ie Prefident demande tantoft les opini-
ons de ceulx qui auront eft� prefens a la vifitation
dudit proces, & conclue felon la plufgrande par-
tie d'iceulx, fans mettre la chofe au dilay ou, retar-
dement.

XLVIII.

Item, quand noflredicl: Prefident aura mis en-
termeaucune matiere, que nulz defditz Confeil-
liers s'advanchent de parier ou deliberer fur icelle
s'il n'en eft requis par noftredid: Prefident : &
quand nofdiftz Confeilliers diront leurs opini-
ons, qu'ilz la dient Ie plus briefuement qu'il fera
poflible , fans repeter ou rependre les raifons &
alegations des advis ou opinions des autres,8c que
cafcun defditz Confeilliers (difant fon opinion)
foitouy desaukresbenignement, & fans ceque
par les aultres Confeilliers il foit interrompu.
^r XLIX.

Item, que quand aulcuns proces (aufly bien
ceulx qui nous touchent que aultres) feront con-
cluz & arreftez, les fentences en foyent tantofl;
pronuncees au long.fans les mettre ou tenir en de-
lay en aukune maniere.

Item , ordonnons aufly, qu'apres aucuns pro-
ces auront eil� vifitez, par lefquelz aulcuns debu-
ront eilre condamnez a noftre proufit en aulcu-
nesamendes, 8c qu'icelles amendes auront eil�
advifees, arbitrees & tauxees, qu'iceulx proces
foyent tantofl jugez, 8c lefdites amendes declai-

♦

-ocr page 486-



		*Ordonnantie vanden Rade van VlaenderecL.**
				*96%*
	*)6x*
	*)6x*


			ydoine & agreable a la Court. Lequel Recepuetii' ou fondict Commis;, fera tenu depreallablement & avant vuyder fes mains (ou dclivrer aulcuns de- niers de fa recepte , a qui que ce foit) furnir»fatif- faire&payer, les charges ckexploiclz, de ladite, Chambre par la tauxation d'icelie. LXV. Item, ne voulons auffy ains defl�ndons aufditz Prefident,ConfeilJiers,Procureur,Advocat-fifcal, Greffier & autres Suppoftz de ladite Chambre, de prendre a ferme aulcuns aifis de vins ou ceruoi- fes, des bonnes-villes ne d'autres lieux, maletotes, tonlieux, et autres fermes dont queftion fe pour- roit fourdre ou advenir en ladite Chambre. Et de auffy eulx mefler ouentremettred'aulcun fait de marchandife, dont auifi queftion fe pourroit mou- voir en ladite Chambre : fur tant qu'ilz poeuluent & doubtent mefprendre envers nous, & d'en eftre corrigez & puniz felonlaqualit�&exigenccdes cas. LX VI. Item, voulons & ordonnons, que nulz defditz Confeilliers, Procureur-general, Advocat - fiical, Greffier, Praclifiens & Huyiliers de ladite Cham- bre (de quelconque eftat qu'il foit) partent de la- dite ville ou ladite Chambre fe tiendra, pour aller horsdulieu pour leurs propres befoingues ny au- trement, fy ce n'eft par Ie fceu & cong� dudit Pre- fident . *T>e l'eflat du Cjreffier &Jes Clercs.* LXVII. «�iem, quand a n,oftre Greffier de ladite Cham- bre, fera icelluyGreiTier tenu de chafcun jour fai- re & tenir regiftre par fon ferment, des abfences des deffufdi&s Confeilliers: mefmement de ceulx quinoncompareront, foit devant midy ouapres midy, aux hceures deffus ordonnees: pareillement de.ceulcx qui fe partiront devant l'hceure, a peine d'en eftre puny. LXVIII. Item, fera ledit Greffier toufioursle premieren ladite Chambre (a peine de douze folz pour chafcune fois qu'il dei�auldra, foit devant ou apres midy) pour advertir Ie Prefident (qui auffy y vien- dra des premiers) des chofes qui y feront a faire, & expedier pour Ie jour, & avec luy les preparer, pour par icelluy Prefident (a la venu� & affam- blee des autres Confeilliers) eftre mieulx, plutoft & ayfeement veu�s, propofees, advancees &ex- pediees. Etnepourra ledit Prefident, avec aucuns Confeilliers, expedier requeftes, advis ny aultres chofesd'importance, juiques a l'hceure deffus or- donnee, que lefditz Confeilliers font tenuz eulx y trouver. Sera enoultre ledit Greffier tenu, a caufe de fon office, d'enregiftrer toutes les plaidoyez des par- ties au long, & autres chofes demenees, pail�es & appoindtees en ladite Chambre, ainffy qu'il apper- tiendra&befoingfera: & fera au furplus bienet deu�mcnt fon debvoir, en tout ce qu'a fondit offi- ce pceult et doibt appertenir. LX IX. Item, ledit Greffier fera chafcun jour de playda au confiftoire, tenant Ie rolle et appellant les cau- P Ρ Ρ fcs,*
LVIII. Item, quand noftredicl: Procureur - general fera aucunes informations preparatoires par l'ordon- nance de Ja Cour, hors de la ville ou ladite Cham- bre fe tiendra, �s caufes ou il fera adjoind:, il aura deux francs de trentedeux gros Ie franc,pour chaf- cun jour, pour luy & fon elerc, & non plus, n'eft qu'aultrement en foit ordonn� par icelle Cour: declairans par ceftes, que lefdites tauxations fe prendront fur les parties &non furnous. Et que pour quelzconques vacations qu' il fera en no- ilredift Pays & Comt� de Flandres pour noftre fai& , foit P^ar ⁿ°ft^re commandement , de la- dite Cour ou aultrement, il n'y aura ne prendra fur nous aucune tauxation, autres que fes gages ordinaires. LIX. Item, fera ledit Procureur-general tenud'ap- porter vne fois Ie mois, fur Ie bureau de ladite Chambre, Ie rolle de toutes noz caufes, tant celles ou il fera en noftre nom partie principale, comme celles ou il fera adjoindt pour par: les Prefident & Confeilliers veoir l'eftat d'icelluy,afin qu'ellesne foyent mifes en interruption. L X, . Item,ledic Advocatfifcal fera tenu de plaidoyer & fouftenir les caufes & proces qui nous touchent & ou noftredicl: Procureur fera partie ou adjoindr, pour noftre inter�ft: & de enoultre, faire & efcrire lesraifons & efcritures de noz caufes. Et de (au furplus) faire tout ce que a l'ofFice de Advocat- fifcal appertient: fans pour efcriptures ne vacati- ons qu'il fera pour nous, avoir de nous autre taux- ation que fes gages ordinaires. LX1. Item, Et fera ledit Advocat tenu venir & fre- quenter en ladite Chambre toutes & quanteffois que par Ie college il y fera mande. LXII. . Item, pourront lefditz ProcuEpr & Advocat- -fifcal entrer en confeil, toutes les fois que bon leur cemblera: rapporter les proces qui leur f�ront di- ftribuez & chatgez par noftredidt Prefident; eflre prefents aux rapports, vifitations&conclufions de tous proces, & des advis & deliberations, faulf de ceulx efquelz noftredicl: Procureur-general fe- ra partie, ou Adjoinft avec la partie: au rapport & vifitations deiquelz, ilz pourront auffy eftre prefent, fans eftre a la deliberationd'iceulx ny en iceulxbailleropinion. LX III. Item, que lefditz Procureur & Advocat-iifcal, ne pourront fervir parties , finon celles efqueles noftredicl Procureur-general fera Adjoinci: njj avoir gages ne penfions des Prelatz, nobles, bon- nes-villes , corps, communaultez ou autres per- jonnes particulieres, fur peine de privation de leurs offices, ou aultrement eftre puniz a la difcre- "on de ladite Court. *OuT^cepueurdes exploix.* LXIIII. item, Ie Recepueur des exploidz fera tenu de �re8ctenirfarefidence, aulieuo� ladite Cham- ^r. ^e tiendra , ou du moins y mettre vn Gommis

-ocr page 487-



		*Placateru- f.Boeck. t.Tit. 6. Deel.** ^
	*9⁶B*


fes , fans en departirjufques ace que ledit Prefi- dent et Confeilliers ferontpartis ι a peine de for- faire par ledit Greffier, toutes et quanteffois qu'il fera deffaillant, la fomme de vint folz parifis. LXX. Item, aura ledit Greffier vn bon Notaire, habile et bien entendu, comme vn Notaire de tele Court doibt eftre, qui ferve a ladite Cour feulement. LXXI. Item, ledit Greffier tiendra et aura cleres en nombre competent, & telz qu'ilz puyffent expe- dier les affaires dudit Greffier journelement fans trainer & dilayer les affaires des pouresgens. Α fcavoir vn & Ie premier Clerc qui tiendra & fera Ie regiftre ordinaire des caufes & plaidoyes d'icelle Cour enfemble les fentences qui s'y rendront: le- quel fera tenu mettre fur Ie bureau de ladite Chambre fondid regiftre, toutes les quinzejours avec Ie rolle , a fin de veoir s'il a bien & deuement Ie tout enregiftre, a peine d'en eftre corrig� arbi- trairement. LXX II. Item, vnautre&fecond Clerc quienregiilrera tous les contraidz qui fe paffent en ladite Cham- bre , les mandemens, orclonnances, placcatzet lettres clofes, qui fontenvoyezous'envoyeront a ladite Chambre , par nous ou ceulx de noftre Confeil - priv� au nom de nous: 8c ft ay t ledit fe- cond Clerc la charge de grofier toutes les commif- fionscrimineles, qui s'expedirontalapourfuyte du Procureur -general. Ayantz ledit Notaire & deux principaulx Cleres, ferment a la Court, a fin que Ie fecret de ladite Chambre 8c du Greff� d'i- celle foitde mieulx garde. , φ LXXIII. Item, aura ledit Greffier encores deux ou trois autres Cleres pour Ie moins , au grand buffet du Greffe , lefquelz y feront continuelement efcri- vans & grofiant toutes fentences, commiffions, ades, lettres clofes, placcatz & autres chofes qui fe expediront enicelle Chambre. L X X1111. Item, pour bailler audit Greffier rigle & taux fur fon fallaire de toutes les provifions, fentences, ap- poindemens 8c autres chofes qu'il defpefchera a. caufe de fondid Office de Greffier, feriglera& conduira icelluy Greffier d'orefenavant, felon 8c par la maniere qu'il s'enfuy t. *Taux pour Ie (jreffier.* LXXV. * Premier, que des appoindemens qui fe met- tront par apoftille fur les requeftes qui- fe prefen- teront aufditz de noftre Confeil, quand les parties feront oudemoureront en la ville o� noftredide Chambre fe tiendra & refidera, & que les Confeil- liers enicelle ordonneront les commandemens & adjournemens eftre faites en vertu de teles reque- ftes & appoindemens contenans povoir 8c valif- fant ades,datez,fignez & non d'autresdedit Gref- fier aura 8c prendra de chafcun appoindement,iel que deffus indiff�ramment, deux gros. LXXVI. Item, de toutesmanieres de commiiTions que Ton appelle Venues en court: povoirs de Commif-			faires : commiiTions pour adjourner tefmoines� commiiTions en matiere de complainte de mainte nue: d'anticipation: de deicrtion & relief d'appel� d'executoires: des mandemens criminelz obte nues par parties, & ou Ie Procureur-generael fera feulement adjoind avec Ie Suppliant: d'odroys pour defheriter fiefz, ou faire affietesdattachis iiir remiffions, pardons ou autres femblables: aura & prendra ledit Greffier de chafcune defdites commiiTions, hui<Ct gros, LX XVII. Item,d'vne conftitution ou fubititution de Pro- cureur, qui fe fait fur Ie rolle plaidoy ant les eau- fes, Ie Greffier aura (a fcavoir de chafcune perfon. ne privee) quatre gros. Des corps des villes, loix colleges_: chapitres, convents ou communaukez' huid gros: & moyennantce, en expediera vne' acte pour la mettre au fac avec les autres pieces du proces.' LX XVIII. Item", de chafcune prefentacion de nouveJJes caufes de chafcune perfonne, deus gros: Et des corps des villes, loix, chapitres, colleges & com- munaukez, quatre gros. L X X I X. Item, d'vnes lettres de procuration a doubl� queue, douze gros. LXXX. Item, de chafcune acte de demande ou refponfe (fi lefdites demande ou refponfe fe font a divers jours) aura ledit Greffier, huid gros. Mais s'ilz fe font fur vn mefmejour & plaidoye, fe feralacte duditjourcontenant demande et refponfe, et fy n'aura lors, que huid gros. LXXXI. Item, des ades de replique,duplique, triplique, quadruplique, et d'autres petitcs ades (fi ellesfe font a divers jour§)aura ledit Greffier de chafcune ade quatre gros. Et fi Ie tout fe fait a vn jour,aur& pour l'ade du hrfoingne dudit jour, quatre gros. Pourveu touteffois que les parties ne feront rei nuz lesjeuer, finon auiTy avant qu'� eft dict et or- donn� par cefte noftre ordonnance. L X X X 11. Item, des actescontenantes demande avec ren- voy de la caufe pardevant aucune Loyoujuge, huict gros. LXXX III. Item, des actescontenantes demande, refpon- fe, replique etduplicque, avec fentence diffmitive rendu� fur Ie champ, ledit Greffier aura et pren- dra pour fon fallaire et labceur a la tauxation de la Court : pareillement des actes contenantes ap- fioinctemens ou fentences interlocutoires. L X X X1111. Item, d'vne acte ou appoinctement d'interine- ment de requefte civile, que ne fera debatu� par partie,ledit Greffier aura douze gros. Et quSd elle fera debatu� , fera fon fallaire taux� par la Court: pareillement des cong� de Court etdefpens. LX XXV. Item, d'vne acted'interinementderemiil�on» pardon, rappel de ban, vingt et quatre* gros. LX XX VI. Item, d'vne acte de defTault ou comparuit, ou la partie fera abfolz de l'initance, huict gros.

				Item»

-ocr page 488-

Ordonnantie vanden Rade van VlaenderetLj.

966

9*1

XCVIII.

Item, de toutes namptsfaicl: au GrerT�, ledit
Greffier en aura deux grosdechafcuneliburede
gros. Et moyennant Ie fallaire & taux deifufdit,
ledit Greffier fera tenu nous fervir en toutes noz
caufes & affaires, furvenans en ladite Chambre, a
fes propres fraiz & defpens : telement que ob-
ftant la grandeur defdites efcriptures , fauldra
qu'il employ� aultres cleres que les fiens, auquel
cas Ie fallaire en fera pay� a noftre charge: lefcfites
efcriptures prealablement tauxees, par lefditz de
noftre Confeil.

XCIX.

Item , femblablement de toutes autres lettres
clofes , adreifans hors du pays, caufees & narrees
des plaintes de parties, douze gros.

Item, fera ledit Greffier tenu de faire & bailler
toutes les commiffions, Acles, Lettres, copies &
autres chofes qui feront neceflaires, a noftredict
Procureur - general en noz caufes Sc befoignes
pendansen ladite Chambre, fans en prendre ne
demander de nous aulcun fallaire , poureicriture
ny aultrement: & delivrer a fes defpens (& fans
en demander aulcune tauxation) tout Ie parche-
min, papier, cyre , & encre qui fera neceifaire
avoir en ladite Chambre, pour faire lefdites let-
tres Patentes & clofes , Sentences , Ades &
Appoinftemens defdits Gens de Confeil , tou-
chant Ie faidde nous& de noftredicl: Procureur-
eeneral.

Item , nous deft�ndons exprefl�ment audit
G reffier & a tous fes cleres de prendre, recepuoir,
demander ou exiger des parties (requerans avoir
expedition des mandemens, provifions, ades, let-
tres, fentences a eulx neceflaires) aucune choi�
ou fomme de deniers pour Ie vin defditz Cleres:
a telepeine (s'ils font Ie contraire) qu'il lera advi-
f� par ladite Court.

Le droiB du Se�L

CII.

Item, & quant audroid&emolumentde no-
ftredicl: Se�l en ladite Qhambre, nous l'avons or-
donn�&taux�, ordonnons &tauxonspar cefte
noftredide ordonnance , au quatriefme denier
d'aultant que montera le fallaire dudit Greffier 8c
pardeifus icelluy, felon le taux cy deflus declair�.
Et fi levera icelluy, droid de toutes lettres, com-
miffions, fentences, appoine�emens & aultres let-
traiges, qui fe fe�lleront dudit feel: a fgavoir όύ
ledit Greffier aura quatrepatars pour fon falaire,
fera receu pour ledit droid du feel, vn pattart,oul-
tre ledit falaire: & ainfi du plus & du moins a l'ad-
venant, le tout a la charge des parties qui leueront
lefdites lettres, et fans diminution du fallaire du-
dit Greffier.

Des AhocmetTrocureurs poftulms.
cin.

Item, deflendons en-oultre a tous les Advo-
catz & Procureurs poftulans enladite Chambre &
a chafcun d'eulx, que �s caufes par eulx demenees

Ρ PP � «»

LXXXVII.

Itcm»des a�tes contenantes avec la demande ou
refponfe appoin&ement que les fentences des Ju-
eetι fubalternes fe mettront a execution , lcdit
GrefHer en aura huid gros.

LXXXVIII.

Item, des adtes contenantes eftat fur contredidt
en plaidoye de partie, fera fon fallaire taux� par la
Courtfelonfon labeur.

L X X X IX.

Item , d'vne fentence en matiere de maintenu�*
ou de complaindte narree & fe�lle en doubl�
queue, qui aura eft� donnee par deffault, a la taxa-
tiondelaCourt.

XC.

Item, d'vne fentence donnee efdites matieres
de maintenu� ou de complainde parties ouyes: a
lataxationdelaCourt.

XCI.

Item, d'vne fentence ou appoindrement pro-
nunch� du confentement ou par confeffion de
partie, contenant condemnation ou compenfa-
tion de defpens, foit que la chofe contencieui�
monte a cent efcuz ppur vne fois, & endeiToubz
ou au deflus indiff�ramment a la tauxation de la
Court.

XCII.

Item, detoutesSentences & Appoinftement
interlocutoires par a&e, dont Ie litigieulx monte-
ra a cinquante efcus & au deflus, a l'ordonnance
de la Court.

XCIII.

Item,de toutes fentences dont la chofe litigieu-
fe montera a cent libures de gros pour vne fois &
audeffoubz, ledit Greffier aura & prendra cin-
quante gros. Et des aultres fentences dont Ie liti-
gieulx excedera lefditz cent libures de gros, ledit
Greffier pourra prendre & exiger fix libures pari-
fis: & parmy ce , icelluy G reffier iera tenu de
narrer efdites fentences, lafubftance du litigieulx,
du moins la demande & refponfe, avec les conclu-
fions des parties.

XCIIII.

Item.de lettres de decret,ledit G reffier aura fei-
zegros.

xcv.

Item, de lettres de condemnations paiTees &
recognues par les parties de leur bon gr�, en no-
ftredid Confeil en Flandres, fi-comme de tou-
tes manieres de contradrz: de traidez de maria-
ges : defermes: d'appoinftemens: dequeftions
«proces: & d'aultres femblables fur conftrain-
cteducinquiefme denier, a la tauxation de la
Court.

XCVI.

Item, des lettres que la Court efcripuera
aux Loix ou Officiers a la requefte de partie, huid
gros. , ί r

XCVII.

Item, d'aultres lettres'clofes contenantes advis,

aarelchantes a nous ou aux Gens de noftre priv�

°^U,^gra� co»ieil,Souverain-bailly de Flandres, ou

auitres Officiers a la requefte de partie, ledit Gref-

advkf^aUra ^huift g^ros- ^Saulf q«^e 1^uand "eulx
gwsftrontgrandz , icelluy Greffier les pourra

«iretauxer par la Court.

-ocr page 489-



		*Placatcrw. $Boccfc. i.Tit. 6. Deel.**
	9^7
					?a



				qu'une fois tant feulemcnr. CVI II. Item, qu'aux jours fervans a baillerou Ure au- cuns defpens,pour eftre tauxez lefditz Procureurs bailleront ourre tout a vnc fois,tout ce quiiz voul dront requirir avoir tauxe', foyentades, eferitures* copies des lettres & autres chofes quelzconques enfemble les dilays neceiTaircs & raifonnables fans plus: & non ceulx qui par negligcnce ou f_aui te auront eft� prins, aiTignez 8c continuez: & avec ce mettront en iceulx defpens par bonne declara- tion lefaiddestefmoings qui auront efte ouyz�s caufes dont fourdent lefditz defpens, a fgavoir Ie nombred'iceulx tefmoins, & lcfquelz d'eulx fe. rontvenuza cheval pour dire leurs depofitions" & lefquelz a pied ou a chariot,& combi'en chafcun' d'eulx auravaqu�, avec la declaration , 8c la di- ftance des lieux de leur demeure: & tout cefefbra parcertification dcscommiilaires qui auront faid les enqueftes. Lefquelz defpens ainfy tauxez fe prononcheronttoufioursen confiftoire pubiique� ment, veu que condemnacion y chiet. L'amende d'�ng Imfetrantfitccumbant, c ι x. Item , ordonnons & ftatuons pour certaines caufes a nous mouvans, que tous Impetrantsde requeftes civiles Sc d'icelles fuccumbans, fourfai- rent & payeront a noftre prouffid Tarnende de fis libures parifis: avcc la defpencc a cefte caufe eu� «Scfouilenu� par partie adverfe. Le fallaire des ddvocats* ex. Item, les Advocats de ladite Chambre auront pour leur reten ue feizegros. CXI. Item, lefditz Advocatz auront pour chafcun jour plaidoye, feizegros. CXII. Item, & quand lefditz Advocats feront aulcu- nes eferiptures (lefqueles ilz feront par quayers & non par rolle) ilz auront de chafcun foeuiller con- tenantdeux parges, chafcune parge vingt lignes, & chafcune lignefixmotz, huid folz parifis du fceuillet, CXIII. Item , feront pareillement lefditz Advocatz conftrainds & tenuz deveoir,vifiter 8c collationner leurs eferiptures bien Scdeu�mcnt, avant qu'ili les auront fignees&qu'ilz enpourronr ferviren court a peine, de chafcune fois que faulte fe y trouvera,de vingtquatre folz parifis. CXIIII. Item, ordonnons en-oulrre.que tous les Procu- reurs poftulansSc pradiquans en ladite Chambre & chafcun deulx, auront �tprendront pour rete- nue: feize folz parifis. CXV. Item, de chafcun jour que les caufes de leurs maiftres ou leurs parties adverfes feront plai- doyecs, feize folz parifis. CXVI. Item , des ccpies des eicriptures de leur part'⁶ ad-
en ladite Chambre , ou noftredid Procurcur- general fera adjoind & aura conclu ou proteft� de conclure a lcncontre de partie pour noilre inter- teft, de faire ou fouffrir faire par leurs parties au- cuns accords ou appoindemcns avec leur partic adverfc,fans premicrcment en advertir noftredid Procureur- general, Sc qu'il foitouy pourn�ftre droid & intereft. Et quand relz accords & appoin- demensferont faids , que dedans quinze jours apres iceulx appoindemensfaidz, iefdidz Procu- reurs & chafcun d'eulx baillent oultrc & metten t �s mains dc noftrcdid Procurcur-general lcfditz accords: enfemble les munimensqu'ilz auront faubz culx , fervansaufdides caufes & proces, fans les baillerourendreaux parties ad verfes fur peine d'en eftre puniz & corrigez s'ilz font Ie con- traire a chafcune fois que lc cas efcherra. CU II. Item, voulons & commandons que tous ceulx qui auront a faire en ladite Chambre, foyent Ad- vocatz, Procureurs Scaultres de quclque cilat ou Condicion qu'ilz foyent, parlent ie remonftrent leurfaid & leurs caufes en prefencedu Confeil gracieufcment&reucrammenr, & portent hon- neuraudid Confeil comme il appcrticnt. Et s'il yen aaulcunsqui ence faifant (ou aultremcnr) parlent irreveramment ou dient chofe qui foit a reprendre & non appertinante, que noilredicl Pro- cureur les calcnge fur rhcurc&prcftement, & prendecontreeulx telcs conclufionsqu'il apper- tiendra: afin de punition tclequ'il verraaucas appertenir, aladifcretiondefdiezdu Confeil,fans aucunemeotdillimuler. Lefquelz du Confeil en feront corrcdions teles qu'ilz verront au cas ap- pertenir. CV. Item, & feront tous lcfditz Advocatz, Procu- reurs & Commis, pradicans en ladite Chambre, tenuzde chafcun an (Ie premier jour plaidoyable apres la noftre Dame dc my Aougft) renouveller leurs fermens �s mains defditz Prefident& Con- feilliers de ladite Chambre. CVI. Item, a fin de pluftoft abreger les caufes& pro- ces pendans en ladite Chambre, feront les Advo- catz tenuz d'eilrc preitz«& appareillez de plai- doyer, faire demande, refpondre, repliquer & du- pliquer, �s caufcs dc leurs parties dont ilz auront charge, achafcune journcefucccifivement quia cc fervira. Et quand ilz ou leurfditz Procureurs (par cong� dc la Court) iront hors de la Ville (ce que fans cong� faire η e pourront) ilz feront leurs caufes diligenter 8c folticiter par autres Procureurs & Advocatz de ladite Court: telcment que les parties par leurs abfences nc demcurent empef- chez ou retardcz, fur peine den cftre puniz arbi- trairement, & de avcc cc payer les defpensdes journees qui par leurs faulrcs feront continuees ou mifes en dilay fy aucuns en y avoit. CV.II. Item, ne fc baillcronc d'oreferiavant que les dilay neccflaircs&accouilumez: fi comme jours d'advis, d'abfcnce, dc confeil &femblables : & apres abfence ne fera baill� autre dilay, finon pour grande caufe, &- cc a I'arbitrage de la Court: & ne continuera ladide Court aulcune caufe d'Office,


			__i

-ocr page 490-

-----------.��_^<

Ordonnantie vanden Rade van Vlaenderenu� 970

?Φ

par eu.lx requifes & faid faire, qu'ilz n'ayent pay�
& fatisfaid de celles qu'auparavant ilz auront'
fait faire.

CXXVII.

Item, lefditz Procureurs & chafcun d'eulx, fei-
ront auffy tenuz, de quand Ion tiendra les cont-
nuations du petit rolle, avant les principaulx
plaids, eulx y trouver en perfonne, fans y envoyer
leur cleres: & illee attendre& procederefdi&es
continuations a l'advanch�ment& expedition des
caufes, & du droit de leurs parties. Et ce honefte-
ment&moderement, fans^efrrifz ou altercation,
fur peine de vingt fois parifis a chafcune fois qu'ilz
feront Ie contraire, au jugement des Confeilliers
qui pour tenir lefdites continuations y feront or-
donnez par ladite Court.

CXXVIII.

Item , quand efdicles continuations aulcun ap*
poin&ement, fur Ie different des parties, fera ren-
du par lefditz confeilliers tenans lefdites contintM
ations , & qu'aucun des procureurs (fe voulant
plaindre defditz appoindtemens ainfy renduz) re-
queriiteilre retraiaez en Chambre ou en plain
college (faulf que s'il efttrouv� qu'ilz ayent re-
quiz retraicl:er lefditz appoinctemens fans caufc)
ilz en feront muldez en vingt folz parifis.

adverfe, de chafcun foeiullet ayant deux pargej;,
vingt lignes en chafcune parge: & fix mots �n
chafcune ligne, quatre folz parifis.
^c CXV1I.

Item, des reproches, falvations, contradi&ions
& folucions qu'ilz feront &pareillementdes def-
oens qu'ilz requiront avoir tauxez, de chafcun
feuilleta deux parges , vingt lignes en chafcune
narfze & fix motz en vne ligne.quatre folz parifis.
^ρδ" C XVIII.

Item,de rapporter en leurs manu�lz les dictums,
j_Pc fcntences diffinitives, douze folz parifis.
CXIX.

Item, des interlocutoires, fixfolz parifis.

cxx.

Item, de chafcune fois que Ion pronunchera les
commiiTaires en leurs caufes jugees en faiftz con-
traires,fixfolz parifis.

CXXI.

Item,de chafcune pronunciation de defpens,fix
folz parifis.

CXXII.

Item, des inventoires qu'ilz feront des pieches
que leurs parties exhiberont pour furnir leurs pro-
ces, felon la grandeur defdites inventoires a la
tauxation de ladite Court.

CXXIII.

Item.quSd lefditz Procureurs feront & produy-
ront aulcunes enqueiles dedens la ville o� ladite
Chambre fe tiendra, ilz auront feize folz parifis
par jour�. & hors de ladite ville , quarante-huift
folz parifis, pourautant dejoursqu'ilz y auront
vacqu� & non plus: fur peine d'en eilre puny arbi-
trairement.

cxxiin.

Item, que lefditz Procureurs feront tenuz d'o-
refenavant faire efcriere leurs requeiles en bonne
grofl� honneile lettre lyfable & correcte, fur pei-
ne de fixfolz parifis a chafcune fois qu'ilz feront
Ie contraire. Et s'ilz y efche�nt fouvent, fur peine
arbitraire de la Court.

CXXV.

kern, voulons & ordonnons, que tous lefditz
Procureurs & chafcun d'eulx foyent tenuz de
mettre �s facs des proces de leurs parties avec
leurs aultres pieces leurs procurations ou a&es
deftablifl�ment, en vertu defquelles ilz auront fe-
ruyz: & Ie demandeur, les aiies de demande, re-
plique, enfemble les act es difpofitifz & de conclu-
fion en droicl:: & Ie defendeur les actes de refpon-
fe & duplique, & ce fur paine a. chafcune fois que
aulcunes defdites parties y faildront en aulcun
proces, de vingt-quatre folz parifis.
CXXVI.

Item, & que lefditz Procureurs ayansfaift def-
pefcher au GrefFe de ladite Chambre aulcunes
provifions, foit de venu�s en court, aftes, appoin-
ctemens, fentences, interlocutoires & diffinitives,
eondemnations lettres clofes ou aultres quelz-
conques, feront tenuz de les leuer dudift Greffe
endcdens huift jours apres qu'ilz en auront baille
charge audidfc Greffe de les faire defpecher, tant a
la confervation & expedition des caufes & proces
oe leur parties, que du droicl: de noftre feel & aul-
trement: fans que ledit Greffier fera tenu de de-
iivrer aufdits Procureurs, aulcunes des provifions

Des Huy/Jiers*

CXXIX.

Item, & pour ce que a prei�nt il y a en noftre-
dicte Chambre vng grand exceififen effren� nom-
bre d'Huyffiers, nous avons ordonn� & defl�ndu,
ordonnons & defl�ndons parcefte noftredicte or-
donnance, a nofditz Prefident & Confeilliers de
ladite Chambre d'orefenavant recepuoir aulcun
Huyifier a ferment par & en vertu de noftre com-
milfion (quelque claufe derogatoire ou aultre que
y pourrions faire inferer) tant & jufques a ce que
Ie nombre defditz Huyffiers foit reduit au nombre
de vingt, y comprins Ie premier Huyifier, &les
deux Huylyers heritables. Saulf l'eftat dudit ρ re-
mier Huyifier, qui fera impetrable, s'il va de vie a
trefpas, avant ladite reduction.

cxxx.

Item, & ladite reducli�in faite, ne recepura ledit
Prefident aulcun Huyifier a ferment, s'il neft exa-
min� & trouv� ydoine, habile & capable, a exer-
cer ledit eftat.

CXXXI.

Item, & feront lefditz Huyifiers tenuz de refi-
der & demourer �s lieux de leur refidence que leur
feront affign� par ladite court: fur paine de pr�va-
tion de leurs eftatz, Defquelz Huyifiers en y aura
fix (y comprins Ie premier Huyifier) qui ietien-
dront & auront leur refidence au lieu o� ladite
chambre fe tiendra.

CXXXII.

Item, que chafcun Huyifier fera tenu avoir vng
cheval en l'eftable: & eftre arm� & embaftonne
pour adfifter a la Juilice, toutes les fois qu'ilz en
feront requiz, fur peine de privation de leurs
eftatz.

c χ χ χ 111.

Item, fera tenu Ie deffufdit premier Huyifier de

a chafcune fois que ladite chambre s'ailemblera

ρ ρ ρ iij con-

-ocr page 491-

971

Placaten. ?.Boeck

971

de ladite Chambre fur ce requiz, ne fut que pour
aulcunes confiderations la Court en ordonnaft
aultrement. Auquel cas ledit Greffier les fera ad
drefl�ra ceulx & ainfi que ladite Court luy en or-
donnera & commandera, & non aultrement �. & fv
aultrement Ie faia:, il en fera puny a la difcretion
de ladite Court. Mais pour adjourner tefmoines
pour depofer en aulcune enquefte , lefdites com-
miflions fe pourront addreil�r aufditz Huyfliers
ou aultres Officiers de nous.

CXXXIX.

Item,& au regard des commiflions en cas de fai-
fine & de nouvellit�, lefditz Huyfliers feront tel
nuz d'eulx informer fommierement delapoff�f-
fion du complaignant, & du trouble & dommaig�
par luy pretendu: & fy leur en apparoit a fouffif,
fance,ilzprocederont a l'e^eeution de ladite com-
plainte: & fy renvoyeront, au jour fervantala

^convoyer (tant en venant en la chambre que en
retournant en fa maifon) ledit Prefident ou celiuy
quienfonlieuprefidera, tant devanc midy que
apres midy: ayant ledit Huyflier fon bafton ar-
moy� de noz armes.

CXXXIIII.
Item, fera aui�y ledit premier Huyflier tenu,
d'en fa perfonne & fans y pouoir mettre aultre
commis om fubfitut, fe n'eft que ce foit pour caufe
& excufe legittime & par cong� de Ja Court, gar-
der l'huys de ladite chambre du confeil, apres

?|u'il aura amen� ledit Prefident ou celiuy qui en
bn lieu prefidera en ladite chambre, tant avant
midy qu'apres midy, fur peine d'en eilre puny ar-
bitrairement: & de non laiff�r ou permettre aul-
cun (non eilant du confeil) entrer en ladite cham-
bre que preallablement il n'en ayt adverti ledit,
Prefident,pour fc^voir s'il vceult qu'il y entre. Pa-
reillement de garder l'entree du confiftoire, pen-
dant que Ion tiendra les- plaids: auquel Confiftoire
il ne laiil�ra perfonne entrer finon par l'ordonnan-
ce dudit Prefident.

cxxxv.

Item, iemblabJement feront, tant Je premier
Huyflier que tous les aultres Huyfliers de ladite
chambre eftans en la ville ou fe tiendra icelle
chambre tenuz de aux jours deplaidz affiiler &
eilre prefens a iceulx plaidz du commencement
j ufques en la fin: fur peine de douze gros, a chaf-
cune fois qu'ilz feront en deffiiult.
CXXXVI,

Item , ne prendront lefditz Huyfliers aucune
cognoiflance audehors du contenu de leurs com-
miflions , ne plufavant qu'icelles contiennent: &
quanden leurfdites commiflions fera mife laclau-
fe: S'IL VOUS APPERT, fe informe-
ront deu�ment & fouffiflamment par gens non
fufpeftz, & non pas legierement par parties, ou
aultres a qui la chofe pourroit toucher. Et les in-
formationspareulx faites rapporteront clofes &
fellees aux jours fervans devers la Court & que les
exploi&z en ferviront, fans en eftre en faulte, fur
peine d'en eftre puniz a la difcretion de la Court,
& auify de payer rintereft,que partie par faulte de
ce, y pourroit avoir.

CXXXVII.

Item,quand lefditz Huyfliers prendront aulcu-
necautionoufeuret�, ilz feront tenuz de declai-
rer en leur relation les noms & biens des piefges,
fidejufl�urs bien & deu�ment: Α fcavoir quele elle
eft, ou les biens fontgifans, foubz qui, quelz & de
quele grandeur ou valeur ilz font. Et pareille-
ment s'ilz font aulcunes informations crimineles,
feront tenuz rapporter ou envoyer devers la
Court, les informations par eulx faites efdites cau-
fes crimineles.le jour precedent que les caufes de-
buront fervir, & les mettre en la main de noftre-
dift Procureur-general ou de fon fubilitut. Et
avec ce apporterontpreftement foubz Ie Greffier
les nampts qu'ilz auront levez & les de�vreront
aux jours que les caufes en ferviront, fans les plus
longuementtenir chez eulx, fur peine d'en eilre
puniz arbitrairement par la Court.
CXXXVIII.

Item,s'adrefl�ront routes commiflions emanees
& procedants de ladite Chambre a tous Huyfliers

Court, leur information clofe & fcelle

e comme

deifus.

CXL.

Item , auront lefditz Huyfliers de ladite Cham-
bre pour leurs vacations qu'ilz feront,faifant leurs
exploiclz a l'inftance de parties, vingt & quatre
folz parifis par jour : & des copies de leurs ex-
ploi�tz douze folz parifis.

Ves Meflagier

CXLI.

Item, & pareillement les Meflagiersde ladite
Chambre, faifans leurs, voyages & meflagieries de-
dans Ie Pays & Comt� de Flandres, quand c'eft a
la requefte des parties, quatorze folz parifis. Et
dehors ledit pays, feizefolz parifis par jour: &
pour noz affaires ( foit dedans ou dehors ledit
pays) toufiours dix folz parifis par jour,felon l'an-
chien taux.

Ί)η Conci�rge.

CXLII.

Item, fera tenu Ie Conchierge de ladite Cham-
bre,de garder tous les ornemens fervans a Γΐιοίΐεΐ,
& de fervir chafcun jour la meff� qui fe celebre en
ladite Chambre. Enoultre, de avant raffamblee
des Prefident & Confeilliers deffufdits, preparer
& nottoyer la Chambre de fecret, & y faire allu-
mer les feux en temps d'Hyuer, & de tenir & faire
tenir net, tant Je confiftoire que la Chambre &
Grefle de ladite Chambre: Et enoultre, faire tout
ce que les predecefl�urs Conci�rges font accou-
ilumez de faire aux gages d'anchiennet� aceor-
donnez a noilre charge.

Oes Tefmoings.

CXLIII.

Item, les Tefmoings quia la requefte de noilre-
dict Procureur-generalou des parties feront ad-
journez, ou qui par la Court feront mandez pour
eftre ouyz & examinez, ou depofer furies efcritu-
res & faits des parties , auront indifl�rammenc
(s'ilz viennent a cheval) de chafcun cheval vint
folz parifis par jour.

CXLIIII.

Item, ceulx qui viendrontachariot, chafcune

perfonne feizefolz parifis par jour.

Item»

�

-ocr page 492-

?73

Ordonnantie vanden Rade van Vlaendereiu*.

974

ainfy nous plaiil-il. En tefmoing de ce nous avons
fai�t mettre noilre feel a ces preien tes.

CXLV.

item, ceulx qui viendront a pied, chafcune per

ibnne douze folz parifis par chafcun jour.

Si vous mandons & expreii�ment comman-
dons, & a chafcun de vousendroit foy & ii-omme
iluyapertiendra,que noilredicte ordonnance en
tous fes poinclz & articles & chafcun d'euJx &
tout Ie contenu en ceiles, vous gardez, obfervez
& entretenez & fakes garder, obferver & entrete-
nirinviolablement, par tous qu'il appertiendra:
fans y foinTrir, faire ou laifl�r contrevenir, direc"te-
ment ou indireclement en fac-on que ce foit: Car

Donn� en noilre ville de Bruges, Ie nceuf�efme
jourdumoisde May,l'ande grace, Mil.cinq-cens,
vint & deux. Et de noz regnes,a fcavoir de ceJJuy
des Romains & de Hongrie, Jequatrieme, &des
Efpaignes & autres Je feptieme. Soubz eiloit
efcrit: Par J'Empereur. Et ilgn�, Du Blioul Ces-
prefentes furent pubjiees enJaChambreducon-
i�il en FJandres, a Gand , prefent les Prefident,
ConfeilJiers *, Advocatz, Procureurs & autres, Ie
penukiefme jour d'Aougit, l'an ipA.

2. Ordonnance & Ampliation, fur I'foflrttSion Ju Confeil en Flan*

dres> Donn� h Bruxellesje %i dAougfi, l'an 1/31.

CHARLES par la Divine clemence,
■ Empereur des Romains, toufiours Augu-
'ile, Roy de Germanie, &c. Archiduc
dTVuftrice, DucdeBourgoigne₉deLothier, de
Brabant, deLembourg, de Luxembourg, Comte
de Flandres, &c. Α tous ceulx qui ces prefentes
lettres verront, Salut. Comme, avant noilre par-
tement de noz pays de pardecha, euiTions defir &
affeftion de mettre ordre & police convenable
pour la conduite d'iceulx durant noilre abfence,
Sc principalement fur Ie fait de la Juftice: cognoif-
fans que Juilice eil la principale &plus neceifaire
entretouces vertus, pour eilablir & conferver tous
Regnes, Monarchies & Principaultez & lesRoys
& princes y regnans: & que d'iceJledeu�'ment ex-
ercee & adminiilree, proc�d� & eil gardee, toute
paix, concorde & tranquilk� entre les fubjedlz,
grands & petits. Et pour ce eufl�ons command�. a
noz Prefident & Gens de noilre Chambre du con-
feil , ordonn� en noilre pays & Comt� de FJan-
Jfak{comme a tous aukres noz Confaulx de par-
decha) d'advifer tous moyens neceifaires, pour
pourveoir au bien, authork� & abbreviation de Ja-
dite juftice, & reformer les faultes fy aucunes. y
avoyent& qui fe pourroyent commettre en l'ex-
ercice d'icelle: auily pour garder noz drokz,haul-
teur & j urifdic�ion: pour apres par nous y ordon-
ner comme de raifon. Α quoy obtemperans lef-
ditzde noilre Confeil en Flandres eufl�ntadvif�
et redig� par efcrit,aucuns poincls et articles (oul-
tre et pardeiTus Jes anchiennes inilruclions et or-
donnances d'icelluy noilre Confeil, tant de nous
comme de noz Predecei��urs) et iceulx envoyez
pardeuers nous: lefquelz euilions depuisfait veoir
ctvifiter par noz priv� et grands confaulx et par
aultres bons et notables perfonnages eilans lez
nous. *

SCAVOIR FAISONS, que pour Ie
»ien,authorit� et advanchement de la Juilice,pour
laconfervation de nofditz droidz, haukeuretju-
�'diclion, au repos et foulagement de noz fub-
J^e«z, et de la chofe-publique de noilredicl pays
^ct Comt� de Flandres, a grande et mceure delibe-
ration de confeil, en ampliant nofdites preceden-
j-es ordonnances de noilredid Confeil en FJan-
^dres, avons ilatu� et ordonn� les poincts et arri-
v�s qui s'enfuy vent.

Premiers, Α fin que noilredidle Chambre de
confeil ne foit d'orefenavant defpourveu� des
perfonnages y commis &ordonnezpourJ'admi-
niilration de ladite Juilice, comme depuis aulcu-
nesannees enchaelleaefl�, commandons &en-
joingnons a nofditz Prefident & Confelliers en
noilredicle Chambre du confeil , d'euk non di-
ilraire ny abfenter dudit confeil, ne procurer
eilats, charges ou diflra&ion: & leur defi�ndons
bien expreffement de les accepter et emprendre,
ne fuil par noilre expres commandement & or-
donnance, ou de noilredicl: confeil, & pour char-
ge d'importance, au bien du pays & de la Juilice.

II.

Item, commandons aufditz Prefident 8c Con-
feilliers, de bien & eilroictement garder & entre-
tenir, & faire garder & entretenir, les Inilru&ions
8c ordonnances, faites fur Ja conduite dudit Con-
feil : mefmes les dernieres par nous faites, en tous
fes pointz & articles.

III.

Item, Voulonsetordonnonsquelescaui�sin-
troduites et qui fe doibvent traiirer audk Confeil,
ne fe pouront tirer hos d'icelJuy, et eftre commi-
fes a aulcuns autres particuliers , pour par eulx
eilremanieesetappoinclees comme'il a eil� fait
et praftiqu� en temps paif�: ains foyent decidees
et determinees par noilredicl: Confeil, afin de'a-
chafcun mieulx garder fon droicl: et juilice, et auf-
fy nozdroitz, haulteur etjurifdiction. SauJf tou~
teffois, quepourrons evoque les caufes etproces
y pendans, par devers nous quand bon nous iem-
Wera, ainfy qu'il eil dict etreferv� par les inftru-
c�ions et ordonnances dudit confeiJ.

UIL

Item, Que des adjournemens perfonelz de-
cernez par noilredict Confeil fur information
precedente, tenue par ordonnance d'iceJluy &
veu� audk Confeil, dont mention fera fake �s
mandemens 8c commiilions, il ne fera permis
appelkr: & que non obitant Jes appellations
qui s'en pourroyent faire , tant J'HuyiTier que
lefditz de noilre Confeil, pouront pcoceaer
avant commi fi aucun appel η euft eft� inter-
jecte, a fin que lefditz delicliz ne demeurent
impuniz.

Item,

-ocr page 493-

Placaten, 5. Boeck

976

pouroyent eftre expediees en recreance. Et qu'il
fera proc�d� a icel Ie recreance, non-obftant toutes
appellations, interjedees des intedocutoiresau
paravantrendu�s,&fans prejudice d'icelles

XI.
Item, que lesfentences Sc appoindemensde
recreance (tant efditcs matieres prophanes que
beneficialcs & aully de plain poiTeiToires, expe-
diees par tiltres & fans foy avoir arreft� a la recre-
ance efdides matieres beneficialcs) feront exceu-
tees non-obftant appellation quelconque, 5c fans
prejudice d'icelles: en baillant bonne& fouflif_an.
te caution (paria partie qui auraobtenu)de rendre
les fraiz s'il cft did qu'ainfy faire fe doibt: a fi_nd'eviter la perdition des fruidz pour ambedcux
les parties , & les longues fcqueftrations des bene-
fices, ou retardement & diminution dufervice
d'iceulx.

XII.
Pareillement que les claufes d'eftat & furcean-
ces des procedures ou des co m mandemens te-
nans pourjuftes caufcs& regardz, accordcz par
les mandemens & commiil�ons expedices par no-
ftredicl: Confeil, feront eificacez & fortiront effecl
non-obftant appellation qui fe pouroit interjeder,
jufques ace que Tappellant aurarelev�fic execute
fes lettres de relief d'appcl.

XIII.
Que les fentcRcesprovifionalcs.en matiere d'a-
limens, douaires, medicamens, d'eilargiiiement
de prifonniers,& fur furniflementde complaintes.
rendu�s par noftredid Confeil ( parties fommiere-
ment ouyes) feronaexecutcz, non-obftant oppofi�
tion ou appellation, 3cfans prejudice d'icelles ,en
baillant caution au cas ou elle chet.
XIIII.
■ Que toutes fentences, amendes & reparations
jugez & renduz par noftredid Confeil, jufques a
lafommede yoCarol.d'or& endefToubz, tant a
noftre profid que de partie, feront executez §��-
obftant oppofition ou appellation, & fans prejudi-
ce dicelles: tant par partie (en baillant bonne &
foyffifante cautTon) que par noftre Recepueurdes
exploidz,fans caution,moyennant qu'il fcra&de-
mourera charg� de rendre Ie reeeu, s'il foit dia
qu'ainfi faire fc doibt.

XV.
Que lefditz de noftre Confeil, en toutes intcr-
locutoires qui fe peuvent repareren diffinitivc,
pouront pafier oultre jufques a la diftinicivc inclu-
fivement, non-obftant appellation quelconque&
fans prejudice d'icelles.

XVI.
.Que les CommifTaires ordonncz par noftredid
Conleil a faire les enqueftes des parties , pouro�t
befoingrier & proceder a faire & paracheuer les en-
queftes d'icellcpartie.non-obftant appellation qui
fe pourroit interjeder d'eulx, a fin de non retarder
Ie droid & juftice des parties en principaL
XVII.
Qu'es matieres deffus ipecifiees les fentences
de noftredid Confeil peuvent eftre cxecutccs
non-obftant I'appellation & fans prejudice d'icel�
Ie, & pareillement des diffinitivcs, quand il en au-
ra efte appell�, mais non relev� ne pourfuy endc-
dans les trois mois pour ce faire introduictz»
¹ comp-

975

Item, Si a la pourfuyte de noilre Procureur-ge-
neral de Flandres, les biensde quelcun foyentpar
fentence de noftredid Coni�il dcclarezconfifquez
a noftre proufld, que les valTaulx (ayans droid de
confifcation & vee uillans avoir lefdits biens, com-
me gifans foubs eulx & leur jurifdidion) ne les
pourront avoir ne apprehender.finon en refundant
les defpens 6c mifes de juftice pour cc faides&
fupportees.

VI.
Item, Quand par noftre Procureur-general ou
les Huyffiersde noftredid Confeil, aura eft� fait
cxploicl criminel en vertudes lettres de commif-
fions emanees d'icelluy noftredid Confeil pour
casfurann�,& que les Loix fubalternesaudit pays
veuillent repetcr ou requerir Ie renvoy des crimi-
nelz, &que pour aulcuns regardz & non obftant
Ie furannement noftredid Confeil fuft meude

, tcles Loixleront te-
exploitz & aultres

faire & accorder ledit renvoy,
nucs payer les informations

mifes de juftice.

VM.
Item,Voulons & ordonnons qued'orefenavant,
les lettres d'acquiefcemcnt ou renunciations
d'appcaulx qui fe expedicront en noz priv� &
grand Confaulx , feront chargez de Tarnende de
trois libures parifis a noftre proffid: & en cas que
aukrementfeuflentexpedies, les appellans impc-
trans d'icelles, feront neantmoins tenuz payer la-
dite amende de trois libures parifis.

VIII.
Item , Ordonnons & ftatuons, quand aulcuns
fubjedz,apprehendez par noftre Souvcrain bailly
de Flandres, fes Lieutenans & fergcans, auront re-
cours en noftredid Confeil (& qu'icelluy leur ac-
corde provifion convenable avec claufe d'eftat &
furceance de procedures defdidz Souverain &
Lieutenant jufques leur refponceouy�) qu'iceulx
Souverain & Lieutenant feront tenuz d'obeyr au-
dideftat &furccannement des procedures: & ve-
nir dire & remonftrer leurs caufes & excufes audit
Confeil, & y obtenirrevocation dudit eftat & fur-
ceannement,avant pouoir procederoultre.contre
lefditz fubjetz par eulx apprehondez,

IX.
Item, Et en cas que ledit Souverain & Lieute-
nant fe portiflent pour appellans defdit claufe
d'eftat & furceance, feront neantmoins tenuz de
furfeoir leurs procedures, comme pareillement
feront lefditz de noftre Confeil, tant & jufques a
cequeparceulx de noftre grand-confeil (Juges de
Tappel) aultrement en fera ordonn�: a fin que ce
pendant,& foubz umbrc de teles appellatios.nof-
ditz fubjedz ncfoy�ttravaillez par les procedures
extraordinaires defditz Souverain & Lieutenant,

X.
Item, que toutes matieres pofiefl�ircs (tant bc-
neficiales que prophanes) feront tradcesfommie-
rement, felon qu'elles doibuent & requirent de
leut nature pour Ie droid des partics, demeurant
faulf au petitoire: & que la recreance fcra vuydee
&jugee fur les lettres & tilties des parties, fans
mettrefur ceaulcuneprceuve: finon lefdites ma-
tieres prophanes, ou il ny auroyent aulcunes Iet-
Itres ou tiltres, & que fans preuve de tcfmoings ne

-ocr page 494-

^^^

^^^^^

^tff

978

?77

Ordonnantie vanden Rade van Vlaenderenu.

eomnter du jour de l'appel interjeOi.
^v XVIII.

Item, Lefditz de noftre Confeilpourontfaire

rante poura rabattre & purger leditdefauk

payant preallablement les delpens d'icelluy.
XXII.

Item, Pareillement abolions & mettons au ne-
ant vn autre ftil de noftredicT: Confeil, par lequel
vn defendeur ayant comparu & receu la demande
de partie, en-apres fe Jaiifant debouter des deff�n-
fes Screfponfes (fans faire aucune preuveparle
demandeur) il fuccumboit & eftoit condamn� en
principal & defpens: & voulons & ord�nnons que
audicT cas, lefditz de noftre Confeil auront a ap-
poincter & ordonner au demandeur de fervir de
Ion intendit & Ie verifier partie appelle: tout ainfy
comme il fe faicT: & garde, quand Ie defendeur du
commenchementnecompare, & fe laii��contu-
macer & debouter de toutes exceptions & de-
fences.

XXIII.

Item, voulons que noftre Receveur des exploitz
en noftredicT Confeil fera tenu fans difficult�
payer toutes lestauxationsfaicTes par noftredicT:
Confeil pour les exploi&z, defpens & mifes deju-
ftice. Et tout ce qu'il aura ainfy pay� & def bourf�,
que ceulx de noz comptes a Lille feront tenuz luy
pafi�r& allpu�rfans difficult�, n'y rien pouoir
royer ne prendre aucune cognoiffance fur lefdites
tauxations: ains fe ayenta tenir 8c arrefter a icei-
les, en rapportant par noftredicT: Recepueur.chaf-
cun an extraicT:, contenant particulierement &de
temps a aultre, la defpenfe, �oubz la fignature du
Greffier & feel de noftredicT Confeil.
XXIIII.

Item, Pour plus abreger les proces & accelerer
lajuftice & expedition d'iceulx, au fupport & fou-
lagement des poures parties & autres, ord�nnons
& enjoingnons aux Advocats & Procureurs en
noftredicT: Confeil (fur les fermens qu'ilz ont a
Dieu&audk Confeil) de non prendre dilaysfu-
perfluz ny aultres qu'il n'eft permis par noz pre-
cedentes Ordonnances & Inftruclions dudit Con-
feil , & de fervir a diligence & au plus tard ende-
dans quinze jours de leurs efcritures & memoires:
& efcrire au plus brief & fubftantieufement que
faire fe poura, fans ufer de redicles & langages fu-
perflues ny accumuler allegations dedroi&plus
quedebeioing foit. Et qu'en leurs contredidz,
reproches & lalvations ilz ne repetent ce qu'ilz
ont efcrit en leurs principales efcritures ou me-
moires , & n'y facent allegations dedroic"t& faict
nouveau, fors qui pouront concerner et proceder
destiltreset lettres produictes. Saulf de pouoir
joindre motifz de droict en la conclufion de cauie,
fi bon leur femble: a peine de payer chafcunefois
fans deport (par lefditz Procureurs ) trente pa-
tarts: et pour lefditzAdvocatz trois Carolus d'or,
qui feront preftement leuez etexigez,et pardei�us
ce eftre puniz arbitrairement a la difcretion def-
ditz de noftre Confeil et a refundre l'intereft de la
partie.

Oes HqyJJlers.

XXV.

Item, Que les Huyffiers de noftredict Confeil
(faifantsaulcunsexploictz en vertu des commifli-
ons defpechees par icelluy noftre Confeil) feronc
tenuz avoir du moins deux tefmoings prefens, �

Q.q q faire

executer leurfdites fentences, fans pour ce avoir
_ny attendre lettres d'authorifation d'en hault, ne
uuil foit befoing a la partie de faire adjourner l'ap-
pellant en matiere de defertion d'appel, ne fuft
que l'appellant euft obcenu lettres de relief d'ap-
pel pour caufe raifonnable apres lefditz trois mois,
avec claufe de Requefte Civile, & que inhibition
&deffenfe fuft faifte en vertu defdites lettres de

relief d appel.

λΙλ.

pour obvi�r aux queilions & proces quejour-
nelement adviennent entre lesCourzBc Jurifdi-
ftions ecclefiaftiques & les Juges & Officiers, tant
de nous que de noz fubjectz & vaifaulx, & aux ef-
clandres qui fe pouroyent fourdre & advenir, or-
d�nnons & ftatuons, que les Officiers defdicTes
Courz &jurifdiction d'eglife, ne pouront ufer des
cenfures d'excommunications & autres, a l'encon-
tre defditez Juges & officiers feculiers: mais ayent
a ufer de la voye de requifition: apres lefqueles re-
quifitions les Juges feculiers feront tenuz de diff�-
rer & furceoir d'ulteriores procedures, a fin que
les Officiers defdites Courts & jurifdictions d'egli-
fe, puyiTent avoir temps de recouvrir & eulxpour-
veoir pardevers les fuperieurs defditz Juges & Of-
ficiers feculiers, & non eftre fruftrez de l'effect de
leurfdites requifitions.

XX.

Item, Ord�nnons & defi�ndons a tous nobles,
vaifaulx & autres ayans hommes & tenansfoubz
eulx & leurs jurifdi&ions, de quelque authorit� &
pre�minence qu'ilzfoyent (foubz vmbre de les
garder des genfdarmes, recognoiflance de plaifirs
faictz, dons & aydes des nopcesde leursenfans,
ou aultres remonftrances quelzconques) de rien
prendre, leuer ny exiger fur leurfditz hommes, &
tenans, par forme de dons, gratuitez, fervices
faicts, journees, fecours de nopces, ny aultrement
en quelque facon que ce foit, fur peine de rendre
Ie doubl�, & pardeiTus ce eftre puniz arbitraire-
ment par noftredicT: Confeil: ne fuft que lefdiftz
hommes Sc tenans eufl�nt eulx-mefmes ( & fur
leurspropres noms) obtenu preallablement oc-
troySc cong� de nous, commePrincefouvcrain
dudit pays , & a qui feul comp�te de lever avdes
denoziubje&z.

XXI.

Item, Pour obvier aux inconveniens & precipi-
tations qui fontadvenues & peuvent advenir jour-
nclement, au trefgrand intereft & defpens de par-
tjes au moyen du itil qui a eft� obferv� en noftre-
dicT: Confeil, qu'un feul deffault (�s matieres pof-
feifoires, de complainctes, maintenues benefkia-
Jes. anticipation & defertion d'appel) emportoit
gaing de cauf�, & fuccumboit Ie defaillant cfu prin-
cipal, & eftoit condemn� en Tarnende du fol ap-
pel , quitouteffois pouoit avoireujuftecaufe, ou
�gnorance dudit ftil, ord�nnons �cftatuonsque
dorefenavantledit ftil nefera garde en noftredicT:
fiαj j ^lavonsaDolv: ^m»isavantjugerIepro-
httdudefaultefdidresmatieres, la partie defail-
jante ftra readjournee fur Ie proficT dudit deffault,
avec O Intlumation, & que la partie lors compa-

-ocr page 495-

PkcatenJ/ ψ

�.De�l.

979

9*0

fieruferderaifon & difcretion, en extendant &
groflant lefdires enqueftes & fentences, aufly p_arles Advocats & Procureurs, non ufer de � prolixe_S& fuperflues efcritures, & pas incidens & moyens
non fervans & impertinens, dont les poures par-
ties & aultres fupportent ineftirnables defpens &
interreftz, comme journelcment fe void & treuve
par les proces venans de noftrediele gouvernance
&fiegesd'icelles.

Sy donnons en mandement aux chief Prcfident
&gensdenoftrePriv�-confeil, Prcfident �cgens
de noilredid grand Confeil en Flandres, Prcfident
& gens de noz comptes a Lille, Souverain-bailly
de Flandres, & a tous atitres noz Officiers, Sub-
jedz & au tres ehacun. endroicl-foy & fi comme a
luyappertiendra qu'ilzentr�tienncnt, gardent &
obfervent, & facent garder, entretcnir&obferver
inviolablement & a toufiours, tous & chafcuns les
poindz & articles par formed'ampliation a noz
precedentes ordonnanees de noftredid Confeil en
Flandres cy deflus touchez: & qu'iceulxde noftre-
did Confeil lospublienten leurConfiftoireajour
de plaids, & facent publier ou bef�ingfera. Pro-
eedant & faifant proccder diligeamment contre
les tranfgreifeurs d iceulx, par les peines y appo-
fees.fans port, faveur ou diflimulation : Carainfy
noys plaift-il. En tefmoing de cc nous avons faid
mettre noilre feel a ces preien tes,

Donne' en noilre Ville de Bruxelles , Ie vingt-
deuxiefme jour d'Aougft, l'an de grace mil, cinq-
cens, trente & vn. De noilre Empire Ie fecond,
&dc noz Regncs des Efpaignes, des deux Ceeijles
& aultres , Ie feiziefme. Sur Ie reply%ftoit
efcript: Par TEmpereur en fon Confeil. Ainfi
fign�: L. Du Blioul. Et eftoit ef�ritfur Ie dors:
Publi� en la Chambredu Confeil en Flandres en
Confiftoire & a jours de plaids, Monfieur Ie Prefi-
dent& Meilieurs du Confeil, les Advocats,Procu-
reurs & aultres preiens, Ie fixiefme de Septembre,
quinzc-cens, trente & ung.

faire lefditz exploicTizs'ils les peuvent trouveraia
lieu: & iinon, du moins vn, lefquelz ilz feront t�-
nuz nommer & infcrer es efcritz& relationde
leurfditz exploiftz.

XXVI.

Item, Voulons Sc ordonnons,qued'oreienavant
les offices des Huyi�iers de noilre Confeil, ne fe
pouront tcfigner au profiel d'aultre, pour & moy-
cnnantfomme de deniers, & dcffendons abfolu-
tcmcntlavendition d'iceulx. Etqu'escommifl�-
ons & retenues qui fe dcfpecheront defditz offices
(foit.par refignation ou aultrcment) fera adpof�la
claufe: s'ilz fonta ceydoines&fouffifans, dont
ceulx de noftredicl Confeil auront Ie regard & exa-
mination.

XXVII,

Item, Pourcncores mieulx abregcr les proces
& fubleucr les poures partiesde gros defpens en
forteincertaine Sc accelerer l'expedition de la Ju-
flicc , voulons & ordonnons bien expreiTement,
que les couilumes tant generales que particulic-
res de npftrcdia pays & Comt� de Flandres (&
tant des villes comme des Chaftelenies & encla-
vemens d'icelluy) fo)ent redigees par efcrit, par
les Officiers & Juges dechafcun lieu: & quen
apres foyent par eulx apportcz es mains de ceulx
de noftredift Confeil: lefquelz authorifons pour
en prefence des eftatz, notables & aultres Pracli-
ficns d'icelluy pays, les veoir, changer, moderer,
accordcr & arreilcr (oudu tout rejeder) comme
leur fcmblcra lc plusjuirc& raifonnable: & ce
faicT:, nous en faire rapport, pour pare nous les ap-
prouver & authorifer comme il appertiendra &
faire fe debura parraifon.

XXIX,

Item, Voulons & ordonnons, qu'cn noilre gou-
vernance & fiege de Lille, Douay & Orctiies, re-
fortilTansennoftredicT: Confeil , foit mis ordre &
rigle fur linitruclion des procesy dernenez, tant
pour les Lieutenans, Juges& Grefficrsayans a fai-
re les enqueftes, a fin qu'ils n'aycnt a examirier
quedix tefmoings fur vn fard: & par ledit Gref-

3, Ordonnarice, p^formede moderation C declarationfar la precedgnte

Ordonnance ξ§ Ampliation de �lnflruMon du Confeil en Flandres [du ^^ d'Aougfl 1 � 31) teucbant
la Juflke audift Confeil en Flandres. Faifiea Bruxelles Ie 16 iourdejuilletj'an 1533.'

P4R�EMPEB,E.UIl. .' ■

Omme ceulx des quatre membres du
j pays de Flandres, ayants prefent� k TEm-
J pereur noilre fire, Roy des Efpaignes, &a
certaineleur rcqueile,cont�nant plufieurs dolean-
cesfuraulcuns poin�lz & articles de l'ordpnnan-
cc fai�te par fa Majefl� au mois d'Aougft, de l'an
trente-vn dernicr, touchant Ie fai�l & adminiilra-
tion de la Juilice en f�n Confeil en Flandres: re-
querans lefdits des quatreJMcmbrcsJefdits poinds
& articles cilre les aucuns moderez &declaircz,
& les autcuns changcz & aboliez. Ouy fur ce lef-
ditz du Confeil en Flandres, & veu Iesraifons&
allegations faicles d'vn� part & d''aucre,en la com-
munication pat culx tenue fur lefdites doleances
&enfuyvant ladite ordonnance.
Sa Majeite' a grande & mcure deliberation de

Confeil¹, par l'advis de la Reyne Douagiere de
Hongrie, Boh�me, &c. Regente �s pays de par-
dec,a & des Chef, Prcfident & Gens de fes prive'&
grand confaulx, eftans lez ellc fur lefditz poindz
& atticlcs, dont lefditz des quatre Membres fe
fontdoluz, a faicl lesdeclarations& moderations
que s'enfuy vent.

Premiers , Quant au iij^e� Article de ladite Or-
donnance, contenant que les caufes qui fe deb
voyent trai�leraudid Confeil, neferontcomm.ifes

a aucunesparticuliers,pour pareulxeilrc,man<ez

ou appoincW, &c. Α dcclar� & declaire, que'par

ledict article, fa Majeil�n'a entendu ny entend.

vouloir empefcher que lespartics ne puyiTenc de

leur gr� et eonfentement, appoin�ier de leurso»-

ferens

-ocr page 496-



		Ordonnantie vanden Rade van Vlaenderecu.
				984
	9$(


			reption, obtenoyent f�mblable clauf�le contre le- dic privilege, iceulx des L�ix ne feroyent tenuz d'obeir, mais pouront pafl�r oultre en enfuyyant leurdid privilege. VII. Quant au xiij^e' article de ladite Ordonnance* par laquele eft ordonn� que lefdites fentences, fur eilargiffement de prifonniers a caution, fortiront leur efl�c~t s'elle y chiet non-obftant appel. Α de- clair� & declaire, que fadite Majeft� n'a entendu & n'entend,que ledit article en fa generalit�,doibt comprendre les prifonniers chargez de cas d� crif- me, ou il y poura cheoir punition criminele de corps,& a quoy ne feroit aifez pourveoir de la cau- tion: ordonnant aufdits du Confeil y avoir bon re- gard, pour l'interreft de Juftice & de partie. VIII. Quant au xiiij^0, article defdites Ordonnances, par lequel eft ordonn� que toutes amendes & re- parations adjugees audit Confeifjufques a la fom- me de cinquante Carolus & endeflbubz, feroyent executees non-obftant oppofition ou appellation & fansprejudice d'icelles.(Scba�lant caution quant a ce qu'il toucheroit partie. Α declair� & declaire, que ledit article fortira fon ef��t,& fera entretenu quant aux amendes ou reparations & amendifes adjugez a fadite Majeft� ou a partie, par fentence defditz du Confeil, �s matieres dont ilz auront congneu eu premiere inftance. Ma�s quant aux amendes , reparations ou amendifes, qui fe pou- ront adjuger par lefditz du Confeil,procedans des matieres d'abuz & de fubalternes, & dont feroit appell�, fa Majeft� a tenu en fufpens d'\i\ article quant aufdites amendes ordonnant, &c. l'execu- tion defdites fentences fera tenu en furceance pendant la matiere d'appel, jufques a ce que par fa Majeft� aultrement en aura eft� ordonn�. IX. Quant au xv^c� article defdites Ordonnances, contenant ce que lefditz du Confeil pouront paf- fer oultre & procederen la matiere principale,juf- ques en diffinitive inclufivement non-obftant rap- pel qui feroit interjett� desinterlocutoires repara- bles en diffinitive. Α declaire & declaire, queJedit article demourera comme il eft couch�, & fera en- tretenu comme fond� en droidt & raifonnable, pourevitermultiplicationd'incidens, & que ny chiet aucune moderation ou limitatiort. X. Quant au xvj^e* article de ladite Ordonnance, contenant que les Commiffaires pouront proce- der avant en leur befoingne & enquefte, non-ob- ftant appellation de point retarder juftice. Ordon- n� que ledit article demourera comme il eft: faulf que fe ledit Commiffaire eftoit ailegu� fufpect. Auquel cas, la partie ayant obtenu & faidt execu- ter lettres de relief d'appel , .contenant les caufes d'inhibition & deff�nce, icelluy Commiffaire fera tenu de difl�rer a l'appel. XI. Quant au xv�ij'¹ article defdites Ordonnances,* faifant mention des requifitions que font les Offi- ciers ecclefiaftiques aux Juges - laiz, & qu'iceulx Juges, lefquelz n'auront obey aufdites requifitoi- res furfeieront toutes ulterieures procedures, a fin que lefdits Officiers de lajurifdiition del'eglife Q.qq ij puyffenc
ferens de proces, ou eulx compromettre enarbi- tres, pour les vuydier & decider. Exceptez feule- oieot les caufes & proces qui concernent Ie fifque ou amendes �. au quel cas en fera faid felon les an- chiennesordonnances. II. � - Quant au iiij^e- article de ladite Ordonnance, faifanc mention que Ion ne poura appelier d'ad- journement perfonel. Α declair� & declaire, que ledic arcicle (ainfy qu'il eft couch� & qualin�) tiendra lieu & fortira foneff�ct: faulf que Ie ren- voy fe poura requerir. Quant au v^e� article, par lequel feroit ordonn�, que les vaufTauIx veuillans prouffi&er des confif- cations adjug� audit Confeil,feront tenu de refun- dre les defpens & mifes'de juftice. Α declair� & declaire, que fon intention a eft� & eft, que lefdits Vaf�aulxpayerontles defpens &mifes de juftice, ;\ rate de la valeur des biens qu'ilz auront appre- hendez, & apres tauxation en fai&e par lefditz du Confeil, eulx appellez pour fervir des diminu- tions � faire Ie veuillent. IIII. Quant au vj^4, article defdites ordonnances , par lequel feroit ordonn� que les Loix feront tenuz payer les defpens des informations & autres mifes de Juftice, faictz a caufe des cas furannez, & en cas derenvoy, &c. Α declair� & declaire en mode- rant ledit article, que lefditz defpens de Juftice payeront, ceulx qui auront eft� negligent d'en fai- re la calenge & pourfuy te:ou par partie delinquan- te, a la tauxation defditz du Confeil. V. Quant au x^e� & xj^e- articles defdites Ordonnan- ces, par lefquelz feroit ordonn� touchant l'execu- tiondesfentencesinterlocutoires, de recreances & diffinitives des matieres poifeifoires: combien que lefdits articles femblent afl�z clairs, neant- raoinspour plufgrandefclarfiil�ment, &afind'o- fter toutesfcrupules & difficultez. Α declair�,que par lefditz articles fadite Majeft� n'a entendu& n'entendavoir ordonn� ou ftatu�, quelesfenten- ces diffinitives, rendu�s fur Ie poil�floire �s matie- res prophanes, fe deburont executer a caution, non-obftant appellation. Mais l'entend,que l'exe- cution d'icelles fentences, demourera fufpendu� duranc la matiere d'appel: lefdits articles demou- rans en leur efl��: & vigueur (quant au interlocu- toires&derecreance) tant en matieres prophanes que beneficiales, & auify des diffinitives en icelles matieres beneficiales. VI. Quant au xij^c� article defdites Ordonnances,fai- fant mention des claufes d'eftat & furceance des procedures ou commandemens tenans. Α declai- re & declaire, que fon intention n'a point eft� & η eft, que lefdites claufes fe puyflent decerner par ies eommiiTions dudid Confeil, fors pour caufes juftes & raifonnables, felon Ie contenu de larticle: «queparce fa Majeft�'n'a entendu aucunemenc jteroguer au privilege de Tan quarante-huic"t,felon lequel les fentences rendu�s par Lok fubakernes repatables en diffinitive, fe ρ euvent executer non- ODitant appellation ou reformation. Declairant «-oultre , que fi aucuns, par fubreption 0« ob-

-ocr page 497-

Placaten-.. 5.Boeck. t.Tit. 6. Deel.

983

984

puyil�nt avoir temps d'eulxpourveoirdevers les
fuperieurs defditz Juges laiz. Α declair� & de-
claire, que ledit article demourera comme ileft.
Mais pour-ce qu'il ne contien-t temps ou terme
prefix endedans lequel lefditz Officiers de l'eglife
ieront tenuz eulx pourveoir devers le fuperieur
des Juges feculiers �. fa Majeft� ordonne , que fy
lefditz Officiers d'eglife ne s'eftoyent pourveuz
devers ledit fuperieur , endedans quinze jours a
compter du jour de ladite requifition, lefditz Offi-
ciers feculiers pouront proceder oultre contre le
delinq�ant, comme fy aucune requifition ne leur
eftoit fai&e.

XII.
Et quant au dernier article des doleances def-
ditz quatre Membres, par lequel ilz dient que lef-
ditz au Confeil, par ung acle publi� aux prefenta-

tions auroyent misfus aucuns nouveaulx impoftz
a la ciierge des fubje&z, fans fpecifier les impoftz
ne faire apparoir de l'acte. Pour-ce que ledit arti'
cle ne touche lefdites Ordonnances, & qu'il ne fe.'
ra trouv� qu'il en ait eit� parl� ou debattuenla
communkatio» tenue d'entre les parties, fa Maje-
ft� areferv�a luy la declaration ou abolitiondu.
dit acle contenant lefditz impoftz, pour apres
qu'il en fera plufaplein infonn�,y pourveoir & or-
donner comme il appertiendra. Declairant au ftir-
plus que ladite Ordonnance, en tous fes poin&z
& articles, fortira fon eifecl: & i�ra entretenue fe-
lon fa forme& teneur , foubz les declarations &
l'imitations deiTufdiftes.Ainfy ordonn� par l'Em-
pereur, par l'advis que deiTus, aBruxelles, J�fei-
fiefme jour de JuilletJ'an quinze-cens trentetrois.
Sign� -. moy prefent, G, Penfart.

4. Ordonnance, Quilnefoitlicit� α aulcmi iapfe�er des fentences, ju-

gemens & appoinftemens interlocutoires, cfians reparables par lafauencediffimtive. Er que les
fentences d�ffinitives des Loixde Flandres(non-obflant appel) s'accomplirontpar nampt�jfement ξ§
caution. Et de lamende tam des Juges que de /apart/e. Donn� α Bruxelles le 15 jour de Feb~
vrier , l'an 1448.

les fubjedtz de noftredidt pays, a caufe du faidde
lamarchandife&autrement, dontilzne defirent
que l'abbregement, & que Ion y proc�d� fommie-
rement & de plain , fans gerder ou obferver ordre
de proces ordinaire oujudiciaire: & mefmement
es caufes de faitt fur la Mer, frait & navigation des
nefs, des afl�urances que les Marchans font les
ungs aux autres des aventures & perilz de la Mer,
des obligations que Ion fai�t fur les fons des nefs &
autres femblables, que requirent toute celerit� &
expedition: car fans lefdites caufes eftre inconti-
nent expediees, la marchandife par Mer ne pour-
roit avoir fon cours. Et fy Ion procedaft par pro-
ces ordinaire, & que appellation ou reformationy
euftent lieu , nul ne pouroit ne vouldroit foy mef-
ler de mener gallees caraques & nefs par Mer , ne
faire aulcunes afl�urances & obligations: & auify
feroit la hantize & frequentation de la marchan-
dife par Mer, taillee v.enir a neant. Neantmoins,
& ce nonobftant, depuis certaines annees en-cha,
aulcuns fe font avancez & effbrchez, & de jour en
jour s'avancent & etTorchent de plus en plus,d'ap-
peller defdites fentences et appointemens ( don-
nez par les loix de noftredict pays de Flandres, et
auify bien defdits quatre Membres que des autres)
aucuneffois a nous et a noftre Grand - confeil lez
nous, aucuneifois aus gens de la Chambre de no-
ftre confeil en Flandres. Et aucuneffois, quand ilz
ont delahT� 3 interjecter leurs appeaulx, dedens le
temps a ce de droit ordonn�, ilz moleftent et font
molefter lefdites Loix , en les trayant en caufe, en
cas de reformation -. Pour lefqueles appellations
et reformations que journelement telement fe
multiplient, qu'a peineaulcune fentenceou ap-
pointement fe peuk donner par icelles loix �d�
quelque petit pris qu'elles foyent) que la partie
condempnee, n'en appellepour retarder et faire
furcheoirrexecution defdites Loix: Et auify '^eS

parties obtenans leur fentence a leur proufit, ont
^r fou-

ΗILΙΡ Ρ E par la grace de Dieu, Duc de
Bourgoingne, de Lothier, &c. Comte de
Flandres, &c. Α tous ceulx qui ces pre-
fentes lettres verront, Salut. Comme noz bieti
amez, les Deputez des quatre Membres de noftre
pays de Flandres, nous ayent fait expofer δε re-
monftrer, que ja foit que les Loixde noftredicl
pays de Flandres, &mefmement les Loix defdits
quatre Membres d'iceluy, ayent de toute anchien-
iiet� (tant par les privileges, franchifes & libertez
a eulx oclroyez par deffunctz noz predicefl�urs
Comtes de Flandres, & par nous confirmez, com-
me par les ugages & coftumes d icelluy pays invi-
olablement oanciennet� obfervez) uf� & poifeiT�
paifiblement, de tant de temps qu'il n'eft memoi-
re du contraire, que toutes leurs fentences & ap-
pointemens , tant en caufes crimineles que civiles
& mixtes, foyent incontinent paffiees en forche de
chofejugee, & demourees fermes & ftables , fans
ce qu'il foit aulcunement loyfible a perfonne
quefcunque, de provoquer ou apperler, ou lefdi-
tes loix attraire en caufe de reformatiou ou corre-
c�ion de leurdites fentences & appointemens. La-
quel� maniere de faire, eft auify neceflaire & expe-
di�nt d'eftre obfervee en noftredict pays , confi-
der� qu'iceluy pays eft nu�ment pays couftu-
mier, ayant fes loix, couftumes, et uiages propres
et propices afa nature, & diff�rens en divers lieux,
felon la nature & maniere des vierfchares de chaf-
cune ville, �

Et confider� aufl�, que ledit pays eft anchienne-
ment fond�, fur l'arrivage desmarchans &mai-
ftres des nefs & maronniers,y applicans & errivans
par Mer de tous Royaulmes chriftiens, & fur l'ex-
ercice de la marchandife qui y eft exercee plus
abundamment qu'ailleurs , quelque part que ce
foit, comme chafcunfcait. Leiquels marchans, pa-
trons&maiftresdes nefs & maronriiers oiit fo�-
vent queftion les ungs contre les autres,ou contre

-ocr page 498-



			*

	o*S Ordonnantie vanden Rade van VlaenderenL�»; 98e

fouftenu (et encores de jour en jour fouftiennent) prans et intollerabjes dommages, griefz, et preju- aices,aufaid"tde la marchandife:. et auc�nement �sLoix, couftumes etufages de noftredicl pays, mie par ce fe confondent totalement, et pardeflus ce iouitiennent defpens exceffifs, importables vexations et trauaulx, fans caufe & raifon: & plus fontraillezdefouftenir&fouflxir, fy par noftre bon convenable remede n'y eft pourveu: ce qui fera & efl trefneceflaire, pour la confervation & entretenement des privileges, loix, franchifes, li- bertez.coftumes&ufagesde noftredicl:pays, & de rindempnit� de nofdits fubjeftz, converfans & frequentans en iceluy ainfy qu'ilz dient. En nous fuppliant tres-humblement, que noftre pl'ai- fir foit, pourveoir & faire pourveoir & remedier convenablement a fin qu'ilz puyil�nt eftre rele- vez des griefs, dommages , defpens, vexations, & trauaulx cy defTus touchez : en tele maniere, que d'orefenavant teles appellations & reformations , plus ne foyent fouff�rtes &permifes, au aultre- ment ainfy que noftre bon plaifir fera, & que faire fe doibt. SC AVO IR FA IS ONS que nous, les chofes dei��ifdites confiderees, & mefmement que comme dict eft cy deiTus, noftredicl: pays de Flan- dres de toute anchiennet� eft pays couftumier, fond� totalement fur Tarivage des marchans eftrangiers, maiftres des nefz, & maronniers qui de tous royaumes Chriftiens y appliquent & arrivent par mer: & fur Ie faitSt & exercice de la marchan- dife, quiyeftexerceeplus abondammentqu'ail- leursquelque part que ce foit , comme chafcun f^atc. Et fy eft iceluy noftre pays de Flandres marchiflant a. terres, pays, et feigneuries, de diver- fes natures et condicions, et a i�s laix, couftumes etufages propres, et propices a fa nature, et difl�- rens en divers lieux felon la nature et maniere des vierfchares de chafcun lieu. Etadvientfouvent et journelement, que les marchans, maiftres des nefs et maronniers, y ont des queftions les vns contre les autres , ou contre les fubjeclz de noftredicl- pays, a caufe dudicl: faict de marchandife ou aul- trement, dona ilz ne defirent que l'abbregement, et que Ion y proc�d� fommierement etdeplain, fans y garderou obferver ordre de proces: par fe- pecial es caufes cy deifus touchees, qui requierent toute celerit� et expedition. Car aulcunement, la marchandifes par mer (qui eft Ie principal fur quoy noftredicl: pays de Flandres eft fond� ) n'y pourroit avoir fon cours: ains feroit taille de venir a neant: defirant Ie bien et entretenement de la chofe-publique de noftredicl: pays de Flandres, et veuiilans donner remede et provifion fur ce que dicleft, de noftre certeine fcience et par bonneet meure deliberation de confeil, et mefmement a la requefte defdits quatre Membres de noftredicl pays de Flandres, avons ordonn� et ordonnons par ces prefentes.que d'orefenavant il ne foit licite a aulcun d'appeller des fentences, jugemens et ap- pointemens interlocutoires donnees par les Loix de noftredicl pays de Flandres, fy la partie appel- lante n'eft telement grevee, que Ie grief nepuyft eltre repar� en diffinitive � et que ceulx, qui feront teles appellations frivolles, ne facent i recepuoir comme appellans. '⁵
		Voulonr en-oukre & ordpnnoas, que quand a�lcunes fentences diffinitives feront donnees par: lefdites Loix de �ioftredictpays de Flandres, en caufes & actions perfonneles, &,que les parties condempnees appelleront defdires fentences, icelles parties appellans, non-obftant ledit appel, foyent conftraints (par les Loix qui auront donn� lefdites fentences)de namptir ce en quoy elles au- ront eft� condemnees, & de bailler caution de ref-�,. fondre & payer tous defpens, tant des juges que de partie, & auiTy Tarnende s'elle y efchiet. Et les parties auprouii�ldefqueles icelles fentences au- ront eft� donnees, pouront ( fy bon leurfamble) avoir &leuer ledit nampt, en baillant bonne & feure caution, tant pour reftituti�n dudit nampt, comme defdits defpens des Juges & de partie, s'il eft dit, en fin de caufe, que ainly faire fe doibt. Et, au regart des caufes & aclions re�les, dorit lefdites Loix peuvent avoir cognoiflance, nous avons ordonn� & ordonnons, que quand les par- ties condempnees par les deflufdites Loix, de no- ftre pays de Flandres, appelleront des fentences d'icelles Loix, les parties, ou proufict deiqueles les fentences auront eft� donnees, foyent (non - ob- ftant ledit appel) tantoft& fans delay par icelles Loix qui les auront pronunchees, mifes en pofl�f- fion de ce que leur auroit eft� adjug�: par-my baillant caution fouffiflante, de rendre & reftituer ce dont ilz auront eft� mis en joyi�ance,& qui Jeur avoit eft� adjug� comme dit eft: & en auiiy bon eftat, comme il eftoit quand il leur auroit eft� bail- l� pour en joyr: enfamble tous fruitz, rentes, re- venuz & prouficlz qu'ilz en auront receuz & par- ceuz, durant laditejoyilance: & deplayer & ref- fondre tous defpens, tant des Juges que de partie. Et, que lefdites parties appellantes (aincois quel- les foyent receves pour appellans) feront aufly tenues de bailler caution, & de payer tous defpens tant d'iceulx juges que de la partie, & Tarnende s'elle y efchiet, & il foit dict en fin de caufe, que ainfy faire fe doibt. Laquele amende nous voulons eftredefoixantelibures parifis , de noftre raon- noye de Flandres: tant au regard des appellans que des Juges mal jugeant. Sydonnons en mandement auxgens de noftre Chambre de Confeil en Flandres, a noftre Souve» rain-bailly & Recepueur-general de Flandres, & a tous aultres noz Bailliz, Efcoutetes, Jufticiers, Officiers , Loix&Juftices, d'icelluy noftre pays, 8c k chafcun d'eulxendroiit-foy, & fi-commc a luy appertiendra que ces prefentes noz ordon- nances, ilz entretiennent & gardent, facent tenir, garder, & obferver, fans enfraindre en aucune ma- niere: & les facent publier en & par tous les lieux de noftredictpays, qu'ilz verront eftre expedi�nt ck-neceftaire, & telement que aulcun ne puyft prendre ignorance. Et pour ce que Ion pourra avoir afairedeces prefentes, en plufieurs lieux de noftredicl: pays de Flandres. Nous voulons qu'au vidimus d'icejles, faid foubz noftre Se�l, foy foit adjouftee, comme a ce prefent original: Auquel, tefmoing de ce, nous avons faiit mettre noftre Seel de fecreet. Donn� en noftre Ville de Bruxelles, Ie quin-, z�efme jour de Feburier, Tan de grace, Mil, quatre Q_q q �j eens,

-ocr page 499-

Placaten , 5* Boeck. 2. Tit, 7. Deel �

9«7

9^8

eens, cinquante-huyet. Ainfi fign�, Par Mon-
fieurleDucenfonConfeil , auquel l'euefque de
Toul, Ie Seigneur de Croy, Ie Marifchal de Bour-

goingne , Ie Gouverneur de Lille , ]_e w_ede Beaufancon, & autres eiloyent. Et fiptJ
P. Mulet. ^sue'

HET SEVENDE DEEL.

l. Inftru&ie, Voor de (jedelegueerde %echters inde Cbambre mipartie

ly den Heere Coningh -van Spaignen, ende de Heereu Staten Generaelder Vereenighde Nederlanden t
famenge�rigeert. In date den ι ζJ'ulij 16$ x. Met d'Ampliatie van dien, in date den 17 Oftober 16 c ?.

Lfoo by heteenentwintigh-
fte Articul van het Tradraet
van Vrede, tuffchen den Co-
ningh van Spaignen, ende de
Staten Generael der Veree-
nighde Nederlanden, op den
dertighften Januarij 1648.
binnen Munfter geflooten, is
geaccordeert, dat ten weder-zyden eenige Rech-
ters in gelijck getal lullen werden geeommitteert
by forme van Ghambre mi partie, die hunne refi-
dentie fullen hebben inde Nederlanden, ende op
alfulcke Plaetfen als behooren fal, ende dat by
beurten, dan onder het ghebiedtvand'eene, ende
dan van d'andere, nae dat fulex by onderlinge be-
w�ligingh fal goet gevonden worden, welcke we-
derzijts gefielde Rechters, volgende de Commif-
fie ende Inftrudtie hun te geven, ende op de welc-
ke fy fullen eedt doen, volgende het Formulier
daer toe ten weder-zyden te arreileren. Sullen
opficht nemen op de handelinge derlngefetenen
der voorfz Nederlanden, ende laften ende Impo-
fitien die ter eenre ende ter andere zyde geheven
lullen worden op de Coopmanfchappen, en d'ex-
ceifen die daer inne fouden mogen werden be-
gaen, reguleren, ende modereren, mitfgaders exa-
mineren de queftien die over de non executie van
het voorfzTra�taet fouden mogen kome te ryfen.

Soo fullen daer toe van wegen d'Heeren Co-
ningh van Spangien, ende Staten, geftelt worden
van yeder zyde acht ghequalificeerde Perfoonen,
inde Policie en Juftitie wel ervaren, de welcke van
beyde de zyden Commiffien fullen ontfangen,
endedatinfaeckenvan Staet en grooter impor-
tantie, maer in faecken van kleynder gewichte, fal
met bewillingh van h'tnc inde minder aental van
Perfoonen gheilelt worden, ghequalificeert als
vooren.

II.

Ende fullen de voorfz Rechters by het ontfan-
gen van hare Commiffie, van wegen den Coningh
van Spaignen, ende Staten, ontflagen worden,
voor foo veel aengaet harefunirie, die fy op de
voorfz Commiffie iBllen hebben te doen,ende het
geene daer van dependeert, vanden eedt die fy-
luyden refpeftivelijck aenden Coningh van Spat-
enen,ende Staten hebben gedaen: Ende fullen op
de voorfz Commiffie ende Inftructie hun te ghe-
ven , aen weder-zyden tot Mechelen eedt doen,
volgende het Formulier daer toe gearrefteert, en-
de hier naer geinfereert.

III. >

Onder de voorfz Rechters fullen niet mogen

zijn Vader ende Soon, Broeders, nochte Sufters-
ende Broeders - kinderen, nochte andere, malkan*
deren beftaende in gelijcken grade van affiniteyt.

1111

Sal onder de voorfz feftien Perfoonen zijn een
Prefident, de welcke de Hemmen vande andere
collec1:eren,ende by het meerendeel van dien con-
cluderen fal.

V.
De voorfeyde Prefident fal alle Weecken ver-
andert worden, ende fal voor de eerfte Weecke
deprefidentie zijn by die geene de welcke vande
zyde vanden Coningh van Spaignen fullen zijn
geitek, ende de Weecke daer aen volgende by die
geenen die geitelt zijn vande zyde vande Staten,
ende foo voorts van Weecke tot Weecke, ove�
ende weder over gaende.

VI.
Sal de Prefident, of die by fijne abfentie fijn
plaets fal waer nemen , in het collecteren vande
itemmen , eerft vragen den voor-fittenden Raedt
van die fijde die de prefidentie heeft, ende dan de
voorfittende van d'andere fijde, ende foo voorts
over ende weder over, doch foo, dat de Prefident
altijdt laeft fal itemmen, fulcks dat de twee laefte
vande fijde die de prefidentie niet en heeft, imme-
diatelijck achter den anderen itemmen fullen.
VII.
Ende indien het gebeurde, dat de itemmen qua-
men te iteecken, fal andermael om gevraegt woe-
den, ende niet getroffen konnende'worden,fulIeii
by den geenen die over de vifitatie van het Proces
fullen zij η geweeit, noch ghevoeght werden drie
ervaren Perfonen, twee van d'eene, ende een van
d'andere zyde: Ende fal hier over geloot werden,
van wat fijde twee,ende van wat fijde een Perfoon
geftelt fal worden. Ende fullen de voorfz drie ge-
adjungeerde mede doen den voorfz eedt, ende fal
het geheel Proces wederom by de overige en ghe-
adjungeerde Rechters herlefen, ende by de ielvc
gefamentlick getermineert \verden.
VIII.
Sullen inde voorfz Kamer zijn twee Secretarii-
fen, ofte Griffiers, van wederzyden een te kiefen,
die mede hare Commiffie fullen ontfangen, ende
eedt doen, ghelijck in reguarde vande Rechters is
ghefeyt, ende oockby beurten van Weecke tot
Weecke haeren rangh ende Seffie fullen nemen:
Doch fullen beyde zijn van eene qualiteyt, ende
de profijten vande Griffie ghelijckelijck deelen,
ende fullen beyde in alle befoignes prefent moe-
ten zijn, en daer van, mitfgaders van alle 't geene
inde Vergaderinge vande Rechters fal pafl�ren»
pertinente Notulen ende Reguter houden, ende

-ocr page 500-

�iiflru$iq .vande Gbanfbre mi partje;

990

*>8?

tomen befoigneren over d'extenfi� vande Sea- End�dat van ghdijcken fullen doen de Heereii

endevoor

Staten Generael inde Stadt van Dordrecht, en
alfoo vervolgens van 't eene Jaer tot het ander.
XVI.

JDefelve Rechters iuHen befoigneren, ende al-
vooren gbetenreert hebbende viam concordm, foo
de i�lve niet getroffen kan worden, de verfchillen
decideren de (ummark & de plano, in conformit�
vanhetTxat�aetvan Vrede, ende iy fulcks nae
Rechten ende in goeder confcientie fullen bevin-
den te behooren,Tonder aeniieu, ofte verkieiinge
van Perfoonen, gunfte, ofte ongunfte, ontficht
ofte diifimulatie. .

XVJI.

Doch indien de ghemoveerde faecken en que-
ilien verder ondedbeck fouden mogen vereyf*
fchen , ofte oock van foodanige importantie we-
fen, dat die foude behooren befchreven, ofte in-
formatiegenomen, ofte wydere produ�tie gedaen
te worden, fullen de voorfz Rechters, nae delibe-
ratie, daer inne mogen ordonneren 't gunt de ghe-
legentheytfal vereyfichen, doch foo korte ter-
mynen afl�gneren, dat de faecken binnen drie_}ofte uyterhjck binnen fes Maenden , mogen zijn
gheinftrueert, ende fullen over fulcks alle otfbe-
hoorlijcke uytvluchten en dilayea foecken af te
fnyen. .�.�.: � - vrv i�,. ,

XVIU.

Ende fullen de Proceil�n by ghefchrifte beleyt,
in ftate van wyfen gebracht zijnde, niet uytgege-
ven werden.omme by yemant vanden Rade over-
fien, ende daer van rapport ghedaen te worden,
maer fullen de ftucken op het Buffet ghebracht
zijnde, fonder eenigh voorgaende rapport te hoo-
ren.indeiKamergelefen en geexamineert, en daer
inne foodanigh ghediligenteert werden , dat de
faecken ten fpoedighflen ende uytterlijck binnen
drie Maenden, nae dat die in ftate van wyfen ful-
len zijn gebracht (ishetdoenelick) fullen werden
gerermineert.

XIX.

Sullen de voorfz Gedelegueerde Rechters foo
lange by een blyven, en dagelijcks vooren na den
middach t'elckens drie uyren neerfiigh befoigne-
ren , tot dat de faecken haer aen bevolen, fullen
wefen af- gedaen, ende als dan yeder naer de
plaetfe van fijne ordinaris refidentie mogen ver-
wecken

XX.

Sullen de voorfz Rechters geen Sententien
mogen wyfen als in ghelijck ghetal van d'een en
d'ander zyde, ende niet minder mogen zijn, als
van yder �ijde ies, die alle vanden beginne tot den
eynde over het fien ende lefen vanden Procefl�
fullen zijn ge weeft.

XXI.

Ende op dat de Proceffen, foo veel doenelijck
zijnde, mogen werden ghevifiteert by het volle
Collegie, foo fal den Prefident, ofte die in des felfe
afwefen fijn plaetfe fal bewaren, die Rechters die
abfent fouden mogen zijn befchrijven, ende by
aldien t'eenen ofte t'anderen tyde, van de eene
fijde het ghetal vande Rechters grooter mochte
zijn dan aen danderefijde, fal als dan het meer-
der ghetal met het minder ghetal, φ vice -verjh, by
verminderinge van het felve meerder ghetal, ofte

tentien, ende d~ie te famen teeckenen

veder zyde een autentijcq Regifter maecfcen,
7 f_ej_ve _ten weder-zyden bewaert, ende daer uy t
de geintereileerdepartyen, des noot, ghedientte

worden.

IX.

Sullen mede twee Deurwaerders by de voorfz
Rechters, van yeder ftjde een, werden geitelt, tot
bewaerniiie vande Kamer, ende Rolle, die men
eagiere� fal nae behooren. Ende fullen de �elvc
alle exploi&eu doen, in faecken voor de voorfz
Kamer vallende, ende dat binnen de Plaetfe daer
de Kamer hare refidentie heeft, ende vorder niet.
Endefullen de exploicten buyten de voorfz Plaet-
fen te doen, werden gedaen by de ordinaris Deur-
waerders vande Hoven van Juititie inde refpecti-
ve Provinci�n, ende dat binnen de reforten van-
de feive Hoven, daer toe de voorfz Deurwaer-
ders by de voorfz Juititie geauthorifeert fullen
worden.

.. X.
Sullen de Mandementen , ende provifien van
Juilkie,by de voorfz Chambregeexpedieert wor-
den opden Naem vanden Prefident ende andere
Raden vande Chambr� mi partie, by den Goningh
van Spaignen, ende de Staten Generael derVer-
eenighde Nederlanden ge�rigeert.

XI.

" Ende fal de voorfz Kamer recht doen inden
naem ende yan wegen den Coning van Spaignen,
ende de Staten Generael der Vereenighde Neder-
landen, ende fullen de Sententien in dier voegen
geextendeert worden,welcke Sententien niet ful*
ien fubjed zij η eenige Appellen ofte Revifien.

XII.
- De voorfz Rechters fullen ghebruycken twee
diftin&e Zegelen, het eene met de Wapenen van
den Heere Coninck van Spaignen , ende het an-
dere met-de Wapenen vande Heerert Staten Ge-
nerael , nevens den anderen gehangen: Ende ful-
len daer mede al Ie Aden die behooren gefegelt te
worden, gefegelt worden.
XIII.
De voorfz Kamer fal iijne refidentie nemen
voor het eerfte Jaer tot Mechelen, egide het vol-
gende Jaer tot Dordrecht, ende alfoo vervolgens
van Jaer tot Jaer verandert, ten ware , dat om an-
dere confideratien, die daer mochten op komen,
anders mocht werden verdragen en gheconveni-
eert tuflchen de Heereii Coninck, �nde Staten
Generael.

ΧΙΠ I.

De voorfz Rechters fullen voor d'eerfte reyfe
inCommiifiezijnde, hare Vergaderingehouden
ter Plaetfe reforterende onder het gebiedt vanden
Coningh van Spaignen , ende de tweede reyfe in
Commiffie zijnde, ter plaetfe gehoorende onder
net gebiedt vande Staten.ende daer na alfo voorts
veranderen van reyfe tot reyfe,
XV. .

De Heere Coninck vaii Spaignen fal doen ver-
lien het eerfte Jaer tot Mechelen, van een goede
commoditeyt ende Logement , om de Vergade-
�gh re houden, en fal dragen alle de onkoften
van Vuyr,KaeriTen, ende nootwendige faecken»

-ocr page 501-



		i.Tic, 7.Deel.
991 Pkcaten. ψ byfuppletievanhet minder glietal gheefgualeert worden, foo als men ten weder-zyden felckens falconvenieren. XXII. Ende indien eenige vande voorfz Rechters d'ee- ne partye foo nae in bloede ofte Maeghfchap fou- den mogen beftaen, dat de felve nae Rechten fou- den konnen werden gherecufeert, foo fal tot die faecke furroguatie van een ander Perfoon, ofte Perfoonen, gedaen worden,by die lijde de welcke de geene die gerecufeert wort, ofte fich felven fal excuferen, geftelt fal zijn. XXIII. De faecken die de Heeren Coninck van Spai- gnen, ende Staten Generael refpe&ive, immedia- telijck fullen komen te raecken, fullen gheinftru- eert ende vervolght worden by den geenen die de felve daer toe reipe&ivelijck fullen committeren, ende de faecken raeckende de Staten vande parti- culiere Provinci�n, Steden ende Leden vande fel- ve, ofte oock ghequalifieeerde Perfonagien, ende particuliere Perfoonen, fullen worden gheinftru- eert, voor yeders Intereil�, byfonder byende door den gheenen die daer toe refpeftivelijck laft ende procuratie fullen hebben: Behoudelijck dat de Heeren Coninck van Spaignen, ende Staten Generael vry fal ftaen, haer met de felve te voe- gen , van welcke voeginge by fpeciale A&e fal moeten blij eken. XXIIII. De Sententien ende difpofitien vande voorfz Rechters, fullen op der felver letteren requifitoir ter executie geftelt worden door d Ordinaris Jufti- tie, ter plaetl'e alwaer de contraventie is gefchiet, ofte de Perfoonen vande Contraventeurs woon- achtigh zijn, naer dat fulcks nae gelegentheyt fal wefen gerequireert. XXV. Ende fal de voornoemde ordinaris Juftitie in geen gebreecke mogen blyven, de voorfz execu- tie te doen, ofte laten gefchieden, ende de contra- ventie te repareren binnen den tijdt van fes maen- den, nae dat de felve ordinaris Juftitie daer toe fal zijn verfocht. XXVI. Ende foo de Sententien immediatelijck fouden mogen raecken den Coninck van Spaignen, ofte de Staten Generael, ofte oock de Staten vande particuliere Provinci�n, fullen den Coningh van Spaignen, ende de Statemgehouden zijn de voor- fchreve Sententien te voldoen ende na te komen, ende doen voldoen ende naer komen, fonder op- pofitie ofte vertreck, onder het verbant gheinfe- reert in'tfes-en-tfeventighfteArticulvan 't Tra- ftaet van Vrede. XXVII. Indien eenige vande felve Rechters, geduyren- de de CommuTie quam aflij vigh te worden, ofte in fulcken ftaet te geraecken, dat hy niet verder fou- de konnen befoigneren, foo fal in des felfs plaetfe, by die geene die 't behoort, een ander mogen wor- den gecommitteert. XXVIII. Ende fullen de voorfz Rechters, ende der fel-, ver Secretarifen, ofte Griffiers, gene giften, gaven ofte gefchencken, dire&elijck noch indireaelijck
			99*
			99*

	mogen ghenieten, ontfangen nochte profijteren van eenige dingen, oock van Eetwaren,Spyfe ofte Dranck,ende dat van yemanden,'t zy Provinci�n Steden, Collegien, Perfonagien ofte particuliere' Perfoonen, die fy weten Proces ofte rechts-vor- deringe voor de voorfz Kamer te hebben , ofte ap- parentelijck te fullen gekrygen, foo wel voor, als naer de uy tinge vande Proceifen: ende foo verre fy eenige der verboden giften ontfangen fullen hebben van eenige Perfoonen ende goede Vrun- den, die fy naemaels vernamen eenigh Proces inde voorfz Kamer te hebben, 't vvelck fy ter tijt van 't ontfangen der felver giften niet en hadden gewe- ten , fullen fy gehouden wefen den Prefident, en- de andere vande voorfz Kamer, daer van te ver- wittigen , ende de voorfz ontfangen giften, ofte de weerde van dien te bekeeren ten behoeve van den Armen, fulcks als hen by de Kamer geordon- neertfal worden, ende Jullen bovendien niet mo- gen Itaen over de vifitatie vande Procefl�n, con- cernerende den geenen daer van fy de voorfz gifte ontfangen fullen hebben, fonder daer toe by den Preftdent, ende andere Rechters gheadmitteert te wefen: Ende fullen die geene die haer in defen te buyten fouden mogen hebben ghegaen, zijn, en verklaert worden infaem , eerloos ende meynee- digh, ende vorders worden geftraft nae exigentie van faecken. X X IX. De voorfeyde Rechters fullen voor vacatien ge- nieten des daeehs, gheduyrende hare Commiflie, en prefent fijnde,elcks acht guldens,ende de Grif- fiers of Secretarifen elcx vier guldens,tot lafte van hare refpeitive Committenten, namentlijck den Coninck van Spaignen , ende de Heeren Staten, mitfgaders vier, ende twee guldens refpec�ve, tot lafte van partyen Contendenten. Ende fullen de voorfz acht ende vier guldens, midtfgaders de voorfz vier ende twee guldens desdaeghs, mede genoten worden refpeclive by de Richters die als CommiiTariil�n met de Griffiers fullen vaceren op de Rolle,en tot de expeditie vande Mandamenten, mits befoignerende drie uyren voor, ende drie uy ren naer den middagh. XXX. Waer en boven de Griffiers vande partyen van alle Aften iullen ontfangen hare falaris, volgen- de den tax hun ter handen gheftelt, ofte al noch hier naer ter handen te ftellen, ende byprovifie_fende fullen fy daer uyt hare Clercquen moeten loonen. XXXI. Ende fullen de Heeren Coningh van Spaignen, ende Staten Generael, met gemeene bewilligifig^edefe Inftruclie mogen amplieren, corrigeren, ver- meerderen ende verminderen, gelijckde ieivc nae ghelegenthey t van tyden ende faecken fullen be- vinden te behooren. *Folgbt het Formulier vande Cont'* niifie vanden ffecre Coninck van Spaignen, veer de Gedelegueerde Rechters inde cha/nere mipartie. � DOn PHILIP Ρ E quatriefme, parlagrace deDieu, Roy de Caftille,de Leon.de Awgon�

-ocr page 502-




		�nftruflie vande Ch	994 Volght het Formulier vande Cm- mijf ie vande Heeren. Staten Generael der Ver- eenfohde Nederlanden, voor de Gedelegueerde Rechters inde Chambre mi part ie. ΓΛΕ Staten Generael der Vereenighde Neder- "-^landen , Allen den geenen die delen fullen fienoftehooren lefen, Saluyt. DOEN TE WETEN, Alfoo by het een-en-twintighfte Ar- tieul van het Tra&aet van Vrede, tuflehen den Heere Coninck van Spaignen, ende den Staet der voorfchreve Vereenighde Nederlanden op den dertighften Januari) fefthien-hondert acht- ende-veertigh binnen de Stadt Munfter in Weft- phalen gefloten, is gheaccordeert, dat ten weder- zyden eenige Rechters in ghelijck ghetal fouden worden ghecommitteert by forme van Chambre mi partie, die hunne refidentie fullen houden inde Nederlanden, ende op alfulcke Plaetfen als be- hoorenfal, ende dat by beurten, dan onder het gebiedt vande eene, ende dan van d'andere, naer dat fulcks by onderlinge bewilligingh fal goet ge- vonden worden: Ende dat midts dien noodigh is; dat daer toe vertrouwde ende ghequalificeerde Perfoonen geftek ende ghecommitteert worden. S O O IS Τ , dat Wy in aenfieninge vande qua- liteyt, wijf heyt, ghe^eertheyt ende ervarentheyt van ons volkomentlijck vertrouwende fijnder goede neerftigheyt ende rechtveerdigheyt, den felven onthouden, geordonneert ende ghecommitteert hebben, onthouden, ordonneren efi committeren mits defen,inden ftaetvan gedelegueerde Rechter inde opgemeke Chambre mi partie,op d'Inftruclie" voor de felve alberey ts gearrefteert, ofte hier naer noch te arrefteren: Gevende den vooornoemden volkomen laft,macht, autho- riteyt ende fonderlingh bevel, ter maniffe vanden Prefident inder tijdt,fijne opinie-te geven, ende te verftaentotconfukatie ende expeditie vande fa=- ken ende affairen,die inde meer-gemeke Chambre mi partie op komen, getraeteert, ende in delibera- tie geftek lullen worden, Efi voorts alles te doen dat een goet ende getrou gedelegueerde Rechter toeftaet ende behoort te doen, totte wedden, ee- ren, pre�'minentien, prerogativen, rechten ende vryheden daer toe ftaende ende behoorende-.waer op, ende omme hem wel ende getrouwelick inden voorfz ftaet te dragen ende quyten , den meer- genoemden gehouden wert op defe Commiflle,ende de voorfz Inftru&ie,aen we- der-zydentotMecheleneedtte doen, volgende het Formulier daer toe gearrefteert. Ontbiedende ende bevelende daer omme allen Rechteren, Ju- fticieren, Officieren, ende Ingefetenen der meer- genoemde Vereenighde Nederlanden,ende voorts allen anderen dien 't aengaen fal,onder onfe Jurif- di&ie gehoorende, dat fy den op-gemelten vanden voorfchreven Staet, ende ghevolge van dien, doen, laten ende gedoogen, ruftelijck, vredelijck ende volkoment- lijck genieten ende ghebruyeken, cefferende alle belet ende wederfeggen ter contrarie. Gegeven onder onfen grooten Zegele, Paraphure ende de Signature van onfen Griffier, inden Hage, op den >.,s'j - -; i6$x, Rrr Volght*
	993	�nftruflie vande Ch


des deux Siciles.de Jerufalem,de Portugal, de Na- varre, deGranade, deToledo,de Valencia,de Oalicia, deMallorca , deMinorca, de Sevilla, deCardena, deCordoua, de Corzega, de Mur- cia, dejaen, desAlgarves,de Algezira, de Gi- bralter, de Iiles de Canarie, des Indes Orienta- les, & Occidentales, Ifles & Terre firme de l'Ocean, Archiduc d'Auftriche, Duc de Bour- gogne ,' de Brabandt, de Milan , Compte de Habfp^urS^h' ^^e ^flandres' ^Tiro1 & Barcelonne, Seigneur de Bifcaye & Molina, &c. Α tousceux cjui ces prefentes lettres verront, Salut. Sc^voir fatfons, que comme par Ie ζ i^me� Article du Trait- t� de Paix» que nous avons conclu en la Ville de Munfter en Weitphale, avec les Seigneurs Eftats Generaux des Provinces Unies de Pa�s-Bas, il a eft� accord�, que feront commis de part & d'autre quelques Juges en nombre efgal par forme de Chambre mi partie, qui auront leurfeance riere les Provinces du Pa�s-Bas, & en tels lieux qui feront convenables, &ce par tours, tantoftfous la Jurifdiction de l'vn, tantoil de l'autre, felon qu'il fera treuv� bon par mutuel confentement, 8c qu'ainfi il eft neceflaire que foient choifis & commis a ceil effect des Perfonnages fidelles & qualifi�s,Pour ce eft il,que nous, en coniideration de la qualit�, fageffe, doftrine , & experience de nous confiant entierement en fa bonne diligence &equit�,ledid avons retenu, ordonn� , & commis, retenons, or- donnons, & commettons par cettes, a l'Eftat de Juge delegu� a la fufdite Chambre mi partie, fur l'Initruclion, qui a defia eft� arrefte� pour icelle, ouquipourrontencoreeftrearreft�, donnant au fufcfit pleine Charge, pouvoir, authorit�, & commande- mentfpecial, dedonnerfonopinionafontemps fur l'admonition du Prefident, & d'entendre a la confuke & expedition des chofes& affaires qui fe Prefenteront en ladite Chambre mi partie, y fe- ront traitte�s, & mifesendeliberation, &outre ce de Faire tout ce qu 'il convient & appar- tient de faire a un bon & fidel Juge delegu�, aux loix, honneurs, & pre�minences, prerogati- ves, droicts, &franchifes, y competant & aparte- nants, Sur quoy, & pour ce comporter bien & fi- dellement dans ledic Eftat, & s'en bien acquiter, Ie fufdit fera oblig� de prefter ferment a malines aux deux coft�s, fur cette Commiffion, & ladiite lnftru- ftioti, fuivant Ie formulaire qui en eft arreft�, or- donnants & commandants pource atous Juges, Jufticiers, Officiers , & Subjedts de touts nos Royaumes, Pays, & Seigneuries, & en outre a tousautres a qui il appartiendra de noftre Jurifdi- ction, qu'ils laiffent & permettent jouir & exercer Ie fufdict tranquillement,paifiblement, & entierement le- dit Eftat, & dependances d'icelluy , ceffants tous empefchemens, Enfoyde quoy, nous avons fait depefcher les prefentes, fous noftre Seau, & Sig- nature de noftre Secretaire d'Eftat. Faiit a Bruxelles Ie mil fix eens cinquante deux. *

-ocr page 503-



	995 *Placaten-ρβ 5Boeck. ι .Tic 7.Deel.**
	995 *Placaten-ρβ 5Boeck. ι .Tic 7.Deel.**			99*
				99*

			dans l'exercice de ladite Charge, Ie f�fdit fera oblie� de faire aux deux coft�s Ie ferment convenable' ordonnant & commandant pour ce aux Juges de- legues a la fufditte Chambre mi partie, & en outre a tous autres a qui aucunement il appartiendra de noftre Jurifdiction de Ie laifl�r&permettreexer- cer, &jpuir tranquillement,paifiblement₎& entie- rement dudit Eftat de Griffier, & dependance d'i- celuy,ceiTants tputs empefchemens & contradicli- ons au contraire. En foy de quoy, nous avons fait depecher les prefentes, fous noftre Seau &, Signa- ture de noftre Secretaire d'Eftat. Fait a Bruxelles Ie de 1651. *Volgt het Formulier vande Commiffie* vande Heeren Staten Generael der VereenhhJe Nederlanden , voor een vande Griffiers vande Chamhre mi partie. DE Staten Generael der Vereenighde Ne- derlanden , Allen den genen die defen lul- len fien ofte hooren leien, Saluyt. DOEN TE WETEN, Alfoo by het een en twintighfte Articul van het Tra�taet van Vrede, tuifchen den Heere Coninck van Spaignen, ende den Staetder voorfz Vereenighde Nederlanden, op den der- tighften Januarij fefthien - hondert acht-ende- Yeertigh, binnen de Stadt Munfter in Weftphalen geflooten, is gheaccordeert, dat ten weder-zyden eenige Rechters in ghelijck ghetal fouden werden gecommitteert by forme van Chambre mi partie, die hunne refidentie fullen houden inde Nederlan- den , ende op alfulcke Plaetfen als behooren fal, ende dat by beurten, dan onder het ghebiedt van d'eene, ende dan van d'andere, naer datfulcksby onderlinge bewilligingh fal goet ghevonden wor- den. Ende dat mits dien noodigh is, dat van defer zyde een vertrouwt, ende gequalifkeert Perfoon geftelt ende gecommitteert werde tot Griffier van de voorfz Chambre mi partie. S O O IS Τ, dat Wy, om 't goet rapport ons gedaen vanden Per- foon van ons houdende verfeeckert van fijne bequaem- heyt, ervarentheyt,getrouwigheyt, rechtveerdig- heyt, ende goede ernftigheyt, den i�lven onthou- den, gheftelt, ende ghecommitteert hebben, ont- houden, ftellen, ende committeren hem midts de- fen , totten ftaet en Officie van Griffier vande op- ghemelte Chambre mi partie. Gevende hem vol- komen macht, authoriteyt ende fonderlingh be- vel, 't felve Officie te houden, exerceren ende be- dienen , alle opene ende beflotene Brieven, Sen- tentien diffinitive ende interlocutoire, ende ande- re Aden die hem by den Prefident ende andere Gedelegueerde Rechteren inde meer-ghemeke Chambre mi partie gheordonneertendeiseyolen fullen worden, te depefcheren ende teeckenen, parthyen die 't behoort daer van goede expeditie _tte doen, van alle deliberatien ende conclulien die inde Chambre mi partie genomen fullen worden, mitfgadersvan alle Aften ende Appoinclemen- ten, Sententien, ende andere faecken aldaer ful- lende voorvallen, goet autentijcq Regifter te hou- den , de Sacken en Proceffen van partyen getrou- welijck te doen bewaren, ende by ordonnantie vanden
		*Volgbt bet Formulier vande Cqm-* rritffte vanden Heere Coninck van Spaignen, voor een vande Griffiers vande Chamlre mi part ie.

ΤΛΟη Philippequatriefme, parlagracedeDieu, ■-^Royde Caftille, deLeon, de Arragon, des deux Siciles,4e Jerufalem, de Portugal, de Navar- re.de Granade,de Toledo.de Valencia,de Galicia, de Mallorca, de Minorca, de Seyille, de Cerdena, de Cordoua, de Corzega, de Murcia, de Jaen, des Algarves, de Algezira, de Gibralter, des Ifles de Canarie, desIndcsOrientales, &Occidentales, Ifles & Terre Firme, de l'Ocean, Archiduc d'Au- ftriche, Duc de Bourgogne, de Brabant, de Milan, Comte de Habfpurgh, de Flandres, Tyrol & Bar- ceJonne, Seigneur de Bifcaye, & Molina, &c. Α tous ceux qui ces prefentes lettres verront, Salut. Scavoir fai�bns > Que comme par Ie ii'^ne'* Article du Traidt� de Paix, que nous avons conclu Ie 3o^mcdeJanuier ι 648. en laVillede Munfter en Weftphale, avec les Seigneurs Eftats Generaux des Provinces Unies du Pa�s-bas, il a eft� accord�, que feront comrnis de part & d'autre quelques Ju- ges en nombre efgal, par forme de Chambre mi partie, quiauront teurfeanceriere les Provinces du Pa�s-bas, & en tels lieux qui feront conyena- bles, 8i ce par tours, tantoft,fous la Jurifdi&ion de l'vn, tantoft de l'autre, i�lon qu'il fera treuv� bon par mutuel confentement. Et qu'ainfi il eft necef- faire, que foiteftablie & commife de ce coft� vne Perfonne fidelJe & quahfi�, ppur eftre Greffier de ladite Chambre mi partie, Pour ce eft il, que nous, 'pour Ie bon rapport anous fait de la Perfonne de nous tenants afl�ur�sde facapacit�, experience, fidelite'^quit� & bonne diligence, l'avons retenu, eftabli & com- rnis, Ie retenpns, eftabliifons, & commettons par cettes, a l'eftat 8t office de Greffier delafufdite Chambre mj partie, luy donnant plein pouvoir, authqrit�, & ip�ciaJ commandement, de tenir, ex- crcer, 8i deffibrvir ledit Office, de depefcher & fignertouttes lettres, Patentes, ou Cloi�s, Sen- tences deffinitiyes qu interlocutoires,& toutes au- tres Adres qui luy feront ordonn�s& command�s par Ie PrefiqW & autres Juges delegues en ladite Chambre mi partie, d'.en faire bonne depefche aux parties a qui il a^partiendra, de tenir bon & auten- ticque Regiflrecle toutes dejiberations &conclu- fions, qui feront prifesdansla Chambre mi par- tie , comme auffi de tous A&es & Appoincte- ments, Sentences & autres chofes qui s'y prefen- teront, 4e faire fidellement garder les facs & Pro- ces des parties, & les Porter fur Ie buff�t par l'or- dre du Prefident pour eftre vifit�s & termin�s, Ec en putre faire generajlement tout ce qu'�cojivient &appartientqe faire avn bon & fidelle Greffier, fuivant VInftrudion de laditte Chambre mi par- tie, defiafait, pu encPre a faire, & ce au gage de , ;:λ :.L.. parari apayera fo$te*np$ par noftre Receveur General, & outre ce aux Honneurs, droits, & pre�minences, fran- chifes, exemptions, proffits & emolumensy com- petans & appartenants, felon la taxe qui luy eft mife e^niaAn avec cettes,ou luy fera mife cy apres, futquoy, & de fe bien & fidellement comporter

-ocr page 504-

Iriftru�He vande Chambre mi partie, 998

Volght den Eedt voor de Griffiers

991

vanden Prefident ten B

vande chambre mi partie.

JE jure Dieu tout puiilant, & promet fur ma foy.
honneur, & confeience, d'obferver en cequi
metouchera, punituellement, &accomplirex-
actement Je contenu dans l'Inftruftion de la
Chambre mi partie , erige� en fuitte de l'Article
xi^raciduTrai<ft�dePaix_t fait, conelu,&arreft�
entre Ie Seigneur Roy d'Efpagne, & les Seigneurs
Eilats Generaux des Provinces Unies du Pa�s-
Bas, Et que je me comporteray en tout comme il
convient & appartient a vn bon & fidelle Griffier
de ladite Chambre mi partie, dinfim'aydeDieu
tout Puiffant.

Aldus gedaen ende gearrefteert by �ns onder-
gefchreven AmbaiTadeur ordinaris vanden Heere
Coninck van Spaignen, ende Gedeputeerden van
deHeeren Staren Generaelder Vereenighde Ne-
derlanden , op approbatie ende ratificatie vande
felve Heeren Coninck, ende Staten Generael.
Des ten oorkonden hebben Wy defen met onfe
eygen handen onderteeckent, ende met onfe Ca-
chetten beveftight, inden Hage op den twaelfden
Julij fefthien - hondert twee ende vijftigh. Was
geteeckent, ende gefegek als volght:

fiteert en ghetermineert te werden. Ende voorts
generalijck alles te doen wes een goet ende ghe-
trouw Griffier toe ftaet, ende behoort te doen,
volgens de Inftrudie vande meer-gemelte Cham-
bre mi partie, albereyts ghemaeckt, ofte noch te
maecken, en dat opte gagie van

's Jaers, by onfen Ontfanger Gene-
rael inder tijdt te betalen: Ende voorts totte ee-
ren, rechten ende pre�minentien, vryheden, ex-
emptien, profijten ende emolumenten daer toe
itaende ende behoorende, volgens den taux hem
nevens defen ter handen geftelt, ofte al noch hier
naer ter handen te ftellen, waer op , ende van hem
wel ende getrouwelick te quyten inde bedieninge
van 't voorfchreve Griffierfchap , den meer-ghe-
noemden

ghchouden wert den behoorlijcken Eedt te doen
aen weder-zyden. Ontbiedende ende bevelende
daer omme de Gedelegueerde Rechters in de
meer-gemelte Chambre mi partie, ende allen an-
deren die het eenichfints aengaen mach, onder
onfe Jurifdidtie gehoorende, den felven

� vande voorfz ftaet
van Griffier, ende vanden gevolge van dien,doen,
laten, endegedoogen, ruftelijck, vredelijeken
volkomentlickgenierenendegebruyeken, cede-
rende alle beleth ende wederfeggen ter contrarie.
Gegeven onder onfen Contre - zegel, Paraphure,
ende de Signature van onfen Griffier, inden Hage,
op den feilhien-hondert

twee ende vijftigh.

Volght den Eedt voor de Rechters van

de Chambre mi partie.

"^Ous jurons Dieu tout Puiilanr, & promettons
**� fur nos Foy, honneur, & confeience, d'obfer-
ver exa&ement & fidelement tout Ie contenu aux
lnftruclions & reigles de l'eftabliiTement de cette
Chambre mi partie, erig� en fuittede lArticle
zi^me-du Traict� de Paix fait entre les Seigneurs
Roy d'Efpagne, & Eilats GenerauxdesProvinces
Unies duPays-Bas, &preftons auffi ferment, en
fuitte d'adminiftrer bonne & fincere Juftice a rou-
tes parties, & fur touts diff�rens & difficult�s qui
devront eftre par nous decid�s, fans exception de
perfonnes, faveur, haine, efeard ou refpecl parti-
culier, mais purement felon droit,verit�, raifon, &
Juftice, adjugeant indiiferement a chacun, de
quelque lieu ou Nation qu'il puiiTe eftre, ce que
nous croirons luy appartenir, juridiquement, re-
tranchant autant qu'ilnous fera poffible, toutes
furprifes, cavilations, longueurs, circuits & invo-
lutions dans les Proces, Et faifant finalement tout
ce que bons & droicluriers Juges peuvent & doi-
vt nt faire, Et ce non moins aux caufes ou il s'agira
de la Jurifdiction & fouverainit� defdits Seigneurs
Roy, & Eftats, que de particuliere, p&cedant en
tout, & par rout, avec vne indift�rence Jufticiere,
lans confiderer dans l'adminiftration de ladifte
Juuice nos fouverains, que comme perfonnes pri-
vees, entendant, que fi nous en ufions d'autre for-
je , nous en demeurerions charge�sen noscon-
Jciences,& refponfables devant Dieu, Ainfi veuille
«nousayder.

L. S. Λ. Huygens.

L. S, 4. Bouchorfi.

L. S. H. v. Bevern'mgh,

L. S. G, vander Nijfe.

L. S. Johan van Reedevan
Renfwoude*

L. S. C, Haubois.

L. S. Λ. Srun.

Hem: Wolffen.
J. Tjaffens.

L. S.

Lfoo in

't een en twintighfte

Articul van het Tractaet van
Vrede, tuiTchen den Heere
C�ningh van Spaignen, ter
eenre, ende de Heeren Staten
Generael der Vereenighde
Nederlanden, ter andere zy-
de, op den dertighften Janua-
rij 1648. binnen Munfter geflooten, is gheaccor-
deert, dat ten wederzyden eenige Rechters in ge-
lijck getal fullen werden gecommitteert by forme
van Chambre mi partie, ten fine als in *t voorfz
Articul breeder uyt ghedruckt ftaet, ende dat ten
felven eynde is geconcipieert, mitfgaders by on-
derlinge bewilliginge op den twaelfden Juhj fe-
fthien-hondert twee en vijftigh gearrefteert feec-
kere Inftru&ie , achtervolgende de welcke de
voorfz Rechteren ingemeke Chambre hunne be-
foignes dirigeren fullen. Edoch naederhant be-
vonden wefende, dat tot.eff�&ive erectie vande
meer-ghemelte Chambre, noch wel noodigh was
eenige Poincten ende Articulen uyt de voorfz
Inftructie refukerende, nader te adjufterejnende

Rrr ij vaft

-ocr page 505-



	Placaten-»» 5,�oeck. x.Tk. T.tteel.

		refidentie van dien fal wefen onder het gbebiedt vanden voornoemden Heere Coninck, fullen ob- feryeren 't Reglement vanden HoogenRaedt tot Mechelen refiderende: ende als de voorfchreve Chambre hare refidentie fal houden binnen de Ge�nieerde Provinci�n, ofte onder 't gebiedt van den voornoemden Heeren Staten Generael 't Re- glement vanden Hoogen Rade van Hollant, Zee- lant ende Vrieflant, ende dat tot beter ordre ende expeditie van faecken, mitfgaders tot voorkomin- ge van misflagen in 't houden van termynen, ende anderfmts, aengeene andece Perfoonen fal wer- den gepermitteert voor de voorfz Chambre te oc- cuperen , als aen foodanige, de welcke daer toe by de meer-ghemelte Rechteren , met kennuTe van faecken, ende naer onderfoeck van der felver er- varentheyt ende pradlijcque, midtfgaders andere gherequireerde qualiteyten, gheadmitteert fullen wefen, bly vende ter difpofitie vande voorfchreve Rechteren, de felve aen te itellen, ofte te admitte- ren tot foodanigen getal als fylieden naer exigen- tie van faecken dienftich achten fullen, ende dat de voorfz Deurwaerders voor hunne gagie fullen genieten twee guldens daeghs. II Ii. Dat tot elucidatie van't acht en twintighile Ar- tijckel der voorfz Inftruclie fal worden verklaert, gelijck verklaert wort midts defen, de meeninge vande Contrahenten in 'topflellenvan 't voorfz Articul gheweeil te zijn, ende als noch te wefen, dat onder de difpofitie van 't felve voornament- lijck mede verilaen moeten worden begrepen te zijn, foo den voornoemden Heere Coninck, als mede de voornoemde Heeren Staten Generael, ende dat over fulcks oock de meer-gemelte Rech- teren vande felve egeene de minile vereeringen fullen mogen nemen, ofte ontfangen. V. Dat de Meublen, Boecken, Papieren ende an. dere goederen, die de gemelte Rechteren naer de refidentie-plaetfe vande voorfz Chambre fullen tranfporteren, ofte naderhant fuccelfivelijck der- waerts fouden mogen doen komen, ofte oock van daer wederom afvoeren, weder-zijts Comptoiren vry, fonder eenige recherche ofte betalinge van Convoyen, Licenten ofte andere Laiten,pail�ren, ende repail�ren fulien, ende dat dienvolgende naer exigentie van haerlieder handt ende Zegel, van tijdt tot tijdt tot de voorfz vrye paifagie.ende repaflagie , weder-zijdtsdenoodigePail�porten fullen worden gedepefcheert. VI. ; Naedemael in 't achtite Articul vande voorfz Inftrudtie wert ghefeyt, dat de twee Secretarifen, ofte Griffiers vande voorfz Chambre, beyde in alle befoignes fullen moeten prefent zijn, ende midts dien naer de letter van 't voorfz Articul, by fieckte ofte andere ongelegenthey t vanden eenen of den arMeren der voorfz Seecretarifen, ofte Griffiers, de befoignes vande ghemelte Chambre fouden fchynen te moeten ililleilaen, het gunt nochtans notoirlijck de meeninge vande Contra- henten niet en is gheweeil, dat oves fulcks in foo- danigen ghevalle, ofte de plaetfe vande Abfentefl by de Rechteren van die zyde vande welcke aen felven ghecommitteert fal zij n, by �irroguatie fal wor-
vaft te Hellen, Soo is tuilchen de onder-gefchre- ven Heeren Ambailadeur ordinaris vanden voor- noemden Heere Coninck ter eenre, ende Gede- puteerden vande voornoemde Heeren Staten Ge- nerael ter andere zyde , in name vande felve hare refpedtive Heeren Principalen veraccordeert en- de verdragen. '':■- I. Dat de gemelte Rechteren inde voorfz Cham- bre fullen worden geauthorifeert, gelijck de felve geauthorifeert worden by defen, omme eeril ende voor al met hare befoignes een aenvanck te maec- ken vande Landen van Over-Maze, fonder eenige andere faecken van Staetby der handt te nemen, voor ende aleerdaer over deciilefal wefen ghe- daen , ten ware fylieden daer toe ondertuf�chen fpecialijck mochten wotden ghelail, ende voorts dat fylieden foodanige faecken van particuliere Provinci�n .Corpora, Collegien, Steden, Plaet- fen, Dorpen, Perfonagien, ofparticuliere Perfoo- nen fullen mogen aen nemen ofte afwyfen , naer dat fylieden felfs fullen oordeelen foodanige faec- ken tot de voorfz Chambre mi partie te fpecte- ren, ofte niet. II. Dat yeder der meer-gemelte Rechteren, in ge- volge van 't eerile Articul der voorfz Inftrudlie, fal wordenvoorfienfoo meteene Commiffie van- den voornoemden Heere Coninck, als mede met eene vande voornoemde Heeren Staten Gene- rael conjuniiim, Ende ten eynde niet t'eeniger tijdt yemandtvande felve Rechteren, by deiedt van \| Commiffie, genootfaeckt werden vruchteloos en- de buyten befoigne te blyven leggen, Soo heeft den ghemeken Heere AmbaiTadeur aen-genomen ende belooft, ghelijck den felven is doende by de- fen, te fullen beforgen, dat hem een goet aental van Commiifien, als boven, op den naem vanden voornoemden Heere Coninck in dehita forma in geilelt, met open latinge vande namen der Rech- teren , ten fpoedighilen mogen worden toegefon- den, omme niet alleenelijckvoorde Rechteren van wegen de voornoemde Heeren Staten Gene- rael albereyts tot de bekleedinge vande voorfz Chambre ghecommitteert, maer oock dqor ande- ren die byxle een of d'andere occafie in der felver Plaetfen fouden mogen werden ghefurrogeejt, met infertic van der felver refpedHve namen, fon- der tijdt verlies, ofte interruptie vande befoignes der voorfchreve Chambre geemployeert tekon- nen werden : Welverftaende, dat foo veel doene- lijck, ten weder-zyden forge fal worden ghedra- g�n, dat de faecken in wekkers examinatie eenige Gecommitteerde Rechteren zijn ghetreden, door de felve Rechteren, die albereyts kenniile van faecken hebben genomen, mogen werden gheter- mineert, op dat door intempeftive veranderinge egeene notable interruptie inde befoignes , tot groote prejuditie van parthyen Contendenten en werde gecaufeert, ende fulcks dat door de voorfz furroguatien den cours vande Juftitie niet en ko- me te werden verhindert. III. Dat de Procureurs de welckevoorde voorfz Chambre fullen poftuleren, als aiede de Deur- wacrders vande felve Chambre, foo wanneer de

-ocr page 506-

ίσοι Inftru�tie van R .v.Su'n

worden gefuppleert, ofte anderfins, dat de befoi-
_cnes met den prefenten Secretaris ofte Griffier,
f illen worden bevordert, fulcx als de felve Rech-
teren geraden vinden fullen, het welcke, met het
geene daer ontrent verders in confideratie foude
mogen komen, mits defen wort geilelt ende ghe-
laten t'haerdcr difpofitie.
VII.

Dat aen alle befegelde A&enendeDep�fches
die by de voorfz Kamere fullen worden uytgege-
ven, het Zegel vanden voornoemden Heere Go-
ninck van Spaignen altijdts fal voor aen gehangen
worden ende voorilaen refpective: Edoch dat de
Griffiers by beurten fullen teeckenen voor ende
achter, ende dat met Weecken, naer dat fy lieden
haren rangh ende SeiTie fullen hebben, in confor-
mit� van 't achtfte Articul der voorfz Inftruclie.

VIII.

Dat de voorfchreve Rechteren fullen werden
gheauthorifeert, ghelijck de felve gheauthorifeert
werden by defen, ommc uyt te kiefen in 't Jaer
den tijdt van vijf, ofuytterlijckfes Weecken tot
hare Vacantie.

IX.

Ende naedema�l verfcheyde bedenckelijckhe-
den vallen op den inhouden van 't negen en twin-
tighlle Articul der voorfz Inftru&ie, ten opfichte
vande vier gulden voor de Rechteren,, ende twee
gulden voor de Griffiers, tot lafJte van parthyen
Contendenten gheftelt, dat derhalven in plaetie
van dien, de voorfz Rechteren voor vacatie ten
lade vande voorfz Heeren Coninck, ende. Staten
refpective, fullen ghenieten yeder de fomme van
twaelf gulden 's daeghs, ende de voorfz Griffiers
tot lafte als vooren, yeder fes gulden 's daeghs,
fulcks dat partyen Contendenten daer mede van
de voor-gheroerde vier, ende twee gulden, fullen
zijn ende blyven bevrijdt. Des fullen de meer-
gemelte Rechteren oock fpecialijck werden geau-
thorifeert, gelijck de felve geauthorifeert worden
roidts defen, omme die geene die bevonden fullen
worden notoire calumnieufelijck ende tertjuader
trouwen voor de voorfz Chambre Proces te heb-
ben ghemoveert, te mogen condemneren in eene
peyne ofte amende, naer exigentie van faecken te
begrooten. Welverftaende, dat de voorfz peyne
ofte amende niet en fal mogen excederen het
thiende-part vande waerdye der faecke,waer over
het Proces ghemoveert fal zijn , in cas de faecke

faken van gemeene Midd. 1002

eftimabel is, ofte anderfins de fomme van duyi�nc
Carolus guldens, lbo nochtans, dat by foo verre
het voorfz thiende-part, ofte de voor-gheroerde
duyfent Carolus guldens, hooger fouden mogen
komen te monteren als de vacatien vande Rech-
ters ende Griffiers, voorden tijdt dat inde felve
faecke is ghebefoigneert, komen te bedragen, in
fulcken cas de voorfz pene ofte amende oock niet
hooger dan de voorfz vacatien beloopen, begroot
fal mogen worden: Ende dat oock de felve pey-
nen ofte amenden, tot betalinge vande voorfz va-
catien, ofte een gedeelte van dien, geemployeert,
ende de voornoemde Heeren Coninck, ende Sta-
ten Generael, daer van naer proportie ontlaft ful-
len worden.

X.
Dat de voorfz Rechteren fullen worden gheau-
thorifeert, gelijck de felve geauthorifeert worden
by defen, omme te beramen ende te begrooten
fodanigen taux als de Griffiers vande voorfchreve
Chambre voor hunne Depefches genieten fullen.

Aldus ghedaen ende gearrefleert in 's Graven-
Hage, den feventienden October i�flien-hondert
drie ende vijftigh. Ende ten oirkonde der waer-
heytmetde eygen handen vande voor-ghemelte
Heeren Ambai�adeur, ende Gedeputeerden on-
derteeckent, ende met der felver Cachetten befe-
gelt. Was geteeckent, ende gefegelt als Yolght:

L. S. A. Schonk.

L. S. A. Bouchorfl.

L. S. Johande Tfitt.

L. S. G. vander Niffe. ■

L. S. Johan van Reedt.

L. S. Joachim Andr�e.

L. S. Joan vander Beecke.

L. S. J. Ifbrandts.

Z. S. Α. Β run.

Naer ghedane Collatie, is defe bevonden te
accorderen met de refpective Principalen,
gheteeckent ende ghefegelt als vooren.
By my Griffier van naer Ho: Mo:

N. RuyfcL

Ordonnantie, *Bj de Ed. Mog. Heeren Tijden van State der Veree»

nighde Nederlanden ge�maneert, op de Procedure η f e houden foo voor den/elven Rade , ah voor de
refpeclive Gedelegueerde Rechters, in faecken raeaende de gemeen Landts Middelen. In date den
~ Mat tij 1656.

SSSS Aedemael den Raedt van State, foo door

heef vande ghemelte ghemeene Middelen ge�ma-
neert, expreffelijck is geftatueert, dat indien eeni-
ge difl�renten ter faecke vande voorfz ghepachte
middelen, 'tzyuuTchenOfficiers, Ontfangers,
Pachters,ofte eenige particulieren quamen te ont-
ftaen,de gedelegueerde Rechters gehouden fullen
zijn, op feeckeren dach ter Weecke, daer toe te
prefigeren, partyeafummarieende de plano recht

Rrr iij te

I^^menichvuldigeklachten, als mede door
^av? het examineren vande Proceffen, die in
materie van ghemeene Landts Middelen voor den
felven Raede by evocatie ofte provocatie werden
betrocken, dagelijcks meer ende meer ondervon-
den heeft, dat niet tegenftaende by het derthiende
Articul vande Generale Ordonnantie op d�n op-

-ocr page 507-




		Placaten. f.Boeck	IOO4 neertende geftatueert, ordonneert ende flatueert mits defen, dat van nu voortacn de gedelegueerde Rechters, mitfgaders de Advocaten ende Procu- reurs , die voor haere refpedrive Recht-bancken praclifereh , in faecken raeckende de ghemeene Landts Middelen, fullen gehouden zijn haer naer den inhoudt van het voorfz derthiende Articul vande Generale Ordonnantie precijs te regule- ren. Ende datdienyolgende naer defen in faecken raeckende de gemeene Middelen, niet fal werden ghefchreven by een ghelibelleerden Eyfch, Ant- woort, ReplijcqueendeDuplijcque, nochtedaer by gevoecnt werdenAdvertiflementen van Rech, ten , ofte eenige andere Schriftuyren van Repro- chen ofte Salvatien, die in ordinaris faecken wer- den ghemaeckt, maet fullen de ghedelegueerde Rechters pun&uelijck procederen , endedeAd- vocaten ende Procureurs voor haer Recht-banc- ken practiferende,doen procederen in conformit� vande navolgende lnftru&ie. 1. 1 Nden eerften , fal pertinent achtervolgt werden ■■�den inhoudt van het derthiende Artijckelvan- de Generale Ordonnantie, ende dienvolgende ge- procedeert van drie dagen tot drie dagen: Ende fullen de refpcdtive gedelegueerde Rechters elck in haere Griffien ofte Secretaryen doen houden een aparte R.olle ofte Regifter, van alle faecken de ghemeene Middelen raeckende, welcke Rolle alle Recht-dagen eerft fal werden op gelefen, alvoo- rens de gedelegueerde Rechters, eenige ordinaris faecken fullen mogen by der hant nemen. II. Ende de geene die yemant inde voorfz materie met recht aen fpreecken wil, die fal dien felven by den Deurwaerder, Bode, Roedrager, ofte eenigli ander Perfoon, macht hebbende omme te exploi- teren, jegens den naeften Rechtdach, drie dagen te vooren doen dachvaerden , ende aende Ghe- daeghde leveren Copie vande dachvaerdinge; Ende fal den Bode daer van in fijne Relatie mende maecken. III. Indien den Aenlegger ten geftelden Rechtdage niet en compareert, noch gemachtight van fijnent wegen, foo fal den Gedaeghde geabfolveert wer- den van fijne inftantie, ende den Aenlegger ghe- condemneert inde koften, indien de Gedaeghde 't felve rechte! ij ckverfoeckt, welcke koften den Aenlegger betalen fal, alvooren hy vande felve faecke van nieuws recht fal mogen foecken. 11II. Indien den Gedaeghde ten gheprefigeerden Rechtdage niet en compareert, nochte ghemach- tight van fijnent wegen, foo fal tegens den felven ten verfoecke vanden Aenlegger werden verleent het eerfte Deffault, ende voor het profijt van dien den Gedaeghde werden verfteecken van fijne ex- ceptie declinatoir , ende verleent werden een tweede Citatie ten naeften Recht-dage: Ende in- dien hy andermael by den Bode, Deurwaerder, Roe-drager, ofte andere Perfoonen macht heb- bende omme te exploiteren, gedachvaert zijnde» niet en compareert, ofte gemachtight van iljnent wegen, fal tegens hem verleent werden het twee- de deffault, ende hy uyt krachte van dien ver- fteecken
	1003	Placaten. f.Boeck
	1003

te doen, 't zy by abfolutie ofte condemnatie, fon- derde felve voor goede Mannen te renvoyeren: Dat oock mede de voorfz Gedelegueerde Rech- ters geen langer uytftel mogen gheven, * dan van drie dagen tot drie dagen, ofte eenige andere ex- traordinaris dilayen ofte uytftel accorderen, in dier voegen dat de faecken ten principalen fullen vvefen giiedecideert, binnen den tijdt van een Maent naer de eerfte dachvaerdinge te reeckenen, ten ware dat den Pachter ofte Colledeur in ghe- breecken bevonden werde fijn termijn waerte nemen, ende fijn faecke te vervolgen. Echter evenwel de gemelte ghedelegueerde Rechters, by ordinaris train ende lange termynen de voorfz faecken laten brengen in ftate van wyfen, toe- ftaende dat de Advocaten ende Procureurs van partyen, die inde v�orfz materie Proces moveren, de faecken befchryven by ghearticuleerde Eyf- fchen, prolixe Antwoorden, Replijcquen ende Duplijcquen, ende daer noch by voegen Adver- tiffementcn van Rechten,waer naer noch veeltijts partyen gheadmitteert werden te procederen tot thoon ofte produ&ie van bewijs, ende tottet ma- ken van fchriftelijcke Reprochen ende Salvatien, door alle 't welcke niet alleen veroorfaeckt wert, dat de voorfz faecken Jaer ende dach voor de voorfz gedelegueerde Rechters werden flepende gehouden, directelijck tegens den teneur van het voorfz derthiende Articul vande gemelte Gene- rale Ordonnantie, foo dat daer door menicfimael gebeurt dat de Pachters naer het expireren vande termynen van hare gepachte Importen, noch ver- fcheyden Procefl�n ongedecideert hebben han- gen voor de �he gedelegueerde Rechters. Ende dat mede het oordeel vande meer-ghenoemde Rechters door menichvuldige, onnoodige, ende onnutte allegatienende rediten wert geobrueert, ende dickmaels gediverteert, van het poinct waer op de decifie vande faecke komt te ruften, ende vervolgens behoort getermineert te werden, maer dat daer en boven foo wanneer de voorfz faecken by evocatie ofte provocatie voor den voorfchre- ven Raede devolveren, als dan in het refumeren van feer menichvuldige noodel�ofe Pampieren ende Schriftuyren, vele tijdts onnuttelijck werdt verfpik, alle 't welcke'tenderende is tot groot na- deel ende prejuditie vande meer-gefeyde gemee- ne Middelen, ende merckelijcke veranderinge van den cours van Juilkie, die daer inne behoort te werden gheobferveert, aengefien dat de Pachters daer door werden gedeterreertende onluftich ge- maecte:, om de frauden by haer achterhaelt, by wegen van Juftitie te vervolgen, nademael de ko- ften vande Proceil�n, diefyluydengeneceifiteert zijn , tot mainctienement vande refpecTrivc Or- donnantien op des gemeeneLandtsImpoften ge- emaneert te fuftineren, veel meer komen te be- loopen, als de boeten, waeromme Proces werdt gefuftineert /importeert: Dat mede aende andere zyde de Ingefetenen, door de voorfz Proceilen op feer exorbitante ende intollerabile onkoften werden ghebracht, directelijck tegens de intentie vande voorfz Ordonnantie, ende fpecialijck het derthiende Articul vande felve hiervoorenghe- mentioneert. S O O IS Τ , dat den Raedt van State hier inne willende voorfien, heeft geordon-

-ocr page 508-



			«:

	ι ooi Inftrudie van R.. ν .St. in fiken van gemecne Midd. ι οοό

fteecken werden van alle exceptien ende defen- fiendilatoir ende peremptoir. JEnde fal denEyf- fcher als dan terftont overleveren fijnen eyfch, mette verificatien daer toe dienende» omme daer oD datelijck recht gedaen te werden na behooren. V. Indien den Def�aiHant naer het eerfte defTault compareert, ende purge van 't fel ve defTault ver*- foeekt, fal daer toe werden geadmitteert, midts bJyvende het eff�dr. van dien , ende refunderende de'koften, maer naer het tweede deffa�ltenfal geen purge gheadmitteert werden, ten ware dat daer toe merckelijcke redenen fouden mogen dienen. VI. Ende by foo verre yemant gedachvaert zijnde, om getuygenifl� der waerheyt te gheven, niet en compareert, fal hy uyt krachte van het eerfte def- fault ghecondemneert werden ghetuygeniil� der waerheyt te geven, tot fijnen kofte, op peyne van ayfe�nge. ^W VII. Ende indien de Gedaeghde ten gheftelden Rechtdage compareert,foo fal den Advocaet ofte Procureur vanden Aenlegger fijnen eyfch mon- delingh ter Rolle dicteren, ofte voor het op lefen vande felve daer inne doen regiflreren, met een kort verhael van het feyt, 't welck den Verweer- der te lafte geleyt wert, ende aenwyfinge van het Artijckel waer jegens den Eyilcher fuilineert ee- contravenieerttezijn�. Ende fal den Verweerder ghegunt werden den termijn van drie dagen , om als dan fijne Antwoorde daer tegens mede ter Rolle mondelinge te doen, Ende foodanige korte conclufie te nemen, als hy te rade werden fal. Ende by foo verre naer 't verloop vande voorfz drie dagen, den Advocaet ofte Procureur vanden Verweerder in ghebreecke blijft te antwoorden, fal tegens den Verweerder verleent worden, ver- fteck van Antwoort, ende den Eyilcher voor het profijt van dien geadmitteert werden fijnen eyfch ende conclufie te verifi�ren, Ende fal als dan voorts geprocedeert werden foodanich, als of te- gen den Gedaeghde twee deffaulten waren ver- leent. Ende indien op den voorfz termijn gheant- woort wert, fal den Eyilcher ( fo hy begeert) ver- gunt werden den termijn van- veerthien dagen, ofte foo veel minder tijd-t als hy begeeren fal, om- me te perfifteren voor Replijcq. Ende fal den Verweerder daer tegens wederom toe - gheftaen werden een termijnvan drie dagen , omme te per- fifteren voor Duplijcq, Ende indien hy in ghe- breecke blijft op den voorfz derden dach voor Duplijcq te perfifteren , fal hy daer van werden verfteecken, ende voorts gheprocedeert werden, ioodanigh als hiervoorenin reguard van het ver� teek van Antwoort is gefeyt: Doch fal den Aen- legger vry ftaen, foo haeft den Verweerder ghe- antwoort heeft, datelijck te perfifteren voor Re- plijcq, in wekken gevalle den Verweerder gehou- den fal zijn mede fonder uytftel te perfifteren voor Duphjcq, op pene van verileck, ende dat «gens hem voorts gheprocedeert fal werden als voorfz is. VIII. fcndefullen de Advocaten ende Procureurs, de
		faecken iti voegen voorfz wefende voldongen, binnen drie dagen daer naer wifl�len van alle hare ftucken ende Munimenten, onder behoorlijcken Inventaris, midts by veder gheproduceerde ftuck ofte Muniment kortelijck exprei��rende, waer toe 't felve is dienende: Ende 't felve ghedaen op den eerften Recht-dach daer aen volgende, de faecke in voegen voorfz voldongen, mondelinge voor de Gedelegueerde Rechters deduceren ende bepley- ten, omme 't felve gedaen, by de voorfz Gedele-' gueerde Rechters ten langhften binnen den tijdt van een Maent naer de eerfte dachvaerdinge te reeckenen, te werden recht gedaen, ioodanigh als fyluyden (volgens de refpedtive foo Generale als particuliere Ordonnantie, mitfgaders den Placate op den Opheve vande gemeene Middelen ge�ma- neert) bevindenfullentebehooren: Alle welcke termynen foo in defen als voorgaende ende vol- gende Articulen vermeit, fullen wefen peremp- toir,uytgenomenin reguarde vande Pachters,die, foo veele haere termynen aengaet, langer uytftel naer gelegentheyt van faken fal werden vergunt. . IX. , Ende by foo verre defen onaengefien by eenige der ghedelegueerde Rechters langer termynen als van drie dagen tot drie dagen, ende hier vooren naerder is gheprefcribeert, aen eenige particuliere die tegen de Pachters ofte Officiers Proces fufti- neren, mochten werden vergunt, ofte anders wer- den gheprocedeert als nu voorfz is, foo fal in fu le- ken gevalle de faecke i/i? faflo devolveren aen den Raet van State, ende den Pachter ofte Officier op fijne Requefte toe gheftaen werden Appoiiicte- ment van Citatie tegens fijne partye, omme inde felve faecke voor den ghemelten Rade voorts ge- procedeert te werden volgens de laefte retroa�ta. X. Indien yemant by 'tgewijfde vande voorfz ge- delegueerde Rechters foude mogen meenen te zijn befwaert, fal daer van mogen provoceren aen den gemelten Rade van State,die op fijne Requeft provifie van Appel ofte Reformatie fal verkenen, na gelegentheyt van faecken, in conformiteyt van het voorfz derthiende Artijckel vande meer-ghe- feyde Generale Ordonnantie, 't welck voorts in alles fal gevoJght moeten worden. XI. Ende fullen naer defen gene andere Procureurs werden geadmitteert, omme eenige partyen voor den gemelten Raede in materie van gemeene Mid- delen te mogen dienen, dan alleenlijck Dirck van Scnoond�rweert, Martin Beeckman, fValterus Rietraet. Jan vande Fyver, Rochus vander Leeuw, Marlen van Soimevelt, Pieter van Ooflrum, Johan van Heenvliet^ Adriaen vanAdrkhem, Geeraerd Breuls, Hertogb Moer- kereken,Willtm< vander Kruck, Jeuriaende Ruydt,die op deneedt als Procureurs te doen, werden gead- mitteert. XII. Welcke Procureurs ghehouden fullen zijn, foo haeft haer toe gefonden fullen wefen, de Reque- fte ende Appoindemente van Reformatie^ ofte evocatie, met de Ac"re van dachvaerdinge,de faec- ke datelick ter Rolle inde Secretarie van den Raedt van State te prefenteren, met de conclufie in cas van reformatie van wegen den Impetrant te nemen,

-ocr page 509-

Placaten. f* Boeck

1008

vanparthyen kincinde binnen drie Weeckennae
h�t dienen vanden Rechtdach, gehouden zijn, de
faecke te voldingen, ende onder behoorlijcke'ln-
ventaris wii�eien van ftucken ende Munimenten
ende voorts procederen als Articulo 8. in rcguarl
de vande faecken, die ter eerfter inftantie voor de
gedelegueerde Rechters werden gheventileerc is
geordonneert.

XVI.
Sullen wyders de Procureurs ghehouden zijn
foo wanneer de faecke fal wefen voldongen, ende*
ghewiflelt van ftucken, hare Advocaten daer van
tydelijck te adverteren, ende verfoecken of't haer
te pail� komt de felve te bepleyten, ende indien
de Advocaten aen nemen ghereet te fullen zijn,
fullen aenden Raedt by een billet 't welck beyde
de Procureurs van partye gehouden fullen zijn te

1007

nemen, met expreffie vanden naem van des Impe-
trants Procureur, tot welcke Rolle een yeder fal
hebben acces, om te konnen fien wat Procureur
voorden Impetrant is dienende,
XIII.

Ende by foo verre den Impetrant in das van re-
formatie niet en compareert, noch ghemachtight
van fijnent wegen, fal ten rechtelijcken verfoecke
vande Ghedaeghde verleent werden comparuit,
den Gedaeghde geabfolveert vande inftantie, en-
de den Impetrant gecondemneertinde kollen.
XIII!.

Indien den Gedaeghde behoorlijck ghedach-
vaert zijnde, door den perfoon macht hebbende
omme te exploicteren.niet en compareert,nochte
ghemachtight van fijnent wegen, faltegenshem
werden verleent het eerfte DefTault,ende den lm

petrant vergunt werden een tweede Citatie, ende | teyckenen, folliciteren om audi�ntie, ende lal de

in gevalle den Gedaeghde ten tweeden mael geci- j felve toe gheftaen zijnde, mondelingh voor den

teert zijnde, niet en compareert, nochte Gemach- I Rade ghededuceert, ende by de Advocaten wer-

den bepley t, omme 't felve gehoort, recht gedaen
te werden naer behooren.

XVII.
Ende fullen de oudtfte faecken eerft werden be-
pleyt, ten ware den Raedt eenige andere faecke
expreifelijck ordonneerden te bepleyten, ende
naer de pleydoye werden ghedaenallejudiciele
verfoecken, van Comparuit ofte deffault, om daer
op by den Raedt gedilponeert te worden.

Alles by provifieende tot naerder ordre van-
den Raedt.

Aldus gedaen ende gearrefteert inden Rade van
State, in'sGraven-Hage, den 7*"Martij 1656.
F. Ruyfch_tⁿ' Ter Ordonnantie vanden Raedt van
State. /. Eyckbergb.

tigb.de fendc, faltegenshem werden verleent het

tweede deffault, ende voor 't profijt van dien, het

VonniiTe waer van gheprovoceert is, werden te

niete gedaen, ende den Impetrant gheadmitteert

fijn intendit over te leggen, ende hem vergunt een

derde Citatie, tegens den Gedaeghde ende Def-

faillant, omme 't felve intendit te fien verifi�ren.

Ende in ghevalle den Gedaeghde ende Deffaillant

compareert, ende purge verfoeckt van het eerfte

deffault.fal hy daer toe werden geadmitteert.mits

refunderende de koften, maer fal van het tweede

deffault geen purge werden toe geftaen, ten ware

om feer merckelijcke redenen, die den Raedt daer

toe mochte moveren,

XV.
Ende indien den Gedaeghde ten gheprefigeer-
den Rechtdage compareert, fullen de Procureurs

HET ACHTSTE DEEL.

i. Ordonnantie, Edid, ende Gebodc, Op 'tfluc\vande Criminele

Juflitie inde Nederlanden. In date den vijfden Jul�j \$~7Q.

mandt wefende van goeden verftande ende juge-
mente, ignoreren en kan, dat om t'onderhouden
ende mainteneren de ghemeyne rufte, vrede ende
tranquilitey t, van noode is te ghebruycken goede
ende oprechte Juftitie by 't Hellen van goede
Wethouders ende Magiftraet,conftitutie ende in-
fettinge van goede ende rechtveerdige Wetten,
befonder noopende de correftie, punitie ende
ftrafi� vande crimen ende mifdaden, daer door
dickmael (onfe Heere Godt vertoornt zijnde
deur de enormiteyt ende grouwelijckheyt der
mifdaden) van fijne rechtveerdige gramfchap ge-
appeyfeert ende te vreden gheftelt wort, die Ge-
meynte verloft vande quade ende boofe Men-
fchen, die goede Luyden verfeeckert � alle emo-
tien, beroerten, twiften, tweedrachtigheden ende
inlantfche Oorlogen verhoet ende geniteert,ende
eyntlijcken wordt in 't Landt goeden ende vallen
peys, rufte ende vrede geftelt: midts welcken (al
is 't foo, dat wy in meyninge zijn, tot d'een ende
d'ander parrhye vander Juftitie te remedi�rende
^r ^J weten

ΗILΙΡ S by der gratie Godts
Coninck van Caftilien, van
Leon,van Arragon,vanNavar-
re, van Napels, van Sicilien,van
Maillorque, van Sardeyne, van
den Eylanden Indien, ende va-
Si^s^H ften Lande der Zee Oceane:
Eertz-Hertoge van Ooftenrijck: Hertoge van
Bourgoignen, van L�thrijck, van Brabandt, van
Limborgii, van Luxenborgh, van Gelre, ende van
Melanen�. Grave van Habfborgh,van VJaenderen,
van Arthoys, van Bourgongien: Paltz - Grave,
ende van Henegouwe, vanHollant, van Zeelant,
van Namen, ende van Zutphen: Prince van Zwa-
ve j Marck-Grave des Heylich Rijcks $ Heere van
Vrieflant, van Salins, van Mechelen, vande Stadt,
Steden ende Landen van Utrecht, Over-Yfl�l en-
de Groeningen $ ende Dominateur in Afie ende
in Afrijcke. Allen den genen die defe jegenwoor-
dige fien fullen, Saluyt.
Alfooeenenyegelijcken kenlijckis, endenie-

-ocr page 510-



		Ordonnantie opte Criminele Juftitie.
				lOiO
	1009			lOiO
	1009


			van nieuws geapprobeert ende gedecreteert zijn- de (ten verfoecke vanden genen die begeerenful- len daer van te mogen gebruycken)by ons ander- fints dienthalven toegelaten ende geordineert fal wefen. Eerfl aengaende c\e provifie van Ojfkien aen gequalificeerde Personen, ] Nden eerften, want te vergeefs foude wefen, * goede Wetten endeOrdonnantien te ftellen en- de infetten, indien de Magiftraten, Wethouders, Officiers ende Dienaers van Juftitie, die de felve moeten doen onderhouden ende executeren, niet oprecht ende neerftich en waren: willen wy, dat voorallewerck, forghvuldighendebefondertoe- ficht genomen worde, tot het verfien van alle fta- ten ende Officien, 't zy de provifie van dien gere- ferveert zy tot onfen Perfoon, of dat wy de i�lve toe-gelaten hebben onfen Stadthouder Generael jegenwoordigh ende toekomende, of aen eenige particuliere Gouverneurs of Raden, nae uytwylen van heure Inftruc�en, of oock eenige particuliere Heeren, onfe Onderfaten ende Vafallen , 't zy Geeftelijcke oft Wereklijcke, of dat die den Wet- houderen oft Burgeren van Steden toe behoort: 't welck wy verftaen van alle ftaten, groote ende kleyne,belangeude 't ftuck vande Juftitie ende ge- meyne adminiftratie oft bewint: willende ende ordinerende, dat al eer yemanden daer van eenige provifie gedaen worde (wien dattet oock zy)men behoorlijcken hem fal moeten informeren by tref- felijcke ende eerlijcke Luyden, niet partiael noch fufpeel: wefende, oft hy vander oprechte Catho. iijcxfche Roomfche Religie is, van fijnderwiji- heyt, werentheyt, neerftigheyt ende andere fuffi- cientien ende qualiteyten , op dat de voorfeyde ftaten niet ghegeven en worden, dan den geenen die bevonden lullen zijn goede, Catholijcke Per- foon, wel bequaem, fufficientende gequaliiiceert: willende dat 't felfde wel fcherpelijcken onder- houden worde. Tegens die ambitie, eergierigheyt ende cor- ruptie vanden[ommigen. II. Ende om te verhoeden die importuniteyt van- de pourfuy vanten ende vervolgers, mitfgaclers de � giften ende prefenten , by de welcke dickwils ee- nige poogen den bequaemften ende nutften ghe- prefereert te worden. Verbieden wy allen ende eeneri yegelijcken , om wat ftaet oft Officie 't felf- de zy, foo wel van Juftitie, Reeckeningen, Ont- fangers, Huyffiers, Sergeanten, NotariiT�n en- de andere, te bieden, prelenteren oft gheven , di- reclelijcken ofte indirectelijcken, eenige dingen, om daer toe te gheraecken, noch oock te ghe- bruyeken van eenige ambitie ofte onbehoorlijck vervolgh: Op peyne niet alleenlijcken van pri- vatie vande voorfeyde ftaten ende Officien die fy alfoo verkregen ende gheimpetreert fouden heb- ben , maer oock van inhabil verklaert te zijn, om immermeer eenige digniteyten, ftaten ofte Offi- cien te houden ende bedienen: Ende boven dien van arbitrale corre&ie, foo wel tegens den genen die belooft of ghegeven fullen hebben, als op den geenen die yets genomen of ontfangen hebben. S f f Forme
weten die Criminele ende Civile) des niet min (fo al 't felfde t'eene reyfen niet gevoechlijcken ghe- fchieden en kan) hebben \vy willen beginnen aen de partye meeil van noode wefende, 't welck is de ceene, die der Menfchen leven aengaet, ende daer inne met aller vlijt goede ordre ftellen, op dat de felve wel ende behoorlijcken geadminiftreert en- de beleydt worde: 't Welck niet alleenlijcken en confifteert in 't adminiftreren van oprechte ende rechtveerdige Juftitie, maeroockinde acceleratie van dier fonder de felve lange op te houden, fo de ftraftdieterftont ende fubitelijcken naederdaet vanden delicte ende mifdade ghedaen wordt, van veel meerder vreefe ende exempel is dandengee- nen die uyt gheftelt ende ghedifl�reert is geweeft, waertoe 't gefchreven recht heeft willen verfien, ende oock hooch-loflijcker gedachten de Keyfer Kaerle die vijffte des naems onfen lieven Heere ende Vader, by feeckere Ordonnantie daer op ge- maeckt, nochtans alfo wy in defer faecken bevon- den hebben, dat meii in vele Plaetfen ende Quar- tieren van defe Landen, feer diverfelijcken de Ju- ftitie gebruyckt ende geufeert heeft, foo wel inde proceduren, als aengaende de punitie ende ftraff�, ende dat men by erreure van Rechte, ende deur onwetentheyt van eenige Jugen, Rechters ende Officiers, in fommige Plaetfen ende particuliere Qiiartieren gheintroduceert heeft verfcheyden contrarie Coftuymen,Ufantien ende ftijlen, of eer abuyfen endecorruptelengeenfinslydelijck we- fende: Wy om daer inne breeder te verfien ende remedieren, hebben doen vergaderen, fo wel onfe Raden van State ende Secreten, als de geene we- fende neff�ns onfen feer lieven ende feer bemin- den Neve, Ridder van onfen Orden, Stadthou- ders, Gouverneur ende Capiteyn Generael in on- fe Landen van herwaerts-over, die Hertoge van Alve, Marquis van Coria, &c. Om t'famentlijcken te ramen, beworpen ende adviferen eenigen regel, orden ende remedie, de welcke eyntlicken na ver- fcheyden communicatien ende conferentien, vele Poincten endeArticulenbeworpen, geadvifeert ende geftelt hebben , defe Criminele materie aen- gaende, die alderrechtveerdighfte dat hem moge- Jijck is gheweeft, foo wel noopende 't ftellen van goede Officiers ende Magiftraten of Wetten, cor- rectien ende ftraffen vande Crimen, deliden ende mifdaden, als aengaende die regel ende orden van de voorfeyde Proceduren, om alle noodeloofe fu- perfluiteyt van uytftellen, alsletfelen van Juftitien te bekorten ende af te weeren, daer van relatie en- de lecture gedaen geweeft zijnde aen onfen voor- noemden Neve den Hertoge van Alve, hebben de felve by fijnen advife ende deliberatie gheappro- beert ende gedecreteert, approberen ende decre- teren by defen, willende die geobferveert te wor- den in alle onfe vooorfeyde landen van herwerts- over, ende ftadt te grypen voor Wet ende eeu- vvigh gebodt: Nietjegenftaende eenige Ufantien, Coltuymen, ftijl, Privilegi�n, Statuyten of parti- culiere Ordinantien van Provintien, Contreyen, Meden, Vlecken of Plaetfen ter contrarien, 't zy de lelve gedecreteert zijn of niet: Alle welcke wy gheiufpendeert ende gefchorft hebben, fufpende- ren ende fchorffen by defen, ter tijdt toe de fche oy geichnfte geftelt ende by ons gevifiteert, ende

-ocr page 511-

Plaeateo-i. 5,Boeck. i.Tit. 8. Deel,

jon

f Informeren tegens den geenen die totte fiaten
niet bequaem en zijn.

Forme van advyfe op Officien.

III.

'tWelckwy verftaen, foo wel aetigaende de
geene dae'r van men advijs begeert oft neemt, als
andere: willende te dien eynde, dat de geene die
hun advijs fullen over feynden, daer by fullcn
moeten voegen, geen belofte ghehadt, noch yet
ontfangen te hebben, nocheenige giften te ver-
wachten , maer dat de oprechte waerheyt fulcks
is,dat fy tufTchen Godt ende hun confcientie hou-
den, de geene, om de welcke fy gheadvifeert heb-
ben, voor goede Catholijcke Perfoonen,bequaem
ende fufficient totten laft, daer van queftie wefen
fal, volgende d'informatie of goede kenniil� diefy
vanden felven Perfoon hebben.

VII.

Ende want jegenwoordelijck eenige inhabil en-»
de onweerdich mogen wefen, die tot ftaten, dig-
niteyten ende officien by onbehoorlijcke wegen
verfien zijn('t welck niet weynigh die authoriteyt
vander Juftitiegederogueert en heeft) andere ge-
noteert zijnde van qualijcken te gevoelen, of ge-
afTe&ioneert te zijn tot onfer voorfz Catholijcx-
fcher Religie, ende andere openbaerlijcken gedif-
fameert, van gierigheyt, compofitie of onrecht-
veerdigheyt: Soo is onfe wille ende meyninge,dat
indien eenige Perfoonen bevonden worden onnut
of infufficient totte adminiftratie van publijcque
ftaten, die deur ambitie, giften of koop, of onbe-
hoorlijcke wegen verfien, of notoirlijcken ende
openbaerlijcken van 't geene des voorieyt is, ver-
maert ende ghediffameert zijn, de felve verdragen
fullen worden (de waerheyt vanden feyte bekent
zynde fommierlijcken , ende fonder figuere van
Proceii�) ende andere bequame in hun piaetfe ge-
fienende gefurcogueert.

Dat alle Officiers Juficiers oft Rechters gehouden
worden te ref/deren, ende hun ftaten per foo-
nelijcken te bedienen.

VIII,
Hoe onbehoorlijcken endenootfaeckelijcken
dat oock is, die refidentie vande Officiers ende
Minifters, namentlijcken vander Juftitie,ter plaet-
fen daer fy gheftelt zijn, is eenen yegelijckoock
kennelijck ende notoir, Ende is fulcks by 'tghe-
fchreven Recht geordineert, met wekken niet en
behoort toe ghelaten te worden, dat een Perfoon
twee ftaten van judicatuere t'famentlijcken foude
houden, ghemerekt cjat eenen ftaet den geheelen
Perfoon vereyfcht, fonder aenfehouw te nemen,
dat de voorfeyde ftaten mogen bedient worden
by Stadthotideren: Want ghelijckervvijs Stadt-
houders ordinaerlijcken geenen eedt t'onfwaerts
en hebben, ende en zijn oock vander felver quali-
teyt niet, als den principalen Officier, ende datfy
hunOverftefubjectzijn, ende by-hen revccabel
ende wederroepelijck, ende dat fy die tra�temen-
ten noch middelen niet en hebben, om fooeerlijc-
ken hen te dragen, als hun voorfz Overfte doen
mogen: oock en zijn die niet fulex gerefpecleert,
noch in eere gehouden. Waeromme willende daer
inne t'eenemale ende gheheelijcken remedieren,
hebben gheordineert, ende ordineren, dat alle de
geene, hebbende fiaten ende Officien van Juftitie,
of adminiftratie vander Republijcque, handelinge
of bewint van penningen,ende alle andere dierge-
lijcke vereylTchende refidentie,binnen drie Macn-
den nae de publicatie van defen ter plaetfen gaen,
om aldaer hun ftaten te exerceren ende bedienen,
op peyne van privatie van dien , van nu voor als
dan, ende van dan voor als nu. Verbieden oock
voor den toekomenden rijdt eenige te geven, dan
met laft ende conditie de felve in eygenen Perfoo-
ne te bedienen: Ende by confequentie, indien ye-
mant, verfien wefende, verkregen had de of verkre-
ge anderen gelijcken ftaet, vereyifchende refiden-
tie.fal den eerften impetrabel wefen als vacerende.

Nominatien vande Raden.

MII.

Aengaende die nominatien, toe-
de dien van onfe Raeden, het zy

behooren-
dat die de

felve hebben uyt krachte vande inftitutie oft in-
ilru&ie van dien, ofte dat fy verfocht zijn om
hun advijs te gheven, ende nominatie van eenige
goede Perfonagien te doene, fullen de felve Eedt
doen in handen vanden Overften vanden voor-
feyden Rade (als van noode fal wefen de voorfey-
de nominatie te doene) byhen drie Perfonagien
te nomineren vaader Catholijcxfcher Religie van
onfer Moedere die heylige Roomfche Kercke,
deuchdelijcke, van goede manieren, wel expert,
bequaem ende fuiTicient zijnde totten ftaet die
vaceren fal, die apparentelijcken den felven ftaet
jiillen mogen oft willen aenveerden ende bedie-
nen , om by ons daer inne verfien te worden, foo
dat betamen fal, ende alderbeil bevinden fullen te
behooren.

Aengaende den Eedt, van niet belooft noch
gegeven te hebben.

Dat in 't ontfangen of aenkomen vande admi-
niftratie ende bewindt van eenigen ftaet, � hoeda-
nich die zy, by den geenen die daer van verfien fal
wefen, folemnelen eedt ghedaen fal worden van 't
geene hier boven in 't tweede Artijckel gefey t is:
Ende fal 't felfdegeobferveert ende onderhouden
worden, voor die Bifdommen, Abdyen,Prioryen,
digniteyten ende Geeflelijcke benefkien, al eer
lien die Brieven van nominatie oft collatie gheee-
ven fullen worden.

'tSelfde voor Officien van Vazallen ende
Steden.

VI.

Gelijcken Eedt fal ghedaenworden by de Offi-
ciers van onfe Vafallen , oft vande Steden, Jugen,
Rechters, Wethouders ende andere, als de felve
tot adminiftratie van hun voorfz Haten ende Offi-
cien ontfangen fullen worden: Van alle welcke
yoorichreve eeden notitie ende regifter gehouden
fal worden, tot eeuwiger memorien: Ende om des
te Jichtelijcker te achterhalen ende bekomen de
geene die valichen eedt ghedaen fullen hebben,
ende de felve voorts wel �ndeexemplaerlijck te
itranenendepunieren. ,

iki.__�*_

-ocr page 512-



			Criminele Juftitie ♦ 1 1014 midts dien de Sehoutetren ende andere Dlenaers van Juftitie, Depoficarifenzijn vande ghei�que- ftreerde ende gheannoteerde goeden, veel incon- venienten daer uyt volgen,belonder ende in't par- ticulier die uytftellinge ende dilay vande Procef- kn: ende nae dien de felve geuyt ende ghewefen zijn, en kunnen dickwils di� geaccufeerde >lndien fy geabfolveert werden, de felve goeden niet ghe- heelijcken gekrygen oft r�co�vreren, of ten min- ften daer inne Avarigheyt' hebben -. Verbieden ende interdiceren wy daer omme» dat foo wel in, Criminele als Civile faecken, egheen Officier ofc andere Dienaer van Juftitie, van nu voortaen en fal mogen Depofitaris zijn van eenige goeden oft penningen, in Procefte gefequeftreert of geahno- teert wefende, dan de geerie, die by ons daer toe gedenomineert fal worden. Ende midlertijdt ful- len die Rechters vander faecke, eenen bequamen ende ghequalificeerden Perfoott daer toemogen committeren. � Fan geen compofitien te doen oft gebruyekenom wat faecken dattet zy, � �'. XIII. Infgelijcks, Alfoo in eenige Vlecken, Plaet- fen ende Provinci�n , ongeregeltheydt ende abuys van comppfitie op crimen, ghecommitteerc ende gheufeert is geweeft $ Ende hoewel de felve compofitie toe-gelaten mach ghe weeft zijn, met feeckere limitati�ri ende reftrinilien: Des niet min , hebben die fomtyden (foo te bemoeden is) qua�jck�n onderhouden ende geobferveert ghe- weeft, 't welck een faecke is van feer quaden ex- empel : inder voegen dat de voorfeyde compofi- tien mogen occafie ghegeven hebben, niet alfe�fl- lijcken tot mifdaet ende deliiten, maer oock fom- tyden tot concuffien, foo die fimpele ende be- vreefde Luyden (hoewel fy innocent ende on- noofel waren) poochden af te koopen die vexa- tien endequellingenvandeftraffte, geweldichfte ende doortrocken Officiers, om in Rechte niet be- trocken noch ghemolefteert te worden, Andere onbevreefde ende onbefchaemde Delinquanren mifdeden ende mifbruyekten te ftoutelijcker, denckende dat al 't felfde met gelde af ghekocht ende gheredimeert foude mogen worden fonder lijf- ftraf, jae fonder eenige fmette van hun repu- tatie, midts dat die deli&en ende mifdaden niet al- tijdes ter kennhl�n en quamen. Waeromme, wil- lende dat fulcke maniere van doene gheheelijcken (foo voorfeyt is) afgedaen, geweert ende geabo- leert zy, foo wel voor ons, als onfe Vafallen, heb- b�n de felve verboden, ende verbieden genera- lijcken bydefen, in wat Landt dattet zy. Or- donnerende voorts, dat alle Crimen , deli&en ende mifdaden, ter kennii�� vanden Rechter ge- bracht , ende de felve ghepunieert, ghecorri- geert ende gheftraft fullen worden naer uy twyi�n vande Wetten, ghefchreven Rechten, oft onfe Ordonnantien, loo hier nae ghefeyt fal worden; Ten eynde dat daer die boeten, breucken ende amenden klaer ende feecker zijn, die felve daer nae gheadjugeertende toegewefen worden, ende daer die arbirraelzijn by de Rechters terkenni� fen van faecken ghetaxeert, ende niet by de Offi- ciers die party e zij a. S f f ij Vande
		1013 Ordonnantie opte Wat Stadthouders, in ghevalle van difpenfatie, de oeene te Hove dienende , fullen mogen hebhen. IX. Niet min, Indien vvy om feeckere refpecten, en- de om die excellentie vande Perfoonen , eenige Gouverneurs, Miniftersofe Officiers by onsoft onfenvoorfz Stadthoqder Generael begeerente behouden, fullen wy de felve daer af particulier- lijcken difpenferen: in wekken gevalle, des van noode zynde , verfien fal w�rden van goede Stadthouders, foo wy ordineren ende bevinden lullen te behooren tot beter exercitie vanden fta- te De welcke ons, oft onfen voorfeyden Stadt- houder Generael i fullen worden gheprefenteert om de felve te fien, kennen,ende van hen den eedt t'ontfangen, ten eynde die Officien wel bedient worden,ende dat 't gemeyne \f olck fulcke onder- danigheyt der Officien betoont ende bewyfe, als onfen dienft vereyflchende is. Vander aholitie vande Pachten van Officien, daer dejelve verpacht zijn geweefi. X. Voorts, Alfoo in eenige Provinci�n oft Landt- fchappen vande Landen van herwaerts-over, ghe- praftifeert is geweeft, die ilaten ende officien van Juftitie in pachte te gheven, daer by menichwer- ven die alderflechtfte Ambachtfman voor den al- dernutftenendefufficienftengeprefereert is ghe- weeft, 'twelckfeeronbehoorlijckende onbeta- melijckis, ende tegens de difpofitie vanden Rech- ten , oock tegens de eerbaerheyt ende goede ma- nieren , ende daer uyt gefprooten ende gekomen zijii.endeals noch komen, feergroote ende merc- kelijcke inconvenienten ende ongeregeltheden, hebben wy 't voorfeyde abuys generalijcken ghe- aboleert, ende aboleren by delen, foo wel voor ons, onfe Onderfaten, Steden ofte Gemeynten, als voor onfe Vafallen: Ende en willen niet, dat daer van eenichfins inde Landen van herwaerts- overe gheufeert ende ghebruyckt worde, de felve Pachten wederroepende, annullerende ende te niete doende fes weecken nae de publicatie van defen, in alle onfe Landen daer fulex gepracWecrt ende geufeert is geweeft. Hoe dat men verfien fal in plaetfe vande Pachten. XI. Ordineren voorts, dat alle de gene die Commif- fie hebben by tytele van Pachte, de felve binnen den voorfz tijt over feynden fullen aenden genen daer van fy die ghehadt hebben, om daer inne by ons van nieuws verfien te worden, 't zy vande fel- ve Perfoonen,indien fy bequaem ende fufficiente- lijcken gequalificeert zijn, of van andere bequame Perfoonen, welverftaende datter orden geftelt fal worden, hoe,ende by wien deexploicTren, geadju- geerde ende toe-ghewefen boeten ende amenden, conhfeatien ende andere vervallen t'onfen pro- njte, fullen worden geadminiftreert. Aengaende diedepoflen, gefequeflreerde ende geannoteerde goeden. VA ^XH� Mae w#nt men by experientie gefien-heeit,dat

-ocr page 513-

iWPW*�

tot? PlacateM- 5*B�eck.

1&i6

nerftent, ende de geirttereil�erde parthye gehort
zijnde, als onfe Raden obferveren: ^Jt Welck ons
niet te lyden en ftaet, wei�nde tegens onfe inten-
tie, meyninge, eere vander J�ftitie, ende gemeyne
rufte ende vrede, derogerende oock grootelijcks
onfer authoriteyt, ende der onderdanigheyc, die
de Vafalien ende Onderfaten ons fchuldigh zijn,
alsheuren natuerlijckenende overften Heere en-
de Prince j Des te meer, dat een yegelijck in cri-
minele materienjiigeert,vvijft ende VonnifTe geeft
byArrefte: ende niet en bekennen, noch ons,
noch dien van onfen Ra�de: Daer by oock ghe_
voecht, dat tegens hen niet geufeert en is geweeft
van appellatie, reformatie of findicaet.

Hooge Juflitien gealieneert zijnde, /uilen gelofl worden;

XVI.

Mits wekken, begeerende dat promptelijcken
daerinne verfien worde: Soo is onfe meyninge
dat de voorfeyde hooge Juftitien verpant of ghea-
lieneertzijnde, terftont van onfent wegen geloft
fullen worden, 't zy de felve lof baer of oock on-
lof baer zijn (indien nochtans daer materie zy, oft
wettige redene om fulcks te doene) daer toe wy
willen dat terftont toeficht genomen worde, naer
uytwijfen der Inftrudien die wy daer op hebben
doen maecken.

Die hop-brieven fullen geexhileert ende over-
zegeven worden.

XVII.

Ende om te weten, wat een yegelijck daer voe-
ren betaelt ende verfchoten heeft, wy willen ende
ordineren dat fy binnen fes weecken nae de publi-
catie van defen, heure Koop-brieven of autentijc-
ke Copyen exhiberen ende over gheven fullen iri
handen van dien van onfen Finantien: Ten eynde
dat den geenen die eif�dtuelij eken betaeldt, ende
ter goeder trouwen ghekocht fullen hebben foo
dat behoorde, hun gek, 't welck fy op ghebraclit
ende gefurneert fullen hebben, gereftitueertende
wederomme gegeven worde -. den anderen(indien
daer eenige bevonden worden mif bruyekt te heb-
ben) nkt, maer fal fommier�jcken gheprocedeert
worden tot privatie ende punitie van hunfaulte,,
foo 't behooren fal.

Aengaende άOnderfaten die hun fullen
willen aflojjen.

XVIII.

Ende want wy verftaen, dat eenige goede On-
derfaten vanden Lande ende Heerlij ckheden, die
van onfe Domeynen plegen te wefen, feer be-
droeft geweeft zijn, ende als noch zijn, dat fy van
onfe voorfeyde Domeynen af getrocken ende ge-,
alieneert zijn, om in handen van eenige particu-
liere Perfoonen geftelt te worden, ende anderfins
nietenbegeeren, dan onder onfe J�ftitie imme-
diatelijcken weder te keeren, alfoo fy hen bevon-
den hebben veel gracelijcker by onfe Officiers ge-
trafteert gheweeft te zijn, dan by andere vande
particuliere Heeren; Seggen ende verklaren wy,
dat indien eenige vande felve Onderfaten hen wil-
len aflofl�n ende remedieren , om immediatelijc-
ken hen onder onfe hartt te ftellen ghe�jck van te
voor�n, wy de felve ontfangen, ende<in heuren

cerilcn

Yandekjfinge vandefhaogejuftitien geali�n'eert zijnde,

enrfe hoe daer af ghebruycken (uilen, degeene
*,; o**η l \ die de felve hebben van ouden tyden.

�hd� aeingiende cj� h�og� Jui�it�en toebehoo-
iend�'g�nigeilvan-ofi�en Vafalien, die welcke in
feecker particulierLandt, de felve macht hebben
\Vill�ri exterid�te'n, niet alleenlij eken totcorredtie
�nd� .ftraff� van cnrh�n ende mifdaclen, maer bock
�m grati�n erid�r�miil�en te gheven ehde verke-
nen, niet willende Ύ recht vand� felve onfe Vafal-
ien af hemen (foo verre fulcks hen competeert)
rhaer\y�l�enigen regel ftellen: Ten eynde daer
Van Hlet mifbruyl&en worde, tot fchende,oneere
�fide cpnfufie vander J�ftitie, hebben geftatueert
ende itatueren,T>at onfe Steden of Vafalien, van
wat fta�t of qualit�yt die zijn, foo wel Geeftelijc-
ke als \V�reltlijck?, hooge j�ftitie hebbende,
�geerie kjitriiil� iullen mogen nemen van faecken,
by heure Brieven van inveftituere oft erff�niffe ge-
referyeert, noch oock van alle andere gheprivile-
geerde faecken ons, onfe Raden, Souvereyne ofte
overfte Ju ge η ende Rechters competerende.

►: . Abuyfen �p'tfluck vande remipen.

I ..ui'} �b/t, " - VJ^Jl^i,'. 'i' L� -, - '. .'■..... �'}

3-.� -i-Jrn.nr,�. i'-i �'i.-tlittYc

Ende belangende, 't gheven ende verkenen van
graden J. pardoen ende remiflien van crimen ende
mifaaden, hpe wel dat fulcke authoriteyt eer fou-
de wefen adte van fouvereyn ende Overfte Prince
dan van Vafalien, ende dat niet en betaemt, tot
goede Policie endeadminfftratieyan;J�ftitie, dat
e�nig� particuliere Perfoonen daervan gebruye-
ken (foo wy oock niet en verftaen, datlukks el-
ders gedaen is geweeft, dan in onfen Lande ende
F��rtpchdomme van Brabandt) Des niet min, foo
v�rreTijIck recht eenigen Vafalien ende hooge Ju-
fticiers toe behoort, en is onfe meyninge niet, het
lelfde hen af te nemenofabrogeren, maer, wel hen
(bock ons felven) eenige forme ende moderatie te

Erefcriberen, om daer van te gebruyeken, foo wy
iernaefeggenfullen: Daer van weerende het
abuysende ongeregeltheyt dat daer inne gecom-
mitteerd; ende gepkeght is, fonderlinge federtdie
v�rkoppinge van veele hooge Juilitiert, die men
irtdeti yoorfeyden Lande ghedaen heeft allen Per-
ioonen mdin�rentelijcken , met permiiTie, die
voorfeyde grati�n ende remiffien temogen geven
ende verkenen, daer van oock die Officiers vande
Vafall�fl "hen vervorderen te ghebruyeken, we-
iehde cle yoorfeyde li�oge Juftide in handen niet
alkenlijcken van Edele Perfoonenof Luyden ymj
authoriteyt, maer van andere Perfoonen vanmin-i
dere qualit�yt: De welcke te beduchten ftaet,
niet altijdtsiorgeghedragen en hebben die voor-
feyde hooge J�ftitie te doen exerceren foo't be-
hoort �ndebetaemt,^; om den kpft vande infotma-
tjen endeexecutien te ontgaen,daer by gevoeght,
dat eenige te lichtelijcken die.vpo�feydegratieh
gegeven hebben, fonder diftin.�je vande crimen,
mifdaden of Perfoonen,. ende fonder onfe Ordon-
nantien teobferveren,, inhou^endeendevermel-
dende geene remiffient� geven, tenzy van feyten,
gratie vereyilchendeofmeriterende, noch defdf-
de voor 'tjaer te geven, ende met heerftigh toren-

___:__

__^_^______

^«-.MMI

-ocr page 514-

'»";■*»»!

--------��

1017

eerften itaet frellen ende r�ftituefen fullen, fonder
J_ie immermeer te alieneren �f af te fcheyden.
Behoudelijck nochtans, dat defe redemptie ende
loflinge ghedaen worde binnen 'sjaers nae de pu-
blicatie van defen.

Criminele f uftitie. 101

feive inden V�orfeyJe� Radeteinr�rin�r�n,oiifeii
Procureur Generael, mitfgaderstfe geinrereff�ef-
de partye daer over geroepen, op peyne van nulli-
tey t vande voorfeyde grati�n, foo dat by onfe Or-
donnantien vermeit ftaet, noopende degeene die

wy verleenen ende o&royeren.

Belangende de geene die van ouden tyden hooge
Juflitie hebhen.

XIX.

Ende aengaende d'andere, die van ouden tyden
bv Leen - rechte of anderfins de voorfeyde hooge
Juftitie hebben: wy willen toeficht ghenomen te
worden, datfy daer van ghebruycken foo dat be-
hoort ende betaemt, fonder des te mif bruycken.
Te weten om van alle crimen ende mifdaden , ju-
diciele kenniffe te nemen foo verre fy daer van ge-
noten ende gebruyckt hebben: Behoudelijck dat-
ter geen gheprivilegeerde faecken en zijn, noch
ons, ofonfen Raden gereferveert, foo voorfeyt is.

De geene die mainteneren recht te hellen van

grati�n te gheven, /uilen hun tytelen

exhiberen.

XX.

Maer beroerende de voorfeyde Remifi�n, hoe-
wel dat behooren ende betamen foude dat wy al-
leenlijck daer af gebruycken, foo voorfeyt is: Des
niet min, indien fy 't felve recht hebben by goede
ty telen ende bewyfen, fullen daer van mogen ge-
bruycken : Behoudelijcken dattet zy foo dat be-
hoort ende betaemt. Ende om te weten wie 'tfelf-
de recht van onfe Voorfaten heeft,* of,dat ufur-
peert; Ordineren wy, dat de gene die 't felve pre-
tenderen te hebben, ghehouden fullen vvefen hun
tytelen ende bewyfen, of autentijcque copien van
dien t'exhiberen, ende over leveren binnen drie
Maenden nae de publicatie van defen, in handen
tande Fifcalen van onfen Rade in Brabandt, of an-
deren Provincialen Raedt vander Plaetfen, indien
daer eenige zy, om de felve met de advyfen vande
felve Raden, onfen voorfz Stadthouder Generael
over te feynden, om by ons daer op nae reden te
ordineren: Ende by gebreecke vande voorfeyde
exhibitie,fal daer inne verfien worden foo men be-
vinden fal te behooren.

Hoe dat die grati�n gebruyckt moefenworden.

XXI.

Voorts meer, om alle abuy fen te weeren, ende
daer inne eenen goeden ende merckelijcken rege-
le ende reformatie te ftellen hoe fy daer van fullen
hebben te ghebruycken: Inden eerften verbieden
wy allen ende eenen yegelijcken remiffien te ghe-
ven , dan van feyten die in onfe Ordinantien ghe-
maeckt, of als noch te maecken, begrepen ende
toe gelaten fullen worden.

Interinement van grati�n.
XXII.�
Ende om te weten of 't ftuck vergeeflijck ende
remnTibel is, ende daer inne geen abuys oft exces
tegens onfe voorfeyde Ordinantien ghecommit-
teert en zy, _Wy willen dat de Brieven van gratie,
remiflie ende pardoen , in onfen voorfeyden Pro-
vincialen Rade gheprefenteert fullen worden bin-
nen les Maenden na de conceffie van dien, om de

Die amenden geiaxeert op interinement.

XXIII.

Infgelijcks dat onfe voorfeyde Vafallen oft Of-,
ficiers niet en fullen mogen nemen, noch yet an-
ders hebben,dan 't gene by den voorfeyden Raedt
voor eivile boeten ghetaxeertfal worden , die de
felve modereren ende taxeren fal nae de gelegent-
heyt vanden feyte, ende facultey t vanden mifda-
digen: Van welcke Remiffien, Sententien ende
taxatien gemaeckt fullen worden particuliere Re*
gifters, om daer toe recours end� toevlucht te ne-
men t'elcker reyfen als 't van noode werf: Ende
indien onfe Fifcalen bevinden dat eenige daer van
mif bruyckt hebben, fullen tegens de ielve proce-
deren, foo wel tot privatie van heure voorfchrev�
hooge Juftitien * privilegi�n van Remiffien te ghe-
ven, als anderfins tot andere punitien ende corre-
�rien, alsfy bevinden fullen te behooren.

Aengaende die dootflagen, ende andere Crimen ende

mifdaden, ende vande grati�n ende remisfien,

ende by men die geo�royeert moeten

wefin.

ΧΧΠΙΙ.

Ende want die crimen, delicten ende mifdaden,
fonderlinge van dootflagen, in defe Landen feer
frequent zijn, ende dickmael ghefchieden, Proce-
deren 't felfde eenfdeels by gebreecke van promp-
te ende ftrange punitie ende itrafFe5 ende coril�-
quentelij eken deur de faciliteyt van grati�n ende
remiffien te geven: Om 't welcke te doen, te veel
Perfoonen geauthorifeert zijn 5 als inden eerften,
die Gouverneur Generael vanden Lande, daer na
die Meefters vande Requeften in onfen Hove ren-
derende , voorts eenige Gouverneurs ende Raden
van fommige Provinci�n, als oock doen eenige
Officiers, de fommige by hen felven, andere by
advyfe vande Raeden oft dien vande Reeckert-ka-
meren, daeruyt oock geprocedeert ende gheko-
men is, dat eenige andere Gouverneurs ten exem-
pel van dien, de felve macht hebben willen ghe-
bruycken. Ende hoe wel dat de voorfeyde Gou-
verneurs, Raden, Officiers, Reecken-kamers ende
andere die defe macht ghehadt hebben om te ver-
geven, die hadden gelimiteert ende gereftringeert:
Te weten om gemeyne, ende niet gequalificeerde
delicten ende mifdaden, ende daer egeene peyne
vander doot, noch confifcatie van goede en viel:
Des nochtans niet jegenftaende, hebben eenige
daer van anderfins gedaen, hen te feer vervoorde-
rende, ende fommige noch fonder interinement,
noch geintereffeerde partye te hooren, ende fon-
der onfe Ordinantien te obferveren : Hebben wy
daer omme 't felfde generalijcken verboden ende
gheprohibeert, verbieden ende prohiberen by de-
len , als wefende een onbetamelijcke ende onbe-
hoorlijcke faecke, fonderlinge ghemerekt, dat by
onfe Ordinantien d'een Landt het ander niet en
mach bevryen in materie van dootflage: Ende dat

Sf f iij ge-

-ocr page 515-



		Placaten ♦ $. Boeck. 2. Tk, 8, Deel
	toi9	Placaten ♦ $. Boeck. 2. Tk, 8, Deel

			vyfen fullen moeten inhouden, of die Sententie vanden ban gegeven, ende de confifcatie van g_0e, de (daer de felve in ghelijcke faecken ftadt grijpt) geadjugeert ende ghewefen is: ende in gevalle des neen, te feggen die oorfake van fulcken gebreke. Officiets en mogen geen grati�n noch pardoen geven. XXVIII. Ende want in fommige Vlecken ende Plaetfen eenige Officiers voor coftuyme hebben ghehadt eens 'sjaers eenige Gevangenen in liberteyc te* ftellen, of gratie te doen, ende in andere Plaetfen fomtijts na dat Sententie gegeven was, 't zy van- der doot, of totten wille vanden Heere (fo eenige voor coiluyme hadden abufivefijeken hun Sen- tentien te pronunceren ende uyt te fpreecken ) heeft 't mifdaet vergeven geweeft: wy verbieden ende interdiceren 't felfde allen ende eenen yege- lijeken als een abufi velijcke faecke, ende van qua- denexemple, op peyne van nulliteyt, arbitrale correctie, ende deftitutie van Officie. Die geleyden oft faulfconduytcn voor Criminele Perfoonen, ftjngeabolcert. XXIX. Ende alfoo in eenige Provinci�n oft particulie- re Vlecken of Plaetfen, foo wel onfe Officiers als de geene van onfe Vallallen^ gewoonlijck zijn ge- leyde oft faulfconduit te gheven den Criminelen Perfoonen, daer door in plaetfe dat fy de felve be- hooren ghevangen ofvervolght te hebben by alle wegen van Juftitie, om daer van exemplare flraf�e gedaen te worden, fy hen verfeeckerrheyt gaven, daer uyt der voorfchreven Juftitien groote fchan- dalen ende ongeregelthey t toe ghekomen is, heb- bende 't felve ghecaufeert feer groote impuniteyt vande delicten ende mifdaden, fonderlinge ghe- merekt, dateenige de i�lve fomtyden ghegeven hebben van alle feyten ende ftucken, terftont nae dat de voorfeyden crimen gheperpetreert waren, ende die tot verfcheyden ftonden gereitereert te- gens onfe Ordinantien ende Inftrudtien, confecu- tivelijcken hebben achter ghelaten informatien te nemen, ende tegens den YoorfchrevenDelinquan- ten te procederen,'t welck direftelijcken is tegens 't debvoir van hun Officien: Mits wekken wy de voorfeyde pleyden ende faulfconduiten gheabo- leert hebben, ende aboleren by defen generalijc- ken ende ten eeuwigen dagen: ende verbieden den voorfeyden Officiers daer van eenichfins te ghe- bruyeken, op peyne van nulliteyt van dien, ende van privatie van heur Officien, mitfgaders van ar- bitrale corre&ie ende punitie. Van vervolgh te doen, terflont nae dat de deli�len ende mifdaden geperpetreert zijn, ende 't felfde te continueren tot ten eynde toe. XXX. Voorts meer, alfop men by experientie ghefien heeftjdat eenige Officiers (deurcorruptie,onacht- faemhey t of gratie)mette voori�yde mifdaden en- de crimen geconnueertende ghediffimuleert heb- ben, achterlatende informatie te nemen, vervolgh te doen, ofde goeden vanden voorfeyden Delin- quanten ofvoorvluchtige te annoteren, om hen tijde ende ftondt te gheven, om t'eynden'sjaers
generalijcken die gratie alleenlijcken komen moet vanden Perfoon vanden Prince, de felve referve- rende t'onfwaerts ,of tot onfen Stadthouder Ge- nerael, of den genen die fpecialijcken daer toe ge- ordineert ende gecommitteert zijn, foo in alle an- dere Landen , Staten ende Coninckrijcken van goede Policien, gedaen wort. In wat fiucken of rfey ten grati�n gedaen mach tporden. XXV. Ende daer en boven ten eynde daer inneniet ' geabuyfeerten worde, verklaren wy dat de voor- i�yde grati�n alleenlijcken ghegeven fullen wor- den, alll�r eenige merckelijcke circonftantien zijn die 't delict ende raifdaet verlichten ef� verfchoo- nen,fulcx dat wy na rechte beweecht mogen wor- den , om de peyn� vander doodt of die ftrangheyt vander Juftitie of Wet te verfoeten, foo dat inder equiteytende rechtveerdigheyt gearbitreertmoet wefen, ende dat 't mifdaet niet gedelibereert,noch met opfetten wille gedaen en zy, maer dat 'tfey t eenichfins by fortuyne toegekomen zy, of dat de perfoon daer toe geprovoceert is geweeft by wet- tige oorfaecke, ende eenichfins by fijn partye be- dwongen om hem ter weere te Hellen, oft dierge- lijcke laecke, fulcks dat daer inne apparente equi- teyt zy vereyiTchende, dat gratie gheprefereert worde voor rigeur ende ftrangheyt van Juftitie, ende dat te groote ftraflheyt foude wefen de voor- feyde ftrangheyt, ende peyne vander doot te ghe- bruyeken, ende dat men dien volgende hem regu- lere: Nemende oock toeficht.dat men niet lichte- lijcken gratie en geve, den geenen die doodtflaen met opfteeckers, met ftockaden van fweerdenoft rappieren, met Piftoletten ofte eenigh ander Ge- fchut, oft anderfins met hinderlijcke ende griefl�- lijcke ftocken, daer van wy willen ons van alles rapport gedaen te worden, of onfen Stadthouder Generael, om te verftaen wat vande voo�feyde grati�n zy. Regulen op 'tfe/fde. XXVI. Dat oock blijeke de geene die men gratie geeft, in andere faecken, goet Catholijck ende Luyden met eeren te zijn, geen feyt ghecommitteert heb- bendeweerdich van ftrafle ofreprehentie/t welck die advyfen (foo wanneer men de i�lve fal eyf- fchen,foo wel vande Officiers als Rechters) fullen moeten inhouden ende vermelden, ende voorts adverteren vander waerhey t vanderi f�y te, oock dat men om de grati�n oft advyfen niet fal mogen geven oft belooven direclelijcken noch indirecte- Ujcken, prefenten, oft eenige andere dingen, hoe- danigh die fouden mogen wefen , dan den fimpe- len �alaris vande Brieven ende informatien, op peyne by den voorfeyden Impetrant verfteecken te zijn vanden effefte vander gratie, ende voor de geene die ter contrarien ghedaen fullen hebben, geftraft te worden, 't zy den Officier oft andere wie dat oeck foude mogen wefen. *tfem,* XXVII. Ordinerende infgelijcks, dat de voori�yde ad-

-ocr page 516-



		Ordonnantie opte Criminele Juftitie�
	ton


			di� twee jaren, by deri g�fchreven Rechte'g�limi- teert, daer van men feer felden uferen ende ghe- bruycken fil, ende dat alleenlijckin fware faken; ende van langen onderfoecke ende inquifitie. Die vangenijjen [uilen geruymt ende geydelt twr� den, voordcvernieuwinge vander IJ'et. XXXII. Bevelende oock allen Jugen ende Rechters, al, eer fy uy t de Wetten fullen mogen gaen (ίο verre hen mogelijck wert) die vangeniil�n te fuyveren ende ydelen vande Quaetdoenders ende IvJifdadi- ge: Ende den Commiilarifen gheordineert tot het vernieuwen vander Wet, te eyflchen die Rolle van 't ghetal vande Gevangenen, die aldaer onder der felver Wet zijn, ende met wat crimen de felve belaft zijn, ende hoe langen tijdt fy in vangeniil�n zijngheweeft , ende waer aen dattetghehouden heeft, dat de voorfeyde vangeniff�n niet ghefuy- vert, geydelt ende geruymt en zijn geweell voor 't voorfeyde vernieuwen vander Wet, ende dat fy te dien eynde de Vangeniff�n felfs vifiteren: Ende indien fy eenige onachtfaemheyt oft fubterfugien bevinden, 't zy vanden Officier, oft vande VV'et- houders,ende fulcks op den flaenden voet niet en 'konnen remedieren, fullen ons daer van verwitti- gen ende adverteren, om daer inne promptelijc- ken ende van itonden aen verfien te worden. XXXIII. Ende daer geen Commiilarifen en zijn, iullen de geene die uy ter Wet gaen, ons overfchryven, of fy gelaten hebben eenige Gevangenen van cri- me , ende van wat crimen de felven belafl zijn, midtfgaders waeromme fy 't felve niet en hebben konnen uyten ende termineren,om daer inne Yer- fien te worden. Die Rolle vande Gevangenen fal viermae/ 'sjaers over gejonden worden. XXXIIII. Ordineren daer en boven, dat viermael 's Jaers, te weten, ten tyde vande Quatertemper-dagen, alle inferieure of minre Jugen ende Rechters �ver- feynden fullen , beuren overflen immediaten Rechters van reforte,de Rolle vande Gevangenen die fy onder hen hebben ende houden, die crimen daer mede de felve.belafl zijn, den tijdt van hun gevangenifl�,ende den ilaet vander faecken: Ende infgelijcks vande gene, die om deliden ende mif- daden, voor-vluchtich, ofingeroepen fullen zijn. Ende indien fy gene en hebben, fmlen 't felve ont- bieden,ende ial alfoo over g�fchreven worden tot aende Provinciale Raden inclufivelijck. Ende ful- len de felve Rollen geilelt worden in handen van de Fifcalen aldaer, om daer van een Recueil ende ordinaris Regifler te maecken, die tot dien eynde gemaeckt fal worden, om den felven ons,of onfen Stadthouder Generael gefonden te \vorden,t'elc- ker reyfen als men die ontbieden fal. In gevalle van negligentie, wat orden daer inne gejlelt[al worden. XXXV. Ende indien fy eenige onachtfaemhey t, argelift oft malverfatie bevinden, 't zy vanden Officier, Juge
gratie ende remiflle te mogen verwerven. Infge- jijcksdarmenichwerven, niet jegenilaende dat die quaetdoenders geapprehendeert, ende in ghe- Vangenii�� geleyt zijn geweeft, men nochtans foo traechlijcken ende flaeuweJijcken tegens denfel- ven heeft gheprocedeert, ende foo veel uytilellen ende fubterfugien toe gelaten zijn gevveeil, dat in feer klare ende feeckere faecken ende materien,de voorfeyde Gevangenen by gheheele jaren in van- geniiie gehouden ge weeft zijn, hen fel ven confu- nierende van koude, armoede ende ellendigheyt, boven de groote kollen die wy daeromme hebben moeten doogen ende fupporteren: ende dat arger is, en worde geeii Juftitie ghedaen , oft indien de felvegedaen wiert, en wort niet in tijdts ghedaen, mits welcken defelve niet foo exemplaer en was: willende verfien tot fulcke abuyfen, wy (ten ex- emple van 't geene wylen de Keyferlijcke Maje- fteytin'tjaer vijfthien-hondert een en veertich op 'ciluckvandedootflagengeordineert heeft) ont- bieden ende bevelen allen onfen Officiers,op pey- ne van privatie van heur Oilicien, ende andere ex- traordinarepunitien, dat ter felver flont, alsee- nich crime oft deli�r. gheperpetreert, ende tot hun kennilTe ghekomen ial wefen _f 't zy by ghemeyne fame, klachten van partye, of denunciatie, die De- linquant geapprehendeert ende aen getait worde, indien hy op 't feyt bevonden wort: des neen,dat behoorlijcke informatie genomen worde, ende de felve gefien wefende, indien daer af blijcke (ten minden by halve preuve oft groote en vehemente fufpitie) lal die Delinquant gevanckelijckgeftelt worden 5 oft ghedachvaert te compareren in per- foon, nae dat die materie ghedifponeert fal wefen, ende die qualiteyt vanden gheaccufeerden, ende met eenen wege die goeden gheannoteert, op-ge- teeckent, ende�n onl�n handen geitelt (in gevalle confifcatie, 't zy nae uytwyfen vande Placaten, oft anderfins by ghemeynen Rechte) op peyne oock tegens den Diffaillant te betalen vanden fij- nen, die fchade ende verlies, na forme van Rechte: Beveelende voorts tegens den voorfeyden crimi- nelen Perfoon metten alder eerften te procederen navolgende d'orden die hier na geffelt fal worden, by korte dagen, ende onderfcheyt van tyde �. Ten iy dat om de preuve ende andere rechtveerdige ende wettige oorfaecke (ter ordinantie vande Rechters) eenigen langeren competenten termijn gegeven moet worden, fonder bedroch, cavillatie oft calumnie. Tijdt om tenalderlanghflen een Proces Crimineel te uyten ende wyfen, XXXI. Ende om de uytinge vande Criminele Proceff�n des te meer te voorderen : Ordineren wy dat die Officiers, ende de geene die op 't ftuck van 't C ri- tte, gedeputeertzijn, poftponerende ende te rug- geftellende alle andere faecken, verftaen rotter Infmicf ie vande voorfeyde Proceffen, ende die rechters ende Jugen totter examinatie vande Ge- ^tuygen, beleydt van Officie wegen, tot belaftinge ende ontlaftinge, ende daer nae tot uyttinge ende determinatie van dien, om die ten alder eerften, «at mogelijck wert geuyt ende ghewefen te wor- �en, ende in fwaerder ende langer faecken, binnen

-ocr page 517-



			c a.Tit, 8.Deel. i_0l> om perfoonelijcken te, compareren, in gheroepen hebben, fonder van fijn faecke ghetermineert te zyne, fy ons adverteren fullen vander oorfaecke efi waer aen dattet gehouden heeft, dat de voorfz faecke niet geuyt ende getermineert en is. Vifitatien van Vangeniffen. die, foo hy de Raden, als Subalterne oft mindere Wetten oftjuftitien, gedaen fullen werden. XXXIX. Laften ende beveelen oock dat die Officiers in perfoone, ende in heure abfentie ende af vvefen (te weten als fy uy tter Stadt zijn fullen) heure Stadt- houders,alle Maenden eens ten miniten, inde van- genifl� gaen fullen, ende in prefentie ende bywe- len van twee vanden Rechters, ende den Greffier crimineel , fullen elcken vanden Gevangenen aenfpreecken, hen vragende 'tgeene des fy bevin- den fullen te behooren ende dienen, om hun Pro- ces te voorderen. Sullen oock befien oft die Van- geniflen goet zijn, ende die Gevangenen wel be- waert, ende of fy hun behoefte hebben van fpyfe, dranck ende ftroo, volgende onfe taux ende Or- donnantien �. of die vooriz Vangeniflen niet gein- fe&eert oft ftinckende en zij η , ende diergelijcke faecken , alfoo die Vangeniflen zijn tot bewaer- nifl�, ende niet tot ftraffinge, 't welck onfen Pro- cureur](ende in abfentie fijnen Subftituyt) oock doen fal, inde vangeniffe van onfe Raden, alwaei viermael 'sjaers hem affifteren fullen twee Rae- den , fulcke als die Overfte ordonneren fal, Alles op pene van 't felfde op hen te verhalen. 't Selfde voor diefuftiticn vande Vafalkn. XL. 't.Selfde willen wy oock gedaen te worden by de Officiers, Jufticiers ende Rechters van onie Vafallen, hebbende hooge Juftitie, foo hier boven ghefey t is van onfe Officieren ende Jugen Subal- terne. Aengaende die kofien vande lewaerniffe ende on- derhoudinge vande Gevangenen. XLI. Beveelen ende ordineren oock den Auditeurs vande Kameren van onfe Reeckeningen, datfyin 't hooren ende examineren vande koften van Ju- ftitie , ende fonderlinge vande vangeniflen wel gade flaen, den tijdt dat die Gevangenen ghehou- den zijn geweeit: want indien hen dunckt dat den tijdt langer is dan het behoort nae Rechte, ende foo hier boven gefeyt is, Verbieden wy ye-t te Jy- denoftpafferent'onfenlafte, voorde onderhou- deniffe ende bewaernifle: oft indien 't felve den Cypiers ende Bewaerders vande vangeniflen ghe- pafleert moefte wordg, ende dat die ibnder fchult zijn, dat fulcks verhaelt worde op den geenen die oorfaecke is van fulcke lange ende onrechte de- tentie/t zy den Officiers of Rechters, daer van op de reeckeninge notitie gehouden, ende den Fifca- len vander Provinci�n advertentien ghedaen fal worden, om ons recht daer inne te bewaren. Op 't felfde. XLII. Infgelijcks om teverklaren, hoedanige onko*
		%oi3 Placaten. f.Boec Juge oft Rechter, fullen daer van rapport doen aen onfe voorfz Raeden, om daer inne verfien te worden, 't zy mits den fel ven voor een reyfe ont- biedende binnen feeckeren ghepref�geerden tijdt recht ende Juftitie te doene, of indien fy negligent waren, die te dachvaerden ende calengeren naer de circonftantien vanden feyte, daer mede wy be- laften die eere ende confcientien van onfe voor- feyde Raden ende Fifcalen. Van 't [elfde. XXXVI. Ende indien onfe Raden bevinden, datter die fluyeringe ende neg�gentie merckelijcken te groot is , ende dat op heure refcriptie de faecke niet gedetermineert ende gevvefen en wort, of ten minnen wettige ende ontfanckbare exciifatie ge- daen worde van beuren uytftel ende dilatie: Or- dineren wy, dat fy die Gevangenen met hun Pro- ceffen ende informatien, in hun handen doen ko- men, om de felve te doen inftrueren, ende by hen te uyten ende vvyfen,alles ten eygen kofte vanden Officier, oft vande Jugenende Rechters die fy culpabel ende befchuldigt fullen vinden, of indien 't een faecke extraordinaris ware,daer van de ken- nifl� toebehoorde den Droffaten , over - Provoo ften oft Souvereyns, fullen laften ende bevelen,de felve Gevangenen in handen van dienteftellen, om daer van gedaen te worden als vooren. Dat minder erimen ende mifdaden,d'executie vandu meefle 'ende grieffie, niet en heboor en te helenen, XXXVII. Ende want men verfbet, dat eenige Officiers, om die uytinge vande criminele faecken ende ma- terien te fluyeren ende verachteren (wefende een capitael crim bekent ende geverificeert) den Ge- vangenen oft Voorv luchtige fomtyden gheimpo- feert ende op geleyt fouden hebbeneenige andere delicten ende crimen, die fy niet en konden geve- rificeren , ende dat hangende defe Inquifitieende onderfoeck, den tijdt paffeerde : Wy ordineren dat in fulcken ghe valle (ten zy dat het delift, het welck men van nieuws fal willen impoferen ende opleggen, feer important zy, ende grieflijeker dan het eerfte, ende dat d'eerfte crime niet ghe- noechfaem en zy om den gheaccufeerden metter doottepunieren) die Jugenende Rechteren tot- ter uyttinge ende vonnifl� voorts gaen fullen, fonderhent'arreileren oft aenfchouvv te nemen op die andere nieuwe , ende by aventuere ver- fierde ende ghefochte accufatien vanden Officier. Ende indien fy cavillatie of calumnie bevinden van wegen des Accufateurs,fullen daer af behoor- hjeke correctie doen. Aengaende die Gevangenen, wefende onder die vanden Rade. XXXVIII. Ende ten eynde oock, dat onfe Fifcalen oft Ra- den , inde voorfeyde criminele faecken ende ma- terien, infgelijcxegeenfaulte,verachteringe, uyt- ilel oft negligent�e en fouden mogen gebruyeken: Ordineren wy, dat in ghevalle fy eenen Gevange- nen meer daneenjaer in heure vangeniflen ghe- hadt ende ghehouden, oft anderfins geflaeckt, oft

-ocr page 518-



	Ordonnantie opte Crirninele Juftitie� 1016

		als t hen bevoolen fal worden, oft aldaer fy hen jegenwoordich ende prefent vinden fullen : op pene van ghepriveert te wefen van heure voor- lchreve Officien, ende anderfins arbitralijcken ge- corrigeert. Dat Vafallen Jiebhende h�ogejuflitie, moeten on- derhouden Minifiers ende Dienaers -van Ju.' fiitie in competenten getale. XLVi, Ordineren oock, dat alle onfe Vafallen, heb- bende hooge juftitien, hun Baillius ende Officiers competentelijcken fullen doen by ftaen ende aifi- fteren van Sergeanten ende andere Dienaers, ten eynde dat by ghebreecke van dien, de Juftitie niet en blyve fonder executie, op arbitrale penen. Dat eenyegelijckgehouden is diejuflitie by teflaen ende αβϊ/leren des verfocht zijnde. XLVII. Ende daer en boven, Alfoo onder 't ghertieyn Volck (fonderlinge onder die onwetende ende in eenige particuliere Quartieren) groot abliys ende dwalinge is, dat de felve, die ongefondeerde opi- nie hebben, die Juftitie niet te willen byftaen ende ailifteren , ende noch min tot apprehenfie ende aentaftinge vande criminele Perfoonen, oft om de felve te doen obedieren, foo wanneer yemant ee- nige refiftentie doet \ Daer uy t procedeert, dat ee- nige Del�nquanten der voori�y der Juftitie te lich- te�jcker refifteren ende wederiken , meynende gunfte ende faveur te vinden aende Gemeynte, ende fomtyden moeten die Officiers ende Serge- anten , die furie van eenige Quaetdoenders wije- ken. Ordineren ende bevelen wy feerfcherpelijc- ken allen onfen Onderfaten, van wat ilate, quali- teyt oft conditie die zijn, dat indien fy yemandc iien, die der Juftitie gewelt oft refiftentie doende is, hoe 't felve foude mogen wefen, oft dat onfe Officier oft die Minifters, Huyffiers oft Sergean- ten, hen om affiftentie, byftant oft hujpe verfoch- ten, een yegelijcken gehouden wort promptelijc- ken ende op den ftaenden voet hen hulpe ende afliftentie te doen nae fijne macht ende qualiteyt, inder voegen dat die macht t'onfwaerts blyve, en- de die Juftitie gheobedieert worde, ende die over- handthebbe: op pene indien yemandt daer inne weygeringe maeckte, hem vertrocke, oft nae fijn macht geen gunfte , hulpe oft affiftentie endede (indien hy den middel heeft om 't felve te doene) van ghevangen te worden, oft op arbitrale peyne, boete ende amende nae de qualiteyt vande Per- foonen. Tegens de geene die dejuflitie beletten.* XLVIII. Ende aengaende de geene , die tegens der Juftitie favoriferen fullen by feyte ; gheroep oft anderfints, om te beletten, dat die Delin- quanten ende Mifdadige niet ghevangen en wor- den , oft poogen die ghevangen te verlofl�n; De felve lullen met ghelijckerpeneghepunieert worden, als de Delinquanten ende mifdadige ver- dient fouden hebben , ende anderfins arbitralijc- ken geftraft, , , ; ». Ttc Alle
ftcn van Juftitie ftaen fullen t'onfen lafte, fond�f- �nse om te verhoeden die malverfatien, frauden eiicle bedroch van eenige Officiers oft Cypiers, de _welcke onfen Ontfangers dickwils doen betalen die koften van Juilitie vande Gevangenen-.hoewel nochtans fy die op de feJve verhaelt hebben, oft dat de voorfeyde Gevangenen op hunfelfskoft, hen onderhouden ende ghevoedt hebben: En be- vinden wy niet rcdelijcken, noch by confequente _en is onfe intentie ende meyninge niet, dat eenige andere koften t'onfen lafte ghedragen fullen wor- den ,� dan vande fimpel onderhoudinge ende be- waerniiTe vande felve Gevangenen, foo dat ghe- feyt ende getaxeert fal worden by de Inftructien vande voorfeyde Cypiers: de welcke vvy ghefien willen worden by de Audicateurs vande Reecke- ningen van onfe Officiers ende Ontfangers, om hen daer nae te reguleren in 't paft�renende lyden vande voorfeyde koften: Ende dat in ghevalle de voorfeyde Gevangenen geenen middel oft macht chehadt en hebben heure koften te betalen: daer van genoechfaemlijck fal moeten blijcken by Cer- tificatie vande Jugen oft Rechters, oft dat onfen Fifcael daer inne gecondemneert zy, ende ander- fins niet. Belangende trenforcement, verflerckinge ende ajfiflentie vande Jufiitic. X L111. Ende gelijck wy bevelen, die onnutte ende on- nootlijcke koften vande Jufti�ete bekorten, foo willen wy oock verfien totte wettige ende rede- lijcke koften, gelijckerwijs tot 't geene dat eenige Officiers hen beklagen geen genoeghfame byftant ende affiftentie te hebben, om te mogen exploi- teren , oft die apprehenfien ende aentaftinge van Criminele Perfoonen te doene: Om waer inne te remedieren, ordineren wy, dat indien yemant van hen meerder ghetal van Sergeanten van doene heeft, by 't felve ons te kennen geven, om daer op geadvifeert te worden: maer nochtans met fulc- ker moderatie, dat wy vande onnutte ende over- vloedige koften, niet ghetraveylleert en worden, Ende dat 'tgetal vande voorfeyde Sergeanten niet eer laft en zy, dan voorderinge vander Juilitie. Die vande Gilden, ende in Eede zijnde, fullen ge- houden we/en diejuflilie te dienen. XLIIII. Voorts meer,beveelenwygeneralijcken allen den geenen die in Eede zijn, ( volgende de Obli- gatie ende Verbondt by hen ghefwooren') die Ju- nkie by te ftaen ende ailifteren, des verfocht zyn- de: op pene, in gevalle van weygeringe oft negli- gentie, tegens hen te procederen, niet alleenlijck totprivatie vande Privilegi�n van hun Gilden en- de Confraryen, maer op andere boeten ende arbi- trale penen. Die Officiers vande Steden zijn met 't[elfde belafl. XLV. "rfgelijcks ordineren wy dien vande Steden, ende bevelen den felven wel expreiTelijcken, dat ^,n t verfien vanden geenen die fy de Officien ge- ven, hoedanich die zijn,fy hen belaften die voorfz Julhtie by te ftaen enda affifteren, t'elcker reyfen

-ocr page 519-



		. 2.Tic. 8.Deel. i_0zg geen Jugen �ft Rechters wefende, oft geen Com- miifie oft macht hebbende om informatien prepa- ratoire te nemen, geen Getuygen te hooren, Atte- ftatien te geven, oft fpeciale aden te doene, inde faecken ende Procefien , hangende voor andere Rechters: op pene voor d'eerfte reyfe van heure Officien gefufpendeert te worden vooreenen tijc totarbiterfchappe vanden Rechter: Ende yoord� tweede reyfe van privatie van 't voorfeyde Officie ende vanden ban, oock tot arbiterfchappe vanden Rechter: Verbiedende oock allen Jugen ende Rechters, op ghelijcke informatien oft atteftatien eenigh teguard oft infien te nemen,in wat manie- ren dattet zy, noch oock de felve te ontfangen oft toe laten, al en waer 't maer, om die daer nae te recoIeren,op pene van nulliteyt. Diejufiiciers ende Rechters extraordinaris,fullen hen voege» ende reguleren naer uytunjfen van heure Inflruftien. Lil. Ende aengaende onfe Officiers extraordinaris, als over-Provooften ende diergelijcke, die fonder- lingen ende allcenlijcken geftelt zijn om die Pro- vintienende plat Landt te fuyveren vande Vaga- bonden, Ledichgangers, ende de gene levende op den Armen Huyfman. Ende om tefupplercndie negligentie vande Officiers ordinaris: Willen wy, dat elck van dien hem ial reguleren nac uytwyfen van heure Inftruclien , de welcke wy fullen doen verfien ende redrefleren, foo wjj bevinden fullen te behooren. Aengaende die relaxatie ende flaeckinge vande Gevangenen. LUI. Dat foo geringe blijeken fal vande innocemie ende onnoofelheyt vande Gevangenen, willen wy dat alle faecken gepoftponeert ende te rugge ghe- fielt,die Jugen ende Rechters verftaen fullen,om hem te ontilaen ende abfolveren, wefende een abuys, hem te laten duncken die cere vander Ju- ftitien te zijn niemanden te reiaxeren: de welcke gelegen is, mits gevende goet, kort ende oprecht Vonnifle, tot abfolutie oft condemnatie. Ende indien 't niet t'eenemael ende gheheelijcken en blijeke vandcr mifdact, nae de informatien ende debvoirdefhalven gedaen: maerdatter alleerilick fufpitic of twijffel valt(indien de faeckeende ma- terie niet te feer fwaer en is) fullen die Gevange- nen geflaeckt worden tot erbieden, op cautie oft borchtocht fidejujfoire oft furatoire na de qualiteyc vande Perfoonen, ende der mifdaet: De felve con- finerende oft anderfins ordinerende, foo mende faecke ende materie bevinden fal ghedifponeert: Verbiedende allen Officiers, eenige Gevangenen te flaecken oft relaxeren , fonder decreet of Ordi- nantie vanden Jugen of Rechters. tor me van Criminele concluften, LIIII. Ende foo men in eenige Plaetfen den Officier bedwinght (die niet altijts geleertcn is, ende geen alTiftenticoftbyftantvanRadeen heeft) particu- liere conclufie te nemen daer inne eenige abuyfe*¹gelegen zijn, mits dien hy conclufie te licht oft te
1017 *PlacatcDL�». 5 Boeck** Jlle degeene die deluflitie (uilen affifteren, zijn in Conincklijcke Majefieyts fauvegardeende proteclie genomen. XLIX. Verklarende, dat alle Gildebroeders, ende die in Eedezijn.mitfgadersdevoorfz Officiers,ende alle de gcene die J uftitie aififtcren, oft hen merter felver voegen, infgelijcks in onfc fonder�nge pro- tectie ende fauvegarde wefen fullen voor fulcke acte ende fcyt,niet meer noch min, dan onfe voor- feyde eygen Officiers, ende andere onfe Dienaers vander J uftitie, inder voegen dattet capitael Φε- fen fal, hen in fulcken adc, feyt ende exploid te hinderen oftoffenferen. Forme van procederen tot ter apprehenfie, aentaflinge ende vervolging vande Quaetdotnders.

	L. Ende gelijckcrwijs dat van noode is,goedeende ftraffc Juftitie re doen vande Quactdoenders en- de Mifdadigc, foo behoort men oock te beter toe- iicht te nemen, dat die onnoofcle nietghecalum- nieert, noch met vangeniflen oft anderuns gevex- cert ende gequclt en worden: Verbieden wy daet- omme generalijcken allen Officiers tot appre- henfie van eenige Perfoonen te procederen, noch de felve dagen,om in peribone te compareren, ten zy in ghevalle van een vande drie ftucken ende fcyten hier nac volgende. Ί e weten, dat hy op 't feyt bevonden is; oft dat dicjugenoft Rechters ghedecreteert hebben provifie van prince de corps, oft fijnen perioon te doen aentaften, oft adjourne- ment perfoneel oft in perfoone te compareren, na dien fy die informatien gefien fullea hebben, foo hier boven gefey t is, oft by accufatie ende ghefor- meerde parthye. 't Welck wy laten ter diipofitie vanden Rechten, na de gelegen thcyt, circonftan- tien ende inditicn die by fal mogen hebben , fon- der tegedoogen datyemanden calumnie gcdaen worde, ende alle andere wegen van apprehenfie, die men anderfinsineenige Plactfen, waer dattet zy, gheobferveert heeft: Hebben wy de felve ver- Rlaert, ende verklaren by dcfen van geender weer- den, ende abufif tcgens den Rechte endeequi- tcyt : Ten fy nochtans in fceckere fpeciale faec- ken, ghclijckerwijs als de felve Vagabonden ende Landtlooperswaren, daer merckelijck perijckel lbuden wefen vander vlucht, ende daer 't feyt te feer gricflijck ende afgrijiTclijck ibude weien, ende dat de iaceke by den Officier wel klacrlijcken be- vonden ware :in welcken gevalle fal onie Officier binnen vieren twintich uyren nae de apprehenfie, den Rechters daer van adverteren, midtfgaders vander oorfaecke van diere, ende hoc hem daer af blijekt, om by den felven t'ordineren, of die appre- henfie ende aentaftingc oprecht is oft niet. Alle atteftati_ten ende informatien, anders dan voorden Juge oft Rechter gepajfeert, zijn verloden. LI. Ende om te verhoeden d'abuyi�n die men be- vinc inde atteftatien oft informatien preparatoire, gemaecktende gehouden by incompetente Per- foonen. Verbieden wy alle Notarifen, Secretarie fen, Greffiers, ende generalijcken allen Perfonen,

-ocr page 520-



	Ordonnantie opte Criminele juititi�
				i
			■	i
			■


		felve begrepen te veranderen,altereren oftmdde^ reren,maeralleenlicken kennii�� te nemenj wyfen ende prbnunceren, oft die aengebrachte oftgeac- eufeerde, "vervallen zijn inde penen vande voor- feyde Wetten, Edicten, Geboden oft Placateni ende daer nae de felve condemneren, recht ende Juftitie doende op de allegatieri, die de Verweer- ders fullen proponeren niet gedaen hebben, 't gee- ne daer mede fy belaft worden, ende geenfins nen Jugen oft Rechters te maecken vande equiteyt oft iniquiteyt vander Wet, Ordinantie oft Princelijc- ke conftitutie. forme van Eede, voor alle Adminifrateuts vander juflitie. LVII. Mits welcken, willende verfien tot 't geene des voorfeyt is, ftatueren inden eerften, dat in 't ver- nieuwen vande Wetten, alle Recjhters fullen moe- ten fweeren ende eedt doen, goede ende oprechte Juftitie te doene, ende foo veel als in hen wefen fal, te wyfen endejugeren, naevolgende �nie Or- dinantien, Edicten ende Geboden, indien daer ee- nige zijn 5 indien niet, die crimen ende mifdaden te punieren ende ftrafl�n, nae uytwyfen vande ge- fchreven Rechten ende Wetten, ende alle goede Juftitie nae hun befte wetenfchap, welcke forme van eede, den Rechte oock conform is, waer op wy eemaeckt hebben een forme van eede voor alle Rechters, Jugen ende Officiers, foo wel Gouver- neurs, Raden, als alle andere Jugen, Rechters en- de Gecommitteerde tot ghemeyne adminiftratie der Juftitien, die wy alomme feynden om geregi- i�reert, ende by eenen yegelijcken refpectivelijcfc achtervolght te worden. Hoe dat men hem fal reguleren, aengaende di� arbitrale penen, LVII�. �nde beroerende die extraordinarife delicten, oft andere overtredingen ende contraventien van onfe Placaten, daer die penen ende boeten gheJa^ ten zijn tot arbiterfchappe vande Jugen ende Rechters,de welcke fy foo weynich eftimereri en- de arbitreren, dat fy by nae die mifdaden onge- ftraft laten: Wy willen ende belaften den felven, dat fy die rechtveerdelijcken ende inder equiteyt eftimeren ende arbitreren fullen, ende in faecken ende materien meeft importerende advijs nemen van goede gheleerde Mannen, niet fufpect wefen^ de, die fweeren fullen hun advijs te geven nae hun befte verftant ende jugement, nae Godt, den Rechte, ende hun Confeientie, ende dat fy d'een noch d'andere vande partyen, geen advijs ghege- ven en hebben, ende die delicten ende contraven- tien te overwegen, nae die qualiteyc, circonftan- tien ende gelegenthey t vander faecken, ende hier inne fulcks te uferen, dat de pene niet en excedere die qualiteyt vande delicten, noch oock dat de fel- ve niet ongepunieert, of den ftraf van dien illufoir en blyven: 't welck toe komt als de faecken niet gheeftimeert en worden nae hun qualiteyt ende importantie: Willen wy, dat onfe Procureurs* Fifcaels ende Officiers (daer fy fulcks fien fullen) daer dan appelleren α minima, foo men feght,cnde daer die Jugen ende Rechters by Arrefte wyfen Ttt ij endet
fwaer neemt: �nde dat die Jugen oft Reehter,hen arreileren op de forme vande felve conclufien, in eenige Plaetfen verklaert hebben , den Officier niet ontfanckbaer te zijn in fijn voorfeyde conclu- fien, fonder hen recht te doene nae gelegenthey t vander pene, die de Gevangene verdient mochte hebben, daer deur die crimen ongeftraft gebleven zijn. Ordineren ende ftatueren wy, dat genoegh wefen fal, dat d'Officier 't feyt vanden crime lal proponeren, daer mede hy den Gevangenen fal willen belaften, midtfgaders fijne informatie, con- feiTien, preuven ende anderfins: Concluderende alleenlijcken, dat hy om de voorfeyde feyten ge- punieerc werde na recht ende Juftitie, of onfe Pla- caten (daer eenige zijn) oft andere fulcke penen, als die jugen ende Rechters inder equiteyt ende redelijckheyt bevinden fullen te behooren: Willen wy, dat de voorfeyde Rechters (niet jegenftaende fulcke conclufien, ende fonder hen op de felve te arreileren, 't zy dat die lichter oft fwaerder zij n, dan 't felve behoort) den voorfeyden criminelen Perfoon condemneren fullen, foo hen duncken fal te behooren: Ende dat te dien eynde de voor- feyde Officier, oft onfeFifcael, akijats nae de fpe- ciale conclufie die hy ghenomen fal hebben, by voegen fal, oft andere fulcke pene, als die Rech- ters nae recht ende oprechte Juititi� bevinden ful- len te behooren. Generalefiijl voor die criminele faken ende materien. Ende voorts, want wy verftaen dat in het ituck vande Criminele procedueren, ghebruyckt wort feer groote diverfiteyt van maniere van doene, ende niet mogelijck en zy, oft daer inne en zijn feer uytnemende onrechte ende onbehoorlijcke manieren: Begeerende daer inne te remedieren, ende willende al 't felfde reduceren ten aldernae- ften dat mogelick wort, vande gemeyne ende ge- fchreven Rechten, ende voorts vander redelijcker equiteyt ende Juftitie: hebben wy doen maecken ende beworpen eenen generalen ftijl of forme van procederen inder felver materien, Die wy fullen doen uytroepen ende drucken, om alomme geob- ferveert te worden, tot beter directie ende voor- deringe vande faecken ende affairen. Dat de Jugen ende Rechters procederen [uilen, tot decla- ratie vande f enen, nae inhouden -vande Ediclen ende Ordonnantien,fonder de felve te altereren oft veranderen. LVl. Ende warit wy menichwerven,foo van onfe Of- ficiers , als andere, klachten ghehadt hebben, dat eenige Jugen ende Rechters, namentlijcken Wet- houders, ende andere Subalterne ende minderen Wetten ende Juftitien di� faecken, materien, boe- ten , penen , amenden ende breucken: dickmael nae hun fantafie ende opinie willen wyfen ende jugeren, (niet jegenftaende onfe Edicten, Gebo- den ende Ordinantien ter contrarien) de welcke fy hun laten duncken gemaect te wefen tot vreefe, oft dat de felve te feer ftrange ende rigoreus zijn, niet willende daer omme de felve achtervolgen, t welck nieten behoort hen toe gelaten te worde, loo die Rechters niet en vermogen de penen inde

-ocr page 521-



	1031 *PlacatecL�,. 5Boeck. %.Tic. 8.Deel.**

			fpeelders, Vrouwe - verkrachters, ende die inc�* fium committeren , vervolgers van Geeftelijcke Dochters, Subornateurs van jonge eerlijcke We- reltlijcke Dochters, Coppelaers-, Coppelerfen, de geene die hun Kinderen tot onkuyf heyt ende on- eerbaerheyt exponeren,de geene gehuwet wefen- de, anderwerfs huwen , Cal�mniateurs, valfche Accufateurs oft valfche Getuygen, Woeckeraers, Monopoliers, ende vele andere crimen, ordineren ende bevelen wy, dat alle de voorfeyde crimen, delicten ende mifdaden gepunieert fullen worden naforme vanden voorfeyden gefchreven Rechte, ende die Placaten, indien daereenige zijn, behal- ven foo verre het aengaet den genen die op eenen tijdt twee Huyfvrouwen oft twee Mans hebben: De welcke, ghemerekt dat boven 't crime van on- cuyf heyt ende overfpel,daer inne fy by den voor- feyden Civilen Rechte vervallen zijn, oock mede gecommitteert wort 'tcrime van folemnele meyn- eedigheyt in 't aenfien vander Kercken ghedaen, met openbare ende gedelibereerde fpottinge van't Sacrament vanden Hou welijcke: wy willen feer grieffelijcken, itrangelijcken ende exemplaerlijc- ken gheilraft te worden by lijfilraffe, onder 't fup- plitie vander doot, oock by eeuwigen ban * ende confifcatie van parthye ende deel van heure goe- den , om die infamie ende enormitey t vanden fey- te. Ende daer ommeinghevalledie Geeftelijcke Jugen (om van 't Sacrament vanden huwelijcken- ilaet die kenniiTe te nemen) prevenieren, ende nae dien by hen dienthalven gepronunceert fal weien: Bevelen wy onfen Officiers fulcke Delinquanten op den ftaenden voet aen te taften, ende promp- telijcken hun Proces te maecken, om de khe te punieren, volgende de voorfz peyne. Die Cofiuymen, Statuyten oft Privilegi�n hier beteyc- kent zijngeaboleert, als wefende tegensjuflitie ende goede manieren. LXI. Ende onder andere merckelijcke abuyfen, is 't Privilegie,dat men feght eenige Steden te hebben, van geen Burgers uyc hun Huyfen te halen ter caufen van eenige crimen of mifdaden, noch oock die Bancquerouten (die welcke nochtans zijn als openbare Dieven ) andere dat paf��rende van d'een Jurifdictie in d'andere, vry moeten wefen, in andere plaetfen fijn vryhedenvan alle crimen ende mifdaden: Andere obferveren, dat niemant ter doot ghebracht mach wefen, ten zyde felve 't crime bekenne , alwaer 't foo, dat hy op 't fey t ende mifdaet bevonden > oft by veel Getuygen (omni exceptione majoris ) verwonnen waer: Ter contrarien, die Perfoonen op de Pijnbanck te leg- gen op 't feggen van eenen Getuyge, fonder di- ftinctie vande crimen oft Perfoonen, dat Burgers oft Poorters in vele Plaetfen (alwaer't dat fy eeni- gen anderen totter doot gequetit: oft gewont had- den met opfetten wille, oft by befpiedinge) ni�t gevangen en mogen worden, ioo lange als de gne- quetfte niet doot en is. In eenige Landen zijn die Inwoonders van dien van alle Crimen ontflaeckt op cautie-.Andere (foo men feght) hebben pri- vilegie van impuniteyt van overfpel, oft worden fachtelijcken gepunieert met eenige kleyne Ciyile boete. In eenige Plaetfen, alwaer 't dat diverfch� ⁶ Per-
ende jugeren (in gevalle fybemercken eenige on- geregeltheytoftmerckelijckgebreck) fullen ons 'c feilde by Requefte moeten vertoonen, ten eyn- de dat in d'een ende d'ander fake by ons b'ehoor- lijcken geremedieert worde, ■i Dat die delitlen ende mifdaden gecorrigeert worden na verdienfle, achtervolgende de f enen van Rechte, of Ed�ften ende Geloden .� Ende fullen die locale Lfantien ter contrarien gefufpendeert ende gefchorfl worden: L1X. Ende ten eynde 't felfde te beter gheef��ctueert mach worden, ende dat de Gemeynte niet en val- leindeinconvenienten, die der ielver toekomen by impuniteyt vande crimen ende delicten, foo geen faecke en is, die de Perfoonen meer inviteert ende provoceert om te mifdoen, dan licentie oft hope van impuniuey t ende correctie, niet corref- ponderende met de verdienften ende mifdaden: Ende infgelijcks om te eviteren ende verhoeden die differentie ende diverfiteyt vanden flrafende penen, die men in verfcheyden plaetfen gebruyct: Willen ende ordineren wy, dat de voorfeyde cri- men,delicten ende mifdaden,alomme binnen onfe voorfeyde Landen van herwaerts-over, met con- digne pene, ende exemplaerlijcken ghepunieert fullen worden, naer uytwyfen van onfe Edicten, Geboden ende Placaten: Ende by gebreecke van dien, naer uytwyfen vande ghefchreven Wetten ende Civile Rechten, fonderhen tearrefteren op de StatuytemPrivilegien, municipale Ordinantien oft locale Coftuymen, oft particuliere Ufantien, oft manieren van doene ter contrarien, alwaer 't foo dat de felve gecreteert hadden geweeil: Ende dat ten opfiene vande openbare ende ghemeyne crimen, die ghelijcke�jcken ende uniformelijcken inalleplaetien gepunieert ende gheftraft moeten worden, tot exempel ende vreefe vande Quaet- doenders , ende verfeeckertheyt vande goede. Ende te dier oorfaecken (foo hier boven geieyt is) hebben wy de felve geiufpendeert ende gefchorfl, fuip�nderen ende fchorf��n ter tijde toe dat de Steden, Vlecken of Plaetfen die hun fullen willen behelpen mette felve Statuyten , Previlegien, Ufantien of Coituymen ter contrarien , ons die over gefonden fullen hebben, om de felve t'over- i�en ende examineren, ende daer op fulck decreet ghedaen te worden, als wy bevinden fullen te be- nooren , 't welck fy fullen mogen doen binnen drie Maenden nae de publicatie van defen , voor alle uytftellen ende dilayen, op peyne dat den voorieydentijdt overflreecken zijnde, fy ten eeu- wigen dagen gheexcludeert fullen bly ven, om de felve te mogen voort ftellen, oft hen daer mede te behelpen. " Di� Crimen h'mgefpecificeert,fullenfwaerlijcker ende grieflijekerg�flraft worden, dan 'm �voorleden tyden. LX. Ende mitfdien datter feeckere crimen zijn, die by gemeyne obfervatie, oft eer by abuys geproce- deert deur onwetentheyt oft ghecorrompeerde manieren, niet geftraft en worden (immers nae de groote van dien) Tooveraers,Waerfeggers,Over-


		.�

-ocr page 522-

Ordonnantie opce Criminele J�ftitie.

1033

Voorvluchtig� ter aatfe» van 't Crime van i&��
Majeftatis divinas & humanae, fullen uyt
al de Landen gefchribeert ende ge-
bannen worden.

LXIIL

EndVggmerckt, dat die Rechters, 't zy Pr�vlrf--
ciale oft inferieure, die voorvluchtig�, wederfpan-
nige, noch andere (na Recht) niet en mogen ban- .
nen buyten die limiten van hun Landt ende Jurif-
dictie: nochtans alfoo in feeckere feyten, om d�
enormiteyt ende grouwelijckheyt vande Crimen
ende mifdaden geenfins en betaemt, dat de geene
die uyt d'een ProYintie gebannen is,in andere fou-
de mogen refideren: Willen ende ordineren wy,
dat de geene die dm 't ftuck van Ketterye oft cri-
men la/a; Majeflaris geprofchribeert oft gliebannen
fullen zijn, oockgheexcludeertende ghebaunen
fullen blyven, uyt alle onfe Landen ende Steden
van herwaerts-overe, egeen uytgefondert, fulcks,
dat indien de felve aldaer bevonden waren, wy
willen dat fy gheapprehendeert, ende d'executie
daer van gedaen fal worden, fonder ander onder-
foeck, informatie oft proceduyre,dan vander Sen-
tentie vanden voorfz ban, foo men doen foude in-
dien hy gekomen ware binnen de limiten vanden
Lande vanden Juge die de voorfz Sententie ghe-
pronuhceert ende uyt-ghefproocken fal hebben:
't welck wy verftaen vande fpeciale feyten voor-
fchreve. Ende foo verre de Rechter, die appre-
henfie gedaen hebbende,den Gevangenen weder-
feynden wilde.totten Juge die den ban gepronun-
ceert fal hebben, fal 't felfde mogen doen: Tot
wekken eynde permitteren ende authoriferen wy
den Rechters (die van defe faeckekennifl� mogen
nemen) den voorfeyden ban te doene uyt alle on-
fe voorfeyde Landen,volgende de macht ende au-
thoriteyt, die wy henrefpeftivelijckghevenby
defen Ordinantien,daer van fy notitie houden ful-
len by heure voorfeyde Sententie �. Ende van ghe-
lijcken fal gedaen worden van andere grouwelijc-
ke enorme crimen ende mifdaden,foo wanneer by
onfe Placaten ghefeydt fal worden, dat den ban
wefen fal uyt alle onfe Landen van herwaerts-

peribonen een�rt anderen g�ilagen �ft geft�ecken
hadden, en wort maer gheftraft de geene die den
dootflach oft d��tfteecke gegeven heeft, oft die 't
feyt tot hemwaerts treckt ende advoyeert. Daer
tegens ende ten contrarien in andere plaetfen,
zijnde felve al inde doodt befcbuldight, alwaer 't
f₀o, dat fy daer maer jegenwoordich gheweeft en
hadden, fonder aififtentie oft byftant tegheven!
Ende veel andere diergelijcke onredelijcke Statu-
ten oft Coftuymen, ende tegens alle goede manie-
ren ende Juftitie, inder voegen dat Crimen in hen
felvencapitaelzijnde, fooby de Geeilelijckeals
Wereltlijcke Rechten, fomtyden extraordinaer-
lijcken ende fachtelijcken gnepunieert worden.
Ende ter contrarien, wert in eenige plaetfen geob-
ferveert, dateenige deli&en in hen felven niet ca-
pitael wefende, metter doot ghepunieert worden,
gelijck in ieeckere plaetfen, om een diefte of twee
(hoe kleyne die zijn) een arm oft fchamel Man ge-
hangen wort: In andere Plaetfen, den Officier oft
Heere neemt t'hemwaerts al 't geene dat de Ge-
vangen heeft, alwaer 't gheftolen goet oft Kerck-
root, ende dat de geene dien 't feilde toe behoort,
de felve kennen ende vervolgen. Midts wekken
willende daer inne generalijcken verfien, Ordine-
ren wy dat alle iulcke ende gelijcke abuyfen
(waer de felve mogen wefen) ceiferen fullen:
Verklarende uyt onfer Conincklicker macht ende
fouvereyne authoriteyt, ende voor recht₉alle defe
Coftuymen, Privilegi�n oft Statuyten nul, van
geender weerden ende abufijf. Verbiedende allen
ende eenen yegelijcken daer van te ghebruycken,
noch oock de felve te allegeren, op peyne van
ft raf�� ende correctie tegens den geenen die de fel-
ve foude allegeren, oft daer van willen ghebruyc-
ken, mitfgaders tegens den Officiers, indien fy het
felfde diihmuleerden , ende oock tegens den
Rechters, indien fydaernae wijfden oft jugeer-
den: maer willen dat in alle de voorfeyden faec-
ken, de Civile, gemeyne ende ghefchreven Rech-
ten nae gevolght worden, indien def halven geen
andere onfe Ordonnantie en zy, daer van particu-
lierlijcken difponerende, de welcke onderhouden
fal worden.

Van't Recueilvande penale Ediclen, Geloden
ende Ordinant�en.

LXI.L

Ende hoewel dat die penale Ordinant�en, Pla-
caten, Edicten ende Geboden, klaer ghenoegh
zijn, ende dat doende't debvoir om dietevifite-
ren,feer licht zy de felve te verftaen: Des niet miq,
om defe materie vande kennii��, jugemente, von-
niiTe van criminele faecken te voorderen, ende op
dat een yegelijck die peynen gheftelt by de voor-
feyde Ordinantien hier voormaels ghepubliceert,
des te beter mach fchouwen ende eviteren, onfe
meyninge ende intentie is, ende hebben eenigen
van onfe Raden geordineert een generael Recueil
te rnaecken vande geene die wy houden voor eeu-
wige Wetten \ Ediften en geboden, als op 't ftuck
vande Religie , Vagabonlen \ Straetfchenders,
Lantloopers, Monopoliers, valfche Muntflagers,
ende andere diergelijcke, geftatueert voor eeuwi-
ge Ediften. ⁶

overe

Hoe dat men hem reguleren fal aengaende die
gefihtllen vanjurifdiclien,

LXIIl.I.

Infgelijcks om te eviteren ende verhoeden die
queftien ende ghefchillen van Jurifdicle, die dick-
mael beletten dat den ftraf vande Quaetdoenders
niet ghedaen en wort, foo wel uyt iaecken vande
Privilegi�n ende exemptien vande Perfoonen, als
vande Plaetfen daer die Delinquanten gheappre-
hendeert ende gevangen zijn: Begeerende oock
daer inne orden te ftellen, ende by onfer voorfey-
den Ordinantie die fwarigheden daer op vallende,
te verklaren; Seggen dat alle Perfoonen van wat
ftate �ft qualiteyt die zijn, fullen metter verfcher
daet op't feyt bevonden wefende , metten lyve
aengetaft ende ghevangen mogen worden by alle
Juftitien, met laft dat fy in handen vanden com-
petenten Rechter gheftelt ende gelevert fullen
worden.

Ttt iij Aen-

-ocr page 523-



		Placaten. 5. Boeck. 2. Tit, 8.Deel. _l0^
	1035

			fal wefen vanden een�n Soldaet regens den aiide-; ren, ende dit in alle faecken ende afT�yren, foo _CL pitael als niet capitael: maer aengaende de gemey" ne delicten wefende capitael, by Krijghs-luyden onfe Onderfaten van herwaerts-overegheperpe* treert buyten 't Leger oft elders, of anderfins dan 't gefeyt is, oock van 't gene dat fy gecommitteert fullen hebben, al eer fy ingefchreven of tot befol- dingeontfangenzijn, fullen daer af ghepunieert worden by ordinarife Jugen oft Rechters, ghelijck andere in onfen dienft niet ingefchreven zynde: ende fullen om de felve deliclen ende mifdaden (niet jegenftaende de voorfeyde infchrijvinge) aengetaft ende gevangen , ende by de voorfeyde Rechters vander plaetfen gepunieert mogen wor- den, fonder de felve den Overften ColloneJs.Pro- vooften oft Capiteynen te reftitueren oft over te geven: Welverftaende altijts, dat onfen wille is, dat fo wanneer de voorfeyde Soldaten hun voor- feyde Capiteynen over gelevert worden,in feyten daer van de kennifl� den Rechters ordinaris niet toe behoort, de voorfeyde Capiteynen fullen de ielwe moeten ftellen in handen van hun Overfte Collonels oft Provooft, om daer van exemplarife Juftitie ghedaen te worden, foo wel volgende de Krjjghfche Wetten, als de gemeyne Rechten. Aengaende de vreemde Soldaten in 't Hof wefende. LXIX. Ende beroerende de vreemde Soldaten,fal men die Ordinantie, ghemaeckt by fijnder voorfeyder Keyferlijcke Majefteyt den naeftleften van Martio vijfthien-hondert acht en veertig voor PaefTchen: tuflchenden Alcalde van fijnen Hove ende die Wethouders van BrufTele, onderhouden ende ob- ferveren, de welcke by def� Ordonnantie glie- druckt fal worden, verklarende dat alfoo jegen- woordelijcken geenen Alcalde te Hove en is,men in fijn plaetfe verftaen fal den Provooft vanden Hove, oft Auditeur vanden Leger, oft anderen Perfoon die by den Gouverneur Generael gecom- mitteert fal worden, met de Mve macht als de voorfeyde Alcalde vanden Hove als doen hadde, daer by voegende, dat foo wanneer de faecke fal wefen mixtifori, te weten tuifchen de geene die 't Hof volgen, oft Soldaten ter eenre zyden, (daer van Rechter fal wefen de voorfz Provooft, oft Auditeur, oft Commis) ende den Burgers oftln- woonders vander Stadt daer 't delid ghecommir- teert fal zijn, ter andere zyden j hebbende voor Jugen ende Rechters, die ordinarife vander Plaet- fen , in fulcken ghevalle, de geene die Rechter fal wefen vanden Perfoon, fal den felven Gevangen houden: Ende fullen de informatien t'famentlijc- ken gehouden, ende 't Proces gheinftrueert wor- den by den voorfeyd�n Alcalde, Provooft,Audi- teur oft anderen Perfoon daer toe gecommitteert» foo voorfz is,ende den Officier ende Rechters van der PiaetfemEnde fal elck van hen Copye houden vanden voorfz Proceil� , ende fal die Sententie gegeven worden by den genen dien de Jurifdiclie op den ghevangenen Perlbon, toe - behooren fal. Maer indien den Delinquant Uytlander of Vreem- delingh is, ende van andere Vlecke of Plaetfe, dan vander Plaetfen daer 't delift ghecommitteert fal wefen,

Aengaende die getonfureerde Kletcken, LXV. Endeomteweten, wie dat den competenten Rechter falbeho�ren te zijn: Eerftelijcken, foo verre die Klercken vander eerfter cruyne oft ton- fuere aengaet, Wy verklaren, dat dief halven on- derhouden fal werden, 't geene datby 'tConci- lium generael van Trenten daer van gedifponeert is: Te weten, dat niemant totten Geeftelijcken Ju ge of Rechter verfonden fal worden, ten zy dat de felve a&uelijcken draecht 't Habijt ende ton- fuere van Klerck, ende redelijcken is dienende in een�ge Kercke, feminarium, Schole oft Univerfi- teyt, met oorlof vanden Biffchop, als apparent wefende eenige meerdere Geeftelijcke Ordenete moeten aenveerden, 'twelckmen infgelijcksver- ftaen fal van Klercken gehouwet zijnde, te weten, dat "die oock in 't Habijt ende ghetonfureert zijn, inderKercken dienende, oft in eenigen anderen dienft van diere, by lafte vanden Biflchop, achter- volgende oock het voorfeyde Concilium van Trente. Vande immuniteit ende vryheyt vande gewijde p/aetfen. LXVL Aengaende de immuniteyt ende vryheyt van- de gewijde plaetfen, wy verklaren dat in confor- miteyt van veel Ordinantien, Sententien ende Arreilen, openbare Dieven , Roovers, Straet- fchenders, Dootilagers, deur befpiedinge oft met ghedelibereerden wille ende propooile, Kerck- roovers, Ketters, criminele Perfoonen, lapt Maje- fiatis, de geene die gheaccufeert zijn van openbare feditie oft beroerte onder 't Volck ghemaeckt te hebben, oft der Kercken oft Juftitie gewelt of vio- lentie ghedaen, oockBancquerouten ende andere diergelijcke, en fullen nae-volgende den Rechte vande felve immuniteyt der Kercken, niet ghe- nieten. Soo wanneer datterghefchil'is van Geefielijcke oft IVereltlijcke Jurifdi�lie. LXVII. Ende t'elcker reyfen alfl�r eenige difputatie oft queftie vallen fal tuiTchen eenige Geeftelijcke Of- ficiers, ende de onfe, oft van onfe Vafallen, indien de voorfeyde Geeftelijcke Officiers, eenige Ge- vangenen willen repeteren, 't zy ter caufen vande cruyne oft tonfuere, oft ghewyde plaetfen, fullen ghehouden wefen 't felve te doene by Requefte, naevolgende 't geene dat wylen de Keyferlijcke Majefteytin'tjaer 1540. dei halven gheordineert heeft. Aengaende 'tOorloghs-volck. LXVIII. Belangende 't Oorloghs-volck, gelijck tot ver- fcheydenftondengheftatueertis, willen wy dat van alle faecken van Krijghs-handel, of't gene des inden Leger ghefchiet, die Overfte Collonels oft Provooften die" kennifl� daer van fullen hebben, oock van 't geene die Krijghs-luyden mifdoen ter plaetfenvan hun Guarniioen, oft achter Lande treckende, onder hun Vendel, oft als 't te doene

-ocr page 524-

, w?v

Ordonnantie opte Gritninele Juftitie.

�OJ

Λ01Ί

wefetir wefende te Hove ghekomen, om af�airen
die hy aldaer heeft, fal de felve voor Hovehnck
chehouden wefen: ende indien niet, fal 't Proces
eeinftrueert, ende by de voorfeyde twee Rechters
tfamentlijcken Sententie gegeven worden.

Voor vreemde Soldaten luyten Hove wefende.

LXX.

Ende buyten den voorfz Hove fal d'Auditeur
vanden Guarnifoene vande voorfeyde vreemde
Soldaten, oock den Veldtmeefter, Hopman oft
Capiteyn, oft andere wie hy zy, die kennifl� van
heure faecken toebehooren fal, de voorfeyde Sol-
daten mogen op nemen ende vangen, maer niet
die Burgers, noch andere Vreemdelingen, uytge-
nomen als 't deli�t ghecommitteert wort tuflehen
vreemde Burgers ende Soldaten, oft ter contra-
rien: in welcken ghevalle die Rechter ende Juge
vande voorfeyde Soldaten, alle de voorfz Delin-
quenten fal mogen vangen, ge�jck oock doen fal
d'Oificier vander plaetfen, met laft daer inne te
doene foo voorfeyt is: endefullen die informatien
genomen, ende 't Proces t'famentlijckgheinftru-
eert, ende die Sententien ende Vonnifte daer van
ghegeven worden, foo hier vooren vande geene te
Hove wei�nde, ghefeyt is: Ende foo wanneer die
Delinquant niet en fal wefen vander Vlecken oft
Plaetien daer 't delict ofte mifdaet gheperpetreert
is, de felve twee Rechters fullen daer van t'fa-
mentlijcken die kennifl� nemen, wyfen ende ju-
geren.

Aengaende hun Dienaers.

LXXI.

't Selfde des voorfchreve is, fal verftaen wor-
den voor die gheene die actuelijcken in dienfte
zijn, vande voorfz vreemde Soldaten, foo wel in
den voorfz Hove, als buyten den felven: Welver-
ftaende nochtans,indien yemant eenigh delict ge-
committeert hadde, al eer hy in-gheichreven ofte
actuelijeken in dienfte van Oorloge getreden wa-
re , dat de felve in defe Ordinantie niet en fal be-
grepen worden, maer fal die Rechter ordinaris
daer van die kennifl� nemen.

Alffer gefchil'ende quefl'ie valt, van Umi ten lujfchen
den geenen van eenen reforte wefende.

LXXII.

Ende want men by dagelijckfche experientie
bevindt, dat d'executie van Juftitie dickmael belet
wort deur de ghefchillen van Jurifdidien ende Li-
miten vande plaetfen daer die feyten ghecommit-
teert zijn, oft oock vande plaetfen daer die appre-
henfien oft aentaftingen gedaen worden, 't welck
fomtijdts ghebeurt tuflehen d'een Provintie ende
d'andere, daer deur fware koftbarige Procefl�n,
ter eenre zyden, ende ter anderen, t'onfenlafte
ge voert worden, gelijck wel t'anderen tyden van
α een baillivage tegens d'andere, d'eene particu-
»ere Jurifdictie tegens d'andere, in een Lant ende
provintie, ende onder een refort, daer deur onfe
steden ende Vafallen dickmael getravailieert en-
f e gequelt worden met feer groote onkoften, tot
Kieynder oorfaecken, ende middeier-tijdt, bJy ven
aiecnmmelePerfoonen in vangenifl�, oock tot
groote koften liggende , fonderdaer af correctie

oft ftraf gedaen te worden, Willende daer inne re-
medieren , ftatueren wy, dat indien tuflehen di-
verfche Landen ende Provintien eenigh ghefchil
refe, ter caufen vande plaetfe vanden delitie offe
aentaftinge van eenen Gevangenen , ende dat de
f�lve Landen ende Provinci�n onder een refort
zijn, fal de voorfeyde Delinquant by den geenen
die hem gevangen heeft, gevanckelijcken ghefon-
den worden in handen vanden immediaten Supe-
rieur ende Overfte met fijn laftenende informa-
tien , om fonder prejuditie oft naedeel van 't ghe-
fchil vande Jurifdicticn van partyen,fijn Proces te
maecken, Sententie ende Vonnifle te geven, ende
' executie te doene: Soo van ghelijcken gedaen fal
worden, foo wanneer daer gefchil of queftie ryfen
fal tuflehen Steden oft particuliere Perfoonen van
eenre Provintie oft relbrte.

Alsparthyen zijn onder verfcheyden rejorten.

L X X 111.

Indien datter queftie oft ghefchil van Jurifdictie
refe tuflehen twee Landen oft Provintien geen re-
fort hebbende, of 'tfelfde diverfchelijcken heb-
bende : Sullen in dien ghevalle die Raden van elc-
ker Provintie ons daer af adverteren met de laften
vanden voorfz criminelen Perfoon, om by ons,
Rechters gecommitteert te worden, tot uy ttinge
der faecken vande voorfz Gevangenen, fonder
prejuditie of naedeel van elcks Landts Jurifdictie,
ende de felve bly vende in hun geheel, om by onfe
Souvereyne authoriteyt hun difl�renten ende ge-
fchillen te termineren ende Hechten, ende van ge-
lijcken ial ghedaen worden als men tegens eenen
voorvluchtigen by appellatien fal moeten proce-
deren, om een delict of mifdaet, 't welck geperpe-
treert foude wefen in een plaetfe daer van queftie
of gefchil foude wefen ,pf vander plaetfen daer fijn
goet toe gellagen ende gefayfeert is.

Vryheden voor dootflagen ende enorme Cr�men
zijn verboden.
LXXIIII.
Daer en boven , Alfoo uyt faecken vande v<ry-
hedenende immuniteyten vaneenige Steden en-
de Landen, procederende deur diverfiteyt vande
Landtfchappen ende Provintien ghefepareert we-
fende , ghebruyekende oock van verfcheyden
Wetten,Coftuymen, forme, regel ende orden van
Juftitie ende Policie, niet reforterende onder een
Hooft oft Overfte van Gerichte.willende vele van
dien feggen, dat fy in heure Provintie Souvereyns
ende overfte Rechters zijn: 't Welck oorfaecke
gegeven heeft van groote ongeregeltheyt ende
confufiein diverfche faecken, fonderlinge inde
Steden oft Landen, die in hun vrydom ontfangen
die criminele Perfoonen ende Quaetdoenders, die
van d'eene Provintie in d'andere voorvluchtigh
zijn: 't welck vvaerfchijnlijck gheintroduceertis
geweeft, als de felve Provintien verfcheyden Prin-
cen toe behoorden, wefende fomtyden in Oorlo-
gen d'een tegens d'andere, maer wefende al 't felf-
dejegenwoordelijcken gereduceert onder die on-
derdanigheyt van eenen Prince, en is geenfms Jy-
delijcken dat d'eene Stadt oft Landt, vryhey t oft
immuniteyt gheve den geenen die in een andere
plaetfe gheoftenfeert ofmifdaenfal hebben, ghe-

merekt

■UB

-ocr page 525-



		Placaten. 5. Boeck. 2. Tit, 8.Deel. j₀.₀ Van die Delinquanten ende mifdadige ter plaetfen van* den deliile weder tefeynden, om [ware ende grouwelijcke crimtn.
	IO39 merckt dat wy als oveonfe Gemeynte endefenfeert ende geviolee

faecken ende abuyfen gheaboleert, ende aboleren by defen. Die Delinquant ende mifdadigen [algepunieert worden daer hy bevonden [al worden, bchalven in 't [�uck van Renvoye. LXXV. Ordineren wy daeromme, dat ter plaetfendaer die Delinquant bevonden fal wefen, de felve aen- ghefproockenendeghepunieert worde, waer toe wylen de voorfeyde Keyferlijcke Majefteyt by fijne Ordinantie pragmatijcke vanden jare vijf- thien-hondert een - en-veertigh op 't ftuck vande dootilagen eenigen regel ende orden gheftelt heeft: 't welck wy extenderen by delen, ende wil- len ftadt te grypen voor andere ghemeyne, grou- welijcke, fware ende enorme crimen, als van Ket- teryen , faifinaet oft ghedelibereerde moortdaet, rooverye, verraderye, Rebellie, vervalfehinge van Munte, ontfchaeckinge, openbare fortfe ende ge- welt, ende andere diergelijckequadeende boofe feyten, die wy verftaen alomme gheftraft te wor- den : Ende dat in defen ceiTeren moeten alle vry- heden, verfeeckertheden ende aifeurantien, die eenige Vafallen oft Steden plegen te gheven, daer deur fy 'tfchuym der boofer Menfchen vergadert hebben, ende eyntlijcken zijn ghekomen, oft als noch fouden mogen komen in eenigh ongeluck, tegenfpoet ende ellendigheyt: Ordinerende daer omme allen Officiers, datfy in defer faecken ter- ftont tegens de criminele Perfodnen, in hun Jurif- diclie gevlucht zijnde, procederen, 't zy by accu- fatie, denunciatie, oft van Officie wegen, om fulc- ke grouwelijcke ende enorme deli�ten ende mif- daden niet vry ende ongeftraft te laten. Permhfie van alomme die criminele Perfoonen te vervolgen op 'tfeyt, ende metier verjcher daet vande deliilen. LXXVI. Ende om 'tfelfde refpect, ordineren wy, dat op 'tfeytende metter verfcher daet vande delicten, alle Officiers fullen mogen vervolgen , aentaflen ende vangen in alle Jurifdi�tien ende Landen , die Delinquanten ende Quaetdoenders, om die ter plaetfen vanden delicte wederom te brengen, om daer van exemplaren ftraf gedaen te worden, met lafte nochtans al eer fy de felve vander plaetfen vander apprehenfie fullen mogen vervoeren ofte tranfporteren, den Officier vander plaetfen die te reprefenteren,ende hem re feggen die maniere en- de ootfaecke vander apprehenfie, dewelcke niet en fal mogen beletten den felven te vervoeren, mits oorlofvragende, om dien te mogen tranfpor- teren, ten ware dat hy eenige merckelijcke redene hadden van weygerinee, waer van fy in ghevalle van gefchille, ons oft den -Provincialen Raedt (in- dien fy beyde ondereen refort zijn) fullen mogen adverteren, om daerinne te ordineren ende ver- fien, houdende midlertijt die Gevangenen infeec- kere bewaernii��: Ende dat niet jegenftaende ee- nige Previlegien oft Ufantien ter contrarien, ende fonder prejuditie van dien. \
			LXXVII. Daer en boven, Alfoo die gefchreven Rechten ordineren, dat men in crimen (fonderlinge grou- welijcke ende uytnemende) ghebruycken fal van renvoye, ter plaetfen vanden delicte oft mifdaet om aldaer den ftraf daer van tot meerder exempel te doene �. Bevelen wy, dat in fware grouwelijcke ende ghequalificeerde crimen, tot meerder vreefe ende exempel, fulcke crimenele Perfoonen geren- voyeert fullen worden, om ftraf ende punitie daer van gedaen t� worden ter plaetfen daer 't feyt en- de mifdaet ghefchiet ende gheperpetreert is, tot kofte vanden geenen die begeeren fal den Gevan- genen hem gereftitueert ende weder gefonden te worden. Aengaende die Appellatien. LXXVIII. Ende beroerende die appellatien in 't crime, die in eenige Provintien van herwaerts-overe ftadt grypen totte Provinciale Jugen oft Rechters in- clufivelijck, ende in andere Plaetfen en zijn niet ontfanghbaer, maerelckeStadtoft hooge Jufti- cier of Rechter, wyfen by arrefte, waer inne wel eenige behoorlicke ordene ende reformatie foude dienen geftelt te worden,fo wy oock wel verftaen te doene,maer want wy noch ter tijdt op den mid- del ende forme niet gerefolveert en zijn: fal elcke Provincie ende Landt, noopende de voorfeyde appellatien, hem reguleren ende daer van ghe- bruycken, foo fy in voorleden tyden gedaen heb- ben : Ter tijdt ende wylen toe dat wy daer inne anderfins gheremedieert fullen hebben. Laftende ende bevelende middeler-tijdt allen Jugen ende Rechters hen in heure Sententien ende wijfdom- men te quyten ten alderbeften dat hen mogelijck wert, ende foo fy verftaen, hun confcientien daer van t'ontlaften, ende tegens Godt, ons, ende der Werelt te verantwoorden. . Aengaende die Privilegi�n van niet te confifqueren. LXXIX. Voorts meer, Alfoo uyt faecken vande Previ- legien van eenige Landen, Steden of Plaetfen, van hun goeden niet te mogen mifbruycken oft ver- beuren by confifcatie ter oorfaecke van crime, 't welck oock fommige willen extenderentot alle crimen, hoe fwaer ende afgrijfelijck die mogen zijn, daer deur verfcheyden Proceil�n gherefen zijn , ende oock d'executie vander Juftitie niet weynich belet en wort: Daer by ghevoeght, dat vele ende diverfche, hen Burgers of Poorters ma- ken , om ons vande felve confifcatie te frauderen ende die t'ontgaene, willende oock eenige , die Previlegien anderfins interpreteren, dan die ghc- oitroyeert zijn gheweeft: Ende want niet en be- taemt, dat defe queftie of gefchil langer opgehou- den zy, fonder eynde te nemen, niet willende nochtans eenich naedeel of prejuditie doen den genen die de voorfeyde Previlegien hebben, ende de felve nieten hebben mif bruyckt, behalven dat fy hen reguleren nae recht, redene ende bil�ck- heyt;

-ocr page 526-




			Ordonnantie opte C	104.1 Raede, Cancellier ende Luyden van onfen Raede in Brabandt; Stadthouder, Prefident ende Luy- den van onfen Raede tot Luxemborgb$ Stadthou- der , Cancellier ende Luyden van onfen Raede in Gelderlandt $ Stadthouder van Limborgh»Valc- kenborgh,Daelhem ende andere onfe Landen van Over-Mazej Gouverneur, Prefidenten ende Luy- den van onfen Raeden in Vlaenderen ende Ar- thoys 5 Groot-Bailliuw van Henegouwe, ende Luyden van onfen Rade te Bergen $ Stadthouder, Prefident ende Luyden van onfen Raede in Hol- landt 5 Gouverneur, Prefident ende Luyden van onfen Rade te Namen �_Ί Stadthouder, Prefident ende Luyden van onfen Rade in Vrieflandt^Stadt- houder, Cantzler ende Luyden van onfen Rade in Over-Yflel; Lieutenant tot Groeningen $ Stadt- houder, Prefident ende Luyden van onfen Raede t'Utrecht; Gouverneur van Rijfiel, Douway en- de Orchies; Provooft van Valenchyne^ Bailliuw van Dornijcke ; Rentmeefters van Beweil ende BeooiterfchekinZeelandt;SchoutetvanMeche- len;ende allen anderen onfen Rechteren, Juflicie- ren Jugen ende Officieren ,jegenwoordighende toekomende, dien ditaengaenfal, heure Stadt- houders, ende elcken van henbefondere foo hem toe behooren fal, dat fy dele onfe jegenwoordige Ordinantie, Statuyt ende Decreet kondigen, uyt- roepen ende publiceren, eeni yegelijck binnen de Limiten van fijnre Jurifdi&ie, daer ende alfo 't be- hooren ende van noode wefen fal, Ende oock de felve voortaen onderhouden ende obferveren, doen onderhouden ende obferveren in alle heure Poincten ende Artijckelen, na forme ende inhou- den van dien, ter tijdt ende wylen toe by ons daer inne anderfins geordineert fal wefen: Niet jegen- ftaende eenige Previlegien.Wetten, Rechten,Co- fluymen of Ufantien ter contrarien, de welcke wy in defen niet en willen ftadt grypen , maer om de redenen ende confideratien voorfchreve, hebben wy de felve uyt onfe authoriteyt ende abfolute macht gcfufpendeert ende gefchorft, fufpenderen ende fchorifen by defen: Verbiedende alle Jufti- cieren, Rechteren, Jugen ende Officieren, aen- fchou te nemen op de Previlegien, W�tten, Rech- ten , Coftuymen of Ufantien, by d� welcke onfe voorfeyde Ordinantie belet, gheempefcheert oft verachtert foude mogen worden , of in eenige poindten van diere, ter tijdt ende wylen toe, by ons daer inne anderfins geordineert fal wefen, foo voorfeyt is. Ende want men van defe jegenwoor- dige in vele ende verfcheyden Plaetfen van doene fal mogen h�bben: Wy willen dat aen 't Vidimus Yan dien, onder 't Zegel autentijcq, of Copye ge- collationneert, ende gheteeckent by eenen van onfe Secretarifen , volkomen geloove ghegeven zy, als aen defe jegenwoordige originale: Want ons alfoo ghelieft. Des t'oorkonden foo hebben wy onfen Zegel hier aen doen hangen. Gegeven in onfe Stadt van Brufl�le, den vijfften dach van Julio, in't Jaer ons Heeren duyfent vijf hondert tfeventigh. Van onfen Rijcken, te weten, van Spangien, Sicilien, &c. 't vijfthienile. Ende van Napels,'t feventhienfte. Onder ftondt, By den Coninck in fijnen Rade. dOverloepe. V u u '" - %. In-
	i04!		Ordonnantie opte C
	i04!

heyt �� Soo hebben wy geordineert, ende ordine- ren by defen, dat alle de geene die mainteneren fulcke ende ghelijcke Previlegien te hebben, van geenconfifcatie vaingoeden iubject te zijn, ons daer van Copye autentijcque over feynden fullen, binnen drie Maenden nae de publicatie van defer» Om daer nae de felve in rade te doen vifiteren en- de examineren, ende die confirmeren, oft fulcke interpretatie , declaratie ende verklaringe te ghe- ven, als nae redene ende recht bevonden fal wor- den te behooren , die redenen die de felve fullen willen allegeren ende voorts brengen, eerft ende alvooren deurfien ende gheexamineert zijnde: VVelverftaende dat 't Placaet ende declaratie daer op gemaeckt by wylen iijnder voorfeyder Keyfer- lijcke Majefteyt in 't Jaer vijfthien-hondert negen en veertigh, mette particuliere Aften van declara- tie daer nae gevolght, middelertijdt onderhouden ende geobferveert fullen worden: Ende by ghe- breke vande voorfeyde exhibitie te doene binnen den voorfz tijdt, fullen fy daer van ten eeuwigen dagen gepriveert worden. '�egens die negligentie ende malversatie van de Cypiers oft Bewaerders van Vangeniffen. ~ LXXX. Ende want die negligentie ende fauke vande Cypiers ende Bewaerders van VangenilTen, dick- wils opentlijck bekent is gheweeil, 't welck eenf- deels toe gekomen is, midts dien dat eenige Jugen oft.Rechters te feer negligentelijcken ende flau- welijcken tot ftraf ende corre&ie vande felve Cy- piers geprocedeert hebben: Bevelen wy hen daer- omme, dat fy tegens den felven rigoreufelijck procederen, achtervolgende de forme van rechte, ende hun excufatien niet en admitteren oft toela- ten , ten zy dat fy buyten alle fchult ende negli- gentie bevonden worden. Hoedanige Perfoonen ontfangen fullen worden \ tot Bewaerders van vangemjfen. LXXXI. Ende voorts bevelen wy allen onfen Officiers ende Rechteren, dat fy niemant tot 't felve Offi- cie en nemen noch admitteren, hy en zy bekent voor getrouwe, neeriligh ende wel gequalif�Geert tot fulcken lafte.niet alleenlijcken aenfehouw ne- mende op de cautie ende borch-tocht, die fy voor feeckere fomme van gelde gheven, maer boven al totte fufficientie ende opreclvtigheyt vanden Per- foon. Ende voorts meer oocktoefichtende re- guard te nemen opdeDienaers vande voorfeyde Cypiers, ende dat de felve worden geprefenteert den voorfeyde Officiers ende Jugen, om te befien oft die bekent ende bequaem zijn, om by den fel- ven Cypiers ende Dienaers eedt ghedaen te wor- den , hen te voegen ende reguleren nae uytwyfen van heure lnftrudtien, ende die Ordinantien van cicker Plaetfen, die wy hen korts fullen feynden. Ontbieden daeromme ende bevelen onfen feer ■lieven ende ghetrouwen die Hooft-Prefidenten ende Luyden van onfen Secreten ende grooten


		w.

-ocr page 527-

Placaten-i. 5* Boeck. 2. Tic. 8. Deel.

1043

1044,

2. Inilru�lie voor de Cipiers, waer van in V ejnde vande bovenfiaende Or-

donnant�e Art. 81. ment ie gemaeckt is.

fullen geven, hy en zy Arme, ende dat by hft van
den Juge, ende nae uytwyfen vanden tax die daer
op gemaeckt fal worden, foo geringe als wy gein-
formeert fullen zijn, hoe men def halven in voor-
leden tyden gebruyckt ende geufeert heeft.

Middel�rtijt ordineren wy den voorfz Cypiers
voor de bewaernifl� ende ordinaris onderhoudt
vanden Armen Gevangenen drie ftuy vers onfer
Vlaemfcher Munten 's daegs; Te weten,vijfgroo-
ten voor 't voorfeyde onderhoudt, waer op de
voorfz Cypier fal moeten leveren Broot, Potaige,
B*er, Stroo, ende 't gunt datter aenkleeft, ten ar-
biterfchappe vanden Juge: Ende den anderen hal-
ven ftuy ver fal wefen voor de bewaernifl�.

In gevalle dat de Gevangenen de macht niet en
hebben om betalen, fal 't ielve genomen worden
op de parthye formele, indien daer eenige is: des
neen, t'onfen kofte, oft van onfe Steden, nae ghe-
woonlijcker manieren. Ende en fullen de voor-
feyde Cypiers, nae de uytinge vanden Proceife,
niet yet mogen eyflchen, noch tot diere oorfaken
den Perfoon vanden Gevangenen op houden», oft
eenige van ftj ne Kleederen.

Ende indien de Gevangen niet arm en is, maer
een Uy tlander of Vreemdelingh ware, fal de Juge
ordineren, wie hem t'eten fal geven, ende fal daer
op fulcken taux ftellen, als hy ten �pfiene vanden
Gevangen bevinden fal te behooren: Ende ander-
fins en fal de Cypier niet mogen verhalen de ko-
ften die hy gedaen fal hebben.

Dat de voorfeyde Cypiers den Gevangenen
trouwelijck ende volkomelijck fo 't behoort, uyt-
reycken ende furnieren fullen de leeftocht,onder-
houdt, ftroo, ende andere nootlijckheden, foofy
fchuldich zijn van doene: Ende fullen die plaetfen
vander vangenifl� fuy verlijck onderhouden, wee-
rende die viiyligheyt ende immundiciteyt, op dat
de Vangeniil� niet en ftincke, of gheinfeiteert en
zy: Waer op die Officiers ende Jugen reguarde
fullen nemen, volgende onfe Ordinantie.

Dat voor 't recht van inganck oft uytganck van
arme Gevangenen,die Cypiers niet hebbenen ful-
len , maer fullen haer te vreden houden metten
falaris van onderhoudt , ende 't recht vander da-
gelijcxfcher bewaernii��.

Ende aengaende die andere, niet arm wefende,
fal de Cypier hebben van elcken Gevangen voor
den inganck eenen ftuy ver Munte voorfz: Ende
eenen anderen ghelijcken ituyver voor den uyt-
ganck. Ende indien de Gevangen geen eygen
Bedde en heeft, fal de voorfeyde Cypier den iel-
ven daer van verfien, tot fulcker taxatie 's daeghs,
als de Juge of Rechter ordineren fal.

Dat fy vande voorfeyde Gevangenen, noch an-
dere , direftelijck noch indireclelijck geenen fala-
ris, gifte, noch andere dingen, hoedanich die fou-
den mogen wefen.nemen noch eyflchen en ftillen,
dan alleenlijck 't gene dat hen toe komt, volgende

Lfoo hier voorrijtsinfommigeVlecken
|ende Plaetfen groote onachtfaemheyt

of malverfatie gefchiet is op 't ftuck end e

bewaernifl� van vangenifl�n: Waer uyt
divetfche uytbraecken van Gevangenen, endean-
dere ongeregeldheden nae ghevolght zijn: fonder
dat de Cypiers by den Ju gen oft Rechters geftraft
ende gecorrigeert zijn ge weeft, foo nae forme van
Rechte behoorde gedaen te worden: Hebben wy
daer omme op 't ftuck ende feyt vande Cypiers
ende Bewaerders van vangeniiTen geftatueert, en-
de ftatueren die Poiniten ende Articulen hier nae
volgende.

Ndeneerften, Dat niemandt tot 'tfelfde Officie

ontfang�i en fal worden, hy en zy bekent voor
getrouwe, neerftich, diligent, ende wel gequalifi-
ceert tot fulcken lafte, ende ftelle fuffifante cautie
ende borch-tocht in gelde, ende fweere hem te
voegen ende reguleren na d'InftruirieendeOrdi-
nantie die hem def halven gegeven fal worden.

Die Knechten ende Dienaers vande voorfeyde
Cypiers fullen den Officiers ende Jugen gepreien-
teert worden, om te fien of de felve bekent, nut
ende bequaem zijn, ende fullen ghelijcken Eedt
doen als boven.

De voori�yde Cypiers fullen hun woonftede
houden, ende flapen inde vangeniil�, ende fullen
fulcke forge dragen over die Gevangenen datter
geen uyt en breecken oft ontloopen.

Ende indien daer eenige uytbraecken oft ont-
liepen, oft datter eenige faulte gefchiede deur on-
achtfaemheyt, fullen fy des ghehouden wefen be-
fchuldight ende culpabel, ende fal tegens hem' ri-
goreufelijck geprocedeert worden nae forme van
Rechte.

Sullen oock gehouden ende verobligeert zijn,
te verantwoorden voor die malverfatie, onacht-
faemheyt, of fchuk van hun Knechten, Dienaers
ende Domeftijcke, nae difpofitie vanden Rechte.

Dat men inde vangenifl�n geene Taveernen,
Cabaretten of andere oneerlijcke converfatien
houden en fal, noch en fullen die Cypiers met de
Gevangenen niet mogen eten, drincken, of ipelen
met Kaerten, of anderfins, noch oock den ielven
verkoopen Wijn, Vleefch of andere l�ef-tochte.

Dat fy Regifters houden fullen, ende daer inne
teyckenen die namen ende toenamen vande Ge-
vangenen,wanneer,waerom, waer met fy ingeko-
men ofuytgegaen zijn, maeckende particulieren
Inventaris vande Kleederen, geit ende andere din-
gen , die de Gevangenen over hen ghehadt fullen
hebben, komende inde vangeniil�.

Dat de Gevangenen om capitael crirn inde van-
geniiTe komende, inde Boeyen of Yferen geilagen
lullen worden , ende en fal mende felve niet mo-
gen afdoen, fonder permiffie vanden Juge.

Dat de Cypiers egeenen Gevangenen t'eten en

----------t-j�J^as,

___

-ocr page 528-

\ �■; ^v*-*'iF

1045 Ordonnantie opte Criminele Juilitie �

IO46

�raillienvander Vangeniflen, fonder binnen te
mogen gaen dan by oorlof vanden Cypier,dieliem
fulcks niet accorderen en fal, fonder verfeeckert
te zijn vande Perfoonen die binnen gaenfullen,
ende met permii�ie vanden Juge oft Officier: maer
en fullen niemant laten ilapen inder Vangeniflen,
noch oock de Huyfvr'ouwe met heuren eygeii
Man, ende generalijcken wefende yemant gevan-
gen ter faecken van eenigen delifte,,en fal niemant
den felven mogen aenfpreecken, rotter tijdt toe-
dat hyby den Juge geexanaineert zy. »

Dat de Gevangenen van elckanderen gefet en-
de ghefepareert lullen worden, indien 'tdoenlijck
zy: Regard nemende op de delicten ende Perfoo-
nen, fonderlinge dat die Vrouwen ghefepareert/
worden vande Mans.

De Cypiers en fullen tot heuren lafle egeene
Perfoonen aenyeerden of ontfangen in vangenifl�,
ten zy by exprefl� Ordinantie vanden Juge, oft
wel vanden Officier, indien hy by nachte oft 011-
tyde eenigen Quaetdoender oft Vagabonde aen-
getail ende bekomen heeft: Noch en fullen oock
yemandt mogen flaecken, fonder ordinantie van
den Juge.

cle Rechten ende tax van hun Cypieraige.

Aengaende der dii�ributie vande Aelmoefl�-
_nen, die voor den armen Gevangenen ghegeven
worden: Verbieden vvy den voorfeyde Cypiers
vet daer van te nemen tot beuren profijte: Waer
op die Jugen ende Officiers reguard ende toeficht
nemen fullen, ende vangelijcken op de Aelmoef-
feniers.

Als men den voorfeyden Gevangenen licht ge-
ven fal om eten tot feeckere uyre, 't felve licht fal
hen afgenomen worden, fonder hen 't felfde te la-
ten den geheelen Nacht, ten zy in eenige gemey-
ne plaetfe; Ende en fullen hen egeene Meffen,
Yfers, of andere Inilrumenten gelaten worden,
daer mede fy hen fouden mogen behelpen, tot in-
fra&ie, of anderfins om te mifdoene.

Dat de voorfeyde Cypiers vifiteren fullen de
Vangeniflen ende Gevangenen, om op alles aen-
fchouw te nemen, foo dickwils by dage ende by
nachte, als 't van noode vvefen fal.

Dat niemant den Gevangenen en fal mogen
aenfpreecken ,^-dan deur de Venilers ende Yferen

3. Ordonnantie, Jengaende denflijlgenerael, die men voortaenf al onder-
houden ende obfenseren inde Proceduerm vande Criminele faken ende materien, inde Nederlanden.

j!>.

In date den 9J'ulij 1570.

befte, klaerfle, practicabeliTe ende rechtveerde-
lijcxi^e : alles inder voegen ende manieren foo hier
nae ghefeyr fal worden. Wekken ilijl, wy willen
ende beveelen vportaen in alle onfe Landen van
herwaerts-overe, generalijcken onderhouden en-
de geobferveert te worden,fonder toe te laten dat
tercontrarien ghedaen worde: Nietjegenftaende
Ufantien , Coiluymen, Statuyten , Privilegi�n,
manieren van doene, oft ilijl particulier (foo verre
die contrarie zijn, oft repugneren den inhouden
van defen) de welcke wy op - ghefchorit houden,
ter tyde ende vvylen toe, dat de geene die v�rfoec-
ken fullen daer toe yet te doen voegen oft veran-
deren , 'tfelfde ons verthoont, ende wy daer op
particulierlijcken ende befondere verfien ende gC-
ordineert fullen hebben.

I.
� Nden eerilen, Willen wy, dat al 't geene des by
■�■onfe voorfeyde Ordinantie op 't ftuck vande cri-
men ende proceduyren vande criminele faecken
ende materien gheftatueert is, gheobferveertende
onderhouden worde,gelijck of't felfde alhier fpe-
cialijcken,endevan woorde te woordegeinfereert
ende verhaek ware.

II.
Ende in conformiteyt der felver Ordinantien,
verklaren wy, dat om nae rechtte procederen tot
apprehenfie ende aentaftinge van eenigen crimi-
nelen Perfoon, van noode wort te obferyeren en-
de onderhouden eenen van drie wegen: Te weten
dat yemandt in teg�nwoordigen feyte ende mif-
daet bevonden zy, oft by decrete vanden Juge oft
Rechter nae informatie �p 't f�y t ghenomen ende

vuu ij ge-

Η H»� Ρ S by der gratie Godts Coninck
[vanCaftillien, vanLeon, vanArragon',

van Navarre₉van Napels,van Cicilien,van
"Maillorque, van Sardeyne, vanden Eylanden In-
dien, ende vaften Lande der Zee Oceane j Eertz-
Hertoge van Ooftenrijck; Hertoge vanBourgoi-
gnen, van Lothrijck, van Brabant, van Limb�rgh,
van Luxemborgh, van Gelre, ende van Melanen ^
Grave van Habf borgh, van Vlaenderen , van J\�~
thoys, vanBourgoignen : Paltz-Grave, ende van
Henegouwe, vanHollandt, van Zeelandt, van
Namen, ende van Zutphen : Prince van Zvvave;
Marck-grave des Heylighs Rijcks: Heere van
Vrieflant, van Salins, van Mechelen, vande Stadt,
Steden ende Landen van Utrecht, O ver-Yffel en-
de Groeningen 5 ende Dominateur in Afie ende in
Afrijcke. Allen den geenen diedefejegenwoor-
dige fien fullen, Saluyt. Alfo by onfe Ordinantie
jegenwoordelijckenghemaeckt op de reformatie
vande Juilitie criminele, ghefey t is, dat wy tot be-
ter adminiftratievaii Juilitie, abbreviatie oft be-
kortinge vande Pro'ceffen , ende verlichtinge van
onfe Onderfaten, fouden doen maecken eenen ge-
nerale η ilijl, by maniere van forme ende regel, die
men inde criminele Proceduren foude houden en-,
deobferveren-, Doende cefferen foo veel diverfi-
teyten, of eer confufie van Proceduren, daer van
men in veele ende verfcheyden Plaetfen plach te
gebruyeken_: Hebben wy doen maecken, compo>*
neren ende oprichten feeckeren ilijl, den gefchre-
>en Rechte aldermeeil gelijckende, ende 't geene
oes wy by de forme ende maniere van procederen
van nerwaerts-over bevonden hebben laet al%

-ocr page 529-



	Placaten, 5.Boeck� 2. Tit. 8.Deel.
			^048

1047 gehouden, oft dat yemandt hem formele parthye maecke, navolgende de difpofitie vanden gefchre- ven Rechte , ftellende 't felve tot arbiterichappe vanden Juge, nae de circonftantien, teeckenen of inditieh die hy fal mogen hebben, fonder te ghe- doogen of toe te laten, dat yemant eenige calum- nie gebruycke. III. Bevelende, datmetterverfcherdaetvande cri- tnen, ende terilont op of nae 't feyt ghebeurt zijn- de , alle Delinquanten geapprehendeert ende aen- getaft fullen worden, indien't doenlijck wert,fon- der te verbeyden eenich decreet of Ordinantie van den Juge of Rechter, om de felve van ftonden aen te, ftellen ende leveren in handen vande compe- tente Jugen of Rechters. IIII. Ende by gebreecke vande voorieyde apprehen- fie, bevelen wy, dat die Jugen oft Rechters, den wekken die kenniif� daer van toe behoort ('tzy ter klachte vande Officiers , doleantie of bekroo- ninge van partye, of van hun Officie wegen) neer- ilelijcken fullen doen onderfoecken ende hen in- formeren,op de toekomfte ende waerheyt vanden Fey te: Ende foo verre daer van genoechfaemlijck blijcke, immers by halve preuve, vehementeoft probabel fufpitie, fullen decerneren provifie van perfonele apprehenfie ende vangen, oft van ad- journement perfoneel, nae de qualiteyt vande de- liften ende mifdaclen, of vande Perfoonen , ende nae dat die materie ghedifponeert fal wefen, op de penen in onfe voorieyde Ordinantie vermeit. V. Soo wanneer 't crim of mifdaet fulcx wefen fal, dat nae ghefchreven Rechte , Coftuyme vander Plaetfen, ofonfer voorfz Ordinantie, confifcatie van goede valt of aenkleeft: Ordineren wy, dat metter apprehenfie vanden Perfoone, oft decrete van apprehenfie ende aentaftinge van lyve (welck decreet oock fal moeten inhouden Ordinantie van faifift�mente ende annotatie van goede) den Officier ende die vander Wet terilont ende met eenen wege doen fullen de voorfeyde annotatie ende faifiif�ment van goeden , ftellende de felve by rechtveerdigen Inventaris, in handen vanden genen die daer toe gecommitteert fullen worden, als Sequefters ende Bewaerders van dien, om daer van ghedaen ende geufeert te worden nae difpofi- tie van Rechte �. Verkoopende by Ordinantie van- den Juge oft Rechter, ende by openbare oproep, die bederff�lijcke goeden, ende houdende in de poft die penningen daer van procederende, met die andere onverkochte goeden, op pene van 't felve op hen te verhalen. VI. Nae dien de mifdadige of Delinquant gevangen fal wefen, ful de felve promptlijcken binnen vier- en-tvvintich uyren van fijnder aentaftinge oft de- tentfe (indien 't doenlijck is , ende dat daer inne egeen wcttich letfel oftempefchement en zy, en- dein.gevalle van fulcken letfel, binnen drie dagen ten alderlancxften) by de Jugen oft Rechters t>e- hoorlijcken ondervraeght worden,gevangen zijn- de , ende op den Eedt dien hy gehouden wordt te doene vande waerheyt te feggen , op de belaftin- .gen ende accufatien tegens hem refulterende,
		mitfgaders op 't geene dat hy fal willen feggen tot fijnder juftificatie ende ontlaftinge, fonder midde- lertijdt te onderlaren,hem op 'tlelve feyt te infor- meren ende onderfoecken. VII. Dat in criminele faecken ende materien, gepro- cedeert fal worden van Officie wegen, om de op- rechte vvaerheydt vanden feyte te onderfoecken�: Ende dat ordinaerlijcken ende extraordinaerlijcl ken by korte dagen ende intervalle van tyde VIII. Welcke examinatie ghedaen fal worden'in pre- fentie vanden voorfeyden Juge oft Rechter, ende vanden Griffier oft Secretaris, die 't felve by ghe- fchrifte ftellen fal: Eerftelijcken die interrogato- rien al in 't lange, ende die antwoorde vanden Ge- vangenen, foo 't hem by den Juge of Rechter ghe- pronunceert fal worden, fonder te royeren oft deur te ilaen, 't geene darter eens gefey t fal zijn: maer fal die correctien, additien, ende verande- ringen , al in 't lange opfehry ven, houdende in 't eynde vander antwoorde, notitie vande woorden die by hem toe gevoecht, ghecorrigeert ende ver- andert gheweeft fullen zijn, om naderhandtaen- fchouvv ende regard daer op genomen te worden. IX. Den Rechter fal inlgelijcks toeficht nemen op de conftantie of ftantaftigheyt, vacillatie of wanc- kelbaerhey t vande Gevangenen, daer van hy no- titie fal doen houden nae de voorfeyde antwoor- den ende refponfien. X. Die examinatie volbracht zynde, fal de Rech- ter , oft in fijne jegenwoordigheyt, de Greffier oft Secretaris, den Gevangenen terftont daer van le- dtuere doen, op dat hy al 't felve wel verftaeende overmereke. Ende indien hy daer yet by voegen, afdoen, of veranderen wilt, fal de voorfeyde Gref- fier of Secretaris 't felve opfehry ven,fonder yet te royeren of deur te flaeri, van 't geene datter eens gefchreven fal zijn, foo voorfeyt is. XI. 't Selfde ghedaen zijnde, fal de Gevangen die voorfeyde Confeffie of belydinge, denegatie oft loocheninge, onderteeckenen, of fijn m�rckdaer op ftellen. Ende indien hy niet fchryven noch merek ftellen en kan, fal de voorfeyde Rechter, of yemant anders* voor hem onderteeckenen. ' XII. Oock fullen die Jugen, Rechters.Griffier of Se- cretaris, by notitie onderteeckenen, dat de voor- feyde antwoorde den Gevangenen voor gelefen is gheweeft, ende dat hy by de felve gheperfiileert heeft,fonder daer inne eenige faecke te willen heb- ben toevoegen of afdoen: op pene van boete ende amend� voor den Rechter ende Greffier of Secre- taris , die 't geene des voorfeyt is geobmitteert en- de onderlaten fullen hebben. XIII. Dat foo wanneer daer inne van Officie wegen, jreprocedeert fal worden, fullen alle Gevangenen gheSccufeert oft befchuldighde van crimen ende mifdaden,mondelinge antwoorden op de interro- gatien ende ondervragen die hen ghedaen fullen worden, ende dat by ordene, ende fimpelijcken �ct jae oft neen; daer by voegende die defenne"

-ocr page 530-



		Criminele Juftitie* 1050 xxi. Ende fal reciproce die Juge of Rechter van Of- ficie wegen, oit ter begeerte vanden Officier, ofc vanpartye (indien 't noot zy) bfeeder informatie nemen vande voorfeyde belaftingen,recoleren die Getuygen preparatoirlijck gehoort,ende dat par- tye prefent ende jegenwoordich, oft fal immers den felven infinuatie ende notificatie gedaen wor- den-, vand� namen der Getuygen, die tegens hem geproduceert fullen zijn: Encle fal oockcdftfron- tatie van dien ghedaen worden, indien 't nd&t zy, om die enquefte judiciele volkomelijcken te in- ilrueren �. welck recollement in faecke daer Lijf- ftraf aenkleeft, de voorfeyde Gevangene niet en fal mogen renunceren. XXII. Dat de Rechter, aleer die enquefte te beginnen, een Acte fal doen maken, ende de felve in 't Pro- ces leggen, by welcke Afte hy den partyen eenen gemeynen termijn fal pref�geren,binnen den wek- ken elck vande parthyen by Getuygen oft Schrif- tuyren fal mogen toonen ende proberen, 't geene des hem goetduncken fal. XXIII. Ende nadien den termijn vander enquefte over- ftreecken fal wefen, fal men in plaetfe vander pu- blicatie , den Gevangenen over gheven die namen ende toenamen vande Getuygen tegens hem ge- produceert , mitfgaders die Artijckelen of laften, op de welcke men de felve gheexamineert fal heb- ben, om te aenhooren 't gene dat hy fal willen feg- gen tot rejeftie ende reprochen tegens de perfoo- nen ende depofitien vande voorfeyde Getuygen: 't Welck hy gehouden fal wefen promptelijcken te doen, om notitie daer af te houden, ende (in- dien't noot zy) hem t'amitteren om 't felfde te ve- rificeren, maer felden: Te weten als fulcke repro- chen peremptoir zijn, om 't geloove vanderghe- tuygeniffe te deftrueren. XXIIII. Dat die Getuygen ter eenre ende andere zyden gheproduceert, niet alleenlijcken op de Artijcke- len ende feyten by de parthyen voorts ghebracht, geexamineert fullen worden, maer oock van Offi- cie wegen, ghehoort op de waerheyt vanden fey- ten, mette circonftantien die 't felven fouden mo- gen verlichten oft verfwaren, dependerende van- de voorfeyde interrogatien, op dat de voorfeyde waerheyt niet verfwegen en worde, ende dat foo wel tot innocentie ende onnoofelheyt vanden ge- accufeerden, als om fijn fchult ende mifdaette doen blijcken,ende dat tot arbiterfchappe vanden Rechter, * XXV. Die Getuygen in Criminele faecken ende ma- terien gheproduceert, fullen by de Rechters ghe- hoort worden verfcheydelijcken (fo dat behoort) d'een nae d'andere, ende niet diverfche t'famen, wat kennelijckheyt van feyte of conjunctie van acte dat men 't felve foude mogen ieegen te zijn. XXVI. j Aengaende die onkoilen, fal elcke parthye de fijne dragen: Ende indien de Gevangene, over- mits fijne armoede, geenen middel en hadde, om fulcks te vervallen, fal 't felve gedaen worden to\|J kofte vande gheinteref��erde parthye, indien daer Vuu iij eenige
	Ordonnantie opte
	Ordonnantie opte
1049 ende onclaftingen die fy fullen willen propone- _refl, indien fy eenige feggen. Ende foo verre daer veel Gevangen waren, fal elck apart, verfcheyde- liicken ende in 't bei�nder, geexamineert worden. Ende indien confrontatie aldaer van noode ware, om die waerheyt des te beter t'onderfoecken, fal de felve eedaen worden. XIIII. Ende en fullen de felve niet geadmitteert wor- den, om by Voorfpraecke oft Taelmans te fpreec- ken, noch te dienen van Schriftuyren, tenware dat om feeckere merckelijcke confideratie (aen- fchouw nemende op de faecke ende materie) die Tueen of Rechters, bevonden fulcks behooren te eefchieden: Abolerende ende te niete doende alle Ufantien,Coftuymen oft manieren van doene tercontrarien, in wat Vlecken oft Plaetfen daftet zy, foo 't felfde den wech ende middel van d'ex- peditie van Juftitie , grootelijcks belet ende be- kommert , ende veele cavillatien daer uyt ryfen ende fpruy ten. XV. DatdieCypiersoftBewaerders van vangenif- fen, niemanden admitteren of toe laten en iullen, om rotte criminele Gevangene acces of toeganck te hebben, noch den felven aen te fpreecken, dan by wete ende Ordinantie vande Rechters. XVI. InfgeHjcks dat de voorfeyde Gevangenen d'een van d'andere gefcheyden ende gefepareert fullen worden, foo veel als 't doenlijck wert, fondcr dat de felve t'famen fullen mogen fpreken of commu- niceren , fonderlinge die van eenen feyte mede- plichtigh zijn : de welcke gantfchlijcken van elckanderen gefcheyden ende ghefepareert fullen worden. XVII. Dat indien by de antwoorde vande voorfeyde criminele Perfoonen , 't iluck of feyt beleden wort, oft anderfins blijcke vanden gheperpetreer- den mifdade ende delicte, fal by onfen Procureur Generael, of Officier vander Plaetfen, terftont ende foo geringe als 't doenlijck werdt, criminele conclufie tegens den felven ehenomen worden, fonder vaneenige uytftellen, dilatien oft vertreck te gebruycken. xvnr. Ende indien de Gevangene 't feyt ontlooehent, of dat hy eenige exceptie proponeert,fal dienthal- ven gedaen worden, foo hier nae volght. XIX. Te weten, dat foo verre de voorfz Gevangene of Gedaeghde, allegeerde eenige exceptie declina- toire of dilatoire, men fal hem reguleren nae uyt- wyfen van onfer voorfeyder Ordinantie, ende dat van ilonden aen, op dat by dien middele die km- nifle of correctie ende ilraf vander mifdaen, niet belet en worde. Dat indien hy die lafien hem op geleyt, ont- looehent , of allegeert eenige defenfie, propone» rende fijnen alibi, defenfie van fijnen lyve, oft an- dere peremptoire exceptien, fal promptelijcken ende op den ilaenden voet nomineren die Getuy- gen , daer mede hy hem fal willen behelpen, om aie gehoort ende geexamineert te worden.

-ocr page 531-




		PIacateiL>. 5* Boeck.	ί05� oppeyne van nulliteyt ende onweerde , midtf- gaders van privatie van Officie ende amende arbi- trale. XXXII. Willende voorts generalijcken dat alle crime- nele Proceffen extraordinaerlijcken (foo voor- feyt is) gheconduyfeert ende beleyt fullen wor- den , ende niet op de Rolle van ordinarife Gedin- gen , ten ware die materie van foo grooter impor- tantien, ende van fulcker fwarigheyt, obfehuri- teyt ende duyfterheyt ware, dat partyen in Rech- te ende jugemente op hun gedingen gehoort zijn- de, geordineert ende bevolen wierde, dat de felve in ordinaris Proces ontfangen fouden worden ende by den Rade gediftribueert oft geadmitreer de , om by Advocaten ende Procureurs gedient te worden. XXXIII. In wekken gevalle verbieden wy den voorfey- den Advocaten oft Procureurs onnootlijcke, fti- perflue, impertinente oft onbehoorlijcke Schrif. tuyren te maecken, maer fullen die feyten ende Axtijckelen dienende tot juftificatie in't korte ende fimpelijcken by gefchrifte ftellen , fonder te gbebruyeken van repetitie, ofte ftellen eenigeca* lumnieufe of onwaerachtige feyten , ibo eenige doen, om die faecken ende marenen te confunde» ren, ende die Procell�n te verlengen, uytftellen ende dilayeren,ende dat op pene van boeten ende amenden, in beuren eygen naem, interdktie van te poftuleren, of andere arbitrale corre�ie. XXX IIII. Dat de voorfeyde Schriftuyren, mitfgaders die Requeften die inde voorfeyde criminele Procefi�n over gegeven ende gheprefenteert fullen worden by den Suppliant, of anderen foufficiente Procu- ratie gheexhibeert hebbende, ende gheadmitteert wefende, onderteeckent fullen worden: Ende foo verre fulcke Requeften inde voorfeyde Proceffen mogen dienen , fullen die originale bewaert wor- den, overleverende den Supplianten alleenlijcken copye van dien: Ende fal d� Secretaris of Gref�ier gehouden worden notitie te houden vanden dach dat die exhibitie daer van gedaen fal Wefen. ■ xxxv. Dat de dilayen oft uytftellen die gheaccordeert fullen worden, om te procederen, of Schriftuyren te maecken, fullen wefen op korte termijn ende intervalle van tyde, van dage te dage, of van der- den dage te derden dage, ende alle peremptoirlijc- ken , ten ware datter eenige wettige occafie 'zy, om't voorfeyde dilay oft uytftel te continueren, ende befonder als om produ&ie te doen van eeni- ge Getuygen abfent zijnde, oft andere rechtveer- dige oorfaecke (daer af die Jugen of Rechters ken- niile fullen mogen hebben) van noode wert langer uytftel of prolongatie van termyne, η ie degroote of fwarigheyt vande faecke of materie,tx>t arbiter- fchappe vanden Rechter. XXXVI. Dat indien den Officier, Accufateur, of de Ge- vangenen bevonden worden van evidente caluni- nien of leugenen, of wetens ende willens van val- fche feyten gllebruyckt te hebben, en fullen daer van niet ongepunieert blyven, maer nae Rechte gheftraft worden, of fullen 't kl\Q ajnderfins bete-
	1051	PIacateiL>. 5* Boeck.

eenige is, die macht heeft om de voorfz onkoften te dragen: Des neen, fal wefen t'onfen lafte, ten ware-dat men fulcke onkoften anderfins gewoon- lijeken von.de, gh�lijck diverfche van onfe Steden doen, die defe koften dragen om de gemeene pen- ningen der fel ver.,.. 't welck geobferveert fal wor- den, foo men hier voortijts gedaen heeft. XXVII. Dat men egeen informatien of enqueften en fal mogelfn�men, danby de Rechters of Commiila- rifen �aer toe ghedeputeert, ende eenen Adjoinft niet fufpedt. zijnde: Ende en fullen egeen Com- miffarifen ghenomineert oft ghedeputeert mogen worden, ten zy om rechtveerdige ende wettige faecken. Ende in allen gevalle fullen die enqueften by de felve CommhTarifen ende Adjoindr. onder- teeckent worden, ende fal oock elcken getuyge- niffe by den Depofant onder-gefchreven worden, indien hy fchry ven kan: Des neen, fal fijn merek daer onder ftellen, met notitie dat hy noch fchry- ven noch teeckenen en kan, foo dat gefeyt is van- de Gevangenen, oppeyne van boete ende amen- de voor de Commiitariien ende Adjoin�t, die het felve geobmitteert fullen hebben. XXVIII. Indien de Gevangen,hangende d'Inftru&ie van hun Procei��n, veribecke flaeckinge van hun Per- foonen, fal partye daer op eerft ende alvooren ge- hoort moeten worden, ende 'tzy die daer inne conf�nteren, of 't khe debattere, die Jugen oft Rechters daer op ordinerende, fullen befien (nae dat hen vanden Proceil� gebleecken fal wefen) te termineren, of die voorfeyde Gevangenen in ghe- meyn� ende befloten vangenifle gehouden fullen moeten worden* of dat die in bewaerniff� van ee- nigen Officier ende Dienaer van Juftitie ghelevert fullen.w�rden, of hun Huys fullen moeten hou- ctei?, of oock van fcherpe vangenifi� gherelaxeert ende geflaeckt worden op cautie ende borchtocht fickjujfoire, of op hun cautie juratoire: 't welck nae de qualiteyt vaude Perfonen, ende circonftantien vande geimpofeerd� crimen, delicten endemifda- den geeftlmeert fal worden. ,_;;.-.,;' , ) XXIX. . Dat de flaeckinge oft relaxatie van vange- nifie niet en fal gh�fchien, dan met lafte, hem als Gevajrigen te. reprefenteren ten dage dat men rechfcfal doeiij, of foo dkkmael als hem fulcks ge- ordineert ende bevolen f xl worden, op peyne van verwonnen te zijn vande crimen t'fijnen lafte ge- leyt endegbeimpol�ert, ende van amende, op de cautie, de w�lcke�nitfdien altijtsgearbitreerten- de geliquideert fal worden, in 't ontfangen y-and� voorfeyde cautie ende borchtocht. �XXX. Verbiedende de voorfeyde flaeckinge te doen, ten zy die Gevangenen eerft geantwoort hebben op de interrogatorien vanden Officier of Accufa- teur, ende oock dat die materie bevonden fal wor- den daer toe gedifponeert te zijn, foo voorfeyt is. XXXI. Inte^dkerendemfgelijcks allen Officiers, eeni- ge Gevangenen te flaecken of relax eren, noch de felve uyt hun eygen authoritey t uyter Vangenifi� \|ie ftellen: Maer ial 't felve gedae� wordenlty de- crete ende ordinantie vanden Jugeende Rechters,

-ocr page 532-

Ordonnantie opte

1054�

onfe Fifcalen ende Officiers, als gheinterei��erde
partye,'t zy tot abfolutie,llaeckinge,pey ne extra-
ordinaris, of anderfins, foo dat behooren fal.
XLII.

Verbiedende wel fcherpelijcken allen.Jugen
ende Rechters hoedanigh die zijn, vander Pijn-
banck oft tortuere anderfins te ghebruycken, dan
in faecken daer 't by Rechte ghepermitteertende
toe ghelaten is: Te weten, als 't ftuck foo klaer,
ende die preuve foo apparentis, datter niet en
fchijnt te refteren, dan die confeffie oft belydinge
vanden Gevangenen, om den felven ontwijfl�lijc-
ken te verwinnen: Maer daer geen volle of halve
preuve en is, of oock daer die preuve feecker ende
ontwijffelachtigh is, verbieden wy de voorfeyde
Pijnbanck t'appliceren: Abolerende oock inden
felven gevalle, alle Coftuymen.Ufantien, Statuy-
ten of obfervantien ter contrarien, die eer abuyfen
zijn dan anderfins, foo 't felfde by onfe voorfeyde
Ordinantie op de reformatie vande Criminele Ju-
ftitie ; breeder verhaelt is, nemende altijdts aen-
fchpuw op de qualiteyt vande Perfonen,deli<Cten,
mifdaden ende andere behoorlijcke ende nootlijc-
ke circenftantien.

X L I I I.

Dat alle Vonnifl� ende Sententien diffinitive,
fullen wefen condemtoire of abfolutoire, inhou-
dende die condemnatoire expreii�lijck die pey-
ne daer inne de Gevangene gecondemneert ende
verwelen fal worden , fonder den Gevangenen te
remitteren ter difcretie of wille vanden Heere oft
Officier, foo in eenige Plaetfen by abuyfe gedaen
wort. 't Welck wy ten eeuwigen dagen gheabo-
leert hebben, op peyne van nulliteyt en onweerde
vande voorfeyde vonnifl�n ende Sententien,ende
van ftraff� tegens de Jugen ende Rechters.
XLI III.

Ende indien 't Proces gheinftrueert zijnde, die
faecke ende materie niet bevonden en wordt ghe-
difponeert te zijne totte voorfeyde condemnatie
oft abfolutie, noch oock totter felver Pijnbanck
of torture � Suilen die Jugen oft Rechters, om die
vehemente fufpitien, refulterende uyten voorfey-
de Procefl�, den voorfeyde Gevangenen mogen
flaecken, tot wederbiedens, op czuivzfidejufture-
okjuratoire, foo ghedaen wort, als 't den Rechter
niet en blijckt van 't geene dat hy pronunceren
moet, ende dat op fulcke peyne als fy bevinden
fullen te behooren, nemende altijdts regard ende
toeficht op de qualiteyt vande Perfonen, deli&en
of mifdaden.

XLV.

Dat die voori�yde Sententien den Gevangenen
eerftmael gepronunceert fullen worden in Rechte
oft jugemente, ter prefentien ende by wefen van-
den Accufateur, die Deuren vander Confiftorien
open wefende: daer nae fal daer van openbare re-
petitie ende le�tuere'ghedaen worden ter plaetfen
vander executie.ende dat, ten eynde een yegelijck
die oorfaecke vander voorfeyder executie weten,
ende de felve tot exempel vanden gemeynen
Volcke dienen.maeh.

XLVI.

Dat in allen ftate van Procefl�n ende faecken,
totter Sententie ende executie van diere, ontfan-
gen fal worden , 't geene dat tot ontlaftinge ende

inno-

1053 _t

ren ende boeten arbkralijcken, nae de circonftan-
tien vander faecken ende materie, ende die quali-
_teyt: van heure voorfeyde leugenen ende ca-

lumnien.

XXXVII.

Dat foo geringe dieenqueile voleynt, ende die
reprochen ende falvatien ghedaen lullen wefen:
Sal de Rechter, ren verfoecke van parthye, of van
Officie wegen verklaren 'tProcesin Rechte geflo-
ten te zijn: Ende fal procederen ter diffinitive, in-
dien hy die faecken ende materie bevindt daer toe
gedifponeerttezijn.
^� XXXVIII/

Dat die Jugen ende Rechters Sententie ende
vonnifl� glieven fullen , nae uytwyfen van onfe
Edi&en, Geboden, Placaten ende Ordinantien
(indien daer eenige zijn) ende by ghebreecke van
dien, nae den gemeenengefchreven Rechte* ende
daer die pey nen arbitrael ende extraordinaris ful-
len zijn, fullen nae volgen die termen van Rechte»
ftellendedie peynen na advenantvander mifdaet
ende delifte: Ende fullen die Subalterne Jugen
ende Rechters uferen ende ghebruycken in treff�-
lijcke ende wichtige faecken, van advyfe van Per-
fonen inde Rechten geleert zijnde, ende in't ftuck
van Juftitie geverfeert hebbende,ende niet fupe�t,
doende daer inne fulck debvoir, neerftighey t ende
diligentie, als onfe voorfeyde Ordinantie, op de
reformatie vande criminele Juftitie't felve inhout
ende vermeit.

XXXIX.

Soo verre die Rechters, nfdien fy de Proceil�n
gevifiteertende deurfien fullen hebben, bevinden
de faecke ende materie ghedifponeert te zijn nae
de termen van rechte ende Juftitie, om totter Pijn-
banck gheprocedeert te worden, fal die Sententie
van ftonden aen den Gevangenen by ghefchrifte
gepronunceert moeten worden, om die ter felver
ftonde ter executie te leggen. �

XL.
^ Ende indien midts de voorfeyde Pijnbanck, de
Gevangene belijdt 't gheene des hem op gheleyt
wort: Willen wy die buyten der plaetfen der fel-
ve, ende binnen eenen dage daer nae (indien't foo
zy, dat hy attuelijcken ghepijnt ende uytgereckt
is gheweeft) anderwerven ondervraeght lal wor-
den , fonder Pijnbanck ende buyten de plaetfe der
felver, om te beften, of hy op iijn belydinge blijft
ftaen, om daer van notitie te houden, ende fij η
pyninge t'approberen : Maer indien hy 't felve
wederroept, fal wederom op de voorfeyde Pijn-
banck gheleyt worden, foo verre die Rechters be-
vinden fulcks te behooren, of fullen daer inne an-
derfins mogen doen, foo nae rechte ende redenen
behooren fal, hen voegende ende regulerende,
aengaende die fignatuete ende onderteeckeninge,
loo hier boven gefeyt is.

. XLI.

Ende indien hy de voorfeyde Pynbanck ver-
draeghc, ende men van hem niet en kan weten
noch vernemen, en willen wy niet, dat den felven
ionder nieuwe inditie, ter voorfeyder Pijnbanck
^Wh �^m,^me g^heIeyt fal worden: maer in fulcken
gnevalle fal 't Proces ghevifiteert worden om hem
recht te doen ende adminiftreren, loo die faecke
ende materie dat vereyiTchen fal, foo wel tuiTchen

-ocr page 533-

Placaten. j.Boeck. ι. T�t, 8.Deel.

1055

10^

,_Λ

innocentie vanden geaccufeerden blijeken fal, be-
houdelijckdatmen bevindt dat 'tfelfde niet ver-
focht en wort deur calumnie.
X L V11.

Dat die executie vande VonnhTen ende Senten-
tien , ghedaen fal worden binnen vier en twintigh
uyren vander pronunciatieende uytfpreeckinge
van diere, ofeer, indien 't van noode ende behoor-
lijckzy-.Ende fullen die gecondemneerde terdoot
geleyt worden,ende heure confcientien ten alder-
befte geprepareert ende bereyt dat doenlick wert,
doende de felve hun faligheyt ernillijcken verma-
nen , ende te fterven in die Chriftelijcke ende Ca-
tholijcxfcherReligie, ende den verdienden ftraf
patientelijck te lyden ende verdragen.
XL VIII.

DatPriefters,Apoftaten, ofGeeftelijcke crimi-
nele Perfoonen, metter doot niet geexecuteert en
fullen worden, ten zy dat de felve eerft ende al-
vooren gedegradeert, ende als Wereltlijcke Pef^�*
foonen in handen vanden Wereklijcken R�chter
«levert zijn.

XLIX.

Dat diedoode Lichamen vande ge�xecuteerde
blyven fullen ter plaetfen daer d'executie gedaen
fal wefen , ende en fal niet toegelaten worden de
felve te mogen begraven, dan met oorlof ende
confent vande Overfte Jugen ende Rechters van-
der Provinci�n: 't Welck oock maer felden ghe-
fchien fal, ende voor eerlijcke Perfoonen, in faec-
ken minft exorbitant wefende.

Aengaendedie confifcatie van goede, fal de
felve by de voorfeyde Sententie t'famentlijcken
toegewefen worden, in faecken daer de felve ftadt
grijpt, 't zy by ghemeenen rechte, oft onfe Ordi-
, nantien, of nae coiluyme vander Plaetfen, Te be-
keeren ende appliceren, na uytwy'fen vande voor-
feyde Ordinantien ende Placaten.

LI.

Ende beroerende de criminele voorvluchtige
Perfoonen, die men nieten fal kunnen bekomen,
fal by de Ordinantie ende Decrete van corporele
apprehenfie ofaentaftinge vanden Lyve , ghefeyt
worden, dat by gebreecke vander voorfeyder ap-
prebenfie , hun voorfeyde roerende ende onroe-
rende goeden, aengeilagen ende geannoteert ful-
len worden, inder voegen als boven verklaert is:
foo verre nochtans die faecke ende materie daer
toe ghedifponeert zy, ende dat in fulcken crime
confifcatie ftadt grijpt: Ende voorts dat de voor-
feyde Delinquant ende Mifdadige ingeroepen fal
worden by openbaren Edicte ende Gebode, daer
van die forme hier nae verklaert fal worden.

LM.

Ende belangende die perfonele daechfelen, in-
dien de Gedaeghde erfchijnt ende compareert, fal
oock promptenjcken ende voor alle faecken, van
Officie wegen, ghehoort ende ondervraeght wor-
den op de interrogatorien die hem gheformeert
fulleii worden (foo hier boven gefeyt is vande an-
dere Gevangenen) ende dat ghedaen, fal gheordi-
neert wefen, of hy in vangeniife gheleyt, oft ghe-
flaeckt fal worden op cautie ende borch-tocht,
foo die qualiteyt vande feyten ende Perfoonen
vefeyflchen fal. - - ■

LUI

Indien de geene die gedaeght fal wefen in per.
foone, deffault doet, fal uyc krachte van d'eerfte
deffault tegens hem gedecerneert worden provifie
van pr'infe de corps, oft aentaftinge vanden Lyve
ende fijne goeden geannoteert ende aengeilagen^
in gevalle ende inder manieren als vooren: ende
foo verre de felve niet vindelijcken is (overmidts
dathy voorvluchtigh of latiterende is, oft ander-
fins hem ne;rgens en laet fien) fal infgelijcx gepro-
clameert ende ingeroepen worden by openbaren
Edi&e, inhoudende die crimen daer mede hy be-.
laftis, ende dat by drie delayen of uytftellen, ekk
van veerthien dagen,daer af't lefte delay perenip.
toir wefen fal: Ten zy dat die Jugen oft Rechters
bevinden om feeckere oorfaecken, dat men hem
een vierde delay Voor fuperabundant behoort te
geven.

LI III.

Dat gheduyrende de voorfeyde appellatien,
d'Executeur van dien fal t'elckerreyi�n als hy fijn
adjournement oft daginge doen fal, ftellen ende
affigeren ter plaetfen daerhy fijne proclamatien
ende appellatien doet, een ghelchrift, inhoudende
infgelijcks die crimen ende mildaden, daer omme
de voorfeyde Gedaeghde ingeroepen is, ende hoe
menichfte deffault tegens den voorfeyde Abfent
gegeven fal zijn.

LV.

Dat indien hy nae een, oft verfcheyden defFaul-
ten, erfchijnt ende compareert, fal in vangeniife
geleyt worden, enc� ghecondemneert die koflen
vande voorfeyde Appellatien ende defFaultente
betalen, de felve eerft ende voor al te nemen ende
vinden op fijne goeden, indien hy eenige heeft.

LVI.

Ende foo verre hy ter lefter ai�ignatie niet en
compareert, fal onf� Procureur Generael oft Offi-
cier var&ter Plaetfen, 't fey t ende crim, daer mede
de voorfeyde gecontumaceerde belaft is, expone-
ren ende uytgeven, mette deffaulten tegens hem
gegeven, nemende conclufie vanden ban, confif-
catie van goede , of fulcke andere, als hy nae de
qualiteyt vanden delide ende mifdade bevinden
fal te behooren. Ende fullen die Jugen of Rechters
van ftonden aen binnen eenen korten termijn, al-
leenlijcken vifiteren die informatien ende exploi-
cten vande Huyfliers, Deurwaerders oft Sergean-
ten, om daer op vonnif�� ende Sententie te geven,
foo fy bevinden fullen te behooren: Ende niet min
fal de voorfeyde Gedaeghde altijdts ontfangen
worden, om fijn deffaulten te purgeren, totrer
Sententie toe, midts betalende die koften vande
felve deffaulten.

LVII.

Maer al eer men Sententie of Vonniffe fal geven
vanden ban, confifcatie van goede, of den geenen
die abfent is, eenigh hinder of gherief te doene, fal
moeten blijeken (ten alderminften by halve pro-
batie) van 't inhouden vanden eyfch, lbo veel dats
genoegh zy, om totter voorfeyder Pijnbanck ge-
bracht ende geleyt te worden,de welcke overmits
de voorvluchtigheyt voor genoeghfame probaue
gehouden fal mogen worden, fal oock van noode
wefen, dat* voor de voorfeyde pronunciatie die

Getuygen van Offfcie wegen, geexamineertfwUe^fl

\vor-*

-ocr page 534-



				:


		Ordonnantie opt� C	1058 om voor hem teintercederen,ende ipreecken, na- volgende die forme van Rechte. LXII, Ordinerende, dat alle criminele Procefl�n voor alle andere faecken ende affairen, neerilelijcken geinftrueert, gevifiteert, gejugeert ende gewefen fullen worden : Ende dat men tot expeditie van dien, veritaen fal, alle andere faecken te rugge ftell�nde. LXIII. Infgelijcx, want wy veritaen, dat veel Officiers ende Rechters, 'tvervolghende inftruftie vande Procefl�n van criminele Perfoonen, 't zy Gevan- gene oft gecontumaceerde, uy tftellen ende diff�- reren onder't deckfel dat de felve Requefte gepre- fenteert hebben om van hun mifdaden gratie, re- miilie of pardoen te verwerven.gevende dickmael (fonderlinge als die ghevangen zijn") hun feyt val- fchelijcken te kennen, om Brieven van advyfe te verkrygen, »nde midlertijdt, die proceducren te doen fchoril�n, oft eenigh uytftel te hebben. Or- dineren wy, dat foo wanneereenige Gevangen fulcke Requefte over geeft, ende darmen op de felve advijs geeyfcht heeft, en fullen de voorfeyde Jugen , Rechters ende Officiers daer en tuflehen niet verbeyden oft uytilellen, die inftructie van fulcke Procefl�n te maecken, totter Sententie dif- iinitive toe, oft totter Pijnbanckinclufivelijcken, Ende fullen procederen rot executie van diere, fonder andere antwoorde te verbeyden. LXiiii. Ende foo men in onfe voorfeyde Landenvan herwaerts-overdiverfchelijckenghebruyckc in 't ftuck vande appellatien vande criminele Senten- tien , wefende de felve in eenige van dien ontfati- gen, tot voor de Raden oft prefiderende Jugen of Rechters inclufivelijcken �. Ende in andere Landen en is geenfins toe-ghelaten vande voorfeyde faec- ken ende materien te mogen appelleren: Ordine- ren wy daer omme voor de Landen ende Provin- ci�n, daer men in criminele faecken ende materien van appellatien geufeert heeft, dat men hem regu- leren fal inder voegen ende manieren, foo in voor- leden tyden ghedaen is gheweeft, ter tijdt toe wy daer inne anderfins geordineert fullen hebben. LXV. Ende voor die andere Landen ende Provinci�n, fullen wy adviferen, oft men daer inne eenige ver- anderinge oft reformatie fal behooren te doene: Ende midlertijt fal men dienthalven ghebruyeken ende uferen, als in voorleden tyden gedaen is ge- weeft, foo onfe voorfeyde Generale Ordinanrie 't felfde vermeldende is. . LXVI. De gecontumaceerde Perfoonen en fullen niet ontfangen worden tot appelle, daer men 'tfelve ghebruyekt, maer fullen die Vonnifl�n of Senten- tien ter executie gheley t worden, niet jegenftaen- de 't felfde Appel. LXVII. Aengaende die onkoften vande criminele Pro- cefl�n , gemerekt dat men daer inue behoort eeni- ge moderatie ende regel te ftellen, 't welck noch- tans in 't generael niet gevoechlijcken gefchien en kan: Ordineren wy, dat binnen eene Maent na de publicatie va4 defen,alle Subalterne Wetten.heb- Xn bende
	1057	Ordonnantie opt� C
	1057

gorden, foo wel tot innocentie, als befchuldig- heyt vanden voorfeyden voorvluchtigen (gelijck o(hy gevangen ware) oock fullen van nieuwe ge- recoleert worden, om (foo verre dat doenlijck werdt) die probatie te mogen hebben in behoor- liicker formen: Willende dat die contumatie al- leenlijcken niet ghehouden en fal worden voor probatie , maer wel tot behulp van d'andere pro- batien ende indici�n, tegens die gecontimaceerde refulterende: Eyntlijcken fal 't Proces gheinftru- eert moeten worden, al of de felve jegenwoordigh ware , ende inder manieren als hier vooren ghe- feytis. ³ LVIII. Die Sententie of Vonniil�, tegens den voorfey- de gecontumaceerden, fal gegeven worden, fulcx ende op de felve penen als den criminelen Per- foon geleden foude hebben,indien hy jegenwoor- digh gheweeft hadde, met alle korten, ende niet altijdts op de Galge, of andere corporele pene oft Lijffiraf. LIX. Indien tegens eenieen voorvluchtigen by con- tumatie , Vonniil� ghepronunceert ende uytge- fproocken zijnde, van banne op der Galgen, met confifcatie van goede of andere pene, hy naeder- hantin't Lant weder keert, ende geapprehendeert zijnde, fijne defenfien, foo wel van fijne abfentie, als op fijne innocentie ende ontfchult wil propo- neren: En willen wy niet, dat hy geforcludeert zy van'tfelvetedoene, maer blyvende die preuve vanonfen Procureur Generael of Officier, tegens hem gedaen geduyrende fijne abfentie,voor goet, van weerden ende juridicque, ial de voorieyde Gevangene ter contrarien mogen verificeren, foo oock den Fifcael gheoorloft fal wefen fijne preuve te amplieren ende vermeerderen , indien 't hem goet dunckt: Om naederhandt parthyen recht te cloene, gelijck ghedaen foude geweefi hebben, in- dien de geene, die hem gheabfenteert heeft, van 't beginfel hem gedefendee^rt ende verweert hadde: Benalven nochtans dat mallen ghevalle, die goe- den vanden voorfeyde gecontumaceerden gecon- fifqueert fullen blyven, of andere pecuniele penen of boeten toegewefen ende geadjugeert worden: Ten zy nochtans, dat hy binnen den Jare vanden banne, wederom keere, in wekken gevalle hy ge- admitteert fal worden in iljne voorfz defenfien, mits betalende die koften van Juftitie. LX. Welverftaende nochtans, dat om 'tcrim van herefie, oft lm/a majeflatis, oft vanden voorleden troublen, rebellyen of wederfpannigheden, ende alle andere deliden ende mifdaden, begrepen in ome Placaten op 't ftuck vande Religie gemaeckt, men hem voegen ende reguleren fal nae uytwyfen vande felve Placaten: Ende en fal defe onfe Ordi- nantie geen ftadt grypen, voor fulcke crimen,'tzy voorleden of toekomende. L XI. Ende als de geaccufeerde minder van Jaren be- vonden ial worden, fal hem fijnen Vooght, Mom- 1 r ^C,^UraCeur ^mo&^en ^helP^en ^ende aififteren, endeiyn defenfien voor hem proponeren: Ende 100 verre hy geenen Vooght of Curateur en heeft, W uc Juge oft Rechter hem eenen moeten geven,


					iM^te_-

-ocr page 535-



		PlacatcoL�.' 5♦ Boeck. 2. Th. 8.Deel.
	1059	PlacatcoL�.' 5♦ Boeck. 2. Th. 8.Deel.

			alleinconvenienten die uyt 'tgeenedes Toorfeyt is, gefchieden ende toekomen. LXXI. Ende hoewel wy by hetgeenedesvoorfchreve is, genoech verklacrt hebben , dar onfe meyninge ende intentie is, dat in defe iaecken endemate- ricn van crimen, delicten ende mifdaden, extraor- dinaerlijck gheprocedeert foudc worden, by korte intervallen van tyde,dilayen endc uytitellen,ende dat die Jugen , Rechters endc Officiers, vaceren ende verftaen fullen totte lnftrudien, determina- tien ende uyttingen vande Proceflen , alle andere faecken te rugge ftcllende , ende midts dien niet van noode en zy, andere prefin itie van tyde te ge- ven , dan alfoo fomwylen die Accufateurs recule- ren ende verachteren de uy ttingeende determina- tie vande voorfeyde ProcelTcn, foo wel als die Ge- vangenen : Ordineren vvy, datfulcke Proceffen die op de Rolle gheftelt zijn, oft vele Poiricten, Ar- tijckclen endefwarighcden hebben, fullen tenal- derlanghften binnen den Jarc vander apprehenfie endeaentaftinge, ghetermincertende ghewefen worden: Endc in meerdere ende wichtigcr faec- ken ende materien wefende van difficilcr probatie, ende daer groote enquefticn ghehouden fouden moeten worden (voor den alderlanghften tijdt dattet foude mogen wefen) binnen twee Jaren: Binnen wekken termijn, wy willen datfonderee- nige excufatie, alle quefticn ende criminele faec- ken t'eenemalc ghetermineert ende geuyt fullen worden, op pene dat by den Fiicalen geprocedcert fal worden tegens den Officiers, Jugen ofr Rech- ters,die eenige faultc oft negligentie ghecommit- teert fouden hebben, volgende die penen van Rechte. LXXII. Dat nadien de criminele ProcelTen geuyt ende getermineert fullen zijn.defelve by de Jugen ofte Rechters getrouwclijcken bewaert fullen worden inde Greflien, om daer van naemaels te verant- woorden, indien 't van noqde zy.fonder die te mo- gen verbranden, of partye te geven,foo in fceckere Plaetfen gcdaen is geweeft. I XX III. Abolereride, caflerende ende annullerende snf- gelijcx, ende te niete doende alle Coftuyrnen, ftij- len , Ufantien , manieren van procederen, hande- len ende traderen inde criminele faecken,die con- trarie fouden mogen wefen 't gene des hier boven ghefchreven ftaet: Willende dat aengaendedie faecken ende feyten hierinnc niet begrepen, de difpofirie vanden gemeynen gefchreven Rechte, nae gevolght fal worden. LXXIIII. Ende niet min , In gevalle eenige ftylen, of Co- ftuyrnen, Privilegi�n , Statuyten ende Ordinan tien ,muncipaleoft locale manieren van procede- ren, waren, niet contrarie zij nde, maer digereren- de van defenjegenwoordigen ftijl ende Ordinan- tie,hebben wy die ghefchorft, ende fchorifen, tcf tijdt toe dat ons die gheprefen teert, endc in Rade deurfien end� geexamineert wefende, wy de felve geapprobeert ende gedecreteert fullen hebben.foo hier boven gefey t is. LXXV. Willende voorts meer, alle onfe andere Ordr- nantien,
bende hooge Juftitie .overgeven fullen declaratie endc fpecificarie, foo wel vande voorfeyde onko- ften, als vanden rechte van Cypieraige oft bewaer- niiTe vande vangcniiTen , in banden vande Raden oft Provinciale Jugen ende Rechters, de welckc binnen een ander Maendt daer nae volgende, de felvconsoverfeyndenfullen, mitfgadersdieghe- woonlijcke koilen yan Juftitie van heuren Recht- ftocl oft Vyerfchare, om dcfelve particulierlijcken te doen ovcrfien,endeinderredelijckheyt te taxe- ren �ndc modereren: de vvelcke eencnyegclijc- ken wederom fullen doen fcynden, Ende midler- tijdt fullen hen voegen ende reguleren als in voor- leden tyden. LXVIII. Indien eenige criminele Perfooncn in pecunie- le boeten ende amenden vervvefen ende ghecon- demneert zijnde, daer toe niet en konnen voldoen ende furnieren ,op dat de voorfeyde penen niet �- lufoir en fouden wefen, ende diedeli&en ende mifdaden niet ongcpunicertcndcongcftraft bly- vqn: Willen vvy, dat de voorfeyde Delinquantcn aenden lyve geftraft fullen worden , in conformi- teyt ende nae uytwyfen van den ghefchreven Rechte. LXIX. Ende want in eenige Plaetfen van herwaerts- over, die Officiers, die d'inftrudie vande crimine- le ProcciTcnhebben, infgelijcks hebben die admi- niftratic, handelingc ende bewindt van aengefla- gen, geannoteerde ende geconfifqueerde goeden, ende oock vande boeten, breucken ende amen- den : Willen wy daerommc, dat voortaen 't felfde ceiTeren fal, maer wefende eenigh goet aengefla- gen en geannoteert,fal 't felve onder die hant van Juftitie blyven, tot datdie Sententie van confif- catie gepronunceert ende uytgefprokcn zy, ende fal gheregiert worden by fu leken als daer toe ghe- committeert fal wefen ■» de welckc geen admini- ftratie van Juftitie en fal mogen hebben,mctlafte van't felve te laten volgen den geenen dien 't by Sententie endc VonnilTe toegewefen endc gheor- donneert fal worden, ende van fijne adminiftratie ende bewintreeckeninge tedocne. LXX. Ende nadien de Sententie van confifcatie t'on- fen profijt ghegevcn fal wefen: Sullen onfe Offi- ciers, ende Rechters gehouden worden, terftont daer van die advertentie te doen, aen onfen Ont- fanger vanden Exploi�ten vander Plaetfen, indien aldaer ecnen is: des neen, aen onfen Ontfanger ofte Rentmeefter vande Domeynen aldaer, ofte vander naeftgelcgener Plaetfen, ende den felven over fcynden die Sententie, met den Inventaris vande goeden t'onfen profijte geconfifqueert, be- keert ofte gheapplicccrt,ftellende de felve goeden in fijnehanden ,om daer van reeckeninge te hou- den : Welcke Ontfangers ofte Rentmeefters inf- gelijcksontfangen fullen , die toe-ghewefen ende ghcadjugcerde boeten ende amenden, ende oock die goeden t'on�en profijte verbeurt, foo wy bevin- den onbehoorlyck, de felve in handen vanden Of- ficier ofte Adminiftrateur van Juftitie te laten: Ende en verftaen niet dat van gelijcken ghedaen fal worden by onfe Vafallen, tenopfiene vanden voorfeyden Officier, ende datorritc verhoeden

-ocr page 536-

......

Jegens Criminele Sententien»

io6t

digen, uy troepen ende publiceren, eert yegelijck
binnen de Limiten van fijnre Jurifdictie, daer ende
alfoo 't van noode wert, Ende oock de felve
voortaen onderhouden ende obferveren,doen pn-
derhouden ende obferyeren in alle heurePoincten'
ende Artijckelen, na heure forme ende inhouden:
Niet jegenilaende eenige Previlegien, Statuyten,
Wetten, Coiluymen, particuliere ilylen, of Ufan-
tien ter contrarien, de welcke wy in defen niet en
willen ftadt te grypen , maer overmidts die rede-
nen ende confideratien voorfchreven, hebben de
felve uyt onfer authoriteyt ende volle macht,
gefchorft ende gefufpendeert, fchori��n ende fu-
fpenderen by defen, ter tijdtende wylen toe daer
inne anderfins'geordineert fal wefen,foo voorfeyt
is. Verbiedende middeler-tijdt allen Rechteren,
Jufticieren ende Officieren, eenigh reguard ofc
aenfchou te nemen op de voorfeyde Previlegien,
Wetten, Coiluymen of Ufantien, daer bydefe
jegenwoordige in 't geheel, oft in eenige Poincten
ende Artijckelen van dien, verachtert foude mo-
gen worden. Ende want men van defe jegenwoor-
dige in vele ende verfcheyden Plaetfen van doene
foude mogen hebben: Willen wy dat aen 't Vidi-
mus van dien, onder 't Zegel authentijcq, oft aen
de Copye ghecpllationneert, ende gheteeckent
by eenigen van onfen Secretarifen ," volkomen
geloove ghegeven zy, als aen defe jegenwoordi-
ge originale: Want ons alfoo gelieft. Des t'oor-
konden foo hebben wy onTen Zegel hier aen doen
hangen.

Gegeven in onfer Stadt van Bruflele, den ne-
gentien dach van Julio, in 't Jaer ons Heeren duy-
ient vijf hondert tfeventigh. Van onfen Rijcken,
te weten , van Spangien, Cicilien,&c, 't vijf-
thienite. Ende van Napels,'t feventhienile. On-
der ftondt, By den Coninckin fijnen Rade.

dOverloepe.

nanticn, bevelen, Geboden ende Edicten gemaeft
_n(j_cghepubliceertop'tftuckvande crimen (foo
verre de felve, 't geene des alhier gheftatueert is,
niet contrarie en zijn) onderhouden endegheob-
ferveert te worden: Ende infonderheyt, fal bc~
waert, onderhouden ende gheobferveert worden,
als vooren, de geene die jegenwoordelijcken ghe-
ftatueert ende gemaeckt is op de reformatie vande
Tuftitie criminele, om daer toe recours ende toe-
vlucht te hebben, als 't van noode wert.

Ontbieden daeromme ende bevelen onfen feer
lieven ende ghetrouwen die Hooft-Prefidenten
ende Luyden van onfen Secreten ende grooten
Raede, Cancellier ende Luyden van onfen Raede
in Brabandt 5 Stadthouder, Prefident ende Luy-
den van onfen Raede tot Luxemborgh; Stadthou-
der , Cancellier ende Luyden van onfen Raede in
Gelderlandt 5 Stadthouder van Limborgh, Vak-
kenborgh,Daelhem ende andere onfe Landen van
Over-Maze; Gouverneur, Prefidenten ende Luy-
den van onfen Raeden in Vlaenderen ende Ar-
thoys j Groot-Bailliuw van Henegouwe, ende
Luyden van onfen Rade te Bergen $ Stadthouder,
Prefident ende Luyden van onfen Raede in Hol-
landt 5 Gouverneur, Prefident ende Luyden van
onfen Rade te Namen 3 Stadthouder, Prefident
ende Luyden van onfen Rade in Vrieflandt^Stadt-
houder, Cantzler ende Luyden van onfen Rade in
Over-Yfl�l; Lieutenant tot Groeningen 5 Stadt-
houder, Prefident ende Luyden van onfen Raede
t'Utrecht; Gouverneur van RijiTel, Douway en-
de Orchies; Provooftvan Valenchyne^ Bailliuw
van Dornijcke -, Rentmeeflers van Beweft ende
Beooflerfchelt in Zeelandt; Schoutet van Meche-
len; ende allen anderen onfen Rechteren, Juilicie-
ren, Jugen ende Officieren, jegenwoordigh ende
toekomende, dien dit aengaen fal, heure Stadt-
houders, ende elcken van hen befondere foo hem
toe behooren fal, dat fy defe jegenwoordige kon-

HET NEGENDE DEEL.

ι. Refolutie, by wekken die vande Hotten verboden wort, geenfroVtfie te

verkenen tegem Criminele Sententien der Steden. In date den 1 o September 159I-

ten der Landen gehouden. Waer inne nootelije-
ken, foo tot hanthoudinge vande authoriteyt van
de Gerechten vande Steden in Criminele faecken,
&c. ende tot onderhoudinge vande goede policie
inde voorfz Steden, moeten worden voorfien.
S O O 1S Τ, dat naer voorgaende befchryvin-
ge, ende met rype deliberatie verilaen ende gere-
folveert is, dat die vanden Hoogen ende Provin-
cialen Raden vande voorfz Landen, geene provi-
fien en fullen verkenen op verfoeck van eenige
Perfoonen, tegen den wekken CrimineJijcken»
extraordinaris, ende op haere confeifie fal wefen
geprocedeert, maer fullen de gewefen Sententien
inde voorfz faecken, tegens den ghecondemneet-
den werden gheexecuteert, fonder dat eenige ap-
pellatie, reformatie ofte provocatie, daer regens
fal worden toegelaten, &c.
Dat voorts by de Colkgien vandeHooge ende
Xxx ij Pro-

E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
fenterende de Staten vanden felven Lan-
de, DOEN TE WETEN, Alfoo
verfcheyden Steden vanden voorfz Landen, hen
tot meermalen beklaeght hebben, dat tegens Pri-
vilegi�n ende gebruyeken der felver Steden, ende
toe diminutie vande authoriteyt vande felven, die
vanden Hoogen ende Provincialen Raden der
voorfchreven Landen, fouden onderftaen door
haereprovifienende Ordonnantien, te beletten
d'executie vande Criminele Sententien, by den
Gerechten vanden Steden ghewefen. Ende dat
voorts den Steden ongehoort, by den voornoem-
den Raeden verfcheyden andere provifien tegens
de ielye fouden worden verleent, tot nadeel van-
de Fohcie der Steden, ende tegen alle oude ehe-
oruyeken ende ordre,daer op by den voorfz Prin-

-ocr page 537-

PlacatetLj. 5» Boeck. 2. Tic. 1 o. Deel.

io�z

ende dit alles op pene dat de provifien, regens de-
fe Ordonnantie verleent ende geexploi&eert, ge-
houden fullen worden voor nul, ende dat niemant
gehouden fal wefen de felve te obedieren, of daer
op in rechte te compareren. Gedaen inden Haee

Provincialen Raeden, regens den Steden egeenc
provifie en fal worden verJeent, fonder alvooren
de Requefte van parthyen aenden Steden gefon-
den te hebben, ten eynde fyluyden binnen feecke-
ren korten tijdt den Raden mogen onderrechten,
wat vande gelegentheyt der faecken is, omme in'c
verleenen vande verfochte provifien, daer op ge-
let ende gedaen te mogen worden nae behooren,

den thienden Septembris 1591. Onder ftonfchreven, Ter Ordonnantie vande Staten

ge-
Ende

was onderteyckent, C. de Rechtere.

Refolucie, by ®elc{en den Hole van Hollandt verboden wort geen h_n-

n�jfe te nemen van particuliere Criminele Sententien der Steden. In date den ι ηJulij 1613.

JL m

de onnut) uyt den Steden te doen gaen oft ley.
den, ende dat 't felve, niet tegenilaende contradi-
ctie , oppofitie ofappellatie foude effect forteren:
Soo hadden nochtans Prefident ende Raden van
den Hove van Hollandt, op de inilantie vanden
voorfchreven Abraham Viven onderilaen, vande
felve faecke kenniil� te willen nemen, ende Bur-
germeeileren voornoemt beduchtende, dat (niet
tegenilaende hare Vertoogh daer jegens gedaen)
Prefident ende Raden voornoemt yet vorder fou-
den willen voor nemen, 't welcke foo ten opfien
van defe faecke , als by confequentie van andere,
groote prejuditie jegens de ruile ende welilant
dervoorfchreve Stede ftrecken foude, ende dat
fyluyden meynden dat andere Steden in gelijcke
faecken fouden verftaen, ende willen procederen,
als fyluyden hadden ghedaen, verfochten daer-
omme ordre ende verklaringe vande Heeren Sta-
ten : Of Prefident ende Raden voornoemt, jegens
hare Proceduyren , eenige kenniil� fullen mogen
nemen, ofte provifie verleenen ? Waer op ghede»
libereert wefende, Is tot maintenement vande au-
thoriteyt van Burgemeefteren ende Regeerders
der Stede van Rotterdam voornoemt, verilaen
ende verklaert: Dat (niet tegenilaende de voor-
gaende Refolutien ende Authorifatien, fouden
mogen beduydt worden, alleenlijck plaetfe te
hebben, geduyrende den Oorloge) by den Prefi-
dent ende Raden inde voorfz ofte ghelijcke faec-
ken , egeen kenniil� en fal genomen worden. Ge-
daen inden Hage den feventienden Jul�j fefthien-
hondert derthien.

UYt het leile Poind vande befchryvin-
ge , is eeril by de Gedeputeerden der
Stadt Rotterdamme aende Vergade-
ringe verthoont : Dat aldaer eenen
Abraham Viven, gebooren in 't Landt van Luyck,
hem geneerende foo inde voorfz Sradt als omleg-
gende Dorpen, met Ketel-boeten,hem bet als een
Jaer geleden, foo inde voorfz Stadt als daer buy-
ten, feer onruil, oproerigh, oock onbehoorlijck
jegens eenige Kercken-dienaers gedragen hebben-
de. Ende niet willende gehoor geven aen die van
de Gereformeerde Kercke aldaer, nochte oock
obedieren die bevelen vande Burgemeefteren,
uyterlijcken nae lange patientie goet ghevonden
hadden, eeril den felven te lallen uyt de Stadt te
vertrecken, ende niet willende de bevelen naer
komen, hem uy t de Stadt te doen ley den by den
Officier 5 Met bevel, van daer inne niet wederom
te komen. Ende hoewel Burgemeefteren, Raedt
ende Vroetfchappen van Rotterdam, verftonden
daer inne tot voorderinge vande welilant der
voorfz Stadt, volgens hare ordinaris authoriteyt,
wel ende wettelijck gheprocedeert te hebben,
Oock in conformit� vancfe voorgaende Refolu-
tien, Ordonnantien ende Authorifatien, by den
Heeren Staten van Hollandt tot meermalen ghe-
nomen. Ende de Steden aen-gefchreven, daer by
de Burgemeefteren ende Regeerders ghelailende
geauthorifeert zijn, alle Perloonen die met woor-
den ofte wercken yet doen ofte attenteren, tot
nadeel der Landen oft Steden , fonder eenige fi-
guere van Proces (als den Steden ende Vaderlan-

HET THIENDE DEEL.

Oclroy, aende Edelen van Hollandt ende We^Vrieflandt, uyt geenfafyn,

brcucken oft deliclen,/joedanigh die [ouden mogen wefen, uytgenomen Crimen laefae Majeftatis,
meer niet te mogen verbeuren dan fijn Lijf, ende defomme van tachtighponden van veertig/) grso*

ten.

In date den 9Januari} 1593.

toe gedaen hebben, ende noch dagelijcks doende

DE Ridderfch

zijn, gelijck ons oock vaftelijck vertrouwen, dat
fyluyden ende hare Naekome�ngen continueren
iullen, wy daer omme, ende omme verfcheyden
andere goede infichten ende confideratien, met
rype deliberatie, uyt feeckere wetenfchap, volko-
men macht ende authoriteyt, den Edelen vande
voorfz Landen, ende die uyt den Edelen Huyfen
van dien ghefproten zijn, midtfgaders alle andere
Edelen inde voornoemde Landen woonende, en-
de aldaer gehylickt ende gegoet zijnde,ende haft

Hollandt ende Weil-Vrieflant, Reprefen-
terende de Staten vanden felven Lande,
Allen den geenen die defen onfe Brieven fullen
fien, DOEN TE WETEN, dattenaenfien
vande dienflen die d Edelen vande voorfz Lan-
den, ende die uytten Edelen Huyfen van dien ge-
fproten zijn, midtfgaders andere Edelen inden
voornoemden Landen woonende,ende aldaer ge-
hylicktende gegoet zijnde, tot vorderinge vande
gemeene welftant vanden felven Lande, tot noch

-ocr page 538-

₁₀�5 Mifdaders Lichamen d'Anatomie geg�nt. t ��

nakomelingen, ehegunt, gheaccordeert ende ge-
confenteert hebben, gunnen, accorderen ende
confenterenby defen, ten eeuwigen dagen, dat
niemant van haerluyden uyt eenige faken, breuc-
fcen ofte delicten, hoedanigh die fouden mogen
welen, uytgeibndert alleenlijck die men nae de
gemeene difpofitie vande befchreven Wereltlijc-
ke Rechten, houdt voor Crimina la?fa Majeflat�s,
jegens ons ofte de Graeff�lijckheyt, ende de Hoo-
g_e ιOverigheyt vande voorfz Landen, meer en fal
verbeuren dan fijn Lijf, ende de fomme van tach-
tentigh ponden van veertigh grooten 't pont eens
uyt alle fijne goederen. Bevelende daeromme den

Stadth�uder, Prefid�nteft �rtde Raden, fo� van�*
den Hoogen als Provincialen Raden vande voorfz
Landen, den Luyden van Reeckeninge,ende allen
anderen Jufticieren ende Officieren vanden felven
Landen, ende anderen dien 't aengaen mach, dat
fyluyden den Edelen voornoemt, ende hare Nae-
komelingen, vanden inhouden van defen volko»
melijck, ruftelijck ende behoorlijck laten ghenie-
ten ende ghebruycken, fonder eenige wederfeg-
gen, ende oock defen in haere Regifteren te doen
regiftreren des verfocht zijnde. Gegeven inden
Hage,onder onfen grooten Zegel hier aen gehan-
gen den 9 Januarij Anno 1593.

HET ELFDE DEEL.

i. Privilegie ofte Odroy, der Anatomie inde Academie tot Leyden ge*

geven, by de Heeren Staten van Hollandt en fVefl-Vrieflandt. In date den 18 Decemlris 1$93.

Lfoo de Profeffbren vande Medicijne in
ι de Univerfiteyt der Stadt Leyden, de
Heeren Staten van Hollandt ende Weft-
Vrieflandt te kennen ghegeven hebben,
dat omme tot dienfte der voorfz Landen, ende
d'lngefetenen van dien te mogen gebruyckeh, als
in andere wel-gheftelde Republijcken, d'inftitutie
van Anatomie, tot onderwijs van allen den genen
die hen oeff�nen inde konfte van Medecyne, fy-
luyden noodigh hebbeneenige Lichamen vanden
geenen, die binnen defe Landen om haere mifda-

by defen wel hebben willen belaften die vande
Admiraliteyt binnen Hollandt ende Weft-Vrief-
landt voornoemt, ende allen anderen Hooft-Offi-
cieren binnen den felven Lande, Soo wanneer by
den felven eenige executie binnen de voorfz Win-
ter-Maenden gedaen fal worden over eenige Mif-
dadigen , de doode Lichamen terftont na executie
te doen voeren ende leveren binnen Leyden , in
handen vande voorfz Profeiforen, ten ware t'een-
der tijdt in verfcheyden Plaetfen, ende over veele
Perfoonen executie ghedaen foude mogen wor-
den , in wekken ghevalle vander naefter plaetfe,
een vande bequaemfte doode Lichamen naer Ley-
den gefchicktfal worden. Sonder dat oock eeni-
ge exemplare ftraff�n van quartieren of dierge-
lijcke, daer inne fullen zijn begrepen, daer afde
Gecommitteerden ter Admiraliteyt voornoemt,
ende alle Hooft - Officieren fullen werden ghead-
verteert. Gedaen inden Hage, den achthien-
den Decembris, Anno vijfthien-hondert drie-en-
tnegentigh. Ter Ordonnantie vande Staten.
C. de Rechtere.

ten

jaerlijcks inde Winterfche Maenden fullen

worden gheexecuteert: Ende daeromme de felve
ProfeiToren vande Medecyne feer ernftelijck ver-
focht hebben,dat allen Officieren binnen de voor-
fchreve Landen belaft foude mogen worden, alle
de Lichamen vande Mifdadigen, die inde Winter-
Maenden fullen als vooren worden geexecuteert,
te doen leveren in handen vande voorfz ProfeiTo-
ren binnen der Stadt Leyden. SOO IST,dat
de Staten voornoemt, totvorderinge vande Uni-
verfiteyt ende dienfte vanden Lande als vooren,

i. Inftauratie ende vernieuxt>inge van 't Trbilegie ende OBroj der Anatomie

inde academie tot Leyden. Jn date den 19 December 1619.

door den dienft vande voorfz Univerfiteyt, ende
vande Studenten inde felve frequenterende, niet
alleen wert verachtert, maer oock onnoodige ko-
ften ende moey ten gefupporteert, Hebben noeh-
maels het Oclroy voor defen dien aengaende ge-
geven, geconfirmeert, ende voor fo veel het noo-
digh is, van nieuws geconfenteertendegeordon-
neert, als hare Ed. Mog. confenteren ende ordon-
neren by defen, dat de Lichamen van vile ende in-
fame Perfonen die inde Winter geexecuteert wer-
den , op 't verfoeck vande Profeiforen inde Facul-
teyt vande Medicynen, aende felve, ofte hare Ge-
committeerde ghelaten, ende nae Leyden getran-
faorteert,ende aldaer tot de Anatomie gebruyckt
iullen werden. Lallen over fulcks allen Mag�lra-
ten, Officieren, Jufticieren, inde Steden ende ten
platten Lande van Hollant ende Weft-Vrieflant,
Xxx iij hun

E Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
Jandt,Gefien ende geexamineert hebben-
g de feeckere Octroy by hare Ed: Mog: op
den achthienden December Anno 1593.
gegeven aende Univerfiteyt tot Leyden, ende
voornamelijck ten behoeve vande Faculteyt inde
Medicynen, ten eynde tot beter oefTeninge vande
Studenten inde felve, ende oock van andere Fa-
culteyten inde Anatomie, .de Lichamen der gener
the om eenige deliften binnen den Lande van Hol-
landt ende Weft-Vrieflandt, des Winters met de
doot werden gheftraft, op 't verfoeck vande Pro-
telioren der voorfz Univerfiteyt, ofte Faculteyt,
de leive ter handen geftelt, ende nae Leyden ghe-
voert iouden werden �. Ende verftaende dat de Of-
nciefen ende Jufticieren hier omme verfocht zijn-
de, daer van dickwils in ghebreecke blyven, waer

-ocr page 539-

Placaten ♦ 5. Boeck. 3. Tic, 1 .Deel.

lOfjg

10Γ37

hun hier naer te reguleren, ende die vande voorfz
Univerfiteyt het eff�cT: van defen te laten geniete,
fonder eenige verhinderinge daer tegens te doen,
ofte laten ghefchieden, maer veel eer de felve alle

gunde ende hulpe te bewyfen, op dat onfe goede
intentie in defen mach nagekome werden. Gege-
ven inde Hage den 19 Decemb. 1619. Onder ftont_BTer Ordonnantie vande Staten voorfz. A. Duyck,

3. Placaet, Waer by den Studenten tot Leyden het dragen van Tifiolen ver.

boden wert. In date den 10 December 1659. *

vande Plaetfen daer de Delinquanten originelijcfc
t'huys hooren: Dat oock foodanige ghecondem-
neerdens niet en fullen vermogen wederom tot
Ledematen vande Univerfiteyt aen-ghenomen te
werden, als door ordre vande Heeren Curateuren
der voorfz Univerfiteyt, ende Burgemeefteren
der Stadt Leyden. Belaftende eyntelijck den
Schout vande Stadt Leyden, als Promator vande
felve Univerfiteyt, dat foo haeft als eenige der
voor-verhaelde contraventien fullen komen te
ghebeuren, hy fonder eenige vertoevinge of dil�i-
mulatie, met alle neerftigheytfich fal hebben te
informeren, foo op de Autheuren vande mifdaet,
als op de form� van dien: ende oock tot de ilraffen
of mulden daer toe ftaende, met allen ernft ende
yver fal hebben te contenderen. Ende op dat nie*
mandt hier van eenige onwetenthey t fal hebben
voor te wenden, foo laften ende ordonneren wy
by defen, den gemelten Re&or, ende Rechteren,
dat fyluyden dit ons Placaet door den Secretaris
vanden Senaet der Accademie doen verkondi-
gen ende publiceren, ende een Exemplaer vanden
ielven Placate aende Deuren vande ghemelte Ac-
cademie plecken, ende jaerlijcks op d'inauguratie
vanden nieuwen Re&or der felver Accademie
wederom vernieuwen. Gegeven in 's Graven-
Hage onder ons groot Zegel op atn twintighften
December inden Jare fefthien - hondert negen
ende vijftigh. Ter Ordonnantie vande Staten.
Herfc' van Beaumont.

! E Staten van Hollandt ende Weit-Vrief-
landt, Allen den geenen die defen fullen
fien ofte hooren lefen, Saluyt. DOEN
TE W�TEN, DatWy in ervaringe
komen, datfommige Studenten,ende Ledematen
van onfe Univerfiteyt binnen de Stadt Leyden,
niet alleenlij ck by dage,maer oock by nachte, fich
wapenen met Piftolen, ende Sack - Piftoolkens ^
ende gemerckt daer uyt groote fwarigheden, jae
doot�agen ftaen te wachten, tot groote pertur-
batie vande voorfz Univerfiteyt. Soo vinden wy
noodigh tot voorkominge van dien, alle Studen-
ten ende Ledematen der felver Univerfiteyt, wel
fcherpelijck by defen te verbieden het dragen of
gebruycken by dage ofte by nachte van eenige Pi-
itolen, Sack-Piftoolkens, ofte andere diergelijcke
Wapenen, oppeyne dat d'Overtreders van dien
voor d'eerfte mael fullen vervallen van alle Privi-
legi�n ende vryheden, den Studenten ende Lede-
maten vande voorfz Univerfiteyt ghegunt, ende
daer en boven tot arbitragie vanden ghemelten
Re&or, ende Rechters werden beflagen, ineen
boete naer de gewichtieheyt van 'tfeyt, ende dat
voorde tweede reyfe naere namen in het Boeck
vande Studenten �nde Ledematen vande Univer-
fiteyt fullen werden gheroyeert oft uy t-ghedaen,
ende dat de felve daer en boven noch fullen in gel-
de fwaerlijck werden ghemulcteert. Bevelende
wyders dat de Sententien ter faecke voorfz te
wyfen, fullen werden gefonden aende Regeerders

Hier konnen voorts op natrgefien werden, ecrflelijck het Placaet in date den 10 Mey 1641. in bet Eerfle Boeck
Colum 191 .� Ende generalijd op hetfubjei�van Criminele faecken ende proceduy ren, het Placaet tegens de Duel-
Men Co/L� IQO ibid. Voorts in het Vierde Boeck Colum. 458. en vervolgens, de Placaten in dateden yulij i6%7t
ijulij \6}7.ertdei%Maert 1657 ₅ if'yders mede de Placaten op de Doot/lagen,Valfcheden_tRemisfien,&c. Colum.
3x1. ende 383. in het Eerfie Boeck gedruckt.

De maniere van procederen voor Houtvefieren Meefier-knapen,fal den Lefer inhet Derde Boeck Colum. 1315.
oock Colum. 1419. ende vervolgens vinden.

DEN DERDEN TYTEL.

Behelfende eenige Ordres tot avancement vande

Rollen, ende andere faecken by de Hoven van
Juftitie geemaneerf.

HET EERSTE DEEL.

1. Ordre, op de expeditie vande 5^/fe vanden Hove van Hollandt _$ de f π

fenta�en,furneren van Sacken, ende declaratie» van koflen. In date den zo Januarij 1606.
Lfoo by den Hove van Hollandt, hoe I ten deele veroorfaeckt door de menighvuld'ge

onnutte prefentatien die van diverfche faecKen
gedaeti werden, ende ten deele deur 'tmenicnvuj-

langer hoe meer bevonden wert, t groote

Verloop daer inne de Rolle is vervallen,

_______^

-ocr page 540-




	ι o6$ Avancemcnt vande Roll	1070 itel,op peyne van non comparuit ofverfteck: Niet te min , indien dan noch echter eenige faecken by den Hove om ghewichtige confideratien vorder ghecontinueert mochten werden, Sullen die Pro- cureurs ghehouden wefen, de felve van nieuws te doen prefenteren , fonder datl� langergherefer- veert gelaten fullen mogen worden. VI. Dat de Procureurs ende Deurwaerdcrs,dienen- de Impetranten van decreet, voortaen gehouden fullen wefen heure refpeftive koften, lbo vande fubhaftatien, als opte Rolle ghevallen , by een te voegen, omme t'famentlick getaxeert te werden, ten eynde voorkomen mach werden alle bedrie- gerye, die by feparate taxatien foude mogen ghe- pleeght worden. Waer omme oock de lelve ko- llen inde Griffie meteen bande aen een ghehecht fullen worden, a! eer die uytgegeven fullen wer- den om te taxeren: Ende fullen de Deurwaerdersj brengende eenige reyl�n in heure declaratien, ge- houden wefen uyt te drucken de dagen * op de welckefy de reyl� gedaen fullen hebben, om in 't taxeren daer op beter gelet t� werden. Vil. Dat de Procureurs voorts aen gehouden fullen wefen, he�r precife te reguleren nae de Infcrudtie, ende voor niemant mogen occuperen fonder pro- curatie , diefe ghehouden werden over te leveren neffensheurSack, fonder dat den Greffier, fijn Subftituyt ofte Klerck, eenige Sacken fonder pro- curatie fal mogen ontfangen, oft dat de Sack ghe- houden fil worden voor gedient: Ende dat oock geen Acte van ghedient uytgegeven fal werden, voor ende al eer de Sack gelevert fal wefen met te voorfz procuratie, txxd^ fulcke andere ftucken, Aften ende Munimenten, als alfdan gedient,ende �p den inventaris gebracht fullen weien. VIII. Heeft voorts 'tvoorfz Hof noch geordonneert, ende ordonneert mits defen , dat foo wanneer de Procureurs in eenige declaratien van koften, voorts aen fullen brengen eenich falaris vande Advocaten, datfy alsdan gehouden fullen welen d'felve Advocaten indeextenfie vande koften te nomineren: Ende dat de Advocaten als dan de voorfz declaratien mede fullen teyekenen, op peyne dat haer falaris daer uyt gheroyeert fal werden. IX. Dat fo wanneer by yemant wiens termijn dient gheconcludeert fal werden infertpris, dat de felve dan ghehouden fullen wefen heurconclufien in fcriptis dateliek over te leggen, om by den Greffier of fijnen Subftituyt den ontfangh daer op geteyc- kent te werden, op peyne dat den termijn gehou- den fal worden voor onvoldaen �. Ende foo wan- neer de Procureurs, d'Aften daer af fullen begee- ren gemaeckt te hebben, dat fy dan de felve opge- teyekende conclufien inde Griffie fullen leveren, om d'Aften daer uyt te maecken, fonder dat de felve Aften anders als uy tte felve conclufien ghe- maeckt fullen mogen werden. X. Dat oock allede Advocaten ende Procureurs ghehouden fi�len wefen op de uy ren vande Rolle precife te Hove te komen, op verbeurte van een ypocras

dishreferverenvan diverfche faecken, midtfoa- ders 't groote gebreckdat dagelijcks valt in 't fur- neren vande Sacken , ende ilucken van parthye, 't welck ghefchapen ware meer ende meer toe te nemen, indien daer inne niet en werde voorfien. S O O IS T, dat 't voorfz Hoft achtervolgende de Refohitie ende goede meeninge vande Heeren Staten, omme wech te nemen ende te voorkomen lbo veel mogelijck, 't voorfz verloop ende abuys, peordonneert heeft, ende ordonneert midts defen alle Suppooften vanden Hove, elcks inden heu- ren, te achtervolgen ende naer te komen de vol- gende Poinften ende Articulen. Eerftelijck, dat omme te voorkomen de menich- vuldige onnoodige prefentatien, die tot retar- demente vande Rollen inde Eyffchen, Antwoor- den, ende kleyne Rolle te Boecke ghebracht wer- den , metten inganck van defen Jare fefthien-hon- dert fes, van alle prefentatien,die nae d'eerfte pre- fentatie te Boecke gebracht fullen worden,betaek fal werden een halve ituy ver. II. Dat de Secretariflen vanden Hove binnen veer- thien dagen naer't nemen vande informatien, ofte dat den Procureur vanden felven verklaren fal, geen meerder informatie te hebben te beleyden, ende dat hy fijn Cedulle fal leveren om getaxeert te worden, gehouden fullen zijn op heuren eedt op te maken 't gros vande felve informatien, ende 't felve te doen reyckenen by den CommiiTaris die de Enquefte gedaen heeft: Ende dat fy daer naer 't felve gros binnen gelijcke veerthien dagen, naer dat van productie fal wefen gherenuncieert, met alle de ftucken daer toe behoorende, fullen leve- ren inde Sack vande parthye die de Enquefte be- leyt heeft, ende aen parthye adverfe geen Copie mogen leveren'ofte maecken , dan uyttet felve gros, ende met expres verhael vande fignatuere vanden CommiiTaris. III. Dat de Rolle vande Antwoorde, ende kleyne Rolle,alle Maenden eens af gedaen fullen werden. XIII. Dat de Procureurs voortaen in geenderley faec- ken , om d'abfentie van heuren Advocaet, fullen mogen nemen dach inde weecke,nocht� oock om eenige andere oorfaecken, ten ware die by den Hove fo gewichtigh bevonden worden, dat 't fel- ve Hof daer door ghemoveert werde ter contrarie dach inde weeck te vergunnen. V. Voorts adverteert 'tHorfalle Advocaten ende Procureurs, dat den Griffier of fijnen Subftituyt, alle Donderdagen ende Vrydagen precijs, fal op- lefen ende voornemen de gereferveerde faecken, ende die dan noch niet en iullen konnen afgedaen werden, dat hy de felve fal voor nemen inde vol- gende weeck (terftont nae de eerfte prefentatie vanden ontfangh, ende die faecken die precyfe op oien dach dienen , of daer anderftnts groot peri- cule inmora fal wefen gelegen) continuerende in de idveghereferveerde faecken, tot dat die alleen »gedaen fullen wefen. Ten wekken eynde het Hoi oock ordorffieert alle Procureurs hare termy- nen als dan precife te voldoen, fonder langer uy t-

-ocr page 541-

Placaten. *. Boeek. 3. Tit_# t � Deel.

mogen werden gepretendeert.

1072

1071

ypocras van negen ftu

fariffen vande Rolle , naer 'tmerckelijck te laet
komen van den geenen wiens faecken op gheroe-
pen lullen werden, oock lullen mogen verdubbelt
werden. Ende liillen de eerfte Deurwaerders ge-
houden welen die te executeren, fonder met ye-
mant, om wat confideratien dattet zy, daer mede
te mogen d�Timuleren.

XI.
Ordonneren mede dat dubbelt van defen ghe-
fchreven,endeinde Griffieopentlijck ghehangen
fal werden, op dat te min ignorantie daer van fal

Aldus ghedaen ende gherefolveert by Meefter
Franehoys de Coninck , Nicolaes Cromholt
Adriaen Junius, PieterCouwenburgh van Belois'
Henriek Rofa,Amelis van Rofendaeljoan Buyes'
ende Florens van Schoterbofch, Raedtfluyden
vanHollant. Ende gepronuncieert inde Audi�n-
tie vande Rolle vanden voorfz Hove , den twin-
tighften Januarij Anno 1606. In kennifl� van rny
Griffier,

Λ. Duyck.

2. Ordonnantie .gemaechftot ayancement vande %olle vandegrootefaec-
ken. Jn date den 15 April 1 616.

Dat voorts de kleyne faecken die fullen gedaen
werden alle acht dagen eens, des Saterdaegs voor
ende naer noen, beginnende van Saterdach mor-
gen acht dagen, daer toe 't Hoffalle de kleyne
faecken middeler-tijdt dienende of uytgeftelt, of
daer af purge is verfocht, Continueert mits defen
in fulcken ftate als die zijn. Ende fal voortaenin
de felve kleyne faecken precife moeten termijn
ghehouden werden , fonder die in ftate te mogen
{lellen, dan met kennifle van faecken.

Dat de Advocaten ghehouden fullen wefen op
de ordinaris uyre voor noene precife te Hove te
komen,op peyne dat by aldien eenige faecken uyt
komen, daer inne fy dienen, ende fy abfent zijn,
de felve t'elcken reyfe gecondemneert fullen wer-
den in een hypocras van vier fchellingen grooten
Vlaems, ende hen onthouden fullen van weder
komen inde Audi�ntie, tot dat de voorfz hypo-
craffen by henluyden betaelt fullen wefen.

Dat allede Procureurs mede precife te Hove
fullen moeten komen op de voorlz ordinaris ende
extraordinaris uyren, op peyne van te verbeuren
t'elcken reyfe als een faeck uyt fal komen, daer
inne fy dienen ende abfent fullen wefen, een hy-
pocras van twee fchellingen grooten Vlaems, en-
de haer mede onthouden fullen weder te komen
inde Audi�ntie, ter tijt toe fy infgelijcx de voorfz
hypocraiT�n voldaen fullen hebben.

Welcke ordre precife ingaen fal op Maendage
toekomende , ende onderhouden ende acke&�
volght fal werden, ter tijde toe het gheheele ver-
loop vande voorfz Rolle fal w^refen geredreil�ert,
ende by den Hove anders geordonneert. Aldus
gedaen inden Raede, ende op de Audi�ntie vande
Rolle gepubliceert, den vijfthienften Aprilis anno
fefthien-nondert fefthien.

iLfoo de Rolle vande groote faecken,
voorden Hove van Hollant tot een leer
groot verloop ende verachteringe is ge-
komen tot confufie vande felve Rolle,
ende merckelijck incerelt van partyen ende Inge-
fetenen vande Landen, in voegen dat ghefchapen
is dat 't felve tot noch toe veel meerder confufie
fal.komen te verloopen, ten ware hier inne werde
voorfien. SOO IST, dat 't voorfz Hoffi tot
avancement vande felve Rolle , omme te reme-
dieren 't voornoemde verloop , gheordonneert
heeft, ende ordonneert mits defen 'tgeenehier
naer volght.

Eerftelijck, dat men de ordinaris uyren voor
noen, dienende tottet doen vande voorfz Rolle,
precyfefal houden, ende t'elckenvoor acht uy-
ren gaen fitten.

Dat mede alle Maendagen, Dijnfdagen,Woenf-
dagen, ende Donderdagh naer noen van drie tot
vijf uyren precyfe gehouden ende gedaen fal wer-
den extraordinaris de voorfz Rolle vande groote
faecken , op welcke extraordinaris uyren de Pro-
cureurs allegader ghehouden fullen wefen inde
Audi�ntie te komen , omme af te doen alle faec-
ken ende termynen, daer inne egeene plaidoyen
en fal vallen: Ende de faecken die op de voorfz
extraordinaris uyren fullen uytkomen, daer inne
playdoye fal vallen, fullen ghereferveert werden
op 's anderen daegs, ende als dan voor alle andere
faecken opgeroepen werden, de eerfle gherefer-
veerdefaeckeeerlt , de tweede daer naer, ende
foo vervolgens, fonder dat in die ordre eenige in-
breuck fal mogen gedaen werden. Ende fullen de
Procureurs de Advocaten refpeclive daer van in-
finueren , op peyne vanden hypocras voor hen*
luyden te betalen.

3. Ordre van 't Hoff_y op de Oecretea. In date den tweeden Mey 1617*

eenige condemnatien in't executeren veel dilayen
ende uytftellen maecken , Ende alfoo de kouen
vande executie van tijdt tot tijdt meer ende meer
befwaren, 't welck alles tot arger ghefchapen was
te verloopen , ten ware daer inne werde voorfieii.
SOO I S Τ, dat 't voorfz Hojomrae daer inne
te remedieren, gheordonneert Heeft, ende ordon-
neert mits defen, dat van nu voortaen geene Pro-
cureurs

K&| Lfoo 'tHoffvanHollandtdagelijcks be-
m^M vindt, dat de Decreten veel ende menigh-
SS�t�-w vuldelijck werden ghecontinueert, ende
daer mede de executie vande Sententien gheillu-
deert, tot groote verachteringe van dien, ende on-
verdragelijckefchade vande Crediteurs, die daer
uyt hunne betalinge verwachten: «Dat mede de
Deurwaerders vanden Hove, in handen hebbende

-ocr page 542-

1073 Avancement vande Rolle van'c Hof van Hollanc. 1074

cureurs van Ge�xecuteerden eenige continuatien
vande Decreten fullen mogen verioecken, fonder
volgende voorgaende Ordonnantie al vooren ter
Griffie ghefurneert te hebben foo veel penningen
als van noode zijn totte koften van 't doen van
een nieuwe Proclamatie van Sondagh ende
Marcktdaeghs gebodt,ende dat daer van deCom-
milTariffen vande Rolle blijcke by behoorlijcke
Quitantie vanden Griffier.

Dat mede gheen Procureurs van Impetranten
van executie, voorts aen en fullen mogen confen-
tcren inde continuatie van eenige Decreten, ten
ware fy de Commiffarifi�n vande Rolle betoon-
den by fchriftelijcke A�e daer toe expreil� laft
van hare Meefters te hebben.

Ordonnerende wel expref��jck, dat by faulte
van alvooren te furneren de koften vande nieuwe

Proclamatie op fchriftelick befchey t ende laft van
de Impetranten van executie , de verkoopingen
niet en fullen mogen werden gecontinueett, maer
haerluyder voortganck fullen moeten hebben.

Dat mede van nu voorts aen inde koften van
executie, de Deurwaerdersniet en fullen geleden
of ghetaxeert werden meer dan eene fommatie,
ende eene Renovatie, ende een Arreft-neminge,
midts dat de Proclamatien daer op volgen, in con-
formiteyt vande Inftruftie, ten ware de feh�
Deurwaerders deden blijcken byexprefle fchrif-
telijcke Acte vande Impetranten van executie,dac
de felve haer gelaft hadden 't vervolgh vande fel��
ve executie uyt te ftellen of dilayeren.

Aldus ghedaen in den Raede , ende op de
Audi�ntie vande Rolle ghepub�ceert den twee-
den Mey Anno feftien - hondert ende feventien.

4. Ordonnantie _s by den Hoveghemaeckf of V advancement vande lootte. ,

In date den ι ζ Maert 1620.

jLfoo niet jegenftaende verfcheyden Or-
\ donnantien by den Hove van Hollant tot
�Jadvancement vande Rolle vanden voorfz
Hove gemaeckt, de felve echter fulcx niet en wert
gevordert als den dienft vande goede Ingefetenen
vereyfcht. S O O 1 S Τ, dat 't voorfz HofTom-
me daer inne te voorfien, Ordonneert dat men
voorts aen precif� ten half negen uyren de Rolle
fal beginnen, ende dat foo wel de Advocaten als
Procureurs, wekkers faecken daer inne fy dienen
fullen uytkomen, die niet te Hove en zijn, fullen
fonder eenige diffimulatie gecondemneert werden
ineen ypocras, te weten de Advocaten van xxiiij
fchell., ende de Procureurs tot xvj fchell. te veer-
tigh grooten 't pont, ende dat de parthye die haeft
heeft, daer mede niet en fal werden gheretardeert,
maer fal des felfs Procureur dien niet jegenftaende
mogen nemen deffault, comparuit of ander profijt
naer gelegentheyt vande faecke. Ende fo die Pro-
cureurs � Advocaten niet en hebben ghewaer-"
fchouwt dat de faecke foude uytkomen, fo fullen
de Procureurs voor de Advocaten moeten beta-
len: Ende indien daer op tuifchen den Advocaet
ende Procureur difpute valt, fal den Doleant fijne
redenen moeten verklaren nae den afganck vande
Rolle voor de Heeren Commiffariffen vande Rol-
le,ende by de felve verklaert werden wie den ypo-
cras fchuldigh is : Vanwelcke ypocrafi�n yeder
Deurwaerder die de Rolle waerneemtelcke weec-
ke een Rol leken fal houden, ende alle daegs na de
Rolle den Griffier inde Raetkamer komen aenfeg-
gen hoe veel ypocraffen datter ghevallen zijn, het
welck den Griffier fal opteyekenen, om 's Maen-
daeghs nae de weeck den Deurwaerder de voorfz
ypocrafi�n op fijn Rolleken regens de voorfz no-
titie yanden Griffier te doen verantwoorden, het
welck den Deurwaerder gehouden fal zijn te doe,
mits genietende daer voor den twaelfden penning,
fcnoe lo yemant vande Advocaten of Procureurs
«voorfz ypocraffen niet datelijcken en betaeldt,
w s anderen daegs aenden Deurwaerder felfs niet
eⁿ geeft, Soo wert den Deurwaerder midts defen
eeauthonfeert den felven daer vooren te execute-

ren, endevoorfijnfalaristeghenieten gelijckvan
alle andere condemnatien. Ende fal niet te min
fulcken ghecondemneerde t'eynden vier en twin-
tigh uyren na de condemnatie tot geen playdoye,
oF't houden van termynen werden geadmitteert,
voor dat hy den ypocras fal hebben betaelt.

Wert voorts geordoaneert, dat men geen faec-
ken fal moeten laten open ftaen.nochte geen dach
inde weecke fal mogen nemen, ende dat de Com-
miffariffen vande Rolle 't felve oock niet fullen
mogen toe ftaen.

Wert voorts.verboden eenen yeder, mitfgaders
de Procureurs ende haere Klercquen , eenige pre-
fentatien inde Rolle vande groote of kleyne faec-
ken te fchryven, of eenige befchreven bladeren
met prefentatien inde Rolle in te binden, of te
doen inbinden. Maerfoder eenige geprivilegieer-
de faecken zijn, dat de Procureurs die extraordi-
narisdeurden Subftituyt Griffier fullen doen op-
lefen, ende dat den felven Subftituyt Griffier fal
ordre geven,waer den Klercq inde Griffie de pre-
fentatie ftellende, die fal fchryven.

Ende op dat men de referven vande groote eyfl
fchen die aireede inde Rolle zijn, foude mogen
fuyveren. Soowerdtgheordonneert dat men op
mergen naer 't oplefen van twee prefentatien, de
voorfz referven fal beginnen,ende alle dagen daer
inne continueren totdatfe gefuy vert zijn.

Wert voorts de Advocaten gelaft, dat fy geen
concfufien fullen mogen ter Rolle dicteren die
lange vallen,maer fullen de felve mfcr�ptis moeten
overleveren , ghelijck henluyden oock verboden
wert by mondelinge playdoye te triplkeren, of
quadrupliceren , ten waere by Duplicatie yet
nieuws ware gefeyt.'t welck alleen by Triplijcque
fal mogen werden wederleyt , fonder redken te
maecken.

Sullen voorts geen KJercken vande Advocaten
of Procureurs mogen komen binnen de Audi�ntie
gheduyrende 't houden vande Rolle, op peyne
van elcx te verbeuren een ypocras van twaelfftuy-
versten pryfe als voren, die den Heere of Mee-
fter vande Klerck fal moeten betalen, ende fal den

Υ y y Deur-

�.:■

-ocr page 543-

PlacateEL». 5»Boeck

1076

Meefters plaetfe bewaren deur wettige abfentie
vande felve hare Meefters. Aldus gearrefteerc i_nden Rade den twaelfden Martij Anno fefihien-
hondert twintigh.

1075

Deurwaerder daer van mede notitie houden ende
verantwoorden als vooren, mits ghenietende als
vooren , doch fullen vande ypocraiTen gheexcu-
feert zijn deKlercquen vande Procureurs,die haer

5, Ordre, op 't leveren ende f urneren vande Cjrieven. In * date den Jeften

Af ril ιβιο.

voorfz ζ 16 Articule mede brenght. Item, dat de
Procureurs de Grieven niet en fullen mogen over
geven, dan mits dat daer beneff�ns ghefurneert zy
't gunt by haren Inventaris wert gelibelleertfcon-
form 't voorfz Articule vande Inftrudtie. Datfy
mede de Grieven aen niemant anders en fullen
mogen leveren dan aenden G riffier vanden voor-
fchreven Hove , des felfs Subftituyten , of den
Klercq op de Furneer-kamer, de welcke mits de-
fen gelaft wert geen Grieven anders te ontfangen,
dan in conformit� van defe onfe Ordonnantie.
Aldus gedaen inden Rade, den ieften April Anno
feftliien-hondert twintigh. Ende was onderge-
teyckent, H. Pots.

De Publicatie hier van ghedaen ter Audi�ntie
vande Rolle den fevenden der voorfz maentApri-
lis, By my onderteyckent, Criep.

ALfoo 't HofTvan Hollandt bevint, dat door
't verloop van tijc niet naer gekomen noch
ghepraftii�ert en wort het n6. Ar�cule
vande Inftructie vanden felven Hove, noopende
't furneren ende leveren vande Grieven onder den
voorfz Hove: Maer dat ter contrarie neff�ns ende
by de Grieven werden gheexhibeert veel ftucken
ende munimenten, niet jegenftaende dat 't Hotf
over lange Jaren verboden heeft gehadt fulcks te
doen: Dat van gelijcken dickwils neff�ns de Grie-
ven niet gefurneert en wert 't gunt by den Inven-
taris wert geproduceert, conform 't voorfz Arti-
cu Ie vande Inftruclie. SOO IS T, dat 't voorfz
HorTomme daer inne te voorfien, de Advocaten
ende Procureurs vanden voorfz Hove mits defen
ordonneert ende belaft, dat fy neff�ns de Grieven
niet anders en fullen mogen over leveren, dan 't

6. Ordre ₉gemaecfy tegens de ongeregeltheden op de Ttylle ghepleeght, ende

anders, &c. In date den xojanuarij 16x8.

gangh tot hare behoorlijcke plaetfen, maer oock
de Procureurs verhinderende op haere plaetfe te
fitten: Wefende oockeenigen tijdt herwaerts�n-
gekroopen, dat de Procureurs of haer Klercquen
feer inordentelijck komen ftaen, fitten, of fctiry-
ven aen 't Buffet vanden Griffier, foo geduyrende
datter ghepleyt, by de Advocaten eenige conciu-
fien ghedicleert, of by den Subftituyt Griffier de
notulen gheteyckent, de prefentatien gelefen, of
Sententien ghepronuncieert werden: Hebbende
mede eenige Procureurs Klercquen feeckeren tijt
herwaerts hen vervordert uyt de Griffie vanden
Hove heymelijcken t'huys te nemen eenige Boec-
ken, ende infonderheyt de Rolle of Prefentatie-
boecken, omme heur notulen daer uyt te trecken,
Waer uyt ghefchapen zijn feer groote inconveni-
enten, tot groot achterdeel van partyen, deur het
vermifl�n of mif handelen vande Mve Boecken te
volgen� Alles niet jegenftaende verfcheyden goe-
de Ordonnantien daer jegens in voortyden ghe-
maeckt, ende inde Audi�ntie tot meermalen ghe-
publiceert. SOO IS Τ, dat 't voorfz Hof om-
me eenmael met goede ordre daer inne te voor-
fien , Renoverende voor foo veel het noot zy de
voorfz voorgaende Ordonnantien, alle Suppoo-
ften vanden felven Hove, ende allen anderen de
Rolle frequenterende, gheordonneert ende bevo-
len heeft, ordonneert ende beveelt de felve midts
defen,hun daer naer,ende verder f e reguleren naer
de Poincten ende Articulen hier naer volgende.

I. _n

Eerfte�jck, dat niemant wie hy zy, hem en Ml
vervorderen geduyrende d'audientie vande Rolle,

\ Lfoo dagelijcks hoe langer hoe meer be-
I vonden werden veele abuyfen ende on-
geregeltheyden op de Audi�ntie vande
Rolle 's Hofs van Hollandt, foo door het
wandelen, klappen ende kouten, als door 't over
ende weder over loopen inde i�lve Audientie,en-
de daer buyten , deur welcke ende diergelijcke
onbehoorlicke manieren van doen, niet alleen de
Advocaten pleydoyerende, maer oock de Com-
mifiarifl�n vande Rolle dickwils geturbeert, ende
in 't ghehoor belet werden, tot difrefpect vanden
Hove , ende intereft van partyen: Dat mede het
advancement vande voorlz Rolle veeltijts ghere-
tardeert wert, door dien de Suppooften op de be-<
hoorlijckeuyre nieten komen te Hove, ende dat
de Procureurs felver haer Rolle niet waer nemen-
de, haer Klercquen daer toe te Hove feynden,
dickwils niet of weynich gheinftrueert, fulcks dat
daer door, ende oock deur abfentie vande Advo-
caten, veele faecken (die ordinarie opgelefen wer-
den) open ende ongedaen moeten blyven ftaen,
ende verfcheydenmael te vergeefs werden opge-
roepen , oock tot groot retardement vande voor-
fchreve Rolle: Dat oock eenige vande voorfchre-
ve Suppooften de felve Rolle menighmael te ver-
geefs occuperen met noodeloofe uytvluchten en-
cle onbehoorlijcke dilayen, hen jegens den ande-
ren in 't verfoecken of debatteren van dien feer ir-
reverentelijck ende onhebbelijcken dragende:
Gelijckmede de Klercquen vande Procureurs hen
dagelijcks vervorderen te komen binnen den In-
gangh vande voorfz Audi�ntie, belettende niet
alleen den Advocaten haerluyder bequamen toe-

'■'-■--■■■■■ ■' ■■-'■■■*______■ ■- ■ - ■■ ■

-ocr page 544-

ι-₀77 Α vancement vande Rollevan 't Hof van Hollant. 1078

endeinfonderheycali��rghepleyt wert, te gaeii
wandelen, klappen,, kouten, ofeenjgh gerucht te
maecken, 'tzy by 't Vuyr, of elders binnen of
buyten de felve Rolle, op een peynevan tvvaelf
fcbellingen.

1 Ji

Dat oock de voornoemde Suppooiten haer lul-
len moeten houden ende dragen op de voorfz
Rolle in alle ftilligheyt ende modeftie, fonder te
mogen loopen gints ende weder deur de voorfz
Audi�ntie van d'eene plaetfe op d'ander, blyven-
de een yeder fitten op fijn gewoonlijcker plaetfe,
ter tijdt to� fij η faecke opgeroepen ial werden, als
wanneer alleen opftaen fulJen mogen de Procu-
reurs wiens faecke dienen fal, omme gednyrende
't nemen vande conclufle of de pleydoye, te bly-
ven voor of ontrent fijnen Advocaet, fonder dat
mede de Advocaten, Procureurs, of andere Sup-
pooilen middelertijdt metten anderen fullen mo-
gen klappen , of kouten , of datyemandt hem fal
hebben te onderwinden te fpreecken in andere
faecken, dan inde geenedaerinnehyfelfs, of als
Subihtuyt vaneen ander Procureur dient, maer
fal een yeder, wie hy zy, den Hove dragen be-
hoorlijck refpedl, ende op de voorfz Rolle geven
gehoor ende filentium, 't zy ofl�r gepleyt wert of
niet, op dat men bequamelijck mach hooren ende
verflaen watter gepleyt, gefproocken of ghedaen
wert, alles ende elck poindt van dien op een boete
van twaelf fcbellingen als vooren.

III.

Dat de Advocaten malkanderen in heurluyder
pleydoye niet en fullen tutberen, maer fal een ye-
der by beurte, ende met goede maniere feggen,
'c gunt tot juftificatie van fijn Meefters recht die-
nen mach. Interdicerendehenluyden,of oock de
Procureurs ende anderen met ongebonden woor-
den , of oock deCommiflarii��n vande Rolle irre-
verentejijck aen te fpreecken,of boven appoin&e-
ment vande felve CommhTarifl�n eenige woorden
te maecken, op de verbeurte van vier en twintigh
fcbellingen, of meer, naer ghelegentheyt vande
iaecke , ende difcretie vande voornoemde Com-
miirariiTen. ,

Π IJ. Λ

Sullen mede de Procureurs naer de pleydoye^
ende dat, fyluyden haere bewyfen of verificatien
hebben over ghelevert,,� terftont wederomme op
hare plaetfen vertrecken, fonder terwylen d�
CommiiTariiTen metten anderen op 't appoincte-
ren vande faecke communiceren of delibereren,
daernaerteblyvenluyAeren, of eenige verdere
woorden te gebruycken ontrent de voorfz Com-
mi�aruTen: Gelijck de voornoemde Procureurs
hen oock niet en fullen onderwinden eenige ma-;
mere van.pleydoye, of redenen ende. middelen
vande principale faecke,.,op haere termynen te
verhalen , maer fujlen aljeene de felve heure t�r^
mynen kortelijck, houden., latende de Advocaten
met het furplus bewerden, alles ende elcjfc p�in�i
van dien.mede op een hypocras van twaelf�chell-

uyt den Hage, in wekken ghevalle fy deur eenen
bequaem, wel ghepradtifeert, ende gheinftrueerc
Klercq in heurluyder plaetfe , haere Rolle fullen
mogen doen waer nemen, of deur eenen anderen
Procureur daer toe volkomen Inftrudtie hebben-
de , fulcks dat by faulte van dien de faecken van
hare JMeefters of van parthyen niet en werden ge-
retardeert: Ende ghebeurende dat yemant vande
Procureurs van huys mofte reyfen, ende fulcks of
anderfints nootelijck geoccupeert ware, den fel-
sen fal ghehouden zijn hem by den Heere Prefi-
dent, of Commii�ariflen vande Rolle te excuferen,
ende daer van oorlof te verfoecken, ende niette
min door een bequaem ende gheinftrueert Klercq,
of een ander Procureur fijn Iaecke doen vvaer ne-
men als vooren,op de verbeurte jran een hypocras
van vier en twintich fchellingen, ende boven dien
van negen fchellingen, welcke faecke daer inne
deur heurluyder abfentie, den termijn daer toe de
faecke is dienende, niet voldaen en wert,

VI.

Dat voorts alle d'Advocaten ende Procureurs
op de behoorJijcke uy re, als van voor negen uyren
te Hove fullen moeten komen,ende inde Audi�n-
tie wefen, ten minften al eer een vande faken daer
inne fyluyden dienen, op-gheroepen wert, op de
verbeurte van eenen hypocras van twaelf fchellin-
gen over elcke faecke.
^& VIL

Defgelijcx foo wanneer eenige faecken ordina-
ris opgeroepen werden, om eyich, verfoeck, of
yet anders te doen, ende den Procureur vanden
Impetrant, EyiTcher of Requirant, de fake gepre-
fenteert hebbende, felver niet gereet en is om fij-
nen termijn te yoldoen,'So fal den Procureur¹ ver-
beuren een hypocras van negend fchellingen, ten
ware dat hy omme merckelijcke redenen de faec-
ke begeerde ghecontinueert, of in ftate gheftelt te
hebben, toteenen anderen dach,'t welcl^oock ge-
obferveertTal werden in reguard vanden G�daeg-
de, Verweerder of Gerequireerde, de faecke die-
nende omme t'antwoorden, te dupliceren , of ee-
nigen anderen termijn te houden, alles medevop
peyne als vooren, .ten ware de Procureurs Jieten
decerneren het profijt van hetdefTault, corripa-
riiic i of varrWerireck, daer toe de faecke' falcfie-
nen, of gedifp�heertfoude mogen zijnTonlderdat'
de faecke opd� felve prefentatie weder ojjgero�-'
pen, raaer van nieuws ghepreienteert ial rn�eteri
werden;;�') /rl u'r> ■'-'■>■>■■ f \ �> .'ith.r;;*., :n,}τ)'χ.Αΐή
ax'jjjiq rjbfi� . ο�ίηΐν��1>11:.< ,^bisf,vMu..-.

η (Wert Voorts ie Procureurs ende hafettkl�i&*
queh gheihterdiceerr, voorts^aen meer te koriien,
ita�n, fitten yfchry ven, of haer termyneri t� hou-
den aertt B�rtenvanden G riffier jof't felve'e�n�ghv
fints ceibeletten iuytgefondert dat den JPr��-
tem'4 -wieas'ordinaris Rollei bpgelefen wer�V ^i

■ ckyrende^fijn© voorfz Roli�,"«rWfe Jahg�ffifet fab
ddjverbeuute<fian»een boewfan vier^eniJ�wihtigh
.fch�llindem'/trsf�'j 3007 370.B n-jb»ij,v wiiin.

I Tjkieerdiceerr v��rtk' d� Kiercqu�n vamfc v��-

noeeidePi�Cure�rs < (uytg�f�nciert die g�fene tfie

; fukksais'Voorenirt afcfetttie^!taii^;heurluyd�iⁱM�fe-

! fiers' der felver R�ll� fulk^m^len waer h�men,

Yyy ij die

�a �-);)<) n-M-i�o

f η al

Dar

Wat van nu voorts aen de Procureurs gehouden
uilen zijn hare RoUe felver in perfoon tehoudenv
ten ware by fieckte of andere nootelijcke abfencie

-ocr page 545-

PlacatcQ-j. 1% Boodk 3.Ti& 1.Deel

1080

1079

die ghehouden werden hen oockrever�ntelijckin
de Audi�ntie te dragen) te komen binnen de
voorfz Audi�ntie, ofte eenige plaeifen vande Ad-
vocaten ende Procureurs te occuperen. Ordon-
nerende henluyden te blyvenfbaen buyten denlii-
gangh vande felve Audi�ntie , ende foo wanneer
�y heurluyder Meefters te fpreecken hebben, ofte
yet te behandigen, aejiden Eeriien Deurwaerder
(die ghehouden is op de Rollete pai��n) full�h
moeten verfoecken 't felve hunne Meeftersite wil-
-len aendiene,n, omme tot dien eynde buyten den
felven Inganck vande Audi�ntie te komen, mede
op een boete van twaelf fchellingen te verbeuren,
foo menichmael fulcks werdt ghecontravenieerc,
Avelcke boete by de Procureurs voor haere KJerc-
quen fal moeten^edebourfeert werden.

X.
Omme alle 't welck te doen obferveren ende
onderhouden , wert gheordonneett, dat al eer de
CommifTariil�n ter audi�ntie vande Rolle fullen
komen fitten, een vande twee Deuren vande fel-
ve Audi�ntie fal werden ende bJy ven gefloten, fo
lange de voorfz Rolle fal duyren, ende de andere
Deure, te weten vande Gangh, bewaert werden
by een vande Dienaers vanden Procureur Gene-
rael» die middeler-tijdt niemantinneen fal mogen
laten,dan alleene de Advocaten ende Procureurs,
midtfgaders andere goede Suppo�ften, ende die
geene die perfoonlijckghedachvaert, ende ander-
fmclgheh�uden zijn fe�fs in perfoon te compare-
ren, ofte wiens iaecken dienende, nootelijck daer
binnen-fullen moeiten iwefen* fonder dat yemandt
van henluyden aldaerfullen mogen oVer ende we?
dj�rioopen, ofte inde Rolle komen, veel min inde
Gangen, ofte by het Vuyr eenigh geruchte maec-
Ken, maer hen iliUe ende modeftelijcken fullen

1 hebben te dragen, op een peyne van twaelf fchet-
lingen t'elcken reyfe te verbeuren.

XI. �-�';'.

i* vAllewelcke boeten ende peynen fonder eenig_eexcufe by de Contraventeurs aen handen vande
Eerfte Deurvvaerders vanden voorfz Hove, die
daer van pertinente aenteyekeningedoen, ende
een Cedulkr houden fullen ten behoeve vanden
Armen, promptelijck fullen moeten betaelt, ofby
faulte van dien datelijck daer vooren geexecuteert
werden: Ende in ghevalle de voornoemde Deur-
waerders negligeren de aenteyekeninge te doen,
of de voorfchreve boeten te innen, fullen gehou-
den zij η die uythaerey gen beur fe te voldoen en-
de betalen.

XII.
Verbiedt voorts 't voorfz Hof den Procureurs,
of heure Klercquen, ende eenen yegelijcken wie
het foude mogen wefen, voorts-aen eenige Boec-
ken, hoedanigh die oock zijn , uyt de Griffie van-
den voorfz Hove te dragen, of niet ha�r t'htiys te
nemen, de felve te traceren, daer inne te fchryven
ofte kladden, ofdie in eeniger manieren te mis-
handelen , op een peyne van vijf en twintigh gul-
den , ende boven dien arbitrale correctie, naerge-
legentheyt vander faecken.

Gedaen inden Raede , by Meefters Nicolaes
CromholvHeere van Vryfehouve Prefid�nt, Pie-
ter Couwenburgh van Belois,<Henrick Rofa, An-
dries de Witx, Reynier van Peri�jn, Johan Oom
van Wijngaerden, Johart Loarnys, J�hari EJ�del,
Abraham vander Meer, Willem van MuyJwijck,
ende HugoBlocq , RaedtftUyden vanHollandr,
ende ter Audi�ntie vand� Rolle gep�blic;eerr, den
twintighften Januarij ι6i8.


lil� V.	Ι�'''. �.!.'..	, �� ' - -� � " ! ^; , , ; ί ΐ * ' ' � '		:�": ...1 i '	^: . ' 1 '"- li'-i
* � :«... ; '4 * !■	*Otdre,*	*op 't houden*	*vande*	*^<R^jllevanden Β*
!.o:;	,;i, ■, /en 17Januari) 164z.		y::) ,,�;�.»	',-■-!, i' -j'i	'�,;:,; ;r>"r.>
»* ;. .	*..;■■■ . ,';'.. ,1-?Tj* '**			v,u , -iJi

In date

�cbeyan

':- \V,->'yiTjJ '* '"�> . f* '�■�■: ■ ■■ �

'i. ,ι'��\

Inden eerften, dat de voorfz Procureurs niet vet-
mogen fullen eenige faecken, hoedanigh de felv�
fouden mogen zijn, daer�Op dat eenige playdpye
fouden mogen vallen, bfte�enich merck�lijckdi-
fpuyt tuflehen de Advocaten vall�ftde dobr d�n
^ubilituyt Griffier extra�rdinafie �p d� Rolle h*
laten leien» op peyne dat de^:felvepr�feritatiert,
ende de notulen, al was 't foodat daer af al eenige
notulen fouden mogen* zijn gheteeck�nt; metter
daetfullen werden ger�yeerti maer indien de Pro-
cureurs iofte� eenige van lleri eenige faecken fou-
den mogeh hebben, de welcke precife diehen ofte
anderfinsfullenwefengeprivilegeert', ende groot

perkulin mdra is, 't felve lullen fyluyden gKehoti*
den zijn de Heer�ii CommiiTariifen: vande Rolle
te JbennejUtegeven, ende aehdefelve de prefenta-
tie, fulcks die te Bbeck gh�i�elc fal werden V tebe-i
handigeiiy Ue \velcke^:als dan (foo da�f i�d�nen toe
dierien^ifuilen ordonneren \ of de faecken fullen
dienen ofte niet, ende wat faecke d'eerfle vVefefl»
ende wie de tweede ende'Herde vervolgen fal.
f 1 JEdodhfali den S ubftituyc G riffierffiethet mjn-
fteietacdement vande iii�lle 'des m�g�iij�Ji^His^:, des
verfocht a�ride ψ extradrdtiiarie #�f�r�iifiaeclcen;

daer

Ιί-fop 't Hof van Hollandcbevindt dat de.

Rolle feer is verachtert, ende dat daer. af
\ de principaelire oorfaecke is dat niet pre+-i
ciffl^ri^pOiniftueJijcik �n wert onderhoudende!
Qr^c^yr dpn felven Hove op de Rpll� keraemti
ende >qp den vierden FebruarijSfefthie»- hondert
rjege^enlde dercigh alhier inde Audi�ntie ghepUri
bliceert, ende namentlijck mede dat by dePxbeu^
reurs vanden voorfchreven Hove, onder pretext
dattje faecke preejfejdifinen * �ndeanderiints zijn
ghe.prjyile,gee_jrtj >®ade peniu/in «/7rikki^llekndere
ft^pi doen lefenjdie het henluydt�goet dunckti;
waeSrfi^Q� d� �rdiflatis; lOOiiis.vand� R�lle werd^
ver^dert», E?^t mede deiaeekeriidieby de Gom+l
mi^ar^|§n;Yand^:ftiQJle;in advijsweirden.ghehQari
dsyfi «d_foJi manqt�eiefl^vininotiileiMTiet behjp|aiw_;Wjfrk f ij fflffdmg&tofd�t� ,e»de.eyi�d�liJ�iken'da^i
ty'fa&kspikandq f�m$en;» m conformit� vand�j
Inftru�ie vanden Hove voor 'tmeerende�lhiei!i
behoorlijck en werden gefurneert ende ghelevert.
§ Q$ JjS<T> dat,^y^pirfeHofonptpeall� 't feilde
^iF^jfef^» en^�fiwrdereiiiierlo^p^ydeJijc^i
KejixTO? te komep_tr ghiordonneeri^nde geftac�+i
ee^Jjsgft� pjFdo^eectfiftde ftatt�eectmits deteav

�P

-ocr page 546-

Avaricement vande RoBc mi\ 'Ef�ojPvanrH�lIanc. 108:

i�8i

daer op eenig� of-weynigedifpuyten tallen, als
ilaer zij»¹ willige ende onwillige Decreten, daer
men het profijt van't deffault wil vef foeckeii,vo�r
de Heeren als Commi�TarnTen op de Comparitie
geobtineert, gyfelinge, verfoeckvan furrogatien,
nieuwen tijt omme te compareren voor Commif-
faris. Item, omme te hebben overleVeringe van
Schriftuyren,endediergelijcke, &c. '■-'■

Ende werden de Advocaten ende Procureurs
geordonneert, hen voortaen des morgens ten ne-
gen uyren op de Rol Ie te laten vinden, ende hen-
luyden precife nae defe ende de voorfz Ordon-
nantie vanden vierden Februari) feithien-hondert
negen en dertigh te reguleren, op peyne als inde

lelve �

Ende belangende de faecken op de Rol Ie in ad-
vijs gehouden, werden mits defen de voorfz Pro-
cureurs geadverteert, dat wanneer een faecke fal
wefen bepleyt, ende by de CommuTariiTen vande
Rolle ghehouden in advijs, dat den Procureur, de
welcke den Impetrant is dienende, fal doen extra-
heren alle de notulen inde fake gevallen, ende de

felve binnen yi�r en twihtigh Uyren riae de play*
doye leveren in handen vande felve Commiiiarif-
fen, ofte een van dien, op peyne van een ypocras
van twaelfftuy vers. ' .. .

Eyntelijck foo veel aengaet't leveren vande
Grieven,datde Procureurs in't leveren vande lel*-
ve hen voortaen fullen reguleren naer het inhou-
den van 'r twee hondert feithiende Articule van-
de Initruftie van defen Hove, mitfgad�rs het een-
en-dertighfte Articule vande Ampliati� vah dien,
ende mits dien heurluyder Grieven met een Sack
b�ho�rlijck onder Inventaris ghef�rneert, binnen
den tijdt daer inne vermeit, fullen hebben te leve*
ren aenden Griffier van defen Hove, ende aen
niemandt anders, die daer af pertinente notitie
houden fal, op peyne dat de appel latie metter
daet ghehouden fal werden voor defert, ende op
de Grieven nier en fal werden ghedifponeert.
Gedaen in den Raede, ende ghepronuncieerr
ter Audi�ntie vande Rolle, den feventhien*
den Januarij Anno ferthien-hondert twee ende
veertigh:
".-.-: ' '^! ; τ-'� - " .�,!■ � ^; �-�■-�λ .'�. . ,

8. Ordre, op 'tpleyten ende fitten vande Advocaten ende Trocur�urs _r(*rc,

.�.-.. η

IndatedenitMaert 1655". « - "

van defen Hove, die fefthien Jaren , ende daer en
bovengli�immatriculeertfullen zijn, deoudtile
voor de jonger fullen gehouden wefen ie ftaen in
deeerit�Bancke vande voorfz Audi�ntie vande
Rolle, fchuyns over de fit-plaets vande Ed. Hee-
ren Commiflarif��nteraudientie vande Rolle ge-
deputeeft,-beginnende neft�ns den inganghdaer
de AdvJ�f�t©h"Eifcalen.�Vanden' felven Hove zijn
fittende j^nde ibo voorts de felve Bartck om, tot
de tweede" el ldboogh roe: ende fullen de jonger
gheimmacricul�erde gliehbiiden zijn de ouder de
voorplaetsfce geven, op pene van een ypocras van
feftien iruyvers,de welcke een vande Eerfte Deur^�
waerdersparatelijck ghehouden fal zijn te execu-
te�eii5Tonder dat irfde voorfz Banckjonger geim-
mattt�ut�erde Advocaten iais vo�ren gullen mo-
gen ftafett'J'op pene ende executie als voefacn.ji Ί c 'Λ
u^.;.;nn*jv Π9ί!ι/1 fj;)i'jii l.f:*jni!i(ii.iino0>.!i; �. Τ
ι Vd�fts'8at?de Adv©cateiiidievari fesit�t/�itien
jaren geiinn^atriculeercfnll�n zijn ,de©qtfteiVoor
de jonger ghehouden fullen wefen te ftaen inde
tweede Banck, achter de voorfz eerfle Banck, des
^at de outfte gehouden/uilen zijateftqen in't be-
gnr^aihd�e%rite tweede Banck ,< �iidein't midden
^wndetwe^de.pingaende tweede Banck, ende ful-
len medede jonger geimmatriculeerde gehouden
zijnde ipuder, deplaetstegheven, op pene ende
eHeew?iea^)TPP^ren, folder dat inde voorfz Banc-
ken ίβχρ|^ί$ voorfz^ jonger geimrnatrie� leerde
Adyo^Ni) ai^bov�nfullen tftqgen ilae^ jbehou-
^eJye^Jlpcintatisdat de felve meteenTabbaertite
Hove�kpmeiide, omme te pley ten, endje;Riders
niet, als dan haere plaetfe rnede fullen ve/meugen.
te nemen inde,voorfz tweede Banck, dpchajitijdtsi
met difcretie de oude wijekende, ende de voor-
plaeis:gevende.«vvi isbuo :π:η wJ> .fo\&ifhia
ybioov ,iA-rt*tvl .-�ίυ A4\h*�:t liii!'. ;rbsi* nvt'* �';�',�
,,; Ende; diF: d� At cj.tpcatep, gee^fes J^9p g?iD?oia_T

jLfoodagelijcks ondervonden wert, dat-
eer groote difordre wert ghepleeght in't
! ftaen vande Advocaten inde Bancken in-
de Audi�ntie yande Rolle, daer toe geaccommo-
deert, fo� dat de jonger Advocaten, fonderre-
fpe&aei�de ouder te dragen, de voorfz Bancken
haet-'ha�rluyder welgevallen occuperen, ende be-
fettertV anders als van oudts gebruyckelijck is ghe-
weeft: ende dat odek verfcheyde Advocaten,
wanneer haerluyder Meefters fa�cken opgelefen,
daer inne te'rmijn ghehouden , endede felve be-
pleyt moeten wouden'; onverfien zijn Van Tab-
taerden, | ende tot difrefpe�r^; vande Rolle andere
Tabba�rden leerteh 5 Dat mede fomWylen eenig�
Advocaten ende Procureurs, in 'tgh�dingh, ende

tleydoyeren van bae'r Me�ilers faecken,foo op <te
oile'als'op Cornparkibi;' voor d'Heereh vanden
^adealsCdmmiifariflen^: d�parthyen vah'ha�re
Me�ftersi ende haerluyder Advocaten:, ende Pro^
cureurs irreverentelick,�hde met injurieufe woor-
den bejegenen , tot defpeft van haerluyder ordre,
ende de Juftitie 5 Dat oock de Procureurs als van
outs in behooflijcke ordre niet en fitten, ende
�i�Kmld haerluyder p�a�tf�tf 'mk\htfre Rler�qUeri^Jlaten befetten, ende felfs vande Rolle abfenteren.«_hDat oock de Rolle feer wert verachtert, door het
nemen Mm mondelinge lange conclufieiljalsni^de
doordiende AdvoQaten,ende Procureu�sjnfet t|y*t
oelijck g�hoegh teH�ve en komen,^! endecle ;§y~i
diende vande Rol Ie* door het Jni�open lyande
KlercqiieA, of andere geen Suppooften vandfirt
Hove wefende,ende het geraes ontr�ntTdenHaesJi
vande Audientie,feer wert gepernnrfcieert, &QQ
* a 1, dat het voorfz H�ffdaer inne willende ver-
«eAi ehde�rdrefteHen,heeii: geordoiineertende
geitatueert, ordonneert ende ftatueert b^d�fenc/1

*<rftclijck, datvannu voortaen/dc'Advocatett

Yyy �j

tri-

-ocr page 547-

Bt�cateny 15. Bocck� 3. Tit, 1. Deel.

f. f

�

1085

triculeerc zijnde, de �utfte voor de jonger gehou-
den fullen zijn te fta�n inde derde Banck, ende
verdere plaetfen hier vooren aende ouder niet ge-
afllgneert, midts dat de jonger geimmatriculeerde
ghehouden fullen zijn de ouder de voor-plaets te
gheven, daer het haerluyden fal believen, op pene
ende executie als vooren.

■■■�.��».■ IIII.

Dat mede de Procureurs naer advenant de jaren
datfyluyden zijngheimmatriculeert, haerluyder
plaetsfullen nemen op de Procureurs fit-bancken
van vooren af van het Buffet', ende foo vervolgens
naer achteren toe, ende ghehouden fullen wefen,
alhier inden Hage ende gefont wefende, gheduy-
' tende de audi�ntie, inde Rolle prefent te zijn, en-
de te blyven, ten minden by haer abfentie haer-
luyder Opper-Klercken, om haer Meefters faec-
ken waer te nemen, wel geinftrueert aldaer te fen-
den, ende laten blyven. Ende fullen de Procu-
reurs, ende haerluyder Opper-Klercken,haerluy-
den in alle modeftie dragen, ende buyten haer-
luyder termijn noch by de Ed. Heeren Commifla-
riiTen, noch by het Buffet begeven, op pene ende
executie als vooren, fonder datter inde Binnen-
audientie ende refpedtivc Ingangen van dien, ee-
nige andere van Klercken lullen mogen komen,
ten waer om heur eenige advertentie te doen, in
wekken gevalle, de advertentie gedaen zijnde, de
felwen ghehouden fullen zijn datelijck_r buyten de
voorfz audi�ntie te gaen, waer toe den Officier
vanden Hove, ende Eerfte Deurvvaerdeojs gheau-
thorifeert werden de voorfz Klercken. als vooren
te doen vertrecken. < ι (υ _�

■ V.. Τ^ν..ιΛι<"ι. ';

Dat wyders de Advocaten, foo wanneer fy in
eenige faecken fullen willen concluderen,gedingh
houden, of de felve bepleyten, ghehouden fullen
wefen elcks daer toe met een Tabbaert ten Hove
te komen .fonder op de Rolle zij nde,een Tabbaert
van andere Advocaten, tot dien eynde te mogen
leenen, mede op pene ende executie als vooren.

VI.

Dat de Advocaten, ende Procureurs in 't be-
dingen, of pleydoyeren vande faecken, foo op de
Rolle^ als op comparitien voor d'Heeren vanden
Rade alsCommifTarifen , nieten fullen vermogen
de Meefters.ofte de Advocaten, ende Procureurs,
van haer partyen,nochbock partyen den anderen

met eenige fcheltwoorden, injurien, of anderfints
irreverentelijck bejegenen, oockoppeyne ende
executie als vooren.

κ ■■■»�

VII. ....Π

Dat oock de Advocaten fullen ghehouden we-
fen haerluyder conclufien, diefymondelinghop
de Rolle fullen dicteren, de l�lve te nemen kort
ende fuccindt, of anderfints moeten ftellen by p_e.
fchrifte, op pene dat den termijn daer toe dienen-
de , fal werden ghehouden voor onvoldaen, ende
niet te min mede op pene ende executie als yoren

VIII.:

Dat alle Advocaten ende Procureurs, henluy-
den precife des morgens op de Rolle fullen moe-
ten laten vinden, wanneer men de Rolle fal begin-
nen , omme hare Meefters faecken waer te nemen
ende hare termynen , daer toe de faecken dienen,
precife te voldoen, fonder langer uytilel, op pey,
ne van deflault, comparuit, otverfteck, naergele-
gentheyt vande faecken, ende dat den Advocaet
ofte Procureur, ofte haere Opper-KJerck in haer
plaetfe volkomentlijck gheinftrueert, niet prefent
zijnde, daer en boven gecondemneert fullen wer-
den in een ypocras als vooren: Welverftaende dat
de Procureurs gehouden zijn heurluyder Advo-
caten tydelijck te waerfchouwen, met Bach ende
datum, waer de felve faecken fullen dienen ind�
ordinaris Rolle, ofte Referve.

Ende werden den Officier vanden Hove> ende
Eerfte Deurwaerders ghelaft, ende geordonneert,
alle Klercken ende Jongens te houden uyt de Bin.
ne-Audientie vande Rolle ende Haertft�de, ende
mede alle andere Perfoonen , gheen S�ppooften
wefende, te houden, ende te weeren uyt de,voorfz
Bancken vande Advocaten ende Procureurs, en>
de is 't noot, de onwilligenmetde Dienaars vande
Juftitie daer toe te conftringeren. Laftende tot
dien eynde eejfx vande Eerfte Peurwaerders, wiens
beurte het is op de Rolle-re?paften, nefl�ns de
Heeren Commiffarifl�n, daer altoos prefent te
zijn, ende blyven, ende yeder een wie het zy hem
hier naer te reguleren. Aldus geordonneert ende
gheftatueert, by den Prefident ende Raden over
Hol landt, Zeeland t ende Vrieflandt, ende opde
Audi�ntie vande Rolle ghepubliceert 4en twaelf-
den Martij 1655. _; In kenniffe van my.
Adr; PotAr- _;; . /j�*,,.;.,�.!� :r,y.\.-.�:.υλ.�'�

OOV 'JU '

ΧίίΛΪ

5>* Nader Ordre, Op de expeditie ende aidneement vande l{oll� vanden

Hove van Hollandt. In date den 1 o Januari/165-62

.l--j|

.>>' M.I-'

...>o'

jii -..■job , �viii�: :> >i 7^r;,of :�!ι�.ι>

hoedanigh die oock foude mogen zijn, fullen mcM
g�iiopgelef�n, of voorgaende voldongen faecken
bepleyt werden, maer dienMaendach alleene die-
nen fal voor d� faecken, die op de ordinaris Rolle
fullen uyt komen, welverftaende, dat de faecken
ter ordinaris Rolle uytkomende , als dan fullen
mogen werden bepleyt. ~

.35/0':.�:;llitf�.; lil� IhH xhr.a / , )d Ifb ,T f I

^:>Dat op de andere dagen inde Weecke, de ordi-
naris Rolle voor genomen, ende ghelefenfalwct^
den tot ontrent een half uyre naer den aenvangh
van dien, als wanneer, ende eer niet, geiefenfuHen

wer-

Lfoo d� Rolle bevonden wert feer ver-
achtertte zijn, door dien aldaer fodani-
ge ordre in verfcheyde eel�gentheden
niet en wert gehouden , af� w�l behoort.
SOO IST, dat'tHoffvan Hollandt daer inne-
will�nd� v�orfien,geordonneert ende geftatueer�
heeft, ordonneert end� ftatueert by defen, d�
Poin�eheride Artic�len hier haer volgende.⁵ '

Eedach

ordin

.ih.^iij«-«, «rtL uac uuucr gewoon cc aen inacn-
ι in 't geheel fal werden ghebruyekt, voor de
�aris Rolle, foo dat als dan'geene faecken,

_�_^_____

-ocr page 548-



	108 i Avancensent vande Rollc van 'c Hof van HoIIant. 1 o§ 6

^erdendenaet-genoemde g�priviligieerde faee- ken ofte de referven, iii. Dat geene faecken extraordinaris by �pr�epin- ee fullen mogen werden ghelefen, als die daer toe van outsnaerpra�ttjcque met redenen zijn gepri- viligieert, als namentlijcken: Eerft de faecken van de Impetranten van Mandamenten, omme ont- fangen te werden als Appellanten, ende omme ten dage dienende te verfoecken de beveeleri Pe- nael, � ofte Arreft, ende waer inne de inhibitien, bevelen ofte interdiitien Penael alleenlijck ftadt houden tot feeckeren dage, ende dien dach al, An- ticipatien, Arreften op bederffelijcke goederen, Vruchten te Velde, Koe-beeften, ofte andere le- vende Vee, willige Condemnatien, willige ende onwillige Decreten, gyfelingen, miefgaders twee- de ende verdere deffaulten. Ten anderen,de faec- ken vande Gedaeghdens by Mandement van Ar- reft , Penael, Appel met inhibitie tot feeckeren dage, als mede omme Grieven te proponeren. Ten derden, mede alle incidentele verfoecken, als namentlijcken het prefenteren van allerhande Requeften Civile, Requeften inJudicio,verfoecken tot houden van preferentie, c�iftributie van pen- ningen, tot leveren van Schriftuyren,nieuwen rijt van comparitien, furrogatieh van CommiiTarii��n, Purgen van deffault, Comparuit ende andere ver- ftecken. II�I. Alle welcke incidentele verfoecken , ghelijck mede willige Condemnatien, Decreten ende Gy- felingen , lullen werden ghelefen immediatelijck naer de ordinaris Rolle, ende alvoorefi de andere faecken, waer inne Pleydoyen ftaen te vallen, werden by de hant ghenomen, ten reguarde defe fonder difputen, ende buyten Advocaten konnen werden ar gedaen. V. Dat den Subftituyt Griffier vande felve faecken ende verfoecken, ende die alleenlijck mede bren- gen ordinaris notulen ofte dingtalen, die de Pro- cureurs fonder controverfie ftellen, de felve in 't korte onder de prefentatie aengeteeckent wefen- de, fal over nemen, ende by hem feponeren,omme daer naer met bequaemheyt onder de Pleydoyen, of daer naer, doch ten felven dage ter Rolle ghe- bracht ende geftelt te werden. VI. Dat voortaen in faecken van rauw adrie, refor- matie ende diergelijcke, geene precife dagen by Requeften en fullen werden verfocht, noch oock by de Mandementen verleent, ten zy om mereke- lijcke ende pregnante redenen, in welcke gevalle de voorfz faecken niet extraordinarie by oproe- pmge fullen werden gelefen,maer alleen ter Rolle gebracht by maniere van klampen. VII. Dat tot dienfte van yeder een, op elck bladt van «e Rolle fpatie ghelaten fal worden, om vier, in plaecfe van drie prefentatien , bequamelijck te konnen ftellen,waer inne de Klampers fullen wer- den geftelt. . VIII. Dat de Klerck ter G riffie die de prefentatien ter ftoileftelt, de inklampende prefentatien vervol-
		gens fal moeten ft�llen, fo� de feive hem fuccei�i- Ve�jck fullen werden ghelevert, fonder yemant te mogen favoriferen of prefereren, alwaer 't by ver- beteringe van fijn voordeel. IX. Dat de faecken die nu voldongen zijn, of nae- maels fullen werden voldongen, ende op dien tijc door ander belet niet en hebben, ofte fullen kon- nen werden bepleyt, hare ordre ende range fullen hebben om gehoort te werden, de oudtfte voor de jonghfte, ende dat tot dien eynde by de Procu- reurs die de felve willen avanceren, de Notulen van 't felve voldingen, met pertinente date van dien, ende onder wat ontfangh die ftaen , fullen werden gelevert onder den Subftituyt GrifTier,die daer af notitie ende Boeck houden fal: Welck Boeck ter Griffie fal beruften, nevens de Rolle» ten eynde een yder daer toe acces ende vifie mach bekomen, ende fulcks hem fal konnen reguleren, wanneer dat yeder faecke fal konnen ende moe- ten werden bepleyt, dat het felve Boeck ofte Rolle� van Pleydoyen dagelijcks ter Audi�ntie mede boven gebracht, ende dienvolgende de Pleydoyen fullen moeten ghefchieden, ende foo wiein gebreecke blijft de felve waer te nemen, dat da�r inne tegens de ghebreeckige profijt verleent, ofte anderfints de l�lve Pleydoyen anderen fal werden gepoftponeert, doch alles buyten Verhin- deringe vande voor-verhaelde ghepriviligieerde faecken. X. Dat op de voorfz Rolle fal werden ghenoteert, op wat dach de faecken voor de Hceren Conimif- fariil�n, die als dan fullen ter Audi�ntie fitten,ful- len werden bepleyt, ende dat niet te min de Ap- poinftementen daer op te gheven, gheftelt fulkn werden achter het voldingen inde ordinaris Rolle. Xi. Dat de Procureurs volgende voorgaende ordre fullen blyven op hare plaetf�n, ende gheen van henluyden mogen komen aen het Buffet voor ofte ontrent de Heeren CommiiTariiTen, om yets te verfoecken ofte difputeren, voor ende al eer de faecke zy gelefen, ende hy dienvolgende daer toe werde geroepen, ende dat tot dien eynde de gene die eenige der voorfz gheprivilegieerde faecken heeft, de prefentatien daer afin 't aengaen vande Rolle fal moeten leveren in handen vande Heeren CommiiTarii��n, alle de welcke by den Subftituyt Griffier gelefen fullen werden tuflehen de ordina- ris Rolle, of de voorfz incidentele verfoecken, foo daer eenige mochten zijn, ende het aenvangen vande referven, fonder dat de Procureurs onder pretext van gheprivilegieerde faecken, andere ful- len mogen obtruderen,op peyne vaneen ypocras. XII. Ende in ghevalle alle de felve gheprivilegieerde faecken, die alvooren over gelevert lullen zijn, op eenen dach niet af gedaen en konden werden, dat die op de volgende dagen, andere faecken van ge- lijcke nature, waer van de prefentatien naderhant fullen werden over gelevert, fullen zijn gheprefe- reert, ende dat tot dien eynde op delelve pre- fentatien by den Subftituyt Griffier fal werden ghenoteert, den dach wanneer die over ghelevert lullen zijn. Dat

-ocr page 549-

Placaten. 5. Boeck� 3. Tit, 1. Deel.

XV.

1087

IO88

XIII.

Datyeder een op fijn termijn precyfefal moe-
ten paiTen, ibnderlinge als de faecken inde Refer-
ven fullen uyt komen, ofte dat het profijt daer
toe ilaende fal werden verleent,ende foo den gee-
ne in ghebreecken ware, op wien de faecke dient,
dat die in ftate gheftelt fal werden,«fonder dat de
faecken inde Referven uyt komende, wederom-
me fullen mogen werden ghereferveert oft ghere-
fumeert.

XIIII.

Ende ten aenfien eenige Advocaten foo lichte-
lijcken op de faecken pleyten, omme te hebben
provifie , niet tegenftaende geene befcheyden in
handen zijn, waer op men naer pra&ijcque, ende
ftyle vanden Hove gh�woon is eenige provifie te
decerneren, ende dat de Rolle daer door mede
merckelijckwertverachtert, Soo isdat'tvoorfz
Hoffmede heeft gheordonneert, ghelijck 'tfelfde
ordonneert by defen, dat die geene, die foodanige
frivole Pleydoyen laet doen, ende daer inne komt
te fuccumberen, naer ghelegentheyt van faecken
oock gecondemneert fal werden inde koften van-
de Pleydoye, diebydeHeeren CommhTariiTen,
neff�ns het geven van het Appoin&ement fulien
werden totfeeckere fomme begroot.

Dat mede van ghelijcken ghefchieden fal op de
incidenten, frivole difpuyten, ende impertinente
hacquetten, die by eenige Procureurs nu hedens-
daeghs, tot merckelijcke verachteringe vande"
Rolle werden gemaeckt, ende waer af voor defen
gheenbedencken is gheweeft, ende dat metende
nevens de condemnatie die koften als vooren ful-
len werden ghetauxeert, ende inde condemnatie
begroot ende uytgedruckt.

XVI.

Ordonneert voorts, dat de Advocaten gehou.
den fullen zijn, behoorlijck gheadverteert wefen.
de, op de gefette uyre boven te komen, ende dat
by faulte van dien, de ypocrai�en foo wel regens
henluyden, als tegens de Procureurs, fullen wer-
den geexecuteert.

Aldus gedaen ende gerefolveert by deHeeren
ende Meeilers Johan Dedel, Prefident, Hugo
Blocq, Diderick Sicxti, GualtherdeRaet, Ael-
brecht Nierop, Adriaen Pauw, Heere van Benne-
brouck, Wilhem Goes, Jacob vander Graeft;
Pieter Ockers, ende Adriaen van Aelmonde, Ra-
den inden voorfz Hove, ende gepubliceert opten
thienden Januari) 1656. In kennifl� van my,
Adr: Pots.

1 o. Ordre ende Reglement, voor de Qriffie vanden Hove van Ho�ant.

In date den 17 Januari) 16 f6.

feiv� Van daengenomen zijn.

III,

Dat de voorfz Boecken ofte Regifters nieuwers
anders en fullen werden gevifiteert oftegebeiigt,
als binnen de Griffie voornoemt, fonder dat de
Klercquen, ofte oock yemandt anders vermogen
fal, de felve mede naer huys te nemen, veel min te
fcheuren, bekladden ofte anderfints te mif hande-
len, op peyne van arbitrale correctie, ende andere
by voorgaende Ordonnantie fpecialijcken daer
jegens geilatueert.

IIII.

Dat alle Appoin�tementen, Sententien, ofte
andere Actens ter Griffie ghepafl�ert, fullen wer-
den uytgegeven by den Penningh-meeiler voor-
noemt, die by abfentie vande Griffier, ofte fijnen
Subftituyt, de felve oock fal vermogen te teyeke-
nen, 't recht daer van alleen fal hebben te ontfan-
gen, ende 't felve onder de voorfchreve Aaens
Hellen, ende nefl�ns den ontfanghfonder uytilel
datelijck mede te boeck regiftreren, fonder dat
hen de voorfchreve Klercken, ofte oock yemandt
anders, 't zy met het uyrgeven vande voorfchre-
ve Actens, ofte oock het ontfangen van 't recht,
ofte penningen, eenighfints fal hebben te be*
moeyen.

Dat mede den voorfchreven Penningh-meeiler,
foo wanneer de Dictums van eenige Sententien
fullen werden uytgegeven, gehouden fal zijn be-
neff�ns het uytgeven, ende fulcks terftont nae de
pronunciatie vande Sententien op de Diclums te
Hellen het rapport-eek, ende bet recht vande
^b Griffie,

Lfoode Griffie vanden Hove vaft H�l-
landt tfedert eenigen tijde herwa�fts is
gheraeckt in merckelijck verloop ende
difordre, tot groot Intereit vanden gee-
nen die aldaer yets hebben te verrichten. SOO
IS Τ, dat 't gemelte HofTdaer inne willende ver-
fien, geprdonneert ende geftatueert heeft, gelijck
het felve ordonneert ende ftatueert by defen.

I.
Dat den Penningh - meefter fal ghehouden we-
fen van dach tot dach tydelijcken inde Griffie te
verfchynen,efi te verblyven, oock goede opfichte
�pdeKlercquentetnemen, teneynde een yeder
der felver fijn debvoir behoorlicken betrachte.en-
de de Procureurs ofte partyen eenige depefches
verfoeckende, op het fpoedighfte mogen werden
geexpedieert.

Dat den voornoemden Penningh - meefter fal
hebbenforge te dragen, dat de Boecken die ter
Griffie beruften, wel ende behoorlijck werden be-
waert, ende niemant daer toe acces en werde ghe-
geven, als alleen t'fij nen overftaen, ofte vanden

§eene die hy daer toe fubftitueren fal: Ende fal
en voorfchreven Penningh-meeiler de bewarin-
ge hebben vande flcutels oer plaetfen , ende Kaf-
ten , daer de voorfz Boecken bewaert ende opg�-
iloten werden, fonder de felve aen yemant anders
te vertrouwen ^ Gelijck de felve Penningh-mee-
iler, ofte desfelfs gefubilitueerde, mede beforgen
fal dat de voorfz Regifters ofte Boecken gebeficht
zijnde, aenftonts wederom werden ghebrachc en-
de gheleyt op hare refpe&en ofte plaetfen daer de

-ocr page 550-



	ioS9 Ordre voor de Griffie vanden Hove van Hollandc. topo Griffie, dat fal moeten werden betaelt. X f.
			Sullen mede de Klercquen ter Griffie, ofte die eeene, de welcke het Refidentie-boeck is hou- dende, gehouden zijn alle de Procufatien, Adert van Appellatien _t ende andere, die aldaer werden verleden, ten langhften binnen vierende twintigh uyren in 't felve Refidentie-boeck hebben te ftel- len, midtfgaders oock het felve Refidentie-boeck inde Griffie by de handt te laten, op dat het felve by de Procureurs, ofte andere mach worden nae gefien, op peyne van twaelf ftuyvers over yeder Acte te verbeuren, de welcke bevonden fal wer- den binnen vier ende twintigh �yren naedeleve- ringh,ofte het palieren van dien, niet geregiftreert te zijn, xm Ende op dat 't geene voorfchreve is ftridelijck mach werden nae gekomen, fal den voornoemden Penningh - meefter des Maendaeghs 's morgens ten negen uyren fich laten vinden voor de Raedt- kamer,ende over geven een Memorie,inhoudende de namen der geene, die in defen eenige naelatig- heyt foude mogen hebben gepleeght, voor fo veel de Griffie is belangende. XIII. Dat den Penningh - meefter niet en fal vermo- gen by executie in te vorderen het recht vande Rapporten ende Sententien, ofte van eenige an- dere depei�ches, ten zyhyden Procureur daet inne gedient hebbende, veertien dagen te vooren daer van door een vande twee Eerite Deurwaer- ders, wettelijcken hebbe gedaen infinueren, ende Acte gelevert, daer voor den felven DeUrwaerder ghenieten fal vier ftuyvers, die op de voornoem- de Sententien ofte Depei�ches fullen werden verhooght. X1III. Dat de eerfte Klerck, die de Sententien exten- deert, de felve terftont, nae dat die fullen wefen gepronuncieert, fal hebben te extenderen, fonder oyt de eene Maent inde andere te mogen laten loopen, ende dat de felve geextendeert zijnde by den Subftituyt Griffier, fullen werden nae gefien ende onderteyekent, �p dat alle ab�fen geweert, ende die daer aen gelegen is, foo veel te eerder ge- rieft mogen werden. XV. Dat den Klerck inde Furneer-kamer de Sacken bewarende, nae ehedaene eedt, in handen van- den Raede, van hem neerftigh ende ghetrouwe- lijck in 't bewaren vande Sacken te fullen dra- gen, mede fal ghehouden weien fonder uy tftel op te foecken , ioodanige Sacken als hem by den Griffier, ofte Subftituyt Griffier foude mogen af- gevordert werden, omme de felve nefl�ns de Ae- tens van ghedient, ten langhften binnen tweemael vierende twintigh uyren te voorfchijn ghebracht te werden. XVI. Dat hy geene ongetermineerde Sacken uytde Furneer-kamer en lal mogen laten voJgen, ten zy de felve eerft pertinentelijcken met hare qualitey- ten ende namen vande Procureurs, daer inne die- nende , met fpecificatie van dach en datum; wan- neer de felve zijn uytgegeven.aengeteeckent ofte geregiftreert fuJlen zijn. Zzz Gelijcfc
		VI.

Gelijck mede den voorfchreven Penning-mee- fter daer en boven noch alle Maendach fal hebben te maecken, ofte doen maecken een Memorie ofte Cedulle van yeder Procureur, mede brengende fpecificatie van het recht vande Sententien, dat haerluyder Meefters noch fouden mogen fchul- diehzijn,fullende als dan de felve Procureurs mo- gen werden gegunt den tijdt van een Maent, om- tne nae 't verloop van dien hare refpedive achter- ftallen als noch te betalen, op peyne van executie, ende fal den voorfchreven Penningh-meefterinde marge vande felve Memorie te noteren hebben den tijt, wanneer de felve Sententie fal wefen ge- pronuncieert, ende wanneer hy de felve Memorie aende voornoemde Procureurs fal hebben behan- dight, om van alles by hem pertinent Regifter te werden gehouden. VII. Ende op dat alle Adens Commiiforiael, als an- dere , van wat natuyre die fouden mogen wefen, te beter mogen werden gheexpedieert, ende dat oock blijcke van het debvoir vande Procureurs, ende vande Klercken inde Griffie, fullen de felve Procureurs gehouden zijn twee Memorikens van de Adens, die fy begeeren op ghemaeckt te heb- ben , inhoudende pertinenten dach ende datum, ende onder wat ontfangh die te vinden zijn, inde Griffie te doen brengen aenden Penningh-meefter voornoemt, om het eene voor hem te bewaren, ende het andere omme te dienen voor den Klerck, die de voorfchreve Adens moet op maecken, en- de dat inde felve Memorikens mede fal uytghe- druckt ftaen den dach,wanneer de felve inde Grif- fie zijngelevert. VIII. Ende fullen de voorfchreve Klercken binnen vierende twintigh uyren, naer het ingeven vande voorfchreve Memorikens, goede datums hebben- de, moeten uytgeven de Aften Commiflbriael, die fy verfocht werden op te maecken, ende alle andere Aden ten langhften binnen vier dagen naer het ingeven vande felve Memorikens,op pey- ne van een ypocras van twaelf ftuyvers voor yder A�te, ahvaer 't fchoon, dat meer Aden op een Memoriken mochten ftaen, die fy niet opgemaed fullen hebben. IX. Des fullen de Procureurs gehouden zijn de fel- ve Aften te lichten ten langhften binnen drie da- gen daer nae, op ghelijcke peyne van twaelf ftuy- vers, van yeder Aden te verbeuren , die fy infge- lycks nalatigh geweeft fullen zijn te lichten. X. Ende werdt voorts de Procureurs , ofte haer Klercquen verboden d'eene Rolle inde an- dere te confunderen, maer alle 'tgeene op de Procureur Generaels Rolle moet werden gedaen, � ielve aldaer te doen, fonder de faecken op an- dere Rollen te brengen, ofte te prefenteren, oock geen andere termynen te houden, dan men op de eiveghewoon is te houden, op peyne van nul- «teyt vande felve Proceduyren , ende daer en D°ven ghemuldeertte werden tot difcretie van- oen Hove.

-ocr page 551-

m. . -----------------

■m

PIacaten_>. 5 ♦ Boeck

IC92

hebben verantwoort, als mede fijn extraordinaris
fchrijf loon, by hem inde felve Maent verdient.
ΧΧΠΙΙ.

Endeen fal men voortaen gheen continuatie
van Decreten mogen verfoecken , ofte in faecken
van Sententien interlocutoir voor Commiffariffen
compareren, ten zy alvooren zy getoont, dat het
rapport ende recht vande Griffie zy betaelt.
XXV,

Dat den Klerck die de prefentatien te boeck is
Hellende, het zy dan van ordinaris faecken , ofte
Clampers, niet en fal vermogen om eenige reden
ofte profijt deneenen Procureur voor den ande-
ren te prefereren; maer gehouden zijn de voorfz
prefentatien ordentelick te ilellen, nae ordre van
dentijdt, dat hem ofte den Penningh-meefler de
felve fullen wefen behandight, ende dat die oock
promptelijck neffens de leveringe fullen werden
voldaen.

XXVI.

Dat de Klercken ter Griffie , ende namentlijck
oock, die op de Furneer-kamer, fullen hebben te
verfchijnen des morgens ten negen uyren, ende
des naemiddaeghs ten drie uyren,cnde aldaer ver-
blyven, foo des morgens, als des naemiddaeghs,
ter tijdt toe den Griffier naer het fcheyden van-
den Raedt, beneden gekomen zijnde, alle de ghe-
depeffcheerde Aftens af-ghevordert, ghevifiteerc
ende geteyekent fal hebben, ende de geene die de
executorien fchrijft, fal ghehouden zijn voor ende
nae de middagh, de eerfte ende de Jaetfte inde
voorfz Griffie te zijn.

XXVII.

Datfy den Penningh-meefler alle behoorlijck
refpecl fullen dragen, obedierende, ende naer ko-
mende't gunt haer in alle billickheyt by den (el-
ven fal werden aenbevolen-, Gelijck fy oock in
alle vriendelijckheyt ende beleeftheyt fullen heb-
ben te bejegenen parthyen yets ter Griffie te ver-
foecken hebbende. Ende fal den Penning-mee�er
de Klercken ende andere, dieuyt het inkomen
vande Griffie haer Tradtement ghenieten, 't felve
promptelijck op haere verfchijn-dagen hebben te
voldoen, fonder 't felve onder eenigh pretext te
mogen dilayeren.

XXVIII.

Dat de felve Klercken oock niet en fullen ver-
mogen van huys buyten den Hage te trecken,fon-
der confent vanden Griffier, ofte Penningh-mee-
fler voornoemt.

XXIX.

Dat de Quoyeren vande Sententien, die te
grofl�ren zijn, niet en fullen mogen werden op-
gefloten , nochte uyt de Griffie t'huys ghedragen
by den geenen, die het haer werek extraordinaris
is, om te groiieren, maer fullen alle de felve inde
Griffie voor de hant moeten laten leggen, ten eyn-
de parthyen daer toe mogen hebben acces j Ende
fullen voorts alle Brieven van willige ende onwil-
lige Decreten binnen acht dagen nae de interpofi-
tie moeten werden gedepeflcheert, fonder eenign
verder dilay ofte excufe.

XXX.

Ende fal in toekomende ter Griffie voornoemt,
voor de dagelijckfche ende ordinaris depeilches,
het Jkleyn Zegel daer inne begrepen, betaelt nw*^-

1091

. XVII.

Gelijck oock de felve Klerck niet en fal gedoo-
gen, dat yerriant in 't Regifter vande kleyne Rolle,
eenige prefentatien fal (lellen, maerfal hetfelve
by hem alleen moeten werden ghedaen: Ende fal
hy de Actens.van ghedient, terftont hebben op te
maecken, ende inde Sack te furneren, die hem de
Procureurs neff�ns het ilellen vande prefentatie
promptelick fullen hebben te voldoen. Sal oock
in aller yl hebben op te fchryven alle de Aclen,
daer Notulen op de voorfz prefentatien zijn ghe-
vallen ende gheflek, ende de felve de Procureurs
doen behanoigen.

XVIII.

Dat hy mede alle Aften van authorifatien.con-
fenten, ontflagingen van fidei-commiiTen, Cura-
telen, ende diergelijcke, die den Griffier hem goet
vinden fal te laten fchryven, uytterlijck binnen
twee dagen, nae dat hem die fullen wefen behan-
dight, gehouden fal wefen op te fchryven, omme
aen partyen gelevert te werden.
XIX.

Dat hy alle daeghs voor de middach de kloeke
ontrent half twaelf uyren, ende 's naemiddaeghs
naer vijf uyren, voor de Raedt-kamer fal verfchij-
nen, omme te vernemen, offer yet te fchryven ofte
expedi�ren is.

XX.

Dat hy alle Ordonnantien, Commil��en, Acten
ende Gefchriften die gheregiilreert moeten wer-
den , uytterlijck binnen de Maent nae dat de felve
fullen zijn voor ghevallen, ende ghearrefteert, or-
dentelijckfelver fal ghehouden wefen te regiftre-
ren, fchryvende de felve compreiTe, met aenteyc-
keninge aen het hooft van yedere Afre, waer toe
de felve tenderende is, fonder dat hy hetfelve
door yemandt anders fal mogen laten doen, ofte
dat hy de eene Maent inde andere fal mogen laten
verloopen, maer dat hy 't geene inde eene Maent
is ghepaff�ert, voor het uytgaen vande andere fal
moeten hebben gheregiilreert, ende de Minuten
daervan t'elckens mette expiratie vande tweede
Maent leveren in handen vanden Griffier, of dat
by gebreecke van dien, een ander tot het expedi�-
ren vande voorfz DepeiTches ende regiilratie fal
werden gebruyekt.

XXI.

Dat hy mede met het uytgaen vande tweede
Maent, aenden Griffier fal hebben te leveren, per-
tinente fpecificatie van alle 't gunt by beminde
voorgaendeMaent voorgevallen zijnde, gheregi-
ilreert is, met begrootinge vande bladeren, die de
felve regiilratie komen te beloopen, omme naer
advenant by den Penningh-meefler daer over be-
taelt te werden; Sullende vooryeder bladt, als
vooren gefchreven, genieten drie iluyvers.
XXII.

Infgelijcks fal hy met het uytgaen vande twee-
de Maendt, aenden Penningh-meefler hebben te
verantwoorden de gherechtigheyt vande Griffie,
van alle Aitens, egeene uytgefondert, inde voor-
gaende Maent voor gevallen.

xxiii.

Waer jegens herri wederom by den Penningh-
meefler fal werden voldaen fijn Tra�emenc van-
de voorfz Maent, daervan hy deDepeflches fal

�HD�m�a��H��M��li��l

-ocr page 552-

■ ■

095 Diverfche Ordonnantien vanden Hoogen Rade. 1094

ten werden, 't geene inde Lijfte daer van ghearre-
fteert, die inde meer-genoemde Griffie geaffigeert
fal werden, fal wefen uytgedrucktende gefpecifi-
ceert, fonder dat yemant vermogen fal yets meer,
't zy onder pretext van expeditie-geit ofte ander-
fints te eyffchen, ofte te vorderen.

XXXI.

Ende fal oock den Boetefeu, ofte yemandt an-
ders , hem niet vervorderen partyen Comparan-
ten, ofte haere Procureurs yet af te vorderen, ter
oorfake fy de Kamer fouden mogen hebben waer

ghenomen, op peynevan caifatie, ofteanderfints
tot arbitrage vanden Hove.

Aldus gedaen ende gerefolveert by de Heeren
ende Meefters Johan Dedel, Prefident, Hugo
Blocq, Diderick Sicxti, GualtherdeRaet, Ael-
brecht Nierop, Adriaen Pauw, Heere van Benne-
brouck, Wilhem Goes, Jacob vander Graef�
Pieter Ockers, ende Adriaen van Aelmonde, Ra-
den inden voorfz Hove, ende gepronuncieert op
de Audi�ntie vande Rolle, den feventhienden Ja-
nuarij 1656. In kennii�� van my, Adr: Pots.

HET TWEEDE DEEL.

1. Vberfcbe Ordonnantien, tot verfchejden tyden inde audi�ntie vanden

Hoogen Rade gepubliceert.

over de voorfz tauxatie fal mogen beklagen, in-
dien 't hem goet dunckt. Dat oock de Requirant
van Revifie boven de korten ende nieuw ipeeie-
gelt, ghecondemneert fal worden in een amende
van twee Philippus gulden, indien hy bevonden
wort by de tauxatie niet befwaert te wefen, fon-
der dat nochtans onder deckfel van eenige ver-
fochte Revifie d'executie vande Sententie van ko-
ilen fal worden ghefurchcerr. Ende omme den
Hove t'ontlaften van diverfche Requeften, ende
onnutte follicitatien, vverdt by den felven Hove
geordonneert, dat de Procureurs hen fullen heb-
ben te reguleren, achtervolgende het Clxix. Ar-
ticule vande Ordonnantie ende Iniiruclie vanden
felven Hove, fonder dat'anderfints de Griffier de
faecken fal mogen expedi�ren. Gepronuncieert
den negenthienden Junij 1584.

Exphiften in loco hy de Eerfle Deurwaerders
te doen.

Procuratien.

Off heeft geordonneert, dat
van nu voortaen alle Procu-
reurs , occuperende in faec-
ken van appel ofte reforma-
tie, ghedevolveert in den
Hoogen Rade, ghehouden
fullen wefen over te leggen
nieuwe Procuratie, inhoudende lail omme te mo-
gen appelleren, ende profequeren, ten ware hare
oude Procuratie de felve claufule expreifelijck
mede brachte.

Nieuwefeyten niet te ontfangen fonder Requefe
Civile.

Dat voorts geen nieuwe feyten, ofte nieuwe
ftucken ontfangen fullen worden van geene der
partyen, ten ware fyluyden daer toe geadmitteert
waren by Requeite Civile , ofte claufule van Re-
queite Civile, in haerlieder Mandament gheinfe-
reert. Gedaen inden Hoogen Raede, den 2,2. De-
cembrisAnno 1581. Ende ghepubliceert tenfel-
ven dage voor den noene, inde Audi�ntie vanden
felven Rade.

Requeflen Civile fonder kenniffe van faecken
niet interinabel.

't r_T Off adverteert den Suppooften, endeeenen
^L * yegelijck, dat "t voorfz Hof geen Requeite
Civile en fal interineren dan met kennii�� van faec-
ken , al conformelijck het ζ 16 Articule vande In-
ftxuftie ende Ordonnantie van defen Hove. Al-
dus ghepubliceert opte Rol Ie, den eerften Martij
Anno 1583.

Revifie van tauxatien.

jyjen laet weten eenen yegelijck, dat niemantin
den Hoogen Rade in Hollandt, ontfangen en
m worden in revifie van eenige tauxatie inde ko-
llen, by Commilfarifen vanden felven Raede ghe-
tauxcert, ten zy de felve Revifie binnen thien da-
gen nae de pronunciatie vande Sententie , van
tauxatie van kollen werde verfocht, ende de Pro-
cureur van parthye adverfe ee-rft ende alvooren
daer van zy gheinfinueert, ten eynde de felve bin-
nen gelijcke tien dagen na d'infinuatie hem mede

lfoo de twee Eerile Deurwaerders vanden

Hoogen Rade, by den Heeren Staten 's Lants
van Hollandt gheauthorifeert zijn, omme binnen
den felven Lande te mogen exploicteren ende
executeren van wegen de Hooge Overigheyt,den
Hoogen Radeaengaende, alle 'tgunthenluyden
belaft, ende dies fy verfocht fullen wefen, geduy-
rende de Vacantien, ende oock buyten de Vacan-
tien, al by confent ende believen vanden Prefi-
dent, ofte andere in Hjneplaetfe prefiderende,en-
de anders niet, midtfgaders dat beyde de voor-
fchreve Deurwaerders binnen den Hage ende
Haegh - ambacht, alle exploiclen ende executien
vanden voorfz Hoogen Raede alleen fullen doen,
fonder dat eenige andere hen dies fullen mogen
onderwinden. SOO IST , dat'tHofTallen
anderen Deurwaerders by defen interdiceert, ee-
nige citatien, infinuatien,inthimatien, fommatien,
foeckingein gyfelinge , ende andere exploi&en
ofte executien, den Hoogen Rade concernerende,
binnen den Hage ende Haegh-ambacht hen t'on-
derwinden, maer de felve den twee Eerfte Deur-
waerders te laten doen, op pene van nuUit�, ende
dat fy boven d'intereft van partyen arbitralijck by
den Hove gemuldeert fullen worden. Gepubli-
ceert inde Audi�ntie vanden voorfz Hoogen Ra-
de, den vierden Septembris Anno 1584.

Ζ ζ ζ ij Con-

-ocr page 553-




		Piacaten-ι. 5*Boeck	�O96 Rade. Gepubliceert inde Audi�ntie vanden voor fchreven Hoogen Rade, den lefien Julij 158c. . Roerende de twee Eerf.e Deurwaerders, die altijts heyde de Raedt kamer jullen bewaren. "P\Ie vanden Hoogen Rade in Hollant, willende voorfiendatde Camere vanden fel ven Raede by de twee Eerfte Deurwaerders wel gedient, en- de partyen niet te min wel gerieft mogen worden hebben gheordonneert, dat de felve twee Eerfte Deurwaerders hen fulcks fullen voegen , dat fy altijts beyde fullen zijn bewarende de Deure van- de Camere, foo lange als den Raedt vergadert fal wefen: Ende dat by weecken den eenen ghehou- den fal zijn den Prefident goets tijdts te gaen ha- len, ende wederom leyden voor ende naer noene, ende den anderen evenwel goets tijdts voor de Vergaderinge vanden Raede hem felven aldaer fal laten vinden, ende de Deur waer nemen 5 Dat voortsfy�edenby weecken alle exploiclen ende andere befoignen tot heurlieder dienif ftaende, ende inde felve weecke vallende, gehouden fullen wefen te doen binnen den Hage ende Haegh-am- bacht, ende die profijten van dien ghelijcke�jck deelen, ten ware by fiecktc ofte nootelijcke ab- fentie van een van hen beyden, in wekken geval- le de jegenwoordigen alles alleen fal hebben te doen, ende evenwel de profijten met fijn Mede- broeder deelen als vooren,fonder dat fylieden ge- houdenfullen zijn in'tgemeen te brengen de pro- fijtenvan d'exploiden die fyluyden buytenden Hage ende Haegh-ambacht by oorlof vanden Prefident fullen komen te doen. Ende en hllen oock roerende de bedieninge van heurluyder Of- ficie,egeen ander conventie maecken dan by con- fent vanden Rade. Gedaen inden Hage den eer- ften Mey 1586. ΛUe Deurwaerders wertgeordonneert, die vande Reeckeninge voor de lefle verkondin'ge bekent te maecken de partyen van goederen, die fy proclameren. Λ Lfoo den Hoogen Raede in Hollandt, by die *vande Reeckeninge aen ghedientis , dat die Graefl�lijckheyt dickwils eenige prejuditie vvert gheinfereert in haere gherechtigheyt, foo van Erf- pacht, Thijnfen, Chijnfen, als anderfints, deur de verkoopinge van eenige Landen ende andere goe- den, by executie ofte decrete vanden voorfz Rae. de, overmidts dat die vande Reeckeninge , ofte Rentmeeftersvanden Quartiere, daer onderde felve goeden ghelegen zijn, vande proclamatien nietfpecialijckenen werden geadverteert. SOO IST, dattet Hof� om daer inne te voorfien, ende* alleinconvenienten te verhoeden, gheordonneert ende bevolen heeft, ordonneert encle beveelt mits defen allen ende eenen yegelijcken Deurw aerders vanden voorfz Hove, laft ende commi��ie hebben- de omme eenige onroerende goeden by executie ofte decrete te verkoopen, fpecialijcken daer van adverteren die vande Reeckeninge, ende over fulcks goets tijdts voor de vierde verkondinge. ende verkoopingen by de barnende Waifchen Kaerl��, ter Kamere vande Reeckeninge, fchrifte- lijck over te leveren den namen vande Impetran- ten van executie, ende vanden gecondemneerde, ^b met
	1095	Piacaten-ι. 5*Boeck

Comlufien apud acla te nemen: Nieuwe feyten naecktelijck te poferen: Ende, Debat van nieuipe feyten fecreet. ALfoo den voortganck vander Juftitie inden ^Hoogen Radegrootelijcks wert geretardeert, deur dien datparthyen, toe-gelaten zijnde omme eenige nieuwe feyten te poferen, onder decxele van dien , de faecken van nieuws volfchryven by Eyfch, Antwoorde, Replijcque endeDuplijcque, in allefchijneoft die faecken raeuwelijck werde geintendeert, daer by voegende verfcheyden Mu- nimenten, Certificatien ende Atteftatien, oock naer litifconteftatie beley t,de welcke dickwils be- vonden worden niet te releveren, ende nergens toe te dienen, dan omme die vanden Raede mette leclure van dien, ende van veel advertifi�menten, iri efT�&e anders niet inhoudende dan repetitie van 't geene inden Procefl� ghededuceert is, den tijdt onnuttelijck te doen verliefen. SOO 1ST, dat omme hier inne te remedieren, gcordoiineert vvort,dat een yegelijck fijne conclufiepertinente- jijckfal nemen apud atta, Ende dat de geene die omme nieuwe feyten te poferen, van nu voortaen toegelaten fullen zijn alle de felve feyten naeck- telijck ende afiertive fullen poferen by Articulen, in fulcker voegen als fy hen vermeten fullen de felve in Procei�e te verifi�ren, fonder eenige nieu- we dedu&ie vande faecke te doen, ofte te repete- ren 't geene inde voorgaende inftantie ghepofeert is gheweeft. Daer jegen parthye adverfe de felve nieuwe feyten fal mogen debatteren met contra- rie feyten, ofte by denegatie ofte impertinentie fo hy te rade werden fal: ponder dat 't felve debath partye fal worden gecommuniceert, nochte oock eenige ftucken ten weder-zyden daer benefl�ns over gheleyt fullen mogen worden , voor ende al eer 't Proces by den Hove gefien, ende ghelet fal wefen, ofte de nieuwe pofitiven geprobeert zijn- de , totte decifie vande faecke foude mogen rele- veren . Geene getuygeniffe over te leggen, die naer Je litif- conteflatie beleyt zijn. Dat men oock geene Certificatien, noch Atte- ilatien in eenige ProceiTen fal ontfangen, die naer date vande litifconteftatie ghepaffeert fullen zijn, ten zy de felve valetudinaerlijck, parthye daer op gehoort, fulcks als naer rechte fullen zijn beleyt: ten ware uyt faecke van fubijt vertreck der Ge- tuygen uytten Landen, ofte diergelijcke oorfaec- ken men de Getuygen, fulcks als vooren nieten hadde konnen beleyden, 't welck fal ftaen tot dif- cretie vanden Hove. Advertifi�menten. Dat oock d'Advocaten in 't maecken vande Advertifi�menten, ofte motiven van Rechten, hen fullen hebben te wachten van eenige prolixe repetitie te doen, van 't geene inden Procefl� ghe- deduceert is gheweeft, maer alleenlijck metten kortften, naer gelegenthey t vander faecken beve- iligen de poin&en daer op fy fuftineren fullen hare Meefters goede rechtte beruften,ende voorts in alles hen te reguleren, volgende het Cxxvij. ar- ticule vande lnftructie vanden voorfz Hoogen

-ocr page 554-



	097 Divcrfche Ordonnantien vanden Hoogen Rade. 1098

met fpecificatie van der ghefubhafteerde Landen ofte goeden, ende vanden belenden van dien: Dat van ge lijeken de felve Deurvvaerders ter executie leggende eenigh Mandement van willigh decreet, ter voorfz Kamer fullen leveren die namen van- den koop ende verkoop, midtfgaders fpecificatie vanden verkochte goeden ende belenden van dien als vooren, voor ende al eer de tweede citatie daer op ghedaen fal zijn, daer van de felve Deurvvaer- ders oock refpeclivelijck fullen mende maecken in haerluyder Relatie, op peyne dat by gebreecke van dien, 't decreet op deghedaneproclamatien niet en fal werden geinterponeert,maer den Deur- waerder gehouden deproclamatien van nieuws te doen inder manieren voorfz, tot fijnen eygen ko- tten , ende te betalen d'intereften by partyen daer deur te lyden. Aldus gepubliceert inde Audi�ntie vande voorfz Hoogen Raede, terprefentie vande Suppooften ende andere Ommeftanders, defen xz December Anno 1588. Verhodt aenden Suppooflcn ghedaen, van geert Re- queften aenden Raedt Provinciaet'te prefente- ren , als hen haer �verweck ontfeyt is, & vice verfa. Α Lfoo bevonden wordt, dat eenige Suppooften ^vanden Hove by Requeften aenden Hoogen Raede, eenige provifie ofte bevelen vande Juftitie verfocht,ende 't felve afgeflagen, of t'haren wille niet geobtineert zijnde, hen vervorderen d� felve of gelijcke Requeften te prefenteren aenden Pro- vincialen Rade: Ende ter contrarie haer verfoeck inden Provincialen Rade henluyden ontfeyt zijn- de, 't felve van nieuws te verfoecken aenden Hoo- gen Raede, fonder by de tweede Requefte, vande voorgaende eenige mentie te maecken, daer mede het Hoffdickwils wort gecirconvenieert. S O O IS T, dat allen Advocaten, Procureurs, ende an- deren fcherpelijcken by defen wort verboden van gelijcken meer te doen, op peyne van nuilite van- de Appoin&ementen ende provifien alfoo ver- kregen . Ende dat die geene die bevonden ful- len worden fulcks ghedaen te hebben, daer over arbitralijcken fullen werden ghecorrigeert, by fu- fpenfie, privatie, of anders naer gelegentheyt van- der faecke. Gepronuncieert incje Audi�ntie van den voorfz Hoogen Raede, den negen ende twin- tighften Mey anno 1599. Defe voorfz Ordonnan- tie is gereno veert by publicatie den twee en twin- tighfteη Martij 1625. Appellat ie -van Appointlementen op grieven gegeven. ¹ H^fT adverteert eenen yegelijcken , dat de geene die appellatie vervolgen fal, op Ap- poindementen gegeven by den Hove Provinciael op eenige G rieven, t felve fal hebben te doen bin- nen1 fes Weecken nae date vande pronunciatie, ionder daer toe wederomme te gebruyeken nieu- we: thicn dagen tot interjedie van alle appellatien ordinaire geaccordeert, ende dat op peyne dat an- A\A* ^e,^aPP^ellatie verklaert fal werden defert. Aldus ghepronuncieert inde Audi�ntie, den drie ende-twintighften Novembris Anno fefthicn- nondert.
		Geen conclufien in fcriptls over te leveren, Jan correil, ende by den Advocaetgeteyekent. 't LI Off bevindende , dat de conclufien die ^L1in fcriptisxtt Rolle over ghelevert worden, dickwils feer incorrect zijn ghefchreven, daer op nochtans vooral wel gheleth behoort te worden, ordonneren dat men voortaen geen conclufien in fcriptis fal ontfangen, dan de geene die corred gefchreven, ende by den Advocaet gheteyekent lullen zijn. Aldus gepronuncieert inde Audi�ntie vanden Hoogen Raede, den een en twintighften December 1602. Hoe, ende in wat voeden de Procureurs hare Procu' ratten ende Ailen vander dingtalen op den Inventaris /uilen produceren. 't LJ OfTordonneert, dat de Procureurs inde In- ^Jventarifen voortaen heu re Procuratien ful- len produceren, met particuliere cxprefl;e vanden dach ende date, ende vande namen van hare Mee- fters, in elcks der felver begrepen: Dat fy oock d'Aclen vander dingtalen van gelijcken particu- lierlick fullen aenwyfen elcks hare daten , ende verklaringe vande termynen daer inne gementio- neert, op peyne van eenen Carolus gulden van twintigh ftuyvers te verbeuren, by den genen die bevonden fal worden daer inne verfuymigh te zijn. Gepubliceert inde Audi�ntie vande Rolle, den twintighften December 1603. Noopende de overleveringe vande Additien ende Advertiffemcnten van Rechten. Λ Lfoo den Hoogen Raedt dagelijcks bevint, dac ■^parthyenin ghebreecke blyven hare Additien ende Advertiffementen tydelijck te leveren, hen daer op verlatende, dat men mette expeditie van- de Procefi�n foude furcheren , tot dat fy fouden ghewaerfchouwt zijn , 'twelck tot retardement vande expeditie, ende tot naedeel vande Juftitie is ftreckende. S O O IS Τ, dat het HoiTordon- neert, fulcks voor defen tot meermalen geordon- neert is gheweeft, dat men voortaen alle additien ende Advertiii�menten van Rechten tydelijck fal leveren, naer dat van Aden ende Munimenten fal zijn ghedient, ende recht verfocht, fonder op ee- nigh vermaen of waerfchouwinge te verwachten, of dat by gebreecke van dien, ende behoorlijcken tijdt naer advenant vande grootheyt vanden Pro- cefie overftreecken zijnde, fal by den Hove ter ai- cifie werden geprocedeert, fonder de uyttinge by ghebreecke vande voorfz Jeveringetedifiereren. Gepubliceert inde Audi�ntie vanden Hoogen Rade, deneerftenFebruarij 1605. Den twee en twintighften Martij 1614. is defe Ordonnantie in de Audi�ntie gherenoveert. Ende den fevenden Aprilis 1629, is defe Ordonnantie inde Audi�ntie weder gerenoveert. Dat aende Requefen, by de welche Brieven van acqui- efcement en verfocht werden,d'A��e van 't lefle termijn moet werden geannexeert. 't TJ Off ordonneert de Procureurs aenden Re- -queften , daer by fy verfoecken fullen Brie- ven van acquiefcement, te annexeren d'Acle van 't lefte termijn inde faecke gbehouden, op dat by Ζ ζ ζ iij den

-ocr page 555-

Placaten. s.Boeck, a.Tit, t.DecL _noo

1099

dat d'Eerfte Deurwaerders vanden RadeProvin-
ciael, ende andere inden Hage woonendejien on-
derftaen dagelijcks contrarie van dien te doen"
daer door d'Eerfte Deurwaerders van defen Rade
in hare emolumenten dire&elijck worden gepre-
judiceert ende verkort. S O O IS Τ, dat den
Prefident ende Raden vanden Hoogen Rade van
Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt, den voorfz
twee Eerfte Deurwaerders vanden Raede Provin-
ciael, ende alle andere extraordinaris Deurwaer-
ders vanden felven Rade hebben gheinterdiceert
ende belaft, interdiceren ende belaften by defen'
geenderhande infinuatien, inthimatien,fomma-
tien, foeckingen in gyfelinge, executien, ende an-
dere exploiclen uyt krachte vande Executprialen
Mandementen , ende provifie vanden Hoogen'
Rade, oock met committimus aenden Raede Pro-
vinciael, of andere Gerechten addrefi�rende, bin-
nen den Hage ende Haegh-ambacht te doen,noch
hen de felve direftelijck ofindireclelijck , onder
wat pretext het oock foude mogen wefen, ton-
derwinden , maer de fdxe exploi&en den twee
Eerfte Deurwaerders van defen Rade te laten doen
aen alle d'Inwoonders vanden Hage ende Haegh-
ambacht , ende andere Perlbonen die aldaer ghe-
vonden fullen werden, ende geen vafte refidentie
zijn hebbende, op peyne van nulliteyt, ende dat
de geene die contrarie van dien bevonden fal wer-
den gedaen te hebben, boven hetintereft van par-
tyen, by den Hove arbitralijck fullen werden ghe-
mulcleert. Ordonneren voorts den Procureurs
van defen Hove, ende allen anderen, hen naer 't
geene voorfz is te reguleren. Gedaen inden
Hage,ende gepubliceert den tweeen twintighften
December 1618.

Dat de Procureurs geen conclujien nemen, noch
termynen mogen houden, dan inprefentie van
heure Advocaten.

Λ Lfoo by den Hoogen Rade bevonden wert.dat
^de Procureurs hen dagelijcks onderftaen op de
Rolle alderley conclufien te nemen, ende termy-
nen te houden, in abfentie van haerluyder Advo-
caten , den wekken 't felve nochtans volgende de
Inftru&ie van defen Hove incombeert te doen,
ende dat d'voorfz Procureurs ekke faecke, ende
op alle termynen foo dickwils in ftate ftellen, als
't hen goet dunckt: Dat mede de pradiferende
Advocaten, ende hebbende faecken voor defen
Hove dienende, hen meeft den tijdt vande Rolle
abfenteren, latende de Procureurs met het nemen
vande conclufien, ende het houden vande termy-
nen alleene bewerden, alles contrarie het inhou-
den van het Cxxiij , Cxxiiij, endeCxxv. Articu-
len vande Ordonnantie van defen Rade. S O O
I S T,dat de Prefident ende Raden vanden voorfz
Rade, den voorfz Advocaten ende Procureurs
ordonneren , henluyden precifelijck nae den in-
houden der voorfz Artkulen te reguleren, op de
peynen daer inne gheroert, ende dat de felve pey-
nenpromptelijck, endeftaende Rolle, by henluy-
den ten Buffette lullen werden ghefurneert, (oo
dickwils iy bevonden fullen werden 't inhouden
der voorfz Articulen ghecontravenieert te heb-
ben. Interdiceren mede den voorfz Procureurs,
eenige faecken in ftate te ftellen, of de ishe met

η oode-

den Hove mach werden-gefien, of't Proces by ge-
fchrifte is ontfangen , of dat d'een van partyen fij-
nen Sack apud at�a heeft ghedient, of niet. Gepu-
bliceert den 2 1 Mey 1611.

D^e

n dertighften Julij 1611. is by publicatie inde

Audi�ntie vernieuwt d'Ordonnantie vanden
Hove vanden eerften Martij 1583. noopende het
interinement vande Requeilen Civile, conform
het zi6 Articule vande Inftrudtie.

lurnijfement van Procejfenbyforclu/�e.

^;t OOff ordonneert, dat van nu voorts aehd'ee-
*-~*ne of d'ander van parthyen, dienende van
Aden ende Munimenten, de weder-parthye daer
van fal worden ende blyven verfteecken falvo
purge tedrieweecken ; Naer expiratie van wek-
ken tijdt by den Hove recht ghedaen fal worden
op de faecken ende ftucken vande parthye recht
verfoeckendc, mits by hen by forclufie gefurneert
zijnde, al 't geene fijne parthye fchuldigh is te fur-
neren achtervolgende cTliiftrudtie. Gepubliceert
inde Audi�ntie vanden Hoogen Rade den twaelf-
denFebruarij anno 1613.

Noopende cl'exhibitie van der Procureurs Pro-
curatie inde Griffie,

'tOofTordonneertden Procureurs, dat fy vol-
ogende het 169ArticulvandeInitructie,ten
eerften dage , als fy hen voor hare Meefters op de
Rollefullen prefenteren, inde Griffie vanden Ho-
ve t'exhiberen haerluyden Procuratie, om by den
Procureur vande weder-parthye, ten fine als in 't
voorfz Articule, daer van Copie gelicht te mogen
werden, indien 't hem goet dunckt. Gepubliceert
den 27 Februari} 1613.

Dat linnen uier en twintig uyren naer het houden

vandeJaecke in advijs, de ftucken ende Adver-

tiffementen inde Griffie moeten werden

gelevert.

't rjOfFordonneert den Procureursjien te regu-
lieren naer 't inhouden van 't Clxxv. Articul
vande Inftructie vanden Hove, ende fulcks wan-
neer eenige faecken werden ghehouden in advijs,
binnen vier en twintigh uyren nae de pleydoye,
te leveren inde Griffie vanden Hove hare Adver-
tif��menten, mette ftucken daer toe dienende, of
by ghebreecke ende naer d'expiratie van dien, de
felve niet en fullen werden ontfangen. Gepro-
nuncieerrden 19 December 1614.

Dat de twee Eerfte Deurwaerders, met excluite van

allen anderen, d'Exploiclen alleene inden Hage

ende Haevh ambacht fullen doen.

Λ lfo de twee Eerfte Deurwaerders vanden Hoo-
**gen Rade in Hollandt, by de Ed. Mo. Heeren
Staten van Hollandt ende Weft-Vrieflandt fpe-
cialijckengheauthorifeertzijn , binnen den Hage
ende Haegh-ambacht alle infinuatien, exploifren,
ende executien vanden felven Raede alleene te
doen, fonder dat eenige andere extraordinaris
Deurvvaerder in, of buyten den Hage woonende,
hen dies fullen mogen onderwinden , ende tot
kenniife vanden Hoogen Rade ghekomen zijnde,

-ocr page 556-

■ ττ�~~......~~

j ιοι Expeditie van Juftitie voorden Hoogen Rade. nox

noodeloofe termynen te verlengen, alwaer 't met
confent vanden Procureur van parthyen, fonder
kennifl� ende goetvinden vande eommiflariiTen
ter Audi�ntie vanden Rolle ghecommitteert, op

pleeght, tot naedeel varid'een of d*andef van paf-
tye, het welck allbo niet en behoort. Soo hebben
de Prefident ende Raden vanden Hoogen Raede
in Hollandt gheordonneert, ende ordonneren by

bevne van fes ftuy vers van elcke faecke te verbeu- I defen, dat de Procureurs van nu voortaen van
ren, f°° dickwils fyluydendefelve fonderken- | hareSackenendeftucken, onder Inventaris wel

juiTe als vooren in ftate ftellen. Gepubliceertinde j ende behoorlijck met.de Aften vander dingtalen
Audi�ntie vanden Hoogen Raede , den elfften | gefurneert, ter Rolle fullen dienen, interdiceerc

Januarij 16x3.

Vcrhodt aenden Procureurs gedaen, van niet te mffelen

van Inventarifen ende ftucken, voor ende al eer

hare Sacken ten weder xyden onder 't Hof,

met d'Aclen daer in gefurneert, fullen

wefen gedient.

hen vande Inventarifen te vviil�len, voor ende al
eer fy haere Sacken ende ftucken beyde ter Rolle
fullen hebben overgelevert,op peyne van les pon-
den van veertigh grooten , by den Procureurs
t'elckente verbeuren, die bevonden fullen wer-
den contrarie defe Ordonnantie ghedaen te heb-

ben, ende dat op de follicitatie van d'eene parthye
op desfelfs overgeleverde Sack ende ftucken ,i>y
den Hove recht ende Juftitie fal werden gheadmi-
niftreert. Gedaen inden Hoogen Raede, ende op
de Audi�ntie vande Rolle gepubliceertden feilen
Juli) i6z8.

Lfooby den Hoogen Raede bevonden werdt»

dat de Procureurs vanden felven Hove, foo in
faecken van appellatie, reformatie, materien pof-
fefToir, als andere faecken voor den Hoogen Rade
dienende, naer't voldingen vande faecke , ende
t nemen vande appoinftemente difpofitijf, haere
Sacken ende ftucken, voor ende al eer daer van
op de Rolle te dienen, jegens alle goede ordre en-
de oudt ghebruyck, contrarie d'lnftruftie in haer
Comptoiren bly ven behouden, wii��lende van In-
ventarifen, ended'Ampliatien van dien, midtfga-
dersmalkanderen leveren de Copie van d'een des
anders gheproduceerde, fonder dat by henluyden
van haere Sacken onder den Hove behoorlijcken
wert gedient �. Dat mede den Procureur vande ee-
ne parthye behoorlijcken van fijn Sack ende ftuc-
ken ter Rolle dienende, den Procureur vande we-
derpartye fijn Sackende ftucken in fijn Comptoir
behoudende, dickmaels onwilligh ende in gebre-
ke blijft de felve ter Rolle over te leveren, onder
pretext dat fijn Advertii��ment van Rechten, Ad-
dicien, of andere Schriftuyren by fijn Advocaet
niet en zijn ghemaeckt, ende andere fubterfugien
daer toe ghebruyckende, omme den voortganck
vanden Procefle ende uyttinge van dien te traine-
ren , waer deur d'eene of d'andere partye mercke-
lijcke verhindert wert te mogen verfoecken expe-
ditie van Juftitie, ende dat daer onder oock eenige
onbehoorlijckheden fouden mogen werden ghe-

Renovatie vande 113 , 12,4, 169, 179, 180, 181 ende
183 Articulenvan.le Inflruclie vanden Hoo-
gen Rilde, &c.

Λ Ifoo by den Hoogen Rade bevonden wort, dat
^* den voortganck vande Juftitie dagelijcks meer
ende meer wert gheretardeert door verfcheyden
abufen ingedrongen, jegens de Inftruftie vanden
felven Rade , ende voorgaende Ordonnantien
dien aengaende ge�maneert, tot merckelijcke be-
fwaernifie van die de Juftitie van noode hebben.
SOO 1S T, dat 't HofTomme daer inne te voor-
fien, goetghevonden heeft te renoveren de 113,
114, 169,179,180,181 ende 183 Articulen van-
de voorfz Inftruftie^ mitfgaders het eerfte Articul
vande Ordonnantien tot verfcheyden tyden inde
Audi�ntie van defen Raede ghepubliceert. Item,
het Artijckel ghepubliceert op den twaelfden Fe-
bruarij 1613. beyde hier voorenColum. 1093.cn
1099 gebracht. Jmde werdende Suppooftenge-
laft, hen precife naer den inhouden van alle de lel-
ve te reguleren. Gedaen ende ghepubliceert inde
Audi�ntie vanden ghem�lten Rade, denacfatften
Junij 1647-

i» Reglement ende Ordre, tot bevorderinge vande expeditie vande f u-

flitie voor den Hoogen Rade in Hollandt. In date den 7 junij � 6 5 8.

j Lfoo den Hoogen Rade in Hollandt, hoe
langer hoe meerder is bevindende, dage-
lijeks veele, ende feer merckelijcke abu-
fen,ende ongeregeltheden te werden ge-
pleeght, ende voor te vallen in 't ftuck vande
cours, ende voortganck vande Juftitie, Sulcx dat
daer door den geenen die genootfaeckt zijn, hare
gerechtigheden voor den felven Raede te vervol-
gen, ende voor te ftaen, daer inne feer werden op-
gehouden, getraineert, ende ghetraverfeert, ende
dickmaels tot haren grooten interefte, ende fcha-
«e, nieten konnenghenietenfoodanigenvoort-
ganck, ende expeditie van Juftitie ,als henluyden
van noode is, ende in een Lant van goede Juftitie,
wel foude behooren � Beftaende de fehG abufen,
ende ongeregeltheden onder anderen veele daer

inne, dat voor eerft de faecke, ter Rolle vanden
voorfz Rade dienende, met ongefundeerde pre-
texten , frivole uytvluchten, ende onbehoorlijcke
dilayen, menichmael lange werden ghetraineert,
ende geprotraheert, al eer die gebracht werden in
ftatedat die zijn voldongen, ende al voldongen
zijnde, noch lange werden opgehouden, eer men
kan komen tot de Pleydoye, die van wegen d'ee-
ne , of d'andere van parthyen noodigh ofte dien-
ftigh gevonden wert, daer inne te werden gedaen,
endebepleytwefende, wanneer die by deCom-
miiTarifl�n ter Audi�ntie vande Rolle gecommit-
teert, gehouden werden inadvijs, d'eene of d'an-
der van parthyen, onder pretext van daer inne te
fullen doen maecken,een Deduftie ofte Advertif-
fement ('t welck dickmaels onnoodigh is) ofte

onder

-ocr page 557-




	1103 Placaten. 5� Boeck	^Mo4> behoorlijck expeditie van Juftitie konnen gh_c. raecken. Ende of wel tegens eenige der voorfz abufen ofte mif bruyeken ende ongeregeltheden, _voordefen foo by de Inftruftie , als oock by naerder Ordonnantien vanden voorfz Rade eenighfints is voorfien gheweeft 5 Doch de felve Inftruftie ende Naerder Ordonnantien niet naer behooren en werden geobferveert. SOO IST,dat den voorfz Hoogen Raede, omme den cours vande Juftitie aengaende de faecken ftaende tot haerder kennifl feendejudicature, te brengen tot meerder fpoe- digheyt ende beter expeditie , noodigh vindende tegens alle de voorfz abufen, mif bruyeken, onge- regeltheden ende difordentelijckheden naerder ende oock van nieuws te voorfien, geordonneert heeft, ende ordonneert mits defen, aengaende de faken tot haerder kennifl� ende judicature ftaen- de, geobferveert ende onderhouden te werden,de Artijckelen ende Poinften hier nae volgende. De Procureurs fulien vanden beginne vanden Procent nemen goede inftruclie, om ey/ch te doen ende conduite te nemen, fonder uyt ft el of dilay daer toe te verfoecken, op peyne van verleent te werden comparuit ende abfolut�e vande inftantie, cum expenfis. I. perftelijck, alfoo volgens het 179 Artijckel van- ■^de Inftruftie vanden voorfz Raede, de Procu- reurs dienende de Impetranten ofte EyiTchers van den beginne vanden Procefte ghehouden zijn, te nemen goede, ende breede Inftruftie om eyfch te doen, ende concluile te nemen : Dat de felve* Pro- cureurs de faecken tot dien eynde, volgens de or- dre ende loop vande Rolle, 'tzy op haer eygen prefentatie.ofte van partyen adverfe,omme eyfch te hooren uytkomende, ende op-gheroepen wer- dende, altijdtghereet fulien moeten zijn, omme eyfch te doen, ende conclufie te nemen, fonder dat fy daer toe lullen mogen nemen ofte verfoec- ken eenige uytftel ofte dilay, ende dat by gebreke van dien, op 't verfoeck vande weder-parthye, te- gens den Impetrant ofte Eyffcher fal werden ver- leent comparuit, ende abfolutievande inftantie met condemnatie inde koften, fonder dat oock geconfenteert fal werden eenigen tijdt om 't felve comparuit te mogen purgeren, ten ware by de Commiffariifen ter Audi�ntie vande Rolle geeom- mitteert, omme eenige evidente redenen clen fel- ven blijekende fulcks vverde toe geftaen: Ende in gevalle fulcks niet toe gheftaen wefende, ofte den tijdt, die omme het comparuir te mogen purgeren is toe geftaen,verloopen zij nde, daer na geen pur- ge van 't comparuit fal werden geadmitteert. De Procureurs fulien altijdt moetengereet zijn, Μ voldoen den termijn daer toe de prefentatie ter Rolle geftclt, dient. II. Dat vorders oock de Procureurs altijdt fulien moeten gereet zijn, omme te voldoen oen termijn daer toe de prefentatie ter Rolle eheftelt, ende op de Rolle uytkomende, is dienende , fonder dat fy 't felve fulien mogen ontgaen, ofte dilayeren on- der pretext van eenigh verfoeck, 't welck by of ^a~ ^r ° luyden

onder eenigh ander pretext, in gebreecke blijft de ftucken daer pede die aengaende de felve PJey- doye, haer wil behelpen, over te leveren. Dat oock foodanige ftucken geheel confufelijck wer- den overgelevert,met vermencinge van verfchey- de ftucken ende Gefchriften die men niet en kan fien, waer toe geexhibeert, ende over geleyt wer- den,jae oock fomtijts foodanige Gefchriften ende ftucken, die uytfienlijck zijn geheel impertinent. Gelijck wyders mede de voorfz mif bruyeken en- de difordentelijckheden, foo aengaende de faec- ken die voor de voorfz Commiflariflen werden bepleyt, als mede die bepleyt werden voor 't Col- legie vanden ghemelten Raede , ende die anders werden gheinftrueert, omme by den felven Rae- de diffinitivelijck ghetermineert te werden, daer inne beftaen, Dat de Procureurs dickmaels niet en zijn voorfien van behoorlijcke Procuratie, die fy- ' luyden nochtans vanden beginne vanden Procef- fe af behooren re hebben: Dat oock van wegen de partyen de welcke naer de Inftruftie ofte ftyle ge- houden zijn over te leggen de Aften ofte Notu- len van Dingtalen, foo voor den voorfz Rade, als ter voorgaende inftantien gevallen, mitfgaders de Sententien, Appoinftementen ofte Vonnif��n, daer van gheprovoeeert is, dickmael in gebreecke blyven de felve te exhiberen, ende behoorlijck over te leggen , fonder welcke de faecken noch- tans niet wel tot expeditie van Juftitie ghebracht konnen werden: Ende dat mede niet alleen veel- tijts impertinente ftucken, ende de ftucken fon- der behoorlijcke applicatie, op den Inventaris ge- produceert werden, maer oock dickmaels grootje Gefchriften, ftucken, Aften ofte Munimenten, innehoudend� veele verfcheyden poinften, ofte van amplen teneur zijnde, over gheleyt werden, omme alleen yets daer uyt te infereren ter intentie vandeparthyen, fonder pertinente aenwyfmge te doen van het geene 't welck men daer uyt wil trecken, ende appliceren tot fijne intentie: Dat mede wanneer inde faecken ofte Proeefl�n eenige Verbalen,daer inne ofte in andere gehouden moe- ten werden over gheleyt, de felve dickmaels niet volkomentlijck ende behoorlijck gefurneert.maer ftucks-wyfe, ofte by Minuten, ofte Copien van Minuten, van't gheverbalifeerde werden eheexhi- beert ende over geleyt, waer uyt merckelijcke in- convenienten inde expeditie vande Juftitie foude konnen komen te ontftaen : Ende vorders oock andere ongeregeltheden ofte difordentelijckhe- den, waer door de befoinges vanden gemelten Ra- de , in 't adminiftreren vande Juftitie, feer werden verachtert ende geretardeert; Ende voornement- lijck in onbehoorlijcke dilayen, van d'een of d'an- dere van parthyen, in 't overleveren ende dienen van hacre Schriftuyren, midtfgaders ftucken, Aften ende Munimenten, hoewel van wegen d'andere parthye, al lange , ende oock op ver- fteck is ghedient, blyvende oock veeltijdts de Procureurs vande felve verfteeckene parthyen daer-en-boven mede in ghebreecke re exhibe- ren ende over te leggen hare Procuratien, hoe- wel henluyden fulcks by forclufie, ofte anders by den Raede is gheordonneert, ftreckende alle 't felve ten eynde de Luyden haer gherech- tigheden vervolgende, dien-aengaende tot geen

-ocr page 558-



	_χ ιο5 Expeditie van Juftitie voor den Hoogen Rade. � 106

iuydcn als dan foude werden ghedaen , omme te hebben cautie, vifie, ofte Copie van eenige Acten ofteMunimenten , ofte diergelijcke verfoeck, het welck fyluyden te vooren hadden konnendoeq, ende daer van den dach niet en dient, maer dat fy onvermindert, ende fonderprejuditie van fooda- _niah verfoeck, fullen voldoenden termijn daer toe de prefentatie dient. Wanneer op de conclufie van eyfch fdl wefen ghenomen dach om te antwoorden, ofgeantwoort, ilico daer op fal moeten werden gerepliceert, ende op de replijck ilico gedapliceert. III. Dat wanneer van wegen de Gedaeghde, ofte Gerequireerdeop de conclufie van Eyfchtegens hem genomen, ofte op 't verfoeck tegens hem ge- daen, 't zy naer dat fal wefen ghenomen dach om te antwoorden, ofte ilico gheantwoort werdende, fimpelijck genomen fal werden contrarie conclu- fie in ordinaris forme, fonder daer by gevoeght te zijn eenige prefentatie, verklaringe, ofte yet an- ders daer op eenige naerder deliberatie, ofte In- ilruclie vande Impetranten, EyfTchers ofte Re- quiranten van noode foude mogen zijn, daer op ilico�u moeten werden gherepliceert, fonder daer toe dach, ofte eenigh uytftel, ofte dilay te mogen yerfoecken, ofte nemen, gelijck mede indien fim- pelijck fonder eenige byvoeginge als boven, ghe- perfifteert wert voor replijcq, als dani/iiofal moe- ten werden ghedupliceert, op peyne dat de ghe- breeckige vanden voorfz termijn in 'tvoorfzcas refpe&ivelijck ilico te voldoen, daer van fal wefen verileecken, ende de faecke in des felfs reguarde fal gehouden werden voor voldongen. Den dach om te repliceren of dupliceren ghenoten we- /ende, geen verder dilay te nemen. mi. Ende oock wanneer in alfulcken cas dat men kan ende behoort te hebben dach , ofte dilay om- me te repliceren, ofte te dupliceren, den felven dach, ofte dilay daer toe fal wefen ghenoten, de faecke ter Rolle gheprefenteert zijnde, ende uyt- komende omme te repliceren, ofte te dupliceren, als dan geen verder dilay 'tzy op verfteck ofte an- ders ghenomen, ofte verfocht fal mogen werden, maer precyfelijck den felven termijn van replijcq ofte duplijcq fal moeten werden voldaen, ende by gebreecke van dien de ghebreeckige tot alfulcken efTe&e als boven, daer van fal wefen verfteecken. He Gedaeghde in gebreecke blyvende te antwoorden, en- de verfleck gedecerneeri, fal daer naer gene ordinaris verdere dilayen omme te antwoorden mogen pretenderen. V. Dat als tegens den Ghedaeghde ofte Verweer- derm ghebreecke blyvende te antwoorden , fal ^We'^en gedecerneert verfteck van antwoorde.'tzy ablol�telijck, ofte 't zy falvo purge, ende met ad- «Mfl�e omme 't felve binnen feeckeren tijdt te mo- gen purgeren, Dat daer nae de felve Gedaeghde, orte Verweerder, niet en fal mogen pretenderen te gemeten eenige ordinaris, ofte vordere dilayen,		omme te antwoorden, hoewel hy die te vooren hadde konnen verfoecken , endeghenieten, ende hy die niet verfocht, ofte genoten heeft. Dat de Gedaeghde naer de dilayen van antwoorden abfemie_s ende verfteck, geen verder dilay of pro- longatie fal mogen verjoecken^ > VI. Dat de Gedaeghde ofte Verweerders hebbende ghehadt, volgens de Inftruftie, de ordinaris dilay- en, als van dach omme te antwoorden, mitfgaders abfentie, ende daer nae noch daer toe een vorder dilay op verfteck, niet fullen mogen verfoeiden ofte ghenieten, eenige vordere dilayen, nochte oock eenige prolongatie, ofte continuatie, van 't voorfchreve verfteck, maer daer naer in gebreec- ke blyvende te antwoorden, precyfelijck daer van fullen blyven verileecken , ende aende parthye toe-gheilaen fal werden het profijt van 't felve verfteck. '/ Fer/leck falve purge binnen den tijdt daer toegeprefi� geert, niet gepurgeert zijnde, e η fat'deverfteecken daer naer tot geen purge, metten effecle van dien, werden geadmitteert. VIL Dat oock naer het decerneren ende verkenen van defiault, ofte van verfteck, voornementlijck wanneer fulcks gedaen is falvopurge, ofte met ad- miifie, omme 't felve noch binnen feeckeren tijdt te mogen purgeren, fonder doch binnen den fel- ven tijdtgnepurgeertte zijn, geen purge van het felve defrault, ofte verfteck metten ef��cte van dien, fal werden gheadmitteert, ten ware omme merckelijcke, evidente ende fuf�ifante fedenen, den Rade, ofte de Commiifariil�n ter Audi�ntie vande Rolle gecommitteert, blijckende,ende par- tye ofte des felfs Procureur daer op gehoort,'t fel- ve werde toe geftaen. Op incidentele verfoecken falalleenlick werden verleent dach om te antwoorden fonder verdere dilayen. VIII. Dat �p Concluiien noopende eenige inciden- tele fuftenuen, ofte verfoecken, alsopinterine- menten van Rcqueften Civile , ofte andere ver- foecken , die incidentehjek injudicio werden ghe- daen , geene andere ofte vordere dilayen fullen werden toe gheilaen, dan alleen�jck dach om te antwoorden, fonder dienaengaende te m�gen ge- bruyeken eenige vordere dilayen, t© weten van abfentie, ofte verfteck, maer by de Gedaeghden» genooten zijnde dilay van dach omme te ant- woorden , ende de faecke daer toe ter Rolle uyt- komende,de Gerequireerdens precifelijck gehou- den fullen zijn op het ghedaen verfoeck ende ge- nomen conclufie, te antwoorden. Requcfie in judicio of'civile\tennaefien Recht- dage te prefenteren. IX. Ende dcwyle mede de expeditie vande Juftitie dickmaels geretardeert wert,door dien van wegen d'een ofte d'ander van parthyen gelicht wert Re- quefte Civile ofte Appoinaement om verfoeck injudicio te mogen doen , welcke de fdve par- A a a a thyen

-ocr page 559-




	1107
	1107	Piacateru. ?♦ Boeek	11�8 Rolle uytkomende, dickmaels werden gh�ftelt in ftate,'t felve doende veeltij ts om dat de Procureur vande weder-partye abfent, ofte niet ghereet en is om fijn termijn waer te nemen, ende omme alfoo malkander te accommoderen, itreckende 't fel_vetot merckelijcke verachteringe van hare Meefters faecken, ende verhinderinge van het avancement vande Rolle: Dat de Procureurs niet fullen ver- mogen eenige faecken te ilellen in itate, dan ten zy met kenniife ende goetvinden vande Comniif- farifl�n vande Rolle , allegerende aende felve Commiilarifl�n de redenen, waer omme fyluyden fulcks zijn doende : Ende fal de Griffier ofte Sub- itituyt Griffier, fittende ter expeditie vande Rol- le, daer van geene notulen mogen houden, ten zy hy verftaen lal hebben 't felve ghedaen te werden met goetvinden vande voorfz Commiflarillcn, Oock geene extraordinaire dilayen ofprolongatien toe flaen, dan met conferu van hare Meeflers, XIII. Dat oock de Procureurs niet en fullen vermo- gen toe te ilaen, ofte te conienteren buyten ordre vanden Raede, ofte yande CommiiTariffen vande Rolle, aende parthye van hare Meefters, ofte des felfs Procureur, eenige dilayen, ofte prolongatien van dilayen, die fy niet en zijn ghehouden aende felve toe te ftaen, ten zy dat fulcks gefchiede met kenniile ende wille van haere Meefters, op peyn'e foo bevonden wert fulcks ghedaen te zijn buyten kenniife ende wille van hare-Meefters, dat de kht Procureurs fullen werden ghefufpendeert vande bedieninge van haer Procureurfchap voor den voorfz Rade den tijdt van twee Maenden. Een faecke voldongen en in flate om bepleyt te werden, datfulex falmogen gefchieden by d'eenpartye alleen, foo wanneer d'andere nae voorgaende iehoorlijcke infinuatie daer toe in gebreecke blijft. XIIII. Dat als de fake is voldongen, ofte by verfteck, noopende de termynen van Replijek ofte Du- plijck voor voldongen wert ghehouden, indien de Procureur van d'eene partye gereet is om de faec- ke door fijn Advocaet te doen bepleyten, ende de Procureur vande weder-partye daer toe daeghs te vooren geinfinueert ende veradverteert zijnde, mede niet ghereet en is, ofte fijn Advocaet dien- aengaende in ghebreecke blijft, ofte hem tot dien eynde op de Rolle niet en laet vinden, by fo verre de CommiiTariiTen vande Rolle niet evidenteJijck en blijekt van eenige wettige redenen van excufe, de Procureur vande partye die gereet fal zijn ghe- admitteert fal werden, omme fijne conclufie. ofte verfoeck ende fuftenue voor de voorfz Commifta- riiten te doen funderen, endejuftifkeren,ende fij- ne ftucken over te leveren,fonder dat gewacht fal werden naer de ftucken vande weder-parthye, in- dien die binnen den tijdt van drie dagen mede niet en werden over gelevert. Dat in faecken bepleyt, ende in advijs gehouden, de fiucken binnen drie dagen fullen werden over gelevert. XV. Ende als de faecken voor de vQorfz Ccmvtif}?' rifien
		Piacateru. ?♦ Boeek

thyen ofte haere Procureurs veeltijdts noch lange onder haer houden, fonder die ter Rolle te pre- fenteren, dan als fyluyden bemercken dat de faec- ke is in poindte van metten eerilen ghetermineert te fullen werden , omme alfoo daer mede de faec- ke noch op re houden; Dat mitfdien die geene die Appoin&ement omeenigh verfoeck injudkio te mogen doen, ofte Requefte Civile gelicht fal heb- ben, gehouden fal zijn die ten eerften Recht-dage da�raen ter Rolle te prcfenteren, oppeyne van daer toe niet te fullen werden geadmitteert. d'Appellanten gullen tot het proponeren van hare Grie- ven met werden gheadmitteert, voor ende al eer[y fullen hebben gedaen blije ken dat de boete is oefurneert. X. Naer dien de Appellanten die gedachvaert zijn in cas van anticipatie, ghehouden wei�ndealvoo- ren hare grieven te proponeren,ofte eyfch te doen in cas d'Appel, by provifie in handen vanden Rentmeefter vande exploic~ten te furneren de boe- te van 't vol Appel, dickmael in gebreecke bly ven ofte tarderen, 'tfelve furnii��ment vande boete te doen, fulcks dat fyluyden daer omme als noch niet en konnen proponeren haere grieven, waer door de faecke tot naerdeel vande parthyen ad- verfe onbehoorlijck wert op ghehouden 5 Dat in- dien de voorfz Appellanten ten dage als fy ghe- houden fullen zijn haere grieven te proponeren, aende Commiifarifl�n ter Audi�ntie vande Rolle ghecommitteert, niet en doen blijeken 't voorfz furniiTement vande boete te zijn ghedaen, fyluy- den daer nae tot het proponeren van hare grieven geenfmts fullen werden gheadmitteert, maer de appellatie, metter daet, ghehouden fal werden te wefen defert. De Procureurs fullen haer tydelijck op de Audi�ntie vande Rolle laten vinden, oppeyne, &c. *^Xl'* Alfoo de Procureurs dickmaelsin ghebreecke bly ven henluyden op de ordinaris uyre ter Rolle te laten vinden, fulcks dat de faecken by haer op de Rolle geprefenteert uy t komende, ende op ge- roepen werdende, daer omme moeten bly ven itaen, tot merckelijck intereft van hare Meefters, ende verachteringe vande cours vande Rolle₅ Dat de Procureurs, die wanneer de faecken by hen- luyden ter Rolle gheprefenteert, naer ordre uyt- komen, ende opgelefen werden, bevonden wer- den niet op de Audi�ntie vande Rolle prefent te zijn, lullen werden ghecondemneertin een boete van drie guldens, t'elcken ten behoeve vanden Armen, in handen vanden Penningh-meefter van de Griffie vanden Hoogen Rade tehetalen, alvoo- ren weder ter Rolle voor yemant te mogen occu- peren, ende dat oock haere gheprefenteerde faec- ken ter Rolle fullen werden gheroyeert, ten ware fyluyden mochten hebben eenige wettige excufe, daer van fy den Raede, ofte Commiffariil�n vande Rolle, deden blijeken. De Procureurs en fullen gene faecken inflateflellen,dan met kennijfe van Commiffariffen vande Rolle. XII. Ende alfoo by de Procureurs, de faecken op de

-ocr page 560-



		Expeditie van Juftitie voor den Hoogen Rade. πιο
	1109	Expeditie van Juftitie voor den Hoogen Rade. πιο

			ofte pertinente notulen vande Dingtalen inde voorgaende iiiftantien gehouden, ende dat foo in alfulcke, als andere faecken, by de overgeleverde ilucken mede gevoeght fullen zijn de Ac~ten ofte Notulen vande Dingtalen voor den voorfz Rade, inde faecke die bepleyt is, ghevallen, ende by ghe- breecke, dat 't geene voorfz is, binnen den voorfz tijdt van drie dagen naer de gedane pleydoye van wegen de parthye die fulcks is incumberende te doen,niet fal zijn gedaen,des felfs Procureur t'elc- ken male fal vervallen in een peyne van drie Ca- rolus guldens, ten behoeve vanden Armen,te be- talen in handen vanden voorfz Penningmeefter, alvooren voor yemandt meer ter Rolle re mogen occuperen, ende daer en boven de ilucken die van wegende felve parthye fullen wefen over ghele- vert, fonder byvoeginge vande voorfz Copien ofteDidhims vande Sententien, Vonniffen ofte Appoinclementen, mitfgaders Adlen ofte Notu- len vande Dingtalen, (indien alle 't felve by de partye adverfe niet en is geexhibeert) weder uy t- gegeven fullen werden, omme fulcks ofte 't geene daer aen mancqueert, als noch binnen den tijdt van drie dagen daer naer, by gevoeght, ende t "fa- men over ghelevert te werden, ofte by faulte van dien, fonder daer nae langer te wachten, op de overgeleverde ilucken van d'andere partye alleen recht ghedaen te werden, in gevalle van wegen de felve andere parthye de voorfz Copien ofte Di- ciums vande Senten tien, Vonniffen ofte Appoin- ctementen, mitfgaders Aden ofte Notulen vande Dingtalen, geexhibeert fullen zijn. Geene conclufien* inferiptis over te lev�ren, dan di&'corretigeschreven, ende hy den Advocaet zijn onderteeckent. XIX. Ende alfoo by den voorfz Rade bevonden wert niet wel geobferveert te werden de Ordonnantie vanden felven Rade voor defen ge�maneert, aen- gaende de conclufien die inferiptis ter Rolle over gheleverc werden, van dat die moeten weien cor- rect ghefchreven, ende by de Advocaten onder- teeckent, dat de felve Ordonnantie alfoo ilricle- lijck fal moeten werden geobferveert, ende dien- volgens geene conclufien in fcriptis ter Rolle over gelevert, nochte ontfangen, ofte aengenomen fal mogen werden, dan ten zy die correct ghefchre- ven, ende by den Advocaet onderteeckent is." Dat de Procureurs niet en fullen occuperen fonderfuffi~ f ante Procuratie; JVaer vanfy vanden beginne aen fullen doen exhibitie inde Griffie, op pene van jufpenfe voor den t�jt van drie Ma enden, XX. Naer dien den voorfz Hoogen Raede mede is bevindende, dat niet naer behooren en w^T�rdt on- derhouden het 169. Artijckel vande Inftructie, ende eenige naerder Ordonnantien vanden felven Rade daer op gevolght,aengaende dat de Procu- reurs van begin af dat fy voor yemandt injudicio occuperen, ende hen dragen als Procureurs, be- hooren te wefen voorfienmetfuffifanteProcura- tien daer toe in behoorlijcke forme gepail��rt, en- de door mancquement yan dien, konnen komen te ohtftaen eenige inconvenienten, waer door de Α a a a ij par-
riffen van weder-zyden bepleyt zijnde, by defel- _ve Commiffarifi�n werden gehouden in advijs,-en- de oock wanneer de faecke bepleyt is voor 't Col- leeie vanden Rade, elcks van parthyen de ilucken' daer mede fy henluyden fullen willen behelpen, fullen moeten doen overleveren inde Griffie, ofte in handen vanden Griffier, ofte Subilituyt Grif- fier, uytterlijck binnen drie dagen naer de gedane pleydoye, fonder daer mede langer te vertoeven, �t _zy onder pretext van een Deductie, ofte Adver- tifl�mcnt te fullen doen maecken, ofte onder wat ander pretext't felvefoude mogen zijn, ende de eene of d'ander van parthyen van des te doen bly- vende in ghebreecke, recht gedaen fal werden op de ilucken die over gelevert lullen zijn, fonder dat den voorfz tijdt van drie dagen om gekomen zijn- de , langer nae de ilucken van d'andere partye fal werden gewacht. Dat naer gedane pleydoye de fuckenfullen werden over gelevert onder behoortijeken Inventaris. XVI. Indien d'eene of d'ander van partyen op de ge- daene pleydoye die gevallen is voor Commiffarif- fen,eenige ilucken meerder fal willen overleggen, dan de Mandamenten, Aclen ofte notulen vande Dingtalen, mitfgaders de Sententien, Appoincte- menten ofte Vonniffen daer van geappelleert,ofte geprovoceert is, dat als dan de ilucken fullen wer- den over geleyt, onder gelibelleerden Inventaris, ofte pertinenten Inventaris, met korte applicatie vande vordere overgeleyde ilucken, ende aenwy- finge waer toe elcks vanden felven werden geex- hibeert, fulcks dat fonder foodanigen Inventaris ende applicatie vande voorfz vordere geexhibeer- de ilucken, de felve vordere ilucken niet en fullen werden aengenomen, ofte daer op geen reguard genomen en fal worden. Geenefiucken over te leggen dan tot de faecke dienende. XVII. Ende dat alfoo onder de felve ilucken niet ert (uilen werden vermenght ende over geleyt eenige ilucken de weicke zijn impertinent, ende niet en doen ter faecke , waer van de Advocaten ende Procureurs foo in dufdanigen productie van iluc- ken,als anderfintsinde Proceffen voor den voorfz Hoogen Rade, haer fullen hebben te onthouden, of dat fyluyden daer over fullen werden ghecon- demneert in alfulcke boete als naer gelegentheyt van faecke bevonden fal werden te behooren. De Procureurs vande Appellanten of Impetr antenfullen ghehouden zijri binnen drie dagen na de pleydoye over - te leveren Copien autentijcq vande Sententien of Vonniffen daer van geprovoceert is. XVIII. Dat oock de Procureurs vande Appellanten ofte Impetranten in cas d'appel, ofte van reforma- tie, fullen moeten verforgen, dat naer de ghedane pleydoye voor Commifiariffen vande Rolle ghe- vallen, werden overgheleytpertinente Didrums ofte Copien autentijcq vande Sententien, Von- miien ofte Appoinclementen daer van gheappel- leert ofte geprovoceert is, midtfgaders de Aden,

-ocr page 561-




	1111
	1111	PlacateiLj. 5 ♦ "Boeek	11_l2 Dm d'eene vanparthyen op mrfleck ghediBntnelhnde folmogwverfoecken refufie van koften, gedaen om t_c hekomen foodanige Aften ende Munimenten als pattyeadverfe gehouden was te produceren. XXII. Sulcks dat oock des niet te min d'eene vande parthyen, hebbende gedient van Aften ende Mu- nimenten, met verfteck vande weder-partye, daer naer, omme de faecke te vervolgen, ende tot ex- peditie van Juftitie te konnen brengen, onder am- pliatie van Inventaris heeft geproduceert foodani- ge ftucken ofte Aften die daer toe van nooden zijn,ende die de wederpartye foude moeten over- leggen, als namentlijck de Sententien daer van gheprovoceert is, de Aften van Dingtalen voor den voorfz Rade ghehouden, ende diergelijcken, van wegen de felve partye, wanneer d'andere par- tye daer na mede noch komt te dienen van Aften ende Munimenten , terftont daer nae verfoeck fal mogen werden ghedaen, omme te hebben refufie van koften, die overliet bekomen ende produce- ren vande felve Aften, mitfgaders amplieren van- den Inventaris, ende gevolge van dien, zijn geval- len , op welck verfoeck als dan by den Raede foo- danigh reguard genomen fal werden,als bevonden fal werden te behooren. In faecken voor den Raedt bepleyt,fullen de Sententien, Vonniffen ende Aden van Dingtalen in autentijcque forme geextendeert, over geleyt werden. XXIII. Dat inde faecken die voor 'tCollegie vanden Rade, achtervolgens de nieuwe Ampliatie vande Inftruftie fullen werden bepleyt, over geleyt ful- len moeten werden de Sententien, Appoinfte- menten ende Vonniil�n daer van gheappelleert of geprovoceert is,mitfgaders de Aften vande Ding- talen zijnde gheextendeert, ende in autentijcque forme, niet anders dan als die in andere Proceilen, welck als Proces by gefchrifte ftaen diffinitivelick getermineert te werden, moeten werden ghepro- duceert. *Dat* in faecken voorden Raedt lephyt, d'Inventariffen fullen mede brengen korte applicatie ende aetitvy- finge waer toe deproduclien dienen. XXIIII. Gelijck mede in foodanige faecken die voor't Collegie vanden Rade, volgens de voorfz Ampli- atie vande Inftruftie, fullen werden bepleyt, de Inventariil�n fullen moeten mede brengen korte applicatie ende aenwyfinge, waer toe de geprodu- ceerde Documenten zijn dienende, 't welck oock gheobferveert fal werden in andere faecken, als in inftantien van gyfelinge, ende diergelijcke, wan- neer verdere produftie van ftucken, Munimenten, als van Verbalen , Sententien, Aften van fomma- tie ende gyfelinge, wert gedaen. Geen Verbalen te produceren, dan in 't geheeldelite geextendeert ende onderteeckent. XXV. Dat inde faecken daer inne voor CommiflarHien vanden Rade ghehouden is eenigh Proces verbaeij ofte in andere faecken daer inne fodanigh Vcrbael moet
		PlacateiLj. 5 ♦ "Boeek

partyen in ^;t vervolgen van.hare faecken ende ge- xechtigheyt,, ib.ude konnen werden opgehouden, ende daer by merckelijck fouden konnen we&n geinterefTeertjindien naermaels foude werden be- vonden, ofte dat de Procureurs inden voorfiganck vanden Proeeil� de parthyen daer mede fouae^:be- jegenen, dat fyluyden noch van geene Procuratie .zijn voorfien: Dat daer omme de Procureursach- tervolgens het voorfz 169. Artijckel vande In- ilruftie, ende Naerder Ordonnantien , vanden beginne aen dat fy vooryemandt in Rechten als Procureurs fullen occuperen, fullen moeten heb- ben fuffifante Procuratie daer toe dienende, ende in behoorlijcke forme wefende ghepafl�ert, «nde dat fy oock volgens 't voorfz 169 Artijckel yande Inftruftie, van begin aen dat fy vooryemandt als Procureur fullen occuperen, daer van ter Griffie vanden voorfz Raede fullen hebben te doen exhi- bitie, 't welck voornementlijck fal werden gheob- ferveert in reguarde van die haer fullen dragen als Procureurs vandegheene de welcke zijn Aenleg- gers ofteEyi�chers, Impetranten ende Appellan- ten. Ende in cas dat yemant vande voorfz Procu- reurs hem hebbende gedragen ende gheoccupeert voor yemant injudicio, ofte in Rechten als Procu- reur, daer nae inden voortganck vande faecke by hem wertgheal legeert, ofte bevonden weit den felven gheenfizffifante Procuratie daer toe te heb- ben, waer door de partyen adverfe eenighfins in 't vervolgen van hare faecken ende gherechtigheyt werden op ghehouden, ofte daer by eenighfints foude zijn gheinterei��ert, dat de felve Procureur fal werden gheiufpendeert van de bedieninge van fijn Procureurfchap voorden voorfchreven Raede, den tijdt van drie Maenden, ten ware die. voor een Gedaeghde als Procureur ghe- occupeert hebbende , fuffifante redenen van excufe heeft, ende allegeert, waeromme hy foo haefl: van geene Procuratie heeft konnen werden yoorfien. . De Sententkn ende Aften van dingtalen effeclive- lijck op den Inventaris te brengen, op pene als inden Text. XXI. Dat wanneer by den Procureur vande parthye, den wekken toe ftaet ende incumbeertte produ- ceren, de Sententien, Vonniil�n ofte Appoinfte- menten daer van geappelleert oft anders ghepro- voceert is, midtfgaders de Aften van Dingtalen foo voor den voorfz Hoogen Raede, als ter voor- gaende inftantien gehouden, ten principalen van ltticken fal wefen gedient,fonder alle de felve per- tinentelijck met expreflle van dach ende datum, teitelJenop fijnen Inventaris, oock daer benef- fens inder daet te produceren, de felve Procureur fal komen te vervallen in een peyne van fes Caro- lus guldens ten behoeve vanden Armen, ende te betalen in handen als boven.fonder dat hy fal mo- gen volftaen, ofte vande felve peyne fal wefen be- vrijdt , al is'tdat hy hem in fijnen Inventaris, tot de felve Sententien, VonnifTen, Appoinftemen- ten ende Aften, is refererende, ende al is 't oock dat die van wegen d'andere parthye, al zijn ghe- produceert.

-ocr page 562-




	Expeditie van J�ftitie v	III4 verloop van dien, [onder verdere conflrainSle op de overgeleverde flucken recht gedaen werden. XXVIII. Gelijck mede aengaende het overleveren ende dienen van alle andere Schriftuyren, midtfgaders overleveren van flucken, ende dienen van Aften ende Munimenten, wanneer gheordonneert ofte tuifchen parthyen gheaccordeert fal zijn, dat die over ghelevert, ofte daer van ghedient fal werden binnen feeckeren gheprefigeerden tijdt, op pene van verfleecken , daer toe niet van noode lal we- fen eenige vordere conitrain&e ofte eenige andere Adte van verfleck te hebben , Sulcks dat oock by den Rade naer 't verloop vanden felven gheprefi- geerden tijdt, als by d'eene partye van Α eten en- de Munimenten gedient zijnde, ende haer flucken over gelevert hebbende, aengehouden endeghe- folliciteert werdt omme te hebben expeditie van J�ftitie, daer op recht gedaen fal werden, mits dat de partye die van haer fyde gedient ende gelevert fil nebben, indien 't felve niet en is ghedaen inju- dicio ter prefentie vanden Procureur vande weder- parthye, daer van fiil hebben ghedaen infinuatie aenden felven Procureur, fulcks 'dat fal blijcken den felven Procureur daer van kenhifle bekomen te hebben. Als gedient fal zijn van A�en �nde Munimenten ,falde decifie vande faecke op 't leveren van additien ofAd- vertijfementen niet werden g�retard�ert. xxix. Dat achtervolgens voorige Ordonnantie Van- den vooriz Rade vanden eeriten Februarij 1605. gerenoveert den iz Martij 1614. ende den feven- den April 162,8. tydelijck van w�gen de refpe&i- ve partyen naer dat van A&en ende Murtifnenten fal zijn gedient, over gelevert fullen moeten wer- den hare Additien ofte Advertifl�menten, fonder op vermaninge of wa�rfchouwinge te wachten, ofte dat by gebreecke van dien, en behoorlijcken tijdt naer de groothey t van 't Proces, ov�rftr�ec- ken zijnde, by den Raede ter decifie vand� faecke fal werden geprocedeert, fonder de uyttihg� van dien daer omme �enighfints t� difi�r�r�h. In Schrifturen geen� repetitien te g�bruyck�n, veil mik infertien van Munimenten, waer toe relatie kan genomen werden. -rV yv JV � Dat men niet alleen volgens h�t 12.7 Artijekel vande Inftructie vanden voorfz Rade, inde Schrif- tuyren niet en fal mogen ghebruyeken repetitien ofte rediten, nochte overvloedige ende imperti- nente middelen, daer onder by den Raede mede verflaen werden infertien, inde Schriftuyren van Additien, Advertiffementen ende dedu&ieri van geheele geproduceerde Munimenten, die rnen by relatie tot de felve, ende de Letter waer onder die zijn gheproduceert, a�nwyfen kan, ende dat op peyne in 't felve Artijekel begrepen, mier dat oock niet meer als eene Schriftuyre van Ded�&ie, ofte Advertifl�m�nt van R�cht�n,van w�gen elcx van parthyen, fal mogen werden over ghelevert, ende aengenomen, ten ware de partyen ofte hare Advocaten , naer het overleveren endtydtrec- A a a a iij ken

tnoet werden over glieley t, 't felve Verbael niet anders als geheelijck, endcin b�hoorlijcke fbrme nheextendeerc, ende by den Griffier of Subftituyt Griffier ondertekent zijnde, ende niet frucks \vy~ fe noch by minuten, ofte Copien van de minuten van 't geverbalifeerde, over geleyt fal mogen wer- den, op peyne van fes Carolus guldens ten profij- te vanden Armen te verbeuren , ende te betalen als boven by den Procureur, die eenigh Verbael anders als gheheelijck, ende in b�hoorlijcke forme eeextendeert,mitfgaders by den Griffier ofte Sub- ftituyt Griffier onderteeckent zijnde, fal hebben over geleyt. Dat van ampleproduflien, extracl daer nevens f al wer- den over geleyt, of anders by aenteyckcninge, oft deli- neatie'd'intentie vande producent werden aenoewefen. XXVI. Dat vorders in alle faecken wannermen hem wil behelpen meteenige groot� gefchriften, ftuc- ken ende munimenten, innehoud�nde vele poin- tlen ende van amplen teneur zijnde, die men wil produceren alleenlijck omme daer uyt yets wey- nich daerinne zijnde, tot fijne intentie teapplice- ren, dat het felve 't wclck men daer uyt tot fijn intentie wil appliceren, by extract apart daer be- nefTens fal werden over gheleyt, ofte dat ten min- iten daer van op den Inventaris, ende volgens het 2.9 Artijekel vande Nieuwe Ampliatie vandeIn- ilructie vanden Jare 1644. by lineatie,' ende aen- teyckeninge, in foodanige flucken, ghefchriften, ende munimenten,pertinente aenwyfinge fal wer- den ghedaen, of dat anders op foodanige groote ende ample ghefchriften, flucken of munimenten geen reguard genomen fal werden: Ende dat oock daer en boven de Advocaten ofte Procureurs, door wekkers fchult fulcks is by komende, daer over fullen werden gecorrigeert ofte gemul&eert naer gelegentheyt van faecken. In faecken te befchr'ijven by eyfch, antwoort, &c. ende daer van te dienen binnen feeckeren tijt, op pene van verfleecken, fal de gebreeckige verfleecken blyven tot/ukken effefte als naerflyle vanden Hove. XXVII. Dat als geotdonne�rt ofte tuifchen partyen ge- accordeert fal zijn de fa�eke te b�fchrijven, by eyfch, antwoorde, feplijck �rid� duplijck, ende daer van refpe&iv�lijck te dienen binnen fekeren tijdt, op pene van verfleecken, pr�cyfelijck geob- ferveert fal werden, dat d� geene van partyen di� in gebreecke fal blyven binnen den gh�prefigeer- den tijdt daer van refpe&ivelick t� dieneh, da�r van fal blyven verfleeck* , tot alfulckeri pfofijt� vande parthyen adverfe, als daer uyt na�r de In- ftru&ie, ende ftyle behoort t� volgen, f�nd�r dat van nooden fal zijn daer toeeenige v�rderecon- ltrainfte, ofte oock te vooren eenige aenmaning� a�nde gebreeckige partye, ofte des f�lfs-P��cur�ur te werden gedaen. Geordonneert oftegeaccordtertte dienen van Schtiftuy- ren, Men ende Munimenten binnen feeckeren g�pf e- fileerden tijdt, op pene van verfleecken, fal naer 't

-ocr page 563-

Pkcaten� 5.Boeck. j.Tit, �.DeeL

tt\6

1115

ken vande felve Deductie ofte Advertifl�ment, of d'ander van parthyen van Aden ende Mu

menten is gedient, fulcks dat de Sacken ofte iluc-
ken over ghenomen zijnde, Acte van ghedient is
uytgegeven, daer nae, alvooren het Proces diffi-
nitivelijck te wefen ghetermineert, van wegen de
felve partye van wiens zyde gedient is, de Sacken
ofte ilucken in 'tgheheel ofte eenigen deele niet
weder en fullen mogen werden ghelicht, ofte aen-
de felve werden uytgegeven , ten ware omme re-
denen als van accoort tuflchen partyen ofte ande-
re , fulcks by Requeile verfocht wefende, 't ielve
by Appoinctement vanden Rade expreflelijck fal
wefen toegeitaen 5 Ende naer dat de iaecke diffini-
tivelijck fal wefen ghetermineert, de ilucken van�.
den Procefle niet en fullen mogen werden uytge-
geven,dan ten zy nae dat volgens het 287 Artijc-
kel vande InflrucTie, van Revifie fai wefen ghere-
nuncieert, ten ware.de faecke van alfulcke nature,
ofte de Sententie foodanigh foude zijn, dat daer
van geene Revifie foude konnen vallen, midts dat
nochtans in 't felve cas geene reflitutie vande
voorfz ilucken fal werden ghedaen, dan met ken-
nifle vanden Rade.

't Selve fal oock plat't je hebben in flucken op mondelinge
pleydoye over ghelevert, ende daer op by den Raedt
recht fal gedaen zijn,

X X X 1111.

't Welck mede alfoo fal werden gheobferveert,
aengaende de ilucken die van wegen partyen ful-
len wefen over ghelevert op de pleydoye, 't zy in
cas van reauditie, ofte 't zy volgens de Nieuwe
Ampliatie vande Inilrudie voor 'tCollegie van
den Raede ghedaen, als oock die op depleydoye
voor de Commiflarifl�n vande Rolle ghedaen ful-
len wefen over gelevert, ende daer op by 't Colle-
gie vanden Raede op 't rapport vande �ehit Com-
miflariiTen, recht gedaen lal zijn.

Den Procureur van partye byforcluf'.e verfleecken, ende

gheordonneert binnen feeckeren tijdt fijne Procuratie te

leveren,falfulcx hebben te doen,op pene vanfufpenfie

voor den tijdt van drie Maenden. Ende, Dat op

behoor lij ck verfleck, oockfonder aenmaninge

recht fal gedaen werden,

XXXV.
Dat wanneer van wegen d'eene van partyen fal
zijn gedient van Aden �nde Munimenten, met
verfleck vande weder-parthye, ende daer naer by
forclufie, den Procureur vande felve wederpartye
geordonneert fal zijn binnen feeckeren tijdt over
te leggen fijne Procuratie, ofte dat anderfins naer
dat de ilucken van d'eene partye zijn over ghele-
vert , ende den Procureur van d'andere partye die
in ghebreecke is infgelijcks te doen, by den Raede
gheordonneert fal zijn �jm Procuratie over te le-
veren , de felve Procureur gehouden fal zijn voor
het expireren vanden tijdt by de forclufie, ofte an-
ders by den Rade gheprefigeert, inde Griffie van-
den voorfz Rade over te leveren fijne Procuratie,
waervan aldaer pertinente aenteyckeninge ghe-
daen fal werden,. op wat dach de felve Procura-
tien over ghelevert zijn, ende by faulte van dien,
dat de Procureurs die bevonden fullen werden
binnen den voorfz tijdt daer toe gheilelr zijnde,

ende inde faecke daer nu aireede forclufie, ^oite

foo-

fouden bevinden daer inne eenigh poinit inde
faecke van merckelijcke confideratie zijnde, niet,
ofte niet ghenochfaem aen gheroert te zijn, ende
noodigh foude vinden noopende 't felve poinct
naerder deductie te doen, in wekken ghevalle by
de principale Deductie ofte AdvertiiTement fal
mogen werden ghevoeght een kort naerder Ad-
vertifl�ment ofte Memorie, particulierlick flaende
op de felve poincten die by de voorige Schriftuy-
re van Deductie ofte Advertifl�ment niet, ofte
nietghenoeghfaem aengeroertzijn, fonder daer
inne te extravageren, ofte eenige repetitien ofte
rediten te ghebruycken van 't geene te vooren is
gededuceert.

Geene wiffelinge van Inventarijfen ofte flucken te doen,
voor en aleer van Allen ende Munimsnten Ja/

zijn gedient. \ ■ >

XXXI.

Dat oock volgens de Ordonnantie van den
voorfz Raede vanden 6 Ju lij i6z8. de Procureurs
haer als noch fullen hebben te onthouden van
met malkander te wiflelen van Inventarifl�mende
van aen malkanderen t� leveren Copien van d'een
ende d'anders ilucken , voor ende al eer fyluyden
beyde refpettivelijck van hare Sacken ende iluc-
ken ter Rolle fullen hebben gedient, op peyne van
fes Carolus guldens t'elckens ten behoeve vanden
Armen te verbeuren, by den geene die ter contra-
rie fullen hebben gedaen, ende daer en boven ghe-
fufpendeert te werden vande bedieninge van haer
Procureurfchap voor den voorfz Raede den tijdt
van vier weecken.

Van Aften ende Munimentengedient, fullen de overge-
brachte Sacken gevifiteert, endegehrec k daer in be-
vonden werdende, weder werden uyt'gegeven.

XXXII.

Dat wanneer fal wefen gedient van Acten ende
Munimenten, ende de Sacken ofte ilucken fullen
wefen over ge levert, de felve Sacken ofte ilucken
terilonrby den Griffier, ofte Subftituyt Griffier
fullen werden riaer ghefien regens den Inventaris,
of die volgens den Inventaris ten vollen zijn ghe-
furneert,ende of oock daer by is de Procuratie van
de Procureur inde faecke dienende,ende alvooren
't felve te zijn gedaen, ende bevonden te zijn, dat
de ilucken alfoo ten vollen zijn ghefurneert, ende
dat daer by is de voorfz Procuratie, de ilucken
■niet gehouden fullen werden voor gedient,nochte
Acte van ghedient uytgegeven fal werden: Ende
dat des niet te min den Procureur die van fodani-
gen defedueufen fack ter Rolle fal hebb� gedient,
t'elckens fal vervallen in een boete van drie gul-
dempromptelick ten behoeve als voren te betalen
aende Penningh-meeiier vande Griffie , foo haeit
't voorfz defed aldaer fal wefen bevonden.

Dat naer V dienen van Atlen ende Munimenten, ende

overnemen vande Sacken, geene fluckengullen werden

gelicht,voor dat 't Proces fal wefengetermineert,ende

daer naer oock niet anders dan onder renunchiatie

van Revifie, ende kenniffe vanden Raedt.

ι XXXIII.

Dat oock wanneer van wegen beyde, of d'eene

«■

�

-ocr page 564-

1117 Op de Revifien van de �niverficeyt tot Leyden. 1118

foodanige ordre vanden Rade is, binnen veerthien
dagen naer de publicatie defer Ordonnantie, hare
procuratien ter voorfz Griffie niet over ghelevert
te hebben,fullen werden gefufpendeert vande be-
dieninge van haer Procureurfchap voor den voor-
fchreven Rade, den tijdt van drie Maenden, ende
de faecke by der bant genomen werdende, omme
op de ftucken vande eene partye, die daer van op
verfteck heeft gedient, te werden ghetermineert,
(ghelijck deferieufe intentie vanden voorfz Rade
is) yoortaen oock alle fodanige faecken daer inne
naer behoorlijck verfteck vande wederpartye, ex-
peditie van Juilitie wert gefolliciteert, fonder ee-
ni'Teaenmaninge aende verileecken parthye, ofte
aen des felfs Advocaet ofte Procureur te doen,
onder anderen af te doen, ende te termineren, en-
de niet bevonden werdende de voorfz Procura-
tien als noch over ghelevert te zijn, daer inne des
niet te min recht gedaen fal werden, op den name
vande felve Procureurs.

Als van Allen ende Munimenten fal zij η gedient op ver�

/leek, of naer Pleydoye voor den Rade deflucken zijn over

aekvertsfalde Procureur vande verfteet ken gehouden

^L wefen fijn Meefler daer van te adverteren, op pene

dis inden Text. Oock in faecken aireede op ver-

fleck in j�ate van wyfen zijnde.

XXXVI.

Dat oock wanneer van wegen d'eene of d'ander
van parthyen fal weien ghedient van Acten ende
Munimenten met verileck vande weder-parthye,
ofte als naer pleydoye voor het Collegie vanden
Rade of voor CommiiTariiren gedaen, van wegen
d'eene partye de ftucken lullen wefen over ghele-
vert, ende den Procureur van d'andere partye niet
ghereet en is, om van fijn fyde mede te dienen van
Aften ende Muuimenten, ofte naer de voorfz
pleydoye overleveringe van ftucken te doen door
eenige verhindernifle, 'tzy dan toekomende by
gebreecke vande expeditie vanden Advocaet ofte
andere, de felve Procureur gehouden fal zijn van
itonden aen, ofte foo haeft naer ghelegentheyt
doenlijck fal zijn, advertentie te doen aen fijn
Meefler van foodanige verhindernifle, ende dat
van wegen des felfs weder-parthye in maniere
voorfz is gedient, ofte overleveringe van ftucken
isgedaen,ende wat daer uytfoude konnen komen

te volgen.indien niet en foude werden gevigileerti
omme van fijn fyde infgelijcks te dienen van Ac-
ten ende � Munimenten, ofte overleveringe van
ftucken_; te doen, hoedanige advertentie de Pro-
cureur aen fijn Meefler oock fal hebben te doen
naer 't publiceren van defe Ordonnantie,foo haeft
naer de gelegentheyt d�enlick fal zijn, aengaend�
de faecken die aireede zijn inftateals voorfz is,
ende daer inne hy niet gereet en is van Aften ende
Munimenten te dienen, ofte fijne ftucken over te
leveren, alles op pene,in gevalle de faecke daer na
alfoo komt uyt te vallen, dat op verfteck recht ge-
daen wert, ofte alleen op de ftucken van d'andere
partye, ende dat tot nadeel van fijn Meefler, fon-
der by den voorfz Procureur de voorfz adverten-
tie tydelijck aen fijn Meefler te wefen gedaen, de
felve Procureur vande bedieninge van fijn Procu-
reurfchap voor den voorfz Raede ghefufpendeert
fal worden voorden tijdt van drie Maenden, ends
dat onvermindert foodanige actie, als fijn Meefler
ten reguarde van fijn inrereft uyt faecke vande
felve naerlatigheyt,ofte anderfints uyt faecke van
negligentie,ofte wan-devoir, fo tegens fijn Advo-
caet, als tegens den felven Procureur, foude mee-
nen te hebben.

Partye door nalatigheyt ofte verfuym van fijn Advocaet

ofte Procureur oeintereffcert ende befchadight, wert

fijne atlie tegens defelvige gereferveert.

XXXVII.

Gelijck als generalijck noopendealle 'tgeene
hier boven is geordonneert, de intentie ende mee-
ninge vanden gemelten Rade is,dat indien yemaut
van parthyen daer inne, ofte ter occafie van dien,
foude werden befchadight, ofte gheinterefi�ert,
door de naerlatigheyt, verfuymenifi�, ofte wan-
devoiren, van haere Advocaten ofte Procureurs,
dat de felve parthyen, niet tegenftaende ende on-
vermindert de boven-geftatueerde peynen fal bly-
ven ghereferveert, ende des niet te min fullen mo-
gen inflitueren foodanige actie, als fy fullen mee-
nen ter faecke vande felve naerlatigheyt, verfuy-
meniiT�n of wan-devoiren,tegens hare Advocaten
ofte Procureurs te hebben. Aldus ghedaen ende
gearrefteert inden Hoogen Rade in Hollandt, den
levenden Juuij 1658. In kennii�� van my,
Tman Cau.

HET DERDE DEEL.

ι � Reglement, Op de Ttyi/�en, voorts^aen te interneren vande Sententien

by den Retlor ende Rechtcren vande Vniverfaeyt tot Leydenghewefen, ofte a/s noch te wyfen, by de
Ed. Groot Mogende Heer en Staten van Hollandt ende WeflVrieflandt, ghearre/leert op den feflen
Oclober 1656.

is« E Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-^
Pjlandt, DOEN TE WETEN, Dat
ζ/φ wy tot beter ordre ende Reglement,op 't
ftuck vande Revifien, voortaen te inten-
teren , van Sententien by den Rector , ende
Rechters van onfe Univerfkeyt tot Leyden, al-
bereyts ghewefen, ofte noch te wyfen, naer rype
deliberatie van Rade, hebben gheordonneert en-
de geitatueert, ghelijck wy ordonneren ende fta-

tueren, het naervolgende.

DAt foo wanneer voorts aen verfocht fal wor-
den Revifie, van eenige Sententie by arrefte
ghewefen, by den Rector, ende Rechters vande
�niverfiteyt tot Leyden, die de felve Perfoonen,
die als Rechters over foodanige Sententien ghe-
ftaen hebben, mede fullen wefen Rechters inde
faecke van Revifie, ofte propofitie van erreur,

fchoon

-ocr page 565-

tti9 Placaten. 5.Boeck, a.Tit, 3, Deel.

1120

fchoon genomen den tijdt van heurluydcr bedie- ^l

Dat ten voorfz dage dienende, den voorfz Im�
petrant geen andere redenen, nochte middelen fal
mogen feggen, nochte voor ftellen, dan de geene
die in fijn Mandement van dachvaerdinge beere-
pen fullen zijn , waer op de Gedaegde ten voorfz
dage fal antwoorden, nemende over weder-zyde
pertinente conclufie,in materie van propofitie van
erreur, daer af Aite ghemaeckt fal worden, de
welcke mette voorfz dachvaerdinge gevoeght fal
worden ten ProcefTe, ende dat parthyen daer by
fullen mogen voegen, een korte Memorie van
heure bedingde redenen, binnen een Maent, op
dat henluyden fulcks goet dunckt, fonder inde
felve materie t'onderhouden ander dilay, ofte for-
me van procederen.

VII.

Dat fulcks ghedaen zijnde, den Impetrant ghe-

houden fal zijn, binnen drie Maenden te reecke-

ningen, fouden mogen wefen gheexpireert, ende
een ander Reitor, ende Rechteren, in der felver
plaetfe eefuccedeert.

II.

Dat in gevalle voor het termineren vande faec-
kc van Revifie,de voorfz Rechteren, die te vooren
over de voorfz Sententien gheftaen hadden, 't zy
by overlyden, ofte andere onbequaemheyt, foo-
danich waren gekomen te verminderen, dat daer
geen feven in ghetale meerder overigh en ware, in
fulcken cas, 't voorfz defeitueufe getal, tot feven
toe, ende hooger niet, gefuppleert fal \vorden,uyt
het Collegie vanden Reitor, ende Rechteren van
de Univerfiteyt voornoemt, als dan in bedieninge
zijnde, die beneft�ns de voorfz voorgaende Rech-
ters, mede als Rechteren,inde voorlz faecken van
Revifie fullen werden gebruyckt.

nen.

Sonder dat nochtans eenige fuppletie van
Rechteren, totte voorgaende fal gedaen werden,
by aldien de felve Rechteren, ten tyde vande Re-
vifien noch bevonden worden, feven of meerder
ίη getale te zijn, bequaem om over de voorfz Re-
vifien te mogen ftaen , fchoon ghenomen eenige
fouden mogen deficieren, aen het volkomen ghc-
tal, 'twelckover het Arreil, ofte Sententie in
quseftie geitaen heeft.

IIII.

Dat die geene, die erreur fullen willen propo-
neren tegens de voorfz Sententien, by Arreft ge-
geven, by den voorfz Reitor, ende Rechters van-
de Univerfiteyt tot Leyden, gehouden fullen zijn
binnen een Jaer vander pronunciatie, vanden Ar-
refte af, den dach vande pronunciatie daer inne
oock begrepen, heure Requeften over te gheven
aenden felven Reitor, ende Rechters vande Uni-
verfiteyt , inhoudende heure redenen, ende mid-
delen , by de welcke fy willen 't voorfz erreur be~
wyfen, ende betoogen, ende daer benefi�ns onder
den Secretaris vanden voorfz Reitor, ende Rech-
teren,by provifie,tot de boete van Revifie, te con-
figneren, ende in te leggen, de fomme van hon-
dert guldens, te appliceren ten behoeve vande
Univerfiteyt voornoemt,omme by den Rentmee-
iler vande felve Univerfiteyt verantwoort te wer-
den , als naer behooren, indien de Sententie, ofte
het Arreft in qua�ftie, gheconfirmeert wcrt, ende
aenden Impetrant van Revifie te inftitueren, in-
dien het felve wert vernietight, ofte gecorrigeert,
't zy in 't gheheel, ofte ten deele, ofte oock indien
de faecke, hangende de inftantie van Revifie, tuf-
fchen partyen, 't zy door interceifie van Commif-
miffarhTen , ofte anderfints, onder den anderen
wert geaccordeert.

Dat op de voorfz Requefte verleent fal wor-
den , dachvaerdinge van parthyen, daer inne de
voorfz redenen, ende middelen verhaelt fullen
werden, welcke dachvaerdinge, d'Impetrant ghe-
houden fal zijn, ter executie te doen ftellen, dach
beteeckenen, ende voor foo veel in hem is, den
dach efl�itive te doen dienen, binnen den voorfz
tijdt van een Jaer, naer d� pronunciatie vanden
voorfz Arrefte,den dach vande pronunciatie daer
inne te reeckenen als vooren.

vanden dage der voorfz Aite af, de felve

dach daer inne oock gecomprehendeert, aen ons
te verfoecken hem Adjuncten verleent te werden
omme 't voorfz Proces te herfien , ende vveder-
omme te vifiteren, de welcke hem verleent fullen
werden tot een minder in ghetale, (doch alle
Rechts-geleerden) als fal weien het getal der gee-
ner, die als Rechteren, in der faecke van Revifie
fullen befoigneren, ende gheemployeert worden,
ten lafte dat d'Impetrant gehouden fal zijn,onder
den voorfz Secretaris te namptiferen, fbo veele
penningen, als 't den Reitor ende Rechteren, die
over de faecken van Revifie vaceren fullen, noot-
lijckduncken fal, omme de vacatien van henluy-
den, ende vande voorfz Adjuncten te betalen.

VIII.

Dat de voorfz Adjuncten, by den voorfz Rec-
tor, ende Rechteren ontboden zijnde, gehouden
fullen zijn aldaer te compareren, ende op heur-
luyder komfte te fweeren , dat fy inden Procefl�
geen advis, noch confukatie gegeven hebben, di-
rectelijck noch indirectelijck, ende dat fy heure
opinien, finceerlijck ende oprechtelijckfullen ge-
ven, alfoo fy in heure confeientie, ende goede Ju-
ftitie fulkn bevinden te behooren, fonder gunfte,
faveur, haet, ofte diffimulatie, ende dat fy fecreet
fullen houden, 't gene dat fy vanden Proceife, ge-
duyrende de vifitatie van dien, hooren, ende ver-
ftaen fullen; dat fyluyden oock, uyt de Sententie,
in cas van Revifie te wyfen, noch fchade, noch
bate, te verwachten en hebben.

IX.

Dat d'Impetrant ghehouden fal zijn, eenpaer-
lijck te vervolgen d'uytinge vanden voorfz Pro-
cefl� , ende 't felve doen termineren, binnen den
tijdt van fes Maenden, te reeckenen vanden dage
vande voorfz Aite difpofitijf af, den felven dach
daer inne oock begrepen , ofte dat hy anderfints
daer toe niet meer ontfangen fal worden, ten ware
dat om eenigh belet, ofte occupatien vanden Re-
itor, ende Rechteren voornoemt, de uyttinge
van dien verachtert ware.

X. _f

Dat van een Arrefte.gegeven in materie poiieJ-
foir,geen propofitie van erreur, toegelate fal wor-
den, maer fullen parthyen, heur recht mogen ver-
volgen in 't petitoir, indien 't hen goet dunckt.

-ocr page 566-

��-----------'■------------^:�w

1121 Op 't procederen voor de Gecom. Raden van Hollant. 11 τχ

mogen proponeren, ofte dat fy tot dien eynde
Procuratie lpeciale over fenden.in wekken geval-
le den voorfz Secretaris, d'een ende d'ander van
parthyen, heure Sacken ende ftucken, fal mogen
wederom geven.

XIIII.

Verftaende niet te min, dat als men fal willen
erreur proponeren, ende de partyen, eenige origi-
nale Brieven over geley t hebben, alfulcke Brieven
fullen mogen wederom ghegeven werden, by or-
donnantie vanden vooriz Redor, ende Rechte-
ren , midts latende daer van inde Sack verbly ven
Copie autentijcq, gemaeckt t'heuren koften, en-
de partyen daer over geroepen, van gelijcken ful-
len de partyen mogen Copie nemen vande andere
ftucken niet fecreet wefende.

XV.

Dat men niet en fal mogen erreur proponeren,
ofte Revifie inne ftellen van een Sententie , ofte
Arreft,gegeven by den voorfz Reftor ende Rech-
teren vande Univerfitey t,dan eenmael alleenlijck,
't zy dat de Sententie (daer af Revifie ghedaen is)
geconfirmeert ,'ghecorrigeert, ofte gerenverfeert
ende verandert zy, fulcks dat de Sententie by re-
vifie gegeven, niet vorder retractabel, ofte veran-
derleek fal zijn, by wat manieren dat het zy, maer
fal haer volkomen, ende geheel efl�ft hebben, en-
de behouden.

Aldus gedaen ende gearrefteert in onfe Staets-
ghewyfe Vergaderinge in 's Graven-Hage, delen
feften Oftober 1656. Ter Ordonnantie vande
Staten, tierl�' van Beaumont.

Dat infgelijcx tegens Appoin&ementen inter-
locutoir , by den voorfz Re&or, ende Rechteren
vande Univeriitey t ghegeven, (reparable ter diffi-
nitive) niemant ont�angen fal worden, om erreur
_te proponeren.

Λ 1 1.

Dat de Sententien by den Re&or, ende Rech-
ters vande Univerfiteyt ghewefen, ende daer van
toegelaten wert Revifie te verfoecken, (Revifie
daer van verfocht zijnde) niet tegenftaende de
felve Revifie, endefonder prjejuditie van dien, by
provifie fullen hebben hare executie, fonder cau-
tie, endefonder eenigh onderfcheyt, ofte refleftie
te maecken, op de conditie, ofte gelegentheyt der
Perfoonen, ofte der felver woon-plaetfen, binnen
oftebuyten'sLandts , die de voorfz Sententien
hebben gheobtineert, ten ware de executie vande
felve Sententien, naderhandtnietenfoudewefen
reparabel.

XIII.

Ende ten eynde dat, als eenige vande parthyen,
fal willen erreur proponeren , men vinden ende
verkrygen mach de ftucken vanden Procei��, fon-
der parthyen te bedwingen, and�rmael die over te
brengen,ende oock om te fchouwen ende verhoe-
den 't bedrogh dat men foude mogen doen,by het
wuTelen vande ftucken, of anderfints, foo verbie-
den ende interdiceren wy midts defen, den Secre-
taris vande Univerfiteyt, aen parthyen heure Sac-
ken ende ftucken wederom te gheven, ten zy dat
parthyen ghefuccumbeert hebbende, in perfoone
renuncieren ende te buyten gaen van erreur te

Ordre ende Reglement, T$y de Ed� Mo. Heeren (gecommitteerde

Raden vande Ld: Groot Mogende Heeren Staten van Hollandt ende Wefl Frieflandt, gemaeckt ende
ghearrefleert op den train vande Rolle, ende het beleggen, bedienen ende hepleyten vande faecken
flaende ter decifie van haer Edele Mogende, In date den i% Januari) 1660.

dienende, moeten wefen gheteyekent, op peyne
van by faulte van dien ghefeponeert te fullen
worden.

Uil.
Ende fal poin&uelijck werden achtervolght het
feventiendeende achtiende Articulen vande Ge-
nerale Ordonnantie op den opheve vande gemee-
ne Middelen ge�maneert.

De Procureurs vande Impetranten, 't zv in ca?
van reformatie ofte anders, lullen ghehouden zijn
daeghs voor het dienen vanden Rechrdach, haere
prelentatien ende conclufien vaneyfeh te leveren
ter Secretarie van hare Ed. Mog., omme in een
nieuwe Rolle by een vande Klercquen te werden
eeregiftreert.
⁶ VI.

Ende fullen nae defen twee Heeren Gecommit-
teerde Raden als Commiflarifl�n uyt het Collegie
daer toe te deputeren, alle Donderdagh voor mid-
dagh ten elf uyren precif� vaceren inde Vertreck-
kamer van haere Edele Mogende, op het houden
vande Rolle.

VII.

Indien dtn Impetrant ten dage dienendenitt
Bbbb en

Erftelijck, fal niemant voor hare Ed. Mo.
I Collegie mogen occuper�als Procureur,
i hy en zy daer toe gheadmitteert by fpe-
ciale Afte van hare Ed. Mog., ende oock ghedaen
hebbe den Eedt, daer toe ftaende, achtervolgende
de Refolutie van haer Ed. Mo. vanden negentien-
den Julij 1658. ^b

II.

Alle de Procureurs, die eenige faecken bedie-
nen , fullen gehouden zijn uytterlijck binnen den
tijdt van acht dagen naer den gheprefigeerden
Rechtdach, te exhiberen ter Secretarie van haere
Ed. Mog., Procuratien, omme de voorfz faecken
xvaer te nemen.ende te vervolgen, van welcke ex-
hibitie, inde Rolle ofte Dingh-boeck,daer de faec-
ken geprefenteert ftaen, Notule, ende aenteyeke-
mnge fal werden gehouden, ende fonder 't welcke
geen Procureur toegelaten fal worden, in eenige
Jaecke te occuperen, ter tijt ende wylen de voorfz
* rocuratie fal wefen geexhibeert.

Alt D ^IIL

Alle Requeften van Reformatie, raeu adtie,ofte
anders, die aen haer Ed. Mog. fullen werden ghe-
prefenteert, fullen by den Procureur, inde falcke

-ocr page 567-




	1123
	1123	*Placaten-». 5Boeck**	U24 ceren,ende ftaende Rolle, de faecke te voldinpen XV. . ^δ Ten ware den Gedaeghde by fijne conclufie van Antwoorde yetwes allegeerden ofte prefenteer- den, waer op den Impetrant fijne deliberatie fou- de behooren te hebben , 't welcke ftaen fal ter dif- cretie vande Heeren CommiiTarifien voor gemelt, de welcke in dien gevalle den Impetrant ende Ge- daeghde fullen verleenen compctenten tijt om te repliceren ende dupliceren refpe&ive. XVI. In gevalle den Gedaeghde in ghebreecke blijft te antwoorden ofte dupliceren, fal, fulcx verfocht werdende, tegens hem fimpelijck ofte fi/vopurge, ter difcretie vande voorfz Heeren CommiiTarifien voornoemt, werden verleent verfteck van ant- woorde ofte duplijcque , met foodanigen profijt als voor het tweede deftauk is geordonneert ver- leent te fullen werden. XVII. Ende by foo verre den Impetrant in gebreecke blijft te repliceren.fal tegens hem by de lelve Hee- ren CommiiTarifien werden verleent verfteck van replijcq, ende voor 't profijt van dien, hem fijnen eyfch ende conclufie werden ontfeyt, ende in cas van reformatie verklaert by 't vonnifi� in queftie te wefen niet befvvaert cum expenfis, die mede ftaende Rolle, fonder preallabele citatie om decla- ratie van koften over te nemen, in voegen als voo- ren fullen werden ghetauxeert, blyvende niet te min ter difpofitie vande Heeren CommhTariflen voornoemt, om dei� Impetrant tot purge van het voorfz verfteck te admitteren op den eerften Rechtdach inde volgende weeck, ende daer naer niet, ende mits dat hy terftont ghereet zy, fijnen termijn te voldoen, ende refunderende de koften volgens tauxatie als vooren. XVIII. De Procureurs wekkers faecken moeten die- nen, fullen gehouden zijn op alle Rechtdagen. ίο op het houden vande Rolle,als op het doen vande Pleydoyen, perfoonelijcken prefent te zijn, ten ware by noodige abfentie ofte fieckte,als wanneer fyluyden een ander Procureur poftulerende voor hare Ed. Mo. in haere plaetfe fullen moetert fubfti- tueren, omme haere Rollen ende termynen waer te nemen, ende fal by fauke van dien tegens haer geprocedeert werden by verfteck ende forclufiein voegen vooren verhaelt, ende daer eh bovenin haer particulier ghecondemneert werden in een boete van fes guldens, fonder de Mve haere Mee- ftersin declaratie te mogen brengen. XIX. De faecke voldongen zijnde, fullen de voorfz Procureurs gehouden zijn binnen acht dagen daer naer htnc inde te wifTelen van ftucken, Aden ende Munimenten, onder behoorlijcken �nventaris.die feteyckent fal moeten zijn byden Advocaeten- e Procureur die de faecke bedienen. XX. In wekken Inventarifien pertinent fal moeten werden ghelibelleert, waer toe yeder Inftrument dat gheproduceert werden fal, is applicabel, ende fullen op de felve InventarifTen mede moeten werden geproduceert de Procuratien vande Pro- cureurs. Soo

en compareert, nocbte Procureur gbemachtigbde van fijnent wegen, fal tegens hem byden voorfz Heeren CommiflariiTen, terrequifitie vanden Ge- daegbde verleent werden comparuit, ende den Gedaeghde voor't profijt van dien werden geab- folveert vande inftantie, ende den Impetrant ghe-4 condemneert inde koften, die ftaende Rolle, nae gedaene begrootinge by de gemelte Heeren Com- rnifiarifl�n lullen worden gbetauxeert, fonder dat den Gedaeghde gehouden fal zijn den Impetrant te doen dachvaerden , om declaratien van koften over te nemen. VIII. Des fal den Impetrant tot purge van 't verleen- de comparuit werden gheadmitteert binnen den tijdtvan acht dagen nae dat't felve comparuit is verleent, midts by hem terftont werdende eyfch gedaen, ende defa�io gerefundeert de kollen, vol- gens de ghedaene tauxatie, fonder dat nae de laps vande voorfz acht dageneenige purge van com- paruit fal werden toegeftaen. IX. Soo wanneer den Gedaeghde behoorlijck geci- teert zijnde, ten gheprefigeerden Rechtdage niet en compareert, nochte Procureur van fijnent we- gen , fal by de voornoemde Heeren Commiffarif- fen tegens hem werden verleent het eerfte def- fault 5 ende voor 't profijt van dien een tweede ci- tatie , ende fal voorts werden verfteecken van alle exceptien declinatoit. End� andermael gedachvaert zijnde, ende niet comparerende, fal tegens hem werden verleent liet tweede defiauk, ende voor 't profijt van dien in cas van reformatie, het.vonnis in queftie te niete gedaen,den Impetrant geadmitteert te dienen van intendit.met de verificatien daer toe behoorende. XI. � Den Gedaeghde comparerende, ende verfoec- jkende purge van't eerfte defFault,fal daer toe wer- den geadmitteert, mits terftont antwoordende,e� dateujck refuiiderende de kofte,die ftaende Rolle, 'mede nafummiere begrooting van partye adverfe, by de op-ghemelte Heeren Commiftarifien fullen werden getaxeert, ten ware om fake van nulliteyt van "texploict, ofte diergelijcke even pregnante redenen,by Commiffariffen 'tvoorfz purge fonder refulk van koften, ende fonder in conlequentie getrocken te werden,mochte werdeft toe geftaen. XII. Maervan het tweede deffaukfal niemandttot purge werden geadmitteert. :^;f* xiii: In rauw a&ien, ende allen anderen inftantien, fal de felve ordre werden achtervolgt.ende de Im- petranten daer beneffens voor het profijt van het tweede deffauk geadmitteert werden tot verifica- tie van haerluyder eyfch ende conclufie. XIIH. Indien den Gedaeghde, ofte fijnen Procureur, ten gheprefigeerden Rechtdage compareert, fal hem, fukks verfoeckende, tegen den eyfch van- den Impetrant verleent werden een termijnvan acht dagen om te antwoorden, eH ten felven dage antwoordende, fullen de Procureurs van partyen Urn inde ghehouden zijn te repliceren ende dupli-

-ocr page 568-



	Op 't procederen voor de �ecom. Raden van Hollant, 1116

...... XXL -.;.■': Soo haeft gewif�elt is van ftuckem fullen beyde de Procureurs daer van op den eerften volgenden Recht-dach verklaringeter Rolle moeten doen, endeTalte acht dagen daernaer, de faecke in't Collegie van haere Edele Mogende mondellngK door Advocaten werden bepleyt* XXII. ■ Ende by foo verre een van beyde de Procureurs in gebreecke foude mogen blyven binnen acht da- gen naer dat de faecke lal zijn voldongen te wifl�- fen van ftucken, onder behoorlijcken gelibelleer- dett Inventaris, falhy van het dienen ende wifi�- len van ftucken werden vcrfteecken, ende. voor 't profijt van 't Voorfz verfteck fal den Procureur die daer toe willigh is gheadmitteert werden, om door fijnen Advocaet de faecke voor de Heeren Commiflariifen gedeputeert op liet houden vande Rolle , te laten deduceren, die in cas voorfz op de Pleydoye , ende de iTucken vande voorfz willige parthye fullen recht doen, foo fyluyden conform de Ordonnantien ende Placaten fullen bevinden te b�hooren, welcke decifie fal werden gehouden voor arreft, fonder dat van't gewijfde vande voor- fchreve Heeren Commifiariil�n eenige verdere provocatie fal werden toe geiteen» ^r XXIII. In gevalle nae dat htm inde gewii��lt is van ftuc- ken , Aften ende Munimenten , d'een of d'ander van partyen ooodich mochten vinden eenige nieu- we ofte naerdere ftucken te produceren, die op den Inventaris nieten fouden mogen weienghe- ftelt; fullen daer toe werden geadmittcert,behou- delijck datfulcks gefchiede tydelijck, ten minften acht dagen voor het doen vande Pleydoyen, op peyne dat anderfints daer op geen reguard fal werden genomen. XXIIII. Soo oock geen reguard fal werden ghenomen op eenige Documenten , waer van parthye geene communicatie is gedaen. XXV. De faecken in voegen vooren verhaelt geinftru- eert zijnde, fal den Procureur die haeft heeft,ende expeditie van Juftitie folliciteert, alle Donder- daeghsendcVrydaeghs, op welcke dagen haer Ed. Mog. vijf ofte meer inden Hage zijnde, precife tot hooren vande Pleydoyen fullen vaceren, pre- fenteren een nieuwe memorie vande faecken die in ftate lullen zijn gebracht om bepleyt te konnen werden , ende daer by verfoecken audi�ntie, die haer fal werden toe geftaen ende verleent. XXVI. Ende fullen d� oudtfte faecken eerft werden be- pleyt, nae de ordre dat die in ilate fullen zijn ghe- bracht, tot wekken eynde de felve in feecker Re- gifter ofte Lyfle apart daer toe te houden, fucccfli- velijck fullen werden over ghebracht, op dat men altijts moge konnen fien, welcke de oudtfte faec- ken zijn, ten ware hare Ed: Mog: goet vonden ee- nige andere ofte jongere faecken by Refolutie ofte Appoinftcmente expres te ordonneren, om tot ieeckeren dage bepleyt te werden, waer naer par- tyen, ofte der felver Advocaten ende Procureurs, haer precife fullen hebben te reguleren, mits daer van tydelijck ghcinfmueert zijnde: Ende fal ten
		prefigeerden dage de voorfz expfes geordonneerd de'faecke moeten werden bepleyt Tende by faulte dat d'een of d'ander van partyen in gebreke bJeve als dan de Pleydoye te doen * fal by haere Edele Mogende werden recht gedaen, op 't geene by de comparerende partye fal zijn ghededuceert, ende op de ftucken die den d'eene zijde ofte h�ncindt onder hare Ed: Mo: terftont nae de Pleydoye ful- len werden gelevert. XXVII. Ende fal op denfclven voet ende manieren als voojren, mede werden recht gedaen in allen ande-* ren faecken, die volgens den train vande Rolle,op hare beurten moeten bepleyt werden, ende waer van ten dage tot de PJeydoye dienende, de een of d'ander parthye, in gebreecke moehte blyven aen fijner zyde de faecke te bepleyten, uytgefondert by noodige abfentie ofte fieckte vanden Advo- caet die inde fake foude mogen dienen.in welckeii gevalle de volgende faken lullen werden bepleyt. XXVIII. De oude faecken die aireede ter Rolle zijn ghe- fielt, fullen inde voorfz nieuwe Rolle by den Pro- cureurs di� de expeditie vande felve vervolgen» mogen werden over ghebracht, ende de faecken daer van aireede is ghewiflelt van ftucken, fullen op den eerften Rechtdach, tegen welcke die over- ghebracht zijn, moeten werden voldongen, ende verklaert dat van ftucken is gewifielt, ende in an- dere faecken daer noch foo verre niet en is gepro- cedeert, fal gevolght werden de nieuwe ordre. XXIX. Ende by foo yerre Schepenen Commiftariflen ter �erfterinftantie fouden mogen wfiygefen ofte dilayeren, in faecken voor haer voldongen, waer van de ftucken fullen zijn gefiirneert, binnen den rijdt by het feventhiende Articul vande Generale Ordonnantie geftclt, recht te doen, fal op de Re- quefte van parthye, den voorfz Schepenen Com«- miiTariflen werden gheinjungeert als noch binnen veerthien daer aen volgende dagen precife , inde voorfz faecken recht te doen. Ende by faulte van dien, fullenfoodanige faecken, den voorfz rijdt overftreecken wefende, ghehouden werden voor ge�'voceert,ende den voorfz Schepenen Commif- larifl�n belaft de ftucken aen parthyen te reftitue- ren. Sullende inde voorfz faecken voor hare Ed. Mog. voort geprocedeert werden, als hier vooren in andere faecken is geordonneert. XXX. De Procureurs fullen gehoudeo zijn tydelijck hare Advocaten de ftucken vande Proceil�n die bepleyt fullen werden, te behandigen ende adver- teren , wat faecken dienen fullen, op dat de felve haer tot de Pleydoyen mogen prepareren ende gereet houden. XXXI, Endejullen gheenc Pleydoyen voor 't Collegie van hare Edele Mogende, ende Heeren Commif- farifTenghedeputeert, op het houden vande Rolle niogen werden gedaen, als door Advocaten. XXXII. Sal oock niemant met ghedeckten hoofde int Collegie, ende voor op-gemelte Heeren Commif- farifi�n mogen ftaen, als Advocaten, ende Hooft- Officieren vande Steden ende platten Lande.end� Bbbb 4J* di�

-ocr page 569-

Placateouj. -5»B6eck

I Hg

fchuldige daer over pafatelijcken gheexecut�ert,
ende daer en boven den Advocaten ende Procu-
reursinde Voorfz boete ghecondemne�rt zijnde,
niet mogen occuperen,voor dat fyluyden d'e felve
fullen hebben efle&ive voldaen.
XXX VIII.

Belangende de tauxatie van vacatien, reys, en-
de teer-koften van partyen, voor hare Edele Mo-
gende litigerende, dies-aengaende fal precife wer-
den aditervolght, de ordre by hare Edele Mogend
d� op"t felve fubject gearrefteert,in date den vier-
den Januarij 1658. Ende fullen dienvolgende ge-
ne vacatien tot lafte van partye fuccumbente wer-
den g�pafl�ert, ten z-y partye haer ter Sectetarye
gheprefenteert, ende des felfs komfte aldaer, met
defignatie vande faecke, dach ende reden fal heb-
ben doen aenteyckenen, Da�r van de Procureurs
haere Meefters fullen hebben te adverteren, ten
eynde fyluyden da�r van ksnniif� hebben, ende
weten mogen waer naer haer te reguleren.
XXXIX.

In ProceiTen communicat�ir fal achtervolght
werden den ouden voet, .waer op die voor haer
Ed. Mo. ghewoon zijn beleyt te werden. Gedaen
inden Hage den twee - en - twintighften Januarij
1660. Ter Ordonnantie vande Gecommitteerde
Raden. Herb^x' van Beaumont.

ft 17

ύ\6 h�&'t&ftl�p fufl�n belaften ghede�kt te lij ti,
�p p^yrte f atrfes penden te xl. groot�n 't pont
. λλΚΙΙγ,

�5� Advacif�n fuHtti hare pleydoyen do�h 'met
sii��teipe$ ende'goede ordre , fonderdat fyluy-
,den hare Pt�d�re�rs, Meefters ofte anderen,d'een
des anders Pleydoye fullen mogen interrumpe-
ren, ofte inde woorden vallen.op peyne als voren,
XX XIIII.

Sullen oock de Advocaten, Procureurs, ende
hare Meefters,inde pleydoyen niet mogen calum-
nieren, ofte met onbehoorlijcke woorden, niet
doende tot de faecken, bejegenen, op peyne als
vooren.

XXXV.

Sullen o�ck de Advocaten in eene faeckehiet
langer mogen pleyten als een uyre, ende fullen
tot dien eynde haere pleydoyen abbrevieren foo
Veel als mogelijck is.

XXXVI-
,, Naeghedaene pleydoye fullen de ftucken hinc
inde by. de Procureurs werden aen haef Ed: Mog:
�ver-gelevert, gh�furneert in een Sack, op peyne
Van fes ponden, als v�oren. "
■;■ " XXXVII.

Alle welcke peyne, ftaende Rolle, fullen moe-
ten-werden betaeft, ende by fault� van dien, den

ni-f~~Tf 't, f.tt^f~~b~~-¹».i~~t~~r^-irf~~. wiimt-a&vi~~�&��m&i~~i�~~eam u*U&ms�iiA**G*w�m~~

■J**n-

ΨεΛΛΛ* ι

DEN VIERDEN TYTEL.

Behelfende de Placaten de welcke ordre ilellen op het

innen vande gemeene Landts Middelen.

HET EERSTE DEEL.

T\ En Lefer gelieve hier voor geinfereert te houdende Placaten in date den ζ 8 Maert 1-586: flaende in het Eerfle
T^ Volum. DerdeBoeckColufn, i�oz. Mttfgadershet Placaet vandenle/Ien Martij 15E8.ibid.C0/um. 1613. ge-
druckt: Wyders mede datvanden 7 Maert 1656. hierboven in het Vijfde BoeckCcluin. iooz. Ende dat vanden
ζ ζ Januarij 1660. immediatelijck hier vooren Colum. 11 xl. gebracht,

i. Placaet vande Staten vanHo�mdt'^Waer bygeordonneert wort datver-

huyrde Landen een geheelJaer voor verhopen Verpondinge geajfefteert hlyven. In date den eerfien
. - . Mgufli 1658. , �,

� $taten van Hollandtcnde W�ft-Vrief-
landt,DOEN TE WETEN, Dat
wy by onfe Refolutie vanden fevenden
Junij des Jaers 1605. verftaenende geor-
donneert hebben, dat, nochte de Schouten ende
Gerechten vande Dorpen, nochte de Aennemers
van het gaeren ende colle&eren der Verpondin-
gen , naer de expiratie van drie Maenden van elc-
ken Jaere, eenigh recht-fouden hebben omme aen
de Eygenaers, ofte hare Landen, yets vande Ver-
pondinge des voorleden Jaers te eyi�ch�n, ten
Ware fyluyden binnen den felven tijdt beboorlijc-
ke, ende uytterJijcke executie fonder collufie te~

f;ens de Bruyckers fouden gedaen hebben, die tot
afte vande Eygenaers foude wefen omgeflagen:
Ende dat wy de voorfz onfe ordre ende Refolutie
naeder hebbende overwogen., endeaenfiende dat
den tijdt van drie Maenden daer by gheftatueert,
omme de executie tot lafte vande Bruyckers ofte

Huyrders als boven te doen, daer toe niet weJ ge-
noeghfaem foude wefen, derhalven den voorfz
tijdt van drie maenden, om redenen ons moveren-
de, hebben goet gevonden te prolongeren.gelijck
wy den felven prolongeren mits delen tot een ge-
heel Jaer. Ordonneren ende laften mits dien allen
den geenen dien de invorderinge ofte college van
de voorfz Verpondinge aenbevolen is, oite nae-
maels aenbevolen fal werden .ende allen anderen
dte 't aengaen mach, hem van nu voortaen naer
deninhoude defes in allen deele poinchielijcken-
de precyfelijck te reguleren, want wy het felve
voordendienft vanden Lande alfoo bevinden te
behooren3 Welverftaendenochtans,dat, een re-
egarde vande Landeryen, die by de Eygenaers
felfs gebaent ende ghecultiveert werden, oite aen
anderen met die ftipiilatie verhuyrt zijn, dat de
betalinge vande Verpondinge over de lelve, bwjn:

t'haren lafte, deboven-eheroerde onfedifpof^lCIC

geene

■ I �■�i

-ocr page 570-

tH9 °P^ft ^innen ^vanc*^e gemceii�'Landts Middelen. 11^0

eeene plaetfe hebben, maerJn fulcken casfoo wel ι Hage op den eerden Augii�i 1658. Ter Qtdon-

den Eygenaer, als 't Landt felve, onder 't veibarit, «antfevande State». -^v-

_ende d'executiefubjec~tblyven fal Gedaeninde» Beril� vanBcaumont.

**m*?< t*1 ^iw~~ii.jf ui~~�ifm�~~fim~~�*^

■HM~~»"*"W|Hj~~ff ~~iuWiH~~W.i ■

Placaet vande Staten van Hollandt, Waer by den Steden Excijnfen,

recht van tegaeffypoteeca en parate executie gegeven wert. In date den 9 Augufll� mfq§jj>f

«�§ E Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
' landt, DOEN TE WETEN, Al-
foo by onfe Refolutie ghenomen op den
negenthienden Julij des Jaers 1 6 χ 5. is
verftaen ende gerefolveert, dat van doen voorts-
aen alle de Steden vanden voorfz onfen Lande,
rot innin^e van hare Stadts Excyfen tegen de
Pachteren ende Medeftanderen van dien, fullen
hebben ende ghenieten fuleken recht van legael

hypoteecke, ende parateexecutie, als'tgemeene
Landt, ten opfien van 's Landts Middelen is heb-
bende ende gebruyckende. So� begeeren wy, dat
defen op de Rollen van onfe Hoven van Juftitie,
endealomme daer fukks vorder noodicb; is.,, fal
werden ghepub�ceert, op dat een yeder weten
moge waer naer hy Iiemfal hebben te reguleren,
Gedaen inden Hage den 9 Augufti 1658. Ter Or-
donnantie vande Staten. Mrb*� van Beaumont.

3; Placaet, mande (gecommitteerde Traden vande Staten van Hollant Jegens

't afhalen der Vruchten in Goutfwaertfonder Je felve verthient te hebben. In date den 19Julij 1656.

E Gecommitteerde Raden vande Stateri
van Hollant ende Weft-Vrieflant, Doen
midts defen te weten, allen dien hetaen-
' -gaen mach : Alfoo tot voorftant van des
Landts recht ende gerechtigheyt, goet gevonden
is, door Gecommitteerden uy t het midden van
hareEd:Mog: Collegie, naer voorgaende ai�kie
■van billietten, te doen verpachten, de Thienden
van het Gewafch over de Gronden van nieuw
Goudfvvaert, ende 's Landts Gors, alfoo genaemt,
ende begrepen onder de Dijckagie vanden Een-
drachten Polder $ Ende dat eenige haer verftout
hebben, tegens de interdidrie inden name vande
felve Gecommitteerden gherechtelijck ghedaen
doen, de Vruchten van hare eygene, ofte gefauyr-
de Gronden af te voeren, fonder de felve alvoo-
rens behoorlijck te hebben verthient, ende be-
ducht zijnde, dat fulex by defen ofte geenen, wel
licht meer foude mogen werden ondernomen.
S O O 1S T, dat hare Ed: Mo: (referverende den
Pachter vande voorfz afgevoerde Thienden fijn
recht, ende den Officier fijne adtie ter faecke van
dien) mits defen allen ende eenen yegelijcken,he.t
zy Pachters ofte Eygenaers vande voorfz Gron-
den onder Goudfwaert ende 's Lants Gors voorfz
gelegen, wel hebben willen gewaerfchouwt heb-
bon , gelijck de felve werden ghewaerfchouwt by

I Kleien, dat fy hare Vruchten niet fullen hebben af
te halen, te doen ofte laten afhalen, fander de fel-
ve alvoorens behoorlijck te hebben verthient.
Ende dat fy de Pachters ofte Koopers vande
voorfz Thienden de felve fullen laten af halen,
ofte gedoogen te doen afhalen, fonder eenigh te-
genfpreecken,moeyenifl� ofte belet ter contrarie,
«et zy door haer felven, den haren, ofte anderen,
direitelijckofteindiredlelijck, in eeniger manie-
ren, op pene van dat contrarie ghefchiedende, fy-
luyden daer over fullen werden aengefien als Per-
turbateurs vande ghemeene rufte, ende ghecorri-
geert ende geftraftfuUen werden, fukxals die ge-
ne, die des Lants Inkomften ende Middelen, buy-
ten recht, ende violentelijck aenmatigen, ende
rooven, gewoon zijn,ende behooren gecorrigeert
ende gheftraft te werden. Laflende den BaiUiuw
ende Ruaert over den Lande van Putten, ende an-
deren Officieren, dien het a�ngaen mach, daer op
exaftelijck te letten.ende tegens de Culpabelen te
procederen, fonder eenige conniventie ofte dilii-
molatie, foo als naer gelegentheyt ende exigentie
vanfaecken fal bevonden werden te behooren.
Gedaen inden Hage, onder het kl�yne Zegel van
den Lande hier op ghedruckt den negenthienden
Julij 1656. Ter Ordonnantie vande Gecommit-
teerde Raden. Herb¹' van Be*umew.

4. Ordre, vande gecommitteerde Ttyden vande Staten van Hollandt, of

d'onkoflen der gyfelinge» over Verpondinge. In date den 1 November 1658.

berge gyfelinge fullen mogen houden , ende dat
naer de expiratie vanden voorfz tijdt de Gegyfel-
de fullen werden ghelogeert op de Voor-poorte
vanden Hove, alwaer de felve niet hooger als tot
fes ftuyvers des daeghs fullen werden getracTreert,
fonder yets meer tot lafte vande Dorpen, Am-
bachten ofte Polders te mogen in reeckeninge
brengen. Ende fal van defen gegeven werden Ex-
tra�t aenden voorfz Ontfanger, omme hem daet
naer te reguleren. Accordeert met d� voorfz Re-
folutien. Herb^Xt van Bemmont.

S naer deliberatie goet ghevonden ende
gherefolveert, omme tegen te ga�n ende
_i ioo veele mogelijck te verhoeden de ex-
ceflive onkoften, daer mede de Dorpen, ende ver-
volgens de Ingelanden ende Bruyckers ten plat-
ten Lande werden befwaert, ter faecke vande
enorme ende langhduyrige teeringen vande Ge-
rechten , foo wanneer de felve door wan-betalin-
ge vande Verpondingen op ordre vanden Ont-
tanger Generael van Berckel in gyfelinge werden
pnaelt,datin het toekomende de Gegyfelde niet
langer als den tijdt van veerthi�n dagen inde Her-

Β b b b iij

�. Sieu-

-ocr page 571-



		*Plicatcn. 5«^Boeck. 4, Tk₄* t.Deeli■■'> u_Bt3\Qwwe InflritBie ende Ordonnantie ₉y?aer naer φο todden EerHen all** andere IJeurwaerders vande Staten van Zeelandt, en Je hare E. Gecommitteerde Raden, i_n 't ex* � -.....fioi�mn, imjutten hellen tere'gtderen. In date den i^Juniii 607.
	5�


			haeftigheyt der faecken, ofte anders uytterlijck den tweeden dach naer dat fy daer toe Commiil]_eontfangen hebben, fonder eenigh langer vertreck te mogen maecken, ofte naer andere meer ex- ploicten te wachten, op pene vande fchade daer door ontftaende, aen henluyden arbitralijck ver- haelt te werden. VI. Welcke Commiffie fyluyden oock fullen ex- ploicteren met alle difcretie ende beleeftheyt,fon- derte ghebruyeken eenige vermetelijcke woor- den , ofte eenighfints haren laft ofte Commiffie te buyten gaen. VII. Irem, en fullen de voorfz Deurwaerders niet vermogen tecompoferen met eenige 's Lants De- biteuren in ceniger manieren, ofte eenige gratui- teyt van penningen of profijt daer van directelick ofindirettelickte genieten, noch oock eenigh ac- coortaen te gaen met de Ontfangers, Remmec- fters, Pachters of andere Comptabele, hunne Commifen, Klercken, of laft hebbende vande feU ve, omme daer door voor andere Deurwaerders gcemployeert teworden.mits aen de ithe een ge- deelte vande profijten ofte leges van hunne ex- ploiitencederende, ofte yet anders daer voor ge- vende , directelijck ofte indireitelijck, op pene van privatie van hun Officie. VIII. Ende en fullen oock de voorfz Deurwaerders niet vermogen vande Debiteuren eenige pennin- gen te ontfangen, maer alleen binnen den dach in 3e felve Commiffie begrepen, hunne �xploiclea te doen. IX. Ende eerft fullen de Deurwaerders fommeren 's Landts Debiteuren, de penningen die fyfchul- digh zijn, in handen vanden Rentmeefrer,Pachter ofte andere, waer van fy Commiffiehebben,te ko- men betalen, op pene van executie, fonder ye- mandt te mogen langer dach ofte uytftel gheven* fonder confent vande Staten, Raden, hunne Ont- fangers , ofte andere daer van fy vermogen Com- mifiie te nemen, op peyne van ghefufpendeert te worden voor den tijdt van drie Maenden. X. Ende in gh�valle de Debiteuren den Deurwaer- der vernomen hebbende, tegen de komile vande felve hun binnen 'shuysiluyten fonder te willen openen, of de felve hooren, fal den Deurwaerder vermogen, midts daer toe bequame getuygen ne- mende, diehy beft fal konnen bekomen, die felve Debiteuren te fommeren, met affixie van biljetten te afl�geren voor de Deure der felver, ende voorts inde Dorpen daer onder die reforteren, ter plaetfe daer men gewoon is biljetten te affigeren. XI. Den dach vervolgens de Commiffie, den Debi- teur beteyekent, overftreecken zijnde, indien daer en tuflehen geen betalinge ghedaen en is, la' den Deurwaerder parthye af vorderen dat by hem
■'..r.iv-'-i ■■ Lle Deurwaerders op de voorgaende In- ftru&ie hebbende gedient, fullen gehou- den wefeti op defe nieuwe Ordonnantie Eedt te doen aende refpe&ive Magiftra- ten vande Steden harer refidentie, ende de geene die van nieuws fullen aengenomen werden,� lullen h�n hebben t'addreiTeren aende Heeren Staten van Zeelandt, ofte hare E. Gecommitteerde Ra- den, om vande felve Commiffie te ontfangen, en- de haren behoorlijcken eedt te doen. II. Sullen mede foo wel die in dienfl: zijn ofte noch fouden mogen komen, gehouden vvefen Borge te flellen, tot contentemente vande Staten, ofte hare E. Gecommitteerde Raden, oft vande Rent- meefters daer onder fy refideren, ten miniten van fes hondert Carolus gulden, ende de felve Borgh- tochte alle Jare te vernieuwen, voor de Weth van de refpe&ive Steden ceiiie hebbende inde Staten, des by den Rehtmeefter verfocht zijnde, mits dat de felve de Aften vande Borgh-tochte als Voorfz vernieuwt aende Heeren Staten, oft haere E. Ge- committeerde Raden over fenden, om in 'tBoeck vande borghtochten geregiftreert, ende daer naet inde Reecken-kamerghelondenende bewaertte worden, conform het vijf en twintighfte Artijc- kcl vande Inftru&ieder felver, aen welcke Bor- gen verhaelt fullen worden alfulcke penningen» als fy fullen mogen ten achteren zijn, mitfgaders fa�lten ende gebreecken als de Deurwaerders in 't exerceren van heurlieder Officie fouden mogen committeren, voor foo veele de felve in pecuniele muitte fullen beftaen. ^ ». III. Item , fullen de felve Deurwaerders met alle neerftigheyt ende fonder eenige conniventie ofte yet achter te laten, de Commiffien by de voorfz Staten, Raden, of die vande Kamer van Reecke- ninge haerluyden te gheven, midtfgaders by hare Rentmeefters, Ontfangers, Pachters, ofte andere Officieren, bewint van 's Landts penningen heb- bende , gehouden zijn te exploicteren, ende over fulcks die te vorderen, dat over hun geen klachte kan gedaen worden, in wat faecke dat het zy. UIL Item, en fullen de voorfz Deurwaerders niet vermogen, van wegen d'Ontfangers, Rentmee- ilers, Pachters ofte andere Officieren, oft hunne Klercken, eenige infinuatien, fommatien ofte ex- ploicten te doen, dan by fchriftelijcke Commiffie vande felve, oft hunne Gecommitteerde, nochte eenichfintsde felve exploidten te hervatten, ite- reren ofte renoveren, alwaer 't dat fy van nieuws confent ofte Commiffie daer toe hadden, uytge- nomen fommatie, de welcke fy met nieuwe con- fent eens ende niet meer fullen mogen kereren. Maer fullen die felve Deurwaerders hun exploi- cten vervolgens gehouden zijn te doen, ende die in 't werek te leggen terftonts naer eyfch vande

-ocr page 572-

Op ^ft innen vande gemé

1*34

acht dagen niet betalende, indien hy anders by
Sententie niet on tflagen is, fal fijnen perioon rea-
lijck ende by faidte aen getart, ende geley t mogen
worden in ilrickte ghevanckenifie ten koften van
fes grooten 's daeghs.

XVIII.

Of in ghevalle de Ontfangers, Rentmeeilers»
Pachters, &c. liever wilden op de goeden dan op
de Perfoonen procederen, fullen der voorfz on-
willige Debiteuren goederen in arrefte genomen,
ende geinventarifeert werden, eeril de roerende»
ende in ghevalle van infuffifantie der felver, oock
de onroerende goederen, mits dat in 't verkoopen
vande onroerende goederen, den ordere ende di-
ilin&ie geobferveert werde, gheftelt by het hon-
dert en tachtentigile Artijckel vande Inilructie
vanden Hove Provinciael, om fes dagen naer het
ghedaen arreit by faulte van voldoeninge, of ten
minilen verfekeringe van haere fchulden te doen,
daer op gheprocedeert te werden by verkoopinge
van dien.

XIX.

Welverftaende dat van foodanige arreilen vry
ende exempt fullen zijn Paerden,Ploegen, Eggen,
ende de ghereetfehappen daer toe, ende tot de
Bouwerye dienende, foo lange daer andere fuffi-
fante goederen gevonden fullen werden»

XX.

Tot de verkoopinge procederende , fullen de
voorfz Deurwaerders hen reguleren foo hier naer
volght, te weten,daer verkoopinge valt van Meu-
bele goederen, fullen of felfs in perfoone, of tot
haren kofte by de Kofters vande Plaetfen, die mits
defen daer toe worden geauthorifeert, doen doen
een Sondaeghs ende Marcktdaeghs gebodt, ende
vande immeublen goederen drie Sondaeghfche
ende drie Marckt-daeghfche geboden, ende noch
een exahundanti, beyde met affixie van biljetten te
ftellen binnen de Stadt daer de goederen gelegen
zijn, ter gewoonelijcke plaetfen, ende vande goe-
deren ten platten Lande ter naeiler Vierfchare
ofte Dorp, ende niet te min inde Steden van het
felve Eylant, waer by ghedenuncieert fal werden
den dach ende plaetfe vande verkoopinge.
XXI.

De Ontfangers, Rentmeeilers, Pachters. Com-
mijfen, of andere Adminiftrateurs van 's Landrs
penningen, fullen gebruyeken het ordinaris recht,
vande Vierfcharen ende Gerechten refpe&ive,
ende hun reguleren naer 't geene men inde felve
refpedive Vierfcharen , daer foodanige executien
vallen, naer ilylegewoonlijckis te doen. .,
XXII.

In ghevalle eenige goederen te koope gheflek
zijnde als voorfz, geen Koopers en vonden,fullen
de Ontfangers, Rentmeeilers, Pachters of andere
Commiifie ghegeven hebbende, de felve voor de
fchuit mogen aenveerden van wegen ende tot
profijte vanden Lande: Midts op hetfpoedighile,
of uytterlijck binnen acht dagen , de Heeren Sta-
ten , ofheureE. Gecommitteerde Raden daer van
adverterende -. Binnen wekken tijdt, ende die de
Debiteuren noch by de voorfz Heeren Staten oft
Raden fal mogen vergunt wqrden, de felve goe-r
deren fullefl mogen ��, mi4ss refunderende de
koften. _?

Item,

tU3

wyfe eenige goederen, daer hy fijne executie aen
doen mach, om alfoo tot betalinge te geraecken.

XII.

Ende of het ghebeurde dat aen fommjge geen
verhael en ware, fullen overbrengen behoorlijck
befcheyt van haer devoir , met Atteilatie vande
iniuffiiantie ende uyterlijcke armoede vande Per-
foonen daer geen verhael en is.
XIII.

Ende op dat men foude mogen precaveren al-
fulcke infolventie.fullen de voorfz Deurwaerders
de Perfoonen daer fy fufpitie van hebben, of ap-
parentie is van geen verhael, voor al doen betalen,
of ten minilen heurluyder fchuit doen verfeecke-
renbyborgh-tochte.

^J XIIII.

Item, fullen de voorfz Deurwaerders terilont
naer hun ghedaen exploicT:, die geene daer van fy
hunne Commiifie ontfangen hebben, de felve
Commiifie wederom overleveren, oftfchriftelijck
beiloten over fenden , met relaes van elcke partye
van hunluyden ghebefoigneerde, ten eynde den
felven Ontfanger, Rentmeefler, of daer fy Com-
miiïie van hebben, mach weten wat devoir by den
Deurwaerder ghedaen, ende hoe Yerre gheproce-
deert fal zijn.

XV.

Ende dat om niet lichtvaerdelijck te procede-
ren tot eenige executie t'hunder beliefte, fonder-
linge daer den Schuldenaer de fchuit teritonts
naer de fommatie prefenteert te verfeeckeren,met
aenwyfinge van vrye goederen oft fouffifante
borchtochte, welcke verfeeckeringe , 'tzymet
aenwyfinge van goederen ofte borchtochte» fal
ghcfchieden met kennifle van het Gerechte daer
onder den Debiteur is residerende, tot contente-
ment vande geene die de Commiiïie daer toe heeft
gegeven, waer van fchriftelijck befcheyt fal ghe-
maeckt worden: Endeen fal d'atterminatienier
op te verleenen niet mogen excederen den tijdt
van veerthien dagen, naer de welcke by fauke van
betalinge, de felve goederen van Borgen fullen
mogen worden geexecuteert.
XVI.

Ende fullen de voorfz goederen tot verfeecke-
ringe vande fchuit aengenomen , denvergunden
tijdt van atterminatie gheduyrende, ende langer
niet.blyven alleenlijcktot verfeeckeringe vande
geene die de felve fal aengenomen hebben, fonder
dat daer en tuiTchen yemant anders uy t ghelijcke
faecke daer op fal mogen procederen.
XVII.

Maer in gevalle van onwilligheyt, weygeringe
oft vertreck, fullen de onwillige weygeraers oft
vertreck-maeckers, naer den tijdt inde Commiifie
begrepen, geen betaünge doende, noch fuffifante
verfeeckeringe daer van gevende als voorfz, met
ijenniffe ende laft vanden geenen die d'executie
doet doen, ghegyfelt werden, om binnen vier-en-
twintigh uyren op 't kortfte fijn gyfel te kommen
nouden inde Herberge hem te beteeckenen, ende
daer men gewoone is gyfelinge te leggen, welcke

^ylelmge de Deurwaerders fal gehouden

zijn ter-

tont yemant vanden Gerechte aldaerkennelijck
te maecken, ende de ghegyfelde Debiteur in gyfe-
"ngemet komende, ofre gekomen zijnde, binnen

_fiagaaaHÉM

�

-ocr page 573-



	Placaten. f.Boeck. 4.Tit< �.Deel.
	Placaten. f.Boeck. 4.Tit< �.Deel.
1135 XXIII. Item, fullen de voorfz Deurwaerders gehouden zijn de namen vande Koopers van eenigegoede- ren , met fpecificatie van het geene de felve gegol- den hebben, �ndewatelckfchuldighis , binnen den tijdt van vier en twintigh uyren naer de ver- koopinge, in handen vanden Ontfanger, Rent- meefter, Pachter, of den genen die hun Commii�ie fal gegeven hebben over te brengen,fonder eenige penningen felve te mogen ontfangen. XXIIII. Item, fullen de voorfz Deurwaerders van hun- ne exploi�ren geloont werden, in conformit� van 't gunt op 't eynde van defe Inftrudtie is ghefpeci- ficeert. XXV. Welcke voorfz onkoften fullen verfchooten worden by de Ontfangers, Rentmeefters, hunne Commifen , Pachters oft andere, die tot het ex- ploict commiffie ghegeven hebben, de welcke fy vande Debiteuren fullen wederom krygen, of aen de koop-penningen verhalen neflens principale fchult, midts ghevende daer van fpecificatie ende 3uitantie aenden felven Debiteur, op pene indien e voorfz Ontfangers des verfwijgigh hadden ge- weeft van te vervallen vande parate executie, be- houdende daer van als van hare particuliere fchult alleenlijck rau a&ie, fonder allenthalve eenige der felver onkoften tot lafte vanden Lande inreecke- ninge te mogen brengen of pretenderen. XXVI. Item, de voorfz Deurwaerders en fullen niet vermogen eenige fommatien of exploiiten, in cas van re�le of parate executien, te doen uyt krachte van executorialen vande Rentmeefters Comptoi- ren, dan vande Staten penningen, daer toe de fel- ve alleenlijck verleent zijn, ende niet tot inninge van eenige pachten of obligatien, eenige particu- liere Perfoonen raeckende , niet jegenftaende dat de Pacht-cedullen of Obligatien gheclaufuleert zijn onder verbandt van re�le executie, als men Staten penningen gewoonelijckis te innen. XXVII. De voorfz Deurwaerders fullen voorts mogen exploiteren alle Commiffien die fullen vallen in den Raedt van Zeelandt, Behoudens den eerften Huyifier vanden Raedt fijn prerogative binnen der Stadt Middelburgh, in faken voor den Raedt vallende, fo verre hy daer toe vaceren kan efi wil. XXVIII. Maer en fullen de Deurwaerders op defe Inftru- &ie dienende, niet met eenen mogen ftaen ten dienfte van eenige andere Gerechten of Vierfcha- ren, op pene van privatie van hunne Officie. XXIX. Item, en fullen de felve geen Pachteren mogen werden van eenige 's Landts Importen, noch daer inne part noch deel mogen hebben, direftelijck noch indire&elijck, op pene als vooren. J\ Λ, Λ . De voorfz Deurwaerders fullen trachten defe hunne Inftru&ie in alles te onderhouden ende achtervolgen, op pene van arbitrale correctie, in- dien fyluyden de felve contravenieren in eenige poin&en, daer hier vooren geen penen op geftelt en zijn.
		XXXI. Item, foo verre yemant hem vervorder^ de bil, jetten by de Deurwaerders uyt geftelt, voor d'ex- piratie vanden tijt die de felve mede brengen, af te wecken, of de felve in 't bedienen van huri Officie te beletten. Item, ftaen, ftooten, oftquetien, ίη- jurieren oft dreygen met woorden oft anderfmts fal arbitralijck ge�traft worden naer gelegentheyt derfaecken. XXXII. Sullen oock alle Officiers van Juftitie, als Bail- liuwen,Schouten,Stadthouderen ende diergelijc- ke, ghehouden wefen t'allen tyden des noot ende verfocht zijnde, de Deurwaerders te doen affifte- ren by een ofte twee Dienaren naer gelegentheyt van faecken, voor 't falaris daer toe geftelt, fonder vet meer te mogen eyflchen , op de verbeurte van hare Officien, ende daer en boven arbitrale corre- ctie , mits daer toe gehadt hebbende een vernach- te wete, of in gevalle de felve Dienaers ter beftem- der tijdt niet gereet gevonden wierden, fullen de Pluym-graven oft Schotters van't felve quartier mogen gebruyckt werden: Maer en fullen de fel- ve Dienaers oft Pluymgraven anders dan verfocht zijnde, de Deurwaerders geen aftlftentie mogen over dringen, noch de Deurwaerders anders dan in noot de felve te gebruycken, op pene als voren ΧΧΧΠΙ. Infgelijcks fullen de voorfz Officiers, in gevalle de Deurwaerders tot vervoeren van eenige meu- ble goederen, Wagens ende Peerden van doene hadden, de felve daer van doen voorfien voor een redelijcken prijs, te weten, voor de myle drie fchellingen, ende vorder naer advenant. Specificatie vande onkoj^n ende wedden vande Deurwaerders. COmmatle of Renovatie binnen ^ de Steden ------ ------iiij grooten. Ten platten Lande ---- ----viij grooten. Voor affixie van biljetten gheroert Artijckel 10. ---- �� xvj grooten. Arreft met opfchryvinge van de goederen t'famen , binnen de Sreden �� ------ijfchell. Ten platten Lande �� -� iij fchell. Gyfelinge van Perfonen woonen- de binnen de Steden ��. viij grooten. Ten platten Lande � � xvj grooten. Van befoeckinge in 't Gyfelhuys - viij grooten. Voor elck Sondaegs ende Marckt- daeghs gebodt,met het fchryven en affixie van biljetten volgende het twintighfte Art. vande goe- deren gelegen binnen de fteden - viij grooten. Ten platten Lande � �j fchel.v�j gro. Voor verkoopinge binnen de Ste- den, de fomme niet excederende de vijf en twintigh ponden------ij fchellingen. Ende de felve fomme excederende-j gro.te ponde. Ten platten Lande binnen de vijf en twintigh ponden .------iiij fchellingen Boven de vijfen twintigh ponden - ij gr. teponde. Ende indien de verkoopinge exce- deert vijftigh ponden, fullen ge- nieten voor de eheheele verkoo- ⁶ pinge

-ocr page 574-

Op 't innen vande gemeene Lants Middelen.

pinge binnen de Steden � ν fchellingen,
Ten platten Lande �7- � χ fchellingen*
Maer indien de goederen van het

platte Landt binnen de Steden

werden gebracht te beter Mard:,

fullen ghenieten als ten platten

Lande.
Ende vacerende by Commiifie inde

affairen vanden Lande, als van

publicatien ende dierghelijcke

a&ien te doen, fullen daegs h�b*

ben binn� den Eylande van haer-

lieder refidentie �� ■------i�j fchellingen.

Ende reyfende buyten den Eylande

't zy van wegen als vooren, oft

des lail hebbende vanden Ont

Wat �engatt de Weden nt&n BMhms^ Schouten,
Schepenen ende Secretarifen die over dexploiclen
, kenniffe dr ngen, fullen daer Van genieten haer
geufoonlijcke falam linnen de Steden.

Ende inde Lants Vierfcharen als hier naer volght.

Twee Schepenen ftaende ovet
■"� het doen van een arreft, elck - vj grooten.
Voor opfchryvinge van goederen,
denBailliu ofte Schout daer die

gebruyckt wert ------ ------j fchellingh.

Elcken Schepen *------ -��j fchellingh.

Den Secretaris daer die in 't op-
fchry ven gebruyckt wert,fal uy t
het falaris vanden Deutwaerder
hier boven geroert, genieten �jfchellingli*
Voor 't ftaen over een verkoopin-
ge, fullen de Schepenen genieten
als vande opfchryvinge, elcks �j fchellingh.
'sHeer� Dienaers of Pl�ym-graven,
of Schotters, by de Deurwaerders
gebruyckt werdende, 't zy de ίύ-
ve een ofte meer zij n, t'famen � ν fchellingen.

Aldus ghedaen ende gearrefteert ter Vergade-
ringe vande Heeren Staten van Zeelant, in 't Hof
aldaertotJVliddelburgh,den X9junij 1607. Ter
Ordonnantie vande State* voornoemt. �. de Jonge*

■ ν fchellingen.

fanger Generael

Ende fullen op de voorfz Dach-gelden dragen
alle onkoften van Wagen-huyre, Schuyt-huyre,
ende andere extraordinaris.

Des fullen fy gehouden zijn terironts naer dat
fy t'huys ghekomen zijn, by goede verklaringe te
brengen in gefchrifte, op wat dach fyluyden uyt-
gereyft, ende weder t'huys ghekomen zijn, wat
Commii�iefy binnen dien rijdt ghedaen hebben,
metinfertie vande namen van partyen, waer ende
op wat dagen die gedaen zijn.

HET TWEEDE DEEL.

1. Ordre ende Reglement, voor alle %entmeefters van (feeflelijcl{egoc*

deren, den Staet der Vereenighde Nederlanden aenghekomen ende toebehoor ende, om in toekomende
beur naer te reguleren,in't innen vande penningen heurer admh�firatie. In date den 3 Maert 16$ &.

| Uilen wel letten dat inde Verpacht-Ce-
1 dullen ende andere Accorden ofte be-
�j fcheyden, akijdt perfeft geftipileert wer-
deeentijdt wanneer den Pachter, ofte dien het
aengaet, de betalinge gehouden is te doen.

Welcken dach ghekomen zijnde, of oock van
betalingen van Renten, Chijnfen of defgelijcks,
fullen by billet of publicatie, den Debiteuren het
felve bekent maecken, ende alfoo vermanen de
betalinge te komen doen binnen den tij t van veer-
thien dagen.

Ende foo de Debiteuren van notoire bekende
fchulden, die van importantie zijn, dien tijdt niet
waer en nemen,fullen de felve alfdan dooreen ge-
fwooren Deurwaerder of Exploicleur van delen
Rade, op fchriftelijcke lalt onder heurefignature
nem te gheven, doen fommeren, om binnen den
tijdt van acht dagen te komen betalen 't eeenefy
iehuldighzijn.

Welcken tijdt overftreecken zijnde, ende gee-
ne betalinge ghedaen werdende, fullen door den
ycploi&eur alfdan op naerder laft,renovatie laten
doen, om alnoch te betalen binnen acht dagen.

Ende by aldien alfdan noch geene betalinge en

jf^erti⁶n j ⁿ'^faI °P ^heuren naerderen fchriftelijc-
*en laft, den voorfz Executeur met een AiTiftent,
«en in executie prefenteren, ende in 't goet van-

den Gexecuteerden mogen blyyen, den tijdt van
drie dagen.

Ende in gevalle middelertijdt noch geene beta-
linge en wert gedaen, fal de voorfz Executeur a's
dan, naer behoorlijcke inventarifatie, publijcque-
lijck mogen verkoopen foo veel meuble goederen
vanden Ge�xecuteerden, als tot voldoeninge van
de fchult ende koften van noode wefen fal, behou*
delijck dat de Ge�xecuteerde de felve goederen
fal mogen lollen binnen den tijdt van drie dagen,
voor foodanige fomme, als waer voor die ver-
kocht zijn.

In gevalle daer geene meuble goederen genoegh
en zijn, totte voldoeninge vande voorfz fchult,
ende koften, fal de voorfz Executeur mogen faife-
ren ende in arreft nemen de immeuble ofte onroe-
rende goederen vanden Ge�xecuteerde.

Ende naer drie Kerckgeboden of Proclamatien,
van veerthien dagen tot veerthien dagen, mitfga-
ders behoorlijcke verkundingen by affixie van bil-
letten ende infinuatie aen den Ge�xecuteerde
t'elckens te doen, fal de fel vegoederen publijcke-
lick ten overftaen vanden Officier ofte die vanden
Gerechte mogen verkoopen.

Ende by aldien mette penningen van des Ge-
executeerdens goederen geprocedeert, de voorfz
fchult mette koften niet voldaen en kan werden,

Cccc fal

-ocr page 575-

4.Tic� i.Deel. n^₀

Dragende de Rentmeefter oock forge dat de
Deurwaerders of Exp�oi&eurs, met gene onnutte
koften, of hooger als na ordre behoort, de Luyden
enbefwaren. "^;

1139 Placateo-iV 5*Boeck

fal als dan de Ge�xecuteerde mogen werden ghe-
apprehendeert, ende in hechtenift� gheftelt ende
gehouden, tot dat hy de felve fchult mette koften

voldaen fal hebben.

Waer na een yeder des aengaende hem fal heb-
ben te reguleren.

Alles by provifie ende tot naerder ordri,.,

Aldus gedaen en4e gearrefteert inden Rade van
State, in 's Qraven-Hage, den derden Meerte
1656. Lgaikens,ⁿ� Ter Ordonnantie vanden
Raedtvah State. _; , .,_M!-_;',

I, Eyckhergh.

Doch in reguard van pretenfien van penen,
muldren ende diergelijcke, fullen de voorfz Rent-
meefters den geenen tot wiens lafte fy ter faecke
voorfz yets fullen willen pretenderen, alvooren
moeten doen dachvaerden voor hunnen compe-
tenten Rechter,ende aldaer t'haren lafte condem-
natie obtineren, ende vande felve condemnatie,
by aldien daer van binnen benoorlijcken tijdt aen
den Raedt van State niet en werdt gheappelleert,
ter executie doen leggen, als vooren.

2� Ordon nantie, vanden %ade van State der Vereenighde Hoederlanden,

dienende tot Ampliatie van lnflrutlte voor de Ontfangers, Rentmeefters ende Comrerolleurs, over de
drie Landen van Over-Mazelende't Quartier van Maefiricht ende Vroon hove, ende dien 't aengaen
mach, om nagekomen ende geobferveert te worden. In date den 31 Juli) 1656.

fijne adminiftratie, op ordre van hare Ho. Mo. ofte
hare Ed. Mo. yets hebben v��r te dragen, foo als
fy dat felve hebben te doen, met alle voorfichtig-
heyt ende mefnage, ten eynde d'Jngefetenen van
alle onnoodige kofte mogen worden verfchoont.

VI.

Den Contrerolleur fal hebben pertinent Rcgi-
fter te houden van alle adminiftratie vanden Ont-
fanger of Rentmeefter, foo van fijnen ontfangh
als uytgeven, tot dien eynde fal hy fijn Comptoir
ten minften eens daeghs te frequenteren hebben,
op dat hy op ordre vanden Raede van State, de
felve altoos kan dienen van den ftaet van den
Comptoirejjdes voorfchreve Ontfangers ofRent-
meefters , daer toe hy in conformiteyt van fijne
Commiffie ende Inftrudtie verplicht is. Suilende
fy Ontfangers , Rentmeefters, ende Contrerol-
leurs refpeclive, van fes Maenden tot fes Maen-
den aenden gemelten Raedt hebben over te feyn-
d�n perfe&en ftaet, wat ontfangen ende uytgege-
ven is.

VII.

Sullen oock de Perfoonen die betalinge komen
doen, op 't fpoedighfte expedieren,ende den Ont-
fanger of Rentmeefter abfent zijnde , aen fijn
Gomptoir foodanigen ordre laten, dat de Luyden
konnen geexpedieert worden.
VIII.

Ende fullen de Ontfangers ende Rentmeefters
diligent zijn, om de laften ftaende op hun Com-
ptoir , als oock de Ordonnantien ende Ai��gnati-
en,die van tijdt tot tijdt daer op gegeven worden,
te voldoen, fo veel het Comptoir kan lyden, ende
daer in bewaren de reputatie vanden Staet, fon-
der daer voor yets te mogen genieten, diredelick
of indireftelick, onder wat pretext het foude mo-
gen wefen.

endMoRijcgeli

� EendtotEndcifeOnaendagOndagomninmenin cSta

Dtie,teufchdietwegeh

Dleutenont

betalinge van hare Bede,redemptien ende verpon-
dingen , fonder op wat pretext het foude mogen
wefen, in defen haer meer af te voorderen.
^v ■ V.

Ende foo wanneer de Ontfangers of Rentmee-
fters aen die vande Dorpen ofte Barick�n onder

Ordonnerende allen ende eenen yeder des aen-
gaende , hem hier nae precifelijcken te reguleren
Ghedaen in 's Graven - Hage den 31 Julij i� 5 o-
Wasgheparapheert, IV. v. Haren ^vt� Ter Ordon-
nantie vanden Raedt van State. I.Eyckicrgh,

1. Ordre

ttSS�m

_>^_^___ΜΙιΕΒ_^Κ__ΜΗΜΒα

__:______,___.

-ocr page 576-

1144 Op't innen vande gemeene Lants Middelen. 114»
2. Ordre ende R eglement, Foor alle Ontfangers, %entmeeilers ende

Contrerolleurs vande gemeene Middelen, Verpondingen, Domeynen, Beden, Geeflelijcke goederen,
Renten, ende andere lnkomflen, f_5V. den Staet der Vereenighde Nederlanden competerende, om in't
toekomende haer nae te reguleren, foo in 't beleyt ende de direclie van hare refpeclive funtlien, als
in 't innen vande penningen van hare refpeclive adminiflratien. In date den ι ο Augufli 16$ 7,

VI.

Ende daer van bly vende in ghebreecke , fullen
door een gefwooren Deurwaerder of Exploi&eur
(die Commif�ie by defen Raede ontfangen, ende
daer op behoorlijcken eedt gedaen fal hebben)op
fchriftelijcke lafl, onder hare fignature haer te ge-
ven, deghebreeckigedoen fommeren, om binnen
den tijdt van drie of vier dagen te komen betalen
het geene fy fchuldigh zijn, de fomme ende oor-
iaeck daer van diftindtelijck inden voorfz fchrifte-
lijcken lafl mede zijnde gheexprelTeert, met dien
verilande , dat het voorfz ghebreck van betalinge
ghevonden wordende by eenige Dorpen ofte Ge-
huchten , de welcke over eenige vande voorfz
middelen fullen comptabel zijn, de relpe&ive
Ontfangers ende Rentmeeilers defe fommatie en-
de vordere termynen van executie by haren fchrif-
telijcken lafl, expreffe , ende nom�natimTullen di-
rigeren, op de Schat-gaerders, Verpondingh-
gaerders, ofte eenige Regenten ende Magiflraets-
perfoonen , die de Regieringe vande voorfz Dor-
pen ofte Gehuchten reprefenteren. Ende by al-
dien hetfelvige gebreck bevonden wort by eenige
Pachters ofte andere Debiteuren , die Medeflan-
ders hebben, ofte Borgen tot verfeeckerheyt van
den Staet geflelt, dat den Ontfangers ende Rent-
meeilers na den teneur vande Generale ende par-
ticuliere Ordonnantien, Verpacht-cedullen, of
andere Accorden , ende Conditien, met de Debi-
teuren gemaeckt, oock de voorfz fommatien en-
de verdere termynen van executie, fullen mogen
dirigeren aende yoorfz Borgen of Medeilanders.

VII.

Ende de voorfz drie dagen overflreecken zijn-
de, ende geene betalinge gedaen werdende,fullen
dooreen Deurwaerder of Exploicteurals boven,
op nieuwe fchriftelijcke authorifatie als vooren,
de gebreeckigen doen renoveren, om als noch tt
betalen binnen andere drie dagen.

VIII.

Ende by aldien als dan noch gheene betalinge
wert gedaen, fal op haren naderen fchriftelijcken
lafl, den voorfz Executeur met een AiTiitent, fich
in executie prefenteren, ende in 't goet vande Ge-
executeerden mogen blyven den tijdt van drie da-
gen , ghebruyekende tot de voorfz ai�jitentie den
Voriler, of den ordinaris Dicnaer vande Juftitie
in loco, daer foodanigen te vinden is.

IX.

Ende in gevalle midlertijdt noch geene betalin-
ge wert ghedaen, fal den voorfz Executeur, ten
overftaen vanden Officier ende twee Schepenen
inlocodzei toe te verfoecken, (opeen ordinaris
falaris) als dan naer behoorlijcke inventarifatie
publijcquejijck mogen verkoopen foo veele Meu-
belen goederen vande Ge�xecuteerden, als tot
voldoeninge vande fchult ende koile vannoode
wefen fal, behoudelijck dat de Ge�xecuteerde de
C c c c ij felve

^gJfS ErilelickfulJen de Ontfangers ene
I fc&iil meeflers van 't Landt, heffen end(

eRent
beuren

I W�$' ^a^^e Landts penningen, albereyts op ghe-
flelt, of noch op te ftellen, naer de toJJerantie by
ig j,j₀. Mo: Heeren Staten Generael der Veree-
nighde Nederlanden gearrefteert, den Rijcxdael-
der tegen vijftigh ftuy vers, ende ίο naer advenant,
celijck fy de felve aen 't Landt bereeckenen.

De Rentmeeilers vande Geeflelijcke goederen,
fullen aen alle Hoevenaers, Pachters ende Mole-
naers, die eenige Hoeven, Landeryen ofte Molens
vande Gedeputeerde van defen Raede, ofte van
haer, uyt krachte van eenige generale of fpeciale
Audtorifatiein huyreaen nemen, geven byghe-
fchrifte een diftinde Pacht-cedulJc, met ejfprei�ie
wat Hoeven, ofte hoe veel Landeryen, ende wat
Molen aende felve in pacht vvert uytgegeven,
voor hoe veele Jaren, wanneer beginnende, ende
met wat voorlijf, voor wat fomme van gelderen,
ofte quantiteyt van Granen jaerlijcks,ende de be-
talingen van tijdt tot tijdt daer op ghedaen, onder
aen, ofte in dorfo vande felve Verpacht-cedulle
op teeckenen,ende foo aenden Huyrder t'elckens
reflitueren.

II �.

Sullen de felve, ghelijck mede alle de aiidere
voorfz Ontfangers ende Rentmeeilers wel letten,
dat in alle Verpacht-cedullen, ende andere accor-
den ofte befcheyden, altijdt perfecl: gheflipuleert
werde een tijdt, wanneer de Pachters ofte andere
Debiteuren, de betalinge gehouden fullen zijn te
doen.

IIII.

Sullen vervolgens hacre betalinge precifelijck
voorderen, te weten , vande gemeene Middelen
op de gefette tyden.by de particuliere Ordonnan-
tien ofte de Pacht-cedullen geordonneert: vande
Verpondingen , ofte de tauxen in plaetfen van
Verpondingen op geflelt, van twee Maenden tot
twee Maenden �. ende vande Beden, Domeynen,
Beurfen, Geeflelijcke goederen, Renten, Thien-
den.Chijnfen, ofte andere middelen ende opkom-
ilen, tot den Staet der voorfz Landen fpe&eren-
de, op de precife dagen, als de felve fullen komen
te vervallen, volgens de oude ghebruycken, of
volgens de conditien die daer over lullen zijn
gemaeckt.

Welcke refpeclive tyden ende dagen gekomen
pijnde, indien de Pachters of andere Debiteuren
in gebreecke bly Ven precife de betalinge te preile-
ren, fullen de Ontfangers ende Rentmeeilers by
afl�xie van billietten ofte publicatie, door de Vor-
ilers in loco, tot kofle vande gebreeckige, de felve
aen manen, om te komen voldoen binnen den tijt
van acht dagen.

��mm

-_��_

_____

-ocr page 577-



	*PlacatecL. 5Boeck. 4.Tit. i.Deel.*

			"44�
1143 felve goederen fal mogen loil�n binnen den tij dt van drie dagen , voorfoodanige fomme alswaer voor die verkocht zijn, ofte uytterlijck binnen veerthien dagen, daer de coftume locael fulcx fou- de mogen mede brengen. X. In ghevalle daer geene Meubele goederen ghe- noegh en zijn tot de voldoeninge vandevoorfz fchulc ende koften, fal den voorfz Executeur mo- gen faiferen ende in arreft nemen deimmeubele of onroerende goederen vanden Ge�xecuteerden. XI. Ende nae drie Kerck-geboden of Proclamatien van veerthien dagen tot veerthien dagen, mitfga- ders behoorlijcke verkondingen, by affixie van billietten, endeinfinuatie aenden Ge�xecuteer- den , oft 'fijner woonftede telckens te doen , fal de felve goederen publijcquelijcken ten overftaen vanden Officier, ofte die vanden Gerechte mogen verkobpen, ende de opdrachte vande felve doen voor den voorfz Gerechte ten behoeve vanden Kooper. Ende fullen de voorfz Ontfangersende Rentmeefters oock verdacht zijn, of het gheviele ontrent de voorfz executie van onroerende goe- deren, ten refpe&e vande gemeene Middelen, dat yemandt in fijn particulier, op de felveeenighge- nerael of fpeciael hypotheecq of andere actie tot lafte van het ge�xecuteerde pant, ende by gevolge preferentie voor het Landt mocht komen te pre- tenderen, datfyhaer in foodanigequeftien ner- gens fullen in laten voor de ordinarife Juftitie, maer alleen voor Schepenen Commiilariil�n ter decifie vande diff�renten raeckende de ghemeene middelen fpecialijck geauthorifeert. XII. Ende by aldien met de penningen van des Ge- executeerdens goederen geprocedeert, de voorfz fchult met de koften niet voldaen en kan worden, fal de Ge�xecuteerden, met voorgaende kennii��, ende ten overftaen vanden Officier vande plaetfe, mogen werden geapprehendeert, ende in hechte- nifle gheftelt ende ghehouden, tot dat hy de Mve fchult met de koften voldaen fal hebben. XIII. Ende fullen de voorfz Ontfangers ende Rent- meefters de voorfz executien fodanigh dirigeren, dat fy uytterlijck binnen fes Maendennae de ex- piratie vande pachten vande ghemeene Middelen, ende van Verpondingen,Domeynen, Beden,Gee- ftelijcke goederen, ende andere middelen vooren gefpecificeert, binnen drie Maenden naer de expi- ratie van yeder Jaer, volkomentJijck daer van vol- daen zijn, ende aen het Lant verantwoorden, ofte niet bewyfende dat fy binnen den voorfz tijdt tot de lefte ende uy tterfte executie incluys gheproce- deert hebben, de fchade ende het verlies de welc- ke door hare nalatigheyt, den Staet foude mogen over komen, tot hare particuliere laften gehouden zijn te dragen. XJIII. Doch in reguard van pretenfien van penen, mulften, ende diergelijcke, fullen de voorfz Ont- fangers ende Rentmeefters, den geenen tot wiens lafte fy ter faecke voorfz, yets fullen willen pre- tenderen, alvoorens moeten doen dachvaerden,in cas van gemeene Middelen of Verpondingen,

		voor de refpeftive gedelegueerde Schepenen, by dei�n Raede fpecialijck daer toe gheauthorife'ert ende voorts in andere faecken voor hunnen com' petenten Rechter, ende aldaer t'haren lafte con- demnatie obtineren: Ende by aldien vande felve binnen behoorlijcken tijdt niet en wert gheappe], leert daer het behoort, fullen de voorfz condem- nati�n doen leggen ter executie als vooren: Ende fullen oock tot dien eynde in alle faecken die by evocatie, appel ofte provocatie, fullen ghebraclit worden ter kenniffe ende judicature van defen Rade,haer addrefteren aen eene vande drie Advo- caten van het Landt, die by defen Raede expreife- lijck tot de kenniife ende defenfie van foodanige ProcefT�n ende faecken zijn gecommitteert, ende onder folemnelen eede aen geftelt. XV. De voorfz Ontfangersende Rentmeefters, ge- lijck mede d� Officieren ende Schepenen, ter plaetfe daer de felve over eenige executie uyt krachte defer Ordonnantie toe fullen moeten ge- roepen worden, fullen forge dragen dat de Deur- waerders ende Exploicteurs in het doen vande voorfz fommatien, renovatien, gyfelingen, ver- koopi�ge van goederen, ende alle andere verdere executien, niemant met onnutte koften en befwa- ren, maer ter contrarie haer precife ende exacle- lijck reguleren naer de ordre ende de Lijfte van fa- laris voor den felven gearrefteert,van date huyden den thienden Augufti 1657. ende onder andere mede daer op reguard nemen , dat fy aen eenen endefelvigen Exploicteur, op eene reyfe geene verdere Adten van authorifatie tot eenige execu- tien en pafleren, als ten hooghften aen thien ver- fcheyden Dorpen of particuliere Perfoonen gead- dreffeert. XVI. De voorfz Ontfangers ende Rentmeefters ful- len geen part of deel mogen hebben aen het voor- fchrevefalaris vande executien, ende fullen tot al- len ty den des verfocht zijnde, gheheuden \νφη haer met folemnelen eede daer van te expurgeren. Ende fullen tot dienft van hare refpective Comp- toiren niet mogen ghebruyeken eenige Soldaten, of Domeftique Dienaers, fchoon die op Comrnif- fie van deien Raedt mochten gheadmitteert ende be-eedightzijn. XVII. Sullen oock de felve van niemandt mogen eyf- fcheneenigh pretens quitantie-gelt, ofte eenige intereften, onder pretext van ghedaen verfchot, ofte geconfenteerden uytftel van betalinge, maer haer geheelijck daer van onthouden, ende een ye- gelijck laten volftaen met de betalinge van hare ghemeene Middelen, Verpondingen, Beden, Re- demptien , Renten, Landt-pachten, ende andere fchulden, fonder haer yets meerders af te vorde- ren , onder wat fchijn het foude mogen wefen, op pene van arbitrale correctie by defen Raede naer exigentie van faecken tegen de ghebreeckigen te decerneren. XVIII. Sullen oock de Perfonen die betalingen komen doen, op't fpoedighfte expedi�ren, ende den Ont- fanger of Rentmeefter abfent zijnde, aen iijo Comptoir foodanigen ordre laten, dat de Luyden op 't

-ocr page 578-

Op 't innen vande getneene Landcs Middelen. 1146

1145

't fpoedighfte konnen werden gheexpedieert $
Ende fullen fy in foodanigen gevalle voor de
aftien van hare Commifen ofte Klercken refpon-
welzijn. _��

Ende fullende Ontfangers ende Rentmeefters
diligent zijn, ommede lailen ftaende op hunne
Comptoiren, als, oock de Ordonnantien ende Af-
fianaden die van tijdt tot tijdt daer opghegeven
warden, promptelijck te voldoen, foo veel de In-
komilen van hunne Comptoiren fullen konnen
lyden, ende daer ontrent bewaren de reputatie
vanden Staet,fonder oock over de voorfz betalin-
ce yets te mogen ghenieten, direftelijck of indire-
ttelijck, onder wat pretext het foude mogen we-
fen, op de correctie in het voorgaende fefthiende
Arucule begrepen.

XX.

Ende ten eynde defen Rade met volkomen ken-
niife van fiecken, over het inkomen vande refpe-
dive Comptoiren mogen difponeren,oock Ailig-
natien tot lafte vande fdve dirigeren, fullen de
Ontfangers ende Rentmeeilers ghehouden zijn,
gelijck by defen aende felve wel ilrictelijck gebo-
den wort, dat fy alle tweeMaenden precife aen
defen Rade, ofte aenden Treforier Generael, ful-
len hebben over te feynden een perfecten ftaet
van 't geene by hun ontfangen ende uytgegeven,
mitfgaders van het geene noch voor handen, ende
te ontfangen is: Ende wort den opgemelten Tre-
forier Generael by defen ghelaft, alle de voorfz
Ontfangers ende Rentmeeilers precife daer toe te
houden , de voorfz ftaten onder fich te bewaren,
om de Heeren vanden Raedt, des verfoeckende,
daer van te dienen, ende t'eynden 's jaers de felve
aen des Generaliteyts Reecken-kamer over te le-
veren, om by de felve tegens de reeckeningen van
de Ontfangers ende Rentmeefters geconfronteert
te worden$ Ende by foo verre eenige vande voor-
noemde Ontfangers ofte Rentmeeilers, van het
fenden vande voornoemde twee Maendige ftaten
wierden bevonden te blyven in gebreecke, fal den
opgemelten Treforier Generael kenniffè daer van
geven aen defen Rade, om by den felven tegen de
nalatige gedifponeett te worden fo als men fal be-
vinden te behooren.

XXI.

Soo wanneer de Ontfangers ofte Rentmeeilers
aen eenjge Dorpen ofte Pancken onder haere ad-

miniilratie reforterende, op ordre van hareHoj
Mo:, ofte van defen Raedt, yets fullen hebben
voor te ilellen , fullen fy 't felve hebben te doen
met alle difcretie ende mefnagie, ten eynde de In-
gefetenen van alle onnoodige koften mogen wer-
den yerfchoont.

XXII.

De Contrerolleurs vande Comptoiren daer ee-
nige zijn aen geilelt,fullen houden pertinent regi-
iter van alle adminiilratien vande Ontfangers ofte
Rentmeeilers, foo van het geene by de felve ont-
fangen als uytgegeven wort: ende fullen tot dien
eynde het Comptoir ten minften eens daegs moe-
ten frequenteren, om op ordre van defen Rade, de
felve altoos te konnen dienen vanden ftact der
Comptoiren vande voorfz Ontfangers ofte Rent-
meeilers , daer toe fy in conformiteyt van hare
Commiitien ende Inftructien verplicht zijn,
XXIII.

Ende fchoon van defen Rade geene fpeciale or-
dre daer toe aen haer foude worden geaddreflèert,
foo fullen fy nochtans mede alle fes Maenden pre-
cife aen defen Raedeover feynden eenperfecten
ftaet van 't gene by de refpective Ontfangers ende
Rentmeeilers fal zijn ontfangen ende uytgegeven,
mitfgaders van het geene noch voor handen ende
noch te ontfangen zijn fal.

XXIIII.

Ende fullen niet alleenlijck goet regard nemen,
datdefe ordre in allen deelenpuncluelijck ende
precife , foo by de refpective Ontfangers ende
Rentmeeilers, als by de Deurwaerders ende Ex-
ploicteurs werden achtervolght, maer oock defen
Rade van tijt tot tijdt adverteren, wat van eenige
contraventïe of van non obfervantie, tot haere
kenniffe fal komen.

XXV.

Ende by aldien yemant onder haer,ofte oock de
Contrerolleurs felve, bevonden wierden fich niet
precife na defe Inftru&ie te hebben ghereguleerr,
fal by defen Rade daer tegen worden verfien,ende
de fchuldige gecorrigeert, foo als men nae ghele-
gentheyt ende exigentie van faecken" fai bevinden
te behooren.

Aldus gedaen ende gearrefteert inden Rade van
State der Vereenigde Nederlanden, in 's Graven-
Hage den 10 Augufti 1657. G. de Scaghen, ^v«- Ter
Ordonnantie vandê Raedt van State. /. JLyckhergh,

4� Ordre ende R eglement, midtfgaders Ljfle ��/aris, waer nae de

Deurwaerders ende Exp/oifteurs van Comptoiren vande Gemeene Middelen, Verpondingen^, Do-
rneynen, Beden, Geefielijcke goederen, haer fullen moeten reguleren, in 't doen van eenige fomma�
tien, renovatien, gyfelingen ende verdere executien, die haer by de refpettive Ontfangers ende Rent�
mceflers fullen werden aenbevolen. In date den loAugufli 1657.

derteeckent, ende op elcken termijn van ver-
dere executie by de felve, op de felve maniere,
vernieuwt, de Officieren ende Schepenen vande
plaetfe daer over gheroepen , in foodanigen
ghevalle als in het Reglement voor de Ontfangers
ende Rentmeefters, nu oock gearrefteert, ltaet
geexprelTeerr.

Cccc iij Sullen

E voorfz Deurwaerders ende Exploi-
cleurs, en fullen geen fommatien $- reno-
vatien , gyfelingen, verkoopingen van
goederen, ofte verdere executien mogen
öoen,als op voorgaende fchriftelijcken laft, by de
nant vande Ontfangers ende Rentmeefters on-

-ocr page 579-

Pkcaten, 5. Boeck. 4.. Tit, 2. Deel.

1H7

Π 48

11.

nieten

� 3 6 iluyvers.
Ende voor een AiTiilent gelijcke � 3 6 iluyvers,

Ende dit alles te verilaen als de exe-
cutien ghefchieden binnen een be-
itoten Stadt, ofte ten platten Lan-
de , binnen een uyre gaens vande
plaetfe vande refidentie van den
Ontfanger ofte Rentmeeiler die
de executie doet dirigeren.

Maer als eenige executien,als vooren
gedaen werden, buyten de Stadt,
buy ten de diilantie vande voorfz
uyre gaens,fullen de voorfz Deur-
waerders ende Executeurs voor de
diilantie van yeder uyre gaens, bo-
ven het vooren-gheftelde falaris
noch genieten ■------ ------ 9 iluyvers.

Midts dat fy geene verdere onkoiten van Peer-
den of Wagen-vrachten fullen mogen brengen
tot laile vande geexecuteerdens, ende dat fy oock
op eeneende de felve reyfe haer niet verder ful-
len mogen laten ghebruycken , als tot thien ver-
fcheyden fommatien, renovatien,ofte andere ver-
dere executien, gedirigeert aen verfcheyden Dor-
pen ofte Perfoonen. Ende fullen daer en boven
aende felve noch worden in declaratie gheleden
foodanige onkoiten van falarifen, als de felve aen
eenige Officieren ofte Gerechten foude mogen
hebben verilreckt, over de affiilentie van eenige
executien oftepublijcque verkoopingen, des daer
van t'elckens exhiberende behoorlijfcke quitantie.

'Alle Deurwaerders ende Exploicteurs albereyts
by defen Rade gheadmitteert, ende in bedieninge
zijnde, fullen door de Heeren Gedeputeerden tot
de Verpachtinge, op de obfervantie van dit Re-
glement fpecialijck be-eedight worden , ende die
de novo fullen werden aen geilelt, fullen in handen
vanden Heere Prefiderende , ghelijcken eedt van
obfervantie moeten afleggen, ende by aldieh daer
nae deie Ordre ende Lijfte quam te excederen,
ofte de Ge�xecuteerden met eenige andere onko-
ilen te befwaren, fullen voor de eerfte reyfe wor-
den ghecorrigeert met fufpenfie van hare fun-
ctie voor den tijdt van drie Maenden , ende
voor de tweede reyfe abfolutelijck worden ghe-
deporteert.

Aldus ghedaen ende ghearreileert inden Rade
van State , in 's Graven -Hage, den thienden
Augtifti fefthien-hondert feven-ende-vijftigh�
Q. de Scaghen,^st' Ter Ordonnantie vanden Raedt
van State. /. Eyckbergh.

Sullen des verfocht zijnde, Copie moeten ghe-
ven vande voorfz Adlen van authorifatie, aende
Pachters ofte andere Debiteurs, aende welcke de
voorfz executien fullen zijn gedirigeert,

III.

Sullen oock gehouden zijn haer Relaes van ele-
ken termijn te ilellen onder aende voorfchreve
fchriftelijcke Acle van authorifatie, ende.de felve
te onderteeckenen, endefoo ghedreii�ert te han-
gen aende Declaratie van haer falaris ende onko-
iten,om de poften daer van met de voorfz A�tens
te juftificeren.

mi.

Sullen in het opftellen van het voorfz falaris,
ende van andere onkoiten, haer precife reguleren
nae de Lijfte hier nae geinfereert.

V.
. Ende foo menichmalen fy de betalinge vande
voorfz onkoiten van eenige ge�xecuteerde fullen
voorderen, ghehouden zijn, aende fehe te geven
een diftincle quitantie met expreihe van fommen,
die fy daer over fullen ontfangen hebben.

Lijfle <-uan Salaris.

Van een Sommatie ------ �

ι χ ftuy vers.
12 iluyvers.
ι 2 ftuy vers.

Van Renovatie

VaneenGyfelinge

Van 't befoecken in Gyfelinge eens
'sdaeghs , fonder eenige onkoiten
van gelagen ofte anderfins te bren-,
gen tot lafte vande Gegyfelde ■� iz ftuy vers.

Van een Relaes ■------■ ■�

3 iluyvers.

VaneenCopye

Van Inventarifen van goederen ----24 iluyvers.

Voor 't maecken van een Acte als 't

noodigh is �------ ---- 8 iluyvers.

Voor 't verkoopen vande roerende
ende onroerende goederen, ofte
.proclamatien �------------3 6 iluyvers.

Voor 't maecken ende affigeren van
alle de billetten , bnyten het ordi-
naris recht vanden Oificier �� 8 iluyvers.

Vande apprehenfic van een Perfoon- 36 iluyvers.

In executie fittende , fal geene on ko-
llen van teeringe ofte gelagen mo-
gen brengen, tot laile vande Ge-
�xecuteerden, maer des daeehs ce-

5 - Placaet, jegens 't afhalen der Vruchten inde Meyerye _y fonder defehe

verth�ent te hebben, In date den 27J'ulij 1656.

En Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden, heeft goet gevonden te inter-
diceren by defe aen allen den Ingefcte-
nen vanden Dorpe van
inde Meyerye van 's Hertogen-B ofch,dat niemant
wie hy oock zy, hem fal hebben te vervorderen,

voor ofnaer der Sonnen opgangh, eenigh Graen,
't zy Rogge, Garft, Haver of Boeckweyt, noch
geenderhanden Vruchten die Thiende fchuldigh
zijn, vanden Velde of Ackeren te voeren oft ver-
brengen , ten zy dat het khe eeril wel ende be-
hoorlijckis Thienbaerghemaeckt, ende met fuk-

ken

-ocr page 580-

......-------------------��

Op 't innen vande gemee

U50

Plaetfe (des-yerlbcht zijnde) den voorfz Pachter
de behulpelijcke handt bieden, ten eyndeaende
fehe Pachters, door de Contraventeurs van dek
pr�mptelijck werden vergoet alle fchaden, kollen
ende interefl�n, die de voornoemde Pachters in
haefe ghepacbite Thienden ter faecke voornoemt
fullen komen te lyden $ Ende de felve Contraven-
teurs conftringeren, tot betalinge vande voor-

H49

ken redclijcfeen interval van tyde,ten mihftenvaijb
vier en twintigh uyren naer dat het aenden Thien-
denaeraengegevenfalzijn, doek by den felven
Thiendenaer thienbaer gevonden fal zijn, op dat/
de Thiende by den Pachter daer bequame�jck
kan gehaelt ende waer genomen worden, mede
oock geene Thiendenaren t'ofi�nferen met woor_;den of met wereken, diredtelijck noch indire&e-

lijck, op pene van vijftigh gulden t'elcke reyfe te noemde pene. Gedaen In 's Graven-Hage den ζγ
verbeuren, en daer en boven arbitralijck ghec�rri- Julij 1656. J'. vander Hooghe,«- Ter Ordonnantie
peert te werden: Ende fal den Officier vande . vanden Raedt van State. /. Eyckbereh.

6. Ordres, in date den % 5 OBober 1655 en\$ Februari) 1657, Waer by

Jen Debiteuren en Pachters vande Geeflelijckegoederen en Domeynen, inde drie Landen van Over-
Maze en Vroonhove, belafi wert hare Quitantien aen Gillis Buffy over te brengen, &c.

^S En Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden, heeft goet ghevonden by ver-
nieuwinge van voorige Ordre , te ordonne-^
^se^^> ren aen allen Pachters ende Debiteuren
van Geeflelijcke goederen, ende van Domeynen>
inde drie Landen van Over-Maze, Valckenborgh,
Daelhem ende's Hertogenrade, alsmede inden
Graeffchappe vanden Vroonhove, by de Reiit-
meeftersvandefen Staet verpacht, ofte die van
Renten, Chijnien ende anders aen lieurluyden be-
taelt hebben m�eten worden, federt den Jaere
1649.dat fyluydenrefpeftivelijckennieten mo-
gen naelatenaen Gillis Buify Contrerolleur over
de voorfz adminiftratien, over te brengen, alle de

Qjnitantien van hare ghedane betalingen, federt
den voorfz tijdt op alfulcken dagen ende plaetfen
als hy onder dit billet fal defigneren, om by herri
daer van notitie gehouden te worden, fonder dat
yemant daer van fal mogen bby ven in ghebteecke,
of eenige achter houden, op pene daer in tegen
fulcke naelatige anders verfien te worden, foo als
den Raedt op fijns Buffys fpecificatie vande i�lve
nalatige naerderfal ordonneren: Waer na een ye-
der des aengaende hem fal hebben te reguleren.
Gedaen in 's Graven-Hage, den derthienden Fe-
bruarij 1657. A. H. van Raesfelt ,"� Ter Ordon-
nantie_k vanden Raedc van State.

L Eyckhergh.

d'Ordrevanden %<y Ottober 1655. was geparapheert by J⁰' Duyft van Voorhout.

HET DERDE DEEL.

Placaet, Waer by des (jeneraliteyts Officieren gelafl mrdt reectynmge van

de Boeten te doen. In date den ^6 Juli) 1651.

ha�r E. opgenomen, ghefloten, ende het flot van
dien by den Ontfanger Generael Doubleth ver-
antwoort te worden. Laftende ende bevelende
daer omme de refpecUve Hooft-Officieren vande
Stadt ende Meyerye van 's Hertogen - Bofch,
Hoogh-Bailliu van 't Vrye in Vlaenderen, midtf-
gaders tot Maeftricht, ende inde Graeffchap van-
de Vroonhove , de Droffaerden inde drie Landen
van Over-Maze, ende alle andere Hoofr-Officie-
ren onder de Generaliteyt ghehoorende, omme
haer nae den inhoudt van defen precifete regule-
ren , fonder daer van eenighfints 'm ghebreecke te
blyven; Ende voorts de voorfz Biljetten alomme
uyt te fenden, ende doen affigeren, daer men ghe-
woon is affixie te doen. Aldus gedaen inden Hage
onder onfen Cachette, Paraphure ende Signature
van onfen Griffier,op den fes en twintighilen Julij
fefthien-hondert een en vijftigh. Was ghepara-
pheert,/. Drews,"� Onder ftondt, Ter Ordon-
nantie vande hoogh-ghemelte Heeren Staten Ge-
nerael. Geteeckent,N. Ruyfch. Zijnde op 'tfpa-
tium gedruckt het Cachet der felver Heeren Sta-
ten in rooden Waflche.

DEN

E Staten Generael der Vereenishde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
bemereken dat onfe Refolutie vanden twaelfden
Mey leftieden, roerende het doen vande reecke-
ningen van alle Rentmeeilers, Hoogh-Schouten,
DrofTarden, ende Quartier-Schouten, mitfgaders
alle andere Officieren in Brabandt en Vlaenderen,
onder 't ghebiedt van dei�n Staet, die eenige boe-
ten ende penen, tot der felverCommii��eri ende
«ienbevoolen Ampten fpedterende,hebben te ver-
antwoorden, niet naer behooren, ende in confor-
roit� van onfe goede meeninge ende intentie en
wert naergekomen ende gheexecuteert. S O O
* S Τ, dat wy tot beter ende meerder bevorderin-
ge van dien, goet gevonden hebben, alle de voor-
noemde Comptable Officieren, midts defen wel
exprefl�lijck te waerfchouwen,omme alnoch bin-
nen den tijdt van drie Maenden naeftkomende,
haere Reeckeningendies- aengaende te furneren,
ende over te fenden, ten Burele van des Generali-
teyts Reecken-kamer alhier inden Hage, om by

jJ*L.___^�______________.

-ocr page 581-

Placaten. 5. Boeck. 5. Tic, 1. Deel.

tl?l

uji

DEN VYFDEN � � TEL.

Behelfende de Placaten de welcke de Territoriale Su-

perioriteyt ende Jurifdi&ie , meiten aenkleven van

dien concerneren-,.

HET EERSTE DEEL

T\En Lefer gelieve hier voorgeinfereert te houden het Privilegie van Hertogh Philips in date den � ijunij � Ar
*~^ Medebrengende dat niemant huyten Hollandt gheevoceert mach worden, dan om vier oorfaecken ,flaendel^%'
voor en Colum. 679. in het Vijfde Boeck gedruckt.

U Placaet, in date den 16 September \$6x. Oienendetot maintien van

ende continerende het Traclaet tuffchen Hertoge Philips ter eenre, ende Roedolph van Diepenholt
Biffchop van Utrecht, ende fijnder Ecclefien aen die andere zjde, op den leflen Fehr. 143 4. oemaeft

�IL�� S by der gratiën Gods
Hertoge van Bourgondien, van
Lothrijcke, van Brabandt ende
Limburgh; Grave van Vlaendc-
ren, van Arthoys, van Bour-
gondien ; Palatijn van Hene-
gouvven,,van Hollant,van Zee-
landt,endevan Namen 5 Marck-grave des Heyli-
gen Rijcks; Heere van Vrieilant, van Salins, ende
Van Mechelen: Onfen Eerften Deurwaerder van
onfen Kamere vanden Raede, ende onfen Bailliu-
vven, Droflaten, Caftelleynen, Rechteren, Ampt-
luyden, Schouten, Boden, ende voort allen onfen
anderen Dienaren ende Officieren over al in onfen
Landen van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt,
binnen Steden ende daer buyten, wie defen onfen
tegenwoordigen des verfocht weien fullen, Sa-
luyt. Alfoo eenen feeckeren tijde van Jaren gele-
den, feeckere Tractaet ende overdrachte gemaect
geweeffcis, tuffchen onsende onfen Landen ende
Onderfaten van Hollandt, Zeelandt ende Vrief-
landt, aen die een 2yde, ende wyJen Heeren Roe-
dolph van Diepholt.Biflchop t'Utrechtende fijn-
der Ecclefien aen die ander zyde, daer van die in-
houden van woorde tot woorde hier naer gefchre-
ven ftaet. Roedolph van Diepholtby der gena-
den Godrs, BiiTchop t'Utrecht, doen kondt allen
Luyden, dat onfe geminden Heere den Hertoge
van Bourgondien, ü rave van Hollandt, ons doen
thoonen ende te kennen gegeven heeft, dat fijn
Onderfaten van Hollant, Zeelantende Vrieilant,
dagelijcks feer befwaert ende belaft worden met
onfer GeeftelijckerJurifdi&ie, ende fonderlingh
vanden Proviforen ende Deeckenen inden voor-
noemden Landen wefende , 't welck wy immer
niet ghehengen en wilden, wy en willen daer inne
Voorfien. Soo dat ons liefs Heeren Onderfaten,
onfer, ende onfer Dienaren immer niet beklagen
en fullen, ende dat overmits de groore gunfte en-
de liefde die wy dragen tot onfen lieven ende ge-
nadigen Heere den Hertoge voorfz, ende tot fij-
nen Landen, Luyden ende Onderfaten van Hol-
landt, Zeelandt ende Vrieflandt, minnelijck over-
dragen ende gefloten by goeden rypen Rade,ende
by goetduncken van onfer Geeftelijcker Jurifdi-
&ie, by der Raede, fukken Poin&en als hier naer

befchreven ftaeh, om onfer Geefteiijcker Jtirifdi.
étie, onfer Kercke van Utrecht voortaen daer op
regeeren ende doen regeeren, op fijn Onderfaten
van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt.

Item,indeneerften foo fal men dieDeeckenie
ende Proviforie als inder voorfz Landen regee-
ren , alleen met een notabelen redelijcken Man in
elcken Proviforie ende Deeckenie, die hem des
Geeftelijcx rechts verftaet ende daer nutte toe zy.

Item, foo en fal geen Man der vryheyt vander
Klerckfehap genieten,diegeen cruyn noch Klere-
ken habijt draget, als 't behoorlijck is, noch niet
en leeft als een Klercke van doen, fchuldighis.
Ende waer dat eenigh Paep ofte Klèrck overdaet
bedreve binnen der Graeffchap van Hollant, Zee-
lant ende Vrieflandt, het ware in Vredebraeck, ia
vechtelijcke, in dronckenfehapofteeenigenon-
deuchdelijcken faecken, die geen redelijck Klerck
toe en behooren, die fal onfe lieve Heere den Her-
toge van Bourgondien, Grave van Hollandt, van-
gen mogen by fijnen Bailliu oft Rechteren, ende
dien leveren onfen Deecken ende Provifoor daer
die faecke gefchiet ware, indien dat zy KJerck wa-
ren, ende die mifdadige Paep ofte Klerck en fullen
wy, noch die Provifoor of Deecken niet uy t laren,
eerfy onfen lieven Heere den Herroge van Bour-
gondien , Grave van Hollandt, vander breucken
die hy binnen fijnen Lande mifdaen hadde, ghebe-
tert hebben.

Item , foo en fal men die Onderfaten van Hol-
landt , Zeelandt ende Vrieflandt, niet t'Utrecht
dagen te recht te komen om eenige faecken wille,
alfoo verre als die geene die men dage wille, te
recht ilaen wille voor den Geeftelijcken ofte We-
reltlijcken Rechter, daer hy Onderfaet is: ende
die faecke alfoo is, dat geen Geeftelijcken Rech-
ter daer van kennen mach, ende oock dar den
Rechter heur rechten met vrede vorderen fullen
mogen.

Item* foo en fal men niet moeyen metmonitiea
ofte met bannen, ten zy dat fy eerit ghedaeght
zijn, ende dat men bewyfen mach proevelijck,dat
die daginge rotter geener kenniflê ghekomen zy»
die monieren of bannen foude, ende die Deecken
of Provifoor en fullen om geenen mifdaden wille»
die eenigh Perföon ghedaen hadde, by Sententie

van

-ocr page 582-




		Geeflelijcke	!!$4 kenen ende Provifooren n�mer� van haren Erfge* namen dubbelt continuatie-gek, dat te vcrilaen tweewerf alfoo veel als fy levendigh gegeven fou- de hebben, gelijck van outs gewoonlijck plach te wefen.van correc"tie,van Continuatie,eer men hem geabfolveert foude hebben, ende dat te uferen in elcke Proviforlen ende Deeckenien, ghelijck dat plach te zijn nae ouder gewoonten. Item, want veele Luyden \n Hollandt, Zeelant ende Vrieflandt bylicken ende malkanderen trou- wen , eer dat fy haer Geboden hebben inder Hey- liger Kercken: Soo en fullen die Deeckenen ende Provifoor niet meer nemen vander abfolutie van eenen Man ende Wijf, die alfoo malkander trou- wen fullen , by haren Vrienden �nde Magen, of met haren moetwille, die tot haren mondigen Ja- ren ghekomen zijn, ten hooghffeneen Engelfche Nobel, ende daer beneden,ende voort befcheyde- lijck nae der ftaten vanden Perfoonen , die trou- wen fullen inder manieren voorfz: Maer met de- fer Ordonnantie en fullen niet befwaert wefen die Onderfaten van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt, die feeckere Ordonnantie ende Co- flume hebben, dat fy mijn Heer te geven plegen, die fullen haer oude ghewoonte ende heerkomen gebruycken. Item, foo en fullen die Deeckenen oft Provifo- ren geen abfolutie geven, die Vrouwen of Maegh- den ontvoeren, biryten beuren of haeren naeiten Magen of Vrienden wille,ten zy dattet haren nae- ften of Vrienden te wille zy, noch oock geen Pa- pen en fullen die trouwen, ten waer dat ly 't bey- de met haer wille begeerden. Sonder allen be- dwingen wefende, ende hier op fullen wy gebodt doen aen allen Proviforen, Deeckenen ende Pa- pen : Ende waer eenigh Provifoor, Deecken ofte Pape, die hier boven dede, dien Provifoor, Deec- ken ofte Pape, fullen wy of onfe Naekomelingen, of onfen Officiael, daer af alfoo openbaerlijckcor* rigeren ende punieren , dat anderen exempel we- fen fullen tot alre tijde, als wy of onfen Officiael des vermaent fullen wefen. Item, foo en fullen wy noch onfe Dienaers van den Onderfaten van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt, niet meer nemen van inititutien, pro- clamatien, abfentien,ofhciatien, permutatien, dan gewoonlijck plach te wefen over twiniigh of der- tigh Jaren. Item , foo wanneer men onfen SufFragaen er- gent behoeven fal in Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt,omKercken,Kerckhoven, of om Alta- ren te wyen, ende? anders, fo fal onfen Suffragaen aldaer komen op dergeenre koft redelijcken die hem "behoeven fal, ende hy fal henluyden voor fijnre dienft ende arbeydt genoegen laten met een redelijcke heufcheyt, die hem gegeven fal worden by den geenen die des behoeven, na gelegentheyc der faecken. Item, foo en fullen die Deeckenen of Provifo- ren, die On'derfaten van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt niet moeyen, om dat yemant fijn Kin- deren by ongevalle ofte verfuymeniiTe van Wate- ren of van Vuyr, of anders verlooren hadde, End� want noch vele andere faecken zijn onfer Geeile- lijcker Jurifdidie aengaende, daer die Onderfaten van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt mede D d d d be-
	Π55	Geeflelijcke
	Π55

_van Jurifdi�He fulmine�ren fonder kenniil� der faecken. _f � Item, of yemandt om eeniger mifdaden wille dien hy mifdaen hadde, inder Kercken ofte op dat Ke�ck-hof, die de Vryheyt vander Kercken niet en foude mogen befchutten, volkom�lijck na be- fchreven Rechten:. die Mifdadige fal onfe lieve Heere den Hertoge van Bourgondien, Grave van Hollant, mogen doen nemen vanden Kerck-hove, fonder dat daer omme te violeren, ofte interdict te wefen, Oock mede fal'die vryheyt vander Kercken niet te bate komen, die met ingefetter laee yemandt doot floegh, dat kennelijck op hem beproeft waer, waer noch oock den genen die van onfen lieven Heere den Hertoge voorfz, of van- den Gerechte in dien Lande heerlijckghebannen zijn, om aen dadelijcke fey ten,. alfoo mifdaen te hebben tegen den Prince vanden Landen, of te- eens fijnen Landen, dat men hieten mach crimen lafa Majefta�s, of andere diergelijcke, maer onfen lieven Heere den Hertoge voorfz, fal die mogen doen nemen vanden Kercke ofte Kerck-hove,lon- der die Kerck, ofte Kerck-hove daer mede te be- ilaen te wefen, ofte interdict te komen. Irem, foo en fullen die Deeckenen of Provifoo- ren niemant monieren, overmits dat fy op Heyli- ge dagen ghewrocht hadden, eenigh werck dat hem nootdruftich waer, daer fy den Vyerdach mede ghebroocken hadden, dat is te verftaett van gebots wegen, op denDijckende Waterfchap, of inden Oegftaenden Koorn fijn oorbaer te doen, of ander ghemeen noot oorbaer, hoe dat ghebeu- ren fal. Item, vanden geenen die in �verfpel fitten, of fornicacien ende diergelijcke ander dingen, daer af fal men houden die manieren ende gewoonten, als zy tot hier toe ghehouden zijn. Behoudelijck dat men den Wy ven die ghemannet zijn, niet be- fchamen; of daer moeyen en fal, ten zy dat fy in openbaer �verfpel fitten,ofte dat fy daer inne fou- den befchuldight zijn. kern, foo en fullen die Deeckenen, of Provi- fooren, die Onderfaten van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt, niet voorder beladen in gelde te nemen van Citatien, van Sententien, ende van an* deren dingen in de Gerechte dienende, maer fy fullen hem daer inne gelijcken, ende confirmeren den Hove van Utrecht,want men die voorfchreve recht in Zeelattdt veele pleget. Soo en fullen die Deeckenen ende Provifooren aldaer vanden On- derfaten van dach-brieven te fchry ven ende te ze- gelen , niet meer te nemen dan een Engelfchen' fulcks payements als men nu munt in Vlaenderen, end�gelijck in Hollandt, ende fo voort van Maen- bneven, van Ban-brieven, ende andere Brieven, nae beloop alfo daer toe behoort. Ende waer ye- mant die ftorve,ende inden Ban ware van fchulde, of van anderen faecken, dat men kenlijck ende openbaer proeven mochte, dat hy wel ghebetert oude mogen hebben, ende dat hy datghelaten Jiaddem verfmadeniiTe der Heyliger Kercken met wille, met dien fal die Deecken ofte Provifoor om gaenredelijckendebefcheydelijck nae ouder ge- woonten : Maer Arme Luyden die ilorven, ende 'nden Ban wefende voor fchulde ende anders, dies "iet beteren en mochten, daer af fullen die Deee-

-ocr page 583-



			*Placateo�». ♦ Boeck. 5 .Tic. 1, IHel.**
		11 55	*Placateo�». ♦ Boeck. 5 .Tic. 1, IHel.**

befwaert zijn, of mede befwaett mogen worden, die men nu niet wel en weet te noemen: Soo zijn wy overdragen met onfen geminden lieven Heere den Hertoge van Bourgondien , Grave van Hol- landt, waer dat inde voorfz pundten, of eenige an- dere pun&en onfer Geeftelijcker Jurifdi�ie aen- gaende, eenich ftoot ofte gefchille geviel: Soo fal onfe lieve Heere den Hertoge van Bourgondien, Grave van Hollandt, daer toe nemen ende fetten twee van fijnen Raede , ende wy twee van onfen voorfz Turifdi�tien 't voorfz te modereren. Ende of die vier niets eens konden worden, foo fullen fy kiefen ons liefs Heeren den H�rtogen Cancel- lier van-Bourgondien, nu ter tijdt wefende, tot eenen Overman: Ende waer 'tijathy aflijvigh ge- worden waer, ib fullen dan die vier kiei�n een ge- �jcken Overman, ende foo wes fy met den Over- man ordonneren ende modereren fullen inder voorfz Jurifdidtie, dat fullen onfen lieven Heere den Hertoge voorfz, ende wy van waerden hou- den. Ende met defer overdracht en fullen niet vermindert wefen die oude foene ghemaeckt tuf- fchen den Gtaeffchap van HolJant, ende ons Bif- dom van Utrecht: maer fullen alle in haren volko- men macht blyven, -gelijck die voortijts bedinget en bebrieft zijn. Ende dat wyden voorfz over- dracht in allen puntten, gelijek voorfz ftaet, ghe- looft; hebben onfen lieven Heere den Hertoge van Bourgondien, Grave van Hollandt, Zeelant ende Vrieflant, ende fijnen Naekomelingen, ende oock fijnen Lande van Hollandt, Zeelandtende Vrief- landt, vaft ende geftade, ende onverbreeckelijck te houden, ende te doen houden: behoudelijckln allen anderen faecken hier boven niet begrepen, ons eede die wy den Stoel van Romen ende Hey- Jiger Kercken ghedaen hebben. Soo hebben wy tot eenen oorkonde onfen Zegel hier aen gehan- gen. Gegeven op den leiten dach van Februario, Anno veerthien-hondert ende vier ende dertigh, nae fchryven 's Courts van Utrecht. Ende want tot o'nfer kennifl� gbekomen is ■, als dat dat felve Tradtaet ende overdracht by eenigen van onfen Dienaren ende Onderfaten , ende mede by den Deeckenen ende Proviforen alhier in onfen Lan- den niet onderhouden, maer dat dagelijcks daer- en-tegens ghedaen ende' ghegangen wort, anders dan dat feb/e Traclaet uy twyfende is, tot grooten hinderende achterdeel oofer Landen,goeder Ste- den , ende onfen ghemeenen Onderfaten ende in- woonende der felver, die vveicke boven ende con* trarie 't felven Tradtate gefchat ende geadrioneert worden, in veeldiverfchemanieren: In fulcker
				voegen, dat ons dat felver alfoo langer niet tely, den noch teghehengenitaetingeenre wijs: Soo is 't dat wy u daer omme ontbieden ende bevelen ende elcken van u byfonder nae fijnen behooren' als dat ghy terftont trecket �ver al in onfen Lan- den van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt, by onfen goeden Steden, ende daer Iniyten, ende al- daer inderi gewoonlijcken plaetfenopenbaer lefet ende verkondiget defe onfe tegenwoordige Brie- ve, ende uy t machte der felver ghebiedt ende be- veelt allen onfen Dienaren, Officieren, Onderfa- ten ende goede Luyden onfer voornoemde Lan- den , als dat fy dat inhouden vanden voorfz Tra- �taet hier boven incorporeert, naevolgen ende onderhouden, ende doen naevolgen ende onder- houden in allen fijnen Pundren endeArticulen, fonder daer tegens te doen , ofyet anders daer in- ne te trecken, ofte foecken in eeniger manieren, op al dat fy van ons houdende zijn, ende feer ftrengelijck van ons gecorrigeerr te wefen. Ende defgelijcken, foo ghebiedt ende beveelt allen den voorfz Deeckenen ende Proviforen over al in on- fen Landen voorfz, als dat fy defgelijcken dat voorfz Tradraet onderhouden,ende hem daer nae rechten, ende wachten daer en boven yet te doen ofte te hanteeren , of anders wy fullen dat felve doen houden, ende doen verhalen aen alle haere temporale waerlijcke goeden, over al binnen on- fen voorfz Landen gelegen, fonder yemandt daer inne te fparen, ofte des te verdragen; oock wie hy zy. Bevelende voort feer fcherpelijck allen onfen voorfz Dienaren ende Officieren, op die verbeur- nii�� van haren dieniten, alfoo dat fy daerfcher- f>elijcken toe fien, of yemandt waer hy zy Geeile- ijck of Waerlijck Perfoonen,boven contrarie van der voorfz Tradate ginge, of dede, of dede doen, als dat fy dat felve terftont beteyckenen ende aenbrengen onfen getrouwen Stedehouder ende Rade van Hollandt, om daer van onfer wegen pu- , nitieende correctie gedaen te wefen, als recht en- de reden dat eyifchen fullen. Ende van*dit te doen foo en zijt in geenen gebreecken,want wy 't alfoo gedaen hebben willen, ons of onfen Stedehouder ende Rade van Hollandt certificerende, wes ghy hier inne gedaen fult hebben: In oorkonde defen Brieve ende onfen Zegel hier aen gehangen. Ge- geven op den xxvj. dach van Septembri ,'in 'tjaer ons Heeren duyfent vier hondert twee ende tfe- ftigh. Aldus geteyckent by mijn Heere den Her- toge, Ter Relatie van die Stedehouder ende Rade van Hollandt. LODOWYCK.


	« . * Τ Ν het derde Memortael Boeck gehouden ly tyden M^1, Aernout Sandelijn, Griffier vanden Hove van Hollandt, k- ^ginnende metten /are 152,3 .ende eyndigende Anno \$z<). ftaet Pag. 104. verfo ende vervolgens, ghcregiflreert een Memorie voor dOfficiers vande Keyferlijcke Majefleyt, ®V. Articulen ende Memorie voor d'�ffic�ers van der'KeyferlijckeMajefteyt', daer by geordonneert wort dat fyluyden coni�rverende't recht vanden Keyfer tegens alle Waerlijcke Perfoonen, by pretentie kenniife nemen van alle delicten in hare Jurifdi- ctie, ende byfonder van overfpel, meyneedigheyt, facrilegie, van fortfe of geweldt gedaen in Kercken, Godts-huyfen, ofte Geeflelijcke Perfoonen, van blafphemie, van tooverye ende andere delicten, die men foude mogen feggen te zijn mixtifori, toebehoorende foo wel den Waerlijcken als Geeitelijcken Gerechte, dat fy elcks inden haren kenniile nemen van alle adlien roerende Huys,Gront ofte Erve.het zy dat die Eyiicher ofte Verweerder zy Geeftelijck of Waerlijck, oock dat fy niet en gehengen datee- nige Waerlijcke Perfoonen by Prieiters, Gafthuys-meefters, Kerck-meefters, Gilde-meeiters, Proca- rateurs van Klooft�ren, ofte andere Geeflelijcke of Waerlijcke'Perfoonen om Pachten, Arbeyts-loon, verteerde keilen, ofte andere Waerlijcke fchult betrocken worden voor den Geeitelijcken Rechter, maer

-ocr page 584-



tt 5 7 Jurifdiflie over d'Onderdanen van Hollandc. 11 $ 8 �tiaer tegens alfulcke betreckers procederen tot correctie, ende dat fy daer inne doen goet kort recht* dat niemant reden en heeft te klagen 5 Dat fy den geenen die met opgefetter lage yemant doot geflagen heeft, ofte die gevangen zijn om delict tegens den Grave ofte fijn Landt bedreven, ofte andere delicten ghedaen hebben, dien de vryheyt vande Kercke niet en foude mogen beichutten , vande Kercke ofte Kerckhove nemen ofte doen nemen fonder vreefe van te mifdoen, ofte van eenigh interdict,als achter- volgende de Concordaten by wylen Hertogh Philips van Bourgondien, ende Biffchop Roelof ghe- maeckt, dat fy niet toe en laten de Onderfaten van Keyferl. Majeil. by den Provifoor ofte Deecken ge- exactionneert ofte gemolefteertte worden, uyt fake dat fy op Heylige dagen eenigh nootdruft werck gewrocht hadden, als van noots ofte ghebodts wegen opten Dijck ofte Waterfchap, ofte inden Ougft dat Koorh ofte ander Gewafch fijn oorbaer te doen, ofte andere ghemeene noot oorbaer, foo dat ghe- beuren mach, achtervolgende de Concordaten 5 Dat fy oock niet en ghehengen ghemolefteert ofte be- fchaemt te worden geh.u wede Vrouwen,ten zy dat fy fitten in openbaer overfpel.ofte dat fy daer af int Synode befchuldight zijn $ Dat fy oock niet en geheugen ghemolefteert te worden de Onderfaten des Keyferl. Majefteyt, omme dat fy haer Kinderen by ongeval ofte verfuymenifi� van Vuyr, Water ofte anders, verlooren mogen hebben, ende waer 't dat eenigh Paep ofte Klerck eenigh overdaet bedreef in Hollandt, Zeelandt ofte Vrieflandt, het ware vredebraecke ofte vechten in dronckenfchap, ofte in ee- nige ondeuchdelijcke faecken, die geen redelijcke Klercken toe en behoorden, dat fyluyden den Offi- ciers den felven doen vangen ende leveren den Provifoors ofte Deeckenen,daer onder dat feyt gefchiet f_al zijn, lbo verre kennelijck is dat fy Klercken of Priefters zijn. De welcke ghehouden fullen worden de mifdadige niet te ontflaen al eer fy den Officiers van 'sKeyfers wegen vande breucken gebetert ful- len hebben, ende dit al achtervolgende de voorfz Concordaten , die men wil onverbreeckelick onder- houden hebben. Dan α (foo mits de veranderingede Geeflelijcke J urijdiftie cejfetrt, hebhe niet noodigh geacht alle 't aunt die materie concenieert, te laten drucken.

		Placaet, Waer by verJ^laert mrt dat d'Onder danen van HoiUntJcboon datfe in dienft vande Generaliteyt zijn, echter in Hollandt komende, de Jurifdiclie vande Hoven ofte Gerkhtenfubjetl zijn. Sn date den 3 Otlober 16 $6.

			onwederfpreeckelijcken het recht van Jurifdiclie over onfe Ingefetenen ende Onderdanen, gelijck mede dat vande Staren vande andere Provinci�n refpedtivelijck over hacre Ingefetenen ende On- derdanen , by de voorfz Unie ofte eenige andere naerder overgifte daer op gevolght, onder de fel- ve Provinci�n in geenen deele is over ghegeven, gecedeert ofte gemeen gemaeckt. S O O IS T, dat Wy naer rype deliberatie, gehoort alvoorens de confideratien ende "tadvijs vanden Prefident ende Raden van onfen Hove, ende mits dien daer inne, tot vooritant van onfe Hoogheyt, ende tot confervatie van 't recht van onfe Onderdanen, ende Ingefetenen willende voorfien , hebben goet gevonden te verklaren, te ordonneren ende te ftatueren, ghe�jck Wy verklaren, ordonneren ende ftatueren mits defen, dat alle,ende een yege- lijck vande voorfz onfe Onderdanen ende lngel�- tenen van onfen Lande, van hoedanigen foorte, ftaet, qualiteyt ofte conditie de felve foude mo- gen welen, oock die geene die in dienft ende eedt vande generale Regieringe vande Unie gheem- ployeert werden , ofte voormaels gheemployeert zijn gheweeft, binnen onfen Lande van Hollandt ende Weit-Vrieflandt in eenige vande voorfz an- dere Provintien, ofte onder het diilrict vande l�l- ve generale Regieringe, ofte daer buyten: Ende binnen den voorfz onfen Lande komende, het zy omme van haer verhandelde aende Generaliteyt rapport te doen, ofte van hare acti�n reden, ende reeckenfehap te geven, ter faecke van delicten, al- hoe-wel inde voorfz dienft , ende in 'tftuck van haer Officie bcgaen, alleen in Rechten aenfpreec- kelijck ende ftrafbaer zijn, voor foodanige η com- petenten Rechter daer onder de felve, binnen on- fen Lande woonende, forteren, ofte alvvaer fy ten D d d d ij tyde
	E Staten van Hollandt ende,Weft-Vrief- landt, Allen den geenen die defen fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt. DOEN TE WETEN, Dat wy in achtinge nemende, dat onder andere Hooge ende Souve- raine gherechtigheden , ons als hooghile Overhe- den over den voorfz Lande competerende, wel voornamentlijckis, het doen oefl�nen van wetti- ge Jurifdiclie ten aenfien, ende over alle ende ee~ nen yegelijcken van onfe Onderdanen ende Inge- fetenen vanden voorfz onfen Lande , van hoeda- nige foorte, ftaet, conditie ofte qualiteyt de lelve fouden mogen wefen: Dat mede foodanige Jurif- diclie de voorfz Onderdanen ende Ingefetenen moet werden gheprefleert, ende dat, fonder ver- kortinge van 't recht haer vermogens de Privile- gi�n vanden Lande competerende, de felve vande voorfeyde Ju rifdictie niet konnenofte vermogen te werden geeximeert. Ende nochtans by fucces van tyden in ervaringe komende, dat onaengefien het voorfz ons, ende onfer Ingefetenen recht, ee- nige vande felve onfe Ingefetenen ofte Onderda- nen, ende namentlijck foodanige , de welcke haer begeven hebbende in dienft ende eedt vande ge- nerale Regieringe der gefamentlijcke Provinci�n, refulterende uyt de Unie tuflehen de felve op ge- recht binnen Utrecht inden Jare iy7o.gemeyne- lick genaemt de Generaliteyt, ende haer in, ofte ontrent den voorfz dienft, door eenige delicten hebbende vergrepen: Ende ter faecke van dien, voor haeren competenten Rechter binnen onfen Landewettelijckaen gefproocken zijnde, onder- nemen voor te werpen, ende haer te behelpen inetdiverfcheuytvluchten,exceptien ende oppo- �itien, alle reflectie hebbende op den dienft ende eedt vande voorfz Generaliteyt , daer nochtans

-ocr page 585-

Placateo-». *uBoeek

1 !^o

ren, want wy het felve tot hanthavinge ende con-
fervatie van onfe Hoogheyt ende gerechtigheyt,
ende tot voorftant van onfe goede Onderdanen
ende Ingefetenen van onfen Lande alfoo bevin-
den te behooren. Ende ten eynde niemandt hier
van ignorantie en pretendere, foo bevelen wy dat
defen op de Rollen vande voorfz refpe&ive Ho-
ven van Juftitie, ende voorts alomme fal werden
ghepubliceertende gheaffigeert daer het behoort,
ende het felve te ghefchieden ghebruyckelijck is.
Gedaen inden Hage, onder onien grooten Zegele
hier aen ghehangen opten derden Oclober, in 't
Jaer ons Heeren ende Salighmaeckers duyfent fes
hondert fes ende vijftigh. Ter Ordonnantie van-
de Staten. tierfc' van Beaumont.

1159

tyde van hetaennemen van haeren dienft ghefor-
teert hebben. Begeerende dat het felve in dier
voegen nu naemaels ende t'allen tyden onverbre-
kelijcken fal worden naer gekomen ende geobfer-
veert. Ontbieden daeromme den Prefidenten
ende Raden vanden Hoogen Rade, ende dien van
onfen Hove van Juftitie, mitfgaders allen anderen
Rechteren ende Jufticieren binnen onfen Lande
van Hollandt ende Weft-Vrieflandt,ende genera-
lijck allen onfen Onderdanen ende Ingel�tenen
vanden felven Lande, dat fy hen naer delen preci-
felijck fullen hebben te reguleren , fonder daer te-
gens eenige exceptien opte oppofitien te admitte-
ren, te doen, ofte ghedoogen ghedaen te worden,
directelijck ofte indire&elijck in eeniger manie-

3. Placaec, in date den thtenden f ulij ι 6 5 8 , Waer by het Verdrach ende

Ordonnantie, over de Proceduyren tujfchen d' Ingefetenen van Hollandt ende die vanUtrecht, in
dateden 2,3 Augufii 16$7.gelaflwertgepul>liceert te werden.

fchriftelijck Verdrach, hier naer van woorde te
woorde geinfereert.

Λ Lfoo tuflchen de Provinci�n van Hollant ende
""Utrecht refpective, voor defen eenige difcre-
pantien waren ontftaen gheweeft, ter occafie, dat
de Ed: Groot Mo: Heeren Staten van Hollant en-
de Weft-Vrieilandt, waren fuftinerende, dat twee
Inwoonders, ende Ingefetenen vande Provincie
van Hollandt ende Weft-Vrieilant, niet bevoeght
en waren,den anderen inde Provincie van Utrecht
te doen arrefteren, nochte de Rechters, inde felve
Provincie foodanige Arreften te verleenen, ende
onder beneficie ofte uyt krachte van dien, aldaer
eenige Proceflen te moveren, ofte te ghedoogen
datghemoveertfouden werden refpedtive 5 ende
d'Ed: Mo: Heeren Staten 's Lants van Utrecht ter
contrarie , ende dat om diergelijcke inconvenien-
ten in toekomende voor te komen, tot onderhou-
dinge van alle goede correfpondentie, vruntfehap
ende nagebuyrfchap,gantfch dienftigh geoDrdeelt
was , dat dien aengaende een vaften voet foude
werden beraemt, die voortaen tuflchen beyde de
Provinci�n, daer inne ten befteii van weder-zijdts
Ingefetenen onverbreeckelick foude konnen wer-
den geobferveert, ende dat tot dien eynde, met
wederzijts goetvinden conferentie was aengeftek
gheweeft binnen de Stadt Woerden. SOO IST,
datd'Heeren Gedeputeerdens vande Ed: Groot
Mo: Heeren Staten van Hollandt ende Weft-
Vrieilant, in krachte van der felver refpeftive Re-
folutien van dates den 29 ende 30 Julij, 10 ende
xz September, fevenden endeachtftenO&ober
des Jaers 1 6.5 5. midtfgaders den 27 Januarij des
Jaers 1657. nieuwen ftijl, als mede d'Heeren Ge-
committeerdens vande Heeren Gedeputeerden
vande Ed: Mog: Heeren Staten 's Landts van
Utrecht, in gevolge van der felver Refolutie geda-
teert den 28 Januarij 1657. ouden ftijl, binnen de
Stadt Woerden by den anderen ghecompareert,
ende over de voorfz faecken in minnelijcke confe-
rentie getreden zijnde, dien aengaende op den 2.3
Augufti daer aen volgende nieuwen ftijl, op rap-
port ende aggreatie vande Heeren hare refpective

E Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
jlandt,DOEN TE WETEN, Alfoo
tuflchen Ons ende den Heeren Staten
'sLants van Utrecht, door wederfijts Ge-
committeerden , is gheraemt feecker Verdrach,
houdende den voet ende ordre, ten aenfien van
Proceduren, ende namentlijck Arreften, tuflchen
ende op weder-zijdts Ingefetenen vallende: Ende
dat het felve by Ons , ende by hoogh - ghemelte
Heeren Staten van Utrecht is geapprobeert:Ende
wy begeerende dat den inhouden van dien exa-
ftelijck werde naer ghekomen ende geobferveert,
Soobeveelenwyover fulcks dat defen met den
druck ghemeen ghemaeckt, ende voorts gepubli-
ceert fal werden, daer ende foo het behoort. Ge-
daen inden Hage den 10 Julij 1658. Ter Ordon-
nantie vande Staten. Herb¹� van Beaumont.

Volpkt bet rveorfzVerdraghy met de Ratifica-
tien van het felve.

DE Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt.DOEN TE WETEN, Alfoo
Wy ghehoort hebben het rapport vanden
Heere ende M<� Adriaen van Stryen, Penfionaris
der Stadt Haerlem, gedaen inden naem ende van
wegens de ghefamentlijcke Heeren onfe Gecom-
mitteerden,de welcke in gevolge ende tot voldoe-
ninge van onfe refpective Refolutien Commiflori-
ael, van date den 29 ende 30 Julij, 10 ende 22 Sep-
tember, fevenden ende achtften Ocl-ober alle des
Jaers 1655. midtfgadersvanden 27Januarijdefes
loopenden Jaers 1657. binnen de Stadt Woerden
met Gecommitteerden vande Heeren Gedepu-
teerden vande Ed: Mog: Heeren Staten's Landts
van Utrecht in conferentie geweeft hadden, ovef
h�t beramen van een vaften voet, die voorts aen
ten reguarde van arreften by een Ingefeten van
onfen Lande , op een mede Ingefeten vanden fel-
ven Lande , daer buyten inden Geftichte van
Utrecht ghedaen, �gr vice verft, tuflchen beyde de
voorfz Provinci�n , ten beften van weder-zijdts
Ingefetenen onverbreeckelijck geobferveert fou-
de werden, daer van het refultat was vervat in het

_mmmmm

_^__^_

______

^______

-ocr page 586-

Jurifdiclie tuflchen Hollandt ende Utrecht. nat

\\6t

pjaetie ende Domicilie, als de voornoemde haere
Heeren, Vrouwen ofte Meefters �xijn, ende fal ia
der felver reguarde oock plaetfe hebben, 't geene
ten aenfien vande felve haere Heeren, Vrouwen
ende Meefters, by defen goetghevonden is te ob-
ferveren.

VIII.
Noopende het doen van Arreften by de Ingefe-
tenen ofte Inwoonders vande eene der voorfz
twee Provinci�n,op Perfoonen ofte goederen van
Inwoonders ofte Ingefetenen, in d'andere vande
felve twee Provintien, fal gereguleert worden nae
't geene dien aengaende voor defen,ende tot noch
toe geobferveert, ende in gebruyck geweeft is.

Aldus ghedaen ter Plaetfe, dage ende Jtare, als
in 't Hooft van defen, ende by de refpedtive Ge-
committeerdens onderteeckent. Ende was ghe*
teyckent,

Principalen ende Committenten vaft geftelt, ghe-
arreileert, endeommein toekomende onverbre-
kelijck tuiTchen de voorfz twee Provinci�n, ende
der felver reipedtive Ingefetenen geobferveett te
werden; befloten hebben de Poindten ende Arti-
culen hier naer volgende.

Inden eerften, dat egeene Ingefetenen ofte In-
woonders vande Provincie van Hollandt ende
YVeft-Vrieflandt, den anderen inde Provincie van
Utrecht, nochte oock eenige Ingefetenen ofte In-
woonders vande Provincie van Utrecht, elck an-
deren inde Provincie van Hollandt ende Weft-
Vrieilandtter oorfaeckevan eenige matrimoniale
ofte andere perfonele adtien, in Perfoon ofte goe-
deren en fullen vermogen te arreileren, nochte
oock onder pretext van foodanige arreftemjegens
elck anderen, buyten de Provintie haerder woon-
plaetfe ofte refidentie eenige ProceiTen moveren,
ofte Rechts-vorderinge plegen.

II.

Dat by yemant,contrarie het bovenftaende Af-
ticul eenigh Arreft gedaen wefende, den ghearre-
fteerde, ofteghearrefteerdens, datelijck by den
Rechter vande Plaetfe daer het arreft ghedaen is,
fal, ofte fullen moeten worden ontflagen,ende het
felve arreft kofteloos ende fchadeloos af gedaen.

III.

'tEnzyyemandt voorvluchtigh offufpedt de
fuga ware, de welcke by een mede Ingefeten van
de felve Provintie, daer buyten inde Provintie van
Hollandt ende Weft - Vrieflandt, ende den Ge-
ftichte van Utrecht refpedtive, in Perfoon ofte
goederen ghearrefteert, ende aengehouden fullen
mogen werden.

1111.
■ Des fal den gearrefteerden, als dan in alle feec-
kerheyt wederomme gebracht,ende gerenvoyeert
worden voor den Competenten Rechter inde
Provintie fijnder laetiler woonplaetfe, omme al-
daer tuflchen partyen recht ende Juftitie geadmi-
niflreert te werden.

Indien de woonplaetfe vande Gearreileerde ge-
difputeert, of in twijfTel ghetrocken wert, fal daer
over gheoordeelt werden by den Rechter, die het
ArreO: gedaen heeft.

VI.

Ende by onderfoeck van faecken bevonden
werdende , dat den Arreftant ende Gearreileerde
zijn Inwoonders ende Ingefetenen van eene ende
defelve Provincie, die daer buyten, den anderen
met arreft: bekommert hebben, fal 't voorfz arreft
by vonnifTeofte Sententie vanden Rechter, die
over "t voorfz Domicilie oordeelen fal, kofteloos
ende fchadeloos werden af ghedaen, ende de faec-
ke. midtfgaders parthyen gherenyoyeert werden
voor den competenten Rechter inde Provincie
haerder woonplaetfe ofte refidentie.

VII.

Dienflboden, ende andere Perfoonen, wefende
in effccTriven dienft van hare Heeren,Vrouwen of-
te Meefters, endeby de felve in eene Huys-hou-
mngem woonende , midtfgaders van henlieden
loon, koft ende dranck genietende, fullen gehou-
den worden te zijn, van eene ende de felve vvoon-

Adriaen van Stryeri.
C de Graejf.
C. Schagen.
A. W. Nierop.
Willem Goei.

A, Parmentier.

C. Barre van Amerongen,

C. Booth.

W�ll. Ploos van Amflel.

Chrifi. Rodenburgh.

S�O IS T, dat wy het voorfz gebefoigneer-
de, ende fpecialijck het voor-geftelde gemaeckte
Verdragh hebbende over gemerckt, ende genegen
wefende met den Heeren Staten van Utrecht te
onderhouden ende cultiveren alle goede nabuyr-
fchap,vruntfchap ende correfpondentie,tot befte,
rufte ende welvaren van wedei-zijts Onderdanen
ende Ingefetenen, het felve gebefoigneerde ende
Verdrach naer fijne forme ende innehouden, in al-
len deelen, poindten ende Articulen hebben goet-
gevonden.geapprobeert ende geratificeert,vinden
goet, approberen ende ratificeren die felve midts
defen: Laftende den Prefident ende Raden in onfe
Hoven van Juftitie, mitfgaders allen anderen Offi-
cieren ende Jufticieren binnen den voorfz onfen
Lande, ende mede allen ende eenen yegelijcken
dien het verder aengaen mach,hen daer naer p�in-
dhielick ende exadtelick te reguleren, fonder con-
trarie van dien te doen, ofte ghedoogen gedaen te
werden diredtelijck ofte indiredtelijck in eeniger
manieren, want wy het felve tot hanthavinge van
goede Juftitie, midtfgaders goede nabuyrichap,
vruntfehap ende correfpondentie met hoogh - ge-
melte Heeren Staten , ende voor den dienft van-
den Lande, ende rufte vande goede O nderdanen
ende Ingefetenen, alfoo bevinden tebehooren.
Gedaen inden Hage, onder onfen grooten Zegel
hier aen gehangen op den zo September des Jaers
onfes Heeren eenigen Heylantsende Salighmaec-
kersJefuChrifti 1657- Ter Ordonnantie vande
Staten. Herl�' van Beaumont,

Volgbt de Ratificatie mande Heeren Staten <vmdtn
Lande van Utrecht.

pvE Staten vanden Lande van Utrecht, naer

-"-"'voorgaende wettige befchrijvinge Staets-ge-

wyfe vergadert zijnde,gehoort hebbende het rap-

Dddd iij port

-ocr page 587-

Placaten. ?.Boeck. $.Tit< t.Deel. n^

de tegens die vande meer-gemelte Heeren Staten
van Hollantende Weft-Vrieflant fal worden uyt-
gewiiTelt, ende volgens dien gedaen fal wordende
notificatie ende publicatie ten eenen ende ten an-
deren refpe&ivelijck gerequireert, Luydende het

\\6i

port vande Heeren onuyt krachte ende vermende nefT�ns de HeereEd: Groot Mo: HeerenWeft-Vrieflandt, gew

voorfz Verdrach van woorde tot woorde, mitfg_a.
ders onderteyckentterplaetfe, dage ende Jare,als
boven is uytgedruckt.

Ende ten eynde den inhouden van 't voorfz
Verdrach, voor Ons ende onfe Naekomelingen re
gheduyriger ende beftendiger zijn, ende blyven
mach, S O O IS T,dat wy uyt onfe hooge ende
abfolute macht ontbieden, ordonneren ende be-
velen by defe de Prefiderende ende andere Raden
van onfen Hove van Utrecht, mitfgaders allen an-
deren Officieren Jufticieren ende Ingefetenen van
defe onfe Provincie van Utrecht, onder onfen ge-
biedeende ghehoorfaemheyt vvefende, Ende ver-
foecken allen anderen van wat ftaet,qualiteyt ofte
conditie de felve fouden mogen wefen,niet onder
onfen gebiede ofte ghehoorfaemheyt ftaende, die
dit aengaen ofte raecken mochte, daer ende fo dat
behoort,den inhouden van't voorfz Verdrach fijn
effect punduelijck te doen ende laten obferveren,
ende effectueren naer fijne forme in omnibus &per
omnia, want fulcks is onfe ernftige meyninge, en-
de wy bevinden te zijn noodich ende dieniligh,
voor, ten beften, ende behoeve van allen Ingefe-
tenen der gemelte Provintien van Ho�landt ende
Weft-Vrieflant, ende defe onfe van Utrecht. Des
ten oorkonden hebben wy defen met onfen uyt-
hangenden Zegele,Paraphure ende Signature van
onfen gefwooren Secretaris doen beveftigen,ende
bekrachtigen. Gedaen tot Utrecht denacht-en-
twintighften Octobris 1657. Was geparapheert,
johan van Reede,^vt� Lager ftont, Ter Ordonnantie
van myne voornoemde Heeren die Staten. On-
derteeckent, Ant. van Hilten.

ben der Stede Woerden.over het wechnemen van
feeckere diff�renten , ende fpecialijck ter faecke
van arreilen op der Provintien wederzijts Ingefe-
tenen. DOEN TE WETEN,endemaecken
by defe voor ons ende onfe Nakomelingen, allen
ende eenenyegelijcken bekent.dat ons leer aenge-
naem is geweeft het Verdrach dien aengaende ge-
maeckt ende getroffen, in voegen ende manieren
als het felv� hier naer is geinfereert, als zijnde een
recht dieniligh ende noodigh middel, waer door
niet dan te beter, ende bundiger voor nu ende al-
tijt naer defen fal werden gepracl:ifeert,onderhou-
den ende ghecultiveert alle goede Naebuyrfchap,
ende eendrachtige correfpondentie van beyde
onfe Provinci�n , ende allen goeden Ingefetenen
van dien: Ende fonderlinge wech genomen ende
voorgekomen fullen werden alle vordere difl�-
renten aengaende alle Arreilen op wederzijts In-
gefetenen, van beyde onfe refpective Provinci�n:
Waeromme wy oock feer geerne,ende met volko-
men eendrachtigh contentement hebben gehoort
efi op genomen het voorfz rapport dien aengaen-
de by de gemelte onfe Gecommitteerden gedaen,
met communicatie ende lecture vande voorfz be-
foignes,ende getroffene Verdrach, dewelcke wy
nefiens de wel-ghemelte Heeren Staten van Hol-
landt ende Weft-Vrieflant in omnibus & per omnia
goet gevonden ende geapprobeert hebben,gelijck
wy 't voorfz hier nae volgende Verdrach in otnni-
lus &per omnia goet vinden ende approberen by
defe na fijne forme ende inhouden: Ende verftaen
dat tot voltreckinge van 't voorfz goede werck,
deie onfe Acte van approbatie door de Heeren
onfe Gecommitteerden ter Generaliteyt,met, en-

4. Placaet, in date den xolulij 1658, Waer by het Ferdrach tuffchen de

Staten van Ho�landt ende Utrecht, noopende het exerceren van Jurifditlie in, ende over 't groet e
Waterfchap van Woerden, in date den χ 5 Aug�fti 1657. gelaft wert gepubliceert te werden.

Volgt het voorfe. Verdrach,mette Ratificatien van tfelve.

ΓΛΕ Staten van Ho�landt ende Weft-Vrieflandt,
■^ Doen te weten, Alfoo wy gehoort hebben het
rapport vanden Heere ende Meefter Adriaen van
Stryen, Penfionaris der Stadt Haerlem, ghedaen
inden name ende van wegens de gheiamentlijcke
Heeren onfe Gecommitteerden, de welcke in ge-
volge ende tot voldoeninge van oni� Refolutie
Commifforiael, in date den z7 Januarij defes loo-
penden Jaers,ende twee diftincte Appoinctemen-
ten refpectivelijck ghedateert den %z Martij ende
tweeden Augufti daer aen volgende,met Gecom-
mitteerden vande Heeren Gedeputeerden vande
Ed. Mo. Heeren Staten 's Lants van Utrecht, bin-
nen de Stadt Woerden in conferentie hadden ge-
weeft: over de gerefene difcrepantien ontrent liet
exerceren van Jurifdictie over het groote Water-
fchap van Woerden, foo in d'eerfte als verderein-
ftantien, in faken het Heemrecht concernerende,

als

E Staten van Ho�landt ende Weft-Vrief-
landt,DOEN TE WETEN.Alfoo
j tuilchen Ons ende den Heeren Staten
's Landts van Utrecht, door weder-zijdts
Gecommitteerden, is geraemt feecker Verdrach,
noopende het exerceren vande Jurifdictie, in, en-
de over de grootte Waterfchap van Woerden ,
met het geene daer aen dependeert, ende dat het
felve by Ons, endeby hooch-ghemelteHeeren
Staten van Utrecht is gheapprobeert: Ende Wy
begeerende dat den inhouden van dien exactelijck
werde naer gekomen ende geobferveert, Soo be-
veelen wy over fuleks dat defen met den druck
gemeen gemaeckt, ende voorts ghepub�ceert fal
werden, daer ende foo het behoort. Gedaen in-
den Hage den thienden Julij 1658.

Ter Ordonnantie vande Staten.

Herfc� van Beaumont.

-ocr page 588-

Jurifdi&ie tuflchen Ho

II66

den gheprovoceert aenden Hove van Hollandt
voornoemt, foo wanneer de faecken daer over
queftie valt» zijn raeckende, Gronden gelegen op
den Hollantfchen Bodem: ende wederomme aen
den Hove van Utrecht voornoemt, foo wanneer
de Gronden inden Geftichte gelegen zijn, fonder
refleclie te nemen op eenige voeginge vanden
voorfz Dijckgraef inde voorfz particuliere faec-
ken gedaen.

" f V; %s <" i ■

Ende dit alles by provifie, tot dat anders by de
Heeren Staten van bey de-de hoogh-gemelte Pro-
vintien fal wefen gheordonneert. Ende dat in cas
van difpute over 't gunt voorfz is,men fich weder-
om fal addrefl�ren aende hooch-gemelte Heeren
Staten van meer-hoogh-gemelte Provintien, om-
me by de felve gefamentlijck daer inne gedaen te
werden fulcksly bevinden fullen te behooijen.

Dat mede des ghemeene Landts Reeckeninge
vanden jare I656. metten alder eerften fal werden
gedaen ende gefloten, ten overftaen vande gewe-
iene Waerfluyden inden felven Jare., ,
� VII.
* Ende aenlangende de K-eure vanden derden De*
cember des Jaers 1654. dat dien aengaende als
noch fal werden gereguleert, naer de dilpofitie by
het vierde Articul van het naerder Redres vanden
vijfthienden Oftober 165 f. daer overghevallen,
on vermindert ende fonder prejuditie vanden Ac-
corde naederhandt op den fefthienden Januarij
1657. daer over gemaeckt, ten aenfien vande Pol-
ders die fich naer den voorfz Accorde fullen wil-
len reguleren, fulcks dat allen anderen, die fich by
de voorfz Keure fullen bevinden befwaert, als
noch tuflchen huyden, ende den eerften Decem-
ber toekomende,daer over fullen vermog� te ver-
foecken decifie vanden Hoogen Rade in Hollant,
in conformit� van het voorfz Artijckel: Des dat
de voorfz tijtgeexpireert zijnde, fonder dat'de
voorfz decifie naer behooren fal zijn verfocht,
ende de expeditie vande voorfz faecke vervolght,
het voorfz Accordt efte�t forteren fal tegens ee-
nen yegelijck wie hy zy.

*' 'Φ�

Aldus ghedaen binnen de Stadt Woerden, ten

dage ende Jare voorfz, ende by de refpe&ivc Ge-
committeerde ns onderteeckent. Ende was ghe-
teeckent,

�^5

_alsme4e raeckende het afftellen vande Waerfluy-
jj_en vanden felven Waterfchappe inden voorle-
den Jare 1656. ghedient, met het geenedaeraen
dependeert. Ende ghelet op het Accort, ende op
de uftfpraecke by de felve Heeren wed�r-zijdts
Gecommitteerden getroffen ende ghedaen, over.
het diff�rent ter occafie van 't weicke de voorfz
difcrepantien waren ontftaen geweeft, in voegen
als het voorfz Accordt ende uytfpraecke refpe-
ftive hier naer van woorde tot woorde ftaen ghe-
infereert. _;

chtervolgende ende in kraehte vande Refolu-
tie vande Ed: Groot Mog: Heeren Staten van

Hollandt ende Weft-Vrieflant, in date den feven
entwintighilenjariuarij 1657. mitfgaders de Ap-
poinftementen vande felve hare Ed: Groot Mog:
eedateert refpedtivelick den twee en twintighften
Martij ende den tweeden Augufti daer aen vol-
gende nieuwen ftijl, als mede de Refolutien vande
Heeren Gedeputeerdens vande Ed. Mog. Heeren
Staten 's Landts van Utrecht, in dates refbective
den 18 Januari] ende fevenden Augufti 1657. ou-
den ftijl: De Heeren Gedeputeerdens van beyde
de voorfz Provintien over de fubje&en inde voor-
fchreve Refolutien ende Appoin&ementen re-
fpeftive gheroert, met den anderen in conferentie
getreden zij nde, zij η de felve dien aengaende op
rapport ende aggreatie vande Heeren hare princi-
palen ende Committenten op den 15 Augufti des
voorfz Jaers nieuwen ftijl verdragen, ende over
een gekomen, in manieren hier naer volgende.

Inden eerften , dat de kennuTe ende judicature
vande faecken roerende nietalleenlijck denZee-
burgh, ofte ommeringh des Waterfchaps van
Woerden, maer oock de binnen-Polders, ende
fulcksmede vande binnen Dijeken, Dammen,K.a-
den,Heulen,Wateringen,Water-tochten, Water-
Molens, ende diergelijcke,'t zy de Landen in Hol-
lam ofte den Geftichte van Utrecht (doch onder
den Waterfchappe van Woerden) ghelegen zijn,
privativelijck fal ftaen ter eerfterinftantieaende
Heemraden vanden felven Waterfchappe, in con-
f�rmit� vande uytfpraecke van Keyf�r Karel des
Jaers 1545. ende het redres vanden jare 1�49. daer
opgevolght.

Dat oock het felve Collegie by provocatie ken-
niffe fal hebben in faecken ter eerfter inftantie by
Croos Heemraden ghewefen, ende tot haerder
kennifle ftaende, fonder dat daer van omijffo medio
aen een Hooger Rechter fal mogen werden ghe-
provoceert.

III.

Dat voorts van alle vonniflen (applicabel zijn-
de) den Di)ckgtaef nomine Ofici, ofte het voorfz
Heemrecht Van'tgrooteWaterfchapvan Woer-
den in't gemeen eenighfints concernerende priva-
tivelijck, by appel ofte reformatie fal worden ghe-
ptovoceert aenden Hove van Hollandt, ende fuc-
ceifivelick aenden Hopgen Rade aldaer.
ΠΙΙ.

Doch noopende de Vonniffen vande voorfz
Heemraden, het voorfz Waterfchap in 't gemeen
wet raeckende, fal van de iehe privativelick wer-

A. Par menner.

C. Borre van Amerongen.

C. Booth.

WilL Ploos van Amflel.

Chrifl. Rodenburgh.

Adriaen van Stryen.
C. de Graeff.
C. Schagen. »
A. W. Nierop.
Willem Goes.

Chtervolgende het mondelingh verblijf
aende onder-ghefchreyen Gedeputeer-*
dens vande refpe&ive Provinci�n van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt, mitfga-
ders de Provincie van Utrecht, ghedaen by Leo-
nardt vander Nadt, Heere van Petten,&c. ende
Johan Strick, Heere van Lintfchoten, voor haer

^; iel-

-ocr page 589-

Placaten, f.Boeck. 5-Tit; i.Deel. u^g

116η

felven, ende van wege

allen deelen, poin&en ende Articulen lTebb�n
goetgevonden, geapprobeert ende geratifkeert
vinden goet, approberen ende ratificeren defelv�
midts defen. Laftende allen ende eenen yegelijck
dien het aengaen mach ,* hen daer naer te regule-
ren , fonder contrarie van dien te doen, of gedoo-
gen ghedaen te werden dire&elickofteindire&e-
lickineenigermanieren, want wy het felve tot
hanthavinge vande goede nabuyrfchap, vrundt-
fchap ende correfpondentie met hoogh-ghemelte"
Heeren Staten, midtfgaders voor den dienft van-
den Lande, ende tufte vande goede Ingefetenen
alfoobevinden te behooren. Gedaen inden Hag�
onder onfen grooten Zegel hier aen gehangen op
den twintighften September des Jaers onfes Hee-
ren eenigen Heylants ende Salighmaeckers Jefu

Chrifti 1657. Ter Ordonnantie vande Staten.
Herb^x' van Beaumom.

Volsta Ratificatie njmde Heeren Staten turn-
den Lande van Utrecht.

Γ\Ε Staten vanden Lande van Utrecht , naer
*-^vqorgaende wettige befchrijvinge Staets-ge-
wyfe vergadert zijnde,gehoort hebbende het rap-
port vande Heeren onfe Gecommitteerden, die
uytkrachte ende vermogens onfe CommhTie,met
ende neff�ns de Heeren Gecommitteerden vande
Ed; Groot Mo: Heeren Staten van Hollandt ende
Weft-Vrieflandt, geweeft zijn in conferentie bin-
ben der Stede Woerden.over het wechnemen van
i�eckere diff�renten , endefpecialijck ter faecke
ende ontrent het exerceren van Jurifdi&ie , over
het groote Waterfchap van Woerden, DOEN
TE WETEN, ende maecken by defe voor ons
ende onfe Nakomelingen, allen ende eenen yege-
lijcken bekent, dat onsfeer aengenaem is geweeft
het Verdrach dien aengaende by de felve gemaeft
ende ghetroft�n, in voegen ende manieren als het
felve hier naer is gheinfereert, als zijnde een recht
dienftigh ende noodigh middel, waer door niet
dan te beter, ende bundiger voor nu ende altijdt
naer defen fal werden gepractifeert, onderhouden
ende gecultiveert alle goede oude Naebuyrfchap,
ende eendrachtige correfpondentie van beyde
onfe Provinci�n , ende allen goeden Ingefetenen
van dien: Ende fonderlinge wech genomen ende
voorgekomen fullen werden alle vordere diff�-
renten ontrent, ende ter faecke van het exerceren
van Jurifdiclie over het groote Waterfchap van
Woerden, ende ghevolge van dien: Waeromnie
wy oock feer geerne, ende met volkomen een-
drachtigh contentement hebben gehoort ende op
ghenomenjiet voorfz rapport dien aengaende by
de gemelte onfe Gecommitteerden ghedaen., met
communicatie ende JecT:ure vande voorfz befoi-
gnes, ende ghetrofl�ne Verdrach, de welc.ke wy
nef��ns de wel-ghemelte Heeren Staten van Hol-
landt ende Weft-Vrieflant in omnibus & per omnia
goet gevonden ende geapprobeert hebben,gelijck
wy 't voorfz hier nae volgende Verdrach /// omni-
bus ^ per omnia goet vinden ende approberen by
defe na fijne forme ende inhouden: Ende verftaen
dat tot voltreckinge van't voorfz goede werck,
dek bnfc A&e van approbatie door de Heeren

onfe

ende Johan Webfter, Heere van Wulvenhorft,
mede voor hem felven,ende van wegen fijne Cqn-
forten, ter anderen zyde 5 aengaende de queftie
tuflchen h�m gerefen ende ontftaen, over het ftel-
len van eenen Water-Molen inde lage Polder on-
der Lintfchpten, ende de onkoften daer uyt ver-
oorfaeckt, " �'�#�

WyArbitersparthyen' mondelingh hebbende
gehoort, oock genomen hebbende iftfpectie ocu-
lair j gefien ende geexamineert de ftucken ten we-
der-zijdert onder ons ghcexhibeert, hebben voor
onfe uytfpraecke vefklaert, gelijck wy verklaren
midts defen, dat de voorfz Molen fal werden ghe-
ftelt achtienofte twintigh Roeden innewaerder in
de voorfz Polder, te reeckenen vande plaetfe daer
de fejve is gedemolieert, blyvende in allen gevalle
beooften de eerfte dwers floot aldaer, ende dat de
onkoften doorliet demolieren vande voorfz Mo-
len aireede veroorfaeckt, ende door h�t ver - ende
herftellen vande felve als rtoch te veroorfaecken,
fullen werden gedragen voor de eene helfte by de
voornoemde Heeren van Petten, ende Lintfcho-
tencumfociis , ende voorde wederhelft.by den
voornoemden Heere van Wulvenhorft mede eum
fociis: Des dat de felve Heere van Wulvenhorft,
met fijne Conforten, daerin voor af fullen hebben
te gelden de fomme vanhondert ende vijftigh Ca-
roli guldens, daer van de felve fullen zijn ende
bly ven ontlaft, by aldien fylieden binnen den tijt
van veerthien dagen verklaren te mogen lyden,
dat de voorfz Molen mach werden herftelt ter
plaetfe daer de felve is gedemolieert gew�eft: En-
de fullen hier mede komen te cefleren.de proce-
duyrcn ter oorfaecke van dien, fo voor de Heeren
Raden van 't groote Waterfchap van Woerden,
als voor den Hove van Hollandt ende Utrecht
refpe&ive ghevallen, ende de gewijfdens daer op
gevolght, met compenfatie van koften. Referve-
rende aen ons de interpretatie van alle duyfterhe-
den ende diff�renten ofte difputen, die ter faecke
defes by d'een ofte d'ander vande voornoemde
parthyen foude mogen werden gemoveert, omme
dien-aenggende by ons naerdex verklaringe ende
uytfpraecke ghedaen te werden, fulcks wy bevin-
den lullen te behooren.

Aldus ghedaen ende uyt-gefproock�n binnen
Woerden, den vijf- en - twintighften Augufti des
Jaers fefthien-hondert feven ende vijftigh. Ende
Was onderteeckent,

Adriaen van Stryen.
C. de Graeff.
C. Schagen.
A. fV. Nierop.
Willem Goes.

A. Parmentier. _t

C. Borrevan Amerongen.

C. Boot/}. "

W�ll. Ploos van Amfle�.

Chrifl. Rodenburgh.

S O O IS Τ, dat wy het yoorfz Acc�rt ende
uytfpraecke hebbende over gerherckt, ende gene-
gen wefende met de Heeren State»van Utrecht
te onderhouden ende cultiveren alle goede nae-
buyrfehap, vruntfchap ende correfpojidentie, de

-ocr page 590-

Staten bevelen alleen te gehoorfemen. 11 ?ο

11^9

foecken allen anderen van wat ir.aet,q�alkey t ofte
conditie de felve fouden mogen zijn, niet onder
onfen gebiede ofte ghehoorfaemheyt ftaende, die
dit aengaen ofte raecken mochte, daer ende fo dat
behoort,den inhouden van't voorfz Verdrach fijn
effect pundtuelijck te doen ende laten obferveren,
ende effectueren naer fijne forme in omnibus &per
o/nnia, waut fulcks is onfe ernftige meyninge, en-
de vvy bevinden te zijn noodich ende dienftigh,
voor, ten beften, ende behoeve van allen Ingefe-
tenen der gemelte Provintien van Hollandt ende
Weft-Vrieilant, en�e dei� onfe van Utrecht. Des
ten oorkonden hebben \vy defen met onfen uyt-
hangenden Zegele,Paraphure ende Signature van
onfen gefwooren Secretaris doen bevef�gen,ende
bekrachtigen. Gedaen tot Utrecht den acht-en-
twintighften Odobris 16/7* Was geparapheerr,
Johan van Reede,^vt> Lager ftont, Ter Ordonnantie
van myne voornoemde Heeren die Staten. On-
derteeckent, Am. van Hihen.

onfe Gecommitteerden ter Generaliteyt,met, en-
de tegens die vande meer-gemelte Heeren Staten
van Hollant ende Weft-Vrieflant fal worden uyt-
ghewifl�lt, ende volgens dien ghedaen fal worden
notificatie ende publicatie ten eenen ende ten an-
deren refpe&ive gherequireert, Luydende het
voorfz Verdrach van woorde tot woorde, mitfga-
ders onderteyckent ter plaetfe, dage ende Jare,als
boven is uytgedruckt.

Ende ten eynde den inhouden van 't voorfz
Verdrach, voor Ons ende onfe Naekomelingen te
gheduyrigerendebeftendigerzijn, ende blyven
mach, SOO IST,datvvyuytonfehoogeende
abfolute macht ontbieden, ordonneren ende be-
velen by defe de Prefiderende ende andere Raden
van onfen Hove van Utrecht, mitfgaders allen an-
deren Officieren Juilicieren ende Ingefetenen van
defe onfe Provincie van Utrecht, onder onfen ge-
biede ende ghehoorfaemheyt wefende> Ende ver-

HET TWEEDE DEEL.

1. Placaet, daer by hare Hoogh Mog. E. (jtfaeyiijc{bewefen hebbende, dat

de Stadt Grave ende 't Landt van Cuyck eene Heerlijckheyt is) bevelen de Officiers Jufliciers, ende
Onderfat en des Landt s van Cuyck, niemandts beveelen, in fae eken de Hooge 0 verigheyt der voorfz
Landen aengaende, te om'fangen nochte ghehoorfamen, als diegeene van hare Hooge Mog, E. op de
. penen daer bygeftatueert. In date den zo Augufli 1609.

DE Staten Generael vande Vereenighde
Nederlanden, Allen den geenen die defe
tegenwoordige fullen fien ofte hooren
lefen,Saluyt. DOEN TE WETEN,
Naedien by het Traetaet van Beftandt, by bemid-
delinge vande Heeren AmbafTadeura vande Co-
nincklijcke Majefteyten van Vranckrijck, &c en-
de Groot Brittannien, &c. tuilchen de Heeren
Eertz-Hertogen ende ons, den negenden Aprilis
leftleden, binnen de Stadt van Antwerpen beflo-
ten, ende den twaelfden der felver Maent gheag-
cre eert, onder andere by het derde Artijckel van
dien (volgende die originele oflren van haere
Hooglieden) geaccordeert is, dat wy, geduyren-
de 't �elve Beftandt, vry fouden behouden 't gecne
wy ten felven tyde hadden ende ghebruyekten,
ende dat onder de Steden ende Sterckten, die wy
hielden ende gebruyekten, mede verftaen werden
begrepen te zijn de Vlecken, Dorpen ende Ge-
huchten daer van dependerende, ende onweder-
fpreeckelijck is, dat wy ten felven tyde, onder
anderen, hielden ende gebruyekten de Stadt Gra-
ve. Wefende mede kennelijck dat overdertigh,
tfeftigh, hondert, twee, drie hondert,jae langer
Jaren, de Stadt Grave ende de Dorpen van Cuyck
eene Heerlijckheyt is gheweeil ende noch is, heb-
bende vanden Jaere derthien-hondert ende acht,
hare Gemeynte in 't natte ende drooge ghemeyn
gehadt: Dat oock, boven aller Menfchen gedenc-
ken, op het Cafteel binnen de Grave, inCivile
faecken, de Appellatien ofte Provocatien van alle
de Dorpen des Landts van Cuyck beroepen zijn :
dat de Criminele Juftitie over alle die voorfchreve
Dorpen ende Onderfaten immediate by den
Amptman binnen de Grave beleyt zijn, ende dat

de judicature van dien competeert den Schepe-
nen vande Grave : Dat boven dien de Leenen des
Landts van Cuyck binnen de Grave op 'tCafteel
by den Amptman, Leenmannen ende Leen-Gref-
fier, aldaer verfocht, verleent, ende alle queftien
van dien berecht worden: Dat van gelijcken inde
beden over de Heerlijckheyt vande Grave ende
het Landt van Cuyck,de Stadt Grave een vijfden-
deel contribueert, ende die Dorpen de andere vier
deelen: Dat infgelijcks Yele pre�minentien, Rech-
ten ende Voordeelen aende Stadt Grave, over de
Dorpen des Lants van Cuyck van oudts gheappli-
ceert zijn: Dat oock in verfcheyden Chartren en-
de oude Brieven de Stadt ende Heerlijckheyt van
de Grave ende het Lant van Cuyck, als een Cor-
pus gheftelt zijn, dat de verpandinge van dien als
een Lichaem is ghedaen, te weten de Stadt ende
Heerlijckheyt van Grave, ende het Landt van
Cuyck conjunctim : Dat hare Hooglieden i�lfs
by publijcke Brieven, voor de redu&ie vande
Stadt Grave aen defer zyde, gheftelt hebben, dat
die Ingefetenen vande Landen van Cuyck leggen
onder het refort ende Jurifdictie vande Stadt van
den Grave, ende datdaerommeinde handelinge
van het voorfz Beftandt by onfe Gecommitteer-
den , ten overftaen vande Gefanten van hooghft-
fedachte Heeren Coningen, ende Gecommitteer-
en vande Heeren Eertz-Hertogen wel klaerlijck
ende uytdruckelijck tot meermalen verklaertis,
dat onwederfpreeckelijck de Vlecken , Dorpen,
ende Gehuchten des Landts van Cuyck depende-
ren vande Stadt Grave, dat wy, dien conform,
rechtmatelijck ende naer inhouden vande voorfz
handelinge't felve alfooopentlick hebben gepra-
&ifeert,ende dat fonder violatie ende infradlie van

E e e e de

-ocr page 591-

117 *

PlacatecL�*. 5,Boeck

'171

zijn ofte ghecommitteert fullen worden, op pene
van gheirraft te worden als violateurs ende infra-
dleurs van 't voorfz Beilant. Ontbieden daerom-
me onfen lieven ende getrouwen den Gouverneur
Genera�l, Eerfte en andere Raden,mitfgaders den
Procureur Generael vande Steden en Fortrefl�n
van Brabant, die wy houden ende befitten,metde
Vlecken, Dorpen ende Gehuchten daer van de-
penderende, onfen Gouverneur vande fladt Gra-
ve ende de Landen van Cuyck, neerftjgh devoir re
doen in 't achterhalen vande Contraventeurs van
de(e onfe Bevelen, op dat die geilraft mogen wor-
den na behooren. Gegeven in 's Graven-Hage,
onder onfen Contre - zegel in forme van Placaet
hier op gedruckt,den 20 Auguili inden Jare 1609,
Was geparapheert, 1. uiting,^vt- Onder ftont, Ter
Ordonnantie vande vveJgemelte Hoogh Mogende
Heeren Staten Generael. Geteeckent, C. λζφη.
Wefende daer op gedruckt het Contre-zegel van
de felve Heeren Staten, in rooden Waflche.

de voorfz handelinge, daertegens nieten mach
werden gepretendeert, van wegen hoogil-gemel-
te Heeren Eertz-Hertogen: So werden wy noch-
tans bericht, dat by Luyden, haer particulier ende
oiigefondeerde querellen foeckende, te wege ge-
bracht is, dat eenige Patenten,op den name vande
Heeren Eertz-Hertogen, by nachte ende ontyde
heymelick op-geilagen zijn inde voorfz Dorpen,
daer by contrarie wort gepretendeert. Ende we-
fende onfe meyninge de voorfz handelinge pun-
duelijck ende fonder eenige indracht te doen on-
derhouden, ende alle contraventien van dien te
weeren, SOO belaflen ende beveelenwywel
uytdruckelijck alle Officieren, Juilicieren ende
Onderfaten des Lants van Cuyck\niemants beve-
len, iniaeckendeHoogeOverigheyt der voorfz
Landen aengaende, te ontfangen ofte ghehoorfa-
men, directelijck ofte indire&elijck, ofte hem aen
yematit dies aengaende te addrefleren, als van ofte
aen ons, ofte die by ons daer toe ghecommitteert

2. PJacaet, Waer by dOjficieren van Twentegelafl u>ert niemants bevelen,

a/s die vande Staten, te gehoor fa men. In date den 2 2 Januari) 161 o.

E Staten Generael vande Vereenighde
Nederlanden, Allen den geenen die defe
tegenwoordige fullen fien ofte hooren
lefen,Saluyt. DOEN TE WETEN,
Naer dien by het Traftaet van Beilant by bemid-
delinge vande Heeren AmbaiTadeurs vande Co-
nincklijcke Majeileyten van Vranckrijck, &c. en-
de Groot - Britannien, &c. tuiTchen den Heeren
Eertz-Hertogen ende Ons den negenden Aprilis
laeflleden binnen die Stadt van Antwerpen be-
floten, ende den twaelfden der felver Maent ghe-
aggre-eert,volgende die originele Offren van hare
Hooglieden, die Lantfchap van Over-Yfl�l als ee-
ne vande Vereenighde ende Contraclerende,voor
eene vrye Provincie, daer op de felve hare Hoog-
lieden niet en pretenderen, is bekent ende ver-
klaert : ende dat dienvolgens onwederfpreecke-
lijck is , dat de Twente een Lidtmaet der felver
Lantfchap niet vande Sradt Oldenzeel (de welc-
ke met haer Wigbolt vermoege den derden Ar-
tijckel van het felve Tra<ftaet,by hare Hooglieden
moet verblyven ) maer van die Landtfchap van
Over-Yfl�l alleenlijck is dependerende, wefende
kennelijck dat den Staet ende Regeeringe der
Lantfchap van Over-Yifel alleene beilaet in twee
Leden, namelick die vande Ridderfchap, ende die
drie Hooft-ileden Deventer,Campen ende Zwol,
ende dat het Lidt vande Ridderfchap, volgende
het recht ende ghebruyck, van allen ouden tyden
beilaet uyt die Edelen van Sallandt, Twente ende
Vollenhove/'Aiw///h//?, dat de felve alfoo op Lants-
dagen in faecken van (late ende Policie , ende Op
ghemeene Landes Claringentot deadminiilratie
yande Hooge ]u�itie pro/ni/cu� verfchrevenzijn,
dat de felveliaere advyfen nietquartierfche wyfe
maer perfoonelijck, als Ridderfchap ende Edel-
Juydenvan Sallandt, Twente ende VolSenhove
in brengen, fonder dat die Twentfche,die Sallant-
fche ofte Vollenhoefche eenigen Staet apart re-
prefenteren ofte maecken; dat die van de Twente

met die van Sallandt ende Vollenhoeve een Lant-
recht hebben, ende t'famen in Appel reforteren
in Claringe onder de Ridderfchap ende drie Ste-
den voorfz, ende die kleyne Stedekens van die
Twente, felfs mede die van Oldenzeel, onder die
Stadt van Deventer: Dat alle Beden , Ommefla-
gen ende Contributien over de Landtfchap van
Over-Yflel alleene ingewilligetendegheconi�n-
teert werden by die vande Ridderfchap endede
drie Steden conjun�lim ende nletfepara/im, dat de
felve vande Ridderfchap ende drie Steden van 't
geene voor verhaelt ende in 't exerceren van aller-
ley foorten van Souverainiteyt ende Superiori*�
teyt over die Twente al ftedes in poileiTie zijn ge-
weefl; ende ghebleven, fonder dat eenige privative
poiTeifie «laer tegens mach werden gheallegeert:
Eyndlijck dat boven het notoire ende onweder-
fpreeckelijck recht voor verhaelt, oock tot ver-
fcheyden tyden, gheduyrende die handelinge foo
op de Vrede als Beilant, ende felfs in't b�fluy t van
dien op de Limiten oni� meyninge aendieGhe-
committeerden van hare Hooglieden is geopent,
ende by den felven in fpecie toe gheftaen, dat die
Souverainiteyt over Rhijnsin het Graeffchapvan
Zutphen, ende die Lantfchap van Over- YiTel aen
onfer zijde foude blyven, uytgefondert vande
Steden van Grol,01denzeel, Lingen ende 't Huys
Lage , met die Landen, Dorpen ende Gehuchten
van die voorfz Steden ende Huys dependerende:
Dat mede wel expreilelijck voor het vooriz be-
lluyt van onfent wegen (tot wechneminge van
alle onfeeckerheden) aen die Gecommitteerden
van hare Hooglieden is verklaert, dat onder Ol-
denzeel anders niet als het Wigbolt van dien, en-
de ten hooghilen een Gehuchte en gehoorde, en-
de dat daer op by den Gecommitteerden van hare
Hooglieden verklaert is, datfyluyden wel willen
dat vande Stadt Oldenzeel niet veel en depen-
deerde , dat henluyden 't felve leet was, maer dat

fy haer daer mede mollen re vreden houden. iu'^c>c

^J dat

-ocr page 592-

Staten bevelen alleen te gehoorfamen. 1174

U13

dat ibnder violatie ende infra&ie vande voorfz
bandelinge daer tegens niet en mach werden ghe-
pretendeert. Soo is dan noch by Luyden haer
particuliere ende ongefundeerde querellen foec-
kende, te wege gebracht, dat die Ridderfchap van
Over-Yfl�l, ende die Steden Deventer, Campen
ende Zwolle, als reprefenterende die felve Lant-
fchap in 't exerceren ende ghebruycken van des
voorfz Landtfchaps rechten, van Hooge Overige
heyt in 't quartier van die Twente tot noch toe
merckelijck zijn belettet ende verhindert, ende
wefende onfe meeninge die voorfz handelinge
pun&uelijck ende fonder eenige indracht te
doen onderhouden, ende alle contraventien van
dien te weeren: Soo belaften ende beveelen wy
wel uytdruckelick allen Officierenjufticieren en-
de Onderfaten vande Twente, niemants bevelen,
in faecken de Hooge Overigheytaengaende , te
ontfangenende gehoorfamen , directelick ofte in-
dire&elick, ofte hem aen yemant diesaengaende
te addrelleren, als van, ofte aen ons, ofte Ridder-
fchap ende de drie Steden van Over-Yffel voorfz,
ofte die by de felve daer toe ghecommitteertzijn,
ofte gecommitteert fullen werden. Verbiedende

allen anderen wes ilandesofte conditions die fel-
ve mochten wefen, fich tegens defe onfe ordre te
opponeren, op pene van geftraft te werden als In-
fratleurs ende Violateurs van het voorfz Beftant.
Ontbieden daer omme onfen lieven ende getrou-
wen, den Gouverneur Generael, mitfgaders allen
particulieren Gouverneurs ende Commandeurs?
over Steden ende Fortreil�n, voornementlijck in
Over-Yffel, den Procureur Generael, Drollen,
Richters, ende allen anderen OlTicieren ende Die-
naren in onfen dienfte ende onder onfe ghehoor-
faemheyt wefende, dien dit eenighfins aengaen
mach, neerf�gh debvoir te doen,ende doen doen,
in 't achterhalen vande overtreders ende contra-
venteursvan dek onfepublique bevelen, op dat
die geftraft mogen worden anderen ten exemple.
Gegeven inden Hage, onder onfen Contre-zegel,
in forme van Placaet hier op ghedruckt, den twee
en twintighilen dach van Januarij inden jare 1610.
Was geparapheert, De Malderee, "� Onder ftont,
Ter Ordonnantie vande hoogh-gemelte Heeren
Staten Generael. Geteeckent, C. Aerjfen. We-
fende daer op gedruckt 't Contre-zegel vande iel-
ve Heeren Staten, in rooden Waflche.

3. Ordonnantie, IVaer na den ^Bailliu ende Hooft-mannen van Yfendijc^

in't bedienen van haer ref[>e�iive Ampten fich voorts aen fullen revideren, ten op fiche vanden
Bailliu, Burgemeeflers ende Schepenen 's Landts van 't Vrye. Jn date den %% Januarij ι6)0.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defe ful-
len fien of hooren lefen, Saluyt. DOEN
TE WETEN: Alfoo hier bevoorens
tulfchen den Hoogh Bailliu, Burgemeeflers ende
Schepenen 's Landts vande Vrye ter eenre, ende
oude Hooft mannen ende ghemeene Ingefetenen
van Yfendijck ter andere zyde, Proces is geinten-
teert geweeft,waer inne de voorfz Hooft-mannen
ende Ingefetenen fuftinerende dat haere plaetfe
ontilagen was vande Jurifdictie 's Landts van het
Vrye, ende den voorfz Hoogh Bailliu, Burgemee-
flers ende Schepenen ter contrarie, dat de voorfz
plaets van Yfendijck, ghelijck alle andere, onder
net Lant van 't Vrye was reforterende, door welc-
ke difpute de felve plaetfe van Yfendijck in groo-
te fchulden ende confufie was vervallen , tot
mercke�jcken ondienft van de Ingefetenen van
dien , die noch aen ende aen ftonden te vermeer-
deren, doch hebben partyen wederzijts, om 't fel-
ve te voorkomen,den vierden Junij fefthien-hon-
dert twee ende twintigh, ghemaeckt feecker Ac-
cort, by 't welcke gediftingueert ende gheexpref-
feert zijn, de faecken die ftaen ter difpofitie vande
mcer-ghenoemden Hooftmans, als oock mede de
faecken , die aende voornoemde Hoogh Bailliuw,
Burgemeeflers ende Schepenen zijn gereferveert,
metweder-zijts verklaringeter goeder trouwen,
van bet voorfz Accort in alle ftjne poinclen te
fullen onderhouden, fonder eenige vordere pre-
tenfien dien ter contrarie elckanderen meer te
moveren, welck Accort daer nae tot flereker be-
veftinge op den achthienden der voorfz Maent
Junij by ons is gheaggre-eert, geapprobeert ende
geratificeert, ende de voorfz partyen weder-zijts

daer inne ghecondemneert volgens haer eygen
confent ende Willekeur 5 Ende hoewel demeer-
ghenoemde Hooft-mannen behoort hadden fich
daer nae precyfe te reguleren , lbo hebben fy con-
trarie het voorfz Accort, in heure Depefchen,
Brieven ende Aften aengenomen den Tytul ende

Sualiteyt van Burgemeefteren ende Schepenen
er Steden Yfendijcke,'t welck wy henluyden op
den x) Junij i6x). byMiifive hebbengheinterdi-
ceert $ Dan w erden bericht, dat de voorfz Hooft-
mannen dies niet tegenftaende, daer in blyven
continueren, ende dat fy, als oock de Bailliu van-
de plaetfe van Yfendijcke voornoemt aen haer
refpectivelijck zijn treckende verfcheyden faec-
ken ftaende ter difpofitie van de voornoemde
Hoogh Bailliu, Burgemeefteren ende Schepenen,
volgens de Keuren ende Hantveften 'sLants van
de Vrye. SOO I S T, dat wy tot onderhoudin-
ge van 't voorfz folemneel A<*cort ende maintien-
nement vande gherechtighcden ende hooglieden
van 't felfde Landt, nae voorgaende rype delibe-
ratie , goet gevonden hebben mits defen t'ordon-
neren,dat de Hooftmans ende Bailliu vande voor-
fchreve plaets Yfendijck , fich refpectivelijck
precyfe fullen hebben te reguleren naer het voor-
noemde Accort ende Handtveften vande voorfz
Lande,op pene van hondert guldens by de voorfz
Hooftmans te verbeuren, foo dickwils ende me-
nichmael fy haer na de publicatie ende aftlxie de-
fes in eenige depefches weder fullen qualificeren
Burgemeefteren ende Schepenen , ende fal oock
de voorfz Bailliu met de felve Hooft-mans te fa-
men , ende in 't byfonder in ghelijcke fomme ghe-
mulcteert worden,foo wanneer hy ofte fy in eeni-
ge faecken foude komen te ufurperen de gherech-

Eeee ij tighe-

-ocr page 593-

''"■■■■

Placateov. ?♦ Boeck

1176

tenen van Yfendijck bevonden hebben te behoo-
ren. Gedaen ter Vergaderinge vande hoogh,
gemelte Heeren Staten Generael in 's Graven-
Hage,opten tweeentwintighftenJanuarij fefrien-
hondert ende dertigh, Was gheparapheert
A. van Zuyllen -van NyeveltS*� Onder ftondt, Ter
Ordonnantie vande hoogh-gemelte Heeren Sta-
ten Generael. Geteeckent, Cornelis Mufch. Zijn-
de op 'tfpatiumghedruckt het Cachet der felver
Heeren Staten, in rooden Waflche.

1175

tigheden vande voornoemde Hoogh Bailliu, Bur-
gemeefteren ende Schepenen,en op dat de voorfz
Bailliu w, ende Hooft-mannen hier van niet en ko-
me te pretenderen eenige ignorantie,ende dat defe
onfe Ordonnantie pundluelijcken mach worden
achtervolcht, laft�n ende bevelen midts defen den
eerften Deurwaerder hier toe verfocht, dek onfe
Ordonnantie binnen de felve plaetfe van Yfen-
dijck te publiceren ende t'aiTigeren, dewyle wy
't felve tot dienft endegheruftheyt vande�ngefe-

E Placaten vanden 3 Januarij en 3 Augufli 1630. Waer by onder anderen den Ingefetenen vande Meyerye van

's Hertogen-Bofckghelafl wert geen beveelen, als die vande Staten, te ghehoorfamen,falden Leftr in het Eerfle
Boeck Colum. 23 9. en 241. Ende dat vanden }OMaert I634. in het Vierde Boeck Colum. 67. Het Placaet van-
den τ, ι Nkiert 1634. in het Derde Boeck Colum. 144O. Dat vanden 2.0Junij 163 4. Colum. 243. dat vanden
2 Februari7163 6. Colum. 246. ende dat vanden 2 December 1636. Colum. 250. in het Eerjle Boeck, op 'tfehe
fubjecl mede deponerende, vinden.

4� Placaet, Waer by dIngefetenen vande Landen van Qver^Ma^e ver ίο»

den wert. eenige provifien vanjuflitie tot Brunei te halen. In date den 8 Maert 1634.

komen halen by den voorfz onfen Rade van Bra-
bant alhier,alle Mandementen te lichten.ende alle
Adien regens heure mede Ingefetenen aldaer in
te ftellen,alles op pene van,anders doendegehou-
den te worden voor Rebellen ende onfe Vyanden,
ende by onfe Officieren ende Guarnifoenen voor
fulcks te mogen worden aengetaft ende geappre-
hendeert. Ende alfo mits de voorfz nieuvvigheyt,
van 's Vyants zyde Ons is oorfaeck&gegeven, om
op de Landen onder des felfs ghebiedt gelegen, te
procederen, gelijck de Vyandt op de Landen on-
der Ons gehoorende, eeril begonft heeft te doen.
SOO 1S Τ oock, dat wy goet vindende tegen
de voorfz nieuwigheden te gaen by retorile. In-
terdiceren by defen wel expreiTelijck aen allen en-
de eenen yegelijcken Ingefetenen vande Quartie-
ren van Leuven, BrufTel ende Antwerpen, hen te
vervorderen eenige provifie van Juftitie of andere
hoedanigh die foude mogen wefen, te halen inden
Rade van Brabandt te BruiTel refiderende , nocfa
eenighfins aldaer te rechte te ftaen, in wat faecke
't felve foude mogen wefen: Maer ter contrarien
hun ghebiedende alle fujeke Provifien te komen
halen ende lichten by onfen Rade van Brabandt
alhier,ende aldaer mede te rechte te ftaen,alles op
de penen als voorfz is, ende anders doende, voor
Vyanden gehouden te worden, ende by onfe Of-
ficieren ende Guarnifoenen voor fulcke te mogen
worden aen getart ende gheapprehendeert. Ver-
klarende oock voor als nu, nul, machteloos, van
onweerden, ende fonder effect alle fulcke Provi-
fien , Appoindementen, Aden ende Sententien
alsfy aldaer hebben geobtineert, ende noch fullen
mogen obtineren , niet tegenftaende eenige Or-
donnantien of Verboden van 's Vyandts zyde de-
fen contrarierende uytgefonden ende ghepubli-
ceert, of al noch uyt telenden ende te publiceren.
Ende dit alles foo lange den Vyant in fijne voorfz
nieuwigheytende ongefondeert voornemen ende
Placaet fal willen continueren. Verklarende oock
daer en boven, dat alle fchade ende ongemack de
welcke onfen Ingefetenen der Landen van Over-
Maze , ende allen andere onfen Onderdanen, ter

faecke

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Alfoo tot onfer kennii�� ghe-
komen is,feecker Placaet den fes en twin-
tighften Januarij defes Jaers 1634. te
Bruiiel opten naem vanden Koningh van Span-
gien ge�maneert, daer by interdiclie gedaen wort
allen Ingefetenen vande Landen van Over-Maze,
ende vanden Vroonhove, van eenige provifie van
Juftitie, of andere hoedanigh die foude mogen
wefen, te halen inden Rade van Brabandt alhier in
den Hage,noch eenighfins aldaer te recht te ftaen,
in wat faecke 't felve foude mogen wefen,op pene
van voor Rebelle ende Vyanden ghehouden te
worden , endeby heure Officieren ende Guarni-
foenen voorfulcks te mogen worden aenghetaft
ende gheapprehendeert^ verklarende voor nul,
machteloos, van onweerden ende fonderefr�<5r,
alle fulcke Provifien, Appoindementen , Aden
ende Sententien als fy alhier hebben geobtineert,
ende noch fullen mogen obtineren. SOO 1ST,
dat wy, bevindende 't geene voorfz is, te ftrecken
totprejuditievan het recht ende Souverainiteyt,
't welck wy over de voorfz Landen van Over-
Maze, door Godts zegen, met de Wapenen ver-
kregen hebben: Ende oock te ftryden tegens het
geene den Vyandt felfs altoos heeft ghefudineert,
ende namentlijck by 't Placaet vanden thienden
Julij fefthien-hondert achten twintigh, daer by
hy alle Jurifdidie defereert aende Hooft-ftadt
daer onder het platte Landt is reforterende. Ende
begeerende over fulcks met ernft daer tegen te
verfien, By deliberatie vanden Rade van State der
voorfz Vereenighde Landen, goetgevonden heb-
den te verklaren, foo wy verklaren mits dei�,voor
nul ende van geender weerden de voorfz interdi-
die van 's Vyandts zyde ghedaen. Ende dienvol-
gens verbieden wel expreif�lijck allen ende eenen
yegelijcken van onfen Ingefetenen van onfen
voorfz Landen van Over-Maze, ende vanden
Vroonhove, hun na de felve interdidie eenighfins
te reguleren, hun gebiedende ende ordonnerende
tercontrari�n, dat fy alle provifien van Juftitie,
ende andere hoedanich die fouden mogen wefen,

-ocr page 594-

------------

Staten bevelen alleen te gehoorfamen.

117S

1177

faecke van 't geene voorfz is, van 's Vyants zyde
foude mogen aen gedaen worden, van wegen de-
fen Staet by retorfte,op de Ingefetenen der Quar-
tieren van Leuven, BruiTel, Antwerpen fal wor-
den verhaelt. Ordonnerende aen onfe Fifcalen
van Brabant, ende alle onfe Officieren, alle devoir
ende neerftigheyt te doen tot onderhouden van
dek onfe Ordonnantie, fonder eenigh port, d�Ti-
mulatie ofte vertreck- Ende op dat 't gene voorfz
is, tot kennhTe van een yeder dien 't aengaet mach
komen, fo begeeren wy dat defe onfe Ordonnan-

tie terilont alomme daer 't van noode is fal gefora-
den worden, om ghepubliceertendegeaffigeertte
worden ter plaetle daer des behoorlijck ende ghe-
bruyckelijck is: Want wy fulcks tot dienfte van
den Lande bevonden hebben te behooren. Gege-
ven in 's Graven-Hage, den achtiten Meerte
16)4. Was geparapheert, tienr. vander Capetien, "'
Uyt bevel van mijn Heeren de Staten Generael
der Vereenighde Nederlanden. Ter Relatie
vanden Raedt van State der felver Landen.
M. Huyaens.

Het Placaet in date den ζ 7 Ocloher 1633.0/» 't felvefubjeel, is in het Derde Boeck Colum, 1463, gedruckt.

5. Placaec, Waer by ver^laert wert dat de Tlacaten wegens de Meyerye,

oock fladt grijpen over't verder Quartier van 's Hert ogen-Bofch. In date den 13 Februari] 163 7.

moeten verftaen worden ftadc te grijpen, niet al-
leen over de voorfz Meyerye, maer oock over het
vorder Quartier van 's Hertogen-Bofch: Ende dat
de felve aldaer volkomen efiecl fullen forteren, fo
wel als binnen de voornoemde Meyerye. Ordon-
nerende eenenyegelijcken dien 'taengaen mach,
hem daer nae te reguleren, ende fal tor dien eynde
publicatie ende afiixie van defe over al in 't Quar-
tier van 's Hertogen-BolTche,gedaen worden. Ge-
daen in 's Graven-Hage den dertienden Februarij
1637. Was gheparapheert , Fr. van /lerffcn,ⁿ-
Onder ilont, Ier Ordonnantie vanden Raedt van
State. M. Huygem.

DEn Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden , vernomen hebbende dat de In-,
gefetenen ende ghegoeyde buyten de
Meyerye van 's Hertogen - Bofch , ende nochtans
in het Quartier vanden Bofch gehoorende, fchij-
neii te willen in twijff�l trecken,hoe verre fich ex-
tenderen alle de Placaten , foo by de Hoogh Mo-
gende Heeren Staten Generael, den ghemeken
Rade, als den Rade van Brabant, tot hanthoudin-
ge van der felver gerechtigheyt in 'c voorfz Quar-
tier ge�'maneert, Heeft goet gevonden te verkla-
ren, ende verklaerc mits defe,tot interpretatie van
de voorfz Placaten , dat alle de Mvq Placaten,

6* Placaec, Waer by den Bygenaren der Landen onder Lilloghelafi voert,

feecker Mandement vande Cancellerye van Bruffel niet te gehoorfamen. In date denfeventienden
AugufliiS^i.

maecken, ende dat tot dien eynde by Don Jan
Mafller van Daele , pretenfe Heere vande voorfz
Heerlijckheyt van Lillo, ofte des felfs Gemach-
tighde is gedaen lichten, ende by edicte exploite-
ren , feecker Mandement vanden Raede van Bra-
bandt binnen Bruil�l refiderende, by welcke alle
ende een yegelijck , ende confequentelijck mede
de Supplianten, die eenigh recht ofte aftie op de
voorfz Landen vermeenen te hebben, voor den
voorfz Rade worden gedachvaert, omme de felve
jegens den voorfz pretenfen Heere van Lillo, bin-
nen feeckeren geprefigeerden tijdt te inftitueren,
op pene dat by haer abi�ntie ende non comparitie,
de Supplianten fouden worden geimponeert een
eeuwigh fwijgen ende filentium, ende die Suppli-
anten vervolgens van den eygendom van den
voorfz Landen ende Gronden worden verfteec-
ken,breeder blijekende by de Copie ende Exploict
van't voorfz pretenfe Mandement Onsgheexhi-
beert, Verfoeckende de Supplianten, dat wy daer
inne fouden willen voorfien ende remedieren naer
behooren. Wekken aengemerekt, S O O IS T,
dat Wy naer ghenoraen advijs hier op daer't be-
hoort, goetghevonden hebben te verklaren, ghe-
lijck Wy verklaren by defen, dat de voorfz Sup-
plianten , ende allen anderen Ingefetenen deler
Landen, geduyrende defen jegenvvoordigen Oor-
logh, niet gehouden en zijn, nochte en vermogen
Eeee iij κ

IE Staten Generael der Vereenighde Ne-
jderlanden, Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN,Datwyont-
fangen hebben de ootmoedige fupplicatie aen ons
gheprefenteert, uyt den naem ende van wegen de
gemeene Ge�rfden ende Eygenaers vande Landen
ende Gronden ghelegen onder de Heerlijckheyt
van Lillo ende den reforte van dien , woonend� in
den beft�ten Steden,oock daer buyten, binnen de
voorfz Vereenighde Nederlanden, GeaiTocieerde
Lantfchappen, als oock der felver appendentien
ende dependentien, inhoudende de voorfz Sup-
plicatie, dat door het inileecken vande Dijeken,
de Supplianten nu veele Jaren t'onbruyck zijn
ghemaeckt het meeftendeel der vootfz Landen,
100 dat fyluyden door de inundatie van dien , den
voorfz tijdt geduyrende, daer van geen Vruchten
en hebben genoten,ofte konnen genieten,'t welc-
ke al hoewel een faecke is, ftreckende tot feer
groote prejuditie, fchade ende hinder vande Sup-
plianten ; Dies niet tegenftaende tot hare kennii��
gekomen is, dat eenige quaetwillige Luyden,ende
Ingefetenen vanden Vyant, oock a'ndere hun des
bemoeyende, haer Supplianten met ondeuchde-
j<jcke, quadeende finiftre praclijcken van proce-
duren, den eygendom vande voorfz Landen ende
Gronden foecken te onterven ende afhandigh te

-ocr page 595-

ti 79 Placaten.

5. Boeck

n8o

tueren ende vervolgen voor den Raedt van Bra-
bant alhier inden Hage refiderende, fulcks ende
fo iy te rade fullen vinden. Doch in cas den voor-
fchreven pretenfen Heere van Lillo iniljne onge-
fundeerde proceduren foude willen continueren
ende vervolgen, Laften ende bevelen wy de refpe-
drive Gouverneurs ende Commandeurs vande
Frontier-plaetfen defer Landen in't generael.ende
die van Lillo ende Lief kenf hoeck in't particulier
de voorfz Ingefetenen van dcicn Staet de ftercke
handt te bieden, oock te houden , ten eynde onfe
goede meeninge ende intentie defes aengaende
werde ter executie gheirelt. �nde op dat niemant
hier van eenige ignorantie enhebbete pretende-
ren, Soo ordonneren ende begeeren Wy allen Ju_
fticieren, Officieren ende Magii�raten inden Lan-
de ende Hertoghdomme van Brabant, onder onfe
ghehoorfaemheyt reforterende, dat fy defeonfe
Ordonnantie alomme inden felven Lande van
Brabandt doen ende laten publiceren endeaffige-
.ren , foo wel inde Steden als ten platten Lande
daer men ghewoon is publicatie ende affixie te
doen, ende fpecialijck by ende ontrent de meer-
ghenoemde Landen onder de Heerlijckheyt Lillo
ghelegen, op dat een yeder fich daer nae wete te
reguleren, want wy fulcks bevonden hebben alfo
te behooren. Gegeven onder onfen Cachette,
Paraphure ende deSignature van onfen Griffier,
inden Hage, op den feventienden Augufti feilien-
hondert een en veertigh. Was gheparapheert,
I. van Brouchoven ,^vt- Onder ftondt, Ter Ordon-
nantie vande hoogh-gemelte Heeren Staten Ge-
nerael. Geteeckent, Cornelis Mufcfi. Zijnde op 't
fpatium ghedruckt het Cachet der felver Heeren
Staten, in rooden Wailche.

te obeclieren het voorfz Mandement by de Can-
celerye tot BruiT�l den acht en twintighften Mey
leftleden, pretenfelijck ghedaen emaneren, veel
min te compareren ofte Gemachtighdetefenden
voor de felve CanceJerye 5 endewerthun midts
dien fulcks te doen wel expreil�lijck gheinterdi-
ceert ende verboden. Verklarende wyders dien-
volgens de voorfz proceduren by den voorfz pre-
tenfen Heere van Lillo voor de voorfz Cancele-
rye ende Rade van Brabandt tot Brullel refideren-
de, defes aengaende albcreyts gheintenteert, ofte
die hy, of yemandt anders op den eygendom ofte
anderfints vande voorfz Landen ende Gronden,
d'Ingefetenen van defen Staet competerende,
wyders fouden willen in tyden ende vvylen ghc-
duyrende den jegenwoordigen Oorlogh interne-
ren ende moveren, met den gevolge ende aenkle-
ven van dien, te wefen nul, egeen ende van on-
waerde, ende fulcx de felve te caileren, doot ende
te niete te doen, in krachte defes, in allen fchijn of
de felve noyt waren ghedaen. Ordonnerende, la-
ttende ende bevelende o ver fulcx den voorfz pre-
tenfen Heere van Lillo,ofte des felfs Gemachtigh-
de , ende allen anderen des noot zijnde, de felve
kofteloosende fchadeloosafte doen, met inter-
didtie van fulcks ofte diergelijcke meer te doen:
Hellende ende latende nochtans dien onvermin-
dert aen allen den genen woonende aen 's Vyants
zyde of elders (encle infonderheyt den meer-ghe-
noemden pretenfen Heer van Lillo) die eenige
aclie ofte pretenfie fouden mogen vermeenen te
hebben op de Ingefetenen defer Landen, ter faec-
ke vande Landeryen ende ghevolge van dien hier
vooren verhaelt, dat fy der felver aCrien ende pre-
tenfien ordinaria via in rau atlie fullen mogen infti-

Placaet, Waer by den Officieren vande Landen van Oy>er*Mas*e ,geiafl

wei't hare Funflienwaer te nemen, niet jegenfiaende de contrarie bevelen vanden Coningh van
Spangien. In date den 2.4 September 1647�

Mog: Heeren Staten Generael vanden tweeden
Mey ende veerthienden September killeden.
SOO 1S Τ , dat hier mede wel �xpreiTelijck
wert belaft ende bevolen aende gheftelde Officie-
ren van defen Staet, over de voorfz Landenvan
Valckenborgh, Daelhem ende 's Hertogen-rade,
heur deur 't voorfz Placaet niet te laten af fchric-
ken van heure bedieninge, maer heur daer inne te
houden, ende de felve te exerceren, volgens ende
in conformit� van heure refpe&ive Coium�Tien,
daer inne heur de Ingefetenen aldaer fullen heb-
ben te erkennen naer behooren. Ordonnerende
ende bevelende den GouverneurendeComman*
deur van Maeftricht, des noot ende verfocht zijn-
de , de ftercke handt te bieden, by foo verre defer
zijdts Officieren ende Jufticieren aldaer in heure
aenbevolen bedieningen eenigh belet of hinder
foude mogen ghefchieden ofte wedervaren. Ge-
daen in 's Graven-Hage den ζή. September 1647�
A. de Bye,"� Ter Ordonnantie vanden Raedt van

State.

/. Ejckbergb.

DEn Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden, ghefien hebbende feeeker Pla-
caet van wegen den Coningh van Span-
gien tot Bruiiel uytgegeven den tweeden
defer loopende Maent September, daer byfich
willende toefchryven de Souverainiteyrende Ju-
rifdiclie over de Landen van Valckenborgh, Dael-
hem ende 's Hertogen-rade, Over-Maze, Verbie-
dende de goede Ingefetenen aldaer te ghehoorfa-
men ende erkennende beveelen endeJurifdi&ie
vande Officieren die van wegen defen Staet, met
goeden ende rechten titule, naer het winnen met
de Wapenen vande Calteelen ende Sterckten der
voorfz Plaetfen, daer over zijn gheftelt, op pene
van daer over arbitralijck geitraft te worden $ Be-
ladende oock fijne pretenfe Officieren daer over
forge te dragen, ende tegen de overtreders fonder
eenigh uytftel, of ooghluyckinge te procederen:
Het welck alfoo van deler zyde niet en is te ly-
den, maer tot confervatie vande hoogheyt ende
gerechtigheyt van defen Staet moet tegen gegaen
worden, in gevolge vande Refolutien vande Ho:

8. Pla-

-ocr page 596-

Staten bevelen alleen te gehoorfimen.

ι8ι

8, �hcget.op't/�hefubjeB. In date den vierden f anuarij 1648.

En Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden, voor gekomen ende vertoont
zijnde, dat al hoe wel op 'c uytgeven van
feecker Placaet van wegen den Coningh
van Spangien tot Bruffel ghedaen den tweeden
September leftleden, daer by fich willende toe-
fchryvende Souverainiteytende Jurifdictie over
de Landen van Valckenborgh, Daelhem ende
's Hertogen-rade, Over-Maze, ende de goede In-
gefetenen aldaer verbiedende te ghehoorfamen
ende erkennen de bevelen ende Jurifdidie vande
Officieren die van wegen defen Staet,met goeden
ende rechten titule, naer het winnen met de Wa-
penen vande Cafteeleη ende Stercktendervoorfz
Plaetfen, daer over zijn gheftelt; Van defer zyde
daer regens by open Placaet in date den 24. der
voorfz Maent September was gegaen, verklaert,
ende wel expreflelijcken belaft ende bevolen aen
de gheitelde Officieren van delen Staetover de
voorfz Landen van Valckenburgh, Daelhem ende
's Hertogen-rade, heur deur 't voorfz Placaet niet
te laten affchricken van heure bedieninge, maer
heur daer inne te houden, ende de felve te exerce-
ren, volgens ende in conformit� van heure refpe-
ftive Commiffien. Des niet tegenilaen.de noch-
tans verfcheyden attentaten van 's Vyandts zyde
zijn gepleeght ende voor genomen, met ophalen
ende gevangen nemen van eenige Perfoonen , die
by deler zijdts Officieren zijn gebruyckt, of heur
gherecognofc�ert hebben � Ende fpecialijck oock
gebleeckenzijnde,datby feecker pretens Mande-
ment tot Bruflel gegeven den zj. November left-
leden, wert getracht te cafleren, nul ende van on-
weerden te verklaren de Commiffie alhier ver-
leent aen Willem Valentijn, als Schouttet der
Bancke van Kerckenrade inden Lande van 's Her-
togen-rade : Welcke attentaten van defer zyde

niet zijnde te lyden, maer tot confervatie vande
hoogh - ende gerechtigheyt van defen Staet over
de voornoemde Landen van Over-Maze mette
Wapenen verkregen, als nochmoeten tegen ghe-
gaen, ende de poiT�ffie van defer zijdts Officieren
met vigueur ghemainteneert worden. SOO
1S Τ , dat hier mede van nieuws wederomme wel
expreffelijcken wert belaft, gheordonneert ende
bevolen aen allen hoogen ende lagen Officieren
van defen Staet inde voorfz drie Landen van
Over-Maze, ende fpecialicken oock aenden voor-
fchreven Schouttet Willem Valentijn , dat fyluy-
den heur deur des Vyandts onbehoorlijcke turba-
tien ende attentaten,van heure fundtien, ende het
exerceren heurer Offici�nende bedieningen, in
geenerhande manieren niet en mogen laten af-
keeren ofte depoffideren, maer heur daer inne vaft
te houden, ende de felve waer te nemen naer be-
hooren, volgens heure voorfz Commiffien, Daer
inne heur de ingefetenen aldaer, oock lullen heb-
ben behoorlijck te erkennen, ende geene andere:
op pene van arbitrale correclie. Ordonnerende
ende bevelende nochmaels den Heere Gouver-
neur ende Commandeur van Maeftricht, des
noot ende verfocht zijnde, de ftercke hant te bie-
den , by foo verre defer zijts Officieren ende Jufti-
cieren aldaer, in heure aenbevolen bedieningen
eenigh belet ofte hinder meer foude mogen glie-
fchieden ofte wedervaren , en de felve te mainte-
neren, ende doen mainteneren, conform het aen-
fchryven vanden tweeden defer Maent; fonder
eenigh nalaten ofte verfuym, alfoo 's Lants dienft
daer aen hooghlijck is ghelegen. Ghedaen in
's Graven-Hage den vierden Januarij fefthien -
hondert acht en veertigh. �. de Boetzeler & d'Afpe-
ren,^vt' Ter Ordonnantie vanden Raedt van State.
/. Eyckbcrgh.

9, StrickterPlacaet, op'tJehefitbjeB, Waer by oock, den Ingefetenen der

drie Landen van Over-Maze bevolen wert ,geen ander Officieren als die vande Staten t'erkennen,
In dateden 6 Februari) 1648.

DEn Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden, voor gekomen zijnde, feecker
Placaet van wegen den Coning van Span-
gien, tot Bruflel uytgegeven den feithien-
den Januarij leftleden, daer mede al weder ghe-
tracht wert de Ingefetenen vande Landen van
Valckenborgh, Daelhem ende 's Hertogen-rade,
Over-Maze, af te trecken vande gehooriaemheyt
die ly als Onderdanen van defen Staet, aende
Hooge O verigheyt van dien, ende der felver Offi-
cieren ende Juiticieren over de voorfz Landen
ichuldjgh zijn, op pretext als of de voorfz Landen
fouden ftaen onder Limburgh, of daer aen fijn ge-
annexeert , daer nochtans notoir is, dat de felve
zijn feparaet, hebbende altijts gehadt hare befon-
%ere Officieren ende Juf�cieren, ghelijck oock de
felve van defer zyde daer over weder zijn aen ge-
pelt naer het winnen mette Wapenen vande Ca-
iteelen ende Sterckten aldaer inden Jaerc 1644.

ende heure fundtien continuelicken gheexerceert,
fulcks dat t'onrechte ende qualijck in 't voorfz
Placaet wert geilelt een prefuppooft, als of de Of-
ficieren ende Juiticieren van deler zyde eeril inde
Maent van Januarius leftleden, fouden hebben ge-
focht heur pofl�ffie toe te fchry ven, alfoo fy daer
inne al lange waren gheweeft, maer heur dier tijdt
te meer moeiten openbaren, om de onbehoorlijc-
ke ende harde attentaten ende proceduren die van
d'ander zyde deur't ophalen van d'Onderdanen,
ende verkoopen heurer Beeften, wierden voor-
genomen. Waeromme, S O O IS T, dat in ge-
volge vanden rechten titule by defen Staetover
de voornoemde Landen van Valckenborgh, Dael-
hem ende 's Hertogen-rade als voorfz is verkre-
gen , hier mede alnoch wederomme wert belaft
ende bevolen, aen allen Hoogen ende Lagen Offi-
cieren ende Juiticieren van defen Staet, over de
felve Landen , heure fundtienende bedieningen

be-

-ocr page 597-

Placaten. $. Boeck

I184

van arbitrale corre&ie. Ende fullen alle Krijghs»
Officieren,fpecialickden Heere Gouverneur ende
Commandeur vanMaeftricht, tot allen defende
ftereke handt hebben te bieden, daer des verfoclit
ende noodigh fal mogen zijn, om alfo defes Staets
hoogheyt ende Souverainiteyt over de meer-ge-
noemde drie Lande te mainteneren ende befcher-

1183

behoorlijck te blyven waer nemen, ghelijck heur
by Placaten vanden vier en twintightten Septem-
ber ende vierden Januarij beyde leftleden oockis
belaft te doen, gaende alle verdere empefchemen-
ten ende attentaten van andere tegen, ende wee-
rende de felve conform voorgaende ghegeven or-
dres. Ordonnerende oock by defe nochmaels wel
expreffelijcken, den Ingefetenen der voorfz drie
Landen, de voorfz dcfer zijts Officieren ende Ju-
ilicicren, ende gene andere, te erkennen, op pene

men.

Gedaen in 's Graven-Hage den feilen Fe-

bruarij 1648. A. de Bye,^v" Ter Ordonnantie van-
den Raedt van State. 1. Eyckbergh.

. Placaet, Waer by den Ingefetenen van Oyer^Ma^eghelafl� wert _% de

Gerecht-Bancken by Je Spaenfche zyde aengeflelt, niet t'erkennen, In date den 19 Februari) 1648,

gemeke Forten van Leuth, Navaigne, ende Rim-
borgh , te erkennen, noch yetwes te defereren
dan fulcks alleen te doen aende Officieren ende
Jufticieren van defen Staet, in ghevolgevan ver-
fcheyden Placaten voor defen uytgegeven , op
pene van daer over arbitralijck ghecorrigeert te
worden. Laftende de voorfz defer zijdts Officie-
ren , defe terftont alomme inde voorfchreve drie
Landen van Over-Maze te doen publiceren ende
affigeren daer 't behoort, op dat niemant hier van
ignorantie en pretendere, maer fich hier nae regu-
lere naer behooren. G�daenin 's Graven-Hage
den 19 Februarij 1648. J. van Beveren,"'
Ter Ordonnantie vanden Raedt van State.
J. Eyckbergh.

En Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden , verftaen hebbende dat men

van wegen den Coningh van Spangien
voor-hebbens foude zijn teconftitueren
pretenfe Juftitien inde Forten van Leuth, Na-
vaigne, ende Rimborgh, om aldaer te laten exer-
ceren eenige Jurifdi&ie over de drie Landen van
Over-Maze, als namentlijck Valckenborgh,DaeI-
hem ende 's Hertogen-rade, ende fulcks zijnde
een geheel nieuw ende prej«diciabel attentaet te-
gens defen Staet, daer tegen over fulex moet ver-
'fien worden. Heeft hier mede wel willen verbie-
den ende interdiceren aen allen In -ende Opgefe-
tenen der voorfz drie Landen van Over-Maze, de
voorfz pretenfe Juftitien van d'ander zyde inde

Nader Placaet, of 'tfebefubjeel� In date den 17 Maert ι 648.

1 1

by defe, eenmaels ende voor al.aende Ingefetenen
der voorfz drie quartieren der Landen van Over-
Maze aende vo©rfz pretenfe Bancken inde voor-
noemde drie Forten opgerecht, of op te rechten,
niets te defereren, noch oock aen't voorfz pretens
Placaet van wegen de Coningh van Spangien uyt-
gegeven , of die hier namaels noch defen aengaen-
de fouden mogen uytgegeven worden, maer heur
dragende als goede Onderfaten van defen Staet
betaemt, alleenlijck te erkennen de Officieren
ende Jufticieren van defen Staet, volgens voor-
gaende diverfche Placaten, op pene van daer over
ghecorrigeert te worden arbitralijck foo als men
fal bevinden te behooren. Ordonnerende de
voorfz defer zijdts Officieren dei� terftont, alom-
me inde voorfz drie Landen van Over-Maze te
doen publiceren ende affigeren daer 't behoort,op
dat niemandt geen onwetenfehap en pretendere,
maer wete waer nae fich te reguleren. Gedaen in.
's Graven-Hage den feven en twintighften Martij
1648. A. /India ,"� Ter Ordonnantie vanden
Raedt van State. /. Eyckbergh.

DEn Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden , voor gekomen zijnde feecker
Placaet van wegen den Coningh van
Spangien tot Bruil�l Weder uytgegeven
den tweeden defer Maent Martij, daer mede ghe-
traclit wert de Onderiaten van defen Staet vande
drie quartieren der Landen van Over-Mafe, Valc-
. kenburgh, Daelhem ende 's Hertogen-rade af te
trecken vande gehoorfaemheytdieiy aendeBanc-
ken vanjuftitie over die quartieren van defer zyde
op ghericht, fchuldigh zijn, ende te erkennen de
pretenfe Bancken die gefegt wert bevolen te zijn
op te rechten inde Forten van Leuth, Navaigne,
ende Rimborgh, 't welck een ufurpatie foude zijn
op de hoogheyt ende Souverainiteyt die defen
Staet over de voorfz drie quartieren der Landen
van Over - Maze onwederfprekelijckis compete-
rende, daer van men lange in poi��ffie is gheweeft,
ende noch is. SOO IST, datgeinhereert wer-
dende voorgaende verfcheyden Placaten op dit
fubjecl uytgegeven, ende onvermindert de ielve,
al noch weder verboden ende geinterdiceert wert

1 2. Placaet, Waer by den Ingefetenen van O�ter~Ma%eghelaft Veert, geen

bevelen ah die vande Staten te gehoorzamen, In date den 20 Mey 1648.

naem vanden Coningh van Spangien den tienden

Aprilis leftleden , tegens foodanige Perfoonen,

fijne Onderdanen.die haer fijnen Militairen dienft

^J ^J hebben

En Raedt van State der Verecnighde Ne-
derlanden , voor gekomen zijnde feecker
Placaet tot Brufiel ghe�maneert op den

-ocr page 598-

Staten bevelen alleen te gehoorfamen.

π8$

wert, geene andere PJacatenofOfdoniiant3en,aIS
van defer zyde ₅ te recognofceren ofte obedieren*
ertde fpecialijck oock niet het voorfz Placaet van
den thienden April leftleden, noch eenige andere
dievand'ander zydefouden mogen volgen,* op
pene van daer over arbitralick geuraft te worden,
lbo men fal bevinden te behooren. Ende op dat
niemandt hier van ignorantie en pretendere, wer-
den defer zijd ts Officieren gheordonneert, -dei�
alomme inde voorfchreve *drie Landen te doen
publiceren, affigeren, ende na komen nae behoo-
ren. Gedaen in 'sGraven-Hage den twintigh-
ilenMeyi648. I. Fr/e/en,«' Ter Ordonnantie
vanden Raedt van State.

1. Eyckbergk

hebben ontrocken, met laft, onder andere abufi-
velijck, op des felfs Officieren het felve PJacaet
mede in't werck te ftellen ende uy t te voeren inde
Landen van Valckenborgh,Daelhem ende 's Her-
togen-rade , Over-Mafe. Heeft noodigh gevon-
den daer tegen weder te inhereren voorgaende
verfcheyden Placaten van defer fyde uy tgegeven,
daer by de Ingefetenen der voorfz drie Landen
duydelick is genotificeert, dat de Souverainiteyt
over de felve alleenlick is itaende aen defen Staet,
om redenen daer by genoegh geallegueert. Wek-
ken volgens 't felve alnoch by defen gere�tereert
werdende , de Ingefetenen der voorfz drie Lan-
den , als Onderdanen van defen Staet, weder ge-
waerfchout,ende niet te min expres geinterdiceert

13. Placaec, Waer by allen Onderdanen van defen Staet ghelaft mrt ,geen

ujtfchrijv�ngen van Beden, of ander bevelen vanden Coningh van Spangieii te ghehoorfamen. In
date den zxjulij 1648.

die van wegen de Coningh van Spangien gedaen
zijn, of noch fouden mogen gedaen worden, na te
komen ofte pareren, Ende geene andere bevelen
of commandementen, van wie het oock foude-
mogen wefen, als alleene van defen Staet, temo-
gen ghehoorfamen noch refpecter�n, op pene van
contrarie doende daer over arbitralijck geftraft te
worden na ghelegentheyt vanfaecken. Ende op
dat hier van niemandt onwetentheydt en preten-
dere , fal defe alomme inde voorfz Landen ende
Plaeti�n worden ghefonden, om over al daer des
behoort gepublicee^rt ende aen ghepleckt te wor-
den , op dat een yeder hem daer nae regulere.
Gedaen in 's Graven-Hage den zx Julij 1648.
I. van Berchem,ⁿ' Ter Ordonnantie vanden
Raedt van State der Vereenighde Nederlanden.
/. Eyckbergh.

; Lfoo men komt te vernemen , dat van
I wegen de Coningh van Spangien in het
iMarquifaet van Bergen opten Zoom,
'endeinde Baronnie van Breda, van nieus
fouden uytgefchreven ende ghevoordert werden
extraordinaris Subfidien ende Beden, dire&elijck
contrarie, ende ftrijdigh metten gemaeekten Vre-
de, daer tegen over fulcksmoet werden verfien.
S O O IS T, dat den Raedt van State der Veree-
nighde Nederlanden, hier mede wel heeft willen
waerfchouwen, verbieden ende interdiceren den
In ende Opgefeten� van 't voorfz Marquifaet van
Bergen,Baronnie van Breda, ende vaa alle andere
Quartieren, Landen ende Plaetfert reforterende
onder defen Staet, in geenderhande manieren
heur te vervoorderen of in te laten, fulcke of der-
gelijcke boven-gemelde nieuwe uytfchrijvingen,

14. Placaet, Waer by den Ingefetenen van Over*Ma^e gela(l wert,feecJ(er

bevel van dander zyde, in date den 15 Oclober 1648. nochte oock geene andere ι Macr alleen die
vande Staten te gehoorfamen. In date den 3 O December 1648.

depretenfe geaft�geerde Billetten trachten te be-
letten het betalen vande Bede ende Domeynen
die d'Ingefetenen vande fdve drie Landen aen de-
fen Staetfchuldighzijn: Het welckzijnde ufur-
patien ende turbatien tegen ende op de notoire
poil�iTie vande Souverainiteyt over de felve Lan-
den, daer inne defen Staet lange gheweeil is voor
het fluyten vandenjegenwoordigen Vrede. SOO
IS Τ, dat daer tegen noodighlick moetende ver-
fien werden, hier mede wert verklaert voor nul,
van onweerden ende ehecafl�ert het voorfz pre-
tens Mandement, ende de pretenfe daginge van-
de voorfz defer zijts Officieren, ende de bevelen
daer by aen d'Ingefetenen der voorfz drie Landen
van Over-Maze ghedaen, ende wat daer op meer
gevolght is, of fal mogen volgen. Verbiedende de
felve, ende een yeder van henluyden hier mede
wel exprefl�lijck, die bevelen, oi eenige dergelijc-
ke, van wie die mogen zijn, te obedieren, maer al-
leen te ghehoorfamen de bevelen die by ende van

F fff wegen

En Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden , voor gekomen zijnde dat van
wegen de Coningh van Spangien tot
Br�flel is uytgegeven feker Mandement
in date den vijfthienden O&ober leftleden, op 't
verfoeck vanden Advocaet Fifcael aldaer, ende
onlangs inde Landen van Over-Maze geaffigeert,
daer in eenige feyten werden genarreert, raecken-
de de DroiTarden van defer zyde inde drie Landen
Valckenburgh, Daelhemende 's Hertogen-rade,
ter faecke vande welcke fy pretenfelijck gedaecht
werden, tegens feeckeren dage voor den Hove
aldaer te compareren , met interdi&ie dat fyluy-
den hun voortaen daer van fullen onthouden, op
pene dat met alle middelen, felfs met de ftereke
hant daer tegens fal werden verfien, Verbiedende
mede de Ingefetenen vande voorfz drie Landen,
eenige ghehoorfaemheyt te bewyfen aende beve-
ien by of van wegen defen Staet ghedaen werden-
de» gelijck oock by yerfcheyden daer op geyoJgh-

-ocr page 599-

Μ 87

Placateti^. 5*Boeck

M88

hun voortaen van fulcks fullen hebben te Onthou-
den, op pene dat met alle middelen van conftrain
met de ilercke hant, daer tegens fal moe-
ten werden veriien. Ende fullen oock alle Banc-
ken inde voorfz drie Landen, hebben Juftitie te
doen van wegen defen Staet, ende anders niet
midtfgaders de Beden ende Domeynen aen onfe
Ontfangers te betalen, op pene van executie. Or-
donnerende dat defe alomme inde voornoemde
Landen fal werden gepubliceert ende geaiWerr,
op dat een yeder des aengaende hem daer nae re-
gulere, fonder eenigh nalaten. Gedaen in 's Gra-
ven - Hage den dertighften December 1648. �an
van Lintelo ,"� Ter Ordonnantie vanden Raedt
van State. /. Eyckbergh.

wegen dei�n Staet ghedaen zijn, ende noch ghe-
daen fullen mogen worden, ende anders geene,
conform verfcheyden Placaten daer toe voor de-
fen uytgegeven, op de penen daer by geitatueert,
oft noch nae exigentie van faecken te arbitreren.
Ende alfoo vcrfcheyden feyte�ckhedengepleegt
zijn, ende noch voor-ghenomen werden, t>y die
geene die heur willen dragen als pretenfe DroiTar-
den van d'ander zyde inde voorfz drie Landen,
Soo wert hier mede gelall den Eerften Deurwaer-
der hier op v�rfocht, de felve te dachvaerden, te-
gens feeckeren competenten dach alhier te com-
pareren, om de felve feytelickheden of attentaten
tegens den Advocaet Fifcael alhier voor dejuftitie
te verantwoorden, met interdictie dat fyluyden

15. PlacaeC, Waer by den Ingefetenen van Qmer* Ma^eghelafl 'Veert, geen

bevelen van d'ander zyde t'obedieren, oock g&enige leden aende felve te betalen. In date den
zi September 1655.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, dat ons voor
gekomen is feker Placaet van wegen de Coningh
van Spangien, uytgegeven tot BruiT�l den vijfden
Auguili killeden, daer by ghetracht wert alnoch
te pretenderen de Souverainiteyt over de drie
Landen van Over-Maze,Valckenburgh, Daelhem
ende's Hertogen-rade , ende byghe volgede on-
behoorlijcke voorderingen van Beden te betalen,
ende andere laften van In-quartieringen, Logerin-
gen ende fchattingen van des felfsKrijghs-volck,
of in diens diende zijnde, op fpecieul� pretexten
foeckende te juitificeren. Waer tegen Wy, by
deliberatie vanden Raede van State defer Veree-
nighde Landen, genootfaeckt zijn te moeten feg-
gen,dat wy ons gedragen tot de kenniil� van allen
Ingefetenen der voornoemde Landen,gelijck ook
een yeder bekent ende notoir is, dat voor, ende
ten tyde van het iluyten van het Tra&aet van
Vrede met hooghit-gemelten Coningh van Span-
gien, by of van wegen den felven geene Sterckte,
ja niet eenen voet Aerde inde voorfz drie Landen
en werde befeten, maer dat de Caftcelen, Steden
ende Plaetfen by defes Staets Krijghs-volck ghe-
hee�jck waren befet, ende by ghevolge alfoo met
de Wapenen de Souverainiteyt aen defen Staet
gheacquireert ende bekomen. Dat dienvolgens
naer het derde Articule van 't voorfz Tra�taet de
felve alfoo in dien ilaet, dat is de Souverainiteyt
aen Ons, ende de poil�l�ie fonder turbatie, moilen
ghelaten werden ende blyven , fonder midlertijdt
yetwes daer op of tegen voor t� mogen nemen,
't welck over fulcx niet anders als onbevoeghlijc-
ke attentaten endeufurpatien op onfe verkregen

Souverainiteyt inde voorfz drie Landen konnen
wefen,direc"te ftrydende tegen 't voorfz derdeAr-
ticule vanden Vrede, ende alfoo oock kofteloos
af ghedaen moeten werden , te meer dat de felve
werden voor genomen, geduerende dat de fake is
gebracht, ende noch hangende voor de Chambre
mi partie ongedecideert,vande welcke recht moet
verwacht werden op de Conclufien aldaer gheno-
men, Ondertuilchen in onfe deuchdelijcke pof-
i�flle niet verder mogende geturbeert werde. Ver-
klaren het wyder pretens ghebieden by 't voorfz
Placaet aende Ingefetenen vande voorfz drie Lan-
den, van te continueren inde Beden aen hooghft-
ghemelten Coningh te betalen, nul ende van on-
waerden. Ordonnerende ende laftende de felve
Ingefetenen des niet te obedieren, maer alleen te
achtervolgen onfe bevelen die wy heur van tijt tot
tijtbyverfcheyden Placaten ende Ordonnantien
gedaen hebben, ende met defe weder zijn doende
ende vernieuwende, dien volgens hare fchuldig-
heyt in't betalen van Beden, Domeynen ende an-
derfins aen onfe Officieren opbrengende , ende
aen niemant anders, op pene van anders doende
daer voor aengefienendegecorrigeert te worden
als ongehoorfame Onderdanen. Ordonnerende
onfe Hooft-Officieren over de voorfz Landen, eS
allen dien het aengaen mach, defe terilont aldaer
alomme te doen verkondigen ende afligeren daer
't behoort, op dat niemant daer van ignorantie en
pretendere, want wy fulcks ten dienlte van defen
Staet bevonden hebben te behooren. Gegeven
in 's Graven-Hage, onder onfen Cachettedenzi.
September 1655. G, de Scaghen, v� Ter Ordon-
nantie vande Ho-. Mo: Heeren State Generael der
Vereenighde Nederlanden. Ter Relatie vanden
Raedt van S tate der felver Landen. /. Eyckbergh.

16, Placaet, Waer by defommatien van Anthony Coocx, pretenfe %entmee*

fier wegen den Coningh van Spangien in 's Hertogen-rade,gecajjeert werden. 2.0 April 16$ 6".

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defe ful-
len fien ofte hooren leien,Saluyt. Alfoo

tot oni� kennifl� ghekomen is, dat Antliony
Coocx, hem qualificerende Stadthoudervande

Coninckv.anSpangiensLeenen, ejide Rentinee-

fter

-ocr page 600-

89 Inftru�iievoord'Adv�caetFifca�lva�deGeneraliteyt. tit?a

ft_Cr der Domeynen in 't quartier van 's Hertogen-
_rade,fichaenmatightonfe goede Onderdanen te
troubleten met het formeren van pretenfe Chijns-
boecken yin Leenen, Domeynen, end� anderfins.
Oock de Banck van Simpel - velt, ertde andere
ftancken des voorfz quartiers, te fomrrieren tot
betalinge over Chijnfenende Renten, vervallen
inden Jaefe 1^55. Alle 'twelckepure infractien
zijn inde hoogheyt ende Souverainiteyt, oris over
*r Quafciervan 's Hertogen-rade onwederfpreec-
ke�jcken competerende, ende daerinne geen in-
dracht konnende lyden, S Ό O IS Τ , dat Wy
By deliberatie vanden Rade van State der voorfz
Vereenighde Nederlanden, daer in willende ver-
fien, ende onfe goede Onderdanen van die mole-
iiieverfchoonen, de f�lve geinterdiceert hebben,
ende interdiceren by defe, de bevelen, ende fom-
matie van den pretenfen Rentmeeiler vanden
hooehft-ghedachten Coningh van Spangien, niet
te obedieren ofte ghehoorlamen. Verklarende
fijne Citatien ende fommatien voor nul ende van
onwaerden, de felve cafl�rende midts defe, met

laft eiide bevel die in ge�neri deele te par�r�tt i
Maer fullen onfe goede Onderdanen als voofe de-
fen h�iire Leenen ende Domeynen » f allende iri
onfen Lande van 's Hertogen - rade, hebben te
voldoen aen niemandt anders dan aen Marcelis
Thiens, onfen Stadthouder 'sLants van 's H�rto-
gen-rade, terplaeti�i�jnderrefidentie, op pene
van te vallen in onfen indignatie, ende daer en bo-
ven ghecorrigeert te w�rden als Overtreders vari
onfe publijcque bevelen, jgnde op dat rii�mant
eenige ignorantie en kome te pretenderen,fal def�
gheaffigeert werden alomme inden Lande van
's Hertogen-rade, om fich hier nae precifelijcken
te reguleren. Gedaen in 's Graven-Hage defi
twintighften April feftien-hondertfesen vijftien.
Was geparapheert, G. de Scaghen, **� Onder ftont.
Ter Ordonnantie vande Ho: Mo: Heeren Staten
Generael der Vereenighde Nederlanden. Noch
lager, Ter Relatie vanden Raedt van State der fel-
ver Landen. Geteeckent, In abfentie vanden
Secretaris,

N. v. jlffenjelfi.

HET DERDE DEEL

�■

ι, Inftru6tie, voor den Advocaei Fifcaelmnde Generaliteyt. In date den

vjiftln�nden November i6ox.

I�

, Nden eerften, fal hy ghehouden zijn der
I Landen ende gemeene faeckeri gerechtig-
heytwaer te nemen, ende voor te ftaen,
ende die te vorderen met alle mogelijcke midde-
len, foo in Rechte als daer buyten, fonder dhTimu-
larie ofte aenfehouw van eenigh particulier faveur
ofte haet, hoedanigh des foude mogen wefen.

II.
Dien volgende fal hy hem ex Officto parthye
maecken ofte voegen,in alle fnecken voor de Hee-
ren Staten Generael, ofte den Rade van State der
Vereenighde Nederlanden vallende ofte reforte-
rende, daer inne der Generaliteyts gerechtigheyt
of authoritey t verkort foude mogen worden.

III.
Sal neerftelijck doen obierveren de Placaten,
Ordonnantien, Refolutien ende Bevelen vande
felve Heeren Staten ofte den Raede voornoemt,
aireede ge�maneert ende noch te emaneren.

mi.

Sal infonderheyt oock goet reguard nemen,
ende alle neerftigheyt voor wenden.omme te ach-
terhalen ende informatie te krygen vande mifufen
ende delicten, vallende onder den Officiers vande
Generaliteyt, ende alle Perfoonen die gagie ofte
traftement vande Generaliteyt trecken, foo in 't
Leger als daer buyten,ende oock onder den Deur-
waerders, Boden ende anderen, behoorende ter
obedientie., ende ftaende onder 't gebiedt vanden
Raede van State, fonder eenighfints verfuymigh
te wefen in't vervolgen vande confifcatien ende
andere penningen ofte mulcten, 'tzy aen goe-
deren ofte Perfoonen , dergeener die bevonden
lullen werden daer inne eenighfints ciHpabel te

V.
Ende foo Wil by hem yet ontdeckt oft onder-
vonden fal w�fen, dat contrarie de voorfz Placa-
ten , Ordonnantien, Refolutien ofte bevelen, by
yemanden fal wefen gedaen, 't felve wert hy ghe-
houden terftont den Rade voornoemt aen te die-
nen, ende daer op te verwachten, ende achtervol-
gen der fel ver laft, foo om preparatoire informatie
in de faecke te nemen, als om tegen de Overtre-
ders ende Contraventeurs te procederen, aenhou-
dende, tot dat hy daer op verklaringe kryge, om
dat hy gheen Procefl�n fonder laft vande Heeren
Staten voornoemt, ofte vanden felven Rade en fal
mogen aenvangen. *

VI;.�
Die verkregen hebbende, fal hy met alle neer-
fligheyt ende ghetrouwigheyt*?.*� Oficio tegens de
voorfz Contraventeurs procederen,vo)gende den
teneur ende inhouden vande voorfz Placaten,Or-
donnantienende Refolutien , ofte by faulte van
dien,volgende de befchreven Rechten beleydende
de Procefl�n, ende die volfchryvende ende four-
nerende nae ftyle ende maniere van doen op de
behoorlijcke termynen, van alle Schrifturen ende
Munimenten, tot dat die in ftate van wyfenTullen
ghebracht wefen, waer nae hy de uyttinge der fel-
ver fal vervolgen ende vermanen,totdeBiflinitivc
determinatie van dien toe. *

VIL
Sal oock den Heeren Staten ende Raden voor-
noemt, in alle faecken daer in hy verfocht fal wor-
den, ende fonderlinge op alle klachten onder den
Volcke van Oorloge vallende, ofte raeckende de
contraventien voorfz finceerlijck dienen vanijjn
advis, fonder eenigh ander refpeit inde felve te
draeen , als op den mceftendienftende ootboir

F f ff ij vande

-ocr page 601-




		PIacateo->. 5>Bocck	■-1-192 naer de meerderheyt vande ftemmen, defaecken concluderen, endede Sententien duydelijck inne fteJlen, endeby fynen Griffier uytgev�fi. XV. * >- ■■'�--�y Sal beforgen dat de criminele Senrentien, naer communicatie daer af aen Syne Excell. gedaen bv den Provooft behoorlijck werden ter executie geftelt, ende voorts alle faecken bevorderen, ge- lijck hy voor den meeften dienft ende profijt van't Landt fal bevinden t� behooren. XVI. Sal hem inde Legers altoos moeten vinden in 't quartier van Sijn Excell. ofte 't Hooft vanden Le- ger, om d'informatien te nemen tegensalle klach- ten te remedieren, ende den parthyen goet ende kort recht te doen hebben ten meeiten dienfte van den Lande, en ftilligheyt vanden Leger, volgende d'ordre ende maniere hier vooren aengetoeen XVII. Sal oock forge dragen dat geen Gevangenen, 't2y datdieftaen ter kennifl� vanden Raede vaa State voornoemt,ofte van den Krijgs-Rade, langh blyven fitten tot kofte vanden Lande, fonder merckelijcke oorfaken, maer der felver expeditie foo vervolgen, dat hare faecken af gedaen mogen werden, ende fal daerom foo dickwils mogelijck, den Raede voornoemt adverteren, wat Gevange- nen t'ffner inftantie ofte anders in bewaringe zijn, ende om wat faecken. XVIII. In fumma fal ghehouden weien op alle plaetfen daer hy wefen fal, ende in alle faecken hem altoos neerftigh ende getrou te dragen, als een goet ende getrouw Advocaet Fifcael fchuldigh ende gehou- den is te doen, op fulcken tra&ement ende gagie, als hem by Syne Excell. roegevoeght is. XIX Ende tot beter directie van dei�n fynen laft ende Officie, fal hebben een Griffier be-eedight nae be- hooren , om regifter ende notitie te houden van alle Aden ende Depefchen, foo wel vah informa- tien preparatoir als judiciele, ende alle andere voor-vallende faecken ende termynen injud�ch ende daer buy ten van importantie wefende, ende om te grofl�ren ende copieiren alle de fchriftueren ende munimenten daer mede hy Fifcael van noo- de fal hebben hem te dienen. X XV Sal oogk hebben ende mogen gebruyeken een gefwooren Bode vanden Rade voornoemt, om te doen alle citatien en verdachvaerdingen, of eenige andere Beveelen ende Mandamenten tot voltrec- kinge ende beleyt van fijn Ampt ende Officie. XXL Ende dit alles by provifie,refervcrende de Hee- ren Staten aenheur deie Inftruftienae gelegent- heyt ende toedracht van faecken, te mogen ver- meerderen , verminderen, oft anders daer inne te ordonneren als bevonden fal worden te behooren. Aldus gliedaen ter Vergaderinge vande voor- noemde Heeren Staten Generael, in 's Graven- Hage, den vijfthienden Novemhris i6oz. Was geparapheert, Berck, ■* Onder ftont, Ter Ordon- nantie vande felve Heeren Staten. Ende was on- derteeckent, C. Aerjkn* x. Placaet;
	1191	PIacateo->. 5>Bocck

vande Generalitey t ende de Landen. VIII. Ende omme daer inne te vryerte \vefen,fal niet vermogen van yemant in't particulier eenige wed- den ofte penfioenen te nemen, ofte in yemants faecken vallende voor de Heeren Staten Gene- rael, ofte den Rade van State, te confuleren, advi- feren, nochte te dienen. IX. Wort ooek gehou4en hem continuelick te laten vinden , ter plaetfe daer den Raedt voornoemt heure refidentie hebben lal, om des te bequamer der felver beveelen te verftaen ende doen execu- teren , fonder van daer te mogen vertrecken buy- ten confent vanden felven Raedt, ofte den Prefi- dent van dien. X. . Uyt treckend� by bevel vande Heeren Staten, den Raede voornoemt, ofte van Syne Excell. , fal hy in't nemen vande informatien,hem finceerlijck ende oprechtelijck dragen, ende defaecken met alle circumilantien ten uytterilen ondertaften, om foo de fuyverile ende puyrfte waerheyt van dien te doen Hellen by gefchrifte, lettende daer inne alfoo wel op de redenen van defenfie der Ge- vangenen ende beklaeghde Perfoonen, als van Jieure accufatien, Mits dat voor al meeft ondertaft ilvert 't geeneda�r aen den dienft vande Generali- teyt meeft is gelegen. XI. Sal oock alle neerftigheyt aenwenden, om den Artijckels - brief vande difcipline Militaire, ende de Placaten ende Ordonnantien vande Landen, onder den Volcke van Oorloge te Lande wel te doen onderhouden, ende om de Juftitie Militaire in't Civil ende Crimineel foo te doen beleyden, dat deboofen geftraft, ende de goeden voor ghe- ftaen mogen werden. XII. Sal fulcks in 't crimineel alle informatien ten neerftighften beleyden,den Gevangenen vlytigh- lijck examineren ende ondervragen, ende heure ionfeflien getrouwelijck ende wel duydelijck by gefchrifte doen ftellea * ende voorts de faecken ίο verre beleyden ende behoorlijck inftrueren, dat by den Krijghs-Raede eyntelijck recht daer inne mach gedaen worden. * .�: * ■ ,. ₍ν:Λ-;-χ.ιιι.� In 't Civil fal hy mede de Procefl�n doen in- ilrueren endefurneren van bewijs, ende foo oock in ftate van wyfen doen brengen,op foo korte ter- mynen als defaecken fullen konnen.lyden,fonder deKrijghs-luydenmet langen treyn vanProcef- fen te laten omme dry ven. i ■-';.:',: ζ, . ■ aillLr De faecken alfoo in ftate van wyfen ghebracht wefen.de, fal hy by advyfe van 't Hooft vande Ju- ftitie Militaire den Ktijgs-Raedt behoorlijck doen vergaderen, beur de faecken voor dragen, de ftuc- ken communiceren ende lefen, ende daer by ver- thoonen, watdenArtijckels-brief, ende de Pla- caten vanden Lande daer af ftatueren , ende wat inrereft den dienft vande Generalitey t by de faec- ke heeft, ofte waer op in 't Civil de faecke meeft beftaet, daer naer den Prefident de opinien omme vragen, ende behoorlijck colligeren, ende doen

-ocr page 602-

� � 93 Of dre voor 't Volck vafi Lan t-Drofl inde Meyerije. 1194

%_k -Placaec, Ψμϋ by ihgefetenen van Oyer-Ma%egelaft mrt haer te

Vifa*

penen tegen Je flroopendepartyen. In date den 4 Februari) 1649.

En Raedc van State der Vefeenighde Ne-
derlanden, verftaen hebbende, dat de In-
gefetenen vande drie Landen van Over-
Maze, Valckenborgh, Daelhem, ende
's Hertogen-Rade onlanghs leer zijn ghequelt en-
de geoultrageert van verfcheyden Partyen moet-
wiHige Menfchen , die by nacht ende ontyden de'
Deuren van heure Htiyfenende Stallen opbreec-
ken, daer in komen, ende Perfoonen ende Beftia-
jen daer uyt halen, wech dry ven, ende feer qua-
Jjjck tradreren �. Tegen welcke Gewelt-daden,
foulen ende oultragen, eer die verder de overhant
nemen, noodighlijck dienende te werden verfien.
S O O 1S Τ, dat hier mede wel exprei�elijck
wcrt geklit ende bevolen allen Hoogen ende La-
gen Officieren, Gerichts-Bancken, ende den
geenen dien 't felve voorts inde voorfz Landen is
competerende, forge te dragen, dat alle Inwoon-
deien inde voorfchreve Landen van Over-Maze
heur terftont beh�orlijcken verfien van Wape-

nen ende Geweer, om heuf tegen fulcke overval-
len , als tegen Gewelt-daders, Straetfchenders,
Naehtloopers ende Fouleurs te defenderen, de
felve te mogen aeiitaften ende weeren tot confer-
vatie van heure Perfoonen, Beftialen ende goe-
deren , daer toe fy malkanderen op Klock-geflaeh
of ander fignael fullen hebben by te ftaen. Or-
donnerende wel expreflelijck allen Officieren
over de voorfchreve Landen, ende dien het aen-
gaen mach, hier toe de goede hant te bieden, ende
ipecialijck den Heere Gouverneur van Maeftricht
hier op mede goede achtinge te nemen, ende yeta
van fulcke of diergelijcke overlaften ende oultra*
gen vernemende, of des verfocht werdende, daer
tegen de ftercke hant te verkenen, als tot defenfie
ende befcherminge vande Onderfaten van defen
Staet. Gedaen in 's Graven-Hage jden vierden
Februarij fefthien-hondert negen - en - veertigh,
A. vanBeveren,^vt� Ter Ordonnantie vanden Raedf
van State. /. Eycklergh.

Ordre ende Reglement, Waer nae de 'Bevelhebberen _% TZpteren,

ende Voet-knechten, onder den Landt-Drofl over de Meyerijevan 'sHertogen-Bofch_thun fullen heb-
ben te reguleren. In date den 11 Februarij 1656.

�^! II.

Ende daer bevonden worden eenige Mans ofte
Vrouws - Perfoonen School te houden, fonder
exprefl� A&e van hare Ho: M�g:, ofte den Rade
van State, ofte andere recht daer toe hebbende,
fal men de felve bekeuren ofte calangieren voor
d' eerfte reyfe ter fomme van hondert gulden,
voor de tweede reyfe. twee hondert guldens, ende
voor de derde reyfe drie hondert guldens, boven
arbitrale correctie, volgens het Reglement by
heur H�: Mo: op 't houden vande Schooien doen
uyt geven. '

III.

Geene Ruyteren of Voet-knechten, fullen uyt
hunne diftritten ofte Quartieren mogen abfente-
ren, fonder kennifle ofte confent van hunnen
commanderenden Officier, op pene van c'elckens
thien ftuy vers voor den Armen te verbeuren, en-
de in cas fulcks by den commanderenden Officier
wiert verfwegen,fal eenen gulden ten behoeve ais

vooren verbeuren.

�..;.; aal ■ UU_;a «■< i ,'.*,. �. ,_Ί

De voorfchreve Bevelhebberen , Ruyteren
en Voet-knechten, fullen op heure gagieheur
over al moeten onderhouden, fonder eenige ver-
dere koften voor't Landt, of de Dorpen, Inge-
fetenen, PaiTagiers, of wie het zy ,'te mogen bren-
gen of pretenderen, onder wat pretext hetzy, op
peynevan arbitrale correiUe nae ghelegentlieyt
van iaecken. '

De voorfchreve Bevelhebberen, fullen goeten

naeuw reguard nemen, op het comporrementen

leven van hunne onderhebbende Ruyteren ende

Voet-knechten, op dat dpor de felve geene info-

F f f f iij Jen�en

E voornoemde Bevelhebberen, Ruyte-
ren ende Voet-knechten, iullen feer goe-
ί, de ende nauwe acht nemen op alle ver-
bodene Paepfche Vergaderingen ende
by een komften, in Huyfen, Schuyren, Velden,
Straten ende Wegen, de felve bevindende, fullen
fy daer ter plaetfe, ofte by den Eygenaer vande
felve, in executie laten twee, drie, ofte meer Per-
foonen, naer gelegentheyt der faecke, brengende
in verfeeckeringe aenden voornoemden Landt-
Drofiart, ofte by fijn abfentie aen des felfs Stadt-
houder, den Paep, Lefer, ofte anderen dergelijc-
ke, 't zy Man of Vrouw , die inde voorfchreve
Vergaderinge dienft ofte Voor-lefinge fullen heb-
ben gedaen, doende alles ghefchicktelijck fonder
rafen, tieren, of andere onbehoorlijcke ghebeer-
den, bekeurende de Perfoonen die fy in eenige
Vergaderingen fullen vinden, als oockden Eyge-
naer vande felve plaetfe. Ende fchoon genomen
in, ofte ontrent eenige Vergaderingen geenen
Paep, Lefer, ofte anderen Roomfch Geeftelijcken
Perfoon wiert gheyoiiden, fal evenwel de bekeu-
ring? gelijck als vooren gefchieden : Sullen oock
aile Paepfche Geeftelijcke Perfoonen aen feggen,
dit fyden voornoemden Droflartfullen hebben
te vertoonen hare Adtens van confent, ofte ander
bewijs, daer op d� felve haer verblijf inde voor-
khreve Meyerije zijn houdende , ende by foute,
van dien brengen de felve binnen 'sHettogen-
Jjolch, alles in conformiteyt vande Placatenby
de Ho: Mog: Heeren Staten Generael tegen de
i'aepiche Geeftelijckheyt, Conventiculen en Su-
perltitien, metten gevolge en aen kleven van dien
geemaneert.

-ocr page 603-



		Placaten. 5. Boeck^ 5. Tit 3. Deel.
	1195	Placaten. 5. Boeck^ 5. Tit 3. Deel.

			dickmaels a�sfy daer k�men , te addrefleren aen den Predicant, midtfgaders aenden Officier, ofte aen yemanden vande Wethouderen, ende' haer neefltelijcken afvragen, of�y in Kunne diftri&en yetwes vernemen, het geene daer niet en behoort� ende door des voorfz DroiTarts Officie foude konnen ofte behooren te werden ghecorrigeerc- doende daer van pertinent bericht ende rapport* als oock van 't gheene hun notabels inde vifite is voor gheval leh , brengende 't felve over aen een vande Stadthouderen, met de namen vande Per- foonen die de voorfz vifitatie hebben gedaen, om by de felve Stadthouder in een Boeck ofte Jour, nael gefet te worden. IX. De Bevelhebberen fullen de Ruyteren ende Voet-knechten commanderen met befcheyden- heyt, fonder haet ofte pal��e , op peyne van onbe- quaem tot commanderen ghehouden te worden, maeckehde de weygerige ofte quaetwillige aen den voornoemden DrolTart ofte Stadthouders bekent, om geftraft te werden nae merite. X. De Ruyteren ende Voet-knechten fullen hun- ne Officieren ende Bevelhebberen in haere Com- mandementen prompte�jck ghehoorfamen, fon- der de minfte weygeringe, op peyne van caflatie. Ende in cas yemanden mochte meynen by de voorfchreve Commandementen te wefen veron- gelijckt, fal fich naer den ghedartendienlldaer over ghehouden zijn te addrelTeren aenden voor- noemden DrolTart, ofte des felfs Stadthoude- ren, om daer van kennilTe te nemen, ende daer inne te verfien nae behooren, fonder dat de k\- ve met eenige fchelt-woorden ofte dreygementen tegen hunne Bevelhebberen, fullen vermogen uyt te varen, op pene van te verbeuren drie gul- den ten behoeve vanden Armen. Ende in cas yemandt lijn Geweer tegen de Bevelhebberen quame te prefenteren , den felven fal verbeuren fynen dienlt, ende van die uyre aen werden ghe- houden gecalTeert. XI. Sullen oock haren dienil verbeuren, enghecaf- feertzijnenblyven, alle die geene diehaerdoor dronckenfchap ofte moetwil in queftie werpen met handtdadigheyt tegen eenige Op ofte Ingefc- tenen der voorfz Meyerije. _t XII. Ende foo het ghebeurde dat de Ruyteren ende Voet-knechren den eenen tegen den anderen fich quamen te verloopen met fchelt-woorden, falde fchuldige t'elckens verbeuren ee'nen gulden ten behoeve vanden Armen als vooren. Ende in cas de felve tegen malkanderen haridtdadigh wierden tot bloedt-laten, fullen van die uyre aen ghehou- den werden gecalTeert. , XI ΐί. Wanneer by de voorfchreve Ruyteren ofte Voet-knechten eenigh exploift fal wefen gedaen, tegen eenige Vergaderingen, Papen, of andere verbodene Perfoonen, fullen de iehe voor al haer hebb�n te wachten voor den dronck, infonder- hey t voor onnutte kollen tot lafte van eenige ge- apprehendeerde ofte becalaneeeyde, op pene van de voorfz koften felfs te fullen moeten betalen, ende
lentien ofte onbehoorlijckheden werden ghe- pleeght, aen eenige Inwoonderen ofte PaiTanten vande voorfchreve Meyerije, waer voor de felve Bevelhebberen ghehouden fullen zijn te refpon- deren ende verantwoorden , dragende goede forge, dat de felve niemanden anders als met be- leefde en ghebuyrlijcke woorden en wercken be- jegenen. VI, De voorfchreve Bevelhebberen f�llen ghe- houden zijn alle veerthien dagen, ofte ten langh- ften drie Weecken, op alle Plaetfen, Vryheden en Dorpen, die hun op een Lijft fullen werden ghegeven, in Perfoon, en oock ten minflen alle Weecken eens, door drie van hun onderhebben- de Volck een vifitatie te doen, ofte fulcks anders als haer fal werden geordonneert, op pene voor de eerfte reyfe van twee guldens, voorde twee- de reyfe vier guldens, ten behoeve vanden Ar- men te verbeuren , ende voor de derde reyfe op pene van calfatie, fonder nochtans ter loops daer door te palieren, maer op alles wel neerftelijck te letten 5 deBedelaers, Vagabonden, ende an- dere dergelijcke onnutte Perfoonen metterdaet uyt de voorfchreve Meyerije doende vertrecken. Doch foo onder de felve eenige mochten wefen fchuldigh aen quade feyten, of daer op met re- denen fufpitie foude konnen vallen, die lullen fy ghehouden zijn aen eene der Stadthouderen te brengen, omme nae een provifioneel onder- foeck, voorts aenden voornoemden DrolTart ghe- levert te worden, op dat de felve nae ghelegent- heyt van faecken mogen werden gheftraft. Ende foo naeghedane onderfoeck mocht werden be- richt, dat den geapprehendeerde ware een Buyck- vafte inde voorfchreve Meyerije _f foo fal het felve bericht op het fpoedighilen aenden voornoemden DrolTart werden toe ghefonden , bewarende on- dertultchen den Gevangen binnen het diftricl: daer de apprehenfie is ghefchiet, tot dat hy Drof- fart ordre fal hebben gegeven, om den Gevangen te leveren aenden Officier die fulcks toehoort, opdat niemandt in fijne Jurifdi&ie werde veron- ge�jckt. ■ ■..α niAl�i. -> fci VII. Ingheyalle de Ruyteren ofte Voet -knechten komen �e bejegenen eenige PaiTanten van quade fufpitie , fullen fy de felve afvragen haere Woon-plaets, reyfe, handelinge , ende 'tgee- 11e meer daer toe werdt vereyfcht: Ende by al- dien,de felve daer op gheen behoorlijck bericht en wilden gheven, fullen de voornoemde Ruy- teren ende Voet - knechten hun mede begeven tot de naefte pfa�tft daer henen de voornoemde PaiTanten voornemens zijn te gaen , op dat fy in haeren Wecht nieren; werden verhindert, en cbe aldaer ter prefentie van eenige van de Wethouderen , van hun doen ende laten onder- vragen r Ende in cas de felve oockaldaer moch- ten Weygeren te gheven behoorlijck bericht, ful- len fy die ghevanckelijck brengen nae 's Herto- gen - Bofch. :«wAia* ,..-/■ VIII. Air^: Vf- Infgelijeks fullen de voorfchreve Ruyteren enr cle Voet-knechten in 't vifiteren der Straten ende Wegen, ghehouden zijn hun op alle plaetfen, foo

-ocr page 604-



	Lant-Droft inde Meyerije. 1198 xx. De Voet - knechten fullen zijnghewapentye- der met een goet Vuyr-Roer, ende bequamgn Houwer. XXI. Alle welcke Poinclen ende Articulen, mitfga- ders alfulcke naerdere als in tyden ende wylen noodigh fullen zijn daer by te voegen, de voor- fchreve Bevelhebberen, Ruyteren ende Voet- knechten , precife fullen hebben re achtervolgen* fonder daer aen te mogen manqueren, ofte op yemandts anders ordre daer buyten te treden, in- fonderhey t daer in, wanneer fy op de daet moch- ten komen te attrapperen eenige Perfoonen, ple- gende infolentien aende Perfoonen van Predican- ten, yemanden vande Gereformeerde Religie, ofte aen" der felver Fami�en, Huyfen , Hoven ofte goederen, in wekken ghevalle by defen wel expreiTelijck wert ghelaft alle alfulcke ghewelt- dadigers in* aller yl te apprehenderen, ende de fal- ve te brengen binnen 's Hertogen-Bofch. Doch indien het ghebeurde dat nae de ghedaene appre- hentie wiert bevonden fulcks te zijn gepleeght by Buyck-vafte Perfoonen , fal men fichghedragen als in het eynde van 't fefte Articule van Buyck- vafte wert gefey t. XXII. Eyntelijck fullen de voorfchreve Bevelhebbe- ren , Ruyteren ende Voet-knechten ghehouden zijn te doen den behoorlijcken eedt van ghetrou- wigheyt aen handen vanden voornoemden Droi- fart , van hun in goeder confcientie te fullen quy- ten in hunne debvoiren, ende voorts alles te doen wat tot het meeite genoegen, eer ende reputatie vande hooge Regieringe, recht, refpec~t,ende uyt- voeringe des voorfchreve Droft-ampts fal konnen dienen, doende van Jaer tot Jaer blijcken by At- teitatie van de Predicanten van veder hunne Woon-plaetfen, dat fyluyden ende hare Familien zijn vande ware Gereformeerde Religie, neerftigh continuerende in 'tghehoor van Godes heylige , Woort, met een goede ende behoorlijcke con ver- fatie en ommeganck met eenen yegelijck, ilaende oock ter goeder naem en faem. XXIII. In 't uytvoeren van alle welcke Poin&en ende Articulen verfocht wert aen alle Officieren ende Jufticieren inde voorfchreve Meyerije, de voor- noemde Bevelhebberen , Ruyteren ende Voet- knechten niet en willen verhinderen, maer, des noot zijnde, de behulpelijcke handt te bieden, en doen bieden, als zijnde ten dienile vanden Lande, Aldus ghedaen ende gearrefteert inden Raede van State der Vereenighde Nederlanden , in 's Graven-Hage, den elfden Februarij 1656. /. Ripj>erfe,^vt' Ter Ordonnantie vanden Raedt van State. » /. Eyckfargh
1197 Ordre voor 't Volck van cnde noch foo veel ten behoeve vanden Armen te verbeuren, als de voorfz koften fullen komen te bedragen. XIIII. Gelijck i�ch oock vooral, enbyfonder een ye- der wel fal hebben te wachten van yemanden van de Roomfche Geeilelijckheyt, ofte yemanden in haeren naem, ofte van harent wegen, jae felfs van niemanden der Roomfch-ghefinde , eenigh eelt ofte goet te ontfangen, alwaer het oock van de minile waerde, het zy oock onder wat naem ofte deckfel als bedacht foude konnen worden, op pene van aenilonts te vervallen van hunnen dienft. XV. Ende of het ghebeurde, dat eenige Officieren, Wethouderen, ofte andere Perfoonen vande Ge- reformeerde Religie, onder den naem van nieu- we Jaer ofte anderfints, uyt haren eygen wille aen yemanden yets quamen te prefenteren, fon- der daer toe in eeniger manieren gevordert te we- fen, fullen de Ruyteren ende Voet-knechten ter- ilont nae het ontfangen van dien ghehouden zijn iiilcks aen den voornoemden Droflart, ofte des felfs Stadthouders bekent te maecken, op pene van driemael foo veel te verbeuren ten behoeve vanden Armen. XVI. Sullen Paflanten, Armen ofte Bedelaers ver- mogen af te nemen eenigh geit, goederen ofte Waren, ofte yets wat by haer is, ten ware dat by de felve wierde bevonden foodanige goederen ofte gelt-fommen, als men met redenen prefu- meerde by haer te onrechte bekomen te zijn, het welck men in fulcken ghevalle met kennifle der Wethouderen daer ter plaetfe fal af nemen met behoorlijcke notitie, ende de Perfoonen met het geene haer af ghenomen is, leveren in handen van den voornoemden ,'Droi�art ofte Stadthouders , fonder yets daer van teverfwygen of achter te houden, op pene van caflatie. XVII. Geene Ruyteren ofte Voet-knechten, fullen haere Logementen langer mogen huyren als voor een Jaer, nochtans met conditie van met een half Jaer te mogen op feggen, op dat haer een lan- gere huyr niet eenighfints en verbindere in't ver- plaetfen. XVIII. De Ruyteren en fullen niet vermogen mindere Peerden te koopen, als bequaem voor een Har- quebufier, welcke koopen daer omme by den Droifart, ofte fynen Stadthouder te Peerde, ful- len moeten werden gheapprobeert, buy ten wek- kers voorweten geene Ruyteren hunne Paerden fullen mogen verkoopen , op pene van t'elc- kens vijf gulden te verbeuren ten behoeve vanden Armen. XIX. Sullen oock de voorfz Ruyteren zijn ghemon- teert met een goet Bandelier-Roer en twee Pifto- en, neffens een Zijdt-geweer, bequaem om te houwen en te fteecken, houdende hare gantfche monture fchoon ende in goede ordre, latende ten mmtten eens in *t Jaer hare Stangen, Beugels ende Spooren vertinnen.


		HET

-ocr page 605-

1199

Placaten. jtfioeck. 5.Tit, 4.Deel.

1200

HET VIERDE DEEL.

1» Unie, tuffchen Axel\ZhQeufen ende biervliet, In date den 25 03o*

his 1600. Met de Ratificatie van dien, in date den ζ \ Ottober ι 6gc,

Jaer uyt die Stadt van Axele ende Axel-ambacht
ghekooren moeten worden, ende 's Jaers daer aen
uyt der Neufen, met fyne annexe Polders, begin-
nende defe aenitaende verkiefinge uyt Axele ofte
Axel - ambacht: Ende fullen by Commiirarii��n
ter vernieuwen vande Wet, die reilerende Sche-
penen fulcks werden uyt die refpedtive Steden
ende Ambachten genomen, dat altijdt 't meerder
getal van binnen die Steden zy, alwaer die meefte
confluentie, ende by-een-houdinge van Volcke
is vallende.

UIL

Die Magiilraet aldus by de Gecommitteerde
vande Heeren Staten Generael, in abfentie van-
den Bailliu ghekooren zijnde, fullen alle Donder-
dagh Juilitie ende Recht adminiftreren , by wiiTel
van acht dagen tot acht dagen , foo binnen Axel
als binnen der Neufe, ende in elcke refpeftive
plaetfe de Rolle uyt dingen fonder Vyerfchaer te
ilaecken, voor foo vele mogelijck fal wefen, hou-
dende den Greffier pertinente Rollen, ende no-
titie vande ghedingen, beginnende Somers pre-
cife ten negen uyren, ende 's Winters ten thiene,
fonder dat yemandt vande Schepenen hem van
den Recht-dage fal mogen abfenteren , op de
boete van twee ponden parafis , de drie vierde-
parten ten profijte vande Kamere, by de prefen-
ten te verteeren, ende het refterende vierde-part
ten profijte vanden BaiJ�uw die de executie be-
volen is,

Ende fal mede den ordinaris Rechtdach niet
mogen verleght werden, dan uyt gewichtige oor-
faecke, met ghemeen advyfe van 't Collegie, waer
af by den Greffier fpeciale notitie ten Regiilre ge-
houden fal worden ; Ende fullen alle faecken, Ci-
vile ende Criminele, voor, ende by de voorfz Ma-

§iilraetaengevangen, voldinght, uytgewefen, en-
e ten eynde ghebracht worden, fonder opfien te
nemen, in wat plaetfe de faecke eeril aengeheven
ofte begonnen mochte zijn.

VI.
Sal over fulcks een Regiiter gehouden werden
vande prefentatien ende Appoindlementen , het
welcke van Rechtdage tot Rechtdage, ter plaetfe
daer die Vergaderinge dient,gebracht fal wordeiij
Ofte tot geene van beyde die P'iaetfen den Reclit-
dagh gheeyndight zijnde , fal denSubilituytdie
Rolle tot Axele gehouden, ghetrouweJijckin fijn
Regiiler over dragen : Gelijck hy mede ghehou-
den wort, die notulen ter Neufe gehouden, te re-
giftrereu�n het Regiiler tot Axele,op dat die Rol-
len continuen zijn mogen, niet jegenilaende de
felve wel in verfcheyden Plaetfen, maer nochtans
voor eene Weth gehouden werden.

VIL
Ende in Criminele faecken, daer die Mifdadige
foude mogen bevonden ende aengetaft; worden,
daer fal hy te verrechtigen bewaert worden, als
die bevonden worden binnen Axele oft Axel-
ambacht»

Ie Gecommitteerde vande Heeren Sta-
ten Generael, WitteniTz ende HuyiTen,
hebben hunnen laft ende Commiffie ge-
openbaert aende refpeitive Mag�ilraten
vande Axelles, Neufen ende Biervliet, met ver-
foeck , foo fylieden yet hadden tegens die voor-
gaende Unie, dat fylieden achteden verandert te
dienen, ten deele ofte geheelijeken hunne grieven
by gefchrifte te willen over geven, gelijck by hen-
luyden is gedaen, ende in onfen handen ghelevert
den leiten Septembris. Ende is mede ten felven
dage binnen gheitaen den Bailliu Heyns, verfoec-
kende by monde ende gefchrifte geroepen te zijn
over die Unie die voor handen was, gemerekt hy
by de voorige Unie prefent was gheweeft (foo hy
feyde) doch hem aen gefeght, die Gecommitteer-
de volgende hunne Commiifie aende advyfen van
geen fekere Perfoonen gehouden waren, dan vry
gelaten fulcke daer over te roepen, als fyluyden
achten fouden oorbaerlijck te zyne; Dan in ghe-
valle yet vooren viel daer lijn advijs dienilelijck
in bevonden konde worden, fouden niet naer la-
ten hem daer op te liooren : Ende indien hy achte
yet verandert te dienen inde lefte Unie, gevende
fijn advijs by gefchrifte, foude daer op, nevens an-
dere , mede geleth worden.

S Omende op de Unie fdvQ, vinden goet,
[Dat aengefien die ghelegentheyt vande
_! refpe&ive Steden van Axele, Neufe ende
Biervliet, als noch niet toe en laetin defejegen-
woordige tyden fcheydinge vanden andere, maer
veel eer naerdere conjunctie, dat eene Jichaem
van Magiilraet foude worden ghemaecktover die
refpe&ive quartieren, hebbende 't gefagh fo over
't iluek van Policie als Juilitie, den Bailliu dienen-
de , te hebben fyne Commiifie vande Staten Ge-
nerael, fal bly ven woonen binnen der Neufe, mits
hebbende eenen .bequamen Li�utenant binnen
der Stede van Axele ende Biervliet, gelijck mede
den Greffier heeft, ende houdt fyne refidentie
binnen Axele, verfien van een Subitituyt binnen
der Neufe.

II.
Ende alfoo 't groot aental van Magiibraten, is
by experientie bevonden te cauferen groote con-
fufie, om de felve te weeren, fal den Magiilraet
voorts aen worden gheconilitueert van acht Per-
foonen , als van eenen Burgemeeiler, ende feven
Schepenen, van welcke acht Perfoonen die vier
fullen moeten zijn refpeclive van Axel met Axel-
ambacht, de drie uyt Neufer-ambacht, met fyne
annexe Polders , ende eenen Schepen van Bier-
vliet : Welverilaende dat veder ghenomen moet
worden uyt die Jurifdiitie daer hy vaile refidentie
is houdende, alwaerincas van pointingen ende
fettinge, fylieden mede ghehouden zijn laften te
dragen.

III.
Den Borgemeefter fal by wiiTel OYcr d'ander

�' Τ j~ |n^_^^^_^^_^^m

-ocr page 606-



		Unie van Axel, Neufen en Biervliet�
	not
	not			*110%*



ambacht, binnen Axel j Neufen-ambacht, cnde annexe Polders, binnen derNeufej die binnen Biervliet van gelijcken aldaer: Ende binnen Bier- vliet fal mede naer gelegentheyt drie ofte viermael 's Jaers Recht gepleeght w�rden. VIII. Nemende altijdts de voorfz Burgemeefter ende Schepenen in 't r�cht-voorderen goet reguard op 't onderhouden vanden tiain, Policie, ende ma- niere van procederen, inde Vyerfchafe der Stede van Axel ende Axel-ambacht ghedrei��ert inden Jare 1565:. die men vetftaet in alle haere Poincten ende Aruculen inviolabiter achtervolght ende onderhouden te lullen wordert, ten ware by fpe- ciale Ordonnantien ende Edicten eenige der fel- ver aireede waren gederogeert, ofnaemaels gede- roaeert wierden. ^b IX. Schepenen fullen ten vermane vanden Burge- meefter , of in abfentie van hem, vanden oudtften Wethouder, moeten in 't Collegie van Wette ex- traordinarie verfchynen, ter fulcker uyre ende plaetfe, als die Vergaderinge geleght fal worden, op pene van fes ponden parafis, ten profijte van- den Kamere: Des en fal geene extraordinarie Ver- gaderinge gheleght mogen werden, dan op merc- kelijcke ende gewichtige redenen. Die Comparanten van d'een plaetfe in d'andere komende op extraordinarie Vergaderinge, fullen ghenieten twee fchell. grooten voor haer Teer- koften, tot gemeenen lafte. XI. Overmidts verfcheyden confufien inde Wette- lijcke kennifi�n tot noch toe ghepleeght zijn, ful- len de felve ter Griffie van elcke refpective Stadt werden ghedaen, ten overftaen van twee Schepe- nen , die den Greffier of fynen Klerck fal aenteec- kenen ende regiftrer�n, op pene van nulliteyt, en- de parthye gereferveert fijn actie aen Schepenen daer over geftaen hebbende. XII. Gelijck mede alle arreften by voorgaende ken- nifle van Wetten fullen gefchieden, ende ter Grif- fie binnen Sonnefchijn bekent gemaeckt worden, op ghelijcke pene van nulliteyt, ende actie van in- tereft jegens den Arreftant. XIII. Alfoo verfcheyden doleantien vallen op het ftuck vande executien der Sententien vande Ma- giftraet , ende dat daer inne wert geinfringeert de authoritey t vande voorfchreve Ordonnantie van- de Vyerfchare, in't twee en veertighfte ende naer* volgende Articulen: Vinden goet, dat in confor- mit� vande felve Articulen, die executien fullen gnefchieden by Dienaers, immediate hunne Com- miflie hebbende vande Hooge Overigheyt, die hunne exploicten fullen dirigeren volgende de voorfchreve Ordonnantie, ende in alles aende fel- ve gneaftringeert blyven: Behoudelijck binnen Axele, over Axele ende Axel-ambacht maer eenej ende over Neufer - ambacht, ende fyne bolders mede maer eenen gheftelt fal werden, die rrudtsdiekoftelijckheytdestijdts, opeen rede- l^jjck falaris by die Gecommitteerde ter vernieu- wen vande Weth, met advyfe vande Magiftraet,
			te arrefteren, fullen hebben te dien�rt. XI1II. Die particuliere Dienaers vanden Bailliu, fullen: mede fijn Schutters vande Quartieren, op fulc* ken falaris > als by de Magiftraet fal worden geraemt. XV. Neder dalende op 't ftuck vande Weferye,aen- gefienals nochgheenfpeciale Wees-kamer en is ge�rigeerr, ende dat nochtans die Weduwen ende Weefen behulp ende afljftentie dient ghedaen, wert het Corpus van Wette ghehouden te aen- vaerden die Opper-vooghdye van alle naegelaten Weefen, tydelijck verf�rgen alle Weduwen (die fulcks begeerende) ende Weefen (oock fonder verf�cht te zyne) van Vooghden , reguard ne- mende dat capable Bloet-vrunden werden gepre- fereert voor Vreemden, ende doende die voogh- dyen wel verfeeckeren, op dat die Arme Weefen van hunne middelen niet en werden berooft, ende ghenootfaeckt die Magiftraten ('ubfidiarie ati�om aen te fpreecken. XVI. Op dat dan ordentelijck inder Weefen faecke werde gheprocedeert, Vooghden als vooren met fatifdatie geftelt zijnde, fullen den verlaten Erfge- namen doen over brengen , binnen den tijdt van fefie Weecken, ftaet ende Inventaris vande goe- deren inden fterf-huyfe bevonden, by eede beve- ftight, ter prefentie vanden Magiftraet, ende die ter Vooghdyegheftelt is, om deelinge ghedaen zijnde , die goederen der Weefen door den Vooghtby Refolutie van Wette ghebenefkieert, ende verantwoort te werden als naer behooren. XVII. Doende den voornoemden Magiftraet voor henlieden, ten minften alle twee Jaren, by den Vooght ofte Vooghden, doen, van hunne admini- ftratie, goede reeckeninge, bewijs ende reliqua, welcke ten minften voor drie Schepenen by het Collegie fpecialick gecommitteert, fullen werden gehoort, geexamineert, gefloten ende onderteec- kent; Die appoftillen fullen by den Greffier wer- den in geftelt, ende naer Schepenen by hen inden voorfz qualiteyt onderteeckent, houdende een der felver originele ter Griffie. xvi π, Ende fal den Greffier in een fpeciael Regifter, houden pertinente ftaet ende notitie van alle over - ghebrachte Weefen goederen, met goede notitie, by wie, ende in wiens prefentie die over gebracht zijn. XIX. Op dat die Wees- kinderen goederen deur ex- orbitante falarifl�n niet en worden vermindert, fullen die Magiftraten ramen foo redelijcken fala- ris , als de felve fullen bevinden eenighfints recht- matigh te zijn. XX. Alfoo mede in 't ftuck vande bedieninge der refpective Stede middelen, mits die vermenginge der felver, ongemacken zijn gherefen, ende van dage te dage meerder fouden ftaen te ryfen, ten ware daer inne tydelijck werde verfien, Sullen by de Commifiarif��n ten vernieuwen vande aen- ftaende Magiftraet, tot maniance vande Stede G g g g mid-

-ocr page 607-



				:� 5.Tit. 4.Deel. 1104 XXVI. Ende fullen alle de voorfchceve Poinden ende Articulen, ten opfichte vande fonderlinge een- dracht, onderlinge liefde ende vruntfehap, byde Heeren Staten Gcnerael ghearrefteert, ende on- verbreeckclijck onderhouden worden, fonder pre- juditie vande refpedive Steden, Plaetfen ende Ambachten, haerc oude Privilegi�n, Vryheden, Couftumen ende voorgaende Unien ende over- komften, als defe tegenwoordige, all�enelijck dienende voor een preuve, ende niet anders dan by provifie gheduyrende den rijdt van fes naeft- volgende Jaren, ende daer en t'eynden foo 't de Heeren Staten Generael in aller billickhey t goet- dunckenfal. XXVII. Welverftaende dat daer en binnen de Keuren vande Weth ende Officieren, fullen van Jacr tot Jaer by de CommiiTarifen der Heeren Staten Ge- nerael vernieuwt, ofte ghecontinueert worden, naer fyluyden op voorige informatie i η billickheyt bevinden fullen te behooren. Aldus ghedacn, geraemt, befloten, ende die E. M, Heeren Staten Generael over ghebracht by de voornoemde Ge- committeerde refpedive Raden ter Admiralkeyt tot Middelburgh, den vijfentwintighften Odo- bris 1600. Onder ftont geteeckent, C. F. Wittem, ende Joh. Huyjjen. NAedatdie Staten Generael der Vereenighde Nederlanden, hadden ghefien, ende behoor- lijck gheexamineert 't voorfchreve Concept van Unie, voorde Steden Biervliet, Axel ende Neu» i�n, ende Ambachten der felver, beracmt by de Erentfefte ende hoogh-ghelecrde Cornelis Frans WittenfTz ende Meeilcr Johan HuyiTen , hcure Gecommitteerde: Ende op alles naer behooren ghelet, hebben de felve Heeren Staten Generael 't voorfchreve Conceptvan Unie goetgevonden, geratificeert ende geapprobcert, vinden goet, ra- tificeren ende approberen het felve midts defen: Ordonnerende over fulcks d'Officieren, Magiilra- tcn ende Onderfatcn vande voorfchreve Steden ende Ambachten, ende voorts allen den geenen dien de voorfchreve Unie ecnighfints raecken en- de aengaen fal, hen daer nae te reguleren , ende die te achtervolgen fonder eenige contradidic, geduyrende de felve Unie den tijdt van feiTe Jaren naeftkomende, ten zy dat die voorfchreve Hee- ren Staten Generael om eenige goede redenen ende confideratien, raetiaem vonden ondertuf- fchen anders daer inne te verfien , 't welck hacr M. E. tot hunder difpofitie ghereferveert hebben, ende referveren midts defen. Aid us ghedacn ter Vergaderinge vande voornoemde Heeren Staren Generael, in 's Gravcn-Hage,den een en twintigh- ilen Odober felben-hondert. Was geparapheert, /. Franckena ,"� Ondctftondt, Ter Ordonnantie vande Mvc Heeren Staten. Geteeckent, C. Aerjferi*
		ti03 Placateo-i. ^loeo middelen gheftelt worden twee Ontfangers, ee- nen die apart bedienen fal het innekomen der Stede, ende. Ambachte van Axel ende Axel-am- bacht , die daer aften tyde van het nacft daer aen vcrmaecken vande Weth, voor CommiiTarii�n ghehoudcn is in prefentic vande Magiftraet, ende notablen,pertincntelijckterecckencn; Ende ee- nen over Neufcn-ambacht met fyncannexe Pol- ders , die van ghelijcken over die middelen aldaer vallende, fal als voorcn hebben te reeckenen, fon- der onder elckandercn te vermengen de midde- len ende lailen des ecncs Quarticrs met des an- deren. XXI. Des fullcn alle onkoften, 'tgemeene Quartier, ibod'cen alsd'andcrcracckcnde, betaclt werden half ende half by de refpedi ve Ontfangers, gelijck daeE af die Ordonnantien van bctalinge duyde- lijck fullcn hebben te fprecckcn,waer inne die van Biervliet pro rata van hunne middelen mede ful- len hebben te dragen. XXII. Ende fullcn alle Ordonnantien van betalingen in 't Collegie gegeven, ende by drie Wethouders, ncffens den GreiBer onderteeckent werden: Son- der dat ecnige andere inde reeckeninge fullen mo- gen pafleren. XXIII. Ende op dat goede ordre gehouden werde inde maniance vande penningen den quartiere com- peterende, fullen Commii�arifcn tot vernieuwen vande Weth te committeren, ncerftigh overfien, ende doen obferveren die Poinclen ende Articu- len, in capite vande Reeckeninge Anni vijfrhien- hondert negen ende tncgentigh geftelt, ende con- tinuelij eken te Hellen , voor al niet toe ftaende, dat eenige nieuwe Werckcn van apparentie wer- den ghemaeckt, ofte Proceflen tot lafte vande Plaetfen gheanveert, fonder te hebben preallable advijs vande notablen die daer toe fpecialijcken moeten werden gbeconvoceert,ghelijck mede op nieuwe bclaftingen ende anders daer die op ghe- woon zijn by een geroepen te worden. XXIIII. Wort mede verftacn, dat die refpedive Quar- tieren , uy t krachte van dcfe Unie, fullen ghenie- ten ende participeren de Keuren , Previlegien ende Vryheden, foo van Thollen , als andere, over al daer de felvc itedc grypen, d'een van des anders ghcrcchtigheydt , fonder prejuditie des fclves, ende midts helpende fupporteren de la- flen fo dienthalven den anderen fouden op geleyt zijn mogen. XXV. Bchoudclijck, Dat die van Biervliet uyt krach- te defer Unie voor eenige fchuldcn , by die van Axele, Ncufe ofte Ambachten, voor, ofte gheduy- rendc de Unie ghemaeckt, hare Perfooncn, ofte goederen niet aenfprccckclijck, veel min execu- tabcl fullcn zijn, als noyt in middelen ghemeen- fchap ghehadt, ofte van henlieden Bondtgenoten profij ten genoten hebbende.

-ocr page 608-

1205 Schepen kenn�flen, &c; van Axel en Neufen, t %o6
t. zJBe van aggreatie ende Ordre _s mopende de Schepen \ennifen > Contra*

Ben antenuptiael, en Teflamenten van dk van Axel en Neufen. In date den 24 O�oler 1614.

Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
�fullen fien ofte hooren Jeferij Saluyt.
DOEN TE WETEN , Dat Wy
ontFangen Hebben de Requefte aen Ons geprefen-
teert van wegen Bailliu, Burgemeefterende Sche-
penen der Steden ende Ambachten van Axel,
Neufen ende Biervliet in Vlaenderen, inhoudende
hoe dat de voorfz Quartieren in een lichaem van
Wette gheunieert zijnde, daer haer door de Oor-
loge vanden anderen gefcheyden zijn, ende gh�-
vallen aen diverfclie partyen, foo dat de S tadt van
Axel weder ghereduceeft zijnde , ende gheheel
Axel-ambacht geinundeert, de felve wederom by
ons gereunieert waren geworden, Hebbende pn-
dertuflchen de Supplianten haerlieder Borgers
ende Ingefetenen in Juftitie, Policie ende Coftuy-
me beleyt ende onderhouden naer 't verklaren
vande Keuren ende Privilegi�n foo vele eenighfins
doenlijck is geweeft: maer alfoo naer de generale
Coufluyme op het iluck van verkoopinge van
gronden van Erven, Leenen, Renten,Huyfen, en-
de alle andere goedingen, egeene der fel ver en ge-
nereerde recht re�l ofa&ie hypotequaire,ten ware
dat die vvettelijck verkent waren, eride gheregi-
ftreert ten Landt-heeren Boecke daer onder die
forteren, daer over dat dit poin�t niet konnen on-
derhouden werden , want veele ende diverfche
verkoopingen inde Stadt van Axel, Biervlietende
Axel - ambacht felfs waren ghepafl�ert voor die
vander Neufen, ende aldaer gereglilreert, by ghe-
breecke niet alleene van Magiftraet als doen,maer
mede van 't Regifter, ghelijck noch ghefchieden
over Biervliet ter Neufen, als geenen Secretaris
konnende onderhouden, Maer dat t'federt de
Reunie onder ons waren twee Regifters ende
Schepenen Boecken onderhouden geworden tot
Axel ende Neufen onder den Magiftraet, alwaer
elck de fyne geregiilreert worden, ende de geene
van Axels-ambacht indifierentelijck daer beft
partyen gelegen is. Gelijckende op dien voet de
verkoopinge vande Graef-landen by ons gheac-
cordeert te verkoopen totte Fortificatie van Axel,
liggende in Triniteyt in Axel - ambacht, ter Neu-
fen voor de Magiftraet ghepafl�ert, ende aldaer
wettelick geregiilreert zijn, die anders naer ouder
gewoonte fouden hebben moeten ende behooren
tot Gent gepafieert te zyne, als hebbende ghede-
pendeert vanden Leenhove van Namen ende �u-
denburgh. Derhalven die Supplianten Onsoot-
moedelijck verfocht ende gebeden hebben, dat
wy de redenen voorfchreven over gemerekt, fou-
den willen lauderen, approberen ende ratificeren
alle ghepafl�erde voorgaende wettelijcke kennif-
len van Schepenen, waer die gepaf��ert endege-
regiitreert zijn, of noch gheregiftreert fullen wer-
" . 't zy in 't Regifter der Stede van Axel ofte

die iii Zeelandt geobferveert worden, ende by d�
lefte vernieuwinge ende provifionele Unie by on$
ghemaeckt, Vanden vijf en twintighften O�t�bws
fefthien-hondert, voor feeckere Jaren dieghee^-
pireert zijn, dat men foude achtervolgen de Unie
vanden Jare vijfthien-hondert vijf- ende-tfeftigh,
ten ware by fpeciale Ordonnantie eenige Articu-
len waren gederogeert, ofte noch na�maels fou-
den werden ghederogeert. Dat ons foude belie-
ven de Remonftranten te oclroyeren, dat fy in 't
maecken van Contraden antenuptiael , Tefta-
menten, Codicillen ofte anders, haer fullen mo-
gen reguleren volgende den gefchreven Rechten,
foo men in Hollandt ende Zeelandt is uferende,
ende hiet naer de Couftume van Gent, daer af fy
gefneden zijn. Ende dit alles by provifie, rot dat
op die Reunie by ons breeder ghedifponeert fal
wefen , aengefien dat anderfints de Quartieren
ghefchapen ibuden zijn ontbloot te werden van
goede Borgers ende Ingefetenen , die gheduy-
rende de Oorloge, uyt Hollandt, Zeelandt, ende
andere Provinci�n aldaer fijn kommen woonen,
totmerckelijcke fehade vande Steden ende Am-
bachten voornoemt. Wekken aengemerekt»
S O O IS Τ, dat Wy de faecken voorfchreven
over gemerekt, ende Ons gheiiegen vindende ter
bede vande Remonftranten , nae behoorlijcke
deliberatie, op alles wel ende rypelijck gelee zijn-
de , ende behoorlijck gbeconfidcreert alles wat
heeft mogen moveren, gelaudeert, geapprobecre
ende geratificeert hebben, lauderen, approberen
ende ratificeren by defen, alle voorgaende ghe-
pafi�erde wettelijcke kennifien van Schepenen*
waer die gepafl�crt ende gheregiftreert zijn, ofte
noch ghednyrende defe Conceflle gheregiftreert
fullen worden * 't zy in 't Regifter der Steden van
Axel ofte vander Neufen. Onttoverende voorts
de voorfchreve Remonftranten, dat fy infgelijcks
by provifie als vooren, in 't maecken van Con-
tracten Antenuptiael, Teftamenten, Codicillen
ofte anders, haer fullen mogen reguleren vol-
gende de ghefchreven Rechten, ghelijck men in
Hollandt ende Zeelandt is uferende, ende niet
naedeCouftuymenvanGent, alles by provifie
voor een proeve tot anders fal zijn geordoniieert.
R�ferverende aen ons het veranderen, verminde-
ren , vermeerderen ende interpreteren van defe
Conceflle ende O�toy, ghelijck hier nae nae de
ghelegenthey t ende vereyfeh der faecken fal be-
vonden werden te behooren. Ontbieden ende
bevelen daerom allen Officieren, Jufticieren, Ma-
giftraten ende Inwoonders vande voorfchreve
Vereenighde Nederlanden, midtfgaders allen an-
deren dien dit aengaen mach, dat iy de voorfchre-
ve Remonftranten defe onfe Conceffie ruftelijck
ende vredelijck laten genieten ende gebruyeken.
Gegeven onder onfen Cachette, Paraphure ende
de Signatuere van onfen Greifier, in 's Graven-
Hage, den vier-en-twintighften dagh der Maenc
van Odtober in't Jaer fefthien-hondert ende
veerthien. - � >

vander Neufen. Ende alfoo by de eerfte provifio-
nele Unie t'federt de teduclie der Stede van Axel
vanden Jare vijfthien'hondert tnegentigh , ver-
ltaen is ghewordeii, dat men foude achtervolgen
oe rlacaten. Stamvren lOu^n ρπΑρ CifhnApn

Pri-

Gggg ij

-ocr page 609-

izo7 PIacatea-#. 5*Boeck. f.Tk. 4.Deel,

1208

3, Privilegie, voor die van Axel, �^jufen ende ^eBienliet_> rvaer by hm?e«

accordeert werdt d'eerfie kenn/Jfe ende judicature van hunluy den Borgeren faecken. in date den
3 O doler i6z$.

Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den genen die defe ful-
len fien ofhooren lefen,Saluyt. DOEN
TE WETEN, AlfooOns by Bailliu,
Burgemeefter ende Schepenen der Steden ende
Ambachten van Axele, Neufen ende Biervliet in
Vlaenderen, reverenrelijck is te kennen gegeven,
hoe dat haerluyden van alle oude tyden compe-
teert, foo in Criminele als Civile faecken, d'eerfte
kenniii�, recht endejudicature van alle haerluy-
der Burgers ende Ingefetenen, volgens fpeciale
Privilegi�n daer van zijnde, die door voorgaende
ongevallen vanden Oorloge meeft ontkomen,
doch ten deele by Extract ende ander befcheyden
Ons eetoont zijn : Ende dat dies niet tegenftaen-
de, d'Ingefetenen van haerluyder voorfz Plaet-
fen, dooreenige inde felve niet redderende Per-
foonen, ter eerfter inftantie ghetrocken werden
voor den Raedt van Vlaenderen, refiderende tot
Middelburgh: 't Welck tot der felver groote dif-
commoditeyt, kollen ende fchade is ftreckende,
mits dien het veekijdts niet mogelijck is, het Wa-
ter , 't welck tuifchen Zeelandt ende de voorfz
Plaetfen by Onweder feer onftuymigh is, in eeni-
ge dagen te paiT�ren, daer door de koften fomwy-
len veel meer beloopen, als de principale faecke
bedraeght, Ons over fulcks onderdanighlijcken
verfoeckende ende biddende, dat Wy aende Re-
monftranten wilden accorderen d'eerfte kennii��,
recht ende judicature van hunluyden Borgers en-
de Ingefetenen faecken, ende dat de felve buyten
haer refort niet en fullen mogen werden getogen,
fchoon ghenomen , dat van hare Privilegi�n dien-
aengaende.niet foo klaer en mochte blijcken door
de voorfeyde ongevallen vanden Oorloge, als 't
veel licht wel foude mogen werden gerequireert.
S O O IST,dat Wy gelet hebbende opte rede-
nen hier voorenverhaelt, ende fonderlinge opte
groot� ongemacken, koften, tijdt verlies, verfuym

ende fchaden, die de goede Ingefetenen vande
voorfz Steden ende Ambachten door 't overva-
ren van 't VVater komen te lyden ende te dragen,
fonderlinge by■ Winter-tyden. Ende ons genegen
vindende , de felve van onnoodige koften ende
moeyelijckheyden te fubleveren, ende by ha�te
hantieringe, Wercken, ende Neeringe, foo veel
mogelijck is te houden: Wy met goede kenniiTe
van faecken vergunt, gheaccordeert ende gheoc-
troyeert hebben, vergunnen, accorderen ende oc-
troyeren by defen, dat de Burgeren ende Ingefe-
tenen vande voorfz Steden ende Ambachten van
Axel, Neufen ende Biervliet, ter eerfter inftantie
nieten fullen mogen werden betrocken voor den
Raedt van Vlaenderen, althans buyten Vlaende-
ren in Zeelandt refiderende, maer dat fy jufticia-
bel fullen wefen voor hare refpe&ive 'Magiftraten,
daer onder fy ghehooren, Ten ware faecke dat d�
voorfz Burgeren of Ingefetenen uytdruckelijck
dejurifdidie vanden fel ven Rade gheprorogeert,
ende fich de felve onderworpen hadden met re-
nunciatie van defe onfe Concefl�eende Privilegie.
Ordonneren ende beveelen over fulcks onfen lie-
ven getrouwen de Raden althans gheordonneert
over Vlaenderen , of die in toekomende tyden
noch geordonneert fullen mogen werden, ende
eenen yederen , die defen eenighfints fal mogen
aengaen, dat fy aende Burgeren ende Ingefetenen
vande voorfchreve Steden ende Ambachten van
Axel, Ter Neufen ende Biervliet, ruftelijck ende
vredelijck laten genieten het volkomen eff�cT: van
defe onfe Conceilie ende Privilegie, fonder daer
tegens te doen of laten gefchieden in eenigerhan-
de manieren, alfoo Wy bevonden hebben 't felve
alfoo te behooren. Gedaen in onfe Vergaderin-
ge, in 's Graven-Hage, onder onfe Zegel, Para-
phure ende de Signature van onfen Griffier,
opten derden Octobris fefthien - hondert vijf-
en - twintigh.

4. ABe van approbatie, opjeecJ^er hier ingeinfereert Accoort, by die van Axel,

ende Neufen ingegaen, overfeederc Limit fcheyd�nge, ende recht van Judicature. In date den
zy November 16$$.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen , Saluyt.
DOEN TE WETEN, Dat Wy
ontfangen hebben de Supplicatie aen Ons ghe-
prefenteert, uyt den naem ende van wegen Bur-
gemeefter ende Schepenen der Steden , ende
Ambachten van Axel ende Neufen, Verfoec-
kende onfe approbatie van feecker Accoordt by
hun in ghegaenover feeckere Limit- fcheydinge,
ende recht van Judicature, volgende het voor-
fchreve Accoort hier naer van woorde te woorde
geinfereert.

Υ Burgermeefter ende Schepenen der
Steden ende Ambachten van Axel ende

____,__Neufen, verklaren, alfoo over't recht

vande Judicature ende Limit-fcheydinge tuifchen
ons hinc inde queftie ende Proces was ontftaen,
voor de Ed: Mogende Heeren de Gecommitteer-
de Raden vande Edele Mogende Heeren Staten
van Zeelandt, over veele Jaren bedijckt ende her-
dijckt, ende gefchapen was, noch meerder Proces
te fullen ryfen, over ende ter oorfake als vooren
vande jonghft-bedijckte fanden der nieuwen
Zevenaer, Koegors, ende Peerboom, dat Wy» om
alle de felve queftien, Proceil�n ende ghefchiJJcfl»
met gemoede ter neder te leggen, ende ghemelte

refpe-

-ocr page 610-

Limit-fcheydinge va

tll�

fter Hendrick Thibaut, wefende den vierden Ca-
vel, ende de Landen van d'Heer Meeiler Davidt
van Reygerf berge, wefende den derden CaveJ in
den nieuwen Zevenaer voornoemt, ende van
daer alfoo raeyende langhs de voorfchreve Cavel-
fl�ot Weft op tot aende Guyle, fcheydende den
voorfchreven Zevenaer, ende Peer-boom, ende
alfoo van daer langhs de voorfchreve Guyle Ζ uyt
op tot aende fchey t der Landen van d'Heer Johan
Steengracht, zijnde den ..... Cavel, ende

de Landen van Joncker Jeronimus de Tuyll de
Seroof kereke, Heere van Sravenifle, wefende
den ...... Cavel in Peerboom voornoemt,

raeyende van daer langhs de voorfchreve fcheyt
Weft op tot aenden Zee-dijck, daer mede een
Pael-fteen fal gefet worden : concernerende alfoo
de voorfchreve twee Pael-fteenen niet alleen de
fcheydinge vandej�genwoordige bedijekte Lan-
den, maer oock buyten dijeks, foo veel de Schor-
ren ende Aenwafl�n jegenwoordigh wefende,
ende in toekomende door Godes zegen aen te
waflen, te fullen zijn: Alles op approbatie van
hare Hoogh Mogende de Staten Generael der
Vereenighde Nederlanden. Aldus gedaenende
ghearrelleert binnen Ter Neufen, ten overwefen
van de Heeren Burgermeefter P¹� DaiTevael $ Jo-
hannisClaus, PaulusGeleynfzDeeker, Mathijs
Symonfz, Andries Thorens , Corne�s Denijs,
Andries de Rijcke, ende Hans Hermanfz, Sche-
penen , op den derden Junij feilhien-hondert een
ende vijftigh. Ende by refumptie geconfirmeert
ter Souter-Speuye, ter prefentie vande Heeren
Burgermeefter Pauwels de Crauwelaer, P^�. Daf-
fevael, Johannis Claus, Pauwels Geleynfz
Decker , Jan Hermanfz, Schepenen, op den
drie - ende - twintighften O�lober fefthien - hon-
dert vijf - ende - vijftigh. Ende uytgegeven in
kennifle der waerheyt onder de Contre-zegels
der Steden ende Ambachten.van Axel, ende
Neufen, ende de Signature van beyde de Grif-
fiers . Was onderteeckent , Ma. v. Voorde,
P^c- f. Vermuyen. Hebbende onder op gedruckt de
voorfchreve twee Zegels der voorfchreve Steden
ende Ambachten, in groenen Waflche, met wie
Papier overdeckt.

1209

refpeftive Steden ende Ambachten van veele
fwareeride onnoodige koften te ontlaften ende te
bevryden, ende tot naerder confetvatie vand�
Unie ende onderlinge vrundtfchap ende alliantie
tuflchen den anderen, te rade waren gheworden*
de felve Proc�fl�n ende gefchillen te fubmitteren
ende te verblyv�n abfolutelijck, fondef een�ge re-
ftridlie ofte exceptij�, in 't feggen ende determine-
ren vande volgende! naer - genomineerde Heefen
uythet Collegie der gemelteHeer�n Gecommit-
teerde Raden, als te weten, wegens d'Heeren Re-
genten der voorfchreve Stede ende Ambachte
van Axel, d'Heeuen Meeiler Hendrick Thibautj
ende Meeiler L. Cocq$ ende wegens de Regenten
der voorfchreve Stede ende Ambachte van Ne�-
fen , d'Heeren johan Gyfelingh, ende Meeiler
Davidt van Reygersbergh, als wyders volgens de
Acte van fubmime ende CompromiiT� * van date
den vierden April fefthien-hondert een ende vijf*
tigh. Ende naederhandt in bedencken ghenomen
zijnde, van dat het gevolgh der voorfchreve uyt-
fpraecke noch eenen merckelijcken tijde foude
mogen aengeloopen ende getardeert hebben, tot
merckelijcke incommodatie ende intereil� van
partye hincinde. So�is het, datwy Burgermee-
fter ende Schepenen der Steden ende Ambach-
ten van Axel ende Neufen, omrae alle de felye,
ende noch meer andere goede confideratien ons
daer toe moverende, noode�jck hebben gheacht
ende bevonden , met malkanderen over alle de
voorfchreve queftienende gefchillen, metten ap-
pendentien ende dependentien der i�lver, be-
dacht ende onbedacht, ende hoedanigh die fou-
den mogen wefen, geene geexcipieert nochte uyt-
gefondert, te treden in een vriendelijck Accordt
ende tranfaclie, ghelijck wy accorderen ende
tranfigeren midts defen, in manieren ende voegen
hier naer volgende: Namentlijck, dat tot fchey-
dinge vandeJudicature der Steden ende Ambach-
ten voornoemt , fal werden geftelt een Pael-fteen
op den DijckvanSerlippensPolder, tegen den
Dijck van Noten, den Jare feilhien-hondert ende
vijftigh bedijekt, raeyende Noortwaert ter Zee,
ende Zuyt ende Zuyt - ooftwaert foo langhs de
Suyt-Pofder, ende Cats Polder Dijeken voorby
't kleyn Spuye, tot ende met het Landt vande
Claffis, ghekomen uytten hoofde van Meefter Ja-
cobus Hondius, ghelegen inde Sint Anna Polder,
ende van daer Weft op, langs de fchey t der voor-
fchreve Claifis Landen, ende de Landen van de
HeerFerdinande de Chantreine didr Broucxfaut,
Commandeur tot Axel, tot aen den Sparcx-Pol-
der Dijck , ende van daer loopende Zuyt op ne-
vens 't voorfchreve Landt vanden voornoemden
Heer Broucxfaut, tot aen den fchey t over Dijck
vanden gemelten Broucxfaut Landt,ende 't Landt
van Pieter Janfz Vermuyen, Griffier der Stede
ende Ambachte vander Neufen, inden voorfchre-
yen bparcx-Polder, ende van daer alfoo Weft op
reent tot aenden dijck regens den nieuwen Zeve-
naer, ende alfoo van daer over Dijck weder Zuyt-
waerttot den fclieyt vanden Lande d'Heer Mee-

IT/Elcken aen-ghemerekt, S O O IS Τ, Dat
" Wy, naer voorgaende rype deliberatie goet-
ghevonden hebben het meer-genoemde Accordt
t'approbercn ende ratificeren, ghelijck Wy 't feU
ve approberen ende ratificeren midts defen: Wil-
lende ende begeerende, dat het felve efl�dt for-
tere. Laftende ende beveelende over fulcks
allen ende eenen yegelijcken die defen fal mo-
gen aengaen, hun daer naer precifelijck te re-
guleren .

Gegeven inden Hage, onder onfen Cachette,
Paraphure ende Signature van onfen Griffier, op
den drie ende twintighften November fefthien-
hondert vijf ende vijftigh.

Gggg�j HET

-ocr page 611-

1211 Placat�m $.Boeek. 5.Tit; 5.Deel.

ittz

HET VYFDE DEEL.

1 � Scheydinge der Limiten in Vlaenderen. In date den 13 Januarij \6io

Ρ de inftantie van wegen de Heeren
Eertz-Hertogen by hare Gecommitteer-

_____ι den, mitfgaders den Gedeputeerden van

Borgemeefteren ende Schepenen van 't Vrye ren-
derende binnen Brugge in Vlaenderen, aende Ge-
committeerden vande Heeren Staten Generael
vande Vereenighde Nederlanden ghedaen, op 't
ftuck vande Limiten van eenige Dorpen, vande
Ambachten van Aerdenburgh, Ooftburgh ende
Yfendijck. Verklaren die Heeren Staten Gene-
rael , dat hare Ho: Mo: het rapport vande vo�rfz
Gecommitteerde gehoort, ende alle redenen ende
ftucken ter eenre, ende andere fyde overgelevert,
rypelijck overwogen hebbende, niet anders en
kunnen verftaen, of alle de Dorpen onder die
voorfz Ambachten van Aerdenburgh, Ooftburg
ende Yfendijck begrepen , behooren volgende
het derde Articule van het Tradraet van Beftant,
aende fyd« van haere Ho: Mo: te blyven, foo ten
opiien dat niet alleen Aerdenburgh, Ooftburgh,
ende Yfendijck, als ghefterekte Steden, Plaetfen,
ende Portretten, ten dage van het beiluyten des
voorfz Tradraets, alleen by hare Ho: Mo: befeten
zijn gheweeil, maer oock privative meeft alle de
Dorpen onder de voorfz Ambachten begrepen,
die over fulcks volgende het eerile Lith van het

voorfz derde Articule , by den Heeren Staten
moeten blyven. Ende hoewel weynigh Dorpen
alsMargriete , Jan in.Eremo, Laur�is ten Block
ende Heyle,' het gefagh aen beyde fyden zijn on-
derworpen gheweeil:; Soo is nochtans redelijck
dat de felve volgen het meefte deel van andere'
Dorpen, ende den geenen die privative heeft die
principaelfte Plaetfen vande Ambachten , daer
Van de voorfz Dorpen Leden zijn. Dochomme
defe faecke niet te nemen inde uyterfte poindren
fullen de Heeren Staten Generael te vreden we-
fen, dat geduyrende het Beftant het gefchil vande
Limiten in Vlaenderen fal wefen beilicht. Ende
dat.Burgermeefteren ende Schepenen van het
Vrye binnen Brugge fullen alleen hebben gefagh
ende Jurifdidtie over de voorfchreve vier Dorpen,
ende de Landen daer onder behoorende.te weten'
Margriete, lan in Eremo,Laurents ten Block,ende*
Heyle, mits blyvend� drie hondert roeden vande
ftereke Steden ende FortreiTen vande Heere Sta-
ten aldaer, ten dage van het Traclaet ghehouden
ende befeten,ende dat daer op die Gevangens ten
beyden zyden fullen worden ontflagen. Gedaen
inden Hage, ter Vergaderinge vande hooch-ijhe-
melte Mogeacte Edele Heeren Staten Generael
den dertienden Januari) Anno 1610.

A&e, raecfyndede Limiten,ende anderfints in Vlaenderen. In date

den 17Maert i6j'l.

fchen de Steden ende Forten in Vlaenderen van
defer zyde, ende die van d'ander zyde geheelijck<
ende onverbreeckelijck fal onderhouden ende
nae komen, fonder te ghedoogen dat van d'ander
zyde eenigh ghefagh binnen defer zijts limiten, te
weten van drie hondert Roeden van onfe Steden
ende Forten geufurpeert, oft eenigh bevel glieex-
erceert worden, ende dat men dei�n volgende de
Magiftraet tot Sint Anne ter Muyden van wegen
hare Ho: Mo: fal ftellen, ende de generale Midde-
len aldaer, mitfgaders tot Sinte Cruys verpachten
endeontfangen , endede Gereformeerde Religie
tot Sint Anne voorfz inne voeren, ende voortaen
doen exerceren,met caifatie vande Roomfche Re-
ligie , die aldaer van d'ander zyde tegen de voorfz
Adte is in gebracht. Verfoeckende ende commit-
terende hare Ho: Mo: over fulcks den Raedt van
State, omme defe Refolutie te doen achtervolgen-
ende effectueren, mitfgaders voortsfulcken ordre
te ftellen tegen die Knevelaers,ende andere moet-
willige Guarnifoenen, by ftraff� vande felve, dar
die Huyfluyden vry , ende onbefchadight tot
Aerdenburgh, Ooftburgh, Yfendijck, ende ande-
re Plaetfen van defer zyde , hare Waren ende
Vruchten ter Merckt mogen brengen. Aldus
ghedaen ter Vergaderinge vande hoogh-gemelte
Heeren Staten Generael, in 's Graven - Hage,
den feventhienden Meerte fefthien - honderc
ende elff

3. Or-

E Staten Generael der A^ereenighde Ne-
derlanden , behoorlijck gheinformeert
\ ende onderricht wefende, dat tegen hare
Refolutie vanden derthienden Januarij
fefthien-hondert ende thien, felfs opte Prochien
ende Plaetfen die privative zijn, ende blyven van
hare Ho: Mo: ghebiedt ende Jurifdidtie, ende bin-
nen de felve drie hondert Roeden, alle ongehoor-
de , ende violente executien aende Ingefetenen
van dien wort gedaen by die van het Collegie van
den Vryen binnen Brugge, ende andere,tot groo-
ten nadeel vande Generaliteyt,verkortinge vande
limiten, ende het gebiedt van defer zyde, fchade
ende intereft van andere particuliere Perfoonen.
Ende dat oockbehalven dien verfcheyde Kneve-
laers, ende andere moetwillige, Guarnifoen hou-
dende binnen der Stede van Middelburgh in
Vlaenderen, ende elders van d'ander zyde, d'In-
woonders ende Ingefetenen der voorfz Plaetfen
alle onbehoorlijcke moleftien, foo met het af fet-
tenvan haere Waren ter Merckt komende nae de
Steden van Aerdenburgh, Ooftburgh, Yfendijck
^nde andere wert ghedaen: Begeerende hier inne
voor het toekomende te verfien nae behooren,
hebben met voorgaende advijsvan SijnExcell.,
ende des Raedts van State vande voorfz Veree-
nighde Nederlanden, Verftaen ende gerefolveert,
dat men de voorfchreve Adte vanden derthien-
den Januarij 16 ι o. belangende de Limiten tuf-

^^ijijk.

-ocr page 612-

................---'^^r-^

Raeckende die van 'tVrye en Sluys.

1114

3. Ordonnantie _s Waer nae den %aedt van Vlaenderen binnen Middel*

burgh^ch voortaene, ten opfien van die vanden Fryen ,.ende Stadt Shijs, fa! reguleren. In date den
10 December 1616.

Die Staten Generael der VereenighdeNe-
derlanden* gefien ende geexamineerc heb-
bende de Requeften aen hare Ho: Mo: ge-
prefenteert , by Borgemeefters ende Schepenen
'sLandts vande Vryen,midtfgadersvanHoogh-
Bailliuw , Borgermeefteren ende Schepenen der
Stadt Sluys, Water-recht, ende Nieumuyde, by
dewelckefyvertoonen, ende hen doleren over
feecker Gravamina ,� daer mede de goede Ingefe-
tenen vandert Lande vanden Vryen, ende vande
Stede Sluys,mitfgaders fy Supplianten befwaert,
ende in hare Jurifdi&ie ende gerechtigheden ver-
kort worden: Verfoeckende daer over voor eeri�
die voorfchreve Borgermeeilers ende Schepenen
's Landts vanden Vryen, tot confervatie van hare
gherechtigheden , ende verhoedinge van voorder
ichade van haerluyder Suppooften,dat den Raedt
van Vlaenderen refiderende binnen Middelburgh
eheinterdiceert foude werden, eenige kenniilete
nemen van acl:ien inde eerfle inilantie gheinten-
teert tot lafte vande Ingefetenen vanden Lande
vanden Vryen, midtfgaders van beladingen ende
erfl�nifl�n van onroerende goederen, ghelegen
binnen den felven Lande, 't zy dat die uyter hant,
ofte by Decrete verkocht zijn: Infgelijcks egeen
Mandementen in materie van Arreft te verkenen
op goederen, ofte Suppooften vanden Lande van
den Vryen, ten ware in cas van vlucht, ofte infol-
ventie: Mitfgaders eenige Mandementen Penael,
inhoudende claufule van furceantievan executie
te verleenen, jegens Pachters van Axcyfen, ende
andere Perfoonen, hebbende parate executie, ten
ware in cas van fommier bewijs van exces, betalin-
ge, of ander wel-g�fundeerde redenen den voort-
ganck vande executie belettende : Eyndelinge
geen diergelijcke Mandementen te verleenen den
Appellanten van Sententien by den Supplianten
gewefen, die reparabel zijn, Gelijck alle de voor-
noemde poincten alfoo werden gheobferveert by
die vanden Rade van Vlaenderen tot Gent, in't
reguard van Borgermeefter ende Schepenen
'sLants vanden Vryen tot Brugge, blijckende by
degevoeghde Atteftatien by drie vande notabel-
fte PracWynen vanden voorfz Rade onderteec-
kent: Ende dat voorts den voorfz Raedt van
Vlaenderen binnen Middelburgh gheordonneert
foude werden, in alles te achtervolgen den ftijl
ende ordre van procederen, gheobferveert inden
Rade van Vlaenderen tot Gent, op dat die geene
aldaer procederende, weten mogen waer nae haer
te reguleren. Ende alfoo Burgermeefter, ende
Schepenen "s Landts vanden Vryen tot Brugge
recht competeert, ende in immemoriale poifeifie
zijn van t'hooren ende fluyten vande Reeckenin-
genjande Dijckagien vallende binnen den felven
Lande, blijckende by hare gevoeghde Atteftatie
(welck recht hen Supplianten dienvolgende van
ge�jckenwascompeterende) alfoo de Dijckgra-
ven, Gefwoorens ende Penningh-meefters vande
voor-genoemde Dijckagien werden by de Gelan-
de gekooren inde Collegie-kamer 's Landts van-

den Vryen, ten overftaen van vijf Schepeneh van
den felven Lande, die de felve in eede ftellen. Dat
ten felven reguarde, ende omme verfcheyden an-
dere redenen inde voorfz Requefle verhaelt, hare
Ho: Mo: fouden gelieven haer in 't voor-genoem-
de recht ende poffeffie te mainteneren, van het
hooren ende fluyten vande Reeckeningen van
Dijckagien onder hare Jurifdictie gevallen, ofte
die noch fullen mogen vallen. Belaflende die van
den voorfz Rade van Vlaendereji binnen Middel-
burgh , voort s-aea niet meer te verleenen execu-
torialen, omme te mogen executeren der Suppli-
anten ongedachvaerde, ongehoorde ende onge-
condemneerde Suppooften ende Ingefetenen
's Landts vanden Vryen, naer breeder inhouden
vanden felven Requefle : Hebbende daer nae die
voorfz Hoogh-Bailliuw, Borgermeefteren ende
Schepenen der Stadt Sluys, omme redenen in
ι hare particuliere Requefte in't lange gededuceert,
ι ©ock verfocht dat den voorfz Raedt van Vlaen-
deren binnen Middelburgh refiderende, infge-
lijcks geinterdiceert foude werden eenige kennif-
fe te nemen inde eerfle inilantie van rauw a�tien,
gheintenteert tot lafte vande Poorters ende Inge-
fetenen der voornoemde Stede van Sluys, em-
mers henluyden geordonneert in cas van concef-
fi� van Mandementen, ten dage dienende de faec-
ke te renvoyeren (des verfocht zijnde) voor de
Supplianten wien d'eerfle kenniffe is competeren-
de$ endevangelijckende Supplianten te verlee-
nen Acte in forma, daer by die vanden voorfz
Raede verboden werde te verleenen Mandamen-
ten met claufule van ftaet van executie, in preju-
ditie vande Privilegi�n der voornoemde Stede van
Sluys. Verklarende dat in cas van conceffie, die
Supplianten niet en fullen ghehouden wefen de
felve claufule te obedieren, in ghevolge vande De-
claratie vanden KeyferKarel ghedaen inden Jare
15"33- Ende eyndelinge dat den voorfz Raedt inf-
gelijcks gbeordonneert foude worden, den ftyle
ende ordre van procederen te achtervolgen , die
gheobferveert wert inden Raede van Vlaenderen
tot Gent, ende fonderlinge in't wyfenvandcf-
fault: Dat inden felven Raedt tot Gentmaeren
wert ghewefen acht dagen na den dach dienende,
op dat de Gedaeghde rijdt mach hebben om hem
te prefenteren, &c. naer breeder inhouden vande
voorfz Requefle der Supplianten , &c Hebben
de hooch-gemelte Heeren Staten Generael, Ge-
fien hebbende het advijs vande gheconfukeerde
Advocaten ende Procureurs poftulerende inden
Rade van VJaenderen tot Gent, op 't geene dat in
den felven Raedt van Vlaenderen gheufeert, ende
gepra�fcifeert wert, met voorgaende advijs vande
Raedt van State vande voorfz Vereenighde Ne-
derlanden (nae dat hare Ho�. Mo: op alles rypelick
hadden geleth, ende gheconfidereert 't geene dat
in defen behoorde geconfidereert te werden, en-
de heeft mogen moveren) opte voorfz doleantien
ende gravamina vande voorfz Supplianten refpe-
<ftive, verilaen, gherefolveer,t, geaccordeertende

geor-

_^__-________■■■ ,»..,,.:... ■ ;. ....ife::....,.... ^^■ttjfclA;^

-ocr page 613-




	1215
		Placaten. $.Boeck	*M\6* appellatie, ende dat dienvolgende die vanden Ra- de niet en fullen verkenen eenige Mandementen mecte claufule van ftate, in prejudirie van 't voor- fchreve Placaet, ende de Declaratie vanden Key- ferKarelgedaen inden Jare 1533. ^cen ^ware de fel� ve vanden Rade in't verkenen van Mandementen promptelijck blijcken konde,dat de felve Senten- tien nulliter vvaren ghewefen, ertde dat daer inne niet en ware geobferveert den ftijl ende train van procederen. VIII. Ende dat oock de faecken (daer af den dagh dient 'sVrydaeghs) eerft ter Rollen geprefenreert ende gheroepen fullen werden 's Donderdaeghs daer naer, als wanneer men eerft defTault fal mo- gen verkenen, in cas van non comparitie, ten ware dat de CommiiTie in hielde claufule, omme ten dage dienende provifie te fien doen, Als wan- neer de faecke ten felven dage, ofte 's daeghsdaer nae gheprefenteert, ende provifie of deffault ver- focht fal mogen werden. IX. Ordonnerende ende ftatuerende meer, Dat den voorfz Raedt van Vlaenderen binnen Mid- delburgh in alles fullen achtervolgen , ende hun reguleren na de Ordonnantie ende Inftructie, fty- Ie ende ordre van procederen, geobferveert inden Raedt van Vlaenderen tot Gent, opdat die geene voor haer procederende, mogen weten waer nae fy hun fullen hebben te reguleren. X. Ende alfoo hare Hog: Mog: ghebleecken is by Atteftatie van Burgermeefter ende Schepenen '9Lantsvanden Vryen, binnen Brugge behoor- lijck ghecachetteert, ende gheteeckent, dat haer competeert, ende fy in oude poi��ifie zijn van te hooren de Reeckeningen vande gefchooten, 'tzy vande Dijckagien, ofte ordinaris Wateringen ten Landen vanden Vryen forterende (de Gelanden ende Geintereil�erde daer over gheroepen) ende dat hun oock als Opper-Regeerders, van alle Wa- teringen inden felven Lande ghekgen, privative- lijck is competerende d'eerfte kenniil� van alle de faecken, ende gefchilkn, die op 't faic� vande ge* fchoten, ofte anderfints, tuifchen de Gelanden, ofte de Gefwoorens f�uden mogen ryfen, Soo verftaen hare Ho: Mo: Borgermeefter ende Sche- penen's Landts vanden Vryen Supplianten daer by oock te mainteneren. Ordonnerende over fukks die vanden Raede van Vlaenderen binnen Middelburgh refiderende , hun defen volgende het hooren ende iluyten vande Reeckeningen van Dijckagien, ende Wateringen onder hare Jurifdi- dtie alreede gevallenende die aldaer voor het toe- komende noch fullen geraecken te vallen, te laten volgen ende gebruycken, fonder hun daer inne te doen ofte laten gefchieden eenige verhinderinge, empefchement ofte retardement, in eeniger ma- nieren , ende voortaen oock niet meer te verke- nen diergelijcke executoriakn, om te mogen exe- cuteren der Supplianten ongedachvaerde, onge- hoorde ende ongecondemneerde Suppooften en- de Ingefetenen 's Landts vanden Vryen, ten ware dat die voorfz vanden Rade van Vlaenderen hier tegen, of tegen eenige vande andere voorgaende Poincten, hadden eenige wel-ghefundeerde rede-


geordonneert, verftaen, refolveren, accorderen, inde ordonneren mits defen. -� Eerft, dat d'Ingefetenen vanden Lande vanden Vryen, betrocken wefende in den Raedt van VJaenderen binnen Middelburgh in Rauw Actie, fullen vermogen by Borgermeefterende Schepe- nen vanden ielven Lande te doen verfoecken het renvoy ende eerile kenniil� vande faecken: Ende fal henluyden 't felve gheaccordeert werden met ftaet vande koften, niet tegenilaende het Mande- ment , ofte Commii��e inhout de claufule op pey- neftadt houdende. II. Dan fullen die voorfz vanden Raedt van Vlaen- deren kenniil� mogen nemen in prima inftantia, Van faecken daer Obligatie, ofte Voorwaerde is onder hethant-teecken,bedragende twee ponden grooten, ofte daer boven, niet tegenftaende dat daer van renvoy verfocht werde, tot aenwyfinge ofte afvvyfinge van namptiilement, Renvoyeren- de de faecke ten principalen voor den competen- ten Rechter van partyen, alsfulcx verfocht wert. III. Sullen die van 't Collegie vanden Vryen binnen Sluys alleene recht ende pre�minentie privative hebben van erven ,� ende onterven van Landen, ende onroerende goederen, onder den Lande van den Vryen gelegen, conform de prerogative com- peterende aen allen Jugen ende Rechteren. 1111. In ghevolge van dien, foo wanneer eenige De- creten van verkochte goederen by den Rade van Vlaenderen fullen werden ghewefen, ende de fo- kmniteyten der felver daer over volkomen zijn- de, fal daer nae den Kooper ende laefte vcrhooger by den Deurwaerder gheftek worden inde re�le ende actuele poil�ffie, omme 't felve fijn gekocht, ende gedecreteert goet by hem te gebruycken, als fijn proper ende eygen goet. Tot wekken eynde den voorfz Deurwaerder fal moeten compareren voor de Juftitie vande Plaetfe daer het goet gele- gen is, inconformit�vandeInftru&ievande Ka- mere vanden felven Raede, Articulo acht-ende- veertigh. V. Voorts en fullen die vanden Rade van Vlaen- deren egeen Mandementen van Arrefte verke- nen , op de goederen ofte Perfoonen vande Sup- pooften ende Inwoonderen 'sLandts van den Vryen, dan mits blijckende van apparente vluch- te, ofte infolventie. VI. Ende fullen oock egeen Mandementen Penael verkenen tegens Axcyfen ende andere fchulden liggende in executie, dan daer fommier blijckt van exces, betalinge, ofte andere wel gefundeerde redenen, belettende voortganck van executie. V II. Verftaen voorts hare Ho: Mo:, ende ordonne- ren, dat in conformit� van het Placaet vanden vijfthiendenFebruari) vanden Jare 1458. ftaende in't geprente Placaet-Boeck Folio 7. &' fequenti,* de Sententien van Subalterne Wetten in Vlaen- deren reparabel zijnde ter diffinitive fullen vol- kommen werden opfeecker, niec tegenilaende

-ocr page 614-

Raeckende die van Middel�urgh in Vlaetid�retl. 111§

Ui7

nen ter c�iitratien < die wekke fy pertiir�ntelijek
_aen hare Ho: Mo: fullen hebben over te fchryveri,
omme daer op ghelet ende gheordonneert te wer-
dertnae behooren: Welverftaendedatondertuf-
fchen defe Refolutie ende Ordonnantie fal ftadt

gfypen ehd� giieaehterv�lght werden. AlduS
eedaen, gerefolveert ende gearrefteert ter Verga*
deringe vande hoogh-gemelte Heeren Staten Ge-
neraej, in 's Graven-Hage, opten thienden dach
dei Maent van December 16 i 6.

4. tA��e van aggreatie, van V Accoort ghema�cfy ofte dire&ie vande Graefr

fchap Middelburg in Vlaenderen. In date den l�fienjunlj 1618.

D� Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Gehoort hebbende de ledure
vande Poindten die by interventie van
haere Ho: Mo: Gedeputeerde verdragen
ende gheaccordeert zijn tot directie vande Graef-
fchap van Middelburgh in Vlaenderen, tuflehen
die Gedeputeerde vande felve Graeffchap , ende
die. Gedeputeerde van het Collegie vanden Vrye
tot Sluys, hier nae volgende geinfereert.

I,
Alvoorendat de Schepenen fullen ghekooren
worden indifl�rentelijck uyt de befte ghelegene
Quartieren der felver Graeffchap, fonder onder-
fcheyt te maecken of fy woonachtigh zijn op de
limiten vande Eertz-Hertogen, of op de limiten
vande Heeren Staten Generael.

II.
Voor welcke alle de faecken berecht fullen
werden , volgende het vermogen der felver
Graeffchap.

III.
Sullen voorts de Opgefetene der felver Graef-
fchap vry zijn van alle arreften ende executien,
kommende vande een op d'anders lim�ren, ende
niet anders aenfpreeckelijck danby actie daer fy
te rechte behooren.

mi.

Dat de Jaften tot adminiftratie vande Juftitie,
gelijckelijck gelicht fullen worden fonder onder-
fcheyt.

" ^v-
's Princensende Heeren Staten Domeynen ful-
len opelcks limiten refpectivelijck ghelicht wor-
den naer d'ordre die daer van hooeer hant kom-
men fal. ⁶

VI.

In casvan beleet vanden wettelij eken Hoofde
aende Heeren 's Landts vanden Vryen, fal oock
gevolght worden 't refort vanden betroeken Ver-
weerders.

ι VII.

in cas van Appel ende Reformatie, 't welcke

toe ftaet de Heeren vanden Raedt in Vlaenderen,

^1 gevolght worden het refort vanden Raedt daer

onderden betrocken Verweerder te rechte ftaet.

VIII.

De Schepenen en fullen niet gedwongen wor-
den tot anderen eedt, dan van voor te ilaen de ge-
rechtigheyt der Graeffchap, ende van elckeen
goede Juftitie t'adminiftreren, foo fy van allen ou-
den tyden geen anderen eedt gedaen en hebben.

JQ^e Gecommitteerde vanden Collegie 's Landts

. vanden Vryen tot Sluys, gefien hebbende de

■ yenfchreYenArticulen, verklaren (fo veele het

voornoemde Collegie de faecke raeckt) dat fy de
felve Artijckelen bevinden redelijck, doch dat
daer by (onder correctie) wel dienen gevoeght de
naervolgende. ,

IX.

Dat alle Proceil�n hangende ongedecideert
voor den Collegie 's Landts vanden Vryen tot
Sluys, aldaer fullen werden getermineert.

Alle Vonnifl�n gewefen by Schepenen vanden
voornoemden Lande fullen iubfifteren, midtfga-
ders alle Acten van onterfT�niile ende erf��niil�,
verbanden, ende anders, hoedanige die voor hem
mogenwettel�jckverkent zijn, fullen krachtigh
ende van waerden weien.

XI.

Dat de Accyfen ende Importen, voor dit half
Jaer, expirerende ultima Septembris ι 6 ι 8. ver-
pacht , uytte name van 't voornoemde Collegie,
fullen by den Pachters ontfangen werden.

XII.

Dat d'Ingefetenen vande voornoemde Heer-
lijckhede, als Appendant vanden Lande vanden
Vryen, fullen betalen 't recht van vier ftuy vers
uyten gemete, by � Ho: Mo:, 't Collegie 's Lants
vanden Vryen, by Octroye gheconfentcert, tot
onderhoudt vanden fel ven, ende betalinge vande
Renten, befet op 't gemeene Lant vanden Vryen,
gelijck 't voornoemde recht wort betaelt by d'In-
gefetenen vande Heerlijckhede van Nieuvlietin
Cadfant, mede Appendant vandeh felven Lande.

X�II.

Dat alle Placaten ende �rdonnantien vande
Hoogeende Mogende Heeren Staten Generael,
fullen by die vande VVeth vande voornoemde
Heerlijckhede, ghepubliceert worden, ende ghe-
daen obferveren, by den Ingefetenen vande voor-
noemde Heerlijckhede, woonende onder de ghc-
hoorfaemheyt vande felve.
XIIII.

Dat d'Ingefetenen vande voornoemde Heer-
lijckhede, onder hare Ho: Mog: ghebiedt, niet en
fullen mogen werden gemolefteerr, ter caufe van
de Religie, maer fullen genieten gelijcke vrydom,
als andere Subjecten van hare Ho: Mo. Ende op
alles by hare Ho: Mo: met alle behoorlijcke confi-
deratien gelet ende ghedelibereert zijnde, hebben
hare Ho: Mo: alle de felve Poincten geadvoueert
ende geratificeert, advoueren ende ratificeren die
midtsdefen. Ordonnerende partyen ten beyden
fyden hun daer nae te reguleren, fonder tegenfeg-
gen ofte wederfpannigheyt.

Aldus ghedaenende gearrefteert ter Vergade-

ringe vande hoogh-gemelte Heeren Staten Ge-

H h h h nerael,

-ocr page 615-

Placatecui. 5*Boeck. f.Tit. 5, Deel.

1x19

nantie vande hoogtagemelte Heeren Staten Ge-
nerael Geteeckent,

.,₍._;,...., - C. Aerffen.

nerael, opten laetilen Jtinij in 't Jaer ons Heeren
feithien-hondert ende achtien. Was ghepara-
pheert, /. Schot te,^vt' Onder itondt, TerOrdon-

5. lA�e van interpretatie opte �^jutraliteyt verleent aende (jraeffchap

van Middelburgh in vlaenderen. In date den %y Mey, 16ζ ι.

; CX

den aldaer ordinaerlijckhebbenghewoont, ende
niet die eeene, die om te fabriceren ende pretexe-
reii tefidenrie, onlangs heur als Ingefetenen heb-
ben daer laten infchry ven, die daerom oock van
de c�nfifcati� niet fullen excmpt zijn, noch oock
mogen komen binnen de Stadt Sluys, noch ande-
re Steden van dele Vereenighde Nederlanden,
fonder daer toe fpeciael confentende Pafport ver-
kregen te hebben. Ordonneren ende beveelen
over fulcks alle ende een yegelijck dien dit aen-
gaen fal, hun hier nae te reguleren. Aldus ghe-
daen rer Vergaderinge vande hoogh - ghemelte
Heeren Staten Generael, opten negen en twin-
tighften Maye feithien-hondert een en twintigh.
Wasgheparapheert, Nicolaes vander Bouchorfl,»'�
Onder itondt, Ter Ordonnantie vande hoogh-
gemelte Heeren Staten Generael. Geteeckent,
C. Aerjjen.

Die Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden /Onderricht zijnde tot wat
groote ende prejudiciable coniequentie
voor den Staet defer Landen ghetrockeh
wort, de Neutraliteyt die in Marti� laeilleden,f�o
by hare Ho: Mo:, als de Eertz-Hertogen van Oo-
itenrijck aende Stadt ende Graeffchap van Mid-
delburgh in Vlaenderen is verleent: Ende daef op
veriteen hebbende, het advis vanden Raedt Van
State, verklaren by interpretatie, datheur�mee-
ninge wel is, dat de felve Stadt als Neutrael zijn-
de, vry fal blyven van Guarnifoen vanbeyden
zyden, ende oock van Fortificatie, Dat fy fal
ilaen onder Contributie ende Sauvegarde, gelijck
andere Quartieren ende Dorpen in Vlaenderen:
Ende dat �nder de felve Sauvegarde alleenelijek
verftaen werden begrepen te zijn, de ordinarii�
Inwoonders, die voor den eerften Januarij kille-

6� Jggreatie op 't Accoort, gemaecJ^t tujfcben die vanden Frje ende die van

rfendij�k. In date den ι Bjunij 16iz.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geqieirdie dei�je-
genwoordige fullen fien ofte hooren le-
ien, Saluyt. DOEN TE WETEN,
Alfoo Hoogh-Bailliu,Borgemee�eren ende Sche-
penen vanden Lande vanden Vryen, ter eenre $
Ende de oude Hooft-mannen ende gemeene Inge-
fetenen van Yfendijck ter andere zyden.by heure
Requefte aen ons reverentelijck gheprefenteert,
verthoont hebben, hoe dat eenigen tijdt geleden,
tuifchen de felve voor ons Proces was gheinten-
teert gheweeil, raeckende derfelverjurifdiftie:
Waer �ver fy Supplianten eyndelinge metten an-
deren zijnde verdragen ende gheaccordeert, vol-
gens ende opte conditien hier nae volgende, van
woorde te woorde geinfereert.

Λ Lfoo door het Proces gheintenteert voor de
^Hoogeertde Mogende Heeren Staten Gene-
rael der Vereenighde Nederlanden, by de oude
Hooft-mannen ende Ingefetenen van Ylendijcke,
tot laile van Btirgemeeiteren ende Schepenen
's Landts Vryen, om ontflagen te xvefen van hare
Jurifdi<5tie, de �ehe Plaetfe vervallen is, in groote
fchulden ende merckelijcke confufien tot ondien-
ite vande Plaetfe, ende de goede Ingefetenen van
dien, die noch apparentelijck fouden vermeerde-
ren, indien daer in, door een gevoeghlijck middel
nieten wierde voorfien. Soois't, datom de fel-
ve faecke te affopieren, cledifortfren te-weeren,
ende de fehe Plaetfe uyt allefchulden,ende voor-
dereonnoodigeonkoftente helpen, Burgemee-
fteren ende Sehepenen 'sLandts/^oQrwoemt, ge-

treden zijn in mintrelijcken Accoorde met de Ge-
committeerden vande voornoemde Ingefetenen
van Yfendijcke , op 't wei-behagen van hare Ho;
Mo:, inder manieren navolgende.

Eerft, dat by Burgemeeiteren ende Schepenen
's Lants voornoemt, ofteiiare Ed. Gecommitteer-
de, uyt het getal van veerthien Perfoonen, boven
de afgaende Hooft-mannen, maeckende t'famen
een ende twintigh in dietale, notable van Yi�n-
dijeke, by de afgaende Hooft-mannen te denomi-
neren, Jaerlijcks fullen ghemaeckt worden feven
Hooft-mannen, vanden welcken den eerften
ende de andere fullen ghetra&eert worden , als
naer coiluyme.

11.

Welcke Hooft-mannen, fullen vermogen Ju-
ftitie t'adminiftreren, in alle voorvallende Civile
iaecken, 't zy tuifchen de Ingefetenen van Yfen-
dijcke onderlinge by daginge.ofte tuifchen vreem-
de , ende geen vry laten zijnde, by Arrefte, ende
daer in obferveren de Keuren 's Landts vanden
Vryen.

III.

Sullen mede hebben opficht van Weefen, ende
hare goederen vallende binnen de felve Plaetfe,
mitfgaders van bekommerde fterf-huyfen.Decre-
ten, pandingen, als oock pafleringen .verbanden,
ende errT�niifen van Huyfenende Erven itaende
binnen de felve Plaetfe ι EndeT�llen^ van weerden
wefen, die^lreets toot deHoorVmannen gne-
f�hietzijnv t _

-ocr page 616-



	1221 Accoort tuflbhen die van't Vry<? en Yfendijck. 1122

		alle drie Maenden in handen vanden Ontfanger van defen Lande, met conditie, dat nae de drie Ja- ren, die vanden Collegie den pacht fullen prefen- teren te verpachten aende Hooft - mannen van Yfendijcke, om over den nieuwen pacht te accor- deren, naer reden ende gelegenthey t van tijdt. XII. Welck Acc�rdt beyde partyen in toekomende tyden voor hen, ende hare Naerkomers /verkla- ren ter goeder trouwen te fullen onderhouden, fonder eenige voordere pfetenfien defen contra- rien, elckanderen meer te moveren. Ende op dat 't felve Accordt des te bondiger zy, verklaren ten weder-zyden te vreden te wefen in 't onderhou- den van dien, by de hoogh-ghemelte Heeren Sta- ten Generael, hen te laten condemneren, met in- pofitie van een eeuwigh fwygen ende filentium, ten wederzyden. Aldus gedaen ende gearrefteert ter Kamere 's Lants vanden Vryen, defen vierden Junij fefthiert-hondert twee ende tvvintigh. Ende is onderreyckent, phle. Zoete de Houtha�tt, Moei vanden Broecke, D. van Rambergen. II. Vos van Keilen- aO/ick,ende Mattheus van Buxckel', Ende my pre- fent, P. v. PoelveU', Gecommitteerde van Yfen- dijcke. Onderteeckent, Johan Gillis, P^s- Cornclifz, Lemjan Artjen, jan Η nart, Herman Meyiierts, ende V. vande Swalutue. Onder ftont, Naer Collatie ge- daen jegens het Origineel, ofte de Minute deies, beruftende ter Griirie vanden voornoemden Lan- de, is defe daer mede bevonden van woorde tot woorde t'accorderen, My t'oorkonde defen vijf- den Junij i6xz. Wasgereeckent, p. v. PoelvelJ. CNdemits dien ootmoedelijckyerfocht, dat ons ^foude ghelieven 't voorfz Verdrach ende Ac- cordt te aggreeren ende approberen,op dat voort- aen alleeenigheyt, rufte ende vrede tufichen hen moge werden onderhouden, ende wy van vorder moey ten ende quell�ngen bly ven ongemolefteert. S O O I S Τ, dat de Poindten van 't voorfz min- nelijck Verdrach, met alle confideratien by ons geexamineert ende bewogen, ende op alles gede- libereert ende rypelijck nae behooren geleth zijn- de , Ons genegen vindende ter bede vande voorfz Supplianten, Wy 't voorfz Verdrach ende Ac- cordt in alle fijne Poindten geaggreeert, geappro- beert endegheratificeert hebben, Aggreeren, ap- proberen ende ratificeren midts defen. Ordonne- rende ende bevelende beyde parthyen reipedrive, ende allen anderen dien dit eenighiins is aengaen- de , hun daer nae te reguleren , de felve tot dien eyndemet heureneygen confente ende Willeed ren daer inne condemnerende mits defen �. Accor- derende ten felven eynde dat hier van voor beyde parthyen ghemaeckt ende ghedepefcheert fullen werden Aden in forma, ende gheregiftreert in 't A&en-Boeck vande Generaliteyt nae behooren. Gedaen ende gegeven in onfe Vergaderinge, in 's Graven-Hage, onder onfen Cachette, Parapi.u- re ende Signature van onfen Griffier, opren ach- tienden dach der Maent van Junioin 't Jaer i6zz. Wasgeparapheert, I. Magnus,^vt� Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande hoogh-gemelte Heeren Staten Generael. Geteeckent, C, Aerffen.
IIII- De Vonnifi�n by de voorfz Hooft-mannen ge- wefen, fullen executabel wefen, onder cautie, Be- houdens dat de eerfte kennifl� van appel fal vallen voor Burgemeefteren ende Schepenen van defen Lande. Men fal gehouden wefen, foo wel irt t admini- ftreren van Juftitie, als in 't verweefen van goede- ren, 'tfcheydenendedeelen van Sterf-huyfen, fucceifien, ende 't gunt daer van dependeert, ende in alle andere faecken by defe Articulen, niet fpe- cialickghederogeert, t'onderhouden de Keuren ende Coftuymen van defen Lande. VI. Ende indien de Hooft-mannen noodigh vinden eenige Ordonnantien ghemaeckt te worden, tot onderhoudt ende dienftelijck voor Neeringen, Gilden ofte Ambachten, fulleii die beramen, de welcke in fulcken gevalle by den Heere ende Wet 's Lants voornoemt fullen werden geapprobeert, ende van harent wegen aldaer gheftatueert ende ghepubliceert, met voorgaende advis ende com- municatie vande voorfchreve Hooft-mannen, foo men tot dienfte vande Plaetfe fal bevinden te be- hooren» VII. De Hooft-mannen fullen mogen ftellen henlie- den Gr�ffier, Ontfanger, Procureurs, Boden, en- de alle andere bedieningen van Ampten, als fy tot dienfte vande Plaetfe noodigh fullen bevin- den , uytgefondert 't ftellen vanden Bailliu ende andere Ampten, waer af de difpofitie competeert den Heere Hoogh - Bailliu van defen Lande. VIII. Gelijck fy oock de middelen vande Plaetfe ful- len adminiftreren, mits daer van Jaerlijcks doende reeckeninge voor de felve Burgemeefteren ende Schepenen, ofte hare Ed. Gecommitteerde, naer ouder gewoonte. IX. De kennifl� ende judicature van alle Criminele faecken, ende wes dien aengaet, vallende binnen de felve Plaetfe, fal alleenelijck competeren Bur- gemeefteren ende Schepenen vanden voornoem- den Lande, die in 't adminiftreren vande fehe* ful- len achtervolgen de Keuren ende Coftuymen 's Lants vanden Vryen. χ De voornoemde Burgemeefteren ende Sche- penen , fullen voorder over de voorfz Plaetfe be- houden haer recht ende opheve van Accyfen, re- serverende t'henwaerts haerlieder recht van YiTu- we ende Stockhouderfchappen, ende andere ge- rechtigheden , niet ftreckende tot naedeel vande Ingefetenen vande Mve Plaetfe.. XI. Welcke Accyfen mijn Heeren vanden Collegie hebben verpacht aen de Gecommitteerde van Jfendijck, voor de felve Plaetfe voor den tijt van ^dr,e Jaren , ingaende Baefmifl� naeftkommende, voor negen hondert guldens byjare, te betalen

			Hhhh'ij
				7- Aftc
				7- Aftc

-ocr page 617-

PIaeatea->. 5*Boeck. 5 .Tic 6. Deel.

til 3

U24.

7. *J8e van Authorifatk op � Collegie vanden Vryen tot Sluys, tot het hou-
den vande Keure ende Meentucht, m'idtfgaders tot decifie de plano, over de queftien raeckende den
eygendom vande Gronden inde Schorren inden Ambachte van /ierdenhurgh, �sV. in date den
zz April i6$o.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen'die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alibo Wy
huyden de Gelanden inde Schorren ghelegen in
den Ambachte van Aerdenburgh, Wateringe van
Beooften-eede, Sint Cruys, ende oock befuyden
Aerdenburgh voornoemt, hebben verleent Oc-
troy om de felve Schorren te beverfchen ende be-
dijcken: Soo hebben Wy naer voorgaende deli-
beratie goet ghevonden, tot het houden vande
Keure ende Meentucht, mitfgaders tot de kennif-

fe ende decifie de plano over de queftien raecken-
de den eygendom vande Gronden inde voorfchre-
ve Polders, fpecialijck te authoriferen, gelijck wy
authorifereii by defen , het Collegie van den
Vryen refiderende binnen der Stede Sluys in
Vlaenderen: Waeromme Wy laften ende bevee-
len allen ende eenen yegelijcken dieheteenigh-
fintsfoude mogen aengaen , hun hier naer pre-
cyfe te reguleren, Want Wy fulcks bevonden
hebben alfoo te behooren. Gegeven inden Hage
op den twee en twintighften Aprilis feftien-hon-
dert ende vijftigh.

Ten [elven dage, isghelijcke Acle, mutatis mutandis ghedepefcheert, op het verfoeck van die Ingelanden vande
Schorren ende Landen van Schoondijcke, ende aengelegene ontrent Ooflhurgh, als oock vande Landen ende Schorren
ontrent Tfendijcke gelegen.

8. &.4&e van Authorijatie op 't Collegie vanden Vryen tot Sluys, tot het hou-
den vande Keure ende Meentucht, m'idtfgaders tot decifie de plano over de queftien raeckende den
eygendom vande Gronden inde Schorren ghelegen over de Pajfe-geule ':n Vlaenderen. In date den
elfden May i6$o.

niil� ende decifie de plano, over de queftien raec-
kende den eygendom vande Gronden inde voor-
fchreve Polders, fpecialijck te authoriferen, glie-
lijck Wy authoriferen by defen, het Collegie
vanden Vryen refiderende binnen der Stede
Sluys in Vlaenderen, Waeromme Wy laften en-
de beveelen allen ende eenen yegelijcken die het
eenighfints foude mogen aengaen, hun hier naer
precyfe te reguleren , Want wy fulcks bevon-
den hebben alfoo te behooren. Gegeven inden
Hage op den elfden May fefthien-hondert ende
vijftigh.

: E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
huydenop het verfoeck van Guillaume de Groot-
te, Heere van Drumeez, endePieterLips, Sche-
pen tot Sluys, de felve hebben verleent O&roy
tot het beverflchen ende bedijcken vande Landen
ende Schorren ghelegen over de Pai�� - geule in
Vlaenderen , Soo hebben Wy naer voorgaende
deliberatie goet gevonden, tot het houden vande
Keure ende Meentucht, midtfgaders totdeken-

HET SESTE DEEL.*

A&e, Waerhyalle lngefetenen van Huty ende Hulfler-ambacht gelafl

wert, willende Trouwen buyten de publijcque Kercke, datfe haer fullen moeten vervoegen voor de
Magiflraet vande Plaetfe daer de felve zijn gehoor ende. In date den 31 December 1647.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die dekn
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN,DatWytot
voorkominge van difordren ende ongeregelthe-
den hebben goet gevonden ende verftaen, gelijck
Wy goet vinden ende verftaen, oock vervolgens
ordonneren ende ftatueren by defen, Dat alle ln-
gefetenen van Huift, de Juriidiftie van dien, ende
Hulfter-ambacht refpe&ive, haer willende bege-
ven inden Echten-ftaet, ende trouwen buyten de
publijcque Kercke, fullen moeten trouwen nae
drie voorgaende Sondaeghfche Proclamatien, by
Klockeii-geflach te doen, vooreen Burgemeefter,

ende twee Schepenen met den Secretaris, die de
toekomende Conthoralen te famen fullen voe-
gen,volgens het gewoonlijcke Formulier daer toe
in geftelt: Ende daer egeen Borgemeefter en is, fal
het ghefchieden voor twee Schepenen ende den
Secretaris. Des fal de Magiftraet ter Plaetfe, ten
tyde ende van het aenteeckenen der voorfz Pro-
clamatien op alles wel ondervragen, ende reguard
nemen op 't geene in het ftuck van trouwen by de
Conthoralen moet werden gheobferveert: Ende
die geene die buyten de voorfz publijcque Kerc-
ke , endede voorfz Magiftraet haer fullen bege-
ven inden Echten-ftaet, of albereyts begeven
mochten hebben, binnen de voorfz Stade, Jurif-

di&ie

-ocr page 618-

Raeekende Huift en

ttl�

omme inde voornoemde Plaetferi, fulcks ende
daer 't behoort, by publicatie ende affixie fullen
hebben bekent temaecken, ende voorts de ie�ye
precife�jck onderhouden, oock doen onderhou-
den , ende dienvolgens regens de Contraventeurs
ende overtreders van dien te procederen , fonder
diifimulatie ofte verdrach, Want onfe ernftige
meeningefulcksis.� Aldus gedaen in oni� Verga-
deringe, onder onfen Cachette, Paraphure ende
de Signature van onfen Griffier , in 's Graven-
Hage, op den 31 December fefthien-hondert en
fevenen veertigh.

1215

dictie, ende Hulfter-ambacht, nae de reductie van
dien, vvertfoodanigh Huwelijck van nu voor als
dan, ende als dan voor als nu verklaerc, ghelijck
herfelveverklaert wort mits defen onwettelijck.
Ende op dat liier van niemandt eenige onwetent-
heyt of ignorantie en kome te pretenderen, Soo
ontbieden ende beveelen vvy midts defen wel ex-
prefl�lijckden Bailliuw, Burgemeefters, Schepe-
nen vande Stadt Huift, Jurifdictie van dien, ende
Hulfter - ambacht refpective, oock allen anderen
Jufticieren ende Officieren die het eenighfints
aengaen mach, dat fy defe onfe Ordonnantie al-

2. Oclroy, Waer by alle Jngefetenen der Stede Huift geconfenteert mrt

in 't maecken van Contraften antenuptiael, Teftamenten, ®V. haer te mogen reguleren volgens de
beschreven Rechten, gelijck men in Hollant en Zeelant is u/erende. In date den 31 Dei em. 1649.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen , Saluyt.
DOEN TE WETEN.DatWyont-
fangen hebben d'ootmoedige Snpplicatie aen ons
geprefenteert uyt den naem ende van wegen Bur-
germeefter ende Schepenen der Stede Huift, in-
houdende dat d'Ingefetenen der felver Stede,
voornamentlijck die van onder ons ghebiedc haer
daer metter woon hebben begeven,hun daer door
feer verargert vinden van conditie, niet konnende
naerde Couftumen der voorfz Vereenighde Ne-
derlanden difponeren van hare tydelijcke goede-
ren by Antenuptiale Contraden, nochte Man
ende Vrouwe by Teftamente, ofte Codicille elck-
anderen beneficieren naer hun wel gevallen, ende
in conformit� vande befchreven Rechten in Hol-
landt ende Zeelandtghebruyckelijck, maer hun
caufa Domicili moeten reguleren naer de Couftu-
me van Gent. Wekken aengemerckt, S O O
IS Τ, dat Wy naer rype examinatie, ende volko-
men kenniiTe van faecken , de voornoemde Sup-
plianten, als oock allede Ingefetenen der voor-
noemde Stadt, die nu zijn ende naemaels aldaer
komen fullen, geconfenteert, geaccordeertende
geoctroyeert hebben, gelijck wy confenteren, ac-

corderen ende octroyeren uyt Souveraine maeht
midts defen, dat fy te iamen, ende elcks van hun
in 't byfonder, in 't maecken van Contracten An-
tenuptiael, Teftamenten, Codicillen ofte anders,
haer fullen mogen reguleren volgens de voorfz
befchreven Rechten, gelijck men in Hollant ende
Zeelandt is uferende, ende niet naerde Couftume
van Gent voornoemt, alles by provifie vooreen
preuve, tot dat anders fal zijn geordonneert: Re-
i�rverende aen ons het verminderen, vermeerde-
ren ende interpreteren van defe Conceffie ende
Octroy, gelijck hier namaels nae de gelegenthey t
ende vereyfeh der faecken fal bevonden worden
te behooren. Ontbieden ende bevelen daeromme
allen Jufticieren, Officieren, Magiftraten ende In-
woonders der voorfz Vereenighde Nederlanden,
mitfgaders allen anderen dien dit aengaen mach,
dat fy de voorfz Supplianten, ende d'Ingefetenen
der meer-ghenoemde Stadt Huift het volkomen
effect defes ruftelick, vredelick ende volkoment-
lick doen ende laten genieten ende ghebruyeken,
fonder oppofitie ter contrarie , want Wy fulcks
bevonden hebben alfoo te behooren. Gegeven
inden Hage, onder onfen Cachette, Paraphure,
ende de Signature van onfen Griffier, op den
31 December 1649.

3. O&roy endeStatuyt, Waerby haer Ho: Mo: flatueren _%dat egeene

verpandingen, befwaringen, ^c.fiaende op Huyfen ende Ervt η binnen de Stadt Huift ende rctforte,
va llabelfullen zijn,die ten regiflre aldaer niet bekent gemaeckt zijn, In date den 31 Decemb, 1649.

tot Huift voornoemt verfuymt is fulcks in train
te brengen.daer door veele Weduwen ende Wee-
fen bevonden worden verkort te zijn, ende dage-
lijcks worden , gevende hnn geit op panden die
meer belaft als waerdigh zijn, ende door bedrogh
de laften verfwegen worden, waer uyt dan Pro-
cef��n komen te ontftaen. Wekken aengemerckt,
SOO IS T, dat wy tot voorkominge van meer-
der difordre ende verloop, gheconfen teert, geac-
cordeertende gheoctroyeert, oock gheftatueert
hebben, gelijck wy confenteren, accorderen, oc-
troyeren ende ftatueren uyt Souveraine macht
mits defen, dat egeene verpandingen, Renten,
verkoopingen ofte befwaringen van Huyfen ende

Hhhh �j Erven,

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen , Saluyt.
DOEN TE WETEN, dat Wy ont-
vangen hebben d'ootmoedige Supplicatie aen ons
geprefenteert uyt den naem ende van wegen Bur-
germeefter ende Schepenen der Stede Huift, in-
houdende dat geheel Vlaenderen door ghepracti-
ieert wort, ende mede in gevolge vanden Placate
vanKeyfer Karel de Vijfde, dat alle verkoopin-
gen, belaftingen, ofte Renten op Huyfen, geregi-
itreert worden, toe meerder verfeeckeringe van
yeder, waer door men ten Regiftre kan gaen fien
wat ende hoe veel een Huys belaft is, Ende dat

-ocr page 619-

Pkcaten, %. Boeck

Staet, haer hier naer precife te reguleren, fonder
ter contrarie te doen, ofte ghedoogen ghedaen te
worden, want Wy fulcks tot geruftheyt van We-
duwen ende Weeien, oock andere geinterefleer-
de Luyden, bevonden hebben alfoo te behooren.
Gegeven inden Hage, onder onfen Cachette, Pa-
raphure ende de Signature van onfen Griffier, op
den een en dertighften Decembris feftien-hondert
ende negen en veertigh.

1217

Erven, ftaende ende gelegen binnen de opgemelre
Stadt Huift, ende 't reflbrt van dien, vallabeJ ful-
Jen zijn, die ten Regiftre by de gemelte Magiftraet
daer toe te ordonneren, niet bekent gemaeckt en
fullen wefen. Waeromme Wy ontbieden, laften
ende beveelen allen Jufticieren, Officieren, Magi-
ftraten ende Inwoonders der voorfz Vereenighde
Nederlanden, ende fpecialijck die vanden Quar-
tiere van Vlaenderen.onder het gebiedt van delen

4. Odroy, voor de Magiflraet der Stede Hul��, alle Ψ roe effen daerinnefy

Vonnijfen heiben gewefen, ende waer van geappelleert wort, aen Jen Rade van Vlacnderen geevan*
gelijeert over te mogen/enden, flellendepart bye tegens parthye. In date den 3 1 December 1649,

houden te zijn haer gewijfde voor den ghemelten
Rade van Vlaenderen te komen ftaende houden.
Waeromme Wy laften ende beveelen allen Juili-
cieren , Officieren, Magiftraten ende Inwoonders
der voorfchreve Vereenighde Nederlanden, ende
fpecialijck den meer-ghemelten Rade van Vlaen-
deren, midtfgaders allen anderen dien het eenigh-
ftnts aengaen mach, hun hier naer precife te regu-
guleren, ende dienvolgens de op-gemelte Magi-
ftraet der voornoemde Stadt Huift, het volko-
men eft�d: defes , ruftelijck , vredelijck, ende
volkomentlijck te doen ende laten genieten, fon-
der oppofitie ter contrarie, want Wy fulcks be-
vonden hebben alfoo te behooren. Gegeven in
den Hage, onder onfen Cachette,Paraphure ende
de Signature van onfen Griffier, op deneen-en-
dertighften Decembris fefthien - hondert ende
negen en veertigh.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Dat Wy op het ver-
foeck aen ons gedaen uy t den naem ende van we-
gen Burgermeeiler ende Schepenen der Stede
Huift in Vlaenderen, de felve geconfenteert, ge-
accordeert ende geodlroyeert hebben, gelijck wy
hun confenteren, accorderen ende oftroyeren
uyt Souveraine macht midts defen, dat fy voorts-
aen fullen mogen volftaen, mits de Procei��n daer
inne fy Vonnifl�n ofte Sententien hebben gewe-
fen ende uytgeiproocken, ende waer van is, ofte
alnoch in toekomende tyden fal worden geappel-
leert , aenden Rade van Vlaenderen refiderende
tot Middelburgh in Zeelandt, geevangelifeert
ende by ghefchrifte over fendende, ftellende par-
thye tegens parthye,fonder oyt ofte oyt meer ge-

5 � <sJBe van Approbatie, op het daer ime geinfereerde C�ntraB, in date den

16 Maert 165 z. tot nederlegginge van queflien ende different en, tujjehen de Regeerders der Stadt
Huift, endede Regeerdersvan Hulfter-ambacht gemaeckt. in date den 16 Mey 165φ

provifionele Sententie ofte Appoinc�emente op
den vijftienden O&ober fefthien-hondert vier en
veertigh , inden Priveen Raede vanden Coningh
van Spangien ghewefen, als over ghelijcke laften
Militaire, ende logeringe, die de felve Stadt heeft
ggehadt, ende verkregen t'federt den voornoem-
den k�cn November fefthien-hondert vijf en
veertigh, tot defen huydigen dage , midtfgaders
oock noopende de contra-preten fien die Burger-
meeiler ende Schepenen van Hulfter-ambacht
daer tegens waren fuftinerende, ende hebbende,
over diergelijcke logieringe, fourieringe, &c. bin-
nen den Ambachte, geduyrende den voornoem-
den termijn gevallen , met meer andere fwaiigne-
den, pretenfien, ende andere moeyelickheyt, om-
me waer van te geraecken,hebben de voorfchreve
refpeftive Magiftraten , oock op het aenporren
daer toe vande refpe&ive Edele ende Mogende
Heeren Commiftarifen , tot het vermaecken van
de Wetten alhier fucceffiveJijck gekomen, eynde-
linge daer over aen gegaen, gemaeckt, ende geflo-
ten eenen abfoluten ende onverbreeckelijcken
Accorde, op ende inder manieren als volght: Te
weten, dat eerft de Magiftraten van Hulfter - am-
bacht aen nemen ende belooven, foo fy doen mits

defen

| E Staten Generael der Vereenighde Ne-
[derlanden, Allen den geenen die defen
.hlleti fien ofte hooren lefen , Saluyt.
DOEN TE WETEN,Alfoodiver-
fche difl�renten ende difputen waren ontftaen
tuiTchen Burgermeeiler ende Schepenen der Ste-
de van Huift ter eenre, ende Burgermeeiler ende
Schepenen van Hulfter-ambacht ter andere zyde,
ende dat fy dies - aengaende onderlinge hebben
ghemaeckt hec Contradt hier naer volgende van
woorde te woorde geinfereert.

Λ Lfoo diverfche difl�renten ende difputen wa-
kren ontftaen tuilchen Burgermeeiler ende
Schepenen der Stede van Huift, ter eenre, ende
Burgermeeiler ende Schepenen van Hulfter-
ambacht, ter andere, noopende de Militaire laften
die de Magiftraten vande Stadt aen die van Hul-
fter - ambacht waren pretenderende, ende goet-
vindende, foauy t krachte van feeckeren provifio-
helen ende ongeteyekenden Contra&e, fonder
date, over de eene helft vande laften Militaire,
ende logieringe vande Guarnifoenen der voorfz
Stede tot ende met den leften November fefthien-
hondert vijf en veertigh ghevolght, op feeckere

-ocr page 620-



		Raeckende Huift en Hulfter-Ambacht.
				ii ja
	*tit9*



defen, die vande Stade Huift prortiptelijck en^e contant op te leggen ende voldoene,eenefommc van vier hondert ponden grooten, daer inne be- grepen de preteniien tot ende met den date van den leften November voornoemt ghevallen » ia ghevolge vanden Contrarie hiervooren breeder vermeit; Infgelijcks noch twee duyfent drie hon- dert vier en tachtigh gulden en fefthien ftuyvers en een half eens, te betalen in drie payen ofte ter- mynen, te weten, acht hondert guldens prima Mey fefthien-hondertdrie ende vijftigh, ghclijcke acht hondert guldens prima Mey feftien-hondert vier ende vijftigh, ende de reilercndc fcven hon^ dertvieren tachtigh guldens fefthien ftuyvers en een half (tot voldoeninge vanden regenwoordigen Contraite) desjafcrs daer aen, ofte prima Mey feftbien-hondert vijf ende vijftigh, ende dat over de vordere Militaire logieringe.fourieringe, ende andere bedachte ofte onbedachte pretenfien ende lallen, &c. t'fqdert den voornoemden Jarc feftien- hondert vijf ende veertigh gevallen, tot date defes incluys, tot het doen van welcke refpeclive beta- lingen niet noodighen fal weien by deStadts Ma- giftraet cenige andere ofte vordere A&c ende Or- donnantie te vervolgen, maer hebben Burgermee- ftcr ende Schepenen vanden voorfz Ambachte, op den valdach van yeder termijn, haerlieder Qnt- fangerdaer toe abfolutclijckgeauthorifeert, waer mede de voorfz Burgermeeftcr endc Schepenen vande Sradt, alle henlieden voornoemde preten- fien hebben afgegaen endc gequitteert, foo iy de fclve zijn afgaende ende quittcrende midrs defen, onder defen verftande, dat Burgermeeftcr endc Schepenen van den voornoemden Ambachte, oock af gegaen, quijt gcfcholdcrf, ende gheremit- teerthebben, midtfgaders henlieden abfolutelick houden voor gefolveertendc voldaen van ghelijc- ke prcrcnficn van logieringe, fourieringe , endc andere Militaire lafteri, hun tot defen dage toe mede over gekommen, ende waer van iy cenigh- fints aiMentie, recompenfie, inftant, ofte vcrgelt vande Stadt fouden hebben konnen ofte mogen pretenderen, gcene uytgefondert, fondernu, ofte naemacls dacr ovcreenigc afkortinge oftequijt- fchelt te mogen pretenderen , dies dat d'intentie van bcyde de Contractanten is , dat alware (d'wclck Godt verhoede) weder cenige nieuwe fwarigheden endc mifverftanden quamen te val- len , al eer de voornoemde ibetalingc vande be- loofde lommen waren gefchict, ofte den valdach ghekomen , dat evenwel de fclve betalinge dies- wegen geenfints on fal mogen achter wcge ghe- houden ofte gefu perfcdeert, ncmacr abfplutelijck volkomen worden, onverlet de felve pretenfien, ende het debath van partye daer en tcgens: WcJ- verftaende dat Burgermeeftcr ende Schepenen vanden Ambachte, by defen Accoorde geenfints gneprejuditicert werden in hare fuftenuen, van in geen Militaire laftcn van Huift, naerdercduclie, als te vooren ghehouden tezijn, 't gcene die van Huift contrarie fuftineerden, cndcSlyven dien- volgens parthyen refpedtive in hacr voorfchreve recht ende fuftenue dien - aengaende in 't toeko- mende onverkort. Ten tweeden, is inden voqr- noemden Accorde oock onderfproocken, dat van omvoortaen aende Magiftraet van Hulfter-am-
			bacht fal incomberen_;ende in vryen ende aWblu- ^fcn eygendomme toekomen dehoogeenrieIcg0 Jurifdie�ie binnen hunnen Huyfcende Erve, ghe^ ftaen ende gelegen binnpnder voornoemde Stadt inde Steenfttate, tuflehen d'Huyfen ende Ervea van Jan Kcroinck, Hcndrick de Koek, Anthony Jacobs Achterftraten, &c. dien volgcnsdat de Eer- de ende gront vanden felven tinyfe binnen den begtypeendeMueren fal zijn ende blyven Bodem ende Eerde van Huiftcr-ambacht, gelijek oock fal weien den gront totten halven vande voorfchreve Steenftratecndc ter breede vanden vootfz Huyi�» op welcke halve Strateiy lieden Magiftraten van den Ambachte by dien altijts fullen mogen recht ende Justitie adminiftreren foo Crimineel alsCi- vil, ende hare Sententie feytelij ck ende opentlijck ter executie ftellen naer hareforme endc inhoudt, inden felven ftant ende forme, al of iylieden 'de felve executie endc rechts-pleginge deden ende doende waren binnen den diftricle vanden voor� Ambachte, fondcr 't minfte empefchement, ken- nifleofte trqubel van yemanden daer inne te mo- gen hebben ofte laten gedoogen. Verklarende ren iclven eifecle de Magiftraet vande voornoemde Stadt, hun den felven gront ende territoir t'ont- maecken,aftegacn,cnde abandonneren, endc aenden voorfz Ambacht* op te dragen, cederen, ende tranfportcren, fondcr daer acn indcr ceuwig- heyt eenigh recht te fullen pretenderen, onder defe conditie nochtans, dat of't geviele cenigen Delinquant, Quaptdocnder, Latirant , Vaga- bonden ende Fugitivc Pcrloqnen inde Stadt wier- den bevonden, vervolght, endc hem eyndelin- ge inden voqricbrcvcn Huyfc retireerde, ende mcynden te onthouden endc fal veren, dat in fulc- ken ghevalle den Bailliuw, endc Officiers vande voornoemde Stadt vryclijck fondcr confent en- de contradictie de felve aldaer binnen endc buy- ten den Huyfc fullen vermogen tcgacn foeck�n, vervolgen, endc uyt halen, omme ter vgnge- niiTe, ofte anderfints gebracht te werden napr bc- hooren; als oock dat den Bailliuw van Huift al- leeneljjck de Borgcrs vande Stadt latiterende of drinckendc ten gelage in 't Landts-huys, fal mo- gen executeren endc apprehenderen over Civile lchulden, ten ware de felve, als hier naer ghe- feght wert yets aende Vyerfcharc of Karncre te doen hadden, met dien verftande, dat oocjk den Bailliuw vanden Ambachte geen Burgeren endeingefetenen over diergelijcke fchuldcn fal mogen apprehenderen, ten ware de felve de Ju- rifdiclic vanden voorfchreven Ambachte hadden gheprorogcert, of anderfints hare Poorterye ghe- renuntieert: Ende fullen oock alle Ingefctenjen vanden meer-genoemden Ambachte mogen vry ende libcr uyt ende ingacn, omme gedachvaert zijnde , haerlieder faceken voor de Magiftraet vanden felven Ambachte te deffenderen, fondcr hinder van arreften, ofteexecuticn van yeman- den t'onderftane, met referve , dat indien de Magiftraet van Hulfter- ambacht 't voornoemde Huys waren abandonnerende, verkoopende, op- dragende , ofte vertranfporterende, dat als dan de voorfchreve vrydommen fullen cefl�ren, endc wederom vervallen aende voornoemde Stadt. Ten derden, is tuiTchen de Contractanten mede onder-

-ocr page 621-



		Μ'. : f; ^ , % ' !;. -i ' ':-.- f" .:, ;■ .,�,


	Placatern j.Boeck			*»3t** die vallen, oftgedaen fullen worden; Alles met referve, dat den jegenwoordigen Contrafte ende Accorde geen kracht nochte efi�dl: en fal heb- ben ende verkrygen, dan naer dat 't felve by de Hoogh Mogende Heeren de Staten Genera�l der Vereenighde Nederlanden fal zijn ghela�- deert ende gheapprobeert, naer welcke appro- batie de weder - zijdts Contrairanten ghehouden fullen wefen hun yeder ende elck in 't byfonder, te laten condemneren voor den Edelen Hove van Vlaenderen binnen Middelburgh, ter vol- doeninge ende volkominge op heerlijcke ende parate executie, fonder verjaerthede. In teyeken der waerheyt zijn b.ier van ter Vergaderinge van beyde de Collegien ghemaeckt twee alleens luydende befcheyden, ende ghede- pefcheert onderde Cachetten vande Stadt, en- de Ambacht, ende by de refpe&ive Magiftra- ten , ende Griffiers onderteyekent, binnen Huift defen fefthienden Martij fefthien - hondert twee ende vijftigh. Was onderteeckent, Dirck van Stall, Emli Duyven, Adriaen -van Vlyflegem, Se- bafliaen de Roy, M. Lanf�erghe, Jean Hoyel. Heb- bende daer nevens op ghedruckt 't Cachet vande ghemelte Stadt Huift in groenen Waflche, mee wit Papier overdeckt. * Lager ftondt, Aldus gherefolveert, gheaccordeert, ende verdragen in 'tCollegie van Hulfter-Ambacht, datum den fefthienden Martij fefthien -honden twee ende vijftigh, In kennifi� van ons onder- ghefchreven. Was onderteeckent, Van Zijll, P. Nuyts , P. de Beaufort , /. Lent�mk , Cornelu Crieckaert, Arnout Macar�. Noch lager ftondt, Ter Ordonnantie van Bu\|germeefter ende Sche- penen van Hulfter - ambacht voorfchreve. Ge- reyekent abfente Griffier, Van Zyll. Hebbende daer nevens mede op ghedruckt het Cachet van Hulfter - ambacht voorfz, in groenen WafFche, met wit Papier overdeckt.

125« onderfproocken, .dat van nu voortaen Bailliu w, Burgermeefters /Schepenen, Griffier, ende Ont- fangervanHulfter-ambacht, voor foo veele die woonachtigh zijn binnen der Stadt, werden ghe- houden te dragen alle Minicipale kommeren ende Men, eealijck, ghelijck BaiUiuw, Burgermee- fier, ende Schepenen der Stede van Huift fullen dragen: Ende fuHen wederom daer regens genie- ten ende jouifferen ghelijcke immuniteyten van vrydommen ende exemptien, als de felve Magi- ftraten vande Stadt .zijη ghenietende, oftenae- maels fouden mogen ghenieten. Item , fal het Landthuys tot het gebruyck van Schepenen Ka- mere gheexhimeert ende t'elckens fayfoene vry gehouden werden van Stadts Accyfen over twee Carteelen Wijns, ende vier Tonnen goet Bier, ghelijck't felve van ouden tyden is geufeertgh�- weeft. Ten leften, was oock tuflchen de Con- tractanten verfchil ohtftaen tercaufe vanden ge- meenfchappe vanden Huys-Armen der Stadt Huift , Lamfweerde, Clynge, Abfdale, ende vordere Hulfterfche Prochie, door dien dat de felve van buytenalle Menfchen ghedencken t'fa- men ghehecht, onderhouden, ende des felfs goe- deren ghemeene ontfaen , innekomende ende geadminiftreert waren geweeft, daer deur als nu onm�gelijck was, te konnen onderfoeck�n ende precyi�lijck vinden, wat pieufe Donatien, Ren- ten, ende andere giften ofte inkomften van We- gen die vande Stadt, ofte der voorfeyde Hulfter- fche Prochie, aenden voornoemden Armen wa- ren ghedaen, dienvolgens alfoo parthyen noch- tans alsnii daer van verftonden fcheydinge ende f�paratie te maecken, 't felve niet anders en heb- ben konnen doene, dan in't rauwe daer inneee- nen flach flaen , over fulcks , foo hebben de voornoemde Magiftraet vande Stadt belooft, foo fy doen midts defen, vande voorfchreve Arme goederen aende Magiftraet van Hulfter-ambacht te geven ende afl�gneren, ofte doen doene tot on- derhout vanden Armen der voorfchreve Hulfter- fche Prochie jegenwoordigh zijnde, ofte nae- maels te komen, tot acht en twintigh ponden grooten 's Jaers, die fy aende felve Burgermee- fier ende Schepenen vanden Ambachte, ofte des felfs Arm-meefters vande felve Hulfterfche Pro- chie moeten voldoene, met tranfportvan fuffi- fante ende wel ghehypotheecqueerde Renten, ftaende op gronden liggende op den Bodem van den voornoemden Ambachte, ofte wel die op ghelijcke panden onder den meer-ghemelten Ambachte forterende , te verfeeckeren ende befetten, ten contentemente vande voornoemde Magiftraet van Hulfter-Ambacht, het welck ghedaen wefende, de felve Magiftraten vanden Ambachte, die vande Stadt Huift, endehaere Naerkomelingen, ontheffen ende ontilaen van alle vordere bekommernifl�n , ofte te doene reeckeningen: Nochtans met dien verftande, dat alle Aelmoeil�n, Collecten, Teftamenten, ende andere pieufe giften , nu voortaen ftaende te doene, fullen volgen ende geproffiteert worden by den Armen vande plaetfe in wiens diftri�tdat

			S O O IS Τ, dat Wy naer ghepomen advis des Raedts van State, den negen»en twintighften Aprilis leftleden gheformeert, ende deliberatie daer op gevolght, goet ghevonden hebben, het voorfchreve Contract te approberen ende ratifi- ceren, gelijck Wy het felve approberen ende ra- tificeren midts defen: Laftende ende beveelendc dien volgens parthyen wederzijdts hun naer den inhouden van dien te Reguleren , fonder daer tegens t'eenigen tyden yets te doen ofte te laten ghefchieden, onder wat pretext het oock foude mogen wefen , dire�teJijck ofte indi- redtelijck. Gedaen ter Vergaderinge van de hoogh» ghemelte Staten Generael , inden Hage, den fefthienden Mey fefthien - hondert vier ende. vijftigh.


					HET

-ocr page 622-

1233 Raeckende de Juftitic op cfe Kufte van Guinea. 123 4.

Het sev. e N^rD e d^e l.
O��royi verleent aende Magiflraet van 't Hooge ende Lage Sas van (jent,

toilet overfenden van Proceffen hy haergtdefinieert, aenden Raedt van Vlaenderen, waer voor defclve in
Appel mochten komen te dienen. In date den zo Mey 1656.

^p:

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen iien ofte hooren lcfen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, DatWyop
het verfoeck aen ons ghedaen uyt den name ende
van wegen Bailliuw, Burgermeefter ende Schepe-
nen van't hooge ende lage Sas van Gent in Vlaen-
deren , de felve geconfenteert, geaccordeert ende
gheoftroyeert hebben, gelijck wy hun confente-
ren, accorderen ende octroyeren uyt fouveraine
macht mits defen, dat fy voorts aen fullen mogen
volftaen.mits de Proceffen daer inne fy Vonniifen
of Sententien hebben ghevvefen ende uytgefpro-
ken, ende waer van in toekomende tyden lal wer-
den gheappelleert aenden Rade van Vlaenderen
refiderendetotMiddelburghin Zeelant, ge�van-
gelifeert ende by gefchrifte over fendende,ftellen-

de pafthye tegens parthy�, fonder oyt �fteoyt
meerder gehouden te zijn haer ge wijfde voorden
gemelten Rade van Vlaenderen te koniien ftaen-
de houden. Waeromme wy laftenendebeveelen
allen Jufticieren, Officieren, Magiftraten endeln-
woonders der voorfz Vereenighde Nederlanden,
endefpecial�jcken den meer-gemelten Raede van
Vlaenderen, mitfgaders allen anderen die hetee-
nighfints aengaen mach, hun hier naer precyfe te
reguleren, ende dienvolgende d'opgemelte Magi-
ftraet van 't voornoemde Sas van Gent het volko
men effect defes, ruilelijck, vredelijck ende vol
komentlijck te doen ende laten genieten, fonde*
oppofitie ter conftarie, want w^Ty fulcks bevonden
hebben alfoo te behooren. Gegeven inden Hage_ronder onfen Cachette, Paraphure ende de Signa?
ture van onfen Griffier, op den 20May 1656. '

HET ACHTSTE DEEL.

A�te, op 't adminiflreren yande hftitie opte T^ufle van (juinea. In date den

%l Jiflij 1614.

vooft in het Fort van Naflau, opte voorfchreve
Kufte van Guinea, die nu zijn, of inder tijdt wefen
fullen, om alle die geene die vanden voorfchreven
Boots-volcke vandefifoopvaerdye-fchepen ende
Handelaers ten vallen Lande, ofte opten ftroom
eenige delicten ofte moetwillebegaen, ofte be-
dry ven , te mogen refpeftive vangen ende bekla-
gen voor den Commandeur , ende den Krijghs-
Raedt van het Fort van Naflau, die rtu zijn, ofte
inder tijdt fullen wefen, den wekken wy com-
mitteren ende gheven macht ( boven de macht
henluyden by ons te vooren over het Krijghs-
vokk gegeven) om de voorfchreve Delinquanten
ende moetwillige te itraffen , met boeten , pe-
nen , amenden ende lijf- ftraf��n , totter doodt
incluys , naer exigentie van hare meriten, ach-
tervolgende de Rechten ende Couftumen van
defe Landen: Behoudelijck dat nevens den voor-
fchreven Commandeur ende Krijghs-Raedt, oock
ftaen ende ftemme hebben fullen over de Judica-
ture vande Proceffen, die onfen Fifcael tegen foo-
danige Delinquanten fal intenteren , alle de
Schippers vande Koopvaerdye-fchepen die inder
tijdt opte voorfchreve Kufte van Guinea fullen
zijn, die welcke vier en twintigh uyren te vooren
om in den Raedt te verfchynen, gheinfinueert
fullen worden. Gegeven onder onfen Contre-
zegel ende de Signature van onfen Griffier, in
's Graven-Hage, den een en twintighften dach der
Maent van Julio in 't Jaer fefthien-hondert ende
veerthien.

|ΓεΙ{@ E Staten Generael der Vereenighde Ne-
I IPf) ^^e^^an^^en' ^AUen den geenen die $tfcn
1mU folien fien ofte hooren lefen, Saluyt.
.^■^DOEN TE WETEN,Alfoot'oi.
fer kennuTe ghekommen is, dat eenige van het
Scheeps-volck vande Koopvaerders, ende van
den geenen die om te trafficqueren varen uyt defe
Landen op die Kufte van Guinea, aldaer ghekom-
men zijnde, hen niet en ontfien verfcheyde excef-
fen ende moetwillen te plegen, foo op de Stroom,
als fonderlinge foo wanneer fylieden aen Landt
komen, verongelijkende ende qualijck hande-
lende de Ingefetenen vande voorfchreve Landen,
fonder dat fyluyden wederhouden werden deur
tefpe&van eerbaerheyt ofte ontfagh van Juilitie,
waer deur de goede reputatie van oek Landen
feer werf ghekrenckt, ende de Ingefetenen vande
voorfchreve Landenvan Guinea vergaderen ee-
nen hact tegen alle onfe Onderdanen in 'tghe-
meen, die ten laetiten foude mogen uytberften,
tot fchade vande geene die fulcks niet en hebben
verdient, ende verftoorniffe vanden gheheelen
Koophandel aldaer. SOO IST, datWyom
daer tegen te verfien, begeeren dat foo wel goede
ordre ende difcipline ghehouden werde onder het
acheeps-volck , ende de geene die om te traffic-
queren uyt defe Landen opte voorfchreve Kuilen
«omen, als onder 't Volck van Oorloge, 't welck
wy opte voorfchreve Kufte in dienfte hebben, ge-
authorifeert hebben, ende authoriferen mits delen
onlen Advocaet Fifcael, ende Geweldige Pro-

HET

111

■■a^j.iifchj.....

-ocr page 623-

tij5 PlacatenJ. 5_tBoeck� 5-Tit. 9.Deel. n^

HET NEGENDE DEEL.

t � Ordre van %egierwgef�o in Tolkte ah lufiitie, inde Tlaetfen verovert

ende te veroveren in Wefi-Indien. In date den 13 OEioler 162,9.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyc.
DOEN TE WETEN, Alfoo ons
van wegen de gheodroyeerde Weft - Indifche
Compagnie is vertoont ende te kennen gegeven,
dat tot beter diredie van faecken.der felver Com-
pagnie noodigh ende dienftigh foude zijn, dat on-
der onfe authoriteyt, by de felve geodroyeerde
Compagnie feecker ordre van regieringe, foo in
Policie als Juftitie, inde Plaetfe ofte Plaetfen (met
Go'des hulpe) te veroveren, wierde gheftatueert,
ons tot dien eynde geprefenteert hebbende feec-
ker Concept ende beraminge van ordre by haer
in geftelt: Verfoeckende daer�p onfe approbatie.
SOO I S Τ, dat Wy de felve rype�jck gheexa-
mineert hebbende, ende op alles naer behooren
gelet, onverminderthet Odroy aende felve Com-
pagnie gegeven, gheftatueert ende geordonneert
hebben, ftatueren ende ordonneren by defen de
Poinden hier nae volgende.

UIL

Den Afl�iTor voor fijn vertreck fal hem laten
cre�ren Notaris, om tot maecken van Teftamen-
ten, ende andere legale Aden te konnen werden
gebruyckt, ende fal hebben de emolumenten van
de Secretarye, op fulcken lyfte als hem mede fal
werden gegeven.

Alfoo de Raden fullen ghelijck zijn in Ampt
ende qualiteyt, fal een vande felve by Maentlijcke
ommegangh Prefideren, die de propofitien doen,
ftemmeft collederen, ende by de pluraliteyt van
de felve, concluderen fal.

VI.

Het fitten, ende de beurten van 't prefideren in
den Raedt fal voor eerft gaen op dek ordre: dat
Amfterdam fal hebben de ecrfte plaetfe: Zeelant
de tweede: Amfterdam de derde: de Maes de
vierde: Amfterdam de vijfde: Zeelandt de feite:
Noorder-quartier de fevenfte: Groeningen de
achtfte : Amfterdam de negende. Ende foo wan-
neer by afgangh van eenige Raedts - Perfoonen,
andere inde plaetfe werden ghefnrrogeert, fullen
voortaen de nieuw aengeftelde in 't fitten ende
prefideren hebben de lefte plaetfe, fonder aenfien
van wat Kameren die voor geftelt worden.

VII.

De Raden ende Afl�iTor fullen op hare Com-
miffie doen deneedtvan ghehoorfaemheytende
ghetrouwigheyt aende Heeren Staten Generael,
ende de Weft-Indifche Compagnie, ende dat �y
hare Inftrudie, generalen ende particulieren larf,
by naerder Refolutie vande Negenthiene te ghe-
ven, naer fullen komen ende gehoorfamen,fonder
eenige particuliere beveelen van eenige Kameren,
tegen of buyten de felve te ontfangen, ende bree-
der volgens 't Formulier van eedt, daer toe hier
nae geconcipieert.

VIII.

't Collegie vanden Raedt fal hebben het opper-
fte gefach ende diredie in aUe faecken van Regee-
ringe, Policien, Finantien ende Juftitie; Ende fal
een yegelijck van wat qualiteyt, ampt, dienit,
conditie ofte natie hy zy, op alle Plaetfen, Have-
nen ende Reeden inde limiten vande Compagnie,
ftaende onder 't ghehiedt vande Heeren Staten
Generael, gehouden zijn hare Refolutien, Gebo-
den ende Verboden te gehoorfamen, ende naer te
komen, op pene van gneftraft te worden, ofdaer
ter Plaetfe, ofte herwaert over te werden ghefon-
den, naer merken ende gelegentheyt van iaecken,

1 - ^1X�

Ende voor eerft fal den Raedt door de Kercke-

Dienaers doen aenftellen ende oeff�nen den pu-
blijcquen Godts-dienft,naer de ordre vande Chri-
ftelijcke Gereformeerde Kerck�n defer Provin-
tien,conform Godes hey lige Woort, ende de For-
mulieren van eenigheyt by de khe aen genomen.

X.
De Spaignaerts, Portugiefen ende Naturelen

van

Kameren vande geodroyeerde Weft-Indi-

fche Compagnie, elck voor haer contingent
inde adminiibratie, fullen difpicieren negen eerlijc-
ke Perfoonen, Ingeboornen der ge�nieerde Pro-
vinci�n , ofte mde felve ghewoont hebbende den
tijdtvan feven Jaren, de Gereformeerde Religie
toe ghedaen, ende ervarend faecken van Policie,
Juftitie ende Commercien, immers in eenigeder
ielver foo yeele mogelijck fal zijn te bekomen 5
de Kamer van Amiterdam vier, Zeelandt twee,
de Maze, Noort-Hollandt, Groeningen elcx een,
welcke ter Vergaderinge vande Negenthiene in-
gebracht, ende daer geapprobeert zijnde van we-
gen de felve, fullen werden geprefenteert aende
Heere.11 Staten Generael, om oock by haer Ho:
Mo: geapprobeert, e«de geordonneert te werden
tot een Collegie van Raden over de te veroveren
Plaetfen , onder de ghehoorfaemhey t van haere
Ho: Mo:, die de felve daer toe fullen doen expe-
di�ren behoorlijcke Commifile.

II.

't Voorfz Collegie van Raden fal worden gead-
jungeert een Rechts-geleerde, met Tytel van Af-
fei�br, te eligerenby de Vergaderinge vande Ne-
genthiene, die alle befoignen ende Vergaderingen
vandenRaedtbywefen.ghevraechtzijnde, fijn
advis geven, allenotitienende Regiftershouden,
Brieven depefcheren, de felve, ende alle Aden
onderteyckenen; kortelijckhetAmptvan Pen-
fionaris ende Secretaris, in Policie ende Juftitie,
op den voet vande goede Steden inde Vereenigh-
de Provintien, bedienen fal.

III.

Den Afl�iTor fal't voorfz Collegie onderwor-
pen zijn, ende ghehouden te gehoorfamen, ende
lal by 't felve uyt fuffifante redenen mogen af ge-
ilelt, ende t'huys gefonden worden.

-ocr page 624-

" "

■■""'■■".....Ρ---------:~~~

1237 Ordrc van Regiennge in Wefl>Indien.

1238

van den Lande, 't zy Roomfch ofte Joots-gefin-
de, fullen gelaten werden by hare vryheyt,fonder
moeyenifle ofte onderfoeck in hare confcientien,
ofte particuliere Huyfen: Ende en fal oock nie-
mant hem bevorderen de felve eenigh belet, ver-
itoorniife of hinderinge te doen,alles op arbitrale,
oock naer ghelegentheyt rigoureufe ende exem-

plare correftie.

^F XI.

Alle Jefuiten, foo Paters ofte Priefters, alsMo-
nicken, of hoe die zijn ende heeten, fullen uyt alle
Plaetfen vande ghehoorfaemheyt vande Heeren
Staten Generael wefen ende blyven ghebannen,
fonder daer in te mogen komen, op pene van ghe-
vanckelijck naer dei� Landen te werden gevoert.
XII.

Van alle andere Geeftelijckheyt, ende ordren
van Mans ofte Vrouwen, geene uytgefondert, en
fullen geen Kloofters , Conventen ofte Collegien
mogen wefen.

⁶ XIII.

De Raden fullen metten eerden inftellen een
ofte meer Scholen naer eyfch ende gelegentheyt,
daer over fettende Meefters die profeflk doen van
de Gereformeerde Religie, goet van leven zijnde,
ende bequaem om de JongeJenght in lefen,fchry-
ven,kenniil� ende dienft Gods ende anders te on-
dervvyfen.daer toe voor alle andere fullen werden
gebruyckt, de Perfoonen die totten Schooldienft
van hier werden aen genomen ende gefonden, ten
ware datter wettelijcke redenen voor quamen ter
contrarie.

XIIII.

De Raden fullen met alle mogelijcke middelen
ende devoiren doen houden ende conferveren de
publicque ruile, flilligheyt ende eendracht tuf-
fchen alderley Luyden, ende Perfoonen onder
haer gebiedt verkeerende, lnwoonders,Soldaten,
Scheeps-volck ende andere, van wat Natie, ftaec
ofte conditien die zijn, voor al ende fonderlinge
forse dragen, dat de Spaignaerden, Portugefen
ende Naturelen vanden Lande, die haer inde Ste-
den , Forten, te Lande, aende Zee, ofte oock te
Schepe , onder 't ghebiedt ertde protexie vande
Heeren Staten Generael begeven, in hare Perfoo-
nen, Vrouwen, Kinderen, Familie, Huyfen, Geit,
Koopmanfchappen,ende alle goederen geen uyt-
gefondert , geen gewelt, overlail ofongelijck aen
ghedaen en werde, maer tegens alle 't felve wel
ende behoorlijck werden befchermt, doende alle
de geene, die contrarie deden, ilrafl�n met rigeur
aenden lyve, anderen ten exemple, naer merken
vande faecke.

XV.

Sullen voorts de Raden trachten met alle ghe-
legentheyt, \ rientfchap , handelinge ende Com-
mercie te maecken met Naebuyrige ende omtrent
gelegene Heeren ende Volcken, oock Alliantien
ende Verbonden , tot af breuck ende fwackinge
vanden Coningh van Spaignen, fijne Onderda-
nen ende Adherenten, ende meefte vorderinge
van 't ghemeene befte vande Compagnie, maee-
kende de voorfz Tradiaten van wegen ende inden
name vande Ho: Mo: Heeren de Staten Generael,
endede Weft-Indifche Compagnie: ende fullen
over alle de felve eerit ende alvooren nemen het

advis vanden Generael ende Gouverneur.
XVI.

■Alle Landen, Huyfen, Ingenios, gronden van
Erven, Dominiale Rechten, ende inkomen, toebe-
hoorende den Coninck van Spangien, fyne Ad-
herenten ende Onderfaten, oock de Portugefen
die haer onder de Regiennge vanden Coninck
van Spaignen fullen houden, mitfgaders alle goe-
deren aenkomende de Jefuiten , ende andere
Cloofters of Collegien van Geeftelijckheyt, van
wat otdre die mogen wefen, fullen dadelijck by
de Raeden werden ghefayfeert, ende tot prof�jte
vande Compagnie geconfifqueert, doende de fel-
ve pertinentelijck regiilreren, adminiilreren ende
beneficieren,ende hetinnekomen verantwoorden
nae behooren.

XVII.

Maer de Spaignaerts, Portugefen ende Nature-
len vanden Lande, die haer begeven onderde Re-
gieringe ende ghehoorfaemheyt vande Heeren
Staten Generael, fullen haere Ingenios, Landen,
Huyfen ende andere goederen behouden, ende
in 't vrye befit ende ghebruyck der felver werden
gemainteneertende befchermt, als vooren gefegt
is: Ende wanneer fy komen te fterven, fullgn alle
hare goederen by fucceflie, ab inteftato, ofte by
Teftamente komen op hare Erfgenamen, niet
woonachtigh ten tyde van haer overlyden, onder
de ghehoorfaemheyt vanden Coninck van Spai-
gnen ofte fijne Adherenten, Vyanden vande Ge-
�nieerde Provintien, in wekken ghevalle alle de
voorfz fucceffien confifcabel fullen zijn ten pro-
f�jte vande Weft-Indifche Compagnie.
XVIII.

De Landen die onbeheert zijn, ofte woeil ende
ongebouwt blyven leggen, ende tot culture kon-
nen werden gebracht, lullen de Raden uyt geven
aende Colonien, die daervan wegen de Compa-
gnie zijn, ofte fullen komen, om te werden ghe-
bruyckt ende gebouwt, elck naer haer aert, eyfch
ende meeften oorbaer, ende op de felve gewinnen
Vruchten, foo tot de Lijf-tochte als Negotie noo-
digh. De Colonien fullen de uytgegeven Landen
befitten, voor de eerfte vijfjaren vrye, alleenlijck
met recognitie, ende regiftratie vande felve, alf�o
van wegen de Compagnie te hebben aengeno-
men, ten eynde van welcke vijfjaren, daer op gc-
ftelt, ende by de Poflefieurs ten behoeve vande
Compagnie Jaerlijcks uytghereyckt fal worden
fulcken recht van Chijns ofte Erfpacht, midtfga-
ders van Thienden van Vruchten, als de Compa-
gnie naer gelegentheyt redelijck vinden ende or-
donneren fal.

XIX.

De Jacht, Viflcherye ende Vogelerye, fal alle
Inwoonderen ende Onderfaten vry ftaen , midts
dat de Raden forge dragen, ende ghevoeghlijcke
ordre fullenilelleft, dat de fpecien van VVildt niet
en werde door d� ongeregeltheytin't exces van
vangen vernielt ende uyt geroeyt, maer de geene
diedaerzijngeconferveert,ende andere die daer
noch nieten zijn, ende foudenkonnenaerden,
noch werden gefet ende voort geplant.

XX.

De Raden en fullen geen Coloniers op andere

Plaetfen mogen fenden ofte planten, fonder al-

I i i i ij vooren

-ocr page 625-




	1239
		*PlacatetL/. 5Boeck**	140 conditie hy ware , yetwes van 't voor-verhaelde quame uyt te vinden, fal de felve, fijn Erfgenamen ofte recht hebbende, tot een recompenfe ende vereeringe ghenieten het twintighite part van het fuyver provenu vande voorfz Minen, Geileen ten ofte Peerl-viffcherye, ende dat voor den tijdt van de eerile vijf achter een volgende Jaren , te reec- kenen vanden dach af dat de Compagnie de felve aen ghenomen ende gedaen bearbeyden heeft, als mede het twintighfte deel vanden ghevonden Amber. XXVI. Welverilaende naer dat alle onkoften fo van 't bearbeyden, als nootwendige inilrumenten ende gereetfehap daer toe dienende, daer van voor af- ghetrocken, ende gedefalceert fullen zijn. Ende fal voor den eerden Vytvinder ghereeckent wor- den, die het felfde eerft aenden Raedt aldaer, ofte alhier aende Compagnie openbaert: Ende indien fulex by yemant uyt gevonden, ofte* totfyne ken- niflengekomen zijnde, moetvvilligh werde verfwe- gen, fal de felve daer over arbitralijck, jae oock nae ghelegentheyt ende importantie vande faeck werden geilraft. XXVII. De provifien van Vivres, Wapenen, endealder- ley Amunitie van Oorloge, die van hier tot voqr- raet over fullen werden ghefonden , of oock daer op den Vyandt mochten werden verovert, fullen de Raden beforgen, dat ordent�jck, ende op In- ventaris , inde Magafijns gelecht, voor verderven bewaert, ende wederom daer, ende alfoo den dienft vande Compagnie vereyfichen fal.uytge- levert werden, doende van alles houden pertinen- te notitie. XXVIII. De Raden fullen op alle Militaire ofte Oorlogs deliberatien, ende op andere faecken van gevvich- te, foo dickwils henluyden goet ende oorboir duncken fal, in haer Collegie ontbieden den Ge* neraelende Gouverneur, ende by advis ende de- liberatie derfelver, met pluraliteyt van ftemmen, refolveren op alle Oorloghs - expeditien van im- portantie , te Water ofte te Lande, van nieuwe Fortificatien te maecken, Guarnifoen te leggen, ofte verleggen,daer toe den Raedt oock de Paten- ten lal gheven, Hoofden ende Conducteurs over eenige Trouppen, Entreprifen ofte exploicten or- donneren, ende watdiergelijcke van ghewichte voor vallen mach. Ende fullen de voorfz Gene- rael ende Gouverneur inden Raedt vry acces heb- ben, foo dickwils fy eenige faecken hebben aen te dienen,ende daer op met den felven Raedt helpen delibereren, nemende haren rangh ende celTie naeft den Prefident inder tijdt : Totte vacante plaetfen van Capireynen, Lieutenanten over de Compagnien , fal by den Raedt werden ghedaen nominatie van drie bequame ende naerbehooren gequalificeerde P�rfoonen,waer uyt by den Gou- verneur een tottet vacerende Ampt fal werden gekooren, die vanden Raedt by provifie Commif- i�e , ende daer nae vande Compagnie A<fte van Ratificatie ontfangen fal. XXIX. De Vendrighs fullen werden gheilelt by d^ Gouverneur; endedeAdelborften, Sergeanten, Cor-


vooren de gelegentheyt ende afteyckeninge van dien, aende Compagnie over gefonden te hebben, met pertinente ende volkomen difcriptie vande felve , ende aenwyfinge vande commoditeyten, voordeel ende dienden dier van fouden zijn te verwachten, om daer op by de Compagnie ghere- folveert, ende fyluyden daer toe met particuliere ordre ende Inftrudtie gheauthorifeert te mogen werden. XXI. By Γ00 verre eenige Plaetfen inde Limiten aen 't vaile Landt, ofte de aengelegene Eylanden, voor de Compagnie quamen te werden verovert, ende in ghehouden, fullen de Raden met advis vanden Generaelende Gouverneurbeforgen, dat tyde- lijck derwaerts werde gefonden alfulcke afliiten- tien ende behoeften van Schepen.Volck, Ammu- nitien ende Vyvres, als totte confervatie vande felve noodich fullen wefen, ende daer over ftellen met Commiffieende Initruitie bequame ende ge- trouwe Officiers, tot directie ende beleyt van faecken van defenfie, Politie, Negotie, admini- ftratie ende anders aldaer vallende, alles foo nae ende ghelijckformigh de ordre die by defen werdt gheitatueert, over de te veroveren Plaetfen, als doen��jck wefen fal: alle welcke Officieren ende Regieringe, oock vanden Raedt der voorfz Plaet- fe dependeren, de felve gefubordineert ende on- derworpen fullen zijn. XXII. De Raeden met advis vanden Generael ende Gouverneur, fullen conforme het vierde Articule van het Octroy te wege brengen, met alle doen- lijcke middelen, dat de fchade die de Compagnie aen ghedaen mochten werden door bedroch in fchijn van vrJentfchap, met quaet traclement en- de afhouden van penningen ofte goederen, mo- gen werden gerepareert. XXIII. Soo wanneer eenige Schepen ende goederen op den Vyandt verovert werden, fullen de Raden ordre ftellen , dat alle de felve wel werden be- waert, behoorlijck geinventarifeert naer de waer- dye aldaer te Lande ghetaxeert, ende fonder eeni- ge verminderinge, ende diffipatie herwaerts over gefonden, alleenelijckdaer behoudende'tgeene bederfl�lijck , ofte anderfints daer dienilelijck ware om gheconfumeert ofte verhandelt te wor- den , het welcke fy aldaer op het alderprofyte- lijckfte fullen doen employeren ofte benefkieren, elcks naer fynen eyfch ende conditie, ons daer be- neffens over ilierende pertinente fpecificatie van de fchade aen onfe Schepen, Waren ende Volck in 't veroveren geleden. XXIIII. Alle Mineralen nieuw ghevonden, ofte noch te vinden Mine van Gout, Silver, Kooper, ofte eeni- ge andere Metalen, als oock van Geiteenten, Dia- manten, Robynen endediergelijcke, midtfgaders de Peerl-viffcherye, vindinge van Amber, fullen alleenlijck by ofte van wegen de ghemeene Com- pagnie , ende tot profijte vande felve, bearbeydt ende geconverteert moeten worden. XXV. Doch foo yemant vande Inwoonders, Guarni- foenen, Colonien, oft anders van wat Natie ofte

-ocr page 626-




	1241 Ordre van Regierin Corporaels by de Capiteynen elck in fijn Compa- gnie , alle welcke torre voorfz Officien fullen ge-	II42 ftratie ende �ntfanck van 't inkomen van aJled� vafte goederen, Domeynen ende heerlijcke Rech* ten, die by confifcatie ofte occupatie de Compa- gnie aen komen fullen. XX XVI. Van Thollen,Thienden, Erf-pachten,Chijnf�n, ende andere Impofitien ofte recognitie, ende ge- neralijck van alle penningen ende inkomften, die tot profijte vande Compagnie fullen vallen, geen uytgefondert. XXX VIL De Prinfen ende conqueften op den Vyandc verovert , van Koopmanfchappen ende andere goederen, die niet herwaert over gefonden, maer aldaer moeten werden gebeneficieert ofte verhan- delt, fullen de Treforiers onder pertinente Inven- taris ende taxatie, gheatteft eert ende geteyekent naer behooren, ont�angen, ende weder over leve- ren aende Commifen, nemende daer van acquit ofte recepiffe, om de Mvc daer mede op hare reec- keninge te verantwoorden. XXXVIII. Ende fullen de Commifen voorts aen de Com- pagnie refponfabel wefen het provenu van de voorfz goederen. XXXIX. Om alle abuyfen ende difpuyten voot te komen, fullen de Treforiers van alle haere �ntfanck , aen alle de geene die eenige betalinge doen, gheven Quitantie. XL. De Treforiers fullen doen de Maendelijcke be- talinge aen h$t Volck van Oorloge, in de te ver- overene Plaetfe, aen elck Man hooft voor hooft, op de Monfter-rollen. XLI. Aende Guarnifoenen, liggende buyten de te veroverene Plaetfe, op eenige Forten aen 't vafte Landt, ofte op Eylanden, fullen'de penningen van haer foldye ghefonden werden, ende de betalinge mede hooft voor hooft gedaen werden by een van de Commifen, die daer toe by den Raedt fal wor- den gecommandeert, de welcke over brengen fal verificatie oft acquit, geteeckent by de Officieren vande Compagnie. X L 11. De Treforiers fullen mede doen de betalingen van alle Wercken van Fortificatien, ende anders het publijcq vande Compagnie aende Steden en- de Forten aengaende, foo vande beftedinge naer voorgaende openinge ende fatisfactie, conform de beftecken, als vande dach-loonen, doende nemen behoorlijcke opficht, dat de Compagnie daer in nieten werde gefraudeert. XLIII. Alle betalingen fullen moeten worden gedaen op Ordonnantien in't Collegie gerefolveert, ende geteyekent by den Prefident, ende noch een, ten minften by een vande voorfz Raden, geen Trefo- rier zijnde , nemende voorts quitantie vanden Ontfanger vande betalinge $ fonder welcke Or- donnantie ende Quitantie, geen parthyen in uy t- geef fullen werden gepafl�ert. XLI1II. De Treforiers fullen van alle penningen diefy fullen ontfangen ende uy tgeven, de fpecien aen- liii iij teec-

houden zijn te kiefen de bequaemfteendeerva rentfte Soldaten, fonderlingh reguard nemende, dat de geene die haer wel hebben gequeten, ende beft meriteren, met foodanige advancementen werden gerecompenfeert. XXX. De monfteringe vande Compagnien fullen ge- daen worden op fulcke tyden ende plaetfen, ende foo menighmael als den Raedt ordonneren ende �oet duncken fal, ende dat by ende ten overftaen van twee Gecommitteerden uytten felven Raedt, eeen Treibriers wefende. ⁵ XXXI. Over de Monfteringe, ende voorts alle Krijghs- difcipline, generalijck fullen naer gekomen ende voor Militaire Wetten geabferveert werden,voor eerft, den Artijckel-brief vande Compagnie, ende voorts de Ordonnantien, Placaten ende Artijc- kel-brief by de Heeren Staten Generael gemaeft, over de Militie van defe Landen, in alles daer de felve tottet Volck ende faecken van Oorloge van defe Compagnie ghebruyckt ende gheappliceert werden kan. XXXII. De Poorten vande te veroverene Plaetfen fulle werden ghefloten met twee verfchcyden floten, waer van den eenen fleutel fal zijn onder den Pre- fident vanden Raedt, ende den anderen onder den Gouverneur, ende by fijn abfentie onder den Vice-Prefident, aenden weicken den Gouverneur uytter Stadt gaende, ghehouden fal zijn fynen fleutel te leveren. XXXIII. Het woort vande Wacht fal alle Avonden ghe- geven worden by den Prefident, ende door de Wacht-meefter met een geflooten ende verfegelt biljet ghedragen werden aenden Gouverneur, die het felve voorts uyt fenden fal daer 't behoort: De Wacht-meefter om de Poorten 's morgens te openen, fal de voorfz fleutels tot den Prefident ende Gouverneur halen, ende terftont wederom brengen, ende des avonts om de Poorten te fluy- ten van gelijcken doen, fonder dat hy de fleutels of daeghs ofte des nachts by hem houden, of ye- mant anders fal mogen vertrouwen; Ende fal de felve Wacht-meefter werden geftelt by de Raden, met advis vanden Gouverneur. X X X 1111. De Finantienin ontfangh endeuytgeef, fullen werden gheadminiftreert by twee uyt den Raedt, dienden naem fullen hebben van Treforiers, waer roe de twee eerfte fullen werden geftelt alhier by de Vergaderinge vande Negenthiene, om ter eer- leer aenkomfte terftont inde bedieninge te treden, ende naer fes Maenden fal een vande Mvq afgaen W°°^cin8^e>^ende een ander in fijn plaets, uyt en- ne by den Raedt werden gefurrogeert, ende alfoo voorts ghelijcke furrogatie van een alle fes Maen- den werdengedaen, foo datelcken Treforier, be- "alven den Voorfz eerft afgaenden, dienen fal den Jdt. vaneen Jaer, ende fullen r/haren aenkomen, aenden Raedt doen den eedt daer toe ftaende. _n XXXV. De voorfz Treforiers fullen hebben de admini-

-ocr page 627-

■

Placaten, s^Boeck. 5. Tic. 9�.Deel. u₄

1243

tceckenen cnde fomm

de welcke de Soldact ofte Soldaten, ofreoock'het
Scheeps-volck zijn liggende, de welcke mede
haer ftemme daerinnefuiicn hebben

Lil.

Des foo fullcn de Capiteynen ende andere Mi-
litaire Officieren, gehouden zijnde mifdadigc on
derdaet, cnde in flagranti delifio, te apprehfnde-
ren, ofte doen apprehenderen, ende leveren in
handen vande voorfz Juititie, ende voorts de fu-
ilitie, foo in 't doen van apprehenficn als execu"
tien, preftcren mamforte ende aiMentie doen, f₀�
naer cyfch van faecke.endc totdepublicqueruftc
noodich wefen, ende by den Raedt fal worden
geordonneert.

LUI.

Om de mifdadigc te apprehenderen, de execu-
tien vande Sententien te bevorderen endeai�ftc.
ren , ende voorts opficht te hebben over hetmain-
tenement vande Ordonnantien en Civilc Keuren
foo by de Compagnie, ais door de Raden te maec-
ken , endede overtreders te doen corrigeren, fal
gbeftelt werden by den Raedt cenen Schout,'ofte
Subflituyt vanden Advocaet Fifcael, cnde onder
den felvendrie 'sHceren Dicnaers.
Lil 11.

De Juititie Criminele fal geadminiftreert wer-
den by het Collegie vande Raden, in ghefpannen
Vycricbare, ter ace ufa tic ofte aenklachte vanden
Advocaet Fifcaek

LV.

In' t beleyt vande Criminele Proceduren, fcher-
pc examinatie, fententieren over de mifdadiee

____1________^_ .in n- - . . . . o »

cxprcflclijck daer toe te houden.
XLV.

Tegens cnde voor het omkomen van elcke fes
Maenden, fullcn de Trcforicrs maecken fommier-
lijeken ilaet ende ballancc van haer Comptoir,
cnde de fel ve acndcn Raedt exhiberen , al eer den
afgaenden fyncn dienft. verlaten, of den aenko-
fnenden indeadminiftratie fal mogen treden.
XLVI.

Ende binnen vcerthien dagen , uytterlijck drie
wceckendaer nacr,fullcn die afgegane ende aen-
geblevene Treibriers, gehouden zijn te doen aen
't Collegie vanden Raedt, de reeckeninge van
haerics Maentlijckcadminiftratic, op de verbeur-
te van drie Maendengagic, ende dien onvermin-
dert voorts fondcreenighdilay daer toe by mid-
del van gyfelingc te werden ghcconftringeert, fon-
der dat fy voor het doen, cnde fuy veren vand� fcl-
ve reeckeninge, inden Raedt ceifie hebben, ofte
overcenigebefoigne vandefelve, fullen mogen
werden geadmitteert.

XLVII.

De Radenfullcn gehouden zijn, van alle de ge-
dane ende gefloten reeckeningen,tcritont te laten
maecken een dubbelt, ofte Copie geautentifeert,
ende gheatteftcert naer behooren, cnde de feJve
mette eerfte Schepen te fenden hcrwaerts over
aende Vergaderinge vande Ncgenthiene.
XLVI II.

Den Gouverneur cnde Capiteynen , in welcke
de Krijghs-racdt, volgens 't ghebruyck vande Mi-
litie deler Landen beftacn fal, fullen kcnniiTe en-

de judicature hebben over mefufenendc mifda- j cnde executeren vande ftraffe, fal ghevolght wer-
den van Officieren ende Soldaten die pure Mili- j den het ordinaris ghebruyck vande V�reenighde
tairzijn. j Provintien, cnde voorts de ghemcene gefebreven
XLIX. 1 Rechten, diefclveapplicerendcnaermcritenvan
Van ghclijcken fal den Gcncrael, Admirael, faceken, infulckcr vocgen,datdcboofenietonge-
Vicc-Admiracl, Schout by Nachtc ende Schecps- ftraft ghelatcn , noch oock al te groote rigeur en
Capiteynen ofte Schippers, hebben kcnniiTe cnde , werde gebruyekr.
judicature over de Schceps-dciidcn cnde mcfu- I L VI.
fen vande Schceps-Officiercn ende Bootfgcfcllen. I De Civile Jufhtie over allerlcy adien re�le en-
Ende fullen voor Militair cnde Scheeps-deliden I de pcrfoncle, fal werden gheadminiftreertby drie
verilaen werden, alle contravcntic ofte overtre- CommiiTariiTen vanden Raede, daer toe by het
dingc van Militaire ende Schipsordre, mitfgaders Collegie te committeren van drie tot drie Macn-
alle andere delicten die ghecommitreert werden, den, cnde dat by ommegangh, die daer in fullen

by deneenen Soldact ofte Bootfgefel tegen den
anderen, volgens den Artijckcl-brief, ende voorts
de Rechten hier naervolgens naerdcr ghefpecifi-
ceert.

Over alle welcke de voorfchreve Krijghs ende
Schecps - Raden haer fullcn hebben te reguleren
volgens den Artijckcl-brief.

LI.

Alle andere mifdaden die niet Militair ofte

volgen van ghclijcken de ghemecne ordre vande
V�reenighde Provintien, ofte foodanige als by de
Vergaderinge vande Negenthienc fal goet gevon-
den worden ; doch de proceduren foo kort ende
fommicr maecken, fondcr lange treyneiingc,als
eenighfints nac de nature van faeeken, cnde par-
thyen onverkort.doenlijck fal wefen.
LVII.
Soo wie hem by der voorfz CommiflariiTen von-
niil� definitive, ofte interlocutoire ter diffinitivc

Schecps en zijn, macr ilrafbacr naerde Natuyr- i nietreparabel vindt bcfwacrt, in iaecken montc-
lijckc, Goddclijcke cnde gemeyne Rechten cnde I rende boven de vijf en twintigh guldens, fal mo-
tetten, gecommittcert by Krijghs-Iicden, Solda- | gen appelleren aen 't volle Collegie vande Raden,

de welcke mede volgens 't ghebruyck als vooren,
kcnniiTe nemen ende wyfen fullcn art bene, vet
male, fonder dat vander fel ver Sententie voordcr
betreckofte provocatie vallen lal.
LVIII.
De voorfz Raden , wert ten aldeihooghften en-
de op haren eede bevolen, datiy de. Juftitie foo

crimi-

ten, Scheeps-volck ofte Bootfgcfcllen, ende alle
andere Pcrfooncn, van wat Natie, ftact ofte con-
ditie die zijn, gcenc uytgcfondert, fullcn ftaen tot
kcnniiTe,judicature ende corrcdie vande Juftitie
ordinaric: midts dat over de judicature der Solda-
ten cnde Scheeps-volck gheaffumeert fullen wer-
den , den Generael ende Gouverneur refpedive,

-ocr page 628-




	OrStc van Regierin	II4� Geeftelijcke goed�ten ende confiicatlen daer toe noodigh fullen zijn, eheven ordonnantien op de Treforiers, aen de welcke de voorfz Opfienders, daer van fullen gehouden zijn goede reeckeninge vanden uytgeef der felver te doen. LX V. De Raden fullen door den Afi�flbr doen hou- den Regifter van alle debefoignenendeRefolu- tien van hare Collegie, over de faecken yande Re- gieringe ende Policie vallende, waer van fyluy- den fullen een dubbelt ofte authentijeque Copie doen maecken, ende van drie tot drie Maenden over fenden aen de Vergaderinge van de Ne- genthiene . X LXVI. Gelijck den Affefibr mede gehouden fal zijn te regiftreren alle Traetaten, Alliantien ende Con- tracten , die van wegen ende ten dienfte vande Compagnie fullen werden gemaeckt, ende daer¹van t'allen tyden metten eerften dubbelt over te fenden als vooren. LXVII. Alle Brieven die by ofte van wegen den Raedt aende Compagnie werden ghefchreven, fullen al- vooren moeten werden gheminuteert, of immers gecopieertin een Boeck, daer toe te houden ende bewaren, vervolgens naer de ordre vanden date, fonder eenigh interval oft interruptie. LXVIII. Ende op dat alle Officieren te beter mogen werden gehouden,daer toe dat fy hare refpe&ive dienften uytvoeren, wel ende ten meeften beften vande Compagnie, fullen de Raden aen alle ende yegelijcke der felver, foo Generael, Gouverneur, Admirael, Commandeur, Colonels, Vice-Admi- raels, Lieutenanten - Colonels, Capitey nen,Com- mifen ende Schippers, ofte wat andere ftaet oft qualiteytfy mochten hebben, die daer zijn, ende alle andere foo haeft fy derwaerts over fullen we- fen ghearriveert, af voorderen, endeelck van hen- luyden gehouden zijn aende Raden over te leve- ren hare refpeclive Commiflien ende.Inftruttien, om gevifiteert ende geregiftreert te werden, waer van op de Piijcque, oft nevens de Signature van defelve, by den AffeiTornotule van vifa & regi- flrata, met expreffie vanden dacii ende fijn onder- teyekeninge fal worden geftelt, ende alfoo gere- ftitueert, LXIX. Alle originele Tractaten, Alliantien ende Con- traden , mitfgaders Regifters hier vooren gemen- tioneert, futfen werden in een bequame plaetfe geleght ende gehouden, onder de bewaringe ende fleutel vande Treforiers. Alle welcke Poincten ende Articulen wy be- velen ende ordonneren, dat een yeder die de felve aengaen, in fijn reguard fal naer komen, ende naer haren inhout achtervolgen ende onverbreec- kelijck onderhouden, voor behoudens aen ons de interpretatie ende verklaringe van alle duyfter- heyt die daer uyt foude mogen fpruyten,ofte daer inne bevonden worden, mitfgaders de vermeerde- ringe, veranderinge ende verminderinge nae exi- gentie van faecken. Ge-
	OrStc van Regierin

1245 criminele als clvile, fullen adminiftrerett oprech- telijck, fonder eenigehaet, gunfte, partyfchap ofte onderfcheyt van Perfoonen ofte qualiteyten, foo wel voor ende tuflchen Spaignaerden, Portu- gefen ende andere Inwoonders, als die van onfe pnde andere Landen ende Nati�n. ^e LIX. In materie van Houwelijcke, van Rechten tuf- fchen Man ende Wijf, in fucceil�en ab inteitato, ende maecken van Teftamenten , ende wat daer van dependeert, fal over alle Landen,Steden ende I uvden, ftaende onder de gehoorfaemheyt vande HeerenStaten Generael,endede Weft-Indifche Compagnie, kracht van Wetten, ende recht heb- ben, ende fulcks over al werden gheobferveert de Politicque Ordonnantie vande Heeren Staten van Hollandt ge�maneert inden Jare i$8z. ende voor de ghemeene couftume van Zuyt-Hollandt ende Zeelandt, alfoo defelve meeft bekent zijn, lichteebruyektkonnen worden, ende de minfte duyfterheyt ende veranderinge in fullen brengen. Alle alienatien ende opdrachten , midtfgaders exprelTe verbonden ofte hypothecatien, generale ofte particuliere, van Huyfen, Landen ende gron- den van Erven,om eygendom of gerealii�ert recht te mogen? geven, fullen moeten werden gepai��ert voor de voorfz drie Commiffariffen vande civile Juftitie, ende de Brieven vande felve te maecken by henluyden gefegelt, ende voorts geregiftreert in een Regifter daer van by den Afleffor te hou- den, mede conform 't gebruyek vande Vereenigh- de Provintien. LXI. In andere faecken van allerley Contracten ende handelingen, fullen gevolght werden de gemeene befchreven Rechten. LXII. De Raden werden mits defen geauthorifeert, te mogen maecken , publiceren ende doen onder- houden allerley Keuren ende Ordonnantien van Marckten, houden van Herbergen, kleyne Nee- ringen , Ambachten , ende anders tot de Policie ende goede ordre noodigh, defe Ordonnantien, of het recht ende dienft vande Compagnie niet contrarierende, van boete, ofte breucke regens den overtreders tot thien gulden toe,wel minder, maer meerder niet, mits dat fy de felve fullen met- te eerfte Schepen ghehouden zijn over te fenden, ende daer op approbatie vande Vergaderinge van de Negenthiene verwachten. LXIII. Sullen oock ftellen een Kamer-bewaerder, Ge- rechts-Bode, Portiers, ende andere kleyne Offi- ciers, tot dienft ende beleyt vande Policie ende Juftitie noodigh, ende de felve mogen toe voegen eenen redelijcken loon, naer ghelegentheyt ende den arbeyt of vacatien van hare dienflen, L XI II I. Item, fullen ftellen Verforgers ende Opfienders vanden Armen ende Gafthuyfen, ende ordre dat de fieckc, gequetfte, kranckfinnige ende andere miferabele Perfoonen, als mede Arme defolate vv eefen, behoorlijck, ende nae de Chriftelijcke hefde worden gheholpen ende befocht, ende van loodanige penningen, als uyt het inkomen vande

-ocr page 629-

Placaten,

k. 5'. Tit« ■ 9. Deel� _T�4g

t'X.47

Gegeven onder onf�n Cachet, Paraphure ende
Signature van onfen Griffier , in 's Graven-Hage,
den derthienden O&ober Anno 16x9. Was ge-

parapheert, G. vatttof hergen,^� Onder ftont,Ter
Ordonnantie vande hoogh-gemelte Heeren Sta-
ten Generael. Was geteeckent, Cornelis Mufch.

Inftrudie, vande Ho: Mo: Heeren Staten generael de jet Fereenighde

Nederlanden, voor de hooge ende lage Regieringe der Geoflroy eerde tVefi-Indifche Compagnie, naer
de welcke voorts aen heleyt endegederigeert[uilen worden, alle het hewint endefaecken, met den
aenkleven van dien, vervallende, ende noch voor te vallen inde geconquefleer de Capitanien,Steden
Forten ende Plaetfen in Brazijl, ende die noch naemaelsgeconquefieertfullen worden. In date den
2,3 Augufli 16} 6.

die geene diereede daer te Lande in "t ghebruyek
zijn, ten ware de felve defe tegenwoordige Or-
donnantie notoirlijck contrarieren, in wekken
gevalle fy de felve daer naer fullen hebben te
richten.

Sal alle Militaire Officien ende digniteytcn, die
te Velde ofte op Entreprinfen aldaer fullen .ko-
men te vaceren, abfolutelijck begeven, van Lieu-
tenant Colonnels ende Majoors,tot Vendrighs in»
cluys ( de mindere blyvende ter difpofitie ende
gifte vande Capiteynen) maerin Guarnifoen leg-
gende , ende als dan komende te vaceren, foo fal
by de Heeren Hooge ende Secrete Raden een
tripel getal worden genomineert, om by de Gou-
verneur, Capiteyn ende Admirael Generael, een
uyt gekooren te worden: Welverflaende dat als
daer een Capiteyn te kiefen is,Lieutenant en Ven-
drigh vande Compagnie eligibel werden ghehou-
den, alwaer't dat niet waren genomineert volgens
't gebruyck hier te Lande.

VI.

Maer alle vordere Ampten, 't zy Politijcque �f
Maritime, fullen vergeven werden by de Gouver-
neur ende drie Hooge ende Secrete Raden, ofte
by abfentie vanden Gouverneur (de faecke geen
uytitel lydende) by de felve Raden: des dat 'tftel-
ien van een Vice-Admirael op de Kufte, fal flaen
by de Gouverneur by provifie, ende op approba-
tie vande Negenthiene, ende op 't Traktement by
de felve Vergaderingegeftelt, ofte noch teflellen.

VII.

Aldaer en fullen op nieuws geen Ampten,'t zy
Militair, Politijcqoft Maritime mogen ge�rigeert
worden tot lafte vande Compagnie, nochte geene
verhoogingen van gagien ghemaeckt worden van
de Officieren die reede daer zijn, fonder voor-
gaende advis ende confent vande Negenthiene,
als alleen de verhoogingen die ghegeven werden
by fuccef��e uyt minder in hooger Officien, con-
form den Articul-brierF.

VIII.

Maer aengaende de Brafi�anen ende Ingeboor-
ne vanden Lande,fal de Gouverneur met de voor-
noemde Raeden, volgens de traktementen ende
belooningen , over hare employen mogen difpo-
neren, mits dat 't felve gefchiede met merckelijc-
ke avantagie vande Compagnie.ende degevoegh-
lijckfte voet die aldaer reede foude mogen in gne-
bruyck wefen.

IX.

De Vergaderinge behoudt aen fich het verge-
^σ γεη

Vande Hooge Regieringe.

Ehooghfte Regieringe inde Landen van;
i Brazil, byde Weft-Indifche Compagnie
geconquefieert, ende noch teconquefte-
ren, fal beilaen in een Gouverneur ende
drie hooge Secrete Raden, de welcke by de Ver-
gaderingeder Negenthiene zijn verkooren, ende
hare Commiffien vande Ho: Mo �. Heeren Staten
Generael der Vereenighde Nederlanden, Sijn
Excell. denHeerePrincevanOrangien, ende de
Weft-Indifch� Compagnie hebben onrfangen,en-
de den behoorlijcken eedt aende felve refpective-
Jijck hebben gedaen.

Vande Gouverneur.

II.

DE Gouverneur fal hebben by de voorfeyde
Commif�i�n, den naem ende authoriteyt van
Gouverneur,Capitcyn endeAdmirael Generael,
over de voorfeyde Landen ende dependentien
van dien, als mede alle de macht te Lande ende te
Water , die de Compagnie aldaer is houdende,
ende fal houden.

III.
Sal in defe qualiteyt hebben te pref�deren inde
Vergaeeringe vande Hooge ende Secrete Raden,
ende fal nevens de felve confulteren ende conclu-
deren , over alle faecken diepublijcque Regierin-
ge, endewes daer van dependeert betreffende,
over alle exploidten te Lande ende te Water, Jeg-
ginge van nieuwe Fortifkatien,legginge ende ver-
plaetfinge van Guarnifoenen', uytvoeringe van
geconcludeerde exploi&en, foo door hem ielven,
als door andere , die ghefamentlijck daer toe be-
quaem mochten oordeelen, itellinge van Com-
mandeurs over particuliere Plaetfen ende Fortref-
fen, verlegginge ende demolitie van$ude Fortifi-
catien, mits dat in gevalle de itemmen quamen te
fteecken, een dobbele itemme fal hebben.

IIII.

Sal nevens de felve Raden hebben te beforgen
de publijcque rufle van alle de Onderdanen al-
daer , 't zy de felve in publijcke bedieningen wer-
den ghebruyckt, ofte particulierlijck haer aldaer
onthoudende, weerendeende doende weeren alle
mefufen, verfuymingen ende ongeregeltheden te-
gen den welflant vande felve Landen, ende goede
Ingefetenen van dien in gheiloopen, ende die fich
hier naer mochten openbaren, ende dat volgens
de naervolgende regelen ende Rechten, ofte oock

-ocr page 630-




	1249
	1249	Ordrc van Regie	t2$� eenige nieuwe Ampten te erig�ren, ofte hooger gagie te belooven, als by de Vergaderinge der Ne- genthiene daer toe gheftekis, ofte noch gheftelt mochte worden. XV. Sullen vorders nevens de Gouverneur, goede ordre ftellen op de adminiftratie van Juilitie, ont- fangh van des Compagnies Domeyneh, ende al- derhande gherechtigheden ende inkomil�n, beta- linge van alle des Compagnies Dienaren, ende wat vorder aende Regieringe, adminiftratie van Policie ende Finantien dependeert 5 ende de Poli- tijcque Raden, ende alle andere Dienaren vand� Compagnie daer toe houden, dat een yeder fich behoorlijek quyte in fijn Ampt, bedieninge ende bedrijf Ende de gheene die haerinde bedieninge van haer Ampt qualijck fouden mogen dragen, doen mulcteren ende ftraff�n door de refpective Collegien van Juftitie naer verdienfte, fonder aen- fien van Perfoonen. XVL De Vergaderinge vande Negenthiene, fal alle hare ordren ende bevelen aende Gouverneur en- de defe Hooge Raden addrei��ren f om door haef uyt gevaert te worden, ofte door haer verder be~ laft aende mindere ende Subalterne Dienaren van de Compagnie, fulcx dat alle ende eert yeder Per- foon, van wat qualiteyt, ampt, dienft, conditie ofte Natie hy zy, woonende ofte fich onthouden- de inde �miten vande geconquefteerdeende noch te conquefteren Landen in BraziJ, ende ftaende onder 'tghebiedt van defen-Staet, endede Weft- Indifche Compagnie, ghehouden iulkn zijn haer Refolutien, geboden ende verboden te gehoorfa- men ende naer te komen, op pene van gheftraft te werden naer ghelegentheyt van haer ongehoor-� faemheyt. XVII. Deeerft� drie Raden fullen haer rangh houden gelijckfe werden af gefonden, ende een ofte mee* afgaende, fal ofte lullen de nieuw aenkomende de laetile plaetfen hebben ende behouden. XVIII. 't Collegie van defe Raden fal iijn ordinarie re- fidentie houden op 't Eylandt Tamarica■', oft fulc- ke andere Plaetfe als den Gouverneur ende Hoo- ge Raden bequaemft fullen oordeelen. ' XIX. Alle andere Collegien, ofte de Raden die ia an- dere Capitanien fullen refideren, fullen gehouden zijn aen defen Hoogen Raedt alle Maendenpre- cijs te notificeren de ghelegentheyt van haer re- fort, ende "tgeene fich in haer quartier heeft toe- gedragen. Vanden Ajjejfor. XX. 't T7 oorfz Collegie ofte Hoogen Raedt fal by ge- : V voeght worden een wel ervaren Perloon, onder den naem van Af��ffor, de welcke by de Vergaderinge der Negenthiene ghekooren ende be-eedicht fal worden. Welcke Ai��flbr alle befoignes ende vergade- ringen vanden Raedt bywoonen, gevraecht zijn- de, iijn advis gheven, alle notitien ende Regifters Kkkk fal

ven vande plaetfen Irande Ho�g� ertde P�litijcke Raden, ende andere diergelijcke hooge Officien, die hare Authorifatie ende Inflrudie nier te Lan- de hebben te ontfangen , niet tegenftaende fal de Gouverneur vermogen te verfien de vacerende plaetfen van Colonnels by provifie, ende op ap- probatie vande Negenthiene: Ende in gevalle een ofte meer vande Secrete Raden quamen te over- lyden, fo fal nevens de voorfeyde Raden die noch in leven fullen vvefen, een ander ofte meer uyt de Politicque Raden aflumeren, tot dat by de Verga- deringe der Negenthiene anders daer in fal welen voornen. X. Sal eyntlijck alles mogen doen, 't gheene een Gouverneur Capiteyn ende Admirael Generael gewoon is ende behoort te doen. Vande Hooge ende Secrete Raden. XI. De drie Hooge ende Secrete Raden die de Gou- verneur werden byghevoeght, fullen by de Vergaderinge der Negenthiene werden verkoo- ren,ende hare Comminien vande Ho: Mo-. Heeren Staten Generael, Sijn Furftel. Genade den Heere Prince van Orangien , ende de Weil-Indifche Compagnie ontfangen * ende den behoorlijcken eedt doen. XII. Sullen in die qualiteyt hebben het opperfte be- leyt, neven den Heer Gouverneur Capiteyn ende Admirael Generael, in alle faecken betrefl�nde de Policie, Finantien ende Militie * ende wat vor- der aende publijcq�e Regieringe dependeert: En- de fullen nevens de fclwe alleen confukeren ende concluderen, over alle exploi�ten te Water ende te Lande, fonder defelve ghehouden te zijn met eenige andere, als felver fouden mogen goet vin- den, te communiceren» leggingeende verplaetfin- ge van Guarnifoeiien, legginge van nieuwe Forti- ficatien, verlegginge ende demolitie van oude, verkiefinge van een Refidentie-plaets, ende an- ders als voorenArt. 3. ende4. ende by afwefen vanden Gouverneur, gebruycken ende ghenieten alle de pre�'minentien van bewaringen van ileute- len.vanalledevafte Plaetfen ende Fortificatien, gevingevan het Wacht-woort,inde Plaetfen ende Fortihcatien daer fy fich bevinden, die de Gou- verneur, felfs prefent wefende, foude mogen heb- ben ende genieten, fonder yemants tegenfeggen. XIII. AUTer eenige Militaire Ampten of digniteyten van Lieutenant-Colonnels ende Majoors (tot Vendrichs incluys) kommen te vaceren onder de Compagnie die inde Guarnifoenen zijn leggende, κ j ^een ^Cripel &^{ecalilalnineten}»^om daer uyt een py de Gouverneur verkooren te worden,c�nf�rm tgeenevooren isgefeght Art.-?. XIIII. Sullen nevens de Gouverneur, ofte by iijn ab- jentie (de faecke gheen uytftel lydende) byhaer leiven, voorfien alle Politijcque ende Maritime Ampten, uytgenomen die de Vergaderinge der pegenthiene fich heeft voor behouden, ende de «eeligeerde be-eedichden, ende hare Authorifa- «enende Inftruclien verkenen, fonder nochtans

-ocr page 631-




		*PlacateoJ. 5Boeck**	U5I voortaen de nieuw aenkomende, in 't fitten ende prefideren hebben de laetfte plaetfen, fonder aen�. fien van wat Kamer die voor geilelt worden. XXVII. Des foo fuUen vijf vande voorfeyde Raden haer ordinarie refidentie houden ter felverplaerfe daer fich den Hoogen Raedt fal onthouden, omme de ordinaris treyn van Juftitie waer te nemen, de Procefi�n voor haer gheintenteert af te handelen Sententie te gheven, ende de executie van dien naer hare forme ende inhoudt te bevorderen.ende de refterende vier op verfcheyden Plaetfen fich begeven, naer dat by de Gouverneur ende Hooge Raden bequaemft ende gevoeghlijchft fal worden gheoordeelt, ende alle Jaer van plaetfe wiil�len ende veranderen, foo onder haer, als met de vijf Raden op de Refidentie-plaetfe fich onthouden- de, ende over fulex naeuw regirard nemen, ende debvoir doen, dat alle faecken die van haer volko- men bedongen ende geinftrueert zijn, werden be- flicht ende afgehandeit, voor ende al eer fyluyden op andere Plaetfen werden verfonden. XXVIII. 't Selve refiderende Collegie, fal by de Gou- verneur ende Hooge Raden by gevoecht werden een Griffier ofte Secretaris, die 't felve fal bywoo- nen, ende alle Aclen depefcheren ende teecke- nen, die aende adminiftratie van Juftitie ende vor- der bedrijf, aende felve Raden aenhangich zijn. Fanden Godtfdienft ende Kerckelijcke faecken. X X I X. jp\e Gouverneur ende Hooge Raden fullen door ^de Bedienaers des Goddelijcken Woorts, die van tijdt tot tijdt fullen overgefonden worden by de Vergaderinge der Negenthiene, doen aenftel- Jen ende oeff�nen de publijcque Godts-dienft, naer de ordre vande Chriftelijcke Gereformeerde Kerckendefer Ge�nieerde Provintien, conform Godes Heylige Woort, ende de Formulieren van eenigheyt by de felve aengenomen. XXX. Als mede datter Kerckelijcke by een komften op befondere plaetfen ende ghefette tyden naer gelegentheyt werden ghehouden, tot afweerinee van alle difordre ende fchandalen die daer moch- ten in kruypen. XXXI. Sullen mede beforgen datter publijcque Scho- len werden in geftelt, inde welcke de Jeucht wer- de geinftrueert inde Godtfaligheyt,ende alle vrye difciplinen, by bequame Mecfters die profei�le doen vande ware Gereformeerde Religie, 't zy de felve uyt 't Vaderlandt tot defen eynde werden gefonden, ofte dat fich daer te Lande prefenteren. XXXII. De Portugefen ende Naturellen vanden Lande» 't zy Roomich ofte Joots-gefinde, fullen gelaten worden by hare vryheyt , fonder moeyenis ofte onderfoeck in haere confeientien of particuliere Huyfen: Ende en fal oock niemant fich vervorde- ren eenich belet oft verftoornis te doen, alles op arbitrale correctie, oock nae gelegentheyt exen> plare ftraffe 3 midts dat de voornoemde Roomfcn ofte Joots-gefinde haer wachten van publijc^ fchandalen ende onteermge van Godes onfes Sa- ⁵ Iich-
	1x51	*PlacateoJ. 5Boeck**

fal houden, Brieven depefcheren., de felve, ende alle andere Aften die uy t defen Raedt fuUen ema- neren , onderteyckenen, Jkortelijck bedienen het Ampt van Penfionaris ende Secretaris. XXII. Sal forge dragen dat de rapporten uyt ver- fcheyden Capitanien ende reforren denHoogen Raedt toegefonden, ende wat vorder inden haren fich heeft toe gedragen, de Regieringe in eeniger maten betreffende, maentlijck, ende by alle gele- gentheyt aende Vergaderinge der Negenthiene werde ghefonden, op dat van alles geduerichlijck wel mogen onderricht worden vande ghelegent- heyt vande ilaet aJdaer, ende kennis hebben van 't geene fich te Water ofte te Lande heeft toege- dragen.,_; Vande Polit�jcque Raden. XXIII. T^en PoJiticquen Raedt inde gheconquefteerde ■-^ende noch te conquefteren Landen van Bra- zil fal beftaen in negen Raeden, de welcke by de reipective Kameren vande Weft - Indifche Com- i>agnie ter Vergaderinge vande Negenthiene ful- en werden gekooren, midts dat daer toe difpicie- ren eerlijcke Perfoonen, Ingeboorne der Veree- nighde Provintien, ofte inde felve ghewoont heb- bende den tijdt van feven Jaren, de Gereformeer- de Religie toe ghedaen, ende ervaren in faecken van Policie, Juftitie ende Commercien, immers in eenige derfeJver foo veel mogelijck fal wefen, te weten , de Kamer van Amfterdam vier; Zeelandt twee; Maze , Noorder^quartier ende Stadt en Lande elck een j welcke ter Vergaderinge vande Negenthiene in gebracht, ende by de felve geap- pro beert zijnde tot uytvoeringe van haer Ampt, naer ghedane eedt behoorjijeke Commiffie ende Inftrudtie fullen ontfangen, aende welcke fy (ui- len gebonden zijn, fonder eenige particuliere be- velen van eenige Kamer tegen ofte buyten de fel- ve te ontfangen. X XIIII. Het Collegie vande Politicque Raden fal den Gouverneur ende Hooge Raden onderworpen wefen, ende ghehouden de felve reeckenfehap te feven van alle haer doen ende laten (buyten faec- en van Juftitie) als mede by nalatinge van haer Ampt, ofte doen tegen de publicque ordre, ende hare Inftru&ie, by de feh�* gemulfteert ende ghe- itraft worden naer den eyfch van iaecken. XXV. 't Selve Collegium fal hebben de. directie ende adminiftratje vande Juftitie, foo wel in criminele als civile faecken, om de felve te adminiftreren ende dirigeren op fuicke ordre ende Reglement, als hier volgens nader fal worden verklaert. XXVI. Het fitten ende beurten van Maentlijcken te prefideren, fal voor eerft gaen op dele ordre: Amfterdam fal hebben de eerfte plaetfe, Zeelandt de tweede, Amfterdam de derde, Maze de vierde, Amfterdam de vijfde,Zeelandtde feite, Noorder- quartier de fevende, Stadt ende Landen de acht- ite, Amfterdam de negende. Ende foo wanneer by afgaen van eenige defer Raedts-perfoonen, an- dere inde plaerfe werden ghefurfogeert, fullen

-ocr page 632-




		Ordre van Regie	*54 meyne Adminiftrateurs van civile ende criminele Juilitie. XL. Gelijck mede alle Militaire ende Maritime Per- foonen , queftie hebbende ofte delincquerende tegen Borgerlijcke Perlbonen, ofte andere die onder de Militaire ofc Maritime niet en wierden gereeckent, fullen geciteert mogen werden voor de ordinaris Juftitie, ende by de felve* hare Von- niflen ontfangen, mits dat over fulcke judicaturen fullen gheaifumeert worden de refpeclive Colon- nel ofte Commandeur te Water, ofte oock de Ca- piteynen onder welcke de Gevangens ofte gheci- teerde fbaen, de welcke mede haer item daer over fullen hebben^ XLI. Des foo fullen de Colonnels ende andere Mili- taire ofte Maritime Officieren, ghehouden zijn de mifdadige op der daet ende in flagranti delitio te doen apprehenderen ende leveren in handen van de ordinaire Juftitie, ende voorts de felve Juilitie in 't executeren van haer Ampt prefteren main forte, ende affifteren, ghelijck naer eyfch van faec- ken tot publicque rufte ende maintenue vande au- thoriteyt der Juftitie noodich fal wefen. Ende indien ter contrarie deden , by den Gouverneus ende Hooge Raden naer merken geftraft worden. Vande Criminele Juftitie <. XL1I. DE Criminele Juftitie fal worden ghcadmini- ftreert by't Collegie vande Politicque Raden, ter refidens-plaetfe daer toe alvooren te ordonne- ren , ofte de Politicque Raedt ende het f�balterne Collegie van Juftitie inde refpective Capitanias ende Plaetfen te ftellen, in gefpannen Vyerfchare op aenklachte vanden Schout ofte Fifcael, ofte fynen Subftituyt, midts dat 't felve Collegie ten miniten fal beftaen in vijf Perfoonen. XLIII. Om de mifdadige te apprehenderen, de execu- tie van Sententien te bevorderen ende adfifteren, ende voorts oplicht te hebben over het mainte- nement vande Ordonnantien ende Keuren, fo by de Vergaderkige der Negenthiene alhier, ende de Gouverneur ende de Hooge Raden aldaer te maecken, ende de overtreders te corrigeren, fal by de Gouverneur ende Hooge Raden,met voor- gaende advis vande Politicque Raedt, gheflejt worden eenen Schout, ofte Subftituyt vanden Fifcael, ende onder de felve drie 's Heeren Die- naers, ende dat in elcke Plaetfe daer een Recht- banck is, of Juftitie wort geadminiftreert. XLIIII. In'tbeleyt van Criminele Juftitie ende Proce- duyren,fcherperexaminatienende executien over de Mifdadigen, fal gevolght worden het ordinaris ghebruyck vande Vereenichde Provintien, ende voorts de gemeyne gefchreven Rechten. XLV. De Criminele boeten fullen by den Schout oft Fifcael ghenoten worden volgens hare Inftru&ie, uytgenomen in fulcke voorvallen, daer de Verga- deringe der Negenthiene, by interpretatie ende aenfcnryvinge aende Politicque Raden voorde- fen in heeft yoorlien, enc'e hier naer om ghe- K k k k ij rich-
	1253	Ordre van Regie
	1253

iichmaeckers heylige naem. . xxxiii. An"e Priefters ende Monnicken, of hoe die zijn ende ghenaemt worden, lullen uyt alle Plaetfen vande Ho: Mo: Heeren Staten Generael, ende de Weit - Indifche Compagnie wefen ende blyven ghebannen, fbnder daer in te mogen komen, op pene van gevanckelijck w�cb ghefonden te wor- den, ten ware fulcke, die by Accoort anders heb- ben seilipuleert ende voor bedongen* xxxiiii. UytgenomeH alle Jefuiten, 't zy Paters, Prie- fters . ofte foo fy haer mochten doen noemen, de welcke in geenderley wyfe mogen ghetolereert worden. Vande Militie, en Je alle Militaire Chargien. XXXV. ALle Colonels ende andere hooge ende lage Militaire Officieren, fullen den Heer Gouver- neur Capiteyn ende Admirael Generael, nevens fijne Hooge ende Secrete Raden onderworpen zijn , ende alle commandamenten vande felve ontfangen: Ende in ghevalle de felve quame te overlyden, fullen de Hooge Raden, 't felve gene- rael commandament behouden,tot dat by de Ver- gaderinge der Negenthiene daer anders lal wefen in voorl�en. XXXVI. Alle Militaire ende Maritime Officieren, vande hoochfte tot te laechfte, fullen haer Commii�ien ende Inftruitien ontfangen vanden Heere Gou- verneur , ende de drie Hooge ende Secrete Raden, XXXVII. Maer de Heere Gouverneur Caplteyrt ende Admirael Generael felfs te Velde gaende, fal in alle voorvallende faecken, het exploictalvooren by hem ende de drie Hooge ende Secrete Raden gearrefteert zijnde, felfs refolveren'tgeenehem hl goet duncken, ten ware met goetvinden van deri felven Raedt een vande Hooge Raden tot fijn onderrichtinge ende hulpe foude mogen mede genomen hebben, de welcke haer altijdts daer toe gereet fullen moeten laten vinden. XXXVIII. De Heer Gouverneur ende Hooge Raden ful- len volgens 't gebruyck hier te Lande, oprechten hooge ende particuliere Krijghs-raden, uyt de aenfienlijckfte Militaire Officieren, foo te lande als te Water, de welcke kenniil� ende judicature fullen hebben over alle mifdaden ende mefufen vande Officieren ende Soldaten ofte Bootfvolck, die puyr Militair zijn. XXXIX. Ende fullen voor Militaire of Scheeps-deii&en worden verftaen, alle contraventien ofte Overtre- dingen van Militaire ofte Scheeps-ordren, midtf- gaders alle deli&en die gecommitteert werden by oen eenen Soldaetofte Bootfgefel tegen den an- dere, van wat qualiteyt de felve oock mochte we- ien ende dat volgens den Articul-brierT: Soo nochtans, dat in ghevalle van eenige twijftel, het oy de Gouverneur ende de Hooge Raden fal »aen te detineren , ofte het faecken zijn onder �en&rijghs-Raedt behoorende, ofte onder de ge-

-ocr page 633-




	1155 *Placatecu. 5Bocek** richtige faecken mochte voorfien*	I256 gunfle ofte partyfebap , fonder aenfien van p_er. �oonen ofte qualiteyten , foo wel voor code tuf fchen Portugefeη ende andere Inwooncieren, als die van onfe of andere Landen ende Nati�n, als mede in faecken de Compagnie aengaende, die naer haer natuyrendeghelegcntheytdeordinaris Juftitie fubjcd; zijn. Lil. In materie van Huwelijck, van Rechten tuf- fchen Man ende Wijf, in fucceftien ab inteftato maecken van Teftamentcn, ende wat daer van dependeert, fal kracht van Wetten ende recht hebben, ende over al worden geobferveert de Poli- ticque Ordonnantie by de Heeren Staten van Hollandcgeemaneert inden Jare 1581. LUI. Alle alienaticn ende opdrachten , midtfgaders exprefl� verbanden ofre hypothecatie , generael ofte particulier, van Huyfen, Landen ende Gron- den van Erven , om eygendomoftegerealifcert recht te mogen ghenieten, fullen moeten werden gepafleert voorde voornoemde Schepenen by ha- ren Secretaris. LIIII. In andere faecken van alderley Contraden en- de handelingen, fullen ghevolght werden de ghe- meene befchreven Rechten. LV. De Gouverneur ende Hooge Raden werden geauthorifeert te mogen maecken, publiceren en- de doen onderhouden allerley Keuren ende Or- donnantienvanMarckten, houden van Herber- gen, kleyneNeeringen, Ambachten, ende anders, tot Policie ende goede ordre noodigh: dele Or- donnantie, ofte eenige fpeciale beveelen vande Compagnie niet tegen gaende , ende boeten of breucken te ftellen op de overtreders, te vervallen de tweederde voorde Compagnie, ende een der- de voor de Fifcael, mits dat genouden fullen zijn alfulcke Keuren met den eerften over te ilueren, ende approbatie vande Vergaderinge daer op te verfoecken,ende te verwachten. LVI. Gelijck mede de Portugefen onder de gehpor- faemheyt van haer Ho: Mo: ende de Compagnie woonende, de confirmatie van eenige particuliere ofte locale Couftuymen, ofte diergelijcke obfer- vantien, fullen hebben aende Vergaderinge der Ncgenthiene te notificeren , ende ratificatie daer op te verfoecken. Vande Finantkn. LVII. r"\EFinantienin ontfangh ende uytgeef fujleⁿ■■^werden gheadminiftreert by twee uytte Poli- ticque Raeden, die den naem fullen hebben van Trefbriers , de welcke by de Gouverneur ende Hooge Raeden fullen werden gheftelt, ende een Jaer fullen dienen, ter welckeseynde een van haer tween fal afgaen by lotinge,ende een ander in des afgaendes plaetfe by de felve werden gefurrogeert, ende foo voorts van tijdt tot tijdt. LVI II. Welcke Treforiers fullen hebben de ontfangh ende adminiftratie van het inkomen van ai ie valte goederen, Domeynen ende heerlijcke Rechten»

Vande Civile Jufiitie. XLVI. 't Oollegie vande Politicque Raden , fullen in ^alle Steden ende Vlccken, daer een compe- tent getal is van Inwoonderen, kiefen ende ordon- neren twintich Perfoonen, min ofte meer nae ge- legentheyt,' (doch niet boven de dertich) uyt de aldergequalificeerfte ende eerli jekile ende getrou- fle Inwoonderen, foo Nederlanders als Portuge- fen, 't zy de felve inden dienft vande Compagnie zijn of niet, tot Kiefers vande Civile Officianten inde refpe&ive Plaetfen * om die qualiteyt te be- houden foo lange fy leven, ofte daer fullen verbly- ven, fonder note van infamie. XLVII. De welckealle Jaers in 't begin vande Maent van Junius by een fullen komen, ende by den Raedt oft Raden beroepen werden, om uyt de Burgers te nomineren een tripel getal van bcqua- me Perfoonen , uyt de welcke den Gouverneur ende de Hooge Raden, ofte by abfentievanden Gouverneur, de Hooge Raden een enckel getal fullen verkiefen. XLVIII. De Schepenen ofte Adminiitrateurs van Civile ende Criminele Juftitie , fullen ten miniten vy ve wefen, ofte meer naer de groothcyt vande Steden ofte Vlecken, in welcker by een komfte de Poli- ticque Racdtdacr tegenwoordich zijnde,falmo- gen prcfidcrcn als het n�odich fal achten. X L � X. Dcfc fullen in hare Proceduyren endeexpedi- ticn volgen den ftijl ende maniere van Procede- ren, by de Groot Mo: Heeren Staten van Hollant inden Jare 1580. over de Steden ende ten Platten Lande geordonneert, ofte fulcks als by de Verga- deringe der Negenthicne, met approbatie vande Hoogh Mog: Heeren Staten Generael, hier naer mocht ordonneren , ende hare proceduyren foo kort maecken, als de natuer van faecken , fonder verkortinge van parthyen, eenichfints fal konnen lyden. L. Soo wie hem by den voorfz Schepenen Von- niiTe diffinitive ofte interlocutoir, ter diffinitive niet reparabel, vint befwaert, in faecken by de fel- ve gewefen , Ctl mogen appelleren aen 'c Collegie vande Politijcque Raden, de welcke mede vol- gens 't ghebruyck als vooren , kenniiTe fullen ne- men ende fententieren, ghelijck iy in recht fullen vinden te behooren : Sonder dat van der i�lver Sententie vorder bctreck ofte provocatie fal val- len,ten ware den Gouverneur ende Hooge Raden op veribeck van partyen die hem gegraveert vint, raetfaem vint Mandament van Revific, ende pro- pofitic van erreur te vcrleenen, ende Revifeurs ende Adjuncten te ftcllcn in gelijcke getale, als de Politicque Raden die over 't formeren vande Sen- tentie zijn geweeft: ' LI. De voorfz Raden ende Schepenen werden ten alderhoochften ende op haren eedt bevoolen, dat fy de J uftitie foo Civile als Criminele, fullen op- rcchtelijck adminiftreren , fonder eenige haer,


			ν

-ocr page 634-



		Ordre vanRegieringe in Brazijl.
				llf
	H57			llf
	H57

dieby fouverahiiteyt, confifcatie �nd� oec�patie de Compagnie fullen aenkomen, van Th�llen, Thienden, Erfpachten, Chijnfen ende andere Im- pofitien ofte recognitien, ende generalijcken van alle penningen ende inkomften die tot profijte vande Compagnie fullen vallen ,■ geen uytge- fondert. LIX. Sullen de Prinfen ende conqueften �p den Vy- andt verovert, van Koopmanfchap ofte andere goederen , onder pertinent Inventaris ende taxa- tie , geattefteert ende gheteyckent nae behooren, ontfangen, die ginder niet ghebeneficieerten wer- den , onder c�gnofl�mente aende refpe&ive Ka- meren over feynden fonder eenigh dilay, ende de refte onder Inventaris uytleveren aende Commif- fariiienelck inden haren,nemende daer van acquit ende recepifl�, om de felve op haer reeckeninge daer naer te doen verantwoorden. LX. De CommiiTariilen fullen aende voornoemde Treforiers refponfabel zijn, wegen liet provenu van alle des Compagnies goederen die in eeniger wyfe haer zijn toe ghekomen, ende fullen vande Treforiers, t'elcker reyfe als fy aen haer eenige betalinge doen, bekomen behoorlijcke quitantie. LXI. Ende de Treforiersfullenghehoudenzijn alle Maenden precis aende Gouverneur ende Hooge Raden over te leveren een pertinente ftaet van hare Recaife; ende ten eynde van't Jaef, of uyter- lijck drie weecken daer naer, pertinente reecke- ninge van haren ontfangh ende uytgeef, t�n-eyfi- de den afgaenden Treforier met een ghefuy verde reeckeninge mach afgaen , ende de Compagnie goede ordre in hare Finantien bekomen, op pene foo in ghebreecke bleven de felve reeckeninge in ende op de voorfz tijdt te doen, verbeuren fullen ten behoeve vande Compagnie drie Maenden ga- gie, ende dien onvermindert voorts fonder eenich dilay by middel van gyfelingh te werden ghecon- ftringeert, fonder dat fy, voor dat haer reecke- ningh fullen gedaen ende gefuyvert hebben, inde Politicque Raedt ceifie fullen hebben, ofte eenige befoignen by woonen. LX II. Vande reeckeningen alfoo by de Treforiers ge- daen ende geflooten, fullen terilont Copien wor- den ghemaeckt ende geauthentifeert, om met de cerfte Schepen naer 't Vaderlandt ghefonden te werden aende Vergaderinge der Negenthiene. LXIII. De Treforiers fullen doen de Maentlijcke beta- linge aen het Volck van Oorloge, aen elck Man hooft voor hooft, op de Monfter - rolje, voor foo veel als by leeningh ofte anderfints de betalinge van dien te doen,by de Vergaderinge der Negen- thiene toegeftaen ende geaccordeert is. L Χ Π 11. Aende Guarnifoenen buyten hare Refidentie- Plaets, fullen de penningen tot haer foldie gefon- den worden aen de andere Politicque Raden in de refpective Capitanias, ofte andere reforten re- nderende , by de welcke de betalinge mede hooft voor hooft fullen gedaen worden, de welcke aen ae Treforiers fullen over brengen ofte feynden de
			verificatien ende acquken, geteeckent by de Offi- cieren vande Compagnie, ende aende Mve perti- nente reeckeninge doen van haren ontfangh ende uytgeef. LXV. De Treforiers fullen mede doen betalinge van alle Wercken van Fortificatien, ende anders het publijcq vande Compagnie aende Steden ende Forten aengaende, naer voorgaende opnemiiige vande Wercken, ende voldoeninge vande beftec- ken, als mede dedach-l�onen, behoorlick opficht nemende dat de Compagnie in geeniger wyfe ert werde verkort ofte gefraudeert. LXVI. Alle betalinge fullen moeten ghedaen w�rden door exprefle laft vanden Gouverneur ende Hoo- ge Raden, ende op Ordonnantien in het Collegie der Politicque Raden gherefolveert, ende by den Prefident inder tijt, ende noch een vande Raden, gheen Treforier wefende, gheteeckent, nemende behoorlijcke quitantie, 't zy by haer felven, ofte de Raden di� buyten haer refidents-plaets 't felve fullen belaften. LXVII. Noch de Politicque Raden, nochte de gene die by haer ofte den Gouverneur end� de Hooge Ra- den fullen werden ghebruyckt tot de beftedinge van eenige Wercken : Noch de Militaire Hoofden tot Majoors ende Commandeurs van particuliere Plaetfen incluys, en fullen niet vermogen eenige Wef eken aen te nemen, ofte part �ft deel daer in hebben dire&elijck of indirectelijck, op pene vart ter contrarie doende, viermael foo veel aende Compagnie te verbeuren, ende van haer Officie verlaten te worden. lxvii r. De Treforiers fullen van alle penningen die fy fullen ontfangen ende uytgeven, de fpecien aen- teeckenen, ende fommeren in een Boeck apart daer toe te houden. Vande Bocckhouder. JL Λ 1 Λ. � DE Vergaderinge der Negenthiene, fal de Tre- foriers toe itellen en voorhouden eenen gene- ralen Boeckhouder,de welcke volgens ftjne Com- miffie ende Inftruc�e, fal houden de generale Boecken van alle de Finantien , inkomen ende uytgeven der Compagnie Domeynen ende Nego- tie, ende andere Inkomften eeniger maten betref- fende . LXX. De welcke fal alle andere Ontfangers, Commif- farifl�n ende Commifen, ende alle andere die ee- nige adminiftratie hebben van des Compagnies goederen ofte penningen, daer toe houden , dat pertinente Boecken ende reeckeninge houden van hare adminiftratie, ende de felve ten minften alle drie Maenden reeckeninge doen leveren, ne- vens een pertinente Inventaris van't geene noch wegen de Compagnie zijn onderhebbende, geve- rifieertby twee vande Raden daer 't felve kan ge- fchieden", ofte een Raedt ende een ander gequali- ficeert Dienaer vande Compagnie, ter plaetfe daerfe refideren. Kkkk iij Welc-

-ocr page 635-





	Placaten. 5. Boeck	*!60** > hoorende den Koningh van Spangien, fyne On- derfaten ende Adherenten, oock de Portugefen die haer onder de Regieringe vanden Koninck van Spangien fullen houden, midtfgaders alle goede- ren toekomende de Jefuiten, ofte andere Kloo- ftere, Collegien vanGeeftelijcke (de welcke on- der de gehoorlaemhey t van haer Ho: Mo: ende de" Compagnie fich niet en hebben begeven, ofte by Contracl: ende mutuel Accordt anders voor be- dongen) fullen by den Raedt worden gefayfeerr" ende tot profijt vande Compagnie gheeonfif- queert, doende de felve pertinentlijck regiftreren" adminiftreren ende benefirieren, ende het inko- men verantwoorden naer behooren. LXXIX. Maer de Portugefen ende Naturelen vanden Lande, die haer begeven onder de ghehoorfaem- hey t vande Ho: Mo: Heeren Staten Generael,ful- len hare Ingenhos, Landen, Huyfen ende andere goederen behouden, ende in 'tvrye beiit ende gebruyek der felver ghemaintineert worden en- de befchermt, ende wanneer fy komen te fterven, fullen alle hare goederen by fucceflle, ab inteftato ofte by Teftamente komen op haere Erfgena- men , ten tyde van haer overlyden niet woonach- tich onder de ghehoorfaemheyt vanden Koningh van Spangien, of fijne Adherenten, Vyanden van de Vereenighde Provinci�n, in wekken ghevaUe alle de voorfz fuccefl�en confifcabel fullen weien ten profijte vande Weft-Indifche Compagnie. Vande onleheerde Huyfen ende Landen. LXXX. Λ Lle Huyfen ende Landen, oft andere gefegent- ^/A heden onbeheert zijnde , ofte woeft ende on- bebouwt blyven leggen, doch tot culture konnen werden ghebracht, fullen de Raden verkoop�n, uytgeven ende verhuyren aende Lieden ofte Co- loniers , die daer van wegen de Compagnie zijn, ofte fullen komen, om te worden gebruyektende gebouwt, elck naer haer aert, eyfch ende meeften oorbaer, ende op de felve gewinnen Vruchten, fo tot Lijftocht als Commercie noodich, de befwaer- niil�n ftellen ende houden,conform de exemptien by Reglemente ofte ordre den vrye Lieden, ofte andere by de Compagnie vergunt, ofte fulcks als by fpeciael Contracthaerfal werden vertoont on- der de hant ende Zegel vande Compagnie. Vande veroverde goederen ter Zee. LXXXI. COo wanneer eenige Schepen ende goederen op '-'den Vyandt worden verovert, fullen de Raden aldaer de felve doen condemneren , ende ordre ftellen dat de felve wel worden bewaert, ende be- hoorlijcken geinventarifeert ende getaxeert, naer de waerdye de felve aldaer vvaerdich zijn, ende fonder eenige verminderinge ofte dii�ipatie her- waerts over gefonden onder het merek vande Compagnie , uy tgenomen fulcke, als aldaer ten meeften profyte vande Compagnie konnen ver- bruyekt ofte verhandelt worden, midts de fel- ve behoorlijck alvooren ghetauxeert, ende in handen van Commii�arifl�n geftelt te hebben. Van

1159 LX XI. Welcke pertinente Inventarifen, naer dat de l�lve. fullen gheexamineert vvefen, by 't Collegie vande Po�ticque Raeden , ter handen fullen wer- den geftelt vanden Gouverneur ende Hooge Ra- den , op dat daer op mogen acht nemen, ende de Vergaderinge vande Negenthiene van rijt tot tijt waerfchouwen, 't gene aldaer van no�den is ende dient gefonden. LX XII. De Boeckhouder fal hem hebben te reguleren naer de Inftrudtie, die hem by d� Vergaderinge der Negentiene fal werden gegeven, ende fal daer van het dubbelt wefen onder de Hooge ende Poli- ticque Raden, om t'allen tyden naer te fien, ofte de goede meyninge ende't bevel der Negentiene wefwort nagekomen. Vande Fortificatien, LX XIII. DE Gouverneur ende Hooge Raden fullen goe- de acht nemen op de Fortificatien die reede daer zijn , verlegginge ofte demolitieder felver, ofte oock l�gginge van andere, naer dat fullen be- vinden ten meeften dienfte vande Compagnie te behooren. LXXIIII. Ende alfoo de Portugefche Inwoonderen ende Eygenaers vande Suycker - Molens, voor defen hare Negros voor eenigen tijdt hebben gheleent tot reparatie vande Fortificatien, foo fullen trach- ten by gevoechelijcke middelen de felve ende alle Inwoonderen daer toe te houden, om de kollen vande Compagnie foo veel doenlijckiste vermin- deren. LX XV. In 't hefteden van nieuwe Fortificatien ende andere Militaire Wercken, fullen volgen den voet die inde Vereenighde Nederlanden werdt gheob- ferveert. Politicque Regieringe. LXXVI. 't OOllegie vande Hooge Raden fal uyt den na- ^-Ίηε vande Compagnie ilellen in yeder Stede ofte Vlecke daer een Collegie van Juftitie is, een Secretaris : Item, Kamer-bewaerder, Gerechts- Bode, Portier, ende andere kleyne Officieren tot dienjft ende beleyt vande Policie ende Juftitie noodich, ende de felve mogen toe voegen een re- delijcke loon, naer ghelegentheyt van hare dien* ft�n ende vacatien. LXXVII. Item, fullen ftellen Verforgers ende Opfien ders vande Armen ende Gafthuyfen ,endeordre ilellen dat de fiecken, gequetften, kranckfinnige ende andere miferabele Perfoonen ende defolate Weefen, behoorlijck ende nae de Chriftelijcke liefde worden geholpen ende beforcht, uyt ende van foodanige penningen, als uyt de Aelmoefl�n ende andere pieufe omcien ende giften fullen kon- nen werden vervallen: Ende dat by provifie tot dat anders hier in fal worden geordonneerr. LXXVIII. Alle Landen, Huyfen, Ingenhos, gronden van Erven, Dominiale Rechten ende inkomen, toebe-

-ocr page 636-

■ f lil'

Ordre vaaRegie

\x6%

ende daer by onderhouden_} fo fal den Raedt goe-
de ordre ramen op het onderwyfen der felver, en-
de infonderhey t van hare Kinderen, in alles wes
by de Politicque converfatie ende oei��ningh van
den Godtsdienft is betreffende, 't zy de felve by
Dorpen ofte Gehuchten te famen, ofte onder an-
dere Steden ende Vlecken zijn woonende ende
huyfende.

LXXXIX.
Sal mede den Raedt voorfichtelick verhoeden*
dat van alle Barbarifche manieren werden af ghe-
went: Ende om alle ledighey t welck een Moeder
is van alle ghebreecken, te fchouwen, ende tot de
culture van Landen, ende oefl�ningh van andere
Ampteri gehouden, voor foo veel hare gelegent-
heyt ende capaciteyt fal konnen lyden.

Publkaue Schriften ende Regifiers*

XC.
T\ e Gouverneur ende Hooge Raden fullen door
*-^den Ail�flbr doen houden Regiftervan alle
de befoignes ende Refolutien van hare Collegie,
overdelaeckenvanRegieringe ende PoJicie val-
lende , waer van fy een dubbelt ofte autentijcque
Copie fullen doen maecken, ende van drie tot
drie Maenden aende Vergaderinge der Negentie-
neoverfeynden.

XCI.

Gelijck den AiT�iibr mede gehouden fal wefen
te regiftreren alleTraitaten, Alliantien ende Con-
tracten , die van wegen ende ten dienfte vande
Weft-Indifche Compagnie fullen worden ghe-
maeckt , ende daer van t'aljen tyden met den eer-
ilen dubbelt over feynden als vooren.
XCII.

Alle Brieven die by ofte van wegen den Raedt
aende Compagnie werden ghefchreven, fullen al-
vooren moeten werden geminuteert, ofte immers
gecopieert in een Boeck daer roe te houden, ende
bewaren, vervolgens de datums, fonder eenich
interval ofte interruptie, ende de Copien behoor-
lijck aende Vergaderinge over gefonden worden.
XCIII.

Ende op dat alle Officieren te beter mogen wer-
den gehouden tot uytvoeringe van hare refpetti-
ve dienfteo, wel ende ten beften vande Compa-
gnie, fullen de Raden aen allen ende een yegelijck
der felven, foo Colonnel, Commandeur,Capitey-
nen, Commiflariil�n, Commifen, Schippers, ende
wat andere ftaet ofte qualiteytfy mochten heb-
ben , die daer zijn , ende alle andere foo haeft fy
derwaerts over fullen wefen ghearriveert, af vor-
deren , ende elck van haerluyden ghehouden zijn
aenden Raedt over te leveren hare refpeitive
Commiifien ende Inftructien, om gevifiteert ende
geregiftreert te worden, waer van op de Plijcque
ofte nevens de Signature vande felve, by de Ai-
feiTor notule van vifa �? regi/lrata, met expreifie
vanden dach ende fyne onderteeckeninge fal wor-
den geftelt, ende alfoo geregiftreert.
XCIIII.

Den Raedt fal mede notitie doen houden in een
Boeckexpres daer toe te doen maecken ende hou-
den , van alle de Ingenhos ende Landeryen die e�-
nige exemptie ofte vrydom, voor feeckere tijdt
van Jaren zijn ghenietende , met aenteyckeninge

van

Vdn Mineralen en Gebeenten,

LXXXII.

ALle Mineralen, nieuw ghevonden ofte noch te
vinden Mynen van Gout, Silver, Kooper, ofte
eenigc andere Metalen, als oock van Gefteenten,
Diamanten, Robynen, Efm arauden, ende dierge-
lijcken, mitfgaders de Peerl-vii�cherye,, vindingc
'van Amber, fullen alleen by ofte van wegen de
eemeyne Compagnie, ende tot profijt vande felve
bearbeyt ende geproffijteert moeten worden.
^J LX XXIII.

Doch foo yemant vande Inwoonderen, Guar-
nifoenen, vrye Lieden ofte andere, van wat Natie
ofte conditie hy mochte wefen, yetwes van 't
voor-verhaelde quame te ontdecken, fal de felve
fyne Erfgenamen ofte recht hebbende, tot een re-
compenfe ofte vereeringe ghenieten het thiende-
part van 't fuyver provenu vande voorfz Mynen,
Gefteenten ofte Peerl-vuTcheryen, ende dat voor
den tijdt van vijf achter een volgende Jaren, te
reeckenen vanden dach af dat de Compagnie de
felve aengenomen ende ghedaen bearbeyden, als
mede het twintighfte deel vanden ghevonden
Amber. *

LXXXIIIL

Welverftaende naer dat alle onkoften foo van't
bearbeyden, als nootwendige Inftrumenten ende
gereetfchappen daer toe dienende, daer van voor
afgettocken ende gedefalqueert fullen zijn: Ende
fal voor den eerilen Uytvinder ende Ontdecker
gehouden werden, die 't felve eerft aenden Raedt
aldaer, ofte alhier aende Compagnie openbaert:
Ende foo yemant fulcks uytgevonden hebbende,
ofte tot fijn kennifle ghekomen zijnde, moetwil-
ligh quame te verfwygen, fal de felve daer over
arbitralijck naer ghelegentheyt ende importantie
vande faecke, werden geftraft.

Yande Negros ofte Slaven.

LXXXV.

T\E Negros ende Slaven fullen by hareHeeren
■■-'ende Meefters wel worden ghetra&eert, ende
op behoorlijcke tyden als den Godts-dienftwert
gepleecht, tot de publicqtie exercitien vande Re-
ligie werden gefonden, ende met geen arbeydt op
de Ruftdagen befvvaert.

LXXXVI.
Ende fullen in haer reguard plaetfe hebben alle
de Wetten ende conftitutien by de ghemeyne
Rechten, wegen de Slaven ende onvrye Luyden
geftatueert, ende de Ordonnantien die by de Ver-
gaderinge der Negenthiene hier naer fouden mo-
gen werden geftatueert ende gepubliceert.

Vande Brafil�anen ende Naturellen.

LXXXVII.

QE Brafilianen dtide Naturellen vanden Lande,
fullen in hare vryheyt werden ghelaten, ende
mgeenderwyfen tot Slaven worden ghemaeckt,
maer fullen nevens de andere Inwoonderen wer-
den gegouverneert, foo in 't Politica als in't Civil,
ende naer de felve Wetten werden geWdeek.
LXXXV III.
Ende op dat de felve tot het Chriften gheloove,
ende civile converfatien mogen werden gebracht,

___

-ocr page 637-

Pkcaten. 5.Boeck. 5.Tit, 9.Deel. _I2^

ende Hooge Raden beforgen , dat tydeJijck der
waert* werden gefonden alfulcke adfiftentien en"
de behoeften van Schepen, Volck, Ammunitie
ende Vivres, als tot de confervatie vande feW
noodigh fullen vvefen.

XCVIII,
Ende daer over ftellen met behoorlijcke Com
miiTieendelnilruaie, bequame endeghetrouw�
Officiers tot dire&ie ende beley t van faecken van

\%6�

vanden Jare ende dacPrivilegi�n hebben behet eynde der felver.

Als mede van alleLanden ofte andere ghby vrye Luyden ofte avaert op 't ReglementVergaderinge der Neg

defenfie, Policie, Negotie ende anders aldaer val
lende, alles foo naer ende gelijckformich de ordre
die by defen wort gheftatueert over de veroverde
ende noch te veroverene Plaetfen als doenlijck fal
wefen.

XCIX.

Alle welcke Officieren ende Regieringe, oock
fullen dependeren van den Gouverneur ende
Hooge Raden,ende fullen de Mve gefubordineert
ende onderworpen wefen ende blyven.

Aldus ghedaen ende gearrefteert ter Vergade-
ringe vande hoogh-gemeke Staten Generael, den
drie en twintichiten Augufti fefthien-hpndert fes
endertigh.

te vergunnen, ofte volgens de Contra&en aldaer
defwegen gemaeckt ofte noch te maecken.
XCVI.

Alle originele Tractaten, Al liantien ende Con-
tracten, midtfgaders de Regiftersende Notulen
hier vooren aen gheroert, ende alle publicque
Schriften ende beicheyden fullen werden gehou-
den ende bewaert in een bequame publijcque
plaetfe, onder de bewaringe ende ileutel vanden
AiTeftor.

XCVII.

By foo verre eenige Plaetfen binnen de �miten
van 't vaite Landt van Brazil, ofte de aengelegen
Eylanden, voor de Compagnie quamen te werden
verovert ende in gehouden, fullen de Gouverneur

Inftru�He, vande (gecommitteerde Wegen de generale geo�lrqyeerde IVefi*

lndijche Compagnie ter Vergaderinge vande Negenthiene, voor dk vande Hooge Reoierinae van
Brazil, waer naer defehe haer [uilen hehben te gedragen. In date den ι % Qftober 1645, Met de
Approbatie van haer Ho; Mo: vanden 6 November 1645.

E Hooge Regieringe inden Landen van
ι Brazil by de Weft - Indifche Compagnie
aireede door Godes zegen gheconque-
fteert, ofte noch te conquefteren, fal be-
ftaen ende gereprefenteert worden door een Pre-
f�dent ende vier Raden, de welcke vande Verga-
deringe der Negenthiene zijn verkooren, ende by
de Hoogh Mogende Heeren Staten Generael der
Vereenighde Nederlanden met Commifl�e, als
oock van Syne Ho�ghey t den Heere Prince van
Orangie, mitfgaders vande generale Weft-Indi-
fche Compagnie ter gemelte Negenthiene fullen
zijn voorfien, ende den behoorlijcken Eedt refpe-
ftive gedaen hebben,

II.

Dienvolgende fullen in alle faecken foo te Wa-
ter als te Lande, ten dienfte van 't ghemeen, ende
het befte vande Compagnie betreflende, het eer»
fte ghefagh, beleydt ende opperfte bevel hebben;
Ende fal alle ende een yederindevoorfz Landen,
Havenen ende Reeden van Brazil woonende,
zijnde, ofte komen hebbende, niemant uytgefon-
dert, den voorfz Prefident ende Raden in defe
qualiteyt met behoorlickrefpedende eerbiedich
gehouden zijn te erkennen ende gehoorfamen.

III.

Den Prefident ende Raden fullen eerft ende
continueel beforgen, dat Godt de Heere naer Hjn
heyligh Woort, ende de ordre vande publijcque
hier te Lande aengenomen reformatie worde ghe-
eert, gevreeft ende gedient, ende alle fchandalen
ende ergernifl�n ge weert.

1111.
Ende fullen ter Plaetfe, Stede, Sterckte of For-
tificatie , geen uytgefondert, daer fy haer ghefa-
mentlijcken ofte apart bevinden , hebben de ge-
vinge van 't Wacht-woort, ende de bewaringe der
ileutelen, als medeby committatie inden Raedt
van Juftitie, van Reecken-meefters, 'ende alle an-
dere Collegien of Vergaderingen goet vindende
te laten verfchynen, fullen als Opper-hoofden de
�erfte plaetfe hebben, omme yeder in fijn debvoir
te houden,volgende het fevende Articul in defen.

Sullen ghefamentiijck hebben te delibereren,
confukeren, ende met pluraliteyt van ftemmen te
concluderen over allelaecken, de Policie, Finan-
tien ende Militie, ende wat vorder de publijcque
Regieringe is betreffende, ende aen dependeren-
de, over alle deil�ynen te Water ende te Lande, in
defen communicerende met den Commandeur
over de Militie, legginge van nieuwe Fortificatien,
legginge ende verplaetfinge van Guarnifoenen,
uytvoeringe van gecqncludeerde exploicteh, Hel»
linge van Commandeurs over particuliere Plaet-
fen ende FortreiTen, verlegginge ende demo�tie
van oude. *

VI.

Sullen hebben te beforgen, dat de Juftitie wel
werde geadminiftreert, de publijcque rufte gecul-
tiveertvan alle Onderdanen of andere, die haer
aldaer vindeft laten, 't zy dan de felve in 's Com»
jagnies dienftgebruyckt worden, ofte als particu-
iere ende vrye Luyden aldaer zijn, vinden,of ont-
�ouden, weetende ende doende weeren alle nte-

fufen,

-ocr page 638-

Ordre van Regieringe in Brazijl.

ιαό?

\%66

fufen, verfuymingen ende ongeregeltheden,, te-
gens de welilant vande felve Landen, ende goede
fngefetenen van dien ingefloopen, of die hier naer
mochten influypen ende openbaer worden, ende
dat volgens ordre, de regulen ende Rechten airee-
de derwaerts gefonden, ende noch te fenden.

VII.

De voorfz Prefident ende Raden fullen voor al
goede forge dragen op hec ontfangen van des
Compagnies Domeynen,gerechtigheden ende in-
komften, ende wederomme over der felver em-
ploy, uytgifte ende betalinge van alleLuydenin
dienit vande Compagnie zijnde, ende wat vorder
daer aen dependeert, het doen van reeckeninge
van alle comptable Perfoonen, ende niemant li-
centieren te vertrecken uyt het Landt, fonder dat
behoorlijck bewijs, reliquaende fatisfadtie daer
over heeft ghegeven, houdende de Raden van Ju-
ftitie ende Reecken-meeilers, mkfgaders alle an-
dere, 't zy Ecclefiaitijcque, Politijcque, Militaire,
geen uytgefondert, onder eedt ende gagie vande
Compagnie daer toe, dat een yeder ftch behoor-
lijcken quyte in fijndebvoir, Ampt, bedieninge
ende bedrijf: Ende de gheene die haer daerinne
qualijck komen te dragen, dat de felve mogen
werden ghemuldeert of gheitraft door den Raedt
van Juftitie, of Subalterne Gerechts-bancken, of
anderfints by den voorfz Prefident ende Raden
van fijn bedieninge ghefufpendeert, of ghedepor-
.teert, naer verdienitenfonder aenfien van Per-
foonen .

VIII.

Sullen de Politijcque, Militaire ende Maritime
OiT�cien ende digniteyten, die aldaer komen te
vaceren, abfolutelicken vergeven, behoudende de
Vergaderinge vande Negenthiene alleen aen haer
het vergeven vande plaetfen vanden Prefident
ende Raden vande Hooge Regieringe, van Raden
van Juftitie, Reecken-meeilers, Commandeur van
de Militie, ende diergelijcke hooge Officien, die
hare Authorifatie hier te Lande hebben ontfan-
gen : Ende in het ftellen van Militaire Officieren,
tot Vendrighs incluys, fal den Commandeur ne-
vens den Prefident ende Raden vande Hooge Re-
gieringe een ende de laetfte, ftemme hebben, bly-
vende andere mindere difpofitie ende gifte vande
Capiteynen vande refpe&ive Compagnien.

IX.

Aldaer in Brazil fullen op nieuws geene Amp-
ten, 't zy Militaire, Politijcque, of Maritime, mo-
gen ghe�rigeert worden tot laite vande Compa-
gnie, nochte geene verhoogingen van gagien ghe-
maeckt worden, van Officieren die reedealdaer
zjjn,fondervoorgaendeadvis ende confent vande
Negenthiene, als alleen de verhoogingen, die ge-
geven worden by fucceffie uyt minder in hooger
Oihcien conform den Articul - brief.

Maer aengaende»de Brafilianen ende Ingeboor-
de vande Landen, fullen de Prefident ende Raden
°p der felver traktementen ende belooningen
over hare employen mogen difponeren, mits dat
het felve ghefchiede metmerckelijcke advantagie
vande Compagnie, ende op de ghevoeghlijckite
voet, die aldaer reede foude mogen in eebruyck
wefen. * ■ t> ■ j

XI.

d'Eerfle vier Raden vande Hooge Regieringe
aen-ghenomen zijnde, ende uyt defe Landen ver-
trocken,fal dooi; den Prefident ginder arriveren-
de , voor eeril den rang by lootinge gegeven wor-
den , op welcke lootinge de geene die het eeril te
beurte valt, een Maent gheduyrende de hooge
hant fal hebben op ilraet, de prefeance in het Col-
legie, ende alomme daer iy met haer tween of
meer by den anderen mogen vinden, ende der»
tweeden de volgende plaets, ende op die ordre
tot den laetften toe. De Maent geexpireert zijn-
de, fal die de tweede gheweeil is, den eerilen we-
fen , ende die eeril gheweeil is, den laetilen, ende
op defen voet vervolgens van Maent tot Maenc
by verwiffelinge den rangh gehouden werden.

XII.

Incas den Prefident met of voor de Raden in
Brazil niet mochte arriveren, fullen de Raden, die
aengelant zijn, totter tijdt toe het getal compleet
is, over den rangh malkanderen op de voorfchre-
ve wyfe verflaen, behoudende aen d'oude tegen-
woordige Raden haren rangh , oock een of meer
van defe nieuw aengenomen, afgegaen weiende,
fal of fullen dejonghile aenkomende Raedts-per-
foonen, voorts aen aldaer de laetile plaets hebben
ende behouden.

XIII.

Oock foo het gebeuren mochte, dat den Prefi-
dent t'eeniger tijdt aflyvich wierde, ofte abfent
was 5 Sullen de Raeden yeder in hare refpe�tive
Maendeii van prefeance des felfs plaetfe en rangh
waer nemen ende prefideren, totter tijdt toe , in
casvan aflyvigheyt, de Vergaderinge vande Ne-
genthiene daer in anders heeft verfien, Ende by
afilerven van twee of meer Raden, fullen den Pre-
fident ende Raden die noch in leven fullen wefen,
twee of meer uyt de Raden van Juftitie of Reec-
ken-meeilers affumeren, tot dat infgelijcks by de
Vergaderinge vande Negenthiene anders daer in
fal wefen voorfien.

XIIII.

De Vergaderinge vande Negenthiene, fal alle
hare ordren ende bevelen aenden Prefident ende
Raden vande Hooge Regieringe addrefferen, om-
me door haer uytgevoert, ofte aen mindere ende
Subalterne Luyden, indienil vande Compagnie
belail te werden,(ten ware dat door veranderinge
van faecken, tijdt of anderfints nietexecutabel of
ondienilich bevonden wierden, in welck cas aen
de Vergaderinge vande Negenthiene met de rede-
nen van dien fullen adviferen), fulcx dat alle ende
een yeder Perfoon, van wat qualiteyt, Ampt,
dienft, conditie of Natie hy zy, woonende of iicli
onthoudende inde limiten vande geconqueileer-
de, ende noch te conquefteren Landen in Brazil,
ende itaende onder het ghebiedt van defen Staet,
ende de Weit - Indifche Compagnie, ghehouden
fullen zijn hare Refolutien, geboden en verboden
te gehoorfamen ende naer te komen, op pene van
geftraft te worden naer gelegenthey t van hare on-
gehoorfaemheyt ende exigentie van faecken.
XV.

Alle andere Collegien of Perfoonen, die in an-
dere Capitanien fullen refideren, fullen gehouden
zijn aen dit Gollegie vande Hooge Regieringe alle

LUI Maen-

-ocr page 639-

PlacateiLj. 5>Boeck.

tl 6%

de felve d'interpretatie ende verklaringe van alle
duyfterheyt, die hier vooren uyt mochte fpruy-
ten ofte inne bevonden werden , midtfgaders de
vermeerderinge, veranderinge ofte verminderin-
ge naer gelegenthey t van faecken. Gegeven on-
der het Cachet vande Negenthiene, Paraphure
ende Signature vanden Advocaet, in Middel-
burgh, den twaelfden Oitober Anno fefthien-
hondert vijf-en-veertigh. Was gheparapheerc,
1. vander Camer,"� Leger ftont, Ter Ordonnan-
tie vande opgemelte Vergaderinge. Ende was on-
derteeckent, Si/non van Beaumont. Hebbende
daer nevens op ghedruckt een Zegel in rooden
Waflche, met Papier overdeckt.

Approbatie wem bare Ho. Mo.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Door gefien ende overwogen
hebbende de voorftaende Inftrudtie, heb-
ben de felve gheapprobeertendegeratifi-
ceert, ghelijck haer Ho: Mo: de felve approberen
ende ratificeren midts defen. Begeerende oock,
Laftende die vande Hooge Regieringe van Brazil,
haer daer naer te reguleren ende gedragen. Ge-
daen ter Vergaderinge vande hooch-gemelte Sta-
ten Generael, den feften Novembris feftien-hon-
dert en vijf en veertigh.

ti6y

Maenden precijs te notificeren de ghelegentheyt
van haer refort, ende het geene fich in haer Quar-
tier heeft toegedragen.

XVI.
Den Prefident ende Raden fullen defe Inftru-
�ie, ende wat haer van goederen betrouwt ende
toe ghefonden fal werden, aen Ons verantwoor-
den, ende daer voor comptabel zijn, foo Jange als
de felve onder haer handen bly ven -. Maer overge-
geven zijnde aende refpective CommifTariften,
fullen vande verantwoordinge ontilagen wefen:
Doch fullen gehouden zijn de voorfz Commii�a-
riffen te houden inhaerdebvoir, en goet reguard
nemen , dat alles ten beften vande Compagnie
werde gheadminiftreert,fulcksals naereedtende
eere in confcientie ten dienfte vanden Lande, en
ten beften vande Compagnie fal behooren : Ende
vvyders haer hebben te reguleren naer de Articu-
len, begrepen inde Inftrudtie vande Hoogh Mo-
gende Heeren Staten Generael in date dendrie-
τη-twintighften Augufti 1636. voor foo veel de
felve by dcfe niet en zijn verandert.

Aldus op approbatie vande Hoogh Mogende
Heeren Staten Generael, ghedaen ende ghearre-
fteert by de Gecommitteerde ter A^ergaderinge
vande Negenthiene der Generale Geoctroyeerde
Weft - Indifche Compagnie, voorbehoudens aen

HET TH IENDE DEEL.

Pro vifionele Inftructie, voor de %egieringe van het Suyder diHricl vande

Kufl van Africa, heginnende lef uy den de Linie Equinoiliael van Caho de Lopo Gonfalves, tot de Cabo de
Bonne Ejperance, met de Ey landen tuffchen beyden gelegen daer inne begrepen, waer van Sim Paulo de

Loando de Hooft-plaetfe wefen fal, In date den $Julij 164

Vande birefteurs.
I.
E drie Directeurs, de vvelcke by de Ver-
gaderinge vande Negenthiene zijn ver-
kooren, endebyhaerHoiMo^etCom-
miffie, als oock van Sijn Hoogheyt, mitf-
gaders vervolgens vande Weft - Indifche Compa-
gnie fullen zijn veriien, ende den behoorlijcken
eedt aende klve refpe�rive ghedaen hebbende, in
conformit� van het derdeArticul van het O�troy,
fullen in alle Politicque ende Militaire faecken,
foo te Water als te Lande, den dienft vande Com-
pagnie betreffende, het eerfte gefach ende opper-
bevel hebben.

II.
Waer voor alle de geene die in dienft vande ge-
oftroyeerde Weft - Indifche Compagnie zijnde,
haer fullen ghehouden wefen t'erkennen ende te
ghehoorfamen, Latende haer tot dien eynde ter
plaetfe daer fy haer bevinden fullen, ghenieten de
pre�minentien vande bewaringe der fleutelen van
de Sterckten ende Fortificatien, gevinge van het
Wacht-woort, midtfgaders dat fy of een van haer
de Policie ende Juftitie,de Finantien en Commer-
cie, als Opper-hooft waer nemen en continuelijck
by woonen.

III.

Sullen gefamentlijck confulteren ende conclu-

deren over alle faecken, de publijcque Regieringe
vande Policie, Finantie, Militie, Commercie, ende
wes daer van dependeert betreffende, daer op al-
leenlijck hoorende het advys vande geene die fy
te rade fullen worden daer over te roepen, dien-
volgendebeforgendatden Godtfdienft, conform
d'ordre ende publijcque Leere hier te Lande, wer-
de gepleecht, de Policie ende Juftitie wel geadmi-
niftreert, de Finantien, Domeynen ende goederen
van Commercie behoorlijckverantwoort, de Mi-
litie in haer debvoir gehouden, in fomma dat elck
ende een yeder ten beften vande Compagnie
trachte en beneerftige de publijcque rufte,de coii-
fervatie vande Plaetfe,den welftantvande Inge-
fetenen, ende het profijt vande Compagnie.
UU.

Wefhalven fy foo dickwils fullen hebben te
vergaderen, alsfy raetfaem oordeelen, in de felve
Vergaderinge by Tour-beurten van Maent tot
Maent onder den anderen prefideren, beginnende
eerftvan Nieulant, daer naer*Moorthamer, ren
laetften Mols, ende een of meer afgaende of nieuw
aenkomende, fal oft fullen de nieuw aenkomende
de laetfte beurte en plaetfe hebben en behouden.

De Directeurs fullen hare refidentie houden in

Sint Paulo de Loando, als zijnde de Hooft-plaets

van'tdiftriit.

Sul-

-ocr page 640-

12^9

Ordrc van Regievr.

1270

tien oft particuliere Huyfen: Ende fal niemandc
fich vervorderen eenich belet ofte verfteurnifie te
doen, op arbitrale correctie, oock nae ghelegent-
heyt exemplare ftraff�, midts dat de voornoemde
Joods of Roomfch-gefinde haer wachten van pu-
blijcque dienften, fchandalen, ende onteeringen
van Godts onfen Salichmaeckers heylige Woort.

XII.
Alle Geeftelijcke Perfoonen fullen wefen ende
blyven ghebannen uyt alle Plaetfen, fonder daec
inne te mogen komen , op pene van gevanckelijck
wech ghevoert te worden, ren ware by Accordt
anders ware geftipuleert.

MILITIE,

XIII-

ΓΛΕ Militie fal ghecommandeert'worden by deri
■■-'CapiteynMajor, zijnde van Nederlandtfche
Natie, uyt de Ge�nieerde Provinci�n, of't refort
van dien $ De welcke fal ftaen, gelijck alle andere
Militaire Officieren, foo te Water als te Lande,
hooge ende lage, onder de Directeurs, wekkers
commandementen �y ghehouden fullen zijn te
ontfangen ende getrouwelijek naer te komen.
XIIII.

De Directeurs fullen oprechten een Krijghs-
Raedt uyt d'aenfienlijckfte Militaire Officieren»
foo te Water als te Lande.gelijck als zijn Landt of
Scheeps-Capiteynen, of in der felver plaetfen de
Schippers; de welcke kennifi� endejudicature.
fullen hebben over alle mifdaden ende mefufen
van Officieren, Soldaten ofBoots-volck, die puyr
Militair zijn.

XV. ■

In wekken Krijghs-Raedt altoos fal Prefideren
een Directeur, daer prefent zijnde, ende by haer
abfentie, fal de geene die het hoochfte ghefach in
de Militie heeft, des felfs plaetfe waer nemen, al-
toos concluderende by pluraliteyt van ftemmen.
XVI.

Ende fullen voor Militair of Scheeps-delicten
worden yerftaen, alle contraventien of overtre-
dingen van Militaire of Scheeps-ordren, midtfga-
ders alle delicten die ghecommitteert worden by
een Soldaet of Bootigefel tegen den anderen, van
watqualiteytde felve oock foude mogen wefen,
ende dat volgens den Articuls-brief, foo noch-
tans , dat in ghevalle van eenige twijfl�l, het by de
Directeurs fal ftaen te defini�ren, of het faecken
zijn onder den Krijghs-Raedt ghehoorende, ofte
onder de ghemeene Adminiftrateurs vande Civile
ende Criminele Juftitie.

XVII,

Gelijck mede alle Militaire ende Maritime Per-
foonen , queftie hebbende of delinquerende tegen
Burgerlijcke Perfoonen, of andere , die onder de
Militaire ofte Maritime werden gereeckent, fullen
gheciteert mogen werden voor de ordinaris Jufti-
tie , ende by de felve haer Vonnifie ontfangen,
midts dat over fiikke judicaturen fullen gheaflu-
meert worden de refpective Hooft-Officier te
Water ofte Lande, onder de welcke den ghevan-
gen of geciteerde ftaet, de welcke mede fijn ftem-
me daer over fal hebben te geven.
XVIII.

Alfier eenige Militaire Ampten van Capiteyns,
L 1 1 1 ij Lieu-

Sullen alle Militaire Officien provifionelijck op
approbatie vande Negenthiene van A^endrichs tot
Capiteyns - plaetfen incluys, aldaer komende te
vaceren, vergeven, op nominatie van een tripel
getal vande Capiteynen vande Militie, te famen
vergadert zijnde, ghedaen: Welverilaende dat
alflcr een Capiteyn te kiefen is, Lieutenant ende
Vaendrich vande Compagnie eligibel werden ge-
houden : Item, tot de Lieutenants plaetfen.Vaen-
drichs ende Sergeanten�, Gelijck oock tot de
Vaendrichs de Sergeanten, alwaer 't foo dat die
niet en waren ghenomineert , volgens het ghe-
bruyck hier te Lande.
^J VIL

S�o veel de electie vande Maritime Officieren
aengaet, fal blyven by de Directeurs, ende de fel-
ve gnedaen worden in conformit� vanden Artijc-
kel-brieffi

VIIJ.

Belangende voorts alle andere kleyneAmpten,
als Onder-Commyfen, Ai�iftenten, ende minde-
re, aldaer komende te vaceren, fullen vermogen
die te vergeven abfoluy t: Maer van eenige andere
van importantie, gehouden zijn de Vergaderinge
vande Negenthiene te notificeren , ten ware die
odi den dienft vande Compagnie geen uy titel en
konden lyden, foo fullen iy vermogen provifio-
nelijck, op approbatie vande Negenthiene, de fel-
ve te doen waer nemen, fulcks met de eerfte gele-
gentheyt adviferende, fonder nochtans eenige
nieuwe Ampten t'erigeren, oft hooger gagien te
belooven, als by de Vergaderinge vande Negen-
thiene daer toe gheilelt is, of noch gheftelt mach
worden. o.

IX.

De Vergaderinge vande Negenthiene fal alle
hare orderen ende beveelen aende Directeurs ad-
drefi�ren, om door haer uyt ghevoert te worden,
ofte door haer vorder belaft aen mindere ende
Subalterne Dienaren vande Compagnie, fulex dat
alle ende een yeder Perfoon , van wat qualitey t,
ampt, dienft, conditie ofte Natie hy zy, woonen-
deoftefich onthoudende binnen het diftrict hier
vooren genoemt, haer hier fullen hebben t'erken-
nen ende te gehoorfamen, op pene van daer over
geilraft te worden naer behooren.

Godts-dknfl.

X�

E Directeurs fullen fonderlingeforge cjragen,

dat de Predicanten ende Siecken-troofters in
naer Ampt behoorlijck werden ghemainteneert,
ende gerefpecteert; Dat den Godts-dienft, by de
pub�jcque authoriteyt hier te Lande aengeno-
jnen, aldaer geleert, ende conform de gebruyeke-
ijeke ordre werde ouderhouden,ende alle midde-
len aengewent, omme de Inwoondeien des Lants
ende hare Kinderen, tot de kenniffe Godts, de
^nriftelijcke Gereformeerde Religie, als oock de
Letter-konft te brengen.

De Portugyfen ende Naturellen vanden Lande,

¹ ^y van Roomfch ofte Joodfcjie, ofte andere Re-

^g'en, fullen ghelaten worden byharevryheyt,

londetmoeyenis of onderfoeck in hare confeien-

-ocr page 641-

1271

PlacatetU; 5»Boeck

1*72

mach worden gheadminiftreert, Soo wert aende
Militie gegeven de judicature over faecken,gelijck
hier vooren onder deTytul vande Militie uytge-
druckt ftaet.

Finantien, Commert�e.

XXVII.
Γ\ E Directeurs fullen ordre ftellen op het innen,
*-^den ontfanck, adminiftratie, uytgeef, van het
inkomen van alle goederen , Koopmanfchappen,
Domeynen, heerlijcke Rechten, die by Souverai-
nitey t, confifcatien, ende occupatie de Compa-
gnie fullen aenkomen, vanThollen, Thienden,
Erfpachten, Chijnfen, ende andere Impofitien of
Recognitien , hoe die ghenaemt mochten wefen,
ende generael van alle penningen , inkomften,
goederen, die van haer fullen werden ghefonden,
of vanden Vyandt verovert, ten profyte vande
Compagnie komen.

XX VIII.

Sullen de felve punctuelijck ende ordentelijck
by den Boeckhouder doen te Boeck ftellen, alle
CommifTarifren , Commyfen , Adfiftenten van
ontfangen, afgeleverde verhandelde goederen en
penningen doen reeckenen, voor den ontfangh
behoorlijck doen debiteren, naer gedane reecke-
ninge, waerom crediteren, ende in fomma de
Boeckhouder daer toe houden , dat fijn Boecken
altijdt klaer ende fuyver ftaen, op dat die konnen
worden na gefien , ende de Compagnie ten eynde
het Jaer, deCopien daer van over gefonden zijn-
de , mach blijeken de deuchdelijcke adminiilratie,
ende naefpeuren, waer dat hare gefonden goede-
ren, ontfangen Rechten, ende Domeynen zijn ge-
converteert.

XXIX.

Sullen delibereren op alle faecken, de hande-
�nge ende Traf��cque betreffende, als oock Mare-
ten ftellen, nieuwe handelinge op foecken, foo
wel van Swarten, Gout, Tanden, als andere
Negotie.

XXX.

Sullen haer informeren op alle Mineralen, Vif-
fcheryen, Impoften,Thollen, die daer fouden mo-
gen hebben gheweeft, of noch uyt te vinden zijn,
ende op alle verlaten goederen vande Inwoon-
ders, die gevlucht zijn onder 't gebiet vanden Co-
ninck van Caftilien, ten eynde de felve tot profijt
vande Compagnie werden gebeneficieert. .
XXXI.

Ende fullen daer van, als mede van alles daer de
Compagnie eenige inkomen van heeft, of hebben
kan, terftont ftaet ende Inventaris over fenden,de
felve van tijdt tot tijdt augmenterende, ende de
Negenthiene communicerende , foo wanneer ee-
nige haer openbaren, die niet over ghefchreven
zijn geweeft,

XXXII.

Tot benefitie vanden handel, fullen fy forge
dragen dat dA'lliantien, met d'omleggende Ko-
ningen ende Vorften ghemaeckt, wel werden on-
derhouden ende naer ghekomen, ende voor al te
trachten, foo het niet en is gefchiet, met alle mid-
delen een Alliaritie«te maecken op den naem van
haer Ho: Mo: met de Koningen van Angola ende

Lieutenants of Vaendrichs komen te vaceren, ful-
len de Capiteynen van de Militie te Lande by den
anderen vergaderen , ende een tripel getal nomi-
neren , om daer uy t een by de Directeurs, op ap-
probatie vande Negenthiene, verkooren te wor-
den , conform 't geene hier voor ghefeght is Ard-
cul 6.

XIX.

Sal voorts het verfien van mindere Officieren,
tot Sergeanten incluys, van yeder Compagnie ab-
foluy t ftaen ter difpofitie vande Capiteyn.

XX.

Wat belanght de Maritime, is vooren af ghe-
fproocken.

Po�cie, Juflitie Civile, Criminele.

XXL

DE Directeurs fullen by provifie foodanigeor-
dre ftellen op de Politie ende adminiftratie
Van Civile en Criminele Juftitie, een van haer daer
toe vacerende als Opper-hooft, dat een yeder
mach erlangen goede ende korte expeditie, altoos
wel lettende dat niemant en werde verongelijckt,
de quaetdoenders geftraft, de goede in rufte ende
eenigheyt werden gheregeert, foo veel doenlijck
is, volgende metghevoechelijckheytde regulen
ende Wetten defer Landen, of oock de geene die
reede daer te Lande in gebruyek zijn, ten ware de
felve notoirlijck dei� onfe ordre contrarieerden.
XXII.

Gelijck wy veritaen dat fy niet en fullen ver-
mogen eenige Delinquanten over capitale de-
licten te pardonneren, ten ware fulcks ghefchiede
om eenige groote redenen , daer het ghemeene
Landt of de Compagnie merckelijck aen ghelegen
waer, ofte oock op de Rechten g�fondeert, van de
welcke fy t'huys ghekomen wefende, ghehouden
fullen zijn reeckenfehap te geven.
XXIII.

Ende op dat de Civile ende Criminele faulten
ende mifdaden niet ongeftraft en bly ven, 't recht
vande Hooge Overighey rende de Compagnie re-
gens haer bewaert, Soo fal aldacr een Fifcael ghe-
houden werden, onder Commifl�e ende Inftructie
vande Negenthiene, de welcke met alle neerftig-
heyt ende vigeur inde executie van fijn Ampt fich
getrouwelijck fal hebben te quyten, en foodanige
Perfoonen te recht ftellen voorde Civile, Crimi-
nele Juftitie, die by de Diredeurs fal worden geor-
donneert, ofwel voorden Krijghs-Raedt, naer de
natuyre vande faecke of begane delidt.
XX II il.

Gelijck oock den Fifcael nauw reguard fal ne-
men op alle fluyekeryen , die achterhaek hebben-
de, fijn actie tegens de Perfoonen ende op de goe-
deren inftitueren.

XXV.

Waer toe om hem te meer te encourageren,foo
wert verftaen dat hy uyt alle civile Criminele boe-
ten en confifcatien of fluyekeryen, die foodanich
by de Juftitie verklaert fullen zijn, fal ghenieten
een gerecht derde-part, bly vehde het andere der-
de-part voor den Armen, ende het laetfte derde-
part voor de Compagnie.

"' xxvi

Ende ten eynde de Juftitie te beter en eerder C�ngo, ende andere Naebuyrige Princen, t^

^J ^& foo

-ocr page 642-

Of dre van Reg�e

ri?4

en elckin'tbef�nder, metgheflootenenfuyvere
Boecken te huyskomen, Doch evenwel met die
verftant, dat den eenen voor den anderen, noo-
pende de Finantien en Koopmanfchappen,appen-
denti�n ende dependentien van dien, gheheel ful-
len refponfabel wefen, ende daer voor inftaen, op
dat fy alfoo ghefamentlijck goede forge dragen en
malkanderen in debvoir houden.

Fortificat�en.

XL.

Sullen continueel de hant daer aen houden, en
doen repareren alle Wercken ende Fortificat�en,
die tot behoudeniil� vande refpective Plaetfen
noodich zijn $ Doch niet vermogen eenige nieu-
we te maecken boven de geordonneerde groot en
kleyne Forten: Item, de Redo�ten oft vaiTighe-
den op de Plaetfen daer handel kan vallen, uy tge-
nomen datteryets voor quam datgheen uytitel
konde lyden, om de Negenthiene daer over te
adviferen.

XLI.

Wef halven fy mede goede forge fullen dragen,
dat tegens alle Entrepririfen ende Belegeringen,
het Magafijn wel zy verfien van Ammunitie, &c.
ende ten miniten voor fes Maenden geprovideert
van Zout en Meel.

Naturellen vande Lande.

XLII.

D� vrye Naturellen vanden Lande en fullen bo-
ven andere onfe Inwoonderen niet werden
befwaert , ende in geenderley wyfe tot Slaven
werden gemaeckt: Ende fullen de Directeurs tot
dien eynde wel letten datter geene Voor foodani-
ge en werden verkoft, maer lullen nefl�ns de an-
dere Inwoonderen in vryheyt werden gegouver-.
neert, ende geoordeelt naer der felver Wetten fo
in 't Politijcq als Civil.

XLIII.
Sullen de felve foecken te brengen tot culture
vande Landen, ende oeff�ninge van Ambachten
endeNeeringen.

XLIIII.
De Slaven, foo veel als mogeiijek is, fulttn fy
van haere Heeren en MeeftersChriftelijckdoen
tracteren, ende tot het gehoor van Godes Heyli-
ge Woort laten komen.

Vande Secretaris.

XLV.

Η Et Collegie vande voorfz Directeurs fal by-
ghevoecht worden tot d'adminiitratie vande
Policieendejuititie, eenen Secretaris ende drie
Klercquen,

XLVI.
Wekken Secretaris alle befoienes van dien fal
bywoonen, ende gevraechtzijnde, fijn advisge-
ven, alle notitien ende Regifters houden, Brieven
depefcheren, de ihhe ende alle andere Acten, die
uyt defen Raedt fullen emaneren, onderteyeke-
nen, ende kortelijck forge dragen, dat 't geene de
Reg�eringe in eeniger maren is betreffende, by
alle gelegenthey t de Vergaderinge vande Negen-
thiene werde toe-ghefonden, op dat gheduyrJijck
wel mogen onderricht worden vande ghelegent-

LUl iij heyt

1273

fob het mogeiijek is, vande felve Oitagiers beko-
j�ien,ende onderitaen met de Koningen, Princen,
Heeren foodanich te traceren, dat fy en hare In-
pefetenenniemandt eenige handeJinge toe i�aen,
alsd'onfe, of die recht van ons verkregen hebben,
tot dien eynde oock vermogen onfe gheconfoede-
reerde regens hare Vyanden, naer ghelegentheyt
van faecken, eenige ai�iitentie te doen, wel letten-
de daer vooren eenige notabile beneficien ende
voordeelen voor de Compagnie te bedingen, ende
lullen de Directeuren haer hebben te wachten y�-
mandt anders van deler fyde, als de Hoogh' Mo-
gende Heeren Staten Generael inde te maecken
Alliantien ende Tradaten te qualificeren.
XXX1I1.

Sullen mede op alle Plaetfen, alwaer eenigen
handel kan vallen, om pofl�flle te nemen, ende
daer door voor vreemde Nati�n te prevaleren ee-
nige kleyne vaftigheden, als Redo�ten laten op-
werpen'ende die met fes, acht of thien Mannen
befet houden.

XXXIIII.

De Directeurs fullen niet vermogen in eenige
verpachtingen ofbeftedingen part of deel te heb-
ben, fullen oock felfs geen handelinge doen, dire-
ctelijck ofindirectelijck,' ende op alle particuliere
handelingen van Luyden in dienit vande Compa-
gnie zijnde, van de minite tot de meefre, fcherpe-
lijck onderfoecken, ende doen onderfoecken, de
felve voor komen, ilrafT�nde d'overtreders vol-
gens den Articul-briefF, ofanderfints naer ghele-
genthcyc.

Boeckhouder.

XXXV.

Ot behulp inde adminiftratie vande Finantien

ende Commercie,fal den Directeurs toegefon-
den worden een Boeckhouder, ende drie Klerc-
quen, de welcke fal houden de generale Boecken
van alle de Finantien, inkomen, uytgeven van des
Compagnies Domeynen, Negotie, ende andere
inkomften eeniger maten raeckende,
XXXVI.
Tot dien fullen alle CommilTariil�n, Commy-
fen, Adfiftenten, van hare ontfangene, afgelever-
de of verhandelde goederen of penningen, aende
Directeurs reeckeninge gedaen hebbende,by hun-
luyden daer toe gehouden worden,dat fy terilont
de felve reeckeninge, of dubbelt daer van overle-
veren, om geboeckt te worden.
XXXVII.
In't ftellen van't welcke, den Boeckhouder fich
fal hebben te reguleren naer de Inftru&ie die hem,
by de Vergaderinge vande Negenthiene fal wor-
den mede gegeven.

XXXVIII.
Van alle Reeckeningen ende Boecken gefloten
zijnde, fal hy ghehouden wefen Jaerlijcks Copie
aende Negenthiene over te fenden.
XXXIX.
Alle 't welcke in 't ituck vande Finantien ende
Commercien is ghefeght, op dat het mocht wor-
den achtervolghc, Soo fullen de Directeurs ye-
^mant uytden haren moeten en mogen committe-
ren , die als Opperhooft continuclijck hier by en
over is, 't felve dirigere ende waerneme, op dat fy

-ocr page 643-

Placaten. 5.Boeck. 5.Tit_f 10.Deel,

XLIX.

1275

heyt vanden ftaet al

1176

van 't geene fich heeft toegedragen.
XLVII.

De Directeurs dan hebbende door den Secre-
taris laten regiftreren d A&en, Refolutien, Con-
traden, Alliantien, Brieven, ende alle andere pu-
blijcque Schriften ende befcheyden, fullen die la-
ten houden ende bewaren in een publijcke plaetfe
onder de Sleutel vanden Secretaris.
XLVIII.

Ende op dat alle in dienft vande Compagnie
daer komende Perfoonen, haer volgens d'lnitru-
dtien wel ende ten beften vande Compagnie quy-
ten, foo fullen fy ghehouden zijn teril�nt t'harer
aenkomfte hunne Inftruftie over te leveren, om
gheregiftreert te worden, alvooren fyluyden in
hunne refpective Ampten geinftalleert fullen mo-
gen worden.

Eyndelijck op dat,de Vergaderinge vande -Ne-
genthiene wel geinformeert werde vande natuyr�
van 't Landt, den handel, alk voorvallende faec-
ken, endeden toeftant aldaer, fofal alle Dienaers
'tzy hoogeof lage, Geeftelijk ofVVerekJijcke,die
een Inftrudie fullen ontfangen, henluyden daer
by gheordonneert worden , gelijck de Directeurs
haer daer toe oock fullen moeten houden: Laften
ende bevelen, dat yeder in 't byfonder onder fijn
Sign^ture ende Cachet fchry ve aende Versade*
ringe vande Negenthiene.

Aldus ghedaen ende gearreileert, ter Vergade-
ringe vande hoogh-ghemelte Staten Generael
den vijfden Julij fefthien -hondert twee ende
veertigh.

HETTH1ENDE DEEL.

ABe van Approbatie op bei daer inne geinfereert ExtraB Accoort, in date den

ly September l6$0.gemaecktendegeconcludeerttot tierfort ,foo racdcnde cie limijt-[chcydi)ige tuffchen
Nieuw Nederlandt ende Nieuw Engelandt, ah anderfints. In date dtn xz Februari] 165 6.

loopen tLandtwaert in , op een Noorderlijcke
linie twintichmylen, behoudens dattet opthien
mylen nae aende Noort-Revier niet fal komen,
daer naer als het fal gheaccordeert worden by de
twee Gouverneurs vande Duytfchen, ende Nieu-
haren : Is mede gheaccordeert, dat de Duytfchen
geen Huyfen fullen timmeren hier naer op fes my-
len na de voorfz linie, de Inwoonders van Groen-
wits teblyven tot nader ordre ende confideratie,
onder het Gouvernement vande Duytfchen.

III.
Dat de Duytfchen fullen behouden ende befit-
ten het Landt tot Herfort, dat fy nu actuelijck
pofl�deren, bekent door verfcheyde mereken en-
de teyekens, en allede reflerende Landeryenaen
beyde zyden vande verfche Revier te zijn en te
blyven aende Engelfchen aldaer. Is van gelijcken
gheaccordeert, dat de voorfz Limit-fcheydinge
beyde op het Eylandt, en vafle Landt, fal gheob-
ferveert en ongemolefteert blyven beyde vande
Engelfche gheunieerde Colonien, ende de Duyt-
fche Natie, fonder eenige verdere extenfie ofte
moleilatie, ter tijdt toe darter een finale conclu-
fteghetermineertwortin Europa , door mutuel
confent van beyde de Staten van Engelandt ende
Hollandt.

Aengaende de Tuntfam.

Het is gheaccordeert, dat de felf'de methode Tal
onderhouden worden tuiTchen de Engelfche ge�-
nieerde Colonien , ende de Duytfche Natie , in
defe gewefte van Nieuw Nederlandt, volgens het
achtfte Articul van 't Accoort tulfchen de Engel-
fche Colonien daer toe geftelt.

Aengaendejde propofitien van een nader Unie
ende vrientfehap tuiTchen de Engelfche ende de
Duytfche Natie in defe Geweften, fpecialijck re-
gens een ghemeenen Vyandt $ Wy achtent noo-

dich,

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen dengeenen diedefen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo Ons
van wegen de Bewinthebberen vande gheoctroy-
eerde Weit - Indifche Compagnie ter Kamere tot
Amfterdam, isoverghelevert het Extract uyt de
Articulen van Accort gemaeckt ende geconclu-
deert tot Herfott, glielegen in Conitticot, den ne-
genthienden September fefthien - hondert ende
vijftigh, foo raeckende de Limijt-fcheydinge tuf-
fchen Nieuw Nederlandt ende Nieuw Engelandt,
als anderfints, hier naer volgende van woorde te
woorde geinfereert.

�xtra�� uyt de Aritcukn <v&n Accoott ,gemdeckp

en geconcludeert tot Herfort ghelegen op Conitti-
φκοί,den ίο September I 6 5 o. tujfchen de Arbi-
ters vande Achtbare Commiffioners vande Ge�-
nieerde Engelfihe Colonien, ende Petro Stuyve-
fant, Direcleur van Nieuw Nederlandt.

Aengaende de Limijt-fcheydinge tuiTchen de
Ge�nieerde Engelfche Colonien , ende de
Duytfche Provintie van Nieuw Nederlandt, Wy
accorderen ende befluyten als volght.

I.
Dat op het lage Eylandt een Lyne gheftreckt
worde, vande Wefterfte gedeelten vande Oefter-
baey, ende foo in een direft ende rechte Linie tot
aende Zee-kant, fal de Limijt-fcheydinge zijn tuf-
fchen de Duytfchen, ende de Engelfchen op het
lange Eylandt, het ooitelijckfte endt, voor de
Engelfchen , ende het Weilelijckile endt voor
de Duytfchen.

II.
De Limiten op het vafte Landt fullen beginnen
aende Weftzyde van Groenwits Baey , zijnde
ontrent vier mylenvanStanford , ende alfoo te

-ocr page 644-

H7jr Ar�c�l-Brief vande OofHndifcrieCompagnie. 1*78

dich»goede confideratien daer over te nemen by
de ge�nieerde Colonien, en van gelijcken begee-
rende, dat het haer mach aengedient en gerecom-
mandeert worden, dat daer van een Refolutie
mach ghetrocken worden op de naeite Jarige by
een komfte- vande Commiflgrifen. Ende in ken-
nifl� vanonseenparighconfent totdevoorgaen-
de verfcheyde conclufien, hebben defen met ey-
gen handen onderteeckent, defen negenthienden
September Anno fefthien-hondertende vijfrigh.
Lager ftondt, Symon Broadftreete, Thomas Prence,
Thomas Willet, George Saxier.

S O O IS Τ, dat Wy naer rype deliberatie,
d'Articulen in het felve voorilaende Extraft ghe-
mentioneert, hebben geapprobeert ende geratifl-

ceert, gelijck Wy die approberen ende ratificeren
mits defen: Begeerende ende ordonnerende over
fulcks, dat den inhouden van dien naerfyne for^
me eflefl: fortere, ende by allen ende eenen yege-
lijcken onder onfe gehoorfaemheyt ftaende ende
ghehoorende, dien het eenighfints aengaen mach,
naergekomen ende onderhouden werde, fonder
ter contrarie te doen ofte te laten ghefchieden, op
pene van t'incurreren onfe hooghfte indignatie,
Want wy fulcks ten meeften dienfte vanden Lan-
de bevonden hebben alfoo te behooren.

Gegeven inden Hage, onder onfen Cachette,
Paraphure, ende de Signature van onfen Griffier,
op den twee ende twintighften Februari) fefthien-
hondert fes ende vijfrigh.

HET TWAELFDE DEEL.

aJrtijcfyl ~ Brief, vande Geodroyeerde Nederlandcfche Ooft-

Indifche Compagnie, by de Hoogh Mogende Heeren Staten Generael der Vereenighde Neder-
landen, den achtftenMaert 1658. gearrefteert.

Articulenen Ordonnantien, op dewek^eaengenomen en he-eedight

f uilen werden alle Personen , die hun voort aen inden dienft vande Generale Nederlantfche Geo�iroy*_reerde Oofl- Indifche Compagnie/uilen begeven, om met hare Schepen naer Ooft-Indien te varen, die de
Hooge Mogende Heeren Staten Generael der Vereenighde Nederlanden, ende de Bewinthehleren van-
de gemelte Ooft- Indifche Compagnie ordonneren en beveelen, dat geduy rende de voorfz Reyfe en dien/l,
f00 te Wat et; a/s te Lande, onderhouden ende naer ghekomen pillen werden, by alle diegeene die by de
voorfz Bewinthebberen in dienfl vande opgemelte Compagnie, vervolgens aengenomen f uilen worden',
ghelijck by.lnftruclie vande meerghenoemde Bewinthebberen, den Commandeur ende Opper-boofden
vanhare Schepen geordonneert, en gelaft f al werden.

EERSTE TYTEL.

Vande Overheyt, hacr authoriteyt, ende

wat gehoorfaemheyt aen hun een yeder

fchuldigh is.

Eedt van getrouwigheyt en gehoorfaemheyt aenden
Gouverneur Generael inder tijdt te ρ refter en.

Nden eerften, Alfoo by de Be-
winthebberen vande ghemelte
Compagnie, uyt krachte van't
Oftroy, mitfgaders de Inftru-
irie voor den Gouverneur Ge-
_? nerael ende Raden van Indien,
�*«*■ by de Hoogh Mogende Hee-
ren Staten Generael der Vereenighde Nederlan-
den, geapprobeert ende geconfirmeert, tot Gou-
verneur Generael inde Ooft-Indien leftgheftelt,
gecommitteert ende geauthorifeert is, den Erent-
ieften, Manhaften

foo fullen alle Koopluyden, Schippers, Onder-
Koopluyden , Adfiftenten , Stuyr - luyden ,
^cheeps-Officieren, Bootfgefellen, Capiteynen,
J^'jghs-Officieren, Soldaten, ende alle andere in
den dienft vande voorfeyde Compagnie uytgeva-
ren Perfoonen, niemant uy tgefondert, gehoorfa-
men, ende den Eedt van getrouwigheyt ende ge-
hoorfaemheyt moeten doen, naer 't Formulier by

de hoogh-gemelte Heeren Staten Generael daer
toe geordonneert, aenden voornoemden

ende by des felfs aily vig-
heyt, ofte revocatie aenden geenen, die by de Be-
winthebberen alhier, ende by gebreecke van dien,
by de Raden van Indien aldaer, in des felfs plaet-
fe, fal werden, ende wefen verkooren ende gefur-
rogeert.

Het opper-ghebiedt vande Schepen fiaet aende Koopluy-
den, en by gebreecke der felver aende Schippers, en de
ghetrouwheyt en ghehoorfaemheyt die yeder aende
felve, midtfgaders de mindere Officieren
fchuldigh is.

II.

Voorts fullen alle Scheeps - Officieren ende
Bootfgefellen hare Schippers, ende de Soldaten
hare Sergeanten ende hooger Officieren; ende de
felve alle te famen,mitfgaders oockde voornoem-
de Schippers , Sergeanten ende andere hooger
Officieren, Onder-K�opluyden,Adfiftenten, ha-
ren Koopman, of by ghebreecke vanden felven,
den Schipper getrouw ende onderdanigh zijn, in
alles wat hy hun gebieden fal, fonder wederfpan-
nigh te vallen, in eeniger manieren.

Schippers en haer regieringe over't Scheeps-vohk.

III.

Des fullen de Schippers 't gebiedt hebben over

't Scheeps-

-ocr page 645-




	PJacaten/ 5.Boeck	ii 80 het verfeylen en aendoen van eenige Plaetfen tot volbrenginge vande reyfe, met den ghevolge Van dien, daer van fullen de befondere Inilru&ien en- de Zeyn-brieven, by de Bewinthebberen daer vari gemaeckt, of noch te maecken by den C�mrnan- deur,mitfgaders den breeden Scheeps-Raedt ach" tervolght werden, in allen fchijn of de felve in de- fen Artijckel-brief mede waren begrepen. Scheeps-Raedt, ofte Collegie van Juftitie in vijf Perjoonen. IX. Op dat alle difordre ge weert, ende goede Tufti, tie geadminiftreert foude mogen werden.foo is od yeder Schip een Collegie van vijf Perfoonen, als Rechters gheordonneert, met volkomen macht omme over alle civileendekleyne rnifbruyckerl Juftitie te adrninift reren , ende recht te doen, te weten, De Koopman op fijn Schip als Prefidenr de Schipper, de Onder Koopman , de Opper! Stuyrman, ende de Hooch Bootfman, en by gh_e, breecke van een of meer vande felve, de naefl in ordre of rangh volgende Officieren. Capitale deliclen fullen in Ooft- Indien by den Raedt van Juftitie afgedaen werden. ^X� Ende aengaende de capitale of hals-faecken,die fullen by den Fifcael in Ooft-Indien beklaeght, ende by den Raedt van Juftitie, of andere gheor- donneerde Rechters,ter plaetfe van haeraenkom- fte aldaer afgedaen en bericht worden. Con ff >iratien ende notoire hals-faecken op de uyt ende t'huys-reyfe fullen t'Scheep afgedaen, en niet opgehouden worden. XI. Welverftaende, by aldien eenige confpiratie, of andere notoire hals-faecken , inde uyt ofte we- derom reyfe inde Schepen mochten voor-vallen, dat de felve nae behooriijeke ghenomen, ende by gefchrifte gefielde informatien,op de aenklachten vanden Fifcael, ofte den geenen by den Scheeps- Raedt, in desfelfsplaetfe te committeren, date- lick bericht ende geexecuteert fullen worden/on- der gelijck als voor defen gebeurt is, de mifdadige tot groot perieul vande Schepen in verfeeckerin- ge te houden, omme in Ooft-Indien , ofte naer huys te brengen, ende aldaer hare verdiende itraf- fe te doen ontfangen. Geen vergaderinge van het een Schip in het ander, fal luyt'en confent vanden Commandeur gehouden werden. XII. Geen Vergaderinge ofte by een komfte uyt het eene Schip in 't aader, fal inde Vloote ghehouden werden: oock niemant van wat conditie ofte qua- litey t hy zy, vermogen van het eene Schip in 't ander te gaen, fonder expres bevel vanden Com- mandeur, die alle by een komften fal beroepen.op pene van een Maent gagie t'elckens te verbeuren, die bevonden fal werden y ets ter contrarie ghe* daen te hebben. Am'
	PJacaten/ 5.Boeck
1279 »t ScheepS-Volck, ende de regieringe van dien5 als van Zeyl te maecken, 't felve te verminderen ofte vermeerderen; Courfen te fetren, ofte te veran- deren� alles volgens defchrifrelijckeordreende Inftru&ie vanden Breeden ende Scheeps-Raedt, mitfgaders oock d'Inftructie op de vorder Regie- ringh van 't Scheeps-volck geilelt, ende de reipe- clive Schepen mede gegeven. Schippers ende Stuyrluyden in haer courfen digererende. Il II. Maer de Schippers ende Stuyrluyden in hunne courfen ende giffingen difTererende, uilen gehou- den w�f�n na�r te komen het geene by de meefte ftemmen vande Schippers ende Stuyrluyden, ten overftaen vanden Commandeur of Scheeps-Raet fal werden geordonneert..... Λ Is men voor Ancker leyt, om te handelen ofte ververfchen. ■■-.-* * :.: ■'■■ -v- Ende fo wanneer de Schepen fullen voor Anc- ker leggen, om te ververfchen, ofte handelen, foo fal de voorfz ververfchinge, mitfgaders de plaetfe waer men ververfchen fal, ende hoe lange men daerfalblyven , ftaen tot difcretie vanden Com- mandeur ende den breeden Raedt, ende de felve ghebreeckende, aenden dagelij ckfehen Scheeps- Raedt. Op 't affenden van Schuyten of Boots van Boort. VI. De Schippers fullen geen Schuyten ofte Boots met eenich Volck van Boort mogen fenden, fon- der daer van den Koopman eerft te verwittigen, ende daer toe confent te verkrygen. Ordre op het commanderen hy verfterven vanden Commandeur. VII. By verfterven (dat Godt verhoede) van den Commandeur (by aldien daer een over eenige Schepengheftek mochte wefen) fullen de Koop- luyden vande refpective Schepen naerd'ordre in den Zeyn-brief geexprefi�ert, beurt om beurt, by de Weecke.Maent ofte veerthien dagen comman- deren, ende de VJagge voeren 5 alfoo wy verftaen ende begeeren,datter altoos (eenige Schepen van dek Com pagnie by malkanderen ieyJende) eenen Commandeur over de Vloote wefen fal, midtfga- ders eenen breeden Raedt, die beftaen fal uyt alle de Koopluyden, Schippers, Onder-Koopluyden, Opper-Stuyrluyden, ende de Sergeanten, ofte hooger Officieren over de Soldaten, die op de re- fpe&ive Schepen inde Vloot varende, ghevonden fullen werden,in welck Collegie de Commandeur prefideren , ende byghelijckheytvan ftemmen, dobbele ftemme hebben fal. Dat de lefondere. Inftruclien en Zeyn hieven gevolght fullen worden, als offy in defen mede waren geinfereert. VIII. Aengaende de ordre op de Juilitie, den Koop- handel, ende Wat daer aen dependeert,mitfgaders

-ocr page 646-



		u$t Articul-Brief vande Ooft-Indifche Compagnie. tiH

	jtjtqdende de Wachten ende Ronde op de Schepen, om muyteryen voor te komen. XIII. Den Koopman, Schipper, ende Commandeur over de Soldaten, daer eenige op de Schepen 2ijn, lullen ordre itellen.dat alle nachten drie ofte viermaels in alle Quartieren, de Ronde onder en- de boven inde Schepen werde gedaen,by den gee- nen die fyluyden daer toe by beurten fulleh com- mitteren, omme alle onraet, difordre, endeinfon- derheyt alle t'famen-rottingen ende confpiratien onder 't Volck te voorkomen. Aengaendehet ontdecken van verrast of/ cenfpiratie, en vereeringe daer toe � aende. XIIII. Ende foo wie eenige confpiratie ofte voor-ghe- nomen muyterie ontdeckt, ende aenden dach brenght, indien hy mede aende ielve fchuldich is, fal vry van ftrafTê wefen, ende noch twintich Re- alen van achten daer en boven genieten; by aldien hy aende felve confpiratie onfchuldich is, fal met vijftien Realen van achten vereert, ende daer en boven tot het eerile vacante Officie,tot het welc- ke hy bequaem mochte wefen, geadvanceert en- de ghevordert werden. Diergelijcke vereeringe endeadvancement fal Qj\|ckdie geene ghenieten, die eenich voorgenomen verraet ofte confpiratie in eenich Fort ofte Comptoir vande Compagnie in eenige Plaetfe van Indien fal ontdecken ofte uytbrengen. TWEEDE TYTEL. Vanden Godcs - dienft, Predicancen , ende Siecken - troofters. Niet te vloecken of [weeren. XV. "Vpemant fal des Heeren Naem ydelijck mogen -- mif bruyeken, 't zy met vloecken, fweeren, lafterlijcke propooften, geckeryen, ofte ander- fints, op de verbeurte van thien ituyvers, ende ar- bitrale corredtie , naer.ghelegentheyt vande lafte- ringen, die gefey t ende gefproocken fullen zijn. Dat niemant den Predikant ofte Vermaender turleren fal XVI. Sal oock niemandt fich vervorderen den Predi- cant ende Vermaender van Godts hey ligh woorr, te berifpen, befchempen, turberen, ofte in eeniger manieren inde bedieninge van fijn Amptofte be- toepinge te beletten, op pene van arbitrale cor- reftie. De dagehjekfehe Gebeden waer te nemen,* XVII, Voorts fo wanneer 's morgens voor de Vroech- koft, ende 's avonts voor 't Avondtmael, van ye- mant daer toe gecommitteert zijnde, de Gebeden gliefproocken, ofte Godes Woort ghelefen wort, ja een yegelijck, van wat qualiteyt hy zy , fich
				Verbeurte vande geene die uyt het Gehèdt atfenteren. XVIII. Ende foo fich yemant abfentcerde, als het teec- ken wort gedaen, (ten ware met confent) fal ver- beuren voor d'eerile reyfe 't W ijn-rantcaen, ende eene gulden daer en boven $ voor de tweede mael 't dubbelt, ende fal de derde mael daer over be* keurt zijnde, van het quartier geleerft wolden. Geen queflie ofte difputen van Religie te moveren. XIX. Niemandt fal eenige queftien ofte difputen vaii Religie moveren ofte voor brengen, op pene van t'elcken reyfe een Maent hiiyre te verbeuren, en- de foo uyt de felve difputen eenige haet ofte twift ontitonde, fullen d'Autheurs boven de voor- noemde verbeurte arbitralick geftrdft werden. DERDE TYTEL. Ordre die men in ende op de Schepen in verfcheyde faecken houden fal 5 als oock vande Maent-gelden, ende diergelijcke. Van nieuwe t immeringe binnen Scheeps-boort te maecken. XX. /"""�� nieuwe timmeragien fullen binnen de ^Schepen werden ghemaeckc, buyten de ordi- naris noodige timmeringe ende calfateringe der felve,dan by advis ende confent vanden Koopman ende Schipper. Het houden vande Scheeps Journalen, en 't overleveren der Je/ver. XXI. De Koopluyden ende Onder-Koopluyden ful- len ghehouden zijn goede reeckeninge van haere ladinge ende loffinger&ls oock van haren vorderen handel ende gebefoigneerde te houden , ghelijck mede de Schippers ende Stuyrluyden , haere Scheeps-Journalen, die fy aenden Gouverneur Generael en Raden van Indien, of haere Gecom- mitteerde aldaer, ende aenden Bewinthebberen t'haerder wederkomite in Nederlandt, t'allen ty- den ghehouden fullen wefen over te leveren, op pene van fesMaenden gagie voor de Koopluyden ende Onder Koopluyden,ende voor de Schippers en Stuyrluyden van twee Maenden gagie, by den geenen te verbeuren die daer van in gebreecke fal blyven. Ordre op hel overbrengen vande noodige Bagagie, ende het vordere te confifqueren. XXII. Niemant fal vermogen hier teLandeopd'uyt- reyfe , of oock op de wederom me reyfe in Ooft- Indien, fonder confent van Bewinthebberen, van den Gouverneur Generael ende Raden van Indien, ofte van hare reipeótive Gecommitteerde, eenige andere Kiften, Tonnen, of onnoodige Ba- gagie t'Scheep te brengen.als die by haer ofte haer Gecommitteerden refpet~tivelick zijn gheconfen- teert, ende andere, ofte meerder I onnen, Kiften ofte Vaten ,&c. fonder confent als vooren over- M m m m bren-

iclucken, om *t felve met eerbiedinee te ho			)oren.
			)oren.

-ocr page 647-




		*Plaeatea-. 5* Boeck�**	U84 toe gefonden, waer van fy gehouden fullen wefen vifitatie te ghedoogen, ende te brengen recephT_eby de voornoemde Overheyt ofte Gecommiu teerde onderteeckent, alles op pene van drie Maenden gagie te verbeuren by den Schipp_ers>die bevonden fullen werden contrarie gedaen, of yets daer inne verfuymt te hebben. Jengaende de verbonden tijdt vande Perfonen in dienft zijiide, oock mede van diegecne, die met haer Fami- lien derwaerts gaen, mitjgaders vande Vrouwen ende jonge Dochters. XXVII. Alle Perfoonen in dienil vande Compagnie va- rende , fullen ghehouden wefen in Ooft-Indien te blyven, van het eene Schip op het ander te gaen, ende aldaer dienft te doen te Water ende te Lan- de , den tijdt van vijfjaren, fonder den tijde van het gaen ende keeren daer inne te reeckenen � uytgefondert de Schippers, Stuyrluyden, Boots- gefellen ende andere Scheeps - Officieren ende Zeevarende Perfoonen, die alleen voor driejaren in 't Lande te blyven, verbonden fullen zijn: Maer wat aengaet de Jongens die hier te Lande van vier tot fes guldens Maentlijck aen gagie bedongen hebben, de felve fullen gehouden zijn in Indien te verblyven den tijdt van thien Jaren, midts nae ex- piratie vande eerfte vijfl\|aren foodanich in haere Maent-gelden verhoocht werdende, ghelijck als dan bevonden fullen werden te meriteren: En die boven de fes tot thien guldens ter Maent komen te verdienen , al is 't fchoon datfe Zee-varende Perfoonen zijn.fullen gelijck andere den tijdt van vijfjaren mede in't Landt moeten blyven: Ver- itaende dit alles van die geene, die fonder haere Huyfvrouwen en Familien van hier dervvaerts gaen: Maer belangende de getrouwde Luyden, de welcke met hare Familien van hier vertrecken, oock mede alle andere Vrouwen en Jonge Doch- ters, aen de welcke pai�agie foude mogen werden vergunt, de felve fullen in 't reguard vande tijdt van haer verblijf in Indien, gehouden zijn haer te onderwerpen foodanige ordre ende Reglement, als by de Bewinthebberen daer op albereyts is beraemt, of nae defen noch foude mogen beraemt worden. Niemant falmogen buyten confent t'huys komen. XXVIII. Alle die geene , die voor d'expiratievan hun verbonden tijdt, fonder confent vanden Gouver- neur Generael, ende Raden uyt Indien overko- men , fullen verbeuren alle hare Maent-gelden die fy aende Compagnie te goede hebben , waer dat fy de felve t'Scheep of te Lande fouden mogen verdient hebben, de welcke ten behoeve vande gemelte Compagnie fullen zijn ende blyven ghe- confifqueert : Gelijck mede niemant buyten con- fent als voorfz, fal vermogen over te komen , al- waer 'tdathy den verbonden tijdt uytghedient hadde: Ende die buyten confent haer inde Sche- pen verfteecken, ende op de Monfter-Rolle niet en ftaen , fal men op de Schepen geen goederen voor de Maft laten kflopen , nochte fchulden maecken , alfoo de felve op de t'huys reyfege^¹ gagie lullen verdienen. Juk-
	1283	*Plaeatea-. 5* Boeck�**

brengende, fullen defelve met alle't geene daer inne bevonden wert, ten prof�jte vande Compa- gnie aengeflagen, ende gheconfifqueert werden ende blyven, fonder eenige excufe ofte conni- ventien. Niemant fa!mogen yets uyt Indien over [enden, aen wen bet oock ware, op pene van confiscatie. XXIII. Geduyrende 't verblyven in Ooft - Indien, fal niemant wie hy zy, vrye Luyden, of in dienft van de Compagnie zijnde,geen uytgefondert, vermo- gen eenige Waren, Stoffen, Vruchten, frayighe- den of rarieteyten henvaerts over te fenden.onder wat tytel ofpretext, ofte aen wien het oock fou- de mogen weien , op pene van confifcatie der voorfz Waren. Geen Schepen of Schuyten aen hoort te laten komen voor de komfie vande Bewinthebheren, veel min eenige goederen inde felve over te doen. X X IIII. Niemandt fal op de wederkomfte eenige Sche- pen , Schuyten of Volck aen Boort laten komen, dan alleenlijck Lootiluyden, ende andere met or- dre vande Bewinthebberen komende, op de ver- beurte vande halve Maent-gelden, op de weder- om reyfe verdient, en die daer en boven in Zee, of voor de komfte vande Bewinthebberen, of haere Gecommitteerde, aen Boort eenige goederen, Packen of Waren inde voorfz Schepen.Schuyten of Vaertuygen komt uyt te loil�n, of aen de felve over te doen, ofte oock eenige Perfoonen, 't zy Compagnies Dienaren, of vrye Luyden.inde voor- fchreve Schuyten of Vaertuygen laet over gaen, fal boven de verbeurte van alle fyne Maentgelden ten behoeve vande Compagnie, noch ghehouden zijn alle de felve goederen, Packen of Waren in handen vande Bewinthebbaien, of der felver Ge- committeerde te brengen, op pene van daer over arbitralijcken ghecorrigeert te worden, voor alle 't welcke de Schippers ende Officieren verbonden fullen wefen in te ftaen, ende te verantwoorden. In Engelandt, Vrancknjck, ofte andere P/aetfen niet in te kopen. XXV. Sullen mede op de wederom reyfe niet mogen loopen met hunne Schepen in Vranckrijck,Enge- landt, ofte eenige andere vreemde Landen, ten ware byalderuytcerilen noot, omme Schip, Jijf ende goet te bergen , waer voor den Scheeps- Raedt fal ghehouden zijn te verantwoorden, on- der fpeciael verbant van haere gagien, Perfoonen ende andere goederen. Het overige vande Si hepen voor haer vertreck van Ba* ,javia aenden Equipaniemeefier over te geven. XXVI. De Schippers fullen gehouden wefen voor hun vertreck van Batavia, of van andere PJaetfen naer defe Landen, aen de Gecommitteerden over d'Equipagie, en aenkleven van dien, over te leve- ren alle 't geene fy te veel ofte overigh hebben, volgens d'Inftrudicten dien eynde by de Bewint- hebberen gemaeckt, ende aende Overheyt aldaer

-ocr page 648-

1285 Articul - Brief vatide Ooft � �ndifche Compagnie. 128 f5

tfiemant fal vermogen ftch te hegeven in dienfl
. van vreemde Nati�n.

XXIX.

Niemant, hoedanich hy oock zy, fynen tijdtin
Indien uyt ghedient hebbende, of niet, fal vermo-
gen hem fonder confent te begeven in dienft van
eenige vreemde Nati�n , ofte op andere Schepen,
dan die van �efe Compagnie, op de verbeurte van
alle fyne Maent-gelden, daer hy die verdient, ofte
te goede foude mogen hebben, ende bovendien
vervallen inde poene van 'tPlacaet, op het ftuck
vande Wech - ende Over-loopers gemaeckt: Ge-
lijck mede niemandt, 't zy Nederlander of Uy t-
heemfche, hem eenmael in dienft vande Compa-
gnie begeven hebbende, fal vermogen, felfsnae
voltreckinge van dien, en dat hy weder hier te
Lande fal zijn ghekomen, aen te nemen, ofte tre-
den in dienft vaneenige Coningen, Princen, Po-
tentaten of Nati�n, om voor haer, en in der felver
dienft, 't zy te Water ofte Lande, nae Indien te
gaen, op pene van arbitrale correctie, foo fyluy-
den in Indien of naemaels hier te Lande weder ge-
vonden en achterhaelt worden.

Niemant fal fonder confent vande S�venthiene over
Landt te huys mogen keeren.

XXX., ,
Infgelijcks fal niemandt, fonder expres en fpe-
ciael confent vande Vergaderinge vande Seven-
thiene vermogen naer d'expiratie van fynen ver-
bonden tij dt, over Landt, 't zy over de Kuil van
Chormandel, Suratte, Perfien ofte anderfints,
hervvaerts aen nae Nederlandt te keeren, onder
wat pretext het ielve foude mogen wefen, op de
verbeurte van alle 't geene hy aende Compagnie
te goede, of vande felve te pretenderen foude mo-
gen hebben, en daer en boven arbkrale corre&ie.

De Perfoon�n in dienft zijnde, fullen mogen te huys

gefonden en gerevoceert worden, fonder

daer van redenen te geven.

XXXI.

Sonder dat nochtans de Bewinthebberen ghe-
houden fullen wefen, den geenen, die hun onder
feeckere rijde van Jaren verbonden hebben, haren
verbonden tijdt in Indien te laten uytblyven,ende
in haren dienil te continueren 5 Maergelijck den
Gouverneur Generael ende Raden, de felve naer
huys fullen mogen fenden, foo fullen oock de Be-
winthebberen t'allen tyden als 'c haer belieft, foo-
danige wederomme naer huys mogen ontbieden,
fonder gehouden te wefen daer van yemandt, wie
hy zy, eenige reden te geven.

Aengaende de Overloopers.

XXXII.

Soo wie by den Vyandt over loopt, fal aenden
tyve gheftraft, ende verilaen werden van alle
Maent-gelden vervallen te zijn.

Item, de fVechloopers met de twee Μ aenden en
loop-geit.

XXXIII.

�oo wie de twee Maenden gagie, ofte eenich
Loop-gek ontfangen hebbende, daer mede wech

loopt fal aenden ly ve arbitralijck geftraft werden,
ende dubbelt van dien moeten reftitueren.

VIERDE TYTEL,

Vanden inganck ende verval-dach, mitfga*
ders betalinge der Maent - gelden, ende
■ hypotheecque der felver.

Inganck vande bedongen Maent -gelden ende betalinge

van dien. Ende, De voorfz Maent-gelden fullen le-

ta�lt werden by d� rejpeclive Kamer en daer

de Perfoon�n uytgevaren zijn.

x*xxnii.

Γ\Ε bedongen Maent-gelden fulkn ingaen ende
■^haren aenvangh nemen, als de Schepen buy-
ten gaets in Zee , om hare Reyfe te vervorderen
gheieylt, ende eyndigeu als de aengenomen Per-
foon�n af gedanckt fullen zijn: Behoudelijck dat
de betalinge vande voornoemde Maent-gelden,
aen een yeder hier te Lande t'fyner wederkomfle,
oft naer d'expiratie vanden voorfz tijrdte hy ver-
bonden is, op des felfs ordre aen fijn Huyfvrouw,
Kinderen, of andere Vrienden, fchriftelijck laft of
Procuratie vertoonende, gedaen fal worden, ofte
oock, als men tydingh fa] hefiben, dat het Schip
daer medeyemant uytgevaren is, in Ooft - Indien
ter gedeftineerde plaetfe aengekomen fal zijn,van
de Maent-gelden op d'uyt-rey fe verdient, midts.
nevens den fchriftelicken laft, verfc eek of procu-
ratie , overfendende de Reeckeninge ofte ander
genoech/fle#iJbe.fcheyt, wat hem geduyrendeden
eerfteii-verbonden tijdt, ofte d'uyt-reyfe per reit
fyner verdiende,. Maent-gelden is competerende:
Welverftaend�, dat alle de voornoemde en vor-
dere Maenr-gelden ofgagien van Minifters en
Dienaers van defe Compagnie, betaeldt lullen
werden by de refpedjive Kameren daer de felve
eerft afgevaren zijn», alwaer 't oock dat de Per-
foon�n op de Schepen van andere Kamers in
Indien gevaren, ofte aen Landt gelegen mochten
hebben.

Geen Maent-gelden fullen in indien afbetaelt werden,

als met confent vande Kamer daer de Persoon

uytgevaren is.

XXXV.

De Maentgelden foo wel op d'uytreyfe als bin-
nen 's Landts verdient, fullen in Ooft-Indien niet
mogen afbetaelt werden,fonder voorgaende con-
fent van die Kamer van welcke de Perfoon�n uyt-
gevaren zijn.

De Leeningen in Indien tot fubfidietevetflrecken,

tot hoe verre die moven

gaen.

XXXVI.

Ende op dat de Leeningen in Ooft-Indien met
ordre mogen ghedaen werden, fal niemant op iljn
verdiende Maent-gelden jaerlijcx meer verftreckt
mogen werden,'als tot fes Maenden gagie 5 Op
dat de Vrouwen, Kinderen. ende andere in 't Va-
derlandt, de beloofde fubfidie van twee of drie
Maenden.'sJaerSjfonderfchade vande Compagnie
volgen mach.

Mm mm ij

Aen-

-______

-ocr page 649-



	1287 Placatea^. 5;Boeck. 5.Tit^ vu-Deel�

Aengaende de betaling� vande Μaent-gelden der overledenen in Indien. XXXVI ί. Ende by aldien yerriant voor d'expiiiatie vanden verbonden tijdt quame te overlyden , des feJfs Maent-gelden fullen aen fijn Weduwe, Kinderen of Erfgenamen onder goede fuffifante cautie voor alle namaninge, betaeldt werden, foo haeft als de Reeckeningen, of andere ghenoechfame befchey- den uyt Ooft - Indien fullen ghekomen zijn, uyt vvelckemen weten mach wat fodanige overleden Perfo�nen te goede hebben. De Perfo�nen van 't eene Schip op een ander Schip ofPlaets overgaehde, moeten alvoorenhaer afreeckeningh vorderen, XXXVIII; Als yemandt op de ;reyi� van 't eene Schip op het ander wort geflelt, ofte vahde Schepen wort gheordpaneert op eenige Piaetfen in dienil vande Compagnie aen Landt te bly ven , ofte van Landt naer de Schepen gaet, 't zy om naer. huys te kee- ren, of elders te varen, foo dickmae! 't felve ghe- fchiet, fal ghehouden wefen te vorderen Extract van fijn Reeckeninge, om uyt de felve volgensde Inftrudtie te Boeck ghebracht te werden , op het Schip ofte Comptoir daer hy over gaet, ende by ehebreck van dien, en darde Bewinthebbers niet hebben de Boecken vande Schepen of Piaetfen daer de Perfoon ghevveeit is, foo fal men hem niet meer betaelen dan van 't geene hy befcheydt brenght, en fal vande reilepatientiemoeten heb- ben , tot dat de Scheeps-boecken ehd�'andere be- fcheyden over gekomen fullen wefen, ''�''�� . ?f^,rii-. f' .-* Ordre op de hejegeninge tegens denVyandt. XXXIX. ■'. Soo wanneer in tijt van noot de Trompet wort gheileecken, ofte den Trommel gheflagen, fal een yege�jck met alle diligehtie voort komen op lijf- ftrane, om fich terilont onder iljn quartierinde- fenfie te ilellen, en alfoo met goede ordre den Vy- andt te reiifteren. Reglement op de letalinge vande vermincktheden in dienfl vande Compagnie bekomen .� Mits daer van vertoonendebehoorUicke befcheyden. Hypo- thee η vande veriemde. XL. Onder exprefl� belofte, dat de Gequetilemet goede middelen van Chirurgijns fullen gecureert werden naer behooren: Ende foo eenige Perfo�- nen inden actuelen dienil vande Compagnie,ende in 't executeren van haer laft, ampt ofte bedienin- ge mochten verlempt, verminckt, ofte anderfints van hare ghefontheyt berooft worden, fullen de felve weder hier te Lande gekomen zijnde, genie- ten als volght: Voor 't verlies vanden rechter Arm 800 guld. Voor de flinckerArm 500 guldens. Voor 't verlies van een Been 600 guldens. Voor beyde de Beenen ixoo guldens. . Voor 't verlies van een Oogh 400 guldens. Voor beyde de Oogen izoo guldens.
		Voor 't verlies vande rechter hant 600 guldens Voor de flincker hant 400 guldens. Voor beyde de handen 1 zco guldens. Vorders van alle andere verlemptheden, vande vvelcke yemantgh�cureeft ende ghenefen zijnde noch echter vah-fyne voorig�gheforith�ytib_ude mogen bevonden, werden berooft, verrrrinckt of verfwackt,ende daer door van't voorige,g'ebruyck fyner Leden ghepriveert t� zijn', fal daer van tot difcretie van goede Mannen, of Dbdtoren,Chj_rurgijns, ende andere hun dies verfraende, natrvoor- gaendeinfpeitievoldaen werden: mitsaltijtver- toonende,ehde met hun brengende Acte Vajiiiaer Overhdyt,^ldat fyluydendeq��tfure iri'r'e^ecu^ teren van haer Ampt ende b�diening'e, ten'dienfte vahde Compagnie gekregen hebben," d'O v�rh�yt, voor wien d� Certificatie fal mo�ten werden ph_el patTe�rt, omme voor eenige verlemptheden, vol- \|ensdefen Artijckel - brief, vergoedinge te pre- tenderen , wert verilaen te wefen te Lande, den Commandeur ende fynenRaedt, of die 't opper- fteghebiedtin die Plaetfehebben, en teSdh�ep, den Koopman met den Schipper, ende andere Scheeps - Raden te famen. Des fullen de gequet- fte Perfo�nen ghehouden zijn datelijck de voor- noemde Certihcatie te verfoecken vande voor- feyde Overheyt, foo haeft als fy ghequetft wor- den , mits alvooren vertoonende de verfche won- de ende qu�tfure, alfoo Gertificatien van oude lempten ofte quetfuren ni�t �n fullen gheloofr, noclite by de Overliet mogen verleent worden � Maer andere fecrete heckten, ghebreeckeh�nde quetfuren van wat qualiteyt die fouderi mogen wefen; Item, gefcheurthey t, en voort alle andere verlemptheden, waer van geen behoorlijck be- fcheyt vanden gheordonneerden Scheeps-Raedt uyt Indien wort gebracht, foo en gelijck hier bo- ven is gheordonneert, maer waer van alleen foude blijeken by fimpele Atteftatie hier te Lande, ofte elders by particulieren ghepafleert, ofte oock al- leen by lidt-teeckenen londer lempte ofver- mincktheyt 't zy onder of buyten deKleederen, daer van, en van alle diergelijcke, fal geen vergoe- dinge gedaen worden: Blyvende tot defe vergoe- dinge verbonden,ende tot een onderpant.'t Schip daer fy op gevaren ende gedient hebben , niitfga- ders de ingeladen goederen ? Koopmanfchappen ende gereede Penningen, foo die zijn geweeft ten tyde van't ongeluck. Schepen zijn gehouden malkanderenteaflifleren. XLI: Indien eenige Schepen in perijckel gera�ekten, of haer yets quame te ontbreecken, daer mede fy fouden konnen ofmogen behouden werden, ful- len d'andere alle mogelijcke vlijt aenwenden om malkanderen te helpen, ende tegens alle Vyanden teadfifteren, opdateJijckelijf-ilraff�, ende ver- beurte van alle Maent-gelden. Tot hypotheecq vande Maent -gelden, zijn de Schepen;* omme de felve voor bram, alle Zee-nooden, en andere Zwarigheden des te beter te bewaren. *¹ ^;** jSk JL- il. Ende op dat alle die geene die op eenige Sche- pen

-ocr page 650-

_l28^ ArticqMBrief vgtfie OoibJndiiphe Gompdgnie. i»#o

pen vandeCornpdgnie varen,, des ,ie beter�br^�

plundetagie by yemant va��def� Vyandt verovert*.
₃1ψ$ v*4kr%� plunder agt� verfi��ti tv�rt i�grepen

i �πυί ■■-. 'ϊ;^ΓΟϊϋ₃ηΧΐωΐΙϋί>^�, uh.^fU>6:

Welverftaende dat onder pluhderagie niet Ver-
fla�n worden begrepen te zijn Ko�pmanfcbap*
pen,,ghemu'nt!X(fi« on gemunt SG out, Sil vet, Peer-
leniGefteenten ofce-aridereigo�deren, maeralieen
d� Kleederenvan 't veroverde V�jck π -
�J�u i'--V3:\<j f!3>bb ,'iti, ".Ixi'jvfn:!.�:,�. . _!;-."?{_f;.»_v!v ;'
' -ϊ�Λ,,�/ .i^�yrEiD.E.^T^'TJE.L. . ..�:

Vahde ye'rbiifcH�K'^? M^�W �po-

nogendragen, omde.felvevoorbranc,alle Ze�-
Qooden» endeande're fwadghedent�helpen be^i
waren, fal een yeder tot verfeeckeringe fyner.
Maent-gelden , ten onderpande hebben 't Schip
daer hy mede vaert, mitfgaders de contante pen-
ningen, goederen en Koopmanfchappen (fo daer
eenige in geladen zijn) ende anders nochte vorder
niet : iulcks dat een yeder 't perijckel fyner
Maent^geicien_ffal loopen op ;t Schip ende goederj
ren daer hy pp vaert, ende dien volgende., 't felfde,
Schip met a�e fyne ingeladen goederen �'t welck,�
Godt veihoe4e)komend9 teyerongeju^kenjoock;
alle iyne Maent - gelden* adtien van verJempt en j
verniincktheden, of ter faecke van eenige ordina-
ris ofte extraordinaris dienilen op de felve Sche-
pen ende ingeladen goederen ghedaen ,verliefen,
ende dies-aengaende regens de Bewinthebberen
geen vorder recht ofte adt'ie behouden, als alleen
op'tgeene vande felVe verongeluckte Schepen
ende goederen boven het bergh-loon ende andere
noodige onkoflen, mochte geprocedeert, ende in
hare handen ghekomen zijn, lbnder nochtans op
de voor date van 't ongeluck uytgelofte goederen
ende contanten eenige actie te hebben, of te mo-.
gen pretenderen, alle 't welcke mede plaetfe heb-
ben fal, niet alleen over de Schepen, maer oock de
goederen vande Compagnie, waer die op de refpe-
dive Comptoiren ende Refidentien van de felve
te Lande fouden mogen wefen, diefy naer uytter-
fte vermogen ghehouden fullen wefen mede te
helpen bergen, bewaren ende beneficieren,als hier
boven gefey t is.

Reglement op de Prinfen endefefhiendepenningh
het Volck daer uyt competerende.

' XL III.

Sop het gefchiede, dat eenige Schepen of goe-
deren �p den Vyandt verovert werden, fullen de
Commandeurs , Koopluyden , Schippers ende
Bootfgcfellen,Capiteynen, Soldaten ende andere
die de Prinfen hebben bekomen, voor hare quote
ende aendeel inde felve veroverde goederen (van
goedenprinfe alvooren wettelijck verklaertzijn-
de) hebben ende ghenieten, eerft ende alvoorens
afgetrocken zijnde de gerechtigheyt van'tLant,
bedragende een vijfde-part, ende daet en boven
een dertighile-part, 't welck voor defen byde
Heeren Princen van Orangien, als Admiraels Ge-
neraels is getrocken geweeir, beyde van 't geheel,
mitfgaders d'onkoften die ghedaen fullen werden
in 't benefkieren vande voorfz veroverde goede-
ren, als mede de fchade aen 't Schip ofte Schepen
ende goederen gheleden, daer mede de Prinfe be-
komen is, den ieflhienden penningh, fullende de
reeckeninge, taxatie ende eftimatie der goederen
te Lande, ende in handen vande K'o�pluyden van
de Compagnie wefende,naer der�prijsende waer-
oye der ielver daer te Lande ghemaeckt, ende een
veder fijn aenpart op fijn reeckeninge geftelt, en-
de gocr ghedaen werden, fonder dat yemandt op
verbeurte fijner Maent-gelden ende arbitrale cor-
rectie , vermogen fal in Zee eenige deylinge van
druilen te verfoecken, ofte yets op reeckeninge
van iijn aenpart, uyt eygen authorit�yt naer hem
te nemen ofte by hem te behouden, anders dan de

ohn<> r; ge^Ampten geftelt werden.

7
Uil'

, In plaetfe ^%^rf�mM^,ge^^e^_?l^^^\^.

XLV. -ioo.-.V;

Dy verilerven yan eenigeDienaersvande Com*«
^pagnie van ljooge of lage qualitey t, foo wel die
totten hande| als Oorlogu,ende andere Scheeps-
dienilen aengenomen zijn, of daer toe gebruyckt
werden, fal by den ϋομνεπιευΓ Generael , of
Commandeur ende Breeden Raedr, by de Prefen-
re van 't Collegie daer het voor valt, een ander in
die plaetfeV;officie endeftaet vanden overleden
geftelt ende gepromoveert werden: Gelijck mede
ghefchieden fal, indien yemandt fich infijn officie
qualick dr��g�, of door onetvarentheyt, l^ngh-
duyrige opgekomen natuyrlijckefiecktc, kraiick-
finnigheyt�ffwackheytniet k�nde voldoen, in 't
g�ene hy flch verhuyrt lieeft, de welcke,omrne de
CompagMe Van onnutte Dienaets te ontlailen,als
PaiTigiers fPnd�r gagie niet de Sententie �rt *>e-
fcheyden t'haren laile, hae Nederlandtgefonden
fullen werden.

: ,->■■ i" - \'.,U\ihK .

/iengacndede verleteringe vande Perfoaqen,,

ipi./jooger Ampten komende. ,1...

XLVI.

Die geene die op eenige Binnelantfche Plaetfen
in Ooit-Indien te Water �f te Lande, binnen fijn
verbonden rijdt in hooger Ampt of Officie geftelt
fal worden, fal ζοί verbeteringe genieten de helft
van fijn eygen, en de helft vande gagie vanden ge-
nen in wiens ampt ende plaetfe hy iuccedeert en-
de over gaet, uytgefondert de Krijghs-OlTicier�n
ende Soldaten,de welcke in hooger Ampten fuc-
cederende, fullen treden inde gagie vanden genen
in wiens plaetfe fy over gaen endefuccederen-.Ge-
lijck mede 't felve geen plaeti� h�bben fal inde
Koopluyden ende Onder-Koopluyden, midtfga-
ders Adfiftenteh gaende naer India, ende weder-
keerende naer Nederlafit, de welcke in 't gaen en-
de keeren fullen gehouden zijn te dienen voor al-
fulcke gagien, als fy gaende of keerende t*Scheep
gekomen zijn,ende te v�oren gehadtende bedon-
gen hebben, fonder daer yooren eenige verbete-
rihge van gagie te mogen pretenderen.

Ordre op de verlatene ofghedeporteerde Perfoonen, mitf-
' gaders der felver weder aenneminge in cas van
goet comportement.

.,;.

XLVl�.
De verlatene,ofte van haer Ampt gedeporteerd
Μ m m m iij de

-ocr page 651-

129 f PIacaten^5

de Perfoonen , ,i�ll�n daer nae niet vermogen in
eenige raetilagen ofteyerfamelinge vanden Raedt
te compareren, gh�fach hebben, of eenich Officie
inde Vloote bedienen, ten ware den afgefette hem
alioo beterde, dat den Gouverneur Generael en-
de Raden van Indien; ofte den Gouverneur parti-
culier vande Pla�tfen, des felfs Raedt, oi den
Commandeur ende Breeden Raed�rte Water,�,. of
lager.Oyerheyty die.het deportement ghedaen
heeft, een go�t ^heiioegen daer aen hadde, �nd�
't felve alfoo ordonneerde, in wekken gheval die
vanden voornoemden Raedt, den delven weder-
om fullen mogen ghebruycken ende aennemen in
fo�ctanige q�aliteyt, als fyluyd�ri ten meeften
dienilvand� Compagnie, des Ra�dts eere ende
reputatie, ende tot confervatie van 't refpeft ende
authorit�yt van hare naermaels in ghelijcke of an-
dere fa�cken te geven Sententie bevinden fullen
te behooren.

Eeny�gelick f al gehouden we/en de Compagnie te dienen-

voor foodanigc gagie ah hy aengenomen is. Endepre-

terif�� die ly op de Compagnie f al meenen te hebben,

voor fijn ver/reek uyt Indien den Generaelende

Raden bekent te maed�n:

ν ';■ XLVIII.

� Niemant fal vermogen naer dato fyner aenne-
minge, (inwatampt, q�aliteyt ende bedieninge
hyaengenomenofteuyt-gevarenzy) 'tzy in de
uyt of wederom reyfe, of binnen 's Lants, geduy-
rende fijn verbandt dire&elijck ofte indireSelijck
eenige andere gagien, conditien ofte verbeterin-
gen te eyflehen , pretenderen ofte oock te bedin-
gen in eeniger manieren, op poene van nulliteyt:
Maer foo yemandt op fijn vertreck uyt Indien, ee-
nige pretenfie van extraordinaris dienilen, overi-
ge ghedienden tijdt, als anderfints, wat ende hoe-
danich het oock foude mogen wefen, op de Com-
pagnie hadde, fal gehouden w�fen fijn actie dien-
aengaende aenderi Gouverneur Generael ende
Raden van Indien bekent te maecken, omme daer
inneghedifponeett te werden, volgende d'ordre
daer toe gegeven, fonder dat yemandt fal vermo-
gen de felve.tot fijn komflein Nederlant te refer-
veren, omme ter Vergaderinge vande Heeren Se-
venthiene voor te itefien, op pene van daer van
altijdt verfteecken te blyyen.

* Aengaende de verbetering^ vande Perfiomn in
niemv verbandt tredende.

XLIX,

Maer by aldien yemantin Ooil-Indien, in dien-
fie vande Compagnie vvefende, ghefint ware, ofte
verfocht wierde,omm�naer d'expiratie van fijnen
verbonden tijdt, noch eenige Jaren in dienft te
continueren, fal van dien tijdt af dat fijn verbandt
komt te eyndigen (ende eerder niet) foodanige
_ verbeteringe mogen genieten,als hy vanden Gou-
verneur Generael ende Raden van Indien fal kon-
nen bedingen: Welcke Gouverneur Generael en-
de Raden oock gehouden fullen wefen defen aen-
gaende te volgen, ende naer te komen de Inftru-
dien hunlieden daer op by de Bewinthebberen
albereyts gegeven, ofte die hun namaels noch ge-
geven fullen werden, op poene van te vergoeden,
ofdatophaere reeckeningen tliaeren Me Mkn

12�

i%9z

afgefchrev�n worden, alle foodanige verbeterin-
gen als fyluyden boven ende contrarie de felyl
Initruc"tie aen yemant fullen gedaen, ende toeee-
leythebben. .-■; >�■■

, Aengaenfle.de vereeringen ofgefdenden, aen
_T..:- i.v. ,,,,(]esCompagniesDienaers*

tin:>:

Soo yemant in dienft vande Compagnie zijnde
eenige g�fchencken in Geit, Koopmanfehappen,
ofyets anders, hier niet uytgedruekt fta�nde, van
Coningen, Princen, Gouverneurs, ofte andere
Perfbnenj vatt wat q�aliteyt die fullen zijn, komt
te verkrygen j' de l�lv� fullen in Indien aenden
Gouverneur Generael en 'Raden over ghelevert
werden, �m reu profijt� vande Compagnie ghe-
bruyckteiide gebenefic�ert te worden.

Reglement op de Rampenen vande Gevangens in dienfl

. vande Compagnie. De Maent-gelden fullen cejferen

vanden tijdt dat de Perfoonen gevangen zijn,

tot hare omflaginge toe.

LI,

Soo wie in den dienft vande Compagnie te Wa-
ter ofte te Lande, in 't befchermen van eenige
Schep�", Forten ofte goedeten vande Compagnie,
gevangen wert, fal tot fijn verlofi�nge, en tot be-
talinge van fijn Rant$oen, uyt ende op af kortinge
fyner Maent-gelden, by hem tot den dach fyner
gevanckenifle verdient,uyt de comptante pennin-
gen inde Comptoiren vande Compagnie wefen-
3e, by Jeeninge mogen ontfangen als volght; Den
Gouverneur Generael gevangen fijnde,twee duy-
fent Realen j alle particuliere Gouverneurs, ofte
andere hooger Officieren ende Raden van Indien,
duyfent Realen 5 een Koopman, Schipper of Ca-
piteyn, vijf hondert Realen; een onder-Koopman,
Lieutenant,. Vaendrager, Srtiyrman,twee hondert
Realen van achten ; alle andere mindere Officiers,
Adfiilenten, Soldaten ende Bootfgefellen, foo
veel als drie Maenden gagie fouden mogen bedra-
gen , fonder meer. Ende fullen de bedongen
Maentgelden van alle fodanige Gevangens celfe-
ren ende ophouden vanden tijdt haerder gevanc-
kenif��,tot dat fy wederom gerelaxeert fullen we-
fen, mits dat hunluyden alleenlick tot haer onder-
houdt, geduyrende den tijdt haerder ghevancke-
nifTe, eenige penningen fullen werden gefumeert
by leeninge, ende op reeckeninge van naere ver-
diende Maent-gelden.

SESTE TYTEL.

Vanden particulieren Koop - handel, der

gener die inden dienft vande Compagnie varen:

Item, hoe iy het op haer vertreck uyt Indien

met haer overige gek en goederen Mkn

hebben aen te leggen.

Niemant fal mogen eenigen particulieren handel dry*
ven, of eenige goederen overbrengen, op verbeurte
vande felve.

LIL

"^iemant van wat q�aliteyt ofconditie hy (ouAe
** mogen wefen, vanden minden tot den mee-
ilen, fal vermogen eenigen particulieren handel te

doen,

-ocr page 652-

_n9$ Articul-Brief vande Ooft-IndifcheCompagnie. 1*94

_ l.�^wJn Jon t-�\A*� trnn firMort At&iift- m�fen

gen mogen over komen,ofte de felve over iendert,
omme alhier te worden ontfangen , op verbeurte
vande felve gekochte aftien, Reeckeningen ende
Obligatien.

Adfiflentie lyfieckte, Item, tot Kleedinge, &c. te doen,.

LVI.

Om alle 't welcke voor te komen, de Perfonen
in Ooft-Indien tot haer onderhoudt, lbo in Klee-
dinge, als mede by ongeval van fieckte ende an-
derfints yets van doen hebbende, nae ghelegent-
hey t van faecken, by leeninge op haer verdiende
Maent-gelden gheadfifteert lullen werden by den
Koopman of Raedt ter dier Plaetfe vvefende, vol-
gens de ordre daer van zijnde. ? λ

SE VEN DE Τ Υ TEL, ν

Vande Botteliers ^ Quartier-rneeft�rs, ende
van het Rantsoen.

Met het Kanteen van eten ende drincken, moet
een veder fich te vreden houden.
LVII.
Cnde alfoo op een langhduyrige Reyfe van noo-
dde is goede ordre te houden in 'reten ende
drincken tot confervatie vande ghefontheyt, fal
een yegelijck te vreden moeten zijn met iooda-
nich Rantgoen, als hem by den Gouverneur ofte
Commandeur, ende in fijn afwefen by de Koop-
luyden, Schippers ende Scheeps-Raedt geordon-
neert fal wefen, die foo veel den noot ende ghel�^
gentheytlydenkan, den Rantcoen-briefiullen
volgen , op pcene van twee Maenden gagie te ver-
beuren, by den geenen die hemtegens 't gefielde
Rantcoen fal oppoi�ren,ofhem daer mede nieten
fal vergenoegen.

Eenyege/ick moet fijn Rantsoen van Wijnfelfs drincken.
L.VIIL
Sal oock een yegelijck ghehouden wefen het
Rantcoen van Wijn datelijck te drincken, fonder
't felve te mogen fparen, of aen yemant anders te
verkoopen: Ende fal het Rantcoen vanden genen
die het niet en begeert te drincken, in 't Vat bly-
ven , fonder de l�lve portie namaels te mogen
eyifchen.

Niemant mach hcymelijck Wijn halen.
L1X.
Niemant fal eenige Wijn mogen heymelick ha-
len , op de verbeurte van twee Maenden gagie:
maer fal de Wijn ende Victualie alleen getapr en-
de ghehaelt werden by den geenen die daer toe
vanden Koopman ende Schipper fal werden ghe-
ordonneert.

De Kafen fullen onder het Volck verdeelt werden.
LX.

De Koopluyden ende Schippers fullen forge
dragen, ende goede ordre fteJlen, dat de Kafen op
haere Schepen, die voor provifie mede-ghegeven
werden, onder het Volck mogen verdeylt, ende
by een yder wel gefuy vert ende bewaert worden.

Geen vleefch, Kaes ofBroot over Boort tefmyten.

LXl.
Niemandt fal vermogen eenige Victuali�n, als

Vleefch,

doen, geduyrende den tijde van fynen dienft, ofte
yets te koopen ofte verkoopen, hoedanich het
foude mogen wefen in Koopmanfchappen,anders
_a]_s voor de Compagnie alleen. Gelijck hy oock
uyt Ooft- Indien niet fal mogen uytvoeren noch
mede brengen, 't zy gemangelt, gekocht, by.ver-,
eeringe, ofte eenich ander middel verkregen,meer
dan drie Maendengagie weerdich zijnde, nae de

�

rijs dat foodanige goederen by de Compagnie
ier te Lande verkocht fullen werden, op de ver-

beurte van alle foodanige goederen, geene uytge-
fondert, ten profijte vande felve Compagnie.

Een yegelijck fal moeten gedoogen vifitatie
jjne goederen.

van

LUI.

Ende fal daer omme een yeder moeten ghedoo-
pen, foo wel in Ooft-Indien als hier te Lande, be-
hoorlijck onderfoeck ende vifitatie van fijnPer-
foon, Kiften ende goederen, eer hy fal mogen aen
Landtgaen , ende fijn mede-ghebrachte Bagagie
ontfangen. *

Niemant fal vermogen Geit, J'uweelen of andere goede-
ren uyt Indien te brengen: Maer fijn overige aen 't
Comptoir Generaelop Batavia moeten geven, om
hier in Nederlant weder te ontfangen.

LIIII.

Niemandt uyt Ooft-Indien vertreckende , foo
wel in als buyten dienft vande Compagnie zijnde,
fal vermogen eenige Juweelen, Gout, Silver, ge-
mvme of ongemunt over te brengen, maer fal een
yeder 't geen hy by of onder hem overich heeft,
geven mo�ten aen 't Comptoir Generael vande
Compagnie op Batavia , omme daer voor, of in
plaetfe van dien, tot lafte vande gemelte Compa-
gnie hier in Nederlandt, Afllgnatien of Wifl�l-
brieven t'ontfangen, die hem op fijne Erfgenamen
fullen werden goetghedaen en b�taelt inde felve
fpecie en quanritey t, als hy aen 't Comptoir Ge-
nerael als vooren lal aen ghetelt hebben, als na-
mentlijck voor hondert Realen, gelijcke hondert
Realen, en foo voorts in alle andere fpecien: doch
dit alles in 't reg�arde vande Compagnies Die-
naers, met dien verftande, indien, en voor foo veel
fy op de voorfz aentellinge fullen kunnen doen
blijcken,dat fy daer van deuchdelijcke PoiTelTeurs
zijn, en fulcks 't felve met of door goede midde-
len hebben geacquireert: En fal dit plaetfe hebben
niet alleen ten opfichte vande levendige, of die in
't leven blyven, maer oock van die geene die in
Indien voor haer vertreck van daer komen te
overlyden , en by of onder de welcke eenige mid-
delen fullen werden gheVonden, namentlijck dat
al vooren de felve op hare reeckeningh fullen wer-
den goet gedaen, of yetwes daer van aen hare Erf-
genamen uvt ghekeert, de deuchdelijckheyt daer
van voor den Raedt van Juftitie op Batavia fal
moeten wefen gej�ftificeert.

Reeckeningen van Maentgelden mogen niet verkocht
werden op de verbeurte der felvcr.

ς 1 LV.

«Jl oock niemant eens anders verdiende Maent-
geiden noch in Ooft-Indien \vefende,mogen koo-
pen , nochte met foodanige gekochte Reeckenin-

-ocr page 653-



			V;


	ti95 'Placaten. ■ f.Boeck Vleefch,Kaes,Broot, of anders over Boort te wer- pen,onder pretext van niet goet te wei�n,dan met advis vanden Koopman ende Schipper, tot wiens kennifl� het fal ilaen of deVictualie goet ende eet- baer is of niet, op poene van elcke rey fe een Maent gagie te verbeuren.	U96 goetwillich te laten gebruycken,fonder daer voo- ren eenige vordere recompenfe als hare Maent- gelden te ghenieten: Ende by foo verre fyluyden van yemant eenich gek ofte belofte van betaliii_Seontfangen, fullen gehouden wefen het ontfange ne te reilitueren, ende de belofte fal van geender waerden zijn₅ ten ware van onreyne fieckten en- de quetfuren, die buyten Scheeps-dienft fouden mogen gekregen weien, daeraffyluydenbetalin�. ge ontfangen fullen tot difcretie vande Opper* hoofden, ende niet meer. Teder Quartier fal fijn Siecken moeten adjifleren. LXVII. Sal mede een yegelijcks Quartier ghehouden wefen de Krancken onder fijn Quartier forceren- de, onderftant te doen, de i�lve bewaren, ende in alles behulpfaem te zijn, waer toe den Scheeps, Raedt uyt elck Quartier daer toe nomineren fal die 'tfelve eenigentijdt met ordre vande voorfz Raedt fullen bedienen, tot dat andere weder inde plaetfe geordonneert worden. Het reynigen vande Schepen. LXVIII. Ende ten eynde door ftanck geen fieckte foude mogen ontfteecken, fullen alle Quartieren 's mor- gens de Schepen reynigen , en van buyten ende van binnen waifchen. S'ijn Water te maecken engevoech te doen ter plaetfe daer toe geordonneert. LXIX. Niemandt fal vermogen fijn gevoech te doen, nochte oock fijn water maecken ofte loifen bin- nen de Schepen, anders dan ter plaetfe daer toe geordonneert, ende daer het toegelaten is, noch- te oock fijn Kleederen nat ghemaeckt hebbende, fonder uyt te trappen, in 't Schip te laten leggen, op de boete van thien ftuyvers t'elcken reyle te verbeuren. ELFDE TYTEL. Vande Teftamenten en uytterfte Willen, midtfgaders goederen der overledene. Alle Teflamehten te regiflreren. Door twee Getuy- gen, hehahen den Schryver, defelve te doen onderteyekenen. LXX. Α Lle Koopluyden ende Schippers fullen op de ■^verbeurte van twee Maenden gagie, hebben forge te dragen, dat op hare refpective Schepen, alle des Volcks Teftamenten en uytterfte Willen perfectelick in een Boeck werden gefchreven, en- de ten minften met twee Getuygen, behalven den Schryver van het Teftament of uytterfte Wille onderteeckent, op pene dat de geinftitueerde Erf- genamen ofte Legatarifen aenden Schryver, voor de welcke het Teftament of uytterfte Wille ghe- pafl�ert is, endeaendes felfsgagie ende Maent- gelden fullen verhalen de fchade, die fyluyden by gebreecke ende faute van dien, fouden mogen ly- den: gelijck fy mede gehouden fullen wefen, haer foo defen aengaende als anderfints te reguleren nae

ACHTSTE TYTEL Vande Wapenen, ende Scheeps.Inftril�. menten. Ordreop het Geweer; ende 'tfchoon houden van dien. .. LX II. Λ L!e Officieren, Soldaten ende Bootfgefellen, ^fullen gehouden wefen forge te dragen,dat het Geweer daer een yeder op geftelt is, fchoon ende klaer ghehouden wert: Infgelijcks oock alle ghe- reetfchappen, op dat in tijde van noot alle dingen gereet mogen wefen, waer op de Koopluyden en- de Schippers gehouden fullen zijn goede toeficht te nemen, ende alle Weecke yderFen lijn Geweer te doen vertoonen, op de boete van een halve Maent gagie yeder reyfe te verbeuren. Geen Scheep-Inflrumenten te verleden, ofte te verfleecken. LXIII. Niemandt fal eenige Inftrumenten of ghereet- fchappen, dienende voor Timmerluyden, Stuyr- luyden, Bos-fchieters,Kocks ofte Chirurgijns mo- gen verleggen, verwerpen ofverfteecken,oppene van gelaerft te werden voor de Maft. NEGENDE TYTEL. Van het grof Gefchut, en fchieten van Eer - fcheuten. Geen grof Kanon te loffen, [onder confent en bevel. L XII IL TOiemant fal vermogen eenich grof Gefchut bin- -^ nen Scheeps-boort,nochte oock te Lande los te doen fchieten , dan met behoorlijck bevel van den Commandeur, Koopman ende Schipper, op pcene van een Maent gagie te verbeuren. Noch oock eenige noodelofe Eer-fcheuten te doen. LXV. * Sullen mede de Commandeurs, Koopluyden, Schippers en andere Officieren , haer hebben te wachten eenige onnoodige Eer-fcheuten te doen, op poene van een Maent "gagie voor yeder fcheut te verbeuren by yeder Officier die daer toe Jaft gegeven, of confent foude mogen gedragen heb- ben , en dat om voor te komen veele ongelucken en andere ongevallen, die men daer uyt te ver- wachten heeft, TH1ENDE TYTEL. Vande Siecken, Barbiers, en wat daer ver- der toe behoort. Aengaende de Barbiers, ende haer Ambt. LXVI. Λ LIe Barbiers ende onder-Barbiers fullen ghe- ^houdenwefe», ten dienfte vande Vloote hun

-ocr page 654-

tip Articul - Brief vande Ooft � Indifche Compagnie

I29S

flae de löftru&ie en ordre op *t houden vande
Scheeps-Soldye- en Guarnifoen-boecken aireede
ghemaeekt, of noch te maecken, ende dat op de
boeten daer toe ftaende.

ftellen, ende by ghebreck of verfuym van dien ee-
nige fchade vallende, fal de felve aen foodanige
Koopluyden ende Boeckhouders Maent-gelden
gekort ende afgefchreven worden.

Alles behoor lij eken te inventariferen,

LX XI.

Van gelijcken fullen alle Kleederen, Juweelen,
Geit, Obligatien, ende alle andere goederen van
de overledene, behoorlijck werden gheinventari-
feert, ende in 't felve Boeck geregiftreert, ende de
Boecken in Indien aen die geene daer 't aen be-
hoort over ghelevert, omjaerlijcksvandaer her-
waerts over gefonden te wor den.

Het geeneyemant fijn Vrouw of Kin der en befpreeckt,fal
werden bewaert, en hier in Nederlant over gebracht.

LXXII.

Ende het geene by yemant op de wederom rey-
fe fijn Huyfvrouw, Ouders, Kinderen ofte andere
Vrienden, van fijn goederen binnen Scheeps-
boort zijnde fal wefenbefproocken , fal by den
Scheeps-Raedt in bewaerder-hant gheftek, ende
ter wederkomfte aende Bewinthebberen over ge-
levert werden, omme nae voorgaende viiitatie de
felve aende Gerechtichde te laten volgen , of an-
ders daer inne te difponeren, als nae behoorem

Goederen voor de �� te verhopen, en op yeders
reeckeninge te doen pellen.

L X XIII.
Sulcks dat binnen Scheeps-boort ofte aen Lant
geen van des afgeftorvens goederen fullen werden
verkocht, anders als 't geene tot des afgeftorvens
lyve behoort fal hebben, het welckvoorde Maft
aende meeftbiedende verkocht fal werden, voor
welcke verkochte goederen de Kooper op fijn
Reeckeninge Debiteur,ende de overledene op fijn
Reeckeninge Crediteur fal gemaeckt werden.

Geen af reeckeninge noch betalinge daer van, mach

[onder dat de Boecken over ghekomen zijn,

geeyfcht ofgevordert werden.

LXXIIII.

Doch fullen geen Weduwen ofte Erfgenamen
betalinge mogen eyilchen, van eenige penningen
van des overledens verkochte goederen geproce-
deert, foo lange de Boecken ende Reeckeninge
nieten fullen over ghekomen zijn, waer uyt men
bevinden kan, wat penningen vande verkochte
goederen gheprocedeert ende in ghehouden zijn,
ende dat de Debiteurs vande overleden noch foo
veel aende Compagnie te goede hebben, als de
penningen fullen mogen bedragen.

Geen goeden � te laten my � en vanden geenen die
foo veel niet te goede hebhen.
L X X V.

Ten wekken eynde alle Koopluyden ende
Boeckhouders vande Compagnie in Indien belaft
wort, geen goederen aen yemant te laten mynen,
die met ten minften foo veel aende Compagnie te
goede heeft, ende de felve datelijck op der Koo-
pers Reeckeninge af te fchry ven, ende wel diftin-
ctelick, metexpreflie van elcke partye, met naem
ende toenaem vanelck Kooper apart te Boeck te

Ordre op 't honden vande Scheepsboecken.

LX XVI.

Alle Koopluyden, Onder-Koopluyden, Adil-
ftenten, en andere de Boecken houdende, wordt
expreflèlijck gelaft ende geboden, dat fy perfe&e
notitie fullen maecken op de felve Boecken,als de
Perfoonen zijn over ghegaen op andere Schepen,
omme ten contentemente van die geene die daer
aen ghelegen is, te mogen fien waer derfelver
Reeckeninge vervolcht.mitfgaders dat de pennin-
gen die d'een d'ander by Teftament fal befpreec-
ken, of oock de Legaten die aenden Armen ofte
andere ghemaeekt werden, foo wel in des overle-
dens debet, als credit vanden geenen diefe ghe-
maeekt werden, (allcenlijck per memorie) fonder
eenige fomme uyt te trecken, geil el t werden $ wie
daer inne nalatigh is, fal voor een amende verbeu-
ren twee Maenden gagie.

TWAELFDE TYTEL.

Ordre en ftraffc over verfcheyden delicten

ende andere onordentelickheden op de

Reyfe voor vallende.

Ordre op het dobbelen enfpelen.

LXXVII.

V Nde alfoo door dobbelen ende fpelen vele on-
^gelucken gefchieden , fal niemant eenige Dob-
belfteenen, Kaertfpel, noch eenige andere Inftru-
menten daer toe dienende,binnen Scheeps-boorc
brengen noch maecken , op pene van acnt dagen
te Water ende te Broode inde Yfers gefet te wer-
den 5 Nochte oock de felve mogen ghebruyeken,
op de boete van twintich ftuyvers t'elcke reyfe te
verbeuren, ende boven dien 't felve Spel over
boort geworpen te werden.

De ferliefer falniet gehouden we f en te bet alen.

LX XVIII.

Ende wat yemant geduyrende de Reyfe vanden
anderen metfpeelen of wedden fal winnen, fal de
Verliefer ongehouden wefen te betalen, ende be-
taeldt hebbende, de Winner moeten reftitueren,
ofte aen fijn Maentgelden laten korten.

Op 't drom ken drincken.

LXXIX.

Soo yemant inde Vloote, ofte aen Landt hem
begavetotdroncken drincken, fal t'elckens ver-
beuren een Maent gagie, ende daeren boven nae
gclegenthey t van faecken geftraft werden.

Geen queftie te mogen maecken.
LXXX.
Ende op datter onderlinge vrede ende een-
dracht mach werden onderhouden, foo lange de
reyfe fal duyren, fal niemant binnen Scheeps-
I boort, ofte aen Landt ghekomen zijnde, eenige
I queftie mogen maecken, op pene van door fijn
; quartier geleerft te werden.
� � � � � Op

-ocr page 655-



				, 5.Tit. 11. Deel, :i^�₀ me te erkennen* eenich Landt, dan met confent vanden Commandeur; ende daer toe bevel ont- fangen hebbende, fal niet vermogen aen Landt te vernachten, noch in andere Schepen, dan met confent, ten ware door noot of dwangh, op arbi- trale correftie. Op 't lefetten vande Wacht. LXXXVII. Nae befette wacht, fal niemandt vermogen ee- nich geraes ofte gherier te maecken; maer ial een yegelijck bewaren alfulcke Plaetfen, als hem van denCommandeur,Koopluyden,Schippers,Stuyr- luyden of Quartier-meefters wert belait, op pene van daer over als ongehoorfame aenden lyve aJ� anders te werden geftraft. Niemant [onder confent aen hoort te laten komen. LXXXVIII. Sullen oock de Wachters, by dage noch by nachte, niemant aen boort laten komen, dan met confent vanden Commandeur, Koopluyden ende Schippers, op lijfihaff�. Op de Koyen ende Slaepplaetfen. LXXXIX. Niemant fal vermogen eenige Koye ofte SJaep- plaetfe in te nemen fonder confent vanden Coop- man ofte Schipper, nochte oock inde felve Hoy ofte Stroy hebben: Ende foo wie ter contrarie dede, fal verbeuren een Maent gagie, ende boven dien gehouden zijn ruyminge te doen. Ophetdoopen van onhevarene ontremde Zorlesin Zee: Jη plaetfe van doopen, een Flap kanne JVijnvoor yeder Back te geven. XC. Sullen voorts de Coopman, Schipper, ende an- dere Officieren vande refpe&ive Schepen forge dragen, ende geenfints t�e ftaen nochte ghedoo- gen, maer ter contrarie in aller manieren beletten ende verhinderen, dat eenige onbevaren Perfoo- nen op de hoochte vande Zorles in Zee gedoopt werden -, op pene van een Maent gagie by yeder Officier te verbeuren, voor ekken Perfoon die op eenige Schepen ghedooptfal wefen , ende dat die geene die fulcks foude ghedaen hebben, ofteghe- poocht te doen, arbitralijcken aenden lyveghe- itraft, ofte in haere Maent-gelden ghemul&eert fullen werden, naer ghelegentheyt van faecken ; Midts dat in plaetfe van 't felve Doopen, de Sche- pen ter ghewoonlijcker Doop-plaetfe ghekomen zijnde, yeder Back een Flap-kanne Wijnsghege- ven fal werden. Alle Journalen, Kaerten, &c. aende Bew'mt- hehheren over te geven. XCI. Sal mede een yegelijck gehouden zijn alle Jour- nalen , Caerten, Schriften, ofte aenteeckeninge van Rheden, Stroomen, Havens, Capen, Hemels- teeckenen, CouriTen, midtfgaders alle appenden- tien vande Zeevaert op dele Voyagie ghemaeckt, geannoteert, gefchreven ofte verkregen, gerrou- welijck over te geven, in handen vanden Gouver- neur
		12 99 Placatco-i. 5 ♦ Boecl� Op het plockhairen. LXXXI. Soo wie Plockhairt, ofte met Vuyften flaet, fal drie dagen te Water ende te Broode inde Yfers geflagen werden, ende wie eenich Mes treckt met toorn, om yemandt leet te doen, of te quetfen, fal met een Mes door fijn hant aende Maft ghenagelt werden, ende aldaer foo lange ftaen tot dat hy het felve door treckt: ende yemant quetfende, fal ge- kielt worden, en daer en boven fes Maenden ga- gie verbeuren. Straffe van Dootflagers. LXXXII. Ende foo wie yemant doode, fal met den Doo- den levendigh over boort gefet worden, ende fy- ne Maent-gelden verbeuren. Geen Vuyr noch Licht dan met confent tegelruycken. LXXXIII. Niemandt fal vermogen met eenich Vuyrofte Licht in het Ruym, Scheeps-Bottelerye ofte Kruyt-kamer te gaen, nochte eenich Vuyr ofte Kaerifen te gebruycken, dan met confent vanden Koopman ende Schipper, op pene van een Maent gagie te verbeuren, ende voorts arbitralick gecor- rigeert te werden naer gelegentheyt van faecken. Geen Toelach, te drincken dan hy dage, en met con- fent ter geordonneerdeplaetfe. LXXXIIII. Ende om voor te komen de perijckelen van brandt, die men door Toeback-drincken, en ver- koopen vande felve is onderworpen, fal niemandt wie hy zy, eenige Toeback mogen koopen ofte mangelen, nochte oock den felven nuttigen, an- ders als by dage , met confent ende kenniil� van den Koopman ofte Schipper, ende dat alleenlijck op het Boevenet, ende voor de groote Maft,op de verbeurte t'elckens van een Maent gagie. Ordre op het ghelruyck van Vuyr, Kaerffen, en brandende Lonten. LX XXV. Wert mede een yegelijck niemandt uytgefon- dert, verboden, eenige brandende Lonten, Kaerf- fenofte ander Vuyr, hoe dat ghenaemt kan wer- den , te ghebruycken, ofte by hem te dragen, ten ware tot haer Ampt ende Scheeps-behoeften, en- de dat met kennifle vande Officieren, alles op pe- ne van acht dagen inde Yfers te fitten, ende daer en boven noch een Maentgagie te verbeuren, het welck by den Koopman ofte Onder-Koopman pertinente�jck fal werden aengeteeckent, ende op des boetfchuldigen Reeckeninge geftelt, ende foo wie 't zy Koopman, ofte Onder - Koopman, ofte Provooil hier inne verfuymelick ware, die fal verbeuren ghelijcke boete: van welcke boete de Provooft fal hebben ende genieten den feilen penningh. Niemandt fal[onder confent van Boort varen, noch aen Landt vernachten. L XX XVI. Niemant fal vermogen van boort te varen, om-

-ocr page 656-



	ijot Articul- Brief vande Ooft- Indifche Compagnie. � $oi

neur Generael, ofte de Bewinthebh'ers alhier, het zy datfe daer toe verfocht werden, ofte niet, op de verbeurte van drie Maenden gagie, ende vor* derecorre&ie uae g'elegentheyt." particuliere fullen geen Brieven mogen fchryven vande Jlaet vande Compagnie. XCII. Niemant van hoedanich ampt ofte qualiteyt hy zy, 't zy in Politijcque ofte Kerckelijcke, ofte ee- nige andere bedieninge, vanden minften tot den nieeften, in den dienft vande Compagnie in Ooft- Indien zijnde , fal vermogen aen eenige fyne Vrienden ofte bekenden, ofte yemandt anders, felfs vande Bewinthebberen in 't particulier, eeni- ge Brieven te fchryven, ofte eenich advis te geven vande ghelegentheyt vanden handel , Oorloge, comportementen van eenige Dienaers vande Compagnie in Ooft-Indien, ofte yets de Compa- gnie concernerende, maer alleenlijckaende Be- winthebberen in 't generael, of aende refpective Cameren daer hy uytgevaren is, op de verbeurte van drie Maenden gagie, die bevonden fal werden contrarie gedaen te hebben. Geen Brieven met particuliere te mogen hefiellen. XCIII. Ten wekken eynde,ende op dat men mach we- ten, of het voorfz Artijckel niet wert overtreden, niemandt inden dienft of eedt vande Compagnie wefende, op de verbeurte vande Maentgelden op de t'huys reyfe verdient,vermogen fal eenige brie- ven uyt Ooft-Indien over te brengen, ende hier te Lande te beitellen, maer gehouden wefen de feJve aenden DirecleurGenerael, ofte andere'het op- perfte ghebiedt hebbende, ter plaetfe daer hy left in Ooft-Indien afvaert,ommenaerhuyste ko- men , over te leveren, om by hem nevens de Brie- ven aende Compagnie geaddreffeert, in een Doo- fe gelecht,ende aende Compagnie geflooten ende verfegelt overgefonden te werden. Particuliere Brieven mogen hy de Compagnie geopent worden. XCIIII. Ende fullen alle particuliere Brieven by de Compagnie gheopent, ghelefen ende gevifiteert, oock by haerluyden mogen in 't gheheel ofte deel opgehouden, of overgelevert werden, naer dat fyluyden tot dienft vande Compagnie bevinden fullen te behooren. DERTIENDE TYTEL. 't Onderhouden vanden Artijckel-Brief: Item, van de executie van alle Sententien, als oock vanden Provooft. Op ionderhoudinge vanden Artijckelhriefte letten. XCV. ^ tle die geene die de Juftitie bevoolen is, fullen gehouden wefen forge te dragen, ende behoor- hjcke toeficht te nemen, dat alle de Articulen en- ^de prdonnantien hier inne begrepen, wel ende voJkomentlijck werden achtervolght, onderhou-
		den, ende d'overtreders der felver metter* daet ge�* ftraft naer behooren. Geenfaecken open oft ongedecideert te laten flaen. XCVI. Sullen oock die vande Juftitie, Breede nochte Scheeps-Raden, geenfaecken ter werelt, hoe die fouden mogen genaemt werden, open ende onge-» decideert laten ftaen; maerghehouden zijnalle^ faecken , foo wel Criminele als Civile, ende gelt- boetenafte doen by Sententie of Aotort, en dat in 't gheheel, fonder yetwes te referveren, alles op de boete van twee Maenden gagie van yeder faec- ke, byelck Perfoon te verbeuren , die Ampts- halven daer inne foude hebben mogen ofte moe- ten befoigneren. Alle Sententien te executeren. XCVII. Welcke Sententien by den Provooft, fonder fimulatie ofte uytftel fullen werden geexecuteerr, ende foo wie hem tegens 't uytvoeren ofte execu- teren vande Juftitie,ofte der iel ver Vonnill� oppo- feerde, fal verbeuren vier Maenden gagie, ende' daer en boven aenden lyve geftraft worden. Boeten voor den Provoofi. XCVIII. Wie in d'Yfers geflooten wort, fal aenden Pro- vooft betalen,te weten, een Bootfman en Soldaet fes ftuy vers, en een Officier thien ftuy vers, voor fluyt-gelt. Ende fullen alle die in d'Yfers geflagen worden verbeuren foo veel dagen of Maenden gagie, als fy daer inne gefeten hebben, dat haer in de betalinge fal werden afgekort. Geengelt-hoeten te mogen remitteren. Λ L 1 Λ. Belangende de gelt-boeuen ofte verbeurte van Maent-gelden, fullen by den Commandeurende by den breeden Raedt niet mogen gheremitteert werden, alvvaer 't oock foo, datden Dclinquant fwaerder aenden Jyve gheftraft vvierde, op pene dat men de boeten verhalen, ende op de Reecke- ninge ftellen fal vanden geenen die de felve gere- mitteert fullen hebben. De Gevangenen metfpijs ofte dranck niet te adfifleren. C. Yemant de Gevangenen met Spijs.Dranck ofte andere middelen adfifterende, fal verbeuren een Maent gagie, ende acht dagen in d'Yfers fitten op Water ende Broot. Den Provoofiby te flaen en te helpen. Cl. Ende op dat den Provooft met refpedt ende authonteyt fijn Ampt bedienen mach , fullen alle Scheeps-�fficieren ghehouden wefen den Provooft te afiifteren , en byte ftaen, fon- der dat hem yemandt fal mogen verhinderen in 't apprehenderen , veel min den Gevangenen helpen, op peyne van aenden lyve gheftraft te werden,

				VEER-
			Nnnn ij

-ocr page 657-

Placatea^. 5,Boeck*

'304

plaetfe gheftek werden, die den voornoemden
Raedt bequaemft fal vinden, ende hem in den
dienft vande Compagnie beft gedragen ende ghe-
queten hebben, de welcke de lelve gagie fal genie-
ten , die den overleden of gedeporteerden, j_awiens plaetfe hy gefuccedeert is, gehadt heeft, foo
en gelijck hier vooren mede is gefeyt.

Op de Quar tieren en Wachten vande Soldaten.

CVII.

DeKrijghs-Officieren ende Soldaten fullen foo
wel als het Bootfvolck in quartieren verdeelt ende
geftek worden, om elcks hare Wacht te bewaren,
te Roer ende te waeck te gaen: ende voorts oock
niet alleenlijck altijdts, als oen noot fulcks ver-
eyfcht, maer oock wel al te met buyten noot, alle
Scheeps-werck doen, op datfy foo wel totden
ScheepsalsLant-dienft ervaren en bequaem mo-
gen werden.

Wat dienflen de Soldaten de Compagnie [chuldigh zijn.

CVIII.

Alle Krijghs-Officieren ende Soldaten , als
oock (des noot zijnde) alle anderen inden dienft
vande Compagnie'wefende, gheen uytgefondert,
fullen ghehouden wefen foo wel tot haer verfeec-
keringe ende defenfte , als tot den dienft vande
HooghMogende Heeren Staten Generael-, ende
de Compagnie, ter ordonnantie vanden Gouver-
neur Generael, ende Raden van Indien, als oock
van alle andere over haer gefielde Overheden en-
de Bevelhebberen te arbeyden , aen het maecken
ende repareren van Forten, Bateryen en Loop-
fchanfl�n, ofte andere We re ken, fonder daer voor
meer dan den vryen koft, gedurende den tijt van't
arbeyden,boven haer bedongen gagie te genieten.

Ordre op 't Geweer vande Soldaten,

CIX.

Een yeder fal op fijn Geweer gheftelt worden,
ende ter ordonnantie vanden Gouverneur Gene-
rael ende Raden van Indien,ofte oock van fijn Ca-
piteyn, tan 't Geweer moeten veranderen : Ende
lal een yeler naer Huys keerende, ofte komende
te overlyden, fijn Geweer wederom afgenomen,
ende aende Compagnie gereftitueert werden.

Mogen geen Indianen overlafl doen , en fijn ghehouden'
haer alle Compagnies Reglementen te onderwerpen.

CX.
Geen Krijghs-Officieren noch Soldaten, noch
oock eenige andere Perfoonen, van wat foorte
ofte qualiteyt datfe zijn, inden dienft vande Com-
pagnie wefende, fullen vermogen buyten ordre
ende expres bevel vanden geenen die over hun ge-
ftelt zijn , de Indianen of de Inwoonders daer te
Lande, eenige overlaft ofte gewelt te doen , 't zy
aen haere Perfoonen of goederen , Vrouwen of
Kinderen, hoedanich het oock mochte zijn: Ende
hun voorts in alles, ghelijck andere inden dienft
vande Compagnie wefende, moeten reguleren na
den generalen Artijckel - brief, midtfgaders d'In-
ftrud�en ende Ordonnantien by de Bewintheb-
beren, ofte oock by den Gouverneur Generael,
ende Raden van Indien aireede ghemaeckr, ofte
noch te maecken, voor foo veel de ielve hun aen-

gaen,

1303

VEERTIENDE ^YTEL.

Vande Soldaten , en 't geene de feive parti
culierlijck aengaet.

Saeckcn de Soldaten weckende, by wien afgedaen
fidlen werden.

C II.

Llefaecken de Soldaten concernerende, ful-

len by den Krijghs-Raedt, beitaendeby den
Koopman , Schipper , Sergeant , ofte hooger
Krijghs-Officier, Corporael ende LanfpaiTaet ver-
handelt ende af gedaen werden, ende van geheel
fwaren gewichte wefende by den Breeden Raedt,
foo wanneer daer twee ofte meer Schepen in
VJoote by den anderen zijn.

Aengaendc het "tra�ement vande Soldaten te Water en
te Lande, mitfgaders haer Leeninge.

cm.

Alle Krijghs-Officieren ende Soldaten fullen
over al op de Schepen vande Compagnie van
Spijs ende Dranck, ghelijck alle andere in dienft
vande Compagnie wefende, verforght werden:
maer te Lande, boven haer Rantcoen, foodanige
Leeninge in geit, of anders op af kortinge haerder
Maent-gelden, ontfangen, als den Gouverneur
Generael ende Raden van Indien fullen ordonne-
ren, vvaer mede fy hun moeten vergenoegen.

Op de letalinge vande Maent-gelden dergeener
die vrye Luyden worden.

CIIII.

Doch foo yemant in 't Vaderlandc Vrouw noch
Kinderen hebbende, nae d'expiratie van fynen
verbonden tijdt, by den voornoemden Gouver-
neur Generael ende Raden toegelaten werde, al-
daer buyten dienft alsvryManteblyven, ende
fich te erneren, fal de foodanige de refterende
Maent-gelden, tot op fesMaenden nae, in Indien
(de verftreckte Leeningen hier te Lande afgetroc»
ken) betaelt worden.

Aengaende het Loop geit en twee Maenden de Soldaten
op de ham te geven.

CV.
De Soldaten fullen vanden dach haerder aen-
neminge het ghewoonlijcke Loop-geit, te weten,
een Soldaet fes ftuyvers, ende een Officier thien
ftuyvers daeghs ontfangen, tot dat fy aen Boort
vande Lichters,ende tot des Compagnies koft ful-
len wefen: Ende fullen als dan ophaervertreck,
ende eerder niet, twee Maenden gagie op de bant
vooraf, op af kortinge haerder te verdienen gagie
ontfangen.

In plaetfe vande gedeporteerde ofte afijefiorven Krijghs-
Officier een ander te'flellen, en de verbetering!)

des [elfs.-

C VI.

�tenigh Krijgs-Officier komende op deuytrey-
fe te derven, ofte hem lulcks te verloopen, dat hy
daer over by den Raedt van fijn Arnpt ghedepor-
teert mochte werden.fal by den voorfz Raedt een
ander 'm des afgeftorvens of ghedeporteerdens

-ocr page 658-

!j05 Articul-Brief vande Ooft-Indifche Compagnie. ijod

gaen, op pene van naer gelegentheyt van faecken
aenden ly ve of anderlints, volgens den Artijckel-
brief geftraft ende gemulfteert te werden.

dere Overheden, volgens ghebruyck inde Steden
vande refpeclive Kameren, nevens eenige vanden
Bewinthebberen te doen behoorlijcken Eedt, een
yeder naer de refpeclive Formulieren van Eede
daer toe geordonneert, ende vervolgens in ��\
Artijckel-briefgeinfereert.

Soo wel deprefente als abfenté op de Monferinge,

VYFTIENDE TYTEL.
Aengaende de vrye Lnyden in Indien.

Vrye Luyden moeten fes �'aenden gagietwee laren

laten flaen, die/onder authorifatie vande

Kamenen niet mogen werden betaelt.

CXI.

zijn aenden Eedt

gewuaen.

ex �

In wekken eedt, ende onderhoudt der voorfz
Articulen, lbo wel die geene fullen gehouden we-
fen , die ten tyde vande Monftcrirïge ende van 't
voorlefen vanden Artijckel-brief niet prefent zijn
geweeft,ofte prefent zijnde,op den Heer Officiers
woorden ende vragen, niet mochten geantwoort,
ghelproocken, nochte haer handen op-gheheven
hebben, als die geene, die prefent zijn gheweeft,
ende met op-gheheven handen ende vingeren den
voorfz eedtfolemnelick hebben gedaen.

Alle vier ofte fes weecken den Artijckelbrieff te
Scheep op een nieuw voor te lefen.

CXVI.

De Koopluyden ende Schippers fullen befor-
gen , dat delen Artijckel brief, foo haeil de Sche-
pen in Zee fullen wefen, ter eerfter gelegentheyt
heyt van Weder ende Wint, ende voorts daer nae
alle vier of fes Weecken, of ten minden de korte
Marginale Annotatien, ende eenige particuliere
Articulen , die fyluyden naer ghclegenthey t van
faecken noodich fullen achten voor-gelefen,mitf-
gaders de befondere mede gegeven geëxtraheer-
de Articulen, aende Maft ende andere behoorlijc-
ke Plaetfen gheflagen, ende al te met vernieuwt
werden, op dat het Volckdefelvewel in memo-
rie mach houden, ende haer daer nae te beter mo-
gen reguleren.

Den Scheeps-Raedt isghehouden hare lnjlruilieende

Eedt te onderteyekenen, onder de Formulieren

daer van zijnde,

CXVII.

Sullen mede, nae de eerfte gedane lecture van
den Artijckel-brief, de Koopluyden, of op Sche-
pen daer geen Koopluyden zijn, de Schippers in
de Cajuyt doen vergaderen die gene, die hier voo-
renoiteby delnltruclie vanden Schecps-Kaedt,
tot Scheeps- Raden zijn gheftelt, ende haer de
voorfz Inftructie, met het formulier vanden Eedt
daer onder itaende,diftincT;elick voorgelefen heb-
bende , fullen fy 't voorfz Formulier fel ver eeril
teeckenen, ende in haer aller prefentie opcntlijck
beloven den felvenEedt ende Inilructie, foo veel
in hun is, naer te komen, en hunluyden voorts al
te famen 'tfelve Formulier mede doen onderteec-
kenen ,-ende gelijcke belofte by handt-taflinge af
nemen.

Soo oock den Breeden Raedt voorden aenvanck van

eenige befoiones. Sullen mede nfót vergeten

t'elckcns voor de Vergadering)) haer

Gebedt te doen.

CXV III.

Gelijcke ordre en maniere in't voorlefen, on-

derteeckenen en afnemen vande beloften,fal oock

� � � � iij ter

�

Lle vrye Luyden, fullen geduyrende den tijdt

^lvan twee Jaren, onderde Compagnie moeten
laten ftaen fesMaenden van hare verdiende gagie,
de vvelcke geduyreride den voornoemden tijt van
twee Jaren in Indien,niet en fullen mogen werden
betaeldt, als naer voorgaende confent en authorl�-
fatie te verfoecken van yeder Kamer daer de Per-
foon of Perfoonen uytgevaren zijn.

De [es � aenden fullen nae de twee) aren hetaeldt

werden, aenden geenen die hier te Lande geen

Vrouwen of Kinderen heiben.

CXII.

Maer naer expiratie vande voorfz twee Jaren,
indien den vry-gevvorden Perfoon ondertuifchen
goede teeckenen van getrouwigheyt gegeven fal
hebben, fullen de voornoemde fesMaenden be-
taeldt mogen worden aen foodanige vrye' Luy-
den, die hier te Lande geen Vronwen nochte Kin-
deren hebben -. Verftaende dat aen die geene die
hier te Lande Vrouwen en Kinderen hebben, geen
vrydom toegeftaen fal mogen worden, en dat om
de voorfz Vrouwen en Kinderen daer door vande
befproockenjaerlijcxe fubfidieniet tefruftreren.

De fes Maenden in Indien niet hetaelt zijnde, mogen

ly de vrye over komende Perfoonen hier ont~

fangen werden.

CXIII.
De vrye Luyden uyt India na defe Landen kee-
rende, ende de voornoemde fes Maenden voor
haer vertreck aldaer in Indien niet ontfangen heb-
bende , fullen de fehe hier te Lande aen haer goet
gedaen werden, mits behoorlijcke befcheyt mede
brengende, ende vertoonende dat fy aldaer in
Indien niet betaelt zijn.

SESTIENDE TYTEL.

Van 'c obferveren en be * eedigen deièr Ar-
tijckel-brief, en vande Inftrudtie vanden >,�;
Breeden en particulieren
Scheeps-Raedt.

Nakominge vanden Artijckel - brief op den Eedt,
volgens de Formulieren.

' CXI III.

� Lle vvelcke Articulen die gene die hun in dienft
van defe Compagnie begeven, ghehouden ful-
len wefen een yeder foo veel hem aengaet,getrou-
welijck ende ghewillighlijck in alle Poindten naer
te komen , ende daer, op ten dage vande monite-
ringe, ofte korts daer nae, aen handen vanden Of-
ficier, ten overftaen van twee Schepenen, ofte an-

-ocr page 659-

1307 Pkcaten. f.fioeck.

«508
heyt van faken bevonden fal werden ten meeftea
dienfte vande Compagnie te" behooren.

Ten anderen, Dat ick gheduyrende mynen
dienft, van niemandt onder mijn ghebiedt en ghe-
hoorfaemheyt ftaende, eenige giften ofte gaven
fal nemen, diredtelijck ofte indirectelijck, nochte
oock ten aenfien, ofte om dehoope der felver
nochte om eenige gunfle, faveur ofte andere par-
ticuliere confideratien, 'tzy van Maechfchap
vrientfehap of anderfints , andere tot eenige
Ampten, Officien ende bedieningen ondermijn
Gouvernement fal helpen ftellen, als die gene die
ick verftaen ende bevinden fal d'ervarenfte
vroomfte, getrouwfte en bequaemfte tot de felve
Ampten te wefen.

Ten derden, dat ick geduyrende mynen dienft,
diredtelijck noch indire&elijck door mijn felven,
nochte door anderen in 't minfte geenen particu-
lieren handel voor my, den mynen, ofte yemandt
anders fal doen ofte dry ven, nochte by mijn we-
ten laeten ghefchieden , noch oock eenige an-
dere goederen my of yemandt anders aengaende,
als alleen vande Compagnie verfenden, ofgedoo-
gen dat yemant het felve by mij � confent, kennif-
fe ofte conniventie foude doen; maer dat ick ter
contrarie alle foodanige particuliere Handelaers
en andere, hun qualijck, ontrouwelijck en onvro-
melijck, 't zy defen aengaende ofte anderfints, in
den dienft vande Compagnie dragende, fonder
eenich refpect ofte aenfehouw fal helpen mulde-
ren en ftraffèn, van haer Ampt en bedieninge, foo
fy eenige hebben , deporteren, ende voorts ghe-
ftraft, gefententieert ende ghemulcleert nae haer
merken, met de felve Sententien, ende daer toe
dienende informatien ende confeffien, (indien fy
daer aen fchuldich zijn) nae Huysfenden.

Ten vierden, Dat ick by Miffive vande Gecom-
mitteerde Bewinthebberen ter Vergaderinge van
de Seventhiene, ofte meerendeel van dien onder-
teeckent, gerevoceert zijnde, my datelick op den
ontfangh vande felve Miffive, metd'eerfte naer't
Vaderlandt keerende Schepen naer huys fal bege-
ven , ftellende alvoorenprovifionelijckmetadvis
vande prefente Raden van Indien goede ordre op
't generael Gouvernement, volgens de Inftrudie
daer vaji zijnde 5 op dat by faute van dien, onder
de Dienaers vande Compagnie gheen difordre en
confufie,tot ondienft,fchade ende perijckel vande
Compagnie mochte komen te ryfen.

Eyndelijck, foo beloove ende fweere ick, dat
ick den generalen Artijckel-brief, mitfgaders alle
daer in ghementioneerde foo generale als particu-
liere Initru&ien, Zeyn-ende Rantsoen- brieven,
ende andere Ordonnantien aireede by de Bewint-
hebberen ghemaeckt, ofte noch te maecken, enoe
aen my onder de Signature vande Bewinthebbe-
ren als vooren, by hare Brieven ter Vergaderiage
vande Seventiene geteyekent, over te fenden, ge-
trouwelijck naer mijn vermogen fal onderhou-
den ende naerkomen 5 ende loo veel in my is,
doen onderhouden ende naerkomen, by allenden
geenen die onder mijn ghebiedt gheitelt zijn, ofte
namaels geftelt fullen werden, een yeder in't gee-
ne hem concerneert ende aengaet -_y ende genera-
lick my in alles te dragen ende quy ten als een ge-
trouw Gouverneur Generael fchuldich ende ghe-

houden

ter eeriter Vergaderinge vanden Breeden Raedt
(de Schepen in de Vloote varende, ende fonder
verhinderinge vande Reyfe by den anderen bly-
vende, by den geenen wiens beurte als dan vvefen
fal te commanderen) gevordert worden, al eer de
felve Raedt in eenigh werck of befoigne fal mogen
treden, als oock by den Gouverneur Generael
ende Raden van Indien: Des fullen die vanden
Breeden ofte Scheeps-Raedt, ende alle andere, fo
wel te Water als te Lande vallende Collegiale Ver-
gaderingen , altijdt voor den aenvanck haerder
Vergaderinge, Godt metten anderen hebben aen
te roepen, volgens de gedruckte Formulieren van
Gebeden de Schepen mede gegeven.

Formulier van Gebedt, om voorde Verga-
deringen te Scheep gedaen te worden.

HEere Godt Hemelfche Vadet, gly ztjt de Fonteyne
aller wü/heyt, naer dien het U ghelieft ons tejlellen
over het beleyt ende Regieringe van Schip ende aengeno-
men Reyfe, tendienfle vande ��-Indifche Compagnie,
waer toewy (onder dyne Goddelijcke hulpeniet en ver-
mogen , Soo bidden Wy, dat ghy ons tegenwoordigh met
U Vader lijckegenade wiltby woonen, ende met uwen
heyligen Geefl in onfe Vergaderinge preftderen, op dat
ons duyfler verftant verlicht, ende wy van alle Menfche-
lijcke affeclen mogen reyn wefen; Waerdoor wy alle onfe
handelingefoo beflieren ende befluyten mogen Jat het al-
les mach gefchieden ter eer en uwes heyligen naems, wel-
fiant der ware Relivie, ende onfes lieve Vaderlnnt. Dit
alles ende wat ons meer van-nooden is,befluyten wy met
het volmaeckte Gebedt, d'welck JESUS CHRISTUS
onfen Heere ende Salighmaecker ons alfoo heeft leeren
bidden; Onfe Vader, &c.

Formulieren <�&� Eedcn.

"INdeneerften, fal den Gouverneur Generael in
J handen vande Hoogh Mogende Heeren Staten
Generael, ofte der felver Gecommitteerde, indien
hy hier te Lande is, ende van hier nae Ooft-Indien
wort ghefonden ,-foo niet, maer dat hy in Ooft-
Indien wefende, tot het voorfz Ampt ghepromo-
veert mocht werden, in handen vande Raden van
Indien, die daer toe by haer Hoogh Mogende fpe-
cialijck zijn gelaftendegeauthorifeert, foo fy ge-
kit ende geauthorifeert werden mits defen, doen
ende prelteren defen naervolgenden Eedt.

Eedt voor den Gouverneur Generael.

uden eerften , Soo beloove en fweere ick, dat

ickde Hoogh Mogende Heeren Staten Gene-
rael vande Vereenighde Nederlanden, als myne
hooghfteenfouvereyne Overheyt, ende de Be~
wintliebberen vande Generale gheoctroyeerde
Ooft -1 ndifche Compagnie inde felve Landen ge-
houw ende getrouw fal zijn, en dat ick in alle op-
rechtigheyt, ghetrouwigheyt ende naerftigheyt,
nae mijn uytterfte vermogen alle affairen ende
faecken vande ghemelte Compagnie fal dirigeren
ende beleydeh, fo wel in ha.ndel ais oorloge, mitf-
gaders in alle 't gene de Regieringe vande Landen,
Steden, Forten of Plaetfen, als mede de generale
directie vande Comptoiren, goederen en Negotie
vande voorfz Compagnie is betreffende, fo als by
my ende myne byweknde Raden, nae ghelegent-

-ocr page 660-

jo? ArticutBri�f vande OoiUndifcheCompagnie. x% 10

houden is te doen, foader 't felve te laten om lief
of leet, uy t vreefe van verlies van lijf ende goet;
nhelijck ick mede fonder voorweten enkennifle
vande gemeke Vergaderinge der Seventiene, om
geenige confideratien (h�edanich de felve moch-
ten wefen) mijn dienft fal verlaten. Soo waerlijck
helpe my Godt Almacht�gh.

ftraft, gefententieert ende ghefnul&eert naer haei
merken, met de felve Sententien ende daer toe?
dienende informatieri ende confefl�en, indien fy
het verdienen, naer huys fenden.

Ten vierden,Datick op den ontfangh van d'or-
dre ende revocatie vande Bewinthebberen , ofte
oock op den laft ende beveelen vanden Gouver-
neur Generael ende Raden (felfs oock voor d'ex-
piratie van mynen verbonden tijdt) mydatelijck
met d'eerfte Schepen naer 't Vaderlant keerende,
fonder eenich tegenfpreecken , moeyten of mur-
mureren naer huys fal begeven, in fufeken Ampt
ofte qualiteyt, als den Gouverneur Generael ende
Raden, of de Bewinthebberen fullen ordonneren -.
Van ghelijcken oock tallen tyden als het my by
de voornoemde Bewinthebberen gheordonn�ert,
of by den Gouverneur Generael ende Raden van
Indienbelaftfal worden, mijn plaetfeertde Refi-
dentie verlaten, ende geduyrende mynen verbon-
den tijdt, in foodanigh quartier ofte plaetfe gaen,
om aldaer ibodanigh Ampt te bedienen, als my
belail ende bevolen fal worden.

Ten vijfden , Dat ick den generalen Αrtijckel-
brief, mitfgaders alle daer in gemenrioneerde, foo
generale als particuliere InftrucTien, Zeyn - brie-
ven, Rantcoen-brievenende Ordonnan tien,airee-
de by de Bewinthebberen gemaeckt, ofte noch te
maecken, getrouwelick in alle poincten, naemijn
vermogen fal onderhouden endenaerkomen.

Eyndelijck beloove ende fweere ick, dat ick by
't overlyden vanden Gouverneur Generael, in de
verkieilngcvan eenen nieuwen Gouverneur Ge-
neraelmy fal reguleren naef de Inftructie, daer op
by de Bewinthebberen voor dei�n gemaeckt, ofte
die fyluyden naermaels anders fouden mogen ge-
ven ; ende dat ick op 't hooghile fal letten, om de
getrouwfte,ervarenfteende bequaemile Perfoon,
ende die vande Gereformeerde Religie zy, te hel-
pen verkieien, ende aen geen anderen, dan die ick
verftaen ende in goede confeientie gelooven ende
meenen fal foodanigh te w�fen, mijn ftemme fal
geven, ende dat ick voorts generalick in alles ghe-
duyrende mynen verbonden tijdt my fal dragen
ende quyten als een getrouw Raedtfchuldigh en-
de ghehouden is te doen, fonder 't felve te laten
om lief of leet, uy t vreefe van verlies van lijf ende
goet: Dat ick mede voor de expiratie van mynen
dienft daer uy t niet en fal fcheyden, nochte de fel-
ve om eenige confideratien, hoedanich die moch-
ten wefen, verlaten. Soo waerlijck helpemy Godt Al-
machtigh.

E Raden van Indien fullen ghehouden wefen
aen handen vanden Gouverneur Generael in

der tijdtjdie daer toe by de Hoogh Mogende Mee-
ren Staten Generael wertgelaft ende geauthori-
feert,foo hy mede geauthorifeert ende gelaft wert
midts defen, ofte die hy daer toe committeren fal,
te doen defen naervolgenden Eedt.

Eedt voor de Raden van Indien.

Inden eerften, foo beloove ende fweere ick, dat
ick de Hoogh Mogende Heeren Staten Generael
vande Vereenichde Nederlanden, als myne hoog-
fte ende Souveraine Overheyt, ende de Bewint-
hebberen vande Generale gneoclroyeerde Ooft-
rndifche Compagnie in de felve Landen, midtfga-
ders den Gouverneur Generael in Ooft-Indien,
gebouw ende ghetrouw fal wefen, den felven alle
behoorlijcke ghehoorfaemheyt, eere ende refpect
bewyfen, ende dat ick nevens den felven Gouver-
neur Generael, mitfgaders myne mede-Raden, in
alle oprechtigheyt, getrouwigheyt ende naerftig-
heytnae mijn uytterfte vermogen, alle d'af�airen
ende faecken vande gemelte Compagnie, foo wel
inden handel, Policie als Oorlogh fal helpen diri-
geren ende beleyden, oock by des Generaels
iieckte ofte overlyden, tot dattereen ander Gou-
verneur Generael provifionelijck fal zijn ver-
kooren.

Ten anderen, Dat ick van niemant ondermijn
gebiedt ende gehoorfaemheyt ofte direeTie ftaen-
de, eenige giften ofte gaVen fal nemen, direcTelick
�iochindiredtelick, noch oock ten aenfien, of om
de hoope der felver, nochte om eenige gunfte, fa-
veur ofte andere particuliere confideratien, 'tzy
van Maechfchap, vrientfchap, vyandtfchap of an-
derfints,andere tot eenige Ampten, Officien ende
bedieningen fal helpen ftellen, ende daer toe mijn
ftemme ofte advijs gheven, als den geenen die ick
verftaen ende bevinden fal de vroomfte, getrouw-
de, ervarentfte ende bequaemile tot de felve
Ampten te wefen.

Ten derden, datickgeduyrendemynen dienft,
dire�telijck noch indirecTelijck, door my felven,
noch door andere, in 't alderminfte geenen parti-
culieren handel voor my, den mynen, ofyemant
anders fal doen ofte dry ven,nochte by mijn weten
laten ghefchieden ; nochte oock eenige goederen
^my> ofyemandt anders aertgaende, als alleen die
vande Compagnie verfenden, ofte gedoogen, dat
yemant 't felve by mijn co�fent,kenniiTe ofte con-
niventie foude doen $ maer dat ick ter contrarie
^al'e foodanige particuliere handelaers, ende ande-
re hun qualick, ontrouwelick ende onvromelick,
t zy defen aengaende of anderfints, inden dienil
vande Compagnie dragende,fonder eenich refpett
ofaenfehouw, fal helpen mulcterenende ftraf��n
van haer Ampten ende bedieningen , foo fy eeni-
ge hebben, helpen deporteren, ende voorts ghe-

Vice - Gouverneurs ende Directeurs fullen

gehouden wefen aen handen vanden Gouver-
neur Generael inder tijt,die daer toe by de Hoogh
Mogende Heeren Staten Generael fpecialijck is
gelaft en geauthorifeert, foo hy mede geauthori-
feert ende gelaft wert mits defen, ofte die hy daer
toe committeren fal, te doen defen naervolgen-
den eedt.

Eedt voor de Vice Gouverneurs, ende Direfteurs,

over de Forten, Plaetfen ende Comptoi-

ren aldaer.

Inden eerften, foo beloove ende fweere ick, dat

ick

-ocr page 661-



	■9

		Placaten. s.Boeck. 5.Tit, n.Deel. ,i_au
ick de Hoog Mo: Heeren Staten Generael vande Vereenighde Nederlanden, als myne hooghfte ende fouveraine Overheyt,ende de Bewinthebbe- ren vande Generale geodlroyeerde Ooft-Indifche Compagnie inde felve Landen, midtfgaders den Gouverneur Generael in Ooft-Indien ghehouw ende ghetrouw fal vvefen, den felven alle behoor- Jijckegehoorfaemhey t, eere en refpe�t bewyfen, ende dat ick nevens den felven .Gouverneur Ge- nerael, mitfgaders myne mede-Raden, in alle op- rechtigheyt, ghetrouwigheyt ende naerftigheyt naer mijn uytterfte vermogen, alle d'affairen ende faecken vande gemelte Compagnie fal helpen di- rigeren ende beleyden, foo wel inden handel, Po- litie als Oorloge, ghe�jck by ghemeyn advis van myne bywefende Raden ende Koopluyden, ende in Krijghs-faecken oock vande prefente Capitey- nen, ende andere Krijghs-OfUcieren, naer ghele- gentheyt van tijdt ende occurrentie van faecken, bevonden fal werden te behooren. Ten anderen, Dat ick van niemandt onder mijn gebiedt en gehoorfaemheyt ofte directie ftaende, eenige giften of gaven fal nemen diredtelicknoch- te indireclelick, noch oock ten aenfien, ofte om de hoope derfelver, ofom eenige gunfte, faveur, ofte andere particuliere confideratien, 'tzy van Maechfchap, Vrientfchap, Vyandtfchap of ander- fints, andere Perfoonen tot eenige Ampten, Offi- cien en bedieningen onder mijn Gouvernement of directie fal ftellen, of helpen ftellen, ende daer toe fiemme ofte advis gheven, als den geenen die ick verftaen ende bevinden fal de vroomfte, ghe- trouwfte, ervarentfle ende bequaemfte tot de fel- ve Ampten te wefen. Ten derden, Dat ick geduyrende mynen dienft directelijck noch indiredtelijck, door my felven noch door anderen, in het alderminfte gheenen particulieren handel voor my, den mynen, ofte yemandt anders fal doen ofte dryven, nochte by mijn weten laten gefchieden 3 nochte oockeenige goederen verfenden, oftegedoogen dat yemandt anders 't felve by mijn confent, kennifie ofte con- niventie foude doen, maer dat ick ter contrarie alle foodanige particuliere Handelaers ende ande- re, hun qualijck, ontrouwelickende onvromelick defen aengaende , of anderfints, inden dienft van de Compagnie dragende, fonder eenigh refpecl of aenfehouw fal helpen mulcteren en ftraff�n, van haer Ampten ende bedieningen, foo fy eeni- ge hebben, helpen deporteren, ende voorts ghe- ftraft, gefententieertendeghemulcleert naer haer meriten, met de felve Sententien, ende daer toe dienende informatienendeconfeffien, die het ver- dienen, naer Batavia fenden, ofte met de informa- tien , benefiens myne ende myne by-hebbende Raeden, advyfenaendenGouverneur Generael ende Raeden van Indien renvoyeren, om by haer �. in de faecke gedifponeert te werden, foo als na meriten der felver fullen bevinden te behooren. Ten vierden, Dat ick my begeven fal in fooda- nigh Gouvernement, Comptoir ende Plaetfe, mitfgaders oock op alle foodanige exploiften, het zy te Water ofte Lande , als my by den Gouver- neur Generael ende Raden belaft ende bevoolen fal worden , fonder oock in mijn quartier of gou- I vernement eenige Plaetfe te verkiefen nae mijn			gemack ofte playfier, maer over al gaen ende bly, ven, fulcks den meeften dienft ende profijt vande Compagnie fal vereyfilhen. Ten vijfden, Dat ick op den ontfangh vande or- dre ende revocatie vande Bewinthebberen, ofte �ock op den laftende bevel vanden Gouverneur Generael ende Raden (felfs oock voor de expir_a, tie vanmynen verbonden tijdt) my dateiijckmec de eerfte Schepen naer 'tVaderlandt keerende fondereenigh tegenfpreecken.moeyten ofte mur- mureren naer huys fal begeven, in i'ulcken Ampt of qualiteyt als den Gouverneur Generael ende Raeden, ofte de Bewinthebberen fullen ordonne- ren , van gelijcken oock t'allen tyden als 't my by de voorfz Bewinthebberen gheordonneert, of by den Gouverneurende Raden van Indien belaft fal worden, mijnplaetfe, gouvernement'enderefi- dentie verlaten, ende geduyrende my nen verbon- den tijdt in foodanich quartier ofte plaetfe gaen, om aldaer foodanigh Ampt te bedienen, ais my belaft ende bevoolen fal worden. Ten feilen, Dat ick den generalen Artijckel- brief, met alle daer in gementioneerde, foo gene- rale als particuliere Infbruclien, Zeyn ende Kant- coen-brieven, mitfgaders alle andere Ordonnan- sen , aireede by de Bewinthebberen ghemaeckt, ofte noch by henjuyden, of oock by den Gouver- neur Generael en fijne Raden, te maecken, ghe- trouwe�jck in alle poincten naer mijn vermogen fal onderhouden ende naerkomen , midtfgaders doen onderhouden en naerkomen by alle den ge- nen die onder mijn gebiedt geftelt zijn, ofte naer- maels geftelt fullen werden, een yeder in 't geene hem concerneert ende aengaet. Eyndelick, dat ick in alles, geduyrende mynen verbonden tijdt, my fal dragen ende quytenals een ghetrouw Vice - Gouverneur ende Directeur fchuidigh ende gehouden is te doen, fonder 't fel- ve te laten om lief ofte leet, uy t vreefe van verlies van lijfende goet: Dat ick oock voor d'expiratie van mynen dienft daer uyt niet fal fcheyden, ofte de iehc om eenige confideratien, hoedanich de i�lve mochten vvefen, verlaten. Soo waerlijck helpt my Godt /llmachiigh, Α Lle andere Commandeurs, Koopliiyden, Ca-, ■^piteynen, Schippers en andere Oificieren,Pre- dicanten, Siecken - troofters ende Adfiftenten, fullen hier te Lande aen handen vanden Officier, ofte in Indien aen handen vanden Gouverneur, ofte den genen die ter plaetfe daerfe aengenomen, ende tot haer refpecTive Ampten ghepromoveere worden, het ghebiedt heeft, ghehouden vvefen te doen defen naervolgenden Eedt. Eedt n/oor de Commandeurs ₃ Koopluydcn, 'ende On* dcr-Koopluyden, Capireynen, Schippers, en andere Officieren, Predikanten, Siecken- trooflers ende Adftflenten. Wy belooven ende fweeren, dat wy de Hoogh Mogende Heeren Staten Generael vande Veree* nighde Nederlanden, als onfe hooghfte en Souve-* raine Overheyt, de Bewinthebberen vande Gene- rale geo&royeerde Ooft - Indifche Compagnie in de fe�ve Landen, mitfgaders den Gouverneur Ge-
				nerael

-ocr page 662-


Γ
Γ

		Articul - Brief vande Ooft. Indifche Compagnie. ι j 14

	nerael ende Raden van Indien, en voorts alle Commandeurs ende Bevelhebbers, die geduyren- de defe Reyfe te Water ofte Lande over ons ghe- ftelt fullen worden, gehouw ende getrouw fullen _zijn, ende ons, een yeder naer fijn uytterfte ver- mogen , in onfe refpedive Ampten ende bedie- ningen die wy aengenomen hebben,ofte daer inne _wy naemaels by den voorfz Gouverneur Gene- raelende Raden geftelt mochten werden, wel en- de getrouwelijck in alle beboorlijcke onderdanig- heyt quyten en dragen. Ten tweeden, Dat wy den Artijckel-brief.ende alle andere Beveelen, Inftrudien, Zeyn-en Rant- coen - brieven, ende andere Ordonnantien inden voorfz Artijckel-brief ghementioneert, by de op- ghemelte Bewinthebberen, als oock by den Gou- verneur Generael ende Raden aireede gemaeckt, ofte noch te maecken, elcks in fijn Ampt ende bedieningefooveel hem aengaet, fullen onder- houden, ende ghetrouwelijck in alle poinden nae ons vermogen naer komen , ende foo veel in ons is, by de geene die onder ons gebiedt geftelt fullen werden, doen obferveren en ^aerkomen. Ten derden, dat wy oock voor al geenen par- ticulieren handel fullen dry ven diredelijck noch indiredelijck voor onsfelven, nochte voor ye- mandt, in of buyten den dienft vande Compagnie wefende, laten doen of dry ven by ons kenniil� of wetenfchap, maer 't felve naer ons vermogen be- letten en ftraf��n, ofte den geenen aengeven die 't felve te ftrafTen bevolen fal wefen. Ten vierden, Dat wy geen giften noch gaven fullen nemen, nochte om de felve, om faveur ofte gunfte, om vrientfchap nochte vyantfchap geene andere fullen promoveren tot eenige Ampten, als den geenen die wy verilaen fullen d'ervarenfte ende bequaemile daer toe te wefen, ende daer de Compagnie beft van fal gedient zijn. Ten vijfden, Dat wy niet weder fullen keeren, nochte uyt onfen dienft fcheyden, voor en al eer wy defe aengenome Reyfe,ende onfen verbonden tijtmet Godeshulpe volbracht fullen hebben, ten ware wy voor dato by den voorfz Bewinthebbe- ren fouden mogen werden gherevoceert, ofte by den Gouverneur Generael ende Raden van Indien ofte andere over ons gheftelde Diredeurs, C�m- mandeurs of andere Bevelhebberen wederom naer huys ghefonden, welcke refpedive revocatie ofte wederom-fendinge wy promptelick ende fonder eenichtegenfpreecken of murmureren , beloven naer te komen, ende ons met de eerfte naer 't Va- derlant keerende Schepen, in fodanich ampt ende qualiteyt, als ons by den meer-gemelten Gouver- neur Generael ende Raden, ofte andere Bevelheb- beren geordonneert fal worden, of oock wel felfs fonder qualiteyt naer huys fullen begeven, ende wydersgeduyrende onfen verbonden tijdt in foo- danige Quartieren ofPlaetfen gaen, om aldaer fo- danige Ampten te bedienen, en fulcks te verrich- ten , als ons belaft ende bevoolen fal worden , en eyntelick voorts alles te doen dat goede en vroo- me Officieren ende Dienaers fchuldigh ende ghe- houden zijn te doen, 't welck wy niet fullen laten om lief of leet, door vreefe van verlies van lijf ende goet, ofte om eenigerhande redenen ofte confide- ratien. Soo waerl�jck belpe ons Go'dt Almachtigh.
			T\ Ie vanden Breedenende dagelijcxen Scheeps- T Raedt, fullen naer gedaene ledure van haer- lieder refpedive Inftrudien, aen haerlieder Com- mandeurs ofte Koopluyden by hant-taftinge en- de onderteeckeninge doen ende prefteren dei�n navolgenden Eedt. Eedt <vm dtn Breedeti ende dagelijcxen Scbeeps~* Raedt, vande Schepen naer Οοβ-Indien varende'; als oock voor de Raden inde refpedive Com- ptoiren , Forten en andere Plaetfen in Οοβ - Indien wtfende. Wy �nder-gefchreven belo�veh ende fweereri mits defen, ons met eygen ha�t hier onder gefiel- de merck, of onderteeckeninge, en by den Eedt die wy op den Artijckel-brief hebben gedaen, dat wy den iiih�ut vande b�venftaende Inftru�tie nae ons verm�gen getrouwelijck in alle poinden ful- len naerkomen, in alle civile ende criminele faec- ken die oris mochten voor vallen, een yeder nae� ons befte kennifie ende wetenfchap,fonder eenich faveur, gunfte ofte diffimulatie goet recht ende Juftiti� adminiftreren: dat wy oock in dit Collegie onder malkanderen, ende met alle anderen inden dienft vande Compagnie wefende, goede eenig- heyt, vrientfchap ende correfpondentie fullen houden, ende voorts op de Regieringe van het Volck, foo van onfe refpedive Schepen , Comp- toiren, Forten, als op de Schepen, Vivres ende in- geladen goederen, midtfgaders oock op de regie- ringe ende diredie vande geheele Vloote (fo lan- ge de Schepen fonder eenich verlet vande Reyfe by den anderen fullen konnen blyven) en op alle Plaetfen, Forten, Comptoiren, Schepen eri goe- deren daer over wy geftelt mochten worden, foo lange de felve tot onl�r bewaringe, ordre ende di- fpofitie fullen ftaen, daer over beboorlijcke toe- licht nemen,ende alle foodanige goede ordre (tel- len , als eenichfints mogelijck lal wefen, ende ons in alles quyten als goede Raden, ten beften vande Ooft-Indifche Compagnie ghehouden zijn ende behooren te doen. Soo waerlijck moet ons Oodt Al- machtigh helpen. Λ Lle Bootfgefellen, ende andere Zee-varende E* Perfoonen , fullen in 't uytvaren aen handen vanden Officier, ende in prefentie van Schepenen of andere Overheden, als hier voorenghei�ytis, doen defen naervolgenden Eedt. EtcU tvoor de Bootfgefellen. Wy belooven en fweeren, dat wy de Ho. Mog. Heeren Staten Generael vande Vereenighde Ne- derlanden , als onfe hooghfte ende Souveraine Overheyt, de Bewinthebberen vande Generale gheodroyeerde Ooft-Indifche Compagnie in de lelve Landen, mitfgaders den Gouverneur Gene- rael, fijn Vice-Gouverneursover de Landen, Ste- den , Forten ende andere Plaetfen in Ooft-Indien, Diredeurs over de refpedive Comptoiren vande Compagnie, ende voorts alle andere Raeden van Indien, daer onder wy ter voorfeyde Plaetfe gear- riveert zijnde, fullen komen geftelt te worden, als oock de refpedive over ons , foo daer als onder- wegen op defe Schepen geftelde, ofte naemaels in O o o o eenige

-ocr page 663-

->_;

1315

Placaten-,. 5; Boeek

n\6

felve Landen, midtfgaders den Gouverneur Ge-
nerael over d'Ooft- Indien gheftelt, ende noch te
ilellen, ghehouw ende getrouw fullen zijn, ende
allen den geenen die over ons gheftelt fullen wer-
den , wel ende ghetrouwelick lullen dienen, den
hier vooren ftaend�n ende ons wel duydelijck
voorgelefen Artijckel-brief, ende alle andere ln-
itruc"tien ende Ordonnantien by de voorfchreve
Bew�nthebberen, ofte oock by den voornoemden
Gouverneur Generael ende Raden van Indien ai-
reede gemaeckt, ende die byhaerluyder,endealle
andere onfe Commandeurs ende Bevelhebberen
gheduyrende defen onfen dienft ende reyfe noch
ghemaeckt fullen werden, naer ons uytterile ver-
' mogen naerkomen �. Oock in alles volgen d'ordre
vanden gemelten Gouverneur Generael en Rae-
den, midtfgaders Gouverneurs, Capiteynen ende
andere Bevelhebberen over ons geftelt of noch te
ilellen, ende niet weder keeren tot dat de Reyfe
(met Godes hulpe) volbracht fal wefen, ende wy
den verbonden tijdt van vijfjaren uftgedient ful-
len hebben, ten ware wy daer te vooren by de Be-
w�nthebberen gherfvoceert, ofte by den Gouver-
neur Generael ende Raden, of andere over ons
gheilelde Gouverneurs ofte Bevelhebberen naer
huys ghefonden, of van onfen dienft ende eedt
ontilagen werden, welcke wederroepinge ende
wederfendinge wy promptelijck ende ghewillich-
lijck fonder eenigh murmureren of tegenfpreec-
ken fullen naer komen, ende ons voorts in alle
noot te Water ende te Lande geen perijckel ont-
fien, maer ons dragen ende quyten als vroome
Soldaten ende Krijghs-luyden fchuldigh ende ge-
houden zijn te doen, fonder het fehe te laten
door vreefe van verlies van lijf ofte leven, of om
eenigerhande oorfaecken , hoedanich de felve
oock fouden mogen wefen. Soo waerlijck helpe ons
Godt Almachtigh.

Aldus ghedaen ende gearrefteert ter Vergade-�
ringe vande hoogh-gemelte Heeren Staten Ge-
nerael , in 's Graven-Hage , den achtften Martij
1658. Was geparapheert, B. 1. Mu�ert toe de Leem-
cyle,^vt< Onder ftont, Ter Ordonnantie vande fel-
ve. Geteeckent, N. Ruyfch. Zijnde op't fpatium
gedruckt het Cachet der felver Heeren Staten, in
rooden Waffche.

eenige andere Plaetfen te ilellen Commandeurs,
Koopluyden, Schippers, Capireynen, ende ande-
re onfe refpective Overheden ende Officieren ge-
houw, getrouw ende ghehoorfaem fullen wefen,
tot uytvoeringe vanden dienft ende Voyagie,daer
toe wy aengenomenende uytgefonden werden.

Ten anderen, Dat wy den hier vooren ilaende,
en ons wel duydelick voorgelefen Artijckel-brief,
en alle andere beveelen, Inilructien, Zeyn - ende
Rantcoen-brieven, ende andere Ordonnantien in
den voorfz Artijckel-brief gementioneert, by de
gemelte Bew�nthebberen gemaeckt, ofte noch te
roaecken, ofte die, het zy te Water op de Sche-
pen,ofte te Lande by onfe Commandeurs, Koop-
luyden*, Schippers ofte andere Bevelhebbers ge-
maeckt fullen werden, elck in fijn Ampt foo veel
hun aengaet fullen ghehoorfamen, ende naer ons
uytterile vermogen in alle poindten getrouwelick
naer komen: Dat wy oock niet wederkeeren,
nochte onfen dienft verlaten, ofte daer uy t fchey-
den fullen, voor dat de voorfz onfe voorgenomen
Reyfe (met Godes hulpe) volbracht, ende onfen
verbonden tijdt geexpireert fal zijn, ten ware wy
eerder by de Bew�nthebberen werden gherevo-
ceert, ofte by den Gouverneur Generael ende Ra-
den van Indien, of andere over ons gefielde Bevel-
hebberen naer huys gefonden, wekker refpedtive
revocatie ende wederfendinge wy promptelijck,
ofte fonder eenigh murmureren of tegenfeggen
beloovennaerte komen , ende ons voorts in al-
les te dragen als goede, vroome ende ghetrouwe
Onderdanen fchuldigh ende ghehouden zijn te
doen, fonder 't felve te laten om lief of leet, door
vreefe van verlies van lijf ende goet.nochte om ee-
nigerhande oorfaecken of confideratien. Soo waer-
Ujck helpe ons Godt Almachtigh.

T\E Soldaten fullen defen naervolgenden Eedt
rzaom.

Eedt 'Voor de Soldaten.

Wy belooven en fweeren, dat wy de Ho: Mog:
Heeren Staten Generael vande vrye Vereenighde
Nederlanden, als onfe hoochile ende Souveraine
Overheyt, de Bew�nthebberen vande Generale
Nederlandtfche Ooft - Indifche Compagnie in de

Articulen, geaccordeerd by Sijn Majefieyt van Terfia aen de �Nj*

derlandtfihe Oofl - Jndijche Compagnie, tet openinge ende fiabiliatie vanden handel voor de voorfz
Compagnie in Sijn Majefleyts Domejnen. Over ghelevert ter Vergaderinge vande Hoogh ende Mo-
gende Heeren Staten Generael, van wegens d'Oofi- Indifche Compagnie opt en vier en twintighflen
December 16x4.

)Yn Majefteyt geeft vrydom aende Ne-
� derlantfche Natie, te mogen komen ende
�j gaen door alle Plaetfen onder Sijn Maje-
fteyts gebiedt ilaende, hunne handelingh dry ven-
de , Jkoopende ende verkoopende alierley Koop-
manfchappengeeneuytgefondert, fulcks als de
felve Natie fal goetduncken hunne Negotie vor-
derlijck te weien.

II.

De Nederlantfche Natie en fal niet ghehouden
wefen van eenige Perfoonen , wie het oock foude
mogen wefen, eenige forteringe van Koopman-
fchappen over te nemen tegen haren wille, maer
dat onbedwongen fullen handelen, koopen ende
verkoopen alle imaginable forteringe van Koop-
manfehap, ibnder aenfien van eenige Perfoonen,
van wat qualiteyt de felve fouden mogen wefen.

-ocr page 664-



	i^i7 Articulen gegunt de Nederlantfche Natie in Perfia. 1318

		't geene dat op haerluyden Ibude mogen v�rfochc worden, alsmede, foo't noot ware, metVolck fullen accompaigneren van d'een Plaetsopd'an- der, tot meerder verfeeckeringe yan haerlieder Perfoonen ende goederen. Het Huys vande Nederlantfche Natie in Perfia wert geprivilegeert met alle vryheden fonder ee- nige fubjecHe: Ende fal niemandt vande Juftitie vermogen daer inne te komen, fonder verlof vaa de geene, die van wegens de voorfz Natie 't ghe- biedt hebben fal: ende foo yemandtmet ghewelt daer inne wilde komen , fullen de Nederlanders vermogen 't felve met gewelt te refifteren. XI. De Nederlanders fullen mogen verkiefen plaet- fe tot exercitie van hare Religie , de felve public- quelick adminiftreren fonder eenige verhinderin- ge ofte molefti�. ,, ι XII. Sullen vermogen te koopen ende uyt het Lant te voeren Chriften Slaven, fonder eenige verhin- deringe, principalick IngeboorneendeSubje&en vande Ho: Mo: Heeren Staten Generael der Ge�- nieerde Nederlantfche Provinci�n. XIII. Soo yemant vande Nederlanders Mahumetaens wierde, fal den Opperften ofte Prefident vermo- gen foodanige Perioonen met allen hare goederen in fijn gewelt te nemen, ei� met d�erite gelegent- heyt te verfenden, daer 't hem fal gelieven. XIIII. Of 't geviele (dat Godt verhoede) yemant van de Nederlantfche Natie eenigh Perfoon, van wat Natie dat het foude mogen wefen, doot floege, of eenigh ander crime of deli& committeerden, ful- len foodanige Perfoonen nietftaen ter Juftitie van 't Rijck, maer fullen van haren Prefident of Over- hoort gheilraft werden naer ghelegentheyt van faecken, ende gelijck fyluyden goet fullen vinden te behooren, XV. Soo eenich Nederlander by ^rouwen bevon- den wiert, en fullen geene Officiers vermogen foodanich Perfoon te apprehenderen, Maer lul- len van hun eygen Overhoort gheftraft worden, nae dat fchuldich fullen bevonden wefen. XVI. De Nederlandtfche Natie vermach te verkiefen een plaets bequaem tot begravinge haerder Doo- den, ende hunne overledene, op liaere ghewoon- lijcke maniere, fonder verhinderinge ter Aerden brengen. XVII. Den Tolck ofte Tercimano van't Nederlantfch Huys werdt gtoeprivilegeert met niet minder vry- hey t, als yemant vande Nederlantfche Natie: fon- der dat men de felve ergens in fal mogen befchul- digen of laftigh vallen. XVIII. Wort expres verboden aen geene Perfoonen in dienfte vande Nederlantfche Natie eenigen over- laft te doen, ofte hinderlijck te zijn $ Maer fullen alle Perfoonen, foo wel Perfianen, als Armenen, Turcken , Mooren oft Bagnanen , hun vrye- Jijck vermogen in dienft vande Nederlanders te O000 ij be-
III. De Nederlandtfche Natie en fal niet hebben te betalen eenich recht ofte Thollen op hare inbren- gende ofte uytvoerende goederen ofte comptan- ten, Maer fullen alle comptanten ende Koopman- fchappen die fy fouden mogen inbrengen ofte uytvoeren vry wefen van alle laft ende befwarin- pre, ten ware de kleyne gerechtigiieyt der Naders, alfoo van outs in gebmyck geweeftis. III1. Geene Miniilers en fullen vermogen de Koop- manfehappen ofte comptanten vande Nederlan- ders , foo innekomende als uytgaende op te hou- den , onder wat pretext dattet foude mogen we- fen, veel min in eenige Thol-huyfen te doen bren- gen , maer fullen de Nederlanders vermogen met ■hunne goederen te reyfen door alle Steden, We- gen ofte Yafte Plaetfen, fonder eenighfints vande Gouverneurs ofte Regeerders, daer 't foude mo- gen wefen, gemoleiteert ofte opgehouden te wor- den , veel min vifitatie van hare goederen behoe- ven te gedoogen. V. De Nederlandtfche Natie fal vermogen te ghe- bruyeken in 't ontfangen ende uytleveren van ha- re Koopmanfchappen, alfulck gewicht, Ell� ofte mate, als fy op alle Plaetfen daer hunne handelin- ge foude mogen vallen, daer toe binnen haeren Huyfe fullen mogen houden, fonder dat 's Landts ghefette Wegers yets daer tegens fullen hebben, veel min te pretenderen eenigh recht ofte Waegh- gelt, gelijck d'Onderfaten van Sijn Majefieyt lchuldich zijn, ten ware t'ontfangen ende wegen vande Zyden, ofte groote ende merckelijcken parthyen. VI. Eenich Nederlander op eenige Plaet�� onder 't gebiedt van Sijn Majeftey t forterende, komen- de te overlyden , fonder dat eenigh Compagnon, ofte andere van fijn Lants-luyden byhem hadde, fal de Juftitie daer ter Plaetfe de goederen (by den overledenen bevonden) in bevvaringe nemen, tot dat een ander in des overledens plaetfe fal weien eeftelt, ofte dat van wegen hunne O ver-hoofden fal worden gevoordert, aende wekke de Juftitie, alles onvermindert, fullen weder leveren. Maer foo ter Plaetfe daer eenigh Nederlander quame te fterven, meer ofte andere Perfoonen vande felve Natie bevonden wierden , en fal de Juftitie in 't minfte niet vermogen de goederen aen te tai�en. Sijn Majefteyt verobligeerthem, ende belooft te betalen, voldoen ofte reftitueren, alles wat de Nederlantfche Natie binnen fijn Jurifdiftie foude mogen ontnomen werden. VIII. _t Oock en fullen de Nederlanders in 't minile niet ghegraveert worden inde bevrachtinge vande ^ameeleii, Muylen ofte Draech-Peerden, maer JuilenalleMuckers ofte Caravaen-Baffies gehou- den wefen de felye Natie te dienen voor ghelijcke Detaiinge, als de Ingeboornen van Perfia. IX. Al Ie Officieren in Perfia fullen ghehouden we- jen de Nederlandtfche Natie te provideren met ««ys-veitinge, Victualie, Paerden, of van alle

-ocr page 665-

PIacaten_>. 5* Boeck.

I32O
XXII.
Geen Radersen fullen de Nederlanders, het zy
tot wat plaetfe het oock mochte wefen, eenige
radery eyfchen,

XXIII.
Eenige meerder vryheden als inde bovenfchre-
ven Articulen begrepen ftaen, by de Nederlandt-
fche Natie, of door een Amba�fadeur van wegen
de Ho: Mo: Heeren Staten Generael, ende Sijn
Princelijcke Excellentie verfocht werdende ,
Belooft Sijn Majeileyt foodanigh verfoeck in
reden ende billickheyt gefondeert zijnde, te ver-
willigen. -

Defe Articulen hebben de Nederlanders
in Perfia van iljn Majeileyt geobtineert,
ende aldaer te huys fchrntelijcken ghe«
kregen den feventhienden November
Anno feilhien - hondert drie - ende-
twintigh.

1319

begeven, fonder eenighfints daer over ghemole-
fteert te worden.

Soo wanneer onder de Jurifdictie van Syne
Majefteyt, eenigh Nederlandtfch Schip quame te
verongelucken, ende de goederen aldaer door ee-
nigh imaginabel middel ghevift ofte ghefalveert
wierden, worden alle Minifters ghelaft foodanige
goederen bekomen hebbende, de felve (fonder
pretentie van eenigh recht) aende Nederlantfche
Natie te reftitueren. .�

XX.

De Nederlanders vermogen uyt Perfta te voe-
ren Paerden, als oock alle andere foorte van Be-
ftiael, fulcks hunlieden fal goet doncken.
XXI.

Van het jegenwoordigh ghebrachte Cargafoen
der Nederlanders in Siras oft Ormus, en fal naer-
maels geen Tholgheeyfcht worden, onder wat
pretext het oock zy.

3. Capitulatie ende Articulen, van wegen den Coningb van Terfia,

ghemaeckt met de Hooge Mogende Hcertn de Staten Generaelder Vereenighde Nederlanden, door
Johan van Haffelt, Agent van wegen den hoochfi-gedachten Coningh, by de hoochghemelte Sta-
ten Generael refiderende. In dateden 7 Februari) 1 63 1.

niet en werde bedrogen ofte verkort.

IIII.

Indien het gebeurde dat eenige vande ghemelte
Perfiaenfche Natie binnen defe Landen quame te
overlyden, fonder yemant by hem te hebben die
op des Coninghs, ofte des overledens particuliere
goederen acht name, in fulcken gevalle fullen de
Heeren Regierders vande Refidents - plaetfe des
overledene forge dragen, dat alle de naergelatene
goederen des Coninghs van Perfia, ofte des over-
ledens particuliere goederen, behoorlijck werden
geinventarieert, ende in bewaerder-handt gheno-
men , ter tijdtende wyle toe dat van wegenden
hooghft-ghedachten Coningh, ten reguarde van
Syne Majefteyts goederen, ofte van des overle-
dens Vrunden ende Magen, ten reguarde van fijne
particuliere goederen, daer inne anders fal wefen
verfien. Ende fullen middeler-tijdt de confumpti-
ble ofte bederfTelijcke Waren nae ghelegentheyc
van faecken werden ghebeneficieert ten behoeve
vanden hooghit-gedachten Coningh, ofte des
overledens Erfgenamen in't particulier: doende
vande ghebeneficieerde Waren ende Koopman-
fchappen behoorlijcke reeckeninge, bewijs ende
reliqua.

De Perfiaenfche Koopluyden, foo wanneer fy
in competent ghetal met een goet capitael binnen
defe Landen ful len zijn gearriyeert om te negotie-
ren , fullen te famen van een bequame wooninge
werden verfien, ende ghenieten ter plaetfe van
hare refidentie vrydom van d'Impoiten op de
confumptible Waren die in haere Huys-houdinge
fullen worden gheconfumeert. Gelijck oock van
een bequame Huyfinge fullen worden verfie».
ende vrydom ghenieten als vooren, die geenen
die by Commiifie vanden hooghft-ghedachten
Coningh van Perfia de voorfchreve Natie alWw

At de Hoogh Mogende Heeren Staten
Generael der Vereenighde Nederlanden
vergunt hebben, ghelijck haer Ho: Mog:
vergunnen midts defen aende Perfiaen-
fche Natie hier te Lande komende, uyt den naem
vanden meer-hooghft-ghedachten Coninck , of
oock in haer particulier, vry gheleyde ende pas in
alle Plaetfenende Steden gelegen inde Ge�nieer-
de Provinci�n ofte 't refort van dien, omme vry
ende onbekommert ende ongemoleileert te gaen,
keeren ende wederkeeren, oock handelen, koo-
pen ende verkoopen allerley Waren ende Koop-
manfehappen, egeen uytgefondert, fuleks als de
felve Natie fal g$et duncken, ende haere Negotie
meynen vorderlijcx te wefen.

II.
Dat de felve Perfiaenfche Natie binnen defe
Landen ghenieten fal alle foodanige vrydommen
ende gherechtigheden, als de Ingefetenen defer
Landen zijn genietende, jae oockfelfs de Perfoo-
nen van qualiteyt die binnen defe Landen groote
Amptenen Officien bekleeden, foo wanneer als
fy fich met de Negotie willen vermengen.

III.
Ende in ghevalle de Perfiaenfche Natie binnen
hare Huyfen quamen te koopen ofte verkoopen
eenige Waren ende Koopmanfchappen, datfe in
fulcken cas fullen mogen gebruyeken haer eygen
Elle, oock haer ghewichte ende mate, ten ware
faecke dat fy kochten ofte verkochten een groote
quantiteyt goederen ende Koopmanfchappen.die
de mate ofte Wage fubject fouden mogen zijn, in
wekken gevalle foodanige groote quantiteyt in 't
meeten ende wegen ghereguleert lal werden vol-
gens d'ordre van 't Landt, die met goede kennill�
ende circumfpedtie is beraemt, ten eynde dat de
Kooper ofte Verkooper inde mate ofte ghewichte

-ocr page 666-

Succefsien ab inteftato der Ooft-Indiich-vaerders. 1322

IJlt

fal ieprefenteren ende 't Hooft daer van zijn.

VI.

Het Huys vanden Agent- van Syne Coningh-
lijcke Majefteyt van Perfien fal zijn ende blyven
êheprivilegeert, ghelijck de Huyfen van andere
Reenten van Coningen ende Princen in Europa,
aie by 't Hoffvande hoogh-gemelte Staten Gene-
rael refideren. Ende fal de Perfiaenfche Natie bin-
nen defe Landen een Comptoir,verfien van Volck
ende Capitalen, geërigeert hebbende, foo wel ten
reguarde vande Commercien, als 'tftuck vande
Tuilitie, genieten,foodanigh recht, voordeelen en-
de gherechtigheyt, als de EngelfcheCourt refide-
rende binnen de Stadt Delft, ende de Schotfche
Natie refiderende binnen de Stadt Campvere re-
fpedive zijn genietende, met welcker Natiën Ko-
iiingh de hoogh-gemelte Staten Generael van ou-
den tyden Accoorden ende Entrecourfen op 't
ftuck vande Negotie hebben ghemaeckt ende on-
derhouden.

VII.

De Perfiaenfche Natie fal oock toegelaten wor-
den in hare Huyfinge alle vrydom, liberteyt ende
exercitie van Religie, fonder daer inne by yemant,
wie het oock foude mogen zijn, verhindert, ghe-
moleileert oft ontruft te worden.
. VIII.

Inghevalleyemandt vande Perfiaenfche Natie

van fijn Religie wilde veranderen, 't felfde Mkn
de Hoogh Mogende Heeren Staten niet aentrec-
ken, maer in allen ghevalle en fal de Coningh ofte
yemandt anders, die onder foodanigen Perfoon
goederen mochte hebben, daer, van de felve goe-
deren niet werden verfteecken ofte ontfet, maer
fal de felve Perfoon, als bevoorens ter faecke van
fyne adminiftratie mogen aen ghefproocken ende
in rechten geconvenieert worden,

IX.

De Perfiaenfche Natie fal aengewefen werden
een bequame plaetfe, alwaer fy hare Dooden nae
haer gebruyckende ghewoonte fullen mogen be-
graven .

In gevalle yemandt vande Perfiaenfche Natie,
jegens den Agent vanden meer-hooghft-gedach-
ten Coningh,iich quame te verloopen, milgrypen
ofte oppoieren, fal de Juftitie ter Plaetfe van 't de-
lict des verfocht zij nde,den voornoemden Agent
de handt bieden, ende over foodanigen Perioon
ofte Perfoonen recht doen, fulcks als men nae
ghelegentheyt van faecken bevinden fal te be-
hooren.

Gedaen ter Vergaderinge vande hoogh-gemelte
Staten Generael, in'sGraven-Hage, op den le-
venden Februarij Anno 1631 -

4. A6te van Verklaringe, gedaen by haer Hoogh Mogende, op V ver*

foeckvan Jan Croone, op'tfiuck vande Succeffie der gener die iiyt defe Landen naet Ooft -Indien
varen. In date den % Decemhris 1634.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, dat Wyont-
fangen hebben de ootmoedige Supplicatie aen
ons gheprefenteert by Jan Crone, woonende tot
Middelburgh in Zeelant, inhoudende dat Grego-
rius Cornelij mede gebooren ende woonachtigh
tot Middelburgh, inden Jaere 16 zi. uytgevaren
zijnde naer Ooft _r Indien, opdenvijfthienden Jfa-
nuarij 1632. op 't Jacht Brouwerhaven mede van
Middelburgh voorfz uytgevaren, voor Zendy in
Perfia defer Werelt is overleden, fonder van fyne
goederen ofte anderfints te hebben gedifponeert,
achterlatende twee kleyne Kinderen, die hy by
Neeltgen Hermans fyne Huyfvrouwe in Ooft-
Indien hadde gheprocreert, welcke beyde heel
jonck oock korts daer nae tot Batavia zijn overle-
den: Ende alfoo de Suppliant nomine uxoris met
Conforten notoirlijck waren gherechtight tot de
!^uc,^c,^effie ^der voorfz goederen, ab inteftato, Soo
hadde hy Suppliant foo voor hem felven, als van
wegen fyne andere mede-Erfgenamen al over'een
Jaer naer Ooft-Indien Procuratie ghefonden, om
de voorfz naergclaten goederen van daer gelicht,
ontfangen, ende herwaerts over gebracht te wer-
den , omme onder hun Suppliant ende Conforten
P� rata ghediviteert ende geercifceert te werden:
^waer jegens al hoe wefniemandt met reden fich
Tïï ^e ^�'°��^��6��, ende 't felve beletten,
nadde nochtans belieft Abraham Welfingh, als

ghetrouwt hebbende de voorfz Neeltgen Her-
mans , Weduwe vande voornoemde Gregorius
Cornelij binnen Ooit-Indien, te fuftineren dat de
voorfz goederen niet op den Suppliant ende Con-
forten , maer op de voorfz fyne Huyfvrouwe wa-
ren vervallen , weygerende over fulcks foo de
goederen aldaer zijnde, ten behoeve vanden Sup-
pliant ende Conforten te laten volgen, als mede
iuftinerende dat de penningen foo hier by de
Compagnie t'ontfangen mochten ftaen, met de
eerfte Schepen per Wiffel t'fynen profyte over
gemaeckt fouden werden, blijckende daer van by
extract uyt fyneMiifive aen ons vertoont,'t welck
alfoo dire&elijck was ftrijdende tegens de Poli-
ticque Ordonnantien , ende notoire Wetten van
Zeelandt, mede brengende dat de goederen altijt
moeten gaen aende iyde daer die van daen zijn
ghekomen, ende fulcks defe goederen in qucftie
mede moeten gaen aende fyde vanden voornoem-
den Gregorius Cornelij, zijnde den Suppliant in
defen, fonder dat eenigh ander recht daer inne
plaetfe mach hebben, want 't felve ftryden foude
tegens de wille ende meyninge vanden Overle-
den , die van geen ander recht en heeft gheweten,
als van iijn Vaderlant,namentlijckvan Zeelandt,
welckers Wetten ende Ordonnantien, hy, fijne
Kinderen, endeerfTenifiè fubje&zijnghebleven,
als zijnde in Ooft-Indien niet anders geweeft dan
Forenfes die haer Domicilium in Zeelandt gehou-
den, ende welckers Kinderen, originarij van Zee-
landt , verftaen moeten werden. Soo hadde der-
Oooo iij halven

-ocr page 667-

Placateru s.Boeck. 5.Tit, 12. Deel, %^_t.

doen efle&ueren,ende den voorfz Welfingh ende
andere die haer parthyen fouden willen maecken
by alle middelen (des noot) daer toe te eonftrin'
geren. Wekken aengemerckt , SOO IST
dat Wy hier op genomen hebbende 't ad vis vande
Eerfte ende andere Raden vanden Hoogen Rade

13*3

halven hy SuppliantEdele Mogende Heerde midts de voorfchrobtineert Refolutie evoordeele , in confoOrdonnantie: Dan

in Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt, H�bben in
conformit� van dien goet gevonden ende verftaen
mits defen te verklaren, dat naedien tot Batavia in
Ooft-Indiengeen nieuw recht door onfea�tho
ritey t op't ftuck vande Succeffien en is ingevoert"
ende gheprefupponeert dat ten reguarde vand�
voorfz pretenfeerffeniiTe, by HuvvelijcxeVoor
waerden, uytterite wille ofte anders, geene difpo-
fitie en is ghefchiet, alle de goederen van Greeo
rius Cornelij voornoemt, die binnen Middelburgh
voorfz gebooren, ende aldaer woonachtigh foude
gheweeftzijn, ten tydehy van daer Anno 1621
naer Ooft-Indien is uytgevaren, te rechte abinl
teftato moeten fuccederen op fyne kinderen, en-
de voorts opte naefte Vrunden aen fyne zyde"
uytwyfende het Schependoms-recht inde voorfz

fouverainiteyt in Ooft-Indien, ende de Compa-
gnie met 'tgeene daer aen dependeert, onder
ons ghebiedt is itaende, fulcks dat de Supplian-
ten hooch - noodigh van doen hebben Declarato-
riam van ons om tot ei��<Ct van 't gunt voorfchre-
ve is te gheraecken. Dat mede hy Suppliant va-
itelijck vertrouwde onfe meeninge ende intentie
niet anders te zijn, dan dat alle Ingefetenen defer
Landen, uytvarende op by ons gheoctroyeerde
Vaerten, ende namentlijck van Ooft-Indien,
ende komende tanquamfrorenfes aldaer te fterven,
haere erff�niil�n ab inteftato ghereguleert fullen
worden, naer de Wetten ende Ordonnantien
vande refpedtive Plaetfen defer Provinci�n daer
fyuytgevaren endet'huysgehoorighzijn, ende
de Kinderen by haer op de reyfe gheprocreert,

't zy in Ooft-Indien ofte elders, ghehouden tan- \ Provintie van Zeelandt geobferveert, alwaerhet
quam originarii vande voorfchreve haere Ouders \ goet gaet daer het van daen komt , ende is Ac

Plaetfen, ende over fulcks der felver erfT�niiTen
mede ghereguleert te moeten worden als vooren,
dat Wy dienvolgende gheen fwarigheyt fouden
maecken in cas fubjecl:, ten minften niet, foo
lange by de Compagnie geen andere Wetten
dien aengaende zijn ghemaeckt ende by ons ghe-
approbeert, waer nae de voorfchreve Ingefetenen
uytvarende haer fouden hebben te reguleren, en-
de by Teftamentaire difpofitie anderfints daer
jegens mogen voorfien, Soo verfochte hy Sup-
pliant ootmoedelijck dat Wy geliefden te verkla-
ren , de goederen by den voorfchreven Grego-
rius Cornelij ende fyne Kinderen nae ghelaten, te
fullengaen,erven ende fuccederen, volgens de
voorfz Politicque Ordonnantie ende Wetten van
Zeelant, alwaer de voorfz Gregorius geboortigh,
woonachtigh ende uytgevaren is geweeft als voo-
ren verhaelt is. Laftende den voornoemden Abra-
ham Welfingh, "ende allen anderen des noot zijn-
de, liare handen daer van te trecken, ende alle de
felve goederen foo in Ooft - Indien ofte elders be-
vonden mochten werden, geene van dien uytge-
fondert, herwaerts over te laten volgen aenden
Gemachtighden vanden Suppliant, onder perti-
nenten Inventaris, ten profyte van hun Suppliant
ende Conforten, die volgens de voorfz Ordon-
nantien ende Wetten van Zeelandt daer toe ghe-
rechtight zijnde. Ordonnerende voorts den E.
Raedt in Ooft - Indien, den voorfz onfen laft te

voorlz Suppliant dienvolgens nomim uxor�s met
Conforten tot de voorfz fucceffie der voorfz goe-
deren ab inteftato gherechtight, want de voorfz
Gregorius Cornelij, die d'voornoemde reyfe buy-
ten fijn Vaderlandt, felfs onder onfe Jurifdi&ie
ende ghehoorfaemheyt blyvende, aeiigenomeh
heeft, niet en kan verftaen worden fijn Vaderlant
of origineel Burgerfchap verlaten te hebben, ghe-
lijck mede de voornoemde fyne twee kinderen,
op de welcke des Vaders erff�niil� aireede ghede-
volveert was, 't oorfpronckelijck recht van haer
Vaders gheboorte t'eenemael behouden hebben.
Laftende den voornoemden Abraham Welfingh,
ende allen anderen des noot zijnde, haer handen
daer van te trecken, ende alle de felve goederen,
foo in Ooft-Indien oft elders bevonden mochten
worden, geene van dien uy tgefondert, herwaerts
over te laten volgen aenden Gemachtighden van
den Suppliant nomim uxor�s ende Conforten, on-
der pertinenten ftaet ende Inventaris ten hunnen
profyte. Ordonnerende voorts den E. Raedt in
Ooft-Indien, defen onfcn laft te doen efl�&ueren,
ende den meer-genoemden Welfingh, ende ande-
ren die haer partyen fouden willen maecken, daer
toe houden ende conftringeren, aengemerckt wy
fulcks bevonden hebben alfoo te benooren. Ge-
geven onder onfen Cachette, Paraphure ende de
Signature van onfen Griffier, inden Hage, den
tweeden Decembris 1634.

5. Acl:e, voor d'Oofl-IndiJche Compagnie, daer by verboden M>ert bujten de

Compagnie niet te handelen op Oofl-Indien. In date den 1)'ulij 1606.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Afkondigen ende doen een
yegelijck weten by delen, Dat by het Oc-
troy d�oft-lndifche Compagnie inde voorfchre-
ve Vereenichde Provinci�n by haer Mo. E. ver-
leent , de i�lve Compagnie gheaccordeert is, dat
niemandt van wat conditie ofte qualiteyt hy zy,

anders als die vande voorfz Compagnie uy t defe
Veteenichde Nederlanden fal mogen varen, bin-
nen den tijdt van vier en twintich Jaren,beginnen-
de metten Jaere fefthien-hondert ende twee in-
cluys, beooften de Cape Bonne Efperance, ofte
door de Strate van Magellanes, opte verbeurte
vande Schepen ende goederen. Ende dat voorts

-ocr page 668-

j�dicature dv�r fhiideri inde Lkentetl *

lj2�

ij*5

geordonneert is,dat alle de poinften, vryheden efl
voordeden de voorfz Compagnie by 't voorfz
O&roy geaccordeert, onderhouden ende geach-
tervolcht fullen worden, by allen ende een yege-

der

Ordortrtantien ende bevelenden lijf ende goetge-
ftfaft te worden. Ende fullen de geftatueerde pe-
nen vande contraventien verdeylt worden, d'een
derdendeel daer van toe behoef vande voorfz
Compagnie, het tweede tot behoef vanden Ar-
men ter plaetfen daer de calangie fal ghefchiedeni
ende het derde tot behoef vanden Officier die de
calangie doen fal. Aldus gedaen ende gearrefteerx
ter Vergaderinge vande hoogh - gemeke Heeten
Staten Generael, in 's Graven-Hage, den eerften
Julij 1606.

lijck vande Onderfaten ende Ingefetenen ι

te-

voorfz Vereenighde Nederlanden,fonder daer
eensdire&elijck ofindiredrelijck noch binnen d�
Vereenighde Nederlanden�, noch daer buyten te
doen, of doen doen in eeniger manieren, op pene
van daer over als Beletteren van hetgemeene be-
fte der Landen, ende overtreders van haer Mo. E.

HET DERTIENDE DEEL.

Α de, houdende interpretatie vande Sauvegarden, ABen ende Appoin�emen*

ten verkent aende Portugyfihe Natie. In date den 1 % September I 603'.

JjE Staten Generael der Vereenighde Ne
l'derlanden, Rypelijck gelet hebbende op
: de Sauvegarden,Ac~ten ende Appoincte-
menten tot defen dage toe verleent aen
de Pornugaelfche Natie ,ende bevindende dat de
felve interpretatie vereyffchen, hebben verklaert,
ende verklaren by defen, de eyntelijcke meeninge
der Heeren Staten in't verleenen der voorfz Sau-
vegarden geweeft te zijn, geJijck die noch is, Dat
de trafficquerende Portugiefen inde Vereenighde
Nederlanden woonende, ende haere Vrouwen,
Kinderen, Fami�en, midtfgaders haere goederen,
die van tijdt tot tijdt inde voorfz Landen bevon-
den fullen worden, genieten fullen binnen de fel-
ve Landen de protectie der Heeren Staten. Dat
infgelijcks die goederen die by de voorfz traffic-
querende Portugiefen inde Vereenichde Neder-
landen woonende, uytte felve Landen, volgende
haer Convoy ende Licent-brieven daer toe ver-
leent , of noch te verleenen, naer andere Landen
fullen worden getranfporteert, oock genieten ful-
len de proteclie der Heeren Staten vande Veree-
nighde Nederlanden, ende van haerVolck van

Oorloge te Waterende te Lande dienende, als
andere goede Ingefetenen. Maer willende de
voorfz Portugiefen van Brazilende Sint Thom�,
op Lif bona, of andere Vyandtlijcke Havenen,
ofte vande felve Vyandtlijcke Havenen op Braz�
ende Sint Thom�, ofte oock vande voorfz ,ende
andere Vyandtlijcke Havenen op Neutralen, ofte
van Neutralen opte voorfz ende andere Vyandt-
lijcke Havenen ende Landen handelinge doen, en
fullen haere Perfoonen, Schepen ende goederen
op de felve handelinge bevonden, uytte voor-
gaende Sauvegarden, A�ten ofte Appoin&emen-
ten, gheen protectie der Heeren Staten mogen
pretenderen ofte genieten, maer by den Schepen
van Oorloge defer Landen, ofte andere verovert
zijnde, fullen gehouden worden van goeden prin-
fe, niet tegenftaende uytte woorden vande voor-
fchreve Sauvegarden ofte Aden, ander verftant
foude mogen genomen worden, welcke woorden
ofte verftant expreil�lijcken ghederogueert wor-
den by defen. Gedaen in den Hage , den
twaelfden Septembris Anno fefthien - hondert
ende drie.

HET VEERTIENDE DEEL.

1. Α 6te, noopende de j�dicature over de contraventien in 'tfluc^ vande Li-

centen tot Lingen ende Berck. In date den 3 December 16οζ.

Die Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Hebben om eenige goede re-
denen ende confideratien den dienft van
den Lande betreffende, op het verthoon-
de van wegen het Collegie ter Admiraliteyt bin-
nen Amilelredam gheordonneert, verftaen ende
gerefolveert, dat de penningen die vande inkom-
It�h der Convoy en ende Licenten, vande uytgaen-
de ende innekomende goederen tot Lingen ende
�erek, ontfangen worden byprovifie, tot dat an-
ders fal vvefen gheordonneert, by de Ontfangers
vande felve cfver getelt fullen worden ten Comp-
Joire vanden Ontfanger Generael Philips Dou-
bleth, om by den felven daer van verantvvoorc te

worden, ende die te employeren daer hem dat by
de voorfchreve Heeren Staten Generael fal wor-
den geordonneert: Maer voor foo veele aengaet
de kennifi� ende j�dicature vande contraventien
aldaer vallende, wort de felve gecommkteert aen
het voorfchreve Collegie ter Admiraliteyt tot
Amilelredam gheordonneert. Ordonnerende
over fulcks d'Ontfangers refpeCtive vande Con-
voyen ende Licenten tot Lingen ende Berck,mitf-
gaders alle d'andere Officieren dien ditaengaen
lal, hen hier nae by provifien te reguleren. Aldus

ijedaen ende gearrefteert ter Vergaderinge vande
�oogh -gemeke Heeren Staten Generael, �n
's Graven-Hage, den 3 Decembris 1601.

%. A&e

-ocr page 669-

Placaten. f. Boeck. 5. Tk, 15. Deel.

13^7

1318

A6te ende Refolutie, opte verbooginge der L icenten, ende xtaer by

den Capiteynen vande Jachten van Oorloge worden ghelafl de Contraventturs aen te houden, aids
den Commandeurs vande F romier-fleden daer op reguardte nemen. In date den 2,3 Maert 1604

, Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
f derlanden^eleth hebbende opten inhou-
_; den vanden Placate by de Conineklijcke
Majefteyt van Vranckrijck uytgegeven,
inhoudende verbodt van opten Landen by de ge-
meene Vyanden inde Nederlanden geoccupeert,
geen toevoer te doen: Ende begeerende SyneMa-
jefteyts intentie te fecunderen, fooveel metten
welftant defer Landen ghefchieden kan, hebben

feordonneert, ende ordonneren by defen, dat het
.icent van alle Waren ende Koopmanfchappen,
die op Vyanden Landen, ende de Riviere vande
Maze, uytte Vereenichde Landen ghevoert fullen
worden, een vierdepart boven de Lyile inden jare
fefthien-hondert ende drie gemaeckt, fal worden
verhoocht, fulcks dat van 't geene daer van tot
noch toe vier betaelt is, voortaen vijf betaeldt fal
worden. Ende alfoo men bevindt, dat de goede-
ren, die opte Plaetfen ende Dorpen van Hollandt
aendenBrabandtfchen kantghelegen, ende opte
Dorpen van Brabandt uytte Vereenichde Landen
ende Steden gevoert worden, meeft ghetranfpor-
teert worden binnen 's Hertogen-BoiTche: Soo
is verftaen ende gherefolveert, dat van alle Waren
ende Koopmanfchappen, die foo wel in kleyne als
groote quantiteyt, uytte Steden van Bergen op-
ten Zoom, Breda, Steenbergen, Geertruyden-
bergh, Heufden, Wornichem, ende voorts gene-
ralijck uyt alle Steden ende Plaetfen vande Ver-
eenichde Landen , nae de voorfz Plaetfen ende
Dorpen van Hollandt, aende Brabandtfche zyde
gelegen, ofte nae de Dorpen van Brabant, ofte te

Lande naer het Lant van Luyck ghetranfportcert
fullen worden, voor Licent betaelt fal worden foo
veel als by de voorfz Lyfte op 's Hertogen - Bof.
fche, te betalen is gheordonneert, met een vierde-
part meer voor de verhooginge als vooren. Ende
omrae de Fraudateurs te achterhalen, is geordon-
neert dat vier Jachten ghehouden fullen worden,
die by nacht ende by cfage tuffchen Steenbergen
ende Gornichem de Stroomen fullen befeylen
omme aen te houden den geenen, die na de voor'
fchreve Plaetfen ende Dorpen vanHollant, ende
Brabant eenige Waren fullen willen tranfporte-
ren, fonder het voorfz Licent betaeldt, ende daer
van behoorlijcke Licent - brieven ontfangen te
hebben. Ende fal den Commandeurs van de
Frontier-fteden ende Plaetfen belaft: worden daer
op oock met ernit te letten. Ende fullen de Frau-
dateurs niet alleen by confifcatie der Schepen,
Waren ende goederen worden gheftraft, maer
oock mette penen inden Placaten geftatueerc Je-
gens den geenen die den gemeenen Vyanden fon-
der licentie ofte Pafporte toevoer doen. Ende
fullen hier van de Collegien vander Admiraliteyt,
ende de Generaels vande Convoyen teritonts
worden gheadverteert, omme 't felve metier daet
in 't werck te ftellen, ende namentlijck het Colle-
gie tot Rotterdam geordonneert, omme de voorfz
Jachten elcks met acht Mannen uyt te ruiten, en-
de ghebruycken, omme de voorfz achterhalinge
te doen . Gedaen in 's Graven-Hage den drie en
twintighften Meerte Anno fefthien- hondert
ende vier.

Ordre, daer by allen Kfijghs-Officieren vserdengela(l de Contra^cnteurs

van haer Ho: Mo: Placaten, diefy opter d�et att rapper en, te flrafen ; maer de felve op ter daet niet
attrapperende, aen te brengen terplaetfe daer 't behoort. In date den 13 Novembris ι 6x6.

of wechte voeren, tot infractie vande Jurifdiclie
vande Officiers, daeronderdeLuydenghefeten
zijn, die wv verftaen dat volgens der Landen
Rechten ende Privilegi�n ongevioleert moeren
bly ven: Ende mits dien alle Officiers ende Solda-
ten belatten hun hier naer te reguleren, ende de
felve niet t'infringeren. Gedaen in 's Graven-
Hage , opten drie ende twintichften Novembris
fefthien-hondert fes en twintigh. Was ghepara-
pheert, G. Schaf 'er,^v'� Onderitondt, Ter Ordon-
nantie vande hoogh-gemelte Heeren Staten Ge-
nerael. Was geteeckent, /. van Gocb.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , ordonneren ende laften by de-
fen allen Officieren ende gemeene Solda-
ten te Water ende te Lande, dat fy de
Contraventeurs van onfe Placaten, die fy opter
daet attrapperen,fullen mogen ltrafT�n ende doen
ftrafl�n in conformiteyt vande Placaten daer op
ge�maneert: maer by aldien fy de felve opter daet
niet en achterhalen, fullen de felve moeten aen-
breneen ter Plaetfen daer 't behoort, fonder met
de Mve te mogen compoferen, veel weyniger die
t'apprehenderen, gevangen te nemen, te houden,

HET VYFTIENDE DEEL.

A�te ende Refolutie» belangende d'adminiftraiie vande 'l�titie by

den Generael Veer over d'Engelfche Trouppen. In date den 2 ι Februari) 1603.

Efienby de Heeren Staten Generael der
Vereenighde Nederlanden, het vertoogh
aen haer Mo. E. gedaen by den Heer Rid-

der Veer, Generael vande Engelfche Trouppen,
in dienfte vande felve Landen wefende, daer bv
de felve Heere Generael gheremonftreert heeft»

--■�"-*

___

____

-ocr page 670-

,329 Judicature over de Engelfche Soldaten,» * 1 % 3 ο

hoe befwaerlijck, ja onmogelijck het zy voor fijn
� 0oede ordre te houden onder de Trouppen
voorfz, footen reguarde vande grootheyt vande
ielve.waer door de meeitendeel inde Legers apart,
ende'ghefcheyden vande andere Nati�n logeren,
ende marcheren, als mede vande ghelegentheyt
ende conditie vande Natie,Sonder dat hy naerder
foude worden gheauthorifeert opte adminiilratie
vande Juilitie, ende onderhoudt vande difcipline
Militaire over de voorfz Trouppen, ende nament-
lijck omme tot allen tyden,als de noot fal vereyf-
fchen, te mogen convoceren den Krijghs-Raedt
vande Natie, ende over den Mifdadigen ende De-
linquanten vande felve Natie, recht te 'doen, na de
Ordonnantien ende Placaten vanden Lande. En-
de omme daer inne te voorfien, S O O IS T, dat
de voornoemde Heeren Staten Generael, by ad-
vyfe van Sijn Excell. ende vanden Raedt van Sta-
te , goet gevonden, ende gheordonneert hebben,
goet vinden ende ordonneren by defe 't gene hier
nae volght.

Inden eerilen , Dat de voornoemde Heere Ge-
nerael Veere felfs prefent zijnde indeLegers,over
alle hooge Officieren, Capiteynen, Officieren,
ende Soldaten vande Engelfche Natie ghedelin-
queert hebbende, ende plichtigh van feyten ghe-
committeert in 't ftuck van haeren dienile, ende
andere onder ende tegens andere vande felve Na-
tie onder fijn E. commandement itaende, fal mo-
gen houden Krijghs-Raedt vande Natie apart,met
condemnatie ende executie, oock aenden Lyve
ende ter doot naer exigentie vander faecke, daer
toe die Capiteynen by gebeurte tot acht in getale
ten minilen, t'elcken gheroepen fullen worden:
Ende dit alleenlijck by provifie ende tot weder-
feggen, ende fonder hier mede te prejudici�ren nu
ofte in toekomenden tyden de hoogheyt van het
Laadt, ende de authoriteyt vanden Capiteyn Ge-
nerael van 't Leger , ende Yan den generalen
Krijghs-Raedt.

Welverftaende mede dat d'aenklacht ghedaen
fal worden by den Advocaet Fifcael vande Gene-
raliteyt, by foo verre de Generael van 't Leger
fulcks fal goet vinden.

Ende dat in allen ghcvalle geen Criminele Sen-
tentien ter executie fullen geleyt worden, fonder
alvooren den Generael van't Leger daer van,mitf-

gaders van alle gelegentheyt van faecken elid�ge*
iteltenuTe vande informatien behoorlijck te ver*
wittigen ende onderrichten, ende dat de felve
daer toe confent drage.

Bebo�delijck mede dat den Generael van 't Le-
ger defen niet tegenftaende, in alle exorbitante
iaecken datelijck Juilitie , fonder figeur van Pro-
ces requirerende, de felve Juilitie tot allen tyden
fal mogen doen, foo wel over d'Engelfche als alle
andere Nati�n.

Zijnde voorts 't verftant * dat alle faecken 't zy
Civil of Criminel rAeckenaeaftivevefya/rve eenige
andere Nati�n, of gevallen tuilchen een ofte meer
vande Engelfche ende van eenige andere Nati�n,
Sullen direftelijckende ter eerfterinilantiekom-
men ende ghebracht worden voor den generalen
Krijghs-Raedt van't Leger, die oock vande En-
gelfche Natie in competenten ghetale fal bekleet
worden, fonder dat de particuliere Krijghs-Raedt
vande felve Natie, van alfulcke faecken eenich-
fints kenniiTe fal mogen nemen.

Dat mede den generalen Provooil van 't Leger
fal mogen doen alle apprehenfien van die vande
Engelfche Natie by preventie: Welverftaende in-
dien het feyt of delift niet is raeckende eenige an-
dere Natie, of oock de Ingefetenen vanden Lan-
de , Dat hy den gevangen Delinquant ofte Delin-
quanten fal overleveren aenden Proyooft vande
Engelfche Natie,, omme de kennifle daer van by
den Krijghs-Raedt vande felve Natie, foo vooriz
is, genomen te worden.

Ende of het gebeurde dat by den Krijghs-Raedt
vande Engelfche Natie»de Juilitie in eenige faec-
ken niet behoorlijck en worde ghevoordert, ofte
daer inne worde geconniveert ('twelckmen niet
en verhoopt) fullen alfulcke faecken mogen ghe�-
voceert worden voor den generalen Krijghs-
Raedt, ende de apprehenfien daer toe noodigh by
den Provooil Generael van 't Leger gedaen.

De grati�n ende remiffien van criminele feyten,
fullen blyven by den Capiteyn Generael van 't
Leger, ende fulcks die anderfins tot noch toe ghe-
bruycktzijn.

A�him den een en twintighilenFebruarij 1603.

2 ♦ Α �te, daer by de Commandeursgelasl mrden in Steden ende Stercfyen on *

derfoeck te doen opte fiere kt e der Compagnien. In date den xxjulij 16ο6.

Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Alfoo tot grooten ondienile
vandeVereenichde Provinci�n, onfeec-
kertheyt vande expeditien, ende exploi-
«en, die by Sy ne Excell. ende andere van ons ge-
lait, tot af breuck der gemeene Vyanden voor ge-
komen worden, tot hazarde vande Frontier-fle-
^den ende Sterckten, difreputatie vande Gouver-
neurs, Colonnellen, Ritmeeileren ende Capitey-
nen de gemeene faecke eerlijckeitde vroomelijck

dienende, oock tot befwaernifle vande ghemeene
Ruyteren ende Soldaten, in 't beforgen vande
Wachten, ende anderfints, hoe langer hoe meer
bevonden wort, dat by eenige Ritmeeileren ende
Capiteynen haer eygen nut, profijt ende gierig-
heyt meer ter herten hebbende, als der Landen
dienil, volgende haeren eedt ende fchuldigen
plicht, frauden ende openbare dieveryen gepleegt
worden, foo in 't ghetal, als inde qualiteyt vande
Ruyteren ende Soldaten onder haere Cornetten

Ρ Ρ PP ^cndc

�"�

-ocr page 671-

5.Tit. i�.DeeI. H%$%

linge by den Ritmeefleren ende Capiteynen aen
hare Officiers ende Soldaten gedaen worden, en-
de alle Maent ons, ende den Raede van State van
haer bevinden, fchriftelijck adverteren, Tot wek-
ken eynde de voorfz Gouverneurs ende Com-
mandeurs mede gehouden fullen wefen tweemael
ter Maent, (als fylied�n fulcks beft fullen Vinden)
het geheele Guarnifoen, by Compagnien apart te
doen optrecken, ende in ordre flellen, omme des.
te beter die oprechte fierckte van elcke Compa-
gnie felfs, deur den Sergianten Majors ende ande-
ren te onderfoecken, ende wel te letten, of hen
daer onder.oock begeven eenige niet in oprechten
vaflen ende gheflacligen dienfl, tot allen plaetfen
onder de Compagnie wefende : Ende voorts het
Placaet vande Monfleringe, foo veel henluyden
aengaet, te onderhouden, ende doen onderhou-
den. Ende omme verfeeckert te wefen dat de
Gouverneurs ende Commandeurs hen hier inne
tot der Landen dienfl ende haer eygen verfeecke-
ringe fullen quyten naer behooren, Hebben Wy
verilaen ende geordonneert, gelijck wy verilaen
ende ordonneren by defen, dat de felve onder het
dubbel van defen opten eedt die fylied�n ons, en-
de den Lande hebben ghedaen, fchriftelijck fullen
belooven, hen nae den inhouden van defen te re-
guleren. Gedaen ter Vergaderinge vande voor-
noemde Heeren Staten Generael, inden Hage,
den22julij 1606.

Eedtby de voorfz Gouverneurs ende Com-
mandeurs te doen.

%$$\ Placaten-/. 5�

ende Vaendelen dienende, oock dat e-�nige de be- |
talinge die fylieden voor haer, ende hare Compa-
gnien ontfangen, den Officiers ertde Soldaten
i�lcks niet en verflrecken als 't behoort: Ende
dat'tfelveineene Oorloge ('tvvclck notoirlijck
gevoert wort voor Godeseere, ende fijn heylige
woort, eenfamentlijck voor de Vereenichde Lan-
den , ende der goede Ingefetenen, der felver vry
ende gerechtigheden) niet en kan of en mach ge-
leden worden, maer die fchuldigen daer over be-
hoorlijck geflraft anderen ten exemple, volgende
de Ordonnantien ende Placaten daer op ghe-
maeckj:, Endeonfe uyterlijckemeeningeis, by
alle wegen ende middelen de Placaten ende Or-
donnantien jegens de voorfz frauden, eXceflen
ende diveryen te flrafT�n, ende doen flraf��n: En-
de tot dien eynde de felve oock naerder ende met
allen ernft ende middelen te doen onderfoecken
ende achterhalen, omme wettelijck totte voorfz
flraf�� te mogen procederen: Ende redelijck oock
behoorlijck is, dat de Gouverneurs ende Com-
mandeurs inde Frontier - lieden ende Sterckten,
die ineere, reputatie, lijf ende goederen mede
worden verkort, behoorlijck debvoir doen, omme
de voorfz frauden in haere Gouvernementen ofte
Commandementen te onderfoecken, ende aen
den dach te brengen. Soo hebben Wy naer rype
deliberatie verilaen ende gheordonneert, verilaen
ende ordonneren by defen, dat de Gouverneurs
ende Commandeurs inde Frontier-fleden ende
Sterckten, boven haren ghewoonlijcken eedt, by
hare fchriftelijcke beloften , onder het dubbel van
defen hen by eede verplichten ende verbinden
fullen, dat fyluyden van tijdt tot tijdt felfs lullen
onderfoecken, ende by den Sergeanten Majoors,
ende anderen doen onderfoecken, de fierckte,
qualiteyt, monteringe ende wapeninge vande
Ruyteren ende Soldaten van elcke Compagnie,
die van tijdt tot tijdt onder haere Gouvernemen-
ten of Commandementen in Guarnifoen fullen
wefen; ende van gelijcken wat leeninge ofte beta-

Ck onder-ghefchreven ah Commandeur vande Stede

van N. N. bevindende het inhouden vande Refolutie
der Heeren Staten Generael vande Vereenighde Landen
hier voorenge/lelt, tot der Landen dienfl ende verfeecke-
ringe noodigh, beloove ly den Eedt by my den Lande ge-
daen , dat ick my nae de felve (naer mijn ver mogen) fa!
reguleren. Ende ten oorkonde helle ick defe onderge-
teeckent den 1606.

HET SESTI'ENDE DEEL.

*A Be voor de Confuls inde LeVanten, noopende V regtflreren der goederen

vande overledene aldaer. In date den 8 December 1612.

goederen, fchulden ende adlien van fulck�nAf-
geflorven, ten overwefen van haere Subf�tuyten
ende AiTefloren haer fullen aendragen, de felve
behoorlijck doen inventarieren, ende in haere be-
waernifl� ende proteclie aenvaerden, ende d'Erf-
genamen daer van terftonts adverteren, ten eyn-
de de felve van fulcke naegelaten goederen ende
Koopmanfchappen mogen difponeren ende or-
donneren, gelijck fy dat fullen goet vinden. Ge-
daen ende ghearrefleert ter Vergaderinge vande
hooch-gemelte Heeren Staten Generael, inden
Hage, den achttien Decembris feflhien-hondert
ende twaelf.

Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Auihoriferen mits defen ha-
ren Hooft-Conful tot Aleppo, midtfga-
ders die Confuls inde andere Quartieren
van Levanten, aireede gefleltofte noch te flellen,
Of het ghevieldat tot Aleppo ofte in eenige an-
dere Plaetfen ende Quartieren, een Coopman,
Factoor, ofte yemandt anders particulier vande
Vereenighde Provinci�n, ofte daer onder behoo-
rende, gheraeckte aflyvigh te werden, fonder van
fyne faecken, Koopmanfchappen , ofte andere

{goederen by Teilament ofte anderfints behoor-
ijck gedifponeert te hebben, Dat fy de nagelaten

-ocr page 672-

Λ333 Recht der Confuls ende hare Judicature. 1334

dJBe, waer by den Secretaris vanden Hooft-Conful tot Aleppo, ende de

andere Secret arifen vande Conjuh inde andere Quartieren van Levant e gelafl wert, tepajferen alk
Contracten, Compromiffen, Certificatie)!, &c, ten behoeve vande Coopluyden, Talleurs, Schipperen,
ende andere Negotianten ende particuliere Perfoonen. in date den 8 December 161 z.

ten ende particuliere Perfoonen, na deler Landen
ghebruyck endeufantie. Ordonnerende dat alle
alfulcke Contradlen,Teftamenten,lnilrumenten,
Adlen, informatien, Certificatien, Sententien,
ende wat daer van dependeert, defen volgende
by de voorfchreve Secretarifen voor ghequalifi-
ceerde Getuygen gepafl�ert,ende by hun behoor-
lijck geteeckent, nagekomen, voldaen, ende haer
effect fullen forteren in Rechte, ende daer buy-
ten, even ghelijck als of die alhier te Lande waren
gepafl�ert. Midts dat die voorfchreve Secretari-
fen ghehouden fullen zijn eedt te doen in handen
vanden Hooft-Conful, ende die Confuls daer by,
ofte onder die welcke fy refpedtive haer bedie-
ninge fullen hebben, ende vande felve aengeno-
men fullen weien. Aldus gedaen ter Vergaderin-
ge vande hooch-ghemelte Heeren Staten Gene-
rael , onder der felver Cachet, ende de Signature
van haren Greffier, in 's Graven-Hage, den acht-
ften dach derMaent van Decembris in'tjaerfe-
fthien-hondert ende twaelf.

DE Staten Generael derVereeniehde Ne-
derlanden , Authoriferen midtsdefen den
Secretaris vand�" Hooft-Conful tot Alep-
po, midtfgaders die Secretarifen vande Confuls in
de 'aadere quartieren van Levante aireede gheftelt
ofte noch te ftellen, omme ter requifitie vande
Koopluyden, Factoren, Schipperen, ende alle
andere Negotianten ende particuliere Perfoonen
van defe Landen, die dat lullen van hen begeeren,
te palieren voor ghequalificeerde Perfoonen als
Getuygen, alle Contracten, ende handelingen
van Koopmanfchappen, bevrachtinge van Sche-
pen , onderlinge Accorden, CompromuTen ende
fubmii��en. Item, Teftamenten, informatien.Cer-
tificatien, Acten van Reehts-plegingen, Senten-
tien, ende wat daer van dependeert, ende genera-
lijck alles meer dat parthyen nae de geJegentheyt
ende vereyfeh van hare faecken fullen begeeren,
ende van noode wefen fal, tot dienile ende ac-
commodatie vande voorfchreve Koopluyden, Fa-
ctoren, Schipperen, ende alle andere Negotian-

3. A�fce, Waer by gheconfenteert wort ten behoeve vanden Orateur tot Con*

flantinopolen, ende Conjulvan Aleppo, te lichten van alle de goederen inde Levante gebracht wot'
dende anderhalf ende twee ten honden, met authorijatie tot het lichten derjelverpenningen, &c.
In date den 6Juni) 1615.

jegens ghenieten de profyten van't voorfchreve
Confulaet, tot het voorfchreve arrivement van
het eerfte Schip. Welck Confulaet van Ciprus,
ende de profijten daer van procederende, by den
Hooft-Conful vart Aleppo, benevensd'andere
Plaetfen hem voor defen gheafligneert, van dien
tijdt voort mede bedient ende ghenoten fullen
worden, die in alle Plaetfen van lijn diftriet mede
fal opbeuren de voor-geroerde anderhalf pro cen-
to, tot fubfidie vande onkoften vanden Orateur.
Dat vorder haere Ho: Mo: totverhinderingevan
de frauden, die onderwylen fouden werden ghe-
pleeght by de Koopluyden, Schippers ofte Fac-
teurs, in het aenbrengen vande contanten, capita-
len ende Koopmanfchappen, nietalleenlijck tot
prejuditie vanden voor-ghenoemden Orateur,
Hooft-Conful, ende hare Gecommitteerde, maer
oock vande Koopluyden, die haer contanten, ca-
pitalen ende goederen oprechtelijck verklaren:
Begeerende mette befte ordre te voorfien, goet-
ghevonden ende gheordonneert hebben , Dat de
Schippers varende op Levanten,voortaen gehou-
den fullen wefen aenden Orateur ende Hooft-
Conful , Vice - Confuls, of aen haere Gecommit-
teerde , refpectivelick in haer diftrict over te leve-
ren hare Lyften, Cargafoenen ofte Cognoi��men-
ten vande voorfz contanten, capitalen ende goe-
deren die fy over brengen, inhoudende de namen
vande Perfoonen, ende een yeders refpective par-
tyen , jegens de welcke fy oock ghehouden fullen
ρ ρ ρ ρ ij we-

jLfoodieHooge ende Mogende Heeren
I Staten Generael der Vereenighde Ne~
[ derlanden, willende voorfien op die or-
' dre vande Tractementen voor den Ora-
teur Doftor Cornelis Haga tot Conftantinopo-
len, ende Cornelis Pauw, Hooft-Conful in Alep-
po : Nae rype deliberatie goet gevonden ende ge-
accordeert hebben, dat den voorfchreven Ora-
teur , van alle Contanten ende Capitalen, die van
wegen de Nederlandtfche Koopluyden inde Le-
vanten fullen werden ghebracht, ende vande goe-
deren ende Koopmaniehappen vande welcke de
Italianen ende Engelfchen gewoone zijn rechten
aende Ambafladeurs ende Confuls van haere Na-
tien te betalen, ghenieten fal anderhalf van het
h�ndert fuyver, ende fonder eenige deductie van
onkoften, omme wat oorfaecken de felve ghepre-
tendeert foude mogen worden, ende dat daer en
boven voor het recht van Confulaetbetaeldt fal
worden, van alle contanten, capitalen ende voor-
geroerde goederen fonder eenige deductie als bo-
ven , noch twee ten hondert, ingaende den ont-
langh van dien met het arrivement van het eerfte
ochipaldaer, in het loopende Jaer feilien-hondert
vytthien. Dies dat daer mede fal ceiTeren ende

h^PhS^lden ^de ^belofte' ^de ^welcke ^d� Koopluyden
nebben ghedaen, van jaerlijcks te betalen fes duy-
lent guldens voor het Confulaet van Ciprus, mits
«at de felve op leggen fullen het ^contingent van
de voorfz fomme naer rate vanden tijt, ende daer

-ocr page 673-

PlacatecL/. $;Boeck. , 5.Tit. 16. Deel.

1335

\yefen hen te purgeren by cede, des by de felve
vermaentzijnde, dat heurluyder overgeleverde
Lyften, Cargafoenen ende Cognoffementen op-
recht zijn, ende dat fy egeen andere contanten,
capitalen ende goederen hebben over ghebracht,
dandiedaer inne zijn aengeteeckent. Ende dat
oock de Coopluyden, Schippers ende Facteurs
gehouden fullen wefen getrouwelijck ende recht-
vaerdelijck den voor-gedachten Officieren aen te
geven, alle 't geene 't welck fyluyden over bren-
gen , ofte hen wert toe gefonden, omme dienvol-
gende de rechten daer van, van anderhalf ende
twee pro cento te betalen, op pene dat fy van 't
gheene fy verfwygen, betalen fuilen vier dubbele
rechten: Alles volgende de Refolutien hier op
genomen. S O O 1S Τ, dat de hooch-gemelte
Heeren Staten Generael, den voorfchreven Ora-
teur Doctor Cornelis Haga , den Hooft-Conful
in Aleppo Cornelis Pauw, ende anderen die het
noot is, geauthorifeert hebben, ende authoriferen
mits defen, omme de voor-genoemde rechten van
het Confulaet, ende voor den Orateur, te weten,
anderhalf ende twee pro cento van alle contan-
ten , capitalen ende voor-geroerde goederen fon-

der eenige deductie als veoren, te innen ende on
fangen, oock met ghewoonlijcke manieren van
conftraincte, de faecke dat vereyftchende, mitfg_a,
ders omme te mogen eyiTchen ende doen vorde
ren de overleveringe vande Lyften, Cargafoenen
ende Cognoffementen, als mede d� verklaringen
ende aengeving�n in manieren vooren verhaelt
oock de voorfz contraventien te achterhalen, en-
de doen achterhalen, ende de penen te execute-
ren , ende daer toe te gebruycken foodanige'niidl
delen, als by die van andere Nati�n werden ghe"
practifeert: Ende vorder al. 't gene boven verhaelt
is te effectueren, ende doen effectueren. Ordon-
nerende allen ende yegelijck die dit eenighfmts
aengaen fal, 't felve alfoo te achtervolgen, toe te
ftaen ende te gedoogen, fonder daer jegens eenige
exceptie, belet ofte oppofitie directelijck ofte in-
directelijck te doen, ofte laten ghefchieden, want
wy dat alfoo voor den dienft vanden Lande heb-
ben bevonden te behooren. Aldus ghedaen ter
Vergaderinge vande hoogh-gemeke Heeren Sta-
ten Generael, onder der i�lver Cachet, Paraphure
ende de Signature van haren Greffier, in 'sGra-
ven-Hage, den 6 Junij 1615".

4. Α 61e, voor den Conful van Aleppo, noopende dejudicature, φγ, In date

_%den 17 Februari) 1616;

nomen hebben de onbehoorlijcke confpiratien,
contraminen, ende wederwaerdigheyt by ver-
fcheyden vande Nederlandtfche Natie aen haren
Conful, tot groote difreputatie vande Landen,
ende ondanckbaerheyt vande goede protectie,
begaen ende ghepleecht, ende niet van meeninge
zijn fulcx langer te gedoogen, hebben over f�lcJ�*
verftaen ende geordonneert, dat den Confulvol-
gens voorgaende laft ende aenfchryvinge, hoch-
maels die vande Nederlandtfche Natie voor hem
fal ontbieden, ende wegen hare Ho: Mo: ernfte-
lijck aenfeggen ende bevelen, hare begonfte'con-
fpiratien ende contraminen nae te laten, geen par-
ticuliere conventiculen, by een komften oftebe-
raetflagingen op ende jegens des Confuls beleyt
ende acti�n te houden, ter Vergaderinge ontboi
den zijnde, fonder eenige weygeringe te compa-
reren, den felven in publijcque acti�n ende vifiteni
nae behooren ende gewoonte te accompaigner�ni
ende voorts als Hooft - Conful van hare H�: M�:
teeeren, refpecteren ende gehoorfamen ,mitfga-
ders alle dienftwilligheyt, hulpeende ai�iftentk
tebewyfen, fonder met woorden ofte werckenV
directelijck ofteindirectelijck, eenige onbehoor-
lijckheden, defpecten, irreverentien ofte onwil-
ligheden te plegen, maer alle voorgaende fauten
fulcks te beteren, dat den Conful daer aen mach
hebben contentement, ende hare Hoogh Mo: een
welgevallen. Authoriferende dienvolgende den
Conful by weygeringe, vorder infolentie ende
onwilligheyt, by fcherpe bevelen ende penen, de
Contraventeurs inoffic�o ende behoorlijk refpeft
te houden, de voorgaende confpiratien, contra-
minen, onwettelijcke by een komften, ende onge-
fundeerde klachten te verhinderen, ende doen
cei��ren, ende met alle ernft te procederen jegens*

d'Au-

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden, in hare Ho: Mo�. Vergaderinge
geleien ende gheexamine�rt hebbende de
Miffiven van Cornelis Pauw , Hooft-
Conful in Aleppo, vanden twaelfden September
des voorleden Jaers fefthien-hondert vijftien, met
de ftucken daer nevens over gefonden, hebben na
rype deliberatie verftaen ende gherefolveert, dat
de Proceduyren by den voornoemden Conful te-
gen de feytelijcke attentaten, ende tot voorkom-
minge van meerder fwarigheden aldaer ghehou-
den, met dejudicature ende conftraincte van exe-
cutie daer op ghevolght, in conformit� van haere
Ho: Mog: Commif�ie ende intentie wel ende be-
hoorlijck zijn gepleeght, ende over fulcx de felve
gheapprobeert, fonder dat hare Ho: Mo: verftaen
daer jegens, ofte tegen de Sententie inden Pro-
cefl� tuiTchen parthyen, by den voornoemden
Conful over gefonden geweien, eenige appellatie
gedaen ende ontfangen te mogen worden,nemaer
dat des Confuls Sententie volkomen effect fal
forteren, midtfgaders in fuicke ofte d�ergelijcke
faecken daer exceften , delicten ofte publijcque
fchandalen worden gecommitteert,egeene appel-
latien ofte provocatien toegelaten ende ghedefe-
reert, maer de Sententien , condemnatien ende
penen datelijck geexecuteert fullen worden. Dat
inigelijcksdejudicaturen ende Sententien dicby
den Conful tuflchen parthyen (wefende vande
Nederlantfche en andere Nati�n, fooEuropifche
als Levantfche, gedaen ende gegeven fullen wor-
den) fonder eenige appellatie ofte provocatie
effect fullen forteren, endetuflchen de parthyen
zijnde vandeNederlandtfche Natie alleen, oock
by provifie ofte onder cautie geexecuteert mogen
worden. Ende alfoo hare Ho: Mo�, ongaerne ver-

-ocr page 674-

^37 Recht der Cohfuls ende 'hare Judicature. 1338

gd�hde "Reioi�t�en t�t lafte vande Negotie ghe^
bracht, omme geflagen, ende den Conful goet ge-
daen fullen worden: ende indien diergelijcke fpe-
fen ofte onkoften meer in toekomende fouden
moeten ofte dienen ghedaen»ofte eenige faecken
ter eeren vande Landen, ende welftant vande Ne�*
gotie gevordert te worden, ende den Conful daei
inne vande Natie eenige onwilligheyt ofte oppofi-
tie bejegende, verftaen hare Ho:Mo: dat den
Conful met twee Afl�iforen uyt de Natie (van
welcke den eenen abfoluteliek _s ende den anderen
uyt drie Perfoonen, die hem by de Natie genomi-
neert ende gheprefenteett fullen worden, ofte by
weygeringeende oneenigheyt vande Natie, abfo*
lutelijck als vooren, fal mogen verkiefen) fal mo-
gen refolveren ende effectueren'tgeene voorde
eere vanden Landen, ende dienft vande Negotie
noodigh gevonden fal worden: Gelijck mede den
Conful fo�danige twee AiTeiToren, inde judicatu-
re van faecken ende queftien van grooter ipipor-
tantie, nevens hem fal mogen ghebruyeken ende
employeren,alles by provi�e ende tot dat by hare
Ho; Mo: met kennifle van faecken anders fal we-;
fen gedifponeert. Gedaeu inden Hage den teven*
thienden Februari} i6�6.

d'Autheurs �nde Faute�fs van fo�danige �rtbe-
hoorlijckheden, verftaende daer en boven, dat de
peenedie haer vande Vergaderingen abfenteren,
alje deliberatien ende refolutien lullen moeten
acauiefceren ende naekommen, in allen fchyne of
fvluyde* daer by, over ende prefent waren ghe-
vveeft Ende indien niet tegenftaende de voorfz
vermaningen, bevelen ende proceduyren vanden
Conful, eenige quamen te continueren in haer
auaetwilligh obftinaer voornemen, fulcx de felve
daer over aenden lyve fouden behooren gheftraft
te worden, ofte aldaer eenige deliiten aenden lyve
ftrafbaer wierden ghecommitteert, verftaen haere
Ho- Mog: dat fo�danige moetwillige ende Delin-
quanten in yfere banden tot haer eygen koften
ende laften, nevens de informat�en jegens haer ge-
nomen , met d'eerfte Schepen defer Landen by
den Conful herwaerts aengef�nden fullen wor-
den , omme nae ghelegentheyt der faecken, ende
andere ten exempel ghecorrigeert ende geftraft te
mogen worden. Is voorder by hare Ho: Mo: ver-
ftaen , dat de ver�eringen ende onkoften by den
Conful aenden eerften Vifier ghedaien, volgens de
I yfte daer van over ghefonden, als extraexrdinaris
onkoften gereeck�nt, �nde uytwyfende de voor-

5. Acte» rvaer by den Conful kinnen (jenua geconfenteert mrt teontfangen

'^ ;'"■'■" een half, endt'eenten honden, &c. vande Schippers. lndatedem$0�loberi6i8.

ven Conful gehouden fal wefen de Schippers tot
haer ontladinge licentie te procureren, d'afreec-
keninge van haere vrachten, ende haveryen te
helpen maecken, de felve in 't aennemen van
nieuwe vrachten te bevoorderen, ende in 't pafl�-
ren vande Contraften, ende Cherte-parthyen te
afiifteren, ende voorts in alle hare faecken, foo in
rechte als daer buy ten behulpelijck te wefen,daer
inne fy fyne direclie, hulpe ende affiftentie fullen
verfoecken, ende van noode hebben: Alles by
provifie voor drie eerftkomendc Jaren, terexpira-'
tie van welcke den voorfz Conful ghehouden fal
wefen aen hare Hoc Mo: nieuw verfoeck te doen,
omme als dan nae gelegentheytdaer op gedifpo-
neert te worden. Laftendemiddeler-tijdt allen
Schipperen, ende andere die defen eentghfints fal
mogen aengaen, hun hier nae fonder eenige oppo-
fitie ofte contradictie te reguleren. Gedaen ter
Vergaderinge vande hoogh-gemelte Heeren Sta-
ten Generael, in 's Graven-Hage, onder hare Pa-
raphure, Cachet, ende S�gnature van haren Gref-
fier, op den vijf en twintighften O&obris in 't Jaer
feftien-hondert ende achtien. Was geparapheerr,
Ab. Coenders,"' Onder ftondt, Ter Ordonnantie
vande hoogh-ghemelte Heeren Staten Generael.
Geteeckent, C. Aerjfen.

D�e Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Hebben gheconfenteert ende
geaccordeert, confenteren ende accorde-
renbydefen, dat Nicolaes van Rhijn, by
haere Hoogh Mogende ghecommitteert tot Con-
ful binnen Genua, vande Schipperen van defe
Landen aldaer varende ende handelende, voor
Confulaet fal mogen voorderen ende ontfangen,
van alle vrachten die de Schippers der felyer Lan-
den tot Genua.lollende, aldaer fullen hebben
verdient, ende uyt ghekeert worden, een half ten
honderf, midtfgaders vande vrachten die aldaer
van nieuws fullen worden gemaeckt, ende gecon-
trafteert een ten hondert -. Welverftaende indien
de felve vrachten wederomme tot Genua ghe-
bracht, ende ontladen fullen worden, dat in luk-
ken gevalle de helfte pp de uytreyfe, ende de we-
derhelfte op de wederom reyfe aenden voor-
fchreven Conful fal worden betaeldt: Ende be-
langende die Schippers die aldaer met Ballaft, ofte
goederea van haere Reders , ofte eenige andere
komen te arriveren, fal den Conful mette felve in
alle difcretie, ende civiliteyt wegen het Confulaet
hebben te accorderen, fulcks dat haere Ho: Mo:
dien-aengaende gheen klachten komen te verne-
men�. Voor welcke emolumenten den voorfchre-

6. Refolutie .^jopende de recherche der Schepen, welc{e die van Argiers

trachten te doen. In date den leflen Augufii 1619.

hare Ho: Mo: ghemaeckt, ende geflooten metten

GrootenHeere inde Maentvanjulio 1612-. waer

by onder andere Articulen vermeit wordt als

ρ pp ρ iij volght:

Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Gelefen ende gh�examineeft
hebbende j de Capitulati�ri van wegen

-ocr page 675-

Placaten, vfioeck. j.TUC l�.Ded, t^^₀

de, in fulcken ghevalle fal men haer Schepen niet
mogen confifqueren,noch het Volck daer op zij_n,
de tot Slaven maecken,maer by aldien dat in f_ui_cI
ken cas als dit is, eenige Nederlanders ghenomen
werden, fal men de felve wederom vry laten.ende
oock al haer goet reftitueren, Sooder eenige
Koopluyden ende Chriirenen, die geen vrede met
ons en hebben, op de Schepen vande voorfz Ne-
derlanders, eenige goederen laden fullen, fal _men
het felvige goet niet mogen confifqueren, onder
pretext dat het andere Luyden toekomt, gheen
vrede mee ons hebbende. Ende in ghevalyemant
vande voorfz, 't zy wechgaende uyt de Landen
van mijn Rijck, ofte uyt andere Landen, 'tzy ko-
mende om haer Koopmanfchap te doen, in Sche-
pen vande voorfz Nederlanders,in fulcken cas tot
Slave gemaeckt ware, fal hem datelijck fijn vryig-
heyt gegeven werden. Ende mede gelet op't Ac-
cordt metten Bafla ende CommuTarifen van Ar-
giers , door conceflie vanden Grooten Heere aen-
gegaeninMayodesJaers 1617., onder anderen
mede brengende defe woorden, fpecialijcken dat
de Oorlogh-fchepen van Argiers, die by de Zee
varen ontmoetende eenige Nederlandtfche Sche-
pen, fiende de Nederlandtfche Vlagge, de felve in
geenderley manieren fullen mogen aborderen,
maer haer eerfl; met een fchoot fonder Kogel
groeten tot een teyeken van vruntfehap, ende fy-
luyden, te weten de Nederlanders wederom met
gelijcke loofe fchoot antwoorden, ende om der
eeren wille haer Marfeyl ftrijeken, de groeteniiTe
ten wederzydengedaen zijnde, dat de Oorlogh-
Schepen van Argiers haer Boot met eenige ver-
trouwde Luydens aen boort vande Nederlanders
fullen fenden, ende nae dat de Schippers hare Pa-
tenten ofte Zee-brieven van Graef Mauritius, die
een Heer ende Befitter is van eer, ende grootheyt
onder het Volck van Mefl�a, ende Gouverneur te
Lande ende te Water van wegen de hooch-ghe-
dachte Heeren Staten Generael van Nederlandt
fullen vertoont hebben , dat men haere Schepen
onder pretext dat eenige Vyanden goederen, ofte
onvrye Perfoonen in fouden mogen hebben, in 't
minfte niet fal mogen vifiteren, of met diergelijc-
ke excufen haer de waerde van een afper afnemen,
datmenoockvoorraengeenfmts fal toelaten dat
binnen Argiers eenige Nederlandtfche Schepen,
Menfchen of goederen verkocht mogen werden:
Oock ghefien ende gheexamineert hebbende den

v�lght: Aengaende de Corfaren van Argiers, en-
de Barbaria, komende te havenen in eenige Ha-
vens vande Nederlanden,nae dien men gewoon is
haer cortefie tebewyfen, ende Kruyt, Loot, oock
Zeylen , met alles wat fy meer van nooden heb-
ben , te laten volgen, Soo en is de wille oock niet
gheweeft van mijnMajefteyt, dat fy de Schepen
vande Nederlanders gemoetende, hare goederen
nemen,ende de Luyden tot Slaven maecken,maer
datfy alle de Slaven, die fy genomen hebben, vry
fullen laten, ende alle de goederen wederom refti-
tueren, fonder dat daer aen yet mancquere: Ende
by aldien die vooinoemde Corfaren hier nae eeni-
ge quade feyten bedryven fullen, foo fullen de ge-
melteHeeren Staten Generael, fulcks aen onfe
Keyferlijcke Hof te kennen geven �. Endem wek-
ker Beglerbey ofte Gouverneur zijn tijde fulex fal
gefchietzijn, de felve fal van fijn officie afghefet
werden, ende men fal maecken dat alle de goede-
ren die de Corfaren gherooft fullen hebben, ten
vollen gereilitueert, ende alle de Slaven vry gela-
ten werden. Ende of de voornoemde van Argiers
ende Barbaria defe myne beveelen niet na en qua-
men, Soo fullen oock de Heeren Staten van Ne-
derlandt de felvige , als fy in hare Landen komen,
in haere Havenen ende Caiteelen niet ontfangen,
ende alvvaer 't fcho�n dat fy oock haer qualijck
ende vyandtlijck traceerden, foo fal daer door
niet verftaen werden het Accordt tulTchen ons
gemaeckt, gebropeken te zijn: Ende in defe faec-
ke fal altijdt de informatie, die d'Heeren van Ne-
derlandt doen fullen gheloof gheyen, ende altijdt
Iiaere excufe voor goet ende oprecht aen riemen,
Men fal commandementen fenden aenden Begler-
bey aenden Bey, aenden Cadis, ende aen alle de
Emini vande Schalen van mijn gantfehe Rijck, in-
houdende dat het gebodt van mijn Majefteytbe_Tyeitight is op defe maniere, ende dat tot allen ty-
den i�o lange van wegen de hooch-gedachte Hee-
ren Staten Generael vande voorfz Nederlanden,
de vruntfchap.ende het Accordt tulTchen ons ge-
maeckt ι ghelijck als 't behoort, onderhouden fal
werden.dat oock van onfe fyde niemant hare goe-
deren, Waren, Koopmanfchappen, de Gallioenen
over Zee komende, of andere Schepen, endede
Perfoonen daer in zjjnde, met goet ende Koop-
manfchappen , de Perfoonen met hare Laft-Paer-
den ende goet te Lande komende, inden alder-
minften eenige fchade of moleftie aen doen fal,

maer datmenle met vreden haer Negotie fal laten | laetften Briefin forme van Tra&aet, in defen Joo-
doen, in alle de Landen van mijn Rijck,fuUen alle 1 penden Jare 1619. by den Agaende Gouverneurs

vande Duane van Argiers, aen ons ghefchreven,
waer inne onder andere feecker Articule is, luy-
dende als volcht �. Boven defen dat rencontreren-
de onfe Schepen, met die van defe Staten, fullen
malkanderen hare Boots toe fenden,ende met be-
geerte, ende vrede ontfangen: Ende in gheval dat
inde Schepen van uwe Hoogheden fouden mogen
zijn Koopmanfchappen van vreemde Nati�n, als
van Spangiaerden, of van andere onfe Vyanden,
de felve fullen werden over gelevert aen onfe Ro-
vers, want foodanigh is onfe vrede, ende metfoo-
danige conditie, ons hier inne geen verraderye
doende, ende komende mette voorfz Koopman-
fchappen tot Argier,fal men de prijs vande vracht
gheven, overleverende die van vreemde Nati�n

zijn>

de Slaven, Onderfatenvandehoogh-ghedachte
Heeren Staten Generael, oock die voor defen ge-
nomen zijn, in wat Plaetfen die ghevonden fullen
werden, in volkomen vryheyt gheitelt werden:
Sonder dat de Patroonen 't gunt de Slaven gekoil
hebben, vande Nederlanders in eenigerley manie-
ren fullen mogen eyiTchen, maer den prijs daer
van vorderen vanden geenen daerfy die van ghe-
koft hebben. Soo yemant vande voorgenoemde
Nederlanders eetbare Waren koopende uyt de
Schepen vande Turcken, ende dat met haren wil,
brengende de felvige in haer Landen, ende niet in
de Steden van andere Nati�n, geen vrede met ons
houdende, daer nae eenige Turckfche Oorlogh-
Schepen ontmoete, ende daer van genomen wer-

^^-

-ocr page 676-

_f «φ_t Recht der Confuls etide hare Judicature.

*�tii Wy heggen vanden■ Vyandt,- ende niemant
fal hem verftouten aen te taften de Koopman-
ffchappenvande Staten. Welcke voor-vethaelde
Articule, alfoo wy bevinden dire�telijckteftry-
den tegen den klaten cnde expreiten Text vande
voorfz Capitulatien, ghemaeckc metten voorfz
Grooten Heere,. mitfgaders tegens het Accordt
metten Baifa, ende CommiiTariien van Argier in
den Jare 1617. gheiloten. Ende nae ditalleswel
ende rypelijck gheexamineert ende overwogen is

feyt _t ende de voorfz Capitulatien, ende daer op
gevolghden Accoorde conform is,niet in meenin-
ge zijn nae te komen, t'achtervolgen, ende hen-
lieden precifelijck ende ftri&elijck daer nae te re-
guleren : Soo wert van wegen hare Ho. Mo. den
Commandeur ende Capiteynen vande Vloote,
van hare voorfz Ho. Mo. gedeftineert na de S tra-
te van Gibraltar,ende de Quartieren daer ontrent
nu voor als dan gelaft ende ernftelijck bevolen, de
Schepen van Argiers alomme, ende over al waer-
i�de felve fullen mogen of konnen bevinden ende
bekommen, vyantlijck, ende met ghewelt aen te
taften, ende cfaer mede te doen gelijck haerlieder
Inftruftie van fulcks is mede brengende. Ende op
dat defe Refolutie te eerder in 't werek gheftelt
ende gheeff�clrueert foude mogen worden (ghe-
merekt de tijde by die van Argiers, om op haren
laetften Brief t'antwoorden gelimiteert, nu al feer
nae by komt t'expireren) foo hebben hare Hoogh
Mo: geauchorifeert, gelaft ende ghecommitteert,
als fy authoriferen, laften ende committeren mits
defen, den Heeren Voocht, Muys van Holy, ende
Bruyningh , mede Gecommitteerde ter Vergade-
ringe van hare Ho. Mo. (die tot verrichtinge van
feeckere andere des genieene Lantsfaecken, fich
inde principaelfte Koop ende Zeelieden van Hol-
landt ende Weft-Vrieflant fullen vervoegen¹) den
inhouden van defe onfe Refolutie te communice-
ren , foo mette Collegien ter Admiraliteyt, als
mede de Magiftraet ende Regierders vande voorfz
refpedive Koop ende Zee-fteden, ten eynde, foo
de felve eenige redenen ende confideratien (voor
den dienft van 't Landt nut ende oirbaer) ter con-
trarien fouden mogen hebben, de felve t'aenhoo-
ren, ende aen ons te rapporteren, om dienvolgen-
de daer op, ende op alles gelet te werden, fulcks
men ten meeftendienfle vanden Lande bevinden
fal te behooren. Gedaen ter Vergaderinge vande
hoogh - ghemelte Heeren Staten Generael, in
's Graven-Hage, den leften Augufti 1619.

eheweeft met fyne Furftelijcke Do�rluchtigheyt
mijn Heere den Prince van Orangien, &c. mitfga-
ders fijn Genade Graef Wilhelm Grave vanNaf-
faii, &c. Stadthouder, &c is goet gevonden taide
e�refolveert, dat aenden Aga, ende Gonverneurs
vande Duane tot Argiers voorfz, metten eerften
fal werden gherefcribeert, ende gheantwoort, dat
men geenfints in meeninge is te ghedoogen of toe
te laten, dat eenige, jae niet de minile recherche,
of vifitatie , op, over of in de Schepen defer Lan-
den by die van Argiers , in eeniger manieren fal
moffen werden gedaen, of ghefchieden, maer dat
men ghenegen zijnde, om alle goede correfpon-
dentie, ende vruntfchap metten Aga, ende Gou-
verneurs vande voorfz Duane te houden vailelick
e�refolveert is finceerlijck, ende ter goeder trou-
wen t'achtervolgen ende nae te komen de Capitu-
latien inden Jaere 16 ix. metten Grooten Heere,
ende dienvolgende het Accordt met die van Ar-
giers voorfz inden Jare 1617. gheiloten. Sonder
dat daer tegen van onfer fyde eenige indracht oft
inbreek, dire&elijckofindiredelijck, in eeniger
manieren fal gedaen werden of gefchieden, Waer
naejndiende yoorfeyde Aga ende Gouverneurs
vande Duane voorfz, fich mede in finceriteyt op-
r�chtelijckfullen willen reguleren, fal alles ten
vveder-zyden met goede ordre, vruntfchap ende
correfpondentie beleyt, voltrocken ende gheef��-
ftueert konnen werden: Maer in gheval buyten
toeverficht die van Argiers 't geene vooren ghe-

7. Acr.e, waer by den Confulte Lhornogeaccordeert wert te mogen in p/acts

van twee Ducaten vanyeder Schip omfangen vier Ducaten. in date den 15 Februari) i6z^

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, ghefien het advis vande Dire-
cteurs vande Middelantfche Zee ende Le-
vantfehen handel, hebben gheconfenteert
ende geaccordeert, confenteren ende accorderen
by defen Cornelis Berck, Conful vande Neder-
lantfche Natie tot Livorno, dat hy van nu voorts-
aen in plaets van twee Ducaten, op voorgaende
voet ende ordre over recht van Confulaetfchap

yande Schepen defer Lande» fal mogen ontian-
gen vier Ducaten. Laftende ende beveelende den
Schipperen defer Landen,ende allen anderen dien
het aengaen fal, den voorfz Conful hier inne geen
belet te doen, maer hem ruftelijck ende vredelijck
het voorfz recht te laten genieten, aengefien Wy
het fe\\e bevonden hebben alfoo te behooren.
Gedaen in 's Graven - Hage den vijfthienden Fe-
bruarij 1620.

8. Α (Se, Waer by den Conful tot (jenua gheauthorifeert veert een vertroum

Nederlants Perfoon als Notaris te qualificeren, &c. In date den 1 November 1633.

\ E Staten .Generael der Vereenighde Ne-

[ derlanden, Doorgefien ende overwogen

j hebbende de redenen ende motiven in

den Text vande Requefte by Hendrick

Muylraan Conful tot Genua geprefenteert, heb-

ben nae voorgaende deliberatie goet ghevonden
ende yerftaen, den Suppliant mits defen te conti-
nueren in fijn Confulaetfchap, op alfulcke profij-
ten ende emolumenten als hem by ons den twee-
en-twintighften Aprllis inden Jare 1623. zijn ge-

ac-

-ocr page 677-

Placaten, 5� Boeck.

^f344

veftieht met des Suppliants Paraphure,gehouden
worden voor publijcqtie Aden ende Contracten
daer mede partyen den anderen in Rechten fullen
mogen convenieren, volgens den inhoudt der feU
ver. Ende fal de voorfchreve Notaris over fijne
arbeydt mogen genieten redelijck falaris, tot Jaft
van beyde de Contractanten half ende half. Wy.
ders fal in faveur vanden Suppliant gheichreven
worden aenden wel-gemelten Hertogh ende Se-
naet, ten eynde hy mach genieten fulckevryhe-
den ende exemptien van lmpofitien voor hem en-
de fyne Familie ende Suppooiten, als de Confuls
vande Hooghduytfche Natie eertijts binnen Ge-
nua refiderende, plachten te ghenieten.« Gedaen
terVergaderinge vande hoogh-ghemelte Staten
Generael, inden Hage, den eerften Novembris
1633.

»343

accordeert ende toe gevoeght, in conformit� van
d Acte daer van hier bevoorens ghedepefcheert,
ende aende Suppliant uy tgegeven, ende fal hem
Brief van credentie worden gegeven aenden Heer
Hertogli ende Senaet van Genua, om by de felve
als onfen Agent aengenomen ende erkent te wer-
den , fonder nochtans nu ofte hier naemaels daer
vooren onder eenigh pretext ofte redenen trakte-
ment ofte recompenfie te mogen pretenderen
ofte verfoecken, ende fal de Suppliant vermogen
te aflumeren ende gebruycken een vertrouwt Ne-
derlants Perfoon als Notaris, in 't maecken vande
Charte-partyen ende andere Contracten tufi�hen
Koopluyden ende Schippers tot Genua voor-
noemt. Endefullen de voorfz Cherte-parthyen,
ende andere Munimenten voor den felven Nota-
ris inde Nederlantfche Tale ghepafleert, ende be-

8. Extract uyt 't T^egifler der %efilutien vande Hoogb Mogende Heeren

Staten Generael der Vereeni^hde Nederlanden, behelpende generael Reglement voor de Nederlant-
fche Confttls. In date den x^Jul�j 1658.

in ghehouden fullen wefen.

Ten derden , Dat de ghefeyde Confuls haer
gheen authoriteyt, ofteeenige Jurifdictie fullen
hebben aen te matigen, ofte poogen t'excrceren,
over de Perfoonen vande Koopluyden, ofte der
felver effecten.

Ende ten vierden, Incas hetmochte ghebeu-
ren, dat de Confuls hun door de Schippers lieten
ghebruycken, ende employeren in ecnige extra-
ordinaris befoignes, 't zy in het bevorderen en-
de beleyden van eenige ProceiTen , beilifTen van
queftien , ende eenige differenten , dat fyluy-
den in foodanige ghelegentheyt, voor kun fa-
laris den Schippers niet meerder fullen ver-
mogen te doen betalen , als volgens d'arbi-
tragie van d'aenwefende Nederlandtfche Koop-
luyden, gheoordeelt fal werden hun te cora-
peteren. Welck Reglement Copielijck toe-
ghefonden fal worden aen alle haere Hoogh Mo-
gende Confuls inde boven-verhaelde Quartieren
refiderende, met laft ende ordre vanden inhou-
den van dien precife ende punctuelrjck naer
te komen , midtfgaders door den druck ghe-
meen ghemaeckt, op dat een yeder, de ieh^
behoevende, daer van kennifl� mach bekomen.
Gelijck oock Extract van defc Refolutie ghefon-
den fal werden aende refpective Collegien ter
Admiraliteyt, midtfgaders aende voornoemde
Directeurs vanden Levantfchen handel, ende Na-
vigatie inde Middelantfche Zee, 'om te ftrecken
totderfelver narichtinge. Was gheparapheert,
Joan vander Beecke,^vt*

Accordeert met 't voorfz Regifter,

Ende geteeckent,

N. Ruyfeh.

jYnde ter Vergaderinge overwogen den
.innehouden vande Brieven van de Di-
Jredteurs over den Levantfchen handel,
ende Navigatie inde Middelantfche Zee, hier be-
voorens ontfangen, onder anderen raeckende de
comportementen vande Confuls vande Neder-
landtfche Natie in 't generael , Te weten, in
alle de Plaetfen van Spaignen , Vranckrijck ,
Italien, en aen de gheheele Middelandtfche Zee,
(uytgefondert alleen hetTurcx ghebiedt) refide-
rende , ende de Reglementen dienthalven ghe-
projecteert. Is naer deliberatie goet ghevonden
ende verftaen, midts defen te arreileren ende vafl
te ftellen, de hier naervolgende Poincten ende
Articulen, om te dienen voor een generael Regle-
ment, naer den inhoudt van 't welcke hun de
Confuls inde voorverhaelde Plaetfen inChriften-
rijck fullen hebben te gedragen, foo ten reguarde
vande Rechten by de felve te genieten, als ander-
fints, Te weten:

Eeritelijck, Dat alle de Confulaet Rechten van
de voorfchreve Confuls, in alle de Plaetfen voor-
noemt, ende alomme ghereguleert fullen werden
op Realen van Achten, zijnde de felve door de
gantfche Middelandtfche Zee ganghbaer, ende
over den prijs ende valeur vande welcke geen di-
fputen konnen vallen.

Ten tweeden , Dat de Confuls niet meer
voor haer recht en fullen mogen trecken, ge-
lijck hun wel expreifelijck verboden werdt
midts defen, als vier, ofte ten hooghften vijf
Realen van Achten , naer advenant de groote
van yeder Schip, in hun refpective diftricten ko-
mende te arriveren, midtfgaders laft te breec-
ken , ofte aldaer ladinge in te nemen, fon-
der dat de Schepen alleenlijck daer komende
om Water te halen , ofte anderfints , ergens

HfiT

-ocr page 678-



	,, φ^ Acc�ort tuflchen d'Heemraden en de Stadt Leyden. 13 $6 HET SE'VENTl'ENDE DEEL. . 1. Refolucie, ende beflttyt vande Heeren Staten 's Landts van Hollandt _Λ upte provifwnele vergader inge vande Hooft-Jnnegelanden van Rhijnlandt, mitfgaders het Befiigne van de fe�ve, tot beflechtinge vande on4enfheden, uytfiaende tuffchen de Burge/neefleren ende Re- geerders der Stadt Leyden ter eenre, ende de Dijckgrave ende Heemraden ter andere zyden, onder diverfche andere Poin��en, principalijck mede opte JURISDICTIE difponerende, ende het Territoir dat Dijckuraefen Hooge Heemraden binnen Leyden hebben. 28 November 1595.

i E Staren van Hollandt ende Weft-Vrief- I landt, gehoort 't rapport vande Gecom- ' mitteerde opte gerefen diff�renten ende ' gefchillen, tuflchen den Burgemeeileren ende Regeerders der Stede van Leyden ter eenre, ende Dijckgrave ende Hooge Heemraden ter an- der zyde , ghefien het gebefoigneerde ende advijs vande felfde, ende ghelet opte verklaringe, die by de voorfz Contendenten refpe&ive daer op zijn ghedaen: Ende daer uyt verftaen hebbende dat niet wel doenlijck is goede eenigheyt, correfpon- dentie ende vrientfehap tuflchen de voorfz Con- tendenten te maecken ende doen onderhouden, ten zy alvooren het Collegie vande Hooft - Inge- landen van Rhijnlandt gheformeert ende in bei'oi- gne gebrachr worden naer behooren, daer toe by de voorfz Gecommitteerde oock ghearbeyt ende geadvifeert is. Hebben naerrype deliberatie ge- ordonneert ende ordonneren by defen, dat van nu voortaen als Hooft-Ingelanden van Rhijnlandt, ter gewoonlijcker plaetfe fullen befchreven wor- den de naervolgende Perfoonen �. Te weten, twee van wegen den Staten voornoemt voor het inte- reft van het gemeen Lant, ten opfien vande gean- noteerde goedelen in Rhijnlant ghelegen, by den felven te committeren, volgende voorgaende Re- folutie, ghenomen inden Jaere vijfthien-hondert fewn ende t'feventich, eenen uyt oen Edelen van Hollandt, voor den Abdyen van Reynf burgh en- de Leeuwenhorft, den Heere van Waflenaer, den Heere van Haferfwoude, noch vijf vande princi- pale Edelen in Rhijnlant gelant wefende, die men ghewoon is te befchryven, de Stadt Leyden, de Stadt Haerlem, ende de Commandeur tot Haer- lem, de welcke als Hooft-Ingelanden van Rhijn- lant , opte befchryvinge van wegen de Staten, op 'taenhouden van hare voorfz Gecommitteerde, ofte den Dijckgrave ende Hooge Heemraden van Rhijnlant, te doen fullen compareren ende befoi- gneren naer behooren, ende dit alles by provifie, ende onvermindert een yegelijcks recht ten prin- cipale. Ende worden d'uytilaende Procefl�n me- de by provifie gehouden in fulcken ftaet als die nu zijn. Gedaen inden Hage, onder 't Zegel vanden Staten voornoemt hier op gedruckt, den dertigh- ftenjanuarij 1591. Onder ftont, Ter Ordonnan- tie vande Staten. Ende is getekent, C de Rechtere. Ende is befegelt met een opeedruckt Zeeel in 'oodenWaffche. t Befaigne ₃ wande Vergadmnge njande Hoofi. Jnnegelanden van Rhijnlandt. Lfoo ter Vergaderinge van Dijckgrave, Hooge Heemraden ende Hooft Ingelan- den van Rhijnlandt, opten derden Apri- lis Anno vijfthien-hondert een ende tne-
		gentigh left-geleden, ghehouden op 't Stadthuys van Leyden, door interceflk vande Hooft-Inne- gelanden verdragen was, tuflchen den voorfchre- ven Dijckgrave ende Hooge Heemraden ter een- reende Burgemeeileren en Regeerders der Scadt Leyden ter andere zyden: Dat omme in 't vrunt- lijck ter neder te leggen diverfche queftien ende Procefi�n, onlanghs tuflchen de voorfz parthyen gherefen; daer uyt te vreefen was dat noch dage- lijcks meer ende meer diff�renten fouden mogen ontflaen, tot groot achterdeel van het ghemeene Landt van Rhijnlant, elck vande voorfz parthyen voor beloocken Paefichen doen eerftkomende, onder feeckere Gecommitteerde vande Hooft- Ingelanden, als te weten, Heere M^r- Gerardt van Wijngaerden, Prefident van Hollandt, als Heere van Benthuyfen,ende Ambachts-Heere van Soe- termeer, Meefters Jan van Banchem, Raedt in den HoogeaRaede, ende Direk van Leeuwen, Raedt ordinaris inden Provincialen Rade van Hollandt, als Gecommitteerde der Heeren Staten voor het intereft van 't gemeene Lant, mitfgaders Jacob de Jonge, Raedt ende Rentmeeiler vanden Huyfe van Waflenaer, in ghefchrifte fouden leveren alle haerluyder refpeitive fwarigheden ende preren- fien, met de verificatien daer toe dienende, omme de felveby de voorfz vier Gecommitteerde gevi- fiteert, partyen refpedrivelijck, oft by monde, oft fchrifteUjck daer op gehoort, oock rapport aende andere Hooft-Ingelanden ghedaen: Ende waer't doenlick,fummarie tot beiTechtinse van alle haer- luyder queftien ende Procefi�n gncprocedeert te werden, onvermindert yegelijcks gerechtieheyt: Sulcks dat in gevalle parthyen niet en werden ge- accordcert, iyluyden fouden wefen in haer ghe� heel ende gerechtigheyt, ende in alles ghelijck fy voor date van dien waren geweeft, ende of de fe�- ve handejinge niet ghefeniet en ware. Ende dat dienvolgende de voorfchreven parthyen binnen den geprefieeerden tijdt onder de voorfz Gecom- mitteerden hadden ghelevert by ghefchrifte elcks feeckere Poindten ende* Artijckelen, daer op fy pretendeerden dat behoorlijcke ordrefoude wer- den gheftelt, mitfgaders veele ftucken ende Muni- mencen, daer mede fy ten weder-zyden hare in- tentie pooghden re juflificeren , fulcks de felve Articulen hier naer van woorde te woordc vol- gende zijn. XlAedemael het den Hooft-Ingelanden van -*- Rhijnlant, in haer vergaderinge gehouden op 't Raedthuys der Stadt Leyden den derden Apri- lis vijftien-hondert een en tnegentigh voorleden, goet ghedocht heeft, ende ten wederzvden daer innebewillightis, dat Dijckgrave ende Hooge ^f Heemraden van Rhijnlant ter eenre, ende Burge- meeileren ende Regeerders der Stadt Leyden ter Q.q q q aodete

-ocr page 679-




		Placatea-/. 5vBoeck	»348 giftreert, ende gelijck van outs gewoonlijcken is, gheteeckent by den Secretaris vande Stadt Leyl den , daer der voornoemde Hooft-Ingelanden Comparitien gewoon zijn te vallen, ende van ge- lijcke by den Secretaris van 't Heemraetfchap III. ^y' Dat de voorfz Dijckgrave ende Hooge Heem- raden van nu voortaen haere Vierfchare, foo wel extraordinarife als ordinarife, fullen houden in 't openbaer,endeniet in beiloten Kamere,ende fulcx elcks eenen des begeerende, daer toe fullen heb- ben te admitteren. Ende dat haerluyder Secreta- ris onweygerlijcken de conclufien ende verfoec- ken van partyen, 't zy excipierende of ten princi- pale komende fal aenteeckeneu, 't welck tot noch onverfcheydelijcken is geweygert, gefamentlijc- ken dat hem de voorfz Dijckgrave ende Hooge Heemraden in 't beleyt van haer Vierfchare, ende fulcks van alle rechts-vorderingen fullen hebben te ghedragen naer de Ordonnantie vande Heeren Staten, op 't iluck vande Juftitie opten eerilen Aprilis 1500. ge�maneert. 11II. Dat te niet gedaen fal werden feeckere Keur by Dijckgrave ende Hooge Heemraden ghemaeckt den veerthienden Novembris vijfthien-hondert negen en tfeventigh, daer by den Schouten ende Croos-Heemraden (die van oudts niet hooger en plegen tefchouwendan op feven grooten) toe- gelaten is voor d'eerite reyfe haer fchomve aen te leggen op fes en twintigh fchellingen, 't welck eenige Dorpen, namelijck die van Soeterwoudc, tot grooter quellagie vande Borgeren ende In- woonderen der Stadt Leyden hebben aengeno- men, ende weder andere Dorpen niet. Ende dit al ten infichte dat Dijckgrave ende Hooge Heem- raden felfs, volgende 't boven-geroerde Accoort vande Jaren vijftich ende drie en vijftich, d'eerfle fchouwe niet hooger en mogen aenleggen dan op thien fchellingen, conform 'tghebruyck vande omleggende Heemraetfchappen, namentlijcken die van Delilandt, daer de fchouwe niet meer en is dan thien fchellingen Hollants. V. Dat de voorfz Dijckgrave ende Hooge Heem- raden van nu voortaen, doende befteedingen van eenige Wercken, geen rantcoenen en fullen mo- gen bedingen of nemen, 't zy tot lail vande Aen- nemers of van 't gemeen Landt, maer hen fullen vernoegen met hun penningh-gelden ende ghe- woonlijcke dachgelden. VI. Dat behoorlijcke ordre werde gheftelt op de menichvuldige ende exorbitante reys-koften ende dach-gelden van Dijckgrave ende Hooge Heem- raden van Rhijnlant, jaerlijcks by naefr ioo hocgh loopendeals het onderhout van 's gemeen Lants wercken, ende de voldoeninge van andere noot- wendige Landt-faecken plach te bedragen, voor- nemelijeken dat fy in 'treeckenen van hare dach- gelden, geen dobbele of ghevouwen dagen en ful- len mogen reeckenen, maer niet dan de geene die fy aftuelijcken gereyil hebben ende uytgheweeft zijn. VII. Dat de Burgemeefteren ende Regeerders der ^& ⁶ Stadt
	1347	Placatea-/. 5vBoeck

andere zyden, voor myne Heeren Meeilers Jan van Banchem, Raedc inden Hoogen Rade, Diede- rick van Leeuwen, Raedc inden Provincialen Ra- de , als Gecommitteerde der Heeren Staten, ter vergaderinge vande Hooft-Ingelanden van Rhijn- landt, Jacob de Jonge, Heer van Valckenvoort, Raedt ende Rentmeeiler vanden Huyfe van Waf- fenaer* ende de Heere Meefter Gerardt van Wijn- gaerden, Heere van Benthuyfen, Prefidentvan den Provincialen Hove van Hollant, alle Gecom- mitteerde vande voorfz Hooft-Ingelanden, haer- luyder refpe&ive fvvarigheden ende pretenfien, mette verificatien daer toe dienende, voor belooc- ken Paeflchen des voorfchrevenjaersfouden over leveren, ten fine als inde Ade van Refolutie daer van zijnde: Soo werden van wegen den voor- noemden Burgemeefteren ende Regeerders , be- houdens ende onvermindert haerluyder gherech- tigheyt in gevalle van geen Accort,in conformit� vande Acle van Refolutie van date als vooren, mits dekn over ghelevert de volgende Articulen, endedienvolgende verfocht, datbyhaerE. daer inne naer behooren werde geremedieert. I. Eerftelijck dat het Accoordt inden Jaren vijf- thien-hondert vijftigh ende drie en vijftigh, ghe- maeckt tuilchen de Schouten ende Ambachts- bewaerders van Aelfmeer, Vriefecoop, Leymuy- den, Alckemade, Eflelicke.rwoudcHaferfwoude, ende de Heer van Cruyningen met fijn Onderfa- ten gevoeght, Aerlanderveen , Hoogeveen, Soe� termeer, Wafi�naer, Zuytwijck, Catwijck ende Valckenburgh , ende de Heere van Lingy , als Vader ende Voogt vanden Heere van Waflenaer, met fijn Onderfatenghevoeght, midtfgaders de Burgemeeilers ende Regeerders der Stadt Ley- den, uytten name vande Conventen, ende andere hare Poorteren binnen der voorfz Stede gefeten, hem voor haerintereftghevoeght hebbende, met de voorfz Dorpen ter eenre,ende Dijckgrave ende Hooge Heemraden van Rhijnlandt ter andere zyden, inden wekken parcyen ten wederzyden, hem by den Hove van Hollandt ghewillighlijcken hebben laten condemneren in alle fijn Poin&en, geen uytgefonderc, werde onderhouden, gheach- tervolght ende naer gekomen. II. Dat voorts aen geene faecken ter Vergaderinge vande Hooft-Ingelanden en fullen werden ver- handelt , dan op voorgaende befchry vinge, inne- houdende verhael ende verklaringe van alle de felve faecken in 't lange, met byvoeginge van alle de ftucken daer toe van noode, ten minilen acht dagen te vooren over geichickt,op dat elck eenen aldaer mach komen gedelibereert, fonder eenigh rapport te nemen. Ende dat van alle Refolutien by de felve te nemen door den Secretaris vande Hooge Heemraden daer jegenwoordigh, notule fal worden gehouden ende gemaeckt: ende voor 'tfcheyden vande Vergaderinge openbaerlijck op gelefen, ende indien daer inne opte fwarigheyt by yemandc ghemoveert, eenige veranderinge foude moeten vallen, dat de felve lal werden gedreiTeert by de oudtite Gecommitteerde vande Heeren Staten daer jegenwoordigh zijnde. Ende dat fulcks alle de felve Refolutien fullen werden gere-

-ocr page 680-



		?4� Accborttuffchen d'Heemiraden en deStadt Leyden. 1350
	t


Stadt Leyden, alle Jare beneffens 't overleveren vande Reeckeninge, ten behoeve vande Hooft- Ingelanden , mede fal worden ghelevert dobbelt vande ftaet der nootelijcke wercken, die voorden, acnftaenden Jaere fullen behoeven ghemaeckt te worden, mitfgaders vande ommeflach, die als dan apparentelijcken fal vallen. Dat myne Heeren de Gecommitteerden ghelie- ve by der hant te nemen de Placaten ende Ordon- nantien op 't iluck van 't flachturven, ende daer inne te ftatueren ten meeften dienfte ende prefer- vatie van 't ghemeen Lant, op dat de Veenen niet gheheel en worden verdolven, ende de perceptie vande groote boeten, daer by 't Lant niet en wort ghevordert, mogen ophouden, ten foulagemente vanden Armen Huyfman, ende datfulcx te niete gedaen worde feeckere pretenfe Keure (voor foo veel Rhijnlant aengaeO by de Hooge Heemraden van Rhijnlandt, Delflandt ende Schielandt, den zo Martij 1591 voorleden ghemaeckt: Daer by verboden is geen Landen inne te fteecken, om te flachturven of moeren, 't zy vruchtbaer ofc on- vruchcbaer, op een pene van twee hondert gul- dens , &c. ende de approbatie vanden Hove daer op gevolght, daer van de voorfz van Leyden, op- ten fes en twintichften Martij hebben gheappel- leert, fonder de felve appellatie als noch verheven te hebben, ten refpecte van 't voorghenomen Ac- coort: alfoo de felve Keure niet alleen ilrcckende is tot groot naerdeel vande Landen van Rhijn- landt, ende niet practicabel en is, maeroocktot verminderinge vande Heeren Staten authoriteyt, die op 't verfoeck van Dijckgrave ende Hooge Heemraden felfs door haere Gedeputeerde ken- niilê begonfl hadden te nemen, ende fulcks 't Pla- caet te refumeren, de imperfe&ien daer inne be- vonden, te annoteren, ende ghefamentlijck te ad- viferen by wat wegen ende middelen de mif- bruycken dies aengaende fouden mogen worden verhoedt. � ^�� Dat van gelijckeüte niete ghedaen worde feec- kere Keur by Dijckgrave ende Hooge Heemraden gemaeckt, den eerften Februarij vijfthien-hondert taghtich, daer by verboden is van nieuws binnen den Dijckgraeffchap van Rhijnlandt Kley-landen inne te fteecken, uytgraven ofverdelven, ten zy by haerluyder voorweten ende expres confent, op pene van vijf en twintigh guldens , endede uytgravinge te repareren, ende fulcks den Borge- ren ende Innewoonderen der Stadt Leyden , tot wiens laft de voorfz Keur alleenlijcken is ghe- maeckt, te ghedoogen 't vrye gebruyck van haere Landen, mits gehouden bly vende de felve weder behoorlijcktedoentoe maecken, in conformité van't Placaet vanden feilen Meye vijfthien-hon- dertdrieentfefligh. Dat den Armen van 't Vrouw Lijfbeths Gaft- nuys der Stadt Leyden, uytte Beurfe van Dijck- ^^ra!u.^en ^ooge Heemraden werden vergoet, vande groote fchaden ende Intereften, hen by laft ende bevel van Dijckgrave ende hooge Heemra- oen aengedaen, jegens de beveelen penael vanden Hove van Hollant, mkfgaders de Refolutie vande
			Heeren Staten, in't vervoeren van hare Pot-aerde ter taxatie ende begrootinge van myne Heeren de Gecommitteerden. XI. Dat van ghelijcken te niete gedaen worde feec- kere andere Keur , waer by verboden is, eenige Aerde of andere Materialen te vervoeren van het eene Ambacht in 't ander, ten eynde een yege- lijck daer inne mach gebruycken fijn natuerlijcke vryheyt. XII. Alfoo Dijckgrave ende hooge Heemraden van Rhijnlandt, binnen de mereken van dien niet an- ders Jaerlijcks ghewoon en zijn te fchouwen dan den Rhijn, beginnendeaende Waterboomen, ge- legen aende Hoogewoerts ende Zij I-Poorten der Stadt Leyden,tot Alphen of de Goutfche Sluyfe, tenhoochftentotSwammerdamme toe: de Ma- ren beginnende vande Waterboom voor 't Ma- rengat der voorfz Stede totWarmont, endede Does vanden Rhijn tot Hoogemade toe , ende fulcks maer een mijl ofte twee om der Stadt van Leyden, latende alle Heerwegen ende andere Wateringen, die in grooter menichte in Rhijnlant zijn ghelegen, ter fchouwe van Schout ende Croos-Heemraden vande Dorpen elck inden fy- nen, 't welck komt tot fonderlinge moeyte, ver- driet ende quellagie vande Borgeren ende Inne- woonderen van Leyden,mitfgaders vande Bruyc- kersder Landen ter voorfz Plaetfe-. Onder de welcke eenige zijn, die niet jegenftaende wat neerftigheyt fy oock doen ende doen doen, om haer Ban-werck behoorlijcken te maecken, ende haer werek uytter fchouw te houden, nochtans drie en dertich Jaren aenden anderen bekeurt en- de in boeten geflagen zijn geweeft, andere die om vande Jaerlijckfche quellagie eens ontflagen te zijn, haer Landen gedrongen zijn geweeft te ver- koopen, alfoo men in 't ghemeen onmogelijcken acht de fchouw te mogen ontgaen, als de Boden die de Herck in 't Water flaen , de parthye quade gunfte toe dragen. Soo verfoecken de voorfz van Leyden, de felve fchouwen ghelijck alle andere, mede gebracht te worden aenden Schouten enae Croos-Heemraden refpectivelijcken elck in hun Ban ende bedrijf, tot de oude ghewoonlijcke boe- ten, behouden mijn Heeren de hooge Heemraden haerna-fchouwe. XIII. Dat den Thol of't gabel by Dijckgrave ende Heemraden, federt de vernieuwinge vande Gout- fche Sluyfe aldaer,op geftejt tot lafle vande paffe- rende Wagen ende Peerden af gedaen weide, en- de den felven geinterdiceert zy. gelijcke laften als in haer vermogen niet zijnde, ende fmaeckende regalia, meer te erigeren, nochte oock eenige par- ticuliere of generale Ommeflagen te doen, fonder voorgaende bewilliginge vande Hooft-Ingelan- den ende authorifatie vanden Hove. xi in. Dat de reeckeninge tuffchen Rhijnlandt, Delf- landt ende Schielant, ter faecke vande koften van de generale verhooginge vanden Rhijn-dijck, ge- fchiet inden Jare vijitien-hondert tfeventich voor- leden , mogen werden af ghedaen ende vereffent, op dat fulcks Rhijnlant mach bekomen rembour- Q^qqq ij fement

-ocr page 681-




			Placateru. 5*Boeck.	I352 nu al eenige Jaren was gheweefl:, is met de felve Dijckplechtigen op gherecht een Accoordt, inne- houdende in eff�ctedrie Poinclen, als dat geheel Rhijnlant alle ingebroocken Walen foude helpen dijeken, alle Bolvvercken t'haren lafte fouden ne- men , midtfgaders oock fouden aennemen Spade- fteken Dijeken, metten laft van hun Dijckagie, bly vende het onderhoudt vanden vorderen Dijck tot laft vande voorfz Dijckplechtigen. 't Welck foo de voorfchreve van Leyden verftaen federt de jegenwoordige troublen, namelijck den feven en twintichften Januarij vijfthien-hondert acht-en- feventich, tot geen kleyne fchade van 't ghemeen Landt eeril: is verandert, als zijnde alle de Landen vangheheel Rhijnlandt daer naer Dijckplechtich ghemaeckt, in plaetfe dat voor date van 't voorfz Accoort, geheel Rhijnlandt fonderlingh geen an- der laften en hadden te dragen, dan het onder- houdt van feven Sluyfen op Sparendam, behal- ven de twee Woertfche Sluyfen, midtfgaders van den Dam, daer mede de felve Sluyfen aenden an- deren waren verheelt, wefende maer ontrent tne- gentich Roeden lanck. In voegen dat alleen in- licht nemende op 't Jaer negen ende tachtich, 't gemeen Lant aende verhooginge vanden Dijck heeft uytgeleyt (daer inne 't felve volgende den voorgaenden Accoorde, niet ghehouden en was) over te thien duyfent guldens: in plaetfe vande welcke de Dijckplechtige, tot wiens laft fulcks alleen behoorde te komen, weynich boven de thien hondert guldens vanden felven Jare hebben ghecontribueert. Ende laten hem de voorfchreve van Leyden bedurjeken, dat 't felve een faecke is daer op ernftelijck dient gheJet, ende met eenen dat den Rentmeefter de penningen vande omme- flagen , vry ende fonder moeyten daeromme te doen, ten Comptoire werden gebracht. Behalven dat de Gaerders tot laft van 't gemeen Lant, over al den veertichften penningh trecken, uytgefeyt inde Vryheyt van Haerlem , daer de felve den twintichften penningh ghenieten, alles boven de belooninge vande Rentmeefter. XIX.� Alfoo de voorfchreve Dijckgrave ende hooge Heemraden van Rhijnlandt hen vervordert heb- ben , tot verfcheyden reyfen befchryvinge te doen vande Hooft-Ingelanden, fonder daer over te roepen allen den geenen die 't behoort, end� namentlijcken oock die van Leyden, wefende van de principaelfte Hooft-Ingelanden, ende voor fulcks bekent in feecker Privilegie van Hertoch Aelbert van Beyeren, van date Sinte Lambrechts dach , in 't Jaer ons Heeren duyfent drie hondert fes en tnegentich. Soo ift dat die voorfchreven van Leyden midtsdefen begeeren, dat alle .AcTen in haer voorfz afwefen ghefloten, als nul, negeen ende van onwaerden zijnde, fullen worden ghe- cafl�ert. Dat de voorfz Dijckgrave ende hooge Heem- raden hen niet en fullen onderwinden eenige Ju- rifdidrie, 't zy criminele ofcivile, binnen der Stadt Leyden, noch opte Cingelen enoe vordere vry- heyt van dien, foo die nu ter tijt zijn, of in tyden ende wyl�h fullen werden vermeerdert ende ver- groot, *t zy aengaende Sluyfen, Heulen,Bruggen, Stra-
		ij5i	Placateru. 5*Boeck.

	fement van een ibmme van fes duyfent fes hon-_}dert guldens, die uyt den beurfe van dien zijn ver- fchoten , volgende de reeckeninge particulier die daer van is gedaen. XV. Datter reeckeninge mach worden ghevordert, ende eyndelijcken gedaen, van eenen ommeflach van drie ftuyvers opte morgen, over Rhijnlandt, Delflandtende Schielandt, totmaeckinge vande gr�ote Sluyfe, ghelegen buyten de Dijck-Poorte der Stede vander Goude, die onder andere mede gheleyt is, tot vorderinge vande Waterlooiinge, endeinneghewillicht byden hooge Heemraden van Rhijnlandt, eerfteen ftuyver by Afte vanden laetften Februarij vijfthien-hondert vijf en tfeven- tich, ende de twee ftuyvers by der Afte vanden feilen Junij vijf en ti�ventich. XVI. Dat van ghelijckcn reeckeninge mach worden gevordert ende gedaen,noopende den ommeflach van driegrooten, geheven Anno vijfrien-hondert fes en tfeventich , tot het dicht maecken vande Gout-kade, tot laft vanden Dorpen daer by ghe- preferveert, uytkrachtevan 'tconfent derHee- ren Staten,van date den voorleften Martij vijftien- honderc fes en tfeventich, ende de authorifatie vanden Hove van Hollant daer op ghevolcht, van date den tweeden Aprilis daer aen. XVII. Alfoo tot kenniil� van Burgemeefteren der StadtLeydcn ghekomen is, dat de Heemraedts- Boden vanden Dorpen van Rhijnlandt, immers van eenige van dien, trecken ofontfangen eenige Jaerlijckfche recognitien of Jaer-gelden, fonder te weten uyt wat faecken, ftreckende 't felve tot be- fwaernifle vande Innegelanden, ende confequen- telijck vande Borgeren ende Innewoonderen van Leyden: Verfoccken dat mynen Heeren de Ge- committeerden hem daer om ghelieve te informe- ren, ende dat 't felve af gedaen werde. XVIII. De voorfz van Leyden begeeren in 't vorder bericht te zijn, in wat voegen Dijckgraveende hooge Heemraden gecontradtecrt hebben metten jegenwoordigen Rentmeefter van Rhijnlant, na- melijcken op wat profijten ende emolumenten hy de bedieninge van dien heeft aen gheftaen, zijnde eenfaecke daer merckelijcken op dient ghelet: Want het is fulcksdat de ommeflagen over 't ge- meen Landt, ten tyde van Bruyn Foy tgens, naer hem van Dirck van Broeckhoven, ende daer naer inde eerfte Jaeren van Jan van Broeckhoven zal: alles in haer k\cn RentmeeftersVan Rhijnlandt, nieuwers nae foo groot en zijn geweeft als die je- genwoordelijckweJ vallen , doordien ten felven tyde den gheheelen Dijck van Sparendam af tot Amfterdamme toe, moeit onderhouden worden by den genen die men Dijckplechtigen noemden, als de Inwoonders vande Dorpen van Slooten, Slooterdijck, Ooildorp, den Geer, Houterick, Polahenende Spaerwoude: fonder dat de Ach- terlanden daer toe een fluyver ghehotiden waren te contribueren. Maer inden Jare vijftien-hondert vier ende veertich voorleden 's Woenfdaeghs naer Palmen, ende fulcx naer dat Jan van Broeck- hoven inde bedieninge van het Rentmeefterfchap


/

-ocr page 682-



	!3 5$ Accoort tuflchen α Heemraden en de Stade Leyden. 1354 Stfaten, Platen, den loop van de Rhynen ofte ari* I van Leyden, fo ter faecke vande Goutfche Sluyfe

			metten a�nkleven van dien, als alle andere hier vooren niet aen gheroert, de felve als eygentlijck materie van Reeckeninge aengaende,werdenmits defen gereferveert omme aldaer by debat te wer- den gefeyt ende gedifcufi�ert, achtervolgende de Refolutie vande Hooft-lngelanden, in't Hooft van defeu geroert. ASi'tm ende ProceJJen uytfaecke n,ande CerecL� tigherlen, die den Dijckgrave ende Hooge �eemra- den competeren, uytflaen/te ende ohe�ntenteert heb- hen jegens de Burgermeefleren ende Regeerders der Stede Leyden,
dere Wateren ende Graften, Watergaten met de Hecken of Schot-deuren van dien, Pallifiaden, Water-boomen ofyet anders, alsaldaergeen Ju- rtfdiclie ter Werelt hebbende: maer daer mede ge- heelijcken fullen laten bekomen ende bewerden de Burgemeefters ende Regeerders der voorfz Stede, gelijck de felve in conformit� vande Privi- leeien'hen by den Grave van Hollandt verleent van outs her, ende tot noch toe ghedaen hebben. Des fullen de Burgemeefteren inder tijdt, de ver- forginge doen dat 't gemeen Landt in fijn Water- loofinge naer behooren werde gherijft. Ende in- dien daer inne eenich gebreck mocht worden ge- vonden, fal daer inne voorfien worden door de authoriteyt vande Hooge Overigheyt, ofte van- den Hove van Hollandt. Behoudelijcken noch- tans , dat Burgemeefters ende Regeerders van Leyden te vreden zijn, Dijckgrave ende hooge Heemraden te verkenen territorium binnen der voorfchreve Stede , omme aldaer te mogen exer- ceren Jurifdiftie, foo wel in 'tcrim als civil , in faecken buyten der Stede van Leyden ende de Vryheyt van dien vallende, ende 't Heem-recht concernerende. Welverftaende dat de koften van de Criminele Juftitie, fullen worden gebracht tot Me vande Graeffelijckheyt, ende niet vande Hooft-Ingelanden. XXI. Dat den voornoemden van Leyden ghelevert werde dobbelt van alle Privilegi�n, Brieven ende Munimenten, 't Landt van Rhijnlancin 't gemeen concernerende, mitfgaders van alle de Reiolutien ende Aden vande Hooft-Ingelanden, behoorlick in een Boeck gheregiftreert, omme ten behoeve van hem felven, ende van andere Hooft-Ingelan- den bewaert te worden. Ende dit al ten eynde de voorfz van Leyden ende d'andere Hooft-Ingelan- den.behoorlijck vande gerechtigheden van't Lant onderrecht, ende niet meer gheoorfaeckt en wor- den omme in prejuditie van .dien, eenige foo fcha- dige Refolutien aen t§ nemen. XXII. Dat de voorfz Dijckgrave ende hooge Heem- raden overleveren in handen van Burgemeefteren een dobbelt van alle de Keuren ende Ordonnan- tien, mitfgaders Coftumen ende ghewoonten, die fy verftaen onderhouden te worden. XXIII. Ten laetften, dat omme te verhoeden alle vor- dere mifverftanden ende oneenigheden, die in toekomende tyden, foo tuffchen Dijckgrave ende hooge Heemraden,ende de Stadt van Leyden, als alle andere Innegelanden fouden mogen ontftaen, by mijn E. Heeren de Gecommitteerden geconci- pieert werde feeckere generale Inftru&ie, waer naer de voorfchreven Dijckgrave ende hooge Heemraden in 't ftuck van hare Officie, hen fullen nebben te ghedragen, om de felve eerftmetde voorfz Hooft-Innegelanden, ende daer naer met- ten Dijckgrave ende hooge Heemraden ghecom- mumceert zijnde, eyndelijck by den Heeren Sta- ten te werden gedecreteertende gearrefteert. XXIIII. Ende belangende- de vordere fwarigheden van de Burgemeefteren ende Regeerders der Stede

		Nden eerften,dat Dijckgrave ende hooge Heem raden van Rhijnlant, recht hebben _ omme binnen de Stadt Leyden, endede vryheyt van dien, alderhandeActen van Jurif- di&ie te exerceren in faecke het Heemraetfchap van Rhijnlant, met dat daer aen kleeft, concerne- rende, ende dat foo wel over de Poorters ende Innewoonders der Stede van Leyden , als over d'ander Ingefetenen van Rhijnlant, foo verre het Heemraetichap ftreckende is. II. Item, van te hebben ende te houden haerluy- der gefwooren Boden van Rhijnlandt, die in faec- ken als boven, foo binnen als buyten Leyden ende de vryheyt van dien, alderhande Wetten, bevee- len, Publicatien ende infinuatien,citatien ende ex- ploidren doen, foo ten verfoecke van Dijckgraef ende Heemraden van Rhijnlant, als van partyen. III. Item, dat de voorfz Burgemeefters van Leyden fchuldich ende gehouden zijn, d'apprehenfie van Jan Maes Heemraets-Bode, kofteloos ende fcha- deloos af te doen , al volgende feecker arbitrale uytfpraecke ghedaen in materie van complainfte, by Meefters Arnolt Nicolai Prefident, Dirckvan Nieuburgh ende Johan van Banchem, Raeden in den Hoogen Rade, ende Hieronymus van Borre, ende Dirck van Leeuwen,Raden inden voorfchre- ven Hove van Hollandt, in date der naeftleften Decembris, Anno vijfthien-hondert negen ende tachtigh. IIII. Ende dat die van Leyden ghehouden zijn te be- talen de kofte vande felve apprehenfie, ter fomme van feilhien Carolus guldens twee ftuyvers. Item, noch alfulcke thien gelijcke guldens vier ftuy vers, als den voorfz Jan Maes toe ghevoecht zijn voor de vacatie van feventhien dagen, tot twaelf ftuy- vers 's daechs, dat hy inde voorfz ghevanckenifle by die van Leyden ghehouden is gheweeft. Ende noch drie dach-gelden tot vierentwintich ftuy- vers 's daechs, van dat de felve Jan Maes hem fel- ven inden Hage heeft moeten fifteren voor den voorfz Arbiters, ten dage vande pronunciatie van de voorfz uytfpraecke, onvermindert den felven Jan Maes fijn vordere aclie. V. Dat voorts die van Leyden vande felve uyt- fpraecke, qualijcken ende t'onrecht gekomen zijn in reductie voor den voorfz Hove van Hollandt, Qqqq iij na-

-ocr page 683-



	Placaten. f»Boeck. 5.Tit, 17.Deel.
	Placaten. f»Boeck. 5.Tit, 17.Deel.
U55 nademael in 't compromis tuflchen defe parthyen gemaeckt, exprefl�lijck geconditioneert was, dat de voorfz faecke van complainfte by de voorfz Arbiters by arreft ghetermineert foude worden, fulcks als naer Rechten, fonder datdaertegens yemant vande voorfz parthyen, in eeniger manie- ren in Rechte ofte anders, ghehoort foude mogen worden. VI. Dat voorts Dijckgrave ende hooge Heemraden van Rhijnlandt, onder andere mede competeert kennhTe ende Jurifdi&ie op ende over de Cingel buyten Leyden, ilreckende vande Hoogewoert- fche Poorte af totte Witte-Poorte toe, als wefen- de den Rhijndijck, midtfgaders oock over de Naeckte of Neck-fluys, Kolck ende het Verlaet van dien, leggendeinden voorfz Rhijndijck, buy- ten de Koe-poorte der Stadt Leyden : Ende daer op alfulcke Keuren ende Ordonnantien mogen maecken, als henluyden goet dunckt tot oorbaer van't gemeen Lantvan Rhijnlant, volgende haer- Juyder Eedt, Hantveften ende Privilegi�n, fonder dat de felve Cingel by yemanden eenichfins mach werden deur-gefleecken ofte gekrenckt, fonder voorgaende kenniiTe ende confent van Dijckgra- ve ende Heemraden voorfz. VII. Dat voorts die van Leyden ghehouden zijn de Keuren, by den voorfz Dijckgraef ende hooge Heemraden opte voorfz Neck-fluys ende andere Sluyfen inden voorfz Rhijndijck ghelegen, ghe- maeckt, van dat hem niemant en lal vervorderen, eenige Wacht-deuren leggende inde Sluyfe ofte Sluyfgens opten hoogen ofte lage zyde vanden Rhijn, open te binden of op te itempelen, op de boete van thien ponden, te obedieren ende t'ach- tervolgen, fonder daer tegens te mogen doen ofte doen doen, directelick ofte indireitelick. VIII. Dat daeromme die van Leyden hem qualijck ende tOnrecht vervordert hebben, niet jegen- ilaende dat de voorfz hooge Heemraden eerit door den voorfz Dijckgrave, ende daer naer door hare Boden hadden doen fluyten de voorfz Ncck- fluys.de felve wederom feytelick te doen openen, opftempelen ende open houden, fooby dage als by nacht: Belettende alfoo de voorfz Heemraden d'exercitie van haerluyder voorfz Jurifdiclie ende executie van haerluyder Keuren ende Ordonnan- tien , contrarie de voorfz uy tfpraecke die by Ap- poinitementevanden Hove van Hollandt, inde inftantie van Reductie gheordonneert is by provi- fie geexecuteert te worden, ende dat mitfdien die van Leyden wel ende te recht, van wegen de voorfz hooge Heemraden ghegyfelt zijn, ioo wel om de voorfz uytfpraecke ten reguarde vande voorfz Jan Maes te voldoen, als oock om de voorfz feytelijcke turbatien metten gevolge ende acnkleven van dien, af te doen ende te repareren. IX. Dat mede die van Leyden fchuldigh zijn, te obedieren ende achtervolgen feeckere Keure by Dijckgrave ende hooge Heemraden voorfz ghe- maeckt op den vierden Aprilis vijfthien-hondert een en dertich, ende gerenoveert in Oftobri An- no vijfthien-hondert acht en tachtich, daer by on-
		der anderen de Stadt van Leyden te lafle geleyt is geweeiT, de Cingel buyten de felve Stede, vande Raem-muyr af totte voorfz Neck-fluys te onder- houden , ghefpeckt met Sant, fulcks dat men tot alle tyde vanden Jare, geriefTelijck daer over fou- de mogen gaen: Ende dat de felve Keure behoort te worden gheapprobeert, ende die van Leyden verklaert daer van 't onrecht geappelleert te heb- ben , als hebbende de voorfz Keure van Jaere te Jaere, t'federtden Jare een endertigh, voldaen ende achtervolght. X. Item, dat die van Leyden gehouden zijn te obe- dieren feeckere Keure , ghemaeckt by de voorfz Dijckgrave ende hooge Heemraden, opten een en twintichfren Junij acht en tfeventich, die oock altijt in obfervantie is geweeft fonder eenige con- traventie: inhoudende de voorfz Keure onder an- deren , dat niemandthem fal vervorderen eenige Kley-Aerde, Speten-Aerde, Bent-foden, Slach- foden, Ruychte, (lievere ende diergelijcke mate- rie , te vervoeren uyt d'een Ambacht inden ande- ren, ofte de felve te employeren anders dan in vol- linge ende toemaeckinge vande uytgedolven Lan- den ende Veenen, daer de felve, ende andere ma- terie uyt gehaelt wort,op de boete ende verbeurte inde voorfz Keure begrepen: Ende dat die van Leyden met quade faecke tegens d'executie vande felve Keure gedaen, by den Dijckgraef van Rhijn- lant hen hebben geoppofeert,ende gelicht vanden voorfz Hove Mandement Penael. XI. Dat mede die van Leyden ghehouden zijn te achtervolgen, gelijck fyluyden eenige Jaren ghe- duyrende, goet gevonden ende gheaehtervolcht hebben, die Keure vanden voorfz Dijckgrave en- de hooge Heemraden van Rhijnlandt, in date den eerften Februari) Anno vijfthien-hondert ende tachtich, daer by verboden wort, dat niemant wie hy zy, eenige Kleylanden binnen den Dijckgraef- fchappe van Rhijnlandt fal mogen van nieuws in- ileecken , uytgraven nocht^verdelven, ten zy by voorweten ende exprefle confent vande voorin hooge Heemraden , op pene van vijf en twintich ponden, ende dat deBurgermeeiteren van Ley- den, interveni�rende voor de Gafthuys-meefters van Sin te Elifabeths Gafthuysaldaer, vande k\\c Keure fonder gherief geappelleert hebben aenden Hove van Hollant. XII. Dat die van Leyden qualijck ende fonder rede- nen ghepoocht hebben, te willen interveni�ren voor een Jan van Hout, die by de voorfz Dijck- grave ende hooge Heemraden, voor den Hove van Hollandt ghedachvaert is by Mandement Pe- nael, ende van injurien , uyt faecke dat hy hem vervordert heeft gehadt, op de eere, oi�kien ende adminiftratien vande voorfz hooge Heemraden, noopende de befteedinge van feeckere VVercken, t'inquireren, ende daer op eenige Getuygen te hooren , foo binnen der Goude als elders. Maer in gevalle fyluyden verftaen, by Dijckgrave ende hooge Heemraden van Rhijnlant inde befteedingh vande Gout-fluys, binnen Alphen yet anders ge- handelt te wefen dan naer behooren, dat fyluyden ghehouden fullen wefen, haerluyder aclie voor den

-ocr page 684-



		\-f;."'"i< χ

	j357 Accoorttuffchen d'Heemraden en de Stadt Leyden. 1358

den Hore van Hollandt te inftitueren binnen den tijdt van fes weecken, ofte by gcbreecke van dien, dat henluyden gheimponeert fal worden een eeu- wieh fwveen ende filentium. wig /5 _XHI Dat den Dijckgrave van Rhijnlandt, Jonckheer Peetw vander Does, met goede faecke gecaufeert heeft Lambert Hobbenfz, Portier vande Koe- Poorte tot Levden, ende Allert VVillemfz Schry- ver van 't Vlietgat, uyt faecke dat de voorfchreve Lambrecht, contrarie de Keuren van Heemraden van Rhijnlant, ende 't verbodt aen hem ghedaen, de Sluyfen leggende buyten het Vlietgat inde Cingel, op den acht - en - twintighften Februarij ende veertienden Martij,al anno vijftien-hondert ende tnegentich, hadde ongeflotenghelaten, niet jegenilaende dat de Wint Noort-ooft was waey- ende ende lange gewaeyt hadde. Item,uyt faecke dat hy de Deure vaaden Neckfluys hadde op ghe- bonden met Touwen, al contrarie de Keure van Rhijnlandt. Ende dat de Judicature vande felve faecken de hooge Heemraden is competerende, ende niet die van Leyden, ende dat claeromme qualijcken by de voorfz Gedaeghdens geconclu- deert is tot renvoy. XIIII. Dat voorts die van Leyden fchuldich zijn hen felven te voegen ende te dragen, nae de ghemeenc Refolutie die by den Hooft-lngelanden genomen wort, in faecken het gemeene Lant van Rhijnlant aengaende. XV. Dat mede d'Ingefetenen ende Borgers van Leyden gehouden zijn.haer te reguleren naer alle de Keuren ende Ordonnantien, foo die aireede by den Dijckgrave ende hooge Heemraden van Rhijnlandt, volgende haerluyder Privilegi�n ghe- maeckt zijn, als die in toekomende tyden ghe- maecktfullen worden,in faecken 't voorfz Heem- raetfchap van Rhijnlant aengaende, fonder dat de Burgemeefters der felver Stede, uyten name van de felve hare Borgers ende Ingefetenen, by eenige extraordinarife wegen dejurifdidtieended'autho- riteyt vande hooge Heemraden, veel min d'ordi- naris treyn van Juftitie , contrarie de Rechten, Unien ende Verbonden vanden Lande,fullen ver- hinderen, ofre eenige Particulieren tot defobeif- fance vande Heemraden ende hare Keuren ver- wecken, ofte tegensdejurifdi&ieende authori- teyt der felver te hanthouden, als voor date van defen wel is ghefchiet, tot verkleyninge vander voorfz Heemraden Jurifdi&ie. Ende dat alle 't felve opten fevenften, achtften, negenden ende tienden Mey left geleden, by den voorfz Gecommitteerden mette Verificatien daer toe dienende, gevifiteert, ende daer van fommier rccueil gemaeckt zijnde, opten twintighilen Mey daer aen volgende, op 't Hoff inden Hage waren gnecompareert, Jonckheer Pieter vander Does Dijckgrave, Jonckheer Gerard van Poelgeeft, Heeretot Hooge Made, &c. M^r-Pauwels Buys, gieter deKies,Nicolaes Ruygh-haver, Schout tot Haer em , Jonckheeren Aelbrecht Heere van Raephor�:, ende Amelis vander Bouckhorft, hoo- ge Heemraden van Rhijnlandt, de voorfz Heere
			Prefident, Banchem, Leeuwen ende Jacob de Jon- ge, inderqnalit�alsvoore», Roelof Adriaenfz van wegen Maximiliaen Heere van Cruyningen, Haferfwoude , &c. Jonckheer Jacob Heere van Wijngaerden, Ruyghbroeck, &c. Jonckheer Yf- brant van Merode , Heere tot Zoeterwoude, Scompwijck, &c. Jonckheer Jan vander Does, Heere tot Noortwijck,»ende Jonckheer Johan van Mateneff�, vanLifi�, Nicolaes Pieter Oom Pieterfz Burgemeeir�r, Jan Janfz van Baerfdorp, ende Meefter Franck Duyck, Schepenen , Mee- fters Pouwels Vos ende Rombout van Hooger- beets, Penfionarifen, ende Jan van Hout, Secre- taris der Stadt Leyden , Adriaen van Berckenro- de, Burgemeefter der Stadt Haerlem , mitfgaders Heer Thyman van Wou, Commandeur van Sint Jans-heerentot Haerlem, alle Hooft-lngelanden van Rhijnlant,vergadert omme te hoorende reec- keninge van Foy van Broeckhoven, Rentmeefler van Rhijnlant, vanfyne adminiftratie vanden Jare vijfthien-hondert tnegentigh. Ende dat onder alle de Comparanten was goet ghevonden, dat voor ende al eer inde voorfz reeckeninge te treden, Hooft-lngelanden onderfoeck fouden doen, of men de voorfz parthyen, noopende haere voorfz difT�renten, foude konnen accorderen. Soo had- den Hooft-lngelanden ghehoort het rapport van haerevoorfchrevenGecommitteerde, de faecke �y der hant nemende, ten voorfz ende navolgen- den dagen tot den negen en twintigften Mey toe, de voorfz Articulen, 't eene voor ende 't ander naer gerefumeert, de partyen foo by monde als by gefchrifte,daer op in 't lange gehoort, henluyden diverfche middelen van Accoort voor gheflagen. Ende foo fy naer veel altercatien niet en waren te brengen tot eenighey t, dat fy oock mede niet en konden verftaen tot eyndelijcke fubmiifie aende Hooft-lngelanden: maer dat die van Leyden fu- ftineerden, dat Hooft-lngelanden aen de Heeren Staten fouden willen doen rapport van haere we- dervaren, omme by de felve mette overhant op alles ghedifponeert te worden, ende dat daer re- gens Dijckgrave ende Heemraden fuflineerden, dat men hem behoorde te renvoyeren aende Ju- ftitie, daer hare diiFerenten meeft al litigieus, ende eenige van dien al in ftate van wyfen waren: t& vreden zijnde aldaer fummarie te procederen, en- de pro ui de jure alles te fubmitteren aen fulcke Heeren uytten Hoogen ende Provincialen Rade, als de Hooft-lngelanden daer toe fouden verkie- fen. Protefterende voorts ten weder-zyden van elcks te willen blyven byharegerechtigheyt, en- de dat het by hem nieten hadde gheftaen, dat de faecken nieten waren geaccordeert geweeft, alles naerder blijckendeby verfcheyden middelen van Accoort, Apoftillen ende Proteften daer van by gefchrifte gefrejt,ende onderden Hooft-lngelan- den beruilende . fulcks dat den Hooft-lngelan- den geen middel hebbende, omme yet vrucht baers meer in der faecken te doen, raetfaem ghe- vonden hebben , dewyle fy by den andeeen zijn, ende henluyden op alles de memorie verfcn is, by ghefchrifte te fielten de middelen daer op fy een- drachtelijck, ende met ghelijckformige Aavyi�n veriraen, dat tenminiten qtietfe van 't ghemeen Landt, ende van een yegelijcks gherechtighey t, ende

-ocr page 685-



			'



	*Placaten. f Boeck**	»J<fc vinden daer toe eenige van noode te wefen: ende dat het felve fulcks ghedaen zijnde, by nieman'dt rapport fal mogen worden ghenomen, ten ware hetmeerendeel vande Hooft-Ingelanden verbon- den de gewichtigheyt vande faecke rapport, ofte langer deliberatie te vereyffchen, ofte dat op ec- nigeby vallende faecken, h�e wel inde beichry- vingeniet geroert, alle de Hooft Ingelanden ghe_ famentlijck goet vonden , omme koftcn van nieu- we vergaderinge te eviteren , daer inne mede te adviferen endebefluyten. Maer dat in faecken daer op de befchry vinge fulcks als vooren gedaen is, altijts het minfte getal hem fal hebben te regu- leren nae de meefte flemmen, als oock mede d'ab- fenten befchreven zijnde, verftaen fullen worden hem mette meefte ftemmen te conformeren. Ju fulcken verftande nochtans, dat de Refolutien al- foo genomen by provifie, effeft forterende, het den overgeftemden vry fal ftaen daer van te pro- voceren aenden Hove vanHollandt, of elders, fulcks ende indien fy dat te rade vinden. Ende dat voor 't fcheyden vande Vergaderinge, de Secre- taris vande hooge Heemraden van alle Refolutien notule fal houden , dei�lve openbaerlijck ople- fen , ende is 't noot, naer 't feggen van 't meeren- deel redrefferen. Ende dat eyndelijck alle Refo- lutien fullen worden geregiftreert ende gheteyc- kent by den Secretaris van't Heemraetfchap,ende den Secretaris van Leyden ofHaerlem , daerde Vergaderinge fal mogen vallen, ofte by akfenu'e ofte onwilligheyt van eenich der felver Secretari- fen, by een of twee vande Hooft-Ingelanden daer toe by 't meerendeel te committeren. III. Item, dat men het derde Poinft foude concipi�- ren aldus: Dat de Vierfchare van Dijckgrave ende hooge Heemraden, naer voorgaende uytroepin- ire by een vande Heemraets-Boden te doen, ghe- �ouden fal worden in 't openbaer met open Deu- ren , fulcks dat yege�jck daer toe fal mogen heb- ben acces (als Heemraden verklaert hebben by haere weten noy t yemant belet te zijn) ende dat den Secretaris alle coaclufien, verfoecken, ende andere diergelijcke ijubftantiale termynen, fal ge- houden welen aen te teyekenen, ende parthyen tot hare redelijcke koften, Extract daer uyt te ge- ven : fonder dat hy ghehouden fal wefen der par- tyen middelen ofte allegatien te annoteren. Ende dat voorts Dijckgrave ende hooge Heemraden in 't beleyt vande rechtvorderinge, hem fullen dra- gen als fy tot noch toe gedaen hebben. ΗII. Item, dat men 't vierde Poincl foude coucheren aldus : Dat voortaen de Croos-Heemraden in geene fchouw-boeten fullen participeren, maer elcks.op ekke fchouw - dach voor haer dach-gelt genieten twaelf ftuyvers, tot lafte vande Morgen- talen vanden Ambachte, ende dat de Schout voor de eerfte boeten fal hebben thien ftuyvers, voor de tweede twintich, ende voor de derde veertien ftuyvers. Van alle wekke boeten hy de helfte fal brengen tot profijte van 't Ambacht, ende voot fijn moeyte ende emolumenten genieten d'ander helfte. V. In plaetfe van 't vijfde Poinft is redelijck be- vonden
t^59 ende omme de menighvuldige koilen van Procef- fen te eviteren, parthyen fouden mogen ende be- hooren te vereenigen, fonder datfy nochtans hier by yemandeeenich recht willen benemen ofghe- ven: maer wel mogende lyden dat fy 't felve ten weder-zyden fullen mogen vervolgen, daer ende alioo fy te rade werden fullen. l�. Ende komende fulcks tot het voorfchreven eerile Poindt, by die van Leyden in hare doleantie geproponeert, ioiiden denHooft-Ingelandenbe- duncken, dat men omme partyen te vereenigen, 't felve Articule foude mogen modereren in defer manieren: Als dat men van nu voortaen fal onder- houden het Accoort inden Jaren vijftien-hondert vijftigh ende drie en vijftien gemaeckt, in alle fy- nePoin&en, uytgefeyt de naervolgendedieby bewillinge van^partyen zijn, ende werden veran- dert, alsnamenthijck, noopende de beroepinge vande Perfoonen die men voorHooft-Ingelanden fal befchryven: waer inne gevolght fal worden de Ordonnantie vande Heeren Staten van date den dertighften Januarij vijfthien-hondert een en tne- gentich. Item, de verhooginge vande dach-gel- den, die tot rneermale by conient vande Hoofc- Ingelanden, ende oock van die van Leyden zijn vermeerdert. Item, van 't onderhoudt van twee Advocaten: Behoudelijck nochtans, dat roeren- de 'taennemen vande Proceffen, Dijckgrave endt Heemnaden in Rechte betrocken zijnde, de faec- ken fullen mogen defenderen, midts ternaefter vergaderinge vande Hooft - Ingelanden daer van doende rapport, met henkiyden delibererende wat men daer inne voorts fal behooren te doen, ende henkiyden gedragende tot der felver Refo- lut'ie: Maer dat in faecken daer inne Dijckgrave ende hooge Heemraden Eyffchers ofte Aenleg- gers fullen wefen, geen Proceflen begonft fullen worden fonder voorgaende communicatie ende confent vande Hooft - Ingelanden , ten ware de ghelegentheyt vande faecken ftilcke acceleratie vereyf^hte, dat men fonder merckelijcke prejudi- tiede Hooft-Ingelanden niet in tijdts en mogen befchryven: in wekken gevalle Dijckgrave ende hooge Heemraden, met advijs vande Hooft-Inge- landen die inden Hage fullen bevonden worden, fullen mogen doen ten meeften oorbaer vanden Lande: mits ter naefter vergaderinge mede doen- de rapport, ende hen gedragende als vooren. Dat mede de boeten vanden Dijckgrave die by't voor- fchreven Accoort begroot zijn, voor d'eerfte fchouwe op thien ftuyvers, ende voor de tweede op twintich ftuyvers, voortaen fullen wefen voor d'eerfte vijfthien, ende voor de tweede reyfe der- tien ftuyvers. II. Item, dat men het tweede Poindt by die van Leyden geproponeert, foude behooren te drefl�- ren in defer manieren : Dat voortaen geen faecken ter vergaderinge vande Hooft-Ingelanden en ful- len worden verhandelt, dan op voorgaende be- fchryvinge acht dagen te vooren over ghefchickt (ten ware d'acceleratie vande faecke kortertijdt vereyfehte) innehoudende verhael vande faecken daer op men fal hebben te delibereren,met by voe- ginge vande munimenten» indien Heemraden be-

-ocr page 686-



	13 61 Accoort tuffchen d'Heemraden en de Stadt Leyden. ι 3 6t

vonden re ftellen: Dat Dijckgrave ende hooge Heemraden vfcn nu voortaen doende beftedingen van eenige Wercken, redelijcke rantcoenen als na ouder gbewoonte, fullen mogen doen op ftellen, mits dat de felve fullen werden begroot ende ghe- fteltinde openbare Voorwaerden, ende dat daer _van inde reeckeninge mentie fal werden gemaed:, 't zy by memorie of verhael, met annotatie tot wiens behoeve de felve zijn verftreckt. VI. Op 't feite Poincl daer die van Leyden verfoec- ken, ordre gheftelt te werden opte exorbitante reys-koften ende dach-gelden, naer dien Heem- raden daer op ghehoort, verklaert hadden dat fy noyt eenige dobbele ofte gevouwen dach-gelden hadden genomen, of noch van meeninge waren te nemen, te vreden zijnde, indien contrarie bevon- den worde, 't gemeene Lant daer van behoorlijc- keii te rembourfereii: Ende dat daer omme 't felve met groot ongelijck alhier was gheproponeert, hebben Hooft-Ingelanden die van Leyden hier op ghehoort, verilaen dat men mette voorfz verfcla- ringe van Heemraden, behoort contentement te nemen. VII. Item, 't fevenfte Poincl: dunckt Hooft-Ingelan- den , dat men foude ftellen: Dat by Dijckgrave ende hooge Heemraden, ten minften acht dagen voor het doen van des gemeen Lants Reeckenin- ge,foo wel aen die van Leyden als anderen Hooft- lngelanden, naer de oude maniere van doen, ghe- levert ende over ghefonden fal vyorden, ftaet van de Wercken die voordat aenftaende Jaer fullen behoeven ghemaecktte worden, met verklaringe hoe veel de felve by raminge fullen koften. VIII. Item, dat men 't achtfte Poincl: foude mogen concipi�ren, dat het Placaet van Slachturven,ioo dat inden Jare drie ende feftich ghemaeckt is, ftri- clelijck fal werden gheobferveert ende gheexecu- teert, ende dat de Keure vanden twintichften Martij Anno vijfthien-honderteen en tnegentich, met d'appellatie daer op gevolcht, by conniventie v.in Dijckgrave ende nooge Heemraden van Rhijnlandt, ghefurcheert fal blyven voor een tijdt van fes Maenden eerftkomende: mits dat midde-* lertijdt die van Leyden by den Heeren Staten ful- len mogen aenhouden, dat het redres van 't voor- fchreven Placaet zijn voortganck fal hebben, ende dat het concept van 't felve redres voor ende al eer d«at gearrefteert fai werden, den Heemraden ende Hooft -Ingelanden ghecommuniceert fal worden, omme haerluyder advijs daer op te mo- gen feggen. Ende lbo verre binnen den tijdt van les Maenden't felve redres gheen voortganck en heeft, dat als dan de voorfz Keure effecl fal forte- ^Ten, tot dat anders van wegen de Hooge Overig- heyt fal worden geordonneert. ι ^IX ^Jtem, dat men 't negenfte PoincT:,ende de Keure aWaer gheroert, op 't believen vanden Hove, ofte vande Hooge Overigheyt foude mogen redreife- rentin defef manieren�. Dat niemant eenige Landen en lal mogen uy tdelven, fonder voorweten ende aenfeggen aen Dijckgrave ende hooge Heemra- aen te doen, met verklaringe vandeplaetfe daer 't
		Landt ghelegen is, vande omleggende belenden, ende wie 't felve ghebruyekt, ten eyndedefeJve mogen opficht hebben opte toemaeckinge van dien, volgende de Placaten inden Jare drie ende feftich, ende daer te vooren gemaeckt, defen niet conrrarierende. Dat oock Dijckgrave den geenen die hare gedolven Landen niet behoorlijck en ful- len hebben toe gemaeckt, gehouden fal wefen da- telijck te cauferen, ende ftriclelijck t'executeren, volgende de voorgeroerde Placaten. Ende dat in alle ghevalle niemandt eenige Landen fal mogen ontgronden , leggende binnen twintich Roeden van binnen den hoogen Rhijndijck: Dat men mede fal mogen aenhouden by den Heeren Sta- ten,datter geinterdiceert werde geen Backfteenen uyt Hollandt te vervoeren. Ende dit alles fonder prejuditie van yemant recht hebbende van Tbien'� den,ofte anders pretenderende by de Steen-ovens ende ontgrondinge befchadicht te Wefen, die hen rechtende aclie fullen mogen vervolgen, daer en- de alfoo fy te rade vinden fullen. ' x; Op 't thiende Poincl roerende vande intereften by 't Gafthuys geleden, is by den Hooft-Ingelan- den verftaen, dat in gevalle van Accoort, foo wel 't Proces in 't felve Articule geroert, als alle ande- re af fullen wefen, metcompenfatie van koften. XI. Noopende het elffte Poincl, hebben Hooft- Ingelanden goet gevonden, dat men de Keure al- daer gheroert, foude mogen modereren in defer manieren -. Dat men voortaen geen Miil� of Aer- de, hoe die zy, uyt Rhijnlandt fal mogen voeren, doch foo dat Sant ofte Pot-aerde, bequaem om Potten te backen, daer inne niet en fal werden begrepen,mits dat men noopende d'ontgrondinge vande Pot-aerde, hem fal hebben te reguleren, fulcks als hier vooren Artijckel negen, opte ont- grondinge vande Kley-aerde gefey t is. XII. Op 'ttwaelffte Poincl, roerende de fc'ho�we in den Rhijn , Maren ende Does, hebben Hooft- Ingebnden verftaen, dat Dijckgrave ende hooge Heemraden de fchouvve vande klvc wateringe behooren te behouden. XIII. Op't derthienfte Poincl gehoort de verklaringe van Dijckgrave ende hooge Heemraden , dat iy noyt eenige Thol ofgabelleopte GoutfcheSIuys tot Alphen hadden gheftelt: maer foo die vander Goudedaer opfeecker Brugh-gelt hadden gefet, dat fy de penningen daer van gekomen, hadden doen brengen in reeck�ninge, tot profijt van het ghemeen Landt, ende daer nae 't felve Brugh-gelt doen ceiferen, ghelijck dat als noch ceiTerende is. Dat fy mede noyt eenige particuliere of generale ommeilagen hadden gemaeckt, fonder bewillinge vande Hooft - Ingelanden, ende authorifatie van den Hove �. maer dat de verklaringe de welcke die van Leyden objicieren by henluyden ghedaen te zijn, tuffchen de Gelanden langhs den Rhijndijck vander Waddingh, rotte Does-laen toe, ghefchiet is by forme van uytfpraecke, omme'parthyen op haere differenten te fcheyden, fonder daer mede te hebben willen ufurperen d'authoriteyt van ommeilagen te maecken, ofte prejudiceren d'Ey- R r r r genaers

-ocr page 687-




	Placatea-/. 5*Boeck	U64 XIX. Op'tnegenthiende Poindt, roerende de hb fchry vinge gedaen die van Leyden ongeroepen, is verftaen dat die van Leyden ongeprejudiceert fu], len bly ven, door 't concept hier vooren gemaeckt op 't eerfte Poindt, ende dat men voortaen geen vergaderinge van Hooft-Ingelanden fal houden fonder alle de felve Hooft-Ingelanden, met ex- preifie van faecken te befchry ven, op pene van nullit�, indien in toekomenden tyden anders ge- daen worde. Welverftaende indien ter vergade- ringe vande Hooft-Ingelanden getradteert uillen worden, eenige Poindten yemandt vanden felven Hooft-Ingelanden in 't particulier aengaende, en- de daer inne fy verftaen foude mogen worden parthye te wefen,dat de felve befchreven ende ge- hoort zijnde, gehouden fullen wefen uyt te ftaen, dewyle Hooft-Ingelanden fullen refolveren. XX. Op 't twintichft� Poindt, roerende de Jurifdi- dtie over de Stadt Leyden,Cingelen ende vryheyt van dien, naer veel fwarigheden dies aengaende gemoveert, is omme 't kleynfte intereft van 't ghe- meene Landt, ende te fchouwen feer veel groote k�ften, maer tot vrede te geraecken, verftaen, dat expedi�nt ende oorbaer voor't Lant foude wefen, 't felve Articule te coucheren aldus: Dat Dijck- grave ende hooge Heemraden fullen abftineren van eenige Jurifdidtie te exerceren binnen de itadt Leyden, op de Cingelen ende vorder vryheyt van dien, foo die nu ter tijdt zijn, of in toekomenden tyden fullen mogen worden vergroot,'t zy aende Sluyfen, Heulen, Bruggen, Straten, Platen, den loop vande Rhijnen ofte andere Wateren ende Grachten, Water-gaten mette Hecken of Schot- deuren van dien, Pallifaden, Water-boomenende alles anders binnen der voorfz Stadts-grachten, Cingelen ende Cingel-grachten van dien leggen- de: maer daer mede fullen laten bewerden de Bur- germeefters ende Regeerders vande Stadt. Doch ioo dat die vande Stadt het gemeene Landt in fijn Waterloofinge niet en fullen ontrieven, noch tot fchade vande Ingelanden, de Cingelen door del- ven , ofte de Naeckte Sluys ende 't Verlaet van dien, beyde gelijck, tot fchade vande Ingelanden open fetten. Dat mede die vande Stadt de voorfz Cingelenaltijdtfullen onderhouden, foo hooch dick ende fwaer, als den Rhijndijck boven ende beneden de Stadt wefen fal. Ende dat foo verre die vande Stadt in eenich der voorlz Poindten ge- breeckich vielen, fyluyden daer toe naer voor- gaende interpellatie , opte aenklachte vanden Dijckgrave ofte andere geinterefl�erde, ghecom- pelleert fullen mogen worden by authoriteyt van denHovevanHollandt, vanden Hoogen Raede, of vande Hooge O verigheyt, daer aende Dijck- grave of gheinterefl�erde expedienfte vinden fal hem te addrefleren. Dat voorts Dijckgrave ende hooge Heemraden binnen der voorfz Stede, ful- len mogen exerceren Jurifdidtie in faecken buyten der Stede van Leyden, ende de Vryheyt van dien vallende, ende 't Heemrecht concernerende over eenyegelijck, niemantuytgefondert, fulcks fy van oudts ghedaen hebben. Dat nochtans geen koften van Criminele executien,ghebrachtfullen worden tot lafte Yan 't gemeen Landt: fulex oock mede

genaers die vry. gek hadden bedongen , hebben Hooft-Ingelanden verftaen, dat Heemraden met- te felve verklaringe behooren te volftaen, ende dat men opte reeckeninge fal hebben te letten,op- ten ontfanck die van 't voorfz Brugh-gelt gheko- menfoudezijn. XIIII. Op 't veerthiende Poindt, roerende de fes duy- fentfes hondert ponden, gheemployeert tot ver- hooginge van den Rhijndijck* hebben Hooft- Ingelanden verftaen , dat men voor ende aleer daer op te refolveren, fal moeten doorfien de Re- keninge, daer uyt getrocken zijn d'Extradten by die van Leyden over geley t* XV. Op 't vijfthiende Poindt, roerende de pennin- gen geemployeert totte groote Sluys buyten der Goude, wort verftaen , dat men dies aengaende hem fal moeten informeren metten Ontfanger Kegelingh, die ghefeyt wordt d'adminiftratie van dien gehadt te hebben. XVI. Op 't feftiende Poindt, roerende de dichtmaee- kinge vande Goucade, g�hoort Foy van Broeck- hoven, Rentmeefter van Rhijnlandt, bekennende dat Jan van Broeckhoven fijn zal: Vader daer van eenige ontfangh heeft gehadt, ende dat hy te vre- den is, daer van by 't Sterf huys van fijn Vader ge- refpondeert te worden , foo verre daer van niet gereeckent en is: hebben Hooft-Ingelanden ver- ftaen , dat men daer mede behoort contentement te nemen. XVII. Op't feventhiende poindt» roerende de Jaer- gelden vande Heemraets-Boden, ghehoort de hooge Heemraden , verklarende dat hare Boden by eede verplicht zijn, van niemande eenige Jaer* gelden te mogen afeyflchen,ende dat fy te vreden zijn de felve in alle rigeur te ftraf��n, indien bewe- fen wort dat eenige Boden fulcks hebben gedaen: dunckt den Hooft-Ingelanden dat Heemraden daer mede behooren te geftaen. X V111, Op 't achthiende Poindt behoort den tegen- woordigen Rentmeefter van Rhijnlant opte con- ditien van fijne aenneminge, die in prefentie van hooge Heemraden verklaert heeft aengenomen te zijn, opte wedden vanden veertichften pen- ningh van fynen ontfanck,gelijck fyne Voorlaten inden fel ven dienft altijdts hebben genoten: ende dat de felve over de vier of vijf hondert gulden 's Jaers niet en kon nen bedragen, als hy 't onder- houdt van fynen Klerck daer af fal trecken: fon- der dat hy eenige extraordinaris emolumenten geniet, die de pyne weerdich zijn, hoe wel hy 't geheele Jaer gehouden is Dijckgrave ende Heem- raden t'allen tyden te dienfte te ftaen: hebben Hooft - Ingelanden verftaen, dat men mette felve verklaringe hem behoort te ghenoegen. Ende be- roerende het vorder inhouden van 't voorfz ach- thiende Poindt, en konnen Hooft-Ingelanden niet wel verftaen, hoe men 't Contract mette Dijckplechtige rypelijck ghemaeckt, nae datter oock eenige van Leyden ghecommitteert waren geweeft omme op alle gelegenthey t hem te infor- meren, fouden mogen doenrefcinderen.

-ocr page 688-

16 f Accoort tuflchen d'Heernraden en de Stadt Leyden. ij 66

mede 't felve Lant geen confifcatien fal genieten,
nia�r fal den Dijckgravedaet mede bewerden, fo
hv te rade vinden fal.
^y XXI.

Op't een en twintichile Poindl heeft den Hooft-
Ingelanden goet gedocht, datter een Regifter ge-
maeckt worde van alle Privilegi�n /Brieven ende
Munimenten, 't Heemraetfchap ende 't ghemeene
Lant van Rhijnlant concernerende-.mitfgaders van
de Refolutien en" Adlen vande Hooft-Ingelanden,
omme 't felve ten behoeve van *t gemeene Landt
bewaert te worden, by den geenen die by 't mee-
rendeel vandeHooft-Ingelanden daer toe fal wor-
den ghecommitteert , ende dat yegelijck vande
Hooft-Ingelanden daer toe fal hebben acces.
XXII.

Op 't twee-en-twintichile Poindl hebben
Hooft-Ingelanden mede goetghevonden, datter
een Regifter werde gemaeckt binnen fes maenden
eerftkomende , van alle Ordonnantien, Keuren
ende Coftuymen, die Dijckgrave ende hooge
Heemraden verftaen, dat behooren onderhouden
te worden �. ende dat t felve mede geilelt fal wor-
den in handen vanden geenen, die Hooft-Inge-
landen daer toe fullen committeren, omme by
lienluyden gevifiteert zijnde,daer na gepubliceert
te worden, fulcks als ten diende vanden Lande
bevonden fal worden te behooren.
XXIII.

Op 't drie en twintichile ende laetfte Poindl,
roerende dat die van Leyd� verfoecken datter een
Inftrudlie voor Dijckgrave ende hooge Heemra-
den geconcipieert foude worden, is by de Hooft-
Ingelanden raetfaem bevonden daer mede te
furcheren, totdat de Regiders vande Privilegi�n,
Refolutien, Keuren ende Coilumen ghemaeckt
zijnde, men naeder fal mogen adviferen, of men
daer uyteenigebequame Inftrudlie foude mogen
concipi�ren.

j,ij,vj,vij,ix,x�j.

Ende alfoo de Poindlen ende Articulen by
Dijckgrave ende hooge Heemraden ghepropo-
neert, ende hier boven gheinfereert, meelt al de-
penderen van 't advijs ofte voorflach, hier vooren
opte Propofitie van die van Leyden gegeven,heb-
ben over fulcks Hooft-Ingelanden de felve Arti-
culen gerefumeert zijnde, verftaen dat noopende
het eerfte, tweede, feite, fevenfte, negenite ende
derthienfte van dien, voorfien is by het voorflach
hier vooren ghedaen, op 't twintichile Poindl: by
die van Leyden geproponeert.
�j. iiij.

Ende op 't derde ende vierde Poindlen van
Dijckgrave ende hooge Heemraden, roerende de
ichaden ende interenen gheleden by Jan Maes
Heemraets-Bode , door d'apprehenfie aen hem
gedaen, verftaen Hooft-Ingelanden, dat de felve
JanMaes, by de gecondemneerde behoort betaelt
te worden, tot taxatie vanden Hove.

Op 't vijffte ende achtfte, aengaende de Procef-
jen aldaer ghementioneert, verftaen Hooft-Inge-
landen voorfien te wefen, by 't concept genomen
op t thienfte Poindl van die van Leyden.

Roerende het thienfte Articule, belangende de

uytvoeringe van A�rde, verftaet men dat gevoJgt
fal worden het concept ghenomen op "t elffte
Poindl van die van Leyden.

XI. "*

Ende dat het elffte Articule,roerende de Steen-
backerye, remedie geadhibeertis by 't concept op
't negende Articule van die van Leyden.
XII.

Maer belangende het tWaelffte Articule spre-
kende van feker Proces jegens Jan van Hout, Se^
cretaris van Leyden, hebben Hooft-Ingelanden
verklaert.het felve 't gemeene Lant niette roeren,
doch dat in gevalle van accoort, men het felve bei
neff�ns alle andere behoort te laten varen.
XI11I.

Op 't veertienfte Articule,hebben Hooft-Inge-
landen verftaen redelick te wefen,dat die van Ley-
den hen gedragen na de gemeene Refolutie vancle
Hooft-Ingelanden, foo wanneer fy mede behoor-
lijck,ende fulex als vooren befchreven fullen zijn.

XV.

Gelijck Hooft-Ingelanden op 't vijftiende ende
laetde Articule van Dijckgrave ende hooge
Heemraden, verftaen redelijck te wefen, dat de
Burgers ende Ingefetenen van Leyden,onderwor~
pen fullen zijn de Jurifdidlie van Dijckgrave ende
hooge Heemraden, foo wanneer fy fulex als voo-
ren op 't twintichile Artijckel van die van Leyden
ghefeyt is, betrocken fullen worden om faecken
net Heemrecht concernerende.

End� alfoo de voorfz Foy van Broeckhoven,
Rentmeefter v3 Rhijnlant bemerckende,dat over-
midts het voorfz Accoort nieten hadde konnen
getreft worden, partyen waren op haer vertreck,
fonder dat fyne voorfz rdkeninge by der hant wer-
de gen�men,�nde daeromme den Hooft-Ingelan-
den verthoonde,dat overmits de voorfz difo�nfie,
het fluyten van fyne rekeninge niet en behoorde
achter te bly ven, maer dat in alle ghevalle hy be*
hoorde gedechargeert te worden vande bewarin-
ge van fyne acquyten,verfoeckende dat d� Hooft:-
Ingelanden hem over de aenftaende hooghtijr van
Pinxtereendach fouden beteeckenen, omme tot
hooringe van fyne rekeninge te procederen. So�
hebben de Hooft-Ingelanden de fake in delibera-
tie geleyt, goet gevonden dat opten feventienften
Junij eerftkomende, de voorfz reeckeninge fal be-
gonft worden, ende dat tot dien fine yegelijck des
daeghs te voren hem des avonts alhier inden Hagc
fal hebben te vinden: 't welck by die van Leyden
verftaen zy nde, hebben veeklaert dat het hem on-
gelegen was in perfoone opte voorfz Rekeninge
te verfchynen: maer dat fy haer Debat fchriftelick
als dan fouden over leveren, ende voorts hem ge-
dragen fulcks fy verftonden te behooren. Aldus
gedaen, gebefoigneert ende eendrachtelijck goet
gevonden ten Jare ende opte dagen als boven, by
den Hooft-Ingelanden hier boven ghenomineert,
ende ten oorkonde by den felven gheteeckent.
Ende wasondergeteeckent, G. W�mgaerden,]. van
Banchem, Theodorus Leeuwen, J'. Je Jonge, D.Wijn-
gerden, Yfcbram van Meroode, Jan vander Does ende
van NoortwijckjohanvanMatenejje, R. Adriaef Tbj-
man van Wou Commandeur, Adriaen van Berkenroe.

Rrrr ij

Re-

-ocr page 689-

1367 Placatea-/. 5» Boeck

Refolutie opte ijoorgaende Befoigne.

13^8

van Rhijnlant ter eenre, ende de Burgemeefteren
der Stadt Leyden ter andere , den felven Dijck-
grave ende hooge Heemraden behandicht is ghe-
weeft, 'tgeene de voornoemde Burgemeefteren
by gefchrifte hadden doen ftellen, tenderende ten
fine door middel van dien fouden mogen worden
beflecht alle voorgaende queftien ende mifver-
ftanden : Ende de voorfz Dijckgrave ende hooge
Heemraden 't felve Collegialiter ghecommuni-
ceert , endeden RaedrfheerMeefter Johan van
Banchem verfocht hadden gehadt, dat hem gelie-
ven foude opten achtften Novembris voorleden,
te verfchynen in 't ghemeen Landts - huys binnen
Leyden , omme met de voorfz Dijckgrave ende
hooge Heemraden, mitfgaders de voorleyde Bur-
gemeefteren ofte des felfs Gecommitteerden , te
vifiteren 't ghefchrift van wegen de voorfz Burge-
meefteren over gelevert: Als oock 't geene Dijck-
grave ende hooge Heemraden goet gevonden
hadden, daer op te doen corrigeren ende by voe-
gen, op dat de voorfeyde Raedtf heere d� refp�-
dtive fwarigheden gehoort ende verftaen hebben-
de, als een neutrael Middelaer, waer 't doenlijck,
foo veel foude te wege brengen, dat door des felfs
intercei��e , de voorfz Dijckgrave ende hooge
Heemraden, midtfgaders den voorfeyden Burge-
meefteren elck anderen fouden mogen verftaen:
Tot 't welck de voorfz Raedtf heer te vreden ghe-
weeft was hem te laten ghebruyeken : in voegen
dat de voornoemde Burgemeefleren daerafver-
witticht zijnde, in Collegie van Dijckgrave ende
hooge Heemraden voorfz, benefi�n de voorfeyde
Raedtf heer, opten voorfeyden achtften Novem-
bris ghecompareert zijn geweeft. Ten wekken
dage 't voornoemde ghefchrift met de correftie
ende byvoeginge op gelefcn, ghecommunicecrt,
ende naerder ghecorrigeert wefende, de voorfz
Dijckgrave ende hooge Heem raden metten Bur-
gemeefteren in veele ende verfcheyden Poinden
by provifie, ende op 't behagen hadden gecondef-
cendeert: wefende mits dien 't vorder, als oock
heteyndelijckbefluyt ghediii�reert totdeeerite
vergaderinge van Dijckgrave, hooge Heemraden
ende Hooft-Ingelanden des voorfz Landts. Soo
hadden de voorfz Dijckgrave ende hooge Heem-
raden onder andere opter faecken voorfz, den
Hooft-Ingelanden befchreven, jegen Dijnfdage
den achten twintichften Novembris binnen 3e
Stadt Leyden, op 't Raedthuys aldaer. Ende elck
der fel ver over g lefonden 't dobbelt van 't voorfz
gefchrift vande Burgemeefteren , de Corredie
ende Ampliatie voorfz, omme metten voorfchre-
ven Dijckgrave ende hooge Heemraden al 't felve
naerder te refumeren, ende waer 't doenlijck, tot
eyndelijcke beflechtinge van alle voorgaende
queftien voorts te varen. Gelijck defen volgende
opten voorfeyden achten twintichften Novem-
bris binnen de Stadt Leyden op 't voorfz Raedt-
huys gecompareert zijn Jonckheeren Peerer van-
der Does Dijckgrave, Johan van Duvenvoorde
ende Woude, Heere tot Warm�nt, &c. Gerard
van Poelgeeft, Heere tot H�pgemade, &c. Pieter
de Kies, Jonckheeren Andries van Bronckhorft,
Heere van Vliet, Arent van Duvenvoorde, ende
Niclaes van Matheneile van Wibefma, hooge
Heemraden :Meefter Johaii van Banchem, Raedt

E Ridderfchap, Edelenende Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
i Tenterende de Staten vanden felven Lan-
de: Gehoort hebbende 't rapport van
haerluyder Gecommitteerden , Meefters Johan
van Banchem, Raedt inden Hoogen Ra�de, ende
Diederick van Leeuwen, Raedt inden Hove Pro-
vinciael van Hollandt: EndegefiendePoindten
ende Articulen diff�rentiael tuifchen de BurgeT
meefteren ende Regeerders der Stede van Leyden
ter eenre,ende den Dijckgrave ende hooge Heem-
raden van Rhijnlant ter andere zyde, Aengaende
haerluyder pretenfien ende fwarigheden refpeiri-
ve, den voorfchreven Gecommitteerden ende
den anderen Hooft-Ingelanden van Rhijnlandt
over gegeven. Ende voorts de middelen van Ac-
coorde by alle de voorfz Hooft-Ingelanden van
Rhijnlant, naer voorgaende communicatien ende
refumptien vande voorfz Articulen, mette ftuc-
ken ende behoeften daer op over ghelevert, ende

{'hehoort de voorfz Contendenten , eendrachte-
ijckgoetghevonden ende ingefchrifte gheftelt,
daer op partyen fouden mogen ende behooren te
vereenigen, onvermindert een yegelijcks gerech-
tigheyt: op dat alle vordere koften van Proceilen
ende andere mifverftanden verhoedt mogen wor-
den : Ende mede gelet op de Requefte van wegen
de voorfz Dijckgrave ende hooge Heemraden op
huyden gheprefenteert, waer by fy verfoeckende
waren de Proceilen, diff�renten endeghefchillen,
in 't voorfz over geleverde Befoigne verhaelt, tot
haren eygen koften by Juilitie te mogen vervol-
gen ende doen beflechten. Hebben de Staten
voornoemt verklaert ende gerefolveert» verklaren
ende refolveren by defen, dat foo wel den Dijck-
grave ende hooge Heemraden van Rhijnlandt
voornoemt, als de Burgemeefteren ende Regeer-
ders der Stede van Leyden, hen nae den fchrifte-
Jijcken advyfe vande voornoemde Hooft-Inge-
landen van Rhijnlant lullen reguleren by provine,
voor denjegenwoordigen Jare vijfthien-hondert
een ende tnegentich, ende den toekomenden
Jaren vijfthien-hondert twee ende drie ende tne-
gentich , ende dit onvermindert ende fonderpre-
juditie van een yegelijcx Privilegi�n ende gerech-
tigheden. Ordonnerende den felven ende een
yegelijck dien dit aengaen mach, hen daer naer te
reguleren, ende in prejuditie van defen niet te at-
tenteren , foo ten opfiene vande Proceilen, ghe-
fchillenende diff�renten althans uytftaende, ende
die gheduyrende den voorfz tijdt van nieuws fou-
den mogen ontftaen, als anderfins inde beleydin-
ge vande andere faecken in 't voorfz Befoigne ge-
roert. Gedaen inden Hage den twee en twintich-
ften Junij iyoi. Ter Ordonnantie vande Staten.
C. de Rechtere.

Naerder Accoort _t tujjcben Dijckgrave ende hooge
Heemraden van Rhipuandt ter eenre, ende de
Burgemeefteren ende Regeerders der Stadt Ley-
den ter ander zyde.

Lfoo naer verfcheyden queftien ende ghe-
fchillen, gerefen gheweeft zijnde tuflehen

�gmt, jJMsbrs,

den Dijckgrave ende hooge Heemraden

-ocr page 690-



	ι j 6q Accoorc tuffchen d'Heemraden en de StadeLeyden. 13 70 . 1 _n Hoo?en Rade, als Gecommitteerde vande dere Wateren ende Grachten, Water-gaten met
		te Hecken ofte Schot-deuren van dien, Pallii�a- den, Water-boomen, ende alles anders binnen der voorfz Stadts-graften, Cingelen ende Cingel- graften van dien leggende �. Maer daer mede fujlen laten bewerden de Burgemeefters ende Regeer- ders vande Stadt. Doch foo dat die vande Stadt het gemeene Landt in fijn Waterlo�finge nieten fullen ontri�ven, noch totfchade vande Ingelan- den de Cingelen door - delven, ofte de Naeckte- fluys ende 't Verlaet van dien, beyde' ghelijck, tot fchade van d'Ingelanden open fetten. Dat mede die vande Stadt de voorfz Cingelen altijdt, fullen onderhouden, foo hooch, dick ende fwaer,als den Rhijndijck boven ende beneden de Stadt wefen fal. Ende dat foo verre die vande Stadt in eenich der voorfz Poincten gebreeckich vielen, fyluyden daer toe naer voorgaende interpellatie opte aen- klachte vanden Dijckgrave, olie andere gheinte- refleerde gecompelleert fullen mogen worden by auth'oriteytvanden Hovevan Hollandt, vanden Hoogen Rade, of vande Hooge Overigheyt, daer aen de Dijckgrave ofte geinterei��erde expedien- fte vinden fal hem te addrefi�ren. Dat voorts Dijckgrave ende hooge H�emraden, binnen der voorfchreven Stede lullen mogen exerceren Ju- rifdittie in faecken buyten der Stede van Leyden, ende de vryheyt van dien vallende, ende 't Heem- recht concernerende over een yegelijck, niemant uytgefondert, fulcksfy van outs gedaen hebben. Dat nochtans gheen kollen van criminele execu- tien ghebracht fullen worden tot lafte van't ghe- meen Landt: fulcks oock mede 't felve Lant geen confifcatien fal genieten, maer fal den Dijckgrave daer mede bewerden, foo hy de rade vinden lal. Volghf�oorder de Text van 't Accoort.) Onverminderd de Privilegi�n ende gherechtig- heyt van Dijckgrave ende hooge Heemraden, ende de Burgemeefteren van Leyden refpceT�ve: Als oock fonder prejuditie vande Privilegi�n, ge- rechtigheyt ende 'tgebruyck vande Stadt van Haerlem. Ende belangende de Politicqtie Rcgee- ringe, Item, de rechtvorderingen ende 't beleyt in alle andere faecken met het Heemrecht niet ghe- meens hebbende, fal flaen ter Ordonnantie ende Judicature vanden ordinaris Rechter, ende die van outs daer toe gheprivilegieert zijn, ende niet van Dijckgrave ende hooge Heemraden. Dat den Ommedijck, ende den geheelen Rhigh van Rhijnlandt (foo veel de id\x noch in weien is) met de Sluyfen, Spoeyen ende Duyckers daer inne gelegen, ende 't geene daer toe is behooren- de, lal bekeurt ende berecht werden by Dijck- grave ende hooge H�emraden, op fulcke boeten als de felve Heemraden daer op fullen fetten ende wyfen. Dat den Dijckgrave ende hooge Heemraden oock criminelijck fullen ftraf��n, de geene die aen den voorfz Ommedijck , ende den gheheelen Ringh , Sluyfen, Spoeyen of Duyckers daer in ghelegen, eenich gewelt ofte overdaetbedryven: Midts dat oock loodanige ftraf�� den ordinaris Rechter niet en wort benomen, maer dat daer R r r r iij inne
Heeren Staten van Hollandt, reprefenterende de Graeffelijckheyt vanden felven Lande, ten opfie- ne vande gheannoteerde goederen in Rhijnlandt edegen, Meefter Jacob de Jonge,. Raedt ende Kentmeeiter vanden Huyfe van Waffenaer johan vander Meer, Bailliuw van Haferwoude, van we- gen Maximiliaen Heere van Cruyningen, Heen- vliet, Haferfwoude,&c. Jonckheer Gerardtvan Wijzerden, Heere totBenthuyfen, Ambachts- heer van Soetermeer, Prefident van HoJJandt, Jonckheer Jacob , Heere van Wijngerden ende Ruywhbroeck, Jonckheer Johan van MathenelTe, Thiman van Wou , Commandeur vande Sint Jans-heeren tot Haerlem , Pieter Adriaenfz van- der Werf, Jan Janfz van Baerfd�rp, ende Jan Yfnoutfz vander Nefch , Burgemeefteren der Stadt Leyden, ende Matheus Auguftijnfz Steyn, Burgemeefter der Stadt Haerlem, alle Hooft- Ingelandendes voorfchreven Landts�. in wiens prefentie in conformit� vande voorfeyde befchry- vinge, 't voorfz ghefchrift vande Burgemeefteren der Stadt Leyden, midtfgaders de Correctie ende Ampliatie, ghedaen van wegen Dijckgrave ende hooge Heemraden van Rhijnlandt, diftincTelijck op gelefen ende gerefumeert zijnde, is eyndelijck by Dijckgrave, hooge Heemraden ende Hooft- lngelanden voorfz, geaccordeert, bewillichtende gerefolveert, het geene hier naer volcht. Cerft, dat Dijckgrave, hooge Heemraden, ende ^niemant anders, kennifl� nemen fullen van alle Civile faecken, 't Heemraetfchap ende 't Heem- recht, met dat daer aen kleeft, concernerende, alomme in ende over het Dijckgraeffchap ende Heemraetfchap van Rhijnlandt, ende die met Rhijnlant uyt wateren, als naer ouder gewoonte. Welverftaende dat foo veel aengaet de Stadt van Leyden, ende de Vryheyt van dien, voor den tijdt van een ende dertich eerftkomendeJaren, ende tot dat anders fal weien geaccordeert, gheachter- volcht fal worden 't geene by de Hooft-Ingelan- den befloten, ende by den Heeren Staten gheap- probeert is, op hettwintichfte Poinct deriwarig- heden by.de voorfz van Leyden inden Jare vijf- thien-hondert een ende tnegentich over gelevert, wefende de voorfz Approbatie vanden Heeren Staten ghedateert den tweeen twintichften Junij vijfthien-hondert een en tnegentich. De jegenwoordtge infertie en ftaet inde originele niet, gehjck oock niet en doen de twee �volgende infertien, maer zijn hier terplaetfen inghevoeght om den Lefer defaecke,fio die is, bekent te maecken, e??de met geen tnoeyten vanfieden op te houden. {tVelck hefluytder Hooft-lnnegelanden op 'tvoorfchre- wntmntighfl� Poin�l, is vanden volgenden inne- tiouden. J^AtDijckgrave ende hooge H�emraden fullen abftineren van eenige Jurifdic"tie te exerceren binnen de Stadt Leyden, op de Cingelen ende vordere vryheyt van dien, foo die nu ter tijt zijn, otte in toekomenden tyden fullen mogen worden vergroot, 't zy aen'de Sluyfen, Heulen, Bruggen, o tra ten, Platen, den loop vande Rhijnen ofte an-

-ocr page 691-

-ocr page 692-

Ι χ 73 Aec��rt tuflcheii d'Heeffiradet� �n de Stade Leyd�fi. t % f 4

pat de voorfz eerfte fchouwe wefend� in ef-
fefle, niet anders dan een �pneminge van't werck
tdt la'fte vanden Ambachte als vooren geftelt, by
Dijckgrave ende hooge Heemraden ghedaen fal
worden, op een boete van vijftien gulden, of foo
_veel min ofte meer als ter difcretie van hooge
Heemraden onder haren eedt bevonden fal wor-
den te behooren.

De eerfte fchouwe fulex voor goet opgenomen
zijnde, dat de felve als dan belaft werde den
Schouten ende Croos-heemraden, elck inden fy-
nen, om die te doen tweemalen in 't Jaer, eens je-
gens den Somer, ende eens jegens de Winter, �n-
de dat tot deghewoonlijcke boete, begrepen in 't
Accoort vanden Jare vijftliien-hondert drie end�

vijftig»�

(Befiaende in de/e ivoor Jen.

Dat den Dijckgrave �nde hooge Heemraderi
hebben fullen, op alle Heerwegen ende Banwe-
tetingen de nae-fchouwe: ende na� dat fy de ver-
beteringen der Wereken (indien daer eenige
moeten ghedaen werden) de Schouten ende
Croos-Heemraden fullen ghelaft hebben, foo de
felve ten langhften binnen achr dagen nae dat hec
voorfchreven bevel fal gedaen zijn, daer nae niet
en waren verbetert , fullen de voorfchreven
Schout ende Cr�os-Heemraden ghefamentlijck
daer over verbeuren een boete van vijf ende twin-
tich guldens, of anders tot difcretie van Dijckgra-
ve ende hooge Heemraden. Maer op alle Eijt-
wegen ende Slooten, daer op fy ren verfoecke
van partyen keuren ende fchouwen fullen geleyt
hebben, en fal geen nafchouwe vallen, dan des by
alle de parthyen, of't meerendeel vande Ingelan-
den verfocht zijnde, ende dat opte boete van tien
ponden, tot laft vande gheene die bevonden fal
werden ongelijck te hebben.

Dat niemandt eenige Polders en fal mogen
maecken , blyvende in een Ambacht, ofte ver-
fcheyden Ambachten raeckende, noch oock op-
rechten eenige Wint-ofte Paerde- Molens, tot
water-lofinge dienende (Start- Molens, Handt-
Molensj ende diergelijcke daer buyten gehouden,
ende in een yegelijcks vryheyt ghelaten) dan met
kennifte ende toelatinge van Dijckgrave ende
hooge Heemraden, die tot dien eynde Kerck-
geboden doen doen, ende niemandt teeenfpreec-
kende, confent verleenen,of noopendeliet tegen-
feggen, kennifl� nemen, ende wyfen fullen, als
voorens ghefeyt is. Midts dat nochtans ntemant
eenige Start-Molens en fal mogen maecken, ref-
ponderende op eenige Slooten, dan met confent
van all� de geene die opte felve Slooten ghelandt
zijn, of naer voorgaendeKerck-gebodt, met con-
fent van Dijckgrave ende hooge Heemraden van
Rhijnlandt.

Dat Dijckgraven ende hooge Heemraden in
rechte betrocken zijnde, defaecken fullen mogen
defenderen, midts ter naefter vergaderinge vande
Hooft-Ingelanden daer van doende rapport: met
den felfden delibererende, wat men daer inne
voorts fal behooren te doen, ende hemluyden ge-
dragende tot ghemeene refolutie. Maer dar in
faecken daer inne Dijckgrave ende hooge Heem-
raden EyiTchers ofte Aenleggers fullen wefen,
geen Procefl�n begonft fullen werden , fonder
voorgaende communicatie metten Hooft - Inge-
landen , ende ghemeene refolutie van Dijckgrave
ende hooge Heemraden, ende de felve Hooft-
Ingelanden , ten ware de ghelegentheydt vande
faecken fulcke acceleratie vereyfehte , dat men
fonder merckelijcke prejuditie de Hooft-Inge-
landen niet in rijdts foude mogen befchryven;
In welcken ghevalle Dijckgrave ende hooge
Heemraden, met advijs vande Hooft-Ingelanden,
die inden Hage bevonden fullen werden, fullen
mogen doen ten meeften oorbaer vanden Lande:
Midts ter naefter vergaderinge mede doende rap-
port , ende hen ghedragende als vooren. Dan in-
dien Dijckgrave ende hooge Heemraden verfton-
den in ander voegen tot voorftant van heurluy-

der

At de Heemraden op geen hooger boeten en

fullen mogen fchouwen de Heerwegen, Wa-
teringen ende Sluys-tochten, dan voor d'eerfte
reyfeopthienfchellingen, ende voorde tweede
reyfe op twintich fch�llingen, ende op de nae-
fchouvve fullen de voorfz Heemraden fchouwen
op thien ponden: Ten ware of daer gheviele af-
ileeckinge, ontgrondinge , de�rgravinge, ofte
verfparringe van Wegen ofte Kaden, damminge
van Wateringen ofte diergelijcke letfelen, Wegen
ofte Wateringe belettende. In welcken ghevalle
de Heemraden fullen daer op ftellen fulcke boe-
ten, als de ghelegentheyt vander faecke fal ver-
eyiTchen.

Volght vorder den Texi -van 't Accoort.

Of foo de felve ten opfichte vande veranderin-
ge des tijdts, by Dijckgrave ende hooge Heemra-
den gehoort 't advijs vande Hooft-Ingelanden, fal
werden verhoocht.

Ende hoe wel men verftaet dat alleghehouf-
flaechden in eenige wereken mogen volftaen,
midts 't gunt t'haren lafte gehoufflaecht is tot de
voorfchreve twee ordinarife jaerlijcxe fchouw-
dagen behoorlijck maeckende, ende uyter fchou-
we houdende: Alfoo nochtans denghemeenen
Lande daer aen grootelijcks ghelegenis, dat alle
Wegen ende Wateringen t'allen tyden van den
Jaere behoodijeken ende bequamelijcken mogen
werden ghebruyekt, dat daerom indien buyten
de ordinaris fchouwen in yemandts Wereken ee-
nige merckelijcke gebreecken voor vielen, de ge-
houfflaechden ten langhften binnen drie dagen
naerfy vvettich daer van vermaent, ende daer toe
verwitticht fullen zijn, 't zy vanden Dijckgrave
ende hooge Heemraden , deur hare Boden, ofte
oock van Schouten ende Croos-Heemraden, ge-
houden fullen zijn haer werck te beteren, ter
fchouwe vanden geenen die 't vermaen ende ver-
wittigen fal hebben ghedaen, te weten, op een
boete van thien ponden , ter bekeuringe van
Dijckgrave ende hooge Heemraden deur haere
Boden, ende op een doubl� ordinaris fchouwe
tot bekeuringe vande Schouten ende Croos-
Heemraden.

-ocr page 693-



			:. 5.Tit_# 17.Deel, !₃₇6 ofte by abfentie ofte onwiligheyt van eenigh der felver Secretarifen , by een ofte twee van ds Hooft-Ingelanden , daer toe by't meerendeel te committeren. Volght voorderde Text van 't Accoort.) Ten ware midts de kleynheyt vande faecke 't meerendeel vande Hooft-Ingelanden goet von- den, op 't geene voorvallen ware, refolutie te ne- men. Maer in ghevalle yemande vande Hooft. Ingelanden dien-aengaende foude willen rapport nemen aen fynen principalen , fal de Refolutie van dien op ghehouden werden tot xle naefte be- fchryvinge. Dat Dijckgrave ende hooge Heemraden geen geit tot des ghemeene Landts befwaernifl� op ne- men fullen, dan met voorgaende confent ende bewilliginge vande Hooft-Ingelanden. Ende dat den Rentmeefter van Rhijnlandt, op de Ambachts-bewaerders die in gebreecke fullen zijn die ommeilagen op te brengen, ende te be- talen , uytlegginge fal verfoecken, ende tot in- ninge van dien procederen voor Dijckgrave ende hooge Heemraden van Rhijnlandt. Ende indien de Ambachts-bewaerders gheen betalinge vande ommeilagen, elck inden haren, vande particulie- re Ingelanden van haerluyder Ambachten kon- den confequeren, dat de felve in fulcken ghevalle tot inninge van dien, op de Mve Ingelanden pro- cederen , ende uytlegginge verfoecken fullen, het zy aenden Dijckgrave van Rhijnlandt, ofte den Officier vander Plaetfe daer 't Landt ghelegen is, ende dat by provifie , ende onvermindert yege- lijcks gherechtigheyt. Ende fal den Dijckgrave ofte dagelijckfchen Rechter, de penningen die fy- luyden dadelijck fullen hebben uyt geleyt,mogen innewinnen twee fchat aen gelde, of vier fchat aen pande, naer den Dijckrechte, of foo hem dat beft geraden duncken fal. Ende want eenige Keuren by Dijckgrave ende hooge Heemraden van Rhijnlandt aireede ghe- maeckt, bevonden werden te ftryden tegen het jegenwoordige Accoort ende Verdrach , foo is by meerderheyt van ftemmen gherefolveert, dat Dijckgrave ende hooge Heemraden voornoemt, de felve haerluyder Keuren fulcks fullen rechten, dat gheen der felver en fullen ftrecken tot preju- ditie van defe jegenwoordige: Ende voorts ghe- lijck fyluyden ten meeften oorbaer van 't ghe- meen Landt in heur confeientie bevinden fullen te dienen. Aldus geaccordeert, bewillight ende gherelol- veert opten voorfz xxviij. Novembris, inden Jare vijfthien-hondert vijf ende tnegentich. Onder ftaet, Terprefentievanons. Endeis onderteyc- kent,/. van Hout, D. Egmond. r -.\ � i, Pro-
		1375 Placaten, $. Boecl der Privilegie van noode te wefen Proees aen te nemen, daerinne de Hooft-Ingelanden, ofeenige der felver, foude mogen parthye wefen, fullen de voorfz Dijckgrave ende hooge Heemraden 't fel- ve mogen doen.t'haren pericule, indien fyluyden komen te fuccumberen. � Dat men voortaen gheen vergaderinge van Hooft-Ingelanden fal houden , ionder alle de geene te befchryven, die by provifie * ende onver- mindert eenen yegelijck fijn gherechrigheyc, by de E. Heeren Staten van Hollandtin't Collegie der felver zijn geftelt ende gecommitteert. Ende dat ter felfder vergaderinge gheen faecken fullen werden verhandelt, dan op voorgaende be- fchryvinge , ende in fulcker manieren als in het tweede Articule vande Provifionele Ordonnan- tie gementioneert,in het eerfte Articule hier voe- ren veraccordeert is ge weeft. ( Welcke Articule lefiaende is in defer voegen. Dat voortaen geene faecken ter vergaderinge vande Hooft-Ingelanden fullen werden verhan- delt , dan op voorgaende befchryvinge, acht da- gen te vooren over gefchickt (ten ware d'accele- ratie vande faecke korter tijdt vereyfehte) inne- houdende verhael vande faecken daer op men fal hebben te delibereren, met byvoeginge van de Munimenten, indien Heemraden bevinden daer toe eenige van noode te wefen: Ende dat het fel- ve,fulcks ghedaen zijnde, byniemandtrapport fal mogen werden ghenomen, ten ware het mee- rendeel vande Hooft-Ingelanden verftonden de ghewichtigheyt van de faecken rapport , ofte langer deliberatie verey ifchen: ofte dat op eenige byvallende faecken, hoe wel inde befchryvinge niet gheroert, alle de Hooft-Ingelanden ghela- mentlijck goet vonden, omme koften van nieu- we vergaderinge te eviteren , daer innemede te adviferen ende befluyten. Maer dat in faecken daer op de befchryvinge fulcks als vooren gedaen is, altijdts het minfte ghetal hem lal hebben te re- guleren nae de meefle ftemmen, als oock mede d'abfenten befchreven zijnde , verftaen fullen werden hem mette meefte ftemmen te conforme- ren. In fulcken verftande nochtans, dat de Refo- lutien alfoo genomen by provifie, eff�it forteren- de , het den overgeftemden vry i*al ftaen daer van te provoceren aen den Hove van Hollandt, of elders , fulcks ende indien fy dat te rade vinden. Ende dat voor het fcheyden vande vergaderinge, de Secretaris vande hooge Heemraden, van alle Refolutien notule fal houden , de felve openbaer- lijck op lefen, ende is 't noot, naer 't feggen van 't meerendeel redrefl�ren. Ende dat eyntlijck alle Refolutien fullen werden gheregiftreert, en- de gheteyekent by den Secretaris van 't Heem- raetfehap, ende den Secretaris van Leyden ofte- Haerlem, daer de vergaderinge fal mogen vallen,

-ocr page 694-



	1177 Accoort tuffchen den Prov. Rade en s Graven>Hage. «378 2. Provifionele Ordre ,gefleh by de Edele Mogende Heeren Staten vort Hollandt ende ff'efl Vriejlandt, op die different en gerefen tuffchen den Provincialen Rade ende de Magiflraet van 's Graven-Hage, In date den %-j September 1614.

		by Schout, Burgemeeireren ende Gerechte fullen zijn ghemaeckt: Welcke Keuren, mitfgaders ge- bodenendeverboden, gheene uytgefondert, by den Secretaris vanden Hage fullen moeten wer- den gheregiftreert in een Regifter, ende fal den Secretaris vanden Hage, den Raedt van alle Keu- ren, geboden ende verboden alfoo gheregiftreert, tot allen tyden, des vermaent zijnde, Copie au- thenticque te leveren. VI. Ende indien inde refumptie vande felve Keuren de voorfz CommiiTariiTen, ofte den Provincialen Raedt merckelijcke fwarigheyt vinden , fal de felve by onderlinge communicatie ende goede onderrcchtinge terneder geleyt worden. VII. Ende in gevalle door foodanige communicatie geen goede uytkomfte en konde werde ghevon- den, foo fal de faecke ghebracht werden aende Heeren Staten van Hollant ende Weft-Vrieilant, die daer inne fullen difponeren fulcks als hare Ed. Mo. fullen bevinden te behooren. VIII. Dit alles fonder prejuditie vande authoriteyt den Provincialen Raedt tanquant fuperiori judici competerende, ommeby provocatie 't zy vande Procureur Generael ofte andere, kenniife te mo- gen nemen,vande deuchdelickheyt ofte ondeuch- delickheyt vande Keuren by Schout , Burgemee- fteren ende Gerechte van 's Graven - Haegh, ghe- maeckt,ende omme te fuppleren het defedt vande felve Schout, Burgemeefleren ende Gerechte, in het maecken vande noodige Ordonnantien, foo wanneer den voorfz Schout , Burgemeefteren ende Gerechte daer van vermaent zijnde, foude mogen blyven in gebreecke. 1 X ■ Die vanden Provincialen Raede fullen blyven behouden de privative Jurifdidtie over alle die Edelen ende Suppooften, niet exercerende eenige Keeringe ofte Handtwercken ten dienfte vande Burgeren, ende onder andere ghepreviligeerde Perioonen , fonder onderfcheyt, of de felve woo- nen ofte haer houden op het Hof, ende de depen- denti�n van dien, ofte inden Hage. X. , Wederom fullen die van 's Graven-Hage hou- dende Jurifdidie over alle Perfoonen exerceren- de ghemeene Hantwercken ende Neeringen, foo wel tert dienfte vande Burgers vanden Hage, als vande Edelenende Suppooften, fonder onder- fcheyt of de felve Perioonen doende alfulcke Neeringe ofte hantwercken, woonen ofte haer houden op het Hoff, ende dependenti�n van dien, ofte inden Hage. XI. De Kamer van Reeckeningen van wegen de GraefTelijckheyt van Hollandt, fal behoudende gherechtigheyden omme te difponeren overliet Straet-gelt ende Marckt-gelt, oock omme te con- fenteren het betimmeren vande ledige Erven in S fff den
Oor eerft, om wech te nemen den oor- fpronck vande quefiie, gerefen tuffchen den Provincialen Raedt, ende deMagi- �SeTvan 's Graven-Hage, fullen voortaen ceffe- ren die Keuren by de Magiftraten vanden Hage gemaeckt, op den feilen ende negenden Februarij fefthien-hondert negen, ende d'Ordonnantieby den Provincialen Rade ghemaeckt op den elfden Martij inden felven Jare, ende fal (des noot zijn- de) van nieuws op de materie daer inne begrepen, by de Edele Mogende Heeren Staten van Hol- lint ende Weft-Vrieflant, fulcks geitatueert wer- den als hare Edele Mogende in goede Policie ful- len bevinden te behooren. II. Schout, Burgemeefteren encle Gerechte van 's Graven-Hage, fullen naer luyt van hare Privile- gi�n , ende vande provifioneleInftruc~tie vanden jare vijfthien-hondert tfeftich, mogen generalijc- ken Keuren ende Ordonnantien maecken de Po- licie ende welvaren van den Hage, ende die Merckt-plaetfen aengaende, ftellende daer op al- fulcke boeten ende breucken als henluyden goet du ik ken fal. III. Maer de Keuren, difponerende gelijckelijcken, foo wel over de Edelen ende Suppooften,als over de Burgers vanden Hage, te weten, op het iluck vande Wacht, Brantfchouw, Klapwaeckers, be- gravinge van dooden, ende diergelijcke, ofte infe- rerende eenige befwaerniile aende Edelen ende Suppooften, als daer by directelick ofte indirecte- lick. den toevoer van Vivres, ende andere no�t- druft foude werden verboden, oftebefneden, ful- len de voorfz Schout, Burgemeefters ende G he- rechten niet mogen publiceren, fonder voorgaen- de communicatie met den Provincialen Rade. 11II. Des wort verftaen, Soo wanneer Schout, Bur- gemeefters ende Gerechte van 's Graven-Hage loodanige Keuren, inden Kamere vanden Provin- cialen Raedt.indiender valt als men te Hove gaet, ofte anders aenden Prefident,ofte in fyne abfentie acnden oudtften prefenten Raedt fullen hebben gelevert, ende op de felve binnen vier, ofte uyter- lick fes dagen geen verklaringe en gefchiet, dat als dan de felve Keuren haren voortganck fullen heb- ben, ende indien daer op fwarigheyt valt, fullen geen voortganck hebben, ten ware by ghemeene bewillinge daer inne verdragen werde. V. Endealfoo eenige Keuren niet overlevert zijn- de alsvooren, fouden mogen zijn difputabel, of de felve eenige befwaerniile waren infererende aende Edelen ende Suppooften, ofte niet, Soo lullen Jacrlijcks nae 't vernieuwen vande Wet van den Hage, twee CommiiTariiTen vanden Provin- cialen Raedt, met Schout, Burgemeefteren ende Gerechte vanden Hage, ofte hare Gecommitteer- de, refumeren de Keuren die in 't voorgaende Jaer

-ocr page 695-

1379 Placateru. 5*Boeek

den Hage, fulcks als het felve tot noch toe onder-

I380

die tuffchen den Provincialen Raedt endeMagi,

houden is geweeir.

ftratenvan 's Graven-Hage fouden mogen ryfen,
ende oock 't verftant van defen ghereferveert ter
kenniffe vande Heeren Staten van Hollandt ende
Weft-Vrieflandt.

XIIII.
Dit alles by provifie , ende tot dat nadere ordre
by de Heeren Staten fal zijn gheftelt, ende fullen
hier mede cefl�ren alle begonnen Proceduyren
ende Proceil�n.

Aldus gedaen ende gearrefteert inde Vergade-
ringe vande Ed. Mo. Heeren Staten van Hollandt
ende Weft-Vrieflandt, inden Hage opten zj dach
van September Anno ι 6 ι 4. Onder ftondt ghe-
fchreven, Ter Ordonnantie vande Staten van
Hollant ende Weft-Vrieilant. Ende was geteyc-
kent, Λ. Ouyck.

XII

De Gerechte van 's Graven-Hage fal authori-
teyt ende judicature hebben over de tranfporten
van Huyfen, Erven, Erf-fcheydinge, Servituyten,
ende alle re�le queilien, ende faecken over al in
den Haegh, uytgefoiidert van het buytenende
binnen Hof� Edoch werden alle tranfporten ende
hypotequatien vande voorfz Huyfen, Gronden
ende Erven voor date van defen ghedaen, foo wel
voor den Provincialen Rade,als voor den Gerech-
te vanden Hage, gehouden van waerde, midts dat
de felve binnen den tijdt van een Maent fullen
werden gheregiftreert in het Regifter vande tran-
fporten ende hypothecatien vanden Hage.

XIII.

Bly vende alle vordere queilien van J�rifdi&ie

HET ACHTIENDE DEEL.

Placaet, %aech$nde de Bullen vanden Taus, ende dat geen Onder/aten ben

'verhinden en fullen fub pamis Camera. In date den tx Mey 1497.

ende wy met groote rijpheyt ende deliberatie van
rade ghemaeckt hadden feeckere Ordonnantie,
ende navolgende dien by openbare uytroepinge
verboden ghedaen doen over alle onfen Landen
voorfz, op feeckere groote peynen daer inne ver-
klaert, allen ende eenen yegelijcken hem lieden
niet te behelpen ofte voort varen met eenige Bul-
len ofte Refcripten vanden voorfz Hove van Ro-
me, in die Mven onfen Landen, totter tijt toe dat
wy op 't ftuck vande voorfz beneficien anders
voorfien,efi beter ordene ende regule geftelt had-
den: WelckeOrdonnantie, Verboden ende publi-
catien wy fichtent onfe inkomfte tot heerlijkheyt
anderwerf gedaen hadden publiceren en vernieu-
wen , ende bevolen te procederen tegens die over-
treders op die peynen daer inne begrepen. Ende
vermits dat eenige henluyden naderhant ende da-
gelijcks vervorderen fo langer fo meer te verwer-
ven tegens onfe voorfz deff�nfie ende verboden,
fulckeefigelijcke Bullen ende Refcriptien, mirf-
gaders fekere monitorien penael vanden voorfz
Hove, ende andere inhoudende groote peynen
ende cenfuren tegens onfe Onderfaten, die fom-
mige van henluyden ongehoort in haer deffen-
fien ende weeren, ende die andere ghedachvaert
uyt onfen Landen voorfz, inder eerfter inilantie,
contrarie die Rechten, hoogheytende prerogati-
ven,vryheden ende liberteyten van ons ende onfe
voorfz Landen , ende tot groote verfmadeniif�
van dien.onfen Procureur Generael (na veel doie-
antien ende klachten ons ghedaen by den Staten
van onfe voorfz Landen) by goede ad vis ende de-
liberatie van rade hem onlangs geleden,over ende
inden name van ons ende dien vanden Staten 011-
fer Landen ende Heerlijckheden voornoemt, (om
te obvieren ende wederftaen die groote moeye-
niil�, oppreff�en ende cenfuren, cndevoorfiene
tot onderhoudenifi� van onfe voorfz hoogheyt;
ende pre�minentie, midtfgaders vande vryheden
ende liberteyten vanden felven onfen Landen en-

By den Eertz-Hertoge van Ooflenrijck, '
Hertoge van Bourgoignen, &c.

1 Nfen lieven ende ghetrouwen Stadthou-
; der,ende andere Luyden vanden Rade by
ons gheordonneerr, in onfen Lande van
Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt, Saluyt ende
dilectie. Alfo over lange tyden om te wederftaen
die groote abuyfen ende ongerechtelickheden die
veel Perfoonen bedry vende waren in 't verkrygen
van Bullen, expedlativen ende andere provifien in
'tHoifvan Roomen, die fommige op Collatien
van beneficien, inhoudende refervatien cum clau-
fula irritante, in prejudicie vanden ordinarife Col-
lateurs van onfc Landen 5 die andere op Abdyen
endePrelaetfchappen ofte andere digniteyten,om
die felve te hebben ende te houden in command,
felfs by eenigeonbekent, vreemt, fufpeclende
niet refiderende in onfe Landen voorfchreve j an-
dere op die felfde Abdyen ende andere dignitey-
ten ende beneficien (die van Rechts - wegen
fchuldich waren gheconfereert te zijn fonder ee-
nige lafle ofte diminutie van dien) willen hebben
ende heffen groote ende overdrachtelijckepen-
fien, contrav�nierende tegens die meyninge van
wylen onfe Voorfaten, wiens Zielen Godtghe-
nadich zy, ende andere Fundateurs vanden voor-
fchreven Beneficien; ende dat andere, uyt krach-
te van refcriptien by henluyden verkregen in 't
voorfz Hoffvan Roomen , doen betrecken ende
citeren in die eerile inftantie buyten onfen voorfz
Landen, eenige die voorfien waren in die fehe Be-
neficien by ons ofte andere Collateurs van dien,
oock in prejudicie vanden ordinarifen Collateurs:
Om welcke faecken wille vvech gedragen hebben
gheweeft groote ende exceilive fommen van pen-
ningen uyt onfe voorfz Landen, tot groote ar-
moede van dien, ende onfe Onderfaten , ende om"
meer andere redelijcke faken wille, mijnalderge-
nadighfte Heer ende Vader,mijn Heer d� Coninck

-ocr page 696-

i-j 81 Van Advocaten , Procureurs, Norariflen, &c. ι 3 81

de Onderfaten,wy fittende in jugemente in onfen
prooten Rade) hadde hem openbaerlick gedragen
voor Appellant, van allen ende yegelijcken ver-
leeningen ende conceffien vanden voorfz Bullen ,
nionitorien ende andere provifien voorfz 'sHofs
van Romen.raeckende en concernerende die faec-
ken voorfz, ei� vande peynen ende cenfuren daer
inne begrepen, midtfgaders vande executien van
dien aen onfen heyligen Vader Alexanderjegen-
woordigen Paus, aenden Stoel van Romen: Ende
in gebreecke van behoorlijckeende deuchdelijcke
provifie daer toe dienende, aenden eerilen heyli-
gen toekomenden Confilie generael, ghelijck in
fijn appellatie breederverklaert is. Ten anderen,
is oock tot onfer kenniile ghekomen, dat veel van
onfe Onderfaten henluyden t'federt feeckere
tijdt herwaerts vervordert hebben, ende noch da-
gelijcks vervorderen hoe langhs hoe meer byin-
dudie , fimpelheyt of anderfints henluyden te
obligcren ende verbinden in groote fomme van
penningen, tot profijte van veele Perfoonen, als
Banckiers ende andere fuhpiems Camene, niet ver-
ihende noch kennende 't elT�dt vande voorfz
obligatien ende peynen , ende welcke obligarien
hiervoortijdts noyt loop noch ganck ghehadten
hebben in onfe voorfz Landen�, ter caufe vanden
wekken fylichtelijeken ende om kleyne faecken
haer gevonden hebben,en vinden geadmoneiteert
endebetrocken buy ten onfe voorfz Landen, ende
bekommert ende overvallen met cenfuren ende
andere Geeftelicke peynen, hoe wel dat die Leec-
keMenfchen zijn, welcke dingenghedaen ende
ghecommitteert zijn niet alleenlijck tot groote
fchade, intereil ende achterdeel van onfe voorfz
Onderfaten, maer oock tot verfmaetheyt ende
verminderheyt van onfe voorfz hoogheyt ende
Julhtie, ende noch meer zijn foude in toekomen-
de tyden, op dat by ons daer inne niet voorfien en
ware met behoorlijcke provifie , als wyverilaen
hebben. SOO IS Τ, dat wy begeerende af te
leggen ende voorfien op alfulcke abufen ende on-
behoorlijcke manieren van doene, ende dat onfe
voorfz Ordinantie ende defenfien onderhouden
ende bewaert mogen worden fonder infraclie,
adhererende ter voorfz appellatie, ende die khe
advouerende �. Ontbieden ende beveelen u feer
fcherpelicken datmen in alle Steden endePlecken
daer men is gewoonlijcken publicatien ende uyt-
roepinge te doen , in onfe voorfz Landen ende
Graeffchappen van Hollant, Zeelant ende Vrief-
landt, ghy doet fonderlinge ghebodt, bevel ende
deffeniie van onfen wegen, ende wy felver verbie-
den by defen allen Perfoonen, Geeftelijcke ende
Waerlijcke ende anderen, alfoo wel vreemden als

Onderfaten ghebooren ■, van onfe voorfz Landen
ende Heerlijckheden, van wat ftaten ofconditien
fy zijn, dat fy niet en executeren noch laten exe-
cuterenleenige letteren expeftativen,Refignatien,
Procei��n,Sententien, Executorialen noch andere
Bullen ende provifien van Roomen, vanden bene-
ficien wefende binnen onfe voorfz Landen, op die
peyne ende verbeurte van 't ei��ft van dien, ende
ghebannentezijnuyt defelveonfe Landen ende
Heerlickheden, ei� by ons te worden gecorrigeert
ten fpiegele van anderen , ende te weien verklaert
onbequaem nimmermeer te mogen houden, be-
fitten ende ghebruyeken die vruchten van eenige
beneficien binnen den felven onfen Landen , ende
totter tijdt toe dat die voorfz provifien ende Bul*
len fullen wefen ghefien in onfen voorfz grooten
Rade, ende dat wy om d'executien van dien, ver-
leent fullen hebben onfe open letteren van con-
fentein behoorlijcke forme , of dat andere ordene
ende regule op't ftuck vanden voorfz beneficien
geftelt, ende anders by ons gheordonneert fal we-
fen : Ende infgelijcks dat niemant wie hy zy, om
redene wille Yanden voorfz beneficien wei�nde
in onfe Landen voorfz,en betrecke onfe Onderfa-
ten ofte andere aldaer refiderende uyt krachte van
den voorfz Bullen ende Refcriptien vanden Hove
van Roome, maer is 'tdatfy hemyet eyfichen
willen ter caufe voorfz, dat fy die doen eerftin
poffeiforio voor ons, ofte onfe Officieren, den
wekken de kennifl� daer af toe behooren fakende
in petitorio inder eerfter inftantie voor den Juge
ordinarifein onfe voorfz Lande, ende in materie
van appelle committerende voor Rechters inden
felven onfe Landen, ende dat op die peyne boven
verklaert. Ende doet voorts verbieden ende be-
velen van onfen wegen, op die voorfz peynen en-
de amenden,allen onfen voorfz Leecken Onderfa-
ten, ende andere Inwoonderen onfer voorfz Lan-
den ende Heerlijckheden,van wat ftaten ofte con-
ditien fy wefen mogen, dat fy hem van nu voort-
aen niet en verbinden noch en verobligeren, noch
doen noch gedoogen verobligeren ten henwaerts
fubpanis Camcm. Ende die NotariiT�n ende andere
Perfoonen , dat iyfulcke obligatien niet en ont-
fangen, noch prefent zijn om die te paiieren, om
wat materie ofte faecke dattet zy, op die verbeur-
te van geacht te zijn ongehoorfaem, ende Rebel-
len t'onfwaerts, ende over fulcks te worden ghe-
corrigeert arbitralicken ten exempel van anderen,
wantons alfoo gelieft, ende willen gedaen te zijn.
Gegeven in oni� Stede van Brugge den twee en
twintichilen dach in Mey, in 't jaer ons Heeren
1497. Aldus ondergeteyekent, By mynen Heere
den Eertz-Hertoge. /. de Longevilk.

DEN SESTEN TY TEL.

Van Advocaten, Procureurs, Voorfpraecken,Notariiren,

Deurwaerders, &c.

■ . . * . . . - ν f ■

Placaet gerende de�Hjxariffen. In dateden 11 Maert 1514.

j^AERLE by der gratie Godts ghekooren
Koomfch Keyfer, &c. Onfen lieven ende ghe-

trouwen die Stadthouder,Prefident ende Luyden
van onfen Rade in Hollant, Saluyt ende dile&ie.

Sfff ij Al-

-ocr page 697-

13 � 3

PlacatetLj. **B

1384.

mineert ende ge-eedt, ende inde GrifTie van onfen
Rade geregiftreert te werden. Willende ende or-
donnerende voorts allen Wethouders ons voorfz
Lants van Hollant, dat fy gheen reguard en heb-
ben,noch Wet ende Juftitie en doen opten ��
menten of Contraden, ontfangen ende gepaifeert
nae date vande publicatie van defen, voor andere
Notariflen, van wien die gecreëert mogen wefen,
de welcke by de voorfz Wethouders u niet ghe-
prefenteert, gheadmitteert, ge-eedtende geregi-
ftreert fullen wefen inde manieren voorfz. Des te
doen gheven wy uende den fel ven Wethouders
volkomen macht, bevel, ende u luyden ende hen,
mitfgaders allen anderen onfe Jufticieren, Officie-
ren ende Onderfaten wien dit aengaet, de onfe
Ordonnantie onverbreeckelijck te onderhouden
ende achtervolgen, ende de felve te condigen al-
omme daer 't van noode wert, Want ons alfoo
belieft. Gegeven in onfe Stede van Mechelen,
den een en twintichften dach van Meerte in 't Jaer
ons Heeren duyft vijf hondert ende vier en twin-
tich. Ende van onfen Rijcken, te weten, vanden
Roomfchenende Hongrie,&c. 'tfevenfte, ende
van Spangien ende andere,&c. 'tnegenfte. Aldus
onderfchreven, By den Keyfer in fynen Raede.
Onderteyckent, L. de Zoete.

Alfoo tot onfer kenniiïè ghekomen is, dat binnen
onfen Lande ende Graeffchappe van Hollandt,
groote menichte van Notarifen zijn , die hem on-
derwinden alle manieren van Contracten, Tefta-
menten, Legaten ende andere t'ontfangen : Ende
dat overmits de fimpelhey t ende onabelhey t van
den voorfz Notarifen,of fraude die eenige van hen
daer inne gebruycken,oock dat fommige geen Re-
giileren, Noten ende Prothocollen en houden, en
te duchten is, dat fy in heuren Inftrumenten Ge-
tuygen gheilelt foude mogen hebben, die tot dien
tyde doot waren, waer uyt diverfche abuyfen da-
gelijcx gefchieden, ende vele twiften ende ProceP
iên tuflchen onfen Onderfaten gebeuren,tot heur-
der grooten verdriete, fchade ende achterdeele.
S O O IS �, dat Wy begeerende hier inne te
voorfien tot ontlaftinge van onfen Onderfaten,
ende feeckerheyt vanden partyen Contrahenten,
hebben by goede ende rype deliberatie van Rade
gheordonneert, ende ordonneren by defen: Dat
van nu voortaen binnen onfen voorfz Landenvan
Hollant, een feecker ghetal van NotariiTen wefen
fal, Te weten, in elcke Stede van dien alfoo veele
als de Burgemeeiters ende Schepenen aldaer ad-
viferen, noemen, ende de felve u prefenteren ful-
len, omme by u of uwe Gecommitteerden geexa-

1. Ordonnantie vanden Keyfer, opfeechgre abuyfen die by eenige particu*

liere Suppooflen vanden Rade in Hollandt dagelijcksgecommittcert worden. In date den fefliendm
Mey 1530. ■ '

gen , terftont die parthyen over leveren. Ende en
fullen oock die Procureurs of andere Suppooften
geen gelagen drincken op taxatien of kouen van
Proceffen, opcommiiïïenofpraclijcqtie, in wat
manieren dattet zy, noch partyen aenloopen om
hen te dienen, ende alfoo tot Proceften gheraec-
ken, maer fullen verwachten dat fy verfocht wor-
den , ende gheen faecken aen nemen op conditien
geen gek re ontfangen, dan als 't Proces ghewon-
nen is.

Dat van nu voortaen alle d'Advocaren ende
Procureurs fullen ghehouden wefen, haer falaris,
verdient loon , ende verleyde penningen teeyf-
fchen binnen 's Jaefs, nae dat diefaecke ghevallen
fal wefen interrupt, of na der pronunciatie vander
Sententie. Ende die Deurwaerders binnen 's jaers
naer haer exploict, ende daer t'eynde en lal geen
recht van defen ghedaen worden, maer die fchult
fal geprefcribeert zijn.

VI.

Dat die Advocaten,Procureurs, Deurwaerders,
ende andere Suppooften, fullen hen in als regule-
ren nae den tax vanden Hove, fonder meer te eyf-
fchen ofte ontfangen.

V11.

Dat die Procureurs van eyfch, antwoorde, re-
plijcque ofduplijcque,daer replijcq endedupJijcq
valt, te doen ofte hooren, te dienen van fchriftuy-
ren, additien,folutien, memorien,Acl:en te renun-
chieren, van produ&ien, fullen hebben drie iluy-
vers van elck termijn als die op verfcheyden da-
gen gehouden worden: Maer �� verre die materie

Erft dat die Secretariften, Procureurs en-
de Deurwaerders, varendein Commiflïe
_ voor de aftairen vanden Keyfer, of van
partyen,geen dach-gelt en fullen mogen eyilchen
noch ontfangen, dan by taxatie vanden Commif-
faris, ende fullen haer alder dach-gelden inden
Ceel geftelt worden.

II.

Dat de voorfz Secretarillên, Procureurs, ande-
re Suppooften vanden Rade, noch oock partyen,
en fullen hen niet onderwinden vanden Deur-
waerders mede te nemen of te wereke te ftellen,
maer fullen die CommiifariiTèn alleen daer mede
laten bevverden.

III.

Als die Procureurs felve in CommiiTie varen,
'tzy dat fyluyden eenen Klerck mede nemen, of
niet, en fullen niet meer 's daeghs mogen hebben
dan den taux vanden Hove, te weten twintigh
iluyvers. Ende als die enquefte beleyt wort by
parthyen felver, met een Klerck ofte Dienaer van
den Procureur, en fal die Dienaer niet meer heb-
ben 's daeghs dan thien ftuy vers, ende die Procu-
reurs abfent zijnde, niet.

IIII.

Die Procureurs en fullen geen geit van koften
partyen toe getaxeert mogen ontfangen, 'tzy dat
die by den Hove of anders ghetaxeeet zijn: Ende
parthyen en fullen die felve den Procureurs niet
mogen gheven, noch die Procureurs dat accepte-
ren, Maer die Deurwaerders fullen alle penningen
vankoften, ende andere gheexecuteert of ontfan-

-ocr page 698-

₁₃ g 5 Van Advocaten, Procureurs, Notariflen, &c. 13 8 6

eenen dach al voldinght wort, fullen die Pro- | XIII.

■ureurs van die geheele volle dinghtale ontfangen | ^ Dat geen Celen van Boden of Deurwaerders en

feiftuwerseens : Ende van alle andere termynen \ lullen inden Raedt gepai��ert worden, ten zy dat

fy onder andere mede inhouden fpecificatie van
den dach dat fy uyt reyfden ende weder t'huys
gekomen zijn.

XIIII.

Ende indien yemandt bevonden wort in 't gunt
dat voorfz is,of in eenige poinft van dien gebreec-
ke�jck te zijn, 't felve fal wefen op privatie of fu-
fpenfie van fijn officie, ende fulcke arbitrale cor-
rectie als daer toe behooren fal.

XV.

Dat alle Commiifien buyten tyden vanden va-
cantien vallende, fullen ghedaen worden by den
Raden extraordinarifen, ende die ordinarife Ra-
den fullen die Procefl�n expedi�ren, ten ware dat
in eenige faecken om redene anders geordonneert
worden. Ende die Commiifien vallende inder va-
cantien , ende die daer jegens op gehouden fullen
worden, foo verre doenlijck is, ot ten minften die
Ereff�lijckile van dien, fullen onder den Raden or-
dinaris gediftribueert worden als dat behoort.
XVI.

Dat in faecken van kleynder importantie, die
gene die 't Zegel bewaert, om koften van partyen
te fchouwen, lal ter enquefte-mogen committeren
een goetverftandigh Man nut ende bequaem zijn-
de , woonende in een vande principaelile Steden
van Hollant of Zeelant, metten Secretaris aldaer,
parthyen niet fufpeet zijnde, die elcks 's daeghs
hebben fullen twaelf ftuyvers, fonder meer.
XVII.

Dat die Requeiten fullen tweemael 's daeghs
geexpedieert worden, by twee vanden Raede die
de Rolle houden voor die Weeck, of andere, ende
als fy fwarigheyt bevinden, fullen dat aenden
Raedt rapporteren.

XVIII.

Voorts ordonneert de Keyfer, dat dele Ordon-
nantie fal gepubliceert worden inde Raedt-kamer
van Hollandt , inde jegenwoordigheyt vanden
Heere van Afl�ndelft.Eerfteende anderen Raden,
ende vanden Suppooften vanden Hove, ende dat
die voorfz Suppooften foo verre hen die aengaet,
de felve Ordonnantie gelooven ende fweeren lul-
len t'onderhouden, ende jaerlijcks den eedtjaerf-
dach, of den eerften Dinghdage daer nae vernieu-
wen. Dat Copie authentijcque vander voorfz
Ordonnantie gefonden fal worden in alle den Ste-
den groote ende kleyne van Hollandt, Zeelandt
ende Weft-Vrieflandt, oock aenden Hooft-Offi-
ciers vanden platten Lande, die de felve Ordon-
nantie oock fullen doen publiceren , ende oock
regiftreren op die Stedehuyfen ende elders waer
't van noode wefen fal, op dat een yegelijck weet
hem daer nae te voegen. Ende fullen die Officie-
ren foo vanden Steden als vanden platten Lande
goede inquifitie doen , of eenige vanden Suppoo-
ften .vanden Hove die Ordonnantie in als of in
deel tranfgrederen , ende des fy bevonden fullen
hebben den voorfz Rade van Hollandt te kennen
geven, op datfy by den Procureur Generael re-
gens de felve doen procederen tot fulcken finen
ende conclufien, als men tegens den overtreders
van *sKeyfers Ordonnantien behoort te doen.

JS fff iij Aldus

te houden, fullen niet meer hebben van nu voort-
aen dan drie grooten.

Dat die Procureurs of haet Dienaers en fullen
den faUris vanden Advocaten, Deurwaerders of
andere niet mogen eyflchen, aen henluyden reec-
kcnen of ontfangen, al wordet henluyden by par-
thyegheprefcnteert, noch en fullen daer af geen
tranfport van malkanderen mogen nemen, maer
elcks hem met 't fijne alleen onderwinden,

IX.

Dat die Raden, Griffier, Secrerariflen of Deur-
waerders en fullen hen niet moeyen of onderwin-
den met die commiifien , daer om fpreecken of
doen fpreecken, folliciteren of doen folliciteren,
voor hem felven of yemandt anders , direelelijck
noch indireftelijck aen wien dattet zy, maer ful-
len den eerften Raedt 't Zegel bewarende, daer
mede laten bewerden, die de CommiiTariilenhaer
Commiifien t'huys fenden fal nae fijn difcretie.

Dat die Raden , Secretar�Ten , Procureurs,
Deurwaerders, doende in een reyfe diverfche en-
queften, en fullen hen maer eens laten betalen
voor 't komen ende gaen , 't zy dattet felve ghe-
fchiet by een parthye ofte meer, elcks nae advc-
nant: Ende en fullen niet mogen begeeren of doen
begeeren om gedefroyeert te werden.

XI.

Dat fyluyden vanden Keyfer of van parthyen
geen dubbel dach-gelden en fullen , oock mogen
nemen , ten ware dat fyluyden in faecken haeft
hebbende , tot verfoecke van parthyen meer dan
thien uyren befoigneerden op eenen dach. Ende
fullen oock op eenen dach van verfcheyden par-
thyen geen gheheele dach-gelden mogen nemen,
ten ware dat fy in twee faecken, tot verfoeck van
twee partyen befoigneerden in elcke faecke meer
dan vijf uyren �. Maer als fy in diverfche faecken
geoccupeertzijn , fullen een dach-gelt onder den
partyen verdeelen elcksnaeradvenant. Endeen
lullen in alle ghevalle maer twee dach-gelden op
eenen dach mogen nemen, oock hoe veel fy be-
foigneren.

XII.
Dat alle Commiiiariflen, Advocaten, Procu-
reurs, Deurwaerders, fullen gehouden wefen bin-
nen drie dagen nae dat fy te iamen, of elcx befon-
der t'huys ghekomen zijn, in handen vanden eer-
Hen Raedt 't Zegel bewarende, by goede verkla-
nnge te brengen in gefchrifte, op wat dach fyluy-
den uyt gereyft,ende weder t'huys gekomen zijn,
wat Commiifien fy binnen dien tijdt gedaen heb-
ben foo wel van 's Keyfers wegen, van parthyen,
als mformati�n precedente , of anders hoe 'tzy,
met infertie vanden namen van partyen, waer, op
wat dagen die ghedaen zijn, ende hoe veel dach-
gelden fy van elck ontfangen hebben, of noch
ontfangen fullen. Ende fullen alle defeCedelen
by henluyden geteyckent ende geaffirmeert wor-
den , ende by den gheenen die 't Zegel heeft, aen
een Liaiie geregen , ende metten Zegel-boeck be~
waert worden. ^&

-ocr page 699-

Placaten � 5. Bocclc 6. Tit,

taS7

Aldus gheordonneertbyderKeyferlijcke Maje-
fteyt, by deliberatie ende ad vis als boven, opten
feftienden dach van Meye Anno vijftien-hondert
endedertich. Endegeteyckenr, Margueriete. My
jegenwoordigh, L. DubliouL

Defe Ordonnantie is opten dertighften dach
van Meye Anno vijfthien-hondert ende dertich,
op eenen Maendach gepubliceertinde Audi�ntie,
ter prefentie vanden Heere van AiT�ndelft, Rid-
der , Eerile Heere Johan van Duvenvoorde, oock

Ridder, Heere van Warmont, Meefiers Abel van
Coliter, Franchoys Coebel, Arent Sandelin, Hu
go van AiT�ndelft , Willem Pijnifen , Reyni_er"
Brandt, ProcureurGenerael, endeGeleynz_egers, Raeden, ende andere Suppooften vanden
Hove van Hollant. Wekke Suppooften tot ver
maninge vanden Heere van AiT�ndelft, gheJooft
ende openbaerlijck aldaer ghefvvooren hebben die
felve Ordonnantie, in fo verre henluyden die aen-
gaet te onderhouden ende t'achtervolgen. In te'
genvvoordighey t van my, L de Jonge.

3. Placaet, n»aer by de Oeumaerdersghelafl werigeen ExploiBen te doen

dan met ha er Stock inde hant. In date den $Julij 1531.

Offvan Hollandt ordonneert ende be-
veelt allen den Deurvvaerders yanden
I felven Hove,dat fy in't doen van eenige
exploicten ofte executien, in haeren handen heb-
ben fullen haeren Stock metteWapene vanden
Keyfer, gelijckdie Deurvvaerders gewoonlijcken

zijn te hebben, op peyne dat indien yemant con*
trariedede, daer van arbitralicken gecorrigeertte
worden tot difcretie vanden Hove. Actum ende
gheordonneert den vijfden dach van JuJio Anno
1531. By AiT�ndelft, Warmont, Colfter, Cobel,
S af bout, Sandelin, PijniTen, Zegers.

4. Extract Ρlacaet, raeckende de Tolicie defer Landen: endefpecialijd de

Notarijf en. In date den 7 O�obet 1531.

! Α E R L E by der gratie Godts Roomfch
; Keyfer, altijts Vermeerder des Rijcks,&c.
"Ende om te voorfien op de ghebreecken,
faulten ende abuyfen, die in onfen voorfz Landen
gecommitteert worden by de Notariflen ofTabel-
lyonen by eenige uy t fimpelheyt ende ignorantie,
ende by d'andere met propoofte ende opfetten
wille, ten groote interefte van onfen Onderfaten,
ende vander gemeender welvaert, hebben wy ge-
ftatueertendeftatueren,Datvannuvoortaennie-
mant totten voorfz ftategeadmitteert en fal wor-
den,dan vermaerde ende wel gefameerde Luyden,
ende de geene die by examinatieende onderfoeck
Vanden Hooft ende Luyden van onfen Raeden,
ende Provincialen Rechteren inekk Lantbefon-
dere bevonden fullen worden daer toe expert, be-
quaem ende fuffiicent, ende voor fulcke geappro-
beert, ende daer af blijcke by Acte vanden voorfz
Raden, ende Provincialen Rechteren, ende welc-
ke A&e de voorfz Notariflen , al eer fy haer Offi-
cie fullen mogen exerceren, fullen gehouden we-

fen uyt de Greflien vanden voorfz Raeden te lich-
tene , mits betalende voor elcke Ade thien groo-
ten Vlaems, alleenlijck op de peyne van arbitrale
boete, by den geenen ende elcken van hen die be-
talen of nemen foude meer dan thien grooten
voor elcke A&e. Ende verbieden allen anderen
niet gheexamineert, ende totten voorfz ftaet van
Notaris of Tabellioen inder manieren voorfz niet
gheadmitteert, ende geen Acte hebbende uyt de
Greffien van anfen Raden ende Rechteren Pro-
vincialen, d exercitie vanden voorfz Officie, op de
peyne van arbitrale boete, ende van inhabiliteyt,
de voorfz Officie, noch andere nimmermeer te
mogen exerceren. Gegeven in onfer Stadtvan
Brufl�l, den fevenden dach van OcTrobre in 't Jaer
ons Heeren duyfent vijf hondert ende een en der-
tich. Ende van onfen Keyfer-rijcke, 't tweeti�e,
Ende van onfen Rijcken van Spangien, van bey-
den Cecilien, ende anderen , 't feftienfte. Onder
ghefchreven, By den Keyfer in fynen Rade. On-
dergeteyckent, L. DubliouL

ΤΛΕη Lefer gelieve hier voor geinfereert tehouden het 13,14.1?« 15. Artijckelenvanhet Placaet'vanden vierden
*-*Oclober 1 $ qo.flaende in het Eerfie Boeck Colum. 318. w 319. gedruckt.

5. Placaet, waer by de Trocureurs gelafi wertfeher te Hoy>e te {omen. In

date den 19 December 1541.

ken, die dickwils niet en weten watfy doen, noch
den ilyle ende practijeque vanden Hove ten vol-
len en weten, omme waer inne te voorfien. SOO
IS T, dat 't voorfz Hoffgeordonneert heeft,ende
ordonneert midts defen, dar alle die Procureurs,
ende elck van hem op die PJey t - dagen, ende foo
lange die Rojle geduyrt, inden Hagev endegefonc

we-

i Lfoo 't Hof van Hollandt bevindt dage-
I lijcks, dat inde Audi�ntie vande Rolle
; kleyne reverentie ghehoudenwort, im-
mersdat die faecken van parthyen dick-
wils qualijcken worden bewaert , 'tvvelcktoe
komt dat die Procureurs hare Rolle, ende de faec-
ken Van parthyen doen bewaren by haren Klere-

�

-ocr page 700-

Van Advocaten ₅ Procu

I39O

referveert nae exigentie vanden inobedientie dier
vallen fal. Ende en fal geen Procureur uyt die
Audi�ntie mogen gaen, al waren fijn faecken al
af gedaen, voor dat die geheele Rolle, ende alle die
faecken afghedaen fullen zijn. Ende interdiceert
den Procureurs ende haere Klercken, in des Grif-
fiers Boecken yet te fchryven. Actum den ne-
genthienden Decembris Anno vijfthien-hondert
een en veertich. By JJfendelft, Colfier, Hogelande,
Safbout , Pynjfen , Zegen, Zuys ende Procureur,
Raedtiluyden van Hollandt. In kennifie van my,

tl%9

^efende, ghehouden endefchuldich fullen zijn
felver in perfoone te Hove te komen, ende haere
Rolle ende faecken te bewaren, fonder daer toe
te moeen fetten haere Klercken, ofte eenige Sub-
ftituyten, op peyne dat men opte prefentarien
vanden Procureurs die abfent fullen zijn, gheen
recht doen en fal, maerdiedoorflaen, endeinde
faecken die jegens fulcke Abfenten of haere Mee-
fters geprefenteert fullen wefen, fal men procede-
ren als jegens contumacen, behoudens parthyen
haer regres tegens den Procureur: Ende dit oock

onvermindert die correctie, die 'tHoffaen hem 1. de Jonge,

6. Placaet, raecfynde de Trocureurs. In date den 18 September 15 42.

ken is, ende daer tegens by Requefte Civile gere-
leveert wort, fal hem gracelijcken tijdt ghegeven
worden nae difcretie vanden Hove, mits den tijdt
overftreecken zijnde, wederomme vervallen te
zijn in 't verfteck te vooren ghegeven, 't welck al-
tijdts inde ACte van interinemente geinfereert en-
de verklaert fal worden by defe woorden, 't ver-
fteck nae dien tijdt in waerde blyvende. Ordon-
nerende voorts ende interdicerende den Procu-
reurs , ende hare Subftituy ten, eenige faecken te
ftellen in ftate opte Rolle, ofte voor den Commif-
fariflen, maer fullen dat alleen doen inde Griffie,
achtervolgende die Inftru&ie vanden voorfchre-
ven Hove. A&um den achthienden Septembris
Anno vijftien-hondert ende twee en veertich. By
Ajjendelft, War mondt, Coulfier, Hoge lande, Safbour,
Pynjfen, Procureurende Perfijn,

OfFvan Hollandt heeft gheordonneert,
|f ende ordonneert midts defen, dat foo
wanneer parthyen verileecken fullen
zijn van Schriftuyren, Additien , Solutien,R�-
fponfiven, Reprochen, Salvatien ofte van Memo-
rien: Ende omme van 't felve verfteck gereleveert
te zijn, impetreren Requefte Civile, dat fulcke
lmpetrant van Requefte, midts die felve prefente-
rende i/ijudicio, daer beneven ende illico fchul-
dich fal zijn mede bereytte hebben, ende te moe-
ten dienen van fchriftuyren, ofte anders daer van
hy verileecken is: Ende defgelijcksals yemandt
van eenigh munimenten die by gefchrifte zijn ver-
ileecken , is gheweeft, fal 't felve munimentmede
beneifens fijn Requefte exhiberen, of by gebreec-
ke van al 't felve , fal die Requefte gherejecteert
worden -. Maer als parthye van produ&ie verfteec-

7. Placaet, Waer by den tj\otar�jfen verboden mrt te autbentiferen eenige

Copien, noch e eenige Α tien tepajferen die men inde Griffie behoort te paleren. In date den 13 Fe'
bruarij 15 67.fi/loCurite.

voorfz is gedaen te hebben. Ende dat voorts het
voorfz Hoffgheen recht doen fal op fulcke Co-
pien, ftipulatien, Procuratien, Appellatien, ende
andere A�ten als vooren. Gelaftende den voorfz
Griffier, fijnSubftituyt, endeordinarisKlercq,
wel fcherpelijcken te letten ende toe te fien , dat
fulcke Copien ende A�ten als vooren, in gheene
faecken van parthyen overgheleyt en worden.
AdVum by Prefident Boot, Merffche , Wittens,
Cuefnoy. Ende ghepronunchieert inde Audi�ntie
den χ 3 Februarij 1567. ftilo Curiae.

Op den derden Julij 1578. is 't voorfz Placaet weder'»
om vernieuwt, ende gelafighepubliceeit te worden voor
de Suppoofien ende andere Otnmefianders. Ende inplaets
vande woorden in 't Cur/ijf ghedruckt, defe volgende
ghefielt: ende mede eenfdeels in prejuditie vande,
Secretariflen vanden voorfz Hove.

ALfoo die Notariil�n alhier in den Hage
woonende, dagelijcks authentiferen veele
ende diverfche Copien, ende voor hen me-
de ghepafieert worden veel ftipulatien, Procura-
tien, Appellatien ende andere Aften, die men in
de Griffie behoort ofte foude mogen ghedoen, al
in prejuditie vanden Griffier vanden voorfchreven
Hove, ende contrarie die beloften hem bydeMajefieyt
gedaen. SOO 1ST , dat 'tvoorfchreve HofT
die voorfchreve Notariil�n gheinterdiceert heeft,
ende interdiceert hem 't felve HofT midts defen,
egeene Copien te autentiferen, nochte eenige fti-
pulatien , Procuratien , Appellatien te ont-
vangen, nochte eenige Aden te paiferen ofte te
exerceren, die men inde Griffie behoort, ofte fou-
de mogen doen, op peyne van arbitralijcken ghe-
corngeert te worden, foo wie vande voorfz No-
tariil�n bevonden fullen worden contrarie 't gunt

8. Ordonnantie, voor den Trocureur Cjenerael_s beroerende 't vifiteren van

de informatien vande Procejfen. In date den xq December 1545.

^/JARIE by der gratie Godts, Coninginne, j Regente. Lieve ende wel beminde, Alfoo wyver-
UouagierevanHongarye, van Bohemen, &c. ftaen, dat die Procureur Generael van Hollandt

¹ . niet

-ocr page 701-

Placaten� j.Boeck. 6. Ttt, i^_z

voornoemden Procureur Generael vati Hollandt
voortaen toe laet ende admicteert, om de voorfz
ordinarife informatien te vifiteren, aleer hy _v-in
reprochen gedient fal hebben , ende des en zijt"_m

139»

niet geadmitteert en wort, oren de ordinarife informatiedaerinne hy van officie weghy van reprochen dienen fouwel behooren foude, om n

geenen ghebreecke. Lieve, beminde, Godt

ζ ν

doene , ende 's Keyfers onfes Heeren ende Broe-
ders recht te feeckerlijcken te bewaren, gemerckt
dat fulcks in fijnder Majeftey ts gropten Rade on-
derhouden wert. Soo verfoecken wy u, ende van
wegen fynder Majefteyt bevelen, dat ghy den

met u. Gefchreven tot Utrecht, den 29 dach van
Decembri 1545. Onderftontgefchreven, Marie
Ende geteyckent, Verreycken. Ende wasdefuper-
fcriptie: Onfen lieven ende wel beminden die Eer-
fte ende andere 's Keyfers Raden in Hollandt.

9. Ordonnantie, %aechgnde den Trocureur (jenerael, beroerende het hoo«

ren -van Getuygen. In date den 16 April 1545.

KAERLE by der gratie Godts Roomfch
Keyfer, altijdt Vermeerder 's Rijcks $ Co-
ninck van Germanien, van Caftilien, van
Leon, van Grenade, van Arragon, van Navarre,
van Napels, van Cecilien, van Maillorcque, van
Sardeyne, vanden Eylanden van Indien, ende va-
fter Aerde der Zee Occeane: Eertz-Hertoge van
Ooftenrijck; Hertoge van Bourgoingnen , van
Lothier, van Brabant, vanLimburgh, van Luxem-
burgh, ende van Gelre: Grave van Vlaenderen,
vanArthoys, van Bourgoingnen ; Palts-grave,
ende van Henegouwe, van Hollant, van Zeelant,
van Ferrette, van Haguenault, van Namen, ende
vanZutphen; Princevan Zwave: Marck-grave
des heylighs Rijcks: Heere van Vrieflandt, van
Salins, van Mechelen, vander Stadt, Steden ende
Lande van Utrecht, O ver-YiTel ende Groenin-
gen 5 ende Dominateur in Afie ende in Africque.
Onfen lieven ende ghetrouwen Raedt ordinaris,
ende Procureur Generael in Hollandt, Meefteren
Ypolythe Perfin, Saluyt. Alfoo wy verftaen dat
men dagelijcks by experientie bevindt, dat inde
ProceiTen daer partyen difpofitijf hebben, tegens
ons ghepofeert ende ghearticuleert worden di-
verfche feyten over lange Jaren ghefchiet, daer
van u de waerheyt onbekent is: Ende daer omme
van noodezy de felve met andere deftru&ive fey-
ten te wederle-ggen ende debatteren: Tot ken-
niiie vanden wekken ghy niet gheraecken en
kont fonder u te informeren, ende Luyden by ee-

de daer op te hooren , midts dat fy anderfints on-
willigh zijn die waerheyt te feggen, ofte te feggen
wes hen gelieft. SOO IS Τ , dat wy defen aen-
gefien, begeerende hier inne te verfien tot vorde-
ringe vander Juftitie, ende confervatie van onfen
Rechte, u gecommitteert hebben ende committe-
ren by defen, om van nu voortaen in alle Civile
faecken ons beroerende, te hooren ende by eede
te ondervragen ende examineren alle alfulcke Ge-
tuygen, als tot inftru&ie vande Proceil�n, ende
kenniiie van onfe gherechtigheden dienen lullen;
Ende de felve Getuygen te bedwingen u daer van
de waerheyt te verklaren, by alle behoorlijcke
wegen ende manieren van bedwange. Niet je^en-
ftaende den ftaet vande felve Procelfen , willende
dat alfulcke informatien by u gehouden, ilrecken
fullen als andere informatien precedente, die by 11
gewoonlijck zijn ghedaen te worden voor d'inili-
tutie vanden Proceffen. Des voorfz is te doene
met dieiler aenkleeft,geven wy u volkome macht,
authoriteyt ende fonderlinge bevel by defen.
Ontbieden ende beveelen allen onfen Rechteren
ende Officieren, dat fy u 't felve doende ernftelick
verftaen ende obedieren: Want ons alfoo gelieft.
Gegeven in onfe Stadt van Brugge den feftienden
dach van April in 't Jaer ons Heeren 1545. voor
Paeffchen. Van onien Keyferrijcke 't leven-en-
twintichfte,ende van onfen Rijcken van Cafhllien
ende anderen, 't dertichfte. Onder ghefchreven,
By den Keyfer. Ende geteyckent, Verreycken.

1 o. Placaet, roerende V extenderen vande declaraiien van fy��en. In date

dem^Otlobris 1547.

meert heeft inden Hage ghekomen te zijn, om de
faecke daer van d'extenne vanden voorfz Decla-
rant mentiemaecken fal, ende om anders gheen
faecke. Gedaen inden Hage by de Heeren Ge-
rardt Heere van Aifendelft, Eemf kerck, &c. Eer-
fte Raedt prefiderende, Abel van Coulfter, Guil-
liam Zegers, Heere tot Waifenhoven, &c. Ridde-
ren , Meefters Cornelis Zuys, Hypo�tus Periljn,
ende Cornelis van Weldam, Raedtfluyden van
Hollandt. Ende ghepronunchieert den vier ende
twintichftenO&obrisAnno 15-47.

; Lfoo by den Hove van Hollandt tot ver-
, fcheyden tyden bevonden is geweeft, dat
! de Procureurs vanden felfden Hove, inde
extenfie van hare declaratien van koften veel on-
waerachtige reyfen ftellen tot laft vanden gecon-
demneerden. SOO IS Τ, dat 't voorfz HofF
gheordonneert heeft ende ordonneert by defen,
dat men van nu voortaen gheen Reyfen in 't taxe-
ren vanden voorfz koften pail�ren en fal, ten zy
dat by A&e gepafieert inde Griffie vanden voor-
fchrevenHove blijckt, dat de Declarant geaffir-

Mitfivf

II.

-ocr page 702-



	%39i Van Advocaten,Procureurs,Deurwaerders,&c. 1394 tl * Mifsi ve vanden grooten %ade 's Keyfers tot Mecbelen, aen defen Holte addreferende, ende eenige Articulendaerbyghevoeght, daer nae de Deurwaarders vanden [elven Hove, in 't executeren van debitis hen/uilen voort aen reguleren. In date den 8Juni) 1549.

5up^\|f Erfame voorfienige Heeren onfe befon- S Mj��} dere goede Vrienden ende Gebroeders: �J\|�jf§ VVy hebben den Heeren vanden fecreten Rade ghecommuniceert d'ongeregeltheyt die wy bevonden hebben iri 'tfeyt vander executien van den letteren van debitis, midtfgaders 't exces by den Deurvvaerders gecommitteert, aengaende de namptiiTementen ende heurlieder falarifl�n, ende eenige merckelijcke redenen ende middelen ghe- con�dereert, fijn by den voornoemden Heeren vanden Secreten Raede ende ons gheraemt, ghe- maecktendegerefolveertgeweeft feeckere Poin- clen ende Articulen, nae uytwyfen vanden wek- ken de Deurvvaerders in toekomende tyden hen- luyden fullen moeten voegen ende reguleren in 't ftuck vander executien vanden voorfz letteren van debitis, ende fommige andere inde felve Arti- culen gementioneert, de welcke wy hebben doen publiceren ende verkondigen in onfe Confiftorie, als ghyluyden by den Copie vanden felven Arti- culen lult mogen bevinden: De welcke wy u over feynden met defen onfen befloten letteren, ten eynde dat ghy van gelijcken opten eerften naeft- kottienden dach van Rechte ende gedinge, die voor u ghehouden fal zijn, de voorfz Artijckelen doet publiceren ende verkondigen tot defen ef- fecle, Dat de Deurwaerders hen hebben ende re- guleren naervolgende den teneure vanden felven, ende dat ghyluyden procedeert tegens den over- treders by re�le executie vanden peynen, mul&en ende boeten daer inne geroert ende gheindiceert. Hier mede Eerfame, voorfienige Heeren befon- dere goede Vrienden ende Gebroeders, onfe Hee- re Godt zy met u. Gefchreven te Mechelen, den vijftienden dach van Julio Anno vijftien-hondert negen en veertich. Onder ftont gefchreven, Uwe Medebroeders, de Prefident ende Luyden vanden grooten Raede der Keyferlijcke Majefteyt. Ge- tceckent, Lettin. Opten rugge vanden felven Brief ftont gefchreven: Eerfamen ende voorfieni- gen Heeren,den Eerften Raedt prefiderende ende andere Luyden der Kamere vanden Raede in Hollandt. E Χ τ R α c T. OM dies wille dat fommige Deurwaerders hundagelijcksvervorderen, uyt krachte van Brieven van debitis, te dellen in han- den van Juftitie de goeden vanden verobligeer- den m meerder weerden dan de fchulden.die fy in meeninge zijn te innen, bedragen fouden, en- de voorts oock procederen tot verkoopinge van lukken goeden by uytroepinge ende fubhafta- Jpij ende oock by precife executie ende ander- a' u°^0r ^ende ^inc^ P^laetie vanhandtvullinge, ende bedwingen den gheobligeerde tot re�len namptinemente, contrarie ende excederendeden teneure van fulcke provifien, de welcke anders met en zijn.dan fimpele dagingen met claufule
		van Juftitie, om den verobligeerden te dachvaer- den met handtvullinge totter waerde vanden fchult, ende negeenfints inhoudende executie. Ende om te remedieren ten klachte ende dolean- tien, de welcke dickmael gedaen worden van dat de Deurwaerders uyt krachte vanhaerluyderex- ploicten ghelicht hebbende eenige penningen, de felve penningen in heure handen houden , ende oock eyilchen ende exigeren meerder falaris, dan by de Ordonnantie hunluyden gheoorloft ende toe gefch�ckt is. 't HofFhebbende hier op gecom- municeert metten Prefident ende Luyden vanden Secreten Rade, om in toekomende tyden t'obvie- ren fulcke abuyfen , tot ver�chtinge vanden On- derfaten vande Keyferlijcke Majefteyt, heeft ghe- ordonneert, ende ordonneert den Deurwaerde- ren , aengenomen hebbende t'executeren eenige provifien in forme van debitis, om een rauwe' fchult niet verkent voor Juftitie, noch anderfints ghepriviligeert, den verobligeerden dach te be- fchryven ende te beteeckenen, naervolgende den inhouden van fulcke letteren van provifien, fon- der eenich ander of vorder exploia: te doen. Indien fulcke executie gedaen wert voor fchult verkent ende gepail�ert onder den Zegele vand� Majefteyt,, of andere geprivilegeert zijnde, fullen de Deurwaerders mogen eyiTchen hen geadmini- ftreert te worden meuble goeden ofc immeuble, of by faute van adminiftratie van fulcke goeden» foo fullen dan de Deurwaerders nemen in heuren handen vanden goeden vanden verobligeerden, tot of foo nae der fomme begrepen inderobliga^ tie, om der Juftitie by hantvullinge ghenoech te doene, tot verfeeckertheyt vanden Crediteur. Ende dat ghedaen, fullen den Schuldenaerdach befchry ven, fonder voorts te procederen totee- nige uytroepinge of verkoopinge, ten ware dat de geadminiftreerde ofte gelayieerde goeden wa- ren verganckelijck periflabel: In wekken gevalle fullen de Deurwaerders procederen tot vendicie van fukken goeden, om ten dage dienende de penningen daer van procederende, te brengen ende te leveren inde Griffie vander Juftitie, daer de materie geventileert ende ghetra�teert fal wer- den , fonder de felve in heuren handen te mogen behouden, ten ware bcyde de parthyen daer inne confenteerdemAJ fonder prejuditie van der ufan- tie of ftijl, die in fommige quartieren wefen foude mog�,dat fulcke verkende lettere executabel fou- den wefen, want om fukken ef��ft te verkrygen, fullen hun de Crediteurs mogen voorfien van an- dere remedie, ende lichten executoriale Brieven. Ordonneert voorts 't voorfz HofF volgende de voorfz Ordonnantie vander Keyferlijcke Maje- fteyt , dat de Deurwaerders lichtende eenige pen- ningen uyt krachte van heurlieder exploitren, gehouden fullen zijn de felve ten dage dienende, te fetten onder der Juftitie, om by der felver daer Τ 11 t van

-ocr page 703-

Boeck. 6. Tit. _r^^

toe ghepriveert te zijn van haerlieder�fficien.
Ende daer onder ftont ghefchreven �. Gepubliceert
ende verkondight dele Ordonnantie in volle Con-
fiftorie vanden grooten Raede des Keyfers, in 't
gedinge ende dach van rechte aldaer ghehouden
den achtften dach vanjunio Sincxen avont,Anno
vijfthien-hondert negen ende veertigh. Daer on-
der ftont ghefchreven, My jegenwoordigh onder-
teeckent, Lett�n. Onder 't voorfz-Extract ftondt
ghefchreven: Getrocken uytten Regiftre vanden
Ordonnantien vanden Hove, getranfiateert, gh_e-
collationeert ende bevonden te accorderen, By
my, gheteyckent, Lett�n, Stont noch inde fely_eOrdonnantie ghefchreven metter handt vanden
Griffier van defen Hove Jan van Dam. Den Ieften
Julij Anno 1549. inde Audi�ntie vande Rolle ge-
publiceert voor de Suppooften ende partyen ver-
gadert wefendc, ende by de Commiffariffen fit-
tende ter Audi�ntie vander Rolle, ghelaft eenen
yegelijcken hen daer na te reguleren. In kenniiTe
van my,

/. van Dam,

1395 PlacatecL�». 5»

van gheord�nneert te worden foo behooren fal,
fonder van eenige retentie te mogen uferen, te
wat faecke ofte verfuym dattet oock foude mo-
gen wefen.

Sullen oock de Deurwaerders ghehouden zijn
inheure Relacien te ftellen't ghetal vande dagen
die fy ghevaceert fullen hebben, ende fpecificeren
de fomme by hen ontfangen voor haerlieder fala-
rifen, ende des verfocht zijnde, daer van quitantie
te geven den geenen die 't behooren fal.

Ende dit al op pene voor d'eerfte reyfe , van te
vergelden ende op te leggen der gheintereiT�erde
partye, alle korten, fchaden ende intereften, ende
van fufpenfie van 't bedienen ende exercitie van
heurlieder Officie, naegelegentheytvan 't exces
ende abuys datter gecommitteert foude zijn: en-
de voor de tweede reyfe (boven de voorfz refufie
van kollen, fchaden ende intereiten) te betalen
tot profijte vander Keyferlijcke Majefteyt, de
fomme van hondert Carolus guldenen, ende daer

1 z. Ordonnantie,.voor de Oienaers vanden Trocureur Cfenerael ende

Deurwaerders van defen Hove. In date den 17 December 1549.

Lfoo die ghemeene ghefwooren Dienaers
vanden Procureur Generael van defen
^t% Hove, den felven Hove verthoont heb-
ben,datfyluyden de Keyferlijcke Majefteyt altijts
gedient hebben, ende noch dagelijcx moeten die-
nen in allen ruinofen ende dangereufen exploi-
tert, tot grooten pericule van heuren lyven * ende
feer kleyne wedden, als elcks tot twaelf Carolus
gulden 's jaers, ende dat hoe wel tot heuren Offi-
cie fpe&eert, omme den Deurwaerders van defen
Hove t'aififteren in alle criminele ende Givile exe-
cutien daer Affiftenten van noode zijn�, ende mits
dien dieExploictiers henluyden nieten behooren
te vervorderen eenige executien by rigeur van Ju-
ftitie te volbrengen met andere Affiftenten , dan
metten Supplianten ofte andere ghefwooren Bo-
den ofte Dienaers: Dat nochtans dien niet jegen-
ilaende hen de felve Exploidriers vervorderen tot
Affiftenten te nemen eenige particuliere Perfoo-
nen of Ambachts-luyden als Schoenlappers,Sny-
ders, eenige oock heur eygen Kinderen , doende
de felve pretenfe Affiftenten betalen vanden ghe-
executeerden Perfoonen heure volle dachgelden,
als behoorlijcke Affiftenten, ende verlatende den
Supplianten ledigh gaehde by der ftraten, die
geen Ambacht en konnen, daer op fyluyden hen
Jouden bequamelijck mogen onderhouden, waer
door te vermoeden is, dat veele refiilentien ende

andere exceflen vallende in 't executeren, door
dien verfwegen , ende den Procureur Genetael
onbekent bly ven, 't welck niet en foude gefchie-
den, indien den Supplianten als ghe-eedt zijnde,
om alle delicten ende forfeyten te denunchieren
tot Affiftenten genomen werden, ende dit al niet
jegenftaende voorgaende Appoinctemente van-
den voorfz Hove in date den fefthienden May
Anno 1547� daer by den voorfz Deurwaerders
geinterdiceert is, andere dan gefwooren Affiften-
ten te nemen. S O O IS Τ, dat 't voorfz HofT
andermael de voorfzDeurwaerders geinterdiceert
heeft, ende interdiceert hen 't felfde Hoffmits de-
fen , in 't doen van heurlieder executien , eenige
andere Affiftenten te nemen,dan gefwooren/t zy
Boden, Dienaren vanden Procureur Generael,
ofte van andere Officieren, oppeyne van arbitrale
correctie. Gedaen inden Hage byHeerenGe-
rardtHe�re van Affendelft, Eemfkerck, &c. Eer-
fte Raedt prefiderende , Guilliam Zegers, Heere
tot Waffenhoven, &c. Ridderen, Meefters Corne-
lis'Suys.Arnoult Safbout,Guilliame Snouckaerr,
Charles vander Nydtfen, Chriftiaen de Waert,
ende Anthonis van Catz, Raedtfluyden van Hol-
landt. Ende ghepubliceert inde Audi�ntie vande
Rolle opten feventienden dach Decembris Anno
vijfthien-hondert negen endeveertich. Inken-
nifle van my , /. van Dam.

13� Ordonnantie, oft getalvande Deurwaerders ende 'Boden. In date

;;».;, den7Qiloier l$$l, :

|Lfoo dagelijcks door de menichvuldig-
) heyt vander faecken ende. Procei��n ry-
I fende inden Hove van Hollant, partyen
midts de negligentie van fommige Deur-
waerders, niet wel gheyordert, immers haer ex-

ploiden ende executien geretardeert werden, tot
prejuditie van parthyen, die door fulcke dilaven
dickwils van haer'actien ghefruftreert werden :
Ende dat onyne daer inne te voorfien, wel ya/i
noode is 't getal van dien te augmenteren, geJijck

-ocr page 704-

tja? Van Advocaten,Pr�cureurs,Deurwaerders,&c. 1398

tdbris-Annovijfthien-hondert een ende vijftigh.
By Heeren Maximiliaen van Bourgongien, Heere

van Beveren , vander Veere, Vlifi�ngen, Brou-
werfhaven, Annelandt, &c. Stadthouder Gene-
rael: Heeren Geraerdt, Heere van AlTendelft,
Eemfkerck, Sec. Eerfte Raedt prefiderende, Guil-
�amZegers, Heere tot Waffenhove, &c. Ridde-
ren ,'Meefters Cornelis Suys, Aernoult Saf bout,
Cornelis van Weldam, Charles vander Nytfl�n,
Chriitiaen de Waert, ende Dominicus Boot,
Raedtfiuyden van Hollandt. In kennifle vanmy,

I. van Dam. &

�tHoffvan Hollandt gheadvifeert endegeordon-
neert heeft, dat 't ghetal vande voorfz Deurwaer-
ders by de admii��e vanden Stadthouder Gene:
rael defer Landen, gheextendeert fal werden tot
veertich, ende vanden Boden tot fes ende twin-
tichtoe: Welverftaende dat men boven 'tfelfde
eetal niet en fal excederen. Ende oft geexcedeert
_mochte werden by inadvertentie of importuyn
vervolgh , men de felfde fuperenumeraire tot
d'exercitie van dien niet enfal ontfangen noch ad-
mkteren. Gedaen inden Hage den fevenden Oc-

■

\ 4. Placaet, op V nemen vande Αβίβεηίεη vanden Deurwaerders, In date

den ι ζ September 1551.

�) v"> \

voortaen de Boden vanden Hage voorder te mo-
gen befigen dan binnen de Jurifdi&ie van den
Hage: Ende ditoppeyneyan ter arbicragievan-
den Hove ghecorrigeert te werden , indien fy be-
vonden worden contrarie ghedaen te hebben.
Actumby Heeren Geraerdt, Heere van Afl�u-
delft, Eemfk�rckei&c, Eerfte Raedt prefiderende,
Guilliam Zegers, Heere tot Waffenhoven, &c.
Ridderen, Meefters Cornelis Suys , Aernouldt
Saf bout, Heere Willem Snoeckaert, ctock Rid-
der, Meefters ^ornelis van Weldam, Charles
vander Nytffen, Chriftiaen de Waert, Antho-
nis van Catz, ende Domiuieus Boot, Raedtfiuy-
den van Hollandt. Ende,, ghepronuncieert.den
tvvaelfden Septembris Anno vijfthien - hondert
t\yee en vijftigh.

; Lfoo tot kennifle vanden Hove van Hol-
, landt gekomen is, dat de Deurwaerders
' vanden felfden Hove doende eenige exe-
cutie , tot haere affiftentie nemen eenige
onee-eede Perfoonen of andere Boden, iTi�t forte-
rende onder de Jurifdiftie daer fy haere executien
doen, fonder daer toe te nemen Boden van defen
Hove, ofte Dienaers vanden Procureur Generael.
SOO IST, dat't voorfz HofT willende daer
inne voorfien gheordonneert heeft, ende ordon-
neert midts delen, dat van nu voortaen de Deur-
waerders vanden voorfz Hove, doende eenige
executien, tot hare Afliftenten nemen fullen ghe-
fwooren Boden of Dienaers van defen Hove, ofte
de Boden ofte Dienaers vander Plecke oftejurif-
diftie daer fy d'executie doen fullen , fonder

y\E?t Lefer gelieve hier op nae te fien het Placaet vanden 17 December i^y.fiaende hiervoorenColum. 139^.
^gedruckt.

15. Placaet, op'tfehejubjeB. In date den elfdenlunij 1555

aen t'harer affiftentie te nemen Boden ofte Die-
naers uy tten Hage, in ofte ontrent de Vlecken
ende Steden daer Officiers (Dienaers hebbende)
hare refidentie houden: Maer als 't van noode
wefen fal, te nemen den naeften Officier vander
Plecke, ofte fynen Dienaers rot haere affiftentie:
Dat fy hen mede van nu voortaen wachten de
rant$oenen te hoogh te ftellen, maer daer inne te
uferen difcretie, naer de waerde ofte groote van 't
guntdaeromme d'executie.ghedaenwert, ende
dat op arbitrale corredie vanden voorfz Hove.
Aftuminden Hage den elfden Junij Anno 1555.
By iVafenhoven, Snouckaert, Weldam,Nyi'jenJe ffaert,
Droogendijck. In kennifle van my, /. van Dam.

Α Lfoo den Hove van Hollandt dagelijcxe
klachten ghedaen werden, ende 'tfelfde
HofToock bevindt, dat eenige Deurwaer-
ders tot grooten lafte vanden geenen die
fy executeren, nemen van hier uyt den Hage tot
hare affiftentie Boden ofte Dienaers vanden Pro-
cureur Generael, ende oock by fubhaftatien ver-
koopende eenige goeden, het rantsoen te feer
hoochende excei�ijf ftellen, al tot grooten lafte
ende intereft vanden Ge�xecuteerden. SOO
IS Τ, dat 't voorfz Hoff willende hier inne reme-
dieren tot verlichtinge van parthyen, den voorfz
Deurwaerders geinterdiceert heeft, ende interdi-
ct hen 't felfde Hoffmidts defen, van nu voort-

16. A3.e,boede Deurwaerders hen reguleren fullen in 't lederen vande cau-

, tien, in materie van Appel In date den 4Februari) 1 $ 55.

OP huyden was by den Commiffarifl�n ter
Audi�ntie vander Rolle ghecommitteert,
ende hier naer ghenomineert ter Ordon-
nantie vanden Hove van Hollandt op de kochten

vanden Rentmeefter vander Exploiften, inder
Audi�ntie verkondichtende gelall, dat de Deur-
waarders noopende 't leveren vanden cautien in
materie van Appel, hen reguleren fouden naer 't

Tttt ij twee

MHMH�Hi

-ocr page 705-

Λ 3 99 ;^Λλ>'*ν

twee hondert ende. tweedeftru<ii:ie_:vanden yoorfcbrcvein 't felfde Articule, begrepeyeHoifveitftoncdat daer ge

Piacaten-j. 5 ♦ Boeck. 6. Tit. 14cb

den vierden Februarij Anno vijfthien-hondert
vijf ende'vijfcich naer ftyle vanden v�orfzHov�,
By Snouckaert, Weytj�en. In kennifle van my,on*
dergeceyckent, /. Dam.

x % Placaet, beroerende de Trocureurs, als dat β fullen heurluyder kpflen in

de Griffie hengen, omme hy den Griffier gbedifirihueert te werden naervolgende d'Ordonnantie.
ij m : In date den 10Januari) 1557.

lick heurluyder korten te brengen ofte doen bren-
gen toteenige CommhTarifen omme getaxeertte
werden , maer datfyluyden de felve ghehouden
fullen zijn te leveren ende brengen inde Grefl�e
vanden voorfchreven Hove, ten eynde die by den
Greffier vanden voornoemden Hove ghediftribu-
eert mogen werden, naervolgende d'Ordonnan-
tie by den felven Hove daer op ghemaeckt, ₀p
peyne van arbitrale correctie. Gedaen inden
Hage den thienden Januarij Anno 1557. ftijp
Curie.

¹ Lfoo veele vand� Procureurs ben dage-
lijcks vervorderen baere declaratien van
, koften , mette verificatien daer toe die-
nende, naer Heurluyder appetyte te bren-
gen tot, feeckere CommiiTarifen daer 't henluyden
glieliefr, fonder die felve naervolgende voorgaen-
de Ordonnantie daer op gemaeckt, te brengen in
de Griffie vanden Hove. SOO IST, dat 't voor-
fchreve HoiF den voorfz Procureurs gheinterdi-
ceert heeft, ende interdiceert hen 't felve Hof mits
defen.vannu voortaen direclelick noch indirefte-

18. Placaet, gerende den Trocmeurs ende Secretarijjen. In date den

14 Februarij 1$ $7-

■ , ft'

nu voortaen gheen copie van eenige informatien
en fullen leveren in handen van parthyen, ten
ware die principale informatien eerft ende alvoo-
ren gegroiTeert, ende by den Commii�aris onder-
teyckent waren. Gedaen inden Hage by Aii�n-
delft, Weldam , Boot, de Weert, Nicolai. Ende
gepronuncieert den veertienden Februarij Anno
1557. naer Me vanden voorfz Hove.

Ρ huydenls^:byden Hove van Hollandt
I gheord�nheerr, ende Ordonneert 't felve
HofTmits'defen, dat van nu voortaen alle
Procureurs renunchierende aen weder-
zyde van productie,Γ verfoecken fullen injudicio
iri eene wege indien fy die begeeren, Copie vande
informatien binc inde ghedaen, Ende injungeert
oock die Secretariil�n van defen Hove, dat fy van

19. J&e van interpretatie, verklarende dat van informatien genomen op exe-

lutie van co/np/ainiiengeen openinge ofte publicatie vande depofitien aedaen en [al worden. In
date den 5 Martij 1 j � 7.

ren den Burgemeefters ende Regierders te doen
openinge ende copie t'accorderen vanden voorfz
informatie, ende dat fy van ghelijcke oock in toe-
komende tyden allen anderen parthyen ghelijcke
publicatie ende openinge (des van hun verfocht
zijnde) accorderen fouden. S O Θ I S Τ , dat
\vy ghefien die voorfz Requefte ende Oclroy van
dervoorfz publicatie, metter Ampliatie dien aen-
gaende by ons den Supplianten verleent, mitiga-
ders oock die refcriptie daer op van die van onfen
voorfz Raede, ende daer naer 't advis van onfen
lieven ende getrouwen den Hoofde Prefident en-
de Luyden van onfen fecreten ende grooten Rade
hebben verklaertende verklarenmidts defen, dat
van informatien ghenomen op executie van com-
plaincle geen openinge of publicatie ghedaen en
lal worden, dan als parthyen ten principale in t
volle poil�ilbir (die ordinarife enquefte ghedaen
zijnde) van voordere productie gherenunchieert
fullen hebben. Gedaen te BruiTele den vijfden
dach Martij Anno vijfthien-hondert ende ieven
en vijfcich. Onder gheteyckent, Philippe. Ende

noch lafer, /. de Ia Torre.

, ao. Pla-

Lfoo die Edelenende fei�� groote Steden
van onfen Lande ende Graeffchappe van
Hollandt, reprefenterende die Staten van
den felven Lande, ons by Requefte ver-
thoont hadden, dat hoe wel fy van ons verkregen
hadden openinge ende publicatie van allen depo-
fitien ende getuygeniiTen in allen faecken ongede-
cideert weiende, in watftate die zijn fouden, dat
dies niet jegenftaende den Burgemeefters ende
Regierders onfer Stede van Haerlem, hebbende
als Impetranten in cas van complaincle feeckere
queftie ende gefchil hangende voor die van onfen
Rade van'Hollandc, tegens die Burgemeefters en-
de Regierders der Stede van Amfterdam, ende al-
daer verfocht hebbende openinge van feeckere
informatie te weder-zyden inde felve faecke ghe-
daen, by den CommhTaris ter executie vanden
voorfz complaincle ghecommitteerc, hadde die
felve openinge by die van onfen voorfz Rade hen
den vijfden Februarij leftleden gheweygert ghe-
weeft, waeromme de voorfz Supplianten hadden
by den felven Requefte verfocht, dat ons foude
geheven den voorfz van onfen Rade te ordonne-

-ocr page 706-

1401 Van Advocaten, Procureurs, Deurwaerders, &c. 1402

20, Placaet, beroerende de nampten by den Oewftaerders ontfangen ofte

geexecuieert, te hengen inde Greffie. In date den lefien Februari) I � 5 7.

dat alle Deurwaerders van nu voortaen die namp-
ten die fyluyden gheexecuteert fullen hebben by
executie 'ofte anders, terftont te leveren inde
GreiTie van defen Hove, fonder die in eeniger ma-
nieren onder henluyden te mogen houden, op
peyne vanden geenen die contrarie van defen be-
vonden werden gedaen te hebben, ghepriveert te
worden van heurlieder Officie, Adum den lellen
Februarij Anno 1557. ililo Curie Hollandiae.

ALfoo den Hove van Hollandt gebleecken
is , dat eenige Deurwaerders hen dage-
lijcks vervorderen de nampten die fyluy-
den ten verfoecke van parthyen geexecu-
teert hebben, onder hen te houden, endeoock
parrhye te leveren , fonder die te brengen inde
Greflle vanden felven Hove, tot grooten intereft
van parthyen. SOO I S T, dat't voorfz HofT
geordonneert heeft, ende ordonneert mits defen,

21. Placaet, beroerende Tfyqueflen Chile, ende dat alle Secretarifen ende

Kier eken van allen Steden ende Wecken fullen pertinent Regifler houden van alle verkopingen, (�c.
In date den 9 Mey 15 60.

ΒΎ DEN K0N1NCK.

! Nfen lieven ende ghetrouwen die Stadt-
; houder, Prefident ende Luyden van on-
.Jfen Raede in Hollandt, Saluytendedi-
ledtie. Alfoo t'onfer kenniil� gekomen is, hoe dat
veele Procureurs ende andere Pradifynen inden
felven Raede, bevoelende heure Meeilers qualijc-
ken gefundeert te zyne, of uyt andere Munimen-
ten dagelijcks impetr�ren in een Proces, twee,
drie ofte meer Requeften Civile, die fy te vooren
weten frivool te vvefen: Ende dat alleenlijck_mom
dilay of uytitel te verkrygen. Ende voorts dat
ter caufe vande verkoopingen ofte belaftingen
van goeden (die gefchieden voor de Wetten ende
Gerechte vanden Plaetfen daer onder die gelegen
oft reforterende zijn) veele abuyfen, inconveni-
enten ende queilien gebeuren ende voort gheitelt
worden, uyt dien dat vande felve verkoopingen
ofte belaftingen geen behoorlijck Regiftre gehou-
den en wort, Sulcks dat indien daer inneby ons
niet verfien en worde, ghefchapen fouden weien
meerdere abuyfen ende inconvenienten daer uyt
te ryfen. SOO I S T, datwy 'tfelfdeaenge-
fien, ende hier op ghehadt 't advys van onfen lie-
ven ende ghetrouwen die Prefident ende Luyden
van onfen grooten Rade te Mechelen, hebben ge-
ordonneert ende gheilatueert, ordonneren ende
ftatueren by defen, datfoo wanneer eenich Impe-
trant van Requefle Civile by u luyden ghereje-
fteert fal worden, de felve fal gehouden weien te
betalen t'onfen profyte voor amende ende boete
drie Carolus gulden,van twintich iluy vers 't ftuck

eens, in handen van onfen Ontfanger vanden ex-
ploiden van onfen voorfz Rade iri Hollant inder
tijdt zijnde, die ghehouden wort daer af ontfangh
temaecken reeekeninge, bewijs ende reliquate
doen t'onfen profijte, metten anderen penningen
van fynen ontfangh. Ordinerende ende ilatue-
rende voorts dat de Secretarii��n of Klercken van
allen Steden, Wetten ende Vlecken,voortaen ge-
houden fullen wefen goet ende pertinent regiiter
te houden van alle verkoopingen ofte beladingen
voorfz, ende dat tot redelijcken koile van par-
thyen , te weten, van elcken BriefTtwee iluy vers:
Waer vooren de voorfz Secretariffen ofte Klerc-
ken gehouden fullen zijn de voorfz Brieven te re-
giilreren, op pene indien fy des in gebreke waren,
te verbeuren gelijcke boete van drie Carolus gul-
dens eens t'elcker reyfe. Ende op dat hier van
niemant ignorantie en pretendere, Ontbieden en-
de beveelen wy u wel ernilelijcken, defejegen-
woordige te doen uy troepen ende publiceren al-
omme daer 't behooren fal. Ende tot onderhou-
deniile van dien procedeert ende doet procederen
tegensden overtreders, by executie vande penen,
boeten ende amenden voorfz, fonder eenige gra-
tie, gunile of dif�imulatie, want ons alfoo gnelieft.
Gegeven inonferStadtvan Antwerpen, onder
onfen Contre-zegel hier op ghedruckt in Placate,
den negenden dach van Meye vijfthien-honderc
ende tfefligh. Onder ftontghefchreven, By den
Coninck in fynen Raede. Ende gheteyekent,
d Overloepe.

21. Ordonnantie, dat de Griffier van nu voortaen boy en alleSententien,

■Aften-, f�V. die by fijnen tijdt niet ghevallen en zijn, falfellen (Extra.0:) &c. In date den lefien

Mcy 1560.

OP huyden f�o is by den Hove van Hol-
landt geordonneert, dat van nu voortaen
boven de Sententien, Appoindemenren,
ende andere Aden vanden felven Hove,
die by tyden vanden Griffier inder tijdt wefende,
met gevallen en zijn,geilelt fal werden (Extrad).

Ende onder aen (Geextraheert uytten Regiiler
vanden Hove, ofte ten minden boven de figna-
tureduplicata) fonder dat de felve Sententien,
Appoindementen ende andere Aden by den
voorfz Greffier, ofte fynen Subilituyt fimpelijc-
ken gheteyekent fullen werden, of die by fynen
Tttt �j tijde

-ocr page 707-

Ί"?

1403

Placaten, 5. Bo

H04

mas van Droogendijck, Quintijn WeytfFz, Aer-
noult Nicolai, Cornelis vander Nyeuburgh, Bou-
dewijn Jacobffz, Adriaen vander HoufF, Reynier
Moens, Johan Engelffz, ende Jacob vander Merf-
fche, Raedtfluyden van Hollandt. In kenniife
van my, B. Ernfi.

tijde gevallen waren, gelijck 't felve tot nu toe ge-
nfeert is geweeft- Gedaen inden Hage den leften
May vijfrhien-hondert ende tfeftigh. By Meeftet
Cornelis Suys, Heereva$Rijfwijck,Prefident,
Heer G uillam Zegers, Heere van Wafl�nhoven,
&c. Ridder, Meeilers Maerten van Naerden,Dam-

Ordonnantie, %aeckende de Oeumaerders van defen Hoy>e< h

date den %G April 1563.

23.

ALfoo dagelijcks den Hove van Hollandt
diverfche klachten aen ghegeven worden,
dat die ghemeene Deurwaerders vanden
voorfz Hove, in'tdoende heurliederexecutien,
metheurluyden nemen Boden alhier uyten Hage
tot haerlieder Affiftenten, ende voorts die namp-
ten van partyen die fy geexecu teert hebben, Jaer
ende dach onder hen houden : Dat mede fyluy-
den het falaris vanden Advocaten ende Procu-
reurs vanden voorfz Hove buyten weten ende
confent vanden felven Advocaten ende Procu-
reurs ontfangen. SOO 1ST, dat'cvoorfz
HofF die felve Deurwaerders inde Raedtkamere
deur ordonnantie vanden voorfz Hove, t'fament-
lijcken opten negenthienden Aprilis defer jegen-
woordigerMaent vergadert zijnde, wel fcherpe-
lijcken van wegen Conincklijcke Majefteyt gein-
terdiceert heeft, ende interdiceert 't felve HofF als
noch mits defen, egeene Boden alhier uytten Ha-
ge,of anderen tot heurlieder Affiftenten (in doen-
de heure executien) te nemen, dan fullen mogen
hulp ende aiFiftentie verfoecken vanden Officiers
of heurlieder Dienaers reiiderende ter naefter
Plecke , daer fy die voorfz heure executie doen
fullen, hen voorts belaftende, datfy hen fullen re-
guleren naer de Ordonnantie dies aenga�nde tot
meer reyfen inde Audi�ntie vanden voorfz Hove
ghepubliceert. Is mede den felven Deurwaerders
ten felven dage by den voorfz Hove gheinterdi-
ceert, egecn falaris van Advocaten ofte Procu-
reurs t'ontfangen: Ende foo verre 't roert 'rfalaris
vanden voorfz Deurwaerders, noopende d'exe-
cutie die fy doen fullen, fullen gehouden zijn hen
dies aenga�nde te reguleren naer vermogen van 't
hondertfte ende feven en tnegentighfte Articule
vander Inftruitie vanden voorfz Hove, Sullen

daer en boven gehouden zijn by goede fpecifica-
tie in handen vanden Ge�xecuteerden te leveren,
wat penningen fylieden vanden felven gheexeeul
teerden ontfangen hebbenende daer van brengen
't dubbelt inde Greffie vanden voorfz Hove bin-
nen veerthien dagen naerfy d'executieghedaen
fullen hebben. Beroerende andere Citatien ende
verdachvaerdingen by henluyden te doen, fullen
gehouden zijn onder in haerluyder Relatie te ftel-
len 't falaris dat fy daer van genoten hebben.fulcx
henlieden oock eertij ts by den voorfz Hove ghe-
ordonneert is ghevveeft. Ende alfoo dagelijcks
vele ende menichvuldige klachten komen, dat die
voorfz Deurvvaerders die nampten van parthyen
ontfangen, ende de felve Jaer ende dach onder
hen behouden, Sulcks dat parthyen meer moey-
ten hebben omme die voorfz nampten'uythaer-
lieder handen te krygen, dan of die felve noch
waren in handen van parthyen, al tot groote fcha-
de ende intereft vande felve parthye, ende oneere
vanden voorfz Hove. Soo heeft 't voorfchreve
HofFten felven dage den voorfz Deurwaerders
mede wel fcherpelijcken van wegen der voorfz
ConinghlijckeMajefteyt belaft ende bevolen, die
felve nampten terftont naer de receptie van dien,
te leveren inde Greffie vanden voorfz Hove, tot
behoef vanden geenen die 'tbehoorenfal. Ende
dit al oppeyne foo dickmael fy bevonden fullen
worden in eenige der voorfz Poincten tecontra-
venieren, dat fy in fulcken gevalle gepriveert ful-
len zijn van haerluyder ftaet ende officie van
Deurvvaerderfchap,of anders arbitralijcken gecor-
rigeert,gelijck 't felve HofTbevinden fal te behoo-
ren. Gedaen inden Hage, ende gepronunchieert
inde Audi�ntie vanden voorfz Hove, den fes en
twintighitenAprilis 1563. naer Paeffchen,

24.. A&e, %aeckende den gefiipooren Soden vanden Hove van Hollandt.

In date den zq Mey 1563.

OPten dach van huyden, foo was by den
Hove van Hollandt geordineert, dat die
Greffier, fij η Subftituy t ende Secretari-
fen, van nu voortaen geen befloten Brie-
ven van defen Hove uyt gheven fullen, omme die
ghedragen te worden, dan in handen vanden ghe-
iwooren Boden: Ende indien yemant van henluy-
den bevonden wort ter contrarien gedaen te heb-
ben , fal ghehouden wefen den gefwooren Boden
foo veele te gheven, als een van henluyden ver-
dient foude hebben, indien hy die Reyfe ghedaen

hadde. Gedaen inden Hage den vieren twintigh-
iten Mey Anno vijfthien-hondert drie en tfeitigb,
By Meefters Cornelis Suys, Heere van Rijfwijck»
Prefident, Maerten van Naerden, Boudewijn Ja-
cobffz, Nicolaes vander Faem, Adriaen vander
HoufF, Reynier Moons , Johan EngeliFz van
Lefaen, Jacob vander Merffche, Witte Wittens,
Charles de Smytere , ende Dierick van Looi
Raedtiluyden van Hollandt. In kenniife van my,
Onderteeckent,

B. Ernfi,

»;. Pla*

-ocr page 708-

1405 Van Advocaten, Procureurs, Deurwaerders, &c. 1406
25. Acle, daer by degemeene 'Boden vanden Hoye van Hollandt ghecon*

fenteert wort, weder metten Deurwaerders te tree ken voor Affiflent. In date den ζ Otlob. 15 64.

AJLibo die gemeene gefvvooren Boden van
den Hove van Hollandt, aenden felven
Hove by veel ende diverfche middelen in
feeckere hare Requefte verhaelt, verfocht
hebben, by den felven Hove geadmitteert te wor-
den , als dat die Deurwaerders vanden voorfchre-
v�n Hove hun Supplianten in materie van execu-
tie , tot heur AlMenten fouden mogen nemen,
volgende d'A&e ofte Ordonnantie vanden felven
Hove daer van zijnde, in date den twaelfden Sep-
tembrisAnno iyp,-midts datfy Supplianten, of
de voorfz Deurwaerders ghehouden fouden zijn,
t'elcke reyfenaerdatfy t'huys ghekomen fouden
wefen, inde Griffie vanden felven Hove by goede
fpecificatie over te leveren, 't gunt fy hen Suppli-
anten voor haerafliftentieendevacatienbetaeldt
fullen hebben: Ende dat voorts den voorfz Hove
beliefde van nu voortaen andermael t'interdice-
ren die ghemeen Boden vanden Hage, geen Deur-
waerders t'aflifteren, ofte oock cenige infinuatien
ende andere MifTiven, hoedanigh die fouden mo-
gen wefen (den voorfz Hove concernerende) ter
executie te ftellen, dat gelijcke interdic"rie gedaen
zy , den Exploictiers vanden felven Hove gheen
Boden vanden Hage, ofte andere ge-eede Perfoo-
nen met hem te nemen, al op arbitrale corr�&je.
Ende dat voorts den voornoemden Hove belie-
ven wilde voor hen te doen komen Schout, Bur-

gemeefters ende Gerechte vanden Hage, ende
hen gheinterdiceert fy, van nu voortaen meer Bo-
den vanden Hage te maecken, maer dat fy de fel-
ve Boden by henluyden alteede gemaeckt,fouden
deporteren van beuren ftate, uytgefeyt de twee
oudtfte van dien. SOO IS T, dat't voorfz Hof
omme redenen inde voorfz Requefte verhaelt,
den voorfz Supplianten geauthorifeert heeft, en-
de authorifeert hen 't fel ve HofFmidts defen, die
Deurwaerders van defen Hove, van nu voortaen
afl�ftentie te mogen doen, foo wanneer daer exe-
cutie valt van meuble goeden, ende aengaende
immeublegoeden, fullen die Supplianteninfge-
lijcks de voorfz Deurwaerders afl�ftentie mogen
doen in groote ende trefT�lijcke faecken daer men
Afl�ftenten behoeven fal, ende anders niet, Wel-
veritaende dat fy ghehouden fullen zijn binnen
twee dagen naer datfy t'huys gekomen fullen we-
fen, te leveren in handen vande Commiflaris van-
der Requeflen by goede fpecificatie , wat execu-
tien fy gedaen fullen hebben, wanneer fy uyt den
Hage getrocken,ende weder t'huys gekomen ful-
len wefen, ende hoe veel fy voor heurluyder aifi-
ftentien ende vacatien ghenooten fullen hebben:
Ende dit afby provifie, ende ter tijdt toe anders
by den vtjorfz Hove fal wefen gheordonneert.
Gedaeninden Hage den tweeden �&obris Anno
vijfthien-hondert vier en tfeftigh.

16. Acte, Beroerende den "Procureurs, omme te prefenteren heurluyder

Rollen, foo wel Eyjfchen als Antwoorden. In date den 6 November 1564.

$j^§|Lfoo die ghemeene Advocaten vanden
iMf�t Hove van Hollandt, den felven Hove by

actie, fimpele reformatie, ende om executiegede-
cerneert te hebben, ende generalijck alle eyilchen
daer by 't Mandement geen furcheantie, noch af-
doeninge van furcheantie , noch provifionael
namptifl�ment gheeyfcht noch verfocht worde,
ende daer fimpliciter dach viel, Soo dat de Jufti-
tie feer ghevordert foude worden, indien datter
driederhande Rollen van eyitchenende antwoor-
den ghehouden wierden elck in een byfonder
Boeck; een Boeck roerende de eyflehen van pro-
vifien om die te hebben, te houden, ende afgedaen
te hebben; een Boeck van namptiil�ment te heb-
ben opte Obligatien ende ander Verbant-brievenj
ende een Boeck generalijck op-alle andere �yf�
fchen daer jEimpelijck dach viel. Ende alfo'tfelve
lichtelijckt'edoen was, midts dat de Procureurs
beur eyflehen te Boeck brengende, lichtelijck die
driederhande eyflehen met diftinfter Cedullen
mochten diftingueren, ende 'tfelve den Griffier
oock goet te houden was, mits houdende van elck
een apart Boeck,want anders alle eyilchen fonder
de voorfz diftindlie, confufe pr�fenterende, veel
partyen die perijckel hadden ex mora, grobfelijcx
dickmael verkort worden in haer goet recht, met
furcheantie te obtineren, door dien dat die geene
dje furcheantie hadden, heur eyflehen alderleft
deden prefenteren, doende heur parthye groote
fchade, die felver in perfoon quamen ten geprefi-

geer-

*^l^ Requefte verthoonthadden.hoe dat mijn
Heeren nu onlanghs leftleden, door verfoeck van
de gemeene Advocaten ende Procureurs, tot
voordernifie vande Juftitie geordonneert hadden,
dat van die tijdt voortaen d'Advocaten ende Pro-
cureurs te Hove komen fouden 's morgens te acht
uyren precyfe, ende dat men pleyten foude tot
elf uyren : Ende alfoo tot meerder voordernifl�
vande Juftitie mede wel van noode foude wefen,
de Rolle vander eyflehen te deelen in drie par-
tyen, om datter eyflehen van driederhande natue-
ren ofte conditien waren , eenige die haeft Ap-
poindement vanden Hove behoefden , ende die
ex mora groote fchade mochten lyden, als waren
Je faecken van Appel, Mandement Penael, ende
Provifien geexpedieert^met furcheantie ende pro-,
vifie, houdende perfonele comparitie, als gyfelin-
ge, ceifien ende diergelijcke,ende alle Mandemen-
ten ende Requeften met verfoeck om furcheantie
te hebben: Ten tweeden, eenige die geen perijc-
fcel en hadden ex mora, al waren alle faecken roe-,
rende Obligatien, Rentebrieven ende andere Ver-,
bant-brieven, daer namptifiement verfocht wort:
Ten derden, eenige die geen haeftigh Appoincle-

!"!!? ^en ^benoefden' ^nocn perijckel van fchade
hadden ex mora, als waren alle eyilchen in rauw

-ocr page 709-

Placaten, $. Bo

1408

andere Verbant-brieven daer namptifi�mentver-
focht wort, fal men die felve mede in een Boeck
apert prefenteren: Defgelijcks fal men een Boeck
apert houden van eyffchen in rauw aftie, fimpel
reformatie,ende om executie gedecerneert te heb-
ben , ende generalijcken van alle eylfchen daer by
't Mandement geen furcheantie, n�ch afdoening^
van furcheantie,noch provifionael namptifTement
vereyfcht noch verfochten wort: Ende ordon-
neert 't felve HofF alle die Procureurs van defen
Hove, fulcks als vooren diftinftelijcken by ver-
fcheyden Ceelen ende Rollen te prefenteren, fo₀wel van eyf�chen als antwoorden , op peyne van
vervallen te zijn foo dickmael fy bevonden fullen
worden ter contrarie te doen in een ypecras, ende
fal die Griffier van defen Hove tot dien fine ghe-
houden zijn te houden drie diftincte Regifters van
eyflchen ende antwoorden, ende voorts eerft en-
de alvooren op te lefen, ofte by fijn Subftituyt te
doen op lefen die Rolle vande voorfz provifien
daer na die Rolle vande Obligatien ende Verbant-
brieven , ende ten laetflen van allen anderen eyf-
fchen, ende dit al by provifie, ende anders by den
Hove voorfz fal vvefen geordonneert. Gedaen in
den Hage by PrefidentNaerden, Boot, Weytfen,
Nicolai, Jacobi, Verlaen, HoufF, Moons, An-
geli, Merfche, Wittens, Smytere ende Myle,
Raedtfluydenvan Hollandt. Ende ghepronun-
chieert den feilen Novembrisvijfthien-hondert
vieren tfeftigh.

1407

geerden dage, om furcheantie te beletten, als men
by experientie dagelijcks ghenoegh gewaer wort,
daer by gevoecht noch, dat d'eyilchen die fimpel
waren, ende geen provifie en behoefden, ende die
op haer felven in een rolle lefl op gheroepen fou-
den worden, fouden wel af gedaen mogen werden
met een Commiflaris, jae fonder Commiflaris, foo
wel als de kleyne Rolle,om dat d Advocaten heur
conclufien by ghefchrifte den Procureurs leveren
moeten, ende fulcks doende, de Rolle te helft eer
af ghedaen foude worden, dan dat Griffier of lijn
Subftituyt opte Rolle alle conclufien uyte monde
vanden Advocaten fchryven fouden, mits dat
lichtelijcken geteyckent wort d'EyiTcher conclu-
deert infcriptis, dan dat die conclufien uytte mon-
de vanden Advocaet gheextendeert wort , oock
ongelijck feeckerder ende beter was voor partye,
Verfoeckende daerom, dat d�fen aengaende by
den voorfz Hove behoorlijck foude worden ver-
fien. S O O IST, dat 't voorfz HofF om rede-
nen boven verhaelt,geftatueert heeft, �B ftatueert
't felve HofFmits delen, dat men van nu voortaen
drie Boecken van eyiTchenende antwoorden Tul-
len houden, endefulcks alle faecken van Appel,
Mandementen Penael ende provifien gheexpedi-
eert met furcheantie ende provifie,houdende per-
fonele comparitie, mitfgaders alle Mandementen
ende Requeften met verfoeck van furcheantie te
hebben, in een Boeck apert Hellen fal: Ende van
faecken roerende Obligatien, Rente-brieven ende

2 7. Ordonnantie, voor de Dienaers vanden Trocureur (jenerael, daer by

haer Weddem verbetert worden. In date den ι ο Juli) 1565.

beter te geneeren, immers dat arger is moeten by
nae alle de Dienaers; daer de voorfz Subftituyt
hem mede moet behelpen, midts hare fobere ga-
gien, ende dat heurendienfl onder de Gemeente
foo odieux is, dat niemandt hen anderfints en be-
geert te wereke te ilellen, hen felven dagelijcx ge-
neeren met lichte Herbergen te houden, daer U) t
oock te beduchten is, dat ly oorfaecke hebben om
tot voorderinge van heurluyder Neeringe fom-
tijts oock eenige quaet gefelfchap ofte andere ge-
boefte (die in diergelijcke Herbergen gewoonlick
zijn te converferen) in't heymelick te recepreren:
Verfoeckende daer omme feer ootmoedelijck de
voornoemde Suppliant, dat tot voorderinge van-
der Juftitie, ende om den voorfz Sergeanten te'
beter middel te gheven hen te mogen onderhou-
den, ende in haren dienft behoorlijck quyten. ons"
ghelieven wille by nieuwe Ordonnantie te ftatue^Jren, dat alle degeenedie in onfen Raede van Hol-
landt eenige remiftien ende pardoenen, 't zy van
dootflagen ofte andere delidren die onder 't groe-
ne Zegel geexpedieert werden fullen interineren,
voor ende al eer fy uytte ghevangenifi� ontflagen
fullen worden, boven de oude ghecoilumeerde
amenden ende onkoften, elcks betalen fouden ten
behoeve van alle de Dienaers van der Juftitie
voorfz, drie ponden van veertieh grooten onfer
Vlaemfcfier munte 't pont eens . Ende dat oock
alledegeene die van cafualenederflagenofte an-
dere ghelijcke ongevallen by compofitie, Brieven

van

Η1LΙΡ S by der gratie Godts Coninck
van Caltilien,van LeoTn,van Arragon,&c
_ Onfen lieven ende getrouwen den Stadt-
iiouder, Prefident ende Luyden van onfen Raede
in Hollandt, Saluyt ende dilectie. Wy hebben
ontfangen die ootmoedige Supplicatie van onfen
Procureur Generaei van Hollandt, inhoudende
hoe dat van oudts tot dienile van hem , of fynen
SubfUtuyt gheftaen hebben acht Sergeanten ofte
Dienaersvande Juftitie, die t'allen tyden tot ap-
prehenfie vanden Malfadreurs ende executie van
de criminele Sehtentien ten dienile moeten itaen,
welcke Dienaers fonderlinge geen onderhoudt en
hebben , dan van ontrent twee ponden Vlaems
'sjaers/met eenen Mantel, bedragende 't felve
onderhout niet veel meer dan ontrent elf Hollant-
fche penningen 's daeghs, fulcks dat hy Suppliant
door de foberheyt van 't voorfz onderhoudt, feer
qualijcken eenige bequame Dienaers kan ghekry-
gen, immers moet fijnen Subftituyt hemfomtijts
behelpen met eenige die haer Leden , "t zy door
ouderdom of andere ghebreecken niet wel mach-
tich en zijn , byfonder alfoo nu den Dienaers van
andere onfe Officiers, als Bailliuwen ende Schou-
ten, hare gagie η verhooght zijn by de nieuwe Or-
donnantie op 't Tra&ement vanden Officiers,
meenende hen daer beter te geneeren, immers dat
erger is, moeten vanden voorfz Suppliant verla-
ten heur oude dienften, ende hen liever begeven
onder particuliere Officiers, meenende hen daer

-ocr page 710-

�

14.09 Van Advocaten, Procureurs,DeurvVaerders,&c. 1410

infgelijeks alle de geene die van cafuale nederfla-
gen of andere gelijcke ongevallen, by compofitie
Brieven van fuyveringe cnde Landtwinninge ful-
Icn obtineren, �ock boven de gecoftiimeerde on-
koften betalen fullcn ten behoeve als vooren, elcx
een pont thien fchell. ten pryle voorfz: Eqde die
voor eencn rijdt ende termijn van vier jaren naeft-

rtnWb1

komende endc achter cen volgende, beginnende
op huyden datum van defen: Bchoudelijck dat
de felve Sergeanten voortacn gcenc lichte of on-
eerlijckc Herbergen en fullen mogen houden, het
wclck wy hen wel fcherpelijck verbieden ende in-
terdiceren by defen. Ontbieden u daeromme en-
de beveelen, dat ghydeieonfe jegenwoordigc Or-
donnantie, Statuyt ende Vcrbodt doet onderhou-
den endc achtervolgen nae heure forme ende in-
houden, fonder eenigc diifimulatie, gunfte ofver-
drach, want ons alfoo ghcliefr. Gegeven in onfer
Stadt van BruiTcle den rhiendendachvan Julioin
't Jaer ons Hccren duyfcnt vijf hondert vijf cnde
tfeftigh. Van onfcn Rijckcn , te weten, van Span-
gicn, Cecilicn, &c. 't thienfte, endc van Napels,
't twaclfftc. Onder ftont gefchrevcn , By den Co-
ninck in lynen Rade. Onderteeckent,/Overloepe.
Nochftondt onder gheichreven, 't Inhouden van
defen is ghepublicecrt inde Plcy t-kamere vanden
Hove van Hollandt, in prefentic vanden Suppoo-
ften ende andere ommeftandersaldacr vergadert,
voor Meefters Adriaen vander HoutTcn Jacques
du Qucfnoy, Racdtfluydcn, als Commiirarifl�n.
Actum den derden Septembris Anno 1565. By
my onderteeckent,

/. de merden.

hier op gehadt 't advis, eerft van u Prefident ende
Luyden van onfen voorfz Rade in Hollant, mitf-
eaders vande Luyden van onfc Reeckeninge al-
daer daer nae van onfen lieven cnde ghetrouwcn
den Hooft-Prcfident ende Luyden van onfen Se-
creten Rade, cnde voorts vanden Hoofden, Trefo-
ricr Gcncracl, ende Gecommitteerde van onfcn
Dorneynen endc Finantien, ghenegen wcfende
ter bede ende begeerte van onfcn voornoemden
Procureur Generael van Hollandt, Suppliant fon-
dcrlingc tot voorden'nge vander Juftitie, ende om
den voorfz Sergeanten te beter middel te geven,
hun te mogen onderhouden , cnde in hunnen
dicnft bchoorlijcken te quy ten, vvy om dcfe endc
andere redenen ons daer toe bewegende, hebben
neordonneert endc geftatueert, ordonneren cnde
ftarucren by defeh, dat alle de geene die in onfen
voorfz Rade van Hollandt eenigc rcmii��en cnde
pardoenen,'t zy van dootflagen of andere delicten,
die onder 't groene Zegel gheexpedicert worden,
voorraen fullen interincren voor ende al eer fy uyt
de ghevangeniiTe ontflagen fullen worden , boven
die oude gecoftumeerde amenden cnde onkoften
elcks betalen fullen ten behoeve van alle de Die-
nacrs vander Juftitie voorfz, wefende acht in ghe-
talle , drie ponden muntc voorfz eens : Ende dat

28. Requefte ende dppoflilte, voor degemeenelZoden vanden Hoye^be-

langende die publicatie van twee voorgaende Ordonnantien tegens die Boden vanden Hage. In
date den 7 Augujli 15 67.

deels blijekt by tweeAtteftatien hier aen gehecht,
ende indien 'c noot is wel met vijf en twintich ge-
lijcke Atteftaden verifi�ren fouden. Dat oock
mede t'anderen tyden Bailliu, Schout, Burgemee-
fteren ende Schepenen vanden Hage gheinterdi-
ceertis by den voorfz Hove, van doen voortaen
geen Boden meer te maecken, en paften van ghe-
lijeken op de felve interdictie niet. Ende hebben
over fulex noch onlanghs op een nieuw een Bode
gemaeckt, ghenaemt Job van Saifen, &c. 't welck
l�lcks nieten behoort. Ende alfoo door defe mid-
delen die voorfz fchameJe Supplianten, die veele
in ghetale zijn, qualijck met Godt ende met eeren
door die Werelt konnen geraecken, Soo verfoec-
ken die felve Supplianten in alder ootmoet als
vooren, Dat uwer E. Heeren gelieve te aggre�ren
ende approberen die voorfz voorgaende Acten
ende Interdictien van dien den voorfz ghemeene
Deurwaerders ghedaen �. Ende die felve aggreatic
ende approbatie inde Audi�ntie op een ordinaris
Rechtdach voor de gemeene Suppooften te doen
publiceren, op dat die voorfz Exploictiers daer
van geen ignorantie en mogen pretenderen; Ende
van ghelijcken op een nieuws te interdicerendie,
voorfz vanden Hage, geen Haeghfche Boden
meer te maecken, maer die voorfz Job aireede op

V u u u een

Am mynen Heeren den Prefident ende Kaden
in Hollandt.

; Erthoonen ende geven in alder ootmoet
1 te kennen uwer E. goetwillige ende on-
! derdanige Dienaren, die gemeene Boden
van defen Hove, hoe dat by den felven Hove alle
die Exploictiers vanden voornoemden Hove tot
meer ftonden geinterdiceert is geweeft, in.'t doen
vanheurluyderexecutien geen onge-eede Perfo-
nen ofte Boden vanden Hage mede te nemen, op
pene van tot arbitragie vanden Hove gecorrigeert
te worden, indien dat bevonden worde fy contra-
rie van dien deden, als breederblijckenmachby
twee Aden hier aen ghehecht. Ende hoewel die
voorfz Exploictiers hen behoorden na den inhou-
den van dien te reguleren, en paiTen nochtans op
de voorfz interdictie niet altoos, nemende dage-
i'jcks met henluyden tot heurlieder affiftentie di-
verfche onge-eede Perfoonen, ende oock Boden
vanden Hage, contrarie die voorfz Ordonnantie:
E^dedat meer is, feggenexpreiTelijckeenige Ex-
ploictiers, dat alfoo die voorfz Ordonnantien ofte
Acten op de Rolle inde Audi�ntie alhier niet ge-
pronunchieert en zijn, hen daeromme daer nae
niet en willen reguleren. Ende alfoo hier van eenf-

-ocr page 711-

'ft

14ΛΙ

PlacateoL»; 5*B

ontboden zijnde, geordonneert, Dat fy hen fou-
den reguleren nae de Ordonnantie vande Princel.
Excell. als Stadthouder van Hollandt, van date
den twaelfden Julij 1 5 6 ^. Die welcke verfoec-
kende Copie vande felve Ordonnantie: Verklaer-
den dat fy hen nae 't inhouden der felverfouden
reguleren. Aitum inden Raedt by mynen Hee-
ren den Stadthouder Generael by provifie, die
Prefident ende Raden van Hollant den 7 Augufti
1567. �ndergeteyckent, IV. de Berendreiht.

een nieuw gemaeckt, te caiFeren. Dit doende,&c.
Opte Plijcke ftondt ghefchreven: 't HofFordon-
neert den Subftituyt vanden GrefEer, d'A&en

van

Ordonnantien ende Interdidtien van den

voorfz Hove, d'eene van date den tWaelfden Sep�
tembris ι<>$ζ� ende d'ander vanden tweeden Oc-
tobris 1564. beydein defen gheroert, opte Rolle
te publiceren, teneynde een yegelijckliem daer
na mach reguleren. Ende heeft 't felve Hof voorts
den Schout ende Burgemeefters vanden Hage

29 � Α6te, dal alle Deurwaerders Men van haer borchtochten over le�eren

fullen onder den Hove linnen veerthien dagen, &c. In date den 11 Fehruarij 15 67. flilo Curicc.

ALfoo by de Inftrudie vanden Hove van
Hollandt gheordonneert is, dat die Deur-
waerders ende Exploictiers vanden voorfz
Hove, tot verfeeckerheyt van parthyen,
gehouden fullen wefen borge te ftellen ter fomme
toe van vijftigh ponden grooten Vlaems, omme
daer aen te mogen verhalen fulcke faultenende
gebreecken, als iyluyden in 't exerceren van heur-
luyder Officie fouden mogen committeren. Ende
bevonden wort, dateenigeDeurwaerders gheen
fouffifante Borgen geftelt hebben, waer door par-
tyen ten laetftengrootelijck gheinterefleert fou-
den mogen worden. S O O IS Τ, dat 't voorfz
HofF omme daer jegens behoodijcken te verfien,
geordonneert heeft, ende ordonneert 't iehe Hof
mits defen, Dat alle Deurwaerders ende Exploi-
diers vanden voorfz Hove, gehouden fullen zijn
binnen veerthien dagen nae de pronunchiatie van

defen A&e, van heurBorghtochte te leveren on-
der den voorfz Hove , omme die by den felven
Hove gevifiteert re worden. Ende foo wie vande
felve Deurwaerders bevonden wort fijn Borgh-
tochte niet fouffifant te Wefen , die felve Deur-
waerders fullen als dan ghehouden wefen binnen
veerthien dagen daer naer fouffifante Borge te
ftellen ter fomme van drie hondert gulden, ach-
tervolgende die voorfz Inftructie: Endebyghe-
breecke van dien,ende die voorfz tijdt overftreec-
ken zijnde, interdiceert 't voorfz HofFdie voorfz
Deurwaerders, ende een yegelijck van hen in ghe-
breecke blyvende, d'exercitie van heurluyder Of-
ficie, ter tijdt toe fy die voorfz Borchtochte ghe-
ftelt fullen hebben. Adtum by den Prefident
Boot,Houf�Moons,MeriFche,Wittens,Quefnoy.
Ende gepronunchieert den elfden Februarij 1567
flilo Curiae.

3 o. Ordonnantie, ende renovatie van fee�nere Artkulen vander Inflru��te

die nietgeohferveert en worden. In date den 8 Marti/1567. flilo Curite.

I Lfoo 't HofFvan Hollandt bevindt, dat
1 de Rolle vande Eylfchen ei�de antwoor-
dden van parthyen feer foberlijcken wort
gheavanceert, meeftaldoorde menich-
vuldige dilayen, ende c�ntinuatien vanden faec-
ken, die fonder redenen, ende contrarie d'Inftru-
ctie vanden felven Hove, by de partyen ofte hen-
re Procureur gefocht ende gepraftifeert worden,
Ende daer door de nieuwe faecken altoos ghepre-
fereert worden den anderen, die dickwils Jaer en-
de dach geftaen hebben, tot grooten achterdeele
van parthyen, ende oneere vanden Hove. S O O
I S T, dat 't voorfz HofFomme daer inne te reme-
dieren, Renoverende voor foo veele 't noot zy de
Articulen vande voorfz Initruftie, die niet volko-
melijck en worden gheobferveert, geordonneert
ende geftatueert heeft, ordonneert ende ftatueert
mits defen den Suppooften vanden felven Hove,
hen te reguleren naer die Poin&en ende Articu-
len hier nae volgende.

Inden eerften, dat alle d'Advocaten ende Pro-
cureurs op die behoorlijcke uyre te Hov� komen,
. ende inde Audi�ntie wefen fullen, ten minften al
eer eenige faecke op gheroepen wort daer fy inne
dienen, op de peyne van Yier ftuy vers.

Dat mede die Procureurs felver in Per&one
heure Rollen houden fullen, fonder dat heure
Klercken daer toe gheadmitteert fullen worden,
ten ware dat die felve Procureurs by oorlof van
den Hove abfent, ofmerckelijcken gheoccupeert
waren, daer van fy gehouden fullen wefen te do-
ceren, op gelijcke peyne van vier ftuyvers.

Item , foo wanneer eenige faecke op geroepen
wort, omme eyfch, verfoeck, ofte yet anders te
doen, ende die Procureur vanden Impetrant ofte
Eyflcher daer toe gheprefenteert hebbende, niet
gereet en is omme den felven termijn te voldoen,
ioo fal die Procureur infgelijcks verbeuren een
ypocras van vier ftuyvers , ten ware dat fy die
faecke omme merckelijcke redenen begeerde te
continueren, ende in ftate te ftellen, tot eenen an-
deren Rechtdacht, omme alfoo te beletten, dat
deur de continuatie, ende repetitie vande nieuwe
faecken, d'antwoorden ende oude faecken niet en
worden geretardeert.

Dat infgelijcks 't felve geobferveert fal worden
in d'Antwoorden, indien 't ftaet by den Procu-
reur van parthye adverfe , foo fal hy den termyn
voldoen , op peyne van daer van verileecken te

zijn

-ocr page 712-

ι φ ₁3 Van Advocaten, Proc�re

₂ijti volgende d'Initrudie: Ende dat terftont pro-
vifie regens hem gedecerneerc fal worden,: indien
dieverfocht, ende die faecke daer toe ghedifpo-
neert is, fonder dat de faecke op de felve prefen-
tatie wederomme op gheroepen, maer wel van
nieuws geprefenteert fal mogen worden.

I4I4

onder dexel datfy fuftineren die Brieven felfs niet
ghepaff�ert te hebben �. Soo ordonneert 't voorfz
Hof, dat die felve Perfoonen geroepen zijnde om-
me te verantwoorden op 't verfoeck van namptif-
fement, ende bequamen tijdt van veerthien dagen
nae de citatie gehad t hebbende omme te delibere-
ren, gehouden fullen zijn ten dage dienende ppte
provifie t'antwoorden als andere parthyen, vol-
gende d'Ordonnantie gehouden zijn te doen, die
de Brieven felfs gepaileert hebben.

't Welck van gelijcken gehouden fullen zijn te
doen , den geenen die gheroepen worden omme
condemnatie te hebben op eenen uytfpraecke oft
Accort, ofte omme executie te fien decerneren op
eenige willige A<fte van condemnatie, Willekeu-
ren, Schepen-kenniifen, Sententien, Appoinfte-
menten, ende diergelijcke, begrypende fomme^
pecunieel, foo verre de felve bequamen tijdt van
veerthien dagen naer'de citatie gehadt fullen heb-
ben als boven,ende provifie by 't Mandement ver-
focht is.

Alfoo mede in materie van Decrete gheufeert
wort, dat d'Oppofanten gedachvaert zijnde om-
me ten dage dienende heure redenen van oppofi-
tie te verklaren, nemen dach van beraet, dach by
abfentie, verfteck, ende andere dilayen, gelijck in
Proceflen ordinaris,tot groot int�reft van party �,
ende contrarie d'Inftrudlie vanden voorfz Hove,
daer by geftatueertis Articulohondertendetne-
gentich f,Dat fulckeOppofantenofte Appellan-
ten i fommierlijck ghehoort, ende daer op by den
Hove geappoincleert fal worden, Soo injungeert
't voorfz Hof den Suppooften vanden felven Ho-
ve, hen precifelick te reguleren nae den inhouden
van 't voorfz Articule vande Inftructie, ende ten
dage dienende te verklaren heure redenen van op-
pofitie, die fy ofte heure Meefters wel behooren te
weten, ofte feker te zijn, al eer fy hen oppoferen.

Ende ten eynde dat alle die voorfz Articulen
onverbreeckelijcken onderhouden mogen wor-
den , Soo ordonneert 't voorfz HorTden Greflier
vanden felven Hove, ofte fynen Subftituyt, die
felve op eenen ordinaris Rechtdach inde Pleyt-
karnere, ter prefentie vande Suppooften ende
Ommeftanders te publiceren , ende den Subfti-
tuyt vanden Procureur Generael vanden felven
Hove, ofte fyne Gecommitteerde, goetreguardt
te nemen op den geenen die contrarie van defen
ghedaen fullen hebben, terftont aende CommuTa-
rifen vande Rolle te verfoecken condemnatie van
de voorfz boeten, ende by den Eerften Deurwaer-
der fonder verdrach te doen executeren, ende den
Suppooften afnemen, al eer fy in eenige faecken
van parthyen fullen mogen occuperen. Ende dat
tot dien eynde een Bus gheftelr fal werden in de
Audi�ntie, daer inne die voorfz boeten vergadert
fullen worden, ende ter ordonnantie vanden Ho*
ve geemployeert. Aflum by den Prefident Boot,
Laen, Houff, Moons, Merifche, Wittens. Ende
ghepronunchieert inde Pleyt-kamer ter prefentie
vande Suppooften ende Ommeftanders, opten
achtften Martij Annovijfthien-hondertfevenen
tfeftigh ftilo Curis.

Pat van ghelijcken d'Impetrantofte EyiTcher
fijne conclufie nemende by gefchrifte, ende ak
Gedaeghde dach nemende omrae daer t^gens te
feggen binnen de felve Weecke, den felven Impe-
trant ghehouden fal zijn des Gedaeghdes Procu-
reur die felve conclufie behoorlijck te leveren, al
eer die felve.faecke op geroepen wort omme
t'antwoorden, op peyne van vier ftuyvers.

Dat mede die Gedaeghde by gefchrifte gheant-
woort, ofte eenige prei�ntatie gedaen hebbende,
by den EyiTch�lt dach genomen wort, omme daer
jegens te feggen binnen die felve weecke: Die Ge-
daeghde die felve antwoorde ofte prefentatie ter-
ftont , ofte ten miniten eer die faecke wederomme
opgeroepen wort, over leveren fal, op ghelijcke
peyne van vier ftuyvers.

Dat oock de Procureurs gene faecke daer eyfch
ofte verfoeck ghedaen is, en fullen mogen doen
ftellen in ftate , ofte van nieuws in d'eyilchen pre-
fenteren, ahvaer 't oock foo, dat parthye adverfe
daer inne confenteerde, opte peyne van een ypo-
cras van vier ftuyvers.

Interdiceert mede den Griffier ende fijn Subfti-
tuyt, eenige faecken andermaei op te roepen, dan
ten ghepreflgeerden ofte ghecontinueerden dage,
op peyne van een Carolus gulden t'elcken reyfe
te verbeuren.

Alfoo eenige Procureurs fomtijdts voor een
Gedaeghde dach nemen op Donderdagh, Vry-
dach ende Saterdach, inde felve weecke als den
eyfch ghedaen wort, fonder Procuratie ofte laft
vanden felven te hebben , ende ten uyterften als
de felve faecke twee ofte driemael op geroepen is,
hen als dan exqnereren , latende deflauk gaen,
Soo interdiceert 'r voorfz Hoif allen Procureurs
vooryemandt te occuperen, ten zy datalfulcke
Procureur, ten dage als die faecke wederomme
opgeroepen wort ghereet is, den termijn daer toe
dienende te voldoen, ten minften voor foo veele
die provifie aengaet, fo verre daer eenige verfocht
wort, op peyne van t'elcken reyfe te verbeuren
een ypocras van acht ftuyvers.

Alfoo mede ghepradtifeert wort, dat yemandt
wefende Pofleiteur van eenige hypoteeccjue, ofte
getrouwt hebbende een Weduwe, Voochden van
Kinderen, Weduwen ende Erfgenamen van eeni-
ge overleden, gbcdachvaert zijnde omme te ken-
nen ofte ontkennen die Brieven van conftitutie,
ofte andere Brieven voor Wetten oftepublijcque
Perfoonen, by heure Voorfaten, Ouders ofte
V runden refpe&ive ghepail�ert, ende te verant-
*??Tl^en °^p ^Z^veri°^eck van namptiiiement, Dat
ailulcke verfoecken dach van beraet, volgende
«en ftyJe onderden Suppooften geintroduceert,

31.A&C

Vuuu ij

��

-ocr page 713-

Hacaten^. ^vBoecfe �.Tit.

Ηι6

H*5

3 t. Ade, voor den (jrifier ende Secretarifen vanden Hove van HolUndt.

In date den zoJ ulij 15 68.

af ghefcheurt worden, latende den Supplianten
nae loopen voor 't recht vande felve provifien,
hoewel fy Supplianten de Conincklijcke Maje-
fleyt moeten refponderen voor 't recht van 't Ze-
gel : Verfoeckende by de voorfz middelen hier
inne beboorlijck verfien te worden. SOO IST,
dat 't voorfz Hoff, omme redenen hier vooren
verhaelt, geordonneertende geftatueertheeft,or-
donneert ende ftatueert 'tfelve Hoffmidts defen,
dat niemant wie hy zy hem vervordere eenige pro-
vifienvan Juftitie als vooren gedepeffcheert uyt-
tet Zegel te halen,maer daer mede te laten bewer-
den die Supplianten, heurluyderKlercken ofte
Gecommitteerden, op arbitrale correctie, foo wie
bevonden wort contrarie van defen te doen. Ac-
tumby Prefident Boot, Laen,Houff, Merffche,
Wittens. Ende gepronuncieert den 20 Julij 1568.

ALfoo die Griffier ende die Secretarifen van
defen Hovcden fel ven Hove by Requefte
re kennen ghegeven hebben, dat hoewel
niemant gheoorloft en is die provifien van
Juftirie, volgende die paiferinge vanden Hove ge-
depefcheert, te lichten uyttet Zegel, fonder de
felve eer ft betaelt te hebben, maer daer mede be-
hooren te laten bewerden den Supplianten, haren
Klercken ofte Gecommitteerden: 't Schijnt noch-
tans , dat dagelijcks ghelieft den Deurwaerders,
Klercken van Advocaten ende Procureurs van
defen Hove, ende andere Solliciteurs, die voorfz
provifien buyten weten ofte confent vande Sup-
plianten uyttet Zegel te halen, fonder de felve
betaelt te hebben, fcheurende ende treckende de
felve provifien met fulcke onmanierlijckheyt, dat
die Zegelen ghebroocken, ende oockeenige daer

31. Ordonnantie, voor de Oeurwaerders van defen Hove, op aftellen

vande Rantsoenen. In date den xz December 15 68.

ALfoo 'tHofFvanHollandt dagelijcks in 't
vifiteren vande Decreten bevindt, dat die
Deurwaerders vanden voorfz Hove, in 't
verkoopen van eenige goeden by de ber-
nende Waflchen Kaerile, henfeer ontgaenin't
ftellen vande Rant9oenen,alsfomwylenftellende
voor elek Rantsoen vijf, fes, fomwylen acht, ne-
gen ende thien guldens, bedragende fulcks dick-
-maels die felve Rant9oenen het��ftiende-deel van
't gunt die felfde goeden gelden, tot groote ende
exceffive koften vande goede Onderfaten vande
Majefteyt. SOO IS Τ, dat 't voorfz HofF
omme hier inne te verfien ende ordre te ftellen tot
foulagemente vande voorfz Onderfaten, gheor-
donneert heeft, ende ordonneert 't felfde HofF
mits defen, dat niemant vande voorfz Deurwaer-

ders in 't verkoopen van eenige goeden by de ber-
nende Waffchen Kaerffe meer voor het Rantgoen
fal mogen nemen dan voor elck Rantsoen drie
ponden van veertich grooten'tpont, maer wel
minder, naer dekleynheyt vander faecke. Ende
dit al op peyne foo dickmael fy bevonden fullen
worden contrarie 't gunt voorfz is gedaen te heb-
ben , van arbitralijcken by den voorfchreven
Hove ghecorrigeert te worden, 't zy by privatie
ofte fufpenfie van haerluyder Officie, ofte anders
ghelijck 't felfde HofF bevinden fal te behooren.
Aftum by Prefident, Saf bout, Boot, Laen, Houf,
Moons, Angeli, Criep, Merfiche, Witte, Quef-
noy, Verduyn. Ende gepronunchieert den twee
en twintichften Decembris anno vijftien-hondcrt
acht en tfeiligh.

3 3. Ordonnantie vanden Hove, van geen *Boec%en uytte Qreffte te mogen

dragen. In date den 11 Sejitembrts 1569.

ALfoo tot kennill� vanden Hove van Hol-
landt gekomen is, dat eenige Procureurs
Klercken hen dick ende menighmael ver-
vorderen uyt die Greffie vanden voorfz
Hove, met hen onder heur Mantel ende anders
heymelijck t'huys te nemen eenige Prefentatie-
Boecken, omme t'huys heure notulen daer uyt te
trecken , waer door die Griffier vanden felfden
Hove andere partyen uyt die felfde Boecken niet
en mach gherieven, ende daer uyt mede diverfche
inconvenienten fouden mogen ghebeuren, als dat
die nootelijcken vervalfcht, ofte eenige bladeren
uyt die voorfz Boecken gefcheurt, ende die felve
Boecken verlooren ende verduyftert fouden mo-

gen worden , tot irreparable intereft van partyen.
SOO ISΤ, dat 't voorfchreve HofF, omme
daer inne behoorlijck te verfien verboden heeft,
ende verbiedt 't felfde HofF wel fcherpelijck van
wegen Conincklijcke Majefteyt by defen, dat
niemant wie hy oockzy, hem vervordere voort-
aen eenige Boecken hoedanigh die oock zijn uyt
die Greffie vanden voorfchreven Hove te dragen,
ende met hem t'huys te nemen, omme daer uyt
yet te fchry ven ofte extraheren, op peyne van
tien Carolus guldens, ende voorts van arbitralijck
gecorrigeert te worden. Aldus gepronunchieert
op de Audi�ntie, vande Rolle den elfden Septem-
bris 15^9.

Or-

34�

-ocr page 714-

Van Advocaten, Procureurs, Deurwaerders, &c. 1418
Ordonnantie, beroerende dat men voortaen egeene reyfen van partyen

inde koften [al taxeren, ren ware partyen inde Griffie vanden Hove van Hollandt hadden laten op-
teyckenen, datfy ter oorfaecke halven van heur Proces te Hove gekomen zijn geweefl, ende om an-
ders geenefaecken. In date den lyjulij 1574.

1*17

34*

, Lfoo eenige partyen in heur koften doen
ftellen eenige reyfen, diefy in'tvervol-
J gen van heur Proces gedaen mogen heb-
fonder dienthalven eenige blijcken over re
le�een, ende voorts inde felfde koften doen itel-
Jen veel' ende diverfche onbehoorlijcke onkoften.
S O O IS T, dat 't voorfz HofFvan nu voortaen
«ordonneert heeft, ende ordonneert 'tfelve Hof
mits defen, dat men voortaen egeene reyfen van
parthyen inde voorfz koften fal taxeren, ten ware
parthyen inde Griffie vanden voorfz Hove had-
den laten opteyckenen, dat fy ter oorfaecke hal-
ven van heur Proces te Hove ghekomen zijn ghe-
weeft, ende om anders geene oorfaecken �. Ende
fullen parthyen niet meer dan drie reyfen ten
hooghften, ende dat in groote Proceffen, toe ghe-
voeght worden, van welcke heur reyfen die voor-
fchreve parthyen by Afte fullen doen blijcken,
ende die by de voorfz heur koften voegen , ofte
by gebreecke van dien, fullen parthyen die voorfz
reyfen gheroyeert worden, Ende fal mede voort-

aen in geene koften ghepai��ert worden 'cgrofle-
ren van eenige Memoden, Additien, ofte oock
eenige andere Schriftuyren , alfood'Advocaten
daer van gefalarieert worden, daer vooren die fel-
ve Advocaten die moeten ghegroil�ert leveren.
Dat mede die Procureurs maeckende Copien van
heur Meefters Memoden, Additien ofte andere
Schriftuyren, daer van geen falaris vooren en ful-
len genieten, alfoo die Muminenten vande felfde
Schriftuyren by d'Advocaten ofte Procureurs be-
hooren gehouden ende bewaert te worden. Dat
mede egeene Aden in eenige koften ghepai��ert
fullen worden, ten ware die felve Aften inde
voorfz koften over gheleyt worden, ofte dat die
Griffier ofte iijn Subftituyt attefteerde, dat die
felve Aften geloft zijn. Ende fullen mede voort-
aen in geene koften gepafi�ert'werden eenige Co-
pien van adverfe partye, ten ware die Procureurs
daer van inde voorfz koften behoorlijcken deden
blijcken. Aftum tot Delft, ende gepronunchieert
den 19JU�J1574�

3 5. Ordonnantie, daer by alle "Deurwaerders belaft wort, d'informatie die

hen hy eenige Officiers gelever t mochten worden in cas van remijfien, te leveren onder den Procu-
reur Generael. In date den 5 Juli) 1576.

ghelevert fullen worden, fecreet te houden, ende
die felve te leveren ende ftellen in handen vanden
Procureur Generael vanden voorfz Hove, fonder
die felve te communiceren die Procureurs vanden
Impetranten van Remiflie voorfz, ofte oockye-
mantanders.Qp peyne van fufpenfie van haerluy-
der Officie voorden tijdt van drie Maenden, die
naemaels bevonden fal werden contrarie defen te
doen. Gedaen binnen der Stede Yan Delft, ende
gepronunchieert den vijfden Julij Anno vijftien-
hondert fes ende tfeventigh.

� Lfoo eenige Deurwaerders vanden Hove
»W van,Hollandt, hen vervorderen d'infor-

** matien genomen tot laftinge ende ontla-
ftinge van eenige Impetranten van Remiflie, te le-
veren in handen vanden Procureurs vande felfde
Impetranten van Remiflie, contrarie d'Inftruftie,
Nieuwe Ordonnantie, ende ftijlvanden voorfz
Hove. S O O 1S T, dat 't voorfz Hof geordon-
neert heeft, ende ordonneert 'tfelve Hoffmidts
defen, die voorfz Deurwaerders, foodanige in-
formatie als vooren , die hen by eenige Officiers

36. Ordonnantie, beroerende de Suppoosten. In date den derthienden

Julij 1579.

Copien ghecojlationeert by Notariflen, oock fti-
pulatien, Procuratien ende Appellatien, by de
felve ghenomen, alles contrarie diverfche Ordon-
nantien vanden voorfz Hove. SOO IST,dat
't voorfz HofF nochmaels gheordonneert heeft*
ende ordonneert mits defen, dat geen Procureurs
egeeneProceifen fullen mogen folliciteren, ofte
doen folliciteren, ten ware die voorfz Proceifen
behoorlijck ghefurneerc waren 5 Ende fullen als
dan daer toe over geven ofte doen over geven een
billet by hen onderteyekent: Ende bevindende
als dan 't voorfz Hoft die voorfz Proceffen niet
debite gefurneert,fullen als dan die voorfz Procu-
reurs vervallen zijn in een Schellingh uyt haer
V u u u jij eygen

Α Lfoo by den Hove van Hollandt dage-
lijcksin'tvifiteren vande Proceffen, be-
vonden werden veel ende diverfche faul-
ten, van dat de felve niet behoorlijck ghe-
fumeert en zijn, als daer inne fomtijdts ghebreec-
kende die principale Aften, ende oock Procura-
tien van parthyen ende andere Munimenten, daer
inne nootlijcken: Dat oock die Memoden, Addi-
tien ende andere Schriftuyren van parthyen, inde
ielve Proceffen bevonden werden onbehoorlijck,
innocent, ende niet nae de Inftruftie vanden
voorfz Hove ghefchreven, tot groot intereft van
parthyen _: Dat mede inde felve Proceffen tot
meermael bevonden ende over gheleyt worden

-ocr page 715-

Placaten. 5. Boeck. 6. Tit₄

14*9

toe, ende nae �amis te negen uyren, Ende foo wie
ten voorfz uyre daer niet en is, fittende die Com-
miflarifl�n op de Rolle, ende hun faecken uytko-
mende, fullen verbeuren mede t'elcken reyfe een
fchellingh, ende die te leveren binnen vier en
twintigh uyren in handen vanden Eerften Deur-
waerder vanden voorfz Hove, op peyne vande
voorfz tijdt overftreecken zijnde , dat men die
dubbelt aen hun fal executeren, alles tot behoef
vanden Armen. Ordonneert voorts den Deur-
waerders vanden voorfz Hove, in alle faecken van
appel te nemen cautie voor de boete van 't fol ap-
pel , ende die felve cautie terftont te leveren in
handen vanden Rentmeefter vande Exploi&en,
ende daer van te nemen RecepiiTe vanden felven
Rentmeefter, ofte by den voorfz Rentmeefter on-
der hare Relatien te laten Hellen, Recepta, alles
op peyne van arbitralijck gecorrigeert te werden.
Gedaen inden Hage, ende ghepronunchieert den
13JU�J1579.

Ende fullen voorts die

eygen Beurfe te betalen
voorfz Procureurs gehouden zijn die voorfz Me-
moden , AddUien ende andere Schriftuyren van
parthyen te doen groiieren, achtervolgende d'In-
ftruclieende andere Ordonnantie vanden voorfz
Hove, mede op peyne van een fchellingh t'elcken
reyfe foo wanneer fy bevonden werden contrarie
dief halven te doen , ende dat de voorfz Schriften
tot heuren kollen gegroifeert fullen werden. Or-
donneert infgelijcks 't voorfz Hoffdie voorfchre-
ven Notarifl�n, egeeneCopien te collationeren,
ofte eenige ftipulatien, Procuratien ofte Appella-
tien t'ontfangen, maer hen dienthalven in alles te
reguleren achtervolgende d'Ordonnantie vanden
voorfz Hove, van date den achtften Juli) acht en
tfeventich leftleden, op peyne van fufpenfie van
haerluyder Officie, tot arbitragie vanden voorfz
Hove. Ende fullen voorts alle Advocaten ende
Procureurs ghehouden zijn inde Audi�ntie te
compareren 's morgens te acht uyren tot Bamis

3 7 � Aflc, voor degemeene 'Boden van dejen Hove, maer by de Dewwaer*

dm lelajl werden geene onge-eede Perfionen tot Afliflenten te nemen. In date den denkenden
Novemlris 1579.

donnantie ofte A&e vanden voorfchreven Hove,
alsgenoeghinvilipendie van dien contrarie ufur-
perende: Dat mede het felfde grootelijcx tot ach-
terdeel vande Supplianten, (die anderster We-
rek niet en hadden, dan 't gunt fyluyden niet
heurluyder fwareη arbeyt endemoeyteby nacht
ende dagen reyfende wonnen) was tenderende,
ende daer mede genoegh fonder believen vanden
Hove, d'voornoemde Ordonnantie by henluy-
den te niete ende gheannulleert wert, 'twelck
fulcks nochtans niet en behoorde gh�tollereert te
worden, ten ware met kennifl� van faecken, ende
believen vanden voorfchreven Hove: Verfochten
fy Supplianten, dat 't Hoffghelieven foude con-
form de voornoemde Ordonnantie ofte Acte, te
ordonneren den Deurwaerders van nu voortaen
in heurluyder executien, egeene andere Perfoo-
nen tot heurluyder afliftentie te nemen, dan ghe-
fwooren Boden van defen Hove, ofte ghe-eede
Perfoonen, midts dat fy Supplianten noopende
heurluyder falaris, te vreden zijn hen te refereren
tot tauxatie vanden Hove. SOO IST, dat
't voorfchreve HofF, omme redenen hier vooren
verhaelt, gheordonneert heeft, ende ordonneert
't felve Hoffmidts defen allen Deurwaerders ende
ghefwooren Exploictiers vanden voorfchreven
Hove, dat fyluyden van nu voortaen in materie
van executie, egeene Perfoonen tot haerluyder
afliftentie en fullen mogeft verfoecken , anders
dan ghefwooren Boden van defen Hove, ofte
andere ge-eede Perfoonen in a&uelen dienfte we-
fende, onder alfulcke vacatienende falaris, als
henluyden 't voorfchreve Hoff fal tauxeren. Ge-
daen inden Hage, ende gepronuncbieert den der-
thienden Noyembris vijftien-hondert negen ende
tfeventigh.

Lfoo die gemeene gefwooren Boden van
den Hove van Hol] iant, den felven H�ve
^: te kennen ghegeven hebben, dat fy Sup-
plianten t'anderen tyde achtervolgende
feeckere Aite ofte Ordonnantie vanden voor-
i�yden Hove, in date den twaelfden Septembris
Anno vijfthien-hondert twee ende vijftigh gedo-
leert hebbende van die menighvuldige faulten van
de Deurwaerders, welcke fyluyden contrarie die
voornoemde Ordonnantie waren gebruyckende
in materie vande executien , tot haerlieder Afli-
(tenten te nemen onge-eede Perfoonen, Soo had-
de 't voorfz HofFopten tweeden Odrobris Anno
vier ende tfeiligh, omme redenen indeRequefte
doen ter tijde geprefenteert, den Supplianten ge-
authorifeert ghehadt, den Deurwaerders vanden
voorfchreven Hove van doen voortaen afliftentie
te doen, foo wanneer daer executie foude vallen
vanMeuble goederen, ende aengaendeimmeuble
goeden, fouden de Supplianten infgelijcks afli-
ftentie mogen doen in groote ende trefT�lijcke
faecken, daer men afliftentie behoeyen foude, en-
de anders niet, Alles breeder blijckende by de
Aitedaer van zijnde: Welcke Adreoverfulcks
ende 't inhouden van dien, opten achtften Augu-
fti Anno vijfthien-hondert feven - ende - tfeftigh,
ter prefentie vande Suppooften ende Ommeftan-
ders gepubliceert was. 't Was nu foo, dat contra-
rie de felfde Ordonnantie, dagelijcks by eenige
Deurwaerders, ende fonder daer op te letten, ge-
pra�tifeert wort, tot heurluyder afliftentie te ne-
men particuliere ende onge-eede Perfoonen, waer
mede fyluyden 't zy tot haerluyder profijte, ofte
anders procederen tot executie, foo vande Meu-
ble goederen als anders. Ende alfoo 't felfde ghe-
heel ende al contrarieerde de voorfchreYcn Or-

38. Arte,

_______________

-ocr page 716-

_%� � Van Advocaten,Procureurs, Deurwaerders, &c. 1421

18, Ade, voor degemeene "Boden, ende Trocureur (jeneraels Vienaers van

den Hove van Ho/landt. In date den 22 Felntarij 15 81.

� Lfoo 'tHofFvan Hollandc onderrecht is,
Z\ dat eenige vanden Deurwaerders vanden
XJ^-voorfz Hove, hen vervorderen dagelijcks
(in doende executien van's Hofs wegen) tot hun
Aflïftenten te nemen anderen, dan den Dienaers
vanden Hove, contrarie diverfche Ordonnantien
tot meermael inde Audiëntie van defen Hove ge-
publiceert. SOO IS �, dat 't voorfchreve Hof
nochmaels geordonneert heeft, ende ordonneert
wel ernftelijcken by defen, dat niemandt vanden
Deurwaerders, van nuvoortaen doende eenige

executien van 's Hofs wegen, hen vervordere an-
deren tot hun Afiiftenten te nemen, dan Boden
van defen Hove, ofte Procureur Generaels Die-
naers , ofte goede Dienaers vanden Officier ter
Plaetfe daer d' executie ghefchieden fal, alles naer
luyt voorgaende Ordonnantien dienthalven hier
voormaels gepubliceert: Ende dit al op peyne van
fufpenfie van hun Officie voor den tijdt van drie
Maenden,ofte anders tot arbitragie vanden Hove.
Gedaen inden Hage, ende ghepronunchieert den
22 Februarij Anno 1581.

39. Refolutie vanden Staten'van Hollandt, omme alle Mandementen

van indutlie te depefcheren met Commiffie op een Deurwaerdervan defen Hove. In date den
x^ November 1581.

�& Ie Staten van Hollandt hebben verklaert
⁴ � ende gerefolveert, dat die vanden Raede
l Provinciael in Hollandt, fullen depef-
*" fcheren alle Mandamenten van inductie
metCommiflieopeen Deurwaerder vanden fel-
ven Hove, Omme den Crediteuren te dachvaer-
den voor de Magiitraten vande Steden , ende

voorts te procederen achtervolgende 't feilhiende
Articule vande Initructie. Gedaen inden Hage,
den vier- ende - twintighiren Novembris Anno
vijfthien-hondert een - ende - tachtigh. Onder
ilondt ghefchreven , Ter Ordonnantie vande
Staten. By my , ende was onderteyekent,
C. de Rechtere.

40. Advertiiïement voor de Suppooflen ende Appellanten,beroerende den

Eoogen Rade van AppeL In date den�) Februari) 1582.

Ie Prefident ende Raden van Hollandt
laten een yegelijcken weten, dat die van
den Rade van Appel, op den dertienden
Februarij defer jegenwoordiger Maent
fullen houden heur eerften Rechtdach, ter plaetfe
daer die Gecommitteerden tot die Revifie voor-
maels hebben gebefoigneert. Infinuerende voorts

allen Appellanten, dat heurfatalia om heur Ap-
pellatien te verheffen, loop fullen beginnen te ne-
men ende hebben , vanden voorfz derthienden
defer Maent, ten eynde een yegelijck hem daer
nae hebbe te reguleren. Actum den vijfden
Februarij Anno vijfthien - honderc twee ende
tachtentigh. ■ .

41. ■ � de, vanden Heer en Staten, beroerende de Advocaten ende ÏWtf-

reurs, dat/e in faecken confijlerende inpointlen ende decifien van Rechten, wederom by Memorien
gullen mogen fchryven. In date den 18 Decembris 1582.

� Lfoo die ghemeene Suppooflen 's Hofs
van Hollandt, den Staten vanden felven
Lande hebben verthoont, dat gerijflêlijc-
ker, ghereeder, ende onkoilelijcker voor
parthyen valt, in faecken confiilerende in poin-
«en ende decifie van Rechten , mitfgaders in ma-
terien provifioneel, te fchryven by memorien, en-
de daer van te dienen, dan by Eyfch, Antwoort,
^Keplijck ende Duplijck , ende dat groot retarde-
mentin 't feyt vande Juftitiecaufeert, Dat van Je
provifioneel Appoindtementen by den voorfz
Hove ghegeven op memorien, grieven, onder den
\a ^°^Ve ê^elevert werden. Dat mede partyen
^� � ., ^vaert ^ziJ^nde omme Procureur acceptant
te itellen, ten dage dienende dach van beraet ghe-
geven wort: Verfoeckende mits dien dat tot ghe-
nei vande parthyen, ende avanchement vande Ju-

ititie , d'Ordonnantie vanden voorfz Hovedies-
aengaende verandert ende gheamplieert foude
werden. SOO hebben die Staten voornoemt by
advyfe vanden Prefident ende Raden Provinciael
vanden voorfz Hove geordonneert ende geftatu-
eert, ordonneren ende ftatueren by defen, dat by
provifie ende tot anders fal wefen gheordonneert,
in alle faecken confiilerende in poinften ende de-
cifie van Rechten < partyen by den voornoemden
Hove gheappoin&eert lullen worden te fchryven
by memorien, ende daer van, midtfgaders vande
flucken, ende munimenten die partyen tot verifi-
catie van dien fullen willen produceren, op de or-
dinaris Rolle te dienen, Behoudelijck dat 't geene
parthyen met hare gheproduceerde ftucken ende
munimenten fullen willen bewyfen, inde memo-
rien klaerlijck ghepofeert ende uyt ghedruckt fal

moe-

■

-ocr page 717-

Placaten. 5. Boeck. 6. Tit, _t^_t.

Ende foo wanneer eenige parthyen ghedachyaert
zijn omme Procureur acceptant te ftellen, ende
hem by de citatie dach van veertien dagen gegunt
is, en fal als dan de Gedaeghde geen dach van be-
raet gegeven werden, maer ghehouden wefen ten
dage dienende t'antwoorden. Ordonnerende die
Staten voornoemt, dat nae de publicatie van de-
fen, de voorfz PoincTren onderhouden ende ach-
tervolght fullen werden, niet jegenitaende eenige
ftyle, Inftrudtie, Rechten ofte Ordonnanrien ter
contrarie, ende blyvende die voorgaende Ordon-
nantie in alle andere Poindren in haer geheel. Ge-
daen inden Hage inde Vergaderinge vande voor-
noemde Staten, onder 't Zegel vanden felven hier
op ghedruckt den achthienden Decembris Anno
vijfthien - hondert twee ende tachtigh. Onder
ftont gefchreven, Ter Ordonnantie vande Staten
By my , ende was onderteyekent, C. de Rechtere.
Wat lager ftondt noch ghefchreven : 't Inhouden
van dei�n is ter ordonnantie vanden Hove van
Hollandt, inde Pleyt-kamere ofte Audi�ntie van
den Hove voorfz ghepubliceert, ter prefentie van
den ghemeenen Suppooften ende andere Omme-
ftanders, opten een en twintighften Decembris
Anno vijftien-hondert twee en tachtigh. Bv my,
Onderteyekent, I. de Woer.den.

\#%3

moeten worden, omme allmen. Ende in gevalle die Prniet en konde accorderen,oftten ofte in feyten is confifterdie fuftineert de felve in Rhebben keure omme te fchWelverftaende dat lbo verreden wert die faeck� niet ghe\vorden,fonder enqueft oftegen te doen, als dan die verforien te fchryven, 't zy Impetghecondemneert fal werdenretardemcnte, foo van her Afitijf, Rapport ende Sententikoften : Sonder dat de felvegereferveert fullen mogen wdi�'materien provifioneel aenende arbitragie vanden Hover�TenvandeRolle ftaen, omdaer inne by memorien ofteworden, gelijck ten meeftenJuftitie bevonden fal werdennochtans, dat foo wanneerterien by memorien gefchrevdifponeert is, daer van eevoorfz Hove ontfangen fu

41. Ordonnantie, iVaer nae ben den Advocaet Fifcael, ende Trocureur

Generael, in 'tftuck van heurluyder Officien fullen hebben te reguleren. In date den twaelfden
Februari) 1587,

Kalft, oock Procureur Generael inder tijdtaende
ander zyde,verklaert dat het copieren vande fhic-
ken ende munimenten inde Requefte geroert, fal
ftaen tot lafte ende profijte vanden Procureur
Generael. Ende indien defe partyen d'een tegens
den anderen yet voorder pretendeerden ofte eyf-
fchen wilden , dat fyluyden 't felve Civilijcken
ende reverentelijcken fullen doen ende deff�nde-
ren, fonder den anderen te irriteren ofteinjure-
ren, op peyne van arbitralicken daer over geftraft
te worden ten exempele van anderen. Gedaen in
den Hage by Meefters Adriaen vander MyJe, Prc-
fident , Jeronimus van Borren , Leionaert Ca-
fembroot, ArrusvanBrederoede, Pelgrumvan
Loon, Pieter Imoza ende Gerrit Doeflz, Raedts-
luyden van Hollandt, ende ghepronunchieert in
de Raedtkamer vanden voorfz Hove den twaelf-
denFebruarij 1587.

Ι Efien by den Hove van Hollandt de Re-
\ quefte den felven Hove geprefenteert by
^JMeefter Ruyfch Nicolai Advocaet Fif-
cael , jegens Gillis van Flory Procureur Generael
vanden voorfz Hove, d'Antwoorde vanden fel-
ven Procureur Generael, midtfgaders die ftucken
ende Munimenten ten wederzyden daer b�nef-
fens gheexhibeert, 't voorfz Hoffop alles ghelet,
heeft geordonneert ende ordonneert midts defen
den voornoemden Fifcael, ende Procureur Gene-
rael , hen refpectivelijck te quyten in heur Offi-
cien, ende reguleren volgende d'Ordonnantie van
den voorfz Hove, de particuliere Inftru&ie heur-
luyden gegeven, mitfgaders den Appoinftemente
by den ielven Hove den elfden Novembris 1585.
gepronunchieert, op feeckere difl�renten alfdoen
gerefen tuflehen den voornoemde Advocaet Fif-
cael aen d'een zyde,ende wylen Willem Maert�Tz

43. Ordonnantie, ivaer bygheinterdiceert veert dat egeen Suppooften haer*

luyderflaet ofte Officie en mogen refigneren. In date den ι ζ Martij 1587.

[Lfoo by Ordonnantie vanden Heeren
, Staten des Landts van Hollandt, opten
veerthienden Februarij vijfthien-hondert
vijf ende tachtigh verklaert ende gherefolveert is
gheweeft, dat van doen voortaen egeene refigna-
tien vaii'Secretariilchappen, Rentmeefterfchap-
pen van den Exploi&en , Cafteleynfchappen,
Deurwaerderfchappen, 'tzy vanden Hoogen ofte
Provincialen Raden , nochte Bode-ampten ver-

leent en* foude werden omme eenigerhande oor-
faecken ofte refpecten, met interdietie jegens al-
len Suppooften van heurluvder Officien tever-
koopen, refigneren, ofte dies aengaende eenign
vervolgh te doen, op peyne van privatie: Ende in-
gevalle by importuyn vervolgh ofte inadvertentie
eenige refignatie vande voorfz Ampten ende Of-
ficien verleent foude mogen werden, de felve re-
fignatie ghehouden foude werden voor nul ende

⁰ ° van

****-*�

-ocr page 718-

_14l5 Van Advocaten* Procureurs,DeurwaerdefS,Scc. 142

van geender waerden, ende d'Impetrant van dien bevelen van Syne voorfz ExcelJ, ghedateert den

voor ptepriveert van fynen ftaet. Ende want
niet je�e^nftaencle ^ae ^felve Ordonnantie by den
Heeren Staten met goede kenn�Te naer *t overly-
tlen vandeExcell. des Prince van Orangien hoog-
Jorfehjcker memorien ghemaeckt, ende in d Au-
di�ntie vanden voorfz Hove, ter prefentie vanden
Suppooften gepubliceert. De Excell.vanGrave
Mauritsvan Naflau, Gouverneur ende Capiteyn
Generael van Hollandt, dagelijcks feer wert ghe-
inportuneert, foo omme te confereren als toe te
laren de refignatie van 't Deurwaerderfchap van-
tien voorfz Hove van Hollandt. SO O IS T,
dat 't voorfz Hoffnaevolgende die gelieften ende

elfden deferjegenwoordigerMaent, omme ghe-
lijcke moleftatie ende importuyne fol�ciatien te
eviteren, andetmael wel ftrietelijck geordonneert
ende bevolen heeft, ordonneert ende beveelt
midts defen allen ende eenen yegelijcken wie hy
zy, hem te reguleren naer 't inhouden der voorfz
Ordonnantie ende Refolutie vanden Heeren Sta-
ten des Land ts, opte peyne daer inne begrepen.
Gedaen inden Hage by mynen Heeregi den Prefi-
dent, Borre, Cafembroot, Brederodee, Verhoril,
DueffzendeConinck. Ter Ordonnantie vanden
voorfz Hove in d Audi�ntie ghep�bliceert opten
twaelfden Martij 1587.

44, Ade, daer by eenenyegelijchn dien 't behoort geinfinueert mrt, dat van

nu voortaen geen e willige Condemnat�en in eeniger manieren toegelaten enfal werden, (onder ly
den Hove, ofte Commijfariffen vande Rolle van te vooren gefien, ende volkomentlpcken ghelefen te
�zijn. In date den 14 April 1587.

ILfo eenige faulten ofteabuyfen worden
] bevonden in 't pafferen vande willigen
'condemnat�en voor den Hove van Hol-
landt, ter oorfaecke dat de felve alleen-
lijckopteverklaringe ofte confent vanparthyen
ofte heure Procureurs, by prefentatie opte Rolle
werden ghepaffeert, fonder by den Hove ofte de
Commiffariffen vande Rolle van te vooren gefien
ofte ghelefentezijn 't inhouden vanden Contra-
�ren , Accorden ofte andere Brieven, daer op de
condemnatie wert gedecerneert, medebrengende
dickwils eenige ftipulatie van onbehoorlijcke in-
tereft ofte andere claufulen, ftrydende jegens be-
fchreven Rechten, ofte Politijcke Ordonnantien
tot oneere vande Juftitie, 't welck fulcks niet en
behoort. SOO IS T, dat't voorfz HofK omme
daer ihne te remedieren, ende doen obferveren
't oude ghebruyck ende manieren, gheinfinueert
heeft, ende iniinueert mits defen eenen yegelijc-
ken die 't behoort, dat van nu voortaen geene
willige condemnatie in eeniger manieren en lullen
werden toegelaten ofte gepafl�ert, fonder by den
voorfz Hove, ofte Commiffariil�n vande Rolle

van te vooren gefien-ende volkomentlijcken ghe-
lefen te zijn 't gheheele inhouden vande Accor-
den, Contraden, Voorwaerden, Brieven ofte
Obligatien, daer op de condemnatie fal werden
verfocht, op peyne van nulliteyt vande condem-
nat�en die ter contrarie van defen verkregen ofte
gepail�ert foude mogen werden, Ende ov er fulcks
int�rdiceert 't voorfz Hoffden Griffier ende fyne
gefubftitueerde, eenige willige condemnat�en op-
te fimpele verklaringe ofte confent van parthyen
te teyekenen, nochte daer toe eenige prefentatie
op de Rolle t'ontfangen , ten zy dat de Contra-
den, Accorden, Voorwaerden, ofte andere Brie-
ven van te vooren fullen wefen gevifiteert. Ge-
daen inden Hage by mynen Heeren Adriaen van-
der Myle Prefident, Leonaert Cafembroot, Artus
van Brederode, Pelgrum van Loon, Pieter de
Imoza, Dirck van Leeuwen, Frederick Verhoril,
GerritDueflen, ende Franchoys de Coninck. En-
de ter ordonnantie vanden Hove in d'Audientie
ter prefentie vande Suppooften ende andere Om-
meltanders gepubliceert den veerthienden Apri-
lis 1587-

45� Afle, "toaer by van 's Hofs wegen eenenyegelijchn die 't behoort ghein-

verteert wert, dat fyghehouden fullen zijn te leveren heure Sack met procuratie, ofte dat 't Proces
getermineert, ende recht gedaen fal werden op heurluyder namen, in date den 8 Mey 15 87.

atie ofte vermaninge daer toe te doen, ofte oock
Proces in fulcker voegen ten Buffette ghebracht
zijnde, eenige andere dilayen, prorogatien of
diergelijcke te admitteren. Gedaen inden Hage
by Meeilers Adriaen vander Myle Prefident, Je-
ronimus van Borre, Leonaert Cafembroot, Artus
van Brederoeden , Pieter de Imoza, Dirck van
Leeuwen, Frederick Verhoril, Gerrit Dueffz ende
Franchoys de Coninck. Ende ghep�bliceert inde
Audi�ntie ter prefentie vanden Suppooften ende
anderen ommeftanders den achtften Mey vijftien-
honderc feven en tachtich.

En adverteert van 's Hofs wegen eenen
yegelijcken dien 't behoort, dat men in
, alle iaecken nae de conclufien in Rechten
of andere peremptoire termynen van verfteck, en-
de naer infinuatie ende bevel precijs vanden Hove
naer ftyle ende ordinantie daer op gevolght, ende
den tijdt daer by gheftelt gheexpireert zijnde, de
procureurs ghehouden fullen wefen te leveren
fleuren Sack met Procuratie, ofte dat Proces ghe-
terrmneert ende recht gedaen fal werden op heur-
luyder name, in conformit� vande Inilruttie van
ⁿ ^voorfz Hove, Sonder eenige vordere infinu-

46". Re-

X xx je

■

-ocr page 719-

PlacatetL* - 5* Boeck. 6. Tit.

14*7

46. Refolutre, bj dm HoogenendeTrotinciaknTfyden, CoUegia�ter ver-.

. gaden zijnde gerefolveert, noopende 't wyderen, ende appelleren vande Sententien ende Proceffen
In date den ζ Februari} 1588.

En tweeden Februarij Anno vijfthien-
hondert acht ende tachtieh, is by die van
den Hoogenende Provincialen Raden in
HolJandt CoUegia�ter vergadert zijnde,
gerefolveer^ ende beiloten, dat men in 't wyderen
vanden Proceil�n houden fal voor debite gheap-
pelleert ofte gereformeert te hebben, die gene die
bevonden werdert binnen thien dagen Mande-
ment van appel, ofte binnen een Jaer naer de Sen-
tentie daer van gheprovoceert wert, Mandement
van reformatie gelicht te hebben , Al is 't foo dat
by Acte nieten blijckt van eenige interjectie van
appellatie ofte reformatie, ofte dat by Requefte
vanden Suppliant omme Mandement van Appel
ofte Reformatie, niet en werde eenige Categoric-
que interjectie van appel ofte reformatie ghedaen,
metde ghewoonlijckeclaufule, ende appelleert

ofte reformeert midts defen: Welverftaende dat
diegeene die Mandement van Appel fukks als
vooren gelicht fal hebben, vervallen fal inde boe-
te van drie gulden indien hy dat ongeexploicteert
laet, ende binnen acht dagen daer van niet en re-
nunchieert, volgende het hondert negen en tne-
gentighfte Articule vande Inftructie vanden Rade
Provinciael.

Is mede gerefolveert, dat yemantprotefteren
de van't appelleren of reformeren, 'tfelve geen
interjectie ofte Afte van appellatie ofte reforma-
tie fal ftrecken, ten zy dat daer naer binnen be-
hoorlijcken tyde werde geappelleert ofte ghere-
formeert , ofte anders Mandement ghelicht als
vooren. Aldus ghedaen ten dage ende Jare als
boven.

47. A6te, daer inne gedifponeert 'wort op V recollement van Certificatie ende

Atteflatie, die in Proceffen voor den Hove van Hollant geprpduceert werden. In date den twee en
twintighflen Februari) 1588.

Lfoo 'tHofTvan Hollandt in't vifiteren
,., vande Proceil�n bevindt,dat foo wanneer
�-vl parthyen ghechargeert zijn met probatie
van eenige pofitiven, poincten van Officien, ofte
difficulteyten,'tzy by ordinaris Appoinctemente
difpofitijf, in feyten,of by Sententie interlocutoir,
de Procureurs van partyen poogen 't felve proba-
tie te doen by Certifkatien ofte Attef�atien, fon-
der de felve by CommiiTaris vanden Hove te doen
recoleren, waer doo/ parthyen dickwils groote-
lijcks in heurgoet recht werden verkort ofte ver-
achten:, ofte vervallen in meerder onnutte kollen.
S O O I S T, dat 't voorfz HofFop huyden gein-
finueert heeft, ende infinueert midts defen allen
den Procureurs poilulerende voor den voorfz
Hove daer toe fpecialijcken gheconvoceert, ende
inde Requeft - kamere ontboden zijnde, dat van
nu voortaen als parthyen in feyten gewefen, ofte
by interlocutoire Sententie gheadmitteertfullen

zijn, tot probatie van eenige poincten van officie,
ofte difficulteyten, de parthyen ofte heure Procu-
reurs niet geadmitteert en fullen worden tot vor-
der recollement van eenige Atteftatien ofte Cer-
tificatien, die fyluyden tot probatien van heure
gepofeerde in ordinaris Proceil�n in feyten gewe-
fen zijnde, ofte by interlocutoire Senten tien van
eenige poincten van Officie ofte difficukeyten,
fullen emptoyeren ofte produceren ongereco-
leert, maer dat alleenlijck daer op alfulck reguard
ghenomen fal werden als naer Rechten. Aldus
gerefolveert in 'tCollegie vanden Rade, ende oen
Procureurs gheinfiniieert, by Meeflers Jeronimus
van Borre, ende Dirck van Leeuwen, Raedtlluy-
den, als CommifTarifl�n daer toe gedeputeert, den
twee en twintighflen Februarij vijfthien-hondert
acht-ende-tachtigh. By my, ende was onder-
teyckent,

I. de Woerden,

48. Ordonnantie, beroerende dengewoonlijcfyn Eedt, diefommige Luy*

den in 't vifiteren ende resolveren vanden Proceffen, by den Hove werden gedefereert. In date den
z8 Martij 1588.

in plaetfe vanden voorfz Eedt, heure verklaringe
ofte affirmatie te doen by heurluyder confcientie,
ende Mannen ofte Vrouwen waerheyt , daeruyt
wel eenige faulten ofte inconvenienten foudetv
mogen redunderen ofte fpruy ten, tot naedeel van
d'eene of d'andere parthyen. S O O 1 S Τ, dat
't voorfz Hoffomme daer inne te remedieren,naer
voorgaende deliberatie end� rypen rade verklaert
ende geordonneert heeft, verklaert ende ordoiv
neert midts defen, Dat van nu voortaen niemant

tot

Α Lfoo men bevint dat fommige Perfoonen
den wekken in 't vifiteren ende refolve-
ren vanden Procefl�n.eenigen eedt by den
Hove wert gedefereert ofte geinjungeert,
fwarigheyt maecken vanden felven eedt te pre-
fteren, in fulcker manieren ende forme als naer
befchreven Rechten is geftatueert, ende altoos in
den Hove van Hollandt geobferveert, fulcks dat
men 'tfedert eenige Jaren herwaerts den felven
Perfoonen toegelatea ©fte gheconfenteert heeft,

�

_______

-ocr page 720-

1419 Van Advocaten,Procureurs,Deurvvaerdefs,&c:. 143a

daen fal zijn, de felve Sententien t'extenderen.

admitteert onder de voorfz woorden, by con-
fcientie ende Mannen ofte Vrouwen waerheyt,
fonderdaer by te voegen die daufule ofte woor-
den , Dat den Affirmant verklaert die waerheyt
fulcks te zijn, als hy verklaert fal hebben, nemen-
de daer inne te getuyge Godt den Heere Almach-
tich, als een eenich onderfoecker der herten ende
gieren: Wekken eedt in dier voegen ghedaen,
't voorfz HofFverftaetequipolent te zijn den ou-
den ende behoorlijcken eedt. Ordonneren over
iiilcks den Griffier vanden fel ven Hove, in allen
Sententien daer eenigen eedt inder voorfz manie-
ren, ende met adjedtie vande voorfz woorden ge-

mette ghewoonelijcke ende ordinaris ciaufule di^
derende, gehoortd affirmatie by den lmpetrant
ofte Gedaeghde gedaen, daer by hy by eede ver-
klaert heeft, &c. fonder eenige andere fingu�ere
uytdruckinge vanden voorfz eedt. Verftaende
daer beneflens 't voorfz HofT, dat de geene die re^
fufeert ofte onwilligh is eenigen eedt hem gediff�-
reert ofte gheinjungeert zijnde, inder voorfz ma-
nieren ende formete doen, verliefenfal 't effect
van't geene dat hy anders deur p'reftatie vanden
gedefereerden eedt fouden genieten. Aldus ghe-
daen endegerefolveertden achtentwintighiteri
Martij Anno 1588.

49. Ordonnantie _s ende renovatie vanfeeckere Artkulen vander Inftru��ie

die niet geohferveert en worden. In date den 25 April 1588.

� Lfoo 't HofFvan Hollandtbevindt, dat
Ι de Rolle vande Eyifchen ende antwoor-
¹ den van parthyen.feer foberlijcken wort
gheavanceert, meeftaldoorde menich-
vuldige dilayen, ende continuatien vanden faec-
ken, die fonder redenen, ende contrarie d'Inftru-
dUe vanden fel ven Hove, by de partyen ofte heu-
re Procureurs gefocht ende gepradtifeert worden,
Ende daer door de nieuwe faecken altoos ghepre-
fereert worden den anderen, die dickwils Jaer en-
de dach geftaen hebben, tot grooten achterdeele
van partliyen, ende oneere vanden Hove. S O O
IS T, dat 't voorfz HofFomme daer inne te reme-
dieren , Renoverende voor foo veele 't noot zy de
Articulen vande voorfz lnftru�tie, die niet volko-
melijck en worden gheobferveert, geordonneert
ende geftatueert heeft, ordonneert ende ilatueert
mits defen den Suppooften vanden felven Hove,
hen te reguleren naer die Poin&en ende Articu-
len hier nae volgende.

Inden eerften, dat alle d'Advocaten ende Pro-
cureurs op die behoorlijcke uyre te Hove komen,
ende inde Audi�ntie wefen fullen, ten minften al
eer eenige faecke op gheroepen wort daer fy inne
dienen, op de peyne van fes ftuyvers.

Dat mede die Procureurs felver in Perfoone
heure Rollen houden fullen, fonder dat heure
Klercken daer toe gheadmitteert fullen worden,
ten ware dat die felve Procureurs by oorlof van
den Hoveabfent, ofmerckelijcken gheoccupeert
waren, daer van fy gehouden fullen wefen te do-
ceren, op ge�jcke peyne van fes ftuy vers.

Item , foo wanneer eenige faecke op geroepen
w°tt, omme eyfch, verfoeck, ofte yet anders te
^°en, ende die Procureur vanden Impetrant ofte
kyfleher daer toe gheprefenteert hebbende, niet
gereet en is omme den felven termijn te voldoen,
fal die Procureur infgelijcks verbeuren een
ypocras van vier ftuyvers, ten ware dat hy die
Jaecke omme merckelijcke redenen begeerde te
continueren, ende in ftate te ftellen, tot eenen an-
deren Recht-dach, omme alfoo te beletten, dat
deur de continuatie, ende repetitie vande nieuwe

faecken, d'antwoorden ende oude faecken nieten
worden geretardeert.

Dat infgelijcks 't felve geobferveert fal worden
in d'Antwoorden, indien 'tftaet by den Procu-
reur van pasthye adverfe, foo fal hy den termijn
voldoen , op peyne van daer van verileecken te
zijn volgende d'Inftrudrie �. Ende dat terilont pro-
vifie tegens hem gedecerneert fal worden, indien
dieverfocht, ende die faecke daer toe ghediipo-
ne�rt is, fonder dat de faecke op de felve preien-
tatie wederomme op gheroepen, maer wel van
nieuws geprefenteertfal mogen worden.

Dat van ghelijcken d'Impetrantofte Eyflcher
fijne conclufie nemende by gefchrifte, ende die
Gedaeghde dach nemende omme daer tegens te
feggen binnen de felve Weecke, den felven Impe-
trant ghehouden fal zijn des Gedaeghdes Procu-
reur die felve conclufie behoorlijck te leveren, al
eer die felve faecke op geroepen wort omme
t'antwoorden, op peyne van ics ituyvers.

Dat mede die Gedaeghde by gefchrifte gheant-
woort, ofte eenige prel�ntatie gedaen hebbende,
by den Eyflcher dach genomen wort, omme daer
jegens te feggen binnen die felve weecke�. Die Ge-
daeghde die ielve antwoorde ofte prefentatie ter-
ilont , ofte ten minften eer die faecke wederomme
opgeroepen wort, over leveren fal, op gbeJijckc
peyne van fes ftuyvers.

Dat oock de Procureurs gene faecke daer eyfch
ofte verfoeck ghedaen is, en fullen mogen doen
ftellen in ftate, ofte van nieuws in d'eyflchen pre-
fenteren, alwaer 't oock foo, dat parthye adverfe
daer inne confenteerde, opte peyne van een ypo-
cras van fes ftuyvers.

Interdiccert mede den Griffier ende fijn Subfti-
tuyt, eenige faecken andermael op te roepen, dan
ten gheprefigeerden ofte ghecontinueerden dage,
op peyne van een Carolus gulden t'elcken reyfe
te verbeuren.

Alfoo eenige Procureurs fomtijdts voor een

Xxxx ij Ge.

-ocr page 721-

Placateo-*. 5*Boeck. �.Tit. ι^_α

ren,Schepen-kenniflen, Sententien, AppoincV�.
menten, ende diergelijcke, begrypende fomme
pecunieel, foo verre de felve bequamen tijdtvan
veerthien dagen naer de citatie gehadt fullen heb-
ben als boven,ende provifie by 't Mandement ver*
focht is.

H3^l

Gedaeghde dach nemen oVrydach inde felveweeckewort, fonder Procuratie ohebben , ende ten uyteriletwee ofte driemael op gheroexonereren, laten deffault g

't voorfz HofFallen Procureurs voor yemandt te
occuperen, ten zy dat alfulcken Procureur, ten
dage als die faecke wederomme opgeroepen wort
ghereet is, den termij η daer toe dienende te vol-
doen , ten minilen voor foo veele die provifie aen-
gaet, foo verre daer eenige verfocht wert, op pey-
ne van t'elcken reyfe te verbeuren een ypocras
van twaelf ftuyvers.

Alfoo mede ghepra&ifeert wort, dat yemandt
wefende Pofiefleur van eenige hypoteecque, ofte
getrouwt hebbende een Weduwe, Voochden van
Kinderen, Weduwen ende Erfgenamen van eeni-
ge overleden, ghedachvaert zijnde omme te ken-
nen ofte ontkennen die Brieven van conftitutie,
ofte andere Brieven voor Wetten ofte publijcque
Perfoonen, by heure Voorfaten Vrunden ofte
Ouders refpe&ive ghepafl�ert, ende te verant-
woorden op 't verfoeck van namptifTement, Dat
alfulcke verfoecken dach van beraec, volgende
den ityle onder den Suppooften geintroduceert,
onder dexel dat fy fuitineren die Brieven felfs niet
ghepafleerfc te hebben�. Soo ordonneert 't voorfz
Hot, dat die felve Perfoonen geroepen zijnde om-
me te verantwoorden op 't verfoeck van namptif-
fement, ende bequamen tijde van veerthien dagen
nae de citatie gehadt hebbende omme te delibere-
ren, gehouden fullen zijn ten dage dienende opte
provifie t'antw oorden als andere parthyen, vol-
gende d'Ordonnantie gehouden zijn te doen, die
de Brieven felfs gepaifeert hebben.

Alfo mede in materie van Decrete geobferveert
wort, dat d'Oppofanten gedachvaert zijnde om-
me ten dage dienende heure redenen van oppofi.
tie te verklaren, nemen dach van beraet, dach by
abfentie, verfteck, ende andere dilayen, gelijckin
Proceflen ordinaris,tot groot intereft van party e
ende contrarie d'Inilruotie vanden voorfz Hove'
daer by geftatueertis Articulo hondert ende tne'
gentich : Dat fulcke Oppofanten ofte Appellan-
ten , fommierlijck ghehoort, ende daer op by den
Hove geappoincteert fal worden , Soo injuneeerc
't voorfz Hof den Suppooften vanden felven Ho-
ve, hen precifelick te reguleren nae den inhouden
van 't voorfz Articule vande Inftructie, ende ten
dage dienende te verklaren heure redenen van op-
pofitie, die fy ofte heure Meefters wel behooren te
weten, ofte feker te zijn, al eer fy hen oppoferen.

Ende ten eynde dat alle die voorfz Articulcn
onverbreeckelijcken onderhouden mogen wor-
den, So� ordonneert't voorfz Hoffden Greffi�r
vanden felven Hove, oftefynenSubftituyt, die
felve op eenen ordinaris Rechtdach inde pjeyt-
kamere, ter prefentie vande Suppooften ende
Ommeftanders te publiceren,ende den Procureur
Generael vanden ielven Hove, ofte fyne Gecom-
mitteerde, goet reguardt te nemen op den geenen
die contrarie van defen gedaen fal hebben,terftont
aenden Commiflarifen vande Rolle te verfoecken
condemnatie van de voorfz boeten, ende by den
Eerften Deurwaerder fonder verdrach doen exe-
cuteren, ende den Suppooften afnemen, al eerfy
in eenige faecken van parthyen fullen mogen oc-
cuperen. Gedaen inden Hage, ende ter Ordon-
nantie vanden Hove in d'Audientie vande Rolle
gepubliceert op den 25 Aprilis Anno 1 �88.

50. Ordonnantie, Waer naer die Secretariffen vanden Holte hen fullen

hebben te reguleren in 't depefcheren van eenige proviften. In date den 28 Oflober 1588.

i Off van Hollandt ordonneert ende be-
i veelt den Secretariflen vanden felven
_J Hove, voortaen geen Requeften te de-
pefcheren, dan met voorweten ende ter ordon-
nantie vanden geenen die ten depeiiche vande
Requeften fullen wefen gecommitteert, midtfga-
ders oock te laten teyekenen opte Ceele vande
dagen, de namen vanden genen die de Requeften
fullen hebben geprefenteert, met verklaringe van
de provifie die Supplianten verleent is gheweeft,

Sonder daer inne meer te gebruyeken die maniere
van doen van henluyden over te flaen, overmidts
fy eenige Requeften te vooren hebben ghedepef-
cheert: Dat oock die jonghfte Secretaris naer ou-
der ghewoonte vande felve Ceele dubbelt fal hou-
den ende bewaren, omme tot allen tyde tot ver-
maninge vanden Hove daer van exhibitie mogen
doen, op peyne dat tegens de Contraventeurs van
defen gheprocedeert fal werden naer behooren.
Gedaen inden Hage den 28 Odtober 1588.

51. Ordonnantie, voor de Deurwaerders > beroerende de verhgopmge van

eenige onroerende goederen by decreet, In date den 3 November 1588.

Α lfoo den Hove van Hollandt, by die vande heytdickwilseenigeprejuditiewert gheinfercert
^Reeckeninge aengedient is, dat de Graeff�lick- in hare gerechtigheyt, fo van Erfpacht, Thijnfen»

-ocr page 722-

, ₄3 3 Van Advocaten, Procureurs, Deurwaerders, &c. 1434

Chijnfen, als anderfints, deur de verkoopinge van
-eniec Landen ende andere goeden, by executie
fte decrete vanden voorfz Hove, overmidts dat
die vande Reeckeninge, ofte de Rentmeefters van
jen Quartiere daer onder die felve goeden ghele-
_een zijn, vande proclamatien niet fpecialijcken en
xverdenveradverteert. SOO IST.dat'tvoor-
fchreve HofT omme daer inne te voorfien , ende
alle inconvenienten te verhoeden, geordonneert
ende bevolen heeft,ordonneert ende beveelt mits
defen allen ende yegelijcken Deurwaerders van-
den voorfz Hove, laft ende Commiifie hebbende
omme eenige onroerende goederen by executie
ofte decrete te verkoopen, fpecialijcken daer van
te adverteren die vande Reeckeningen, ende over
fulcks terflont nae de verkoopinge by de barnen-
de KaerfTe gedaen, ter Kamere vande Reeckenin-
gen fchriftelijcken over te leveren de namen van
den Impetrant van executie, ende vanden Gecon-
demneerden, met fpecificatie vande gefubhafteer-
de Landen of goeden, ende vande belenden van
dien. Dat van ghelijcken de felve Deurwaerders,

ter executie leggende eenigh Mandement van wil-
Jigh decreet, ter voorfz Kamere fullen leveren de
namen vanden Kooper ende Verkooper, mitfga-
ders fpecificatie vande goeden, ende belenden van
dien als vooren, voor ende al eer die tweede Cita-
tie daer op gedaen fal zijn, daer van de fehe Deur-
waerders oock refpec�ivelick fullen mentie maec-
ken in heurluyder Relatien, op peyne dat by ghe-
breecke van dien 't Decreet vanden Hove op de
gedaen Proclamatien niet en fal werden gheinter-
poneert, maer den Deurwaerder geordonneert de
Proclamatien van nieuws te doen inder manieren
voorfz tot fyne eygen koilen. Gedaen inden
Hage, by Meefters Adriaen vander Myle Prefi-
dentjeronimus van Borre,Leonaert Cafembroor,
Artus van Brederoede, Pieter d'Imoza, Dirck van
Leeuwen, Frederick Verhorft, Gerrit Doei�z,
Franchoys de Coninck, ende Frederick Boymer,
Raedtfluyden van Hollandt: Ende ghepubliceert
inde Audi�ntie vanden Hove, ter preientie van-
den Suppooften ende andere Ommeilanders den
derden Novembris 1588.

5 2, Ordonnantie, by den Home gmaecty opte ongeregehheyt die by de Suf*

ροοβεη op de Audi�ntie vande Rolle wert gepkeght. In date den 13 Februari) 1591.

bevonden worden vande voorfz boeten te innen,
fullen ghehouden wefen de felve uyt haer eygen
Burfe te betalen.

Alle Procureurs ende heure Klercken, mitfga-
ders den Eerften Deurwaerders, wert oock ghein-
terdiceertvoortaen meer te komen ftaen, fitten,
fchryven, ofte heure termynen te houden aen 't
Buffet vanden Griffier, welck onlanghs jegens
't oude gebruyek ende Inftructie vanden Hove is
inne ghebroocken, op peyne van t'elcke reyfe te
verbeuren een ypocras van fes ftuy vers.

Sullen mede de voorfz Procureurs ende haere
Klercken, als de Gecommitteerden ter Audi�ntie
vande Rolle, metten anderen op 't appoincleren
vande faecke eenige communicatie houden, naer
datfy in handen vanden CommifTariflen haer be-
wijs ofte ftucken hebben o.verghelevert, terftont
wederomme op hare plaetfe vertrecken, fonder
teblyven ftaen, ofte eenige vordere woorden re
ghebruyeken ontrent den felven Gecommitteer-
den, op peyne van een ypocras als vooren.

Defgelijckeh fullen haer houden ende dragen
opte voorfz Rolle met alle ftilligheyt ende mode-
ftie , fonder te loopen van d'eene plaetfe op d'an-
der, maer blyven een yegelijck fitten op fijn ghe-
woonlijcke plaetfe, ende haer termynen ende
Pleydoyen waer nemen , volgende d'lnftru&ie
vanden Hove, op peyne als vooren.

Dat oock een yegelijck wie hyzy, opte Rolle
den Hove fal dragen behoorlijcke reverentie, en-
de geven ghehoor ende filitium , fonder voortaen
eenige klap - fchoolen aldaer te houden, op dat
men bequamelijck mach hooren watter ghepleyt,
gefproocken ende gedaen worde, op pene dat al-
Xxxx iij fulcke

ILfoo dagelij cks hoe langer hoe meer be-
I vonden worden veele abuyfen ende on-
zeregeltheden te ghefchieden, foo op 't
luck vande Audi�ntie vande Rolle, als
ten aenfien van het refpedl ende eerbiedinge , de
welckealle Suppooften de Juftitie ende den Hove
van eedts wegen verplicht ende fchuldigh zijn toe
te dragen: Niet tegenilaende dat omme in 't geen
voorfz is te voorfien, ende omme de felve incon-
venienten te verhoeden, verfcheyden Ordonnan-
tien zijn ghemaeckt, ende oock inde voorfz Au-
di�ntie tot meermalen gepubliceert ende gheaffi-
geert. SOO I S Τ, dat 't voorfz HofT, omme
eenmaels daer inne met goede ordre te voorfien,
geordonneert ende bevolen heeft, ordonneert en-
beveekby defen allen Suppooften vanden felven
Hove hun te reguleren naer de Poincten ende Ar-
ticulen hier naer volgende.

Eerftelick, dat fyluyden hun in alles fullen heb-
ben te reguleren naer de Ordonnantie inde Au-
di�ntie vande Rolle geftelt, endedArticulen daer
inne geroert, beveelende dat de felve in alle haere
Poin&en ftrictelijck, ende fonder eenige infractie
fullen worden gheobferveert, opte peynen ende
boeten inde felve Ordonnantie begrepen.

De welckevoortaen fonder eenige excufe ofte
ooghluyekinge by den Contraventeurs fullen
worden betaeldt aen handen vande Eerfte Deur-
waerders , ofte by gebreecke van dien by den fel-
ven daer vooren werden geexecuteert. Ende ful-
len alle Suppooften ghehouden wefen de felve
boeten te betalen eer fy inde Audi�ntie fullen mo-
gen komen, ende eenige Rolle ofte termyne hou-
den, op peyne te vervallen in dubbelde boeten.

Ende foo die voorfz Deurwaerders in gebreecke

-ocr page 723-

Placaten. f.Boeck. 6. Tit, ^,^

aenmeer te leveren onder den Secretaris of Ad
joindt, op peyne dat in 't vvyderen vande faecke
geen reguard genomen en fal worden, op 'r _geeneonder den Secretaris ofte Adjoind fal worden
gelevert. Aldus gepubliceert inde Audi�ntie van
den Hove, ter prefentie vand� Suppooften ende
andere Ommeitanders, opten derthienden Fe-
bruarij ι $ o i. By my, ende was onderteeckent"
/. de Woerden.

H35

fulcke Klappers ende Rumobetalen een boete van fes ftude foo fy continueren, by deter daet vande Rolle fullen w

Wert mede belaft den Prparitien voor CommuTaris eren Sacken te leveren onde

der faecke gheordonneert, Sonder de felve voort-

53. Ordonnantie, by den Heeren Statengemaecfy, tot vorderingevande

Procejfen, de confervatie vande Domeynen ende Graefelijckheyts Rechten aengaende. in dato den
19 Martij 1591.

Lyfte ofte Rolle van allede Proceil�n die jegcn-
woordigh voor den voorfchreven Raden zijn
hangende ongedecideert, de coni�rvatien vande
voorfz Domeynen ende GraeiT�lijcke Rechten
aengaende * met verklaringe hoe verde inde felye
is geprocedeert, ende daer van een dubbelt te le-
veren inde Camere vande Reeckeninge, Ende den
eerften dagh van elcke Maent inde felve Camere
voortaen mede te leveren pertinente verklarinse
wat inde voorgaende Maent inde felve, ende alle
andere Proceil�n naemaels de voorfchreve faecke
aengaende te intenteren, fal wekn ghedaen. Dat
voorts den Procureur Generael voornoemt, van
termijn tot termijn alle criminele faecken daer in-
ne hypartye ofte gevoeghde is, ter Rolle fal pre-
fenteren, endeinfge�jcks alle Civile faecken,daer
inne hy ofte andere Officiers originele EyiTchers
ofte Aenleggers zijn, fonder een termijn te ver-
fuymen, ende fal ghehouden wefen alle Sater-
daeghs den Advocaet Fifcael fchriftelijckenotu-
le over te leveren van alle Criminele ende Civile
faecken, die inde Weecke daer aen op de Rolle
dienen fullen, oitirae hem totte voldoeninge van
de termynen gereet ende geinfinueert te houden,
Ende infgelijcks fal hyalleenlijckde Civile faec-
ken aengaende, ghehouden wefen alle Sarerdage
den voornoemden Meefter Symon van Veen,
Advocaet, fchriftelijcke notuleoverte leveren,
op dat hy hem van gelijcken tot voldoeninge van
de termynen ghereet mach houden. Ende opdat
deur abfentie, ende andere occupatien vanden
voorfchreven Procureur Generael,geen termy-
nen verfuymt, ende Graeif�lijcke faecken veracli-
tert en worden, Sal hy gehouden wefen van fyne
abfentie ofte andere occupatien t'elcken Weecke
t'ad verteren Cornelis JacobiTz Molenyfer, Procu-
reur vanden Staten voornoemt, ten eynde de
felve in fijne abfentie van fynent wegen de faecke
mach vorderen op behoorlijcke falaris, daer toe
den felven in fulcken gevalle geauthorifeerr wort
by defen. Gedaen inden Hage den negenthien-
den Martij Anno vijfthien - hondert een en tne-
gentigh. Ondqr flondt gefchreven, Ter Ordon-
nantie vande Staten. Ende was onderteeckent,
C. de Rechtere.

ALfoo tot kennifle vande Staten van Hol-
landt ende Weil-Vrieflandt ghekomen is,
dat veele ende verfcheyden Proceil�n, de
confervatien vande Domeynen ende Graeffelijc-
ke Rechten der voorfz Landen aengaende * foo
voor den Hoogen als Provincialen Raden onge-
decideert hangende zijn, ende fo langer foo meer
van wegen ende jegens dOfficiers vande Graef-
felijckheyt voornoemt gemoveert ende geinten-
teert worden,de welcke naer de Initructie vanden
voorfz Raden voor allen anderen naerftelijck be-
hooren gheinftrueert ende ghetermineert te wor-
den , daer inne tot noch toe veel ghebrecks is ghe-
yallen-.Soo hebben de Staten voornoemt verftaen
ende gerefolveert, dat foo wanneer eenige vande
voorfz ProceiTen^hebracht fullen wefen in itate
van wyfen, de felve voor alle andere by den Col-
legien vande Raden fullen werden ghetermineert,
ende dat tot dien eynde aenden felven Raden, foo
dickwilsals fulcksvan noode wefen fal, ernite-
lijck fal ghefchreven* worden. Ende ghemerckt
mits de menichvuldigheyt vande felve Proceil�n,
den Advocaet Fifcael vanden voorfz Raden al-
leen de felve nieten kan inilrueren, beleyden, be-
pleyten ende befchryven, ende dat over fulcks de
Luyden vande Reeckeninge over eenige Jaren
daer toe mede gebruyckt hebben gehadtMeeiler
Symon van Veen, Advocaet voor den voorfz Ra-
den. SOO IST, dat de Staten voornoemt het
felve advoyerende, gheordonneert hebben, ende
ordonneren by defen, dat de voorfchreve Meefter
Symon van Veen, in 't inftrueren, beleyden, be-
pleyten ende fchryven vande voorfchreve Pro-
ceil�n opte laft vande Luyden vande Reeckenin-
ge voornoemt, foo wel by den Advocaet Fifcael,
Procureur Generael, als allen anderen gherefpe-
c~teert fal worden naer behooren. Ende op dat in
't inftrueren vande voorfchreve Proceil�n aireede
gheintenteert, ofte noch te interneren, voortaen
alle behoorlijcke diligentie ghedaen, ende goede
ordre ghehouden mach werden: Soo hebben de
Staten voornoemt belaft ende geordonneert, be-
latten ende ordonneren by defen den Procureur
Generael, te maecken binnen den tijdt van acht
dagen nae de infinuatie van defen, een pertinente

Or-

Si-

-ocr page 724-

Van Advocaten, Procureurs, Deurwaerders, &c. 143 8
Ordonnantie, by den Heeren Staten ten verfoecfy vanden HoveTro-

vinciaelgemaeckt, tot korter expeditie vandeJufiit ie ende vorderinoe vande Holle. Jn date den
16 Martij 1591.

1437
54�

het efTcd van 't Appel genieten.

Ende dat voorts den termijn van abfentie voor
den voornoemden Raede, als wefende van feer
kleynen effcde, ende by nae nergens toe dienen-
de, dan om de iaecken in dilay te brengen , voort-
aen niet genomen nochtc verguntfal mogen wor-
den , alfoo de felve by defen wort gheabrogeert:
Ende dit alles by provifie, ende tot dat anders daer
innc fal weien ghcordonncert. Aldus gcdaen in
den Hage onder 't Zegel vande Staten voornoemt
hier op gedrucktden vierden Februarij , ende ge-
refumeert ende gehouden voor ghearreileert den
fefthienden Martij Anno 1591. Onder ilondt ge-
fchreven.Tcr Ordonnantie vande Staten. Onder-
tcyekent, C. de Rechtere. Hebbende een op ghe-
druckt Cachet in rooden Waflche.

't Inhouden van dci�n is ter ordonnantie van-
den Hove van Hollandt inde Audi�ntie vanden
felven Hove, ter prefentie vande Suppooilcn ende
andere Ommcftanders gepubliccertopdcn twee
en twintighften Aprilis Anno 1591. By my» en-
de was onderteeckent,/. de Woerden.

/^\Pten thienden Julij vijfthien-hondert een en
^Anegentigh, is by den Hove ghcrefolveert,dat
de Provifien penael voorde date vande publicatie
van defen gheimpetreert, fullcn exemptende vry
zijn vande boeten hier voorens geroerr. Gedacn
by mynen Heeren den Prefident, Borrc,Cafem-
broot, Leuwen,Verhorft, DociTz, ende Pauli. My
prefent, ende was onderteeckent, P. Hanmman.

ALfoo van wegen den Hove Provinciacl
van Hollandt, den Staten van Hollandt
ende Wcit-Vrieilandt by ghefchrifce over
gelevert zijn gheweeft, feeckere middelen
dienende tot vorderinge vande Rolle, ende korter
expeditie van Juilitie voor den felven Hove. Nac
dien de felve by den Staten voornoemt zijn geex-
arninectc, ende daer op gelet is gheweeft als naer
behooren, hebben tot advancement vander Jufti-
tie volgende dien verklaert ende gerefolye.ert, ver-
klaren ende ordonneren by defen als hier na volgt.

Ecrft noopende de rcauditien daer mede veel
rijdts wort vcrlooren , ende 't HofF dickmaels te
vergeefs gheoccupeert, uyt oorfaecke vande kley-
nigheyt vande boeten by de Inftrudie dies aen-
gaende geftatueert, om de menighvuldigheytder
fel ver rcauditien te verhoeden foo veel als 't doen-
lijckis, Dat inde plaetfe vande vijf en twinrigh
ftuyvers, voortaen tot een peynebetacltfal moe-
ten worden vier ponden van xl. grootcn'tpont.

Ende alfoo de provifien pcnael, ende lange
Playdoycn daer op vallende, grootelijcks de Rolle
occuperen, ende de goeden voortganck van dien
verhinderen ende beletten, die oockdagelijcx ver-
meerderen, ommc daer tegens, ende met het fub-
reptijs obtinqren vande felve provifien te doen
verfien als naer behooren : Dat voortaen daer toe
ftaenfalde boete van thien ponden van veertien
grooten 't pont, gernerekt de felve bevelen Pcnael
gemecnlijck worden verkregen jegens de executie
van Sententien , ende partbyen by nae daer deur

55. A�te, daer by alle Oeumaerders vanden Hove van Hollandt bevolen

worden tejuflificeren van haerluyder cautie. In date den 1 ^Januari) 1 �yz.

ALfoo tot ken η if�e vanden Hove van Hol-
landt ghekomenis, datter eenige Deur-
waerders vanden felven Hove heurluyder
Officie zijn bedienende, fondcr te heb-
ben gheftelt cautie volgende de Inftru<5tic; Dat
mede eenige der voorfchreve Deurwaerdcrs Cau-
tionariflen zijn verdorven , abfent ofte infol-
vent, fulcks dat de felve niet en fouden konnen
worden bekommen, ofte daer acn yet foude we-
ien te verhalen indien 't noot ware. S O O
|S Τ, dat 't voorfchreve HofF gheordonneert
�jeeft, ende ordonneert midts defen , dat alle
�eurwaerders vanden felven Hove die in loco
2'jn. binnen den tijde van veerthicn dagen, ende
α ander bi_nncn _ccn Macnt eerft komende, bewy-
icn lullen voor de CommiflariiTen ter Audi�ntie
PhfT gheordonneert, dat fyluyden cautie
nebben gheftelt voor de getrouwe bcdieninge van

heurluyder Officie. Item, dat haerluyder Cau-
tionaris ofte CautionariiTen nieten zijn abfent,
ende dat fyluyden zijn fouffifant, ofte te ftellen
binnen de voorfchreve tijde andere fouffiiiintc
cautie, op peyne van vijf en twint ich Carolus gul-
dens�, die metter daetgecxecuteertfullen werden
aenden geencn die in ghebrceckc fuJlcn wefen
defen te achtervolgen. Gedaen inden Hagc by
Mecftcrs Gerardt van Wijngacrdcn , HcCre van
Benthuyfen, Ambachts - Hcere van Soetcrmccr,
&c. Prefident, Jcronimusvan Borre, Lconaert
Cafembroot, Pietcr de Imoza, Gerrit Doeflz,
Franchoys de Coninck, Jacob Pauli, .ende Ni-
colaes Cromhout, Raedtfluydcn van Hollandt,
Ende inde Audi�ntie vanden voorfchrevcn Hove
gepubliccen den derthienden Januarij vijfthien-
hondert twee en tnegentigh. In kennifle van my,
P. Hanneman.

56. Miifive,

-ocr page 725-

Placaten, $.Boeck. 6. Tit«

1440

|�3�

56. Mifsive, ^ den Heeren Staten gefchreten aenden Hoi>e TroVtnciael

noopendede examinatïe ende eedt vande Notarijfen. In date den 6 Septemher 159�.

goede examinatie op de Acte van admiffie, de
voorfz abjuratie ende eedt fulJen hebben gedaen
ende de felfde inde A&e van admiflie fal wefeii
gementioneert, datfulcks by hem fal zijn gedaen

fideratien tot diende vandenLande geordonneert
hebben, Dat egeene Notariffen binnen nochte
buyten den Steden, inden Lande vanHollandt
ende Weft-Vrieflandt haerluyder Ampt van No-
tariflchap fullen exerceren nochte bedienen, ten
zy by die felve d'abjuratie vanden Coninck van
Spangien, ende den behoorlijcken Eedt fal zijn
gedaen. Ende ten eynde voortaen de voorfchreve
ordre büinen den voornoemden Lande van Hol-
landt ende Weft-Vrieflant, eenpaerlijck ten mee-
ften dienile vanden Lande mach worden onder-
houden , Sullen uwe E. gelieven voortaen egeene
Notarifen op onfe Brieven van Creatie t'admitte-
ren tot d'exercitie van dien, ten zy de felve nae

Hier mede

Edele, Erntfefte, hoogh-geleerde, wyfe, voorfie-
nige, difcrete Heeren , onfer Godt fy met uwe E.
Gefchreven inden Hage den feften Septembris
Anno 1591. Leger ftont, Ter Ordonnantie van-
den Staten van Hollandt ende Weit-Vrieflandt
Ende was onderteyckent, C. Je Rechtere. De Su-
perfcriptie was : Edelen , Erntfeften , hooeh,
geleerden, wyfen, feer yoorfienigen difcreten
Heeren, den Prefident ende Raeden van den
Hove Provinciael over Hollandt, Zeelandt ende
Vrieflandt.

57� Formulier by den Hove op 't worgaendefchrjyensgeconcipieerd In date

den � $ Septemher \<$<)z.

Officie van oudts geftaen hebbende, dien hy daer
toe aen handen van N. Raedc ordinaris, als Com-
miiTaris daer toe ghécommitteert, ghedaen heeft,
den felven N- geadmitteert heeft, ende admitteert
hem by defen, omme 't voorfz Officie van Nota-
riiïchap te exerceren ende bedienen, navolgende
fyne voorfz Brieven van Creatie. Aldus gerefol-
veert by Meefters Gerrit van Wijngaerden, Hee-
re van Benthuyfen, Ambachts-heere van Soeter-
meer, &c. Prefident, Jeronimus van Borre, Fre-
derick Verhorft, Gerrit DueiTz, Jacob Pauli, ende
Niclaes Cromholt, Raedtiluyden van Hollandt,
den vijfthienden Septembris Anno vijftien-hon-
dert twee en tnegentich.

Afie oren eHorTBrieendeN. atrouHeein dhen

58. Refolutie, roerende 't copieren ende leveren van parthyen* Additien,

&c. nacde Sententie. In date Aen � OÜohis 1591.

Aen V. E. Mogende Heeren.

Erthoont met alle behoorlijcke reveren-
tie uwer Mogende E. goetwillige Dienaer_;

____^ Meefter Pieter Hanneman, Griffier van

defen Hove, hoe dat van oudts alle parthyen voor
den felven Hove dinghplechtigh geweeft zijnde,
ende parthye fuccumbant by de Sententie diiTini-
tive hem bevindende befwaert,daer van heeft mo-
gen appelleren ofte reformeren aenden gröoten
Rade tot Mechelen, ende daer naer aenden Hoo-
gen Rade alhier in Hollandt gheërigeert: Dan ten
eynde die voornoemde Succumbant hem te bet
totfynen minfte quetfe ende kofte foude mogen
beraden, omme de voorfz fyne appeflatie ofte re-
formatie te profequerenende vervolgen, ofte die
felve te laten loopen: Soo is by defen Hove hem
te dien reguarde altijdts, immers federc d'introdu-

� � huyden den tweeden G&obris 1591. is
\ by den Hove gerefolveert, dat den Grif-
1 fier van nu voortaen parthyen geen Co-
pTenvan Additien ofte Salvatien fal laten volgen,
voor ende aleer gebleecken fal zijn vande appel-
latie vande Succumbanten, ende dat hem by den
Hoogen Raede verleent fal zijn Mandement van
Appel. Gedaen inden Rade by Meefters Gerard
van Wijngaerden, Heere van Benthuyfen, ende
Ambachts-heere van Soetermeer, Prefident, Hie-
ronimus van Borre, Leonaert Cafembroot, Fre-
derick Verhorft, Gerard Doeffz, Franchoysde
Coninck, ende Nicolaes Cromholt, Raedtiluyden
van Hollandt.

By welcke Refolutie den Griffier hem vinden-
de befwaert, heeft daer van aenden Hove ghedo-
leert, fulcks hier naer volght.

-ocr page 726-

Ι4Ή Van Advocaten, Procure

H4*

rende ) in fyne voorfz profyten ende emolumen-
ten te mainteneren, ende over fulcks (onder reve-
rentie) te altereren die voornoem3e Refolutie,
hem Suppliant toelatende parthyen die voor-
noemde ftucken te mogen laten volgen, fulcks als
fijn Voorfaet in Oftcio, ende hy vanden aenvanck
van fijn Officie altijdt gedaen, ende laten volgen
heeft. Dit doende, &c. Ende was onderteeckent,
P. Hanneman.

OfT revoceert ende doet te niete die
voorfz Refolutie vanden tweeden Oc-
tobris voorleden, Verklaerr dat naer de
Sententie ten verfoecke van partyen, den Suppli-
ant die Copien vande Additien, Salvatien, ende-
andere Munimenten onder die letter op den In-
ventaris gheproduceert, fal mogen laten volgen,
fulcks als toe noch toe geufeert is geweefl. Ge-
daen inden Raede, by mijn Heeren Gerard van
Wijngaerden, Heere van Benthuyfen, ende Am-
bachts-heere van Soetermeer, Prefident, Hiero-
nirnusvan Borre, Leonaert Cafembroot, Pieter de
Imoza, Frederick Verhorft, Gerard DoeiTz, Jacob

Aie vanden Hoogen Rade toegelaten ende geper-
initteertgeweeft, omme tot fyne redelijcke kofte
fd'voornoemde Sententie diffinitive geftreecken
zijnde) incontenentiendedatelijck uytte Griffie
vanden felven Hovete mogen lichten Copie van
fyneweder-parthyens Additien , Salvatien, oock
rnede vande Adverthfementen van Rechten.ende
alle 't gene op den Inventaris onder letteren wor-
den Reproduceert ende over gelevert. Welck ge-
bruyck by tyde van fyne Voorfaet in Officio in
train gebracht zijnde, ende vanden aenvanck van
des Suppliants Officie tot noch toe in viridi ob-
fervantie, met contentemente van alle Suppoo-
ften ghebleven is. Dan 't fchijnt dat het uwer Mo-
gende E. belieft heeft op den tweeden Ottobris
killeden, den Suppliant ongehoort tot fijn groot
achterdeel contrarie Refolutie te nemen, als dat
men nu voortaen geen Copien van eenige Addi-
tien ofte Salvatien, nochte AdvertiiTementen van
Rechten, niet tegenflaende die inden Inventaris
onder letters geproduceert zijn, parthyefuccum-
bant en fouden laten velgen, ten ware alvooren
bleeck van fijn gheimpetreerdeprovifie van appel

ofte reformatie, welcke Refolutie den Suppliant I Pauli,ende Nicolaes Cromhour,Raedtiluyden van

in fynen Pacht wel twee hondert, of ten minflen
wel hondert vijftich gulden 'sjaers fal doen fchric-
ken, ende boven dien tot meerder befwaerniile
ende kofte van parthyen Succumbant (foo alle
Suppooftenkennelijckis) falftrecken, al eerhy
d Additien, Salvatien, ofte andere ftucken vande
triumpherende parthyen ghefien fal hebben , by

Hollandt, den twaelfden Oclobris Anno i$yz.
Ende was onderteeckent,/. Criep.

Grieven.

�ΊΓεη felven dage is mede gherefolveert, dat van
geenige Sententien geweien met kennifl� van
faecken, ende daer parthyen ordinariefullen heb-

provhie die koften van 't Mandement van Appel I ««�««»«�« u«i_F-L».jrcuuiu.u4«:miicn«i>-
ofteReformatiefalmoetendragen.endedaernLr bengefchtevcnGneven, bv den Hove ontfangen

wilde laten �oopen ofte profequeren. Dat mede
terftont nae de gheinterjecleerde appellatie, die
Sacken geevangelifeert (ende dat al mede tot ko-
fte van parthyen) den Suppliant afhandigh ghe-
maeckt worden,waer deur 't profijt den Suppliant
ontoogen, ende den Griffier vanden Hoogen Ra-
de toegelaten wort, die nochtans voor fijn Officie

Prefentibus ut fupra.

Tauxatie wankpfien.

"p\enxiij Oitobris 1591. is by den Hove gerefol-
veert, dat die Heeren vanden Rade eenige ko-
rten getauxeert hebbende,die fullen met hare Die-
naers fenden inde Griffie, ofte den Griffier in han-

bovenfijn Subflituyt, die hem buyten fyne ko- I den leveren, omme by hemden Procureurs ofte
ften af ghehouden wert, ende niet meer als met ! Deurvvaerders ghereilitueert te worden, Ende te
twee Klercquen is bedienende, Daer ter contrarie | fien of hy in fijn gerechtigheyt niet en werde ghe-
den Suppliant, boven die kollen van twee Subfti- fraudeert. Dies lal weder den Griffier refponde-

tuyten, met elf ofte twaelf Klercquen, fijn Ampt

ren

ende by fijn Penningh-meefler aen handen
vande Tauxateurs doen betalen hec fpecie-gelt.
Gedaen inden Raede by mijn Heeren Gerard van

noch op groote Pacht is bedienende. Soo keert
hy Suppliant hem reverentelick aen uwer E. Ver-

foeckende dat de felve goede geliefte zy tot voor- Wijngaerden, Heere van Benthuyfen, ende Am-

ftant van des Suppliants emolumenten ende ghe- bachts-heere van Soetermeer, Prefident, Hieroni-

rechtigheyt, mitfgaders ontlaftinge vande kollen mus van Borre, Leonaert Cafembroot, Pieter de

vanpardiye, confidentie te nemen op't gunt by Imoza, Frederick Verhorft , Gerard DoeiTz,

hem hier bevoorens verhaelt is, ende hem als in ef- JacobPauli, ende Nicolaes Cromhout, Raedts-

fecle reprefenterende die Graeffelijckheyt (voor luyden van Hollandt, ten dage ende Jaere als

foo veel als fyne Pacht de Domeynen is concerne- boven.

5 9. Mifsive vande Heeren Staten, daer by defefae vergaren ende ordon-

η er en, dat die vanden Rade Provinciael,geene openinge nochte leclure en [uilen virleenen den
Luyden vander Reeckeninge, van eenige fecretefiucken, als Additien, Salvatien ofte Advertiffe-
menten van Rechten van eenige Proceffen voor den voorfz Hove hangende ongedecideertjen wars
de felve alsvoorenfullen wcfen gedecideert. In dat e den lyjanuarij 1593.

Dele, Erntfefle, hoogh-gheleerde, wyfe,
feeryoorfienige difcrete Heeren. Alfoo
Wy in onfejegenwoordige Vergaderinge

goet gevonden hebben daer inne te voorfien, dat
voortaen voorden Hove Provinciael van Hollant
in egeene faecken, 't zy de felfde tegens de Rech-

Y y y y ten

.�

-ocr page 727-

PIacaten->. 5*Boeck. �.Tit.

1443

ten, hoogheyt, hcerlijckheyt, ofte Domeynen der
Gracffelijckhcyr van Hollandt , Zeelandt ende
Vrieflandt ooncerncrcndc zijn, ofte fullen wetden
geintentcert, den Luyden vande Rceckeninge ee~
nigc openingc vande fectere ftucken ghcdaen en
worde, al eer de felvc Proceflcn fullen vvefen ghe-
tcrmineert,nietjegcnftacnde't felve tot noch toe
uyt krachte vanden feilen ende achtftcn Articu-
len vanden felven Hovc anders is gheobferveert:
Ten eyndc den wech van Juftitie op eenen eenpa-
rigen voet dies acngaende tuflehen allen parthyen
voortacn,fondcryemandts prejuditic ghebruyekt
mach werden: Hebben wy uwer E. by dei�n wel
willen ordonneren, in gcenc iaecken nochte Pro-
ceften, die voor den Hove van Hollant voornoemt
regens de Graeffclickhcyt als vooren zijn geinten-
tcert, ofte als noch gheintenteert fullen mogen
werden, voor de decifie vande felve Proceflcn, de

Luyden vande Kamere vande Rceckeninge geet_copeningc nochte le&ure te verlecnen van eenige
fecrete ftucken, als Additien, Salvaticn, ofte Ad-

vertiflementen van Rechten by parthyen over ge-
le vert, maer de felve ftucken, foo wel voor die van
de Kamere voornoemt, ende andere Officieren
vande GraefTelijckheyt, fecreet te houden, _a|_svoor den parthyen die daer tegens Proceflcn heb-
ben geinftitueert.

Hier mede

Edele, Erntfefte, hoogh-gcleerde, wyfe, feer voor-
fienige difcrete Heeren, onfer Godt zy met u
Gefchrevcn inden Hage, den ncgenthienden Ja'.
nuarij vjjftien-hondert drie en tncgentigh. Onder
ftont gefchrevcn, Ter Ordonnantie vande Staten
van Hollandt ende Weft - Vrieflandt. Ende was
onderteeckent.C. de Rechtere.

59. Α de, daer by alle ongequalificeerde Terfoonen verboden veert te occu-
peren de Bancken voor de Advocatengedefiimert. In date den 9 lanuarij 1595.

hen voortaen vervorderen fullen gheduyrende die
Pleydoyen voor den felven Hove vallende, eenige
plaetfen te occuperen inde voorfz Bancken vande
Advocaten , ten zy de felve alvooren hebben ghe-
prefteert den behoorlijcken eedt, ende dienvol-
gende geadmitteert zijn als Advocaten voor den
voorfz Hove, op peyne van t'clcken reyfe te ver-
beuren de fomme van drie Carolus guldens. Ge-
daen inden Raede den negenden Januarij 1595.
Prefent, ende geteyekent, Λ de Rechtere.

; Lfoo dagclijcks meer ende meer bevon-
,den wort, dat verfcheyden ongequalifi-
! ceerde Perfoonen hen vervorderen te oc-
cuperen de Bancken voor de Advocaten gedefti-
neert, tot groot belet ende dii�rdre inde treyn van
de J uftitie. S O O IS T, dat 't voorfz HofTom-
mc behoorlijck daer inne te voorfien, gheordon-
neert ende geftatueert heeft, ordonneert ende fta-
tueert by defen, dat cgeenc Perfoonen van wat
conditie ofte qualitcyt de felve foude mogen zijn,

60. A�te, daer by 't Hof van Hollandt interdiceert allen Extraordinaris

Deurwaerders te doen eenige Exploitlen inde Jurifdiclie wanden Hage ende Haegh- Ambacht.
In date den $Mey 15 96.

ambacht te doen, op peyne dat de felve Exploi-
den ghehouden fullen werden voor nul, negeen
ende van onwaerden, ende dat de Deurwaerders
die de felve gedaen fullen hebben, parthyen fullen
refunderen alle fchaden ende intereften by hen
daer door gehad t ende geleden , ende daer en bo-
ven jegens de hooge Overigheyt verbeuren de
fomme van twintigh ponden te veertigh grooten
't pont. A&um by den Prefident, Valckcfteyn,
Imojofla.Vcrhorft, Pauli.Cromholt, vander Meer,
Ende inde Audi�ntie vande Rolle ghepubliceert
denachtften Mcy Anno 1 $96.

Α Lfoo tot kennifl� vanden Hove van Hol-
landt gekomen is, dat dagelijcks alhier in
den Hage ende Haegh-ambacht verfchey-
den Citaticn , fommaticn ende executien
worden ghedacnby andere Exploidiers, dan de
twee Eerfte Deurwaerders vande Kamere vanden
Rade, dien 't felve volgende d'Inftrudicalleenlick
toe ftaet te doen. S O O I S T, dat 't voorfz Hof
omme daer inne te verficn gheinterdiceert heeft,
ende interdiceert by defen allen anderen Deur-
waerders, van nu voortaen eenige Exploiden in
de voorfz Jurifdiclie vanden Hage ende Haegh-

61. Ordonnantie, noopende d'augmentatia van 'tfalaris vande Advocaten

ende Procureurs. In date den 14 Mey 1596.

ken die by den Hove van Hollant bericht foudcn

werden, daer na foo inde Ampliatie vande voorfz

Ordonnantie ghedaen inden Jare 1580. als in de

Inftrudie vanden voorfz Hoogen Rade by nac ge-

volghtis, Sulcks dat alleenlijck daer by heurluy-

der dach-geldcn verhooght, ende 'tfalaris van t

maeckenende groflerenvan Reprochen, Compa-
⁰ rinen

Α Lfoo den Heeren Staten van Hollandt
ende Wcft-Vrieflandt, by den Advocaten
ende Procureurs poftulerende voor den
Hoogen ende Provincialen Raden aldaer,
vertoont is ghewceft, dat hacrluyder falaris by de
Ordonnantie op 't ftuck vande Juftitiegcmaeckt
inden Jarc 1531. begrootendc getauxeert in faec-

iiifcw^,

______________________■■*****

-ocr page 728-

144-5 Van Advocaten, Procure

ritienvoorComniiilarifl�n, hooreti van Senten-
ende andere kleyne termynen wat zij η vef

�44�

de Memoden,Additien_}Schriftuyren,Reprochen,
Salvatien ende andere gefchriften, daer van onder

hetertTv�rfoeckende daer omme, ende ten aen-
fieii vande groote verdieringe des tjjts,, waer deur
de verhooginge van veele gagien, dach-gelden,,
acatien ende profijten, ioo bydie .vande Juititie
pnde andere, waren verfocht ende geaccordeert,
datluerluyder falaris te verdienen voor de twee
Raden, refpeftivelijckvan.nu yoortaenverdub-
belt mach zijn na� advenant den taux gefteltinde
Ordonnantie vanden voornoemden Jaere een en
dertish: Hebben de Staten voornoemt hier op
aefien d'onderrechtinge ende advis vanden Hoo-
ien ende Provincialen Raden voorfz, omme rede-
nen als vooren, ende andere henluyden daer toe
moverende, gheconfenteertende geordonneert,
confenteren ende ordonneren by defen, Dat alle
Advocaten ende Procureurs poftulerende voor
de voorfz Hoven, van nu voortaenghenieten ful-
len eenderde-part meer voor haerluyderfalaris,
alsby henluyden tot noch toe is genooten. Endc
dat fulcks by den Advocaten over 't maecken van

den Hove ghedientfal werden, in plaetfe van fes
ituy vers van 't bladt, negen iluyvers fullen ber-
den ghenooten, ende alle d^andere termynen van
Ad^ 'ocaten ende Procureurs ghetauxeert fullen
werden den derden penningh meerder dan tot
noch toe ghefchiet is, uytgefeyt dat de vacatien
ende xoyagien�bxtra locum eensverhooght opten
tegenwoordigen taux fullen blyven: Ende dat
de Comparitien voor Commiffanfl�n, teyekenen
van Inventaris, ende hooren van Sententien voor
den Hoogen Rade, niet verhooght fullen werden,
maer blyven op den taux van twaelf ftuy vers,daer
op die by de Inf�ruftie vanden voornoemden
Hoogen Rade zijn geilelt, waer nae een yegelijck
hem lal hebben te reguleren. Gedaen inden Hage
onder't Zegel vande Staten voornoemt hierop
gedrucktden i4Mey Anno 1596, Onderilont,
Ter Ordonnantie vande Staten. Onderteeckent,
C. de Rechtere, Hebbende hier op gedruckt 't Ze-
gel van rooden VVaifche.

61. A�te, vande Heer en Staten van Zeelant, daer by fy accorderen de ver*

hooginge van 't falaris vande Advocaten ende Procureurs, op de voet als 'tfelve verhooght is hy de
E. He er en Staten van Hollant. In date den 16Januari) 1597.

is geweeft, ten opfien dat noch de Juititie wel ge-
adminiilreert, noch de Domeynen behoorlick ge-
regeert en konnen werden,fonder Perfoonen daer
toe bequaem zijnde: Ende dat niemant ghenegen
fal weien fijn Kinderen tot groote koften, mee
groote avontueren op te voeden, ten zy de felve
nae grooten arbeydt bequaem gheworden zijnde,
hoope hebben deur haer indultrie te verwachten
eerlijck genot ende recompenfe, de voorfchreven
koften, avonturen, periculen ende induftrie weer-
digh zijnde. Alle welcke redenen ende motiven,
naer dien onlanghs geleden den Supplianten aen
de Heeren Staten van Hollandt ende Weit-Vrief-
landt hadden gheremonlleert: Soo is by haere E.
na voorgaende advis vanden voornoemden Hoo-
gen ende Provincialen Raden, geconfenteert endc
geordonneert, Dat de Supplianten voortaen ghe-
nieten fouden een derdepart meer voor haerluy-
der falaris, als by henluyden tot noch toe was ge-
noten , al breeder blijekende by de originele A�le
daer af onder 'tZegel vande voorfz Heeren Sta-
ten van Hollandt den Supplianten verleent, ende
hier benef�ens geexhibeert. Ende ghemerekt alle
de redenen hier boven verhaelt, ende die de Hee-
ren Staten van Hollandt gemoveert hebben tottc
voornoemde verhooginge mede zijn militerende,
in refpecte vanden arbeydt, befoignen ende vaca-
tien die de Supplianten zijn doende, ende voort-
aen doen fouden mogen, voor ende over deln-
woonderen van Zeelandt , daer over de Heeren
Staten van Hollant niet en hebben gedifponeert,
noch mogen difponeren: Endede Supplianten
zij η betrouwende, dat uwe E. op de voorgaende
redenen mede een goet reguard ende favorable in-
ficht fullen gelieven te nemen: Verfoecken daer
omme reverentelijck, dat uwer E. ghelieve mede
het falaris vande Supplianten over de befoiiigen
Yyyy ij ende

|$Even ootmocdelijck te kennen de Advo-
caten ende Procureurs poftulerende voor
lp?� den Hoogen ende Provincialen Raeden
over Hollant, Zeelant ende Weit-Vrieflant; dat
inde Ordonnantie van hooger memorie Keyfer
Kaerle, als Grave vanHollandt'ende Zeelant ,'op
't ftuck vande Juititie inden Jare 1531. gemaeckt,
het falaris by de Advocaten ende Procureurs in
der tijdt te bedienen, begroot ende getauxeert is,
in faecken die by den voornoemden Hove Provin-
ciael berecht fouden werden, welcke begrootinge
ende tauxat�e by nae ghevolgbt is, foo inde Am-
pliatie vande voorfz Ordonnantie ghemaeckt in
den Jare 1580. als inde Inftructie vanden voorfz
Hoogen Rade, uytgefeyt dat inde voorfz Ampli-
atieende Initru&ie refpedtivelijck der Supplian-
ten dach-gelden verhooght, ende 't falaris van 't
maecken ende groil�ren van Reprochen, Compa-
ritien voor CommiflarhTen, hooren van Senten-
tien , ende andere kleyne termynen wat verbetert
zijn: Dan gemerekt niet alleen de opvoedinge en-
de onderhoudinge vande Jonge Luyden, die tot
de voorfz poftulatie bequaem gemaeckt werden,
wel fes mael koilelijcker vallen als die inden voor-
fchreven Jare 1531. ende meenigen tijdt daer naer
geweeil zijn; maer dat oock alle 't geene dat men
in h�ys-houdinge ende vordere nootdruften be-
hoeft federt wel viermael , ende naer date vande
creftie vanden voorfz Hoogen Raede, ruym de
helft verdiert is -. Soo is redelijck, ende voor 't ge-
meen Landt dieniligh bevonden , dat de gagien,
dach-gelden, vacatien ende profy ten vande Hee-
ren Raden, Reecken-meeiters, SecretarifTen, Au-
teurs, ende andere Dienaers vande Juititie fou-
^en ^Wetden verhooght boven de twee derdepar-
ten , van 't gunt henluyden by de voorfz Ordon-
nantie vanden Jare 1531. gemaeckt, toe gevoeght

-ocr page 729-

Boeck. �.Tiu

1447 Pkcatecui. 5 ♦

ende vacatien vallende inden Graeffchappe van
Zeelandt, ende over den Ingefetenen van dien, te
vermeerderen met een gherecht derde-part naer
advenant vande tauxatie gheftelt inde Ordonnan-
tie vanden Jare ι 5 3-1. Dit doende, &c. Opte
marge ftont: De Staten over gewogen hebbende
de redenen defer Requefte, hun gheprefenteert
deurMeefterMaximiliaende Pottier,*van wegen
de Remonftranten, Confentererrden ielven de
vermeerderinge van hunnen falaris tot een derde-

part, op de voet fulcks 't felve hun is geaccordeert
by den Staten van Hollant den veerthienden Mev
Anno 1596. Wekken volgende fy verftaen dat
de betalinge ende tauxatie Tullen behooren voort-
aen te gefchieden. A�tum ter Vergaderinge y^
de voorfz Meeren Staten ter Goes, op 'tStadt-
huys aldaer, den feftienden Januarij vijit�en-honl
dert feven ende tnegentigh. Was gheparapheert'

de Malderee. Onder ftont, Myprel�ntonderteed
kent, Corfi. Roeien.

63. A&e, daer by alle Oeumaerders die ben buyten den Hage s*ijn omhou*

dende, helafi werden te komen verklaren de Plaetfe van heurluyder refidentie, ende datfy haerful.
len reguleren naer'ttwintighfle Artijckelvande Ampliatie vande lnflruclie vanden Hove van
Hollant. In date den x8 Martij 1597-

alle de felve Deurwaerders hen noopende heur-
luyder falaris reguleren volgende het twintighftc
Articule vande Ampliatie vande Inftruftie,optcn
Z2 Decembris 1579. ghepubliceert, tot dat anders
fal wefen gheordonneert, alles op arbitrale corre-
ftie. A&um by den Prefident, Cafembroot,
ImojoiTa, Verhorft, Cromholt, V.Meer, Jans,
Ende ghepubliceert den acht - ende - twintichftcn
I Martij 1597.

! OfFvan Hollandt laft ende ordonneert
allen Deurwaerders vanden felven Ho-
__} ve, die heurluyder woonplaetfe buyten
den Hage zijn houdende, binnen een Maent nae
de aenftaende Vacantie van Paeflchen, hen te la-
ten vinden alhier inden Hage, inde kleyne Raedt-
kamer vanden voorfz Hove, omme aldaer verkla-
ringe te doen, ende te laten aenteeckenen de
Plaetfe van heurluyder refidentie. Ende fullen

64* A�te, daer by 't Hof van HoUandtgheordonneert endeghelaft heeft den

Rentmeefler vander Exploiclen, aleer eenige boeten hy executie te innen,defommatie daer vanfal
doen aen des gecondemneerdem Procureur, ende mettet doenvande Renovatie aenden Procureurs
vande voor fa gecondemneerdem tefupercederen den tijt van 14 dagen. In dateden %% Vee. 1597.

meert werden, welcke kollen van executien wel
fouden werden verhoedt, indien de voorfz Inge-
fetenen van 'tdecerneren vande voorfz boeten,
by heurluyder Procureurs bequamelijck mochten
werden verwittight, Mits wekken verfoecken fy
Supplianten met aller reverentie, dat den voorfz
jooft van Leeuwen, Rentmeefler vander Exploi�
c"len, by uwe E. fal werden geordonneert, datfoo
wanneer hy vande gecondemneerdens by execu-
tie fal willen innen die toegewefen boeten, dat hy
alvooren ghehouden fal wefen die fommatie te
doen aende Procureurs vande ghecondemneer-
dens , ende mettet doen vande Renovatie aende
ghecondemneerden te fupercederen den tijdt van
veerthien dagen nae de voorfz fommatie, op dat
middelertijdt de felve ghecondemneerden bequa-
melijck vande felve condemnatie ende fommatie
by heurluyder Procureurs mogen gheadverteert,
ende confequentelijcken gevrijdt werden van foo
groote koflen ende executien, als veele Ingefete-
nen nu veele Jaren herwaerts tot haeren fchade
hebben moeten dragen, door des voorfz Rent-
meeftersprecipitanteProceduren, midts dat de
voorfz Rentmeeflers Deurwaerders voor 't doen
van elcke fommatie aenden Procureur te doen, fal
betaeldt worden vier fluyvers. Dit doende, &c.
�pte marge ftondt gheappoftilleert: 'tHofTvan
Hollandt laft ende ordonneert den Rentmeefler
vander Exploidlen vanden felven Hove, foo wan-
neer hy eenige boeten by executie fal willen in-
nen , oc fommatie daer van alvoorens te doen aen

des

Even reverentelick te kennen uwe onder-
[ danige, de Procureurs poftulerende voor
den Hove van Hollandtjdat de Rentmee-
fler vander Exploiclen by het xxvij. ende xxviij.
Articulen vande Inftru&ie vanden Hove van
Hollant, Zeelantende Vrieflant, gecommitteert
wort totten ontfangh van alle gewijfde boeten de
hooge Overigheyt toegewefen, ende die te innen,
't Is nu fulcks, dat foo wanneer yemandt byden
Hove van Hollandt voorfz gecondemneert wort
in eenige boeten, 'tzy van 'tfol Appel, mutatien
vanAppellatien in Reformatien, van rejedrien,
van Requeften Civilen, midtfgaders die ghedecer-
n�ert werden jegens den Deffaillanten in materie
van gyfelinge, ende dat de Mve met ilico ende
terftont by den gecondemneerden aenden Rent-
meefler en worden benaelt: Dat de voorfz Rent-
meefler vander Exploicten Jooft van Leeuwen,
omme de felve boeten te innen, jegens de felve
ghecondemneerdens nuonlanghs foo langer foo
meer feer precipitantelijck heeft doen procederen
in alder rigeur van executie, fonder eerflende al-
vooren den gecondemneerden by Miflive, ofhaer-
luyder Procureur va»? fijn voornemen te verwit-
tigen, ofdaervan tedoeninfinueren, waerover
dagelijcks ghebeurt, dat d'Ingefetenen van Hol-
landt, Zeelandt ende Vrieflandt verre van 't HofF
refiderende, dickmaels omme eene kleyne boete
van drie ende fes gulden, vallen in feer groote ex-
cefllve kofleli van executie, die fomtijdts wel fes
mael excederen de boete waer omme fy ghefom-

-ocr page 730-

! 449 Van Advocaten, Procureurs, Deurwae&ters, &c. 14 jo

fneeiler voof yeder fomrhatle aende Pr�c�retiiS
te doen gheniet�h fullen vier ftuyvers. Gedaen irt
den Raede, dentw�eentwintighften Decembfis
vijfthien-hondertfevenen tnegentigh. Ondei-
teeckent, /. de Rechtere,

, _�}_iecondemtt�^idens Procureur, ende mettet

Men vande Renovatie aende gecondemneerdens
��fupercederen dm tijde van veertluen dagen nae
5_e voorfz fortimatie, ten fine als in defen, mits dat
d Deurvvaerders vanden voornoemden Rent-

55; 'A�e, daerby de Heeren Staten van Hollandt ende WeU-Vrieflandt

verftaen endeverklaerthebben ,toibet'Greffierfchaptefpefteren het Secretarifchap vanden Htve
van Eollant: Ende eenvolgende den Secretarie�n geordonn�ert in 't repartieren vande previ/�en,
het deel van 't Greffierfchap mede te maecken. In date den 44 Mey 1601.

E Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
, landt, hebben verftaen ende verklaert,
j verftaen ende verklaren by defen, alfoo
varfoudts herwaerts tottet Greffierfchap
vanden Hove van Hollandt ehefpe�teert heeft
't recht vande depefchen van den SecretariiTchap
inden felven Hove: Ende feer dickwils ghebeutt,
dat den Greffier mits fyne prefentie inden Raede
vanden voorfz Hove, ende anders gherequireert
wort, nietprefent en kan zijn op de vifitatie van-
de Requeften, ende verfoecken van andere provi-
fien van Juftitie, daer van jegenwoordelick *t pro-
fijt 'tghemeen Landt vooriz toe komt: Dat alle
pr�vifien van Juftitie, ofte de depefchen van dien,

't voorfz Secretariflchap roerende, voor den fel-
ven Greffierfchap fullen komen ende vervallen,
niet jegenftaende den Greffier abfent of buyte»
den Hage foude mogen wefen. Ordonnerende
fulcks den Secretarifl�n vanden felven Hove, in 't
repartieren vande felve pr�vifien, het deel van 't
Greffierfchap mede te maecken, ende hem hiet
naer te reguleren> op dat 't Lancjtdienthalven in
degerechtigheytende profytenvan 't volle inne-
komen tot 't voorfz Greffierfchap behoorende,
niet verkort worde. Gedaen inden Hage den
xxiiij.May 160%. Onder ftondt, Ter Ordonnan-
tie vande Staten. Ende was onderteyekent,
A. Duyc\.

6 6. ABe vanden Hwe, van niemant ter eer fier inflantie te dacbttaerdenfin-

derprerogatie, ende niet te compareren fonder Commijfte. In date den %}Juny 1603.

Commiiiaris van defen Hove beleyt.diverfchelick
ondervonden wort, dat de parthyen niet en com-
pareren voor den Commii�arii��n, daer vooren fy
volgende de Ordonnantie vanden Hove behoor-
den te compareren, meeft toekomende, om dat
de Procureurs heur onderftaen te compareren opr
eeniee heure particuliere notule, fonder te lichten
uyt de Griffie de Commiffien, in krachte vande
welcke de comparitien gefchieden, 't welcke in 't
termineren vande Proceflen fwarigheyt maeckt,
ende notoirlijck ftrydende is tegens diverfche
vooreaende Ordonnantien vanden felven Hove,
daerbyexprefl�lijcken geordonn�ert is, dat fon-
der te exhiberen de felve Commiffien, geen com-
paritien en mogen werden ghehouden, de welcke
renoverende, heeft 't voorfchreve HofTverboden
ende gheinterdiceert, verbiedt ende intirdiceert
mits defen aen alle Procurenrs vanden felven Ho-
ve voorts aen eenige comparitien te houden, of
voor Commii�arii��n te komen, ten ware den Pro-
cureur vanden Impetrant verfien ware met be-
hoorlijcke Commiffie uyt de Griffie vanden fel-
ven Hove gelicht. Laftende den Greffier vanden
felven Hove, op de expeditie vande Griffie fulcke
ordre te houden, dat de Adten van Commiffien
binnen den tijdt vande Ordonnantie, den partyen
of heure Procureurs ghelevert mogen werden.
Aldus ghedaen inden Raede, defen drie en twin-
tighften Junij Anno fefthien-hondert ende drie.
Ende is des anderen daeehs inde Audi�ntie vande
Ro%i ter prefentie vande Suppooften ende ande-
re Ommeftanders gepubliceert. By my, F. Criep.

ALfoo den Hove van Hollandt, Zeelandt
ende Vrieflandt kennelijck gheworden is,
dat diverfche Perfoonen die niet geprivile-
gieert noch gherechtight en zijn, heure parthyen
ter eerfter inftantie voor den felven Hove te be-
trecken, endeinfaecken die anders ter eerfter in-
ftantie daer niet en vallen, heur evenwel onder-
ftaen de felve heur parthyen ter eerfter inftantie
alhier te betrecken, ende daer toe provifie te ver-
krygen, als of de faecken ander|gedifponeert wa-
ren , op hoope dat de ghedaeghde parthye of niet
compareren en fal, ende fulcks by deffault gecon-
demneert worden, of liever fal betalen als alhier
inden Hage komen om een Procureur te inftrue-
ren, ftreckendetot befwaerniile vande Ingefete-
nen vanden Lande van Hollandt, Zeelandt ende
Vrieflandt, ende tot opfpraecke vande ordrevan
<3e Juftitie van defen Hove: Soo heeft 't felve Hof
gheordonneert ende ordonneert midts defen, dat
voorts aen gheen pr�vifien inrau aftie en fullen
verleent worden , dan daer fummarie blijeke dat
. Supplianten gheprivilegieert of gherechtight
*y η heur party e ter eerfter inftantie hier te mogen
wtrecken, of uyt deaeneehechteMunimenten,
«» de faecke daer toe ghedifponeert is, Laftende
alle Advocaten ende Procureurs in 't maecken
ende prefenteren van hunne Requeften ende ver-
wecken van pr�vifien henluyden hier naer te re-
guleren, ende altoos dubbelt vande Munimenten
daer op fy h_eur fonderen, aende Requeften te
hechten. *

Ende alfoo in 't wyderen vande Proceflen voor

Yyyy iij

67. Pla.

-ocr page 731-

5ffioeck/ 4Tir,

1451

»451

_t Vhc^tt_} dat Scouten ende Secmarijjen geen VQttfyraecfynwonn

ti/efwlndatedeneerftenAuguftii&Q^.r: Λ ;.f>

WiMMj

rechten daer van fy Schouten of Secretarifl�n
zijn, Woort-houders fullen mogen wefen, ₀n
peynevant'ekken reyfe te verbeuren defomme
van hondert ponden van xl. grooten 't pont, een
derderideel tot Ons\ of d�s particulieren Heeren
profyt�, een derdendeel voorden Hooft-Officier
of Aenbr�nger, ende een derdendeel ten behoeve
vanden Armen vande Plaetfe daer fulcks vak
Ende ten eynde hier van niemant ignorantie heb-
be te pretenderen, Ontbieden ende beveelen Wy
dat defe fal'werden ghepubliceert alommedaer
men gewoonelijck is publicatie te doen. Laflen-
de d'Eerfte ende andere Radenvandeif Hove Pro-
vinciael, den Advocaet Eifcael, den Procureur
Generael, ende allen anderen Officieren, Rechte-
renende Jufticieren vanden voorfz Lande, defe
onfe Ordonnantie ende beveelen te achtervolgen
ende doen achtervolgen , Procederende ende
doen procederen tegens de overtreders van dien,
naer inhoudt van delen onfen Placate , ende opte
peynen daer inne geftatueert, alfoo wy fulcks tot
dienfte vanden Lande bevonden hebben te bc-
hooren. Gedaen in 's Graven-Hage onder onfen
Zegel hier op ghedruckt in Placate den eerden
dachvan Augufto in 't Jaer ons Heeren duyfent
fes hondert drie. Onder ftondt, Ter Ordonnan-
tie vanden Staten van Hollandt ende Weft-
Vrieflandt. Onderteyckent, A. Duyck. Lager
ftondt, Op dit Placaet is Attach� vanden Hove
verleent om 'tferve te publiceren, denioSep-
tembrisi�oj.

E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollant ende Weft-Vrieflanc, Reprefen-
ter�nde deii Staten vanden felven Lan-
de. DOEN XE WETEN , Alfoo
tot onfe kenniffe gekomen is, ho� in verfclieyderi"
quartieren van Hollandt ende Weft-Vrieflandt,
onbehoorlijck ende by abuys gepractifeert wort,
dat de Schouten ende SecretariiTen voor de Ge-
rechten of Vyerfcharen daer fy Schouten of Se-
cretariiTen zijn, hen onderftaen te wefen Voor-
fpraeckeu of Woordhouders van parthyen, ia
faecken die voor den Gerechten of Vyerfcharen,
daer fy als Schouten of Secretarifl�n dienen, in
Rechten betogen worden, ende dat daer door het
gevoelen onder de Gemeente komt, of dat fulcke
laecken niet rechtmatigh gewefen, of onbehoor-
lijck cle uy tinge van dien belet wort, waer inne
Wy tot adminiitrarie yan goede Juftitie, ende tot
wechneminge vande voorfz ergernifle begeeren-
de te voorfien. SOO IST, dat Wy nae ry pe
deliberatie wel expreiTelijck geftatueert ende ge-
ordonneert hebben, ordonneren ende ftatueren
by dekn, dat nae de publicatie van defengheen
Schouten ofSecretariifen inde Steden , Dorpen
ofte Gehuchten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt, 't zy of de felve van wegen Ons, ende de
Graeffelijckheyt der voorfz Landen, of van eeni-
ge particuliere Heeren gheftelt ende ghecommit-
teert zijn, of namaels gheftelt of ghecommitteert
fullen werden in eenige faecken (anders dan die
hen felven aengaen) voor de Vieifcharen of Ge-

6B. A�te, daer by de Oewwaerders vanden Ho"ve bela� mr den, al eer te

..,: r ,�-.,. - exploiteren Mandementen in cas d'Afpel, te nemen cautie voor de hoete, ende die te leveren acn
�,,- ..;!.■.: handcnvandenRentmeeflervande Exploittcn, In date den il O�lohenSoq.

noemt, 't zy dat L� exploiteren Mandamenten in
cas d'Appel vanden felven Hove verkregen, ofte
vanden Hoogen Rade geobtineert, Ende 'tzydat
de Mandamenten inhouden laft omme de voorfz
cautie te nemen of niet, heur te wachten van eeni-
ge ghelijcke Mandamenten meerteexploideren,
ionder alvooren de voorfchreve cautie genomen,
of heure Relatien uytgegeven,al eer de Aften van
de voornoemde cautien in handen vanden voor-
fchreven Rentmeeiler geilelt te hebben, op pe)%
nedat de Deurwaerders die de voorfchreve Man-
damenten anders fullen exploiteren, felts voor
de boeten fullen moeten inne ilaen , ende dat die
op heur Perfoon ende goederen realijcken fullen
werden geexecuteert. Authoriferende daer toe
den voornoemden Rentmeeiler by defen�. Ende
ordonnerende alle Deurwaerders vanden voor-
fchreven Hove heur daer naer te reguleren.
Gedaen by den Hove voornoemt, ende opte
Audi�ntie vartde Rolle ghepronunchieert der»
elfden Oftobris Anno feithien - hondert ende
vier. r^.,1 �*..

; Libo by den Rentmeeiler vander Exploi-
I eten den Hove van Hollandt, Zeelandt
ende λ/rieflandt verthoont is, dat diver-
fche Deurwaerders vanden felven Hove
heur onderftaen eenige Mandamenten van Appel
te exploicleren, ende heur Relatien daer van uyt
te geven,fonder yolgende d'Inftruclie vanden fel-
ven Hqte goede cautie ghenomen te hebben voor
de boete, v,an 't fol Appel, ende de felve ghelevert
in handen vanden voorfz Rentmeeiler: Dat oock
diverfche Deurwaerders dagelijcks exploiteren
Mandamenten in Relief d'Appel vanden Hoogen
Rade verkregen, ende met committimus ghediri-
geertaendenvoorfz Hove, fonder mede cautie
voor de boeten te nemen, ende den voorfchreven
Rentmeeiler te leveren, onder pretexte, dat de
feive Mandamenten in Relief d'Appel heur niet
en fouden belaften de voorfchreve cautie te ne-
men, alles ilrydende ende contrarie de voorfchre-
ve lnftructie. SOO IST, dat 't voorfchreve
Ηρβ geordonneert heeft, ende ordonneert midts
defen alle Deurwaerders van den Hove jpor-

fy Or*

-ocr page 732-

Van Advocaten,Frocurgurs, Deurwaer ders, &c. * 1454

1453

6q. Ordonnantie//^ by alle et Advocaten endeTrocureurs vanden Hoye

lelafi werden, indienfy eenige atternatien noopende letalinge van eenige fchulden willen verwec-
ken, 'tfehefiil/en moeten doen ten dage vanden eyfch dienende. In date den 8 December 1604.

�& Lioo den Hove van Hollandt �ytte dage-

ffif lijexe ervarentheyt gebleeckenis,datdi-

S% verfch� Perfoonen gedachvaert wefende
ombetalinge van eenige fchulden te doen , heur
onderitaen diverfche allegatien daer regens te

len, ende van haer deuchdelijck achterwefen lan-
ge te fruilreren. SOO lST.dat'tvoorfzHofT
omme hier inne te remedieren, allen Advocaten
ende Procureurs vanden fel ven Hove wel expref-
felijck ordonneert ende beveelt, dat foo wanneer

, naecken, al of fy die penningen niet fchuldigh en
_waren re nemen dach van beraet, ende andere di-
layen.jae dickwils verfoecken op heure allegatien
te compareren voor CommiiTaris, om foo heur
parthye fo lange te treyneren als fy konnem Ende
}�o wanneer fy dan ghecondemneert worden te
namptiferen, ofte anders fien, dat fy 't niet langer
en konnen ftaende louden met een prefentatie te
Hove te komen, verklarende te vreden te wefen
te betalen , ofte dat 't namptifl�ment betalinge
itrecke, mits genietende atterminatie van eenigen
tijdt: Ende dat 'tfelve maer een quadc pra&ijc-
que is, in gevoert om de Schult-eyltchers te quel-

fy van wegen heure Meefters voortaen fullen wil-
len verfoecken atterminatie, om eenige wichtige
redenen, dat fy 'tfelve fullen moeten doen ten
dage vanden eyfch dienende, ende by de handt
hebben, ende den Hove exhiberen 't bewijs daer
op fy heur verfoeck van atterminatie fullen willen
funderen, oppeyne dat anders gefchiedende,hen-
luyden heur verfochte atterminatie fal werden
ontfeyt. Gedaen inden Raede , by Coninck»
Cromholt, Junius, Couwenburgh, Rofa, Rofen-
dael, Buys, Schoterbofch , den achtften, ende op
de Rolle gepronunchieert den negenden Decem*
brisi6o4.

70* Refolutie, by den Hove genomen op 't verfoecken vande continuatten

vande Decreten voor den[elven Hove vallende: Innehoudende geen continuatie te mogen verfoec-
ken , ten zy den Requirant ter Griffiefumere foo veel penningen, tot doen vande nieuw�verkon-
dinge noodigh. In date den 28 Aprilis 1605.

Offvan Hollandt, ZeeJandt ende Vrief-
E lant, bemerekende dat deur de menich-

vuldige continuatien die vande Decre-
ten worden verfocht, de koften op de felve De-
creten feer groot gemaeckt werden, Ende dat de
Koopers , eens omme defelvetekoopenuytge-
reyil \vefende,deur't continueren vande verkoop-
dagen onluitigh gemaeckt worden omme weder
te komen, daer deur by gebreck vande klve
Koopers, daer naer de goeden al te met tot feer
vylen pryfe werden verkocht, t'famen itrecken-
detot merckelijcke prejudit�e vande jonger Cre-

diteurs , die met fulcke manieren van doen van
heur achterwefen werden ghefruilreert. Ordon-
neert midts defen, dat van nu voortaen geen con-
tinuatien van Decreten en fullen werden verfocht
dan om feer merckelijcke redenen, ende ten zy
dat den Requirant eerft ende alvooren 't rapport
fal hebben betaelt, ende ter Griffie geconfigneert
foo veele penningen, als van noode foude mogen
wefen tottet doen vande nieuwe verkondinge:
endelaft alle Procureurs vanden Hove heur hier
naer te reguleren. Gedaen inden Rade den xxviij.
Aprilis Anno 1605.

71. Inftru�tie, nae de itoelckefoo den Advocaet Fifcael als Trocureur (jene~

rael, heur in 't bedienen van heure refpeclive flaten fullen moeten reguleren, in 't dirigeren van
des Graeffelijckheyts faecken. In date den 7 November 1606.

fijn Klerck te doen erofl�ren, ende ten uyteynde
toe vervorderen, fulcx hy op fijn gedaen eedt be-
vinden fal te behooren.

III.

Welverftaende, dat hy geen faecken en fal mo-
gen aenleggen dan by ordonnantie vanden Hove,
alfoo verre als 't roert Juftitie, of die vande Reec-
keninge, alfoo verre als 't roert Domeynen.

UIL

Dat oock de voorfz Fifcael niemant Criminelick
in rechte fal mogen betrecken, of doen apprehen-
deren, dan nae voorgaende ghenomen informatie,
ende dat hy de felve niet nemen en fal, dan by or-
donnantie als vooren, of in faecken daer hy in loco
is, als 't delidt gefchiet, ende daer men op der ver-

fcher

At den Advocaet Fifcael ende Procu-
reur Generael, beyde naer haer vermo-
gen de Rechten,Domeynen Jurifdidien,
hoogheyt ende authoriteyt vanden Lan-
de met alle vlijt, ernil ende neerftigheyt bewaren,
befchermen ende voorftaen fullen, ende met goe-
de onderlinge correfpondentie, elcks fynen ftaet
ende officie, in aller eeren endeehetrouwieheyt
bedienen.

II.

� Dat tot lafte vanden Advocaet Fifcael ftaen fal
de a.reaie ende 'tbeleydt van alle foo Civileals
Vrirninele faecken, om die te inftitueren, defende-
ren, bedingen, befchryven, de Schrifruyren door

-ocr page 733-

H55 '

fclier daet den Delinquant mach vervolgen.

j.B�ecL �.Tfe nw

ken ghevalle hy nae 't gedaen exploid, of ter \_Ve-

derkomite vanden Fifcael, hem fal aendienen het
geene daer gepail�ert is.

XII.
Den Procureur Generael fal alle Mif��ven, '_mformatien, ftucken ende munimenten aen hem in
de qualiteytals Procureur Generael ghedirigeert
't zy van Officieren, of anders den Fifcael terftont
behandt-reyeken, om te adviferen wat daer op fal
te doen itaen.

Dat den voorfz Fifcael defal van alle verfochte Landtwren hy weder ghenieten fal ddaer toe geftaen hebbende.

VI.

Dat alle faeckeri beleydtnaem vanden Procureur Ge

felven ty tel ghebruyckt fal werden in alle Aden
ende befoignen, oock in abfentie vanden Procu-
reur Generael.

VII.

Dat den Fifcael voor den aenvanck vaneenige
faecken, 't zy Civil of Crimineel, fal metten Pro-
cureur Generael op't vorderen der felver commu-
niceren , ende des felfs dienft in alle Criminele ex-
ploicten, ende bevorderinge vande Civile Procef-
fen altijdt te gebruyeken.

VIII.

Dat dienvolgende den voorfz Procureur Gene-
rael de Requeften te Hove fal over geven, de pro-
vifien vervolgen, ende lichten, de felve doen ex-
ploiteren , alle termynen van Rechten waer ne-
men, d'ordinaris Enqueften uytte Calendrier be-
leyden, del η ventarismaecken, de Proceflen be-
hoorlrjck furneren, ende generalijck inde bevor-
deringe der Proceflen alles te doen, dat Procu-
reurs in particuliere faecken ghehouden zijn te
doen, alles ter difcretie vanden Advocaet Fifcael:
ende wert gehouden op fijne weddens, ende fon-
dervorderekoften vande Graeff�lijckheyt, daer
op te houden een goet geprattifeert Klercq.

IX.

Ende fal den voorfz Procureur Generael ghe-
houden zijn, in alle ende een yegelijck van 't gene
voorfz is, te nemen advis vanden Fifcael, ende te
achtervolgen 't geenehem by den felven bevolen
fal worden, ende niet te doen ofte attenteren fon-
der des felfs advis ende bevel, uy tgefondert dat hy
alomme ghehouden inflagrami de/ifto de quaet-
doenders te vervolgen, apprehenderen, ende in
abfentie vanden Fifcael, informatien te nemen, en-
de den Fifcael daer van metten eeriten adverteren,
onder de welcke hy oock laten fal de Contra-
ftucken van alle Proceflen, naer dat de felve ghe-
bracht zijn in ilate van wyfen.

Dat oock den Procureur Generael buyten den
Hage niet en fal reyfen, dan met confent vanden
Hove, ende voorweten vanden Fifcael, ende dat
hy op alle Pleyt-dagen hem fal laten vinden opte
gefette uyren inde Audi�ntie vande Rollen, ende
aldaer bly ven tottet fcheyden van dien, ten ware
omme merckelijcke redenen, ende met kenniffe
van Commiflarifl�n vande Rollen.

XI.

Ende indien by de E. Heeren Staten, ofte haere
Ed. Gecommitteerde Raden, den Hoogen ende
Provincialen Raede, ofte die vande Reeckeninge,
den Procureur Generael yet ghelaft werde, 'tzy
van apprehenfie, ontilaginge of andere Exploiiren
te doen, 't felve fal hy voor ende al eer te attente-
ren , den Fifcael aendienen, omme naer fijn advis
daer inne geprocedeert te worden, ten ware op/e-
riculum inmora, of abfentie vanden Fifcael,in welc-

XIII.

Dat alle Miffiven of Apoftillen , daer by eenigh
advijs vanden Fifcael of Procureur Generael ver-
focht wort, den Fifcael 't verfocht advijs fal for.
meren, den Procureur Generael doen grofl�ren
om 't gros by den Fifcael geteyekent, ende by den
Procureur Generael gheflooten zijnde , voorts te
beilellen, fo nochtans dat de procureur Generael
alleen fal adviferen opte declaratien vande Deur-
waerdersende Boden volgens 't oude gebruyek
XI1II.

Dat den Procureur Generael ten miniten twee-
mael ter weecke, als des Donderdaeghs ende Sa-
terdaeghs hem fal laten vinden ten huyfe vanden
Fifcael , omme metten anderen te communiceren
heuren laft aengaende.

XV.

Dat den Procureur Generael goet Regifter en-
de notule houden fal van alle termynen van Rech-
ten , die in des Graeffelijckhey ts faecken ghehou-
den werden, ende de felve opte voorfz vergade-
ringe, oft anders by den Fifcael vermaent zijnde,
hem exhiberen.

XVI.

Den Procureur Generael fal voorts ghehouden
zijn, alle weecke hem eens te laten vinden op de
Voorpoorte vanden voorfz Hove, omme naer de
Gevangenen te fien , den Cipier advertifl�ment
te doen vande qualiteyt der geenen die dage�jcks
aldaer gevangen gebracht worden, ende dien aen-
gaende voorts te doen dat fijn Officie is require-
rende: Welverftaende dat dies niet te min den
Advocaet Fifcael tot allen tyden als 't hem belie-
ven fal van ghelijcken hem aldaer fal mogen laten
vinden ten eynde als boven.
XVII.

Ende op 't aen nemen ende eeden der Diena-
ren , fal ghevolght worden de Refolutie ende In-
itrudHe by den Rade genomen den achtiten Mey
Anno 1599.

Laftende ende ordonnerende den voorfz Ad-
vocaet Fifcael ende Procureur Generael, hen nae
den inhouden van defen te reguleren: Ende indien
daer inne eenige duyfterheyt of ghebreck bevon-
den mochte werden, fal daer inne by den Hoogen
ende Provincialen Raden datelijck voorfien wer-
den , fulex alsby Jaenluyden fal bevonden werden
te behooren: Ende werden daer toe die voorfz
Raden geauthorifeert by defen. Aldus ghedaen
ende ghearrefteert inde Vergaderinge vande Ed:
Mo�. Heeren Staten van Hollandt ende Weft-
Vrieflandt, op den fevenden Novembris Anno
fefthien- hondert ende feven. Onder ftondt ghe-
fchreven, Ter Ordonnantie vande Staten. Ende

was onderteyekent, A. DuycL

71. Re-

-ocr page 734-

4.57 Van Advocaten,Procureurs₅Deurwacrders,&c. 14) &

72. Refolutie, vande Heeren Staten van Hollan� ende ff/eH-Frieflandt,

behelfende feeckere claufule inde Brieven van Creatie vande Notdriffen te fielkn, In date den
%η November I608.

: S ghefefolveert ende goet gevonden, dat
jv�ortaen by pr�vifie in alle de.Brieven
Jvan Creatie ofte Commiffien van Nota-
rif�nwl gheftelt worden defe claufule *. Behoude-
lick dat hy d'exefcitie van't voorfz Notaris-ampt,
niet en fal mogen doen ineenigeSteden, Heer-
lickheden of Ambachts-Heerlickheden van den
Landen van Hollandt ende Weit-Vrieilatidt, dan

met confent vande Magiiirateh vande Steden,
ofte Heeren,ofte Ambachts-Heeren vande Plaer-
fe, ende daer van hebb� Acte. Gedaen inden
Hage den fevenen twintighften N�vembris anno
1608. I Onder ftondt, Uytgegeven voor Extract
authentijcq aekn tweeden Decembris Anno
feilhien-hondert ende acht. By my, ende was on-
derteeckent, A. Duych.

71. Ordonnantie _fghemaecfy by den FJove van Hollandt, Zeelandt ende

Vrieflant, waer naer eenyegelijck vande Boden vanden (elven Move hun/uilen hebben te regule-
ren. In date den 2 December 1608.

in dienite vande voorfz Heeren uyt fullen wefen,
fonder datfe yemandt vande Sonen fullen mogen
doen, veel min by een ander vreemde ghedaen fal
mogen werden.

Ende of't.ghebeurde dat eenige Boden in Com-
miffie mette Heeren uytwefende, een op fijn
beurte itaende, ende alfoo t'huys komende, fal
gehouden wefen den Bode die fijn reyfe met loo-
ten gewonnen ende waer ghenomen heeft, voor
yeder dagh dat hy daer op ghewacht fal hebben te
betalen metter daet fes ftuyvers, of in plaetfe Yan
dien hem de voorfz reyfe te laten volgen.

VI.

Dat oock mede egeene Boden gekomen zijnde
tot haren ouderdomme vanjaren, hare Sonen en
fullen mogen employeren tot eenige dienfte van
de Deurwaerders, ofte infinuatie te doen, ofte
oockeenigeMiffiventewerck te leggen, die by
parthyen aen 't HoiTverfocht fullen mogen wor-
den, voor ende al eer den ��lven fijnen Soon
fijnen behoorlijcken eedt den voorfchreven
Hove uyt krachte fijnder Commiffie ghedaen fal
hebben. �

VU.

Dat oock mede de Boden tot haren voorfchre-
ven ouderdom of impotentheyt alfoo ghekomen
zijnde, haere Sonen ofte Swagers voor haer, op
hare gerechte beurt foo in loco als elders, volgende
de Acte vande Ed:Mog: Heeren Staten verleent,
fullen mogen reyfen, maer nieten fullen mogen
ipelen omme eenige andere Boden beurt-reyien,
ten reguarde andere Boden vanfoodanige geene
beurt-reyfen konnen genieten.
VIII.

.Dat Leyden, Rotterdam, Noortwijck, Al-
phen , of andere Steden ende Plaetfen op gelijc-
ke diftantie ghelegen, geen beurt-reyfen wefen
en fullen, maer fullen die Boden die als dan voor
de Kamer wefende, ghelijckeJijcken metten an-
deren daer omme looten, ende de felve Reyfe
felver doen,' fonder de felve yemandt anders om
fijnprofijt, efte fonder profijt, over te geven,
opdat gheen andere Boden daer by en zijnghe-
interefieert, ende dit alles op de verbeurte vande
% ζ ζ ζ Or«

f, Erft lullen de Boden ghehouden zijn hen
te reguleren in alles naer t inhouden der
InftruCtie vanden voorfz Hove.
II.

Is voorts gheordonneert dat vier van henluy-
den, d'eerile op haer beurte itaende, ghehouden
fullenvvefenhun te laten vinden voor de Kamere
vande Heeren Staten , foo wel voor als nae den
jniddagh, ende daer en boven ten miniten twee
op d Audi�ntie, ofte voor de Raedtkamer vanden
felven Hove, mede foo wel voor als nae den mid-
dach, onime aldaer te volkomen de bevelen ende
dienilen vande voorfchreve Heeren refpective:
Ende foo wie daer inne ghebreeckigh bevonden
worde, fal verbeuren foo dick ende meenichmael
't felve ghefchiet een boete van twaelf fluy vers, te
weten cTeene helft voor de gemeene Boden, ende
d'andere helft voor de Huys- Armen vanden
Hage, ende daer en boven veriteecken zijn van
fijn reyfe daer hy op ftaet.

III.

Item, dat feven van henluyden d'eerite op hare
beurt-reyfen itaende 's avonts goets tijdts, ofte
ten miniten yemant van harent wegen henfullen
laten vinden voor de voorfchreve Kamer, ten
eynde de voorfchreve Heeren ter bequamer tijdt
metde Lanteernen mogen t'huys ghebracht wor-
den , ende des morgens voor de kloeke twaelf
uyren de felve Lanteernen weder te Hove ter ge-
woonelijcker plaetfe te leveren, alles op de boete
van twaelf ituy vers als vooren.
II1I.

Voorts indien yemandt vande voorfchreve Bo-
den , 't zy een of meer ghelaft of verfocht worde
met eenige Heeren foo uyttet voorfchreve Colle-
ga, of andere Heeren, midtfgadersDeurwaerders
vanden Heeren Staten ende Hove van Hollandt,
ende met hare Ed: ten dienite ofte in Commiflle te
Wecken, Sullen de felve des gelail ende verfocht
zjjnde, ghehouden wefen naer te komen ende, te
doen: Behouden nochtans, dat hare beurt-reyien
aie alfoo i_n Commiftje fal wefen, .byeen vansle
f π ^en�^e<*^aen ^ worden, die daer van ghenieten
iuJlen den derden penningh, foo lange fyluyden

-ocr page 735-

1459 PlacatenL*. 5* Boeck. 6. Tir.

I460

Ordonnantie vandc betalinge, die daer van fal
werden gedepcfchccrt,

de felvc genieten, ten ware by gebreck van Boden
fal die eerfte ofte tweede 't felvc ter noot (ende
anders niet) mogen doen.
XVII.

Ende foo wanneer cenige partyen vanden Hove
van Hollandtimpetreren eenige MiiTiven, full_endie Boden, die de voorfz MiiTiven by lootingc te
beurte vallen , ende haer by den SccrctariiTen bc-
hantreyekt fullen werden, de felvc MiiTiven ghe-
houden wefen te loi�en , ende als clan met par-
thyen te accorderen nae ghelcgcnthcydtvan de
reyfe, of hem refereren tot rauxauc vanden voorfz
Hove: Maer indien de felvc parthye de koilcn
deur armoede nieten mochte vervallen , ende de
felvc Mii�ive met haer foudc willen dragen, ende
fulcks metten Bode verfocht te accorderen , Sal
foodanigen Bode 't felve niet mogen doen, dan by
kennii�e ende content vande CommifTariflen ter
Audi�ntie vande Rollegccommittecrt.
XVIII.

Ende foo wanneer dat ycmandt vande Boden
eenige Mii�ive van parthyen aengenomen fal heb-
ben omrrie daer mede te reyfen, ende te werek te
leggen , fal 't felvc moeten doen tot lynen pericu-
le. �ndedcn Bodeoptc Audi�ntie wefendc,ende
MiiTiven van parrbyen uyt komende, ende de fel-
ve ontfangendc, fal niet gehouden zijn eenige Bo-
den daer omme te laten looten, dan dieopteAu-
dientie voorfz prefent fullen wefen.
XIX.

Dat mede de Bode die Milliven van parthyen
aengenomen fal hebben, ende op die tijdt een rey-
fe vande Heeren Staten, oft Syne Excell. in't fel-
ve Quartierfoudc mogen vallen, Sal de felve
Bodede voorfz Mii�ive fynen Medebroeder mo-
gen mede geven , ende met hem dien-aengaende
accorderen : Welverftaende dat foodanigen Bode
die de Mii�ive fal hebben overgegeven, niet en fal
mogen looten om yemants anders reyfe, ofte met
de Heeren in Commii�ie reyfen , voor ende al eer
de voorfz Mii�ive behoorlijck te wereke ghcleyr,
ende fyne Relatie daer van gelcvert fal hebben.

XX.

Deecken ende Hooftmans fullen ghehouden
wefen alle Jaers te leggen vier Vergaderingen,
omme allecjucftien cndeghcichillen tuilchcnde
Boden vallende te vereenigen, oft anders by uyt-
fpraecke te beilichtcn, foo bevonden fal worden
te bchooren. Alle welcke boeten hier vooren ver-
haelt, ende daerinnc yemandt bevonden fal mo-
gen worden vervallen re zijn ",U\ foodanigc gehou-
den zijn de iclvc datcljjck te voldoen, of anders
dat opte voorfz uytfpraecke verfocht fal worden
condemnatic, voor Commii�a riffen vande kleync
faecken, welcke condernnatie by cenen Deur-
waerder fal worden gccxecutecrr.

^Jt Voorfz Hofflaft ende beveelt alle ende een
yegelijcken vande Boden vanden felven Hove,
die nu zijn ende naemaels wcfen fullen, defe Or-
donnantie in alle fyne Poinclen ende Articulen
naer te komen ende onderhouden: Alles bypro-
vifie tot dat anders by den voorfz Hove ial werden
geordonneert, Gedaen inden Rade den tweeden
Dccembris 1608.

IX.

Gclijck mede de voorfz vier Boden op haer
beurt ilaende, om ghcen reyfen en fulicn mogen
fpelen, ten eynde de Heeren in haren dienft niet
en worden verkort.

Ende fal ibodanige lootingc gefchieden , te we-
tcn.'s morgens vanden negenen tottcn twaelven,
ende weder nae de middagh vanden twecn tottcn
fes uyren, op dat niemant hem dies-aengaende fal
hebben te beklagen.

XI.

Niemandt en fal fijn beurt- reyfe mogen laten
overilrijcken , maer de felvc by andere Boden la-
ten doen , in fulckcn verilande, dat die Bode om
de felvc reyfe te doen uyt wefendc, ende fijne rey-
fe middclcrtijt uytquame, mede by andere Boden
ghedaen fal worden: Soo wie contrarie dede, fal
daer mede verbeuren d ordonnantie daer van ko-
mende , ende twintigh fchellingen daer boven ten
profyte vande Weefkinderen vanden Hagc.

XII.

Wanneer daer vier of vijf reyfen ghelijck fullen
uytkomen, fal den eerften Bode die op fijn beurte
flaet, de voor keure ghenictcn, ende foo d'anderc
iiaer ad venant, mits d'cen den anderen te adverte-
ten datter de voorfz Reyfen zijn, ende fal daer me-
de terftont vertrecken, ende antwoort of recepifle
wederomme brengen nacr bchooren, op gelycke
boete als vooren.

XIII.

Oock de Boden die met Sync Excel 1. uyt den
Hage i�ude mogen vertrecken,fullen hare beurt-
reyfen genieten ais naer bebooremWelvcrftaende
dat clcke Bode, oft Boden Sone in plaetl� van ha-
ren Vader, Syne Excell. ende 't Leger fullen vol-
gen op heurluyder cygen kollen, ende fondcr ye-
mants fchaden.

XIIII.

Sullen oock de Boden die hare Rcyi�n van Sy-
ne Excell., 'tzy inden Hagc ofte op andere Plaet-
fen ontfangen hebben,hare antwoort verwachten,
ende daer mede rcriront reyfen, fonder te ver-
wachten opcenigc particuliere Brieven, ende hare
antwoort ofte recepifle over brengen ter plactfe
daer Sync Excell. als dan wcfen fal, ibnder inden
Hagc te komen, ten ware omme eenige mereke-
lijckc redenen, 't zy by gebreck van geit,ofte vcr-
fchooninge van hunne Linnewaet, ende in dien
gevalle niet langer als een dach inden Hagc voor-
fchrevc te mogen vertoeven , op dat andere Bo-
den haere reyfen daer by niet befchadight en ver-
kort worden.

XV.
Ende of't gebeutdc dat daer Boden reyfden met
fcenige Brieven van Syne Excell. ofte Heeren Sta-
ten ,cndc fyne gherechte beurrc niet en ware, fal
daer mede verbeuren de voorfz gchcele reyfe.
XVI.

Dat oock geen Boden, als Syne Excell. uyt den
Hage wefendc, te weten, d'cerflc ende tweede op
de reyfe ilaende, om geen fnap-rcys en fullen mo-
gen fpelen, maer op haer reyfen paffen: Ende
d'andere Boden daer beneflens tolgende, fullen

Or-

-ocr page 736-

�

!4^� Van Advocaten^rocufeursjüeur^aerder^&c� 14&1
74. Ordonnantie, noopende de Exploiiïen in cas van heten vangyfelinge

ende Appel. In date den 19 December 1608.

! Lfo den Rentmeefter vander Exploicten
� vanden Hove van Hollandt, den fel ven
iHove verthoont heeft diverfche poin-
^! den, daer door de middelen van fynen
ontfangh werden verkort, foo heeft 't voorfchre-
ve Hoff, in conformité vande voorgaende Apo-
ftille vanden fevenentwintichftenjulij vijfthien-
hotidert vier en tachtigh, ende achtervolgende de
Ordonnantie vande Heeren Staten des Landts,
van nieuws geordonneert, dat alle Perfoonen ge-
gYfelt zijnde , ende niet comparerende , uyt
fcrachte van 'teerfte deffaultvervallen fullen zijn
ende blyven in een boete van fes ponden te veer-
tien grooten 't pont, fonder dat parthyen of hare
Procureurs malkanderen fullen mogen confent
draden, omme 'tfelve deffault te purgeren, ten
ware dat by de CommiiTarifen vande Rolle omme
merckelijcke redenen anders werde gheordon-
neert. Ende op dat met meerder kenniife daer op
mach werden ghelet, ordonneert 't voorfchreve
Hoff den Procureur Generael ende Rentmeefter
vanden Exploiden voornoemt-, op alle Pleyt-
dagentergewoonlijcker uyren hente vinden op
de Rolle, ten eynde dat fyluyden voor 't intereft
ende gerechtigheyt vande Graefielijckheyt ghe-
hoort, met meerder kenniife in fulcke faecken ge-
difponeert mach worden, fulcks als bevonden fal
worden te behooren.

Wert noch verboden alle Procureurs vanden
voorfchreven Hove, niet te mogen toeftaen noch
confenteren eenige falvo purge op comparuit van
Appellen ofte Mandamenten Penael, ten zy fy-
luyden exprelTe laft van baereMeefters daer toe
hebben, ende den Commiffarifien vande Rolle
datelijck vertoonen, welcke halve purge noch
echter by den CommiiTarifen niet verleent fal
worden, dan met kennifie van faecken, ende om
gewichtige redenen daer toe dienende: ende ful-
len dan nootfaeckelijcken moeten ghepurgeert
worden op den geftelden dach.fonder naer 't ver-
loop vande Rolle of elders te verwachten, ende
midts den voorfz Rentmeefter daer van adverte-
rende , op peyne dat den dach overftreecken we-
fende, den Rentmeefter de boeten vande voorfz

Appellen of Penalen fal mogen doen executeren
naer behooren.

Wert mede wel fcherpelijck verboden allo
Deurwaerders vanden voorfz Hove, geen Manda-
menten van Appel Voor den felven Hove dienen-
de , 't zy de felve by den Hoogen Rade, ofte den
voorfz Hove zijn verleent, niet te exploiteren
voor ende al eer haer ghelevert zy fouffifante cau-
tie voor de boete, welcke cautie fy gehouden wor-
den terftont naer 't exploicleren vande felve Man-
damenten, ende al eer den dach van dien dient, te
leveren in handen vanden voorfz Rentmeefter,op
de peynen begrepen in 't 201. Articule vande In-
ftruclie vanden Hove. Ende omme de Contra-
ventien van defen re beter te mogen Ontdecken,
Ordonneert 't voorfz HofTwel expreifelijck alle
Procureurs vanden felven Hove, van nu voorts-
aen notitie te houden vande Relatien vande Deur-
waerders in faecken van Appel, ende of daer by
blijeke datfe de cautien hebben ghelevert of niet,
ende vande felve notitie den felven Rentmeeftet"
t'allen ftonden desverfochtwefende, Openinge
te doen, om feeckere kennifie daer van te krygen.

Is voorts gheordonneert, op dat niemandt hier
van ignorantie en pretendere, dat defe Ordre ge-
publiceert fal worden op de Audiëntie vande
Rolle , ende elcks dien defen aengaet wel ernfte-
lij'cken bevolen, hen daer naer te reguleren. Al-
dus gedaen inden Rade by Meeftets Pieter de Hi-
nojofa , Prefident, Franchoys de Coningh,
Adriaen Junius, Amelis van Rofendael, Floris;
van Schoterbofch, ende Steven vander Does,
Heere van Noortwijck , ende Cattendijck ,
Raedtfluyden van Hollandt, opten negentienden
Decembris fefthien-hondert ende acht. In- ken-
nifie van my, ende was geteeckent, F. Cr'iep. On-
der ftontgefchreven : 't Innehouden van defen is
ophuydendentwaelfden Januarij fefthien-hon-
dert ende negen inde Audiëntie vande Rolle van
den Hove van Hollandt, ter prefentie vande Sup-
pooften vanden felven Hove ende andere Omme-
ftanders ghepubliceert, By my onderteeckent,
F. Criep.

75. � cle, daer by aüe de Secretarieën vanden Hove van Hollandt ghe/��

worden, dat een van hen alk IVeeckeprecyfe op den Rade fal moeten pajfen voor ende nas noen,
&c. In date den 18 September 161 z.

Offvan Hollandt, Zeelant ende Vrief-
landt, aenmerekende 't groot retarde-
_J ment dat veele faecken vande Juftitie
moeten lyden, door de abfentie vande Secretarif-
len vanden felven Hove, foo wanneer eenige exa-
minatie gedaen, of informatien ghenomen moeten
worden. Ende omme daer inne te voorfien, heeft
gelatt ende gheordonneert, laft ende ordonneert
mits defen de voornoemde Secretariffen, dat een

van henluyden alle weecken precife op den Rade
fal moeten paffen, beginnende vanden oudtften
eerft,ende fulcxakoos voor noen ende naer noen,
ten inganck vanden Rade fal moeten wefen, ende
hem laten vinden inde kley ne Raedtkamer, ende
daer blyven ter tijdt ende wylen toe hem by den
Rade Oorlof gegeven worde omme af te gaen.
Gedaen inden Rade den achthienden September
Anno i6iz.

"6. Int er-

� � � �

-ocr page 737-

1463 Placatetu. 5*Boeck. 6. Tit. _Λ^

7 6. InterdtBie tegens alle den Secretariff�n, Advocaten, Trocureurs, ende an+

deren, noopende Ί prefenteren van Requeflen, &.c. In date den 11 November 1614.

teurs ende allen anderen, andermael te prefente-
ren eenige Requeften daer op 'r verfoeck eens af
geflagen of gelimiteert is geweeft, anders dan in'c
volle Collegie vanden Raede, met exhibitie van 't
Appoinftement op d'eerite of voorgaende Re,
queite gegeven, ende daer van yemant hem foude
willen beklagen: Ende dat op peyne van arbitrale
correctie jegens den geenen die culpabel bevon-
den fal worden, ende nulliteyt vanden tweeden
Appoin&emente, 't welck in fulcker voegen van
eenige Commiffariffen geobtineert foude mogen
worden. Interdiceert mede" wel expreffelijcken
alle de Secretariffen vanden Hove, eenige fulcke
Requeften te prefenteren, den CommiffarhTen
voor te dragen, ofte apoftilleren ter contrarie van
defen, op de peynen dat by den Hove daer jegens
mede voorfien lal worden naer behooren. Ge-
daen inden Hage by Meefters Pieter d'Imojofa,
Heere van Wena, Prefident, Adriaen Junius, Pie-
ter Couwenburgh van Belois, Lancelot van Bre-
derode, ende Willem van Baerfdorp, Raedtfluy-
den van Hollandt. Ende op de Rolle ghepronun-
cieert den elfden Novembds 1614.

AttaegitgRCqmdaptfaht

77. Α 61c, noopende 't f urneren vande Sacfyn. In date den der t kienden

Januari) 1615. ' ^;

Off ordonneert den Procureurs voorfs-
f aen sheene Sacken onder den Hove

op peyne van xxiiij ituyvers te verbeuren, in re-
guard van elck ftuck ofMunJment dat bevonden
lal werden by Inventaris geproduceert, ende niet
gefurneert te zijn. Gedaen inden Rade, ende ge-
publiceert ter Audi�ntie vande Rolle, den der-
thienden Januarij Anno fefthien-hondert vijf en
twintigh.

nochte CommifTaris te dienen, ten zy
^e felve in conformit� vanden Inventaris behoor-
leek zijn ghefurneert, ende haerluyder Sacken
voor defen gedient, binnen den tijdt van acht da-
gen als noch volkomentlijck te furneren , alles

7 8. A&e, daer by de Deurwaerders vanden Hci�egela�l werden haer T�fla-

t�en te fchryven op gefegeh Papier, In date den 7Julij 1615.

dan op Papier hebbende 't voorfz kleyn Zegel.op
peyne dat daer op geen recht ghedaen, of eenigh
deffault verleent en fal worden, ende voorts als in
den voorfz Placate. Ende wert partye geinteref-
feerde oock haer aftie ghereferveert jegens de
Deurwaerders die fyluyden te werck geftelt, ende
haer Relatien ni�t naer behooren, ende fulcks als
vooren ghelevert fullen hebben. Gedaen inden
Hage den fevenden Julij 16x5. Ende gepubliceert
den negenden der felver.

Akleyde jeSOte voHovRela

7 9. InterdtBie aen alle Deurwaerders, van geen ExploiBen te mogen doen in

den Hage ende Haegh-Ambacht. In date den 1 o September 1619.

werden ghedaen by andere Exploi�faers dan de
twee Eerfte Deurwaerders vande Kamere vanden
Raede, die 't felve volgende d'Initruftie vanden
voorfz Hove alleen toe �aet te doen. SOO w»¹»

Lfoo tot kennifi� vanden Hove van Hol-
landt gekomen is, dat dagelijcks alhier in
den Hage ende Haegh-ambacht verfchey-
den Citatien, Sommatien ende Executien

-ocr page 738-

14-�5 Van Advocaten, Procureurs, Deurwaerders, &c. 1^66

partyen fullen refunderen alle de koften, fchaden

ende intereften by hen daer door gehadt ende ge-
leden , ende daer en boven jegens de Hooge Ove-
righeyt verbeuren de fomme vrn twintich ponden
te veertigh grooten 't pont. Gedaen inden Hage
by den Prefident Couwenburgh, de Witte, Per-
fijn, Wijngaerden, Loenius, Dedel, Ende in
de Audi�ntie vande Rolle ghepronuncieert den
thienden Septemberfefthien-hondert negen-en-
twintigh.

renoverende voorgaende Ordonnantie dien aen-
�Lnde eemaeckt, gheinterdiceert heeft, ende in-
terdiceert by defen allen andere Deurwaerders,
L van nu voorts aen eenige Exploiften inde
voorfz Turifdiitie vanden Hage ende Haegh-am-
bachtte doen, op peyne dat de felve Exploiften
ehehouden fullen werden voor nul, negeen, ende
van onwaerden: Ende dat de Deurwaerders die
delbodanige Exploi&en fullen hebben ghedaen,

8 o. Ordre, op 't/urneren vande Sacfynjoo te Ho^e, als onder CommiJJaris*

In date den 13 Januari) 1631. ende gerenoveert den n Novemler 1633.

appliceren ten profijte vanden Armen. Ordon-
nerende henluyden voorts haerluyder Sacken
voor defen ghedient, als noch binnen acht dagen
volkomentlijcken te furneren, op gelijcke peyne,
ende t'appliceren als vooren. Adverterende ver-
der de voornoemde Procureurs,datfyluyden pre-
cifelijck binnen den tijdt henluyden by de bevee-
len vanden Hove geprefigeert, van Memorien oft
van Aden ende Munimenten, ende oock van Eyf-
fchen van preferentie fullen hebben te dienen, of
anderfints Procuratie over te leveren, of dat by
fautevan dien fonder eenige vordere waerfchou-
winge by den voorfz Hove recht fal werden ghe-
daen op haerluyder naem, ende op 't gene bevon-
den fal werden van wegen de parthye expeditie
verfoeckende, ghelevert fal zijn. Gedaen inden
Rade by Meefters Nicolaes Cromholt, Heere van
den Vryehoeve, Prefident, Pieter Couwenburgh
van Belois, Andries de Wit, Reynier van Perfijn,
Joan Oom van Wijngaerden, Johan Dedel, Abra-
ham vander Meer, Willem van Muylwijck, ende
Hugo Blocq. Ende ghepubliceert ter Audi�ntie
vande Rolle den 13 Januarij 1631.

Defe Ordonnantie is gerenoveert, ende weder-
omme ter Audi�ntie vande Rolle ghepubliceert
den elfden November 163 3.

ALfoo 't Hoff van Hollandt dagelijcks hoe
langer hoe meer bevindt, dat de Procu-
reurs voor den felven Hove poftulerende
haerluyder Sacken dienen , ende oock
onder CommiiTaris leveren , fonder in confor-
mit� vanden Inventaris behoor�jck gefurneert te
zijn, als daer inne ghemeen�jckde Porcuratie of
Dinghtalen, ende fomtijts oock eenige Munimen-
ten ontbreeckende, niet jegenftaende diverfche
Ordonnantien daer op ghemaeckt. Dat oock de
voornoemde Procureurs verfteecken wefende
van Memoden ofte van Aften ende Munimenten,
ende mede van Eyifchen van preferentien, nieten
achten op derechte�jcke infinuatie, nochte de
beveelen vanden Hove die aen henluyden gedaen
werden, omme binnen feeckeren competenten
tijdrals noch van haerluyder Sacken te dienen, of
anderfints Procuratie over te leveren, alles tot
groote verachteringe van parthyen, ende retarde-
mente vande expeditie vande Juftitie. S O O
l S T, dat 't voorfz Hoff de voorfz Procureurs ge-
interdiceert heeft, ende interdkeert henluyden
mits defen, van nu voorts aen eenige Sacken on-
der den Hove ofCommiffaris te-dienen, ten zyde
felve fulcx als vooren behoor�jck zijn gefurneert,
op een peyne van vier Carolus guldens in reguard
van elcke ongefumeerden Sackte verbeuren, te

8 ι ♦ A6te, noopende de cmtinuatie vande Ό eer eten. In date den mee en

twintighflenJanuarij 163 z.

van haer achterwefen werden ghefrufrreert, maer
oock confcquentelijck mede tot groote fchade
vande Geexecuteerdens felfs. S O O IS T, dat
het voorfz Hoff omme daer inne te voorfien,ende
't felve te remedieren, gheordonneert heeft, ende
ordonneert mits defen, dat van nu voortaen geen
continuatien van verkoopinge der Decreten en
fullen mogen werden verfocht, dan omme feer
merckelijcke ende pregnante redenen , ende ten
zy oock dat in fulcken cas den Requirant eerft en-
de alvooren ter Griffie ghefurneert fal hebben foo
veel penningen als van noode fullen mogen wefen
tot het doen vande nieuwe proclamati�n van
SondaeghsendeMar�tdaeghs geboden, ende bo-
ven dien oock betaelt fal wefen 't gunt ter Griffie
dien-aengaende te betalen ftaet,ende dat daer van
de Heeren CommiiTariiren vande Rolle blijeke by
Ζ ζ ζ ζ iij qui-

! Lfoo 't HofTvan Hollant by experientie
1 bevindt, dat door menighvuldige conti-
nuatien, die dagelijcks meer ende meer
werden verfocht vande verkoopinge der
ghedecreteerde goederen, de koften op de felve
Decreten vallende feer groot ende exceflijf wer-
den. Ende dat oock die geene die gadinge hebben
de felve goederen te koopen, ende daer omme al-
hier komen, door 't voorfz continueren vande
verkoop-dagen onluftigh gemaeckt worden, om-
me t'elcken te vergeefs weder te komen, fulcx dat
door ghebreck vanKoopers de voorfz ghedecre-
teerde goederen naderhant dickwils tot feer kley-
nen ende vylen pryfe werden verkocht: ftrecken-
de alle 't felve niet alleen tot merckelijcke intereft
endeprejuditie vande Crediteuren vande Ge�xe-
cuteerden, die met fulcken manieren van doen,

-ocr page 739-

14^7

quitantie, of verklaringe van

Placatcn i %. Bo

14^8

___v--------------- hebben. Ordonnerende

't voorfz Hoffvvel expreifelijck , dat by faute v-m

fter vandefelve Griffie, fonder dat oock de Pro-
cureurs vanden Impetrant van executie voorts-
aen fullen inogen confenteren inde continuatien
van eenige Decreten , ten zy fyluyden de voorfz
CommiifariiTen vande Rolle vercoonen by fchrif-
telijck befcheyt, daer toeexpreffe laft van haer-

alle 't felve, de verkoopingen niet en fullen mogen
werden ghecontinueerc, maer haer voortgangh
moeten hebben. Aldus gedaen inden Rade, ende
ter. Audi�ntie vande Rolle gepubliceert den xxij
Januarij 163^.

82. Α �te, daer by alle de T)etirwaerders van defen Hove geordonneert vs>en_i

geen Exploitlen van Appellente doen, fonJer ahocren genomen te hellen behoorlijckeeridefouffi.
[ante cautie. In date den 8 September 1634.

ordonneert heeft, ende ordonneertmidts defen
alle Deurwaerders van den voornoemden Hove
geene foodanige Mandamenten, 't zy van defen
Hove, ofte vanden Hoogen Raede gheobtineert
ende ofde felve inhouden laft omnie cautie te ne-
men of niet, voortaen meer te exploiteren, ofte
hare Relatie daer van uyt te geven, fonder alyoo-
ren de voorfz cautie genomen,ende in handen van
den voornoemden Renrmeefter geftelt te hebben,
op peyne dat de felve boeten aen haerluyder fejfs
verhaelt, ende daer vooren haerluyder.Perfoonen
ende goederen realijcken gheexecuteert fullen
werden: Authoriferende daer toe den voornoem-
den Rentmeefter by defen. Gedaen inden Haee
by de Heeren Meefters Nicolaes Cromhout, Hee-
re van Vryhoeve, Prefident,Pieter Couwenburgh
van Belois, Reynier van Peri�jn, Johan Loenius,
Johan Dedel, Abraham vander Meer, ende Hugo
Blocq, ende ghepubliceert ter Audi�ntie vande
Rolle, den achtften September fefthien-honden:
vier en dertigh.

ALfoo den Rentmeefter vande Exploi&en
den Hove van Hollandt verthoont heeft,
dat diverfche Deurwaerders vanden M-
ven Hove heur onderftaen eenige Manda-
menten Van Appel te exploiteren, ende hare Re-
latie daer van uyt te geven, fonder volgende d'ln-
ftructie vanden voorfz Hove voor de boete van 't
fol Appel fouffifante cautie genomen, ende de fel-
ve in handen vanden voornoemden Rentmeefter
ghelevert te hebben-. Dat oock diverfche Deur-
waerders dagelijcks exploiteren Mandamenten
in Relief 4:Appel vanden Hoogen Radegeimpe-
treert met cpmmittimus aen delen Hove, fonder
mede cautie voor de voorfzjboeten te nemen, en-
de den voorfchreven Rentmeefter te behandigen,
onder pretexte, dat de felve Mandamenten van
Relief d Appel henluyden mette voorfz cautie te
nemen niet en berichten, alles contrarie.de voorfz
Inftru&ie, ende Ordonnantie daer op voor defen
gemaeckt. SOO IST, dat 't voorfz HofT, re-
noverende de voorfz Ordonnantie, als noch ghe-

81 \ A�te_s daer bygela�wert de reauditien binnen den derden dage verfocht _%

te moeten vervolge??. In date den 4 Julij 1640.

heure Meefters gehouden fullen zijn de reauditien
binnen den derden dage naer dat de felve injudicio
by henluyden fullen zijn verfocht te moeten ver-
volgen, fonder daer van by conniventie of onder-
lingh verdragh eenige continuatie te pra&iferen,
anders als met expreile authorifatie en Ade van
den voorfz Hove, by den Griffier geteyekent, al-
les op peyne van defertie, ende dat anderfins naer
expiratie vanden voorfz derden dach, niemandt
voortaen in reauditie ontfangen fal werden. Al-
dus gedaen inden Hage, ende gepronuncieertter
Audi�ntie vande Rolle vanden voorfz Hove, den
vierden Juli) Anno 1640.

ALfoo 't Hoffvan Hollandt bevindt dat de
reauditien om goede infichten by de In-
ftrudie vanden felven Hove gheordon-
neert, meer ende meer werden mif bruy Cc,
ende naer dat de felve injudicio zijn verfocht, by
conniventie of onderlinge verdrach vande Sup-
pooften of heur Meefters, van dage tot dage dick-
maels noch eenen geruymen tijdt gecontinueert,
alles tot groot difrefpe�t ende verachteringe van
de Juftitie. SOO 1 S Τ, dat 't voorfz Hoffwil-
lende daer inne voorfien, geordonneert ende ge-
ftatueert heeft, ordonneert ende ftatueert midts
defen, dat van nu voorts aen alle Suppooften of i

84. Ordre» die men bondenfal'op de %olle voor den Hoye van Hollandt�

In date den 4 Felruarij 1641.

II.

Dat de felve des Dijnfdaeghs beginnende inde
voorfz Rolle als vooren, daer inne fal lefen twee
ofte drie prefentatien, ende 't felve gedaen zijnde?
dat hy fal lefen ende voor nemen de faecke de
welcke daeghs te vooren fullen zijn gereferveert.

At de Subftituyt Griffier, komende des
1 Maendaegs op de Rolle, fal op lefen ende
'l voornemen de fake die inde Rollen fullen

zijn geftek, beginnende daer 't is gelaten,
c�� dien dach daer inne bly ven ende continueren.

;__________,________

-ocr page 740-

1469 Van Advocaten,Procureurs, Deurwaerders,&c. 1470

III. j gelaft daer op te letten , ende de Perfoonen date-

Ende alfoo alle gereferveerde faecken dien dach | lijeken af re nemen den Hoer ofte Mantel, ende de
niet konnen werden af ghedaen, dat hy des ande- j l�lve niet te doen redimeren anders als met twaelf
rendaegs, naer dat hy inde Rolle als vooren twee ftuyvers als vooren: welcke twee Eerile Deur-
of drie prefentatien fal hebben ghelefen , fal voor- j waerders by defe mede gelaft ende geauthorifeert

nemen'de oudtfte referven, ende daer inne van
dach tot dach continueren, tot dat alle de felve af
eedaen fullen zijn, ende geen referven meer zijn-
Se , dat hy als dan wederomme fal voor nemen de
ordinaris faecken.

11II.
Ende wat aengaet de faecke die precife, ofte an-
derfmts fullen wefen ghepriviligeert, ende groot
pericule in mor α fal wefen gelegen, dat hy die fel-
ve op dien dach fal moeten op lefen, ende daer
inne continueren tot dat de felve fullen af gheloo-
pen wefen.

werden 'c felve door een ofte meer Dienaers van
den Procureur Generael metter daet ter executie
te doen (Tellen, midts dat die geene die d'execu tie
is doende, vande voorfz boeten ofte ypocrafl�n
een vierde-part fal genieten.

I X.
Ende wat aengaet de vordere drie vierde-parten
fullen de voorfz eerile Deurwaerders notitie hou-
den , ende de fehe aenden Griffier van defen Ho-
ve verantwoorden, omme gheemployeert te wer-
den tot difcretie vanden Hove.

Doch fullen vande voorfz boeten of ypocrafl�n
Dat in de Rolle op een bladt niet meerder ghe- geexcufeert zijn de Secretarii�en van delen Hove,
fielt fullen mogen werden als drie prefentatien, te als mede de Klercken vande Procureurs, de welc-
vveten, twee op de rechter, ende een op de llinc- ke de plaetfe van haer Meeftersin derfelverab-

ker zyde, latende de vordere plaetfe voor de ghe-
nrivilieeerde,ende ander faecken vooren verhaek.
^v VI.

Dat de geene de welcke de prefentatie te Boeck
is Hellende, het zy ordinaris faecke ofte klampers,
om geene redenen of eenigh profijt, d'eene Pro-
cureur voor den anderen fal mogen prefereren,
maer gehouden zijn de felve prefentatien ordent-
lijck te ilellen, foo hem ofte den Penningh-mee-
fter vande Griffie die fullen wefen behandight,
perfedlelijck aenteyekenende wie de eerile, twee-
de ofte derde, Sec. fal wefen of volgen, ende daer
over niet meer ghenieten als van andere ordinaris
prefentatien.

VII

Ende en fullen in toekomende geene prefenta-
tien mogen op ghelefen worden, als die te vooren
in de Griffie inde Rolle zijn ingefchreven, fonder
dat de Griffier vermogen fal eenige uyt billietten
op te lefen, ofte oock op de Rolle fittende eenige
intefchryven.

VIII.

Dat van nu voortaen gene Deurwaerders noch-
te andere Perfoonen,uytgefondert de twee Eerile
Deurwaerders van defen Hove, nochte oock gee-
ne Klercken vande Advocaten ofte Procureurs en
fullen mogen komen binnen de Audi�ntie, ghe-
duyrende het houden vande Rolle, op peyne van
te verbeuren een ypocras van twaelf ftuyvers, en-
de of fulex mochte gebeuren, foo werden de twee
Eerile Deurwaerders, ende elcks van henluyden

fentie fullen waer nemen.

XI.
Ende op dat alle 't felve wel mach werden naer
gekomen ende gheobferveert, foo heeft hetHoff
geordonneert, ende ordonneert midts defen, dat
alle Advocaten ende Procureurs henluyden pre*
cyfe des morgens ten negen uyren op de Rolle
fullen laten vinden, als wanneer men die Rolle fal
beginnen , omme haerluyden Meeilers faecken
waer te nemen, ende haere termynen daer toe de
faecke dienen, precy�e te voldoen, fonder langer
uytflel, op peyne van deffault, comparuit of ver-
iteck, naer gelegenthey t vande faecke: Ende dat
den Advocaet ofte Procureur, ofte den Klerck in
haer plaetfe volkomentlijck gheinilrueert, niet
prefent zijnde, daer en boven fullen werden ghe-
condemneert in een ypQcras, te weten, de Advo-
caten van vier en twintich ftuyvers, ende de Pro-
cureurs fefthien ftuyvers: Welverftaende, dat de
Procureurs gehouden zijn haerluyder Adv�caet
tydelijck te waerfchouwen, met dach ende da-
tum, ende waer de felve faecke fullen dienen, inde
ordinaris Rolle, ofte inde Referve. Ende foo niet
te min eenige. faecken by den Hove ommeghe-
wichtige redenen vorder mochte werden gecon-
tinueert, fullen de Procureurs ghehouden wefen
de felve van nieuws te prefenteren, fonder dat de
felve langer ghereferveert fullen mogen werden.
Was geteyekent, /. van Ho^enhocck. Op de PJijc-
ke ftondt, Gepronuncieert ter Audi�ntie vande
Rolle den vierden Februarij Anno 164%.

85* Ordrt,��aer by den Trocureurs ge/αβ wert hunne Sacfyn precife te fur-

neren. In date den 19 Mey 1649. Ende gerenovcert den 31 Augufii des felvenJaers.

_;ifooby den Hove van Hollaridtbevon-
: den wort, datby verloop van tyden,ende
'door inventien van eenigePleytfuchtige
Menfchen, den treyn van Juilitie voor den felven
Hove grootelijcks wert verachtert, tot belailinge
vande Ingefetenen vanden felven Landen, ende
ipecialijcken daer door, dat eenige parthyen, niet
jegenftaende fyluyden behoorlijcJk ende over lan-

ge zijn verfteecken, echter Jaren ende dagen in
gebreecken blyven hunnen Sack tefurnierert ,e n-
de daer van onder den Hove te dieneri,niet tegen-
ftaende publicatie onlanghs daer toe ghedaen.
SOO IST, dat het voorfz HofTwillende daer
inne hoe eer hoe liever voorfien, andermael goet
gevonden heeft t'ordonneren en te ftatueren, ge-
lijfck gheordonneert ende geftatueert wert midts

defen.

-ocr page 741-

1471 Placaten. s.Boeck. 6* Tic

defen, dat de Procureurs jegenwoordigh in eeni- behooren fal : Ordonneren alle Suppooften defcn

gefaecken albereyts verfteecken zijnde, ghehou
den fullen wefen als noch binnen den tijdt van
vierweecken naer date defes van hunner faecken
te dienen, ende niet dienende hunne Procuratie
onder den Hove te leveren, ofte dat anders ende
by gebreecke van 't felfde, de faecken fonder vor-
der aenmaninge op eene Sack ende parthye, ende
op den naem vanden Procureur die verfteecken is,

conform te reguleren. Gedaen inden Rade, ende
ter Audi�ntie vande Rolle gepubliceert defen ne«
gentbiendenMey 1649.

Defe bovenftaende Ordonnantie is ghereiio.
veert, ende op de Audi�ntie vande Rolle, ten
aenhooren vande Suppooften voorgeleien op den
een en dertighilen Auguili feflhien-hondert ne-

fullen werden af gedaen ende getermineert als dat gen en veertigh

86. Refolutie vanden Hole, op 'tverfoec^ ende vervolgen vande ^eau.

dit ten. In date den 16 November 1649. ■■>..■

ende daer over reauditi�n doen aenteyckenen, de
felve binnen drie dagen naer het ghegeven Ap.
poinctement de boeten fullen moeten furneren
aenden Rentmeefter vande Exploi�ten vanden
felven Hove, ende dequitantiedaervan binnen
den felven tijdt behandigen aenden Griffier, ofte
dat by gebreecke van dien, de felve fullen werden
gehouden, gelijck die gehouden werden by defen
voordefert. Ordonneert mede dat allede geene
die voor defen eeni^e Reauditie hebben ghedaen
aenteeckenen de voorfz boete, als noch fullen
hebben te furneren binnen drie dagen,op de boete
ende peynen als vooren. Adhim inden Rade den
16 Novembris 1649. Ende ter Audi�ntie vande
Rolle ten felven dage gelefen.

1 Lfoo dagelijex bevonden wort, dat veele
Reauditi�n werden verfocht, ende ghe-

Jdaen aenteyckenen , niet met ernftige
meyninge omme de felve te vervolgen , maer al-
leen om de faecke op te houden, ende die geenen
die vvelcke Appoinctement tot haeren voordeel
hebben gheobtineert, vooreen tijdt te fruflreren
van het effect van dien, tot difrefpeet, ende groot
naedeel vande Juflitie. S O O IS T, dat het Hof
daer inne willende voorfien, nae voorgaende rype
deliberatie goet ghevonden heeft te ordonneren
ende flatueren, ghelijck 't felve ordonneert ende
itatueert by defen, dat alle die gene die foude ver-
meynen by eenigh Appo�n&ement, ghegeven by
de CommhTarii�en vande Rolle te weien befwaert,

87. Publicatie, daer by 't Hoff ordonneert dat den Procureur vanden %e-

quirant vande Ptaydoye inden vollen Rade, ofte in casparthyen leydefullen hellen verfocht, �n
Impetrant in fijn Sack mede gefurneert fal over leveren lehoorlijcke dinghtalen inde Griffie opghe,
maeckt, oppeyne vanfes ponden. In date den 27 Ocloher 1654.

Α Lfoo 't Hoff van Hollandt bevindt tot
merckelijcken ondienil vande Juftitie te
zijn, dat in faecken die als in Rechten be-
ftaende, nae voorgaende wifl�linge van
ftucken onder behoorlijcken Inventaris , in het
Collegie vanden Rade werden bepl�yt, geene bc-
hoorlijcke dinghtalen en werden gheproduceert,
maer alleen fimpele notulen, ende dickwils flor-
fige Minuten van conclufien. S O O IS Τ, dat
't voorfz Hoff daer inne willende voorfien, geor-
donneert heeft, ende ordonneert midts defen, dat
van nu voortaen den Procureur vanden Requi-

rant vande Playdoye, ofte in cas parthyen beyde
fulcks hebben verfocht, den Impetrant in fijn
Sack mede gefurneert faj over leveren behoorlijc-
ke dinghtalen inde Griffie van defen Hove opge-
maeckt, op peyne van by ghebreecke van dien
t'elckens te verbeuren de fomme van fes ponden
te veertien grooten 't pont, daer vooren hy rer-
ftont parate�jcken lal werden ghcexecuteert.
Gedaen inden Raede, ende ghepubliceert opte
Audi�ntie vande Rolle opten feven ende twin-
tighflen October fe�hien-hondert vier-ende-
vijftigh.

8 8. Tublicatie vanden Hove, racende het continueren vande %olle 's Maen»

daeghs ende Vrydaegh van elf tot twaelf uyren. In date den 17 Augufti 1656.

ende Donderdach de Audi�ntie vande Ro�eful-
len continueren van elf tot twaelf uyren, ende dat
als dan alleen bepleyt fullen werden de faecken
die op de Pleyt-Rollc zijn geftelt, fulcks die Vry*
daeghs te vooren fullen zijn gcordonneert: Ende
werden de Advocaten ende Procureurs, wclckers
faecke in voegen als vooren gheordonneert is be-
pleyt te werden ghelaft, als dan precyfe daer toe

ge-

Α Lfoo, ver midts de menighvuldigheyr van
de ProceiTen de Rolle fcer is verachterr,
ende dat de faecken die op de Pleyt-Rollc
werden gheflelt, wcynigh werden vervor-
dert. S OO IS T, dat 't Hoffdacr inne foo veel
doenlijck is willende voorfien , gheordonneert
heeft, gelijck 't felve ordonneert midts defen, dat
de Heeren Commiflarifcnvoortaen, Maendagh

-ocr page 742-

I474

gelevert. Gedaen inden Rade, ende op de Au-
di�ntie vande Rolle gepronunchicert op den xvij.
Augufti 1656.

oereet te komen, op peyne van verfteeckcn, ende
Sar recht gedaenfal werden op 't geene van d'ee-
nc zyde alleen fal wefen ghededueeert ende over-

g 9. Publicatie, daer by 't Hof ordonneert allen Oeumaerders vanden fehen

Hove, onder Hollandt ende JVefl-Vrieflandt reftderende,foo welbuyten als linnen den Hagewoon-
achtig!) , linnen een Maent nae date defer haer te laten vinden alhier inden Hage, voor de Kamer
�vanden Rade, &c. In date den 29 April 1658.

ende gheordonneert heeft, lalt elide Ordonneert
mits defen allen Deurwaerders vanden felven Ho-
ve, onder Hollandt ende Weit- Vriellandt rende-
rende , foo wel buyten als binnen den Hage woo-
nende, binnen een Maent nae date defeshaer te
laten vinden alhier inden Hage, voor de Kamer
Vanden Rade, omme naer behoorlijcke aengevin-
ge, aldaer verklaringe te doen, ende te laten aen-
teyekenen hare namen, ende de Plaetfen van
haerluyder refidentie, op peyne van te verbeuren
fes ponden van veertien grooten 't pont van ekk
exploidt, dat fy na 't expireren vande voorichreve
Maent fullen komen te doen,t'appliceren volgens
de Atnpliatie vande lnftructie van defen Hove.
Gedaen inden Rade, ende gepubliceert op de Au-
di�ntie vande Rolle opren 19 Aprilis 1658. On-
der ftont, By my, ende was geteyekent, m Bedel.

©E Prefid�nt ende Raden over Hollandt,
[ Zeelandt ende Vrieilant, Allen den gee-
nen die defen fullen fien ofte hooren le-
^ fen, Saluyt. Alfoo tot onfer kennifl� is
eekomen, dat een wyle herwaerts 't ghetal vande
Deurwaerdersfeeris komen teexcreneren,fonder
dat de felve in conformit� vande Inftrudrie van-
den voorfz Hove, ende d'Ampliatien van dien,
hare behoorlijcke verantwoordingen van hare ex-
ploiften alle Jaren komen doen terplaetfe ende
tydebyde voorfz Ampliatieghepref�geert, dat
naulijcx oock 't getal, de namen ende refidentie-
plaetfen der voorfz Deurwaerdersden Hove zijn
bekene, ende de Juftitie daer aen ten hooghften is
ghelegen , dat in dien deele vande oude gronden
niet vverde af gheweecken. S O O IS Τ, dat
't voorfz HofTdaer inne willende voorfien, gelail

90, Ordonnantie, Waer by 't Hoff ordonneert dat van Sententien tn cas

van Revifie ge wefen, geene que reien van nulliteyt, ofte exceptien,provocatien ,fuper revifie,gra.
tien, Relieven ofte eenige andere benefitien of 'remediengeadmitteert fullen werden. In date den
7 Fehruarij 165� 9.

medien, hoedanigh die oock mochten werden ge-
naemt, geene uytgefondert, directe�ck ofte indi-
reftelick, gheadmitteert ofte ghetollereert fullen
werden: Belaftende een yegelijck diehetfoude
mogen aengaen, hun daer naer pfecifelijck te re-
guleren. Gedaen inden Rade, ende ghepronunci-
eert den fevenden Februarij 1659. Onder ftont,
Gepubliceert op de Audi�ntie vande Rolle den
fevenden Februarij 1659, Lager ftont, By my,
ende was geteyekent, ff. Dedel.

E Prefid�nt ende Raden over Hollandt,
DOEN TE WETEN, dat achter-
volgende de Refolutie van hare Ed: Gro:
Mog: de Heeren Staten van Hollandt en-
de Weit-Vrieflandt vanden vijf- en - twintighfteri
Januarij naeftleden, in toekomende van Senten-
tien hier te Lande in cas van Revifie gewefen, ofte
als noch te wyfen, geene querelenvan nulliteyt
ofte exceptien, provocatien, fuper-Revifie, gra-
ti�n, Relieven, ofte eenige andere benefitien ot re-

HET 'TWEEDE DEEL.

1. Placaten vanden η �^pember 1629,en 5 Februarij \ 630, Waer by

den Notariffen, Landt meters en Deurwaerders ghelafl wert, nieuwe Commifie vanden Raede van
Brabandt in 's Graven Hage refiderende te halen, ende Eedt te doen.

de verkregen Commii�k ende gedaenen E�dt tot
Brui�el, te continueren inde functie van heurluy-
der refpettive Ampten van NotariiTchap, Landt-
meterye ende Deurwaerderfchap, Soo % hadden
wy op den fevenflen Novembris feflhienhondert negen
ent wint igh lefileden,by Ρ lacat e verboden endegeinter-
diceert, alle Notarifl�n, Landtmeters ende Deur-
waerders , inde voorfz Stadt ende Meyerije woo-
nende, eenige vorderefunctie van hunne refpecti-
ve Ampten te 3 exerceren, voor ende al eer dat fy,
naer voorgaende Atteftatie vande Regeerders van

5. Α de

'Eerile Prefiderende ende andere vanden
Rade van Brabandt, onder de Vereenigh-
� de 1 Nederlanden. DOEN TE WE-
TEN, Alfoo de Stadt 's Hertogen-
Bofch, midtfgadersdegantfche Meyerije, onder
^c»e felve Stadt, foo in Appel als anderfints, refor-
merende, ghereduceert zijn onder de Unie vande
Vereenighde ι Nederlanden: Ende dat dien niet
tegenilaende de Notarifl�n, Landtmeters, ende
Deurwaerders, inde voorfz Stadt ende Meyerije
woonende, hen vervorderde" op hunne voorgaen-

__�a

-ocr page 743-

Placateri;" 5. Boeck

H76

1ST, dat uy andermaelverbieden endeinterdicere
alle Notariffen, Landt meters ende Deurwaerders, inj
voorfz Meyerije woonende, niet tegenflaende eenigh v_er.
lodtofte Placaun ter contrarie, eenige verdere fun�u'
van heure refpeclive Ampten te doen, voor ende al ee
datfy in voegen voorfeyt van Ons nieuwe Commiffie /ui
/en hebben verkregen, ende ghedaen den Eedt daer toe
flaende, op depenen voor en verhaeli, ende daer en boven
arbitralijck gecorrigeert te worden. Aldus gedaen in
's Graven-Hage inden voorfz Raede, denvijfden.
dach inde Maent van Februarij inden Jare 16^0
Onder ftondt, Ter Ordonnantie vanden voor-
noemden Rade.

P. Gillis.

«475

de Plaetfe daer onder fy woonachtigh 4 waren,
van heurluyder legaliteyt , nieuwe Commiffie
5 van Ons fouden hebben verkregen, ende gedaen
den Eedt daer toe ftaende , op pene van hondert
goude Realen te verbeuren aende Hooge ende
Mogende Heereft Staten Generael, endenulli-
teyt van alle 't geene fyluyden tegens de 6 onfe
voorfz interdictie fouden hebben ghedaen. 6 Dan
alfoo dien niet tegenflaende niemant vande Notariffen,
Landt meters, ende Deurwaerders inde voorfz Meyerije
woonende , hen naer onfe hevelen ende interdiclie en
hebben ^hereguleert, tot kleynachtinge ende krenckinge
vande fuperioriteyt vande hooghgemelte Heeren Staten
Generael inde voorfz Meyerije competennde. SOO

'/ Placaet vanden 7 November 16zyfeyt.� Provinci�n.

7 Sehe /�y/.-SOO IS T, dat die vanden voornoemden Rade verbieden ende interdiceren alle No.

tariffen, &c.
't Sehefeyt .� te doen, voor ende al eer, 6c

Ende alhier: daer onder fy woonachtigh zijn, van heur legaliteyt, 6c.

Ende alhier feght het felve.� vanden voorfz Rade nieuwe Commii��e lullen hebben verkregen.
Α mpliatie vanden Jare 1630.

3�

$■
6.

2. Ferhodt aende Ingefetenen vande Oorpen inde "Baronnye van "Breda _t

eenigeprovifien vanjuflitie tot Bruffelte halen. In date den 16 Mey 1631.

vanden voorfz Raede onder Ge�nieerde Provin-
ci�n , uy tten naeme ende van wegen de voor-ghe-
melte Ho: Mo: Heeren Staten Generael, de voor-
fchreve interdictie ende verbothghecafTeert, nul
ende van onwaerden verklaert, gelijck fy de felve
cafferen, nul ende van onwaerden verklaren mits
defen. Interdicerende ende verbiedende alle Of-
ficiers, Regierders ende Wethouders vande refpe-
ctive Dorpen vande Baronnye van Breda, mitfga-
ders vande Stadt ende Landen van Steenbergen,
eenige Proceffen by henluyden ghewefen, ofte
noch te wyfen, over te dragen, oft door hunne
Griffiers, Secretariffen ofte gefwooren Klercken
doen ofte laten over dragen aende pretenfe Hooft
ende Leen-bancke van Breda, ende aen alle Inge-
fetenen vande Dorpen vande voorfz Baronie,
midtfgadersvande Stadt ende Landen vanSteen-
bergen, eenige Souveraine ofte ordinaire provi-
fien van Juftitie te halen inde Cancelerye tot
Brufi�l, op pene van hondert goude Realen te
verbeuren by een yeder vande refpective Magi-
ftraten, Griffiers, Secretarifien, Klercken ende
Ingefetenen contrarie defen doende , ende van
nulliteyt vande geobtineerde Provifien ende van
de Vonnifl�n ofte Sententien, die foo inde voorfz
pretenfe Hooft oft Leen-bancke, als inden Raede
van Brabandt tot Bruifel daer op fouden mogen
volgen, ende voorts op arbitrale correclie. Or-
donnerende de Fifcalen van defen Raede, defe
Ordonnantie inde refpective Dorpen vande Ba-
ronnye van Breda, ende inde Stadt van Steenber-
gen terghewoonlijcker plaetfe te doen affigeren.
Aldus ghedaen in 's Graven-Hage inden voor-
fchreven Raede, den fefthienden dach inde Maent
van Mayo, inden Jaere feffhien-hondert een - en -
dertigh. Ter Ordonnantie vanden voornoemden
Raede. P. Gillis.

! Lfoo de Fifcalen vanden Raede van Bra-
j bandt, onder de Ge�nieerde Provinci�n,
; inden felven Raede geremonftreert heb-
ben, dat die vanden Raede van Brabandt
totBruffel, op 't verfoeck vanden Droiiard, Bur-
gemeefters ende Schepenen der Stadt van Breda,
by hunluyder Ordonnantie vanden eerilen Apri-
lis leilleden, hebben gheinterdiceert ende verbo-
den alle de Magiftraten, Schepenen, Regierders
vande refpective Dorpen vande Baronnye van
Breda, ende vande Stadt ende Landen van Steen-
bergen , eenige Proceffen oft faecken by hunluy-
der getermineert, over te dragen, ofte door hunne
Griffiers, Secretarifien oft gefwooren Klercquen
doen ofte laten over dragen, anders dan aende
pretenfe Rechters vande Hooft ende Leen-banc-
kevan Breda, (niet tegenflaende dat de fubalter-
ne Jurifdictie over de voorfz Dorpen is compete-
rende den Heere Prince van Orangien, als Baron
van Breda, die fyne Hooft-bancke, als nietgeaff�-
cteert zijnde aende Stadt van Breda, vermachte
leggen ter plaetfe, ende daer inne te ftellen alfuic-
ke Rechters als 't hem belieft, om vande Vonnii��
vande felve Rechters gereformeert te w erden aen
den voorfz Raede onder Ge�nieerde Provinci�n,
ende dat de Stadt van Steenbergen iseenebeflo-
ten Stadt onder de Ge�nieerde Provinci�n, befet
met het Guarnifoen vande Ho: Mo: Heeren Sta-
ten Generael), alles op pene van nulliteyt van
allen 't geene ter contrarien fal werden ghedaen,
ende by andere Rechters als die vande pretenfe
Hooft ende Leen-bancke fal zij η ghewefen, ende
voorts op arbitrale correctie. Ende alfoo allen
't felve zijn nieuwigheyden ftreckende tot notoi-
re inbreuc.k ende krenckinge vande hooghey t en-
de Souverainiteyt vande Ho: Mo: Heeren Staten
Generael inde voorfz Quartieren, Soo hebben die

Pla-

_____

-ocr page 744-

Raedc van Brabandt, Notarifen,&c,

147S

1477

2, Placaet _s Waerby den �^otariffen, Landtmeters en Oeumaerders in 't

Uertoghdom van LimborghendeLandenvanOver-Maze, ghelafl wert nieuwe Commiffievanden
Rade van Brahandt in 's Graven-Hage te halen, ende den lngefetenen verboden wert eenige Provi-
fien vanjuflitie tot Brujjelte halen. In date den 5 November 1633.

D'Eerfte Prefiderende ende andere vanden
Raede ende Leenhove van Brabant, onder
de Vereenighde Nederlanden, Allen den
�eenen die defefuuen fien ofte hooren lefen, Sa-
foyt. DOEN TE WETEN,Alfoo'tHer-
tofflidom van Limborgh, mette vordere Landen
van Over - Maze, midtfgaders de Stadt van Mae-
ilricht, ghereduceert zijn onderde Unie vande
Vereenighde Nederlanden, daerdoordeHooge
ende Mogende Heeren Staren Generael, als re-
prefenterende den Hertoge van Brabandt, gheac-
quireert is de Souverainiteyt ende hoogheyt inde
felve Landen, ende dat dien niet tegenftaende de
NotaritTen, Landtmeters ende Deurwaerders, in
de voorfz refpedtive Landen woonende, hen ver-
vorderen op hunne voorgaende Commii�le, ende
ghedaenen Eedt inde Cancellerye van Brabandt
toe Bruiiel, te continueren inde functie van hun-
luyder refpedtive Ampten van Notariffchap,
Landtmeterye ende Deurwaerderfchap, ghelijck
oock eenige lngefetenen al noch hunne provifien
van Juftitie halen, foo inde Cancellerye tot Bruf-
fel, als by eenige Geeftel�jcke Rechters, in faec-
ken byhenluy den op den Wereltfchen Rechter
gheufurpeert, tot merckelijcke infrattie vande
voorfz Souverainiteyt ende hoogheyt, waer inne
tydelijckdientverfiente werden. SOO IST,
dat die vanden voorfz Raede ende Leenhove, van
wegen ende uytten name vande voor-ghemelte
Hooge ende Mogende Heeren Staten, verbieden
ende interdiceren alle NotarhTen, Landtmeeters,
ende Deurwaerders, inde voorfz Landen ende
Steden woonende, eenige voordere fundtie van

hunne refpedtive Ampten te doen, voor ende al
eer fy, naer voorgaende Atteftatie vande Regeer-
ders der Plaetfen daer onder fy woonachtigh
zijn, van hnnluyder legaliteytjanden voornoem-
den Raede ende Leenhove nieuwe Commiftie ful-
len hebben verkregen,ende gedaenden ghewoon-
lijcken Eedt daer toe ftaende,op de pene van hon-
dert goude Realen t'elcke reyfe dat fy 't contrarie
fullen doen, te verbeuren aendeHooge Overig-
heyt, ende nulliteyt van allen 't gheene fyluyden
tegens defe Interdictie fullen hebben gedaen. In-
terdicerende voorts op pene als vooren, alle lnge-
fetenen vande voorfz Landen ende Steden, eeni-
ge provifie van Juftitie te halen inde Cancellerye
tot BruiTHofte van eenige Geeftelijcke Rechters,
in faecken by de felve op den Wereltlijcxfchen
Rechter geufurpeert. Ordonneren tot dien eyn-
de aenden Fifcael ende Procureur Generael van
Brabant, te procederen tot vervolgh vande Con-
traventeurs , fonder eenige duTimulatie ofte fa-
veur. Ende op dat niemandt hier af ignorantie en
hebbe te pretenderen, foo fal de publicatie ende
affixievan defen gedaen werden in't voorfz Her-
toghdom van Limborgh, ende vordere Landen
van O ver-Maze, midtfgaders inde Stadt van Mae-
ilricht, alommedaer 'tbehoorenfal, ende men
ge woon Is publicatie endeaffixie te doen. Aldus
ghedaen in 's Graven-Hage, inden voornoemden
Raede ende Leenhove, vijf dagen inde Maent van
November defes Jaers 1633. Onderftondt,Ter
Ordonnantie van die vanden voornoemden Rade
ende Leenhove.

Corn. Gillis.

4. Placaet van retorfie, Waerby gbelafi wert den Inmonders vande platte

Landen van Brabandt geen Provifien vanjuflitie tot Brujjelte halen: hare Leenen te verheffen van
den Leenhove vande Staten Generael: Ende den Notariffen, Lant meters en Deurwaerders nieuwe
Commijjien te halen\ &c. In date den y April 1636.

|r|j�!^| 'Eerfte Prefiderende ende andere vanden
I Wk\ Raede ende Leenhove van Brabandt, on-
tJ^jjgra detde Vereenighde Nederlanden, Allen
den geenen die defe fullen fien ofte hoo-
ien lefen, Saluyt. Van wegen onfen lieven ende
ghetrouwen Procureur Generael van Brabandt
voorfz , is ons vertoont ende te kennen gegeven,
dat by Placaet vande Hooge ende Mogende Hee-
ren, de Staten Generael der Vereenighde Neder-
landen , in date den tweeden Februarij defes Jaers
ieiUiien-hondert fes en dertigh geemaneert, ver-
eert is, dat niet.tegenftaende van ouden tyden,
|oo voor als naer den Trefves, gheduyrende defe
Uor ogen, in notoire ende onwederfpreeckelijc-
ke obfervantie is gheweeft, dat over al het platte
Landt, reforterende onder de Steden, ghelaten
ende ghebleven is onder het ghebiedt ende Jurif-
«ictie van die zyde, aende welcke de Steden zijn

komen te vallen 5 ende dat haere Ho-.Mog: dien-
volgende naer het verlies vande Stadt van Ant-
werpen, alle het Souverain ghefagh, foo in Eccle-
fiaftijcque als Wereltlijcke faecken , over het
Quartier onder de felve Stadt reforterende, heb-
ben ghequiteert, hun contenterende alleen met
de Contributie daer uyt te trecken; ende dac
oock het felve aen des Vyandts zyde foo is ver-
ftaen, ende uytdruckelijck in publijcque Placa-
ten van hunnent wegen geemaneert, geallegeert:
endefpecialijckby 'tgeeneop den.thiendenjulij
fefthien-hondert acht en tvvintigh, over het ghe-
biedt ende Jurifdidtie vande Baronnye van Breda
is uy tgegeven, alwaer onder andere gededuceert
is, dat by fonder eenige contradictie oft oppofitie
van fynent wegen , terwylen de voorfchreve
Stadt van Breda onder het ghebiedt van haere ge-
mehe Hoogh Mogende is gheweeft, aende felve

5. Α ij ge-

-ocr page 745-

Placaten, ?. Boeck. �.Tit. t. Deel. i^₀

Geeftclijcke als Wereklijcke, vanwatqualitevr

H79

gelaten heeft alle Jurif

ftaet ofte conditie die zijn, vande voorfz Quartie'
ren van Limburgh ende Landen van Over-M_a2e~
Leuven, BrufTel ende Antwerpen, elders eenig�
provifie van Juftitie te halen of obedieren, dan van
defen Rade ende Leenhove, of de Gerechts-banc
ke tot Bergen op den Zoom opgerecht, f_0o ful_Cv
naer de natuyre vande Provifien behooren fal
de pene niet alleen van nulliteyt vande felve Pro
vifien of andere Aden, maer op de pene van hon"
dertgoude Realen, oock arbitralijck daer over ge
corrigeert te werden. Beladende mede op g_eJn_c*
ke pene als vooren, alle ende een yegelijcke In~
woonders vande felve Quartieren, befittende of
te Leen ontfangen hebbende eenige Heerlijcke
Thienden , Landen, Renten, ende andere I ppn

platte Landt, fich alleen contenterende met de
Contributie, fonder cenige Beden aldaer te tree-
ken, om redenen dat het notoir is, dat de gene die
de Hooft-ftadtendePlaetfe heeft, oock heeft de
J urifdidie over alle 't geene daer onder is reforte-
rende: Maer dat hy nu onlangs contrarie van dien,
door het invoeren van nieuwe ende ongefundeer-
de maximen , pooght de Jurifdidie van het platte
Lant, over het Quartier van 's Hertogen-Boffche
naer hem tetrecken, fuftinerende dat het platte
Landt generalijck foude gehooren onder den Co-
ningh van Spangien, ufurperende mitfdien in ver-
fcheyden Aden, foo in het Geeftelijcke als in het
Wereklijcke, de Souverainiteyt van 't voorfz

Quartier. Dat over fuleks haere Hoogh Mogent-

heden, om foodanige onrechtmatige ufurpatien | goederen, die voor defen inden voorfz Leenhove
te weeren, ende hare hoogheyt ende gherechtig- | tot BrulTel aireede bekent ende verheven zijn, oft
heyt over 't gemelte Quartier aen defer zyde naer ! hadden behooren bekent ghemaeckt ende verhe-
behooren te mainteneren, gherefol veert zijn by j ven te werden, dat fy binnen den tijdt van een
retorfie diergelijcke Aden, ende alle andere, j Maent naer de publicatie of arl�xie van defen her-

waerts komen, ende de voorfz hunne Leenen
voor Stadthouder ende Mannen van Leene alhier
van nieuws met ledigerhant verheffen, ende daer
van aen haere Ho: Mog: in defen Leenhove eedt,
hulde ende Manfchap doen, midtfgaders Brieven
van inveftiture halen ende ontfangen, naerilyle
ende ufantie, op pene dat de felve tijdt overilreec-
ken zijnde , haere voorfz Leen-goedercn ipfo jure
fullen zijn ende blyven vervallen in commiffum.
Verbieden voorts op gelijcke pene als vooren alle
Deurwaerders, Notariffen, Lantmeters, Vorilers,
Boden, te voet ende te peerde, ten voorfz platten
Lande eenige fundie van hunne refpedive Amp-
ten te doen, voor ende al eer fy naer voorgaende
Atteftatie vande Regeerders der Plaetfen daer
onder fy woonachtigh zijn, van hunne legalkeyt
bekomen, ende den voorfz Raede ende Leenhove
geexhibeerr hebbende, vanden felven Rade nieu-
we Commiffie fullen hebben verkregen, ende ge-
daen den behoorlijcken eedt daer roe ilaende, op
pene van hondert goude Realen te verbeuren,
t'elcke reyfe dat fy contrarie fullen hebben ghe-
daen. Ordonneren tot dien eynde aen onfen Ad-
vocaet Fifcael, ende Procureur Generael, te pro-
cederen tot vervolgh vande Contraventeurs, fon-
der eenige diflimulatie ofte verdragh. Ende op
dat niemant hier van eenige ignorantie en hebbe
te pretenderen , fullen d'Exemplaren van dit Pla-
caet alom inde voorfz Quartieren daer 't behoort,
afghelefen, aen-geilagen, of anderfints naerbefle
gelegentheyt bekent gemaeckt werden. Aldus
ghedaen in 's Graven-Hage, inden voornoemden
Raede ende Leenhove, den negenden Aprilis
fefthien-hondert fes ende dertigh. Ende was ghe-
parapheert, B.D.Boudaen^¹� Onder ilondt, Ter
Ordonnantie van die vanden Raede ende Leen-
hove voornoemt. Corn. Gillis.

raeckende hoogheyt, gerechtigheyt, Domeynen
ende Jurifdidie, te plegen inde Quartieren van
Limburgh ende Landen van Over-Maze,van Leu-
ven, Bruff�l ende Antwerpen, ende tot dien eyn-
deeen Hooft-bancke tot Bergen op den Zoom
hebben op gerecht, lbo lange tot dat den Vyandt
vanfyne onrechtmatige Proceduren in het ghe-
melte Quartier van 's Hertogen-bofch fal defifte-
ren. Ende alfoo de Ingefetenen vande felve Quar-
tieren, naer de publicatie van't voorfz Placaet,
continueren hunne Provifien van Juftitie, foo van
Appel ende Reformatie als andere, te halen bin-
nen de refpedive Steden daer onder fy reforte-
ren, oft inde voornoemde Cancelrye tot Bruffel:
Gelijck oock de VafTallen vande ghemelte Quar-
tieren hunne Leenen verheffen, verpanden, ende
andere diergelijcke Aden plegen inden Leenho-
ve tot Bruffel ende elders, onder het ghefagh van
den Vyandt: Dat mede de Deurwaerders, Nota-
rifen, Lantmeters, Vorilers, Boden, te voet ende
te peerde, ende andere, hunnen dienft continue-
ren �p den Eedt by hun aen den Koningh van
Hifpangien, ofte inde voorfz Cancelrye, inden
aenvanck van hunne Officien gliedaen: Ende de-
wyle 't felve is itaende tot kennifl� , judicature
endecorredie van defen Raede ende Leenhove,
dat ons gelieven foude daer inne naer behooren te
verfien -. te meer, nademael den Procureur Gene-
nerael tot Bruffel, om fulcke ende diergelijcke
oorfaecken, vele ende verfcheyden goede Ingefe-
tenen van 't voorfz Quartier van 's Hertogen-
Bofch,voor de Cancelrye voorfz heeft doen dach-
vaerden. S O O IS Τ, dat die vanden voorfz
Rade ende Leenhove , omme daer inne, uyt den
naem ende van wegen de ghemelte Hooge ende
Mogende Heeren Staten Generael te verfien,
Verbieden ende interdiceren alle Ingefetenen, foo

5. Placaet, tegens de Officieren die de Secretaris en Forfler~Jmpten in *Brd*

landt haer aenmatigen. In date den %%Juli) 1645".

D'Eerfte Prefiderende ende andere Raeden van |
Brabandt, Allen den geenen die defen fullen '

fien ofte hooren lefen, Saluyt. Alfoo men ver-
ftaet dat eenige Officieren inde Meyerije van

's Her-

Ί ΙΓ Altifc

-ocr page 746-

!48«

Raedt van Brabandt, Vorilers*

1482

vanden voorfchreven Raede, Laftende ende be*
veelende voorts eenen yegelijcken, foo wel die
eenige foodanige Aden ende Commiffien als
voorfchreve is, zijn hebbende, als mede die eeni-
ge vacerende Secretaris ende Voriler-Ampten in
de voorfchreve Meyerije fullen willen verfoec-
ken, dat fy het felve fullen hebben te doen, aen
ende vande Hooge Overigheyt. Ende op dat
niemandt hier af eenige ignorantie en hebbe te
pretenderen, fal defe alotnme ende ter plaetfe
daer 't behoort werden gheaffigeert. Gedaen in
's Graven-Hage inden voorfchreven Rade, acht-
en - twintigh dagen inde Maent van Julio, in 't
Jaer ons Heeren duyfent fes hondert vijf ende
veertigh.

Ter Ordonnantie van dien vanden
voorfz Rade.

Corn: Gillis.

's Hertogen-BoiTche

fich onderwinden inden

'oorfz Mcyerye ofte hare refpedive Quartieren

cömpeterende, 't welck niet en behoort.' S O O
�S�, datWyallenendeeenenyegelijckeninde

r 1 _____�^�� ^� Kir rlpif^n in^prHÏ^o

VOO

ren

rfchreve Meyerije gefeten, by defen interdice-
eenige Aden ofte Commiiïien van Secretaris

ende Vorfter-ampten, vanhaere refpedive Offi-
cieren te halen ofte t'ontfangen,op pene van hon-
dert goude Realen tegens de Hooge Overigheyt
_te verbeuren. Verbiedende vorders die geene
die aireede foodanige Aden ofte Commiffien
mochten ontfangen hebben, uyt krachte vande
felve eenige fundie te doen, maer fullen de voor-
fchreve haere Aden ende Commiifien binnen fes
weecken naer de publicatie van defen gecaffeert,
hebben over te brengen, ofte fenden inde Griffie

6. Placaec, waer by den Forfiers inde Meyerije vanden ��/cb gbelafi mrt

nieuwe Commifte te verfoecken, en eedt te doen. in date den � Julij 1646.

Officie fich aen ons inden voorfz Rade, (foo 't fel-
ve feyde) verfoeckende onfe Ordonnantie daer
toe dienende. Waeramme SOO IS �, dar
wy defen aengefien, u ontbieden ende beveelen
(daer toe committerende by defen) dat ghy van
wegen de Hooge Overigheyt ordonneert ende
beveelt allen ende eenen yegelijcken vande voor-
fchreve Vorilers, die naer de redudie der Stade
van 's Hertogen-Boilche heure Commiffien vande
voorfchreve Cancellerye totBruilèl, ofte van ye-
mant daer toe niet ghequalifkeert hebben verkre-
gen, de felve Commiffien binnen veerthien dagen
gecaiièert in handen van het voor-gemelte Officie
Fifcael over te brengen ofte fenden, op pene van
hondert goude Realen by de geene des in ghe-
breecke blyvende naer te komen, tot behoef van
de Hooge Overigheyt te verbeuren. . Dat oock
alle Vorilers die tot noch toe van defer zyde gee-
ne behoorlijcke Commiffien en hebben ghehaek,
nochte in conformkeyt vande Placaten vanden
derden Januari) feilhien - hondert dertigh, ende
derthienden Mey feilhien-hondert drie en dertich
den behoorlijcken Eedt gedaen , van wekken ge-
daen eedt fy mede binnen den voorfz tijdt ende
op pene als vooren ghehouden fullen zijn te doen
blij eken , de felve al noch fullen hebben komen te
verfoecken ende haelen mede binnen den voor-
geilelden rijdt, by pene dat fy van hunne Voriler-
Ampten als nu voor als dan, ende als dan voor als
nu fullen zijn vervallen, ende voor altijdt blyven
ghepriveert. Gegeven in 's Graven-Hage onder
den Zegel vanden voorfz Rade hier aen doen han-
gen twee dagen inde Maent van Julio, in't Jaer
ons Heeren 1646. Onder ilondt, By de voorfz
Eerile Prefiderende ende andere Raeden. Ende
was onderteeckent, Corn: Gillis. Ende onder uyt
hangende een Zegel van rooden W affiche, aen
enckelen Francynen ileerte.

D'Eerile Prefiderende ende andere Raeden
van Brabandt, Den Eerilen Deurwaerder
ofte Bode macht hebbende t'exploideren
hier toe verfocht, Saluyt. Alfoo 't Officie
Fifcael van Brabandt ons verthoont heeft, al hoe
wel by verfcheydene Placaten alle Schouten van
de Meyerije van 's Hertogen - Boflche , Secreta-
rieën vande Dorpen , ende alle andere Officieren
van wat qualiteyt, ende hoe die ghenaemt foude
mogen zijn, (daer onderde Vorilers mede zijn
begrepen) is belafl ende bevolen aen hare Hoogh
Mogende, ofte der felver Gecommitteerde, te
komen doen Eedt van ghetrouwigheyt, by pey-
ne van haere Ampten ghepriveert, ende noch
oock daer en boven arbitralijck gheilraft te wer-
den : Dat boven dien by andere Placaten van de-
fen Raede, nefiêns meer anderen, den voorfchre-
ven Vorilers fpecialijck noch is belafl ende bevo-
len gheene fundien van hunne Ampten te doen,
voor ende al eer fy vande Hooge Overigheyt daer
toe nieuwe Commiffien foude hebben verkregen,
ende ghedaen den behoorlijcken Eedt daer toe
iraende, op peyne van hondert goude Realen, dat
dien alles niet tegenilaende diverfche Vorilers in
de voorfz Meyerye tot noch toe, van 't gheene
voorfz is naer te komen,zijn gebleven in gebreec-
ken, ende niet alleen hunne Voriler-Ampten op
de oude Commiffien, hen wegen den Coningh
gegeven, blyven bedienen, maer dat erger is eeni-
ge hen niet en vermyden noch nieuwe Commiffie
vande Cancellerye tot BruiTel te halen, in allen
icliijn al ofte fy onder de felve Cancellerye noch
waren ftaende, alles ilreckende tot kleynachtinge
ende merckelijcken naedeel van 't recht ende
öouverainiteyt den Staetdefcr Vereenighde Ne-
derlanden over de voorfz Meyerije cömpeteren-
de , ende dat dienvolgende daer inne ende tegens
noodigh dient voorfien: Soo keerden 't voorfz

7. Placaec,

S.A iij

-ocr page 747-

Placatecu. 5*Boeck. 7-Tit. i.Dcel.

1.4^3

484

7* Placaet Jegens de geene die het Ampt vande Secretariffen in %'ahandt

otiderkruypen. In date den -l Otlober 1654.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen , Saluyt.
DOEN TE WETEN,datWyiner-
varinee zijn gekomen, dat al hoe wel de Secreta-
rifen der Vryheden, Heerlickheden, Dingh-banc-
ken ende Dorpen inde Quartieren van Brabandc,
onder 't reflbrt van defen Staet,alleen competeert
het befchryven ende appoitilleren van alle Ge-
meentes - Kercken - H. Geeft - ende Weef kinde-
ren reeckeningen, het houden ende fchryven van
alle publijcque verkoop-cedullen ende van Huyr-
cedullen, by Kaers-brandinge ofte Stockflach uyt
te gaen, midtfgaders van Commer ofte Set-boec-
ken,tot betalinge van Verpondinge, tauxen, be-
denkende andere gemeene lallen, om te flaen, het
concipi�ren, prothocolleren, uytmaecken ende
teeckenen van alle re�le gheloftcn, tranfporten ,
goedenifl�n van Erven, fcheydingen ende deylin-
gen, Appoftillen, Ordonnantien, Refolutien, &c.
ende alle andere fcabinale Α eten meer, inde voor-
fchreve Quartieren van Brabandt voorvallende,
eenige Paepfche Notarif��n, ende andere ge-eede
ende onge-eede private Perfonen, hen onderftaen
met het befchryven van verfcheyde der voorfz
Adten, Contracten ende Voorwaerden, het Offi-
cie der voorfz Secretariffen dagelijcks hoe langhs
foo meer te onderkruypen ende te ufurperen; al-
len 't welcke ftreckende is tot groote confufie van
de goede Ingefetenen, die door foodanige midde-
len lichtelick konnen worden verongelijckt, ende
waer uyt ghefchapen zijn in toekomende groote
inconvenienten, duyiternii��n ende difpuyten te
ryfen. SOO IST , dat Wydaer jegens willen-
de verften, uytSouveraine macht ende authori-
teyt goet gevonden hebben midts defen te ordon-
neren ende itatueren, dat het befchryven ende
appoitilleren van alle Gemeente - Kercken - Hey-
lige Geeft-ende Weef kinderen Reeckeningen,
hec houden ende fchryven van publijcke verkoop
ende verhuyr-Cedullen, Commer ofte Set-boec-
ken, midtfgaders het concipi�ren, paiTeren ende
regiftreren van alle re�le gheloften, Tranfporten,
goedenifi�n van Erven, fcheydingen ende deylin-

gen, Appoftillen, Ordonnantien, Refolutien, &_cende alle andere fcabinale Adrens meer/m/f'
voorfz Vryheden, Heerlickheden,Dinghbancken
ende Dorpen inde voorfz Quartieren van Bra-
bandt , reflbrt van defen Staet, voorvallende, af
leen fal zijn ende blyven aende exercitie va'n'de
voorfz Secretariffen , met feclufie vande voorfz
Notariffen,ende allen anderen die hen des fouden
willen onderwinden,ende dat allen de felve alleen
op hunne Comptoiren fullen werden gepaifeert
fonder gehouden te zijn met eenige Schriften,Pa!
pieren, Rollen ofte Regifters, buyten de f�l_veComptoiren hen op andere Plaetfen, 't zy Her-
bergen, ofte anders te tranfporteren. Interdice-
rende eenen yegelijcken wie hyzy, van eenige
der voorfz Aclens te fchryven,ofte doen befchry-
ven, palieren, regiftreren, uytmaecken ofte teec-
kenen, als alleenlick door de meer-genoemde Se-
cretariffen, ofte hunne Gecommitteerde, op pene
van nuliiteyt, ende voor d'eerfte rcyfe te verbeu-
ren een pecuniele amende van feftigh Carolus gul-
dens , t'appliceren het een derde-part voor de
Hooge Overigheyt, het tweede derden-deel voor
den Officier,ende het refterende derdendeel voor
den gheinterefleerde, met authorifatie op de Offi-
cieren der Plaetfen , omme jegens de overtreders
van defe onfe penale bevelen, fonder conniventie,
de pene paratelick te doen executeren, ende voor
de tweede reyfe dubbelt vande voorfz fomme,
ende boven dien ter arbitrale correctie. Ende op
dat niemandt van 't geene voorfz is ignorantie en
hebbe te pretenderen , Soo ordonneren ende be-
geeren Wy, dat alomme inde Steden, Vryheden,
Heerlijckheden, Dingh-bancken, Dorpen ende
Plaetfen inde voorfz Quartieren van Brabandt,
reflbrt van defen Staet, publicatie ende affixieyan
defen fal werden gedaen ter plaetfe daer fulcx ge-
bruyckelijck is. Aldus gedaen ter Vergaderinge
vande hoogh-ghemelte Staten Generael, inden
Hage, den tweeden October 1654. Was gepara-
pheert,Jacob Fetb,ⁿ� Onder ftondt, Ter Ordon-
nantie vande felve. Geteeckent, J. Sf>ron[j'et?.
Zijnde op 't fpatium gedruckt het Cachet der fel-
ver Heeren Staten in rooden Waffche.

DEN SE VEN DEN Τ Υ TEL.

Begrypende diverfche generale en particuliere Ordon-
nantien voor de Hoven van Juftkio.

HET EERSTE DEEL.

1. O�lroy, beroerende de openinge vande informatien. In date denfeyen-

thienden December 1555.

Η1 LI Ρ S by der gratie G odts Coningh
van Caftilien , van Leon, van Arragon,
van Engelandt, van Vranckrijck, van Na-
men , van Napels, van Sicili�, van Ma�lorcque,

van Sardeyne, vanden Eylanden Indien, ende va-
fter Eerde der Zee Occeane; Eertz-Hertoge van
Ooftenrijck ; Hertoge van Bourgoingncn , van
Lothrijck, van Brabandt, vanLemborgh, van

Luxem-

■ ■■■'-'■ ■■ �-'■ - - '" -f

-�-""��■■�

-ocr page 748-

Odroy, openinge vande informatie.

W*6

HBS

Luxemburgh

van Gelre, ende van Melanen 5

Luyden van onfen voorfz grooten Raede, ende
oock vande Eerfte ende andere Luyden van oni�n
Rapdein Hollandt, fonderlinge in contemplatie
vande goede ende ghetrouwe dienften ons by de
voornoemde Staten van Hollandt Supplianten
gedaen, ghenegen wefende totbeure voorfz bede
ende begeerte, hebben geconfenteert, ende geor-
donneert, confenteren ende ordonneren by de-
len , dat van nu voortaen in onfen voorfz Lande
ende Graeffchappe van Hollandt, ende inde Ge-
richten derfelver, foo vanden faecken ende in-
ftantiendie aldaer beleyt fullen worden, als de
geenedie uyt Hollant voorfz by reffortein onfen
voorfz grooten Rade komen fullen, daer partyen
naer date van delen tot productie gewefen fullen
worden, ten verfoeckevan partyen openingeen-
de publicatie vanden depofitien ende getuygenit
fen in allen faecken ghedaen fal worden, ende dat
al eer men van Reprochen dienen fal, niet tegen-
ftaende ftijl ofc ufantie ter contrarien, uytgeion-
dert nochtans in faecken inde vvelcke na gelchre-
ven Rechten de voorfz openinge geenftadten
grijpt. Ordonnerende onfen lieven ende getrou-
wen die Prefident ende Lu vden van oni�n voorfz
grooten Raede , die Eerfte ende andere van oni�n
Rade in Hollant, ende alle andere Rechteren van
Steden ende Bancken aldaer, hen daer naer te
voegen ende reguleren, Referverende niet te min
t'onfwaerts 't felve te mogen veranderen , ende
daer inne anderfints te ordineren, indien metter
tijdt ende by experientie tot welvaren ende voor-
deringe van Juftitie bevonden wert faecke om ver-
anderinge daer inne te doene. Referverende inf-
gelijcks t'onfwaerts te mogen ordonneren op 't
ftuck vanden Certii�catien, foo wy bevinden lul-
len te behooren. Ontbieden daeromme ende
beveelen den voornoemden van onfen Raden van
State ende Secreten, Prefident ende Luyden van
onfen grooten Rade, Stadthouder,die Eerfte ende
andere van onfen Rade in Hollandt voorfz, ende
allen anderen onfen Rechteren ende Officieren
dien dit aengaen fal, dat fy den voornoemden
Staten van Hollant van deie onfejegenwoordige
gratie, permii��e ende conlent, opte conditien, re-
l�rvatien, ende inder voegen ende manieren voor-
fchreven , doen, laten ende ghedoogen ruflelijck
ende vredelijck genieten ende gebruyeken, Celle-
rendealle beletten ende wederleggen ter contra-
rien , Want ons alfoo ghelieft. Des t'oorkonden
fo hebben wy onfen Zegel hieraen doen hangen.
Gegeven in onfer Stadt van Brull�l, den feven-
thieuden dach vanDecembriin 't Jaerons Heeren
vijfthien-hondertvijfen vijftigh. Van onfen Rijc-
ken, te weten, van Spangien, Sicillien, &c. 't eer-
fte, ende van Engelant, Vranckrijck ende Napels,
't derde. Opte Plijcke ftont ghefchreven, By den
Coningh. Ende gheteyekent, dOverloepe. Ende
buytcn opten rugge ftont gefchreven: Op huyden
den twaelfden Januarij Anno vijfthien-hondert
fes en vijftigh naer ftyle vanden Hove van Hol-
landt, zijn by Ordonnantie vanden felfden Hove,
defe jegenwoordige Brieven van Ociroye open-
baer�jcken voorde Suppooften inder Audi�ntie
vergadert zijnde ghepubliceert, lnkenniffevan
my, Onderteyckent, /. Dam.

τ. In

Grave van Habf bourgh.van Vlaenderen.van Ar-
thoys, van Bourgoignen 5 Pakz-Grave, ende van
Henegouwe, van Hollandt,vanZeelandt, van
Namen, ende van Zutphen$ Prince van Zwaven 5
Marck-grave des Heylighs Rijcks; Heere van
Vrieflandc, van Salins, van Mee helen, vander
Stade, Steden ende Landen van Utrecht, Over-
Yffel ende Groeningen 5 ende Dominateur in
Afienende Afrijcke. Allen den geenen die dele
jegenwoordige fien fullen, Saluyt. A^an wegen
die Ridderfchap, Edele, ende fefle groote Steden
van onfen Lande ende Graeffchappe van Hollant,
Reprefenterende die Staten vanden felven Lande,
is ons verthoont gheweeft, hoe dat in 't exerceren
vander Juftit�e binnen den felven Lande, by ftyle
geufeert vvert, datparthyen bevonden wefende in
Feyten contrarie, ende productie vanGetuygen
gedaen zijnde, die weder-partye geweygert wort
openinge ende publicatie vande ghetuygeniife in
der faecke gedaen, waer door de felve partye niet
ten vollen onderricht en mach worden , ofte hy
Sententie verwachten fal, dan hem vander vorder
profequtie vander faecke deporteren, ende oock
niemant gheraden en mach worden oft hy van ee-
nigh gewijfde fal appelleren, dan niet, maer wort
alle'tfelfdefecreetghehouden tegens difpofitie,
fo wel vande Geeftelijckeals Wereklijcke Rech-

ten

ende tegens ftyle vande felfde Geeftelijcke

Proceduyren , mitfgaders oock tegens 't gunt in t
Rijcks Raedt in onfen Lande van Vrieflandt ende
Utrecht, ende onfer Stadt van Antwerpen, ende
meer andere Plaetfen tot vorderinge vande Jufti-
tie geobferveert wort, waer door nochtans by ex-
perientie bevonden wort veel Proceffen te cefl�-
ren, tot grooten welvaren ende ontlaftinge van 't
gemeen Landt: Dat oock door de voorfz openin-
ge ende publicatie die getuygen bedwongen wor-
den die gherechte waerheyt te verklaren, die an-
ders verfeeckert zijnde dat hare depofitie fecreet
ghehouden fal worden, dickwylen by aff�dtie an-
ders ende contrarie der waerheyt depoferen.
Verfoeckende daer omme de voornoemde Staten
feer ootmoedelijck, dat in confideratie van haere
voorgaende endejegenwoordigedienden, ende
tot foulaigemente ende verlichtinge vanden Ge-
meente, Ons gelieven wille t'accorderen, dat niet
jegenftaende contrarie ftyle tot noch toe gheu-
feert, van nu voortaen binnen onfen voorfz Lan-
de van Hollandtin alle faecken , mitfgaders oock
in faecken die de voornoemde van Hollant fullen
hebben voor onfen grooten Raede, alle parthyen
openinge ende publicatie ghedaen fal worden van
de depofitien, ghetuygeniflen ende enqueften al-
daer vallende, ende dat binnen lukken korten
tijde, als 't felve doenlijck fal weien. Ende dat wy
voorts fouden willen ordineren dien van onfen
voorfz grooten Raede, den eerften ende andere
ome Raden in Hollandt, ende alle andere Gerich-
tenvan Steden ende Bancken aldaer hen daer nae
te reguleren. DOEN TE WETENE, dat
W y de faecken voorfz over ghemerekt, ende bier
opgehadt'tadviseerftvan onfen lieven ende ge-
trouwen die Hoofden , Prefident ende Luyden
van onfen Raeden van Staten ende Secreten nef-
tens ons wefende, daer na vanden Prefident ende

-ocr page 749-

FlacateoL>. 5*Boeck� 7«Tit� i.Deel.

H88

14«7

,. Interpretatie �p'tvoorgaende OBroy beroerende de openinge vande infor*

mat�en. In date den z) Macrt 1556.

HILIPS by der gratie Godts Coningh
van Caftilien , van Leon, van Arragon,
van Engelandt, van Vranckrijck, van Na-
men , van Napels, van Sicili�, van Maillorcque,
van Sardeyne, vanden Eylanden Indien, ende va-
fter Eerde der Zee Occeane; Eertz-Hertoge van
Ooftenrijck; Hertoge van Bourgoingnen , van
Lothrijck, van Brabandt, vanLemborgh, van
Luxemburgh, van Gelre, ende van Melanen $
Grave van Habf bourgh.van Vlaenderen,van Ar-
thoys, van Bourgoignen 5 Paltz-grave, ende van
Henegouwe, van Hollandt, van Zeelandt, van
Namen, ende van Zutphen 5 Prince van Zwaven $
Marckgrave des Heylighs Rijcks $ Heere van
Vrieflandt, van Salins, van Mechelen, vander
Stadt, Steden ende Landen van Utrecht, Over-
Yfl�l ende Groeningen , ende Dominateur in
Aften ende Afrijeke. Allen den geenen diedefe
jegenwoordige fullen fien,Saluyt. Van wegen
de Edelen ende feil� groote Steden van onfen
Lande ende Graeffchappe van Hollandt, Repre-
fenterende die Staten vanden felven Lande, is ons
verthoont ende te kennen gegeven geweeit, hoe
dat fy Thoonderen tot vorderinge ende accelera-
tie vande Juftitie, ende tot foulagemente ende
verlichtinge vande Gemeente, aen onsverfocht
hebben ghehadt, dat niet tegenftaende contrarie
ftyle tot noch toe geufeert, van nu voortaen bin-
nen onien voorfz Lande van Hollant, in alle faec-
ken, mitfgaders oock in faecken die de voorfz van
Hollandt fouden hebben voor onfen grooten
Rade, alle partyen openinge ende publicatie ghe-
daen fouden werden vanden depofitien, getuyge-
nii��n, ende enqueften, die daer gedaen zijn, ofte
gedaen fouden werden. Ende hoe wel de voorfz
Staten wel gehoopt hadden haer voorfz verfoeck
ten vollen geobtineert te hebben, endeiulcksde
openinge ende publicatien van alle getuygeniflen
verkregen gehadt te hebben, oock in alle faecken
noch ongedecideert welende, ende mede vanden
geenen die ter eerfter inftantie voor onfen voor-
noemden grooten Rade tuiTchen partyen fouden
komen: Te meer, alfoo de voorfz Thoonderen
voor 't dragen vanden laetften confente van drie
honderr twintigh duyfent guldenen ons ghedaen,
toeghefeyt was de publicatie ende openinge van
allen depofitien ende ghetuygeniil�n in alle Pro-
cefl�n oock noch ongedecideert zijnde: Blijcken-
de by de Copie vande Acte van acceptatie daer
van wefende. Soo bevinden nochtans de voorfz
Thoonderen, dat 't Oclroy,ofte A�e by ons daer
op geexpedieert, niet voorder en vermeit, dan dat
van nu voortaen in onfen voorfz Lande ende
Graeffchappe van Hollandt, ende inde Gerichten
derfelver, foo vande faecken ende inftantie die
aldaer beleyt fouden worden, als die uyt Hollant
by reiforte voor onfen voorfz grooten Raede ko-
men fullen, daer parthyen naer datum van onfen
Octroy tot productie ghewefen fouden worden,
ten verfoecke van parthyen openinge ende publi-
catie vande depofitien ende ghetuygeniiTen in alle
faecken ghedaen foude worden. Ende alfoo vol-

gende den teneur vanden voorfz O<5troy, parthy_egevveygert wort openinge ende publicatie in fa_ec.
ken hangende noch ongedecideert, daer voor da-
turn van 't felve O�roy by henluyden tijdt geno-
men is omme productie te doen , mitfgaders oock
in faecken die tuifchen parthyen wefende, uyt
Hollandt ter eerfter inftantie voor die van onfen
voornoemden grooten Rade komen, ende dat
nochtans wel redelijcken waer, dat in conformit�
van 't voorfz verfoeck vanden Thoonderen aen
ons ghedaen, ende by ons hen als vooren toe ghe-
feyt, in fulcke faecke noch ongedecideert zijnde,
als andere parthyen openinge ende publicatie van
alle depofitien ende ghetuygeniil�n toegelaten
worden, ten eynde partyen ten vollen onderrecht
ibuden mogen worden, of fy in fulcke faecken
Sententie ibuden willen verwachten, ende de
felve tot heurert achterdeele ghewefen zijnde,
daer van appelleren ofte provoceren, dan hen van
de vorder profequtie vander faecke verdragen
ende deporteren: Soo hebben de voornoemde
Thoonderen ons in alder ootmoet ghebeden, dat
ons (interpreterende ofte amp�erende 't voorfz
Oclrroy) fouden gelieven henluyden t'accorderen
openinge ende publicatie van allen depofitien en-
de getuygeniflen in allen faecken oock ongedeci-
deert welende, in wat ftate dat de felve zijn, foo
voor onfen voornoemden grooten Rade, als voor
onfen Rade in Hollandt, 't zy ofte de {elve aldaer
by reiTorte ofte by rauwe adtie gekomen ofte ghe�
devolveert zijn, ofte noch komen ende devoive-
ren fullen,volgende onfe voorfz toefegginge hen-
luyden voor 't dragen vanden voorfz confente
gedaen, ende hen daer op verleenen onfe behoor*
lijekeopeneBrieven. DOEN TE WETENE,
Dat wy de faecken voorfz over gemerekt, ghene-
gen wefende ter bede ende begeerte vanden voor-
noemden Supplianten, hebben den felven in aen-
fieninge vande goede ende getrouwe dienften ons
by hen gedaen, (amp�erende ons voorfz Octroy)
geaccordeertende geconfenteert, accorderen en-
de confenteren uyt fonderlinge gratie by defen,
openinge ende publicatie van alle depofitien ende
getuygeniflen in alle faecken, oock ongedecideert
wefende, in wat ftate dat de felve zijn, foo voor
onfen voorfz Raede, ofte andere Jufticiereh ende
Gerechten in Hollandt, als voor onfen voorfz
grooten Rade,'t zy dat de felve aldaer by reiforte,
ofte by raeu actie ghekomenofteghedevolveert
zijn, ofte noch komen ende devolveren fullen.
Ordonnerende onfen lieven ende getrouwen den
Prefidentende Luyden van onfen voorfz groonen
Raede , den Stadthouder, Eerften ende anderen
Luyden van onfen voorfz Rade in Hollandt, ende
allen anderen Rechteren vanden Steden ende
Bancken aldaer, hen daer nae te voegen ende re-
guleren. Ende dit al onder de conditien ende re-
iervatien in onfe voorfz eerfte brieven van OcTrroy
vermeit ende begrepen. Ontbieden ende bevelen
voorts onfen feer lieven ende ghetrouwen aen
Hoofden, Prefident ende Luyden van onfen Ra-
den yan State ende Secreten, den voornoemden

van

-ocr page 750-

14-8 9 Vacatien vande Hooft* Officiers in Hollandt¹. 2 490

y> j _in ._t j_aer _ons Meeren vijfthien-liondert fes en vijf-

tigh voor PaeiTchen. Van onfen Rijcken, te we*
ten, van Spangien, Sicillien, &c. 't tweetile, ende
van EngeJant, Vranckrijck ende Napels, 't vierde,
Opte Plijcke front ghefchreven, By den Coningh
in fynen Rade. Ende geteyckent, Vlierden. Ach-
ter opten rugge ftont gefchreven: Op huyden den
vijfden dach van Aprili Anno 1556. nae ftyle van
den Hove van Hollandt, is 't inhouden van defen
ghepubliceert inder Audi�ntie vanden voorfz
Hove, als op een ordinaris Rechtdaeh de Suppoo*
ften vergadert zijnde. In kennii�� van my, ende
geteyckent, 1. Dam.

vHevvcvLjdp_aB

l. Mifsive ende Ordonnantie, Waer by het Hof van Hollandt aenge-

fchreven wert hoefich te dragen in 't regaard vande eerfle kennijje over Boeljcheydingen onhejaerde
Personen aengaende. In date den � Januari) 1557.

DEN K�NlNCK.

leve getrouwe. Ghy fult noch verfch ge-
dencken hebben van den inhoudt der
Supplicat�e ons in kotts gheleden tyde
overgegeven, van wegen der Edelen ende fes
groote Steden vanden Lande van Hollandt, als
rcprelenterende de Staten vanden felven Landen,
by welcke Supplicat�e fy verfoeckende zijn, dar
ons gelieven foude u lieden teordineren in toeko-
mende tyden geen Provifien te confenteren ofte
verleenen, roerende 't bewijs van Weef kinderen
goeden, ofte die fchiftinge ofte fcheydinge van
dien, maer datghydiekennifl�derfelverfaecke
foudt laten volgen den Regeerderen ende Wees-
meefteren der Stede daer die Sterfhuyfen vallen
fullen , ten minften ter eerfter inftantie. Ende dat
wy fulcks fouden willen interpreteren , ofte oock
derogeren 'tArtijckel van der Initructie vanden
Hove van Hollandt, ghementioneertinde voorfz
Supplicat�e, die welcke wy u hier bevoorens heb-
ben doen over feynden, om daer op te hebben u-
�eden advis, als wy oock daer op gehoort hebben
dien van onfen grooten Rade. Ende nae dat d'een
ende d'anderadyis alhier gefien zijn, ende geexa-
mineert, ende deliberatie van Rade op 't voorfz
verfoeck gehouden is geweeft, en zijn geen rede-
nen ghevonden gheweeft, die ons fouden mogen
hebben bewogen tot eenige veranderinge, mode-
ratie ofte interpretatie vanden voorfz Artijckel

der Inftructi� vanden voorfz Hove van Hollandt*
in welcke Infrructie het voorfz Artijckel niet fon-
der redene ende goede confideratien ghevoecht
endegeftelt is geweeft, als oock niet wefendeex-«
orbitant vande difpofitie des ghemeynen Rechts,
Niet te min, alfoo onfe meyninge wel is, dat ghy
de authoriteyt u by den voorfz Artijckel ghege-
ven, difcretelijck, ende niet altijdt indifferente-
lij ckghebruycken fult over den Weefen van uwe
Jurifdidtie, ende infonderheyt aengaende 't bewijs
van heuren goeden, mitfgaders de fchiftinge ende
deylinge der felver.wefende de puntten daer over
die Supplianten henlieden beklagen. Hebben u
wel willen adverteren, dat ghy de voorfz authori-
teyt fult uferen, alleenlijck wanneer naqualiteyt
d�r twiftende parthyen, ende de ordre die men
houdt in de Sterfhuyfen.ghy redelijcke conjectu-
re fult mogen nemen, dat het recht van den Wee*
fen niet wel bewaert foude zijn: Latende in con*
trarien gevalle de kenniff� den Wethouderen, on-
der wekken de voorfz Sterfhuyfen vallen, waer
nae ghy u fult hebben te reguleren. Lieve, ghe-
trouwe, Godtzymetu. Gefchreven te Bruil�l,
den vijfden dach Januarij 1557. Ondergeteyc-
kent, PHILIPS. Ende noch lager, Vander Ag.
Ende de fuperfcriptie was defen : Onfen lieven
ende ghetrouwen, d'Eerfre ende andere Luyden
van onfen Rade in Hollandt.

4� Ordonnantie, vande L%oninghL Majefi. beroerende de vacatien vande

Hooft- Officiers van Hollandt. In date den kjlen Mey 1561.

ons groote Pachten moeten gheven, ende luttel
inkomens daer van hebben ende ghenieten : Ende
oock groote ende exceffive koften moeten doen
ende doogen, uyt faecken van hun Dienaers ende
Verfpieders, ende fonderlinge �yt dien dat hen
wel de helft te luttel toe ghevoeght wort van ap-
prehenfien, heele, halve Juftitien, bannifl�men-
ten, confifcatien, ende andere diergeiijcke betref-
fende Criminele faecken t'onfwaerts gereferveert
wefende, fulcks dat fy Supplianten, als fy hun
faecken dies aengaende volkomelijck, getrouwe-

5. Β Hjck,

ΗIL1Ρ S by der gratie Godts Coningh
van Caf�lien,van Leon,van Arragon,&c.
Onfen lieven ende getrouwen die Hoof-

den Threforier Generael ende Gecommitteerde

van onfe Domeynen ende Finantien, Saluyt ende
diledie. Wy hebben ontfangen de ootmoedige
hipplicatie van onfen wel beminden die Hooge
Oi�kiers forcerende onder onfen Landen van
Hollandt, Zeelandtende Vrieflandt, inhoudende
hoe dat fy ende elcks van hen feer befwaert zijn
"» 't bedienen van hun Officien, overmidts dat fy

-ocr page 751-

Placaten� f.Boeck

»49*

Schouten die met haer prdinaris Schepenen fit-
ten , drie ponden. Voor de mont-koften inder ge-
vangcniile, van elcken Dclinquant drie fchellin-
gen 's daeghs. Voor de dach-gelden van elcken
Dienaer,alshy mettenHooft-Officier,ofr fyncn
Stadthouder uyt is om de Delinquanten t'appre-
henderen, acht ftuyvers voor fijn rcyfen. Ende
daer en boven op dat de Dienaers te vryer haer lijf
fouden wagen endeaenvallcn.fullen fy ghenieten
voor 't apprehenderen van elcken Delinquant die
gecorrigeert wort als boven, thien ftuyvers, die fy
onder malkanderen ghelijckelijck deelen'fullen.
Die onkoften die de Officiers inde goede Steden
woonende, als BaiUiuwen, Droftcn, Maerfchalc-
ken, Caftcley nen, ende andere, al meeft hare Ju-
rifdidien ten platten Lande hebbende, fulJen ghe-
daen hcbben.ofte by hare Stedehouders ofte Lieu*
tenanten ende Dienaers laten doen naerghele-
gentheyt, foo te Wagen, te Peerde ,als te ">chepe
ofte >chuyte, om hareaenflagen ende apprehen-
fien te doen, fullen hen gheleden ende gepafleert
worden in haere reeckeninge, by affirmatie ende
verificatie daer toe dienende. Voor Bode-loon
van elcken Bode gefonden tot vorderinge van Ju!
ftitie,alsom te recouvreren informatie, of ander-
fins indien daer af deuchdelijck blijeke, lal elcken
Officier gepafleert worden foo veel als eenen ge<
fwooren Bode van onfen voorfz Rade in Hollandt
ghetauxeert wort: Behalven ende onvermindert
'tgheenedathydenKlerck oft Secretaris moet
betalen voor Certificatien, Copyen oft Extraden.
Van alle confifcatien inde Jurifdidien van elcken
Officier vallende, fullen fy hebben denderden
penningh van 't gunt by henlieden berecht fal
worden, endeden feiten penningh van 't gunt by
onfen Procureur Generael door hun aengeven be-
recht fal worden nae oudet gewoonte. Ende voor
hare vacatien, als fy fullen komen in onfe Reec-
kenkamer inden Hage, oft elders daer onder fy
forteren, om hun reeckeninge te doene vande cri-
minele faecken, confifcatien, ende andere aen ons
gereferveert, elck 's daeghs vier en twinrigh ftuy-
vers , elck der voorfz ponden tot veertigh grootcn
onfer Vlaemfcher Munte gereeckent, Beginnen-
de defe onfe jegen woordige taxatie loop te hebben
op huyden datum van defen, ende gheduyrende
foo lange als 't ons believen fal. Ontbieden u daer
omme ende bevelen, dat inde reeckeninge die de
voorfz Hooge Officiers, ende elck van hen voort-
aen doen fullen voor den voornoemden van onfe
Reeckeninge in Hollandt, uytfaecken vande Ex-
ploiden van haere Officicn, ghy confenteertden
�chen voortaen geleden ende gepafleert te worden
in'tuytgeven van dien, ende af ghekort vanden
penningen van hcuren ontfangh, de onkoften en-
de falaris boven verklaert, beginnende, geduyren-
de , ende inder voegen ende manieren als voorfz

1491

lijck, ende wel willen volbrengen, endc 't geboef-

Quaetdoenders, ende andere enorme Delin

quanten uytten Lande by Juftitie extirpcren foo
dat behoort, daer op groot geit toe moeten geven
endedebourferen, ghemcrekt de grooteende me-'
nighvuldige onkoften die daer op vallen, ende
nootlijck gedaen moeten worden , tenderende al
'tfelve grootelijcks tot haere uytnemende fchadc
ende interefte, endc oock by confequentie van on-
fen goeden Onderfaten ten platten Lande ghefe-
ten.die (overmits hun occupatien) van 't geboefte
dagelijcks ongelijcx meer ghemolefteert ende be-
fchadight worden, dan fy ende haere Voorfaten
hier voortyden plachten, procederende 't felfde
eenfdeels uytden jegenwoordigen dieren, fwaren
ende benauden tijde. Biddende daeromme feer
ootmoedelijcken de voornoemde Supplianten,
dat't felfde aengefien, fonderlinge opdat fy te be-
ter middel fouden mogen hebben hare dienften
wel ende trouwelijcken te continueren, haeren
cedt quyten, ende onfe voorfz Onderfiten bc-
fchermen vande voorfz quactdoenders, die anders
dickwils ongeftraft fouden blyven, overmidts die
groote onkoften die fy Supplianten door 't appre-
henderen vanden felven quaetdoenders moeten
dragen, Ons gelieven wille voor de onkoften van
de voorfz criminele faecken hen toe voegen ende
taxeren fulcke fommc van penningen, als wy nae
redene ende billickheyt fouden bevinden tebe-
hooren, ende hen daer op doen expedi�ren onfe
opene Brieven in fulcken faecken dienende.
DOEN TE WETEN: Datwy de faecken
voorfz over gemerekt, endc hier opghehadt 't ad-
vijs , cerft van onfen lieven ende ghetrouwen die
Piefident ende Luyden van onfen Rade ende Re-
keninge in Hollandt, ende daer na den uwen, Ge-
negen wefende ter bede ende begeerte vanden
voornoemden Hooge Officiers, Supplianten, heb-
ben.den felven, ende elck van hen byfondere, by
deliberatie van onfer feet lieve ende feer beminde
Sufterde Herroginne van Parma ende van Play-
fance, voor ons Rcgcnte ende Gouvernante in on-
ien Landen van herwaerts-over, gheordonneert,
getaxeert ende toe gevoccht,ordonneren, taxeren
ende toe voegen voor de onkoften vande voorfz
Criminele faecken, 't geene des ende alfoo hier na
volght. Te weten, Inden eerften, voor elcke ca-
pitale Juftitie van elcken Perlbon die metten vye-
regeexecuteert fal worden, acht en twintich pon-
den : Voor elcke capitale J uftitie van elcken Per-
foon die geexecuteert fal worden metten fwaerde,
koorde, ofte anderfints daer de doot naer volght,
fefthien ponden: VoorJ uftitie van elcken Perfoon
daer de doot niet naer en volght, als gceflelinge
ofte brant-teyekeninge, oor ofte ooren af fnyden,
hantaffetten, ofte andercdaer bloet naer volght,
acht ponden: Voor elck examen metter Banck,
koorde, gceflelinge, of andere, van elcken Perfoon
naer ouder herkommen, twee ponden twee fchel-
lingcn: Noch voor haer Raerifen die men totten
examen befigen endc behoeven fal, foodefelve
mceft in'tdoncker gefchiet, vier fchellingen: Van
elcken Dclinquantdieghcbannen, ofte Ballingh
's Landtsgeleytwort,hoedanigh 't felve ghefchie-
den machifullen den BaiUiuwen die met Mannen
fitten, ghepafleert worden fes ponden, ende den

Ende dat by .den voornoemden van onfen

Rceckeningen in Hollant, den welcken wy infge-
lijcks bevelen dat allbo te doene , fondercenige
fwarigheyt, Want ons aJfoo gheliefr: Nietjegen-
ftaende eenige Ordonnantien, Reftrindrien, Gebo-
den ofte Verboden ter contrarien. Ende want
men van defen onicn jegenwoordigen Brierrin
veel ende diverfche Plaetfen van doene foude
mogen hebben, wy willen dat aen 't Vidimus oft

Copye

-ocr page 752-

'_g, O$roy op verfcheyden poin&en vande Juftitie. 1494.

r ve autentiick van dien ghecollationeert, ende 'locpe. Opten d'Orz ftont gefchreven, Die Hooft-
ckent by eenen van onfen Secretariilen vol- Treforier ende Gecommitteerde vanden Domey-

Ken eheloove gegeven zy, als aen defen origi
^k°len Gegeven in onfer Stadt van Bruflele, den
liften dach van Meye in't Jaer ons Heeren i<6i.
Van onfen Rijcken, te weten, van Spangien, Sici-
, &_c -t feite, ende van Napels, tachtite, On-
W {tont gefchreven, By den Coningh, d'Herto-
_ninnevan Parma,&c. Regente, denHeerevan
Bariaimont Hooft, Heere JoosdeDamhoudere,
Ridder, AelbrechtvanLoo, endeMaertenvan
Beree 'Gecommitteerdevande Finantien, ende
anderen jege nwoordigh. Onderteyckent, dOver-

nen ende Finantien ons Heeren des Conings, con-

fenteren voor ibo vele als 't in hen is, d'inhouden
gefchreven in't witte van defen te worden gedaen
ende volbracht, in alder voegen ende manieren,
foo fijne Majeft. dat wilt ende beveelt ghedaen te
worden by defen. Gefchreven onder die handt-
t�yckenen vanden fclfden Hoofden Threforier
Generael ende Gecommitteerde den fes en twin-
tighilen Juli) vijfthien-hondert een-en-tfeftigh.
Ondergeteyckent,//. de Barlaymont, 1. Damhoudere,
ende A. van Loo<

e, Oftroy, voor de Staten van Hollandt, Wmr by de Hoven van fuflitie

aelafl tvert geen Provifien vanJuJHtie te verkenen jegens Privilegi�n van Steden, offaecken de
Policie betre f ende _% fonder communicatie, &c. Item, beroerende d'Enqueflen; Requef�en Civik \
Griffiers; Secretarie�n; Criminele Ρ roceduy ren; Appel/en daer van; Grievende. In date den
ry Auguftii$6z.

Ten ware nochtans dat fy rnerckelijcke redenen
hadden fulcks te doene, fonder die voorfz com-
municatie. In welcken ghevalle en fullen de Re-
queften by CommiiTarifen, noch oock opte Rolle
niet geexpedieert mogen worden, dan alleenlijck
in 't Collegie vanden Rade.

Ende alfoo wy hier bevoorens ter begeerten
vande voorfz Staten van Hollant, ende tot meer-
der expeditie van Juftitie, ende gherieve van par-
tyen , in onl�n voorfz Rade in Hollant geftelt en-
de gecommitteert hebben twee ordinarife Raden,
in plaetfe vande vier extraordinarife alfdoen we-
fende: Ende daer en boven noch vier nieuwe Ra-
den CommiiTarifen , de welcke alleenlijck fouden
mogen verftaen tot enqueften, ende �ooren va»
Getuygen buyten de Vacantien: Wy willen daer-
omme ende ordineren feer fcherpelijck, dat onfe
ordinarife Raeden in Hollandt, buyten de voorfz
Vacantien niet en fullen mogen verftaen tot eeni-
ge enqueften, of hooren van Getuygen tuiTchen
parthyen, dan fullen de felve als dan continue�jc-
ken moeten vaceren in't uyten ende determineren
vanden ProceiTen, ten ware by Comm�Tie van
ons, of van onfent wegen procederende, of dat by
't Collegie, overmits eenige notable ende treffe-
lijcke faeckegeadvifeertwareyemanden vanden
ordinarifen Raede daertoeteemployeren. Wel-
verftaende nochtans dat binnen de Vacantien, foo
wel onfe ordinarife als extraordinarife Raden van
Hollandt enqueften fullen mogen doen, ende Ge-
tuygen hooren, mits dat de ordinarife ten eerften
Rechtdach nae de felve Vacantien ghehouden ful-
len wefen hen weder binnen den Hage te vinden,
op pene van te verbeuren een Maent Weddens.
Bevelende onfen Prefident vanden voorfz Raede
in Hollandt, in 't geene des voorfz is fcherpe toe-
iicht. te nemen, op dat ter contrarie niet en gefchie.

Item, foojwanneer eenige vande voorfz vier
Raden CommiiTarifen niet en zijn vacerende in en-
queften , noch in eenige diergelijcke Commiflien,
't zy ex Off�cio, of anderijns, foo fullen fy moeten

j.B ij com-

ΗILΙΡ S by der gratie Godts Coningh »
van CailiKen, vanLeon,van Arragon,&c.
Allen den genen die defe jegenwoordige
fullenfien,Saluyt. DOEN TE WETEN,
Dat ter ernftige bede ende begeerte van onfen
welbeminden, die Edelen, ende dien vande fes
groote Steden van onfen Lande ende Graeffchap-
pe van Hollandt, reprefenterende de Staten des
felfs Lants, fonderlinge tot vorderinge ende abre-
viatie vander Juftitie, ende omme aldaer voortaen
te beter ordene, geregekheyt ende Policie te ftel-
len, ende den langen treyn van Proceflen, mitfga-
ders feeckere onnutte ende onnoodelijcke koften
te verhoeden, ten eynde dat daer door onfe goede
Onderfaten van onfen voorfz Lande van Hollant
verlicht, gheaccommodeertende gherieft mogen
worden; Wy om defe ende andere redenen ons
daer toe bewegende: Gehadt hier op 't advijs,
eerit van onfen lieven ende getrouwen, die Prcfi-
dent ende Luyden van onfen Raede in Hollandt,
ende daer nae vanden Hooft Prefidenten ende
Luyden van onfen fecreten ende grootcl� Raden,
hebben by deliberatie van onfe feer lieve ende feer
beminde Suitere die Hertoginne van Parma ende
van Playfance, voor ons Regente ende Gouver-
nante in onfen Landen van herwaerts-overe, uy t
onfer rechter wetenhey t, authoriteyt ende volle
macht geordonneert ende gheftatueert, ordonne-
ren ende ftatueren voor gebodt de Poinften ende
Articulen hier naer volgende. Te weten:

Eerft, dat voortaen die Prefident ende Luyden
van onfen voorfz grooten Raede tot Mechelen,
noch oock de voornoemde van onfen Rade in
Hollandt , geeneprovifien van Mandementen Pe-
nale oft op pene itadt houdende, noch andere
Mandementen met claufule van. inhibitie ende
verbodt, en fullen mogen decerneren ofte verke-
nen tegenseenige Privilegi�n van Steden , of het
ftuck vander Policie vanden voorfz Lande van
Hollandt, fonder eerft ende alvooren de Requefte
i°uu ^Cn Vⁿ^ g^eP^refenteert, gecommuniceert te
nebben den geenen dien de iaecke aengaenfal:

-ocr page 753-



	Placaten. $.Boeck. 7.T�t, �.Deel.
	Placaten. $.Boeck. 7.T�t, �.Deel.
t495 compareren in onfen voorfz Raede in Hollandt, ende meteen anderen Raden aldaer adviferen, de- libereren, �nde opek Procefl�n rapporteren: Be- halven dat fy in faecken daer inne fy Commiflari- fen fullen gheweeft hebben, niet en fullen mogen rapporteren, als oock van gelijcken niet en fullen mogen doen die ordinarife Raden, tenware noch- tans in faecken daer inne de Comm�Taris infpec"tie oft fchouwinge vander plaetfen genomen hadde, den wekken in fulcken gevalle (ende indien't den Prefident ende Raeden van Hollandt fulcksgoet dunckt) *t Proces fal ghediftribueert mogen wer- den , om 't felve te rapporteren, gemerekt dat hy des te beter vander materien gheinformeert foude mogen wefen. Item,dat by den voornoemden van onfen Rade in Hollant, alle weeckegheordonneert ende ghe- committe�rt fullen worden twee van onfe Raden, om te fitten ter Audi�ntie vande Rolle, ende ex- peditie vander Requeften te doene , de welcke hen dagelijcks op de Rolle fullen mogen vinden, te weten , des Somers ten half acht uyren, ende des Winters voor half negen uyren, tot dat die Rolle af gedaen fal wefen, fonder dat fy in eenige andere faecken inden Raedt fullen mogen vaceren de voorfz Rolle geduyrende. Item, Ende op dat onfe Onderfaten van Hol- landt verlicht mogen worden vande koften die fy moeten dragen,om in onfen voorfz grooten Rade Requeften Civile te folliciteren, endeimpetreren, willen ende ordonneren wy itifgelijcks, dat de voornoemde van dnfen Rade in Hollandt, van nu voortaen de felve Requeften Civile fullen mogen decerneren ende verkenen , om ghereleveert te zijn vande faulten, obmii��en ofte verfuymeniil�n ghefchietinjudiciekAdten, als van 't verloop of 't verileecken van peremptoire dilayen, fatale ty- den, ende andere dkrgelijcke: Daer toe wy den felven van onfen Rade in Hollant gheauthorifeert hebben, endeauthoriferen bydefen, blyvende niet te min die conceilie ende expeditie van alle andere Relievementen ende Requeften Civile, daer ende alfoo de felve tot noch toe geweeft is. Item, foo wanneer by yemanden van onfen voorfz grooten Rade, ofte Rade in Hollandt, op eenige poin�ten van Officien ghebefoigneert fal worden, fullen de felve eerft parthyen over beyde zyden ghecommuniceert, ende die parthyen daer op gehoort worden, fo verre fy fulex verfoecken, Item, fal oock parthyen openinge gedaen wor- den vanden enqueften ende getuygeniil�n, geno- men op alle poincten van Omcien, gelijck van an- dere enqueften ende getuygeniil�n gedaen wort, naevolgende die Brieven van Octroye den Staten van Hollandt by wylen hoogh-lofl�lijcker ghe- dachten den Keyfer Kaerle de vijffte des naems, def halven geaccordeert. Ten ware nochtans dat om eenige merckelijcke redenen dien van onfen voorfz Rade in Hollandt geraden d§chte, dat'de publicatie ende openinge vanden enqueften op de poincten van Officio by "hen geadvifeert.tot heur- der meerder geruftighey t ende fatisfadtie, niet en
		foude behooren toeghelaten te worden, welven ftaende nochtans, dat indien daer op eenige fwa* righey t refe, de voornoemde van onfen grooten Rade, ende van onfen Rade in Hollandt,hen dien, aengaende fullen voegen ende reguleren, naer vermogen ende difpofitie vanden ghefchreven Rechte, ende naer gelegentheyt ende eyfeb. van. der faecken. 't- Item , dat onfe Secretarift�n vanden voorfz Rade in Hollandt, defhalven by partyen verfochc zijnde, fchuldigh ende ghehoudenfullen wefen hare enqueften binnen eender Maent naer dat fv t'huysghekomen fullen wefen, tegroiTeren, de Copyen daer van te doen maecken, ende alsdan de felve der partyen te leveren tot allen tyden als fv die verfoecken fullen, op pene dat de geene die daer inne ghebreeckelijck bevonden fal worden gehouden wort der partyen te refunderen die ko- ften, fchaden ende intereften, die fy by gebreecke van dien gheleden fullen hebben, oft met fulcke andere yordere pene gecorrigeert te worden, foo de voornoemde van onfen Raede in Hollandt be- vinden fullen te behooren. Dat oock de voorfz Secretarifen van elck bladt dat fy uytgeven fullen voor Copie autentijcq, in alles niet meer en fullen mogen nemen dan eenenftuyver. Item, dat alle Procefl�n, wefendein ftate van wyfen, die ten dage vander publicatie van dek Ordonnantie gefolliciteert fullen worden, by den Griffier van onfen voorfz Raede in Hollandt, oft fynenSubjJituyt, te regifter geftelt fullen moeten werden, �nde'foo voorts by ordene die men daer na folliciteren fal, fonder daer van eenigen falaris te nemen: Ende fullen fulcks nae de fehe ordene getermineert ende gewydeert worden. Behoude- lijck nochtans, dat de faecken Criminele ende Fif- cale, midtfgaders de geene aengaende miferable Perfoonen, ende oock de beneficiak ende andere geprivilegeerde faecken g�prefereert, ende alvoo- ren gevordert ende geuy t fullen mogen worden. Item, dat onfen Procureur Generael, foo wel van onfen voorfz grooten Rade, als oock van on- fen Rade in Hollandt, foo wanneer hy geraecken fal te fuccumberen in eenige faecken, daer toe hy geen Ordonnantie vanden Rade en heeft gehadt, inde koften gecondemneert fullen worden, als de faecke fulcks vereyfcht, om die te betalen uytfy- nen eygen buydel. Ende indien hyfuccumbeert in faecken daer toe hy ordonnantie hadde gehadt, fal evenwel gecondemneert worden inde koften, foo wanneer die materie geen compenfie en ad- mitteert. Maer fullen als dan de koften betaek worden t'onfen Jaften by onfen Ontfanger van- den Exploicten: Behoudelijckdatdefuccurnbe- rende ofte gecondemneerde parthye oock de ko- ften betalen fullen, ten ware nochtans dat die van onfen voorfz Rade ghenoeghfame redene bevon- den om de felve koften te compenferen. Item, aengaende 't verfoeck vande voorfchreve Staten van Hollandt, te weten, Dat noch onfe voorfz Procureurs Generaels, noch geene andere Officiers, en fouden toegelaten worden te appel- leren,

-ocr page 754-

1497 Vorderinge van Appella

I498

noemden van onfen Rade in Hollandt ,*ende allen
anderen onfen Rechteren, Jufticieren, Officieren
ende Onderfaten dien dit aengaen fal, dat fy defe
onfejegetnvoordige Ordonnantie, Statuyt ende
Gebodt, met allen fynen Poin&en ende Articu-
kn fcherpelijcken onderhouden ende obferve-
ren, ende doen onderhouden ende obferveren,
fonder daer tegens te doen ofte laten gefchieden,
direclelijck of indiredtelijck, in eeniger manieren:
Doende die felve Ordonnantie kundigen ende pu-
bliceren in 't Confïftorie ende op de Rolle van
onfen voorfz Rade in Hollandt, ende alomme el-
ders daer 't van noodewefen fal, ende de felve
oockdoen regiftreren, daer ende alfo 't behooren
fal, op dat niemant daer yan ignorantie en preten-
dere, maer een yegelijck hem daer naer mach
voegen ende reguleren, Want ons alfoo ghelieft.
Niet jegenfhende die Ordonnantie van onfen
Rade in Hollandt, nochoock eenige andere dif-
ponerende ter contrarie van defen: Totten wek-
ken wy ter erniliger bede vande voornoemde Sta-
ten van Hollandt, ende tot vorderinge vande Ju-
ititie aldaer gederogueert hebben, ende derogue-
ren by defen: Blyvende de felve anderfins in heu-
re volle macht, kracht ende vigeur. Des t'oirkon-
den hebben wy onfen Zegel hier aen doen han-
gen. Gegeven in onferStadt van BruiTele , deh
xxvij. dach van Augufto, in 't Jaer ons Heeren
1 <y6z. Van onfen Rij eken, te weten, vanSpai-
gnen, Cicilien, &c. 't fevende, ende van Napels,
't negende. Opte Plijcke ftondt ghefchreveh, By
denConingh infynen Raede. Onderteeckent,
d'Overloepe. Noch ftont op de felve Plijcke ghe-
fchreven: 't Inhouden van defen openbaerlick ge-

leren, reformeren of provoceren in eenige faecken
daer Criminele VonniiTen ghewefen zijn, oft foo
verre 't felfde den Procureurs Generaeisende an-
deren Officiers al noch toe ghelaten wierde, dat
fulcks van ghelijcken de parthyen fouden mogen
doen, als wefende 't felfde nae difpofitie vanden
befchreven Rechten: Wy willen ende verftaen,
dat men hem dien-aengaende fal voegen ende re-
guleren, ghelijck tot noch toe in onfen voorfz.
Lande van Hollantgeufeert is geweeft. Ende foo
verre in eenige particuliere faecke ofte plaetfe,
fwarigheyt daer op refe, fal men als dan ons des-
halven mogen confulteren, ende 't felfde vertoo-
nen metten allegatienende confideratien daer toe
dienende, om van onfent wegen daer inne gheor-
donneert te worden naer behooren. Welver-
ftaende nochtans, dat foo wanneer den Officier in
eenige faecke eens geappelleert fal hebben, fal die
teffen-parthye van gelijgken daer inne mogen ap-
pelleren'.

Ende voorts fullen de voornoemde van onfen
Rade in Hollandt die uy tinge vanden Grieven die
by parthyen onder hen gedient zijn, geappelleert
hebbende van feeckere Sententie interlocutoire,
ofte conceffie van Mandemente ghehouden wor-
den te doene, fonder eenigh rapport daer van te
mogen eyifchen ofte nemen, foo men van ouden'
tyden gecouftumeert is-.Referverende t'onfwaerts
in 't geene des voorfz is te mogen toe voegen , af
doen, minderen ende veranderen, foo wy naer ge-
legentheyt vander faecken bevinden fullen be-
hooren te ghefchieden. Ontbieden daeromme
ende bevelen den voornoemden van onfen Secre-
ten Rade, Prefident ende Luyden van onfen voor-
fchreven grooten Raede , midtfgaders den voor-

publiceert opte Rolle den xvj. Novembris 15

My prefent, ende onderteeckent, P. de Hove.

6\ Ordon nant ie ,geinaecfy tot voorderinge vande Jpfellatien vande Sen�'

tentten, gewefen ende noch te wyfen vanden Rade van Hollandt, totter rijdt toe dat het reffort van
den Grooten Rade weder plaetfefoude hellen. Jn date den � � Decemler 1 � 77� ffe

te worden, dat alle Proceffen, queftien ende ghé-
fchillen tuffchen parthyen eyntlijcken mochten
werden beflecht ende ten eynde gebracht, omme
alle onfeeckerheyt van faecken ende goederen al-
daer te verhoeden, ende daer dooralle vordere
klachten dies-aengaende van nu voortaen ceiiè-
renmogen. SOO IST,datwybyadvyfeende
deliberatie ivan onfen lieven ende wei-beminden
Neve, Ridder van onfer Ordre vanden Gulden
Vüefe, den Prince van Orangien, voor ons Stadt-
houder ende Capitevn Generael over Hollandt,
Zeelandt, Vrieflandt ende Utrecht, ende oock
ghehadt't advijs van otfen Raede van Hollandt,
mitfgaders vande Ridderfchap , Edelenende Ge-
deputeerde vande Steden van Hollant ende Zee-
landt , reprefenterende den Staten vanden ieheh
Lande, Tot vorderinge vander Juftitie verklaert
ende gheordonneert hebben, verklaren ende or-
donneren by defen, dat alle Sententien nae de pu-
blicatie van defen by den voorfz Raede te wyfen,
voorts aen fullen gehouden worden voor arrefte,
;inder voegen dat de geenen die by de voorfz ghe-
wefen Sententien hen fullen bevinden befwaert,
5. � iij inde

� �IL�� S by der gratie Godts Coningh
van Caftilien,van Leon,van Arragon,&c.
^Doenkondteenenyegelijcken die defen
jegenwoordige fullen fien ofte hooren lefen, Sa-
luyt. Alfoo tot vorderinge vander Juftitie hoog-
noodigh bevonden is goede ordre te ftellen, ende
te voorfien op 't ftuck vande Appellatien van alle
Sententien diffinitive, by die van onfen Rade Pro-
vinciael van Hollandt, Zeelandt ende VVeft-
Vriellandt aireede gewefen, ende die noch fullen
mogen gewefen werden, ter tijdt toe 't refort van
onfen grooten Raede wederomme plaetfe fal mo-
gen hebben.'t welck door den Inlantfchen Krijgs-
beroerte eenige Jaren, ende als noch in defe onfe
Nederlanden wefende, feer qualijcken heeft kon-
den ende mach ghefchieden, wefende die faecke
der felver Landen als noch niet gheilelt in fulcken
volkomen ftate, dat die van Hollandt ende Zee-
landt bequamelijcken haer faken voor den voorfz
grooten Raede fouden mogen vervolgen ende be-
ieyden, ende nochtans van nooden is daer inne,
ende op de adrniniftratie vander Juftitie als voo-
rcn, ende alle andere faecken fulcke ordre geftelt

-ocr page 755-




		Placaten^. 5»B�eck	Moo der, Staten, ofte haere Gecommitteerde, dat fy- luyden parthyen fullen adminiftreren ende doen goet kort recht ende expeditie van Juftitie, fulcks fyluyden naer rechte ende redenen in oprechte confeientie, ende naer haere befte wetenheyt be- vinden fullen te behooren, fonder eenige fimula- tie ofte difllmulatie, gunfte ofte wangun�e, in ee- niger wijs, oock mede byeede henfuyverende dat fyluyden inder fake in queftie, van te vooren niet gheadvifeert ofte gheconfuleert en hebben, nochte dat e�nigh van partyen in bloet ofte Swa^ gerfchap hen fulcks Verwanten zijn, dat haere kenniffe ofte oordeel naer Rechte eenighfins fou- de mogen verhinderen. Ende dat fyluyden voorts fecreet fullen houden d'opinien, advyfen, ende alle 't gunt in haere Collegie ofte verfamelinge op de revifie vande voorfz faecken fal mogen worden geproponeert, uytgefproocken ofte gedaen �. Des lullen die voorfz negen Perfoonen te famen bin- nen den tijdt van drie Maenden naer dat fyluyden fullen wefen gecommitteert, gheftadelijcken een geheele Maent, min ofte meer, naer exigentie van- der faecken, moeten vaceren tot vifitatie ende wyderinse vande faecken ende Procefl�n daer van revifie verfocht, ende in voegen voorfz ghe- profequeert fal zijn. Ende in abfentie van eenige vande felve Gecommitteerde, ofte oock in geval- le yemant van henluyden over eenige faecken niet en fouden mogen ofte behooren te ftaen, fullen by onfen Stadthouder, den Staten van Hollandt ende Zeelandt, ofte haerluyder Gedeputeerde, andere in hare plaetfe tot die ielve faecke worden gefurrogeert. Ende fullen die voorfz Gecommit- teerde naer hen nemen, ofte hen by den Greffier vanden Hove voornoemt doen leveren die Pro- cefl�n die by henluyden ghevifiteert endeghewy- deert fullen worden, omme getermineert te wor- den ex iifdem aBis utrum hne vel male, fonder dat yemandt van partyen toe gelaten fal worden ee- nige nieuwe feyten te poferen, maer fullen alleen- lijck voor de voorfz Gecommitteerde conclufie nemen in cas van revifie, ende daer beneffens de Impetranten van revifie overleggen hare Grieven, ende die Sententien daer van revifie by hen is ver- focht , daer op by de meefte ftemmen Sententien befloten ende gegeven fal worden, utrum bene vel male. Van welcke Sententien geene vordere pro- vocatie plaetfe hebben fal, maer fullen de felve hebben haer volkomen executie als arreit. VVel- verftaende dat defe Ordonnantie egeene plaetfe hebben fal in faecken tufTchen eenige Steden van Hollandt vallende. Te weten , daer Stadt ofte Steden jegens malkanderen queftie hebben ful- len , daer inne onderhouden fal worden die Unie ende verbontenifle tuffchen de felve Steden ghe■■ maeckt. Ende in gevalle die voornoemde Gecom- mitteerde bevinden, dat de Impetranten van Re- vifie qualijcken revifie verfocht hebben, fulex dat die Sententien daer van revifie verfocht fal zijn, in 't geheel by henluyden geapprobeert ende ghe- confirmeert worden: Sullen den felven Impetran- ten condemneren inde voorfz boeten van vijftig" ponden munte voorfz, die den Rentmeefter van* dcExploiftenghehoudenfal wefen t'executeren. Die voornoemde Gecommitteerde fullen mede by provifie tot haeren Adjunft nemen den Gm-
	1499	Placaten^. 5»B�eck

inde plaetfe vande gewoonlijcke appellatie vande voorfz Sententien fullen mogen verfoecken Re- vifie binnen twintich dagen nae depronunciatie van dien. Ende den geenen die by eenige Senten- tien voor date vande publicatie van delen by den voorfz Rade gewefen,hen bevinden befwaert, en- de daer afhebben geappelleert gehadt, fonder de felve appellatie verheven ofte vervolght te heb- ben door 't ghebreck van 't voorfz refort van Me- chelen: Sullen daer van infgelijcks binnen twin* tich dagen na de publicatie van defen mogen ver- foecken revifie als vooren, ende dat alles aen on- fen Stadthouder, ende in fynen afwefen, aenden Staten onfer Landen van Hollandt ende Zeelant, ofte aen haren Gecommitteerde, door vvelcke verfochte revifie vvy in furcheantie houden d'exe- cutie vande Sententie daer van revifie verfocht fal werden. Te weten, die boven de vier hondert Carolus guldens zijn bedragende, ofte eenige condemnatie adfaclum begrypen. Ende fullen die Impetranten van revifie vande voorfz Sententien, 't zy of de felve byprovifieexecutabel verklaert zijn gheweeft, naervolgende voorgaende Ordon- nantie van onfen Stadthouder ende Staten voor- fchreve, ofte niet, ende of die zijn abfolutoir, ofte condemnatoir, hare partye gehouden wefen t'in- finueren, dat fy haere revifie van meeninge zijn te verfoecken, ende te vervolgen aen onfen Stadt- houder, ofte aenden Staten 's Lants van Hollandt ende Zeelandt voornoemt, of haere Gedeputeer- de. Welcke revifie van Sententie daer van voor date van defe Ordonnantie gheappelleert, ende d'appellatie in onfen grooten Raede voornoemt niet en fullen zijn gheintroduceert, geintenteert fullen worden voor den eerften Martij toekomen- de. Ende vande Sententien die naer defen fullen werden ghewefen, binnen dertigh dagen naer dat fy daer van revifie verfocht fullen hebben. Ende fullen die voornoemde Impetranten van revifie, benef��ns haere Requefte voegen 't dictum vande Sententie daer van fy revifie verfoecken, ende prefenteren cautie voor de boete van vijftien pon- den van ve�rtigh grooten Vlaems 't pont, tegens ons te verbeuren, indien fy komen te fuccumbe- ren, ende noch voor foo veel penningen als voor de befoigne ende vacatien vande Gecommitteer- de ter revifie vande Procefl�n van noode bevon- den fullen werden: Alles op pene dat die geene die binnen de voorfz twintigh dagen geen revifie en verfoeckt, ende de felve in voegen als vooren niet en vervolght, van 't benefitie der felver revi- fie verfteecken fal zijn. Ende dat die Sententie ofte Sententien fonder verfoeck ofte vervolgh van revifie als boven, hare executie hebben fullen. Ende ten eynde een yegelijcken , 'tzy Ingefete- ncn vanden Lande van Hollandt ende Zeelandt, ofte d'uytheemfche daer de voorfz verfochte re- vifie recht ende Juftitie fal mogen ghenieten, Sul- len onfen voorfz Stadthouder, die Staten voor- noemt, ofte hare Gedeputeerde, gehouden wefen te committeren negen Perfoonen , als drie uyttet Collegie vanden voorfz Raede, die over die Sen- tentien gheftaen fullen hebben, ende fes andere, alles, ofte 't meerendeel van dien Rechts-geleerde w�fende, de welcke fes Perfoonen ge-eedt fullen worden by den voornoemden onfen Stadthou-

-ocr page 756-

�

ι fo ι Op 't ftuck vande Revifien van Sententien. 150Ζ

fier vanden Hove vanHollandt, ofte eenander
Secretaris vanden voorfz Hove, die 't hem goet
cjuneken fal. Ende fullen haer eerile befoigne ge-
j ₀uden zijn te beginnen op den eerden dach van
Maerte 1578. eerftkomende, binnen den Hage,
ende te befoigneren alle daeghs vijfuyren: Te,
weten, van achten tot elven voor de middach, en-
de _van drien tot vijfuyren nae den middach. Sul-
len voorts die felfde Gecommitteerde voor haere
dach-gelden ende vacatien genieten, te weten, die
vanden Raede voornoemt boven haere ordinaris
weddens elcks vier en twintigh ftuyvers, ende
d'andere Gecommitteerde elcks drie der voorfz
ponden 's daegs: Ende den voornoemden Greffier
ofte Secretaris fal betaelt worden tot taxatie van
de voorfz Gecommitteerde. Welcke dach-gelden
voor de eene helft van dien betaelt fullen werden
by 't ghemeen Landt, ende die wederhelft by par-
tyen, fulcx als 't felfde by de voornoemde Gecom-
mitteerden fal werden gheordonneert. Ende dit
alles by provifie als vooren, ende tot dat anders
daer inne voorfien fal wefen, niet tegenftaende
d'Inftruftie ende voorgaende Ordonnantien van
onfen Hove van Hollant, die welcke wy in'c ftuck
der appellatien ofte provocatie by provifie, ende
ter tijdt toe als vooren hebben gederogueert ende
gefurcheert, derogueren ofte furcheren by defen,
foo wel inde appellatien aireede ende voor date
van defen gheinterponeert ofte noch t'irtterpone-

ren. Blyvende die voorfz Inftru&ie ende Ordon-
nantie in allen anderen poin&en delen niet con-
trarierende, in haeren volkomen kracht ende vi-
geur. Referverende des niet te min aen onfen
Stadthouder, Staten vanHollandt ende Zeelant,
d'interpretatie ende verklaringe van alle duyfter-
heden die uyt defen foude mogen fpruyten, ofte
bevonden werden. Willende ende ordonnerende
over fulcks, dat de felfde in d'Audi�ntie vanden
voorfz Rade van Hollandt, Zeelandt ende Weft-
Vrieflantgepubliceertende in alles geachtervolgt
fal werden, fonder wederfeggen, want onfe mee-
ninge fulcks is. Gegeven binnen onfer Stede van
Delft, onder onfen Zegele vande Leenen hier aen
ghehangen den twaelfden Decembris 1577. Van
onfen Rijcken, te weten, van Spangien, Cicilien,
&c. 't xxij. ende van Napels, 't xxiiij. Opte Plijc-
ke ftont gefchreven, By den Coningh, ter Relatie
van fijnen Stadthouder ende Capiteyn Generael,
ter Ordonnantie. Ende was ondergeteyckent,
Purt�jck. Opte Plijcke ftont gefchreven, 't Inhou-
den van defen is by my ondergefchreven inde Au-
di�ntie vande Rolle ter prefentie vande Suppoo-
ften ende Ommeftanders ghepubliceert. A&um
den drie - en - twintighften Decembris 1577.
By my, ende was onder-geteyckent, B. M'tnne-
fanck. Onder hebbende fijneMajefteytsuythan-
gende Zegele van rooden Waifche in dubbelde
ftaerte.

7. Ordonnantie, op 'tftucl^ vande %$yifien van Sententien by den Hole

van Hollandt ge wefen, terwylen het rejfort vanden Grooten Raedt tot Mechelen cedeerde, ende dat
vanden Hoogen Raedt noch niet en wasgeintroduceert. In date den 16 Januari) 1 �79.

PHILIPS by der gratie Godts Coningh
" van Caftilien,vanLeon,van Arragon,&c.
Allen den geenen die defe onfe letteren
fullenfien,Saluyt. DOEN TE WETEN,
Dat alfoo wy inden voorleden Jare 1577. by advis
van onfen feer lieven ende beminden Neve, Rid-
der van onfer Ordene vanden Gulden Vliefe, aen
Prince van Orangien, voor ons Stadthouder ende
Capiteyn Generael.ende die van onfen Rade Pro-
vinciael van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt,
midtfgaders den Staten vanden felven Lande, tot
vorderinge vande Juftitie, op 't ftuck vande Revi-
fie vande Sententie van onfen voorfz Raede van
Hollant, feeckere Ordonnantie hebben gemaeft,
met refervatie aen onfen voorfz Stadthouder en-
de den Staten voornoemt, d'interpretatie ende
verklaringe van alle duyfterheden die uyt de felve
onfe Ordonnantie fouden mogen fpruyten , ofte
daer inne bevonden worden. Ende wy naermaels
in 't refumeren vande voorfz Ordonnantien, ende
omme de felve in train te brengen, bevonden heb-
oen , dat behoorlijcke ordre geftelt mofte werden
°pte forme ende maniere van procederen, inde
voorfz faecke van Revifie, teneynde de felve ge-
ruyckt ende achtervolght mochte worden naer
pchooren. S O O IS Τ, dat wy hier op gehadt
f ^adv»Js vanden voorfz onfen Stadthouder, ende
wil ^e,lt ^ende ^Raden' mitfgaders den Staten
^Va" ui �^Γ' ^voorcsgeordonneert endegeftatu-
eert hebben, ordonneren ende ftatueren by defen,

't gunt hier naer volght. Inden eerften, fullen die
geene die hen by eenige Sententie diffinitive van
den Raede van Hollandt bevinden befwaert, vol-
gende d'Ordonnantie op 't ftuck vande Revifien
ghemaeckt, ende inde Audi�ntie vanden voorfz
Hoveoptenz3 December 1577� gegronuncieert,
revifie moeten verfoecken aen onien voornoem-
den Stadthouder, den Staten van Hollandt, ofte
hare Gedeputeerde. Ende fal inde Requefte daer
by hy verfoecken fal als Revident ontfangen te
werden, fijne grieven verhalen. Op welcke Re-
quefte verleent fal worden Appoincrement, uyt
krachte vande welcke hy fijne parthye by een
Deurwaerder vanden voorfz Hove binnen den tijt
van een Maenc naer date van 't felve Appoin&e-
ment fal doen dachvaerden tot feeckeren compe-
tenten dage voor de Commiffarifen vande Revi-
fien, tegens wekken dage de Procefl�n ge�vange-
lifeert, ende den Revifeurs by den voorfz Hove
over ghefonden fullen worden. Item, indien den
lmpetrantvan Revifie ten dage dienende nieten
compareert, foo fal jegens hem verleent werden
comparuit: Ende uyt krachte van dien fal de Revi-
fie verklaert werden te wefen defert, ende dat de
Sententien executie hebben fal, ende den Deflail-
lant ghecondemneert werden inde koften ende
boeten. Indien de Gedaeghde of Gerequkeerde
nift en compareert, foo fal jegens hem verleent
werden het eerfte def�ault, ende een andere citatie
met intliimatie; Ende compareert hy op de twee-
de

-ocr page 757-

PlacateoL*. 5 ♦ Boeck

MO4.

recht in't peticoir mogen vervolgen. Item, in ma-
terie van Revifie en lal geen Requefle Civile ofte
Relief van 't verloop vanden tijdt ten verfoecke
ende vervolginge vande Revifie η by de voorfz
Ordonnantie geprefcribeert, toe gelaten worden
dan binnen twintigh dagen nae de pronunciatie
van defen. Item , de voorfz Commiffarifen ter
Revifie fullen in hare befoigne gebruyeken alfulc-
ken Greffier ofte Secretaris, als by onfen voorfz
Stadthouder ende Staten fal worden gecommit,
teert. Ontbieden daeromme ende bevelen onfen
voorfz Stadthouder, Prefident ende Raeden van
Hollandt, Zeelandtende Vriellandt, den voorfi
Commiffarifen, ende allen anderen dien dit aen,
gaen mach, hen na de voorfz Poindren ende Arti-
culen te reguleren, de felve te onderhouden ende
doen onderhouden, niet tegenftaende eenige Or-
donnantien ter contrarie, die by defen voor foo
vele defelve defe bejegenen,worden gederogeert,
blyv�nde niet te min de voorfz onfe Ordonnantie
op 't fluck van Revifie opten ι ζ Decembris 1577,
gemaeckt, in haer geheel, in't geene de felve defen
niet en contrarieert. Referverende niet te min aen
Ons ende den Staten van Hollandt voornoemt,
d'interpretatie ende verklaringe van alle duyfier-
heden die uyt defe onfe Ordonnantiefouden mo-
gen fpruyten, ofte daer inne bevonden mogen
werden, mitfgaders d'ampliatie ende alteratie van
dien. Ordonnerende voorts dat defe inde Audi-
�ntie vanden voorfz Rade van Hollandt defen
naeften Rechtdage fal worden gepubliceert, want
wy verflaen fulcks voor onfe voorfz Landen ende
den Ingefetenen van dien oorbaerlijck te wefen.
Gedaen in onfen Huyfe vanden Hage, onder on-
fen Zegel van Juftitie hier aen gehangen den xvj.
Januarij in 't Jaer ons Heeren 1579. Van onfen
Rijcken, te weten, van Spangien, Cicilien, &c.
't xxiiij. ende van Napels, 't xxvj. Op de Plijcke
aende flincker zyde ftont gefchreven, By den Co-
ningh. Ter Relatie van Syne Majefteyts Stadt-
houder ende Capiteyn Generael, mitfgaders den
Staten van Hollant, Ter Ordonnantie. Ende was
onderteyekent, /. Purtijck. Aende rechter zyde
opte felve Plijcke ftont noch ghefchreven, Defe
jegenwoordige is by my ondergefchreve inde Au-
di�ntie vande Rolle, in prefentie vande ghemeene
Suppooflen ende Ommeftanders ghepubliceert,
den 19 Januarij 1578. fli/o Curie Hollandia. Bymy,
ende was onderteeckent, B. Minnefamk. Wefen-
de ghefchreven in Francijn, ende hebbende onder
een groot uythangent Zegel in rooden Waffclte
aen een dubbelde Francynen flaerte.

1503

de citatie niet, foo fal jegens hem verleent worden
het tweede defFault, ende uyt krachte van dien fal
werden geprocedeert tot uytinge vanden Procef-
fe, ende niet jegenilaende dat 't Proces tot voor-
deel vanden DefFa�lantwort ghetermineert, fal
den Deffaillant inde koften worden ghecondem-
neert. Item, als d'lmpetrant ende Gedaeghde
compareren, foo fullen partyen die faecke gepre-
fenteert ende opgelefen wefende»in cas van revi-
fie ofte propofitie van erreur, conclufie nemen,
waer van Acte ghemaeckt, ende by den ProceiTe
ghevoeeht fal worden benefl�ns de Requefle van
den lmpetrant,die fijne grieven inhouden fal.ende
de dachvaerdinge daer op ghevolght, mitfgaders
een Advertifl�ment van Rechten by parthyen ten
weder-zyden over te leveren, indien hen fulcks
goet dunckt, daer op als dan volgende de voorfz
Ordonnantie recht fal worden ghedaen; Sonder
dat in materie van Revifie toe ghelaten fal worden
eenige nieuwe feyten te allegeren ofte propone-
ren, uytgefondert in faecken daer inne voor den
voorfz 2.} December als vooren, in rechte is ghe-
concludeert, ofte recht verfocht, ende dat op de
felve conclufie ofte verfoeck aireede getermineert
zijn, ofte noch naermaels ghetermineert fullen
worden, daer inne d'lmpetrant ten dage dienende
fal mogen proponeren ende in gefchrifte over le-
veren nieuwe feyten: Waer tegens den Gedaegh-
de binnen drie weecken over leveren fal fijn debat
ofte feyten deftructive, fonder dat vorder fchry-
vens toegelaten fal worden. Ende fullen partyen
tot verificatie ende bewijs van dien, procederen
binnen den tyde van twee Maenden voor dien van
den voorfz Gecommitteerden, ende daer naer
fchryven by Reprochen ende Salvatien naer ftyle
vanden voorfz Hove, onder den Commiifarii�n
ter Revifie niet wefende uyt het Collegie vanden
Rade van Hollant, die over de Sententie daer van
revifie verfocht is, hebben geftaen, fullen de Pro*
ceilen gediilribueert werden omme gerapporteert
te werden als fulcx van noode bevonden wort. De
voorfz Comraii�arifen ter Revifie, fullen haer Au-
di�ntie ende ilaedt-kamer houden binnen den
Hage op 't Hof, tot fulcken plaetle als henluyden
by den Staten voornoemt ghedefigneert lullen
werden. Ende fullen van drie Maenden tot drie
Maenden gecontinueert, ofte ander in haer plaet-
fen ghecommitteert werden, fulcks onfen voorfz
Stadthouder ofte Staten goet fullen vinden.
Item, tegens Sententien in materie poffeffoir ghe-
wefen, en fal egeene revifie ofte propofitie van er-
reur toegelaten worden, maer fullen partyen haer

8. Mifsive, by den Heeren Staten ghefchreven aenden Hove Trovintiae/,

ntfens/eeckere Refolutie van date den lefien Januarij 1591.^ den/elven Heeren genomen, of de
geconfi/queerde goederen, ten eynde de/elve niet/ouden werden ghemaeckt onvruchtbaer. In date
den 15 Martij 1591.

Dele, Erentfefte, hoogh-geleerde, wyfe,
feer voorfienige difcrete Heeren. Alfoo
_w wy totdienftevanden Lande, ende ten
eynde de goederen by confifcatie aende gemeene
faecke vervallen, niet onvruchtbaer gemaeckt en
worden, feeckere Refolutie met goede kenniife

van faecken genomen hebben, die wy uwe E. me-
de nefi�ns defe over fenden , hebben wy uwer E.
by defen wel willen verfoecken, ende niet te min
ernftelijck vermanen tot voorftant vande gemee-
ne faecke hen daer nae te reguleren , Sulcks aen-
den Hoogen Rade mede wort gefond'en endege-
^& fchreveru

�■

-ocr page 758-

Oidonnantie voor den Scherp-rechterf ι506

!*0?

fclirevett, Hier mede, Edele, Erentfefte, lioogh-
edeerde, wyfe, feer voorfienige difcrete Heeren,
onfeHeere Godt zy met uwe E. Gefchrevenin
den Hageden vijfthienden Martij 159J. Onder
ftont gefchreven, Ter Ordonnantie vande Staten
van HoHandt ende Weft-Vfi'eflandt, Ende was
onderteeckent, C. de Rechtere. De Superfcriptie
was; Edelen, Erentfeften, hoogh-geleerden, wy-
fen, feer voorfienigen difcreten Heeren, d Eerfte
ende andere Raden over HoHandt, Zeelant ende
Vrieflandt.

%efoktietottewelene hemdevoorgaen-

_#-'"' de Miffive is refererende.

E Staten van HoHandt ende Weit-Vrief-
landt , Aenmerckende dat foo langer foo
h meer metter daet bevonden wort, dat tot
*^�' nadeele vande gemeene faecke ghetracht
ende gearbeyt wort, omme den Landen onvrucht-
baer te maecken de confifcatien^nde goederen
aende ghemeene faecke vervallen ter oorfaecke
vande jegenwoordige Oorloge, hebben nae rype

deliberatie van Rade verftaen ende gberefolveert_fdat niet ghedoocht en fal worden^dat vooreeniee
Rechters inden voorfz Landen op goederen inde
felve gelegen, ofte bevonden, eenige adtien fullen
mogen worden geintenteert of vervolght, ter oor-
faecke vande Renten ofte andere Verbandt-brie-
ven, verleden ende ghepaiTeert by den Staten van
eenige vanden afgeweeckenen ofte gedifumeerde
Provinci�n, Steden ofte Collegien van dien, hoe
de felve Brieven oock f�uden mogen wefen ghe-
claufuleert, Ten fy alleerilijcken dat de felve
Brieven wettelijcke gepafleert ende verleden zijn
voor de Gerechten, onder den wekken de voer-
fchreve goederen zijn ghelegen. Ordonnerende
de Staten voornoemt allen Recht�ren vande
voorfz Landen hen hier nae te reguleren. Hou-
dende voor nul ende van onwaerden alle 't gunc
ter contrarie ghedaen fal worden. Gedaen inden
Hage den lellen Januafij, ende gerefumeert ende
geordonneert gheerTeetueert te worden den veer-
tienden Februarij 15-91. Onder ftont gefchreven,
Ter Ordonnantie vande Staten voornoemt. On-
derteeckent , C. de Rechtere.

9. Mifsi vc, by den Heeren Staten aenden Hotte TtoVinciael ghefchreven,

nefensde Refolut'ie vanden 16 Martij 1591. hydenfehenHeeren genomen,aengaendedie diffe-
rent en ter oorfaecke vande confifcatien. in date den 18 Martij 1591.

Kefolmk tvaer toe dk rvoorfzJAiJffae hem

is refererende.

E Ridderf$hap, Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
fenterende de Staten vanden felven Lan-
de, hebben naer voorgaende befchry vin-
ge ende rype deliberatie verftaen ende gherefol-
v�ert, dat alle queftien, ghefchillen ende differen-
ten die voortaen fullen ryfen ende ghemoveerc
worden ter oorfaecke vande confifcatien uy t fake
vande jegenwoordige oorloge niet en fullen ftaen
noch inde eerfte, noch inde tweede ofte derde in-
ftantie , tot kenniflTe vanden Hoogen ofte Provin-
cialen Raden vande voorfz Landen, maer rot de-
cifie vande Staten ofte hare Gecommitteerde Ra-
den , ten eynde de felve confifcatien ten meeften
dienfte vanden Lande ghevordert mogen worden
naer behooren. Ende dit alles byprovifie, onver-
mindert ende fond�r prejuditie vande gerechtig-
heden vanden voorfz Lande, Steden ende Leden
van dien. Gedaen inden Hage den i�Martij 1591.
Onder ftont gefchreven, Ter Ordonnantie vande
Staten. Onderteeckent, C. de Rechtere.

I Dele , Erentfefte , hoogh - gheleerde,
,; a�§wyfe, feer voorfienige difcrete Heeren.
~~i»st~~ Alfoo by de Heeren Staten vanden Lan-
de van HoHandt ende Weft-Vrieflandt, op haer-
luyder laetfte Vergaderinge feeckere Refolutie is
genomen, aengaende de queftien ende dif��renten
ter oorfaecke vande confifcatien , hebben wy
uwer E. daer af dubbelt by defen mede wel willen
over fenden, ten eynde de felve oock mogen we-
ten waer naer hen dies aengaende te reguleren.

Hier mede

Edele, Erentfefte, hooch - gheleerde, wyfe, feer
voorfienige difcrete Heeren, onfe Heere Godt zy
met uwer E. Gefchreven inden Hage den acht en
twintighften Martij 1591. Onder ftondt gefchre-
ven, Ter Ordonnantie vande Gecommitteerde
Raeden vanden Staten voornoemt. Onderteec-
kent , c. de Rechtere. De fuperfcriptie was defe:
Edelen, Erentfeften, hoogh-geleerden, wyfen,
voorfienigen, difcreten Heeren , d'Eerfte ende
andere Raden over Hollandt, Zeelandt ende
Vrieflandt.

1 o. Artieulen ende Ordonnantien ₉ghemaecfyfoo opte taxatie vanden

Scherprechter, als anders. In date den 11 Augufli 1607. Met de Ampliatie vanden vijfden No

vember 1608.

l'j I. ~'nU> '� ].-■

j Erft fal hy hebben vier ponden te veectich
groot� 't pont ter weecke, betaeltte wor-
»aen by handen vanden Rentmeeftervan
^ennemerlant, of vanden Schout van Haeriem.

II.

Als hy reyfen fal, twee ponden van xl. grooten
daegs, alfoo langh als hy uyt is, uytgefondert den
dach dat hy Juftitie doet, foo en fal hy geen dach*
geit hebben, maer te vreden zijn met fijn loon.

5. C Van

-ocr page 759-

Placatea-j. 5»Boeck

Mc8

den, foo en fal hy ma�r een volle geordonneert Me
Juftitie daer afhebben , ende dit wanneer hy aen
fo wel als hy executie doet inden verfcheyden Per.
Hage,alsby andere Officiers, foonen op _eenen

dach executie fal
doen, hy van ehks gheni�tenfal behoor lijcke iuflitie in
aller voegen ende manieren als die hier vooren zijn ohc-
fpecificeert, daer mede augmenterende dit ende de voor-
geapoflilleerde Articulen. Gedaen inden Rade ten dagt
voorfz. My pre/ent, Ende was onderteeckent
Δ. Duyck. '

VII.

Als hy ergens ontboden wordt, en fal hy niet
meer mogen eyfehen dan van elcke myletwaeif
ftuyvers voor fijn Wagen-huyr.
VIII.

Dat hy oock alle Jare fal hebben een nieuwe
Mantel, van alfulcken pryfealsden Dienaers van
den Procureur Generael van defen Hove zijn jaer«
lijcx genietende.

. IX.

Dat hy oock fal ghetrouwelijck ende volko�
mentlijck doen 't gunt dat hem by fijne Overften
den Officiers ende Rechters belaft wort, 'tzy in
ftrengelijck te geefielen, als yemant daer toe ghe-
condemneert is, in 't py nigen, ende anders, wat
fijn dienft aengaen mach, fonder kcnniiTe van
faecken te nemen, ofyemandtdaerinnetevcr-
fchoonen ofte aen te fien, ofeenige uy twegen te
foecken.

Dat hy oock te vreden fal zijn met fijn loon
hier getauxeert, fonder daer boven te gaen, of yec
meer van yemandt te eyfehen in eeniger manie-
ren, op peyne van privatie van fy nen dienft, ende
voorts aen lijf ende goederen gbcftrafr te worden
van allen Officieren ende Rcchteren, die hem van
ftonden aen als hy in eeniger manieren contrarie
van defe Ordonnantiedede,fullenmogen appre-
henderen ende corrigeren, naer gelegenthcyt van-
der faecke als vooren.

XI.

Ende ten eynde de faecken vander Juftitie niet
verachterten worden, fal hy niet mogen rcyfen
uyt Hollandt, dan by ordre ende confent vanden
Advocaet Fiicael, oft Procureur Generael, oparbi-
trale corredie. Gedaen inden Hage den elfden
AuguftiAnno 1607.

*5°7

///. III.

Op de dokantien Van elcken Perfoon die hy van
van Meefler Ia- den ly vc fal ftraf��n met datter
cob Mo/e/, Scherp- de doot na volghc, tot de Senten-
rechter , is ver- tic voldaen is, fal hy hebben fes
k\aert,endebyden ponden van veertigh gtooten,
Hove vaHollant uytgefondert binnen Haerlem,
geordonneerd dat alwaet hy hebben fal een iloop
foo wanneer hy Wijnsftaerouder gewoonte.ende
boven de doot- eenpaerHantfchoenen.
flraffe 't Lithaem

op een Radt, ofte 't Hooft op eenflaeck falflellen, hy daer
voor noch gemeten fal een halve Iuflitie, te weten, drie
ponden munte voorfz. Gedaen inden Rade den vijfden
Novembris 16Ό8. En was onderteyckent, A. Duyck.

UIL
Van elcken Perfoon die hy ter torture efl�duc-
liter leggen fal, drie ponden van veertigh grooten
voor elcke rcyfe dat het gebeuren fal; maer als hy
niet en pynight, maer dat allcenlijck in fijn tegen-
woordighey t yemant met de Banck of Koorde ge-
dreyght wort, fal als dan hebben dertigh ituyvers,
fonder meer.

r. V.

Op de doleantie Van allen Juftiticn daer de doot
ah vooren, isme- niet nae en volght, te weren, van
deverklaert ende geefl�len,oor ofteooren aftefny-
geordonneert,foo den, door deTonge tefteecken,
wanneerd�voor- oogc ofreoogenuyt tefteecken,
noemden Scherp- een handt af te houden, ofte dier-
rechter aen een gel ij ckc,daer af fal hy hebben drie
Perfoon meer als ponden te veertigh grooten voor
een executie fal elcken Perfoon. Welverftaende
doen, als gceffelen indien aen eeh Perfoon meer dan
endebrant-merc- een executie valt, als geeiTelen
ken,geeffelenen- ende ooreaf fnyden t'faem, en fal
de oor af fnyden, hy evenwel niet meer hebben
ende diergelijcke, dan drie ponden munte als bov�.
hy als dan voor de

felve meerder executien fal genieten half geit, te weten,
boven de drie ponden vande Iuflitie, noch dertigh fchel-
lingen munte voorfz. Gedaen inden Raede, ten dage
voorfz. Ende was onderteeckent, Δ. Duyck.

vi. ν 1.

Op de doleantie Indien datter op eenen dach
als boven\ismede twee ofmeerghegeeifelt wort, of
'verklaert ende Oor of Ooren af ghefneden wor-

Inftru&ie ende Ordonnantie, gemaecfyky den Eote van HollanU

waer naer den Cipier vande Voorpoorte, mitfgaders de Gevangenen ende Gegyfeldens aldaer,hen
fullen hebben te reguleren. In date den 19 November 161 o. ende z6 Maert 163 z.

1 1.

trouweJijckfal bewaren , foo wel die om Ci vile
faecken, als om Crimen gevangen fullen zijn.

III.
Tot welcken eynde hy gehouden fal wefen fijn
woonftcde re houden, ende alle nacht te flapen in
de voorfchreve Voor poorre ofte Conchergerye,
op peyne indien daer eenige Gevangens uyt-
braecken, oft ontliepen, of datter eenige faulte
gefchiede door onachtfaemhey t, dat hy des ghe-
houden fal wefen befchuldight ende culpabel.
ende dat teeens hem met alle rigcur gheprocc-

detft

DE Cipier of Conchcrge vanden Hove van
Hollant.fal gehouden wcfen teontfangen
allen den Gevangens die hem by den Pro-
cureur Generael, oft by eenige Deurwacrdcrsvan
'sHofs wegen geprefenteert �foverghclcvertful-
Jen worden, of by fchriftelijcke Ordonnantie van-
de Hecren Staten 's Lants, totter profijten, baten
ende emolumenten van oudts daer toeftaende.

II.
Welcke Gevangens hy ernftelijck ende ghe-
s.. 4

-ocr page 760-

_% -₀p Ordonnantie voor de Cipier vande Voor-poorte. ι ? ι ο

doen wech nemen, eens ter weecke ten miniten_sdaer op by den Procureur Generael r�guard ghe-
iiomen fal worden , ende de Gevangens inde
Gayoelen leggende, eens ter weecke te voorfien
van verfch ftr�o.totkoftevailde GraefFelickheyt,
naer ouder gewoonte.

Ende indien eenige Aelmoeffeh Van fpyf�*
dranck, kleederen, gek, of anderfins ten behoeve
vande Gevangenen gedaen worden,fal hy gehou-
den wefen de felve ghetrou welijck te diftribueren
ende omdeylen , fonder yet daer van te nemen,
ofte behouden tot fynet profijte.

XII.

Sal mede gehouden wefen wel fcherpelijck t�e
tefiendat de (gevangens, byfonderom Crimen
capitael gevangen, geen MeiTen, Yfers, ofeenig�
andere Inftrumenten gebracht of gelaten en wor-
den, daer fy mede hen foude mogen behelpen tot
infradtie ofte anderfins om te mifdoen.
XIII.

Ende tot dien eyndefal hy fchuldigh wefen te
vifiteren ende befichtigen allen den Gevangens
ende gevangenifl�n, ten minften driemael des
weecks, ende fo dickmaels by dage ende by nach-
te als 't van noode wefen fal.
XI1II.

Item, niemant en fal den Gevangens om crimen
capitael mogen aenfpreecken, dan door den Ven-
fteren ende yfere Trali�n vande gevangenifle, fon-
der binnen te mogen gaen , dan by oorlof, ende
tot perijckel vanden Cipier. Doch en fal niemant
moeten laten flapen inde gevangenifle, jae niet de
Huyfvrouwen met haer eygen Man, 't zy hy ghe-
vangen zy om crimen of anderfins,dan by confent
vanden Hove.

XV.

Ende genera�cken yemant gevangen wefende,
uyt faecke van delidt, en fal niemandt den felven'
mogen aenfpreecken, totter rijdt toe dat hy ghe-
hoortende geexamineert,ende by den Hove ftilcx
toegelaten zy.

XVI.

Alle Gevangens, indien 't doenlijck zy, fullen
van elckanderen gefet ende gefepareert worden,
infonderheyt de Vrouwen vande Mans, aenfchou
nemende op de delicten ende qualiteyt vande
Perfoonen.

XVII.

De Cipier en fal t'fynen lafte geen Perfoof�en
of Gevangens aenvaerden of oiitfangen in de
voorfz Conchergerye, dan by exprefle ordon-
nantie vande Staten 's Landts, ofte by lafte van-
den Hove.

XVIII.

Den Cipier en fal niemant mogen ontflaen, dan
ter ordonnantie, ende by lafte ende beyel als
vooren.

XIX,

Sal voorts gehouden wefen te obedieren ende
gehoorfaem te zijn alle die bevelen ende Ordon-
nantien vanden Hove, ende vanden Advocaet
Fifcael ende Procureur Generael van dien, in 't
gunt fy hem die Conchergerye, onderhoudinge

Apert fal worden als naer rechte.
^deer IIII.

Ende indien hy van noots halven moeite ver-
nachten buyten de Conchergerye ('t welck hy
fonder fpeciael confent vanden Hove niet en Uil
mogen doen, oppeyne vanf�fpenfievoor d'eer-
fte reyfe, ende die tweede op privatie van fijn Of-
ficie) too fal hy ghehouden wefen by believen van
den fel ven Hove, in fijn plaetfe te ftellen een be-
quaem fouffifant ende getrouw Dienaer of Subfti-
tuyt, gheduyrende fijn abfentie, de welcke infge-
liicx'ghehouden fal wefen den behoorlijcken eedt
te doen vande Ordonnantie opte bewaringevan
de Gevangens ende 't ftuck vande Conchergerye

pemaeckt, t'onderhoudenende t'achtervolgen.
b _v

Voor wekken Dienaer, midtfgaders voor de
maleverfatie, onachtfaemheyt, of fchujde van fijn
Dienftboden ende Domeftijckert of Huyfgenoo-
ten den voorfz Cipier ghehouden ende verobli-
geert fal zijn te verantwoorden nae difpofitie van
befchreven Rechten.

VI.

Den Cipier en fal inde Conchergerye geen Ta-
verne, Cabaret, droncke gelagen, ofte andere on-
eerlijcke converfatie houden, noch metten Ge-
vangenen mogen fpelen metKaerten, of ander-
fins , op arbitrale correctie.
VII.

Ende fal gehouden zijn regifter te houden.ende
daer inne te teyekenen de namen ende toenamen
vande Gevangens, wanneer, waerom , ende waer
met fy inneghekomen ofte uytgegaen zijn , ende
oock particulier Inventaris te maecken vande
Kleederen, gek, ende andere dingen die de Gevan-
gens o ver hen ghehadt fullen hebben, komende in
de gevangenifle,

VIII.

Sullen alle de Gevangens om capitael crimen
inde gevangenifle komende,inde Gaioleof Yferen
geilagen, of in befloten plaetfen geleyt ofte gelo-
geert worden, fulcks als den Procureur Generael
leggen, of ordonneren fal, fonder dat den Cipier
de felve gevangenifle fal mogen verlichten of ver-
foeten, dan by expres confent vanden Hove.
IX.

Den Cipier fal den Gevangens, leggende tot
kofte vande Graefl�lickheyt, moeten onderhou-
den ende verfien van goet Broot, Potagie, Bier,
ten miniten van twee gulden de Tonne, ftroo oft
Bulten, ende 't gunt daer aen kleeft, ter arbitragie
vanden Hove, opte toefichte vanden Advocaet
Fifcael, ofte Procureur Generael, voor acht ftuy-
versdaeghs. Ende aengaende de Gevangens die
tot h ter eygen koften leggen, ofte tot koften van
naer partye, fal gehouden wefen de felve eerlijck
ende realijck te trakteren ende verfien van goede
fpyfe ende dranck, voor fefthien ftuyvers daeghs,
oftefo veel min ofte meer als by den Hove of Sta-
ren 'sLandts getauxeert of geordonneert fal wor-
den, nae gelegentheyt des tijts.

X.
. ,^E"^de °P dat de gevangenifl�n van alle ftanck,
infectie ende corruptie bevrijdt bly ven, fal gehou-

----------j^mj^u^^uuijiftic ofbewaernifl� vande Gevangens concernerende,

nouden, ende de vuylighey t endc inmunditeyc te van 's Hofs wegen belaften ende bevelen fullen

$.Q ij

Voorts

-ocr page 761-



		Placaten. j.Boeck. 7.Tit, i.Deel. _ri_fl% X X. houden zijn hen allen totrufte te begeven, midr
	151 t

Voorts alle partyen die eenige Gevangens ofte Gyfelaers op de voorfz Voor-poorte op fefthien ftuy vers 's daeghs, ofte min, in hechtenifl� fullen doen brengen, houden of logeren, fullen ghehou- den zijn den Cipier vande voorfz Voor-poorte alle acht dagen betalinge ofte goede aifignatie of contentement te geven, ςί doen hebben van alle 'tgeene de felve Gevangens of Gyfelaers tot fe- fthien ftuy vers daeghs ofte min, ter ordonnantie vanden Hove verteert fullen hebben, ende by ge- breecke van dicn,atithorifeertmits defen 't voorfz Hoffden Eerften Deurwaerder, die by den voorfz Cipier daer toe fal worden verfocht, realijcken endemetter daet fijn achterwefen aireede geval- len, ende als noch te vervallen, te mogen innen ende executeren aenden 1 geen�n die den Gevan- gen of Gyfelaers doen apprehenderen, gyfelen, of op de voorfz Voorpoorte doen logeren of hou- den hebben, ofte van haerluyder Borgen, tot keu- re ende optie vanden voorfz Cipier. Ende by fau- te vande goederen foo vande geene die de felve Gevangens ofte Gyfelaers aldaer doen logeren of houden hebben, als vande Borgen , de Cipier niet fal ghehouden wefen de voorfz Gevangens ofte Gyl�laers langer te houden, mits e�rfl; acht dagen van te vooren adverterende den geenen tot wiens verfoecke de felve Gevangens ofte gyfelaers opte voorfz Voor-poorte gebracht of ghehouden zijn, ten eynde de ielve binnen den voorfz tijdt andere fuififante Borgen ftellen voor de koften aireede verteert ende noch te verteeren. XXI. Ende aengaendede Gevangens ofte Gyfelaers aldaer ghelogeert, ter ordonnantie vanden Hove op fes ftuy vers, of minder daeghs, de felve fal hy mogen tradleren met kleyn Bier als vooren, ende Broot met wey nich Boter of Kaes, tot haerluyder nootlijck onderhoudt. XXII. De voorfz Gevangens of Gyfelaers fullen by d'andere Gevangens die op feftien ftuy vers daegs als vooren gehouden worden, niet mogen teeren, noch eenichfins aen gerecht worden, maer in een befloten Kamere apart moeten eten. XXIII. Alle Gevangens ende Gegyfeldens fullen ghe- houden zijn te bly ven in befloten Kameren. XXIIII. Den Cipier fal niet gehouden zijn yemant bin- nen der Poorte buyten ordinaris maeltijdt te dec- ken, of fpyfe aen te dienen, ten ware hy fieck of fuchtigh ware. XXV. Den Cipier fal ghehouden zijn de Gevangens ende gegyfelde t'accommoderen met Mefienibn- der punten, tot de maeltijdt alleenlijck, naer ou- der ghewoonte, fonder dat oock yemandt eenigh vorder fcherp by hem fal mogen hebben of houd�. XXVI. Voorts fal den Cipier gehouden wefen alle avonts, terftont na negen uyren de rvaerfl�n ende het Licht alomme vande Gevangens ende Gyfe- laers wech te nemen, ende regens alle ongeluck van vuyr ende anderfints verf�rgen. Ende fullen de Gevangens ende Gegyfelde ter felver uyre ge-			dat den Cipier ghehouden fal wefen te verforg�if dat 's avonts te feven uyren de fpyfe gedient ende' aengerecht worde. XX VII. Sal oock de Cipier gehouden wefen alle daeeh« eenenyegelijcken niet gegyfelt of gevangen z!L de,des middaeg'hs ter el ver uyren te doen vertrec ken buyten de Poorte , ende de felve gheilotei� houden tot twee uyren naer noen, ende des avonts fulcke Perfoonen metten ondergangh der Sonnen mede doen vertrecken, te weten des So- mers te fefl�, ende des Winters te vier uyren, f₀n_ der vorder eenigh acces toe te laten. X X V111. Welverftaende dat de Gyfelaers alleene, ende geen andere Gevangenen, elcks maer eenen Gaft des middaeghs t'haren koften fullen mogen heb- ben , fonder dat fyluyden des avonts eenige Ga- ilen fullen mogen houden. XXIX. Ende foo verre den Cipier kan bemercken, dat eenige Gyfelaers hen metdronckendrinckenfou- den ontgaen , fal als dan hem onthouden , ende oock niet vermogen den felven vorder Wijn of Bier te laten volgen, ofte oock om droncken te drincken van buyten op de Poorte te laten brengen. , XXX, Ende fullen voorts de felve Gevangens ende Gyfelaers hen laten genoegen ende contentcren, midtsgheaccommodeert zijnde hunder twee met een Bedde $ maer die alleene begeert te flapen, fal hem felven van een Bedde met fijn toe behoorten moeten verfien, buyten laft vanden Cipier. Ende fal het felve den Gevangenen aen gefeyt worden, ende haer daer van ghegeven hare optie. Doch in gevalle fy liever hebben vanden Cipier te verfoec- ken, ende den Cipier henluyden te confentercn, dat hy henluyden elck een Bedde beitelt vande fijne, fal den Cipier daer vooren boven fijn ordi- narife taxe mogen reeckenen tot lafte vanden Ge- vangen eene ftuy ver daeghs, fonder meer. XXXI. Wert voorts den Cipier wel expreifelijck ver- boden , dat hy de Gevangenen niet en fal aendie- nen eenige quade gecorrumpeerde fpijs of dranck, op peyne van ghemulcteert te worden naer gliele- gentheyt vander faecke, waer op den Procureur Generael mede belaft wert goet regard te nemen, doende tot dien eynde weeckelijcke vifitatie. XXXII. Sal hem voorts den Cipier forghvuldelijcken wachten, van den Gevangenen niet qualijck toe te fpreecken, te fchelden, ofte haer hun ongeluck te vervvyten, ofte anderfints lailigh te vallen, op peyne als vooren. XXXIII. Den Gevangenen ende Gyfelaers wert mede wel fcherpelijck gelail, dat fy haer fullen hebben te wachten vanden Cipier ofte die van fynen Huyfgefinne te mifdoen, ofte te mis-feggen, ende namentlick mede aende Vrouw-perfoonen eenige infolentie ofte oneerbaerheyt te betoonen, rnet woorden ofte wercken, op peyne voor deGyle- laers, dat fy feeckere dagen in een Giole gkeJeyt»

				ende

-ocr page 762-

�13 Ordonnantie voor de Cip

_n(j_e aldaer als Criminele Gevangenen van Spijs

15I4

hoorlijckeneedt, ende fal voorts de ièlve byeen
vande Eerfte Deurvvaerders vanden Hove op de
Ridder-kamer opentlijck voor-ghelefen, ende de
Copie vande felve aldaer in een Bert ghehangen
worden,fonder dat yemant de felve Copie fal mo-
gen wech nemen ofte krencken, op peyne van ar-
bitrale corredtie. Aldus gedaen ende gearrefteerc
by den voorfz Hove op den fes en twintighften
Martij 163a.

_f nde dranck fullen worden getrafteert.ende voor
de Criminele Gevangenen, van gheley t te werden
_te water ende te broot, ofte oock aenden lyve ge-
ftnft te worden na gelegenthey t vande faecke.
XXXIIII- .
Ende op dat defe Ordonnantie ende Inftruitie
te beter mach onderhouden worden, fal den Ci-
pier foo veel hem aengaet daer op doen den be-

1, dlnflrutlie vanden 19 November 1610. feytin 't 2,0. Artijckel: te mogen innen ende executerenaendege-
reetfte goederen vanden geenen die den Gevangen, &c.

~~.:> .t-'H",!� 'M -�«~~ I JUJ

12. Act e, voor den Cipier vande Foor-poorte vanden Hove, omme te mogen

onderfoecken allen den geenen die opte voorjz Voor-poorte komen, of ~/y niet by haer hebben eenige
lnflrumenten, dienende tot ontkominge vande Gevangenen aldaer. In date den 18 Af ril 1616.

■'^% Lfo Symon Heflêls, Cipier vande Voor-
I poorte vanden Hove van Hollandt, den
Hove van Hollandt by Requefte heeft te
kennen gegeven, dat nademael de Civile
Gevangens ende Gyfelaers, den wekken vry ac-
ces van eenen yegelijcken toe ghelaten., ende vol-
gens d'Ordonnantie niet gheweygert en mach
worden, middel genoegh gegeven worde, omme
onder Huycken, Mantels, ende onder Kleederen
den gevangens toe ende aen te brengen alderhan-
de Initrumenten, dienende tot uytbreecken ende
ontkomen van haerluydergevangeniilê. Ende dat
hem Cipier by de Ordonnantie niet fpeciael toe-
gelaten is,de Perfoonen acces totte voorfz gevan-
gens hebbende, dies aengaende fcherpelijck te on-
derfoecken , jae dat hy iulcx tegens d'Ordonnan-
tie poogende te doen, lichtelijck daer over be-
fchuldicht foude mogen werden, byfonder van
eenige ghequalificeerde eerlijcke Luyden, die hun
't ondedoeck te feer fouden mogen belgen, ende
hun achten daer by te wefen gheinjurieert. Ende
ei at hem Suppliant foodanigh onderfoeckfo veel
de Ch'ile Gevangenen ende Gegyfeldens, ende
den geenen die by de felve acces hadden was on-
geoorloft. Ende nochtans hem Suppliant, terwy-
le hy Cipier gheweeft was, overkomen waren feer
veel ende verfcheyden arghliftige praftijekige
aenflagcn van Civile Gevangenen , omme uyt de
gevangeniife te komen, ende nochonlanghs gele-
den van drie Civile Gevangenen , die door toe-
brengen van Inftrumenten, uyt ghebroocken wa-
ren,daer op hy Cipier op alles foo mogelijck ende
hem gheoorloft was reguard ghenomen, ende de

Slooten naer behooren bewaert hebbende , niet
en hadde konnen voordacht wefen. Soo hadde
hy Suppliant te rade gbevonden, omme foo veel
doenlijck was te voorkomen alle vordere incon-
venienten van uytbreecken van Gevangens, hem
te keeren aen defen Hove. Verfoeckende dat den
Hove gelieven wilde hem Suppliant te verkenen
fpeciale Acle ende Authorifatie, omme allenden
geenen die acces hebben foo wel by de Civile als
Criminele Gevangens, hoedanigh die Accefleurs
fouden mogen zijn, niet alleen hun Mantels ende
Huycken, of andere Tabbaerden te doen afleggen
in 't innekomen, maer oock foo veel mogelijck,
eerlijck ende redelijck was, de felve te onderfoec-
ken of by henluyden eenige Inftrumenten fouden
mogen bevonden worden, tot ontkominge vande
Gevangenen. SOO IS �, dat 't voorfz HofF
hier op ghehadt hebbende hetfchriftelijck advijs
vanden Advocaet Fifcael vanden felven Hove,
den voorfz Suppliant gheauthorifeert heeft, ende
authorifeert hem midts defen, omme allen den
geenen wie die fouden mogen wefen, die acces
hebben foo by de Civile als Criminele Gevange-
nen, haer Huycken, Mantels ende Tabbaerden in
't innekomen vande voorfz Voor-poorte te doen
afleggen, ende de felve foo veel mogelijck te on-
derfoecken,of by henluyden eenige Inftrumenten
tot ontkominge vande Gevangenen aldaer foude
bevonden worden, midts dat 't felve by den voor-
noemden Cipier ghedaen fal worden met difcretie
naerghelegentheyt ende qualiteyt vande Perfoo-
nen. Gedaen in den Hage den achthienden
Aprilis 1616.

13. Ordre, vande Troceduyren te houden tegens de Contrayenteurs vande

Piacatcn vande Ho. Mog. He&ren Staten Generael, noopendede aparte Vergaderingen, &c. In
date den � September 1619.

f|||B Offvan Hollandt, Zeelant ende Vrief-
��»! landt, in deliberatie van Rade gheleyt
%JsO hebbende , dewyle in defe turbulente
tyceu by yeele Perfoonen feer ghearbeyt wert
omme faüien en !e beroerten inden Lande aen te
rechten ende daer toe foo binnen als buyten de
Steden alderhande aparteVergaderingente maec-

ken, contrarie de Placaten vande Landen, in de
welcke eenige heur oock onderwinden te komen
met ofTenfive Wapenen, 't welck niet dan tot fe-
ditie ende oproer en kan ftrecken, ende dat de
geene die bevonden of met waerfchynelijcke re-
denen bericht werden daer inne gheweeft te zijn,
weygeren behoorlijcke verklaringe te doen of fy-

5.C iij lüydea

******

~~------------~~

-ocr page 763-

;. 7. Tit. t. Dieet. 151^

ge vande refpeitive Officiers, vermogen ende be-
hooren alle alfulcke Perfoonen die heur in ofte
ontrent alfulcke aparte Vergaderingen laten vin-
den , of met waerfchynelijcke redenen bericht
werden daer geweeft te zijn, of die op de felve tijt
uyt de Steden derwaerts fullen wefen ghePaei]
voor heur te ontbieden, daer op te hooren, ende
de felve heur doen expurgeren by eede offyluy-
den inde voornoemde Vergaderingen gheweeft
zijn, of niet, ende die fulcks fullen weygeren te
doen, datfe die fullen mogen doen arrefteren ende
vaft houden, tot heure eygen koften, ter tijdt toe
fy heur by eede gheexpurgeert fullen hebben als
vooren,omme alloo fonder figuyre van Proces te-
gens heur gedifporreert te mogen worden, in con-
�ormiteyt van 't Placaet by de Hog: Mog: Heeren
Staten Generael tegens fulcke aparte Vergaderin-
gen ghemaeckt. Aldus ghedaen inden Rade den
tweeden September Anno 1619.

1515 Placaten-/* 5, Boeck

luyden daer geweeft zijn of niet, omme alle faec-
ken dien aengaende in longeur ende langen treyn
van J'uftitie te brengen , of men niet en foude be-
hooreii ende vermogen alle de felve Perfoonen
die heur in of ontrent de felve aparte Vergaderin-
gen laten vinden, of met waerfchynelijcke rede-
nen daer af bericht werden of die op de felve tijdt
uyt de Steden fullen gaen,daer toe te houden dat-
fe heur by eede expurgeren of fy in fulcke aparte
ende verboden Vergaderingen gheweeft zijn, of
niet,ende die 't felve fullen weygeren te doen,vaft
houden ter tijdt toe fy fulcks fullen doen: Heeft
om de gevaerlijckheyt defestijts naer rype over-
weginge van alle reclenen ende motiv�n, daer op
dienende, ende in confideratie komende, verftaen
ende verklaert, verftaet ende verklaert mits defen
dar de Magiftraten vande Steden, ten platten
Lande, ende vande Dorpen daer fulcke Vergade-
ringen werden aen gerecht ex Opcio, of ter manin-

14. Naeder Ordre, vanden Hoi

date den 7 Martij 16 zo.

e van Holhndt, op 'tJebeJubjeB. k

't ifffsffjl OfTvan Hollandt gedelibereert hebben-
X PHIf ^^e °P ^^e ^mamere ^van procederen, die
*cMMM men foude houden tegens de Contra-
venteurs vande Placaten vande Hoogh Mogende
Heeren Staten Generael der Ver�enighde Neder-
landen , in dato den derden Julij Anno fefthien-
hondertnegenthien , ende den eerften Februarij
Anno fefthien-hondert ende twintich, Omme tot
executie vande felve Placaten te mogen komen
extraordinarie foo dat behoort. Heeft verftaen,
ende dienvolgende laften ende beveelen in den
name ende van wegen de Hooge Overigheyt, dat
foo wanneer eenigen Bailliuw of Schout, of der
fel ver Stedehouders,in eenige aparte (by de voor-
fchreve Placaten verboden) Vergaderingen hen
fullen konnen laten vinden , ende aenteyckenin-
ge doen vande Perfoonen die fy daer vinden, de
felve oockdatelijck inde boete fullen beflaen. In
wekken ghevalle , fonder naerder Declaratie of
condemnatie van Schepenen of wel-ghebooren
Mannen, fy datelijck fullen mogen procederen
tot de executie vande pecuniele boeten van 't Pla-
caet} Ende by aldien yemant meent daer by gegra-
veert te wefen, dat die daer tegen fal mogen ko-
men in oppofitie voor Schepenen of wel-gnehoo-
ren Mannen, die hen daer inne mede fullen mogen
ontfangen, midts by proviiie namptiferende de
boeten, maer foo wanneer de voorfchreve Offi-
ciers yemandt ter faecke vande voorfchreve con-
traventie fullen willen cauferen, die fy of haere
Stedehouders aldaer niet felfsen hebben bevon-
den, maer by ander bewijs fullen willen doen, ful-
len de voorfchreve Officiers de felve mogen doen
komen voor Schepenen of vvelgebooren Mannen,
ende op heur feyt examineren : Bekennen fy 't
fhick,fullen Schepenen of wel-gebooren Mannen
terftont tegens heur decerneren condemnatie, die
den Officier datelijck ende precifelijck fal execu-
teren : Ontkennen fy 't feyt, fal den Officier te-
gens heur procederen de plano, ende foo fommier-

lijck als doenlijck zy. Ende by aldien yemandt
vande ontbodene ofgheciteerdeniet Catagorice
wilden antwoorden, dat is noch bekennen noch
ontkennen, fal men de iehe foo lange ftellen ende
vaft houden als een Befpotter vande Juftitie, tot
dat hy fal hebben gheantwoort, ende ghekent, of
ontkent. Indien oock onder de Delincjuanten ee-
nige foo arme bevonden werden, datfe kennelijck
geen vermogen hadden de boeten te betalen, fal
men de felve, of een ghedeelte van dien converte-
ren in andere peynen, van voor een goet getal van
dagen gheley t te werden te Water ende te Broot,
dat is, dat men heur fal doen betalen een deel van
de peynen foo veel fy vermogen fullen in gelde,
ende de refte, of oock de geheele peyne daer ghe-
heel armoede is, in dagen te Water ende te Brooc
naer exigentie vande faecke, ende goede achtinge
op de gelegentheyt vande Perfoonen.

Ende wat aengaet de Perfoonen vande Delin-
quanten die voorvluchtigh werden,dewyle heure
voorvluchtigheyt heur niet en behoort te exime-
ren, noch vande ftrarT� noch vande extraordinaris
proceduyren, Soo verklaren Wy, ende dienvol-
gende ordonneren u Bailliu, Schout, Schepenen
ende welgebooren Mannen inden name als boven
'tegens de felve te procederen by indaginge van
acht dagen te acht dagen precife, ende daer naer
tot decretatie vande peynen ende ftrafT�n nae be-
hooren. Ordonneren mede u Bailliu ende Schout,
midtfgaders der felver Stedehouders, van wegen
als vooren, met alle ernft ende neerftigheyt te
procederen tegens de Contraventeurs vande Pla-
caten voorfz,ende tot behoorlijcke executie ende
inninge vande boeten voornoemt, fonder eenige
diffimulatie, op dat ons geen bedencken en wor-
de ghegeven, dat ghy 't Placaet niet trachten en
foudet te doen naerkomen ende onderhouden.
Aldus ghearrefteert indeji Raede defen fevenden
Martij Anno 16 zo.

HET

»1�--------------------------------- '■■-■"'''^»**^^ .....■ . . ■ - ^_aMBMiaj_r

-ocr page 764-

1$!7

Raedt van Brabandc, Appellen. 151

HET TWEEDE DEEL.

1, Ordonnantie, Waer by de Tlaetfen en Heeriijc{heden inde Meyerije

van 's Hertogen-Bofch.gelafl werden hare Titukn noopende 't recht van contradiftie ende Appellen>
aen andere Bancken als aen hare Hooft-ftadt �ver te hengen, �n date den ι8 november 1650.

Privilegie daeir van over te fenden, om 't felve ge�»
examineert, daer tegens als dan verfien te werderi
naer behooren. Wekken aengemerckt, ende re-
delijck bevindende 'tgeene voorfz is. S�O
IS Τ , dat wy dien volgende wel expreflelijck or-
donneren allen den Steden,Vryheden, Heerlijck-
heden ende Dorpen der voorfz Meyerije, die het
recht van contradictie voor den felven Rechter,
ende Appellatie aen andere Bancken ofte Leen-
mannen , als aende Hooft-ftadt voorfz willen ge-
bruycken, hen behoorlijck befcheyt ofte Privile-
gie daer van binnen den tijdt van fesWeeeken,
naer de publicatie ofte ontfanck van defen» aen
defen Raedeende Leenhove over te fenden, om
't felve gefien,voorts daer inne gedaen ende gefta-
tueert te werden naer behooren. Ende op dat nie-
mant hier van eenige ignorantie en hebbe te pre-
tenderen, Soo ordonneren Wy dat Copie van de-
fen alomme aende voorfz Steden, Vryheden,
Heerlijckheden ende Dorpen fal werden ghefon-
den, ofte wel aende Hooft - Schouten der vier
Quartieren der voorfz Meyerije, de welcke fullen
ghehouden zijnyederin fijn quartier de felve be-
hoorlijck te doen publiceren. Aldus ghedaen ia
's Graven-Hage inden voorfz Raede ende Leen-
hove, den 18 Novembris 1650. Ter Ordonnantie
vanden voorfz Rade ende Leenhove. Corn. "Gillis.

de Sons hlarenPlactenehebbhet mRichoftenochdencontBancdenncnhetvooderslen SpentradaenHoo

Nader Ordonnantie, op 'tfehefubje��, In date den % ι Mij 16<$ u

der voorfz Meyerije, die het recht van contradi-
ctie voor den felven Rechter, ende Appellatie aen
andere Bancken of Leenmannen,als aende Ho�ft-
ftadt voorfz willen gebruyeken, hen behoorlijck
befcheyt ofte Privilegie daer van binnen den tijdt
van fes Weecken naer de publicatie ofte ontfanck
van defen, aen defen Rade ende Leenhove als
noch over te feynden, op pene van dat de nalati-
ge Steden, Vryheden, Heerlijckheden en Dorpen
der voorfchreve Meyerije, 't recht der felver con-
tradictie ofte Appellatie niet en fullen hebben te
admitteren, immers by provifie, en tot anders fal
wefen gheordonneert. Ende op dat niemant hier
van eenige ignorantie en hebbe te pretenderen,
Soo ordonneren wy dat Copie alomme van defen
aende voorfz Steden, Vryheden, Heerlijckheden
en Dorpen fal werden ghefonden, ofte wel aende
Hooft - Schouten der vier Quartieren der voorfz
Meyerije, de welcke ghehouden fullen zijn yeder
in fijn Quartier de felve behoorlijck te doen pu-
bliceren. Aldus gedaen in 's Graven-Hage inden
voorfz Rade ende Leenhove,den een en twintich-
ften julij 165 i. Ter Ordonnantie vanden voorfz
Rade ende Leenhove.

Cotm GilL�

iAWi

δ 'Eerde Prefiderende ende andere vanden
I pj|\ Rade ende Leenhove van Brabant,Allen
%j�&[� den geenen die defe tegenwoordige ful-
"^^* leniien ofte hooren lefen, Saluyt. Alfoo
wy op 't vertooch aen ons gedaen by de Schepe-
nen der Stadt 's Hertogen-bofch, op den achtien-
den Novembris des voorleden Jaers fefthien-hon-
dert vijftich, hebben expreflelijck gheordonneert
allen Steden, Vryheden, Heerlijckheden ende
Dorpen vande Meyerije van 's Hertogen-BoiTche,
die het recht van contradictie voor aen felven
Rechter, ende Appellatie aen andere Bancken
ofte Leen-mannen , als aende Hooft-ftadt voorfz
willen gebruyeken, hen behoorlijck befcheyt ofte
Privilegie, daer van binnen den tijdt van fes weec-
ken naer de publicatie ofte ontfanck vande felve,
aenden voorfz Raede ende Leenhove over te fen-
den,om 'f felve gefien, voorts daer inne ghedaen
ea gheftatueert te werden naer behooren: Ende
dw 'tmeeftendeel der voorfz Steden, Vryheden,
Heerlijckheden ende Dorpen refpective in ghe-
breecke zijn blyvende't gheene voorfz is naer te
komen. SOO 1S Τ, dat wy als noch wel ex-
preflelijck by defen ordonneren aen alle de voorfz
Steden, Vryheden, Heerlijckheden en Dorpen

[ ) j 't vJ 'l U

■>,j

:L ίί^;' L:i'j» ί ZJt jtuiKv; >..

HET

.....,�■ -

-ocr page 765-

Placaceti. 5�Boeck. 'Λ'. Ttt^DeeL

HETDERDE DE EL.

15 Μ

μλ

,1* Qrdqnnance _yque les "Proces, des quatre principale* Loix & Memhes

du pays de Flandres, [erom recuz f�jugez en cas dappel ou reformatton, an bene vel male '
₍ , eifdem a�Hs. BonnenLouvain, federnieijourdejuingj'ani^.

ftruidz & furniz, pardevant lefdidz quatre princ
pales Loix d'icelluy noftre pays de Flandres qu*
neferont defedifs, &depuys par appellation ou te!
formation emifes defdides Loix, apportez ou en*
voyez eri noftredide Chambre de Flandres.d'icelle"
noftre Chambre receuz comme proces par efcrit
Scpourtelz Jugez&fentenciez , an benevelmak
Poutveu toutesfois qu'ils foyent cloz, feellez &
euangelifez partyes prefentes ou appellees.ou pro-
cureur pour el les, qui auraoccup�efdides caufe &
les conduid, avant aucunefentencerenduepat
icelles Loix : Staufly que les Juges demoiireront
en caufe, & foubftiendront leur fentence, comme
font ceulx de Lille, Douay & aultres de la Riviere
du Lys.

Si donnosen mandement, aufdids Prcfident&
Gens de noftre Chambre de Confeil en Flandres
que cefteprefente noftre Ordonnance,ilz publienr*
ou facent publier,par tout noftre pays &comte de
Flandres ou Ion eft accouftume faire criz & publi-
cations: afin, que nul ne puyft prendre caufe d'ig.
norance. Et icelle Ordonnance,& tout Ie contenu
en cefdides prefentes, felon & par la maniere que
did eft, ilz & tous nos autres Jufticiers, Officiers
& Subjc&z a qui ce peult ou poura toucher & re-
gard er,& chafcun d'eulx endroid-foy, & fi-comme
a luy appertiendra, gardent, obfervent, & entre-
tiennent, & facent garder, obferver & entretenir
eftroidement & rigoreufement, fans faire ou aller,
ne fouffnr eftre faid ou alle'au contraire, en aucu-
ne maniere. Procedant & faifant proceder a la
punition & corredion des tranfgreiieurs & infra-
deurs d'icelles, fans port, faveur ou dii��mulauon
quelconque: Car ainfi nous plaift-il.

Et de ce faire vous donnons pouvoir & mande�
ment efpecial: mandons & commandons. a tous
noz aultres Jufticiers, Officiers & fubjeds qua
eulx (en ce faifant) ilzobeyifent & entendentdili-
gemment.

Et pource, que de cefdides prefentes, Ion pout-
ra avoir a faire en divers lieux, nous voulonsqu'au
vidimusd'icelles(faidcfoubzle feel aucentique,
oucopiecollationn�e& fign�e de 1'vndenozSe-
cretaircs)foy feit adjoufte'e comme a ces prefentes
originales. Entefmoing dece, nous avonsfaift
mettrc noftre fecl a cefdides prefentes.

Dorin� en noftre Viliede Louvain, lc derniet
jour de Juing, l'an mil, quatre-cens, quatre vints
&quinze. Ainfyfign�furleploy: ParMonfieut
l'Archiduc. Et iign�, Hanneton.

AXI MI LI Α EN, par la grace de Dieu
Roy des Romains, Arehiduc d'Auftrice,
_ Duede Brabande, &c. Α tousceulx qui
ces'preTences lettres verront, Salut. Comme de
la part de noz bieii amez, l�s deputez des quatre
Membres de noftre pays de Flandres, nous a eft�
remonftr�, que pour Ie bien vniverfel de noftre
pays, & releuer noz fubjedz de deipens fuperfluz,
ayt efte' uf� & accouftum�.que tous proces.faidz
it demenez pardevant les quatres principales
Loix, de noftre pays & comf�deFlandres,comme
Gandt, Ypre, Bruges, &.le Franc, devoluz par rap-
port d'appellation ou reformation , en noftre
Chambre de Confeil enTlandres, feroyent illec
porterjuger comme proces par efcrit (au cas tout-
tesfois qu'ilz ne fufient trouvez defedifz) fans ce
que les parties l�tigantes foyent fubmifes de fur ce
faire nouveau proces,

Etcombiqn que lefdids fuppliants, & les qua-
tre principales Loix de noftre pays & comt� de
Fl�hdr�s , ayent toufiours defir� ufer de ladide
cbuftume & ufance, ce neantmoingtz, noz amez
Scfedute les Prefident & gens de noftre Chambre
deC��rfeil en Flandres, ont difTcr� & different en-
cores/ecepvoir lefdiiis proces en tel eftat que def
fus. Α caufe de quoy nofdidz fubjedz de Flandres
& aultres, Ont eft� & font fort foullcz & intereflez:
mefmemeht au moyen de ceque quant lefclidz
pjpacesXqui font toqs inftruidz pardevant lefdidz
quatre Loix) font apportez ou envoyez en icelle
noftre Chambre, les parties font fubmifes de-
rechef faire toutes nouvelles procedures, a grans
& fumptueux fraiz,& retardement de l'expedition
|c^u^c3tion defdi^ts proces. En nous fuppliant
humtie^ent, par �efdi�tz deputez, vouloir or-
3onni|iooftreaicT; Prefident & gens de Confeil en
Flandres d'orefenavant reecpvoit tous Jes proces,

iparappellatipn�ureformationviendront def-
ites1 jQuatre principales Loix de Flandres .parde-

vant �ulx, en icelle noftre Chambre, comme pro-
ces fai$z.&furniz pat efcrit, & fur ce pourveoir de
noftr�^raee,

S C Α V O IR faifons, q�c nous (les chofes
d�iT�iiiiiles cpnfider�es, & eufurce premiers l'ad-
yisderiofdic�z Prefident & gens de confeil,, auf-
dids fuppliants inclinans a lcurdide requefte &
fupplicatipn) avpns confenty, odroye' &accord�,
cpnfcntons, odroyons & accordons de grace efpe-
ciale par ces prefentes, tant qu'il nous plaira, que
tous les proces que dojefenavantferont faidz, in-

t^Hy >M *fv

rrr-T*

2K° prdpnnancp, que tous qppjellans/�ront tenu^ de rendre incontinent par

inj�iument & ampfe declaration, laforme de leurt appellations, & ce es mains des Juges dont ik

auront afpeiiez ou appelleront.; Et /ilz renunchent α leurditle appellation, quilzferont tenuzpa�
[emblahle maniere dfj'itjjjnu�r apt�flzjuges. Donn� α Bruxelles Ie ζ jour de May, l'an Mil cwa-
eens fans plus. ■ ,

.imv,

Ό ΗILΙΡ Ρ Ε par la grace de Dieu, Roy de Ca-
¹ ftille, &c. Anoz amez & feaulx les Prefident &

*- 2 i..\

Gens de noftre confeil en Flandres, Salut 8c dik-
dion. Comme il foit venu a noftre cognoiflance,

que

�

-ocr page 766-

Raedc van Vlaend

l$21

ilzauront appellez ou appelleronc: Eten faulte
de ce, lefdids Officiers & Juges, ne feront tenus
de obeyr ou acquiefcer aufdides appellations. Et
quand lefdids appellans vouldront renuncher a"
leurdide appellation, feront tenus leinfmuer auf-
difts Officiers Sc Juges, a qui ce regardera, ende-
dens Ie temps a ce introduid: fur la peine de per-
dre Ie benefice & effect defdids appellations, &
icelles eftre tenuz nulles & difertes, comme non
relevees ou renunchees en temps deu.

Si vous mandons & commandons expreil�ment,
que cefte noftre Ordonnance, vous publiez ou
faides &publierennoftredideChambre ducon-
feil, ckicelle Ordonnance gardez, obfervez & en-
tretenez, & faides garder, obferver, & entretenir
inviolablement, &ians port, faveur, ou diffimula-
tion quelconque: Car ainfy nous plaiil-il.

De ce faire vous donnonspovoir, authorit�&
mandement efpecial: mandons & commandons
a tous noz Jufticiers, Officiers ScSubjedz , quea
vous (en ce faifant) ilzobeyf��nt&entendentdi-
�gemment.

Donn�en noftre Ville de Bruxelles, Ie fecond
jour de May, l'an de grace mil cinq-cens fans plus.
Soubzeihiitefcrit: ParMonfieurl'Archiduc. Et
fign�, Hanneton.

_flUe plufieurs noz fubjeftz & autres s'avanchent
Jfneetencjournclemenc, d'appeller de toutes
Lnieres d'exploix, arreftz procedures & appom-
S�s , interlocutoire, foubz umbre defqueles
�oles appellations, les Officiers, Juges &fub-
Sz de noftredid pays-de Flandres, font fort
vexez traveillez&moleftez, &enperdentfou-
ventlespouresfimplesgens (qui nont dequoy
«ourfuyvir ne fouftenir proces contre efdides
appellations) leur bon droid. Et quand lefdicles
appellations font attraidz en caufe, par noftre
Procureur General, en matiere de delertion ou
autrement, ilzfoubftiennentqueleurfdides ap-
pellations font conditioneles, & qu'ilz y ont re-
Sunch� tacitement, fouftenans fur ce grands &
long proces qui jamais ne prendent fin, au tres-
grand interreft de nous, & oppreffion de nofdidz

fubjedz. ,

Nous (defirans a ce pourveoir) avons ordonne,
&ordonnonspar cesprefentes, que tous appel-
lans (quelz qu'ilz foyent) feront d'orefenavant
tenus,incontinent,qu'ilz aurontinterjedees leurs
appellations (ou du moins,endedenslejourd'icel-
les) bailler par inilrument ou aultrement par bon-
ne & ample declaration, la forme de leu rdides ap-
pellations, �s mains des Officiers oujugesdonc

3, Ordonnantie, Statuyt ende Eeumgh EdiB, dat degeene mllende hen*

lieden beklagen {by Appellatie, Reformatie ofte andere middelen) vanVonnijfen gegevenin Vlaen-
deren, zijn gehouden 'tfelve te doen binnenjare ende dage naer't tvyfen van dien: ten waren Uyt-
lantfche ofonbejaerde, ofte by andere diergelijcke wel-gefbndeerde redenen ter contrarien. Gegeven
te Gent den 9 November \<^%x.

Wf�f�Mj Α E RLE by der gratie Godts, gekooren
I iM^Keyfer vanden Romeynen, altijdts Ver-
CpSl meerdere des Rijcks, Sec Allen den gee-
nendiedefe tegenwoordige fullen fien, Saluyt.
Alfoo onfe welbeminde die Gedeputeerden van-
den vier Leden 's Lants van Vlaenderen, van we-
gen ende inden name vanden voorfeyde vier Le-
den, ende van allen onfen Onderfaten ende Inge-
fetenen ons voorfeyden Lants, ons te kennen ge-
geven hebben, waerachtigh te wefen, dat binnen
onfen voorfeyden Lande ende Graeffchappe van
Vlaenderen, alle Wetten exercerende Jurifdidie,
alle Vonnift�n by henlieden gewefen,gevvoonlick
zijn de felve Vonnifi�n ten vervolge van partyen,
terfbnt ter executie te doen flellen, fonder onder
't deckfele vanden betrecke, reformatie ofte ap-
pellatie , by partye geinterjedeert, dan ofte dirl�-
reren immers als de felve Vonnifi�n reparable zijn
terdiffinitive.

Dat de hant van Juflitien ghefurneert zijnde, de
beklagende parthye begeerende 't felve Vonniffe
je betreckene, pleeght ende behoort dat te doene
binnen Jare ende dage naer 't pronuncieren van-
den felven Vonniffe: In diergelijcken moeten alle
andere Vonniffen, niet reparable ter diffinitive,
binnen den voornoemden tyde betrocken zijn :
Ende waer't foo dat pattye in gebreecke ware bin-
nen den voornoemden tyde van Jare ende dage,
neurlieder appel, reformatie ofte betreck te ver-
nenen, foo houdt men als dan dat fulckevoor-
gaende Sententien lyden ipfi fa�lo, in krachte van

gewijfder dingen, als by partyen /actie gheaggre-
eert: Ende dat 't felve foo onderhouden is achter-
volgende de notoire ende deuchdelijcke coftume
ende obfervantien van onfen voorfeyden Lande
van Vlaenderen.

Dat over vier ofte vijfjaren (onbegrepen van-
denjuyftentyde) by Schepenen vander Keure
onfer Stede van Gent, op feker Proces voor hen-
lieden als doen hangende, tuilchen de Neeringe
vanden Schrijnwerckers ter eender, ende den
Hputdrayers ter ander zyde , Vonniil� gegeven is
gheweeft ten achterdeele van den voorfeyden
Houtdrayers, 't welcke de felve Houtdrayers (als
dat aggre�rende) in allen fynen poinden volko-
men hebben.

Dat dekn niet tegenftaende , de voorfeyde
Houtdrayers fouden henlieden vanden voorfey-
den Vonnifi� binnen den voorfeyden beboorlijc-
ken tyde van Jare ende dage eenighfins beklaegt,
ofte die by appelle ofte reformatie betrogken heb-
ben, by den welcken (naer de voorfeyde oude en-
de lovelijcke notoire coftuyme) 't felve Vonnifi�
geleden is, in krachte van gewijfder dingh. Heb-
ben nochtans de voorfeyde Houtdrayers verkre-
gen feeckere letteren van Requefte Civile, inhou-
dende re�vement van laps van tyde, by den welc-
ken fy hebben ghedaen dachvaerden Schepenen
vander Keure in Gent, ende parthye geinthimeert
voor den Prefident ende Lieden van onfen Raede
in Vlaenderen: tenderende ten fine van't Vonnif-
fe van onfen Schepenen voorfey t gereformeert te

5- D zyne.

-ocr page 767-



	t₅23 FSacaten. f.Boeek. 7.Tit« 3.Deel. _lTu zyne. Waertegen de voorfeyde Schepenen van- I nenjareende dage, naer dat de felve Αριχ,'

	der Keure, confidererende den laps vanden tyde,	geven fullen wefen : Ten ware dat de o?_enedie hem beklaeghde, onbejaert vvaere , ₀ft abfent van onfen voorfeyden Lande , ofte ώ' dere notoire redenen, ofte wel -ghefondeerd" middelen hadden ende allegeerden, dat hy �;� klachte binnen den voorfeyden tyde ( binnen Jaere ende dage) niet en hadde konnen ofte mogen doen. Ende daer toe hebben wy gheordonneert ende geftatueert, ordonneren ende ftatueren by defen alsvooren, dat foo wanneer yemandt (ommede redene ende binnen den tyde voorfchreven) eeni- ge Brieven van Relievemente ofte Requefte Civile verkrygenfal ten eynde als boven, ende queftie op deinterinemente van dien vallen ende ghebeu- ren fal, dat in dien gevalle de Prefident ende Lie- den van onfen voorfeyden Raede in Vlaenderen ende andere Rechters dien de kenniffe daer aftoe' behooren fal, ende hebben fullen,voor al ghehou, den fullen wefen kenniffe te nemen ende te wyfen op de deuchde ende ondeuchde vanden voorfey. den Reliefvement of Requefte Civile, eer fy par- thyen fullen mogen ordonneren t'antwoorden t'allen finen .-Dital nae't uytwyfen dercouftume hierboven by den Supplianten gheallegeert, als in de Banckenjuftitien ende Hoven vanVlaenderen geobferveert, de welcke wy approberen ende ra- tificeren : Ende niet tegenftaende den ftijl, Cou- ftume ende Ufantie in onfe Kamere vanden Raede in Vlaenderen tot hier toe ter contrarien geufeert, den welcken wy (omme de redenen voorfeyt) cafleren ende aboleren. Ontbieden daer omme onfen lieven ende ghe- trouwen den Cancellier, Hooft - Prefident ende Lieden van onfen Secreten ende Grooten Raden, onfen Prefident ende Lieden van onfen Raedein Vlaenderen, den Hoogh-Bailliu ende Schepenen van onfer Stede van Gent, van Brugge, vanden Vryen, ende van Ypren , ende allen den anderen onfen Rechters, Wethouders, Jufticiers ende Of- ficiers dien dit aengaen fal, dat fy den voorfeyden Supplianten inden name als boven, van onfen voorfeyden O�lroye, Confent, Accort, Statuyt ende Ordonnantie inder manieren voorfchreven, doen, laten ende gedoogen ruftelijck ende vrede- lijck genieten ende gebruyeken,fonder henlieden, ofte eenige van henlieden nimmermeer te turbe- ren ofte molefteren, of eenighfins gedoogen, gbe- turbeert ofte ghemolefteert te werden ter contra- rien �. Want ons alfoo gelieft, ende hebben willen, t'Oorkonden dies hebben wy onfen Zegele hier aen doen hangen. Gegeven in onfer Stede van Gent, den negen- den dach van Novembre, in 'tjaer onsHeeren duyfent vijf hondert twee en tvvintich. Ende van onfen Rijcken,te weten,vanden Roomfchen ende van Hongeryen, &c. het vierde, ende van Span- gien, &c 't fevenfte. Ende op den Ploy ftont ge- fchreven, By den Keyfer: den Eerts-BuTcbop van Palerme, Hooft vanden Secreten Rade, de Grave van Hooghftrate, Hooft vander Finantie, &c. pre- fent. Geteeckent, Du Blyoul. α. Statut

namen fin van niet ontianckeiijck te agierene wederleggende by den voorfchreven redenen de Requefte Civile , ende oock de caufen , dat naer den tijdt vanden Jare ende dage, de Munimenten ende Schriftuyren parthye wederomme ghedeli- vreert waren, alfoo men van alle Munimenten en- de Schriftuyren gewoonlijck is te doene: by den welcken ter materie principale van betrecke, den Juge niet mogelijckenisfeeckerlijckente proce- deren. Dat dit oock niet tegenftaende de Prefi- dent ende Lieden van onfen Rade ghewefen heb- ben ,,dat de voorfeyde Schepenen van Gent ende de gheinthimeerde fouden antwoorden t'allen fi- nen, maintenerende den ftijl van der Kamere fulck zijnde. Vanden welcken appoindtemente de voorfey- de Schepenen van Gent (henlieden vindende by denfelvenVonniffeghegreveert) hebben henlie- den daer af ghedragen als Appellanten, aenden Prefident ende Lieden van onfen Grooten Raede te Mechelen, De welcke (fonder regard te nemen op 't rejecteren vander Requefte Civile , maer al- Jeenlijcken op �den gepretendeerden? ftijl ende ufantie van onfer Kamere vanden Raede in Vlaen- deren) de felve Vonniflen ghewefen hebben wel gegeven te zyne, ende van dien qualijck geappel- leert zijnde. Overmits 't welcke (ende foo verde dat 't ielve voortgangh hadde , ende totconfequentie getoo- gen ware) den Supplianten, ende alle den Sup- pooften ende Onderfaten ons voorfey ts Lants van Vlaenderen , grootelijcks ghemolefteert fouden wefen, ende van heuren Proceflen nimmermeer eynde hebben en fouden: tot heur�eder onfegge- jijckerfchadenendeintereften, van verderf��niil� van groot deel vanden felven, henlieden en ware voorfien hier op van deuchdelijcke remedie, ons daeromme ootmoedelijck biddende. DOEN TE WETENE, dat Wy, «lies voorfeyt is gemerckt, de voorfeyde Supplianten, foo voor de vier Leden, als voor allen onfen On- derfaten ende Suppooften ons voorfeyts Landts van Vlaenderen, genegen wefende tot heurlieder Supplicatie, ende totjuftitie ende voorderinge van rechte , by der deliberatie van onfe feer lieve ende feer beminde Vrouwe ende Moeye, die Eertz-Hertoginne vau Ooftenrijck�, Hertoginne ende Graefnede van Bourgongien, Toghterneff� van Savoyen, Regen te ende Gouvernante van on- fen Landen van herwaerts-overe, by advyfe van den Hoofden ende de Lieden van onfen Secreten Rade by haer geordonneert, uyt onfer Princelijc- ker macht, authoriteyt endefonderlinge gratie, ghegunt, verleent, gheo&royeert ende gheaccor- deert hebben, gunnen, verleenen, oc"troyeren en- de accorderen, ende daer toe voor Statuyt ende Edict eeuwelijck gheduyrende ordonneren: dat foo wie van onfen Onderfaten ende Suppooften van onfen voorfeyden Lande van Vlaenderen, voortaen van eenigen Appoinc~rementen,Senten- tien ofte VonniiTen (in Vlaenderen ghegeven) by appellatien, reformatien ofte by anderen middele ofte wegen, hen fouden willen beklagen, dat hy 't felve gehouden wert ende fal moeten doen bin-

-ocr page 768-



		Raedt van Vlaenderen, Appellen. 1516 Statut & Ordonnance declaratoire_> que lesfabjeBs^ de Flandres ne peuvent efire attraiz ou appellez , en premiere injlance ,par- devant α uk du Grand Confeil α Mali- nes. Enfemble, qu'il nefiit loifible α ceulx dudicl Grand confeil, de donner reli�fs d'appel, des inter- locutoir es ou diffinitives de Flandrcs �miilb medio. Oonn� α Malines, Ie 7jour d'Oflobre 1513.
	*tf5** 4�


			& plusfera, iy de noilregraccnyeil pourveu,fi- commc dient lefdidz expoians: en nous fupplianc tres-humblement (que en ayant regard a ce que dit eil) noiire plaiiir foit ordonncr aufdidz de noilre Grand-confcil, qu'ilz renvoyent pardevant chafcun Jugc de noilrcdid pays de Flandres, les caufes & partyes pendans en noilrcdid Grand- confeil, �cdond Jefdids Jugcs doibvent avoir la cognoiiTance & renvoy. Et mefmement d'vne caufe y pendant entre les Bailly & Hommes des fiefs du Seigneur de faind Gcorge de fa Court a la Beril, contre Pierre Parmentier. Parcillemenr de Alonfe d'Efpinoife 5c fes confors , contre Pierre d'Ardaire &fesconfors, Marchans refidans a Bru- ges. Et aully des boyrs & heritiers de feu Jhcrome Frifcobaldy, contre Anthoinc Frifcobaldy. Et de toutes aultres famblablcs caufes en primiere�n- ilance, & auily en cas d'appel, dond les J uges ordi- naircs&Gens de noilre confeil en Flandrcs, ont de tout temps cogneu , peuvent Sc doibvent cog- noiilre en premiere inilance. Et fur tout, faire cx- pediernoz lettres patentes d'ordonnance Scdecla- ration, en telz cas pertinentcs. SCAVOIR FA1SONS, que nous(ces chofesconfiderees, defirant garder & entrerenir noz Juiticiers &J uges chafcun en fes droidz, ju- rifdidion & authorite', & prei�rver noz fubjedz de fraiz & defpens.iy avant que faire fc peult: & auifi faire entretenir & fortir ciFed, les Ordonnances nouvellcmentSc dernier faides, fur la rigle & con- duite denoz Confaulx & Juiticiers depardeca: & par l'advis & de�beration de noilre chere & bien amee Dame & tante, rArchiduccflc d'Auilricc, DuceiTe & Comteflc de Bourgoingnc, Douagicre de $avoyc,&c. Rcgcnte&Gouvernante,&c. Et de noz trefchers & feaulx, les Chef, Prefident & gens de noilre Priv�-confcil, & de noz Financcs eilans lez ellc. Lefquelz ont communiqu� fur les matieres cy dciTus declaires, avec lefdidz de noilre Grandconfeil. Avonsdid&declaire'difons & declairons par ces prefentes, que iccux de no- ilre Grandconfeil, n'aurout & nc prendront de cy en avant,nc pourront picndre &cavoir aucurecour ou cognoiiTance (en manere que cc i�it) en pre- miere inftance, des fubjedz de noilrcdid pays & comte'de Flandres, ny auiTydes marchans rcil- dens audid pays, non plus que des autres. Saulf les marchans non y ayans domicile , & de ceux qui font de divers rcfortz: deiquclz iceulx de no- ilre Grand confeil pourront avoir la cognoiiTance, s'ils fontattraitz pardevant culx. Pareillcment avonsordonne& ordonnons par ces prcfentcs,quc lefdidz de noilre Grand confeil, 'ne defpeflehc- ront, nc pourront defpefchcr dorefehavant,aucuns reliefvcmens d'appel ou rcformation des fenten- ces & appoindemens intcrlocutoircs & diffinitifz, renduz en noilrcdid pays de Flandres, par quel- que loy que cc foit, omiffo medio, pour en avoir & retcnir pardevers eulx la cognoiiTance. Ains voulons & ordonnons , que la cognoiiTance 5. D ij des
wzm Η Α R L E S , par la Divine clcmencc, W�JJ�l efleu Empcreur des Romains, toufiours Iplll Auguftc, Royde Gcrmanie, des Efpain- giics d'Arragon.de Navarre, des deux Cecilles.dc lerufalem, de Honguerie, &c. Archiduc d'Auilri- ce, Duc de Btabandc, &c. Comte de Flandres,&c. Atoutcculx qui ces prefentes lettres verrone, Sa- luyt. De la part, denozbienamez, lesquatre Membres de noilre Pays & Comte' de Flandrcs, tant pour culx que pour & au nom de toute la c'ommunaulr� d'icelluy pays, nous a efl� expof� & remonftre', comme noilrcdid pays de Flandres, foyt & ayt de long temps efl� vn beau & notable pays, & duquel nous & fcuz noz PrediceiTeurs Corntcs & Comteires d'icelluy, ont fouvent cilez (&encores font) grandementferviz, en plufieurs &divcrfesmaniercs, autant Sc plusquedcnulz autres: ayant toute juilicc,haulte moy�ne & balie: Juiticiers SoOfTicicrspour l'cxercer, afcavoir les Prefident & Gcns de noilre conicil illee, qui font Jugesprincipaulx;& plufieurs loixfuba!ternes,qui font J�ges-ordinaircs, chafcun en ia Jurifdidion. Lefquelz peuvent & doibvent chafcun jour,en fon endroit.rcfpedivementcongnoiilre, de toutes & quelconques caufes criminelcs,fansrei.Tort: &ci- vites foubzlcrei�brtirnmediat: af$avoir,lcs Loix fubalternes, de nofttedid Confeil en Flandrcs, & apres de noilre Grand-confcil a Malines. Et combien que nulz ne debutoyenten aulcu- ne maniere, prendre la cognoiiTance, en premiere inftance, ny aufly en cas d'appel,en delaiflant Ie Jugc Provincial immediat, quy font lefdidz du conicil en Flandres, des caufes & maticresdont kfdidz expofans & aultres Loix fubalternes, & aully lefdidz de noilre confeil en Flandres, peu- vcnt& doibvent refpedivcment avoir la cognoif- fance, touttesfois plufieurs fc font (puis aulcuncs annecs) avanchez &cncorcs s'avanchcntjourne- lement,dc pourfuyr en premiere inftance, plu- fieurs caufes & maticres de noz fubjedz dudit Flandrcs: fruilrant, parecmoyen, tant noilre Ju- ilice & Jurifdidion provinciale que la Juilice - or- dinaire defdiclz expofans & autres loix fubalter- nes d'icelluy pays, de ce quiappartient a leur ju- rifdidion & judicature. En traveillant par ce gran- dement noz poures fubjedz dudid pays, en tant quilzfont attraiz hors de leur Juilice-ordinaire, patdevant Jugc non appellablc: alcursgrans fraiz &dcipens. Etibuvcntesfois,quand aucuncsloix tequirent 1c renvoy d'aucunes caufes & partics, pendans en noilrcdid grand-confeil Scdond icel- \|cs loix peuvent & doibvent avoir la premiere co- gno fiancc,iceulx de noilrcdid Grand-confeil,font diincult� de leur accorder ledid renvoy , foubz urnbreou couleur des committimus, contenuz en leurs impetrations: & fc font plufieurs proces lur iceulx renvoys. Le tout a la totale enervacion odajutifdidion-ordinairc defdidz expofans, & autres Jugcs de noflredid pays de Flandres: & a iintereil &dommagcde noz fubjedz d'icelluy,

-ocr page 769-

Placaten. $.Boeck. 7.Tit, 3.Deel.

1528

15*7

des caufes & proces audid cas d'appel ou refor- feauix les Chef, Prefidenc & gens de nofdiftz pri-
mation, demeure & appertient aux Juges Loix du- v� & grand-confaulx, Prefident & Gens de noftre
diit pays & a chafcun par degre refpe&ivement, Chambre de confeil en Flandres,8c a tous noz aul-
quien ontaccouftum�&endoibventcognoiilre. j tresJufticiers, Officiers Scfubjedts, qui fe _pcEll]_cEt quand au renvoy des caufes d'entre lefdiclz | oupourra toucher & regarder, leurs Lieutenans &
bailly &: hommes de fiefz dudiil Seigneur de j chafcun d'eulxendroitT:defoy,8cfi-commealuy

fain�t George, contre Pierre Parmentier,8c autres
cy deifus fpecifiees & declairees,& autres pendans
en nofttedict Grand-confeil, contre noz fubjedtz
& habitans de noftredid: pays de Flandres, nous
voulons & ordonnans, & eft noftre plaifir & Vou-
loir, que lefdidtes caufes ainfy pendans en iceluy
noftre Grand-confeil, 8cefquelesn'eft a prefent
litifconteft�, foyent renvoyeesen noftredift pays
de Flandres, qui en doibvent avoir & demander la
cognouTance. Et touchant celles, efqueles litif-
conteftationeftfaifte, qu'ellesdemeurenten no-
ftrediit Grand-confeil, pour y eftre cogneves &
decidees comme il appertiendra: & pour ceite fois
8t fans prejudice des droi&z, Jurifdiction, ocau-
thorit�, defdictz Juges de Flandres: ne que ce
puyfl eftre tir� en confeqnence en temps advenir.
Si donnons en mandement a noz trefchers &

' a

-_tr .....j, , - -onnanceSc

Statut, 8c tout Ie contenu en cefdiftes prefentes
felon & par la maniere que dic~V eil, ilz entretien,
nent, gardent, &obfervent, & par tous aultres
qu'il appertiendra facent inviolablerjient entrete-
nir, garder, & obferver, fans faire ou aller, ne fouf-
frir eftre faiit ou all� direttement ou indirecle-
ment au contraire, en aulcune maniere: Car ainfy
nous plaift-il. En tefmoing de ce nous avonsfaift
mettre noftre feel a ces prefentes.

Donn� en noftre Ville de Malines Ie 7 jour d'O-
ctobre,l'an 15 xx.Et de nos regnes a f9avoir celluy
des Romains, & Hongerie, Ie v. & des Efpaignes,
Ie viij. Sur Ie Ploy �ftoit elcrit: Par 1 Empereur:
l'Archevefque de Palerme,Chef du Priv�-confeii,
Ie Comte de Gavere, les fires de Beures &de tkr-
ges, 8c autres prefens. Et fign�e, Verderve.

5. Ordonnance 6c Statut,^ toutes & quelconques amendespecuniaire*

que dorefcnavantjerontjugeesauprofittde laMajeft�par ceulx du Confeil en Flandres, de quelque
nature ou comiition qu'ellesfoyent ou puiffent eftre foyent executees nonolflant appellations faitks
ou α faire, & [amprejudice d'icelles, &c. α Malines Ie zS jour de Septemhre, �ani$ 2,8.

pellations en noftre Grand-confeil» Malines, & la
caufe illec pendant, appoinctent avec leurs parties
du principal dont ilz ont eftc en queftion: mais
quant a nofdictes amendes , les proces demeurent
illec pendans, comme non pourfuyz par les par-
tiez principales. Telement que lefdides condem-
nations d'amendes, demeurent illufoires: comme
pareillement auduient d'aultres amendes civiles
jugees a noftre proufict, en plufieurs aultres ma-
nieres: tant a la charge des Loix fubalternes, com-
me aultres. Telement que par ces moyensla re-
cepte de noz exploictz & amendes illec, tournera
a totale ruyne, Sc ne fera pofl�ble furnir fur iceulx
aux mifes neceflaires pour Ie bien de Juftice, fi ce
n'eftquepar'nous foit furcepourveu Sc rem�di�,
fi-comme dicl noftredicl: Procureur expofant: en
nous requerant tres-inftamment y vouloirpour-
veoir,comme a eft� faidt en noftre confeil en Hol-
lande, Sc fur ce faire expedier noz lettres patentes
acepertinentes.

Pource eft il, que nous (ces ohofes confiderees,
defirans obvier a teles frivolles appellations, &
pourveoir a ce qu'au moyen d'icelles la Juftice ne
ioit reculee ou retardee, Sc par bon advis Sc delibe-
ration de confeil) avons ftatue' Sc ordonn�, fiatu-
ons Sc ordonnons par ceftes, 8c eft noftre plaifir 8c
vouloir, que toutes 8c quelconques amendes pe-
cuniaires, qui d'orefenavant feront jugees a noftre
prouficl:, par lefdiclz de noftre confeil en Flan-
dres, de quelque nature ou condition quelles
foyent ou puyilent eftre, foyent executees, non-
obftant appellations faictes ou a faire, Sc fans pre-
judice d'icelles.

Pourveu toutefvoyes, que ce que par la fenten-

HAR LES, par la Divine clemence,
■efleu Empereur des Romains, toufiours
�__J Augufte, Roy de Germanie , de Efpain-
gnes, d'Arragon, de Navarre, des deux Cecilles,
de Jerufalem, de Honguerie, &c. Archiducd'Au-
ilrice, Duc de Brabande, 8cc. Comte de Flandprs,
&c. Α tous ceulx qui ces prefentes lettres ver-
ront, Salut. De la part, de noftre Procureur Ge-
neral de Flandres, nous a eft� expof� , comme,
pour obuier a plufieurs cavillations, qui en temps
pafte fe faifoyent Sc continvoyent par plufieurs
traffiqueurs, foubz couleur de frivolles appella-
tions, telement que adiflicult� les JufticiersSc Of-
ficiers de noftre Court de Flandres povoyent ren-
dre interlocutoires ou faire executions, qu'ilz ne
feuflent incontinent attraiftz par appel, par ceulx
qui defiroyent defuyr & efloingier la raifon, cer-
taine peine & amende,a f^avoir de foixante libures
parifiz ait, par bonne deliberation, eft� ordonn�,
ou du moins introduict & continue en noftre
Chambre de confeil en Flandres, fur 8c a la charge
de telzfrivolzappellans: a fin deparlacraindte
d'icelles amendes, refrener les vexations & tribu-
lations de telz cavillateurs. Au moyen de laquel-
le ordonnance ouintrodudion, plufieurs (ayans
perduz leurs proces pardevant telz Juges fubal-
ternes, & aufly cognouTans leur tort) fe font de-
portez d'appeller des fentences contre eulx
donnees.

Neant-moins, depuis certaines anneesencha,
ledi&expofanttreuve qu'il n'y a celuy (tant foit
mal fund� ou aultrement) qu'il ne appelie des fen-
tences de ceulx de noftredict confeil en Flandres,
fy avant qu'il y ait condemnation d'amendes a no-
ftre prouli&:: Sc ce faift, relievent leurfdiites ap-

ce, qui fur teles appellations fe pouroit rendr

ceulx

■-■�■-'.....^:

-ocr page 770-

ι e29 Inftru&ie voor 't Colle

ceulx de noftre Grand-confeil, eftoit dicl: en diffi-
nitive la fentence defdidz de noftre confeil en
Flandres, nondebvoirfortirefTed, quandaufdi-
Aes condemnations, d'amendes & fourfaictures,
que en ce cas, noftre Recepveur des exploictz de
noftredifte Chambre de confeil en Flandres, fera
tenu derendre a icelluy ou ceulx qui aura ouau-
ront obtenu fentence a leur profiel:, & abfolution
de ladifte amende, la fommequ'ilenaura receu.
Auquel noftre Recepveur des exploi&z, qui fera
pour ce temps, ordonnons ainfy Ie faire.

Si donnons en mandement a noz amez & feaulx
les Chiefs, Prefident & Gens de noz priv� &
grand confaulx , Prefident & Gens de noftre
Chambre de Confeil en Flandres,& a tous noz au-
tres Jufticiers & Officiers qui ce peuk & poura
toucher & regarder, leurs Lieutenans & chafcun
d'eux endroift-foy & fi-comme aluyappertien-
dra, que ceftuy noftre prefent Statut & Ordon-

gie ter Admiraliceyc, 1530

nance (felon & par la maniere que dict eft) ilz gar-
dent, obfervent & entretiennent, & par tous au-
tresqu'ilappertiendra, facentgarder &entrete-
nir, fans faire ou aller, ne fouffrir faire ou aller au
contraire en aulcune maniere. Mandons en-oultre
aufdiclz de noftre confeil en Flandres, que incon-
tinent & fans dilay ilz facent publier cefdi&es pre-
fentes par tous les lieux qu'il appertiendra &be-
foing fera, a fin que nul n'en puyft pretendre cau-
fe d'ignorance: Car ainfy nous plaift-iJ. En tef-
moing de ce nous avons fai& mettre noftre feel �
ces prefentes.

Donn� en noftre Ville de Malines, Ie vinthui-
ftiefme jour de Septembre, l'aii de grace mil cinq-
cens vinthuitl:. Et de noz Regnes, a fcavoir, cfe
celuy des Romains, &c. Ie dixiefme: & de Caftille,
&c. Ie douziefme. Publi� au Confiftoire , Ie
treziefme jour d'Odobre, l'an mil cinq-cens
vinthuid.

DEN ACHTSTEN TYTEL.

Concernerende d'adminiitratie van luftitievoor de

Collegien vande Admiraliteyt; mede Ordres op de

Zee� faecken behelfendo.

HET EERSTE DEEL.

Inftru�ie, vande Heeren Qenerale Staten der Fereenigbde Z\�jderlan~

den, voorde Collegien vander Admiraliteyt inde refpeclive Provinci�n ende Quartteren op gerecht,
foo noopende de condutlie ende heleyt vande Convoyen ende Licenten, mitfgaders de Equipagie ende
toeruflinge vande Schepen van Oorlogen, de dienflen vande principale Officiers der voorfz Collegien,
als 't geene van haren lafl is dependerende. In date den 13 Augufli 159 7.

fentatie van die van Hollant ende Weft-Vrieflant,
ende drie uytte andere Vereenighde Procincien:
'tCollegie in Zeelandt volgende den voorflach
van Sijn Excell. overgegeven den xxvj. Junij left-
leden, ende by de voorfz Staten Generael provi-
fionelijck aengenomen , alhier geinfereert: Syne
Excell. ghefien hebbende de Artijckelen hem van
wegen mijn Heeren de Staten Generael over ge-
levert , noopende de ordre op de beleydinge der
faecke vande Collegien der Admiraliteyt, foude
de felve wel goet vinden , maer aengemerckr die
Gedeputeerde van Zeelant verklaert hebben daer
toe niet gelaft: te wefen 5 ende fijne voorfz Excell.
nochtans raetfaem foude vinden, dat tot bevorde-
ringe vander Landen dienft eenprovifionele ordre
op de voorfz faecke mochte geftelt worden, fou-
de by maniere van eenen voorflach goet vinden,
dat voor den tijdt van een Jaer eerftkomende, de
feven Gecommitteerde Raden vande Staten van
Zeelandt, mede vande voorfz Heeren Generale
Staten fullen Commii�ie ende �nftrudtie ontfan-
gen als Raden vande Admiraliteyt, ende aen de
voorfz Heeren Generale Staten eedt doen, con-
form de voorfz Inftrudtie, met renunciatie van
alle particuliere verbintenifl� aende voorfz Hee-
ren Staten van Zeelant, de faecken vande Admi-
raliteyt, Convoyen ende Licenten, metten aen-

5. D iij kleven

Nden eerften, is by de voorfz
Generale Staten, by advyfe
vanden hoogh-gebooren Prin-
ce Μ Α U R Ι Τ S, ^ebooren
Prince van Orangien, Grave
van Naifau , Marquis vander
Veere ende Vliifingen, als Ad-
mirael Generael vande voorfz Vereenighde Ne-
derlanden , dienftigh bevonden by provifie voor
den tijdt van een Jaer, tot beter directie ende exe-
cutie vande faecken vander Admiraliteyt, ende
't geene daer van dependeert, op te rechten vijf
Collegien, daer van het eene (mede by provifie,
ende londer de Provintien in 't generael, ofte ye-
rnant vande Provintien, Steden of Leden van
dien in 't particulier, daer mede defen aengaende
te prejudici�ren ofteeenich nieuw recht te geven)
renderen fal in Zuyt-Hollant binnen Rotterdam,
u?!? ^Noorc~^Hol,anc binnen Amfterdam, een in
. eft-Vrieilant tot Hoorn ofte Enckhuyfen, een
'" Zeelandt binnen Middelburgh, ende een in
vrieflandt binnen Doccum.

rv ^IL

� iy^eJ ^00riz Collegien fullen beftaen, te weten,
in Hollandt elck van feven Raden, als vier te com-
mitteren by de voorfz Staten Generael, opte pre-

-ocr page 771-



		Placatea-*. 5 ♦ Bocck. 8. Tit. 1. Deel.
	153.1	Placatea-*. 5 ♦ Bocck. 8. Tit. 1. Deel.

			worden beticht of achterhaelt, om �ver all� die voorfz Perfoonen ende faecken te wyfen ende recht te doen, foo fy,vermogens de Placaten ende Ordonnantien aireede ghemaeckt, ofte noch te maecken, van rechts wegen bevinden fullen te be- hooren. Welverftaende, dat die delicten buyten Scheeps-boort gepleeght, ende niet wefen de mi- litaire �geftraft fullen mogen worden by de Mam, ftraten, Officieren ende Jufticieren vande Steden ofPlaetfeninwelckersJurifdictie de felve geper- petreert, ofdieDelinquanten ghevonden full_cnworden. UIL Ende om den voorfz laft bequamelijck, en ten meeften dienfte vanden Lande te konnen uy tvoe- ren, fullen de voorfz Raden ghehouden zijn in de kennifi�, judicature ende beleyt van dien te on- derhouden, ende foo veele in hun is, doen onder- houden 't geene inde navolgende Articulen voor foo veele hen aengaet geftatueert ende gheordon- neertwort. V. Eerften fullen egeene Schepen ter Oorloge of op Vrybuyt mogen uytvaren, fonder behoorlicke Commfffie vanden Admirael Generael daer toexe hebben, ende dat fy den behoorlijcken eedt hier naer gefpeclficeert inde voorfz Collegien gedaen, ende Attach� vanden Lieutenant Admirael in den Q�artiere wefende verkregen, oock mede cautie fouffifant voorde felve Raeden voor haere handelinge gheftelt fullen hebben, op pene van ghehouden ende gheftraft te werden voor Piraten ende Zee-roovers indien fy anders uytgevaren fullen zijn. VI. Alle Oorlogh-Schepen foo in dienfte vanden Lande, als anders op Vrybuyt uytvarende, ende eenige Pryfen bekomen hebbende , fullen die fchuldigh zijn in te brengen in eenige vande Ste- den ende havenen daer de Schepen van Oorlogen die de pryfen ghedaen fullen hebben, uytgevaren fullen zijn, ten ware dat fyby contrarie Windt, of door Onweder daer in verhindert wierden. VII. De Lieutenanten vanden Admirael, Raeden, ende generalijcken alle de Officiers in 't ftuck van de Admiraliteyt dienende, nochte de Overflen, Capiteynen , of andere Krijghfluyden te Lande dienende , en fullen op Vrybuyt niet mogen ree- den, nochte part ofte deel daer in hebben, fonder expreffen confent vande Staten Generael. VIII. Die voorfz Raden vander Admiraliteyt, fullen op alle Havenen daer eenige Schepen ter oorloge ofte op Vrybuyt uytvaren , elck onder haren be- dryve alle goede ordre ftellen, dat foo haeit ee- nige Pryfen in ghekomen fullen zijn, dei'dve by eenige fpecia�jck by haer te committeren, wel ende getrouvvelijck bewaert mogen werden. IX. Waer nae fy fonder uytftel yemandenuytden haren, benefTens den Fifcael, ende Contrerolleur vande Vendu-meefters vander Admiraliteyt ful- len committeren ende fchicken, om alle goede or- dre te ftellen, dat de goederen daer in wefende, Yoorts wel ende getrouwelijck bewaert, ende van 't geene
kleven van dien aengaende 5 Ende dat de felve fe- ven Raeden den eerden Wercken-dach vande Maent uyttetvheuren fullen verkiefen ende nomi- neren vier Perfoonen, die de felve Maent gheduy- rende, alleene mette drie Raeden vande andere Provintien fullen kenniife hebben ende ftaen over de Judicature van alle voorvallende queftienj Oock dat het befeynden vande voorfz Raden van de eene in 't ander Collegie, ende van Schepen van Oorloge uyt het eene in 't ander Quartier, in furceantie fullen gehouden worden voor den tijdt van fes Maenden, om middelertijdt naerder te let- ten of't felve oock noodigh fal welen. Gedaen in 'sGraven-Hagedenxxvj Junij 1597. Was onder- teeckent, Mauricede Najfau. Onder ftondt, Ter Ordonnantie van Syne Sxcell, Was geteeckent, Milander. Ende daer op gedruckt het Cachet van Syne Excell. Ende 't Collegie in Vrieflandt van feven Raeden, als vier te committeren als vooren opte prefentatie van die van Vrieflandt, ende drie uyt de andere Vereenighde Provintien; ende ful- len ten felven eynde tot de voorfz bekleedinge vande Collegiendievan Gelderlandt prefenteren drie, die van Hollandtende Weft-Vrieflandt vijf- thien,die van Zeelant thien,die van Utrecht twee, die van Vrieflandt vier, die van Over-Yflel twee, ende Stadt Groeningen ende Ommelanden twee geqnalificeerde ende experte Perfoonen, ende fal tot elck vande voorfz Collegien gheftelt worden eenen Secretaris ende eenen Fifcael vander Ad- miraliteyt , ende over alle die voorfz Collegien, ende een yeder der felver fal den hoogh-gebooren Prince Graef Maurits vanNaflau, als Admirael Generael der voorfz Landen (prefent zijnde) oft in fijne abfentie fijnen Lieutenant Admirael in dien Qiiartieren , ende in dier tijdt zijnde , het Hooft wefen, ende over fulcks prefideren5 ende fullen genaemt worden die Raden vande Admira- liteyt inde Quartieren refpedtive: Behoudelijck dat die voorfz Raeden malkanderen nieten fullen mogen beftaen inconfanguiniteyttot inden vier- den grade, ende in affiniteyt tot inden derden gra- de nae de computatie vande Keyferl. Rechten. NOTA. Dat den eer β en April 16x7. geaccordeert is, dat die van Over-Tjfelboven dcfe twee Gecom- mitteerden, die bekleden de Collegien ter Admirali- teit tot Amfierdam ende in 't Noorder Quartier, noch eenen fullen mogen nomineren om te rejideren in 't Collegie ter Admiraliteyt tot Rotterdam. III. Ende fullen de felve Raden kennifi� ende judi- cature, ende Jurifdi&ie hebben over alle Buyten ende Pryfen die vande Schepen van Oorloge de- fer Landen, ofte andere by particuliere toegeruft, ende op des voorfz Admiraels beftellinge uytge- varen, achterhaelt ende in ghebracht fullen wor- den, midtfgaders oock van alle queftien ende ghe- fchillen die tuffchen eenige vande voorfz Sche- pen van Oorloge den Landen dienende, ofte opte voorfz beftellingeuytvarende, fullen mogen ry- fen voor alle mifbruycken endemifdaden (waer van de kenniife ende ftraffe den Capiteynen niet enfalcompeteren) die by eenige van dienfoude mogen worden gecommitteert Γ midtfgaders over den geenen _tdie van eenige Zee-rooYerye fullen

-ocr page 772-



	! j33 Inftru�tie voor 't Collegie ter Admiraliceyt.

♦reeenedoenlijck Inventaris daer van gemaeckt, of anders in Koffers, Tonnen of Packen wefende _toe gefegek worden, fulcks 'tfelve gevoegelijckft fal konnen ghefchieden. Ende voorts fonder ver- treek in haere handen doen over brengen alle de tettragien, Certe-partyen, Brieven, ende ander- fints by denSchepe wefende: Endefullen uyt de felve, ende 'c gcene fy meer vande Schippers ende Bootfg-efellen by _examinatie onder eedt fullen konnen vernemen, procederen tot preparatoire informatie, de welcke fy fchriftelijck aen 't Colle- gie fullen over brengen, om naer bewint vander faecken voorts ghedaen te worden foo behoo- ren fal. X. Ende fullen voorts geene der voorfz goederen gheloft mogen worden, dan in prefentie vanden voorfz Contrerolleur, ende een of meer uyt den Raede, nae dat die goederen van importantie mo- gen wefen, die ghehouden fullen zijn pertinenten Inventaris te maecken van alle 't geene gheloft fal worden met goede ende verftandige declaratie van alle ende eenen yegelijcken Waren ende Koopmanfchappen daer in zijnde, ende oock van wat foorte , met wat numbre ende mereken ghe- teyekent, ende 't geene meer tot verklaringe der felver fal mogen dienen, wekken Inventaris fy gehouden fullen zijn aen 't Collegie over te bren- gen , foo haeft als den felven ghemaeckt is. Ende Fullen die goederen gheloft zijnde in een wel ver- feeckert Packhuys gheleght worden, dat de felve in 't minfte niet ghedemanieert, verandert of ver- fteeckenen worden,tot wekken eynde fy de fleu- tel met haer fullen nemen, ende in't Collegie over brengen. XI. Ende indien eenige ghereede penningen, Peer- len,Gefteenten , Kleynodien , ofanderGoutof Silver, ghemunt of ongemunt, ofte eenige andere koftelijcke goederen voor pryfe ende buy t in ghe- bracht foude mogen worden, fullen al 't felve ter- ftont toe fegelen, ende fonder uytitel alle die van den Rade daer over geroepen, ten minften in pre- fentie van 't meerendeel van hen, over tellen, we- gen , ende pertinenten Inventaris ende declaratie daer van maecken, wekken fy t'famen gehouden fullen zijn te onderteeckenen , ende fullen die voorfzPeerlen, Geiteenten, Kleynodien, ofte ander Gout of Silver, gemunt of ongemunt,ofyet diergelijcks koftelijcks, de welcke vervremdinge fubjedt foude zijn, toe gefegelt onder behoorlijc- ke Recepifl� leveren ende beitellen ten Huyfe en- de Comptoire vande refpective Ontfangers Ge- neraels vander Admiraliteyt in dien Quartiere wefende, de welcke aldaer lullen blyven beruiten ter diffinitive vander faecke, om daer van ghedaen te worden foo 't behooren fal. XII. By alle welcke onderfoeckinge ende lofllnge van goedere n, fo wanneer die gefchiet ter plaetfe aer tendentie vanden Collegie vander Admirali- eyt refpeitive , ofte anders daer ontrent, dattet ^niec ^no°digh zy over Wateren te varen,ofte daer- om te vernachten, fullen die Fifcaels refpedtive naer mede prefent moeten vinden,om te beter van ailesgemformcert te wefen. �■*«��		XIII. Naer rapport vande voorfz eerfte Gedeputeer- de , fal voorts (jndien 't noot zy) gheprocedeert werden tot naerder ende fcherper informatie ende enqueft, 't zy voor 't geheel C ollegie vanden Ra- de, of eenige meer uytten Collegie daer toe te de- puteren, of anderfins fal die vordere enquefte mo- gen opgehouden worden tot dat parthyen 'tzy by monde of by ghefchrifte naerder fullen wefen gehoort, fo als 't felve by de meefte Hemmen oor- baerlijck bevonden fal worden. X1II1. Ende op dat alle faecken te beter geexpedieert ende in rechte ghevordert mogen worden, fullen die voorfz Collegien ten felven eynde fpecia�ijck deftineren ende toe-eygenen drie dagen ter weec- ke, te weten, 'sMaendaeghs, 's Woenfdaegs ende Saterdaeghs, op welcke dagen fy anders niet han- delen fullen dan de diff�renten ende ghefchillen tuffchen patthyen opte faecken der Admiraliteyt val lende, ten ware datter geene en waren dienen- de, oft dat die afgedaen waren, ofte dat den dienft vande gemeeneiaecken anders vereyfehte. XV. Ende op dat geen noodeloofe lange Proceduy- ren ghehouden en werden van faecken die kla�r ende liquide zijn, fullen die voorfz Raden alle dif- f�renten voor haerlieder vallende, eerft verbalijc- ken by partyen doen bedingen, ende fo het doen- lijck is, de felve ftants voets, ofte anders, korte- lijck decideren fonder forme van ordinaris proce- dure , ende en fullen niet toelaten by gefchrifte te procederen.ten ware fy de faecke fulex bevonden ghelegen te zijn, dat die bequamelijcken fonder fchryven niet gediffinieert fouden konnen worde", in wekken gevalle fy mede niet en fullen toelaten <jat partyen voorder fchryven dan totter duplijc- que incluys, ten ware fy merckelijcke redenen hadden waeromme anders foude behooren. XVI. Sullen voorts die voorfz Collegien op de voor- gaende gedeilineerde dagen overfien ende exami- neren de Procefl�n die voldinght ende gefurneert over gebracht fullen wefen$ ende de felven uytten indien 't d�enlijck is, en indien niet, die yemandt vanden Collegie in handen ftellen om die te exa- mineren ende rapporteren, om daer nae ghetermi- neertte worden : Voorts mede de reeckeningen vande Vendumeefters af nemen,ende andere faec- ken handelen die de Admiraliteyt eygentlijck raecken, ende voor vallen fullen mogen, XVII. Den Admirael Generael, fyne Lieutenant, of prefiderende Raedt, fullen in alle deliberatien de opinien colligeren, endefelfs mede opineren, dan foo wanneer ten diffinitive gedelibereert fal wor- den , om te decideren eenige faecken vande Buy- ten ofte Pryfen in gebracht, daer in den Admirael jTyne gherechtigheyt vanden thienden penningh foude competeren, fullen de felve faecken befloo- ten ende gediffinieert worden by die vanden Rade alleene, ten miniten van vijf in ghetale in abfentie vanden Admirael, ende fijnen Lieutenant, ende fullen in 't termineren van alle faecken, altijdts by overftemminge de meefte voyfen ende de opinien gevolght worden. Soo

-ocr page 773-



		Placatea-». f^Boeck. 8.Tk. t.Dcel. _x^
.»5*5


			veReec keninge gebracht worden: Ende indienfybevin" den eenige daer van niet gereeckent te zijn, f_ulj_e« vanden lelve goede notitie houden, ende inquire ren waer die ghebleven zijn , om tot profijte ghe~ bracht te worden vanden geenen fulcks behoo^ ren fal. XXII IL Ende op dat by de verkoopinge vanden buvt ende andere goederen, die verklaert fullen weien verbeurt tot behoef vande gemeene faecke,de fel- ve goederen ten hoogften pryfe werden gebracht* fullen de voorfz Collegien met voorgaende f_pe' ciale kenniiT� de Capiteynen te Water toe laten de voorfz goederen te koopen op af kortinge vaii haerluyder gagien: Ende infgelijcken die Cornmi- {en Generael.daer toe de felve Collegien voor foo veel noot zy, geauthorifeert worden mits defen. XXV. Die voorfz Collegien fullen voorts refpetlive een yederin fijn bedryve altijt getrouwelijck for- ge dragen, dat alle de Kuiten, Stroomen ende Ha- venen vande Ge�nieerde Landen, volgende de ordre die fal worden ghearrefteert inde twee Jaer- lijcxeVergaderinge vande Gedeputeerde der Col- legien vande Admiraliteyt, inde welcke by over- ftaen vanSijnExcell. gerefol veert fal worden hoe men ten dienfte der Landen ende Ingefetenen op de beveylinge vander Zee, -ende 't beleyt vanden Oorloge t� water fal hebben te procederen, waer, ende hoe veele Schepen van Oorlogen inde refpe- clive Quartieren, foo wel op de Stroomen als ter Zee fullen worden geequipeert, ende hoe de felve fullen worden verdeyltende ghebruyekt, oft an- ders nae dat de voorvallende laecken vereyi�chen fullen met Schepen van Oorloge fulcks veriien worden ende blyven, als tot volkomen verfeecke- ringe der voorfz Landen, Navigatie endeTrafT�c- que d�r felver, oock mede om alle ongeoorloofde toevoer totten Vyanden ende andere verboden Havenen te konnen beletten, noodigh is, nemen- de nochtans altijdt goede acht, dattet Landt met geene onnoodige equipagie ofte koiten befwaeri en wo�de. XXVI. Ende omme daer inne te feeckerder ten meeflen dienfte vanden Lande te handelen : Sullen die voorfz Collegien refpeclive altijt vafte correfpon- dentie houden mette Staten Generael, endeSijn Excell., ende foo de Staten Generael niet en fou- den wefen vergadert met Sijn Excell. als Admi- rael Generael,ende volgende de Refolutie vanden felven hen reguleren, fo wel in 't equiperen oftoe- ruften, in 't verdeelen, in 't verleggen, in 'tafdanc- ken, of opleggen der Schepen van Oorlogen, ten ware den noot ende voorvallende faecken niet toe en lieten de Refolutie vande voorfz Staten Generael, ende van Sijn Excell. te verwachten: Behoudelijck dat fy doende eenige nieuwe equi- pagie, oft eenige Schepen verleggende, gehouden lullen wefen de felve Heeren Staten Generael, en- de Sijn Excell. daer van terftont te verwittigen, mette redenen waer omme die verley t oft geequi- peert zijn, met goede declaratie vande Schepen, ende wat die koften fullen, footerMaentalsvan de eerfte equigagie. . .
	Soo wanneereenige Zee-roovers, ofte andere Vyanden vanden Lande in gebracht fullen welen, fal den Lieutenant Admirael, indien hy by der hant is, fo veel mogelijck op alle Recht-dagen van de felve hem prefent vinden, ende infonderheyt foo wanneer de Sententie diffinitive ghegeven fal worden. XIX. Gelijck hy hem mede tegenwoordigh vinden fal op de pronunciatie van alle andere diiTinitive Sententien van importantie, raeckende de pryfen inne gebracht, ten ware midts eenige ehewichtige verhinderinge fulcks niet en konde ghefchieden: ende fullen alle de felve Sententien ghepronunci- eert worden opten naem vanden Admirael, ende die vanden Rade vande Admiraliteyt. XX. Die voorfz Raden en fullen noch onder deckfel van rapport-gek, noch anders, van extraordinaris befoignen parthyen yet mogen af eyi�chen, noch nemen in eeniger manieren , maerhaer laten ghe- noegen ende te vreden houden met hare gagien. XXI. Infgelijcx fullen die voorfz Raden foo wanneer eenige verkoopinge van buyt-goederen ghedaen fal zij η, ghedencken ende geenfints verfuymigh wefen te bevorderen, dat de Vendumeefters daer van ten langhften in veerthieji dagen hare reecke- ninge over leveren ten Burele vanden Rade. XXII. Welcke fy terftontin 'tCoIlegie, of anders (naer gelegentheyt) by eenige uytten heuren ful- len doen hooren , examineren ende fluyten, ende van 't fuyver van dien de repartitie van een yeders part ofte deel maecken, inder manieren hier naer volgende: Te weten, Dat 't geene procederen fal vande goederen in gebracht by eenige Oorloghs- Schepen by particuliere op Commifiie t'haren kofte toe gheruft: fullen voor eerft af trecken den vijfden penningh voor de gherechtigheyt vanden Lande of ghemeene faecke: Daer nae van de reile den thienden penningh voor den Admirael, ende het furplus fal blyven ten profijte vande Reeders, Capiteynen , Officieren ende Bootfgei�llen , om hun te verdeelen nae coftume, ofte loo anders nae de refpect-ive Contracten behooren fal: Ende het geene fuyvers veroveren fal vande goederen inne gebracht by eenige Oorloghs - Schepen tot korte ende foldye vanden Lande uy t geruft, fullen daer van voor al afnemen voor de gherechtigheyt van den Lande, oft gemeene faecke, de vijf-leftendee- len, daer nae vande refte den thienden penningh voor den Admirael, ende 't gene als dan over blijft falgaen tot een gratuiteyt voor den Capiteynen, Officieren ende Bootfgei�llen, die voorfz Pryfen in ghebracht hebbende , onder hun te verdeelen naer ouder coftume, ten ware dat fpecialijck an- ders aireede geordonneert ware, of geordonneert foude worden tot af breuck vanden Vyandt. XXIII. Sullen in't hooren ende examineren der voorfz Reeckeningen eedencken, de felve mede te con- fereren tegens den Inventaris vande goederen in den CoJlegie over gelevert, ende neerftelijck on- derfoecken of alle de parthyen van goederen daer

-ocr page 774-




		ι i j 7 Inftruaie voor 't C�liexx vil Alle de penningen die inde Vereenighde Pro- vinci�n fullen procederen van Convoyen, Licen- n Confifcatien ende muiden ter oorfaecke van dien mitfgaders van pryfen ende buy ten te Water in komende of vallende, fullen blyven gheeygent ende ghedeftineert tot vervallinge vande kollen vanden Oorloge te Water,, ende het aenkleven van dien, ende tot dien eynde in handen vande Collegien ter Admiralitey t refpe&ive geftelt wor- den, gelijck de felve geftelt worden mits defen, ha dat die voorfz Inkomften in een yeders bedryve vallen fullen, fonder dat die tot eenige andere fa- ken fullen mogen werden ghediverteert: Ende op dat de Heeren Staten Generael van tijdt tot tijdt mogen hebben goede ende perfecte kenniife, loo wel van het inkomen als vande laften, fal ten langften by de Raden vander Admif aliteyt refpe- ttive�jck voor de expiratie vande vierde Maent, aende Heeren Staten Generael gefonden worden eenen perfecten ftaet, die fy op haren eedt fullen houden voor deuchdelick, ende oprecht Van allen den inkomen ende laften ofte uy tgeef inde voor- gaende drie Maenden onder haren bedryve geval- len. Ende fal binnen drie Maenden nae de expira- tie van elcke fes Maenden, voor den Heeren Sta- ten Generael, of hare E. Gecommitteerde,gedaen worden by den Ontfanger Generael van elck Quartier behoorlijcke reeckeninge ende bewijs, van alle inkomende ende laften vande voorgaende fes Maenden, ende indien by iloote vande felve Reeckeninge bevonden wort,datin't eene ofte an- der Quartier meer ontfangen als uy tgegeven is,fal liet overfchot ter ordonnantie vande Heeren Sta- ten Generael worden gekeert ende verrtreckt aen den Ontfanger van het Quartier daer te kort ghe- komen is: Ende foo verre boven de betalinge van het kort eenich overfchot is, 't felvc fal ghekeert worden daer, ende fulex als de Heeren Staten Ge- nerael fullen ordonneren, ende foo daer in't gene- rael te kort foude komen, fullen die Staten Gene- rael daer op verfien nae behooren. xxviii. Ende in gevalle de middelen tot onderhoudin- ge vanden ftaet vander Admiralitey t gedeftineert, niet en mochten vervallen die opkomende laften, niet mogende lyden eenigh retardement, fullen die voorfz Collegien refpective op de voorfz mid- delen mogen lichten op redelick intereft voor vier ofte fes Maenden ten hooghften, de fortime van twaelf duyfent guldens,fonder dat fy 't felve mo- gen itererert, dan met exprefl�n voorweten ende confent vande Staten. XXIX. Aengaende het verbodemen vande goederen nae Vyanden Lande gaende, ©nde van daer ko- mende , fullen die Collegien refpe�ive doen ach- tervolgen 't geene tot noch toe dies aengaende in «e refpeclive quartieren is gebruyckt.ende alfulc- kenvorderen ordre als namaelsby de Heeren Sta- ten Generael daer op fal worden gemaeckt. ν ν ν Die voorfz Collegien fullen mede refpective de �SSrff� Grient hebben van alle queftien en- , gnelchillen die binnen een yeders bedryve ful- len komen te ryfen, ter faecke vande frauden aidc		mi overtredingen, foo tegens het Placaet ende Or- donnantie vanden Convoyen ende Licenten, als tegens alle andere Placatenge�maneert ende ghe* publiceert �p 't ftuck vanden uytvoer van Victua- li�n, Koopmanfchappen, ende Munitien van Oor- loge aen den gemecneh Vyandt, welcke faecken fy de plano ende fommarie fullen hebben te deci* deren ende uytten, met Sententie concjemnatoire oft abfolut�ire, gelijck fy nae de inhouden vande voorfz Placaten lullen bevinden te behoorenjf�n- der eenigh vetdrach ofte compofitie daer over te maecken, ofgedoogen dat byyemantghemaeckt worden, X X X L Sullen voorts fnede neerftigh toelicht nemeri* ende beforgen, dat foo wel de Commifen Gene- raels , als andere particuliere Commifen vande Convoyen ende Licenten, midtfgaders oock de Cherchers, haer felven dragen ende reguleren nae de infttu&ie * Lyften ende Ordonnantien hun re- fpeclive gegeven of noch te geven, ende inden op- heve der voorfz Convoyen ende Licenten eenen gelijcken ende eenparigen voet over al onderhou- den,mitfgaders dat het Placaet op de voorfz Con- voyen ende Licenten gemaeckt, oft noch te maec- ken \| in alle fijne p�in&enende leden ftridtelijck achtervo jght werde: Ende fy bevinden by eenige der voorfz Officieren eenich ghebreck ofte faultc van debvoir te zijri, ende dat fy haer niet fouden quyten naer behooren,fulle de felve terftont voor haer ombieden, ende de oorfaecke van dien ver- ftaen, ende daer inne vo�rfien, ende foo fy 't felve niet en k�nnen remedieren» fullen terftont die Heeren Staten Generael, eH Sijn �xcell. daer van adverteren, omme daer inae verfien te wordeii XXX1L Endeomtebeterverfeeckertte zij η van 't deb- voir vande Voorfz Officieren over den Convoyen ende Licenten geftelt, fullen die Fifcalen in haren Quartiere in die gewoonte brengen ende houden, dat fy volgende hunne laft ende Inftructie alle Maenden, of ten Jangften thien dagen daer na tot hen gekrygen alle de reeck�ningen vanden Com- ptoiren onder haren ghefagh ftaende, van alle het gunt by de felve de Maent voorleden ontfangen of anders op gefchreven fal zijn. ΧΧΧΙΠ. Ende fullen als dan die Raden voorfz een oft twee uytten heuren fpecia�jck deputeren, die ge- houden fullen wefen alle maenden poftponerende alle andere faken, ende fonder eenigh uy titel, met afliftentie vanden voorfz Fifcael, de felve Reecke- ninge te hooren examineren, mette Lyften ende over genomen bil letten ende acquiten te confere- ren, ende voorfz te fluyten naer behooren, op pe- ne fo't gebreck daer van ware by de voorfz Gede- puteerde , ende niet by den Fifcael, ende de Reke- ningen binnen de loopende Maent niet over ghe- fondenen foude konnen worden, dat de felve ge- brekige Gedeputeerde gemul&eert fullen worden mette felve verbeurte die in 't fevende Articul der Inftru&ie vande Commifen Generaels t'haerlieder lafte gheftelt is, welverftaende foo verre op de li- quidatie vande Reeckeninge eenige fwarighey t by henlieden bevonden wort, dat fy in dien ghevalle de felve fullen communiceren metten Generael 5.1 die

-ocr page 775-



		*PlacatetL�. 5Boeck. 8.Tit. t.Deel.*
	15J9	*PlacatetL�. 5Boeck. 8.Tit. t.Deel.*

				't geene daer van dependeert ten minften kofte beforght, ende de Landen by goede ende ghetrou- weopficht niet verkort en worden: Sullen de Col- legieri elck over haren bedryve ftellen foo veel Equipagie� meefters, ende totalfulcke Plactfen als defelve tot volkomen bedieningc vanden laftin den navolgenden Articule vervatet, noodich.ende den Lande dienftlijck wefen fal, ende fullen op de felve terftont concipi�ren vooryeder na de nature vanden quartiere feeckere Inftrudie, waer nae die voorfz Equipagie - meefters hun fullen reguleren Ende fullen de felve Inftrudie ten langhften bin- nen de eerfte Maent haerder bedieninge, ghehou- den wefen aenden Admirael Generael over tefen- den,om lyne goede meeninge daer op te verklaren XXXIX. Welcker voorfz Equipagie-meefters Ampt en- de Officie eygentlijck fal wefen, den Schepen van Oorlogen te bcforgen van allen 't gene fy noodich fullen mogen hebben; op den koop, timmcringe, ende equipagie der fel ver goede endeghetrouwe acht te nemen, dattct Lant in fyne conditien vol- daen, endeoock inde dacn-gelder! niet verkorten worde;alleGefchut, Wapenen en Materialen ter equipagie vanden Oorloge dienende, wel ende getrouwelick te bewaren ende onderhouden, ende vande uytleveringevan dien te verantwoorden- ende voorts alles te beforgen dat d'uytruftinge' vande equipagie te Water meer ial mogen vereyf fchen; voorts mede tehuyren ende bcftellcn al- fulcke Schepen, als tot vervoeringe van eenige Soldaten, of tot de een ofde ander exploid van Oorloge noodigh fal mogen wefen ; ende de felve des noors zijnde te voorfien van Vivrcs , fulcfcs henlieden by de Collegien refpedive geordonneert fal worden. XL. Ende alfoo aende gettouwigheyt, neerftigheyt ende goet debvoir vande voorfz Equipagie-mee- fters den Landen feer veel is ghelegen, fullen die voorfz Collegien refpedive yeder inden fynen goede acht nemen, dat de felve hare Officie met alle ghetrouwigheyt, neerftigheyt ende ibrghvul- digheyt bedienen, ende indien fy eenigh ghebreck daer inne fouden bevinden inder beftcr maniere daer inne terftont veriien. XLI. Inibnderheyt fullen de voorfz Collegien refpe- dive deur die voorfz Equipagie-meefters bcfor- gen, indien eenige Schepen van Oorlogen de ghe- meene faecke toekomende, af gedanckt ende op gelecht fullen mogen worden, die noch goet ende bequaem fijn om ter oorloge te ghebruyeken, dat defelve met alle't Gefchut, Gewant, ZeyJen, Anckers, Cabels ende ander ghereetfehap daer roe dienende, in goed�Veparatte elck Schips behoeften apart by ma�kandcren ghehouden ende bevvaert worden foo veel mogelijck, om in eencn fubiten opkomende noot terftont te konnen gebruyeken. XLII. Ende foo eenige Schepen op gcleyt worden die onbequaem zijn om meer ter Oorlogen te ghe- bruyeken , fullen de felve Collegicn die terftont doen ben�ficieren endeopenbaerlijck verkoopen. met alle de gereetfehappen totter equipagie-toft meet nut lijnde, fulex fy ten meeften prorijtcu»- ^J len
die als dan daer wefenTal, ende daer nae met het Collcgie om daeropghefamcnderhantverfiente worden, in conformit� vanden Pkicaten, Lyften ende Ordonnantien. XXXIIII. Van welcke Reeckeninge de eene,te weten van Contrerolleur, lyluyden by haer fullen behouden, ende 't floth van dien alle Maenden pertinente- lijck met goede diftindie vanden Comptoiren op- tecekenen in een fpeciael regiftcr daer toe te maecken. XXXV. Ende fullen daer en tegens mede pertinent Re- gifter houden van alle Ordonnantien die by haer daer opgedepefcheert fullen worden, om daer by tallen tydenden ftaet vande felveConvoyen en- de Licenten te konncn weten. XXXVI. Ende om alleconfufieindefeii te voorkomen, ende re gevoechelijckcr ordr� op de betalinge van de voorfz Laften vande equipagie, ende 't geene daer van dependcerr, te mogen houden : Soo ful- len alle de penningen inkomende vande voorfz Convoyen ende Licenten: te weten, inden Quar- tiere vanden Collegievan ZuytHollandt,by den Colledeurs refpedi ve over ghebracht ende betaelt worden in handen van Rcy nier Arentfz. Ende die inden Quartiere vande Collcgie van Amfterdam in komen, fullen betaelt ende over gebracht wor- den in handen van Maerten Janfz Hoefyfer. Ende het inkomen over den Quartiere vanden Collcgie tot Hoorn of Enckhuyfcn, in handen van Fredrick Symons de Jonge. Het inkomen over den Quar- tiere vanden Collcgie van Zeelanr, in handen van M¹' Jacob Valck. Ende h�t, inkomen over den Quartiere vanden Collegic van Vrieflant, in han- den van die alle de voorfz pen- ningen als Ontfangers Gcneraels, ycder vande Comptoiren onder haer refpedive reforterende, fullen ontfangen,endeapartdaer van ghchouden zijn te verantwoorden. Ende fullen de voorfz Collegicn refpedive op de felve mogen ordonne- ren betaelt te worden de laften foo voorfz is, elck in fynen bedryvc vallende, welcke Ordonnantien den voorfz Ontfangers in uyrgeven haerlieder Reeckeninge geleden fullen werden, daer, ende alfoo 't behooren fal. XXXVII. Ende ten cynde de voorfz Heeren Staten, van tijdt tot tijdt mogen hebben goede endeperfede kennifle, foo van het inkomen als vande laften, fal ten langhften by de Raedcn vande Admiraliteyt refpedivelijck voor de expiratie van de vierde Maent, aende felve Heeren Staten gefonden wor- den een perfeden ftaet, die ly op haren eedt fullen houden voor dcuchdelijck ende oprecht van allen den inkomen ende laften, qfte uytgeef inde voor- gaendc drie Maenden onder haren bcdryve geval- len, ende Tal binnen drie Maenden nae de expiratie van elckefes Maenden voorde voorfz Staten Ge- nerael, of hare Gecommitteerde, ghcdaen worden by den Oritfanger Generael van elck Quartier be- hoorlijcke reeckeninge ende bewijs van alle inko- men ende laften vande voorgaendefes Maenden. XXXVIII. Ende op' dat v��rtk de voorfz equipagie ende


			______________

-ocr page 776-

_|U, Inftru&ie voor 't Colleg

� � ^vinden te behooren, ten overftaen van twee
_Un bevinden _Vendu__meefter: Ende van

�� van komendeden Ontfanger

1541

dat 't Lant inde felve niet verkorten worden.
X L V111.

Die Raden, Fifcalen, ende Secretarifen vande
voorfz Collegien, fullen ghehouden zijn hare fixe
ende continuele refidentie te houden ter plaetfe
voorfz, ende voorts alle dage te vergaderen, uyt-
gefondert de Sondagen ende Biddagen, des mor-
gens vanden acht uyren tot elf uyren , ende des
naemiddaeghs van den dryen tot den feilen: Dan
indien eenige nootelijcke faecken voor vallen daer
aen den Lande gelegen is, dat eenige prompte Re-
folutie daer op werde genomen, 't zy om in d'een
ofte ander oort metten loopenden ghetyde of an-
ders haeitelijcke advertentie te doen , oft anders
met prompte middelen daer inne te verfien: En
fullen die voorfz Raden vanden anderen niet
fcheyden voor fujeks gedaen ende gheremedieert
zy, foo veel in hun is.

XLlX.

Die Raeden vande voorfz Collegien en fullen
uy te plaetfe haerder ordres refidentie niet mogen
verreyfen ofte vernachten, fonder voorgaende
confent vanden Admirael, ofte den Prefiderende
vanden Collegie, ende te fukke tyde, dat deur
hare abfentie de gemeene faecke, nochte parthye
geen fchade oft nadeel en lyde.

Alle Mandementen, Appoïnftementen, Sen-
tentien ende Ordonnantien, die by den Voorfz
Collegien volgende den laft defer Infl ru&ie ful len
worden verleent, gegeven, gemaeckt ende gear-
refteert, fullen volkomeneflèft forteren, ende
realijcken ofte metter daet ter executie gheflelt
werden, nae haere forme ende inhouden, by den
Deurwaerders ofte Exploi&iers daer toe te com-
mitteren, fonder dat hem yemant daer van fal mo-
gen beroepen ofte beklagen aen eenige andere
Rechters, 't zy by appel, reformatie of anderfints.
Behoudelijck nochtans, dat in Civüe faecken daer
van de weerde vande goederen volgende de ver-
koopinge daer van ghedaen , excedeert de fomme
van fes hondert gulden,Revifie ofte proportie van
erreuraende voorfz Heeren Staten Generael, oft
daer de felve niet en fouden wefen vergadert, aen
den Admirael Generael * linnen 'sjaers fal mogen
verfocht worden, die welcke (de faecke voor 't
Collegie de Sententie ghewefen hebbende fóm-
mierlijck geinftrueert wefende) fullen committe-
ren feven Rechts-geleerde, of andere bequame
Perfoonen,om met 't voorfz Collegie 't Proces te
vifiteren ende daer inne te fententieren, of de pen-
ningen vande goederen gekomen den gecondem-
neerden fullen behooren gereititueert te worden,
of niet: Ende fal die Rendent ghehouden zijn foo
veele penningen te configneren als by het voorfz
Collegie fal worden ghearbitreert naer de groot-
heyt van't Proces voor heure vacatien,mitigaders
vande voorfz Adjoin&en noodich te wefen.

* � � � �. Defe tijdt is verandert in vier Maenden,
by Refolutie vanden z6 Augufii 1614.

LI.

Inde voorfz Collegien en fullen geene faecken
af ghedaen mogen worden, dan inde tegenwoor-
digheyt van 't meerendeel vande Raden, ten min-
den van twee Provinticn, ende en fullen geene

5. E ij «liffi-

^Gewoo?de^Vn'te'r'nae^r"reeckeninge dat de ver

koopingegedaenfal^^

Die voorfz Raeden fullen mede goede acht ne-
_nien opten innekoop vande Schepen�, Gefchut,
Kruvt, Scherp, ende andere behoeften voor de
�rovifie vande equipagienoodigh wefende, ende
Lfelven eyndeeenige uytten heuren fpeciahjc-
ken committeren, om metten Equipagie-meeiters
on de aggreatie van het geheel Collegie,den koop
vin dien te handelen ende beiluyten: ende voorts
rnede beforgen, dattet Ammunitie-huys van alle
dien voorften blyve, en dat die voorfz Ammuni-
tien foo menagerlijck a!s eenighfints mogelijck
uvt sedeelt mogen worden.
^y ^h XLI1II.

Sullen oock mede van alle die voorfz Ammu-
nitien die inne gekocht fullen worden, ende nu in
voorraet mogen zijn, goede ende pertinente no-
titie ende regifter apart doen houden, omme dien-
volgende Equipagie-meefters vande uytleveringe
van dien te doen verantwoorden.
XLV.
Sullen terftont pertinenten Inventaris maecken
van alle die Schepen, groot ende kleyn, Galeyen,
Jachten ende Schuyten der ghemeenc faeckc toe-
komende , die in een yeders bedry ve tegenwoor-
digh in dienile zijn , ofte anderfints aen Landt lie-
gende, met goede verklaringe vande namen, ende
ouderdom derfelver, watCapiteynenopdefelve
commanderen, 't Gefchut daer op wefende,
Schuyten, ende Bootfyolck daer toe behoorendej
ende voorts al het geene meer op de felve mach
wefen, wekken Inventaris fy teritont aenden
Heere Admirael Generael fullen over lenden.
XLVI.
De voorfz Collegien fullen mede fo veel in haer
wefen fal, beforgen, dat de Scheeps-Capitey nen
in dienfte vanden Lande zijnde, haer volle ghetal
van Volck op hare Schepen hebben mogen, ten
wekken eynde fyluyden foo dickmaels henluy-
dcn oorbaer duncken fal by eenige uytten Colle-
gie fullen doen monfteren, oft ten minde revene
van haerlieder Bootfvolck nemen , wekken vol-
gende fy hun de ordonnantie van haere mont-ko-
ilen verkenen fullen. Ende indien eenige ghe-
quetfte ofte fiecke Bootfgefellen aen Landt ghe-
bracht zijn, die tot kofte vanden Lande gecureert,
ofte anders by haer felven onderhouden worden,
fullen de mont-koften vande felve afgetogen wor-
den voor den tijdt dat die vanden Schepe fullen
zijn geweeft,ende fal het felve koft-gelt t'haerder
onderhoudt aen Landt verftreckt worden.
XLVII.
Sullen voorts gebeurende eenige betalinge van
foldye aen het Boots-vokk, 't zy in 't aen nemen,
af dancken, ofte ondertuflehen, ghehcuden zijn
eenen ofte meer naer ghelegenthey t van tyden en
faecken uytten heuren te deputeren, die den Ont-
vanger Generael in dien Quartiere, of fynen Com-
mijs, 'm 't doen der voorfz betalinge hooft voor
hooft aflifteren fullen, ende ernftelijckcn toe fien

-ocr page 777-



		Placaten. 5. Boeck. 8.Tit« �.Deel. LVI.
	1543 dii�initive Sententien
				544


			Sullen infgelijcks nomineren, ende Sijrt Excell als Admirael Generael prefenteren, dobbel eetal van Perfoonen tot Capiteynen te Water, de gele- genthey t fulcks vereyffchende,om by Sijn Excell een daer uyt gekoofen ende genomineertte wor- den: Behoudelijck dat inde l�lve nominatie goet reguard fal worden ghenomen, op de Capiteynen ende Officiers die lange ghetrouwe dienilen heb- ben gedaen, ten ware dat fy hadden eenige andere merckelijcke redenen: Doch fal dies niet te min de felve Sijn Excell. eenige Capiteynen fonder de nominatie tot Capiteynfchap mogen advanceren L V 11. De Ordonnantien van betalingen die by den voorfz Rade uytgegeven fullen worden, fullen moeten geteyckent zijn by drie vande voorfz Ra- den, metten Secretaris, ende notulen van Regiflra- ta folio tali daer op geflelt, ofte by ghebreecke van eenige van dien , en lullen van geender waerden gehouden worden. LVIII. Ende fullen inde voorfz Collegien voor al voor- genomen ende af gehandelt worden de meelt tref- fende ende importerende des ghemeene Landts faecken, al eer eenige andere particuliere faecken gheproponeert ofte voor ghebracht fullen mogen worden. Ende indien eenige faecken voor komen die yemant vande Rade foude mogen raecken di- re&elijck of indire�telijck, fo in reguard vanhaer- luyder Perfoon, als van haere Vrunden ende Ma- gen , haerluyden beilacnde in confanguiniteyt oft affiniteyt, ghelijck 't hier vooren Articuk [tcm�o verklaerc is, en fullen daer in niet mogen advyfe- ren nochte jegenwoordich zijn op 'tinilrueren, delibereren ofte befluyten van dien , maer uytter Kamere vertrecken ende blyven gheduyrende de deliberatie ende refolutie op de felve faecke. LIX. Alle Commil��en, Ordonnantien, Inilruftien, Brieven ende Depefchen , fullen geparapheert worden metten vollen name vanden Raedt prefi- derende, ofte in fjn abfentie by een vande Raden, daer toe by 't Collegie te verkiefen,. die over de Refolutie geweeil is: ende gheparapheert zijnde, fullen dan voorts by den Secretaris vanden Rade onderteyekent worden $ ende de Depefchen Ze- gel vereyifchende, fullen gefegelt worden metten Zegel van 't Collegie. LX. Die voorfz Raden fullen belooven ende fwee- ren in handen vande Staten, of vanden geenen die fy daer toe authoriferen fullen, dat die de Staten Generael vande Ge�nieerde Provintien, zijnde ende blyvende by de Gereformeerde Religie, houw ende ghetrouw fullen wefen, dat fyluyden de Heeren Staten Generael, den Heere Admirael Generael in hare bevelen conform haren laft en Inilru&ie fullen refpe&eren ende ghehoorfamen nae behooren3 dat fy fonder faveur of acnfien van den Lande of Perfoonen, of den Quartiere daer iy refideren, in alles handelen, ende eenen yegehjcK recht ende Juilitie fullen doen ende adminiftreren naerbehooren, volgende de Ordonnantie ende Placaten gemaeckt, ende als noch te maecken? dat fy direftelijck ofte indireftelijck niet en fuHeti
overilaen van vijf Raden. Ende fullen alle faecken gerclblveert worden by pluraliteyt van ftemmen, ende dat ter gbewoonlijcker plaetfe daer de felve ordinaerlijck vergaderen, ten ware in noots faec- ken , ende dat de tijdt endegbelegentheyt vande felve fulcks niet en mocbte lyden. Lil. Die voorfz Raden fullen foo veele in hun is be- forgen, dat by den Secretaris van hare Collegie pertinente notitie gehouden werde van alle de be- foignen ende depefchen die dagelijcx voor vallen ende gehandelt lullen worden, foo diffinitivelijck als anders, of indien de Secretaris abfent ware, of eenige andere befoigne befigh, fullen de felve by eerien uy tteft beuren laten houden : ende fal de Prefiderende Raedt alle dage voorhetfcheyden vanden Raedt, de notulen dien dage gevallen, by den Secretaris doen refumeren , ende fien of de felve volgende de rneyninge ende refolutie van- den Rade wel ende behoorlijcken op geteyckent zijn, ende en fullen gene Refolutien geexecuteert mogen worden niet te boecke �aende. LUI. De gagien vande Gecommitteerde Raden van defe Collegien full� vvefen twee guldens 's daegs, boven huys-huyre, voor die geene die van wegen de Generaliteyt,ofte vande Landtfchap ofte Stadt dae* inne fy woonen, van Huyfinge niet en fullen wefen verfien, te weten, in Hollandt van twee hondert vijftich guldens 's Jaers, in Zeelandtdrie hondert, ende in Vrieflandt hondert vijftich gul- den 's Jaers. Dan foo wanneer fy by laft vande Staten, den Admirael Generael, ofte anders van den Collegie, buyten de plaetfe haerder refidentie fullen vernachten,, ende vaceren tot vorderinge vanden dienil vande gemeene faecke. Sullen bo- ven dien ghenieten met haren Dienaer in faecken vande Lande twee guldens 's daeghs,ende in faec- ken van parthyen drie gulden 's daeghs: Ende die reyfen fonder Dienaer fullen 's daeghs vijfthien ftuyvers min ghenieten, foo wel inde faecken van den Lande als van parthyen. Ende worden die voorfz Raden op haeren eedtvermaent, dat fy t'haerder ordonnantie geene noodeloofe reyfen oft vacatien en laten gefchieden, nochte Gecom- mitteerde uyt feynden in meerder ghetal als noo- dich wefen, ende den dienil vanden Lande ver- eyiTchen fal. LIIII. Die Raden vande Collegien -fullen (lellen ende committeren de Equipagie - meeilers, Deurwaer- ders, Vendu-meeflers, en Boden vande felve Col- legien , mitfgaders oock die Cherchers inde refpe- dtive Qiiartieren, doch met advys vande Commi- fen Generaels aldaer inder tijdt wefende, fo wan- neer de felve fullen komen te vaceren. LV. Ende foo wanneer de plaetfen vande Ontfan- gers Generaels vande refpective Quartieren, van de Fifcaels", Secretarifen , Colle&eurs ende Con- trerolleurs , fullen komen te vaceren, fullen de Collegien alwaer fulcks valt, twee andere bequa- me Perfoonen nomineren, ende die aende voorfz Heeren Staten Generael prefenteren.om een daer van te verkiefenende te committeren.

-ocr page 778-




114$ Inftr�&ie voor 't Colle reeden in eenige Schepen ren Vrybuyce uytva- rende nochte oock koopen ofte doen koopen ee- niffe buyt-goederen, ofte Ordonnantien, Aftien, Crediten, ofte andere goederen, die de ghemeene faecke toe komen , ofte fchuldigh fal mogen we- ien nochte met yemandt part ofte deel in eenige van'dien hebben ; Dat fy voorts niet en fullen ontdecken nochte reveleren eenige communica- tien, deliberatien ofte Refolutien inden Rade val- lende , die behooren fecreet gehouden te worden, ofte tot yemandts naedeel f�ude mogen ilrecken, oock niemant particulierlijcken ren dienfte fullen ilaen, ofte aen yemant verbonden wefen, raec- kende de faken vander Admiralitey t, Convoyen ende Licenten, metten aenkleven van dien, noch- te oock van yemant en fullen nemen ofte ontfan- cen eenige giften ofte prefenten 5 Dat fy mede di- redelijckofteindireclelijck en fullen hebben ee- nige portie oft deel in eenige Pachten ofte Colle- cten van Convoyen of andere gemeene middelen, nochte oock in eenige leveringe van Kruyt, Scherp, Gefchut, Wapenen, Boter, Kaes, ofte ee- nige andere Vivres, Koopmanfchappen of Waren, die aende ghemeene faecke verkocht fullen wor- den , ende voorts dat fyhaer fullen reguleren nae uytwylen defer Inftrudrie, ende nae haer vermo- gen alles fullen doen dat goede endeghetrouwe Raden fchuldigh zijn ende behooren te doen. NOTA. Den vierden Julij 163 5. is dit Artijckelgc- redtgeert in een Formulier van Eedt, het wekke achter de/e Inflrucliefiaet geregijlreert.			154� daen,geparapheert,geteyckent, ende daer de fel- ve behooren uyt gefonden worden: Behoudelicis dat fy-geene der felver en fullen uyr fenden, fon- der de ielve inde Collegie ghefien, ende gelefen te zijn,ten ware in nootfaecken: In wekken gevalle fullen die opte paraphure vanden (in dier tijdt) prefiderende, uyt gefonden mogen worden, ion- der voorgaende vifitatie inden Collegie. LXILII. Sullen mede alle particuliere Sollicitanten ee- nige refolutie verkregen hebbende, terilont af- veerdigen, ende niet lange laten nae loopen om hare depefchen, ende fullen haer vande voorfz depefchen te vreden houden metten taux daer op geilelt, of noch te flellen, die fy parthyen gehou- den werden te verklaren, fonder den felven meer af te nemen dire&elijcken ofindire&elijcken. LXV. Sullen oock van alle befoignen van importan- tie, als van Commiffien, Inftrudtien, Placaten, Re- folutien,Ordonnantien, ende anders, goede ende pertinente notitie ende diilincte Regifters houd�. LXVI. Sullen voorts hen in alle ilillighey t, fecreethey t, gehoorfaemheyrende ghetrouwigheyt dragen je- gens die vanden Rade, naer vermydende in 't min- fie te ontdecken 'ofte reveleren, 't geene inde voorfz Raden gepailecrt, ofte by yemant ghepro- poneert fal mogen zijn : Ende voorts in haer ampt naer getrouwelijck quyten,doende ende ei�e&ue- rende al 't geene haer bevolen ende vertrouwt fal zijn inder beiier formeende maniere, ghelijck het felve tot meelden dienfte ende profijte vanden Lande fal konnen gefchieden. Ende fullen de ga- gien vande voorfz Secretarifen wefen tot fulcker fomme ende emolumenten, als, gefien 't advijs by de Collegien refpeclive , by den Staten, ofte Ad- mirael Generael, den felven fal toe geleyt worden ten aenfehouw vande voorvallende faecken, ende den lail van de Klercken die fy fullen moeten houden. L X VII. Die Secretarifen fullen doen gelijcken eedt, als hier vooren vanden Raedt is geordonneert, in al- les mutatis mutandis; Ende voorts van te achter- volgen defe Inftrudtie foo veele hen aengaet, ende al te doen dat een goet ende ghetrouw Secretaris fchuldigh is ende behoort te doen. *Foor de Advocaten Fifcaels vander* Admiralitcyt. LX VIII. Die voorfz Fifcaels fullen mede acces ende toe- ganck hebben inden Raedt,ende mette andere Raden alle faecken aldaer vallende deliberative helpen bevorderen, behalveri op de faecken daer vanby hem de aenfpraecke ende calangie fal zijn gedaen, ofte daer inne hy van wegen de gemeene faecke hen parthye fullen moeten maecken. LX IX. Sullen voorts fcherpelijcken toe fien, dat gene Vrybuyt-fchepen uyt defe Landen en varen, fon- der behoorlijcke Commi05e van den Admirael Generael, mitfgaders Attach� vanden Lieutenant Admirael in fijn quarti�r daer toe verworven, 5. E iij borgh-

	*Aengaende^ de Secretarifen �* LXI. "P\Ie Secretarifen van defe Collegien fullen neer- ■^ftige forge dragen, om alle die ihicken, Muni- menten ende Pampieren den Lande aengaende, mitfgaders vande Proceif�n die inden Rade by den Litiganten gedienc ende over gelevert fullen wor- den , wel ende getrouwelijck te bewaren in goede ordre, ende elck verfcheyden van den anderen te houden inde Griffie vanden Rade, om fo wanneer men eenige van dien te doen mach hebben, fy de felve terilont by der hant hebben mogen. LX II.

		Stillen voorts ter beftemder uyre alt�jdt maec- ken de eerite te zijn inde Vergaderinge, ende de laetffe die fcheyden, ende fuller ghehouden zijn, haer wel ende ghetrouwelijck te dragen naer uyt- wyfen defer Iiiftructie, in alle poinftenhen ee- nighfints aengaende, ende daer fy eenige voorde- ringen in konnen doen. Sullen van dage te dage van alle Refohitten die inden Rade ghenomen ful- len worden,goede, pertinente ende rechtveerdige notitie houden metten Prefenten die daer over ge- leed fullen zijn, ende en fullen geene Refolutien aenteeckenen op 't vermanen van d'een oftd'an- "^er * ten zy alvooren behoorlijck omvragen daer over zy ghedaen, ende dat by de meefte ftemmen iulcksgerefolveertis. L X111. Sullen beforgen, dat alle depefchen uytten voorfz Refolutien vallende, terilont ende fo haeft ccnighfints mogelijck wert, fonder uytftelghe-

-ocr page 779-

1547

PlaeateDL*. 5*Boeck

Μ 4«

die gebreeckige daer vooren fommeren ende exe
cuteren, met parate ende datelijcke executie,end�
niet te min ghedencken haer voor die felve eerfte
gebreeckige Maent geen falaris of gagie in reecke-
ninge te palieren, ende voorde tweedereyi�die
ghebreeckelijck lullen vallen, fullen verbeuren
twee Maenden gagie, ende voor de derde mael
fullen op haren eedt gehouden zijn die fauten aen
de voorfz Ed: Mo: Heeren Staten Generael, ende
de Collegien aen tegheven, om de felve Colle,
(fteurs of Contrerolleurs van beuren ampt ende
officie gedeilitueert te worden, van wekken ver-
beuren die Fifcaels refpedrive fullen ghenieten de
een helft, ende die gemeene faecke de ander helft �
ende fullen die ghebrekige voor de felve breucken
mogen doen executeren met parate ende datelijc-
ke executie by den Eerften Deurwaerder vande
gemeene faecke, die fy daer toe verfoecken fullen
LX XIIII.

In ehelijcke verbeurteniile, foo voor de eerfte,
tweede als derde reyi�, fullen mede vallen di�
voorfz Fifcaels refpedtive die in gebreecke blyven
fullen, voor het uytgaen vande Maent de felve
reeckeninge gehoort, gefommeert, ende gefloten
aende voornoemde Ed: Mo: Heeren Staten Gene�
nerael, ende de Collegien over te lenden.
LXXV.

Ende indien die voorfz Fifcaels in 't onderfoec-
ken der voorfz re-eckeningen vande Contrerol-
leurs , in eenige parthyen bevinden te verfchillen
met die vande Colle&eurs, 't zy dat de felve meer
ofte min foude mogen bedragen, fullen de Colle-
cteurs ende Contrerolleurs tegens den anderen
daer op hooren ende vermanen, op haeren eedt,
ende de fehe parthyen met kennifle van faecken
in reeckeningen drefl�ren, fukx fy in goeder con-
fcientie in recht ende redenen fullen bevinden te
behooren. Dan fo fy bevinden, dat den Colle&eur
of Contrerolleur min dan de Lyile hebben ontfan-
gen , ofte anders mede in hare reeckeninge eenige
partyen uyt gelaten hebben, diefy by de Los of
Laed - Cedullen, ofte anders bevinden fullen by
hun ontfangen te zijn,ofte anders meer ontfangen
te hebben, dan fy ofte yemanden van hun inde
voorfz reeckeninge fullen ftejlen, fullen indien
ghevalle die voorfz Fifcaels ghenieten d'een helft
van 't quadruple dat die voorfz Commifen by het
veerthiende Artijckel haerder Inftrudie gheilelt
worden te fullen verbeuren, mits de voornoemde
E. Heeren Staten Generael, ende die Collegien
terftont daer van adverterende, ende de ander
helft fal komen tot profijre vande gemeene fake.
LXXVI.
Maer by aldien namaels bevonden wert, dar de
voorfz Fifcaels de voor-gemelte Reeckeninge van
deColledteurs niet aendachtelijckghenoeghfoo
mette Lyile,Contrerolle, als die overgegeven Los
ofte Laed-Cedullen van betalinge en hadden ghe-
confereert, ofte in 't fommeren der felver niet wel
en hadden ghehandelt, ende dat naemacls eenige
faulte by de een ofte de ander ghevonden werde,
waer by de gemeene faecke geprejudicieert ware
ge weeft, fullen die voorfz Fifcaels felver uyt haer
eygen goederen verbeuren foo veele als die voor-
fchreve faulte fal konnen ghedragen, de een heifte

borgh-tochte geftelt, ende behoorlijcken eedt ge-
daen te hebben. Dat mede inde felve toeruftinge
niet en reeden, part ofte deel en hebben, directe-
lijck ofte indire&elijck, eehigeLieutenantsAd^�
mirael, noch die vanden Rade, Secretaris, Contre-
rolleurs ofte Vendu - meefters vander Admirali-
teyt, noch eenige Hoofden, Capiteynen, Lieute-
nantenof andere Krijghfluyden te Lande ofte te
Water dienende, den wekken, als oock den Fif-
cael fulcks wel exprefl�lijck verboden wert by de-
fen , op pene van te verbeuren haren ftaet ende
Officie, ende voorts opte verbeurte van alle 't ge-
ne fy totte felve redinge bekoftight hebben, ende
t'heuren bate in gekomen fal mogen weien,
L X X.
Sullen mede neerftigh onderfoeck doen, om in
alle gheintenteerde a&ien de AdmiraKteyt raec-
kende, te voor nemen 't geene tot voordeel der
gemeene faecke fal mogen dienen, ende voorts
mede nae den geenen die onfe Placaten (daer van
de kennifle die van der Admiraliteyt gegeven
wort) over getreden hebben, ende die bevonden
hebbende, fullen jegens de felve procederen vol-
gens de felve Placaten, fonder daer van uytter
hant te compoferen ofte conniveren, op capitale
ftraff�, hem voorts regulerende volgende de Pla-
caten in 't doen vande aenfpraecken ende adver-
tentien aende voorfz Staten Generael.
LXXI.
Soo haeft alfl�r eenige Buyten in gebracht wor-
den , fal de Fifcael ghehouden zijn hem te vinden
by den Raede vander Admiraliteyt, ende hem te
reguleren nae de ordre die de felve fuUen ftellen,
fo op 't onderfoecken, inventariferen, als verfeec-
keren vande goederen die in ghebracht h�kn we-
ien,conform haerlieder Inftruftie.
LXXII.
Ende om te beter verfeeckert te zijn van 't deb-
voir vande Officieren over de Convoyen en Lt-
centen geftelt, lullen de Fifcalen alle Maenden, of
ten langhiten thien dagen daer na, tot hun gekry-
een alle dereeckeningen vande Comptoiren on-
der haer gefagh ftaende, van alle 't gunt by de fel-
ve de Maent voorleden ontfangen, ofte anders op
gefchreven fal zijn, ende de felve rekeninge met-
te Gedeputeerde uytten Collegienhoorenende
examineren, ende mette Lyften ende over gheno-
men Billetten confereren, ende voorts iluyten
naer behooren : Ende dat gedaen wefende, fuUen
daer van maecken eenen pertinenten ftaet, deftin-
guerende het uytgaende Convoy van het inko-
mende Convoy, ende het uytgaende Licent van
het inkomende Licent, ende voorts onderfoecken
de frauden die daer inne gecommitteert lullen
mogen zijn, om de felve te calangieren , ende ful-
Jen het dubbelt vande voorfz ftaet over leveren
aende Collegien, ende een ander dubbelt fenden
aende voorfz Sxaten Generael, ofte als die nieten
fullen wefen vergadert,aende Admirael Generael
binnen veerthien dagen daer na.
LXXIII.
Ende indien eenige der voorfz Collecteurs oft
Contrerolleurs in gebreecke bleven omme binnen
die voorfz tien dagen aen henluyden Fifcaels hare
reeckeninge over te feynden, ionder dat 't felve

by Weder ofte Wint belet worde, fullen terftonts tot profijt vanden genen die cte voorfz faulte ont-

deckt

-ocr page 780-

ι *49 Inftru&ie voor't Colleg

entdeckt fal hebben, ende de ander helft tot pro-
fijt- vande gemeene faecke.

Alle faecken de Admiraliteyt, midtfgaders de
rnntraventien vande Placatenop de Convoyen
ende Licenten raeckende.fullen by de Flfcaels ge-

Ifft�

miralit�yt gewefen fullen w�rdert, voorbuyt ofte
verbeurt verkocht ofte anders ghebeneficieert te
worden, verkoopen, de penningen daer van ko*
mende ontfangen, ende de felve over leveren fal
in handen vande voorfz Ontfangers Geheraels
vande Convoyen ende Licenten refpeitivelijck,

fnftitueert, gheinftrueert, ende tenuyt-eynde be-
evt, vervolght ende bedinget werden: Ende fu -
eii�ver fulcks ten felven eynde de felve Fifcaels
vande Commifen Generaels ontfangen de mior-
matien, verificatienende ftuckenvan'tgeeneby
de felve Generaels ende Cherehers fal wefen ach-
terhaelt, die welcke onder de Fifcaels fullen bly-
ven beruften: ten ware die vanden Raede beter
vonden die inden Collegie te bewaren, fonder dat
eenige Procureurs van de Capiteynen wegen daer
inne eeoorloft fal zijn te fpreecken, dan met con-
fent vanden Rade, ende als den Fifcael fijn dingh-
nle volevnt fal hebben.

³ LXXVIII.

Ende fullen hare fixe domiiHium houden ter
plaetfe daer derf Raedt vander Admiraliteyt refi-
deren fal, ende goeden ende pertinentenBoeck
houden van alle heure faecken, ende oock uytter
Stadtniettevertrecken, fonder confent vanden
Admirael, of ten minften vanden geenen in't Col-
legie prefiderende, ende in abfentie vanden Fif-
caels , fullen des Fifcaels faecken bedient ende be-
dinght worden by eenen die by den Collegie daer
toe toegelaten fal wefen,

LXXIX.

Die gagien vande voorfz Fifcaels fullen wefen
twee guldens 's daeghs ,,'d'welcke haer betaeltfal
worden by den Ontfangers Generaels van den
Convoyen inde refpedtive Quartieren, t'elcken
quartiere Jaers' op de quitantien vanden voorfz
Fifcaels, fonder dat fy eenige andere Ordonnantie
van defe tegenwoordige daer toe fullen behoeven,
ende boven dien genieten den twaelfden penning
van alle confifcatien, muiden ende penen, die ter
oorfaecken van' contraventien vande Ordonnan-
ti'en, Inftruftien ende Placaten, op 'tiluck vande
Convoyen ende Licenten gemaeckt, fullen wor-
den ghedecreteert, wekken twaelfden penningh
genomen fal worden nae dat eerft die gedane ko-
ften fullen wefen af getrocken.

Die voorfz Fifcaels fullen voorts eedt doen als
hier vooren vanden Rade ende Secretaris is geor-
donneert mutatis mutandis, ende in plaetfe van
recht ende Juftitie te adminiftreren, dat fy de
Rechten, Jurifdictien, pre�minentien ende hoog-
lieden der Admiraliteyt fullen voorftaen ende be-
fchermen, fonder te ghedoogen, foo veel in haer
wefen fal, dat die by yemandt gheinfringeert ofte
vermindert worden, ende voorts hen te reguleren
nae uytwyfen defer Inftruclie fo veel die hun aen-
gaet, ende alles doen dat goede ende ghetrouwe
rifcaels toeftaetendebehooren te doen.

daer van af ghetrocken de quade koflen alvooren
gepafl�ert, ende gelaudeert, by die vanden voorfz
Admiraliteyt, mits oock de Ranc, oenen inde naer-
volgende Articulen gementioneerc.
LX XXII.

Welcke Vendu-meefters naer dien fy C�mmif-
fie fullen hebben verkregen, fullen eedt doen in 't
Collegie vande Admiraliteyt, dat fy den Heeren
Generale Staten, ende 't voorfz Collegie fullen
refpeeteren ende ghehoorfamen, ende dat fy haer
felven in 't verkoop vande goederen behoorlijc-
k�n fullen quyten, ende alle n�erftigheyt doen
om al de felve teh hooghften pryfe te nelpen,fon-
der yemant inde felve verkoopinge , wie dattet
oock foude mogen wefen, te favoriferert, ofte den
eenen meer gunften dan den anderen toe te dra-
gen $ Dat fy oock van niemanden en fullen nemen
eenige giften of prefenten, nochte ooCk direfte-
lijck ofte indire&elijck en fullen reeden in eenige
Schepen ten vrybuyte uyt varende, nochte oock
koopende ofte doen koopen eenige buyt ofte ver-
beurde goederen, noch Ordonnantien, Adtien
ofte Crediten op de buyten,opde gemeene faecke
fpreeckende, noch met yemanden part ofte deel
in eenige van dien hebben: Ende voorts dat fy
haer fullen reguleren nae uytwyfen defer Inftru-
ctie, foo veel die haer aengaet, ende nae haer ver-
mogen alles fullen doen, dat goede ende ghetrou-
we Vendu meefters fchuldigh zijn ende b�hooren
te doen.

L X X X111.

Sullen mede ghehouden zijn voor die van den
Rade vander Admiraliteyt, voor haer adminiftra-
tie teilellen goede en fuffifante cautie, ten wei-
genoegen vanden felven Rade, daer mede 't Lant
bewaert mach zijn, welcke Borge fullen ftaen
elck een vooral als principael, onder renunciatie
vanden benefieten van divifien ende excuffien,
om by gebreecke van goede voldoeninge, 't ghe-
breck vande Vendu-meefters aen henluyden ver-
haelt te werden met parate executie, gelijck men
voor gemeene Landts penningen ghewoonlijck is
te doen.

LXXXIIII.

Al vooren te procederen toe yerkoopinge van
eenige goederen, die voor buyt verklaert ofte ge-
confifqueert fullen zijn, fullen over al inde Ste-
den die men in eenen dach fal konnen verreyfen,
uyt geftelt worden behoorlijck billetten, daer by
eenyeder van den verkoop-dach der voorfz goe-
deren gheadverteert fal worden: Dan indien de
quantiteyt vande voorfz goederen redelick groot
louden zijn, ofte anders van fulcke nature, dat de
felve meeft in andere vande Vereertighde Provin-
ci�n ofte Steden getrocken fouden worden,fullen
die voorfz billetten uyt geftelt moeten w�rdeti in
de felveProvihcie ende Steden $ welckeVerkoop-
dagh die vanden Rade fulex fullen beftemmen,dat
oock die geene verft gefeten, tijdt mogen fiebben
om haer op de voorfz yerkc/opinge te vinden.

Ten

^ec^ende de Vendu^meeflers.

LXXXI.

elck Collegie vander Admiraliteyt fal geftelt

Worden een bequaem V�ndu-meefter,die welc-
*e alle die goederen die by de voorfz vande Ad-

-ocr page 781-

Pkcatcn� 5.Boeck

M5*

cretaris, daet vdoren hy ghehouden Mijft te doen
al 't gene hem by defe Inftru&ie belaft wort, ende
daer egeen Contrerolleur en is, fal den Secretaris
die den Contre-boeck houden fal, oock profijte-
ren de anderhalven grooten vanden Contrerol-
leur , dies fal daer op reguard genomen worden in
't maecken vanden gagien des felfs Secretaris.
LX XX VIII

1551

LXXXV.

Ten beilemden verkoop-dage lullen de Vendu-
meefters refpe&ive de voorfz goederen, de eene
voor ende de ander nae, geforteertin propre ende
middelbare partyen van verkoopinge, tot een ye-
gelijcks gherief, ter difcretie van eenige vanden
Raede, ende den Contrerolleur, daer eenige zijn,

die by de voorfz verkoopinge prefent fullen moe-
ten zijn, in 't openbaer in 't gebodt fteecken, voor
eenen yegelijcken den meeft daer omme bieden-
de, om ghereet geit, fonder yemanden, wie dattet
oockzy, daer inne te verfchoonen: Ende en fal
de koopilach niet gegeven mogen worden, fonder
voorweten ende confent vande voorfz prefenten
vanden Rade: Van welckeverkoopinge byden
Secretaris ende Contrerolleur ekk apart Regifter
gehouden fal worden, de welcke fy t'ekken dage
voor 't fcheyden gehouden blyven in 't openbaer
op te lofl�n, ende metten anderen te confereren,
ende als dan by de fignature vande voorfz twee
prefe-nte Raden doen verifi�ren.
LXXXVI.
De Vendu-meefters ende andere die oockover
de verkoopinge vande voorfz goederen ilaen ful-
len , en fullen niet toe laten, dat yemant, van wat
qualiteyt ofte conditie hy zy, eenige vande voor-
ichreve buyt ofte verbeurde goederen fullen uyt-
fonderen, maer fal een yegelijck fchuldigh zijn
openbaerlijck, ten aenfien van allen den Omftan-
ders, te koopen de goederen fulcks die geforteert
fullen wefen, fonder den eenen ecnigh voordeel
meer te mogen hebben boven den anderen. Ende
fullen alle forteringen van verkoopingen in 't
openbaer op gheley t ende verkocht moeten wor-
den, fonder eenige van dien in*t geheel of ten deel
over te laten op eenige voorgaende ofte naevol-
gende koop, nochte oock eenige uytter handt te
verkoopen om yemant te gelieven.

LXXXVII.
In't verkoopen der voorfz goederen, fal by den
Vendumeefters gereet befproocken worden voor
Rant^oene twaelf grooten van elckpontVlaems,
dat een yeders opkoop bedragen fal, die verdeelt
fullen worden :te weten, feven grooten daer van
ten behoeve vande ghequetfte Bootfgefellen, die
gelevert fullen worden in handen vanden Ontfan-
ger Generael vande Convoyen in dien quartiere,
ende anderhalve grooten voor den Gafthuyfe, ter
plaetfe daer de verkoopinge gefchieden fal, voor
den Siecken ende ghequetfte Soldaten die dick-
maels inden Gafthuyfe ghefonden worden. De
Vendu-meefter fal genieten voor fijn verkoopin-
ge , mits dat hy voor de penningen fal moeten in-
ne ftaen, * twee grooten: De Contrerolleurs,daer
een is, een groot, fo voor den Inventaris als Con-
tre-boeck te houden , en andere toefichttotte
voorfz buytgoederen te hebben fo voorfz is.waer
mede hy hem te vreden fal moeten houden, fon-
der eenige andere gagien te pretenderen: Ende de
refterende halven groote fal profijteren den Se-

Item, de verkoopinge gedaen zijnde, fullen de
Vendu-meefters refpeitive ghehouden 2ijn ten
langhften in veerthien dagen daer nae heure Reec-
keninge over te leveren ten Burele vanden Rade,
die welcke wy ordonneren de voorfz Reeckenit^
gen metten eerftenaf te nemen, tehooren, exami-
neren, fluyten, ende de repartitie van eenyeder
part ende deel daer van te maecken,fulcx in't lefte
voorgaende Articul, ende hier vooren ghefeyt is,
fonder inden felveneenigen anderen uytgevcnte
palTeren,dan die eygentlijcken de verkochte buyt
ende verbeurde goederen is aengaende. Ende in-
dien die voorfz Vendu-meefters in gebreecke bly-
ven , om die binnen behoorlijckeagtijdt over te le-
veren , fullen daer vooren gheexecuteert worden
rea�jcken ende mettcr daet.

LXXXIX.
Ende om te beletten de ongerechtigheden die
fouden mogen ghebeuren in 't verfteecken ende
vervremden van fommige goederen, fullen de Fif-
cael, mitfgadersde Contrerolleur t'famen t'elcker
reyfe, als 't hun goet duncken fal; ende foo wan-
neer fy van verfteeckinge, vervremdinge ofte ver-
minderinge fufpicie hebben fullen, ofte van den
goederen verfeeckert begeert te wefen, met ken-
nuTe ende confent van die vanden Rade de felve
mogen befichtigen, metten Vendu-meefter ofte
Conchierge de bewaernii�� daer van hebbende, de
welcke henlieden tot dien fine fullen ghehouden
wefen openinge te doen vande Packhuyfen ende
plaetfen daer de felve goederen in bewaerniff�
wefen fullen: Ende aengaende de goederen die
fullen wefen achterhaelt by de Commifen Gene-
raels, ende Cherchers, fullen de felve Officieren
daer over ende by mogen wefen, Cop�e ende In-
ventaris van alles hebben, midtfgaders daer van
monfters, proeven ofteftaelkens nemen, om hen
te informeren vande weerde ende prijs dienende
tot verkoopinge vande felve.

. Voor Aen Contrerolleurs,
xc.

DE Contrerolleurs fullen verbonden zijn te on-
derhouden de poinften van defe.Inftruftie die
hen fullen raecken.

XCI.
Ende boven dien fullen fy ghehouden zijn1, foo
wanneer eenige Schepen geloft zijn, in Perfoone
de felve te onderfoecken ,,ende indien 't noot zy,
tot hunder afllftentie te nemen denProvooften
fijne Dienaren, om mette felve wel fcherpehjck te
befichtigen, ende vernemen, oftnaeroftvoot t
vertreck vande geftelde Wachte, geene goederen

*NO

'en Vendu-meejter tot Amjteraam boven aeje twee inde Schepen ofte aen Landt verfteeciken o te

nooten, noch toe gheleyt een tratlement van vier , wech ghedragen en zijn by den ^Boo]^,gf^lelle"' _n

timdert guldens,tnde(ynen Contrerolleur drie hon- andere, ende ten felven eynde mededen gee _

den vijftighguldens Tjaers. die de wacht bevolen is geweeft, wel fcherpeinc*

_____

-ocr page 782-






	*! e m 2* �riftruciie voor 't CoHe** onder eedt te ondervragen, ofte fy niec ghewaer gorden zijn, dat by yemanden yet verfteecken efte wcch gedragen en is, ende foo fy van dies yet	1554 worden, fonder van parthye ofte yemanden an- ders , boven dien yet af te eyiTchen ofte exigeren, ten ware uyt goeden wille ende gunfte van par- thye, op pene van arbitrale corredtie. XCIX. Item, al eer de Procureurs uyttinge van eenige Procefl�n verfoecken ende vervolgen, fullen met prefentatie van der faecke opte Rolle verklaren, dat fy gefurneert hebben: Ende is 't dat een vande Litiganten in ghebreecke blijft te furnerea, fal die geene die expeditie begeert, verfoecken peremp- toiren dach.clat van d'ander zyde gefurneert wor- de , op pene dat men recht doen ial op 't geene in den Raedt bevonden fal worden. C. Alle welcke Poindten, Ordonnantien ende Articulen boven verhaelt, wy verftaen dat by ee- nen yegelijcken die 't behooren ende aengaen fal, in fijn refpect onderhouden ende achtervoJghc fullen worden: Referverende aen ons de interpre- tatie fo verre in defen eenige duyfterheyt mochte verryfen, ende oock de veranderinge, vermeerde- ringe ende verminderinge der felver t'elcken rey- fe» ende alfoo Wy 't felve naer ghelegentheyt van tyde ende faecken nut, oorboor ende noodich ful- len bevinden: Ende dit al by provifie voor den tijt van een Jaer, innegaende den eerften September naeftkomende. Aldus ghedaen ter Vergaderinge vande voorfz Staten Generael , in 's Gravcn- Hage den derthienden Auguili 1597. *BxtraB, uyt haer Ho, Aio, %efolutien_$* Veneris den i^Apilis 16x4. Ynde voorts ghecontinueert inde befoi- gnes vande mefnagie, ende by de hant ge- nomen 'c geene gheconcipieert is , raec- kende de Collegien ter Admiraliteyt: Is verftaen ende gerefolveert, dat defe Collegien hun ftrifte- lijck lullen regujeren naer hunne inftructie, ende omme 't felve te beter te mogen doen, fullen de Raden, die tot lafte vande Generaliteyt by de re- fpeclive Collegien betaelt worden, tot Rotter- dam, Amfterdam, Noort-Hollant ende Doccum, voor Tra&ement genieten elckstien honderc gul- den 's Jaers: Ende tot Huys-huyr binnen Amfter- dam vier hondert gulden,te Rotterdam twee hon- dert vijftigh, in Noort-Hollandt tweehondert gulden, end� te Doccum honderten vijftigh gul- den. VVelverftaende, dat de geene die in publijc- que ofte Huyfen de Steden toe komende woo- nen, geen Huys-huyr en fullen genieten. Boven welcke Traktement ende Huys-huyr fy niet en fullen mogen genieten eenige emolumen- ten , Sayfoen-gelden, Nieuwe - Jare, Conijn-eel- den, leggen, equivalenten, ofte eenige andere voordeelen,hoedanigh die zijn, ofte genaemt mo- gen worden, direftelijck ofte indire&elijck, onder wat pretext het oock foude mogen wefen. Tot wekken ey nde der felver Commiffien in ghetroc- ken, ende in plaetfe vande woorden, baten,pronj~ ten ende emolumenten,daer in gefteltfal worden, eer, pre�minentie en digniteyc. Sullen noch aen malkanderen, noch aen anderen eenige gratifica- 5. F tie

bevinden, feilen ghehouden zijn t felve terftont den Fifcael vande Admiraliteyt aen te dienen, om daer in verfien te worden naer behooren. ,Λ, vil� Sullen eedt doen in't CoHegie vande Admira- licevt, dat fy haer naer uytwyfen defer Inftruftie foo veel die hen aengaet, met alle getrou wighey t ende neerftigheyt fullen reguleren, ende naer haer vermogen achtervolgen, fonder eenigh aen- fien ofte gunft van Perfoonen, ofte anderfints de felve te inbreecken ofte laten inbreecken�,.. dat fy _cocde pertinente ende rechtveerdige contre-rolle van alle Inventarifen, ende verkoopingen fullen houden, ende neerftigh opficht nemen, ofte alle die geinventarieerde ende gheconfifqueerde goe- deren verkocht fullen wefen, ende foo fy eenige bevinden onverkocht te zijn, de felve inden Rade aen geven fullen; Datfy oock van niemanden en lullen nemen eenige giften ofte prefenten, mitfga- ders oock dire&elijck ofte indireftelijcken fullen reeden in eenige Schepen ten Vrybuyte uytvaren- de, nochte oock koopen ofte doen koopen eenige buytgoederen, noch met yemanden part ofte deel in eenige van dien hebben, ende voorts alles doen fal dat een goet ende ghetrouw Contrerolleur lchuldigh is ende behoort te doen. Foor de Trocureurs. XCIII. DE geene die begeeren te ftaen ende dienen by der Admiraliteyt als Procureur, fullen ten dien fine aen dien vanden Rade Requefte prefen- teren, die naer bevindt vande Perfoonen daer op ordonneren fullen. XC1III. De felve Procureurs ontfaen zijnde, fullen hurt eedt doen voor den Rade, daer af notitie ghehou- den fal w�rden by den Secretaris. XCV. Item, fullen de Procureurs t'elcken Recht-dage heurlieder faecken op Rollen prefenteren aen den Secretaris, ende van alle Appoin&ementen in faecken ctie by haer bedinght zijn, goeden ende pertinenten Boeck houden. _v XCVI. Item.als de Procureur injudicio hem prefenteert overeenigen Perfoon, nae litifconteftatie fal ghe- houden wefen ten verfoecke van parthyen inder faeckete procederen ter diffinitive: ende indien hy ageert lffiider Procuratie, fal het ghewijfde op hem verhaelt mogen worden. XCV II. Item, op dat de Procureurs heurlieder Meefters PtoceiTen behoorlijck furneren, wert henlieden toegelaten te komen inde Griffie by den Secreta- ^r's, ende aldaer infpeftie te nemen vande Ailen ende Proceduren die by den Secretaris opte Rol- fegeteeckentzijn. XCVIII. Sullen gehouden zijn haer te contenteren met- tet faJaris d'welcke haer by eene Lyfte apart toe- geJeyt, of anders by den Rade toe ghetauxeert fal

-ocr page 783-

Placateo^. ^Boecfc. S.Tit. t.Decl.

1555

tie tot lafte vanden Lande mogen doen, maer
merckelijcke dienften te Water gedaen,inde rede-
hjckheytalleenlijck mogen reeompenferen.

Sullen tot lafte van't Landt onder pretext van
reparatie van hare vvooninge, 't Lant, ofte de Ste-
den toe komende, gheen Kiften ofte Kaften laten
maecken, ofte yetwes anders mogen brengen, als
alleen noodige reparatien by fpecificatie, ende
onder behoorlijcke Atteftatien, ende fulcke, als
een Eygenaer die foude behooren te dragen, oock
geen nieuwe timmeragie van Huyfen doen,fonder
kenniile van haer Ho, Mo.

Sullen uyt de Pryfen oock geen voordeel mo-
gen profiteren.

Sullen geen onkoften van mael-tyden ofte teer-
koften mogen doen, oock door hunne Concher-
gen geen provifien van Wijn, Bier, ofte anderfnus
laten in leggen tot lafte vanden Lande.

Sulien uyt - reyfende , boven Wagen ende
ScheepSrvrachjten, genieten vier guldens 's daegs,
en eene gulden voor den Bode, ende daer op haer
eygen teer-koften doen, fonder om eenigerhande
oorfaecke, hoe die oock foude mogen zijn , de
dach-gelden te mog��i verhoogen.

Sullen vermaent werden den ftaet ende Inven-
taris van 'tgheleende Gefchut ende Munitien, te
doen examineren, ende 't felve behoorende te
doen reftitueren.

De Raden fullen hun niet langer mogen abfen-
teren, te weten die uyt andere Provintien komen,
als voor den tijdt van fes weecken in 't Jaer, ende
die van binnen de Provintien drie weecken, ende,
voortaen niet langer aenden anderen als drie ofte
vier dagen, midts dat ondertuifchen de befoigne
niet en lal ftille ftaen, ende dit aljes op pene, dat
't felve aen haer gagie fal werden gekort, waer van
notitie by den Secretaris fal worden ghehouden,
onvermindert nochtans hier mede fodane ftridter
ordre, als by de een of de ander Provintie mochte
zijn, oft werden genomen, opte abfentie van hun-
ne Gedeputeerde, van hun fonder der felver con-
fent gantfeh niet fablenteren.

Den Equipagie-meefter fal foo wel in fijn Tra-
ktement als anders, precyfe ghereguleert worden
nae fyne Inftru&ie.

De felve en fal geen inkoopingen doen, dan ter
prefentie van eenige vande Raden, ■by 't Cbllegie
expreflelijck daer toe gecommitteert, noch oock
felfs eenige verkoopinge ofte leveringe aen 't Lant
doen, dire�telijck nochte indireftelijck, op pene
van datelijck gecafTeert te worden.

Op den inkoop in voegen als vooren ghedaen,
en fullen geen Ordonnantie mogen werden ghe-
pafleert, dan op fpecificatie vande ghekochte par-
thyen, inhoudende de quantiteyt ende qualiteyt
vande goederen, ende den prijs gheverifieert by
fignature vande Raden die over de koop gheftaen

hebben, ende vande Equipagie-meefter , ende
de felve en fullen mede niet voldaen mogen wer-
den , dan op een pertinente quitantie vande Ver-
koopers,

Alle dienften in ghevoert tegens de Inftruitie
fullen werden af ghedaen, ende fulcks mede het
ftellen vanden Penning-meefter tot Amfterdam
dewyle fulex het eygen werek vanden Ontfanger
ende fyne Commifen is.

De Inftru&ie vanden Ontfanger fal werden ge,
refumeert, ende fulcks gheftelt, dat hy g|_e.^
betalinge eii mach doen, dan op behoorlijcke
ordonnautie, inhoudende uyt vvatfaecke, ende
aen wien de felve penningen werden betaelt, ende
daer toe nemende quitantie vanden felven, fen,
der te mogen betalinge doen op eenige Ordon-
nantie , inhoudende blinde poften, emolumenten,
vereeringen, gratificatien aende Raden, ofte ande-
ren te diftribueren fayfoen-gelt ofc anders, wat
naem 't felve oock foude mogen hebben, ofte ghe-
geven werden.

De Advocaten Fifcaels ende Secretarifen ful-
len tot Traktement ghenieten, tot Rotterdam,
Amfterdam, Noort-Hollandt ende Doccum, elcx
negen hondert gulden's Jaers: Ende tot Huys-
huyr binnen Amfterdam drie hondert gulden, te
Rotterdam twee hondert vijftigh gulden , in
Noort-Hollandt twee hondert gulden, ende te
Doccum hondert ende vijftigh gulden: Welver-
ftaende foo fy niet en woonen in publicque, ofte
Huyfen de Steden toekomende,daer voor fy geen
Huys-huyr fullen genieten , fo fy daer in woonen.

Boven welcke Traftementen ende HuysJiuyr
fy noch fullen mogen genieten 't geene foo van oe
Pryfen als Depefchen"hun wert toe gheftaen by
hun refpedtive Inftru&ien, daer nae fy hun fullen
reguleren, fonder yetwes meer te mogen ghenie-
ten, 't zy van Sayioen-gelden, Nieuw-Jaren, Co»
nijn-gelden, leggen , ofte eenige andere voordee-
len, hoedanich die zijn, of ghenaemt mogen wer-
den, diredtelijck of indire&elijck, onder wat pre-
text het oock foude mogen wefen.

Alle welcke Poin&en deCollegienterAdmi-
raliteyt fullen werden ghenotificeert, met laft,
om opten eedt int ftuck hares Officie gedaen, hun
precifelijck daer nae te reguleren, ende fullen de
Fifcalen, Secretarifen, Ontfangers, Equipagie?
meefters , ende anderen , heur in Ie inkoopea
ende adminiftreren van penningen bfmoeyende,
van nieuws ghe-eedight werden, om heur pre-*
cyfe naer hunne Inftru&ien te reguleren, met
expres verbodt, dat by de Officieren vander Ad-
miraliteyt geen leverantien en fullen mogen wer-
den gedaen.

Sal mede gelet worden op de LieutenantsAd-
mirael, om hen te reguleren naer de Inftru&ie. en-
de tegens de felve geen meerder bedieninge, emo-
lumenten, ofte anders te mogen genieten, ende ai
te fchafl�n dubbelde Capiteynfchappen, in loo
verre die tot noch toe zij η toe geftaen.

- - �*��-

^■HBMHHHBH

-----------.----------

-ocr page 784-

Inffru�lie voor 't Collegie ter Admiraliteyt. 1558

Oo het extraordinaris vande Scheeps-Capitey-
nen lal nauwe toeficht ghenomen werden, ende
Lr van tot lafte vanden Lande niet geleden, dan
't gunt met deuchdelijcke documenten fal werden
geverifieerc.

De Vacatien vande Admiraels tot lafte van't
Landt, fob fy eenige ghenooten hebben, fullen
voortaen ceileren.

Die vande Admiraliteyt en fullen niet verrno-
een yet te doen negotieren tot opnemen van pen-
ningen , boven de iomme geexprefleert in hare In-
ftruttie, dan met expreile voorgaende ordre van
deGeneralkeyt.

Formulier van Eedt, voor de Heeren

Raden ter Admiraliteyt, den vierden Juli) 1635.

Reformeert uyt hei tfeflighfle Artijckel

vande Inflruftie.

� Ck beloove endefweere, dat ickde Hee-
ⁿ^i ren Staten Generael vande Ge�nieerde
\ Provinci�n, zijnde ende blyvende by de
Gereformeerde Religie, houw ende ghetrouw fal
wefen; oockdat ick de felve Heeren Staten Ge-
nerael , den Heere Admirael Generael, in haere
beveelen, conform mynen laft ende Inftru&ie,
lal refpecteren ende gehoorfamen naer behooren,
dat ick fonder faveur ofte aenfien vanden Lande
of Perfoonen, ofte den Quartiere daer ick fal re-
fideren, in alles handelen ende eenen yegelijck
recht ende Juflitie fal doen ende adminiureren
naer behooren, volgende de Ordonnantien ende
Placaten ghemaeckt ende al noch te maecken $
Datickdire&elijck ofte indireclelijck niet en fal
reeden in eenige Schepen ten Vrybuyte uyt va-
rende , nochte oock koopen ofte doen koopen
eenige Duyt-goederen, ofte Ordonnantien, Ac-
ti�n, Crediten, ofte andere goederen die de ge-
meene faecken toe komen, ofte fchuldigh fal mo-
gen wefen, nochte met yemandt part ofte deel in
eenige van dien hebben: Dat ick voorts niet en
fal ontdecken nochte reveleren eenige communi-
catien, deliberatien', ofte refolutien inden Raede
vallende, die behooren fecreet gehouden te wor-
den» ofte tot yemants naedeel foude mogen ftrec-

ExtraB^uyt de InflruBie voor de

rejpeclive Collegien ter Admiraliteyt ,
Artijckel 67.

Ie Secretarifen fullen doen ghelijcken
Eedt, als hier vooren vanden Raedt is ge-
ordonneert, in alles mutatis mutandis, en-
de voorts van te achtervolgen defe In-
ftr�ftie foo veele hen aengaet, ende al te doen dat
een goet ende ghetrouw Secretaris fchuldigh is
ende behoort te doen.

Dienvolgens wort den Eedt ordinarie by de
Secretarifen ghedaen in defe naevolgende ma-
niere ,;. i

Die voorfchreve Secretarifl�n fullen belooven
ende fweeren in handen vande Staten, ofte van
denceenen die fy daer toe authorifer�n fullen,
dat die den Staten Generael vande Ge�nieerde
Provinci�n , zijnde ende blyvende by de gerefor-
meerde Religie, houw en ghetrouw iullen wefen,
dat fyluyden den Heeren Staten Generael, den
Heere Admirael Generael, in hare beveelen, con-
form haren laft ende Inftructie fullen refpe&eren
ende gehoorfamen naer behooren: Dat fy fonder
faveur ofte aenfien vanden Lande, ofte Perfoo-
nen, of den quartiere daer fy refideren, in alles
fullen handelen naer behooren , volgens de Or-
donnantien en Placaten ghemaeckt, ende al noch
te maqcken, voor foo veel de felve hun concerne-
ren: Pat fy oock op 't fpoedighfte eenen yege-
lijck fyne depefche fullen over leveren, ende doen
over leveren, in der voegen als hun by den Raedt
ter Admiraliteyt fal zijn aenbevoolen, ofte de or-
dre vande Juftitie fal komen te vereyf�chen:
Dat fy direftelijck ofte indireftelijck niet en ful-
len reeden in eenige Schepen ten Vrybuyte uyt-
varende , nochte oock koopen ofte doen koopen
eenige buyt-goederen, ofte Ordonnantien,adtien,
crediten ofte andere goederen de gemeene faecke
toekomende, ofte ichuldich fal mogen wefen,
nochte met yemandt part ofte deel in eenige van
dien hebben: Dat fy voorts niet en fullen ont-
decken nochte reveleren eenige communicatien,
deliberatien ofte refolutien inden Raede vallende,
die behooren fecreet ghehouden te werden , ofte
tot yemants naedeel loude mogen ftrecken, oock
niemandtparticulierlijck ten dienfte fullen ftaen,
ofte aen yemant verbonden wefen, raeckende de
faecken vande Admiraliteyt, Convoyen ende Li-
centen, metten aenkleven van dien, nochte oock
van niemandt en fullen pemen ofte ontfangen ee-
nige giften ofte prefenten: Dat fy mede diredte-
lijck ofte indirectelijck en fullen hebben eenige
portie ofte deel in eenige Pachten ofte Colleiten
vande Convoyen, ofte andere gemeene middelen,
nochte oock in eenige leveringe van Kruyt,
Scherp, Gefchut, Wapenen, Boter, Kaes, ofte ee-
nige andere Vivres, Koopmanfchappen ofte Wa-
ren , dieaende ghemeene faecke verkocht fullen
worden: Ende voorts dat fy haer fullen reguleren
nae uytwyfen defer Inftructie, ende nae haer ver-
mogen alles doen dat goede ende getrouwe Secre-
tarifen fchuldigh zij η ende behooren te doen.

ken.

oockniemant particulierlijcken t�n dienfte

fal ftaen, ofte aen yemant verbonden wefen, raec-
kende de faecken vander Admiraliteyt, Con-
voyen ende Licenten, metten aenkleven van dien,
nochte oock van yemandt en fal nemen ofte ont-
fangen eenige giften ofte prefenten �. Dat ick mede
diredtelijck ofte indire&elijck en fal hebben eeni-
ge portie ofte deej in eenige Pachten ofte Colle-
cten van Convoyen, ofte andere gemeene midde-
len, nochte oock in eenige leverantie van Kruyt,
scherp, Gefchut, Wapenen, Boter , Kaes, ofte
eenige andere Vyvres, Koopmanfchappen ofte
Waren, die aen de ghemeene faecke verkocht
jullenworden: Ende voorts dat ick n>y fal regu-
leren nae uytwyfen defer lnftrucl:ie, ende naer
^mijn vermogen alles fal doen , dat een goet
ende ghetrouw Raedt fchuldigh is ende be-
noorc te doen. Soo waerlikk moet my Godt Almach*
^tlgn helpen. ^J

5.F ij

1. Re-

-ocr page 785-

1559 PIaeaten->* 5_rBoeck. 9.Tit. i.Deel. i_5<$₀

Η ET Τ W E E DE ,D E E L.

1. Refolutie, Ordreende T^gkment, waer nae de Capiteynen vande Sche.

pen van Oorloge defer Landen ftchfullen hellen te reguleren, in 't aborderen, vervolgen ende ver-
overen vanden Vyandt: alsoockden voet over de verdeelinge van 't provenu vande Pryfen ten re-
guarde vande Vice-Admiraeh, endede Capiteynen refpeflive. In date den z8 Januari) 1631.

de Capiteyn die 't felve komt te veroveren, voor
uyt ghenieten uyt de Vivres ende handt-geweer
daer in ghevonden wordende, eens foo veel als de
Capiteynen die nerT�ns hem hebben helpen jagen,
maer de plunderagie fal alleen blyven voor de Qf-
fiei�r�riehde Matroofen van 't Schip, de welck'e
de Pryfe fal hebben verovert.

Ende foo 't gebeurde dat een Schip of Schepen
vanden Vyandt, Lorrendrayers ofte Pryfen tegen
flrangh op de Kuft van Vlaenderen of elders wort
aen gejaeght, ende den Vyandt refiilentie doende
dat 't felve Sghip, ofte Schepen met de Boot van
de voorfte Man niet konde worden af gehaelt, foo
fal men met alle de Boots vande Schepen daer
prefent zijnde, alle uytterfte debvoir doen, om
't felve Schip, of Schepen met gewelt uyt des Vy-
andts macht, fo 't doenlick is te bekomen, en daer
Meefter van wordende, fal de premium daer van
gerepartieertende verdeelt worden onder de gee-
ne die daer aen hantdadigh zij η ge weeft.

Ende fo wanneer een Schip vanden Vyant,Lor-
rendrayer, of Pryfe verovert is, foo en fal niemaiu
vermogen met fijn Boot aen boort te varen, als al-
leenlick die gene die het felve verovert heeft, ende
dat om confufie ende mifferitanden te weeren.

Vorders hebben haer Hoogh Mog. gerefolveert
ende geaccordeert, dat de refpective Vice-Admi-
raels inde Pryfen by haer felfs, ofte onder haer
Vlagge bekomen, eens foo veel fullen ghenieten
als een Capiteyn.

Oo wanneer cenige Schepen van Oorlo-
ge mochten komen te ontmoeten een van
's Vyants Schepen, ende't felve worden-
de gheabordeert, foo lal den tweeden daer naeft
a�n zijnde, vermogen ende gehouden zijn, (noch
vechcender hant zijnde) den Vyandt defgelijcks
te aborderen: Ten ware faecke dat den eerften
geabordeert hebbende, foude mogen roepen, dat
hy geen hulpe van nooden en heeft, in wekken
gevalle hy fal afhouden, ende ontrent blyven,om
in tyde van noot ofte ongeluck, te konnen doen
fecours, ofte ten ware daer meer als een van des
Vyandts Schepen omtrent waren, fal als dan fijn
uy tterfte debvoir doen, om het tweede Vyandts
Schip defgelijcks te aborderen, ende voorts de
naervolgende Schepen van ghelijcken, in gevalle
daer meerder by de hant zij n.

Ende in gevalle het felve Schip ofte Schepen van
defenfie zijn, ende overwonnen werdende by den
genen die geabordeert hebben, fo fal die Capiteyn
ofte Capiteynen, voor uyt genieten alle de Vivres
ende handt-geweer, ende deplunderagievo�rde
Matroofen: ende fal voorts de prijs gerepartieert
ende verdeelt worden over alle de Schepen, die in
Compagnie daer van ghelijcken op hebben ver-
volcht, als mede aen anderen, die het vervolghde
Vyandts Schip fal worden toe gejaeght.

Ende foo wanneer eenich Schip ofte Schepen
vanden Vyandt, Lorrendrayers, ofte Pryfen, fon-
der flaen komt te ftrijcken, ofte by de Boot ver-
overt, ende in genomen, foo fal infulcken gevalle

DEN NEGENDEN TYTEL.

Raeckende 't recht van Dijckagie, onderhoudt van

Dijeken en Wegen , metten gevolge ende aen-

kleven van dien- �

HET EERSTE DEEL.

ι. HantVe��e vande vrybeyt vanden (Jrooten Waert van Zuyt^Hollandt,

In date 's Maendaeghs nae Sint Virginis in 'tjaer 1314.

alle onfer Dienaers, of eenige Kercken-dienaers of
Luyden vanden vryen Inwaert, die men gemeen-
lijeken heet den Grooten Waert ,*woonende op
de Meruw.ede, van Yrkels-pot tot der Stede van
Dordrecht, tot des gelijcks ende hen allen die in
den voorfz Waert woonen opter Dubbel ende op
der Mazen, ende opten Alm, vander Stede van
Dordrecht totter heerfchappyen toe van Altne-
na, hebben verleent defe Vry heden, dat fy van al-

^J len

ILLEM Grave van Henegouwen,

van Hollant, van Zeelant, ende Heere

van Vrieflant, hen allen die defen te-

eenwoordigen hooren ende fullen

iien, Saluyt. Wercken der waerheyt
en derven naermaels niet ontfien de ghebruyeken
der levender Schriften, der pennen becummende,
hierom beyde die nu zijn ende naermaels wefen
fullen, dat uyt Rade onfer voorfieniger Luyden,

11 ui�■�iM��

IMH

-ocr page 786-

Dijckagio,&c, Grooten Waert�

15 6%

ften, of van PaeYden,Koeyen,$chapen ende Vere-
kens , die fy inden voorfz Waert voeyen, fonder
T'hollen fullen fy door onfe Landt vry gaen, maer
het is te mereken dat van alle Koopmanfchap die
men tegensfyneh Borger, oftetegens yemandts
van buy ten fal doen, ofte yemandt metcer felver
Koopmanfehap tot Marckten van eenige Steden
ginge, daer fo�dehy Thol af geven.
■ j ijl . , ,:jiia^;v , ,y,i .;,»■ , ;,-

Dijek-jenoumngc. ,.φ�

Voort meer, die Schout vaneenen yegelijcken
Ambachte , is fchuldich in fynen Ambacht tot
drie ftonden inden Jare die Dijck te fchouwen, die
eerfte fchouw fal wefen tot twaelf, alfpo dat om
defe vry heden te hebben, die voorfz Luyden onfe
Dijcken full�h beforgen, alfoodat die van Werc-
kendam ende die van Houweningen den Dijck die
hoort toe tot Geert die Wittenlande, ende een
deel van 't flijck dat hem aen komt, ende die by
Giei��nmonde, den Dijck by Robberts-houve,
met een deel van flijck die hem aen komt:ende die
van 't Ambacht vander Meruwede, den Dijck die
geheeten is S waertvagers Wiel, met een deel van
't flijck fullen fy beforgen -.ende die voorfz Zuyt-
zyde vanden voorfz Waert, den Dijck by Dor-
drecht die 's Graven Wiel h�etende is, end� een
deel van 't flijck * lende den flijck van Almfvoet,
die een Wiel gheheetenismetVonnifle der Ge-
fwooren diegemeenlijck Dijck-Heemraden ghe-
heeten zijn, fohder ergeliir fullen beforgen defe
voorfz Dijeken van niemandtdanvan ons, ende
van onfen B�d� fullen eeniger wijs ghefch�uwec
werden, op dat defe verleeninge vaft bly ve, foo
hebben wy dit doen veften met beveiringe van
onfen Zegel Dit gedaen tot Dordr�chti iti't Jaer
1314. des Maendaghs nae Sint Virginis.

u_fl beden fuiien al te mael vry wefen, ende uyt ge-
nmpn wefen, en die toekomende 't zy van onien
cSchappe ofte vanden Bifdom van Utrecht,
Se van wat Lande fy toe komen, die:Tullen t fel-
ve recht ghebruycken, ende allen Erf-huyfen die
!!_fl ons van befterven mogen komen, of naemaels
Zt eeniger tijt mach komen, hebben wy altemael
oVer shegeven, toe doende dat die errTenifl� der
Voorfate" die naefte inder Maeghfchappen fullen
die ontfaen, of fy inden voorfz Waert woonen of
daerbuyten.

Erffemffe.

Ende het is te mereken ende te weten, dat die
crfTenifl� derdooder weder fal werden ghekeert
daer fy gekomen is, daerom of yemant van verren
Landen inden voorfz Waert woonde, ende hy
peen Erfgenamen en hadde in onfen Lande, des
coeden fullen wy houden Jaerendedach: ende
waer 't dat binnen den voorfz tijt geen Erfgenaem
en quame, foo fal dat een derdendeel komen aen
onfen Schouwende die ander twee deelen aen ons.

Boeten van Dijeken.

Ende die voorfz Luyden, die breucken van on-
fen bannen van haren Dijck, hebben wy hen uyt
gefeyt tot vijf fchell. Hollants toe, ende eenen ge-
meenen ban tot twintigh fchell. Voort meer wan-
neer onfen Rechter haer Dijeken isfchuldighte
fchouwen, ende yemandt vanden Gefwooren die
men gemeenlijcken Heemradens heeten,daer niet
en ware, die fal oock beteren met vijf fchellingen.

",*' Thol- vry.

Voort meer, van haren Jaerfchaer die hen bin-
nen den voorfz Waert waft, ende van haren Bee-

ι. Hanrveft van Aelhrecht Talt^graye op den Ttyijn, raecfynde den (jro�~

ten Waert van Zuyt-Hollant. Indate's IVoenfJaeghs nae S. Maertem-dach 1377.

gefchiede, hierom hebben wy gelooft ende loven
met goeder trouwen loni�n goeden Luyden van
Zuyt-Hollant voorfz, dat waer dat iaecke dat ee-
nigh der Heere voorfz die felve fchouwe hebben
onder ons als voorfz is, ende fij ne Dijeken in fij ne
fchouwe in ghebreecken waren van Waelenofte
anders,daer onfen Landen mede befchadight wer-
den.ende die niet aen en vingen.noch en dijekten,
foo dat onfe Landen ende Luyden daer mede ver-
feeckert waren ende bleven, ende onfe ander Luy-
den die Waelen ende ghebrecken beftaen te dije-
ken, ofte met maninge dijeken deden, omme onfe
Lande, Luyden ende goet te behouden, datwy
vari onfer Heerlijckheyt wegen ende met den
dijck-recht hen fullen doen uy treyeken allen koft
dien fy daer aen uyt geley t hebben.aenden eerilen
goede dat de Heer hadde inden onfen, foo waer 'c
ghelegen ware ♦ ende 't ghebreck ware in iljnder
fchouwe, twee fchat aen gelde,ende aen vier fchat
pande, ende daer boven, wy onfe Luyden wie fy
zijn die beftedinge of maninge uyt leggen, ende
bekoilen» inne te leggen ende te houden tegen
elcken Man die hen daer inne deeren hinder ofte
floot doen woude, maer meenen waer dat faecke

5. F �j dat

ELBRECHT by Gods genade Paltz-
Grave op den Rhijn, Hertoge van Beye-
ren, Grave van Henegouwen, van Hol-
landt, van Zeelandt, ende van Vrieflant,
Doen kondt allen Luyden dat wyjjytten dien dat
onfen Landt vanden Grooten Waert, ende ande-
re onfe Landen in Zuyt-Hollandtingrooterver-
derrfenuTe leggen, overmidts groote overvloeden
die onfe Landen overgaen ende vervloeyt heb-
ben, ende wy des verfocht zijn van onie goede
Luyden van Zuyt-Hollandt raet, hulpe ende wy-
finge daer toe te doene , dat onfen Lande ende
Luyden behouden bly ven.

Soo hebben wy. by ernften onderfoeck ende
rade daer op gedaen ende gehouden, om vonden
dat alle de geene die heerfchappye hebben binnen
onfer Heerlijckheyt, ende fchouwe van Dijeken
nebben, onder de welcke eenige onfe Landen be-
vloeyen mogen, die fchouwen voortijts van onfen
Voor-Vaderen verkregen hebben, ende hen daer
op verbonden hebben op haer lijf ende op haer
goet te bewaren, ende te doen dijeken, alfoo dat
onfe Luyden ende Landeh geen fchade daer af en

-ocr page 787-

Pkcatei� ^Boeck. 9.Tit_# ι.Deel. _t^

Schepenen ende Raedt der Stede van Dordrecl
ende van Sint Geertruyden-berge, om dat dit b*
onfen Rade ende goetdnncken gedaenis, foohelf
ben wy belooft dit te ftercken ende te doen li_ou"
den met onfen lieven Heere voorfz om iijnder be~

15^3

dat eenich der Heerentoonen mochte dat hygie in lichter verbandvoorfz is, van Heerenmeenen wy dat hem fijfoude komen. Ende w

Κ � "C.V.1J 1

e,bben wy Hertogh Aelbrecht met onfen Zege-
le.ende wy Burgerme�fter.Schepenen ende Raedt

begeeren onfer goeder Luyde ende Steden, onfe
Stede van Dordrecht ende Sint Geertruyden-
berge , ende een deel onfer Mannen van Zuyt-
Hollfhtgefchiet ende ghedaen is, foo hebben wy
begeert dit boven te helpen ftercken ende te hou-
den, ende in kenniffe van dien dit mede befegeleu
met haren Zegelen, ende wy Burgermeefter,

«eertruv,

den-berge voornoemt, met onfer Stede Zegelen
defen Brief befegelt. Gegeven tot Dordrecht, des
Woonfdaeghs nae Sint Maertens dach inde Win-
ter, in 't Jaer ons Heeren 1377.

� i.U«:u.

3: ^iiJH4m^^l�nde^mfmn HugemanvanSirjen, Heere van Sevenbergen _t

concernerende 't Moeren en Cornehoten. In date 's IVo�nfdaegs na onfer Vrouwen dach Affumpth

% ,;_.'. in'tJaer 1382.

!ELΒ RECHT by GodtsgenadePaltz-
Grave opten Rhijn, Hertogein Beyeren,
Ruwaert van Hollant, van Zeelant, ende
van Vriefjant, Doen koncjt allen Luyden, dat wy
om te verhoeden mifvallen, kommer ende fchade
die in onfen Lande vanden Grooten Waert voor-
tij ts gevallen is by overvloeden, dat veel toe gh�-
komen. is als men verrnoeyt by moeringe daer
hooge Cjorfi�n mede ontgront zijn, alfoo veel g�-
daenhebbenmetvriendelijckhede»ende metgun-
fte, dat ons pnl� lieve ende ghetronwe Heere van
Sevenberge toe gefeyt ende ghelooft heeft, met
fijnen openen Brieve die wy by ons hebben, dat
hy inden Lande van Sevenbergenniet meer moe-
ren noch cornekoten en fal totgeenen dagen, Yan�
wekken Brieve de Copie van jwoort tot woort
hier nae volght.

Beyeren, Ruwaert van Henegouwen ende van
Hollant, voor gekomen ende aen gebracht is, alfo
dattet gemeen Lant van Zuyt-Hoflandt tegroote
lafte komen mochte, by dien dat men in mynen
Lande van Sevenbergen moere ofte cornekoot.

Soo hebbeick gelooft ende love mynen lieven
ende genadigen Heere voorfz ende fijne Nakome-
lingen, voor mijn ende myne Nakomelingen nim-
mermeer meer te moeren, noch te laten moeren,
noch te cornecoten, noch te laten cornecoten
binnen mynen Lande van Sevenbergen: behoude-
lijcken mijn andere faecken, myne Brieven ende
heerlijckheyt die ick van oudts heb ge'hadt, ende
noch hebbe. In kennii�� der waerheyt foo hebbe
ick defen Brief open befegelt met mynen uythan-
genden Zegel, in 't Jaer ons Heeren 1381.
's Woenfdags na onfer Vrouwen dach AiTumptio,
In oorkonde defen Brief befegelt met onfen Ze-
gel. Gegeven te Sint Geertruyden-berge, opten
dach ende in't Jaer voorfz.

Ck Huygeman van Stryen, .Heer van Seven-

^Λ bergen, doen kondi allen Luyden, want mynen
lieven genadigen Heere Hertoge Aelbrecht van

λι sTsn

4� $\(j)cbeen Hantyte/tvande Moeren. In date den 9 Mij 1404,

over droegen, dat des niet meer gefchien en foude
in geenre wijs, want ons Lants verderfl�niil� daer
aen lage. � >

Ende want wy al noch vernemen van onfen
goeden Luyden van den Grooten Waert van
Zuyt-Hollant, dat men noch niet laten en wil bo-
ven onfen voorfz gebode, als voorfz ftaet.

Soo waerfchouwen wy u allen ende ontbieden,
ghebiedenende verbieden eenen yegelijcken wie
ly zijn die noch delven, of ghedolven hebben, of
noch delven mogen, dat fy af laten ende haer liant
daer af trecken, ende geens rechts daer af en ver-
meten, alfoo lief als wy hem zijn.

Maer waer oock yemandt die hier boven dede,

nu of tot eenigen tijdt hier na, dat waer op fijn lijf

ende op fijn goet, ende die geene die om haer loon

daer in wrochten, verbeurden haer rechter handt

fonder verdrach.

Oock

jELBRECHT by der Godts genaden
Pakz-Grave opten Rhijn, Hertoge in
Beyeren, Grave van Henegouwen, van
Hollant, van Zeelant, &c. Doen kondt
allen Luyden dat wy vernomen hebben van onfe
goede Luyden vanden Grooten Waert van Zuy t-
Hollandt, dat men noch graeftende Turf delft in
den wilden Moeren, tuffch� onfe Stede van Geer-
truyden-berge, den Sevenberghfchen-dijck, ende
den Schijnmoerfchen-dijck, al binnen onfe Palen,
dat ons feer vremde geeft,dat hen yemant getroo-
ften derre, want ons onfe goede Luyden voorfz,
ons in voorledenen tyden dien felven noot ghe-
klaeght hebben, ende wy ons Lants verderfl�niil�
voorforghden, ende togen daer op met ons felfs
lijfvmet onfen Sone van Ooftervant, ende met on-
fen ghetrouweu Rade ende Steden van Hollandt,
ende Zeelant, om ons Landts verderfl�nis te ver-
hoeden, dat wy doen ter tijt in krancken geftande
vonden > foo dat wy op dien tijdt by onfen Raede

■■_■«

____

-ocr page 788-

Grooten Waerc.

_%$65 :Dijckagi�>&c.

nock fo ontbieden ende bevelen wy pnfen ge-
in nhckerave vanden Grooten Waert van

Jr�chcvan S.Geertruydenberge.onfcn Badliu van
7 ηvt-Hollant.onfen Cafteley η van Heufde.oufen
rXlevn vanden Berge, ende allen onfen goeden
Lulden geiten inden Grooten Waert van Zuyt-
Un\lant dat fy dat keeren ende wederilaen foude
fonder vertreck, ende fo wes recht dat hier af ge-
fchien fal, dat fal onfe Dijckgraef die nu is of inder
iit wefen fahmet vonnuTe der hooge Heemraders
die nu zijn of naemaels wefen fullen berechten.

Oock fo gebieden wy onfen getrouwen Steden,

i$66

benemen en kan, foo bevelen wy onfen trouwen
Steden ende Luyden vporfz, ende elcx byfonder,
dat fy dat wederilaen met kracht, of met fulcken
faecken, dat des niet meer en gefchie, ende fo wes
een yegelijck hier in doen fal, dat fullen wy hem
geftaen gelijckerwijs of wy 't felverghedaen had-
den, en<k fullen dien daer af ontheffen.

Oock foo ontbieden wy onfen Dijckgraef,
Heemraders, ende voort onfen getrouwen Steden
voorfz, dat fy elck 's Jaers daer eens op trecken,
offo wanneer dat dies van doen is, om te verhoe-
den ende te beletten, dattet niet meer en gefchie.
Ende want wy willen dat alle defe voorfz Poin-
ften vaft ende geftade bly ven fullen, ende wel ge-
houden van ons ende onfen Nakomelingen, hem
ende haren Naekomelingen, foo hebben wy hem
defen Brief befegelt met onfen Zefel. Gegeven,
inden Hag� den negenden dach in Julio, in 't Jaer
ons Heeren duyfenc vier hondert ende vier.

de onfen getrouwen Luyden voorfz, dat fy van
fer wegen den Dijckgrave byftandigheyt doen,

ende behulpelijck zijn, fo wanneer dat fy des van
hem of van onfer wegen vermaent werden.

Maer is 't by alfoo dat men dit met genen recht

Hantvefi vanden Ztjlin Wieldrecht. In date den ι ο Februari] 141

5�

_(/■;, _t � L L E M., &c. Doen kondt allen Luy-
den , want wy vcrilacn hebben dat een
(■%$�& Zijl ende Watcrganck ghclcgen is inden
Arnbachte van Wieldrecht, in die Achthoven.die
men tot veel tyden toe plach te houden, (alfo dat
het water fynen loop niet hebbenen mocht) daer
wy ende veel onfer goeden Luyden grootclijcks
by befchadight werden , ende niernant by behol-
pen n�cb ghevoordert en was. Soo is 't, dat wy
dacrom ende overmits beden wille ons lieven ghc-
trouwcn des Heeren van Scvenbergcn, die een
Ambachts-heeraldacr is, gegeven ende geconfen-
teert hebben , geven ende confcntcrcn mits defen
Bricve, onfen goeden Luyden van Wieldrecht in

eenen Achthoeven voorfz gcfeten, datfc voortaeri
ten� eeuwigen dagen de vporfz Zyle pp houdea
fullen, ende dat water fynen ganck daer door ful-
len laten hebben, tot allen tyden als hen des ghe-
noeght endeoorbacr dunckt, fonderonfein Dijck-
grave of Heemraet, als die nu zijn of naermaels
wefen fullen, of ycmanden van onlcn wegen hem
des te bewinden inccnigcr wijs. Ende want wy
voor ons ende voor onfen Erven, pni�n goeden
Lyyden voorfz, ende haren Nackpmelingcn dat
vaft ende geftade gehouden willen hebben totceu-
wigen dagen, foo hebben wy in kennifle hier af de-
fen Brief befegelt, &c. Gegeven inden Hage den
2,0 Februario Anno 1414. jecurtdum curfumCur'm.

6. Brief, noopende het bedijeken vanden ^jdemaerh In date denfeven*

fal duncken wefen , tot profijtc ende oorbaer des
ghemcen Landts: Ende wes fy met defen voorfz
goeden doen fullen, dat houden wy vaftc ende ge-
ftade, herwaert dat onfen Neve van Nai�auw ende
WiiTchaert van Honfwijck voordeel in dcicn
voorfz goeden behouden , cndcdijckcn willen als
daer toe behoort,lbo mogen iy 't behouden fonder
argelift. Voorts foo en fal men in die fchou wen
genaemt Sirit Jans fchou we, niet meer dan eens
die fchouwe vorften, ende in die fchouwe ghc-
naemt Sint Baren fchouwe, en fal men oock niet
meer dan eens vorften. Men lal geenen Dijck op
nemen, ten zy by den meerendeel vandc Dijck-
Heemraden, ende by den gefwopren Klerck. En-
de alle defe vporfz poincjten hebben wy ghelooft,
ende loven voor ons ende voor pnfe Nakomelin-
gen, pnfen goeden Luyden voorfz, ende hare Na-
komelingen , vafte ende gheftade te houden ten
eeuwigen dagen. Voort foo hebben wy gegeven,
ende geven pnfen gemeenen Poorteren van Dor-
drecht die ghe-erft zij η inden Waert voprfz, dat fy

mpgen

i|iOHAN by der genaden Godts Paltz-
g grave optcn Rhijn, Hertogc in Beycrcn,
Soon van Henegouwen, van Hollant, van
Zeelant, &c. Doen kondt allen Luyden dat Wy
gegeven hebben ende gheven voor ons ende voor
onfen Nakomelingen eeuwelijckduercnde, onfen
goeden Luyden die geerft zijn inden Allcblaii�r-
waert binnen Steden ende dacrbuytcn, ende oock
allen den geenen die binnen der D ij ck-fchou wen
vanden Wacrden voorfz ge erft zijn alle die goe-
den van Gieflen , ende den kinderen van Gieffen
toe te behooren plegen, ghelegen inden Waert
yootfz,endc voortijts aen die GraefFelijckheyt van
Hollandt gekomen zijn geweeft: dat is, te weten,
Gieflen, Molenaers-grave, oudt Alblascnde Al-
blaucrdam, met der Ambachts-hccren recht, met
Tnienden, Veeren, Viflcheryen, Vogcleryen, Erf-
leniUc ende Renten,cndc met anders alle hare toe�
behooren, dat fy defe goeden vporfz uyt mpgen
geven met de Dijeken die daer tpe behppren wien
dat iy willen, ajfop hem dat nutte ende oorbaer

-ocr page 789-

Placaten. y.Boeek. 9,Tir« �.Beel i₅^3

alfoo dickwils als 't hen oorbaer fal duncken te wc-
fen om profijt des Lants: Ende wien dat fy tot ee-
nen Dijckgraef fetten endekicfen, die kennen wy
vanonsgheacht te wefen , bydien die Dijckgrave
fal ons goede reeckeninge ende bewyfinge doen
als wy 't hem doen vermanen , van allen boeten
van thicn ponden, ende van alle andere breucken
ende vervallen dieinderdijekagieverfchynen f_u|.
len met rechte, die geven wy den gemecnen Lan-
de vanden AlblalTerwaert voorfz, duyrcnde een
termijn van fes Jaren lange naeftkomende in

mogen kiefen endeHeemraders, den Diwoonende binnen denHeemraders voornoemgen fetten, alfo dickwbaer fal duncken te wcge naeftkomende: EnPoorteren van Schoofetten in manieren alsben wy ghegeveri endPooneren van Dordr

oorkonde defen Brief befegclt met onfen z�scl
hier aen gehangen , om gebreecken wille ons Ze-
gels op defe tijdt. Gegeven tot Dordrecht feven
dageninAugufto,in'tJaeronsHeeren i^i.

Waert voorfz, dat fy metten hoogen Dijck -
Hcemraden inden Waert voorfz kiefen ende fet-
ten fullen ecnen DijckgraefFwicn dat fy willen,
ende dien mogen fy verfetten ende veranderen

7. Extra�l, noopende den Cjrooten Waert, In date den 6 Jpril ι

na den loop des Ho/s van Hollandt.

421.

fyne greote gemaeckt is.bchoudclijck aen beyden
zyden hare Hantvcften ende haer Rechts. Voorts
foo is onfe feggen , dat alle de gecne die in Thifc-
lings Waert gegoet zijn, alle defe voorfz Poinden
vcrwillekeuren fullen voor ons ende onfen Rade,
ende onfer. Stede van Dordrecht, ende oock voor
Rechten ende Heemract binnen den Ambachte
van Thiefclings Waert daer clck fijn goeden gele-
gen zijn : Endeibo wie die willekeur niet endede,
ende niet en betaelde als voorfeyt is, daer foude
dan onfen Dijckgrave vanden Grooten Waert op
uy t leggen naer den Dijckrechr, Voorts fo is onfe
feggen , dat die vanden Grooten Waert Brieven
geven fullen die van Thieilelings Waert, als daer
in voortyden afghegevcn zijn, wes ly op defe tijdt
doen , dat iy dat doen van gonfte ende om onfer
bede wille, behoudelijckcn een yegelijckcn fyne
Hantvcften ende fijns rechts. Ende offy namaels
open Wiele in haren gelette Hooft-dijcke kregen,
dat die dan vanden Grooten Waert te bate komen
fullen mergen mergens gelijck. Voort fo hebben
wy verdragen met onfen Rade ende met onfe Ste-
de van Dordrecht, dat alle die vry Landen binnen
den Grooten Waert gelegen, defen Wiele fullen
dijeken, ten vollen dijeken, ghelijck andere Dijek-
mergen. Voort fo fullen die vander Sprangeende
van's Graven moer, ende vander Maze, ende an-
ders die daer befchadight zijn, onfen ghemcenen
Lande in defe dijckagie te bate komen nae dat fy
daer by befchadight zijn, ende ons, ende onfen
Rade, ende onfer Stede van Dordrecht befcheydc-
lijckcn fal duncken wefen. Voort waer'tfaceke
datyemant ecnigc Rente opeenich Lant verkocht

hadde, die mach dat Lant verdijeken, ende woudc
hy dat niet verdijeken , foo foude die Kcnticr dat
Landt verdijeken , of onfe Dijckgrave foude dat
Lant acnvaerden in alle manieren foo die oude
Ordonnantien by Hertoge Aelbrecht onfen Vader
zaliger gedachten daer af inhouden. Ende waer c
faecke dat hier yemant gebreckelijck in viele inde
uytreyekinge vandesdaer hyop gefet waer in ee-
nich van defen voorfz Landen ofte goeden: Soo
bcveelen wy onfen Dijckgrave vanden Grooten
Waert, dat hy daer op uy t legge, ende dacrreeht
van doe: Ende den Gefwooren bevelen wy dat ly

daer

10HAN,&c. Doen kondt allen Luyden,
dat wy om onfe Landt vanden Grooten Waert
van Zuyt-Hollant weder te brengen in dijeka-
gie, dat mettcr tijdt midts groote overvloeden in
grooten laft ende in ongeval ghekomen is, over-
dragen zijn mee onfen Rade ende onfer Stedcvan
Dordrecht, fulcken Ordonnantie ende poinden
als hier na gefchreven ftaen. Inden cerften, Over-
mits tweedracht ende ghefchillc dat die vanden
Grooten Waert voorfz, ende die vanden Thiefclen
Waert onderlinge hebben, dat defe Dijckagie aen-
roert,welck gefchilfy aen beyden zyden aen ons
ghekeert hebben, foo is daer af ons feggen, dat die
van Thiefelen Waert op defe tijdt om onfer bede
wil, ende om noot des gemeen Lants,tcn Grooten
Waerde te bate komen fullen van hare Mergen-
tale, met alfoo veel gelts als den gemeenen Dijck-
mergen van dien Grooten Waerde koften fal,in
defer fbrmen, dat die Gefwooren vanden Grooten
Waert, ofte den genen die defe Dijckagie bevolen
fal werden, tot elckcn drie wccckcn toe fpteecken
fullen Ottho Barthouts, Jacob Ockerfz, Jan Cle-
menfzende Picter Pictcrfz,ofdie een helft, of het
meerendeel van hen vieren, ende heyiTchcn hem
ofte doen heyi�chen alfoo veel gelts , als fy dan
meenen fullen dat het den gemeenen Dijck-mer-
gen koften fal mogen, ende dan fullen die Pcrfoo-
nen dat voor alfoo beforgen, dat die betalingc of
uytreyekinge daer af fal gefchien, binnen acht da-
gen nae dat defe vermaninge ende heyifinge ghe-
�chiet/is. Ende waer dat daer onwillighcyt in viele
inder betalingc, foo foude des onwilligen Landt
t'eynden defe acht dagen rechte voort verbeurt
wefen, die een helft aen ons, ende die ander helft
aen onfer Stede van Dordrecht, verdijeken ofte
doen verdijeken, ende waer't dat aen ons gebraec-
kc, dat wy dat rechte voort niet en verdijekten,
noch deden verdijeken, fo foude dat dan onfe Ste-
de van Dordrecht aen baer nemen, ende datvcr-
dijeken metten gemeenen Lande, ende waer't dat
des onwilligen Lant niet goct ghenoegh en ware
voor die Dijckagie, foo foude des onwilligen lijf
daer voor gehouden wefen binnen der Dijckgraef-
fchap, ende defe hulpe ende betalinge fal gheduy-
ren, ter tijt toe dat defe Wiele ten vollen Dijck in

-ocr page 790-

Dijckagio,&c. G

lf7Q

Stadt van Dordrecht ter begeerten ons Genadighs
Hcere van Beyeren voorfz , ende in getuygenif��
der waerheyt aller faecken voorf2,hebben wy onfe
Stede Zegel acn defen Brief gehangen, die gege-
ven uyt Dordrecht opten feilen dachin April, in'c
jaer ons Heeren duyfent vier hondcre een en twin-
tich, nae den loop des Hofs van Hollandt.

1569

daer vonniOcop vatten ende wyfen naden Dyck-
Stfimderyemant des te verdragen Ende des
Γ� oorkonde hebben vvy onfen Zegel hier aen
Ten hangen, ende om te meerder kenmfl� aller
t�en voorfz, hebben wy begeert acn onfer goe-
derStede van Dordrecht, dat f? haer Zegel aen
defen Brief by den onfen hangen willen, ende wy

g. Een ander BxtraSident, van date den vierentmntigbften April 1423,

breeckinge befchadight zijn, ende niet dijeken en
willen, der vryheden van onfen Landen ende
Stroomen nergent gebruyeken en laten, maer die
op houden ende arrefteren met haeren lyve ende
goede, fo waer fyfe vinden ofte betreden in haren
bedryvete Water ende te Lande: hebbende oock
vorder geconfenteert onfe goede Stadt van Dor-
drecht, ende macht gegeven die voorfz Luyden
van onfen wegen mede op te houden inder manie-
ren voorfz,totter tijt toe dat fy by ons ende onfen
Raede defe dijckagie vanden Grooten Waerde te
hulpe ende te bate gekomen fullen zijn, nae rede-
lijekheyt ende goetduncken van ons ende onfen
Rade voorfz: te weten 't Landt van Heufden met
twee duyfent mergen, 't Landt van Althena met
drie duyfent mergen te verdijeken met Acrden,
ofte metdienfte tot 's Lande behoef,gemerckt dat
defe felve twee Landen metten Water grootelijcx
befchadigt zijn: Ende dat fy nu oock 't Jaer laeft-
leden der dijckagie voorfz niet te bate en quamen,
ende die ander Dorpen ende Lande voorfz, met
foo vele als ons onfen Raede met onfer Stede van
Dordrecht dat redelijck fal duncken wefen. In
oorkonde & datum Dordrecht X4 dagen in April,
in 't Jaer ons Heeren 14x3.

jOHANi&c� Doen kondt allen Luyden:
Want wel redelijck ende mogelijck is dat
J alle den geenen die by inbreecken vanden
Grooten Waerde in onfen Lande van Zuyt-Hol-
landt befchadicht zijn metten fouten Water, tot
defe Dijckagie vanden Grooten Waert te helpen,
ende te bate komen, by befcheyde ende redelijck-
heyt naer haren vermogen ende fchade, ende die
Landen van Heufden ende van Akhena, die van-
der Sprange,van *s Gravenmoer, ende uyt Befoy-
en niet en willen dcnGrootenWaert inder dijcka-
gie te bate ende te hulpe komen, foo dat by ons
ende onfen Raede gheraemtis, ende gheraemt fal
werden,hoe verre dat fy fwaerlicken by defen in-
breeck kenlijck befchadight zijn, dat ons in geene
wijste lyden en f�aet, overmits dat by hare onwil-
ligheyt veele ander onwilligh werden mochten,
daer ons Landts verderffeniffe aen lage, dat Godt
verhoede. Soo is 't dat vvy ontbieden ende beve-
len met grooter ernfte, allen onfen Amptluyden,
Richteren , Thollenaren , Boden, ende dienende
over al inden onfen, ende daer wy bevvint hebben,
binnen Steden ende daer buyten, dat fy die Luy-
den uytten voornoemden Landen, Steden ende
Dorpen, ende anders alle die geene die by defe in-

9. U^och een ander BxtraUidem, van date den derthienden Augusti 1423.

mende weder fal beginnen te dijeken aender Dije-
kagien voorfz, ende dat men dan dijekende fal
blyven fonder ergeJift. Ende waer 't^ecke dat
wy des niet en deden, foo geloovcn wy als voorfz
is, dat wy dan elcks met ons felfs ly ve binnen die
eerfte Vier-dagen naelcken termyne ende betael-
dach voorfz ongemaent in fullen komen Leyflen
binnen der Stede van Dordrecht in 't Gulden
Hooft, daer Daniel Heeren Willems Soon vander
Meruwede Baflaert nu ter tijdt in woont, aldaer
fullen wy Leyflen ende rechte Maekyden hou-
den , als goede Mannen te doen plegen: Ende en
fullen dan uyt Dordrecht, noch uyt der Leyftinge
voorfz niet fcheyden, wy en hebben eerft den
Houder des Briefs vol ende al betaelt ende vol-
daen vanden gelde voorfz, den leiten penningh
metten eerflen, ende oock mede den Waert vol-
daen van fijnen kofle, alle dingh fonder argelifr.
In oorkonde & datum Hage dertien dagen in Au-
gufto, in 't Jaer ons Heeren duyfent vier liondert
ende drie en twintigh.

ι Υ Α. Β. C. &c. Doen kondt allen Luy-
1 den , dat wy van des Landts wegen van
^: Akhena, over gekomen ende verdragen
zijn met den hooglvgebooren Vorft Hertoge Jo-
han van Beyeren, Soon van Henegouwen, van
Hollandt, vanZeelandt,&c. onfen ghenadigen
Heere, Jacob Heere tot Gaef beeck ende tot Ab-
coude, &c. der Stede van Dordrecht, ende van
Sint Geertruyden-berge, ende met den Gefwoo-*
ren vanden Grooten Waert van Zuyt-Hollandt,
aac wy den voornoemden totter dijekagien be-
hoef vanden Grooten Waert voorfz, van gunften
ende ghevoeghs, ende niet van Rechts-wegen op
defe tijdt te hulpe ende te bate komen fullen, met
vijf duyfent Beyerfche gulden, die wy den voor-
ghenoemden, of den Houder des Briefs, voor ons
ende onfen Erven ghelooft hebben, ende loven
niiats defen Brieve, by onfer trouwen, eeren ende
iecckerheytwelte betalen binnen Dordrecht op-
ttr Wiffel, die een helft daer af binnen der eerfter
Maent, n_ae dien dat men nae Jaerfdachnaeftko-

f.G

10. Een-

-ocr page 791-



	157t *Placateai- 5Boeck� y.Tiu i.Deel. i₅₇₂** ι o. Eendracht Jchejdinge ende verejfenwge, tujjchen Zwder, Hem van Gaefbeeck, van Putten, ende van Stryen, ende Me vanden Grooten Waert in Zuyt - Hollandt. /» Jate den 10 Otloler 1394.

		den derden penningh afhebben, ghe�jck de Am- bachts-Heeren inden Grooten Waert voorfz. Voort foo fal onfe getrouwe de Heer van Gaef- beeck voornoemt, ende fijne Nakomelingen.heb- ben in elcken Ambacht een kleyne Waerfman die der fchouwe volgen fal als recht is, nae den rechte vander Dijckagie: Ende hy fal wateren in der Maze tot fijnen oorbaer, ghe�jck als andere Ambachten die aen der Maze leggen, ende gelden margen margens ghe�jck van allen onrade die Dijck-recht roeren, ghe�jck andere Landen in onfer fchouwe voorfeyt. Voort foo fal die Heet van Gaefbeeck, ende fijn Onderfaten, die keure die onfe Dijckgrave ende Gefwooren geleyt heb- ben, ende voort meer leggen fullen,aenvaen, ende dijeken tot fulcker tijdt als men hen keuren fal, op fulck recht als daer toe ftaet. Voort waer 't faecke dat inden Lande van Stryen , ofte inden Grooten Waert, eenige gaten ofte Wielen inden Dijck ergens in braecken, die fullen onfe Landen vanden Grooten Waert, ende Lande van Stryen voorfeyt weder maecken ende dijeken, elcks met den anderen margen margens gelijck, ten ware hy onder thien pont lage, dan foude men dijeken als recht is, ende met defer eendracht ende Ordon- nantie voorfeyt, foo fullen die Heer van Gaef- beeck, ende fijne Naekomelingen aen die een zy- de, ende onfe Stede ende Landt voorfeyt aen die anderzyde, wel verlijcktende vereffentblyven tot eeuwigen dagen, ende alle recht quijt wefen, foo wes fy tot defen dage toe op malkanderen ge- hanteert hebben: Ende want wy met onfen Rade, ende eendracht der voorfz partyen, de felve par- tyen aldus ghefcheyden ende gheefl�nt hebben, welcke effeninge ende fcheydinge wy ghehouden willen hebben vande partyen voorfz ongebrooc- ken tot eeuwigen dagen in alle manieren als voor- fchreve ftaet. Soo hebben wy defen Brief open vooren met onfe Zegel, ende naer met onfege- trouwe des Heeren van Gaefbeeck voorfchreven ende fijne Naekomelingen aen d'een zyde , ende' met onfe Steden, als Dordrecht, Sint Geertruy- denberge , ende Heer Daniels vander Meruwede, ons Dijckgrave, ende der Hooger Waerfluyden, alsLuydeHendrickfen, Jan de Molenaer, ende der Heemraders vanden Grooten Waert, als Her- baren van Rhiede, Jan de Hollander, Arent Hey- neniTen, Jan Meugelen, Dirck Meynaerts, Arent Meuil�n, ende Vader Heyne van ons ghemeene Lants wegen vanden Grooten Waert aen die an- der zyde Zegelen, doen befegelen, in getujgenif- fe der waerheyt vander fcheydinge ende efi�ninge voorfz, ende wy Zweder Heere van Gaefbeeck, van Putten, van Stryen, voor ons ende onfe Nae- komelingen aen die een zyde, ende wy Steden, Dijckgrave, hooge Waerfluyden ende Heemra- den voornoemt vanden Grooten Waert in ^^��j' Hollant aen die ander zyde, want onfe lieve ende feer gheduchtigh Heere ons partyen voornoemt, vande voorfz gefchille gefcheyden ende verenene
E L Β R E C Η Τ by Gods genade Paltz- Grave op den Rhijn, Hertoge in Beye- ren, Grave van Henegouwen, van Hol- landt, vanZeelandt, ende Heere van Vrieflandt. Doen kondt allen Luyden, dat wy om groote noot ende verderfl�nuTe onfer Stede ende ghemeenen Landts vanden Grooten Waert, die toe gekomen is, overmits groote overvloeden ende kennelijcke ongevallen, dat ghefchiet is in ons lief ende getrouwe Heeren Zweeders, Heere van Gaefbeeck, van Putten, ende van Stryen Lande, inden brouck van eenen Wiel die daer inne brackinden.Jaredrieentnegenticb. Soo hebben wy om behoudenuTe onfer Stede ende's Landts voorfz weder in ftade te brengen, en in behoude- nifl� tot eeuwigen dagen te blyven, met minnehc- ker gunile geordonneertende geconfenteert,met minnelijcker eendrachte des Heeren van Gaef- beeck voorfz aen die een zyde.ende die Stede van Dordrecht, van Sint Geertruydenberge, der Am- bachts-Heeren,des Dijckgraven, der Gefwooren, der Hooger Waerfluyden, ende des ghemeenen Landts vanden Grooten Waert aen die ander zy- de, in fulcker mate als hier naer befchreven ftaet: Dats te weten, dat die vanden Grooten Waert voornoemt alle die koft ende die fchade die fy tot defen dage toe geleden hebben, ende fy met recht tot defen tijdt eyflclien, ofte met recht vervolght hebben, quijt iullen wefen, ende fchelden quijt, ende wy fullen met hulpe ons Lants van Heulden, van Althena, van ThieiTelings Waert, ende dat Vrylandt, den Wiel voor op dijeken, tot fulcken keure als onfe Dijckgraef, ende onfen gefwooren Heemraders voorfz daer tot defer tijdt op geleyt hebben : Ende als dien Wiel van dier keure op ge- nomen ende gelooft is, fo fal hy weder komen op de Heere van Gaefbeeck, ende op fijne Onderfa- ten als hy van recht hoort, ende daer hy fchuldich is te gaen, ende vande koil ende fchade die onfe Stede enijje Landt voorfz by den Wiel tot defer tijdt toe geleden hebben, daer fal onfe Stede ende Landt voorfz die Heere van Gaefbeeck voor- noemt voor over geven,ende geeft over die fchou- vve die hy ende fijn Voor-vaders tot defer tijt ge- hadt hebben, inden Lande van Stryen , Weede ende Brouck, ende die fal onfe Dijckgrave vanden Grooten Waert fchouwen met onie Gefwooren tot eeuwigen dagen, die nu zijn ofte namaels we- fen fullen, in allen rechten ende manieren, als Dijck-recht vanden Grooten Waert inhout, uyt- ghefeyt die fchouwe, van dat men heet 's Heer Huygen Lant, behoudelijck den Heere van Gaef- beeck, ende fijne Naekomelingen, alle fijne heer- lijckheyt, hoogeende lege goeden, ende renten binnen 's Dijcx ende buyten 's Dijcx, hoe die ghe- legen zijn, ende hyfe tot hier toe gehadt heeft,die de Dijck-rechten niet en roeren: Ende wes breuc- ke ofte boete die in des Heeren Landen van Gaef- beeck in dien Dijck-recht voorfeyt, verbeurt wer- den binnen die fchouwe die hy ons nu over gege- ven heeft, daer fal hy ende fijne Naekomelingen

-ocr page 792-

Dijckagio, &e. Swin

I574

fes Briefs fcheydinge ende effeninee voorfz iri alle
haerder macht blyven , ende ghehouden werden
onverbreeckelijck tot eeuwigen dage. Gegeven
inden Hage des Saterdaeghs op den tienden dach
inderMaent vanO&obri, in 'tjaerons Heeren
duyfent drie hondert vier en tnegentigh.

i573

heeft in alle manieren als voorfz ftaet. Soo heb-
i� wy nae onfe lieve Heere voorfz defen Brief
Seelt met onfe Zegel, ende of een, twee, ofte
nJZeeelen van onfe Steden, Dijckgrave, hoo-
Z Waerfluyden ende Heemraders voornoemt
en defen Brief ontbraecken, foo fal nochtans de-

Hantvett vanden Smjndrechtfen Jfaert, In date op Sint Tontiaens*

�

dachtn'tjaeri^i.

te dijeken, ende dat gelijcke deelen in goeden en-
de in quaden. Die giften vanden Kercken fullen
onfe wefen. Dit Lant fal men bedry ven met eenen
Dijckgrave, die den gemeenen Ambachts-Heeren
van Swindrecht kielen fullen, ende by fynen Ge-
fwoorene nae den Rechte van Zeelant. Ende is 't
dat de Ambachts-Heeren niet over een en dragen
Jaerlijcks een Dijckgrave te fetten,die binnen den
Lande ghegoet is, foo mochten wy hen geven die
wy wilden. Ende gheen Poorter noch Man van
buyten, fal in Swindrecht Lant noch goet hebben,
het en fal fchotende herevaert gelden,ende rechts
plegen ten Zeeufchen rechte, gelijck den geenen
clie in Swindrecht woonen. Dit Landt fal vander
eerfter note gheen pacht ghevên. Op dufdanige
Voorwaerden als voorfz zijn, foo is ons geboden
om een deel fes fchellingen Hollants,vanden mer-
gen Landts dat ons wel kleyn dunckt, ende wy
willen dat elck Man genoeget zy,ende fijnen oor-
baer daer in doen dies begeert: Soo laten wy u al-
len weten, dat wyer geraemt hebben, ende eenen
dach toe beleyt hebben tot Dordrecht op onfer
Vrouwendach ter Lichtmiilè naeftkomende, ende
hebben daer Luyden toe ghefet machtich van on-
fent wegen uyt te gheven, ende wat fy daer toe
doen, dat fullen wy gheftade houden, of wy dat
felve deden. In oorkonden defen Brieve betegelt
met onfen Zegel. Gegeven te Bruilèl op Sint
Pontiaens-dach, in't Jaer ons Heereo duyfent drie
honderteen endertich.

� WILLEM Grave van Henegou-
wen, van Hollant, van Zeelant, Heer
vanVrieflandt,&c. Alfoo onfe lieve
ende ghetrouwe Luyden van onfe
Graeffchap van Hollandt, ende van
Zeelandt, Saluyt ende onfe goede gunfte. Wy
doen u allen te weten, dat wy met onfen ghemee-
nen Rade over een gedragen zijn, Swindrecht uyt
re eeven te dijckene ten Zeeufchen rechte, in ma-
niere als hier naer volgt. Inden eerften, fullen wy
die Wale doen dijeken met onfer koft gelijcx den
fchoreaenbeydezyden. Voort wie een fefthien-
dendeel neemt ofte meer van al den Lande, die
fal't Ambacht volgen metten gheleyden vanden
Lande, ende metten mulcere van alfoo vele als hy
't neemt. Ende dit Ambacht fal half vry wefen,
ende die ander helft fal dienen in die here-vaert.
Ende binnen den eerften fevei: Jaren en fal menre
eeen here-vaert afvaren. Voort fal dit Lant altijts
vry blyven van bede, ende giften, ende van allen
anderen onkoften, ende wy fullen behouden in
den Lande onfe Thiende: Dat is, den elfften
fchoof, ende elffte Lam, ende onfe VhTcheryen:
Maer die Sluyfen niet te laten beviiTchen daer het
Lant mede befchadight wort: Ende wy fullen die
Veeren behouden; Maer die uytdijcken aen't Lant
fullen den Ambacht volgen, al 't Landt binnen de
diedulve (uytgenomen Heerwegen) beyde van-
den Dijcke vanden Ryderwaert, ende vanden
nieuwen Dijck,fullen fy hebben die 't Lant nemen

� 1. Een ander Hanfvefl van Swindrecht, In date des Sondaeghs nae onfer

Vrouwendach te midden Ougfl, in 't Jaer 1331.

wy behouden: Dat 's te weten, den elfften fchoof,
endedat elffte Lam. Voorts alle uytdijcken met
Landt fullen den Ambacht volgen. Voorts geene
Poorters, noch Man van buyten fal in Swindrecht
Lant noch goet hebben,heten fal fchotende here-
vaert gelden,ende allen Rechten plegen ten Zeeu-
fchen Rechte, gelijck de geene die in Swindrecht
woonen. Voort gheven wy hen die Roede van
fchouwen, endedaertoe die helft van datdiePut-
fche Roede langer is dan die Roede van fchouwen
haer Lant mede te meten, ende onfen Pacht mede
te betalen. Voort fullen die Veeren onfe wefen.
Voort fullen alle regenfprenge den Ambachte
volgen fonder pacht nae den Zeeufchen Rechten,
fonder argelift. Voort fullen die ghemeene Heer-
fchap van Swindrecht Keuren maken mogen van
fchuttingen, van fchade, ende van vechters boe-
ten, ende anders van des gemeen Landts oorbaer,

5.G ij dat

� WILLEM Grave van Henegou-
'JSJ wen, van Hollandt ende Zeelandt, ende

Heer van Vrieflant, &c. Maecken kondt
allen Luyden.dat wy onfen Mannen ende Luyden
van Swindrecht haer voorwaerden die fy tegens
ons hebben, fommige verklaerniffe ende daer toe
alfnlck gratie doen als hier naer gefchreven ftaet.
Inden eerften , fullen wy den Wael doen dijeken
met onfer koft:, gelijcks fchore aen beyde zyden.
Voort die Ambachts-heeren van Swindrecht ful-
len hebben 'tgheleyt vanden Luyden endeden
rouleer, ende alle dat Ambacht fal hervaert gel-
den , ende metter eene helft fal men ons dienen,
ende de ander helft fal 't Heerfchap behouden $
Ende binnen den eerften feven Jaren en fal'menre
nergens herevaert afvaren. Voort fal dit Lant vry
blyven van beden, giften, ende van allen anderen
onkoften�. Ende de Thienden vanden Lande fullen

-ocr page 793-

PlacatCDLi. 5*Boeck. 9-Tit. t.Deel. _i57^

den acht dagen van Paeflchen, ofte dragen fy χ

»575

dat tegens onfe Rec

.....---------,------------y nen �elver eenen fetten

binnen veerthien nachten daer naer, ende immer
die binnen den Lande ghegoet is, fonder argclift;
Ende die fal Gefwooren maecken, ende af, ende'
aendoen als hen oorbaer dunckt. Voort die Vif-
fcheryen inden Diepen, ende in die Sluyfen van
Swindrecht fullen ons wefen�. Maer inden Sluyfen
fal men foo viffchen, dat het Lant niet by belcha-
dight en wort, ende dat te befcheyden by den
Dijckgrave ende Gefwooren vanden Lande van
Swindrecht by haren eede. Ende op al dufdanige
Voorwaerden fullen fy ons geven van elcken mer-
gen Lants fes fchellingen Hollants 's Jaers, fonder
argelift, te betalen alle Jare die een helft tot Corfa.
nout, ende die ander helft te Mey na der note. l_noorkonden defen Brieve befegelt met onfe Zegel.
Gegeven tot Sint Geertruyden-berge, desSon-
daeghs na onfer Vrouwen-dach te midden Ougft,
in 't J aer ons Heeren 13 3 %.

gelift tot thien fchellingen Hollandts toe. Voort
lullen die van Swindrecht Tol-vry varen met haer
felfsKoren,dat hen felven in Swindrecht walTchet.
Voorts't gheviel dat een Wael braecke in Swin-
drecht in eenen gelovenden Dijcke, dat foude dat
gemeen Lant dijeken vier voeten breet beloopen
der Aerde, thien voeten hooch, ende boven thien
voeten breet, Ende daer t'eynden foude dijeken
die geene die de gront met eenen recht waren.
Voorts Rillen wy de Kercken ende Kloofteren van
Swindrecht gheven by goetduncken des Heer-
fchaps, alfoo verre als fy 't al in een dragen binnen
de eerfte fes weecken dat verfchenen is �. Ende dra-
gen fy 't niet overeen, foo mogen wyfe geven die
wy wilden. Voort en fal men nergens recht han-
teeren in Swindrecht dan Zeeufche Rechten ende
nae der Zeeufche Keuren, als men recht in Zee-
landt. Voort fal dit ghemeen Hecrfchap in Swin-
drecht alle Jaren eenen Dijckgrave kiefen binnen

, j _m Jsfoch een ander Hant�eB van Swindrecht. In date op Sint Michiels

avont in 'tJaer ons Heeren 133 5.

boeten metten Gefwooren in-panden, 't waer ye-
mandtdie Rentmeefter wederftonde ofte daerte-
gens dede, ende die Gefwooren kende, die ver-
beurden tegens ons tfeftich pont tournoys. Ende
daervooren willen wy dat den Rentmeefter gyfe-
len foude, waer hen goet dunckt binnen der Bue-
ren van Zeelant, ter tijdt toe dat hy ons ende den
Klager daer af genoech gedaen heeft. Ende al die
gheboderj ende Keuren die de Dijckgrave metten
Gefwooren leggen fal, omme des Landts oorbaer
van Swindrecht, die wille wy dat hy legge binnen
den Dijeken van Swindrecht,waermenfe fchuldig
is van rechts wegen te leggen,Ende want wy hoo-
pen, wilt Godt dattet Landt foo verre gekomen is
dat op tyden fal mogen,Soo en willen wy van on-
fent wegen genen banne uyt geleyt hebben, Maer
wie die gront van dien Lande is, dien willen wy
dat den Dijckgrave metten Gefwooren panden
als recht is: Ende dat die Dijckgrave ende Ge-
fwooren haren bannen hebben te feker tijt als wy
onfe hooft geel hebben. Ende wat die Gefwooren
die nu zijn by haren eede met haeren Dijckgrave
aen die ander Gefwooren brengen, die naermaels
komen fullen, Datgeftadeblyven ghelijckoffy
daer felve over geweeil hadden, ende dat fal duy-
ren tot onfen weder feggen. In oorkonden defen
Brieve befegelt met oni�n Zegele. Gegeven tot
Valenchijn, des DonderdaghsopSint Michiels-
avont, in't Jaer ons Heeren 1335.

, Υ WILLEM Grave van Henegou-
I wen , van Hollandt, van Zeelandt, ende
Bxrosaaeel van Vrieflant, &c. Maecken kondt allen
Luyden, Want wy verftaen datfommige Luyden
in Swindrecht be'nemen willen binnen-dijcx Aer-
de te nemen, den Dijck mede te maecken, die Ge-
fwooren met vonniffe gewijft ende gechiert heb-
ben, of wyfen ende chieren fullen te nemen, ende
gefet hebben ofte fetten fullen, hoe men die roede
van die Aerde gelden fal, Ende fommige Luyden
in Swindrecht alfulcke Schout als die Dijckgrave
of die in fijne ftede is, metten Gefwooren gepant
heeft, hant aen flaen, ende te huys voercn,buyten
den geenen die daer in gepant is, ende buyten den
recht. Soo ontbieden wy den Dijckgraven ende
Gefwooren van Swindrecht, dat fy alle die geene
die benomen hebben Aerde te nemen, ofte die 't
benemen fullen, ofte die gepant goet te huys ghe-
voert hebben, ofte handen aengeflegen hebben als
voorfz is, Dat iy elcke panden voor thien pont
Tournoys, alfoo verre als daer eenigh Klager daer
van recht aen hen begeert; Dede die Dijckgraef
des niet, foo verbeurde die Dijckgrave tegens ons
dertigh pont tournoys. Het ware yemant die den
Dijckgrave metten Gefwooren wederftonde, ofte
daer tegens dede, die verbeurden tegens ons der-
tien pont tournoys, ende dat fal den Dijckgrave
metten Gefwooren brengen aen onfen Rentmee-
fter,ende die Rentmeefter fal den Schout ende die

4. 3\Q>cb een ander ffantvefte van Smndrecht. In date des Woenjdaeghs

naer Sint Maertens-dach in 't Jaer \^y7>

ren, die in Swindrecht gheambacht zijn, om ruire

ende vrede onfer Luyder, en oorbaer ons Landts,

't Landt van Swkidrecht,tot alfulcken recht ende

Ordonnantie ghefet hebben, ende fetten als Mtf

naer befchreven ftaet. ,

Inden

tY WILLEM Grave van Henegou-
\ wen, van Hollandt, van Zeelandt, ende
.�_ JHeere van Vrieflandt. Maecken kondt
allen Luyden,dat wy by rade ons gemeens Rades,
ende by wille ende confentc der Ambachts-Hee-

-----------------

-ocr page 794-




		_\|e77 Dijckagic^Scc. Swi Inden eerften, Sal men den Dijck vercavelen als half Maert komt over een Jaer, ende waer dek Man dan vallet met fijnen Dijcke, daer fal hy hem reuweliick behouden, ende defen voorfz Dijck fal men befchouwen met alfulcken recht als men fchouc inden Ryderwaerc, uytgenomen dat men de derde fchouvv leggen fai opSintLambrechts MiiTe , die in Ryderwaerc kyt tot Sint Maertens Miil�. Voorts van Sluyfen,van Wegen, ende van Wa- teringen , als men inden Ryder-Waert daer af recht: Maer die in Swindrecht eerft gefchiet zijn, ende daer wy dat Lant eerft toe gegeven hebben, beydebydeWaleendeelwaert, die fullen voort eaen, ende die fal men voort houden na den Ry- derwaertfehen Rechten, ende ekk Man fal eenen anderen voor hem mogen fetten,die fijn Waterin- ne ende Wegen voor hem bewaert, ende fijne Sluyfe. Voort fal gheen Poorter van Dordrecht, noch van eenige Steden die wy hebben, vryheden hebben in Swindrecht meer dan een ander Man, cliebinnen Swindrecht woont, of buyten vryhe- den ; Ende alle Landts recht te plegen binnen den Ban daer't gelegen is. Voorts dat men niemant in Swindrecht winnen fal mogen in borghtochten van Dootflage, of van Leemten, Maer dat het achter Sufter kint gheven fal vijffchellingen, ende dat eetfte lidt derd'halve fchellingh Hollandts, daer naer ghelijcke dat een Man daer aen gehouden is, en dat van Dootflage, Voorts, foo wie in Swindrecht ghegoet is, of daer in woont, die fal fijn goet erven naer fijne doot op fijn Erfgenamen, gelijck men dat doet in den Grooten Waert. Voorts, en fullen geenerhande faecken ter Ta- fel van Zuyt-Hollandt komen die in Swindrecht gefchieden, uytgefey t kracht, vredebraeck, doot- ilagen, leemte, moort, diefte, pant-keeringe, ende Wees-kinders goet niemant aen re vaen, ten ware befet: Ende vrede weygeringe dat fal ftaen ten Zuyt-Hollantfchen rechte : Ende alle faecken die inden Hove van Zuyt-Hollandt tot thien ponden ftaen, die fullen in Swindrecht tot eenen ponde ftaen. Sonder van fchut-goede, dat fal die Am- bachts-Heer berechten tot thien fchellingen Hol- landts toe: Ende voorts alle faecken te berechten ten Zuyt-Hollandtfchen rechte, uytgenomen de poindten die voorfz ftaen. Voorts, fo fullen alle die gene die in Swindrecht woonen of gegoet zijn bede vry wefen, ende van alle giften �. Ende men falfe niet dagen mogen vor- der danYoorhaer Overfte in Swindrecht, recht te nemen ende te geven. Voorts, fo fullen die van Swindrecht Heervaert yry wefen thien Jaren, ende daer t'eynde fullen de Huyfluyden dienen met een cogge van vierende twintich Mans, ende die WelgeboorenLuyden lullen dienen ten Zuyt-Hollandtfchen rechte. Voorts, foo fal elckMan die gelant is in Swin- drecht buyten Dijcx, twaelf roeden breet hebben te pooten voor fijnen Dijck, ende die hy fal ghe- wuyeken tot des Dijcx oorbaer, ende voorts daer		I578 buyten waer.hy wille, over al daer 't hem beft be- haeghr Aerde te nemen tot des Dijcks behoef, fonder wederfeggen van yemant, ende daer t'eyn- de fal alle oorbaer vanden Uytter-dijcken der _#Ambachts-Heereh wefen�. Ende den Thienden fullen wy behouden : dat is te weten, den elfden fchoof, ende dat elfde Lam , ende anders en fullen wy geen Thienden hebben. Voorts, foo fal men Swindrecht meten by al- fulcke roeden, als daer 't Landt mede uytgege- ven was., ,,,. Λ Voorts, foo fullen de Veeren �nfe wefen. Voorts, foo fullen die engefpronge den Am- bachts-Heeren volgen fonder ergeliir. Voorts, fo fullen die van Swindrecht Tbol-vry varen door onfen Lande met allen goeden dat iy teelen ende voeden binnen Swindrecht. Voorts, geviel dat een Wae! binnen Swindrecht braecke in eenen geloefden Dijck, die foude men weder maecken naden rechte van Ryderwaert, of dat men een inlage leggen f�ude, dat fal men doen na�r de maniere van Ryderwaert. Voorts, foo fullen de Ambachts-Heeren de Kercke geven, dragen fijts in een.elck in fijn Am- bacht binnen fes weecken, Ende en dragen fijts niet over een, fo fullen wyfe geven daer t'eynden, ende de Cofteryendiefgelijcke. Voorts, foo fullen de Viflcheryen inden Diepe ende in Sluyfen binnen Swindrecht onfe wefen: Maer inde Sluyfen fal men alfoo viiTchen, dat daer dat Landt geen fchade mede en lyde, ende dat te befcheyden byDijckgraef ende Gefwoorensvan Swindrecht by haren eede. Voorts, foo fal ons elcke Mergen Lants geven_telcx 's Jaers drie fchellingen Hollandts tot eene Pacht, tot fulcken termynen als die Brief fpreket. Voorts, fal elckMenfche die gheerft is binnen Swindrecht, metfijnredagelijcx mefmede geven alle Jaer tot onfen Veeren twaelf penningen Hol- lants: Ende elck Menfch die binnen Swindrecht woont, ende geen Erf en heeft, die fal gheven fes penningen Hollants: Des fal dat Veer tcgens Dor- drecht heffen die twee deelen, ende dat Veer op die Wale ende andere fijd de helft vanden derden- deel , ende dit gek fal men betalen tot Sint Maer- tens Miile inden Winter, ende dat fullen de Am- bachts-Heeren uy tpanden als verplogen fchult. Voorts waer dat yemant in Swindrecht tegens fijnen Dijck buyten geen Aerde en hadde om me- de te dijeken fijnen Dijck, die foude die Aerde binnen nemen totter Heemraden chieringe, by haren eede tet miniier fchade des Landts. Voorts dat een Man fijn Wijfs goet niet ver- vechten en mach. Voorts dat elckMan fijn leen erven en mach op alle fijn wittachtige Sonen, het en waer of hy het op den oudtilen maecken woude van defer tijdt, Voort die eerfte befterfte, ende daer in't ey nde fal gaen nae den Rechte van Zuyt-Hollandt. 5. G iij Voort

-ocr page 795-

1579

Voort dat elck Menfche veerthien wille in een
Sterfhuys, quyte fal wefen met tweefchellingen
Hollandts.

k; 9. T�t, 1. Deel. 15 g₀

fu�en wefen Tonder argelift, ende om dat wv Wil
len dat alle defe faecken vaft ende geftade b]y_veende wel gehouden van ons ende �ni�nNakome

lingen , foo hebben wy defen Brief befegelr ηΛ

Ende voort foo fal men elcken Man recht ende
vonnifl� doen van allen faecken die in Swindrecht
woont ofte gegoet is, naer den Rechte ende Or-
donnantie voorfz, ende alle defe voorfz dingen

onfen uythangenden Zegel. Gegeven in den
Hage, in 't Jaer ons Heeren duyfent drie honderr
feven-en-dertigh, des Woonfdaghs naer Sint
Maertens-dach.

15 . Vytgifte vande 3\� oorden aen Smndrecht gelegen. In date den/eten*

�^nr*- thienden Novemher 1^5.

HILPS by der gratie Godts Hertoge
van Bourgoingen, van Lothringen, van
Brabandt ende Limburgh : Gr#ve van
VJa�nderen, van Arthoys, van Bourgoignen, Pa-
latijn van Henegouwen, van Hollandt, van Zee-
landt, ende van Namen; Marckgrave des Heyligh
Rijcks i Heere van Vrieflandt, van Salines, ende
van Mechelen. Doen kondt allen Luyden, dat wy
om meenigen trouwen dienft wille, die ons onfen
lieven ghetrouwen Floris van Kijfhoeck ghedaen
heeft, dagelijcks doet, ende wilt Godt noch doen
fal, de felve onfe getrouwen Floris voorfeyt, ende
fyne Mede-deelders die hy dat voort gunnen fal,
gegunnet ende uytgegeven hebben, gunnen ende
uytg�ven midts delen Brieve, te bedijcken ende
doen bedijcken toteenen Koorn-lande, ende tot
harerbeiier nutfchap ende profijt, alle die Noor-
den ende uy tter Landen gelegen Voor die Landen
van Swindrecht, die toe beliooren Floris voor-
feyt, ende fommige andere aldaer, ftreckende van
der Nacht-meeren tot inden Diepen toe vander
Merwede, ende alfoo langhs tuflchen dien Diepe
voorfz, ende den Dijck van Swindrecht, totten
kleynen Waldammen toe, die men heet op defen
voorfz tijdt Dappers-dam: Welcke Uytterlanden
voorfz onfen ghetrouwen Floris ende fijn Mede-
deelders voornoemt bedijcken, ende doen bedijc-
ken fullen mogen , die brengen ende fluy ten met-
ten nieuwen Dijcke aenden ouden Dijck van
S.windrecht aen, al foo veel Polders ende tot fulc-
ken tyden als henluyden nut ende oorbaer dunc-
ken fal. Ende om die voorfz Polders te bedijcken
fal Floris voorfeyt ende fijn Mede-deelders die
met hem daer inne dijeken fullen, Rechten ende

Keuren op maecken, ende dat doen bedryven en-
deregeeren by den Dijckgrave ende Heemraders
van Swindrecht nae haren Rechten aldaer, ende
inde voorfz Polders.Sluyfen ende Water-gangea
doen maecken,gelijck hem 't nutfte ende oorbaer-
lijext duncken fal. Ende voorts hebben wy met
defen felven Brieve verpacht onfen ghetrouwen
Floris voornoemt ende fyne Mede-deelders alle
alfulcke Thienden, dats te weten, Koorn-thien-
den, Raep-thienden, Smal-thienden, Thienden
vanden Lammeren, van Byen, ende van allen des
men in defen voorfz Lande ende Polders teelen
mach, groot ende fmal, ende ons in alle de voorfz
nieuw Landen ende Polders voorfz vervallen en-
de verfchynen mach, Jaerlijcx om een Marcke fil-
versTroyfchen ghewichte, ofte de waerde daer
voor,die fy onfe Rentmeefter van Zuyt₇HolJandt
die inder tijt is, Jaerlijcx daer af uytreyeken fullen
tot onfer behoef binnen den eerften Jare in die
Maent van Meert, nae dat die voorfz Polders ofte
een van dien bedijekt fal wefen, ende die eerfte
Jaerfchaer daer af ghekomen is, ende alfoo voort
van Jare tot Jare. Ende want wy voor ons ende
onfe Nakomelingen onfen getrouwen Floris voor-
noemt , ende fyne Nakomelingen, alle defe voor-
noemde Poinden, ende elcx byfonder vaft, gefta-
de, ende onverbroocken gehouden willen hebben
ten eeuwigen dagen, fonder argh ende lift, Soo
hebben wy des in getuygenuTe onfen Zegele hier
aen doen hangen. Gegeven op den feveiuienden
dagh van November in 't Jaer ons Heeren duyfent
vierhondert vijfendertigh. Onder ghefchreveti
ende geteeckent, By mynen Heere den Hertoge,
Grave van Hollandt, &c. Baroen.

16� Sententie, Tierende hetflellen van eenen Dijckgrave in Swindrecht.

In date den 15 Mey 1564.

is geweeil: Te wetene, als dat die Ambachts-hee-
ren des voorfz Landts van Swindrecht, tuflchen
elckanderen niet over een en dragen of en accor-
deren inde electie vanden Dijckgrave die men al-
daer alle Jaren kielt: Dat in dien gevalle fyne Ma-
jefteyt eenen fielt ende committeert voor die rey-
fe totter eleftie van 't voorfz Dijckgraeffchap, dat
eenen M" Niclaes van Valckefteyn hem gheinge-
reert hebbende inde adminiftratie ende onderwint
van 't voorfz Dijckgraeffchap, uy t kracht van fe_:keren Appoin&emente ehegeven by die vanden
Rade in Hollandt, tuflchen de Borgers ende Re-
geerders

I Efien inden Secreten Raede 'sConinghs,
Mie fupplicatie aldaer overgegeven van
wegen Boudewijn van Drenckwaert,
mitfgadersde Ge�rfden van Swindrecht, gelegen
by de Stadt Dordrecht, daer by fy verfoecken,
dat aengefien de voorfz Drenckwaert, overmidts
de difcordantie vande Ambachts - Heeren van
Swindrecht voorfz, by Syne Majeftey t ghecom-
mitteert ende geinftitueert hadde geweeit Dijck-
grave des voorfz Landts van Swindrecht .achter-
volgende de hoogheyt, pre�minentien ende au-
thoriteyt die de ielve fyne Majefteyt gereferveert

-ocr page 796-

Dijckagte^,2cc. R

I5S2-

riiTen vanden Hove van Hollandt ghedient, Sytie
Majefteyt op alles wel ende rypelijcken gelet, fegt
endeverklaert, dat die Comrniilie van 't Dijck-
graeffchap van Swindrecht, den voorfz Drenck-
waert by fyne Majefteyt opene Brieven verleent,
hebben ende fortcren fal fijn volle ende gheheel
eff��r. Ordonnerende den voorfz M^r' Niclaes van
Valckefteyn terilont ende fonder vertreck te refti-
tueren cnde wederomme te gheven, alle 't geene
hy ter caufe van 't voorfz by hem gepretendeerde
Dijckgraeffchap ter contrarie van yemanden ont-
fangen, ende geprofiteert mach hebben. Gedaen
te Bruyi��l den vijfthienden dach van Mey, in 't
Jaer ons Hecren duyfent vijfhondert vierentfe-
ftigh, Ende geteyekent, 1. D. Torre.

1581

neerdersder voorfz Sradt Dordrecht ter eenre zy-
� _ende den voorfz Valckefteyn ter andere zydc,
wei fchcrpclijck bevolen foude zijn terftontende
fonder vertreck af te docne alle letfelen ende em-
Dcfchementen die hy den voorfz Drenckwaert in't
bedienen van 't voorfz Dijckgraeffchap aen ghe-
daen mach hebben,mitfgaders oock reitituerende
alle 'tgeenehy vanden Onderfaten gheexigeert
foude mogen hebben, hem wachtende van gelijc-
ken meer te doen.ende dat voort hy gemaintineerc
foude zijn inde polfeiTie ende exercitie van het
voorfz Dijckgraeffchap. Gefien oock de antwoor-
de ,debath, contre-debath, folutien ende deftru-
dien, mitfgaders andere ftucken ende Munimen-
ten indcfen by de voorfz partyen voor Commifla-

17. Hantvefl van Hertoge Aelbrecht, raecfynde %hieder-ambacht. In date

Jen 9 Decemher 1403«

ELBRECHT by Godts genaden
Paltz-grave opten Rhijn, Hertoge in
Beyeren, Grave van Henegouwen, van
Hollandt, van Zcelandt, cnde Heere van
Vricflandt. Doen kondt allen Luyden , Want on-
fen Lande van Rhieder-waert, lange tijdt in vcr-
derffenitre ende onbewaert fonder Dijck gelegen
heeft,dat voortijts by grootcr verfuymeniilen ende
tweedracht toegekomen is, Dat ons ende onfen
tanden grootelijckcn tegendraeght, 't welck wy
met onfer Heerlijckheyt meynen voort te behoe-
den : Soo hebben wy om verfoecx wille onfer goe-
der Luyden die geerft zijn tuiTchen daer Rhieder-
kerek plach te ftaen, ende den kleynen Waeldam,
den felven onfen goeden Luyden gratie ghedaen,
ende recht gegeven voor ons ende onfe Nakome-
lingen , hen ende haere Nakomelingen ecuwelijc-
ken duyrende, om onfen Lande weder in behou-
denilTe ende in dijekagien te brengen, alfoo hier
rtae befehreven ftaet.

Dar wy behouden fullcn dat Ζuyt-Hollandt-
fche recht, Ende wy willen hen een Dijckgrave
fetten met onfen Brieven, ende die fal in dat Lant
gegoet wefen tot thien Mergen Lants, Die fal dan
voort vergaderen alle die geene die tot vijf Mergen
Lants ofte meer in dit Lant gegoet zijn, ende kic-
fen metten Dijckgrave vijf hoogh Dijck-Heem-
raden, dieelcks tot acht Mergen Landts toe in de-
len Lande ghegoet fullcn wefen, Ende die fullcn
blyven een Jaer langh, ende niet langer,ten ware
dat menfe weder in koerden: Ende die Dijckgra-
ve metten geenen die tot vijf Mergen of meer in
defe Lande gegoet zijn , fullen elck 's Jaers verga-
deren opten Waeldam op Sint Pieters dach in
�ulle, ende kiefen nieuwe Hecmraders, ofte die
ouden daer aen laren by haren eede, om des mec-
Uenoorbaers wille des Landts, ende die fal onfe
Dijckgrave dan ceden ; Ende foo wie daer niet en
Komt opten felven S. Pieters dach voor middach,
dieen fal _geen keure hebben. Item , mach die
Dijckgrave metten Heemraden defen Dijck leg-
gen op haren eede waer fy willen, ende aen beyde
cynaen valt maecken aenden droogen Dijck,
tnde tot den nieuwen Dijck Aerde nemea ter

naefter lage ter minfter fchade tot des Heenira-
den chicringe. Voort foo fullen alle de geene die
dit Landt gebriiycken, in fes Jaren na dat bedijekt
is geenen Thiende geven , ende daer naer drie Ja-
ren lanck elckes Jaers hondert oude Schilden uyt
den gheheclen Thienden heffen tot haren Water-
fchap te bate, ende men fal dat Dijck-recht fchou-
wen naer den recht van Swindrecht, ende naer
den fes jaren voorfz fal men verthienden , nae dat
men in Swindrecht verrhienr. Voort en fullen
defe goede Luyden voorfz genen uytvanck doen,
dan haren ghefetten Hoof dijck, ende wat defe
Luyden in dit Lant teelen ofte voeden, dat fullen
fy Tholle-vry voeren. Item, en fal daer geen nae-
kopp gaen, ende daer voor fal den Vliech-dijck op
dit ghemeen Landt komen, ende wanneer onfe
Dijckgrave metten Heemraders aenvangh gebo-
den om dit Landt te dijcken.foo wie dan fijn Lant
niet aen en vinge, dat foude onfe Dijckgrave van
onfer wegen aenvacn, ende geven 't over by Von-
nuTe der Heemraders, ende fo wien hy 't dan over
gave, die foude daer in bevrijdt wefen ten eeuwi-
gen dagen. Ende of wy van defe Landen de Heer-
lijckheyt cnde Thienden yemandt over gaven, of
verlyden, dat foude wefen behoudclijck aller defee
voorfz Rechten ende Puncten in macht te blyven.
Voort of eeniger onfer goeder Luyden voort dijc-
ken wouden aldus veel Landts ofte meere, die
mochten dijeken op ditfelve recht, fonder meer
verfoeeks aen ons te doene: Ende Herman Vinck
fal Dijckgrave bly ven, totter tijdt toe dat hem dit
Landt betaelt heeft vijf cnde vijftich Wilhelmus
Hollandtfche guldens ,die hy voorrijdts by onfen
bevele om die Dijckagie wille van Rhieder- Waert
verteert heeft. Voort mogen defe Dijckgrave
metten Heemraden, Sluyi�n, Heulen, Wegen
ende Wateringen leggen ende verleggen op haren
eedt, foo waer 't hen des Landts oorbaer dunckt te
wefen. Ende om dat wy alle defe voorfz Pun&en,
ende recht,vaft ende gheftade ghchouden willen
hebben voor ons ende onfe Nakomelingen, onfe
goede Luyden voorfz, ende hare Nakomelingen
eeuwelijcken duyrende, Soo ontbieden wy onfer
Stede van Dordrecht, onfen Bailliu van Zuyt-
Hollant, ende allen onfen Rgchteren ende Dienft-

luyden,

___

_____

-ocr page 797-

Placatcn^ j.Boeck. p.Tit* l.Deel.

M%3

luyden, dat fy onfe goede Luy den voorfz houden
in defen Rechte voorfz, foo waer fy 't van hem
vermaent worden: Ende wie daer tegen dede, dat
foude die Dijckgrave voorfz by der Heemraders
VonniiTe berechten aen des overhoorigen lijf ende

goet, ofte als fy by heuren eede wyfen fu l]_en a�
recht waer. In oorkonden defen Brieve befegel
met onfe Zegelen. Gegeven inden Hage opren
negenden, dach in Decembri,in'tJaerons He
ren 1403.

18. Hantvefie vande Heemraden te fyefen in ^hieder^aert. In date den

13 Februari) 1426,

den anderen kennelijck gegoeyt zijn, den gemee-
nen goede Luyden vooriz gegunnet ende eeconl
fenteert, gunnen ende conlenteren met defen
Brieve, overmidts dattet op Sint Pieters dach
voorfz altoos Winter-dijck , ongelegen , onbe-
quaemende ongeneuchlijck istcreyien: Datfy
voortaen metten Dijckgrave, die Heemraden fuf,
len mogen kiefen ende fetten opten dach voor-
noemt, binnen onfer Stadt van Dordrecht,ge]ijck
als fy opten Waeldam doenfouden, fonder yet
daer aen te mifdoen.ende fonder inbreeckinge der
ander Hantveften voorfz, foo dat die felve Hant-
vefte in allen anderen poin&en hare volle macht
hebben ende behouden fal, alle argelift uytge-
fcheyden. In oorkonde defen Brief befegelt met
onfe hier aen hangende Zegelen. Gegeven in on-
fer Stadt van Dordrecht, opten derthiendendach
van Februario in 't Jaer ons Heeren 1426. naeden
loop van onfen Hove.

� 1 L � S Hertoge van Bourgoingen,
Grave van Vlaenderen, van Arthoys en-
¹ de van Bourgoingen, Palatijn, Heere van
'SaUneTende van Mechelen, Ruwaert inde verder
Landen van Hollandt, van Zeelandt, ende van
Vrieilandt. Doen kondtallen Luyden, dat onfe
goeden Luyden uyt den nieuwen Lande van
Rhieder-waert, voortijdts van zal: onfen Voor-
vaderen een Hantvefte verkregen hebben, om dat
felve Lant mede te bedry ven, in welcke Hantve-
fte is een poinde dat onder anderen inhoudt, alfo
dat den Dijckgrave metten genen die tot vijf mer-
gen Lants ofte meer inden felven Lande gegoeyt
zijn, alle jaer aïdaer vergaderen fullen opte Wael-
dam op Sint Pieters dagn ad Cathedram,oni nieu-
we Heemraden te kiefen naer ordonnantie der
Hantvefte voorfz. Soo hebben wy om ootmoe-
digh vervolghs wille onfer goeder Poorteren van
Dordrecht, die inden vooriz Lande meeft boven

19. Hanwefte van het ��-ambacht van Yffelmonde, Jn date den vijfden

December 143 f-

Lant daer mede te regeeren naer oorbaer 's Lants,
als hem dat genoegen fal, ende daer naer toteeu.
wigen dage Dijckgrave ende Heemraden fetren in
den Lande voorfz, omdat voorfz Lant als dat van
noode wefen fal, mede te bedryyen, op Sluyfen,
Wegen, Wateringen ende Drjckagien met allen
toebehoorne, ende de Sluyfen te leggen ende te
verleggen nae 's Lants oorbaer: Ende wes boeten
daer inne verfchynen fullen, die fullen hebben
onfe getrouwe Heer Hugo van Lannoy ende fyne
Nakomelingen voorfz �. Oock fal onfe ghetrouwe
Heer Hugo ende fyne Nakomelingen voorfz, ten
eygen hebben haren vryen wille mede te doen,alle
aliulcke erffèniiTe als ons toe behooren mogen,
ende binnen den voorfz Poelen gelegen zijn.
Voort of 't fake ware (dat Godt behoeden moet)
dat dit voorfz Landt toteeniger tijdtinbreuckigh
worde, ofte rydende bleve, in wat manieren dat-
tet toe komen mochte, foo fal nochtans onfe ghe-
trouwe Heer Hugo voorfz ende fyne Nakomelin-
gen onvermindert behouden alle Rechten die
voorfz ftaen. alfoo hen dat oorbaer duncken fal:
Ende oock dat voorfz Lant weder mogen bedije-
ken , of doen bedijeken, fonder ons ofte onfe Na-
komelingen hen des te bedwingen: Ende tot wat
tyden dat onfe getrouwe Heer Hugo voornoemt,
of fynen Erven dat voorfz Landt bedijeken willen.
Waer 't dat dan yemandt wie hy waer, die Landt
heeft inden vooriz Ambachte, fijn Lant nietflie-*
de bedijeken en woude, inder manieren als dat by

onfen

H1LPS by der gratie Godts Hertoge
van Bourgoingen, van Lothringen, van
Brabandt ende van Limburgh: Grave van
Vlaenderen, van Arthoys, van Bourgoignen, Pa-
latijn van Henegouwen, van Hollandt, van Zee-
landt, ende van Namen $ Marckgravc des Heyligh
Rijcks i Heere van Vrieilandt, van Salines, ende
van Mechelen. Doen kondt allen Luyden , Alfoo
onfe ghetrouwe Ridder, Raedt ende Camerlingh,
Heer Hugo van Lannoy, Heere van Santes ende
van Beaumont, by koope ende overdrachte ver-
kregen heeft van Jan vander Lecke dat Ooft-am-
bachtvanYfelmonde, dat Jan voornoemt ende
fyne Ouderen plach toe te behooren, Soo hebben
wy overmidts de menichvoudige getrouwe dien-
ften, die onfe getrouwe Heere Hugo van Lannoy
Voornoemt, onfen Vader ende ons ghedaen heeft,
dagelijcks doet, ende ofGodt wil doen fal, den
felven onfen ghetrouwen Heer Hugo ende fyne
Naekomelingen voor ons ende onfe Nakomelin-
gen gegeven, ende geven mits defen Brieve macht
die voorfz Ambachte ende Landen daer in ghele-
gentebedijeken, ofte doen bedijeken, met den
geenen die hy daer in tot hem nemen fal, tot wat
tyden hen dat nutte ende oorbaer duncken fal,
fonder onfe of yemants van onfer wegen hen des
in eenigh wijs te bewinden. Ende des fal onfe ge-
trouwe Heer Hugo voornoemt ende fyne Nako-
melingen, den Dijckgrave ende Heemraden inden
felven Lande fetten ende maecken om dat voorfz

-ocr page 798-

Dijckagio, &�. Barendrecht. f t$8�

1*85

: .

niet �ytgefcheyd�rt. Ende �fh dat wy voor diig
ende onfe Erven ende Nakomelingen alle d'v��t-
fchreve poinc"ren, ende elck byfonder, vafte ftede»^:ende onverweecken houden willen, ende gehou-
den willen hebben, foo hebben wy enfen heyrrie-
lijcken Zegel aen delen Brieve doen hangen, in-
abfentie van oilfen grooten Zegel. Gegeven in
onfe Stadt van Brulf�l, opten vijfden dach in De-
cembri, in 't Jaer ons Heeren 1435. OptePloye
ftondtghefchreven, By mijn Heer den Hertoge.
Onderteyckent, D. Sween, - -

«fel gh�ttouwen voorfz over-ghedragenfoude
_w fen,io fai hy, offyne Erven ende Nakomehn-
«nda mogen Jen nemen ende bedycken, ende
Souden Tot eeuwigen dagen: Endevvy ende
onfe Nakomelingen fullenfe daer 111 houden ende
breken Voort geven voor ons, ende onfen Er-
ven ende Nakomelingen, Heer«ugo ende fijne
Erven ende Nakomelingen alle die Thienden Vo-,
Scryen, ViiTcheryen, Veeren, Wint van Mole,
«en Exchijnfen, inden Ooft-ambachtvan Yfiel-
monde,met allen haren rechte ende toebehooren;

α o. Hantvefte van T�arendrecht. In date den 20 december 1483.

ren Ambacht kiefen fes beq�ame Mannen, ende
die aldaer haren Ambachts-heeren prefenteren.
of in fyne abfentie den Dijckgrave, die by de Am-
bachts-heeren vande drie Ambachten voorfz ge-*
ftelt fal wefen, uyt welcke fes Mannen elcke Am-
bachts-heer, ofte in abfentie van hem, de voorfz
Dijckgrave twee Heemraden flellen fal: Tc weten
uyt elcken Ambacht voorfz twee, maer die van
Rhieder-waert die mede bedijekt zijn onder dei�
voorfz Dijckagie, fullen eenen Heemraedt kleien
ende ftellen, na hare gewoonten van Rhieder-am-'
bacht: Ende niemant en fal Heemraet ghekooren
werden uyt eene vande drie Ambachten boven
voorfz, hy en fal in 't felve Ambacht geerft wefen
tot vijf mergen Landts toe, of daer boven. Voort
foo en fal niemant Heemraet kiefen, noch Keuren
geven , hy en fal geerft wefen in 't Ambacht daer
hy kiefen ial tot drie mergen Landts toe _t of daer
boven. Voort foo fal de Waerfman in die Am-
bachten voorfz gheerft wefen tot acht mergen
Lants toe, of daer boven. Ende op dat defe voorfz
Ambachten niet recht loos noch fonder regiment
en ftaen, foo fullen de oude Dijckgraven, Heem-
raden, ende Waerfman niet eer verlaten wefen,-
dan als de nieuwe weder geftelr endege-eedt ful-¹len zijn. Ende indien de Ingelanden van Ooft-'
Barendrecht, van Carnii��, malkanderen met ha-
ren Water eenige fchade deden die mercke�jck
waer, foo fal de geene die befchadight wort, den
anderen mogen afdammen op des gemeen Landts
koft. Des fullen de Ingelanden van Weft-Baren-
drecht mogen kiefen, met welck vande twee Am-
bachten voorfz fy fullen willen wateren , ende
defe voorfz drie Ambachten fullen altijdt mogen-
wateren tot haren fchooiifte, door een yegelijcks
Lant dat voor den felven Ambachten leggende is,
fonder yemants wederleggen. Voort foo fal men
binnen de drie Ambachten boven voorfz nakoop
geven van elcke verkochte mergen Lants acht en
twintigh grooten Vlaems, den Ambachts-heeren
daer die onder ghelegen is : Ende daer voor fal hy
den Schout ende Gefwooren over den eygen
doen ftaen, behoudelijck henluyden haers rechts
nae den ouden herkomen. Des fo en fal men bin-
nen de eerfte feven Jaren geenen nakoop gheven,
daer af dat het eerfte Jaer ingaen fal tot Mey nu
naeftkomende, in 't Jaer ons Heeren van vier-en-
tachtigh: Ende binnen de felve feven Jaren, fo en
fal men maer "halve Thienden geven, maer daer en
t'eynden fal men gheheel Thienderi geyen: te vve-

5- Η ten,

Υ Johan Heere van Wafienaer, van Cat-
\ wjijcjki van Voorfchoten, van Valcken-

^'burghj Borgh-gravevanLeyden ; Am-
bachcs-Heer van Ooft-Barendrecht: Elifabeth van
Loon, Vrouwe van Moerkercken, efi Ambachts-
VrouwevanKarniiTe: ende Jacob Damifien, als
Ambachts- heer van Weft-Barendrecht. Doen
kondtendekennelijck allen Luyderi, Alfoo by
der hulpe Godts feeckere mergen-talen inden
voorfz Ambachten begonnen zijn te dijeken, de
welcke midts verfuymen�Te ende tweedracht we-
der in gebroocken zijn, om 't welck in toekomen-
de tydeii te verhoeden,� ende om beter regiment
en eendracht te maecken, foo zijn wy metten ge-
meenen Ingelanden vanden felven Ambachten
overdragen, ghefloten ende geaecbrdeert by ma-
nieren van Hantveften, Statuten ende overgevin-
ge, iiiDijck-rechteneeuwelijckduyrende. Inden
eerften als dat men defe voorfz Ambachten voort
bedijeken fal op die Hantveften, gewoonten,
rechten ende vryhedert van Rhieder-waert, in
wekken Waert defe Ambachten ghelegen zijn,
uyrgefcheyden alJeen de poinften endefaecken
hier naer befchreven. Te weten, dat defe voorfz
Ambachten voortaen eenen gemeenen Dijck heb-
benende eeuvvelijck behouden fnllen,ende eenen
gemeenen fchouw over alle defe Ambachten
voornoemt, aen welcken voorfz Dijck alle mer-
gentalen gelijck doen ende gelden fullen, die daer
onder bevorftende bedijekt fullen wefen mergen
mergentaels gelijck, des foo fullen de voorfz Am-
bachts-heeren elcks byfonder eenen Dijckgrave
flellen in fijn Ambacht, de welcke ghegoet ende
geerft fal wefen binnen deferDijckagietotthien
mergen Lants toe, behoudelick als men den Dijck
fchouwen fal, ende in dat Ambacht daer men
fchouwt of fchouwen fal, geenen Dijckgraef of
fynen Stedehouder en tant.dat men als dan voort
fchouwen, ende recht doen fal metten felven
Difckgrave daer men mede begonnen heeft , ter
tijde toe dat fy in een ander Ambacht, ende by ee-
nen anderen Dijckgrave komen fullen,of fy fullen
°e volle fchouwe voeren met den eerften Dijck-
grave voorfz. Voort foo fal een gemeen Waers-
roan wefen over alle defe Ambachten voorfz, die
Jaerlijcks fijnreeckeninge doen fal voor die ghe-
^meen Ingelanden in 'tCloofler ten Auguftynen
vj!fⁿ ^^or^^recl^1E °P Sint Mathijs avondt voor
middage, ende tot felver tijdt fullen daer die Inge-
landen van elcken Ambacht voorfz ekksuyt ha-

-ocr page 799-

PiacateiL*. $♦ B�eck. γ,Τϋ. ι.Deel.

1588

hebben Wy Johan Heer van Wafl�naer, van Cat*
wijck, van Voorfchoten , van Vakken^�!!*
Borgh-grave van Leyden, ende Ambachts-Heer
van Ooft-Barendrecht voorfz; ende Elifabeth van
Loon, Vrouwe van Moerkereken, ende Am.
bachts-Vrouwe van C.arniiTe voorfz �, ende Jacob
Damis Soon, Am bachts - Heer van Weft-B_aren.
drecht voornoemt, voor ons en onfe Nakomelin.
gen.ende voor allen Ingelanden ende O nderfaten
van onfe drie Ambachten voorfz, ende voorliaer
Nakomelingen by wille, confent ende goetdenc-t
ken van hen allen, onfe Zegelen aen defen open
Brieve doen hangen tot eene rechter oorkonde
Ghegeven binnen der Stede van Dordrecht, i_n'
dehjare ons Heeren duyfent vier hondert drie
en tacht�ntigh, op den twintighften dach in De-
cember.

ten,den elfden fchoof,dat thienft�Lam, dat thien-
itejonck Vereken, die thienfte Ganfe, ende dat
elffte achtendeel Raepfaet, Desfal denAmbachts-
Heervan elcken achtendeel Raep-faets wederge-
ven twee grpoten Vlaems van dori�chen ende
fchoon te maecken. Ende van elcken fwerm Byen
fullen Uytheemfche Luyden den Ambachts-heer
geven anderhalven groote Vlaems �. maer Ingelan-
den ende Inwoonders vanden voorfz Ambachten
en fullen niet van Byen geven. Ende vangeener-
hande ander goet en fal men Thienden geven, dan
dat hief voorfz ftaet, argh ende lift in als uytge-
fcheyden. Ende want wy alle defe poindten,faec-
ken ende overdrachten voorfz malkanderen heb-
ben ghelooft, voor ons ende onfe Nakomelingen,
vaft, gheftadeende onverbreeckelijck te houden
ten eeuwigen dagen in alle'maniecen voorfz. Soo

21. Confirmatie op den voorgaenden *Briete doorfleeckgn� In date den veer~

thienden Junij 1484.

jAXIMILIAEN ende PHII^PS
j by der grati�n Godts Hertogen van Oo-
, J ftenrijck, van Bourgoingen, van Lothrin-
gen, van Brabant, van Limborgh, van Luxenborg,
ende van Gelre; Graven van Vlaenderen, van Ar-
thoys, van Bourgoingen 5 Palatynen van Hene-
gou wen, van Hollandt, van Zeelant, van Namen,
ende van Zutphen $ Marckgraven des Heyligen
Rijcks $ Heeren van Vrieflandt, van Salines, ende
van Mechelen. Allen den geenen die defen onfen
tegenwoordigen fullen fien, Saluyt. DOEN
T� WETEN, Dat wy fulcke overdracht ende
compofitien als tufichen oni�n lieven ende ghe-
trou wen Johan Heer tot WaiTenaer,tot Catwijck,
&c. Ambachts-heer van Ooft-Barendrecht 5 Eli-
fabeth van Loon,Vrouwe van Moerkercken,ende
Ambachts-Vrouwe van Carnii��, ende Jacob Da-
mifl�n,alsAmbachts-heer van Weft-Barendrecht,
ende eentge Ingelanden, finguliere, ende diver-
fche Perfoonen gemaecktis, roerende der dijeka-

gien vari eenen nieuwen Koorn-lande te dijeken
met eenen Winterdijck, op dat Uytlandt gelegen
vanden Dorpen, ende inden Heerlijckhed�n van
Ooft - Barendrecht, Carnifte ende Weit.- Baren-
drecht voorfz, naer uytwyfinge der Brieven daer
defen onfen Brief doorfteecken is, by advyfe ende
goetduncken van onfen lieven ende ghetrouwen
Oom, Ridder, Raedt, Camerlinck, ende Stede-
houder Generael van onfen voorfz Landen van
Hollandt, Zeelant ende Vrieflant, den Heere van
Egmont, tot Bair, &c. gheconfirmeert ende geve�
ftight hebben,.confirmeren ende veftigen mits de-
fen felven onfen Brieve,behoudelick ons ende een
yegelijcken fijns rechts inden faecken voorfz, In
oorkonden van defen onfen Zegel hier aen gehan-
gen. Gegeven op den veerthienden dach in Junio
in't Jaer ons Heeren 1484. Subfchribeert, By mv-
ne Heere den Hertoge. Ter relatie vanden Stadt-
houder Generael van Hollant,Zeelant endeVrief-
lant. Ende was onderteyekent, De Wijngaerden.

21. ffanty>e/l vanden AlblaJJertyaert, In date den vierden dach nae Taef-

fchenin'tjaemj7. _f

gevofiden te fetten eenen ftreeck Lants ofte om-
meganck van eenen Dijck in 't gemeen, genaenu
Zydewint, tuifchen de Wateren vande Lecke en-
de den Donck , volgens de ordeninge vande Ge-
fwoorens, de welcke ghenaemt werden Heemra-
den van 't felve Landt, in voegen hier naer volgen-
de : Te weten»dat wy voorfeyde Graeft dooreen
by ons daer toe gedeputeert, ende in 't felve Lant
geerft, met dertien Heemraden, de w�lcke wy tot
dit feyt verkooren fouden mogen hebben, te ne-
men uyt Zuyt-Hollandt acht, uyt den Lande van
de Heer van Haerlaer twee,ende een uyt den Lan-
de van Jan van Arckel, ende een uyt den Lande
van Huygh Botter, ende een uyt den Lande van
Gijfbrecht van Langerack, driemael in 't Jaer, te
weten Mey, ontrent S. Jan Babtiften geboorren-

daeh, ende ontrent S. Maertens Miife inden φι*
⁶ ter.

L O RIS Grave van Hollandt, &e, AI-
Jen den genen die defen tegenwoordigen
fullen fien ofte hooren Jefen , Saluyt.
Ende door tegenwoordige getuygenii�e defer let-
teren tot allen tyden dewaerheyt te mogen we-
ten, zy kennelijcke allen tegenwoordigh ende.'
toekomende, hoe dat wy by Rade ende toeftem-
minge vande Edele Luyden ende onfer getrouwer
die hier naer volgen: Heer Dirck van Herlaer,
Heer Willem van Brederoede, Heer Hendrick.
vander Lecke, Heer Zweder van Abcoude, ende
Otto van Slingelant, Ridderen -_y Jan van Arckel,
HuyghBotter, Aernoutvan Liefvelt, Herbare
vanLeede, Gijfbrecht van Langerack, Willem
Molenaer, Zweder van Rhiede, Herbare van Mer-
wede, Teylinck Colinck van NiemantsVrienc,
ende Willem Blajflfekijn, Knapen 5 Hebben goet-

m�m

-ocr page 800-



		Dijckagio,&Ct Alblaffcr Waert*
		Dijckagio,&Ct Alblaffcr Waert*
1580 �_r rullen doen fchouwen den voorfz D^ck van ^m j jrfr ende daer en boven oock de Dijeken E Sen, ter Noortzyde-waert tot der Merwe- j «Jted� Diicken vande Merwede inden neder- ίί k daer en tegen inden opganck van 't Water KlckedeLecke wert genaemt, tot Ameyde oe ende van Ameyde, tot de voorfeyde plaetfe i��dc�Doncktoe: Maer naerelckefchouwefal Sren een nafchouvv, de welcke de achterichou- we wert genaemt,ende dat na de ordeninge vande lo noemde Heemraden: daer en boven hebben ly dit hier by gedaen.dat elcke Rechter voor e c- keWe vande voornoemde fchouwen indien hy wil efeensiu fijn bedrijf fyne Dijeken fa moeten nmmeeaen, in wekker eertte ommeganck de boe- ⁰ λ ι _x°_eien vier denier Hollants.inde tweede acht denier, ende inde derde twaelf denier, munte voorfz. Ende indien deghenoemde Befchouwer vande Dijeken by onsghedeputeert, den breuck van eenigen Dijck ghemaeckt heeft, ofte ghewilc heeft dat eherepareert foude werden, den felven Befchouwer fal het dobbel van 't geit dathyuyt eheleydt heeft tot de reparatie vanden voornoem- den Dijck wederom ontfangen, van die geenige in wiens Dijck defe breucke is: Van welcke refte van het dubbelt gek, ende vande twee deden vande twee bannen de welcke vallen inde ghenoemde onfe befchouwinge, ende andere voorvallende faecken, den voornoemden Befchouwer ghehou- den fal weien met ons te rekenen,behoudens ons macht om den voorfz Befchouwer ofte Beforger der Dijeken, mitfgaders de voornoemde Heemra- den als het ons gelieven fal, ende als fyluyden tot hetfelveampt onbequaem bevonden fullen wer- den afte fetten, ende andere bequamer in haere plaetfe te fubftitueren, fulex als ons goetduncken faltebehooren: Maer indien onfe Bode ofte Be- fcho�wer niet en begeerden fijn gek voor den breuck vanden Dijck uyt te leggen , foo lal de. Ambachts-heer ofte Rechter, in wiens Ambacht den felven Dijck gelegen is, gehouden wefen fyne penningen uyt te leggen inden voor-ghemelden Dijck, de welcke hy oock dubbelt ontfangen fal, van die geenige in wiens Dijck den breuck is ghe- fchiet, ende die twee deelen van 't voorfeyde gek het welcke hy ontfangen fal hebben, boven 't geit dathy fal hebben uytgegeven, fullen ons toeko- men.maer het refterende deel,met het derdendeel vande boeten de welcke in fijn Ambacht verval- len, fal yeder Rechter voor hem felven behouden: Daer by gevoeght, dat fo menighmael alle die fel- ve Dijeken fullen moeten befchouwt ofte gerepa- reert werden , alle de geenige de welcke op de fchouwe oft reparatie vanden gefeyden Dijck ko- men fullen, de felve fullen, foo wel wy, als allen hier boven ghenoemde Edelluyden, nemen onder onfe geleyde, ende in onfe belcherminge. De ge-
			feyde Ambachts-heeren ofte Rechtefs fullen ons vanekke fchouwe van hare Onderdanen doen le- veren ons recht, ende wy van onfer wegen oock daer en tegen. Item, fal een fimpel ban w�fen vijf fchellingen Hollandts -. Maer een ghemeenen ban twintigh fehell. der voorfeyde munte. Voorts in wiens Dijckevol ende ghel�oftwefende een gat, het welcke gemeenlijck een Wiele genaemt wert, ghebroocken fal weien, 't felve fal de geheeJe_;Ge- meente van 't felve.Lant gehouden weien ten vol- len wederom op te dijeken: Maer indien de felve Wiele gebroken ware in yemandrs Dijck, die niet gelooft en ware, fo fullen fijne goedereng�geven werden in 't werek ofte reparatie ende weder op- maeckinge vande ielv� Wiele , maer indien de? voorfz goederen van hem niet fur��fant en waren om te betalen, foo fal als dan alle die Gemeente vanden voorfz Lande gehouden wefen met ftroo ghenaemt Rabbare, hetgeenedat daeraenont- breeckt te vervullen, ende fal den felven Dijck volkomelijcken wederom bedijeken. Vport.alle die Edelluyden voornoemt, hebben in haer heer- fchappyen ende deftruft, fich felven fonderye- mants tegenfeggen aen ons ver�bligeert ende ver- bonden, ten eynde den felven Dijck wel mach en- de moet geleyt werden, fulcks dat indien yemant mochteporrendefenfelven Dijck, gefeyt Zyde- wint tcbreecken, de voorfz Edelen ende allen an- deren binnen den voorfz Dijck woonende,met al- len den haren, met ons t'famentlick in defe faecke tegen alle Vrienden, Bloetverwanten, ofte daer fy hare goederen van te Leen houden, fich fullen op- poferen ende tegen ftaen, behouden nochtans foo wel ons als die voorfz Edelluyden haer recht, het welck die dus lange hebben gehadt. Voorts is hier dit noch by gevoegt,dat eenyegelijck Ambaehts- Heer, ofte fijnen Rechter, de welcke op de fchou- we vandpn voorfz Dijck niet en komt Om fijne penningen uyt te leggen, indien in fijne Jurifdidie fulcxvan noode ware, fal tegens ons verbeuren een breucke ofte boete van hondert fchellingen Hollants, ende dan fal onfe Befchouwer, als den anderen Rechter niet en komt, onfe penningen uytleggen indien 't van noode is,ende fal die we- derom dubbelt vanden felven Rechter ontfangen. Voorts yeder vande Heemraden niet komende tot die befchouwinge , fal ons op elcken gefetten dagh betalen tien fchellingen Hollants, ende den leften dagh die hem gefet is, thien ponden munte voorfz, in welcks getuygenuTewyGravevoor- noemt, ende wy voorfz Edelluyden, ten eynde den voorfz Dijck genaemt Zydewint altoos mach duyren, dit tegenwoordigh Schrift met onfe Ze- gelen hebben doen beveiligen, doch wy die geen eygen Zegelen en hebben, hebben in dit deel ghe- "bruyekt de Zegelen vande voorfz Heeren. Gege- ven in 't Jaer ons Heeren 1277. den vierden dagh nae Paeifchen.


	i^Een ander Hantyefl vanden MUffer-mwU In date den 16 April 1375- ELBRECHT by der grati�n Godts, ι Hollant,van Zeelant, ende van Vrieflant. Doen Paltz-grave by den Rhijn; Hertoge in \| kondt allenLuyden, dat wy om nutfehaps wille Beyeren 5 Ruwaert in Henegouwen, van I ons Landts, tuifehen de Lecke ende Meruwede ' 5� Η ij ge-

-ocr page 801-

^tf9^t

gegeven hebben, ende gheven Heeren\ ende de»
Lande binnen de fchouwe gelegen om haer Dije-
ken recht mede te beteren, wants hen nopt is,
fulcke Rechten ende Voorwaerden, als hier naer
befchreven ftaen.

ck. ^JHti t.Deel. γ$«₂

π Voort waer 't die Dijckgrave geen maninge en
Yonde te winnen, ende den Heemraet kennelijck
waer, foo foude hem die Heemraet maninge uyt
den gemeenen Lande chieren, die fal hy loven on
den Heemraets chieren, oprecht. °

Voort waer 't dat het waer op eenigen Dijck in
te breeck�n, foo wie daergheboden werden van
Dijckgrave, van Heemraet, ofte van Klerck, of ee-
nigen Rechten, of den Klocken-geflach hoorden"
ende niet en quamen, dat waer op een boete van
hondert fchefli ngen Hpllandts.

Voort wanneer het valt datter eenige waelen in
den Dijck breeck�n, foo en fullen Dijckgrave
Heemraders, noch Klerck, geen Lant vry hebben
inder dijekagien inde Wale, dan den Dijckgrave
fal hebben voor fijnen kpft desdaeghs acht ichel.
lingen Hpllandts, elcken Heemraet ende Klerck
vppr haren kpft des daeghs fes fchellingen Hol-
lants: dit dagh-gelt fal hen duyren ter tijt tee dat
die Walen ppgenpmen zijn.

Voort dat men eenigen Dijck beroofde vanee-
nigerhande faecken, die de Dijckgrave betuygen
mochte met twee oorkonden, dat die Heemraders
gheloofden, die verbeurden hpndert fchellingen
Hpllants fpo dickwils als hy 't dede, ende wie d^n
Dijckgrave binnen der fchpuvve bevondt ende be-
tuyget waer als voorfeyt is, die verbeurden thien
pont Hollandts.

Voort of yemant eenigh Leen houdt binnen der
fchpuwe van yemandt, wielde fijn Dijck ende
braeck hy in, pfte datter pnraet pp quam dat den
Dijckgrave tpe behpprde,des fal gaen des verJ�ens
Mans gpet dat hy binnen der fchpuwe heefr, tot
weder maeckinge des Dijeks nae den Dijck-rech-
te, ende daer mede fal dien Heer quijt wefen, die
dat gpet verleent ende verlijdt heeft, ende die
poincten zijn gheordonneertby ons beyden Hee-
ren die inden voornoemden fchouwe behooren,
ende by de derthien Heemraders die nu ter tijdt
zijn, behoudelijck der Dijck-Hantveftedie Grave
Flpris, ende die Dijck-Heeren die in dier tijdt wa-
ren, befegelt hebben.

Ende om dat wy willen dat dit wel ghehouden
werde, voor ons ende pnfe Nakpmelingen, den
vpprfz Heeren ende Lande, ende haren Nakome-
lingen, Spp hebben wy onfen Zegel ppen aen de-
fen Brieve gehangen, ende gebieden pnfen Dijck-
grave dat hy pp de vpprfz ppincten fchpuwe» en-
de pnfe Heemraders die nu zijn pfte namaels we-
fen fullen, dat fy daer pp wyfen ende recht doen.
Gegeven in'tjaer pus Heeren 1375. pp den fes en
twintighiben dagh in April.

Inden eerften , dat elck Ambachts-heer een
voorfchpuwe hebben fal in fijn Ambacht, op fulc-
ke boeten als de Hantveil bewijft, ende foo wes
Dijckfy belleden methaere Gefwooren binnens
Dorps in haer voorfchpuwe, dat fal een yegelijck
Rechter berechten met fyne Gefwooren, gelijck
dat de Dijckgrave met de Dijck - Heemraet doen
foud�rj, behoudelijckde Gravefijn recht: Ende
yegelijck Rechter fal fijn voorfchouwe fchouwen
acht dagen voor die Hooft-fchouwe.

Voort lal men de Mey-fchouwe fchouwen op
deri^; Meydach twee deel Dijeks j S. Jans fchouwe
fal tfi�rifchouwen 'sMaendaeghsnaer S. Jannen
dage te Mid-fomer $ Ende die fchouwe die heet
S. Maef tens fchouwe, fal men fchpuwen op Sint
Baven dagh: Defe twee fchpuwen fal men fchou-
wen ten vollen Dijck naer Heemraets keur, ende
elck van defen drie Hpoftfchpuwen vcprfz fullen
hebben een na-fchouwe,veertien dagen na elcken
dage vpprfz, pp alfulcke bpete als die Hooft-
fchouwe heeft, endedaernae fal elckefchouwe
hebben een derde fchouwe pver veerthien dagen
daer naer, ende fp wat Dijck gelaeckt werde inde
derde fchouwe, fal wefen pp een bpete van thien
pont Hpllandts, ende daer tPe fal de Dijckgrave,
ende de Dijck-Heemraders met haren Klerck,
wederpm op inryden pp de geene daer de fchou-
we pp leggen, ende die geene die d�n Dijck hevet
ghenomen te maecken, die fal fijn goet voor die
ichade gaen , ende die Dijckgrave ml den Dijck
doen maecken oprecht.

Voort wat Dijck in eeniger Hooft-fchouwen
ghelaeckt werde , die fal de Dijckgrave beftaeden
pp Vonniif� des Heemraets., aenden geenen die
den Rechter feecker kent,^sin wat Ambacht dattet
valt, ende kende die Rechter yemant feecker, fpo
daergebreecken in quamen in eenigen gelaeckten
Dijck, ende hy wielde, fpp wat Rechter dat dat
geviel, die verbeurde twintigh ppnt Hpllants.

Voorts fal den Dijckgrave met twee Heemra-
den of met meer, wanneer dattet te doen is vree-
fen te befchouwen, op den Dijck, die fijn tweede-
deel Aerde niet en heeft, daer fal men maninge in
fchouwen op des geens koften die den Dijck fijn
is, ende wie fijn maninge niet en hpudt lydende
na den keur vanden Heemraet,daer falfe de Dijck-
grave inhpuden oprecht.

'14. 3Xjpch een ander HantveB vanden Alblafier -Waert. In date den

16 Juli) 141 %.

Knapen, ende goede Luyden inde voorfeyde on-
fen Lande ende Dijckagie gefeten, alfulcke Poin-
ten als hier naer befchreven ftaen.

Inden eerften, dat niemant tegen onfen Dijck-
grave meer verbeuren en fal dan thien pont» te�
⁰ ware

. IL L E Μ by der genaden Gpdts Paltz-
[ grave pp den R4iijn, &c, Dpen kondt al-
I len Luyden, dat wy om behpudenifi� ons
Landts vanden AlblaiTer-Waert, ende om dat te
beter te bedijeken ende te verfeeckeren, overdra-
gen ende belloten zijn met onfen Rade, Ridderen,

-ocr page 802-

_|593 J:Dijckagi�,&c. A

tvirc datyemandt op onfe hooge Heemraders,
rtfre OD haren eede fprake, ende dat men dat be-
tuveenmochte, <lie foude verbeuren tegenselc-
ken Heemraet twee pont, ende tegensons f�o
veel als tegens alle die Heemraders, ende memant
daer af te panden, hy en is met techt overwonnen,
ende van geenen koft niet te gelden, ten ware hy
in Dijck-geleyde vochte, dat foude ftaen op
Heemraders goetduncken, naer inhouden der
Hantveilen.

M9+

Voort* Waet die Dijckgrave geen gelttiyt�n
leyt, daer en fal hy geen heW�n.efi alle Ambachts-
Heeren fullen haer ichouwe houden, als fy voor-
tijtsgedaen hebben , fonder den Dijckgrave yet
daer af te hebben. Oock mede fullen alle poin&en
ende Voorwaerden inden ouden Hantveften be-
grepen , in hare volkomen macht blyven, uytge-
nomen die Poin&en die voorfz ftaen. In oorkon-
de , gegeven inden Hage den xxyj. dach in Julio,
in'tJaeronsHeeren 1411.

�h^och een ander Hantve��e vanden diblaffer*JVaert. In date den

!� Dtcember 1483.

25.

MAXIMILIAEN ende PHILIPS
by der gratie Godts Aerts-Hertogen van
Ooftenrijck.van Bourgoingen,van Loth-
ringen, van Brabandt, van Limborgh, van Lutfen-
borgh ende van G eire; Grave van Vlaenderen,van
Arthoys; Palatij η van Henegouwen , van Hol-
landt , van Zeelandt, van Namen, van Zutphen $
Marckgrave des Heyligh Rijcx, van Vrieflant, van
Salines, ende van Mechelen : Allen den genen die
defe onfe tegenwoordige letteren fullen fien ofte
hoorenlefen,Saluyt. DOEN TE WETEN,
dat wyontfangen hebbende ootmoedige Suppli-
catie van onfen welbeminden Burgemeefter ende
Raedt van onfer Stadt Dordrecht, inhoudende
hoe dat den ALleblaf��r-Waert ondei: de voorfz
Supplianten gelegen in 't quartier van Zuyt-Hol-
landt, in groote vreefe ende forge dagelijcks is,
overmits den laft vanden Water ende quade Dije-
ken , ende dat foo langh foo meer: Ende dat men
fonder gro�te provifie niet houden en mach, foo
dat wel van grooten noode is met alre haefte daer
inne te voorfien, niet tegenftaende eenige Privile-
gi�n ofte gewoonten. Om tot wekken te komen,
d'voorfz Supplianten by goede voorfienigheyt
gehadt metten Poorteren van Dordrecht, ende
andere Ingelanden die hen des verftaen: Ende
mede feeckere onfe Gecommitteerde die dat ghe-
fien ende ons aen gebracht hebben, geraemt ende
geconcipieert hebben alle fulckeArticulen als hier
naergefchreven ftaen.

Eerft dat den Dijckgrave vanden felven Waert
ghegoet fal wefen inden Waert voorfz aen goet
ofte aen Landen, totterfomme van hondert pon-
den Vlaems oft daer boven, een Poorter fal wefen
binnen der Stede van Dordrecht.

Item, datter acht Heemraders fullen zijn in
Z-uyt-Hollant, daer af de drie woonen fullen bin-
nen de Stede van Dordrecht , ende d'ander vijf
binnen den felven Waert van Zuyt-Hollandt, die
elck gegoet fullen zijn tot veertigh ponden groo-
ten Vlaems toe, of daer boven binnen den lelven
Waert voorfz, ende die Klerck fal oock ghegoet
jr'jn gnelijck een Heemraet, ende een Roedrager
ψ gegoet zijn tot thien mergen Landts toe inden
felven Waert.

Item, dat die vanden Gerechte van Dordrecht
«Je Jaer op Sint Gregoirius dach kiefen fullen drie

Heemraden, ende die Ingelanden vanden voorfz
Waert fullen alle Jaer op dien dach voorfz kiefen
yijf Heemraden, die den fe�ven Lande by haren
eede nut ende oorbaer zijn, behoudelijeken dat
daer niemant kiefen en fal, hy en hebbe thien mer-
gen Lants binnen den felven Jare ruftelijcken be-
ieren Jaer ende dach, ende die fal men den Dijck-
graef, of fyn�n Klerck als Stadthouder van hem»
prefenteren, ende die fal men eeden als't behoort,
ende daer fal men dat Jaer mede fchouwen.

Item, alfoo 't waer is, ende alfoo men alle Jaei
fiet, dat ontrent Baefmifl� met ftorm ende onwe-
der de Dijeken bloot werden van Palen , Horden
ende Thuynen,overmits datmenfe te late maeckt,
ende datmens oock als dan niet fchouwen en
mach: Soo is 't van grooten noode, ende fal men
die fchouwe die men ghewoonlijck is te doen te
Baefmifl�, voortaen opheffen ende fchouwen op
Sint Lambrechts dach, gelijck ende in alre manie-
ren , ende op fulcke Keuren ende boete als dat ge-
woonlijck is, behoudelijck dat men die fchouwe
tot drien ftede heffen fal: Te weten, tot Scherluy-
nerfloot, ende die fchouwe fal men leyden tot der
Thollen van Niemants-vrient toe; die ander heve
fal men doen vander Thol inden Elf hout toe-.ende
die derde heve fal men doen van daer voorts tot
voor de Lecke, op alfoo verre als fy van ouden
rechten behoort te gaen.

Item, alle de uy ter Waerden die leggen tot ge-
meen Landts behoef, dat niet weyen, grafen, noch
hoyen en fal, maer fullen blyven leggen tot der
gemeen Lants behoef ende maeckinge des Dijcks,
op de boete van twintigh pont.

Dat men geen Ryfen uy t der fchouwe van Al-
blafler-waert voeren en fal, voor die laetfte fchou-
we alomme gehouden fal zijn, maer datmenfe in 't
Landt houden fal tot maeckinge ende behoef des
Dijcks, ende foo verde datfe uytvoerden, fouden
verbeuren dat Schip daer men die Ryfen of ftaec-
ken mede voerden, ende diefe verkochte foude
verbeuren de Ryfen, ende daer toe thien pont on-
der den Dijckgraef, alfo dick ende menichwerven
als fy dat bevonden ende bekeurt werden.

Begeerende ootmoedelijck de voorfz SuppK-
anten.dat ons believen wille defe voorfz Poin&en
ende Articulen te willen confirmeren by onfe

5. Η iij Brie-

-ocr page 803-

i_?95 Placatcti» $«Boeek. p.Tfc �.Dcel.

voorfz Dijckgraeffchappe , ghelijck de andere
Dijckgraven van Hollandt dat ghewoonlijck zim
te doen. Ontbiedende ende bevelende onfen lie-
ven ende getrouwen Stedehouder Generael,end�
ander Luyden van onfer Kamere van Rade ende
Reeckeninge, ende allen anderen Juilicieren ende
Officieren, ende Onderuiten die 't aengaen mach
haren Stedehouderen, ende elck van hen byfonl
der, ende alfoo het aengaet, dat fy de voorfz Sup.
plianten van onfe tegenwoordige gratie, confir-
matie ende believinge,doen, laten ende gedoogen
gedaen te wefen eenigh belet, hinder ofte moeye-
niiie ter contrarie ruflelijck ende vredelijck genie-
ten ende gebruycken, fonder henluyden daer te-
gen te doen ofte sedoogen gedaen te wefen eenmh
belet, hinder ofte moeyeniife ter contrarie, maer
hen doen ende geven die fake voorfz, doende alle
hulpe ende byflant indien het noot waer, ende fy
des verfocht werden: Want ons alfoo gelieft.

In kennifle van defen fo hebben wy onfen Zegel
hier aen doen hangen. Gegeven in onfer Stade
van 's Hertogen-Boilche den vijftienden dach van
December in 't Jaer ons Heeren duyfent vier hon-
dert drie ende tachtentigh, &c. Numan.

niet en gefchiede, fo foude

het onmogelijck zijn dat men den voorfz Waert
langer foude mogen houden,'t welcke komen fou-
de tot groote bederf�enii�� ende achterdeel van
onfe voorfz Stede van Dordrecht, ende den ghe-
heelen Lande van Hollandt, want indien den
voorfz Waert inbraecke, onmogelijck foude zijn
weder te bedijcken, ende in dienghevallefteirm
ende fware Water foude dan komen op den Dijck
van Noort-Hollandt, dat onmogelijck ware lange
te mogen houden ilaen. Soo�s'tdatwydefaec-
ke voorfz over gemerckt, die altoos genegen zijn
ter welvaert van onfen Lande ende de Onderfa-
ten,hebben ten verfoecke vande voorfz Supplian-
ten , de voorfz Articulen boven gefchreven ende
geinfereert,ende 't inhouden van elck van dien ge-
confirmeertende belieft, confirmeren ende belie-
ven uyt fonderlinge gratie by defen onfen Brieve,
Willende dat die voortaen onderhouden ende ge-
executeert fal werden naer haere forme ende in-
houden behoudelijcken ons rechts,Ende oock dat
de voorfz Dijckgrave ghehouden werdtvanons
Brieven van Commifl�e te nemen, ende dat hy
reeckeninge fal doen tot onfen profijte, ende be-
hoef vander vervallen ende emolumenten vande

% 6. Hanrvefl van het Waterfchap inden Alblafier-Waert* In date Vrydaegh

na onfer liever Vrouwen dach /ijfumptiojn 't Jaer 1365.

ende Bruggen, fullen defe voorfz Heeren doen
fchouwen met feven gefwooren Heemraders en-
de meteenen gewaerden Rechter, die fy daer toe
eeden ende fetten fullen uyt hare Landen voorfz,
by fulcke Keuren ende boeten als fydaer opleg-
gen, ende die fullen in haren oorbaer komen,ende
die Kaden te maecken ende te houden befcheydc-
lijeken datter niemant uyt onfen Lande fchade en
ontneemt by overloopen, of by onweegelijcke '
Lecken, ende waer 't faecke dat fy dat niet en de-
den, ende die Kaden over liepen, ofte onwegelijc-
kerLeeckten , foo datter gekroon afquame voor
onfen Dijekgraef, Soo foude de Dijckgraefmet
fynen gefwooren Bode een weet doen haren ghe-
waerden Rechter, ende die de Kaden van haren
wegen te fchouwen plegen, dat fy komen ende
hefteden de Kade te maecken binnen twee dagen
nae der weet: Ende deden fy des niet, foo macht
onfen Dijekgraef voorfz, met den ghemeenen
Heemraden, ofte met den meeften hoop vanden
Dijck-Heemraders de Kade hefteden ende doen
maecken om den minften kofl: Den koft foude
gaen op den geenen die de Kade fijn ware , ende
waer 't faecke dat 't Landt inbraecke, fo en moch-
ten fy niet verbeuren dat haer Kaden overliepen,
totter tijdt toe dat 't Water alfoo leegh waer dat
fy Aerde mochten ghekrygen haer Kade mede te
maecken fonder ergelift. Ende waer 't faecke dat
fy Aerde te doen hadden buyten haren gereeften
Lande, die mogen fy nemen ter naefter lage ende
ter minfter fchade % tot onfer hooger Heemraders
chieringe voorfz. Voort waer 't fake dat yemant
viflchede in deun Waterfchap , ende Sluyfen
voornoemt, buyten der ghemeene Heeren wille
voorfz, met eenige getouwc, alfo dicke als ^ΒΚξ}

E L Β R E C Η Τ by der genaden Godts
Paltz-GraveopdenRhJjn, Hertoge in
Beyeren, Ruwaert in Henegouwen, van
¹ Hollant, Zeelant ende Vrieflant. Doen
kondt allen Luyden,dat wy gegeven hebben ende
gheven onfen lieven Broeder Hertoge Willem,
voor ons ende onfe Nakomelingen, als den Heere
van Are kei, den Heere van Brederoede, den Hee-
re van Harlaer, Heere Arent van Arckel, Heere
Jan van Langerack, ende Willem van Slingelant,
ende den Heeren Landen tufTchen de Leek ende
Meruwede,cndeMeerkerckerZydewijn,GiefTen-
dam ende Alblas, alle den geenen die nu tot Gief-
fendam uyt wateren fullen , ende Heer Herbaren
vanLiefvelt, met fijnen Lande ende Waterfchap
hem ende haeren Naekomelingen te leyden door
onfer Graeffchap duyrende ten eeuwigen dagen
onverfeyt van yemant, gaende van Liefvelt door
Strevelander-brouck.cade door Nieu-LeckerJant
tuflehen thien roeden ende twintigh breet tot ha-
ren nutfehap , tot daer fy uytgaen fullen achter
Telf hout.ende vanden opganck voort inder diep-
te vander Lecke, onverfeyt van yemant, tufTchen
twaelf roeden ende vier en twintigh breedt tot
haeren nutfehap ende oorbaer, daer jonge Da-
mis met erve belegen is in die Weflzyde,een Kade
te leggen aen elcke zyde van hare Waterfchap,
den Lecken Dijck op ende toe te doen, haer Sluy-
fen daer in ende uyt te doen, ende dat te dammen,
ende den Dam op ende toe te doen, alfoo dick als
de Sluyfen noot hebben, ende oorbaerlijcken is
den Heeren ende Heeren Landen voorfz, by fe-
yen van onfe hoogc Heemraders ofte meer, tuf-
fchen Leek ende Meruwede: Ende defe voorfz
Kaden ende Waterfchap, met mede die Heulen

-ocr page 804-

! Dijckagie^,&c. 'Albfeffer-Waeft.

«59S

1597

u_eL_Ken mochtemettwe� witachtige Luyden �f
;/ ilfoo als fy dat deden verbeurden fy thien
S Hollandts ■< S'een helft fal defen befchouvver
Liben tot onfen behoef, ende de ander helft fal
�nfen befchouwer de Heeren voorfz doen heb-
hen vari defen thien ponden voorfz. Voort foo
«even wy allen den geenen die komen ende Varen
Fillen vry geleyde tot dcfer Waterfchappen, of
LdeferSluyfen,oftenDijcke,oftenLande,ofte
aeneenigerhandeoorbaer des Waterfchaps, ende
nemenfeinonfer befcherminge op onfe geleyde,
uvteenomen de Ballingen ons Landts uytgeleyt
ziinde met recht. Voorts f�o loven wy voor onfen
lieven Broeder voorfz, voor ons ende onfe Nako-
melingen defer Heeren voorfz, ende haren Nako-
melingen, geen Water te leyden ofte Jaten leyden
in defe Waterfchap voorfz onder noch boven,ten
_zy by den gemeenen confent der Heeren voorfz,
ofte haren Nakomelingen, ende waer 't faecke dat

yerhant \ya�r die in defe voorfz Pbin&en endfc
Voorwaerden hindernifie oftegeweltdede, dat
fouden wy aen fijn lijf ende aen fijn goet houden,
ende wes dat defe Heeren voorfz ofte hare Nako-
melingen daerom deden, ofte deden doen om haer
felven daer mede te helpen, of defen voorfz Wa-
terfchap , dat wy hem des geftanden fullen voor
onfen lieven Broeder voorfz, voor ons ende voor
onfe Naekomelingen tot eeuwigen dagen. Ende
want defe Waterfchap voorfz, ende onfer hoogef
Heemraders tuflchen Lecke ende Meruwede
voorfchreve, foo hebben wy gelooft ende loven
in goeder trouwen foo voorfz is, alle deie voorfz
Voorwaerden ende Poin&en vafte ende geftade
te houden, in oorkonde defen Briefs befegelt met
onfen Zegel. Gegeven inden Hage, des Vry-
daeghs nae onfer liever Vrouwen dagh AfTump-
tio, int Jaer ons Heeren duyfent drie nondert vijf
en tfeftigh.

% 7. Hantnefi vande Cjra^e ende Alhlas. In date dm ι Ianttarij 1111

geen Water meer geley t werden, noch geoorloft
werden by ons ofte by onfen Naekomers, nae der
tijdt dat defe letteren gegaen ofte gegeven waren.

Soo wanneer dat gebreck is groot ofte kleyn,
aen Sluyfen, aen Zylen, aen Heulen, aen Brug-
gen,ofte aen Waterkeeringe,onfer goede Luyden
voornoemt: Soo fullen fy vredelijck ende onbelet
van onfent wegen aenvaen ende maecken 't, met
haren Waerfman, alfoo als 't den Ambachts oor-
baer is, ende wie fijn geit onwilligh is te geven tot
dien werck, daer fal onfen Dijckgraefvoor uyt
leggen, ende nemen 't weder aen twee fchat geit,
ofaen vier fchat te pande.

Onfen Dijckgraef van dien Waert fal fchou wen
ofte doen fchouwen van onfent wegen, het Wa-
terfchap vanden Grave ende Alblas , vanden
Vuylendam af tot Alblail�r-dam toe, ende voort
van Alblail�r-dam aftotter diepten vander Meru-
wede toe, met vijf Waerfmannen van vijf Am-
bachten, hier naer befchreven, van Blocklant, van
Meulenaers-Graef, van Ghiefl�n, van Brantwijck,
ende van Alblas, ende alle fchouwen ende alle
chieringen ende alle keuren , die defe voorfz
Waerfmannen keuren ende leggen inden voorfz
Waterfchap, by haren eede, ende by 't Lants oor-
baer, die fal onfen Dijckgraef doen houden, ende
voldoen van onfent wegen. Ende waer't faecke
dat eenigh vande voorfz Waerfmannen onwilligh
waer die voorfz Waterfchap te fchouwen als
voorfz is, foofalmeneenen anderen Waerfman
nemen voor elcken onwilligen Waerfman woo-
nendc inden Ambachte vande Ghieffen,alfo verre
als't watert inden voorfz Waterfchap, ende die
fullen fchouwen in allen recht voorfz ftaet.

Soo wanneer eenigh Menfche fterft binnen den
voorfz Ambacht woonende, foo fullen fijn Erfge-
namen fijn goet aenvaen, ende deelen 't met een-
der vertichtinge, ende daer af fal gheven elcken
Erfgenaem den Ambachts-heer twee fchellingt η

Hol-

ILLEM Grave van Henegouwen, van
, Hollandt, van Zeelandt, ende Heere van.
�Vrieflandt. Maecken kondt allen Luy-
den , dat wy aengefien hebben grooten nooden
van Vloeden, ende deelen, ende anders meniger-
hande ongevalle inden Ambachte van oudt Gief-
feii, dat Tielman den Molenaer nu ter tijt van ons
houdt, gelegen tuflchen Poerfgens-ambacht ende
die Parochie van Slydrecht;ende hebben gegeven
mits def�n onfen tegenwoordigen openen Brieve,
voor ons ende onfe Naekomelingen, by rade ons
gemeenen raets, onfen getrouwen Luyden, ende
welgebooren Gemeenten, ende hare Nakomers,
diewoonen fullen inden voorfz Ambacht, alfulc-
ke dingen als hier naer befchreven itaen, eeuwe-
lijcktegeduyren.

Inden eerften, dat elck Menfche, wie hy is, of
waen hy komt, of tot wat recht dat hy hoort, die
woont binnen den voorfz Ambacht, erven fal nae
fijn doot fijn eygen goet op fijn rechte gebooren
van Maeghfchappe, ende is dat faecke dat fijn Erf-
genamen niet binnen bans en zij η, foo 't goet fet-
ten in getrouwen waer by ons, ende by den Am-
bachts-heer Jaer ende dagh na der doot,te houden
t�tter Erfgenamen behoef: Ende foo wat goet dat
befterft van onfen Dienftluyden, dat fal men
t'eynden Jaer ende dagh, tot onfen profijte ende
behoef aenvaerden: Ende fo wat goet dat beft�rft
van Overlantfche Luyden, dat fal m�n deelen ons
die twee deelen, ende den Ambachts-heer het
derdendeel -. Soo wie dat woont inden voorfz
Ambacht die en fal in geen borghtochte van
dootilagen met geenen rechte noch bedwanck
worden bed\vongen,noch fijn goet, hy en wil met
«Jnen vryen wille, maer hy fal fijnen Magen ge-
ven rechten maeghfoen �. Dat is te verftaen,elcken

ι ι νr ^er ^k5nc ^viJ^f hellingen Hollants, ende
eickcMage daer naer gereeckent, alfo als fy ge-
legen is. ° ^J °

item, inder Waterfchap vander Alblas, en fal

-ocr page 805-



			Placaten» j. Boeck. 9^ Tit_f 1. Deel.
			Placaten» j. Boeck. 9^ Tit_f 1. Deel.
	W9 Holiants.ende niet meer,ende alle poin�en fullen vvefen behouden onfer Heerlijckheyt, ionder ar- gelift. Ende om dat vvy Willem Grave van Hol- landt, van Henegouwen, van Zeelant, ende Heer van Vrieflandt, willen dat alle defe voorfz dingen onfen goeden Luyden voornoemt, fonderarge- lift, van ons ende onfen Nakomelingen eeuwehjc-
					ken ende wel ghehouden worden, van allen Β u houwen van Zuyt-Hollandt vaft gehouden_We den, foo hebben wy defe Letteren open bezee V met onfen uythangenden Zegel. Gegeven r Dordrecht, in 't Jaer ons Heeren duyf_ent: j hondert ende twee en twintigh, op den Jaerfd *? befclireven ende bel�gek. ^a�


		*28. Hantwfle vanden Crimpender�»aeri. In date den 1$ Mey »430.**

				tot alle tijdt als des te doen zijn-fal , twee Heem- raden. Ende Aelbrecht van Naeltwijck of fij_n* Erven fullen kiefen ende fetten inder manieren voorfz, eenen Heemraet, tot oorbaer ende pro% des gemeenen Lants, binnen de eerfte acht dagen nae dat hem die wete mette ghefwooren Bode van der Crimpender Waert daer af gedaen fal werden, Ende waer 't dat eenigh vanden Steden voorfz, of Aelbrecht voornoemt, of fijnen Erven , hare Heemraden niet en koren noch en fetten binnen de eerfte acht dagen nae dat hem die wete vanden Bode ghedaen 'ware als vporfz is, Soo mogen onfe Heemraden die daer willigh zijn kiefen ende fet. andere die daer gebreecken? Ende die en fal men niet mogen ontfettcn binnen een Jare: Ende fullen dan voortaen die Heemraetfehap bly- ven , alfoo lange als die Steden ende Aelbrecht of fijnen Erven voorfz dat .nutte ende oorbaerlijtk duncken fal elck vanden fijnen -. Ende als defe Heemraden voorfz aldus ghekooren fullen zijn, die fal onfe Dijckgrave dan ter tijdt wefende, die dan eeden, ende voort tot alle tijdt als des gebeu- ren fal. III, Voorts, fal onfe Dijckgrave nietten feven Heemraden, of met het meeften deel van hen dat recht van defer fchouwe ende dijekagie plegen ende hanteeren tot des gemeen Lants oorbaer eS profijt. Ende wes fy alfo tot nutfehapendeprofy- te des gemeen Lants by haren eede keuren, of ful- len wyfen, daer en fullen wy, onfen Erven, noch niemant tegen feggen,noch doen, in ecniger wijs. IIII. Item , foo fal men die fchouwe vanden Dijcka- gien voorfz tot alre tijdt beginnen, ende opheifen beneden aen die Vryheden van Schoonhoven,en- de fchouwen van daenen die Lecke ende die Mer- wede nederwaert tot Yfelen toe, ende die Yfel weder op tot Stichtfcherfchouwe toe. V. Item, foo fullen onfe Heemraden of't meeften- deel van hen� die keuren opten voorfz Dijck leg- gen, opten eerften Dijnfdaghvan ApriJle, fo hem dat nutfte ende oorbaerlijckxfte fal duncken te wefen, tot des gemeen Landts behoef. Des foo fal men daer naer fchouwen alle Jaer, ende die fchou- we opheffen opten eerften Dijnfdagh nae Sint Odolphusdagh, opten veertienften dagh daer nae die andere fchouwe, ende die lefte fchouwe opten yeerthienften dagh daer nae volgende: Ende die fchouwe en fal men niet langer mogen vorftcfl dan noch veerthien dagen, alfoo verre als des van noode waer, ende anders niet, ende als dan fal men immer fchouwen als voorfz is. Item,
Η I L P S Hertoge van Bourgoingen, Grave van Vlaenderen,van Arthoys.van Bourgoingen, Palatijn, ende van Namen', Heere"van Salines, ende van Meehelen $ Ruwaert ende Oir van Henegouwen, van Hollandt, van Zeelandt, ende van Vrieflandt: Ende jacobaby der genaden Godts, Hertoginne in Beyeren, Gra- vinne van Henegouwen, van Hollandt, van Zee- lant, van Pontyen, Vrouwe van Vrieilant. Doen kondt allen Luyden, want overmits laft van Wa- teren , ende oock om des Oorloge ende onvrede wille een wijl tijdts geweeft inden Lande van Hol- landt, tuifchen ons Hertoge ende Hertoginne voorfz, de Dijeken van onfe Landen in Crimpen- der-Waert feere vergaen ende vergleden zijn, al- foo dat dat felve Landt lange daerom onbeforght ende in grooten vreefen gheftaen heeft verderfT�- lick te worden, en worde dat niet ten beften ver- fien: 'tWelckwy die altoos ghenegen zijn tot oorbaer ende falighey t onfer Landen metter hulpe van Gode gaerne verforgen ende verhoeden fou- den. SOO IST, dapwy ten ootmoedige ver- volge onfer goeder Luyden uyt den ghemeenen Dorpen inden Neder-Waert van Crimpen geerft ende gliegoet wefende, die ons dickwils ende tot meer Honden ootmoedelijek daerom vervolght ende ghebeden hebben, dit voorfz Landt te ordi- neren ende te fetten tot beteren Rechte ende Re- gimente, dan dat tot defcr tijde geftaen ende ghe- w'eeft heeft, den felven onfen goeden Luyden ge- feven hebben, ende geven mits delen Brieve fulc- e Rechten ende Vry heden als hier na befclireven ftaen. I. Item, indeneerften, fullenalfulcke fchouwen ende Rechten als tot defer tijt toe in onfen voorfz Landen van Crimpender-Waert op den Dijck aldaer geweeft hebben, van geenre waerden ende te niete wefen, iiy tgenomen alfukk recht als by tyden onfe geminde Dijckgraven Aelbrecht van Naeltwijck, die op delen tijdt onfe Dijckgraef- fchap aldaer fijn leven langh bevolen hebben, be- gonnen heeft gheweeft , dat fal men ilyten ende uytrechten nae uytwyfinge defer onfer Hantve- ften. Ende voortaen dat Dijckrecht hanteren nae uytwyfinge defer felver Hantveften. Item, fullen inder felver fchouwe voorfz feven Heemraden wefen, die woonachtigh, geerft of ge- goet fullen zijn, binnen der fchouwe tot hondert Wilhelmus Hollandtfche fchellingen toe, of daer boven. Des fullen onfe getrouwe Steden: te we- ten, onfe Stede van Dordrecht, van Schoonho- ven, ende vander Goude, elcks kiefen ende fetten

-ocr page 806-

Dijckagio, Sec. Crimpender Waert.

téèi

� 6��

ongeloofden Dijcke Walen braecke, dat foude de
geene die dat Landt of dien Dijck toe behoorde
weder maecken met fulcker maninge ende tor
fulcker tijdt als bem die Heemraden cbieren ful-
ien. Ende waer 't dat by 's alfoo niet aen en name^
foo foumen dijeken met al dat by anders hadde
binnen der fchouwe, ende dan en foude by bin-
nen der felver fchouwe niet blvveu opfijnlijfen-
de op fijn goet, met fulcker Voorwaerden dat des
Huyrmans goet die 't Landt met den Dijck ghe- -
huyrt beeft, ende al des by binnen den Ambadite
heeft, fal gaen voor fijn Landts-heeren goet, ende
t'eynde defe goeden, fal 't ghemeen Landt defen
Dijck weder maecken ter volre breede, ende ee-
nen voet boven den ouden Dijck, ende te gelden
als voorfz is, ende dan fal den Ambacbts-beer
dien Dijck aennemen daer de Wael ingebroocken
is, endedien houden met den Lande daer toe be-
hoorende.

XIII.

Item, waer 't dateenigb Ambacbts-beer, ofiy-
nen Rechter, als by een wete met den gei wooren
Bode hadde, ter fchouwe niet en quame, om fijne
penningen uyt te leggen, die verbeurde hondert
fchellingen Hollandts Payements voorfz.
X111I.

Voort, foo fal onfe Dijckgrave voor den on-
willigen uytlegen, ende dat weder halen aen den
Rechter die niet ter fchou wen komt, ende waer't
dat dien Rechter inder fchouwe geen goet en had-
de, daer hem onfe Dijckgrave aen verhalen moch-
te,fo mach dan onfe Dijckgrave hem verhalen aen
den Ambachts-beer die de 'Rechter ghefet hadde.

XV.

Item, foo wie vanden Heemraden niet en qua-
me daer men hem ontbodemetden gbefwooren
Bode, die foude verbeuren thien pont Hollandts
Paeyements voorfz, ende daer toe fal men dien af
fetten of men wille, om dat by alfoo des Landts
faecken foude willen verfuymen: Ten ware dat hy
kennelijcken nootfaecken te doen hadde, foo dat
hy daerom niet komen en mochte, Ende defe boe-
ten zijn half tot onfen Dijckgraven behoef, ende
half tot behoef der Heemraden* die daer tegen-
woordigh zijn of ware.

XVI.

Waer 't oock dat onfe Dijckgrave met den ge-
fwooren Bode ontboden worde te komen opten
fchouwe, ofte te rechte, daer mén fijner behoefde,
ofte te doen hadde, ende hy daer niet en quame,
foo mogen onfe voorfz Heemraden eenen Dijck-
grave fetten van baren mede Gefellen, daer fy me-
de fchouvven ende recht doen mogen fonder mif-
doen tegens ons tot dier tijdt.
XVli.

Item , foo. wie onfe Dijckgrave ende Steden
voornoemt, tot Heemraden, tot Klcrck, tot Bode,
of tot Schutters kiefen fulien , die en fuilcn hem
des niet mogen verwecren noch wcygeren in ee-
niger wijs, ende waer 't dat hy des wcygerde, dat
waer elcke reyfe tot drie reyfen toe, op die boete
van tien pont Hollants Paeyeme'nrs voorfz: Ende
tot wat tijtdat onfe Dijckgrave en Steden voorfz
des nutte ende oorbaer duncken fal, foo mogen fy
die Heemrade, Klerck,Bode ende Schutter voorfz
verfetten, fonder yemants wederfeggen.

j. I Item,

VI.

Item, foofulten die boeten vande tweeeerite

f,houwè weien yeder reys v.jf ichelhngen Hol-

UdSpayements, ouden Vlaemfchen grooten

oortwee-ichellingen ghereeckent: Maer vander

2e leggende fchouwe fulien die boeten wefen

feVpöntlIollandts: Behoudelijck die van Oude

baren Dijck-boeten te blyven,na inbout
nders fal men om bem alle
na inhout defer Hantveilen.

kerck op

haerHan

Reebten hanteeren

VII.

Item, fal een yegelijcken al fijn eygen in eenen
Ambacht mogen befchutten met eenre boete.

Voort, waer 't dat onfe Heemraden met den
Dijckgrave ter leiier febouwe eenigen Dijck be-
vonden die na de keure daer op geley t, niet ghe-
niaeckt en ware, ende dien Dijck gelaeckt worde,
fo fulien die Heemraden daer maninge op cbieren
by haren eede, nae dat 's Lants oorbaer ende noot
is, ende wes koften ende febade daer op gbedaen
_wért, daer fal onfe Dijckgrave dat gek voor op
leegen, alfoo verre als die geene daer 't gebreck
aen ware , dat felve niet en betaelde, ende dat fal
onfe Dijckgrave voorfz weder innen metten
rechte, ende verhalen aen fijnen goeden twee
fchatte aen gelde of vier fchatte aen pande , ende
dan voort fchouwen.fonder wederftant, behoude-
lijck dat onfe Dijckgrave ende Heemraden voor-
noemt , in elcken Ambacht daer dele maninge op
den Dijck gefchiet, fulien wefen met de twee
Heemraden van dien Ambachte, ende metten
Schoute aldaer op den Dijck by dier chieringje
blyven fulien, ende dien Dijck doen maecken ge-
lijck onfe hooge Heemraden dat ghekeurt fulien
hebben by haren eede , ende daer fulien fy haer
kofl: afhebben vanden geenen dien den Dijck toe
behoort. Des fulien onfe Dijckgrave met onfe
hooge Heemraden haer nafchouwe daer op hou-
den, ende waer't dat dan dien Dijck niet gemaeckt
en ware nae den keure voorfz , dat foude onfe
Dijckgrave verhalen aendenSchoute, ende aen
den Heemraden die den Dijck op ghenomen bad-
den , ende dat fouden fy beteren by den hoogen
Heemraden.

IX.

Item, fal elck Ambachts-Heere inden fijnen,
onfen Dijckgrave die boeten op leggen om fijnen
derden penningh, ende die fulien iy weder inwin-
nen t'eynde de veerthien dagen nae dat fy die ge-
pant hebben, twee fchat aen gelde of vier fenat
aen pande.

Item, foo mach onfe Dijckgrave metten ��-
raden tot alle tijdt des noot wefen fal, fonder
vreefen fchouvven, ende maninge daer in chieren.
XI.

Item, waer 't dat tot eeniger tijdt Walen braec-
ken in eenige geloefden Dijcke (des Godt verhoe-
de) fo fal 't gemeen Lant in der fchouwe gelegen,
^de Wael weder dijeken ter volre breede, ende ee-
nen vo_et boven den ouden Dijcke, ende dat mer-
gemmergensgelijckte gelden, fulcker Dijckagien
ais men tot hier toe mede gedijekt beeft.

Waer toock dat tot eeniger tijdt in eenigen

-ocr page 807-



i6o3 *Placatd�Ji 5Boeck. 9.�it. i.Deel.**


XVIII. Item, foo mach onfe Dijckgrav� voorfz, of die Schout uytekkeAmbachte, van defe fchouwe alle boeten uyt leggen , ende weder in winnen als recht is, ende voorfz ftaet: Dats te weten, binnen veerthien dagen na dat de Dijckgrav� of Schoute voorfeytdie gepant fullen hebben. XIX. Item, fullen Aelbrecht van Naeltwijck ende fijn Nakomelingen dijeken ende houden ten eeuwi- gen dage alfulck Landt ende Dijck, als die Hccr- lijckheyt vander Lecke toe te behooren plaqh, eer die groote Walen in die Backcr,ende boven Crim- pender- Kercke in braecken. .X X. Item, fal Aelbrecht voornoemt of fijnen Erven, binnen drie Jaren na datum des Briefs, binnen der voorfz fchouwe beleggen, aen Huyfinge of aen Erve.duyfentPhi�ppus BourgoignilchG Schilden. XXI. Item , fo wes Vlich-dijcken inden voorfz fchou- we gheworden zijn federtdatdie voorfz Walen in braecken, die fullen blyven op den ghemeenen Dorpen binnen der fchouwe voorfz, ende waer 't dat cenigen van defe Vlichdijcken weder inbraec- ken (des Godt verhoede) die't gemeen Lantendc Dorpen aengenomen hebben,�oo foudende ghe- mcen Dorpen binnen der voorfz fchouwe dien Dijck weder maecken ter voIrebreedc,ende eencn voet boven den ouden Dijck, ende dan fullen de gene daer die Vlich-dijcke acngccavcit heeft ghc- weeft, dien Dijck weder aen nemen ende houden. XXII. Item, foo wes VI ich dij eken nu voorts aen ko- men lullen , ende geen Vlich-dijcken en zijn, de Vlich- dijeken fullen Aelbrecht voornoemt ende fijne Naekomelingcn binnen haren Dorpe maec- ken ende houden tot eeuwigen dage, ende defge- Jijcx elcx Ambachts-Hecrc inden fijne. XXIU. Item, fullen de fcven Heemraden ende eencn gefwooren Bode hebben haren koit mede te doen, van clckcn drie Dijck mc^vrgcn eenen halven Cromitaert voor defe tijdt gheilcgen, ende onfe Dijckgrav� met fijnen Klcrck fullen haren koft doen op die boeten die hem binnen onfer Dijck- graeffchap verfchynen fullen. XX IIII. Item , ibo wanneer Aelbrecht van Naeltwijck, of die na hem Dijckgraven wcfen fullen, aflyvigh geworden zij η, foo fullen wy of onfe Nakomelin- gen, dan binnen eenre Maent daer nae eenen an- deren Dijckgrav� fetten , die in die voorfz Waert woonachtigh ende gcerft is, die ghegoet wcfen fal tot drie honderc Wilhelmus Hollandtfchc Schil- den toe : Ende waer 't faceke dat wy of onfe Erven binnen ecne Maent nae des Dijckgraven doot voorfz, gcencn anderen Dijckgrav� en fetteden, foo fullen dan die gemecne Steden voorfz, met den mceflen Volcke vanden voorfz Lande inder fchouwcn ghelegen, tot alle tijdt eencn anderen Dijckgrav� kiefen van Aelbrecht voorfz, Naeko- mclingen of anders, die hacr nutften daer toe dencken fal, die wy dan onfe beveel daer op doen fullen als dat behooren fal: Ende die Dijckgrav� fal geerft ende ghegoet wefen inder fchouwe ghe-	ijck voorfz is. XXV. Item, foo fullen alle Hantveften die de Dorpen ebben, gelegen inder fchouwe voorfz, blyven in hare macht, ende fullen die gebruyeken ghelijck fy tot defer tijdt toe gedaen hebben 5 Behoudelicfc dat recht van defer Hantvcfte. Ende oock fullen die goede Luyden vanden Over-waertghebruyc- ken ende befygen haer Sluyfen ende Watergan- gen die fy hebben binnen defer fchouwe voorfz, nae uytwyfinge hare Handtveften ende Rechten die fy daer toe hebben. XXVI. Item, tot wat tyden de Dorpen inder fchouwe gelegen haer reeckeninge doen fullen, foo fullen fy dje voorfz Steden een wetc doen , op dat fy dan goets tijts daer by komen mogen of fy willen bin- nen haren Ambachte,om die rekeningc tehooren. XXV1L Voort, hebben wy gegonnen ende gegeven on- fen getrouwen Steden ende Landen voorfz, met defen onfen Brieve alle alfiilcke rechten ende vry. heden,als die van Alblafl�r-waert,dievan Rhijn- landt, van Delflandt.ende van Schielandt hebben, om daer uyt te nemen ende te kiefen wes hem tot alle tijdt nutile ende oorbaerlijcxfte wcfen fal tot des ghemcene Landts oorbaer endeprofijte, ende hem daer mede te behelpen. XXVIIL Oock fullen fy inlagen mogen leggen, ende die fal men gelden mergen mergens ghelijck: Ende fo wie binnen der voorfz fchouwe komt om fynen Dijck te maecken, dien bebben wy gegeven nu als dan een goet, vry, vaft ende feecker geleyt.in va- ren , in komen, in marren, ende in keeren vierda- gen na dat fijn Dijck gelooft fal wefen.ende watr t dat hem yemandt hier en boven mifdede, wie hy waer, dat wouden wy op dien houden, ende ver- halen op fijn lijf ende goet. XXIX. Item, foo en fal niemandt meer verbeuren dan hy heeft binnen defer fchouwe voorfz,ende fal dan tot geenen dagen binnen der felver fchouwe ko- men op fijn lijf ende goet. XXX Item, foo en fullen onfe Dijckgraven noch geen Schouten die nu zijn , of naermaels binnen den, voorfz Waerde wcfen mogen, geen Heerlijckhe- den noch Landt eygencn met cen fchatte gelde, ten zy dat hy ons of onfe Nakomelingen of Erven cerft een wcte daer af ghedacn hebben, op dat wy of onfe Erven voorfz onfe keure ende bcraet daer op nemen mogen,of wy dien eygendom aen ons nemen ende houden willen of niet, ende is't dat wy of onfe Erven dien eygendom aen ons houden endchebben willen, foo mogen wy onfe geit daer feynden binnen veerthien dagen na dat ons of on- fen Erven de wetc daer af gedaen fal wefen : Alle dinckfondcr arghende lifte. Ende waer 't:dat: wy Hertogeende Hertoginne voornoemt, alle dele voorfz Poinaenendeelcksbyfonder, van eenen yeeelijcken vaite ende onverbreecken willen ncD* beH gehouden, Soohebben wydesgetuygeonle Zegelen aen defen Brieve doen hangen. Ocge- ven op den derthienften dach in Mcye,, in cjact ons Heeren duyfent vierhondect ende dertign.

		' 3,9. AC-

-ocr page 808-

\6o% Dijckag�<L^&c. Crimpender Waert

\6��

Accoort tgentaecfy by de Steden^Dordrecht, (joude ende Schoonhoyen^

Jen Crimpender- Waert aengaende. in date den ^Junij 1468.

*9<

Lfoo een wijl tijdts ende van feeckere Ja-
ren herwaerts, fekere gebreken zijn ge-
vveeft in Crimpender-Waert, daer af van
den gemeen Ingelanden groote klachten
zijn shekomen, voor die goede Steden van Dor-
drecht , vander Goude, ende van Schoonhoven,
ende wel ware gefien ende te verduchten, dat by
tyden die felve gebreecken die voorfz Waert tot
crooter onverwinn�lijcker fchade komen moch-
ten , ende gheheelijcken verderffelijcken werden
fouden, ten ware dat hier inneby goede behoor-
lijke manieren verften werde. Soo hebben wy
op den Dijckgraef, ende de goede Steden voor-
noemt, ende de gemeene Ingelanden, ende Waert
voorfz, tot vele ftonden minlijcke dachvaerden
eeraemt ende gehouden,ende deuchdelijcken met
rnalkanderen gecommuniceertende beraden, en-
de hebben op huyden den drie en twintighften in
Junio, in't JaerohsHeeren duyfentvierhondert
acht en tfeftigh, by gemeen rade ende goetdunc-
ken vanden Dijckgraef, van die goede Stedeken-
de gemeene Ingelanden voornoemt, fulcke Or-
donnanties Keuren ende Poincten tot gemeenen
oorbaer ende welvaren 's Landts ende Waert
voorfz, gemaeckt als hier nae volgen.

Inden eerften, is by hem alleen geordonneert
ende verdragen, dat men voortaen van elcken na-
koop in die Waert voornoemt geven fal, ghelijck
men van ouden tyden te geveh plach hier voor-
maels.

Dat de drie Steden voornoemt elck haere twee
Heemraders verlaten fullen, ende andere nieuwe
Heemraets kiefen die nut ende bequaem daer toe
zijn fullen, ende die fullen dienen tot den eerften
Dijnfdaghtoe in April naeftkomende , ende als
dan fal men den eenen vande twee van elcke af let-
ten, ende eena\ anderen daer voor kiefen: des en
ial geen Heemraet van eenige Stede langer aen
dienen dan twee Jaren.

Voort en fal geen Schout inden Waert voor-
noemt , aldaer geen hoogh Heemraet mogen we-
fen, noch genen Heemraet en fal aen dat Schout-
Ambacht deelen: Des fal die Dijckgraef fijne Bo-
de fenden om die drie Steden voornoemt, een half
Maent te vooren om elck haren Heemraet te kie-
fen , ende die te fenden op den eerften Dij nfdagh
in April voornoemt tot Schoonhoven onder die
Meulen, goet tijdts voor middage haren eedt te
doen,ende een keure te helpen leeeen naer ouden
herkomen. ^& .

Item. in defer manieten fullen die hooge Heem-
taders haren eedt doen,te weten: datfe om Heem-
wedt te wefen niet gebeden en hebben,noch doen
bidden, gek noch niet daerom gelooft te hebben,
«och doen geven, noch doen loven. Voorts, dat-
Ie noogh Heemraets fullen wefen inden Crimpen-
aer-Waert, ende den Dijck te fchouwen van
Schoonhoven nederwaert totter Yflcl toe, ende

voort opwaert totter Stichtfcher fchouwe toe,-
keuren aldaer te leggen, fulck gelijck 't gemeen
Lants nut ende oorbaer wefen fal nae haer vijf fin-
nen, ende tot alle tijdt die vreefe aldaer fchouwen
fullen, mahinge daer in chierqn, ende daer voort
recht op wyfen fullen ende helpen doen, wanneer
't hem Dijkgrave vermanen fal,oft doen vermanen
recht te doen den eenen gelijck den anderen, den
overften gelijck den nedeftten,den Armen gelijck
den Rijcken,dat en fullenfe niet laten om lief noch
om leet myden, noch om vreefe van haren lyve,
nochte om geenderhande iaecken wille daer hem
een goet Man verbafen mochte, lbo moet hem
Godt helpen endefijnheyligh woort.

Item , dat men geen nieuwe Sluyfen maecken
en fal, noch oude Sluyfen vermaecken, noch op
doen, ten zy altijts by den Dijckgraef ende hooge
Heemraets voorfz, ende daer ai des Dijckgraven
gemoede te hebben totredelijckheyt van hoogen
Heemraet voornoemt, ende dat oude Hout dat
uyt de oude Sluyfen vallen fal, daer fullen die
Ambachten haren oorbaer mede doen mogen,die
de oude Sluyfen fullen doen op maecken.

Item, foo fal een yegelijck fijn Landt onder ee-
nen eygen mogen brengen > ende onder eenige
waringh, ge�jckerwijs als men in Zuyt-Hollandt
doen mach.

Item , waer't faecke dat yemantvochte inden
Ambachte daer de fchouwe waer, die foude ver-
beuren alfulcken boete als die Hantveile inhoudt,
ende begrijpt, ende die hooge Heemraets by tyde
wyfen fullen.

Item, de boete van dien fullen flaen tot keuren
ende cavelinge yande hoogen Heemraet voorfz.

Item , inden Waert voornoemt fullen wefen
twee Schutters of meer, foo den hoogen Heem-
raedt voornoemt nut ende oorbaer duncken fal,
ende den Schutter fal men eeden,giften noch my-
den te nemen, dan fijn rechte boete, ende des nie-
mants te verdragen noch aen te fien, maereen ye-
gelijck dat recht te d�en. *

Item, dat men dat Rebeel niet verhuyren en fal,
ende de Schutter fal daer in fchutten , ende dat
Riet en fal men Jaerlijcks voor Sint Pieter in Zul-
len niet af fnyden, ende dat fullen de Heemraets
voornoemt verkoopen ofte doen verkoopen , toe
dat gemeen Landts oorbaer ende profijt.

Item, en fullen die Heemraden voornoemt
geenderhande breucken mede deelen, noch boe-
ten, dan die Hantveft inhoudt ende begrijpt, elck
op haren eedt ende correctie vander Steden daer
fy uyt gekooren zijn.

Item , dat men uyt geen Vlicht-landen binnen
defen Waert Turf delven fal,op de boete van hon-

5.I ij dert

-ocr page 809-

PkcatcEu: 5*Boeck. y.Tiu i.Dcel.

ί6θ7

dert fchellingen, ende die Turf verbeurt, te we-
ten: alfoo diek als men dat bevinden fal, maer elck
Man fal mogen delven op fijn felfs Lant, op elcke
mergen alle Jaers een roey Lants, ende fes voeten
wijt ende breet, ende niet meer, ende den TurfF
buy ten de Dijck-fchouwe voornoemt niet te voe-
ren , op de boete voorfz.

Item, om defe Ordonnantie en Poin&en voorfz

van eenen yegelijcken die 't aenkleven mach vaft
ende onverbrekelijcken te onderhouden, ende o
dat niemant ignorantie daer af pretenderen maclf

Soozijn dieCedullenvier, onder den Dijcfc.,
graef een, onder de Stede van Dordrecht een,on"
der de Stede van der Goude een, ende een onder
de Stede van Schoonhoven, gelijckluydendeen
de alleens, in 't Jaer ende op den dagh voorfz.

3 o. Requefte, geprefenteert aenden Hoye van Hollan�, roerende 't ψ4*

terfchap vanden Crimpender-Waert. In date den zo April 1518.

Lfoo by den Hove van Hol landt, by Re-
quefte vertoont zijn geweeft de bewaer-
niilen ende toefichten dagelijcks gebeu-
rende inden Crimpender-Waert, op de,
onderhoudeniffe vande Kaden ende Waterloffin-
gen aldaer, door de welcke ecnige vande Dorpen
vanden felven Waert,als Bergh-ambacht, Lecker-
kerck, Stolwijck,Haeftrecht, Bercou, Goude-
rack, Zuytbrouck, ende andere, malkanderen da-
gelijcks befchadigen, alfoo wel by denjagenden
Water, als by 't Hemels Water, als fy beyde Wa-
teren d'een op d'ander malen, daer door de Co-
nincklijcke Majefteyt oock grootelijcks gheinte-
refTeertwert in fijnen Thienden ende andere Do-
meynen: Soo is op den achthienden dach April
Anno duyfent vijf hondert achtien nae PaefTehen
leitleden.geexpedieert geweeft feeckere Commif-
fie op ons Geerit van Afl�ndelft, Ridder, Jan van
Duyvenvoorde, Ridderordinaris vanden Hove,
endeNicolaes Coebel, Rentmeefter Generael van
Zuyt-Hollandt, om daer inne reverfien: Uyt
krachte vande welcke wy op den twintighften
dagh der felverMaent ons ghetranfporteert heb-
ben binnen der Stede van Schoonhoven, ende na
dat wy aldaer defe voorfz partyen op den voorfz
gefchillen op'ttanghiregehoort,ende tot verfoec-
ke van henluyden ghevifitcert hadden, feeckere
Kaden endeWatergangen met dat daer aen kleeft,
Soo hebben wy navolgende onfe Commiffie,f�ec-
kere Ordonnantie op de voorfz Kaden, Boefemen
ende Water-gangen ghemaeckt, ende elcks inden
fijnen bevolen te onderhouden, ende dat by pro-
vifie, ende tot dier tijdt toe dat anders by den
voorfz Hove van Hollandt geordonneert fal zijn,
op die klachten van eenige vande partyen, indien
yemandt by ons Ordonnantie bevoelt befwaert.
Indeneerften, die van Bercou fullen haer Kaden
die fy hebben leggende achter hetgemeene Landt
van Leckerkerck Camp, in als ontrent hondert
roeden, mogen maecken alfoo hoogh alfoo leegh
als 't henluyden van Bercou goet duncken fal, ten
eynde d'een den anderen voortaen niet meer en
befchadige, ende alfoo hoogh als die van Bercou
haer voorfz Kaden ghemaeckt fullen hebben, foo
fullen die van Leckerkerck oock gehouden wefen
de fel ve Kade te maecken, ende dit al navolgende
feeckere Overdracht die fy bekennen daer af te
wefen. Item, die van Leckerkerck fullen oock ge-
houden wefen te maecken die Kade die Jeyt tuf-
fchen de Zuytbrouckfche Molen, ende die Voet,
acht voet aenleggens, ende boven vier voetbly-

vende aen twee zyden fchaftwtjsafgaende, ende
drie voet boven den Berm hoogh ^Ende indien die
van Leckerkerck in ghebreecke waren de voorfz
Kade te maecken, ende te onderhouden fo voorfz
is, fo fullen de felve van Bercou dat te kennen ge-
ven den Schout, of eenige vande Gefvvoorens van
Leckerkerck, om 't felve gebetert te werden,die
als dan gehouden fullen wefen de voorfz gebreec-
ken te doen maecken ende repareren, binnen drie
dagen nae de wete, op de boete van thien ponden
naer oude herkomen, ende fullen die van Lecker-
kerck ende Zuytbrouck haer mael-water-houden
beneden de voorfz Kade ander half voet. Item,
die van Leckerkerck haer Kade die fy leggende
hebben tuifchen haeren grooten Bo'efem ende
Hoet,ofte andere daer fy althans in malen aenleg-
gens fes voeten, ende boven drie voeten blyvens,
ende fullen haer mael-water houden een voet be-
neden 't opperde vande Kade voorfz, opeen pey-
ne hier nae verklaert. Item , aengaendedie Kade
leggende op die Lantfcheydinge tuifchen Lecker-
kerck ende Bergh-ambacht, ftreckende-vande ou-
de Wateringe tot die Kijf hoeven toe, ende vande
Kijfhoeven voorts Weftwaert tot Zuytbrouck
toe fal onderhouden werden , navolgende feecker
A�re den thienden in September in 't Jaer ons
Heeren duyfent vijf hondert ende een. Item, die
van Stolvvijck, Bilwijck ende Vlift fullen haer
Kade maecken die fy hebben , om te fchutren de
Vliet van Bergh-ambacht, van henluyden fes voet
aenleggens, ende vier voet boven bly vens fchaft-
wijs afgaende, ende derd'half voet boven den
Berm hoogh. Item, die van Haeftrecht fullen haer
Kade fheckende van Bergh-ambachter hoogh
Kade af, tot Stolwijcker Kade toe, vanhaerMo-
lens, fes voet aen geley t, drie voet boven blyvens,
twee voet boven den Berm hoogh, of in iukker
manieren dat haer Regen-water komende vanden
Hemel, die van Stolwijck ofte andere niet en be-
fchadige. Item, die van Schoonhoven ende Dergh-
ambacht fullen ghehouden wefen te maecken den
Wegh ftreckende vande Siecken tot Schoonho-
ven , tot die Bergh-ambachter Kade toe, daer re-
gens vallen de Wateren komende uyt Lopick,
Langerack, Sevender, ende andere, te maecken
't laeghfte nae 't hooghfte, dat gedaen zynde, ful-
len maecken op den voorfchreven Wegh oen
Krans van twee voet breet ende twee voet hoogh.
aende Water-zyde. Item», dat die van Bergh-am-
bacht fullen gehouden wefen haer Kade flrecken-
de tenNoordewaertin, tot die Weftzyde vande

Vlift

-ocr page 810-

Dijckagie^&c. B

t�l�

Leckerkerck niet begrepen en zijti, alfoo op haer-
luyder malen hier vooren gedifponeert is. Item,
of eenige vande vborfz Polders in gebreecke wa-
ren, des anderen daeghs na onfer Vrouwen Licht-
mis dagh beginnen te malen, die fullen als dan ver-
beuren drie pont van veertigh grooten Vlaems,
foo dicke ende menighwerf als fy bekeurt fullen
werden, ende malen mogen, die tot haer peyl niet
en hebben. Welcke boeten geappliceert fullen
werden, die twee deelcn tot profijt vanden Offi-
cier daer onder die Meulens in ghebreecke fullen
wefen daer fy onder ghelegen zijn, dat ander der-
dendeel tot profijt vanden Aenbrenger. Item.dat
niemant vande voorfz Molens malen en fal boven
't voorfz Peyl op de boete van rhien ponden tan
veertigh grooten , daer van d'een helft gheappli-
ceert fal werden tot profijt vanden Officier van
dier Plecke, die andet helft tot profijt vanden Pol-
der ofte Polders die by 't voorfz over malen be-
fchadight fullen wefen. Item , foo mogen die Ge-
fwoorens die daer by befchadight fullen wefen,
mogen bekeuren derf geenen die over 't Peyl ma-
len , tot allen tyden als 't felve gebeuren fal, ten
ware datter meerder boete op 't overmalen ftont,
die by overdrachte voortijdts daer op geftelt wa-
ren. Item, te onderhouden alle de voorfz Kaden
in fulcker breede ende hooghte als voorfchrevc is,
lbo fullen die Schout ende Gefwoorens daer on-
der de Kaden ghelegen zijn, die fchouwen twee-
mael 's Jaers, de eerfte fchouwe voor af nae Sint
Jans dach, d'ander fchouwe Vi&oris dagh, voor
of nae, op fulcken boeten als gewoonlijck is daei
toe ftaende: Daer van die Schout ende Gefwoo-
rens een Kerck-gebodtfullen doen, ende nomine-
ren haren feeckeren fchouw-dach. Ende fullen die
gebreecken, indien daer eenige bevonden werden,
terftont befleden om te doen maecken, fulcksdat
daer door niemandt befchadight en werde, op de
peyne van arbitralijcken ghecorrigeert te werden-
indien fy gebreeckelijck waren, ende met die ghe-
breecken niet te fimuleren. A&urn als boven ge-
fchreven, onder flont by den CommifTaris Yoorfz
onderteyekent.

%6ο$

_oe, te maecken fefthien voeten aenleggens,
Knven blyvendethienvoeten fchaftwijs rechtop
l»A* ende hooeh boven den Berm fes voeten.
f«m alle de andere Kaden leggende in Zuyt-
uLrk Bercou, Gouderack,Stolwijck,Beyer-
�S B�rgh - ambacht, Bilvvijck, Vlift ende Hae-
ftrecht daer van hier boven particulier met gedif-
L�eert en is, dat daer fy malkander (ouden mo-
�enbefchadigen met Hemel ofte met Jach-water,
cemaeckt fullen werden fes voeten aenleggens,
Srie voeten boven blyvens, ende derd half voet
hooeh binnen den Berm: Welverftaende dat daer
ceniee Kaden leggende zijn die geen Aerdevan
felfs daer by en hebben, fo fullen fy mogen nemen
Aerde ter naeiler Landt, ter minfter fchade of
quctfe, des fullen fy gehouden wefen de Aerde te
betalen tot fchattinge vanden Schout ende Ge-
fwoorens. Item, als van allen Boefems, Kaden
vande voorfz Polders daer van hier vooren niet
gedifponeert en is, gemaeckt ende onderhouden
fullen zijn, fulcke hooghte, dickte ende breede,
als die nu ter tijdt zijn, achtervolgende de oude
overdracht ofte Keuren daer op zijnde. Item, foo
fullen alle die Meulens ftaende binnen eenigh van
de Dorpen voorfeyt ofte Polders, gehouden zijn
beginnen te malen des anderen daeghs nae onfer
Vrouwen Lichtmiffen dagh ten langhften, ten
ware datter yemandt noot hadde, ofte eerder be-
geerde te malen, die foude dan inflaen ende malen
fonder eenigh verbeurnifle, fooverde fy blyven
beneden haer peylen , ende fo fullen alle de ander
Meulens vande voorfz Prochien ofte Polders ge-
houden wefen te volgen nae onfer Vrouwen dach
voorfz, ende te malen op haer Peyl, foo hierin 't
navolgende Articule ghefpecificeert ftaet. Item,
foo wie vande Dorpen of Polders» noch Kaden
hebben aen haer Boefem,Kaden ofte Waterfchap-
pen met haer Schey-kaden,ende die lelve Dorpen
ofte Polders die geen Schey-kaden en hebben aen
haer Meulens ofte Waterfchappen daer men re-
gens maelt foo voorfz is, die fullen blyven malen
anderhalve voet onder 't opperfte van haeren
voorfz Kaden, in vvelcke Ordonnantie die van

^. flanfvefivanlZergh*Ambacht. In dateden χ o Al aen 14.71.

volge ontrent drie Jaren gheleden van onfen we-
gen gedaen by Mannen van provifie, tot den mee-
ften oorbaer ende profijte vanden felven Am-
bachte. Ende op dat fy haer Water daer fy mede
overladen waren, niet wel loffen en mochten in
der Riviere vandeYfl�l te bedt foude mogen lofen
ende quijt werden, met haer twee Molens die fy
op die tijdt ftaende hadden in Bergh-Ambacht
voorfz, ende daer fy hen luttel ofte geen fchade
en deden, maer een goede halve myle van hen
. Sluyfe gelegen inden Yffel-dijck, in onfe Prochie
van Haeftrecht verfet hebben na der voorfz Yffel-
dijck ter voorfz Sluyfewaert,alsin laegh Bilwijck
op haeren ouden Vliet, om daer mede uy t ende
door den felfden Vliet te wateren met eender
Wacht-heule door den voorfz Vliet inden nieu-
wen Boefem.die fy by confent als vooren gemaedt
ende bekofiight hebben, ende daer toe, midtfga-

' Α E R L E by der gratie Godts Hertoge
Jvan Bourgoingien, van Lothringen, van
J Brabandt, van Limborgh, ende van Lux-
emb�rgh; Grave van Vlaenderen, van Arthoys,
van Bourgoingien; Palatijn van Henegouwe, van
Hollandt.van Zeelandt,ende van Namen$ Marck-
grave des Heyligh Rijcks ; Heere van Vrieflandt,
van Salines, ende van Mechelen. Doen kondt al-
'^e"Luyden, Alfoo die gemeen Gefwoorens, Ge-
f«ae, ende Inwoonderen van 's Heeraertfberge,
^by onfe Stede van Schoonhoven, onfen lieven
ende ghetrouwen Stedehouder den Grave van
Wincefter, Heere van Gruythuyfen , Prince van
�teenhuyfen, &c. Ende des die Raedtfluyden by
ons gecommitteert ten faecke van onfe Lande van
«olJandt, Zeelandtend� Vrieflant, getoontende
te kennen gegeven hebben, hoe dat naevolgende
°en confente henluyden tot haren neerftigen ver-

ders

5.1 iij

_^^^___^_^^____

-ocr page 811-

ion

Placatcn. 5.Bocck

■itfu

den waer te doene goede reeckeninge endebe*
fcheyt, op lynen vaften.

Item,fal de voornoemde Schout van Haeftrecht
den vijfden Heemraedt tot alle rijdt als die gekoo-
ren fal wefen, eeden als daer toe hooien fal.

Item, fal de voornoemde Schout ende vijf
Heemraets, ende immer de Schout met den mee-
ftendeel vanden felven Heemraets gehouden we-
fen elck Jaers, op dit voornoemde Werck te hou.
den twee fchouw-dagen ten minften; Te weten
de eerfte op den eerften Wercken-dagh nae onfer
liever Vrouwen dach Purificatie , ende de andere
op den eerften Wercken-dagh in Meye,ende of by
natte Weder den voornoemden Schout ende
Heemraets oorbaer ende van nooden dacht by
haren eedt eenen derden fchouwdagh daer op ge-
houden te werden, die foude wefen op den Werc-
ken-dach nae Sint Pieters dagh ad vincula.

Item, als den voorfz Schout met den meeflen-
deel vande voornoemde Heemraets de fchouvve
geheven hebben , foo fullen fy dat fchou wen ten
eynde toe, ende men fal die fchou we altijdt heffen
goets tijdts voor de middach aen dat Noorteynde,
ende aende Ooftzyde vanden voornoemden Wa-
terganck, ende gaen alfoo om metter Sonne,
fchouwende tot de YffeiDijck toe.

Item, foo wat fy laecken dat fal men teyekenen
met den omganck ende met den afganck, ende al
dat gelaeckt fal de Schout met de Heemraets
voornoemt is 't van noode, weder fchouwen, op
den vierden dach na der felfde fchouvve, ten kofle
vanden geenen die 't gelaeckt werck aengenoraen
hadden, ende fchuldigh waren te maecken.

Item, foo wanneer de voornoemde Kaden ghe-
hoefllaeght fullen wefen , foo fullen die Gefwoo-
ren van Bergh-Ambacht, den eerften nae toeko-
mende Heyligen dach, na der fchouvve inder
Kercke een wete doen , ende op den vierden dagh
nae der wete, fo fal men weder fchouwen is 't van
noode, 't zy op der gemeene koft die 't gelaeckte
Werck fchuldigh is te maecken,ende aengenonien
hadde: Dat 's te weten, op die felfde boeten ende
koften als op den eerften lchouw-dach, niaeris 't
by alfoo dattet gelaeckte Werck alfoo kleyn ofte
luttel ware dat men 't maecken mochte eer de
Schout ende Gefwoorens t'huyfvvaerts reyfden,
foo fullen fy dat fchouwen terftont, fonder meer
boeten of koften, dan vanden tegenwoordigen
dage.

Item, al datter gelaeckt wert dat fal wefen tot
elcke fchouw-dach t'famen achthien fchellingen,
elcke fchellingh voor een Vlaemfche groot gere-
kent, alfoo lange als die Kaden ongeboefftaeght
bly ven fullen, ende na elcken hoefflach verbeuren
vier der voornoemde fchellingen, ende de voor-
noemde boeten fal de voornoemde Schout ter-
ftont panden, ende daer af de wete doen dea
Heemraet van Bergh-Ambacht, ende die panden
fullen ftaen veertien dagen na der weet, ende had-
de den Schout gebreck aen die betalingen der

. voor-

dershaer Kaden endehaer Middel-ilooten die fy
met gunile ende ghemdede van die van Bilvvijck
ende van Haeftrecht ghekocht hebben, ontrent
drie en twintigh mergen Landts in laegh Bilwijck
voornoemt, ftreckende tot BilvvijckerThiende-
wech toe, inden voornoemden ouden Vliet, ende
daer toe vanden felven van Bergh-Ambacht in
eenen Erfpacht ghenomen" vierd'halve mergen
Landts, ftreckende vanden voornoemden Thien-
dewech voort langhs de voornoemde Vliet, aen
beyde zyden, tuflchen den Thiende-wech ende
Sluyfen voornoemt, ende de voorfz Kade daer op
te maecken als fy ghedaen hebben, ende meynen
t'onderhouden met andere Aerde dan van dien
Lande, de felfde Kade breet ontrent twee roeden,
ende boven leven voeten, vervolgende van bene-
den tot boven ten meeften oorbaer naer den eyfch
van't Werck, ende een voet hooger dan dat hoog-
fle Water dat fy malen fullen, ende achter aen
welcke Kade aen elcke zyde eenen Sloot hebben,
de Slooten acht voeten wijt langhs de voorfz Ka-
den , ende daer een ander Kade gemaeckt fes voe-
ten beneden breet blyvende, ende oock een voet
hooger dan't hooghfte Water inden felven SJoot,
om dat leek Water vander felverKadetcontfan-
gen, ende weder uyt te malen met haer felfs Wa-
ter Meulens, door de voornoemde Wacht-heule,
om welcke VVacht-iloot altijdt voortaen reyn,
ende de Kade in haere breetheyt ende hooghte te
behouden ende onderhouden, wel deuchdelijck
gechiert ende gefchouwet te werden van onfe
voornoemde Onderfaten van Haeftrecht ende
Bilwijck als Naeft-gelanden,ende om dat fy te bet
vanden Water der voorfz van Bergh-Ambacht,
fonder forge ende buyten fchade blyven mogen,
metten voornoemden van Bergh-Ambacht ghe~
raemt ende overdragen hebben de Keuren , Or-
donnantien hier naer verklaert.

Inden eerften, waer't faecke dat die van Bergh-
Ambacht naermaels toteeniger tijde merekehje-
ken meer Landts behoefden om haren Boefem te
vermeerderen, of haer Kade re maecken ende on-
derhouden, dat men henluyden gerieven ende ha-
ren behoeften van 't Landt verkoopen fal in laegh
Bilwijck voorfz, t'Ooihvaerts aen haeren voor-
noemden Boefem, ende dat by gemoede ofte tot
fchattinge vande Gefwoorens, nae den rechte van
den Lande aldaer, ende welcke Lant als hier voo-
ren betaelt, ende als hier na befchouwet fal werd�.

Item, fullen die Wacht-ilooten ende Kaden al-
tijdt befchouwet werden met den Schout van
Haeftrecht, als Rechter van onfer wegen, ende
vijf Heemraets, de twee van Haeftrecht of van Bil-
wijck , twee van Bergh-Ambacht, ende die vijfde
uyt den over eynde van Stolwijck, die de vier
Heemraets voorfz daer toe kielen ende nemen
fullen, de welcke vijfden Heemraedt ghehouden
wert fonder eenigh wederfpannighey t ofte excu-
fatie daer inne te obedieren , op een peyne van
hondert goude Leeuwen tegen onfe Hoogheyt te
verbeuren, ende welcke peynen indien dattet ver-
beurt wert, wy verhaelt ende geinnet willen heb-
ben op den onwilligen by onfen Bai�u van Schoo-
hoven in dier tijde wefende,die ons daer af gehou-

-ocr page 812-



			*Bergh Ambacht. 1^14** minde Rentmeefter van Zuyt-Hollandt Jan van Lefanen, den voornoemden koop-, Erfpacht van den Lande boven verklaert, vaft, geftade ende van waerde gehouden willen hebben.. Ende de Or- donnantien ende Keuren, ende elck poindt van dien, foo di� voornoemt verklaert ftaet, geappro- beort, gerarificeert ende geveftight hebben , ap- proberen, ratificeren ende veftigen mits defen on- fen Brieve, ende willen onderhouden hebben van eenen yegelijcken fonder eenigh inbreecken , be- houdelijcken of hier naemaels by gebreecke van onderhoudinge der voornoemde Ordonnantien ende Keuren inder waerheyt bevonden, dat die van Haeftrecht, van Bilwijck, of van Stolwijck, of eenigh van dien als Naeft gelande, by den malen vande voorfz Meu lens, ofte oock by gebreecke vande voornoemde Kade mercke�jck befchadigt werden, dat als dan de voornoemde van Bergh- Ambacht , fy alvooren gehoort wefende, gehou- den fullen wefen tot vermaninge van onfen Hove van Hollandt, ende van niemant anders, de voor- noemde haere Water-Meulens ftille te doen ftaen fonder malen , ter tijdt toe dat die voornoemde Kade ende gebreecken gemaeckt, behoorlijcketi verbetert, ende van dei� voornoemde Schout efi Gefwoorens ghefchouwet ende ghelooft waren: Ende waer 't dat fy daer boven maelden eerde voornoemde bereringe ende fchouwe , of oock dat de voornoemde Meulens 'tWater inden voor- noemden Boefem tot eeniger tijdt foo hoogh ge- malen hadden, dat die Kaden haren voet hoogh- ten boven't Water niet en behielden, ende fy daer af bekeurt, waren by den voorfz Heemraedt uyt Stolwijck met twee witachtige Getuygen, foo fullen fy dat gebreecken by eede daer aen ver- beurt hebben fes gouden Rhijnfch gulden allbo dickwils als 't gebeurde, te verftaen maer eens op eenen dagh, van welcke fes Rhijnfch gulden, de voornoemde Gefwoorens uyt Stolwijck, als des* fonderlinge laft hebbende, fullen met den Aen- brenger hebben een derdendeel,ende onfen voor- noemden Bailliu van Schoonhoven tot onfen be- hoefde ander twee deelen, Welverftaende dac met eens over malen. Ende of onfen Schou t ende Heemraets voornoemt, eenigh gefch� ofte duy- fternuTe gebeurende, dat onfe voornoemde ΗοίΓ van Hollant daer af kennifie ende berecht behou- den fal, ende als vanden Intreft dat wy fullen mo- gen hebben in onfen Thienden by den voornoem- den uytgedolven Landt, dat al tijdt midts fijnder hechte van feer fober vrucht gefchapen is te we- fen , daer voor fullen die voornoemde van Bergh- Ambacht ghehouden wefen Jaerlijcks te betalen tot elcken Kers-avont in handen van onfen Rent- meefter van Zuyt-Hollandt in dier tijdt wefende, reeckeninge tedoene, ende goet befcheyt, de fomme van acht fchellingen grooten onferVlaem- fche Munte. Ontbiedende daeromme ende beve- len den ghemeenen Gefwoorens, Ge�rfden ende Inwoonderen van Bergh-Ambacht, Haeftrecht ende Bilwijck, ende elcks van henluyden, ende doen 't allen anderen dien dat acngaet, op allen 't gunt dat fy ons duchtende zijn, ende tegen ons verbeuren mogen, datfy hen hier na voegenende zaet�n, ende defe voornoemde onfe Ordonnantie volkomen ende achtervolgen in der manieren voor-
		itfi* *Dijckagie8cc.** voornoemde boeten t'eynde de voornoemde veerthien dagen, foo fal hy die fchatten ende ,n- winnen nae den Rechte vanden Lande, m alfulck *oec ende Landt als die van Bergh-Ambacht heb- gen in Bilwijck, of in Haeftrecht, tot fijnen fcho'onfte, uytgefcheyden op die Sluyfen, Meu- lens ofte VVaterganck. Item, by alfo die panden aenden voornoemden Schout quamen uyt caufe vande voornoemde boeten, of by gebreck der betalinge der voor- noemde Erf-renten, foo fullen de voornoemde van Bergh-Ambacht haer voornoemde panden loi��n mogen met vier fchatten aen gelde binnen veertien dagen fonder eenigh wederfeggen, ende daer na fullen de Gefwooren met den Schout van Bergh-Ambacht haer fchade der voornoemde pandinge ende fchattinge njetten rechten van ^ergli-Ambacht weder van des gemeen Landts wegen verhalen als die Kaden gehoefflaeght we- fen fullen, op der geener koft, goec, ende eygen in Bergh-Ambacht die dat fchuldigh waren te maecken. Item, elcx vanden voornoemden twee ofte drie fchouw-dagen fullen hebben den Schout ende vijf Gefwoorens voornoemt, of immer alfo veel alffer wefen fullen onder getal van vijf, ende elcks fes der voornoemde fchellingen, der munte voor- noemt voor hare koften. Item, waer 't faeckede voornoemde Schout of eenige vande Heemraden tot eenigen tijdt, vande drie fchouw-dagen, ofte andere merckelijeke re- denen van onfchultjn dien gevalle fal elck byfon- dervanden abfenten verbeuren tegen ons veer- tigh-der voornoemde fchellingen. Voort waer't faecke by alfoo dat die Heemraden van Bergh- Ambacht koft ofte fchade lieten gefchieden van pandinge ofte fchattinge op eenigh goet ofte Lant die van Bergh-ambacht toe behoorende, ende by haerluyden vcrfuymenii�� als in betalinge van renten, gelden ofte fchulden, daer 't gemeen Lant van Bergh-Ambacht in gehouden ware,naedatfy die ongelden vanden Landen omgeflagen, uytge- fet, ende inder Kercken doen kondigen hadden naer ouder herkomen. In dien gevalle, foo fullen de Ingelanden van Bergh-Ambacht voornoemt die koften, fchade van die pandinge ende fchattinge weder verhalen op des voornoemde Gefwoorens goeden in Bergh-Ambacht, door gebreck ende verfuyme- niile der voornoemde gemeen Gefwooren, Inge- erfden ende Ingelanden van Bergh-Ambacht, Haeftrecht ende Bilwijck: Ootmoedelijck bid- <j^ende ende verfoeckende, dat ons believen wil oen koop ende Erfpacht vanden voornoemden Lande, ende oock 't voornoemde gedelft, behou- den vaft ende geftade, ende van goeder waerde: Ende voort meer haer voorfz Ordonnantien ende Keuren om de onderhoudeniffe van dien te ap- probcren ende veftigen , Ende voort wy genegen ^2jJⁿ ten meeften oorbaer ende profijt van onfen panden ende Onderfaten. SOO IST,datwy γ rade, advijs ende goetduncken van onfe ghe-

-ocr page 813-

Placaten. j.Boeck. 9,Tit< i.DeeL i$_l6

ι6ι$

voornoemt, fonder meer gebodts daer af van ons
te verbeyden�, op gecorrigeert ende geachter-
volght te wefen, als den geenen met eeri wille ons
gebodt breecken, ende den gemeenen oorbaer
van onfen Lande beletten wouden tot fpiegel en-

de exempel van allen anderen. In oorkonde def
Brief ende onfen Zegel hier aen gehangen, q⁶⁰geven op den twintighften dagh inden Maert, \Χ
Jaer ons Heeren duyfent vier hondert twee end
tfeventigh, nae loope van onfen Hove.

32. Diploma Florentii Comitis Hollandiae cognomine Tinguis , conceflu_m

Officio de Ouderkerck. In dateden ι $ Juni) 1097.

nia perpetuo rata fint, ea imprefllone figilli noftri
fecimus communiri. Datum in Haga, quinto deci-
mo menfis Junii, Anno Domini nii�efimo n�naee-
fimofeptimo,

Tranflaet vande Hantwfie van Floris

Gravc van Hollandt, vergunt die van
Ouderkerck.

Υ FLORIS Grave van Hollandt,
Maecken kondt ende kennelijck, een ye-
gelijck die defe onfe Brieven fullen iien
ofte hooren lefen, by rade ende advyfe vanden
wyfen Mannen van onfen Lande, midtfgaders ter
inftantie van onfen, lieven ende getrouwen Heer
Hendrick vander Lecke, Ridder, den Inwoonde-
ren vanden Ambachte van Ouderkerck ghegunc
ende gegeven hebben de vryhey t ofte Privilegi�n
hier na volgende. Te weten: Dat die van Ouder-
kerck voorfz, die nu zijn, ofte hier namaels wefen
fullen, geene �hollen, Tribuyten noch fchattin-
gen ons geven en fullen, ofte yemandt anders van
onfent wegen, ten ware wy by avontueren geroe-
pen fouden mogen worden, omme te Hove by
den Keyfer te compareren, ofte dat wy felver on-
geroepen derwaerts gaen wilden, in welcken ge-
valle fyluyden ghehouden zijn fullen, ons als dan
thien ponden eens te furneren: Boven dien, foo
wanneer wy ons in d'Oorloge begeven, ofte een
Huyfvrouwe trouwen fullen, fullen fy gehouden
weien ons te betalen thien ponden Hollandts:
Mede als ons Broeder, ofte Soon,gerefolveert ful-
len wefen, hen Ridder te doen ilaen, ofte onfe Su-
fter, Dochter ofte Soon houwelijck fullen komen
te contraheren, fullen fyluyden gehouden wefen,
een ygelijck van hen te furneren fes ponden Hol-
landts. Ei� de voorfz Inwoonders ofte Buyren van
den voorfz Ambachte van Ouderkerck, moeten
mede, ghelijck onfe andere Mannen, op alle onfe
tochten ende heervaerden, ende in alle onfe Oor-
logen, hen prei�nteren, ende laten vinden. Hier
en boven, of onfe Onderfaten van anderen onfen
Ambachten ons eenige Beeft�n quamen te geven,
omme de felve by ons gheilagen te worden, daer
toe verfocht zijnde by onfe gewaerden Boden, fo
fullen die van Ouderkerck voorfz,ons mede twee
ponden, ofte twee Beeften hebben te beftellen:
Sullen oock die van Ouderkerck voorfz, ten re-
guarde dat fyluyden de voorfz vrydommen ofte
exemptien genieten,gehouden wefen alle de Dijc-
ken, tot onfen lafte ftaende, ofte de geene die in
toekomenden tyde noch meer tot onien lafte ko-
men fullen mogen, hoe, ende in wat manieren het
felve foude konnen gefchieden, te repareren ende
onderhouden , ende wederomme op hare oude

hooghte

Os Florentius Comes Hollandias,
Notum facimus omnibus prefen-
tes Literas infpeduris , quod ex
confilio prudentium Hominum
Terra? noftrae, & ad inftanriam di-
ledi fidelis noftri Domini Henrici
de Lecka, Militis,Hominibus,five Incolis, in OrE-
ciode Ouderkerck manentibus, huifmodi juris
eontulimusliberratem qua videlicettaliscxiftit,
quod didi Homines, five Incolce, in dido Officio
nunc manentes vel manfuri nulias taleas, tributa,
five exadiones nobis conferent, vel noftro nomine
alicui, nifi forte fi ad Curiam Imperatoris contin-
gerct citari nos , vel illue ultro accedere, nobis
decem Libras folvere tenebuntur, Pra terea cum
gladio accindi fuerimus militari, vel uxorem du-
xerimus, decem Libras Hollandiae dabunt, Infu-
percum Frater noftcr aut Filius accingi decreve-
runt gladio militari.aut Sorornoftra, autFilia,aut
Filius, Matrimonium contraxerint conjugale uni-
cuique ipforum fcx Libras Hollandiae miniftra-
bunt, EtdidiHomines,five lncolaedidi Offici�
debent ad inftar aliorum noftrorum Hominum,
ad noftras expeditiones, & ad prxlia Hoftialircr
proficifci, Preterea fi cetcri Subditi noftri, in aliis
manentes Officiis pecora ad madandum nobis
dederint, a Nuntiis noftris r�quiiiti, prsdidi Ho-
mines noftri, nobis duas Libras, vel duo pecora
miniftrabunt Pracfati vcroHomines,dido Jure po-
titii,omnes Aggercs ad nos fpcdantes vel qui no-
bis fupcr venire ex formaturis in pofterum pote-
runt,quoquo modoreficicnt,& integrumubidi-
vulfi fuerintfolidabuηt, Et occafione hujusomni-
um quae nobis fuper venire poteruntexdido Offi-
cio hercditariam recipi�nt portionem , Prstercafi
alicui Homini extra Dominium Domini deLecka
manantium, aliqua bona in Officio de Ouder-
kerck hereditario Jure contingatfuccedere , nul-
lam inde percipiat portionem , nifi onus recipiat
cum profcdu in opere aggerandi, Si vero dido
modo hereditatem fuam adire fpreverit, dida he-
reditas Parochianis, & Incolis didi Offlcii debet
fuccedere mododebito aggeranda, & nullus ag-
ger, extra Dominium Domini de Lecka poteft
fuper venirecafualiquo Hominibusiintedidis,&
didus Dominus de Lecka, qui pro tempore fue-
rit, premunitiones aggerum quae fchouwe dicun-
tur, caut� & utiliter procurabit,Si vero aliquispre-
didorum Hominum de Ouwerkcrck aggerem
fuumnon aggeraverit, ut vel a Sculteto Domini
de Lecka convidus fucrit aut confeflus, tribus fo-
lidis emendabit, In fuper Homines praedidi in
dido Officio commorantes, tam nobiles quam
ignobiles, de fuper venienteeis bereditate, «qua-
Icm percipient portionem, utautem prasdida om-

-ocr page 814-

Dijckagio,&e.

ι ^ 18

houden, ende geenen Dijck, ghelegeil buyten de
Heerlljckheyt vanden Heere vande Lecke, en
mach den voorfz Perfoon opkomen in eeniger
manieren: Ende de voorfeyde Heere vande Lecke'
indertijdt, fal de fchouwen over de. voorfz Dije-
ken, wel ende feeckerlijck moeten beforgen s
Maer indien yemandt vande voorfz Buyren ofte
Ingefetenen van Ouderkerck, fijnen Dijck niet
wel ghemaeckt fal hebben , ende hy daer over by
den Dijckgraef ofte Schoiy^vanden voorfz Heere
vander Lecke bekeurt, ofte befchouwtfal wefen,
fal hy 't felve met drie fchellingen moeten bete-
ren: Daer en boven foo fullen alle de voorfz In-
gefetenen van Ouderkerck, foo wel Edele als On-
edele , gelijckelijck parten ende deelen inde erfl�-
niiTe die henluyden opkomen fal mogen. Ende
ten eynde alle 't geene voorfz is valt zy, ende on-
verbreeckelijck onderhouden mach worden, Soo
hebben wy onfen Zegel hier aen doen hangen.
Gegeven inden Hage, den vijftienden Junij, inden
Jare ons Heeren duyfent feven en tnegentigh.

i�i7

l,oo*hte ende breede te brengen, fodick ende me-
nichmael alsdie gefoncken, ofte anders gefcheurt
ende ontramponeert lullen mogen wefen, midts
dat fyluyderi ter oorfaecke ende in recompenfe
van dien wederomme hebben , ende genieten lul-
len een erfdeel van alle'tgeene ons van .'t voorfz
Ambacht opkomen fal mogen. Voorts, indien
vemant, vvoonende buyten de Heerlijckheyt van
den HeerevanderLecke , eenige goederen, gele-
den binnen den voorfz Ambachte van Ouder-
, Kerck opkomen, by erffenifl�, ofte befterfte, en
fal de felve daer van part noch deel mogen heb-
ben , ten zy dat hy beneff�ns 't voorfz goet mede
aenvaerden wille den laft van 't maecken ende on-
derhouden vanden voorfz Dijck. Ende indien hy
weygerigh foude mogen wefen vande voorfz erf-
fenilie, hem verfchenen, ofte opgekomen, in dier
voegen te aenvaerden, foo fal de felve erff�nuTe
komen aen't Ambacht van Ouderkerck,ende den
Parochianen ofte Inwoonders van dien, met den
voorfz laft vanden Dijck behoorlijck te onder-

33. Copie vanden uytgeef'van loeder'^erc^in TZieder^Waert, In date den*

2,7 /ipr�l1430.

, Α C O Β Α by der genade Godirs Herto-
ginneinBeyeren, Gravinne van Hene-
gouwen, van Hollandt, van Zeelant, van
Ponthier, ende Vrouwe van Vrieflandt. Doen
kondt allen onfen Luyden, Want onfe lieve ghe-
minde Broeder de Hertoge van Bourgoignen,
voor dele tijdt onfen lieven ghetrouwen Heeren
Roelandt van Wtkercken, Heere tot Heeltert
ende tot Heemfroede,gegeven heeft dat Ambacht
van Riederkerck, met allen fijn toebehooren alfo
als 't gelegen is, bedijekt ende onbedijekt, metten
Thienden, Vogelryen, Viffcheryen, Leenen,Vee-
ren, Erven , ende anders alle toebehoorten, alfoo
sis 't gelegen is, te houden tot eenen onverfterf��-
lijck Erf-leen, ende te bedijeken ofte doen bedijc-
ken tot wat tyden hem dat nut ende oorbaer
duncken fal, gelijck de Brief die onfen gheminden
Broeder onfen getrouwen Heere Roelandt voor-
noemt , daer afgegeven ende befegelc heeft, ende
hier naer van vvoorde te woorde gefchreven ftaet,
klaerlijcken inhoudt:

ρ ΗILΙΡ S , Hertoge van Bourgoingien, G ra-
ve van Vlaenderen, van Arthoys, van Bour-
goingien, Palatijn , Heere van Salines ende van
Mechelen, Ruwaert inde verder Landen van He-
negouwen , van Hollandt, van Zeelant, ende van
A'rienant. Doen kondt allen Luyden, Dat wy om
menigen trouwen dienft wille, die onfe lieve ende
ghetrouweRaedtendeKamerlingh, Heere Roe-
landt van Wtkercken, Heere van Heeltert ende
van Heemfroede, ons ende onfen Voor-vaderen
gedaen heeft, ende noch of Godt wil ons doen fal,
den felven gegeven hebben, ende geven mi*lts de-
len Brieve, dat Ambacht van Riederkerck in Rie-
der-waert, met alle fijnen toebehooren, alfoo als
^c gelegen is, bedijekt ende onbedijekt, dat 's te
weten, de Ambachts-heerfchap van alle de Lan-
den die daer binnen ghelegenzijn.metteThien-

den, Vogelryen,Viltclieryen , Leenen, Veeren,
Erven , ende anders met alle haere Rechten ende
toebehoorten, nietuytgefcheyden , alomnve ten
halven diepten, metten Viifcherye inde Meruwe-
de, alfoo die ons onfen Rentmeelter van Rotter-
dam die van onfent wegen pleeght te verhuyren
met allen haren toebehooren, ende binnen defen
voorfz Palen van den Ambachte voorfz gelegen,
daer mach Heer Roelandt of fijnen Erven ende
Naekomelingen een Molen fetten, ende daer op
fullen malen alle de geenen die binnen defen Am-
bachte woonen van allen 'tKoorn fy behoeven:
ende waer 'tfaecke dat yemant ware die tot eeni-
ger tijdt inden Ambachte voorfz die ander Waert
moeien, of Meel ofte Broot haelden, dat waer op
een boete Yan twee pont alfoo dicke als hy daer
over dede. Ende dele boete fal hem den Rechter
af mogen panden by twee vande Gebuyren bin-
nen dien Dorpe voorfz, fonder meer recht daer af
te doene. Voorts foo hebben wy hem ende fynen
Erven binnen defen Ambachte voorfz gegeven
den Bier-accijs, dat 's te verilaen van elcke Vat
Biers dat men daer bruyekt ofte tapt twee groo-
ten Vlaems, ende of fy defen accijs niet enbetael-
den tot vermanen des Rechters, foo mach den
Rechter met twee Gebuyren hem defen accijs af-
panden binnen dien dages licht, aen tweefchatte
panden, aen die gereet�e goeden die hy bewyfen
mach, ende daer toe alfulcke goet als Jacob van
Overhellet toe behoorden,ende aen ons gekomen
zijn, overmidts dat daer van vertegen wort op't
graf ende gemeen leggen metten Heere van Me -
ruwede aende Noortzyde vande Meruwede, leg-
gende voor den Ambachte van CarniiTen, dat is
te weten, half de overdrift vande Vroen,ende half
de Stael-gronden , ende half de Wael-gronden,
ende hal/de Vuyck-gronden, ende midts anders
alle dat men bevinden kan dat Jacob voorfz toe
te behooren plach, ende daer toe een vierdendeel

5. Κ van

-ocr page 815-

^^mm

emam

■�■"

Placaten-». 5*Boeck. 9.Tit. i.Deel.

1619

1620

onfen Stede van Brugge, op den derden'daoh \_QJunio, in 't Jaer ons Heeren duyfent vier hondert
negen en twintigh. Aldus gheteyekent ■, By mijn
Heere den Hertoge. Ende geteyekent, I. de Gandt.

Soo hebben wy Hertoginne voor-genoemt.
overmdits fonderlinge gunile die wy dragen tot
onfen lieven ende getrouwen Heere van Wtkerc-
ke voornoemt, ende om menigen trouwen dienfte
wille die hy ons gedaen heeft,dagelijcx noch doet,
ende wil Godt voortaen doen fal, den felven on-»
fen getrouwen voornoemt, die Brieven ende Gif.
ten vande Ambacht, Landen, Renten ende goe-
den voorfz , met allen toebehooren, ghelijck die
voor ghenoemt itaen, alfoo verre ons nu dat defer
tijdt aenkleeft, of ons of onfen Naekomelingen
naermaelstot eenigen tijt aenkleven ofte aenroe-
ren mach, mede gegeven ende gegonnet, ghecon-
firmeert ende geveftight, geven, gonnen, confir-
merenende beveiligen midts defen jegenwoordi-
gen Brieve, in aller manieren als ons liefs gemints
Broeders Brief voorfz daer af inhoudt,ende gelijck
die hier vooren ghefchreven ilaet: Behoudelijck
tot wat tyden dat de Heerlijckheyden endever-
ilerften,ons liefs Ooms Hertogh Jans van Beyeren
zal�, ghedachten , dat noch in icheel ilaet tuifclien
onfen gheminden Broeder van Bourgoingien ende
ons, naer uytwyfinge der foenen in 'tfcheydinge
ofanderfints onsaengekomen waren, dat alsdan
onfe ghetrouwe Heere Roelandt voornoemt ende
iijnen Erven houden fullen van ons ende onfe Na-
komelingen dat Ambacht van Rieder-kerck ende
Rieder-Waert met allen fynen toebehooren be-
dijekt ende onbedijekt, Thienden, Vogelryen,
VuTcheryen, Leenen,Veeren ende Erven, fo groot
endekleyn , tot fulcken Rechten ende Tytelen,
ende in alle manieren ende voorwaerden als voor-
fchreve ilaet, fonder argh ende lift. Hier waren
over ende aen onfen ghetrouwen Raedt Heer
Franck van Borfel,Heere van Vianen, Heer Arcnt
van Gent, ende Floris van Kief hoeck. Ende want
wy voor ons ende onfen Naekomelingen Heere
Roelant voorfz ende fyne Nakomelingen ditvaile
ende geftade houden willen, ende gehouden wil-
len hebben in alre manieren als voorfz is: Soo heb-
ben wy des i'n getuygenift� onfen Zegel aen defen
Brieve doen hangen. Gegeven inden Hage, op
den feven en twintighften dagh in April, in 't Jaer
ons Heeren duyfent vier hondert ende dertigb.
Op de Ploye ftont geteyekent,/λ«^ van Beyeren,
�§V. Ende op den anderen houck beneden , /. de
Goch. Zijnde befegelt met eenen roodenWaf�chen
Zegel, in dubbelen ftaerte uythangende.

van de Vroon vande mont vande Yilel, aen,gaen-
tle ende afgaende, gelijck als de drie vierendeelen
gaen, daer die Brieven afzijn, ende onfen Rent-
meeilervan Zuyt-Hollandt te verhuyren plach
met alle heure toebehoorten , te houden van ons
ende onfen Nakomelingen Heere Roelandt ende
iijnen Naekomelingen tot een onverfterfTelijck
Erf-leen: Behoudelijck dat Wy ende onfe Nako-
melingen inde voorfz Dorpe houden fullen de
hooge Heerlijckheyt, ende geven hem endefyne
Nakomelingen voor ons ende onfe Nakomelin-
gen macht om dit voorfz Landt te bedijcken, ofte
doen bedijcken, tot wat tyden hem dat nut ende
oorbaer duncken fal, fonder ons ofte yemant van
onfent wegen des in eeniger wijs 'te bewinden.
Ende des fal dan onfen getrouwen Heere Roelant
voor genoemt ende fijnen Nakomelingen, Dijck-
grave ende Heemraden inden voorfz Landen ma-
ken , om dat voorfz Landt daer mede te regeeren
naer oorbaer 's Landts, als hem dat ghenoegen fal,
ende daer naer tot eeuwigen dage Dijckgrave en-
de Heemraden fetten fal in 't voorfz Lant, om dat
voorfz Landt als 't van noode wefen fal mede mo-
gen te bedryven, op SJuyfe», Wegen, Waterin-
gen ende Dijckagien met allen toebehooren, ende
de felve Sluyfe te leggen ende verleggen naer
's Landts oorbaer, ende wat boeten daer van ver-
fchynen fullen , die fullen hebben onfen ghetrou-
wen ende fyne Nakomelingen voorfz. Oock foo
fal onfen ghetrouwen Heere Roelandt ende fyne
Naekomelingen voorfz ten eygen hebben heurer
vryen wille mede te doen, alle alftikke erfl�nifi�n
als ons toebehooren mogen, ende binnen den
voorfz Palen ghelegen zijn. Voort of dat faecke
ware (dat Godt verhoeden moet) tot eeniger tijt
dit voorfz Landt inbreeckigh worde, ofte ryden-
de bleve, in wat manieren dattet toekomen moch-
te, fo fal nochtans onfen getrouwen voorfeyt en-
de fyne Naekomelingen ouvermindert behouden
allen Rechten die voorfz itaen, alfo hem dat oor-
baer duncken fal. Ende oock dat voorfz Landt
wederom mogen bedijcken, ofte doen bedijcken,
fonder ons, ofte onfe Naekomelingen hem dies te
bewinden. Hier by ende over hebben geweeit als
onfe Mannen van Leenen onfen getrouwe Raede
Heere Philips, Heere van Boril�l, ende tot Kort-
keen, Laurens van Cats, ende Willem de Baftaert
van Hollandt. Ende war wy voor ons ende onfen
Nakomelingen ghelooft hebben, ende ghelooven
alle poinclen voorfz elck byfonder wettelijek en-
de volkomentlijck te houden in aller manieren als
voorfz is, Soo hebben wy des ten oorkonden on-
fen Zegel hier aen doen hangen. Gegeven binnen

3 4. HanVMefl van Heer Oideric^ Heere van ^cBrederoede_>raecf{ende (jiepn*

dam. in date op onfer Lieven Vrouwen dach Ajfumptio in 't Jaer 13 66.

j Llen den geenen die defen Brief fullen
1 fien ofte hooren lefen, Saluyt. Hoe wy
I verilaen Drderick,Heer van Brederoede,
Dat wy ghegeven hebben ende gheven
Heer Otto, Heer van Α rekel, onfen lieven Neve
Heer Jan van Herlaer, Heer van Ameyde, ende
Willem van Slingelandt,haren Luyden ende Lan-

den dat nu ter tijdt uytwatert tot Gieilendam, ee-
nen vryen Waterganck met ons gemeene, gaende
door onfen Lande ende vryer Heerlijckhede van
Brederoede, duyrende tot eeuwigen dagen , tot
den Lande van Liefvelt toe, fonder yemants we-
derfeggen, ende dien Waterganck mogen fy gra-
ven met onfen Luyden door onfen lande mee

' twaeli

___,____

-ocr page 816-

Dijckagie^&c. 'tOver-Waterfehap,

i�ii

rvvaclf roeden brect, tot den Lande van Liefve.lt
e ende waer 't dat haer Lande ontbrake boven
fprluvden ehekoehten Landen haer Water door
levden, ofte haer Kade mede te maecken, dat
Tandt fouden fy hebben ter Heemraders chierin-
ee die den ghemeenenWaterfchap fullen fchou-
len ende defeHeeren ende Willem, ende haer-
luvden voorfeyt met ons Luyden fullen tefamen
houden haer Kade een roede breet beneden, ende
boven acht voet breet, ende anderhalven voet
hoogh- Voorts fullen fy houden met onfen Lny-
den shemeen Bruggen, ende die Wegen aen de
Gieilen ende in Ottelant, alfo dat mer over ryden
mach met Wagen ende met Paerden, ende die te
gelden mergen mergens ghelijck, ende waer 't dat
fy daer toe eenige Aerde behoefden, die fouden
wy hem bewyfen binnen twintigh roeden naede
Brugge, tot allen tydenalsfy's begeerden, ende
waer 't dat wy hem die Aerde niet en bewyfeden
ofte deden bewyien^ fo mochten fy Aerde nemen
ter naefter Aerde, ende ter minfter fchade, ende
ueldenfe ter Heemraets chieringe ende bewyfin-
ee fonder eenigh verbeuren. Voort alle Kaden,
ende opflagen fal men niet beiteecken,noch wech
graven, maer men falfe laten leggen ten oorbaer
der Heeren Willems Luyden ende Landen voor-
fchreve ende der onfer. Ende defe voornoemde
Kade , ende Waterganck, ende Bruggen, fullen
fchouwen de gewaerde Rechter met feven ghe-
fwooren Heemraders , die fchouwen fullen den
gemeenen Waterganck, ende waer datfaecke dat
defe Heeren Willems Luyden ende Landen, ende
onfe Luyden eenigh ghebreck hadden inden Wa-
terganck voorfz, dat fouden fy laten weten dien
gewaerden Rechter voornoemt ^ende waer 't dat
hy hen den Waterganck niet en dede maecken,
ofte die fchouwe niet in en leyde binnen twee da-
gen na dat hem die weet gedaen waer, foo mochte
eenigh van defe Heeren, of Willem voorfz, eenen
Rechter fetten , die defen Waterganck fullen
ichouwen ende maecken, ter tijt toe dat de Heer
van Brederoede fijnen Rechter fchouwen dede.
Voorts fo geven wy defen Heeren Willems Luy-
den ende Landen, onfen Luyden ende Landen
voorfz , dat fy geene fchade lyden en fullen van
eenige Lantwerck van ons ofte onfe Nakomelin-
gen, wy of onfen Rechter en hadden hem de weet
eerit gedaen twee dagen te vooren, ende waer 't
dat hy hem ni�t verweeren en woude, of en ver-
weerden , ofte aen en vinge binnen twee dagen
hem te verweeren, dan fouden wy dat berechten
als wy van recht fouden onfen Rechter van onfen
t wegen. Ende in defen Waterganck en fal nie-

mant leggen Korven noch Horden, noch yet daer
in doen dat haer Water beletten mach, ende wy
eenige bevonden die viilchede met eenige touwe*
of hinder dede in defen Waterganck, alfoo dick�
als men 't betuygen mocht met twee witachtige
Getuygen ofte met meer, alfo dicke als fy 't dede
foo verbeurden fy thien pont Hojlandts, die een
helft die Heer, ende d'ander helft in des gemeene
Landts oorbaer dat daer uytwatert. Ende die ful-
len wy ofte onfen Bode uytpanden , ende vonden
fy daer niet in dat haren Water letten mach, foo
mogen fy dat daer uytvverpen ofte �ntweefny-
den, ende wilde hem_tdat yemant keeren met ghe-
welt,endefydaeromvochten, daeromme fullen
fy tegens ons, ofte aen onfe Naekomelingen niet
verbeuren,het en ware dat daer yemant doot bleef
ofte oogen uytgeilooten werden, ofte verleemt,
dat fouden wy ofte onfe Naekomelingen berech-
ten als wy voor recht fouden. Voort zijn 't voor-
waerden wanneer den Heere Willems Luyden
ende onfe Luyden voornoemt den Waterganck
ofte Kade maecken ofte fchouwen, dat menie niet
befetten noch calangieren en mach in onfen Lan-
de , het en waer yemandt die Ballinck van fynen
Iyvewaer: ende voorts zijn'tvoorwaerden,dat
dei� Heer Willems Luyden ende Landen, onfer
Luyden ende Landen behouden fullen haren Wa-
terganck deur den GieiTendam onverfeyt van ons
ende van onfen Naekomelingen. Ende wyDirck
van Brederoede, Heere, ende Reynout van Bre-
deroede, willen dat de voorfchreve Voorwaerden
van ons ende onfe Naekomelingen vait gehouden
werden, Heer �tto van Arckel, Jan van Harlaer,
Heere van Ameyden, ende Willem van Slinge-
landt, heuren Luyden ende Landen, onfe Luyden
ende Landen voorfchreve ende haeren Naekome-
lingen, So� hebben wy defen Brief open befegek
met onfen Zegel, ende om meerder feeckerhey t,
foo hebben wy gebeden ende bidden onfen lieven
gheduchten Heere Hertoge Aelbrecht, Ruwaerc
van Henegouwen, vanHollandt, vanZeelandc
ende van Vrieflandt, defen Brief over ons te be-
fegelen. Ende wy Aelbrecht by Godts ghena-
de,&c. Want wy willen dat dit vaft ende gefta-
de gehouden werden voor ons ende onfe Naeko-
melingen , Soo hebben wy om bede wil des Hee-
ren van Brederoede, ende Reynout fijnen oudt-
ften Soon , van ons liefs Heeren Broeders wegen
Hertoge Willem voor ons ende onfe Nakomelin-
gen , defen Brief befcgelt met onfen Zegel. Ge-
geven in 'tjaer ons Heeren duyfent drie hondert
fes-en-tfeftigh, op onfer liever Vrouweii-dach
AiTumptio.

3 5 � Hant�efie van Heer Eerbaren van Liefvelt, op 'tfefoefubjeB* In date

op onfer Lieven Vrouwen-dach Affumptio in 'tjaer 1366.

WjJl�t *-^len den genen die defen Brief fullen fien
jfkpl ofte hooren lefen,Saluyt. Doen ick Her-
t*^* bar, Heer van Liefvelt, Ridder, te ver-
. aen' ^^at ^ic^ ghe geven hebbe, ende geve mynen
Heven Heere Otto van Arckel, Heer Dirck, Heer
van Brederoede, Heer Jan van Herlaer, Heer van
Ameyden, Heer Arent van Arckel, Heer Jan van

Langeraeck, Ridders, Heer Daniel van Toleyfen»
ende Willem van Slingelandt, Knapen * haeren
Luyden ende Landen, dat nu ter tijt uytwateren-
de is tot Gieflen-damme, ende Heeren Polre van
Brederoede, eenenvryen Waterganckduyrende
ten eeuwigen dagen door mynen Lant ende Heer-
lijckheyt te gaen ende te houden, alfo van Amets

5. Κ ij Gra-

-ocr page 817-

\6i3

Placaten-f. $*Boeck

1^4.

Water beletten mach, ende wie men vonde dat hv
viflehede met eenige touwe, ofte ander hinder
dede in defen Waterfchap voorfz, alfoo dickeak
hy 't dede, ende men 't betuygen mocht met twee
witachtige Luyden, ofte met meer, foo verbeur
den hy thien pont Hollandts, die een helft foud�
Ick ende myne Naekomelingen hebben, ende die
ander helft foude gaen in desghemeenen Landts
oorbaer, dat daer in dele Waterfchappeuytw_a,
tert, ende dat fal ick ofte mynen Rechter uytpan-
den, ende vonden fy wat daer in, dat mogen fy
uytwerpen ofte ontween fnyden , ende wilde dat
hen yemant keeren met gewelt, fo dat fy daerom
vochten , daer en fullen fy tegen my ofte tegen
mynen Naekomelingen niet aen verbeuren, 't en
waer ofteryemandtdoot bleef, ofte oogen uytge-
ftooten werden, ofte verleemt bleef, dat foude ick
ofte myne Naekomelingen berechten, als ick van
rechtswegen foude. Voort zijn 't Voorwaerden
fo wanneer defe Heere Luyden hare Kaden maec-
ken ofte Waterfchap, dat menfe niet befetten en
fal in mynen Lande, het en waer die Ballinck waer
van fijnen lyve. Ende om dat ick Herbaren, Heer
van Liefvelt voornoemt, wil dat defe Voorwaer-
den vafr ende geftade blyven, ende wel gehouden
werden defen Heeren ende Luyden, ende Landen
voorfz ende haere Naekomelingen tot eeuwigen
dagen van my ende myne Naekomelingen, Soo
hebbe ick defen Brief open befegek met mynen
Zegel. Ende om meer feeckerheyts wille fo heb-
be ick gebeden, ende bidde mynen lieven gedach-
ten Heere Aelbrecht, ende Heer Otto van Arc-
kel, dat fy dei'wi Brief mede over my befegelen
willen. Ende wy Aelbrecht by Godts genade
Paltz-grave op 4en Rhijn, Hertoge in Beyeren,
Ruwaert van Henegouwen, vanHolland't, van
Zcelandt, van Vrieflandt, ende van ons liefs Hee-
ren wegen Broeder Willems, ende Otto, Heere
van Arckel.om dat wy willen dat dit valt ende ge-
ftade blyve, foo hebben wy om bede wille Heeren
Herbars voorfz, voor ons ende onfe Nakomelin-
gen defen Brief over hem mede befegelt opene,
met onfe Zegelen. Gegeven in't Jaer ons Heeren
duyfent drie hondert fes en tfeftigh, op onfer lie-
ve Vrouwen-dach Affumptio.

Gravelandc, ende 't Achterlandt aen 't Wefleyn-
de doorgaende tot Strevelander-brouck toe, fon-
der yemants vvederfeggen, ende oen Waterganck
mogen fy graven door mijn Lant voorfz alfo als 't
hen nut ende oorbaerlijcken duncken fal tot elf
Roeden toe breet, ende foo wiens Landt dat daer
buyten blijft leggen tot Brandtwijckwaert, dat
fal blyven tot des Waterfchaps voorfz oorbaer.
Ende waer 't dat haer Laat gebraecke haer Water
door te leyden, of haer Kaden mede te houden,
dat Landt fouden fy hebben daer fy 's behoefden
tot der Heemraders chieringe, die den gemeenen
Waterfchap fchouwen fullen, ende dat voorfz
Landt dat fy tot dat voorfz Waterfchap hebben,
ofte naemaels daer toe mogen hebben, dat fu Hen
fy vry hebben van allen Dijck ende van allen on-
gelden dat daer op vallen mach. Voorts fullen de
voornoemde Heeren hare Kaden inden voor-
noemden Waterfchap houden door mijn Lant en-
de Heerlijckheyt voornoemt, doorgaende een
Roe breet beneden, ende boven acht voet breet,
ende anderhalven voet hoogh, ende defen Water-
ganck ende Kaden fullen fchouwen de gewaerde
Rechter metfeven gefwooren Heemraders. Ende
waer 't dat die Heeren voornoemt eenigh gebreck
hadden inden Waterganck voorfz , dat fouden fy
laten weten den gewaerden Rechter voorfz, ende
waer 't dat hy dat ghebreck niet en dede maecken
inden Waterganck, ofte die fchouwe daer inne
niet en leyde binnen twee dagen nae dat hem die
weet ghedaen waer, foo mochten 't die Heeren
voorfz doen maecken , ende fchouwen met beu-
ren Rechter ende Heemraden die fy daer toe fet-
ten,onveri�ytvanyemandt. Voort foo geveick
aen Heeren voorfz ende heuren Luyden , dat fy
geene fchade lyden en fullen van eenigh ban-
werek van my ofte van myne Nakomelingen, Ick
ofte mynen Rechter en hadde hen eerit een wete
gedaen twee dagen te vooren, ende waer 't dat hy
hem niet verwaren en woude, ofte en verwaerden
binnen defe twee dagen, ofte aen en vinge, fo fou-
de ick dat berechten als ick van rechts wegen fou-
den , met mynen Rechter van mynent wegen.
Ende in defen Waterganck en fal niemant Korven
leggen, noch Horden fetten, noch niet dat haer

3 6. FytfpraecJ^egedaen by Deec\en ende 't Caphtelvan Sint Maerten ende

Sint Vincentius in Gorcum. In date op Sint Baven-avont in 't Jaer 1365.

velt , aen d'ander zyde: Welck feggen des voorfz
dit feggen verklaert hebben op een peyne van vier
hondert Mottoenen te houden, ende te voldoen.
Inden eerden, foo is ons feggen dat men graven fal
door Heer Herbarens Landt in 't Weft-eynde van
den Achterlande , opgaende in Graeflandt, alfoo
verre als die Heeren te doen hebben , ende wes
men vanden Heer Herbarens Landt afkort ende
graeft, dat fal men hem gelden tot haer vier feg-
gen , die de Heeren ende Heer Herbaren daer toe
ftellen fullen den derden penningh beter dan fy 't
fchatten fullen, ende hier af fal Thonis Willemfz
eenen Overman af wefen, ende hier af fullen Heer
Herbaren fulcke Brieven ende fekerheyt af geven

den Heeren die door den fijnen wateren lullen»

als

: Υ Deecken ende Capittel van Sint Maer-
jten ende Sint Vincentius in Gorcum,
[Maecken kondt.ende kennelijck allen
Luyden, dat wy een Cedulle overgefien, over ge-
hoort ende over gelefen hebben, die ongerafeert,
ongecanfeleert, ende in allen fijnen deelen onge-
menght was, inhoudende van woorde tot woorde
als hier naer befchreven flaet: Dit is 't feggen van
Jans van Leyenborgh, Bailliu van Zuyt-Hollant,
als eenen Overman, Goirt van Baertwijck, Gielis
Coftewij ns, Claes van Slingelandt, ende Thonis
Sloetmans, als tuffchen den Heer van Arckel.den
Heer van Brederoede,den Heer van Herlaer,Heer
Jan van Langeraeck, ende anders, die met hem
uytwateren lullen door Herbarens Lant van Lief-

_________

-ocr page 818-

Dijckagio,&c. 'tOver-Waterfchap.

t�i6

t^25

al< de Heere van Brederoede,den Heeren die door
den fijnen wateren fullen, ende daer af fal men
Heer Herbaren Brieven geven, ende bidden Her-
JoS Aelbrecht, ende den Heere van ArckelI, dat
fftmet hem befegelen, ende over hem. Ende
voort fo fullen de Heeren voorfz, Heer Herbaren
fiilcken feeckerheyt doen, fijne Kaden ende Wa-
eringenalfoo re houden, als de Heervan Brede-
roede hebben fal in den fijnen, ende foo fal Heer
Herbaren met hem ingaen met Wacht-deuren, al-
foo wel als hem met zijn. Voort foo fal men koo-
ien Landt Heer Herbaren tot veertigh gaerden
⁴ enen vliet in te graven anderhalf gaerde wijdt,
ende dien Vliet fal Heer Herbaren felfs doen gra-
ven Ende voort dat Heer Herbaren Water in la-
ten mach ghelijckden anderen Heeren als hy's te
doen heeft, ende den Heemraet goet dunckt, en-
de voorts van Heer Herbarens Landt neder-
waerts,foo fal men hem alle nieuwe werek te voo-
ren ma'ecken buyten fynen koft, ende als 't ghe-
maeckt is, foo fal Heer Herbaren fijnen Hoefflach
daer in houden mergen mergensghelijck , ende
voortaen alle koft ende ongelt mede te gelden als
den anderen Heeren. ,,.,.', r

Voort is 't Voorwaerde , is t iaecke dat deie
Heeren eenen uytganck ghekrygen konden die
hen beter ghenoeght, dan door Heer Herbarens
Heerlijckheyt van Liefvelt te gaen, tuffchen dit
en Pincxteren naeftkomende, foo en fullen fy
Heer Herbaren geen geit geven, maer is dat faec-

ke dat fy haeten Waterganck graven tot Srreve-
lander-brouck toe, ende in Strevelandts-brouck
begonnen te graven, foo fullen fy Heer Herbaren
half fijn geit gheven binnen een half Jaer daer nae
Voort waer 'tfaecke dat defe Heeren voorfz in
Strevelander-brouck niet en deden graven tuf-
fchen dit ende Pincxteren eerftkomende, ende fy
haren nieuwen Waterganck met allen lieten va-
ren, foo foude Heer Herbaren voorfz vande Hee-
ren geen geit hebben: Maer waer 't fake dat defe
Heeren voorfz eenen anderen Waterganck be-
dinghde na Pincxteren naeftkomende, fo fouden
fy Heer Herbaren fijn geit gheven, nochtans bin-
nen een half Jaer naeftkomende d'een helft, ende
d'ander helft binnen een half Jaer daer naer, of de-
fe Heeren met allen haren nieuwen Waterganck
lieten varen, fo en foude Heer Herbaren geen geit
hebben uyt fijne Heerlijckheyt, maer is 't fake dat
defe Heeren, Heer Herbaren lijn geit geven fullen
voor fijne Heerlijckheyt als voorfz is, foo is ons
feggen,datfy Heer Herbaren geven fullen achtien
hondert Mottoenen, ofte Payement dat alfo goet
is inder betalinge, ende of in defe fake ofte feggen
eenigen ftoot of gefchille geviel, houden wy Seg-
gers tot onfen verklaren. Ende want dit onfe feg-
gen is tuffchen den Heeren, ende Heer Herbaren
voorfz, foo hebben wy onfe Zegelen op defe Ce-
dulle ghedruckt. Dit feggen was ghefchiet in die
Nieuwpoort op Sint Baven-avondt, in 't Jaer ons
Heeren duyfent drie hondert vijfen tfeftigh.

17. Ordonnantie, van het O^erAVaterjchap, met genoegen geordonneert

overmits Jen tweedracht. In date den leflen Maert 13 89.

faten op die een zyde, ende tuffchen onfen ghe-
trouwen Heeren van den Lecke ende van Breda,
ende anders die met defen voorfz Heeren Warer^
fchap befchaedt mogen gheweeft hebben op die
ander zyde, roerende van der Waterfchap dat
door des Heeren Landen van die Lecke in die Lan-
de vanden Lecke gaet, ende defe voorfz Heeren
daer in voortyden doorhebben doen graven des
hem die vanden Lecke , ende Onderfaten in den
Lande vanden Lecke bekroonende waren , ende
gheweeft hebben, ende om dat wy van reden daer
altoos toe genegen zijn ons Landts verderff�nifi�
te verhoeden, ende redelijcken befcheydelijcken
faecken met ghenoegen te fterc&en, Soo hebben
wy ons aengenomen by confente ende by den
partyen voorfeyt aen beyden zyden dat gefchille
te vereffenen, ende verlijcken, ende te fcheyden
na der befte redeneende befcheytdie wy hier af
gevinden konnen ende vinden. Ende hierom en-
de aldus hebben wy bevolen ende ghemachtight
onfen ghetrouwen Raedt, den Heeren van Afpe-
ren, ende Godfchalck van Braeckel, onfen Rent-
meeftervanZuyt-Hollandt, een feggen van on-
fent wegen, ende in onfen name hier af te feggen �.
d'Welck feggen die Heeren van Afperen, ende
Godfchalck van Braeckel voornoemt, by goeden
voorfiene, ende by goede informatie van onfent
wegen ende van onfen name gepronuncieert ende
geleyt hebben tuffchen defen voorfz Heeren.ende
partyen in allen der genoegen, ende manieren ge-

5. Κ iij lijck

Υ Burgermeefter,Schepenen ende Raedt
der Stede van Dordrecht, Maecken kond
ende kennelijck allen den genen die defe
letteren fullen fien ofte hooren lefen, Dat wy in 't
Jaer ons Heeren duyfent drie hondert negen-en-
tachtich, des Donderdaghs na Palme-Sondach op
den leftendach vanden Maert, fagen ende hoor-
den lefen eenen openen Brief, goet, gantfeh, ende

�

ave, ongerafeert, ende wel befegek met onfen

loogh-gebooren Prince Zegel, ons liefs ende ge-
duchtighs Heeren Hertoge Aelbrecht van Beye-
ren, G rave van Henegouwen, van Hollandt, van
Zeelandt, ende van Vrieflandt.ende met Zegelen
des Heeren vander Lecke,ende Breda, des Heeren
vanAfperen, GodfchalckvanBraeckel, inhou-
dende van woorde tot woorde als hier naer be-
fchreven ftaet : Aelbrecht by Godts ghenade
Paltzgrave op den Rhijn, Hertoge van Beyeren,
Ruwaert van Henegouwen, van Hollandt, van
Zeelandt ende van Vrieflandt. Doen kondt ende
kennelijck allen Luyden, want alderhande ghe-
ichille, twift ende tweedracht op komen ende ge-
refen waren, ende gheweeft heeft tuffchen onfen
getrouwen ende gheminden, den Heere van Arc-
kel, den Heere van Brederoedcende van Gennip,
oer Vrouwe van Harlaer, den Heere van Amey-
den, Heere Willem van Brederoede.Heer Jan van
Arckel,Heeren Gijfbrechtvan Langeraeck,Heer
Herbaren van Liefvelt, ende Willem van Slinge-
landt, ende haeren Landen, Luyden ende Onder-

-ocr page 819-



		Placatcn. f.Boeck. 9.Tk< �.Deel.
	%6i7
	%6i7			��%



			Hceren ende Landtluyden voornoemt houden ende maecken alle Bruggen ende Heulen die nu ter tijdt defe Waterfchappe toebehoorcn,dat men daer met Wagen over ryden ende gacn mach, en. de alle Heulen houden als iy nu ter rijdt begrepen zijn: voort de nieuwe Wegh die op gact tuflehen Alblaflcrdamende Licuw-Leckcrlantial men cerj nieuwe Brugge maecken, alfoo dat men daer met Pacrdcn over ryden ende gaen mach, ende fy f_u\|. len eenen opganek maecken acn die ��-��^ vande Watcrfchap,ende een Stoup ,alfodat men op den Thient-wegb, met Wagcncn ryden ende gaen mach als 't te doen is. Voorts als alle defe Waterkccringcn , Hcyn- floot,Bruggen, Kaden, Heulen ende opgangen ec- ordonneertendeghemaeckt zjn in alle manieren als voorfz ftaet. Soo fullen der Heeren befchou- were van 't Waterfchap met haeren Gefwooren die nu zijn ofte namaels wefen fuljcn,alle Jaer be- fchouwcn ende doen maecken in alle manieren als 't voorfz is, ende daer af fal haer lefte fchouw- dach wefen die fy in't Jaer doen fullen op Sint Jacobs-dach inden Somer, ende wacr 't faeckedat de Heeren vande Lecke dachten of yemandt van haren Onderfaten die van fijnent wegen daer toe gewaert is ofte wefen fal, met fijnen openen Brie- ve, dat die Befchouwers ende die Gefwoorens voorfz die dar Waterfchap regeeren fullen, dcfen voorfz Heynfloot, Heulen, Bruggen , Waterkee� ringen, Kaden ende Wegen niet alfoo en dcde ma- ken als 't ghcocdonncert is, ende voorfz ftaet, foo mocht des Heeren Bode vander Lecke inde fchoti� we op Sint Jacobs-dach na hemgaen, alfoo na by dathy hem ïij � ghebreck feggen ende bewyien mach fonder ergelift, ende dat fal wefen op fijn felfs koft, ende defe fchouwe fal men cerft begin- nen ende heffen acn die Gicflen Achterdijcfc, en- de voort nederwaert fchouwen alfoo als 't Watcr- fchap gelegen is. Ende waer't faeckc dat des Hee- ren Bode vanden Leek dien Sondagh verfuymdc, ende niet en quamen by der Hecren fchouwe alfo voorfz is, noch geen gebreck en bewyfedc binnen dier tijdt dat de fchouwe duerde, foo en mochthy die Waterkeeringen ende Kade niet calangicren binnen dien Jarc , noch van de hooghte, noch van de breetc, Maer tot alrc tijdt mach men de Lec- kcn ende overloopen daer't Landt mede befcha- dight mach wefen fonder ergelift beficn, ende waerdat hy dan gebreck vonde van Lecken of van overloopen alfoo voorfz is, fo ial hy een wete doen den Rechter tot Nicuwerkerck acn die GieiTen, tot fijnen huyfe, ofte tot fijne antwoorde, met twee witachtige Getuygcn , dat hy dat ghebreck dede beteren, ende waer 't dat die Rechter niet en quame binnen drie dagen nac dat.hcm die wete ghedacn ware, ende dat werek niet acn en vinge, ende opwerekende hielde, drie Mannen op elcke Roede, foo mach des Hecren Bode vande Lecke Mannen gechieren recht te voort aldaer't gebreck is, ende op elcke Roede winnen drie Mannen, en- de clcken Man fal hebben fes groot daegbs, ende niet meer. Ende waer 'tfaecke datter ycmant quamediedat werek fijn waer,binnen der tijdtal eet 't volmaeckt waer, die mach dat werekacnne- men, ende voort doen maecken met volre man- ninge alfoo voorfz is.alfoo verre als hy die mannin- ge
üjck als hier klaetlijckcn nabcfchreven volget. Inden cerften,foofullen de Hceren van Arckel, de Hecren van Brederoede, ende anders de Hee- ren die voorfz zijn, doen maecken ende houden ten eeuwigen dagen van GiciTen Achter- dijeke, ende een Wccrlandts over dwers aen Blocklandcr Kade tot acn Brandtwijcker-wegh toe, een water- kceringe dcrd'halvc roede brcet heels Landts ghe- lijckdeAcker-landen, ende een Kade daer op an- derhalve roede breet, ende twee voeten hoogh en- de aen bcyde zyden te nictgaende , ende boven een Roede breet bly vende, ende van daer voort tot der Brugge toe die in Ammers Zydewint nu ter tijdt leyt.endc over de Watcrfchap gaet,ende Wa- terkeeringe twee Roeden breet, ende een Kade daer op anderhalve Roede brcet ende twee voet hoogh aen bcyde die zyden te niet gaende, ende boven een Roede breet bly vende, van daer voort acn beydezyden des Waterfchaps tot Schoonen- borger Zydewint toe, een Waterkeeringe drie roe- den breet heel Lants gelijckde Ackcrlanden, en- de Kade daer op anderhalve Roede breet ende twee voet hoogh aen beyde zyden te niet gaende, ende boven een Roede breet bly vende, van daer voort tot den opgange toe aen beyde zyden des Waterfchaps een Waterkeeringe drie roeden breet heel Lants gelijck de Acker-landen, een Kade daer op anderhalve Roede breet drie voet hoogh aen beyde zyden teniet gaende, ende boven een Roe- de breet bly vende, van daer voort aen bcyde zy den des Waterfchaps tot acnden Leckcn Dijck toe in 't Elf hout daer defe voorfz Heeren Sluyfen leggen, een Waterkeeringe drie Roeden breet heel Lants gelijck de Ackcrlanden ende Kade daer op, twee Roeden brcet,drie voet hoogh-.aen bcyde zyden te niet gaende, ende boven een Roe breet bly vende: Ende wacrt 't dat de HeCren vande: Watcrfchap voorfz, ghebreck Landts ofte Aerdc hadden tulTchen dat Water vanden Alblas ende 'tOver-waterfchap, hacr Wateringe te houden, ende te maecken alfoo voorfz is, Soo mochten (y Aerde ende Landt nemen tuflehen defe voorfz Waterfchap hare Waterkeeringe ende Kade me- de te maecken tot alle tijdt om hare penningen, behoudelijcken den gront te bly ven daerhy hoort, Ende van Ammers Brugge aen die Zuytzyde tot- ter Waterfchap vanden Alblas toe , ende acnde Noortzyde van Ammers Brugge tot den opgange toe: In 't Elf hout fullen defe voorfz Hecren hou- den een Heynfloot fes voeten wijdt, ende een yo- gelijck die Erve tegen den voorfz Heynfloot leg- gende heeft, ial tegen hem graven ecnen Sloot van vierd'halven voet wijt, dat maecket te famen eenen Sloot van tbiend'halvcn voet wijdt: Ende die breede ende hooghte van die Waterkeeringe ende Kade voorfz fullen volmaeckt wcfen in al- fulcker manieren als voor noemt is, tuflehen dit ende Sint Jacobs dach naeftkomende over een Jaer, ende wat Erve dat defe voorfz Heeren be- hoeven ofte hebben willen om haer Wateringe te brecdenende Kade te doen maecken, dat fullen fy nemen tuflehen dit ende Sint Jacobs-dach naeftkomende over een Jaer, ende gelden den ge- nen die fy 't afnemen, aJfooden eenen Gebuyr tegens den andeten koopen foude , in ghelijcker waerde daer 't Lant gelegen is. Voort fullen defe

-ocr page 820-



	Dijcfcagio,&c. 't Qver- Waterfchap.
			1640
			1640

*1619* r� loont die daer inne gliewrocht hebben. Voort waer 'tfaecken dat des Heeren Bode vanden Lec- ke den Befchomver van defen Waterfchap op Sint Tacob^dagh eenigh gebreck bewyfede binnen der fchouwe voorfz, of dat defen Befchouwer op Sint Tacobs-dagh niet en hefchouwde alfoo voorfz is, ende des Heeren Bode vander Lecke dan omgin- ge ende gebreck vonde, dat foude hy den Rechter ter Nieuwerkerck aenden GieiTeneenwete afla- ten doen alfoo voorfeyt is, ende dat fal hy doen maecken ende aenvangen binnen drie dagen nae der wete alfoo voorfz is,ende en dede hy des niet, foo mach des Heeren Bode vander Lecke daer manninge op chieren ende doen maecken als voorfz is. Voort waer 't dat eenigh gebreck ghe- viel in houdinge van defen Brugge, ofte van dele Heulen, foo tal des Heeren Bode vander Lecke een wete doen den Rechter ter Nieuwerkerck al- foo voorfz is , ende hem dat ghebreck bewyfen tot wat (leden dat het ware,ende dat fal den Rech- ter voorfz binnen drie dagen na de wete aen doen vangen ende doen maecken op der geener koften die den flagh fij η waer. Ende waer 't dat de Rech- ter datverfuymde , ende niet aen en vinge alfoo voorfz is, foo fal des Heeren Bode vande Lecke by twee Gefwoorenofmeerdie inden Ambacht ghefcten zijn daer dat ghebreck in is, of wefen fal, hefteden , ende doen maecken op tweevoudich loon by chieringe goeder Werckluyden fonder ergelift -.Ende waer 't faecke dat des Heeren Bode vander Lecke den Rechter van Nieuwerkerck tot eeniger tijdt bewyfede leekten ende overloopten vanden Water-keeringen, ende onder alfoo diepe ware vanden Water dat men by befcheyde gheen Aerde gekrygen en konde, foo mach des Heeren Bode vander Lecke niemant daer aen befchaden, tot der tijdt toe dat men by befcheyde Aerde ge- krygen konde fonder ergelift, Ende waer't faecke dat tot eeniger tijdt aen defe voorfz Waterkeerin- gen, Kaden, Bruggen ende Heulen, van leekten ende van overloopten alfoo voorfz is yetmifviele ofte gebraecke, daer 's Heeren Bode vander Lec- ke geit voor uyt Ieyde,dat fal hy aenden Befchou- wer des Waterfchaps die nu is, of by tyde wefen fal, weder inpanden aen twee fchat gelde ende aen vier fchatten pande , ende wie by tyden Befchou- wer wefen fal des Waterfchaps, die fal alfoo ghe- goet wefen binnen der Heerfchap vander Lecke aen goeden gelde�ofte goede Borghtochte fetten, datter de Heere vander Lecke aen gehouden is, fo dat hy fijn uytgeleyt geit aen hem verhalen mach. Voort fo fal elck Ambacht dat aen dat Water- fchap ghelegen is, hebben een Roede Kaeys daer iyfebcteyekenen netf�ns haren Lande Water uyt den Waterfchap te laten loopen in haren Lande, ende geen Water inden Vlieten weder te leyden, ende defe voorfz Kaden fullen elck Ambacht "ouden in hooghten ende in breeten alfoo voorfz >s, buyten der Heeren koften. Voort fal die Hee- re vander Lecke hebben den derden penning van �enverbeurteniiTenvan den boeten die verbeurt lullen werden, Viiicheryen van defen Waterfchap D'nnen den Lande vanden Lecke, ende die boeten lullen wefen alfo groot ende alfoo kleyn alfle die ^elwooren vanden Waterfchap keuren fullen naer porbaer ende profijt des Waterfchaps, ende
		wanneer die Heeren felver viffchen of laten viA fchen met Drif-touwen * onberecht foo mach de Heere viflehen vanden Lecke, ofte doen \ iifchen dien hys ghewaert met Drif-touwen. Voorts foo fal de Heere vanden Lecke,' Ambachts-heeren Recht hebben , uy tgefondert dat hy hem niet be- winden en fal vander boeten die op de Water- fchap ende Kaden verfchynen fullen, om de Vlie- ten, Kaden ende Wateringen te doen maecken, ende poincten te verftaen jonder ergclift. Ende dat wy Aelbrecht by der genaden GodtsPaltz- grave op den Rhijn, Hert�ge in Beyeren,Ruwaert van Henegouwen, van Hollandt, van Zeelandt, ende van Vrieflandt, Den Heeren van Afperen, ende Godfchalck van Braeckel, onfen Rentmee- fter voornoemt, dit voorfz feggen tufTchen defe voorfz Heeren ende Parthyen hebben doen i�g- gen, ende van onfent wegen ende in onf�n name gefeyt hebben, ende gefeyt is ghelijck hier boven voorfz ftaet, in tegenvvoordigheyt onfer liever ende gheminder den Raedt onfer Stede van Dor- drecht, Heere Pauwels van Haeftrecht, onfen Bailliu van Zuyt-Hollandt, Daniel vander Meru- wede, Johan vanBuyren, Johans Sone, Willem Evcrdoys Sone, Arent Coenenfz, Otto Meule- naerfz,OckerWillemfz,ende Gheen Goedwijffz, onfe getrouwe Mannen in rechter fcheydinge aen beyden zyden, ende haren Luyden gelijck voorfz ftaet. Soois'tdat wy alle defe voorfz Poinden, Claufelen ende Articulen, &c. hoe die in defen feggen, ende in defen Brieve ghefchreven ftaen, confenteren ende confirmeren tot een eeuwigh feggen ende verklaren, behoudelijcken ons onler Heerlijckhedenende ons Rechts, op dat men al- toos te bet weten mach , ende fal, hoe men dat Recht van defe voorfz Heeren WaterJchap voor- fchreve, tot eeuwigen dagen voort meer berech- ten ende houden fal. Ende want wy dit voorfz feggen ende fcheydinge vafte ende geftade willen genouden hebben, ende eenen yegelijcken die het aenroert, ofte hier namaels aenroeren mach, eeu- welijcken ende onverbreeckelijcken ghebieden te houden, fonder eenigerhande ergelift daer in te vinden ofte te foecken.Soo hebben wy onfen Ze- gel tot eender eeuwiger kennifle hier af aen defen Brief doen hangen , ende wy hebben voort bevo- len ende bevelen onfen getrouwen den Heere van Afperen , ende Godfchalck van Braeckel, onfen Rentmeefter voornoemt , die dit voorfz feggen ende fcheydinge in onfen name ghepronuncieert ende ghefey t hebben ghelijck voorfz is, dat fy tot meerder oorkondtfehap defen Brief, ende dit feg- gen mede met ons befeg�lt hebben. Ende wy hebben den getrouwen Heeren vanden Lecke voorfz verfocht, op dat hy hem felven te kenne- lijckerende te klare kennen fal, in defen voorfz feggen ende fcheydinge verbonden te wefen , dat hy fijnen Zegel by den onfen aen defen Brief heeft gehangen. Ende dat wy Dirck van Polanen, Hee- re van Afperen, Raedt ons liefs geduchtighs Hee- re des Hertoge voorfz, ende Godfchalck van Braeckel, dit voorfz feggen ende defe fcheydinge by fijnen bevelen ende goetduncken nae goeden informatie met goeden voorfiene ghefey t hebben gelijck dat voorfz ftaet, foo hebben wy onfe Ze- gelen by ons genadighs Heeren Zegele aen defen Brief

-ocr page 821-

f^t

Placaten� 5. Boeck

1«J*

feheydinge mede befegeltmet onfeh Zegel, Dit
was gefchiet en gedaen in 't Jaer ons Heeren 'd�y-
fent drie hondert vier en tachtigh,op den achtien
den dach in Julio: Want wy BurgermeeiteiiSche"
penen ende Raedt der Stede van Dordrecht voor-
ichreve, dei� Letteren goet ende gave in alle ma"
nieren als voorfz is geften ende ghekeurt hebben"
Soo hebben wy in kennifl� der waerheyt defe Jet'.
teren uythangende befegelt met onfer Stede Ze-
gel. Gegeven in't Jaer ende op den dach voorfz.

Brief gehangen. Ende want wy Johan, Heere van
der Lecke, ende van Breda, dervoorfz feggen en-
de feheydinge vanpuncte tot pun�reghelijckals
voorfz ftaet, vafte , ftede, ende onverbreeekelijc-
ken houden willen ,'ende volkomentlijcken gelo-
ven te houden gelijck dat voorfz is, voor ons ende
voor onfe Nakomelingen tot eeuwigen dagen
fonder eenigh ergelift ofte loofe vonden daer in te
vinden ofte te foecken ineeniger manieren, foo
hebben wy defen Brief, ende dit feggen ende defe

3 8, Hantvefl van Hertoge Aelbrecht-, van het nieuwe Waterfchap* In date

op Sint Cicilien dach 'm 't Jaer 1369.

roede , ende een uyt den Lande vander Lecke,
twee uyt Blocklandt, een uyt Gijifen endeJVJeu-
lenaers-graef, een uyt de drie Ambachten van
Slydrecht, een uytter Waterfchap van Alblas,
ende defe IBefchouwers fal fetten die Ambachts-
heer van Alblaii�rdam ende van Alblas,ende dele
Befchouwers fullen defe feven Gefwoorens ee»
den: Ende waer 't dat defe Ambachts-Heeren
voorfz geene Befchouwers en fetten, noch be-
fchouvven en wouden , foo moet een van defe
Heeren voorfz eenen Befchouwer fetten, totter
tijdt toe dat de Ambachts-heeren voorfz een let-
ten, ende wes Keuren defe voorfz Gefwoorens
leggen fullen op dat voorfz Waterfchap tot des
Lants oorbaer, dat fal defe Befchouwer berechten
naer uytwyfinge, &c De Gefwoorens voort ful-
len alle de geenen die hier Wateren fullen, die
Sluyfen, Landt ende Waterfchap toebehooren in
defen Waterganck gelden , mergen mergens ghe-
lijck, by der mate van alle die geenen die uy wa-
teren fullen by ende aenbrengen den Gefwooren
binnen den Dorpe, daer elck een binnen ghelegen
is. Voorten fal niemant komen in die Alblas,noch
in die Waterganck, dan die daer nu ter tijdt in wa-
tert, ende daer defen Brief of begrijpt, tenware
dattet ons, ende onfen Raden nut dochteende
oorbaer waer of noot ware vanden geenen diein
Zuyt-Hollandt in onfen Landen ghefeten waren.
Voort foo wanneer fy den Grooten Heemraedt
vermanen , foo fullen fy komen op hare Sluyfen»
ende daer voor fchry ven eenen Vingerlingh, daer
den Heemraet dunckt daer 't Lant mede verfeec-
kertzy, foo mochten fy haerJSluyfen verleggen,
ende den Dijck opgraven fonder verbeurniife.
Ende om dat wy willen dat dit vaite ende geilade
gehouden worden, 't en zy of yemant met rechte
weeren mocht: Soo hebben wy defen Brief open
bezegelt met onfen Zegelen. Gegeven inden
Hage op Sint Cicilien-dach, in 't Jaer ons Heeren
duyfent drie hondert negen en tfeitigh.

: E L Β R E C Η Τ by Gods genade Paltz-
1 grave op den Rhijn ; Hertoge van Beye-
;ren$ Ruwaert van Henegouwen, van
Hollandt,van Zeelandt, ende Heere van
Vrieilandt. Doen kondt allen Luyden, dat wy tot
nutfehap ende oorbaer ons Landts dat nu ter tijdt
uytwatert tot Alblaii�rdam ende Vincken Polre,
gegeven hebben , ende gheven eeuwighlijck duy-
rende eenen Waterganck uytten Alblas deur
Blockweer tot Nieuw-leckerhnt toe , voort door
Nieuw-Leckerlandt beneden dat Waterfchap dat
de Heeren van boven hebben totten diepten van-
de Lecke toe tot haren beften nutfehap ende oor-
baer , daer fy die verfieren mogen of fullen, dat is
te verilaen vanden Heeren Landen die hier na be-
fchreven ftaen: Als die Heere van Arckel met
Ruybro�ck, de Heere van Brederoede met Hof-
wegen, met Wijngaerden, met Papendrecht ende
metter Matena , de Heere vander Lecke met
Brandtwijck, Gybelant, Blaf kins-grave ende met
Nieuw-Leckerlandt, dat beneden den voorfchre-
ven Waterfchap blyven fal. Heer Daniel van
Merwede, Jan Janfz van Buyren, met Blocklant,
die ghelegen is ten Vuylendam met fijnen toebe-
hooren van Hofvvegen, Gyfl�n beneden der Kerc-
ken met fijnen toe behooren, Molenaers-grave
met fijn toe behooren. Dat Heerfchap van Alblas
met fijnen toe behooren. Heer Herbaren van
Liefvelt, Willem van Naeltwijck, ende Jan van
Mervven, Heer Floris, met haren drie Ambachten
van Slydrecht, dat is te weten, in defer manieren,
Soo wes Landt fy behoeven te vlieten, te water-
keeringen oft tot nutfehap haren Waterganck,
dat fullen de voorfz Heeren gelden, ofte haerluy-
denbychieringedesgrooten Heemraden die den
Dijckfchouwen. Voort fullen fyhaer Water ley-
den , ende op elcke zyde Watcrkeeringe houden
anderhalven voet hoogh , ende een Roede breet,
ende defen voorfz Waterganck fullen fchouwen
feven Gefvvoorens,een uyt den Lande van Brede-

3 9. Overdracht van het nieuwe Waterjchap. In date op onfer Liever Frott-

wen-dach Affumptio int Jaer 1366.

Ameyde, Α rent van Arckel, Johan van Lange-
raeck, Herbare van Liefvelt, Ridders, Daniel,
Heere Danielfz van ToloyiTen , ende Willem van
Slingelant, Knapen, dat wy «iet goeden voorfien

ALlen den geenen die defen Brief fullen fien
oftehooren lefen, Doen wy verilaen ende
kennen Otto, Heere van Arckel, Diderick
Heere van Brederoede, Jan van Herlaer, Heer van

-ocr page 822-

�._? Dijckagie^.&c. Nieuwe Waterfchap,

\6$q

j* ,_Vplberaden om nutfchap ende oorbaer onfer
f" /n ende Luyden defe Voorwaerden ende
pSoftcn overdragen zijn,als van Wateringen en-
^Unaiegech^^nnon^n.uvven^-

ken dage thien fchellingen Hollants,alfo lange als
die fchouwe voorfz duerden. Voorts foo fullen
de boeten wefen op elck Dorp dat ongefcheyden
is, ende een ghemeen Wateringe ende Kade heeft,
thien fchellingen Hollants, ende waer dat fy ghe-
fcheydenzijn,ende elck eygender fijn flach weet,
daer fal de boete af wefen drie penningen Hol-
lants. Ende waer eenich flach bekeurt wert, daer .
en fal den Rechter niet overryden, hy en fal 't he-
fteden om den minften koft, ende niet hooger dan
twee vout loon by der Heemraders chieringe, en-
de die Rechter en fal geen gek uyt leggen van dat
werek dat befteet is,'t en zy gelooft vande Heem-
raders , ende fullen eenen dach fetten binnen wat
tyden dat het volmaeckt fal wefen, ende is 't dat
hy 't uyt ley t als 't recht is, dat fal hy weder in ne-
men aentwee fchat geit, ofte aen vier fchat pan-
den, ende dat ongelt fal den Rechter bly ven,ende
foo fal hy dan voort fchouwen ter tijdt totdat hy
eenen anderen flach vint die bekeurt wert, ende
dien dan defgelijcxdoen als voorfz is,ende voorts
alfoo defgelijcks tot dat hy aen 't eynde van der
fchouwe komt, ende dan mogen de Heemraders
die fchouwe over Dwerfch-nacht leggen ofiy wil- ,
len, nadien dat 's Landts noot is.

Voorts als fy die nae-fchouwe fchouwen, waer
dat fy dan op die beftaden Kaden ende Waterin-
gen komen ende niet volmaeckt en zijn, alfoo dat
die Heemraden loven, foo fal den Rechter metten
Heemraders in een Herberge ryden, ende teeren
op der geenre koft die de Kade endeWaterkeerin-
ge aengenomen hebben te maken. Ende foo wan-
neer dat men fchouwt foo fal uyt elcks Heeren
Lant, daer zijn den Rechter ofte fijn ghewaerden
Bode, ende fal bewyfen aen elcken aenganck ofte
afganck, oft daer in gelaeckt wert,ende waer 't dat
die Rechter ofte ghewaerden Bode daer niet en
waer ten felven tyde, die verbeurde tien fchellin-
gen Hollants. Voorts van alle keuren te verfchy-
nen op defe Kaden ende Waterfchap voorfz, daer
fullen die Rechter mede koft doen, ende wes bo-
ven haren koft blijft, dat fal gaen in des ghemeen
Lants oorbaer. Ende waer't laecke dat fy foveel
niet en wonnen vande boeten daer fy haren koft
mede doen mochten,foo foude dat gemeen Landt
voorts haren koft lyden, mergen mergens gelijck.

Voort waer't fake dat de Heer van Brederoede,
fijnen gewaerden Bode ofte Rechter die nu i's ofte
hier naemaels wefen fal niet en dede, foo mach de
Heer van Arckel, ofte Heer Jan van Langeraeck,
ofte Heer Herbare van Liefvelt, eenen gewaerden
Rechter fetten, die fchouwen mach als voorfz is,
totter tijdt toe dat de Heer van Brederoede ende
fijnen Rechter fchouwen als voorfz is.

Voorts van allen quellingen die leggen in des
Heeren Landen voorfz die in defe vooriz Water-
ganck wateren fullen,die fullen die Heeren bewa-
ren elck inden iijnen,waer't fake dat fy dat nieten
deden en daer bekroon af quam, fo des gefwooren
voorfz dat befien, ende wat keuren dat fy daer op
leggen metten meeften hoope, die fal voort gaen.

Voorts van alle verfchenen boeten die op defe
Kaden ende Wateringen verfchynen mogen ofte
fullen, ende allen uyt-gheleyden gelde die den
Rechter die daer op ichouwen fal, uyt leggen fal,
gelooven wy Heere voorfz elck inden fijnen,

5. L ende*

f rfrliao inder manieren als hier naer befchreven
f ,Z inden eerften fal men houden en fchou-

ZL _de Waterkeeringen en Kaden die gaen fullen,
1i van deGieften doorgaens tocHerbarens Lant
«n Liefvelt toe, van't Ooil-eynt van Ottelandt,
rnr 't Wefteynde toe, in der Wateringe toe die in
len Lande van Liefvelt gaet, ende vanden Lande
vin Liefvelt door gaende de korte zyde van Otte-
1 ι dt tot Heer Arents Lande van Arckel toe,
vandoorHerbarensLandtvoorfz , totStreve-
Lder-brocck toe, voort van Strevelandt tot
Nieuw-Leckerlant toe, voort van 't Nieuw-Lec-
kcrlandt tot den Dijck toe daer de Sluyfen in leg-
een daer defe Waterfchappen uyt gaen fullen,
ende voorts vande Sluyfen tot der diepte vande
Lecke toe. Eeril fal men de Wateringen ende Ka-
den voorfz hoefflagen mergen mergens ghelijck,
van allen den Lande die hier uytwateren fullen,
ende defe Waterfchappen ende Kaden fal men
fchouwen met eenen gefworen Rechter, ende met
feven gefwooren Heemraders.daer af de Heer van
Arckel eene, de Heer van Brederoede twee, de
Heer van Ameyde, ende Heer Gerrit van Arckel,
ende Heer Jan van Langeraeck,ende Heer Herba-
ren van Liefvelt, een fetten fullen, ende de voorfz
Rechter ende Heemraet fullen woonachtigh ende
ghegoec wefen in den Heeren Landen voorfz dat
totdefen Waterfchappe uytgaet: Des fal defen
Rechter voorfz defe Heemraders eeden. Ende
waer't dat eenigh van deie Heeren ware die fijnen
Heemraet af fetten woude , die foude eenen ande-
ren goeden Man foecken, ende die fal de Rechter
voorfz eeden, ende defe voorfz Kaden fal men
fchouwen tot drie tyden 's jaers-.Dat's te weten op
den eerften dach in Maert, die ander op S. Odol-
phus-dach,en die derde fchouwe op S.Baven-dag:
voort fo wanneer den Rechter duncktdat oorbaer
is, foo fal hy den Heemraet ontbieden �p 's Lants
koft, om te befien oft nut ofte oorbaer is dat men
't Waterfchap fchouwe, end� wat hy daer over-
draeght met den meeften hoop vanden Heemraet
dat ial voort gaen. Ende waer't faecke dat eenigh
van def� Heemraets voorfz, op die dagen voorfz
niet en quamen, die verbeurden elck tien fchellin-
gen Hollandts, ende die foude hy gelden van fijn
eygen goeden: Ende defgehjeken waer 't fake dat
eenigh vanden Heemraedt voorfz niet en quame
opdedrieghefettefchouw-dagen voorfz fonder
vermanen ter Nyerkerck toe,goeder tijt om mede
te fchouwen, die foude verbeuren thien fchellin-
gen Hollandts, fijns eygen goets, nootfaken uyt-
genomen. Ende waer't datter vier Heemraders of
meer quam�, daer mocht de Rechter mede fchou-
wen ghelijck of fy daer alle waren. Ende waer 't
lakedatter maereen ofte twee of drie en quamen
vande Heemraders,foo mocht die Rechter met de
Heemraders die hy by hem hadt, nergens teeren
opdergeener koft die daer nieten quamen, totter
tijdt toe dat hy den meeften hoop hadde daer hy
roede keuren ende fchouwen mochte, ende alfoo
meemgen dagh als die Heemraders nieten qua-
men op die fchouwe voorfz, fo verbeurden fy elc-

-tal

-ocr page 823-

1^35 Placateo-*. $*B�eck. cj.Tit. i.Dcel.

»<3�

voldoen in alre manieren als voorfz is. Ende waer
't faecke dat ons van yemant eenigen laft af qu_am
als ons ende onfe Luyden te hinderen aende
voorfz Waterfchap dat vvy te famen hebbenende
inden Elfhout uytgaet.dat fullen wy metmalkan.
deren ftaen, ende by ende aen bly ven met rade
ende dade, om dat onrecht te weeren by onf?
trouwe ende feeckerheyt als voorfz is. Waer't
oock faecke dat yemandt van ons luyden voorf?
waer,die eenigen wil fonderlingen hebben woude
in defe Poinften ende Voorwaerden voorfz, daer
onder difcoort af gheviel, ofte vallen mochte, f_0owat den meeften hoop van ons luyden overdraeer
dat fal den minderen hoop houden ende volgen
ende alle dinck fonder erg ofte lift. Ende omdat
wy willen dat alle 't vooriz eeuwelij eken vaftee-
ftaen ende wel gehouden wert van ons ende onfe
Nakomelingen, Soo hebben wy def�n Briefmet
onfen Zegelen open bezegelt, tot een oorkonde
ende bethoon der waerheyt. Gegeven op onfer
Lieven Vrouwen-dach Aflumptio, in 't Jaer ons
Hceren duyfent drie hondert fes en tfeftigh.

ende voor den fijnen uyt te reycken ende te doen
panden, ende dat tefeyndenden Rechter voorfz
binnen veerthien dagen na dat de boeten verfche-
nen fullen wefen, Ende wes Joopt boven den koft
fal den Rechter reeckeninge van doen voorden
Heemraden binnen 'sLandts, Jaer�jcks te Sint
Maertens Mifl� inden Winter, tot 's Landts oor-
baer.

Voorts en fal niemant geen water in laten, ten
zy by den meeften hoope vande Heemraders
Voorfz, ende laet yemant daer en boven water in,
die foudt inden fijnen houden, totter tijdt toe dat
alle Koorn vanden Velde waer binnen den voorfz
Waterfchap. Ende vvy Otto Heere van Arckel,
Dirck Heere van Brederoede, Johan van Herlaer,
Heer van Ameyden, Arent van Arckel, Jan van
Langeraeck, Herbare van Liefvelt, Ridderen; Da-
niel H�eren DamiiTz van Toloyi��n, Willem van
Slingelandt, Knapen, geloven ende verfeeckeren
in goeder trouwen voor ons ende onfe Naekome-
lingen, alle defe voorfz Poin&en ende Voorwaer-
den wel ende trouwelijcken te houden ende te

40. IZefolutie vande Staten van Hollandt beroerende de Dagen van Achtin*

ge inden Crimpender tVaett, In date den zo April 15 94.

Heemraet in befloten Steden , ende twee guldens
ten platten Lande. Ende fal den geenen die com-
plete triumpheren by Sententie van Dijck-Heem-
raden fijne in-geleyde penningen ghereftitueert,
ofte vande ghedane belofte datelijck onrilagen
worden, niet tegenftaende de Dijckgrave vande
felve Sententie quame te appelleren, ende fal de
Dijckgrave als dan infgelijcx moeten refponderen
voor de koften vande Heemraden, ende foo verre
de Dijckgrave totvorderinge vande Juftitienoo-
digh foude vinden andere Dagen van Achtinge te
doen houden, dat hy 't felve lal mogen doen ,be-
houdelick dat de Gedaeghden als dan niet gehou-
den en fullen zijn inne te leggen, ofte te fpreken
voor de koften, nochteoockde Heemraden als
dan meer fullen mogen verteeren als voren gefeyt
is, bly vende de Rechtvorderinge die ten verioecke
van partyen, daer inne de Dijckgrave niet bekent
en fal wefen, volgende de coftume ende ordre die
men tot noch toe heeft gebruyekt, mits dat alfdan
den Dijckgrave ende Heemraden oock niet meer
's daeghs fullen mogen verteeren tot lafte vanpar-
thyen, dan al vooren geordonneert is. Waer nae
Dijckgrave, Dijck-Heemraden ende alle andere
des noodigh zijnde, hen ghehouden fullen zijn te
reguleren. Gedaen inden Hage den twintighiten
April anno 1594. Onder ftont, Ter Ordonnantie
vande Gecommitteerde Raden voornoemt. Ende
was onderteeckent, C. de Rechtere.

',Lfoo den Staten van HollantendeWeft-
, Vrieilandt klachten gedaen zijn, dat inde
¹ Crimpender-waert, midts het menighvul-
digh gebruyek vande Dagen van Achtinge voor
den Dijck-H�emraden aldaer verfcheyden Proce-
duren ghebruyekt worden tot befwaerniiTe vande
Ingefetenen vanden Lande. SOO IST,dat
de Gecommitteerde Raden vande Staten voor-
noemt, volgende d'Auclhorifatie vande felve
Heeren Staten gheordonneert hebben, enae or-
donneren by de�en: Dat by provifie ende ter tijdt
toe anders fal wefen geordonneert, den Dijckgra-
ve vande Crimpender-waert, boven de ordinarife
Rechtende fchouvv-dagen vandenfelven Waert,
niet meer als twee Dagen van Achtinge in 't Jaer,
als de eerfte, den eeriten Woonfdach inde Maent
vanMey,ende de tweede den eerften Woonfdach
inde Maent van October, op oen voet als die te-
genwoordigh gebruyekt wort, en fal mogen hou-
den ofte leggen, ende dat by advys vande Dijck-
Heemraden ter bequaemfterplaetfe inden Crim-
pender-waert , ende dat hyjegens de felve dagen
in Rechte fal betrecken den genen daer op hy fijn
recht fal willen plegen, ende dat alle Gedaeghde
te famen als dan fullen in leggen, ofte den Waert
goet fpreken voor de koften die by den Dijckgra-
ve fullen werden verteert ten felven Rechtdagen,
die niet meeren fullen mogen wefen dan tegens
twee gulden thien ftuyvers daeghs voor elcken

41. Jppoflille op 't %equefl vanden T>ijc^graye ende Heemraden vandin

Cr'tmpender-Waert, tenderende een verklaringe vande voorflaende Refolu�e. In date den n
Augufli 1598.

bende de voorgaende Refolutie vande Heerefl
Staten voornoemt, vanden twintighften Apr^lllS

Vier

ΓΥΕ Gecommitteerde Raden vande Staten van
''Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Gefien heb-

-ocr page 824-

Dijckagio,&c. Kennemer-Iandt»

�^E

t6}7

guldens thien ft uy vers, ende ten platten Lande
twee guldens.den Bode t'elcken de helft van dien,
daer op de voornoemde Refolutie vande Staten
fal werden onderhouden ende achtervolgt, fo wel
in faecken daer van defen aengaende queiHe foude
mogen wefen, als die noch i�uden vervallen mo-
gen. Gedaen inden Hage den xxij. Augufti 1598.
Onder ilont, Ter Ordonnantie vande Gecommit-
teerde Raden voornoemt. Ende was geteeckent,
C. de Rechtere.

� r *n tneeentigh, hebben verklaert ende gheor-
� nneett verklaren ende ordonneren by defen,
nat onder den Naem van Heemraden vermeit in
de voorfz Refolutie,mede gecomprehendeert zij η
^niickeraefende Secretaris, die infgelijcks tot
kofte van partyen fuccumberende fullen hebben,
pnde moeten laten contenteren t'elcken geordon-
neerde ReChtdage van Achtingen, die tweernael
Maers eheleyt worden, voor haerluyden koften,
vacatien ende anders binnen der Steden elcx twee

42. Ordonnantie* van Hertoge Willem, roerende die Heemraden in Kjn*�

nemer landt. 1 η dat e op SintJam-dach in'tjaer 1407.

ILLEM by der genaden Godts Paltz-
; Grave opten Rhijn; Hertoge in Beyeren-,
i Grave van Hollandt, van Zeelandt, ende
Heere""van Vrieflandt. Laten u weten: Onfen
Schout, Schepenen ende gemeene goede Luyden
over al in onfen Dorpen binnen onfen Bailliulchap
vanKennemerlandt, ende Vrieflandt gefeten, hoe
dat wy vijf Heemraden aldaer geordonneert ende
gefchickt hebben, om onfen Dijcken ende Landen
te fchouwen ende te bewaren, als daer toe be-
hoort,dien wy elck voor heuren koil tnae arbeyt
die fy op onfe voornoemde Dijcken ende Lande
doen fullen, om die te fchouwen ende te bewaren
als voorfz is, toe ghefet ende ghegeven hebben
tvvaelf Engelfche Nobelen 's Jaers die men ordine-
ren ende letten fal, te betalen op onfen Dorpen
voorfz, alle opte geerfen aldaer. Elck Dorp geer-
fe, geerfe gelijck, nae fijnre groote. Ende ontbie-
den ende bevelen onfen Schouten ende Schepe-
nen over al binnen onfen Dorpen voornoemt, en-
de eenen yegelijcken byfonder, dat: fy elcken in
heuren bedryve dit voornoemt geit omme fetten,
ende ordineren te geven opten geerfen aldaer als
voorfz is ί, ende dat alle Jaren uytreyeken ende
betalen onfen Heemraders voornoemt op Sinte
Pieters dach ad Cathedram, als men onfen Dijc-

ken plecglit te keuren, nae der gewoonte van on-
fen Lande, ende waer yemant die hier onwilligh in
ware, ende fijn aendeel hier af van fijnen geerfen
niet gheyen en woude als voorfz is, hy waer Gee-
ftelijck Perfoon, Poorter in onfen Steden, oft an-
ders eenigh Gaft. Soo gebieden wy onfen Schout
ende Schepenen daer die onwilligen onder ghefe-
ten pft ghelandt zijn, ende machtigen hun, dat fy-
dat van dier onwilligh geerfe uytpanden lullen
mogen na Dijck-recht, ot dat fy dat van dier huy r
inhouden fullen, om onfe Heemraders daer mede
te voldoen, tot fulcken dach ende in alre manie-
ren als voorfz is. Waer 't oock vorder, dat onfe
Schepenen van onfen Dorpen voornoemt, onfen
Heemraders voorfz niet en voldeden totten ter-
myne ende inder maten voorfz, Soo hebben wy
bevolen ende bevelen met defen Brief onfen Bail-
liu vanKennemerlandt ende Vrieflandt die nu is,
of naemaels wefen fal, dat hy dat van onfe voorfz
Heemraders uytreyeke ende betale, ende weder
van onfe Schepenen in lijnen bedryve voornoemt
uytpande twee fchat aen gelde, of vier fchat aen
pande, nae Dijckrecht voornoemt, dit fal geduy-
ren tot onfen wederfeggen. In oorkonde defen
Brievebefegelt met onfen Zegele. Gegeven inden
Hage op S. Johans dach in't Jaer ons Heeren 1407.

43. Hanm�le van Hertoge lohan _Λ poerende d'ongelden van Vijcfygien*

In date den 1422.

�O Η Α Ν Hertoge van Beyeren, &c,
ι Doen kondt allen Luyden: Want onfe
goede Luyden van Kennemerlandt ende
Kennemer-volgh ons klagelijck getoont hebben,
hoe dat fy metten grooten Water leftleden fwaer-
lijcken belaft, ende tot grooten fchaden gekomen
Jjn, van ghebroocken Dijcken, van befouten en-
de anders, daer fy 't Landt behouden. Soo heb-
ben wy om heur ootmoedighs vervollighs wille,
ende oock om heur kennelijcke armoede, den fel-
ven onfen goeden Luyden geoorloft ende gecon-
r�??' ^oorloven ende confenteren met defen
f;ⁱ«.datfvfulcke ongele als fy fchuldigh zijn, of
!�� ? ^Ullen ^worden»van heuren Dijckaedfen
enae anders, fetten fullen mogen op alle die gene
uie ge-erft ende ghelandt zijn in Kennemerlandt
^�� kennemer-volgh, fy zijn Geeftelick of We-

reklick, als fy redelijckfle mogen. Ende waer dat
faecke dat yemandt wie hy waer, die binnen der
voorfz Dijckaedfe gelant is, niet betalen en wou-
den , fulck ongelt hun over gefet fal worden, foo
hebben wy bevolen ende bevelen met defen Brie-
ve allen onfen Schouten in Kennemerlant voor-
fchreveghefeten, ende eenen yegelijcken byfon-
der , dat fy vanden onwiljigen in heuren bedryve
ghefeten of ghelandt, uytpanden fonder vertreck
fulck gelt,als hun vanden gemeynen goeden Luy-
den voorfz over gefet fal worden, gelijck voorfz
ftaet, op heuren gereetften goeden �. want wy daer
niemande verdragen en willen, noch oock verdra-
gen willen hebben. In oorkonde defen Brieve
doen befegelenmet onfen Zegele. Gegeven tot
Haerlem, in 't Jaer ons Heeren duyfent vier hon-
dert twee en twintigh.

J.L ij

44. Ham-

-ocr page 825-

PlacateiU. 5* Bocck. 9. Tit. t.Deel,

\6s9

ffije

44. HanWe�le van Hertoge Willem* beheljende wie, ende hoe men die bedicL

linge vanden Nieuwen-damme herbouwen [al In date op Sint Mauritius dach in 'tjaer ι ■? �-.

jILLEM Hertoge van Beyeren, Grave
;van Henegouwen,van Hollant,van Zee-
lant, ende Heere van \/rieflant, Maecken
kondt allen Luyden: Dat wy gegeven ende ghe-
oorloft hebben onfen goeden Luyden ghemeen-
lijck, die onder de Crommenyer-damme gelandt
zijn, zijn fy bedijekt met Somer-dijcken ofonbe-
dijekt, ten waer of fy bedijekt hadden gheweeft
voor ons Heeren ende oude Vaders tyde, Graven
van Hollandt, die tot valeur zijn gheruilet, daer
Godt die Ziele afhebben moet, ende fy des Brie-
ven hadden van onfen Heere voorfz, die Crom-
menye over te dijeken. Ende die Dijck fal leggen
tuifchen den Adderen-bofchende dat Weft-eyn-
de van 't Delf-rack, daer 't den Heemraets goet
dunckt: Ende dien Dijck fullen fy mogen langen
ende korten als 't hun goet ende oorbaer dunckt:
Ende daer in te leggen Sluyfen, ende te maecken
Spoeyen ende Hoofden na haerluyder goetdunc-
ken, ende die te verleggen ende veranderen, ende
te vernieuwen tot allen tyden foo wanneer 't hen
oorbaer fal duncken te wefen, buytenonsver-
fo�cken, of verbeurnifTe jegens ons. Ende defen
Dijck, Sluyfen ende Spoeyen ende Hoofden fal
fchouwen die Schout van Aeckerfloot, die nu es
ofnaemaels wefen fal, met die drie Heemraden
van Aeckerfloot, met eenen Heemraet van Wt-
geeft, meteenen van Wormer, ende met twee
Heemraets van Graft, op die boete d'eerfte fchou-
we van twaelf penningen goets geks, ende ter an-
der fcliouwe op twee fchellingen, ende waer 't ter
derder fcliouwe niet volmaeckt, foo fal de Schout
voorfz onfe gek in leggen, ende daer fullen wy de
helft meer voor op boeten.

Voorts, foo wat de Heemraets daer op keuren
of wyfen, dat fal recht zijn, van des dat den Dijck
ende die Spoeyen ende den Hoofden roert of toe-
behooren fal. Ende daer en fullen wy of onfe Na-
komelingen niet tegens feggen, noch geen Man:
Ende wy fetten hem een hooft-fchouwe tot Sint
Geertruyden-dage, ende tot SintLamberts dage,
alle Jaer te houden. Ende defe Heemraden fullen
kiefendie Schepenen tot elcken Ambacht voor-
fchreve , ende fullen ge-eedc werden vanden
Schout die de fcliouwe bewaert.

Voort fullen wy de Luyden vanden Zeevanck
doen maecken ende houden dat Zuyt-eynde van
den Keucken-dijck, gelijck die Noortzyde, alfoo
als die Brieven datbegrypen, die onfen goeden
Luyden van Aeckerfloot, van Schermer, ende
anders haer even-knie daer afhebben.

Voorts fullen onfe goede Luyden voorfz maec-
ken mogen Sluyfen in Schaerdam foo veel IV wil,
len, ende die te leggen ende te verleggen alibo
dick als 't die Heemraets goet dunckr, ende te be-
fchouwen als 't voorfz is. Ende wy en fullen onfe
goede Luyden voorfeyt met anders geen Dijck
belaften, noch belaften laten, dan fy nu hebben.

Voort fo fal die Viffcherye van de Crommen��
ons wefen: Maer anders fullen alle Wateren vry
wefen als fy nu zijn.

Voort wat Landen gheflagen worden inden
Dijck voorfeyt,ende dat Lant daer men den Dijck
op leggen fal, dat fal men gelden totten Heem-
raets fchattinge ende dat gek ende alle andere on-
gelt, ende koften die hier opende ommegheda�n
lullen werden, fullen die geene gelden dieder on-
der gelantzijn,buytenouden Dijeken,alfoohet
voorfeyt es, maden madts gelijck. Ende eenigh
gek dat onfen goeden Luyden ons daer af gheven
iullen, dat fullen fy betalen meugen met vier-en-
twintigh Vlaemfche grooten voor die Schillende
alle Payement daer nae. Ende fullen reeckenen
ende onsbetaJen meugen, metten geenen die nier
willigh�jcken mede gelden willen, ende daer on-
der ghelandt zijn. Ende waren daer fommige on-
willige die de-mate van heure Landen niet over ge-
ven wouden > foo foude onfen Bailliu van Kenne-
merlandt die nu is, oft andermaels komen fal, die
wy 't bevelen mits defen onfen Brieven dat Landt
doen meten van onfent wegen , ende onfe goede
Luyden op dat Landt garen alfoo veel geks als fy
vermoeden dat daer op behoorde , tot dier tijdt
toe dat het ghemeten ware, ende dan fouden fy
daer mede betalen als 't voorfz is, met gek ofte
met r�eckeninge. Ende om dat wy willen dat dit
ftade ende vafte bly ve, ende aldus ghedaen werde
vanden geenen die daer onder gelandt zijn. So�
ontbieden wy, ende gebieden hen allenendeelc-
ken byfonder, dat fy alle faecken voorfz mad
made ghelijck, mede wereken ende gelden, ende
voldoen alfoo voorfz es, wanter ons Landts oor-
baer ende de zede gr�otelijcken aen ghelegen es.
Ende waer 't dattet yemandt af i�tte ofte belette,
Of daer in niet en dede dat hy fchuldigh waer te
doen, ter tijdt toe dat dat werek waer volmaeckr,
dar foude wy houden aen fijn lijf ende aen fijn
goet, ende lovenfe hier inne te houden endere
ftereken voor ons ende onfen Nakomelingen. In
oorkonde defen Brief bei�gek met onfen Zegele.
Gegeven inden Hage op Sint Mauritius dach, in t
JaeronsHeeren 1357.

4 5 ♦ Hanf�efte van Hertoge Willem, Waer by eeneny egeltje f^nghelail Wrt

die onder den Crommenyer- dijck gelant zijn, hare hoefflagen te ontfangen, ende metten Ingelanden
tegelden. In date oj> Cecilien-dachin 't /aer 1367.

I L L E Μ Hertoge van Beyeren,
Grave van Henegouwe, van Hollant,
van Zeelandt, ende Heere van Vrief-
landt, Doen kondt allen Luyden:

Want onfe goede Luyden die de Crommenye ge-
dijeket hebben, ende jegens ons gekocht hebben,
groot gebreck valt, boven onfer ordre ende onfen
Brieven van den geenen die daer onder ghcJafl"*

___________

-ocr page 826-

Dijckagio,&c. Retftiemer*lanck.

t�^i

ιΑΜ

die Noort-zyde, alfoo alfe onfe Brieven houden.
Ende waer yemant van al dei� Luyden voorfz on-
der wien dat fy ghefeten zijn, die niet en dede als
voorfz is, ende u eenigh hier in wederfeyde , foo
bevelen wy u allen ende elcken byfonder, ende
maecken u machtigh, dat ghy dier Luyde goet,
daer ghebreck aen ware, aen te taften ende te ver-
koopen, ende alfoo veele daer toe doene, dat alle
defepointten geftaen , ende onfe Brieve ghehou-
den worden. Ende fo wie ghy die goeden of Laut
verkoopt, diengelooven wy 't te waren', gheiijck
of wy 't felve verkocht hadden, ende daer af geen
ander recht te laten gefchien. Voorts foo ontbie-
den wy u allen voorfz, dat ghy in uwen bedryve
der geenre Landt doet m�ten by de Roeden van
Aeckerfloot, die onder die Crommenye ghelandt
zijn. Ende dat alfoo beware met eeden ende met
Vroetfchappen, dat daer geen fubtijlheden in ge-
befight en worden. Voort foo fullen hoefflagen
den Damme ende de Crommenye ende den Dije-
ken die daer toe behooren, die gene die de feliou�?
we daeraf fchuldich zijn te bewaren. Ende foo
wes koft hierom ghedaen weit van uwer eenigh
van allen,of die 't doen, dat willen wy dat die gene
gelden,ende van den heuren neemt dier onwilligh
in vallen, dier in ghelandt zijn, ende in ghemeten
worden. Ende want wy alle defe voorfz Poiniten
vafte ende gheilade immer gehouden willen heb-
ben, ende in geenre manieren ghebroken van ons,
noch van onie η Nakomeling�,onfen goeden Luy-
den en haren Nakomelingen, fo hebben wy defen
Brief befegelt met onfen Zegele. Gegeven inden
Hage op Cecilien dachin 't Jaer ons Heeren � 367.

v_lin cndefchuMighzijnmede te geldene, ende
�nfc w�le niet en is dat die dijckinge by yemandt
Set worde. Soo willen wy ende ontbieden ern-
ftpliicken onfen lieven Neve Janne van Bloys, oft
den eenen die fijnen BaiHiu aldaer is j onfer liever
Nichte van Voirne, oft die haer BaHliuw aen den
Hoorn is� Heeren Wouter van Eemfkercke, of
Se f�n Bewarere is �, Heere Gijf brecht vanNyen-
rode Bailliu van Kennemerlant ende Weit-Vrief-
landt � Heeren Janne van Bruelis, Bailliu van Me-
denblick; ende Coenen Bailliu van Amftellande
ende van Waterlande, of den geenen die Bailliu-
wen of Bevvarers zijn in defen bedryve voorfz, of
namaels wefen fullen, ende elcken byfonder, alfo
dicke als fy 's vermaent worden vanden geenen
die de fchouwe bewaren vanden Dam in der
Crommenye, dat ghy alle die geene die in der
Crommenye gelandt zijn, zijn bedijcket met So-
mer-dijcken, of ongedijcket, (ten ware of fy be-
dijcket hadden geweeft voor ons liefs Heeren en-
de oude Vaders tyden Grave Willems, die te Va-
lenchijn legget, ende fy des Brieven van hem had-
den) zijn fy Papen, Welgebooren, Poorteren, of
foo wie dat fy zijn, alfulck beveelt, dat fy heure
hoefflach ontfangen, ende dijeken ende gelden
van heure Landen dat daer onder gelegen is, ende
onfe Heemraders.daer op ghekurven hebben, of
kerven fullen, gelijcke datfy felve vanden heuren
gelden. Voort foo ontbieden wy ufonderlinge,
onfe Bailliu van Waterlandt, die nu is oft: namaels
wefen fal, dat ghy die uy t den Ze�-vanck alfulck
beveelt, datfyivoecken-dijekanevangen , ende
dijeken fonder vertreck die Zuyt-zyde ghelijcke

46. O&roy, vande Staten van Boilandt, vande uymateringe der Oiynen.

In date den 1 i November 1613.

E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
1 Hollandtende Weft-Vrieilandt, Repre-
senterende den Staten van den felven

Lande. DOEN TE WETEN, Al-
foo J^t- Daniel de Harteyng, Heer Van Marquette,
Lieutenant Generael vande Cavaillerye derVer-
eenighde Nederlanden; Mitfgadersde Regierders
vanden Dorpen van Limmen, Aeckerfloot ende
Backum, ons verthoont hebben, hoe dat de voor-
fchreve Heere van Marquette by koop� verkre-
gen hadde hetHuys van Eemfkercke,nu genaemt
't Huys te Marquette, mette goederen van dien,
daer toe onder andere fpe&erende waren de
Duynen ende WilderniiTe,ftreckende ten Weften
vande Duynen vande Gra�ffelijckheyt van Hol-
landt af, totte Duynen vande Heerlijckheyt van
Egmont, tuflehen den felven Heere van Marquet-
te, als Impetrant ter eenre, ende de Regeerders
der voorfz Dorpen, Gedaegbdens in'tlelvecas
t�r andere zyde, Proces ende queftie ontftaen
was gheweeft in cas Van maindtenue voor den
Hooien Rade , ter faecke van het Duyn-val, ofte
net Duyn-water der voorfz Duynen, ende de
geppelen tot exonoratie van dien by de voorfz
"eere van Marquette gedaen maecken. Welcke
quelhe eyndelijck door indu&ie ende tuifchen-
ipreecken vande Heeren Burgermeefteren der

Steden van Haerlem ende Alckmaer waren ter
neder geleytj ende de Supplianten alhier gheia-
mentlijck veraccordeert �. als datter een bequame
Waterloofinge foude worden ghemaeckt. Daer
op de Beecken vande voorfz Duynen achter Ca-
itricum ende Backum fouden uytwateren , ley-
dende 't felve Water tuflehen twee Kadijcken tot
inde Wtgeefter Meer, ende Schermer �. als al naer-
der mochte blijeken by den Accoorde dat daer
van ware, in date den derden Mey Anno fefthien-
hondert dertien ons vertoont. Daer inne partyen
henluyden hinc indeby den voorfz Hoogen Rade
goetwillighlijcken hadden laten condemneren.
Ende alfoo die voorfz geconcipieerde Waterloo-
finge gheleyt ofte ghemaeckt loude moeten wor-
den , ende haer loop hebben door veel ende ver-
fcheyden particuliere Landen diverfciie Eyge-
na�rs toekomende, doch al te famen gelegen inde
gemeene Polder der voorfz drie Dorpen met den
aenkleven van dien. Ende dat fy Supplianten be-
ducht waren,dat eenige vande voorfz particuliere
Eygenaers henluyden jegens het maecken ofte
leggen vande voorfz Waterloofinge (daer aen het
gemeene welvaert vande voorfz drie Dorpen, die
daer door van het overvallen Van 't vooriz Duyn-
water outlaft ende bevrijdt fouden werden, groq-
telijck was gelegen) fouden willen of mogen op-

5.L iij poferen,

MMHH

-ocr page 827-

Flacaten. 5. Boeck. 9. Tit, �.Deel.

ΐί«

opleggende ende betalende de w'aerde van dien
tot tauxatie vande Gerechten van den Dorne'
daer onder, ofte in wiens Jurifdidie de voorf?
Landen ghelegen fullen wefen. Odroyerende
mede de Supp�ianten,omme op de voorfz Water-
loofinge ende onderhoudinge van dien te mogen
maecken, ende leggen foodinige fchouwen, Keu
ren ende Ordonnantien, als fy bevinden fullent�
behooren , fulcks dat de particuliere Eygenaers
ofte Bruyckers gelegen aende voorfchreven Wa
terloofinge, ghehouden fullen zijn de voorfclire^
ven Waterloofinge Jaerlijcks te houden uyt der
voorfz Keuren ende fchouwen , als mede elcks
te onderhouden de Hecken ftaende, ofte die gef_etlullen worden op ofte tuflchen de particuliere
Landen, midts dat de ghemeene Molen-Meefters
ghehouden fullen welen voorde eerfte reyfe de
felve Hecken goet ende fterck te doen maecken �
ende dat die onkoften vande Keuren endefchou,
wen fullen gedragen werden tot kofte vanden ge-
meenen Polder, op fulcken voet ende Ordonnan-
tie, als alle onkoften van de Keuren endefchou-
wen over de voorfchreven gemeenen Polder ghe-
dragen worden. Authoriferende mede de Sup-
plianten , de onwillige by den voorfchreven Mo-
len-meefters totbeta:inge vande voorfchreveon-
gelden te mogen doen conftringeren, met alfulc-
ke middelen ende op alfulcken voet ende Ordon-
nantie, als d Onkoften in't fetten vande twee acht-
kante Water-Molens, ftaende op de voorfchre-
ven Polder, ghedragen ende betaelt waren. Ende
teneynde de Supplianten defen onfen confente,
Accoorde ende Odroye mogen genieten als naer
behooren, Laften ende ordonneren wy allen ende
eenen yegelijcken onfe Officieren, Jufticieren en-
de Onderfaten die defen raecken ofte aengaen fal
mogen, datfe den Supplianten van defen onfen
Odroyen, en^e allen leden en^le punden van
dien, doen, laten ende gedoogen ruftelijck, vrede-
lickende volkomentlick genieten endegebruyc-
ken, fonder den Supplianten te doen oft ghehen-
gen ghedaen te worden eenigh hinder, belet ofte
moeyenifl� ter contrarie- Gegeven inden Hage
onder onfen grooten Zegel hier aen ghehangen,
opten elfden dagh van November in 't Jaer ons
Heeren ende Salighmaeckers duyfent feshondert
ende derthien. Ende was onderteeckent, /. van
Oldenbarnevelt. Opte Plijcke van 't ghemelte Oc-
troye ftondt, Ter Ordonnantie vanden Staten.
Ende was betecckent, A. Duyik.

poferen , ende fulcks foecken te beletten: Ver-
fochten fy Supplianten ghefamenderhant feer re-
vererrtelijck, dat het ons gheliefde henluyden te
odroyeren de voorfz Waterloofinge ter gedefti-
neerder plaetfe te mogen leggen ende maecken,
ende daer toe mede te mogen imployeren der
voorfz particuliere Eygenaren Landen ende
Gronden, mits den felven opleggende ende beta-
lende de waerdevan dien tot taxatie vanden Ge-
rechten vande Dorpen daer onder, ofte in wiens
Jurjfdidie der voorfz Landen refpedive ghelegen
fouden wefen. Item, om op de voorfz Waterloo-
finge ende onderhoudinge van dien, te mogen
maecken ende leggen foodanige fchouvven, Keu-
ren ende Ordonnantieii, als fy fouden bevinden
te behooren, fulcks dat een yegelijck vande parti-
culiere Eygenaers ofte Bruyckers gelegen aen de
voorfz Waterloofinge, gehouden fouden zijn de
voorfz Waterloofinge jaerlijcx te houden uyt der
voorfz Keuren ende fchouwen, oockmedete on-
derhouden elcks die Hecken ftaende, ofte die ge-
fet fouden werden op ofte tuflchen die voorfz
particuliere Landen, mits dat de gemeeneMolen-
meefters ghehouden fouden wefen voor de eerfte
reyfe die felve Hecken goet ende fterck te maec-
ken. Item , dat de onkoften vande keuren ende
fchouwen fouden ghedragen werden tot korten
vanden ghemeenen Polder, op fulcken voet ende
ordonnantie , als alle onkoften vande keuren en-
de fchouwen over die voorfz ghemeenen Polder
worden ghedragen. Ende dat de onwillige by de
felve Molen-meefters, tot betalinge vande voorfz
ongelden fouden mogen werden geconftringeert,
met alfulcke middelen , ende op alfulcken voet
ende ordonnantie, als alle d'onkoilen in 't fetten
vande twee acht-kante Water-Molens, ftaende
op de voorfz Polder, ghedragen ende betaelt wa-
ren. Ende hen Supplianten daer van te verkenen
behoorlijcke Brieven van Odroye. SOO IST,
dat Wy de faecke ende verfoeck voorfz overge-
merckt, ende ghenegen wefende ter bede vande
Supplianten, Je felve uyt onfer rechter weten-
fchap, volkomen macht ende authoriteyt gecon-
fenteert, gheaccordeertende gheodroyecrt heb-
ben, confenteren, accorderen ende odroyeren by
defen, de voorfz Waterloofinge ter ghedeftineer-
de plaetfe te mogen leggen ende maecken, ende
daer toe te mogen imployeren der particuliere
Eygenaren Landen ende Gronden, diefe daer toe
noodigh fullen hebben,mits den felven refpedive

47. Hdntyefie vanden TSoechflredijck^ In date des Saterdaeghs nae onfer

Vrouwen-dach Ajfumftie, in 'tj*er � 180.

feyde Dijck ftaende blyven fal in fijne ftede voor-
fchreve : Ten waer dat die met voorfienjgen Rade
der Heemraden van onfen voorfz Lande verleyt
worde. Willen dat defen voorfchreven Dijck ful-
len houden ende dijeken, dat is die daer onder ge*
landt zijn geheel ende ongequetft. Gegeven des
Saterdaeghs nae onfer Vrouwen dach Aflumptie,
in 't Jaer ons Heeren duyfent twee hondert ende
tachtigh.

48. fft.

Υ F L O R1S Grave van Hollant, Ma-
ken kondt allen Luyden die defen Brieft"
fullen fien: Dat een Dam of een Dijck ge-
fet of ghedijekt is in onfen Ambachte, tuflchen
onfe Stede van Alckmaer ende Boeckel, by den
ghemeenen confente ende wille der Heemraden
van onfen Lande van Kennemerlant, ende dat om
oorbaerheyt des Landts voorfz. Soo verkenen
wy midts defen Brieve, ende willen dat die voor-

-ocr page 828-

Dijckagte^&c, Kennemer*lanck.

t�^�

I �tf

48, Watertandt ende die van Ooftzanen _sbeyde van Haelende 2iuyt*eynde_$

wert ekkfijn Dijck aengewfen. In date op Sint Catharinen dach in 't/aer 1407.

1L L E M, &c. Doen kondt allen Luy-
'dcn: Wantin voortyden groot ghe-
) fchille ende twiil geweeft hebben, tuf-
fchen onfen goeden Luyden van Wa-
terlandt aen d'een zyde, ende die van
Ooftzanen, beyde van Hael ende Zuyt-eynde
aen d'ander zyde, roerende van inlage aldaer, die
niemandtaen nemenenwoudetemaecken. Soo
hebben vvydaerom, ende te verhoeden fulcken
verfu ymenifl� als ons Landts daer af aengekomen
moclite hebben, onfe ghetrouvve Raden ghefendt
gehadt opte inlage voorfz, die alle gheftant ende
pelegenifl� aldaer over fagen,cnde hebben by wil-
le beyder partyen voorfz geordonneert ende ge-
raemt,dat men op die inlage voorfz dagen fouden
feven die naefte gelegen waren over d'Ye,die daer
mede en wonnen noch en verlooren, om defe
voorfz inlage te fetten ende te heerden opten ge-
nen die 't met recht toe behoort, ende op wien fy
en heerden ende fetten, daer foude hy blyven tot

eeuwigen dagen, alfoo dat die feven voorfz daer
op gedaeght worden met recht daer fy ghekom�n
zijn. Ende hebben alfoo fyongenoemtende on-
gelaeckt worden, na v�nn�Te der Schepenen,daer
niemant jegens en dingede, defe voorfz inlage ge-
heert ende ghefet opten geenen diefe met recht
toe behoort,in jegenwoordigheyt beyder partyen
voorfz, 't vvelck vvy willen dat vafte ende geilade
ghehoudenfal worden tot eeuwigen dagen , ende
dateenen yegelijck fijnen Dijck die hem gegeven
ende toe ghefeyt is als voorfz ftaet, houden ende
maken fal fonder eenigh wederfeggen. Efi defen
voorfz Dijck alfoo verre als hy in Waterlant gele-
gen is, fullen onfe gemeyne Heemraders van Wa-
terlant keuren na den rechte van Waterlant; ende
des fal onfe Schout van Lantfmeer met onfe Sche-*
penen aldaer, die fchouwen als behoorlijck is. In
oorkonden defen Brieve befegelt met onfen Ze-
gele. Gegeven inden Hage op Sinte Catharinen-
dach, in 't jaer ons Heeren 1407.

49, Hant�e�le, hoe den Oijckby Ooftzanen gefioelt is. In date op Sint Έα*

ven-dach in' tjaer 1408.

daer aen oock weder, dat Kerck-vierendeel drie-
en-dertigh roeden Dijcks. Item, daer naeft fullen
aenvaerden dat Hornre vierendeel drie en twin-
tigh roeden Dijcks. ltem,daer aen dat Haelre vie-
rendeel drie en dertigh roeden Dijcks. Ende dat
Haelre vierendeel oock weder daer naeft drie en
dertigh roeden Dijcks. Ende waer 't dat des Dijcj|
meer gevonden worde dan voorfz is, foo fal elck
vierendeel voorfz daer in toe taften, ende dat ma-,
ken. Waer oock dat hy min gevonden worde dan
voornoemt ftaet, dat fal elck vierendeel gelijck te
bate komen, hiertoe fullen gelden alle die geene
die inden Banne van O oftzanen gelandt zijn,clcx
in fijnen vierendeel, als redelijckfte ende befchey-
de�jckfte is. Ende defen voorfz Dijck fal men
maken alfo breet ende alfo hoogh, als hy van den
Heemraden aldaer gekeurt fal worden, fonder ar-
gelift. Dit wert ghedaen inden Hage op Sinte Ba-
ven-dagh, in 't Jaer ons Heeren duyfent vier hon-
dert ende acht. Geextraheert inde Regifter-ka-
mere van Hollandt, uytten Memoriael buyten
geteyckentB.C. inde Kas R. ftaende aldaer gere-
giftreert Folio 20. verfo.

, Tem, Alfoo by Ooftzanen leggen twee
hondert vierende tfeftigh roeden Dijcks,
__, die niet aen getaft en zijn, ende getuyght
zijn op die ghemeyne Landen inden Banne van
Ooftzanen gelegen, foo hebben mijns genadighs
Heeren Rade van Hollandt, met Heeren Wouter
van Mathenes, ende met Jan van Woude, dien al-
daer geweeft, ende dien over ghefien, hebben den
voorfz Dijck geftoelt, gelijck hier nae gefchreven
ftaet: Dat 's te weten, dat dat Zuyder-vierendeel,
ende dat Kerck-vierendeel van Ooftzanen aen-
vaerden fullen half die twee hondert vier - ende -
tfeftigh roeden Dijcks voorfz: ende dat Haelre
vierendeel die ander rechte helft. Ende overmits
dattet goets Dijcks ende quaets Dijcks, dat een
onder 't ander legget, fo fal ekk vierendeel voor-
fchreven fijnen hoefllagh daer aenvaen in defer
manieren_: Alfle dat Zuyder vierendeel naeft beu-
ren Dijck, die fy gemaeckt hebben, aentaften ful-
len drie en dertigh roeden Dijcks. Item, daer aen
dat Kerck vierendeel drie-en-dertigh roeden
D'jcks. Item, noch weder daer naeft dat Zuyder
vierendeel drie en dertigh roeden Dijcks. Item,

5 o. Scheydinge van Oijc^agie tuffchen Waterlandt ende die van Ooft\anen>

begrypende velepointlen. In date den 1 2 September 141 o.

; Α R G RIE Τ E van Cleve, &c. ende
\ WIL L E Μ van Beyeren, &c. Doen
\ kondt allen Luyden -.Want in voortyden
in eenen Dijck gelegen in Lanfmeer, een Wiel in-
gearoocken ^Was» daer men van noots wegen ons
Landts inlage om leggen ende fchieten mofte, al-
100 dat die mlage alioo gefchiet ende geley t wor-

de , dat daerom veel gefchils opftont tuflchen den
gemeynen Lande van Waterlant aen d'een zyde,
ende dat gemeen Landt van Ooftzanen aende an-
der zyde, ende hielden aen beyden zyden den
Dijck te kyve leggen, alfo dat niemant van geenre
zyde maecken en wilde noch aen nemen, des wy
doe om ons Landts behoudenifle, daer op fchick-

ten

-ocr page 829-

Placaten, s.Boeck. 9.Tir, �.DeeL

1^47

ten tot meenigen tyden die van onfen Rade, daer
overdragen wert, dat men dien Dijck fouden be-
heeren met feven die'er naeftghelandt ware over
Ye, die daer aen wonnen noch verlooren. Des fo
wort den Dijck gefevent met feven over d'Ye ge-
legen , met Landt dat buyten-dijcks gelegen was,
allbo dat die van Ooftzanen onsvervolghden,en-
de meynden dattet Recht niet ftaen en mocht nae
Dijck-recht: want Landt dat buyten-dijck ghele-
gen waer, men met recht geen Dijck foude mogen
geven, alfoo uyt Dijcks-landt felve geen Dijck en
houdt. Ons biddende, dat wy hen feven wilde
fetten , die'er mede en wonnen noch verlooren,
die binnen den Ban van Ooftzanen, noch in den
Lande van Waterlant niet gefeten en waren, ende
die re maegh noch parthye in waren. Ende eenen
Dijckgrave, die dat recht van onfen wegen foude
vervolgen , alfoo dat wy daerom fchickten van
onfen wegen onfen geminden Jan vander Boeck-
horft, Dijckgrave opten voorfz Dijck te wefen,
ende feven te nemen, den Dijck mede te beheer-
den , die doe den voorfz Dijck metten feven be-
heert heeft, om welcke feven-tuyge wille voorfz,
onfe Luyden ende Onderfaten van beyden zyden
voorfz, in geenre wijs den voorfz Dijck aen ne-
men en wilden, noch tothaer toe aengenomen en
hebben. Alfoo dat wy daerom aengeften de ver-
derrTenifTe ons Landts voorfz, ontboden hebben
beyden den partyen voorfz, ende die alfoo toege-
fproocken ende alfoo vorde ghebracht, dat fy aen
ons, ende aen onfen Raede alinge ende volkome-
lijck gebleven zijn, alle tweedracht ende gefchille
voorlz, tot verfoeck des welgebooren Heemraets
vanden Lande van Rhijnlandt, die wy aldaer om-
me foude fchicken, ende die wy aldaer omme ge-
lchickt hebben, omme t'onderfoecken de befte
Jeden ende recht vander faecke voorfz, die weder
byons ghekomen zijn, ende hebben ons ende on-
fen Rade alfoo onderwijil, ende alfoo befcheyde-
lijck by bracht 't gheftant van den faecke ende
tweedracht voorfz, dat wy nae heuren aenbren-
ςεη, dat fy ons by heuren eedt ghedaen hebben,
dieparthyen voorfz fcheyden willen ende fchey-
den mits defen Brieve, ghelijck des aen ons ende

zyden ons over leveren ende geven fullen, ₀f _onfen Raede van onfen wegen, binnen veerthien da'
gen naeftkomende , alle fukke Brieven end'
Hantveften, Cedullen ende Giften, die daerp_ep_even mogen weferi, als fy hebben van den Dijck
voorfz. Voort foo fullen den voorfz Dijck een
yegelijck houden als hier nae ghefchreven ftaet �
Eerft foo fullen die van Ooftzanen hebben in heu!
ren Ban hondert acht en veertigh roeden Dijcks*
van dier inlage des Dijcks totten Twifken toe'
Voort wat die Dijck buyten den Ban van Qoitza-
nen, vanden Twifken totten ouden Dijck toe, die
opten Ye ley t, langh is vier hondert acht en tfe,
ftigh roeden ende twee voer, fo fullen daer af dien
Dijck tot eeuwigen dagen houden. Eerft hondert
roeden Dijcks van der Twifken in te meten, in
den Waterlander Ban,dat gemeen Lant van Ooft-
zanen , met die van Wormer, ende dat fullen fy
ontfaen maed maets ghelijck, ende fy fullen dien
Dijck felve houden, ende met heuren Schout be-
fchouwen, ende keuren met heuren eede. Item,
die ander drie hondert acht en tfeftig roeden twee
voeten Dijcx die're dan bly ven, fullen houden en-
de hebben tot eeuwigen dagen dat gemeen Landt
van Waterlant, uytgenomen die van Schellingh.
woude, die're niet af ontfaen en fullen, ende daer
fal elck in fijnen bedry ve fijnen hoefflach ontfaen,
maed maets gelijcke, oft by heuren Riemtael, als
dat befcheydelijckfte is, ende dien Dijck fullen fy
houden, ende met heuren Schouten ende Sche-
penen elcx in fijnen hoefflagh keuren ende fchou-
wen by heuren eeden. Ende hiermede foo feggen
wy, die parthyen voorfz aen beyden zyden veref-
fent ende verlijckt van allen gefchille voorfz.ende
gebieden ende bevelen beyde partyen voornoemt
ende eenen yegelijck byfonder op fijn lijf ende op
fijn goet, onfe feggen voorfz, gelijck des aen ons
gebleven is, ende voorfz ftaet, te houden ende te
voldoen, ende eenen yegelijcken fijn aendeel van
den Dijck voorfz daer op aen te nemen,ende wacr
yemant die daer gebreeckelijck in waer,dat willen
wy houden aen fijn lijf ende aen fijn goet, ghelijc-
ken aen den genen die ons van onfe Heerlijckheyt
verminderen wilde. In kenniife der waerheyt

aen onfen Rade gebleven is, in fulcker maniere als hebben wy defen Brief doen fegelen met onfen
hier nae ghefchreven ftaet. Inden eerften, feggen Zegelen, opten twaelfden dach in September,in't
wy met onfen Rade, dat die partyen aen beyden Jaer ons Heeren duyfent vier hondert ende thien.

51, Hantyefie van Hertoge Willem, %aecbgnde den Oofl^aner $chimk$l-

dijck. In date den 19 Maert 1414.

Braecke, ende den felven Dijck ende Dijck-iloot
fal men maecken ende houden, alfoo onf� Dijck-
graef metten Heemraders die keuren ende vin-
den , ende die fullen de felve onfe Dijckgraef ende
Heemraden leggen ende verleggen , fonder mif-
doen tegen ons, of yemant van onfen wegen. En-
de men lal opten Schinckel-dijck fchouwen tot
dry en tyden vanden Jare, gelijck men opten Hoo-
gen-dijck dat is te weten, op Sinte Geertruyden-
dach, op Meydach, ende op Sinte Jans dach de-
collationis. Oock fal men alle recht niet anders
vorderen ende doen, opten Schinckel-dijck, ghe-
lijck men opten Hoogen-dijck, behoudelijckdat

dis

I L L E Μ by der genaden Godts Paltz-
\ grave opten Rhijn ; Hertoge in Beyeren 5
! Gravevan Hollandr, van Zeelandt, ende
Heere van Vrieflant. Doen kondt allen Luyden:
Dat wy overmits ootmoedighs vervolghs willen,
onfen goeden Luyden van Ooftzanen, ende oock
om oorbaer ende nutfchaps wille ons Landts al-
daer, den felven onfen goeden ende ghemeenen
Buyren van Ooftzanen gegeven hebben, ende ge-
ven met defen Brieve fulckepun&en als hier nae
gefclvreven zij η �. Als dat die Schinckeldijck dicht
fal tuiTchen Zaenderdam, ende Claes Symoni��ns
Otterdijck, ftreckende aende Zuyc-zyde van der

__^^MflM

-^>"-"" �......■�■

-■■�■-�

�t

-ocr page 830-

Dijckagio* &c. Kennemer4n<iÊ.

têj%

!<*l

gen dagen onnuttelijcken gehouden werden, alfö
datter twee goede Knapen of meer over klagede*
fo foudé önfen voorfz Dijckgrave metten Heem-
raden die voorfz Zylen uytwinden,en gene weder
ihne leggen. Voort fo fullen die Hoofden van der
Braecke wij t wefen thien voet', ende die Braecke
fal wijt wefen ièfthien voer, ende die fal men keu-
ren ende fchouwen gelijcken den Schinckeldijck,
ende indeVVateringc fal men eenVal-deur mogen
leggen ter beller oorbaer, alfoo onfe Dijckgraef
ende Heemraden die keuren ende vinden fullen by
heiiren eede. Ende want wy voor ons ende onfen
Naekomelingen , onfen goeden Luyden ende ge-
meene Buyren voornoemt, dit vafte ende geftade
gehouden willen hebben, Soo hebben wy in ken-
niiTe hier af, onfen zegel aen defen gehangen. Ge-
geven inden Hage opten xix. daeh in Maerte, in 'c
Jaer ons Heeren duyfent vier hondert veerthiem
Setundum curjurn Curie nofirte.

A\e eéne die de felve Schinckel-dijck toe behoort,
Sfefiacnende gebruycken fullen tot heure nut-
fchaTindc oorbaer. Mede fullen fy inde voorfz
Schinckeldijckmogen leggen drie Zylen tüflcheri
dit ende Meydage naeftkomende.öfdaeromt eyn.
den geen te leggen, ende die fullen elcks wefen
�vütdrie voet, ende drie voet hoogh, ende die ful-
len maken Heyn Elfertfz Soon, Jonge Peter,ende
peter Huych Symonfz, eenen yegelijck met fij-
nen Buyren als fy gelant zij n, of fy willen. In fulc-
fcer maren, dat die voorfz Zylen fullen uytwate-
ren ende niet inwateren, indien fy tuifchen Sinte
Geertruyden-dach ende aller Godts Heyligen-
dach in\vaterden,fo falfe onfen Dijckgraef merteii
Heemraden mogen bekeuren, op een boete van
vijffchellingen, alfo dicke als dat gefchiede. Ende
men fal defe voorfz Zylen houden tot's Landrs
oorbaer, fonder die tot eenigen tijdt te bevilTchen.
Ende waer 't fake dat defe voorfz Zylen tot eeni-

5 2. Hertoge lohans Confirmatie, tufichen den heelen Kerfpel van Ooft spanen,

ende die Buyren van 't Zuyt eynde van dien. In date den � fjunij 142 x.

fchreve ftoelinge nae den Rechten van Kennemer-
landt voorfchreve, voortganck fal hebben, ende
gheftade fal wefen ende bly ven, foo hebben wy
daeromme die Buyren vanden zuyt-eynde van
Ooftzanen voorfchreven , gheconhrmeert, ende
confirmeren met defen Brieve, alfulck Recht als
fy gewonnen hebben inde voorfchreve faecke op-
ten heelen Kerfpel van Ooftzanen, ende fcheldert
hen daer omme quijt van allen breucken ende pe-
nen, die fy daerom tot huyden defen dage toe, je-
gens Ons ende onfe Heerlijckheyt ghebreuckt,
ofte verfuymt mogen hebben , behoudelijck dat
dat heel Kerfpel van Ooftzanen voorfchreven,
recht weder fal mogen plegen op dat zuyt-
eynde van Ooftzanen voorfchreven, tot alre tijdt
als hen dat fal ghenoegen. In oorkonde defen
Brieve met onfen Zegele befegelt. Gegeven in
den Hage, in 't Jaer ons Heeren duyiènt vier
hondert twee en twintigh , vijfthien dagen in
Junio.

O � � � Hertoge van Beyeren, &c.
1 Doen kondt allen Luyden : Want twift
� ende ghefchille gheweeft istuffchenden
Buyren vanden zuyt-eynde van Ooftzanen aen
d'e'en zyde , ende den heelen Kerfpel van Ooft-
zanen aen d'ander zyde, omme eenre Dijckaedfe
wille , opten Dijck tuifchen Zaenderdam ende
den Twifken, daer iy van onfe Voor-vaderen,
Graven van Hollandt, zaliger ghedachten, Brie-
ven af ghehadt hebben, ende omme te vervolgen
daer af die befte reden, nae den betoon ende Brie-
ve, die wy aen beyde zyden daer af gefien hebben:
foo hadden wy gheconfenteert die Buyren van
den zuyt-eynde van Ooftzanen voorfz, recht te
fpreecken fonder mifdoen tegens ons ende onfer
Heerlijckheyt, ende hebben daer om met rechte
ghedinget een ftoelinge , jegens den heelen
Kerfpel van Ooftzanen voorfchreven, nae den
rechte vanden Lande van Kennemerlandt, daer de
voorfchreve Buerte af toe gewijft is, dat de voor-

5J. Accoort, gemaechf by de �. Heeren ^urgermeefleren van Turmerent,

Purmerlant ende Ooftzanen jot lewaringe vands oude Landen. In date den vijfden Augufli in' t
Jaer 16x5.

�� huyden den vijfden Augufti Anno fe-
; fthien-hondert vijf en twintigh , zijn by
_j malkanderen op den Stadthuyfeder Ste-
de Purmercnt vergadert gheweeft, de E. Pieter
Heynderickfen de Jonge, Jan Comelifz, ende
iJirck Pouwelfz Houtkooper, Burgermeefteren
der ielver Stede ter eenre, Symon Janfz Duyfs,
ende Ciaes Franfz, Burgermeefteren totPurmer-
JJJKtt. geaiMeert met Aelbrecht Cornelifz ,ende
f'wtet Dirckfz, hunluyder by-ghevoeghde Ad-
juncten ter andere, Dirck Dirckfz, Burgermeefter
�°� � ^ende Dirck Pieterfz, Burgermeefter
tor Uoftzanen, by haer hebbende, endegefterckt
v-eiende met Cornelis Janfz Hilles, Dirck Vre-

rickfz foon , ende Outgert Luytsfoon, Gecom-
mitteerdens ter andere zyden , ende hebben die
voorfchreve Comparanten, Ratione Oficii, foo
voor haer felfs, als door laft van hunne refpe&ive
Regeerders, onderlinge t'famen gheconcipieert,
ghemaeckt, ende mits defebefloten feeckere Ac-
coorde, tenderende tot bewaringe vande oude
Landen, ten fine de felve door de opmalinge van
de Wormer ende andere hooge Wateren, nae-
maels niet komende te inunderen, te weten, ende
in manieren nae volgende: Als namentlijck, dat
de bedichtinge fal beginnen op den ouden Dijck
van Purmerent rot aen Neck, ende voort over de
Landen met een goede fuffiiante Kade, by den

f. � Wor-

-ocr page 831-

\6�3

Placaten, f.Boeck

«654

SJuyfges werden op ghedaen Sinte Andries, oft
den leften November, ende wederom gheflocen
Sinte Pieter, den twee en twintighften Februari
of ten ware dat men door de over-hooghte van
Water bevondt, Zaet op den Velde ftaende, dae
door gedruckt te zijn, in wekken gheval dieKla
gers daer over gehoort, parthyen daer inne full_en'
met goede difcretie voorfien, tot bewaringe van 't
Zaet, ende Polder, onder de voorfz bedichtinge
gelegen ende gecomprehendeert. Dat voorts dele
ghemaeckte conditie ende Accoorde, niet fal m₀,
gen gebroocken, verandert, vermindert noch ver-
meerdert werden, dan met volleconfcntende
toedraginge vande drie partyen voorfz. Doch foo
yemant in fijn Ban gebreckelick bevonden werde
defe geconcipieerde bedichtinge te onderhouden'
dat als dan de ander gegraveerde partye ofte par-
thyen vermogen fullen daer over hunne klachten
te doen aende i�he gebreeckige partye, of aenden
Dijckgraef, in wiens Ju rifdictie 't gebreck mochte
vallen. Ende indien de faute binnen acht dagenna
de refpeclive receptie ofte klachte niet gebeten
en werde in behoorlicke forme,fullen alfdan diein
gebreken bevonden zijn, aenden Dijckgraeft elc-
kens verbeuren vijftig ftuyvers, ende aenden Ar-
men vande drie voorfz Plaetfen te famen dertigh
Carolus guldens,bly vende evenwel defe Accoor-
de in fijn geheel,tot volkominge van allen welcke
voorfz is, partyen hincinde belooft hebben, ende
beloven mits defen 't felve na te komen ende ilri-
ctelick te onderhouden voor fo veel elcx aengaen
mach,onder alle verbande van Rechts wegen daer
toe ftaende, ende behoorende, alle dingh ter goe-
der trouwen ende ibnder bedrogh. t'OorkonHe
fijn hier af gemaeckt drie alleens-luydendeA&en,
efi by de voorfz Burgermeefteren valide onderte-
kentjdaer van efcx eene heeft in kracht ende waer-
heyt, fo daer een ofte twee verloren mochte wer-
den.fal de derde geloof meriteren,als offy alle drie
behouden waren. A&um anno ξ$ die utjupra,tn�e
was met verfcheyden handen onderteeckenc,
P. HeyndericksdeJongeJanCornelifz, Dirck Pouwlfr
Aecker.SymonJanjz Duyfs.Claes Franfz Soon,DirckPte�
terfz, Dirck Dirckjz, ende /. W. Sydtwint, Secretaris.

VVormer ringh-iloot,langes aen de Ban-fcheydin-
gevan Purmerlandt, ende alfoo wyders, tot de
Ban-fcheydinge van Ooftzanen,mitfgaders voort
van Purmerlander-ban weft op nae 't Kalf, tot de
Schinckel-dijck, ftreckende 't felve daer op aen
den hoogen Zeedijck van Saerdam, met exprelTie
van yeder parthye fijn Dijck, jae oock de naevol-
gendeSluyfjestotWater-keeringe fal maecken,
ende geduyrende 't Accoort onderhouden elcks
in i�jn Ban op fijne kotten, fulcks alwaerden
Schinckel-dijck te laegh bevonden wert, fullen
partyenter wederzyde voorfz, de felve verbete-
ren ende verhoogen nae behooren, als verhaelt is,
gelijck mede de Heeren van Purmerent ter eenre
voorfz Necker-dijck fullen doen. Dat oocknie-
mant inde voorfz Dijck, ofte bedichtinge een gat
oft deurvaert fal mogen maecken, oft de felve fel
aldaer gehouden wefen een Schutiluys ofte Ver-
laetgen te leggen, totbequamedeurvaert ende
fchuttinge. Dat voorts partyen ter eenre het
Sluyfgen by weft naeft de voorfz Stadt ghelegen
(foo fyluyden 't felve open begeerden te houden)
fullen maecken tot een Schut-fluyfgen, voor Mey
naeilkomende. Item,dat mede die van Purmerent
ende Purmerlant, tTarnen nae Deyms tale gelijck,
met den eerden fullen leggen een Duycker in de
Purmerlander Ban, inden Dijck nae Ilpendam
gaende, van twaelf voeten wijt, den floot daer vo-
ren komende twintigh voeten wijt, fal ftrecken
tot 't D wars-water toe, ende doorgaens diep we-
fen een voet onder de drempel vande voorfchreve
Duycker. Dat voorts die van Purmerlandt gheen
Vis-dammen mogen hebben inde Gors-iloot, die
de uytwateringe vande voorfz Duycker eenigh-
fins fullen mogen verhinderen. Ende fullen mede
die van Ooftzanen voorfz gehouden wefen hun-
ne Vis-dammen in Twif ke leggende,met den eer-
ften inde doorvaert wijt te maken'feventhien voe-
ten ende een half, fonder dat de felve bevift, ofte
met eenige middelen verfpert mogen werden,met
expreifie, dat partyen met den eerften fullen pro-
cederen tot voltreckinge van hare Dijckagie, elcx
in fijn Ban, over welcke oock elcks fijn lchouwe
fal hebben. Aengaende deVal-deuren inde voorfz

5 4. O&roye ende Ordonnantie des Coninghs van Spangien, Dienende

totvorderinge vande Dijckagie vande Landen inde Zype gelegen. Indaie den 23 Mey 1561.

in Afrijcque. Allen den geenen die defe tegen*
woordigc fien fullen,Saluyc. Aifoo wylenhoogh-
loflijcker ghcdachten die KeyferKaerledevijffte
des nacms, onfe lieve Hecre ende Vader (wiens
ziele Godtgenadigh zy) inde Macnt van Mcertc
vijftien-hondert een en vijftigh leftlcdcn, ghecon-
fenteert ende geaccordeert heeft ghehadt Heeren
Joanne van Schorel, Priefterende Canoniek van-
der Collegiael Kercke van Sint Marien binnen on-
fer Stadt Utrecht, voor hem ende fijnen Confor-
ten , te mogen bedijeken feeckerequantiteytvan
Landen gelegen in onfen Lande ende Graeffchap-
pe van Hollandt, ter plaetfen ghenaemtde Zype,
ende het zy dat korts daer nae Meeiler Nicolaes
Nicolai, Greffier van onfer ordene vanden Gulden
Vliefe, ende als doen Ontfangere vanden Beden

van

ΗI LI Ρ Ρ U S by der gratie Godts Co-
ninck van Caftilien, van Leon, van Arra-
pon , van Navarre, van Napels, van Cici-
lien.van Maillorque,van Sardaine, vanden Eylan-
den Indien, ende vaftcn Lande der Zee Oceane;
Eertz-Hertoge van Ooftenrijcke ; Hertoge van
Bourgoingen, van Lothrijck , van Brabandt, van
Limborgn, van Luxenborgh, van Gelre, ende van
Milanen; Grave van Habf borgh, van Vlaenderen,
van Arthoys, van Bourgoingen; Paltzgrave ende
van Henegouwe, van Hollandt, van Zeelant, van
Namen ende van Zutphen; Princc van Zwave;
Marckgrave des Heylighs Rijcks ; Heere van
Vrieflant, van Salins, van Mechelen, vande Stadt,
Steden ende Landen van Utrecht, Over-Yfiel en-
de Groeningen 5 ende Dominateur in Afie ende

-ocr page 832-

^■""

■■-■: -. :■ ■■ .■■'■-■-------------------------

Dijekagie* &c. Zypo.

itffi

1*5»

oock een groot deel vande Landen Vande voorfey-
de Dijekers ende Ingelande metten voorgenoem-
de Nicolai ehecontradeert, ende de felve Landen
by ondeucndelijcken tycele vetkregen hebbende,
om voorts daer mede te doene nae onfe goede be-
liefte: Des nochtans niet tegenftaende, Willende
onfc voorfeyde Onderfaten gcnadelijcken trakte-
ren ende verfien, dat den nieuwen Dijck vandet
voorfeyde Zype in goeden ende behoorlijcke ftate
geftclt ende onderhouden mach worden, om by
fucceifie van tydc de voorfeyde Landen weder»
ommc tot culture ende Lantwinninge te brengen,
ena\e fonderlinge op dat die vander ouder dijeka-
gie , die by maniere van provifie de dijckvellinge
op gebracht endeghefurneert hebben, in verfeec-
kerthede geftelt fouden mogen worden,om des te
min oorfaeckenendefondaments te hebhen, de
felve dijckvellinge wederom te eyfTchen ende re-
peteren.oft in eenigen grooten koft tekomen.om
beuren ouden Dijck te vermaecken dietfedertee-
nige Jaren herwaerts niet onderhouden en is ghe*
weeft, SOO E E S Τ, dat de faceken voorfit
over gemerekt, ende hiet op gehadt 't advijs, eerft
van onfen lieven ende ghetrouwcn die Prefident
ende Luyden van onfen Rade ende Reeckeninge
in Hollandt, ende daer nae vanden Hoofden Tre-
l�rier Generael ende Gecommitteetde van onfe
Domeynen ende Finanticn. Wy om defe ende
andere redenen ons daer toe bewegende, begee-
tende te verhoeden de bederrTenilTe van onfen
voorfeyden Onderfaten, ende te verfien totter ge-
meyne welvaert, ende oock tot vermcerdcringe
ende augmentatie van onfen Domeynen ende
Heerlijckheden, hebben by deliberatie van onfe
feer lieve ende feer beminde Suftere dieHerto-
ginne van Patma ende van Playfance, voor ons
Regente ende Gouvernante in onfen Landen van
herwaerts-overe, Geo&royeert, geconfenteert, ge-
accordeert ende toegelaten, o�troyeren, confente-
ren, accorderen ende toelaten by defen, atlen denf
geenen hebbende eenige Landen inde vooricyde
Zype, oft pretenderende eenige hen toe tebehoo-
rene, dat fy de felve fullen mogen houden ende
befn ten tot fu leken tytel, ende op de felve laftcn
alsfy die tegenwoordelijck befutende zijn ende
verkregen hebben, oft op hen vervallen ende ghe-
dcvolveert mogen wefen, fonder dat fy van onfen
t'wegen nu oft in toekomenden tyden in 'tghe-
bruyek ende pofl^flie vande felve Landen eenigh-
fmts belet, bekommert oft ghemolefteertfullen
mogen worden uyt faecken vanden adien ende
pretenfien ons daer inne competerende, foo wel
overmits der preferentie ons totter geheelder Dije-
kagie voorfz toekomende, midts dat de fclve mee
onfen eygen penningen begonft ende in verfcec-
kerheyt ende perfedie geftelt gheweeft is, als oock
ter caufen vanden fchulden vande voorgenoemde
Nicolai, oft anderfins in wat manieren^attet wa-
re,van wekken adien ende pretenfien wy ons ver-
dragen ende gedeporteert hebben, verdragen ende
deporteren by delen." Belovende in Conincklijcke
ende Princelijckewoorden defe onfe tegenwoor-
dige gratie, Odroy ende Accordt te onderhouden,
ende doen onderhouden, fonder immermeer te
doen oft ghedoogen gedaen te worden ter contra-
rien, Ende fullen die felve Landen garanderen

j.M ij ende

_n Brabandt, ende Willem Mois, hen verklaert
hadden mede Conforten te wefen vanden voor-
Benoemden Schorei, hebbende gefamenderhant
§_e voorfeyde Zype begoft te bedijcken, ende foo
veel ghedaenbyindudie ende anderfints, dat fy
rotter felver Dijekagie bewillight ende ghebracht
hebben vele ende diverfche van onfen Onderfaten
van herwaerts-ovete, de welcke van hen gekocht
hebben fekere merckelijcke quantitcyt. van Len-
den vander voorfeyde Zype: Op belofte nochtans
byden voorgenoemde BedijckerS ghedaen, dat fy
den Dijck by hen begonft, volmaecken, ende den
fclven onderhouden fouden na behooren,'t,wclck
by hen niet gedaen noch volkomen en is geweeft,
Macr hebben van onfen voorfeyde Onderfaten op
gelicht merckelijcke fomme van penningen, fon-
der die ghcheel bekeert te hebbene inde wereken
vande voorfeyde Dijekagie: Mits we leken wy ge-
oorfaeckt ende benoodight zijn geweeft. Soo wel
tot prefervatie van onfen ouden Lande daer aen
liggende, als oock om eenighfmts daer op te rno-

i;en verhalen ende reeouvreren feeckere groote
'ommen van penningen, die de voor-ghenoemde
Kkcfter Nicolaes Nicolai ons fchuldigh ende ten
achteren bleven was uyt iaecken vanden bewin-
de endeadminiftratien by hem gehadt van onfen
penningen, de voorfeyde Dijekagie op onfen ey-
gen koilttedocn ftellen in goede verfeeckertheyt,
hebbende daer toe doen hefteden ende cmploye-
ren merckelijcke fomme van penningen, op hope
die de voornoemde Dijckers gaven, dat die Lan-
den vande voorfeyde Zype terftont daer nae tot
Bauw, ende Lantwinninge ghebracht fouden mo-
gen worden, ende dat de voorgenoemde Nicolai
middel foude hebben ommc iijnc voorfeyde
fchult ende t'achtcrheyt te bekomen ende vol-
doenc,daer van nochtans tot nu toe niet gekomen
of gefuccedeert en is, dan ter contrarien, Soo deur
die infolventie vanden voornoemde Dijekers, als
uyt dien dat fy te veel groote quantiteyt van Lan-
den aengeflagen hadden, ende fonderlinge dat iy
die gefchoten ende contributien vanden gemey-
nc kotten niet en hebben kunnen vervallen, zijn
die voorfeyde Landen bloot, ongebouwt ende ver-
laten gebleven. Ende dat arger is, foo heeft men
bevonden by informatie daer op genomen, datter
geen apparentie enfoudc wefen dat de fclve Dijc-
kers ,. noch oock de Ingelande en de Ge�rfde hun
aengrijpende voornemenfullen kunnen volbren-
gen, overmits de tweedracht ende onverftant tuf-
fchen hen geweeft hebbende, ende als noch zijn-
de : Macr dat fy ten leften benoodigt fouden wor-
den al 't fdfde te verlaten ende abandonneren.niet
alleenlijck tot onfc groote ende ontallicke fchade
ende intcreil, macr oock van onfe voorfeyde Lan-
de ende Graeffchappc van Hollandt,'t welck eenf-
occls daer deurc ghefchapen ware in grooten dan-
pre ende perijckel te vallenc, niet iondet bcderf-
�emile ende dcfolatie van onfen goeden ende ge-
trouwen Onderfaten des felfs Landts. Ende hoe-
wel dat wy overmits die redenen ende confidera-
tien voorfz, ende andere goede ende wettige oor-
lacckcn gherecht ende ghefondeert fouden zijn te
�oen aenveerden ende in onfen handen te ftellej»,
met allcenlijck alle die Landen ende Erven den
voor - genoemden Nicolai toebehoorendc, maer

■ ■

-ocr page 833-

Placaten. $.Boeck. 9. Tif, �.Dcel.

1^57

den genen die de felve geaenvaert endegheacceb,
teert fouden hebben.hebben wy tot meerder f_atlv
factie ende vernoege van etn�n yegelijcken u_vtonfer rechter wetenheyt, eygenen wille, authon'
t�yt ende volle macht geordineert,verbodenend�
geinterdiceert, ordineren, verbieden endeinterdi
ceren by defen onfen voorfz Brief, dat de Credi-
teurs 'ofte Schult-eyifchers vanden voorfz I_n�e,
landen ende Ge�rfden op de voorfz Landen niet
en fullen mogen eenige executien oft uytwinnin,
gen doen, uyt faecken van fchulden die gemaeckc
zijn voor deconcei�ic van defen. Ende datgeduy.
rende den tijdt ende termijn van fefl� jaren naeft.
komende, behoudelijck nochtans, dat die voorf?.
Landen executabelfullen blyvenvoordebetalin.
ge vander recognitie ofte erkentenuTe, die wy
t'onfwaerts behouden ende gereferveert hebben:
Ende defgelijck voor de gefchoten die by den
Dijckgraven ende Heemraden aldaer gedaeirful.
len worden. Oclroyerende ende confenterende
voorts meer den voorgenoemde Ingelanden ende
Ge�rfden, tegenwoordigh ende toekomende ,dat
een yegelijck van hen fal mogen vryelijcken plan-
ten op de Wegen by ende aen heure Landen lig-
gende, ende de felve Wegen ende barmen ander-
fins ghebruyeken, fonder nochtans die te feerte
bekommeren. Ende ten eynde dat wy ende de
voorfeyde Ingelande ende Ge�rfde feeckerlijc-
ken fouden mogen weten 't regiment, adminiftra-
tie, ordene ende policie die wy in meyninge zijn
te ftellen op 't fttick vande voorfeyde Dijckagie,
ende op dat in alles ghehandelt worde met fukker
authoriteyt ende onderdanigheyt vanden Onder-
faten als 't behoort, Sullen wy committeren, (lel-
len ende ordineren eenen van onfer Reken-kamer
in Hollant, om die fuperintendentie ende toeficht
te hebben, foo wel op de wereken vande voorfey-
de Dijckagie, als om oock tegenwoordich te zyne
in allen koopen, conventienendecommunicaden
diegemaeckt ende ghehouden fullen worden,tot
welvaert ende voorderinge vande Landtwinninge
ende bauw vanden Landen der felver Zype. Ende
(indien 't van noode waer) de contrerolle te hou-
den vanden koften die aldaer gedacn fullen moe-
ten worden. Oock fullen wy ter nominatie vander
voorgenoemde Ingelanden ende Ge�rfden com-
mitteren de Dijckgraven, Heemraden, Penningh-
meefter, ende andere Officiers, die men aldaer fal
moeten ftellen, ende inftitueren, den wekken wy
oock fullen doen geven goede ende breede inftru-
&ien , om hen daer nae te voegen ende reguleren,
alles tot heuren redelijcken kofte. Ende alfoodie
vandcr voorfz oude Lande liggende aende voorfz
nieuwe Dijckagie vander Zype, in meyninge zijn
feecker glueynge te maecken, ende heuren ouden
Dijck meer te hoogen, ende verdijeken , dan dien
in voorleden tyden geweeft is, ende om 't felfdete
doene ende effectueren, fo veel Aerden te nemen
uytter Dijckagie vander voorfz Zype,als hen daer
toe van noode vvefen foude, daer deur de voorfz
Ingelande ende Ge�rfde grootelijck befchadight
fouden worden, hebben wy den voorgenoemde
Ge�rfden oock belooft, dat wy in aenfieniuge en-
de confideratie vande voorfz recognitie, aDe be-
hborlijcke officien ende neerftigheden fullen doen

doen by dien vander voorfeyde ouden Lande, om

ende indemneren tegens den Staten van. onfen
Lande ende Hertoghdomme van Brabandt, ter
caufen vande preferentie die wy hen gegunt heb-
ben , op alle 't recht dat ons foude hebben mogen
competeren in ende totten Landen den voorge-
noemde Nicolai, inde voorfz Dijckagic toeko-
mende. Ende daer en boven willende den voorfz
Ingelanden ende Ge�rfden te beter middel geven,
om tot minderen lade te mogen vervallen de ge-
meyne koften van noodc wefende, tot onderhou-
deniife vander Dijeken, ende andere nootelijcke
wereken ende gravinge, hebben wy uyt bnfer
meerder gratie geconfenteert, geaccordeert ende
belooft, confenteren, accorderen ende belogen
infgelijcks by defen, dat wy by onfe Comm�Tari-
fen daer toe te ordineren, fullen doen diftribueren
ende bedeylen den geenen dien 't hen goet dunc-
ken fal , de Vroonen ons inde voorfz Dijckagie
toebehoorende, wefende de thienfte marge die by
den eerilen Oftroye vry ende exempt van allen
Contributien ghereferveert is geweeft. Ende dat
ten lafte van voortaen te contribueren, ende gel-
deninde gemeyne koftcn vanden voorfeyde Dijc-
kagie, �m by dien middele geene vrye Landen in
de felve Dijckagie te latene, ende dat foo geringe
als die andere Landen ghediftribueert fullen zijn,
ende beuren Meeiler fullen hebben. Willende
oock van nu voor als dan dat den Hafenpoldre
daer inne oock contribuabel vvefen fal als boven,
vander tijdtaf dat die Pachten van den genen die
den felven Polder tegenwoordelijck houden, ge-
expireert fullen zijn. Voorts hebben wy al noch
geaccordeert, ende accorderen den voorfz Inge-
landen ende Ge�rfden, dat fy voor eenen tijt ende
termijn van tfeiligh Jaren naeftkomende vry,quijt
ende ontlaft gehouden fullen worden van te con-
tribueren in eenige beden ende fubventien, die by
den Staten van onfen voorfeyde Lande ende
Graeffchappe van Hollandt, ons aireede ghecon-
fenreert zijn, of hier naemaels fullen mogen wor-
den , ofte die wy of onfe Naekomelingen, Graven
ende Gravinnen van Hollandt aldaerfouden mo-
gen doen lichten , alles nae inhoudt vander Acte
van accorde ende confente daer op verworven
vanden voorfz Staten van Hollandt, in date van
den vier en twintighften dach van Julio ι y 60. kil-
leden. Ende boven dien hebben wy bevrijdt ende
bevryen by defen, alle de Landen vande voorfz
Zype, van allen Thienden, voor eenen tijdt van
vijftigh jaren oock naeftkomende, Willende ende
ordinerende infgelijcks dat de voorfz Ingelanden
ende Ge�rfden ten eeuwigen dagen fullen ghenie-
ten vande vryheyt ende exemptie van onfe Thol-
len, gelijck andere die ten platten Lande ghefeten
zijn in onfen voorfeyde Lande ende Graeffchappe
van Hollandt. Ende dat voor alle't geene des fy
fullen mogen voeren of doen voeren nae de voor-
feyde Zype, oft van daer uytvoeren of doen uyt-
voeren in anderen onfen Landen van herwaerts-
overe. Ende op dat de voorfz Ingelande ende Ge-
erfde te vryelijcker ende onbekommert de voorfz
Landen fouden mogen winnen ende bouwen, fon-
der letfel of moeye-nii�� van eenigen heuren Credi-
teurs, die hen fouden willen vervoorderen eenige
executien optie voorfz Landen te doene, oft die
uyt te winnen ende anderfins procederen tegens

�-¹ -

-� -

*UL__*___________La_____*___ '

____ *mm�

�

-ocr page 834-




		_%fy₉ Dijqkagie^& Λ» f.iveteinducerenende onderwyfen» al noeste tulen fchotffen, ophouden ende fupercederen de ν eken ende glueyngc voorfz, ter tydt toe dat men fal mogen fienden voortganck vander faec- S ende afFairen der voorfz gype, oft tot dat (de voorfz Ingelande ende Ge�rfde daer op ghehoort Iflnde) daer inne anderfmts gheordmeert fal we- fen Ende niet te min foo verre wettely ck ende by �ufticie verklaert worde,dat de voorfz vanden ou- den L^^de ^heure voorfz wercken fouden mogen niaecken, ende dat. die alfo by hen volbracht wer- den ende mits dien de voor-genoemde Ingelande ende Ge�rfde vander Zype den felven vanden ou- den Lande moeiten toe laten eenige Aerde uy tter. voorfeyde Zype te nemen, foo hebben vvy in fok- ken eevalle van nu voor als dan.den voorgenoem- de Ge�rfden vander Zype belooft ende beloven bv defen dat wy in plaetfe van dien hen fullen aiiit fchelden dubbel recognitie.gemerckt dat vvy onderfproocken ende geconditioneert hebben dat fv de voorfeyde recognitie fouden betalen, fo wel vanden quaden ende onvruchtbarigen Landen,als vanden goeden., by eftde aen den voorfz ouden Dijckchelegeri. Belovende daer en boven by de- fen, dat wy hen tot voorderinge vanden bouw en- de Landtwinninge vanden voorfz Landen fullen doen gheven alle hulpe, byftant ende aififtentie, foo wy na redene ende billickheyt,ende tot meer* der profijt ende welvaert vander Gemeynte be- vinden fullen te behooren, vvelcke onfe tegen- woordich Oftroy, Accortende permiiTie wy den felven uytonfer fonderlinge gratie ghegunt ende verleent hebben, op laft ende conditie dat een ye- gelijck vanden Ingelanden ende Ge�rfden , ende ander, die eenige vande voorfz Landen fullen wil- len aenvaerden (nae volgende der aendeylinge en- de diftributie die by onfe Commiifarifen daer toe te deputeren hen daer van gedaen fal worden) ge- houden fullen worden te betalen tot profijt ende behoef van ons, ende onfe Nakomelingen Graven ende Gravinnen van Hollandt, voor elcke margen eene gulden van twintich ftuyvers 't iluck's Jacrs eeuwelijckendeerft�lijck, ter loife nochtans den penningh achtiene: Ende dat in erkentenifl� ende recognitie vande beneficie, welvaert ende profijt dat fy daer van ontfangen fullen. Welverilaende ende op exprefTe conditie,dat om dies wille alle de Landen vande voorfz dijekagie vander Zype, te beterende eeheelijcken beheert,bemantendebe- fchoot fouden mogen worden, ende oock om ten aldernaeilen dat mogelijck wort in alles egaliteyt te houden, ende op dat den eencn Ge�rfden alfoo wel, ende gelijckelijckbedeylt worde als den an-, deren. Alle diegeenedietegenwoordelijckheb-� ben , oft hier naemaels fullen mogen aenvaerden eenigeLanden liggende op dees zyde vander mid- del-wateringe ooftwaerts, oft over dees zyde van den eerilen ghemeynen Wech, leydende nae Enigenburch, of oock in 't Parck geteeckent met- ter letter P. gehouden fullen wefen alnoch te aen- vaerden andere Landen in ghe�jcke ghetaleende quantiteyt, liggende over geen zyde vande voor-^!leyde middel-wateringe weftwaerts. Ende dat al- tijts een goede marge verbonden fal blyven voor een andere middelbaer oft quade marge Lants,ge- legen over geen zyde vande voorfz middel-wate- \	*l66�* ringe ,inde palen ende limiten boV�n vefklaeft na 'tquartier vanden Weilen. Ende indien fy vande voorfeyde recognitie een middelbaer oft quade marge Landts ontlailen willen, fullen een goede rnacge met dobbel recognitie moeten verbinden, waer inne fy hen fullen moeten reguleren fo 't by den voor-ghenoemde van onfe Reeckeningen iu Hollant, tot confervatie van oni�n rechte geprdi- neert ende geadvifeert fal worden. \Velcke voor- fchreve recognitie wy willen ende verftaen eerfl inganckende loop te hebben te Bamiil� 1563. te betalen te Bam�le daer naeftvolgende in 't Jaer 1564. Op dat fy daer en tuiTchen te beter middel fouden mogen hebben , om te vervallen die pen- ningen van noode wefende, tot reilauratie vanden voorfeyden nieuwen Dijck, ende om de voorfz Landen tot winninge ende culture te brengen-. Ende voorts op conditie dat een yegelijck ghe- noechfame cautie ende borchtocht fal moeten ilellen boven de Landen vander voorfz Zype.van te contribueren ende mede te gelden inde repara- tien ende reftauratien vanden voorfz Dijeken, om. die tot perfeiiie te brengen , nae uytwyfen van 't belleek hier voormaels daer van ghernaec-fct, mitf- gaders vanden Sluy fen, Speuyen, Waterloopen, Meulens, ende anderen gemey nen ende noptelijc- * ke Wercken,Ende dat tot vier guldenen ten pryfe voprfz eens op elcke marge, de welckefyfchul- dich fullen zijn te betalen by portien oft deelen, ghelijck dat by den Dijckgraven ende Heemraden ghcordineert lal worden , foo verre nochtans van noode zy daer toe foo veel te cmploye^en oft he- fteden, Ende de voorfz vier guldenen by eenigen Ingelanden ende Ge�rfden betaeltendeppghe- bracht zijnde, en fullen de felveniet bedwongen mogen worden om meer te betalen voor ende al eer alle de Landen, of't meeftendeel van dien gc- diftribueert ende bedeylt fullen zijn, ende dat by den geenen die de felvc geaenvaert fullen hebben, de voorfeyde vier gulden, ende oock ef��dtuelijc- ken betaelt fullen hebben. Verklarende by defen dat wy inden felven onfen jegenwoordigcnOc- troye, Conceflle ende Accordt niet en verftaen te begrypen de Landen, op dewelcke Heere Godard van Bocholtz, Ridder, Heere van Grevenbrouck, feeckeren erflelijcken Chijns pretendeert te heb- ben, noch oock ander Landen die hy gekocht, oft by anderen tytel verkregen mach hebben vanden voorfeyde Dijekers, beuren Conforten oft mede- geerfde, uyt krachte van eenigen C ontraden tuf- fchen hen gemaeckt, federt den tijdt dat de vpor- ghenpemde Nicolai van onfen penningen bewinr, pntfanck oft adminiihatie ghehadt, oft onsfchul- digli geweeft heeft, Noch infgelijcks die Landen den felven Nicolai gevallen by eenige cavelingen, oft de geene die hy daer nae verkregen, oft onder fijne macht gchadt, ende naderhant by mangelin- ge of anderfmts fonder onfen confente verfet,vcr- kocht ende ghealieneert mach hebben. Ende en verftaen oock niet inditjegenwoordigh Ottroy te begrypen de Landen die eenige ander Ge�rfde, * oft particuliere Perfoonen , weygerende oft uy t- ftellende defelve, te houden ende ontfangen.op de lallen ende conditien boven verklaert, ioucten mogen pretenderen, Op de welcke.wy defgelijcks de voorfeyde aitien gereferveert hebben, Verkla- 5. Μ iij rende

-ocr page 835-



		fc. 9.Tit. i.DeeL *ifa* de der voorfz Landen , ende vanden voorfz eau* tien ende borchtochten die men daer vooren gh_e« geven fal hebben, in onfe voorfeyde Rekenkamer in Hollant gedragen oft gefond�n fullen worden om aldaer tot bewaernrhe ende confervatie van onfen Rechte ende ekx anders, voor den toeko, menden tijdt gheregiftreert ende bewaerc te wor, den. Ontbieden daeromme ende bevelen onfea lieven ende getrouwen die Hooft-Prefidentenen. de Luyden van onfen Secreten ende grooten Ra. den, Stadthouder, Prefidenc ende Luyden van onfen voorfeyden Raedeende Rekeninge in Hol." landt, ende allen anderen onfen Rechteren, Juft. eieren, Officieren endeOnderfaten dien dit aen. gaen fal,heur�n Stedehouderen, ende eenen yege. lijeken van hen befonder foo 't hen toe ^ehooren fal, dat fy den voor-genoemden ingelanden ende Ge�rfden vande voorfeyde Dijckagie van der 2y. pe, mitfgaders heure Conforten, oft: aftie van hen nebbende, doen, laten ende ghedoogen van defea onfen jegenwoordigen Odtroy, confent, Accort ende permiifie voor den tijt, op de conditien, ende in alle fyne poin&en efi articulen boven verklaert ruftelijck, vredelijck ende volkomeJijck genieten ende gebruyeken, fonder hen te doene noch te la. ten gefchien eenich hinder, letfel ofmoeyenifl� ter contrarien. Ontbieden voorts den voorgenoem- den van onfen Rade in Hollandt, ende allen ande- ren onfen Jugen ende Rechteren, dat fy ten ver- foeckevan eenigen Crediteurs der voorfeyde In- gelanden ende Ge�rfden, niet en decerneren oft verkenen eenige provifie van Juftitie, om uyt krachtc van die te procederen op de voorfeyde Landen vander Zype, noch oock daer op eenige executien te laten gefchien, voor fchuiden diege. maeckt zijn voor de conceflie vande jegen woordi� ge, Ende dat geduyrende den tijt en termijn van ieii�jaren naeftkomende foo voorfeyt is, niet te� genftaende eenige Ordinantien, reftri&ien, gebo. den of verboden ter contrarien, want ons alib ge- lieft. Des t'oorkonden hebben wy onfen Zegel hier aen doen hangen. Gegeven in onfer Stadt van Brufl�le den xxiij. dach.van Meye in 'tjaerons Heeren 1561. Van onfen Rijcken, te weten, van Spangien,Sicilien,'tfefte,�nde van Napels,'t acht- fte. Aldus gefchreven op de Plijcque, By den Co* ningh, die Hertoginne van Parme, &c. Regente, den Heeren van Barlaymont, efl van Hachicourr, Hoofden,Heer Joos de Damhoudere,Ridder, Ael- brecht van Loo, ende Maerten vanden Berge, Ge- committeerde vande Finantien, ende anderen je- genwoordich. Onderteeckent, d'Overloepe. Bek* geit metten grooten Zegele fijnder Majefteyt* uythangende in r�oden Wafiche. Op den rugge ftontghefchreven, Die Hoofden Treforier Gene* rael ende Gecommitteerde vande Domeyncn en- de Finantien ons Heeren des Coninghs, confente- ren alfoo vele als in hen is, dat d'inhouden in witte van defen zy gefurniert ende volbracht, alfo fyne Majefteyt dat wilt ende ordineert gedaen te wor- den by defen. Gefchreven ten Burele vande Fi- nantien te Brufl�le, onder die hantteeckenen va» den felven Hoofden Treforier Generael ende Ge- committeerde, den xyj. dach Junij 1561. Ende on- derteeckent , C. de Berlaimont, P.de Montmoreng, P. Boifor, /. Damboudere, A. van loo, M. vanden Bern� 55. Ander
*\66t* *Hacatea-ii ,5Boec** rende daer en boven dat wy by den i�lven onfen jegenwoordigen O&roye niet en dencken ofver- ftaen te prejudici�ren oft verminderen onfe recht, aengaende der repetitie vanden penningen die ee- nige bctaelt mogen hebben, oft al noch fouden mogen betalen tot ontlaftinge en afloffinge van eenigen des voorgenoemden Nicolai fchuiden, oft vander pretenfien die fy tegens hem ghehadt m�- gen hebben , in plaetie van wekken men eenige Landen hen opghedragen hadde, dan als de voor- feyde repetitie gefchien fal.fullen wy de felve Lan- den doen volgen den genen die daer toe alderbeft gerecht fullen zijn. Ende op dat onfe voorfeyde O&roy, Confent, Accordt ende permiflle volko- men erT�dt forteren mach, fonderlinge ten eynde dat de Ge�rfde wel bewaert ende ver��eckert mo- gen weien vanden Lande die hen alfoo vry ende vranckblyven fullen op de conditien boven ver- klaert, hebben wy gheordineert ende ordineren dat de voorfz Dijekers, Ge�rfde ende andere pre- tenderende eenige Landen inde voorfz Z-ype te hebben, of begeerende eenige parthye oft deel in onfe Vroonen,fullen gehouden welen binnen vijf- thien dagen (naer dat de infinuat�e vanden inhou- den van defen hen gedaen fal wefen) te compare- ren ende erfchynen voor onfen lieven ende ghe- trouwen Raedt ende Gecommitteerde van onfen voorfeyde Finanticn Maerten vanden Berge, ende Willem Schouten , Auditeur van onfe voorfeyde Reeckenkamerin Hollandt, Ende den i�lven over geven fpecificatie vanden Landen die fy pretende- ren fullen hen toe te behooren, ende oock verkla- ren oft fy verftaen ende in meyninge zijn de felve Landen t'aenvaerden ende behouden op de laften ende conditien voorfz , om daer nae by oni�n voorfz Commiflarifen op de fituatie van heuren voorfz Landen fulcke reguard genomen, ende op de verlijckinge van dien gheordineert te worden, als hen van onfent wegen belaft is. In 't wekke verlijcken wy willen ende verftaen alle equaliteyt (foo verre als 'tmogelijck is) onderhouden ende geobferveert te worden. Ende oock om de voorfz borchtocht ende cautie van hen re ontfangen, en- de den fel ven geven behoorlijcke Brieven ende be- wijs vanden Landen die henghelaten fullen zijn, wekker Brieven ende bewijs wy hen van weerden willen zijn, ende voor fulcke hebben wy die geau- thorifeert ende authoriferen by defen, willende dat de Landen daer inne gefpecificeert zijnde, ful- len volgen den Perfoonen dien de felve ghediftri- bueert fullen wefen, de wekke, mitfgaders heure Erven ende Naekomelingen of adtie van hen heb- bende daer van fullen mogen gebruyeken ende die befitten in proprieteyteeuwelijckende errT�lijck. Ende oock daer van mogen ordineren ende difpo- neren gelijck van anderen heurenjoeden ende er- ven: welverftaende dat wy op de ielve Landen be- houden fullen alle Jurifdiaie,hooge middele ende lege, mitfgaders onfe beden ende de Thienden op alle Vruchten na d'expiratie vanden tijt hier boven verklaert, Ende oock op conditie dat defen onfen. tegenwoordigen Brief,mette voorfz A�re vanden Staten van Hollant, beroerende die exemptie van den beden, ende infgelijcx �^en Boeck of Regifter die by onfen voorgenoemden Commiflarifen ghe- maeckt ende gehouden fal wefen van der diftribu-


	*

-ocr page 836-

Dijckagio,&c. Zype^

ι66$

\66l

55<

Ander O�roye ende Ordonnantie, by den Coningh van Spangien den In*

gelanden vande Zype, tot hervattinge vande Dijckagie vander Zype ghegeven. In date den 22,
Maert itfi.

ΗI LI Ρ S by der gratie Codts Coninek
vanCaftilien, vanLeon, vanArragon,
van Ν avarre, van Napels,van Cicilien,van
laOlorcque, van Sardeine, vanden Eylanden In-
dien ende vaften Lande der Zee Oceane 5 �ertz-
Hertoee van Ooftenrijckj Hertoge van Bour-
eoien�n, van Lothrijck, van Brabandt, van Lim-
boreh, vanLuxenborgh, van Gelre, ende van Mi-
lanen ■ Grave van Habfborgh, van Vlaenderen,
van Arthoys, van Bourgoignen 5 Paltzgrave ende
van Henegouwe, van Hollandt, van Zeelant, van
Namen, ende van Zutphen j Prince van Zwaven 5
Marckgrave des Heylighs Rijcx; Heere van Vrief-
lant, van Salins, van Mechelen, vande Stade, Ste-
den'ende Lande van Utrecht, Over-Yffel ende
Groeningen; ende Dominateur in Afie ende in
Afrijcke, &c. Allen den geenen die defe tegen-
woordige fien lullen, Saluyt. Wy hebben ontfan-
cen die ootmoedige Supplicatie van onfe welbe-
minde die gemeene Ingelanden ende Ge�rfde van
den Lande vander Zype in onfen Lande ende
Graeffchappe van Hollandt, inhoudende hoe dat
wylen hooch-lofTelijcker ghedachten den Kcyfer
Kaerle den vijfden des naems, onfen lieven Heere
ende Vader, (wiens ziele Godt genadich zy) ghe-
lieft heeft ίη't Jaer vijfthien-hondert een envijf-
tigh, te gunnen ende verleenen Meefter Joanne
Schorel ende andere Conforten, ©ctroye ende
confent omme te mogen bedijeken die onbedijck-
te Landen vander voorfz Zype , als doen mette
groote foute Noortzee gemeen leggende-.Welcke
Dijckagie by den felven Meefter Jan Schorel,
Meeiler Nicolaes Nicolai, Willem Moys ende
Conforten, geaenvaert ende begofl zijnde, is foo
verre ghebracht, dat den Rinck met feer grooten
koft gefloten was, dan overmits de kleyne macht
vande felve Bedijckers, oock dat wy aenden voor-
noemden Meefter Nicolaes Nicolai merckelijcke
fomme ten achteren waren, zijn de faecken van-
der voorfz Dijckagie foo verre verloopen»dat wy
foo om te mogen geraecken aende felve t'achter-
hey t, als oock om te verfien tot augmentatie ende
befchermenifle van onfe Landen ende Domey nen,
hebben de voorfz Dijckagie doen hervatten, ende
den Supplianten daer op nieuw Octroye verleent
gehadt, in date vanden drie en twintichften Meye
vijfthien-hondert een en tfeftich, inhoudende on-
der anderen, dat wy voor erkennifi� ende recog-
nitie van dien, genieten fouden van elcke margen
Landts onder die felve Dijckagie begrepen, eenen
gulden 's Jaers van twintich fluyvers 't ftuek, te
lofien den penningh achthiene, ende dattotver-
leeckertheyt van dien een goede marge verbon-
oen foude blyven voor een quade, Ende opbren-
g'ngetot ervattinge vande voorfz Zee-wercken,
°P elcke margen vier der voorfz guldenen, daer
voorea fy borchtocht moften (lellen van goeden
buyten der voorfz Zype liggende: Wekken ach-
tervolgende zijn die Supplianten in 't werek ghe-
treden, foo om die Dijeken, Sluyfen ende andere
^eewereken te relkureren,als oock om verfchey-

den groote Molens, Verlaten,Wateringen, Brug-
gen, ende andere gewoonelijcke binnen-wereken
te maken, die voor al nootelick waren om de Lan-
den tot culture ende vruchten te brengen, heb-
bende de felve wereken hen ghekoft over de tach-
tich duyfent guldenen ten pryfe voorfz , ghelijck
'tfelve klaerlijcken blijekt by de reeckeninge daer
af gedaen �. Behalven alle particuliere wereken die
elck inden fynen heeft moeten doen, om fyne
Landen te betimmeren, begraven ende begreppe-*
len, daer toe merckelijcke meerdere fomme be-
fteet ende gheemployeert is gheweeft, maer over-
mits den foutigen gront, hebben fy tot noch toe
weynich vruchten daer af genooten, fulex dat hen
onmogelijck is gheweeft die voorfz recognitie op
te brengen ende betalen. Hebbende mits dien aen
ons daer opverfocht gratie ende fublevarie, Door
alle welcke employ van penningen, grootqn ar-
beyt ende forchvuldigheyt, is de voorfz Dijcka-*.
gie vander Zype foo verre gebracht gheweeft, dat
die gemeene wereken gemaeckt, ende vele van de
Landen aldaer tot fulcken apparentie ghebracht
waren, datveele Inwoonders vanden omleggen-
den Landen, Steden ende Dorpen geaff�ctioneert
zijn gheweeft om van dien te koopen, daer door
metter tijdt 't gheheele Landt ('t welck feer groot
ende meeft metten Sande overloopen is) bemant
ende tot vruchten ghebracht foude hebben ghe-
weeft , fonder die generale inundatie ende over-
loop van watere, gebeurt op Alderheyligen dach
in 't voorleden Jaer vijfthien-hondert tfeventigh,
by de welcke die voorfz Landen vande Zype niet
alleenlijck mette foute Zee ghemeen gheworden,
ende in heure Dijeken, Sluyfen ende andere Zee-
wercken grootelijcksbefchadicht zijn, maer heb-
ben oock d'Opwoonders ende Ingefetenen van
dien daer door verlooren meeft alle heure Huy-
fen, Schuyren, Beeften ende Vruchten: Ende is
daer en boven te beduchten dat overmits 't foute
water wederomme opte voorfz Landen gekomen,
ende ftaende fy Supplianten in veele Jaren egeen
oft weynich profijts vanden gront lullen mogen
trecken �, Alles tot onverwinnelijcke fchade ende
verdriet der felver Supplianten,daer af't meeften-
deel hun welvaren, fubftantie, tijdt ende arbeyde
gheconfumeert hebben, in 't ftuck vander voorfz
Dijckagie ende den aenkleven van dien, fulex dat-
ter luttel hoope ende macht foude zijn om de fel-
ve Dijckagie wederomme te aenvaerden ende er-
vatten: ten ware dat ons gheliefde hen daer inne
onderftant te doen, ende feeckere Poincten te
gunnen ende verleenen: Te weten, eerft quijt-
fcheldinge van alle 't geene dat ons tot nu toe ge-
vallen ende verfchenen mach wefen, uyt faecke
vande voorfz recognitie van eenen gulden opte
marge. Item, dat voor den toekomenden tijdt in
plaetfe vande felve recognitie vande gulden, ons
betaek fouden worden de Thienden van alle 't ge-
wafch van Grane dat op de voorfz Landen vallen
fal, ghelijck men daer omtrent doende is: Begin-
nende defe recognitie eerft loop te hebben ter ex-
piratie

♦

-ocr page 837-

PlacatecLj. f»Boeck. g.Tit. �.Dccl-

1^5

Π66

dertich oft drie en dertich duyfent guldenen: Be
halven noch een yegelijeke particuliere binnen
wereken, Ons foude gelieveaden Supplianten bv
leeninge te accorderen die fomme van vijfthi_e,_}duyfent guldenen, te betalen binnen fes Jaren by
gelijcke portie, fonder eenich frait of intereft: mits
byden felven Supplianten tot onfe verfeeefcert-
heyt daer vooren ilellende ghenoechfarne cautie
en borchtocht vande Ingelanden vander voorfz
Zype, ende buyten die felve eefeten,ende datwy
hen Supplianten op alles fouden willen verkenen
ende doen expedi�ren onfe behoorlijcke opene
Brieven in fulckefaecken dienende, ons om de
felve feer ootmoedelijcke biddende,, fonderfinoe
gheconfidereert dat by der Dijckagie der voor?z
Landen vander Zype, het oude Lant ende d'ande-
re Landen daer omtrent ghelegen, vande welcken
wy jaerlijcks ghenieten ende profijteren over die
tfeftich duyfent guldenen, vande Zee ende gelijc-
ke inundatie befchermt zijn geweeit, ende voort-
aen befchermt fullen werden, indien wy den
voorfz Supplianten moet .ende oorfaecke gheven
de Dijckagie des voorfz Landts vander Zype te
volkommen, die anderfints by verlatinge des felfs
Landts qualijcken hare Dijeken fullen mogen be-
houden. DOEN TE WET E Ν E, datwy die
faecken voorfz over gemerekt, ende hier op'ghe-
hadt 't advijs^ eeril vanden Prefident ende Luyden
van onfen Rade ende Reeckeningen in Hollandt,
ende daer nae van onfe lieve ende ghetrouwe de
Hoofden Treforier Generael ende Gecommit-
teerde van onfe Domeynenende Finantien, be-
geerende den voornoemden Ingelanden vander
Zype Supplianten, tot ervattinge, reilauratie en-
de volmaeckinge van heure voorfz Dijckagieee-
nichfintsby te ftaen, fuccurreren, verlichten ende
animeren, Hebben den felven by deliberatie van
onfen feer lieven ende feer beminden Neve, Rid-
der van onferOrden jStadthouder, Gouverneur
Capiteyn Generael in onfe Landen van hervvaerts-
overe, die Hertoge van Alve, Marcquis van Co-
ria, &c. Ende uyt onfer rechter wetenfehap, au-
thoriteyt ende fonderlinge grati�n ghegunt, ghe-
oftroyeert ende geaccordeert, gunnen, odroye-
ren ende accorderen by defende Poin&enende
Articulen hier naer volgende. Eerftelijck, dat die
voornoemde Supplianten fullen ghenieten volko-
men quijtfcheldinge van alle 't geene dat fy ter
faecken vande voorfz recognitie ofte erkennnlc,
voor de voorleden Jaren ons fchuldich ende ten
achteren zijn, ende als noch fullen mogen wefen,
totKerfmiffe killeden in dit tegenwoordige Jaer
vijfthien-hondert een en tfeventigh, ghelijck wy
hen de felve t'achterheyt quijt geicholden hebben
ende fchelden quy te by defen, ende daer en boven
hebben wy de voorfz recognitie, by advyfeende
deliberatie als vooren ghemodereert, ende mode-
reren vooreenen tijdt ende termijn van een-en -
twintich jaren achter een volgende, ingaende ten
voorfz Kerfmiii� leilleden,inder voegen ende ma-
nieren hier naer befchreven � Te weten, dat die
voorfz Supplianten, gewillige Dijekers, voor ek>
ke marge onder die voorfz Dijckagie vande Zype
begrepen, 't zy goede oft quade, in plaetfe vande
voorfz recognitie van twintich ftuyvers, alleen-
lijcken betalen fullen t'onfen prohjte twee ihry-

yers

piratie vanden tijdt ende termijn van een en twin-
tich Jaren, naer dien de felve Landen wederomme
tot vollen dijcke gebracht fullen wefen. Biyven-
de voorts 't voorfz Octroy vanden Jaie een - en -
tfeftich in andere Poincten in iijngheheel. Item,
dat die oude Ingelanden van Geeitmer-ambacht,
Schagen, Nieudorp ende andere, gebracht fouden
worden tot een generale verftoellirtge op den
Zijpfchen Dijck, tot befchermeniile van beyde de
Landen, fo men bevinden fal, dat den felven Dijck
aldaer wel te houden is met minder kofte ende pe-
sicule dan heuren ouden Dijck, ende tot hier toe
bevrijdt is gheweeft door oen voorfz Zypfchen
Dijck, byfonder foo by experientie bevonden is,
dat oen felven nieuwen Dijck vele fwarc itormen
wederitaen heeft, ende dat defelefte inundatie fo
generael is geweeft, dat geen of feer weynich Lan-
den ende Dijeken hebben konnen wederftaen.
Item, alfoo de Heerlijckheyt van Tooge ons aen-
gheftorven ende vervallen is, by der afly vighey t
wyJen Henricxs Heere van Brederode, by gebre-
ke van Mans hoir achter te laten, dat wy t'ons-
waerts fouden willen nemen t'repareren ende on-
derhouden vande SuytendeNoorcSchinckelen,
wefende twee Dijeken daer mede 't Landt vander
Tooge ende der Zype aen malkander ghehecht
zijn, volgende feeckere Acte vancondemnatie
tuiTchen de Bedijckers vander Zijp, ende wylen
Heeren Reynauk van Brederode, Vader des voor-
noemden Henricks, in 't Jaer vijfthien-hondert
twee ende vijftich daer op ghemaeckt. Item, dat
aMe queftien wefende tuiTchen den voorfz Inge-
landen , op ende aengaende den eygendom van-
den gront van diverfche partyen van Landen inde
voorfz Zype gelegen, by Commiifariffen daer toe
geordonneert, binnen feeckeren korten tijt fom-
mierlick ende fonder Procefle gheuyt ende geter-
mineert fouden worden. Item, dat eenyegelijck
vanden Ingelanden ghehouden foude wefen fyne
voorgaende noch onbetaelde contributien op te
brengen, op pene van heure Landen te verbeuren
ende verliefen. Ende alfoo by de Kercke van Pet-
ten een Duyntgen gelegen is, ende dat fy Suppli-
anten mogelijcken te rade bevinden fullen heuren
Dijck daer aen dwers over te gaen, inde lenghde
tuiTchen die drie ende vier hondert roeden, foo de
ilrande daer feer hooch is, ende dat fy daer door
veele vande quaetile Sant-dijck , daer nu den in-
breeck ghefchiet is, bevryden fouden, dat \yy in
fulcken gevalle het felve fouden willen confente-
ren ende toe laten, foo daer by niemandt befcha-
dight, maer 't geheel Dorp van Petten gevoordert
ende beter verfeeckert fouden wefen. Daer-en -
boven dat om d Ingelanden beter moet te gheven
totter herdijekinge vande voorfz gheinundeerde
Landen vande Zype, ende in aenfieninge vanden
grooten onkoit by hen tot noch toe ghedaen, be-
dragende als vooren over die tachtigh duyfent
guldenen, ende tot befchermenifle vande Molens,
Verlaten,Sluyfen, Dijeken ende andere Zeewerc-
ken, deur de gratie Godts aldaer noch bewaert
ende in wefen zijnde, waerdigh by eiiimatie over
die dertich duyfent guJdenen: Oock aenfehouw
nemende opten grooten onkoilen die fy totte
voorfz herdijekinge fullen moeten doen, by eiii-
matie ten miniten bedragende over de twee-en-

-ocr page 838-

Dijckagi.c*v&c. -ZypO

l��

werden realijck ende by feyte, σρ heure Perfoo-
nen ende goeden , tot watplaetfe men die bevin-
den fal, niet tegenftaeiide oppofitie oft appellatie,
gemerekt dat die betalinge van dien venenenen 13
vande eerfte dagen van Auguftoende Novembri
in 't felve Jaer tfeventich. Ende alfoo by de eerfte
ende tweede ramingen der voorfz Dijckgraef,
Heemraden ende andere oude ende Dijekers ghe-
advifeert ende ghcraemt is, dat om den Zijpfchen
Dijck te reftaureren, men behoeven foude over.
de dertich duyfent guldenen eens, wefende oock
onfeecker of't felve noch meer kollen fal. Ende
op dat men die voorfz penningen ghevoechelijck
foude mogen vinden, ende op brengen foo onfe
affairen niet en vermogen , den voornoemden
Supplianten daer inne eenige afiiilentie ofte be-
hulp van gereede penningen te doene, Ordonne-
ren wy daer onime dat alle de Ingelanden vander
Zype die heure Landen begeeren aldaer te behou-
den , ende metten anderen te dijeken, fchuldigh
ende verbonden fullen zijn (boven die voorfchre-
ve voorgaende onbetaelde Contributien ende
Molen-gelden, ende 't gene dat men inden voorfz
Somer tfeventigh meer bedijekt heeft) noch op te
brengen, ende te betalen op elcke Margen Landts
vande voorfz Dijckagie vander Zype » onder die
groote letteren A. B. C. D. E. F. G. H. 1. R. L. en-
de Onbegrepen, die wy verftaen goede Landen te
wefen, als gecontribueerc hebbende in alle voor-
gaende Contributien ende Molen-gelden, omme
den Dijck te reftaureren ende onderhouden, mee
des daer aen kleeft vijf guldenen eens, te betalen
in handen vanden voorfchreven Penningh-mee-
fter tot fynen huyfe,achtervolgende de voorgaen-
de Acte daer op ghemaeckt, Te vreten, de twee;
gulden daer af twintich dagen naer de publicatie
van defen, om daer mede terftont in 't werek te
treden, ende de refterende drie guldenen te half
Oughft naeftkomende: Voor wekken drie gulde-
nen fy ghehouden fu�en zijn genoechfame cautie
ende borchtocht te ftellen,buyten die Landen vari
der Zype ,fubject onfen voorfchreven Raede van
Hollandt, binnen vijf - en - twintich dagen nae de
voorfchreve publicatie, ende dat in handen van
onfen Raedt ende Reeckenmeeftervan Hollandt
Willem Schouten, ende Frederick vander Seven-
der, Rentmeefter van onfe voorfchreve Vroon- _tlanden, ende vander Zype, oft vanden geenen die
fy in hun plaetfe geftelt fullen hebben �. Ten ware
dat die voorfchreve Ingelanden die voorfchreve
drie guldenen ghereet wilden op brengen. Ende
want men die twee Pareken ende een* half, ghele-
gen inde groote M. voor foo goet niet en houdt,
noch foo veeleghecontribucert en hebben als die
Landen begrepen onder die letteren vooren ver-
klaert �. Soo willen ende ordonneren wy , dat die
felve twee Pareken ende een half tot reftauratie
vanden voorfchreven Dijck, gehouden fullen zijn
te betalen op elcke margen twee gulden thien
iluyvers eens, oft foo veel meer oft min als by
CommiiTariifen,Dijckgraef, Heemraden ende den
gemeene Ingelanden vander Zype, op heure eer-
fte vergaderinge oft dachvaert gheordineerc fal
worden. Ende dat ten termyne ende mits (lellen-
de borchtocht als boven, fonder «nochtans dat den
voorfchreven twee patcken ende een halfeenige

5. Ν qua-

vers ende een halven 's Jaets d.e drie eerfte Jaren
bnck «jduvrende. Ingaende ten yoorfzKerfm.f-
frWeden. Item, voor de naefte drie naervolgen-
de faren vijf iluyvers 'sjaers: Item, voor andere
drienaervolgende jaren, fevenftuyversendeeen
halve 's iaers. Item, voor andere drie naervolgen-
de iaten, thienituyvers 's Jaers. hem, voor ande-
re drie naervolgende jaren, twaelf iluyvers ende
een halve'sjaers -.kern, voor andere drie naervol-
�endeiaren, vijfthieniluyvers 'sjaers, Item, voor
de drie navolgende jaren, wefende de lefte vande
een en twintich, feventhien ende een halven ftuy-
ver'sjaers. Ende ter expiratie van dien fullen die
voorfz Supplianten wederomme treden in de
voorfchreve volle recognitie van twintich ftuy-
vers 'sjaers, eeuwelijck ende erffelijck, of rotter
loi��nge van dien , de welcke fy ende elck van hen
heure Erven ende Naerkomelingen ofte actie van
hen hebbende, fullen mogen doen t/allen tyden
als hen 't felve goetduncken ende ghelieven fal,
naeradvenantdenpenningh achthiene. Ende fal
de voorfz recognitie jaerlijcks betaeldt moeten
worden in handen van onfen Rentmeefter vande
Vroon-landen, ende vander Zype, tegenwoor-
dich ende toekomende, die ghehouden fal wefen
daerafreeckeninge, bewijs ende reliqua te doen
t'onfen profijten , metten anderen penningen van
fynen ontfanck. Ende want wy als vooren gefuc-
cedeert zijn inde Heerlijckheyt van Tooge , deur
dien dat die voornoemde wylen Hendrick Heere
van Brederoede aflyvich geworden is,fonder wet-
tich Mans hoir by hem gheprocreert, achter te la-
ten : foo zijn wy te vreden ende hebben den voor-
noemden Supplianten, gewillige Dijekers toe ge-
feytende belooft, toe feggenende beloven by de-.
fen, voor ons, onfe Erven ende Naerkomelingen,
Graven ende Gravinnen van Hollandt, dat wy
volgende feeckere willige condemnatie, gedaen in
onfen voorfchreven Raede van Hollandt den vijf-
den dach van November Annovijfthien-hondert
twee ende vijftich, tufichen wylen HeerenRey-
noult Heere van Brederode, des voorfz Henricks
Vadere ter eenre, ende die Bedijckers vande voor-
fchreve Zype ter andere zyde, die tweeSchinc-
kels-dammen ofte Kaden inde Acte vander felver
condemnatie ghementioneert, fullen doen repare-
ren ende onderhouden tot onfen eygenen koften:
Wekken achtervolgende , hebben wy gheordt-
neert ende ordineren bydefen onfen voornoem-
den Rentmeefter vander Vroon-landen ende van
der Zype, tegenwoordich ende toekomende, van
onfen wegen uyt te reyeken ende te �etalen die
penningen tot reparatie ende onderhoudenifie
vande voorfz Schinckelen behoevende, fulcks als
by Dijckgraef ende Heemraden vande voorfchre-
ve Landen.vande Zype 't felve gheordonneert fal
worden. Willende ende ordonnerende voorts
meer, dat elcke vanden Ingelanden der voorfz
[Jijckagie vander Zype, gewillige Dijekers, ghe-
houden fal wefen fijn part ende portie inde voor-
ichreve voorgaende onbetaelde contributien, met
t geene datter inden Somer vijfthien-hondert tfe-
vcntich meer verdijekt is, ende ter faecke van dien
om gellagen fal worden, promptelijck op te bren-
gen ende betalen, ofte foo verre fy des in gebreec-
ke waren, dat fy daer vooren gheexecuteert fullen

-ocr page 839-

Placaten, $.Boeck* p.Tit* t.DeeL

1669

1^7<

jectie ende conditie hen te ontlaften, bevryen en.
de indemneren, Ende die andere den Koopers die
felve conditie verfwegen. Ende dat vele van hen
luyden overmidts de voorfchreve inundatie, daer
toe niet en willen verftaen, maer gantfchelijcken
gefintende gedelibreertzijn, de voorfchreve qua.
de oft (lechte margen te verlaten ende renuncie.
ren. SOO IST,datwyommedaerinnetever-
fien, gheordonneert hebben, ende ordonneren by
defen, dat alle die geene die vande voorfz goede
margen, oft emmers voor goede geacht zijnde,?e-
kochtende verkregen hebben, ende begeerende
de felve te behouden , fchuldich ende verbonden
fullen wefen daer toe te aenveerden endebedijc-
ken foo veele quade margen als fy inder voorfz
Zype vande goeden hebben, welcke quade mar-
gen , overmidts dat fy jegenwoordelijck aldaer
egeen en hebben, hen aengecavelt fullen worden_:Welverilaende, dat indien die voorfz Koopers
door't aenveerden vande voorfz quade margen,
fouden pretenderen befwaert te zyne, fy in luk-
ken gevalle hun verhael ende indemniteyt daer af
aende Verkoopers fullen mogen verfoecken ende
vervolgen.daer ende alfoo fy te rade bevinden ful-
lemEnde want alle de Landen vander Zype jegen-
woordelijck in eenen ftaet, qualiteyt, ende onder
't foute water ghelegen zijn, is daer omme onfen
wille ende meyninge darmen die voorfz cavelin-
ge doen fal, fonder eenich aenfehouw te nemen
op de ghefteltenifle daer inne de voorfz Landen
voor de lefte inundatie voorfz hebben gheweeit:
Maer dat die quade Landen ofte egalementen by
den voornoemden Willem vander Schouten, en-
de Frederick vander Sevender als CommifTarifTen,
ons by den voorfchreven Supplianten ghenomi-
neert, voor half Oughftnaeftkomende, oftereer-
fter gelegentheyt hercavelt fullen worden, fulcks
dat een yegelijck hebbende eenige Landen inde
voornoemde groote letteren, daer tegens foo vele
quade Landen fal moeten aenveerden, ende daer
vooren inde ommeflagen contribueren, fo boven
gefeyt is: Behoudelick nochtans dat die geene die
tegenwoordelijck eenige Landen hebben inde fel-
ve groote letteren niet begrepen, 't zy by tytule
van cavelinge, koope oft anderfints, daer aen fy
eenige koften gedaen fouden mogen hebben,ende
willende die behouden in minderinge van 't geene
dat hem inde egalementen fouden moeten toe ko-
men , naer advenant vande goede margen-talen,
dat fy 'tfelve fullen mogen doen. Ende fal lui η
fulcks by de voorfchreve CommiiTariffen toe ghe-
laten worden, fonder yemandts weder feggen:
Ende fullen ghehouden wefen vande felve egale-
menten de Jaerlijcxe contributien ende ongelden
te geven, ghe�jck die gemeene Ingelanden bevin-
den fullen te behooren. Voorts fullen wy wt be-
ter directie ende vorderinge vande voorfz Dijcka-
gie vander Zype goede ordene doen ftellen, dat
alle particuliere queflien ende gefchillen, wefende
tuffchen den voorfz Ingelanden vande Zype, op
ende aengaende den eygendom vanden grontvan
diverfche partyen van Landen aldaer gelegen, ten
alder eerften dat fulex doenlijck fal zijn, by Coffl-
miiTarii��n van onfent wegen daer toe over lang»
ghecommitteert, fommierlijck ende fonder figure
vanProceffe gheuytendegeflicht fullen werden.

quade banden oft egalementen fullen mogen aen-
gecavek oft toe gbevoeght werden. Ende in ghe-
valle yemant vande Ingelanden in gebreecke ware
die voorfchreve penningen ende borchtocht re-
fpedivelijck te furneren ten dage voorfchreve,
ende elcken van dien: foo willen ende verklaren
wy dat men als dan alle hen re Landen inder voor-
fchreve Zype ghelegen, fal houden voor gheaban-
donneert ende verlaten, fonderdat fydaeraen,
van dan voorts eenich recht ofte actie meer fullen
mogen pretenderen. Ende 't geene datter boven
die voorfchreve contributie foude mogen ghebre-
ken, om den voorfchreven Dijck tot fijnen vollen
effedte te brengen, fal by onfe CommifTariiTen,
Dijakgraefende Heemraden omgeilagen werden,
foo wel over die quade als goede Margen-talen,
ghe�jck fy 'tfelve bevinden fullen te behooren:
Daer toe wy die voornoemde CommiiTariflen,
Dijckgraefende Heemraden gheauthorifeert heb-
ben , ende authoriferen by delen. Ende den voor-
fchreven Dijck volbracht, ende die koften daer
aen ghedaen, gheinnet ende betaelt zijnde, inder
voegen ende manieren boven verhaelt. Willen
ende verftaen wy dat van dan voorts alle omme-
ilagen die de voorfz Commiffarii��n, Dijckgraef�
Heemraclen, ende de ghemeene Ingelanden doen
fullen, mitfgaders de Molen-geldengeinnetende
geexecuteert fullen worden na Dijck-recht. Ende
indien eenige vande voornoemde Ingelanden heu-
te Landen verlieten oft abandonneerden, foo heb-
ben wy geordineert ende gheftatueert, ordineren
ende ftatueren by defen, Dat in dien ghevalle al-
fulcke verlaten Landen aenveert fullen worden
tot behoef vande gemeene Landen ende gewillige
Dijekers, om die aen andere Perfoonen uy t te dee-
len. Ende in ghevalle yemandt om fyne kleyne
macht oft anderfints eerrdeel van fyne goede Lan-
den onder den voorfz grooten letteren begrepen,
begeerde te verlaten, ende een deel te behouden,
fal nem 'tfelvegeoorloft ende toe ghelaten zijn :
Welverftaende dat hy die befte van dien niet en
fal mogen nemen nochtekiefen, maer vooral-
fulcken getal van mergentalen als hy begeeren fal
daer af te behouden, ial hy fchuldich wefen 't lodt
ende die cavelinge te werpen, tegens fijn andere
goeden verlatene Landen.de welcke tot dien eyn-
de by ghelijcke portie van margen-talen, by onfe
CommiflariiTen, oft by Dijckgraefende Heemra-
den der voorfz Dijckagie vander Zype, op d'al-
dergelijckfte dat doenlijck wort.gefcheyden ende
gedeelt fulle|i worden. Ende de cavelinge fulcks
gedaen zijnde, fal hy de Landen hem te deele ge-
vallen , mogen aenveerden ende behouden. Ende
fullen alle die voorfz verlaten Landen by de voor-
fchreve goetvvillige Dijekers tot lieuren profyte
aenveert ende uytgedeelt mogen worden als voo-

ren.

Ende alfoo wy verftaen dat diverfche Inge

landen, contrarie den inhouden van onfe voor-
fchreve Brieven van Octroye vanden Jare een-en-
tfeftich, vermeldende dat een yegelijck hebbende
een goede margen Landts, daer tegens een ilechte
oft quade margen foude moeten hebben, ende
dijeken eenige van heure goede margens, om meer
geks te bedingen, verkocht, ende de quade ofte
ilechte behouden hebben, hebbende fommige van
hen den Koopers belooft vande voorfchreve fub-

__^__-_�____^_>^^_

-ocr page 840-



		_t67i Bijckagio.&c. Zjrp&fr' i�i% « j^-^ntie den felven C�mmiiTariiren daet toe riek vander Sevehder, oft in h�ure �bfentie, vo�f
			dengeenendie fyin hun plaetfe geftelt ende ghe^ fubititueert fullen hebben , om voor de l�lve Commiflarifl�n ofte he�re gefubftit�eerde te ver- klaren , of fy ende een yegelijck van hen in fijn re* guarddie voorfz herdijekinge metten gewilligen Dijekers willen vorderen ende aenvaerden , opte conditien, inder voegen ende manieren voorfz, oft dat fy hun Landen daer onder begrepen, wil- len verlaten ende renuncieren: Welck� verklarin- ge fy naecktelijck, fimpelijck ende fonder oppofi- tie van eenige conditien fullen moeten doen, ghe- mereke dat men om 't verloop vanden tyde, niet langer vertrecken en mach in 't werek te treden* ten eynde dat de voorfz willige Dijekers die felve verklaringe geho�rt,mogen weten hoe dat fy hen in defen fullen hebben te reguleren, ende daer naer provifie van gelde te maecken. Ontbieden infgelijcks den voorfz Deurwaerd�r ofte Execu- teur , dat hy ten voorfz dage oock dachvaerde by edicte allen den genen die eenige particuliere actie oft pretenfien hebben, 't zy van Pachten, Renten oft andere verbinteniilen oft realifatie op de voor- fchreve Landen vander Zype : Om in gevallede Eygenaers de felve Landen fouden willen verlaten ende abandonneren , fy verklaren oock naeckte- lijck , fimpelijck ende fonder oppofitie van eenige conditie, oft fy daer vooren begeerden te contri- bueren , ende fulcke Landen te aenvaerden ende voor hun eygen te houden. In wekken gevalle fy daer toe geadmitteert ende ontfangen fullen wor- den , op laft ende conditie dat fy daer af die voor- gaende onbetaelde contributien ende t'achterhe- den fullen moeten betalen, met inthimatie dat den felven dach overftreecken zijnde , fonder die voorfz verklaringe refpedtivelijck gedaen te heb- ben , die voorfz Landen by de willige Dijekers tot heuren gemeen profijte als boven aenvaert fullen werden, ende dat fulcke gebreeckelijcke Perfoo- nen, 't zy Eygenaer vande Landen, oft daer op aftie pretenderende, ten eeuwigen dagen vande felve Landen ende a&ie gepriveert ende verfteec- ken fullen zijn ende bly ven, gelijckwy hen in den ghevalle voorfz daer afpriveren ende vfcriteecken by defen. Ende d'exploict dat inder voorfz ma- nieren gedaen fal worden, hebben wy geauthori-� feert ende authoriferen, willende dat 't felve van fulcker macht zy, al oft aenden Perfoon van elc- ker vande voorfz Ingelanden, of die voorfz a&ien pretenderende in 't befondere gedaen ware. Ende dit alles by maniere van Ampliatie van onfe voor- fchrevevoorgaende Brieven van Odbroye vanden Jare vijfthien-hondert een en tfeitigh, blyvende de felve in alle heure Poinften (behalven die gene die by defe tegenwoordige verandert, ghemode- reert ofte geannulleert zijn) in heure volle macht ende vigeur. Eyntelijcken fullen die voorfz Sup- plianten gehouden wefen defen onfen jegenwoor- digen Brief binnen drieMaenden naeilkomende, te fchicken ofte feynden in onfe Reeckenkamcr in Hollandt, om aldaer tot confervatie yan onfen rechte, gheregiilreert te worden naerbehooren. Ontbieden daer omme ende bevelen onfen lieven ende ghetrouwen die Hooft-Prefidenten ende Luyden van onfen Secreten ende Grooten Rade, den voornoemden van onfe Finantie, Prefident 5. Ν ij ende
	_Ce7e7ftae� ende vaceren, Ende fullen niet te min
	_Ce7e7ftae� ende vaceren, Ende fullen niet te min
aieVo�ih Ingelanden , niet tegenilaende die voorfz queftien ende gefcmllen, ghehouden zijn, ddelertijt die voorfz contnbutien ende Molen- Iden te betalen en namptiferen inder manieren foren verklaert: niet tegenftaende oppofitie oft -Lellatie ter contrarie.ende fonder prejuditie der Sv-er Ende foo verre de voornoemde Supplian- en ghewillige Dijekers , gheraden vonden haren niick dvvers over te gaene aen een Duyntgen ghe- wen achter de Kercke van Petten, in lengde tui- fchen de drie ende vier hondert roeden: hebben wvindienghevallehen 'tfelfde toe gelaten ende accordeert, toe laten ende accorderen by defen tot verfterekinge van heuren Sandijck ende ou- den Zeedijck van Petten ende Schoorl, Ende al- foo \vy over langh den voorfz Ingelanden gegunt ende gheaccordeert hebben feeckere Parck inde proote ende kleyneH. houdende 't felve Parck leven ende veertich margen ende tfeftich roeden, om by hem daer op een Kercke oft Cappelle te bouwen ende erigeren, ende oock tot behulp ende onderhoudt van een Pa�loor aldaer: midtfgaders om daet op een ghemeyn Landthuys te maecken, om daer inne recht te doen, ende hun vergaderin- ge te houden, Al 't welck niet ghedaen en is ghe- weeft �. So ordineren ende bevelen wy den voorfz Ingelanden vande Zype, dat fo haeil als den rinck vande voorfz Dijckagie ghefloten, ende die vande Watere ontlaft fal zijn, fy ter voorfz plaetfe tot Terneene koflen die voorfz Kercke ende gemeene anthuys fullen moeten doen maecken, ende ee- nen Paftoor onderhouden, den dienft Godts,ende fijn officie te doen ende exerceren foo't behoort. Voorts is onfe wille ende meyninge, dat die faec- ken ende affairen der voorfz Dijckagie vander Zype, by onfen CommhTariiTen uyt gericht ende gedirigeert werden. Ende fullen fy daer af die fu- perintendentie ende principalen laft hebben, tot kofte vande voorfz gemeene Ingelanden, chelijck men 't felve tot nu toe gedaen heeft. Ende fullen die felve Ingelanden totten voorfz CommiiTarifen nemen ende voegen den voornoemden Frederick vander Zevender, Rentmeefter vande Vroonlan- den ende vander Zype. Willende infgelijcks dat alle die Ordonnantien, Poin&en ende Articulen voorfz, ende elck byfondere achtervolght,onder- houdenendegeefTedueertworden, vaftendege- ftadich bly ven, niet tegenilaende eenige oppofitie oft appellatje ghedaen ofte te doen ter contrarien. Ende tot dien eynde ontbieden ende bevelen wy den eerften van onfen Deurwaerdere, Bode ofte andere macht hebbende t'exploi&eren in onfen voorfz Landen van Hollant, hier op verfocht, Dat ny by openbate edifte ende publicatie, inde nae* ue plaetfen vander voorfz Zype , als tot Alck- maer. Petten, Sinte Maertenende Schagen, op ee- nen Sondach oft Heylich-dach den Volcke meeft vergadert zijnde, dachvaerde alle d'Ingelanden otte Ge�rfde vande voorfz Zype, te komen ende compareren in Perfoone, of by behoorlijcke ende ipeciale Gemachtighde, totfeeckeren gelegenen oage, by hem daer toe te prefigeren, binnen onfer voornoemde Stadt van Alckmaer voor den voor- noemden Pveeckenmeeiler Schouten ende Frede-

-ocr page 841-

Pkcaten. J.Boeck. 9.Tit_§ i.DeeL

1673

ende Luyden van otlfen Rade ende Reeckeninge
in Hollandt, ende allen anderen onfen Rechteren,
Juilicieren, Officieren ende Onderfaten dien dit
aengaen fal, heuren Stedehouderen, ende een ye-
gelijcken van hen befonder foo hem toe behooren
lal, dat fy den voornoemden Ingelanden vander
Zype gewillige Dijekers, doen, laten ende gedoo-
gen van defe onfe tegenwoordige gratie, quijt-
fcheldinge, O&roy, confent ende Ordonnantie,
op de conditien, inder voegen ende manieren bo-
ven vetklaert, .ruftelijck, vredelijckendevolko-
raelijck ghenieten ende gebruyeken, fondet hem
daer regens te doen ofte laten ghefchieden eenigh
hinder, letfel ofte moeyenifle, niet tegenftaende
eenige Ordinantien, reftrin&ien, geboden oft ver-
boden ter contrarie , Doende oock dcfe jegen-
woordige ten verfoecke der voorfz Supplianten
ierftont kundigen, uyt te roepen ende publiceren
byden geenen dien 't behooren fal, inde voorfz
Stadt van Alckmaer, tot Petten, Sinte Maertens
ende Schagen,op dat daer van niemant ignorantie
en foude mogen pretenderen, Want ons alfoo ge-
lieft. Des t'oorkonden hebben wy onfen Zegel
hier aen doen hangen. Gegeven in onfer Stadt van
BruiTele den twee en twintighftendach van Maer-

te, in'tJaeronsHeerenduyfent vijf hondertee
ende tfeventich voor Paeflchen. Van onfen Rij^Πke, te weten, van Spangien, Cicilien, &c. 'tfe^
thienfte, ende van Napels, 't negenthienfte. End
onder ftondt ghefchreven, By den Coningh, den
Hertoge van Alve,&c. Gouverneur Generae], di
Heere van Barlaymont Hooft, Heeren Gafpar
Schets, Heere van Grobendonck, Treforier Ge
nerael, Jooilde Damhoudere, Ridders, Aelbrechr
van Loo ende Jaques Remgout, Gecommitteerde
vande Finantie, ende andere Gecommitteerde
Ende was onderteyekent, d'Overloepe, �§γ. �_ncj'
opd'anderzydeftontgefchreven aldus, 't Inhou-
den van defen is by my Jafper AdriaemTz, Deur"
waerder ordinaris 's Hofs van Hollant, naer voor-
gaende Klock-gheflach ende uytroepinge opten
vierden daehvan Meye Anno 1571. gepubliceert
binnen den Dorpen van Schagen, Sinte Maerten
ende Petten , ende opten'vijfden dachvanMey
binnen der Stede van Alckmaer, ende hebbe een
yegelijck van wegen der Coninckl.Majeft.bevo-
len hen te reguleren na den inhouden van dien, op
de penen daer inne begrepen. A&um onder mijn
gewoonlijcke hant, ten dage ende Jare als boven,
Ende was onderteeckent, /. Adriaenffz.

5 6. Oerde O&roy»beroerende die herdijcfynge vande Zype, den Ingelanden

vande Zype gheaccordeert by den Heeren Staten van HoUandt ende Wej�Vrieflandt op dentw�n-
tighfien September1596.

belet, bekommert ofte ghemolefteert fouden mo-
gen worden, uyt faecke vande acti�n ende preten-
fien die den Coninck ende den Staten vanBra-
bandt rcfpectivelijck daer inne, ofte op foude mo-
gen hebben ofte pretenderen, in wat manieren dat
het ware. Ten tweeden, dat de Vroonen eerilin
de voorfz Zype bedongen , ten behoeve vande
Graeflelickheyt van Hollandt, wefende die thien-
fte margen, contribueren ende gelden fouden ten
eeuwigen dagen inde ghemeene koften vanden
voorfz Dijckagien. Ten derden,dat de voorfz In-
gelanden ende Ge�rfden yoor eenen tijdt ende
termijn van tfeftigh Jaren doe naeftkomendevry,
quijt ende ontlaft ghehouden fouden worden van
te contribueren in eenige beden ende fubventien,
die by ons aireede geconfenteert waren of namaels
fouden mogen worden, of die by den Grave van
Hollandt aldaer fouden mogen ghedaen lichten
worden. Ten vierden, dat alle de Landen vande
voorfz Zype voor eenen tijdt van vijftighjaeren
oock doen naeftkomende,fouden wefen ende bly-
ven bevrijdt van allen Thienden. Ten viifden^at
de voorfz Ingelanden ende Ge�rfden ten eeuwi-
gen dage ghenieten foude vryheyt ende exemptie
vande GraefTelijcke Thollen, van alle *t geene fy~
luyden fouden mogen voeren ofte doen voeren
nae de voorfz Zype, ofte van daer uyt voeren,ofte
doen uyt voeren naer d'andere Landen van her-
waerts-overe. Ten feiten, dat de Crediteurs ofte
Schult-eyiTchers vanden voorfz Ingelanden ende
Geerfdeo.geduyrende den tijdt van fes jaren doen
eerftkomende, gheenexecutien noch uy twinnin-
gen en fouden mogen doen opte voorfz Landen
of anderfints procederen tegens den befitters der

Ie Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
fenterende die Staten vanden felven Lan-
de, DOEN TE WETEN, Alfoo
Meefter Willem Schouten, Jonckvrouwe Elifabet
vanEgmont, Weduwe wy len Frederick van»Ze-
vender, Meefter Adriaen AnthoniiTz, Oudt-Bur-
gemeefter der Stadt Alckmaer, ende heure Con-
forten, alle Ingelanden vande Zype, ons vertoont
hebben, dat den Coningh van Spangien inden jare
vijfthien-honderteenen tfeftigh , als Grave van
Hollandt infiende hoedienitigh was voor't ghe-
meen Landt van Hollandt ende Weft-Vrieflandt,
ende de vermeerderinge vande Domeynen van
dien , midtfgaders tot prefervatie vanden Landen
ontrent die Zype gelegen, ende oock tot verfeec-
kertheyt vanden Dijeken van Noort-Hollant, dat
die voorfz Zype bedijekt ende tot goede culture
ghebracht worde, raedtfaem ghevpnden heeft die
Dijckagie vander Zype t'fynen eygen koften te
doen brengen in goede verfeeckertheyt : Ende
omme den geenen die daer binnen geerft waren te
verwilligen tot den onderhoudt vande voorfz
Dijckagie, den felven te gunnen den fefthienden
Junij vijfthien hondert een en tfeftigh feecker Oc-
troy, inhoudende onder anderen, dat alle die gee-
ne die eenige Landen hadden inde Zype voor-
noemt , ofte pretendeerden hen toe te behooren,
den felven foude mogen behouden totfulcken ty-
tele als fy die befittende waren, ende verkregen
hadden, of op hem vervallen ende ghedevolveert
mochten weien, fonder datfy van wegen Syne
Majefteyt doe of in toekomende tyden in't ghe-
bruyek ofte pofl�iTie der felver Landen eenighfins

-ocr page 842-

��

Dijckagio,&c. Zype^

Mvet uvt faeckc van fchulden gemaeckt voor de
SS^yaiidettvoorfzOto^T^^ta

te vande g�etwillige Dijck�rs. Dan gemerekt in,
den Jare vijfthien-hondert twee en tfeventich op-
rees het binnelantfche Oorloge, foo hadde Ditck
Senoy , als Gouverneur van't geheel Noorder-
quattier, den Supplianten datelijck belet gedacn,
in 't volmaecken vande voorfz Dijckagie. Ende
omme te verhoeden dat den Vyandt nae de be-
krachtinge der Stadt Haerlem,'t voorfz Noorder-
quartier over al niet invaderen, befchadigen ende
oock by avonture overweldigen foude, Soo hadde
hy inden Dijeken oock aireede weder ghemaeckt,
foo voorfz is, ghedaen fteecken ende openen ver-
fcheyden gaten, de over gebleven oft gerepareer-
de Bruggen, Sluyfen ende Wegen af breecken en-
de openen, fulcks dat al wes inde voorfz eerfte in-
undatie mochte over ghebleven, of t'federt weder
't zy hermaeckt ofte gherepareert zijn, daer door
gheheel verdorven ende verlooren is ghegaen, tot
der Supplianten ineftimable fchade. Doch nade-
mael alle 't felfde gefchiede tot evidente preferva-
tie van 't gemeen Lande, als dexperientie t'federt
geleert hadde, de voorfz Dirck Senoy inder qua-
lit� als vooren, den Supplianten van wegen Syne
Excellentie H. M. ende 'tghemeen Landt voor-
noemt, den voorfz Ingelanden ende Ge�rfden be-
looft hadde te doen rembourferen haerluyden
voorfz geleden fchaden : Omme waer toe te ghe-
raecken, hadden die Supplianten aen ons ghepre-
fenteert ghehadt verfcheyden Requeften , meeft
daer toe tenderende, nademael de voorfz beloften
oock cederende, redelijck was dat henlieden de
voorfz geleden fchade voor 't gemeen belle, ende
tot preiervatie van dien geleden, gerembourfeert
werden,Inder voegen dat wy geen fwarigheyt ge-
maeckt hadden van te repareren tot kofte van 't
gemeenLandt den Maefdijck, Schoorl-dijck.Wa-
terlantfchen Dijck, die Landen van Akhena,ende
anderen totgelijcken finen ende effedte in't voor-
leden Binnenlantfche Oorloge deur ghefteecken,
dat ons gelieven foude die voorfz Dijckagie vande
Zype weder te reftaureren, ofte te doen foodann
ge fubfidie van gelde als daer toe foude mogen van
noodezijn, fonder dat dienthalven voor als noch
yet eyntelijck was gedifponeert, deur dien wy ee~
nich achterdencken ghehadt fouden mogen heb-
ben , dat de hervattinge vande voorfz Dijckagie
begqnft, ende een goede penningh by 't ghemeen
Landt daer toe verftreckt zijnde, de Supplianten
in 't onderhout van dien, mitfgaders in't volmaec-
ken van alk voordere wereken, tot culture vande
voorfz Landen noodich zijnde, fouden deficieren
ende gebreeckich worden, ende confequentelijck
dat de voorfz fubfidien fouden verlooren gaen:
Doch omme den Supplianten te kennen te geven,
dat wy begeerigh waren- tot de voorfz reftauratie
van Dijckagie, niet alleene ten opfichte van't gene
den Coninck van Spangien, eertijts als Grave van
Hollandt ghemoveert hadde, tot de conceifie der
voorfz Octroyen, mitfgaders tot maeckinge ende
verfeeckeringe vande voorfz Dijckagie t'fynen
kofte , maer oock dat de voorfz Zype weder be-
dijekt zijnde, alle andere Landen daer omtrent
ghelegen, ende namentlijck Geeftmer-ambacht,
Schagen, Nieudorper Kogge ende Schoorhtegens
de Zee te m��r verfeeckert, ende van Jaerlijcxe
onkoften van heure Zee - dij eken ende anderp

5. Ν iij werc-

« _a 'yegelijck vande Ingelanden tegenwoor,

Siahende wekomende, foude vryelijck mogen

ten opte Wegen by ende aen haere Landen

Wende, ende de felve Wegen ende Bannenan-

Snts ehebruyeken, fonder nochtans die te feer

Ende ten achtilen, dat ter nomi-

natie

vande voorfz Ingelanden ende Ge�rfden ge-

mmitteert fouden worden Dijckgraven, Heem

raden penninghmeefter.ende andere Officiers die
men aldaer foude moeten ftellen ende inftitueren.
Oowelck Odroy die Supplianten, ende heure
refpeftive Voorfaten ende Autheurs, in 't onder-
houden vande voorfz Dijckagie, midtfgaders in 't
lessen, maken ende onderhouden van verfchey-
der!ι Sluyfen, groote Molens, Verlaten, Waterin-
gen , Bruggen , ende andere nootlijcke binnen-
werken , feer groote ende exceflive koften ghe-
draeen hebbende, behalven alle particuliere were-
ken, die elckinden fynen doen moften, omme fijn
Landen te betimmeren, begraven ende begreppe-
len, Soo was (Godt beter) deur die groote inun-
datie vanden eerften Novembris vijfthien hondert
tfeventigh, die Zype met die foute Noort-zee
fulcksbevloeyt gheweeft, dat niet alleen alle die
voorfz wereken bedorven, maer oock alle die
Huyfen, Bergen ende Schuyren vande voorfz In-
gelanden ende Ge�rfden wech ghefpoelt, heure
Beeften, beneffens veel Menfchen verdroncken,
ende de voorfz Landen met fout water bevloeyt,
endeeenige met Sant overloopen zijn gheweeft;
't Welck niet tegenftaende foo zijn die Supplian-
ten , heure voorfz Voorfaten ende Autheurs gea-
nimeert ende verwillight- gheweeft weder te her-
vatten die voorfz Dijckagie in 't Jaer vijfthien-
hondert twee endetfeventich, ende hebbende
felve gebracht tot tamelijcke hooghte, ende by na
tot Zee-weer. Des fo was henlieden verleent een
tweede Odhoy in date den twee en twintichften
Martij vijfthien-hondert een en tfeventich, daer
by 't voorfz voorgaende Oitroy vanden Jare vijf-
thien-hondert een en tfeftich niet alleen geappro-
beert ende vernieuwt, maer daer en boven rnerc-
lijck geamplieert is geweeft,inder voegen dat hen-
luyden onder anderen gheremitteert werden, al
wes verfchenen ende onbetaelt mocht zijn, ter
caufe vande recognitie van een gulden opte mer-
gen de Graeflijckheyt van Hollant gecompeteert
nebbende, foo over d'eerfte uytgifte vande Zype,
als ten refpedte vande voorfz onkoften die by den
Coninck ter faecke voorfz geexbourfeert waren,
mitfgaders wes gheduyrende den tijdt van een en
twintich Jaren doe eerftkomende noch verfchy-
nen foude, ter caufe vande voorfz Jaerlijcxe re-
cognitie , onder feeckere limitatien ende reftrin-
cYten in 't felve Oftroy breeder verklaert: Ende
was voorts gheordonneert, dat alle ommeflagen
van Dijckgrave ende Heemraden fouden gheinnet
Worden naer Dijck-recht, �ver den geenen die in
gebreeckefoudenblyven, te furnerenheurlieder
contingent ende pefchoten,tot het maecken ende
onderhoudt vanden voorfz Dijck omme geflagen
ende als noch omme te ilaen. Ende in gevalle ee-
nige Landen geabandonneert ende verlaten wor-
den , dat de felve foude komen tot gemeen profij-

-ocr page 843-

1*77

Placatea-j; 5, Boeek

1*78

weien, mkfgaders al wes die Graefl�lijckheyt v_anHollandt op de voorfz Landen , oft eenige van
dien, uy t wat andere faecke dattet zy, foude mo«
gen competeren, ende voorts den voorfz Ingelan,
den heure voorfz Landen van alle 't felve ten eeiJ
wigen dagen t'ontlaften. Ende hoe wel diegh_e,
heele reparatie ende verfeeckeringe vande voorfz
Dijckagie wel behoorde te komen tot kofte Yan 't
gemeen Landt, die by raminge wel twee hondert
duyfent gulden koften fouden > behalven alle bin-
nen-wereken die gheraemt worden noch op hou,
dert duyfent gulden, inde plaetfe van dien den
Supplianten voor eens daer toe te fecoureren met
die fomme van hondert duyfent gulden,op al foo.
danige Jaren ende termynen, als ons nae debe-
fwarelijckheyt van't werek, ende de grooteim-
portantie vande faecke noodich ende redelijck
duncken foude, Behoudelijck indien doorindu-
ftrie vande voorfz Ingelanden ende Ge�rfden
voor of aende Dij cke vande Zype , of eenige van
dien, mochten Duynen komen, dat de felve fullen
worden, ende blyven eygen, voor den felven In-
gelanden ende Geerfden,ende dat noch die Hout-
vefter van Hollandt noch yemandt anders daer

wercken merckelijcken verlicht fouden worden.
Dat oock die Dijeken refponderende aende Suy-
der Zee ende het Tye tot aen Sparendam toe, te
minder aenperi�inge van water lyden fouden, foo
was by onfe Ordonnantie vanden derthienden
Martij leftleden ghedaen, by affixie van billetten,
infinuatie ende vermaen , dat alle die geene dieee-
nige Landen inde Zype voorfz, of op de felve ee-
nige a&ie of hypothecatien oft anderen hebben,
binnen den tijdt van drie^maenden nae de publica-
tie van dien, inde Kamere vander Reeckeninge al-
hier inden Hage fouden komen verthoonen, ofte
doen vertoonen hare Tytulen, Documenten ende
befcheyden daer toe dienende, ende verklaren, of
doen verklaren, of fy van meeninge zijn mede te
helpen procederen tot herdijekinge vanden Lan-
de vander Zype,op peyne dat anderfints de voor-
fchreve Landen mede ghehouden (ouden worden
yoor geabandonneert. Ende dat die Proprietari-
fen der felver, midtfgaders alle den geene daer op
eenige a&ien van hypothecatien, of anderen heb-
bende , daer van fouden weien ende blyven ver-
fteecken ende gepriveert. Door vvelckc infinuatie
ende publicatie van dien die Supplianten veroor-
faeckt waren geweeft, haerlieder voorfz recht be-
kent te maecken, ende te verklaren die goede ge-
negentheyt die fylieden hadden omme te proce-
deren tot herdijekinge vande voorfz Zype, midts
hebbende daer toe van ons een redelijcke fubfidie.
Ende ten eynde 't felfdc ten goeden eff�dte foude
mogen komen, ende deur die voorfz bedijekinge
genooten worden die grooce commoditeyten en-
de beneficien van 't gantfche Landt, ende d'Inge-
fetenen van dien in't gemeyn, buyten pericule, in-
tereft oft verminderinge vande tegenwoordige in-
komfte vande Landen, ende dat alle Jaers daer
mede gewonnen fullen mogen worden goede
quantiteyten van Koorn.Saet ende andere Vruch-
ten totten Koorn-fchuyr der voorfz Landen ende
anderfints, de Supplianten verfocht hebben , dat
henlieden gratieufelijck fouden mogen worden
vergunt ende geoclroyeert. Eerft dat ons gelieve
in conformit� van 't voorfz eerfie Oclroy ende by
Ampliatievan dien, den Ingelanden ende Inge-
erfde vande Zype tegenwoordich ende toeko-
mende, voor den tijde ende termijn van tfeftich
Jaren, ingaende een Jaer nae de bedijekinge, ende
achter een volgende, vry, quijt ende ontlaftte
houden van alle fubventien, contributien, ordina-
ris ende extraordinaris, als honderfte, vijftichfte
penningh, Verpondinge , Bezaeyde Landen,
Hoorn-geit, ende diergelijcke, die over de platte
Landen aireede gheftelt zijn, ofte als noch geftelt
fullen mogen worden, tot wiens profijte, ofte op
wat naem dattet zy, niemant uytgefondert 5 mitf-
gaders alle Thienden voor den tijdt van vijftien
Jaren, ingaende ende vervolgende als vooren;
Voorts ten eeuwigen dagen vrydomme van alle
des Graef��lijckheyts Thollen, voor alle 't geene
fyluyden fullen voeren ofte doen voeren nae de
voorfz Zype, ofte van daer uytvoeren ofte doen
voeren in andere Landen van herwaerts-overe:
oock mede den voorfz Ingelanden ende Ge�rfden
te remitteren ten eeuwigen dage de voorfz recog-
nitie van een gulden opte margen*, ertde al wes ter
caufe van dien verfchenen ende b�ibetaeltmach

over,

ofte over het Wildt 't welck hen daer inne

ofte op de Zype foude mogen komen te ont-
houden, fullen hebben eeniehfeggenendeghe-
biedt, fulcks als van ouden tyden oock gheweeft
is, Behoudelick mede hoe wel nae gemeenedifpo-
fitie van Rechten den voorfz Ingelanden ende
Ge�rfden verkregen fal worden d'eygendomme
vandeAenwafiendiemetter tijdt voorden voor-
fchreven Dijeken fouden mogen op komen, cfan-
derfints vallen, dat fylieden de felve vryelijck en-
de onbehindert fullen mogen ghebruyeken ende
behouden ten eeuwigen dage, ende daer mede
doen hun vryen wille ende meeilen oorbaer, fon-
der daer inne by of van wegen de Graeff�lijckheyt
van Hollant, ofte a&ie vande felve hebbende ofte
verkrygende, te mogen verhindert, of ter caufe
van dien in eeniger manieren ghemoleiteert wor-
den. Item, dat de Zype in alle Dijeken, Sluyfen,
Molens, Wateringen, Wegen ende andere Zee-
ende Binnen-wercken van dien, ende al wes daer
aenkleven of eenichfints dependeren mach, onder
ecne generale ende gemeene Dijckagie gebracht,
ende ten eeuwigen dage geregeert fullen worden
by den Dijckgrave, Heemraden ende Hoofc-Inge-
landen aldaer, fonder dat men daer over, of over
de voordere regieringe vande Zype, fal moeten
verfoecken of gebruyeken eenich confent oft ad-
vijs van eenige Commiflarifen vande Graeffelijck-
hey t of anders, in alder manieren als gedaen wort
in Rhijnlandt, Delflandt, Schielandt, ende andere
Quartieren van Hollandt. Ende wes met confent
vande voorfz Hooft - Ingelanden oft die meerder
{temmen van dien tot maeckinge ende onderhou-
dinge vande voorfz refpe&ive Wercken omgeila-
gen wort, dat 't felfde fal hebben parate executie,
ende mogen inne ghewonnen worden naer Dijck-
recht, niet tegenftaende oppofitie oft appellatie»
ende fonder prejuditie van dien. Dat gelijcke pa-
rate executie hebben, ende naer Dijck-recht gne-
innet fullen mogen worden alle boeten van den
voorfz Dijckgraef, mitfgaders alle Vonniflen ter
eaufe vande Yoorfz wercken of eenige der felver,

oit

_^__

-ocr page 844-

_tS Dijckagio.&c. Zyp

Ca*.

c �., �nich eliCTokh ende aenkleven van dien,
Sn byX Dijckgraef ende Heemraden.
Dn Ie voorfz Hooft-lngelanden den voorfchre-
ven D�ckgrave ende Heemraden mitfgaders oock
den BailiiuV vander Zype nominerenTullen fop
voor de eerfte reyfe, als fo dick wils als die voorfz
Ampten fullen komen te vaceren, omme opde

ringen ende vonniiTen fullen hebben kracht van
arreft, fonder in appel, reformatie, relief of anders
convenibel te weien-, met derogatie uytfouverai-
ne macht, ende feecker wetenfehap van allen
Rechten , die ter contrarien fouden mogen difpo-
neren. Ende dat tot dien eynde nieuwe publicatie
gedaen worde, daer by eenen yegelijcken met in-
thimatie gheordineert zy, fijne voorfz pretenfien

landen te maecken.te regeeren, ende bedrvven de

voor den voorfz CommiiTarifen te juftificeren
binnen feeckeren tijt, ende binnen feeckere plaet-
fe by ons daer toe te pref�geren,ende voor den fel-
ven oock t'inftitueren fodanige actie als fyluyden
refpectivelijck tot, op, oft inden voorfz Landen
in 't gheheel ofte deel fouden willen pretenderen,
om partyen daer opgehoort, by denfelven Com-
miiTarifen fommarie, de plano, ende fonder figure'
van Proces tot kenniile van dien gheprocedeert,
ende voorts daer op gefententieert te worden foo
fy bevinden fullen te behooren, ende met fulcken
e(Tec"re als vooren. Dat voorts alle die geene die
inde voorfz Zype dijeken fullen,gehouden fullen
wefen te ilellen cautie fourfifant buyten die Zy-
pe , fubjeel: die Jurifdi&ie vanden Hove van Hol-
landt, voor foodanich contingent als fyliedenre-
fpective fullen hebben te contribueren inde drie
eerfte omflagen, die ter caufe vande voorfz Dijc-
kagie by Dijckgrave, Heemraden ende Hooft-
lngelanden gemaeckt fullen worden, op pene dat
die gene die binnen den tijdt van drie weecken na
de publicatie, tot dien fine te doen, in gebreecken
fouden blyven die voorfz cautie te ilellen, ende
leveren in handen vanden voorfz Dijckgrave ende
Heemraden, oft haerlieden Secretaris, verbeuren
fullen heure Landen , ende daer van ten eeuwigen
dagen verfteecken blyven ten behoeve vande an-
dere gemeene Ingelanden ende Ge�rfden. Ende
in gevalle op de fouffifantheyt of infouffifantheyt
vande voorfz cautie, queftie oft fwarigheyt foude
vallen, dat 't felfde fal ilaen tot difcretie ende ver-
klaringe vanden voorfz Dijckgrave ende Heem-
raden, Bly vende voorts alle 't voordere inhouden
vande voorfz twee voorgaende Octroyen in haer-
luyden kracht ende vigeur in alle Pun&endefen
niet contrarierende , oft daer af verfchelende.
S O O IS Τ, dat de faecken voorfz over ghe-
merekt, ende hier op ghehadt 't advijs van onfen
Luyden vande Reeckeninge in Hollandt ende an-
dere onfe Gecommitteerde, Wy om defe ende an-
dere redenen ons daer toe bewegende, begeeren-
de hier inne te voorfien totdienile vanden Lan-
den ende vorderinge vande wereken dienende tot
herdijckinge vande Zype, uy t onfer rechter we-
tenfehap, volkomen macht ende authoriteyt, den
Supplianten gegunt,geaccordeertende geocTrroy-
eert hebben, gunnen,accorderen ende oct royeren
by defen, die naevolgende vryheden, exemptien
ende punCten. Inden eerflen, voor den tijdt van
vijf Jaren, beginnende naer 't voltrecken vande
voorfz Dijckagie, vrydomme inden Impoft vande
Hoorn - Beeftcn $ voor den tijdt van tnien Jaren
vrydomme inden Impoft vande Bezacyde gheme-
ten $ Item, voor den tijdt van twintich Jaren ex-
emptie vande contributie van de verpondingej
ende voor 't eerfte Dijck-jaer, ende voor 't Jaer
daer aen volgende, vrydomme vande Impoft op
Wynen ende Bieren ende andere Middelen van

voorfz Zype, ende 't voorfz Dyckgraeffcbap en
de Heemraetfchap te bedienen,ende op als by ons
behoorlijcke Commii��e verleent te worden. Dat
tot der Supplianten vrye collatie fullen ftaenalle
andere fhten ende Officien die inde voorfz Zype
fullen dienen geexerceert, of van noode zijn. Dat
mede ons gelieve te verklaren, dat gehouden ful-
len worden ende blyven voor gheabandonneert
ende verbeurt, ten profijte vande gemeene Inge-
landen ende Ingeerfde vande Zype, alle Landen
aldaer ghelegen, ende gehouden voor geextingu-
eert, alle adtien hypothecair ende anderen, toe be-
hoorende den geenen die volgende onfe voorfz
Ordonnantie binnen den tijdt daer inne gheftatu-
eert inder Kamer vande Reeckeninge in Hollandt,
niet vertoont nochte ghedaen vertoonen hebben,
hare tytelen, Documenten ende befcheyden daer
toe dienende, noch verklaret oft fy van meeninge
zijn te helpen procederen tot herdijckinge vande
Zype oft niet, Ten ware wy ex fuper abundant� by
nieuwe publicatie daer toe deden prefigeren feec-
keren nieuwen bequamen tijdt, op pene van pri-
vatie ende extindtie als vooren, met verklaringc,
dat voor nu alsdan, ende dan als nu de voorfz
vervallingen, privatien ende extinctien, efl�it for-
teren , ende ten eeuwigen dage irrevocabel ende
niet refcindibel vvefen fullen, by relief, appellatie
ofte anders, hoe dattet zy, ten eynde die andere
Ingelanden ende Ge�rfden daer vooren mede des
te vryelijcker ende fonder achterdencken fullen
mogen dijeken. Dat van ghelijckenalle andere
Landen die in toekomende tyden fullen mogen
verlaten ende gheabandonneert worden, fullen
komen ende blyven ten profijte vande voorfz In-
gelanden ende Ge�rfden , om daer mede ghedaen
te worden hare ghelieften. Ende alfoo eenigen
heure pretenfien inde voorfz Kamere vande Re-
keninge wel aen ghebracht , maernietvolkome-
lijck ende naer behooren begroot ende ghejuftifi-
ceert hebben, met verklaringe dat fyluyden van
meeninge waren haerluyden ghepretendeerde
a&ien ende gerechtigheden in tyden ende wylen
te vervolgen by wege van Juftitie, oft naerder te
verklaren: Dat ons, omme wech te nemen alle
oorfaecken waer deur die voorfz Dijckagie foude
mogen worden geretardeert, ghelieve te commit-
teren feeckere CommiiTarifen, omme fonder figu-
re van Proces fommarieende de plano te nemen
keijnifre vande voorfz ende alle andere gherech-
tigheden, aftien ende pretenfien, die yemant, van
wat ftate oft conditie hy zy, foude willen oft mo-
gen pretenderen , tot, of op de voorfz Landen oft
fjnige der felver , ende wes eenighfints daer aen

«w f^Π j ^de ^felve' ^mitfg^aders die queftien daer
«yt rylende by haerlieden vonniffen oft verkla-
nnge, lommarie, de plano, ende fonder figure van
rroces te termineren, ende dat de voorfz verkla-

con

-ocr page 845-

Placate&j. 5«Eoeck, 9.Tit. t.Deel.

ι6%ι

168

confumptien binnen den ringh vande voorfz dijc- den geenen die volgende �nfe Ordonnantie vaa

den derthienften Martij leftleden,binnen den tijr
daer by geftatueert ter Kamere vande Reeckenin.
gein Hollant niet vertoont, noch gedaen vertoo-
nen hebben haere ty telen, Documenten ende bzi
fcheyden daer toe dienende, nochverkiaertheb]
ben oft fy van meyninge zijn te helpen proc�d�-
ren tot herdijekinge vande Zype voorfz of niet �
Midts dat ex fuper abundanti van nieuws publicatie
gedaen fal worden, om ais noch binnen drie maen-
den nae de felve publicatie hun verklaringe te ko-
men doen in conformit� van't Placaet vanden jare
een en tfeventigh. Welverflaende foo onseoet
dochte te aenveerden eenige parthyen toe behoo-
rende Perfoonen houdende de partye vanden ge-
meenen Vyandt, fullen wy 't felfde mogen doen
t'onfen meeften profijte, 't zy om 't felfde te doen
bedijeken oft aen anderen uyt te geven, waer van
binnen die voorfz drie maenden van onfent we-
gen behoorlijcke verklaringe fal worden gedaen.
Ende die voorfz driemaenden overftreecken zijn-
de, verklaren voor nu als dan, ende als dan als nu,
alle die partyen (vvaer van binnen den voorfz tijt
van drie maenden in conformit� als boven, geene
behoorlijcke verklaringe en is ghedaen) vervallen
ende gheextingueert ten profijte vande felve ghe-
meene Ingeerfden ende Ingelanden vander Zype,
Willende dat de felve verval�nge ende extinftie
efTecTr forteren, ende ten eeuwigen dage irrevoca-
bel ende niet refcindibel wefen fullen, by relief,
appellatie, oft anders hoe dattet zy. Gelijck me-
de tot profijte vande ghemeene Ingelanden ende
Ingeerfden vande Zype komen ende blyven ful-
len alle andere Landen die in toekomende tyden
fullen worden verlaten oft gheabandonneert,om
hare gelieften daer mede te doen. Ende gemerekt
verfcheyden Perfoonen hare pretenfien tot eeni-
ge Landen inde voorfz Zype gelegen, ter Kamere
vande Reeckeninge aireede hebben aen gebracht,
maer niet volkomelijcken ende naer behoorenbe-
groot ende ghejuftificeert, met verklaringe dat fy-
lieden van meeninge waren haerlieden gepreten-
deerden acTrien ende gherechtigheden in tyden
ende wylen te vervolgen by wege van Juftitie, oft
naerder te verklaren. Om wech te nemen alle
oorfaecken, waer deur die voorfz Dijckagien fo.u-
den mogen worden gheretardeert, fullen wy met-
ten eerften committeren feeckere Commiifarifen
t'eender bequamerplaetfe, omme fonder figure
van Proces, fommarie, ende de plano re nemen
kenniffe vande voorfz ende allen anderen gerech-
tigheden, acti�n ende pretenfien die yemandt van
wat flate ofte conditie hy zy, foude willen oft mo-
gen pretenderen, tot oft op de voorfz Landen oft
eenige der felver, ende wes eenichfints daer aen
kleeft oft dependeert, ende de felve, mitfgaders
die queftien daer uyt ryfende, by haerlieder von-
niffe ofte verklaringe, fommarie, de plano, ende
fonder figure van Proces te termineren. Willende
ende ordonnerende dat haerlieder verklaringen
ende vonniffen fullen hebben heiir'kracht van ge-
wijfde, Niet tegenftaende oppofitie oft appellatie
ende fonder prejuditie van dien, in conformit�
vande voorgaende OcTrroyen. Tot wekken eyn-
de nieuwe publicatie fal worden ghedaen, byde
welcke eenen yegelijcke met intnirnatie famorr

kagie te vallen 5 Item, voor den tijdt van twintich
jaren vrydomme van allen Thienden, alles begin-
nende naer 't voltrecken vande voorfz Dijckagie j
oockten eeuwigen dage vrydomme van alle des
Graeffchaps Thollen, voor alle 't gunt fylieden
fullen voeren ofte doen voeren nae de voorfz Zy-
pe, �ft van daer uyt voeren oft doen voeren in an-
dere Landen -. Hebben voorts den Supplianten ten
eeuwigen dage quijtghefcholden ende gheremit-
teert, fchelden quijte ende remitteren by defe, de
recognitie van twintich ftuy vers op elcke mergen
die ons volgende voorgaende OcTrroye vanden
jareyijfthien-hondert een en tfeilich was compe-
terende, midtfgaders alle 't geene uyt faecke van
dien is gevallen ende verfchenen �. Gelijck wy den
Supplianten infgelijcks ten eeuwigen dage quyte-
ren ende remitteren alles wes die Graeffelijckheyt
vaiiHollandt op de voorfz Landen vande Zype,
oft eenige van dien, uyt wat faecke dattet zy, ibu-
de mogen competeren. Authoriferende den Sup-
plianten , in ghevalle eenige Conynen hen fullen
mogen komen onthouden in de Dijeken ende
Duynen vande Zype.dat fy de felve fullen mogen
verdempen ende vernielen met floppen vande ga-
ten ende anders, fonder dat fylieden aldaer Cony-
nen fullen mogen planten, oft de felve Dijcken of
Duynen tot houdinge van Conynen verpachten:
Blyvende aen ons ghereferveert de kenniffe van 't
grof Wildt ende andere, gelijck in anderen Quar-
tieren van Hollandt ende Wefl-Vrieflant: Sulcks
wy oockt'onfen behoeve referveren alle aenwaf-
fen die mette voorfz Dijckagie buyten gheiloten
fullen worden. Ende fal die Zype voorfz in alle
Dijcken, Sluyfen, Molens, Wateringen, Wegen,
ende andere Zee ende binnen - wereken van dien,
ende alles wat daer aenkleven oft eenichfints de-
penderen mach, onder een generale ende gemee-
ne Dijckagie gebracht, ende ten eeuwigen dagen
geregeert worden by den Dijckgrave, Heemraden
ende Hooft-Ingelanden aldaer , ende wes met
confent vande voorfz Hooft-Ingelanden , oft de
meerder flemmen van dien, tot maeckinge ende
onderhoudinge vande voorfz refpecTrive wereken,
omme geflagen wort, fal hebben parate executie,
ende in gewonnen worden naer Dijck-recht, niet
tegenftaende oppofitie oft appellatie, ende fonder
prejuditie van dien. Infgelijcks fullen parate exe-
cutie hebben, ende naeDijek-recht gheinnet wor-
den alle boeten vanden voorfz Dijckgraef, midtf-
gaders alle vonnifi�n ter caufe vande voorfz were-
ken oft eenige der felver, oft van eenigh ghevolgh
ende aenkleven van dien, te wyfen by den voorfz
Dijckgraef ende Heemraden: Sullen die Hooft-
Ingelanden voornoemt vermogen ende geautho-
rifeert blyven te nomineren Dijckgraven, Heem-
raden, Penningh-meefter ende andere Officieren,
in conformit� vande voorgaende OcTrroye : Bly-
vende voorts aen ons gereierveert alle hooge mid-
len ende lage Jurifdiarien. Hebben voorts ver-
klaert ende verklaren by defen , dat ghehouden
fullen worden ende blyven voor geabandonneert
ende verbeurt ten pronjte vande ghemeene Inge-
landen ende Ingeerfden vande Zype, alle Landen
aldaer gelegen, ende mede voor geextingueert alle
a&ien hypothecair, ende anderen,toebehoorende

-ocr page 846-

Dijckagie^&c. Zypo*

lil. I� 1 �-_

I�84

die geene die binnen den voorfz rijdt die voorfz
cautie niet en ftelt,ende levert aenden voornoem-
den Dijckgrave ende Heemradeh, ofte baerlied�ii
Secretaris, verbeuren fullen hare Landen, ende;
daer Yan ten eeuwigen dage verft�ecken blyven»
ten behoeve van anderen gemeen� Ingeerfde'n eri-
de Ingelanden. Ende in ghevalle op de fouffifant-
heyt ofte infouffifantheyt vande voorfz cautien

^voorl5 ^C°nTfe felve publicatie te juftificeren,

^Ma/^ndenn den felvente inftitueren foodanige

ae voot d en ιf¹ .. _lick _tot _op, ofte in de

voorfz Landen in ι b «hehoort, by den

voorfz Commiflariien iodiumwv, «~ _r�- , -
fonder figure van Proces tot kenniffe van dien ge-
mocedeert, ende voorts daer op ghefententieert
mach worden , foo fy fullen bevinden te behoo-
ren, welcke Sententien mede fulcke ende gelijcke
kracht fullen hebben als voorert. Ende fullen di�
Supplianten gehouden wefen die voorfz Dijcka-
gie metten aenftaenden Jare vijfthien-hondert
fevenentnegentighbyderhantte nemen, ende
binnen dien Jare (is 't mogelick) te voltrecken, in
conformit� vande Raye, midtfgaders tot alfuleke
hooghte ende fwaerte van Dijckagie, als by onfe
Gecommitteerde inFebruari� leftleden is ghead-
vifeert �. Namentlick vanderi Haefdijck raeyende
linie recht op 't oude Dijckftal tot achter Abbe-
ftee toe, bedragende inde lertght� aen diverfche
partyen omtrent twee duyfent roeden Geeftmer-
ambachts, binnelants mate, den Dijck de�fgaens
te maecken van vljfthien roeden t�eleggens, vijf-
thien voeten hoochte, twaelf roeden gluying ofte
loops, twaelf voeten op zijn kruyn, ende van bin-
nen twee roeden druypens, midtfgaders van ach-
ter Abbeftee, alwaer den Dijck van oudts een
bocht ghehadt heeft, raeyende Ooft ten Suyden
op, ter plaetfe daer 't Alckmaer Sluyfken ghele-
gen heeft, linie recht, tot de lenghde van omtrent
vijfthien hondert ende vijfrigh roeden $ Te maec-
ken een nieuwen Santdijck van twaelf roeden
t�eleggens, twaelf voeten hoochte,negen roeden
gluyngs, oft loops, twaelf voeten op zijn kruyn,
ende binnen twee roeden druypens, ende de refte
wefende Slijcker-dijck, raeyende naer 't Suyden
ter plaetfe daer de voorfz Slijckerdijck te vooren
aenden ouden Vrieffchen Zee-dijck verheelt is
geweeft, tot inde lenghte van ontrent thien hon-
dert roeden. Te maecken 't eerfte toeleggen van
Slijcker, twintich voeten, inde hoochte van acht
voeten, ende dan in te fnyden vier voeten, inde
hoochte van noch vier voeten , maeckende t'fa-
men twaelf voeten hoochte , twaelf voeten
kruyns, ende van binnen te ftyven met drie roe-
den t�eleggens van Aerde. Ende teneynde die
voorfz Dijckagie vande Zypemet alle vobrfeec-
kertheyt by der hantghenomen ende voltrocken
mach worden, fulex behoort, hebben wy verftaen
ende geordonneert, verftaen ende ordonneren by
delen, dat alle die geene die inde voorfeyde Zype
dijeken fullen ^hehouden fullen wefen ter expi-
ratie vande voorfz drie maenden te ftellen fuffi-
iante cautie, buyten die Zype, fubjeft die Jurifdi-
Ctie vanden Hove van Hollandt, ende dat ter or-
donnantie vande voorfz Dijckgrave ende Heem-
raden , ende die te leveren aen handen vanden fel-
ve η Dijckgrave ende Heemraden, oft llaerlieder
�ecretans,ter lomme van twaelf gulden opte mar-
gin: elcken ommeflach , ende dat voor de drie
eente ommeilagen, by den Dijckgrave, Heemra-
den ende Hooft-Ingelanden voornoemt , tot De-
neer vande felve Dijckagie te doen, op pene dat

nige queftien fouden mogen vallen, oft fwarig-
yt ghemaeckt worde, fal 't felfd� flaen tot dif-
etie ende verklaringe vande voorfz Dijckgrave
de Heemraden: Bly vende voorts alle 't vorder
houden vande voorfz twee voorgaende Oo*
oyen in haer kracht ende vigeur in alle haet
oiniten defen niet conttarierende, oft daer van
ifcreperende. Welverftaende dat de ghemeene
e�rfden ende Ingelanden voorfz gehouden ful-
n zijn dicht te maecken, volgende 't geconcipi-
erde befteeck van Cornmifiarifen, de Suyefer
chinckel-.Niet tegenftaende Coninck Philips van
aftillienby't�&royvan'tJaer 1571. alsGrave
an Hollandt fchijnt belooft te hebben de felve,
et �ock de Noortfchinckel te onderhouden.
lyvende die voorfz Ingelanden ende Ge�rfden
liereferveert hun a&ie tegens die Poffefi�urs van
e Heerlickheyt vanTooge, om hen te mogen be-
elpen met die willige Actevan condemnatie, by
eer Reynoult van Breder�ede den vijfden No- '
embris vijfthien-hondert tweeenvijftichgepaf-
feert, fulcks fy te rade fullen vinden. Infgelijcks
fullen die voorfz Ge�rfden ende Ingelanden ghe-
houden zijn 'tParck vande groote ende kleyne H.
te laten tot opbouwinge van een Kerck, ende tot
onderhoudt van eenen Dienaer des Goddelijcken
Woorts, vry van alle laften van Dijekagien. Ende
fullen defen prefenterenterKamere vande Reec*
keninge in Hollandt, om gevifiteert ende geregi-
ftreert te worden foo dat behoort. Ontbieden,
daeromme ende beveelen onfen lieven ende ghe-
trouwen den Stadthouder, Prefident ende Lieden
van onfen Hoogenende Provincialen Raden ende
Reeckeninge in Hollandt, ende allen anderen on-
fen Rechteren, Jufticieren, Officieren ende On-
derfaten dien dit aengaen, ende een yegelijck van
hem byfonder foo 't hen toe behooren fal, dat fy
den voornoemden Ingelanden ende Ingeerfden
vande voorfz Dijckagie vande Zype, midtfgaders
hare Confoorten, ofte acYie Yan hen hebbende,
doen, laten ende ghedoogen van defen onfen te-
genwoordigen Oirroye, Confent, Accoortende
permiffien, op de conditien , ende in alle fyne
Poinften ende Articulen boven verklaert, rufte-
lick,vredelickendevolkomelick ghenieten ende
gebruyeken, fonder hen te doen noch te laten ge-
lchieden eenigh hinder, letiel oft moeyeniffe ter
contrarien. Des t'oorkonden hebben wy onfen
grooten Zegele hier aen doen hangen. Gegeven
inden Hage den twintighften Septembris vijf-
thien-hondert fes ende tnegentigh. Gepara-
Sheert , /. van Oldenbarnevelt, ^v«� Ende onder
ont gefchreven, Ter Ordonnantie vande Staten.
Ende was onderteeckent, C. de Rechten. Heb-
bende eenen gro�ten Zegel onder aen hangende
in rooden Waffche, in dubbelden ftaerten, &c.
Op den rugge ftont ghefchreven, Naer dat defe
opene Brieven Yan O&roye ten Burele vande

5.O Ka-

-ocr page 847-

Placaten. 5.Boeck. 9.Tit t.Dccl.

f6t 5

Kamere vande Reeckeninge inden Hage zijn ge- ι ftaende aldaer Fol. z8o. ver/o & ultra. Adrum

prefenteert, foo zijn de felve aldaer ghevifiteerr
ende als gheinterineert, gheregiftreert, in 't witte
RegiilermetderoodeRoofe. Beginnende prima
Januarij vijfchien hondert fes ende tachtentich,

hondert fes ende tnegentigh. Onder ftond
My tegenwoordich. Ende was gheteecW'
B. v. Crompvlieth. ° '

5 7. Placaet, beroerende de berdijckinge vande 2$ype. In date den tnintbb*

jlen September \$φ.

drie maenden nae de publicatie van defen, i_n(j_eKamere vande Reeckeninge alhier inden Haee
komen verthoonen ofte doen verthoonen hare ti.
tulen, Documenten ende befcheyden daer toe
dienende, ende verklaren ofte doen verklaren, ₀f
fy van meeninge zijn mede te helpen procederen
tot herdijckinge vande voorfz Landen vande Zy.
pe als vooren, op pene dat anderfints de felve
Landen ghehouden lullen worden voor gheaban-
donneert, ende dat de Proprietarifen derfelver
mitfgaders alle de geene die daer op eenige aftien'
van hypothecatien ofte andere hebben, daer van
fullen wefen ende blyven verfteecken ende gepri.
veert, ghelijck wy de felve voor nu als dan, ende
dan als nu verileeckenendepriveren mits defen,
volgende den Octroye den Ingelanden vande
Zype, op huyden by ons tot dien eynde verleent.
Ende op dat niemant hier af ignorantie en preten-
dere, Laften ende ordonneren wy.dat 't inhouden
van defen mede alomme binnen den voorfz Lan-
de fal worden gepubliceert, daer men gewoonlick
is uy troepinge ende publicatie te doen. Gedaen
inden Hage onder onfen Zegele hier op gedruckt
den twintichften Septembris Anno 1590. Onder
ftont gefehreven, Ter Ordonnantie vande Staten.
Geteyckent, C. de Rechtere,

E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollandt ende Wefl-Vrieflandt, Repre-
fenterende de Staten vanden felven Lan-
de. DOEN TE WETEN, Alfoo
tot vordernii�� vande wercken dienende tot her-
dijckinge vande Landen inde Zype ghelegen, wy
goet ghevondenhebbenden Eygenaers derfelver
Landen,die binnen de ge�nieerde Provintien ende
daer buyten zijn gefeten,binnen feeckeren bequa-
nien tijdt te doen verklaren, of fy van meeninge
zijn voor foo veelehenluyden aengaet, mede te
verftaentot de herdijckinge der voorfzLanden,
ende de koften ende laften van dien mede te hel-
pen dragen, ten eynde met gemeender hant, ende
ten meefte diende vanden Lande de voorfz werc-
ken van Dijckagie mogen worden ter handen ge-
nomen ende op gemaeckt na behooren: Ende wy
verftaen dat eenige heure pretenfien inde Kamere
vande Rekeninge noch nietaen gebracht,efi eeni-
ge de felve niet en hebben begroot nochte gejufti-
f�ceert. SOO IST,datwy als noch by defen voor
de laetfte reyfeinfmueren ende vermanen, allen
den geenen die eenige Landen inde Zype voor-
noemt , ofte op de felve Landen eenige acti�n van
hypothecatien ofte andere hebben, ende de felve
als vooren niet aen gebracht binnen den tijdt van

5 8 � Aende Ingelanden vander Zype» vande Sententie der Commiffarifen u

mogen pro voceren aenden Hoogen Raedt in Hollandt. In date den 9 Decemher 1596.

verrboont hebben, dat de voornoemde Com-
miflariiTen by den Supplianten verfocht zynde
omme de voorfchreve Commiflle aen te nemen,
verklaert hebben. dat fy 't felye te doen, te vre-
den waren , mits dat eerft ende alvooren gedifpo-
neert werde opte provocatie, die yemandtvan
parthyen van heurluyder Sententie ofte verkla-
ringe fouden willen doen, aen wien van hare Sen-
tentien fouden werden gheprovoceert. Ende in-
dien 't felfde aenden Hoogen Raede voornoemt
foude werden gedaen, dat in fulcken gevalle iou-
de dienen verklaert, dat de voori�lireve Commif-
farifl�n over de faecke van provocatie, aldaer we-
deromme foude mogen fta«;n, als gebruyckt wort
in materie van reauditie ende revifie. Ende ghe-
merckt by de voorfz Commiflie niet en wort ghe-
expreiTeert feeckere tijt, binnen den wekken een
yegelijck gehouden zy fynt acti�n voor de voor-
noemde CommiiTarifl�n te inftitueren, waer door
eenige quaetwillige occafie foude ghegeven wer-
den omme die dijckagie te verachteren , rnidrs
doende alleenlijck haer acti�n aenteyckcnen inde
Kamej: vande Rekeninge, ende met liet inftitueren

E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
fenterende de Staten vanden felven Lan-
de. DOEN TE WETEN, Dat
Wy op 't verfoeck vande Hooft-Ingelanden van
der Zype, in Novembri leftleden gecommitteert
hebben Meefter Johan van Banchem , Cornelis
vander Nieuftadt, ende Leonardt de Voocht,
Raeden vanden Hoogen Raede in Hollandt, om-
me alhier inden Hage ten verfoecke van parthyen
kennhTe te nemen van alle die queftien die onder
den Ingelanden van de Zype, ter faecke van
den eygend�mme vanden Landen, ende anders
fouden mogen ontftaen, ende de felve fommarie,
de plano, ende fonder iigure van Proces te deci-
deren. Ende voorts gheordonneert, dat een
yegelijck vande voornoemde parthyen voor den
felven Commiflariilen haerluyder acti�n fullen
inftitueren, ende haerlieder parthyen doen dach-
vaerden, omme voorts in de faecke voor den
CommiiTarifl�n voornoemt gheprocedeert te
worden, alles volgende den voornoemden Oc-
troye: De voorfchreve Hooft - Ingelanden ons

^_^_^__

-ocr page 848-



			*%�%%*

	eartde felve vertoevende tot haerluvder gelieven, «ir door de willige Dijekers fouden blyvenon- feecker de jure /i^ende geen feecker voet nochor- dreopheuWaecken konnen ftelkn. Endealhoe Li bv 't voorfz Oftroy een yegely ck gheordon- neert wert fyne acti�n te inftitueren binnen den t�dc van drie maenden nae de nieuwe publicatie van dien, Nochtans nae dien by de felve meuwe publicatie alleenlijck geordonneert is, dat een ye- celijck fyne gherechtigheyt binnen den tydt van Srie maenden ter Kamere vande Reeckeninge foude aen brengen, fonder mentie te maecken van de CommiiTariiTen, overmits de felfde als doen noch niet en waren gecommitteert, waer door de willige Dijekers ten appetyte van d'een of d ande- tot allen tyden fouden mogen werden ghein-
		Zype m�eft is gelegen. SOO IST,datwyop de verfoecken by den Supplianten dies aengaen- de aen ons gedaen, Verklaert, geaccordeert ende geordonneert hebben, verklaren, accorderen en- de ordonneren by defen, dat indien eenige par- tyen hen vinden b�fwa�rtby de Sententie of ver- klarihge-vande voorfz Commiifarii��n, fyluyden vande felve Sententie ofte verklaringe fullen mo- gen provoceren aenden Hoogen Rade in Hollanr_sende dat de voorfz CommiiTariiTen over de faec- ken van provocatie ofte reformatie mede fullen mogen ilaen, niet tegenftaendeharevoorgaende Sententie, fonder dat fyluyden uyt faecke van dien fullen mogen werden ghefufpecteert, behou- delijcken dat haerlieder Sententien , niet tegen- ftaende oppofitie ofte provocatie, fullen hebben executie, in conformit� van onfen voornoemden Octroye: Dat mede voor den voorfz Hoogen Rade fommierlijcken fal werden gheprocedeert fonder lange dilayen. Ende ten eynde die Suppli- anten feecker mogen zijn de jure/ito eer fy begin- nen te dijeken, ende het fayfoen niet en verloope» van Molens ende Sluyfen te doen hefteden, ende voorts alle preparamenten tot de herdijekinge in tijts gemaeckt mogen werden. Dat de Supplian- ten deur haere Boden fullen mogen doen infinue- ren den geenen die ter Kamere vande Reeckenin- gen, volgende onfe Placaten vanden derthienden Martij ende den twintichften Septembris leftle- den , hare acti�n op eenige Landen vander Zype hebben aefi ghebracht, de felve fulkn inftitueren voor de voorfz Commiffar�fen binnen den tijt van drie weecken nae d infinuatie aen henlieden te doen. Dat voorts een yegelijck die als noch fijne acti�n niet en heeft doen aenteyekenen, by Edicte ende nieuwe publicatie inde naefte plactien van- de voorfz Zype, als tot Alckmaer, Petten, Sinte Maerten, Schagen, ende andere Dorpen, by den Boden vande Zype te doen, fal werden geordon- neert , fijne acti�n voor de voorfz CommiiTariiTen te inftitueren, binnen den tijt van twee Maenden nae de publicatie, alles op pene van dat de felve acti�n, noedanich die fouden mogen weien, ghe- houden fullen worden voorgheextingueert, vol- gende onfen voornoemden Octroye. Dat mede ck publicatie van dien inder voorfz manieren ge- daen zijnde, van fulcker macht gehouden fal wer- den , als of de felve aende Perfoonen vanden gee- nen die acti�n pretenderen, in 't by fonder gedaen ware. Ende op dat de vcof fz Dijckagie ende Lan- den in toekomenden tyden nieten worden ghe- maeckt infructueux, hebben wy mede gheaccor- deert, ende accorderen by defen den Supplianten een vrye ende onbekommerde Vaert ende uytwa- teringeop deWieringer-waert, tot inde Suyder Zee, fonder dat de felfde by onfe Officieren, ofte den geenen actie van ons verkrygende, tot eenige tyden daer na fal mogen werden in 't gheheel ofte deel belet ofte verhindert. Authorifercnde voorts den Supplianten den rayen vande Sant-dijcken te mogen uytfteecken ende veranderen, volgende den voornoemden Octroyen, bly vende binnen de limiten vande oude Dijck-ftael. Ende voorts de felve rayen, mitfgaders het befteck vande Dijeken te mogen nemen ende doen maecken, op alfulcke hoochte, toeleggens ende gloeyinge, als de Sup- 5.O ij plianten

auiete�rc, ten ware naeder daer inne verfien wer- Je Ende gemerekt t'federt het voornoemde Oc- _troy ende laetfte publicatie by naeft drie maenden zijn verloopen, hoe wel een yegelijck tijdts ghe- noech ghehadt heeft, omme met fyne acti�n, pre- tenfienende Documenten van dien gereet te zijn, te meer, alfoo die eerfte publicatie ghedaen is al in Martio killeden, dat nochtans omme alle vol- doens wille, feeckere bequame tijdt als noch fou- de dienen geordonneert, binnen den wekken een yegelijck ghehouden fal zijn, fijne aftien voor de voorfz CommiiTariiTen als noch te inftitueren: Ende dat voorts de Landen vande Zype van allen ouden tyden gehadt hebben een vrye ende onbe- kommerde Schuytende Scheep-vaert, ende uyt- wateringedeurdeSluyfen inde Slijcker-dijck op de Wiennger-waert, tot inde Suyder Zee- Ende de Supplianten beducht zijn dat de felve Vaert endeuytwatetingein toekomende tyden fouden mogen werden verhindert ofte eenichfints belet, deur dien de voorfz Vaert in 't geheel ofte deel by ons aen anderen fouden mogen uytgegeven wor- den omme te bedijeken, Dat de Supplianten van de felve Vaert ende uytwateringen gaerne verfe- kert fouden zijn, omme dien aengaende tot geene tyden by yemanden gemolefteert re worden: En- de fy Supplianten voorts by verfcheyden oculai- re infpectien ende langh onderfoeck bevonden hebben, dat het dienftich ende tot meerder verfe- kertheyt vanden Lande vande Zype foude ftrec- ken, dat de rayen vande Sant-dijcken wat verder werden uytgefteecken ehde verandert, als by on- fen voornoemden Odtroye wert gheprefcribeert, doch niet buyten die lim�ten vanden ouden Oc- troyen, ende den gront vander Zype, ghe�jck de Supplianten mede by goet onderfoeck bevonden hebben , dattotverieeckeringe vande Dijckagie die Slijcker-dijck wel foude dienen hooger ende fwaerder ghemaeckt te worden, Ende dat het be- fteck vande Sant-dijcken op alfulcke toeleggens ende gloeyinge niet wel en foude dienen gemaect als't voorfz Oftroy ordonneert. Ende gelijck in alle Dijckagien, namentlijck van Bonaventura εοαε Atthena, de rayen ende beftecken van den Dijeken genomen ende eemaeckt fouden zijnby den ingelanden, haerlieder Gecommitteerde, ofte Uijckgrave ende Heemraden, fonder dat by ons voor gefchreven was de forme vande rayen ende beitecken vande Dijeken. Ende alfoo de Suppli- ten aendeverfeeckeringe vande Dijckagie vande

-ocr page 849-

Pkcaten. 5. Boeck

¹^�

dr�ckt den negenden Decembris Anno vijfthiem
hondert fes ende tnegentich. Ende onder ftondt
gefchreven , Ter Ordonnantie vanden Staten
Ende was onderteeckent, C. de Rechtere.

ι ^ S 9

jilianten tot meefle verfeeckertheyt vande voorfz
Dijckagie fuUen bevinden te behooren, waer naer
een yegelijcken hem fal hebben te reguleren. Ge-
daen inden Hage onder onfen Zegele hier op ge-

5 9. Authorifa�e vande Staten van Hollant, op de TSoden vanden Lande von

de Zype, om te mogen citeren ende dachvaerden, hy affixie van Billet ten, alle degeene, §_Ct j_ndate den 19 Novemher 1569.

IE Staten van HoIIandt ende Weft-Vrief-
j lant, hebben op 't verfoeck vande Hooft-
. Ingelanden vande Zype gheauthoriieert,
' ende authoriferen by deien de Boden van
de Zype by de voorfz Hooft-Ingelanden aen ge-
nomen , ommebeneff�nsdenDeurwaerdersvan
den Hove mede te mogen doen die dachvaerden
ende citatien in faecken de voorfz Zype aengaen-

dc, ende haerluyder relatien daer af te leveren, die
van ghelijcke kracht, als die Relatien vande Deur.
waerders fullen vvefen. Gedaen inden Hage den
negentienden November Anno vijfthien-hondert
fes ende tnegentich. Ende onder ftortt ghefclire-
ven, Ter Ordonnantie vande Staten. Ende was
onderteyckent,

C. de Rechtere.

60. Infinuatie aen alle de geene die.eenige a&ie pretenderen op eenige Lanen

inder Zype. Jn date den 11 December 1 �96.

! Lfoo de Hooft-Ingelanden vande Zype,
Ι by feeckere A�le van Ampliatie vande
Heeren Staten van Hollant ende Weft-
Vrieflant, in date den negenden Decem-
bris voorleden, gheauthorifeert zijn door haeren
Boden te doen nieuwe publicatie , ende daer by
een yeghelijck die eenige actie pretendeert pp of
toteenige Landen vande voorfz Zype, ende de
felve noch niet en heeft aen gebracht inde Kamere
vande Reeckeninge, by editie te infinueren, dat
hy de felve fal inftitueren voor den Heeren Com-
miiTafiflen daer toe geordonneert, binnen den tijt
van twee maenden. S O O IS Τ, dat de voorfz
Hooft-Ingelanden by defen eenen yegelijcken
doen infinueren, die eenige aftie tot of op eenige
Landen vander Zype is pretenderende, ende de

felve als noch niet en heeft aen ghebracht, dat hy
de felve binnen den tijdt van twee eerftkomende
Maenden fal inftitueren inden Hage voor de Hee-
ren Meefters Johan van Banchem, Cornelis van-
der Nieuftadt ende Leonartde Voocht, Raeden
vanden Hoogen Rade in Hollandt, als Commiila�
riifen tot decifie vande queilien vande Zype by
de Heeren Staten geordonneert, op pey ne dat de
felve acti�n gehouden fullen worden voor gheex-
tingueert, in conformit� vande Odroyen den In.
gelanden vander Zype verleent. Gedaen inden
Hage by de voorfz Hooft-Ingelanden opdenelf-
ften Decembris Anno vijfthien-hondert fes ende
tnegentich. Onder ftont gefchreven, Ter Ordon-
nantie vande voorfz Hook-Ingelanden. Geteyc-
kent,C. Princen.

61♦ A&evan nonprejudi�eby de'Bedijckers vande Zype ten behoede vande

Graeflictyeyt op den 24 Mey 1644 gepaffeert_tnoopende 'tfteilen vande Heemraden tot Schepenen.

gie van Heemraden fulcks was geconftitueert, dat
met meerder refpect ende gevoechlijckheyt.miti-
gaders minder kofte, de Juftitie gheadminiflreert
konde werden door het Collegie van Heemra-
den , foo wanneer die van wegen de Graef��lijck-
heyt tot Schepenen waren gheftelt ende behoor-
lick be-eedicht, ende dat tot noch toe die vande
Reeckeninge voornoemt, op 't verfoeck vande
voornoemde vande Zype, jaerlijcks de Heemra-
den perfonelijcken tot Schepenen hadden geftelt.
SOO IS Τ, dat Hooft-Ingelanden , Dijckgracf
ende Hee'mraden voornoemt, danckelijckaen-
nemende de gunfte henluyden in voegen als voo-
ren, by die vande Reeckeninge ghedaen, verklaert
hebben, noch oock nu , noch in toekomende ty-
den pretenderen fullen, hen ofte heure Nackome-
lingen eenich recht ofte poiTeiTie gebooren te zijn
door het gunt voorfz is, ofte 't gene noch voiaet
by die vande Reeckeninge voornoemt, op fulck*

Lfoo by den Odrroye den twintichften
September vijfthien-hondert fes en tne-
gentich by den Groot Mog. Heeren Sta-
ten van Hollandt ende Weft-Vrieflandt
aende Bedijckers vande Zype verleent, exprefi�-
lijck aende Graef��lijckheyt van Hollant is gere-
ferveeirt alle hooge middele, ende lage Jurifdiftie,
ende dat fulcks de felve Graef��lijckheyt is com-
peterende het ilellen vande Schepenen over de
Zype, tot adminiftratie vande Juftitie aldaer, met
al 't geen daer aen kleeft, Soo hadden die vande
Reeckeninge des Graef��lijckheyts van Hollandt,
op'tvertooch vande Hooft-Ingelanden, Dijck-

§raefende Heemraden vande Zype,confidereren-
e dat de Zype nae 't voltrecken vande Dijckagie
fulcks nieten is bewoont gheweeftmet gequalifi-
ceerde Perfoonen, dat daer uyt een competent
Collegie van Schepenen geformeert heeft konnen
Worden. Dat oock de ghelegentheyt van't Golle-

-ocr page 850-

li�i Bijckagfe^&cc.

etid�diertelijckverf�eck, itt voegen als voeren
«redaen fa!mogen werden, maer dat de felve van-
Ie Reeckeninge altijdt vry fal ftaen in 't ftuck van
de adminiftratie vande Juftitie, midtfgaders het
(tellen van Schepenen, ende 'tgeene daer aen
kleeft, foodanige ordre te {lellen, als de felve ten
meeften dienile vande GraerTelijckheyt bevinden
fullen te behooren. A&um ter Vergaderingc

Wieriflger*waeit

vtyt

vande Hooft - Ingelanden, DijckgrdefF m��
Heemraden vande Zype , Op den vier en twiri*
tichften Mey Anno fefthi�n - hondert vier-en-
veertieh. Onder ftondt , T�r Ordonnantie
vande Heeren Hooft-Ingelanden vande Zype,*
is defe by mijn haer Secretaris onderteyekent*
ten dage als vooren. Ende was ondert�yekentji
Cornelisdc Haes.

61. O&roy, omme te mogen bedijc\ende1Vieringer~l�»aert� In date den

6 September 1597.

Ie Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
fenterende die Staten vanden felvenLan-
de, DOEN TE WETEN, Alfo�
Adtiacn Maertenfz Coetenburch,woonende bin-
nen Alckmaer, ons te kennen gegeven heeft, hoe
dat in Noort-Hollant buyten denVrieflchen Zee-
dijck, ontrent den Keyns ende Varfinger-hootn,
ende ten Noort-ooften vanden Slicker-dijck ghe-
legen, is feecker Slick ghenaemt den Wieringer-
waert, groot ontrent negen honderc margen,vol-
gende 't uyterite ende 't grootfte befteck daer van
gemaeckt in feeckere Caerte ons verthoont,welc-
ke Slick foo hooch, ende goet van gront was, dat
het bequaemfoude zijn omme bedijekt ende be-
veril te mogen werden, ende alfoo ghebracht tot
goede Koorn ende Weylanden, daer van hy Sup-
pliant al over lange hem by verfcheyde Huyiluy-
den Ontrent 't voorfz Slick woonende, ende an-
dere Perfoonen hadde geinformeert, ende alfulck
onderfoeck ghedaen, dat hy Suppliant wel goede
middelen foude weten, omme 't voorfz Slick bin-
nen �enige jaren onder eenen goede ende verfeec-
kerden Dijck te brengen, ende tot vruchtbare
Landen te brengen, hebbende hy Suppliant tot
dien eynde de Caerte doen maecken_; Ende ghe-
merekt alle nieuwe Dijckagien van ouden tyden
by den Grave vanHollant altijdt grootelijcks wa-
ren gefavorifeert geweeft, ende verfcheyden Gor-
fen in Zuyt-Hollantfulcks uytgegeven met vele
vryheden ende exemptien_; Soo hadde de Sup-
pliant hem aen ons gheaddrefl�ert, verhoopende
dat wy hem daer inne niet min en fouden favorife-
ren, te meer, alfoo kennelijck is, dat mits de groo-
te menichte van Inwoonderen ende Huyfluyden
van Noort-Hollant, de Landen aldaer foo te kort
quamen, dat veel Huyfluyden geoorfaeckt waren
in Groeninger-lant ende elders te vertrecken. Dat
mede door de bedijekinge vande nieuwe Landen,
de Arme Luyden, ende oock den Huyfman in
«elen benauwden tijdt, goede middel fullen heb-
oen omme den koft te krygen. Verfoeckende den
jupphant, dat ons gelieve hem Suppliant 't voor-

icnreve Slijck uyt te geven, om binnen feeckeren
jaren t>_y _nenii _ende _den _geenen _die _recht ^ _hgm

juuen krygen, bedijekt te mogen werden, tot al-

Aenl ^gro,^ote'^ende 5^hetal ^van margen-talen, als
aen aupphaht bevinden fal op het alderfeeckerfte
cnae1 �equaemfte te konnen gefchieden, mits dat
en oupphaint niet en foude excederen delimiten
CW ^ge,^taL^vande margentalen inde voorfchreve
caerte gneftelt: Dat ons voorts gheliefden hem

Suppliant tot vorderinge vande voorfz bedijekin-
ge der Landen te accorderen, voor den termijrt
van feeckere Jaren vryheyt van Thienden ende
allen Contributien, foo van verpondinge, con-
fumptien, ende andere gemeene Landts middelen,
ende ten eeuwigen dage vrydomme van Thollen,
ende daer toe den Suppliant behoorlijcke Brieven
van Oitroy te verkenen. SOO IST,datWy
de faecken voorfz over gemerekt, ende dat voor-
fchreven Slijck ghelegen tuitchen den Slijcker-
dijckvande Zype, ende Colhoorn, ftreckende
Noort op naerVVieringen toe,eenfeer effen Slijck
is, fondereenige Swimmen, Diepten ofte Killen,
merckelijck hooger van gront, dan de befte Kley-
landen binnen de Dijckagie vande Zyjj� voor de
Keyns, ende neff�ns den Slijcker-dijck ghelegen,
alleenlijck wat lager voor langhs den ouden
Vrieflchen Zeedijck, overmidts de Slijcken die
daer jaerlijcks tot onderhoudt vande felve Vrief-
fchen Zeedijck uyt ghehaelt wert, vallende meeft
op een ghemeen ghetyde drooch, ende wel een
voet boven water komende, fulcksdat hem 't fel-
ve S�mer-daeghs op 't laechfte water gheheel
groen verthoont door de Wyer daer op wallende,
wefende doorgaens eenen goeden vetten Kley-
gront, als by de Gecommitteerden van die vande
Reeckeninge in Hollandt, naer voorgaende infor-
matie is bevonden , ende dat naer verfcheyde
raynigen by den Suppliant eyndelijck aen gewe-
fen is omme met minder roeden Dijcks, te meer
Lants te mogen winnen , ende foo veel naerder te
zijn feecker Swim, genaemt Kunberts Swim, het
welck 't voorfz Lant tot een bequame geduyrige
waterloflinge foude mogen dienen, begonnen
foude werden, ofte te gaen vande uytfteeckende
Honck-dijcksbydeKreyl, recht Noorden, een
weynighf ken Ooften, opgaende inde lenghte Van
elf hondert vijf en tnegentigh roeden van daen,
met een winckelhaeck ghenoegh Weft op in de
lenghte van feven hondert vier roeden, ende
voorts Zuytweft aen,naer de Baecken by de nieu-
wen Duycker aende Slijckerdijck, foo dat met
twee duyfent fes hondert negen en veertigh roe-
den Dijcks binnen ghetrocken fouden werden ne-
genthien hondert vijf en tfeftich margen Landts,
Fulcks 't felve op de groote Caerte is gebleecken,
om redenen voorfz, ende andere ons daer toe be*
wegende,begeerende hier inne te verfi�n tot dieft-¹fte vande Lande,ende vorderinge vande wereken,
dienende tot bedijekinge van de voornoemde
Wieringer-waert, uyt onfer rechter wetenfehap,
volkomen macht ende authoriteyt, den Suppli-

5.O iij ant,

-ocr page 851-



	*1693*	*Placatefiu; $Boeck. 9-Tit. i.Deel. i<$₉₄**
		*Placatefiu; $Boeck. 9-Tit. i.Deel. i<$₉₄**

			van inbreek ofte inundatie fullen Wyven'gh_ep_re^ i�rveert) een Jaerlijcxe recognitie van twinticf fluyvers op de margen, te lofl�n den penningh twintich, ingaende 'teynde van acht Jaren dat de voorfz Slijcken met den Winterdijck fullen we- fen bedijekt. Welcke recognitie Jaerlijcx betaelt fal werden in handen vanden Rentmeeiler van Kennemerlandt, ende Weft-Vrieilandt inder tijdt wefende, ende by den felven daer af verantwoor- den als 't behoort. Ende fal voorts de voorfchrevc Wieringer-vvaert in alle Dijeken, Sluyfen, fcfo. lens, Wateringen, Wegen, ende andere Zee ende binnen-wereken van dien, ende alles wes daer aen kleven ende eenichfints dependeren mach, onder eene generale gemeene Dijckagie ghebracht, ende ten eeuwigen dage gheregeert werden by den Dijckgraefende Heemraden aldaer, ende fullen de Ingelanden vande voornoemde Wierineer- waert vermogen ende bly ven gheauthorifeert, te mogen kiefen Dijckgraef, Heemraet ende Pen- ningh-meefter, ende andere noodige Officieren, met approbatie ende commii�ie van ons, ofte die vande Reeckeninge voornoemt, ende wes op confent vande Ingelanden voornoemt, oft mee- rendeel van dien, tot maeckingeende onderbou- dinge vande voorfz Dijckagie, ende aenkleven van dien omgeflagen wert, ial hebben parate exe- cutie,ende ingewonnen werden naerDijck-recht, niet tegenftaendeoppofitie ofte appellatie, ende fonder prejuditie van dien. Infgelijcx fullen heb- ben parate executie, ende naer Dijck-rechtalle boeten vanden Dijckgraef, midtfgaders alle von- nii��n ter caufe vande voorfz wereken, ofte eeni- ge der felver te wyfen by den voorfz Dijckgraef ende Heemraden, alles fulcks als inden Lande van de Zype. Bly vende aen ons eereferveert alle hoo� ge middelen, ende lage Jurifdi<�tien, ende in geval- le 't voorfz Landt bedijekt wefende, wederomme quame teinunderen, (dat Godt verhoede) fullen d'Ingelanden 't felve binnen vier Jaren, foo dick- maelals 't felve foude komen t'inunderen, wede: mogen bedijcken op defen onfen jegenwoordigen Octroye, mid.ts continuerende inde betalinge van de voorfz Erfpacht, ofte recognitie die niet geloft fal weien, Soo wanneer de voorfz Landen weder- om bedijckrfullen zijn. Ende fullen d�fegliepre- fenteert werden ter Kamere vande Reeckeninge voornoemt, omme gevifiteert endegheregiftreere te werden als behoort. Ontbieden daerom ende bevelen onfen lieven ende getrouwen den Stadt- houder, Prefident ende Luyden van onfen Hoo- gen ende Provincialen Raede, ende Reeckeninge in Hollant, ende allen anderen onfen Rechreren, Jufticieren, Officieren ende Onderfaten dien dit aengaen, ende een yegelijck van hen byfonder foo 't hen toebehoorenfal, dat fy den Ingelanden ende Ingeerfden vande voorfz Dijckagie doen, laten ende gedoogen van defen onfen jegenwoor- digen Oitroye, confent, Accoort endepermiflie, op de conditien, ende in alle fijne Poinclen cadc Articulen boven verklaert, ruilelijck, vredelijck ende volkomentlijck genieten ende gebruyeken, fonder hen te doene ofte te laten gheichieden ee- nigh hinder, letfel ofte moeyeniil� ter contrarie. Des t'oirkonden hebben wy onfen grooten Z^ gele hier aen doen hangen. Gegeyen inden Hjg^e
ant, fijnen Erven ende Nakomelingen, ende recht van hem verkrygende, gegunt ende geaccordeert hebben, gunnen ende accorderen by defen, de voorfz Wieringer-vvaert ofte Slijcken te mogen bedijcken, ende de felve voor fyne, ofte hare vrye eygen goet ten eeuwigen dage te behouden, ende befttten, op de vrydommcn,exemptien, poinften ende groote hier riaer volgende. Inden eerften, vrydomme vande Thienden voor den tijdt van vijfthien jaren, beginnende naerhet voltrecken vande voorfz Dijckagie $ voor den tijdt van thien Jaren vrydomme vande verpondinge, ende vande Impoften van 't Hoorn-geit ende bezaeyde ghe- meten, ingaende als vooren $ Noch vrydomme voor den tijdt van twee Jaren van alle ghemeene Landtsmiddelen van confumptie, ingaende met de eerfte bedijckinge; Ende voorts vrydomme vande Thollen voor alle d'Inwoonders van dien ten eeuwigen dage, efi alle 't gunt de felve fullen voeren ofte doen voeren naer de voorfz Wierin- ger-waert, ende bedijckte Landen, ofte van daer uycvoeren, ofte doen voeren in andere Landen : Des fal binnen den tijde van ks Jaren eerftkomen- de, de voorfz bedijckinge met een vaften Winter- dijck gedaen, ende voleyndicht werden, gheleyt van alfulcke hoochte ende breete als hier naer vokht: Te weten, aende Noortweibzyde van acht roeden toeleggens feftien voeten hooch van Kley, binnen druypens tweeroeden,op fijn kruyn drie roeden buy ten druypens, een roede met een Ae�dijck vande Slijcker van twee roeden toeleg- gens, ende op gh�haelreen voet hooger als den kruyn vande Dijck, bly vende op fijn kruyn een roede, fulcks dat den gheheelen kruyn breet fal zijn vier roeden. VVelcken Dijck voorts bekoept moet wefen naer den eyfcli van't werek int Noor- den , ten Ooiten wefende de tweede linie, fal den voorfz Dijck moeten wefen van feven roeden toe- leggens, fefthien voeten hooch, binnen druypens twee roeden , op fijn kruyn twee roeden buyten druypende, een roede den Andijek, tw�� roeden toeleggens, bly vende ghelijck den kruyn eene roede, komende den geheelen kruyn drie roeden, ghekoept naer dea eyfch van 't werek. Ende den Dijck vande derde linie, naer de Zuyt-ooft^zyde van vijf roeden toeleggens van veerthien voet hooch , druypende binnen anderhalve roede op ίϊμι kruyn,anderhalve roede breedt buyten druy- pende , eene roede met een Aen-dijck van een roede toe - leggens , acht voeten hooch , ende voorts opgaende naer den eyfch van 't werek. Ende in gevalle de voornoemde Suppliant, fyne Erven ofte aclie van hem hebbende, 't voornoem- de Slijckbinnen de fes Jaren als vooren, nieten bedijckte, fullen fyluyden 't efl�d: van defe verlie- fen, ende wy wederomme komen ende bly ven in onfen gheheele, om de voorfz Waert te mogen uytgevennaer ortfen gelieve. Ende fullen binnen bedijekt werden twaelf hondert margen , wel meer ma*er niet min, welcke Landen altijdt haeren vryenvaertende waterloofinge behouden fullen, fonder dat de felve by eenige vordere bedijckinge fal mogen werden belet, vermindert ofte beno- men. Van welcke binnen bedijckte Landen be- taelt fal werden ten behoeve vande Graef��lijek- heyt van Hollandt (foo lange de voorfz Landen

-ocr page 852-

Wieringer*waeit. 1696

vande Kamere vande Reeckenihge inden Hage
zijngeprefenteert, foo zijn de felve aldaer gevili-
teert, ende als gheinterineert, gheregiitreerc, in 't
Regifter metten Rooden Leeuwe, beginnende
metten Jare 1597- aldaer Fol. 11. Gedaen ten Bu-
rele voorfz,dei�nderthiendenJanuariji 598. On-
der ftondt, My jegenwoordich, ende onderteyc-
kent, Di, van Santen.

Dijckagio,&c

i^95 * "

A.�fe�en dach der Maenc van September inden

te vi fthien-hondert feveh en tnegent.ch Ende

¹ c JbeDaraerapheert, i.vanOlden�arneveh. On-

_as gheparag ^ _de _yande _Staten. _Ende

te^'Lnt, C.de Rechtere. Ende wefende be-

Krten. Op den ruggeftontgefchreven,Naer
dat defe opene Brieven van Oftroyeten Burele

61. Trolongatte van 't OBroy vande Wiermger^aert, op 't %equefi volgen*

Je. In date den 6 September 1603,

! Eeft met aller ootmoet te kennen Adri-
' aen Maertenfz Coutenburgh , woonende
■k^J tot Alckmaer, hoe dat hy Suppliant in
d�n Herfft vanden Jare feven ende tnegentich van
uwe Ed: geimpetreert heeft O&roy, omme te mo-
gen bedijeken feeckere Slijck, ghenaemt de Wie-
ringer-vvaert, ghelegen buyten de Zype, ende dat
op feeckere conditien in 't O&roy begrepen, mits
dat hy gehouden f�ude zijn de voorfz bedijekin-
ge te doen binnen fes Jaren doen eerftkomende.
Endealfoo hy Suppliant met fijne Conforten het
felve niet en fal konnen te wege brengen, foo om
dat de Landen inde Zype al te mael foo wel noch
niet en zijn toe ghekomen, als wel verhoopt was,
als oock om dat die gemeene buyten ende binnen-
wereken vande Zype fwaerder ende grooter ghe-
maeckt zij η als voor genomen was, behalven alle
de particuliere binnen-wereken, die in fogrooten
Polder alle Jaren met menichte noch vallen, fulex
dat de Arbeyts-luyden ende Dijekers fo wel niet
en fouden welen te bekomen, Soo verfoeckt de
Suppliant dat uwe Ed: gelieve den voorfz tijde t�
prolongeren voor fes toekomende Jaren , omme
binnen den felven tijdt het voorfz Slijck, op het
voorfz O&roye te mogen bedijeken, ende daer
van de Suppliant te verleehen behoorlijcke A&e.
't Welck doende, &c. In margine ftondt, De Sta-
ten van Hollandt ende Weft-Vrieflandt ghefien
hebbende't verfoeck alhier, hebben om redenen

haer E. moverende , den tijdt binnen den welcke
de bedijekinge van't Slijck genaemt deWieringer-
waert, gelegen buyten de Zype, in defen geroert,
hadde moeten gedaen werden, volgendeden Oc-
troye vanden feften September vijfthien-honderc
feven en tnegentich 5 Ende op alle conditien, vry-
dommen ende exemptien, inden felven gheroert,
gecontinueertende gheprolongeert, continueren
ende prolongeren by defen, voor vijf naeftkomen-
de ende achter een volgende Jaren, ingaende ter
expiratie van fes Jaren inden Octroye geftelt, fon-
der dat binnen de felve eenigh verfuym contrarie
den voorfz Octroye fel mogen verftaen werden
ter faecke van defe prolongatie gecommitteert te
wefen, maer 't felye te bly ven in zijn geheel, ghe-
lijckofde bedijekinge binnen fes Jaren in den Oc-
troye geftelt ghedaen ware. Gedaen inden Hage
den feften September Anno fefthien-hondert en
drie. Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande Sta-
ten. Ende onderteeckent» A. Duyck. InDorfo
ftont, Naer dat defe Requefte met hare mariginele
apoftille, ten Burele vande Kamere vande Reecke-
ninge in Hollandt was gheprefenteert, is de felve
gevifiteert, ende als gheinterineert, gheregiftreert
in 't Regifter mette Roode Leeuwe, beginnende
metten Jare feven en tnegentich, ftaende aldaer
Fol. 89. Gedaen ten Burele voorfz defen twin^
tichften Septembris 1603. Onder ftondt, Myje-
genwoordich,ende onderteeckent, D. van Santen.

64. �^jider prolongatie van 'iOBroyvande Wieringer-waert* In date den

%y Marti) 161 %.

I Even ootmoedelijcken te kennen de Be-
I dijekers vande Wieringer-waert, hoe dat
-««*.«- fy Supplianten inden Jare feftien-hondert
acht, beftaen hebben, volgende uwe Mog: Ed:
Oftroy te bedijeken de voorfz Waert, op hoojpe
dat fy die felve Dijckagie inden voorfz Jare, ofte
ten minden inden Jaere fefthien-hondert negen,
fouden hebben voltrocken. Dan alfoo in 't were-
ken bevonden is, dat de materie daer mede de
pijeken inden voorfz quartiere gemaeckt werden,
infulcken abondantie niet en konde ghevonden
7*h λ ' ^a*^S ^^e ^^vvaerce vande Dijeken was verey-
ichende, Soo hebben fy op een ander maniere
moeten wereken , ende hebben de Dijeken in't
eerfte Jaer foo fwaer niet konnen aenleggen noch
maecken, als fy volgende het befteck voor geno-
men hadden , fulcksdatghebeurtisdenfevenen

twintichften Februarij fefthien-hondert thien, dat
in den felven Dijck door den grooten ftorm ende
onweder, verfcheyden gaten ende gront-walen
zijn ghevallen, waer door fy Supplianten groote-
lijcks zijn befchadicht ende-verachtert, als heb-
bende in 't Voor-jaer langen tijdt doende geweeft
omme de gaten ende walen met Rijs ende andere
materien te floppen, ende oock met finckinge van
Schepen, 't welck feer fwaerlijck is ghevallen,
overmidts de diepte vande gaten, waer inne veel
materie geconfumeert is geworden, al eer de felve
fulcks hebben konnen gheftopt werden, dat men
op die felve of daer ontrent, een vaftenvoetof
fondament heeft konnen maecken, omme daer op
den Winterdijckte leggen, zynde mede door de
voorfz inundatie ghebeurt, datter veele goede
Landen met Sant overloopen zijn» endemereke-

lijck

-ocr page 853-

Placate�u. 5*Boeck. «j.Tit� ι �Deel.

ten vande gronc, behalven dat midts de flechtjo,
heyt vande gront in langen tijdt de voorfz LanV

l<$97

lijck arger ghewordwaer nae by den Sup

den apparentelick met Gras niet fullen bekopen
fulcks dat fy Supplianten in lange Jaren geen'
vruchten van haere voorfz Landen en fullen mo*
gen genieten, midts wekken fy Supplianten ver-
hoopen dat uwe Ed. Mog. fullen gemov�ert wer-
den de vrydommen by 't �dtroy verleent, te ver,
meerderen, endere prolongeren, gelijck uwe Erf.
Mo: gewoon zijn in andere fware Dijckagien uyt
gelijcke confideratien den Bedijckers te loulage-
ren, Waeromme foo verfoecken fy Supplianten
dat uwe Ed; Mo: gelieven den tij* van vrydomme
in 't Odtroy gementioneert te prolongeren , ende
te verdubbelen, alles in te gaen naer het voltrec*
ken vande Dijckagie, ende daer en boven hen
Supplianten te remitteren de recognitie van een
gulden op de mergen. 't Welck doende,&c. Voor
aen 't hooft ftondt voor apoftilk: De Staten van
Hollant ende Weit- Vrieflant ghekt hebbende op
de redenen van 't verfoeck, ende de kennifl�die
haer Ed: Mog: vande ghe�egenthey t vande faecke
felfs hebben, ende dat de koiten der Dijckagie en-
de d'andere Wereken daer toe gherequireert, foo
veel hooger zijn gheloopen, ende noehkomen te
vallen fullen , als wel ramingh ghemaeckt was,
hebben foo ten dien aenfien, als uyt andere goede
confideratien, hare Ed: Mog�. moverende, de felve
Supplianten uyt fpeciale gunite, de vrydommen
ende exemptien, byden Qdrroye vanden feilen
Septembris vijfthien - hondert leven en tnegen-
tich vergunt, ende daer van fy in krachte van den
felven O&roye jegenwoordigb noch ghebrnyc-
kende zijn, ghecontinueert ende geprolongeerr,
continueren ende prolongeren by defen voorden
tijdt van noch vijf achter een volgende Jaren, in-
gaende ende beginnende loop te hebben naer den
tijdt vande refpe&ive Jaren byden voorfchreven
O&roye verklaert, ende laften allen ende eenen
yegelijcken die defen raecken ofte aengaen (al
mogen, den Supplianten defecontinuatie ende
prolongatie foo wel als d'andere voorgaende, re
laten ghenieten ende gebruyeken naer behooren.
Gedaen inden Hage den drie en twintighften
Martij feilien-hondert ende twaelf. Onder ilont,
Ter Ordonnantie vande Staten. Ende was onder-
teyekent, A. Duyck.

de omme de Dijeken tot Zeeweer te brengen,Soo
is bevonden, dat men met feer groote difiiculteyt
ende moey ten, de materien waer van de Dijeken
moeten ghemaeckt werden, niet anders en heeft
konnen halen als met Modder - haecken onder
water, ende dat diefelve metSchuytenaenden
Dijck heeft moeten gebracht werden, ende dat fo
lange tot dat de Dijeken in redelijck Zee-weer
gebracht zijn gheweeil, hebbende daer naer eerfl
mogen gewrocht werden met Kruy-werck, waer
inne hen Supplianten wederomme nieuwe fwa-
righeden zijn bejegent, foo ten aenfien vande
fchaerfheyt van 't Volck (door dien ten felven
tyde verfcheyde groote Dijckagien ende Werc-
ken ter hant genomen werden) als vande exiraor-
dinaris Regen ende natte Somer , daer door fy
fulcks zijn gheincommodeert ghewerden, dat ly
hare materie ende fpyfe die fy totte Dijeken be-
hoefde , niet en hebben konnen bequamelijck
wereken, fulcks dat fy tot groot ongerijf ende
fchade vroegh inde Somer uyt het werekhebben
moeten fcheyden, ende daer naer inden Jarefe-
fthien hondertelf, eerfl: met Kruy-wercken ende
Kley naer behooren hebben mogen de Dijeken
doen beforgen, waer naer infgelijcks extraordina-
rifeinconvenienten zijn op gekomen, namentlick
dat verfcheyden Backen Dijcks gewrocht zijnde
op de hoochte van twaelf ende derthien voeten,
begoft hebben te fincken tot de gront toe,'t welck
op eenige plaetfen gBebeurt is tot eenmael ende
tweemalen toe, ende op andere plaetfen toe de
derdemael $ fukx dat fy verfcheyden Dijekeu tot
twee ende drie mael �yt de gront hebben moeten
maecken, waer door de koiten verre geexcedeert
zijn, de opinie van alle de geene hen van materie
van Dijckagie verilaende, ende de reeckeninge
ende giiTinge die de Supplianten voor den aen-
vanck vande Dijckagie te famen hadden gemae�r,
fulcks dat de voorfz Dijckagie den Supplianten
feer koilelijck ende laflich gevallen zijnde, bevin-
den dat fy foo haeit op haere voorfz Landen geen
ghemeene Landts ongekien en fullen konnen dra-
gen , foo ten reguarde vande groote koiten van
dijeken aireede ghedaen, ende noch tot voltrec-
kinge te doen, als oock ten aenfien van 't verarge-

6 5, O droy, mopende de bedijckinge vandegeheele T�eemfler, In date den

ziMeyi6o7, , ^

Oorlogen achterwegen is ghebleven, hadden fy
Supplianten over eenigen tijdt debvoir ghedaen,
omme naer diverfche voorgaende infpeclien ende
informatien vande ghelegentheyt vanden gront,
diepte, ende 't gunt daer van vorder dependeerc,
eenige kennii�� te bekomen, ende te delibereren,
of de voorfz Meer in't geheel, ofte deel afgekaedt
ende bedijekt foude konnen worden. Ende dat
fy daer van foo yeelberichts hebben verkregen,
dat de voorfz bedijckinge foo bequamelijcken by
gedeelte niet en foude konnen ghedaen worden,
als wel in 't gheheel, ghelijck de Supplianten ver-
itaen hebben, dat d'oude informatien dien aen-

gaende

Ie Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollandtende Weit-Vrieflandt, Repre-
j fenterende die Staten vanden felven Lan-
de. DOEN TE WETEN, Dat
Dirck ende Heyndrick van Os, Arent van Groo-
tenhuys, ende Jan Claes zoon Croock, met hare
Conforten, woonendefootot Amitelredam, als
in andere Plaetfen in Hollandt, Ons verthoont
hebben, hoe dat fy Supplianten veritaen hebben-
de , datter over dertich ofte veertich Jaren ver-
fcheyden geweeit zijn,die voor genomen hadden
die Beemfter, ghelegen in Noort-Hollandt, te be-
dyeken -. Ende dat het klyc midts de opgekomen

-ocr page 854-

nd� t'ander�n ty de genome η jfuicx oock triede | andere meriigerley�'ende onbedachte b�ycehefi
eneert, hoewel de Supplianten noch doende de binnen wercken, foo foude den roep, ende ge

alles tinformerehι

ruchte van foo grooten ft�ck niet alleen verfchey-
den Huyiluyden , Timmer-ghefellen, endeArn-
bachts-volck, ende Arbeyders gheoorfaeckt zijn \
alhier te Lahde te blyven, maer fouden oock ver-
fcheyden anderen die aireede vertrocken zijn, op
fulcke gherucht geinviteert worden alhier in haer
Vaderlandt wedet te keeren. Komm�nde boven
de voorfz ghemeene ende particuliere benefitien^
ende commoditeyten , tbt v�rderinge van de
voorfz Dijckagie gr�otelijcks in e�nfideratie, dat
de ghelegentheyt vanden Beemfter fulcks bevon*
den wort te weien, dat de felve geheel nootelijc-
ken voor den Lande van Hollandt metten eerften
behoort drooch gemaeckt, ende bedijekt te wor*
den, foo om dat alle Jaren meer als vijf ende twin-
tich margen Lants daer r�nts-omme gelegen door
't Water afgenomen worden, endeaffpoelen, als
oock om dat m�t Ebben, ende byfonder harden
Zuytweften Winden, menichte van Slibber ende
Slijck door de Sluyfen inde Suyder Zee mette
ilroom uyt loopt, ende wech ghedreven wert, het
welck ooghmerckelijcken by de Sluys-wachters
gefien, ende foo verre van 't ander Water onder-
fcheyden kan worden als men eenighfmts kan
beugen. Welcke Slibber ende Slijck niet alleen
is komende vande affpoelinge van Landen, maer
oock vande roeringe vanden gront vanden Beem-
fter , byfonder by gront-Ebben, als wefende bo-
ven van Slibber ende Slijck, 't welck door 't ghe-
welt vanden Windt geroert ende wegh gedreven
wort, waer deur metter tijdt gebeuren foude, dac
die voorfz Beemfter van fulcke diepte, ende groo-
te foude konnen worden, dat niet alleen alle bin-
nen-Landen daer omtrent ghelegen meer fchade
ende afbreeck fouden moeten Jyden, maer foude
oock 't voorfz Water metter tijdt foo diep ende
periculeus worden, dat de Ka-dijcken met feer
grooten koften ende periculen foude moeten ghe-
houden Worden, ende door de groote diepte on-
mogelijck foude wefen Landt daer af te maecken,
ofte weerdigh te zijn te bedijeken, alfoo bevon-
den wort, dat naeft eenige Jaren herwaerts t'fe-
dert de groote Sluyfen tot Schardam zijn geleyt,
de gront vande Beemfter is verdiept, gelijck men
aende diepte vanden Schermer, die al fijn Slibber
verlooren heeft kan fpeuren: Ende den grooten
flach water aenden Huygendijck van Jaer tot Jaer
fwaerder ende laftigei is vallende. Ende alfoo
deur 't bedijeken van 't voorfz Water niet alleen
alle die voorfz fwarigheden fouden komen te cef-
feren, maer dat daer en boven 't ghemeene Landt
endeIngefetenenvan dien, vericheyden benefi-
tien ende commoditeyten daer door van tijdt toe
tijdt foude komen teconfequeren: Soo verhoo-
pen de Supplianten, dat wy wel ghenegen fouden
zijn, omme foo grooten ende goeden werck tot
dienfte vanden Lande allenthalven te vorderen,
ende daer omme den Supplianten met extraordi-
naris vrydommen endeexemptien daer toe te ani-
meren , alfoo anders niet mogelij eken foude zijn,
fulcken importanten werck te beginnen, veel min
ten eff�&e te brengen, Gemerckt dat over veel
Jaren verfcheyden Perfoonen tot de voorfz Dijc-
kagie ai geneyght zijn geweeft, die door 't ondet-

5. Ρ foecken

zijn omme

fich naerder op

Ende namentlijbk, of de voorfz Meer beaua�ie-
Ker voor een ghedeelte, of in 't gheheei foude
konhen drooch ghemaeckt, ende onderhouden
worden Doch alfoo naer alle apparentie bevon-
den fal worden, dattet felve foo bequamelijcken
Γη 't eeheel fal konnen g�daen worden, byfonder
tenreeuarde van 't houden ende conferveren van
de voorfz Dijckagie, ende de Supplianten w�l ge-
nescn fouden zijn de koften ende moeyten te
doen, omme 't gheheele werck by de handt t� ne-
men, ende daer van de periculen endeavontuyren
te ftaen, ende over fulcks de gheheele Beemfter
drooch ende tot Landt te maecken, mits daer toe
van ons hebbende behoorlijck Oftroy. S�o heb-
ben fy geraden gevonden, fich aen ons te keeren,
ende de felve feer onderdanichlijcken teremon-
ftreren, dat van allen ouden tyden by den Grave
van Hollandt, ende daer naer oock by ons altijdt
verftaen is, dat de bedijckinge ende toemaeckinge
van nieuwe Landen in Hollandt, in alle manieren
behoorde ghevordert te worden ten refpe�te van
de groote benefitien ende comm�diteyten, die
welcke by 't ghemeen Landt, ende d'Ingefetenen
van dien, daer door foo in 't ghemeen als particu-
lier werden ghenooten, ende dat buyten peric�le,
intereft ende verminderinge vanden Impoft van
den Lande, 't welck veel meer inde tegenwoordi-
ge ghelegentheyt van tyden is confiderabel, foo,
om dat de Landen ende Steden merckelijcken
meer ghepeupleert, ende bewoont worden, als
voor dertien ofte veertich Jaren, als oock om dat
men federt eenige Jaren herwaerts alhier begonft
heeft, de Landen met Kool, Lijnfaet, ende andere
Vruchten meer, te beteelen, als men eertijdts wel
gewoon is te doen, Behalven dat van Jare tot Jare
alhier doorgaens,mede merckelijcken meer Oi��n
werden gheweydt, Sulcks dat men dagelijcks be-
vindt de Landen alhier in Hollant, ende byfonder
in'tNoorder-quartierveel te kort uyt kommen,
wefende over fulcks verfcheyden Luyden ghe-
nootfaeckt, alle praclijcken t� foecken In alle
Qiiartieren, foo in 't hooge als lage dorre, drooge,
natte, ende geheele ongecultiveerde Plaetfen, om
van Onlanden, goede Weye endeTeellanden.tot
groote koften, te maecken, 't welck nochtans al-
temael, mits de groote menichte van Ingefetcnen
ende Huyiluyden, niet ghenoegh en is, omme het
Volck alhier in Hollant te werck te konnen bren-
gen, ende in 't Lant te houden,alfoo men van Jare
tot Jare fiet, datter verfcheyden Huyiluyden ver-
trecken naer yranckrijck, Engelandt, Ooftlandt,
Groeningerlandt, ende andere Quartieren,omme
werck ende Landt te foecken, fulcks dat Voor't
gemeen Landt van Hollandt, daer aen in alle ma-
meren veel is ghelegen, datter groote wercken by
dethant genomen worden, waer mede vele Luy-
aen foo met arbeyden, als met toemaecken ende
bouwen, in 't Lant foude konnen gehouden wor-
oen Ende alfoo het drooch maecken, ende be-
keken vande Beemfter foude wefen een groot
ende extraordinaris werck, beftaende in verichey-
den ioorten van wercken, als van Dijeken, Sloo-
ten, Muyfen, Molens, Overtomen, Heulen, ende

-ocr page 855-



			'�.

		Piacatert. 5»Boeck. 9. Tit. t,Deel. *$_7θι* Meer in 't gheheel ofte deel naer hare befte gh_e]_e
	i?oi foecken ende overlegomme zijn ghedeterre

				bedijeken, ende de felve bedijekte Landenl�nE] gen houden eeuwelijcken ende erfTeJijeken, _Vo_0rhen, endeheuren Erfgenamen, endeaclienv_anhen verkrygende, als haer vrye ende eygen go_etmet de Jurifdic�en, Viflcheryen, Vogelryen end' allen Rechten daer toe behoorende. Ende dat foo wel de partyen ende gronden de Graeff�lijckhevr van Hollandt van oudts, ende deur de annexie der Stede Purmereyndt competerende, als die geene die de Gravinnevan Arenbergen eertijdtg ghecompereert, ende by haer Gen: in haer leven zijn uytgegeven, midts dat de Supplianten tevre- den zijn, den geenen die van hare Gen: recht ver* kregen hebben , behoor�jck contememenr te doen, ende daer en boven den Supplianten te ver- kenen de naervolgende vrydommen, Namemlick voor een tijdt van dertigh Jaren, ingaende eea Jaer nae dat de Landen beweydt, ofte Vruchten daer van ghetrocken fullen weien, vrydom van alle Contributien, ordinarisende extraordinaris, alshonderfte ende vijftighfte penningh, Verpon. dinge van Bezaeyde Landen, Hoorngek. Schoor- fteen-gelt, veertighften penningh, endedierge- lijcke, die'over de platten Lande al mede gheflek zijn, ofte als noch geftelt fouden mogen worden, tot wiens profijte ^ ende op wat naem dattet zy, niemant uytgei�ndert, mitfgaders van alle Thien- den voor een tijdt van twintkh Jaren, ende ren eeuwigen dagen vrydom van alle des Graeffclick- heyts Thollen, voor alle 't geene fyluyden fullen voeren ofte doen voeren naer de voorfz Landen, ofte daer uyt voeren ofte doen voeren in Hollant, Dat mede ons gelieve den Supplianten te vergun- nen, dat dien voorfz Beemiler in alle Dijcken, Sluyfen, Bruggen, Molens, Wateringen, Wegen, ende andere buyten ende binnen-wercken van dien, ende al wes daer aen kleven of eenighfints dependeren mach, onder een generale endeglie- meene Dijckagie ghebracht, ende ten eeuwigen dagen gheregeert fullen worden by den Hoofc- Ingelanden, de welcke macht ende authoriteyt fullen hebben, omme tot a�len tydenteflelleji ende committeren Dij ckgrave, Heemraden,' Se- cretaris , Penningh-meeiter, ende andere Officie- ren die inde voorfz Landen van nooden fullen wefen, met authoriteyt, omme alderhande Keu- ren ende Ordonnantien tot vorderinge ende on- derhoudinge van alle goede ordre ende Policie te mogen maecken ende executeren: Ende vvesmet confent vande Hooft-Ingelanden voorfz, ofte meerder ftemmen van dien tot maeckinge end� onderhoudinge vande voorfz refpee�ive wercken omgeilagen wert, dat het fehe falliebben parate executie, ende in ghewonnen werden naer Dijck- recht met dubbel gewin, Niet teeenftaende oppo- fitie ofte appellatie, ende fonder prejuditie van dien. Dat gelijcke parate executie lal hebben, en- de naer Dijck-recht gheinnet mogen worden alle boeten vanden voorfz Dijckgrave, mitfgaders alle vonniil�n ter caufen vande voorfz Wercken, of eenige der felver, of van eenigh gevolch ende aen- kleven van dien, tewyien by den Dijckgraef ende Heemraden. Ende omme wech te nemen alle oorfaecien, waer deur 't voorfz wcr^^udi mo- gen

zijnde, dat onder alderhande toemaeckinge van Landen, als van Duynen, Veenen, Poelen,Moe- ren , Hout ende Riet - BoiTchen, ende anderen, geen foo befwaerlijcken en is, als liet drooch maeckenendebedijekenvande Meeren, foo ten reguarde vande groote ende verfcheydentheyt vande wercken die daer toe van noodezijn, als oock ende byfonder ten reguarde vande groote onfeeckerheyt van het toekomen vanden Lande, offe goet fullen bevallen ofte niet, te meer, alfoo de bedijckinge van alle Meeren meeft al qualijck zij η ghciuccedeert, ende daer omme ten hoogh- ikn confiderabel is, offe met redelijcke koften ende mifl�n tot Veen ende Teelanden fullen kon- nen ghebracht worden, alle 't welck veel meer te beduchten fal ftaen, in foo groeten Water, daer den rinck ende Circuyt van dien foo veel Roera- len vande Dijeken ende Slooten is importerende, ende de plaets foo veel Molens ende Colcken ver- eyflehende, fulcks dat in alle de voorfz Wercken groote avontuy ren, tegenheden, ongelucken en- de onbedachte difrkukeyten fullen konnen vooj vallen, alle de welcke de Supplianten, foo wan- neer fy de faecken fullen by der handt ghenomen hebben, verhoopen te overwinnen, ende 't geene fy begonlt fullen hebben tot hare koften, ende avontuyr te volbrengen ende uyt te voeren. Ende ghemerekt 't voorfz werek foude moeten van te vooren wel gheprepareert worden, ende met de omleggende Landen ghehandelt, foo ten refpeire vande Vaerten, Uytwateringen, daer mede de fel- ve foude moeten gheaccommodeert worden , als ten reguarde van eenich particulier intereft, het welck yemant foude mogen pretenderendoor de Voorfz bedijckinge te fullen lyden, foo fouden de Supplianten aen nemen, voor ende al eer in't werek te treden, alle die gheintereiTeerden van te vooren redelijcken contentement te doen , ofte by minnelijcken accordt, ofte tot arbitragie van denHoogen Rade, die daer toe fpecialijcken fou- de mogen worden ghecommitteert, omme de plano, ende fommierlijcken, ende fonder figure van Proces van alle opkomende fwarigheden ken- jiiiTe te nemen. Ende omme dat de Supplianten meteenige apparente feeckerheyt, ende hoope van fucces, de preparaten van 't voorfz werek ter handen fouden mogen nemen, Sooen hebben de Supplianten niet verder met informatien ofte an- ders durven procederen, ten Ware fyluyden eerft ende alvooren van ons verkregen hadden behoor- Jijck O&roye. Waeromme, alfoo door de voorfz bedijckinge, de Landen van Hollandt buyten ko- iten ende pericule van 't Lant grootelijcken fou- den worden vermeerdert, d'omleggende Landen vande affpoelinge bewaert, die binnen Dijeken ende Landen buyten pericule geftelt, ende dat by foet fucces alle Jaers merckelijcke vruchten in 't andt meer fullen ghewonnen ende vertiert wor- den. Ende daer en boven d'lngefetenen in ver- Icheyden manieren met wercken ende anders in 't Landt gbehouden ende gheoccupeert fullen wor- den : Soo verfochten de Supplianten, dat ons ge- lieven wilde ten aenfien van't-g�nt voorfz is, hen- Jtuy4en t'accotderen Q&roy, omme de v©§»rfz «te'S» �■ �. I * I

-ocr page 856-

_t703 . Dijckagio,&

�en werden verachtert, 'tzy door langen treyn
fl ProceiTen ofte anders; EB de Supplianten ge-
deterrieert, Dat ons mede gelieyenfoude tecom-

1704

nelijck ac.cordt, ofte t�t arbitragie vanden Hoo-
gen Rade. Ende ghelijck de felve Supplianten by
heur verfoeck hier vooren prefenteren, ende dat

, eren den Hoogen Raedt, omme fonder %ure

proces fummarie ende de plano, des noot

verfocht zijnde kennhle te nemen van alle

by de felve Supplianten fal ghelaten worden den
honderften bedijekten margen, van alle de Lan-
den binnen den ringh defer Dijckagie te bedijekert
tot onderhoudt vande Kercke, encie Kerckelijck�
dienften. Item, dat defe bedijckinge ghefchieden
fal moeten binnen vier Jaren nae date defer, opte
verbeurte van 't verlies van het efleft van defen
Octroye. Dat by de Bedijckers Jaerlijcks betaelt
fal moeten worden tot profijte vande Graefl�lick-
heyt tot een recognitie van yeder te bedijeken
margen vijf fchellingen, van twee grooten Vlaems
den fchellingh, afgetrockea den Ringhfloten en-
de ledige Poelen daer inne begrepen: Beginnende
de voorfz recognitie ,in te gaen feven jaren naet
de voltreckinge vanden Dijck. Dat aende Graef-
felijckheyt fullen blyven ghereferveert de h�oge
middelen ende lage J�rifdiitie, metten ghevolge
ende aenkleven van dien, over de geheele bedijc-
kinge, daer aireede egeen feecker refort van juris-
dictie en is, maer ter plaetfe feecker refort is, fal
die bly ven reforteren als voor defen. Item, dat
de Supplianten ghehouden fullen zijn contente-
ment te doen aenden geenen die metten Gravin-
ne van Arenberge hebben ghecontra&eert, ende
uyt krachte van dien, recht ende aftie vande felve
zijn hebbende, onvermindert nochtans des Graef-
felijckheyts recht tot de felve uytgegeven gron-
den,ende fonder prejudicie van dien;� Hebben den
felven Supplianten mede vergunt»geconfenteert
ende geottroyeert Vrydomm� van verpondinge,
hondertfte ofte vijftichfte penningen voor den
tijdt van vijfthien Jaren ; Vande Impoft opte
Hoorn-Beeften, vrydomm� ende exemptie van
vijfjaren; ende vande Impoft op de Bezaeyde
Landen den rijdt van thien Jaren, alles naer de
voltreckinge vanden Dijck. Vergunnen ende ac-
corderen den felven Supplianten mede vrydom-
m� vande Thienden , den tijdt van twaelf Jaren:
midts datfe daer en t'eynde fullen betalen den elf-
den fchoof, ende de Smal-thienden als andere
Buyrlanden daer omtrent: Infgelijcks vrydomm�
van des Graeff�lijckheyts Thollen, van alle die
Vruchten ende Vee, dat daer wafl�n ende vallen
fal, als oock mede vande materialen die fyaldaer
van-doen nebben fullen, ende van buyten aldaer
ghebracht moeten worden. Hebben den Suppli-
anten mede geaccordeert ende gheo&royeert by
defen, drie Perfoonen te mogen nomineren toe
Dijclqgraef, om by ons, ofte dieyan onfen Kamere
vande Reeekeninge, daer uyt* een verkoofen te
worden: Ende dat fy Supplianten vorder fullen
mogen ftellen Heemraden, Penningh-meefter en-
de ahdere Officieren de Dijckagie concernerende.
Gevende oock den felven Supplianten volkomen
authotiteyt, omme Keuren ende Ordonnantien
tot vorderinge ende onderhoudt vande voorfz
Dijckagie dienende te maecken, ende 't gunt met
confent vande Hooft-Ingelanden, ofte meerdere
ftemmen van dien, tot maeckinge ende onder-
houdinge vande voorfz Dijckagie, ende appen-
dentie van dien omme gheflagen wort, dat 't felve
fal hebben parate executie, ende in ghewonnen
mogen worden naer Dijck-recht met dubbel ge-

j.P ij win,

van

ende

�articuliere ende generale intereiTe ende queftien
die foo voor 't aenvangen van 't voorfz werck, als
oock daer naeby yemandt foude mogen worden
eeproponeert ende voor gheftelt, ende die felve,
ende wes eenichfints daer aen dependeert, met
alle het geenedaeraenisbehoorende, by haere
Sententien ende verklaringen fommatie, de plano
ende fonder-figure van Proces te termineren: En-
de dat die voorfz verklaringe fullen hebben
kracht ende arreft^ fonder in Appel, Reformatie,
Relief, ofte anders retra�tabel te wefen, met de-
rogatie uyt fouveraine macht endC feeckere we-
tenfchap van alle Rechten die ter contrarie fou-
den mogen difponeren. Endealfoo de Supplian-
ten tot het prepareren vande voorfz Wercken
noch eenige Jaren van noode fullen hebben, ende
middelertijdt de voorfz Meer m�t baggeren foude
mogen werden gediept ende ontgront, foude ons

e ghelieven den Supplianten te aufthoriferen

omme door den Officiers van Purmereynde,
Oofthuyfen,Rijp,Graft,Wormer, Gifp, ende
andere omleggende Dorpen, alle vordere ont-
grondingen op feeckere peynen te mogen verbie-
den , ende den Contraventeurs bekeuren ende
executeren. Van alle't welck ons gelieven foude
den Supplianten te verleenen behoorlijcke Brie-
ven vanOctroye. SOO IS Τ, dat wy de voor-
fchreve faecke ende verfoeck over gemerckt, en-
de genegen wefende ter bede vanden Supplianten
in lbo goeden werck, als is van Water Landt te
maecken, tot voetfel, bewooninge ende dienfte
der Menfchen, Wy uyt orifer rechter weten-
fehap, volkomen macht ende au&horiteyt, naer
voorgaende daer op genomen advijs van dien van
onfen Kamere vande Reeekeninge in Hollandt,
den Supplianten vergunt, geconfenteert, gheac-
cordeert ende geo&royeert hebben, gunnen,con~
fenteren, accorderen ende o&royeren by defen,
de geheel� Beemfter in 't geheel, endet'eenemael
t'effens onder dijckagie te mogen brengen, Ka-
mentlijcken foo veel de partyen van gronden, de
Graeffelijckheyt van Hollandt van oudts compe-
terende, als 'tgeene daer anexie der Stede van
Purmereynde,de Graeff�lickheytls a�ngekomen,
mitfgaders 't geene die G ravinne van Arenbergen
inde felve Beemfter eertijts heeft toe behoort.
Ende alle de felve bedijckte Landen te mogen
houden eeuwelijck ende erffelijck voor hen, heu-
rc Erfgenamen, ende ailie vande felve verkrygen-.
de, als haer vrye ey gen goet, met conditien, ftipu-
latienendeexemptie hier naer verklaert, Te we-
ten , dat de Supplianten alvoorens in 't werck van
oe voorfz bedijckirige te mogen treden, ghehou-
den fullen wefen alle Steden, Dorpen, Collegien,
ende alle andeten, die deur defe bedijckinge eeni-
ge khade, hinder ofte empefchement fullen }y-
Qen, tzy in hare Waterloofinge ofte andere pre-
vennen , fchaden ofte ander verfoeck, fulcx te be-
jegenen , accommoderen ende vergoeden, dat de
lelve mogen hebbencontentement, 't zy by min-

-ocr page 857-

1705

Placaten, $.Boeck

1706

voorfchreve Beemfter te mogen doen verbiede
op feeckere groote peynen te verbeuren�: �_ηςμ
d� Contraventeurs bekeuren, ende voor de bo/
te executeren, daer toe foo de Supplianten , _aj_sde felve Officieren, in krachte van deifen ghe_aiIth�rifeert worden: Byfonderlijck dat defe ter
Kamere vande Reeckening� voorfchreve fal wor-
den gheprefenteert, om aldaer gevifiteert zijnde
te worden gheinterineert , ende gheregiflre_ertnaer behooren. Wekken ghedaen, laften ende
ordonneren Wy de felve vande Kamere onf_erReeckening�, ende alle ende eenen yegelijcken
defen aengaende, ende fondeflinge allen onfen
Jufticieren ende Officieren ende andere Ingefete.
nen, den Supplianten 'tefTeft van defen onfen
gunfte, confente, accorde en4e Oftroye te laten
ghenieten ruftelijck, vredelijck ende volkoment-
lijck: CeiTerende alle hinder, lerfel ofte empefche-
ment ter contrarie.

Gegeven inden Hage onder onfen grooten Ze*
gele daer aen ghehangen opten een en twintigh-
ften Mey Anno fe�hien -hondert "ende ieven.
Ende was geparapheert, /. 'vanOldenhetrnevelt/'��
Onder ilondt, Ter Ordonnantie vanden Staten,
Onderteyckeht, A. Ouyck; Hebbende daer benef.
fens een uythangende Zegel van rooden Waflclie
aen een dubbelde Franchyne ftaerte.

win, Niet tegenftaende oppofitie ofte appellatie,
ende fonderprejuditie van dien. Dat medeghe-
lijcke parate executie fal hebben , ende naer
Dijck-recht geinnet worden, alle boeten vanden
Dijckgrave aldaer, midtfgaders alle Vonnifl�n
vande voorfchreve Wercken, of eenige der fcl-
ver, ofvaneenigh ghevolghende aenkleven vari
dien, te wyfen by de Heemraden. Wert den Sup-
plianten mede gheaccordeertende gheo&royeert
uyt fouveraine macht by defen, dat den Hoogen
Raede (die oock by delen daer toe wert ghecom-
mitteert) fonder figure van Proces, fommarie,
ende de plano (des noot ende verfoeht zijnde)
kennifl� fal nemen van alle particuliere ende ge-
nerale intereften end�queftien, die foo voor het
aenvangen. der voorfchreve Dijckagie, als oock
daer naer, by yerhandt fullen mogen worden
gheproponeert ende voor gheftelt, ende de felve,
ende eenighfints daer van dependee*t, met alle
h geene daer aen is behoprende, by haere Senten-
tien ende verklaringen de plano, ende fonder
figure van Proces te terminer�n. Gelijck hen-
juyden mede gheaceordeert ende gheo&roye�rt
wort, geduyrende den tijde fy hen prepareren tot
het doen defer Dijckagie, deur den Officiers van
Purmereynde, Ooilhuyfen, Graft, Rijp\ Wor-
mer, Gifp, ende andere omleggende Dorpen, alle
vordere ontgrondinge ende baggeringe in de

66. Odroy ■> Ttyecfynde de feparatie van Wormer ende (jijp.. In date �n

%Decemher\6ii.

E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weit-Vrieflandt, Repre-
fenterende die Staten vanden felvenLan-
de. DOEN TE WETEN, Dat
Wy gelet hebbende op de Requefle aen ons ghe-
prefenteert by die vandeDorpe van Gifp, tende-
rende dat om redenen daer inne verhaelt, wy be-
weecht wilden worden den voorfchreven Dorpe,
vanden D orpe van Wormer te fepareren, ende
elcks vande felve Dorpen te gheven heure Regie-
ringe apart 5 Mitfgaders op de antwoorde van die
vande voorfchreven .Dojrpen van Wormer, daer
jegens de Replijcque van die van Gifp, de Du-
plijcque van die van Wormer, ende alle die ftuc-
ken die elcks van parthyen tot verificatie ende
juftificatie van heure verioeck, ghefuftineerde en-
de gepofeerde goet ghevohden hadden te produ-
ceren , neff�ns een Advertif��ment van Rechten ί
Gehoort mede 't rapport van onfe Gecommit-
teerden MeeftersNicolaesCromhout, Raedtor-
dinaris inden Hove van Hollant, Johan de Haen,
Raedt ende Penfionaris der Stadt Haerlem ,
endeNanningh vanForeeft, Secretaris der Stede
Alckmaer, die in loco gheweeft, parthyen hinc
inde ghehoort, alles ghefien ende gheinfpedreert
hebbende , ende bevonden de ghelegentheyt
fulcks te wefen, dat niet ghevoechlyck de voor-
fchreve Plaetfen onder eene Regeeringe langer
konden gelaten werden _v maer nootelijcken van
den anderen dienden ghefepareert, ende dat daer
mede de nabuerfchap ende vrundtfehap te beter
foiide konnen werden onderhouden, midtfgaders

der fe�ver Ghecommitteerden advijs opte voor-
fchreve verfochte feparatie, ende op alles rype-
lijcken 'griedelibereert wefende , ende fonder-
linge ghelet, dat by de feparatie de onderlinge
vrundtfehap, naebuyrfchap ende affectie beyde
der voorfchreven Dorpen beter fal worden ghe-
vordert, dan. dat mende voorfchreve twee Plaet-
i�n , wefende elcks groot ende Volck-rijck _s by
den anderen fouden Tiouden ghecombineert, als
oock op alle 't geene daer over in confideratie
diende ende mochte, ofte behoorde te komen,
hebben de voorfchreven verfochte feparatie uyt
onfer fouveraine macht ghedecreteertendeghe-
ordonneert, decreteren ende ordonneren by de-
fen. Ende te^n eynde de felve bequamer mach
ghefchieden, Confenteren wy, dat van nu voort-
aen elcks vande voorfchreven Dorpen van Wor-
mer ende Gifp, hebben fullen heuren eygenen
Ban ende Regeeringe, als namentlijck, dat den
Ban van Gifp, daer onder ghecomprehendeert
de over fcyden, fal beginnen uyt het Swer ten
Zuytwaerts op, langhsde Sloot leggende, ach-
ter de Weyner-huyfen, tot inde dwer�-iloot, be-
fuyden het Erf ende Landt \an Dirck Gerritfz,
ende vande felve dwers-lloot Ooft op over het
Weymer inde Weymer-iloot, ende voorts Zuyt-
waerts op de voorgaende, ende van daer Nooit
op door de Zuyder-floot," Tilfloot, tot inde
Wyder-wyi�n, fulcks dat voorts aen de Huyfe»
ende tanden begrepen binnen de voorfchreve1ί-
miten , ghehouden fullen worden voor Gifo,
midts dat in aenfieninee vande Landen die den

⁰ Wormer

_________________;______________________'l�

_j___________________________

-ocr page 858-



_t707 Dijckagio,&c. Wormer ende Gifp ♦ Wormer Ban inde vo�rfchreven Limiten afghe- riomen werden, fyluyden met een derde-part meerder van Morsen-talen fullen werden ver- droot uyt de Landen in Gifper Ban ghelegen, be- ginnende vande Plas-floot af Weftwaerts, tot � ,J_cncie twee Sluyf kens, genaemt de Raven-fluys, ende Smartkorn , ende ftreckende foo verre js'oortwaert tot dat de voorfchreven vergoedin- _e rijckelijckTal zijn ghedaen: Ende fullen aldaer bequame fcheydinge van Limiten worden ghe- maeckt, 't zy met het Hellen van een Pael, of anders, ghelijck fulcks a[derbeft fal konnen ghe- 'fchieden , blyvende voorts de oude Limijt- fcheydinge ongeroert, naedemael de felve aen beyden zyden bekent, ende buy ten controver- se is. Des fullen die v#n Gifpals Verfoeckers defer feparatie » aen die van den Dorpe van Wormer uyt keeren tot een recognitie, ten aen- fien de Huyfen aende Overzyde ende Weyner, midtfgaders de Landen vooren gheroert , al t� famen te voorens aenden Ban van Wormer ghe- hoort hebbende» de fomme van- drie hondect ponden, van v�ertich grooten 't pont 'sjaers, die fyluyden tot allen tyden fullen mogen loil�n, midts voor elcken penningh op leggende ende betalende vijf en tvvintigh. Welverilaende dat cheen loffinge minder en fal mogen worden ghe- claen als van 't Hooft-geit van vijftigh gulden Jaerlijcks, ende dat altijdts de lofl�nge fes maen- den te vooren fal moeten weiden ghedenunci- eert. Ende fal de voorfchreven recognitie begin- nen loop te hebben, ende in te gaen op huyden, ende het eerfte Jaer vervallen wefen den twee- den dach December in den toekomenden Ja�re fefthien-hondert twaelf, ende alfoo van Jaere totJaere. Daeren boven fullen die voorfchre- ven van Gif ρ aen de voor-ghenoemde van Wor- met voor eens#ende ghereet moeten uytkee- ren ende betaelen, ten opfiene van de noodige reparatie van de Kercke* van Wormer, de fom- me van fes hondert ponden munte voorfchre- ven. Dat voorts de inkomften ende lallen vande voorfchreven Dorpen tot noch toe ghemeen zijn- de eheweeft, onderde felve voortaen genooten ende ghedragen fullen werden , naer advenant de Conttibutien van haer� ttfpe�rive Oogen, waer inne die van Wormer als hebbende vijf non- dertvijfen tfeventigh Oogen, fullen ghenieten ende dragen refpective vijf ende drie quart, ende die van Gifp hebbende vier hondert vijfentwin- tigh Oogen, vierende een quart, ende fal het fel- ve alfoo blyven gheduyten, foo lange alsfyiieden malkanderen daer inne met ghemoede ende ghe- voechlijck fullen konnen verftaen: Maer daer over queftie ontilaende, fullen ten beyden zyden Rhehouden wefen de voorfchreven inkomften op aen voorfchreven voet te deelen, ende de lallen oaer jegens op de felve proportie op te brengen endejatte loiTen. Sullen voorts de Landen uyt ru- λ ^Van ^Wormer ^aen die van Gifp gevoecht, lubjeit blyven in des Graeffelijckheyts Thienden, S/ Jⁿ ^of ^die ^noch ^onder ^den ^Ban van wormer waren ghelegen: Blyvende niet te min oe Landen uyt den Ban van Gifp, aen die van vvorrnerghevoedit, by hare vryheyt van Thien- oen, ai oidie noch onder Gifp gehoorigh waren:		I708 brmet blyven de in- n vande Beemfter- in Gifper Ban is leg* van* Wormer ende en fullen nemen de nne ghelegen, mits tende de inkomfte lve Sluyfen. Dat mermeer en fullen etten de refpe&ive e Oofter'-iloot, uyt Wormer refponcle- an Wormer ghele- looten die van Gifp dienen: Ende noo- de de Plaetfeh, foo � s de Juftitie, fal den yven behouden het de de Dorpen, foo wy, ofonieLuyden goet vinden fullen: eringe beftaen voor fchapperi, ende voor eeileren ende Sche- fen ghekooren fullen Kennemerlandt, uyt efpective daer toe te pt vande voorfchre- oetfchappen wefen, rp faeckende, ten be- efolveren : Ende de e adminiftratie vande ouwen, midtfgaders e van 's Dorps omfla- nde tot hoch toe ghe- Schepenen binnen *t hehouden fullen zijn ren fuyver in handen ten profyte vanden rfchap bekeert, ende even Vroetfchappen orden , fonder dat nen daer van fullen laris, ghelijck des tot udelijck dat de voor- l ftaen in alle fware houwen betreffende, hreven Burgemeeile- n ende te refolveren: nde voorfchreve Bur- enen vande felve maer voor 't volgende Jaer nde by den. uytganck aenftaende Jaer ful- an henluyden blyven e aen ons de interpre- alle duyfterheden de- tie ende ghevolge van den die te mogen ver- orrigeren ende amplie- dienfte vanden Lande, reven Dorpen, ende verftaen fullen te be- efe onfe feparatie, or- oye vaft;ende onver- e by elck vande voof-

	5.Ρ iij fchre-

-ocr page 859-

HaeatecL/. 5*Boeck. 9.Tk. i.Deel

1709

eieren ende Onderdanen dien defen roeren ofte
aengaen falmogen,hen naerdeainhoudt van dien
te reguleren. . ;

Gegeven inden Hag� opten tweeden dach van
December in 't Jaer ons Heeren duyfent feshon-1
dert ende elf.

fqhreven punftuelijck mach worden onderhou-
den , Ontbieden ende beveelen wy de Prefiden-
ten ende Raden vanden Hoogen Rade ende Hove
van Hollandt, ende die van onfeKamere vande
Reeckeninge defen te vifiteren, interineren ende
regiftreren, en de felve ghedaen zijnde, dat fyluy-
den, ende allen anderen onfen Officieren, Jufti-

67. O&toy, noopende de bedijcQnge van Callandts - Ooge. In date dm

iy Martij ι6ιχ. ^

worden voor vier daer aen volgende Jaren, tot
achthien gulden 's Jaers, ware daer omme der
voorfchreven Eygenae^s van de Heer lij ckheyc
dienftelijck verfoeck oock by defen, dat haer liet
felv� buy ten-Landt, als van kleyn er importantie
in Erfpacht vergunt, ende fy daer mede geaccom!
modeert werden, voor ghelijcke vijfthien ofte
fefthien gulden 's jaerlijcks ter lofl� den penningh
twintich. SOO IST, dat Wy de faecken
ende verfoecken voorfchreven over ghemerekt.
ende alvoorens daer op ghehadt het ad vijs ende
goetduncken van onfen lieven ende ghetrouwen
de Luyden van oni� Kamere vande Reeckeninge,
ende ghenegen wefende om foo een gpet werck
als is 't voornemen alhier te favoriferen, uy t onfer
rechte/ wetenfehap, volkomen macht ehdeau-
thoriteyt den voorfchreven Supplianten ghecon-
fenteert, gheaccordeert ende gheo<ftroyeert heb-
ben, Confenteren, accorderen ende ©ctroyeren
by defen vrydomme ende exemptie vande ver-
pondinge over de Landen van Callandts-Ooge,
ende andere, die defen volgende van nieuws be-
dijekt fullen worden voor den tijdt van vijfthien
jaren; Item, vrydomme vande impoft van de
Hoorn-Beeften, vandeBezaeyde Landen, voor
den tijdt van fes jaren, als innega�nde metten jare
nae de voltreckinge var�de voorfchreven Dijcka-
gie , midts voor elck betalende jaerlijcks de voor-
fchreven refpective jaren geduyrende, ghelijcke
fomme als tot noch toe daer over betaeit is ghe-
worden. Gelijck de felve geaccordeert wert vry-
domme vanden Impoft van alle de kleyne Bieren
die by de Werckkjyden ende Arbeydersfooaen
den voorfchreven Dijck, als andere Wercken de*
fer Dijckagie arbeydende, geduyrende hetDijck-
jaer, ghedroncken fullen worden, mitfgadersyaii
den Impoft van drie laften fwaer Bicrs by de Offi-
cieren vande felve Dijckagie te confumeren, mies
defen voorde aenftaende verpachtinge totAlck-
maer denuncierende. Accorderen voorts ende
confenteren dat de Eygenaers vande Heerlijck-
heyt voorfchreven in eenen Erfpacht, ende op
Erfpachts-recht van twintich ponden van veer-
tien grooten 'r pont 's Jaers, voor haer, haerc Er-
ven ende Naekomelingen, of actie vanden felven
verkryeende , hebben fullen het voorfchreven
Heuvelachtige Landt by die vande Zype buyten
gheflagen, op datfe daer over haren Dijck bequa-
melijck aen de Zijp-dijck mogen verheelen: Be-
houdeJijck iyl�yden de jegenwoordige Huyr-
ders over 't af maecken van de huyre., fullen con-
tenteren, Innega�nde den felven Erfpacht, eaac
op Erf- pachts recht, een Jaer naer date defec

1E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
5 Hollandt ende Weit-Vrieflandt, Repre-
i fenterende de Staten vanden felven Lan-
de. DOEN TE WETEN, Alfoo

d'Eygenaers vande Heerlijckheyt ende Goeden

in Ca�landts-Ooge, mitigaders de Gebuyren ende

Ingefetehen aldaer ons verthoont hebben , hoe

dat fyluyden te famen gaerne fouden procederen

tot bedijekinge ende dichtmaeckinge der voor-
fchreven Plaetfe, die i�dert den Jare vijftien-hon-

dert feventich defolaet ende ghenoech verlaten,

mette Noort ende Suyder Zee gemeen ghelegen

heeft, waer door de Landen feer filtich ende mee-

ftendeel met Sant overloopen zijn gheworden:

Ende alfoo daer toe foude moeten werden gedaen

groote exceifive koften, niet alleene tot een furfi-

fante Dijck te leggen jegens de hooge vloeden,

ftormen ende onweder, (de welcke oock befcher-

men foude des gemeen�Lants Sant-dijck, om van

achteren egeene fchade te lyden van uytkolckin-

ge van 't Oofter wateren der Suyder Zee, ende

een groot deel van den Zijp-dijck tot een Slaper

ofte drooge Dijck maecken) als mede van Sluy-

fen, Molens, Helm-plantinge ende anders, maer

oock in 't af karren van 't Sant, dat als vooren op

de Landen was leggende een, twee ende drie voe-
ten dick 5 Item, Greppelen, Slooten, ende vorder

toemaecken van dien, alles requireerde fwaren

arbeydt, ende langen rijde omme de felve tot ver-

verfinge endevrucht-draginge te mogen werden

gebracht: Welcke ende ghelijcke andere faecken

voor 'tgenerael oock feer vordelijck wefende,

wy altoos gewoon waren gheweeit te favoriferen

ende beneficieren met verfcheyde vrydommen

ende exemptien, Keerden den Supplianten hen

t'onfwaert, dienftelijcken verfoeckende hen te

willen verkenen vfydomme ende exemptie van

verpondinge, ende Impoft vande Hoorn-Beeften,

ende Bezaeyde ghemeten voorden tijde van vijf-
en twintich Jaren, ende inde middelen vancon-

fumptie d� twee eerfte Werck -jaren, ofte ten

muitten overdoeninge vande Pacht, foo die de

yerledene Jaren hadden gegoudeu. Voorts alfoo

de voorfchreven Dijckagie nootwendigh foude

moeten gheleyt werden door feecker Heuvelach-

tichLandt byd'Ingelanden vande Zijp*, mits de
* fnoodigheyt Jaren Teggen, jende buyten gedijekt,

om aen den jegenwoordigen Zijp-dijck als van

outs weder te verheelen, welck buyten Landt de

Graeff�lijckheyt toekomende, by den R�ntmee-

iler vande Vroonen verhuyrt was gheweeft Artn�

fefthien-hondert en negen voor vijfthien gul-
dens, ende daer naer op nieuws verpacht was ghe-

con<

-ocr page 860-

Dijckagio,&c.

't welck gedaen .fyluyden ende allen anderen ori�*
fen Officieren, jufticieren ende Onderfaten dien
ditroeren oftaengaenfal mogen, den Supplian-
ten refpective, ofte hare actie ende recht verkry*
gende, doen, laten ende gedoogen ruftelijck, vre-
delijck ende volkomelijck ghenieten ende ghe*
bruycken van den inhoudt van defen, ende van
allen poinclen van fonder de felve te doen, of ge-
hengen gedaen te worden eenich hinder, letfel of
moeyenifleter.conrrarie. Gegeven inden Hage
onder onfen groeten Zegel hier aen gehangen op
den derthienden dach Martij in'tjaet onsHee-
ren x6i%.

�riiKttf�Ie, ende jaerlijcks te betalen optertder-
thienden Martij op Erfpachts recht, in handen
van onfen Rentmeefter vande Domeynenvande
Vro�ned inder tijdt, de welcke daer van fal ghe-
houden zijn te verantwoorden in reeckemnge,
«effens d'andete penningen van fijnen ontfangh.
Ende ten eynde de Supplianten defenonfen con-
fente, Accoorde, Ofttoy, ende de voorfz Eyge-
naers vande Heerlijckheyt der yooren-verhaelde,
uvreifte in Erfpacht ende op Erfpachts recht mo-
gen ehenieten als naer behooren, Laften wy de
voornoemde van onfe Kamere vande Reeckenin-
ge defen te vifiteren, interineren ende regiftreren,

68. O�troy _tvanWalenbmghin\T�i�eL In date den ι4Maert i6it*

�E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
\ Hollandt ende Weit-rVrieilandt, Repre-
2 Tenterende de Staten vanden felven Lan-
^de. DOEN TE WETEN, Alfoo
d'Eygenaers ende Befitters vande Slijdc-landen,
Gorfien ende AenwaiTen, genaemt Walenburgh,
ghelegen in ende aeii'tEyJandtvan 't Texel met
haren toebehooren, Ons verthoont hebben, dat
heurluyder Voorouderen ende de Autheursder
felver verkregen hadden, foo van VrouweMarga-
rithavanBourgoignen, in haer leven Gravinne
Douwagiere van Hollandt, als van Hertoge Phi-
lips van Bourgoigne, Keyfer Maximiliaen, ende
den Eertz-Hertoge Philips van Ooftenrijck, fiife
ceffivelijek Graven van Hollandt, die voorfchre*
ve Slijck landen, Gorfl�n ende AenwaiTen als
doen wefende »*ende die naemaels op komen fou-
den, mitfgaders feecker Landeken ghenaemt van
<juts Hardecogge, aldaer mede ghelegen, Ende
daer toe die Ambachts-Heerlijekheyt, nietten
Ambachts-gevolge, Viflcherye»Vogelerye over
alle 't felfde, die Ettinge vande drooge ende natte
Dijeken, die Koorn-thienden, Smal-thienden en-
de Conynen, foo wel in drooge Dijeken, als inde
Duynen, die men in cas van dijekinge aen 't voor-
fchreve Landt brengen fouden, ende den derden
penningh van alle boeten ende breucken Crimi-
neel ende Civilaldaer vallende, mits jaerlijcks be-
talende aenden Rentmeefter van Weft V�eflandt
inder tijdt feven ende tvvintich ponden, van veer-
tigh grooten Vlaems het pont, nabreeder inhou-
den vande Brieven hier van refpeftivelick zijnde,
d'eerfte in date den twaelfden Mey Anno veer-
thien-hondert fes en tvvintich , die tweede in date
den twaelfden Augufti daer aen volgende, ende
die derde in date den vierden Augufti veerthien-
hondert acht ende tachtigh , Ende dattet nui�o
verre ware, dat die Supplianten hare Voorouders
ende Autheurs der felver, van alle 't gunt voorfz
was gheweeil, waren boven memorie van Men-
ichcn tot defen dage toe in vredige pofleffie, uyt-
geleyt dat 't gunt daer van foo nu foo dan bedijekt
werde, midts den grooten aenflagen van 't Water
aiaaer vallende tot meermael, ende tenleftenin
oen Jare vijfthien-lwndert twee ende dertien ge-

iw�r i^cnde ^t�ederc ^ry^dende bleven wis,
aocn ioo dat de Supplianten ende haere Voorou-
■^m tot continuatie van heurluyder eygendom

ende pofleffie jaerlijcks foodanige profijten als
daer quamen, ghenooten , ende den voorfz Erf-
pacht daer tegens betaelt hadde, midts 't welck
waren de Supplianten als nu genegen die voorfe
Slijck landen ende GoriTen, ende AenwaiTen, hei
zy in 't gheheeil of in 't deel Weder van nieuws te
bedijeken , omme tot Koorn-landen ende Wey- '
landen gebracht te worden t'heuren rneeften oor-
baef ende befte ghelegentheyt, 't welck ghefchie-
dende, foo fouden die Zee-dijcken daer ontrent
ghelegen, drooge Dijeken, ende vanden aenllach
van 't Water ontlaft worden, ende 'r ghenot ko�
mende vande voorfz bedijekte Landen, foude
mogen fpyfen veel ende verfcheyden Menfchen»
die men fage aldaer ende elders in Hollandt aen
ende aen te vermenichvuldigen, mae fouden ter
caufe vande Wercken totte voorfz bedijekinge,
ende wat daer wesaen kleeft, van noode wefeiwe
veel goede Luyden, foo Arbeyders als anderen,
merckelijck winft verwachten ende genieten, tot
onderhoudt van hen felven, haere Huyfvrouwen,
Kinderen ende Huyfgefinnen, waer op van al�en
tyden by den Graven ende Gravinnen van Hol-
landt, ende oock by ons felfs, foo grooten ende
goedertieren inficht ware ghenomen geweeft;, dat
omme den Luyden tot bedijekinge van gheinun-
deerde Landen , GoriTen, Slijeken ende Aenwaf�
fchen te inviteren ende moet te geven, den felven
vergunt waren geweeft verfcheyden vrydommen
ende exemptien, als van des GraefTelijckheyts
Thollen, noopende't gunt opte bedijekte Lan-
den wail�hen j gheteelt, of anders ghepercipeert,
ende van daer vervoert, midtfgaders tot fpyfinge
der Menfchen aldaer woonende, derwaerts ghe-
voert foude werden: Item, voor eenige Jaren vry-
dom van alle Thienden, Impoften, Beden ende
fubventien, als tot vertrooftinge vande groote
exceffive koften die by de Bedijckers ter caufe
van haere Dijckagie alhier gheraemt werdende op
ontrent fes hondert roeden gevolge endeaenkle-
ven van dien, gedaen ende ghedragen foude moe-
ten worden, ende van 't pericule der inundatie ter
plaetfe daer grooten aenflach van Zee-water wa-
re als in delen, Waeromme foo verfochten die
Supplianten in alder eerbiedinge ende reverentie,
dat wy nemende een goedertieren inficht op alle
't geene voorfz was, henluyden, heuren Erven
eiide Nakomelingen, of recht van hen yerkrygen-

de,

-ocr page 861-



		*Placatea^ 5«B�e<ik. «j.'Tit. t.Deel.**
	17 f 3


			r�n, al ingaende metten Jare nae de Voltreclunri vande voorfchreve Dijckagie, midts voor elcy van dien betalende Jaerlijcks de voorfchreve te, fpe�ive Jaren geduyrende, gelijcke fomme als toi noch� toe daer over betaelt is geworden. Gelijejj de �t\st mede gheaccofdeert wert vrydomme van den Impoft van alle de kleyne Bieren die bydg Werckl uy den ende Arbeydersfoo aenden voor- fchreven Dijck, als andere Wercken defer Dijcka- gie arbeydende, geduyrende het Dijck-jaer, gh_e^ droneken fullen worden} mitfgaders vanden lm. poft van drie Jaften fwaer Biers by de Officieren vande felve Dijckagie te confumeren, midts defeti voor de aenftaende verpachtinge op den Eylande, van 't Texel doende bekent maecken �. Item rioch te ghenieten voor altijdts alfukke vrydom' r/ien inde Thollen vande GraefTe�jckheyt, als die vande Eylanden van 't Texel ghe nietende zijn, Ende nae d'expiratie vande vergunde exemptie c?p hen felven te contribueren, fonder metten v&or�chreven Eylande, ofte een gedeelte van dien te mogen worden ghequotifeerc ofte ghecombi- neert. Authoriferende oock de Supplianten, Dijckgraef ende Heemraden te mogen ftellen, ende dat die felve alfukke Ordonnantien, Keuren ende ommeflagen, tot onderhouden vande felye Dijckagie, Sluyfen, Molens ende Water-tochten fullen mogen maecken, als fy oorbaerlijcken be- vinden fullen te behooren. Ende dat de Ordon- nantien, Keuren ende ommeflagen by de felve ghemaeckt, ofte de boeten ende verbeurten daet uyt te vervallen, fullen hebben executie by pro- vifie , niet tegenftaende oppofitie ofte appelkie, ende fonderprejuditie van dien, Doch alles met fulcken verftande, dat indien yemanden eenigh intereft uyt dek Dijckagie mochte pretenderen, de Supplianten fulcks ghehouden fullen wefen te vergoeden: Ende dat het gunt buy ten de Dijcka- gie lal werden gheilagen, lal blyven ghereferveert aende Graeft�lijckhey t. Ende noopende de Con- tributie vande oude Landen, tot den nieuwen Dijck fullen de Supplianten hen dien aengaende moeten reguleren naer de Sententie daer op in den Grooten Raede opten twee en twintighilen Martij vijfthien-hondert twee ende dertigh gewe- fen. Ende ten eynde de Supplianten defe onfen Confente, Accoorde ende �aroye mogen genie- ten als naer behooren, Laften wy de voornoemde Kamere van onfe Reeckeninge defen te vifiteren, interineren ende regiftreren, 't welck gedaen, fy- luyden ende allen anderen onfen Officieren, Jii- fticieren ende Onderfaten die dit roeren ende aen- gaen fal mogen, den Supplianten ofte heure aih'e ende recht verkrygende,doen, laten ende gedoo- gen ruftelijck, vredelijck ende volkomentlick ge- nieten ende gebruyeken vanden inhondt van de- fen , ende van allen poindten van dien, fonder de felve te doen ofte gnehengen ghedaen te worden eenich hinder, letfel of moeyenifl� ter contrarie. Gegeven inden Hage opten veerthienden Martij duyfentfes hondertende twaelf.
de, wilden vergunnen vrydom van verponding?, of vijftichften penrringh van de Impoft op de Hootn-Beeften, op'de Bezaeyde Landen van alle confumptie, veertichile of-dertighfte pennlrtgh vande bedijckte Landen , ter ghelegender tijdt ce verkoopen, ende vande Renten daer op te confti- tueren,ende vande fucceifien van dien,mitfgaders van alle beden ende fubventien voor den tijc van veertigh Jaren nae de vokreckinge vande voorfz Dijckagie, ende voor altijt vrydom van des Graef- felijckheyts Tholle,n van alle de vruchten ende Vee dat daer wai��n ende vallen foude, als oock van Materialen dien fy aldaer van doen fouden hebben, ende van buy ten aldaer gebracht moeiten werden, ende voorts dat de voorfz Dijckagie een Jaer voltrocken wefende, de oude Landen die nu te houden hadden fefthien h�ndert roeden Dijcx, die by der Supplianten voorfz Dijckagie van den flach van 't Zee-water befchermt foude zijn, inde onderhoudinge van der Supplianten voorfz nieu- we Dijeken foude contribueren mergen mergens gelijck, of anders fulcks als wy, of CommiiTariil�n daer toe te laden, bevinden fouden in redelijck- heyt te behooren. �nde dat alle Keuren ende om- meflagen die ter caufe vande voorfz Dijeken, Sluyfen, Molens, Water-tochten, gevolgen ende aenkleven van dien, by den Dijckgraef ende Heemraden, die den Supplianten als Ambachts- Heeren, ende anders fouden ftellen, ghemaeckt fouden worden , tot wat tyde dattet ware, mette bekeuringe ende vonniil�n daer uyt volgende of fpruytende, executabel fouden weien by provifie, niet tegenftaende oppofitie of appel latie, ende fonderprejuditie van dien, Ende dat de voorfz tijt Van exemptie geexpireerc wefende, der Supplian- tea vooriz bedijckte Landen inde fubfidien van 't gemeen Lant van Hollandt,daer van by de voorfz drie Privilegi�n ofte Octroyen, ende defe onfe Conceflie geen particuliere eeuwige exemptie ware, of fouden werden , fouden contribueren apart voorfoodanige quote als by ons als dan ge- oidonneert fouden worden, fonder dies aengaen- de mette andere Landen, Huyi�n of andere goe-^ den van die van 't Texel, ende van d'Ingefetenen van dien vermenght te werden, Verleenende den Supplianten van als onfe Brieven in behoerhjeke forme. S O O IS Τ, dat wy de faecke ende ver- foeck" voorfz over eemerekt, ende daer op gehadt 't ad vijs ende eoetduncken van onfen lieven ende ghetrouwen de Luyden van �nfe Kamere vande Reeckeninge, ende ghenegen wefende tot vorde- ringe van foo goeden werckals is 't voorgeven al- hier, uyt onier rechter wetenfehap, volkomen macht ende anthoriteyt, den Supplianten gecon- fenteert,geaccordeert ende geo�troyeert hebben, Confenteren, accorderen ende o&royeren by de- fen, vrydommen ende exemptien over de Landen inde bedijekinge alhier binnen te ilaen, vande ver- pondinge voor den tijdt van vijfthien Jaren $ Item, vrydomme vande Impoften vande Hoorn-Beeften ende Bezaeyde Landen voorden tijdt van fes Ja^


				69. Na<�«_:

-ocr page 862-

,W-V

�Dijckagio.&c. Walenburgfa. 171«

17»5 _ _t

3\f ader OSroy van Jfalenburgh. In date den ι η December 1612,

van dien, of van eenige detfelver 't voorfz Octroy
te confirmeren, ende foo veel als 't van nooden
mogen zijn te vernieuwen, midtfgaders 'tfelve te
elargeren,mits de voorfz jaren van exemptien van
de verpondinge verlengende, inde piaetfe vande
voorfz v^thien jaren tot dertigh jaren, endede
voorfz fes jaeren vande vrydom vande Hoorn-
Be'eftenendc Befaeyde Landen, tot noch andere
twaelfjaren, verfochten infgelijcksonderdanigh-
lijck dat wy in faveur vande voorfz Dijckagie en-
de verflehinge van dien wilden coiifenteren, dat
de Supplianten tallen tyden fouden mogen aen-
taftenende bedijcken,'t gene by h&er nu niet wert
gedaen ah na vermogen, d'oude Brieven vangifte
daer van zynde, als't henluyden oorbaer duncken
foude , endeoock by verdere inundatien, haer
Dijckagien fouden mogen verflehen ende ver-
nieuwen, onderde voorfz vrydommen ende ex-
emptie, mitfgaders dat hare voorfz Slijcklanden,
Gorflen, Aenwafien ende toebehoorten, ende
wat dienaengaende ververft of van nieus bedijekt
foude worden metten aenkleven van dien, by al-
derhande alienatien, hypothecatien ende Succef-
fien, fouden vry wefen ende bly ven vanden veer-
tighften, minder oft meerder penningen voor den
tijdt van vijftien jaren: Ende dat het Bier 't wejcfc
geduyrende de voorfz Dijckagie ende beflotinge
vande bedijekte Landen, by den Arbeyders ofte
Officiers refpedive geconfumeert foude worden,
vry mochten zijn vande Importen daer op geftelt,
verleenen hen Supplianten Brieven van t gunt
voorfz is in behoorlijcke forme. SOO IST,dat
w ν de faecken ende 't verfoeck voorfz over ghe-
m�rekt, ende ghenegen wefende de Supplianten,
hareo Erven ende Nakomelingen oft actie vanden
felven verkrygende,vorders mochten encourage-
ren ende animeren ,de felve uyt onfer rechte tfe-
tenfchap.volkomen macht ende authonteyt.eerft
geconfumeert, geapprobeere, ende voor ioo vele
*t noot zy van nieuws gbeodtroy�ert hebben, alle

lERidderfchap, Edelen ende Sreden van
| Hollant ende Weft-Vrieflant, Reprefen-
' terende de Staten vanden felven Lande,
a^^DOEN TE WETEN,AlfoodeEy~
cenaers efilkfitters vande Slijcklanden, Gorflen
ende AenVafl�n genaemt Walenburgh, ghelegen
in ende aer) 't Eyhndt van Texel, met hare toebe-
hoorten ί onsverthoonthebben, dat ons omme
hen Supplianten te animeren totte bedijckinge
vande voorfz Slijcklanden, Gorflen ende Aen-
wafl�n ende toebehoorten, belieft hadde ghehadt
achtervolgende het loff�lijek ghebruyck by den
Princen ende Staten defer Landen altoos geobfer-
veert, hen Supplianten te vergunnen het Octroy
in date den 14 Martij leftleden, inhoudende on-
der anderen over de Landen binnen te flaen inde
voorfz bedijckinge, vrydom ende exemptie vande
vcrpondinge voor* den tijdt van vijfthien Jaren;
Item, vrydomme vande Impoften vande Hoorn-
Beeften ende befaeyde Landen voor den tijdt van
fes jaren, al ingaende metten jaere nae de voltrec-
kinge vande voorfz Dijckagie, noch vrydom van
acn Impoit van alle kleyne Bieren, die by aen
Werckluyden ende Arbeyders, fo aenden voorfz
Dijck, als andere Wercken defer Dijckagie werc-
kende, gheduyrende het Dijck-jaer ghedroncken
foude werden, mitfgaders vanden lmpoft van drie
Laften fwaer Bier, den Officiers vande felve Dijc-
kagie te confumeren, mits bekent maeckende het
voorfz Octroy.voor de doen aenftaende verpach-
tinge op den Eylande van Texel, welcke vrydom-
men ende exemptien hoe "wel merckelijck ver-
fcheelden, foo noopende den verfochten tijde als
anderfwts, vander Supplianten verfoeck in 't im-
petreren van't voorfz Odroy, fo hadden de Sup-
plianten de voorfz bedijckinge al even wel aenge-
vangen ende volbracht ghehadt inden voorleden
Somet tot hare groote ende exceffive kollen, hen

ioo in t generael als m t particulier, in vcnui«. y-
den refpedte door de voorfz bedijckinge (ende
wat daer aendependerende was) aenkomen fou-
de, ghenegen foude werden omme de voorfz vry-
dommen ende exemptien goedertierlijck ende ge-
nadelijck vorder te favoriferen, confirmeren, ver-
langen, verbreeden ende elargeren, conformelijck
het verfoeck by hen Supplianten ghedaen, by de
Requefte in 't voorfz O&roy gheinfereert. Dan
(Godt betert) foo ware de voorfz Dijckagie on-
langs door Tempeeft ingebroocken ende geinun-
deert geweeft.efi den Sluys aldaer geleyt, gantfeh
wech geloopen ende vernielt,Sulcx dat de voorfz
Dijckagie niet en konde van nieuws weder ghere-
ftaureert, ende in behoorlijcken ilaet ghebracht
worden, fonder nieuwe feergrooteexcefliveon-
koften, ende fonder te leggen een nieuwe Sluy fe,
ende te maken een nieuwe inlage tot vermydinge
vande Diepte, Killen ende eenige fware flagen van
't Water. Baden daer omme andermael dat ons
geliefde voor den Supplianten, hare Erven,Nako-
jnelingenende Succefl�urs, inde voorfz Slijck-
landen ,Gorflen, Aenwafl�nende toebehoorten

de Poincten, voordeelen, vrydommen ende ex-
emptien , in onfen Brieven van O&roye vanden
veerchienden dach Martij voorleden begrepen en-
de uvt gedruckt, ende daer en boven de Supplian-
ten geconfenteert, gheaccordeertende geoctroy-
eert, confenteren, accorderen ende octroyeren
by defen noch vrydomme vande Verpondinge
ende H�orn-gelden voor den tijdt van vier jaren,
na den jaeren inden voorfz oni�n eerften Qctroy
fullen wefen gheexpireert, ende op de conditie al-
daer verklaert. Gelijck wy hen by defen oftroye-
ren, dat komen de voorfz te bedijcken Landen
(dat Godt Almachtigh verhoede) wederomme
noch te inunderen, de Supplianten, haren Erven
ende Nakomelingen, oft recht ende actie vande
felve verkrygen, t'elcken na de twee j^ren nae de
inundatie.de felve wederom fullen mogen verver-
fchen ende bedijcken , op de concel�ien inden
Voorfz onfen voorgaendenende defejegenwoor-
dige Odtroye begrepen, fonder daer toe van noo-
de te.he.bben nieuw confent, nochte vorder reno-
vatie ofte approbatie als defen. Ende ten eynde
deie onfe Confirmatie, Approbatie ende nieuwe

j. Q^ Octroy,

-ocr page 863-

1717

PIacatea->. 5* Boeck

I7t8

gende, doen, laten ende gedoogen ruftelijck, vre,
delick ende volkomelick genieten ende gebruyc,'
ken , van allen den inhouden van onfen voorfz
O&roye vanden derthienden Martij voorleden
ende van defen jegenwoordigen, fonder den Sup,
plianten te doen oft laten gefchieden eenigh hin�
der,belet ofte moeyenifleter contrarie. Gegeven
inden Hage den feventhienden December, in'_tJaer duyfent fes hondert ende twaelf.

Oftroy, Accoorde ende confenc mogen bly ven
vaft ende van vvaerden, Laften wy onfen lieven
ende ghetrouwen de Luyden onfer Kamere van
Reeckeninge defen te vifiteren, interineren ende
regiftreren,'t welck gedaen zynde, fyluyden ende
allen anderen onfen Officieren, Jufticieren ende
Qnderfaten, die defen hoorenende aengaenfal
mogen, de Supplianten, haren Erven enete Nako-
melingen , of aciie ende recht vande felvrverkry-

70. O�troy, van 't befcbotmen van den Oiemerdijcl^ \ η T)ecemk 161 j,

by Ampliatie vande voorfz Privilegie, de Burge-
meefteren van Amftelredam gheauthorifeerr
mochten worden , een bequaem ghequalifkeert
Perfoon te mogen committeren, 'tzy geduyr�nde
des felfs leven, oft jaerlijcks benefi�ns den voorfz
jonghften Burgemeefter indertijdt, of foo verre
den felven niet vacerende foude konnen, alleen
vande voorfz Stede wegen te compareren, op
alle foo ordinaris als extraordinaris vergaderingen
vande Heemraden.ende Waerfchappen vanden
voorfz Diemerdijck, ende aldaer met de eerfte
ftemme te helpen raden, ordonneren ende refol-
veren , op ende in alle faecken ende occurrentien
*t voorfz Heemraetfchap ende Waerfchappeaen-
gaende, mitfgaders omme te helpen hooren ende
iluyten de Reeckeninge aldaer te doen, ende
voorts alles te doen't welck de voorfz jonghfte
Burgemeefter, indien hy alleen compareerde.fou-
de mogen ende behooren te doen, uytkrachte
vande voorfchreve Privilegi�n. Behouaelijck dat
de felve Burgemeefter ende de voorfz Adjunft
beyde comparerende, te famen niet meer alseen
te weten, de voorfz eerfte ftemme foude hebbefli
Verfochten daer omme de Remonftranten, dat
ons geliefde uyt Souvereynemacht, de voorfz
Privilegi�n in dier voegen ende tot dien finete
amplieren, ende henluyden van der voorfchreven
Steden wegen, mitfgaders denjonghften Burge-
meefter inder tijdt, ende den voorfz Perfoon als
vooren te committeren, refpeftivelijck tot alle
't gunt voorfz was te authorii�ren. SOQ 1ST,
Dat wy de faecken ende verfoeck voorfz over ge-
merekt, uyt onfer rechter wetenfehap, volkomen
macht ende authoriceyt, Amplierende der voorfz
Stede voor-aengher�erde refpe�tive Privilegi�n,
de Supplianten geprivilegeert, geodtroyeert ende
geauthorifeert hebben, Privilegeren, odtroyeren
ende authoriferen by defen, eenen bequamen ge-
qualificeerden Perfoon te mogen committeren,
die gheduyrende iijn leven, ofte anderfints Jaer-
lijcks t'hunne goetvinden, beneff�ns den jongh-
ften Burgemeefter vande Stadt Amftelredam in
der tijdt (ofte foo verde den felven niet vaceren
foude mogen) alleen vander Stede Amftelredam-
me wegen te compareren, fal op alle ordinaris
ende extraordinaris vergaderingen vande Heem-
raden ende Waerfchappen vanden Diemerdijck,
ende aldaer mette eerfte ftemme helpen raden,
ordonneren ende refolveren, op ende in alle faec-
ken ende occurrentie den voorfchreven Heem-
raedtfchap ende Waerfchappe concernerende,
midtfgaders om mede te helpen hooren ende
fluyten de Reeckeninge aldaer te doen vallende.

E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
I Hollandtende Weft-Vrieflandt, Repre-
fenterehde de Staten vanden felven Lan-
de. DOEN TE WETEN , Alfoo
Bureemeefteren ende Regeerders der Stadt Am-
fterdarn ons verthoont hebben, dat wylen Herto-

fjePhlipsvanBourgondien, als Grave vanHol-
andc, inden Jare 1440. geordonneertende inge<-
ftek hadde een Collegie van Heemraden ende
Waerfluyden over den Diemerdijck , ghelegen
tuil�hen Amfterdam ende Muyden, noopende
het beforgen ende befchouwen van het Pael-
vverck ende Yfer-werck aldaer , committerende
in't felve Collegie van wegen de Stadt Amftelre-
dam denjonghften Burgemeefter der voorfz Ste-
de , niet alleen om te wefen den eerften Heem-
raedt, maer oock omme in abfcntie vanden Dijck-
grave, indertijdt zijnde de Bailliuwen van Am-
fterlandt, te wefen des felfs Stedehouder,'t welck
de Keyferen Maximiliaen ende Carel van Ooilen-
rijck, als Graven van Hollandt, gheeonfirmeert
ende de voorfz authoriteyt vanden voorfz jongh-
ften Bujcgemeefter gheamplieert hadden, inden
Jare 1509. als te fien was by de refpective Privile-
gi�n daer van wefende,ende ons by Copie authen-
tijeq verthoont. Ende dattec als nu foo waren,
datdeghewichtigeoccurrentien, foo't ghemeene
Landt van Hollandt, als de Stadt Amftelredam
in 't particulier concernerende, foo menichvul-
digh wordende waren, dat dickwils gebeurt was,
ende noch meer ghebeuren foude komen, dat de
voornoemde jonghfte Burgemeefter der voorfz
Stede niet hadden noch ioude hebben konnen
vaceren, omme opte vergaderinge van 't voorfz
Heemraedtfchap ende vande Waerfchappen te
compareren, Ende de faecken van 't HeemraMt-
ichap te helpen afhandelen, midtfgadersopte foo
ordinaris als extraordinaris voomllingen te hel-
pen refolveren, de Reeckeninge te hooren ende
helpen iluyten, ende voort te doen fulcks als een
goet Heemraedt vanden voorfz Dijck behoort te
Hoen, waer door foude konnen ghebeuren, dat in
abi�ntie vanden voorfz jonghften Burgemeefter,
ende buyten des��lfs voorweten, ghen�men fou-
den worden, by den anderen Heemraden ende
Waerfchappen vanden voorfz Diemerdijck, eeni-
ge Refolutien den goeden Burgers ende Inwoon-
ders der voorfz Stede, onder den felvert Dijck
grootelijeks gelant wefende,nadeeligh ende oock
het voorfz Heemraedtfchap fchadelijck waren,
door gebreck van goedeonderrechtinge, oft #ock
ck>or ander abuys ende mifverftant, omme waer
innegheremedieertte worden, noodich was»dat
it�O. . _t, r

-ocr page 864-

Dijckagi^, &

1710

fchappen vande Diemerdijck, mitfgaders allen
anderen onfen Jufticieren ende Onderfaten die
defen raecken oft aengaen fal mogen, datfe den
Supplianten van wegen ende uytten name der
voorfz Stede van Amftelredamme, van defe onfe
Ampliltie van Privilegi�n, Octroye ende Autho-
rifatie, doen, laten ende gedoogen ruftelijck, vre-
delijck ende volkomentlijck g�nieten ende ghe-
bruyeken, CeiTerende alle beleth ende empeJche-
ment ter contrarie, want wy fulcks dienilelijck
bevonden hebben te behooren. Gegeven inden
Hage, onder onfen grooten Zegele hier aenge-
hangen, opten feventhienden dach van Decem-
bris in't Jaer ons Heeren, Heylandts ende SaJigh-
maeckers i6ix.

t7*9

Fnde voorts alles te doen wat defl j�nghften Bur-
tmeeirer (indien hy alleen compareerde) uyt
fnchte vande voorfz Privilegi�n fouden mogen
ende behooren te doen. Behoudehjck dat den
frlven jonshften Burgemeefter � ende den voorfz
Gecommitteerden, beyde te famen compareren-
de, niet meer als een ftemme, te wetende eerfte,
maecken en fullen, ende midts dat defen t on/er
Kamere vande Reeckeninge worden gheprefen-
Teert, om aldaer geiiuerineert zijnde geregiitreert
_te worden naer behooren. Laftenwyonfen lie-
ven ende getrouwen, de Prefidenten ende Raden
inden HoogenRaede ende Hove van Hollandt,
die van onfe Reeckeninge voornoemt, den Bailliu
vanAmfterlandt, ende H�emraden oft Water-

7!. �&roy, by de Ed« Mog* Heeren Staten van Hollandt ende We$~

Vrieflandt, op 't bedijeken vande Purmer vergunt. In date den 1 ojunij 1617.

nomen hadden onder ons faveur, de voorfz feeo
ke felfs by der hant te nemen. Ende ten eynde
fulcks met fondament foude werden gedaen,ende
alle gheintereiTeerde (hebbende eenigh recht aeni
den Purmer te pretenderen) contentement gege-
ven , hadden de Supplianten voor eerft t'haeren
groote befwaerniifeghekocht de Heerlijckheden
van Purmerlandt ende llpendam in hooge ende
lage Jurifdiftie, met alle den ghevolge van dien:
mitfgaders noch alle de Gronden diedenHuyfe
van Egmondt eertijts voor Purmerende inde Pur-
mer toe gekomen hebben, waer voor fy nimmer-
meer gedacht fouden hebben op het fefte gedeel-
te foo veel uyt te loven, ten ware men ghevreeft
hadde (midts. dien het diftrift Yande voorfz twee
Dorpen beftaende, was meerder als het derdepart
vande geheele Purmer) datmenmetd'Eygenaers
vande felve in 't poinct vande Dijckagie over
hoop foude gelegen hebben, Endealfoo nu door
den voorfz koop en verkregen eygendommen
quamen te ceiferen alle particuliere pretenfien,
die yemant buy ten de Supplianten op de voorfz
Purmer hadden te pretendereu. Ende datde Sup-
plianten te vreden waren andere geinterefl�erde
(haer voor als noch onbekent) naer behooren te
vernoegen. Ende naediende Supplianten goede
kenniiTe hadden dat gelijcke faecken dickwils van
particuliere Perfoonen verfocht, hier te voorens
by de Princen vanden Lande, als oock by ons wa-
ren toe geftaen, ende geaccordeert, alleen in aen-
fieninge dat door foodanige wereken veel Arme
Menfchen onderhouden, ende 't Landt van Hol-
lant ende Weft-Vrieflant grooter wert gemaeckt,
foo lieten hen de Supplianten beduncken, ende
vaftelijck voorftaen, dat in defen boven de voorfz
noch andere ghewichtige redenen m�iteerden, als
fyluyden hier voorens met goede redenen ver-
hoopten gededuceert te hebben �. Keerende daer-
omme de Supplianten haer tot onsfeerreveren-
telijck, verfoeckende dat ons geliefde ten reguar-
de, ende inficht nemende op 't geene voorfz is,
henluyden, die voor de ghemeene faecke foo veel
in't voorfte vande Troubles hadden uyt geftaen,
ontbloot van alle Neeringe ende welvaert, ende
eveawel hebbende alle laften van Contributien,

5'Q.U ^tot,

E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
fenterende de Staten vanden f�lven Lan-
de. DOEN TE WETEN, Datde
Bureemeefteren ende Regeerders der Stede van
Edam.-endeMonickendam, onsby Requefte heb-
ben v�rthoont, dat fy nu eenige jarenaenden an-
deren ghefpeurt hadden, dat by verfcheyden Per-
foonen op fonderlinge tyden, in onfe Vergaderin-
ge verfocht was de bedijekingen vande Purmer.
Ende hoe wel by ons tot noch toedaeropniet
eyntelijck was gedifponeert, maer al 't felve fim-
pelijck uyt geftelt ende in bedencken ghehouden,
duchtende de Supplianten midts de voltreckinge
vanden Beemiler, ende de Landen van dien nu ge-
cavelt zijnde, dat wy van nieuws by d^reene ofte
d'andere particulieren wederom fouden werden
gemoeyt, Ende overmidts de Supplianten^ten al-
derhooghftenaendefefaecke wasghelegen ,had-
den voor 't eerfte goet ghevonden, ons te remon-
ftreren dat de voorfz Steden , (Supplianten in de-
fen , ende de Stede Purmerende, midtlgaders de
Dorpen van Purmerlandt, llpendam, Catwoude)
recht hebbenghehadt, ende noch hadden, om pri-
vative ende met exclufie van allen anderen deWa-
teren vanden Purmer te mogen beviiTchen, fulcks
dat fy van allen ouden tyden daer op de keuren
hadden gemaeckt, ende noch maeckten, die by de
refpeclive Officieren vande voorfz Steden ende
Dorpen tegens alle Contraventeurs altijdt waren
in 't werek gheftelt, ende gelijck den voorfz Pur-
mer , mits fijn gelegenthey t, foo ten reguarde van
Scheep-vaert als anders, niet en kan ghefcheyden
werden vande voorfz Steden, als notoir is, foo en
was het oock niet mogelijck dat de Dijckagie van
dien by yemant vreemts konde by derhantghe-
nomen werden, fonder mette felve Steden (ten
reguarde van^wt menighvuldigh intereft) in hon-
dert difputen te komen. Omme alle welcke fwa-
rjgheden te verhoeden, ende ons met een de fu-
ipiciete benemen, als of de Supplianten poochden �
met defe proceduyren een faecke te beletten, die
aitijts by de Princen vanden Lande op 't hooghfte
getavorifeert is geweeft,Soo was dat de Supplian-
ten eyntelijck gerefolveerc waren, ende voor ge-

-ocr page 865-



1711 PIacatea->. «uBo�ck. ^.Tit. �.Deel. *173** tot hanthoudinge vande felfde tot defen dage toe geconfenteert, gheaccordeert ende geo&royeerc

	helpen dragen, te accorderen ende vergunnen Odtroy omm� de voorfz Purmer, ende ghevolge van dien te mogen bedijcken ende tot Lant maec- ken, op alfulcke ende ghelijcke conditien,_#exem- ptien ende vrydommen, als by ons hier voorens aend� Bedijckers vanden Beemfter vergunt ende geaccordeert zijn geweeft. Blyvende 't recht van de Supplianten, noopende de Heerlijckheden van Purmerlandt ende llpendam»met alle den aenkle- ven ende gevolge vandien, in't geheel ende onge- prejudiceert, ende doende daer toe expedi�ren behoorlijcke Brieven. Op welcke verfoeck by ons ghefien 't advijs van die van onfe Kamere van de Reeckeninge vanden fevenden Augufto Anno fefthien-hondert en twaelf, ende ghelet op ver- fcheyden oppofitien daer tegens gevallen, de faeckeuytgefteltis geweeft tot dat op de nadere inftantie ende prefentatie vande Supplianten, om- me onder benefitie van dien tot het voorfchreven Q�toy te mogen werden gheadmitteert, Wy in onfe Vergaderinge ghehouden inde Maent van Martij inden Jare fefthien-hondert ende derthien hebben gecommitteert de Heeren Heer Reynhart van Brederode , Ridder, Vryheer van Weefen- bergh, Heere van Veenhuyfen, Spanbroek, Ooft- iiuyfen, &c. Prefident vanden Hoogen Raede, Heer Johan Berck, Ridder, Eerfte Raedt, Penfio- narisder Stadt Dordrecht$ Gerardt vander Laen, Burgemeefter der Stadt Haerlem $ Franchoys Hendrickfz Oetgens, Burgemeefter der Stadt Amfterdam ;ende Aelbrecht Franflz Bruyningh, Secretaris der Stadt Enckhuyfen, omme de ftuc- ken in defen aen allen zyden over gelevert, naer- dertevifiteren, de Supplianten ende Oppofan- ten, ende fonderlinge de Burgermeefteren ende Regeerders van Alckmaer, ende Hooft-Ingelan- den, Dijckgraef ende Heemraden vande uytwate- rende Sluyfen van Kennemerlandt ende Weft- Vrieflandt oock naerder te hooren, op ghelegent- heyt vande Purmer te nemen inipeftie oculair, ende ter naefter Vergaderinge van alles te doen rapport, gelijck gedaen is gheweeft, ende daer op de eyntelijcke difpofitie uyt geftelt voor twee Ja- ren , om te f�en of middelertij dt de ghemoveerde difficulteyten fouden mogen werden wech geno- men, ende daer nae by den Supplianten't voor- gaende verfoeck zijnde vernieuwt, wy den thien- denMey Anno fefthien-hondert ende feventhien van nieuws gecommitteert hadden de voorgaen- de onfe Gecommitteerden, ende by abfentie van den voorfz vander Laen ende Oetgens, in plaeti� yande felve, de Heeren Marten Ruychaver, Oudt Burgemeefter der Stadt Haerlem, onfe Gecom- mitteerde Raedt, Meefter Adriaen Pauw, Raedt ende Penfionaris der Stadt Amftelredam, omme de overgeblevene Oppofanten nochmaels te hoo- ren, ende metten Supplianten te verdragen waer 't doenlijck, indien niet, van alles te doen rapport met haer advijs, om al 't felve ghehoort, gedaen te "worden als nae behooren. S O O IS Τ, dat de faecke voorfz over gemerekt, ende op alles rype- lijck gheleth, Wy uyt onfer rechter wetenfehap, volkomen macht ende authoriteyt, den voorfz Burgemeefteren ende Regeerders der Stede van Edam ende Monickendam Supplianten, vergunt,
		hebben, vergunnen, confenteren, accorderen en, de o&royeren by defen, dat fy de geheele Purmer ende ghevolge van dien, t'eenemael onder eenea Dijckagie fullen mogen bedijcken, ofte doenbe. dijeken, ende tot Landt maecken, op deconditien hier nae volgende, mits datfe ghehouden zijn bin- nen drie ofte uyterlijcken vier Jaren de Dijckagie te doen, op peyne van verlies van 't efl�ft van de« fen Oitroye ende gunfte. CErft dat Burgemeefteren ende Regeerders van ^Edam ende Monickendam, in qualiteytals, en- de nei�cns de gemeene Bedijckers, gehouden ful- len zijn ten ooften vande Stede Haven van Edam, tot koften vande Dijckagie, te leggen een goet fufBfant fteenen Sas, om alle hooge Wateren en- de extraordinaris Vloeden tot dienfte vande oude Landen, daer mede t'allen tyden te ftuyten, ende buyten te keeren, ende 't lelve ten eeuwigen da- gen t'onderhouden tot haeren koften, ende dat geene andere Wateren vande Suyder Zee door de Vrouwen Sluyfe fullen mogen ingelaten wor- den, danby behoorlijcke ende ordinaris fchuttin- ge van Schepen ende Sch�yten, fulckes dat de voorfchreven Sluyfe alleen fal dienen tot uytwa- teren, ende niet tot inwateren, ende ghebruyekt worden inder w�gen als alle* andere uytwateren- de Sluyfen , op peyne indien contrarie van defen eenigh ander Water ingelaten mochte worden, van daer over (boven de vergoedinge vande fcha- de ende intereften vande oude Landen) t'elcken te verbeuren de fomme van i�s hondert ponden, van veertigh grooten 't pont, te begrootcn ende te appliceren ter difcretie van ons, ofte die vanden Hoogen Rade in Hollandt. Datfy fullen tot haeren lafte nemen ende hou- den d§ diep-houdinge vande fehe Haven van Edam, ende d'oude Landen daer van indemneren ende bevryden. Gelijck fy mede tot haren lafte fullen nemen de voorfz Vrouwen Sluyfe , omme de felve te ver- nieuwen ende t'onderhouden buyten koften yan deuytwaterende Sluyfen, als vooren. Dat fy voorts den Landen vande uytwaterende Sluyfen fullen afhouden den Jaerlijckfchen Erf- pacht, die men de Graeff�lijckheyt fchuldigh is, ter oorfaecke vande voorfz Sluyfe, mitfgaders de traktementen die de voorfz oude Landen aen twee ordinaris Sluys-wachters zijn geldende. Ende dat des niet te min de ghemeene Wateren vande uytwaterende Sluyfen, wanneer de Suyder Zee water treckt, ende de voorfz Sluys exone- reert, ofte afgaet, daer door fullen mogen fchue- ren ende uytwateren, ende de Bedijckers tot dien eynde daer toe bequame uytwateringe ende toe- ganck maecken, ende onderhouden tot haeren koften als vooren. < Des fullen mede de voorfz Bedijckers op de ge- meene Wateren fonder eenige verhinderinge mo- gen malen, fonder ter oorfaecke van dien, ende anders

-ocr page 866-

_!71. .-/* _; Dijckagie^ &

*�Λ#« in een�ge contributien vande voorfz uyt

anders »« �. & � , _mnacn wndpn

tfl*

ferveert de hooge middele ende lage Jurifdidtie,
metten ghevolge ende aenkleve van dien, over de
gheheele bedijekinge, daer aireede aen niemant
anders de Jurifdictie is.

terende Sluyfen ghetogen te mogen worden,
Toot den tijt van vijfen twintigh naer een volgen-
de Jaren, innegaende naer dat 3e Purmer bedijekt
fal zijn, ende daer en feynde daer mede fullen
contribueren, op alfulcken voet als in alle rede-
lijckhey t fal werden geaccordeert.

Sullen mede de Burgemeeftercn ende Regeer-
ders van Edam renuncieren, gelijck fy by 't accep-
teren van dit Oftroy verftaen werden te renun-
cieren van alle aftien, pretenfien ende gerechtig-
heden , egeeneuytgefondert nochte buyten ghe\
houden, by de voorfz Stede van Edam, aireede
tenens die vande uytwaterende Sluyfen ghepre-
tendeert, of die fy uy t krachte van eenige verkre-

Hebben mede den Supplianten vergunt, ghe-
confenteert ende geodtroyeert, gunnen, confen-
teren ende odtroyeren by defen vrydomme vande
vexpondinge, hondertite ofte vijftighfte penningh
Voor den tijde van dertigh Jaren, van lmpoft op
de Hoorn-Beeften vrydomme endeexemptie van
thien Jaeren, ende vande lmpoft op de Bezaeyde
Landen den tijdt van twintigh Jaren, alles naer de
voltreckinge vanden Dijck.

Hebben mede de felve vergunt ende gheaccor-
deert, gunnen ende accorderen by defen vrydom-
me vande Thienden, voor den tijdt van vier en
twintich Jaren, mits datfe daer en t'eynde betalen
fullen den elfden fchoof, ende de Smal-thienden
als andere Buyren daer ontrent, ende behoudens
den Supplianten als verkregen hebbende de
Heerlijckheyt van Purmerlandt ende llpendam
haer recht.

en
en

odroyen ofte Sententicn ter faecke van de-

noch fouden mogen pretenderen.

Welverilaende, dat indien de voorfz Purmer
niet en wierde bedijekt, ofte bedijekt zijnde, we-
derom tot Water quame, endebleve, ('twelck
Godt verhoeden wil) in dien ghevalle de Stadt
van�dam, de Hooft-Ingelanden, Dijckgraef ende
Heemraden vande uytwaterende Sluyfen, ende
de gemeene Bedijckers fullen wederomme wefen
in haer gheheel, ende in fulcken ftaet als die voor
date van dit Oftroy zijn gheweeft, ende dienvol-
gende die van Edam wederomme mogen genieten
't eifeit van haer verkregen Ottroyen ende Sen-
tentien. ■>

Dat voorts tot gerief ende commoditey t vande
oude Landen vande uytwaterende Sluyfen, ende
de Navigatie der Stede van Alckmaer, by ons
ordre gheftelt fal worden, dat men t'allen tyden
't Water op fal mogen houden,ende ter bequaem-
ftec plaetie in laten, voor foo veel als't ielve fal
mogen gefchieden, fonder fchade vande laeghfte
Landen, tot wekken eynde by ons door onfe
CommiiTarifen, met kenniiTe van faecken gheftelt
fal worden een feecker peyl, ende ordre genomen
op het onderhouden van dien, tot verfekertheyt
foo vande Stadt van Alckmaer,als de voorfchreve
Landen, dat de ghemeene Bedijckers alle de be-
dijekte Landen fullen hebben, ende behouden
eeuwelijck ende erf��lijek voor hen, heure Erfge-
namen ende Nakomelingen, ofte aftie vande feTve
verkrygende, als haer vry eygen goet, mits laten-
de tot onderhoudt vande Kercke ende Kerckelijc-
kedienften, den hondertftenbedijekten Morgen
van alie de Landen onder defe Dijckagie te be-
dijeken.

Datby de Bedijckers Jaerlijcks betaeltfal wor-
den ten profijte vande Graeftelijckheyt, tot een
recognitie van yder Morgen, de GraefFelijckheyt
competerende, ende binnen den Ringh vande
Dijckagie te trecken, vijf fchellingen, van twee
grootenVlaems den fchellingh, afgetrocken de
Rmghflooten ende ledige Poelen daer inne begre-
pen, ende beginnende de voorfz recognitie inne
te.gaen kven Jaren na de voltreckingc vande
Dijckagie.

Dat aende CraeffelijckheytiuUenblyven gere-

Noch vrydom vande veertighften penningh op
de verkoopinge vande onroerende goederen,
voor den tijdt van thien jaren, ende daer en boven
vrydomme vande gemeene Middelen voorde ja-
ren vande bedijekinge, ende noch eenjaer daer
naer, tot 't maecken vande Binnen-wercken: Int
gelijcks vrydomme van 's Graefl�lijckheyts Thol-
len, van alle Vruchten ende Vee datter waflehen
ende vallen fal, als mede vande materialen diefe
aldaer van doen fullen hebben, ende van buyten
gebracht moeten werden.

Hebben mede den Supplianten ende gemeene
Bedijckers gegunt, geaccordeert ende geodrroy-
eert, gunnen, accorderen ende odhoyeren by at-
ten , dat fy fullen mogen nomineren drie Perfoo-
nen tot DijckgraetT, om by ons, ofte die van onfe
Kamere van Reeckeninge, voor foo veel als de
Graeff�lijckheyt aengaet, daer uyt een verkoofen
te worden: Ende dat fy felfs voorders fullen mo-
gen ftellen Heemraden, Penningh-meeftcr, ende
andere Officieren de Dijfckagie concernerende:
Gevende oockdcnfelven volkomen authoriteyt,
omme Keuren ende Ordonnantien tot vorderin-
ge ende onderhout vande Dijckagie dienende ,t�
maecken, ende 't gunt met confent vande Hooft-
Ingelanden , oft meerdere ftemmen van dien, tot
maeckinge ende onderhoudinge vande voorfchre-
ve Dijckagie ende appendentien omme ghe$agen
wert, dat 't felve fal hebben parate executie, ende
inne genomen werden naerDijek-recht, met dub-
belt ghewin, niet tegenftaende oppofitie ofte ap-
pellatie, ende fonder prejuditie van dien. Dat
mede gelijcke parate executie fullen hebben, ende
naer Dijckrecht gheinnet werden alle boeten van
de Dijckgraef aldaer, jmidtfgaders alle Vonnifl�n
vande voorfz Wercken ,.ofte eenige der felver, of
van eenigh gevolgh of aenkleven van dien, te wy-
fen by Heemraden, Behoudende aen ons de inter-
pretatie ende verklaringe vande duyfterheden die
in defen bevonden mochten worden, endede de-

5. Q. iij cific

�

-ocr page 867-

Placatea*». 5 «■ Boeck

I7ifj

te prefenteren, omme aldaer ghevificeerr. zijnde
gheinterineert endfi-gheregiitreert te werden, als
naer behooren, 't Welck ghedaen, lajften ende or-
donneren Wy de felve van onf^ Kamere vande
Reeckeninge, allen onfen Ju�icieren, ende Qffi,
eieren, ende allen anderen dien het�eenighfmtj
aengaen mach,den Supplianten 'teff�ft van defea
onfen gunfte, Confent, Accoort ende O�froy te
laten ghenieten ruftelijck, vredelijck ende volko-
melijck, Cefl�rende alle hinder, letfel ofte empe-
fchemertt ter contrarie. Gegeven inden Hage on-
der onfen erooten Zegele hier aen gehangen, op.
ten thienden Junij in 't Jaer. ons Heerenduyfent
fes hondert ende feventien. Ende was onderteyc.
kent, /. van Oldenbanievelt, »*■ Lager flont.Ter Or-
donnantie vande Staten van HollantendeWeft-
Vrieflant. Ende was onderteyekene,

4i Duyck.

cifie vande differenten die daer uyt fullen mogen
ryfen, brame daer inne ghedifponeert te werden,
fulcks als wy bevinden fullen te behooren. Ende
fullen de Supplianten in qualit� als, ende neff�ns
de gemeene Bedijckers gehouden zijn hen inden
inhouden van dei�n Octroye by die vanden Hoo-
gen Raede voornoemt ghewillighlijcken te laten
condemneren, Waer vooren alleenlijck verbon-
den ende executabel fullen wefen generalijcken,
ende fpecialijcken de Gronden die by defe Dijc-
kagi� tot'Landen fullen worden gema�ckt, om in
gevalle van contraventie daer op geprocedeert te
worden naer ftyle vanden Hoogen Raede voor-
feyt, Ende dit alles onvermindert't recht vande
Supplianten, als verkregen hebbende de voorfz
Heerlijckheyt van Purmerlandt ende llpendam
als vooren. Ende fullen de Supplianten ghehou-
den zijn defenter Kamere van onfeReeckeninge

72. O&roy, noopende de bedijekinge vande ^Ilemer^AJeer. In date den

i% December \6%%. - . * ' i ^:

: E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
' Hollandt ende Weft-Vrieilandt, Repre-
j fenterende de Staten vanden felven Lari-
de. DOEN TE WETEN , Dat
Abel MathijiTz Burch, Burger ende Koopman tot
Amfterdam cum focus, ons verth�ont hebben*
hoe dat fy Supplianten acht genomen hebben op
de fituatie ende gefteltenifie vande Byllemer-
Meer, groot ontrent fes hondert Mergens -, ende
gheconfidereert dat de felve Meer �, tot groot pro-
hjtvande voorfz Landen foude konnen werden
bedijekt, fondernaedeel van eenige Steden, Dor-
pen ofte Ghehuchten, 'tzy in Water-loofinge,
Vaert�n,of anders_;maer ter contrarie,dat de Vaert
tuffchen Weefp, en Amfterdam, daer doormerc-
kelijcken foud� konnen werden ghebeneficeert:
Ende dat fy Supplianten de voorfz bedijekinge
wel fouden gefint zijn, t'haren kofte, ende perijc-
kel aen te ftaen, in gevallen wy hen Supplianten
met onfe gunfte fouden goet vinden te courag�-
ren, regard nemende op 't groot perijckel, ende
exceifivc koften,die de voorfz bedijekinge onder-
worpen fal wefen, als fullende apparentelijcken
moeten worden verforght met eenen fwaeren
Dijck, dewyle de felve is gelegen ontrent de Hor-
fter Meer, daer van de bedijekinge feer qualicken
geluckt is, ende niet verre aen d'eene zyde, vande
Diemer Zee-dijck, en aen de andere zyde ontrent
de Vecht-dijck, de welcke tot meermalen , ende
leftelijck inden jare 1610. op verfcheyden plaet-
fen in gebroocken zijn, ende van jare tot jare met
gevaerlijcke invadatie ghedreyght werden, fulex
dat de Bedijckers hen fullen moeten wapenen te-
gen de openbare Zuyder Zee* waeromme fy Sup-
plianten hen aen ons waren keerende, verfochten
ootmoedelicken dat ons gheliefden hen Supplian-
ten te vergunnen, ende cedeeren den gront vande
voorfz Meer, die op veele plaetfen over de negen
voeten diep leyt, met middele, ende lage Jurifdi-
�ie, de Hooge alleene uytgefondert, onderbil-
Jicke conditie ende recognitie, van foo veel over
de geheele Meer jaerlijcx lof baer tegens aen pen-

ningh twintigh te gheven, als de Graefi�lijckheyt
daer van tot noch toe Jaerlijcks heeft ghenooten,
ende 't felve te repartieren , over de Mergentalen,
ende neff�ns dien onder behoorlijcke O&royte
vergunnen vryd�m ende exemptie vande verpon-
dinge, hooge ende lage Mergen-gelden, verpon-
dingen , Thienden, Hoorn-gelden, hondert, vijf»
tighfte, veertighfte, dertighfte, ofte diergelijcke
penningen, aireede gheftatueert, ofte noch tefla-
tueren, voor den tijde van veertigh oftevijftigh
eerftkomende jaeren naer het voltrecken vande
voorfz bedijekinge, daer onder begrepen zijnde
de weynige oude Landen die tot de Dijckagie ge-
bruyekt werden, ende noodich fullen zijn. Item,
vande Impoft vande Wijn ende Bier gheduyrendc
de voorfz bedijekinge, ende noch eenige Jaeren
daer naer, mkigaders voor altijdt vrydom van alle
des Graeff�lijckheyts Thollen, van Vee ende
Vruchten aldaer vallende ende waifchende, als
mede van alle materialen totte voorfz bedijekin-
ge �nde timmeragie op de Landen noodigh, dac
iy Supplianten oock fouden mogen ftellen een
Dijckgraef, Heemraden, Penningh-meefterende
andere Officieren de Dijckagie coneernerende,
met volle macht omme keuren te maecken tot
voordeel ende onderhoudt vande voorfz Dijcka-
gie , ende dat 't geene met confent vande Hoofc-
Ingelanden ende meerderheyt van ftemmen tot
opmaeckinge ende onderhoudt vande voorfchre-
ve Dijckagie ende appendentien van dien omme-
geflagen wert, ingewonnen fal mogen werden na
Dijckrecht met dubbelt gewin, niet tegenilaende
appellatie,endefonderprejudkie van dien: Dat
mede ghelijcke parate executie fal hebben, ende
naer Dijckrecht ingewonnen fullen worden alle
boeten, voorde Dijckgraef aldaer, mitfgaders alle
vonniil�n vande voorfz Wercken, of eeniger der
felver» of van eenighghevolgh ofaenkleven van
dien, te wyfen by Heemraden. Dat oock joude
werden gheordineert ende gheo&royeert, dat by
den Hoogen Rade in Hollandt fonder figuere van
Procesfommarie en de plano des verfocht zy«-

-ocr page 868-



_χηχη Dijckagie^ &c. λ* kennifTe fal werden genomen.yan alle particu- tre ende generale intereflen ende queftien, die or 'taenvangen vande voorfz Dyckagie, als «nrk daer naer by yemanden fullen mogen woi- L� ceproponeert ende voor geftelt, welcke Inte- rnen fich fullen moeten ghenoegen metten prijs %: henluyden voor haer intereft nae voorgaende adviis vanden Gerechte van Amfterdam, Weefp ende Bylemer, by den welgemelten Collegie van den Hooien Rade fal worden toe gev�eght, ende dat den felven Collegie alle de felve, ende wat ee- niehfints daer uyt refulte�rc, of daer aen depen- deert by haerluyder Sententie ende verklannge, Ap ttlano ende fonder figuere van Proces fullen af dein ende decideren. SOO IST,datWyde faecke ende 't verfoeck voorfz over gemerekt, al- vooren hier op ghehadt hebbende het advijs van die vande Kamere van Reeckeninge vande voorfz Landen, midtfgaders vande Gedeputeerde vande Steden van Haerlem, Amfterdam ende Alckmaer, die voor henluyden hebben ontboden ghehadt de Supplianten in defen, ten eynde omme vande fel- ve te verftaen in gevalle wy goet mochten vinden, de voorfz bedijekinge toe te ftaen, wat fy aen den Lande fouden willen gheven, &c. Daer en tegen de klagende Molen-maeckers ende Ingelanden vande tanden ontrent de voorfz Bylemer-Meer ghelegen, omme berecht te zijn van hare redenen ter contrarie, ghenegen wefende ter bede vande voorfz Supplianten, Wy de felve uyt onfer rech- ter wetenfehap, volkomen macht ende authori- teyt,gheconfenteertende gheoctroyeert hebben, confenteren ende oftroyeren midts defen, dat fy de voorfz Byllemer-Meer fullen mogen bedijc- ken, ende de gront van dien in eygendom hebben ende befitten op de conditien hier nae volgende, Te weten: Dat de Supplianten, ofte haer rechts verkrygende, fullen betalen tot een recognitie aen onl� voorfz Kamere van Reeckeninge Jaer- lijeks , de fommavan thien hondert ponden tot veertigh grooten 't pont, daer van 't eerftejaer fal ingaen een jaer naer dat de voorfz Byllemer-Meer droogh ghemaeckt fal w�fen, te repartieren ende verdeden over de Morgen-talen vande voorfz Meer, welcke recognitie de Supplianten ofte haer rechts verkrygende, tot allen tyden fullen mogeh lofTen ende redimeren tegens den penningh der- tigh. Ehde werden de voornoemde Supplianten gnehouden de Ingelanden rontomme de voorfz Meer ghelegen, ende allen anderen die door de voorfz bedijekinge eenige fchade, hinder, letfel, moeyenifl� ofte empefchement foude mogen Jy- den, te doen alle redelijcke fatisfactie, ende con- tentement, ende in cas van difpute ofte oppofitie, werden onfe Gecommitteerde Raeden, ofte twee uytte felve daer toe te deputeren, geauthorifeert ende gelaft de faecke de plano ende fonder figure van Proces af te doen, ende te decideren , Midts heur alvooren des noot zijnde, wel informerende oy de Magiftraten vande naeftgelegen Steden, te weten,Amfterdam en Weefp. Authoriferendede supplianten dat fy tot vorderinge van hare voor- ienreve Dijckagie, aen haer fullen mogen nemen ^"^au^^Eie vande voorfz Heeren Gecommitteer- de Kaeden, naer voorgaende advijs vande Magi- ttraten der voorfz Steden, alfulcke Landen alsfy		Byllemer-Meer,
			1728


	tot haere Dijckagie ende Ringh-ilooten noodigh fullen hebben, mitfgad�rs ten i�lven eynde te mo- gen gebruyeken de Wegen ende Uytwateringen daer omtrent gelegen, mits doende de Eygenaers, ofte den geenen die daer over h�fghebiedt ende gefach hebbert behoorlick contentement als voo- ren. Accorderende den veorfz Supplianten ende haerhiyd�r a&ie verkrygende, tot aenvanck ende volvoeringe van 't voorfz Werck, DijckgraeiF, Heemraden, Penningh-meefteren, ende andere Officieren de Dijckagie raeckende, by de meeile Hemmen te mogen ftellen, de welcke authoriteyt fullen hebben, beneflens aen* Supplianten, ende hare actie verkrygende, Keuren ende Ordonnan- tien tot vorderinge efi goede directie des wereks te maecken, ende 'tgeene met eonfent vande Hooft-Ingelanden,ofce by meerderheyt van Hem- men vande felve, tot maeckinge ende onderhoudt vande voorfz Dijckagie metten appendentien van dien omme geflagen lal worden.'t felve fal hebben parate executie, ende in ghewonnen worden naer Dijcx-recht, met dubbel gewin, niet tegenftaende oppofitie ofte appellatie. Gelijck mede parate executie hebben fullen, ende naer Dijck-recht mogen werden geinnet,alle boeten vanden Dijck- grave,mitfgaders alle Vonnifl�n vande voorfchre- ve Wercken , eeniger der felver, ofte van eenigh vervolgen , ofte aenkleven van dien, die by de Heemraden 't voorfz Werck gheduyrende, ende voor 't voltrecken van dien fullen worden ghewe- fen. Ende foo uyt faecke die voorfz bedijekinge, met 't geene voorfz is, ende daer aen kleeft, tuf- fchen de Supplianten, ofte hare actie verkrygen- de onderlingen, ofte tegen eenige Aen ofte By- gelanden, ofte yemandt anders, eenige vordere fwarigheden ,. ghefchillen ofte diff�renten fouden m�gen ontftaen, die onder henluyden niet en foude konnen beflicht ofte af gedaen werden, or- donneren wy dat de kenniil� ende decifie van dien ftaen fal, ende ter eerfter inftantie komen aen het Collegie vanden Hoogen Raede ia. Hollandt, de welcke ghehouden worden abfolutelijcken, ende fonderfigurevan Proces fommarie ende de plano daer inne te difponeren , ende fal haere difpofitie effect forteren, fonder dat yemandt voorder daer van fal mogen provoceren. Hebben voorts de voornoemde Supplianten geaccordeert ende ac- corderen de felve midts defen vrydomme ende exemptie vande Thienden, mitfgad�rs vande ver- pondinge, ende alle andere terrele laften, over de bedijekte Landen vande voorfz Byllemer-Meer» voor den tijdt van dertich Jaren, ende vande Lan« den die daer inne getrocken, ende vergraven ful- len worden,mitfgaders vande Dijeken ende Ring- ilooten voor akijdt: Item, van Hoorn-gelden ende Befaeyde Landen beyde den tijdt van vijf- thien jaren,ende vande veertighfte penningen van de verkoopingen ende alienatien, ia wel noopen- de d'oude Landen tot de voorfz Dijekagieende Ringflooten noodigh, als vande nieuwe te bedijc- ken Landen den tijdt van thien Jaren, alles naer voltrecken vande voorfz Dijckagie: Item, yry- dom vande Impoft vande kleyne Bieren van drie guldens, en daer benedettjde Tonne, voor fo vele de Bedijckers, Werckets ende Arbeydts-luyden aende voorfz bedijekinge, gevolgen ^nde aenkle- ven

-ocr page 869-

1729 *

Placaten. f.Boeck

!730

Sonder dat de Supplianten, of haerluyder reek
verkrygende,nu nochte in toekomende tydenyet
daer op fullen hebben te pretenderen, ende fafd_cAmbachts-Heerlijekheyt, over degehee�en rincfe
vande Dijckagie , Ringh-flooten ende app�nden,
tien van dien, onverdeelt geexerceert ende ver'
dient werden by den Dijckgrave ende Heemraden
vande felve Dijckagie, op Commiffie van onfe Ka,
mere van Reeckeninge daer toe te verleenen
Ende ten eynde de Supplianten ende haerluyder
rechts verkrygende, defe onfegunfte, Accoorde
ende Octroy,met alle vrydommen, voordeden
ende conditien daer inne begrepen, mogen genie-
ten als naer behooren, fullen fy ghehouden zijn
defen t'onfer Kamere vande Reeckeninge te pre-
fenteren, omme aldaer ghevifiteert, geregiftreert
ende geinterineert te worden, 'twelck gedaen,&c.
Gegeven inden Hage den twee en twintighften
December 162.2.

ven van dien fal mogen werden gedroncken,mkf-
gaders van drie laden dick .Bier by de Officieren
vande Dijckagie te confumeren, vorder vrydom-
me van alle desGraeff�lijckheyts foo weiaenge-
kochte als oorfpronckelijcke Thollen.vande goe-
deren ende materialen die totte Wercken der
voorfz Dijckagie, ghevolge ende aenklevenvan
dien noodigh fullen vvefen , ende vande Vee ende
Vruchten die naemaels op de voorfz Byllemer-
Meer fouden mogen vallen. Ende fullen voorts
de voorfz Supplianten, ofte haerluyder actie ver-
krygende, hebben authoriteyt, ommc haer Mo-
lens, Sluyfen, Water-tochten, Verlaten, W�gen,
Kaden, Dammen, Hoofden, Heulen, Bruggen,
met het geene daer aen kleeft,by hen felve te mo-

iren ftellen, maken, ende des noot zijnde, herftel-
en, herleggen, ende hermaken. Voorts hebben
wy aen ons behouden ende gereferveert, gelijck
wy behouden ende referveren midts defen, de
hooge Jurifdi&ieover de voorfz Byllemer-Meer,

7 3. 0�fcro y, noopende de bedijekinge vanden Diemer -Meer. In date dm

14 Mey 1614.

ten grooten deele niet anders en zijn als enekele
Veenen , ende 't felve, dat beter gevonden moch-
te zijn, tot noch toe niet en was gheoordeelt te
konnen in comparitie komen met de gronden van
veel andere bedijekte Wateren, foo dat, ten ware
om de fituatie ende gelegenthey t van dien, als die
droogh gemaeckt fouden zij n. Ende om de felve
induftrieufelijck, met meil, ende andere materia-
len te mogen beneficieren, ende beter maecken de
voorfz Dijckagie naer 't oordeel vanycdereen,
nietwaerdich foude zijn te beginnen, benefl�ns
meer andere redenen, daer uy t de Supplianten de
voorfz bedijekinge te fwaerder achten. Soo en
hadden fyluyden niet goet ghevonden 't felve by
der handt te nemen, ten ware fyluyden daer toe
by ons wierden geo&royeert, ende met verfchey-
den Privilegi�n, exemptien ende vrydommen ge-
beneficieert, daer toe de Supplianten vertrouwen
dat wy te lichter fouden verftaen, inne gefien, dat
by de bedijekinge vande voorfz Meer, 't Lant van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt (d'welck doch
niet als te veele met Wateren was belair) grooter
fal worden gemaeckt, ende te meer gepopuleert:
Dat oock veele andere Menfchen , fo geduyrende
de voorfz bedijekinge, als oock daer naer by on-
derhoudt des felfs hun fullen gheneeren, ende dat
van alle oude tyden af de bedijekinge van nieuwe
Landen in Hollantende Weft-Vrieflant byvoor-
gaende Graven ende Gravinnen, als oock by ons
waren gefavorifeert, ende dat wy uy t 't geene hier
vooren verhaekis, wel fouden verftaen, indien
daer immermeer redenen gedient hadden, om ons
te bewegen tot faveur van eenige nieuwe bedije-
kinge, dat infouderheyt die in defen waren milire-
rende. Verfochten derhalven de voornoemde
Supplianten, dat ons beliefde henluyden tot de
voorfz bedijekinge te vergunnen exemptien ende
vrydommen, �erftelijck van alle gemeene Landts
middelen, ongelden, Laftenendecontributien.or-

dinaris ende extraordinaris, te weten Yan verpon-
dingen,

E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
fenterend� de Staten vanden fel ven Lan-
de. DOEN TE WETEN, Hoe
dat Burgemeefters ende Regierders der Stadt
Amfterdamme ons verthoont hebben, dat fyluy-
den Eygenaers zijn van feecker Meer, eertijdts de
Watergraefi-Meer ghenaemt, ende nu de Di�mer*
Meer, omtrent de voorfz Stadt ghelegen, welcke
Meerde Supplianten acht genomen hebbende op
de menighvuldigheyt vande Wateren, infonder-
heyt omtrent de voorfz Stadt ghelegen, affp�e-
Jinge van Landen, ende andere goede c�nfidera-
tien ten defen dienende, by kenniffe ende met
goetvinden vande Raedt der voorfz Stadt Am-
lterdam gherefolveert hadden te bedijeken ende
tot Lant te maecken: dan bemerekende de voorfz
bedijekinge feer b�fwaerlijck foude wefen.Eerft�-
lijck ten reguarde, dat de voorfz Meer maer groot
is fes hondert Rliijnlantfche margens, ende fulcks
in circuite vanden Dijck daer om te leggen groot
foude vallen ten minften vieren twintigh hondert�
Roeden: Dat de voorfz Meer is een Water, feer
naer gelegen onder den Zeeburgh, of hooger
Diemerdijck, oock aen foodanigen oort, daer den
Dijck ten wederzyden, fo binnen als buy ten met
Palen beflagen zijnde, ghehouden moet werden,
alfoo dat tulTchen de voorfz Meer,ende de voorfz
Dijck, niet anders gelegen is als een kley η braeck-
gen, ofingebroocken Wael, Van extraordinarife
diepte, dat daer omme oock den Dijck vande
Meer, immers derwaerts fpe&erende, extraordi-
narisfwaerder fal moeten zijn alsd'anderegedeel-
ten van dien, omme in ghevalle Van inbreek van-
den Zeedijck daer foo naer ghelegen, vanden eer-
ften ende fwaerft�n inval van het Water verfeec-
kert te mogen zijn, dat de diepte vande voorfz
Meer merckelijck meerder is, als vart verfcheyden
andere Meeren ende Wateren, die naeft vele jaren
herwaerts bedijekt zijn ge weeft, dat de gronden,

-ocr page 870-



		Dijckagk*>,&c. - Dietnef-Meer.

	dirtien van Thiende, twintighfte, dertighfte, vijf- r-chftc hondertne, vijfhondercfte, duyfenfte^als «eet andere, ende mindere penningen, Impoften Snde Hoorn-Beeften, vanden Impoft vande Be- faevde ende beplante Landen , Item, vanden lm- �oft vande veertigfte penningh vande verkoopm- ee der onroerende goederen, van alderhande con- fumptienende andere aireede opgekomen, ofte noch op te komene laft�,hoedanigh die oock fou- den mogen wefen, ende dat alles voor akijdt, im- mers ten minften voor den tijdt van vijftien jaren, ende alfdan oock in 't regard vande verpondingen of mergen-gelden, de voorfz Diemer-meer niet anders lal dragen, als met ghevonden mergens, Oock vrydomme van Tollen in 't regard van Vee ende Vruchten aldaer vallende, ende materialen aldaer noodiclv.Dat mede de voorfz Diemer-meer met de Landen ende gronden, die tot bevorderin- oe van dien van noode fullen zijn, altijdt exempt Pullen blyven van alle contributien, tot den Zee- burgh,aldaer omtrent gelegen, ende andere Lants Dijeken ,'Sluyfen ende Wercken, ende geenfints ter faecke voorfz aenfpraeckelijck zijn*, alwaer 't oock dat eenige Eygenaers inde voorfz Meeren, onderden voorfz Zee-burgh Landen, den voorfz Zee-burgh fubjec~t zijnde, waren hebbende- Dat de Landen vande voorfz Diemer-meer foodanige Vaerten ende Waterloofinge als die fullen mogen hebben ofte bekomen, tot bevorderinge ende on- derhouden van hare Dijckagie,ende gebruyek van dien, fullen hebben fodanig rechtende vryigheyt, dat fy daer in by eenige nieuwe bedijekinge niet en fullen mogen werden beleth ofte vermindert. Item, dat de Supplianten fullen wefen Hooft-In- gelanden vande voorfz Diemer-meer, ende dat de felve altijt,ende foo lange fy daer inne gelant fou- den wefen, geauthorifeert fullen wefen, om Keu- ren ende Ordonnantien te maken tot vorderinge, confervat'ie ende onderhoudinge vande voorfz Dijckagie,Binnen-wercken, gevolge ende aenkle- ven van dien, als henluyden dienftich ende raet- faem duncken fal. Dat de voorfz Keuren.Ordon- nantien ende Refolutien vande Hooft-Ingeland�, midtfgaders d'ommeflagen daer inne begrepen, fouden hebben parate executie vande voorfz hun- ne Refolutien by hem felven fullentnogen ftellen een Dijckgraef, mitfgaders vijf Heemraden, Pen- ningh-meefters, ende andere Officianten, die fy ten dienite vande voorfz Dijckagie van noode fullen achten, ende dat by de voorfz Heemraden louden werden ghedecideer-t ende ghevonnift alle queftien, die noopende de voorfz wercken ofte eenich ghedeeke , gevolge of aenkleven van dien, foude mogen ontftaen-.Vorders oock,dat alle boe- ten vande Dijckgraef fouden hebben parate exe- cutie, gelijck infgelijcks executie fullen hebben alle Vonnilien ter faecke vande voorfz Wercken, gevolge ende aenkleven van dien, by Heemraden te wylen �. Ende dat oock de Bedijckers tot haere Dijckagie fullen mogen gebruyeken alle foodani- ge Landen, Kaden, Wegen, Wateringen ende jjiuvien, als fyluyden oordeelen fullen hen dien- "»gn te zijn, midtsdaer van vernoegende d'Eyge- naersdet felver, indienende tot foo verre de felve ^daetky onderlinge gheintereifeert zijn,endede 7°° ^Meer»of Eygenaers van dien, daer toe by		fich felven niet gerechtigt en zijn, eud� dat in alle redelijckheyt,ende in cas van dif��rentie,end� dat fyluyden daer over malkanderen nietkonnende verftaen, dat 't felve fal ftaen tot arbitragie vanden Gerechte der Stadt Amfterdam, om by de felve fommarie, ende de plano afgehandelt te mogen werden, fulcks als fyluyden verftaen fullen te be- hooren. SOO IST, dat wy de faecke ende het verfoeck voorfz over gemerckt,alvoorens hier op gehadt hebbende het advijs van die van onfe Ka- mere vande Reeckeninge vanden vootfz Lande, genegen wefende ter bede vande Supplianten, de felve uyt onfer rechten wetenfehap � volkomen macht ende authorkeyt vergunt, gheodtroyeert ende geconfenteert hebben, vergunnen, odtroye- ren ende confenteren midts defen, dat fy de voor- noemde Diemer-Meer fullen m�gen bedijeken onder de condkien, grati�n ende beneficien hier naer volgende: Ende eerft, dat de Supplianten voor ende al eer de voorfz Dijckagie te beginnen ofte in't werekte treden,gehouden fullen zijn be- hoorlijck contentement te doen allen den genen die daer door fullen pretenteren in hareWater- lofinge,Vaerten, eygendom.verkregene fervkuy- ten,ofte anderfints verkort te wefen-.Tot wekken eynde wy ghecommitteert ende gheauthorifeert hebben, committeren ende authoriferen mits de- fen de Steden van Haerlem, Leyden ende Alck- maer, ofte de geene die de voorfz Steden uyt den heuren daer toe fullen believen te deputeren,ende eene uyt onfe voorfz Kamer vande Reeckeninge, ommefonderfigure van Proces, fommarie & de plano, daer van kennifl� te nemen, de queftien te decideren, ofte anderfins daer inne te difponeren, fulex hare E. in redelickhey t ende equitey t bevin- den fullen te behooren , over ende van alle que- ftien , fchade, hinderende letfel, moeyenifl� ofte empefchement,die in 't aenvangen ende vorderen vande voorfz Dijckagie, ende ter faecke van dien, by yemanden fouden mogen gemoveert ofte ge- pretendeert werden, 't welck ghedaen, fullen de Supplianten gehouden wefen binnen den tijtvan drie eerftkomende jaren de voorfz bedijekinge te doen , ende de bedijekte Landen vande voorfz Meer behouden eeuwelijck ende erfl�lijck, voor hen, haren Erven ende Nakomelingen, ofte aftie van hen verkrygende, midts ten behoeve vande Graeflickheyt betalende tot eene recognitie voor den gront thien fchellingen, van twee gtooten Vlaemsdenfchellingh op yder morgen, alfoo hen Supplianten de Viffcherye felfs toe komt. Heb- ben voortg de Supplianten, ende haers recht ver- krygende , gheaccordeert ende vergunt vrydom ende exemptie van alle contributien ordinaris en- de extraordinaris, als verpondingen» hemdertfte, vijftighfte ende veertigfte penning, van,ende over de gronden vande voorfz Diemer-Meer, mitfga- ders vrydom vande Befaeyde Landen, Hoorngel- den ende diergelijcke, die over den platten Lande aireede op gheftek zijn, ofte als noch op gheftelt fouden mogen werden.ende van alle Thienden.fo verre de bedijekte Landen fullen ftrecken, alles voor den tijdt van vijfthien jaren, innegaende een jaer na dat de voorfz Landen bewey t, ende eenige Vruchten daer van getrocken fullen wefen: Ende midts slat de Supplianten, ofte a�tie vande felve $. R ver-


*

-ocr page 871-

Placateti. $.Boeck

*73₄

felve fal hebben parate executie, ende gheinnet
werden met doubl� ghewin naer*Dijck-recht,niet
jegenftaende eenige oppofitie of appellatie, ende
fonder prejuditie van dien. Gelijck mede infge]jj_xalle boeten ende Vonniil�n van Dijckgraeffende
Heemraden, ter caufe vande voorfz Wercken
ghevolgh ende aenkleven v^n dien by parate exe-
cutie in't werek geleyt fullen werden, ende efFeft
forteren als vooren. Belioudelijck datdeexerci.
rie van alle vordere hooge, middelen, ende lage
Jurifdiitien aende Graef��lijckheyt, ende Officie-
ren dien aengaende van wegen de Graeflijckheyt
te (lellen ende committeren, bly ven gereferveert
over de geheele bedijckinge, daer de GraefTelick-
heyt de felve jegenwoordigh heeft. Ende ten eyn-
de de voorfz Supplianten, ende haers recht ver-
krygende, defe onfegunile ende O&roye, met al-
len vrydommen, voordeden ende conditien daer
inne begrepen mogen genieten als naer behooren,
Sullen fy gehouden zijn defen t'onfer voorfchre-
ve Kamere vande Reeckeninge te prefenteren
ommealdaergevifiteert, geregiftreert ende gein-
terineert te werden, 't Welck ghedaen zijnde,la-
den ende bevelen Wy den Prefident ende Raden
vanden Hoogen ende Provincialen Raeden, die
van onfe Kamere vande Reeckeninge voornoemt,
ende allen anderen onfen Jufticieren, Officieren
ende Onderfaten die defen aengaen ofte raecken
fal mogen, datfe de Supplianten , ofte die recht
ende a&ie van henluyden fullen komen te verkry-
gen, doen, laten ende gedoogen ruftelijck,vrede-
fijck ende volkomentlijck ghenieten ende ghe-
bruyeken, van alle't felve, ende elck poin&van
dien: Cefi�rende alle hindernif��, beleth, moeye-
nif�� ende empefcheraent ter contrarie. Gege-
ven, &c. den veerthienden Mey feilhiett-hondcrt
vieren twintigh.

»733

verkrygende, ter expiratie vande felve Jaren aeri
de Gtaeflijckheyt fullen laten volgen den elfden
fchoof vande Bezaeyde Landen inde felve Meer.
Gelijck vvy de felve oock vergunnen vrydomme
ende exemptie vande middelen van confumptie,
gheduyrende de bedijckinge, ende een Jaer daer
naer, te weten van Bieren die by de Dijekers ghe-
droncken fullen werden, niet excederende de
Tonne twee guldens of vijftigh ftuy vers ten hoog-
ften, gelijck oock vande Wynen ende Bieren die
by de DijckgraefT, Heemraden ende Hooft-Inge-
landen fullen gheconfumeert werden, fonder dat
by andere, daer buyten zijnde, de felve vrydom-
nien fullen mogen genooten werden: Item, voor
altijdtvrydom vande Thollen de Graeflijckheyt
van oudts toe behoort hebbende, van 'r guntfy
naer de voorfz Landen fullen voeren, of van daer
Uytvoeren in Hollandt. Hebben voorts de voor-
noemde Supplianten, ende haers recht verkry-
gende, gheoitroyeert, omme de felve bedijekte
Landen, ende de gantfche Dijckagie met de ap-
pendentien ende dependentien van dien, te mo-
gen doen regeeren by de Hooft-Ingelanden, ende
by etnen Dijckgraef, op de nominatie vande
Voorfz Hooft-Ingelanden, by ons, ofte onfe voor-
fchreve Kamere vande Reeckeninge te verkiefen,
midtfgadersby Heemraden, Penningh-meefters
ende andere Officieren de felve Dijckagie concer-
nerende, by den Supplianten of Hoof t-Ingelan-
den te itellen ende committeren, met macht om-
me allerley Keuren ende Ordonnantien tot vor-
deringe ende onderhoudenif�� vande voorfz Dijc-
kagie te mogen maecken, ende wes met confent
vande voorfz Hooft-Ingelanden,of meerder item-
men van dien, t�t maeckinge ende onderhoudin-
ge vande voorfz Dijckagie, ende Wercken daer
toe dienende, omme geflagen fal werden, dat het

74. O�roy, noopende de bedijckinge vande Heer Huygen JFaert In hu

den 4 April' i6z$.

! E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
j Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
j fenterende de Staten vanden felven Lan-
'de. DOEN TE WETEN, Hoe
dat ons by Hans van Loon, Koopman tot Am-
ftelredam, met fijne Medeftanders verthopnt is,
dat fy Supplianten confidererende dermenichte
vande Inwo�nders van 't Lant van Hollandt ende
Weft-Vrieflandt, ende infonderheyt van den
Noorder-quartiere, ende de kleynigheyt vande
Landen die de Ingefetenen aldaer konnen bou-
wen, ende dat fulcks met dienfte vande Lande, in
alle manieren behoorde ghearbeyt te werden, om
de l�lve Ingefetenen met vermeerderinge van
Landen, werek te geven, ende dat 't felve niet be-
ter konde gefchieden, als ter plaetfe daer de felve
Ingefetenen, by faulte van te mogen arbeyden,
elders hen in vreemde Landen moften tranfporte-
ren om aldaer de koft te winnen, die fy anderfints
liever fouden foecken in haereygen Vaderlandt,
ende daer beneff�ns overleggende, hoe i�er van
allen ouden tyden by de Princen vanden f�lven
Lande, ende (onderlinge by ons gefavorifeert wa-

re geweeft, van Water Landt te maecken.als waer
door metter tijdt groote beneficien ende commo-
diteyten by 't gemeene Lant, ende d'Ingefetenen
van dien, foo in 't gemeen als particulier wierden
ghetrocken , ende dat niet alleen buyten pericule,
intereft ende verminderinge van de inkomfteo
vande Lande, maer felfs oock tot vermeerderinge
vande middelen, foo van contributien als con-
fumptien. Soo hadden fy Supplianten henluyden
geinformeert hebbende op de gelegentheyt van 't
Water vande Waert omtrent d� Stadt Alekmaer
gelegen, ende voor 'tmeerendeel de Graeff�lick-
heyt van Hollandt ende Weit- Vrieflant in eygen-
domme toe behoorende, gheoordeelt dat 't lelve
Water bequame�jck uy t gemalen, ende van Wa-
ter tot Lande ghebracht foude konnen werden,
waer aen alfoo 't gemeene Landt, ghelijck vooren
g�fey 't is, fonderlinge is ghelegen, alfoo daer door
veele Ingefetenen die door de fchaerfheyt van
Landen ghewoon waren te vertrecken naer Ooir-
landt, Vlaenderen, Groeningerlandt, Brabande
ende andere Quartieren, alhier ghehouden, ende
fulcks de middelen van 't Landt verbetert foude

konnen

-ocr page 872-



		173$ Dijckagio,&c. Heer Huygen Waert. 1736
	kannen werden,foo vertrouwden fy Supplianten oock, dat wy ghenegen fouden weien om haeren vver in foodanigen grooten, koftelycken ende Lriculeufen werck te fecunderen, byfonder			van twintich Jaren, ende vande Middelen vande confumptie voor eens thien Jaren, ende ten eeu* wigen dagen vrydom van alle des Graeffelijck- hey ts Thollen, van alle 't geene fy fullen voeren naer de voorfz Landen, ofte van 't geene fy fullen doen uytvoeren in Hollandt. Vergunnende hen mede dat de voorfz Waert met alle de Zee-dijc- ken, Sluyfen, Molens, Bruggen, Heulen, Wegen, Wateringen, en alles wes daer aen kleven ende eenighfints dependeren mach, onder de generale Dijckagie ghebracht zij nde, ten eeuwigen dage te mogen regieren by de Hooft-Ingelanden , de welcke macht en authoriteyt fullen hebben, Dijckgraeff, Heemrade n,Penningh-meefters, Se- cretaris , ende andere Officieten te committeren, met authorifatie om alderley Keuren �η Ordon- nantientot onderhoudinge van goede �rdre ende Policie te maecken, ende wes met confent vande voorfz Hooft-Ingelanden,ofte meerder Hemmen van dien tot maeckinge ende onderhoudinge van de voorfz Wereken omme gheflagen fouden wer- den 1 dat 't felve fal hebben parate executie, ende gheinnet worden met dubbel gewin naer Dijck- recht, niet jegenftaende oppofitie ofte appellatie, ende fonder prejuditie van dien : Gelijck oock alle boeten ende VonniiTe van Dijckgraef ende Heemraden, ter caufe vande voorfz Wercken,ge- volgen ende aenkleven van dien,by parate execu- tie haeretTed fullen fort�ten, ende dat oock alle opdrachten vande Landen ende Gronden inde voorfehrev�n Waert te bedijeken, mitfgaders de befwaerniiTen van dien voor Dijckgraef ende Heemraden fullen opgedragen, ghetranfporteert ende gepafl�ert moeien werden. Dat van ghelijo- ken fy Supplianten vermogen fullen aen te taften ende te gebruyeken de omleggende Landen ende gronden tot het leggen ende maecken van haere Dijeken noodich, naits d'Eygenaers daer van be- talende tottauxatie vaneenige Neutralen by ons daer toe te committeren. Dat wyders wy tot Voorkominge van retardementen, ende vorderin* ge van 't voorfz Werck, fouden gelieven te com- mitteren eenige uyt onfe Vergaderinge omfte fommarie, de plano ende fonder figure van Pro- ces, des noot ende verfocht zijnde , kenn�T� te mogen nemen van alle particuliereende generale interefl�n ende queftien, die fo voor 't aenvangen van 't voorfz Werck, als oock daer na by yemant fouden mogen werden gemoveert, omme alle het felve by de voorfz onfe Gecommitteerden geter- mineert, ende fonder figure van Proces af gedaen te werden, ende dat alle 't felve fal hebben iboda- nige kracht van arreft, dat het by geene middelen van Rechten fal mogen werden gheretracteert, met derogatie van allen Wetten ende Rechten die ter contrarie fouden mogen difponeren. Dat mede alle Ingefetenen vande omleggende Dor- pen verboden ende geinterdiceert foude werden, geene ontgrondinge van nu voortaen inde voorfz Waert te doen, op pene van by de refpedrive Of- ficieren daer onder fy gefeten zijn, daer over be- keurt ende geexecuteerc te werden by re�le ende parate executie , in foodanige pene ende boeten als naer gelegentheyt van faecken bevonden fou- de werden te behooren. Ende op dat dit haet ver- fochte Qclroy ende noodich werck ter oorfaecke 5-& ij van

aeVien t voorfz werck fal beftaen in verfcheyden foorten van Dijeken, ende menichte van Plemp- wereken, die door 'tovergaen van veele diepe Wateren a�nden anderen lullen moeten werden eeflooten, als oock van Sluyfen, Molens, Heulen ende andere menigerley buyten ende binnen- _wercken,oock alderley onbedachte inconvenien- teh ende fwarigheden die hen in foo groote werc- ken openbaren, ende voornemelijck oock dat fy Supplianten door de droochmaeckinge fullen voorkomende afllytinge van veele Landenopte voorfz Meer gelegen, daer van wy van rijt tot tijt oock nae proportie vande flece afflachindeVer- pondinge motten geven, t'famentlijck dat fy Sup- plianten door de voorfz droochmaeckinge die van Geeftmer-Ambacht fullen bevryden van vele koftelijcke Dijck-wercken, diefy aend� voorfz Waert eenfdeels met Hout ende Pael-wercken, ende doorgaens met Aert-wercken fouden moe- ten onderhouden. Dochalfoo voor den aenvanck van 't voorfz groote ende periculeufe werck,ende om 't felve wel te prepareren, oock noodigh fou- dezijnde Sjadtvan Alckmaer, ende de omleg- gende Landen ende Dorpen, foo ten opfiene van hare Vaerten ende Uytwateringen te gheven be- hoorlijck ende alle redelijck contentement, 't zy by minnelijcke accoort ofte arbitragie van Neu- tralen daer toe te verfoecken, ende dat mede alle andere ende vordere preparaten tot de voorfz Dijckagie ghetequireert, noodichfoude wefen by der hant genomen te werdemSoo hadden de Sup- plianten niet geraden gevonden voorder in defen te procederen, voor ende al eer van ons gheobti- neert te hebben behoorlijck Octroy, ende fulcks hen tot ons keerende,met vertrouwen dat wy hen Supplianten, die met couragie de voorfz pericu- leufe ende koftelijcke Dijckagie ghemoet waren aen te vangen, oock daer toe fouden animeren met de mede-deelingevan onfe ghewoonelijcke tratien end� privilegien,Verfoeckende derhalven atonsgheliefde hen Supplianten te vergunnen behoorlijck Octroy om binnen de tijdt van fes Ja- ipeneerilkomende de voorfz Waert te mogen be- dijeken, ende de felve bedijekte Landen_fvOor foo veel die de Graeffelijckhey t toe behooren te mo- gen behouden eeuwelickende erffelick voor hen, haren Erven ofte adtie van hen hebbende., als hun vry eygen goet, met de VhTcherye, Vogelerye, ende alle rechten daer toe behoorende, ende dat met de naevolgende vrydommen voor den tijdt van dertien jaren, ingaende een jaer nae dat de Landen beweyt, ofte de Vruchten daer van ghe- trocken fullen wefen, te weten van alle Contribu- tien ordinaris ende extraordinaris, als Verpondin- gen j hondertfte, vijftighfteende veertichfte pen- ningen, foo vande gronden vande voorfz Waert, als vande oude Landen tot de bedijekinge vande lelve te breecken ende te gebruyeken; hem, van �e Bezaeyde Landen, Hoorngelt ende diergelijc- nothT^Tr^^latteLandenS^heftdc» ^oftenoen gettelt (uilen mogen werden, niet uy tgefon- «ert, miEfgaders van alle Thienden voor den tijdt


			*

-ocr page 873-



		*Placateo-r. 5Boeck. 9. Tit. i.DeeL**
	1737


			plianten gheaccordeert de voorfz bedijekinge te mogen doen binnen den rijt van vier eerftkomen de Jaren, mits dat fy gehouden fullen wefenyoor ende al eer in 't werek ende tot de voorfz Dijcjb gie te treden; allen die pretenderen daer by g^ terefl�ert te wefen, een yeder van dien behoorjick contentement te doen: Tot wekken eynde wy eenige CommiiTariff�n fullen ordonneren, ni_etvolle machte omme fommarie, de plano, ende fon. der figure van proces des noot ende verfocht zijn- de , kennifl� te mogen nemen van alle generale ende particuliere interefl�n ende queftien, die foo voor 't aenvangen vande voornoemde Dijckagie, als oock daer naer by yemanden foude mogen werden gemoYeert, omme alle 't kl\e by de voor- noemde ComniifTarifen getermineertende afghe. daen te werden: Ende fullen de Supplianten de gronden vande voornoemde Waert voor lbo veel ons de felve toe komen , hebben ende behouden eeuwighlijck ende erfl�lijck voor hen, haren Er- ven ofte actie vande felve hebbende, midts tenbe- hqeve vande Graeff�lijckheyt jaerlijcks betalende tot een erff�lijcke recognitie twee ponden tot xl. grooten 't pont Vlaems op yeder morgen, innete gaen feven jaren na�r dat de Cavelinge der voorfz grondenende Landen gedaen fal wefen. Hebben voorts de Supplianten vergunt, ende vergunnen de felve midts dei�n vrydomme van alle concribu- tien ordinaris ende extraordinaris, als Verpondin- gen,hondertfJten,vijftighilen ende veertighften penningen van ende over de Gronden vande voorfz Waert, mitfgaders vande Befaeyde Lan- den, Hoorn-gelden en diergelijcke die over de Platte Landen gheftelt zijn, ofte noch gefteltfou- den mogen werden, niet uytgefondert, ende van alle Thienden voor den tijdt van vijfthien Jaren eerftkomende, alles innegaende nae dat de Lan- den bevveyt ofte anderfints ghecultiveert fulkn wefen: Gelijck wy de felve oock accorderen vry- domme ende exemptie vande Middelen van con- fumptie gheduyrende de voorfz Dijckagie ende een Jaer daer naer, mitfgaders vooraltijt vrydom vande Th oli�nde Graeff�lijckheyt van oudts toe- gekomen hebbende, van alle 't gene fy fullen voe- ren na de voorfz Landen, ofte van daer uytvoeren in HoJlandt, Octroyerende oock de Supplianten te mogen nomineren drie Perfoonen omme bj\|t, ons, ofte die van onfe Kamere van Reeckeninge voornoemt, voor foo veel de Graeff�lijckheyt aengaet, daer uyt eenen Dijckgraef verkoofen en- de ghecommitteert te werden , ende dat fy felfs vorder fullen mogen ftellen Heemraden, Peur ninghrneefler ende andere Officieren de Dijckagie concernerende, met macht om alderley Keuren ende Ordonnantien tot vorderinge ende onder- houdt vande Dijckagie dienende te maecken,ende 't gunt met confent vande Hooft-Ingelanden ofte meerder ftemmen van dien, tot maeckinge ende onderhoudinge vande voorfz Dijckagie ende ap�� pendentien van dien pmnie geflagen fal worden, lal hebben parate executie, ende geinnet worden naer Dijck-recht met dubbelt ghewin, niet tegen- ftaende oppofitie ofte appellatie.ende fonder pre- juditie van dien als vooren. Dat voorts infgelijcx alle boeren ende vonnifl�n van DijckgraerTeh�c Heemraden ter caufe vande voorfz Wercken, ge- volge
yjan ■eenigli intereil� ende andere pretenfien, by niemanden en worde geretardeert. Soo verfoch- ten fy Supplianten dat het ons geliefde hen 'ti�l- ve te accorderen ende te vergunnen, fulcks noch- tans dat het fal bly ven fonder effect, foo lange fy Supplianten alle ende een yegelijcken tot arbitra- gie als vooren, behoorlijck contentement fullen hebben gedaen. SOO IS T, dat wy de faecke ende verfoecke yoprfz over ghemerckt, ende hier op gehadt het advijs van die van onfe Kamere van de Reeckeninge vanden voorfz Lande, fonder prejuditie van 't recht eenige particulieren in het Water vanden Waert competerende, ghenegen wefende de Provincie van HoJlandtende Weft- Vrieflandtfoo veel doenlijcken is, ende fonder in- tereit vanden Lande in'tgenerael ende de parti- culiere Inwoonders van dien kan gefchieden , van Landt te vermeerderen, omme alioo de Ingefete- nen binnen den felven Lande te houden, ende alle diverfie ende vertreck der felver Inwoonderen in andere Landen voor te komen, uyt �nfe rechte wetenfchap, volkomen macht ende authoritey t geaccordeert, geconfenteert ende gheoctroyeert hebben, accorderen, confenteren ende octroye- ren midts defen, dat fy 't voorfz Water vande Waert omtrent de Stadt Alckmaer. fullen mogen bedijcken , ende van Water tot Landt maecken, midts dat defen Octroye fal bly ven fonder effect, ter tijdt ende vvylen toe dat inden nieuwen Dam fal ghemaeckt wefen de openingeendeSluyfen, met de toegangen van dien, die de Bedijckers van de Wormer ghehouden zijn aldaer te maecken en te leggen, ende daer uyt fal weien bevonden en gefien, foo de doenlijckheyt als de effecten ende operatien van foodanige Wercken ende Sluyfen, ende vande onderhoudinge van dien: Omme waer van yerfeeck�^t te wefen, ende volkomen kennif- fe te hebben, wj eenige Coipmif�arifen fullen or- donneren, dip vande voorfz Wercken, met de qperatien ende effecten van dien, infpectie nemen, ende hen foo het noot is, vorder daer op informe- ren fullen, ende ons daer van doen rapport, ende vorder verklaringe, of door de voorfz Wercken ende 't gunt de Supplianten daer boven geprefen- teert hebben, ende overbodich zijn inden felven nieuwen Dam ende daer omtrent, ofte oock op andere plaetfen des noot zijnde te maecken, de oude Landen, ende namentlijcken mede die van Geeitmer-Ambacht foo veele het uytvvateren aengaet , ende de felve van Geeftmer-Ambacht met die van Nyedorper ende Schager Goggen, Hoochtwoude ende andere met het inlaten van 't verfch Water des Somers foude konnen ghedient worden, ende bevonden werdende fulcks niet doenlijck te zijn, verftaen wy dat in fulcken ghe- valle defen Octroye ial komen te cefl�ren, ende dat omme de voorfz prouve ende ervarentheyt in korten tijtte mogen fien ende hebben, de voorfz Bedijckers vande Wormer daer toe fullen wor- den ghehouden, omme met den eerften aenflaen- den bequamen fayfoene de voorfz openinge ende Wercken inden nieuwen Dam te doen maecken. Hebbende voorts de Supplianten by voortganck van defen Octroye ende in cas van bedijekinge van 't voorfz water vande Waert,anders genaemt Heer Huygc-Waert o& Zuyde-Waert, de Sup-

-ocr page 874-

Dijckagie^» &c. Heer Huygen Waert,

hooren, mits dat fy ghehouden zij η defen t'onfer
Kamere van Reeckeninge voornoemt te prefente-
ren, omme aldaer gevifiteert, gheregiftreert ende
geinterineert te werden: 't Welcke gedaen zijnde,
laftenendebeveelenwydePreildenten ende Ra-
den vanden Hoogert* ende Provincialen Raden,die
vande Kamere vande Reeckeninge voornoemt,
ende allen anderen onfen Jufticieren , Qfficiereh
ende Onderfaten die defen raecken ofteaengaen
fal mogen, dat fy de Supplianten,heuren Erfgena-
men,-ende haers rechts verkrygende,doen, Jaten
ende gedoogen den inbonden van defen ruftelick,
vredelick ende volkomentlick genieten ende ghe-
bruyeken , cefferende alle hinder, belet, moeye-
nifle ende empefchement ter contrarie. Gegeven
inden Hage onder onfen grooten Zegele hier aen
ghehangen opten elfden Martij in 't Jaer ons Liefs
Heeren, eenigen Heylants ende Salichmaeckers,
duyfent fes hondert ende vijf en twintigh. Was
gheparapheert, De Waff�naer,^vt� Op de Plijcque
itont ghefchreven, Ter Ordonnantie vanden Sta-
ten. Ende was ondergeteeckent, C, vantler Wolf.
Hebbende een uythangent Zegel van rooden
WaiTche. Opte rugge ftont gefchreven, Naer dat
defe opene Brieven vanO&roy tenBurele vande
Kamere vande Reeckeninge inden Hage waren
geprefenteert ende geexamineert, fo zijn de felve
als geinterineert, gheregiftreert in't tweede Regi-
fter mette roode Leeuwe, beginnende metten jare
fefthien-liondert veerthi�n, aldaer Fol. i6z. ver/o
&feqq. Aitum ten Burele voorfz den vierden
AprilisAnno 16x5. Myjegenwoordigh,enwas
geteeckent, G. van Myerop.

.�eende aenkleven van dien, by parateexecu-
_tJL� effecT: iulleft forteren als vo�ren, Referve-
Inde aen ons ende aen onfe Officieren van wegen
^GraerTelijckheytteilellen, devordere exeici-
> van alle hooge ende lage Jurifdidtie; over alle
�; Grondeh ende Landende Graefielijckheyt
competerende j Gelijck wy oock verftaen dat aen
% GraefTelijckheyc fal blyven de Vii�cherye ende
'rrecht van dien over de voorfz Gro$H-, ter tijt
me den Ringh vande voorfz DijckafPil zijn ge-
flooten, ende daer naerten eeuwigen dagen de
Viflcherye inde Ringh-ilooten op den Gront van
defelveGraefTelijckheyt alsvooren. Authorife-
rende voorts de Supplianten omme te mogen
aentaften ende ghebruyeken de omleggende Lan-
den tot het leggen ende maecken van hare Dije-
ken noodigh,mits d'Eygenaers daer van voldoen-
de ende betalende, 't zy by onderlingh verdrach
oft anderfmts tot taxatie van Neutrale Perfoonen,
daer toe by ons te committeren. Verbiedende
ende interdicerende alle Ingefetenen vande om-
jneleggende Dorpen, van nu voortaen geen ont-
grondinge meer inden voorfz Waert te d�en, op
peyne van by de refpe&iye Officieren daer onder
lygefetenzijn, daer over bekeurt ende geexecu-
teert te werden by re�le ende parate executie in
foodanige pene ende boete als naer gelegentheyt
vande faecke bevonden fal werden te behooren.
Ende teneynde de Supplianten, haer Erfgenamen
ende haers rechts verkrygende, defen onfen Ac-
coorde, Confente ende O&roye inder manieren
als boven, met alle devoorfchrevevrydommen
daer inne begrepen, mogen ghenieten als naer be-

75. �Ampliat�e van 't OUroy vanden Beer Huygen Waert. In date den

, % April i6z7. m�m η m WP&i

\ Even met behoorlijcke reverentie te ken-
inen, Hans van Loon, met fijne Mede-
y� ftanders, Hoe dat fy Supplianten bevon-
den hebben, dat inde Meer vande Heer Huyge-
waert, ghelegen zijn verfcheyde Eylanden, vande
welcke eenige groot zijn.ende eenige fe�r kleyn,
ftreckende de lelve, fo inde breete als inde lengh-
te, op fulcke roeyinge, dat de Supplianten in 't
bedijekenvande felve Meer, de felve Eylanden
voor een groote ghedeelte, noodelijck van doen
fullen hebben, Verfoeckende over fulcks dat uwe
Edele Mogende ghelieven hen Supplianten te oc-
troyeren de voorfchreve Eylanden in 'tgheheel
ofte deel tot tauxatie van Perfoonen, by uwe
Mogende Edele daer toe te ordonneren, te mo-
gen aen nemen ende gebruyeken totte..no�telijc-
ke Wercken, Wegen, Wateringen, Vaerten, Mo-
len-werven. ende Toehten, Schey-ilooten, ende
andere ghelegentheden, die in fcheydinge vande
Landen, prepareren vande Cavelingen ende an-
ders fouden mogen van nooden hebben, fulcks
mm twercken, ende metter tijdt*fich naerder
loude mogen openbaren. 1 't Welck doende, &c.

InMargine ftondt ghefchreven: De Staten van
Hoilandt ende Weft-Vrieilandt verftaen, dat den
Suppliant ende fyne Medeftanders, tot vorderin-
ge van hare Dijckagie ende het maecken van We-
gen, Wateringen, Vaerten, Schey-ilooten, Cave-
lingen ende andere Wercken » by vrundtlijcken
Verdrach, Accoort, ende met contentement van
de Eygenaers, gen haer fullen mogen nemen, de
Eylandekens in'tgheheel ofte deel in defen ver-
meit 'j ende foo fy met de voornoemde Eygenaers
niet en fouden konnen in 't vrundtlijok accorde-
ren, wert den voornoemden Suppliant ende fyne
Medeftanders gheauthorifeert, omme de voor-
fchreyen Eylandekens in 't gheheel ofte deel aen
haer te mogen nemen, tot tauxatie van Luyden
hen des verftaende, by hare Ed: Groot Mog: daer
toe te committeren. Lallende eenen yeder die
defen fouden mogen aengaen, hem hier naer te
reguleren. Gedaen inden Hage den tweeden
Aprilis fefthien-hondert feven en twintigh. On-
der ftont, Ter Ordonnantie vande Staten, Ende
was ondergeteeckent,

C,van�rfVolf.


	�fctHg\| , ig^rt -:	■ ,-■■■ '■ ■ ^; i . '_t-#jCy tl
	Ml'�agiu 1 , yi �	difniihiiptb
	* % 9^1®ί70� m%9�$$%	30V^i>lt�-'

.VhoOV

:;V' IffSI

5-R Ψ Φ

j6. Oitroy,

j'5;«

ί�Κί!

-ocr page 875-



	: Placatett. $.Boeck. 9.Tte, �.Dccl. 7 6. O&toy .raecf^nde de bedijcfynge vande Schager-naert. In date den ��Mey 1630. ;J ^H

		beitandigh en fouden konnen leggen op «fe» groht vande voorfz Meer, ende de voorfz Ri_et, landen van dien, maer ghenootlaeekt wefen heuj Dijck t'heuren grooten koftenopde oude Lan- den te ieg<�ta, die fy daer toe, als mede tottet maecken^W haren Ringh-iloot fouden moeten koopen, over fulcks waren fy Suppliantenhen aen ons keerende, feer ghedienftelijck verfoec. kende, dat onfe goede geliefte ware in aenfien van 'tgeene voorfchreven is, gratieufelijck naer onfe ghewoonelijcke goedertierenheydt haerluydej voor-ghenomen Dijckagie te beneficieren met de naevolgende vryd�mmen, Privilegi�n, endeex. emptien: als eerft met vrydom voor den tijdt vaa dertieh jaeren, innegaende een Jaernaerdatde Landen bewey t, ofte vruchten daer van ghetroc ken fullen wefen: te weten, van alle contribu. tien , ordinaris ende extraordinaris, als verpon. dinge, hondertfte, vijftichfte, veertichfte, mindec ofte meerder penningh, foo vande gronden vande voorfchreve Meer, ende haere Riet-boiTchen, ofte Riet-landen, als vande vordere Gronden, foo die vergraven, alsmede binnen getrocken fouden werden, mitfgaders vande middelen van confum. ptie voor fes jaren, ende ten eeuwigen dagen vry. dom van alle des Graefi�lickheyts Tollen, dat yan gelijc'ken fy Supplianten vermogen fouden aen te tallen, ende te ghebruyeken de omleggende Lan. den, tottet leggen ende maeckenvan hareDijc ken, Ringh-floten, ende anders noodigh, midts d'Eygenaers daer mede de Supplianten ter minne niet en fouden konnen accorderen, betalende haere Gronden tot tauxatie van Neutralen by ons daer toe te committeren: Ende hoeweide voor« fchreven Meer met de gront van dien by Deerere vanden Hoveopenbaerlijck fulcks verkocht was, dat de Koopers van dien de felve tot allen tyden fouden mogen bedijeken. Dat mede niemandt noch ten tyde vande interpofitie van't Decreet, noch oock daer te voorensnem da^rtegensghe� oppofeert heeft ghehadc, fulcks indien yemandt eenich intereft by de voorfchreven te doen b�- dijckinge, ofte yet anders tot iafte vande voot- fchrevenMeer, hadde willen pretenderen \Hu alleenlijck voor d'interpofitie van het Decreet hadde moeten gheallegeert, ende bekent ghe- maeckt ge weeft zijn, alfoo het Decreet eenenye- geJijcken verfteeckt van alleaftien, pretenfien, exceptien ende defenfien, die yemandt naer date vande interpofitie van 't Decreet, op 't ghedecre- teerde goet in eeniger manieren foude willen pre- tenderen, ende eerten yegelijcken imponeert een eeulivieh fwygen ende filentium r Dien niet tegen- ftaende waren fy Supplianten dien onvermindert alsji�chtevred�ni indien yemandt hem tegens de bedij�kirige foude willen oppoferen, dattet felv� ftaen Ibude tot arbitragie ende deciiie vaa C�mmifTariflen by ons daer t�e fpecialijckente committeren : Welcke Heeren Commiflarillen fommarie ende de plano, fonder figure van Proces de queftien die, 't zy in 't aenvangen ende vorde- ren vande voorfchreven Dijckagie, ofte oock daer naer
E Ridderfchap, Edelen ende Steden van i Hollandt ende Weft-Vrieflandc, Repre- I Tenterende de Staten vanden felven Lan- 'de.DOEN TE WETEN,Hoe dat ons vertoont is by de Eygenaers vande Wits- Meer, anders ghenaemt de Schager-waert, ghele- §en buyten den Ooiteren-dijck, inden Banne en- e Heerlijckheyt van Heeren-kerfpel, dat inden Jare feilhien-hondert feven by de gemeene Credi- teuren van GraefTLamorael van Egmont, by De- erere 's Hofs van Hollandt voor een merckelijcke fornme van penningen, de voorfz Meer verkocht was, met pre�minentiefoo wanneer de Koopers ofre Eygenaers de felve Meer tot eenigen tyden fouden willen bedijeken, dat henluyden mede volgen foude het recht van Smal-thienden, Raep- thienden, ende den tienden fchoofvan alle Grey- nen, fo wel ront als langh, weeck ende hart, geen uytgefondert, fulcks die op de voorfz Meer be- dijekt zijnde, fouden mogen wafl�n, behoudens de hooge, middele ende lage Jurifdi�ie over de felve Meer aenden Heere van Heeren-kerfpel, Zijnde nu fulcks, dat de Supplianten confidere- rende, hoe feer van allen ouden tyden by de Prin- cen vanden Lande, ende fonderlinge by ons gefa- vorifeert Ware seweeft, van Water Lant temaec- ken, als waer door metter tijdt groote berieficien ende commodireyten by 't ghemeen Landt, ende d'lngefetenen van dien, foo in 't gemeen als parti* culier werden ghetrocken, ende dat niet alleen buyten pericule_# interefte ende verminderinge vande inkomften vanden Landen, maerfelfoock tot vermeerderinge vande middelen, foo van c�n- tributien als confumptie, midtfgaders daer door veellngefetenen, die door fchaerfheytvan Lan. den, ghewo�n waren nae andere Quartieren ende Landen te vertrecken, alhier ghehouden, ende fulcks de middelen van t Lant verbetert werden: Dat mede de Supplianten federt twee en twintich Jaren herwaerts, verre nae geen halve Renten van haer betaelde koop-penningen vande VuTcherye vande voorfz Meer en hadden konnen confeque- ten: Soo waren fy Supplianten wel gheneg�n de b�dijckinge vande voorfz Meer metten eerften by der hant te nemen, op vaft vertrouwen,dat wy gh�negenfouden wcfen haren y vet in foodanigen ioftelijcken ende periculeufen werck, meteenige grati�n ertde Vryd�mmen te feconderen, ten aen- fien 't voorfz Werck foude beftaen in difprop�rtie van feer vee Ie Roe-talen Dijcksende RingMoots naer de groote vande Meer, midtigaders in diver- fch� Plemp' wereken, die doof 't overgaan van diepe gaten a�nd�h anderen foude moeten wer- den ghefloten als mede van Molens, ende �n^�re mehigerley b�yten ende binnen-wereken, oock allerley onbedachte incon venierften ende fwatig- heden, die hen in foo een werck fouden konnen openbaren , ende voornementlijck mede dat fy Supplianten ten infichte vande onvaftigheyt en- de fpongieufheyt vanden gront vande voorfz Meer ende Riet-boifchen ofte Riet-landen, aen �ride in de felve Meer ghelegen, haren Dijck niet

-ocr page 876-



	Dijckagio, &c. Schager Waert.
				1744
				1744

1743 �aetbyyemanden fouden mogen werden gemo- veert, by forme van arreft fouden termineren en- de decideren , fbnder dat daer tegens eenige pro- vocatie plaets hebben foude. Ende aengefien in den Jare vijfthien-hondert negenen tachcich, den Procureur Generael uyc den naem vande Graef- felijckheyt van Hollant hadden willen fuftineren* dat de banfcheydinge van Sint Maerten, (toeko- mende de felve Graeffelijckheyt) foude fteecken met een kleyn hoecxken inde felve Meer, waer over als doen tuflchen den Procureur Generael, ende het Huys van Egmont op 't ftuck vande Banfcheydinge tuflchen de Heerlijckheden van Sinte Maerten ende Heeren-kerfpel Proces ont- ftaen zijnde, was het k\we weynich Jaren nae den aenvanck ghebleven onvervolght, foo dat daer in den tijdt van fes en dertich Jaren herwaerts geen termijn en was gehouden geweeft ♦ zijnde midde- lertijdt die van 't Huys van Egmont, ende daer naer oock de Supplianten gebleven inde poi��ifie metvuTchen: Doch was mede waer, dateenige Jaeren herwaerts van wegen de Graefl�lijckheyt haerpretenfie verpacht was tuflchen de twintigh ende dertich iluyvers des Jaefs \ hoe wel echter het Huys van Egmont, ende haer Succefl�urs, heurepoiTefliecontinuerende waren�. Ende hoe- wel fy Supplianten niet en twijfTelden, indien den Procureur Generael foude willen 't voorfchreve interrupt Proces wederom op halen, dat de uy t- komfte van dien t'haren voordeele uy tvallen fou- de, Nochtans aengefien 't felve van een langen treyn wefen foude, verfocht� fy Supplianten oot- jnoedelijck, datonfe geliefte ware onfe Gecom- mitteerde Raden, beneff�ns die vande Rekeninge te authoriferen, om de Supplianten 't voorfchre* ve kleyn different af te handelen, fulcks haer & in billigheyt bevinden fouden te behooren. S O O IS Τ, dat Wy de voorfchreve faecke en- de verfoecke over gemerckt, alvooren hier op ge- hadt het advijs van die van onfe Kamere vande Reeckeninge, de Supplianten uyt onfe rechte wetenfchap, volkomen ende fouveraine macht geconfenteert, gheoctroyeertende geaccordeert hebben, Confenteren, o&royeren ende accorde- ren henluyden midts defen, dat fy de voorfchreve Wits-meer in 't gheheel fullen mogen bedijcken, doch dat fy alvooren in 't werck te treden, ghe- houden fullen zijn behoorlijckcontentementte doen allenden geenen die fouden mogen preten- deren by de felve bedijckinge gheinterefl�ert te ζπ,η: Tot welcken ey nde wy gecommitteert heb- ben, ende committeren by defen, eenenuytde ordre vande Heeren Edelen, ende Steden Am* fterdam ende Alckmaer, met volle macht ende authoriteyt, om fommarie, de plano, ende fonder ^e van Proces, des noot ende verfocht zijnde, fcennifl� te nemen van alle queftien, die foo voor't invangen vande voorfchreve Dijckagie, als daer naerbyyernanden fouden mogen werden gemo- rfert, ende alle de felve by den voornoemden ^ommiuariflenghetermineertende afghedaen te erden. Hebben voorts de Supplianten vergunt «nae gheaccordeert vrydom ende exemptie van -lecontributien, ordinaris ende extraordinaris, Λρ ^J⁰!^' ^ndettfte, vijftighfte, veertigh- mmder ofte meerder penningen, foo vande
		f �nden, foo die vergraven als die birinert getroc- en fullen mogen werden voor den tijdt van vijf- hien Jaren.midts middeler-tijdt betalende de ver- ondingen die op de voorfchreve Meer, Riet- oflchen ofte Riet-landen, ende vorder Gronden oor defen hebben geftaen, ende noch zijn ftaen- e. Item, vrydom ende exemptie vande Bezaey- e Landen, Hoorn-geit ende diergelijcke Laften, ie over 't platte Landt geftelt zijn, ofte noch ge- telt fouden mogen werden voor den tijt van vijf� hien Jaren als vooren, alles inne te gaen naer dat e Landen beweyt, ofte anders tot culture ghe- racht fullen zijn: Gelijck henluyden oock weet . ergunt vrydom ende exemptie vande middelen an cinfumptie op de kleyne Bieten van twee gul- en de Tonne ende daer beneden, fonder daer in- e te begrypen den Import vande Wynen ofte vvare Bieren, die geduyrende de voorfchreve be- ijckinge, ende een Jaer daer naer gheconfumeert ullen werden, midtfgaders vooraltijdtvrydom anden Tholle de Graefl�lijckheyt van outs t�e- ghekomen hebbende, van alle 't geene fy naer de voorfchreve Landen voeren, ofte van daer uyt- voeren fullen. Authorifer�nde de Supplianten te mogen aentaften ende ghebruyeken de omleg- gende Landen tottet maecken ende leggen van harert voorfchreven Dijck noodich, mits d'Eyge- naers daer van voldoende, ende betalende, 't zy by onderlingh verdrach, of anderfints tot taxatie van Neutrale Perfoonen by ons daer toe te com- mitteren. Ende belangende de voorfchreve que- iiie ende Proces over de limiten vande voorfchre- ve Meer, hebben wy ghecommitteert, ende com- mitteren by defen eenige uytten Collegie van onfe Gecommitteerde Raeden, die 't felve Collegie daer toe fullen goet vinden te nomineren, ende eenige uyt de voorfchreve onfe Kamere van Reeci keninge, om 't voorfchreve Proces ende diff�rent mette Supplianten in redelijckheyt ende billick- heyt af te maecken, met exprefl� referve, ende on- vermindert, ende fonder prejuditie van'treclit den Huyfe van Egmont voor defen, ende jegen- woordelijck ons uyt des felfs hoofde competeren- de, t�tdeRiet-boffchenendeaengewaifen Lan- den inde voorfchreve Meer ehelegen, daer over jegenwoordich Proces is liangende ongedeci- deert voor den Hoogen Rade. Ende ten eynde de Supplianten, heuren Erven ofteNaekomelingen, ofte attie verkrygende, defen onfe queftie ende O&roye in manieren als vooren mogen genieten ende ghebruyeken, werden fy ghehouden defen t'onfer Kamere van Reeckeninge te prefenteren, om aldaer ghevifiteert, geinterineert ende geregi- ftreert te werden, 't welck gedaen zijnde, Laften ende beveelen wy den Prefidenten ende andere Raeden vanden Hoogen ende Provincialen Rae- den , die vande Kamere vande Reecke^nge voor- noemt , ende allen anderen die defen eenighfints raecken oft aengaen mach, dat fy de Supplianten, heuren Erven ende Nakomelingen, ofte aftie van de felve verkrygende, laten ghenieten ende ghe- bruyeken den efl�fte van defen , cederende alle belet ende moeyenifi� ter contrarie. Gegeven in den Hage onder onfe groote Zegele hier aen ge- hangen op den thienden Mey inden Jare Anno 1630.

			77- O&roy,

-ocr page 877-

Placate�Lj. ^Boeck. 9.Tit. �.Deel.

1746

1745

77. Oftroy, noopende de bedijch^nge vande Schaels - Meer. In date den

4 /^/i/1631.

haere Landen hebben gheleden mettet bedijcken

vande Wormer,ende de Meeren daer omtrent

Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
fenterende de Staten vanden felven Lan-
de. DOEN TE WETEN, Hoe
ons verthoont is by Burg�meefters ende Regier-
ders van Wormer, dat door 't geiladigh opmalen
vande Molens, ilaende op de bedijckte Meeren,
hun Supplianten Landen fodanich befvvaert wer-
detvmet Water.dat d'felve niet gebruyckt nochte
gheculti veert konden werden, tot merckelijcke
ichadeende bederf vander Supplianten Ingefete-
«en, ende harer Landen," t welek alfb niet en kon-
de werden geremedieert,als met d'afdijckinge der
felver Landen,fo wierden fy Suppliantenom haer
totale ru�ne ende verderf te voorkomen, genoot-
faeckt de voorfz afdijckinge haerder Landen te
doen, gelijck fy aireede hadden geprocedeert tot
beftedinge van eenige wercken van dien, dan be-
vonden dat de voorfz afdijckinge niet bequame-
lijckgedaen nochte onderhouden foude konnen
werden, ten ware feecker Water ghelegen in hun
Supplianten Ban, groot ontrent vijftich mergens,
genaemt de Schaels-meer, mede af gedijckt, ende
tot Lant gemaeckt werde , ghemerckt anderfints
den Dijck by hun Supplianten te leggen, foude
wefen onderworpen den aenflach ende aenperfin-
ge vande voorfz Schaels-meer _f,midts wekken de
Supplianten haer tot ons keerden, ootmoedelijck
verfoeckende, dat wy tot bevorderinge vande
voorfz afdijckinge, daer toe fy Suppliant� tegens
haer wil, ende uy t grooten noot gedrongen wer-
den , hun Supplianten gheliefden te o&roycren
ende accorderen 't voorfz Water vande Schaels-
meer te mogen bedijcken, ende van Water tot
Lant te maecken, ende de bedijckte Landen voor
haer ende haers actie venkrygende eeuwelijck en-
de erf��lijck , als haer vry� ende eygen Landen te
mogen hebben ende behouden , midtfgaders hun
Supplianten te accorderen vrydom van verpon-
dingen der felver Landen, hondertfte, vijftiglifte,
veertighfte ende dertighile penningh, den Import
vande Bezaeyde Landen ende Hoorn - gek, ende
andere diergelijcke aireede over de platte Landen
geftelt, ende die noch gheftclt foude mogen wer-
den,mitfgaders van Thienden,alles voor den tijdt
van twintich Jaren, ingaende een Jaernae dat de
Landen bewey t,ofte vruchten daer van getrocken
fullen werden, ende hen daer van te verkenen
Brieven van Octroy in behoorlijcke forma. SOO
IST, dat wy de faecke ende verfoeck voorfz over
gemerckt, alvooren daer op gehadt het advijs van
die van onfe Kamere vande Reeckeninge,confide-
rerendede^rootefchadediede Supplianten aen

ge-

legen' , ende de koften by de Supplianten te doen
in't afdijcken van hare oude Landen, de felve ghe-
accordeert,geconfenteert ende geoftr�yeert heb.
ben, confenteren , accorderen ende oftroyeren
henluyden by defen 't voorfchreye Water vande
Schaels-Meer te mogen bedijcken, en" van Water
tot Lantte maken,ende de bedijckte Landen voor
haer, hare Erven ende Nakomelingen , ofte haers
aitie verkrygende.eeuwighlijek ende erfT�lijck als
haer vrye eygen Landen te mogen hebben ende
behouden, midts doende allen ende eenen yeder
die daer door mochten fuflineren geintereiTeertte
wefen, indien eenige bevonden werden behoor-
lijck contentement, ende alleen Jaerlijcks betalen
voor recognitie ten behoeve vande GraerTelijck-
heyt thien fchellingen van twee grooten Vlaenis
denfchellingh ghereeckent op yeder margen, in-
negaende terftont naer dat de kavelingen vande
voorfz Landen fal zijn gedaen: accorderen voorts
de Supplianten vrydom ende exemptie vande ver-
pondinge oyer de voorfz te bedijcken Meer-lan-
den , mitfgaders van hondertfte, vijftichfte, vecr-
tichfte ende dertichfte penningh, den Impoftvan
de Bezaeyde Landen , Hoorn-gek, ende andere
diergelijcke laften, aireede over den platten Lan-
de gheftelt, of noch te ftellen, ende mede vande
Thienden, alles voor den tijdt van vijfthien Jaren,
innegaende naer de cavelinge der voorfz Landen
als vooren, ende mits dat de Supplianten, of a&ie
vande felve hebbende, ter expiratie vande voorfz
Jaren aende Graefi�lijckheyt fullen laten volgen
den elfden fclioof vande Bezaeyde Landen aldaer.
Ende ten eynde de Supplianten, endeheure Nae-
komelingen, ofte haer a&ie verkrygende, defen
onfen Oftroye in manieren als boven mogen ge-
nieten, fullen fy gehouden zijn defen t'onfen Ka-
mere vande Reeckeninge te prefenteren, om al-
daer gevifiteert, gheinterineertendegeregiflreert
te werden, 't wekk ghedaen, laften ende bevelen
wy den Prefidenten ende Raden vanden Hoogen
ende Provincialen Rade, die vande Kamere vande
Reeckeninge voornoemt,ende allen anderen onfe
Officieren, Jufticieren ende Onderfaten, die defen
aengaen ofte raecken fal mogen , dat fy de Sup-
plianten of aitie vande felve verkrygende, doen,
laten ende ghedoogen, ruftelijck ende volkome-
lijck genieten 't ghebruyck van dien, Cefl�rende
alle belet ofte moeyenii�e ter contrarie. Gegeven
inden Hage onder onfen grooten Zegele hier aen
ghehangen, op den vierden April Annofefthien-
bondert een en dertigh.

7 8. O&xoy, noopende het fielten van Oijctyraefende Heemraden vande

Schaels-Meer. In date Jen 1 � Maeri 1633.

dat ons verthoont is by de.ghemeene Ingelanden
van feecker Meertgen, ghenaemt het Schaels-
Meertgen, gelegen inden Banne van Wormer, dat
fukks was, dat fy Supplianten het Mse Schaels-

Meerken

E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollandt�iide Weft-Vrieflandt, Repre-
fenterende de Staten vanden felven Lan-
de. DOEN TE WETEN, Hoe

-ocr page 878-

Schaels-Meet

Dijckagi^, &c;

Je*tefl i� eonfcrmit� vandenOtfroye daer van
Mfj _n _Water tot Lant hadden gemaecktv
^Weifrrt culture gebracht, metter daes bevonden

λ «Scke fv Supplianten over de negen duyfenc
iuldena7n onkofen ghehadt hadden, feer groot
^g r^ckel by Noort-weften wint te verwachten
ffde dooi het aenilaen van het Water,vvaer dan
�nek bv quam, dat veeltijdts de Huyiluyden al-
°Z:_r f_v vervorderden met hare Bagger-netten te
komen over den voorfz Dijck, ende de felve alfo
�vt te baggeren, inder voegen, dat alwaar het
f/hoon de felve Plemp-dijck de voorfz perffe van
wateren niet en hadde af te wachten, des nu jae,
echter evenwel de felve daer door feerverfwaekt
ende eliekrenckt wierde , fulcks fy Supplianten
oock te rechte beducht waren, dat de felve Dijck
foude mogen komen door te breecken, ende hare
Diickagie infruCtueux fouden worden gemaeckt,
Gelijck mede fulcks was, dat de voorfz Huyiluy-
den met Schaeckelen Viifchen komen vangen,
ftooten ende douwen met hare Polfen, onder
ende tegen den voorfz Dijck, waer mede de felve
infgeiijeks noch merckelijck wierden verfwackt,
ende niet alleen aenden voorfz Dijck, maer oock
inden Ringh-flooten ende daer ontrent allefints,
waer door alfoo fy Supplianten rnerckelijcken
waren gheincommodeert, ende geen kleyne peri*
culen liepen van irreparabelijcken befchadight te
worden , ende dat alle 't felve cauferende door
faute van goede ordre ende toeficht, fulcks der-
halven daer inne nootfaeckelijck metten eerfkn
diende voorfien, waren daeromme fy Supplian-
ten haer tot ons keerende, verfoeckende dat onfe
gheliefte ware de Supplianten toe te ftaen, een
�ijckgraef ende Croos- Heemraden over het
voorfz Meertgen te mogen ftellen, omme over de
Dijeken ende 't gunt daer aen kleefden opficht te

174

nemen, ende toetenen dat de felve niet befcha*
dight en wierden,ofte daer anderfints in»te mogen
voorfien, met foodanige Keuren ertde Ordonnan-
tien, midtfgaders onderhoudihge van dien, als in
debedijekte omleggende Landen naer Dijckrechr
g�bruyckelijck was. S O O I S Τ , dat Wy de
faeckeh ende verfoecken voorfz over ghemerekt,
alvooren hier op ghehadt het advijs van die van
onfe Kamere vande Reeckeninge, omme goede
ordre ende toeficht �pte voorfz Dijekagie onder-
houden te worden, ende alle difordren ende peri-
culen te verhoeden , d� Supplianten uyt onfer
rechter wetenfehap , volkomen macht ende fou-
veraine authoriteyt gheaccordeert, geoitroyeert
ende toe geftaen hebben, accorderen, odtroyeren
ende ftaen de felve toe mits defert,dat fy de voorfz
Schaels-Meer met een Dijckgraef ende Heemra-
den fullen mogen vodrfien. Ende dat over fulcks
de Supplianten fullen mogen nomineren drie Per-
foonentotDijckgraef,ende reegen tot drie Croos-
Heemtaden, omme daer uyt by die van onfe Ka-
mere vande Re�ckeninge.voornoemt, een Dijck-
graef, ende drie Kroos-Heemraden verkooren en-
de ghecommitteert te w�rden, met rhacht omme
over de Dijeken van 't voorfz Meertgen, met den
aenkleven van dien opficht te nemen, ende be-
hoorlijcke ordre te ftellen, dat de voorfz Dijeka-
gie tegens reden niet en wort befchadight. Ende
ten eynde de Supplianten het effect van defen
onfen Oclroye ghenieten ende ghebruyeken mo-
gen,fullen fy de felve t'onfer Kamere vande Reke-
ninge prefenteren, omme aldaer gheregiftreert e5
geinterineert te worden, 't welck gedaen zijnde*
laft�n ende ordonneren wy de felve vande Reec*
keninge, ende allen anderen dien 't behoort, hen
naer defen te reguleren. Gegeven inden Hage
onder onfen grooten ZegelB hier aen ghehangen,
opten 15 Martij in't JaeronsHeeren 1633.

79. Trolonga�e van 't OBroj vande Scbaels*Meer. In date den negenden

Junij 1640.

plianten gheprocedeert tot de bedijekinge van 't
voorfz Meerken, dan alfoo 't felve bedijekt ende
op een voet uyt gemalen zijnde, weder waren in-
gebroocken, ende met water vervult, ende 't fel-
ve ons wefende geremonftreert, Soo hadden wy
op den vijfthienden Martij fefthien-hondert drie
en dertich de Voorfchreven vrydommen ende ex-
emptien, in plaetfe van vijfthien jaren, geprolon-
geert op vijf en twintigh jaren, ende dat de recog-
nitie van thien ftuyvers, foude ingaen acht jaren
naer dat de cavelinge, waer op de voorfchreven
Meer weder zijnde gheflooten,* alfoo fy Suppli-
anten echter gheen Vruchten van haere Landen
waren ghenietende , ende weder in verfcheyden
onkoften moeiten vervallen, Soo hadden wyop
den vier en twintighften September fefthien-hon-
dert feven en dertigh, Amplierende de voorgaen-
de O&royen, hun Supplianten vergunt ende ge-
accordeert , verminderinge vande voorfchreven
recognitie van thien op vijf fchellingen voor ye-
der Morgen jaerlijeks, ingaende twaelf jaeren
naer de Cavelinge, ende vordere Vrydommen

5. S ende

ERidderfchap , Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
fenterende de Staten vanden felven Lan-
de. DOEN TE WET'EN, Alfoo
de Bedijckers vande Schaels-Meer onsverthoont
hebben, hoe dat fy Supplianten van ons op den
vierden Aprilis 1631. hebbende geobtineert Oc-
troy omme de voorfz Schaels-Meer, groot on-
trent vijftigh Morgen te mogen bedijeken, midts
ten behoeve vande GraerTelijckheyt jaerlijcksbe-
talende, van yeder Morgen voor recognitie thien
fchellingen van twee grooten Vlaems, ingaende
terftont nae dat de cavelinge vande voorfchreven
Meer foude vvefen ghedaen, ende dat op de vry-
dommen ende exemptien vande Verpondinge
vande voorfz Meer-landen, midtfgaders vanden
hondertften, vijftighften, veertighftenende der-
tighften penningen, den Impoft vande Bezaeyde
Landen, Hoorn-geit ende andere diergelijckela-

k λ ^de ^ονςΓ ^de P^latte ^Landen gheftelt ende
noch te ftellen, ende mede vandeThienden voor
den tqdt van vijfthien jaren: Soo hadden fy Sup-

-ocr page 879-

-..-._^zz:

~~;,."/-.~~,~~�■■.~~, ~

�~~-'�~~ ��..�.-~~^: ^� ■ >.'■~~ �' ~~�,».~~�*

1749

ende exemptien hun Supplianten vergunt, geam-
plieert ende verlenght voor den tijdt van thien
jaren, fulcksdat hare vrydommen tri plaetfe van
vijf en twintigh, foudccluyren vijf en der tigh Ja-
ren , ingaende terftont naer de cavelinge als voo-
ien,waerop fy Supplianten feerveel endeexceffi-
ve onkoften hadden moeten doen, ende by der
handt nemen, foo met het ftellen van een vierde
Molen , als het verfwaren van hare Dijeken, dat
de onkoften op de voorfz Dijckagie ghevallcn, op
yeder Morgen jegenwoordigh over de twaelf hon-
dert gulden quame te bedragen, ende tot noch
toe vande felve Landen niet hadden konnen tree-
ken, zijnde jegenwoordigh de felve Landen noch
in foodanigen ongelegentheyt, dat men jegen-
woordigh over de felve noch met Schuytgens
konde varen , waer door dat geen vruchren daer
van worden getrocken, de Landen in foodanigen
kleynachtinge, dat in openbare opveylingc de fel-
ve geen geit hebben mogen gelden, inder voegen
dat fy Supplianten, omme haere voorfz Landen
ecnmael drooch ende ter culture bequaem te ma-
ken , fy Supplianten mede ghenootiaeckt fouden
worden, als noch verfcheyden onkoften aen te
wenden, foo door het vcrftellen ende verfetten
ende veranderen van Molens, als mede tot ver-
fwaringe van haere Dijeken, die op yeder Morgen
een mcrckelijckefomme foude bedragen, midts
de kleynte vande voorfz Meer, 't welck alfoo ver-
oorfaeckt door de opmalinge vande andere Mee-
ren, ende de perfinge van het Water vande felve:
Dat mede fy Supplianten aircede over de twaelf
hondert guldens op yeder Morgen re gelden had-
den ghehadt ,fonderecnige vruchten genooten te
hebben, ende mits dien fy Supplianten niet alleen
vande voorfz recognitie van vijf ftuy vers per mor-
gen behoorden te worden gelibereert, ende de
voorfz vordere vrydommen mede noch behoor-
den gheprolongeert te worden ,infonderheyt ghe-
confidereertdatde voorfz Dijckagie is by der hant
ghenomen, ende daer mede de groote fchaden,
daerdebepolderinge byde Wormer-landen ghe-
ledcn te verfoétcn, Soo keerden fy Supplianten
haer als noch aen ons, ootmocdelijck veriöecken-
de, dat wy reguard nemende op 't geene voorfz
is, endede groote ichaden by hen Supplianten ge-
leden , de felve hen Supplianten voor altijdt ghe-

k. 9-Tit, t.DccL i_75o

liefden te remitteren de vooriz recognitie van vi'f
ftuy vers op yeder Morgen, ende de voorfz _Vtl
domrnen ende exemptien als nochte amplieren
ende prolongeren voor den tijdt van vijf en twio.
tichjaer, innegaende een jaer naerdat de voorfz
gronden drooch, ende fy Supplianten Vruchten
van hare bedijckte Landen fouden hebben genoo.
ten. S O O l S �, dat wy de faecke ende vet-
foeck voorfz over gemerekt, ende daer op gehadt
hebbende het bericht ende advijs van onfe Q_e.
committeerde Raeden inden Noorder-quartierc
mitfgaders van die van onfe Kamere vande Recc!
keninge , bewegende over de fchade ende kleyne
fucccffcn, die de Supplianten in haere voorfz bc-
dijekinge voor gekomen zijn , Amplierende onfe
vooreaende graticufe conceffien ,de Supplianten
uyt (onderlinge gratie geaccordeert ende vergunt
hebben , Accorderen ende vergunnen de felve
mirs defen, boven de vrydommen henluyden by
onfen O&royeende Ampliatien van dien toeghe-
ftacn, dide nae de refpeftive expiratie van dien,
prolongatie vanden tijdt der betalinge van de
voorfz recognitie van vijf ftuyvers op de Morgen,
ten behoeve vande GraefTelijckheyt, voor thien
jaeren, ende vande vordere vrydommen ende ex-
emptien , hen Supplianten by voorigen Oftroye
ende Ampliatien voor defen vergunt, noch voor
vijfthien jaren, alles innc te gaen nae de cavelinge
vande Landen vanden vooriz Mecrgedaen isg*�
weeft. Ende ten eynde de Supplianten 't eiFcct
van defe onfe naerdere gunftc ende Ampliatie
mogen genieten als naer behooren, fullen fy ghe�
houden wefen delen t'onfer Kamere vande Reec?
keninge te prefenteren, om aldaer gelefen, geinte-
rincert ende geregiftreert te worden, 't welck ghe-
daen zijnde, Laften wy den Prefidenten ende Ra-
den vanden Hoogen ende Provincialen Raeden,
die van onfe Kamere vande Reeckeninge voor-
noemt, ende allen anderen onfen Jufticieren, Of-
ficieren ende Onderfaten die defen aengaenofte
raecken fal mogen, datfe den Supplianten daer
van doen, laten ende ghedoogen ruftelijck, vrede�
lijck ende volkomentlijck ghenietcn ende ghe-
bruyeken: CeiTerende alle beleth ende mocye-
niflè ter contrarie. Gegeven inden Hage, op
den negenden Junij duyfent fes hondert ende
veertigb.

So� Odroy, om te mogen bedijcfyn de &(j)ortejnder-Meer. In date den

\6julij 1631.

DE Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieflant, Reprefen-
terende de Staten vanden felven Lande:
DOEN TE WETEN, Datalfoo, die van
onfe Kamere vande Reeckeninge by oniè laft eft
authorifatie van date den eerften Martij feftbien-
hondert negen en twintich verkocht ende uytge-
geven hebben aen Jan van Manfdale, ende fijne
Conforten als meeftbiedende de Noorteynder-
Meer, ende eenige andere kleyne Braecxkens ofte
Binnen-wateren ghelegen inden Banne vande
Graft ende Zuyt-fchermcr, wy den voorfz Jan
van Manfdale ende Conforten uyt onfer rechter

wetenfehap, volkomen macht ende authoriteyt
geodtroyeerr, vergunt ende geconfenteert hebben,
oétroyeren, vergunnen ende confenteren midts
defen, dat fy de voorfz Meeren ende Braecxkens
fullen mogen bedijeken, ende van Water tot Lant
maecken , ende die voor haer, heuren Erven ende
Naekomelingen, ofte aclie van heur hebbende,
fullen hebben ende behouden in vryen ende eeu-
wigen eygendom /midts betalende ten behoeve
vande GraetTelijekheyt, aen die vande Kamere
vande Reeckeninge voornoemt, voor yeder met-
gendeïbmme van achthien ponden , te veertig"
groeten 't pont in ghereeden gelde, ende daer en

___

-ocr page 880-

«fff Bifcfcagi^&G^ N

wen een Jaerlijckfche recognitie van vijf ftuy-
vers mede op yeder n�ergen innegaende naer dat
� niickagie vokrocken ende gecavelt lal welen,
» lofl�n degens den penningh twintich met goc-
�i «ranckbaren gelde , naeE^delaetitepermiffie
San ghepubliceert | ende blijft den Suppliant,

ndefiine Medeftanders gehouden de voorfz be-
TckinKetedoen binnen drie ofte vier jaren naet

175*

de bedijekinge ende timmeragie op de Landen
n�odigh. Dat oock de Suppliant ende fijne Me-
deftanders, haren Dijck fullen mogen leggen daer
ehde ter plaetfe fy tot verfeeckeringe vande voor-
fchreven Dijckagie fullen noodigh achten, midtf-
gaders foodanige Waterloifinge kiefen , als by
henltiyden dienftigh bevonden fal werden, midts
daer van den Eygenaers ofte Geinterefleerden al-
voorens te doen contentement ten overftaen en-
de difp�fitie vande Heeren Gecommitteerde Ra-
den vanden Noorder-quartiere voornoemt. Au-
thoriferende voorts den Suppliant ende fijne Me-
deftanders, ende haers rechts verkrygende, om-
me de voorfchreven Dijckagie ende wes daer aen
kleeft, te mogen doen regieren by een Dijckgraef
op des Suppliants ende fijne Mededijckers nomi-
natie i ende haers rechts verkrygende te nomine-
ren _y ende by ons ofte die van onfe Kamere vande
Reeckeninge voorts te verkiefen ende te commk->
teren /ι ende dat fyluyden de Heemraden, Pen*
ningh-meefters ende andere Officieren de felve
Dijckagie concernerende , felfs fullen mogen
ftellen ende verkiefen, met macht omme Keuren
te maecken tot voordeel ende onderhoudt vande
voorfz Dijckagie dienende, ende't gunt met con-
fent vande Hooft-�ngelanden , ofte die meerder
ftemmen van dien, tot maeckinge vande voorfz
Dijckagie,ende appendentie van dienommegella»
gen wert, inne ghewonnen fullen werden naer
Dijck-recht, met dubbel gewin: mede de felve pa-
rate executie fullen hebben ende naer Dijck-reeht
inne gewonnen werden alle boeten vanden Dijck-
graefaldaer, mitfgadprs alle Vonniflen, de werc-
ken vanden Dijckgraef, ofte eenige der felver raec-
kende, ofte van eenigh gnevolgh ofte aenkleven
van dien, by de voorfz H�emraden te wyfen, bly-
vende de vorder h�oge, middelen ende lage Jurif-
di&ie, ende alle andere exercitien van dien, aende
Graeffelijckheyt,ende des felfs ordinarife Officie-
ren daer ontrent. Ende ten eynde den voornoem-
den Suppliant ende fijne Medeftanders, ende
haers rechts verkrygende, defe onfe gunfte, Ac-
coorde ende Octroye,met alle vrydommen.voor-
deelen endeconditien daer inne begrepen, mogen
ghenieten als naer behooren, fullen fy gehouden
zijn defen t'oiifer' Kamere vande Reeckeninge te
prefenteren,omme aldaer sevifiteert,geregiftreert
ende g�interineert te werden, het welcke gedaen
zijnde, Laften ende beveelen wy den Prefidenten
ende Raeden vanden Hoogen ende Provincialen
Rade, de Kamere vande Reeckeninge voornoemt»
ende allen anderen onfenjufticieren, Officieren
ende Onderfaten die defen aengaen ofte raecken
fal mogen, dat fy den Suppliant, fijne Medeftan-
ders , ofte die recht ende aciie van henluyden ful-
len komen te krygen, doen, laten ende gedoogen
ruftelijck, vredefijck ende volkomentlijck genie�»,
ten, ende ghebruyeken van alle 't felve, ende elck
poindt. van dien, ceflerende alle beleth, hinder,
moeyenifl� ende empefchement ter contrarie.

Gegeven inden Hage onder onfen grooten Ze-
gele hier aen ghehangen, op den fefthienden lulij
in 't Jaer ons liefs Heeren eenigen Heylants ende
Salighmaeckers 1631.

te verl

Srhe7erT�i� van defen �&roy: Ende op

_[t ^n voornoemden Jan van Manfdale, ende

?,ine Conforten te beter tor vorderinge vande
voorfz Dijckagie fouden wefen geanimeert, heb-
u_enwy de felve gheaccordeert vry dom ende ex-
emptie vanden Thienden van alderley Graenen,

andere Vruchten inde voornoemde Meer-

kens gtoeyende ende waffende voor den tijde van
Tareii naer dat de voorfz bedijekinge als vooren
fal zij η gedaen. Dat mede de Suppliant ende fy-
ne Medeftanders, voor ende aleer in'Kwerckte
treden, gehouden fullen zijn behoorlijck conten-
tementtedoen a�n alle Steden, Dorpen, Gehuch-
ten, Landen ofte Polders, die daer in hare Water-
lofi'nge �; Vaerten ende eygendommen, verkrege-
ne fetvituyten endeanderfints, foude mogen fu-
ftineren verkort te fullen werden.. Ende hebben
wy tot dien eynde geauthorifeert de Heeren onfe
Gecommitteerde Raden van 't Noorder -quartier,
omme fonder figure van Proces, fommarie & de
plano kennifl� te nemen ende te decideren , ofte
anderftnts te difponeren, fulcks de voornoemde
Gecommitteerde Raeden in redelijckheyt ende
equiteyt bevinden fullen te behooren, over ende
van alle queftien, fchaden, hinder, letfel, moeye-
niffe ofte empefchement, die in 't aenvangen ende
vorderen vande voorfz, Dijckagie, ende ter faecke
van dien by yemanden foude mogen ghemoveert,
ofte ghepretendeert werden. Hebben oock den
Suppliant, fijne Medeftanders, ofte haers rechts
ende a&ie verkrygende, vergunt vrydomme ende
exemptie van alderley Verpondingen, Mergen-
gelden , Hoorn-gelden, hondertfte, rachtighfte,
veertighfte, dertighfte, ende diergelijcke pennin-
gen, mitfgaders van alle andere re�le laften, gefta-
tueren voor den tijdt van vijfthien Jaeren eerftko-
mende, alles ingaende een jaer naer dat de voor-
fchreven Landen, ofte het meerendeel van dien
beweyt, ofte eenige Vruchten daer van gh�troc-
ken fullen wefen: ende vande oude Landen, die
tot de voorfchreven Dijckagie ende Ringh-iloo-
ten fullen yergraven werden, vrydomme vande
voorfchreven laften voor altijt, ende mits dat den
Suppliant, fijne Medeftanders, endeharesactie
verkrygende , ter expiratie vande voorfchreven
acht jaeren, aende GraetTelijckheyt fullen laten
volgen den elfden fchoof vande befaeyde Landen
inde voorfchreven Meerkens ende bedijekinge
vallende. Dat mede de Suppliant, fijne Mede-
ftanders, ende haers rechts verkrygende, fullen
ghenieten vrydomme ende exemptie vande Im-
porten vande Wynen ende Bieren gheduyrende
de 'voorfz bedijekinge, ende een jaer daer naer,
rnitfgaders voor altijdt vrydomme vanden Tholle
<te Gtaeffelijckheyt vanoudtstoe behoort heb-

3 ?ⁿ ^Vee ^ende ^Vrucncen ^aldacc vallende
ende waiTende, als mede van alle materialen tot

81. Oc-

5-S ij

-ocr page 881-

Piacaten. φ

81. Odroy, noopende deb�dyclqnge vanden Schermer> ende �en^leyenvan

^i! dien. Indateclertz&Sept�i�thr�s i6y ι. ^!i- ' *

E Ridderfchap, Edelenende Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt * Repre-
I fenterende de Staten vanden felven Lan-
'de. DOEN TE WETEN, Hoe
dat Burgemeefteren ende Regeerders der Stadt
Akkmaer ons vertoont hebben, dat fy Vertoon-
ders hoe langer hoe meer in ervaringe komen, dat
verfcheyden particulieren hen onderftonden te
bedijeken ende drooch te maecken eenige Wate-
ren ende Meeren wel ten profijte vande gemeene
faecke, maer fomtijts oock niet met den meeften
dienft vande Steden ende Plaetfen aende felve
Meeten ende Wateren gelegen: Dat fy Vertoon-
ders oock van langer hant vernomen hadden, dat
men voor-hebbens foude wefen om 't Water van
de Schermer met artificie drooch te maken ende
uyt te malen: Soo hadden fy Verthoonders 't fel-
ve ter herten nemende (als waer aen ter eenre de
confervatie van heure Stadt, ende ter andere fijde
de eyntelijcke ruine was ghelegen) daer over het
ooge laten gaen, ende met die vande Vroetfchap-
pe tot meermalen rypelijcken daer op ghedelibe-
reert, ende inde felve Vergaderinge verftaen we-
fende, dat niet anders als met de totale ruine der
voorfz Stede,*het gheheele Water vanden Scher-
mer foude mogen wech genomen ende uytgema-
len werden, Hadden fy Verthoonders oock als
goedeVoorforgers vande behoudenifl� van't wel-
varen haerder Stede bedacht op middelen, waer
door alle particulieren ende nieufgierige beno-
men foude mogen werden de middelen, om yet
fulcxofdiergelycke teatt�nteren, examinerende
wat koften fy Verthoonders van tijdt tot tijt had-
den moeten aenwenden, om 't innekommen der
voorfz Stede inde mont vanden Schermer door
d'aenwail�nde ende opkomende fanden diep te
houden, eude of niet eenigh middel foude konnen
ghevonden werden, om van de felve continuele
Wercken ontlaft te mogen werden, hadden fy
Verthoonders bedacht op eenigh expedi�nt, om
de uytkomfte van haere Haven endeaenkomfte
der Stede te verleggen, ende van nieuws met
groote exceflive koften te graven een formele
Vaert door 't vafte Lant vande Stadt af, ende foo
Zuytwaert refponderende ter Schermwaert in,
daer men foodanige Sant-gronden ende aenwaf-
fende ondiepten niet hadde te verwachten, als
men jegemvoordigh van tijdt tot tijdt mofte waer
nemen, ende met groote onkoften vande Stadt
wederom removeren, 'twelck veele duyfenden
fouden komen te koften,die in't vermogen vande
Stadt niet wel en waren te vinden, ten ware door
eenige extraordinaris expedi�nten, vermidts fy
Verthoonders door de continuele ende extraor-
dinaris contributien tot vervaljinge vande laften
vander oorloge foo waren uyt gheput, dat geene
middelen ter Werelt waren over ghebleven, waer
uyt fy yet tot dienfte ende commoditey t van haer
Stadt fouden konnen vinden , ende over fukks
wel ghedenckende, dat verfcheyden Leden van 't
Lant van tijt tot tijt groote fubfidie tot maeckin-
ge van haere Havenen, Fortifkatien, Wercken,

ende andere commoditeytenj tot vermindering_evande inkomften van't Lant hadden ghenoqten
ende dat fy Verthoonders ter contrarie, fonder
bcroeminge, niet alleen altijtzijn geweeft vande
eerfte die in alle mogelijcke ende apparente mid*
delen hadden ge^confcnteert, maer feJfs oock die
de welcke by alle voorvallende occafien van 't
heure daer by hadden ghedaen,datfy over fukks
met goede redenen aen Ons oock fouden mogen
folliciteren, om ehelijeke fubfidien tot lade van 't
Lant te mogen ghenieten, tot lieur noodigeende
dienftige Wercken, te meer, om dat fy gheweeft
warend eerfte Stadtopden wekken den Vyandt
fijn ef��Ct thoori�nde, 't hooft h��ft moeten ftoo-
ten, ende fulcks de fondamenten hadden gheleyt
vande eerde victorie, ende uy t de welcke gevolgt
zijn d'overwinningen vande vryheyt van defen
Staet, ende behoudenifl� vande Religie, waervan
de goede Ingefetenen defer Landen noch waren
gauderende, hadden fy Verthoonders, confidere-
rende de befvvaerlijcke conftitutie vanden ftaet
der Landen, liever daer inne voor defe tijt willen
wijcken, ende raetfamer gevonden te denckenop
middelen, die foo wel de gemeene faecke als hare
Stadt voordeel foude mogen gheven, de welcke,
hoewel na Menfchen oordeel begrypen, feer veel
fwarigheden, ende by nae ondoenelickheden,
fouden fy Verthoonders om eenmael verlichtte
zijn vande voorfz continuele koften vande diep-
houdinge haerderVaerte, ghetroft waren om die
te overwinnen, by foo verre wy ghenegentheyt
fouden willen toonen, omheurluyder daer inne
de hant te bieden met eenige favorable beneficien
ende o�troyen, gelijck die felve aen anderen t'an-
deren tyden hadden mede gedeelt, daer op veele,
nae foo veel redenen niet toe en dienden als in de-
fen wel militeerden: Dat is, dat fy Verthoonders
te vreden fouden wefen een goet ghedeelte van-
den voorfz Schermer aende Stadt ghelegen, over
te gaen met een Dijckagie van hondert roeden
Plemp-werek door de Schermer henen, ende die
alle met Pael-wercken aen beyden zyden dicht
gheheyt, gefloten, ende met fpyfe gevolt fouden
moeten werden tegens de Schermer aen, waer
door alfoo den geheelen Huygen-dijck, ende an-
dere Dijeken ende Landen ooftwaert vande Stadt
ghelegen, t'eenemaelbedroocht, ende van alle
aenflach van Watere fouden werden ghevrijdr,
ende daer en boven oock menichte van morgen-
talen , van afpalinge ende affly tinge fouden wer-
den gheprecaveert, ghelijckfy Verthoonders des

noot zijnde, fouden konnen bewyfen, dat in ee-
nige jaren herwaerts merckelijck honderden mer-
gentalen aen die fyde vande Schermer ingegeten
ende afgefpoelt waren. Dat fy hen oock fouden
wapenen ende te gemoete fien de fware onkoften
die daer over als over de diepte van 't Water op
veele plaetfen tot thien of elf voeten, ftaen te ver-
wachten, behalven alle andere Wercken van Mo-
lens, Wateringen ende Sluyfen, diefy om die
voorfz ongehoorde diepte meer als anderen �ieD-
ben te dragen: Indien, gelijck voorfey t is, fy Ver-

__»__

u^m

-a>B

-ocr page 882-



	!;»0 jDijcfcagte^&o Schermer.
	!;»0 jDijcfcagte^&o Schermer.
J7W anders konden obt�nefert, van onseenige re- Keende draechelijeke condiuen, derhaiven t ade geworden voorden aenvanck. vande voor- Shreve Wercken,hen aen ons te addreO�ren,ver- fopckende dathet ons gheliefde hentec�nfente. en't Reene vplght ι Eerft dewyle het Water van ?p Schermer voor een groot deel was leggende -nder de Jurifdiitie der voorfz Stede.over't welc- !pfv Verthoonders hebben ghehadty ende noch hebben de vrye ViiTcherye / ende daer toe recht ende pofleflie om alderhande Keuren ende Or- donnantien,ίοοορ hetv�Tchenals^anders te ma- ken � Dat alle de gronden van het Water, t welck fv in voegen als vooren tot Landt fouden maec- ken in eygendomme foude bly ven aen hen Ver- thoonders, voor hen, heuren Erven ende Naeko- melinsen, ofte a�tie van hen verkrygende, met de ViiTcherye, Vogeleryen, ende alle rechten daer toe dependerende: Ende dat de felve onder een�n rmeh ende Dijckagie beflooten wefende > fouden bly ven onder hooge,middele ende lagejurifdi�tie aendeGraeffelijckheyt.van Hollandt ende Weft- Vrieflandt, ter judlcatuere van het Sehout^ampt ende Schependoms recht vande Stadt van Alck* maer, als aend� felve voor een groot deel behoo- rende, ende daer en boven de Verthoonders te verleenen de naevolgende vrydommen, voor den tijc van dertien jaren, ihgaende een jaer na dat de Landen bewey t, ofte de Vruchten daer van ghe- trocken fullen wefen: Te weten, van alle contri- butien ordinaris ende extraordinaris, als verpon- dingen, hondertfte, vijftighfte ende veertighfte penningh, fo vande gronden van 't voorfz Water, als vande oude Landen totte bedijekinge vande felve Wateren, te breecken ende te gebruyeken: leem, vande Befaeyde Landen, fo ongelden ende diergelijcke, die over de platte Landen aireede gheftek zijn, ofte als noch gheftelt fouden mogen werden, niet uytgefondert, mitfgaders van alle Thienden voor den tijdt van twintigh jaren, ende vande middelen van confumptie voor eens thien jaeren,ende ten eeuwigen dagen vrydom van alle des Graeifelijckheyts Thollen, van alle 't gene fy fouden voeren nae de voorfz Landen, ofte van 't geene fy fouden doen voeren in Hollandt. Ver- gunnende hen mede dat fy het voorfz Water met alle fijn Dijeken, Sluyfen, Molens, Bruggen,He�- len,Wegen,Wateringen, ende alles wat daer aen- kleven ende eenighfints dependeren mochte, on- der een generale Dijckagie ghebracht zy nde, ten eeuwigen dagen te mogen regeeren by de Hooft- Ingelanden van tijt tot tijt daer toe te committe- ren , de welcke macht ende authoriteyt fouden hebben Dijckgraef, Heemraden, Penningmeefter, Secretaris, ende andere Officieren te committe- ren, met authoriteyt om alderley Keuren ende Ordonnantien tot onderhoudinge van goede or- dre ende Policie te maecken, ende wat met con- fent vande voorfz Hooft-lngelanden ende meer- der ftemmen van dien tot maeckinge ende onder- houdinge vande voorfz Wercken omgeflagen ful- len werden, dat 't felve foude hebben parate exe- cutie, ende geinnet werden met dubbel gewin nae Dijckrecht, niet jegenftaende oppofitie ende ap- pellatie, ende fonder prejuditie van dien. Gelijck oock alle boeten ende vonnuTen van Dijckgraeff
		ende Heemraden ter cauf� vand� voorfz Wefe- k�h, gevolge ende aenkleven van dien, by parate executie haeteff�cl: fullen forter�n -. Ende dat all� opdrachten, hypothecatien ende alienatieri van Landen ende Gronden van 't voorfz Water, ghe-* fchieden fullen voor Schepenen van Alckmaert Dat van ghelijcken fy Verthoonders fouden mo* gen aentaften ende ghebruyck�n de omleggende Landen ende Gronden tot het leggen ende maec> ken van heure Dijeken ende Pl�mp^w�rek�n h�o- dighiriiits de Eygertaers daer vah betalen tot taxa- tie van eenige Neutralen by ons daer toe te com- mitteren. Ende hoe wel� de bedijekinge end� droochmaeckinge van 't voorfz Water niemandt anders befonder en concerneert als de Stadt van Alckmaer, ende dat met redene geene inter�fi�n daer over buyten der felv�r Stadten fouden kon- nen werden gheptetendeert j waren fy V�rth�on* ders nochtans te vred�n i- voor ende al eer in 't werek te treden, allen �nde�eneh yegelij�k�nt� geven contentement. Ende op dat 't felve met vruehte ende rechtmatelijck fonder onb�h��r� lijck retatdemetk foude mogen g�fchieden: Ver* fochten fy Verthoondets,dat wy eenige geliefden te committeren, omme fommarie, de plano, ende fonder figure van Proces des noot ende v�rfocht zijnde, kennii�� te mogen nemen op alle particu- liere ende generale intereflen ende queftien, die f�o voor den aenvangh van 't voorfz werek, als oock daer nae by yemandt foude mogen werden ghemoveert, omme alle 't felve by ons gheternifr neert, ende fonder figure van ProCes af gedaen t� mogen werden, ende dat heti�lve fal hebben foo- danigen kracht van arreft, dat het by geene mid- delen van Rechten fal mogen werden gher�tra- fte�rt,m�t der�gatle van alle Wetten end� Rech- ten, die ter contrarie fouden mogen difponeren. Dat mede alle Ingefetenen vande voorfz Stadt van Alckmaer ende andere aenpalende Plaetfen, verboden foude werden geene ontgrondinge van nu voortaen in 't voorfz Water te doen, op feec- kere groote peyne daer toe te ftatueren: End� alfoo by het voorfz Werek af geley t,ende droogh gemaeckt fal werden den gantfehen Huygen- dijck, ende andere Dijeken ende Landen, diejaer- lijcx ineftimabile koften t'haerder prefervatie mo- ften dragen, ende dat de redene ende equiteyt felfs wijft, dat foo wanneer fy Verthoonders heu- ren Dijck voltrocken , ende tot volkomen Zee- weer fouden hebben ghebraeht, dat alle die geene die daer mede ghebatet, ende van on koften ende laften ontflagen fouden wefen, oock in redelij�fc- heyt contribueren tot het onderhout vande Dije- ken by hen Verthoonders tot behoudenii�� vande Achter-landen geley t, verfochten fy Verthoon- ders mede,dat wy als dan eenige geliefden te com- mitteren , om van alles kennuTe te nemen, met macht, om allen ende eenen yegelijcken mette voorfz Dijckagie ghebatet zijnde, foodanige ver- goedinge aende Verthoonders tedoendoen.ende voorts fulcke verftoelinge, ofte andere cbiitribaV tien op te leggen, als nae ghelegentheyt van faec- ken i ende den eyfch van 't werek by equiteyt be- vonden fal werden te behooren. Ende op dat dit haer verfoehte O�troy ende noodigh Wer�fc, Wc oorfaecke van eenigh inter�fl� ende andere pre- 5-S �j tenfien_r

-ocr page 883-

Placatea-P. 5*Boeck. 9-Tit. i.Ded. 17^

»757

van wegen die Heeren Requiranten gedaen zito;
de feeckere prefentatien, tot wechneminge _vaB"
de voorfz gemoveerde grieven, waer op de voor-
noemde. Heeren Hooft-Ingelanden, Dijckgra_erT
ende Heemraden, hen oock naerder hadden ver-
klaert. SOO IS �, dat door tuiTchen-ipreken
vande Heeren CommiiTariiïèn by de wel-gemelre
Heeren vande Reeckeninge tot dien eynde pl_le.
committeert, de voorfz Heeren Burgemeefleren
ende Regierders der Stadt Alckmaer,in qualiteyt
als Requiranten van 't voorfz O&roy ter eenre
ende de voornoemde Heeren Hooft-Ingelanden'
Dijckgraef ende Heemraden vande voorfeyde'
uytwaterende Sluyfen ter andere zyden met den
anderen verdragen ende overeen ghekomenzijn
in manieren hier iiaer volgende. _:�,/ ",, »

Namentlijcken, dat by foo verre de Ed. Groot
Mog> Heeren Staten voornoemt, tot vorderinee
vanden diehft van 't Lant goet fouden mogen vin-
den de voorfz bedijekingen zijn vooirtganck te
doen nemen, In fulcken ghevalle de voorfz Hee^
ren Requiranten vanden.voorfz Oclroye aen hare
zyde belooft hebben, als fy doen by defen�. Eerfle-
lijek, dat fy Requiranten fullen maken een Ringh-
floot van het Segheles af zuyt aen, ter wyte van
fefthien roeden, ende diep feven voeten beneden

het Somer-water, ende van daer aende ztiyt-fyde
vanden Schermer ooft aen, ter wyte van elf roe-
den , diep als vooren. Item ■, aende ooftzyde be-
ginnende vande vuyle Graft, ende ilreckende tot
aen Jurfen inde wyte van fes roeden , ende diep
als vooren, ende weder van 't Segheles Noortaen
totJanBeyens, deRinghfloot te maecken inde
wyte van fes roeden, ende ghelijcke diepte, midts
dat de Sluyfen inden Huygen-dijck op die Ringh-
flooten refponderende, blyven onbehindert op
hare Water, daer door te mogen loiTen ende
inlaten.

Dat mede de voornoemde Requiranten fullen
maecken een bequame in ende uytwateringe, be-
ginnende uytte Styrop,ende voorts recht gaende
op Nouwernae, in wyte van elf roeden, ende diep
feven voeten beneden het Somer-water, ende al-
daer in Nouwernae te leggen een bequame ftec-
nen fluys, ter wyte van tvvintich voeten, met fes
Deuren $ te weten, vier Deuren om 't Zeewaterte
fchutten, ende twee Deuren om't verfch Water
binnen te houden: Doch indien de voorfz uytwa-
teringe ter plaetfe vooren gheroert, niet en foude
konnen vallen, foo fullen in fulcken ghevalle de
felve Requiranten de voorfz in ende uytwaterin-
ge moeten maecken, beginnende uytte lange
Meer achter Crommendijck heen voorby het
Bufquer Sluyfgen zuyt aen tot een feecker Meer-
tgen, ende van daer by den grauwen Haes-Molen
langhs tot aen den Tvvifch, ende voorts recht
gaende tot aen Nouwernae voorfz, in ghelijcke
wyte van elf roeden, ende diepte van kvea voe-
ten, ende aldaer tot Nouwernae voorfz te leggen
de voorfeyde fteenen Schut-fluys ter wyte ende
forme als vooren, ende den Drempel diep na den
eyfch van 't werek, ende dat voor dat die Requi-
ranten van Octroy de ringh van haere Dijckagie
fullen hebben geflooten, Gelijckracde de Requi-
ranten

tenfien, by yemanden en werden gheretardeert,
verfochten fy Verthoonders, dat het ons geliefde
'tfelve hen te accorderen ende te vergunnen.fulcx
nochtans dat 't felve fal bly ven fonder effect»foo
lange fy Verthoonders, allen ende een yegelijc-t
ken, tot arbitragie als vooren, behoorlijck con-
tentementfoudenhebbengedaen. SOO 1ST,
dat wy de feecke ende verfoecke voorfz over ge-
merckt, alvoorenhierop ghehadtbetadvijsvan
die vande Kamere j vande Reeckeninge vanden
voorfz Lande, ende geconfidereert dat by dé
voorfz Dijckagie des Graeffêlijckheyts �)omey-
nen merckelijcken verbetert ende gebeneficieert
fulkn vvefen, de fejve uyt onfe fouveraine macht,
ajuthoriteyt ende rechte wetenfchap, gheconfen-
teert, gheaccordeert ende gheoftroyeert hebben,
confenteren, accorderen ende o&royeren hen-,
l^yden by defen, dat fy fullen mogen bedijcken*
e^deyan Water jtot Lant maecken een groot ge-
deelte van het Water, genaemt de Schermer, aen
de_;voorfz Stadt van Alckmaer gelegen, ende dat
binnen den tijdje.van vier eerflkomendejaren in 't
gheheel tot de Ster-meer, ende Lange-meer toei
ende de voorfz twee Meeren excluys, mits dat de
voorfz Verthoonders ghehouden fullen wefen,
voor.ende al eer in't werek, ende tot de voorfz
Dijckagie te treden, alle die geenen die pretende-
ren fullen daer by.gheinterefleert te weien, ende
yeder een van dien behoorlijck contentement te
dóen v, ende dat fonderlinge ende voor ai ghepre-
ileert fal werden het Contraft op den twintigften
September 16} �. laeftleden, tuflehen Burgemee-
fteren ende Regierders der voorfz Stadt Alck-
maer, endede Heeren Hooft-Ingelanden, Dijck-
graef ende Heemraden van de uytwaterende
Sluyfen van Kennemerlant ende Weft-Vrieflant
gemaeckt, hier naer van woorde tot woorde ghe-
infereert. h��,■., . ',_;

lfoo by de Heeren Butgemeefteren ende
Regierders der Stadt Alckmaer Reque-
fte geprefen teert is aende Ed. Groot Mo.
Heeren Staten van Hollant ende Weit-
Vrieflandtjten fine omme onder fekere conditien,
vrydommen ende Privilegie», te mogen bedijc-
ken ende drooch maecken het Water vanden
Schermer aende voorfz Stadt ghelegen, ende dat
de felve Requefte, midtfgaders de Requefte daer
tegens by ofte van wegen de Heeren Hooft-Inge-
landen, Dijckgraef ende Heemraden vande uyt-
waterende Sluyfen van Kennemerlandt ende
Weft-Vrieflant,mede aende hooch-gemelte Hee-
ren Staten geprefenteert, by hare Ed. Groot Mo.
gefonden zijn aende Heeren vande Reeckeninge
in Holland t, om foo wel de eene als de andere te
examineren, ende hare Ed. Groot Mo. daer op te
dienen van berechtinge ende advyfe, ende ommé
fulcks bequamelijck te konncn doen, by de voor-
fchreve Heeren van Reeckeninge goet gevonden
is, de voorfz Heeren Hooft-Ingelanden, Dijck-

fraef cade Heemraden, volgens 't vérfoeck by
are voorfeyde Requefte mede gedaen naerder te
hooren»ende fulcks gedaen zijnde, ende gheexa-
mineert de redenen van intereflè ende befwaer-
niflê die fy tegens de voorfz verfochte bedijekin-
ge fuftineren te hebben, ende daer tegens mede

��^��1>

-ocr page 884-




	*_%9* Dijckagie, &c** «π* van Octroy fullen moeten maeckeneene /* arn�. uvtwateringe inde wytevan acht roe-		17<i� ende die twee ende volgende fcliouwen by de voornoemde,Requiranten van Odtroy.

iate Winnende vande VrieiTche Poort af,ende Se beweften de oude Vaert, recht op Jan �LeL� Sluyfeen aen, welck Sluyfgen t gemee-
		Mits dat voor fo veel de Requiranten aengaet, onbedijekt fullen blyven, ende inden Ringh van Dijckagie vande Schermer niet wefen gecompre- hendeert de Lange-Meer nochte de Sterre-Meer. Item, dat vande Schermer fes jaeren nae drooch- maeckinge vande felve Schermer met die vande uytwaterende Sluyfen , fullen contribueren ghe- lijck andere Steden tot difcretievan Dijck^raerT ende Heemraden vande uytwaterende Sluyfen. Behoudelijck dat hier mede de actie van inte- ref�e van eenige particuliere Dorpen ende Polders niet en fullen wefen geprejudiceert, maer blyven in haer geheel, om by de felve Dorpen ende Pol- ders voor haer particulier de vergoedinge van dien geeyfcht te werden, foo fy te rade fullen vinden. Alle welcke conditien de Requiranten van Octroy fullen doen infereren in 't Octroy by hen teimpetreren.endehenluyden in'tgheheele in- houden ende volbrengen defes, willichlijcken voor den Hoogen Rade te laten condemneren, al eer fyluyden de verfochre bedijekinge ter handt fullen mogen nemen, Beloovendefy Requiranten in vooriger qualit� 't geene voorfz ftaet, wel ende ghetrouwelijcken naer te komen, ende te doen naer komen, daer vooren verbindende alle de be- dijekte Landen binnen den ring vnnde Schermer gelegen, fonder dat nochtans haer perfoonen ofte andere goederen daer vooren verbonden ofte convenibel fullen zijn. t'Oork�nde zijn hier van ghemaeckt twee alleens luydende Aften, beyde by den Secretaris der Stadt Alckmaer ter ordon- nantie van Heeren Burgemeefteren ende Regier- ders der felver Stadt als Requiranten ter eenre» ende den Secretaris vande uytwaterende Sluyfen ter ordonnantie vande welgemelte Hooft-Inge- landen , Dijckgraef ende Heemraden ter andere zyde refpectivelick onderteyekent binnenAlck- maer den achtienden September 1631. Ende was onderteyekent, Schagen, ende P. Franfxoon. Onder ftont, Nae collatie merte principale accorderende betonden den 19 September 1031. By my,ende was onderteyekent, P. Franfzoon, Ende hebben wy voorts gecommitteert eene uyt de Heeren Edelen ende de fteden van Haerlem ende Amftelredam, als CommifTarifTen, met volle macht, omme kennifte te nemen van alle generale ende particuliere interefi�n ende queftien, die foo voort aenvangen vande voorfz Dijckagie, als daer naer byvemanden fouden mogen werden gemo- veert. Anthoriferende de felve omme fommarie, de plano, ende fonder figure van Proces des noot ende verfocht zijnde, de voorfz queftien te termi- nerenendeabfolutelijckaftedoen, 't welck vol- komen effect fal forteren, niet tegenftaende op- pofitie ofte appellatie, ende fonder prejudicie van dien. Accorderende de voorfz Verthoonders de Gronden vande voorfz Schermer te mogen hou- den, ende te befitten, eeuwighlijck ende erff�lijck voor hen, heuren Erven ende Nakomelingen, ofte actie van hen verkrygende, midts aen ons ten be- hoeve
	'Ι η vanieSytwaterende Sluyfen fullen doen vernieuwen tot haren koft�n, midts by de Requi- nnten vanOftroyegheprefteert werdende, dat de croote Sloot inde Zype naer behooren fal tetden verdiept: Doch indiende Requiranten van Octroy niet en konden prefteren, dat de voorfz uytwateringe door de Zype wierdeghe- maeckt, dat in fulcken gevalle de felve Requiran- ten gehouden fullen wefen tot dienfte vande uyt- waterende Sluyfen foodanigh ander werek te maecken,als de Heeren Hooft-Ingelanden,Dijck- eraef ende Heemraden van de uytwaterende Sluvfen fullen bevinden te behooren, mits dat de koften van dien niet en excederen 't geene die voorfz uytwateringe nae Zype vooren gheroert, foude mogen komen te koften, ende dit alles Hontsboflcher mate. Alle welcke werck�n hier vooren uyt gedruct, de Requiranten van Octroy fullen moeten heb- ben gemaeckt voor date de ring van hare Dijcka- gie geflooten fal zijn. Ende indien namaels de Hooft-Ingelanden van de uytwaterende Sluyfen, by onderrechtinge van Dijckgraefende Heemraden van dien, by experi- entie bevinden mochten dat de oude Landen met meerder uytwateringe fouden moeten wefen ge- dient , dat in fulcken gevalle de voornoemde Re- quiranten tot vermaninge van DijckgraefTende Heemraden vande uytwaterende Sluyfen gehou- den fullen zijn tot koften vanden Schermer te maecken een bequame uytwateringe inde wyte van thien roeden, ende diep acht voet, beweften Zanerdam beginnende, uytte Zane weit aen daer de Kooren-molen ftaet door de Zaendijck.bewe- ften de Huyfen heen, ende ftreckende totte Zee- dijck, in welcke Zeedijck de voornoemde Requi- ranten fullen moeten leggen ende maecken eehen fteenen Sluys inde wyte van vier en twintich voe- ten, met fes Deuren als vooren, ofte in plaetfe van dien een bequame uytwateringe als vooren aende Ooftzyde van Zanerdam met een fteenen Sluys als vooren, fulcks de Heeren Hooft-Ingelanden vande uytwaterende Sluyfen beft ende dienfte- lijck voor de Landen fullen bevinden te behoo- ren, ende dat ter plaetfe alwaer de Requiranten fal werden aengewefen. De voornoemde Requiranten van Octroy ful- len ghehouden wefen de voorfz Ringhflooten, in ende uytwateringen, met alle de vordere gemelde nieuwe wereken te maecken, ende nu ende ten eeuwigen dagen te onderhouden tot haerluyder *olten,tot keur,beftecke ende fchouwe by Dijck- gtaei ende Heemraden vande uyt - waterende j>Juyien daer op te leggen, de koften van welcke iciiouwen, ende 't geene daer van dependeert,ge- J»^ragen fal werden, te weten de eerite fchouwe by t gnemeene Landt vande uytwaterende Sluyfen,

-ocr page 885-

PlacateflL»; $_t Boeck. 9� Tit. 1. Deel. ttjfy

%76ί

ende fullen alle de opdrachten, hypotheoatien
ende alienatien van Landen ende Gronden vande
voorfz Schermer uyt den Water tebedijckenbv
provifie, ende tot dat by ons naerder ordre daer
op fal wefen geftek,gbedaen worden voor Dijcfc.
graef ende Heemraden vande voorfz bedijekinge
blyvende de exercitie van alle vordere eadeancfe!
re aden raeckendediehooge ende lage Jurifdiftjg
aende voorfz Graene�jckheyt, ende den'Bailliu
ende andere fubalterne Officieren van wegen de
felve Graeffelijckheyt te ftellen ende te commit.
teren aen ons gereferveert over de geheele bedije-
kinge, Behoudelijck dat de oude vafle Landen die
binnen de felve bedijekinge werden ingetrocken
fullen blyven ende reforter�n inde refpeftive ban«
nen daer onder die voor defen hebben ghehoort
ter tijt ende wylen toe dat met kennill� van faken
ende onfe ordre anders fal wefen ghedifponeert,
Authoriferende vorders de Verthoonders, datfy
fullen mogen aentaften ende gebruyeken de aen-
leggende Landen, noodigh tot het maeokenende
leggen van hare Dijeken, mitfgaders tot de Vaer-
ten ende uytwateringen die fy ghehouden fuH_enweien daer en boven tot contentement vande ee-
interei��erden te maecken, mits de relpective Ey.
genaersvan dien voldoende, ende beralende.'tzy
by onderlingh verdragh ofte anderfints tottauxa-
tie van Neutrale Perlbonen by ons daer toe te
committeren. Verbiedende by defen allelngefe-
tenen vande voqrfz ftadt van Alckmaer,ende alle
aenpalende Plaetfen, geene ontgrondinge van nu
voortaen inde voorfz Schermer te doen, oppey-
ne van beyde refpe&ive Officieren, daer onderde
Contraventeurs ghefeten zijn, daer over bekeurt
ende gheexecuteert te werden met re�le ende pa-
rate executie in foodanige penen ende boeten ais
naer ghelegentheyt vande faecke bevonden fal
werden te behooren, Ende ten eynde de Ver-
thoonders , ende haer recht verkrygende, defen
onfen Octroye, Accorde ende gun��e, met allen
vrydommen ende voordeelen daer inne begrepen
mogen genieten als naer behooren, fullen iy ghe-
houden zijn defen t'onfer Kamere vande Reecke»
ninge te prefenteren, om aldaergevii�teert, gere-
giftreert ende gheinterineert te werden, 't welck
ghedaen zijnde, Laften ende bevelen wy de Prefi-
denten ende Raden vanden Hoogen ende Provin-
cialen Raeden , die vande Kamere vande Reecke-
ninge voornoemt, ende allen anderen onfen Jufti-'
eieren, Officieren ende Onderfaten die defen aen-
gaen ofte raecken fal mogen,datfe de voorfz Ver-
thoonders doen, laten ende gedoogen ruftelijck,
vredelijck endfr volkomentlijck ghenieten ende
gebruyeken, CeiTerende alle hinder, beleth ende
moeyenifl�, ende empefebement ter contrarie.
Gegeven inden Hage onder onfen grooten Zegel
hier aen gehangen op den fes en twintighnen Sep-
tember 1631.

hoeve vande Graenelijckheytjaerlijex betalende
tot een �tftelijcke recognitie drie ponden te veer-
tigh grooten 't pont jaerlijcks opyeder mergen,
innegaende naer feven jaren,te reeckenen vanden
tijdt af dat de cavelingh vande bedijckte Landen
fal wefen gedaen,ende lof baer tegen den penning
vijfendetwintich, latende de Verthoonders vry
de hondertile mergen van alle de Landen binnen
den ringh vanden Schermer uyt den water re be~
dijeken tot onderhoudt vande Kercke ende Kerc-
kelijcke dienften,mkfgaders aende Graeflickheyt
de ViiTeherye over de ringhflooten vande voorfz
bedijekinge. Hebben voorts de Vertoonders ver-
gunt , ende vergunnen mits defen vrydomme van
alle contributien ordinarisendeextraordinaris,als
van verpondingen , hondertile, vijftighfteende
veertighfte penningen, van ende over de gronden
vande voorfz bedijekinge te breecken ende te ge-
bruyeken, midtfgaders vrydomme ende exemptie
vande Bezaeyde Landen,Hoorngelden ende dier-
gelijcke laften die over den platten Lande aireede
geftelt zijn, ofte noch geftelt fouden mogen wer-
den, niet uytgefondert, ende van alderley Thien-
den voor den tijt van vijftien jaren eerftkomende,
alles innegaende naer de cavelinge als vooren, en-
de midts dat deBedijckers ofte actie vande felve
hebbende ter expiratie vande voorfz Jaren aende
Graeff�lijckheyc fullen laten volgen den elfden
fchoof vande befaeyde Landen vande voorfz be-
dijekinge: Gelijck wy de Verthoonders oock ver-
gunnen vrydomme vande middelen van confum-
tie, tot den tijdt vande voorfz cavelinge der gron-
den, ende een Jaer daer na, mitfgaders voor altijdt
vrydomme vande Thollen de Graefi�lijckheydt
van outs toe gekomen hebbende, van alle 't geene
fy fullen voeren naer de voorfz Landen, ofte van
daer uyt voeren in Hollant. Oftroyerende mede
de Verthoonders omme te nomineren drie Perfo-
nen, daer uyt by ons ofte onfe Kamere van Reec-
keninge een fal werden verkoofen tot Dijckgraef.
Ende lullen vorders de Verthoonders felfs mogen
fVellen ende committeren Hooft - Ingelanden ,
Heemraden,Penningh-meeiler, ende andere Offi-
cieren de Dijckagie "concernerende, met macht
omme allerley Keuren ende Ordonnantien tot
vorderinge ende onderhoudt vande voorfz Dijc-
kagie dienende te maecken.ende 't gunt met goer-
vinden vande Hooft-Ingelanden, ofte meerder
(temmen van dien,tot maeckinge ende onderhou-
dinge vande voorfz voorgenomen Dijckagie ende
appendentien van dien ommegeflagen fal werden,
*t felve hebben fal parate executie, ende gheinnet
werden met dubbelt gewin, nietjegenilaende op-
pofitie ofte appellatie, ende fonder prejuditie van
dien als vooren, ende mede fullen alle boeten en-
de vonnifl�n van Dijckgraef ende Heemrfden ter
caufe vande voorfz wereken, gevolligh ende aen-
kleven van dien by parate executie effeft forteren,

81. ^Prolongatieendemoderatie vande recognitie vande Schermer, In date

den 14 Martij 16)7.

Γ\Ε Ridderfchap, Edelen ende Steden van Hol- J de Staten vanden felven Lande. DOEN *»

*J landt ende Weft-Vrieilant, Reprefenterende WETEN , Hoe dat ons verthoonc is

Hooft-

-ocr page 886-

_%�6% Dijckagic^,&c. Rijp ende Graft-fcheydinge, 1764

f Ingelanden, Dijckgraef ende Heemraden hebben belieft te extenderen, verfochten fy vty*

dat fy groote ende exceflive
Xrcken'van Vaerten, SluyfenendeWaterin-
' tot groote koften, hebben moeten doen

dommen ende exemptie vande rjrmuTie, daerby
de Gronden vande voornoemde Schermer, by
onfen Octroye zijn uytgegeven, ofte ten minften
moderatie ende prolongatie vanden tijdt vande
betalkige van dien, ende daer en boven oocJkpro^-
longatie vande Yrydommen vande Middelenen-
de Thienden, mede inden voornoemden Ottroye
gementioneert* SOO IST,datwyop;tvoor-
ichrevenverfoeckende te kennen gheven vande
voorfz Supplianten geleth, alvooren hierop ghe-
hadt het advijs vande Heeren vande Reeckeninge
vanden voorfz Lande, confiderarie nemende dat
de recognitie van drie gulden opte Mergen, buy-
ten exempel van alle andere Meeren, groot is, de
iehe recognitie vermindert, ende ghemodereert
hebben, verminderen ende modereren de khe
midts defen, oo eene gulden thien ftuyvers opte
Mergen, blyvènde den tijdt vande betalinge der
felver recognitie, fuicks die by den O&roye is ge-
ftelt, Ende hebben voorts de felve gheaccordeert
ende vergunt prolongatie vande vrydommen van
alle contributie, ordinaris als extraordinaris, als
Verpondinge, hondertfte, vijftighfte, veertighfte
penningh, van ende over de Gronden vande
voorfz Schermer, midtfgaders vande Bezaeyde
Landen, Hoorn^gelden, endediergelijcke laften,
die over de platte Landen gheftelt zijn, ofte noch
gheftelt foude mogen werden, niet uy tgefonden:,
midtfgaders van alle Thienden voorden tijdt van
noch fevenjaeren , fuicks dat de Supplianten in
tydevan vijftien Jaren henluyden by den voorfz
Octroye fullen genieten vrydomme ende exemp-
tie van alle de iehe Middelen ende Thienden
voor den tijdt van twee en twintigh Jaren, inge-
gaen zijnde als by den voorfz O&roye is gheex-
prefleert, fonder dat by ons in 't vorder verfoeck
vande Supplianten kan werden ghetreden, Ende
ten eynde de Supplianten defen onfen Accoorde
ende gurifte mogen ghenieten als naer behoorcn,
fullen fy gehouden zijn defen t'onfer Kamere van
de Reeckeninge teprefenteren, om aldaer gevifi-
teert, geregiftreert ende geinterineert te werden,
't welck gedaen zijnde,laften wy den Prefidenten
ende Raeden vanden Hoogen ende Provincialen
Raede, die vande Kamere vande Rekeninge voor-
noemt, ende allen anderen onfen Jufticieren, Of-
ficieren ende Onderfaten, die defen aengaen ofte
raecken fal mogen, datfe de Supplianten, doen,
laten ende ghedoogen, ruftelijck, vredelijckende
volkomentlijck genieten ende gebruycken,Ceiïè-
rende alle belet, moeyeniflè ende empefchemenc
ter contrarie. Gegeven inden Hage onder onfen
grooten Zegele hier onder aen ghehangen opten
veerthienden Martij in 't jaerons Heeren eenigen
Hey landts ende Salichmaeekers 1637.

Eeiken, al eer fy tot haer eygen werck van
Saaie hebben konnen treden , fonder dat
nochtans hare'

eert ofte gevordert, ende dat fy noch alle dagen

Uiden ehefommeert, omme noch vorder andere

akeedeop de Mergen, ontrent de _V1e hondert
oulden op de Mergen hadde ghekoft, behalven de
Lticuliere koften ende wercken van'tgreppe-
W flechsen ende flöoten, die een yeder vande
Ingelanden op fijne ghecavelde gronden was dra-
eende,d\velckwy bericht werden, dat oock te
verseefsbyeenigezijn uytgefchooten, yermidts
veele Landen jegenwoordigh door den grooten
Reeen met water bedeckt, ende foo verre over-
loopen zijn, dat fy niet alleen haer ghefaeyde
Vruchten fouden moeten miflen, maer oock hare
Greppels ende andere wercken met groote ko-
ften vim nieuws fullen moeten openen ende her-
maecken; Ende dat fy boven alle 'tfelve noch
groote kotten fullen moeten aenwenden tot het
fetten ende herfetten vande Meulens, ende het
maecken van Tochten ende Kaden, indien fy hare
Landen drooch ende buyten water willen hou-
den : Gelijck mede de ommeflagen vande Scher-
mer voor de cavelinge beraemt ende ghenomen
zijn veel hooger, ende over veel grooter quanti-
teyt van Mergentalen, als by de pertinente me-
tinge gevonden heeft konnen werden, waer door
veroorfaeckt was dat in 't maken ende leggen van
de Cavels de Ingelanden wel toe geleyt zijn,
voor een Cavel vijfthien Mergen, maer nochtans
met foodanige � mate die foo kley � is, dat de vijf-
thien niet meer als tuffchen de twaelf ende dertien
Mergen konnen uy t brengen, waer door dan de
ommeflagen, foo veel fwaerder ende laftiger zijn
vallende �. Dat oock het werck vande voorichreye
Schermer, tot vermeerderinge van''s Landts Mid-
delen ende Domeynen,niet alleen Was favorabel,
maer dat oock door 't bedijcken vande voorfz
Schermer, van inundatie als gheftadigeaf breeck,
ende verminderinge zijn verlchoont, waer door
de felve Landen van foo veel, ende verlies bevrijdt
zijnde, te beter de ordinaris laflen ende contribu-
tien, ten behoeve vande ghemeenefaecke fullen
korinen dragen. Ende dewyle wy opte voorfz
klachten, van verfcheyden bedijckte Meeren van
tijdt tot tijtde felve vrydommen ende exemprien

83. O&roy, noopende de Tfy'p ende (jrafifchejcbejidinge. In date den

8Afey 1607.

ERidderfchap, Edelenende Steden van ribben den Regeerders ende Vroetfchappen van
HollantendeWeft-Vrieflant,Reprefeu~ 1 Rijp, ghelegen onder het Bailliuwfchap vander
terende de Staten vanden felven Lande, I Nyenburgh, uyten name van hare gemeenelnge-
DOEN TE WETEN, Alfoo tuf- fetenen ter eenre 5 ende den Vroetichap ende Re-

l - $.� geer-

-ocr page 887-




			>

	Placaten, 5. Boeek	^Έ766 nen, twee uyt Graft, een uyt Graftdijck,�ndee ή uyt 't Noort-eynde, totte welcke de vijfde vo d'eerfte reyfe by ons ofte onfe Gecommitteerden geftelt fal worden uyt Graft, Ende fal voorts het tweede Jaer ghekooren worden uyt Graftdji_c\|- ende 't derde Jaer uyt 't Noort-eynde , ende f₀! voorts van Jaer tot Jaer opte felve forme ende ma niere, als d'andere Schepenen tot noch toe ghe" kooren zijn geweefl;. Ende fal van ghelijcke den Ban van Rijp gh_Cre^ geert worden by de tegenwoordige veerthien Vroetfchappen, ende vijf Schepenen: Ende fullen voor het eerfte totte drie Schepenen die nu zijn noch twee ghecommitteert werden by ons ofte onfe Gecommitteerden, ende fullen dan voorts� defelve Vroetfchappen ende Schepenen veran- dert ende vernieuwt worden , opte forme ende maniere tot noch toe gebruyckt, te weten, dat in plaetfe vande Vroetfchappen die aflyvigh ofte uy tlandigh fullen worden/t aenbly vende dubbelt ghetal fullen nomineren, om daer uyt een by den Hooft-Officier vander Plaetfe ghekooren te wor- den. Ende fullen mede de Vroetfchappen, geko- men zijnde totten ouderdom van t'feventigh ja. ren, des verfoeckende,van haren dienft ontilagen ende andere inde plaetfe genomineert endege�li- geert mogen worden, ende dat allejaersopden gewoonlijcken tijdt, den Schout met d'afgaende Schepenen nieuwe fullen kiefen, midts datakijdt twee vande oude Schepenen aen fullen blyven. De voorfchreve van Graft met Graftdijck ende 't Noort-eynde, ende die van Rijp, fullen elck in haeren Ban, ende fonder d'een den anderen daer over te bemoeyen,geuren mogen leggen, Schot- ponden ende Schil-talen maecken, ende elcx een Secretaris ftellen,fulcks als fyluyden 't felve hier bevoorens t'famen hebben gedaen: Dies en fullen ten refpeite vande Wateren, die van Graft geen andere Keuren, fo van Slijcken, Clieven, VilTchen ende anders mogen maecken tot lafte van die van Rijp, als hare eygen Inwoonderen , nocluedie van Rijp geen anderen tot lafte van die van Graft als vanden haren. Sal niede by die vande Reeckeningeoverdea Ban van Rijp, die van Rijp des verfoeckende, een Schout apart geftelt ende g�committeert worde". ■ Sullen oockdie van Rijp mogen ghebruycken een Zegel op haer felven. De Kercke-goedereti befproocken totre Kerc-; ke van Graft, mitfgaders de Paftorye ende Auta- rifte goederen, fullen blyven by die van Graft tot onderhoudinge vande Kercke tot Graft ende den Kercken-dienaer van beyde de Plaetfen , Ende fullen geregeert worden by vier Ketck-meefters, twee uyt Graft, ende een uyt Graftdijck» ende 't Noort-eynde een, fonder dat die van Rijp in ee- nigh onderhoudt vande Kercke tot Graft voort- aen gehouden fullen zijn, Ende fullen die van Rijp volftaen, mits betalen- de tot onderhoudt vanden Kercken-dienaer yijt- tigh

geerdersvan Graft, Graftdijck, ende 'tNoort- eynde ter andete zyde, gerefen zijnde verfchey- den gefchillen opte forme vande gemeene Regee- ringe, voorfz Plaets by ons met kenniil� van faec- ken opten thienden Septembris Anno fefthien- hondertvijf, uytgegeven wasfekere Ordonnan- tie, waer na de voorfz refpe�iive Regeerders ende Vroetfchappen haer fouden reguleren by provi- fie , ende tot dat anders foude zij η geordonneert, ende dat opte interpretatie ende de practijcque van dien, van nieuws eenige queftien waren ont- ftaen, Ommewelckewech te nemen, endepar- thyen op»alles te accorderen, wy ghecommitteert hadden Meefters Rombout Hoogerbeets, Raedt inden Hoogen Raede in Holiandt, Johan Berck, Raedt ende Penfionaris der Stadt Dordrecht, J o- handeHaen, Raedt ende Penfionaris der Stadt Amfterdam, ende Nanningh van Foreeft, Secre- taris der Stadt Alckmaer, waer voor de voorfz parthyen door haere Gecommitteerden, rot ver- fcheyden malen gecompareert, ende op alle haer dif��rentengehoort zijnde, fyluy den eyndelicken de felve differenten, queftien ende gefchillen, aen den voorfz onfen Gecommitteerden hadden ver- bleven , omme alfulcke forme van Regeeringe, 't zy by fcheydinge vande voorfz Plaets ofte an- derfints te ftellen, als tot rufte, vrede. eenigheyt ende meeften welvaren van beyde plaetfen ende 'goede Ingefetenen van dien, bevonden foude worden te behooren. S O O. I S Τ, dat wy ge- hoort 't rapport vande voorfz Gecommitteerden, ende opallesrypelijckghelet hebbende,gerevo- ceert, ghecaflecrt ende te niet gedaen hebben, re- voceren, cafl�ren ende doen te niete by defen, de voorfz provifionele Ordonnantie, met het geene daer op gevolght is geweefl:, ende uyt onfen vol- komen macht ende authoriteyt van nieuws geor- donneert , gheftatueert, ende die van Graft ende Graftdijck ende 't Noort-eynde, midtfgaders die van Rijp refpeftive, gheguntende gheo&royeert hebben, ordonneren, ftatueren, gunnen ende oc- troyerenbydefen, de Poincten ende Articulen hier naer volgende. Inden eerften, fal den Ban van Graft (daer on- der begrepen Rijp, Graftdijck ende 't Noort-eyn- de) verdeelt ende verfcheyden werden in tween, fulcks dat Graft met Graftdijck ende 't Noort- eynde t'famen fal blyven een Ban, verfcheyden ende gliefepareert vanden Ban van Rijp, ende fal de Banfcheydinge beginnen aenden Overtoom, leggende inde Banfcheydinge tuiTchen Graften- de Schermer opte Gauwe, ende loopen ter halver Gauwe totte by-flooten toe, ende voort ter hal- ver Byflootweft op tot feeckeren Pael diealdaer geftelt fal worden.ende vanden felven Pael zuyt- waerts tot midden inden floot by Jan Yf brantfz Oly-molen , daer het Raedthuys ftaet, ende foo voorts ter hal ver Rijp-floot ende Kock-flootover den Overtoom , leggende opte Kock-iloot ter plaetfe vanden gebranden Molen, Die van Graft met Graftdijck ende het Noort- eynde , fullen hebben veerthien Vroetfchappen*, te weten, feven uyt Graft, vier uyt Graftdijck, ende drie uyt 't Noort-eynde, ende vijf Schepc-

-ocr page 888-

Diickaefe*^. RijpendeGraft-fcheydtage, \l6%

ryen: Sullen de felve gedragen ende betaelt w�f-
den by die van Graft met Graftdijck ende
't Noort-eynde, voor de feven twaelfde deelen,
ende by die van Rijp de refterende vijf deelen.

Voorts om foo veel m�geltjck alle gelijckheyt
te ghebruycken in 't ftuck vande Contributie van,
de Verpondinge, ende den gevolge van dien, fu|-
len alle de Landen fo inden Banne van Graft , met
Graftdijck ende 't Noort-eynde�, als inden Ban
van Rijp leggende, hermeten worden , ende de;
felve Verpondinge foo over den Landen als over
de Huyfen, worden vergeleken by vier Perfonen,
ten weder-zyden twee te verkieien. Ende Claes.
Janfz Soon van Urfen, by parthyen gefamender-
hanc voor geilagen, ende 't felve ghedaen zijnde,
fal elck voor fij η quote ende ghedeelte, ghemaent
ende aengefproocken worden, ende elcken inden
fijnen fullen ordre opte garingeende collecte van
dien ftellen, als fy tot meeften dienfte ende minfte
koft�n vande goede Ingefetenen bevinden fullen
te behooren.

De fcho�w� vanden Dijck ende aenkleven van
dien, ende alle 't geene de Landen aengaet, ghe-
meen wefende met die van Zuyt-Schermer, fal
blyven gelijek tot noch toe: Behalven dat de
Schout van Graft.fal wefen Dijckgraef inden Ban
van Graft, Graftdijckende 't Noort-eynde $ ende
den Schout van Rijp, Dijckgraef inden Ban van
Rijp $ ende fal de Schout van Graft de fchouwe
dry ven, met een Heemraet uyt Graft, ende twee
He�mraden uyt Rijp; Ende de Schout van Rijp
met een Heemraet uyt Rijp, ende twee He�mra-
den uyt Graft.

^ . u*f^iaers,fo lange als beyde de

plaetfcn by «"V _KerckM.Dienaer apart

^raoc Vpaf�ende Aucharlfte goea«_en wer-
|^'^�«r^yt,fukk_Salsbe,onienfal_Worden

tebehooren. _Λ ■

«KMiicken de Coilefye goederen

Sullen ψΜ&$Μ fondet dat die van

^bl^f_rⁿaen Vet fullen hebben te pretendeten

^RiJP/^al ,Ue van Rijp haere Kercke ende Μφ

houdende «feg&JX _die _va� Graft, Graftdijck

{waren. ^^:'; ■..;-' "^:'_t \

_a^rpn worden vanden anderen ge-
, %^1&StSS^ Graftdijckende
deelt, fulcks aat α _de _twee

\ Noort-eynde, dae jan _derdendeei,

^fcTeick&i^! opte adminiftratie
""Ifnenfatie vande felve Arme goederen ordre
f,? ^PXals ten me�ften nut ende profijt van
S;Sbet^enialw_�rdentebehooren_:

rv- .η Oraft met Graftdijck ende 't K�ott-
Srt�eno;dTrhoudendenOvertoomopte

7 te e deaiedOvertomen, Bruggen ende
S^a Ι Ι �iSers de Sluyfen in haren Ban leg-

E gSU de Viffcherye-huyren vande
voorfz Sluyfe, mits betalende oock buyten lafte

ftaende.

Endefullenvanghelijcken dievan Rypbuyten

koften van die va*n Graft , L^gS^S�J
't Noort-ey nde, onderhouden den Overtoom by
den ghebranden Molen, ende alle Overtomen,
Bruggen ende Hoofden, mitfgaders de Staf»Λη
haren Ban leggende, ghenietende mede,*� profij-
ten van 't beviflchen vande Sluyfe indien daer ee-
nige fullen vallen.

Ende tot onderhoudinge vande diepte, ende
fchueringe vande Haven van Rijp, fullen die van
Graft op 't verfoeck van die van Rijp, alle jaers in
den Somer als 't Water beneden den peyl lal zijn,
confenceren dat de fliiyfe op Rijp eens open gelet
fal mogen worden, doch niet langer dan totdat
't Water binnen de Sluys een vinger breet gerelen

Ende wat belanght de buyten Dijeken, Dam-
men ende Reeck�nineen, foo wanneer daer twee
Perfoonen ghebruycfct moeten worden, fal daer
van een genomen worden uyt Graft ende een uyt
Rijp,ende daer niet meer als een Perfoon van noo:
den is, fal de felve ghenomen worden uyt Graft
ende Rijp by gebeurte.

Sullen voorts die van Graft met Graftdijck en-
de *t Noort-eynde, ende die van Rijp, bly ven ge-
nietende de Vryheden, Privilegi�n ende Oftroy-
en, haerlieden te famen opten name van Graft in
voorleden tyden verleent , tot wekken eynde
die van Graft aen die van Rijp fullen laten volgen

fal wefen, tot wekken eynde die van Graft twee

Perfoonenbydefluyfealsdieopengefetfa wor-

copyen vau 411c * ι�τ*.ν₆.

den, fullen mogen ftellen,omme opficht te hebbe
dat 't voorfz peyl niet en worde geexcedeert,ende
fal de Sluyfe dateiijck toe ghedaen worderj, foo
haeft ah 't water een vinger breet gerefen fal zijn.

't Gemeen Raedthuys fal ten meeften profijte
werden verkocht, om af ghebroocken te worden,
ende fullen de penningen daer van procederende
aen d'eene ende d'andere zyde genooten worden,
gelijek de koften vande timmeringe van dien glie-
aragen zijn geweeft.

Ende gemerekt de voorfz van Graft ende Rijp,
aende Graeifelijckheyt fchuldigh zijn feeckere
ja'erUjckfche recognitien ende Erf-pachten, voor
den Thienden, Haertftede-gelden ende ViiTche-

oock van alle ahemeene Regifteren dieluiien De

geeren: Blyvende niet te min de principale ende
originele inde bewaringe van die van Graft.

Ordonnerende allen ende een yegelijck dien
defen aengaen mach,haer naer defen te reguleren,
ende die van Graft, met Graftdijcli. ende 't Noort-
eynde , ende die van Rijp, van allen defen rufte-
lijckendevredelijck te laten genieten, fonder ee-
nige verhinderinge ter contrarie , Referverende
aen ons de interpretatie ende duyfterheden, die *
ende foo in toekomende tyden, hier op tui�chen
de voorfz parthyen fouden mogen ontftaen. Ge-
geven inden Hage, onder onfen grooten Zegele

optenachtftenMey Anno 1607.

5. Τ ij 84. Oc-

-ocr page 889-

Placaten� j.Boeck, 9*Tfe wBceL

/ι»

t7^9

84. OHroy, noopende de bedijckinge vande Sterre-Meer. Α </*jfe ^

yoMaerti6$z. '■'■;'■

ende Armen, als mede 'c vergrooten vande Kerc-
ke noodigh, ende fy Supplianten berecht wefen-
de, dat by Meefter Steven Bofch Chirurgijn.oud�
Schepen vande Rijp ende Conforten, was doen
meten ende peylen feeckcrMeerken ontrenten-
de aen hare Landen gelegen, ghenaemt de Sterre
Meer, m�tmeeninge om van oudts te verfoecken
O&roy om 't felve te mogen bedijck�n, ende fy
Supplianten haer inbeeldende, dat uyt de^ooriz
bedijckinge eenigh voordeel foude konnen vvor-
den ghetrocken , hadden fyluyden den voorfz
Meefter Steven Bofch ghedifponeert, dat hy van
fijn voornemen hadde ghedenfteert, mits dat den
felven inde voorfz bedijckinge foude participeren
een gerecht vierdepart, ende voorts gerefolveert
dat het O&roy op den naem van hen Supplianten
foude werden verfocht, ten eynde eenigh valt
middel daer uytghevonden foude worden, om de
koften tot vergrootinge ende onderhoudinge van
de Kercke, Predicants Huys, Kofter ende Armen
vooreen gedeelte te vervallen, oftdatfy Suppli-
anten anderfints daer door eenigh voordeel ten
behoeve als vooren foude bekomen, ende devvyle
wy altijts hadden getoontte favoriferen de Dyc-
kagien, waer mede Water tot Landt werdegere-
duceert, ende des te meer fy Supplianten ver-
hoopten dat wy 't felve in defen fouden bethoo-
nen, foo verft^hten fy ootmoedelijck, dat wyiq
faveur vande Kercke, ende dienft van dien, als
mede vande Armen ende anders, gheliefden hen
Supplianten ten behoeve als vooren,te verkenen
O&roy om de voorfz Sterre Meer, met den ghe-
volge van dien, te mogen bedijcken,op foodanige
vryhedenende pre�minentien, als wy Jaetft de
Waterlantfche Meeren hadden gheoitroyeert te
bedijck�n, mits dat fy oock te vreden waren, alle
Geinterefl�erde behoorlijck contentement te
doen, tot arbitragie der geener die daer toe by
ons fouden worden gecommitteert. SOO 1ST,
dat wy de faecke ende verfoeck voorfz over ghe-
merckt, al vooren daer op ghehadt hebbende het
advijs vande Heeren vande Reeckeninge vande
voorfz Landen, ende willende favoriferen foo
goeden werck als van Water Landt te maecken,
ende 't geene tot vorderinge van Godes H. dienft
ftreckt, de Supplianten uyt onfe wetenfchap,
volkomen macht ende fouvereyne authoriteyt,
geo&royeert, gheconfenteertende geaccordeert
hebben, Oclroyeren, confenterenendeaccorde-
ren by defen, dat fyluyden binnen den tijdt van
viereerftkomende jaeren , de voorfz Sterre-Meer
met den aenkleven van dien fullen bedijck�n, en-
de van Water tot Lant te maecken, midts dat fy-
luyden lullen gliehouden wefen, voor ende al eer
in't werck ende tot de voorfz bedijckinge te tre-
den , contentement te doen allen den geenen die
pretenderen fullen mogen daerby te wefen gein-
terefl�ert, 'tzyby minnelijcke overkomfte ofte
decifie van onfe Gecommitteerde Raeden vanden
Noorder-quartiere,die wy als Commiifarifen daer
toe hebben ghecommitteert, Gevende de felve
volle macht, ende fommarie, de plano, ende ion-

E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
fiollandt ende Weil-Vrieflandt, Repre-
fenterende de Staten vanden felvenLan-
'de. DOEN TE WETEN , Hoe
dat ons verthoont is by de Regeerders vande
iUjp, dat hare Kercke geen fes gulden jaerlijcks
inkomen hebbende, als wefende alle de Kercke-
goederen gheheelijck aende Kercke van Grafr,
t'federt de feparatien daer onder die van Rijp
plachten te parochieren gebleven, ende de Kerc-
ke van Rijp ontbloot, ende het onderhoudt van
de felve Kercke, by de Supplianten uyt haer ghe-
fch�t tot noch toe zijnde ghedaen , ende door
G�dts fonderlinge ghenade, het getal dergeener
die tot het gehoor van Godts heylige Woortwa-
len komende, dagelijcks foo vermeert, darde
Kercke te kleyn wordende, ende met droefheyt
gefien, dat vele ende verfcheyden Perfoonen.met
yver naer het gehoor van Godes Heylige Woort
ioop�nde, te rugge moften keeren fonder de Pre-
dicatie te mogen hooren, vermidts fy inde Kercke
niet konden wefen, ende daerom feer noodigh
Ware dat de felve Kercke worde vergroot. Sao
hadden fy Supplianten 't felve ons in April voor-
leden verthoont, ende verfocht fubfidie uyt de
Verpondinge vande Supplianten Huyfen ende
Landen, waer op wy by Apoftille hadden ver-
klaert in 't felve verfoeck, foo het leydeniette
konnen treden, maerhen Suppliantien g�ordon-
neerteenige andere middelen voor te ftaen, daer
uyt de voorfz Kercke, fonder befwaernif�� van 't

terneene Landt, foude konnen worden vergroot,
adden wy henluyden al in September Jeftleden
ten fine voorfz, gheoclroyeert omme te mogen
Verpachten ofte doen collecteren , over yeder
Tonne Biers, die Tappers Impoft volgens de Or-
donnantie i'chwldigh zijn vier en twincigh ftuy-
Vers, ende van yeder Tonne fwaerBierbydeln-

§efetenen in te leggen fes ftuy vers. Ende alfoo fy
iupplianten tot dienft vande Predikant onlanghs
een bequame wooninge hadden moeten maken,
ende de penningen daer toe gheemployeert, uyt
hare Gemeente hadden moeten foecken , ende
hare Inwoonderen defen laeftejaren, ende infon-
derheyt den voorleden Somer,excef��ve ende on-
waerdeerlijcke fchade ter Zee hadden gheleden,
daer door de voorfz verpachtinge ofte colled�a-
tie, die in alle ghevalletot het iefte part der on-
koften vande vergrootinge der Kercke niet fuffi-
fant foude zijn, niet alleen niet wel foude konnen
ehefchieden, maer daer en boven door de voorfz
ichade, het getal der Huys-armen ende nootdruf-
rige inde voorfz plaetfe oock foo was vermeer-
dert , dat de felle uyt de weeckelijcke Colleden
niet konden werden onderhouden, fulcks dat an-
dere ende meerder middelen daer toe van noode
waren, daer toefy Supplianten weynigh raedt
willen, ende de Armen ende nootdruftige even-
wel dienden verforght, foo waren fy Supplianten
genootfaeckt ge weeft om te meerder te bedenc-
kenende beraetflagen, ot»middelen tot onder-
houdt vande Kercke, ftredieants Huys, Kofter

^^^_^_^�

-ocr page 890-

■Bi*'*

Dijckagie^, &c�

I77I

lerley Thienden, alles voor den tijde van vijfthieh
jaren ingaende als vooren,mitsdat de Bedijckers,
ofte actie vande felve hebbende, ter expiratie van
de voorfz jaren aende GraefT�lijckheyt fullen la-
ten volgen den elfden fchoof vande Bezaeyde
Landen onder de voorfz bedijekinge. Ende heb-
ben infgelijcks de Supplianten ende hare Mede-
dijekers, vergunt vrydom vande middelen van
Confumptie, tot den tijdt vande voorfz cavelin-
ge ende een jaer daer naer. Authoriferende mede
de Supplianten, om te mogen aentaftenende ge-
bruyeken de aenlegsende Landen tot het maec-
ken ende leggen van hare Dijeken, Ringh-ilooten
ende andere Wercken vande voorfz Dijckagie
noodigh, midts de refpective Eygenaersvan dien
voldoende ende betalende, 't zy by verdrach ofte
anderfints tot tauxatie van Neutrale Perfoonen',
by ons daer toe ee committeren. Ende ten eynde
de Supplianten den eff�ften van defen onfen Qo*
troye mogen ghenieten ende gebruyeken als naer
behooren, fullen fy defen t'onfer voorfz Karriere
vande Reeckeninge prefenteren, omme aldaer ge�*
regiftreert ende geiriterin�ertte worden, 't Welck
ghedaen, Lailen ende ordonneren wy den Preil-
denten ende Raden van onfen Hoogen ende Pro-
vincialen Rade, die vande Rekeninge voornoemt,
ende andere die 't felve mogen aengaen, hen naei
defen te reguleren, ende den Supplianten 'trecht
van dien te laten genieten ende gebruyeken, cef-
ferende alle beleth-ter contrarie. Gegeven inden
Hage, onder onfen grooten Zegele hier aen ghe^
hangen den 30 Maert Anno iojx.

J77*

_in proces, des noot ende daer toe ver-

der fkure va

focht zijnde, kennifle te nemen van alle generale
Inde particuliere intereffen ende queftien, die foo
!nor taenvangen vande voorfz Dijckagie, als
3aer na fouden mogen worden ghemoveert, ende
Τ jj_e -_t gunt by de voorfz onfe Gecommitteer-
de Raeden dienaengaende fal worden ghedaen,
volkomen erTedtforteren fal, niet tegenftaende
oDDofuie ofte appellatie ι ende fonder prejuditie
_van dien. Dat voorts de Supplianten de Gron-
den vande voorfz Sterre-Meer fullen befitten*
eeuwiehlijckende erff�lijck voor hare Erven ende
Naekomelingen, ofte aftie van hen verkrygende,
mits ten behoeve vande GraerTelijckhey t jaerlijcx
betalende tot een erffelijcke recognitie drie pon-
den van veertigh grooten'tpont ghereeckcnt op
veder Morgen, in te gaen nae feven jaren, vanden
tijde af dat de cavelinge vande bedijekte Landen
fal vvefenghedaen, ende lofbaer tegen denpen-
ningh vijfen twintigh. Hebbende voorts de Sup-
plianten tot foulagement vande koften in defen
te doen, vergunt, ende vergunnen de felve by de-
fen, vrydom van alle Contributien ordinatis ende
extraordinaris, als van Verpondinge, hondertft�,
vijftighfteendeveertighftepenningen, van ende
over de Gronden vande voorfz bedijekinge, ende
vande oude Landen daer toe te trecken ende te
ghebruyeken, midtfgaders vrydomme end�ex-
emptie vande Befaeyde Landen , Hoorn-gelden,
ende diergelijcke laften, die over de platte Lan-
den akeede geftelt zijn, ofte noch geftelt fouden
mogen worden geen uytgefqndert, ende van al-

85. �dmpliatie van 't O��roy vande Sterre - Meer� In date den elfden

April 1639.

t ERidderfchap, Edelenende Steden van

I Hollant ende Weft- Vrieflant, Reprefen-

: terende de Staten vanden felven Lande,
DOEN TE WET EN, Hoe dat ons
verthoont isby de Hooft-lngelanden, Dijckgraef
ende Heemraden vande Sterre-Meer, dat op den
naem vande Regeerders vande Rijp, inden J aere
fefthien-hondert twee ende dettich op den der-
tighften Martij by ons waren verleent Odtroy
om den Sterre-Meet te mogen bedijeken, op de
conditien ende voordeelen, als by den felven Oc-
troye ons verthoont, fy Supplianten van tijdt tot
tijdt alle mogelijcke debvoiren hadden ghedaen,
om de bedijekinge vande voorfz Meer te bevor-
deren,ende tot dien eynde mede eenige Wercken
ghedaen maecken �. Dan dat de felve Supplianten
midts verfcheyden ongelegentheden, hadden foo
verre niet konnen komen, dat de voorfz Dijcka-
gie heeft konnen worden voltrocken, 't welck al-
foofy Supplianten voor eerft als nu verhoopten
te doen, foo was 't nochtans, dat fy Supplianten
naer voorfz Oftroy nader hebbende gerefumeert,
bevonden dat de Dijckgrave ende Heemraden
over de voorfz Dijckagie geftelt, niet behoor�jc-
fcen waren gheauthorifeert, omme over de felve
te maecken Keuren ende Ordonnantien, ende d�
lelve te doen forteren behoorlick effect, als mede
ojnme'tgeenealre�detotte bevorderingh vande

agie, ende het maecken vande Wercken
foude mogen omme geflagen, end� voorts omme
gheflagen foude worden, by parate executie te
mogen doen invorderen, naer Dijckrecht met
dubbelt ghewin, mits welcken foo waren fy Sup-
plianten genootfaeckt, haer andermael te addref-
ieren aen ons, ootmoedelijck Yerfoecktnde, dat
ons tot bevorderingc vande voorfz Dijckagie,
den Dijckgraef ende Heemraden, aireede over de
voorfz Dijckagie gheftelt, ende dieby de Hooft-
lngelanden namaels geftelt fullen worden , te au-
thoriferen, omme a�derhande Keuren ende Or-»
donnantien, tot vorderinge ende onderhoudinge
vande voorfz Dijckagie, ende goede ordre ende
Policie te mogen maecken ende executeren, als
niede omme 't geene aireede by de felve is omme-
gheflagen, ende met confent vande Hooft-lnge-
landen ofte de meefte ftemmen vande felve, noch
vorder omme geflagen foude worden, tot vorde-
ringe , maeckinge ende onderhoudinge vande
wercken vande voorfz Dijckagie, ende den^he-
volge van dien, dat het felve fal hebben parate
executie, ende in gewonnen worden naer Dijck-
recht, met dubbel gewin, niet tegenftaende oppo-
fitie ofte appellatie, ende fonder prejuditie van
dien. Dat mede gelijcke parate executie hebben,
ende naer Dijckrecht geinnet fullen worden, alle
de boeten vanden voorfz Dijckgrave, mitfgaders

5. Τ iij alle

-ocr page 891-

PlacatetLj .5* Boeck. 9. Tit. 1. Deel.

»774

1773

alle de Vonniflen ter caufe vande felve, ende de
Wercken daer toe noodigh ofte eenige der fel ver,
metten gevoJge ende aenkleven van dien, by
Dijckgraveende Heemraden te wyfen, ende hen
Supplianten daer van te verleenen beboorlijcke
Adte. SOO IS Τ, efet wy defaeckeendever-
foeck voorfz over gemerckt, al vooren hier opge-
hadthet advijs vande Reeckeninge vanden voor-
fchreven Lande, de Supplianten uyt onfefouve-
raine ende abfolute macht, Amplierende het Oc-
troy, voor defen op den naem vande Regeerders
vande Rijp, tot bedijckinge vande voorfz Sterre-
Meer ghegeven, de Supplianten vorder vergunt
ende gheoctroyeert hebben, vergunnen ende oc-
troyeren de felve mits defen, omme foo wanneer
het Dijckgraeffchap vande voorfz Meer, naer de-
fen fal komen te vaceren , dat by de Hooft Inge-
landen drie Perfoonen fullen mogen worden ghe-
nomineert, omme by ons, ofte de Heeren vande
Reeckeninge voornoemt, van wegen de Graefl�-
Jijckheyt» daer uyt eenen tot Dijckgraefverkoo-
fen te worden. Ende hebben voorts den Dijck-
graef over de voorfz Dijckagie voor defen geitelt,
ende die naemaels als vooren genomineert, ge�li-
geert ende gecommitteeirtfal worden, mitfgaders
de Heemraden ende anderen Officieren, d'voorfz
Dijckagie concernerende, aireede gheftelt, ende
die by deHooft-Ingelanden naemaels geitelt ful-
len worden, gheauthorifeert ende authoriferen de
felve mits dei�n , omme Keuren ende Ordonnan-
tien tot bevorderinge ende onderhoudt vande

voorfz Dijckagie dienende te maecken ende 4
executeren, ende mede 't geene by de felve air?
de is ommegeilagen, ende met confenr vaiJ'
Hoofc-Ingelangen , ofte mette meefte ftemrnp⁶van dien noch vorder omme geflagen fal worde ι
totvorderinge , maeckinge ende onderhouding'
vande wercken vande voorfz Dijckagie, ende den
gevolge van dien, fal hebben parate executie, en
de ingewonnen worden naer Dijckrecht met dub.'
bel gewin, niet tegenilaende eenige �ppofitieofte
appellatie, ende fonder prejudirie vande fe]_Ve.
Verftaende voorts dat alle boeten ende Vonniffen
van Dijckgraef ende Heemraden voornoemt, t_e.
caufe vande voorfz Dijckagie ende Wercken daer
toe fpec~terende,met den gevolge ende aenkleven
van dien, by parate executie haer efi�cl: fullenf_or.
teren als vooren, ende dat d'executie van alle vor.
dereende lage Jurifdictie, aende Graeff�lijcklieyr
ende des felfs ordinaris Officieren fal blyven ghe�
referveert. Ende teneyndede Supplianten den
eff�d van defen onfen Oiirroye mogen ghenieten
endegebruycken,fullen fy de felve ter voorfzKa-
mere vande Reeckeninge prefenteren, ommeal-
daer geregiftreert ende gheinterineert te worden
't welck ghedaen, Laften wy ende ordonnerende
felve van onfe Reeckeninge , ende allen anderen
dien 't behoort, hen nae defen te reguleren. Ge-
daen inden Hage, onder onfen grooten Zegeie
hier aen gehangen, opten elfden Aprilis in 't Jaer
ons Heeren, eenigen Heylants ende Salighmaeo
kers 1639.

8 6� Oflxoy, om te mogen bedijc^en de Lange* Meer. In date den dertigb*

flen Maert 1631.

E Ridderfchap , Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
fenterende de Staten vanden felven Lan-
de . DOEN TE WETEN, Hoe
dat ons vertoont is by Pieter Willemfz Keitel,
Burgemeefter van ΑJckmaer,dat hy Suppliant by
langh onderfoeck bevonden hadde, dat fonder
eenige fclfade ende interefte vande naeft gelegen
Steden, Dorpen ende Landen, bedijekt ende
drooch gemaeckt foude konnen worden, feecker
Water gelegen in Noort-Hollandt, tuffchen Ac-
kerfloot ende Uytgeeft, genaemt de Lange-Meer,
beginnende aen 't Noort-eynde d'Lix, gaende uyt
den Ooften by 't Noort-eynde langbs het Landt
voorby de Smuygh, Weft aen tot aen de hoeck
van Molen-veen, ende van daer door 't Water tot
aen de hoeck van Claes Horren, ende foo langhs
de Weft-wal, met eenige groote ende kleyne
bochten Zuyt aen voorby de dorre Geeft-meer-
landen, aen het Landt van ende by Uytgeeft, we-
deromme van 't Oofteynde van d'Lix, eerft Weft
zuyt weft aen, ende hem buygende Zuyt aen tot
aen Stieroppe, voort hem krommende met eeni-
ge bochten, Ooft, Zuyt ende Weft aen, ende dan
voorts Zuytweft aen 't Landt by Uytgeefter Ver-
laet, groot ontrent drie hondert Morgen, van
welck voorfchreven-Water jegenwoordigh geen
profijt voor 'tgemeene Landt in 't gemeen, noch
voor yemandtin 't particulier ghenooten konde

worden, maer ter contrarie met eenige Winden,
als met Weften, Zuytweften ende Nbortweften
Winden, midts de breette ende wytte,jaerlijcks
groote affpoelinge ende afbreuck vande oude
Landen was vallende, tot naedeel vande Landen
daer ontrent ghelegen, in 't particulier, ende con-
fequentelick tot nadeel van 't gemeen Lant, fuJcx
dat het felve Water met profijte, dienfte vande
naefte Landen van 't ghemeene Lant bedijekt fou-
de konnen worden. Ende gemerckt hy Suppliant
langen tijdt lijn werek daer van gemaeckt hadde,
omme de gelegentheyt van 't felve Water met de
Gronden van dien wel te befichtigen, ende daer
van goede kennii�� te bekomen, Soo vertrouwde
hy Suppliant, dat hy door naerftigheyr ende
groot onderfoeck, maecken van eenige Kaerten,
ende overlegginge van alderhande difticukeyten,
daer van fulcke kennifte ende onderrechtiuge be-
komen hadde, dat hy 't felve Water fonder preju-
dirie van eenige Landen, in 't generael oft particu-
lier fouden konnen bedijeken, met het itoppen
van eenige wyde gaten ende toe-plempen van
dien, mitfgaders door 't behulp vande nieuwe ge-
inventeerde Water-Molens, die met eenige indu-
ftriefulcx foude konnen gemaeckt worden, datfc
hooger fouden konnen opmalen, als de gemeenc
Molens fouden konnen doen. Ende gemerckt hy
Suppliant van fyne gedane koften, moeyten ende
induftrie, de vrucht geerne foude ghenieten. Soo

�■�

-ocr page 892-

pijckagio,&c. Berck-Meer.

I77�

Cncht� hy Suppliant, dat ons geliefde hem het
rf₇ Water ofte Meer te vergunnen voor hem
endefijnenErfgenamen, ofte adie van hem yer-

van dien�. Gevende den Suppliant ende iljne Con-
foorten de Gronden vande voorfchreve Lange-
Meer, omme de felve te houden ende befitten
eeuwighlijck ende erfi�lijck, voor hen, haere
Erven ende Naekomelingen, ofte actie van heu
verkrygende, midts ten behoeve vande Graef�e-
lijckheyt jaerlijcks betalende een erff�lijcke re-
cognitie van drie ponden te veertigh grooten het
pont op yeder Morgen , in te gaen naer feven ja-
ren, te reeckenen vanden tijdt af dat de cavelinge
vande bedijekte Landen fal wefen ghedaen, ende
lof baer tegen den penningh vijf ende twintigh.
Ghelijck Wy den Suppliant met fijne Confoor-
ten , tot foulagement vande kotten in defen te
doen, oock vergunt hebben ende vergunnen mits
defen , vrydommen van alle Contributien ordina-
ris ende extraordinaris, als van Verpondingen,
hondertiie, vijftighfte ende veertigh�e penningh,
van , ende over de G ronden vande voorfchreven
bedijekinge, ende vande oude Landen tot de fel-
ve bedijekinge te breecken ende te ghebruyeken,
midtfgaders vrydommen ende exemptie vande
Bezaeyde Landen, Hoorn-gelden ende diergelijc-
ke laften, die over de platte Landen aireede ghe-
ftelt zijn, ofte noch gheftelt fouden mogen wor-
den niet uytgefondert, ende van alderley Thi�n-
den voor den tijdt van vijfthien jaren eerllkomen-
de , onder conditie dat de Bedijckers, ofte adtie
vande felve hebbende, ter expiratie vande voor-
fchreven jaeren ,aende Graeflelijckheytfullen la-
ten volgen den elfden ichoof vande Bezaeyde
Landen , onder de voorfchreven bedijekinge.
Wordt infgelijcks den voornoemden Suppliant
ende fyne Confoorten vergunt vrydomme van
de Middelen van Confumptie tot den tijdt vande
vooriclireven cavelingen der Gronden, ende een
Jaer daer naer, met vorder authorifatie omme te
mogen aentaften ende ghebruyeken de aengele-
gen Landen noodich tot het maecken ende leg-
gen van hare Dijeken, Ringh-ilooten ende andere
Wercken vande voorfchreven Dijckagie , midts
de refpective Eygenaers van dien voldoende, en-
de betalende,'t zy by onderlingh verdragh oft an
derfints, tot tauxatie van Neutrale Perfoonen by
ons' daer toe te committeren. Ende ten eynde de
Suppliant, fyne Naekomelingen ofte actie van
hem verkrygende, den efTecte van defen onfen
Odrroye mogen genieten ende ghebruyeken, ful-
len fy ter voorfchreven Kamere vande Reecke-
ninge prefenteren, omme aldaer geregiftreert en-
de geinterineert te worden, 't welck gedaen, La-
ften ende ordonneren wy de felve vande Reecke-
ninge , ende allen anderen dien 't behoort, hen
naer defen te reguleren.

Ghegeven inden Hage , onder onfen grooten
Zegele hier aen ghehangen, op den dertighften
Martij duyfent fes hondert twee ende dertigh.

jende

ι _rv�

, ende't� verkenen Oflroy, omme het

ί/f Water op de ftreckinge ende roymgehier

foo en gheftelt, te mmaecken, omme

felv�yoor hem ende fijne Erf-

«namen, ofte a�ie van hem verkrygen.de, in vol-
len rechteneygendom te houden, met aliulcke
vrvdommen ende exemptien, als wy gewoon wa-
ren andere ende diergclijcke Meeren uy^t te ghe-
ven midts doende aen allen contentement, tot
difcretie ende kennifl� van CommiiTariiTen, die
eenieh ongerief fouden mogen allegeren, nament-
liick vande Middelen van Confumptie voor den
tijde vande bedijekinge, ende driejaren daer naer,
voor 't maecken vande binnen-wereken, vrydom-
nie ende exemptie vande verpondinge, voor den
tijdt van dertigh jaren, voorden Import vande
Hoorn-Beeften, den tijdt van vijf en twintich ja-
ren, van Impoil van Bezaeyde Landen ende
Thi�nden, den tijdt van twintich jaren, vrydom-
me vande Graeff�lijckheyts Thollen voor akijdt,
ende vanden veertighften penningh op de onroe-
rende goederen voor den tijdt van vijfthien jaren,
alles te beginnen ende in te gaen naer de voorfz
bedijekinge foude vvefen volbracht,ende daer toe
te verkenen behoorlijcke Brieven van Oclroy.
S O O IS Τ, dat Wy de faecke ende verfoeck
voorfz over gemerekt, alvoorens hier op ghehadt
het advijs vande Heeren vande Reeckeninge van
de voorfz Landen, ende confidererende dat het
favorabel is van Water Landt te maecken, den
Suppliant geoftroyeert, geconfenteertende ghe-
accordeert hebben, ocTroyeren, confenteren en-
de accorderen hem midts defen, 't voorfz Water
ghenaemt de Lange-Meer, te mogen bedijcken,
midts de voorfz bedijekingh beginnende binnen
den tijdt van vier eerftkomende jaeren, volgende
de Limiten hier vooren breeder ghefpecificeert,
ende dat hy voor ende al eer in 't werek, ende tot
de voorfz Dijckagie te treden, allen den geenen
die pretenderen fouden mogen daerby geinteref-
feert te wefen, ende yeder een van dien behoor-
lijck contentement fal doen, 't zy by minnelijcke
overkomile ofte decifie van onfe Gecommitteer-
de Raden vanden Noorder.quartiere, die gheau-
thorifeert worden met volle macht, fummari�
ende de plano, fonder figu�re van Proces, des
noot, ende daer toe verfocht zijnde , kenniiTe te
mogen nemen, van alle generale ende particuliere
intereilen ende queftien , die voor 't aenvangen
vande voorfz Dijckagie, als oock daer naer, fou-
den mogen worden ghemoveert. Ordonnerende
dat alle 't gunt by de voorfz onfe Gecommitteer-
de Raeden dien aengaende fal wordenghedaen,
volkomen effecT: fal forteren, niet tegenftaende
oppofitie ofte appellatie, ende fonder prejuditie

B7. 0�fcroy, noopende het bedijcken vande Herch^ Meer. In date den

%l Maert 1633. >,

i*r■'\ ■' ■■«"... <-."■■ ι ,-J;ir'-

Π E Ridderfchap, Edelen ende Steden van Hol- 1 deStaten vanden felven Lande, Allen den gee-

landtendeWeft-Vrieflant,Reprefenterende nen die defen jegenwoordigen fullen fien ofte

W ■ hooren

-ocr page 893-




	1777 hooren lefen,Saluyt. D O E Ν Τ E W E Τ EN, Hoe dat ons verthoont is by Heer Joha Math�nefTe, Heer van Matheneil�, Riviere meer, Souteveen, &c. ende de Heeren Vooghden vande Kinderen van wylen den Heer van Ob- dam , dat der Verthoonders refpe�tive Voor- ouders , by titule van permutatie van hooger ghe- dachtenifle Hertogh Philips van Bourgondien.als Grave van Hollandt, de voorfz Heerlijckheden van Opmeer ende Obdam verkregen hadden, ende de felve van ons te Leene hielden, te Water ende te Lande, met allen Rechten, Thienden.pro- fijten, opkomingen, vervallen ende rechten, mitf- gaders allen anderen haeren toebehooren, alfoo vry , alfoo kleyn, ende alfoo groot, als de hoogh gedachte Hertoge, ende des lelfs Voorfaten G ra ven van Hollandt, de felve Heerlijckheden te vooren toe behoort ende befeten hadden, niet uy tgefondert, ende dat dien volgende den Ver- thoonders ey gen toe komen, ende in poflei��e wa- ren de gronden vande Berck-Meer voor haer refpective ghedeelten, ende dat de voorfz Berck- Meer tot noch toe ghemeen ghelegen hadde met den Heer Huygen ofte Zuyder-waert, ons gelieft hadde om de Provintie van Hollandt ende de ghe~ meene Middelen te beneficieren, ende den lnge- fetenen van dien te benemen d'occafie van by ge- breck van Landen , van hier in vreemde Provin- ci�n te vertrecken, aen Hans van Loon Koopman tot Amftelredam ende fijne Confoorten, over ee- nige jaren te verleenen Odroy, van op verfchey- den Privilegi�n ende voordeelen den voorfchre- ven Heer Huygen-waert te mogen droogh maec- ken ende bedijeken, fulcksjegenwoordigh ghe- fchieden, dat daer naer op ghelijcke vryheden en- de exemptien, den Heere van Veenhuyfen, by ons oock verleent was O&roy, van fijn ghedeelte inde voorfz Berck-Meer , wefende ontrenteen vierdepart van dien, nefl�ns de Verthoonders te mogen droogh maecken ende bedijeken, fulcks dat niet alleen foo in haerluyder reguard, als mede ten diende vande ehemeene faecke, ende vande Inwoonders in Hollandt in die Quartieren, ghe- lijcke redenen dienden vande Verthoonders, met foodanige vryheden ende exemptien, haereygen Wateren ende Gronden tot Landt maecken, als aen anderen gheconfenteert was in reguatde van des Graeflelijckheyts Wateren ende Gronden, maer oock dat de Verthoonders ten reguarde van de voorfz verleende Oftroyen, in eff�cte oock geconilringeert wierden haerluyder gedeelten in de voorfz Berck-Meer te bedijeken, 't wekk alfoo fyluyden foo haefl niet en fouden konnen doen, vermits de jegenwoordige ghelegentheyt van an- dere Dijckagien ende drooch maeckingen, ver- fochten de Verthoonders dat ons gheliefden hen- luyden te verleenen Oftroy, van binnen den tijdt van acht eerilkomende Jaren , de voorfz haerluy- der gedeelten inde Berck- Meer te mogen droogh maecken ende bedijeken, met vryighey t voor den tijdt van dertigh Jaren, ingaende een Jaer naer de voltreckinge vande Dijckagie, van alle Contribu- tien, ordinaris ende extraordinarjs, als Verpon- dingen , hondertile, vijftighile, Veertighile ende andere meerdere ofte mindere penningen, foo van de gronden vande voorfz Berck-Meer, als vande	k. 9, Tit. j.Deel. _t77S j oude Landen tot bedijckinge van de fejy_eJ breecken ende gebruycken: leem, vande Befae r j de Landen, Hoorn-gelden ende diergelijcite,d ' over de platte Landen geilelt zijn, ofte noch oL� fielt fouden mogen worden, niet uytgeftnfef' ende vande Middelen van Confumptien gheduv rende de voorfz Dijckagie ende twee Jaerendae naer, endeten eeuwigen dagenvrydomme van alle des GcaefT�lijckheyts Thollen, van alle ]_letgeene in Hollant tot, ofte uyt de voorfz bedijk. te Landen foude worden ghevoert. Dat i'y V_ef. thoondlrs fouden vermogen aen te tallen ende gebruyeken de omleggende Landen, tot het K. gen ende maecken van haere Dijeken noodiij* mitsd'Eygenaers daervan betalende tot tauxmi� van vier Neutrale Mannen, twee by de Verthoon ders, ende twee by de Gerechten vande Plaetfen daer onder de Landen ghelegen zijn, daertoete committeren. Dat wy voorts tot voorkoming van retardementen, ende voorderinge van fe voorfz Dijckagie gheliefden te verklaren, dat foo wanneer dit, welck by de hant ghenomen foude worden, by ons foudc worden ghecommitteert' eenige uyt onfe Vergaderinge, die fummarie, de plano, endefonder figure van Proces, des noot ende verfocht zynde, kennifle fouden nemen van alle particuliere ende generale interelten ende queftien , die foo voor 't aen vangen van 't voorfz werek, als opek daer naer by yemandt foude mo- gen worden ghemoveert, om alle 't felve byde voorfz Heeren CommifTarifen als vooren afghe- daen te worden, met alfulcken ef��ete, dat daer vaa als van ghewefen Sententie ende arreft, niet mogen worden gheprovoceert, nochte 't felve in eeniger manieren gneretracteert, met derogatie van alle Wetten ende Rechten , die ter contrarie fouden mogen difponeren. Verleenende de Ver- thoonders van alle 't geene voorfz is Afte van 0<ftroyinder beller forme. SOO IST,datwy de faecke ende verfoeck voorfz overghemerekt, alvooren hier op ghehadt hei advijs van die van onfe Kamere vande Reeckeninge vanden voorfz Lande, Ende bericht zijnde, dat de confideratien die de Heeren Magiilraten der Stadt Medenblick, op het bedijeken der voorfz Berck-Meer hadden, tuflehen de Heeren Verthoonders ende de Magi- ilraten voornoemt, waren verdragen op naervol- gendeconditien, te weten , dat de Verthoonders lullen moeten maecken befuyden de voorfz Meereen Ringh-floot, vanghelijcke breetteende diepte als daer is de Ringh-floot vanden Huygen- waert, ende dat totten Wyfenet endede Vaert naer het Dorp van Opmeer toe , maer daer van dan weft op, foo verre den Berclt-Meer ilreekt, een Vaert als de lange Rusfelfs is, ghclijckde voorfz Verthoonders, mede by Noorden fulJen mogen volftaen met foodanige Vaert, dat de felve fullen moeten malen op foodanigen peyi, als die vanden Heer Huygen-waert zijn gehouden, ende verbonden blyven aen die van Geeilmer-Am� bacht. Ende foo daer inne by de Verthoonders gheexcedeert mochte worden, de Molens vande Waerr ftil fraende, ende tot een peyl toe gemalen wefende, fal irWulcken ghevalle ende anders niet, by Dijekgraef ende Heemraden van Medenblick» ende de vier Noorder Koggen, foodanige voor*
			fieninge

■■'^ί-�'� -■■■�' '-■��■ ■■.......� ■-*

-ocr page 894-

Dijckagie^ Sec. $ Gravenlandc,

1779

Arninee mogen worden gedaen alsjie van Geeft-
S &it ten aenfien vanden Huygen-waert
ffJn hpdonaen: Dat de Landen van Heyl ende
^&^nRinghvandcD^ebeff»-
Sulkn moeten worden , ofte anderfints dan
fei van Spade-ftceckinge, door defe bedijekin.
"e^roorfaeckt, dat ftaen fal tot Judicature van
Se Neutralen van weder-zyden daer toe te
rkiefen de Verthoonders fullen moeten inftaen
voor de jaerlijckfche latten vanden Noorder dijck
Ircrato dat de felve daer inne gehoefflaecht zijn,
L ware de voorfchreven Verthoonders by eeni-
Z andere wegen de Burgemeeilers van Meden-
hlick midtfgaders den Dijckgraef ende Heemra-
j* ' _ana_er ende meerder contentement konden
Aotn wy de Verthoonders uyt onfer rechter we-
tenfehap, volkomen macht ende fouveraine au-
thoritey t! geconfenteert, geaccordeert ende ghe-
oftroveert hebben, confenteren , accorderen en-
de oftroyeren midts defen, dat fy de voorfchreve
hare gedeelten inde Berck-Meer fullen mogen be-
dijeken, ende van Water tot Landt maecken, bin-
nen den tijdt van vier eerftkomende jaeren,
midts dat fy ghehouden fullen wefen, voor ende
al eer in 't werek ende tot de voorfchreve Dijcka-
rne te treden, allen die pretenderen daer by gein-
terefleeiT te wefen, ende yeder een van dien be-
hoorlijck contentement te doen, Tot weieken
evnde wy eenige CommiiTarifen fullen ordonner-
r�n met volle macht, omme fummari�, de plano
ende fonder figuere van Proces , des noot ende
verfocht zijnde kenniile te mogen nemen van alle
generale ende particuliere intereften ende que-
ftien, die foo voor 't aenvangen vande voorfchre-
ve Dijckagie, als oock daer naer by yemanden
fouden mogen worden ghemoveert, omme al het
felve by de voorfchreven CommiiTarifen gheter-
mineert ende af ghedaen te worden. Ende fullen
de Verthoonders ten infichte vande voorfchreve
titulen, over't recht vande Nova�enjaerlijcx be-
talen een recognitie van drie fchellingen, van
twee grooten Vlaems den fchellingh van yeder
morgen, ten Comptoire van Kennemerlant ende

Weft-Vrieflant, in te gacn eenjaer na dat de Lan*
den binnen den Ringh vande voorfz Dijckagie te
trecken, beweyt ende betaelt fullen wefen, ende
voorts opdeconditien, exemptien ende vrydom-
men, als wy verleent hebben aen die vanden Heer
Huygen waertvoornoemt, in het generael Oc-
tfoy vande voornoemde Waert begrepen, by
ons ghegeven op den elfdon Martij inden Jaere
fefthien-hondert vijf en twintich,boven alle welc-
ke vrydommen, exemptien ende conditien, wy de
.Verthoonders gecedeert ende over gegeven heb-
ben, cederen ende geven de felve over mits defen,
de voorfz Gronden foo verre die onder de Heer-
lijckheden van Opmeer ende Obdam zijn behoo-
rende, het voorfchreven recht van Novalia, ofte
van alle nieuwe toekomende Thienden, fulcks de
Graeft�lijckheyt van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt eenighfints aldaer foude mogen compete-
ren , omme de felve neff�ns haere voornoemde
Heerlijckheden, tot een onverfcheyden ende on-
verfplift Erfleen te houden, ende defen in onfe
Kamere vande Reeckeninge voornoemt ghepre-
fenteerc zijnde, omme aldaer gevifiteert, gheregi-
ftreertendegheinterineert te worden, ten eynde
de Heeren Verthoonders, haer Erven ende Nako-
melingen, ofte haresrechts verkrygende, de vry-
dommen ende exemptien hier inne begrepen, mo-
gen ghenieten als naer behooren, La�en ende be-
velen wy den Prefidenten ende Raeden vanden
Hoogert ende Provincialen Raeden, de Luyden
van onfe Kamere vande Reeckeninge voornoemt,
ende alle andere onfe Jufticieren, Officieren cnac
Onderfaten, die defen aengaen ofte raecken fal
mogen, dat fy de Heeren Verthoonders, haerc
voorfz Erven, ende haers rechts verkrygende,
doen, laten ende ghedoogen, den inhouden van
defen ruftelijck , vredelijck ende volkomentlijck
genieten ende gebruycken,ceiTerende alle hinder,
belet ende moeyeniiTe ende empefchement ter
contrarie. Gegeven inden H|ge onder onfen
grooten Zegele hier aen gehangen op den een en
twintighilcn Martij, Anno duyfent fes hondert
drie cnde dertigh.

88.. O&roy, tot culture vande (joyjebe Vullingen , genaemt 'sprayen*

landt. In date Jen 17 Maert 16x5.

de, ende oock tot geen ghebruyck, waerdye ofte
beterfchap fouden konnen ghebracht werden, als
met groote kollen, induftrie, naerftigheyt, ende
moeyelijcke culture; Ende dat fy Supplianten
over lange gemerekt hadden, dat die vanden Ge-
dichte over haer Limiten op den Hollandtfchen
gront, eenige vande voorfz Onlanden naer haer
trecken, ende aen haer Landen appheeren, het
welcke onfe Commiflarifen die over fes Jaren op
de infpedtie vande Limiten van Goylandt zijn ge-
weeft , van eenige vande Supplianten was acnge-
wefen, ende als doen klaerlijck ghebleecken ende
merckelijcken daer ontrent ghelandt, over lange
ghenegentheyt hadden gehadt, foo tot voorftant
van des Graeff�lijckheyts Jurifdi&ie, als tot ver-
beteringevanden Hollandtfchen gront , alle ko-
ften , moey ten ende arbeydt aen te wenden, ten

5-V eynde

E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
j Hollandt ende Weft-Vrieilandt, Repre-
j fenterende de Staten vanden felven Lan-
de. DOEN TE WETEN, Alfoo
ons verthoont hebben Ianlngelende Confoor-
ten, hoe dat achter de Dorpen van Anckeveen,
Cortehoef,ende daer ontrent foo naer Hollandt
als naer het Geftichte van Utrecht, in Goylandt
ende Mienten, aldaer gelegen zijn feeckere fandi-
ge, ongelijcke, onvruchtbare ende woefte, oock
κη deele Morafiige Landen, ftreckende vande
Goyfche rayinge opwaerts, tot aende hooghte
vande voorfz Mienten, der wekker als defert,
ende van niemant gebruyekt werdende, ende des
Winters niet ganghbaer, onaccei��bel , ende des
Cornets niet dan Mofchende Biefen voort.bren-
gende , Van geender ofte kleynder wa�rden zijn_r

-ocr page 895-

Placaten. �.Bocck, 9. Tit i.Dcel.

1781

gheo�troyeert, Accorderen, coni�nteren ende on.
troyeren henluyden by defen, dat fy een goct ghc
deelte vande felve Onlanden,A^,rullingen,Vcrlatcn
Veenen, uytgedolven Moraflige Plaetfen, Αι|ΐ_ϊη'
mogen aen nemen, om by henluyden toe ghe.
maeckt ende tot culture ghebracht te werden, on
alfulcke ftreckinge ende limiten als de voorfz
Commiflarifen by ons opten vijfden Martij f_c,
fthien hondert negenthien ghecommitteert optc
Limit fcheydingc tuflehen de Provincie van Hol.
landtendeden Stichtevan Utrecht, Te weten
Joncker Nicolaes vander Bouckhorft, Hcere van
Noortwijck; Nicolaes Wouterfz vander Meer
Burgemeefter van Haerlem; Heer endeMeefter'
Adriaen Pauw, Ridder, Hcere van Heemflede,
Raedt ende Penfionaris der Stadt Amfterdam,
neff�ns eene uyt de Kamer vande Reeckeninge,
ende den Advocaet Fifcael, Meefter Nicolaes van
Kinfchot, naer ghenomen infpedie, ende die van
Goylandt daer op ghehoort, met de Supplianten
fullen konnen accorderen, midtsdat fy Supplian-
ten ghehouden fullen wefen, voor ende al eerin 't
werck,endetotde voorfz toemaec|inge te treden,
alle die pretenderen fullen daer by gheinterefleert
te wefen , ende namentlijck de voorfz van Goy-
landt , fullen doen behoorlijck contentcment tot
difcretie cnde decifie, is 't noot, van onfe voorfz
CommifTariflen, die hier toe fpecialijck mede
werden gecommitteert, ende geauthorifeert,cnde
betalen aende Graeffelijckhey t een recognitie van
thien fchellingen, tot twee grooten Vlaems den
fchellingh, op veder mergen vande voorfz Lan-
den die henluyden fullen toe geftaen worden,in-
gaende vanden tijdt af dat de voorfz Landen tot
culture fullen zijn ghebracht, ende oockde felve
Onlanden met alle vlijt ende neerftigheyt toe
maecken, ende tot culture brengen, ende fulcks
beginnen ten langhften binnen den tijdt van vier
eetftkomende Jaeren, ofte dat die anderfints wc�
deromme aen ons ende de voorfz Graeffelijck-
hey t fullen vervallen. Gunnende, confenterende
ende accorderende de Supplianten voorts vry-
domme ende exemptie vande verpondinge, hon-
dertfte, vijftighfte, veertighftc.dertighfte ende an-
dere penningen , minder ofte meerder, als mede
van Hoorn-gelden ende vande befacyde Mergcns
over de voorfz Landen, mitfgaders vande Thien-
den voor den tijdt van vijfthien jaren, inncgaende
naerdeo tijdt van thien jaren naer date van defen
Oitroyc, ende dat naer d'expiratie vanden fel ven
tijdt de GraefTelijckhcyt fal ghenieten den elfden
fchoof vande Vruchten aldaer vallende. Autlion-
ferende de Supplianten voorts tot vorderinge van
de voorfz beneficie ende toe-maecking� vande
voorfz Landen, Keuren ende Ordonnantien te
mogen maecken over Wegen /Wateringen ofte
Wateren, ende diergelijcke Werckcn daer toe
noodighft dienende: Behoudelijck dat de fchou-

eynde de vootiz woeftc ende defolate Plaetfen
cnde Onlanden tot culture fouden mogen ghe-
bracht werden, lbo veel het cenighfinrs foude
konnen ghefchieden, ende dat fonder hinder, fcha-
de ofte beletfel van die van Goylandt» de welcke
verre van daer zijn ghelegen , cnde met Beeften,
Wagens ofte anderfints daer ontrent niet ofte
weynich komen: Soo hadden de Supplianten ee-
nigen tijde gheleden, haer by Requefte gheaddref-
feertaen die van onfe Kamer vande Reeckeninge,
ende verfocht.de voorfz Onlanden voor fceckere
recognitie te mogen bekommen, die de felve daer
op aen ons hadden gherenvoyeert, Derhalven de
Supplianten haer aen ons waren keerende , ais
wetende dat wyfoo wel nieuwe, aen ende toe-
maeckingen van^rdeferte Landen, ende van nieu-
we 0fjckagien altijts hadden ghefavorifeert, ende
d'Autheurs ende Aennemers vande felve met
verfcheyden vryigheden ghebeneficieew,reveren-
t�lijck verfoeckende, dat ons gheliefde hem Sup-
plianten te vergunnen, ende te accorderen, de
voorfz Onlanden, Vullingen, Verlaten, Veenen,
wytgedolven ende Moraifige Plaetfen, ghelegen
�op-'t uyterile van Goylandt tegens den Geftichte,
ende palende aende eygendommen van Ancke-
veen, Cortehoef, Loofdrecht* 3int Maertenfdijck,
ende daer ontrent, meeft dragende Biefen, Haye,
ende andere wilde Ruychte, ende de felve aende
Supplianten uyt te ghevcn op foodanige recogni-
tie, redemprie ofte Pacht, ende op fulcke ftreckin-

ende limiten, als fy mer ons ofte de voornoem-
vande Reeckeninge fouden konnen accorde-

ren. Ende op dat de voorfz onvruchtbare Landen
metter tijdt door koften, naerftighey t ende indu-
ftrie tot culrure foude mogen ghebracht, mitfga-
ders van allerley Geboefte aldaer fchuylende, en-
de ufurpatien van die vanden Geftichte bevrijdt
werden, dat wy haer gheliefden te o�troyeren ex-
emptie vande Thienden over alle Vee ende
Vruchten die aldaer in tyden ende wylen fouden
mogen vallen : Item, van des Graeftblijckheyts
Thollen, ende vande verpondinge, hondertfte,
vijftichfte, veertichile,dcrtichile ende andere pen-
ningen , minder ofte meerder voor den tijdt van
veertigh Jaren, als mede vande Hoorn-gelden en-
de beiaeyde Mcrgens, ende vande middelen van
confumptie voor den tijdt van twintigh Jaeren,
midtfgaders d'Ambachts-Hecrlijckheyt endeda-
gelijcks Gerechte over de Limiten die haer foude
mogen toegheftaen werden, met macht ende au-
thorifatie om Keuren ende Ordonnantien te
maecken foo over Wegen, Wateren ende dier-
gelijckcn.als op andere faecken.gelijck inde Am-
bachten ghebruyckelijck is, ende van alle 't felve
de Supplianten te doen depefcheren onfe Brieve
van O&roy ende Conceflie inde befte forme.
SOO IS Τ, dat Wy de faecke ende 't verfoeck
voorfz over ghemerekt, en<jc hier op. gehad t heb-
bende h�t advijs van die van onfe Kamerc vande
Reeckeninge voornoemt, ghenegen wei�nde ter
bede vande Supplianten, hebben tot vorderinge
vande beneficie vande voorfz Onlanden, Vullin-
gen, Verlaten, Veenen, uytgedolven ende Moraf-
fige Landen , de Supplianten uyt onfer rechter
wetenfehap, volkomen macht ende fouveraine
authoriteyt, gheaccordeerc, gheconfenteert ende

ende berichtinge van dien fal ftacnaenden

BailHu van Goylandt,ofte andere Officieren van
de GraefFelijckheyt daer toe gherechcight. Ende
ten eynde de Supplianten ende haers rechts vet-
krygende, defe onfe beneficie, Confcnt, Accoorde
cnde Oatoye, mette voorfz vrydomme daer mne
begrepen,.mogen ghenieten als naer behooren,
fuflen fyluyden defen t'onfer Kamere vande Reee-
^J keninge

-ocr page 896-

,₇β3 Dijckagi^.&c.

� . «rpfeflteren, omme aldaer gevifiteert en-
f��^SS w�rden/t welck|hedaen, La-
iefen� beveelenwyden Preftdenten endeRa-
�^vinden Hoogen ende Provincialen Raeden,
1 vande Kamere vande Rekeninge voornoemt,
fnde allen anderen onfen Jufticieren Officieren
SeOnderfatendie defen raecken ofteaengaen
fal mogen , dac fy den Supplianten, haeren Erven
ende Naekomelingen, ofte recht ende aftie vande

«sGravenlanck, 1784

felve verkrygende, doen, laten ende ghedoogen
ruftelijck, vredelijckende volkomentlijck genie-
ten ende ghebruycken den inhouden van defen:
CeiTerende alle hinder, beleth, moeyenifl� ende
empefchement ter contrarie. Gegeven inden
Hage, onder onfen grooten Zegele hier aen trhe-
hangen op den feveiithienden Martij in'tjaer
ons Heeren duyfent fes hondert vijf ende
twintigh.

89. <J[mf liane van 't bovenfiaende OBroy, In date den negenden OBo*

her i6x6,

<Q E Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
^: landt ,ghehoort hebbende 't rapport van

,,- haere CommiiTarifen die op 't �&roy by
haerEd.Mog. gegeven aen M"Ianlngel
ende Conforten, mitfgaders op de queftien ende
differenten tuiTchen de voorfz Impetranten, ende
die van Naerden ende Goylant ontftaen, hebben
cebefoigneert, gefien der felver Verbael, ende de
fchriftelijcke verklaringe, volgens de laftende au-
thorifatie van hare Ed. Mo. op de voorfz diff�ren-
ten gedaen, ende op alles rypelijck gelet, hebben
het befoigne vande voorfz CommiiTarifen gheap-
probecrt, ende dienvolgende verftaen ende gere-
folveert, dat het O&roy aende voorfz Jan Ingel
ende Confoorten, op den feventhienden Martij
feilhien-hondert vijf en twintigh ghegeven , lal
werden gheamplieert mette Poin�en ende Arti-
culen hier naer volgende.

ften binnen fes eerftkomende Jaren de helft van 't
Veen, ende binnen andere fes jaren daer aen vol-
gende, het gheheele Veen fullen gehouden wefen
af te delven, ende uyt te graven , 't welcke tuf-
fchen de voorfz Loofdrechtfche Wech ende den
Tol-acker ghelegen ende overigh fal zijn, begin-
nende vande voorfz Loofdrechtfche Wech van
beneden opwaerts,ende de Veenen van daer eerft
af delvende,waer van de gront by de Impetranten
van tijdt tottijdt fuccemve (naer dattet Veen af
gehaelt fal wefen) aengevaert,toe gemaeckt ende
behouden fal werden.

Dat d'lmpetranten fullen laren alfulcke We-
gen , ende maecken foodanige Bruggen over de
Vaerten by haer te fchieten , als noodichende
dienftich bevonden fullen werden , ende dat tot
hare kotten.

Ende fullen d'lmpetranten voor 't mii��n van 't
gebruyek vande Landen, Onlanden ende Vullin-
gen, ten behoeve van die van Naerden ende Goy-
landt aenkoopen ende conftitueren twee Renten
op 't Comptoir van Hollandt, d'een van drie hon-
dert vijf en twintich ponden van veertich grooten
jaerlijcks vry geks, ingaende een jaer naer dat de
Impetranten de voorfz Landen aengenomenen-
de aen ghevaert fullen hebben, ende de tweede in
ghelijcke fomme, innegaende twaelf jaeren daer
naer, mits die van Goylant middelertijt de overi-
ge Veenen in manieren als vooren fullen hebben
afgegraven.

Hebben voorts hare Ed.Mog. verftaen, dat om
't voorfz O&roy ende Poin&en van Ampliatie
behoorlijck efte& te doen forteren, twee ofte drie
vande CommiiTarifen voor defen ghedeputeert,
haer metten eerften tot Naerden, ende in Goy^
lant fullen tranfporteren, ende met aifiitentie van
den Bailliu van Goylandt, ende andere des noot
zijnde, die van Naerden, ende de Regierders van
de Dorpen van Goylant, mitfgaders d'lmpetran-
ten vanden voorfz O&roy, de Refolutie van hare
Ed: Mog: openen, ende in conformit� van dien de
limiten tuiTchen de voorfz parthyen aifigneren
ende ftellen, ende vorders alfulcke ordre gheven
als tot naekominge vanden voorfz O&roye ende
Ampliatte.ende tot wechneminge van mifverftant
ende turbatie foude mogen van noode wefen.

Ende in ghevalle uyt faecke van 't Yoorfz Oc-
5-V ij * troy.

Eerftelijck dat d'lmpetranten van 't voorfz Oc-
troy fullen volgen ende in eygendom ghelaten
werden vande cromme raye tot aende Hollandt-
fche Camp toe, drie hondert Rhijnlandtfche roe-
den, ce reeckenen uyt de Landtfcheydinge aldaer
opwaerts ofte ooftwaerts aen, alwaer de Impe-
tranten een Wal tot haere bevrydinge fullen mo-
gen doen leggen, behoude�jck dat de voorfz Im-
petranten daer boven het Sant dat fy van doen
fullen hebben, fullen mogen doen halen, midts
latende de corft ten behoeve van die van Goylant.

Dat vande Hollantfche Camp zuytwaerts aen,
ten behoeve van die van Goylandt ghelaten fal
worden alle het Veldt tot aende Loofdrechtfche
Wech by de Molen, midts d'lmpetranten daer
door een Wech ende Vaere fullen vermogen te
maken ende te fchieten ter wyte van acht roede.

Van vvelcke Loofdrechtfche Wech, weder aen
de Impetranten fal volgen ende ghelaten werden
't gantfche Veldt tot aende Tol-acker toe, midts
blyvende hondert roeden van de Utrechtfche
Wagenwech, foo verre de Bouw-landen van Hil-
verfum ftrecken , ende ten eynde vande felve
Bouw-landen langs de voorfz Utrechtfche Wech
totaenden voornoemden Tol-acker, onvermin-
oett nochtans feecker O&roy aende Kerckevan
berden opten veertienden Julij feftien-hondert
twintigh gegeven.

Welve_rftaende,dat die van Goylant ten langh

-ocr page 897-

Placatetii f.Boeck. 9.Tit, t.Dccl.

aengaen, ende namentlijck die van Naerden end
de Dorpen van Goylant, mitfgaders d'Impetra
ten van 't voorfz Odtroy haer naer defen te regir
leren, ende allen Officieren ende JufticierenV
handt daer aen te houden, dat 't geene voorfz i*
naer gekomen ende achtervolght werde.

Leftelijck verilaen hare Ed: Mog:, dat die v_anNaerden ende Goylandt 't voorfz befoigne ac-
quieiferende, en haer voorts aen in ghehoorfaem
heyt ende ftilligheyt dragende, Afte fal werden
gegeven, dat in toekomende tyden by haer Edele
Mog: geen notable uytgiften in Goylant meer en
fullen werden gedaen in hareprejuditie,endefon.
der dat haer alvooren prefentatie ofte contente-
ment t'haerder keure fal wefen ghedaen. Gedaen
inden Hage den negenden O&obris 16x6.

troy, Ampliatie ende ghevolge van dien nu ofte
namaelstuflchende voorfz parthyen eenige vor-
der difputen fouden mogen ontftaen, hebben
hare Ed: Mog: de Commiflarifen voor defen geno-
mineert, ende het meerendeel vande felve, ofte
die in plaetfe vande abfente ende ghebreeckigen
fullen werden gefurrogeert, nochmaels geautno-
rifeert, ende authoriferen by defen, om de felve
queftien ende dii��renten fommarie ende de pla-
no te termineren, ghelijck fy in goede confcientie
fullen bevinden te behooren �. Behoudelijck dat
de verdere queftien op de limiten tuiTchen Goy-
landt ende den Gedichte open itaende, by de
voorfz CommiiTarifen fullen mogen gheaccor-
deert, ende by faulte van Accordt aen haer Edele
Mog: gerapporteert fullen werden. Laitende al-
len ende eenen yegelijck die defen foude mogen

9°� 3SQterder Ampliatie van 'tfehe OBroj* In date den tmntighft

Maert 1636.

de de inquartieringe van een Compagnie Ruyters
ende van Voetknechten tot twee diftindre reyfen
gedaen, in voegen dat de Supplianten geen naer-
der of gevouchlijckfter uytkomiie fiende, eynte-
lijck genootfaeckiwaren gheweefl, op onieofte
onfe Gecommitteerde Raden aggreatie tot baere
groote fchade, met die van Goylant feecker Ac-
cordt in te gaen, by het welcke fyluyden een
groot deel van hare Gronden hadden ghequiteert
ende nagelaten: Welcke aggreatie gevolgnt zijn-
de in date den dertighiten Mey fefthien-hondert
vier en dertich, waren de Supplianten van dien
tijdt af eerft beginnen te komen in vredige poiTef-
fje, doch niet foo volkomen, of de Supplianten
bevonden dat fyluyden, foo deur 't plaggen van
hare Velden, beroovinge van hare Vruchten, op-
gravinge van hare Wallen ende Dijeken, invafien
van Vincheryen, ende Wateren, die fyluyden tot
hare groote koiten hadden ghegraven,endean-
derfints tot meermalen wierden gheinquieteert,
ende befchadight foo by die van Goylandt, als
oock andere Perfoonen daer ontrent ghefeten:
Ende alfoo van 't gene voorfz is notoirlijck bleec-
ke, dat de Supplianren den tijdt van thien Jaeren
doende waren geweeft tot haer groote faftidie en-
de fchade, om tot een vredige pofTeffie te komen,
ende vervolgens de culture der voorfz Landen by
der hant te nemen,foo haeft fy gekonnen hadden,
oock was begonft,ende dagelijcxnoch daer mede
befich waren, dat fyluyden oock noch te buyten
ftonden alle de onkoften ende fchaden door de
moetwille van die van Goylandt gheleden: Soo
was 't dat fy te rade ghevonden hadden hen aen
ons te addrei�eren, verfoeckende onfe interpre-
tatie of Ampliatie van 't voorfz O&roy, fulex dat
de laflen daer van fyluyden volgens het voodz
Oftroy, zijn gheeximeert voor den tijdtvan viji-
thien jaren, innegaende thien jaren naer date van
't voorfz Odtroy, eerft inganck mochte nemen
over thien jaren naer date defes, ende dat den tijt
van vijftien jaren mochte verdubbelt werden met
exemptie van middelen van Confumptie, ende
Grove Waren, alfoo de Supplianten om 't voorlz

E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weit-Vrieflandt, Repre-
fenterende de Staten vanden felvenLan-
'de. DOEN TE WETEN , Dat
ons verthoontis by de Hooft-Ingelanden, Geoc-
troyeerdens van feeckere Vullingen ende Onlan-
den gelegen in Goylandt, genaemt 's Gravelandt,
dat fyluyden op den feventhienden Martij feitien-
hondert vijf en twintich, van Ons O&roy geobti-
neert hadden , om de voornoemde Landen tot
culture te mogen brengen, metexemptie vanver-
pondinge, hondertften, vijftichiten, veertichflen,
dertichften, ende ander minder ofte meerder pen-
ningen, als mede van Hoorn-gelden, Bezaeyde
Landen , ende van Thienden voor den tijdtvan
vijfthien jaren, innegaende thien Jaeren naer date
van'c Octroy: Ende naer dat pertinente Limit-
fch�ydinge, door ons op't rapport van onfe Com-
miiTarifen wasgeraemtden negenthienden Okto-
ber fefthien-hondert fes en twintich, ende d'lnge-
fetenen van Goylandt, als oock de Supplianten'
gelair,naer't inhouden van't voornoemde O&roy
ende Ampliatie hen te reguleren, ende fulcks de
Supplianten in poilelTie geftelt vande voornoem-
de Gronden. Soo was't datfyluyden hen daer
op vertrouwende, verfcheyden Graef-wercken
hadden beileet, ende aireede ghemaeckt waren,
Έ welcke die van Goylandc fiende, alle de klve
hadden ghedeitrueert niet alleen eenmael, maer
alfoo de Supplianten nu ende dan gheanimeert
zijnde door onfe bevelen, drie ofte vier Placaten
tegens die van Goylant ghe�maneert, hare Werc-
ken tot meermalen hadden vervat, ende weder op
gemaeckt, oock met laft om hare fchade ende on-
k�ften van reparatie met parate executie weder-
om te confequerqn: Soo hadden nochtans die van
Goylandt, fonderlinge die van Hilverfum, ghefta-
dich in hare moetwille, foo met fcherp te fchieten
onder der Supplianten Arbeyders, ende de felve
dootlijck te quetfen, te verjagen, ende der Sup-
plianten wercken te renverferen, gheftadigh ghe-
continueert, fonder dat oock die van Hilverfum
niet en hebben willen obedieren, niet tegenitaen-

-ocr page 898-

Dijckagfe*», &c� 's Gravenlandt.

17B7

Landt tot culture.» brengen.alreede eenige Huy-
fenaiaaer hadden gebouwt, ende nootfaeckehjck
h veel meer fouden moeten bouwen.Ende foo
de Supplianten niet en wiften waer fy luyden hen
fnude addteflêren, om foodanige feytehjckheden,
Innende dan hen refcontreerden af te weeren,
fmmers reparatie van hare (chade ende incereifen
Met uvt ontftaende, weder te bekomen, foo om
Ml de voorfz hare Gronden noyt by yemant wa-
rt, bewoont, veel min ghecultiveert, ende fulcks
rif» Supplianten niet en willen waer te recht te
ftaen, als oock by aldien fy luyden fouden moe-
en saen ter naeiler Plaetfe, zijnde Hilverfum.dac
,,vt'teeene voorfz is notoirlijck was blijckende
vande partydigheyt der felver, daer van fy noch
Let endefifteerden, Niet tegenftaendeonfeex-
oreiTe Placaten, ende 't folemneel Accordt mette
Supplianten aen gegaen, als bleecke by de Certi-
ficatie ons verthoont, dat over fulcx, ende op dat
de Supplianten eens in volkomen ruil fouden
moeen komen, Wy gheliefden de Supplianten te
authoriferen tot Keuren ende Ordonnantien tot
welitant van hare gronden te maecken, ende de
felve te berechten, ende verders te verkenen, om
in dagelijcxe Civile faecken Recht ende Juilitie te
mogen adminiftreren, alles op de elettie vanden
Heère Bailliu van Goylandt, uyt het dubbel ghe-
tal die de Hooft - Ingelanden fouden nomineren,
foo van Dijckgraef ende Heemraden over de
voorfz geoftroyeerdeLanden. SOO IST,dat
Wy het voorfz te kennen gheven endeverfoeck
over ghemerckt, alvooren hier op ghehadtdebe-
richtingeende advijs vande Heeren vande Reec-
keninge vanden voorfz Lande, de Supplianten
uyt onfe rechte wetenfchap, volkomen ende fou-
veraine macht, amplierende den voorfz Oclroye
vanden feventienden Martij fefthien-hondert vijf
en twintich, geauthorifeert hebben ende authori-
feren henluyden mits defen, omme met advijs van
den Bailliu van Goylandt bequame ende behoor-
lijcke Keuren te mogen maecken tot welftant van
hare gronden ende Landen dienende, ende die te
Jaren berichten door eenen Schout, ende Schepe-
nen by den voorfz Bailliu van Goylandt, uyt de

Ingefetenen vande Supplianten voorfz Gronden
aldaer te flellen, ghelijck in alle andere PJaetfen
van Goylandt ten platten Lande wert ghedaen:
Blyvende het Crimineel ter judicature vande
Vyerfchare der Stede Naerden. Gelijck wy de
Supplianten oock vergunt hebben, ende vergun-
nen henluyden mits defen, dat de lailen daer van
fy volgende het voorfz eerfle O&roy zijn geexi-
meertvoorden tijdtvanvijfrhienjaren , ingaende
thien jaren naer date van 't voorfz Oftroy, eerft
inganck fullen nemen met den beginne van ��
loopenden jare fefthien-hondert fes ende dertich.
Ende hebben wy de voorfz tijdt van vijfthien ja-
ren als noch gheprolongeert met noch vijf andere
jaren, maeckende t'famen twintichjaren, inne-
gaende als vooren. Gelijck wy de Supplianten
als noch vergunt hebben de exemptie vanden lm-
pofi vande Grove Waren voor den tijdt van vier
jaeren, alleenlijck expirerende metten uytganck
vanden jaere fefthien-hondert negen en dertigh,
alles om dat fy te meer fouden mogen werden ge-
animeert tot fpoedige bouwinge van Huyfen en-
de Wooningen, om 't voorfz Landt tepopuleren
endetebewoonen. Ende ten eynde de Supplian-
ten, ende haers rechts verkrygende, defe onfe be-
neficie, Confent, Accoorde ende Oftroye, mette
vrydommen daer inne begrepen, mogen genieten
als naerbehooren , fullen fyluyden defen t'onfer
Kamere vande Reeckeninge prefenteren, ende
aldaer ghevifiteert ende gheregiftreert te werden,
't welck gedaen, Laften ende bevelen wy den Pre-
fidenten ende Raden vanden Hoogen ende Pro-
vincialen Raeden, die vande Kamere vande Reee-
keninge voornoemt, ende ajle andere Jufticieren,
Oiïicieren ende Onderfaten die defen raecken
ende aengaen fal mogen , dat fy den Supplianten,
haren Erven ende Nakomelingen, ofte rechtende
a&ie vande felve verkrygende , doen, laten ende
gedoogen, ruftelijck, vredelijck ende volkoment-
lijck ghenieten ende ghebruycken den inhouden
van defen, Cefferendealle hinder, beleth ofte
moeyenifle ter contrarie. Gegeven inden Hage
onder onfen grooten Zegele hier aen doen han-
gen opten io Martij in'tjaer ons Heeren 1636.

911, Placaet, tot confirmatie van 'tOclroy vande (joyfche Vullingen ende

Fe /den, in date den % April�633.

verfcheydene met den anderen,ende met hare ge-
meene Buyren daer over gehoudeneconferentien
ende Buyr-fpraecken, aen ghenomen hebben de
Refolutie vande voorfz onie Ghecommitteerde
Raeden, in date den een en twintighften Januarij
killeden, henluyden op den negen en twintigh-
ften der felver Maent, door een Deurwaerder ge-
infinueert, te fullen naer komen, ende dat fy dien
volgende de afgeworpen wereken vande Impe-
tranten van't voorfz Oftroy vande Goyfche Vul-
lingen ende Velden, wederomme foude maecken
endeftelleninftate, ghelijck die waren voor de
eerfte demolitie, daer van ghedaen in Martio fe-
fthien-hondert feven en twintigh, ende dat fy in 't
werek fouden komen den fevenden Februarij
daer aen, ende daer niet uyt fchey den voor dat

5.V iij het

E Ridderfchap , Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
fenterende de Staten vanden felven Lan-
de. DOEN'TE WETEN, Alfoo
niet tegenftaende verfcheyden onfe voorgaende
Ofttoyen, Ampiiatien,Placaten ende Refolutien,
noopende het uytgeven van feeckere Goyfche
Vullingen ende Onlanden , voor defen verleent
ende genomen, mitfgaders de Refolutien ende be-
velen van onfe Gecommitteerde Raeden by ons
geauthorifeert wefende, omme 't voorfz Oftroy
ende Ampliatie efTe& te doen forteren , ende de
ichnftelijcke A&e van belofte van Buermeefte-
ten, Schepenen ende ghefamentlijdke Gebuyren
van Hilvetfum, in date den feilen Februarij kil-
leden, daer by fy verklaert hebben, dat fy naer

-ocr page 899-



	Placatefl-»♦ 5/B�eck. 9. Tit� 1. Deel� ^ voorfchreven Impetranten in ha�re Perfoon ofte goederen, ofte der fel ver Wercken, Werdf kiyden, ofte yemandt anders, ter faecke vande
*179** het voorfz wercktrocken, ende datfouden ghedragen
*179** het voorfz wercktrocken, ende datfouden ghedragen		voorfchreven O&roye, ghevolge ende aenkkve van dien, in eeniger wyfen te befchadigen, r» dreygen , ofte anderfints te mifdoen, met w�ot;⁶

omme 't voorfz Octroy effect te laten forteren, ende d'Impetranten ruftelijck ende vredelijck ge- nieten , ende niemandt, mede niet de Ingefetenen yan Hilverfum, fouden verbieden ofte verhinde- ren de aenneminge vande Wercken by de voorfz Impetranten te doen maecken, echter ende alle het felve onaetigefien de Ingefetenen van Goy- landt, ende infonderlieyt die van Hilverfum, hen dagelijcks vervoorderen op de Gronden den yoorfchreven Impetranten vande Goyfche Vul- lingen , genaemt 's GraveJant ,dagelijcks zooden plaggen te flaen, ende anderfints te ontgronden ende te befchadigen: Ende dat erger is, op den twaelfden Martij leftleden, eenige moetwillige Perfoonen wefende gemomt, ende met gheladen Roers gewapent, gheweeftzijn inde Schey-iloot tuiTchen de voorfz geoctroyeerde Gronden ende Goylandt, ende van daer de Arbeyders vande Impetranten, die derwaerts gekomen waren om- me hare aengenomen wercken te vorderen, ende foodanige vermomden ende ghewa;;ende Perfoo- nen gewaer zijnde geworden , de felve fochten te ontgaen , met ernft zijn naer gheloopen , tot on- trent de kromme Rade toe achter Anckeveen, foo dat de voorfchreve Arbeyders eenigh handt- ' werck hebben moeten verlaten, ende de voorfey- de ghemomde ende ghewapende, op haer met de voorfchreve Roers tot vijfmalen toe hebben ghe- loft, fulcks dat de looden van eenige fchoten on- trent de voorfchreve Arbeyders, ende by de felve zijngehoort. Dat mede onlanghs daer naer, by ontyde een Vuyr geftoockt is onder aen de Poort vande Hofilede van Benedictus Schaeck, zijnde een vande Participanten inden yoorfchreven Oc- troye, gelegen tot Anckeveen, met intentie (foo klaerlijcken fcheen) vande felve Poort in brant te fteecken, ende ten Huyfe van een vande Aenne- mers vande Impetranten nieuwe�jcks befteede Wercken, binnen Hilverfum woonende , de Gla- fen zijn uyt gefmeten, Alle het welcke faecken zijn van openbare ende overgrooten moetwillen ende geweiden , ende van ichandelijcke ende fchadelijcke confequentie, ende daer aen dien- volgende den Lande ende Juilitie ten hooghften ghelegen is, dat de handtdadige bekent, ende ten exempel van andere mogen worden gheftraft als naer behooren. SOO IST, Dat wy omme daer tegens te voorfien, naer rype deliberatie, we- deromme ghelail ende geordonneert hebben, la- llen ende ordonneren midts defen, de Regeerders ende Ingefetenen van Naerden ende Dorpen van Goylandt, ende namentlijck van Hilverfum,ende alle anderen die defen fouden mogen aengaen, datfy de voorfchreve Impetranten, naer voor de- fen geoctroyeerde ende gedefigneerde Gronden, genaemt's Gravelandt, als noch ruftelijck ende vredelijck laten gebruyeken ende genieten, ende henluyden daer mede als met haer vry eygen te laten begaen, fonder de felve Landen oft Werc- ken aldaer ghemaeckt, ofte noch te maecken, te verminderen, oft met flaen ofte halen van zooden ofte Plaggen, ofte anderfints te verargeren ofte befchadigen in eeniger manieren, fonder oock de

		den ofte wercken, op pene dat yemandt contrarie doende,voor de eerfte reyfe fal verbeuren de boe te van vijftich guldens, de tweede mael hondert gulden, ende ν oor de derde mael twee hondert guldens, t'appliceren een derdendeel ten behoe. ve vanden Aenbrenger, ende de refterende twee derdendeelen aenden Officier die de correftie ende executie fal doen, alles boven arbitrale lijf. ftraffen, mitfgaders vergoedinge vande geleden� fchaden, naer ghelegentheyt vande contraventie delict ofte aggreffie. Ende ten eynde de Perpel tranten vande voorverhaelde onlanghs gepleech" defeytelijckheden ende ghewelden, te beter ach" terhaelt ende naer behooren andere ren exempel mogen worden gheftraft, foo wort mede by delen eenen yegelijcken verwittight, dat de geene die de voorfchreve ghemomde ende gewapende Per- foonen, Brantftichters ofte Glaie-fmyters, ofte eenige van dien fal komen openbaren ende aen- brengen, fulcks dat de felvein handen vande Ju- ftitie mogen gheraecken, fal vereert worden ten reguarde van elcx vande voorfchreve mifdadigen mette fomme van drie hondert guldens, ende lul- len daer en boven ghenieten impuniteyt van 't voorfz delict ofte delicten, indien �y daer aen me- de fchuldigh fouden mogen wefen. Ende ofliet naer defen mochte gebeuren, dat yemandt vande Impetranten vanden yoorfchreven Octroye, hare Dienaers , Arbeyders, Aennemers van Werc- ken ofte andere, daer toe geemployeert ter faecke van dien,directelijck ofte indirectelijck, meer met feytelijckheden wierden bejegent, dat alledefcl ve ende yeder een van dien, hem daer tegens oocfc metter daet ende feyten fullen mogen ftellen en- de verweeren, fonder daer over, ende over 't gee- ne daer op foude mogen volgen, befchuldigt, ge- inquieteert ofte gemolefteert te worden, van we- gen de Officieren vanden Lande, ofte anderen in eeniger manieren. Ende ten eynde hier van nie- mandt ignorantie en pretendere, Laften ende or- donneren wy den Eerften Deurwaerder oft Bode hier toe verfocht, dit jegemvoordigh Placaet bin- nen de Stede van Naerden ende Dorpen van Goylandt te publiceren ende te affigeren, ter plaetfe daer men ghewoonlijck is publicatie ende affixie te doen,Ordonnerende een yeder die 't fel- ve foude mogen aengaen, hem in alles daer naer te reguleren, op de peynen daer inne begrepen, ende allen onfen Officieren ende Jufticieren, de voorfchreven peynen ende ftrafl�n, fonder eeni- ge conniventie ofte dilTimulatie te executeren: want wy 't felve ten dienite vanden Lande, ende confervatie van onfe wettelijcke authoriceyt, fulcks bevonden hebben te behooren. Gedaen inden Hage onder onfen Zegel hier onder op ge- daen drucken den tweeden Aprilis fefthien-lion- dert drie ende dertigh. Ter Ordonnantie vande Staten van Hollandt ende Weft - Vrieflandt, by Relatie van hare Groot Mogende Gecommitteer- de Raden. C. vanf�rmlf. ' ₉z. Odroy,

-ocr page 900-



	1791 Dijckagio»&c� Enge Wormer � 1792 οχ. 0&K>y, owwe t&mogen hedijshgnde Bnge Wormer. In date den iy September �6}\. ;IJ'^: >;?

(ERidderfchap, Edelen ende Steden van ; Hollant ende Weft-Vrieflant, Reprefen- ■ terende de Staten vanden felven Lande, 'DOEN TE WET EN, Hoe dat ons verthoont is by Burgemeefters ende Regeerders van Wormer, dat fy Supplianten door den toeval Inde aenparflinge vande Wateren dieby.de be- diickte Meeren op hun Supplianten Landen wier- den eemalen, ghenootfaeckt waren geworden de felve hare Landen met een Dijck ofte Kade vande voorfz Wateren te fepareren, omme door middel vande felve, haere Landen vande voorfz toeval vande Wateren te bevryden, wekken Dijck on- der anderen mede ftreckende was benevens de Kiviere, ghenaemt de Enge Wormer: 't Was nu fulcks, dat fy Supplianten bevonden, dat. door de voorfz Enge Wormer,gro�t zijnde omtrent hon- dert veerthien Mergen, haere Landen buyten de voorfz Ringh gelaten, niet alleen quamen te ver- minderen , maer dat de felve door de groote aen- perffinge met de Wateren bedeckt zijnde, haere nieuwe ghemaeckte Dijeken merckelijcken wier- den befchad�ght, inder voegen, dat fy Supplian- ten bevonden, dat by aldien daer inne niet. en wierde voorfien , fy Supplianten ghenootfaeckt Jouden werden tot de verfeeckeringe vande felve Dijeken, groote ende exceffive kotten te fuppor- teren, 'twelck alfoo foude konnen voorkomen werden , foo wanneer de voorfz Enge Wormer foude werden bedijekt: Soo fouden fy Supplian- ten wel ghenegen zijn de voorfz Enge Wormer tot hare koften af te dijeken, ende van Water tot Landt te maecken: Ende alfoo fy Supplianten van tijde tot tijdt hadden bevonden, dat ons ten in- fichte vande voordeelen ende profijten, die uyt foodanige Dijckagien het ghemeene Landt hadde te verwachten, de felve akijdt op 't hooghfte had- den gefavorifeert ende gevordert, ende de Bedijc- kers vande i�lve met merckelijcke vryheden ende exemptien ghebeneficeert, ende daer omme mede vaftelijck vertrouwden, dat wy niet alleenaen- fiende het voordeel 't welck het ghemeene Landt uyt de voorfz Dijckagie hadde te verwachten, maer oock mede reguard nemende op de ghelede fchade, ende d'onkoften die fy Supplianten door het afdijeken van haere Landen hadden moeten fupporteren over de tfeftigh duyfent guldens, be- dragende ever de vergoedinge by de Bedijckers vande Wormer,ende de fubfidien by ons aen hun Supplianten tot verval van hare afdijekinge ghe- daen, vvelcke fomme hun Supplianten niet moge- �jck was uyt hare Gemeente te vinden, daer om- me hen noodigh was te bedencken op middelen daer mede buyten fchade van een derde, fy Sup- plianten vande voorfz laften eenighfints fouden mogen gefubleveert werden: Ende alfoo fy Sup- plianten inde voorfz onkoften ende laften buy- ten haertoedoen , ende door de O&royen by ons tot bedijekinge vande Meeren verleent, zijn ver- vallen , ende daer omme mede vertrouwden dat wy mede ghenegen fouden zijn, hun Supplianten daer inne te favoriferen, namen daeromme haer
		toevlucht tot ons, ootmoedelijck verfoeckende dat wy infiende 't geene voorfz, gheliefden hen Supplianten te verkenen O&roy om de voorfz Enge Wormer te bedijeken, ende van Water tot Lande te maecken, ende de bedijckte Gronden voor haer ende die hares a&ie fouden mogen ver- krygen, eeuwelijck ende erflf�lijck als haer vry ende eygen goet fouden mogen hebben ende be� houden, ende hun Supplianten teconfentereri, dat fy de Landen die fy tot de voorfz Dijckagie ende Ringhflooten vande felve van noode fouden mogen hebben, fouden mogen aen nemen tot taxatie van vier Neutrale Perlbonen, by hun Sup- plianten ende d'Eygenaers te verkiefen, ende me* de te verkenen vrydom vande veertighilen pen* ningh , ende yande verpondinge vande Landen» die tot de voorfz Dijckagie ghekocht ende geem- ployeert fouden mogen werden, voor altijt: mitf* gaders mede vrydom ende exemptie vande te be- dijeken gronden ende Landen, vande verpondin- ge, hondertfte, vijftighfte, veertighfte, dertighfte, ende andere penningen,den lmpoft vande bel'aey- de Landen, Hoorn-eelt, ende andere diergelijcke latten aireede over den Platten Lande geftelt, en- de noch teilelkn, midtfgaders vande middelen van confumptie, ende mede vande Thienden, al- les voor den tijdt van dertigh jaeren, naer dat de voorfz Dijckagie voltrocken, ende de bedijckte Landen gecultiveert,ende vruchten daer van fou- den zijn ghenooten: Midts dat fy Supplianten al- vooren in 't wetck te treden, te vreden waren alle gheinterefleerde te doen contentement tot arbi- tragie van foodanige Perfoonen als wy daer toe gelieven fouden te committeren, ende voorts hun Supplianten te authoriferen, omme tot allen ty- den te ftellen ende committeren Dijckgrave, Heemraden, Penninghmeefter ende andere Offi- cieren, die inde voorlz Landen van nood� fouden wefen$ metauthoriteyt omme alderhande Keu- ren ende Ordonnantien tot vorderinge vande goede ordre ende Policie te mogen maecken ende executeren, ende 't geene met confent vande Hooft-lngelanden ofte meerder Hemmen, tot maeckinge ende onderhoudinge vande voorfz refpedive wereken om geflagen wert, dat het fel- ve foude hebben parate executie, ende ingewon- nen werden naer Dijck-recht met dubbel ghewin, niet tegenftaende appellatie, ende fonder preju- ditie van dien. Dat gelijcke parate executie foude hebben, ende nae Dijckrecht geinnet worden alle boeten vande voorfz Dijckgrave, mitfgaders alle Vonniffen ter caufe vande voorfz wereken, ofee- nigen der felver, ofte aenkkven van dien , by Dijckgrave ende Heemraden te wyfen. SOO IST, dat wy.de faeckeende verloecke voorfz over gemerckt,alvooren hieropgehadt hebbende het advijs van die van onfe Kamere vande Reecke- ninge vanden voorfz Lande, ghenegen wefend� ter bede vande Supplianten: Ende confidercren- de dat het favorabei is van Water tot Landt te maecken, de felve uyt onfer rechter wetenfehap, fouveraine macht ende authoriteyt vergunt, ghe- cort»

-ocr page 901-

1793 PlacatefliMν 5^TB�eck. ^.Tlt. t.Deel. _t7^

eonfenteert ende gheo&royeert hebben,vergen- ! ieyThienden voor dentijdt van vijfthien eerft,

komende jaeren, inga�nde naer endc metten ttjdt
vande voorfz cavelinge als.vooren , midts dat de
Bedijckers ofte a�lie vande felve hebbende, ter
expiratie vande voorfz tijt aende GraefTelijekiieyt
fullen laten volgen den elfden fchoof vande Be
faeyde Landen over de voorfz bedijckinge Het>
ben voorts de Supplianten geauthorifeert, omm_ete nomineren drie Perfonen, daer uyt by ons ofte
by die van onfe Kamere vande Reeckeninge ee«
fal werden verkofen tot Dijckgraef. JBnde ftu_eilde Supplianten vorder felfs mogen ftellen Heem-
raden, Penningh-meefterende andere Officieren"
de Dijckagie concernerende, met macht omme
allerley Keuren ende Ordonnantien tot vorde.
ringe ende onderhoudt vanfle voorfz Dijckagie*
dienende, te mogen maecken, ende't gunt niet
goetvinden vande Hooft-Ingelanden, ofte de
meerder ftemmen van dien ten fine als vooren
omme geilagen falwerden, alle 't felve hebben fal
parate executie, ende geinnet werden met Dijck
recht, niet tegenftaende oppofitie ofte appellatje*
ende fonder prejuditie van dien, ende dat gelijcke'
parate executie fullen hebben, ende naer Dijck-
recht gheinnet werden alle boeten vande voorfz
Dijckgraef, midtfgaders alle VonnifTen terfaecke
vande voorfz Dijck-wercken, ofte eenige derfei-
ver , by Dijckgraef ende Heemraden te wyfen.
Ende ten eynde de Supplianten ofte haer rechts
verkrygende, defe onfe gunfte endc 0&roye,met
allen vrydommen , voordeden ende conditien
daer inne begrepen, mogen ghenieten als naer be-
hooren, fullen fy ghehouden zijn defen t'onier
Kamere vande Reeckeninge te prefenteren, om-
me aldaer gevifiteert, geregiftreert endegeinteri.
neert te worden, 't welck ghedaen zijnde, Laften
ende beveelen wy den Prefidenten ende Raeden
vanden Hoogen ende Provincialen Raeden, die
van onfe Kamere vande Reeckeninge voornoemt,
ende allen anderen onfen Jufticieren, Officieren
ende Onderfaten die defen aengaen ofte raecken
fal mogen, datfe de Supplianten, ofte die recht
ofte a&ie van henluyden fullen komen te ver-
krygen, doen, laten ende ghedoogen ruitelijck,
vredelijck ende volkomentlijck genietep ende ge-
bruyeken van allen 't felve ende elck poincl van
dien: CeiTerende alle hinderniil�, belet, moeye-
nifl� ende empefchement ter contrarie. Gegeven
inden Hage onder onfen grooten Zegele hier aen
doen hangen opten xxvij Septembrisin't Jaerons
liefs Heereh, eenig�n Heylants ende SaJighroaec-
kers 1634. D. fVaffenaer, ".� Ter Ordonnantie
vande Staten. C. vander Wolf.

*■ /*._._■_ __"*"-_ _ 1 _ _ /T____________:_...' ___* II. ;. \ _ J�_ .�' '

nei*, confenteten ende oclroyeren midts deferi:
Dat fy de voornoemde Enge Wormer fullen mo-
gen bedijcken binnen den rijdt van vier eerftko-
mendejaeren, onder de conditien , grati�n ende
benenden hier naer volgende. Ende eerft dat de
Supplianten voorende al eer in 't werck ende tot
de voorfz bedijckinge te treden, allen den geenen
die pretenderen mogen daer by te fullen wefen
geintereil�ert, ende een yeder een van dien, ende
namentlijck mede aen de Hooft-Ingelanden,
Dijckgraef ende Heemraden vande uytwateren-
de Sluyfen van Kennemerlandt ende Weft-Vrief-
landt, fullen doen behoorlijckcontentement, het
.zy by minnelijcke over een komfte ofte decifie
van Commiflarifen by ons te ordonneren, met
volle macht, omme fummari�, de plano,ende fon-
der figuere van Proces, des noot/ ende verfocht
zijnde, kennifl� te nemen van alle generale ende
particuliere intereften ende queftien,die foo voor
'taenvangen vande voorfz bedijckinge, als oock
daer na fullen mogen werden ghemoveert, omme
alle *t felve by de voorfz Commiflarifen getermi-
-neert ende afghedaen te werden $ Ende dat alle
't gunt daer inne alfoo fal werden ghedaen, eff�ft
forteren fal, niet tegenftaende oppofttie ofte ap-
pellatie, ende fonder prejudirie van dien. Hebben
voorts de Supplianten de gronden vande voorfz
Enge Wormer uytgegeven, omme die voor haer
ofte haersadtie verkrygende, eeuwighlijck ende
erffelijck te mogen befitten, mits ten behoeve van
de GraefFelijckheyt jaerlijcks betalende een re-
cognitie van dertigh ichellingen tot twee grooten
Vlaems den fchellingh gereeckent op yeder Mer-
gen , in te gaen feven Jaeren nae dat de cavelinge
vande bedijekte gronden fal wefen ghedaen. Oc-
troyerende voorts de Supplianten, dat fy de om^
leggende Landen, die fy rot de voorfz Dijckagie
ende Ringhfloot vatide felve van nooden fullen
mogen hebben, fullen mogen aen nemen tot taxa-
tie van vier Neutrale Perfoonen, by de Supplian-
ten ende Eygenaers refpedrve te verkiefen.
Gunnen de Supplianten vorder vrydom endeex^
efhptie van alle Contributien ordinaris ende ex-
traordinaris, als verpondinge,hondertfte, vijftich-
ite, veertichfte of 'andere penningen, van ende
over de Landen totte voorfz bedijckinge te breec-
ken, voor altijdt, eiKle over de gronden vande fel-
ve bedijckinge ghelijcke vrydom, ende mede ex-
emptie vande Bezaeyde Landen, Hoorn-gelden;
ende diergelijcke laften die over de platte Landen
aireede geftelt zijn, ofte noch geftelt fouden mo-r
gen werden, niet uytgefondert, ende vaaalder-

93 ♦ O&roy, noopende de bedijckinge vanden Lande van EJJcbe. In date

den lx Septemher 1 �98.

voor den Outftrijtfchen Dijck, genaemt den Do-
laert, ons gheremonftreert hebben, dat hen Sup-
plianten 't voorfz Lant van Eflche met Vogelrye
ende Viflcherye aldaer in vryen eygendomme toe
komt, t'allen tyden aen een ofte meer Polders tot
Somer ofte Winter-landt t'heuren fchoonften re
mogen bedijcken ende herdijeken, behouden al-

E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weft-Vr�eflandt, Repre-
senterende de Staten vanden fel ven Lan-
de. DOEN TE WETEN, Alfoo
de gemeene Eygenaers vanden Lande van Eflche
in Nieuftryen voor hen felven, ende uytten name
vande Eygenaers vanden Uytterdijck, ghelegen

-ocr page 902-

Dijckagie, Sec. Effcho

ij 96

werden veel groote ende diepe Kreecken , tot
vijf, fes ofte teven toe, d'eene grooter dan d'an-
der 5 Dat fy de meefte Aerde tot 't maecken van
den voorfchreven Dijck fullen moeten haelen
ende koopen buytew den eygendom van haeren
gront, ende dat met de bedijckinge van 't voor-
fchreven Landt, deGraeff�liCkheytin fijne Do-
meynen ende contributien mede fal zijn ghebaet,
in confideratien van 't welcke de Princen vanden
Lande altijdc de bedijckinge van nieuwe Koorn-
landen feer hebben gefavorifeert, ende ghebenifi-
ceert met verfcheyden vryheden. Verfoeckende
daer omme de voorfchreven Supplianten, dattet
ons ghelieven foude h�nluyden favorabelijck te
vergunnen vryhey t vande Thienden,Verpondin-
gen ende andere ordinaris ende extraordinaris
Beden ende Contributien van Hoorn-gelden, Be-
faeyde Mergens ende diergelijcke, voor den tijdt
van fefthien Jaren, omme by eenen yegelijckinde
voorfchreve Dijckagie genoten te werden, van
't Jaer af dat fyluyden hunne Landen ghepioecht
ende befaeyt fullen hebben, midts dat fyluyden
gheduyrende den felven tijdt fouden op brengen
alfulcke Verpondingen, als fyluyden jegenwoor*
delijck gevende zijn. Dat den Supplianten mede
foude vergunt werden vryhey t ofte voordeel van
de Impoften vande Coniumptien binnen den fel-
.ven Lande ende Dorpe van Stryen over het Jaer
vande Dijckagie, ende hen toe gelaten den felven
Impoften te mogen verpachten opgelijcken voet,
als van onfen wegen op andere Plaetfen werdt
ghedaen, ende de middelen daer van komende,,
tot haeren fchoonften te mogen employeren,
midts dat fy aenden Ontfanger van des ghemeene
LandtS Middelen in dien Quartier relponderen
ende uyt keeren foude,, foo veel als de felve Im-
poften uyt gebracht hebben in't voorgaeade jaer,
midtfgaders dat wy h�nluyden fouden willen
vergunnen ende authoriferen tot de voorfz Dijc-
kagie, den Dijckgraef, Heemraden ende andere
Officiers te mogen kiefen, met alfulcke authori-
teyt ende noodige Jurifdiftie, als in andere Dijc-
kagie te gefchieden plach, ende als die van Bona-
vontura, hare naefte Gebuyren left geconfenteert
is gheweeft, met macht opekden Dijck te royen
ende te leggen, ter plaetfe daer by h�nluyden met
advijs; vande breetfte Ingelanden bevonden fal
worden oprbaerlijckft te wefen, fulcks oock dat
indien 't van noode,.endeoorbaer ware eenige an^
dere Uyttergorflinge daer mede te beflaen, ofte
Aerde daer uyt te halen, dat fy 't feifde fouden
m�gen doen iondei! oppofitie, mits de fchade den
Eygenaers van dien af η te doen, beterende in re-
deiijekheyt, tot feggen van goede Mannen, of
fchteringe van Heemraden vande naeftghelegen
Dijckagien, ende dat daer naer van wegen de
Graelelijckheyt gheen ander Dijckgraef gneftelt
foude mogen worden, dan h�nluyden aengenaem
zijnde, ofte die t�n minften daer ihne twaelf mor-
gen eygen Lants heeft, op dat fyluyden hen daer
op te beter mogen betrouwen,endedat de Heem-
raden dan gekof�n fouden worden gelijck ipt Ouc-
itry�n jaernjeks gefchiet, ende in dit Landt voor-
tijtsmede plach te gefelVieden, ende van alle 'tfcU
ye h�nluyden te verkenen orife opene Brieyen
ya^�toyendeadmilTie, S�O I$T,datwy

, de Heerlij

S223S�S, eiiie deThienden grove ende

5 welcklantde Supplianten Voor-ouders
St voor een groot ghedee te op heure eygen
S_n ende voorts met medehulp vande geenen
Xefv 'topfeeckere bedongen condirien uytge-
«ven hadden, bedijckt hebben gehadt, gehjcke-

6 metten voorfz Uytterdijck ende eenige an-
L� aenleagende LandekensdaervandenDijck
foo laftighende koftelijckviel.midts den grooten
flU van 't Water uytten Wetten, ende hooge
vloeden, foo uytte Zeeufche gaipn als Δαη Ha-
rineh-vliet,ofte Flacque daer recht op aenkomen-
de ende t'famen perfende tegens de opwateren
van boven door de Nieren daer voor gelegen, val-
lende Dat t'federt de eerfte bedijckinge gefchiet
inden Jare 14S0. tot driemael toe den Dijck inge-
broocken, 't Landt in ghevloeyt, ende weder be-
verfcht is, tot merckelicke fchade, vruchten-ver-
Jies,koften ende laften van der Supplianten Voor-
ouders, ende Mede-hulpers voorfz: Ende ten
iaetften voor de vierde male inde velftnaerde hoo-
ee Vloet ende Tempeeft van Pontiani 1552. in 't
geheel is geinundeert,met verontramponeren en-
de vergaen van Dijcken.Sluy fen ende anders.daer
van mits 't groot gewelt van 't water aldaer, be-
halven den gront nu niet met allen was over ghe-
bleven , in iulcker voegen dat 't voorfz Lant t'fe-
dert akijts metten vloet gemeen is b�yveffieggen,
fonderlinge mede uyt oorfaeckedat'tfelve Lant
feer laegh was,vol groote Kreecken ende Binnen-
wateren, ende dat de Ingelanden door devoor-
gaende Jaerlickfche fware reparatien ende onma-
tige ommeflagen ghemat, ende noch belaft zijnde
door de groote koften inde voorgaende beverfin-
gen gedaen, al te fwaer ghevallen fouden hebben
weder te dijeken, ende daer van naer noch groote
endeexceifive koften ende moey te η gedaen, van
Sooden werpen, Dammen leggen, Slooten fchie-
ten, ende anders, omme 't voorfz Landt toe ende
aen te doen groeyen ende verhoogen, behalven
noch groote koften van diverfche Procefl�n by
h�nluyden gefuftineert, omme tot heure gerech-
tigheyt, ende de fcheytfelen van heure limiten te
komen, fulcks datter tot noch toe boven alle de
feifde koften, endede verpondingen ten behoeve
van 't ghemeen Landt, niet ofte teer wey njgh het
eene Jaer door 't ander van ghekomen was, waer
tegens de Heere 't feifde fulcks ghefegent hadde,
dartet nu gheworden was een fchoon Gors ende
Riet-landt, bequaem om tot een Koorn-landt ge-
Jijckelijck mettet voorfz VJytterdijckinde groote
van ontrent vijf hondertMetgens bedijckt te mo-
gen worden,doch niet gefchieden e η kan dan met
feer groote koften ende laften van hen Supplian-
ten , als te maecken hebbende over de veerthien-
hondert Roeden,. ende fuicks op de Mergen on-
trent drie Putfche Roeden dyeks, welcken Dijck
feer hoogh ende fwaer geleyt foude moeten wor-
den tegens hopge ftroomen, ende al te fwaren
«ft van Water, met �ut^jpfte geen Voor-landt
*ende meefte diepten ende quaetfte Winden; Dat
5°^C^vfX Supplianten m�t groot Landt-verlies
4en pijck v_erde binnewaetts van 't Stael vanden
ouden Dijck fouden moeten doen leggen, met
wekken Dijck me^e.qyfir^egaenfu�en, moeren

■

�

-ocr page 903-

'� - ■"■

mmimmmmmi

Placatctt. f.Boedk. 9,Tit, i.Dcch _175S

zijn gelegen, ende de befte kennis vandefaecket.

1797

de faecke voorfz over

mogen nemen. Des fullen na de Dijck jaren y
onfent wegen, de Dijckgraven aldaer geftelt wor
den, die ten minften vijf of fes morgen eygen
Landts binnen de felve Dijckagien hebben f_uJj_enEnde en fullen aldaer egeene Heemraden mo_ge»
dienen, fy en zijn ten minften ghegoet met drie
ofte vier morgen eygen Landts, dieigek�oren ful
len worden by de ghemeene Ingelanden, fonder
dat oock yemandt eenige ftemme fal mogen heb-
ben inde regeeringe vande voorfz Dijckagie, u
zy ten minften mede daer inne ghegoet met drie
morgen eygen Landts. Ende naedien bevonden
wort van noode te zijn , den voorfz nieuwen
Dijck ter lenghte van ontrent twintich ofte der-
tich roeden over andere Naebuyren gronden te
doen leggen, omme de felve te bequamer te d�en
verheelen aenden Dijck van Bonavontusa, fullen
de Supplianten foo veel gronts mogen beilaen
van hare naebuyrige Gorfl�n, als tot aenheelinge
vanden fel ven Dijck fal noodigh wefen, midts be-
talende de«%ront ende Aerdetot chieringeals
vooren. Ende indien eenige difTerenten mochten
ontftaen in 't halen vande Aerde, ende 't beilaen
vande voorfz naebuyrige Gorfl�n, fullen Dijck-
graveende Heemraden yanBonavontura voorfz,
de felve beflechten ende ter nedeif leggen: Behou-
delijck nochtans dat de voorfz Dijckagie ons niet
en fal mogen prejudiceren. Ende by aldien naede
bedijckinge by deuchdelijcke vifitatie endeme-
tingefoude bevonden worden, dat eenige vorde-
re extenfien van» Limiten ghedaen waren by den
Supplianten, alsdeMve uyt kracht van hare ty-
tulen van uytgift�n vermogen ofte befitten fullen,
de felve ghehouden fullen zijn 't felve aen ons te
vergoeden. Ende ten eynde de Supplianten 'tin-
houden van defen onfen confente ende Brieven
van Odtroye mogen gheniet�n als naerbehooren,
Laften ende ordonneren wy allen ende een yeg�-
lijcken dien defen aengaen mach, hen naer 'tin-
houden van defen te reguleren. Des fullen de
Supplianten ghehouden zijn defe c»nfeBrievenin
de Kamere vande Reeckeninge te doen interine-
ren ende regiftreren-binnen vier Maenden eerft-
k�mende, op peyne van te verliefen 't ef��ft van
defen. Gedaen inden Mage, onder ohfen groe-
ten Z�gek hier aen gehangen den twaelfden Sep-
tember Anno vijftht�fl4i�ndert acht en tnegen-
tigh; Ende; was gepatagrapheert, i.<vanOldenhM-
nrvelt,*' '�' Onder ftdnt, Ter Ordonnantie vanden
Staten: Endeond�rteeck�nrjC^itef^^. Heb-
bende een uythangenden Zegel vantodden Waf-
fche in bubbelden flaerte, >tityv i&w

Iiadt' 'tadvijs vande Luyden vande Reeckeninge
in Hollandt, uyt onfer r�chte weteiifchap, volko-
men macht ende authorlteyt, 'den Supplianten
alhier gegunt, geconfenteertende gheoclroyeert
hebben, gunnen, confenterenendeo&royeren
by defen , dat midts by den Supplianten doende
procederen binnen den jare vijftien-hondert ne-
gen en tnegentigh toekomende , metten eerften
bequamen fayfoene, totbedijckingevandenLan-
de van EiTche in Nieu-ftryen ende den Uytter-
dijck boven gheroert, ende voorts de wercken
continuerende tot voltreckinge vande felve Dijc-
kagie, de Supplianten fiillen genieten vrydomme
ende exemptie vande Thienden van alle de Lan-
den ende Gorfl�n, die onder de voorfz Dijckagie
fullen zijn begrepen, endedat voor den tijdt van
thien jaren, beginnende mettenjare fefthien-hon-
dert, ende achter een volgende, 't zy oft binnen
den fel ven tyde de voorfz Landen metten Ploegh
in geileecken fullen worden ofte niet. Dat mede
de Supplianten geduytende den tijt van fes jaren,
beginnende oock metten voornoemden jaere
fefthien-hondert, inde contributie vande verp�n-
dinge, met de verhooginge van dien fullen mogen
volftaen over de voorfz bedijckte Landen, midts
betalende op den voet, fulcks jegenwoordelijck
binnen defen jare dies aengaende wortghedaen:
Ende dat voorts d� Supplianten fullen mogen
volftaen aengaende de middelen van Confumptie,
binnen den toekomenden jaere vijfthien-hbnd�rt
negen en tnegentigh voornoemt, tot voorderirt-
ge vande voorfz Wercken van Dijckagie, ende
ontlaftinge vande Supplianten, mits daer vooreri
refponderende ende betalende aenden Ontfanger
vande gemeene Middelen in dieft Quartiere, lbo
vele als de Middelen van Confumptie over Stryen
endede voorfz Landen , binnen d�njegenwoor-
dig�n jare bedragen fullen. Hebben voorts den
Supplianten gheoclxoyeert ende geauthor�feert,
oftroyeren ende authoriferen by defen, voor het
Dijck-jaer alleenlijck te nomineren een Dijck-
graef, by die vande Kamer� vande Reeckeninge te
committeren, ende voorts te eligeren foo veel
Heemraden ende andere Officiers, als d'Ing�lan-
den oorbaer fullen vinden , die den Dijck lullen
mogen royen, alle daer 't hen beft, nut end�pro-
fijtelijck, ende ten meefteri t�rf�eckertheytvan
den Lande oorbaerlijckft duneken fal, ende oock
d'AerdeTullen mogen doen halen t�r naefter lage
�nde rninft� fchade |^� midts betalende fchaft-g�lti
tbt'fchieringe eride tauxatie vanden DijckgraVe
�nti� H�emrad�n van Bonavontura,diedaerriaeft

trtmi

' ■■ " " '

J-A:,h� \

^3l3iW O<�kroy, noopende het Lmdt

VM ffwrens iDiJchgk » h date aen

h 9A�O

..�■■■

E Ridd�rfchap.Ede^rifeiiaeSb^nVt�
Hollandt ende Weft-Vt�eftandt, R�jre-
j fenterend� de Staten validen f^lveiifih,-
de. DOEN KONDVA�fo�bns'vet-
thoont is by BailliuvV ende Leert-rhannen, ^:mj�tte
breetfte G eerfdeh ψ riden Lande'Van Voor Μ d�t
h�t Voorfz- Landt Van Voorhe van a�len kaftten

feerwert a�ngevocht�n, van 't^ WMter vande Ri-
vi�re vi|hde Maze aeh WB�nc, ende de f�viere van
Ftac^u�a�n d'ander�zyde� �nd�dat niet moge-
lijclt�s ve�T de panicu-lr�re f&l��ts 'opfen ftrooro,
endeilathVandev�drfZ'R�vierenleggenjdev m-
t�rl�are��ifckfeii' re ft�uicf�n, �nd� webfiieivereo,
ten zV hferVbbrfz La^BrtV�brtea�n defe zyde
¹ van

-ocr page 904-

Di jckagio ι &c, Voorno.

1800

179?

werde gebracht onder eene generale

valide Irigeerfden ende andere Geintereil�erdensV
daer op oock eyntelijck wasghevolght, dat naer
menicnvuldige comparitien daer over gehouden*
by de voorfz Commiffarif�n met den Opper-*
Dijckgiaef, ende Rentmeefter vande Domeynen
aldaer, midtfgaders de Heeren Magiftraten der
Stede van Briele,Leenmannen,breetfte Ge�rfden*
Schouten ende Schepenen vanden voorfz Lande,
een voet ende ordre was beraemt, omme 't gehee-
le Lant van Voorne, onder foo een generale Dijc-
kagie te brengen, doch dat het felve, miss de ver-
fcheydentheytvan opinien, ende foo veele Men-
fchen ende Geintereffeerden fulcks niet hadden
konnen werden ghedaen, dat alle ende yeder een
vande felve daer inne foude hebben genomen vol-
komen contentement: Ende dat de voorfz Com-
miflarifen oveteenige poincten open ghehoudetij
ende tot onfer difpofitie ghereferveert, ende van
alles rapport ghedaen, ende ons daer op van hare
advyfe hadde ghedient, ende mits dien over noo-
digh was, dat by ons op alles naerder, ende mee
authoriteyt (in foodanige faecken gherequireert)
foude werden gheordonneert ende voorfien.
S O O 1S Τ, dat wy de faecke voorfz over ghe-
merekt, ende bevindende voor den Lande van
Voorne, ende de goede Ingefetenen van dien in 'c
particulier, ende den geheelen Lande van Hollant
ende Weft-Vrieflandt in 't generael, d'voorfz ge-
meene Dijckagie gantfeh louveraine authoriteyt
goet gevonden, geconfenteert, geordonneert en-
de gheftatueert hebben, goet vinden, ordonneren
ende ftat�eren by defen, dat het voorfz Lant van
Voorne onder eene generale ghemeene Dijckagie
fal werden ghebracht op de conditien hier naer
volgende.

Eerftelijck , dat van nu voortaen over den
voorfz Lande van Voorne, aen defe zyde van
Flacque fal wefen eene generale gemeene Dijcka-
gie , begrepen onder eenen Ringh-dijck, fonder
dat diftinctie fal werden gemaeckt, vande Dijeken
van d'een of d'ander Polder, ende dat de koilen
vanden voorfz Ringh-dijck, Hoofden, Rfjs-bar-
men, Cram-wercken, Aerde, ende andere Werc-
ken, geene uytgefondert, gemets gemets gelijcke
fullen werden omgeflagen over den voornoem-
den Lande, Behoudelijck dat de Polder ende
Dijckagie van Swartewael daer buyten ghelaten
werden, ende bly ven fal, fo tot noch toe geweeft
is: Ende dewyle by de voorfz gemeene Dijckagie
mercke�jcken fullen zijn ghebeneficieert de Pol-
ders als nu onder delaftige Dijckagie leggende,
dat de felve Polders elck op 't ghemeth alle jaren
totte voorfz ghemeene Dijckagie voor uyt fullen
ghehouden wefen te contribueren, als hier nae
volght: Ende dat de refterende penningen daer
toe noodigh, generalijcken over alle de ghemeten
vande voorfz Landen, onder de voorfz laftige
Dijckagie leggende, 't gunt fy jaerlijcks voor uyt
geven lullen, mogen loifen tegens den penningh
fefthien, alles refpectivelijcken te betalen in han-
den vanden Ontfanger ende Penningh-meefter
vande voorfz Dijckagie , daer toe te committeren
ende te ftellen,ende dat in voegen voorfz jaerlijcx
voor uyt fullen contribueren, die van 't Brielfche
Nieuwelant op yeder gemet vier ponden 5 die van

5.X ij Berck-

^ZT^n^ucuL� Polders, die niet
^DiJtiah en Sη l felve te onderhouden, de
^maCIr₇ Diicken fouden werden geabandonneerr,
Sbynae'tvoorfcgheheeleLandtvanVoorne
1 heften eeeeven, ons verfoeckende, wy wilden
IL� uvt den onfen committeren, omme de
Sen daer toe te beleyden, dat de voorfz gene-
aesemeene Dijckagiefoude werden gevordett:
End! daer toe gecommitteert zijndeuyt het Col-
l,*ie van onfe Gecommitteerde Raeden, de Hee-
en Meefter Cornelis van Beveren, Oudt - Burge-
mpefter der Stadt Dordrecht, ende Imbert vander
Steech Out-Burgemeefterder Stadt Gornichem,
rnde uyc onfe Kamere vande Reeckeninge , de
Heere Meefter Johan Bafius, Heere van Hanngh-
carfpel, ende Meefter Niclaes van Kinfchot, Ad-
Ocaet Fifcael vanden voorfz Lande, de felve ons
aherapporteert hebben, dat fyluyden nevens den
Baillm ende Opper-Dijckgraef, midtfgaders den
Rentmeefter Generael vande Domeynen, ende
de Gecommitteerdens uy t de Leenmannen, ende
breetfte Ge�rfde vande voorfz Landen van Voor-
ne, eerft ende alvooren genomen hebbende infpe-
fti'eoculair, opte ghelegentheyc vanden felven
Lande, ende vande menichte ende verfcheydent-
heyt vande Polders daer onder forterende , ende
vande refpe&ive Dijeken van dien< Ende naer dat
daer over foo op den Stadthuyfe der Stede van-
den Briele, als mede hier inden Hage, metten
voornoemden Bailliu,Rentmeefter, Leenmannen,
breetfte Ge�rfden, Schouten ende Schepenen
vanden voornoemden Lande, ende der felver Ge-
committeerden, verfcheyden comparitien ende
communicatien waren gehouden, bevonden had-
den dat niet alleen dienftigh ende profijtelijck,
maer in verfcheyden refpecten hoogh noodigh

was

dat het voorfz Landt van Voorne aen defe

zyde van Flacque gelegen, onder foodanige gene-
rale gemeene Dijckagie foude werden ghebracht,
ende anderfints niet wel mogelijckfcheen te we-
ien, 't felve Lant te ftellen in verfeeckeringe, ende
voor te komen de inbreucken vande Dijeken van
verfcheyden Polders, die hare Dijckea midts de
fware laften van Dijckagie door haer Elven niet
machtich en zijn te houden, maer die ghenoot-
faeckt fullen wefen te abandonneren, daer door
dan mede de naeftgelegen Polders, ende het mee-
rendeel vanden Lande van Voorne, midts dat de
binne-dijeken alomme feer ilecht ende ongerepa-
leerczijn te houden, in feergrooten perijckel ge-
raecken, ende gefchapen foude wefen te inunde-
ren tot irreparable prejuditie, niet alleen vanden
voorfeyden Lande van Voorne, ende de goede
Ingefetenen van dien, maer oock vanden gant-
fchen Lande van Hollandr ende Weft-Vriellandr,
in reguard vande voedinge van Menfchen,de ver-
Pondhigeende gemeene Middelen.mitfgaders het
inkomen vande Domeynen aldaer, ende andere
redenen meer, hier te lange om te verhalen, waer
omme fy oock by alle middelen geiracht hadden,
de laecken daer toe re dirigeren, dat de voorfz ge-
projecteerde generale ende ghemeene Dijckagie
haervoortganckhebben, endeten effe&emoch-
te werden gebracht, ten meeften contentemente

-ocr page 905-



			Placaten. f.Boeck. p.Tit, i.Dccl. _fg_0i hoorn ende nieuwe Hellevoet, ende dat de fel voor gelijcken tijde van drie Jaren ten ghefchoot! fullee betalen als de koftbare Landen, onder d voorfz andere binnen-Polders, buy ten alle per" cule van inundatie zijnde, in 't gheheel vry end exempt fullen zijn ende blyven vande laflender voorfz ghemeene Dijckagien: Gelijck mede n_a'et de expiratie vande voorfeyde drie jaren, daer van in 't gheheel ende ten eeuwigen dagen vry ende exempt fullen bly ven, alle de voor-verhaelde Vroonfanden, fonder dat het gene voorfz is, h_aetin toekomende tyden ecnighfints fal �recken toe prejuditie van hare refpeftive vrydommen, ofte anderfints. Dat mede de Thienden, foo de voorfz GraerTe- lickheyt als particuliere Perfoonen toebehooren. de, voor gelijcken tijdt van drie eerftkomende Ta- ren, op den voor-verhaelden voet foo vele fullen geven van 't elfde ghemet, Teelant zijnde, als van yeder contribuabel gemet, inde Polders hier voo- ren gefpecificeert, lal worden betaelt. Ende dewyle daer en boven in reguard hetge- meene Landt van Hollandtende Weft-Vriefiant, mits den voortganck vande voorfz gemeene Dijc- kagie fal werden ontlaft van verfcheyden fubfi- dien, federt eenige Jaren herwaerts aende voorfz refpeftive laftige Polders ghedaen, die een merc- kelicke fommevan penningen zijn bedragende, ende met het in nemen vande voorfeyde Polders vande Streuyten, Weergors ende 't Nieuwelandt inde voorfz gemeeneDijckagie,de notable Werc- ken aende Hellevoetfche Sluys, ende de Fortifi- catien der Stede vanden Briele feer fullen werden verfeeckert,ende ten aenfien vande groote Koften tot het maecken van Hoofden, Hijs-dammen, en- de diergelijcke fware wereken meer, die boogh- noodign tot bewaringe ende verfeeckeringe var. den voorfz Lande van Voorne in 't gemeen, met- ten eerften dienen ghemaeckt, ende andere rede- nen hier vooren ten deele oock aen geroert, heb- ben wy goet ghevonden de voorfeyde voorgeno- mene Dijckagie te fubfidieren voor eens mecte fomme van fefthien duyfent ponden, te veercich grooten 'f pont, te betalen met twee duyfent ge- lijcke ponden ghereet, endederefterendeveer ₍thien duyfent in feven naeftvolgendejaeren, op gelijcke payen uytde Domeynen vanden vooriz Lande van Voorne. * Ende aengaende het beleyt ende regjeringc vande voorfz generale ghemeene Dijckagie, dat onder de twintigh Perfoonen by den Bailliuw 's Lants van Voorne yeder Jaer op den ghewoon- lijcken tijdt, ende naer inhouden vande Keuren vanden felven Lande te nomineren, ende aen Sy* ne Excellentie te prefenteren , omme thien daer uyt als Leenmannen naer ouder gewoonte gc�li- geert te worden, altijdt fullen wefen twaelt vande breetfte Ge�rfden, daer van yeder een inden voorfz Lande van Voorn aen dele zyde van r lac- que, ende onder den Ringh van defe generale Dijckagie gelegen, fal wefen gelandt, ten minttcn tot tfeventich gemeten Lants toe ,ende niet min- der , ende dat Syne Excellentie fal worden ver-
		l80l Berckhoeck feven en tWeer-gorfch vijf pondwe Streuyt vier pondevijfthien fchell. ; vandden ; die van Ooilvookangie, Strype, Loddfes $.5 Nieuwen-hoorwee fchell. alle te veelingen ende penningenende jaerlijcks te betftaende dat de Geeftgelegen, totte Werekdijek, tot noch toe nieeert hebbende, vry fLanden in verfcheydengelegen ten halven fchvouwen ghemeten, dakoftbare Landen indefervatie vanden gemeeomgeflagen fal werden Dat voorts onvermcontributien, de uy tfcby de refpective Poldereren van hare Dijckmaeckt, ende ghedaende, blyven fullen tot lade fchulden ghemaeckgens oock tot haren pblyven de fubfidien ,verpondingen, of andvanden grooten nootofte van andere bygemogen hebben verkreg Dat de Polders vantje, oude Hellevoet,mitfgaders Stuyf-Ackbinnen den Landen, evan Dijckagie, alleenmet den vierden penniken gemets gemets gevan Voorne, boven dfubfidien hier voorenwerden. Dat de Vroon-landeGraeffelijckheyt als vade felve by de voorfz gfeer fullen werden gebvoor eens fullen contvolght: te weten, daonder de befwaerdevan 't Nieuwe-lant, Veende nieuwe StreuytOofterlant, voor den tJaren, jaerlijcks op yeJaren alleen gheduyrevele ten fchoote fullenPolders, waer onderzijn, jaerlijcks voor uydie vande voorfz Dijcende dat van gelijckendaen werden in reguarlegen onder Ooft voorkangie, Strype, Lodd

-ocr page 906-

Dijckagio, &c. Zuyt*Bcyerlant.

1804

1803

_f*_t uvtte voorfeyde twaelf Perfoonen k& te
Sten c�geccn, omme nevens d'andere vier uyt
Hetende acht Perfoonen, te kiefen als Leen-
bannen van Voorne , te dienen naer ouder ghe-
woonte, ende dat voorts het gheheele werck van
Je generale Dijckagie fel werden gcregcrt ende
Mevdt by den Bailliu ende Dijckgraef sLandts
van Voorne, ende drie uytte voorfz Leenman-
nen breetite Geerfdens vvefende, mitfgaders drie
Were vande breetile Ge�rfden, ten minften me-
de veder een van dien gelandt tot tfeventigh ghe-
meten als vooren, ende by de ghemeene Hooft-
Ingelanden ofte breetfte Geerfdens daer toe te
committeren, ofte verkiefen: Ende foo wanneer
de voorfz Perfonen in eenige fware poincten mee
den anderen niet en fullen konnen accorderen,
dat in fulcken ghevalle allede breetfte Geerfdens
vanden Lande van Voorne, midtfgaders de Leen-
mannen vanden felven Lande daer op fullen wer-
den befchreven , ende dat de felve breetite Ge�rf-
den ende Leen-mannen ter voorfz befchry vinge
fullen moeten compareren op haer eygen koften,
ende het gunt op foodanige vergaderinge ende
by een komfte mette meefte ftemmen goet ghe-
vonden wert.fijnenvoortganck hebben ende vol-
komen efTed forteren fal: Ende dat defen aen-
gaende voor breetfte Geerfdens fullen werden
gliehouden ende erkent, alle die geene die vijftien
gemeten Lants, wel meer maer nietmmder inden
voorfz Lande van Voorne aen defe fyde van Flac-
que,ende binnen den ringh vande voorfz generale
Dijckagie zijn befitcende.

Dat de elettie vanden Penningh-meefter over
defe generale gemeene Dijckagie te ftellen fal
ftaen, ende blyven aen de voorfz breetfte Geerf-
dens vanden Lande van Voorne.

Dat de Schouten ende Schepenen vande re�*
fpeftive Dorpen ende Polders vanden voorfchre-
ven Lande ende Ring,foo wel die onderde Graef»
felijckheyt geheelijcken reforteren, als van parti-
culiere Ambachts-Heeren, fullen blyven behou-
den de opfichte ende regieringe vande voorfz
Polders ende Dijeken van dien, met haren toebe-
hoorten , onder hare refpe&ive Ambachten ende
diftri&en ghelegen, in conformit� vanden inhou-
den van het fefte ende fevende Articulen vande
Keuren van Voorne, endefulcks 't felve tot noch
toe ende jegenwoordich inde voorfz Ambachten
ende Polders refpedtivel�jcken is gheobferveerc,
ende vorderofte anders niet.

Ende eyntelijcken dat geene Polders vanden
voorfz Landen van Voorne, ofte de Dijeken van
dien fullen mogen werden gheabandonneert, ofte
verlate nochte gefepareert, uyt ofte vande voorfz
generale gemeene Dijckagie, fonder onfe kennifle
ende expres confent, ende cas van nieuwe diffi-
culteyten, duyfterheden ofanderequeftien, die
uyt defen onfen Odrroye ende Ordonnantie nae-
maels foude mogen ryfen, Referveren wy ende
houden aen ons de interpretatie van dien , ende
oockde vermeerderinge ende verminderinge van
alle de voorfz poincten, ende yeder een van dien
naer gelegentheyt van faecken. Verftaende ende
mede wel exprefi�lijcken ftatuerende, dat het
voorfz Oc~troy ende Ordonnantie forteren fal
volkomen effect, ende in alle fijne leden ende
poincten fal werden achtervolgt ende onderhou-
den , niet tegenftaende oppofitie ofte appellatie,
ende fonder prejuditie van dien. Lallende eenen
yeder die 't felve foude mogen aengaen, hen hier
naer te reguleren. Gegeven inden Hage, den een
entwintichftenjanuarij Anno 1630.

9 5. Odroy, noopende de bedijcfynge van Zuyt/Beyerlandt. In date den

17 Decemher 1630.

Lande, fulcks de felve ter dier tijde waren 5 noch
vrydomme van Hoorn-Beeften ende Bezaeyde
Landen voor den tijdt van vijfjaren, beyde foo
vande Verpondingen, als Hoorn-Beeften ende
Bezaeyde Landen, beginnende metten Jare naer
dat de voorfz bedijekinge fal zijn volbracht, ende
daer en boven de gemeene Middelen over de
voorfz Gorflinge ende omleggende Dorpen of
Polderen te mogen hebben in pachte voor twee
Jaren, alsdenDijck-jare, ende 't Jaer nae de Dijc-
kagie. Dat de Binnen-wereken moeten werden
ghemaeckt tot lukken pryfe, als de felve 'sjaers
voorde felve Dijckagie fullen hebben gegouden,
als alle 't felve blijekt by 't O�roy ons gheexhi-
beert, hadden wy mede de voornoemde Vrouwe
Gravinne gheaccordeert opten elfden Novembri
fefthien-hondert derthien , vrydomme vanden
veertichften penningh over de voorfz hare Gorf-
fen voor den tijdt van thien Jaren vande eerfte
ende tweede verpondinge aen ofte overneminge
van dien, als bleecke by de Ampliatie ons mede
geexhibeert. 't Was nu lulex, dat fy Supplianten
ftraexnae hetoverlyden vande gemelde Vrouwe

5.X �j Gra-

ERidderfchap,Edelenende Steden van
, Hollant ende Weft-Vrieflant, Reprefen-
terende de Staten vanden felven Lande,
DOEN TE WET EN, Hoedat ons
verthoont is by d'Eygenaers vande GoriTen,Aen-
wafl�n endeSlijcken van Zuyt-Beyerlandt, van
outs ghenaemt de Jacht, Troyevelt, den Hitfert,
ende Borrekeen , dat wy aen VrouweSabina van
Egmont, GravinnevanEgmont, ende Vrouwe
van Beyerlant, geoftroyeert hebben gehadt, hare
GoriTen ende Aenwaflen aende zuyt-zyde van
Beyerlant voorfz gelegen, niet alleen die dier tijc
bequaem waren om te bedijeken, maer oock nae-
maels bequaem fouden mogen werden felfs te
mogen bedijeken, of die te mogen uyt geven om-
me te bedijeken �. Ende dat de felve Vrouwe, ofte
«ie aftie van haer, ofte haers recht hebbende, ver-
Krygen fouden, midtfgaders die met haer recht
hebbende mede bedijeken fullen, foude hebben
�e naevol gende vrydommen ende exemptien, als
eeru vande Contributien inde verpondinge voor
vijitnien Jaren, midts bly vende de verpondingen
over de te bedijeken GoriTen ten profijte vanden

-ocr page 907-

ιΒο5

Placatecu. 5*Boeck

»8 o<5

Gravinne van GraefKarel van Egmont, als Effge-
naem vande wei-gemelde Vrouwe Gravinne ghe-
kocht hadden de voorfz Gori��n, Slijcken ende
Aenwail�n , daer van fy inden jare fefthien-hon-
dert vijfthien met die van Cromftryen, daer eerft
aengheleeen, ondereenengemeenenDijckghe-
dijckt hadden omtrent fes hondert mergen, ende
daer over ghenooten alle de voorfz vrydommen
ende exemptien, die vvy mede inden voorfz Jaere
op 'tverfoeck van die van Cromftryen , byeen
naerder interpretatie ons mede gheexhibeert, ver-
klaert hadden dat fyluyden (als mede een gedeel-
te van haren gront met de Supplianten mede be-
dijckende) foude ghenieten in conformit� vanden
voorfz O&roye, ghelijcke vrydommen ende ex-
emptien als de Supplianten in qualit� voorfz, en-
de die met hen mede bedijeken fouden, waren
vergunt. Ende voorts by de Supplianten gecon-
fidereert zijnde , hoe feer van allen ouden tyden
Princen vanden Landen, ende fonderlinge by ons
gefavorifeert waren geweeft van Water Landt te
maecken, als waer door metter tijde groote bene-
ficien ende commoditey ten by 't gemeene Landt,
ende de Ingefetenen van dien, foo in *t gemeen als
in 't particulier werden ghetrocken, ende dat niet
alleen buyten perijckel, interefte ende verminde-
ringe vanden Impoft vanden Lande, maer felfs tot
vermeerderinge vande Middelen, foo van Conrri-
butien, Confumptien ende anders. Dat mede de
Supplianten tfedert de vijfthien Jaren hervvaerts,
fonderlinge geen vruchten vande felve hare onbe-
dijekte Gori��n ende Aenwail�n hadden getroc-
ken, maer ter contrarie jaerlijcks groote ende ex-
cefiive koften (omme hare Gorflen dijekbaer te
maecken) foo met kraeginge van Kreecken,'t leg-
gen van Dammen, uy tfteeckinge van Hoofden als
anders, nootfaeckelijcken hadden moeten aen-
wenden, foo fouden fy Supplianten wel genegen
wefen,debedijckingevaneen merckelijcke par-
thye vande voorfz haere Gorffen nu inden aen-
ftaenden Jare by der hant te nemen, op vaft ver-
trouwen , dat wy fouden gelieven haren y ver in
foodanigen koftelijcken ende periculeufen werek
gratieufe�jcken met onfeghewoonlijcke goeder-
tierenthey t met eenige verdere grati�n ende vry-
dommen te feconderen, byfonder ten aenfien
hare Dijeken op veele plaetfen op eenen feerhee-
ten firoom fouden moeten leggen, ende mede een
groote quantiteyt roe-talen Dijcks, midtfgaders
maifive ende koftelijcke Sluyfen fouden moeten ,
maecken. Omme vvelckeDijckagiebequamelijc-
ken te mogen doen, fy Supplianten geaccordeert
waren met de Eygenaers vande Gori��n van Pierf-
hil, van haeren Weiteren Dijck te mogen verhee-
len aende Zuyt-dijck van Pierf hil, die van heuren
gront daer inne mede een parthye bedijeken fou-
den , fulcks foo keeren fy Supplianten heur tot
ons, feer ghedienftelijcken verfoeckende dat onfe
goede geliefte ware, ten aenfien van 't gene voor-
fchreve is, haerkiyder voorfz gronden met de na-
volgende vrydommen naeder te beneficieren:
Ende dien volgende onfe CommuTariil�n gaende
opte verpachtinge vande gemeene Middelen over
de Strienfehe, Houckfche, midtfgaders de Beyer-
lantfche Waerden , ende over Pierf hil, omme die
by de Supplianten geaenvaert te mogen werden

als die 's Jaers voor de Dijckajrie hadden ghegoir
den, daervooren fy Supplianten tot c

f�nfTen fo_lIclen

j'erpachten,

.............. .......,, -Jen Heer

Huys-kete fouden genieten vrydom van d'Im_D

po.

ende 't nieuwe Landt van kleyne Bieren'yoor d'
voorfz twee Jaren, mitfgaders hare geo&royeer
de vrydom van verpondingen inplaetfevanvijf
thien Jaren te prolongeren met noch acht Jaren
ende voorts te verklaren dat die geene die met d�
Supplianten mede bedijeken * ghenieten fouden
benevens de Supplianten de felve vrydommein
conformit� vanden voorfz Oclroye, ende.Aele
van Ampliatie hier vooren verhaelt. SOO IS7
dat wy de faecke ende verfoecke voorfz over ge'
merekt, alvooren hier op ghehadt het ad vijs van
die van onfe Kamere vande Reeckeninge vanden
voorfz Lande, chenegen zijnde ter bede vanden
Supplianten, ende omme te vorderen foo goeden
werek, als is van Water Landt te maecken, de
felve uyt onfe fouveraine macht gheoclroyeert,
gheaccordeert, gheconfenteert ende toe gheitaen'
hebben, octroyeren, accorderen,confenterenen-
de ftaen de felve toe by defen, dat fy. een rnereke-
lijeke partye vande voorfz Gori��n, Slijckenen-
de Aenwail�n fullen mogen bedijeken, onder de
conditien, grati�n ende beneficien hier naerghe-
fpecificeert, hebbende eerft ende alvooren de
Supplianten als 't recht vande welgedachte Vrou-
we Gravinne verkregen hebbende, van nieuws,
voor foo vele 't noot zy geconfirmeert, endecon-
firmeren henluyden mits defen,alle deconcei�ien,
vrydommen ende exemptien hier vooren ghenar.
reert ende ghefpecifkeert, in conformiteyt vande
voorige Oftroyen ende Ampliatien van dien,
ende daer en boven de felve uy t fonderlinge gra-
tie van nieuws gheaccordeert, ende accorderen
henluyden midts defen, dat fy fullen hebbenende
genieten voor het Ingelanden ofte HeerenHuys
ende Keete, vrydom ende exemptie vande Impo-
ften van Wynen ende Bieren voor 't Dijck-jaer
alleenlijck, ende 't voorfz te bedijeken nieuwe
Lant, de vrydom vande Impoften over de kleyne
Bieren voor 't felve Dijck-jaer, ende een Jaer daer
naer. Authoriferende onfe CommiiTarritengaen-
de op de Verpachtinge van des ghemeeneLandts
Middelen, inden Quartiere de verpachtinge over
de Jaren fefthien-hondert een ende twee en der-
tien, met de referve van den voorfz vrydomme te
doen. Verklarende dat de geene die met de Sup-
plianten mede fullen dijeken, ghenieten fullen be-
nevens hunluyden de felve vrydommen, alles in
conformit� vande andere Odtroyen, ende Afte
by ons by de Supplianten gheexhibeert. Hebben
voorts ten reguarde vande groote diligentieende
koften die de Supplianten aen ghevaert hebben,
omme de voorfz hare Gori��n dijekbaer te maec-
ken , ende ten aenfien hare Dijckagie op veele
plaetfen op eenen heeten ftroom fullen moeten
werden geley t, ende omme andere redenen meer
ons moverende, de felve gheprolongeert de vry-
dommen vande verpondinge hunluyden voor de-
fen vergunt voor den tijdt van vijftien Jaren, met
noch drie Jaren, mits dat de Supplianten ghehou-

den

________;__

-ocr page 908-

, Dijckagi&j, &c. Yflel-Meer.

rtog

t8o7

ende Provincialen Rade, die varide Kamere varide

Sagie aen te vangen op het naefte aenftaende
or ifer ende binnen den felven Jare te voltrec-

Reeckeningevoornoemt, ende allen anderen on-
fen Officieren, Jufticieren ende Onderfaten die
def�n aengaen ofte raecken fal mogen, dat fy de

ⁱⁿiVeh"eu^
^kr^^C" η manieren als boven mogen genieten,

Supplianten, ofte a�tie vande felve verkrygende,
doen, laten ende ghtdoogen ruftelijck, vredelijck
ende volkomentlijck genieten ende gebruyeket�,

7JZ_n L gehouden zijn defen t'onfer Kamere van

JUnc» »J ρ ______Λ,ηΐ-orpn r\tr\mp ctlAiph-nt>-

Cefferende alle belet, moeyeniffe ende empefche-

ITIleecfinge te prefenteren, omme aldaer ge- | ment ter contrarie. Gegeven inden Hage onder
f teert, ednterineert ende geregiftreert te wor- onfen grooten Zegele hier aen ghehangen op den

■ w'elck gedaen zijnde, Laften ende bevelen feventhienden Decembris Anno duyfent fes hon

wy den Prefidenten ende Raden vanden Hoogen

dertendedertigh.

o6' O&roy , omme te mogen bedijeken de Yffel-Meer. In date den

15 December 1631.

E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
fenterende de Staten vanden felven Lan-
de. DOEN TE WETEN, Hoe
dat ons verthoont is by Daniel vander Plancken,
woonendetotVollenhoven ,dathy Suppliant in
koop ende eygendom hadde bekomen, vanden
ceenen die te vooren daer toe gerechtight waren,
feecker kleyn Meerken, genaemt de Yffel-Meer,
ehelegen ontrent Rotterdam inde Polder van
Wolle-phoppe, onder de Jurifdi&ie van Hille-
gonts-bergh, Capelle, Nieuwekerck ende Seven-
huyfen, welck Meerken hy Suppliant gaerne fou-
de bedijeken ende droogh tot Landt maecken,
waer by niemant foude konnen zijn gheprejudi-
ceert, maer foude het ter contrarie nut ende dien-
ftich, ende een yeder aeng�naem wefen, als zijn-
de ghelegen in het Landt, ende foude het Water
daer uyt ghemalen worden op de voorfz Woll�-
phoppe Polder < ende dan voorts inde Rotte,
waer over de geene daer van hy Suppliant h�t
hadde gekocht, met die vande felve Polder waren
gheaccordeert, foo als uyt h�t Accoort daer van
gemaeckt, by Gopie authentijck �ns geexhibeert,
konde ghefien worden, ende de Heer�n Heemra-
den vanSchielandt, endeden Heere van Seven-
huyfen (tot welcke by 't voorfz Accoort wort
g�r�f�reert) daer in oock wel te vreden wefende,
ende zijnde by Heemraden t�rt overvloet noch
een Kerck-ghebodt daer van gh�da�n, Omme �ft
yemant daer wat tegen moehte hebben, de felve
fulexfoude konnen openbaren, dan was niemant
ghekomen, waer van den Suppliant oock foude
verleent worden Aite end�confent van Heem-
radeh, dart korid� die niet ktyg�ft, voor d� felve
wederom te fametlwar�n Vergadert, dat noche�i
ftlge weecken foude aenloop�n: Ende dewyle het
gheme�ne Landfc�oek in�?yden ende wylengo�t
profijt ende imtrigheytda�r "vaii foude tree ken j
dat van Watertandt W�rd� ghemaeckt, tot ver-
fieerderinge vand�'Bo�w-ne�ringe, ende dienit
«^&neticie vantfegoede Ing�f�tene� ? f�lcks
dat wy ordin�ri�; gewoon Waren fulck� Bedijck�rs
te �itroyeren, ende vrydomvan alle gheme�ne
i^andts impofitkn Voor veel jaren te verle�nen,
e«de alfoodev��tfz te doen b�dijekinge, hoe
^�J net een kleyn M�erken was» h�m Suppliant
«*r veel foude t��i�tt te k�fteh, als onder vee�e

andere aireede ghedane, ende noch te doene on-
koit�n, mede fullen ronts-omme een Kadijck
moeten op 't oude Landt daer roe noodigh, vande
Eygenaers van dien moeten koopen. Soo ver-
fochte hy Suppliant ootmoedelijck, dattetons
geliefde, hen tot de b�dijekinge vande voorfchre-
ven Yffel-Meer te verkenen Oitroy, ende daer
by hem vande nieuwe te bedijeken Landen, met
alle de vruchten, appendentien ende dependen-
ti�n van dien, te vergunnen ende laten ghenieten
vrydom ende exemptie van alle des gheme�ne
Landts Middelen ende Impofitieh, geene uytge-
fondert, aireede gheftelt ende noch op te ftejlen,
voorden tijdtvan vier en twint�gh eerftkomende
Jaren, ende vande oude Landen die inde voorfz
b�dijekinge vergraven fouden worden, vrydom
van altijdt, ofte anders alles tot onfer diicretie
endeinderb�fterforme. SOO 1ST, dat wy
defaeckeende verfoeck voorfz over ghemerekt,
end�'hier op ghehadt hebbende het advijs van die
van onfe Kamere vande Rekeninge vande voorfz
Landen, den Supplianten uyt onfer rechter we-
tenfehap, volkomen macht ende fouveraine au-
thoriteyt geaccordeert, gheocT:royeert ende ghe-
confenteert hebben, accorderen, oftroyeren en-
de confenteren bydefen, dat hy de voorfz Yflel-
Meer l&l mogen bedijeken, mits hem regulerende
naer de twee Peylen, de eene vande Somer, ende
d'ander vande Winter-water, by Dijckgraef ende
Hooge Heemraden^! van Schielandt, volgende
hare Aite, gevifiteert ende geapprobeert, onder
de conditien hier nae volgende, te weten, dat Hy
ghehouden fal wefen voor ende al eer in't werek
te treden, te doen behoorlijck contentement alle
de geene die pretenderen fullen mogen by de
V�ocfzbedijcking�geinterefreert te wefen, ende
fpeciaiijeken onder de conditien ende reftrindtien
inde voor-verha�lde. A�e van DijckgtaefFende
Hooge Heemraden van Schielandt voornoemt,
van date den fesen twintighften Auguftifeftien-
honder� dertich van Novalien de Gra�rftlickiieyt
alommeitf Hollandt competerende, ten behoeve
vandefelve-Gra�ff�Hjckheyt gehouden jaerlijcks
te betalen een erfielijcke recognitie van thien
fchelliiigen, tot twee grooten Vlaems gereeckent
�pyedei Morgen,* ende vande vuorfzYiT�l-Me�r,
innegaenide een jaet na� dat desfelve Meer dr��ch
geraieckti oft de Landen van dien gecaYelifaHen

wefen.

�ft
-*

-ocr page 909-

PlacatetU; **Boeck

■itio

Medeftanders, ofte a&ie van hem verkrygend
defen onfen Accoorde, Confent ende Oirrov �
voegen als vooren mogen ghenieten, fal den-Jto
pliant gehouden zijn d�fen t'onfer Kamere van�'
Reeckeninge te prefenteren, omme aldaer gev�
teert, geinterineert ende geregiftreert te worden
't welck gedaen zijnde , Laflen ende bevelen _wden Prefidenten ende Raden vanden Hooeen e l
de Provincialen Raden, die vande Kamere van]
Reeckeninge voornoemt, ende allen anderen m

fcn Officieren ,Jufticieren ende Ondcrfaten, /
defen aengaen ofte raecken fal mogen, dat fy jU
Supplianten Medeftanders, ofte actie van h_emverkrygende, doen, laten ende ghedoogen, rulle
Jijck , vredelijck ende volkomentlijck ghenieten
ende ghebruycken, cefl�rende alle belet, moeye
niil� ende empefchement ter contrarie. Gegeven
inden Hage onder onfen grooten Zegele hier aen
ghehangen op den vijfthienden Decembris, Anno
duyfent fes hond�rteen ende dertigli.

wefen. Ende �mme den Supplianten ende fijne
Mede-ftanders totte voorfz bedijckinge te beter
te animeren, hebben wy den felven vergunt ende
vergunnen mits dekn vrydommen van alle Con-
, tributien , ordinaris ende extraordinaris, als van
yerpondinge, hondertfte, vijftighfte ende veer-
tighfle penningen van ende over de gronden van
de voorfz YiTel-Meer, midtfgaders vande Impofi-
, tien vande Bezaeyde Landen , Hoorn-gelden eb-
de diergelijcke, die over de platte Landen ghe-
ftelt, otte die noch geftelt fouden mogen worden,
geen uytgefondert, voorden tijdtvanvijfthien
jaren, naer dat de gronden drooch gemaeckt ofte
ghecavelt fullen zijn als vooren $ ende mede vry-
domme vandejverpondinge voorde oude Landen,
die totte voorgenomen Dijckagie vergraven ful-
len worden voor altijdt; gelijck mede vrydomme
ende exemptie vande Middelen van confumptie
: gheduyrende de bedijckinge, ende een Jaerdaer
naer. Ende ten eynde den Suppliant ende fijne

9 7. Jmpliatie van V Oftroy vande YfleiMeer. In date den vijf en tm<

tighftenJanuari) 1633. , .

Weeren, zijnde lichte Veenlanden, ende de Wa-
teringen ende Slooten daer op uyt loopende.ten
deele waren uytgemoerde Diepten, ende voorts
modderige gronden ende laeghten, op ende door
de welcke de Kade nochtans fonder moeten ghe�
leyt worden, foo dat fonder merckelijcke Plemp.
wercken, de voorfz Kade niet en was te leggen:
Alle welcke koften al te groot endeexceflijf wa-
ren , in 't reguard van foo kleynen Meerken, be�
halven dat noch onfeecker ende te beduchten
was, oft de voorfz Kade door de lichte gronden
aldaer niet foude door zypen, ende wel dicht ge-
maeckt konnen worden: Evenwel den Suppliant
cum fociis gerefolveert waren als nu te beginnen,
niet tegenftaende de felve onfeeckerheyt, foo
groore onkoften ende Capitael t'avontueten, ia
ghevalle wy foodanigen goeden werck, als is van
Water Lant te maecken, naer haer gewoonlijck
difcretie, ende als voor defen aen andere ghedaen
was, met de naervolgende Ampliatje geliefden te
favpriferen, fonder welcke oock den Suppliant
cum fociis, niet en fagen 't voorfz Werck te be-
ginnen, verfochten over fulcks dat wy ghcliefden
't geene te vooren verfuymt was, als nu te ver-
gunnen, te weten, dat den Suppliant cum fociis,
haren Dijck ofte Kade foude vermogen te leggen
ter plaetfe daer fy oordeelen fouden fulcks beft
ende oorbaerlijckft te wefen, ende daer toe aen te
taften ende ghebruycken de omleggende Landen
tot het leggen ende maecken vanden voorfz Ka-
dijck, Ringh-fl pot ende Plenpp-werck noodign.
ende dat tot tauxatie van tweel CommiiTariiren by
at Stadt van Rotterdam als naeft-ghelege» «aer
toe te committeren. Ende al hoe wel den vopdz
vander Plancken, die van Wpllefl-phoppen Pol-
der, ende Dijckgraef �ide Heemraden van Schifi-
landt, in 't ftuck van Peyl-bewaringe, Verlae? en?
de anders, hadden gegeven voor defen conteiite?
meiti-, ende den Suppliant curn fociis, nieten spr
iten,,_;^:dat over fulcks eeriigegheintereireerdens»

; E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
; Hollant ende Weft-Vrieflant, Reprefen-
terende de Staten vanden felven Lande,
DOEN TE WET EN, Hoe dat ons
, verthoont is by Johan Symonfz inden Velde,
Borger der Stadt Dordrecht, cum fociis, dat Da-
niel vander Plancken , voor defen in koop ende
eygendom bekomen hadde feecker kleyn Meer-
ken, groot ontrent hondert Morgen, genaemt de
Yilel - Meer, ghelegen by Rotterdam'in Wolle-
phoppe Polder, ende niettegenftaende daertoe
van ons geobtineert hadden O&roy om 't f�lve te
Jbedijcken, metvrydom van alle Contributien, or-
dinaris ende extraordinaris.als van verpondingen,
hondertile, vijftichfte ende veertighfte pennin-
gen , van ende over de gronden vande voorfchre-
ve Yflel-Meer, mitfgaders vande Importen vande
Bezaeyde Landen, Hoorn-gelden ende diergelijc-
ke, die over de platte Landen gheftelt, *ofte die
noch gheftelt foude mogen worden, geen uytge-
fondert, voor den tijdt van vijfthien jaren, naer
dat de gronden drooch ghemaeckt ende becavelt
fouden wefen, ende mede vrydom vande verpon-
dingen voor de oude Landen, die totte voorge-
nomen Dijckagie vergraven fouden worden voor
altijdt, ghelijck mede vrydom ende exemptie van
de Middelen van confumptie gheduyrende de be-
dijckinge ende een Jaer daer naer, alles volgende
den teneur van 't fdve OcTrroy. Dat echter den
voorfz vander Plancken met tegenftaende het
voorfz Oc~troy,infiende de difficu�teyten. fwarig-
heden ende groote onkoften, die in 't bedijcken
van't voorfz Meerken ftreckten, de bedijckinge
van dien niet beftaen, maer 't felve mettet voorfz
Oclroy verkocht hadde acnde Supplianten cum
fociis, de welcke al hoe wel fy bevonden dat het
voorfz Meerken feer diep was, dat het felve niet
als met drie hoogh te malen drooqh ghemaeckt
jkonde worden. Dat oock de Landen oaef onder
.ghelegen, beftaende waren inde vijftigh fmalle

■■HBiaii^^^iBHBHansaHUH^n

-ocr page 910-

_f Dijckagie, &e

¹ ^.difficulteyten meerder koften op�nba-
�freeemgedimcmy _ComrniiTanffen, om

_rett, aatevenwelde^vO_ernae ^

_of _hen nocMg^ _oft _anderf_ints mochte ko-
wegen, uyngj | _geauthonfeert

¹¹¹⁶⁰ ^tt.°SJeS ρ ano , endefonder figiierevan

_Proccs ende Ρ^^η vander Planeten ve*

vootaltoos,vana, ^^j^wfc foude

ten, die ⁱⁿ ^e"% % _welck om te favoriferen foo

S^her η werek genoeghfaem aen alle Meeren ver-
goeden ««cfc J Si _cum _focus _Itlge.

�^Unt' ^Poorters waren van een Thol-vrye Stadt,
^°°^ren Ken de felve, omme voor haer felven
Soo verfoeien aei _en__aengaende geen

^e»^de ^NaeT_b�fda;wyhetvoo^grfzMeerken

_alsde voorfz andere * _dom _vande

■

i8iz

n die tet oorfaecke van hei uytmalen
orfz YiTel-Meer,-ende vorder het Water-
de Heemraetfchap van Schielandt aen-
ude mogen ontftaen, gedecideert fullen
by Dijckgraef ende Heemraden van
dt voornoemt, in conformkeyt vande
everklatinge, ghedaen op het maecken
eylen, den fes en twintighften Augufti
Gelijck alle de vordere inrereften ende
yten die hen daer en boven d� voorfz be-
aengaende fouden openbaren, mede by
fchreven CommiffarifTen fullen werden
n, de plano ende fonder figuere van Pro-
e laeftelijck hebben wy de Supplianten
is geaccordeert vrydom van des Graefl�-
ts Thollen over alle behoeften ende Ma^-
, tot het maecken ende onderhouden van
chreve voor ghenomen Dijckagie, ende
van dien te gebruyeken. Ende ten eynde
pliant, ende fijne Medeftanders, ofte

actie van hem verkrygende, defen onfen Accoor-
de, Confent ende Odtroy, in voegen als vooren
mogen ghenieten, fal den Suppliant ghehouden
zijn defen t'onferKamere vande Reeckeninge te
prefenteren, omme aldaer ghevifiteert, gheinteri-
neertende geregiftreertte worden, 't welckghe-
daen zijnde , Laften ende bevelen wy den Preft-
denten ende Raden vanden Hoogen ende Provin-
cialen Raeden, die vande Kamere vande Reecke-
ninge voornoemt, ende allen anderen onfen Of-
ficieren , Jufticieren ende Onderfaten, die defen
aengaen ofte raecken fouden mogen, dat fy den
Suppliant en Medeftanders, ofte a&ie van hem
verkrygende, doen, laten ende ghedoogen, rufte-
liick , vredelijck ende volkomentlijckghenieten
ende ghebruyeken, ceiTerende alle belet, moeye-
nuTe ende empefchement ter contrarie. Gegeven
inden Hage onder onfen grooten Zegele hier aen
ehehangen op den vijf en twintighften Januarij
hi 't Jaer ons liefs Heeren, eenigen Heylandts en-
de Salighmaeckersduyfentfes hondertdne ende

dertigh.

ven

ctwj/^w�ν

ck te ve ^ ^ _Ma/_eriaj_en> _Vee

Thollen voor altoos, van alle Materialen, vee

endeuytd

_t____idegevoert

S � O 1 S"T, datWy de faecke

e voorfchreven
foude worden.
ende verfoeck

voorfz over ghemerekt, alvooren hier op ghehadt
het advijs van die van onfeKamere vande Reec-
keninge vanden voorfchreven Lande, die da�r op
gehoort hadden Dijekgraefende Heernraden van
Schielandt, extenderen onfen voorfchreven Oc-
troy ende gratie, de Supplianten van nieuws ende
boven de grati�n inden voornoemden Octroye
begrepen, by forme van Ampliatie geoctroyeert
hebben, ende oftroyeren de felve mits defen, om-
me haeren Dijck ofte Kade te mogen leggen, ter
plaetfe daer fulex beft ende oorbaerlijckft fal we-
len , ende daer toe te mogen aentaften ende ghe-
bruyeken de omleggende Landen, tottet leggen
ende maecken vanden voorfz Dijck ofte Kade,
Ringhfloot ende Plemp-werck noodigh, alles tot
moderatie ende taxatie van tweeuyttetCollegie
van Dijekgraefende Heemraden van Schielandt
voornoemt daer toe te committeren, midts dat de

98. Or�eop-t planten der Hoornen ontrent deWater* Molens inden Lande

vanBelois. In date den �^Maert 1549

Afieende Afrijcque. Allen die'geene die defen
ieaenwoordigen fullen fien, Saluyt. Wy hebben
ontfangen die ootmoedige fupplicane vandeIn-
woonders vanden Lande van Beloys onder den
Bailliuwfchappe van Schoonhoven, mitfgaders
Boreemeefte�s, Schepenen ende Raedt onfer Ste-
de van Schoonhoven, foo voor hen als voor ende
inden name vande Pooiters ende Inwoonders der
felver � Inhoudende hoe 't voorfz Lant een Neer-
lant is, t'allen zyden bedijekt tegens 't Water,uyc
caufe vanden welcken bet dan hondert Jaren ge-
leden, zijn die Inwoonders van dien, overrnerc-
kendedatals'tnatendevochtichwas, fy tLant
binnen 's dijeks niet drooge en konden gekrygen,
ten ware inde Mey, ende als die Maent van Sep-
tember aen quam, was t Landt wederomme vol
Waters, hebben tot haren grooten koft manieren
ghevonden te doen maecken Water Molens, met

5. 1

SAERLE by der gratie GodtsRoomfch
f Keyfer, altijdt Vermeerder 's Rijcks; Co-
^&frj ninck van Germanien, van Cafti�en, van
Leon, van Grenade , van Arragon, van rsavarre,
van Napels, van Cecilien, van Majorcque, van
Sardaine, vander Eylanden van Indien, ende va-
iler Lande der Zee Oceane; Eertz-Hertoge van
Ooftenrijck ; Hertoge van Bourgoignen , van
Lothrijck, van Brabandt, van Limborgh, van
Luxenborgh, ende van Geldre; Grave van Vlaen-
deren, van Arthoys, van Bourgoignen j Paltz-
Grave ende van Henegouwe , van Hollandt, van
Zeelandt, ende van Ferrette,van Haguenault,van
Namen ende van Zutphen; Prince van Swaven ;
Marckgrave des Heyligen Rijcks ; Heere van
Vrieflandt, van Salins, vanMechelen, vander
Stadt, Steden ende Landen van Utrecht, Over-
Yfl�l ende Groeningen j ende Dominateur in

-ocr page 911-

Placateo^. f♦ Boeck. 9. Tlt. i.DeeL

ι813

dat die felve de Wint vande Molens niet en bei
ten , ende als van 't Rijfch, Stoven, opwafl�y
Hout nu ftaende naerder dan die voorfz Lim'r
willen ende verklaren wy dat men 'cfelfde n'
doen uytroeyen, betalende de Eygenaers ν
dien daer vooren achtervolgende d'overkomft¹gemaeckt, ende den anderen daer vooren doend
een eerlijcke recompenfe tot difcretie ende ark
tragie vande Regeerders vande felve Polders d '
fulckepotinge in bevonden fal worden: weid'
recompenfe ghefchieden fal, mits betalende ee/
een feeckere fomma van penningen gereet, of o*
feeckere termynen, ende niet metjaerJijexe R_erf
ten als wel eer ghebeurt: Behoudelijck ende wel"
verftaende dat die Supplianten ghehouden fuik
wefen defen onfen jegenwoordigen Brieven al eer
fy fullen mogen ghebruyeken vander eff�ftvan
dien te prefenteren ende laten regiftrer� in onitt
Kamer van Reeckeninge in Holiandt, ten eynde
dat reguard ghenomen mach wefen, 't felve niet
vorders noch anders te ghebruyeken, dan naevol-
gende den inhouden van dien.

Ontbieden ende bevelen daer omme onfen lie-
ven ende getrouwen Hooft-Prefident ende Luy.
den van onfen Secreten ende Grooten Raede
Stadthouderende Luyden van onfen Raede ende'
Reeckeninge in Holiandt, ende allen anderen on-
fen Rechteren, Jufticieren ende Officieren, wien
ditaengaen fal mogen, hare Stedehouderen,ende
ekks van hen byfondere foo hem toe behooren
fal, dat fy dek onfe Ordonnantie ende Verboth

den wekken in fommige tijde 't Water tiyt den
Lande ghemaelt wordtin' die Maerte, ende blijft
drooge tot by Novembre, ende uyt dien is 't felve
Lant ghebracht te befayen, foo dat die Thienden
die voor den tijdt vande Molens kleyn gek Waer-
dich waren, geit nu jaerlijcks duyfent guldens
t'onfen profijte ofte meer: Maer alfooniet ghe-
noegh en is die felve in heurvverek te onderhou-
den , ende afdoen alle beletfelen ter contrarie.
S O O 1S Τ, dat diverfche Luyden hen vervor-
dert hebben Boomen te doen planten op haer Er-
ven by de voorfz Molens, die welcke foo hooge
ende dicke wafl�n, dat fy benemen een groot deel
vanden Windt, vvaer by de felve Molens niet vol-
komentlijckghemalen konnen, door 't welcke te
beduchten is, dac wy in toekomende tyden fcha-
de fouden mogen.hebben alleenlijck in onfe
Thienden fefthien ofte achthien hondert guldens,
als bekent mach wefen onfen Rentmeefter van
Noort-Hollant, mits den wekken men bevoelen
mach de fchade vande gemeene Inwoonders.ende
is te beduchten dat noch meer zijn fal, en werde
hier op niet voorfien metbehoorlijckeprovifie:
Verfoeckende in alder ootmoedigheyt, reguard
nemende op 't gunt des voorfzis, beibndere dat-
tet wert 't profijt foo van onfe Domeynen.als van
den ghemeenen oirbaer, die wekk in 't fijne favo-
rabel zijn, dat onsbelieve te verkenen ons opene
Brieven van Oftroy ende Ordonnantie, by den
wekken gheordonneert zy, dat van nu voortaen
niemant wie hy zy binnen de Dorpen gelegen on-
der 't Bailliufchap van Schoonhoven, als Bergh-

Ambacht, Stokk, Haeftrecht, Vlift,Bourepas, onderhouden ende doen onderhouden nae fijn

forma ende inhouden , ende de felve publiceren
ende verkondigen , ofte doen publiceren ende
verkondigen elck inde limiten fijnder Jurifdiftie,
foo verre noot zy, ende fy des by den Supplian-
ten verfocht werden, op dat niemandt ignorantie
en pretendere, want ons alfoo beJieft. Des t'oor-
konden foo hebben wy onfen Zegel hier aen
doen hangen.

Ghegeven in onfeStadtvan Brufl�ldenveer-
thienden dach Martij in't Jaer ons Heeren duyfent
vijf hondert negen en veertigh. Van onfen Keyfer-
rijeke, 't een en dertighfte, ende van onfen Rijc-
ken van Caftilien ende andere, 't drie en dertigh-
fte. Op de Ploy� ftont gefchreven, By den Key-
fer. Ende was ondertceckent,

* De la Torre.

Noch ftont op die Ploye gefchreven,

Op huyden den thienden dach in Aprili Anne
vijfthien-hondert ende vijftich naer Paeflchen,
Defe opene Brieven ten Burele vande Camere
van Reeckeninge inden Hage geprefenteert, ende
aldaer ghevifiteert zijnde, Soo is die felve ter Or-
donnantie vande Luyden der felver Kamere, en-
de volgende fijn inhouden geregiftreert in 'tBre-
fille-roode Regifter , aldaer ghehouden federt
Kerfmiffe Anno veertigh , Foliis Clxxiij ende
Clxxi�j. In kenniffe van my, ende was onder-
teyekent,

&. Don.

99. Q&toy,

ende alle andere Boefemen ghclegen inden Lande
van Haeftrecht, roe behoorende de felve Dorpen,
gheoorloft en zy eenige Boomen te planten op
twee hondert roeden naer die Water-Molen van
den voorfz Quartiere, op die pene t'elcke reyfe
te verbeuren, foo wel die Boomen als Stoven een
pont Hollants van ekken Boom diegheplantfal
wefen, ende boven dien af te houwen ende uyt-
trecken die Boomen die gheplant ftaen ontrent
twee hondert roeden by de voorfz Molens na de
publicatie van onfe Ordonnantie op gelijcke pene
't felve al ftadt houdende,niet regenftaende oppo-
fitie ofte appellatie ende fonder prejuditie van
dien: DOEN TE WETEN, datwydiefake
voorfz over gemerekt, ende hier opgehadt 't ad-
vijs vande Luyden van onfen Rade ende Reecke-
tlinge in Holiandt, wy genegen oefende ter bede
ende begeerte vande Supplianten , geordonneert
ende verboden hebben, ordonneren ende verbie-
den by defen onfen Brieve, datniemandtwie hy
z*y, binnen de Dorpen ghelegen onder 't voorfz
Bailliufchap van Schoonhoven, als Bergh-Am-
bacht, Stollick, Haeftrecht, Vlift, Bourepas, ende
alle andere gelegen inden Lande van Haeftrecht,
toe behoorende die voorfe Dorpen, ende allen
anderen die ditaengaen mach , hen voortaen en
vervorderen te poten ofte planten eenigh Rijs op
vijftigh roeden nae de voorfz Molens, ende geen
Stoven op vijf ende tfeventich roeden, ende geen
opgaende wallende Hout op hondert roeden nae
de voorfz Molens, ende dat men boven dien het
Rijfch ende Stoven binnen de felve Limiten waf-
f�nde. van drie Jaren tot driejaren afhouden, op

-ocr page 912-

Dijckagic^, &c.

�8��

iSf*

� �, Oöroy, voor degemeene "Bewjiders vanden Houteen Zijmint* In

date den i6Augitfii 1559.

als by de Hooge Heemraden van Delflant voorfz
daer op gheleyt zijn , ende in toekomende ryden
tot profijte van 't gemeen Landt noch geleyc ful-
len werden, ende d'Ambachten van Delflant die
daerinneghehoudenzijn, daer van vryen ende
quyten , midtfgaders van alle boeten die daer op
fouden mogen vallen. Welverftaende oock dat
den geenen die de voorfz Zijdtwint fullen willen
beweyden, voor al gehouden fullen zijn tot feec-
keren dage te komen opten voorfz Houven Zijt-
wint , ende aldaer de voorfz Heemraden vertoo-
nen elcks den aenganck ende afganck van't Landt
dat fy beweyden willen, ten eynde 't felve by den
felven Heemraden fukks tot ontlaftinge van 't
ghemeen Landt van Delflandt teBoecke gheftelt
mach worden, omme in toekomende tyden te we-
ten, wie den felven Zijdtwint fchuldigh fal wefen
te onderhouden. Ontbieden u daer omme dit
onfe Placaet te doen publiceren aloname in onfen
voorfz Landen, daer men publicatie gewoonlijck
is te doene, ende van onfen wegen fcherpelijckert
eenen yegelijcken beveelt die felve te obferveren,
fonder daer tegens te komen of doen. Ordonne-
rende oock den voorfz Dijckgrave van Delflandt,
hem naer 't uytwyfen van defen te reguleren, bly-
vende 't voorfz Placaet vanden Jaere dertich an-
ders in alle fijne Poincten ende Articulen in fijn
fortfe ende vigeur, hen interdicerende oockeeni-
ge boeten vande voorfz Beweyders te exigeren,
maer die hy tot noch toe ter caufe voorfz mach
onder hem hebben, den voorfz Supplianten te re-
ftitueren. Des te doene gheven wy u volkomen
macht, authoriteyt ende fonderlinge bevel by de-
fen ; Ende by den felven bevelen onfen Rechte-
re � , Officieren ende Onderfaren dien dit aengaen
ofte roeren fal mogen, dat fy 't felve doende ern-
ftelijck verftaen ende obedieren, want ons alfoo
gelieft. Gegeven in onfer Stadt van Gent onder
onfen Contre-Zegel hier op ghedruckt in Placate
den fefthienden dach van Oughft, in 'tjaer ons
Heerenvijfthien-hondert negen en vijftien. On-
der ftont ghefchreven, By den Coninck in fijnen
Rade. Ondetteyckent, 1. de la Torre.

Nfen lieven ende gh ecrouwen die Stadt-
houder, Eerfte ende andere Luyden van
onfen Rade in Hollandt, Zeelandt ende
fe^rieilandt, Saluytendedile&ie. Alfoodie
ehcmeen Beweyders vanden _ Houven Zijtwint,
Li ons klachtigh gheval en zijn, dat fy feer bc
fchadieht zijn door feecker Placaet ende Ordon-
nantieehcmaecktby hoogh lofïelijcker memorie
den Keyfer onfen Heere ende Vader, den ceriten
dachOftobris 1530. noopende deLantfcheydin-
ofcc Zijtwinden liggende tuffchen Rhijnlandt,
Delflandt ende Schielanc, by dien dat by 't eerfte
Articul van 't felve Placaet geftatueert ende ghe-
ordonneertis, dat men van nu voortaen geender-
baflde Beeften en foude laten weyden op de felve
Landtfcheydïnge ende Zijtwinden, ten ware dat
mendiefooafheynt, dat die felve Beeften aen
den opftal van dien niet komen en mogen, op de
peyne van elcke Beefte te verbeuren drie Carolus
guldens, Ons daer omme feer ootmoedelick bid-
dende , 't felve Placaet, om de redenen in haer-
luyder Supplicatie in't lange verhael (den voorfz
eerden Arttcule aengaende) te willen derogue-
ren, S O O IS �, dat wy daer op ghehadt eerft
u lieder advis daer over geroepen, ende ghehoort
den Dijckgrave ende Heemraden van Delflandt,
ende daer nae van die van onfe Reecken-kamere
aldaer, om feeckere goede redenen ons daer toe
moverende, hebben 't eerfte Articule van't voor-
fchreve Placaet fulck als vooren ghederogueert,
ende derogueren midts defen, ende in plaetfe van
dien ordonneren, dat niemant van nu voortaen
en fal mogen den Houven Zijdtwint ploegen ofte
omme-eerden , op de boete van twintich Carolus
guldens, dan alleenlijck voor de eerfte reyfe, foo
wanneer de felve met Sant ende andere materie
toe gemaeckt wert: Behoudelijck dat den geenen
die pretenderen gherechtight in den eygendom
vanden gront vande voorfz Zijtwint, ofte de felf-
de fullen willen beweyden, gehouden fullen we-
fen den voorfz Houven Zijtwint, mitfgaders den
opftal ofte Kade van dien te maecken ende onder-
houden in alfulcke Keuren ende Ordonnantien,

Me van interdiBie, dat ihgefetenen van ^Rhijnlandt niet en fullen

mogen onderlinge Vergaderinge houden. In date den % 4 April 15 66.

too.

Majefteyt, ofte Syne Majefteyts Provincialen
Rade. Soo heeft 't voorfz HofTghecommitteert
ende gheauthorifeert, committeert ende authori-
feert 't felve Hoff mits defen Jan Purtijck, Secre-
taris vanden voorfz Hove, omme hem te tran-
sporteren aende Officiers, Ambachts-bewaerders
ende andere bewint hebbende, inde Dorpen van
Rhijnlandt, Warmont, Bofchop, Haferfwoude,
Soetermeer, ende andere die 't van noode wefen
fal, ende hem inden felven behoorlijck informe-
ren, wie die geene zijn die devoorfz dach van ver-
gaderinge gheleyt hebben, 't zy by befchry vinge»
ofte biiletten, ofte byBonde, ofte oock by eenige

5. � ij an-

Lfoo den Hove van Hollant aengegeven
(is, dateenige Ingefetenen van eenige
Dorpen van Rhijnlandt eenen dach ghe-
raemt fouden hebben , omme op Vry-
dach toekomende te vergaderen tot Warmont,
ende aldaer te famen te fiuyten ende te réfolve-
fen, hoe endejn wat manieren fy heur Water ten
pelten foude mogen loofen. Ende ghemerekt die
^ke"ⁿJ^edies-aengaende niemandtdan Dijckgraef
ende Heemraden aldaer en competeert, ende dat
mede eenige vergaderingen, 't zy omme Water te
looien, ofte oock omme eenige andere faecken en
mach ghefchieden dan by confeht van Coninghl.

-ocr page 913-



	1

			Placaten. f.Boeck. 9. Tit, t.Deel. _tg-_kg faecke, lullen 't felve beuren Dijckgrave _encj Heemraden , ofte den voorfz Hove mogen u^ gheven, omme dies aengaende goede ordreend remedie gheftelt te worden. Adum den vkt^ twintighften Aprilis vijfthien-hondert fes end tfeftigh naer Paeflchen , by Prefident Saf boJ Boot, Nicolai, Verlaen, HoufF, Moons, Angeli' Witte, Smytre, Quefnoy, Verduyn.
1817 andere manieren, Deningblijcke Majefteytdat fy eenen yegelijckwel fcherpelijck beveeecniger manieren te dolijck geftraft te wordentrarie van defen te doegebreck heeft van Wa


		*101. Placaer, opte reparatie vande Oijckgn. In date den* 3 T>ecemk \ 5 _70>** BY DEN KONING H.

				gen vande welcke die voorfz Zooden begeert fullen werden, op peyne vanden ban ende arbi- trale correctie. Sullen oock die voorfz Officiers hen mogen dienen met de voorfz Schepen oft Schuyten tot aenhalinge van Schorre-fteenen, Sinck-Rijs, Sparren, Deelen, Horden, ofte ande- re Materialen, ten dienfte vande voorfz Dijcka- gien behoevende, mits daer afbetalende naer ad� venant vanden pryfe voorfz. Gunnende ende ordonnerende voorts dat die voorfz Officiers, Dijckgraven, Heemraden, ende alle andere Μ hebbende van eenige Dijckagien, foo voorfz is, op alle Buy ten-G orffingen ende Aenwafl�n ,ons offonfen Vafallen, oft andere particuliere Geeftc- lijcke ofte Wereltlijcke Perfoonen toe behooren- de, fullen mogen doen fteecken, halen endevlet- ten alle die Zooden die een yegelijck van hen tot behoef vande voorfz Dijckagien van doen fal heb- ben, ende opfulcke Gorflingenende Aenwafl�n, als een yegelijck hem beft bequaem ende gelegen fal duncken, fonder eenigh onderfcheyt oft belet van yemanden, mits betalende voor fchacht-gek van elcke drie roeden twee grooten Vlaems, ma- kende vijf Carolus gulden voor 't gemet, die mar- gen of bunderen naer advenant. Behoudelijck dat niemandt eenige Zooden en fal mogen doen fteecken of rooven op vijf en twintich roeden nae die Dijck-bermen van eenige Dijeken, ende daer en boven op vier roeden na den Kae-dijcken ofte andere-geleyt tot befcherminge van eenige Werc- ken van Dijckagien,Sluyfen, Havenen,Hoofden, Dammen ende diergelijcke, maer fal ghehouden worden daer af te bly ven, ende die geheel te laten tot behoef ende profijte vande Landen, Dijeken of Wercken, dien de felve Gorflingen aengaen, fubjeel: zijn, ofte toebehooren, op arbitralecor- reciie. Ende ten eynde dat van onfe jegenwoor- dige Ordonnantie niemandt ignorantie en foude mogen pretenderen, foo ontbieden ende bevelen wy u wel ernftelijcken.dat ghy terftont ende fon- der vertreck 'tinhouden van defen onfen jegen- woordigen Brief doet kondigen, uy troepen ende publiceren, daer ende alfoo 't behooren lal. Ende tot onderhoudenifi� ende obfervantie van dien, procedeert ende doet procederen tegens oen overtreders ende ongehoorfameby executie vafl de pene voorfz, fonder eenige gunfte, diffimulatie ofte verdrach. 't Gene des voorfz is te doene met dieiTer aen kleeft, gheven wy uende den voor- noemden Officiers volkomen macht, authonteyt ende fonderlingh bevel. Ontbieden ende bevelen voorts eenen yegelijcken, dat fy u enoe hen «el�
Nfen lieven ende ghetrouwen die Stadt- houder, Prefident ende Luyden vanon- fen Rade in Hollant,Saluytende dilectie. Alfoo overmits de inundatie gefchiet op den eer- ften ende tweeden dage der voorledener Maent van Novembri, groot verlies (Godt betert) in onfen Lande ende Graeffchappe van Hollant ge- beurt is, door de overvloeyinge vander Zee ende Wateren,fuloks dat een groot deel vanden felven Lande gantfchelijcken bedorven endeverdronc- ken licht, ende mits die Generaliteytde Proprie- tariflen van dien hen bevinden in grooten noot van Schepen , Schuyten, Kleye, Zooden, ende andere Materialen totververfchinge ende erdijc- kinge vande felve verdroncken Landen nootlijck wefende , Midts wekken, ende want wy verftaen dat eenige Peribonen hun eygen bate ofte perti- culiere profijt te feer foeckende, onwilligh vallen hun gebuyr Landen, jae oock heure eygen Med�- borgeren inder redelijckheyt te dienen, of onder- kantte doen. SOO IST,datwy'tfelfdeaen gemerckt, ende willende daer inne behoorlijcken voorfien, hebben by deliberatie van onfen feer lieven ende feer beminden Neve, Ridder van on- fen Orden, Stadthouder, Gouverneur ende Ca- piteyn Generael in onfe Landenvan herwaerts- over, die Hertoge van Alve, Marquis van Coria, &c. ghegunt, gheordineert ende gheftatueert, gunnen , ordineren ende ftatueren by defen , dat alle onfe Officieren , Dijckgraven, Heemraden, ofte die van onfen Vafallen ons voorfz Lants van Hollandt, ende alle andere , bevel, laft oft admi- niftratie aldaer hebbende van Dijckagien, ende tot vorderinge vande felve, hen jn gebreecke vin- dende van Schepen oft Schuyten, bequaem ende nootlijck zijnde ten dienfte vande Wercken van de voorfz Dijckagien, fullen mogen doen aenha- kn, arrefteren, tot haeren dienfte houden ende ftellen alle Schepen ofte Schuyten, gemeynlijck f'henaemt Plat-becken, Crom-ftevens, Drymme. aers, Holickens, Vlaemfche Schuyten, Kaegh- fchuyten, Veen-fchuyten , Vlet-fchuyten, ende alle andere , mogende laden ofte voeren van twee fchacht Zooden, tot acht fchachten incluys, die dobbel ofte twee Zooden altijts gereeckent ende ghefteecken op elf duymen, midrs den Schippers, Schuytenaers, Voerders ofte Vletters van dien betalende t'elcker reyfe van elck fchacht vijfftuy- vers, waer op die voorfz Perfoonen ghehouden fullen worden hun te dienen, behoudelijck dat fy op den ghetyde met hun voorfz Schepen of Schuyten mogen varen offkomen aende GoriTin-

-ocr page 914-

_||f9 Dijckagk

doende ernftelijck verftaen ende obedieren,

182O

op gedruckt in Placate den derden dach van De-
cembri 1570. Onder ftont gefchrevS,By den Co-
ning in fijnen Rade. Onderteyckent, d'Overloepe.

LTonsalfoo ghelieft. Gegeven in onfer Stadt
Tan Anwerpen, onder onfen Contre-Zegel her

\ oz� Mifive van die vander Finantie, interpreterende 't voorfz Tlacaet.

In date den 19 Januari; 1570� flyb Curix.

1 Erfame byfondere goede Heeren ende
Vrunden. Syne Excell. heeft ons alhier

j doen communiceren uwe Brieven vanden
SSiendefertegenwQordiger ^Maent' ^midt:ig^a-
dersdeopene Brieven van Placate van SyneMa-
"<*ftevt, wegen den derden Decembris leftleden
iie�maneert tot vorderinge vande Dijckagien, als
oock feeckere Requefte vanden Dijckgraven en-
de Hooge Heemraden van Delflandr, Schielandt,
ende 'sLants van Putten , by de wclckefy u heb-
ben doen remonftreren , hoe grootelijcks die
Dijck-plechtige gheprejudiceert ende gegraveert
fouden worden, ende vande excefl�ve lchaden die
fijneMajefteyt, ende fijne Majefteyts Vafallen,
ende andere particuliere Eygenaers fouden moe-
ten lyden in heure Uyterlanden, even verre men
die Zooden foude moeten halen totmaeckinge
vanden Dijck, uyttet naefte Voorlant vijf en twin-
ticli roeden vanden Barmen vanden Dijck, ende
daer van fchaft geit betalen, gelijck 't voorfz Pla-
caet fchijnt in te houden, teneynde ghylieden
Syne Excell.daer van foudt willen veradverteren,
op dat ten meeften oorbaer van 't gemeen Landt,
ende van Syne Majefteyts Uyterlanden, fulcke
verklaringe op 't voorfz Placaet ghedaen foude
mogen worden, als Syne Excell. foude bevinden
te behooren, door ordonnantie vande welcke wy
u laten weten, 't felve Placaet verilaen te moeten
worden, dat alle die voor haerluyder Dijeken ee-
riige Voorlanden, Gorfl�nof AenwaiTen hebben,

mogen uytten felven tot haren fchoonften ende
meefte commoditey t, Aerde ende Zooden halen
ende affleecken tot haere Dijckagie, naer ouder
ghewoonten,fonderdaer voor y et van nieuws te
betalen, dienende 't voorfz Placaet alleenlijck
voorde Dijeken geen Gorifen oft Voorlandtheb-
bende, ende daer omme de Aerde ende Zooden
elders moeten gaen foecken ende halen , daerfy
die bequa�mft ende gereetft mogen vindenjegens
den wekken het felve Placaet te verftaen is, we-
fende alleenlijck uyt ghegaen om te preferveren
die geene die eenige Goril�n of Voorlanden heb-
ben , ten eynde fyby andere vande felve'niet be-
rooft en werden, maer fpyfe ende materie houden
tot reparatie ende fterekinge van haerluyder felfs
Dijeken. Wekken achtervolgende, gnylieden it
fultfien te reguleren, ende in 't publiceren van
den voorfz Placate, het welcke wy u hier mede
weder over fenden, onder uwen bedryve voorts
te varen. Ende hier mede eerfame, byfondere
goede Heeren ende Vrunden , onfe Heere Godt
zy met u lieden. Uyt Antwerpen ten Burele vao
der Finantie, den negentienden Januarij vijfthien-
hondert tfeventich. Onder ftondt ghefchreven:
Die Hoofden Treforier Generael ende Gecom-
mitteerde vande Finantie. Onder gheteyekent,
Stercke. De fuperfcriptie was, Onfe eerfame,
byfondere goede Heeren ende Vrunden, die Pre-
fident ende Luyden van Syne Majefteyts Rade in
Hollandt.

103. Placaet, beroerende d'ontgrondinge van eenigh f^leji te halen ofte del-
ven UYiie Landen in Rhijnlandt gelegen. In date den 7 Januarij 1575.

^H�LIPS by der grati�n Godts,&c.
Allen den geenen die defe jegenwoordi-
.. j� ge fullen fien, Saluyt. Den Eerften ghe-
fwooren Exploictierhieropverfocht, Saluyt. Al
is'tfoodat wy naer onfen beroepe ende authori-
reytnieten behooren, noch oock van wille ofte
meeningeen zijn geweeft die Landen daer onder
gekomen ende geftelt, in haren ftate ende wefen,
omme eenich fingulier gewin, fulcks te doen ver-
ergeren, verdelven ende verkorten , dat niet al-
leene die felve Landen ende d'lngefetenen van
aten in haeren waerde ende welvaert grootelijcks
belchadight ende vermindert, maer oock in tyde
van noot die felve daer door in grooten pericule
ende verlies geftelt fouden mogen werden. Defen
nochtans niet tegenftaende bevinden wy dat bin-
nen veel voorgaende Jaeren, binnen den Landen
onder onfen Graeffchappe van Hollandt in Rhijn-
Janat ghelegen, overmits die menichte der Steen-
ovens die aldaer, ende oock omtrent onfer Stadt
A-eyoen op ghericht, ghehoudenende ghebruyekt

zijn geweeft, die felve Landen metter tijt feer ver�»
dolven, verargert, ende vanden beften Rlcy-aerde
zijnontgront gheweeft , omme tot Steen verbac-
ken te moeten werden. Waer door niet alleen-
lijck die felve Landen in hare vruchtbaerheyh: en-
de waerde feer zijn verargert, ende verkort, ende
oock voor 'tjtneerendeel te gronde bedorven fou-
den werden, fo verre die felve ontgrondinge ende
verdelvinge noch vorder foude mogen werden
toe gelaten ende gecontinueert, maer daer en bo-
ven inder noot ende ten tyde van eenige inbreuck
ofte inundatie die door den Diemerdijck (dat
Godt verhoeden moet) foude mogen vallen,geen
behoorlijcke lpyfe noch materialen tot reftaura-
tie van dien ghenoechfaem bevonden enibuden
werden, tot groote fchade ende verlies der felver
Landen , ende lngefetenen van dien, willende
daeromme hier inne voor al behoorlijck voorfien.
S O O IS T, dat Wy by advyfe van onfen lieven
ende getrouwen Neve, Ridder van onfer Ordene,
den Prince van Orangien, Stadthouder ende Ca-

5. Υ iij piteyn

-ocr page 915-

Placaten. $.Boeck. 9.Tit, i.DeeL

iSit

piteyn Generael over Hollandt, Zeelandt, Vrief-
landt ende Utrecht, mitfgaders vande Staten van
Hollandt, ende die van onfen Raede Provinciael
aldaef, verboden ende gheinterdiceert hebben,
verbieden ende interdiceren wel fcherpelijck by
defen , dat voortaen niemant van wat qualiteyt,
iraet, wefen ofte conditie hy zy, hem en vervor-
dere uytten gronden ende Landen binnen Rhijn-
landt als vooren ghelegen, ofte in eenige Plaeti�n
van dien te delven, vervoeren ofte t'ontgroiden
eenigerhande Kley-aerde,omme binnen ofte buy-
tenden felven Landen van Rhijnlandctoteenigen
Steen ofte andere Steeh-wercken gebruyckt ofte
verbacken te werden , op verbeurte vande felve
Kley-aerde, Steen ofte Steen-werckendaeruyt
vervoert ende ghebacken, foo dick ende menigh-
mael contrarie van dien bevonden fal werden ge-
daen te zijn, ende daeren boven van arbitralicken
geftraft ende ghecorrigeert te werden. Ende ten
eyndedatvandefeoni� Ordonnantie ende Ver-
bodt niemant ignorantie en pretendere,foo laften
ende ordonneren wy onfen Sergeanten van Wa-
penen, ofte gefwooren Explot�iers vanden voor-
fchreven Hove, t'inhouden van defen te publice-
ren alomme inden Steden ende Plaetfen van Hol-

lant, daer 't van noode wefen fal, ende f�lcksm
gewoonlijck is uytroepingen ende publicatien��
doen. Ontbiedende ende bevelende voorn ,11

onfen Juilicieren, Officieren, Dienaren endVon'
derfaten dien dit aengaen mach, dat fyluyden en"
de elck van hen byfonder, 't inhouden van defer"
volkomen ende achtervolgen, ende tot onder.¹houdenille ende obfervatie van dien procederen*
ende doen procederen tegens den overtreders
ende ongehoorfame by executie vande penen
voorfz, i�nder eenige gratie, gunfte, difiimulatie
ofte verdrach, daer toe wy den felven geven vol-
komen macht ende authoriteyt, want ons alfoo
gelieft. Gegeven binnen onfer Stede van Delft
onder 't Zegel van Juftitie hier op gedruckt in for'
me van Placateden fevenden Januarij 157?, nae
gemeen fchryven van onfen Rjjcken,te weten van
Spangien, Cecilien, &c. 't twintighite, ende van
Napeis,'t twee en twintighfte. Opte Plijcke ftont
gefchreven, By den Coningh.Ter Relatie vanden
Stadthouder ende Capiteyn Generael,mitfgaders
die Raden nefFens hem wefende. Ende was onder
gheteeckent, Gemets. Onder hebbende een uyt-
hangende Zegel van rooden Waflche in dubbele
ilaerte.

104. Placacen, van geen Schepen te leggen of e te meeren, ofte te brengen

aendenDijck ofte het Paelwerck van Swartewale. In date den lefien Decemher 1558. enk
zo November l$<)6.

, AU RITS, &c. Midtfgaders de Pre/idem
' ende Raden over Hollant, Zeelanc ende
ί Vrieflant, Den Eeriten ghefwocren Ex-
ploi&ier vande Kamere vanden Rade hier op ver-
focht,Saluyt. Alfoo den Procureur Generael van de-
fen, uytten name ende van wegen de Graefelijckheyt
van Hollandt ons verthoont heeft, hoe dat het Landt
van Swartewale belaitis met groote ende fware
Dijckagie. Ende dat tot befclierm�nifle vande
{elve Dijckagie tot groote excefnve koffen van 't
gemeen Landt aldaer gemaeckt zijn twee uytfle-
kende Hoofden, diverfche Duyckel-dammen en-
de Puyen , omme daer mede, den grooten itroom
vande Maze te breecken. Ende hoe wel niemant
met fijn Schepen, foo wel komende uytter Zee,
als van boven, geoorloft en is aende voorfz Hoof-
den , Duyckel-dammen of Puyen van dien eenige
fchade te doen , 't zy met de felve haere Schepen
daer aen te meeren, ofte met hare ilaendc Zeylen
daer aen te komen, maer behooren op de ftroom
aen haer Ancker te bly ven leggen, ofte ten Briel
teabborderen aen't Hooft, 't welck aldaer tot
befchermenifi� vande Schepen ghemaeckt ende
geordonneerr is, byfonder alfoo de voorfz Hoof-
den, Duyckel-dammen ende Puyen niet geleyt en
zijn tot bergeniiTe van eenige Schepen, maer al-
leenlijck tot. befchermenuTe ende defenfie vande
voorfz Landen , ende Dijckagie van dien. ζ Dat
nochtans fommige hen dagelijcx vervorderen con-
trarie van dien te doen, ende haere Schepen , als
Buyflen, Booten, Smacken, ende andere 3 Sche-
pen, aende voorfz ί Hoofden ende Dammen te
meeren, blyvende daer aen leggen ryen, ende ko-
mende daer op met volten Zeylen, endefulcks

grootelijcks ontramp�nerende ende quetfende
de voorfz Hoofden tot prefervatie vande voorfz
Dijckagie aldaer geleyt. Ende alfoo 't felve is ten-
derende tot groote onlydelijcke koilen, fchade
ende achterdeel vande felve, 4 endefoude mogen
cauferen grondelinge bederfT�niif� van 'tgemeene
Landt van Swartewale, ten ware daer inne voor-
iienwerde. SOO IST,datwyucommitte
ren mits defen te trecken inde Water-Steden ge-
legen op de Maze, ende de Maze dagelijcx ghe-
bruyckende,ende aldaer openbaerlijck ter plaetfe
daer men ghewoonlijcken is publicatie te doen,
allen Schippers ende Stierluyden van wat condi-
tie fy zijn, ofte van waer fy komen mogen, fo van
Buyil�n, Booten, Smacken, Water-fchepenende
anderen te interdiceren, van nu voortaen te ko-
men met hare Schepen van boven of uytter Zee,
'tzy met hare itaende 5 ofgeflreeckenTey\en,6tn-
de in meeren haere voorfchreve Schepen aende
voorfchreve Hoofden , Duyckel-dammen ofte
Puyen van dien : 7 Dat oock geene Schippers of
Stuerluyd�nby noode ofte Ts-ganck aenden Dijck ko-
mende, daer aen fullen mogen blyven leggen , ten
ware 't felveghefchiedemet kenniffeende lelieven van
den Dijckgraef, ofte fijnen Stedehouder, midts noch-
tans dat foodanige Schepen ghehouden /uilen wefen te
brengen een Ancker over den Dijck tot beneden aende

barm binnen 's Dijcks, ende noch een

Ancker achter uyt

tot in 't diep, fonder hare Schepen eenighfmts te mogen
vafl maecken ofte meeren met Kabels of Touwen, aen
eenige Gadingen, Ts-palen ofte Hoofden, nochte oock met
fiacnde Zeylen aenden Dijck te komen, oppeyne daer
aen, ende elckpoini� van dien te vet beuren foo dick ende
menighwerffy fulcks bevonden fullen werden te doen, of

dat

-ocr page 916-

ti�u ^r Dijckagic^»^c. f-Walcheren

\%%*t

dathen'tfehe »^�^^^_η!1

futlente behoren. Ende indien de voorfz Tranfgref-
feurs ten dage h� geprefigeert,nieten,compareer-
den,5 fullen Mannenuyt krachte van't eerfle deffault de
felve condemner en, de voorfz boete te namptiferen, mits
by den voorfz 5 Bailliu, fijnen Stedehouder, Schout,
Schepenen ofte ghefwooren Klerck affirmerende
by eede, de voorfz bekeuringe oft arrefl: ghedaen
te zijn, 10 ende ten principalen voorts te procederen als
naer rechte, D at voorts de geene die bo ven arrefl Juk ks
als vopren ghedaen, hen vervorderen fullen wech te va-
ren uyt ten arrefte, verbeuren fullen over de violatie van
't voorfz arrefl, defomme van twaelfCarolus guldens',
ende dit al boven de verbeurde boeren, de felve mede te
namptijeren als boven. Ende of 'tghebeurde dat den
voorfz Bailliu ,fijn Stedehouder, of Schout van Swarte-
wale hen niet fierck ghenoegh en kende, omme alleen de
Schepen gemeert leggende aende voor fz Hoofden, Puyen
ende Duyc\el dammen, daer af te doen vertrecken, Soo
fullen de felve Bailliu, fijn Stedehouder ende Schout,
daer toe mogen gebruycken de ajftflentie van Dienaren,
ende oock van Soldaten, is 't noot, hen met defelve vin-
den aende voor ft Hoofden ende Wercken, ende de Sche-
pen daer aen gemeert, ende onwilligh zijnde af te leggen,
met ter daet af te meeren, ende tot dien eynde haer Tou-
wen ende Kabels aen tween te hacken. Gegeven inden
Hage onder 't Zegel van Jufl'ttie hier opghedruckt in
Placate den twintighflen Novembris 1596. Onderteec-
kent, I. de Rechtere.

tote vanfescarolus guldens voor de eerfle reyfevoor de
lede reyfe waelfCarolus guldens, ende voor de derde
e e vijf en tmntigh C*rolus guldens, ende voorts van
IJle comme , te appliceren de voorfz boeten het
Il deeltot profijt* vande Graeffehjckheyt het tweede
Tel tot Profil vanden Aenbrenger, ende heiderden deel
Ztrofiitc vanden Officier die de executie^ doen [al.
i ie daer en boven te betalen alle de kotten,
frhidenendeintereften die by de aenboordinge
«fee aen-meeringe gedaen fullen zijn aende voor-
fchreve Hoofden,Duyckel-dammen ende Puyen.
Aiithorirerende 5 den Bailliu van Voorne, als Dijck-
fnive van Swartewale , fynen Stedehouder, den
Schout, Schepenen, ende haeren ghefwooren
Klerck van Swartewael, ende elcx van henluyden
bvfonder, te mogen bekeuren ende arrefteren de
Schepen, ende allen den geenen die contrarie van
defen lullen bevonden werden gedaen te hebben,
den ielven dach van Rechten te mogen prefigeren
voor Bailliu ende Mannen van Leene 's Lants van
Voortie, omme 5 indien degearrefleerde of bekeurde
Mparecrt, by henluyden recht ghedaen te mogen
werden 8 tot condemnatie vande voorfz boeten,
fchaden ende intereftenvan'tgunt bevonden Tal
worden by de voorfz gheabbordeerde Schepen
gedaen te wefen aende voorfz Hoofden,Dammen
ende Puyen,ofanderfmts,9 fulcx fyluyden bevinden

7 placaet vanden lejlen December ι $58. begint .� Die Raden des Coninghs over Hollandt, Zeelandt ende
Vrieflandt. Den Eerflen gefwooren Exploiclier vander Kamer e vanden Rade hier op verfocht, Saluyt. Al[oo
die Schout ende Schepenen vande Swartewale, gelegen inden Lande van Voorne, ons verthoont
hebben, hoe dat t Landt van Swartewale, &c.

't Selve Placaet feyt: Soo fchij nt nochtans dhfommige, &c.

't Poorfz Placaet voeght hier in.� Wztev-Schepen.

't Selve Placaetfeyt alhier; vande felve JDijckagie, ende grondelinge bederfeniffe van 't gemeen Landt van
StpartetvaeLtnaz noch dagelijcks foo langer foo meer tenderen foude, ten ware, &c.

AmfJa�en vandan ] are 1 596.

't placaet vanden Jare ι � 58. voeght hier in .� ofte ter Lens.

Mede Ampliatie vanden Jare 1596. 'tVoorgaende Placaet feyt alhier: oppeynedaer aen te verbeuren,
foo dick ende menichwerf fy dat doen fullen, een boete van drie Carolus gulden, de twee deelen
ten profijte vande Coninckl. Majefteyt, ende 't derde derdendeel totpronjte vanden Schout, als
Officier aldaer.

V Selve Placaet vanden Jare 1558. voeght hier in: fulcks ϊγ bevinden fullen te behooren, 't zy tot con-
demnatie, (�?�.
9� Jnplaets van defe woorden in 't Curfijfgedruckt, feyt het Placaet vanden Jare 1558: alwaer't oock foo dat
die voorjzTranfgreffeurs,t$c.

Enk alhier: Ende indien die voorfz Schippers weder vande voorfz Hoofden,Puyen ofte Duyckel-
dammen met hare Schepen vertrocken, al eer de Schout, ofte eenige vande Schepenen, ofte ghe-
fwooren Klerck de bekeuringe ofte arreft aen henluyden, ofte elcks van hen byfonder fouden
konnen gedoen, als dan den lelfden te dachvaerden ter eerfter inftantie voor defen Hove, omme
by den voorfz Schout ofte Officier, ende den Procureur Generael, uytren naem vande Coningh.
Majefteyt alhier geconcludeert te mogen worden totbetalinge vande voorfz boeten, fchaden en-
de intereften, elcks in fijn reguard. Gegeven in onfen Huyfe vanden Hage, onder onfen Contre-
Zegel den leften December Anno 1558.

HET TWEEDE DEEL.

Placaet, tegem feecfyre abufen ende achterdeel vande Oijcfygie ende

Materialen des Eylandts van Walcheren. In date den 1 f Januari) 1561.

Hl LI Ρ S by der grati�n Godts,Co- i Al foo die Staten ende breetfte Inge�rfden vaa
ningh van Caftilien, &c. Den Eerften ge- den Eylande van Walcheren, in Zeelant ons vet-
� fwooren Expl�icYier vander Kamere van thoont hebben, hoe dat 't felve Eylandt feer pen-
en Kaede in Hollandt hier op verfocht, Saluyt. cuUteert inder Dijckagie, ende fulcke dangexeufe

Dijeken

-ocr page 917-

ι;

γα.-.

Placatmv if� Boeck. 9. Tit, 1. t)cel.

Dijeken heeft te houden I Dat boven dien de felve
jaerlijcx groote exceflive fommen van penningen
koften: Oock feer qualijcken de krachte vanden
VVatere mogen refifteren,ten ware met feer groo-
ten toef�chte ende diligentie , ende dat byfonder
op de refe&ie ofce reparatie der felver, mitfgaders
die confervatie van den materialen daer toe die-
nende, goede Policie ende ordonnantie gemaeckt
zijnde, de felve oock feer ernitelijck ende wel als
dan by eenen yegelijcken onderhouden werde, te
meer dat in 't contracteren vande felve Materia-
len dagelijcks hoe langer hoe meer groote gebre-
ken , abuyfen ende inconvenienten bevonden
worden, waer door niet alleen die voorfz Dijeken
dickwilspericliteren, maeroock in tyden ende
wylen gefchapen fouden zijn 't gheheeleEylandc
van Walcheren tot irrecuperabile fchade van alle
defer Nederlanden te verliefenj Verfochren daer-
om dat daer tegensmetdenaldereerftenbyons
verfien foude mogen worden. SOO I S Τ, dat
wy ucommitteren mits defen te trecken in Zuyc-
wateringe, Weilvvateringe ende Vijf ambachten,
gelegen in Walcheren, ende aldaer openbaeriijc-
ken ter plaetfe daer men gewoonlijcken is publi-
catie te doen, een yegelijck van wat conditie fy
zijn te interdiceren eenige Vifch in Zuytwaterin-
ge te perifen met 's Landts 11 eenen, leggende aen
de Hoofden tot Althena, ofte elders in eenige
Wateringe, op peyne daer aen te verbeuren foo
dickende menichwerf fy dat doen fullen een boe-
te van vijf fchellingen grooten , ende elcken hoop
Vifch tot profijte vanden Officier die daerdeeer-
fte kenniile afhebben fal, 't zy den Rent-meefter,
Bailliu , Dijckgraef, Commis, ofte eenigen ande-
ren. Interdicerende voorts een yegelijck van war
itate hyzy, met Wagens ende Paerden te ryden
op den groenen Dijck,loo verre den Binnen-barm
rijdtbaer is, op peyne van t'elcker reyfe te verbeu-
ren die boeten van twee pout groot tot behoef
vanden Officier diefe eerit bevonden fal hebben,
in handen vanden wekken die voorfz Wagens
ende Paerden blyven fullen, ter tijt toe de voorfz
boete betaelt fal zijn. Dat voorts niemandt hem
vervordere eenige Dray-boomen ofte Stalen ende
Palen, ftaende boven op den Dijck, uyt te breec,-
ken ofte af te fagen, op peyne van t'elcke reyfe te
verbeuren een boete van drie pont fes fchellingen
acht grooten, te employeren als vooren. Ende
foo wie bevonden wordt Moffelen te rapen inde
Hoofden ofte Bannen, ende de fteenen te verleg-
gen aende Dijckagie, die fal verbeuren voor d'eer-
fte reyfe de boete van twee fcheJlingen grooten,
ende voor de tweede reyfe vier fcheJlingen groo-

ten , t'employeren als vooren. Interdicerend
voorts een yegelicken, van geen Duyn-fantteh^Clen foo van buyten als van binnen 's Landts, da
hondert roeden benoorden Dijckx hoecke,'mitf
gaders geen Helm-pootJnge te plucken , ₀frp
Huys-feel vanden Duyn te nemen , op peyne va»
thien fchellingen grooten t'elcke reyie te verbeu
ren, ende te employeren als vooren. Interdice"
rende mede een yegelijcken wie hy zy, eenioh
Hout, Rijs ofce Korte�ngen te nemen ofte vvecli
te dragen uyt 's Landts Schuyre, Plaetfe, ofte van
de Wercken, ofte oock eenigh Hout vande Sta-
ketiel vande Dijckagie af te breecken ofte te hou.
wen, op verbeurte voorde eerfte reyfe van vier
ponden grooten, ende voor de tweede reyfe ge,
geei��lt ende ghebannen te werden. Dat voorts
niemandt vande Ingefetenen by hem fal mogen
houden eenige vande voorfz Korrelingen ofte an-
der Hout, ende Materialen,gekomenuyttevoor.
fchreve Schuyre, Plaetfe, ofte vander Dijckagie,
op peyne van vieren twintigh gulden als vooren,
t'elcken reyfe te verbeuren, Maer foo wie eenigh
vande voorfz Korte�ngen ofte andere Materialen
nu ter tijdt by hem heeft, die falfe gehouden zijn
quijt te maecken tuifchen dit ende BamilTenaelr.
komende, op de peyne als boven, ende die boeten
die vervallen fullen binnen die Jurifdic�ie van
Weft-Cappel, die fullen aen komen den Bailliuw
aldaer, met de Dienaers die daer toe van 's Landts
wegen geordonneert fullen wefen half ende half:
Ende die boeten die infgelijcks vervallen fullen
buy ten die Jurifdi�ie van Weft-Cappel.die fullen
aenkomenden Rentmeeftervan Zeelant,met fijn
Dienaers een helft, ende den Dijckgrave aldaer,
met 's Landts Dienaers die andere helft: Ende die
calangiegedaen by den Rentmeefter, dicfalelie-
beuren voor die Gerechte van die van Mideel-
burgh, ende die calangieby den Bailliu van Weft-
Cappel,die fal gebeuren voor die Gerechte aldaer.
Gegeven in onfen Huyfe vanden Hage onder het
Zegel van Juftitie hier onder op gedruckt, in fer-
me van Placate den feventhienden Januarij 1561.
ftilo Curise Hollandiae. Van onfen Rijcken, te
weten, van Spangien endeCicilien, &c. 'tfeven-
de, ende van Napels, 't negende. Onder itondt
ghefchreven, By den Coningh. Ter Relatie van
Syne Majefteyts Stadthouder, ende prefencie
van MeeitersCornelis Suys.Heere van Rijfvvijck,
Prefident $ Naerden, Saf bout, Boot, Weyticn,
Nicolai, Nieuburgh, Jacobi, HoerT, Verken,
Moens , Angeli , MaerlTche , ende VVittens,
Raedtiluyden van Hollandt. Onderteyckent,
B. Ernjl

2. Placaet, opte onder houdenifie vande Oijc{agien in Walcheren. In date

den 4 April1565,

Η I L I PS by der gratie Godts.&c.

Den Eerften Deurvvaerder van onfer Ka-

__..... 1 mere vanden Raede in Hollandt hier op

veribcht, Saluyt. Alfoo die drie Staten 's Landts
van Walcheren, midtfgadersAdriaenvan Dom-
burgh, als Gecommitteerde vande Ge�rfden des
felf* Eylandts, ons verthoont hebben, hoe dat het

felve �ylandt feer pericliteert inder Dijckagie, en
de fulcke dangereufe Dijcken heeft te onderhou-
den , dat boven dien de felve haerluyder Dijcken

kollen

groote exceffive fommen van penningen kolten
t'onderhouden, oock feer qualicken die krachten
vanden Warere mogen refifteren, ten warend
groote toefioht ende diligentie. Ende dat byfon-

-ocr page 918-

Dijckagie^, &c. Walcheren. j

voor de derde reyfe op arbitrale corre&ie,

i8x7

_AprOOte confefvatie van d

Stenende» goede Policie ende ordonnantie ghe-
maeckt zijnde, de felve oock feer ernftelijck ende
wel als dan by eenen yegelijck onderhouden wer-
den Verfochten daeromme dat daer tegens met
denaldeteerft�nby ons voorfien foude worden.
S O O 1S T, dat wy hier op eerft ende alvooren
(rehadt 'tadvijs van onfen lieven ende getrouwen
Rentmeefter van Zeelandt, Bewefterfchelt, Phili-
bert van 's Heer-Aertfkercke, u committeren
mits defen te trecken alomme binnen den limiten
vanden voorfz Eylande van Walcheren, daer 't
van noode wefen fal, ende men gewoonlijcken is
publicatie te doen, ende aldaer openbaerlijcken
eenen yegeljjcken van wat conditie hy zy. te in-
terdiceren.

Inden eerften, dat niemandt hem en fal vervor-
deren inden Zuytwateringe des voornoemden
Eylandts van Walcheren te perfl�n eenige Vifch
met 's Landts fteenen, leggende ofte gelegen heb-
bende aende Hoofden ofte Bermen tot Althena,
ofte aen eenige andere Wercken vanden Eylande
voornoemt, op peyne van daer aen te verbeuren
foo dickwilsende menichvverven 't felve fal mo-
gen bevonden worden vijf fchellingengrooten,
ende daer en boven elcken hoop Vifch met alfulc-
ken ileen geperft leggende.

kem,dat niemant en fal met Wagen ende Paer-
den ryden op de Dijeken, gelegen inden Eylande
van Walcheren , uytgefondert die Wagen ende
Karren, komende omme die Dijeken te maecken,
ende het Lant teftereken met materialen,op pey-
ne van t'elcken reyfe te verbeuren twee ponden
grooten , voor welcke boete die Wagens ende
Paerden by den Executeur ghehouden lullen mo-
gen werden, ter tijdt ende wyle de felve boete ef-
feduelijck betaelt fal zijn, ofteby faute van dien
fal gheprocedeert worden tot verko�pinge vande
felve, tot fatisfa&ie vande boete ende d'onkoften
daeruytgefprooten.

Item,dat niemant en fal vermogen eenige Palen,
Dray-boomenofteStaecken, ftaende boven op
den Dijck,uyt te breecken ofte af te fagen.op pey-
ne van drie ponden fes fchellingen acht grooten,
t'elcken reyfe te verbeuren , ende daer en boven
te re�ntegreren het gebtoocken werck in fulcken
uateals'tte vooren was.

Item, fo wie bevonden wort Moffelen te rapen
inde Hoofden ende Barmen des voornoemden
Eylandts, ende de fteenen aldaer leggende, te ver-
leggen aende Dijckagie, die fal verbeuren voor de
eerfte reyfe vijf fchell. grooten, voor de tweede
reyie thien fchellingen grooten.ende voor de der-
de reyfe arbitralicken gecorrigeert.

Jtem, dat niemant eenigh Duy n-fant fal mogen

Item, dat niemandteenichDuynrepel,Helm^
pootinge fal mogen plucken, ofte Hinfeel vande
Duynen ende Vroonen nemen, opte peyne in'ε
voorgaende Articule vermeit ■, t'elcken reyfe te
verbeuren by den overtreder vandefen Articule,
§ende oock by den genen onder wien fulcke ftofl�
bevonden fal worden.

Item, dat niemandt eenige Netten ofte Zeylen
fal mogen droogen op de Duynen tot Zoutelan-
de, noch die aldaer omme eenige andere faecken
houden liggende, op peyne voor d'eerfte reyfe te
verbeuren twintich fchellingen, voor de tweede
reyfe twee ponden grooten, ende voor de derde
reyfe drie ponden drie fchellingen vier grooten,
voor welcke boeten d'Officier die Netten of Zey-
len fal mogen houden , tot de volle beta�nge van
de boeten, ende d'onkoften daer omme gedaen.

Item, dat tot Soutelande maer drie Paden ofte
toegangen ter Strange-waert wefen en fullen, de
een in 't midden, ende d'andere wat befijden,daer
Dijckgraef ende Gefvvoorens oorbaerlijck bevin-
den fullen, ende dat afdoen baecken ofte teyeke-
nen: Ende foo wie andere Paden betreet ofte be-
gaet, 't zy in 't gaen naer Strange, of in 't weder-
keeren,dan een vande voornoemde drie Paden,fal
t'elcken reyfe verbeuren drie fchell. vier grooten.

Item,dat niemant wie hy zy eenige Beeften,het
zy groot ofte kleyn, fal mogen laten gaen wey-
den, alwaer 't oock met een Wachter inde Duy-
nen, ofte elders daer Helm gheplant is, noch oock
de felve Beeften laten loopenofte gaen door die
Duynen naer Strange, ofte van 't Strange naer 't
Landt, op peyne van te verbeuren van e�eke Koe
ofte OiTe contrarie van defen ghehouden, twaelf
grooten,vaneen Kalf,Lam,Schaep,efi diergelijcke
fes grooten, ende van een Vereken acht grooten.

Item, dat van ghelijcken niemant en fal mogen
houdeneenige Beeften, gaende op den Mat-dijck
van eenige Landts Dijcken ofte Kavel-dijcken, op
peyne begrepen in 't voorgaende Articule, ende
daer en boven repareren die fchade inden Mat-
dijck ghebeurt, ende fal elck geinterefl�erde mo-
gen fchutten die Beeften gaende op Dijcken leg-
gende t'heuren lafte, ende daer aen verhalen het
gunt in defe twee Articulen begrepen is.

Item, die Duynebefteet zijnde te pooten, fal
den Aennemer vermogen te fchutten elck in fijn
beftedinge, alle Beeften die hy in fijn beftedinge
vinden fal gaende, alfoo lange als 't werck tot fy-
nen lafte liggen fal, midts hebbende die boeten in
de voorgaende Articulen verhaek , ende dat al-
omme daer men Duyn-pootinge doet over al het
Landt.

Item, dat alle Duyn-pooters ghehouden fullen

! wefen, den Helm die fyverpooten te fticken, dat

ontrent Soutelande ende Weft-Cappelle, daer i hy heeft twee ofte drie knoopen, ende gheftickt

t��^e5^e»ek fullen worden» op peyne van t'ele- | wefende, fal dien ten derden dage ten langhften

_i»�j^re7^Ie ^te ^vei'beuren thien fchellingen grooten, I wederomme ghepoot, ende in't iant wefen, de

^ «" ^ck ofte Wagen daer 't felve Duynfant *
rpvf λ "^aelt °&^ε ghevoert wort voor de eerfte
ey ie, de tweede reyfe twintich fchellingen, ende

welcke de felve Duyn-pooters gehouden worden
by eede te affirmeren, in't opnemen van heurluy-
der werck, dat fy fulcks gedaen hebben.

S- � Item,

-ocr page 919-

PlacateiL*. ?♦ Boeek. 9. Tit. 1. Deel.

1829

>«3(

fO wie de felve huyiToeckinge weygert t�gedoen
fal verbeuren de voorn, vier ponden grooten, η '
min of meer of hy in't fey t bevonden ware van ν *
geberght te hebben, contrarie defe Otdonnanrj

Item, dat niemant inde Sluyfen van Wakber�
eenige Balcken,Schoven,Keggen, ofte andere im.
pedimenten fal fteken, leggen, ofte doen legp_en'
noch oock Vifch-korven, of andere Netten aldae'
houden, op pene van 50 guld. ende of't gebeurde
dat door het felve empefchement die Sluyfen h_aren dienft nier en mochten doen, ofte dateer zout
Water in't Lants Dilven daer deur quame, foo Ai
fulcken Perfoon ghegeeil�lt vghebrant-teyekent
endeghebannen worden den tijdt van thien jaren
voor d'eerfte reyfe, voor de tweede reyfe opten
Sluys gehangen ende geworght.

Item, dat alle Dijekers die houdeneen�n heven
Dijcks, leggende inde Weftwateringe, ende al-
pmme elders gehouden worden te brengen inden
Somer hondert Karren goede Kley-aerde, oor- ibaer tot den Dijck,op heurluyder Dijck, ofte daer
onder aen. Εηφ foo wie mirt ofte meer heeft, fal
goede Kley-aerde brengen naer advenant, ool
peyne van t'elcken te verbeuren twee pont groo-
ten: Ende dat Dijckgrave ende Gefwoorens die
Kley-aerde tot kofte vanden Deffaillant fal doen
brengen, fonder verminderinge vande boeten.

Item, dat niemant d'een noch d'anders Aerde
niet en fal mogen nemen fonder confent van den
geenen die de Aerde gebracht fal hebben, voor de
eerfte reyfe op de boete van tien gulden, de twee-
de reyfe dubbel, ende de derde reyfe arbitralijck

ghecorrigeert te worden, ende t'elcke reyfe de
Aerde te reftitueren.

Item, dat niemant hem en vervordere meteeni-
geSchuyten, Booten ofte. andere Schepen te va.
ren door de Sluyfen, op wat tyden dattet ware
op peyne van drie ponden grooten voor de eerfte'
reyfe, voor de tweede reyfe fes ponden grooten
ende voor de derde reyfe arbitrale correctie.

Item, dat men geen Puyen maecken noch hou-
den en fal inden Waterganck, dan vijf en tvvinticli
roeden verde vande Sluyfe , Ende dat de felve
Puyen wijt fullen wefen vijfthien Landts voeten,
meer ende niet min, op peyne begrepen in'tvoor-
gaende Articule,te verbeuren by den genen diefe
contrarie defen gemaeckt, of ghehoudenfal heb-
ben, ende dat men inde Hooft - watergangen met
geen andere Materialen viiTchen en fal, dan met
garen, op peyne begrepen inde Keure.

Ende want men by experientie bevonden heeft,
dat die Lantfaten nu jegenwoorde�ck niet ver/ien
en zijn, gelijckerwijs fy plagen te wefen, van Kar-
ren, Horden, Kramfpaden, ende diergeJijcke Ma-
terialen, nootelijck tot confervatie vande Landen
in tyden van inundatien, gront brexems , ende
diergelijcke, Soo hebben wy gheordonneert, Dat
elck Landtman hebbende fes en dertich gemeten
baninge, ende daer en boven, hebben ende onder-
houden fal op fijn Hof, binnen vijf maenden nae
de publicatie een Karre diep ende wijt, dattereen
grove Tonne Biers inne leggen fal binnen het
Feret-boort ende het hooft, meerder ende niet
minder,ende twee Kramfpaden,op peyne t'ejck�x
reyfe hy verfocht zijnde om defe voornoemde
Karre ende Kramfpade te toonen, ende de felve
niet en toonde die Gecommitteerde vande Staten
te verbeuren twintig fchell. grooten voord'eerftc
reyfe, ende voor de tweede reyfe twee ponden,
ende voor de derde reyfe arbitralick gecorrigeerd

Item, dat alle Landtfaten hebbende Karren en-
de Kramfpaden als boven, in tyde van noode ghe-
houden fullen zijn met een Klock-geilach ofterer
fommatievan eenigen ghefwooren Bodet'fynen
Huyfe, ofte aen fijn Perfoon gedaen, henluyden
te vinden ter plaetfe daer 't van noode wefen fal.
ter tyde ende ftonde hemghepreligeert, met de
felve Karre ende Kramfpaden, met een ftereke
Jonge die de felve Karre ende Paerden wel fal mo-
gen bedryven, ende daer en boven meteen Man
die de Karre fal mogen laden, op peyne te verbeu-
ren

Item, dat niemandt en fal mogen eenigh Hout,
Rijs ofte Kortelingen nemen, aenvaerden ofte
wech dragen uyt 's Landts Schuyre, Plaeti�, ofte
Wercken, noen oock eenigh Hout vande Staket-
fele vander Dijckagie in't ronde van Walcheren
gelegen,af te breecken ofte af te houwen, noch af-
gebroocken zijnde,wech nemen, aenvaerden ofte
tranfporteren,op peyne van te verbeuren voor de
eerfte reyfe vier portelen grooten,ef� voor de twee-
de reyfe op peyne van ghegeeil�lt ende gebannen
te werden uyt Walcheren den tijdt van driejaren.

Irem, dat gelijcke peynen verbeuren fullenalle
Perfoonen die eenige Wercken , Boomen ofte
Thuynen befchadigen, 't zy met krachte, fortfe,
ofte met behendigheden, ofte oock die materialen
daer van komende te tranfporteren oft doen tran-
fporteren, alwaer 't dat die in Zee dreven, ofte op
ftrange defolaet lagen, metter vloet van elders ge-
komen.ofte alhier van eenige Wercken afgefpoelt
ofte uytgevloeyt lagen op de Strangen, ofte op
andere Wercken vanden Eylande.

Item, dat niemandt eenige Kortelingen, Hout,
ofte andere Materialen, ghekomen uytte voor-
noemde Schuyre, Plaetfe, ofte andere Wercken
van Walcheren, van nu voortaen binnen fynen
behoede fal mogen behouden, op peyne van vier
ponden grooten t'elcken hy des bevonden worde
contrarie ghedaen te hebben, ende boven dien te
verbeuren alle het felve Hout ende andere Mate-
rialen , dat contrarie defen Articule onder hen
bevonden fal worden.

Item, fo wie nu jegenwoorde�ck eenige vande
felve Materialen heeft, dat die gehouden wert die
felve quijt te maecken binnen eender Maent, fon-
der nochtans eenige daer toe te mogen koopen,
ofte brengen contrarie defe, op peyne teynde die
voornoemde Maent te verbeuren 't felfde Hout,
ende andere Materialen, die men contrarie d'in-
houden van dekti fal mogen bevinden, ende daer
en boven vier ponden grooten Vlaems.

Ende omme dat 't felfde te bet onderhouden
worde, fal d'Of�icier hier toe verfocht zijnde,
huyiToeckinge mogen doen indefufbefte huyfen,
Stallen, Keeten oft elders daer't van noode wefen
fal, 't zy buy ten die Steden of daer binnen, ende

-ocr page 920-

_|8 Dijckagie^,&c

�r Ap eerfte reyfe drie ponden fes fchellin-

SnXgroo-n, voUtwUreyfe dobbele,

fndevoofde derde reyfe arbitrahjcken ghecorri-

!eertte werden. Ende dat telcken reyfe die

§ \L fnllen vermogen andere Karren te huyren

iTkotcndefafte Imde onwillige ende Deffail-

, o« Mie de felve fullen moeten betalen, fonder
hnten, uieuc »»

af kortinge vande boete.

Item dat alle Dijekers ende andere Arbeyders
.�houden fullen wefen, des verfocht zijnde van
ILandes wegen, te wereke te komen, ende het
_k _ni_et te verlaten voor ende al eer dattet vol-
Leekt falzijn, onder alfulcke dach-gelden als
Diickerave ende Gefwoorens in haerluyder con-
ventie henluyden toe feggen fullen op peyne als
_in 't voorgaende Articule begrepen ftaet.

hem, dat indien yemants Kinderen ofte Boden
bevonden mochten werden contrarie eenigh van
de Articulen in defe Ordonnantie geftelt, gedaen
te hebben, dat d'Executeur fijn adlie ende regres
fal hebben opte Ouders ofte Meefters ende Mee-
fterifen vande felve kinderen ende Boden,al offy-
luyden felfs d'Ordonnanrie geinfringeert hadden.

Item, dat alle defe boeten fullen geconverteert
werden in drien, het een derdendeel den Aen-
brenger, het tweede derdendeel den Officier die
daer af die calang'te ende aenfpraecke doen fal ter
plaetfe daer die vallen , ende 't derde derdendeel
ten profijte van ons.

Item, dat onfen Rentmeefter van Bewefter-
fcheltindertijdtwefende, ten platten Lande als
Hooft-Officier ,ende die Officiers vanden Steden
elcks binnen fynen bedry ve, fullen den overtre-
ders van defe Ordonnantie corrigeren, ende foo
verre die felve Rentmeefter ende Officiers daer in-
ne negligent waren, hebben wy de voorfz Staten.
gheauthorifeert, omme eenen Commis te ftellen,
die welcke de Delinquanten fal mogen apprehen-
deren �. Wekke geapprehendeerde hy gehouden
fal wefen gevangen te leveren in handen vanden
voornoemden Rentmeefter, ofte Officiers refpe-
ctive, omme tegens henluyden onverbreeckelick,
fonder eenige moderatie (ten ware by advyfe van
de felve Staten) te procederen totter calangie,

Walcheren*

1832

executie ende inninge vande boeten ende breue-
ken in defen vermeit, midtfgaders 't gunt daer van
dependeert, 't zy binnen ofte buyten de Steden
van Walcheren, ende dit voor alfulcke Wethou-
ders als *t behooren fal: Midtsdat die felve Rent-
meefter ofte Officiers gehouden fullen wefen den
voornoemden Gecommitteerde te refunderen fy-
ne koften van apprehenfie, foo 't felve behoort,
ende fchuldigh is te ghefchieden, ende men in alle
gelijcke faecken gevvoonlijckistedoen.

Welcke Wethouders wy ordonneren defe Or-
donnantie te achtervolgen, ende daer naer haer-
luyder vonniifen te maecken, fonder eenige in-
fradtie ter contrarien te doen,ten ware dat d'over-
treders infolvent bevonden worden, omme die
gefielde boeten te furneren, in wekken ghevalle
die Wethouders fullen vermogen die voornoem-
de boeten te converteren in corporele correctie
t'heurluyder goetduncken.

Item, indien d'Officiers of Gecommitteerden
vanden Staten yemande bevonden mett�r daette
contrarieren eenigh van defe Ordonnantie, dat
hy de Perfoon ofte Perfoonen fal mogen vangen,
ende ghevangen brengen binnen vier en twintigh
uyren ter plaetfe daer 't behooren fal, ende dat de
felve Officier met fynen eedt geloovefal hebben,
dat hy den overtreder fulcksbevonden heeftop
't fey t.

Item, datniemandtd'Executeurs van defe Or-
donnantie met woorden ofte wereken fal injurie-
ren, befchadigen ofte kort doen op arbitrale cor-
rectie voor d'eerfte reyfe, ende voor de tweede
reyfe criminelijcken gecorrigeert te worden naer
exigentie vander faecke, boven intereft ende actie
van injurien, d'Executeurs in haerluyder priv�
competerende. Gegeven in onfen Huyfe vanden
Hage, onder 't Zegel van Juftitie hier op gedrudt
in forme van Placate den vierden Aprilis vijfrien-
hondert vijf en tfeftigh ftiloCuriae. Van onfen
Rijcken, te weten , van Spangien , Cicilien, &c.
thienfte, ende van Napels, 't waelffte. Onder
ftondt geichreven, By den Coningh: Ter Relatie
van Syne Majefteyts Stadthouder,endeprefentie
vanden Prefid�nt Nicolai, Moons, Lefaen, Merf-
fche, Smytere.

3. Reglement, %afynde de direBie, ordre, ende mefnage vandeT)'tjc~

kagie van Walcheren. In date den elfden December 1656.

11.
Daer f_al naer defen niemandt tot Staten van
Walcheren mogen werden verkooren, ende het
, Ampt vande felve bedienen, als die gelandt is tot
den Nomber van vijftien ghemeten eygen fchot-
baer Lant, *t zy op wat pretext het foude mogen
wefen, ende uyt wat Stadt hy komen mochte.

III.
De Heeren Staten van Walcheren fullen in
toekomende ekk voor haer Tradtement genieten
vijftien ponden Vlaems.ende voor Teeringe, Wa-
gen ende Schuyt-vrachten, Auditie-gelden, hdn-

5. Ζ ij dert

Staten amnWdcberen.

1 Oor eerft fullen de Heeren van Middel-
: burgh, Vliffingen ende Veere, reprefen-
_ 'terende de Heeren Staten van Walche-
ren, voortaen hebben vier (temmen in plaetfe van
Tl \^die ^de ^refP^e�tive Steden voor dato hebben
gnehadt 5 daer van de Stadt Middelburgh fal heb-
oen twee ftemmen, Vliffingen een, ende Vere me-
« eene ftemme, doch fullen de ftemmen der Ab-
lenten niet gereeckent werden.

-ocr page 921-



		Placaten. j.Boeck. 9«Tit, t.Dcel.
	»833


			IX. ⁷ Ende fal niemant gecommitteerde Breed'-ol erfde mogen zijn , als die vijftich ghemeten eyge" fchotbaer Landt in eygendom, op fijn hooft rf naem ftaende heeft: opdat elck een van hen? meer forge voor de mefnagie defes Eylants niocl/ te dragen. X. Tot ftemmen in het verkiefen vande voorfz Breed'-gheerfde als eenige andere voorvallende faecken, fal niemant gequalifkeert zijn als die_ge, landt is tot de nomber van vijf en twintigh geme- ten eygen fchotbaer Landt. XI. De voornoemde vier gecommitteerde Breede- ge�rfde fullen in alle occurrentie ende voorvallen foo ordinaire als extraordinaire, met de Heeren Staten van Walcheren in hare Vergaderinge foo inde Heeren Staten Kamer, als elders op de Dijc- ken, als buyten de Stadt daer het van noode we- fen fal, moeten befoigneren, ende alles t'famen of by meerderheyt van ftemmen aldaer concluder� XII. Ende en fal niet beraemt, befloten ofte gehan- delt mogen werden by de voornoemde Heeren Staten defes Eylants van Walcheren,als mee ken- nifl� ende ftemminge vande voornoemde vier Breed'-geerfde, die daer op behoorlijck ghedach- vaert fullen moeten worden. XIII. Als eene vande vier Breed'-geerfde komt te fterven, fal binnen den tijdt van veerthien dagen precijs een ander in ftjn plaets moeten werden verkooren by alle de Ghelande, die door de voor- noemde Breed'-geerfde daer toe by openbare bil- jetten fullen werden geconvoceert. XIIJI. De vier en twintigh Perfoonen , geftelt tot Achter-Raden vande Gecommitteerde uyt de Breed'-geerfde, fullen mogen blyven: mits dat de felve oock fullen hebben vijftich gemeten fchot- bare Landen. XV. Sal van nu voortaen geen Rijs, Hout, Yfer, of andere Materialen mogen ghekocht werden, als met kcnniil� vande Heeren Staten, of Breed-ghe- erfde daer toe te committeren, behoudende niet te min de Heeren Staten ende Breed'-geerfde de vryheyt buyten Commiffie, evenwel fichdaerby te voegen tot haren kofte. XVI. Daer fullen voortaen geen Schippers haer Rijs, Hout of Steen vermogen te loflen,alsinprefentie van yemant by de Heeren Staten van Walcheren, ende Breed'-geerfde daer toe gecommitteert, die van alles notitie fal houden, op dat 't Lant te min fchade lyde, ende alle frauden voor gekomen en- de verhoedt mogen werden. XVII. Ende in cas in toekomende mocht bevonden werclen, als voor defen , dar de Rijs-Schippers, of Steen-fchepen het Landt komen te frauderen, foo fal haer van nu af aen gefeght werden, dat foo wiemen bevinden kan fulcks ghedaen te hebben» verbeuren fal fijn Schip ende ingeladen goer, dat men voortaen niemandt op andere conditie verftaet
dert gulden eens; Doch fullen de Heeren van Vliifingen en Vere refpe&ive, Weeckelicks op de Vergaderinge komende , t'elcken noch voor Wage-vracht genieren thien fchellingen. IIII. De voornoemde Heeren Staten van Walche- ren , fullen haer oock niet mogen abfenteren van deordinaris ofextraordinaris Vergaderinge defes Eylandts, 't zy binnen defe Stadt Middelburgh irt de Heeren Staten van Walcheren Kamer, of daer buyten, op de vifitatie vande Dijeken , Hoofden, Sinck-wercken als anders. Ende foo echter ye- mant quame de Vergaderinge her ordinaris ofex- traordinaris in de Heeren Staten Kamer geheel te verfuymen, foo fal daer voor elcke reyfe hem op fijn Tra&ement af gekort werden eenen gulden. Ende fo yemant gecommitteert zijnde, fich komt te abfenteren op eenigeVergaderinge buyten defe Stadt, 't zy op de Dijeken ofte elders, foo fal aen den felven af ghekort werden twee guldens ende tien ftuy vers, ende fal het felve alle Jaren tot pro- fijte van defen Eylande in ontfangh, en voor bate chebracht werden: Doch fieckte ende uytlandig- heyt fal excufabel wefen: ende fal als dan eene over-nachtfche Wete moeten gefchieden. V. Ende op dat ditinordre onderhouden, ende voor altoos geobferveert mocht werden , fal den Griffier vande Heeren Staten van Walcheren daer af pertinente notitie moeten houden , ende een yder abfent zijnde aenteyekenen, fonder aen- fien van Perfoonen of qualiteyten, ende daer af alle Jare pertinente ftaet over leveren, omme als dan in 's Landts reeckeninge tot een poil in ont- fangh gebracht te konnen werden. VI. Ende fal voortaen de Vergaderinge moeten wefen alle Donderdaeghs des mergens ten half thienen precijs, ende foo wie voor den thienen in de Vergaderinge niet en is, fal verbeuren eenen fchelling, ende wie ten elf uyren komt fal verbeu- ren noch eenen fchelling, ende die tot den twaelf uyren wacht fal verbeuren de volle boete. Ende fullen defe boeten ftaen ter diftributie vande ghe- melte Heeren ende Breed'-ge�rfde. De Breef�-geerfde en hare beJieninge. vu. Sullen wefen vier gecommitteerde Breed'-ghe- erfde uyt den Gelande defes Eylandts, in plaetfe dat voor defen twee hebben geweeft, die t'famen fullen hebben twee ftemmen inde geheele Verga- deringe defes Eylants, de welcke fullen ghekofen werden by de Gelande by meerderheyt van ftem- men,te weten,twee uyt de drie Steden,ende twee uyt de Landtfaten, de welcke fullen ghehouden wefen den behoorlijcken eedt inde Kamer van Walcheren te doen, ende en fullen de ftemmen der Abfente niet gereeckent werden,als bier vaa- ren vande Staten van Walcheren gefeght is. VIII. Doch dit alles met dien verftande.dat de voorfz Breed'-geerfde fullen hebben vier ftemmen in de- liberatie van breucken ofte invallen, leggen van eenige nieuwe Sluyfen,inlagen, gefchoten, nego- tiatie van penningen.

-ocr page 922-



			,�■

		Dijckagi^, &c. Walcheren. 18 j 6 Den Penning/)� meefier, ende fijn Bedieninge;
	if>5

_Vetftaec te latenlofc_viii � Ende fullen de voornoemde vier Breed-ge�rfde voor alle hare moeyte, forge ende verlet,voor een LrliicksTrademenr genieten, even als hier voo- fen naer bevindt Artijckel 3. de Staten van Wal- cheren toe gelecht is: Ende fullen de felve gehou- den zijn t'allen tyde ende over al, de Vergaderm- _Ge ordinaire ende extraordinaire, neffens de Hee- ren Staten waer te nemen, op de boete vande Heeren Staten hier vooren gefpecificeert. " XIX. De Breed'-geerfde en fullen niet vermogen tot kfte van defen Eylandeeenige Teeringe, Schuyt of VVaget#rachten in reeckeninge te brengen.op wat pretext het wefen mocht, op ghelijcke pene als vande Staten van Walcheren gefeght is. Den Griffier ende fijne Bedieninge. X Xt Daer fal yoortaen, als voor defen, wefen eenen Griffier,die gekofen fal werden by de Heeren Sta- ten ende Breed'- ge�rfde defes Eylandts van Wal- cheren, met meerderheyt van iremmen. XXI. Ende fal niemandt tot het Griffiers-Ampt in liet toekomende mogen werden verkooren , als die gelandt is tot den nomber van vijf en twintich ghemeten eygen fchotbaer Landt, ende vande ware Gereformeerde Religie profeffie doende, ende gheen nader Maeghfchap hebbende met ye- mandt vande Heeren Staten van Walcheren, ofte Breed'-ge�rfde als van Neef ofte Couzijn, op wat pretext het wefen mochte. XXII. Den voornoemden Griffier fal acces hebben aen alle defes Eylandts Boecken, Ordonnantien ende Reeckeningen, ende fal van alles moeten houden pertinente notitie ende notulen van alle Refolutien ende voorvallen die daer ghenomen mochten werden. XXIII. Sal mede aenteyckenen watter by de Heeren Staten ende Breed' - ge�rfde defes Eylandts, ten dienfte van het voornoemde Eylandt gekocht wert,omme de andere Heeren van alles te konnen informeren ende kenniife te doen hebben. XXIIII. Ende overmidts aen den Griffier alles moet be- kent wefen, 't geene defen Eylande, de Regeerin- ge ende confervatie van dien aengaet, foo fal hy de voornoemde Heeren Staten ende Breed'-ghe- erfde over al moeten dienen van advijs, des ver- lochtwerdende. ΓΛ ^XXV� Den voornoemden Griffier fal voor alle fijne aienftencnde moeyten hier vooren genomineert, ende die noch meeruyt fijn Ampt voor komen, ende daer annex zijn, gbenieten tot een vaite pnfJ Jaerlijcks Traftement vijf hondert fni '_c^ende ^daer ^en ^boven ^de emolumenten t?n ^pro?J^ten ^als ^anderc Griffiers hebben gheno- ren eontormde ghemaeckte of noch te maecken
				XXVI. Daer fullen voor als noch twee Penningli-mee- fters wefen, gelijck voor defen geweeft zijn. XX VII. De Penningh-meefters fullen gekofen werden in c�nformit� als den Griffier, by de Heeren Sta- ten ende Breed'-gheerfde, met meetderheyt vaft ilemmen, ende fal yeder voor eert Jaerlijcks Tra- dement genieten als van outs, fonder direclelick of indire&elick yet anders of meer van defen Ey- lande te mogen prof�jteren, trecken of genieten � Ende fullen fy moeten {lellen een of twee fuffifan- te Borgen voor hunnen ontfanck ofte adminiftra- tie, tot contentement vande Heeren Staten ende Breed'-geerfde voornoemt, welcke Borgen alk Jare fullen moeten vernieuwt werden. XXVIII. In het betalen fal den Penningh-m�eiler herft moeten reguleren naer het vijf en twintighfte Ar- tijckel vande Ordonnantie de Anno 1559. ende die vanden Jare 1593. De Water-Klercken, en hare Bedieninge. XXIX. De vijf Water-Clercken fullen voortaen niet vermogen m hare Reeckeninge aenden Penning- meeiter te brengen eenige Reftanten: maer fullen alle jaere haer floth van t een en 't felve jaer moe- ten fuyveren, fonder eenige verfchooninge, op wat pretext het wefen mochte. XXX. Ende'fullen de felve Water-Clercken oock moeten (lellen fuffifante Borge voor haeren ortt- fanghende adminiilratie, tot contentement van de Heeren Staten van Walcheren ende de Breed'- gheerfde, ende fullen mede de Borgen alle jaere moeten vernieuwt werden, als die vanden Pen- nineh-meefler. ⁶ XXXI. Daer fal voortaen geen Reeckeninge by den Penningh-meeiler vermogen ghedaen te werden, voor ende al eer d'oude ghefuy vert is, irfimers ful- len de refpeftive Water - Clercken tot geen nieu- wen ontfangh gheadmitteert werden, voor dat de voorfz Reeckeninge voldaen zy. XXXII. Geene Gelande fullen op de Reeckeninge van Walcheren mogen verfchynen,als die gegoet zijn met vijf en twintich ghemeten fchotbaer Landen: Om waer van feeckex kennuTe te hebben, fullen de refpe&iveWater-Clerck�n gehouden zijn daer vn alle Jare een Lyfle te formeren, en die ter Ka- mer van Walcheren over te brengen. Den Dijckgraven, en hare bedieningen.* XXXIII. De Dijckgraven fullen voortaen in 't fchouwen der Wegen, Water-gangen ende Sprincken, haer moeten reguleren naer d'OrdonnantiedeAnno 15 59. ende 1593. daer over ghemaeckt, daer over de Gelande niet meer te moeten af eyiTchen van boeten, als de felve aldaer belaft zijn, ten zy by naerder Ordonnantie by de Heeren Staten ende Breed'-geerfde daer over te maecken. 5. Ζ iij Ende

-ocr page 923-




	1837
		Placaten-ii ^Boeek	»?38 ten par yeder duyfentSteen.ende het verko₀vande oude Materialen, ghenieten den twintn? (ten penningh, mits fy de penningen innen, end daer voor caveren. De Gefwoorens, ende haer e bedieninoe. XLII. De Gefwoorens en fullen voortaen niet vermo. gen tot lafte van defen Eylande eenige teeringf* Wagen ofte Schuy t-vrachten, noch eenige dach! gelden in reeckeninge te brengen, op wat pretext het wefen mochte. XL III. Ende fullen niet te min haer Ampt behoorlijcfc moeten waer nemen , ende t'elckens &ide overal compareren op het manen vanden Dijckgrave,cm de boete ende verbeurte yan twee fchellingen en fes grooten, alsyemant niet en compareert XLI III. Daer fal niemandt tot Gefwooren mogen wer. den gekofen, als die gelandt is tor de nomber van thien gemeten eygen fchotbaer Landt. . X L V. De Gefwoorens fullen moeten buyten ten plat- ten Lande woonen, in elck Dorp naeft ghelegen eene, fonder datter twee in een Parochie fullen mogen wefen, behoudens de Heeren vanMiddel- burgh haer recht. . XL VI. Ende fullen tot een Tra&ement genieten yeder vijf ponden grooten Vlaems, fonder mede eenigh Ordonnantie ofte Befteck-gelt te trecken. XLVH. Edoch fullen mede haer recht, in het geene Dijckgraven is gelaten in 't Lj. Artijckel, ghenie- ten ende profijteren. XL VIII. Ende fullen mede ghekofen werden by de Hee- ren Staten van Walcheren ende Breed'-gheerfde, ende by meerderheyt van ftemmen, -als 3e Dijck- graven ende andere Officieren. De Commyfen, ende haer bediemnge. XLIX. De Commyfen fullen voof taen gehouden we- fen haer Ampt wel ende neerftigh waer te nemen, ende en fullen met geen ander affaires mogen be- moeyen, t zy groot ofte kleyn, op wat pretext het wefen mochte. L. Sullen oock geen Herberge houden, noch tap- f>en, dire�elijck noch indire&clijck, om allecon- iifien te weeren. LI. Sullen mede Wagen noch Peerderi, om in haer eygen, of's Landts dienft te gebruyeken, mogen houden, op wat pretext het wefen mochte. LIL Sullen voortaen oock geene betalinge meet doen aende Arbeyders: maer de Quohieren over fenden aenden Penningh-meefter, die aen yeder Arbeyder �)n* geit. ial geven. LUI. Sullen vooreen jaerlijcks Tra&ement hebben als voor defen: behalven.dat haer wert afgefchaft Vuyr ende Licht, als mede alle Ordonnantie ofte befteck


X X X 1111. Ende fulJen de Dijckgraven voortaen haer Ampt aengaende, het conferveren vande Dije- ken , ende nee onderhoudt van dien bchoorlijck, naer een nieuw te maecken Reglement, moeten waer nemen, ende t'elckens op de Dijeken ende elders moeten compareren, op de verbeurte der boete van eenen gulden te veertigh grooten het ftuck, ende fal by den Commijs daer af notitie moeten ghehouden, ende alle drie Maenden over gebracht werden. XXXV. De Dijckgraven fullen voortaen oock in geen- derhande manieren tot lafte van dei�n Eylande vermogen te teeren, het zy waer,ofte op wat pre- text het wefen mochte,omme extraordinaire ofte ordinaire faecken: Nochte en fullen oock niet vermogen in reeckeninge te brengen eenige dach- gelden, Schuyt of Wagen- vrachten, of eenige an- dere kleyne onkoften. XXXVI. De voornoemde Dijckgraven fullen oock voort- aen niet vermogen te trecken eenige Ordonnan- tie of befteck-gelden 'tzy kleyn of groot, op pene van vier dobbel te moeten vergoeden: maer fullen met haer Tradtement", fonder yets meer te genie- ten, moeten te vreden wefen, XXXVII. Sy fullen oock in haren dienft 'sLandts Dach- gelders, noch Wagen of Peerden in 's Lants dienft zijnde, in toekomende vermogen te gebruyeken, in hoe kleynen gelegentheyt het welen mochte, om geen achterdencken of quade fufpitie te ghe- ven , op peyne van te verbeuren eene boete van veertigh fchellingen van elck Perfoon, Wagen of Peert, vanyederdach datyemantdievanhunin fijn dienft gehadt mochte hebben. XXXVIII. De Dijckgraven en fullen oock niet vermogen te woonen als ten platten Lande,ende dat ontrent de Dijeken, omme foo veel doenlijck, in alle fwa- righeyt haer Ampt des te beter te konnen waer nemen, behoudens fijn Hoogheytde Heer Prince van Orangien fijn recht. XXXIX. De Dijckgraven fullen ghekofen werden by de Staten van Walcheren ende Brecd'-geerfde, uyt de Gefwoorens in elcke Wateringe. Doch fal nie- mant tot Dijckgraef gekofen werden, dan die ge- landt is tot den nomber van twintigh gemeten ey- fen fchotbaer Lant, naer ouder coftuymc, bchou- ens Syne Hooghey t den Prince van Orangien als vooren fij η recht. XL. De Dijckgraven fulJen tot een jaerlijcx Traene- ment ghenieten twintigh ponden grooten Vlaems eens, en dat over alle hare forge ende mocyte als verlet, behoudende fy niet te min daer en boven noch 't gene haer volgens d'Ordonnantie de anno ij^q. over hetfehouwen vande Water-gangen, Sprincken, Wegen, als verkoopen van Landen, ende proceduyren competeert. XLI. De Dijckgraven fullen voortaen over den ont- fanck-loon van eene fchellingh en i�s grooten VJaems par yeder block Derrinck, ende fes groo-

-ocr page 924-



		g *Dijckagic>»&c. Walcheren� 1840** λ k eekofHiergelijckebenefieien. . ,_;i Inkop vart alle Materialen, �nJe ordre vdnda
			leraminge, LX II Alle Materialen , als Hout, Hijs, Steen, Yfei* Stroo ende anders, fullen voortaen moeten ghe�» kocht werden met contant geit, ende oock prompt betaek, op dat het Eylandt door 't nego- tieren vande Ordonnantie niet meer fo veel fcha- de foude lyden als vooren. L X III. Ende in cas dit voornoemde Artijckel niet naei contentementvoor als noch konde werden naer gekomen, foo fullen de Heeren Staten ende Breed'-geerfde altijdt behouden het recht vande verkochte Ordonnantien te mogen naerdecen, ende fal een yeder die eenige Ordonnantien ifi toekomende komen te koopen, de felfde ghehou- den wefen aende vergaderinge vande Heeren Sta�* ten te prefenteren. LX IIII. Daer en fal oock niemandt in dienfl van defen Eylande zijnde, eenige Ordonnantien vermogen op te koopen, op wat pretext het wefen mochte. LXV. Ende fullen tot dien eynde terftont door drdre vande Heeren Staten ende Breed'-geerfde by den Penningh-meefter moeten in ghevordert werden alle oude liquide reftanten, fonder yemant te ver- fchoonen, 't zy wie het zy ofte welen mochte. LXVI. Ende foo noch yets als dan te kort komt om alle fchulden te fuyveren, ende den Eylande op eenen effenen boom te brengen,fal werden gelicht op Lijf-rente 't geene noch mochte mancqueren. LXVII. Den Eylande alfoo ghefuy vert zijnde, fal alle Jare eene prompte beraminge werden gemaeckt, ende daer over inder forme, als vooren is gefeght, een gefchot gefchoten, ende om gheftelt werden, waer mede dan het geene tot onderhoudt vanden Lande noodich is, fal��de contant betaek wer- den , fonder yet te moeten borgen, veel min op tijdt te koopen. L X V111. De voornoemde beraminge fal moeten werden gedaen by den Dijckgraef, drie Gefwoorens, den C�mmijs, ende dat ten overftaen van eene der Breed'-geerfde, in yeder Wateringe, ende fal dan inde Vergaderinge vande Heeren Staten ende Breed'-geerfde werden gebracht, ommenae exa- minatie het gefchot te fchieten. LX IX. I Ende tot noch meerder ontlaftinge van defen Eylande, fullen alle gelden van nu voortaen op Intereft ofte Rente loopende moeten gereducee�t werden op vier par cento (is 't doenelijck). i ν ''■■■■;. -M *L� A. Jy, .** , Omme het welcke in ordre te brengen by de Heeren Staten ende Breed'-gheerfde voornoemt, tot lafie van defen Eylande, op lijf-rente fal geno- men werden,foo grooten Capitael als van nooden fal wefen ten minften pryfe bekomelijek. Be-
	; LI III- _De Commyfen fuUen voottacn ghekofen w«- j.n uyt de Arbeyder, aen defen Eylande heb- hende eevrbcht, ende eethjck gedragen, ende het Tk verftaende, ende dat by de Heeren Staten ^Wi Breed -ge�rfde van defen Eylande van Wal- cheren, by mierderhey t van itemmen. He Boden, ende baren Loon.

LV. De Boden fullen voortaen hebben haer oudt Traftement, ende van yeder wete twee grooten, voteensd'Ordonnantied'Anno 1559. werdende niet te min aen 't goetvinden vanden Heeren Sta- ten ende Breed'-gheerfde ghelaten naerder befoi- _s _over haer Traftementende emolumenten te maecken. ^ Sy fullen voortaen van extraordinair noch van nieuwe Jaren niet meer yets mogen genieten, op pene van hare bedieninge. Ende fullen haer voorts moeten reguleren in hare bedieninge naer ordre ende laft by de Heeren Staten ende Breed'-geerfde haer te geven. De Schutters en haer Ampt. LVIII. De Schutters fullen haer Ampt wel ende be- hoorlijckwaer nemen, ende haer reguleren naer de Keure ende Ordonnantie by de Heeren Staten ende Breed'-geerfde onlangs daer over gemaeckt ende noch te maecken. Redres op de Wegen, Watergangen ende Sprincken. LIX. Dijckgrave ende Gefwoorens fullen voortaen op het fchouwen der Wegen, Watergangen ende Sprincken, fich precijs moeten reguleren naer de Ordonnantie d'Anno 1559. ende de vordere daer over ghemaecktende noch te maecken, om alfoo het verval dat daer in ghekomen is, te konnen re- drefleren. LX. Ende op dat Dijckgraef ende Gefwoorens van yeder refpeftive Wateringe hier op in toekomen- de , beter acht fouden nemen 5 fal voortaen op de fchouwinge der voornoemde Wegen, Watergan- gen ende Sprincken, eene vande Heeren Staten ofte Breed'-gheerfde mede gaen ofte ryden, die daer toe gecommitteert fal werden, om de fchou- winge met order te doen. LXI. Ende in cas Dijckgraef ende Gefwoorens naer oe fchouwinge niet alles en doen naer behooren repareren, maer yemandt daer in verfchoonen, of de herfchouwinge verfuymen, fullen de voor- noemde Dijckgraef ende Gefwoorens daer voor jraenter corre&ie vande Heeren Staten ende Breed'-geerfde, ende daer over verbeuren fulcken boete ende amende, als nae bevindt van faeeken lal bevonden werden te behooren.

-ocr page 925-

ι Placaten. y.Boeck* 9.Tit, a.DccI.

Befledinge van 's Land/s Wenken,

LXXI.

Daer fullen voprtaen geenderhande Wercken
mogen werden befteedt , als naer voorgaenden
overflach ende ghemaeckte tauxatie, omme alfoo
met kenniile van faecken de befledinge te kon-
nen doen.

LXXII.

Sullen mede geene Wercken vermogen befteet
te werden , als ter plaetfen felfs, ende nae voor-
gaende affixie van billetten, op dat de Aennemers
te vooren kennifle van faecken fouden hebben.
LXXIII.

Edoch eenige kleyne brexemen aenden Zee-
dijck, fullen door den Dijckgraef, met twee ofte
drie Gefwoorens mogen befteedt werden: behou-
dens dat den Dijckgrave ghehouden blijft daer af
's Donderdaeghs daer aen de Heeren Staten ende
Breed'-ge�rfde de kennifle te doen, omme by den
Griffier notitie daer van gehouden te konnen
werden.

LXXIII I.

Maer alle Wercken binnen 's Lants die fulcken
haefte niet en hebben, fullen niet vermogen te ge-
fchjeden als conform de boven gefchreven orcire,
ende naer voorgaende authorifatie vande Heeren
Staten ende Breed'-geerfde defes Eylandts. Ende
fal daer af mede Donderdaeghs daer aen altijdt
werden rapport ghedaen, om door den Griffier
notitie af ghehouden, ende de Aennemers Copie
van Befteck gegeven te konnen werden.

L X X V.
Daer en fullen oock geen Wercken van impor-
tantien mogen op ghenomen werden, als by eene
vande Heeren Staten , ofte Breed'-gheerfde, den
Dijckgrave, twee Gefwoorens ende den Commis,
om alles te konnen gheexamineert werden , of 't
conform den Beftecke gemaeckt is.

Proceduyren voor d'Heeren Staten 'van tValchem
ende Br eed-ge�rfde, als voor Dijckgraef ende
Gefwoorens.

LX XVI,

De Heeren Staten met de Breed'geerfde.DjU
graef ende Gefwoorens fullen haer voortaen i
cas van eenige Proceduyren, of verkavelWe va!
Landen, of eenige andere goeden moeten regule
ren naer de Ordonnantie vanden Jaere K59 ₀ft'
wel naer foodanigen Ordre ende Lyfte daer van
maecken.

LX XVII.

Daer fal mede eene Lyfte ghemaeckt werden
voorde Procureurspoftulerende voor de Heeren
Staten van Walcheren , van ghelijcke voor den
Griffier wat hy in materie van Proceflen voorde
Aden, Sententien, Mandement, Aenteyckenen
van Apellen fal mogen ontfangen. Ende fal die
Lyfte gedruckt inde Kamer ophangen, op dat een
yeder foude konnen ii�n wat hy geven moet.

Raec kende d'Ordonnantie d'Anno 1559.

L XX VIII.

Alle Artijckelen inde Ordonnantie de Anno
1559. befloten ende gearrefteert, daer van in defe
geen mentieofte veranderingeis ghemaeckt,die
lullen mede blyven in haer vigeur, als mede die
Articulen daer eenige uyt defe fich aen refereren.
LX XIX.

Ende fal 'tfelve met defe nieuwe Ordonnantie
t'famen wefen een vafl: ende onverbreeckelijd
Reglement, waer naer van nu voortaen defenEy*
lande fal moeten gereguleert werden.

Aldus ghedaen ter Vergaderinge vande Edele
Mogende Heeren Staten van Zeelandt, op den
elfden December 16 $6. Ter Ordonnantie vande
felve. /. de Brune.

, O�troy, nmbende de Dijcfyigie vande Cforfiingen aenden Bylande van

Zuyt-Bevelandt, In date den 1 o Juni) 1611.

E Staten 's Lants ende Graef��lickheyts
van Zeelandt. Wy hebben ontfangen
d'ootmoedige Supplicatie vande gemec-
ne Ambachts-Heeren der Prochyen van
's Heer-Arenfkercke, Heynkenfant ende Oue-
fant, daer by fy ons te kennen hebben ghegeven,
hoe dat fylieclen al indenJare feftien-hondert ende
viere gheconcipieert ende bedacht hadden de
Gorffinge ende nieuwe AenwaiTen beweitea de
voorfz Parochien aenden Eylande van Zuytbeve-
landt gelegen, te bedijcken, groot ontrent vijf en
tvvintich hondert gemeten, tot wekken eynde fy
te dier tijde verfocht hadden onfe Brieven van
O&roy, mede brengende niet alleenlijck daer toe
ons confent ende authorifatie, maer oock feecke-
renvrydom ende exemptie voor ecnigentijdt van
jaren vanden Impoft foo vande Hoorn-Beeften
als Befaeyde ghemeten, ende de contributie van
den hondertften of dobbel hondertile penningen
over de felve gemeten als meer andere,mkfgacjers
onder eene jaerlijckfche pentie ofrecognitie,con-

ceffie vande Thienden die over de bedijckfeLan-
den aldaer fouden vallen, ende dit alles onderde
conditien, reftrinctien ende verbinteniflen bree-
der inde voorfz hare Requefte als doen over ghe-
geven,ende andere ftucken.daer toe dienende ver-
meit. Welcke Requefte ende gevoeghde ftucken
by ons gheftelt zijnde in handen van die van onfe
Reeckenkamer om ons daer op te dienen van hun
advijs. SOO IS T,dat wy 't khe advijs gebadt
ende overfien hebbende, naer yerfcheyden com-
municatief ende deliberatien, ghenegen wefende
ter bede vande Supplianten, eyntlijck de felve
geoctroyeert ende geaccordeert hebben, foo wy
de felve odroyeren ende accorderen mides delen,
dat fy den voorfz nieuwen Polder, groot foo
voorfz is, fullen mogen bedijcken ende beverflen,
midts daer omme doende leggen eenen goeden
vaften Dijck, baftant tegen de Zee-weeren, luie*
als by drie Dijckgraven of andere Perfoonen net
ftuck vande Dijckagie verftaende, by ons daer toe
tot koile vande Indijckers te committeren, lal

wor-

-- -■

-ocr page 926-

Dijckagie^ »&c. Borffelen^So

� 8 #|f

\H3

Α η ireadvifeert s Ende dat fy voorts tot pro-
fiitfvandegemeenefaecke het hondertfte gemet
��voolz Polder fullen vry bedycken ende
Jen eeuwigen dage vrye Vroone ende van alle laft.
Luden, om daer by te fubvemeren den aft vande
K�cken-dienaers, School-meeftersende dierge-
rrke� Om waer toe de voorfz Supplianten te
meer t'animeren, Soo hebben wy de felvegheoc-

nigen laft van verhefrmge.loifioge ende vervaljtn»�
als andere quade Zeeuiche Leenen, conform de
Keure van Zeelandt befeten werden: Ende dat fy
over fulcks tot confervatie van 's Graven gerech-
tigheyt, de rechte groote vanden felven nieuwen
ingedijekten Polder, mette namen vande Am-
bacht cndeThiende-houders van yeders qualitey t:
ende quantitey t, by behoorlijck beicheet gehou-
den fullen zijn ter Reecken-kamer alhier,ende ten
Comptoire van Bevvefterfchek bekent, te maec-
ken binnen een Jaer naer de beverifinge voorfz,
op peyne van te verliefen 't effect van defeonfe
gunfte. Des fullen fy voor'teerfte vry zijn van
verhef ende overfetterye, midts dat fy oock de
voorfz Dijckagie behoorlijck fullen volbrengen
binnen den tijdt van driejaren naeftkomende, op
pene als vooten, ende defen doen enregiftreren in
onfe Reeckenkamer ende ten Comptoire vanden
Rentmeefter Generael vande Graefielijcke Do-
meynen van Zeelandt Bewefterfchelt voorfz, op
dat de gemeene faecke gerechtighey t in tyden en-
de wy len werde betaelt, 't Welcke gedaen zijnde,
Ordonneren allen Officierenende Jufticieren van
Zeelandt, ende voorts allen anderen dien dit ee-
nichfints aengaen mach, dat fy den voorfz Sup-
plianten onverhindert laten ghenieten ende ghe-
bruyeken 't effect van defen onfen Octroye ende
gratie, fonder daer tegens te doen ofte laten doen
in eeniger manieren, alfoo wy 't felve tot 'sLants
dienfte bevonden hebben te behooren. Aldus
ghedaenterVergaderinge vande Heeren Staten,
onder 't Zegel ter faecken 's Landts voornoemt,
in 't Hoffaldaer tot Middelburgh, den thienden
Junij fefthien-hondert elf. Op de Ploye ftondt,
Ter Ordonnantie vande Staten voornoemt. Ende
was onderteyekent, De Jonge. Ende hadde eenen
uy thangenden Zegel van roodenWaiTche in dub-
belen fteerte van Francijn. In dorfo ftont aldus,
Qefien alhier ter Reeckenkamer van Zeelant, en-
de geregiftreert aldaer in 't derde geluwe Regifter
mette letter H. Fol. %6$.& ultra. Adrum ter voor-
noemde Kamere tot Middelburg den xij Julij anno
1611. Ende was geparapheert, A. deHooge,"� My
prefent, ende was geteetfkent, P. Coorne.

veert ende geconfenteert, fo wy hun ottroye-

tro
ren
voori

de confenteren by defen de naervolgende
eelenendeexemptien: Eerftelijckden vry-

Hom vande Impofitie van alle kleyne Bieren Meu-
felaer incluys, die geduyrende den tijdt vande in-
diickinse aldaer fullen ghedroncken ende gecon-
fumeerc worden, ende voorts vrydom vanden
Inipoftopde Hoorn-Beeften ende Bezaeyde ge-
nieten voor den tijdt van feven Jaren, innegaende
meeren eerften jare naer de beverifinge $ Ende van
alle andere Impofitien, 't zy van hondertfte pen-
ningen of andere beladingen die op de onroeren-
de goederen, geene uytgefondert, geheven fullen
worden, voor den tijdt van negen Jaren, inganck
te nemen als vooren, mits betalende,geduy rende
den felven tijt, tot profijte vande gemeene fake,
foodanige redemptie over den hondertften pen-
ningh, met hare verdobbeleringe ende verhoogh-
fels, als conform de Placaten over yeder jaer re-
fpedtivctot lafte vande Gorflingen geordonneert
ende geftatueert fal worden, ende dat naer adve-
nant vande tegenwoordige huyre, of anders naer
advenant vande left - voorgaende thien-jarige
Pacht, daerafhet lefte Jaer is gheexpireert Anno
fefthien-hondert twee. Confenteren voorts den
Supplianten den eygendom vande Thienden al-
daer, midts vanden eerften Aughft af voor Chijns
ofte penfie tot profijte vande Graeffelijckheyt
betalende fes gulden Vlaems 's Jaers vanden ghe-
rnete, ten fulcken dage ende op alfulcke verbeur-
te, als van andere Graeffelickheyts Thienden Be-
wefterfchelt de penfien betaclt moeten werden;
Ende dat fy voorts de felve Thienden, mitfgaders
d'Ambachts-Heerlijckheyt aldaer, fchuldich ful-
len zijn te leene te houden vande Graefielickheyt
van Zeelandt, in aller voegen ende onder fooda-

0(5lroy, tot indijckinge van "Borffelen. In date den feflhienden Sep~

tember 161^.

E Staten 'sLants ende GraefT�lijckheyts
van Zeelandt, Allen den geenen die defe
�jegenwoordige fullen fien ofte hooren
leien,Saluyt. Alfoo ons van wegen Bur-
gemee�ers ende Schepenen, Raedt der Stadt
Goes,als reprefenterende 't Corpus van allen den
Poorterenende Ingefetenen derfelverStede, is
verthoont, hoe dat fy onlanghs ghekocht hebben
Jot profijte vande voorfz Stadt, vanden welghe-
booren Heere, Heer Charles de Lalaingh, Grave
vanHoochftraten, &c. de Heerlijckheyt van
«onielen, beweften de Vijfzooden ghelegen, an-
1*^den ^Eylande van Zuy tbevelandt, met haren
gnevolge, de gront van weleke Heerlijckheyt
�^eu ψ* bykans geheel) met de foute Zee ehe-
nieene iigt.aaerornmede.Verthoonderen wel ge*

negen ende gherefolveert fouden zij η jegens het
aenftaende Somer fayfoen een groote partye van
den gront vande felve Heerlijckheyt te doen be-
verfchen ende bedijeken tot eenen vaften Coorn-
lande, mits daer omme doende leggen eenen goe-
den vaften Dijck, baftant jegens de Zee-weeren,
fulex als by drie Dijckgraven ofte andere Perfoo-
nen 't ftuck vande Dijckagie verftaende, by ons
daer toe tot kofte vande Verthoonderen te com-
mitteren, fal worden gheadvifeert -. Doch alfoo de
voorfz Dijckagie feer veel foude kommen te ko-
ften , midts inde felve door ghegaen ende bedijekt
fullen moeten werden een groote quantiteyt van
groote ende diepe Kreecken.mitfgaders diverfche
filtige Blieken, ende daer en boven dat op ver-
fcheyden quartieren de Dijeken feer fwaerende

6. Α hoogh

-ocr page 927-

Placaten. ^Boeck; % Tic� 3. Deel.

1845

1846

hoogh fullen mo�ten gemaeckt werden, fonder-
linge tegen 't openbaer Zee-gat vande Wielinge,
ende dm ftroom vande Honte, om waer toe de
V�rthoonderen,ende andere die vande felve a�ie
f�lkn verkrygen te beter te animeren, fy Remon-
itranten verfochten onfe Brieven van Octroye,
mecte reftrinclien, fchoonii��n, voordeden ende
exemptien hier naer volgende. Eerft ende voor al
dat wy fouden believen te verklaren, dat onfe in-
tentie is, dat door 't verfoeck ende conceflTie van't
voorfz Octroy refpective egeen prejuditie ofte
naedeel aen ghedaen en wordt: Noch aende Ver-
thoondeten,noch oock aen yemant anders die yet
op de voorfz Heerlijckheyt met fijn appenden-
tien in 't geheele ofte ten deele fouden willen pre-
tenderen , Maer dat dien niet tegenftaende fo wel
de Verthoonders als yemant anders van wat con-
ditie ofte qualiteyt die zijn, bly ven in haer geheel
ende elck op fijn recht, uytgefondert alleenlijck
dat fonder contradictie de Verthoonderen ofte
hare actie krygende datelijck ξ§ cum effetl volgen
fullen de naervolgende voordeelen ende vryne-
den, met debygevoechde limitatien, te weten,
vrydom vanden Impoft van alk kleyne Bieren tot
Meui�laer incluys, die gheduyrende den tijdt van
deindijekinge vande nieuwe Dijckagie fullen ge-
droncken ende geconfumeertwerden. Item,vry-
dom vanden Impoft vande Hoorn - Beeften ende
Befaeyde ghemeten van defe nieuwe Dijckagie
voor den tijdt van negen jaeren, ingaende metten
eerften Oughft naer de beverfllnge: Ende van alle
andere Impofitien, 't zy van hondertfte, dobbele
hondertfte, veertighfte ende tachtighfte penning,
ofte andere belaftingen die op d'onroerende goe-
deren defer nieuwe Dijckagie, egeene uytgefon-
dert gheheven fouden werden voor den tijdt van
twaelf Jaren, inganckte nemen alsvooren, midts
dat de Verthoonderen te vreden zij n,geduy rende
den felven rijt, toe profijt vande gemeene faecke,
te betalen jaerlijcx foodanige redemptie over den
hondertften penningh, met hare verdobbeleringe
ende verhoochiels, als conform de Placaten over
yederjaer refpedive.tot lafte vande Uytter-gorf-
��n gheordonneert ende geilatueert fal werden,
naer advenant vandejegenwoordige huyre: Bo-
ven dien prefenteren de Verthoonderen t'haeren
kofte, tot profijte vande gemeene faecke, vry te
doen bedijeken het hondertfte ghemeth, ten eeu-
wigen dage vry Voorne, vry van Water-geide,
Dijck-penningen, Thienden, &c. ende van allen
anderen laften, om daer by te fubvenieren den
laft vande Kercken-dienaers, Schoolmeefters,&c.
ftaende tot lafte van 't Comptoir vande Geefte-
lijcke goederen van Zuytbevelant, met fijnen ge-
volge. Laeftelijck, alfoo verftaen wertdatter ee-r
nige fchynen pretenfien te willen monnerenop
feeekere gedeelten van Thienden in defe nieuwe
Dijckagie, Soo verfochten fy Verthoonderen ons
O&roy ende confent,om alle de Thienden in defe
nieuwe Dijckagie vallende,t'haren profijte te mo-
gen ontfangen» ende dat voor den. tijdt van twaelf
jaren, ingaende met den eerften Ougft naer de be-
verfllnge , metexpreil� conditie, dat naer d'expi-
ratie vande felve twaelf jaeren, foo wel de Ver-
thoonderen als d'andere Pretendenten, elcks in
fijn geheel fal blyven ende ongepi�judiciee�t.

DOEN TE WETEN, dat Wy dtfa_avoorfz overgemerekt .genegen wefende tetE
vande voorfz Remonftranten. fonderlinge dar/
felve fijn een Lith van onfe Vergaderinge, _tvoorderinge vande voorfz Dijckagie, naerrvS
deliberatie vanRaede, ende alvooren hier op Jj,
hadt hebbende het ad vijs foo van die van Lr
Reeckenkamer,als vanden Rentmeefter Genera \
vande Domeyrien van Zeelandt Bewefterfcb_ei!
hebben de voorfz Remonftranten geconfentee'
ende geo&royeert, confenteren ende octroycren
by defen te mogen bedijeken foo veel ghemete
van het voorfz Gors ende Heerlickhey t van IW
felen, als hun ghelegen fal zijn, Behoudens de
Graeff�lijckheyt defer Provintie, ende een yeder
fijns rechts. Ende op dat defe indijckingem_etmeerder couragie, vlytigheyt ende ernft ghevor,
dertmochte werden, hebben den Remonftranten
gegunt fo wy hen gunnen by defen vrydom ende
exemptie vanden Impoft op de kleyne Bieren tot
Meufelaer incluys, die aldaer geduyrendeden tijt
vande voorfz Dijckagie gedroncken ende gecon.
fumeert fullen werden. Item, vrydom ende ex.
emptie vanden Impoft op de Hoorn-beeften ende
Belaeyde gemeten voor den tijdt vanieven jaren.
Irem.vrydom vande hondcrtfte,dobbele honderd
fte penningh, mitfgaders vanden veertighftenofte
tfeftighften penningh, ende diergelijcke laften op
de onroerende goederen aireede geftek,ofte nocb
op te ftellen, voor den tijdt van negen jaren, alles
innegaendc metten eerften Jare ofte Ougft nae de
beverfllnge, midts dat de voorfz Remonftranten
duyrende den voorfz tijt, fullen continuerende
betalinge van foodanige redemptie vanden hon-
dertften penningh , als tot lafte vande Gori�inge
jaerlijcks gheftatueertfal werden, naer advenant
vande jegenwoordige huyre der felver Gori�inge.
Voorder hebben wy de Remonftranten geaccor-
deert 't vrye ghebruyck vande Thienden, foo de
Graeff�lijckheyt van wegen de Abdy e alhier tot
Middelburgh, ghenaemt de helft vande Tbiende
van Blois, als andere particuliere Pretendenten in
de voorfz Gorflingecompeterende, voor den tijt
van negen jaeren, alles ingaende metten eerften
jaere naer de beverfllnge, bly vende ter expiratie
vanden voorfz tijdt een yeder refpectiveiniijn
gheheel ende ongeprejudicieert. Dies fullen ae
Remonftranten ghehouden wef�n in erkentennfe
van 't geenc voorfz is, tot fubventie vanden laft
der Kercken-Dienaers, Schoolmeefters ende dier-
gelijcke, in Zuytbevelant tot profijte vande ghe-
meene faecke vry te bedijeken het hondertfte ge-
met inde voorfz aenftaendeDijckagie, endede
felve ten eeuwigen dage vrye Vroone, vry van
Water-geit, Dijck-penningen ende andere laften
van Dijckagie, metten appendentien ende depen-
denti�n van dien, midtfgaders oock Thiende-vty
houden , Datfy medefuilen fchuldigh zijn aende-
voorfz nieuwe Dijckagie te doen leggen eenen
vaften Dijck baftant tegens de Zee-weeren,fulcki
als by drie Dijckgraven, ofte andere Perfoonen
't ftuck vande Dijckagie wel verftaende , by ons.
ofte onfe Gecommitteerde Raeden, tot koue vafl
de Indijckeren te committeren, fal werden geaa-
vifeert, ende dien volgens de felve Dijckagie κ

volvoeren binnen tweejaren naeftkomende , t»

welc-

-ocr page 928-

�P

Hoogeti Doel J 1848

Staten, ende onder 't Zegel ter faeckeft 's Landts
voornoemt, in 't Hof aldaer totMiddelburgh, deit
fefthienden September Anno 1615. Op de Plijc-
keftontgefchreven, Ter Ordonnantie vande Sta-
ten voornoemt. Ende"was onderteyckent, B.d�
Jonge. Ende hadde eenen uythangenden Zegel
van rooden Waifche metdubbelde.ii ghevlochten
fleert van Zyde. Op den Dors ftont gefchreven,
Gefien ter Reeckenkamere van Zeelant, ende ge-
regiftreert aldaer in 't derde geluwe Regifter met-
te letter H. Fol. 291, 29x. ende 293. Aftum ter
voornoemde Kamer tot Middelburg den achtien-
den September 1615. Ende was gheparapheert,
Porrenaer. Onder ftondt, My prefent, ende was
onderteeckent, Coorne. Op den Dors van dit Oc-
troy ghefchreven op Parchement, was noch ghe-
fchreven, Gefien ten Comptoire vanden Rent-
meefter Generael vande Graeff�lijcke Domeynen
van Zeelandt Bewefterfchelt, ende gheregiftreerc
aldaer in 't eerfte Regifter vande O&royen Folio
24. Gf? ultra. Adhim ten Comptoire voornoemt
tot Middelburg den achtienden September 161 «5.
Ende onderteeckent, 1. Reygerfherge.

g ₇ Dijckagio»&c.

_Welcken eflrdte ryRemc^^^»^^<a

■ Jnfe Reeckenkamer over te brengen Atteftatie
vandevoorfzDijckgraven, ofte andere Gecom-
L�teerde, midtfgaders pertinenten Ovedooper
«nde eroote der felver nieuwe Dijckagie Hemels
Ireete gemeten, ende geattefteert zijnde by twee
�Swooren Graeff�lijcke Landt-meeters, alles tot
tnfte vande voorfz Remonftranten als voorfz is,
Zi des GraetTelijckhey t ende der ghemeene faec-
ke recht daer inne bewaert te mogen worden naer
behooren, op pene van te verliefen't ettert van
delen O&roye, ende de benenden hier vooren
eheroert, des werde defe geregiftreert ter Reken-
kamer alhier, ende ten Comptoire vanden Rent-
meefterGenerael vande GraefFelijcke Domeynen
van Zeelandt Bewefterfchelt, het welck gedaen,
Ontbieden ende ordonneren wy allen ende eenen
vegelijcken die 't felve eenichfintsaengaen mach,
Jat fy defe onfe letteren vanOctroye goetlijck
verftaenendeacquiefceren, want wyfulckstot
'sLandts dienfte bevonden hebben te behooren.
Aldus ghedaen ter Vergaderinge vande Heeren

HET DERDE DEEL.

O&roy, omme te mogen bedijckenfeecker hoecxken Landt >genaemt den

HoogenDoel. J η Jat e den 13 August 1593.

E Staten Generaelder Vereenighde Ne-'
[derlanden, DOEN TE WETEN,
[Dat wy ontfangen hebben de fupplicatie

aeii ons gheprefenteert van wegen Mee-
fters Wilhem Maftini, Borgermeefter der Stede
van Breda; JacobProoft, woonachtigh tot Ley-
den$ Gillis de Hennin, woonende totMiddel-
burgh ; ende JufFrouwe Emerentiana van Hooge-
veen, Weduwe wylen Sebaftiaen CorneluTzde
Witte, woonende tot Rotterdam, Inhoudende
hoe dathen Supplianten competeerde feecker
hoecxken Landts liggende op de Riviere vande
Schelde, tuffchen het Kercken-gat ende de groo-
te Adere, ghelijck het te bevinden is doorliet
Caertken daer van gemaeckt, ghenaemt den hoo-
gen Doel, groot in Hemels-breedeomtrent drie
nondert vijftich gemeten, welck ftuck Landts fy
Supplianten onder onfe goede gheliefte den toe-
komenden Meerte vier en tnegentich gaerne met
een Somer-dijcxken van vier ofte vijf voeten hoo-
ge fouden bedijcken, aengefien het felve Lant foo
nooge is, dat het jaerlijcks qualijcken eens over-
vloede , ja niet dan door groote excefllve ftormen
ende vloeden; Welck Somer-dijcxken fy Sup-

a'T' ^0|° ^haren ^eyS^en B^ronc -fouden leggen,
ende de fpyfe daer toe dienende, van heur Landt
nemen , fulcks dat het den naeftliggende Landen
geen prejuditie by brengen en kan, maer een
groot gheriefaende Guarnifoenen liggende opte
ItTV� ^Lill° -'Liefkenfhoeck, Kercke-gat,
endeden Noort, die daer haerlieder Viftualie
«ouden mogen bekomen, Biddende daer over dat
�r fri �^elieven hen te verkenen Oftroy, om
_f;_t ,^ve^^etn°gendoen, conform ende onder al-
imcKe beneficien, als henlieden gegunt ende ghe-

o&royeert zijn by den Coninghvan Spangien,
opte Poincten ende Conditien die fy Supplianten
ons mette voorfz fupplicatie over ghegeven heb-
ben, uyt het voorfz O�fcroy getrocken, midtfga-
ders Sauveguarde om 't felve Landt vreedehjck te
mogen gebruycken. Waerom, S O O EEST,
Dat wy de voorfz faecken over ghemerckt, ende
genegen wefende ter bede vande voorfz Suppli-
anten , haerlieder gegunt, geoctroyeertende ge-
accordeert hebben, gunnen, octroyeren ende ac-
corderen by defen, dat fy het voorfz hoecxken,
ofte reepkenLants ter groote ende gelegentheyt
als boven, fullen mogen bedijcken met een So-
mer-dijcxken, ende 't i�lfde als dan by hen, heure
Erven ende Naekomelingen, ofte a&ie van hen
hebbende, eeuwelijckendeerff�Jijckbefitten, en-
de gebruycken, gelijck heure andere eygen goe-
den. Ende woonende inde veorfz Landen mette
andere Ingefetenen vanden felven, genieten vry-
dom ende exemptie van alle beden, fubvenrien,
pointingen ende fettingen, ende oock van Thien-
den voor eenen tijdt van dertienjaeren naeftko-
mende, innegaende ten dage dat het voorfz Lant
bedijekt fal wefen, mits voor de erkenteniil� van
de felve exemptie gevende ende betalende tot�
profijte vande Generaliteyt eenen Chijns van ee-
nen ftuyver, ofte twee grooten Vlaems van elck
gemet 's jaers, de voorfz dertigh jaren langh ghe-
duyrende; Item, om de voorfz Landen uytten
foute in 't verfche te mogen brengen , beleyden
ende onderhouden, mitfgaders om die begancke-
tiifle te mogen doen vande Sluyfen,Heulen, We-
gen ende Water-vlieten, die binnen den diftrifte
van dit hoexken fullen mogen vallen.hebben wy
den voorfz Supplianten geauthorifeert, ende au-

6. Α ij tho-

■■■■■■■■■■■■■■■■I

-ocr page 929-



	Placatcn. 5-Boeck. 9.Tit, 3. Deel.
	Placatcn. 5-Boeck. 9.Tit, 3. Deel.
1849 thoriferen midts defen, dat fy tot heuren koilen fullen mogen {lellen ende committeren eenen Dijckgrave met drie Gefwoorens, ende eenen Penninghmeefter, vande nutfteende bequaemfte Perfoonen die fy daer toe fullen konnen verwilli- gen, ende 't ghetal van dien nu ende hier naemaels te mogen verminderen ende vermeerderen, foo fy metten meeften deel van heure Conforten, breetfte geerft zijnde.fullen bevinden den laft van defe kleyne Dijckagie te vereyflchen. Willende ende begeerende dat alle die voorfz Officiers nu ende t'allen tyden, den belioorlijekeneedtdoen fullen in handen vande voorfz Supplianten, of het meerendeel van henlieden. Ende dat boven dien die voorfz Supplianten ende Conforten, by advyfevan heure voorfz Officiers fullen mogen maecken, meerderen ende minderen fulcke Keu- ren ende Statuyten, als hen foo tot beverilchen vanden voorfz Lande, als oock tot het eeuwich onderhout ende confervatie vande Dijckagie met- des daer aen kleeft, oorbaerlijck dunckenfal, en- de dat d'overtreders ende Inbreeckers van dien fullen vervallen ende condemnabel zijn in alfulc- ke penen ende breucken, als by de felve Keuren ende Statuyten tegens hen gefl�lt fullen worden. Item, dat den voorfz Dijckgrave ende Gefwoo- rens t'famentlijcken tot volbrengen van defer Dijckagie, mitfgaders totten onderhout van dien, fullen mogen leggen ende fchieten fulcke gefcho- ten als hen goet ende nootelijck duncken fal, die welcke d'Eygenaers van alle de ghemeten, die by defer Dijckagie ingenomen fullen worden,gehou- den fullen zijn t'elcker reyfen promptelijcken op te brengen, daer toe eens wettelijck geinfinueert zijnde, fonder meer, Ende indien yemant nae de felve infinuatie in ghebreecke viele om alfulcken Dijck-gefchot over fijn ghemeten op te brengen, dat den voorgenoemden Dijckgrave fal mogen procederen by uytlegginge, fupplerende in han- den vanden Penningh-meefter 't ghebreck vande fheinthimeerde Defaillant, ende fijn verfchot we- erom inwinnen mogen byvonnifle van Gefwoo- rens , naden generalen ende meeft gecouftameer- den Dijckrecht, te weten, ten twee lchatte, ende alfoo voorts nae couftume. Item, dat naer dien 't voorfz Landt met het voorfz Somer-dijcxken fal bedijckt wefen, Dijckgrave ende Gefwoorens, die de Supplianten gecommitteert fullen hebben totte toefichte vande voorfz Dijckagie met dies daer aen kleeft, gehouden fullen zijn hen prefent te vinden ter renditie vande reeckeninge die den Penningh-meefter t'elcken Jare fal moeten doen, op den Maendach naer den Sondach inde Vaften Jndica ghenaemt, voor den Ge�rfden die binnen den Lande fullen zijn, ende daer over fullen wil- len ftaen, ghegoetzynde ten minften van vijf en twintich ghemeten, fonder dat de Prefenten van noode wert nae de komfte vande andere te wach- ten, of om 't gebreck van't advys der felver 't vol- hooren vande reeckeninge uyt te ftellen, Nemaer wes by de meefte voifen ofte ftemmen der Prefen- ten, ten minften gegoet zynde ende geerft als bo- ven, of heuren Procureur fpecialijcken laft daer toe hebbende, inde felve reeckeninge gepafl�ert, ofte wederlecht fal werden, Sal 't felve fonder ee- nige fwatigheyt ofte tegenfpreecken by deAb-
		fenren als wel gedaen,geadvoueert ende gepref_eilmoeten zijn, Welverftaende dat elcken Perfoon hebbende vijftich ghemeten, twee voifen fal heb, ben, ende oock niet meer, al hadde hy meer Lants in eygendom binnen het voorfz hoecxken. D_atoock om de koften te fchouwen , den dach vande voorfz rekeninge fal by de voor� meefte voif_envande gegoede als boven uyt geftelt, ende niette plaetfe nae de gelegentheyt vande fake verandert mogen werden, fo fy tot 's Lants meeften pro%_efullen 't befte geraden bevinden. Item, dat de Re- keninge inder manieren voorfz gehoort ende ge- floten wefende, die voorfz Dijckgrave ende Ge- fwoorens fchuldich fullen zijn eene raminge ende concept by gefchrifte over te geven, vande werc- ken die fy nootelick bevonden fullen hebben den naeftvolgende fayfoene gemaeckt te werden, het welcke de prefente gegoede fullen mogen vifite- ren, meerderen ende minderen, ende het gefchot daer toe fchieten, foo fy by de meefte voifen ofte ftemmen der Ge�rfden als boven raetfaem bevin- den fullen , het welcke den Dijckgraef ende Ge- fwoorens fullen ter executie ftellen, ende het ge- fchot innen alsboven. Voorts indien hier namaels by eenigen groeten vloet het voorfz Lant quame te inunderen, fullen fy 't felve mogen herdijcken op de conditien als boven, fonder daer toe nieuw Oftroy te moeten verwerven. Ende of yemandt vande Gelande onwiUich waren 't voorfz Landt wederomme in fijne oude groote te bedijck�, uyt- genomen nochtans Wielen ende gront-gaten > die men buyten foude moetS ftaen tot gemeenenM, fullen die ghewiljige naer behoorlijcke infinuatie van heure intentie aende onwillige gedaen, niette voorfz herdijckinge mogen voortvaren, ende ful- len de felve ghewillige den onwilligen doen fom- meren, datiiy op brenge ende contribuere inde gefchoten, die tot recouvremente vanden Lande byde voorfz gewillige gefchoten fullen worden, ende by faute van betalinge fullen die gewillige de voorfz gefchoten mogen innen met twee fchatten naer Dijckrecht, Behoudelick dat de vforfz Sup- plianten gehouden fullen zijn den Gelanden om- trent het voorfz reepken of hoecxken Lants gele- gen , te adverteren van 't verkenen defes O�troy, ende de felve te doen infinueren by publicatie en- de affixie van billetten ter naeftcr bequaemfte en- de behoorlijcke plaetfen, met interval van tijt van drie veerthien dagen, d'een d'andere eenpaerlick vervolgende, van hen daer binnen te moeten ver- klaren, of ff metten Supplianten heure Landen fullen begeeren te bedijcken, met inthimatiefoiy in gebreke bly ven 't felve te*doen, dat men mette voorfz Dijckagie fal voorts varen, met defen ver- ftande by aldien naermaels t'eeniger tijt den prin- cipalen Dijck foude gemaeckt ende gelecht wor- den , dat fy daer aen metten anderen Gelanden mede fullen moeten dijeken, ende contribueren naer rate van heure Landen, fonder kortingev afl de koften.die fy aen defe kleyn� Dijckagie gedaen ende gelecht fullen hebben, of hen da�rvanover- mits de felve Dijckagiein eeniger manieren te mo- gen excuferen. Ontbieden daer�m ende bevelen allen Rechteren, Jufticieren, Officieren ende �n- derfaten,mitfgaders alle Gouverneurs,AdmiraelSi Vice-Admiraelss Colonnellen, Ricmeefteren, ta- piteyne¹¹

-ocr page 930-

Dijckagi^i&c. Nieuw-gaftef�

lick genieten ende gebf uyek�,ibflder tieti te doei*
noch te laten gefchiedeneenich hinder, letfel ofte
moeyenii�� ter contrarie. Ten wekken eynde wy
den voorfz Supplianten, heuren Erven ende Nae-
komelingen, ofaftie van henlieden hebbende,o�k
genomen hebben, ende nemen mits d�fen in onfe
Sauvegarde ende protectie. Gegeven onder onfert
Contre-zegel in 'sGraven-Hage den dertiendert
Auguftii593.

�iteynen ende Soldaten te Lande ende te Water,

^f 5 η dienft vande voorfz ge�nieerde Provintien

f nde ende allen anderen dien dit ecnighfints

,*_n L� dar fy den voorfz Supplianten,heure

Snde, van onfenjegenwoordigen Odroye ende

Α ccorde, vrydom ende exemptie, opte condmen

Ae reftri&ien hier vooren verklaert, doen, laten

^Cnde gedoogen ruftelick.vredelickeR volkoment-

ι. O&roy, voor degemeene �ngeerfden van ^(Jeurp^gafieL In date den

verflcheii,die welcke Cvolkomentlijck onderricht
wefende, dat de voorfz beverffinge den naeftgele-
genen Eylanden niet en foude zijn prejudiciabel)
voor foo veele als in hem is,daer inne liberalijckert
hadde geconfenteert, indien wy de voorfz reftau-
ratieende beverflinge oock aggre�rden ende toe-
lieten i Verfoeckende ende biddende midts dien,
dat wy hen fouden willen gunnen ende �&roye-
r�n behoorlijcke Brieven van Sauveguarde, by de
welcke hen toegelaten werde de voorfz Landen
te mogen beverflchen, ende tot dien eynde hen te
mogen vinden op de voorfz Landen, ende daer
omtrent, omrae aldaer metten anderen te mogen
raetflagen ende adviferen de bequaemi�e ende ge-
voeghlijcxfte middelen totte voorfz reftauratie
dienende, fonder reguard te nemen dat eenige
vande Supplianten, ende andere, �ngeerfden hun
zijn onthoudende aen d'ander fyde, ofte in Neu-
trale Plaetfen, met macht ende authorifatie, om
totte voorfz beverffinge te mogen employeren
alderley Arbeyders ende Rijs-werckers/Vletters,
Dijekers, als andere totte voorfz Dijckagie noo-
dich, Ende aldaer foo uyt Hollandt, Zeelandt als
Brabandt, Vlaenderen, ende alle andere Quartie-
ren, fonder eenige exceptie te mogen komen, va-
ceren, pafl�ren end� repafl�ren; ende de felve be-
verffinge gedaen zijnde, dat die Suppliaaten, oft
heurlieder Pachters, uytte voorfeyde Provinci�n
fullen aldaer mogen blyven metter woon, heure
Huyfen, Schuyren, Stallen ende toebehoorten te
mogen optimmeren, maecken ende inden ouden
ftantbrengen, fonder eenige Thollen,Impofitien,
Licenten, ofte ghelijcke ongelden vande Materia-
len daer toe noodich te betalen, ende heure Lan-
den peyfelijck ende vredelijck te cultiveren, of de
felve te verpachten, ende die jaerlijcxe Pachten
felver te mogen gaen innen, ofte doen ontfangen
by heure Ghemachtighde, fonder dat henlieden,
haerlieder Pachters of Gemachtichde aen lijf, Ha-

«*^ij ΪΕ

6^*fatieteerdeuNieopteAnfervlanddiefcheendfcliedengheganrenfulcfendghetrrecde Stfedzijnvendenlijckgefcendby dalfokenworte fcdersde bpon

daen werden by titule van confifcatie, ofte anders
heure Beilialen,Vruchten ende gewafch te koope
te mogen brengen ofte doen brengen, ende te
verkoopen inde byliggende Steden ende andere
Plaetfen, ghelijck fy tot heuren meeften profyte
ende ghemack fullen vinden te behooren. Oock
inde: voorfz Steden te mogen gaen, komen ende
keeren, fonder te dier oorfaecke mifgrepen, ofte
eenige reprehenfien fubjeft te zijn, foo lange die
van d'ander� fyde 't felve niet en attenteren te
doen. Ende ten opfien dat 't voorfz Lant tot pre-
fervatie vande omliggende Eylanden (hoe wel te

6. Α �j ver-

met ganckbaet en zijn, wefende voorts feer dun-
ne , ende fteyl, in voegen dat grootelijck te be-
duchten was,indien daer inne met alder diligentie
niet verfienen foude werden , dattet voorfz Lant
pet fonder groote ende exceffive koften, boven
f verlies van veelLandts, en foude konnen ghere-
jouvreert werden. Dat fy Supplianten hen on-

eAA ^gi?^feleclen ^aen ^Si3^nExce11�daerom hadden
lea�drefleert.ende geremonftreert 't gene voorfz
akrf'? ^dersdatfy Supplianten foo wel yan defe
il ν ^an c ^fl^^en'^wel ^fouden genegen zijn, om
^vooclz Landen te helpen reftaureren ende be-

-ocr page 931-




		»853 vergeefs) is deur ghefteecken, ende midts dien de redene wel foude iereyflehen , dat de voorfz be- veriiinge foude behooren te ghefchieden tot laft vande ge�nieerde Provintien, buyt�n kollen van den Supplianten, nochtans niet meer en verfoch- ten, dan dat wy fouden accorderen ende octroye- ren aeu die van Nieuwgaftel exemptie ende vry- dom van alle laften ende Impofitien, 't zy op de Perfoonen, Beftialen, Landen, ordinarisendeext traordinaris, hoedanich die fouden mogen geftelt ende genoemt werden, ende dat voor eenen tijde ende termyn van twintich jaren: Ende dat boven dien allecontributien hoedanich die fouden mo- gen genomineerc werden, van alle die Dorpen ge- legen in 't voorfz Marquifaet van Bergen, ten va- ften Lande van Brabandt, voor eenen tijdt van veertien jaren fouden mogen geemployeert wor- den tot foulagement ende onderftant van de groote onkoften vande voorfz beveriiinge, die wel op 't minile ghenomen, tuifchen die veertigh ende vijftien, duyfent guldens foude bedragen: Ende oock in recompenfe vande exeei�ive fchade by de voorfz Supplianten gheleden, geduyrende den tij t van twaelf jaren of meer, door 't verlies ende het ontbeeren van haerlieder Pachten ende innekomen. Dat den voorfz Supplianten foude gegunt ende geaccordeert worden het jaerlijcks innekommen vande helft vande Thienden vande voorfz Landen voor den tijdt van twaelf jaeren, Gelijck den Prelaet van Sinte Bernaerts tot voor- deringe vande voorfz Dijckagie goetwilligh ai- reede geconfenteert heeft ghehadt voor den tijdt van feven jaeren, ende te verhoopen is, dat totte voorfz twaelf jaren van hem wel fal verkregen worden. Dat oock die voorfz Landen in Nieuw- gaftel ghelegen, befwaert zijnde met eenige Ren- ten, Lijftochten, Chijnfen, ofte andere laften, die Eygenaers van dien ongehouden fullen zijn van eenige verbogen vande felve Renten, Lijftoch- ten , Chijnfen ofte andere laften te betalen, maer daer vat\| vry endeexempt zijn ende blyven var» den Jare ende Oughftdrie�ntachtentich, totdat 't felve Landt fal wefen beverfcht, ende gebracht fal hebben fynen eerften fchoof, fonder ter caufe van dien bemoeyt ende aengefproken₄te mogen worden metten rechte, ofte daer buy ten in eeni- ger manieren. Dat mede die Rent-hefl�rs, Toch- tenaers ofte Chijns-hefl�rs, fullen ghehouden we- fen totfubfidie vande voorfz Dijckagie te contri- bueren twee jaren Renten, Lijftocht ofte Chijns* die heur by de Eygenaers vanden voorfz Lande fullen ghekort worden op de vier eerfte volgende jaren nae de voorfz beveriiinge. Ten Jeften, dat die Supplianten fullen vermogen vanden geenen die in ghebreecke zijn haerlieder Dijck gelchoten binnen behoorlijcken tijdt op te brengen, 'tzy Eygenaers,Tochtenaers, Rente ofteChijns-hef- fers, de felve ghefchoten ende Dijck- penningen felver te furneren, ende heurlieder Landen end�! hypotheecque daer vooren afte gaeri, ende aen te llaen, ende daer mede heurliede�ivryen willetel mogen doen, als met haer eygeitgoederen, be- houdelijck dat den voorfz Eygenaers, Tochte-: naers, Rente ofte Chijns-heif�rs, lbo verre die: te bekomen fullen zijn, daer toegedaen fal werden eenebehoorlijckewete. Waerom,SOO IST,:			k. 9-Tlt. 3. Deel. Dat wy de voorfz faeck�n over ghemerckt, _eghenegen wefende ter bede vande voorfz Sut,Jp anten, haerlieden gegunt, geo&royeertende X' accordeert hebben, gunnen, oclxoyerenende ^ corderen by defen, dat iy de doorgefteecken enT geinundeerde Landen van Nieuwgaftel, grielen in 'c Marquifaetfchap van Bergen opten Zoom¹fullen mogen bevernchen, ende dat hen tot die' ey nde Brieven van Sauvegarde daer toe dienende in gewoonlijcke formen lullen worden geexped'' eert ende verleent, om hen vanden date deies af totten Jeften Juriij Anno vijfthien-hondert vier en tnegentich, op de voorfz Landen ende daer omtrent te mogen vinden foo menichmaelals't hun fal ghelieven, om aldaer metten anderen te mogen raetflagen ende adviferen op de bequaern- fte ende ghevoegh�jckfte middelen, totte reftaii. ratie vande voorfz geinundeerd&Landen dienen- de, niet tegenftaende dat eenige vande voorfz ge- ingeerfde hun onthouden hebben, ende noch mo- gen doen aende fyde vanden Vyandt.ofte in Neu- trale Plaetfen, uy tgefondert die geene alleene, die zijn in aftuelen dienft van oorloge by den Vyanr, ende andere dienende op des felfs Commiflie, die niet en fullen toegelaten worden, dan met fpecia- lePafpoorte: Welverilaende nochtans, dat die evenwel de felve Pafpoorte onaengefien hen ful- len moeten onthouden aende andere fyde van het Water. Authoriferende voorts die voorfz Inge- erfde om totte voorfz beveriTchinge te mogen ge- bruycken alderley Arbeyders uyt Brabandt, Vlaenderen, Hollandt, Zeelant, ende alle andere Quartieren, fonder eenige exceptie, namentlijck Rijs-werckers, Vletters, Dijekers, ende andere diergelijcke totte voorfz Dijckagie noodigh, geen Verraders, Overloopers ofte diergelijcke Schel- men wefende $ Welcke Arbeyders opte voorfz Dijckagie fullen mogen komenjvacerenjwerden, pafl�ren ende repail�ren. Ende om de voorfz Dijckagie foo veele meer te bevoorderen, confen- teren voorder, dat die Supplianten de gemet-ge- talen, Syne Excell. van wegen den Huyfevan Bergen inde voorfz Landen toe behoorende,naer hun fullen mogen nemen, ende tot heurenJaile beverflehen, oock de pachten ende profyten daer af komende ontfangen, voor den 'tijde vani�fl� naeilkomendeJaren, daer aflietjegenwoordige Jaer vier en tnegentich het eerfte weien fal, of dat fy anderfins tot vervallinge vande onkoften ende ommeilagen der Landen vanden Huyfe van Ber- gen, foo veele gemet-getalen der felver in't open* baer ten meeften profijte fullen mogen verkoo- pen, als men totte voorfz Dijckagie noodich fal bevinden tebehooren. Ende dat die koop-pennm* gen daer af procederende, by den Penningh-mee- fter vanden Polder ontfangen, ende totte voorfz Dijckagie, neff�ns die penningen ende gelchoten vande andere Ingeerfde verftrecktende gheem- ployeert fullen worden. Dat oock die Kooper� van wegen Syne voorfz Excell. inde -verkochte Landen lullen worden gev�ft endegeerft: Ende dat de felve overd'andere fyde ghelijck O&roy» oock mede ghelijcke beveftinge ende verfeeckerr> heyt voor de Koopers fullen mogen verfoeckeft ende verkrygen . Doch dat de c�nditien vande verk�opinge fullen gemaeektende ghefleltwcr*

-ocr page 932-



	Dijckagic^; &c. Nicuw-gaftel. *�q
				1856
				1856

1^55 j mrt ohemeynen advife van weder-zijdts Ge- hricrlSc i Voor behoudende anderfints Syne SSl in all� andere faecken fyne hoogheyt: ende «erechcigheyt. Accorderen voorts de voorfz be- Sfchinge ghedaen zijnde, dar d Ingeerfde, of Eurlieder Pachters, van weder-zyden fullen al- SrmoRcnblyvcnmetterwoon, heure Huyfen, Shuvren , Stallen ende toebehoorten optimme- ren rnaecken, ende inden ouden ftant brengen, L� Landen peyfelickende vredelick cultiveren ende banen, ofte de felve irt pachtingenuytghe- ven, den pacht jaerlijcks felver ontfangen, ofte by Gecommitteerde doen innen, fonder dat hen he- den haerlieder Pachters of Gemachtichde,aen lijf, Have goederen ende Vruchten yet fal mogen mif- daen worden, by titule van confifcatie of anders. Wel vcrftaende nochtans, dat die gene, wefende in aftuelen dienft van Oorloge by den Vyandt, of anderfints dienende by des felfs fpeciale Commif- fie, aldaer niet en fullen mogen komen nochte bly ven woonen, fonder fpeciale Pafporte van de- ferfyde, maer hen ghenoegen endecontentcren mette exemptie vande confifcatie, latende hunne goederen by hunne Pachters ofte andere Ge- niachtighde, benevens andere Ingeerfden bewoo- nen, banen, gebruycken ende ontfangen. Sullen oock die voorfz Supplianten heure Beftialen, Vruchten ende Gewafch te koop mogen brengen ofte doen brengen, ende verkoopen inde by leg- gende Steden, ende aldaer hunne behoeften we- derom mogen koopen ende uytvoeren, gelijckfy tot hunnen meeften profijte ende gemack fullen vinden te behooren. Ende om den voorfz Inge- erfden totte voorfz beverflchinge te meer rnoets te geven, hebben wy den felven gheconfenteert, dat fy uyt defe Provintien opte voorfz Landen van Nieuwgaftel fullen mogen voeren ende bren- gen vry van Licent, alle de Materialen totte voor- fchrevebeverifchinge, Sluyfen, opbouwinge van haerlieder Huyfen, Stallen ende Schuyren noo- dich, ende daer en boven gheaccordeert voor den tijdt van thien Jaren vrydom ende exemptie van alle laftenende lmpofitien, die op de Perfoonen vande Inwoonders hunne Beftialen, Vruchten ofte goederen aldaer fouden mogen gheilelt ofte ghelicht werden, 't zy ordinaris o� extraordinaris, onderwar titel ofte pretext het mochte ghefchie- den.mitfgadersvoorghelijcken tijdt hetinneko- men van alle die Contributien vanden Dorpe ende Landen van Oudtgailel. Ende tot dien vande Thienden die nae de beverflchinge inden Polder van Nieuwgaftel fullen vallen, in dien verftande nochtans, dat alle de voorfz Thienden in 't open- baer fullen werden verpachtende d'een helft daer van by den Supplianten tot behoef vande voorfz bmriichinge geemployeert, ende de wederhelft in tween verdeyk lal moeten werden, te weten, 5 ^een^elfttot profijt van defer fyde, ende d'an- dere helft tot behoef vande gene hen onthouden- de by den Vyandt, midts dat vande fyde des Vy- ants den Supplianten gelijck voordeel, ende voor oen Selven tijdt ghegunt ende toegelaten fal moe- ten werden. Sullen voorts die Eygenacrs vande vooriz Landen van Nieuwgaftel �ngehouden zijn
		Jaeren dat de voorfz Landen bevloeyt, ende met- een Water ghemeyn geweeil zijn, totdat 'r«felve Landtwederommefalwefenbeverfcht, ende.fy- n�h eerften fchoof ghebracht fal hebben, fonder dat fy ter caufen van dien, met Rechte ofte daer buyten in eeniger manieren ghemoeyet ofteaen- ghefproocken fullen mogen worden. Dan die RentherTersTochtenaersende Chijns-heff�rs ful- len gehouden zijn tot fubfidie ende verfeeckerin- ge van heure panden, te contribueren twee Jaren van heure Renten , Lijftochten, Lijf-penningen ofte Chijnfen: Welverftaende, dat die by de Ey- genaers vande voorfz Landen fullen gekort wor- den op de vier eerfte volgende Jaren na de voorfz beverflchinge. Ten leften, Accorderen wy den voorfz Supplianten, dat fy fullen vermogen van de geene die in ghebreecke fullen zijn haerlieder Dijck-eefchoten binnen behoorlijcken tijdt naer uytftellinge van billetten inde naeftgelegen ende principaelfte Steden van weder-zyden op te brengen de felve ghefchoten, ende Dijck-pennin- gen ielver te furneren, ende heurlieder Landen ende hypotheecque daer vooren af te gaen naer recht van Dijckagie aldaer gebruyckelick, bebou- delick dat d'Eygenaers vande twee derdendeelen der mergentalen in 't herdijeken fullen moeten confenteren, ende dat die refterende Eygenaers vande voorfz Landen, die men de perfonele infi- nuatie fal konnen doen binnen een Maemc nae de gedaene infinuatie, gehouden fullen wefen te ver- klaren, of fy metten anderen Ingeerfden tevre- den zijn heur Lant te bedijeken, of't felve te ver- laten ende abandonneren. Ende dat die geene die men geen perfonele infinuatie en fal wetenjte doen, foo die binnen 's Landts ten weder-zyden woonachtich zijn gheweeft, binnen den tijde van eenen Jare, ende die buyten 's Landts geweeft ful- len zijn, binnen twee naeftvolgende Jaren nae de beveriTchingc, hare Landen by den anderen Inge- erfden bedijckt, wederom fullen mogen aenvaer- den, betalende de verfchoten penningen metten intrede van dien tegen twaelf ten honderr. Ende den voorfchreven tijdt geexpireert wei�nde, ful- len die Deffaillanten van heure Landen zijn ende bly ven verfteecken ten eeuwigen dagen. Ontbie- den daerom ende beveelen allen Rechteren, Jufti-. eieren, Officieren ende Onderfaten, midtfgaders allen Gouverneurs, Admiraels, Vice-Admiraels, Colonnellen, Ritmeefteren, Capiteynen ende Soldaten, te Lande ende te Water, inden dienft vande voorfchreve Ge�nieerde Provinci�n we- fende, ende allen anderen dien dit eenighfins aen- gaen fal, dat fy den voorfchreven Supplianten, heuren Erven ende Naekomelingen, oftea&ien van hen hebbende, van onfen jegenwoordigen Oftroy ende Accoorde, vrydom ende exemptie. op de conditien ende reftrid�ien hier vooren ver- klaert, doen, laten ende gedoogen ruftelijck, vre- delijckende volkomelick genieten ehde gebruyc- ken , fonder hen te doen nochte laten gefchieden eenigh hinder, letfel ofte moeyeniife tercontra- rien. Gegeven onder onfen Contre-zegel, Para- phure ende de Signature van onfen Griffier, in 's Graven-Hage, op den thienden Februarij vijf� thien-hondert yiet entnegentigb,, 3. O&roy,


			.

-ocr page 933-

Placaten. -5.B0eck.-9.tit. 3. Deel,

1857

O&roy _%νοον die van Axel ende ^(jufen, omme te mogen dijctynje_6c.

kere Schorrenende Aenwafch gelegen aende Z�yt-weflzyde vander Neujen. In date den een end
denighfien Maert 1595.

E Staten Generaelder Vereenighde Ne-
I derlanden, Allen den geenen die defe je-
;genwoordige fullen fien ofte hooren le-
ien, Saluyt. D OEN TE WETEN,
Datwyontfangen hebben de fupplicatie aen onis
gheprei�nteert van wegen Bailliu, Burgemeefters
ende Schepenen der Steden ende Ambachten
van Axel ende Neufen in Vlaenderen, inhouden-
de ho� dat aende Zuyt-weftzyde vander Neufen
voornoemt, geleeen fouden zijn feeckere Schor-
ren ende aenwafch van Landen, llreckendenef-
f�ns Triniteyt, Willems-kercke ende Loonen-
Polders , aenkomende de voorfchreve Steden
ende Ambachten, by ceflie ende tranfporte van
den Grave van Vlaenderen , in rembourflement
ende betalinge van feecker merckelijcke fomme
van penningen, die de voorfz Steden ende Am-
bachten aenden voornoemden Grave by forme
van leeninge hadden gedebourfleerr. Hebbende
de felve Schorren t'federt den Jare 144%. metter
Zee ghemeene ghelegen, gelijck die noch deden,
boven noch ontrent vier hondert gemeten Slijck,
geinundeert inden Jare 1583. noch onbedijektin
den Polcfbr van Willems-kercke, behalven 't gene
'twelck op'tOdlroy vande Heeren Staten van
Zeelandt aldaer bed^jekt is vporettelijcken tijdt
van jaeren. Ende dat al hoe wel fy Supplianten
feer ghenegen fouden zijn om de felve Schorren
ende Slijck in Willems-kercke in te dijeken ende
bevorflehen, tot beneficie, vermeerderingeende
verbeteringe van 't gemeene Landt, ende Ingefe-
t�nen van dien, Ende dat het felve ghevoegelijck
foude konnen ghefchieden, fonder eenichfints de
Fortificatie � wereken der voorfz Stede vander
Neufen te befchadigen, foo die veele meer in con-
trarie da�r by grootelijcks fouden werden ghebe-
neficieert, ende befchut jegens den flach vander
Zee, ghelijck 't felve naerder bleecke uytt� advy-
fen by de Heeren Raden van Zeelandt defen aen-
gaende ghegeven, midtfgaders uyt 't rapport van
Jan de Vos, Bailliu van Hulfter-ambacht, ende
Meeiler Adriaen AnthonifTz Ingenieur tot Akk-

defen, dat fy die voorfz Schorren ende aenwafch
van Lande,ftreckende nefl�ns Trinitey t,Willems-
kercke ende Loonen-polders, den Supplianten
toekomende, fullenmogenindijcken, oftedacr
toe in proprieteyte uyr geven aenden geenendie
't hun goet duncken fal, ende foo fyluyden ten
meeften profijte ende oorbaer der voorfchrcven
Steden ende Ambachten fullen vinden te behoo-
ren, onder de beneficien ende conditien hier naer
volgende, als te weten: Inden eerften, dat die
voorfz Supplianten of Bedijckers, gehouden lul.
lenzijn by affixie ende behoorlijcke uytftelliijge
van biljetten ofte plack-brieven, ter bequamer
ende ghelegener plaetfen, oock den Vyandt naeft
gelegen, teinfinueren ende citeren, alle ende een
yegelijck die eenigh recht, actie van Thienden,
Renten, Chijnfen, of onder wat tytel ofte pretext
't felve foude mogen wefen, aende voorfz Schot-
ren fouden willen pretenteren, om by haer felver,
ofte door haerlieder gherechtighde in heuren na-
me, binnen den tijdt van feiTe Weecken na de fel-
ve citatie ende affixie, haer by den Supplianten te
reprefenteren, met haerlieder behoorlijcke be-
fcheyt tot verificatie van heurlieder ghepretcn�
deerde dienende, om op dat fulcks behoort, ende
hun goet dunekt, een yeder^o rata van'tfyne,
neff�ns de Supplianten, of andere dien fy 't daet
toe uytgeven fullen, te helpen bedijeken, ende
contribueren naerbehooren, op peyne dat de De-
faillanten nae de expiratie vanden voorfchreven
tijdt van haere pretenfie ende actie verfteecken
fullen zijn ende blyven. Ende noopendedevier
hondert ghemeten Landts of Slijck in WiJJems-
kereke, alfoo die aenkomen diverlche Eygenaers,
dat de felve Eygenaers, midtfgaders oock die ee-
nigh recht van Thienden, Chijnfen, Renten, ofte
anderfints aende felve Landen zijn hebbende,
infgelijcken gheinfinueert ende gheciteert fullen
moeten worden, haerlieder befcheyt binnen ghe-
lijcken tijdt van {e�k Weecken, naer dat de cita-
tie ende denuntiatic vanden tijdt des dijekens tet
naefter plaetfen gedaen fal zijn gheweeft byuyi-
itellingevan Charten ende billetten als vooren,

■

maer,

die tot onfer ordonnantie ter plaetfen in

fpeitie oculaire vande gelegcntheden vande felve
genomen hebben. Dat fy nochtans daer inne niet
voorts en begeerden te procederen, fonder als
vooren daer toe te hebben onfe confent ende Oc-
troy, Daerom fy Supplianten ons ootmoedelijck
hebben gebeden. Welcken aengemerckr, S O O
E E 5 T, dat wy genegen wefende ter bede vande
voorfz Supplianten, alvborenhieropghehoort
het advis vanden Rade van State der voorfz Ver-
eenichde Nederlanden,mitfgaders vande Gecom-
mitteerde Raden vande Staten van Zeelant, ende
daer en boven ghehoort 't rapport van onfe Ge-
committeerden , ter plaetfen infpeclie oculaire
van alles ghenomen hebbende, die voorfz Bailliu,
Burgemeefters ende Schepenen der Steden ende
Ambachten" Van Axel ende Neufen gheconfen-
teert, geaccordeert ende gh�octr�yeert hebben,
eonfenteren, accorderen ende octroyeren midts

omme mede te dijeken foo 't hun goet dunekt,
aende Supplianten over te brengen, ofte by gne-
machtighde uyt heurluyder naem over te fenden,
op pene dat de Defaillanten oock fullen verfteec-
ken zijn ende blyven als vooren : Welverftaende
dat d'uytlantfche abfente Eygenaers binnen twee
Jaeren naer de beverilchinge vanden Lande, aen
heurlieder proprieteyt fullen mogen komen, mirs
alvooren refunderende de penningen vande be*
dijekinge, metten inrereft t�g�n den penning 1
twaelf. Aengaende alle HeerlijckeChijnfenen-

de Graefl�lijcke Domeynen, daer mede de vooriz
Landen, die uyt krachte vandefen fullen worden
bedijekt, hier voortyden belaft zijn ge weeft, eon-
fenteren, dat allede felve mits defen fullen weien
ghedoot, extinct ende gheannulieert, nu ende ten
eeuwigen dagen, mitsby deSupplianten,oiheu *

�eder actie hebbende, heuren hoiren ende isaiso-

rne-

-ocr page 934-

■PW�

j '. Dijckagie,&c.

¹ , L ten profijtevande generale Domeyn�n
«ne��gen_;tet)pronj &_mg, _f�vanek,

i^etale;ft begCndeendeverfchynendemet
^k;eeSaerend§ Ougftdtagencfe Vruchten, naer
l* de felve Dijckagie^&ten vaften Lande gebracht
fizt'Datoock Ie voorfz Landen uilen weien
^fa ^J^^emntvanThiende dentijdtvan acht
Sneenp r^kvervolgende, midtsbetalende
l profyte vande voorfz Domeyn�n vooxrecog-
nltieS grooten Vlaems 's Jaers van elck gemet
Sende Vruchten, innegaende ende verfchy-
^gl ok vooren. Gelijck mede alle de voorfz

wordenvoorerve, ende niet voor Leen, nietje.
Saende eenige parthyen der felver voorrydeii
fooaeen fouden mogei gehouden geleeft zijn,
Soo infgelijcks de Supplianten, ofte van hun
Sie hebbende, fullen nu ende ten eeuwigen dage
behouden, over de voorfz nieuweMijckteLan-
�_t recht vande vrye Jacht, ViiTcherye, Vogel,

_Ve, mette andere pre�rninentien ende vryheden
L af dependerende.^ Ende alfoo by defe Dijc-
k_a2ie, Trinitey t, Willems-kercke ende Looven-
Polders, mitfgaders den Baen-dijck, ende de For-
tificatie vander Neufen feer befchut ende verlicht

fullen worden in 't onderhoudt vande jaerlycx-

fche laftise ende koftelijckeWercken der felver,

ende daeromme wel r�dene, ende naer couftume

van Dijckagie recht is, dat de Gelande vande felve

Polders, in 't reguard vande prefervatie van heur-

luyder Dijeken, ende de ghemeene faecke vande

verlichtinge van haere voorfz Fortificatie - werc-

ken aende Supplianten Dijck-vellinge betalen,

Soo committeren ende authoriferen wymits de-

feu die Staten van Zeelandt, of heure Gecommit-
teerde Raden, als naeft-ghelegene Provincie, om

naerbehoorlicke informatie dien aengaende fulc-

kentauxatie te doen, als de felve naer recht ende

reden fullen bevinden te behooren. Gelijck oock

ten eynde de voorfz Dijckagie met goede ordre,

rechtende authoriteyt beleyt, ghevoordertende

onderhouden mach werden, die Supplianten met

advyfe vande gene die mede fullen dijeken, fullen

vermogen te kiefen ende (lellen die noodige Be-

leyders der felver Dijckagiei als een Dijckgrave,

Dijck-Scbepenen, Penninghmeefter, ende andere

die kenniife van alle faecken der voorfz Dijckagie

raeckende fullen nemen, midtfgaders Recht ende

Juftitie doen naer behooren, achtervolgende de

Keuren ende Statuyten by de Supplianten te

maecken met advijsals vooren. Welverftaende

dat de Bedijckers voix fullen hebben tot vijftigh

ghemeten toe, ende niet daer onder. Dan en fal

niemant gheoorloft wefen op de voorfz Schorren

ende Aenwafch Zooden te halen ofte Iteecken,

voor wien, waer toe, ofte onder wat pretext het

18�0

felve foude mogen wefen, op pene vari daer afge*
ilraft te worden als van diefte. Ende de voorfz
Landen bedijekt wefende, fullen heurluyder Wa-
teren mogen looien door 't Conduit vander Stadt
Neufen. Endeopdatdevoorfan�ieuwe Landen
naer datfe bevericht ende bedijekt fullen wefen»
te beter bewoont, gecultiveert, begeert ende be«
waert mogen werden, Accorderen ende octroye*
ren wy infgelijcks, dat alle de geene aldaer woo-
nende, ende culture doende, vry ende exempt
fullen zijn ende bly ven van alle ordinaire ende ex-
traordinaire Contributien, Impofitien, beden*
fubventien, poinctingen ende fettingen , of hoe-
danichdie fouden mogen wefen., den tijde van
vier Jaeren , naer dat de felve Dijckagie volbracht
fal zijn ten vaften Lande. Dat oock de Supplian-
ten ende andere Mede -dijekers, midrfgaejefs de
Inwoonders ende Baenders vande felve Landen*
fullen genieten de vjyheden ende Privilegi�n van
de voorfz Steden ende Ambachten Van Axel en-
de Neufen, fonder nochtans daerom eenighfints
inde fchulden ende ander,e t'acht�rheden der fel-
ver, ofte van eenige andere hoedanigh die zijn*
voor date van dit Oftroy ghemaeckt, ghehouden
te wefen noch ter caufen van dien arreftabel, ap-
prehenfibel nochte convenibel te zijn voor wien
het foude mogen zijn. Infgelijck�n dat alle de
geene die aende voorfchreve nieuwe Dijckagie
lullen komen wereken, of Victualie brengen, niet
en fullen om eenighderhande fchulden in heuren
Perfoonen ghearrefteerc noch bekommert wer-
den, in'tgaennochtekeeren , in wat manieren
dattet zy, tot dat de voorfchreve Dijckagie ten
vaften Lande volbracht fal zijn, behoudelijck dac
haerluyder goet alleene vervolgelijck fal zijn by
Juftitie, daer ende alfoo* behoort. Ontbieden
over fulcksende beveelen allen Recht�ren, Jufti-
cieren, Officieren ende Onderfaten, midtfgad�rs
allen Gouverneurs, Admiraels, Vice-Admiraels>
Colonnellen* Ritmeefteren, Capiteynen ende
Soldaten,, te Lande ende te Water, inden dienft
vande voorfchreve Vereenighde Provinci�n we*
fende, ende allen ancteren^dien dit eenighfins aen*
gaen fal, dat fy den voorfchreven Supplianten,
heuren Erven ende NaekomeJingen, ofte a�Ue
van hen hebbende, van onfen jegenwoordigen
Oftroy ende Accoorde, vrydom ende exemptie,
op de conditien ende reftri�tien hier vooren ver-
klaert, doen, laten ende gedoogen ruftelijck, vre-
delijckende volkomelick genieten ende gebruye-
ken, fonder hen te doen nochte laten gefchieden
eenigh hinder, le'tfel ofte moeyenifl� ter contra-
rien. Gegeven onder onfen Cachette, ende de
Signature van onfen Griffier, in's Graven-Hage,
den een en dertighften Meerte Anno vijftliien-
hondertvijfen tnegentigh.

4� �ftroy, voor die van Axelende �h^eufen, ornme te dijekenfiec\ere acht

foo thien hondenghemeten Landt s gelegen inde Parochie van Beooflenllye. In Jat e den een en der�
tighfienMaerti^)^,

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defeje-
genwooidige fullen fien ofte hboren le-

fen,Saluyt. DOEN TE WETEN,datWy
ontfangen hebben de fupplicatie aen ons ghepre- '
fenteen van wegenBailliu, Burgemeefters ende

6. Β Sche-

-ocr page 935-

"■■^

mmmmm*

Plaeaten, 5 ♦ Bpeck. 9. Titu 31 Deel.

\%6i

Maenden nae de felve citatie ende affixie, h^ih
den Supplianten te reprefentere», met haerli ^
der behoorlijcke befcheyt , tot verificatie y_a*
heurlieder ghepr�tendeerde dienende, om opdat
fulcks behoort, ende hun goet dunekt, eeny»
detpro rata van 't fyne, neff�ns de Suppfi_anten"
ofte andere dien fy 't daer toe uy tgeven fullen tl
helpen bedijeken, ende contribueren naerbehoo
ren,oppeynedatdeDefaillantcn nae de expj_ra"
tie vanden voorfchreven tijdt van haere preten
fie ende actie verfteecken fullen zijn endebk
ven': Welverftaend� dat de abfente EygenaeL
binnen twee Jaeren naer de beveriichinge vanden
voorfchreven Lande, aen heurlieder proprieteyt
fullen m�gen komen, midts alvooren refundi
rende de penningen vande bedijekinge, metten
interefte tegen den penningh twaelf. Aengaen-
de alle HeerlijckeChijnfen, ende GraefFeijcJie
Domeynen �daer mede de voorfchreven Landen
'die uyt krachte van defen fullen worden bedijck
hier v�ortyden belaft zijn gheweeft, confenteren'
dat alle de felve, midts defen fullen wefen ghe-'
doodt, extindt ende gheannulleert, nu ende ten
eeuwigen dagen, midts by de Supplianten, ofte
heurlieder aaie hebbende, beuren Hoiren ende
Naekomelingen, ten profijte vande generale Do-
meynen betalende twee grooten Vlaems'sjaers
vanelckenghemete, beginnende ende 'verfchy.
nende met het eerfte Jaerende Oughft-dragende
Vruchten, naer dat de felve Dijckagie ten vaflen
Lande gebracht fal zijn. Dat oock de voorfchre-
ve Landen fullen wefen vry ende exempt vande
Thienden den tijdt van acht Jaeren eenpacrlijck
vervolgende, midts betalende ten profijte vande
voorfchreve Domeynen voor recognitie fes groo-
ten VJaems 'sjaers van elck ghemeth dragende
Vruchten , inneg'aende ende verfchynende als
vooren. Gelijck mede alle de voorfchreve Lan-
den naer datfe bedijekt zijn, fullenghehouden
werden voor Erve, ende niet voor Leen, niet
tegenftaende eenige parthyen der felver v�orty-
den voor Leen fouden mogen ghehouden ghe-
weeft zijn. Soo infgelijcksde Supplianten, oft
van'hun aitie hebbende, fullen nu ende ten eeu-
wigen dage behouden over de voorfchreve nieu-
we bedijekte Landen , 't recht van de vrye
Jacht, Viflcherye , Vogelrye , mette andere
pre�minentien �nde vryheden daer af depende-
rende. Ende alfoo by defe Dijckagie, de Ca-
pelle, ViiTchers, Eglentier, ende Noort - Pol-
ders feer verlicht fullen worden in 't Jaerlijcks om
derhoudt van heurlieder Dijckagie - wereken,
ende daer omme wel redene, ende naer couiluy-
me van Dijckagie recht is, dat de Gelande vande
felve Polders, in 't reguardt vande prefervatie
van heurlieder Dijeken aende Supplianten Dijck-
vellinge betalen, Soo committeren ende autho-
riferen wy midts deferi die Staten van Zeelandt.
ofte haere Gecommitteerde Raeden, als naelt-
gelegene Provincie, om naer behoorlijcke infor-
matie, dien aengaende iulcke tauxatietedoen,
als de felve naer recht ende redenen fullen bevin-
den te behooren. Gelijck oock ten eynde de
voorfchreve Dijckagie met goede ordre, recht
ende auth�riteyt, beleydt, ghevoordert enoe

onderhouden mach worden , die Supplia"^ten

met

Schepenen der Steden ende Ambachten van
Axel ende Neufen in Vlaenderen, inhoudende
dat beooften der voorfz Stadt Axel, inde Paro*
chie van Beooften-blye, is leggende metter Zee
ghemeene ontrent den nombre van acht foo thien
hondert gemeten Landt of bet, geinundeert inden
Jare vijfthien-hondertfes en tachtigh,aenkomen-
�e diverfche Proprietarifen, die vv�lcke fy Sup-
plianten feerghenegen zijn in te dijeken ende te
bevorflehen, tot beneficie ende verbeteringe van
hetgheheeleLandt, ende Ingefecenen van dien,
ende fonderlinge tot repopulatie der voorfz Ste-
de van Axel, nu by faicte van Oorloge ghenoegh
ghedevafteerr, byfonder ten aenfien dat de felve
bevorilchinge ghevoegelijck foude konnen ghe-
fchiedeo, fonder eenichfints de Fortificatie-werc-
ken der voorfchreve Stede van Axel te befchadi-
gen,, als blijeken mochte uyt her rapport van Jan
de Vos, Bailliu van Hulfter-ambacht, ende Mee-
fter Adriaen Anthonii�z vafi Alckmaer, Inge-:
niaire, die tot onfer ordonnantie infpe�rie oculai-
. revande gelegentheden vande voorfchreve Lan-
den genomen Jbebbcn, by foo, verre het ons gelief-
de hen te verleenen onfe Oclroy ende confent,
omme die voorfchreve Landen op Beooften-blye,
foo wijt ende verre doenlijck, in proprietey t in te
dijeken, oft daer toe uyt te gheven aen die geene
die 't hun Supplianten foude goet duncken, ende
fo fy ten meeften profijte ende oorbaer der voor-
fchreve Steden ende Ambachten fouden bevin-
den te behooren, daerom fy Supplianten ons oot-
moedelijck hebben ghebeden. Wekken aenge-
merekt, S O O IS T, dat wy genegen wefende
ter bede vande voorfchreve Supplianten, alvoo-
ren hier op gehoort 't rapport vande voorfchreve
onfe Gecommitteerden, de voorfchreve infpeitie
oculaire ghenomen hebbende, die voorfchreven
Bailliu, Burgemeefters ende Schepenen der Ste-
den ^ende Ambachten van Axel ende Neufen ge-
confenteert, gheaccordeert ende gheo&royeert
hebben, confenteren, accorderen ende oitroye-
ren midts defen, dat fy de voorfchreve acht, foo
thien hondert gemetenJLandts gheleg�n inde Pa-
rochie van Beooften-blye\ beooften der voor-
fchreve Stadt Axel, gheinundeert inden Jare vijf-
thien-hondert fes en t�chtigh, aenkomende di-
verfche Proprietarifen in proprieteyt, fullen mo-
gen indijeken, ofte daer toe uyt gheven aenden
geenen die't hun goet duncken fal, ende foo fy
ten meeften profijte ende oorbaer der voorfchre-
ven Steden ende Ambachten fullen vinden te be-
hooren , onderdebeneficien endeconditien hier
naer volgende, als te weten: Inden eerften, dat
die voorfchreven Supplianten of Bedijckers, ghe-
houden fullen zijn by affixie ende behoorlijcke
uytftellinge van billetten ofte plack-brieven, t�r
bequamer ende gelegener plaetfen, oock den Vy-
andt naeft gelegen, te infinueren ende citeren alle
de Proprietariifen, ende een yegelijck anders ab-
fent buyten of binnen de voorfchreve ge�nieerde
Provinci�n wefende, die eenigh recht, a/rie van
Thienden, Renten, Chijnfen, oft onder wat tytel
ofte pretext het felve foude mogen wefen »aende
voorfchreven Landen fouden willen pretehteren,
om by haer felver, ofte door haerlieder gherech-
tighde in hemen name, binnen den tijdt van twee

-ocr page 936-

Dijckagio,&c.

Beoo�en-bJye. � 1864

dere t'achterheden der felver, ofte van eenige
andere hoedanigh die zijn voor date van die
Oftroyghemaeckt, ghehouden te wefen, noch
ter cauien van dien arreftabel, apprehenfibel,
noch convenibel te zijn, voor wien het foude
mogen zijn* Infgelijcks dat alle de geene die aen
de voorfchreve nieuwe Dijckagie fullen kommen
wereken, oft Viirualie brengen, nieten fullen om
eeniehderhande fchulden in haere Perfoonen ge-
arre�ieert noch bekommert werden, in 't gaen,
nochte keeren, in wat manieren dattet zy, tot
dat de voorfchreven Dijckagie ten vaften Lande
volbracht fal zijn, behoudelijck dat haerlieder
goet alleene vervolgelijck fal zijn by Juftitie,daer
ende alfoo behoort. Ontbieden over fulcks
ende bevelen allen Rechteren, Juilicieren, Of-
ficieren ende Onderfaten , midtfgaders allen
Gouverneurs, Admiraels, Vice-Admiraels, Co-
lonnellen, Ritmeefteren, Capiteynen ende Sol-
daten , te Lande ende te Water, inden dienft
vande voorfchreve Vereenighde Provinci�n we-
fende, ende allen anderen dien dit eenighfints
aengaen fal , dat fy den voorfchreven Sup-
plianten , heuren Erven ende Naekomelingen,
ofte a&ie van hen hebbende, van onfen jegen-
woordigen O&royeende Accoorde, vrydom en-
de exemptie, op de conditien ende reftriftien hier
vooren verklaert, doen, laten ende gedoogen ru-
ftelijck, vredelijck ende volkomelijck ghenieten
ende ghebruyeken, fonder hen te doen noch te
laten gefchieden eenigh hinder, Jetfel oftmoeye-
nii�� ter contrarie.

Gegeven onder onfen Cachette, ende deSig-
nature van onfen Grei�ier, in's Graven-Hage,
den een en dertighften Meerte vijfthien-honderc
vijfentnegentigh.

1863

_m«advyfe vande geene die mede fullen dijeken,
Slen vermogen te kiefen ende ftellen die noo-
51 Veleydets der felver Dijckagie , als een
nfckgrave, Dijck-Schepenen, Penningh-mee-
S? Inde andere, die kenniiTe van alle faecken
der voorfchreven Dijckagie raeckende fullen ne-
�n, midtfgaders Rechtende juftiuedoen naer
behooren , achtervolgende de Keuren ende Sta-
rtten bv de Supplianten te maecken met advijs
al ■ vooren. Welverftaende, dat de Bedijckers
voix fullen hebben tot vijftigh ghemeten toe, en-
de niet daer onder. Dan en fal niemandt gheoor-
loft wefen op de voorfchreve Landen eenige
Zooden te halen ofte fteecken , voor wien,
waer toe, oft onder wat pretext 'tfelve foude
mogen wefen, op peyne van daer af gheftraft te
worden als van diefte. Ende fullen de voorfchre-
ve Landen heurlieder Wateren mogen lofen ter
plaetfen daer 't de Supplianten 't bequaemft vin-
den fullen. Ende op dat de voorfchreve Landen
naer datfe beverfcht ende bedijckt fullen wefen,
te beter bewoont, gheeultiveert, begeert ende
bewaerc mogen werden, Accorderen ende oc-
troyeren wy infeelijcks, dat alle de geene aldaer
woonende, ende culture doende, vry ende ex-
empt fullen zijn ende blyven, van alle ordinaris
ende extfaordinaris Contributien, Impofitien,
beden, fubventien, poinctingenendefettingen,
oft hoedanigh die fouden mogen wefen den tijdt
van vier Jaeren naer dat de felve Dijckagie vol-
bracht fal zijn ten vanen Lande. Datoock de
Supplianten ende andere Mede-bedijckers, midtf-
gadersdie Inwoonders ende Baenders vande fel-
ve Landen, fullen ghenieten de vryheden ende
Privilegi�n vande voorfchreve Steden ende Am-
bachten van Axel ende Neufen, fonder noch-
tans daerom eenighfints inde fchulden ende an-

5. O&roy, voor de gemeene 'Bedijcfyrs vande gemmdeerde Landen van

Beooftenblye, tot indijekinge vande fe/ve. In date den %j December 1/97.

ι E Staten Generael der Vereenighde Ne-
! derlanden, Allen den geenen die defe je-
I genvvoordige fullen fien ofte hooren le-
fen,Saluyt. DOEN TE WETEN,
Dat wy ontfangen hebben de Supplicatieaen ons
geprefenteerc van wegen die gemeene Bedijckers
der geinuneerde Landen op Beooftenblye by
Axel, inhoudende hoe dat de Supplianten aenge-
nomen hebbende van Burgemeefters ende Sche-
penen der Steden ende Ambachten van Axel en-
de Neufen, te bedijeken de voorfz gheinundeerde
Landen, uyt krachte ende vermogens het O&roy
byons aende voorfz van Axel ende Neufen ver-
leent, hadden inden Jare 1596. de bedijekinge der
voornoemde Landeniaen gevangen, ende daer in-
«e verre gheprocedeert, dat de felve Landen feer
naby waren bevorfcht, refterende alleenlijck het
Hoppen van eene Kreke, daer toe det gereet, ende
J-m ^Wercke ^warengebracht het Rijs ende ande-
^fl^atr^r!^alen'^cen ^efleft^e van dien noodich , fulex
2n ΐ Γ ^Kreke gheftopt, ende de voorfz Lan-
ⁿⁱⁿ ^oor�jckeverfeeckertheyt fouden heb-

1 ben gebracht geworden, binnen min dan den tijdt
van veerthien dagen , by foo verre dat men ten
dienfte vanden Lande, mits 't innemen der Stede
van Huift (hoe wel met kleyne confideratie ende
vrucht) den felven Polder van Beooftenblye, in 't
alder fwaerfte werek aenden groenen Dijck, om-
trent eenuyre gaens van Axel,nieten hadde doen
door fteecken, waer door alle de voorfz Dijcka-
gie-wereken te ru�ne gegaen, ende 't Rijs, Planc-
ken, Korde-wagens, midtfgaders d'andere Mate-
rialen, in parthye ten dienfte vande gemeene faec-
ke, ende de refte by de Soldaten ende Bootfgefel-
lenyan defe fyde zijn wechghenomen ende ver-
voert , fonder dat de Supplianten daer van eenich
profijt hadden ghenooten. Ende alfoo de voorfz
bedijekinge de Bedijckers hadde gekoft wel veer-
tich duyfent guldens, daer vooren fy apparent
zijn nimmermeer eenigh profijt te tr��ken, ghe-
merekt de voornoemde Landen nu onbedijeke-
lick waren geworden, op den voet dat 't felve by
'teerfte Oc�roy uytgegeven, ende d'eerfte be-
dijekinge aengevangen was, overmidesdie groote

6, Β ij diep�

-ocr page 937-

Placaten. s*B�cck. 9. Tit. 3. Deel�

»866

den tijdtvan twee Maenden nae de felve cit �
ende affixie, haer by den Supplianten te repref ^
teren met haerlieder behooriijek befcheyt, tor "
rificatie van haerlieder gepretendeerde dienen/*
om op dat fulcks behoort ende hun goet duncb'
een yedetpro rata van 't fyne neff�ns de Supp]j_a '
ten, of andere dien fy 't daer toe uyt geven ful]_ente helpen bedijeken, ende contribueren naerbe'
hooren, op pene dat de Defaillanten na de expira"
tie vanden voorfz tijdtvan heure pretenfie end�
actie verfteecken fullen zijn endeblyven: \y_et
verftaende dat d'abfente Eygenaers binnen twee
Jaren naer de beverflehinge vande voorfz Lande
aen haerlieder proprieteyt fullen mogen komen!
mits alvooren refunderende de penningen vande
bedijekinge, metten interefte tegen den penningli
twael ve, foo wel vande eerfte doorgefteecken be.
dijekinge als vande lefte. Des fullen de Bedijckers
de profijten vande vruchten ghenieten die van 't
felve Landt fullen komen binnen de voorfz twee
Jaren, fonder daer van aende voornoemde Pro-
prietarifen eenige recompenfe noch defalcatiein
de penningen vande bedijekinge te moeten doen.
Aengaende alle heerlijcke Chijnfen ende Graefe-
lijeke Domeynen, daer mede de voorfz Landen
die uyt krachte van defen fullen werden bedijekt,
hiervoortyden belaft zijn geweeft, Confenteren
wy, dat alle de felve midts defen fullen wefen ge�
doot, extinit ende geannulleerfnu ende ten eeu-
wigen dage, mits by de Supplianten of haerlieder
actie hebbende, heuren hoiren ende Nakomelin-

ijej, ten profijte vande generale Domeynen bera-
eride twee grooten Vlaems 's Jaers van elcken ge-
mete, beginnende ende verfchynende met 'teer-
fte Jaer ende Ougft-dragende vruchten, naer dat
de felve Dijckagie ten vaften Lande ghebrachr fal
zijn. Dat oock de voorfz Landen fullen wtkn
vry ende exempt van Thienden den tijdt van acht
Jaren eenpaerlijck vervolgende, boven de thien
Jaren die wy by het voornoemde Oclroy den
Supplianten verleent ende gegunt hebben, midts
betalende ten profijte vande voorfz Domeynen
voor recognitie fes grooten Vlaems 's Jaers van
elck gemet dragende Vruchten, innegaende ende
verfchynende«Js voofen. Gelijck mede all� de
voorfz Landen naer datfe bedijekt zijn, fullen ge-
houden worden voor erve, ende niet voor Leen,
niet tegenftaende eenige partyen der felvervoor-
tyden voor Leen fouden mogen ghehouden ghe-
weeft zijn, Soo infgelijcks de Supplianten, of van
hun actie hebbende, fullen nu ende ten eeuwigen
dage behouden over de voorfz nieuwe bedijekte
Landen 't recht vande vrye Jacht, ViiTcberye, Vo-
gelrye, mette andere pre�minentien ende vryhe-
den daer af d epen derende. Ende alfoo by defe
Dijckagie de Capelle, VifTchers, Eglemier ende
Noortpolderfeer verlicht fullen worden in'rjaer-
lijcks onderhoudt van haerlieder Dijckagie-werc-
ken, ende daer omme wel redene, ende naercou-
ftuyme van Dijckagie recht is, dat de gelande van
de felve Polders in 't reguard vande prefervatie
van heurJiedeisDjjck�n aende Supplianten Dijck-
vellinge betalen, Soo committeren endeauthori-
feren wy mits defen die Staten van Zeelandt ofte
hare Gecommitteerde Raden, als naeft-gelegefle
Provincie, om naer behoorlijcke informatie, dien

aen-

diepten, Kreken, gront-gaten ende fc.huringen by
't voorfz deurfteeckenalda�rgevallen,die te voo-
ren niet en waren, ten zy in 't leggen vande Dije-
ken een ander ftreke ofte cours ghenomen, ende
de voorfz geinundeerdeLanden.metverfcheyden
Pold�rkens ingedijekt wierden. Ende hoe wel
't felve niet enloude konnen ghefchieden, ibnder
veel meerder ende excei��ver koft,als d'eerfte aen-
gevangen bedijekinge gekoft beeft gehadt, dat fy
nochtans te vredenlouden wefen de voornoemde
bedijekinge van Beooften-blye andermaeJ aen te
vangen , onderde conditien hier nae volgende.
Eerftelick , mits dat ons foude gelieven te confen-
teren ende octroyeren, dat alle degheinundeerde
Landen op Beooftenblye by de voornoemde Sup-
plianten louden mogen werden in ghedijekt met
verfcheyden Polders , 't ware ter eender, of meer
reyfen , naer dat fy Supplianten t'haerliedermee-
fte verfeeckerthey t ende befte gelegentheytfou-
den vinden te behooren. Item,dat iy heur Water
fouden mogen fuerendoorde Vaerte binnen der
Stede van Axel, of elders daer 't hun Supplianten
bequaemftedunckenfoude. Endeinconfideratie
vande groote fchaden ende intereften by hun ge-
leden door't middel van 'tvoorfz deurfteecken,
dat wy het Octroy vande eerfte aengevangen be-
dijekinge fouden amplieren met prolongatie van
twintich Jaren van alle vryheden, exemptien ende
beneficien, boven den tijt ende Jaren daer in ver-
melt,reguard nemende dat felfs de Landen by on-
geluck inunderende, ampliatievanOctroywieK
vergunt, mitfgaders te accorderen, dat d'Orrlcie-
ren ten beleyde vande voornoemde Dijckagie by
de Supplianten werden gheftelt, vermaeckt ende
vernieuwt, foodickwilsende menichmaelalsfy
oorbaerlijck fouden vinden te behooren, oock
mede te mogen maecken, augmenteren ende mo-
dereren de Keuren ende Ordonnantie ten beleyde
vande voorfz Dijckagie noodigh, Daerom fy ons
oormoedelick hebben gebeden. Wekken aenge-
merekt, S O O IS T, dat wy genegen wefende
ter bede vande'voorfz Supplianten, die voorfz
gemeene Bedijckers geconfenteert, geaccordeert
ende gheoclrroyeert hebben, confenteren, accor-
deren ende octroyeren de felve mits defen, dat fy
allede geinundeerde Landen gelegen inde Paro-
chie van Beooftenblye , beooften der Stede van
Axel, aenkomende diverfche Proprietarifen in
proprieteyt lullen mogen bedijeken met ver-
fcheyden Polders, 't ware ter eender of meer rey-
fen , naer dat fy t'haerlieder meefte verfeeckert-
heytende befte gelegentheytfullen vinden te be-
hooren , onder de beneficien ende conditien hier
nae volgende: Als te weten, Inden eerften, dat
de voorfz Supplianten oft Bedijckers ghehouden
fullen zijn by affixie ende behoorlijcke uytftellin-
ge van biljetten ofte Plack-brieven, ter bequamer
ende gelegener Plaetfen, oock den Vyandt naeft-
ghelegen, teinfinueren ende citeren alle de Pro-
prietarifen, ende een yegelijck anders abfent,
buy ten ofte binnen de ge�nieerde Provinci�n we-
fende, diee�nich recht, adlie van Thienden, Ren-
ten, Chijnfen, of onder wat tytel.of pretext 't fel-
ve foude mogen wefen,aende voorfz Landen fou-
den willen pretenderen.om by haer felver,of door
hacriieder Gemachticlide in heuren name, binnen

_________;_____

-ocr page 938-

Dijckagio, &c.

l868

Ajpbachten van Axel ende Neufen.ibnder noch*
rans daer om eenichfints inde fchulden ende an-
dere t'achterheden der felver, of van eeVige an-
dere hoedanigh die zij n, voor date van dit O�roy
gemaeckt, ghehouden te wefen, noch ter caufen
van dien arreftabel, apprehenfibel noch conveni-
beltezijn, voor wien het foude mogen wefen,
Infgelijcks dat alle die geene die aende voorfz
Dijckagie fullen komen wereken, of Viftualie
brengen,niet en fullen om eenigerhande fchulden
in hare Perfoonen gearrefteert noch bekommert
worden, in 't gaen noehte keeren in wat manieren
datter zy, tot dat de voorfz Dijckagie ten vaften
Lande volbracht fal zijn, behoudelicken dat haer*
lieder goet alleene vervolgeliek fal zijn by Juftitie,
daer ende alfoo 't behoort. Ontbieden over fulex
ende beveelen die Magiftraet der Steden ende
Ambachten van Axelende Neufen, ende allen
anderen Rechteren, Jufticieren, Officieren ende
Onderfaten, midtfgaders allen Gouverneurs,Ad-
miralen, Vice-Admiraels, Cojonnellen, Ritmee-
fters, Capiteynen ende Soldaten, te Lande ende
te Water, inden dienft vande voorfz Vereenichde
Nederlanden wefende, voorts allen anderen dien
dit eenighfints aengaen fal, dat fy de voorfchreve
Supplianten, heuren Erven ende Naekomelingen,
ofte actie van hen hebbende, van onfen jegen-
woordigen O&roye ende Accorde, vrydom ende
exemptie, opte condkien ende reftri&ien hier
vooren verklaert, doen, laten ende gedoogen ru-
ftelijck, vredelijek ende volkomentlijck genieten
ende ghebruyeken, fonder hen te doen of laten
ghefchiedeneenich hinder, l�tfel ofte moeyenifl�
ter contrarien. Gegeven onder onfen Cachecte
ende de Signature van onfen Griffier, in 'sGra-
ven-Hage den feven en twintighften Decembris
Anno vijfthien - hondert feven en tnegentigh.
W as gheparapheert, Franckena,«� O nder ftondt,
Ter Ordonnantie van de voornoemde Heeren
Staten Generael. Ende was onderteeckent,
C. Aerjjen.

*^%6η , , η

-.«.ηΛ? fulcke tauxatie te doen, alsdefelve

^aeng trht ende redenen fullen bevinden te be-
r_oore^r Gelijck oock ten eynde de voorfz Dijc-
S �!, mrt fToede ordrcrecht ende authonteyt be-
tSde onderhouden mach worden die Su_fSanten fullen vermogen te befen, feilen ende
Cnieuwen, foo dickwils ende memchmael als fy
notbaerlick fullen vinden, dicnoodige Beleyders
de felver Dijckagie, als den Dijckgrave, Dijck-
Schepenen, Penningh-meefter, ende andere die
kennifle van alle faecken der voorfz Dijckagie
rweckende fullen nemen, midtfgaders recht ende
Tnilitiedoen naer behooren, achtervolgende de
Keurenende Statuyten by de Supplianten te ma-
ken die fy fullen mogen augmenteren ende mode-
reren naer de gelegentheyt der faecken Welver-
ilaendedatde Bedijckers voix fullen hebben tot
viiftich ghemeten toe, ende niet daer onder. Dan
en fal niemant geoorloft wefen op de voorfz Lan-
den eeni<*e Zooden te halen ofte fteecken , voor
wien, \va^toer toe, oft onder wat pretext 't felve fou-
de mosen wefen, op peyne van daer af gheftraft te
worden als van.diefte. Ende fullen de voorfchre-
ve Landen heurlieder Water mogen fuerendoor
dcVaert binnen der Stede van Axel, of elders
daet't de Supplianten 't bequaemft vinden fullen.
Ende op dat de voorfchreve Landen naer datfe be-
verfcht lullen wefen, te beter bewoont, gheculti-
veert, begeert ende bewaert mogen worden, Ac-
corderen ende octroyeren wy infgelijcks, dat alle
de geene aldaer woonende, ofte culture doende»
vryende exempt fullen zijn encfe blyven van alle
ordinarrsendeextraordinaris Contributien, lm-
pofitien, beden', fgbventien, poinctingen ende
fetungen,of hoedanigh die fouden mogen wefen,
den tijdt van acht Jaren, boven de eerfte vier ghe-
accordeerde Jaeren, naer dat de fe�ve Dijckagie
volbracht fal zijn ten vaften Lande, Dat oock de
Supplianten, midtfgaders de Inwoonders ende
Baenders vande felve Landen, fullen genieten de
vryheden ende Privilegi�n vande Steden ende

6. Odroy, totte indijetynge van fee�nere verdroncken Tolden inden quar*

tiere van Axelende Neufen. In dateden χ 3 Januari) 1598.

andere hen in't ftuck vande Dijckagie verftaende,
gedeputeert zijn geweeft om oculaire infpectie te
nemen op de ghelegentheyt ende ghefteltenifl�,
mitfgaders oock op de qualitey t ende quantiteyt
vande verdroncken Polders, dieder by de voorfz
Stadt Axel fouden ghevoegelijck ingedijekt kon-
nen worden, om daer van te doen rapport, ende
te dienen van haerliederadvijs, Ende dat 't felve
rapport ghehoort, ende 't Verbael vande voorfz
Gedeputeerde ghefien (onder andere mede bren-
gende , dat fy by de voorfz Stadt Axel eenige be-
vloeyde Polders bevonden hadden, die immers
in meerderen deele ghevoeghlijck ende met rede-
lijeke koften bevorfcht fouden konnen worden,
oock fonder prejuditie van de Fortificatie der
voorfz Stadt Axel, ende tot voordeel vande ghe-
meene faecke, ende beneficie vande felve Stadt,
ende 't quartier van dien.m�t alle vordere circum-
ftantien ende confideratien daet toe, ende tot

6. Β �j fulc-

[ E Staten Generael der Vereenighde N«-
\ derlanden, Allen den geenen die defe je-
■genwoordige fullen fien ofte hooren le-
ien, Saltiyc. DOEN TE WETEN,
Alfoo opte remonftrantie ende vertooch gedaen
by Arnolt de Maker ende Jacques Verhole, ende
meer andere, van dat ettelijcke verdroncken Pol-
^der|gelegen ^inclen quartiere van Axel ende Neu-
fen, metten dependentien van dien, lichtelickin-
gnedijekt, bevorfcht ende ter culture ghebracht
loudekonnen worden, foo men 't felve metten
eedten, ende fonder voorder verloop van tyde
ende vloeden wilde aen vangen, daer andersdoor
t voorfz verloop de Polders ghefchapen fouden
werden ten eeuwigen dagen metter Zee gemeen
re blyven, immers niet fonder excefl�ve koften
gereltaureertte konnen worden. Die Raetfheere
�ultace AdriaeniTz van Plaven, ende den Dijck-
grave van Vofmaer, Dirck Henricxfz, ende meer

-ocr page 939-



			Placaten. j.Boeck. 9.Tit, 3.Deel. ig_7o ende ufufruicT: den termijn van twintighjaeten Namentlijck den Colonnel Johan Piron, met fijn mede Conforten.t'famen tot den nombre van vj_erhondert gemeten $ Jacques Verhole Brouwer tot gelijcken nombre van vier hondert gemeten � A_rnok de Maker, tot twee hondert gemeten 5 p'j_ete" de Wachter, oudt-Burgemeefter van Vliffingen hondert gemeten $ Capiteyn Dirick Ram, vijffich gemeten; ende Pieter van Deynfe met Daniel Carlier, t'famen vijftigh ghemeten , ofte immers elck naer advenant van dien, foo veel min ofte meer als de ghemeene faecke , 't zy by titule van confifcatie oft abandon daer in foude mogen nac de beverilchinge bevonden worden aen tegaen� Waerop dat ghehoort wefende het naerder rap- port vande voorfz Gecommitteerde, goet gevon- den wiert de voor-geroerde indijckingc ende be- verflchinge te accorderen, ende de Aennemers van wegen de gemeene faecke daer vooren toe te laten den termijn van vijfthien jaren: Daer opdie voorfz Arnolt de Makere ende Jacques Verhole, foo over hen felven als hunne voorfz Mede-Con- forten, verklaert hadden hen metten voorfz ter- mijn van vijfthien Jaren te ghenoegen, ende vol- veerdigh te zijn de voorfz beverffchinge aen te gaen, mits dat ons foude gelieven fonder verloop vande bequaemheyt des fayfoens, defen aengaen,- cle eene finale Refolutie te nemen, ende hen te verleenen onfe letteren van Oatroy tot fulcken faecken gherequireert, daer omme fy feer ernftige inilantie deden , ende ootmoedelijck baden, S O O I S �, dat Wy alle 't geene voorfz over ghemerckt, ende met rypedeliberatie van Rade overwogen hebbende, fonderlinge ghenegen we- fende totte reilauratie ende prefervatie vanden voorfz quartiere, gheconfenteertende geo&roy- eert hebben, confenteren ende oftroyeren by de- fen , dat die indijckinge vande voornoemde Pol- ders, of een deel van dien, volgens de afpalinge die daer af gemaeckt is, fo by de voorfz Eygenaers als Aennemers refpedtive hier vooren vermeit, fal mogen aen gevangen ende geeffèitueert worden, Alles opte conditien endeinder voegen hier nae verklaert, te weten, dat fy t'hunnen kofte elcks pro rata, ende naer advenant van fyne voorfz ey* gendom ofte aenneminge, de voorfz gerequireer� de Dijckagie, met 't geene wes daer aen kleven mach, foo fwaer ende fterck fullen moeten maec- ken,repareren ende onderhouden,gelijck fy oock fullen moeten doen in 't reguard vande Sluyfen. Watergangen ende Straten, die daer van noode werden, alsfy 't Landt fullen begeeren te prefer- veren, ende profijt daer van teghenieten. Indien oock de voorfz Dijckagie door de Vaert ofte an- dere oude gemeene Paffagien by tolerantie gejeyt wierde, dat fy de fel ve Vaert ende Pailagien Cnet ghemeene befte fulcks requirerende) t'onfen be- vele fullen wederom openen, ende (lellen in hun- nen voorden ftaet, fonder hen daer tegens te mo- gen oppoieren, of yet daer vooren te pretende- ren. Sullen oock t'hunnen kofte moeten maecken alfulcke twee ofte drie Fortkens, als tot �^�^^�� tie vande voorfz Polders ende frequenterende de felve, tegens d'invafie vanden Vyandt behoeven fullen, totfulckerPlaetfenende op Mf^cn%~* fteck, als hun aengewefen is, midts het iurniue-
		fulcken materie gheris by behoorlijcke uytwee diverfche ftonderis, Rente ofte Thiendailie ofte pretenfie ohebbende, te advertedat fy ten beftemitenvelijck, peremptoirlijmet deuchdelijck befheyt, om op de beverders te helpen reïblvegen daer toe noodichbreecke van dien dat mvoorts foude procedefoude werden, metclade voorfz ververffchimeene faecke inde vvoor het gebruyek vadaer toe te accorderenemen , dat fy hen mplaetfe tegens die vooden laten vinden. Alluyrgefielde Caerten, ede gecommitteerde Cpareert die nagenoemve aendienden, hen dcompeteren, ghelijcknoot zijnde, fouden dniet te min daer op fonanders gherechtigheyrien de voorfz beverffte helpen voorderen�daer toe te furneren,alde tot VliiTmgen, foofijns Sufters kinderenhondert ghemeten leende Noort-Polder $ Ade tot Armuyden, temeten Landts, luttel mNoort-Polder 5 MerAxel, achten twinticin een parthye indeSchuyff, oock aldaerghemeten inden Viiïcvan Gindo Struyninburgh, omtrent twaeButh -_y Johan Glaudeals getrouwt hebbendtrent vijftich gemetende Jan Lauwers Wilffals ghetrouwt hebbeSnouck, tot vijf gemede inden Noort-Poldmeer gecompareert,heeft, die eenige propop of inde voorfz PoheeftjAlleenlijck datghecompareert de naeverfocht ende geprefege vande voorfz Polelcks refpeclive nae bgefpecificeert, over 'tby de voorfz Propridende, of anderfints avolveert zijnde, bevdragen , midts daer va

-ocr page 940-

Dijckagio»&c_f Polders ontrent Axel. 1872,

de, daer af 't eerfte jaer vervallen is, ende fal met-

ι8?ι

r «ande fomme

--. deghemeene faecke daer toe gher

en die voorfz Eygenaers ende

1 rata van fynen eygendom en-

ten eerften Ougil die vande voorfz Landen inne-
ghekomen is, ofte innekomen fal, daer vooren die
voorfz Eygenaers ende Aennemers den termijn
van dit O�roy geduyrende, oockfullen genieten
den vrydom ende exemptie vande Bezaeyde ghe-
meten vahde voorfz nieuwe bedijckte Polders*,
ende worden die Eygenaers gehouden neffens de
Bedijck�rs te contribueren pro rata inde onkoilen
ter caufen vande Dijckagien ghefchiet, ende noch
te gefchieden. Referverende aerf ons de fuperio-
ritey t, mitfgaders d'interpretatie ende decifie van
alfulcke mifverftanden ende ghefchillen, als hier
uyt fouden mogen ryfen., foo tuifchen de voorfz
Bedijckers onderlinge, als anderfints, Alles fon-
der prejuditie van yemants gereohtighey t nae de
expiratie vande voorfz Vijftien Jaren. Ende alfoo
defe originele een yegelijck ende alom nieten fal
konnen dienen, Soo is onfe meyninge ende wille,
dat de Vidimus ofte Copie authentijcq daer van
gelijck geloove gegeven fal worden als de voorfz
originele. Verfoeckeh ende ordonneren over
fulcks allen ende een yegelijck dien dit eenighfins
aengaen ofte raeck^n mach oft fal > defe te acqui-
efceren, ende hem daer nae te reguleren, fonder
eenige oppofitie ofte wederfpannigheyt ter con-
trarien, Alfoo w-y fulcks tot dienfte vanden Lan-
de , reftauratie ende w_#elyaren yanden voorfchre-
ven quartiere nootelijck hebben bevonden te be-
hooren. Gegeven in 's Graven-Hage den drie en
twintighften Januarij 1598.

ET n3Kekers �

�Sinemingc/e felve beverfchte Landen ful en
Sverdeylenbycavelinge, ende de rechte
Sriaers komen in 't vrye gebruyck endejoui|
gS vande felve by hun ingedijckte parthye oft
mtthven, Ende die voorfz Aennemersvan hunne
Efoeftive aenneminge, 't gebruyck ende ufufru&
Senieten den termijn yan vyfthien Jaren ofte
fioehften nae de beveriTchinge die daer van alree-
ieaedaenis, ofte noch ghedaenfal werden, daer
fnne men hun fal mainteneren, endeinfgelijcks
nroteeerenende befchermen tegens alle overla-
Sen ende foulen als andere Polders, ende Ingefe-
tenen daer omtrent, wefende onder de ghehoor-
faemheyt vandeVereenichde Nederlanden, daer
benevens fal den voorfz termijn van vijftien Jaren
eheduyrende, alle betalinge ende opheve foo van
Renten, Chijnfen, Thienden, als andere lallen op
de voorfz beverfchte Landen, foo in "t reguardt
vande Eygenaers als Aennemers ftilleftaen, Son-.
der dat daerom eenige- moleftatie ofte executie
by yemant fal mogen gh�fchieden, of toegelaten
werden, by wien, of onder wat pretext't felve
weien mochte, mits betalende voor een recogni-
tie van dien tot profijte vande gemeene faecke in
handen van onfen Ontfanger in dien Quartiere,
fesgrooten Vlaems van elckenghemete's Jaers,
den voorfz termijnvan yyfthien Jaren geduyr�n-

7. O&roy, omrne te mogen hedijc\en dengrooten ende\leynen Hut-Toldirs,

Noort-Polder, CapeUe,Viffckers ende Egelentier-Polders-, gelegen ontrent de Stadt Axel In date
den 15 Augufii 1606.

ren, orh dat dlngelanden hare excufe daerop ne-
men, dat het hun de pyne ende koil niet weert en
was de Landen te bedijcken, tot welcke fymaer
voor weynigh tijts gerechtight en zijn, hebbende
defelVete vooren beverfcht op O�tr�y'twelck
haeft expireren fal: Dat fy oock te vooren wey-
nich profijt hadden gedaen, als weynigh ofte niet
vande Pachten hebbende genooten,ende dat om-
me degroote koften die dagelijcks op't onder-
houdt varide voorfz Dijckagien vielen, ende an~
dei� redenen meer te lange te verhalen, welcke
antwoort tenderende dire&elijck tot haer Sup-
plianten uytterlijcke defolatie, die niet alleenlijck
hare� Gronden ende Erven, wefende de eenige
reftevan haere kleyne fort�yne fullen verliefen,
maer oock de Stadt ende hare woon-plaetfen fel�
ver, dewyledoor Jietinloopen voorfz, endecon-
fequente fchueringen noch de Fortificatie gehou-
den,noch de Guarnifoenen ende Borgerye fonder
omleggende Landt niet konnen gevoedt werden.
Wekken aengefien, omme fulcken quaet te ver-
hoeden, ende te betreffen de confervatie van fulc-
ken grooten ftuck Lants, het welcke overmits de
nagelegentheyt vande Schelde, van geene kleyne
confideratie en is, oock ten refpecte vande Dijc-
kagie uytte rouwe Zee, die.in defe Landen altijdc
voor feer iavorabel ghehouden was» die voorfz
Supplianten ons feer ootmoedelij�k hadden ver-

focht.

Ie Staten Generael der Vereenigde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defe
jegenwoordige fullen fien ofte hooren
leien, Saluyt. DOEN TE WETEN,
Datwy ontfangen hebben de fupplicatie aen ons
gheprefenteert, van wegen Bailliu, Burgemeeite-
ren ende Schepenen der Stede ende de Ambach-
te van Axel, inhoudende hoe dat met het 'groot
onweder, ftorm-winde η ende Zee-vloeden, ghe-
fchiet in de voorleden Paefch-dagen des Jaers
feithien-hondert fes, t'haren Supplianten onuyt-
fpreeckelijckefchade ende verdriet, in ghevloeyt
zijn alle de omliggende Polders der voorfchreve
Stadt Axel, te weten, den grooten ende kleynen
But-polders, de Noort-Polder,Capelie,Vifl"chers,
ende Egelentier Polders, fo dat het geheelequar-.
tier vande Stadt mette Zee ghemeen is leggende,
ende confequentelijck de Landen ongebruyckt,
metgtooteapparentievan dagelijcks teverarge-
ten, inder voegen dat de felve Landen onbedijckt
loudenblyven, ten wate dat daerinne tydelijck'
^w»ert verfien; Ende dat om het felve betreffen fy_%supplianten hebbende dlngelanden aengefpro-
κεη, verfochtende vermaent, dat de felve haere
SUemundeerde Landen wederom willen bedijc-
Ken, ende vorder geempjoyeert alle middelen en-
de rnouven daer toe dienende,fonder dat ly even-
wel de ielve daer toe hadden konnen geperfuade.

-ocr page 941-



	Placaten. 5. BoecL 9. Tit, 3. Deel.
	Placaten. 5. BoecL 9. Tit, 3. Deel.
1873 focht, dat ons ghelieven foude hen te verlecnen opene Brieven van Octroy, daer by fy geauthori- feert worden de voorfz geinundeerde Polders in die Jimiten.foo fy binnen hare lefte doorgeloopen Dijeken gelegen hebben,te mogen bedijeken, ofte aen andere omme te bedijeken uytgeven in vryen eygendom/t zy t'eender ofte meer reyfen, foo fy 't felve bequaemft ende oorbaerlijckft fullen vin- den.ende voorts op alfulcke vryheden,exemptien ende benefieten, als door de vvelcke ons foude be- duncken dat di� Supplianten, 't zy de oude Inge- landen ofte andere, tot defe Dijckagie fouden mo- gen bewegen, ofce immers op fulcken Ociroy, als het ons belieft heeft aende Bedijckers vandc Pa- rochie van Beooflen-bJye te verleenen, te vreden wefende tot voldoeninge van een yeder dien dit verleenen van O&roye aengaen mochte, de felve by aflixie van billetten ofte anders te citeren, foo dickmaels, op fulcke plaetfen ende termynen, als wy fouden bevinden te behooren, ten eynde alles volgende dien nae ghekomen zijnde, dip Geinte- refleerde van haer recht, ende die Supplianten van ons favorabel Oc�roy metten ef��cte des felfs," fouden mogen verfeeckert zijn. Waeromme, S O O IS T, dat wy genegen wefende ter bede vande voorfz Supplianten, dievoorfz Bailliuw, Burgemeefteren ende Schepenen der Stede van Axel geconfenteert,geaccprdeert endegeexftroy- eert hebben, confenteren, accorderen ende oc- troyeren midts defen, dat fy alle de ingevloeyde omliggende Polders vande voorfz Stede van Axel, inde Paefchdagen des Jaers feftien-hondert ende fes, te weten, den grooten ende kleynen But-Polders, de Noort-Polder, Capelle^hT�hers ende �gelentier-Polders, aenkomende diverfche Proprietarifen in proprieteyt fullen mogen in- dijeken in die limiten, foo die binnen hare Iaefte doorgeloopen Dijeken gelegen hebben, ofte daer toe uyt geven aenden genen die 't hun goetdunc- ken fakende foo fy ten meeften profijte ende oor- baer vande voorfz Stadt �nde Ambachte fullen bevinden te behooren , onder de beneficien ende conditien hier nae volgende: Als te weten/Inden eeriten, dat de voorfz Supplianten oft Bedijckers gehouden fullen zijn by aflixie ende behoorlijcke uytitellinge van billetten ofte Plack-brieven, ter bequamer ende gelegener Plaetien, oock den Vy- andt naeftgelegen, te infinqeren ende citeren alle de Proprietariien, en een yegelijck anders abfent, buyten ofre binnen de voorfz ge�nieerde Provin- tien wei�nde.die eenich recht,ach'e vanThienden, Renten, Chijnfen, ofte onder wat tytel of pretext 't felve foude mogen wefen, aende voorfz Landen fouden willen pretenderen, om by haer felver, of door haerlieder Gemachtichde in heuren name, binnen den rijdt van twee Maenden nae de felve citatie ende aflixie, haer by de Supplianten te re- prefenteren met haerlieder behoorlijck befcheyt, tot verificatie van haerlieder gepretendeerde die- nende , om op dat fulcks behoort ende hun goet dunckt, een yeder pro rata van 't fyne nefi�ns de Supplianten, ofte andere dien fy *t,daer toe uyt geven fullen,te helpen bedijcken,ende contribue- ren naer behooren, op pene dat de Defaillanten na de expiratie vanden voorfz tijde, van heure pre- tenfie ende aftie verfteecken fullen zijn ende bly-
		ven: Welverilaende datd'abfente Eygenaersbi aen twee Jaren naer de beverifchinge vande¹voorfz Lande, aen haerlieder proprieteyt ful] Α mogen komen', midts alvooren refunderende d° penningen vande bedijekinge, metten intereiTe tegen den penningh twaelve. Des fullen de Be dijekers de profijten vande vruchten geniefen di� van 't felve Landt fullen komen binnen de voorf? twee Jaren, fonder daer van aende voorfz Pro- prietarifen eenige recompenfe noch defalcatiein de penningen vandc bedijekinge te moeten doen AengaendealleheerJijcke Chijnfen ende Graefe- lijeke Dom�ynen, daer mede de voorfz Landeir die uyt krachte vaan defen fullen werden bedijekt' hier voorty den belaft zijn ge weeft, Confenteren' wy, dat alle de felve midts defen fullen wefen ge. doot, extindr ende geannulJeert nu ende ten eeu. wigen dage, mits bf de Supplianten efhaerlieder a&ie hehbende, heuren hoiren ende Nakomelin- gen, ten profijte vande generale Dom�ynen b�ta- lende twee grooten Vlaems 's Jaers van elcken ge- niete , beginnende ende verfchynende met 'tter- fle Jaer ende Ougft-dragende vruchten, naer dat de felve Dijckagie ten vallen Lande ghebracht fai zijn. Dat oock de voorfz Landen fullen wefen vry ende exempt van Thienden den tijdt van acht Jaren eenpaerlijek vervolgende, midrs betalende ten profijte vande voorfz Dom�ynen voor recog- nitie fes grooten Vlaems 's Jaers van elckgemet dragende Vruchten, innegaende ende verfchy- nende als vooren. Gelijck mede alle de voorfz Landen naer datfe bedijekt fullen zijn, gehouden worden voor erve, ende niet voor Leen, niet te- genflaende eenige parthyen der felver voortyden voor Leen fouden mogen gehouden geweeft zijn, Soo infgelijcks de Supplianten, oft van hun afti� hebbende, fullen nu ende ten eeuwigen dage be- houden over de voorfz nieuwe bedijekte Landen 't recht vande vrye Jaeht, Viflcherye, Vogelrye, mette andere pre�minentien ende vry heden daer af d^penderende. Ende alfoo by defe Dijckagie de Capelle, VifTchers, Eg�entier ende Noort-pol- dersfeer verlicht fullen worden in 'tjaeriijeks on- derhouden van haerlieder Dijckagie-wereken, ende daer omme wel redene.ende naer couftuynie van Dijckagie recht is, dat de gelande vande felve Polders, in 't reguard vande prefervatie van lieur- lieder Dijeken aende Supplianten Dijckvellinge betalen, Soo committeren endeauthoriferen wy mits defen die Staten van Zeelandt ofte hare Ge- committeerde Raden,als naeflgelegene Provintie> om naer behoorlijcke informatie, dien aengaende fulcke tauxatie te doen, als de felve na rechtende redenen fullen bevinden te behooren. Ende ten eynde de voorfz Dijckagie met goede ordre.recM ende authoriteyt beleyt, ghevordert ende onder- houden mach worden,die Supplianten metadvy- fe vande geene die mede fullen dijcken,fullen ver- mogen te kiefen endeftelien die noodige Beley- dets* der felver Dijckagie, als den Dijekgrave, Dijck-Schepenen, Penning-meefter, ende andere die kennifTe van alle faecken der voorfz Dijckagie raeckende* fullen nemen, midtfgadersrechtende Juilitiedoen naer behooren, achtervolgende <x Keuren ende Statuyten byde Supplianten te W* ken, met advijs als vooren. Welverflaende dar ac

-ocr page 942-

Dijckagie, &c.

1876

reftabel, apprehenfibel noch convenibel te zijn,
voor wien het foude mogen zijn. Infgelijcks dat
alle die gecne die aende voorfz nieuwe Dijckagie
fullen komen wercken, ofte Victualie brengen,
niet en fullen om eenigerhande fchulden in haere
Perfonen gearrefteert noch bekommert worden,
in 't gaen nochte keeren, in wat manieren dattet
zy, tot dat de voorfz Dijckagie ten vailen Lande
fal volbracht zijn,behoudelick dat haerlieder goet
alleene vervolgelijck fal zijn by Juilitie, daer ende.
ajfoo 't behoort. Ontbieden over fulcx ende be-
veelen allen Rechteren, Jufticierenende Officie-
ren, midtfgaders alle Gouverneurs, Admiraels,
Vice-Admiraels, Colonnellen, Ritmeeileren, Ca-
piteynen ende Soldaten, te Lande ende te Water,
inden dienft vande voorfz Vereenichde Provin-
tien wefende, ende allen anderen dien dit eenigh-
fmts aengaen fal, dat fy den voorfz Supplianten,
heuren Erven ende Naekomelingen, ofte actie van
hen hebbende, onfen jegenwoordigen Oetroye
ende Accorde, vrydom ende exemptie, opte con-
ditien ende reftridtien hier vooren verklaert,
doen, laten ende ghedoogen ruilelijck, vredelijck
ende volkomentlijck genieten ende gebruycken,
fonder hen te doen nochte laten gheichieden ee-
nich hinder, letfel ofte moeyeniflc ter contrarien.
Gegeven onder onfen Cachetteendede Signatu-
re van onfen Griffier, in 's Graven-Hage den vijf-
tienden Augufti in 't Jaer fefthien-honderten fes.

1875

«�Wekers voix fullen hebben tot vijftich gheme-
^B leende niet daer onder. Dan en fal niemant
Vlok wefen op de voorfz Landen eenige
Gen te halen ofte fteecken, voor wien, waer
_r;°_e oft onder wat pretext 't felve foude mogen
L� ου oevne van daer af geftraft te worden als
η diefte Ende fullen de voorfchreve Landen
Surlieder" Wateren mogen ioofen, ■ ter plaetfen
Et de Supplianten 't bequaemft vinden fullen.
inde op dat de voorfchreve Landen n.aer datfe be-
lichtende bedijckt fullen wefen, te beter be-
Ivoont,eecultiveert,begeert ende bewaert mogen
vorden, Accorderen ende oitroyeren wy inlge-
icks dat alle degeene aldaer woonende, ende
culture doende, vry ende exemptfullen zijn ende
blvven van alle ordinaris ende extraordinans
Contributien , Impofitien, beden, fubventien,
ooioftingen ende fettingen, of hoedanigh die fou-
den mogen wefen,den tijdt van twaelf Jaren, naer
dat de felve Dijckagie volbracht fal zijn ten vallen
Lande .Dat oock de Supplianten, ende andere
Mede-bedijckers,mitfgaders d� Inwoonders ende
Baenders vande felve Landen, fullen genieten de
vryheden ende Privilegi�n vande voorfz Stede
ende Ambachte van Axel, fonder nochtans daer-
om eenichfintsinde fchulden ende andere t'ach-
terheden der ielver, ofte van eenige andere foo-
danige die zijn voor date van dit Oaroy gemaed,
gehouden te wefen, noch ter caufen van dien ar-

8. O&roy, tot bedijctynge van IBrefkgnffant* In date den elfden U^o*

vemhr 1609.

Brefkens te qonfenteren, op dat die Supplianten
de felfde metten eerften fayfoene by de handt
mogen nemen, ende hun te gunnen, accorderen
ende o&royeren, ten aenfienedat fy fooveele
Jaren het haere door de Oorloge hebben moeten
mifl�n, behalven de fchade die de arme Landt-
faten ten tyde van 't eerfte verloop t?bt hare ruine
hebbengheleden, oockconfideratie nemende op
de groote exceffive koften die fy fullen moeten
doen in 't overgaen vande drie groote Zee-gaten,
ende het maecken vande thien hondert roeden
Dijcks, die fullen moeten geleyt worden, vrydom
ende exemptie vanpoin&ingen, fettingen , hon-
dertfte penningen, ofte verpondingen ende an-
dere laften, hoedanigh die mogen wefen, ghe-
fchoten ofte ghenoemt worden, op Huyfen, Lan-
den , Dijcken, Schorren , Molens ende anders.
Item, exemptie ende vrydom van alle Importen
op de Hoorne Beeften ende Bezaeyde ghemeten,
voorden tijdr van twaelf Jaren, innegaende met-
ten eerften Oughft nae de voorfchreve herdijc-
kinge, ende boven defen dat alle de Eygenaers
vande particuliere Landen, ongehouden fullen
zijn te betalen (overmits de verwoeilinge vande
voorfchreve Landen) de verloopen Renten ofte
Chijnfen die uyt hare Landen zijn gaende, tot de -
eerfte note nae de beverfchinge incluys: Midtf-
gaders alfoo de hypotheecquen door de herdijc-
kingen fullen verbetert werden, ende ghenoegh-
faem tot groote kofte vande felfde particuliere
Gelanden ende Gxont-Eygenaers ί van niet ofte

o. C wey-

IE Staten Generael der Vereenighde Ne-
j derlanden, Allen den geenen die defe je-
: genwoordige fullen fien ofte hooren le-
fen.Saluyt. DOEN TE WETEN,
Dat Wy ontfangen hebben de fupplicatieaen ons
geprefenteert by Nicolaes Cauwe, Reeckenmee-
iter in Zeelandt, als in pachte ghekreeen hebben-
de vander hooger gedachten, ende left overleden
Hertogh van CleefT,&c de Heerlijckheyt van
BrefkeniTant, met alle de pre�minentien van
dien, mitfgaders d'andere Gelanden, inhoudende
hoe dat die Landenvan Brefkens voorfchreven,
door 't verloop van Oorloge nu ontrent fes ende
twintighjaerenwoeft, onbewoont, ende vande
Zee ingenomen zijn, waer door de Dijcken wech
gneloopen, ghebroocken, ende drie groote Zee-
gaten zijn in gevloeyt, ende noch dagelijcks meer
ende meer de Zee-gaten dieper worden, ende de
Dijcken wech loopen ende afnemen, alles tot
groote fchade ende naedeel van Sijn Furftelijcke
�oorluchtigheyt, ende van fyne Succeffieuren,
midtigaders vande Ingelanden, die welcke appa-
renteltjck meer fchade fullen komen te lyden, in-
nende voorfz Landen ^noch ^lang^e infulckende-
xviiT Jft^yven liggen bevloeyende: Omme
weicKcichaden te ontgaen, ende voor te komen,
fnrLT[^C_L^hreveSuPP^lianten ootmoedelijck ver-
onfi ^ben; ^datrenfelvenreguarde, ende in

oni deratie dat door den Tremel, yeder fijn

goet

herdijcki

S^ebruyckt, Dat ons foude Gelieven i

nde

ⁿge vande voorfchreve Landen van

-ocr page 943-

5*Bo�ck. 9vTit. 3.�>eel.

fetiooten ende penningen binnen beho�rlH
ken tijdt op te brengen, naer dat fy daerf"
fullen weien gheinfinu��rt , felver te fn_r°^eren , ende haerlicder Landen daer vooreh �
te gaen naer recht van Dijckagie. Endedf
buyten 's Landcs zijn binnen twee Jaeren, mioV

Placat�nV

�■'S*

weynigh, toe yet ende in haren ©udenbracht worden; Dat de felfde den tijgheheele Jaeren , ende vier halve Jaehouden fullen zijn naer den voorfchaende RenthefTets, ofte yemant andbetalen. Wekken aengemerekt, SO

dat d� felve gheinfinu��rt ende verdachy_ae|
fullen moeten worden byaffixievan billetteni
de naeftc ghelegen Steden rer weder zyderi°
Ende komende binnen den voorfchreven tijdt
fullen ghehouden zijn aende ghemeene Ingeerf'
den te rembo�ril�ren de Dijck - penningen
metten incereit van dien , tegens acht ten'
hondert.

Ontbieden, verfoecken ende beveelen reipe.
itive daerom allen Gouverneurs van Provinci�n
Officieren ende Magiftraten van Steden ende
Plaetfen , midtfgaders allen anderen dien dit
a�ngaen fal , dat fy van ons jegenwoordige
Confent ende Octroy , ende van allen den in-
houden van defen, oock vande vryheden ende
exemptien, in voegen ende manieren boven ver-
meit , doen , laten ende ghedoogen die voor-
fchreve Supplianten, rufte�jck vredelijckende
voJkomelijck ghenieten endeghebruyeken, fon-
der de felve te doen ofte laten ghefchiedenee-
nigh hinder , letfel ofte moeyenille ter con-
trarien, midts dat de i�lve Supplianten ghehou-
den fullen zijn.binnen den tijdt van twee Jaeren
de voorfchreve Landen te brengen onder cenen
feeckeren vaften Winter,- dijck, by pene dat by
ghebreecke van dien fy van het beneficie van die
O&roy fullen zijn vervallen.

Gegeven in onfe Vergaderinge, onder ons Ca-
chet ende Signature vanonfen Greffier, op den
elfden Novembrisin 't Jaerfeithien-hondertendc
negen.

dat Wy ghenegen wefende ter bede vande voor*
fehreve Supplianten, Wy de felve ghegunt,-ghe-
o&royeert ende gheconfenteert hebben, gunnen,
odtroyeren ende confenteren midts def�n, dat
fy de herdijekinge vande voorfchreve Landen
van Brefkenflant, met heteerftefayfoen fullen
mogen by der handt nemen ende efT�&�er�n,
Ende omme de felve te meer daer toe teencoura-
geren, Accorderen hun midts defen vrydomende
exemptie van alle re�le lailen ende lmpofitien
(daer inne begrepen de Importen van de
Hoorne - Beeften ende Bezaeyde Landen, )
midtfgaders van alle andere Jaften opte onroe-
rende goederen, ordinaris ende extraordinaris,
voor den tijdt van feven Jaeren nae de be-
veri�chinge vande voorfchreve Landen. Infge-
Jijcks oock den vrydom vande kleyne Bieren,
gheduyrende den tijdt van hetherdijeken, ende
tot dat de beveriTchinge ghedaen fal zijn. Ende
fullen voorts de Eygenaers vande voorfchreve
Landen vry ende ongehouden zijn eenige ver-
ichenen Renten, Chijnfen , Lijf-penfien ofre
andere lailen uyt de voorfchreve Landen gaen-
de, verfchenen vanden Oughft vijfthien - hon-
dert drie en tachtentigh, toe dat de voorfchreve
Landen ververfcht, ende voort ghebrachr ful-
len hebben hunne eerfte Vruchten te betalen.
Ende dat de twee Jaren Renten te vervallen
nae de ververiTchinge , midtfgaders de helft
vande andere twee¹ Jaeren daer aen volgende,
fullen komen tot profijte vande voorfchreve
Dijckagie. Sullen oock die Supplianten ten
Jeften vermogen de Dijck - fchooten van de
geene die in ghebreecke blyven haer Dijck-

Opgelijcken �ftroyzijnbedijektde Nieuwe Heyeontrent Steenlergenyden OoftmoerfchenPolderindeHeerlijcb
heyt van Borghvliet; Nieu Vopnaer, Matenburgh enSchuddebeurfey Oudt ende nieuw Oten, Diepenzee, Geeiih-
diick, Marinus de Beer Polder ken, ende Wefifaemfach, leggende ontrent der Neuken .� midtjgaders oudt ende nieuw
Beymoer, gelegen onder de Vierjebare van Halteren,

9. Oflroy, totte indijefynge van verfebeyden Landen ghelegen onder �

Groede, 's Heer Geert de Moors fVateringe, &c. In date den 11 April 16 iz.

f E Staten Generael der Vereenigljde Ne-
j derlanden, Allen den geenendie defeje-
; genwoordige fullen fien ofte hooren le-
ien, Saluyt. DOEN TE WETEN,
Dat Wy ontfangen hebben de fupplicatie aen ons
geprefenteert by Heere Pieeer de Hinojofa, Hee-
re van Wena, Prefident vanden Hove yan Hol-
landt , Zeelandt ende Vrieilandc 5 Maerten Rofa,
Greffier vanden Hoogen Rade der felver Provin-
ci�n; Cornelis Cats, Burgemeefter van Brouwers-
haven j, Meefter Jacob Cats, Advocaet; Johan
Mailliaert, Koopman; Nicolaes de Wale Rogiersj
Jan Aleffenj Geleyn Verilerrej ende Martin
ThijiTz, alle tot Middelburgh in Zeelandt woo-
nende, voor heur felven, ende van wegen haere

Medeftanders, Eygenaers van v�rfcheyden Lan-
den ghelegen inde quartieren van Vlaenderett»
onder de Groede, 's Heer Geert d� Moors Watc-
ringe,ende een deel onder d'oude Yeve begrepen,
beluyden 't fwarte Gat, ende benoorden de Geu-
Je van Nieuwerhaven,volgens de Caerte daer van
zijnde door defen ghetransfixeert: inhoudende
hoe dat de voorfz Landen gheduerende de v�of-
gaende Troubles, foo door 't Hechten ende in-
fteecken vande Dijeken uyt confid�ratie vanden
Oorloge, ende door verfuymenifl� van Sluyfen»
ende 't vergaen van Zeewercken,gecaufeert door
't vluchten ende verloopen vande Inwoonders
vande voorfz quartieren zijn gheinundeerc, ende
metterZe� gemeen ghemaecktgheweeit, 'tnaQt

voegen

-ocr page 944-

Dijckagie^, &c. Groedc,

1880

««scn dat de felve ffedett de Jaeren vijfthien-
SKrc twce endc drie en t�chtentich gheftade-
�k metten fouten Waterehebben bevlocyt gele-
"'* Waer naet by fucces van tyde is gcfehiet.dat
nctmccrcndeei vande felve Landen door deflib-
Zr ende aijck by den Vloet gheftadehjck opge-
LfDen.f�o »s komen te verftymen ende verhoo-
pen dat het felvc op veel plaetfcn twee, drie endc
Let voeten acngewaflen zijnde, de hmiten endc
phefcheyden vande Landen op veele plaeticn foo
zijn overvlocyt, dat de felve niet te kennen zijn,
Endc alfoo fy Supplianten nacr voorgaende in-
fncaien, endeinformatien vande ghelegentheyc
vanden gront, diepte van verfeheyden'Geulen,
endc 't gunt daer van voordcr dependeert, raedt-
faem gevonden hebben de Dijekagie vande voor-
fchrevc gcinundccrdc Landen aen te vangen, om
die naer exigentie ende gclegentbey t vande faec-
kc met Godes huipe te mogen effedueren,indien
hen by ons favorable Brieven van Oclroy, met ee-
nige vrydommen ende exemptien tot dien cynde
fouden worden vergunt: Ende hun over fulcks
dien volgende aen ons gheaddreiTectt, ende gere-
monftreert, Dat van allen ouden tyden by de
Princen ende Souverainen van defe Provinci�n,
de bedijekinge van GoriTen ende Acnwaflcn van

die in Vla�ndercn by de Eertz-Hert�gen metgoe*
de voordeelen, vryheden ende exemptien werden
gheoftroyeert, Daer door dat oock veel Werck-
rneefters, Dijekers, Timmerluyden,ende ander
Ambachts-volck, midtfgaders alletley fcorte van
Arbeyders, η u door ghebreck van Navigatie, end�
den ftilftant van Wapenen, niet wetende wat te
doen.fullcn mogen werden gheemployeert,ende
daer door middel fullen hebben om ecnige goede
verdienften te doen, ende in 't Landt ghehouden
fullen mogen worden. Endc dat fhidts dien de
voorfz bedijekin ge in allen de'elen foo voor 't glie*
meen Lant ten aenfien vande confumptien, ende
verbeteringe vande ghemeene Middelen ,naede
expiratie vande vrydommen by ons te verleenen,
als oock voor d'Ingcfetenen van dien, ommere-
denen voorfzfeer dienftigh zijn fal, (Vethoopen-
de dat wy ten reguarde vande periculen, ende on-
feeckerheyt van 't fucecs der voorfz Dijckagiei
hen fullen o&royercn ende vergunnen eenige
goede vrydommen ende exemptien.) Hadden
de voorfz Supplianten ons ootmoedelijck ver*
focht endc gebeden, dat wy hen ten cynde voorfz
gratieufelijck fouden willen oitroyerende Poin-
&en endc Articulen hier na volgende: Als eerfte-
lijck , Alfoo eenige onbekende Eygenaers der

Landen ten hoochften aengcnacm is geweeft, ten i voorfz Schorren in verfeheyden Plaetfen, foo in
aenfien vande grootc ben�hcien ehdecmolumen-'.j Vla�ndercn als eldershacr onthoudende, haer ap-
ten die by't ghemeen Landt, ende d'Jngefetcnen :j parentcHjck niet en fullen bekent maecken, om
van dien daer door foo in't gemeen als in'tpatti- j de periculen, ende onfccckerhcyt der felvcr, niet

cu�cr, fondcr kofle ofte verminderinge van des
gemeenc Landts Middelen werden ghenooten:
Welcke bedijekinge oock te mceraltijdrs was ge-
favorifeert geweeft, fo wanneer debcdijekte ende
bewoonde Landen door hoogc vloeden, ofte uyt
faecke vanden Oorloge in ghevloeyt vvefendc, de
Inwoonderen ende Ingelanden van dien, groote
fchadehadden geleden, Gelijckkcnncltjckwas,
dat d'Eygenacrs der" voorfz Landen, mits de voor-
fchrevc inundatie, niet alleene tot heutluyder
groote fchade ende naedeel, den tijdt van achten
twintigh jaren 't gebruyek der felvcr Landen heb-
ben moeten ontbceren, maer dat fy oock omme
de felve te beverflehen, endc onder ecnen goeden
Wmterdijck te brengen, een excefl�vc fomme
van penningen fullen moeten employcren tottet
overgaen van 'tfwarteGat,ende van verfeheyden
andere wyde ende diepe Geulen ende Kreecken,
't leggen ende maecken van Dijeken , Sluyfen,
Heulen, Rijs-wercken, ende andere binnen ende
buyten - wereken. Dat oock de bedijekinge der
yoorfi Landen fal konnen gefchieden fondcr pre-
juditie.verhinderingeoftekrenckinge vande For-
ten , Contrefcharpen, ende andere onfe Fortifica-
tien daer omtrent gelegen, als clck een, inde voor-
ichreve Quarticrcn verkeerthcbbendc.kcnnelijck
is. Door welcke bedijekinge alfoo vele Inwoon-
deren vande Vereenighde Nederlanden, ende on-
trentdc voc^zQ^ttieren renderen de, midtsden
generalen ftilftant vande Negotien,endc niet we-
tende waer aen hare Middelen te hefteden, gemo-
gen, endc gheinviteert fullen worden hare pen*
«ingen daerinne temployeren, hacr aldacr neder
w letten, ende in defe Landen te bly ven, die an-
�crlmts aengelockt fouden worden te helpen vor-
oeren � ende bekoftigen verfeheyden Dijckagien,

onderworpen te zijn. Ende in ghevalle van goet
fucces, verfoecken totten eygendom van haere
Landen geadmitteert te worden, mits allecnlijck
rcftituerendedeuytgclcyde Dijckfchooten: Ende
dat onredelijck foudezijn , dat de Supplianten
alle periculen ende onfeeckerheden voor hen fou*
den moeten uytftaen; Dat fy Supplianten daer
omme fullen mogen met uytfettingevan billet-
ten , ende publicatie inde naeft-ghelegcn Steden,
inne dagen allen den geenen die cenigen eygen�
dom, Renten, Chijnfen.ofte andere aelien hypo^
thecair aen, endeopte vootfz Landen fullen wil-
len pretenderen, ten eynde dat fy lieden voor den
&ade van Vlaenderen, ofte Commii�arifcn vande
felve by ons te committeren, hun bekent fullen
hebben te maecken, ende aende felve te verthoo-
nen hare titulcn, Documenten ende befeheyden
daer toe dienende, ende dat binnen den tijdt van
fes maenden naer 't doen vande voorfz publicatie,
ende uytfettinge van billetten, op pene dat die
geene die binnen den voorfz tijdt haer recht van
eygendom, ende hypothecair voor den voorfz
Rade van Vlaenderen, ende Commiflarifen niet
bekent en fullen hebben gemaeckt, datelijck vet-
fteecken fullen zijn, ende blyven van heutluyder
recht van eygendom*, ende a�ien hypothecair*
Ende dat by ons fal verklaett werden van als na
vooralsdan , ende als dan voor als nu, dat gehou-
den fullen werden, ende bly ven voor geabandon*
neert, vervallen ende verbeurt ten ptofijte vande
Supplianten de Landen aldacr ghclcgen ,om die
op haer perieule als haer ey gen te mogen bedijc-
ken: Ende voor geextingucertallea�tien hypothe*
cair, ende andere toebehoorende den geenen die
binnen den voorfz gheftatucerden tijdt niet ver-
thoont, noch ghedaen verthoonen fullen hebben

6. C ij have.

-ocr page 945-




	i88t
	i88t	*Plaeaten 5* Boeck.**	tb δ* teren executie, niet tegenitaendeoppofi_tj_eor. appellatie. Item, dat Dijekgraefende Gef_wo * rens van alle voorvallende faecken roerended" Dijckagie, ofte daer van dependerende, kenniiT fullen mogen nemen, daer op vonninen wvf_e ⁸ende de felve executeren fonder admif��e van '^ hibitie, alles op recht van Dijckagie. Ende 3]/° die Supplianten niemandt ten reguarde vand ° eygendomvan fijne Landen en begeeren teve" korten, maer trachten ten eynde alles met ordre" ende fonder eonfufie mach werden geeffettueert' Datwy den voorfz Raede van Vlaenderen, ofte Commiflarii�n die wy als vooren fullen commir ren, fouden authorii�ren, om fonder figureva» Proces fommarie ende de plano, te nemen ken niii� vande gherechtigheden vanden eygendom' adtien ende pretenfien die yemandt foude willen' ofte mogen pretenderen tot ofte opte voorfchre! ve Landen ende Schorren, ofte eenige der felver ende wes eenichfints daer aen kkeh ofte depen- deert, ende de felve, midtfgaders de queftien daer uyt ryfende,by haerluydervonniiieofteverkla- ringe fommarie, de plano, ende fonder figure van Proces te termineren $ ende dat der felver vonnif. feri ende verklaringen fullen hebben kracht van gewijfde, niet tegenilaende oppofuie ofte appel. latie. Item, dat binnen der Groede, ende d'ande- re voorfz quartieren Bailliu, Schepenen endean. dere Officieren fullen mogen werden gheilelt by de voorfz Hooft-Ingelanden , met macht omrne alle voorvallende faecken by haerluyder vonniife te termineren, midts dat daer van fal mogen wer- den geprovoceert aenden Rade van Vlaenderen, Item, daer en boven noch vrydom voor dentijdt van aehthien Jaren van alle Contributien, ordina- ris ende extraordinaris, hondertfte, vijftighile penningen ofte verpondingen, Bezaeyde Landen, Hoorn-geit, Huys-fchattinge, Schou-gek, Poin- tinge ende fettinge, vrydom voor altijdt van alk Graeflelijcke Thollen, over uyt ende in voeren van alderley goederen, midtfgaders vrydom van alle Impofitien de voorfz achtien jaren geduyren- de opte Bieren, Wynen, Mailleryen, ende alle an- dere. Item , dat fy ten naeften Lande alderley Schorren buyten 's Dijcx leggende fullen mogen employeren tot opmaken vande voorfz Dijeken. Ende ten leflen, Alibo dickwils groote oneenig- heyt in 't aenvangen ende voorderen vande Dijc- kagie wert ghecaufeert, door de menighte vande kleyne Gelanden, dat niemandt in eenige delibe- ratie van Dijckagie, metten gevolge ende aenkle- ven van dien en fal hebben eenige ftemme, ten ware hy inde voorfz Dijckagie ware herider�nde voor het minfte den nombre van vijfrigh gemeten. Biddende de Voorfz Supplianten ootmoedelijck* dat wy hen op alle de voorfz Poinften totte be- dijekinge vande voorfz Landen vanden Groede, fouden gelieven te verleenen Brieven van Octroy in behoorlijcke forme. Wekken aengemerekt, Endeghehoort hier op her advijs vande Meeren Gecommitteerde Raed�n vande Heeren Staten van Zeelandt, des Raedts van Vlaenderen refide- ren binnen Middelburgh, endevan Borgermeefle- ren ende Schepenen 's Landts vanden Vryen re- fiderendebinnenSluys. SOO IST,datW'y de faecken voorfz overgemerekt, ghenegen we-
		*Plaeaten 5* Boeck.**

hare titulen, Documenten ende befcheyden daer coe dienende: Ende dat de fefve ver vallingen en- de extinctieneflecl: forteten, ende ten eeuwigen dagen irrevocabel, <ende niet refcindibel wefen ftillen, by Relief, Appellatie ofte anders, hoe dat het zy. Item, dat de bekende Eygenaers behoor- lijck gheinfinueert zijnde om hun Dijckfchooten op te brengen, ende des blyvendein ghebreecke, de felve by parate executie aen heurlieder Landen fullen mogen verhaelt worden op Dijck-recht. Item, dat gfcene Renten ofte Chijnfen en iullen mogen werden gepretendeerr, die verloopen zijn t'federt d'inundatie vande voorfz Landen: Dat mede vier Jaren Renten ende Chijnfen in'tghe- Joeel, ende drie andere Jaren voor d'eene helft, te verloopen nae den Oughfte vande voorfz Dijcka- gie fullen komen tot profijte vande voorfz Sup- plianten , ten reguarde dat de hypotheecquen tot profijte vande Rentieren fonder der felver koft, ofte iaft uy tter fouter Zee by de Supplianten ful- len werden gereftaureert. Item, alfoo veele^Per- foonen eenige Gorfl�n ghekocht hebbende, fwa- righeyt fouden mogen maecken de felve met hen Supplianten te bedijeken, ende alle periculen van Dijckagie uyt te ftaen , indien de verkochte Gorf- feh by der Verkooperen naefte Vrienden, ofte andere fouden mogen werden gbenaeft; naer dat de Dijckagie welfoude zijn geflagen, 't Landt be- hoorlijek beverfcht, ende in verfeeckerthey t ghe- bracht, midts alleenlijek reftituerende de koften vande Dijckagie, endeden fimpelen inkoop der voorfz Schorren , waer door de Bedijckers de fel- ve Landen, ende de vruchten daer op ftaende fou^- den werden ontrocken, nae dat fy alle periculen fouden hebben uyt gheftaen, 't welck ghemerekt, feer onredelijck wefen/, ende vele inconvenienten mede brengen foude, ende de voorfz Koopers ge- deterreert werden de voorfz Dijckagie aen te van- gen, die om de Supplianten, ende andere te beter «'animeren totten aenvanck vande voorfz Dijcka- gie wel behooren geweert te werden, te meer dat naeftinge naer Rechten is odieux: Dat wy fouden verklaren, datgeenderhande naerderinge foo van Bloets wegen als van Meentucht naer den koop vande Schorren, ofte vervloeyde Landen, ende dat fo Leenen als Allodiale goederen, geen plaet- ie fullen hebben, noch toegelaten worden, maer dat de Koopers der felver Schorren ende Landen voorfz, 't effect van haren koop fullen blyven ge-/ nieten: Behoudelijck dat 't recht van naerderinge fal blyven in fijn geheel, ten reguarde vande Lan- den die fullen werden verkocht, naer dat de Dijc- kagie fal zijn vokrockeri. Item, dat de voorfz quartieren in alle Dijeken, Sluyfen, Wateringen, Wegen, ende andere foo binnen als buy ten-werc^ ka van dien, ende wes daer voorts dependerende, ofte aenklevende� geregiert fullen werden by den Dijckgrave ende Gefwoorens, te verkiefen by de Hooft-Ingelanden vande voorfz quartieren: Ende wes mee confent vande voorfz Hooft-Ingelan- den, ofte de meerder (temmen van dien, tot maec- kingeende onderhoudinge vande voorfz Dijcka- gie , ende Landen daer inne begrepen, mitfgaders tot accommodatie vande cavelinge fal werden goet ghevonden ende gheordonneert, dat 't felve* faj hebben kracht van keure, ende midts dien for^

-ocr page 946-




f885 frnde ter bede vande Supplianten, ha dat op alles Sfnorliick was geleth, haerlieder gegunt, geac S��SSde geodroyeert hebben gunnen ac- corderen ende�ctroyeren midts defen dat fy de Sn ghelegen inde quartieren van Vlaenderen X de Grolde, 's Heer Geert de Moors Wate- SS ertde een deel onder d'oude Yeve, begie- nenbefuydcii'tfwarteGat, ende benoorden de heule van Nieuwerhaven.v�lgens de Caerte daer van ghemaeckt, door defe ghetransfixeert, fullen �ogen beveriTchert ende herdijeken, leggende Se �ijcken foo nae by den kant van het Water als _P&niehfints doenlijck is, omme gevoechlijcket te konnen«edefendeert worden, opte naevolgende _conditiert,reftrictien,exemptien ende vrydom- men: Als te weten, Alfoo eenige onbekende Ey- aenaers vande voorfz Landen ende Schorren, in vWfcheyden Plaetfen fo in Vlaenderen, als elders haer onthouden, foo fullen de Supplianten ghe- houden zijn met uytfettinge van billetten, ende publicatie inde naei^ghelegen Steden, inne te da- gen allen den genen die eenigen eygendom, Ren- ten , Cnijnfen, ofte eenige andere hypothecaire aaien, aen ende opte voorfz Landen ende Schor- ren fullen willen pretenderen, ten eynde de felve hun bekent fullen hebben te maecken ; Te weten, die geene woonende binnen de Vereenighde Ne- derlanden , ende der felver gheafibcieerde Steden ende Landen, binnen feife Maenden �, ende die gene woonende buyten defe Landen, binnen een jaer nae de voorfz publicatie, ende het uytfetten vande billetten, aen alfuleke Gedeputeerde, als Borgermeefteren ende Schepenen 's Landts van den Vryen daer toe fullen committeren, ende or- donneren ; Ende aende felve te exhiberen haere titulen, befcheyden, Documenten ende verifica- tien tot bewijs van fulcken haren eygendom die- nende�, midts dat fulcke Eygenaers gehouden ful- len zijn, te weten, die geene woonende inde voorfz Vereenighde Nederlanden, ende geaflbci- eerde Steden ende Landen, binnen 's Jaers $ ende die geene daer buyten hun onthoudende, binnen twee Jaeren datelijck te betalen, ende reftitueren haere Dijckfchooten metten intereft van dien te- gen den penningh fefthiene, op pene dat die gene refpective die fulcks te doen, ende t'achtervolgen fullen zijn ghebleven in gebreecke, daer nae van haer recht van eygendom ende acti�n hypothe- caire , datelijck fullen zijn ende blyven verfteken, ende by die van 't voorfz Collegie vande Vryen binnen Sluys verklaert worden voor geabandon- ncert, vervallen ende verbeurt tot profijte vande voorfz Supplianten ten eeuwigen dagen. Item, oatde bekende Eygenaers behoorlijck gheinfinu- eertzijnde omme hare Dijckfchooten op te bren- gen, gehouden fullen zijn 't felve binnen den ge- ageerden tij dt te doen; Ofte des blyvende in gebreecke, fullen fulcke Dijckfchooten aen haer- «eder Landen mogen verhaelt werden op Dijck- recht, ten ware dat d'Eygenaers hare Landen wil- den abandonneren, kern, dat de Bedijckers vry ende exempt fullen zijn vande betalinge vande Renten, Chijnf�n, ende andere re�le laften op de getnundeerde Landen ftaende, die verloopen en- ue vervallen zijn t'federtde inundatie vande fel- ve: �ndemfgelijcks van het Jaer Renten dat val-	c. �r�ecte. ttt'4 l�n fal. in het jaer (kt de bedijekte Landen iia�r� eerfte Vruchten geven, ende gedragen fullen heb* ben, maer niet langer. Item, Alfdo verfcheydett Perfcionen eenige G�rfl�n ghekocht hebbendei fwarigheyt fouden mogen maecken, de felve met de Supplianten tebedijeken» ende all� periculen van Dijckagie uyt te ftaen, indien de verkochte Gori��n by der Verkooperen naefte Vrienden» ofte anderen fouden mogen genaefl worden, naer dat de Dijckagie wel foude zijn geilagen, 't Landt behoorlijck beverfcht, ende in verfeeckertheyt gebracht, mits alleenlijck reftituerende de koftert vande Dijckagie, ende den i�mpelen inkoop van de voorfz Schorren, waer door de Bedijckers de felve Lartden mette Vruchten daer op itaende* fouden worden ontrocken, na dat fy de periculen fouden hebben uyt geftaen. Sullen die geene, foo van Bloets als Meentuchts wegen reehtnebbende. tenaeilen, ghehouden zijn fulcke naeftinge te^jdoen, ende effectueren binnen negen Maenden nae dat de felve daer toe fullen wef�n behoorlijck, gheinviteert, ende gheciteert by openbare aihxie van billetten ter plaetfen daer dat gewoon ende gebruyckelijck is: Van welcke citatie ende affixie van billetten die Supplianten ghehouden fullen zijrt te vereyfTchen ende lichten behoorlijcke At- teftatie vande Plaetfen, ende dach dat de felve fal zijn gefehiet. Ende na de expiratie vanden voorfz tijdt van naeftinge, fal het recht van naeftinge voor het toekomende wefen voor de Bedijckers, ende die van haren Bloede, gelijckdat geweeft is voor den Oorloge. Item, dat de voorfz quartie* ren in alle Dijeken, Sluyfen, Wateringen, Wegen, ende andere foo binnen als buyten-we^cken van dien, ende wes daer van dependeert, gheregeert fullen worden by den Dijckgrave ende Gefwo�^ renste verkief�n by de Ingelanden, die ten min-v ften dertigh gemeten Landts in defe Dijckagie ful- len hebben, ende daer onder niet. Ende wes met confent van fulcke Ingelanden, daer toe behoor- lijck ghedachvaert ende gheinfinueert zijnde, by⁴pluraliteyt van ftemmen, tot maeckinge ende on- derhoudinge vande voorfz Dijckagie ende Lan- den , mitfgaders tot accommodatie vande cavelin- gen, ten overftaen van eenige Gedeputeerde uyt het Collegie vanden Vryen tot Sluys fal worden goet ghevonden ende gheordonneerc, 't felve fa\| hebben rechtende kracht van keure, ende over fulcks forteren effect, oockby executie, niet te- genftaende oppofitie ofte appellatie. Ende fal daer nae de Dijckagie gebracht wefende ten vol- komen eff�cte, de Jurifdittie, judicature ende re-4 geeringe vande felve beftaen, ende wefen by het voorfz Collegie vanden Vryen binnen Sluys, die welcke daer over fullen hebben gelijck recht en-i de judicature, ghelijck in voortyden gehadt heb- ben die van het Collegie vanden Vryen binnen Brugge. Ende fullen defen volgende die van't voorlz Collegie vanden Vryen tot Sluys» fonv marie ende de plano, ende ionder figure van Pro* ces kenn'�Te nemen vande gerechtigheden vanden eygendom, acti�n ende pretenfien die yemant fal willen, ofte mogen pretenderen tot ofte opte voorfz Landen ende Schorren, ofte eenige vande felve, ende wes eenighfints daer aen kleeft, ofte daer van dependeert: Ende de felve, midtfgaders

		6.C �j de

-ocr page 947-

Placaten, f.Boeck* ^.Tit, 3.Deel.

dequeftieh daer uyttery/�n byhaerliederVon-
nifle ofte verklaringe, terminercn, daer toe de fel-
ve van 't voorfz Collegie geauthorifeert worden
mits defen. Ende fullen fulcke vonriifl�n ofte ver-
klaringen hebben kracht van gew�jfde, ende haer
volkomencff�ftforteren, niet tegenftaende op-
pofitie,provocatie ofte appelJatie, mits dat van de
felve gheprovoceert fal mogen worden aenden
Raedt van Vlaenderen geordonneert binnen Mid-
delburgh. Ende omme die voorfz Supplianten
totte bedijekinge vande voorfz Landen te beter
te encourageren, Sullen de felve Supplianten
(Vande voorfz Landenjaerlijcks foo veele geven-
de als fy jegen woordigh doen) hebben ende ghe-
nieten vrydom ende exemptie vande vijftighite
ende hondertfte penningen voor den tijdt van
feven Jaren, mitfgaders vande Hoorne-Beeften
ende Befaeyde gemeten voor eenen tijdt van drie
Jaren, innegaende nae dat de voorfz Landen be-
hoorlijck fullen wefen beverfcht; Ende voorts
den vrydom vanden ImpolT vande kleyne Bieren
voor de Bedijckers, ende van twee laften fware
Bieren voor de Officieren,Tonder meer, beyde al-
leenlijck in het Jaer vande bedijekinge. Ende wat
belangt den verfochten vrydom vande Thienden,
wort aende Eygenaers vande felve den keufe ge-
ftelt, ende gheremitteert, of iy fullen begeeren te
bedijeken het elffte gemeth vande gemeten, daer
vanhenrefpeitivedeThiende competeert $ ofte
den Bedijekeren te accorderen, ende toe te ftaen
voor feven Jaren vrydom vande felve Thiendc,
innegaende de felve feven jaren als vooren. Ac-
corderende voorts dat die Supplianten de fpyfe
tot het opmaeeken vanden Dijck fullen mogen
halen buyten dijcx,opte naefte gelegen Schorren,
mits daer vooren betalende aende Eygenaers van
de felve fulcke redelicke recognitie, als by't voor-
fchreve Collegie vanden Vryen fal worden gcar-
bitreert. Ende om voor te komen groote onko-

ften, on ordeningen ende oneenigheden die don
de menichte van kleyne Gelanden dickwilsve/
oorfaeckt worden, lbo en fal niemant in eenip'
deliberatie van Dijckagie, metten ghcvolge end
aenkleven van dien ftemme hebben, als die geen⁶die inde voorfz Dijckagie voor het minfte ftu/
herideren de nombre van derrigh gemeten t_iti^
Ende alfoo tot dienfte vande Ingelanden vande
voorfz Dijckagie, een Predicant, SchoolmeeiJer
Kofter ende Sieckentroorter fal moeten worden
onderhouden, fullen de felve daer toe, ende.wes
meer daer van dependeert, ghehouden zijn Jaer-
lijeks over de Landen ende Thienden, naer pro.
portie van het innekomen te betalen de fonim�
van negen hondert guldens, innegaende een Jaer
nae de Dijckagie vande voorfz Landen. Edocli
wort by ons veritaen, dat nae de bedijekinge vap
de voorfz Landen, de Polders die aireede bedijekt
zijn.ende voorder noch fullen geraecken bedijekt
te worden, (onder de Parochie vande Groedege-
forteert hebbende) gehouden fullen zijn na hare
proportie ende groote haer aenpart inde felve ne-
gen hondert guldens te betalen. Ontbieden, ver-
foecken ende beveelen daerom alle Gouverneurs
van Provintien, Officieren ende Magiflxaten ran
Steden ende Plaetfen , mitfgaders aen allen ende
een yegelijck anders dien dit eenighfints aengaen
fal, dat fy van ons jegen woordich Confentende
Oclroy, ende van allenden inhouden van defen,
oock devryheden ende exemptien in voegen en-
de manieren boven verhaelt, doen, laten endege-
doogende voorfchreve Supplianten, ruftelijck,
vreclelijck ende volkomentlijck ghenieten ende
ghebruyeken, Tonder de felve te doen ofte laren
ghefchieden eenigh hinder, letfel ofte moeyenifl�
ter contrarien. Gegeven onder onfen Cacberte,
Paraphure ende de Signature van onfen Gref�ier,
in "s Graven-Hage op den elfden April fefthien-
hondertende twaelf. .

1 O� A�te, houdende verfyaringe ende Jmpliatie van 't morfl aende OSroy,

In date den^ januari) 1613.

Lfoo aende Hooge ende Mogende Hce-
ren Staten Generael der Vereenighde
Nederlanden,Heere Pieterde Hinojofa,
Heere van Wena , Prefident vanden
Hove van HolJandt, Zeelandt end� Vrieflandt $
Maerten Rofa, Grcffier vanden Hoogen Rade der
felver Provinci�n $ Cornelis Cats, Borgermeefter
van Brou werf haven 5 Meefter Jacob Cats, Advo-
caet $ Jan Maillart, Koopman $ Nicolaes de Wale
RogieriTz $ Jan Alefl�n $ Gileyn Verfterre, ende
Maerten Tijfl�n, voor haer felven, ende van we-
gen hareMedeftanders, Eygenaers van verfchey-
den Landen ghelegen onder de G roede, 's Heer
Geert de Moors Wateringe, ende eendeel onder
d'oude Yeve begrepen, befuyden 't fwarte Gat,
ende benoorden de Geule van Nieuwerhaven,
nieuwe Requeitegheprefenteert, ende omme re-
denen daer inne in 't lange verhaelt, ootmoede-
lijckdaer by verfocht hebben, Alfoo in haer Sup-
plianten verkregen O&roy totte bedijekinge van
ce voorfz Landen, onder anderen gheordonneert

, dat die InJantfche pretenderende eygendom,

ofte aftie hypothecaire totte f�ve Landen, haere
acTien ghehouden zijn te inftitueren binnen feijc
Maenden nae de �ytfettinge vande billetterende
die Uytlandtfche binnen een Jaer, fonder dat by
't felve O&roy de non Comparanten werden rer-
fteecken, dat hare Ho: Mog: fouden gelieven te
verklaren, dat inde expiratie vande voorfz refpe-
&ive tijdt van fes ende twaelf Maenden, die Eyge-
naers ofte Hypothecarifen fullen verfteeckefl
zijn, fonder vorder proceduyren voor die vanden
Vryen, ende dat de felve acTien foo van eygen-
dom als hypothecaire, Tullen ghehouden wele°
voor gheabandonneert tot profyte vande Supp»-
anten, fonder dat die voorfz In ofte Vy tlantlcne,
immermeer eenich regres foude ghegunt werden,
't zy by wegen van relief, ofte eenige ander e we-
gen , hoedanigh die fouden mogen wefen. hnac
dat hier mede oock foude ceit�ren fulcke retw-
clie, als in 't Oftroy fta�c gheftelt: te weten, fl»
die In ende Uyclandtfcjie binnen een #»g^

-ocr page 948-

M7 / pijckagfe^,&c.

raeckende de naeftinge, (riaerderreguardt gheno-
m�ri zijnde opte redenen def�n aengaendc inden
Brief van Odroy verhaelt) dat na de expiratie van
de negen Maenden, naer het uytfctten vande b^
letten ,niemant totte naeftinge en fal werden ge-
admitteert noch toegelaten, maer van foodanigh
recht van naeftinge als nu voor als dan, ende als
dan voor als nu zijn ende blyven verfteecken ten
eeuwigen dagen» met defen verftande enderc-
ftrinclic nochtans, datdie gecne willende naeften,
dacif toe fullen ontfangen werden rotende metten
dertienden Meerre fcftbicn-hondeit ende dertien
toekomende, als wanneer die negen *Maenden
hun vergunt even komen te expireren. Ende voor
foo veleraeckt het derde lith van't voorfz verfoeck
der Supplianten, aengaende de goederen totte
Kercke vande Groede ende Nieukereke bchoo-
rende, confenteren hare Hog: Mogi by defen, dat
die Supplianten die Kercke goederen, die by hun
fullen werden binnen gedijekt, ende �geen ande-
re , in pachtinge fulleamogen houden, ofte uyt-
gevcn eenen tijdt van achthi�n Jaren, d'een dan-
der cenparichlijck vervolgende, ende dat voor ee-
nen gulden jaerlijcks vanden gemete, vry ende
fuyvergelts , alles boven ende on vermindert die
negen hondert guldens die fy jaerlijcks gehouden
zijn t� betalen, tot onderhoudt van eenen Predi-
cant, Schoolmeefter ende Sieckcntroofter, als

tirtrt rcfp�clive nae de Dijckagie fouden mogen
SainT midts alleenlijck opbrengende de vet-
fthoten Dijckfchootcn meteen intereft van d.en,
[iens den penningh fefthien, alsoock^de reftr,-
S van om nae den refpe&ven t.jdt hdt vootfz
verfoeck door die vanden Vryen te moeten wer-
Γη verklaert. Ten tweeden, noopende het ροιηΛ
vande naefting�, Alfoo nae de expiratie vande nc-
len Maenden in 't voorfz Odroy vergunt, ommc
� verkochte Gorflen te naeften, egeen verfteck
bv eevoeeht is.dat bare Ho: Mot oock fouden ge-
heven te verklaren, dat nae de expiratie vande
voorfz negen Maenden, naer het uytfetten vande
billetten niemandt totte naeftinge foude werden
ahcadmitcccrt. Ende ten derden, dat die Suppli-
anten in eenen eeuwigen Erfpacht foude werden
vcreunt, die Landen totte Kercke vande Groede
ende Nieukereke bchoorende, onder de conditien
inde voorfz Requefte verhaelt, ende dat om de
Supplianten te fubleveren vande Contributie van
negen hondert guldens tot onderhoudt vanden
Predicant, Schoolmeefter ende Kofter, dab me-
de die Supplianten by 't voorfz haer O�roy jaer-
lijcx belaft zijn, &c. S O O IS T.datdiehooch-
gemelte Hceren Staten Genetael ( ghehoort hier
�p het advis van het Collegie vanden Vryen bin-
nen Sluys) op alles nae behooren gheleth, Op het
eerile lith van 't voorfz verfoeck, verftaeh, gherc-

folvcertcnde ver�laert hebben, ende verklaren by
defen, dat die Supplianten genoegh zijn voorfien
met het �ftroy hun verleent den elfden Aprilis
leftledcn, alfo�dat in ghevolge van dien, fy haer
dacr mede hebben te gh�noegen ende contente-

mede onvermindert 'tgeene die Dijckagie daer
van fal mogen koften, midtfgaders het Jaerlijcks
ghefchot ende onderhoudt vande felve Dijckagie,
daer inne volgende de conditien van verpachtin-
g�, die by cenige Geeftclijcke Perfoonen van de
ander fyde, aeh particuliere voor ghelijcken tijde
van Jaren ghedaen is, van Landen in die quartie-
ren ghclegen, midts dat naer het expireren vande
voorfz achtien Jaren.die Kercken wederom fullen
keeren aen haere goederen, vry ende fuy ver geks
als vooren, om verpacht, ende het meefte profijt
daer mede ghedaen te werden. Aldus gedaentet
Vergaderinge vande hooch-gemelte Hceren Sta-
ten Genera�l, in 's Graven-Hage, denacht,fteri
J�Riarij in 't Jaer 1613.

ren

haer verfchooten Dijckfchoten (in het O&royal-
leenlijck begroot tegen den penningh fefthiene)
Amplicren ende verbeteren hare Ho: Mo: 't felve
Odroy, ende den voorfz intereft metten penning
twaelve, inde plaetfe vanden penningh fefthiene,
Ende dat die Bcdijckcrs daer toe noch fullen ghe-
fiieten , ende profijtcren den fchoof van het be-
facytfel, foo verre als daer opeentgh befaeytfel fal
wcferi. Accorderende beroerende het tweede lith,

O�lroy, voor Axel en H\^eufen_y totte dijckagie van Suytdorfem Se-

oofl�n-btyehefiiyden de Geule. In date Jen ^Julij x6\x,

lil.

Ie Staten Generaelder Ver�fenigde Ne-
derlanden, Allen den'geenen diedefe
I jegenwoordige fullen fien ofte ho�ren
leien, Saluyt. DOEN TE WETEN,
Dat Wy ontfangen hebben de fupplicatie aen ons
gh�prefenteert by Bailliu, Burgemeefters ende
schepenen der Steden ende Ambachten van
Axe ende Neufen, inhoudende hoe dat door de
Oorloge, 't Ambacht van Axel ('twelckvan
voorleden tyden met die vande Stadt ende q�ar-
^tl«en vander Neufen , in een Lichaem van Wette
ghe�nichtis ghew�eft) in twee div�rfche Jurifdi-
«�en gevallen, ende daer voor�n gehouden is ge-

A ,S '^tev.^Weten,de ^Stadt mette ISknden vanAxel-
^rnbachtoverdefe zyde de groote Geule, van
Douxate metter Neufen, onder ons gebiedt, ende
Qc reiterende Landen van Axel-ambacht over de

ander fyde vande felve groot� Geule, foo onder
de Parochie van Suytdorpe als Beo�fteh-bly�,
onder 't ghebiedt vande �ertz-Hertog�n, in f�lc-
ker voegen, dat fy geduyrende dOorloge hebben
gehadt, een Magiftraet, recht ende J�ftitie doen-
de binnen der Stede van GennMaer aengenierckt
't Beftant dat fy Remonftranten datelijck mette
publicatie van dien, haerlieden felven geftelt heb-
ben in pofleiTie vande felve Jurifdiitie, als tot
haerlieder Poort behoorende van oudentyden,
zijnde de Landen over d'ander fyde blyven liggen
mette Zee ghemeen, tot fulcken merekelijcken
ende groote fchade, dat de Gelande d� felve tot
n�ch toe defolaet, ende als geabandonneert laten
dry ven, ende dat alleen ten aenfien vande groote
merckelijcke koften totte bedijekinge noodigh,
ende de kleynen valeure vanden Lande. Omme

waer

-ocr page 949-



			Placateti. f.Boeck. 9.Tit, 3. Deel. i^_Q de eenige parthyenderfelverinvoortydenyon Leen fouden mogen gehouden geweeft hebben¹Datfy Supplianten, ofte van hun adie hebbende fullen mogen nu ende ten eeuwigen dagebeho�' den, over de voorfz nieuwe bedijckte Landen het recht van yrye Jacht, ViiTcherye ende Vogelry_emette andere pre�minentien endevryheden daer af dependerende. Ende ten eynde de voorfz Dijckagie met goede ordre, recht ende autliori. teyt beleyt ^ ghevordert ende onderhouden njach worden, hun Supplianten met advyfe vande gene die mede fullen dijeken, fullen vermogen te kie- fen^ndeftellendienoodige Beleyders der felvct Dijckagie , alseenenDijckgrave, Dijck-Schepe, nen, Penningh-meefterende andere, die kennifTe van alle faecken, de voorfz Dijckagie raeckende fullen nemen, mitfgaders recht ende JufHtic doen naer benooren , achtervolgende de Keurenende Statuyten by den Supplianten te maecken mee advyfe als vooren. Welverftaende dat deBedijc- kers voix fullen hebben tot vijftigh gemeten toe, ende niet onder. Dat niemant geoorloft fal wefen op 't voorfz Landt eenige Sooden te halen ofte fleecken, voorwien, waer toe, ofte onder wat pretext 't felve foude mogen wefen, op pene van daer afgheftraft te werden als van diefte. Dat die voorfz Landen haer water fullen mogen loil�ii ter plaets daer't de Supplianten bequaemfl:fullen vinden. Dat oock op dat de voorlz Landen nae datfe beverfcht ende bedijekt fullen wefen, te be- ter bewoont, gecultiveert, begeert ende bewaert mogen werden, gheaccordeerc wort, Dat alle de geene aldaer woonende ende culture doende, vry endeexempt fullen zijn ende blyven vanordina- rife ende extraordinarife Contributien, Impofi- cien, beden,fubventien, poin&inge ende fettinge, oft hoedanich die foude mogen wefen, den tijdt van twaelf Jaren, nae dat de voorfz Dijckagie vol- bracht fal wefen ten vaften Lande. Dat oock de Supplianten ende andere Mede-bedijckers, mitf- gaders d'Inwoonders endeBaenders vanden fel- ven Lande, fullen genieten de vryheden ende Pri- vilegi�n vande voorfz Stadtende Ambachtevan Axele, fonder nochtans daeromme inde fchuJden ende andere t'achterheden der fel ver, ende ande- re hoedanigh die zijn, voor date van ditOfttoy gemaeckr, gehouden te wefen, noch tercaufevan dien arreitabel, apprehenfibel nochte convenibel te zijn, voor wien het foude mogen wefen. «»- gelijcks datialle de gene die aende voorfz nieuwe Dijckagie fullen komen wereken, ofte Vi&uahc brengen,njet en fullen om eenigerhande fchulden in hare Perfoonen gearrefteert nochte bekommert worden in 't gaen nochte keeren, in waf manieren dat het zy, tot dat de voorfz Dijckagie ten vaften Lande fal gebracht zijn, behoudelijck dat hunlie- den goet vervolgeJijckfal zijn by Juititie.daer en- de alfoo 't behoort. Ende boven dien genieten de benefjeien van de Keyferlijcke Statuyten van Vlaenderen op 't ftuck vande indijekingen vanae verdroncken Landen gemaeckt. Mitfgaders al 100 men verftaetdat eenige beplanten Landen uy oc Proprietarifien ipor eenige Jaeren voor *^Iev"^e" pryfe aen geringe Perfoonen zijn verpaent, nci welcke foude mogen cauferen, dat de felve Lan- den by de ProprietariiTen ofte andere nieten �ou-
		waer inn� by tydeie vbeftant diverfche comringen hadden doen lede, fooGeeftelijckabedijckinge te mogen'c v�rloop des tijdts de(alfoo fy feere fandigheene gront-brake endvallen , by foo verreilaenden Winter nietby 't leggen van eenigkers ,totopftoppingeGeulen ende Kreeckniet hadden konnentot ons te nemen, enden , dat in confideraeen foo groot quartierculen dat noch meer bge vloeden in ghenomde naergelegentheyt vte, van geen kleyne imnamentlijck ten refpmaer vo�rfien en is vmeten Voorlants, diekleyne Gemeente endte mogen houden, oncorderen oorlof, codienfte der felver Stedvoorfz parthyen vanende doen dijeken, mfoonen , als fy daer t't zy t'eender ofte tendat fullen konnen gedconditien: T�"weten,fullen op 't fpoedighftgenden noot als voorfMaenden naer d'affiximidts den Trefues ovden) fullen werden ggeene die eenigh reenten, Chijnfen, ofte anty tel ofte pretext 't feaende voorfz Landenten fine fy ofte haerlude felve twee Maenda&ie ter Greffie derAxel behoorlijck gevom neffens de Suppende te contribuerende Deffaillanten naervan twee Maenden vende adie verfteken fnaer Dijckagie - rechtbeneficien ende vrydohun te vergunnen vanAxel op den vijfthienden inhoudt hier naeralle heerlijcke Chijnmeynen, daer mede d»tijts belaft zijn gheweextinct nu ende ten eevoorfz Landen fullenThienden den tijdt valijck vervolgende: Dadagfe fullen bedijektzvoor Erven ende niet

-ocr page 950-



			Dijckagie, &c* Suytdorpe. ι8p %

				corderen hare Ho: Mo: dat daer inne, ende defett aengaende gevolgt fal worden 'tKeyferl. Placaes ende Statuyt vanden xxij Mey 153-1. Ende alfoo verfcheyden Perfoonen eenige Gorfi�n gekocht hebbende, fwarigheyt fouden mogen maecken de felve te bedijeken, en alle periculen van Dijckagie uy t te ftaen, indien de verkochte Gorfi�n by der Verkooperen naefte Vrienden, of anderen fouden mogen genaeft worden, naer dat de Dijckagie wel foude zijn geflagen/tLant behoorlick ververfcht ende in verfekertheyt gebracht,mits alleenlick re- ftituerende de koften vande Dijckagie, ende den fimpelen inkoop vande voorfz Schorren, waer door de bedijekers de felve Landen mette vruchte daer op ftaende fouden werden ontrocken nadac fy de periculen fouden hebben uy t geftaen,Sullen die gene fo van bloets als meentuchts wegen rechc hebbende te naeft�, gehouden zijn fulcke naeftin- ge te doen ende effectueren binnen 9 maenden na dat de felve daer toe fullen welen behoorlick ge- inviceert ende gheciteert, by openbare affixie van billecten ter plaetfen daer dat gewoon ende ghe- bruyckelickis, van welcke citatie ende affixie van billetten, die Bedijekers ghehouden fullen zijn te vereyffchen ende lichten behoorlijcke Atteftatie vancfe Plaetfe, ende dach dat de M\q fal zijn ghe- fchiet, ende nae de expiratie vande voorfz tijt van naeftingc, fal 't rechc van naeftinge voor 't toeko- mende wefen voor de Bedijckers,e�i die van haren bloede, gelijck dat ghe weeft is voor den Oorloge, kern, wat belangc den verfochten vrydom vande Thienden, wort aende Eygenaers vande felve den keufe geftelt en geremitteert.of fy fullen begeeren te bedijeken het elffte gemet vande gemeten daer van hen refpective de Thiende competeert.of den Bedijckeren te accorderen ende toe te ftaen voor ix jaren vrydom vande felve. Item.dat die voorfz Landen in alle Dijcken,Sluyfen,Wateringen,We- ge.n,ende andere fo binnen als buy ten-werck� van dien,efi w�s daer van dependeert,geregeert fullen worden by den Dijckgrave ende Gefwoorens, te verkiefen by de Ingelanden die ren minften 30 ge- meten Lants in defe Dijckagie fullen hebben,ende daer onder nier, ende wes met confent van fulcke Ingelanden daer toe behoorlick gedachvaerc ende geinfinueert zijnde by pluraliteyt vanftemmen, tor maeckinge ende onderhoudinge vande voorfz Dijckagie ende Landen, mitfgaders tot accommo- datie vande cavelineen, ten overftaen van eenige Gedeputeerde vande Suppliant�, fal worden goec gevonden ende gheordonneert/c k�ve fal hebben recht ende kracht van keure, ende over fulex for» teren effect oock by executie, niec cegenftaende approbatie of appellatie. En omme voor te komen eroote onkoften, onordeningen endeoneenighe- den, die door de menichte van kleyne Gelanden dickwils veroorfaeckt worden, foenfalniemant in eenige deliberatie van Dijckagie.mecten gevol- ge ende aenkleven van dien ftemme hebben,alsdie geene die inde voorfz Dijckagie voor het minfte lullen herideren de nombre van dertighgemecen Lants. Accorderende de Bedijckeren voorts, om- me de felve totre bedijekinge te beter te encoura- geren, vrydom van alle re�le contributien, poin- tingen ende fettingen voorden tijt van feven jare, ingaende na dat de Landen fu�en wefea bedijekt 6. D ende
_den werden bedijckt, de felve verhuyringe mette Sickinee fal extinft verklaerc werden. Ende ten leften, dar in cas van Oorloge ('t welck Godt verhoede) de Landen fullen verklaerc werden voor vrye Landen, als de geene vanden Doel ende �sPrincen-landc by ons verklaerc zijn. Wekken aeneemerckt, Ende gehoort hier op het advis van den Raedt van Vlaenderen, refiderende binnen Mddelburgh , ende van Borgemeefteren ende Schepenen 's Landts vanden Vryen binnen Sluys. S O O IS T, dat wy de faecken voorfz o-ver ge- nierckt, genegen wefende ter bede vande Suppli- anten, na dat op alles behoorlijck was geler, haer- lieder ghegunc, geaccordeert ende gheoftroyeert hebben, gunnen, accorderen ende oclroyeren micsdefen, datfy de geinundeerde Parochien en- de Landen van Suytdorpe ende Beooften-blye ren fnyden de Geule der voorfz Stade Axel, ful- len mogen beverffchen ende herdijeken, opte na- volgende conditien , reftriftien, exemptien ende vrydommen, als te weten, Alfoo eenige onbe- kende Eygenaers vande voorfz Landen in ver- fcheyden Plaetfen , foo in Vlaenderen als elders haer onthouden,fo fullen die�upplianten gehou- den zijn met uytfettinge van billetcen ende publi- catie inde naeii>gelegen Steden, inne te dagen al- len den geenen die eenigen eygendom, Renten, Chijnfen, ofte eenige andere hypothecaire a�tien

	ae η	ende opte voorfz Landen fullen willen pre

	tenderen, ten eyndede felve hun bekent fullen hebben te maken, te weten, die geene woonende binnen de Ver�enigde Nederlanden ende der fel- ver geaflbeieerde Steden ende Landen, binnen fes maenden; ende die geene woonende buyten defe Landen binnen een Jaer nae de voorfz publicatie, ende het uytfetten vande billetten.ter Greffie bin- nen de Stede ende Ambachte van Axel, ende al- daer te exhiberen hare tytulen, befcheyden, Do- cumenten ende vcrificatien tot bewijs van fulcken haren eygendom dienende, mits dat fulcke Eyge- naers gehouden zijn,te weten die gene woonende inde voorfz Ver�enigde Nederlanden ende geaf- focieerde Steden ende Landen binn� 's jaers, ende die geene daer buyten hen onthoudende, binnen tweejaren datelick te betalen, ende reftkueren hare Dijckfchoten metten intereil van dien tegen den penning feftien,op pene dat die gene refpeiti- vediefulcxtedoeneii t'achtervolgen fullen zijn gebleven in gebreecke, daer na van haer recht van eygendom endea�ien hypotecaire datelijc fullen zijn ende bly ven verfteken, ende by den Raet van Vlaenderen binnen Middelburg verklaerc werden voor geabandonneercvervallen ende verbeurt tot profijt vande gelanden ten eeuwigen dagemkem, dat de bekende Eygenaers geinfinueert zijnde om nare Dijckfchoten op te brengen,gehouden fullen zijn t felve binnen den geprefigeerd�tijt te doen, otce des bly vende in gebreke, fullen fulcke Dijck- icnoteu aen haerlieder Landen mogen verhaelt worden op Dijckrecht, ten ware dat d'Eygenaers mreLanden wilden abandonneren/kem,voor fo >eieaengaetdeverfochte extractie enannullatie G^WR ^daS^en ^van ^alle heerlijcke Chijnfen, "'««elijcke Domeynen,ende andere re�le Men opte:pemundeerde Landen ftaende, en daer mede ^ve ^h,er mmmm mf�muk, Ac-

-ocr page 951-

ftft

Placaten.' jvBoeck.

9. lit. 3. Jjeei. ig₉

hiogen pretenderen; tot of op de voorfz Landen
ende eenige vande felve, ende weseenighf,_nt!
daer aen kleeft ofte daer van dependeert, ende de
felve, mitfgaders de queftien daer uyt te ryfen, L�
haerlieder vonnifl� ofte verklaringe t�rmineren
daer toe de felve Magiftraet gheauthorifeert wort
fnidts defen. Ende fullen iulcke vonniffenofte
verklaringen hebben kracht van gewijfde, ende
haer volkomen effect forteren, niet tegenftaende
oppofitie, provocatie ofte appellatie, mits dat van
de felve gheprovoceert fal mogen werden aenden
voorfz Raedt van Vlaenderen geordonneett bin.
nen Middelburgh. Ontbieden, verfoecken ende
beveelen daerom alle Gouverneurs van Provin.
tien,Oilicieren ende Magifbraten van Steden ende
Plaetfen, mitfgaders aen allen ende een yegelijck
andere dien dit eenighfmts aengaen fal, dat fy van
ons jegenwoordigh Confent ende Oclroye, ende
van allen den inhouden van defen , odck de vry,
heden ende exemptien in voegen ende manieren
boven verhaek, doen, laten ende ghedoogen de
voorfz Supplianten ende Bedijckeren ruifcJijck,
vredelijck ende volkomentlijck genieten ende ge-
bruycken, fonder de felve te doen ofte laten ghe-
fchieden eenich hinder, letfel ofte moeyenifleter
contrarien. Gegeven in onfe Vergaderinge, in
's Graven-Hage, onder onfen Cacherte endede
Signature van onfen GrirTier,op den vierden dach
der Macnt Juli) in 't Jaer i6iz.

ende beverfcltt. Sullen oock d� Inwoonders ende
Bedijckers Vattde v�orfz Landen hebben ende ge-
nieten de vry heden ende Privilegi�n vande voorfz
Stadt ende Ambacht van Axele,fonder nochtans
eenighfints �ide fchulden ofte t'achterheden van
de felve Stadt ende Ambachte, die voor date de-
f�s Octroy gemaect zijn, gehouden te wefen, ofte
eenige bekommeringe te lyden , hoedanigh die
foude mogen zijn. Gelijckmede nul ende extinct
fullen bly ven alle ghedaen verpachtingen vande
voorfz geinundeerde Landen, foo daer eenige bj"
de Eygenaers voor defen aen yemanden ghedaen
ende gemaeckt mogen zijn. Sullen oock die Be-
dijckers hebben ende ghenieten het beneficie van
de Keyferlijcke Statuyten , op 't fluck vande in-
dijckingen van Landen ende Gordingen gemaett,
Mitfgaders in cas van Oorloge (des Godr verhoe-
de) recht van neutralicey t, ende voorts den vry-
dom vanden Impoft vande kleyne Bieren voor de
Bedijckers , ende van twee lallen fware Bieren
voorde Officieren,fonder meer, beydealleenlick
in het Jaer vande bedijckinge. Laeftelick,de Dijc-
kagie gebracht zijnde ten volkomen eff�cle, fal de
Jurifdictie, judicature ende regeeringe vandeieU
ve bertaen ende wefen by όζη Supplianten , die
weldoe defen volgende f�mmarie, ende de plano
ende fonder figure van Proces kenniil� fullen ne-
men vande gherechtigheden vanden eygendom,
a&ien ende pretenfien die yemant fal weten ofte

I2.0 �troy, om te mogen bedijeken feec\er Tolderfyn ontrent derdenkrgk,

genaemt Beoofler-eede In date den} I Mey 16Ί3.

de quade Luchten alle Jaeren aldaer veroorfaeckt
werden, fullen bevrijdtblyven. Verfoeckndc
ende biddende mits dien ten aenfien voorfz, ende
dat 't voorfz Polderken is liggende onder onfe J�-
rifdidtie, dat wy goedertieriijek fouden ghelieven
haer Supplianten te verleenen O�roy, ommehet
voorfz Polderken te mogen bedijeken optenaer-
volgende conditien: Als te weten, dat alle die
Werckluyden ofte Soetelaers die aende voorfz
Dijckagie fullen wereken ofte foetelen, ofte hen-
luyden daerinne gebruyeken, ten langhi�ehvoor
den tijdr van een Jaer, ofte immers tot dat de fel-
ve ververi�hinge ghedaen fal zijn , vrydom ende
exemptiegheguntfal worden van alle haerecon-
fumptien. Dat oock alle de felve Werckluyden,
mitigaders hunne Borgeren, vry ende exempt ful-
len zijn, ende ghehouden fullen werden, van alle
arreften ende executien, oock voor perfonele
.fchulden gecre�ert voor 'tmaecken ende aengaen
vande voorfz Dijckagie. Dat fy Supplianten,
midtfgaders alle de geene die in ofte op 't voorfz
Polderken fullen komen woonen, fullen genieten
vrydom ende exemptie van alle Jaiten.lmpofinen,
poindlingen ende l�ttingen, hoedanigh die ghe-
naemt iouden mogen werden , egeene uytghe-
fondert, die onder ons ghebiedt ende Jurifdiwie
loop hebben, voor den tijde van twaelf Jaeren, te
beginnen naer date dat de felve Landen fullen ver-
verfcht, oock de wateringe vande felve Schorren
te bedijeken, vry; quijtende ontilagen fullen we-
fen vande betalinge van alle d'achterftellen vande
Clujnfen en«t� Renten-, daer mede dcfelve Gron-

E Staten Generaelder VereenighdeNe-
; derlanden, Allen den geenen die defe je-
genwoordige fullen fien ofte hooren Je-
fen,Saluyt. DOEN TE WETEN,
Dat Wy ontfangen hebbende Requeije aen ons
gheprefenteert by Cornelis de Hemelaer, Bailliu,
ende Jan Bogaert, Burgemeefter der Stede Aer-
denburgh , als Jaft hebbende, ende reprefenteren-
de de gemeene Ingelanden van feecker Polderken
ghenaemtBeooiter-eede, benoorden der voorfz
Stede Aerdenburgh, liggende voor ende aende
felve Stadt, hoe dat het voorfz Polderken eenige
Jaren herwaerts gheinundeert is geweeft, gelijck
ons ten deele bekent was, tot merckelijcke groo-
te fchade vande Ingeerfden van 'tvoorfz Polder-
ken, als oock mede tot groot intereft: ende nadeel
der voorfz Stede �. Welck voor-genoemt Polder-
ken kleyn van gemet talen zijnde, ghelijck uytte
bygaende figurative Caerte te fien is» fy hoogh-
noodigh achten te doen bedijeken, foo tot pto�j-
te vande voorfz Supplianten ende hare Stede, als
oock mede vande Generaliteyt, ten reguarde dat
de Trencheen loopende.van Aerdenburgh tot de
�lifchans, met de vloeden wech gefpoek wefen-
de, apparentelijck dat de geheele �lifchans oock
foude komen wech te fpoelen, het welcke mette
voornoemde ververfchinge ende confent Vande
herdijekinge 't voornoemde Polderken geconfer^
veertiende het Lant vande onderhoudinge vande
felve Trencheen ontlaft falkonnen werden, be-
halven dat de Inwoonderen ende Guarnifoenen
vande voorfz Stadt, van groote fieckten die door

-ocr page 952-

Dijckagie^ »&e. Bcoofter*eedc.

ί$96

j.� ,_n<fe Gorflen van ouden tyden,ende voor het

merekt, genegen wefende ter bede vande Stippli-
anten, nae dat op alles behoorlijck was geleth, de
felve Supplianten gegunt, geaccordeert ende ge-
oftroyeert hebben, gunnen, accorderen ende oc-
troyeren mits defen, dat fy het voorfz Polderken
ghenaemt Beoofter eede , benoorden de Stede
Aerdenburgh, liggende voor ende aende felve
Stadtjvolgens de Caerte daer van gemaeckt,door
defe getransfixeert, fullen mogen beverfchen en-
de herdijeken, opte navolgende conditten, reftri-
c"tien,exempticn ende vrydommen: Als te weten,
Dat die Bedijckers fullen ghenieten den vrydom
vanden Impoft vande kleyne Bieren, ende van
twee laften fware Bieren voor de Officieren, fon-
der meer, beyde alleenlijck in het Jaer vande be-
idijekinge, onder renverfael nochtans, dat fy het
Landt fullen vry houden vande pretenfien van
quijtfcheldinge, die den Pachter vande Bieren al-
daer foude geraecken te pretenderen,ter oorfaec-
ke van defe ConceiTie. Item, dat die Dijekers en-
de andere Werckluyden aende voorfz Dijckagie,
gheduyrende de felve naer hetgewoonlijck ghe-
bruyek, vry ende exempt fullen zijn ende gehou-
den werden, van alle arreften, voor perfonele
fchuldengecre�ertendegemaeckt voorliet aen-
gaen van defe Dijckagie. Ende omme die Suppli-
anten totte bedijekinge vande voorfz Landen te
beter te encourageren, fullen die Supplianten
(vande felve Landen jaerlijcks foo veele gevende
als fy jegenwoordigh doen) hebben ende ghenie-
ten vrydom ende exemptie vande Thienden, ver-
pondingen , poinftingen, fettingen ende andere
lmpofitien, voor den tijdt van feven jaren, behal-
ven dat aende Eygenaers vande felve Thienden
vry gheftelt ende gheremitteert wert, of fy fullen
begeeren te bedijcken het elfde gemet vande ghe-
meten, daer van hen refpe&ive deThiende com-
peteert 5 ofte den Bedijc keren te accorderen ende
toe te ftaen voor feven Jaren vrydom vande felve
Thiende als vooren, mitfgaders den vrydom van
de Hoorne-Beeften ende Bezaeyde gemeten voor
eenen tijdt van drie jaeren, alles innegaende nae
dat de voorfz Landen behoorlijck fullen wefen
beverfcht. Sullen noch die voorfz Bedijckers vry
ende exempt zijn vande betalinge vande Chijn-
fen, Renten, ende andere re�le lallen opte ghein-
undeerde Landen ftaende, die verloopen ende
vervallen zijnt'federt ende gheduyrende d'inun-
datie vande felve�. ende infgelijcks van het Jaer
Renten dat vallen fal in het Jaer dat de bedijekte
Landen hare eerfte vruchten gegeven eride ghe-
dragen fullen hebben, maer niet langer. Ende al-
foo eenige onbekende Eygenaers vande Landen
in het voorfz Polderken gelegen, in verfcheyden
Plaetfen foo in Vlaenderen als elders haer mogen
onthouden, foo fullen die Supplianten gehouden
zij η met uy tfettinge van billetten ende publicatie
indenaeftgelegen Steden, inne te dagen allen den
geenen die eenigen eygendom, Renten, Chijnfen,
ofte eenige andere hypothecaire a�ien aen ende
opte voorfz Landen ende Schorren fullen willen
pretenderen, ten eynde de felve hun bekent mo-
gen maecken, te weten die geene woonende inde
Vereenighde Nederlanden, ende der felver gheai-
focieerde Steden ende Landen, binnen fes Maen-
den, ende die gtene woonende buyten defe Lan-

6.D ij den,

SivToeven vande felve zijn belaft geweeft, te we-

*>n voor de jaeren aai χy w^ τ, �«� &?-**&
hebben! ende daer te vooren /t zy dat die lolTe
ifck ofte onloiTel�ck zijn. Dat oock de feiv<

Rentieren weckende hare Renten naer de beverf-

fchinge Μ1*"' vande waerde der felver Dijcka-
Se fullen moeten contribueren. Item, dat alle de
leene die eenigen eygendom optefelve Landen
fullen willen pretenderen, haer bekent fullen
moeten maecken binnen den tijdt van drie Maen-
den naer het af�igeren vande billetten, ende dat fy
eehouden fullen zijn hare Landen/� quote te be-
lleken , ofte dat de onwillige fullen verfteecken
_zjη van haer recht ende eygendom tottefelve:
Dat hun Supplianten oock gegunt foude werden
den vrydom van alle Thienden, foo wel Geefte-
li'icke als Wereltlijcke Perfonentoebehoorende,
voor den tiidt van twaelf J aren: Ofte ten minflen
dat de Proprietarifl�n der felver gehouden fullen
zijn te bedijcken het elfde gemet, daer de Thien-
den af ghetrocken fullen worden. Item, dat die
Supplianten fullen worden geauthorifeert te mo-
gen Hellen alfulckcn Dijckgraef ende Gefwoo-
rens, als de meefte Ingelanden daer toe fullen be-
quaem bevinden te behooren. Dat oock alle de
gene wiens Landen fullen verkocht ende geaban-
donneertzijn geweeft, voor de gefcheten, fullen
binnen 's Jaers de felve Landen tot hunwaerts
moeten nemen, ende repeteren, mits daer vooren
reftituerende de penningen daer vooren betaelt,
met aliulcken intereft alsblijcken fal daer vooren
betaelt te zijn, als oock dat Dijckgraef ende Ge-
fwoorens fullen mogen fchieten aliulcken fchot,
alsfyluyden in confeientie fullen bevinden te be-
hooren ; Ende de felve alles innen op re�le ende
parate executie naer Dijck-recht, gelijck men van
allen ouden tyden in diergelijcke Dijckagien ghe-
woonis t'oblerveren, Ende dat mede ^eDeur-
waerders vanden Rade in Vlaenderen, refideren-
de in Zeelandt, geauthorifeert mogen werden de
exploiften van dien te doen, ende tot inninge van
de penningen te procederen, gelijck men in dier-
gelijcke Dijckagie ghewoon is te doen, fonder re
admittereneenige oppofuie, dan naer voorgaen-
de namptifl�ment, ende lichtinge op feecker.
Item.dat alle Decreten der Schorren van die gene
die in gebreecke blyv�n te betalen, fullen moeten
gefchieden voor Dijckgraef ende Gefwoorens der
felver Dijckagie. Ende dat de voorfz Landen in
alle Dijeken, Sluyfen ende Wateringen, ende an-
dere foo binnen als buyten-wercken van dien,
ende wes daer aen dependeert, gheregeert fullen
borden by Dijckgraef ende Gefwoorens, die
verkoofen fullen werden by de Ingelanden, ten
minften dertich gemeten in getale hebbende.ende
daer onder niet. Ende omme te voorkommen de
groote onnoodige onkoften ende oneenigheden
vande kleyne Ingelanden, die dickwils veroor-
J^w werden, Dat die geene die beneden de der-
"gnghemeten inde felve Landen fullen hebben,
Reene v₀₁f_e ofte ftemme inde felve Dijckagie en
lullen hebben. Wekken aengemerekt, Gehoort
2«^P ^her,^^viJ^s ^va& Sijn Excell. ende des Raedts
SOo f q^VOOrfz ^Vereenig^hde Nederlanden.
w *?> ^T> dat wy de faecken voorfz overge-

-ocr page 953-

Placaten. ψ. Bocck� 9. Tit. 3. Deel. _x^

cretenende Schorren van diegene die in g^
bly ven te betalen, fullen moeten gefchieden v�
Dijckgrave ende Gefwoorens vande voorfz [y
kagie, mits dat nochtans na de fehe Dijckagjij
judicature fal blyven aendeJurifdi&ie daerond
het voorfz Polderken van ouden ty den heeftop
reforteeert. Sullende de voorfz Landen in J'
Dijeken, Sluyfen, Wateringen, Wegen, ende J
dere binnen als buyten-wercken van dien, en/

�1S97

den, binden negen Mcatie » ende het uytfulcke GedeputeerdSchepenen 's Landtsdaer toe fullen comende aende felve te�fcheyden, Documenwijs van fulcken hapene dat die geene

wesdaer vandependeert, gheregeert werden h
Dijckgrave ende Gefwoorens, die gheko�fenfJ
Jen werden by de Ingelanden,die ren minfonder!
tich gemeten Landts in defe Dijckagie fullen hek
ben, ende daer onder niet. Ende ommetevoor.

komen groot� ende onnoodigeonkoftenendeoii'
eenigheden die dickwils by de kleyne Ingelanden
veroorfaeckt worden, en fullen die geenediebe.
neden de dertich ghemeten inde voorfz DijeJiagie
gelant zijn, egeen voyfen ofte ftemmen inde fefve
hebben; Dies fullen die Supplianten ghehouden
zijn te onderhouden de Contrefcharpe vande
Olie-fchans, mitfgaders behoorlijck te diepende
Gracht van Aerdenburgh foo verre als defeDijc-
kagie itreckt, mits dat hun harea&ie weregerefer.
veert om defe koften wederom te verhalen opte
groote Dijckagie omtrentAerdenburgh gevallen,
die ghehouden is de Contrefcharpe van Aerden-
burgh te onderhouden. Ontbieden, verfoecken
ende bevelen daerom allen Officieren,Jiiilicieren,
Magiftraten van Steden endePlaetfen,mitfgaders
aen allen anderen dien dit aengaen fal, datiyvan
onsjegenwoordich Confent ende Oclroy, ende
van allen den inhouden van defen, oock de vry-
heden ende exemptien in voegen ende manieren
boven vermeit, doen, laten ende ghedoogen de
voorfchreve Supplianten, ruftelijcken, vredejijc-
ken ende volkomelijcken genieten ende gebruye-
ken, fonder de felve te doen ofte laten ghefcii/e-
den eenigh hinder, Jetfel ofte moeyenuTe ter con-
trarien. Gegeven onder onfen Cachette, Para-
phureende de Signature van onfen Greffier, in
*s Graven-Hage den lefien Mey fefthien-hondert
ende derthien.

� ende t'achtervolgen fullen zijn gheblevenin ghe-
breecke, daer nae van haer recht van eygendom,
ende adUen hypothecaire datelijck fullen zijn en-
de blyven verfteecken, ende by die van 't voorfz
Collegie van den Vrye binnen Sluys verklaert
werden voor gheabandonneert, vervallen ende
verbeurt tot profijte vande voorfz Supplianten
ten eeuwigen dagen. Sullen voorts tot Dijckgra-
ve ende Gefwoorens van defe Dijckagie ghefrelt
ende gecommitteert worden die geene die by de
meeile Ingelanden vande felve voordebequaem-
fte ende gequalificeerfte gekoofen fullen werden.
JEnde alle de geene der wekkers Landen verkocht
ende geabandonneert fullen zijn geweeftvoorde
ghefchooten, die fullen de felve Landen binnen
'sjaerstothemvvaerts moeten nemen ende repe-
teren , mits daer vooren reilituereiide de verfchor-
ten penningen metten intereir tegen den penning
fefthiene. Authoriferende die Dijckgrave ende
Gefwoorens om tot behoef ende voorderinge van
defe Dijckagie te mogen fchieten alfulcken fchot,
als fyliedenin oprechter confeientie nootlick ful-
len vinden te behooren. Ende om dat te innen op
re�le ende patate executie naDijck-recht, gejijck
men dat van allen ouden tyden in diergelijcke
Dijckagien ghewoon is te doen, ende te gebruye-
Jten, fonder te admitteren eenige oppofitie, dan
naer voorgaende namptifl�ment ende Jichtinge
op feecker. Ende fullen die Deurwaerders vanden
Raedt in Vlaenderen, refiderende in Zeelant, ge-
authorifeert mogen werden d'exploi&en van dien
te doen,ende tot inninge vande penningen te pro-
cederen naer gewoonte ende gebruyek in andere
Dijckagien. Accorderende mede dat alle de De-

13. O�troy* totte indijc{mge vande Tolders vanden Ooel, Sint huw

Polder, &c. In dateden yjanuarij1614.

den reyfen den ftaet van hunne over ghebleven
Landen doen vifiteren , ende bevonden dat van
vier duyfent hondert gemeten, die hier voormaels
onder den Doel hadden bedijekt geweeft, jegen-
woordighmaer tweeduyi�nt vier hondert; ende
in Callo eertijdts groot twee duyfent negen hon-
dert gemeten, met de byvoeginge van Keteuifle»
niet als vijfthien hondert ghemeten Dijckbaeriul-
len wefen, uytwyfende de geexhibeerde Caerf^e;
Behalvens dat de voorfz Polders<een Eylant b y-
vende) veel Jaftiger Dijckagie fubje# lullen bly-
ven. Edoch dat fy niet te min wel genegen foudcfl
zijn, de voorfz hare defolate Landen te berdijc-
ken,ende daer toe te employeren haer credit ende
middelen, indien ons uyt confidetatien vanae
voorfz fwarigheden, geliefden hun het bedijken
vande felve te accorderen, opdecondirienriac

Ie Staten Generael der Vereenigde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defe
jjegenwoordige fullen fien ofte hooren*
leien, Saluyt. DOEN TE WETEN,
Dat Wy ontfangen hebben de fupplicatie aen ons
gheprefenteert van wegen de gegoede vande re-
ipec�ive Polders vanden Doel, S" Annen Polder,
ende Schorre van Keteniffe, gelegen in Vlaende-
ren op de Riviere vande Schelde, ende de Heer-
lijckheden van Ki�ldrecht ende Callo, Lande van
Beveren: Inhoudende hoe dat de felve Polders in
den Jaere vijfthien-hondert drie en tachtich zijn
door gefteecken, ende met lanckheyt van tijdtde
Dijeken der felver afgefpoelt ende wech gheno-
men gheweeft 5 Perhalven die Supplianten van
haerder fyden alle debvoiren doende, omme alle
voordere fchad.e te verhoeden, hadden verfchey-

-ocr page 954-

g q₉ Dijckagie»&c

kefclueven : Te weten, Eerit, Alfooden ?uppU»
volgens het advys van Syne Excell., de
rSen van weder-zyden fullen moeten brengen
S5� Huyten aende Contrefcharpen van "t Fort
van Lief kens-hoeck, ende tot het maecken des
��fc hunverobligeert hebben te betalen de fom-
mevanfesduyfent guldens, ende rot het onder-
houdt eelijcke hondert guldens jaerlijcx: Dat wy
't voorfz Conterfcharp iouden doen maecken op
de hoochte ende fwaerte vanden geconcipieerden
Diick, ende dat haerluyder Dijckgraven op de
reparatie des felfs fullen mogen opficht hebben.
Item, dat voorts gheduyrende den tijdtdefer her-
diick'inge, fouden vry zijn opte voorfz Dijckagie,
alle Perfoonen aldaer in actuelen dienft ende
werck zijnde, van arreften, apprehenfien, ende
andere moleftatien, het zy in Rechte of daer buy-
ten, om fchulden ofte delicten, de felve nemende
in �nfe protectie ende fauveguarde. Item, Dat
mede die Dijekers, alle Materialen van Hout,
Yfenverck, Deelen, Sparren, Spaden, Kordewa-
eens, Werck-Peerden, Sinck-rijs, Bieren, Boter,
Kaes, ende alle behoeften ende Provianden, die-
nende tot de felve Dijckagie , vry ende vranck
fouden mogen volgen uyt de Vereenighde Pro-
vintien, ende Landen vande Eertz-Hertogen, foo
wel komende door het Gaf van Saftingen, over
deverdroncken Landen, als over de Riviere van
de Schelde, fonder daer af te betalen eenige Li-
centen, Convoyen, Thollen, fchattingen, erken-
tenuTen, Impoften, ofte andere ghemeene Midde-
len , fonder eenige exceptie , noch van eenige
Schepen van Oorloge aen gehaelt ofte ghemole-
fteert te worden. kem,dat fy oock haer Gewafch,
Beftialen ende Vruchten, fouden vermogen te
voeren te Water ofte te Lande, uyt de voorfchre-
ve twee Polders, ende de felve verkoopen inde
byliggende Steden, ende Plaetfen over wederzy-
den, foo fy dat tot heuren meeften profijte, ende
befte gelegentheyt fouden bevinden, fonder daer
af eenige Licenten, Convoyen ofte Thollen te be-
talen,ofte gehouden zijn de felve te verbodemen:
Ende dat inderfelver manieren oock fouden vry
zijn alle Materialen,, die fy inde voorfz Polders
van wederzyden fouden brengen tot onderhoudt
van de Dijckagie , opbouwinge van Huyfen ,
Schuyren ende anderfints. Item, dat mede foo
hetgheviel (dat Godt wil verhoeden) datd'Oor-
joge wederom aengevangen wiert, de Gelanden
foo Geeftelijck als Wereltlijck, Militaire als Poli-
ticque , in dienfte wefende aende fyde vande
Eertz-Hertogen, hare Gemachtighde, ende Die-
«aers altijdts fouden wefen in onfe Sauveguarde,
ende ghenieten vry dom ende exemptie van alle
ichattingen, Contributien, Impoften,confifcatien
ofteannotatien, ter oorfaecke van Oorloge: Ende
dat c�e voorfz Gelande, Pachters, ende hare Ge-
machtighde , met hare Familien ende Bagagie, al-
«aer fouden mogen woonen, haere Landen bou-
wen, ende van daer vertrecken tot haerder gelie�-
te,ende vryelijck verkeeren, gaen ende komen in

tJOO

op ghelijck verfoeck was vergunt Y�or den tijdt
van vieren tvvintich jaeren, Ende volgens d'�c-
troyen by ons hier voormaels gegunt aende Dije-
kers vande refpective Polders van Nieuw<�ailel,
Princen-landt, ende de Heen, midtfgaders dat fy
de felve haere bedijekte Landen t'allen tyden al-
hier ofte elders fouden megen verkoopen, aen
alle Perfoonen van wat qualiteyt die fouden mo-
gen vvefen , ende die daer van �ygenaers fouden
worden, oock de felve vry heden endefauveguar-
den fouden ghenieten ende behouden: Ende ten
laetften, dat mede de Landen vande refpective
Polders als nu buyten dek Dijckagie blyvende,
foo die naemaels Dijckbaer fouden werden, fou*
den ghenieten 't volkomen efl�dt van dit ons Oc-
troy. Daerom die Supplianten ons ootmoedelijck
hebben gebeden. Waerom, S O O IS Τ, dat
Wy de faecken ende redenen voorfz over ghe-
rherekt, ende ons genegen vindende ter bede van
de voorfz Gelande vande refpectiYe Polders van
den Doel, Sint Annen Polder, ende Schorre van
KetenhTe, denfelven Gelanden , met voorgaende
ad vijs van Syne Excell., des Raedts van State, en-
de vande Heeren Staten van Zeelant, geconfen-
teert, gheaccordeertende gheo&royeert hebben,
confenteren, accorderen ende o�royeren midts
defen,Dat fy de voorfz refpedtive Polders vanden
Doel, Sint Annen Polder, ende Schorre van Ke-
tenifle fullen mogen bedijeken, ende beverflch�n
opte conditien ende reftri&ien hier nae volgende:
Als eerft, dat volgende het advijs.ende den Plaen
by Syne Excell gemaeckt,de Dijeken van weder-
zyden gebracht ende gefloten fullen moeten wer-
den aende Contrefcharpen van het Fort van Lief-
kens-hoeck, opte hoochte ende fwaerte vanden
geconcipieerden Dijck, daer op dat der Supplian-
ten Dijckgrave, mitfgaders opte reparatie des felfs
toelicht fal mogen hebben. ltem,dat alle Werck-
luyden ende Officieren van defe Dijckagie,geduy-
rende den tijdt dat fy daer aen lullen wercken,vry
fullen zijn van alle arreilen, ende penningen voor
civile fchulden. Item, dat de noodige Materialen
totte voorfz Dijckagie, van Hout, Yfer-werck,
Deelen, Sparren, Spaden, Cprdewagens,Werck-
Peerden, Sinck-rijs, Bieren, Boter, kaes.ende alle
behoeften ende Provianden, dienende tot onder-
houdt vande Dijekers ende Officieren, vry ende
vranck den Ingelanden fullen volgen uytte Ver*
eenighde Provintien, ende Landen vande Eertz-
Hertogen , fonder daer van te betalen eenige Li-
centen ofte Convoyen, Impoften ofte ghemeene
Middelen, geduyrende den tijdt van defe Dijcka-
gie. Accorderende dat d'Ingelanden hier bene-
vens fullen ghenieten den vrydom eiide exemptie
vande re�le ende perfonele laften, die hun inden
Jare vijfthien-hondertacht en ti�ftigh by den Co-
ningh van Spangien is geaccordeert,ende onlangs
by de Eertz-Hertogen ghecontinueert. Welver-
ftaende dat hun den tijdt niet en fal afgereeckent
worden , binnen den wekken de felve Landen
hebben geinundeert gelegen. Item, of het geviel

«eftighde Provintien, uyteefondert Gee

(dat Godt verhoede) dat d'Oorloge wederom
aen ghevangen wiert, fullen de Ingelanden,� haere
actie hebbende, ofte hier namaels krygende, hare
Vrouwen, Kinderen, Familien, ende Pachters,.
mitfffadersMeubkn, goederen ende Beftialen, die
■ 6.D �j fy

. ende Militaire Perfoonen, d ie

niet en

lo�denrnogen vorder komen dan alleenlijck inde

l-andenvan defeDijckagie, fonder te doen aden

^atihoililkeyt, fulcks als by de Eertz-Hertogen

-ocr page 955-

Placaten. f.Boeck. 9;Tk₊ 3. Deel.

-m-J�
WH

1901

fy aldaer tot de culture, ende andets fullen ghe-
bruycken ende hebben, bevrijdt biy ven.van con-
fiicatie ter oorfaecke van Oorloge, voor den tijdt
van vieren twintigh Jaren naeftkomende. Sullen
mede de voorfz Perfoonen, goederen ende Be-
ftialen daer toe, ende van reyfende niet wefen van
goede prinfe. Ende voor foo veel aengaet de con-
fifcatie ende frequentatie van die Militaire ende
Ecclefiafticque Perfoonen ende Officieren, fal
dien aengaende ghebruyckr, hun ghevolghtende
onderhouden worden het effect vande Conceffie
der Ingelanden van het Princen-lant, by haer Oc-
iroy denfelven gegunt ende geaccordeert. Dan
wort al noch in bedencken ghehouden, fonderte
difponeren op het verfoeck vande voorfz Gelan-
den , by het iefte Artijckel van haere voorfz Re-
quefte ghedaen, ten eynde dat de Landen vande
voorfz refpective Polders, die als nu buyten defe
Dijckagie gelaten worden, (hier naermaels Dijck-
baer werdende) fouden mogen ghenicten het vol-
komen eff�cT: van dit Octroy, als mede op den

verfochten fes jarigen vrydom van Licente
Ontbieden ende beveilen daerom allen Rechte'
ren, Juftiqeren,Officieren ende Onderfaten, mhf
gaders allen Gouverneurs , Admiraels, \?ic&
Admiraels, Commifen van Licenten, in onfen
dienfte w efende, ende allen anderen dien dit ee
nichfints fal aengaen, dat fy de voorfchreve Sun
plianten, haren Erven ende Naekomelingen, ofo
actie van hen hebbende, van onfen jegenwoordi,
gen vrydom ende exemptie, op de conditien ende
reftrictien hier vooren verhaelt, doen, laten ende
gedoog�n, ruftelick, vredelick ende volkomelid
ghenieten ende ghebruyeken, fonder hen te doen
noch te laten gefchied�n eenigh hinderjetfel ofte
moeyeniiie ter contrarie, want Wy fulcks ten
dienfte vanden Lande hebben bevonden te be-
hooren. Gegeven onder onfen Cachette, Para-
phure ende Signature van onfen Greffiet, in
's Graven-Hage , op den negenden dach der
Maent van Januario in 't Jaer feithien-hondert en-
de veerthien. ■ ■ .�

14� Odroy, totte bedijcfynge van 't Schoor benoorden Yfendijck^ In (Lite

den 13 Februari) 1614. - ■■■>*■

te geven, verftaen fouden mogen werden gehou-
den te zijn j Oock van pointtinge ende fettinge,
die ten Lande vanden Vryen ghegeven worden:
Voorts vrydom van confumptie vande kleyne
Bieren , ende van vier lail fwaer Bier voor Dijck�
graefende Gefvvoorens, eeduyrende den tijt van
het herdijeken, ende tot dat de beverfebingeghe-
daen fal zijn. Dat oock tot beter voorderingevan
de voorfz Dijckagie, de Werckluyden niet en ful-
len arreftabel zijn: Item, dat de Landen nieten
fullen mogen aengefproocken worden, voor ec-
niee verachteringe van voorgaende Dijckagie
ofte Water-penningen, achterftellen van Renten,
Chijnfen, Lijf-penfioenen, of andere laften: Item,
dat de Rentieren willende naer de Dijckagie we-
derom genieten van haerRenten,fullen gehouden
zijn tot de Dijckagie te contribueren: Dat de Be*
dijekers fullen tot beter directie der felver vermo-
gen te fetten Dijckgraefende Gefwoorens ,ende
dat de felve fullen mogen fchieten alfulcke fchoo-
ten opte Landen foo van 't voorfz Schoor, als de
geheele Jonckvrouwen Polder, met haer depen-
denti�n , als fy tot betalen vande Wercken fullen
vinden te behooren : Dat fy fullen vermogende
Dijckfchoten vande gene die in gebreeckeblyven
haer penningen binnen behoorlijcken tijdt op te
brengen, naer dat fy daer toe fullen wefen geinli-
nueert, felver te furneren.ende haerlieder Landen
daer voor af te gaen naer recht van Dijckagie;
end� den geenen die men geen infinuatie en kan
doen, weiende binnen 's Lants,fullen verfteecken
zijn binnen een half Jaer, ende die buyten 'sLant
zijn binnen een Jaer, midts dat de felve geij»^inU'
eert ende verdachvaert fullen moeten worden by
affixie van billetten inde naeft-gelegen Steden to
weder-zyden^ end� komende binnen denyooriz
tijdt, fullen ghehouden zijn aende Bedijckers re
rembourfi�ren die Dijck-penningen, met den in
tereft yan dientegens thien ten hondert, ^l^^m

;E Staten Generael der Vereenighde Nc-
I derlanden, Allen den geenen die defe je-
genwoordige fullen fien ofte hooren le-
fen,Saluyt, DOEN TE WETEN,
Dat Wy ontfangen hebben d'ootmoedige fuppli-
catie aen ons gheprefenteert by ende van wegen
jfoncker Jacob de Chantraine dict Broucqfault,
Pieter Lem CorneliiTz, Carel vanden Swaluwe,
ende Pieter Goethals, ende Compagnie -. Inhou-
dende hoe dat fy geern fouden bedijcken het
Schoor benoorden Yfendijck _r> groot ongevaer-
Jijck acht hondert gemeten Landts.gevloeyt heb-
bende over de twee hondert Jaren, mitfgaders de
JonckvrouwC Polder aende fuyt-zyde daer aen
gelegen, groot ontrent de elf hondert ghemeten,
overmits het deurbreecken vanden Dijck met der
Zee gemeen ghelegen hebbende over de acht Ja-
ren �. Maer alfoo fulcks niet en mach gefchied�n,
fonder daer toe te hebben ons Octroy ende Con-
fent, hebben ons feer ootmoedelijck gebeden dat
wy haer fukk confent ende Octroy fouden gelie-
ven te vergunnen, ende in confideratie vande
groote exceffive koften die daerom fullen meeten
gedragen worden, oock dat de voorfz Dijckagie
grootelijcks ftrecken fal tot verbeteringe vande
Plaetfe van Yfendijcke, ende confequentelijck
van 's Landts Middelen, midtfgaders dat wy daer
mede geexcufeert fullen wefen van het onderhout
van veel Wercken, daer aen het Landt Jaerlijcks
een merckelijcke fomme te kofte is gheweeft, ac-
corderen de vryheyt, ten minften voor den tijdt
van vijfthien Jaeren van Thienden der Vruchten
daer op te teelen, ende van alle andere extraordi-
naris foo perfonele als re�le laften, de voorfeyde
Dijckagie, ende ghevolge van dien niet concerne-
rende, daer in anderfintsde Bedijckers, deln-
woonders der voorfz te bedijcken Landen , of
de Gebruyckers van dien, volgens onfe Ordon-
nantien akeede ghe�maneert, ofte als noch uyt

-ocr page 956-




	Dijckagio, &c. Juffrouwen PoJder.
				1904.


1903 nemende dat de penningen by de Bedijckers op SS fullen moeten ghelicht worden, oock op ?, rifiaue foo vande veranderinge vanden ujdt, �s het toeloopcn vande gaten ycdei. genoegh be- kent Welcken_�aengemerckt,SO� ISir,dat tv aenegen wefende ter bede vande voorfz Sup- SaStenrmet voorgaende advis van Syne Excell. 5 η aedts van State, vande Gecommitteerde Ra- Hen vande Heeren Staten van Zeelant, ende het Collede vanden Vrye binnen Sluys, den felven SuDPlianten gheconfenteert, gheaccordeert ende oheoftroycert hebben, confenteren, accorderen ende oftroyeren mitsdefen, te mogen bedijeken de GoriTen ende Slijcken gelegen benoorden het Fort van Yfendijck in Vlaenderen, met den Juffrouwen Polder befuyden vandaer ghelegen, groot refpeftive ongevaerlick acht hondert, ende elf hondert gemeten, opte navolgende conditien: Te weten,"dat d'lngelanden gehouden fullen zijn op haer eygen kollen te maecken een Haven inde Plaecie van Yfendijck, ende daer toe door te fny- den den Wal inde Gordyneby het Noort Bolle- werek: Item, ter felver plaetfen te leggen de Sluys, die aireede van 's Landts wegen gheordon- neert is te verleggen , ende de felve te verlangen tot inde Gracht vaivhet oude Fort: Item, de Kaye rontomme het oude Fort te verhoogen boven alle vloeyen, ende de Mve met Kaye-werck van Eycken Palen ende Plancken te verfien : Item, dBerm vande Gracht van't voorfz oude Fort fijn dorlTennge te gheven , de felve te bekrammenende Jaerlijckste onderhouden met twee Mattenhem, dat fy in 't doorfnyden vande Haven tqffchen de Water poort, ende het oude Fort eeBoom, ende Hecken fullen moeten doen hangennaer den eyfch van 't werek, ende die Brugge diover de Gracht van 't voorfz oude Fort leght vehuren , ende approprieren met twee opgaendBruggen, datter alfulcke Schepen mogen endkonnen doorvaren als daer gewent zijn te kommen: Sullen de twee Hooiden die aireede ovewederzyden vande nieuwe Haven liggen, ofnoch geleyt fullen mogen worden,gehouden zijte hoogen, foo fulcks noodigh is, ende die te oderhouden , midtfgaders te floppen het Gat voode Juffrouwe Schants : �ter», onder de felvSchants te leggen een Sluys, ende vande voorSluys te maecken een bequame Watergancktden Tumeldijck.die is voor de Gracht vande Cotrefcharp van Yfendijck. Sullen oock gehoudzijn voor de Lant-poort inden felven Tumeldijte leggen een bequame Pompe van drie voetm't vierkant, om de voorfz Gracht met verfWater te beverfchen: ltem,te onderhouden en^lA-■ ,^ammen ^den ^DiJ^ck tuflehen 't Fort van Yfedijck ende de Juffrouwe Schants, midtfgaders"oogen ende onderhouden alfulcke linie, d«recktvan 't Noorden van't Fort van Yfendijtot de buyten-wercken, ende in't drooge voorfuyten-wercken noch een Sluys te leggen _h ooΓΓλ!^⁶^¹¹ ^e°de Bruggen te leggen befuj«n. Wellen ende Noorden om 't voorfz FortSi ^Sulleninigehjcks noch moeten dnieuwen Dijck langs de Riviere door de droocW?rKⁿ ^" ^de ^Concerfcharp van de nieu«cKen, terplaetfen bydovColotviel van			Noot, ende M'� David van Orleans Sijn Excelk opte Caerte aengewefen, ende den anderen Dijck over d'ander fyde te koppelen aenden Dijck van den Gouden Polder, ende den Dijck vande Noor- mansCapelle Polders: Blyvende de voorfz Lan- den geobligeert in't onderhout van alle de voorfz Wercken, namentlijck oock by foo verre als de Grachten van het Fort van Y�endijck, door de fchueringe vande Haven aldaer te maecken, kom- men ondiep ofte vervuy lt te worden vande felve� Grachten, t'allen tyden wederom te ruymen, en- de te verdiepen, terwylen de (ehe Haven voor- nementlick fal dienen tot gerief vande Gelanden, hebbende Syne Excell. tot dien eynde den Heere vander Noot, M¹� David van Orleans, ende ecni- ge vande voorfz Ingelande geauthorifeert, omme de voorfz Articulen te doen obferveren, ende tot dienfte vanden Lande, mitfgaders ghcrief vande voorfz Ingelande nae behooren te efledrueren* Ende omme de voorfz Bedijckers ende Ingelan- den totte voorfz Dijckagie te meer te encouragc-» ren, hebben wy de felve Bedijckers ende Ingelan- den gheaccordeert, ende accorderen midts defen, vrydom ofte exemptie vande Thienden voorden tijt van feven Jaren, innegaende het eerfte Jaer na dat de voorfz Landen fullen wefen beverfcht, of fullen de Eygenaers ende Proprietariflen der fel- ver Thienden gehouden zijn te bedijeken het elf- fle gemet vande Landen, daer van dat hun fulcke Thiende is competerende, indien fy dat liever hebben te doen > als de voorfz feven jatten haer� Thienden te milTen, het welcke fal bly ven tot ha- ren keure ende optie, daer van fy gehouden fu Hen zijn verklaringe te doen aende Bedijckers binnen gelijcken tijdt als hier naer gelimiteert, ende gedi- llingueert wort, tot de reltitutie vande Dijcklcho- ten. Item, vrydom ende exemptie vande Hoorn- BeeftenendebefaeydeLanden, pointingen ende fettingen, voor gelijcken tijt van feven Jaren, in- negaende als vooren. Item, vrydom geduyrende defe Dijckagie vande Confumptie vande kleyn# Bieren, midtfgaders van vier laden fware Bierejj voor de Officieren vande felve, onder renverfaei nochtans, dat fy het Landtfullen vry houden van de pretenfien van quijtfcheldinge, die de Pachter vande Bieren van dat quartier te dier oorfaecke�j foude mogen pretendeten: Item, vryhey t van ar- reften, gheduy rende de voorfz Dijckagie voor de Dijekers ende Werckluyden die daer aen fullen arbeyden. Accorderen voorts dat de Landen niet en fullen mogen aengefproocken werden voor ee- nige verachteringe van voorgaende Dijckagie ofte Water - penningen, noch van Renten, Chijnfen, Lijf-peniioenen, ofte ander lallen daer op llaen- de, totte volbrachte beverlTchinge toe. Ende dat de Rentieren renten opte voorfz Landen hebben- de, haere renten fullen moeten milTen driejaren langh nae de beverlTchinge vande felve. ltem,dat DijckgraefendeGefwoorensghellek fullen wor- den by de gemeene Ge�rfde ofte Ingelanden, ver- ftaende voor Gelanden die geerft fullen wefen ten nombre van vijf en twintigh ghemeten, ende niet minder, die welcke wy authoriferen ende confenr teren te mogen fchieten opte Landen foo vandf voorfz Schorren, als den Juffrouwen Polder,fulc«. Jke fchoten als fy fullen van noode vinden. Item, fal


		«

-ocr page 957-

Placaten, f.Boeck. ^.Tit, $.DceL ^

ten die op het Landt fullen ftaen voor der f_e|

1905

fal de Politicque Jurif

gedaen koften,*ende uyt glieftaen periculen,_Kvoorgaende tytelijckeendebehoorlijcke infiniT
tie, ende dachvaert by affixie van billetten *'
pene dat die geene die haer Dijckfchooten bin_n?
den geprefigeerden tijdt niet en fullen hebben₀°
ghebracht, van haren eygendom fullen 2ijn tj
blyven verfteecken, ende by Borgemeefteren J
de Schepenen vanden Vryen verklaert worde
voor gheabandonneert, vervallenende verbeurt
tot profijte vande ghemeene Ingeerfden. �_ntj.
alfo die Inwoonders van defe Dijckagie tot Yf_endijck terKercken behooren, fullen de Ingelanden
tot behoef vanden Godtfdienftaldaerghehouden
zijn rot haren kofle tebedijcken, endetottenlel-
ven Godtfdienft te laten volgen h�t hondertfle
gemeth van dek bedijckte Landen. Ontbieden
verfoecken ende beveelen daerom alle Gouver!
neursvan Provinci�n, Officieren ende Magiftr*
ten van Steden ende PJaetfen, mitfgaders aenal.
Jen ende een yegelijck anders dien dit eenighfmts
aengaen fal, dat fy van onsjegenwoordich Con.
fent ende Octroy, ende van allen den inhouden
van defen, oock de vry heden ende exemptien in
voegen ende manieren boven verhaelt, doen, ]*
ten ende gedoogen de voorichreve Supplianten,
ruftelijck, vredelijck ende vol komen tlijcjk genie-
ten ende gebruycken,fonder de felve te doen ofte
laten gelchieden eenigh hinder, letfel ofte moeye-
nifl� ter contrarie». Gegeveq onderonfen Ca�
chette, Paraphure ende de Signature van onfen
Greffier, in 's Graven-Hage op den derthiendea
dach der Maent Februarij in't Jaer 1614.

ferenten defe Dijckagie niet aengaende, blyven
aende gewoonelijcke Rechters onder ons gebiedt
behoorende, in gevalle oock tuflchen die Bedijc-
kers ende Ingelanden eenigequeftien endeghe-
fchillen vallen op het maecken vande cavelingen
ende keuren, de felve fullen beflift worden ten
overftaen ende met kennifie van Borgemeefteren
ende Schepenen vanden Lande vanden Vryen, als
dat van ouden tyden ghebruyckelijck is. Gelijck
mede Dijckgrave ende Gefwoorens uyt caufe van
hunne Officien , nergens anders en fullen mogen
by yemanden betrocken worden, dan voor de
voorfz Borgemeefters ende Schepenen, als we-
fende hunne competente Jugen. En fullen voorts
Dijckgrave ende Gefwoorens geenfints op eeni-
ge voorvallende fwarigheden vermogen te difpo-
neren, fonder alvooren gehouden te hebben cue-
re ende meentucht ter Kamere van defe Landen,
mits voorgaende indaginge ende affixie vanbillet-
ten vande Ingeerfde. Ende fullen de prefenten als
dan vermogen te vervangen, ende overftemmen
de Abfenten, in conformit� vande oude gebruyc-
ken ende pre�minentien, ende onfe Appoftille
vanden vierden Junij leftleden. Sullen oock die
Gelanden , te weten, die geene woonende inde
Vereenichde Nederlanden ende gheaifocieerde
Steden ende Landen, binnen 's Jaers, ende die ge-
ne daer buyten hen onthoudende , binnen twee
Jaren gehouden zijn datelijck te betalen ende re-
ftitueren hare Dijckfchooten, metten intereft van
dien tegen den penningh twaelve, ende den Be-
dijckers te laten inne doen ende volgen de vruch-

15. Otlroy, voor die van Ooflburgb _% noopmde de bedijc^nge vande on�

leve Wateringe. In date den 11 Maert 1615.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den gee'nen die defe
jegenwoordige fullen fien ofte hooren
leien, Saluyt. DOEN TE WETEN,
Dat Wy ontfangen hebben de fupplicatie aen ons
gheprefenteert,byBorgermeefteren, Schepenen
ende Regeerders van Ooftburgh in Vlaenderen,
Inhoudende hoe dat alle de Landen gelegen inde
oude Yeve Wateringe (wefende Ooftburgh Am-
bacht) geduerende de voorgaende troubles gein-
undeert zijnde, dertigh Jaren metter Zee zijn ge-
meen ge weeft, gelijck de felve al noch bevloeyet
zijn liggende , behoudens alleenlijck een feer
kleyn Polderken, genaemt den Veerhoeck, het
welck als een fragment uyt alle de fchoonepar-
thyen van Landen byeenige Inwoonders vande
voorfz Stede met moeyten ende koften (vande
Zee-baren) wert geconferveert, zijnde nochtans
't voorfz Polderken (als maer groot zijnde on-
trent twee hondert tfeventigh gemeten) in genen
deele baftant genoegh, omme d'Inwoonders van
oen voorfz Stede inde Landts-bouwinge eenigh-
fints befich te konnen houden, omme beuren
nootdruftende by-Jeven daer uyt te rapen, veel
min omme Neeringe ofte welvaren inde voorfz
Stadt te konnen veroorfaecken, inder voegen dat
de voorfz Stede (van nu voortaen feer defolaec

zijnde) apparent is gheheel ende al van Inwoon-
ders wederom verlaten, ende ontbloot te fullen
worden, ende mits dien oock wederom tot niette
komen, 't welck nochtans foude mogen voorge-
komen werden mette bedijckinge van eenige der
voorfzgeinundeerdeLanden, terquantiteytvaa
feven ofte acht hondert ghemeten, min ofte meer,
zijnde"een gedeelte uytte oude Yeve Wateringe.
liggende ten Noorden der Stede Ooftburgh, tuf-
fchenhet Ey landt vanCadfant, ftreckende vande
voorfchreye Stede Ooftburgh, tot Hans Vriefen
Schants, langhs den Oofterfchen Dijck vanhej:
verfche Water, ende vande voorfz Hans Vrieie
Schants voor by de Marolle Put, ende van daer
langs de Vaert van Nieuwerhaven,tot aen Cafetn-
broot Gat, ende van 't felve Gat langhs 't Canaei
tot aen Slijckenburgh Schants der voorfz Stede
Ooftburgh, daer door 't voorfz Arme Stedeken
niet alleenlijck grootelijcks foude geholpen wer-
den , ende behouden blyven, maerfouden de ge-
nerale Middelen daer by oock grootelijcks ver-
meerdert worden, behalven dat daer door
Contrefcherpen van alle de Schantfen daer om
Jiggende, als Henrick Schants, Hans Vrieien
Schauts, Slijckenburgh Schants, ende den U«J»
van't verfche Water,ende andere Lants wefcKen,
die nu veel koften te onderhoudender mede m&

-ocr page 958-



	Dijckagie, &c. oiideYeve Waterlnge. i$�%

		corderen Wy«* dateen yegelick eenige Lande»! Renten,Ghijnfen, Leenen ofte andere a&ie hypo- thecair hebbende, ofte pretenderende opte v�ofi fchreve Landen.gehouden fal zijn woonende bin- nen de Vereenighde Provintien, hem bekent t� maecken ende fyne actie aen te geven binnen den tijdt van fes maeuden, ende die geene woonende buyten de Vereenighde Provintien binnen een Jaer nae de affixie vande billetten, ende dat oock fulcke pretenderende Eygenaers, foo fy wooneii binnen de Vereenighde Nederlanden, binnen fes maenden, ende foo verre daer buyten, binnen een Jaer nae dat die Landen fullen zijn bedijekt, hare Landen fullen moeten aenvaerden, ende daer vooren datelijck by pene van tewefen verfteec- ken van haer recht van eygendom , reftitueren de Dijckfchoten metten intereft van dien tegen tien ten hondert: Welverftaende dat den Bedijcker fal ghenieten de vruchten vanden felven Lande vari dat Jaer, in foo verre als daer op eenige fullen ftaen. Item, by aldien dat die bekende Eygenaers behoorlijck gheinfinueert zijnde om hare Dijck- fchoten op te brengen, des blyven in ghebreeckei fullen de felve Dijckfchoten aen hare Landen by parate executie verhaek mogen worden by recht van Dijckagie ten minden drie fchat. Sullen oockde Wateringen vande Schorren gheconfen- teert te bedijcken, vry, quijt ende ontflagen we- fen van alle d'achterftellen van alfulcke Renten ende Chijnfen, daer mede defe Schorren van ou- den tyden , ende voor het bevloeyen vande felve gecre�ert ende belaft zijn ge weeft, voor de Jaren dat die onder 't Water gelegen hebben, 't zy dat die onlof baer ofte lof baer zijn. Ende fullen de felve Rentieren treckende hare Renten na de ver- verfchinge , mede nae rate vande waerde vande felve Dijckagie moeten contribueren: En fal oock egeen naeftinge ghepra&ifeert ofte vergunt wer- den aen die geene die naeftinge fo�den begeeren te pretenderen, dan eerft nae de bedijekinge van die Landen die als dan voortaen fullen verkocht werden. Accorderen en confenteren wy voorts de voorfz Bedijckers den vrydom ende exemptie van Thienden voor den tijdt van feven Jaren, foo verre als de ProprietariiTen vande Thienden felfs hetelffte ghemeth niet en begeeren te bedijcken, daer van de keufe haer vry fal ftaen. Item, infge- lijcken den vrydom van feven Jaren na de bedije- kinge vande voorfz Landen, van alle ordinarife ende extraordinarife contributien,hondertfte,vijf- tighfte, mindere ofte meerdere penningen, poin- tingen, fettingen,&c. Ende vande Hoorn-Beeften ende Befaeyde ghemeten voorden tijdt van drie jaren, midtfgaders voor de Dijekers den vrydom gheduyrende den tijdt vande Dijckagie, vanden Impoft vande kleyne Bieren van drie guldens de Tonne, ende daer onder , ende van twee laften fwaer Bier voor de Officieren vande felve Dijcka- gie , mits het Lant nochtans vry houdende vande pretenfie van quijtTcheldinge, die de Pachters van den Impoft aldaer fouden geraecken te pretende- ren, ter oorfaecke van defe toelatinge, den Impoft verpacht wefende. Sal voorts defe Dijckagie ten reguarde vande Dijeken, Sluyfen, Wateringen, Wegen ende andere Wercken, geregeert worden by &n Dijckgrave ende Gefwoorens te verkiefen 6. E by
.feenl�ek in haer geheel akijdts gheconferveert �■ �� blwen, maer fal daer door oock voorne- Ir�irk het Ey landt van Cadfant veel meer be- Snit ende ^feeckert zijn, ghelijck al k felve hv infpedie ende aenwyfinge der aengehechte SctteW�jck kan verftaen worden,waer over f'Γ Supplianten ons ootmoedelick hebben ghebe- L % wy hun totte felve Dijckagie Oftroy in formafoudenwillen vergunnen, met fulcke ad- vantaeieufeclaufulen endeconditien, als tot be- hoef van andere Dijckagien in die quartieren zijn verleent: Als namentlijck, &c. Waerom, S O O IS Τ, 4at wy ghenegen wefende ter bede vande voorfz Supplianten, ghehoorr hier op het adjijs vanSijn Excell,, ende des Raedts van State van de voorfz Vereenighde Nederlanden, opalies nae. behooren gheleth zijnde, den felven Supplianten oeconfenteert, gheaccordeert ende geoftroyeert hebben,confenteren,accorderen ende octroyeren midts defen, dat fy vande voorfz geinundeerde tanden fullen mogen bedijcken ende beverfchen, de voorfz quantiteyt van feven ofte acht hondert gemeten, min ofte meer, zijnde een gedeelte uyt- te oude Yeve Wateringe, leggende ten Noorden der Stede van Ooitburgh, tuflchen het Ey landt van Cadfant, ftreckende vande voorfz Stede Ooftburgh tot Hans Vriefe Schants, langhs den Oofterfcnen Dijck van hetverfch Water, ende vande voorfz Hans Vriefe Schans voorby de Mo- rolle Put, ende van daer langs de Vaert van Nieu- werhaven, tot aen Cafembroot Gat, ende van het felve Gat langhs 't Canael, tot aen Slijckenburgh Schants der voorfz Stede Ooftburgh, opte con- ditien hier nae volgende: Eerft dat die Dijekers fullen gehouden zijn te maecken van't retranche- ment datter lecht tuiTchen Henrick Schants ende Slijckenburgh, eenen Wal fo hoogh als den Dijck fal zijn, met een Borftweir daer op, ende een Gracht van vijf roeden aenleggens, ende feven voet diep, met eenKaye Dijck van buyten, omme het Water geftadigh inde Gracht te houden. Item, dat fy van 't Fort van Slijckenburgh af den Dijck fullen moeten maecken by forme van een Wal, foo hoogh als den Dijck fal zij η , meteen Borftweir daer op, ende een Gracht van vijf roe- den aenleggefts, ende feven voet diep, met een Kaye Dijck van buyten, omme het Water ghefta- digh inde Gracht te houden, ende dat ter lenghte dat de Kreeck van 't Cafembroots Gat op een jeegh Water, mach houden vijf voeten Waters: Item, dat die Dijekers ghehouden fullen zijn de gwyfe van 't Landt te leggen onder Hans Vries ochants, vande breette niet minder als feite voe- ten daeghs, omme den voorfz PcJder fubytelick !?^tyj ^nVan ^nootondes: Water te fetten. Item, Jat den Dijck daer hy aen Hans Vries Schants Komt, fal getrocken werden niet volgende de ge- wippelde,maer volgende de fwarte linie die jegen- woordigh gheteeckent is, op dat den felven Dijck van beyden zyden uyt de felve Schants mach ge- wen worden. Ende fal den Gouverneur neerftige toelicht nemen, dat defe Dijckagie niet anders ge- gakt en werde, dan alsdit O�troy ende Condi- fiSa? ^mede ^brengende. Ende omme de voorfz mertH λ ^totte ^voorfz Dijckagie te meer te anr- ^cn ^�nde encourageren, Ordonneren ende ac-

-ocr page 959-

Placaten. f.Boeck. 9.Tit. 3. Deel.

1909

«9io

ben, als die g�ene die daer inne hebben ten &
ften dertigh ghemeten Landts, Accorderend

voorts dat alle de Werckluyden die aende voo f
Dijckagie fullen wereken, gheduyrende defe]
vry ende exem pc fullen wefen van alle arrefte^
executien ende perfonele a&ien, voorfchuld"'
die fy ghemaeekt hebben voor het aengaen end"
maecken van defe Dijckagie. Ontbieden,^
foecken ende bevelen daeromme allen Officieren'
Jufticieren, Magiilraten van Steden ende Pj_aet'
{en, mitfgaders aen anderen dien dit aengaen f_a|
dat fy van ons jegenwoordigh Confent ende �c!
troy, ende van allen den inhouden van defen'
oock de vryheden ende exemptien, in voegen en'
de manieren boven vermelt,de Supplianten doen
kten ende ghedoogen, ruftelick, vredelick ende
volkomentlick ghenieten ende gebruycken, fon,
der de fehe te doen ofte laten gefchieden eenigli
hinder, letfel ofte moeyenifl� ter contrarieri. Ge-
geven onder onfenCachette, Paraphure endede
Signature van onfen Greffier,in 's Graven-Hase,
deneen en twintighften Meerte fefthien-hondert
ende vijfthien. ^ : .irr;

by de Hooft-ingelanden, ende wes met confent
vande felve Hooft-ingelanden, ofte de meerdere
ftemmen van dien,tot maeckinge ende onderhou-
dinge vande voorfz Dijckagie, ende Landen daer
inne begrepen» mitfgaders tot cavelinge ende ver-
Jandinge fal worden geordonneert,"tielvefal heb-
ben kracht van keure, ende forteren executie,niet
tegenftaende appeJlarie. Irem, dat Dijckgrave
ende Gefwoorensals vooren te verkiefen, van alle
voorvallende faecken de Dijckagie raeckende,
ofte daer van dependerende, kennifl� fullen ne-
men , daer op vonniil� vvyfen, ende de felve exe-
cuteren_?fonder admiflle van inhibitie. Sullen oock
Dijckgrave ende Gefwobrens mogen fchieten al-
fulcke gefchoten tot behoef vande voorfz Dijcka-
gie metre Hoofc-Ingelanden, alsfyluyden in con-
lcientie fullen bevinden te behooren. Sullen oock
de Bedijckers mogen gebruycken ende employe-
ren tot defe Dijckagie de naeftgelegen Schorren
buyten Dijcx liggende, fonder daer voren Schaft-
gelt te betalen. �ndeomme confufiein alle deli-
beratie defe Dijckagie aelgaende te fchouwen»
en fal niemant inde felve ftemme noch voix heb-

O�troy, totte bedijcJ^nge van (jatemffe, oude Yve, nieweYve, Wjn^

i*"> Dierentijt, &c. lndatedenleftenjuny\6\j.

l6.

E Staten Generael der Vereenighde Nc-
i derlanden, Allen den geenen die defe je-
genvvoordige fullen fien ofte hooren le-
ien, Saluyt, DOEN TE WETEN,
Dat Wy ontfangen hebben de fupplicatie aen ons
gheprefenteert van wegen Pieter CornelhTz Lem,
ende Carel vande Swalme, met hare Conforten:
Inhoudende hoe dat fy Supplianten foo in koope
als in pachte hadden ghenomen fceckere eheinun-
deerdediftindte Polderkens, gelegen in Yfendijck
Ambacht, met namen Gatenii��, oude Yve, nieu-
we Yve, Wynge, Dierentijt, een kleyn parthye
vande oude Yve-wateringe, als oock den hoeck
van Corftemans Polder, te famen groot ontrent
vijfthien hondert gemeten min ofte meer, all� ge-
legen een halfmyle boven Yfendijck, beginnende
vanden Maurits Polder , eertijts ghenaemt de
droochte, ftreckende nae den rooden hoeck van
Gaternefl�, als te fien was by de geexhibeerdefi-
gurative Caerte, alwaer aen het een eynde vande
lelve Caerte, de voorgenoemde Polderkens aen-

feteeckent endegenomine�rt ftaen, door welcke
,anden indien de felve bedijekt waren, de Plaetfe
van Yfendijck van dage tot dage verbetert, ende
de gemeene Middelen ende Impofitien vande Ge-
�ieralireyt van Jare tot Jare verhoocht ende ghe-
augmenteert fouden werden.oockde Inwoonde-
ren aldaeE dagelijcks vermeerderen ende toene-
men, ommedeielve Landen te cultiveren ende
gebruycken $ Ende ghemerekt de iehe Dijckagie
niet en fal ftrecken tot eenige verfwackinge van
defer Landen Fortreil�n ofte Plaerfen, maer wel
eer tot verbeteringe ende gerief vande felve, ende
dat de felve Dijckagie niet en kan voltrocken
werden dan tot hare groote exceffi ve koften,oock
't felve niet en vermochten te doen, fonder oni�
voorige confent, hadden daerom ootmoedejijck

verfocht, totte felve Dijckagie ons Odtroy in for-
ma , inhoudende fulcke advantagieufe cla�fulen,
als by ons tot behoef van andere Dijckagien wa-
ren verleent,&c. Waerojn, S O O IST, dat
wy genegen wefende ter bede vande voorfz Sup-
plianten, Gehoort hier op het advijs van Sijn Ex-
cellentie, ende des Raedts van State vande voorfz
Vereenighde Nederlanden, ende op alles nae be-
hooren gelet zijnde, den {elven Supplianten ghe-
confenteert, gheaccordeert ende gheo&royeert
hebben, confenteren, accorderen ende odroye-
ren midts defen, dat fy de voorfz gheinundeerde
diftincte Polderkens ghelegen in Yfendijck-Am-
bacht, met namen Gaternifl�, oude Yve, nieuwe
Yve, Wynge, Dierentijt, een kleyn partye vande
oude Yve Wateringe, als oock den hoeck van
Coftermans Polder, te famen groot ontrent vijf-
tien hondert gemeten min ofte meer, alle gelegen
een halfmyle boven Yfendijck, beginnende van
Maurits Polder, eertijdts ghenaemt de droogbte,
ftreckende nae den rooden hoeck van GaterniiTe,
fullen mogen bedijeken ende beveriTchen opre
conditien ende voordeden hier nae volgende: als
te weten, dat den Dijck niet en fal mogen gbeleyt
werden op drie hondert roeden naebyhetNieu-
werhavenfche Gat, ende dat oock den heelen
Dijck fcheydende Maurits Polder vande Schorre
van GaterniiTe, fal by de Bedijckers geflecht moe-
ten werden foo leegh als 't ander Landt is, op dat
daer door de Sluyi�n die den Maurits Polderon-
der water brengen , den Polder van GaterniiTe
mede onder water gebracht mach werden, fulcks
dat de Bedijckers geene Sluyfen en fullen mogen
maecken inden felven Polder, maer ghehouden
zijn te gebruycken de Sluyfen vanMaurits Polder
om heur water te loofen, ende fal den Gouver-
neur tot Sluys neerftige toeficht nemen, dat de/e
'. ⁵ Dijc-

f?<

-ocr page 960-



	_l9t( Dijekagfe^&c. Gaternifle.

n�ckaeie niet anders ghemaeckt en werde, dan iXcnsdeconditien van dit Odroy: Endcomme Je voorfz Bedijckers totte voorfz Dijckagie te meer te animeren ende encourageren, Ordonne- rende accorderen wy dat een yegelijck eenige Landen, Renten, Chijnfen, Leenen, ofte andere a�tie hypothecaire hebbende ofte pretenderende oDte voorfz Landen, gehoudenfal zijn vvoonende binnen de Vereenighde Provintien, hem bekent temaecken, ende fijn atfie aen te gheven binnen den tijdt van fes maenden, ende die gecne vvoo- nende buyten de Vereenighde Provintien.binnen cen Jaer nae de affixie vande billetten, ende dat oock fulcke pretenderende Eygenaers, fo fy woo- ncn binnen de Vereenighde Nederlanden, binnen fes Maenden, ende foo verre dacr buyten , binnen een Jaer nae dat die Landen fullen zijn bedijekt, fullen haere Landen moeten aenvaerden, ende dacr vooren datelijck (by pene van te wefen ver- fteecken van haer recht van eygendom) reftitue- ren de Dijckfchoten metten intereft van dien te- een thien ten hondert. Wclverftaendc dat den Bedijcker fal genietende vruchten vanden felven Lande van dat Jaer, by foo verre als daer op eeni- ge fullen ihen. Ende by aldien de bekende Eyge- naers behoorlijck gheinfinueert zijnde, om hare Dijckgefchoten op te brengen, des blyven in ge- breceke , fullen defelve Dijckfchooten aen haere Landen by parate executie verhaelt mogen wer- de η by recht van Dijckagie.ten minftendrie fchat. Sullen oock de Wateringen vande Schorren gc- confentcertte bedijeken , vry, quijt ende ontfla- gen wefen van alle d'achterftellen van alfulcke Renten ende Chijnfen, daer mede defe Schorren van ouden tyden , ende voor het bevlocyen vande fclve gccrc�ert ende belaft zijn gheweeft voor de Jaren, dat die onder 't water gelegen hebben, 't zy dat die onlof baer ofte lof bacr zijn, ende fullen de feive Rentieren treckende hare renren nae debe- verfebinge, mede nae de ratc ende weerde vande felve Dijckagic moeten contribueren. Dies vvert vcrftaen.dat 't gene vande voorfz Schorren is ver- huyrt voor het loopende Jaer, dat de fclvc verhuy- ringc fal blyven ende cfTed forteren, niet tegen- ftaende defe Conceffie, en fal oock egcen nacftin- ge gepradifeert ofte vergunt werden aen die gene die naeftinge fouden begecren te pretenderen, dan cerft na de bedijekinge van die Landen die als dan voortaen fullen verkocht werden. Accorde- ren ende confenteren wy voorts de voorfz Bedijc- kers den vrydom ende exemptie vanThienden voor den tijdt van fcven Jaren, fo verre als de Pro- pnetariffen vande Thienden felfs het clffte gemet niet en begeeren te bedijeken, daer van den keufe haer vry fal ftacn. hem, infgelijcks den vrydom van feven Jaren nae de bedijekinge vande voorfz Landen van alle ordinarife ende extraordinarife Lontributien, hondcrtile.vijftigbfte, mindere ofte teerdere penningen ,pointingcn, fettingen , &c. ende vande Hoorn-Beeften endeBefaeyde geme- l^y^den tijdt van drie Jaren, mitfgaders voor ^e "Jdyckers, en vrydom gheduyrcnde den tijdt ^a"ae Dijckagie, vanden Impoft vande kleyne ««en, ende twee lallen fwaer Bier voor de Of��- ton ^nva,^nde ^felve Dijckagie, mits het Lantnoch- ^ans vry houdende vande pretcnfic van quijtfchel-		dinge die de Pachters vanden Impoft aldaer fou- den gheraecken te pretenderen, ter oorfaecke van defe toelatinge, den Impoft: verpacht wefende; Dies fullen de Bedijckers gehouden zijn het hon- dertfte gemet van <lefe Dijckagic te contribueren ende laten volgen tot onderhoudt vanden Kerc- kendienit aldaer, ende wes daer van dependeert � Sal voorts defe Dijckagie ten regarde vande Dije- ken, Sluyfen, Wateringen, Wegen, ende andere wereken geregeert werden byden Dijckgrave en- de Gcfwoorens.te verkiefen by de Hooft-lngelan- den , ende wes met confente vande felve Hooft- lngclanden, ofte de meerdere Hemmen van dien, tot maeckingc ende onderhoudingc vande voorfz Dijckagie ende Landen daer innc begrepen, mitf- gaders tot cavelingecnde verlandinge fal werden geordonneert,'t felve fal hebben kracht van keure, ende forteren executie, niet tegenftaende appel- latie. Item, dat Dijckgrave ende Gefwoorcns als vooren te verkiefen,van alle voorvallende faceken de Dijckagie raeckende , ofte daer van depende- rende kenniiTc fullen nemen, daer op vor.niiTcn wyfen , ende de felve executeren fonder admiflie van inhibitie. Sullen oock Dijckgrave ende Ge- fwoorcns mogen fchieten alfulckeghefchoren tot behoef vande voorfz Dijckagie mette Hooft - Ingelanden, als fyluyden in confeienticfullen be- vinden te behooren. Item,dat alle queilien ende differenten die inde felve Dijckagie ( gheilooten zijnde) fullen mogen ontftacn, foo over koop als pacht van Landen, dat de felve quefticn ende dif- ferenten fullen werden gedefincert by het Colle- gie vanden Vryen tot Sluys, ende nergens anders. Sullen oock de Bedijckers mogen gnebruyeken ende employeren tot defe Dijckagie, de nacftge- legen Schorren buyten dijcx liggende,fonder dacr vooren fchaft geit te betalen. Ende omme con- fufie in alle deliberatie defe Dijckagie aengaende te fchouwcn, en fal niemandt inde felve ftemme noch voix hebben, als die geene die daer inne heb- ben ten miniten dertigh ghemeten Landts. Ac- corderende voorts dat alle de Werckluyden die aende voorfchreve Dijckagic fullen wereken ghc- dujrende de felve, vry ende exempt fullen wefen van alle arreften, executien ende perfonelc acti�n, voor fchulden die fy ghemaeckt hebben voor het aengaen ende maecken van defe Dijckagie. Ende wordt dit Odroy gheaccordeert fonder prejuditie van het recht ende gerechtigheyt vande Generali- tey t in defe Dijckagie, by foo verre als haer eenige daer inne competeert van wegen de hoogc Ove- righeyt, ofte anderfints die welcke den Fifcael bc- laft is te bewaten. Ontbieden, verfoecken ende bev�elen daerom allen Gouverneurs vande Pro- vintien, Officieren ende Magiftraten vande Ste- den ende Plaetfcn, mitfgaders aen allen ende cen yegclick anders dien dit cenighfints aengaen fal, dat fy van ons jegenwoordigh Confentende Oc- tr�y, ende van allen den inhouden van defcn,oock de vryheden ende exemptien in voeger» ende ma- nieren boven verhaelt, doen, laten ende gedoogen de voorfchreve Supplianten ruftelijck, vredelijck ende volkomentlijck genieten ende gebruyeken, fonder de felve te doen, ofte laten ghefchieden eenigh hinder, letfel, ofte moeyeniiTe ter con- trarien. Gegeven onder onfen Cachette, Pa- 6. E ij raphure

-ocr page 961-

Placaten. y_tBoeck. 9. Tit. 3. Deel.

*9H

«9U

raphure ende de Signature van onfcn Grif-
fier , in 's Graven - Hage, op den leften dach

der Maentvan Junio, m'tJaerfeiUiien-honderr
ende feventhien.

17� O&roy, tot bedijcfynge van feec{er (jorfcb ontrent Ύ/endijc^ ^

Orangie Polder, In date den 5 Augufii 1617.

! E Staten Generaelder Vereenighde Ne-
; derlanden, Allen den geenen die defe je-
genwoordige fullen fien ofte hooren fe-
Ten, Saluyt. DOEN TE WETEN,
Dat Wy ontfangen hebben de fupplicatie aen ons
gheprefenteert van wegen JoosLaurens, Bailliu
der Steden van Axel, Neufen ende Biervliet: In-
houdende hoe dat inden Jaere vijfthien-hondert
drie en tachrigh, den Prince van Parma hadde ver-
overt de Steden van Axel, Huift, ende foo voorts
hetgeheele Lantvan Waes, met voorder intentie
om hem te verfeeckeren vande Frontieren aende
Vlaemfche Waterkant gelegen, waer tegens dat
den Grave van Hoenloo goeder memorien hem
oppoferende, fich binnen ende buy ten der Stede
vander Neufen hadde ghelegert, eyndelinge goet
gevonden tot behoudt ende confervatie van 't ge-
meene befte, het deurfteecken vanden Dijck van
de Polder van Willemf kercke, annex ende con-
tegu liggende ter Neufen voorfz, te effectueren,
de felve metrer Zee gemeen maeckende, tot uyt-
terfte fchade ende ruine vande Ingelanden, ende
voornementlijck van hem Suppliant, als komen-
de daer door in't verlies van meer als hondert vijf-
tig" gemeten eygen gront ende Erve,boven noch
andere groote parthyen in den Ambachte van
Axel ghelegen, die alle inden Jare ks en tachtigh
(wanneer by furprinfe de Stadt Axel door Syne
Princel. Excell. wiert verovert) door gelijcke mid-
delen tot gemeenfaemheyt ter Zee gekomen wa-
ren i Welck groot verlies den Suppliant (fiende
't felve te dienen tot confervatie ende behoudt
vanden quartiere aldaer) patientelijck gheleden
hadde,fonder aen ons daer over oyt eenige klach-
ten gedaen, ofte vergeldinge verfocht te hebben:
Doch alfo een yeder kenbaer is, dat de Stadt van
Biervliet (eertijdtgheweeft zijnde een dervoor-
naemfle geprivilegeerde Steden van Vlaenderen)
nu t'eenemael vervallen ende tot eenen fteen-
hoop ghekomen was, bewoont werdende alleen-
lijck met achthien ofte twintigh Huyfgefinnen,
henluyden gheneerende methetoverblijffelvan
ontrent de vier hondert gemeten Lants, die appa-
rentelickdoor den fvvaren Jaft van Dijckagie eyn-
delinge de Plaetfe fullen moeten verlaten, ten zy
dat door fecours , ofte fubite veranderinge van
ftroom 't felve verhindert wierde: Dat hy 't i�he
geconfidereert, noodigh hadde gevonden ons te
vertoonen , dat tuflchen het vafte Lant en het Ca-
nael van Yfendijck was leggende een partye van
Gorfch ende Bliek, ter groote van ontrent feVen
hondert ghemeren. Dat hy Suppliant metfyne
Swagers, Kinders ende Erfgenamen van Geleyn
Bouwenffz Schot, in fijn k\m veel Jaren Borge-
meefter tot Vliifingen , ende overleden Reecken-
meefterder Graeffelickheyt van Zeelant, mitfga-
ders de Kinderen van Jan ende Boude wij η Bou-
weniTz Schoth fijne Broeders, die den Staetvan

den Lande felfs in Regieringe binnen Viiffino_envanden aenvanck der Troubelen tot den eynd�
huns levens, met goet ende bloet hadden heip_envoorftaen ende befchermen, op ons wei-behagen
geernefouden bedijeken , ende ten vaften Lande
brengen, daerom fy ons ootmoedelijck hebben
gebeden, ende dat wy hen daer toe fouden gh_e|j_e.
ve^i te verleenen 0<5troy, met macht ende volko.
men authoriteyt omme de felve Dijckagie aen te
mogen vangen, ende ten vaften Lande te bren-
gen, onder de beneficien ende conditien inde
voorfz fupplicatie in 't lange verhaelt. Welden
aengemerekt, S O O IS T, dat wy genegen we-
fende ter bede vanden voorfz Suppliant, gehoort
hier �phet advis van Syne Excellentie, ende des
Raedts van State, midtfgaders vande Heeren Ge-
committeerde Raden van ZeeJant, op alles na be-
hooren geleth zijnde, den voorfz Jooft Laurens
endefyne Conforren geconfenteert,geaccordeert
ende gheo&royeert hebben, confenteren, accor-
deren ende odlroyeren mits defen,dat fy 't voorfz
Gorfch ende Bliek, ter groote van ontrent defe.
ven hondert gemeten, gelegen tuflchen 't voorfz
Lant ende het Canael van Yfendijcke, fullen mo-
gen bedijeken ende beyerflehen, opte conditien
ende voordeden hier nae volgende: Te weten,
dat die voorfz Bedijckers gehouden fullen zijn te
betalen aende Generaliteyt als Hooge Overig-
heyt, van elck gemeth van 't voorfz Gorfch ende
Bliek, dat ingedijekt fal werden twintigh ftuyvers
's Jaers, te betalen metten eerften Ougft daer me-
de dat alle Graefl�lijcke Chijnfen ende Domey-
nen, daer mede de voorfz Landen voortyden be-
laft zijn geweeft.fullen blyven gedoot endegeex-
tingueert: behalven dat verftaen wert, dat'tgee-
ne van't voorfz Schorre is verhuyrt voor het �oo-
pende Jaer, dat de fdve verhuyringe fal blyven,
ende eff��t forteren, niet tegenftaende defe Con-
cei��e. Ende omme de voorlz Bedijckers daer toe
meer te animeren ende encourageren.ordonneren
ende beveelen wy, dat een yegelijck eenige Lan-
den , Renten, Chijnfen, Leenen, ofte actie hypo-
thecaire hebbende ofte pretenderende opte voor-
fchreve Landen, ghehouden fal zijn, woonende
binnen de Vereenighde Provintien, hem bekent
te maecken, ende iyne actie aen teghevcn binnen
dentijdtvanfesmaenden, ende die geene woo-
nende buyten de Vereenighde Provintien, binnen
een Jaer nae de affixie vande billetren,die om hen-
luyden te vvaerfchouvven uyt gheftek fullen wer-
den , ende dat oock fulcke pretenderende Eyge-
naers, foo fy woonen binnen de Vereenighde Ne-
derlanden,'binnen fes maenden, ende lbo verre
daer buyten , binnen een Jaer nae dat de Landen
fullen zijn bedijekt, haere Landen fullen moeten
aenvaerden, ende daer vooren datelijck (by pene
van te wefen verfteecken van haer recht van ey-
gendom) reftirueren, deD�ckfchoien, metten

tereft

-ocr page 962-

Dijckagie* ,&c, Diefdijck.

!9^!5

hooren. Ende omme confufien in alle deliberatien
defe Dijckagie aengaende te fchouwen, en fal nie-
mant inde felve ftemme noch voix hebben, als die
geene die daer inne hebben ten minften dertigh
gemeten Landts. Alle queftien ende difT�renten
die inde voorfz Dijckagie (cle felve gefloten zijn-
de) fullen mogen ontftaen,fo over%oop als pacht
van Landen, ende diergelijcke , fullen werden ge-
definieert ende beflicht, by den Magiftraet der
Steden van Axel, Neufen ende Biervliet. Accor-
derende voorts dat alle de Werckluyden die aen
de voorfz Dijckagie fullen wereken, geduyrende
de felve vry ende exempt fullen welen van alle
arreften,executien ende perfonele acti�n, voor
fchulden die fy ghemaeckt hebben voor het aen-
gaenende maecken van dele Dijckagie. Sullen
oock de Bedijckers mogen gebruyeken ende em-
ployeren tot defe Dijckagie de naeft-ghelegen
Schorren buyten dijcx,fonder daer vooren fchaft-
gelt te betalemende wert dit Octroy geaccordeert
fonder prejuditie van het voorder recht ende ge-
rechtigheyt dat de Generaliteytals hooge O ve-
righeyt in defe Dijckagie is competerende,als daer
van hier vooren is gedifpenfeert, Ende fal ten fel-
ven efT�fte den Suppliant dit Oclroy ghehouden
zijn te ftellen in handen vanden Raedt van Vlaen-
deren refiderende binnen Middelburgh, omme al-
daer geregiftreert te werden,op dat die Fifcael van
denfelven Raedt te beter mach bewaren het recht
ende gerechtigheyt vande Generaliteyt. Ontbie-
den , verfoecken ende bevelen daerom allen Gou-
verneurs vande Provintien, Officieren ende Magi-
ftraten vande Steden ende Plaetfen, midtfgaders
allen ende een yegelijck anders dien dit eenigh-
fints aengaen fal, dat fy van ons jegenwoordigh
Confent ende Octroye, ende van allen inhouden
van defen, oock de vryheden ende exemptien in
voegen ende manieren boven verhaelt, doen, la-
ten ende ghedoogen de voorfz Suppliant rufte-,
lijck,vredelijck ende volkomentlijck genieten en-
de gebruyeken, fonder de felve te doen ofte laten
ghefchieden eenich hinder, letfel ofte moeyeniil�
ter contrarien. Gegeven onder onfen Cachette,
Paraphure ende de Signature van onfen Griffier,
in 'sGraven-Hage, den vijfden dach derMaent
Augufti in 't Jaer fefthien - hondert ende fe-
venthien.

dien tegen thienten hondert. Wel-

�3�2*te "d�'n^diJcKet fal ghenieten de
' u�� oanden ftlven Lande van darjaer, by
rove^al d-opeeni,;^fullenftaen ofteghe-
ftaen hebben. Endeby aldien de bekende Eyge-
�� s behoorlijck geinfmueert zy nde omme hare
η cLefchoten o_P te brengen, des blyven in ge-
Kreecke, fullende felve Dijckichoten aenhaere
Landen by parate executie verhaelt mogeni wer-
den by reit van Dijckagie ten minften drie fchat.
Ende fo yemant cenigh recht van Thienden com-
peteert � verftaen wydathy mede tot de indyc-
kinee fal contribueren, ende bedyeken het thien-
de eemeth, ofte den voor-ghenoemden Suppliant
ende Innemers confenteren, datfy vrydom ende
exemptie van Thienden fullen ghenieten feven
achte�een volgende Jaeren, innegaende metten
eerden Aougft naer de beverilchinge. Hebben
voorts de voorfz Bedijckers ghegunt, gelijck wy
vergunnen midtsdefen, vrydom ende exemptie
voor eelijcken tijdt van feven Jaren nae de bedijc-
kinee vande voorfz Landen, den vrydom van alle
ordinarife ende extraordinarife contri§utien,hon-
dertfte,vijftighfte, mindere ofte meerdere pennin-
gen, pointingen, fettingen,&c. ende vande Hoor-
ne Beeftenende Befaeyde gemeten voor den tijdt
van drie Jaren, mitfgadersvoor de Bedijckers den
vrydom gheduyrende den tijdt vande Dijckagie,
vanden Impoft vande kleyne Bieren, ende twee
bften fwaer Bier voor de Officieren vande felve
Dijckagie, mits het Lant nochtans vry houdende
vande pretenfie ende quijtfcheldingcdie de Pach-
teren vanden Impoft aldaer fouden gheraecken te
pretenderen, ter oorfaecke van defe toelatinge,
den Impoft verpacht vvefende. Accorderen oock
aende Eygenaers vande voorfz Landen, den Wint
tot het ftelleti van eenen Koorn-Molen, mits daer
vooren Jaerlijcks betalende drie guldens. Sal
voorts de Regieringe van defe Dijckagie beftaen
by de Commifen uytte Ingelanden daer toe te
committeren, die in alle voorvallende faecken de
Dijckagie raeckende, ofte daer van dependeren-
de, kennifle lullen nemen, daer op vonniflen wy-
fen, ende de felve executeren �. Ende fullen de fel-
ve mogen fchieten fulcke ghefchoten tot behoef
vande voorfz Dijckagie mette Hooft Ingelanden,
alsfy in goeder confeientie fullen bevinden te be-

8. A&e, tot accommodatie vande queflie op 't repareren vanden "Diefdijck^

In date den 3 Juni) 1619.

|P heden date defes zijn ter Vergaderinge
jjvan de Hooge ende Mogende Heeren
�.j Staten Generaelder Vereenighde Neder-
landen, gecompareert ende binnen geftaen Mee-
uerFranchoys Brandijn, Advocaet,ende Seba-
"laen vande Putten , Procureur voorden Hove
van Hollandt, ende hebben uyt krachte van feec-
^K«e fpeciale Procuratie van date den xxij der
voorieder Maent Meye naer den nieuwen ilyle,
gepa�eert ende verleden by de Heeren Dijckgra-
ven , ende Hooge Dijck-Heemraden vande vijf
«eerenv_ande_r Lecke, bovenden Souwendijck,
^atlgaders by de Heeren Dijckgraven e� Hooge

Heemraden vanden Alblaflerwaert ende Arckel,
beneden den Souwendijck, daer van den teneur
hier nae volght.

r\P huyden den twee en twintigften May 1619.
^ na den nieuwen ftijl, De Heeren Dijckgraven
ende Hooge Dijck-Heemraden vande vijf Heeren
vander Lecke bovenden Souwendijck, binnen
Gorcum vergadert zijnde, ende ghefien, ende tot
diverfche reyfen in communicatie geleyt hebben-
de den voorilach vande Ho; Mog: Heeren Staten
Generael, noopende de queftie van 't repareren
vanden Diefdijck tuilchen henluyden, ende de

6. E �j Hee-

-ocr page 963-

Placaten, $.Boeck. 9.Tit, 3.Deel.

1917

'9H

Heeren Dijckgraef ende Hooge Heemraden van
den Alblafl�rwaert ontftaen, hebben verklaert in
bywefen vande felve Heeren Dijckgraef ende
hooge Dijck-Heemraden vanden Alblafl�rwaert,
ende verklaren mits defen inden inhouden der iel-
ver teconfenteren, ende te vreden te zijn den in-
houden van dien in alle fyne poinften nae te ko-
men : Gelijck oockmede de felve Heeren vanden
Alblafl�rwaert ende Arckel beneden den Sou-
wendijck, verklaert hebben, ende verklaren mits
defen: Gevende fyluyden t'famentlijck tot dien
eynde volkomen ende abfoluten laft ende bevel
aen Meefter Franchoys Brandijn, Ad vocaet, ende
Sebailiaen vande Putte, Procureur inden Hove
van Hollandt, t'famen, endeelcks van henluyden
byfondere, omme re compareren voor de vooffz
Ho: Mo: Heeren Staten Generael, ende henluy-
den Comparanten inden inhouden vanden voorfz
voorflach, volgens ende conform de boven-ghe-
fchreven Copie refpe&ive te laten condemneren,
ende belaft hebben defe by den Secretaris vande
Schouwe vanden voornoemde vijf Heeren vande
Lecke boven den Souwendijck, nef��ns Meefter
Adriaen van Blyenborgh, Penningh-riieefter van
den Alblafl�rwaert, ende Jacob Vervoorn, Pen
ninghmeefter vanden Lande van Arckel beneden
den Souwendijck tot dien eynde onderteeckent
te worden. Aldusghedaen tot Leerdam den der-
tighften May fefthien-hondert negenthien nieu-
wen ftyle. Was onderteeckent, A. Boterpot, A, <van
Blyenborch, ende /. Vervoom. Verfocht condemna-
tie op feeckeren voorflach by de hoogh-gemelte
Heeren Staten Generael gedaen den drie en twin-
tighften Octobris anno fefthien-hondert achtien,
raeckende de queftie van't repareren vanden Dief-
dijck daer inne breeder ghementioneert, hier nae
volgende geinfereert.

TPvIe Staten Generael der Vereenighde Neder-
-^landen, Gehoon het rapport van hare Hoogh
Mog: Gecommitteerden, de �d: Erentfefte Hee-
ren Albert Joachimi, Ridder, Heere tot Ooften-
de in Oedekenfkercke, ende Joncker Abel Coen-
ders tot Helpen, Faen, Cantes, ckc. Hovelinck:
Voor de welcke gecompareert zijn op de iterati-
ve befchryvinge vande hoogh-ghemeke Heeren
Staten Generael op den negenthienden defer
Maent Oftobris, ende eenige volgende dagen, de
Dijckgrave ende Hooge Dijck-Heemraden van-
den Alblafl�rwaert, deur de Heeren Cornelis
Janfz Both ,'Dijckgrave, Cornelis Jacobfz Back,
hooge Dijck-Heemraedt, ende Meefter Adriaen
van Blyenborgh, Penningh-meefter vanden voor-
fchrevenAlblaiT�rwa�rt,geafIifteert met Meefters
Adriaen van Mefienbroeck , Franchoys vander
Burgh, ende Sebailiaen vanden Putten, haerluy-
der refpe&ive Advocaten ende Procureur, Re-
quirantenter eenre ₅ ende de Dijckgraven ende
hooge Dijck-Heemraden van Arckel boven den
Souwendijck, Vyanen, Hagefteyn, Leerdam,
Everdingen ende Sydervek, deur de Heeren Ge-
raerdt van Blocklant MartiniiTz, Dijckgraef, ende
Johan vande Verwen Corneliffz , Adriaen van
Brouckhuyfen Franchoyfen,hooge Dijck-Heem-
raden , ende Jacob Vervooren CorneliiTz, Pen-
ningh-meefter vanden Lande van Arckel^ Willem

Pijl,Rentmeeftervanden wel-ghebooren �-|_e

ere

van Brederoode, &c. hooge Dijck-Heernra'j
van'tLantvan Vyanen $ Meefter Adriaen P]₀Canoniek, ende Treforier ten Dom_; ende R °κ*
brecht van Honthorft, Scholaftervan Oudemu
fter tot Utrecht; van wegen die Heeren van h""
gefteyn, MeefterErick Dimmer, Raedt vans**
Furftel. Genade mijn Heere den Prince van Oral?
gien, Philips Hardeman, Drofiaert van Leerdam
Dijckgraef, Hugo vander Velde, ende Johan Ger'
ritfz,hooge Dijck-Heemraden vanden Lande van
Leerdam, midtfgaders Meefter Jan Meerhom_sRaedt vanden wel-ghebooren Heere Grave van
Culenborgh, ende Jan Chriftiaenflz, Dijckgrave
vande Polders van Everdingen ende Sydervek
t'famen geafl�fteert by den Heere Advocaet Uit'.
fter Cornelis van Vyanen, Raedt ordinaris inde
Camere vanjuftitie tot Vyanen, Gerequireerde
ter andere zyde. Endeverftaenhebbendedatde
voorfz parthyen niet en zijn konnen werden be-
weecht meteenige indu�tien, om fich revereeni.
gen opte interpretatie,ende het recht verftant van
feecker Actoordt tuflehen die vanden Alblafl�r-
waert , ende de Dijckgraven ende hooge Dijck-
Heemraden van Arckel, Vyanen ende Hagefteyn
inden Jaere vijfthien hondert vijf en tnegentigli,
noopende het repareren ende onderhouden van
den Diefdijck gemaeckt: Welck Contradt die van
Leerdam, Everdingen ende Sydervelt medeghe-
houden zijn naer te komen, vermogens de Refo-
lutie van hare Ho: Mo: in date den elfden Augulti
fefthien-hondert vijfthien, ende de tranfadtie mee
die van Everdingen ende Sydervelt gemaeckt, in
date den vier en twintigften Julij feftien-hondert
fefthien. Dat mede de Gerequireerden niet en
hebben konnen gebracht worden om hen de
voorfz interpretatie aengaende te fubmitteren
aen eenige Arbiters, ofte eenigh Accoordtin te
gaen, daer by fyluyden Gerequireerden fouden
aennemen te repareren ten eeuwigen dagen de
Zee-braecken die inden voorfz Dijck fouden ko-
men te vallen, als het Water daer vooren (jiiame
te ftaen, ghelijck de Req uiranten ghediifieulteerr,
ende gewey gert hebben hen by Contracle te ver-
binden , om nevens de Gerequireerden t'allenty-
den tot de voorfz Zee-braecken te contribueten,
Doch dat de voorfz beyde partyen genegen zijn-
de om den voorfz Diefdijck, de welcke naer bet
gefuftineerde vande Gerequireerden doordedir»
ferenten by die van Leerdam, ende Everdingen
voortyden gefnoveert, ende eenigen tijcgeleden
gheaflbpieert op fyne eenpaerlijcke hooghte niet
onderhouden isgeweeft, wederommein behoor-
lijcken ftaet werde gebracht, op het welbehagen
van hare Heeren ende Principalen geconfenteert,
ende bewilligt hadden, om daer toe te geraecken,
de naer befchreven conditien.

Eerft dat den felven Dijck als de tijt met de eer-
fte gelegenthey t het felfde fal toe laten.het leegn-
fte naer 'thooghfte fal werden verhopghc» tot
lafte vande Landen, boven den Souwendijck ge-
legen, mergen mergentaels gelijcke,met dien ver-
ftant dat die van Oudt ende Nieufchaick, nutiga�
dert 't kort Gerecht onder Leerdam.ende delUB-
den over Everdingen, ende Sydervek ^tuilcJ^e°

__________,___;____1^_

-ocr page 964-




	Dijckagi^, &c	1910 denftijl 5 ofte door onbequaemheyt des Weders» ofte dooreenige andere ineonvenienten _t al foo* danige dage» als de Dijckgraven ende Hooge Heemraden vande vijf Heeren boven den Sou- wendijck goet fullen vinden: midts dat alfdan die fchouwdagen den Dijckgrave ende Hooge Dijck- Heemraden vanden AlblalTerwaert ende Arckel, benedenden Souwendijcktydeiick ghedenunci- eert fullen worden. \ . Dat de Polder die op de Keur-fchouwe bevon- den fal worden fijn flach, 't zy in 't gheheel ofte deel niet ghemaeckt te hebben, fal verbeuren op yeder flach ten behoeve van Dijckgraef, in wiens Jurifdi&ie die gebreeckige gefeten zijn, drie oude fchilden,tot twee gulden twee iluyversop yeder oudt fchilt gereeckent, die metter daet, ende fon- der eenige conniventie geexecuteert fullert wor- den , naer Dijckrechten. ■■"˷». "'■ ^;i's Gelijck oock fonder eenige verfchooninge in- gereden fal moeten werden tot lafte vanden gee- nen die bevonden fal y/orden ten tyde vande in- rydende fchouwe fijrWlach niet ghemaeckt te hebben. Voorder dat die vanden AlblalTerwaert ende Arckel beneden den Souwendijck, mede fullen hebben die fchouwe naer inhoudt van 't Acceort des Jaers 1595. vooren gementioneert, ende in 't fchouwen hebben die tweede Wagen. Ende dat tot de voor-gheroerde Wercken, te weten het verhoogen vanden voorfz Diefdijck, het leege naer het hooghfte: Item, het maecken endeinflaen vande Merck-palen, naer de welcke den Dijck voorts aen fal moeten werden onder- houden, ende het repareren vande Zee-braecken, die jegenwoordelijck inden Dijck 2ijn,ende noch door inundatie daer inne fonder doorbraecke des Dijcks foude mogen vallen tuiTchen nu ende Mey eerftkomende, die vanden AlblalTerwaert den Gerequireerden fullen fubfidieren met een goet redelick contingent in 'tgeene dat al't felve fal komen te koften. Blyvende partyen ten wederzyden ongepreju- dicieert, noopende dequeftiedie tuflehen hen- luyden is aengaende de fchade vande affpoelinge, ofte Zee-braecke, die in toekomende tyden door, het inbreecken vanden boven-dijck, van het Wa- ter foude mogen worden ghecaufeert, de welcke den Dijckgrave, ende Hooge Dijck-Heemraden vande vijf Heeren fuftifleren dat die vanden Al- blaflerwaert mergen mergentaels ghelijcke mee henluyden moeten helpen maken, ende de Dijck- graven ende Hooge Dijck-Heemraden vanden Alblaflerwaert ter contrarie dat de felve by de vijf Heeren, alvoorens behooren gefupporteert te worden, dan dat parthyen betreflende alle andere poin&en hier by niet vervatet, haer fullen regule- ren naer den Contrafte vanden Jare 1595. ende naervolgen de overkomfte ende Refolutie hie* vooren geexpreflèert. Leftelijckfdatde voorfz partyen niet hebbende kon-
	Dijckagi^, &c
� �� den Diefdijck ende Folderfteech ghelegen, tot de felve verbooginge niet meer en fullen contribue- ren, als met twee mergen voor een. Endealfoode affpoelinge ofte Zee-braecken, die jeeenvvoordigh inden Dijck zijnghecaufeert, ioot het Water dat leil voor den Diefdijck ghe- Len heeft,ende die daer inrie noch fouden mogen vallen (die Godt verhoeden wil) tuflchennu, en* de den eerften Mey des toekomftigen Jaers 1619. in eene beftedinge met het Werck van 't verhoo- oen wel dienen ghemaeckt, om des te beter ende vaftcr Werck te hebben, dat het eene met het an- dere fal werden befteedt, ende als het ghemaeckt fal wefen, op genomen, foo wel by der Requiran- tenalsby den Gerequireerden. Welverftaende dat de vacatien ende koften die by de parthyen refpe&ivelijcken fullen.g&edaen worden in 't hefteden ende opnemen vancje voor- fchreve Wercken, by yeder vande felve gedragen lullen werden. Item, dat de verhooginge vanden voorfz Dief- dijck alfo gedaen zijnde he't leeghfte naer't hoog- fte , opten aenvanck ende afganck van yeders flachten, ten overftaen foo wel van die vanden AlblalTerwaert, als van d'andere Dijckgraven en- de Hooge Dijck Heemraden, dicke Eycke Palen, elcke onder met een dwars kruys.ende boven met yfer beflagen, inden Dijck aenden binnenften kant geflagen fullen worden, om doorgaens te re- marqueren, ende tot allen tyden te mogen weten de hooghte die den Diefdijck moet hebben: Tot wekken eynde, ende.om meerder feeckerbeyts wille, in 'c itellen vande iéivQ Palen by eenen ghe- fwooren Lantmeter 't peyl ghenomen fal worden tiyt het Mey landt tegens elcken Pael > ende daer van gemaeckt een pertinent Verbael. ^ Dat de refpecti ve Dijckgeflaechde opten voor- fchreven Diefdijck ghehouden fullen, wefen, den voorfz Diefdijck in foodanigen hooghte in fijn vierkantte onderhouden,ende uyrter ichouwe te beforgen ten eeuwigen dagen buyten lafte van die vanden Alblaflerwaert, ende die van Arckel be- neden den Souwendijck gelegen, mitigaders van allen anderen die opten Diefdijck geen flach en hebben. Ende dat die van oudt ende Nieufchaick, met het kort Gerecht hier vooren geroert, mede altijdts verbonden blyven tot volle onderhoudt van hare ilagen, in 't gheheel, naerinnehoudt van de Refolutie van haere Ho: Mo: van date den xvj. Septembris 1617. Welcke Refolutie in reguard van het onderhouden vande ilagen mede plaets nebben fal in reguard vande Landen onder Ever-. dingen ende Sydervelt gelegen. Dat tot verfeeckeringe van dien, de Dijckgra- ven ende Hooge Dijck-Heemraden, boven den souwendijck ghehouden fullen wefen over den voorjx Diefdijck te voeren drie fchouwen, als een �ii!enng-icho_UW, die wefen fal Woonfdach naer weydacl_M een Keur-fchouw, Woonfdach naer fti uT'^e^^de ^een ^inry^dende fchouwe, die wefen W Woonfdach naer Sint Jacob, al naer den ou-

-ocr page 965-

Placateti� f.Boeck. 9_#Tit, 3.Deel. m*

klafinge, of fyluyden hen aenden voorfz ν '

I92I

konnen vergeleeck�n

'twelck die Requiranten tot het verhoogen van
den Dijck, ended'andere Wereken hier boven
gheroert, aenden Gereqtiire�rden by forme van
fubfidie fouden geven, nochteoockom.hetghe-
fchil, 't welck tuffchen hen dies aengaende bleef,
te fubmitteren in het feggen van yemanden, als
daer toe niet fpecialick gelair ende geauthorifeert
zynde, fyluyden verfocht hebben, dat hare Ho;
Mo: eenen voorflach daer van fouden doen, die
hare Principalen fouden werden voor ghedragen,
de welcke henluyden refpe�rivelick d.jer op fou-
den verklaren , of fyluyden hen den felven voor-
flach, ende alle de voorgeftelde Poindren-fouden
faren gevallen,totfeeckerendage by hare Hoogn
Mog: te beramen : Met dien verftande, foo den
voorilach aengenomen, ende het gehandelde hier
vooren wert geadv�ueert ende geapprobeert, dat
beyde parthyen hen daer inne fullen laten con-
demneren by Sententie vande hoogh ghemelre
Heeren Staten Generael.

Hebben hare Ho: Mog: begeerende foo veele in
hen is te bevorderen helt voorgenomen werek
van het verhoogen vanden Diefdijck, met 't gene
daer aen dependeert, hier vooren geroert, ende te
voldoen ter begeerte vande voorfz parthyen , om
die te vereenigen foo vele hen mogelijck is, goet
gevonden mits defen voor te flaen, dat die vanden
Alblafl�rwaert ende Arckel, beneden denSou-
wendijck, voor dele reyi� daer toe fouden contri-
bueren , ende den Gerequireerde fubfidieren met
de helfte van 't geene dat de voorgeroerde Werc-
ken fullen komen te koften, op de conditien, be-

flach van ha�re Ho: Mo: ende den vorderen i
houden van deikn Jpegeeren te houden, fiJ^
hebben in te brengen, ofte befloten over te f_e Jj
ter defer Vergaderinge tegens den negentien/¹¹NQvember naeftkomende nieuwen ilijl, ommed"
felfdeghefien, voorder gedaen te worden als η
behoorefi. Aldus gedaen ter Vergaderinge vJf
hoogh-ghemelte Heeren Srateh Generael
'sGraven-Hage,den xxiij. Oclobris 1618. w"
geparapheert, Ak Coenders, "� Onder ftondt, Te'
Ordonnantie vandehooch-gemeke HeerenSti
ten Generael. Geteeckent,C. Aerffen_h �

C nde na dat hare Ho: Mo: den voorfz voorflacji
^Lhadden gerefumeert, Ende foo daer op, als op't
inhouden vande voorfz Procuratie, mitfgadersde»
voorgaende rapporten hun voor defen vande bel'
foigmkgh defe faecke gedaen by hare Gecommit.
teerde 1 ende d'Aiten ende Aclitaten daer inn�
gehouden, rypelick met alle confideratien gelet,
hebben de fehe hare Ho: Mo: ('t voorfz verfoeck
van gewillige condemnatie van wegen beyde par-
tyen aen nemende) omme den voorfz voorflach
te doen volkomen ende achtervolgen nae fijne
forme ende inhouden, de voornoemde parthyen
ten wederzyden tot der fel ver requifitie daer inne
gecondemneert, ende condemneren midts defen.
Aldus ghedaen ter Vergaderinge vande hoogh-
ghemelte Heeren Staten Generael, in 's Graven-
Hage I onder der felver Cachet, Paraphure ende
Signature van haren Griffier, opten derden Junij
anno fefthien-hondert ende negenthien. Was ge-
parapheert, Freder'icbvan Fervou,^vt' Onderftont,

ipreck ende reftrindtien hier vooren verhaelr, en- Ter Ordonnantie vande hooch-gemelte Heeren
de dat beyde de parthyen hare fehriftelijckever- ' Staten Generael. Geteeckent,C. Aerjfen.

f p- ֣troy, voor degemeene *Bedijcl$n ende Ejigenaers vande Tamhien

van OjfeniJfe_t Hontenijfe, ende den Polder van Namen, In date den 1 Fehuar�i 16"i 1.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
\ de^landen, Allen den geenen die defe je-
genwoordige fullen fien ofte hooren )e-
fen.Saluyt. DOEN TE WETEN,
Dat Wy ontfangen hebben de fupplicatie aen ons
geprefenteert van wegen de gem�ene Bedijckers
ende Eygenaers vande Parochien van Ofi�nifl�,
Hontenhl�, ende den Polder van Namen, langhs
de Honte in Vlaenderen: Inhoudende hoe-dat fy
Supplianten inde Jaeren feilhien-hondert thien
ende derthien refpectivelijck, niet fonder onfe
kennifl� ende conient, maer oock ��lfs met merc-
kelijck faveur de voorfz Landen hadden gedijekt,
opfekereOctroyen ende beneficien bydeEertz-
Hertogen van Ooilenrijck henluyden vergunt,
behelfende de felve Oc�royen ende beneficien
niet alleenlijck i�eradvantagieufe conditien,. de
Dijckagie ende vruchten vande Landen aengaen-
de , maer oock dat henluyden in cas van rupture,
ofte expiratie van Trefues, van hare Hooglieden
zyde geen beleten foude gedaen worden in 't ge-
bruyek der voorfz Landen; Ende dat fy Supplian-
ten de felve in tyden van Oorloge vry ende onbe-
kommert fouden^mogencultiveren, ende doen

cultiveren,doorhaer felfs, haerbedry ven, ende
dengefne die fy daer toe fouden hebben te ghe-
bruyeken, ende ten felven ey nde de voorfz Lan-
den fouden mogen frequenteren, alle nootlijck-
heden van defe Landen daer op brengen, endede
vruchten daer van te mogen vervoeren opfukke
Plaetfen, als fy t'haeren meeften oorbaer fouden
goet vinden te doen, gelijck fy oock tot noch toe
l�nder eenige fwarigheyt van dier iyde ghedaen
hebben, ende vertrouwen daer inne, niet tegen-
ftaende d'expiratje vanden Trefues, alwaer't oock
fulcks dat ("t wefck Godtverhoeden wil) de Lan-
den weder in Oorlogh quamen te geraecken, inde
felve vryheyt ende Oc"troyen te lullen glieconti-
nueert werden. Dat nu fulcks was dat de vooriz
Supplianten allerhande vruchten in de vooriz
Landen ghevallen, tot merckelijcke veibeceringe
vande gemeene Neeringen ende Koopmanf^cn3P"
pen onder onfen gebiedt altijdt hadden gⁿ^S
�tide gebeneficieert, daer van de gemeene Midde-
len ende de Ingefetenen defer Landen °⁰<*β^Γ°°_πte voordeden waren aengekomen. Dan alfoo de
tijdivan twaelf Jaeren, voor de welcke wy met
hare Hooglieden in Trefues waren, mihaeltJai

-ocr page 966-

_XJ Dijckagi^,&c.

komen te expireren, ende fy Supplianten onfeec-
fcpr ziin vande continuatie ofte hervattmge der
Sver daer door dat veroorfaeckt wiert, dat de

Honteniflc, &c. 1914

Oil�nifle, HontenilTe, ende den Polder van Na-
men, door haer felven, haer bedry ven, Bruyckers
ende Pachters, t'haren meeften ©orbaer te mogen
cultiveren, ofte doen cultiveren, de voorfchreve
Landen in Perfoon, met hare Familien ende Baga-
gien, mitfgaders Schuy ten ende Wagens, te mo-
gen vryelijck , foo wel geduyrende, als nae de ex-
piratie vanden Trefues frequenteren, af ende aen
varen, aldaer nae gelegentheyt hare Bouvveryen
waer nemen, midtfgaders alle nootelijckheden
dervvaerts, ende de Vruchten opte felve Landen'
ghevallen, herwaerts in defe Landen te mogen
voeren: Ende tot dien fine henluyden te verke-
nen behoorlijcke Brieven van O&roye ende per-
miifie in der beiier forme. Wekken aenge-
merekt, S O O IS Τ, dat wy de faecken voor-
fchreve over ghemerekt, ende ons tet bede vande
voorfchreve gemeene Bedijckers ende Eygenaers
vande voorfchreve Parochien van OiTenii�e,Hon-
tenifl�, ende den Polder van Namen, langhs de
Honte in Vlaenderen , ende Ingefetenen van dier
ghenegen vindende, Wy alle de felve, van wat
�laet ende qualiteyt die zijn, geconlenteert, ghe-
accordeert ende geoctroyeert hebben, confente-
ren, accorderen ende o&royeren mits defen, dat
fy van nu voortaen vry ende onbekommert, de
voorfchreve Parochien ende bedijekte Landen
van OiTenifl�, Hontenifle , ende den Polder van
Namen , door haer felven , heure bedryven,
Bruyckers ende Pachters, t'haeren meeilen oor-
baer fullen mogen cultiveren , ofte doen cultive-
ren de voorfchreve Landen in perfoon, met haere
Familien ende Bagagien, met Schuy ten ende Wa-
gens , vryelijck, foo wel gheduyrende, als nae de
expiratie vande jegenwoordige Trefues ofte Be-
ftant te mogen begaen, beftaen, frequenteren, af
ende aen varen, ende aldaer nae ghelegentheyc
haere Bouweryen waer nemen, midtfgaders alle
nootelijckheyden totte culture van heure Lan-
den, ende bewooninge vande felve derwaerrs,
ende de Vruchten opte felve Landen ghevallen,
herwaerts in defe Landen te mogen voeren ende
brengen: Nemende tot dien eynde alle de voor-
fchreve Bedijckers, der felver bedryven, Pach-
ters ende Familien, Vrouwen, Kinderen, Dienil-
boden ende Beftialen, in onfe protectie ende fau-
veguarde, tegen defer Landen Krijghs-volck ,te
PeerdeendeteVoete, te Water ende te Lande,
ende allen anderen dien dit aengaen fal, aende
welcke wy verbieden de felve eenige moleftatie
ende overlaft aen te doen , ende ordonneren die
geruftelijck ende vredelijck de voorfchreve Lan-
den te laten befitten ende ghebruyeken, Aenge-
fien wy dat alfoo voor den dlenft vanden Lande
hebben bevonden te behooren.

Gegeven in onfe Vergaderinge alhier inden
Hage, onder ons Cachet, Paraphure ende Sig-
nature van onfen Griffier, opten eerftendach der
Maent van Februarioin 't Jaer fefthien-hondert
endeeenentwintigh. Was geparapheert, S. van
Harf holte,^vt* Onder ftondt, Ter Ordonnantie
vande hooch-ghemelte Heeren Staten Generael.
Geteeckenc, ■/■

C. Aerffen.

ende de

Pachters der voorfchreve Supplianten

�uvfluvden in die voorfchreve Landen ghefeten,
beinnende te apprehenderen de fwarigheden
vande ehevrcefde Oorlogen, alreets van haer ga-
ven te willen, jae heftenden al eenige fichte pre*
pareren om te vertrecken, ende de voorfchreve
Landen te abandonneren, tot irreparable fchade,
niet alleene van't inkommen ende profijten der
voorfchreve Supplianten, die doch (onder reve-
rentie) merckelijcke confideratiefouden merite-
ren maeroock vande Landen ende Dijeken, die
daer door tot totale ruine fouden werden ghe-
bracht, overmits de culture cefl�rende, ende het
Volck vertreckende, de voorfchreve Landen be-
durven, de Schuyren gedeftrueert ende verbrant,
de Dijeken, de welcke geftadigh opficht ende on-
derhoudt moeten hebben, weder fouden komen
te vervallen, ende vande Wateren wech geflagen
werden 5 Alle 't welcke alleenlijck foude komen
tot lafteende fchade vande voorfchreve Suppli-
anten,fonder dat defe Landen daer door in 't min-
fte fouden gebeneficieert werden, Daer mede hoe
weynichghedient fouden zijn, fy Supplianten
klaerlijck konden fpeuren uyt foo menichvuldige
�clroyenende Sauveguarden aen andere van ge-
lijcke natuere, oock in 't heetfte vande Oorlogen
verleent, alsnamentlijckdie van het Princenlant
inden Jaere fefthien-hondert ende vier $ die van
Axele ten behoeve vande Bedijckers van Suyt-
dorp over de Geule inden Jaere fefthien-hondert
ende twaelf; aende Bedijckers vanden Doel, Sint
Annen Polder ende Keteniil�, inden Jare feftien-
hondert veerthien $ de Bedijckers van Weftdorp,
ftreckendetot aen 't Sas van Gent, inden Jaere
fefthien-hondert ende feventhien $ ende eyntelick
noch op den fevenden ISdaert des Jaers fefthien-
hondert ende negenthien, de Bedijckers van Sint
Margriette Polders. Alle welcke, ende verfchey-
den andere, die ghelijcke O&royen van ons had-
den gheimpetreert, wy niet alleen in protectie
hadden genomen, in gevalle ('t geene Godt ver-
hoeden wil) daer weder Oorlogh op ftonde,maer
oock verklaert der felver Landen ter dier oorfaec-
ke niet confifcabel te wefen, met permiifie van
dien tyde van Oorloge vryelijck te mogen fre-
quenteren ende cultiveren, ofte doen cultiveren,
ende dat niet tegenilaende veel der voorfchreve
Polders ware van geheel andere gelegentheyt, als
bedijekt zijnde meeft by Perfoonen onfe weder-
patthye houdende, ende daer van confequente-
"jek defe Landen geen profijt en hadden te ver-
wachten. Ten aenfien van alle 't welcke, ende
dat fy Supplianten, zijnde vertrouwde Patriot-
ten, vaftelijck verhoopten, dat wy de felve, ende
α Ingefetenen der voorfchreve Parochien, op den
voet ais andere fouden tradteren, fyhen feer re-
verentehjek aen ons hadden gheaddreiTeert, oot-
moedelijck verfoeckende dat de voorfchreve ge-
van ^Bf^diJ^ckers ^det voorfchreven Parochien,
vanwat ftaet ende qualiteyt de felve zijn, ende de

fn,,r1 "? ^der ^felver» ^van ⁿ" afgheconfenteert
ouae werden vry , ende onbekommert de voor-

^eve ^parochien ende bedijekte Landen van

20, Octroy,

6. F

-ocr page 967-

Pkcaten. $_tBoeck. 9-Tit. 3. Deel.

1?25

2 o. O&roy _s voor degemeene "Be�jcfyrs van Maurits Tolder by Yfen�u

In date den 28 Junij 1622.

1 ne faecke, tot welvaren ende befcherminge y_a»>
Vaderlant, in groote nadeele vande Supp]j_ant ^rdie daer aen alle hunne Middelen hebben ghehan'
gen , ende dattet oock over fulcks buytenreden"
foude zijn inde voorfz admodiatie te continuere
ende te dragen de voorfz fware laften, die van
dage te dage aennemen ende zij η vermeerderen
de, fulcks dat den Polder apparent itaetaend"
noort- zyde t'inunderen, foo door 't gheweltvan
den ftroom komende vanden Hont, als van't
Water komende uytte verdroncken ende door-
gelleecken Landen, 'twelck zijn fchooteneemt
op de Schorren van Biervliet, ende van daer aen.
de Schorren vande Noort-zyde vanden voorfz
Polder, waer door't Voorlant gheweeftzijndein
de vijftigh roeden breet, af gefpoelt is tot op vijf
fes ende feven roeden, dienende midts dien daer
inne metten alder eerilen voorfien. Ende dewyle
't felve niet en konde gefchieden dan mer groote
fware ende exceifive kollen , Soo verklaarden de
Supplianten daer toe niet te konnen verftaen, ten
ware dat men haerluyder de voorfz Landen gave
in een eeuwige Chijns ende Erfpacht ten rede%.
ken pryfe, waer inne de Supplianten daclitenge-
ne fwarighey t gemoveert te lullen werden,dewy-
Ie de Genera�teyt hier mede foude werden ver�
feeckert vande voorfz Jaerlijcxfche Chijns: Item,
vande Impoilen ende Excyfen daer van depende-
rende,ende oqtlaft werden vande fware werden,
die voor handen waren, ende dat oock diergelijc-
ke Erfpachten in voorgaende troublen meermael
zijn ghefchiet, ende over fulcks by den Traftate
vanden Trefuesisuyt gedruckt, dat de felvehaer
efT�dr fouden forteren, mitsby de Eygenaren ge-
nietende den felven Pacht: Soo heeft den Com-
mis Jaecques van Loo, by fyne remonitrantie van
den vierden Martij 1622. voorleden, fulcks ver-
thoont aende Ed: Mo: Heeren Raeden van State,
de welcke dienvolgens de faecke hebben gelieven
te ftellen in handen van de Heeren Schagen wk
Berck, als Gedeputeerde, treckende naer Vlaen-
deren, ten fine haer Ed: hun op de ghelegentheyt
der faecke fouden ghelieven t'informeren, ende
aen hare Ed: Mo: rapport doen, om t'eynden dien
gedifponeert te worden foo bevonden foude wer-
den te behooren, ende dat dienvolgens de felve
Heeren Gedeputeerde, midtfgaders de Gedepu-
teerde Heeren vahde Ed: Mo: Heeren Staren van
Zeelandt, als doen wefende in Vlaenderen, met
den Heer Gouverneur Haultain, d'Ingen-ieur Phi-
lips Vlaminck, ende den vooriz Ontfanger ende
Commisder Fortifkatien op den negen en twm-
tighflen April 1622. voorleden, verfchenen wa-
ren binnen Yfendijcke, ende naer dat haer Ed:
hun op de gelegenthey t der faecke hadden ghein-
formeert, ende van alles ghenomen oculairem-
fpeftie, ende bevindende dat der Supplianten te
kennen gheven inder waerheyt bevonden vvierr,
ende achtende henluyden verfoeck in reden ende
billickheyt te weien ghefondeert: Ende naer dat
de Supplianten in 't lange ende breede mondelin-
ge waren gehoort, foo was tullchen haer Ed: enae

E Staten Generaelder Vereenighde Ne-
, derlanden, AlJen den geenen die defe je-
genvvoordige fullen fien ofte hooren Je-
fen, Saluyt. DOEN TE WETEN,
Dat Wy ontfangen hebben d'ootmoedige fuppli-
catie aen ons geprefenteert by ende van wegen de
.ghemeene Bedijckers vanden Maurits Polder by
Yfendijck: Inhoudende hoe dat fyluyden Sup-
plianten in admodiatie ghenomen hebbende de
Schorren daer uyt den voorfz Polder gedijckt is,
den voorfz Polder hebben bedijckt benefl�ns den
Joffrouwen Polder daer annex ghelegen, uyt
krachte van ons Oftroy in date den derthienden
Februarij 1614. ende dat onder conditie ende re-
ferve, dat de Gelande der voorfz twee Polderen,
t'famen ende conjunctum ghehouden fouden zijn
te maecken, ende daer naer inder eeuwighcy t te
onderhouden verfcheyden Rijs-wercken, Kram-
wercken, Aerde - wercken ende Pael - wercken,
dienende tot Fortificatie van Yfendijcke, foo aen
de Hoofden, Haven ende anderfints, breeder
blijckendeby 't voorfz Oc~rroy$ Welcke Werc-
ken de Supplianten ten eerilen aenvangen gekofl:
hebben over de twaelfduyfent guldens,ende daer
naer continueel groot gek van repareren ende
onderhouden: Ende al hoe wel dat de Supplian-
ten verhoopt hadden dat fyluyden hier mede fou-
den hebben ghebleven inde vreedtfame poi�eilie
ende gebruyck van 't voorfz henluyden bedijckt
Landt. Soo heeft het de Edele Mogende Heeren
Staten van Zeelandt (overmits dejegenwoordi-
ge Oorloge) goetghedacht, tot verfeeckeringe
ende verfterckinge vande Quarrieren van 'Vlaen-
deren, beyde de voorfz Polderen door te doen
fteecken, fulcx dat alle der Supplianten Gewafch
yan 't voorleden Jaer niet alleenelijck van 't over-
vloeyenvan 'tSout-water t'eenemaelen is ver-
gaen$ Nemaer is den felven Polder daer van foo
gheinf�&eert ende bedorven, dat de Supplianten
daer van in veele Jaeren geene goede note te ver-
wachten en hebben. Ende aengefien met het
voorfz doorfnyden 'tLantgantfch geenen dienit
en konde genieten met het vloeyen vanden voor-
fchreven Maurits Polder, nemaer wel vanden Juf-
frouwen Polder, waer inne de Geulen ende Kre-
ken waren loopende: Soo hebben de Supplianten
den voorfz Maurits Polder vanden voorfz Juf-
frouwen Polder met eenen nieuwen Dijck afge-
fneden ende ghefepareert met volle kennill� van
faecken, op dat fyluyden alfoo niet geheel ende al
mochten zijn geruineert. Doch alfoo de Suppli-
anten by den Ontfanger ende Comniis der An-
notatien waren aengefproocken tot beta�nge van
de Jaerlijcxe amodiacie, als de voorfz Landen ge-
Confiiqueert zijnde, ende onder andere mede van
het Jaer 1621. zijnde 't Jaer der inundatie, foo
hebben de Supplianten hun verklaert.dattet hen-
luyden dochte te ilryden jegens alle redeneende
billickheyt, dat fyluyden yets van 't voorfz Jaer
fouden betalen, ten aenfiene van 't voorfz groot
verlies,niet by gekomen zijnde door de Supplian-
ten, maer gedaen wefende by ordre vande gemee-

-ocr page 968-

_χη Dijckagfe^&c. Schorren annex Cadfanc.

1918

de Supplianten, op het welbehagen vande voorfz
f Α Mo: Heercn Raden van State ghemaeckteen
Svifonccl Accordr, Omme 't welck c efieftue.

mifl� toekomende, mjdts dat fyluyden promptq-
Jijck fullen opbrengen 't geene fy van verfebenen
admodiatien fchuldigh zijn van 't Jaer fefthien*

J hebben de Supplianten gcfonden henluyden
Gecommitteerdenalhicrin'sGraven-Hage, ten

hondert twintigh. Voorts dat fy voortaen alleen
fullen belaft blyven te repareren ende onderhou-
den alle de Wercken, daer mede den felven Pol-
der metten Juffrouwen Polder t'famenende con-
j un&im met ons Oclroy van bedijekinge befwaert
zijn, tot dat t'ecniger tijdt den felven J uffrouwcn
Polder wederom fal beverfcht zijn. Item, dat de
Supplianten als Bedijckers ende Ingelanden den
vootfehreven Polder lullen fouififantelick hebben
te verfteckcren aende Noortzyde tegens het ghe-
weldt vande Hondt, endeden uytval van 't Wa-
ter komende uytte vcrelroncken Landen, ende
voorts 't felvc alfoobuyten kofle van 't Landt te
onderhouden, ende dat fy voorts fullen belaft
blyven met alle 't geenc 't voorfchreve Oc"froy is
in houdende. Ontbieden» verfoecken ende be-
veelen daerommc alle Gouverneurs, Officieren
ende Magiftraten van Steden ende Plaetfen,
midtfgaders allen ende een yegelijtk anders die
dit eenighfints aengaen fal, dat fy van onsjegen-
woordigh Confent ende Oclroy , ende van allen
den inhouden van defen , doen, laten ende gedoo-
gen de voorfchreve Supplianten ruftelijck, vtede-
lijck ende volkomentlijck ghenietcu ende ghe-
bruyeken , fonder de felvc te doen, ofte laten
gh�fchieden eenigh hinder, letfel, ofte moeye-
niife ter contraricn. Gegeven onder onfen Ca-
chettc, Paraphure ende de Signature van onfen
Griffier,in 'sGravcn-Hage, optenach^entwin_:tighften Junij fefthien-hondert twee en twintigh.
Was gheparapheert, Kempo van Donia, Ψ Ondet
fiondt, Ter Ordonnantie vande hooghghemelte
Heeren Staten Generacl. Ende was gecccckcnr,
C, Aerffen.

_ε om van alles te verfoecken behoorlijcke ap-
nrobatieende letteren van O&gjr in forma, Heb-
tonde ten dien fine hun gheaddreileert aen haere
Va- Mo: voorfeyt, ende aende feWe over gelevcrt
�tvoorfcyde ContraA, met eene dedudie ende
andere verificatien tot betooch der nootwendig-
hevt ende billickheyt, waer inne der Supplianten
verfoeck was beftaende. Doch ghemerekt dcfe
ftceke isdependerende vande hooghcyt vanden
Lande, Soo heeft het hare Ed. Mo. goet gedacht
de Suppliant mettc voorfz ftucken ende Muni-
mentcn, by ghcflooten Miffivc t'addrefleten aen
ons, midts welcken de Supplianten insaller oot-
moet ende onderdanigheyt waren verfoeckende,
ten fine ons foude gelieven confidcratie te nemen
op allen 't gunt voorfeyt is, ende dien volgende te
willen approberen ende ratificeren 't voorfeyde
provifioneel Accordr. Welcken aengemerekt,
SOO IS T, dat wy de faecken voorfz over ghe-
merekt , ende ons genegen vindende ter bede van
de Yoorfz Supplianten, met voorgaende advis
vanden Raedt van State, ende ghefien het voorfz
provifioneel Accordt ,dcn felven Supplianten ge-
confenteert, geaccordcert ende geoftroycert heb-
ben , confenteren, accorderen ende o�troyeren
mits defen, dat fyluyden Supplianten, als Bedije-
kers de voorfz Landen voortaen fullcn houden in
Erfpacht voor eenen gulden twaelf ftuyvers op 't
gemetjaerlijcks, te betalen t'elckcn BamiiTe ofte
ten uyterftcn Sint Martens-mifTc, ten Comptoire
vande Domeynen binnen Sluys, daer van het
cerftejaer fal verfchynen BamiiTe ofte Martens-

% ι. O�troy, totte bedijekinge van 't Schorre gen aemt de thien hondert, ende

't [werte Schorre, In date den\% Augttfii ι6xj -

E Staten Generael der Vereenighde Ne�¹derlanden, Allen den geenen die defe
j jegenwoordige fullen ften ofte hooren
lefen, Saluyr. DOEN TE WETEN,
Dat Wy ontfangen hebben d'ootmoedige fuppli-
catie aen ons geprefenteert by Jaecques van Loo,
Commis der Confifcatien ende extraordinaris
over de Quartieren van Vlaenderen, te kennen
gevende,hoe dathy Suppliant voor defen aende
«J: Mo: Heeren Rade van State gheremonflreert
heeft, dat aen Cadfant, beginnende vande hooge
D�ynen, ende alfoo ftreckende tot over 't fwarte
kat, zijn gelegen twee Schorren/t eene genaemt
t bchorre vande thien hondert, beginnende aen
�eDuynen,ende 't ander't fwatte Schorre, daer
nevens gelegen, met dePannekensendeDuyn-
Kens de Graeffelijckheyt competerende.'t voorfz
«vatte Schorre als nu geheel,ende 't ander Schor,
«uenmeerendeel geconfifqueert zijnde, over-
mits d Eygenaren van dien zijn houdende de fyde
vanden Vyandt; vvelcke Schorren mette Panne-
wns leer hoogh no�dich dienen eedijekt te zijn,
rot welvaren ende dienfl van't gemeene Lant, als

ftreckende tot merekelijcke verfterekingevan 't
voorfz Eylandt, ende confequentelick van 't ghe-
heele Quartier van Vlaenderen, ten aenfien dat
met de voorfz bedijekinge alleenlick niet en wor-
den belet ende befi�men d'advenuen vanden Vy-
ant, die hy met Chaloupen ende andere plat-
boomde Schepen, inde Kreecken, Diepten ende
Geulen, loopende inde voorfz Schorren, by
nachte ende ontyde, ende fonder�nge inde lange
duyftere Winterfche nachten foude konnen
doen, nemaer dat daer door 't felve Eylant mettet
leggen vanden voorfz Dijck, rontomme, aenden
anderen foude werden gekoppelt, fulcks dat men
daer door de Wachten ende Ronden rontomme
fal konnen doen, 't welckals nu niet en kan ghe-
febieden, overmits den Inham vande felve Schor-
ren loopende naer de Kercke van Cadfant,gelijck
wy konden fieninde Caertevan Pieter Gilliflz,
onder ons beruftende: op vvelcke remonftrantie
hare Ed: Mog: hebben gelieft de Heeren Schagen
ende Berck, als Gedeputeerde in Vlaenderen ge-
weeft zijnde, mede te committeren, ten fine van
hun Ed: vande ghelegenthey t defer faecke t'infor-

6. F ij � meren,

-ocr page 969-

�

Pkcaten. 5, Boecfc. 9. Tit. 3. Deel. ^:, _?

Joris, de felve Landen heeft gheconfenteert oh

1919

meren, en.de daer va

maeckt te weer rot allodiael ende deelfaem
goet,mits daer vooren genietende eene recogn^

dat den voorfz Heere Schagen metten Heer
Gouverneur Haultain, ende d'Ingenieursaldaer,
ten byweien vanden Suppliant, hebben geweeft
ter plaetfe, ende ghenomen hebbende volkomen
oculaire infpectie j Soo is bevonden geweeft, dat
de bedijckinge der voorfz Schorren wel hoogh-
-noodich dienden gedaen te zijn , ende dat men
daer toe alle neerftighey r hoorde aen te wenden:
Doch datfyluyden meynden , dat men daer toe
fe�rqualijck Luyden foude konnen bekomen, de
welckeluft fouden hebben de faecke by der hant
te nemen $ Gelaftende over fulcks den Remon-
ftrant, ten eynde hy foude uytfien, ofhy eenige
Perfoonen konde op fpeuren , waer toe hy Sup-
pliant fijn uytterfte debvoir ten dienfte yanden
Lande gedaen hebbende,hadde daer toe feer qua-
�jck konnen geraecken, ten aenfiene vanden pe-
ticuleufen rijdt, ende dat den Dijck als gheleyt
moetende zijn vlack jegens de kracht vander Zee,
i�er fwaer fal moeten zijn, ende mits dien de Dijc-
kagie hooge fal komen te ftaen: Nochtans hadde
hy Suppliant daer toe diverfche Luyden van mid-
delen ende Avonturiers beweeght, de weicke de
faecke noch fouden aen nemen ende volvoeren,
by aldien ons foude believen de Bedijckers te be-
neficieren mette faveuren, Od�roy ende pre�mi-
nentien hier naer verklaert, daer by de ghemeene
faecke geen fchade, maer ter contrarie profijt
ende voordeel foude ftaen te verwachten. Te
weten, dat wy de felve Schorren, &c. Wekken
aengemerckt, Ende alvooren hieropgehadt heb-
bende 't advis vande Heeren Raden van State der
Vereenighde Nederlanden, die daer op oock had-
den genomen 't advis van Syne Vorftelijcke Ge-
nade den Prince van Orangien , mitfgaders 't ad-
vis vande Heeren Gecommitteerde Raden vande
Heeren Staten van Zeelandt, die daer op oock
hadden genomen 't advis vanden Heer Colonnel
d'Haultain, Gouverneur in't voorfz Quartier van
Vlaenderen, voorts 't ad vis des Raedts van Vlaen-
deren , refiderende tot Middelburgh in Zeelandt,
ende van Borgermeefteren ende Schepenen
's Landts vanden Vrye refiderende binnen Sluys.
SOO IS Τ, dat wy de faecke voorfz over ge-
merckt, ghenegen wefende ter bede vanden Sup-
plianten , nae dat op alles behoorlijck was ghelet,
ende ghehoort 't rapport vand� Heeren Commif-
farifen uyt onfe Vergaderinge daer toe by ons ge-
committeert , den Suppliant met fyne Conforten
gegunt, geaccordeert endegeoctroyeert hebben,
gunnen, accorderen ende odtroyeren by defen,
dat fy de Landen ofte Schorren ghelegen annex
't Eylant van Cadfant, genaemt de thien hondert
ende 't fiwarte Schorre, fullen mogen beverfchen
ende herdijcken, fo hier vooren gefeght ftaer, op
de conditien, reftri&ien, exemptien ende vry-
d ommen hier naer verklaert: Te weten, dat Wy
geflen hebbende feeckere twee Contracten Nota-
riael, beyde van date den negenen twintighften
Meyei�ij. laeftleden, gheilootentuilchen den
Suppliant, ende Joncker Jan Anthony vander
Eycken, Heere van Sinte Joris, Leenheffer vande
voorfz Schorren, ende Eygenaer van eenige der
felver Landen, ghepafleert voor den notaris Jan
van Dorth, waer by den voorfz Heere van Sinte

tot redemptie van 't voorfz zijn Leen

vijftien Carolus guldens te xl. groott

't ftuck 's jaers, ende de voorfz fyne eygeneT"¹⁵

den aenden Suppliant in eygendom gelat� heef¹

mits voor yedergemet dat hy inden ringhvand '
Dijckagie bevonden fal worden te hebben, jae^
lijcx genietende vijftien ftuyvers, ofdertich'p_roten Vlae"ms,waer van't eerfte jaer der voorfz' twe
recognitien fal vervallen Sint Martenifl� naer/
note vande eerfte Vrucht. Verfoeckende ende
biddende dat wyde felve Contracten naer hare
forme ende inhouden fouden willen toeftaen en
de voor fo vele de felve ons eenichiints mochten
raken ende aengaen, advoueren ende approberen
Wy oveifiulex advouerende ende approberende
beyde de voorfz Contra&en naer hare forme en-
de inhouden alle de Landen begrepen, of die be-
grepen fullen werden inden ring vande aenftaen-
de Dijckagie, hebben verklaert, foo wyde felve
verklaren by oefen, voor allodiale ende deelfarae
Erflanden, omme daer mede te mogen doen voort
aen eeuwelijck ende erfl�lijck, foo wel in verkoo-
pinge, verdeylinge,fucceffie, als anderfints, ibo
men doet ende gec�uftumeert is te doen met Erf-
landen ten Vryen gelegen, ende dat naer de wet-
ten, rechten ende couftumen vanden voorfz Lan-
de vanden Vryen. Ende dat den Suppliant deey-
gene Landen vanden voorfz Heere van S'� Joris,
als Erflanden fal mogen behouden, mits betalende
de voorfz Jaerlijcxfche recognitie, ende voorts
ten weder-zyden naerkomende de voorder con-
ditien vande voorfz Contracten, daer toe �efcti
hem refereert. Item, dat alle de felve Schorren
(voor foo vele de felve geannoteert, ofte aen de
ghemeene faecke vervallen zijn) by ons aen den
Suppliant ende Confoorten voor hemluyden des
felfs hoirsende Naerkomelingen, ofdiescaufe en-
de aftie verkrygende, werden ghelaten, ende by
delen gheg�ven in ee*n eeuwige Cijnfe ofteErf-
pacht, mjts by de felve betalende ten Comptoire
van onfen Ontfanger der Annotatie, Domeynen,
ende extraordinaire, nu wefende, ofte naermaeis
komende, jaerlijcx tot recognitie vijfthien ftuy-
vers i of dertich grooten Vlaems uytyederghe-
met, 'twelck inden ringh vander Dijckagie be-
vonden fal worden te wefen, daer van 't eerfte
jaer vallen fal S'� Martenii��, naer de note vande
eerfte vrucht, mit� dat daer binnen fullen lobpen
de voorfz Pannekens ende Duynkens, wekken
Cij ns ende Erfpacht oock zijn eff�ct forteren fal,
niet tegenftaende toekomende Vrede, Trefues,
't verkenen van MairiLev�, ofte anderfiiirs, be-
houdens aen de Eygenaren te betalen de voorlz
Cijns ofte Erfpacht in plaetfe van aende Genera-
liteyt, ghelijck in voorgaende Oorlogemeermael
is ghefchiet, ende over fulex by den Trairate van
den Trefues onderfproocken is geweeft {dat loo-
danige Cijnfen ofte Erfpachten hun efi�d moften
forteren in cas van Dijckagie ende diergelijcke,
mits byd'Eygenaren treckende den ielven Paent
ofte Chijns: Item, dat alle Rentieren renten ofte
eenige andere a�tien hypothecaire hebbende op

ofte aende voorfz Schorren, aende felve geen

vooreer

-ocr page 970-

1931 Bijckagie^&c, Schorren annex Cadfant.

vooreer recht en fullen behouden dan't henluy-
den profijte te mogen uytwinnen ende decrete-
rendevoorfzChijns pacht. Item. dat alle de Ev-
enaren der voorfz Landen woonende binnen de
fereenishde Nederlanden� ende Geaflbcieerde
I antfchappenende Steden ten dage van t houden
vanden eerften keure ende meentucht (mits voor-
Lnde perfonele daginge aende bekende, ende
indaginge by Klock-geilach, uytfetten van Caer-
ten 't doen van Kerck-geb�den ende anders, foo
mentenVryen ghecouftumeert is voor d'onbe-
kende) ghehouden fullen zijn te verklaren, of fy-
luyden begeeren mede te dijeken of niet, ende by
fauke van fulck verklaers te doen, ofte hun ab-
fenterende, verklaren \vy dat de felve Eygenaren
�ehouden werden als niet te willen dijeken, ende
§_ac _0Ver fulcks den Suppliant ende Confoorten
de felve haerluyder Landen felfs fullen mogen
aenvaerden ende bedijeken, mits nochtans aende
felve betalende gelijcken Chijns ofte Erfpacht als
vooren. Item, dat alle de voorfz Ingelanden, of
de geene die eenigh recht van Renten, Chijnfen,
ofte a&ie hypothecaire op, ofte aende voorfchre-
ve Landen zijn hebbende of pretenderende , te
weten, de gene woonende binnen de Vereenigh-
de Nederlanden, ende geaiTocieerde Landtfchap-
penende Steden , binnen dentijdt van fes maen-
den, ende de geene woonende in andere Landen,
geen Vyanden zijnde, binnen 's jaers ghehouden
lullen zijn (naer voorgaende indaginge foo voor-
jfeytis) henluyden recht van proprieteyt, Renten,
Chijnfen, ofte a&ien hypothecaire bekent te ko-
men maecken , ende behoorlijck verifi�ren in
handen vanden Suppliant inde voorfz fijne quali-
teyt, op peyne van dat de voorfz Chijnfen aende
Generaliteyt fullen wefen vervallen, ende de fel-
ve mits dien als gheannoteert, vervallen ofte gea-
bandonneett, by den Suppliant inder felver qua-
liteyt fullen werden aengeflagen. ltem,dat de Be-
dijckers fullen ghenieten vande te bedijeken Lan-
den vrydom efi exemptie van Thienden voor den
rijdt van thien Jaren, ten refpecte dat de Genera-
liteyt als Thiende-heffers anders het elfde gemet
foudenbehooren te dijeken, 't welck hier mede
verftaen werdt te blyven tot lafte vande Bedijc-
kers. Ende omme de Supplianten ende Confoor-
ten te meer teencouragerentotter bedijckinge,
wertden Bedijckeren voor henluyden,de Arbey-
ders ende Soetelaers, ende andere gheaccordeert
vrydom ende exemptie vanden Impoftendeex-
cijs van kleyne Bieren, geldende twee guldens de
Tonne voordeKuype, ende van een laft fwaer
Bier voor Dijckgraef ende Gefwoorens, ende dat
geduyrende den tijdt vande Dijckagie, ende tot
dattet Landt behoorlijck beverfcht fal zijn, ende
voorder niet. Voorts naer de voorfz bedijckin-
ge. den Bedijckers, Gebruyckersder bedijekte
Unden,ende Opfetene van dien, voor henluyden
ramihen ende Huyfgefinnen, vrydom van alder-

getaxeert wordeh, voorden tijdt van Teven Jaren,
Item, aengaende de verfochte Dijck-vellinge en-
de Jaerlijcksfecours van fefthien grooten uyt het
gemet tot lafte van die van Cadfant, wert den|Je-
dijekers gherenvoyeert aende Juftitie, ende na-
menrlijck aenden Gerechte van't Vrye tot Sluys,
de vvelcke geauthorifeert werden parthyen kort
ende fommier recht (foo op 't faveur 't welck die
van Cadfant by defe bedijckinge fullen komen te
ghenieten, als uyt krachte van eenige Contracten
of Privilegi�n) op 't alderfpoedighite te doene,
behoudens partyen hun recht van appel daer, en-
de f�o 't behooft. Item, wert den Bedijckers ge-
accordeert de vrye Jacht, Vogelerye ende Vif-
fcherye, foo inden te bedijekene Polders, de buy-
ten Schorren, Pannekens ende Duynkens, mette
Aenwai��n van dien, onbedijekt blyvende, voor
den tijdt van vijf en tvvintich Jaren naer de bever*
fchinge. Item, fullen de voorfchreve Bedijckers
onderlinge vermogen te kiefen ende {lellen eenen
Dijckgraef, Gefwoorens ende andere Officieren
de Dijckagie requirerende, de welcke fullen heb-
ben d'adminiitratie ende 't gouvernement defer
Dijckagie, foo ter faecke van Dijeken, Sluyfen,
Wateringen , Wegen ende andere Wercken van-
der bedijckinge dependerende, mitfgaders oock
hebben kennil�� van alle queftien ende dif��renten
da�r uytontitaende, daer over fententieren ende
wyfen,ende de felve haerlieder wijfdommen ende
Sententien t'executeren, niet tegenftaende appel
of reformatie, fonder admiffie van inhibitie: Be-
houdens 't recht van appel daer, ende foo 't be-
hoort : Ende dat defe judicature niet voorder en
wert verftaen,dan voor de queftien ende dif��ren-
ten de bedijckinge aengaende $ Blyvende alle an-
dere queftien aenden ordinaris Rechter. Ende
fullen de voorfz Officiers vermogen te fchieten
foodanige Dijck-gefchooten als fyluyden in con-
fcientiefullen bevinden te behooren, endede fel-
ve promptelijck executeren, gelijckvoor defen is
gecouftumeertin andere Dijckagien. En fal oock
niemant inde deliberatie vande afiairen vande be-
dijckinge , met 't gunt daer van dependeert, eeni-
ge voys ofte ftemme mogen hebben, ten zy de
felve elcks hebben ten minften dertigh ghemeten
Lants inde voorfz bedijckinge, omme confufie te
fehouwen. Sullen mede alle de Wercklieden op
ofte aende voorfz Dijckagie werekende, vry ende
exempt wefen van alle arreften ei� executien, ter
faecke van perfonele fchulden ende anders, diely
gemaeel: hebben voor het begin ende aengaen van
de voorfz Dijckagie, geduyrende den tijt vander
bedijckinge. Item, en fal oock geen naerderinge
kracht hebben, vande Schorren ofte Landen die
verkocht zijn voor de bedijckinge, ofte die ghe-
duyrende de bedijckinge noch verkocht mochten
werden, maer wel naer dat de voorfz Dijckagie
fal zijn voltrocken, ende de verkavelinge fal we-
fen ghedaen, ende dat alleenlijck uyt krachte van
meentucht, ende anders nier. Item, overmits de
groote fpliffinge ende diverfiteyt vande Landen,
wort den Bedijckers geaccordeert, dat van beyde
de voorfz Schorren lal worden gemaeckt befon-
dere endejfeparate Dijckagie, ende ghehouden fal
worden befonder ende feparate reeckeninge,
fulex dat elcken Polder fal hebben zijn befondere

6. F iij laften

raltteyt,
raeckende

ofWnde Excyfen, foo wel de Gene-
ls die van 't Vrye, ende alle anderen

Item, Hoorn-geit ende befaeydege-

�K j�dtfgadersoock van pointinge, fchattin-
ft» S^ge' ^verP^ondinge, ofte eenige andere la-
»en, bedachrofte onbedacht.ten wat refpe&e die
mochten geo&royeert, gepoinit, gefchoten ofte

-ocr page 971-

Placaten. $.Boeck. 9. Tit, 5. Deel. _fW

PJaetfen, midtfgaders aen allen ende eenen ye_Plijeken anders die dit eenighfints aengaen faj JL"

»933

laften van bedijekingevernement ende een C

fy van ons jegenwoordigh Confent ende O�h₀»
ende van allen den inhouden vandefen, oockd
vryheden ende exemptien in voegen ende manie
ren boven verhaelt, doen, laten ende ghedoogen
den voorfz Suppliant ende Conforten ruftelifci;
vredelijck ende volkomentlijck genieten endege-'
bruyeken, fonder de felve te doen ofte laten ghe-
fchieden eenich hinder, letfel ofte moeyenifleter
contrarien. Gegeven onder onfen Cachette
Paraphure ende bignature van onfen Griffier,in
'sGraven-Hage, op den achrhienden Atigufii
fefthien- hondertdrieen twinrigh. Wasgepara-
pheert, Adr, van Manmaker,^vt� Onder itont, Ter
Ordonnantie vande hoogh-gemclte Heeren Sta-
ten Generael. Geteeckent, C. Aerjfen.

wert den Bedijckers gheaccordeert, te weten, die
vajjdethien hondertappart, ende die van 'tfwar-
te Schorre apart, de i�lv e Landen te mogen (tel-
len , of door eenige Landtmeeters doen ftellen in
cavels, ende alfoo in parthyen afgecavelt ende ge-
lot zijnde, fullendeBedijckers hebbenhunghe-
doogh van te moeten aenvaerden de Landen die
henluyden alfoo byjuftecavelingetelote fullen
vallen. Eyntlingen wert den Bedijckers geaccor-
deert te mogen gebruyeken ende employeren tot
defe Dijckagie de naeftgelegen Schorren buyten
dijeks liggende, fonder daer vooren fchaf-gelt te
moeten betalen. Ontbieden, verfoecken ende be-
veelendaerom alle Gouverneurs van Provintien,
Oflicieren ende Magiftraten van Steden ende

O�troy, totte bedijekinge van 't Koe-gors ende den Teerboom* In dm

22.

den eerfien Novemter 16j ι,

; E Staten Generael der Vereenighde Ne-
' derlanden, Allen den geenen die defe
fullen fien ofte hooren Jefen, Saluyt.
DOEN TE VVETEN,datWyont-
fangen hebben d'oormoedige fupplicatie aen ons
geprefenteert by Samuel Duyn, Burger tot Mid-
delburgh: Inhoudende hoe dat hy Suppliant in
ervaringe is gekomen, dat verfcheyden Ingefete-
nen defer Landen gemeynt fouden zijn te bedijc-
jken feeckere Gorfl�n, genaemt het Koegors ende
den Peerboom, gelegen in 't Landt vander Neufe
onder Axel-ambacht, ende dat noch metter tijdt
oock bedijekt fullen konnen worden verfcheyden
Schorren aldaer aen ende ontrent leggende, die
jegenwoordigh buyten de voorfz voor-genomen
Dijckagie fullen blyven, ofte oock wel nae ghele-
genrheyt daer in begrepen worden: Ende datliy
Suppliant niet en twijff�k, of inde voorfz refpe-
&ive Gorfl�n fullen bevonden worden verfchey-
den onbeheerde ende vacante Landen , daer van
de rechte Eygenaers fich vermoedelijck niet en
fullen konnen ofte weten t'openbaren, ende mits
dien 't recht daer van aen ons foude devolveren:
welcke Landen nochtans met Dijck-recht fullen
worden ghe�vince�rt, by faute dat daer voor nie-
mant Dijck-penningen fal fchieten , ghelijck tot
noch toe aen en in voorgaende Dijekagien in
Vlaenderen is gefchict: VVaer over hy Suppliant
de gemeene faecke ten beften te rade gheworden
was fich aen ons te addrefl�ren, met prefentatie
om de felve onbeheerde Landen op te vinden,
ende de Dijckfchooten daer van te betalen, mits
dat hy Suppliant daer vooren aen onsjaerlijcks
foude uytkeeren twee fchellingen Vlaemsop.ye-
der margen der voorfz Landen , ende hy Suppli-
ant daer jegens wederom ghenieten de Thienden
vande voorfz refpective G oriTen, foo haeft de fel-
ve t'fyner tijdt bedijekt fullen zijn: Welverftaen-
de dat de Thienden vande Gorfl�n, het Koe-gors
ende Peerboom, fullen komen te cefleren, foo
haeft de Abten van Duynen ende Sind|ieter,fich
onthoudende aen d'andere zyde, daer van in pof
feflie fullen zijn gheraeckt, daer over fy jegen-

woordigh onderlingh difputeren. Ende dat voor
foo veel de voorfz onbeheerde vacante Landen
ende Thienden , over de Dijekagien refpeclive
jure i>eili, ofte anderfints ons fouden mogen aen-
gaen: Verfoeckende hier op favorable di�pofttie.
't Welcke by ons in deliberatie gheley t, ende ter
bede voorfz genegen zijnde, hebben goergevon-
den ende verftaen, den voorfz Samuel Duyn te
authoriferen ende committeren, gelijck wy hem
authoriferen ende committeren by dei�n, omindc
Gorfl�n ghenaemt het Koe-gors ende den Peer-
boom , gelegen in 't Landt vander Neufen onder
Axel-ambacht, als oock in verfcheyden andere
daer omtrent ofte aenliggende Schorren, diet'iij-
ner tij t fullen bedijekt worden, of daer opmenal-
bereyts foude mogen bqfoigneren om te bedijc-
ken, op te foecken, ende uy t te vinden de onbe-
heerde ende vacante Landen; Ende fullen de fel-
ve aenden Suppliant, ofte fijns acTie verkrijgende
in volkomen eygendomerff�lijckblyven, niidts
dat hy, ofte fij ns actie verkrygende, daer van be-
taelde de Dijckfchooten , ende andere ongelden
vande Dijckagie pro rata. Des fal de Suppliant de
felve voltrocken zijnde, jaerlijcks aen haerHo:
Mo: uytkeeren op yeder margen tweefchellingen
Vlaems tot een recognitie, in te gaen nae dat de
eerfte Vruchten daer van fuJlen zijn ghetrocken.
\^rorders hebben Wy aenden Suppliant, ofte fijns
aclie verkrygende verleent, gheconcedeert ende
geoclroyecrt, gelijck wy verkenen, concederen
ende octroyeren mits defen, dat hy oockerfFelicK
ende in volkomen eygendom fal hebben, behou-
den ende genieten de Smal ende andere Thienden
van, ende over alle de voorfz Gorfl�n, foo wan-*
neer de felve bedijekt fullen zijn. Ende dit alles
in kraehte van 't reehr, 't welck ons jure ki/i, oue
anderfints tot, aen, of op de voorfz Gorfl�n, Lan-
den �nde Thienden refpeclive competeert, of met
nae foude mogen competeren i Welverftacnde
dat de Thienden vande voorfz Gorfl�n het Koe-
gors ende Peerboom fullen komen te cefleren,
foo haeft de Abten van Duynen ende Sint Pierer,
fich onthoudende aen d'andere zyde, daer van m

pot-

�#

-ocr page 972-

DijckagtfL^&c.

JLfie fuUen zijn gheraeckt, daer van fy jegen-'
P°S onderlinge difputeren. Laftende ende

«nts aengaen fal . den voornoemden Samuel
Sli fijns adie verkrygende, te laten geme-
[en tuftelijck ende vredelijck defe onfe Conceflie,

1936

fonder hem daer inne eenigh hinder ofcc belet re
doen, maeryeel eer ter contrarie alle hulp ende
byftantdes verfocht zijnde, want wy 't felve alfoo
bevonden hebben te behooren. Aldus gedaen in
onfè Vergaderinge, in 's Graven-Hage, opten eer-
den Novcmbris 1631.

� 2. O&roy , voor de Ingelanden vande geinundeerde Landen gelegen inde

PamhievanBeoofienllye. In date den zx Maert 1635.

DE Staten Generael der VereenighdeNe-
derlanden , Allen den genen die defen ful-
lenfienoftehooren leien, Saluyt. DOEN
� E 'W E � E �, dat Wy ontfangen hebben de
ootmoedige fupplicatie aen ons geprefenteert by
de gemeene Bedijckers ende geodroyeerde over
alle de geinundeerde Landen, gelegen inde Paro-
chie van Beooften-blye, beooften de Stadt Axel:
Inhoudende dat niet tegenftaende de voorfz Pa-
rochie van Beooftenblyc (nevens Suytdorpe, ende
andere Dorpen daer ontrent) ghedeelte zijn van
Axel-ambacht, ende de felve (vermits haere Ho:
Mog: de Stadt Axel befitter^ riotoire reforteren
onder de fouveraniteyt van defen Staet, ende dat
dien vermogenshaer Ho: Mog: voor defen aende
Supplianten hebben gegeven Oftroy tot bedijc-
kingevanallede voorfz gheinundeerde Landen,
die onder de Parochie van Beooften-blye behoo-
ren: Nochtans eenige Luyden aen 's Vyantszyde
woonachtigh tot Gent, op een incompetent Oc-
troy vanden Coninck van Spangien, ende op on-
behoorlijcke indaginge ende proceduyren voor 't
Hoft'van Vlaenderen tot Gent, (daer by fy de
Supplianten by faute van compareren dreygen
van haer verkregen recht te verfteecken) de voor-
fchreve aen 's Vyantszyde inden Jare 1633. ende
1634. hebben begonnen feeckere Dijckagie van
Suytdorpe (foo fy die noemen) maer onder de
welcke in effecle een groot ghedeelte der Landen
vande Parochie van Beooften-blye, befuyden de
Geule gelegen, in begrepen zijn. Waer door alfoo
haer Ho: Mo: in 't hooghfte gefach, ende de Sup-
plianten in haere Ödroyen, ende 't recht daer by
verkregen, grootelijcxfouden wefen befchadight,
haer Ho: Mo: al in Februario 5 63 3. op eter Suppli-
anten ootmocdigh vertoogh hadden goet gevon-
den, door den Commandeur tot Axel, de voorfz
Dijckagie by den Vyandt voor ghenomen, te ver-
bieden , re doen ftooren, ende met ghewapender-
handt te belctrcn, mitfgaders oock daer nae noch,
dat met de Gecommitteerde van 's Vyants zyde,
die doenmael hier over den Trefues handelden,
ernftich foudc werden ghefproocken , op dat de
voorfz incompetente indagingen , op peynevan
veiileck, ende de verdere pcoceduyren tot Gent,
mochten komen tecefferen. Dan vermidts 't af-
breecken vande handelinge de felve aenfpraecke
nieten was ghefchiet, ende men bevonden heeft
darden Vyandt opiniatrerende in fijn voornemen,
oe voorfz Wercken van Dijckagie ontrent Axel
öeett geftetckt met inlegeringe van Krijghfvolck,

ende bouwen van Forten ende Redouten, daer
door den voorfz Commandeur van Axel onmo-
gelijck is geweeft yers op den laft van haer Hoogh
Mo: te konnen cneclueren, maer dat de ghcfeyde
Dijckagie vanden Vyandr, ende de incompetente
Proceduyren tot Gent dagelijcks voort gaende,
het voorfz Werck eyndelingh rot fijn volkomen
perfeclie fal worden gebrachr. Ende alfoo (bcbal-
ven het uytmergelen der voorfz gheinundeerde
Landen) defe faecke in ryde ende wyle groote
fchade ende prejuditie aende Supplianten foude
mogen veroorfaken, als by recht verfteken.ende
by Dijckagie ghedepofledeert zijnde, ende dar in
verminderinge van haer Ho: Mo: Odroyen, waer
inne (alle andere remedicn ende middelen nucef-
ferende) fy niet anders en konnen voorficn, als
met defe ootmoedige fupplicatien, Soo verfoch-
ten de Supplianten rcverentelijck, dat haer Ho:
Mo: geliefden te vetklaten, dat door des Vyandts
incompetente Octroy, indagingen, proceduyren
ende dijckagie,de Supplianten niet en zijn.noch-
te en fuUen wefen gheprejudicieert in hare verkre-
gen Odroyen, die haer Ho: Mo: nochmaels con-
firmeren, maer dat de Supplianten fullen zijn en-
de bly ven ghemaintineert in haer verkregen recht
over alle de geinundeerde Landen van Beooften-
blye,'t zy befuyden ofte benoorden de Geule ge-
legen, ofte waer die gelegen mogen zijn, mirs dat
fy onder de voorfz Parochie van oudts toebehoo-
righ fullen wefen. Wclcken aenghemerekt,
SOO 1 S �, dat Wy ons ter bede vande voorfz
Supplianten ghenegen vindende, haerverfoeck
hebben gheconfenteert ende gheaccordeert, ende
dienvolgens verklaert, gelijck wy verklaren midts
defen, dat door des Vyandts incompetente Oc-
troy, indagingen, proceduyren ende Dijckagie, de
Supplianten niet en zijn nochtefullen wefen ge-
prejudicieert in hare verkregen Odlroyen.daer van
heteerfte is in datoleften Martij vijftien-hondert
vijf en tnegentigh, ende het tweede den feven en
twintighften December vijfthien-hondert fevcn
en tnegentigh , die wy nochmaels confirmcren :
Ende lullen de Supplianten zijn ende bly ven ge-
mainteneert in haer verkregen recht o vet alle de
geinundeerde Landen van Beooften - blyc, 't zy
befuyden ofte benoorden de Geule gelegen, ofte
waer die gelegen mogen zijn, midrs dat fy onder
de voorfz Parochie van outs toebehooren. Ge-
daen ter Vergaderinge vande hoogh -ghcmelte
Heercn Staten Generael, inden Hage ,dcn twee
en twintighften Martij 1635.

^^ Oétroy,

-ocr page 973-

Placaten. f.Boeck. 9.Tit, 3. Deel.

Ociroy, omme te mogen bedijcfyn feeclyre tme Schorre!^

1937

24=

annex t

en Ey lande van Cadfant. In date den ι o Januari) 163 6.

1E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den .geenen die defe
lullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN.datWyont-
fangen hebben d'ootmoedige fupplicatie aen ons
gheprefenteert by Jan vander Lingen, Ontfanger
van de Confifcatie ende andere extraordinaris
Middelen in Vlaenderen: Inhoudende hoe dat de
Bedijckeren vander Groede inden Jare 1613 buy-
ten hare Dijckagie hebben gheflooten feecker
houcxken Schorre, groot ontrent tuflchen der-
tigh ende veertigh gemeten, ftreckende ooft van
den Sint Anna Polder aende Noortzyde vanden
Marolle-Put, tot tegen over het Canael van
Scherpbierι Dat mede die vande thien hondert
ende fwarten Polder inden Jaere 1 6x3.buyten
hebben gheflooten ghelijcke houcxken Schorre,
ftreckende vanden Dijck vanden voorfz fwarten
Polder ooftwaerts, tot op het fwarte Gat, beyde
gelegen annex den Eylande van Cadfant, gelijck
hy Suppliant ons des gelaft zijnde, op de Caerte
naerder prefenteerde aen te wyfen,fonder dat tot
bedijekinge vande voorfz Schorrekens fich tot
noch toe yemandts heeft willen prefenteren, in-
fiende aende eene zyde de groote onkoften, die
daer toe werden gerequireert, ende aende andere
zyde de kleyne baten die daer van, fchoon al be-
dijckt wefende (vermits al Slick ende Blieken
zijn) ftaen te verwachten, daer nochtans de felve
op 't hooghfte dienen bedijekt, op dat daer mede
hetEylant t'famen gekoppelt wefende, de Ronde
des nachts met meerder feeckerheyt foude kon-
nen werden gedaen, met wekken infichte 'tghe-
melteO&roy vande thien hondert �nde fwarten
Polder by ons is toe gefhen: Verfoeckende der-
halven hy Suppliant feer ootmoedelijck, dat wy
hem tot bedijekinge vande gemelte Schorrekens
geliefden te verkenen Ade van Confent, op den
felven voet ende forme als wy inden Jaere 1613.
by Oc~troy aende Bedijckeren vande voornoem-
de thien hondert ende Avarten Polder hebben
verkent, ende in onfe Griffie is geregiftreert, ion-
der meer: Conf�dererende des Suppliants ver-
foeck in geenen deel is ftreckende tot nadeel van
yemandt in 't particulier, maer ter contrarie tot
merckelijcke verfterekinge ende verbeteringe van
de Middelen vande Quartieren van Vlaenderen.
Wekken aengemerekt, S O O IS Τ, dat Wy
naer ghenomen informatie, ende gedane vifitatie
vande voorfz Schorrekens, van dat de bedijekin-
ge vande felve geen prejuditie ter Werelt gheven
en kan, maer ter contrarie dat het vorderlijck
vvefenfal aen d'eene zyde tot beter ontdeckinge
van het Strant voor de Ronden der nachte, ,ende
aen d'andere zyde (alfoo daer ontrent het wan
Thye valt) tot meerder faciliteyt ende verbete-
ringe vande Scheeps-vaert op Sluys, ons ter bede
vanden voorfz Johan vander Lingen ghenegen
vindende, den felven ghegunt, geaccordeertende
gheottroyeert hebben, gunnen, accorderen ende
o&royeren hem by defen, dat hy het voorfchreve
hoeexken Schorre, ftreckende ooft vanden Sint

Anna Polder, aende noort-zyde vande Marolt
Put, tot tegen over het Canael van Scherpbj_e ^
by die vander Groede inden Jaere 1 6 1 3. bjL^r'
hare Dijckagie gefloten,ende noch gelijck hoecx?
ken Schorre, ftreckende vanden Dijck vanden
fvyarten Polder ooftwaerts tot op het fwarte Gat
mede by di� vande thien hondert ende fwarten'
Polder inden Jaere 16x3. buyten hare DijcW
gefloten, beyde ghekgen annex den Eylande van
Cadfant, fal mogen bedijeken ende beverfchej,
op de conditien , reftrinciien, exemptien ende
vrydommen hier naer gheexpref��ert. Te weten
Eerfte�jck verklaren wy by defen de voorfz twee
te bedijeken Schorrekens voor allodiale ende
deelfaem Erflanden, omme daer mede te mogen
doen voortaen eeuwighlijck ende erf��lijck, foo
wel in verkoopinge, verdeylinge,fucceftie, als an-
derfints, foo men doet ende ghewoonlijck is te
doen met Erflanden ten Vryen gelegen, ende dat
naer de Wetten, Rechten ende Couftumen vande
voorfz Landen vanden Vryen. Item, dat de voor-
fchreve twee Schorrekens (voor foo veel de felve
geannoteert, ofte aende ghemeene faecke verval-
len zijn) by ons aen den Suppliant, voor hem,des
felfs hoirs ende Naerkomelingen, of fijns caufe
ende adtie verkrygende, werden gelaten, ende by
defen ghegeven in een eeuwige Cijnfe ofte Erf-
pacht , mits by de felve betalende ten Comptoire
van onfen Ontfanger der Annotatie, Domeynen,
ende extraordinaire, nu wefende, ofte naermaels
komende, jaerlijcx tot recognitie vijfthienftuy-
vers, ofte dertich grooten Vlaems uytyeder ge-
met , 't welcke inde ringh vande Dijckagie bevon-
den fal worden te wefen, daer van't eerfte jaer
vallen fal� Sint Martens-mifl�, naer de nore vande
eerfte vrucht,wekken Chijns ende Erfpacht oock
zijn efFed: forteren fal, niet tegenftaende toeko-
mende Vrede,Trefues,*t verkenen van Main Leve
ofte anderfints: behoudens aen de Eygenaren te
betalen de voorfz Chijns ofte Erfpacht in plaetfe
van aende Generaliteyt, ghelijck in voorgaende
Oorloge meermael is gefchiet. Item, dat alle Ren-
tieren renten ofeenige andere adlien hypothecai-
re hebbende op of aende voorfz Schorren, aende
felve geen vorder recht en fullen behouden dan 't
henluyden profijte te mogen uytwinnen ende de-
creteren de voorfz Chijns-pacht. Item, dat alle
de Eygenaren der voornoemde Schorren woo-
nende binnen de Vereenighde Nederlanden ende
GeafTocieerde Landtfchappenende Steden, ten
dage van 't houden vande eerfte keure ende meen-
tucht (mits voorgaende perfonek daginge aende
bekende, ende indaginge by Klock-geflach, uyt-
fetten van Caerten, 't doen van Kerck-gebodeti
ende anders, foo men ten Vryen ghecouftumeert
is voor d'onbekende) gehouden fullen zijn te ver-
klaren , of fy luyden begeeren mede te dijeken 01
niet,endebyfaulte van fukkverklaerste doen.
ofte hun abfenterende, verklaren wy dardefe v*
Eygenaers ghehouden werden als niet te willen
dijeken, ende dat over fulex den Suppliant de iel*
ve haerluyder Landen felfs fullen mogen a^envjj^e�

________

-ocr page 974-

�

- Dijckagi

4* Wiicken , midts nochtans aende felve

Γ kern, dat alle de voorfz Ingelanden, of de
«ene die eenigh recht van Renten, Chijnfen, ofte
S hypothecaire op,ofte aende voorfz Lan-
�� ziin hebbende of pretenderende, te weten,de

I94O

geauthorifeert werden parthyen kort ende fom-
mier recht (foo op 't faveur 't welck die gemeene
Polders by defe bedijckinge fullen komen te ghe-
nieten, als uy t krachte van eenige Contra&en of
Privilegi�n) op 't alderfpoedighfte te doene, be-
houdens partyen hun recht van appel daer, ende
foo't behoort. Item,wertden Bedijcker geaccor-

_e woonende binnen de Vereenighde Neder

>τ eeaflbcieerde Lantfchappen ende Steden, deert de vrye Jacht, Vogelerye ende Vi�cherye,

_r _den tijdt van fes maenden, ende de geene
honende in andere Landen geen Vyanden zijn-
Ie binnen 's jaers ghehouden fullen zijn (naer
"oorgaende indaginge foo voorfz is) henluyden
lecht van proprieteyt.Renten, Chijnfen, of aitien
hypothecaire bekent te komen maecken ende
Jhoorlijck verifi�ren in handen vanden Suppli-
ant inde voorfz fijne qualiteyt, oppeyne van dat
de voorfz Chijnfen aende Generaliteyt fullen we-
ien vervallen, ende de felve mits dien als gealino-
teert vervallen ofte geabandonneert,by den Sup-
pliant inder felver qualiteyt fullen werden aenge-
ilaeen. Item, dat de Bedijckers fullen ghenieten
vande te bedijckene Landen vrydom ende ex-
emptie van Thienden voor den tijdt van thien Ja-
ren, voor foo veele 't recht van Thienden aende
Generaliteyt uyt krachte vande confifcatie is
competerende, ende oock anders, ten ware daer
eenige Eygenaers van Thienden in defe Landen
waren woonende , en 't elfde gemet begeerden te
bedijcken. Ende omme den Suppliant te meerder
te courageren totte bedijckinge, wert den Bedijc-
keren voor henluyden.de Arbeyders ende Soete-
laers, ende andere gheaccordeert vrydom ende
exemptie vanden Impoft ende excijs van kleyne
Bieren, geldende twee guldens de Tonne voor de
Kuype, ende festonnen fwaer Bier voor de Beley-
ders vande Dijckagie, ende dat gheduyrende den
tijdt vande felve Dijckagie, ende tot dattet Landt
behoorlijck beverfcht fal zijn, ende voorder niet.
Voorts naer de voorfz bedijckinge, den Bedijc-
kers, Gebruyckers der bedijckte Landen , ende
Opfetene van dien, voor henlieden Familienende
Huyfgefinnen, vrydom van allerhandeImpoften
�ndeExcyfen, foo wel de Generaliteyt, als die
van 't Vrye, ende allen anderen raeckende. Item,
Hoorn-gek ende befaeyde gemeten, midtfgaders
oock van pointinge, fchattinge, fettinge, verpon-
dinge, ofte eenige andere latten, bedacht ende on-
bedacht , ten wat refpecte die mochten geoctroy

inde voorfz twee te bedijckene Schorren, mette

AenwaiTen van dien, onbedijckt blyvende, voor
den tijdt van vijf en twintich Jaren naer de bever-
fchinge. Item, dat het beley t van defe Dijckagien
wefende van kleyne importantie, om groote ko-
tten te fchouwea , fal zijn ende blyven aenden
Suppliant, gheai�lfteert met eenen Landtmeter
hem dies verftaende, die fullen vermogen te fchie-
ten behoorlijck Dijckgefehot, als fy nae exigentie
vande faecke in confcientie fullen bevinden te be-
hooren. Dat oock niemandt inde affaires vande
Dijckagiefalvoys offtemme hebben, ten zyde
felve ten minften daer in hebben thien ghemeten
Lants, om alle confufie te fchouwen, ende de fel-
ve executeren op Dijck-recht naer ouder couftu-
men. Item, en fal oock geen naerderiuge kracht
hebben vande voorfz twee Schorren die verkocht
zijn voor de bedijckinge, ofte die geduyrende de
bedijckinge noch verkocht mogen werden, maer
wel naer dat de voorfz Dijckagie fal zijn voltroc-
ken, end'e de verkavelinge fal wefen gedaen, ende
dat alleenlijckuyt krachte van meentucht, ende
anders niet. Item,dat overmits de groote fpliffin-
ge,de Landen by den Bedijcker fullen werden ge-
ftelt in cavels, ende alfoo in parthyen afgecavelt
ende gelot zijnde, fal de Bedijcker hebben fijn ge-
doogh van te moeten aenvaerden de Landen die
hem alfoo by jutte cavelinge te lote fal vallen.
Eyntlingen wert den Bedijcker gheaccordeert te
mogen gebruycken ende employeren tot defe
Dijckagie de naeftgelegen Schorren buyten dijcx
liggende, fonder daer vooren fchaf-gelt te moe-
ten betalen. Ontbieden,verfoecken ende bevelen
daerom allen Gouverneurs van Provintien, Offi-
cieren ende Magiftraten van Steden ende Plaet-
fen, midtfgaders aen allen ende eenen yegelijcken
anders die diteenighfints aengaenfal, datfy van
onsjegenwoordigh Confent ende OcTxoy, ende
van allen den inhouden van defen, oockdevry-
hedenende exemptien in voegen ende manieren

eert, gepoinct, gefchoten ofte getaxeert worden,
voor den tijdt van feven Jaren. Item, wat aengaet
de Dijck - vellinge ende Jaerlijcks fecours van
de Polders die by defe Dijckagie fullen werden
ghebeneficieert in 't reguard van 't koftelijck on-
derhoudt van haere Dijeken, wert den Bedijcker

boven verhaelt, doen, laten ende gbedoogen den
voorfz Suppliant ruftelijck,vredelijckendevol-
komentlijck genieten ende ghebruycken, fonder
de felve te doen ofte laten gefchieden eenich hin*
der, letfel ofte moeyenifle ter contrarien. Gege-
ven onder onfen Cachette, Paraphure ende de

gnerenvoyeert aende Juftitie , ende namentlijck l Signature van onfen Griffier, in den Hage, den
»en't Gerechte van't Vrye tot Sluys, dewekke ' thienden Januarij 1636.

O&roy, voor fohan vander Lingen, om te mogen bedijcken fel^r Schor*

reken, in date den 30 December 1636.

E Staten Gen�rael der Vereenighde Ne- gheprefenteert by Johan vander Lingen, Ontfan-
[derlanden, Allen den geenen die defe ger vande Confifcatie ende andere extraordinaris
gullen fien ofte hooren lefen, Saluyt, Middelen in Vlaenderen: Houdende in efleft, hoe

DOEN TE WETEN, dat Wy ont- dat haer Ho: Mog: hem Suppliant den thienden
nebben d'ootmoedige fupplicatie aen ons Januarij defes loopende jaers hebben vergunt Oc-

6.G troy

-ocr page 975-

Placaten. 5>Boeck. 9.Tit. 3. Deel.

194«

«94i

ttoy om mede te mogen bedijcken het Schorre-
den gelegen aendert fwarten Polder, aen, by ende
ontrent het fwarte Gat, ende dat hy Suppliant
gemeyntis daer mede in 't werck te treden: Maer
alfoohy Suppliant heeft bevonden datret felfde
feer kleyn foude vallen , ende dathy Suppliant
doende eygener authoriteyt eenige vergrootinge,
d� bedijckinge naermaels foude mogen werden ,
gedifputeert,heeft hy Suppliant verfocht,dat haer
Ho: Mog: gheliefden te verklaren , dat de voorfz
Dijckagie opende volgens de authorifatie,Condi-
tien,voordeelen,vrydommen,beneficien ende ex-
emptien, als anderfints tot fijn Suppliants nutte
in het voorfz Odtroy gheexprimeert, mocht wer-
den gedaen volgens de rayinge,beginnende aende
fwarten Polder, ende fluytende benoorden ofte
benoort-�often het Cleeffche Polderken, aende
Dijckagie van Bref kens, en dat haer Ho: Mo: hem
daer toe wilden v�rleenen A&e van confent, per-
miiTie ende Octroy. 'tWelck aengemerckt, SOO
IST, dat wy na rype deliberatie,ende ons ter bede
vande voorfz Jan vander Lingen genegen vinden-
de, den felven gegunt, geaccordeert en ge�&roy-
eert hebben,gunnen,accorderen ende odtroyeren
hem mits defen, dat hy het voorfz Schorreken fal

mogen bedijcken ende extenderejj volgens α
voorfz rayinge, beginnende aenden fwarten p f
der langs Wulpen, ende fluytende benoorden f
benoort-ooften het Cleeffche Polderken aend
Dijckagie van Bref kens, end� dat op de autlio/
fatie,conditien, voordeelen, vrydommen, benefi
cien ende exemptien, als anderfins begrepen end
geexprefl�ertin 't voorfz Oftroy vanden tienden
Januarij voornoemt, die hier ghehouden werden
gerepeteert ende gheinfereert, ongeprejudicieert
nochtans yeder van de Ingefetenen defer Landen
haer recht. Ontbieden, verlbecken ende bevelen
daerommealle Gouverneurs van Provinci�n, Of.
ficieren en Magiftraten van Steden ende Plaetfen
mitfgaders van allen ende een yege�jcken anders
di�"diteenigfinsaengaenfal,dacfy van ons reeen.
woordich confent ende Octroy, en van allen den
inhouden van defen, fulcx het felve in voegen 1%
vooren is gefteltendeaengeroert, den Suppliant
ruftelick, vredeHckende volkomentlick laten ge.
nieren ende gebruycken, fonder de felve te doen
of laten gefchieden eenich hinder, letfel of moeye,
nii�� ter contrarie. Gegeven onder onfen Cachet-
te, Paraphureende Signature van onfen Griffier,
inden Hage den naeftleften Decembris 1636.

2 6. Oclroy, totte bedijclqnge vanden Tolder, genaemt Leechemael, In

date de η 14 Mey 16} 6.

E Staten Generaelder Vereenighde Ne-
Jderlanden, Allen den geenen die defen

fullen fien ofte hooren iefen, Saluyt.

DOEN TE WETEN,datWyont-
fangen hebben d'ootmoedige fupplicatie aen ons
geprefenteertby Adriaen Willemfz, Inwoonder
der Stadt 's Hertogen-Bofch, foo voor hem fel-
ven , als hier toe gelafl endegeauthorifeerr zijnde
van veele ende verfcheyden Ingefetenen defer
Landen : Inhoudende dat fy Supplianten notabe-
lijckghegoetende ge-erft zijn inden Polder ghe-
naemt het Laechemael, zijnde het felve Laeche-
mael bepaelt ten ooften met den Achterdijck van
Maren, ten Noorden de KeflelfcheGraefF, ende
ten Weilen ende ten Zuyden den Maesdijck:*
Welcke Polder nu vele Jaren aenden anderen des
Winters is overvloeyt gheweeft met het Maes-
vvater ,ende des Somers met Water bedeckt ofte
dras ghebleven, uyt verfcheyden refpe&en ende
inconvenienten ons hier bevoorens voor ghedra-
gen en gereprefenteert, waer door hun Supplian-
ten Landen niet ofte feer weynich zijn gheculti-
veert, fulcks dat de felve befwaerlijck tot culture
fullen konnen werden ghebracht ende herftek,
anders als met groote ende excei�ive koften ende
goet beleyt, alwaer't fchoon datl� voorts aen van
overvloeyinge van vremt Water mochten komen
bevrijtte worden ende blyven: Dies fy Supplian-
ten goet gevonden hadden tot bevordering? vaii
ioodanigen lof��Jijck werck, daer aen foo menigh
Menfch fijn Broot fal verdienen, ende daer van
voorde gemeene iaecke in tijt ende wyle merck�-
lijcke voordeelen fullen konnen getrocken wor-
den , ons te verfoecken ende te bidden dat onfe
goede gheliefte mochte zijn, hun Supplianten te
accorderen de hooge, middele ende lage Jurifdi-

cT�e van Maren , met het recht van Thienden ons
competerende: Item, van Vogelerye, ViiTclierye
ende Jacht, &c. Weieken aengemerckt, SOO
IS T,dat wy ons ter bede vanden voorfz Adriaen
Willemfz cum fociis ghenegen vindende, de felve
gegunt ende geaccordeert hebben, gelijck wyde
ielve gunnen ende accorderen by delen deliooge,
middele ende lage Jurifdi�rie van Maren, met het
recht van Thienden ons competerende: Iiem,vafi
Vogelerye, Viflcherye ende Jacht. Ten anderen
vrydotn van alle Impofitienendeordinarislaiien
voor den tijt van vijftigh eerftkomende Jaren,met
authorifatie datfe eenige ervaren ende betjiiame
Perfoonen fullen mogen verkiefen, om by ons ge-
authorifeert ende ghecommitteert te werden, die
onder 't beleyt van een particulier Dijckgraef, by
de Suppliant cum fociis aen te ftellen totontla-
fiinge vanden voorfz Polder van 't Leechemael,
van 't Water fullen mogen maecken een Water-
loofinge vanden Knolfchants af buyten langs den
Maefdijck, eerft door feecker ghemeenen VVech,
ende voorts vervolgens door uytgegraven Lant
toe,komende de gedijckt-ilagen rot aen ofte voor
by de Sluys van Empel, of datfe ghelijcke Wat�r-
Joofinge fullen brengen dwers door den Segen-
dijck, zijnde een Binne-polder Dijck. recht op de
Urbens GraefT, ende door defe Graeff, tot aen en-
de ontrent 't Huys te Empel, encfe van daerdwers
door 't Landt tot aende Empelfche Sluys - vliet,
ofte buyten Lant-waerts langhsden Segendijck
tot aen Meerwijck , ende van daer ter bequamer
plaetfe Janghs de Lucht tot inde Wateringe van
de Sluys vander Ey gen, ende foo voorts tot incte
Dieze, ter befter gelegentheyt ende minfte fcha-
de. Ende fullen de voorfz onfe Geauthorifeerde

ende Gecommitteerde, met den voorfz Dij**-*

graet,

;

-ocr page 976-

xotf Dijckagku&c.

e --ck mogen doen ende ordonneren om-
Sa�enende fchoten over den geheelen Polder,
fottefrnaecken der voorfz Waterk>ofinge ende
v°rmaeckinee vande Dijeken noodigh, mitfga-
Se ftot vfrfaliinge vande onkoften het gheheeJe
Wer k concernerende. Ge ijck de felve oock
tollen vermogen ordre te (tellen op de fuy veringe
of e ontruyminge vande Water ooftngen ende
�rmaecken van Sluyfen ende Tochtilooten, oock
Λ-hieten van nieuwe Slooten,_�'t leggen efi maken
van noodige Wegemende fullen oock mogen ver-
Lden ende verdiep�" alle oude Wateringen, daer
Lor fy haerWater fullen mogen leyden gelyck fy
fullen eoet vinden ende ordonneren na gelegent-
hevtende den eyfch van *t werek, mides dat den
oenen die ter oorfaecke van 't gene voorfz is, ofte

Henricus Polder.

ommeflagen ende fchoten fal gheftelt werden by
de Supplianten een Penningh-meefter, die aende
voorfz Hooft-Ingelanden heriderende tfeftigh
margen, ende aen niemant anders fal reeckeninge,
bewijs ende reliqua doen. Voorts en fal nietghe^
oorloft zijn op de voorfz Landen eenige Sooden
te halen ofte te fteecken, voor wien, waer, ofte
onder wat pretext 't felve foude mogen wefen,op
pene van daer af gheftraft te werden als van diefte.
Ende alle die gene die inde voorfz maeckinge van
Dijeken, Kaden, Sluyfen, ende fchieten ofte op-
fchieten van Waterloofingen fullen komen werc-
ken, ofte Victualie of Materialen brengen, egeen
uytgefondert, het voorfz Werck aengaende, en
fullen aldaer niet om eenigerhande Ichulden in
haer Perfoonen ghearrefteert noch bekommert
worden, 't zy in't komen ofte wederkeeren, in
wat manieren het felve oock foude mogen zijn,
ter tijdt toe dat de voorfz Landen ten vaften Lan-
degebracht fullen zijn: Behoudelijck dat de goe-
deren van foodanige Perfoonen aenfpreecke�ijck
fullen zijn ter plaetfe daer die leggen. Ontbieden,
verfoecken ende bevelen daerom refpe&iveJijck
allen Gouverneurs vande Provinci�n, Officieren
ende Magiftraten van Steden ende Plaetfen, mitf-
gaders aen allen ende een yegelijcken anders dien
dit eepghfints aengaen fal, dat fy van onfe jegen-
woordigen Brieven van Ordonnantie, Confent
ende authorifatie, ende van allen den inhouden
van defen, oock de vryheden ende exemptien in
voegen ende manieren vooren verhaelt, doen, la-
ten ende ghedoogen den voorfchteven Adriaen
Willemfz cum fociis, ruftelijck, vredelijck ende
volkomentlijck genieten ende ghebruyeken, fon-
der de felve te doen ofte laten gefchieden eenigh
hinder, letfeloftemoeyeniffe ter contrarie, op
pene van anders doende daer over by ons aen ge*
fien ende gheftraft naer exigentie van faecken te
worden, als wederhoorige van onfe beveeien,
want wy fulex ten dienfte vanden Lande bevonde"
hebben alfoo te behooren. Gegeven onder onfen
Cachette.Paraphure ende de Signature van onfen
Greffier, inden Hage op den xiiij May 1636.

tot be-

�er oorfaecke van ander noodigh gebreck

vorderinge vande voorfz faecke, ende het herftel-
knende verbeteren vanden voorfz Polder van't
Lacchemael, eenige Landen fouden mogen wol-
den afgedolven ofte verdolven,'t felfde fal worden
vergoet by affchattinge door de voorfz onfe Ge-
committeerden nae advenant den jegenwoordi-
gen prijs van andere Landen daer aen ende on-
trent , boven ende beneden refpeftive ghelegen.
Ende fullen de meer-ghenoemde Gecommitteer-
den met den Dijckgraef voorts alles mogen doen
dat noodiglvfal zijn, de ghebreeckige inde voorfz
ommeflagen ende fchoten fullen daer vooren pa-
ratelijck mogen werden gheexecuteert volgens
Dijckrecht, te verhalen aende Landen by verkoo-
pingealsanderfints. De meergenoemde Gecom-
mitteerden ende Dijckgraef fullen te famen ver-
mogen Recht ende Juftitie t'adminiftreren nae be-
hooren, achtervolgens de Keuren ende Ordon-
nantien gemaeckt oite noch te maecken-. Welver-
ftaende aat buyten den voorfz* Dijckgraef ende
Gecommitteerde, die geene die tfeftigh margen
hebben inden meer-ge noemde η Polder, voys ofte
ilemme fullen hebben in alle voorvallende be-
foignes de voorfz Dijckagie aengaende, fonder
dat yemant anders daer buyten fal werden ghead-
mitteert: Ende tot adminiitratie vande voorfz

27. 0<3roy, voor de %egeerders der Stadt �ofiburgb in Vlaenderen, omme

te mogen hedijeken den Henricus Polder, lnddteden 15 lulii 1637.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN,datWyonr-
fangenhebben d'ootmoedig� fupplicatieaenons
gheprefenteert by de Regeerders der Stadt Ooft-
burglunVlaenderen, midtfgaders de Gelanden
vanden Hendricus Polder benoorden de felve
itede ghelegen: Inhoudende hoe dat den felven
bolder ter groote van acht hondert vier en tfe-
venugh ghemeren, inden Jaere 1615. op/feeckere
Ξ ^conditien volgens ons O&roy bedixkt ge
tnl ^^nde;^ⁿ^^e ^^de« den jare 16% 1,geopent
e oemetter Zee gemeen gelegen hebbende/, �fet
Reende voorfz Stadt Ooftburgh, endelnwoon-
g*f ^v_f^an ^d»en, midtfgaders de Soldaten daer
^uarquoen inne houdende, daer by ecnighfints

gheinterefTeert zijn gheworden, ten opfichte dat
hare voorfz In wo�nders, of de voorfz Soldaten
inden voorfz Polder altemets by de Eygenaren
vande Landen daer inne re werck geilelt wierden;
over het innegaerderen vande Vruchten ende ah-
derfmts, ma�r dat f�'dert dien tijdt tot grooten
ondienft van 't ghem�ene Landt het wan-getyde,
't welck te vooren plach te komen tegen over d�
Marolle Put, nu v�rfchoten is voor by den hoec-fc
vande voorfz Polder aen 't CafehbrootsGat, tot
eenMufquet fcho�t voor by de Wa�ltgens, zijn-;
de nu gewerden het Veer van Ooftburgh naer d�
G roede $ Jae dat meer is, dat oock vande Vooriz'
Wa�ltgens te rugg�waerts den grom van'tCa-
fenbroots Gat tot aen 't Schefrebier verflijekt,
ende Wert effen Lartt, *t welck veel p�riculeufer i*
als Yan te vooren, Cnd� weder foude konnen gh^'
6.G ij reme-

-ocr page 977-

Placaten* j*Boeck. ^iXit. 3. Deel.

1947

remedieert Werden, in gevalle den voorfz Henri-
cus Polder foude mogen werden herdijckt 5 door
welcke herdijckinge dan oock het gemeene Lant
fpude konnen ontlaft zijn van't onderhouden van
ontrent twee hondert roeden Dijcks, volgens de
aenwyfinge op de Caerte aen Ons ghedaen, micf-
gaders het voorfz Cafenbroots Gat (zijnde tot
noch toe de Haven gheweeft vande voorfz Stadt
Ooftburgh) weder geopent ende door de fchuy-
ringe, die aldaer dan weder foude vallen, haerlie-
der Vaert geconferveert, ende her gemeene Lant
daerdoorgrootelijcks weder werden ghefterckr,
foo als wy by de Heeren Staten van Zeelandt (de
welcke door hare Gecommitteerde in loco nevens
den Heer Gouverneur Haultain daer van infpectie
ghenomen hadden) by haer Ed: Mo: refcriptie in
dato xvij. November 1634. oock zijn gheinfor-
meert: Doch alfoo dek herdijckinge niet en foude
by de hant ghenomen mogen werden fonder �ns
confent ende Octroy, waer omme de voorfz Re-
gierders van Ooftburgh yoor haere Stadts wel-
vaert, midtfgaders de Ingelanden vanden voorfz
Polder, voor haer intereft ende geledene fchaden
haer keerden tot Ons, verfoeckende feer gedien-
ilelijck dat Wy geliefden hun Supplianten te ver-
gunnen Ons favorabel Octroy in forma, by welc-
ke alle oude Eygenaers als noch verfteeckjn fou-
den blyven van hare acti�n,Rente of Chijnfen,&c.
Welckenaengemerckt, SOO IST, datWy
gelet hebbende op 't gene de meer-gemelte Hee-
ren Staten van Zeelandt den feventhienden No-
vember 1634. op de voorfz fupp�catie hebben
gerefcribeert, als oock op 't rapport vanden Inge-
nieur vanden Bofch, in dato acht en twintighften
Martij leftleden, by onfe ordre ende Jaft infpectie
vande voorfz Polder genomen hebbende, mitfga-
dersop'tadvis vanden Raedt van State deferVer-
eenighde Nederlanden, nae gehouden communi-
catie met Sijn Hooghey t d'Heer Prins van Oran-
gien, den achtienden Junij mede killeden hierop
geformeert, Ons ter bede vande Supplianten ge-
negen vindende, de felve geconfenteert, geaccor-
deertendegeoctroyeert hebben, gelijckwyhun
confenteren, accorderen ende octroyeren midts
defen, dat fy den opgemelten Henricus Polder,
gelegen benoorden de Sradt Ooftburghjin Vlaen-
deren, fullen mogen herdijcken ende beverfchen
opte conditien hier naer volgende: Te weten» dat
de voorfz Herdijckers gehouden fullen zijn inde
Conrrefcherpeom Scherrebier gemaeckt,een be-
quame Sluyfe te leggen, pm die ondiepte die al-
bereyts groot ende hoogh is, wech te neme%$a-
de tot groote diepte te brengen, fonder de weJc-
% de Vaert door Cafenbroots Gat anderfints
haeft tot hoogh Landt ofte Schorre wefen io�de,
ende alfoo geen Schepen, meer naer Ooftburgh
voornoemt konnen varen 5 f ndc fullen fy dien
Houwer vande fejve Sluyfe» gtoot ontrent vier
hondert roeden, gehouden zijn ter goeder diepte
te onderhouden, pm totaJJen tyden te konnen
fchuren, fonder die te laren verlanden, endeidaer
en boven eene fteene Redoute aen het eynite van
hpt Retrencheme^t, gaende Jatighs den Dijfik van
Ooftburgh, te ftellen tptyerieeckeringe vande
felve Plaetfe. Ende omme de Herdijckers totte
voorfz Dijckagie te meer te animeren ende ,en-

courageren, ordonneren ende accorderen wy d

alle oude Eygenaers al noch verftee

^cke" iiillen

blyven van alle haere acti�n, Renten, Ch�nk
Leenen, ofte andere acti�n hypothecair, ended '
de voorfz Supplianten voorts aen fullen zijn be!
vrijdt van het onderhouden van 't voorfz RetreiT
chement ende Water-gracht, genaemt SJijcken
burgh, die nu de Stadt van Ooftburgh zijndie-
nende voor Veilen ende Wallen. Voorts confen"
teren ende accorderen Wy hun midts defen vn^
dom ende exemptie van alle Thienden, 't zy Gel
ilelijcke of Wereltlijcke, voor den tijdt van feyen
en twintighjaeren» innegaende naer d'expiratie
vanden tijdt byd'Admodiateurengheftipuleert
behoudens dat de geene die de voorfz Thienden
voor date vande inundatie in admodiatie hebben
ghehadt, alvoorens den felven haren tijdt van ad-
modiatie , vooren af fullen vermogen te genieten
ende dat van alle fpecien, foo van Koolfaet.Raep.'
faec, Koorn ende ander Gewafch, ghelijckin der
Groede ende andere Landen van Opftburgh-am-
bacht wert gedaen: Doch en fullen de jaren inde
welckede voorfz PoJdergeinundeertlieeftgeJe-
gen, de voorfz Admodiateurs niet aengereedent
werden, tot verkortinge van hare tijdt van admo-
diatie, maer fal de voorfz admodiatie Joop hebben
volgens de Contracten daer van zijnde, in allen
fchijn of de felve nu eerft in quame te gaen, we-
fende driemael negen Jaren, uytgefondert alleen
deprofijtelijcke Jaren die vrucht hebben gedaen,
in reguard van' t welcke de voorfz Admodiateurs
met de gemeene Gelanden vanden voorfz Henri-
cus Polder, fullen moeten accorderen hoe verre
iyluyden inde onkoften van 't herdijcken te gel-
den fullen hebben,of mede helpen herdijcken.ge-
lijck de Thiende-hefT�rs gewoon zijn te doen, het
welck tot hare keur wert geitel 't. Item, den vry-
dom van alle ordinarii� ende extraordinarife on-
gelden, van hondertfte, vijftighfte, minder of
meerder penningen over lange, of onlanghs op de
Landen van Vlaenderenopgeftelt, of al noch op
te ftellen.als oock van befaeyde gemeten,Hoorn-
gek, Huys-fchattinge,pointingeende fettinge,
voor ghelijcken tijdt van feven en twintigh Jaren.,
alles innegaende op 't eerftejaer dat den meerge-
noemden Henricus Polder weder beverfchr fal
zijn,:mitfgaders voorde Dijekers dein vrydomge-
duyrende den tijt vande Dijckagie vanden jmp⁰^
vande kleyne Bieren van drie guldens de Tonne,
ende d'andere twee lallen fwaer Bier, ende feven
Oxhoofden Wijns voor d'Or��ci�ren, all�enlijck
voor den Jare vandebedijekinge;^! Ende fal voorts
hetgeopende Gat, en de andere ■ihg�fpoeJde Ga-
ten mogen werden gheftopt foo naer op de felve
plaetfe als doenlijck is : Doch fullen deD'ijckm
op de f�lve linie moeten worden geleyt ofte gere-
pareert � ghelijck de felve by hetvoorige Octroy
geordonn�ert waren geleyt te worden Eflde fal
ten dien fine de voorfz Polder 'm alle Dijeken,
Sh»yfen,Wateriugen, W�gen eiide andere Werc-
ken, gheregeert worden by pijekgraefende Gc-
fwopre^s, te verkiefen by de Ho�ft4ngelanden:
Ende wat met coni�nt vande voorfz Hooft-Irtge-
landen, of de meerder irenVrnen van dien,rot her-
maeckinge iende - onderhoudinge vande voorfz
Dijckagie, ende Landen daer inn� begrepen, m

-ocr page 978-

"Ά.

Placaten. f.Boeck. 9.Tit, 3.Deel.

1949

^f9��

wefen, ghelandc zijnde ten minften met twintigh
ghemeten, te mogen gaen, ftaen ende frequente-
ren haere goederen gelegen inde voornoemde
Dijckagie, ende tot haren profijte te beneficieren,
e nde verder niet, ende dat op 't exempel van vele
ende verfcheyden Dijckagien gelegen buyten het
refort van delen Staet, die Wy op gelijcken voet
bier bevoorens hebben geadmitteert. Verfeecke-
rende fy Supplianten Ons, dat de voorfz Dijcka-
gie vande voorfz Grouwe niet tot nadeel van defe
Landen fal ftrecken, maer tot groot voordeel, ge-
lijck Wy oock fulcks uyt de Caerte figurative ons
geexhibeert, naeder hebben gefien. Wekken
aengemerekt, SOO IST, dat Wy ten ver-
foecke vande voorfz Supplianten ghenegen zijn-
de, nae voorgaende rype examinatie van alles wes
van defen af en aen is dependerende, goet gevon-
den hebben de felve Supplianten cum focus te
confenteren, accorderen ende admitteren, gelijck
Wy hun confenteren, accorderen ende admitte-
ren midts defen, omme de voorfz Dijckagie van
der Grouwe, wefende Hulfter-ambacht, refpon-
^erende aen 't Gat van Saeftingen, toebehooren-
de voor 't meerendeel den Heer Prelaet van Duy-
nen, ende voorts eenige weynige particulieren,
hun houdende ende woonachtigh onder 't ghe-
biedt vanden Coningh van Spangien, te begin-
nen aenvaerden ende voltrecken fonder bekroon
van yemandts van defer zyde: Ende dat dienvol-
gens de Dijckgraefmet de Gefwoorens, ende an-
dere Officieren vande Dijckagie, ende onder de
felve fpecialijck de Heer Damp Jean Watervliet,
Priefter, Rentier van Sande, onder-Dijckgraef
vande meer-genoemde Dijckagie, de felve fullen
mogen prepareren, bevorderen ende voltrecken,
ende voorts allesanders doen datter wert ghere-
q uireert, nemende alle de felve ten dien fine midts
defen in onfe befondere ende fpeciale Sa�veguar-
de, niet tegenftaende eenige Placaten, ende fpe-
cialijck onl� Placaten van retorfie ende contra-
recorfie ter contrarie dicterende, daer van Wy
den voorfz Heer Damp Jean Watervliet fpecia-
lijck ten fine ende ten reguarde van hetemploy
inde meergenoemde dijckagie zijn difpenferende,
Gelijck wy oock zijn nemende in onfe befondere
fpeciale prote�ie ende Sa�veguarde alle Perfoo-
nen van wat ftaet ofte conditie die fouden mogen
zijn,die inde voorfz Dijckagie fullen komen werc-
ken, ende na de voltreckinge geduyrende den tijt
van een Jaer, de felve fullen komen onderhouden
ende repareren, indien het noot is, ofte anderen
die hun anderfints inde meergenoemde Dijckagie
fullen laten employeren, ofte de felve dirigeren:
Ende fpecia�ck oock de Schepen.Schuyten,Wa-
gens ende Peerden, met Hout, Timmerende
Dijck-Inftrumenten, Wijn, Bier, Eetwaren, ende
alle toebehoorten geladen zijnde, foo in't aenko-
men als ydel ende ledigh weder keerende, midts

datret felve maer alleenlijck fal dienen tottefdv
Dijckagie. Ende oPrgeviele dat de Schepen oft*
Schuyten geladen ofte ongeiaden, by Tempeefl⁰gedreven wierden op onfe Landen ende limite/
de felve Schepen ofte Schuyten,mette Perfoonen
daer inne zijnde, ende geintereileert inde voorfz

Dijckagie, van wat qualiteyt ofte conditie die fou.
den mogen zijn, fullen vry wefen, ende genieten
de felve Sa�veguarde als vooren. Accorderende
aende meergenoemde Ingelanden cumfociis, dar
fy van Middelburgh ofte van Vliffingen aJiiiJcJke
Sparren,Deelen ende Kordewagensfullen mogen
doen halen, als totte voorfz Dijckagie noodiclif_a|
werden bevonden, mits alvoorens fpecificerende
by een Lyfte hoe vele dat fy van elcks fullen van
nooden hebben,ende willen uytvoeren.endedaer
van betalende 'sLantsgerechtigheyt. Voorts con.
fenteren, accorderen, permitteren ende toelaten
Wy mits defen den Eygenaers ende Inwoonders
vande Dijck op gemelte Dijckagie vander Grou-
we, als oock der felver Erfgenamen, ofte aclie van
dien hebbende,egeen uytgefondert,van wat ftaet,
qualiteyt ofte conditie die foude mogen wefen,'
gelant zijnde ten minften met twintig gemeten.tc
mogen gaen, ftaen end�frequenteren hare goede-
ren gelegen inde meer-genoemde Dijckagie, ende
de felve tot haren profijte te beneficieren ende la-
ten beneficieren, fonder empefchement of verhin-
deringe van yemants: Behoudelijck dat onder 't
dexel van defen nietghedaen of gheattenteerten
werde, dat tot naedeel van defen Staet foude mo-
gen ftrecken. Ontbieden ende bevelen dien vol-
gens allen Jufticieren,Ofrlcieren ende Onderfaten
van defe Vereenighde Nederlanden, ende den re-
ferte van dien, midtfgaders allen Gouverneurs,
Commandeurs van Steden,Plaetfen endeFortref-
fen, Colonels, Admiralen, Vice-Admiralen, Rit-
meefters, Capiteynen,Lieutenanten, Bevelhebbc-
ren ende gemeene Soldaten, te Peerde, te Voete,
te Water ende te Lande: Voorts allen anderen in
onfen dienfte, ende onder onfeghehoorfaemhevt
wefende, dien dit eenichfints aengaen mach, dat
fy alle 't gene voorfz is alfoo gedoogen endeglie-
hengen, ende vervolgens de voorfz gemeene In-
gelanden , heure Erven ende Nakomelingen, ofte
aftie van hun hebbende ofte verkrygende.als ook
alle andere Perfoonen hier vooren genoemt, ende
fpecialijck den voornoemden Heer Johan Danip
Watervliet, Priefter, Rentier van Sande, ende
onder- Dijckgraef van defe Dijckagie, hetenect
van defen ruftelijck, vredelijck ende yolkoment-
lijck doen ende laten genieten ende gebruyeken,
fonder hun te doen nochte late gefchieden eenich
hinder, letfel, empefchement ofte jnoeyeniiTe ter
contrarie, want onfe ernftigemeeningefulcksis.
Gegeven onder onfen Cachette | Paraphure ende
de Signature van oni�n Griffier, inden Hage, den
eerften Martij 1638,

29.

Odroy, om te mogen bedijc{enfeecfyre Sckrren, (}οφη_% Slicfyn ende

Blieken, geannexeert aen het EylanJt van Biervliet. InJatedenAjunij 1638.

T)E Staten Generaelder Vereenighde Neder- | ofte hooren Jefen, Saluyt. DOEN TE W^
�^landen, Allen den genen die delen fullen fien Τ Ε Ν, dat Wy ontfangen hebben d'ootmoedige

-ocr page 979-

_t^_x Dijckagie >&c. Biervliet.

fnnDlicatie van Pieter Gilliffz, gefvvooren Landt-
1�L� bv ons gheadmitteert over de Quartieren
?Vlaenderen, daer by hy vaiions is verfoec-
�pnde Oftroy, om in krachte van dien tot fijne
rLn _te mogenbeverfchen, uyt den fouten be-
keken ende tot een vaften Koorn-lande te bren-
gen feeckereSchorren, GorfTen, Slicken ende
Blieken geannexeert aen het Eylant van Biervliet,
welck Eylant leytgefepareert van het vafte Lant
van Vlaenderen, ftreckende de felve Schorren,
GoriTen, Slicken ende Blieken met de fuyt-zyde
lanehsden Orangien Polder, met de Weftende
Moortzydeaen'tCanael dat uyt Zee loopt nae
Yfendijck, ende met d'Ooftzyde jegens de felve
Zee, mitsjaerlijcks ten behoeve vande Generali-
teyt'alsHoogeOverigheyt totChijns betalende
over veder gemet Lants, dat binnen den ring van
de Dijckagie foude worden geclaveert, ende naer-
maels bevonden egeen particuliere toe te komen,
thien ftuyvers, ende wyders op foodanige vorde-
re beneficien, vrydommen ende exemptien , als

alle Rentieren ofte eenige a&ie hypothecaire op,
ofte aen de voorfz Schorren, GorfTen, Slicken
ende Blieken hebbende, aen de felve geen vorder
recht enfullen hebben ofte behouden als 'then-
luyden profijte te mogen uytvvinnen oftedecre-
teren den voorfz Chijns. Item, fullen alle Eyge-
naren van eenige der voorfz Schorren * GoriTen,
Slicken ende Blieken, woonende inde ge�nieer-
de Provintien, geaifocieerde Lantfchappen , Ste-
den ende Leden van dien, als oock die onder Neu-
trale , mitfgaders die geene die onder den Vyandt
zijn gefeten, gehouden zijn ofte mede te dijeken,
ofte henluyden Schorren , GoriTen, Slicken ende
Blieken den Suppliant te laten, mits mede genie-
tendeden voorfz Chijns, waer van fy fullen ghe-
houden zijn verklaringe te doen ten dage van 'c
houden vande eerile Keure ende Meentucht.ende
fullen oock ten felven dage moeten doen ende
overleveren pertinent, prompt ende klaer bewijs
vande Landen by haer ghepretendeert, op pene
Van dat'de felve in cas van non verklaringe of

haer Ho: Mog: aen anderen in gelijcke ghelegent- j manquement van 't voorfz klaer bewijs, ofte itil
heythebben geaccordeert. Endealfoo van allen fwygende fullen ghehouden werden van niette
ouden tyden by de Princen ende Souverainen ! willen ofte mogen bedijckcn.ende over fulex hen-
van defe* Provintien, de bedijekinge van Schor- \ luyden Schorren, Goril�n, Slicken ende Blieken
ren,GoriTen, Slicken ende Blieken ten hooghiten | by den Suppliant fullen mogen aen gevaert ende
aengenaem is gheweeft, ten aenfien, voordeden j bedijekt worden, midts betalende Chijns als voo-

ren, ghelijck in cas van queilie ofte mifverftant,
offer klaer bewijs is over ghelevert ofte niet, de
Suppliant dies niet tegenftaende de voorlchreve
Schorren, Goril�n, Slicken ende Blieken,bypro-
vifie fal mogen bedijeken, ende de vruchten van
dien ghenieten, tot dat de faecke by ons, ofte den
geenen die wy in dit cas committeren fullen, fal
zijn ghedecideert. Ende foo wanneer als de Sup-
pliant boven vermoeden foude mogen komen te
fuccumberen, fal als dan voor fijn verfchot ende
perieul der Dijckagie ghenieten fefthien ten hon-
dert jaerlijcks van fijn verfchot, nae beloop des
tijdts te reeckenen, midts dat daer aen afflach fal
ftrecken 't geene vande vruchten fuyverfal zijn
gheprocedeert, ende by hem Suppliant effeitive
gheprofij teert, ende verklaren wy alle pachten,
admodiatien ofte huy ren die defe Dijckagie, ofte
die geene die hier nae in krachte dei�s lal werden
gedaen hinderlijck foude mogen zijn, nul, egeen
ende van onwaerden�, ende fal dies niet tegen-
ftaende daer met voort gegaen,geprocedeert ende
de Dijckagie tot een goet eynde gebracht werden,
Item,fal deThiende-hefier over de voorfz Schor-
ren, GoriTen , Slicken ende Blieken, ghehouden
zijn mede te bedijeken het thiende, of de felve
Thienden feven Jaren te laten aende Bedijckeren,
midts dathy Suppliant in dit cas de felve Landen
t'eynden de voorfz feven Jaeren fal moeten over
leveren aende voorfz Thiende-hefl�r al bedijekt,
ende fonder rembourfement van koften. kern,
fal de Suppliant mogen behouden alle de buyten
Schorren ende Aenwaffendie buyten de jegen-
woordige Dijckagie fullen gefloten werden, mits
de felve na de Dijckagie te meeten, ende daer van
te betalen foo verre die begroeyde ende bequame
bruyekbare Schorren zijn, fonder van Biickea
ofte Slicken eenige vergeldinge te moeten doen,
omme de voorfz Schorren ende Aenwaifent'al-
kn tyden t fijnen profyte, fijns hoirs, Naekome-

lingen,

ende baten die by 't gemeene Landtende d Inge
fetenen van dien fucceffive daer door foo in 't ge-
meen als in 't particulier, fonder koften ofte ver-
minderinge van des gemeene Landts Middelen
werden genooten. Wekken aengemerekt, ende
willende hier in volgen voorgaende Exempelen,
S 0 O IS Τ, dat Wy de faecke voorfz over ge-
merekt hebbende, ende genegen wefende ter
bede vanden Suppliant, den felven gegunt, geac-
cordeert ende geoctroyeert hebben, gunnen, ac-
corderen endeoctroyerenmits delen, dathy de
voorfz Schorren, Goril�n, Slicken ende Blieken
hiervooren verhaelt, gedelinieert ende gedefcri-
beert, fal mogen beverfchen , uytten fouten be-
dijeken, ende tot een vaften Kooren Lande te
brengen, op de navolgende conditien, reftri&�en,
exemptien ende vrydommen-. Namentlijck, dat
alle de Landen die inden ring vande meergenoem-
de beverfchinge ende Dijckagie fullen werden
begrepen ende geinclaveert Allodiael ende deel-
fame Erflanden, omme met de felve foo in cas van
fucceificverdeelinge ende verkoopinge te mogen
doen als met alle andere Erflanden in het voorfz
Quartier gelegen, mits ten behoeve vande Gene-
raliteytalshoochfte Overigheyt 's Jaers betalen-
de uyt het gemet de felve Generaliteyt compete-
rende, ofte dat hier nae vacant ofte onbehe/rr be-
vonden mocht worden naer note vande voorfz
vrucht ten foodanigen Comptoire , als wy hier
naer fullen ordonneren ■ Wekken voorfz Chijns
oock fijn effect forteren fal, 'tzy toekomende
reys, Trefues of't verkenen van Main leve, ghe-
lijck voor defen menichmaels is gheobferveert,
wits als dan aende Eygenaers in plaets vande Ge-
"erahteytbetalendeden voorfz Chijns, ende in
^reg«ard vande onkoften die tot defe Dijckagie
werden gherequireert, werden de voorfz Landen
ontiait van alle *s Graven Renten ofte Domey-
ⁿ' ^l0° ^da« eenige mochten wefen. Item, dat

-ocr page 980-

»955

Placaten. f.Boeck. 9.Tit, 3.Deel.

954

lingen, ofte a&ie verkrygende, te mogen bedijc-
ken als 't hun goet duncken fal, onder beneficie
van defen Octroye, ende op ghelijcken Chijns als
vooren. Doch fal voor yederghemet der voorfz
begroeyde bequame bruyckbare Schorren mid-
delertijd t maer betaelt werden ten Comptoire als
vooren vier grootenVlaemsuytten ghemete, in-
ganck te nemen naer dat den ringh van defe jegeri-
woordige Dijckagie fal zijn gheflooten , fonder
nochtans vande B�icken yetwes te betalen. Item,
fullen de Bedijckers ende Opgefetenen vande je-
genwoordige te bedijcken Schorren, Gorflen,
Slicken ende Blieken, ende die geene die daer van
nietten Aenwas van dien hier naemaels by fucces
van rijde noch fullen bedijekt werden fo voor hun
felven, als oock voor hunne Familien ende Huyf-
gefinnen , hebben vrydom ende exemptien van
alderhande Impoftende Excijnfenfoo veel de Ge.
neraliteyt, als eenige andere raeckende, als oock
van Hoorngeltende befaeyde gemeten, midtfga-
ders oock van pointinge, fettinge, fchattinge,ver-
pondinge ofte eenige andere lafren bedacht ofte
onbedacht, uyt wat refpect die mochten gheoc-
troyeert, gepoinc~t, gefchooten, getauxeert, ghe-
noemt ofte verpacht werden, voor den tijdt van
feven entwintichjaeren. Ende fullen de Bedijc-
keren geduyrende den tijdt der bedijckinge voor
henluyden, den Arbeyders, Soetelaers ende an-
dere , hebben vrydom ende exemptie van alder-
hande der voorfchreve Importen ende Excijnfen,
foo veel de Generaliteyt, als eenige andere raec-
kende. Ende gelijck van ouden tijden �s gebruye-
ke�jck, dat alle Achter-landen, die by bedijckin-
ge van eenige voorleggende Schorren, Gorii�n,
Slicken ende Blieken, van onderhoudt van haere
Dijeken wierden gefubleveert,' in confideratie
van foodanige beneflcien, betalen Dijck-vellinge
nae rata van 't fublement dat de felve waren ghe-
nietende. Dat oock infgel�jcks alle de Pol-
ders die by defe bedijckinge eenich foulagement
fullen komen te genieten , ten behoeve van defe
Dijckagie, fullen ghehouden wefen te betalen
Dijck-vellinge, nae rato van 't voordeel ofte
foulagement dat die daer uyt fullen trecken,
daer van de Eygenaers van dien metten Sup-
pliant ghehouden fullen wefen te komen in
Accoordt, ten overftaen vanden geenen die wy
nu, oft hier naemaels daer toe fpecialijcken ful-
len authoriferen, als oock omme by faulte van
Accoordt, naer ghenomen infpectie ende infor-
matie daer van in alle billickheyt uytfpraecken
te doen, wekken uytfpraeck fal moeten effe�
forteren by provifie, niet tegenftaende eenige
provocatie. Item , fullen de Bedijckers van
defe Schorren , Gorffien , Slicken ende Blie-
ken, als oock van die geene die naemaels in
krachte van defen fullen worden bedijekt, daer
over hebben en ghenieten voor altoos de vrye
Jacht, Vogelerye ende Viflcherye. Item, fal
de Suppliant vermogen te {tellen eenen Dijck-
graefF, Gefwoorens ende andere Officieren de
Dijckagie requirerende, de welcke fullen heb-
ben Vgouvernement ende adminiftratie van defe
bedijckinge, foo terfaecke van Dijeken, Sluy-
fen, Watergangen, Wegen ende andere Werc-

ders kennifle oock hebbende van alle qy_efti
daer uyt ontilaende, daer over fententieren _e ^Πde wyfen, ende de felve haerlieder Sententie
ende Wijfdommen executeren, niet reeenftae °
de Appel ofte Reformatie, fonder admiiJJeva'
inhibitie. Ende in cas van Appel ofte Reforms*
tie, fal het Proces in foodanigen gevalle moeten
beleydt worden voor ons, ofte den geenen die
Wy committeren ende authoriferen f_u]]_enItem, fullen de voorfchreve Officieren vernio
gen tefchieten foodanige Dijckfc hooien, alsf«
naerexigentie vande fiecke in conferentie fullen
bevinden te behooren, ende de felve prompte.
lijck naer ouder Couiiuyme ende Dijck-recht
executeren, ofte nae foodanigeCommiffieende
Inftrucrie als de Bedijckers den voornoemden
Dijckgraeffende andere Officieren fullen komen
te gheven, daer toe fy werden gheautliorifeert
by defen: Ende worden de felve Gommiilien
ende Inftructien alhier ghehouden gheinfereert
Niemandt fal in deliberatie vande affaires defer
Dijckagie , buyten het geene voorfchreve is,
voys ofte ilemme hebben, ten zy hy daer inne
hebbe vijf ende twintigh ghemeten Landts, om
confufie tefchouwen. Item, fullen alle Werek�
luyden, op, ofteaende voorfchreve Dijckagie
werekende, vry ende exempt zijn van allearre-
iten ende executien, ter faecke van perfonele
fchulden die fy ghemaeckt hebben voor 't aen-
gaen van defe bedijckinge, ende dat gheduyren-
de den tijdt defer Dijckagie. Ende fal oock
egeen naerderinge kracht hebben vanden Schor-
ren , Gorii�n , Slicken, Blieken ende Landen,
die voorde bedijckinge, ofte gheduyrende der
felver verkocht fullen worden, maer wel nae dat
de bedijckinge fal zijn voltrocken , ende dat
alleen uyt kracht van meentucht, ende anders
niet. Item , fullen de Bedijckers vermogen
te ghebruyeken ende employeren tot defe Dijc-
kagie de naeir-glaelegen Schorren ende Gorffen
om haerlieder Dijck daer op te leggen, ende daer
uyt te maecken, fonder fchaft-gelt te moeten be-
talen . Ontbieden ende beveelen over lulcks
allen Magiftrarcn , Juflicicren, Officieren ende
Onderfatcn, midtfgaders allen Gouverneurs, Ad-
miralen , Overftcn, Colonnellen, Ritmecfters,
Capiteynen , Officieren ende ghemeene Solda-
ten , te Pecrde, te Voete, te Water ende te Lan-
de, Voorts allen anderen in onfen dienfleende
onder onfe ghehoorfaemheyt wefende, dien dit
cenighfints aengaen mach, dat fy van ons jegen-
woordigh confent cndeO�roy, ende van allen,
den inhouden van dien, oock de vrvheden cnac
exemnticn in voegen ende manieren bovefi ver-
haelt, den Suppliant doen, laten endeghedoogen
ruitelijck, vredelijck ende volkomentlijck genie-
ten , fonder hem te doen ofte laten ghefchieden
ecnigh hinder, letfel of moeyen iffie ter contrarie,
want Wy fulcks bevonden hebben alloo te be-
hooren *

Gegeven onder onfen Cachette.Parapb ure ende
de Signaturc van onfen Griffier,in 'sGravcn-Hage
den vierden funij 1638. Ende was gepa^F^T
Nicolaes vander Boucherfl,^v" Onder ilondt, 1 er MP

ken vande bedijckinge dependerende, midtfga- dorinantie vandc hoogbgemelte Hecren State

-ocr page 981-



. ,:i Dijckagio,8iG. Brefkens. 195* _ei Geteeckent, Cornetis Mufch. Hebbende I gemelte haer Ho: Mo: in rooden Waffche, onder Α neflens op gedruckt het Cachet van hoogh- ] een witte Papieren Ruyte. ; r~Eliicke Oilroy is verkent mutatis mutandis, van noch een kleyn Schorreken leggende annex het Eylandt van* GBiervliet, inden hoeck vanden Orangienende Geertruyt Polder,βreckende voorts van het Qoflen ende Zuyt- φη jegens de Zee. ι o, O&roy, om te mogen bedijeken feec^re Q�rffen, Sliepen ende Blic{en₉* gelegen aen't Eylandt van Cadfant, aen, hy ende ontrent het nieuwerhavenfche Gat, annex Bref- kens . In date den ι o Februari} 163 9. ΐ

	IE Staten Generael der VereenighdeNe- derlanden, Allen den geenen die defe Λ fullen fien oftehooren lefen, Saluyt. ^DOEN TE WETEN,datWyont- faimen hebben d'ootmoedige fupplicatie van Jan Symonfz inder Velde, Landtmeeter tot Dor- drecht, Houdende dat hy met fijne Mede-partici- panten vande Heer Sticke, Heer van Brefkens ende Brefkenilant, ende fijn E. Broeder Johan Sticke, by koop ende verdrach aengenomen heb- ben, tothaeregrooteexcei��ve koften te bever- feben, uytden foute te bedijeken, ende tot eenen vaflenKooren-lande te brengende Gorffenende Schorren van Brefkens of Brefkenflant voor- noemt , ghelegen aen 't Eylandt van Cadfant in Vlaenderen, aen, by ende ontrent het Nieuwer- havenfche Gat, ende ghefepareerteenige mylen Landtwaerts, verre van alle Forten ende Sterck- ten, ftreckende weit ende fuyden refpedive langs ende voor by de voorfz Heer�jckhey t Brefkens, met de gheannexeerde Polders , Schorren ende Landeryen daer voor ende ter zyde refpeftive f'helegen, ende ten Ooften ende ten Noorden re- peftive langhs ende tegens de openbare Zee, toe aen, by ende ontrent het voorfz Nieuwerhaven-! fche Gat,blyvende vele ende merckelijcke aental van roeden verre van het Diep vande voorfz Zee, volgens de Caerte figurative met ende neff�ns des Suppliants Requefle aen ons over gegeven. Ende alfoo wy altijdt gewoon ende ghenegenzijn alle Bedijckerste animeren, omme van Water Landt te maecken, ende de felve m�t behoorlijcke voor- deden te verfien. Dat oock van allen ouden ty- den by de Princen ende Souvereynen van defe Provinci�n, de bedijekingen van Schorren, Gorf- fen, Sikken ende Blieken ten hooghften aenge- naem is geweeft, ten aenfien vande groote voor- deelen ende baten dieby 't ghemeene Landt eflde alngefetenen van dien fuccei��ve daer door, foo m't gemeen als in't particulier, fonder koften ofte verminderingevan des gemeene Lants Middelen werden ghenootcn, verfochte hy Suppliant dat onle goede gheliefte mochte zijn hem re o&roye- rcn ende confenteren de GoriTen, Schorren ende Landeryen te begrypen binnen de de�niatie ende aeicnptie vande nieuwe te leggen Dijeken, op de vooriz Caerte aengetrocken ende gedefcribeert, e mogen beverfchen tereerfterghelegentheyt, anF^nSei , °P ^fooc}anige ordre, reglement ende fien ^con^^itien' reftri&ien, voordeelen, c�ncef- derp^eiu^mptien ^ende ^vcydommen, als wy aen an- toPo!ft ^{teytsinjruIck}^ «^fte diergelijcke gevalle "cgeitaen ende gheacpor^eert hebben ghehadt,
		endfc daer toe te laten depefcheren Aite in optima forma. Wekken aengemerekt, ende willende hier in volgen voorgaende exemplen, S O O 1S T, dat Wy de voorfz faecke over gemerekt hebben- de , ende genegen wefende ter bede vanden Sup- pliant, den felven gegunt, geaccordeert ende ge- octroyeert hebben, gunnen, accorderen ende oc- troyeren midts defen, dathy de Schorren ende Gorfl�n hier vooren aen gheroert, ghedelinieerc ende ghedefcribeert op de meer-genoemde over- geleverde Caerte fal mogertbeverfchen, uytten fouten bedijeken, ende tot eenen vaften Kooren- landete brengen, volgens ende op d'ordre, regle- ment, conditien, reftrielicn, voordeelen, concef- fien, exemptien ende vrydommen hier naer vol- gende: Namentlijck dat de voorfz Dijeken aen- geheeltende ghehecht fullen mogen worden ten wederzyden aende oude Dijeken, fulcks den Be- dijekeren beft gelegen fal komen,fonder bekroon van yemandt, ende de Aerde ende Sooden refpe- ftive tot het maecken ende onderhouden vande voorfz Dijeken ende 't foelen van dien gherequi- reert, te mogen halen ter naefter lage ende ter minfter fchade;mits betalende fchaf-gelt. Ende of 't foude mogen gebeur� by veranderinge van ftro- men ofanderfints, dat de te bedijeken Schorren haer water niet langer en konde lofen in het voor- noemde Nieuwerhavenfche Gat, ter plaetfe daer hy Suppliant gemeentis de Sluys vande Dijcka- gie nu te leggen, fulex dat men genootfaeckt fou- de worden de felve Sluys te verleggen.ende bren- gen dqor andere Landen mede onbedijekt wefen- de. Dat het leggen ende verleggen vande Sluys tot in het Nieuwerhavenfche Gat ofanderfints na gelegenthey t, als dan gelijck als nu oock gedaen fal mogen worden door onbedijekte Schorren die andere foude mogen toe komen, midts betalende de waerdye van dien tot tauxatie van onpartydige hun des verftaende. Item, dat alle de Landen die inden ringh ofte beiluyt vande meer-ghenoemde beverfehingeendeDijekagie, volgens de voorfz delineatieende defcriptie fullen worden begrepen ehdeeeinclaveert _f midts defen werden verklaerc Allodiael,�ndedeeifame Erflanden, ommemette felve foo in ca§ yan fucceflie, verdeelinge ende verkoopinge te mogen doen als met alle andere Erflanden. Item, dat alle Eygenaers van eenige der Gorfl�n of Schorre inde meergenoemde Dijc- kagie te begrypen, woonende in defe Ge�nieerde Provintien, geaflbeieerde Lantfchappen, Steden, ende Leden van dien, als oock die Neutrael zijn eefeten ,ghehouden zijn, of mede te dijeken, of h�nluyden Schorren ende GoriTen den Suppliant 6. Η te

-ocr page 982-



		*Placaten- ♦ Boecfc 91 Tlt* 3. Deel.**
	1957	*Placaten- ♦ Boecfc 91 Tlt* 3. Deel.**

f e laten, mits genietende een Chijns op yederge* met van twintigh grooten Vlaems jaerlijcx, waer van fy fullen ghehouden zijn verklaringe te doen ten dage van 't houden vande eerfte Keure ende Meentucht, die ghehouden fal worden een Maent nae date van de affixie der billietten van Citatie: Ende fullen de Pretendenten ten felve dage moe- ten doen ende over leveren pertinent, prompt ende klaer bewijs vande Schorren ende Landen by haer ghepretendeert, op pene van dat de felve in cas van non verklaringe, of manquement van 't voorfz klaer bewijs, ofitilfwijgende, fullen ge- houden worden van niet te willen ofte mogen dijeken, ende over fulcks henluyden Schorren fcy den Suppliant, of fijns machts hebbende, ful- len mogen aenvaert ende bedijekt worden, midts betalende Chijns alsvooren. Gelijck in cas van queftie ofte mifverftant, ofl�r klaer bewijs is over ghelevert ofte niet, de Suppliant, of fijns machts hebbende fal dies niet tegenftaende, foodanige Schonen ofte Gorfl�n by provifie mogen bedijc- ken, ende de vruchten van dien ghenieten, tot dat de faecke by twee Heeren Raden uyt den Raedt van Vlaenderen, op. 't verfoeck vanden Suppliant, of fijns machts hebbende, by den {el- ven Raedt te nomineren, die nu voor als dan, en- de als dan voor als nu fpecialijck daer toe midts defen werden gedelegeert, fal zijn ghedecideert, 't welck fy de plano ende fonder figuyr van Pro- ces fullen moeteadoen. Ende foo wanneer als de Suppliant boven vermoeden foude mogen kom- men te fuccumberen, fal in foodanigen ghevalle boven fijn verfchot van Dijck-penningen, voor 't perieul der Dijckagie als anderfints » ghenieten twaelf ten hondert Jaerlijcks tot intereit, nae be- loop des tijdts te reeckenen, behalven't gene dat vande Vruchten fal geproeedeert zijn, ende ten reguarde vande, Landen aen 's Vyandts zyde toe- komende, of onbeheert wefende, ofte de ghemee- ne faecke aen komende, de felve fal de Suppliant oock mogen bedijeken, midts over yeder ghemet van dien Jaerlijcks ten behoeve vande ghemeene faecke betalende gelijcken Chijns als voorfchreve is, op foodanigen Comptoir als wy hier nae ful- len ordonneren, 't welck oock fijn ef��ft forteren fal, 't zy toekomende Peys, Trefues, of 't verlee- nen van Main leve, ghelijck voor defen menigh- maels ende doorgaens is geobferveert , midts als dan aen foodanige Eygenaers in plaets vande ghemeene faecke betalende den voorfchreven Chijns'. Item , werden alle de voorfchreven Schorren ende Gori��n ontJait van alle des Graven Renten ofte Domeynenfoo daereenige mochten wefen. Item, dat alle Rentieren, oite eenige ailie hypothecaire op ofte aen de voor- fchreve Schorren ende Gorfl�a hebbende, aende felve egheen verder recht en fullen hebben ofte behouden, als tot henluyden profijt te mogen uytwinnen ofte decreteren den voorfchreven Chijns. Voorts verklaren Wy expreffe�jckmidts defen, dat alle 'tgeenedefe Dijckagie hinderlijck foude mogen welen, te zijn nul, egeen ende van onwaerden. Item, fal de Suppliant, ofte fijns machts hebbende, vermogen te ftelleneen Dijck- graef, Gefwoorens ende andere Officieren der iJijckagiedaertoegherequireert, dewelckeful- -..�■': in
			Urn hebben 't gouvernement ende adminift_ra � van defe bedijekinge, foo ter faecke van Dijcta'⁶Sluyfen, Watergangen, Wegen, ende andere Wercken van de bedijekinge dependerend midtfgaders kennifl� oock hebben van allen/¹flien daer uyt ©ntitaende, daer over fenteri/ ren ende wyfen, ende fullen de felve haerluyd r Sententien ende wijfdommeneff�itende execi/ tie forteren, nier regenftaende eenigh Appel Reformatie ofte andere provocatie ofte provifi' van Juftitie, die met inhibitie daer jegens niet en fullen mogen verleent worden. Ende in cas van appel, reformatie , provocatie ofte andere provifie van Juftitie, hoe die ghenaemt fouden mogen zijn, fal het Proces in foodanigen gheval- le moeten beleydt worden voor de voornoemde twee Raeden van Vlaenderen, ende by de felve ghedecideert als vooren. Item, fullen de voor- fchreve Officieren vermogen te fchieten fondant ge Dijekfchooten als fy nae exigentie vande faec- ke in confeientie fullen bevinden te behooren ende de felve promptelijck naer ouder Couftuy- me ende Dijck-recht executeren, ofte nae fooda- nige Commiflie ende Inftruitie, als den Bedijc- kers, den voornoemden DijckgraefTende andere Officieren fullen komen re gheven, daer toe fy werden gheauthorifeert by defen. Ende worden de felve Commiffien ende Inftrudrien alhier ghe- houden gheinfereerr. Item, fal niemandt in de- liberatie ofte decifie vande affaires deferDijclta- gie, buyten het geene voorfchreve is, voys ofte ftemme hebben, ten zyhy daer innehebbe vijf- tigh ghemeten Landts, om confufie te fchouwen. Item, fullen alle Werckluyden, op ofte aen de voorfchreve Dijckagie werekende, vryendeex- empt zijn van alle arreften ende executien ter faecke van- perfonele fchulden diefyghemaeckr hebben voor het aengaen van defe bedijekinge, ende dat gheduyrende den tijdt defer Dijckagie. Ende fal oock gheen naerderinge kracht hebben, vande Schorren of Gori��n enae Landen die voor de bedijekinge, ofte gheduyrende de felve ver- kocht fullen worden, maer wel nae dat de bedije- kinge fal zijn voltrocken , ende dat alleen uyt krachte van meentucht, ende anders nier. Item, fullen de Bedijckers, GebruyckersendeOpgefe- tenen vande tegenwoordige te bedijeken Schor- ren ende Gori��n, f�o voor hun fel ven» als oock voor hunne Familien ende Huyfgefinnen, heb- ben vrydom ende exempcie van Hoorn-geit ende bezaeyde ghemeten .midtfgadersoock vanpoin- tinge, fettinge, fchattinge, verpondinge»oke ee- nige andere lallen, bedacht ofte onbedacht, al- bereyts eheftelt ofte noch te ftellen , uyt war refpeit de felve mochten geo&royeert, gepoint, ghefchooten, getauxeert, genaemt ofte verpacht zijn ofte worden, voor den tijdt van feven ende twintigh Jaeren naeftkomende. Ende hlkn de Bedjjckers geduyrende den tijdt der bedijekinge, voor henluyden, den Arbeyders , Soetelaers, ende andere hebben vrydom ande exeraptievait alderhande Impoften ende Excijnfen van Con- fumpcien , ende andere de ghemeene f^aec*^craeckende, egeen van dien uytgefondert, ende ghelijck van ouden tyden is ghebruyckelijck- Dat alle Achter-landen» die by bedijekinge van eeiugc

-ocr page 983-

₅₉ J&� Dijckagio.&c. Brefkens.

eeoiee voorleggende Schorren ende GoriTen van
o Soudt van haere Dijeken werden ghefuble-
° ert in confideratien van foodamge beneficien
Sn Bijckvellinge nae rata van t fublevement
da de felye waren ghenietende. Dat: oock infge-
Hicks alle de Polders die by defe bedyckinge ee-
le foulagement fullen komen te ghenieten ten
behoeve van defe Dijckagie, fullen gehouden we-
fen te betalen Dijckvellinge nae rata van 't voor-
deel ofte foulagement dat die daer uyt fullen tree-
ken daer van de Eygenaers van dien men den
Suppliant, ofte fijns machts hebbende, gehouden
fullen wefen te komen in Accordt, ten overftaen
vande meergemelte twee Raden, die midts defen
daer toe oock fpecialijck geauthorifeert, gecom-
mitteert ende ghedelegeert worden, als oock om
byfaulte van Accordt, naerghenomen infpe&ie
ende informatie, daer van in alle billickheyt uy t-
fpraecke te doen, welcke uy tfpraecke fal moeten
effe& forteren by provifie, niet tegenftaende ee-
nige reduftie, provocatie, ofte andere provifie
van Juftitie. Item, fullen de Bedijckers van defe
Schorren'endeGorfl�n, daer over hebben ende
ghenieten voor altoos de vrye Jacht, Vogelerye
ende Viffcherye. Ontbieden, bevelen ende ver-
bieden over fulcks refpedtivelijck allen Magiftra-

ten, Jufticieren,OfHcierenende Onderfaren, mitf-
gaders allen Gouverneurs, Admiralen, Overften,
Colonellen, Ritmeefters, Capiteynen, Officieren
ende ghemeene Soldaten, te Peerde, te Voete, te
Water ende te Landet Voorts allen anderen in
onfen dienfte, ende onder onfe ghehoorfaemlieyt
wefende, dien dit eenichfints aengaen mach, dat
fy van ons jegenwoordigh Confent ende Odroy,
ende van allen den inhouden van dien, oock de
vryheden ende exemptien in voegen ende manie-
ren boven verhaelt, den Suppliant ofte fijns
machts hebbende, doen, laten ende gedoogen ru-
ftelijck, vredelijck ende volkomentlijck ghenie-
ten, fonder hem te doen ofte laten gefchieden ee-
nich hinder, letfel ofte moeyenifl� ter contrarie»
want vvy fulcks bevonden hebben alfoo te behoo-
ren. Gegeven onder onfen Cachette, Paraphure
ende de Signature van onfen Griffier in 'sGraven-
Hage, op den thienden Februarij 1639, Wasge-
parapheert, Frederkk Fryheer van Swartzenhurgh,^vt*
Onder itont, Ter Ordonnantie vande hoogb-ge-
melte Heeren Staten Generael. Ende was onder-
teeekent, Come/is Mufch. Hebbende ter fyde op
gedruckt het Cachet vande hoogh-gemelte haer
Hoogh Mogende in rooden Waliche onder een
witte Papiere Ruyte.

31. Nader O&roy, totbewfchwge vande Schorren van *BreJfynu In

date den irj Mey 1639

\E Staten Generael der Vereeniglide Ne-
j derlanden, Allen den geenen die defen
'fullen ften ofte hooren lefen, Saluyt.
'DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
den thienden Februarij killeden, hebben verleent
Oftroy tot de beverfchinge vande Schorren van
Brefkens, als oock vande Schorrekens daer voor
ende ter zyden refpective ghelegen, ende by den
geenen die het recht is hebbende van hetvoor-
fchrevenOttroy, jegenwoordigh verfochtwer-
dende dat de aengekoppelde raeye vanden Dijck
vande voorfchreve Dijckagie in 't Weiten mocht
werden gecontinueert ende gheextendeert Zuy t-
weftwaerts in een ofte twee verfcheyden ende
gefepareerde verdeelinee langhs het Nieuwerha-
venfche G at, volgens de Caerte figurative defen
annex, tot op ende langhs het Haventje vande
Groede ghelegen in Ooftburgh-ambacht, ende in
dier voegen aldaergheftelt, op ende volgens de
authonfatien, Conditien, voordeden, vrydom-
men, beneficien ende exemptien, als anderfints
inhetvoorfzOftroygeexprimeert. SOO 1ST,
�atWy nae rype deliberatie, ende ons ghenegen
vindende ter bede vanden geenen die jegenwoor-
Jjgh recht is hebbende van het meer-genoemde
Wttrov vanden thienden Februarij voornoemt,
oen lelven hebben ghegunt, gheaccordeert ende
geoitroyeert, ghelijck wy hem gunnen, accorde-
ren ende oftroyeren mits defen, dat hy den voor-
geven aen-ghekoppelden Dijck in'tWeften,

■>-^J,H' r;

volgens de Caerte figuratijf hier aen geannexeert,
langhs het voorfchreve Nieuwerhavenfche Gat,
in een ofte twee verfcheyden ende ghefepareerde
deelen, fal mogen continueren ende extenderen
Zuyt-weftwaerts,*oock iluyten tot op ende
langhs het Haventje vande Groede ghelegen in
Ooftburgh-ambacht, ende dat op de authorifatie,
conditien, voordeden, vrydommen, beneficien
ende exemptien, als anderfins begrepen ende ge-
expreffeert in het meergenoemde Octroy vanden
thienden Februarij voornoemt, die hier ghehou-
den werden gerepeteert ende gheinfereerr. Ont-
bieden , verfoecken ende bevelen daeromme allen
Gouverneurs van Provinci�n, Officieren ende
Magiftraten van Steden ende Plaetfen, midtfga-
ders van allen ende eenen yegelijcken anders dien
dit eenighfints aengaen fal, in ejnfen eedt, bedie-
ninge ofte onder onfe ghehoorfaemlieyt zijnde,
dat fy onsjegenwoordich Confent ende Octroy,
ende van allen den inhouden van defen, fulex het
felve in voegen hiervooren is geftelt ende aen ge-
roert, refpective den meer-genoemden rechtheb-
bende van het voorfz Oftroy vanden thienden
Februarij Jeftleden, ruftelick, vredelickende vol-
komentlidi. laten genieten ende gebruycken.fon-
der den felven te doen ofte laten gheichieden �e-
nich hinder, letfel ofte nioeyeniile ter contrarie.
Gegeven onder onfen Cachette, Paraphure ende
Signature van onfen Griffier, inden Hage den fe-
ven en twintighften Mey 1639,

Afie

6. Η

. ■. * .'�

3x.

♦

-ocr page 984-

Placaten. 5 ♦ Bocck� 9. Tit� 3. Deel*

1961

f�fe

oJBevanOBroyvoor vekgequaUfieeerde Ingefetenen VAndeMeyerm

van 's Hertogen-Bofch, omme te mogen maecken eene hequame uytwateringe, met een Dm_x^
onder door 's Hei'togen-wateringe,tot lelett�nge van har er Landen inundatie. %^ Deceml. ifa

E Staten Gcnerael der Vereenighde Ne- hebben over ghcgeven, maer hare heerlijckhevr

daer in altijdt uytgefteecken ende behouden �

lijck als in Leenen,Leenrecht,Vroenten,Gcmeen
ten, ende andere hooge rcgalien, ende uy t kracht�
van 'tfclve hooge Dijckrecht over't gehcele q_Uartier van Maeflandt, niet alleen inde Heerlijckhe-
den ftaende onder den Hcrtogh, maer oock iclfj
onder de Smal-heeren ,den Hertogh heeft gheor.
d�nneert ende geftelt de Heemtaden, om d�
Dijeken, Sluyfen, Waterloopen, ende andere
faecken daer toe behoorende te fchouwen, ende
naer Dijckrecht daer over vonnifle te wyfen, _Dymanifl� 's Heeren ais een Dijckgraef,dacrdeDjj_cken onder leggende zijn, volgens de Ordonnantie
aen die van Empel verleent by Hertogh Jan op
den vijfden Februarij 1419. ons copielick vertoont
ende ghcexhibeert, volgens welcke ende andere
diergelijcke Dijck-Caerten, de Heemraden noch
cot defen huydigen dage toe haere funaie exerce�
reh, fondcr dat ycmandt die in 't voorfz Quartier
van Maeflandt eenige Heerlijckheyt, 't zy We,
middele ofte hooge, by uytgifte ofanderfints van
den Hertogh van Brabandt heeft bekomen het
voorfz Dijckrecht, als een gevolgh of appendentie
aen fijne Heerlijckheyt is competeiende, nochte
oock vergunt ofte gegeven, maer 't felve gberefer-
veert is ghebleven aende Hertogen van Brabandt,
de welcke reguard nemende op den �orbaet,8ut-
fchap ende vruchtbaerheyt vanden ghemeenen
Lande van Brabant, aen verfcheyden Dorpen uyt
kracht van 't voorfz hoogh Dijck-rccht, bequame
uytwateringen ende Waterloflingen hebben ver-
gunt ende geodroyeert. Ende alfoo de Supplian-
ten vertrouwen , dat Wy als reprefenrerende den
Hertogh van Brabandt ter voorfz plaetfe, mede
ter herten nemen ende fonderlingh genegen zijn,
dat de Landen in Brabandt van tijdt tot tijdt tot
beter culture ende meerder vruchtbaerheyt wer-
den ghebracht. Soo verfochten de Supplianten
ootmoedeliek.dat wy geliefden aende Ingelanden
vanden voorfz Polder te verleenen bchoorlijck
O�roytothet maecken vande boven - gemelde
nieuwe uytwateringe tot inde Diefe,ten kofte van
alle de Landen leggende indenVoorfz Polder,"en.
de mits yergoedende volgens Dijckrecht ter taxa-
tie van Heemraden: Het Landt, 't welcke door 't
maecken vande voorfz uytwateringe fal werden
vergraven, ende maeckendeoock foodanigeKa-
den of ander befchurfelen, des noot zijnde, dat de
Landen die aende door te graven Wateringe fou�
den refponderen door het te pafleren ende afgaen�
de Water niet en foude worden befchadight.
Wclckcnaengcmerckt, SOO IST, dat Wy
ons om voor- verhaelde redenen ter bede van de
Supplianten ende Ingelanden genegen vindende,
ende fonderlingh ter herten nemende, oock onfe
meeninge ende intentie is, dat de Landen in Bra-
bandt van tijdt tot tijdt tot beter culture, ende
meerder vruchtbaerheyt worden gebracht, de fel-
ve Supplianten ende Ingelanden uyt fbuveraine

I d

TE Wootmoeende vader voovens ve'sHertomael, orije vanden voode tweedeel beSomer-noch quvliet indmiddenofte Dodeert,edat dehet Vdlaten «ahen grokonnente beletdebvoirfpaert ogravendat denende anoorfaecRiviereSomerstelijck oger alsuyt oorfuytvliehebbennendcftaen , tende anongecuende evvan ver'twelckgeremevooriz Suytwateder dooderwaernaemt dof doorden Suyerkiefetrent Chare uytis permibandt ,fouverai

Brabandt met geene Caetten, noch Privilegi�n ' macht ende volkomen kcnnhTe van faeckcnheb-

# ■ '

��

____.__�

-ocr page 985-

Dijckagie^, &c. Stoppeldijck.

I964

uenaeconrentccrcgheaccordeettcndegeoaroy.
�liarlt wv hun confenteren, accorderen ende
Sfe fn\y Ven onfcn Brieve datfe ren fine
ί voorcn lillen mogen maecken een nieuwe
�ndcbequameuytwateringc, mee een Duycker
Sr door 's Hertogen-watermge, ende voorts
l dcr*aerts afin ende langhseen Waterganck
fenaemt de Urbaens GraetTe, door het Empelfche
Gr ofdoor ende langs ander bequame plaetfen,
bv den Suppliant t'harer befte ghelegentheyt te
verkiefen, ende dat tot inde Diefe ,aen, byende
ontrent Creveceur, tenkoftevanallede Landen
Lsendeinde voorfz Polder, ende midts vergoe-
dende volgens Dijckrecht tot taxatie van Heem-
raden het Lant 't vvelck door het maecken vande

voorfz Uytvvateringe fal worden vergraven, ende
maecken, endeoock foodanige Kaden of andere
befchurfelen, des noot zijnde, dat de Landen die
aende door te graven Wateringe fullen refponde-
ren, door het te pafleren ende afgaende water niet
en fullen werden befchadighr. Waeromme wy
laften ende bevelen allen ende eenen yegelijcken
diedefen eenichfints acngaen mach, fich hier naer
precife te reguleren, ende dien volgens den Sup-
plianten het volkomen efTe�t van defen onfen Oc-
troye geruftelijck ende vredelijck re doen ende la-
ten genieten, fonder dacr regens te doen ofre laten
gefchieden.oppcnc van onfeindignatie, wantwy
fulcks bevonden hebben alfoo te behooren. Ge-
daen inden Hagcden xxiiij. December 1639;

3 3. *ABe van Authorifatie voor de Heemraden van het Hoogh ende Leeche-

mael refpeclive, om den Groenendijck inde Meyerije van 's Henogen-Bofch weder toe ende dicht te
laten maecken. In date den % 1 Januari) 1640.

ι E Staten Generael der Vereenighde Ne-
I derlanden, Allen den geenen die defen
'fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
'DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
buyten verwachtinge in het feeckerlijck bericht
worden, dat den binnenlandtfchen Dwerfdijck in
onfe Meyerije van 's Hertogen-Bofch ■, beneden
den Lande van Ravenfteyn, ghenaemt den Groe-
nendijck , in voortyden by den Hertoge van Bra-
bandc gliedaen leggen, omme daer door het befte
ende vruchtbaerfte ghedeelte van 't quartier van
Maefiandr.wel over de veerthien duyi�nfmargen
groot, te preferveren tegens den overloop der
Somer-wateren, af komende vanden opperkant
van Brabandt, by die vanden Lande van Raven-
fteyn op twee verfcheyden plaetfen feytelijck is
op gegraven ende door ghefteecken, merckelijck
�reckende tot veler Luyden ende Ingefetenen
defer Landen groote fchade ende naedeel, ende
daer en boven tot vilipendentie van onfe bevelen,
refpeitendeauthoriteyt: Soo hebben Wy naer
voorgaende rype deliberatie ende kennifl� van
laecken, goet gevonden te laften ende authorife-
ren, gelijck Wy fpecialijck laften ende authorife-
ren mits defen de Eerfteende andere Heemraden
van het Hooch ende Leechemael refpe�ive te fa-
jen, of een van beyde defe Collegien in 't byfon-
aer, ofte der felver Gecommitteerden, fulcks fy
den anderen beft fullen verftaen, om denvooriz
"ijck op het fpoedighfte wederom toe ende dicht

te maecken, ende in voorigen goeden ftanc te
herftellen, tot kofte van die vanden Lande van
Ravenfteyn : welcke koften ghedaen wefende,
door den Heer van Β rederoode, Gouverneur van
's Hertogen-Boftche, onder anderen van't voorfz
Landt van Ravefteyn,paracelijcken fullen werden
in ghevordert, op de fpecificatie daer van by de
voorfz Collegien, ofte een van dien te formeren
ende over te leveren. Doch fulcks geeff�itueert
wefende, fal den voorfz Groenendijck op voor-
gaenden voet worden onderhouden. Ende tot
voorkominge ende ftuytinge van fulcke ende
diergclijcke onbehoorlijcke feytehjekheden, als
hier vooren verhaelt, nemen Wy den meer-ghe-
noemden Groenendijck in onfe fpeciale protectie
ende fauveguarde. Authoriferende dienvolgens
mits defen den gemelten Heer Gouverneur, ende
in des felfs abfentie den Commandeur over het
Guarnifoen binnen den Bofch , omtne alle fey te-
hjekheden van die van Ravenfteyn, ende allen an-
deren te weeren, ende by gevoechlijcke middelen
te doen repareren. Waer omme Wy laften ende
bevelen allen ende eenen yegelijcken die dit ee-
nichfints aengaen mach fich hier naer precife te
reguleren, ende dienvolgens de opgemelte Heem-
raden in het uy tvoeren varvdefen onfen laft geene
verhinderinge , maeralle behulp ende byftant te
doen, fonder daer van in ghebreecke te bJyven.
Gedaen inden Hage op den een en twintighften
Januarij 1640.

34� %im VM admifiie voor *BenediBm van Munfler cumfociis, om te mo-
gen ledijcken d� Gorjfingen, Sikken ende Blicken,genaemt Stoppeldijck, voorfoo veeldejehe onder
. den Vyandt zijn gelegen. In date den 16 Mey 1643. ,

drick ende Gerrardt van Munfter , alle Ingeboor-
nen defer Landen: Inhoudende, hoe dat fy Sup-
plianten refpeitivelijckfooby erfi�lijcken koop,
contraitatie als oock admodiatie, voor een tijde
van Jaren, ende op feer befwaerlijeke Conditien,
aen ha�r hebben bekomen de Landeryen,Gorflin-
gen, Slicken ende Blieken, ghenaemt Stoppel-

6. Η iij oijek,

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN,datWyont^
"«gen hebben 4'ootmoedige fupplicatie aen ons
geprefenteert by Benedi�us van Munfter, Probft
wnS. Wilieboort, ende Sieurs Alexander,.Hen-

-ocr page 986-



		Placateti. 5. Boeck. 9. Tit, 3. Deel.
	19^5	Placateti. 5. Boeck. 9. Tit, 3. Deel.

			van Spangien, jegeriWoordig met de Zee gemeen is dryvende, te mogen beginnen, aenvaerden, b verfchen, voltrecken ende bevorderen door de^ geenen by hun Supplianten daer toe te a�thorif_e° ren ende committeren, ende voorts alles ander? doen 'tgeenedatter wordt gherequireert tot vol- treckinge van eene Dijckagie, nemende alle d� felve tot dien fine midts defen in onfe befondere endefpeciale Sauveguarde. Gelijck wy oock zijn nemende in onfe befondere fpeciaie protectie en. de fauveguarde alle Perfoonen van wat ftaet ofte conditie die fouden mogen zijn, die inde voorfz Dijckagie fullen komen wereken $ ende nae de voltreckinge gheduyrende den tijdt van een Jaer de felve fullen komen onderhouden ende tepare- ren, indien het noot is, ofte anderen die hun au- derfints inde meer-genoemde Dijckagie fullen la- ten employeren of de felve dirigeren. Alle Her- bergiers , Soetelaers, Backers ende Brouwersful- len den felven vrydom ghenieten de voorfz Dijc- kagie geduyrende, ende fpecialick oock de Sche- pen , Schuyten, Wagens, Karren ende Peerden, met Hout, Timmer ende Dijck-Inftrumenten, Wijn, Bier, Eetwaren ende alle toebehoorten ge- laden zijnde foo in 't aenkomen, als ydel endele- digh weder keerende, midts dattet felve maer al- leenlick fal dienen tot de Mve Dijckagie. Ende of't gebeurde dat de Schepen ofte Schuyten.met de Perfonen daer inne zynde, ende geinterefl�ert inde voorfz Dijckagie,van wat qualiteyt ofte con- ditie die foude mogen zijn, quamen te flranden ofte verfeylen, fullen vry wefen ende genietende felve fauveguarde als vooren. Ende fullen cfe voorfz Oitroyanteii de Aerde om de Grachten te floppen, mogen laten halen ter naefter lage en- de minfte fchade, over het Hellegat, onder 't ref- fort van defen Staet, daer het hun believen fal, midts daer vooren betalende fchaf-gelt. Accor- derende aende meer-genoemde Supplianten, dat fy uyt defer zijts Steden hun bequaemft gelegen, alfulcke Sparren, Deelen ende Korde-wagens, oock andere Houtwerck, fullen mogen doen ha- len , als tot de voorfz Dijckagie nooaigh fal wor- den bevonden $ mits al voorens fpecificerende by een Lyile, hoe veele dat fy van elcks fullen vaa noode hebben, ende willen uytvoeren, ende daec van betalende 's Landts gherechtigheyt. Voorts confenteren, accorderen, permitteren ende toe- laten wy midts defen de Eygenaers ende Inwoon- ders vanden Dijck op gemelte Dijckagie van Stoppeldijck, als oock der felver Erfgenamen, <» acti�n van dien hebbende, egeen uytgefondert, van wat ftaet, qualiteyt ofte conditie die fouden mogen wefen, 'c zy Geeftelijcke of Wereltlijcke, gelant zynde ten minften met twintigh gemeten, 't zy in admodiatie ofte in eygendom, te mogen gaen, ftaen, frequenteren, op hare goederen, ge- legen inde meer-ghenoemde Dijckagie tot haeren profy te te beneficieren, ende laten beneficieren, oock Beftialen uyt dtfe Landen derwaerts te mo- gen voeren, jegens betalinge van 'sLants gerecn-, tighey t, oock derwaerts gaen ende weder ^^εΓε.^η» 't zy te Water ofte te Lande, foo dickwils ende menighmaels als het hun goet duncken fal.fonder empefchement ofte verhinderingevanyemandt- gelijck oock fullen vermogen te doen de Pachtjg
dijck, voor foo veel die ghelegen zijn in Hulfter- ambacht, onder 't ghebiedt vanden Coningh van Spangien, ende jegenwoordigh met de Zee ghe- in�en dryvende, fulcks dat daer van egeen ofte feer weynigh profijt af wert getrocken, of getroc- ken kan worden: Waeromme fy Supplianten tot voorkominge ende ftuy tinge van verdere fchade, gemeynt zijn te treden, op hope van goet avon- tuyr, tot indijekinge vande voorfz Landeryen, Goriiingen, Slicken ende Blieken, ende vervol- gens met een goede couragie te floppen de Kreec- ken ende Geulen, die daer in door lanckhey t van tijdt zijn gefpoelt ende gebroocken,waer toe hun Supplianten aen de fyde vande Coningh van Hifpangien, voor foo veel hem concerneert, albe- reyts O&roy is verleent, volgens Copie Ons ghe- exhibeert. Ende alfoo Wy gheheel Huift er-am- bacht, de Eygenaers,als oock allen Op ende Inge- fetenen van dien, der felver goederen, bedryven ende Pachters in Onfe generale fauvegarden ende contributien hebben genomen, Soo en hebben fy Supplianten de voorfz indijekinge niet willen aenvangen fonder onfe voorgaende kennii�� ende voorweten 5 Verfoeckende mits dien fy Supplian- ten alleenlijck, dat onfe goede gheliefte mochte zijnfulcxte permitteren ende gehengen, latende daer toe depefcheren Acte in behoorlijcke forme: met permiffie dat alle Arbeyders aende voorge- nomen Dijckagie komende te wereken, vry fullen zijn van alle arreften ende executien op haerlieder Perfoonen, Peerden ende Karren, foo lange alsfy inde felve Dijckagie fullen wereken, ende tot dat die behoorlijck lal voltrocken zijn. Item, dat oock alle Herbergiers,, Soetelaers, Backers ende Brouwers den felven vrydom fullen genieten, de voorfz Dijckagie gheduyrende. Item, dat de Ey- genaers, Inwoonders, der felver Erfgenamen, ofte actie van dien hebbende, gene uytgefondert, van wat qualiteyt ofte conditie die foude mogen we- fen > 't zy Geeftelijcke of Wereltlijcke, ghelandt zijnde ten minflen met twintigh ghemeten inde voorfz Dijckagie, ghelijckhundefelveincavels indiftinctelick by lootinge fullen te beur vallen, te mogen ftaen ende frequenteren,ende hare goe- deren inde voornoemde Dijckagie tot haren pro- fyte te beneficieren, met Befiialen uyt defe Lan- den derwaerts te voeren, jegens betalinge van des Landts gerechtighey t als ordinarie, ende dat op 't exempel van veele ende verfcheyden Dijckagien, gelegen buyten 't reffort van defen Staet, die wy op fulcken ende dergelijcken voet hier bevoorens dickmaels hebben geadmitteert: Verfeeckerende fy Supplianten ons dat de voorfz Dijckagie niet tot naedeel van defe Landen fal ftrecken, maer tot groot voordeel, ghelijck fulcks uyt de Caerte figurative ons mede geexhibeert, naerder is ghe- fien. Wekken aengemerekt, SOO 1ST, dat Wy ten verfoecke vande voorfz Supplianten ge- negen zynde, naer voorgaende rype examinatie van alles wes van defen af ende aen is dependeren- de, goet gevonden hebben de felve te admitteren, oock te confenteren ende accorderen, gelijck wy hun admitteren, confenteren ende accorderen by defen, omme de voorfz Dijckagie vanden Stop- peldijck,wefende Hulfter-ambacht, ende voor 100 veel 't felfde onder 't gebiedt vanden Coningh

-ocr page 987-

j Pijckagie-i», &c. Stoppeldijck.

19�8

den ende Origefetenen vande meer-ghenoemde
Dijekagie werden verhaelt. Wyders fal het refr
fort van defen Staet uyt den hoofde van Axel-
Ambacht, of anderfints te metieren, in 't gheheel
ofte ten deele niet worden geprejudicieert; maer
fal het felve reflort zijn ende bly ven ongekrenckt
ende on geprejudicieert �. tot wekken eynde Aite
van Octroy buyten defen apart fal worden gede-
pefcheert, voor foo veel concerneert de Landen
reforttrende onder defen Staet, die inden ringe
Vande voornoemde aenftaende Dijekagie in 't ge-
heel foude mogen werden begrepen. Ontbieden
ende bevelen dien volgens allen Jufticieren, Offi-
cieren ende Qnderfaten van defe Vcreenighde
Nederlanden, ende den reiforte van dien, mitfga*
ders allen Gouverneurs, Commandeurs van Ste-
den, Plaetfen ende FortrciTen, Colonnels, Admi-
ralen, Vice-Admiralen, Ritmeefters, Capiteynen,
Lieutenanten, Bevelhcbberen ende gemeene Sol-
daten , te Peerde, te Voetc, te Water ende te
Lande, Voorts allen anderen in onfen diende ende
onder onfe gehoorfaemheyt wefende, dien dit ee-
nighfints aengacn mach, dat fy qIIc 't gene vooriz
is, alfoo ghedoogen ende gehengen, ende vervol-
gens de voorfz Supplianten, hare Erven ende Na-
komelingen, ofte a�ie van hun hebbende, ofte
verkrygende, als oock alle andere Perfoonen hier
vooren ghenoemt, het efled van defen ruftelijck,
vredelijckendevolkomentlijcktc doen ende la-
ten ghenieten ende ghebruyeken, fonderhun te
doen nochte laten gefchieden eenigh hinder, let-
fel, empefchement ofte moeyenifl� ter contrarie,
want onfe ernftige meeninge fulcks is. Gegeven
onder onfen Cachette, Paraphure ende Signature
van onfen Griffier, in 's Graven - Hage, den
fefthienden Mey fefthien - hondert drie ende
veertigh.

nders der meergenoemde Landen: Wel-

i�!S55KS3» van 's Vyandts zyde

?p hare ende d'Ingefetenen defer Landen nae

Sr zyde �y t de generale Dijekagie yertrecken-

f22 nae de fy ne refpe<2ivehck, fullen moeten

door de voornoemde Dijekagie herwaerts,
noch die van defe Landen derwaerts, verder als
de voornoemde Dijekagie in t geheel 9 ftrecken-
f , _t _op d'een of d anders bodem fullen mogen
toeven De f�lve Oftroyanten fullen mogen
Sen ende ftellen Officiers naer hunnen wille
van defeDijckagie , ende die veranderen naer de
Ihelezentheyt des tijdts, de welcke alle te famen,
ende elcks van hun in 't byfonder fal ende fullen
ohenietenvrydom ende fauveguarde als vooren.
Lm fullen de Supplianten mogen kiefen twee
Schippers, Ingefetenen defer Landen, om naer
HollandtendeZeelandt Φ wew/^refpeftive te
moaen varen, ende defen Polder te bedienen, foo
wel1 eheduyrende defe Dijekagie, als de ielvt vol-
bracht wefende: Behoudelijck dat onder 't deck-
fel van defen niet ghedaenofte gheattenteerten
worde,dat tot naedeel van defen Staet foudemo-
oen ftrecken, ende onder defe expreiTe conditien,
dat op de meer-genoemde bedijekinge geen For-
ten ofte andere Fortificatie-wercken fullen wer-
den ghemaeckt ofte gheleght. Dat mede over de
felve op de Eylanden, Frontieren ende Stroomen
defer Lande, geenderhande excurfien met Cha-
loupen, op Wagens ofte anderfints ghedaen ofte
Gevangenen op gebracht fullen mogen werden,
op pene van te verliefen de vruchten ende bene-
heien van defe onfeadmuTie , met de voordeden
daer inne begrepen. Ende fal hier en boven de
fchade die den Ingefetenen defer Landen daer
door fouden mogen komen te lyden, op de Lan-

3 5. O�troy, voor TSenedi��m van Munfter, Troobfl van Sint Wilkkowt,

cumfociit, om te mogen ledijcken de landeryen., Schorren, Sikken ende Blieken,genaemt Stoppel�
dijck, voorfoo teelde felve onder defen Staet zijn gelegen. In date den 16 Mey 1643.

voorfz Landeryen,Schorren, Slicken efi Blieken,
ende vervolgens met eene goede couragie te ftop-

{>en de Kreecken ende Geulen, die daer in door
anckheyt van tijdt zijn ghefpoeltende door ghe-
broocken. Verfoeckende over fulex fy Supplian-
ten,dat wy hun fouden believen te verkenen Oc-
troy, voor foo veel concerneert de voorfz Lan-
deryen, reforterende onder defen Staet,die inden
ringh vande aenftaende Dijekagie van Stoppel-
dijck voornoemt oock fouden mogen worden be-
grepen. Ende dat fy Supplianten ten defen regar-
de met alle ghewoonlijcke benenden ende voor-
deden, in materie van Dijekagie gebruyckelijck,
fouden mogen werden ghefavorifeert. Wekken
aengemerekt, S O O 1S Τ, dat Wy ten ver-
foecke vande Supplianten ghenegen zijnde, naer
voorgaende rype examinatie van alles' wes van
defen af ende aen is dependerende,goet gevonden
hebben de Supplianten te gunnen, accorderen
ende o#royeren, gelijck wy hun gunnen, accor-
deren ende o&royeren mits defen, dat fy de Gor-
fingen, Slicken ende Blieken, reforterende onder

defen

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
¹ derlanden, Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN,datWyont-
fangen hebben d'ootmoedige fupplicatie aen ons
geprefenteert by Benedi&us vin Munfter, Probft
vanS. Willeboort, ende Sieurs Adriaen, Alexan-
<ter, Hendrick ende Gerrardt van Munfter, alle
Ingeboornen defer Landen: Inhoudende, dat fy
Supplianten refpe&ivelijck foo by erffelijcken
ROop,contra�tatie als oock admodiatie, voor een
ψ van Jaren, ende op feer befwaerlijcke Condi-
t'en, onder anderen aen haer oock hebben beko-
men deLanderyen,Schorren, Slicken ende Blic-
*en> genaemt Stoppeldijck, voor fo veel die gele-
gen �ijn in 't Ambacht van Axel, onder 't refort
van defen Staet, jegenwoordigh met de Zee ghe-
meendryvendei lulcx dat daer van egeenoffeet
weynich profijt wort ghetrocken j Waeromme fy
uppuanten, tot voorkominge ende ftuyeinge
van verdere fchade, ghemeynt zijn te treden op
ooopevango_CCavontUy_C> _tot indijekinge yande

-ocr page 988-



		Placateti. 5. Boeck. 9. Tit, 3. Deel 1 ^ mogen werden naegelaten,de felve fullen de S plianten oock mogen bedijcken, mits over vo�^
	1969 defen Staet,die indende generale aenftaend
	1969 defen Staet,die indende generale aenftaend		gemet van dien jaerlijcks ten behoeve vande V meene faecke betalende ghelijcken Chijns^ Τ voorfz is, op foodanigen Comptoir als tyy \ � nae fullen ordonneren, 't welck oock effeft r'^erteren fal 'tzy toekomende Peys, Trefues, qC~ verleenen .van Main leve, ghelijck voor defenm^Cnichtfiaels ende doorgaens is geobferveert, mi/* alsdan aenfoodanige Eygenaers in plaets'vand⁵gemeene faecke betalende den voorfz Clijj/ Item, werden alle de voorfz Schorren, Slicken ende Blieken 'ontlaft van alle 's Graven R�ntei ofteDomeynen , foo daer eenige mochten weib Item, dat alle de Rentieren, ofte eenige a#j_e fo. pothecaire op ofte aen de voorfz Schorren, Shc ken ende Blieken hebbende, aende felve egeen* verder recht en fullen hebben ofte behouden als tot henluyden profyte te mogen uytvvinnen' of decreteren den voorfz Chijns. Voorts verklaren Wy exprei��lijck mits defen, dat alle 't geene defe Dijckagie hinderlijck foude mogen weien, te zijn nul, egeen ende van onwaerden, voor foo veel concerneert de Landen reforterende onderdefen Staet, die inden ringh vande gheheeleDijdagie fouden mogen werden begrepen. Item, fullen de Supplianten of haer machts hebbende, vermogen te ftellen een Dijckgraef, Gefwoorens ende ande- re Officieren der Dijckagie daer toegerequireen, voor foo veel de ghemelte Landen, reforterende onder defen Staet aengaet, die welcke als oock der felVer Succef��uren, fullen hebben 't gouver- nement ende adminiftratie van defe bedijckinge, foo ter faecke van Dijeken, Sluyfen, Watergan� .gen, Wegen, ende andere Wercken vande bedijc kinge, nu of hier namaels dependerende, mitfga- ders kennifl� oock hebben van alle queftiendaer uyt ontfhende, daer overfententieren ende wy- fen: Ende fullen de felve haerluyder Sententien ende Wijfdommen efl�cl: ende executie forteren, niet tegenflaende eenigh appel, reformatie ofte andere provocatie ofte provii�e van Juflitie, die met inhibitie daer jegens niet en fullen mogen verleent worden. Ende in cas van appel, reforma- tie, provocatie of andere provifie van Juflitie, hoe die genaemt fouden mogen zijn , ial het Procesin foodanigen gevalle moeten beleydt worden voor de voornoemde twee Raden van Vlaenderen, en- de by de felve gedecideert als vooren. Item, ful- len de voorfz Officieren vermogen te fcliieteo foodanige Dijckfchooten nae de Hernels-breette, over de voornoemde Schorren, Slicken ende Blieken,als fy naer exigentie vande faecke in cort- fcientie fullen bevinden te behooren, ende de fel- ve prompreJick naer ouder couftume ende Dijck- recht executeren, ofte nae foodanige Commiflic ende Inftrudtie, als de Bedijckers den voornoem- den Dijckgraef ende andere Officieren fullen Ko- men te geven, daer toe fy werden geauthoriieer by defen: Ende worden de felve Commiffien eett Inftruftien alhier ghehouden gheinfereert. wei- verftaende nochtans dat de Gorflen, Slicken, Blieken ende Landen ihacx endedatelijck nae uai de Dijckagie fal zijn voltrocken , fullen werden ghecavelt ende af ghedeelt, niet door malkander, maer nae rata dat een yeder de felve by admoda*
dijck mede fullen worden begrepen, te bever- lchen, uytten fouten bedijcken, ende toteen�n vaften Kooren-lande te brengen, volgens ende op d'ordre, Reglement, Conditien, reilridrien, voor- deden , conceffien, exemptien ende vrydommen hier naer volgende: Namentlijck dat de voorfz Supplianten of haer laft hebbende, de Aerde, om de gaten te floppen, fullen mogen laten halen ter naeiter lage ende minfte fchade.over het Hellegat onder het reifort van defen Staet, daer het hun believen fal, mits daer vooren betalende fchafgelt. Item, dat alle Eygenaers vaneenige der Gorfl�n, Slicken ende Blieken, inde meer� genoemde Dijc- kagie te begrypen , reforterende onder defen Staet, ende woonendeindefeGe�nieerde Pro- vinci�n , Geaffooieerde Landtfchappen, Steden ende Leden van dien, als oock die Neutrael zijn, mitfgaders gefeten op Vyanden bodem, refpe&i- ve gehouden zijn of mede te dijeken, ofheurluy- den Schorren, Slicken ende Blieken de Supplian- ten te laten, mits genietende een Chij ns op yeder ghemet van twintich grooten Vlaems Jaerlijcks; vvaer van fy fullen ghehouden zijn verklaringe te doen ten dage van 't houden vande eerfte Keure ende Meentucht, gheJijck in andere Quarrieren van Vlaenderen onder defen Staet gelegen, ghe- bruyckelick i$ 5 welcke Keure ende Meentucht fal werden ghehouden een maent nae date vande af- fixie der billietten van Citatie. Ende fullen de Pretendenten ten felven dage moeten doen ende overleveren pertinent, prompt ende klaer bewijs vande Schorren ende Landen by haer ghepreten- deert,op pene van dat de felve in cas van non ver- klaringe of mancquement van 't voorfz klaer be- wijs , of ftilfwygende, fullen ghehouden worden van niet te willen of mogen dijeken, ende over iulcks henliiyden Schorren by de Supplianten, of haer machts hebbende, fullen mogen aenvaert ende bedijekt worden, midts by de O&royanten ende Aenvaerders betaeldt werdende Chijns als vooren: gelijck in cas van queilie ofte mifveritant, offer klaer bewijs is over gelevert of niet, de Sup- plianten of haer machts hebbende, fal dies niet te- genftaende foodanige Schorren, Slicken ende Blieken by provifie mogen bedijcken, ende de vruchten van dien ghenieten, tot dat de faecke by twee Heeren Raden uyt den Raedt van Vlaende- ren op 'tverfoeck vande Supplianten , of haer machts hebbende, by den felven Raedt te nomi- neren, die nu voor als dan ende als dan voor als nu fpecialijck daer toe mits defen werden gedele- geert, fal zijn ghedecideert, 't welck fy de plano ende fonder nguer van Proces fullen moeten doen. Endefoo wanneer als de Supplianten bo- ven vermoeden fouden mogen komen te fuccum- beren, fullen in foodanigen ghevalle boven haer verfchotvanDijck-penningen voor 'tperieulder Dijckagie als anderfints ghenieten, acht ten hon- dert jaerlijcks tot intereit nae beloop des tijdts te reeckenen,behalven'tgeene dat vande vruchten fal gheprocedeert zijn 5 ende ten reguarde vande Landen onbeheertwefende, of die op 'taenvan- gen vande Dijckagie niet en fullen worden aenge- taft, uyt wat hooft of refped fulcks oock foude

-ocr page 989-

-ι ,ι

I *j

Dijckagio,&c� Stoppeldijck�

fulle η mogen doen de Pachters ofte Bedryven der
voorfz Landeryen. Welverilaende nochtans dat
die van 's Vyants zyde, ende d'Ingefetenen deler
Landen, uyt de generale Dijckagie refpe&ivelick
vertreckende elcx na de fyne,relpec~riv.elick fullen
moeten weder keeren, fulex dat des Vyants Inge-
fetenedoorde voornoemde Dijckagie herwaerts,
noch die van defe Landen derwaerts verder als d�
voornoemde Dijckagie in 't geheel is ftreckende,
haeropd'eenofdes anders Bodem fullen mogen
begeven. Item, fullen alle Achter-landen ende
Polders die by bedijekinge van eenige der voorfz
Schorren ende»Gorl1�n,van onderhoudt van hare
Dijeken werden gefubleveert, in confideratie van
fodanige benefkien, betalen Dijckveljinge na rata
van'tfublevementdatde felve fullen ghenieten,
daer van de Eygenaers van dien met de Supplian-
ten,ofte haers machts hebbende, gehouden lullen
wefen te komen in Accort,ofte in cas van mifver-
ftant ende faulte van Accorr, fullen de meer-ghe-
noemde twee Raden, nae ingenomen informatie»
daer van in alle billkkheydt uytfpraecke doen.
Welckeuytfprakefal moeten efledt forteren by
provifie,niet tegenftaende eenige redu�tie,provo-
catie ofte andere provifie van Juilitie ter contra-
rie. Item, fullen de Supplianten van defe Schor-
ren, Slicken ende Blieken reforterende onder de-
fen Staet, daer over hebben ende ghenieten voor
altoos de vrye Jacht,Vogelrye,Viifcherye,behou-
delijckdat onder deckfel van defen niet ehedaen
ofte geattenteert en werde, dat tot nadeelvan de-
fen Staet foude mogen itrecken, ende onder ex»
preil� conditien, dat over d^i� Dijckagie op de
Eylanden, Frontieren eS Stroomen defer Landen
geenderhande excurfien met Chaloupen, op Wa-
gens of anderfints gedaen, of Gevangenen op ge-
bracht en fullen mogen worden, op pene van te
verliefen de vruchten ende beneficien van defen
onfen Octroye, met de voordeden daer inne be-
grepen , Ende fal hier en boven de fchade die den
Ingefetenen defer Landen,buy ten de voorfz Dijc-
kagie wefende,daer door fouden mogen komen te
lyden,op de Landen en Opgefetenen vande meer--
genoemde Dijckagie in't geheel worden verhaek.
Bly vende voorts de Jurifdi&ie van Axel-ambacht
ongeprejudicieert. Ontbieden,bevelen ende ver-
foecken over fulcx dienvolgens refpecYivelick al-
len Magiftraten, Juilicieren, Officieren ende On-
derfaten,mitfgaders allen Gouverneurs, Admira-
len,Overiten,Colonnellen, Ritmeeiters,Capitey-
nen, Officieren endegemeene Soldaten, te Peert,
te voet, te waterende te Lande, Voorts allen an-
deren in onfen dienft en onder onfe gehoorfaem-
hey t vvefende, dien dit eenichfmts aengaen mach,
dat fy van ons jegenwoordich confent ende Oc-
troy, ende van alle den inhouden van dien, oock
de vry heden, exemptienin voegen ende manieren
boven verhaelt, de Supplianten, of haers machts
hebbende, d�en, laten ende gedo�gen, ruftelijck,
vredelijck ende volkomentlijck genieten, fonder
hun te doen ofte laten gefchieden eenich hinder,
letfel ofte moeyeniiTe ter contrarie, want wy fulcx
bevonden hebben alfoo te behooren. Gegeven
onder onfen Cachette, Paraphure ende de Signa-
turevan onfen Grifl�er,in 'sGraven-Hage,opden
feflhie nden May 1643.

6. I 36. Am-

tra&ati�, ey gendom, of in kracht defes de

S« te befittende, daer-aen alvooren afeetrocken
� Kreken, Straten, Slooten, Wegen enie Stegen,
laders hetLant daer den Dijck op fal leggen,
��Tvnc buyten ende binnen Barmen, ende den
fecnen wiensLant daer met niet en foude zijn of
Sn befwaert, fal daer in met verlies van fijn
Lantnae rata moeten gelden ende contribueren,
ten behoeve vanden genen d.e hec hare daer door
η deel ofte in 't gheheel fu Hen komen te miflen.
�rem fal niemant in deliberatie ofte decifie vande
affaires defer Dijckagie, buyten 't geene voorfz is,
vovs ofteftemmehebbem, ten zyhy daer mne
L&be hondert ghemeten Landts, om confufic te
fchouwen. Item,fullen alle Werckluyden op ofte
nende voorfz Dijckagie werckende, vry ende ex-
exempt zijn van alle arreften ende executien ter
faecke van perfonele fchulden, die fy ghemaeckt
hebben voor't aengaen van defe bedijckinge,ende
dat eeduyrende den tijt defer Dijckagie: Ende fal
oockten reguarde vande Supplianten geen naer-
deringe kracht hebben vande Schorren, Slicken,
Blieken ende Landen die voor de bedijckinge,ofte
eeduyrende de felve, aende meergenoemde Sup-
plianten verkocht fullen werden, maer wel na dat
de'bedijckingefalzijn voltrocken. Item,fullen de
Bedijckers, Gebruyckers ende Opgefetenen van
de tegenwoordige te bedijeken Schorren,Slicken
ende Blieken, voor fo veel die onder defen Staet
reforteren,fo voor hun felven,als ooc voor hunne
Familie ende Huyfgefinnen,hebben vrydom ende
exemprie van Hoorngelt ende befaeyde gemeten,
mitfgadersoock van pointinge,fettinge, fchattin-
ge, verpondinge, ofeenige andere latten bedacht
of onbedacht by de Hooge Overigheyt albereyts
gheftelt, ofte noch te ftellen, uyt wat refpe� de
felve mochten geo&royeert, gegunt, gefchoten,
getauxeert, genaemt ofte verpacht zijn ofte wor-
den , voor den tijdt van veertien jaren, inganck te
nemen refpecYivelick metafroovinge vanden eer-
ften Aougft. Ende fullen de Bedijckers, gheduy-
rende den tijt der bedijckinge,voor hen felven,den
Arbeyders, Soetelaers, ende andere hebben vry-
dom ende exemptie van alderhande Impoften en
Excijnfen van Confumptien, ende andere de ghe-
meene faecke raeckende, egeen van dien uytge-
fondert. Oock fullen alle de Materialen noodich
tot de voornoemde Dijckagie,als oock tot opbou-
winge vande Huyfen,Schuyren ende andere noo-
dige Wercken derwaerts mogen werden uyt ghe-
voert op recht van Binnenlants Pai��poort, voor
foo veel concerneert de Schorren, Slicken ende
Blieken onder defen Staet reforterende, doch an-
ders noch verder niet. Ende fullen alle Perfoonen
van wat ftaet, qualitey t ofte conditie die fouden
mogen wefen,'tzy GeeirelijckofWereltl�ck, ge-
rant zijnde,of hier namaels wordende ten minden
mettwintigh gemeten, 't zy in admodiatie ofte in
^e*gendom, mogen gaen, ftaen, ende frequenteren
°P nare refpe�ive goederen,gelegen inde meerge-
noemde Dijckagie in't geheel,ende defeJve tot ha-
renprofytetebeneficieren, ende laten beneficie-
*^e"'^0ock derwaerts gaen ende wederkeeren,'t zy
re VVater ofte Lande, fo dickwils eni menichmaels
aisnethungoetduncken fal, fonder empefche-
mentoiteverhinderinge van yemant,gelijck oock

-ocr page 990-



		*Placatetfc $_t Boeck �, Tk. 3. Deel. _t _J7** 36, 'vimpliatievatit�Sroyden 1�M^ 1643. aenHenediSusvanMm* fier cumfocus verkent, om te mogen hedijckende Qorfingen ende Slicken geneemt de Stopfeldijrfj In date den & Januari) ι644. oock ghclicfden re verklaren, dat ibo wanneer de voornoemde claufulc,&c. Welckcn aengemercb S O O I S Τ, dat Wy, alvoorens gchoort cndc in ghenomcn hebbende 't rapport vande Hecren Gedeputeerden uyt het middel van onfe Vergade. ringe, achtervolgcnsonfefpccialc Kefolutie ende authorifatie vanden dcrtighilcn December Jcftl_e_ den.devoorfzfupplicaticgevifitcert endegcex_a. mineert hebbende, ons ter bede vande Supplian- ten genegen vindende, goetgevonden hebben te verklaren, ghelijck wy verklaren midtsdefen, dat fo wanneer de voornoemde claufule, Namentliclj dat op de te bedijeken Landen geene Forten ofte Fortificatie-wercken en fouden mogen gemaecl�t ofte gclecht worden; Dat mede ovei de fcivcop de Eylanden , Frontieren ende Stroomen defer Landen geene excurfien met Chaloupen, op Wa- gens of anderfints gedaen, of Gevangens opghe- brachten fouden mogen worden , &c. van wegen den Coningh van Spangien fal zijn ghcadvoucert, Wy midts defen van nu voor alsdan,ende als dan voor als nu verilacn dat reciproce van wegen de- fen Sraet op de voornoemde bedijekinge, gecne Forten ofte andere Fortificatie-wercken ghdecht ofte gemaecktfulJen mogen worden ; Dat mede van defer fyde overdefelfde geenderliande excur- fien ghedaen, of oock Gevangens op gebracht lul- len mogen worden. Ten anderen, confcntcrcn ende accorderen Wy in krachtedefes remiifievao de renten, waer van de bypotheecque byderde Perfoonen, dacr inne niet perfonelijck verbonden, fal wefen in gedijekt, voor den tijde van vierjaren, naer dat den Dijck op ghele vert fal zijn, te weten de twee eerfte jaren in het gheheel, ende de twee andere jaren in vier volgende jaren, yeder jaercen halfjaer, waer by de voornoemde Rentherlers niet en werden geprejudicieert, ali�o ly onder den voortganck vande voornoemde bedijekinge, van hunne renten niet zijn profijterende, ende fullen daer naer de voornoemde renten hebben hacr vol- len loop, naer advenant de Landen die in gedijekt fullen wefen. Ten derden , dat de Pachters ende Gebruyckcrs vande Gori��n die bedijekt fullen worden, van hunnen pachteendeghebruyekeaf ilant fullen moeten doen > foo haei� de voorgeno- men Dijckagie fal wefen aengevangen, ghelijck fulex in faveur van Dijckagien ghewoon is te ghe- fchieden. Ten vierden, hebben wy de vrydom- men van Hoorogclt, befaeyde Landen, verpon- dingen, mitfgaders andere Impofitien ende laften die van wegen de Hoogc Overigheyt weiden ge- heven, of hier nac geheven fullen worden geexten- deert ende gheprolongeert, extenderende ende prolongerende de fclvc midts defen van veerthien Jaren op achtien Jaeren, alles in conformite van het Oclroy by den Coningh van Spangien acnde Supplianten verleent. Ten vijfden, accorderen Wy tot fubftdie vande voornoemde Dijckagie twaelf ftuyvers op yeder Tonnegoet Bier, ende twee guldens op een Oxhooft Wijn, beyde tot lafte vande Tappers of Herbergiers die de fclvc
	TEootmendvanGedenSupgunendGoHunintroyte vtenverin hgendiefounoeclivteememealsdaenexte hhetibugiekenWyendvenSupculopZeevennaedijecatiJechlandgeeandfoudde vfie,tenemenvanhaemacwegverf



			�^■MB
&			�^■MB
&

-ocr page 991-

Stoppcldijcki

,975 Dijckagic^,&c.

r Li iivtflvten. Ten feften ,datde Supplianten
^ff^j vSCs van de voornoemde Dijckagie
Slen hebben het recht van nacrderhcde van alle
de Landen die het eerile Jaer nacr het verkrygen

��rOflrov bv particulieren lullen zijnette wor-
S vmHen�e�t^P Ten fevenden dat de Proprie-

ίΓ,.« ende Ineefetenen van de voornoemde
S֣ in gevoke vande refpe�ive O�roycn
rir faecle vande dinerenten ende Proceflen moe-
ende ageren, ende felvcr compareren voor de
Wet van Hulfter - ambacht, of Axel-ambacht, of
wet voor de refpedive Raeden van Vlaenderen,
vrveliick fullen mogen pafl�ren ende repa0eren,
midts by fich hebbende behoorlijcke Certificatie
vande Directeurs ende Regierders vande voor-
noemde Dijckagie inder tijdt. Eyntlijck confen-
teren ende accorderen wy.ende is onfe meeninge
ende intentie, dat de Proprietariflen, Gelanden
ende Inwoonders vande meer-genoemde Dijcka-
eie, foo onder het ghebiedt vanden voornoemden
Coninck van Spangien, als van defen Staet refpe-
�ive ghefeten, in hunne aenkomile endeweder-
keeren van, ende tot de voornoemde Dijckagie
refpective nieten fullen mogen gemolcftecrtofte
aengefproocken worden,op den gantfehen bodem

1976

van Hulfter-ambacht, maer dat de felve aldaer
fullen ghenieten den felven vrydom ende Sauvc-
guardeals inde Dijckagie felfs, mits gelant zijnde
alsbyde refpe&ive O&royem Ontbieden, beve-
len ende verfoecken over fulcks refpe�ivelijck al-
len Magiftraten, Juftieieren, Officierenende On-
derfaten ,midtfgaders allen Gouverneurs, Com-
mandeurs , Admiralen ,Ovetften, Colonn�llen,
Ritmeefters, Capiteynen, Officieren ende gemee-
ne Soldaten, te Peerde, te Voete , te Waterende
te Lande, voorts allen anderen in onfen dienft
ende onder onfe ghehoorfaemheyt wefendc, dien
dit ecnighfints acngaen mach , dat fy van defe
onfejegenwoordigen Brieve ende confent, ende
van allen den inhouden van dien, oock de vryhe*
den ende exemptien voor den tijt ende in voegen
ende manieren boven verhaelt, de Supplianten,
haers rriachts ofte adic hebbende, doen, laten en-
de ghedoogen , ruftelijck, vrcdelijck ende volko-
mentlijck genieten, fonder hun te doen ofte laten
gefchieden eenich hinder, letfel oft moeyenifie tct
contrarie, want wy fulcks bevonden hebben alfoo
te behooren. Gegeven onder onfen Cachette,
Paraphure ende de Signature van onfen Griffier,
op den feften Januari) 1644,

37. A&e, waer by haer Hoogh Mog: vergaren, dat degeinterejeerde van

Stoppeldijck fullen ^henietengelijcken vrydom in 'tfluck vande Religie, als dis van tVefldorps tftt
Auflriche Polders, In date den % 1 Juni) 1644.

voornoemde bedijekinge, de Opgefetenen ende
Inwoonders, oock andere de felve bedijekinge
frequenterende, fullen hebben ende genieten ge-
lijcken vrydom in het ftuck van Religie, als jegen-
woordich in het reguard vande Polders van Weit-
dorp ofte Auftriche Polders wert ghepta&ifeert.
Lattende ende bevelende dien volgens allen ende
eenen yegelijcken die dit eenigfutnts aengaen
mach fich hier nae te reguleren. Gedaen ter Ver-
gaderinge vande hoogh-gemelte Staten Generael
den 2.1 Junij 1644,

; E Staten Generael der Vereenlghde Ne-
jderlanden, Allen dengeenen diedefen
� fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, dat Wy op
't verfoeck aen ons ghedaen van eenige geintereu
feerde inde bedijekinge van Schorren, Slicken
ende Blieken van Stoppeldijck,liggende voor het
meerendeel onder Hulfter-Ambacht, ende voor
eengoet gedeelte onder Axel-Ambacht, reflbrt
van defen Staet, verklaren, gelijck haer Mo: Mo:
verklaren midts defen, dat in het reguard vande

3 8� Continuatie van remifsien ende exemptien, voor den Impetrant ende ®e-

dijekers vanfeecker boeexken Landts, begrepen in het Ofilroy ly haer Ho: Mo; den tienden) anuarij
1636. aend�felve verleent, Indate den 9 Januari) 1644.

quefte over ghelevert. Hebben nae voorgaende
deliberatie goet ghevonden ende v�rftaen te con-
fenteren ende accorderen, gelijck Wy confente-
ren ende accorderen midts defen, aen den voor-
noemden Impetrant ende Bedijckeren continua-
tie vande remiffien, vrydommen, benefkien ende
exemptien de Generaliteyt concernerend� ," be-
grepen ende aen gheroert in het voorftaende Oc-
troy vanden thienden Januarij fefthien - hondert
en fes en dertien, ende daer op gevolghde naerde-
re Conceffie, ende dat voor den tijt van twintigh
Jaren, inganck te nemen met d'expiratie vande
voornoemde remiffien, vrydommen,benenden
ende exemptien. Ontbieden, verfoecken ende
bevelen daerom allen Gouverneurs van Provin*
cien, Officieren ende Magiftraten van Steden en-

6.1 ij de

!E Staten Generael der Vereenlghde Ne-
Iderlanden, Allen den geenen die defe
I fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, dat Wy
door ghefien ende overwogen hebbende de rede-
nen ende motiven verhaelt inde Requefte huyden
aen Ons gheprefenteert uyt den naem ende van
v-'egen den Impetrant endeBedijckers vanfeec-
ker hoeexken Lants, ftreckende ooft vanden Sint
Anna Polder aende Noort-zyde vande Marolle
Vut, tot over het Canael van Scherpbier, als oock
vanfeecker Polderken, ftreckende vanden Dijck
vanden fwarten Polder langhsde ftrangh vande
«e* ooftwaertsover'tfwarte'Gat, tot aende
dijckagie van Bref kens ι midtfgaders ghenomen
v»ie vande by lagen, nefTens de voornoemde Re-

-ocr page 992-

Piacateti. §* Bocck. 9. Tk. 3* Deel.

1977

ruftelijck, vredelijck ende volkomentlijcfc &&&
ten ende gebruycken, fonder de felve te d�en'of
laten gefchiedeneenigh hinder, jetfel ofte rn�e fe
niil� ter contrarie. Cedaen ter Vergadering^ ν'*'
de ho�ckgemelte Staten Generael, onder on/"'
Cachette, Paraphure ende de Signature van β °
fen Griffier, inden Hage, den negenden Januar
1644. Wasgeparapheert, W. Ripperda^� Q_n^
ilont,Ter Ordonnantie vande felve. Corn, MuU

de Plaetfen, midtfgaders allen ende een�ri yege-
Jijcken anders dien dit eenighfints aerigaen fal.dat
fy van ons jegenwoordigh confent ende conti-
nuatie, ende van allen den inhouden van defen,
noopende de meergenoemde remiffien, vrydom-
men , beneficien ende exemptien de Generalitey t
coneernerende ende competerende, in voegen
boven gementioneert.doen, Jaten ende gedoogen
de meer-genoemde Impetrant ende Bedijckeren,

3 9, O�troy, om te mogen bedijcfynfefyre Schorren ofte buyten 'gors_tgelm_n

inde Provintie van Vlaenderen, zijnde een kleyngedeelte vanden Jeronimus Polder. 1» tj_a[e j
7 November 1644.

midts defen, dat hy de voorfz Landen, ten getale
van hondert en vijftich tot hondert en tieflich'
ghemeten, gelegen als boven, volgens de Caerre
daer van gemaeckt door dei�n getransfixeert, Β
mogen beverfchen ende herdijcken, opte naevol-
gende conditren, reftricti�n, exemptien endevry.
doi�imen: Als te weten, alfoo eenige onbekende
Peribnen, die fouden mogen zijn Eygenaers voor
een ghedeelte vande voorfz Landen ende Schor-
ren , in verfcheyden PJaetfen foo in Vlaenderen
voornoemt, als elders haer fouden mogen out-
houden, foo fal de Suppliant gehouden zijn met
uytfettinge van billietten , ende publicatie inde
naeil-ghelegen Steden, inne te dagen allen den
geenen dieeenigen eygendom, Renten, Cliijnfen,
ofte eenige andere hypothecaire a&ien, aen, ende
opte voorfz Landen ende Schorren fulieri willen
pretenderen, ten eynde de felve hun bekentful-
len hebben te maecken, Te weten, diegene woo-
nende binnen die Vereenighde Nederlanden.ende
cler felver Geailbcieerde Steden ende Landen,
binnen fes maenden $ ende die geene woonende
buyten defe Landen,binnen een Jaer na de voorfz
publicatie ende het uytfetten vande billietten,
aen alfulcke Gedeputeerde als Burgemeeiteren
ende Schepenen 's Landts vanden Vryen daer toe
fullen committeren ende ordonneren , ende aen
de felve te exhiberen haere Titulen, befcheyden,
Documenten ende verificatien , tot bewijs van
fulcke haren eygendom dienende, mits dat fulcke
Eygenaers gehouden fullen itjn,te weten,die gene
woonende inde voorfz Vereenighde Nederlan-
den, ende geai�bcieerde Steden ende Landen bin-
nen 's Jaers,ende die geene daer buyten hun ont-
houdende binnen twee Jaren, datelijck te betalen
ende rettitueren hare Dijckfchoten, m�tten inte-
reft van dien tegen den penningh i�ilhiene, op
pene dat die geene refpe&�ve, die fulcks re doen
ende t'achtervolgen fullen zijn gebleven in ghe-
breecke, daer nae van haer recht van eygendom
ende acti�n hypothecaire,datelijck fullen zijn en-
de bly ven verfteecken, ende by die van 't voorfz
Collegie vanden Vryen binnen Sluys , verklaert
worden voor gheabandonneert, vervallen ende
verbeurt tot profyte vanden voorfz Suppliant,
ten eeuwigen dagen. Item, dat de bekende Eyge-
naers behoorlijck geinfinueert zijnde on�me hare
Dijckfchoten op te brengen,gehouden fuJJen zijn
't feJve binnen den gheprefigeerden tijdt te doen,
ofte des blyvende in ghebreecke, fullen fulcke

Dijck-

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
Tullen i�en ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE W ETEN, dat Wyont-
fangen hebben d'ootmoedige fupplicatie aen ons
gheprefenteert by Jooft Soetaert ,* woonende tot
MaHegem in Vlaenderen: Inhoudende, hoe dat
hem Suppliant is competerende het meerendeel
van feecltere Schorren ofte buyre-gors, leggende
inde voorfz Provintie van VJaenderen, ilaeiide
onder ons gefach, zijnde een kleyn gedeelte van
Sinte Jeronimus Polder, inde Zuytweft-hoeck
van dien, ontrent twee mylen vande naeftgelege-
ne Fortificatie van defen Staet, groot 't felve
Schorreken of Gorfeken ontrent hondert vijftich
ofte tfeilich gemeten,geteeckent in het Caertgen
mette letter A. tui��hen den ouden Sint Lievens
Dijck aende vveft-zyde, degroote Kreeckedoor
Jeronimus Polder aende ooftzyde, nobrt een
kleyn Kreeckje, zuyt de Molen ende ander kleyn
Kreeckje , volgens het Caertjen door defen ghe-
transfixeert. Ende alfoo het fel ve jegen wo�rdich
werdt bequaem bevonden om met een Winter-
dijck te konnen werden bedijckt, foo foude hy
Suppliant 't felve geerne t'fynen kofren endepe-
riculen in 't werck ftellen 'm heteerite aenilaende
fayfoen : Ende dewyle de Hooge Overigheden
ende Princen van Landen altijts gewoon zijn ge-
weed het fhick van D�jckagie tefavoriferen, ende
deBedijckers met vrydommen ende immunirey-
ten te foulageren tegens alle de groote koften,
lailenende periculen, die de felve inde bedijckin-

§en moeten fupporreren, 't welck te meer confi-
eratie heeft in defen , dat hy Suppliant benoo-
digt fal wefen voor fo vveynigh Lant ende kleyne
nombre van gemet-talen, temaecken over de vijf
hondert roeden Zeedijcks. S O O I S T, dat hy
Suppliant fich keerendetot Ons, reverentelijck
verfochte, dat Wy gheliefden hem Suppliant in
confideratie van 'rgeene voorfz is, te verJeenen
Odtroy om 't felve te mogen doen ende effectue-
ren ter eerftergelegentheyt, ende voorts verfien
met vrydommen ende immuniteyten voor een
tijdt van dertigli Jaeren van alle latten ende Impo-
fitien als ghewoonlijck is, ende in alle Dijckagien
gebruyckelijck. Wekken aengemerckt, S O O
1 S Τ, dat Wy defaecken voorfz over gemerckt,
ghenegen wefende ter bede vanden Suppliant,
hemghegunt, gheaccordeert ende geo&royeert
hebben, gunnen, accorderen endeo&royeren

-ocr page 993-

-�^��

Dijckagio, &c. Lillo, &c.

1980

1979

ftitekfchooten aen haeriied�r tanden mogen ver-
foeit worden op Dijckrecht, ten ware dat d'Ey-
�inaers hare Landen wilden abandonneren. Item,
f I_r _de Bediickers vry ende exempt Tullen zijn van
Ie betalinge vande Renten, Chijnfen ende andere
re�le lallen opte gheinundeerde Landen ftaende,
die verloopen ende vervallen zijn t'federt bet
doorfteecken vande felve: Ende infgelijcks van
het Taer renten dat vallen fal in het Jaer dat de be-
diickte Landen hare eerfte vruchten geven, ende
ehedraeen fullen hebben, maer nietJanger. Item,
alfoo eenige Perfoonen eenige der voorfz Gorden
ffhekochthebbende, fwarigheyt fouden mogen
maecken de felve metten Suppliant te bedijcken,
ende allepericule van Dijckagie uytteftaen, in-
dien de verkochte Gorifen by der Verkooperen
naei�e Vrienden , ofte anderen fouden mogen ge-
naeil worden , naer dat de Dijckagie wel foude
zijn geflagen, 't Lant behoorlijck beverfcht, ende
in verfeeckertheyt gebracht $ mits alleenlijck re-
ftituerende de korten vande Dijckagie, ende den
fimpelen inkoop vande voorfz Schorren, waer
door den Bedijcker de felve Landen,mette vruch-
ten daer op ftaende, fouden worden ontrocken,
nae dat hy de periculen foude hebben uy tgeftaen.
Sullen die geene , foo van bloedts als meentuchts
wegen recht hebbende te naeilen, gehouden zijn
fulcke naeftinge te doen ende effectueren binnen
negen maenden, nae dat de felve daer toe fullen
welen behoorlijck gheinviteert ende geckeert by
openbare affixie van billietten, ter plaetfen daer
dac gewoon ende gebruyckelijck is -. Van welcke
citatie ende affixie van billietten den Suppliant
gehouden fal zijn te vereyiTchen ende lichten be-
hoor�jcke Atteftatie vande Pjaetfen ende dach
dat de felve fal zijn gefchiet: Ende na de expiratie
vanden voorfz tijdt van naeftinge, fal het recht
van naeftinge voor het toekomende wefen voor
den Bedijcker, ende die van fijn bloede. Item,dat
de voorfz Gorfi�n, ten ghetale als vooren, in alle
Dijeken, Sluyfen, Wateringen, Wegen, ende an-
dere foo binnen als buyten - wereken van dien,
ende wes daer van dependeert, geregeert fal wor-
den by den Dijckgrave, ende een ofte twee Ge-
fwoorens, te verkiefen by den Suppliant, tot ma-
kinge endeonderhoudinge vande voorfz Dijcka-
gie ende Landen, midtfgaders tot accommodatie
vande cavelingen, ten overftaen van een gefwoo-
ren Lindtmeeter fal worden goet gevonden ende
peordonneert, 't felve fal hebben recht ende
Kracht van keure, ende over fulex forteren effect,
oock by executie, niet tegenftaende oppofitie
JJte appellatie. Ende fal het Collegie vanden

^ryen tot Sluys fommarie ende de plano, fonder
nguyr van Proces, kenniffe nemen vande gerech-

jgnevt vanden eygendom, acti�n ende preten-
^,!eMieyemandtfal willenofte mogen pretende-

rerj tot, ofte opte voorfz Landen ende Schorren.,
ofte eenige vande felve, ende wes eenighfmts daer
aen kleeft, ofte daer van dependeert: Ende de fel-
ve , midtfgaders de queflien daer uyt te ryfen by
haeriied�r vonnifTe ofte verklaringe termineren,
daer toe de felve van 't voorfz Collegie geautho-
rifeerc worden midrs delen. Ende fullen fulcke
vonnifl�n ofte verklaringen hebben kracht van
ghewijfde, ende haer volkomen eff��t forteren,
niet tegenftaende oppofitie, provocatie ofte ap-
pellatie,mits dat vande felve geprovoceert fal mo-
gen worden aenden Raedt van Vlaenderen, ghe-
ordonneert binnen Middelburgh. Ende omme
den voorfz Suppliant totte bedijekinge vande
voorfz Landen te beter te encourageren, fal den
felven Suppliant hebben ende ghenieten vrydom
ende exemptie vande verpondinge, midtfgaders
vande Hoorne - Beeften ende befaeyde ghemeten
voor den tijt van twintigh Jaren, na dat de voorfz
Landen behoorlijck fullen wefen beverfcht, ende
voorts den vrydom vanden Impoft vande kleyne
Bieren voor de Bedijckers, ende van een half Jaft
fvvare Bieren voor de Officieren, fonder meer,
beyde alleenlijck in het Jaer vande bedijekinge.
Ende wat belanght den vrydom vande Thienden,
wort aende Eygenaers vande felve de keufe ghe-
ftelt ende gheremitteert, of fy fullen begeeren te
bedijcken het elffte gemet vande ghemeten, daer
van hen refpedtive de Thiende competeert, ofte
den Bedijcker te accorderen ende toe te ftaen
voor {even Jaeren vrydom vande felve Thiende,
innegaende de felve (even Jaren als vooren. Ac-
corderende voorts dat den Suppliant de fpyfe tot
het opmaecken vanden Dijck fal mogen halen
buyten 's dijeks, opte naefte ghelegen Schorren,
mits daer vooren betalende aende Eygenaers van
de felve, fulcke redelijcke recognitie als by het
voorfz Collegie vanden Vryen fal worden ghear-
bitreert. Ontbieden, verfoecken ende beveJen
daerom alle Gouverneurs van Provinci�n, Offi-
cieren ende Magiftraten van Steden ende Plaet-
fen, oock alle Militaire beampten ende particulie-
re Soldaten, foo te Peert, te Voet, je Water ende
te Lande, onder onfen dienft ende ghehoorfaem-
heyt zijnde, mitfgaders aen allen ende eenen ye-
gelijck anders dien dit eenichfints aengaen fal, dat
fy van onsjegenwoordigh Confent ende O&roy,
ende van allenden inhouden van defen, oock de
vryheden ende exemptkin in voegen ende manie-
ren boven verhaelt, doen. laten ende ghedoogen
den voorfz Suppliant ruffeJijck, vredelijck ende
volkomentlijck ghenieten ende gebruyeken, fon-
der de felve te doen ofte faten gefchieden eenich
hinder, letfel ofte moeyenill� ter contrarien. Ge-
geven onder onfen Cachette, Paraphure ende de
Signature van onfen Griffier in *s Graven - Hage,
op den fevenden November 1644.

40. O&roy, voorde bef^nde gegoeyde ende ge�rfden inde 'Polders van

�llo, Stahoeck, Samvliet ende Berendrecbt, indenJare 1581. geinundeert, om de felve Polders
te mogen beverfch en. In date den 9 Marti) 164 5.

^fan�n^AS^enerael ^d« VereenighdeNeder- 1 oftehoorenlefen,Saluyt. DOEN TE WE-
^lucn > Allen den geenen die defe fullen fien Τ Ε Ν, Dat de bekende gegoeyde ende ge�rfden

6.1 iij " inde

-ocr page 994-

Placaten. f.Boeck. ?.Tit 3.Deel.

1981

'982

billetten binnen Lillo, Stabroeck ende Beren
drecht refpe�tivetedoen, fullen wefen geinfinu*
eert, ende de wederhelft der voorfchreve fomm
ofte fommen , fes weecken. nae d'expiratie van/
felve veerthien dagen, op pene dat by gebreed⁶van dien hunne Landen, of fulcken ghedeelte va
dien, als tot het betalen vande voorfchreve oL�
fchootenende omftellingen , mette koffen daer
omme gedaen ende te doen, ghenoegh fal wefen
promptelijck gheexecuteert ende verkocht te'
worden: wekke verkoopinge der voorfchreve
Landen, de Supplianten of hare Gemachtighden
fullen mogen doen doen ter Vrydaeghs Merckc
der Stadt van Antwerpen, door fulcken gefwoo-
ren Roeper als 't hun goet duncken fal, pubjijc-
quelijck den derden bequamen Vrydagh nae dat
't felve by affixie van billetten, foo binnen Lillo
Stabroeck ende Berendrecht als elders, ter phet'
fe daer de Landen ghelegen fullen zijn, fal wefen
ghekondight, op conditie, dat de originele Pro-
prietariffen der voorfchreve verkochte Landen,
de felve ai noch binnen acht dagen nae den Palm-
flach fullen mogen loi��n, midts betalende liet
voorfchreve ghefchot ende ommeilellinse, mette
koilen vande verkoopinge ende anderfints daer
op ghevallen 5 Maer de voorfchreve acht dagen
overflreecken zijnde, dat de Koopers inde felve
ghekochte Landen fullen worden ghegoeyc ende
geerft by twee vande Gecommitteerden ofte Ge-
machtighden der Supplianten, voor Schepenen
ter Plaeti�n. Authoriferende de verkoopinge
alfoo ghedaen, voor goet, vaft ende van waer-
de, ende dat de Koopers alfoo ghegoeyt zijnde,
de felve ghekochte Landen fullen hebben, ende
behouden, befitten ende ghebruyeken, als an-
dere hunne wel - gheacquireerde ende eygen
goederen, fonder contradictie van yemanden,
midts nochtans by de Supplianten , ofte det
felver Gemachtighden alvooren te procederen
tot eenige verkoopinge , doende de bekende
ende aenwefende originele Eygenaers fommeren
tot voldoeninge van de fomme ofte fommen,
daer op haere Landen refpe&ivelijck fullen zijn
ghetauxeert: Ende wat belanghtde onbekende
ofteabfente Eygenaers, fullen de Suppliant"'
ofte der felver Gemachtigde, ten dien reguarde
de fommatie doen doen naer voorgaende Kloc-
ken-gheflachbyedifteende affixie van biljetten
binnen Lillo, Stabroeck, ende Berendrecht re-
fpective, ter plaetfe daer men ghewoon is j»«
felfde te doen: Ende fullen de voornoemde bil-.
letten inhouden vrydom ende permiifie van toe-
ganck nae Antwerpen, voor den geenen der
lngefetenen van defen Staet, wiens Landen te
voorfchreven Vrydaeghs-merckt fullen worden
op geveylt ende verkocht, als oock vrydom en-
de permiffie van vertreck voor de felve^InS^eIet,"
nen van defen Staet, de voorfz opveylmge enc^
verkoopinge ghedaen wefende, ende langer
verder niet.

Gedaen ter Vergaderinge van de boogji-
fihemelte Staten Generael, in 's^^en-^
den negenden Martij fefthien-hondert en w
veertigh.

41. Qfo°f'

inde Polders van Lillo, Stabroeck, Santvlietetide
Berendrecht, inden Jaere vijfthien-hond�rt twee
en tachtigh geinundeert, ende tot defen dagh toe
door ghe�leecke» ghebleven, ende mettet Water
gemeen dry vende, Ons hebben verthoont, dat
niet jegenitaende fy Supplianten voor dato van
den gheexpireerden Trefues, ende oock gheduy-
rende den felven Trefues, veele ende menichvul-
dige inftantien, met groote exceiTive koilen, heb-
ben ghedaen, om de voorfchreve gcinundeerde
Polders te mogen beverfchen, ende wederom tot
een vaft Kooren-landt te brengen: Doch dat be-
vonden wort dat de faecke daer toe niet en is ge-
difponeert, waer over de Sollicitanten, die tottet
geene voorfchreven is, van tijdt tot tijdt zijn ghe-
employeert gheweeft, jegenwoordigh met feer
grootenernflzijn aenhoudende om rembourfe-
ment van penningen by hun gedebourfeert, ende
stndere verfcheyden koilen by de felve gedragen:
Dat oock albereyts nae lange Proceduyren inde
Jaren feftien-hondert fes en dertigh ende feftien-
hondert feven en dertigh refpe�tive,by den Raedt
van Brabandt refiderende totBruflel, de voor-
fchreve Supplianten zijn gecondemneert in ette-
lijcke fommen van penningen, als oock in feec-
kere uytfpraecke gevolght op de condemnatoire
Sententien, ten reguarde van eenige duyilere en-
de twijfTelachtige poincten daer in fteeckende,
het felfde fubjea raeckende, waer toe de voor-
noemde bekende gegoeyde endegheerfdenin de
voorfchreve Polders egeen ander middel en we-
ten, als over de voornoemde Polders te doen een
ghefchot van vier of vijf gulden per gemeth, daer
toe aen d'andere zyde albereyts confent is ghe-
dragen, oock voor foo veel hun aengaet ordre ge-
itelt, volgens d'Acten daer van ghedepefcheert,
ende neffens de voorfchreve Requefte aen Ons
geexhibeert: Verfoeckende midts dien de meer-
ghenoemde Supplianten, datvandefer fyde daer
toe oock confent mocht werden ghedragen, ende
mutatis mutandis ghedepefcheert de A��en ende
andere befcheyden daer toe dienende, op dat de
voornoemde geinterefi�erden ende Triumphan-
ten, ter faecke van hun deuchdelijck achterwe-
fen, eenmael mogen worden voldaen ende gecon-
tenteert. 't Welck aengemerckt, als oock in ach-
tinge ghenomen den inhoudt der voorfchreve
AcTren, hebben Wy naer voorgaende deliberatie
soet gevonden ende verftaen, te confenteren en-
de accorderen, ghelijck wy confenteren ende ac-
corderen midts defen, 'dat de meer-ghenoemde
Supplianten tot betalinge als vooren, fullen ver-
mogen tefchieren eenbfte meer ghefchooten ter
fomme van vijf guldens eens op elck gemeth
Landts ten vollen fchotbaer wefende, ende de an-
dere gemeten Landts nae advenant, begrepen in
de voornoemde vier Polders. Ordonnerende
allen ende eenen yegelijcken der Proprietarifen
vande felve Landen, te betalen de helft der fom-
me ofte fommen, daer op hunne Landen refpe&i-
velijck fullen zijn ehetaxeert, fonder eenige con-
tradictie , in handen vanden Renningh - meeiler
daer toe albereyts geflelt, ofte al noch aen te (lel-
len , binnen den tijdt van veerthien dagen nae dat
fy refpe&ivelijck by den Bode, ofte Perfoon daer
toe te committeren, of by affixie van ghedruckte

-ocr page 995-

Dijckagio, &C Lccgemael.

1984

Οάνογ, op een %eglement₉ voor deghequalificeerde hgefetenen der

Ge�nieerde Provintien, nevens die Godts-huyfen van 's Hert ogen-Bofch, zijnde geerft inden PoL
der ghenaemi het Leegemael, in''tquartiervan Maeflandt .onderde Meyeriie van 's Hertogen*
Bofchvoor/t. Jn date den zyMey 164$.

4>ι�

_E Staten Ge nerael der Vereenighde Ne-
_i derlanden, Allen den geenen die defen
J fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
^DOEN TE W ET EN, dat Wy one-
en hebben d'ootmoedige fupplicatie aen ons
Sefenteert uyt den naem ende van wegen vele
Miialificeerde Ingefetenen der Ge�nieerde Pro-
visie n,nevens die Godtfhuyfen tot's Hertogen-
Rofch zijnde geerft inden Polder ghenaemt het
Leegemael, leggende in't'quartier van Maeflandt,
onderde Meyerijevan 'sHertogen-BofchJnhou-
dende, hoe dat den felven Polder omringht ende
bdlooten is in eenen Kadijck, die ghenaemt wert,
den Achterdijck,tegens de 's Hertogen-wetering,
ende de Kefl�lfche GraerT: Wekken voornoem-
den Achterdijck, van het begin tot aende Leeuw-
kens-oraef wert onderhouden by den gemeenen
Polder; ende van da��voorts tot aenden voorfz

gaens onderhouden, op eenparige hoochte ende
fwaerte,ende oock alle de gemeene Lants Tocht-
graven ende Wateringen alle tijdtopen ghehou-
den: Soo is by de Ingelanden ende Heemraden
voor gheflagen ende beraemt, daer toe den eeni-
gen middel te wefen, dat den voorfz Ringh ofte
Kadijck gemaeckt werde ghemeen, ende de repa-
ratie met het jaerlijcksonderhoudt van dien, ty-
delijckop 't Voor-jaerbefteedt van wegen den
gemeenen Polder, ende dat de onkoften van dien
fullen werden gevonden by eenen gemeynen om-
flach over alle de mergentalen, tot wekkers lafte
den voorfz Kadijck tot noch toe refpe&ivelijck
heeft geftaen. Als namentlijck, dat over de Lan-
den in 't Stroobrouck, over ende neder Deelen
fal werden om geflagen, het onderhoudt vanden
Achterdijck, ende de Wateringe daer nevens leg-
gende, beginnende van Leeuwkens-graef af tot
aenden Kefielfchen GraelTtoe, midtfgaders oock
het reynigen ende open houden der ghemeene
Lants Corsofte Tocht-graven, tuffchen de voor-
noemde Landen op de'voorfz Wateringe refpon-
derende.

> ' .1

Ende de onkoften tot het onderhouden vanden
Kefielfchen GraefF, dat de felve fullen werden
om gheflagen over de Landen in'tVoorbrouck,
Lampoelen, Breeden ende Voortften, Eezt, Ep-
pelen, Hoeven, Henckmer, Beemden, Molleren,
den Enghe, ende vordere Landen daer in volgens
de Loot ofte Klop-ceel Dijck-plichtigh zijnde.

Ende vorders oock door den gantfehen Polder,
het reynigen ende open houden van alle gemeene
Lants Wateringen ende Tochtgraven fullen wer-
den befteedt van wegenden g�iemeenenPolder,
ende de koften van dien om geflagen over de Lan-
den , tot lafte vande welcke 't voorfz reynigen
encje open houden is ftaende, fonder dat van nu
voorts aen ter faecke van 't maecken ende onder-
houden vanden voorfz Achterdijck ,* Kefl�lfche
Graef, reynigen ende fchoon houden vande Wa-
teringen,Cors ofte Tachtgraven,eenige geloften,
verdingen, ofte bannen tot lafte van yemandt der
Ge�rfden, ofte fyne Landen in het particulier ful-
len werden mogen ghedaen, gebracht ofte gevor-
dert, maer dat in plaetfe van dien by de Heemra-₍den wel fal werden gelet ende gevigileert, dat de
Perfoonen aen-genomen hebbende eenige der
voor-verhaeide Wercken, de felve trouwelijck
ende naer behooren te maecken ende voldoen,
ghelijck mede voor geflagen ende beraemt is, dat
alle de voorfz omflagen fullen werden geinnet by
eenen Penningh-meefter daer toe by de gheinte-
refl�erde Ge�rfden te ftellen, die ghehouden fal
zijn voor de felve alle Jaer precyfelijck op den
eerften Meydach binnen 's Hertogen-Bofch, ofte
by veranderinge des tijdts inden Polder felfs, van
fynen ontfanck te doen reeckeninge, bewijs ende

reliqua.

Keifelfchen GraerT, den voorfz Achterdijck is
ftwnde tot lafte van yedere mergen Lants leggen-
de in het Stroobrouck, over ende neder deelen,
nelijck mede het onderhoudt vanden voorfchre-
ven Kefielfchen GraefFis ftaende tot lafte vande
vordere mergentale onder Keffel, volgens de
Schouw-cedullen daer van zijnde 5 Vorders oock
dat de Gelanden, omme het Water, daer mede
den voornoemden Polder feer is gequelt,foo veel
mogelijck af te leyden ende te loffen inde Maze
met groote koften, hebbende doen repareren en-
de op maecken haere Sluyfen ende Wateringen,
als nu bevinden, dat alle die koften te vergeefs,
endefonder vrucht fouden zijn ghedaen, ten zy
den voornoemden Ringh ofte Kadijck wel ende
naerbehooren werden gemaeckt ende dicht giie-
houden op een eenparige hoochte ende fwaerte.

Ende alfoo alle de gedijek-flaechde daer toe
eenpaerlijck niet wel konnen werden gehouden,
datyedereen fijnen Dijck maecke ende verforge
foo cydelijckende naerbehooren, als wel tot ver-
feeckeringe vanden Polder wert gherequireert,
fonder dat oock met die maniere van fchouwen
by de Heemraden ghepraftifeert, met gheloften,
bannen, ende verdingen, alle de Ge�rfden daer toe
konnen werden gebracht 3 Sulcks dataen het ver-
fuym ende naelatigheyt vande gebreeckige, de
inundatie ende verderf des geheelen Polders is de-
penderende. Gelijck mede in het opruymen ende
^ynigen vande gemeene Lants Wateringen ende
Toehcgraven, in den Polder groot ghebreck, tot
Aa ^ν*^η^^εη g^emeenen Polder is vallende, fon-
der daer in te konnen werden gheremedieert, uyt
gehjeke oorfaecke dat 't felfde mede tot lafte van
yeder Gelande in 't particulier is ftaende: Omme
welckpericul van inundatie uyt de voorfz difor-
derennietteblyvenfubjea:, maertot vetfeecke-
«nge ende dienft des Polders te verforgen, dat
«en voornoemden Ringh vanden Polder tydelick
°P ^hecV0°r-jaer vverde gherepareert ende door-

-ocr page 996-

Placaten. �Boeck. 9-Tit 3.Deel.

19^5

reliqua. Vorders oock dat de Heemraden jaerlijcx
voor den voorfz eerften May fuJlen doen een ge-
nerale vifitatie door den gheheelen Polder, ende
op 't hooren der voorfz Reeckeninge over leve-
ren een fchriftelijcke beraminge van alle 't geene
tot dienft ende gemeynen oorbaer des Polders ge-
maeckt, ende verforght dient te werden, ende ten
felven dage by de Ge�rfde, ofte haere Gecommit-
teerden daer op fal worden gerefolveert. Omme
welcke voor-geflagen ende beraemde ordre ende
Reglement, te beter ende naer behooren effect te
doen forteren, ende obferveren, alfoo de Suppli-
anten meynen noodigh te zijn d'Ordonnantie
ende Decretatie vanden Hertogh van Brabandt,
als den felven competerende het hooge fouve-
raine Dijckrecht, uytkrachte van 't welcke by de
iehe van tijdt tot tijdt Ordonnantien ende Re-
glementen , tot goede regeeringe der Dijckagien
ende Polderen zijn geftatueert ende ge�maneert.
Gelijck dienvolgende de Supplianten oock ver-
trouwden , dat Wy als reprei�nterende den Her-
togh van Brabandt over den voornoemden Pol-
der, 'tfelfde ter herten nemen ende fonderlinge
ghenegen zijn, dat onder onfe Regieringe d'Inge-
l�tenen mogen erlangen ende genieten goede or-

dren ende Policien: Soo verfochten de Sub
ten ootmoedelijck, datWyde voorfz ber
ordre ende Reglement gheliefden te o&rov^
decreteren ende ftipuleren, belaftende eene '
gelijck diehetfelfdefoude mogen aengaen V^edaer naer te reguleren. Welcken aeneenw Ρ
SOO 1S Τ , dat Wy ons ter bede vande S
plianten genegen vindende, naer voorgaende"^
pe examinatie, ende deliberatie daer op pevol Γ
de gemelte beraemde ordre ende Reglement Γι!'
ben geoftroyeert, gedecreteert endegeflatue
oclroyerende, decreterende ende ilacuer�nd ^'
i�he uyt fouveraine macht mits defen. LaiW
ende bevelende dien volgens allen ende eenen
gelijcken diehetfelfde ten deeJcofte in 'tMM
foude mogen aengaen, fich daer naer precii�iju
te reguleren ende gedragen.fonder eenige de min
fte oppofitie ter contrarie, op pene van t'iriciirrt
ren onfe hooghfte indignatie, naedemaej wy fou
tot dienil vande op-ghemelte Polder, ende dein
ende Opgefetenen van dien bevonden hebben al.
foo te behooren. Gegeven inden Hage onderop
fen Cachette, Paraphure ende de Signaturevan
onfen Griffier, op den negen ende twintigi
May 1645. #

42 ♦ Odroy, Voor Sijn Hoogheyt Trim �Vilhelm, omme te mogen kdijcL�

verfcheyden Aenwaffen ende Uyttergorffingen van Princelandt, gelegen onder des fel)'s Heerlijd.
heyt van Steenbergen, in date den 25 Januari) 1 648.

1E Staten Generael der Vereenichde Ne-
; derland�n, Allen den geenen die defe je-
'genwoordige fullen fien ofte hooren le-
ien, Saluyt. DOEN TE WETEN,
Dat die Doorluchtige ende Hoogh - gebooren
FurftendeHeere.Heere WILHELM Prince
van Orangien, Grlve van NaiTau, Ons heeft laten
vertoonen , dat Syne Hoogheyt heeft verfchey-
den Aenwail�nende UyttergoriTingen van Prin-
celant, gelegen onder des felfs Heerlijckheyt van
Steenbergen, die bequaem zijn om onder vafte
Winter-dijcken, ende eenfdeels onder bequame
Somer-dijcken ten vaften Cooren - ofte Weyde-
landen ghebracht te mogen werden, ghelijck hier
voortyden by hooch JorT�J: mem: Syne hooch-
gemelte Hoogheyts Heeren Voor-ouderen veele
Polderen ende Landen vanden voorfz Quartiere,
ende felfs het voorfz Prince-Jandt, van tyde tot
tyde bedijekt, gep�uplecrt, ende tot Ackerende
Bouw-landen zijn ghebracht ge weeft. Ende hoe-
wel Syne Hoogheyt uyt tytule van fyne voorfz
Heerlijckheyt, alle de felve AenwaiTen van Prin-
celandt foude mogen uyt geven omme te bedijc-
ken, gelijck fukks allen Heeren, gelijck recht van
AenwaiTen hebbende, vry ftaet te doene. Dat de
felve nochtans, door dien de jegenwoordige ghe-
iegenthey t van tyde in 't ftuck der bevorderinge
de voorfz Dijckagie, voorden Innemersende Be-
dijekers vande Landen, fonderlinge op fulcke
Frontieren gelegen, vele ongemacken ende fwa-
righeden doet bedencken, daer tegen fyluyden
met reden begeeren verfeeckerttezijn , 't felve
voor defe reyfe alfoo niet en heeft begeeren te
doene,maer gerefolveert heeft ons te verfoecken,

Aengefien den generalen Lande niet dan voor-
deel en heeft te vertoachten van defe Dijckagie,
die oock by allen ouden tyden by alle Hooge
Overigheden zijn gefavorifeert ende gebene/ici-
eert ghe weeft. Dat Wy tot vorderingeder felver
fouden ghelieven te vergunnen de naervolgende
Poinden. Eerft, dat men de voorfz AenwaiTen
ende Gordingen fal mogen uytgeven te bedijc-
ken aen fulcke Perfoonen, als hun daer toe fullen
prefenteren, in welcke vande feventhienProvin-
tien, ofte in eenige andere Landen die zijn gefeten
enoe woonaebtich, fonder diftinclie van eenige
partyfehappen, uyt oorfaecke der verdrietiger
Oorloge, ende op*fulcke conditien van uyrgiite,
als by Syne Hoogheyts Voor-ouderen andere
Landen, ende fpecialick het meergenoemde Prin-
celant eertijts zijn uytgegeven geweeft, of fulcke
andere, als Syne Hoogheyt t'fijnder, ende t'ltjn-
der Onderdanen ofte Dijekers meeften vo�rdeeje
goet ende bequaem duncken fal, Sonder dat de
voorfz Bedijckers ofte Innemers nu, ofte voorde
toekomende tyden eenich beletfel, hinder ofte
ftoornifl� in eygendomme ofte ghebruyck van
heure bedijekte Landen fal mogen aenghedaen
worden, uyt oorfaecken vande Troubelen olce
partyfchap van oorloge, by titule van confifcatie
of anderfints in eeniger manieren,. Ende dat bo-
ven dien de Bedijckers met heure Familien ende
Huyfgenooten, midtfgadersde Dijckgravcende
Heemraden, oock alle Lantmeeters.Gefwoorens»
Penningh-meefters, ende andere Officiers, MJ
merluyden ende Werckluyden i aen ende ai de
voorfz Landen fullen mogen gaen, paiTereneiidc
repaiTeren, foo te Water als te Lande, ende aldaa

'oM�__i -

-ocr page 997-

i₉87 Dijckagio,&c.

₀frc binnen & voorfz Stade van Steenbergen,
«.Mnck ende vredelijck mogen verteren, ende
kvaftelijck blyven woonen, ende de Landen
i�hun ehekocht oftebedijeke,cultiveren, ofte
vL hunnen fwegen doen cultiveren, ofte in
Schee uytgeven, de Pachten ende Vruchten van
�en laerlijcks t'ontfangen, fonder bekroon ofte
r�frenfeesen van yemanden, ofte fonder ter oor-
f�eken van dien eenighfints bemoeyt ofte gemo-
lefteert te mogen werden uyt oorfaeeke van den
Oorloee , ofte anderfints. Dat voorts de voorfz
Inwoonderen, Bedijckers, ofte heure Pachters
endeGebruyckers, heure Beftialen, Vruchten,
ende alle andere Gewafch vande voorfz Landen
lullen mogen voeren, dragen, doen voeren ende
draeen, te Schepe, te Wagen, te Peerde, ofte te
halle, ghelijck hun dat goet duncken fal,ende
verkoopen,veranderen ende vertieren inde by-
legeende Steden, Vlecken ende Dorpen, ende
aldaer heure behoeften wederom halen , koopen,
uytvoerenendeuytdragen, ghelijck fy t'heuren
meeften voordeele ende profyte fullen bevinden
te behooren, fonder daer omme eenighfints be-
kommert , befchadight ofteghemoeyt te mogen
worden in 'tgaenofkomenin eeniger manieren.
Item, dat tot bevorderinge der voorfz Dijckagie,
alle Materialen van Hout, Yfer, Rijs, ende andere
fullen mogen werden aen gebracht, totmaeckin-
ge van Dijeken, Sluyfen, Speuyen, Heulen,Brug-
gen, ende alderhande Hout-wercken, mitfgaders
tot timmcringe ende beteulinge vande Huyfen,
Schuyren, Bergen, ende andere parthyen, fonder
dat d'Eygenaers ter oorfaeeke van dien inde be-
talinee van eenige Thollen, Licenten ofte andere
ongelden in eeniger manieren fullen ghehouden
zijn. Dat mede de voorfz gedijckteLanden,met-
te Inwoonders ende Bedijckers der felver, voor
den tijdt die wy vanden beginne, ende voorts by
continuatie van dien fucceflive aende meer-ghe-
noemdebedijekinge vanPrincelandt hebben ghe-
accordeert,vry ende exempt fullen zijn ende bly-
ven van alle ordinarife ende extraordinarife laften
van Oorloge, beden, hondertfte, vijfde, ofte an-
dere mindere ofte meerdere penningen, Importen
ofte perfonelelaften, fchattingen ende contribu-
tien, onder wat tytul, couleur ofte pretext die
fouden mogen werden geeyfcht, egeene van dien
uytgefondert, fonder dat fy ter oorfake van dien
gemoeyt ofte gemolefteert fullen mogen werden
in eeniger manieren, of dat anderfints ter voorfz
Bedijckers ende Innemers keufe fal zijn ende bly-
ven , onder den Inwoonderen ende 't ghebruyck
der voorfz Landen,t'heuren profnte,ende dat tot

Princenlandt.

gemeken Doorluchtigen, hoogh-gebooren Furil
eride Heere, Heere WILHELM, Princevan
Orangien genegen vindende, Syne Hoogheyt ge-
confenteert,geaccordeert ende geo&roy eert heb-
ben , confenteren, accorderen ende octroyeren
uyt fonderlinge redenen ende confideratien by
dei�n, dat de felve Syne Hoogheyt des felfs Aen»
wafl�n ende Gorffjngen van Princelandt hier bo-
ven v�rhaelt , felfs fal mogen bedijeken, ofte uyt-
g�v�ri om te bedijeken, aen fulcke Perfoonen als
hun daer toe fullen prefenteren,van wat refidentie
die fullen mogen zijn , opte gewoonlijcke condi-
tien van fulcke nieuwe Dijckagien,ende onder an-
dere dat den Aennemers nieten fal mogen eenich
belet of hinder ghedaen worden inden eygendom
ofte gebruyek ter oorfaecken van oorloge, vande
Landen die fy fullen bedijeken. Ende dat tot vor-
deringe vande v��rfz Dijckagie, alle Perfoonen,
van wat qualit�yt of conditie die fullen mogen
wefen, ende tot wat Plaetfen ghefeten, die eenige
vande voorfz Aenwafl�n ende Gori��ngen fullen
geraecken te koopen ende te bedijeken, met heu-
re Familie ende Huyfgenooten , midtfgaders de
Dijckgraven, Heemraden, oock de Lantmeeters,
Gefwoorens, Penninghmeefters ende andere Of-
ficieren,Timmerluyden, Werck ende Ambachts-
luyden, ende andere Perfoonen aen ende af de
voorfz bedijekte Landen fullen mogen gaen, paf-
feren ende repafleren, foo te Water als te Lande,
ende aen de felve wereken, ende aldaer, ofte bin-
nen de voorfz Stadt ende Lande van Steenbergen
ruftelijck ende vredelijck mogen verkeeren, ende
foo verre hun goet du nekt vaftelick blyven woo-
nen, ende de Landen by hun gekocht of bedijekt,
cultiveren, of van hunnent wegen doen cultive-
ren , of in pachtinge uytgeven de pachten ende
vruchten van dien jaerlijcx ontfangen, fonder be-
kroon ofte tegenfeggen van yemanden, of fonder
ter oorfaeeke van dien eenighfints bemoeyt ofte
ghemolefteert te mogen worden. Dat voorts de
Inwoonders, Bedijckers.ofte heure Pachtersende
Gebruyckers, heure Beftialen,Vruchten ende an-
der Gewafch vande voorfz Landen fullen mogen
voeren, ende dragen te Schepe, te Wagen, te
Peerde ofte te halie, daer ende ghelijck hun dat
goet duncken fal. Item, dat men oock tot de ma-
kinge vande Dijeken, Sluyfen, Speuyen,Heulen,
Bruggen, ende alderhande Houtwercken ende
Timmeragien, fal mogen doen aenbrengen ende
aenvoeren alle foorten van Hout, Yfer, Rijs, ende
andere Materialen daer toe noodich, fonder te be-
talen eenige Licenten ofte andere ongelden in ee-
niger manieren. Accorderende daer en boven dat
de voorfz bedijekte Landen, mett� Inwoonders
ende Bedijckers vande felve, voor den tijdt hier
vooren gementioneert en aen geroert, innegaen-
de na het jaer der Dijckagie, vry ende exempt ful-
len zijn ende blyven van alle Contributien,Impo-
ften ende alle andere laften, fonder dat fy ter oor-
faeeke van dien gemoeyt ofte gemolefteert fullen
mogen worden in eeniger manieren. Welcken
voorfz tijt van jaren gheexpireert wefende, fullen
de Eygenaers ende Inwoonders der voorfz te be-
dijeken Landen, noopende de redemptie vande
verpachtinge der Middelen van confumptie al-
daer, ghetrafteert worden op eenen ende oen fel-

6.K ven

vervallinge vande laften der Dijckagie ende toe-
behoorten der felver, alfulcke Impoften van con-
fumptien,bezaeyde gemeten ende Hoorn-gelden
te doen collecteren ofte verpachten, als hun dat
ten meeden dienile vanden Lande beft ende pro-
njtelijckfte duncken fal. Ende dat wy hier op tot
jJJ; Hoogheyts, ende der felver Kooperen ofte
bedijckers verfeeckertheyt.fouden willen verlee-
nen ende doen expedi�ren opene Brieven van Oc-
«oyende Sauveguarde in behoorlijcke forme.
waeromme, SOO IST, dat wy't geene des
oriz is over gemerckt,ons t'eenemael ende vol-
^omentJijck, ten verfoeoke vanden meer-hoogh-

-ocr page 998-

Placaten. **Boeck, 9.TAC� 3* Deel� ,

ven voet, ende naer advenant de gemeten, fo ende contrarie* Bevelen voorts oock wel exprefl�V

als die van het voornoemde Princelant, naer expi
ratie vande jaren van haren vrydom dies aengaen-
de continuelick, ende van tijt tot tijtzijn ghetra?
cteert geweeit, ende oock jegenwoordieh al npcl)
getra&eert worden refpeftive: Ende wordende
voorfz Eygenaers ende Inwoonders der meerge-
noemde te bedijcken Landen , van nu afgeautho-
rifeert, om alsdan eenige middelen te vinden,'tzy
op 'tGemael, Wynen, Bieren of andere, daeriiyt
de penningen vande voorfz redemptie gevonden
fullen konnen worden. Ontbieden, verfoecken
ende bevelen refpeftive daeromme alle Gouver-
neurs van Provintien,Officieren ende Magiftraten
van Steden ende Plaetfen, mitfgad�rs allen ande-
ren dien dat aengaen fal, dat van onfe jegen-
woordige confent ende O&roy, ende van alle den
inhouden van defen, oock de yrydommen ende
exemptien inder voegen ende, manieren boven
vermeit, fy doen, laten ende gedoogen den meer-
hoochgemelten Heere Prince van Orangien, fijne
Hoogheyts Erven, ende actie vanden feiven heb-
bende ofte verkrygende, ruilelick,vredelick ende
volkomentlick genieten ende gebruycken,fonder
de felve Syne Hoogheyt te doen ofte te laten ge-
fchieden eenich hinder, letfelofte moeyenuTe ter

allen Gouverneurs, CommandeursVin Stede

Plaetfen ende Forten,Itcm,alle Admiralen.Orer'
ften.Colonnellen, Ritmeefters,Capiteyneti, Off
eieren ende Krijgs-knechten,fo te Peerde.te v«_tte Water ende te Lande, van wat qualiteyt,-Nat' �
ofte conditie die zijn,den feiven meer-hooch-ge*�
meiten Heere Prince van Orangien, Syne Hoo?
heyts Pachters ; Item, de Bedijckersmet hare Fa
milie, Pachters ende Gebruyckers, mitfgad�rs de
Dijckgraven, Heemraden, Arbeyders endp -,�

, ,H, r r\�- 1 . » ^w «Π-

dere, die totte voorlz Dijckagie te werek gheftelt
fullenwerdeiii vry relaten komen,gaen, itaenen,
de handelen, cederende alle belet ende wedenV
gentercontrarien. Ende alfoo men defe onfe ie!
genwoordige Brieven van O�roy van noodefo�-
de mogen hebben in diverfche ende yerfcheyden
Plaetfen, Wy willen �nde begeeren dat aen *t Vi-
dimus ofte copie authentijck van dien getceckent
by onfen Griffier, volkomen geloov� gegeven fal
werden als aen defe originele, Aengefiendat wy
dat voor den dienft van 't Lant hebben bevonden
te behooren. Des t'oirkonden hebben wy hier
aen doen hangen onfen Zegel, ende door onfen
Griffier teeckenen, in 's Graven-Hage den vijfen
twintichften Januarij 1648.

43. O�kroy, totte bedijekinge vande Ciara, ende Ifabella Toiders.gb�gn

inden Αmhacht e van Bouchouten, onder de JurifdicTte van Watcrvliet, ende Waterdijcke refte�i-
vcin Vlaenderen, in date den 24 Augufii 1648,

IE Staten Generael der Vereenighde Ne-
jderlanden, Allen den geenen die defe
; fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, dat Wy
op het verfoeck aen onsghedaen uytdennaem
ende van wegen dejegenwoordigegeinterei��er-
de Ingefetenen van defen Staet inde Clara ende
Ifabella Polders, ghelegen inden Ambachtevan
Bochouten, onder de Jurifdi&ie van Watervliet,
ende Waterdijcke refpeftive in VJaenderen , de
felve geconfenteert,geaccordeertende geoftroy-
eert hebben, gelijck wy confenteren, accorderen
ende odtroyeren by defen, dat fy de voorfz twee
Polders fullen mogen bedijcken ende beverfchen,
op de conditien,exemptien ende vrydommen hier
naer geexprefi�ert, te weten: Eerilelick, dat fich
de Bedijckers ende Geoctroyeerdens niet en ful-
len bemoeyen met eenige Domainen, onbeheerde
Landen, Kerckelijcke ofte Geeftelijcke goederen,
waer van de Corpora onder defen Staet zijn gele-
gen , the�jck mede niet met goederen Gaft- ofte
Arm-huyfen toekomende,daer van mede de Cor-
pora onder defen Staet zijn gelegen, doch de i�U
ve laten verbly ven tot profij t ende voordeel van't
Lant, als OcTrroyanten, ende der fel ver difpofitie.

Ten tweeden, dat het Landt geene prefcriptie
ofte verloop van Jaren fal mogen obfteren, om de
voorfz goederen t'allentyden te mogen uyt vin-
den , ende 't befit daer van werckelick apprehen-
deren, die in 't begin ofte voortganck vande Dijc-
kagie mochten Onbekent ofte verduyftert wefen.

Ten derden, dat het Landt van alle de voor-
noemde goed�ren fal zijn ende bly ven voorleg-

gens inde Dijckagie, mits betalende haergefchot
inde bedijekinge naer proportie. �π

Ten vierden, dat de Geoctroyeerdens liethon�
dertfte ghemet vry fulleh mogen bedijcken, /w
Miniflerio d'rvino.

Ten vijfden, dat de Dijckagie binnen den tijdt
van drie jaren naer het verkenen van het Oftroy
fal moeten voltrocken wefen, bypen� van verlies
vande Conceffie van 't Ociroy.

Ten feilen, dat 't Lant ten refpecle van Thicn-
den, gehouden fal wefen te contribueren eender-
de,efi de particuliere Thiende-heeren twee derde-
parten inde bedijekinge van't elfde gemet, te" ware
de felve naer couftume vande refpecTrive Plaerfen
aldaer,in het geheel waren gehouden, die in adtn
niet en wert gederogeert ofte vermindert,

Ten fevenden, dat de Dijeken baflant fullen
werden gemaeckt, tot keure ende kenteniiTe van
drie Dijckgraven, of andere daer toe te verkiefen.

Ten achtilen, dat van dit O&roy fal worden
gedaen regiilrature by den Rade van State.

Ten negenden,dat de queftien ende verfchillej»
inde Dijckagie voorvallende, geduyrende de fel-
ve fullen gedecideert worden door onfe Commii-
farii�en de plano.

Ten tienden,de Geoftroyeerdens fullen genie-
ten vrydom vanden Impoft op de Hoorn-beeireo
ix Jaren^ op de Bezaeyde gemeten gelijcke ix j««J
ende op de Verpondinge xij jaren j onvermjndert
de verpondinge voor date van dit O�roy g^elll^v^

-ocr page 999-

'₍ DijckagiSs^&c. het Luys�

¹ Ten elfden, fullen B«^^^^^ff

dat de voornoemde twee Polders zijn reforteren*
de onder het ghefaeh ende ghebiedt vin defen
Staet.

� alle Eet - ende Drinck-waren,geduy-
^l*^VZ Jleenliick den tijdr vande bedijckinge, al-
Sï SLdencijdnvandecavelinge, ende
^le tl Gelijck mede vande Convoyen ende
PUS?voor de Materialen die tot de Dijckagie,
St Wecken vande Sluyfen, ende Heeren
Huyfen.fullen werden gebruyckt.

Ten twaelfden, dat het Landt fal {telleneen
Commiffaris, die in alle voor-verhaelde pointen
&?Landcs recht fal hebben waer te nemen.

Ten derthienden, dat de Geodroyeerdens ful-

len hebben over te leveren aenden Raedt van Sta-

eoerfeae.Caerten vande Landen ende Junfdi-

tlien, methecdiftria, ende van Thienden ende

Thiende-hefFers, aljes tot kofte vande Bedijckers.

Ende dit alles in cas hier naer by 't (lellen van
de iimken in Vlaenderen bevonden fal worden,

. Ontbieden, verfoecken ende beveélen daerom
allen Gouverneurs van Provinciën, Gouverneurs
ende Commandeurs, Officieren ende Magiitratert
van Steden eiide Plaetfen, mitfgadersalien ende
cenen yegelijcken dien diteenighfints aengaen
fal, dat fy van ons tegenvvoordich confent ende
Oftroy, ende van allen den inhouden van dien,
oockdevryhedenendeexemptienin voegen en*
de manieren boven verhaelt, doen, laten ende ge-
doogen de voorfz Supplianten ruftelijck, vrede-
lijck ende volkomentlijck ghenieten ende ghe*
bruycken, fonder de felve te doen ofte laten ghe-
fchieden eenich hinder, letfel ofte moeyenifle ter
contrarie. Gegeven onder onfen Cachette,Pa-
raphure ende de Signature van onfen Griffier, in
den Hage, op den vier en twintighflen Augufti
fefthien-hondert acht en veertich.

5 Lfoohet bovenflaende Formulier indenJare �648. is gearrefleert, omme generalick mutatis mutandis
I in volgende Dijckagien te werden geobferveert, Soo zijn oock op dergelijcken voet mede ledijckt de/e Pol-
f ders, te weten, Het Grenu Polderken by Oclroy vanden x6 Augufti 1648.; Saemflach, Aendijck, Qthene_t' Oudt ende Nieuw Noten, ende den Boucke-Polder, volgens Oclroy vanden � % December 1648. Den Vliet'
Polder ontrent Steenbergen, op Oclroy vanden 3 ojanuaei) 1649. Het Boer e-gors onder den Finaert, op Oclroy van
den < Maert: 't Schorre vanden Nieuwen Hof polder in Hul/Ierambacht, by Oclroy vanden 15 April: De Schorren
wn Hontemlfe mede aldaer, volgens Oclroy vanden 17 April: Den Polder benoorden Aerdenburgh, op Oclroy van
den 1� Mey: Seecker Schorre annex de Dijckagie vande Groede in vlaenderen, op Oclroy vanden 1 xjunij: Ontrent
twee handen gemeten Schorren ontrent Heyfi in Vlaenderen, by Oclroy vanden � 5 Augtt/li t %$ <* 30 ghemeten
Schorren tevens over de Marolle Put by Oo/lburgh, op Oclroy vanden 8 September: De Schorren ontrent kieldrecht,
mede flreckende in Hulfler-ambacht, op Oclroy vanden � � September: De Schorren Bewefter-eede in Vlaenderen, op
utlroy vanden 16 December alle desjaers 1649. Behalven dat de claufule, Ênde dit alles in cas hier naer, &c
in het Oclroy van Saemflach ende volgende Dijckagien niet en is gebruyckt. Ende dat de Polders benoorden Aerden-
burgh ende Bewefler-eede, met het maken ende onderhouden van een Sluys ende twee Ravelinen den Aerdenburgh :
mitfgaders van twee Sluyfen, Rijf hoofden en andere Wenken aen en ontrent Sluys, refpetlive belafi zijngeweefl.

......�. �

~~"---~~�

44* ö<3xoy, totte bedijckinge ende beverfchinge vande Schorren, genaemt

het Luys, annex den Doel. in date den 5 April 1650.

1,1

profijt ende voordeel van 't Landt, als Oftroyan-
ten, ende der felver difpofkie.

,Ten tweeden, dat het Landt geene prefcriptie
ofte verloop ven Jaren fal mogen obfteren, om de
voorfz goederen t'allen tydcn te mogen uyt vin-
den, ende 't befit daer van werckelick apprehen-
derende in 't begin ofte voortganck vande Dijc-
kagieflpchten onbekent ofte verduyftert wefen.

Ten derden, dat het Landt van alle de voor-
noemde goederen fal zijn ende blyven voorleg'
gens inde Dijckagie, mits betalende haer gefchot
inde bedijckinge naer proportie.

Ten vierden, dat de Geodtroyeerdens het hon-
dertfte ghemetvry fullen mogen bedijcken, pro
Minifierio divino.

_n Ten vijfden, dat de Dijckagié^binneiften tïjdt
van drie jaren naer het verkenen van het Odtroy
fal moeten vcjltrocken wefen, by pene van verlies
vande Conceffie yan 't Oöroy.

6. � ii Jen

! E Staten Generael der Vereenighde Ne-
I derlanden, Allen den geenen die defe
j ftillen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, dat Wy
*>p het verfoeck aen ons ghedaen uyt den naem
ende van wegende ghemeene Ingelanden vande
Schorre ghenaemt het Luys, annex den Doel, de
felve geconfenteert.geaccordeert ende geo&roy-
eert hebben, gelijck wy confenteren, accorderen
«nde oftroyeren by defen, dat fy de voorfchreve
Schorre genaemt het Luys, fullen mogen bedijc-
ken ende beverfchen, op de conditien, e.xemptien
ende vrydommen hier naer cheexpreifeert, Te
Aveten: ⁶ ^r

■' -''- '''�- ■■',,/. , >�'5« " ' ;-. : " ..'�� , y.i. ;.«,� .

Eerftelijck, dat fich de Bedijckers ende Geoc-
ïtoyeerdens niet en fullen bemoeyen met eenige
^omainen , onbeheerde Landen, Kerckelijcke
««eCeeftelijcke goederen, waer van*de Corpora
onder defen Staet zijn gelegen , gelijck mede niet
� J« Eoederen Gaft- ofte Arm-huyfen toekomen-
■^/wervaamedede Corpora onder defen Staet
^jn S^lielegen;, ,4och de felve laten verblyven tot

-ocr page 1000-

Placatcn. j^oeck. 9-Tlt� .3. Deel.

Huyfeii, fuljen werdei�gebruyckc.

1993

Ten feilen, dat h

Thienden, ghehouden fal wefen te contribueren
een derde, ende de particuliere Thiende-heeren
twee derde-parten inde bedijckinge van 't elfde
gemeth, ten ware de i�lve naer coftume vande re-
fpeftive Plaetfen aldaer, in het geheel waren ghe-
houden , die in defen nieten wert ghederogeerc
ofte vermindert.

Ten fevenden, dat de Dijeken baftant fullen
werden gemaeckt, tot keure ende kenteniil� van
drie Dijckgraven, of andere daer toe te verkiefen.

Ten achtften; dat van dit O&roy fal worden
gedaen regiftrature by den Rade van State.

Ten negenden,dat de queftien ende verfchillen
inde Dijckagie voor vallende, geduyrende de fel-
ve fullen gedecideert worden door onfe Commif-
farifl�n Je plano.

Ten Thienden, de Gheodtroyeerdens fullen
ghenieten vrydom vanden Impoft op de Hoorn-
Beeften negen Jaren $ op de Bezaeyde gemeten
ghelijcke negen jaren $ ende op de Verpondingc
twaelfjaren 5 onvermindert de Verpondinge voor
date van dit Odtroy geheven.

Ten elfden, fullen mede genieten vryheyt van
Impoft van alle Eet - ende Drinck-waren, geduy-
rende alleenlijck den tijdt vande bedijckinge, al-
les te weten tot den tijdt vande cavelinge, ende
niet langer j Gelijck mede vande Convoyen ende
Licenten voor de Materialen die tot de Dijckagie,
ofte het maecken vande Sluyfen, ende Heeren

Ten twaelfden, dat het Landt fal ftelletie
CommiiTaris, diein alle voor-verhaelde poin�!⁰des Landts recht fal hebben waer te nemen,

Ten derthienden, dat de Gefcdrroyeerdens fn!
len hebben over te leveren aenden Raedt van St *
te perfecte Caerten vande Landen ende Jurifdj*
itien, met het diftricl:, ende van Thienden ende*
Thiende-heff�rs, alles tot kefte vande Bedijckers

Ende dit alles in cas hier naer by 't ftellen vaa
de limiten in Vlaenderen bevonden fal worden
dat de voornoemde Schorre, genaemt het Luys'
is refort�rende onder het gefach ende gebiedt van
defen Staet.

Ontbieden, verfoecken ende beveelen daerom
allen Gouverneurs van Provinci�n, Gouverneurj
ende Commandeurs, Officieren ende Magiflraten
van Steden ende PJaeti�n, mitfgaders allen ende
eenen yegelijcken dien dit eenighfints aengaen
fal, dat fy van ons tegenwoordich confent ende
Oc�roy, ende van allen den inhouden van dien,
oock de vryheden ende exemptien in voegen en»
de manieren boven verhaelt, doen, laten ende ge-
doogendevoorfz Supplianten rufteJijck, vrede-
lijck ende volkomentlijck ghenieten ende ghe*
bruyeken, fonder de felve te doen ofte laten glie?
fchieden eenich hinder, Jetfel ofte moeyenifl�ter
contrarie. Gegeven onder onl�n Cachecte.Pa�
raphureende de Signature van onfen Griffier, in
den Hage, opten vijfden Apri�s fefthien-hondert
ende vijftien.

45� A&e, waerby de Q'elanden vande gheimmdeerde Told�tsvanLilb,

Stahrouck, Santvhet, Berendrecht, wordengeadmimerttottet in 't werdflellenvanhaerOSroy
van die van d'andere zyde hekomen, tot ledtjtkinge der voorfz geinundeerde Polders, in date dtn
i^ Aprili6$o.

den welgemelten Raedt van State, getrockn en-
de gheordonneert, uytwyfende de Caertefigurg-
tive daer van aen haer Ho: Mog: door den ielven
Raedt van State, met ende nevens het boven-ge-
mentioneerde advis over gefonden. Ende fullen
de meergenoemde Supplianten de noodige Sluy-
fen moeten leggen onder defer zijts Forten, daer
't fyne meer-hooch-gemelte Hoogheyt, ende den
meer-welgemelten Raedt fullen ordonneren, en-
de oock foo men 't hier naer noodich foude ach-
ten , fullen de Supplianten een ofte twee Rcdou-
ten hebben te maecken tot verfeeckeringe der
voorfz Forten, alles op der fel ver Supplianten
koften, midtfgadersfoodanigeandere VVercken,
als tot de meefte verfeeckeringe vande Forten
Lillo, endeFredrickHendrick, by fijne meer-
hooeh-gemelte Hoogheyt, ende den meer-wel-
gemelren Raedt van Stare.fuHert worden noodicfi
bevonden. Laftendeende bevelende dienvolgens
refpeclivelijck allen Magiftraren, Jufticieren, � -
ficieren ende Onderfaten, mitfgaders allen Gou-
verneurs, Admiralen, Overften,Colonoelien,
Ritm�eftefs, Capiteynen, Officieren ende geinee�

ΎΓ*\% Staten Generael der Vereenichde Ne-
Ij Iderlanden, Geleien ende geexamineert
JL>r hebbende de Requefte den drie�n twin-
tighften December fefthien-hondert en
negen en veertien aen haer Ho: Mog: gheprefen-
teert by ende van wegen de gemeene Gelanden
vande geinundeerde Polders van Lillo , Sta-
brouck, Santvhet, Berendrecht, oock djgf °P in
ehenomen het fchriftelijck advis van Sij��oog-
heyt, ende �en Raedt van State der voorfz Ver-
eenichde Nederlanden, den vieren twintighften
Martij killeden alhier inden Hage gheformeert,
Hebben naer voorgaende deliberatie goet gevon-
den ende verftaen, mits defen te admkteren ende
confenteren, dat de voornoemde Supplianten het
Oc�roy by hun,bekomen van die van d'andere
iyde tot bedijckinge ende beverichinge der voor-
ichreve gheinundeerde Polders, den twintighften
Februam inden voorleden Jare fefthien-hondert
en negen en veertich, in het werek fullen mogen
ftellen tot hunne Supplianten eerfte ende befte
gelegentheyt, volgens derayinge, op ordreende
�aft van Syne hooch-gem�lte Hoogheyt, ende

-ocr page 1001-

199* Dijckagie^ &c.

Q_rtldateti,te Peerde, te Voete, te Watet, ende
ι aide vo�rts allen anderen in onfen dienfte,
f�de onder onfe ghehoorfaemhey t wefende, dien
STeei�chfints aengaen mach, de voornoemde
Snolianten het volkomen effe<a van defe haer
Hn Mo� Afte van admifl�e ruftelijck ende vrede-

Schoondijcke. 1996

lijck te doen ehde laten ghenieteri ,foncier eenige
contradi&ie ofte oppofitie ter contrarie, Alfo�
Wy fulcks bevonden hebben te beho�ren, Ge-
daea ter Vergaderinge vande hoogh - gemelte
Staten Generael, inden Hage den veertbiendeii
Aprilis 1650,

46. O&roy, totte bedijc^inge endebeyerjjchinge vande Schorren ghelegeu

binnen den Ambachte van Aerdenburgh, Wateringe, van Beoofier- eede, befuyden Sint Cruys, ende
ood befuyden Aerdenburgh voornoemt, in date den xx April 1650.

> E Staten Generael der Vereenighde Ne-
Iderlanden, Allen dengeencn diedefen
� lullen fien ofte h�oren lefen, Saluyt.
⁵DOEN TE WETEN, dat Wy op
hetverfoeck aen ons ghedaen uyt den naem ende
van wegen de ghemeene Gelanden, ende andere
Ge'ncerefl�erde inde Schorren ghelegen binnen
den Ambachte van Aerdenburgh, Wateringe.van
Beoofter-eede befuyden Sint Cruys, ende oock
befuyden Aerdenburgh voornoemt, in de Caerte
figurative aen defen gehecht nader gefpeeificeert,
de felve geconfenteert, geaccordeert �nde geoc-
troyeert hebben, gelijck wy confenteren, accor-
deren ende oftroyeren by defen, dat fy de voorfz
Schorren fullen mogen bedijcken ende bever-
fchen, op de Conditien, exemptien ende vrydom-
men hier naer geexpreiTeert, Te weten -.

Eerftelijck, dat fich die Bedijckers, &c. Accor-
deert voorts van woorde te woorde methetiiX,},^'),
6,7,8,10,11,1 χ en 13 Artijckelen vande bedijckinge
vande Schorre ghenaemt het Luys, flaende hier vooren
Colunu 1991. gedruckt.

Ten negenden, dat de queftien ende verfehil-
kn inde Dijckagie voor vellende, geduyrende de
felve fullen gedecideert worden de pla?io Aooi het
Collegie vanden Vryen refiderende totSluysin
Vlaenderen, volgens d'A&e daer toe huyden ge-
daen depefcheren.

Ten veerthienden, fullen de voorfz Bedijckers
ende Geoftroyeerdens de Sluyfe aende Stadt

van Aerdenburgh op de Caerte figurative aen de-
len gehecht, geteyckentmetde letter A- foofuf-
fifant moeten maecken,dat men daer door bequa-
melick niet ajleen 't Water van drie duyfent ghe-
meten (volgens 't voorgeven vande voorfz Ge-
landen) kan efTueren* nemaer dat oock 't reftereri-
de Water vande geheeJe Dijckagie daer door kan
gheloft worden, *t geene naerapparentie fal kon-
nen gefchieden., leggende Aerdenburgh lager als
d'achter Landen ofte Schorren, fo niet, fullen de
meer-ghenoemde Bedijckers ende Geo&royeer-
den nootfaeckelijck eene tweede Sluyfe onder de
Stadt Aerdenburgh voornoemt, op de eene ofte
d'andere beq�ame plaets moeten leggen : Ken-
nende haer Ho: Mo:, om verfcheyden pregnante
redenen , niet toe ftaen de verfochte Sluyfe aefl
de Marquette Wech op de meer-genoemde Caer-
te geteeckent met de letter B.

Voorts fo fullen de opgemelte bedijckers ende
Geoftroyeerdens van defen Polder beooften ter
Eede moeten furneren fes duyfent guldens eens,
fonder meer, om befteet teAvorden tot het her-
maecken vaneene nieuwe fteene Poorte, met d�
Bruggen ende toebehoorten, aen diezyde van de
meer-ghenoemde Stadt Aerdenburgh, daer voor
defen een ge weeft is.

Ontbieden, verfoecken �nde bevelen daerom
allen Governcurs, &e. Gegeven onder onfen Ca-
chette, Paraphure ende de Signature van onfe»
Griffier inden Hage, op den twee en twintighften
Aprilis 1650.

4-7. Octroy, totte bedijch^nge ende beverfcbinge vande Landen ende Schor*

ren van Schoondijcke, ende aengelegene ontrent Ooflburgh, als oock van Tfcndijcke. In date den
xx April 165Ό. #

ψ f

ν E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defe ful-
len fien ofte hooren lefen,Saluyt. DOEN
i■ ^TE WETEN, Dat Wy op het ver-
^ec*,^aen ^ons gedaen uyt den naem ende van we-
gen de Ingelanden vande Schorren ende Landen

O au °.^0ndiJ^cke ' ^ende a�ngelegerte ontrent
^oitburgh, als oock vande Landen ende Schor-
m Γ� ^YfendiJ<*e gelegen,volgens de Caer.
co aaet van gemaeckt, ende aen delen ghehecht,
cieive geconfenteert, geaccordeert ende geoc-
oyeert hebben, gelijck wy confenteren, accor-
deren ende oftroyeren by defen, dat fy de voorfz
tanden end� Schorren van Schoondijcke, ende

Yfendijcke fullen mogen bedijcken ende bever»,
fchen, op de conditien, exemptien ende vrydom-
menhier naer geexprefl�ert: Te weten _f

Eerftelijck, dat fich die Bedijckers, &c. Accor-
deert voorts van woorde te ivoor de met het 1, -x, 3, 4,5,
6, 7,8,10,11, ι χ en 13 Artijckelen vande bcdijckinge
vande Schorren ghenaemt het Luys, flaende hier vooren
Colum. 1991. gedruckt.

Ten negenden, dat de queftien ende verfchil-
len inde Dijckagie voor vallende, geduyrende de
felve fullen gedecideert worden de plano door het
Collegie vanden Vryen refiderende totSluysin

6. Κ iij Vlaen-

-ocr page 1002-

Placateri. 5*B�eck. 9.Tlt. 3. Deel.

1997

1998

Vlaenderen, volgens d'A&e dacr toe huyden ge- , genende opmaecken van beyde4e voorn l

daen depefcheren.

Safl�n, fal het overfchot van dien de voornoen

Geo&royeerdens te goede komen in 'tmae�k

Ten veerthienden, fullen de voornoemde Ge-
o&royeerdens van Schoondijckende Yfendijck,
op hare koilen moeten delven ende maecken,
oock altijdt onderhouden, de nieuwe Vaert tot
vier roeden breet, met de Sluyie by Yfendijcke
voornoemt, volgens.de Caertefigurative aen de-
fen ghehecht» ende daer benevens furneren eene
fomme van veertich duyfent guldens eens, fonder
meer, boven de twintich duyfent guldens die de
Bedijckeren vande Pafl�geule huyden oock op
gheleyt is te contribueren tottet leggen van twee
Safl�n. Doch fo wanneer bevonden foude mogen
worden, dat beyde de opgemelte fommen, maec-
kende te famen tfeiligh duyfent guldens, niet al
en fouden behoeven befteet te worden tottet Jeg-

vande boven-gemelte Vaert.te betalen op_ord
nantie vanden meergemelten Raedt van State 1'
wanneer de Safl�n lullen zijn befteet, ende o' ι
op ghenomen, ende niet eerder. Ende fal het
derhoudt vande felve Safl�n blyven tot lafte y ^*
Lant, mits dat de Generaliteyt wederom fal h? *
fijteren den Thol die op de meer-genoemd
delven Vaert fal worden gheftelt, ghelecht en<f
geheven. ; - - ^de

Ontbieden, verfoecken ende bevelen daero
allen Gouverneurs van Provinci�n,&c, GeoeJ^
onder onfen Cachetre, Paraphure , ende de
Signature van onfen Griffier, inden Hage,opden
l twee en twintighften Aprilis i6;o.

�

48. fAmfliatievahOUroy^totbedijckingevanTrmWillem^ 1

Schoondijcke. In date Jen 2,3 Martij1651.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die oefen
fullen Tien ofte hooren lefen^, Saluyr.
�OEN TE WETEN, AlfooWy
huyden hebben ghehoort ende in ghenomen het
rapport vande Heeren onfe Gedeputeerden uyt
het middel van ohfe Vergaderinge tot de Oc-
troyen van bedijckinge van Landen, achtervol-

fens diverfche onfe Refolutien ghebefoigneert
ebbende in faecken van de bedijckinge van Prins
Willems Polder, ofte Schoondijcke, oockdies-
aengaende over ende weder over tegens den an-
deren gehoort den Bailliu Willem Pieterfl�n Ter-
ileyn,als gecommitteert by de drie Steden Sluys,
Aerdenburgh ende �oftburgh , ende den Bailliu
Jacob vander Swalme, als gecommitteert vande
Gelanden vande voorfz generale Dijckagie van
Prins Willems Polder. SOO IST, dat Wy
naer voorgaende deliberatie, ende gelet op de
confideratien by de gemelte Heeren onfe Gede-
puteerden in der felver voorfz rapport gheallegu-
eert, goet gevonden hebben, gelijck wy verftaen,
eoet vinden, ordonneren ende begeeren mits de-
len, dat de ghemelte generale Dijckagie van Prins
-Willems Polder fijnen voortganck fal gewinnen,
in conformit� van't Octroy den twee en twintich-
ften Aprilis inden voorleden Jare fefti�n-hondert
ende vijftigh by ons verleent, e�Je onder defe
nadereconditienendereftri&ien, daer medehec
felve O&roy wertgeamplieert, te weten:

Dat 't beginfel vande te delven nieuwe Vaert
fal aenvanck nemen vanden houck vanden Oran-
gien Polder, langs d'oude Vaert van Schoondijc-
ke , tot voorbyde Sluyfen van Brefande, daer 'r
gat overghegaen fal worden, volgens de Caer�e
nguratijfdaer af zijnde.

� Dat de felve Vaert fal moeten wijt zijn (vol-
gens't voorfchreve gegevene O&roy) vier roe-
den , gelijck voor delen door ComroiiTaris der ge-
melte Steden is verfocht.

Doch dewijl nu naerder geremonftreernvort
dat de felve Vaert wel een roede of twee mocht
wyder ghemaeckt worden, foo fal de felve Vaert
moeten ghemaeckt worden tot de wijtte van vijf
roeden.

Ende foo voorts op de felve wijtte tot aen
Scherrebier inde oude ghedolven Vaert verbete.
ren, of voorder daer 't noodich is, voor 't Canael,
tuflchen de Groede ende Henricus Polder met
eenlDam doorloopen,als mede 't oude Canael van
de oude Brughfche Vaert, annex �oftburgh ende
Ni�u velt, waer met de gantfche oude ende nieu-
we Vaert gheduyrich vol ende een ftaende Water
fal zijn. i *

Ende van dien Dam by �oftburgh, fal men del-
ven door de buyten Schorren, ende den ouden
Dijck inde Boomkreeck, ilreckende door Prins
Willems Polder tot aen Coxye, daer 't ander Sas
moet leggen.

Welck Sas van Coxye ten eerften befteet ende

il'

maeckt fal worden foo'tdoenelijckis, doch

i�o 't van dit Jaer niet en kan ten meeften proryte
beileet ofte gemaeckt worden, foo fal men tot ge-
rief vande Stadt �oftburgh pr�vifionelijck van
den Dam af'tContrefcharptotaendePoortver-
breeden, ende bequaem maecken om aenhaer
Schepen te gheraecken, tot dat het voornoemUe
Sas van Coxye vooreerft fal wefen voltrokken;
welck Sas vol trocken fal moeten worden met het
Jaer 1651. ten langhften.

Ende fullen de Gelanden de felve penningen
van v�ertigh duyfent guldens die fy betalen moe-
ten, onder haer blyven behouden, tot tijdt ende
wyle het voornoemde Sas of Safl�n fal werden
gemaeckt, op het goet vinden van haer Ho: Mo:,
ende ten verfoecke vande Steden, of andenints
foo als haer Ho: Mog: fullen goet vinden ten mee-
iten dienfte van het Landt te behooren: weJcK
■ '�"�'■�-�. � -. . � � ■......� - pe-

-ocr page 1003-

Dijckagie*», &c

2000

eenich hinder ofte belet ter contrarie te doen ofte
te laten gefchieden, op pene van t'incurreren onfe
hoochfte indignatie, geconfidereert wyfulcx be-
vonden hebben alfoo te behooren. Gegeven on-
der onfen Cachette, Paraphure ende de Signature
van onfen Griffier, inden Hage, den drie en twin-
tichiten Martij 1651.

tQOO

\L* bhedafen fel werden by den Ingelanden,
jhSn Penningh-meeftet, op Ordonnantie
SSenRaedtvaa State. �.

Waeromme Wy-laften ende bevelen allen ende
Jhf yegelijcken die dit eenichfints aengaen
2"hundaernaerprecife te reguleren, fondec

40. O&roy , totte bedijcfynge ende beyerfchinge van feeckgre parthye van

Schorren, alias Canifvliet, gelegen tuffchen den Auflrichen Pelder,'/ Sas van Gent, ende het Fort
Sint Mank. In date den %3 April 1650.

|.jE Staten Generael der Vereenichde Ne-

^: derlanden, Allen den geenen die defen

! fuilen fien ofte hooren lefen, Saluyt.

DOEN TE WETEN, datwyop't
verfoeck aen ons ghedaen uyt den naem ende van
_weeen Gafpar de Mauregnault, Capiteyn ende
Sergeant Major van het Sas van Gent, met fijne
GeaVocieerde, de felve gheconfenteert, geaccor-
deert ende geoftroyeert hebben, gelijck wy con-
fenteren, accorderen ende octroyeren by defen,
dat fy feeckere parthye van Schorren ghelegen
tuifchen den Auftrifchen Polder,'t Sas van Gent,
ende 't Fort Sint Marck,groot ontrent twee duy-
f�nt ghemeten, min ofte meer, uytwyfende de
Caerce figurative aen defen ghehecht, fuilen mo-
gen bedijcken ende beverfchen op de conditien,
exemptien ende vrydommen hier naer geexpref-
feert: Te weten,

Wael uyt den Hoogen Raedt, de Heer Cromom
uyttet HofTProvinciael, endede Heer Sypefteyn
uyt het Hof van Vlaenderen, waer tot A&e apart
fal worden gedepefcheert.

Ten veertienden, fuilen de Bedijckers by ende
aen't Fortgen SintEloy moeten leggen ende hou-
den eenen Dam door de Kreecke,meteene bequa�»
meSluyfedaer by in'tvafteLandt, ende't felve
Fortgen weder voort op maecken met eene fterc-
ke fteene Redoute daer inne, foo als men haer na-
der fal ordonneren: als oock eenen gelijcken Dam
ende Sluyfe te leggen ende houden tuflchen het
Sas ende 't Hoorenwerck inden Auilrifchen Pol-
der , ter bequaemfter plaetfe haer aen te wyfen,
alles tot heuren koften, om alfoo meer Water te
hebben ende te houden, daer de droochte van 't
wan-getyde nu is vallende, oock om altijdt Mee-
fterte zijn vande voorfz Dammen ende Sluyfen,
ende by noot de Dammen ende Dijeken weder
door te mogen fteecken.

Ontbieden, verfoecken ende beveelen daerom
allen Gouverneurs van Provintien, &c. Gege-
ven onder onfen Cachette, Paraphure ende de
Signature van onfen Griffier, inden Hage, op den
drie-en-twintighflen Aprilis feilhien-hondert
endevijftigh.

Eerftelijck, datfichdieBedijckers,&c. Accor-
deert mom van woorae tewoordemet het 1, ^, 3,4,5,
6; 7,8,10,11,1 % en 13 Artyckelen van 't Otlroy van
de bedijchinge vande Schorrengenaemt het Luys ,flaen�
de hier vooren Colum. 1991. &feqq. gedruckt.

Tennegenden.dat de queftienende verfehillen
inde Dijckagie voor vallende, geduyrende de fel-
ve fuilen ghedecideert worden door de Heer de

5 o, idUevan nader Ampliatk van ��rqy, totte bedijcfynge vande Ί)ψ1φ~

gie van Canifvliet, gelegen ontrent het Sas van Gent. In date den ^Januarii i6jx.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fuilen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, datwyont-
wngen hebben d'ootmoedige Supplicatie aen ons
gneprefenteert uyt den naem ende van wegen de
gnefamentlijcke Ingelanden van de aenftaende
Uijckagie van Canifvliet, gelegen ontrent het Sas
van Gent �. Inhoudende, hoe dat fy Supplianten
op den drie en twintighften April feftien-hondert
vyragh, van ons hadden geimpetreert Oftroy tot
Mdyckinge vande Schorren aldaer �. Ende dat wy
nu binnen drie weecken herwaerts, op het advijs
oesftaedts van State , hadden geaccordeert ende
goet shevonden de felve Dijckagie te fluyten in
Pjaetle _van aen 't Fort Sint Eloy , ghelijck het
vctroy mede btenght, aen 't Fort Sint Marck : In
wucK naerder verfoeck fy Supplianten noch

twee Articulen by forme van Ampliatie hadden
by gevoecht, te weten, datfe de fpyfe tot het ma-
ken vande Dijeken der voorfz Dijckagie fouden
mogen halen ter naefter plaetfe ende minfte fcha-
de vande Gelanden, mits de felve betalende, naer
tauxatie van Luyden hun dies verftaende,tot con-
tentement vande geene uyt wiens Landt men de
felve foude halerfl�Ten tweeden, dat de DetTail-
lianten die weyger�gh zijn hare ghefchooten ofte
Dijckpenningen te betalen op den behoorlijcken
tijdt daer toe eeprefigeert, de felve tot de voorfz
betalinge fouden werden geconftringeert volgens
Dijckrecht, gelijck in alle Dijckagien wert geob-
ferveert. Welcke voorfz twee poin&enbyOns
in't voorfz lefte verfoeck vande Dijckagie te fluy-
ten aen 't Fort Sint Marck, fchynen gheomitteert
ende over't hooft ghefien te zijn. Ende alfoo fy
Supplianten nochtans fonder defeWe te hebben

Ver-

-ocr page 1004-

Placaten. f»Boec& 9. Tit, s.Deel,

1001

den, ende dat als dan de wettelijdke gedecret
de parthyen by den Rentmeefter van haer Η
Mog: ten behoeve van 't Landt fullen werden°°^
geflagen ende bedijekt, midts conditie, datalN
geene die hare gedecreteerde parthyen endel
den binnen behoorlijcken tyde mochten k� ^

verkregen, dev�orfz Dijckagie niet en konnen
beginnen, veel min voltreeken' Soo baden fyluy-
den gantfch onderdanichlijck, dat wy haer de fel-
ve by forme van naerder Ampliatie van haer Oc-
troy, gheliefden te confenteren, op dat alfoo de
voorfz Dijckagie hare volle leden hebbende, des
te beter ende fonder eenige contradictie haeren
voortganck mach hebben. Welcken aengemerdr,
SOO IST, dat Wy ons ter bede vande Sup-
plianten genegen vindende, beyde de voorfchre-
ve poin&en , by forme van naeder Ampliatie van
Oclroy hebben geconfenteertende geaccordeert,
ghelijck wy die confenteren ende accorderen by
defen, in voegen ende manieren als volght, te we-
ten , dat men fal mogen halen ende ghebruyeken
defpyfe totten Dijck ende floppen vande Gaten,
fooder eenige mochten wefen, aende naeft-gele-
gene Schorren, voor foo vele uytteeygene gron-
den vande Dijckagie niet en mochten te vinden
zijn, midts daer van doende behoorlijcke vergoe-
dinge, naer couftume ende tot tauxatie van die
gene des verftaende. Ten tweeden,dat de Defail-
lanten, volgens Dijck-recht by billetten fullen
werden geciteert, ende op dagen van lofllnge ge-
procedeert tegens de Binnelantfche op fes weec-
ken, ende tegens de Buytenlantfche op fes maen-

te loifen , die albereyts gefurneerde Dikkt�*»*

gen aen haer Ho: Mog; Rentmeefter in dierqii

teyt alvoorens ghehouden fullen zijnteref

uue.

ren, te weten voordeBinnenlandrfchen,^,

ichat, ende voor d� Uytlandtfche het enckel ν

dev�orfz gefurneerde penningen, metteinteref
fen van dien, tegens tvvaelf per cento, ended
ten opfichte vande periculen die inde Dijcka ^
konnen worden ghevreeft, ende oock aengetrot
fen. Waeromme Wy laften ende beveelen alle
ende eenen yegelijcken die het eenighfmts 3^"
gaen mach, hun hier naer te reguleren, fonder on-
pofitie ter contrarie, ende dienvolgens de Suppjj.
plianten het volkomen effed van defe onfe nader
Ampliatie van O�roy ruflelijck, vredelijck ende
volkomentlijck te doen ende laten gejiieten.want
Wy fulcks bevonden hebben alfoo te behooren

Gegeven inden Hage onder onfenCachette, P_a!
raphure ende de Signature van onfen Griffier, op
den vierden Januarij 1651. r Λ ' *

5 ι. 0�troy, mte bedijcfynge ende beverjehinge vande Landen ende Scbor*

ren gelegen over de Pajfegeulein vlacnderen. In date den 11 Mey 16 � o.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defe ful-
len fien ofte hooren lel�n,Saluyt. DOEN
TE WETEN, Dat Wy op het ver-
foeck aen ons gedaen uyt den naem ende van we-
gen Guillaume de Grootte, Heere van Drumeez,
ende Pieter Lips, Schepen der Stadt Sluys in
Vlaenderen, mitfgaders de andere ende gemeene
geinterefl�erde inde Landen en" Schorren gelegen
over de Pai��geule in Vlaenderen, inde Caerte fi-
gurative alhier getransfixeert, pertinentelijck ge-
fpeciikeert ende aengetrocken, de felve ehecon-
fenteert,geaccordeert ende geoftroyeert hebben,
gelijck wy confenteren,accorderen ende oitroye-
ren by defen, dat fy de voorfz Landen ende
Schorren fullen mogen bedijeken ende bever-
fchen, op de conditien, exemptienende vrydom-
men hier naer geexprefl�ert: Te weten,

Eeritelijck, dat fich die Bedijckers, &c. accor-
deert voorts van woorde te woorde met bet 1 »1.3,4 $>
6,7,8,1 o, 11,1 a en 13 Artijckelen van 't Oclroy van
de bedijekinge vande Schorren genaemt het Luys ,flaen�
de hier vooren Colum. 1991. &fefa. gedruckt.

Ten negenden, dat de queflien ende verfchil-
len inde Dijckagie voor vallende, geduyrende de
felve fullen gedecideert worden de plano door het
Collegie vanden Vryen refiderende tot Sluys in
Vlaenderen, volgens d'Aite daer toe huyden ge-
daen depefcheren.

Ten veerthienden, veritaen haer Ho: Mp:, dat
de Soetelaers Kreeck op de voorfz Cacrtc aen
defen ghehecht, gheteeckent met de letter A. fal
moeten open blyven, ende open ghehouden wor*
den, ende dat tot gerief der Gelanden een Brugge
fal worden ghemaeckt ter plaetfegeteeckentmet
de letter L. fonder in eenigerley wyfe de felve te
verminderen hare breette, om alfoo te beter hun-
ne Vruchten te konnen vervoeren, ende bymal-
kanderen komen.

Ten vijfthienden, dat de voorfchreve Bedijc
kers ende Geodroyeerdens tottet maecken van
de SafTen op de nieuwe te delven Vaertdoorde
onbedijekte Schorren van Sehoondijckc, ofte
door de nieuwe aenftaende Dijckagie dies- aen-
gaende te volgen , fullen hebben te rurncren
twintich duyfent guldens eens fonder meer, om
gevoechtte worden by de veertich duyfent ghe-
lijcke guldens by die van Schoondijckc voor-
noemt , ende de Landen by Yfendijcke, dacrtoe
mede te furneren , ende vervolgens gheem-
ployeert gelijck in het Odroy Voor de felve Lan-
den van Schoondijcke ende Yfendijcke huyden
is geftatueert.

Ontbieden, verfoecken ende beveelen daerom
allen Gouverneurs van Provintien, &c. Gegeven
onder onfen Cachette, Paraphure ende de Signa-
ture van onfen Griffier inden Hage, op den elraen
May 1650.

$x. Λ»-

-ocr page 1005-

Dijckagio, &c. 't Suytlandt, &c

2004.

1003

e 2. sJmpliatie vant OUroy den % 3 Jpril 16% \ � verleent, totte bedipbinge

vande Schorrelanden iefuyden de Paffegeule in Vlaenderen, In date den � % Februari) 1652.

em e Staten Generael der Vere,enighde Ne-
' derfanden, Allen den geenen die defen

: fullen ften ofte hooren lefen, Saluyt.

^OEN TE WETEN, dat wyont-
enbebben de ootmoedige fupplicatie aen ons

by Ons mach verleent worden Acte in communi
forma. Wekken aengemerct, S O O 1S �, dat
Wy al noch op houden het voorfz eerfte poinct,
het tweede ende laetfte der voorfz poinclen , by
forme van naeder Ampliatie van Odtroy hebben
geconfenteert ende geaccordeert. ghelijck wy die
confenteren ende accorderen by defen, in voegen
ende manieren als volgt, te weten: Dat de Defail-
lanten, volgens Dijck-recht by billetten fullen
werden geciteert, ende op dagen van loflinge ge-
procedeert tegens de Binnelantfche op fes weec-
ken, ende tegens de Buytenlantfche op fesmaen-
den, ende dat als dan de wettelijcke gedecreteer-
de parthyen by den Rentmeefter van haer Hoogh
Mog: ten behoeve van 't Landt fullen werden aen-
geflagen ende bedijekt, midts conditie, dat alle de
gecne die hare gedecreteerde parthyen ende Lan-
den binnen behoorlijcken tyde mochten komen
te loifèn, die albereyts gefurneerde Dijckpennin-
genaenhaere Ho: Mog: Rentmeefter in de quali-
teytalsvoorenghehouden fullen zijn te reftitue-
ren, te weten voor de Binnenlandtfche op twee
fchat, ende voor de Uy tlandtfchc het enckel van
de voorfz gefurneerdgpenningen, mette interef-
fen van dien, tegens twaelf per cento, ende dat
ten opfichte vande periculen die inde Dijckagie
konnen worden ghevreeft, ende oock aengetrof-
fen. Waeromme Wy laften ende beveelen allen
ende eenen yegelijcken die het eenighfmts aen-
gaen mach, hun hier naer te reguleren, fonder op-
pofitie ter contrarie, ende dienvolgens de Sup-
plianten het volkomen effect van defe onfe nader
Ampliatie van Octroy ruftelijck f vredelijck ende
volkomentlijck te doen ende laten genieten,want
Wy fulcks bevonden hebben alfoo te behooren.
Gegeven inden Hage, onder onfen Cachette, Pa-
rapnure ende de Signature van onfen Griffier, op
den twaelfden Februarij 165�.

van wegen

Heer van Drumez,

1'riVadërs Pieter _Lips _t Burgemeefler der Stede

�

wli

Sluvsin vlaenderen;lnhoudende,hoe dat fy Sup
Sten als Impetranten van Otfroy over de aen-
Lende Dijckagie befuyden de Paflegeule in
Vlaenderen voornoemt, op den xxnj April des
voorleden Jaers 1651. van ons gratieufelijck heb-
ben geobtineert het voorfz Octroy tot bedijekin-
der Schorre-landen inde felve dijckagie vallen-
de Endealfoofy Supplianten bevinden, dat in't
voorfz Octroy niet en ilaet gefpecificeert, dat fy
de fpyie tot het maecken der Dijeken ende flop-
pen der gaten noodich, fullen mogen halen ter
naefter lage ende minfte fchade vande Gelanden,
oock niet datfe de Defaillanten fullen mogen con-
flringeren hare.Dijck-ghefchoten te betalen, vol-
gens Dijckrecht, 't weïek nochtans in alle Dijcka-
gien gebruyckelijck is, Soo baden fy Supplianten
ons gantfeh onderdanichlijck, dat haer ciefe twee
bovenflaende poindten by forme van Ampliatie
mochten werden geconfenteeft: Te weten, Eerft,
datfe de fpyfe tot het maken vande voorfz Dijc-
ken, ende floppen vande gaten noodigh, fullen
vermogen te halen ter naefter lage, ende ter min-
fte fchade vande Gelanden, midts daer voor beta-
lende tot tauxatie van Luyden hun dies verftaen-
de, als ordinair. Ten tweeden, datfe de Defaillan-
ten ofte onwillige fullen vermogen te conftringe-
lentotbetalinge haerder Dijck-gefchooten, vol-
gens D'ijck-recht, op dat alles alfoo met ordre ge-
fchiede, endede voorfz Dijckagie haren behoor-
leken voortganck mach gewïnnen,ende daer toe

5 4* 0�troy, totte bedijetynge ende beyerfchinge van een gedeelte vande ge-

inundeerde Polders gelegen onder de Jurifditlie van lVoonfdrecht,in't �arquifaet van Bergen,
gmaemthetSuytlant,Oudelant,lYiffendijck,endedeNoort-polder. in date den 13 Decem, i6|0.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defe ful-
len fien ofte hooren lefen , Saluyt.
DOEN TE WETEN, DatWyop
rietverfoeck aen ons ghedaen, gheconfenteert,
geaccordeert ende geoftroyeert hebben, ghelijck
wy confenteren, accorderen ende oftroyeren by
oeien, f₀₀ ten behoeve vande Vrouwe Princefle
van Hoochfoke, Marquife van Bergen, als ten be-
noevevan CornelisMichielfzSoetens, cum fo-
con^! ^m]i^tf6^aders ^allen andere gheinterefleerden
j. ^Jp ⁿ,j ^m'^dat ^een gedeelte vande geinundeer-

WoonMi^ghe,egen °"^der ^de J^urifdi#^ie van
vanR ^ec"^c' ⁱⁿ den voornoemden Marquifate
\Vi/i^eri^en,' ê^enaemc het Suytlandt, Oudelandt,
fipmt ^JC!^k'^ende ^de ^Noott-polder, in de Caerte
b«nmve door defen getransfixeert, pertinente-

Jijck ghefpecificeert ende aen ghetrocken, fullen
mogen worden bedijekt ende beverfcht, op de
conditien, exemptien ende vrydommen hier naer
geexprefleert: Te weten,

Eerftelijck, dat fich die Bedjjckers, &c. Accor-
deert voorts van woorde te woordc met hit f, %_y J, 4,5,
6,7,8,10,11, � �. en \ 3 Artijckelen van 't Oftroy van
ik hdijekinge vande Schorren genaemt het Luys ,flaen-
de hier vooren Colum. 1991. &feqq.gedruckt.

Ten negenden, dat de queftien ende verfchil-
len tuflehen dehoogh-gemelte Vrouwe Princefle
Marquife van Bergen, den meer-genoemden Soe-
tens, cumfocüs, ende allen anderen Geinteref-
feerden albereyts ontftaen, ofte noch te ryfen, de
voorfz bedijekinge, mee den ghevolge ende aen-

6. L kleven

mam

-ocr page 1006-

Placaten. f^Boeck. 9-Tit. 3.Deel�

Brabandt by Extract toe gefonden.

2OO5

kleven van dien, ten

*�o$

cemerende, fullen worden af gedaen ende ghede-
cideert de plano , ende fonder figure van Proces
door den Raedtvan Brabandt refiderende alhier
inden Hage, of door CommiiTarul�n uyt haer
middel by hun te nominerep, volgens ende in con-
formit� vande Refolutie huyden dies aengaende
by ons ghenomen, ende den gemelten Raedt van

Ontbieden, verfoecken ende beveelen daero
allen Gouverneurs van Provintien , &c. Q_t^
ven onder onfen Cachette, Paraphure ende l'

Signature van onfen Griffier, inden Hage, opd/
derthienden December fefthien - hondert ey!
vijftigh.

5 5. Jmpliatie van OBroyjot bedijekinge varit thfjerlant van IPoonfdre�

gelegen in 't Marquifaet van Bergen op den Zoom. In date den 11 Augufli 1651.

ren paratelijcken naer den Dijek-rechten foude
werden gheexecuteert ende verkocht, volgensde
-Refolutie hier annex. Ende omme de felve Refo.
lutie te doen effectueren,'tfelve gefchot by Dljcfc
graef ende gefwoorens,ende den Penningmeefter
moet werden ehedaen, die 't felve nietenkonnea
doen, fonder daer toe te hebb�" onfe fpeciale Afle
van authorifatie. Welcken-aengemerckt, S00
IST, dat Wy, gelet hebbendrop het verfoecUy
de voorfz fupplicatie gedaen, de voorfz Refolutie
by de gemefte Hooft-Ingelanden ten fine als voo-
ren genomen, hebben geapprobeert ende geratifi.
ceert, gelijck wy hetielve approberen ende rati-
ficeren by defen , Authoriferende dien volgens
Dijckgraef.Gefwoorens, ende Penningh-meefter
vande voorfz Dijckagie, foo wanneer den voorfz
Zeedijck, in conformit� vande felve Refolutie fal
wefen op ghemaeckt, te mogen omme ilaen ende
een gefchot fchieten over yeder gemet inden ring
vande voorfz Dijckagie begrepen, als mede over
de Thienden naer advenant de felve inde voorfr
Dijckagie volgens het Oirroy fullen moeteneen-
tribueren.ende dat totfoodanige fommc van pen-
ningen als fy bevinden fullen te behooren tot fur-
nii��ment ende afloffinge van alle de opgenomen
penningen tot de voorfz Dijckagie geemploycert,
ende dat de gebreeckige hare Landen daer voren
paratelicken na den Dijckrechten voor haer dijck�
ichot fullen mogen werden geexecuteert:Endeen
fal defe authoriiatie niet komen te ceil�ren, voor
ende al eer de voorfz Dijckfchooten fullen wefen
op ghebracht, ende de capitale penningen tot de
voorfz Dijckagie geempJoyeert daer mede af ge-
loil. Waeromme Wy laften ende bevelen allen
ende eenen yegelicken die het eenighfins aengaen
mach, hun hier naer precife te reguleren, ende de
Supplianten het volkomen effect van d�e onfe
Ampliatie van Octroy ruftelick ende vredelickte
doen ende laten genieten,fonder eenige oppofitie
ter contrarie , op pene van t'incurreren onfe m-
dignatie. Gegeven inden Hage, onder onfen Ca-
chette, &c. op den elfden Augufti i6)'i.

1E Staten Generael der Vereenichde Ne-
jderianden, Allen den geenendie defen
■fulien fien ofte hooren lefen, Saluyt.
'DOEN TE WETEN, dat wy ont-
vangen hebben d'ootmoedige fupplicatie aen ons
gheprefenteert uyt den naem ende van wegen de
Hooft- Ingelanden ende Geodrroyeerdens inde
bedijekinge vant Neerlant van Woonfdrecht,ge-
legen in 't Marquifaet van Bergen opten Zoom,
Inhoudende, hoe dat wy op den 13"� December
1650, verleden belieft hadden te verleenen aende
Supplianten O�roy tot bedijekinge van een ghe-
deelte van't voorfz Neerlandt van Woonfdrecht,
ende dat hetfulex is, dat oock de Supplianten tot
voltreckinge vande felve Dijckagie, hebben goet
gevonden voor een jaerin pJaetfe van een gefchot
te fchieten over veder gemet, te doen negotieren
door haren Penningh-meefter een nbtable fomme
van penningen,die oock by den fel ven Penningh-
meefter is op ghenomen, ende daer van Obligatie
gepafleert, in conformir� vande Acte van autho*
rifatie dies aengaende by de Supplianten aen hun
gegeven, daer by de Supplianten niet alleen heb-
ben verbonden jhare Gorfl�ngenende Aenwafch,
maer daer en boven hare Peribon ende goederen.
Ende alfo de voorfz Dijckagie nu by na is voltroc-
ken,ende de Supplianten gnenegen zijn de opge-
nomen penningen wederomme af te lofl�n, ende
malkanderen vande felve opgenomen penningen,
efi obligatie daer voren gepaif�ert, te ontlaften, fo
hebben ook dien conformelicken de voornoemde
Ho�ft-Ingelanden ende Geodrroyeerdens op den
2,6 j ulij 165 [.verleden, gerefol veert, ommeeen-
mael te gheraecken buy ten bekommeringe vande
opgenomen penningen, dat fo wanneer den Zee-
dijck vande voorfz Dijckagie fal wefen voltrocke,
dat over alle de Dijcklanden binnen den ring van
de felve Dijckagie gelege, een gefchot foude wer-
den gefchooten, tot furnii��ment ende af�oi��nge
van alle de op genomen penningen tot het maken
ende voltrecken vande Dijckagie gheemployeert,
op pene dat de Landen vande gebrekige daer vo-

5 6. Oftroy, totbedijetynge en beyerfchinge vande Cjorfiingen gelegen onder

Offemlrech ende Hooger Heyde. In date den � Januari} 1651.

geaccordeert ende geoftroyeert hebben, gelijck
wy confent�ren, accorderen ende ocTxoyeren bv
defen, dat fy de Gorffingen gelegen onder Olien-
drecht ende Hooger Heyde, volgens de Cacrte
daer van gemaeckt,.e'nde aen defen gehecht, lul-
len mogen bedijeken ende beverfchen,opdecou-
ditien, exemptien ende vrydommen hier naer ge-
exprefl�ert, Te weten: .

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, AlJen den genen die defen ful-
len fien ofte hooren lei�n.Saluy t. DOEN
TE W E Τ E N, dat wy op het verfoeck
aen ons gedaen uyt den naem ende van wegen de
Vrouwe PrincefTe van Hoochfolre, Gravinne van
den Berge,Marquife van Bergen op den Zoom,eR
den Raetf heer Aerfl�n, de ielve gheconfenteert,

-ocr page 1007-

jjEfc

Orangien Polder� 2008

Ontbieden, verfoceken ende beveelen daerom
allen Gouverneurs van Provinci�n, &c. Gege-
ven onder onfen Cacherce, Paraphure ende de
Signature van onfen Griffier in 's Graven - Hage ,
op den vijfden Januarij fefthien-honderc een en
vijftigh.

Dijckagio,&c.

1007

Eerftelijck.datfichdieBedijckers, &c. Mm-
tonmutatis mutandis met het Oclroy vande kdijc^n.
1vande Schorre ghenaemt hetLup,fiaendeColum.
fooi ^feqq.gedruckt.uytgefondertdatde clan/uk:
�nde dit alles in cas, &c. indefen Ottroje met en is
gemfereert.

. ^_# qJBe van Ampliatie ende elucidatie, van het OBroy hier bevoorens by

haer Ho: Mo: verleent, tot ledijckinge vanden Orangien Polder, benoorden �fendijcke in Vlaende-
ren, i η date den 6 April J 6 � ι.

deert, daer �p vonnifl� wyfen, de felve execute-
ren , fonder admiffie Van inhibitie, ende oock ter
eerfter inftantie nergens anders in 't casd'appel
ofte reformatie betreckelick, dan voor Burgemee-
ft�r ende Schepenen 's tandts vanden Vryen, der
felver eef fte ende competente Rechters.

Ef� wat met confente vande Hooft-Ingelanden»
ofte die meerdere ftemmen van dien , tot onder-
houdinge vanden voorfz Polder fal werden geor-
donneert,dat 't felve fal hebben kracht van keure,
f�rterende executie, nietjegenilaende appellatie.

Dat de prefente Hooit-Ingelanden met Dijck-
graef ende Gefwoorens, tot onderh�udinge vari
den felven Polder, telckensals't noodigh wefen
fal, fullen mogen fchietenalfulcke ordinaire als
�xtraordinarife ghefchooten, als fylieden in con-
fcientie (tot meeften diende der felver Polder)
fullen bevinden te behooren, ende de felve doert
innen op re�le ende parate executie , naer Dijck-
recht, ghelijck men van alle ouden tyden (ende
oock in dit Octroy) gewoon Is te obferveren.

Vetklafende de voorftaende drie Poincten ende
Articulen te houden van alfulcken kracht, vigeur
ende waerde,als of die in't meergenoemde Octroy
tot bedijekinge vanden gemeltS Orangien Polder
van woorde te woorde waren geinfereert: Lallen-
de ende bevelende over fulcx allen ende eenen ye-
gelicken die het foude mogen aengaen, hun daer
naer precyfe te regu leren ,ende de Supplianten,eft
allen anderen die 't behoort, het volkomen effect
daer van te doen en laten genieten, fonder eenige
de minfte oppofitie ter contrarie, op pene van te
incurreren onfe indignatie , geconfidereert wy
fulcx ten dienfte vanden meer-genoemden Oran-
gien Polder, ende vande famentlijcke Ingelanden
van dien, bevonden hebben alfoo te behooren.
Gegeven inden Hage, onder onfen Cachette, Pa-
raphure ende de Signature van onfen Griffier, op
den feiten Aprilis 1651.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen dengeenen diedefen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, dat wyont-
faneen hebben de ootmoedige fupplicatie aen ons
«heprefenteert uyt den naem ertde van wegen
Dikkeraef ende Gefwoorens vanden Orangien
polder, benoorden Yfendijcke in Vlaenderen: In-
houdende, hoe dat de Supplianten by ons Oftroy
den felven Polder hebben bedijckt inden Jaere
1618. ende door 'tfelve (als een ordinaire benefi-
cie) hebben ghehadt recht van Dijck ende Wech-
fchouwinge, en macht om over 't onderhoudt van
de felvc VVateringe te fchieten foodanige gefcho-
ten, als de felve in confcientie (met authorifatie
vande Hooft-Ingelanden) fouden bevinden te be-
hooren, de felve ghefchooten te innen met parate
executie, als naer Dijckrecht. Ende alfoo de Sup-
plianten tot noch toe zijn geweeften gebleven in
gerufte poffeffie der felver, dat het nochtans fulcx
is, dat eenige 't felve recht haer foecken te difpu-
teren, ende de Supplianten onder d'inningen van
't felve gefchot foecken moey te aen te doen, ende
defaeckin longueur foecken te brengen, en te
traineren, 't geen de Hooft-Ingelanden gantfeh
befwaerlijck foude vallen, ende oock buyten alle
gebruyek van Dijckagie is. Derhalven hebben wy,
geleth lijnde op het verfoeck vande Supplianten,
goet gevonden het voorfz Octroy by forme van
ampliatie teelucideren ende interpreteren,gelijck
wy het felve elucideren ende interpreteren in
krachte defes, met de hier naer volgende drie
Poin&en ende Articulen: Te weten,

Dat den voorfz Polder als van ouden tyden,
ende het ordinaris ghebruyck, in alle faecken de
Dijcken,Wegen, Shiyfen, Watergangen, ende an-
dere Werckenden meer-genoemden Polder raec-
kende, by Dijckgraef ende Gefwoorens fullen ee-
tegierc worden, de welcke oock kenniffe fullen
«emen van alle voorvallende faecken den felven
Polder raeckende, met 't geene daer aen depen-

57. Continuatie van't OBroy den ι1 Mey 163 4. �y &η Coningh van Span*

gien verleent aende Ingelanden ende Voorleggeren vande Schorren van Beooflenblye _t noopende
dimmuniteytvan alk Laflen ende I mpofitien voor twintigh Jaren; ende Anno 1644. verlenght
i voor noch twaelfjaren, tejouiffeten tot ten I 3 Mey 1684. In date den 1o April 1651.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den genen die defen ful-
jen fien ofte hooren lefen, Saluyt. DOEN

TE W E Τ E Ν, dat wy geleth hebbende op het
verfoeck aen ons gedaen uyt den naem ende van
wegende Ingelanden ende Voorleggeren vande

6. L ij Schorr

-ocr page 1008-

�

2009

Placaten. 5*Boeck.

lOlo

ten van alle laften ende Impofitien fullen genieten
ende profijteren , fonder bekroon van yemandr
wie het oock foude mogen wefen, Waeromrn^Swy lailen ende bevelen allen ende eenen yeeelij/
ken dien het eenighfints aengaen mach, hun nae
ende volgens den inhouden van defe onfe co/
tinuatievanO&royprecife te reguleren, fonder
oppofitie ter contrarie , op pene van daer over
t'incurreren onfe hoochile indignatie, want Wv
fulcks bevonden hebben alfoo te behooren. Ge
geven inden Hage op den negenthienden Aprilk
165 1. ^r

Schorren van Beooften-blye, om redenen ons
daer toe moverende uyt fouveraine macht gecon-
tinueert hebben, gehjek wy continueren mits de-
fen, tot den derthienden May 1684. het Octroy
van immuniteyt van alle lallen ende Impoikien
by den Coning van Spangien aen de Supplianten
den derthienden May inden Jare fefthien-hondert
vier ende dertigh verleent voor den tijt van twin-
tich achter een volgende jaren^ ende Anno 1644.
verlenght ten pronjte vande voorfz Ingelanden
van Beooften-blye voor den tijt van twaelfjaren,
Sulcksdat fy Supplianten de voorfz immunitey-

58. <tABe van Jmpiiatie ofte elucidatie, midtfgaders interpretatie van ende

op het Oftroy tot bedijckinge vanden Maurits Polder, leggende annex den 0rangten Polder,L�
rfendtjde in vlaenderen, voor de/en hy haer Ho; Mo: aende Bedijckers verleent, ι juni) 1651

donneerr,dat 'tfelve fal hebben kracht van keure,
forterende executie, niet jegenftaende appellatie

Dat de prefente Hooft-Ingelanden met Dijck-
graef ende Gefwoorens, tot onderhoudinge van
de felve Polder, telckens als 't noodigh'wef�nfaj
fullen mogen fchieten alfulcke ordinaire als ex-
traordinarife gefchoten,als fylieden in confeieotie
(tot meeften dienfte der felver Polder) fullen be-
vinden te behooren , ende de felve doen innen op
re�le ende parate executie naer Dijckrecht.gelijck
men van alle ouden tyden (ende oock in ditOc-
troy) gewoon is te obferveren.

Verklarende de voorftaende drie poinclen ende
Articulen te houden van alfulcken kracht, vigeur
ende waerde, als of die in het meergenoemde Oc-
troy tot bedijckinge van den ghemelten Maurits
Polder, van woorde te woorde waren geinfereert.
Ladende ende bevelende over fulcks allen ende
eenen yegelijcken die het foude mogen aengaen,
hun daer naer precyfe te reguleren, ende de Sup-
plianten, ende allen anderen die't behoort, liet
volkomen effedt daer van te doen ende laten ghe-
nieten, fonder eenige de minile oppofitie ter con��
trarie, op pene van te incurreren onfe indignatie,
geconfidereert wy fulex ten dienfte vanden meer-
genoemden Maurits Polder, ende.van de fament-
lijcke Ingelanden van dien bevonden hebben alfo
te behooren. Gegeven inden Hage onder onfen
Cachette,Paraphure ende de Signature van onfen
Griffier, op den eerften Junij 1651.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den genen die defen ful-
len fien ofte hooren leien.Saluyt. DOEN
TE WE TEN, dat wy ter ootmoedige
bede van DijckgraefFende Gefwoorens vanden '
Maurits Polder, leggende annex den Orangien
Polder by Yfendijcke in Vlaenderen, goet gevon-
den hebben het O&roy tot bedijckinge van den
felven Polder by ons verleent, mits defen by for-
me van Ampliatie te elucideren ende interprete-
ren,gelijck wy het felve elucideren ende interpre-
teren in kraehte defes, met de hier naervolgende
drie Poincten ende Articulcn, te weten:

Dat den voorfz Polder als van ouden tyden,
ende het ordinaris ghebruyck in alle faecken de
Dijeken, Wegen, Sluyfen, Watergangen, ende
andere Wercken de meer-genoemden Polder
raeckende, by Dijckgraef ende Gefwoorens ful-
len gheregeert worden , de welcke oock kennifl�
fullen nemen van alle voorvallende faecken den
felven Polder raeckende, met 't gene daer aen de-
pendeert, daer op Vonniile wyfen.de felve execu-
teren, fonder admiifie van inhibitie, ende oock ter
eerfter inilantie, nergens anders in 't cas d'appel
ofte reformatie betreckelick,dan voor Burgemee-
fter ende Schepenen 's Lants vanden Vryen, der
felver eerfte ende competente Rechters. .".�

Ef� wat met confente vande Hooft Ingelanden,
ofte die meerdereflemmenjvan dien, totonder-
houdinge vanden voorfz Polder fal werden geor-

5 9. O&roy, voor Oayid Coolhans, ende Conforten* omme nefemde Inge-
landen te mogen ledijcken feeckere 13 414 honden ghemeten, leggende benoorden Sinte Cruys hy
Aerdenburgh,genaemtden Boom. In dateden z6 lanuarij 1652.
E Staten Generael der Vereenichde Ne- plianten, mitfgaders aen alle de Ingelanden vande

Schorre-landen, Slicken ende Blieken van on-
trent derthien a veerthien hondert gemeten , leg-
gende benoorden Sinte Cruys by Aerdenburgh,
genaemtden Boom, geconfenteert, geaccordeert
ende geo�rroyeert hebben, gelijck wy hun co�-
fenteren /accorderen ende oerroyeren by oek|,
dat fy de voorfz Schorre-landen, Slicken ende
³ Blic-

; derlanden, Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluy t.
DOEN TE WETEN, dat wy op
het verfoeck aen ons gedaen by Davidt Coolhans,
Burgemeefter ende Commis tot Ooftburgh, ende
Conforten, naerghenomen advis des Raedts van
State, den elfden defer geformeert,.de felve Sup-

-ocr page 1009-

_t Dijckagie^, &c

_Rt_ickcfl,eetiaentt den Boom, feilen mogen bedijc-
^B �Λρ heverfchen, op de conditien, exemptien
ende vr^m«nen hier naer gheexpreifeert, Te

2012

gaende convocatie door 't Collegie vanden Vryeri
tot Sluys in Vlaenderen, met affixie van biljetten
als noch te doen) by de voorfz Ingelanden, 't zy
met eenparigheyt ofte meerderheyt van ftemmen,
fulcksoirboir, goet ende dienftigh bevonden fal
worden: Totwelcke convocatie dervoorfchre-
ve Ingelanden het op-ghemelte Collegie van
den Vryen fpecialijck wert gheauthorifeert in
krachte defes.

Ontbieden, verfoecken ende bevelen daerom
allen Gouverneurs van Provincien,&c. Gegeven
onder onfen Cachette, Paraphure , ende de
Signature van onfen Griffier, inden Hage, op den
fes en twintighften Januarij i6$x.

weten

in-rfteliick, dat fich die Bedijckers, &c. Accor-
J*w*ir alle Je Artikelen mutatis mutandis met

ItO�roy vande kd^ckingevande Schorre genaemt het

Τ Th�nTeh'tervoeren Colum. 199r. iSfeqq. gedruckt,
le�ondtrt dat de claufule: Ende dit alles in cas,&c.
fJefenOfroye meten isgeinfereert.

Rehoudelijck nochtans, dat mette voorfz Dijc-
vL� eeen aenvanck noch voortganck en fal
worden ghemaeckt, dan als wanneer (naer voor

Qevoorfzhedijckinge vande Schorre-landen, genaemt den Boom, is geprolongeertop defelve Conditien ende
ticulen.iyOilroj vanden 1% Novsmher 1$^.

Ar-

60. O&roy, tot bet befomertyyen van feec\ere inde dertigbgemeten Lants

ontrent Steenbergen. In date den 6 funij 165 %.

ende vrydommen hier naer gheexpteiTeert, Te
weten:

Eerftelijck,dat fich de Bedijckers, &c. Accor*
deren voorts alle de Arti)ckelen mutatis mutandis met
het Otlroy vande bedijckinge vande Schorre genaemt het
Luys,flaende hier voor en Colum. 1991. t3feaq. gedruckt_tuytgefondert dat de claufule: Ende dit alles in cas, ckc.
in defen Otlroye niet en is gein/ereert.

Ontbieden, verfoecken ende bevelen daerom
allen Gouverneurs, &c. Gegeven onder onfen
Cachette, Paraphure ende de Signature van on-
fen Griffier in den Hage, op den feilen Junij
feftien-hondert twee en vijftigh.

[E Staten Generael der Vereenighde Ne-
j derlanden, Allen den geenen die defe
: lullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WET EN, dat Wy
op het verfoeck aen ons ghedaen by jacques van
AetiTens, Oudt-Prefident vanden Raedt van Bra-
bandt.ende Philips Hellemans, oudt Schepen der
Stadt Antwerpen, raeckende het befomer-kayen
van feeckere inde dertigh gemeten Lants ontrent
Steenbergen, gheconfenteert, geaccordeertende
geo&royeert hebben, ghelijck wy confenteren,
accorderen ende octroyeren by defen, dat fy ae
voorfz inde dertigh gemeten Lants lullen mogen
befomer-kayen, ofte de felve befluyten met een
BaftertWinterdijck, op de conditien, exemptien

6 u tAmplia�e van OBroy, verleent aende (jelanden vande Oijcfytgie van

Canifvliet, tenderende tot openflcUinge van het recht van uytkgh over de Landen ende Vruchten
der Defaillante^op enckelfchat. In date den zy Januarij 1654.

E Staten Ge nerael der Vereenighde Ne- 1 de bedijckt, midts conditie dat alle die geene, die

¹ derlanden, Allen den geenen die defe
^; fullen fien ofte hooren lefen, Salu ^:iDOEN TE WETEN, datwyoW
rangen hebben d'ootmoedige Supplicatie aen ons
gheprefenteertuyt den naem ende van wegen de
Gnelanden vande Dijckagie van Canifvliet, cum
annexis, ghementioneert in het origineel Octroy,
«nde de Ampliatien van dien �. Inhoudende, hoe
«at wy op de remonftrantie vande voorfz Gelan-
den gelieft hadden opten vierden Januarij feftien-
hondert twee ende vijftigh, by Nader Ampliatie,
ondet anderen te ftatueren, dat de Defaillanten
■ie hare gefchoten ten behoorlijcken tyde nieten
wneren volgens Dijckrecht, by billetten fouden
weden geciteert, ende op dagen van loffinge ge-
Procedeert tegens de binnelandtfche op fes weec-
*en, ende tegens de buytenlantfche op fes Maen-
� en dat als dan de wettelijcke gedecreteerde
parthyen by onfen Rentmeefter ten behoeve van
rgcmeeneLant fouden werden aen geflagen en�*

hare ghedecrereerde parthyen binnen behoorlijc-
ken tijdt, nae Dijckrecht mochten komen te lof-
fen,de albereyts gefurneerde Dijck-penningen by
onfen Rentmeefter, in dier qualiteyt uyt geleghc,
gehouden fouden zijn te ref�tueren, te weten de
binnelandtfche op dubbel fchat, ende de uytlant-
' fche het capitael vande gefurneerde penningen,
metten intereft van twaelfper cento, en dat ten
opiichte vande periculen die inde Dijckagien
konnen werden ghevreeft, ende oock aen getrof-
fen , uyt krachte van 't welcke de refpective Ge-
landen byfpeciaelaenfchryvens, ende oock pu-
blicque affixie van billietten , verfcheyde malen
waren aen gemaent en verfocht hare gefchooten
op te brengen, om de arme Arbey ts-luyden ende
Leveranciers van Materialen > die hare penningen
nu jaer en dach te buyten hadden geftaen, te vol-
doen, ende de Dijckagie buyten vloecken ende
blame te ftellen, ende 't geene aende Dijckagie
nochrefteert,met meerder mefnagie te voltrec-

6,L iij fcen,

-ocr page 1010-

Placaten. 5.Boeck. 9.Tit, 3.Deel.

*01

1Q1-3

ken, daer anderfints, als de preuve alberey ts ghe-
noeghfaem tot groote fchade vande Dijckagie,
ende belaftinge vande goetwillige gheleert heeft,
de vvereken op credijt verre boven de weerde mo-
llen aen befteet werden, ende ander onheylen en
ongelucken, den Polder by mangel van prompte
penningen foude konnen over komen:Alle welc-
ke ferieufe ende menichvuldige aenmaningen niet
hebbende konnen uytwereken het ghewenfehte
en nootfaeckelijck eftêdt, foo hadden de Hooft-
ghecommitteerden, en andere Dire&eurs vande
Dijckagie van Canifvliet, ghenootfaeckt geweeft,
naer voorgaende citatien by Miffiven aen alle de
Gelanden affixie van billietten, proclamatien van
Kerck-gheboden ter plaetfe daer het behoort, en
alle andere folemniteyten naer Dijck-rechtver-
eyicht, de Landen en Vruchten der Defaillianten
in 't publijcq te koope te ftellen, tegens den vijf-
thienden December voorleden binnen't Sas van
Gent, alvvaer de Gelande ten voorfz tyde gecom-
pareert zijnde, en naerder confidererende den te-
neur vande voorfz Ampliatie van O&roy, inhou-
dende , dat onfen Rentmeefter, alvoorensop de
gedecreteerde parthyen vande Defaillanten uyt-
legh van penningen moet doen, en dan procede-
ren op los-dagen: Soo hadden de voorfz Hooft-
gecommitteerdens ende Dire&eurs gevreeft, dat
de voorfz Defaillianten op den teneur van het
Oitroy fouden excipieren, ende de verkoopirrge
illufpir maecken, en was derhalven goet ghevon-
den de voorfz verkoopinge te protraheren, en
uyt te ftellen tegens prima Mey naeftkomende,
en ondertulTchen den Penningh-meefter met een
ferieufe MiiTive, en oock een pertinente lyfte van
de namen en fchult der Defaillianten, te fenden
aen het Collegie vandé Ed: Mog: Heeren Gecom*
mitteerde Raden van Zeelandt, ende te verfoec-
ken dat hare Ed: Mog: geliefden den Rentmeefter
de Deckerete ghelaften, om de penningen inde
voorfz Lyfte ghefpecificeert, volgens het Oc~troy
uyt re leggen, of foo fulcks niet goet ghevonden
wierde, 't zy op het hafart en pericul daer inne de
Dijckagie noch verfeert, of dat den Rentmeefter
die niet in voorraet foude mogen hebben, dat in
fulcken geval de gemelte Heeren Gecommitteer-
de Raden, uyt krachte van het Committimus haer
E. verleent, geliefden aen yeder vande Gelanden
open te ftellen het recht van uytlegh, om op haer
pericul de penningen der Defaillianten tefurne-
ren, en daer door te bevorderen den welftant van
de gemeene Polder. Waer op, naer iterative en

expreilè deputatie aen haer Ed: Mog_: andere
gedaen, anders nietgevolght was, als dat 'het J, 2
Ed: Mo: gelieft hadde op den ��»- December ��
leden, onder anderen te refolveren, als by r
authentijcq aen ons gheexhibeert te fien wajK?
de Landen vanden genen die als noch niet ten' �
len haer effedive gefchooten hadden betaeldh
Dijck-recht, ten behoeve vande gemeene Dü �
gie fouden werden ghecredeteert ende verkn �'"
latende als noch de Gelanden in de felve oneY'
gentheyt, ende de Defaillianten ghemunieertm
de voorfz exceptie, om de verkoopinge rege^
primo Mey aen geftelt te kunnen illuderen � � "*
me 't welcke voor te komen, de voorfz Geland"¹geraden waren geworden haer te addreiTeren »
Ons, en ootmoedelijckft te verfoecken, dat wT
gheliefden by naerder Ampliatie, tot behouder!
vande Dijckagie, open te ftellen aen yeder vande
Gelanden van Canifvliet, het recht van uytleel
over de Landen en Vruchten vande Defaillianten
binnen de geünieerde Provintien, mitfgaders Bra'
bandt ende Vlaenderen woonachtigh op enckel
fchat, met den interefte van dien tegens twaelf
per cento, in plaetfe van dubbelt fchat, als waer in
fv volgens den teneur vande Ampliatie ghecon-
demneert waren, om de periculen die in Dijcta
gien ghevreeft en ghetroflên konnen werden!
Wekken aengemerekt, S O O I S �, datWy
ons ter bede vande Supplianten genegen vinden-
de, by forme van naerder Ampliatie van Oftroy
aen yeder der voorfz Gelanden hebben open ge-
ftelt het recht van uytlegh over de Landen ende
Vruchten vande Defaillianten binnen deGeuni-
eerde Provintien,mitfgaders Brabantende Vlaen-
deren woonachtigh, op enckel fchat, met den in-
rerefte van dien tegens twaelf per cento.in plaetfe
van dubbelt fchat, als waer in fy volgens den te-
neur vande voorgaende Ampliatie van haer Oe-
troy gecondemneert zijn _% om de periculen die hl
Dijckagien gevreeft ende getroffen konnen wor-
den. Waeromme wy laften ende beveelen allen
ende eenen yegelijcken die dit aengaen mach,
hun daer naer te reguleren, ende dien volgens de
voorfz Supplianten het volkomen effedt defes
ruftelijckende vredtlijck te doen ende laten ghe-
nieten, fonder oppofitie ter contrarie, want Wy
" leks bevonden hebben alfoo te behooren. Ge-
en inden Hage, onder onfen Cachette, Para-
Ire ende deSignature van onfen Griffier, in
den Hage, op den negen en twintighften Januarij
fefthien-hondert vier en vijftich.

61. *� Be van ekcidatie ende nader interpretatie van V OBrqy by baer Hoi

Mo: Jen � o December 1616. verleent aen die van't Vryen tot Sluys, omme teflaen over Jauaitit
der reeckeningen van alle Dijckagien, ende Wateringen onder derfeherjurifdiiïieghelegen. /"
date den 14 Fehruarij 1654.

vanden Vryen refiderende binnen Sluys in Vlaen-
deren , Inhoudende, dat hun niet alleen volgens
de Keuren ende Coftumen vanden felven Lande,
maer' oock by onfe Afte ende Otfroy vanden
Jare 1616. iscompeterende recht, om door ue-
committeerden te ftaen over d'auditie vande reec-
keningen van alle Dijckagien, ende Watering

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defe ful-
len fien ofte hooren lefen,Saluyt. DOEN
TE WETEN , Dat Wy ontfangen
hebben de ootmoedige fupplicatie aen ons gepre-
fenteert uyt den naem ende van wegen Hoogh-
Bailliuw, Burgemeefte* ende Schepenen 's Lants

________,_________ -----------__�

-ocr page 1011-

$. Dijckagien »&c.

Ζ* der felver Ju rifdiOic: gelegen, gelijck fylie-
j nnck van dies in de oude Dijckagien zijn inde
flSfie als mede inde nieuwe Dijckagie ende
Kec benoorden Aerdenburgh, ten jaere 1649:
σ Tal de eerite ten Lande vanden Vryen t federt
ienicsenwoordigen Vrede volgens ons Oftroy
ί Sc die hare reeckeninge vande Watennge
hebben ibedaen. Ende al'hoc wel fy Supplianten
Ξ vertrouwden, dat dien volgende oock op het
doen van reeckeningen van andere nieuwe Mc.
kSeien ende Wateringen onder hunne JurifdiOie
daer na noch ghevallen, ontwijffehck het fel ve fal
werdeneevolcht,nochtans, of miflchien, boven
vermoeden, yemandt daer inne mochte komen te
di'fficulteren, onder 't pretext dat de voorfz onfe
Afte ende Oftroy, ende de injundtic daer by ge-
iTielt, maeralleenlick foude fpedteren op die van
den Raedt van Vlaenderen, die in die tyden fulex
tercxclufie van der Supplianten voorfz recht,hun
fochtenaen te matigen: Soo verfochten fy Sup-
plianten onderdanichliqk, dat wy geliefden allee-
ne by forme van interpretatie vande voorfz A&e,
ende der felver goede intentien ,'te verklaren, dat
niet alleene den Raet van Vlaenderen, maer oock
alle nieuwe Dijckagien, die het eenichfints foude
mogen aengaen, foo wel als de Polder benoorden

2016

Aerdenburgh, hun daer nae fullen hebben te re-
guleren. Wekken aengemerekt, S O O I S T,
dat Wy ons ter bede vande Supplianten genegen
vindende, goet ghevonden hebben tot elucidatie
ende naeder interpretatie van 't voorfz O&roy,
den tienden December i6i6.by ons aenhun ver-
leent, om door hare Gecommitteerden te mogen
ftaen over d'auditie vande reeckeningen van alle
Dijckagien ende Wateringen onder der felver Ju-
rifdi&ie ghelegen, achter de woorden van 't felve
Octroy. Ordonnerende overfulcks die van den
Rade van Vlaenderen binnen Middelburgh tefi-
derende, midts defen by te voegen, ende allen an-
deren onder de Jurifdi&ie van die vanden Vryen
refiderende binnen Sluys in Vlaenderen gelegen.
Waeromme Wy laden ende bevelen allen den ge-
nen dien dit eenichfints aengaen mach, niemandt
uy tgefondert, de Supplianten het efl�ft van defe
onfe Ampbatie ruftelijck ende vredelijck te doen
ende laten genieten, in allen fchijn of fulex in de
originele Acte ende Oclroy gheinfereert ware,
fonder eenige oppofitie ter contrarie te doen ofte
te laten gefchieden, want wy fulex alfo bevonden
hebben te behooren. Gegeven inden Hage, on-
der onfen Cachette, Paraphure ende de Signature
van onfen Griffier, op denxiiij Februarij 16^4,

i ■'

� v.�

63» 0�hoy, by haer Ho, Mo* verleent, op � verfoecl^yan die vanden %tde

ende Reeckeninge vanden Heer e Prime van Orangienjot ledijckinge vande GorJJin vanden Lan-
, de van Steenbergen. IndatedenifMey 1654,

feert�: Te weten,

Eerfte�jck,datfichde Bedijckers, �c-c. Accor-
deren voorts: alle de Artijckelen mutatis mutandis met
het Oclroy vande ledijckinge vande Schorre genaemt het
Luys,ftaende hier veoren Colum. 1991. &feqq gedruckt,
uytgejbndert dat de claufule: Ende dit alles in cas, &c.
in defen Oclroy e niet en is geinfereert.

Ontbieden, verfoecken ende bevelen daerom
allen Gouverneurs, &c. Gegeven onder onfen
Cachette, Paraphure ende de Signature van on-
fen Griffier inden Hage, op den vijfthienden Mey
feftien-hondert vier en vijftigh.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
) derlanden, Allen den geenen die defen

fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.

DOEN TE WETEN, dat wy op
hetverfoeck van die vanden Rade ende Reecke-
ninge van Syne Hoogheyt den Prince van Oran-
gie, naer voorgaende advis des Raedts van State,
den twaelfden defes geformeert, gheconfenteert,
geaccordeertende geoitroyeert hebben, ghelijck
wy confenteren, accorderen ende oetroy eren by
defen, dat de GoriTen vanden Lande van Steen-
bergen , geene uy tgefondert, fullen mogen wer-
den bedijekt ende beverfcht, op de conditien, ex-
emptien ende vrydommen hier naer gheexpref-

64. O&roy, verleent aende Ingelanden vanden �<Ader van �\{ amen ,fio

vanden vrydom voor veerthien Jaren van alle Staten, ende Amhachts Impoften, ende andere Mid-
delen, als anders daer inne gementioneert. In date den 1 o Augufli 1654.

IE Staten Generael der Vereenighde Ne-
jderlanden, Allen den geenen die defe
§ fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, dat Wy
naer genomen advis des Raedts van State, gefor-
«eerc alhier inden Hage den feven en twintigften
Julij1 leftleden , op de faecke vande bedijekinge
vande Polder van Namen, goet gevonden hebben
opheteerQe _poi_n& _vand_e Requeile vande Inge-
landen vanden felven Polder, om te hebben vry-
�om van alle Staten, ende Ambachts-lmpoften,
ende andere Middelen > hoe die ghenaemt fouden

mogen zijn, ordinaris als extraordinaris, voor den
tijdt van veertigh jaren, de Supplianten midts de-
fen by provifie te confenteren , accorderen ende
o&royeren vrydom van alle foodanige Middelen
ende Impofitien, als wy ghewoon zijn te verke-
nen, voor den tijt van veerthien jaren , fonder dat
fulcks teenigen tyde in confequentie fal mogen
werden getrocken. Op het tweede,om eeuwigen
vrydom van 't arrentement van vijf en twintigh
ftuyvers 's jaerspar gemet,'t felve wert haer voor
ghelijcken tijdt midts defen oock gheaceordeerr.
Op 't derde poinit, om furcheantie van executie

voor

-ocr page 1012-

Placaten. 5. Boeck. 9. Tit, 3.Deel.

1017

�QH.

voor den tijde van fes of acht jaeren, vande fcbul-
den toe laftevandep Polder van Namen, onder
betalinge van behoorlijcken incereil, voor alle
deuchdelijcke pretenfien, ende in fpecie mede
vande proceduren ende ghevolghde executie van
den feven en twintighften Odtober leftleden, van
feeckeren Boterman, agerende voor eenen Be-
tinck, hebben Wy goet gevonden te verfoecken
den welgemelten Raedt van State, dar haer E.fich
dies aengaende willen informeren ende laten in-
formeren, ende ons daer op te dienen van der fel-
ver nader advis. Op het vierde poinc"r,dat by lbo
verre eenige haere Landen willende abandonne-
ren , alleen lietghefchot fouden betalen voor den
gront daer Huyfen ende Schuyren op ftaen,ende
in fulcken gevalle de Huyfen ende Schuyren
mede nae haer weerde fouden tauxabel ende ver-
koopelijckzijn voorde gefchooten, 'tfelve oor-
deelen wy redelijck te zijn, ende werdt dien vol-
gens fulex mits defen geaccordeert. Op't vijfde,
om authorifatie te hebben , van acht tot acht da-
gen te mogen procederen tot verkoopinge vande
Landeryen beneff�ns de voorfz Huyien ende
Schuyren vande gebreeckige in hare ghefchooten
te betalen , ende dat acht dagen naer de infinuatie
tot de lofl�nge den koopflach foude dienen voor
errTenuTe, otliever, dat die Landen fouden verval-
len aen ons, bly vende voorts 't voorgaende oude
fondamentele O�troy, noopende d'andere poin-

ftenaldaervermelt in vigeur, verftaenVVy
wyle de te bedijeken gronden niet konnen.^
den ghehouden voor verlaten ofte gheaband
neert, als maer inden jaere 1653. wetende in Γ'
broocken, dat derhalven, alvoorensdaertol
procederen, de Supplianten gehouden fullen?�^
gelijck hun geinjungeert wert midts defen, by rf
lixie van bitnetten convocatie te doen vande '
fpedive Ingelanden, ommeop onfeapprobatiet
ramen feeckere termynen tot betalinge der'gei^?quireerde gefchoten, ende met tfamentlijck over*
legh ende toeftemminge, de penen van verfteefc"
ofte anderfints tegens de ghebreeckige van dien
als vooren te ftatueren. Ende op 't iefte pojnft
om fubfidie van fes ofte acht duylent guldens.het
felve wert geexcufe�rt. Waeromme wy ontbie-
den , laftenende bevelen refpectivelijck allenen,
de eenen yegelijcken, van wat ftaet ofte conditie*
de felve fouden mogen vvefen , dien het eenige
fints aengaen mach, de voorfz Supplianten het
volkomen efl�dr, van defen onfen Octroye ,Con.
fent ende authorifatie, ruftelijck ende vredelijek
te doen ende laten genieten, fonder oppofitietei
contrarie te doen ofte te laten ghefehieden, want
wy fulcks bevonden hebben alfoo te behooren.
Gegeven inden Hage onder onfen Cachette, Pa-
raphure ende de Signature van onfen Griffier,op
den thienden Augufti fefthien-hondert vierende
vijftigh.

6 5. <tABe van prolongatie van 't OBroy hyhaer Ho. Mo. inden lare 1651.

verleent aende gemeene Ingelanden vanden Polder van Ojfendrecht^ ten reguarde vande veelom-
men ende exemptien daer innegementioneert. In date den xx Mey 16$γ.

DE Stateh Generael dei VereenighdeNe-
derlanden, Allen den genen die defen ful-
len fien ofte hooren lefen, Saluyt. DOEN
TE WETEN, datWyontfangenhebben de
ootmoedige Stipplicatie aen ons gheprefenteert
uyt den naem ende van wegen de gemeene Inge-
landen vanden Polder van Oi��ndrecht, met on-
fen Oftroye inden jare fefthien-hondert een ende
vijftigh bedijekt, Inhoudende, dat, naer dat de fel-
ve Polder meteenen goeden Zeedijck, m�t groo-
te koften vande Supplianten was omlecht, den
felven door den exceffiven hoogen vloet in No-
vember fefthien-hondert drie ende vijftigh was
in geloopen, naer dat de Supplianten maer eenen
fchoof van haere Landen hadden gheprofijteert,
waer door fy Supplianten ghenootfaeckt waren
ghewerden, niet alleen de inbreucken te floppen,
den voorigen Dijck te verfwaren,maer felfs eenen
Schencke�-dijckvanghelijcke fwaerte , over de
drie hondert roeden langh te leggen, vermits den
aenleggenden Polder van Woenfdrecht ten fel-
ven tyde was ingebroocken, die naederhandt was
dryvende gebleven, Allen 'rwelcke de Supplian-
ten weynigh minder haddeghekoft als de eerfte
bedijekinge, benefl�nsdat de Landen open zijn-
de gheworden door de fulture in foodaniger voe-
gen waren verfik, dat tfedert de voorfchreve in-
braecke de Vruchten tot noch toe niet enequipa-
leerden d'onkoften, ende in lange jaren weynig�
hoope van verbeteringe was te verwachten.

Waer omme de Supplianten �ns reverentelijck
verfochten, ten eynde wy den vrydom by 't ghe-
melte Odrroy verkregen, ende van wekkende
felve, midts de voorfchreve fchadelijcke inbreuc-
ke, geen, ofte weynigh voordeel hadden konnen
genieten, al noch gheliefden te prolongeren ende
continueren voor dentijdtvan negen jaren, in-
ganck nemende mette expiratie vanden eerftge-
o&royeerden vrydom. Wekken aengemerekt,
S O O 1S T, dat wy, hier op ghehadt hebbende
het advis des Raedts van State der voorfchreve
Vereenighde Nederlanden, gheformeert alhier in/
den Hage den elfden defes, naer deliberatie daer
op gevolght, ons ter bede vande Supplianten ge-
negen vindende,de felve geconfenteert, geaccor-
deert ende geo�rroyeert hebben, gelijck wy hun
confenteren, accorderen ende oftroyeren midts
defen, continuatie.van alle foodanige vrydom-
men ende exemptien, als inden voorfchreven on-
fen Oclroye vanden Jaere fefthien-hondert een
en vijftigh ftaen geexpre�Teert, ende dat voor den
tijdt van noch acht achtereen volgende Jaeren,
inganck nemende ter expiratie vande voorgaen-
de Concei�ie. Waeromme wy laften ende beve-
len allen ende eenen yegelijcken, ende fpeaalycK
de Ontfangers vande Generaliteyt, die dit aen-
gaen mach, hun daer naer te reguleren, ende dien
volgens de Supplianten de voorfchreve vrydom-
men, ende exemptien, gheduyrendeden voor-

fchreven tijdt van

acht Jaeren, ruftelijck en*

vrede-

mMm�^^�mam��^mm

-ocr page 1013-

Dijckagi

2�Z�

1019 , ,

. rvkte doen ende lateiighenieten, fortder
f �olde ter contrarie, geconitdereert wy fulcks
ggj� hebben alfoo te behooren. Gegeven

inden Hage* onder bnfert Caehette, Paraphure�
ende de Signature van onfen Griffier, op den
twee en twintighften Mey 16 ψ>

as. Executoriael verleent aen *Dijc\graeff ende (jefooorem vanden genera*

len Vryen Po/der in Vlaenderen, tot lafle va η Je DefailUamen inde felve Dijckagie, op Dijc k-r echt.
In date den 29 April 1659.

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden, Allen den geenendie defen

'Jfullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.

wpOEN TE WETEN, dat wy ont-
r _n(,_en hebben d'ootmoedige fupplicatie aen ons
rlieorefenteert uyt den naem ende van wegen
DiickeraefendeGefwoorens , midtfgaders den
Penningh-meefter vande Dijckagie vanden gene-
ralen Vryen Polder in Vlaenderen, bedijckt inden
�are ι6μ, foo op onfen Oftroye, als op dat van
den Coningh yan Spangien, midts de limiten van
wederfyden als doen leggende gemeene ende on-
«definieert, ghelijck.de felve noch zijn ten huy-
digen dage: Inhoudende, hoe dat veele ende ver-
fcheyden Gelanden noch merckelijcke fommen
ten achteren waren, vande Dijckagie ende extra-
ordinaire fware onderho�dinge van dien, daer
van, niet jegenftaende vele moeyelijckheden, eji
groote debvoiren, nieteff�ftiveen hadden kori-
nen gherecouvreert werden de refpe�tive achter-
wefens, inder voegen, dat mits de felve trage ende
quade betalinge, efi ook omme den voorfz Polder
t'ontlailen van noch merckelijcke eroiferende ca-
pitale penningen, ten fwaren interefte, niet langer
ghedilayeert en konde werden van exadtelijck te
procederen tot den voorfz recouvre, fonderlinge
ook tot lafte van verfcheyden Defaillianten,woo-
nende onder 't gebiet ofte reflbrt van defen Staet.
Zijnde het nu fulcx, dat den hooch-gemelten Co-
ningh van Spangien byden Oftroye in date den
z6 April 1651. heeft verleent, om tot lafte vande
Defailliantente procederen by Dijckrecht tot ab-
folute verkoopinge ten Decrete, efi dat de koop-
ilach foude dienen voor erfFenii��, met eeuwige
exclufie vande ProprietariiTen, Thiende-heffers,
Tochtenaers, of eenige andere actie pretenderen-
ae,uytgefondert in't regard van Abfenten,Gods-
buyfen.ende miferable Perfoonen, aende vvelcke
daer by gratieufelick zijn geaccordeert eenige at-
tcrminatienofte exemptien vande voorfz abfolu-
teyerkoopinge, breeder blijckende by het Nota-»
naleExtradauthentijcq daer uyt getrocken, ons
gneexhibeert. Sulcks dat de Supplianten te rade

waren geworden hun te keereti t�c ons, endefeer
onderdanichlijck te bidden , dat wy gh�dient
mochten zijn de Supplianten gratieufelick te ver-
kenen letteren executoriael in communi forma,
ende op den voet van het �ctr�y vanden meer-
hoogb.it-gemelten Coningh, tot inninge van hun-
ne voorfz refterende gheichooten, ende die noch
daer op in tyden ende wylen fouden mogen vol-
gen , tonder 't welcke de onwillige ende Defail-
lianten daet uyt occafie capte�rden, van in di-
fpuy t te trecken de fituatie van hunne Landen, te
weten, of die leggen onder onfen ref�brte, ofte die
vanden hooghft-gemelten Coningh, ende dierge-
lijcke, tot merckelijeken intereft vanden voorfz
Polder, favorabel regard nemende, dat daer over
by ons Oclroy niet en was gedifponeert, ende dat
verfcheyden andere Polders van ghelijcke execu-
torialen zijn verfien, ende fpecialijck die van den
Polder van Beooftereede, boven dat oock defen
generalen Vryen Polder ten reguarde vande me-
nichvuldige quade betaelders, alderme�ft ver-
eyfcht prompte middelen van conftraiinete, midts
't felve notoirlijck komt te redunderen, tot een
merckelijcke laft vande geene wel betalende.
Wekken aengemerekt, SOO IS Τ, dat Wy,
niet konnende toe ftaen het voorfz verfoeck der
Supplianten fulcks als het leyt, ende echter ons
tot de felve ghenegen vindende, hun gheconfen-
teert, geaccordeert, geojftroyeert ende geautho-
rifeert nebben, ghelijck wy hun confenteren, ac-
corderen,octroyeren ende authoriferen by defen,
omme (gelijck by ons den feilen December ιβ^χ.
aende Hooft-Gecommitteerden, Dijckgraef ende
Gefwoorens vande Dijckagie van Beooftereede
mede is toe geftaen geweeft) de voorfz Defaillan-
ten by parate executie ende Dijckrecht te mogen
executeren. Laftende ende bevelende allen ende
eenen yegelijeken dien het aengaen mach, 't felve
alfoo te gehengen ende gedoogen, fonder oppo-
fitie ter contrarie, want wy fulcks bevonden heb-
ben alfoo te behooren. Gegeven inden Hage on-
der onfen Cachette,Paraphure ende de Signature
van onfen Griffier, op den 2.9 Apiilis 1659.

67. <��Be van amhorjfatieop Oijcl^graefende Cjefmorem vande Dijcfytgie

-van Beoofiereede, omme de Defaillanten by parate executief ende op Dijckrecht te executeren. In
date den 4 Mey 1660.

E Staten Generael der Vereenighde Ne- 1 Dijckgraef ende Gefvvoorens yan de Dijckagie

van Beooftereede in Vlaenderen: Inhoudende,
dat fy Supplianten op den feilen Decembris 165α
ende op den derden Oclrober 1 6 5 7. op haer wel
gefondeert te kennen geven, van ons hadden ge-
impetreert de lettere executoriael op Dijckrecht,

6, Μ beyde

} fanden, Allen den geenen die defen
§ lullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, dat wyont-
raog�hebben de ootmoedige fupplicatie aen ons
gfteprefenteert uyt den naem ende van wegen

-ocr page 1014-

Placaten. 5*Boeck. 9.Tit. ^.DecL _%0l%

vande Supplianten ghenegen vindende, de 4j.

2021

beyde gheexhibeerttfedert den voorfz

g�ourove_trfende geauthorifeert, gelijck wy hun confenterei
accorderen, oftroyeren endeauthoriferenbyd
fen, omme de Defaillanten by parate executie en"
de Dijckrechtte mogen executeren, tot betaling
vande voorfz reftanten. Laftende ende bevelen
de allen ende eenen yegelijcken dien het aengaen
mach, 't felve te gehengen ende gedoogen,fond_etoppofitie ter contrarie, want Wy fulex bevonden
hebben alfoo te behooren. Gegeven inden Happ
onder onfen Cachette, Paraphure ende de %L�
ture van onfen Griffier, op den vierden%L
fefthien-hondert tfeftigh. '

ι 6 <; 9. noodich hebben ghehadc over de voorfz
Dijekagie noch omme te ilaen acht fchellingen
per ghemet, Hemels breete, gelijck de Gelanden
als dan ten dage vande reeckeninge hadden gbe-
daen, ende dat fy beducht waren , dat haer in 't
innen ende executeren vande reftanten, alsdan
gefchoten, ende voorgaendelick vervallen, midts
't verloop vanden tij t der gemelte executorialen,
foude mogen obfteren, Soo verfochten fy Sup-
plianten onderdanichlijck prolongatie ofte ver-
nieuwinge der felver, in communi forma. Wekken
aengemerekt, SOO IS T, dat Wy ons ter bede

68� Odroy ,tot herdijcfynge van het Tolderfyngelegen ontrent Oofltm^

tegens over de Mar olie Put. In date den 3 September I660.

Ende dit alles in cas, &c. in defen Oflroye niet tn �
geinfereert.

Behoudelijck nochtans, dat mette voorfchreve
Dijekagie geen aenvanck noch voortganck enfal
werden ghemaeckt, dan als wanneer (naervoor-
gaende convocatie van 't CoJlegie vanden Vryea
tot Sluys in Vlaenderen, met affixie van billietten
als noch te doen) by d� voorfz Ingelanden, 'tzy
met eenparigheyt, ofte meerderheyt van Hem-
men , fulcks oorbaer, goet ende dienftigh bevon-
den fal werden: Tot welcke convocatie der voor-
fchreve Ingelanden, het opgemeke Collegie van
den Vryen fpecialijck werdt gheauthori|ert in
krachte defeSi

Ontbieden, verfoecken ende beveelendaerom
allen Gouverneurs van Provintien, &c. Gege-
ven onder onfen Cachette, Paraphure ende de
Signature van onfen Griffier in 's Graven-Hage,
op den derden Septembris fefthien-hondert ende
tfeftigh. *

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, dat wy op
't verfoeck van Pieter Lips, ende Conforten, Ge-
intereifeerden in het Polderken ghelegen ontrent
Ooilburgh, tegens over de Marolle Put, voor de-
fen bedijekt giieweeft zijnde by den overleden
Bailiu ter Steyn.ende inden Jare 1649. ofte 1650.
door den hoogen Vloet gheinundeert, naer voor-
gaende advis des Raedts van State, den dertigh-
ften Augufti leftleden geformeert, geconfenteert,
geaccordeert ende geo&royeert h�bben, gelijck
wy confenteren, accorderen ende o&royeren
midts defen, dat fy het voorfz Polderken weder
fullen mogen herdijcken,op de conditien, exemp-
tien ende vrydommen hier naer geexprefl�ert;

Eerftelijck,datfichdieBedijckers, &c. Accor-
deert mutatis mutandis met, het Oclroy vande ledijcktn-
ge vande Schorre ghenaemt het Luys, flaende Colum.
1991, & [eqq. gedtuckt, uytgefonaert dat de claufule:

69. y^folutien opte interpretatie vande OBroyen ly hare Hoogb Mognk

vergunt tfedert Augufli 1648. '

Marris den achthienden December 1657.

cidatie van 't voorfchreve fefte Articul midts de-
fen te verklaren, Dat al waer het Landt Thiende
competeert, in plaetfe vande gheheele Thiende
fuyver te moeten bedijeken, volftaenkanende
moet met een derde, ende fulcks van drie en der-
tigh ghemeten Thienden met elf, fonder dat net
Landt het derde vande gheheele Thiende vande
bedijekte Polder moet dragen,als zijnde de woor-
den van dat het Landt ten refpee�e vande Tag�

doenachtvanke gZooftan

den gehouden fal wefen te contribueren een oc-
de, breede* gementioneert in 't voorfchreve ie
Articul, relatijf totdeportiendiehetLant, en
particulieren inde Thienden foude mogen to
komen, moetende dienvolgens een yeder de

dijekinge vande Nederlanden ghelegen onder
Woenflrecht, verleent ten reguarde vande beta-
linge vande Thienden, daer op haer E. den voor-
noemden Rentmeefter, ende oock den Penningh-
meefter Soetens hadde gehoort: Waer op ged�-
libereert zijnde, is goet ghevonden ende verftaen
in conformit� van 't voorfchreve advis, totelu-

ve portien dragen, namentlijck het ^L*^nd.
plaetfe van yeder gemet Thiende, in 't g^�he^' Vj_c

-ocr page 1015-

; ^J^ Dijckag

■ . _van dien, ende de particuliere Thiende-
ir an hare.Thienden twee derden, in plan-
^h Ar\P Zijnde oock in defen geconfidereert

2O24

den twaelfden der felver Ma�nt, daer by fy haer
Ho: Mog: voor dragen, of aengaende der felver
Refolutie den achtienden December leftleden irj

^a° fien van 't Landtfavor m�nij�er� divini, daer
v�andts Thienden werden gheappliceert ₅

de voorfchreve faecke ghenomen, het verftant,
ende de meeninge van haer Ho: Mog: is, dat in '§
adminiftreren vande Juftitie, op de felve Refo-
lutie verder reguard fal genomen werden, als op
foodanige refcripiq primipum by alle Hoven van
Juftitie naer Rechten wert gedaen. Waer op ge-
delibereert zijnde, is goetghevondenendever-
ftaen,dat de interpretatie by haer Hoogh Mogen-
de op't Oitroy vande voorfchreve Dijckagie ge-
daen , vande felve vigeur is als het Odroy felfs:
Ende dat de voornoemde gedelegeerde Rechters
haer even daer nae foo wel, als nae het Oclroy
lullen hebben te reguleren. Maer voor foo veel
queftie foude mogen zijn vande calculatie ende
betalinge dieuyt krachte vande O&royen ghe-
daen moeten werden, of die wel of qualijck zijn,
ende of ten vollen betaelt, ofte niet, fal het felve
blyven ter decifie vande gedelegueerde Rechters.
Ende fal de voorfchreve interpretatie mede
plaetfe hebben, ende geextendeett werden, ghe-
lijck de felv�*geextendeert werden by defen, tot
alle andere Polders, op ghelijck Octroy van haer
Ho: Mo: bedijekt.

fevaten

^t0e^^Sten opfien'vande particuliere" Thiende-hef-
2f ia ackinge ghenomen de lege Braeck ende
Scanden, Slooten, ende anders inde Polders
onvruchtbaer leggende, ende midts dien de Con-
rributien vande Thienden in plaetie van t geheel,

vermindert op foodanige pomen. Ende werdt de

oornoemden Penningh-meefter Soetens, oock

allen anderen dl fulex aengaen mach, mits defen

geordonneert fich nae *t geene voorfz is, precyfe

rg reguleren. _t

Ims den fanden Martij 1658.

S ter Vergaderinge gelefen hetadvijs des
Raedts van Staten, gheformeert alhier in
den Hage den tweeden defes,tot voldoe-
, �neTan hare Ho: Mog: Refolutie vanden veer-
thienden Februarij leftleden, ghenomen op de
Miffive vande Rechters by hare Ho: Mo: ghedele-
ceertterdecifie vande queftie over de Dijckagie
van Woeafdrecht, gefchreven alhier inden Hage

7 o. Placa�t, inhoudende diverfche ToinBen ende Jrticulen, aengaende het

b�dijcken ende recouvreren vande Polders, ende andere Gronden vain Erven by de hooge Vloet ver-
drencken endegeinundeert. In date den %} Mey 15 31. f

Β Υ DE Ν Κ E Υ S E R.

Nfen lieven ende ghetrou wen, die Prefi-
; dentende Lieden van onfer Kamere van
ι den Rade in Vlaenderen, Saluy t ende di-
lecVie. Alfoo wy verftaen hebben, ende oock ons
notoir is, dat by der inundatie ghefchiet den vijf-
Hen dach van November vijfthien-hondert ende
dertich leftleden,in defen onfen Lande van Vlaen-
deren gebeurt �ride gefchietzijn groote ende in-
cxtimabele fchaden, foo in diveriche Dijckeh als
oock Polders, van de welcke noch tertijdtde
fommige gemeen met der Zee liggen j in fulcker
wijs dat, indien wy by der over handt daer inne
niet en voorfagen, 'diverfche vande voorfeyde
Dijcketi ende Polders gefchapen waren verlooren
te blyven. Ende want wy begeeren onfe Landen
verfekert ende bewaert te zijn, ende dat de felve
geinundeerde Plaetfen fouden mogen weder ghe-
dijekt ende geconquefteert worden, en gebracht
iijn in verfeecke^rtheyt ende in haerlieder oude
wefen, foo hebben wy by advyfe van den Hoofde
ende Lieden van onfen Raede ende Financien, ge-
itatueert ende geordonneert diverfche Poinfteh
«-ι? ^A,^tticulen der felver Dijckagien aengaende:
gillende dat die geheel onderhouden ende vol-
komen worden, foo byelcken ende eenen yege-
"jeken Articule hier gefpecificeert wort.

�

Fr v, ;l^at ^de ^Man ^eRWiJ^f ⁱⁿ huwelick wefende,
wve hebbende in de geinundeerde Landen, ende
geen Kinderen, indien fy de felve heurlieder Erve

b�dijcken, foo fullen de Erfgenamen (die in't goet
naer haerlieder beyderdoot fouden mogen fucce-
deren,ende wiens fyde de Erve volgen ial)gehou-
den wefen wederomme te geven den Erfgenamen
die inde Erve niet en fuccederen,d'een helft vande
koften dat de felve Erve ghekoft fal hebben te be-
dijeken ende ve.rfchen, 100 wanneer fy ten ghe-
bruyeke van der felver Erve komen fullen, pfte te
laten volgen d'een helft vanden bedijekten Lan-
de, ter optie vanden erfachtigen,
.".'�.'.. », . .

II. ...

Item, dat alle Lijf-renten ende Douaryen ofte
Leeftocht, daer af d'hypotheque by der laetfter
invloedtgheinundeertis, contribueren fullen by *
quijtfcheldinge van eenen Jaere Douaryen ende
Lijfrenten!, ende oplegginge van eenen jare gereet
in penningeii, op de verbeurte van heuren rechte,
ter v�orderinge van der bedijekinge vander felver
hypotheque, ofte ten m�nftenden vierdenpen-
ningh van dat de felve hypotheque koften fal te
b�dijcken, ende t'elcken gefchote op te leggen de
portie vander felver rente,

ui.

Item, dat alle renten wefende te lo��n ende ge-
hypotequeert op gheinundeerde Landen, fullen
ghehouden wefen te contribueren twee jar�cMlnet
ghereede penningen, ende twee ander jaren met

ijtfcheldinge,tot faveur vanden bedijckene van,
r felver fijnder hypotheque, .op de verbeurte

6. Μ ij vancier

-ocr page 1016-

Placaten, $*�oeck. 9.Tit, a-Deel.

1015

IQH

welachter Polders als andere, van wat natut* j
zijn, ende oock andere Landen apparent bef j?j
dight te mogen werden by den bevloeyene, mt
lijeken fullen contribueren met den anderen l
vloeyden Landen , tot der ordonnantie ende dt
cretie van onfen lieven endegherrouwen N_eStadthouder, Gouverneur ende CapiteynG_enf'
rael van onfen Lande ende Graeffchappe vjn
Vlaenderen, ende onfen Commii�aris Gener l
vande Dijckagien vanden fel ven onfen Land
den Grave van Gavere, Heere vanFiennes,&'
tot dar de felve geinundeerde Landen ververicto
verfeeekertende bewaert fullen vvefen.

VIII.

. Item, dat de Pro'prietariiTen vande geinundeer.
de Landen, belaft met Geeftelijcke dienften, fy].
len die dijeken endg. gebruyeken ontlaft van allen
dienften, tot der tijde toe dat hy ofre fyne Hoirs
gerembourfeert fullen wefen , renadvenante va_nde penningen die hy daer toe uyt geleyt &j
hebben.

Ontbieden u daer omme ende bevelen, daer
toe committerende by defen onfen Brieve, dat
ghy terftont ende fonder vertreck doet defen on-
fen Brief kondigen ende uytroepen over al onfen
voorfeyden Lande ende Graeffenappevan Vlaen.
deren, daer men ghewoonlijcken is uytroepinge
ende publicatie te doen, ten eyndc dat niemand:
daer af excufatie ofte ignorantie pretenderenen
mach. Ende de felve onfe Ordonnantie, ende al-
len den Articulen ende Poinden van dien onder-
houdt ende volkomt, ende by allen anderen on-
fen Rechteren, Jufticieren, Officieren endeOn-
derfaten doet onverbreeckelijcken onderhouden
ende volkomen , niet tegenftaende eenige oppo-
fitie oft appellatie gedaen ofte te doen ter contra-
rien, omme de welcke wy deferwaert wille niet
gedifT�reert te zijn inde executie ende volkomen
van defen, want ons alfoo gelieft, niet tegenftaen-
de eenige Brieven verkregen ofte te verkrygen ter
contrarien.

Gegeven in onfer S,tadt van Gent, onder onfen
Contre-zegele ljier opgedruckt den drie�n twin-
tighften dach.van Meye, in't Jaer onsHeeren
duyfent vijf hondert een ende dertigh. Onder
ftondt gefchreven, By den Keyfer in fynenRade.
Endegeteeckent,

Verderu'�.

vander felver rente als vooren: ofte ten minften
te betalen vier penningen als de Proprietaris beta-
len fal vijf penningen,tercaufe van der felver Dijc-
kagien pont voor pont vanden inkommen, ende
t'elcken gefchoote op te leggen de portie van der
voorfeyder rente.

II IJ.

Item, dat alle renten onloil�lick wefende, 't zy
Chijns, foubrenten ofte andere gelijcke, gehypo-
thequeert op geinundeerde Landeii.fullen gehou-
den wefen t� contribueren in faveur van haerlie-
der hypotheque,ten ad venant van dat de Proprie-
taris vande felve Landen ghehouden fullen wefen
te contribueren, op de verbeurte als boven.

Item, dat alle Capittelen, Kercken, Godtfhuy-
fen, Broederfchappen ende andere Geeftelijcke
Plaetfen, fullen gehouden wefen haerlieder lant
te bedijcken, op de verbeurte dat de ielve komen
fullen ten profijte van ons, ofte den genen die wy
O&roy geven fullen de felve met d$n anderen te
mogen bedijcken.

VI.
Item, dat alle particuliere gebenef�cieerde, als
Prochie-Papen, Capellanen ende andere, gehou-
den worden heurlieder Landen ende ander goet
van heurlieder Beneficien te dijeken, ende de pen-
ningen (daer toe nootfaeckelijck) te verfchieten:
Behoudens indien de felvejjebeneficieerde deler
Wereldt overleden eer fy gerembourfeert waren
van heurlieder verfchoten penningen, boven den
falaris van haerlieder dienfte, dat deHoirsende
Erfgenamen vanden felvcn gebenef�cieerde, 't fel-
ve bedijekte Lant ende goet fullen mogen blyven
gebruyeken, tot den vollen rembourfemente van
heurlieder verfchoten penningen ende dienfte
daer toeftaende. Ende indien de felve gebenef�ci-
eerde 't i�lve Landt ende goet niet dijeken en wil-
len.dat de Collateurs ofte Prefentateurs de naefte
wefen_#fullenomdatfelvete doen, ende dat met
fulcken profijte ende lafte als boven. Ende indien
iy Collateurs ofte Prefentateurs 't felve oock niet
doen en willen.dat 't felve Lant komen fal t'onfen
profijte, omme by ons ofte den genen die wy Oc-
troy daer toe gheven fullen, met den anderen te
mogen bedijcken als vooren.

VII.

Item, dat de vrye Landen ende Polders, alfoo

71. Ferfodt informe van Tlacate, dat niemant binnen den Lande van Ψ^-
ten en vervorder e inde Uyt er landen, Slicken ende Aenwaffen, geen Grienden, Rijs, Riet, Biefeih
Heems, ende andere Ruychte te fnyden. In date den y)'ulij 1 $6%.

ende voor fijn mede Erfgenamen van wvlenM"
Jeronimus vanden Dorpe, ons vertoont hebben,
Als dat fy Supplianten overMaze inde Dorpen
van Portugael ende Pernifl�, in onfen Lande van
Putten, leggende hebben eenige buyten Landen

ofte Gorflen, die fyluyden ende hare Voorfareo

^J ^J uyt

PHILIPS by der grati�n Godts Coning
vanCaftilien.van Leon,van Arragon,&c.
Den Eerften gefwooren Exploic"rier van-
der kamere vanden Rade in HoUandt hier op ver*
foeht,Saluyt. Alfo Heer Willem van Lockhorft,
Ridder, ende Jacpbus van Duyn,voor hem felve n,

iillllifitf�JlS

-ocr page 1017-



		20l8 gewoonlijcken is publicatie te doen, een yegelick van wat conditie fy zijn, te interdiceren inde voorfz Uyterlanden, Slicken, Aenwafl�n, met al datter aen kleeft, geen Grienden, Rijs, Riet,Bie- fen, Heems, ende andere Ruychten se fnyden, rooven nochte wech te halen ofte voeren in eeni- ger manieren, opte verbeurte voor de eerfte reyfe van drie Carolus guldens, voor de tweede reyie \| op de verbeurte vander Schuy te, met de gereet- fchap daer mede die voorfz Materialen ghehaelt fullen werden, al t'onfen profijte, ende voor de derde reyfe arbitralijcken aen haerlij\|ghecorri~ geert te werden. Ontbieden daeromme ende be- velen allen onfen Officieren, Dienaren ende On- derfaten, datfy u in dit doende ernftelijck ver- ftaen, ende alle hulp ende vordernifle doen, fon- der dat te laten in eeniger wijs, op alle 't gunt fy onfen thoorn duchtende zijn, ende daer jegens verbeuren mogen. Gegeven in onfen Huyfe van den Hage, onder 't Zegel van Juititie,'t welck wy in onfen Hove van Hollandt ghebruycken, op 't fpatium van defen gedruckr in forme van Placate, op den derden Juli) Anno ι $6z. Van onfen Rijc- ken , te weten, van Spaignen ende Cicilien, &c. 'tfevenfte; ende van Napels, 't negenfte. Onder flondt gefchreven, By den Koningh: Ter Relatie van Sijn Majefteyts Stadthouder, ende prefentie van M^r' CornelisSuys, Heere van Rijfwijck, Pre- fidentjMaerten van Naerden,AernoutSaf bout, Dominicus Boot, Quintijn Weyts, Aernoudt Nicolai, Boudewijn Jacobfz, Adriaen vander HoefF, ReynierMoens, Jan Engelfz vanLefaen, Witten Witteniz , Charles de Snytre, ende Dierick* van too, Raedtfluyden van HollandV. Onderteeckent, B. Ernfl.
� Dijckagi't ¹ ,. .ufp ta�tlnduftrieendegrooteonk�ften ^?^Μίη2 Elfen Hoofden mettertijdt _van Dammen, hebben.ende noch da- verkregen e°d^ege* o _ons ^ _felft ^van medefekere Uyterlanden leggende heb- �^el� ^WFnde hoe wel niemant geoorloft en is in ee- ^bC _P; manieren inde voorfz GoriTen er.de aenwaf- ^nlgj�!nHpn den Supplianten te turberen, mits ?^de �tR�Set,Biefen,Heerns ende Ruychte ^GnfS't Pt ncipael oorfaecke vanden aenwas) ^(Wften oCnfende wech te halen, 't Schijnt ^tC Ins d�t dagelijcx vele ende diverfche Per- ?ΐ hen vervorLeη met Schuy ten op't faoogh ¹⁰ Se voorfz GoriTen te Jcomen , ende tot SSeih�nveelSchuvtenVolvan 3e voorfz Ruychte ende groes, ende die wech fe kien , ende verkoopen daer t hen belieft, in Schijn oft gemeen ende verbeurt goet waer. � eeme ckt fylupp�anten verre van die voorfz Gorflen zijn woonende, ende die qualijcken by ««�toe ende dage k'onnen doen bewaren, Soo is t d fyhenluydtnaen ons ghekeert Jiebben, ten e nJeonsbelieve, om haer vorder fchade te ver- boeden, oock voor ons intereft te verkenen be- hoorl�cke Ordonnantie, in forme van Placate. SOO 1S Τ, dat wy de faecken voorfz over ge- merckt, by advyfe ende goetduncken van onfen lieven ende ghetrouwen die Stadthouder Gene- rael, Prefident, ende die van onfen Raede in Hol- landt , u committeren midts defen, ten verfoecke vande voornoemde Supplianten, te trecken in onfen Lande van Putten, ende elders daer tvan noode wefen fal, ende ghy verfocht fuk werden,

	ende aldaer openbaerlijckeft ter plaetfe daer men

			φ

-ocr page 1018-

,<É&

aojz

xoji

YVOBGHSEL

van cenige

PLACATER

S^aer het druclgn vande voorgaende ter handt gefymen, ende oocl^

van fimmige tfedert geemaneert.

O&roy noopende het Stapel - recht van

_m DORDRECHT.

E/e gherechtigheyt is de Stade Dordrecht gegeven ly Gr ave Jan de Lerfie, indenJare � Z99; ende is daer nae
dkkwils by andere Graven bev'eftight: als tyJan de Tweede, inden Jare 1300 %by Willem de Vierde inden Jare

1334. Inde vermeerdert by Keyferinne Margareta inden Jare I346. ende 13 50. ly haren Soon Willem van Beye-
n?wi355 -Mde'fijn Broeder Aelbert doen Ruwaertvan Hollandt 1369: ende naer Willems doot als Gr ave 1393.
In 't volgende Jaer hy Willem van Ooflervant; ende 1446, ly Hertoge Philipsvan Bourgondien. Waer jegens 'alj 00
cenige Sleden mifnoegen hadden,foo heeft Keyfer Kar tl als Gr ave van Hollandt, de volgende uytfpraech gedaen.

Sententie vanden Keyfer, roerende 't Stapel-recht der Stede van Dordrecht,

met de verktaringe daer opgevolght.

� E R L E by der gratie
Godts Roomfch Keyfer,
altijt Vermeerder des Rijcxj
Koningh van Germanien,
van Caftillien.van Leon,van
Grenaden, van Arragon,
van Navarren, van Napels,
van Cicilien , van Maillor-
que , van Sardaine, vanden
Eylanden van Indien , ende vaften Lande vander
Zee Occeane, &c. Eertz - Hertoge van Ooften-
rijck; Hertoge van Bourgongien , vanLothrin-
gen, vanBrabandt,vanLimborgh, vanLuxen-
borgh, endevanGelre; Gravevan Vlaendererj,
van Arthoys, van Bourgongien -, Paltzgrave,
ende van Henegouwe, van Hollant, van Zeelant,
van Ferrette, van Hagenauk, van Namen , ende
van Zutphen $ Prince van Swaven $ Marckgrave
des Heylighs Rijcks; Heere van Vrieilandt, van
Salins, van Mechelen, vander Stadt, Steden ende
Landen van Utrecht,Over-Yffel, ende van Groe-
ningen ₅ endeDominateur in Afien ende in A-
irijeke. Allen den geenen die defe onfe letteren
tollen fienofthoorenlefen, Saluyt. DOEN TE
w ETEN, dat onfe lieve ende wel beminde, die
Burgemeefters ende Regeerders onfer Steden
van Delft, Amflerdam, Rotterdam , Gorchum,
Jchicdam,Alckmaer,Hoorn,Enckhuyfen,Edam,
[Jeertruydenberge, Briel, Medenblick, Monic-
��endam, Woerden ende Naerden, mitfgaders die
Regeerders van onfen Dorpen van Wormer,Uyt-
geelt ende Ackerfioot, by heure fupplicatie ons
pepreienteert opten feiten dach van Julio left-
leaen, m dit Jaer 1540. hebben ons te kennen ge-
geven hoe dat na difpofitie van gemeenen Rech-
*^ende ^lngebooren natuyrlijck vrydom, een ye-

gelijcken gheoorloft is te hanteren met allerley
Negotiatie allen Rivieren, Stroomen , Wateren
ende Havenen, als wefendeeen yegelijcken ghe-
meen, fonder bedwongen te zijn tot feeckere
plaetfen met Schepen ende goeden te moeten ar-
riveren , ende de felve goeden aldaer te verbode-
men ende verftapelen, overmidtsdat 't felve een
fervijl recht wefen foude, contrarie der voorfz
natuerlijcke vrydomme , Dat nae volgende die
voorfz vrydomme ende oock exemptie, fy Sup-
plianten altijts heure Negotiatie geexerceert heb-
ben , halende die felve uyt die Landen Gulick,
Cleve, Geldre, Brabant, Vlaenderen ende elders,
omme te brengen langhsden Rhijn, Maze, Lecke
ende andere Rivieren in onfen Lande van Hol-
lant , fonder aen die Stede van Dordrecht te hou-
den eenige recht van ftapel. Ende al is 't foo, dat
die voorfz van Dordrecht niet en behooren te
foecken eenige nieuwigheyt , contrarie heure
voorfz vrydom,defen al niet tegenftaende,'theeft
den felven belieft te vervolgen ende te verkrygen
(foo fy feggen) van onfen Voor-ouders Graven
van Hollandt, Zeelandt ende Vrieilandt eenige
ghepretendeerde Privilegie, inhoudende dat al 't
goetdat den Rhijn, Yflel, Maze , Wael, Lecke
ende Meruwede neder komt of opwaerts varen
wil, ghehouden fouden zijn binnen Dordrecht
ilapel-recht te houden: Ende hebben die van
Dordrecht voorfz gepoocht 't voorfz ghepreten-
deerde fubreptijs Odtroy ter executie te willen
doen leggen aen der Supplianten goeden ende
Schepen, foo dat fy 't felve hebben wylen Herto-
ge Aelbrecht in Beyeren, Grave van Hollandt,
ons Voorfaet vertoont, die den felven van Dor-
drecht doen roepen heeft om de faecke te verant-
woorden , ende te Yertoonen van heure pretens

recht

-ocr page 1019-

Byvocghfel van eenige Placaten ,&c. _l0?

te genaken, foo dacalwaer 't voorfz pretens Ρ
vilegie van flapel - recht by den voorfz van h ^�"
drecht deuchdelijcken verkregen, ende ₀

recht vanden flapel:van Dordrecht niet ghheeft die voorfz HertRade voor eenige dec

tendeert mochte worden. Niet te min oniLf*"
voorfz ongebruyck, ende om 't groote twifle
de ornme te fchuvven , wel behoort den vohV"

>c D»;�;i��:� t._ ^V�0fl2
Oft

gifteren ende Brieven vanden fehen van Dor-
drecht , midtfgaders 't befchey t vande Supplian-
ten , ende 't felve in 't lange gheviflteert zijnde,

heeft uyc rechte wetentheyt,l>y advyfe van fynen j

Radegewefen, dat die Supplianten ende heuren | gerev�ceert te zijn tot vorderinge vander Κ

irianfchappe, ende midts dien oock augmenratj
van onfer Thol-recht: Verfoeckende daeronim"
de voorfz Supplianten in efi�<5t, dat henlied*⁰ende anderen van onfen voorfz Lande van Hol"
landt, toeghelaten foude zijn, vry, vranckend"
onbelet te mogen varen '�iederwaerts ende cm
waerts, door die Rivieren vanden Rhijn, Wael
Maze, Lecke, Yifel ende Merwede, fonder d_le]
houden te zijrt eenighilnts te verflapeleiihinnen
der voorfz Stede van Dordrecht, achtervdeende
der voorfz Sententie van Hertoge Aelbreclt,ge-
geven inden Jare 1393. ende dat die voorfz Sen-
tentie by ons foude geconflrmeert zijn*: Welcke
Requefteende fnpplicatie is by ons gefonden ge-
weeft aen onfen lieven ende ghetrouwen, Eerlen
ende anderen onfcn Raden In Hollandt, om par.
tyen daer op gehoort,ons rapport te doen. Ende
dien achtervolgende hebben die van Dordrecht
voorfz gheantwoort voor onfen voorfz Raede in
Hollandt, feggende dat de voorfz Stadt van Dor-
drecht onder andesen Privilegi�n versiert is, van
een Privilegie haer verleent ende geo�r royeert by
wylen hooger memorie Jan Grave van Hollandt,
Zeelandt ende Vrieflandt, daer by henliedeneen
eeuwige ende continuele Marckt van alle koop-
warige goederen inde Merwede ende Lecfce ko-
mende , gheguntis, fonder wederfeggen vanye-
mant, ende is 't felve verleent in remuneratie van
den weldaden ende groote dienftenharePrincen
bewefen , ende oock om den gemeenen oorbaer,
niet alleen vanden ghemeenen Koopman , maer
mede vanden gemeenen Lande, als denTextvan
't �lve Privilegie klaerlijck inhoudt. Interdice-
rende den Tollenaren van Geervliet ende Stre-
monde, geen goeden te laten pai��ren fonder lidt-
teyeken uytter Wiil�le van Dordrecht, daerby
bleecke de felve goeden aldaer gekocht te wefen:
Dat uyt conceffie vande voorfz Privilegie zijn
oock onfe Domey^nen vermeerdert, ende fonder-
linge onfe Thollen aldaer. Seggen noch te heb-
ben een ander Privilegie gegunt inden Jare 1344.
by wylen Willem Grave van Henegouwe, van
Hollandt, Zeelandt, ende Heere van Vrieflandt,
daer by henluyden verleent wordt, dat alle Kog-
gen , Evers ende Hukken, ende alle Schepen die
met Koopmans goeden geladen zijn, vander Zee,
komende, �nder Maze op komen fuilen met heu-
ren vollen lafl:, tot Dordrecht aldaer ontladen
ende weder laden: In welcke Privilegie ons V��r-
fate bekent heeft, 't fehe te wefen tot fijn prolij-
te, ende oorbaer van 't gqmeene Lant, ende oock
van onfer voorfz Stede van Dordrecht , daer
mede men verftaen mach dat de voorfz flapf'�
boven memorie van allen Menfchen profijtelijk*
ken ende oorbaerlijcken geweeft te hebben, ende
van defen wort die van Dordrecht niet alleen ge-
gunt d'executie, maer mede geboden ende bevo-
⁰ jen

Poorteren ten eeuwigen dage vry ende quijt we-
fen fullen van ftapele, ende alle ongelde van dien,
als die de befte ende oudtile Brieven hebbende
waren, beloovende fulcks den Supplianten inde
voorfz vryheyt te fty ven ende te ftercken, doen-
de alfoo 't voorfz fubreptijsOftroy te niete, foo
dit al breeder blijcken mach by de voorfz Sen-
tentie , welcke Sententie by Hertoge Willem in
Beyeren fpecialijck gheconfirmeert isghew'eeit.
Ende dat hoe wel die van Dordrecht by tyden
van Oorloge ende divifien , de Schepen hebben
willen dwingen tot heure gepretendeerde ilapej,
die Supplianten daer afgeadverteert, hebben daer
tegens met Juftitie wederftaen ghehadt, daer van
noch eenige Proceil�n hangen ongedecideert,
ende fonderlinge tuflchen den voorfz van Dor-
drecht ende dien van Rotterdam, ende dat die
van Dordrecht van dage te dage poogen meer en-
de meer overvallen den Supplianten, willende
niet alleen dat die Schippers verftapelen fouden
feeckere i�orte van Koopmanfchappen die de
vreemde ghewoonlijck zijn te verftapelen, maer
oock 't geene dat yemandt tot iijns felfs behoefte
ghekocht heeft, ende oock Loot, Kennip, Kafe,
Hoepen, Klaphout, alle Hout daer die Byle ofte
Sage door geweeft is, Appelen ende diergelijcke,
ende boven al defen poogen hen die voorfz van
Dordrecht alle dage meerder ende meerder loon
ende anderen onkoften in 't ftapel- recht op te
itellen, midts welcken die Koopluyden dickwils
fchuwen onfe Landen , ende vertrecken eenige
Burgeren uy t die Plecken daer die Supplianten
refideren, tot anderen Plactfen die vry zijn van
den voorfz ftapel-recht. Ende dat noch arger is,
foo wanneer eenige Schippers, overmidts onge-
voerde van ghevangen, ende heur Schepen ende
goeden benomen te worden, gedrongen worden
tot Dordrecht aen te leggen; om 'tpretenfe recht
van ilapele te houden, lbo wort der Koopluyden
goet �yt haer eygen ofte andere goede ende dich-
te Schepen verbodemt, in ondichte Schepen den
Schippers van Dordrecht toe behoorende. Door
't welcke niet alleen haer goet verargert en wort,
maer oock fomtyden verdrenckt met 't voorfz
ondichte Schip, ende moeten die Koopluyden
den Schippers van Dordrecht fo wel Joon geven
als 't henlieden belieft te ey iTchen, Ende boven al
dcfen en willen die felve Schippers van Dor-
drecht niet met Koopluyden goet af varen Tonder
ten vollen bevracht te zijn, hoe wel die Koopman
overloon prefenteert. Poogen oock die voorfz
van Dordrecht,'t voorfz pretens ftapel-recht te
extenderen op die Schepen ende goeden , die op
een myle ofte meer der voorfz Stede van Dor-
drecht niet genaken, ende oock die ter foute Zee
inne komen, willende ter maelftede vande Sup-
plianten wefen, fonder der Stede van Dordrecht

-ocr page 1020-

Noopende 't Stapel-recht van Dordrecht 203 6

103

o Bailliu ende Rentmeefter vanZuyt-Hol-

klaert werden in haerverfoeck ende conclufien
niet ontfanckbaer $ ende in gevalle van ontfanck-
baerheyt, dat 't felve verfoeck henluyden foude
ontfeyt zijn, ende fyluyden daer afgeabfolveert,
daerop die Supplianten gerepliceert hebben, al-
legerende veel redenen ende motiven, perfiile-
rende in hare voorfz fupplicatie. Ende hangende
de Proceduren voorfz , foo zijn gevoeght metten
Supplianten dieBurgemeeileren ende Regeerders
vande Steden van 's Hertogen-BoiTche, Grave,
Reymerfwael, Tholen ende anderen, tenderende
ten felven finen als de Supplianten, employeren-
de die redenen ende middelen by den Supplian-
ten gheallegeert, ende noch andere die fyluyden
by gefchrifte over gegeven hebben. Ende na dat
wy feeckere Commiflarifen gheordonneert had-
den, om partyen voor henluyden te roepen, ende
die vereenigen waer't doenlijck, fo zijn de voorfz
partyen voor hen gecompareert, maer en hebben
niet konnen over komen , ende daer omme heb-
ben wy by ons ontboden ende doen komen, alle
die ftucken aen beyde fyden over gegeven , ende
oock feecker Proces, met informatie ordinaris
tuifchen die van Rotterdam ende Dordrecht, dat
hangende was in onfen voorfz Raedtvan Hol-
landt ; ende hebben alle de voorfz ilucken, Brie-
ven ende befcheyt vande voorfz partyen welen-
de rypelijcken gedaen vifiteren, rapporteren, en-
de in onfen Raede nefTens ons wefende delibere-
ren, ende gheconfidereert dat te confidereren
{tont. Wy met rype deliberatie van Raede, heb-
ben geweien ende wyfen mits defe onfe Sententie
diffinitijf ende voor recht, den Supplianten ende
Gevoechden niet ontfanckbaer noch gefondeert
in heure Requeile, finen ende conclufien, inder
voegen ende manieren foo fyluyden die genomen
hebben, Verklaren ende ordonneren dat de voor-
fchreve van Dordrecht fullen behouden den fta-
pel ende recht van dien, ter plaetfen, tegens Per-
foonen, op de goeden, ende met fulcke limitatien,
ordonnantien, reftrinctien ende modificatien, als
wy dat verklaren ende ordonneren fuJlen. Ende
om daer toe te komen, ordonneren dat de voorfz
partyen hare Gedeputeerden fenden ende fchic-
ken fullen, met fufmant bevel ende inftrudlie bin-
nen der Plaetfe vanden Hage, opten vierden dach
van Novembri naefikomende, ende aldaer te
compareren voor HeereGerard, Heere van Af-
fendelft, Ridder, Eerfte Raedt prefiderendein
Hollandt, ende Meefter Pieter du Breul, Raedt
ordinaris, ende ons Advocaet Fifcael, den wek-
ken wy committeren, om in haere handen te ne-
men alle die ftucken by den partyen op 't voorfz
diff�rent gedient, de felve partyen te hooren, op
de limitatien,ordonnantien, reitrinftien ende mo-
dificatien vanden goeden, Perfoonen ende plaet-
fen boven gementioneert, ende opte abuyfen en-
de inconvenienten die ter caufen vanden voorfz
ftapel fouden mogen gebeuren, De felve partyen
te vergelijcken, ende by heuren confente die Or-
donnantie by gefchrifte te (lellen, indien 't doen�»

^k9AJen wrfende, ende toekomende-, met alle

¹ , KnnrenLuyden, Steden ende Gemeenten,
*^e!�°,�� fcnder ander bevel te verwachten,

1 2 ��cevt foude wefen, te helpen houden en

^a)rr/ntuden 't inhoudt vander voorfz Pri

ende aen der omvilligen goeden metter

i!?KverhaVnde koften, fchade~nende intere
�dc fyluyden endede Stadt yan Dordrecht
t faecke vander onwilligheyt ghehadt fouden
Shbcn 'tSelve Privilegie is oock naer dien ver-
getende geamp�eert by wylen hooger memp-
e Hertoge Willem van Beyeren, Grave van
Hollandt f die den voorfz ftapel van Dordrecht
|L alleen gheleyt en heeft van Koopwarige goe-
inder voorfz drie Rivieren , maer mede die in
den Rhijn, Wael ende YiTele arriveren fouden,
ende dat om meenige ghetrouwe dienften die fy-
luyden van Dordrecht hem bewefen hadden, als
'tblijckt by der voorfz Privilegie, inhoudende
dat alle 't goet dat den Rhijn, de Maze, de Wael,
de Yii�l, Lecke ende Merwede neder komen fal,
ofopwaert varen wil, van waer dat komt, of wien
dat toe behoort, tot Dordrecht komen fal, ende
rechten ftapel aldaer houden fal, verkocht ende
vermeten werden op een andere bodem: In welc-
ke Privilegie alleenlijck uytgefondert zijn, onder
feeckere reftrin&ie d� Poorters van Middelburg,
Zierickzee ende Dordrecht, door welcke excep-
tie alle andere van waer fyluyden oock wefen
mogen, onder't felve Privilegie ghecomprehen-
deert zijn, ende fchuldigh hen daer nae te regule-
ren : Ende achtervolgende de voorfz Privilegi�n,
zijn fyluyden van Dordrecht geweeil in poifei�ie
van dien, ende dit van foo lange tijdt, dat men ter
contrarie by memorie vanMenfchen nieten ghe-
denckt, fulcks als fyluyden noch zijn, tegens alle
de voorfz Requiranten , niemandt uytgelomdert:
Seggendat heure voorfz Privilegi�n by verfchey-
denvonnilTen ende executie ten diverfche tyden
geconfirmeert zijn, foo in onfen grooten Raede,
als in ons HofFvan Hollandt. Ende a�ngaende
die gegeven (foo de Supplianten feggen) by wy-
len Hertoge Aelbrecht, antwoordende, feggen
die voorfz van Dordrecht de felve te wefen nul
ende van geender waerden, gemerekt dat fyluy-
den maer eens geroepen en hadden geweeft,ende
dat die dach beteyekent was opeenen Sondachj
oock dat henluyden van rechts wegen niet ghera-
den en was als doen te compareren inde prefentie
vanden voorfz Hertoge Aelbrecht, in wiens on-
genade fyluyden ten aenbrengen van heure Vy-
anden ende quaetwillige waren, fulcks dat die
plaetfe daerfy gedaecht waren, voor henluyden
niet feecker en was, en hadde oock 't voorfz pre-
tens Sententie noyt effeel gheforteert; want dies
"iet jegenftaende hadden fyluyden altoos geble-
ven in pofleflie ende gebruyek vanden voorfz fta-
pel, het gene dat veel vande Supplianten wel we-
tende ende kennende 't recht toe behoorende der
voorfz Stede van Dordrecht, hadde ten diver-

icnen (tonden heure beilooten Brieven ghefchre- I lijck is, indien niet, verbael van als te maecken,
ven aen dien van Dordrecht, begeerende*gratie 1 ende ons, of onfe lieve ende feer beminde Suilere
JJ^an fommige Perfoonen ende goederen vanden \ die Coninginne Douagiere van Hongaryen, van
voorfz ftapel- recht, Concluderende die voorfz ] Bohemen, Regente, rapport te doen, om als dan
van Dordrecht, dat de Supplianten fouden ver- I fulcks te verfien, dat elck fal weten hoe hy des

I 6. Ν aen-

-ocr page 1021-



			Byvoeghfel van eenige Placatetv&c.
	2017


		aengaendc hem fa! moeten reguleren, met inthi- matie,dat indien de voorfz parthycn komen ofte niet, met inftru�tie of fondcr inftrudie, die voorfz Commiflarifen fullen voorts procederen als bc- hooren fal, endefybevinden fullen van doenc: ende hier mede doen \vy te niete alle die Procef- fen tuflehen den voorfz parthycn,' oft eenige van dicn,als noch ongedecidcerthangende, tercaufen vanden voorfz ftapcl, foo voor onfen grootcn Ra- de, onfe η Rade in Hollandr, als elders. Des t'oor- konden hebben ,wy onfen Zegel hier aen doen hangen. Gegeven in onfer Stadt van BruiTel, den achtienden dach van Oclobre, in 't Jaer ons Hec- ren 1540. Van onfen Keyi�rrijckc't een en twin» tighile; ende van onfen Rijckcn van Caftilien, en- de anderen, 't vijf en twintighfle. Onder itondt gefchreven ,By den Keyfer in fijnen Rade. Ende getcyekent, Verreyken.-
				Heere Geerijt Heere van Af��ndelft, ende Μ fter Pieterdu BreuJ, onfen Raedt ordinaris &α[ Advocaet Fifcael in onfen grooten Raede te Μ chelen.om in heurc handen te nemen alle dieft ken by de partyen op 't voorfz diff�rentghediem" de felve partyen te hooren,op de limitatie,ord₀' nantie, reftrictie ende modificatie vanden pq!" den, Perfoonen ende Plaetfen boven gementin " neert, ende op de abuyfen ende inconveniente' die ter caufen vanden voorfz ilapel fouden moge" gebeuren, de fehe partyen te verlijcken, ende by heiirluyden confente de ordonnantie by gefchrjf te te (tellen foo verre doenlijck ware, in glievall� niet, van als Verbael te maecken, ende ons, olon fer lieve ende beminde Suflere die Conineinn� Douagiere van Hongaryen, van Bohemen,&_cvoor ons Regente ende Gouvernante in onfen Landen van herwaerts-over, rapport te doen, om voorts daer inne geordonneert te worden alfoo 't behooren foude: Ende het zy dat onfe voorfz CommhTariil�n heure voorfz befoigne ende Vet- bael door ordonnantie van onfe voorfz Suffere de Coninginne ghecommuniceert hebben den Luyden van onfen Raede in Hollandt, de welde hun advis op al fctorifcelijck gheflelt, ende by den voorfz CommiiTariiTen der felver onfer Suffere, met alle de fluckenby partyen gedient over ghe- fonden hebben , Doen te weten, dat al 'tfelvein onfen Secreten Rade wel ende in'c lange doorften endegevifiteert, ende geconfidereert 'tgeenedes in defe behoorde geconfidereert te wefen. Ende nae dien onfe voorfz Suffere de Coninginne Re- gente, van als rapport gedaen is geweeft, willen- de ordre flellen op 'tftuck vanden ftapele onfer voorfz Stede van Dordrecht, hebben by rypen advyfe ende deliberatie der felver onfer Suffer die Coninginne , vanden Ridderen van onfer Orden, ende de Hoofden ende Luyden van onfen Raden van State, Secreten ende Finantien neffensltaer wefende, geordonneert ende geftatueert, ordon- neren ende flatueren by defen de Poin&enende Articulen hier nae volgende. I. TNden eerften, dat van nu voortaen ghehouden �Muilen worden voorftapel-goeden, alleKoop- manfehappen van Koorn, hardt ofte weeck, Er- weten , Boonen, Wieken, ende alle Saet dat ter mate toe behoort, Wynen, Weet, Zout, Hout, Oefft, Kalck, Kolen, Molen - � eenen, Stad, Yfer, Schalien, Hoppe, Harft ende Run, ende geen andere. II. Dat alle Koopluyden komende van boven.Uyt- heemfcheofonsOnderfaten, met eenige vande voorfz Koopmanfchappen inde Rivieren van^¹Merwede oft Lecke, varende nederwaerts, ge- houden fullen wefen tot Dordrecht die -felve Koopmanfchappen te verffapelen, te verkoopen» te verbodemen, ende die rechten hier naer ver- klaert daer af te betalen. III. .. Welverftaende dat die Steden ghelegen op o* Riviefen boven de Stadt van Dordrecht, W^lenmogen koopen ende doen ontladen in ofte voo heureHaven alleitapel-goeden nederwaerts ko- mende ende leydende voor by de voorfz Steolefo

! Α E R L E by der gratie Godts Roomfch 'Keyfer, altijt Vermeerder des Rijcx^ Ko- : ningh van Germanien, van Caftillien, van Leon, van Grenaden, van Arragon', van Navar- ren, van Napels, van Cicilien, van MailJorque, van Sardaine, vanden Eylanden van Indien, efl- de vallen Lande vander Zee Qcceane, &c. Eertz- . Hertoge van Ooftenrijck; Hertoge van Bour- gongien, van Lothringen, van Brabant, van Lim- borgh , van Luxenborgh, ende van Gelre $ Grave van VJaenderen, van Arthoys, van Bourgongien; Paltz-grave, ende van Henegouwe, van Hollant, van Zeelandt,«van Ferrette, van Hagenatilt, van Namen, ende van Zutphen 5 Prince van Swaven $ Marckgrave des Heylighs Rijcks 5 Heere van Vrieflandt, vanSa�ns, vanMeeheleri, vander Stadt, Steden ende Landen van Utrecht, Over- YiTel, ende van Groeningen %, ende Dominateur inAfienendein Afrijeke. Allen den geenen die' defen onfen Brief fullen fien ofte hoorenlefen, Saluyt. Alfoo wy inde Maent van Oclobrilefb- leden , op 't diff�rent gerefen tuflchen den Burge- meeiters ende Regeerders van onfe Steden van Delft, Amfterdam, Rotterdam, Gorchum,Schic~ dam, Alckmaer, Hoorn, Enckhuyfen, Edam, Sint Geertruydenberge, Briel, Medenblick, Monic- kendam, Woerden, Naerden ende heure Confor- ten , Supplianten ende EyiTchers, Burgemeefters ende Regeerders van onfe Steden van 's Herto- gen-BoiTche, Grave, Reymerzwaele, �holen en- de andere, henluyden voegende metten voorfz Supplianten ter eender zyde: ende den Burge- meeiters , Schepenen ende Regeerders onfer Ste- de van Dordrecht, Verweerders ter andere zyde, Ter caufen ende uyt oorfaecke vanden flapel- recht by der felver onfer Stede van Dordrecht §hepretendeert, hebben onder anderen by onfe entende diffinitive verklaert ende gheordon- neert, dat de voorfz van Dordrecht fullen behou- den den ftapel ende rechten van dien , ter plaet^ fen , tegens de Perfoonen, op de goederen, ende metfulckelimitatien, ordonnantien, reftritlien ende modificatien, als wy dat verklaren ende or- donneren fouden $ Te dien ey nde committerende onfen lieven ende getrouwen Ridderende Eerile Raedt, prefiderende in onfen Rade van Hollandt,

-ocr page 1022-



	₁₀₃₉ N00pende't Stapel- en vele als fyluyden behoeven Tullen voor het tebruvck vander voorfz Steden ende Inwoon- fws alleenlijck, fonder de felve goeden te mogen andere Luyden verkoopen , vermangelen ofte _t^a_ranfpo«eren. ^^ - Welverftacende oock dat KeriTen, Kriecken , p_erficken,Ptuymen, Druy ven, ende diergelijcke -eeck Od&> geftorte Runne ende Mout, alleen- Hek lullen tot Dordrecht Marct houden, oft bly- veii lessen een dach ghetyde, ende dat ghedaen, fullen die Koopluyden fonder verbodemen
		recht van Dordrecht. 2040 len die van Dordrecht de Schepen van Gorchurrt met Koorn gheladen mogen viliteren, om te be- foecken of daer onder geen andere Koopman- fchappen verborgen en zijn. IX. Item, dat alle ftapel-goeden cKoopmanfc hap- pen wefende) komende van boven te Dordrecht, fullen aldaer verkocht worden, het zy t'eenema- le, of by par^eelen, foo wel den genen Yan b.uyten als van binnen der voorfz Stede.. /X. Die goeden komende uyten Noorden ,als vati Amfterdam ende daer ontrent, door de. Stede ' vander G oude inde Riviere van der Υfl�l, neder- waerts paiferende voorby Rotterdam, en fullen niet ghehouden wefen te Dordrecht aen te varen, noch aldaer te verflapelen, uytgenomen Kant- hout, Krom-hout ende Eycken Plancken, die ge- houden fullen wefen tot Dordrecht verkocht, verbodemt ende verftapelt te worden, gelijek an- dere ftapel- goeden. XI. Des foo en fullen de Onderfaten vande Steden ende Dorpen van Noort-Hollanek ende Weft- Vrieflandt, Amfterlandt,Waterlant,ende andere Steden ende Dorpen daer ontrent gelegen, geen Rhijnfche Wynen van boven komende, flyten noch verkoopen, ten zy dat die ielve* Wynen eerft tot Dordrecht te ftapel gheweeft hebben, op depeyne van confifcatie vanden voorfz Wynen, ende daer en boven twee Carolus guldenen van elcke Ame Dordrechts $ t'appliceren de voorfz confifcatie ende peynen een cterdendeel tot onfen profijte, het tweede derdendeel ten profijte van onfer voorfz Stede van Dordrecht, ende 't derde derdendeeJi tot profijte vanden Officier vander Plecke , aldaer die Wynen gevonden.endeghe- apprehendeert fullen worden die de executie doen fal. . XII. Item, infgelijcx alle Koopmanfchappen, ftapel- goeden , komende van beneden door Bernifl�, willende wefen te Schiedam, Delfs-haven, Rot- terdam, of opwaerts door d'Yifel ter Goude, ofte paiferende door der felver Stede vander Goude, en fullen niet gehouden zijn te Dordrecht aen te varen, noch te verftapelen. XIII. Welverftaende dat alle ftapel-goeden komen- de door d'Yifele inde Merwede , ende willende pafl�ren voor by de Stede van Dordrecht weft- waerts, ende oock de felve goeden willende die Lecke of Merwede opwaerts, fullen ghehouden wefen te Dordrecht te verftapelen , betalende de naervolgende rethten, ende oock te verbode- men , dan fullen ongehouden wefen verkocht te worden. XI1II. Item, dat alle onfe Onderfaten van herwaerts- over, fullen mogen opwaerts voeren tot heure maelftede acht'halve mudde Zouts, ofte daer on- der , fonder te Dordrecht te verftapelen: Behou- delijck dat men de felve acht'halve mudde Zouts fal verkoopen metter kleyne mate by den Oevre, fonder dat te fchepen, of in 't gros te verkoopen, fonder argelift, ende daer af Certificatie te bren- 6. Ν ij gen

mede mogen reyien ende vertrecken daer't heh- luydengoetduncken ende believen fal, fonder et cebetalen: Maer worden alfulcke Waren bin- nen Dordrecht verkocht, fullen daer af betaeldt worden de naer volgende rechten. ■ V. Item, dat onder ftapel-hout niet begrepen en fal wefen Branthout, Hoepen, Speecken, Veilin- gen , Wagen AiTchen , het zy dat die de Riviere vander Lecke ofte Merwede opwaerts ofte ned�r- waertsgevoertwort. VI. Item , van ghelijcken en fal niet fchuldigh zijn te verilapelen alle Hout, dat Poorters van Gor- cum tot commoditeyt vande Inwoonders aldaer, inde vande Ingefetenen 's Lants van Arckel Yer- vetcken fullen. VII. Item, ende onder 't Koorn en fal niet begrepen wefen het Gewafch ghevallen beneden Vyanen, oleinde Landen van Heufden, Akena, ende daer beneden, dat een Landtman van fijn eygen Ge- wafch in Sacken te Gorchum ofte in een andere Stede ter Mar�t wil voeren, fonder voorby Dor-* dtechtte palieren, al fonder fraude ofte argelift." VIII. Item, dat Koorn gewaiTen in 't Landt van Arc- kel, dat binnen Gorchum te Marckt komt, ende daer gheladen wort op Schepen van Gorchum, ende toe behoorende Poorters of Inwoonders van Gorchum voorfz, willende pafl�ren voor by der Stede van Dordrecht weft waerts, fal gehou- den wefen eenen dach lange marckt te houden binnen der Stede oft Haven van Dordrecht, ende 't felve Koorn ter vente te {tellen* tot redelijcken pryfe nae den "Marckt-gangh , ende te betalen de Rechten van maeckelardye ende vanden Meters: Ende indien datter aldaer niet verkocht en wort, fal mogen pafferen daer 't hem believen fal, fon- der te verbodemen of volger te nemen, mits bren- gende Certificatie , ende affirmerende 't felve Koorn te wefen vanden gewafch van Arckel, en- de Poorters ofte Innewoonders van Gorchum toe te behooren. Verbiedende den felven van Gor- chum onder 'tdeckfelvandefen, eenigh Koorn buytenden Lande van Arckel gevvafl�n, voorby «e Stede van Dordrecht te voeren fonder verfta- pelen, op de verbeurte van 't felve Kooin ende �chtp dat verkocht fal worden, d'een helft tot omen profijte, ende d'ander helft tot profijte van oer btede van Dordrecht 5 ende boven dien fullen oegeene die in alfulcke fraude bevonden worden, ot eeu\vig_en dagen ghepriveert wefen van defe vryiieyt. Ende om alle frauden te verhoeden, ful-

-ocr page 1023-

By voeghfel van eenige Placaten, &c.

2041

lQl^

een, als fy des verfochtfullen wefen, van der Ste-
de van Dordrechts wegen:

XV.

Dat alle die gene die tec ftapel komen tot Dor-
drecht, ende niet en weten tot heure gherieve te
verkoopen, fullen mogen tot heure maelilede
keeren, hebbende heure goeden op heure bodem,
fonder yet te betalen , midts brengende Certifi-
catie, dat fy tot heure maelilede ghekeert zijn, als
fy des by die van Dordrecht verfocht fullen
worden.

'XVI.

Alle Schepen ende goeden ter ftapel gheweeft
hebbende tot Dordrecht,van boven of van bene-
den komende, ende die men niet en heeft mogen
verkoopen aende Marckt daer die felve gheweeft
zijn, fullen mogen paiTeren voor by Dordrecht,
fonder andermael te verftapelen; indien die felve
op heure bodem ghebleven zijn, ende die Coop-
man 't felve wil affirmeren.
XVII.

Dat een vreemt Koopman, brengende Wynen
tot Dordrecht, fal die felve Wynen metter Kanne
mogen verkoopen als een Burger, fonder yet
meer te geven dan die voorfz Burger.
XVIII.

Defgelijcks die gene die binnen Dordrecht wit
Zout gebracht fullen hebben, ende 't felve aldaer
in 't gros niet en weten te verkoopen , fullen dat
mogen uyt penningh waerden metter kleyne
mate, fonder yet daer van te betalen, dan den
Meeters haren loon.

Een Koopman die tot Dordrecht fijn goet ver-
ilapelt, verbodemt ofte ontladen heeft van nu
voortaen, fal mogen kiefen ajfulcken Schip als
h�m gelieven fal, van wat Plaetfe 't felve fal mo-
gen wefen, fonder dat die Schippers daer omme
fullen mogen looten ofte cavelen -. Des foo fal een
Schipper van Dordrecht, willende varen om den
felven pryfe ende loon daer't een vreemde Schip-
per om verlaet fonder fraude , hebbende een
Schip foo goet als de vreemde Schipper, den fel-
ven uytheemfche of vreemde Schipper geprefe-
reert zijn : Behoudelijck nochtans, dat geen
Vreemde Schipper binnen Dordrecht fal mogen
laden, dan wefende van fulcke Steden ende Ha-
ven daer die Schippers van Dordrecht mede toe-
gelaten wort te laden: Ende als ter caufe van de-
len , of van eenige andere faecken den ftapel'aen-
gaende, eenige klachten fullen mogen komen,
fullen die vanden Gerechte van Dordrecht daer
af die kennii�� nemen, fonder diefaecke te mogen
renv�yeren voor de Deeckensvanden Schippers
Gilde, of voor eenige andere Deeckens van wat
Gilden dattet zy.

XX.

Een Schipper ontfangen hebbende eenige
Koopmanfchappen te voeren, fal gehouden we-
fen t'feyl te gaen met dat eerfte g�tyde na dat hy
geladen fal wefen by de geene die hem ghehuyrt
heeft, fonder langer te mogen verwachten, ten
ware hy des belet worde by merckelijcke.Windt
of Onweder: End� indien fulcke Schipper dies in
ghebreecke bevonden wort, fal van ekke getyde
dat hy vertoeft Verbeuren fes Carolus guldenen,

voor die een helft tot onfen profijte, ende die

an.

dere helft tot profijte vanden Officier daer aenv?"
executie verfocht fal werden, ende daer en bo
fal gehouden wefen den Koopman te betalen m
fchaden ende intereften. ^ljn

XXI.

Item, een Schipper ontfangen hebbende een
ge Coopmans goet by gewichte of by de mate f'�
gehouden wefen 't felve over te leveren in ftiU
gewichte ende mate als hy dat ontfangen fal W
ben: Behoudelijck dat men in 't over leveren aen*
fcijbuwen nemen fal opte gewoonlijcke lackagie"
vallende in 't verfchieten vande Greynen. ώ
fullen de Schippers van Dordrecht in't over leve-
ren mogen volftaen daer ander Schippers mede
mogen voldoen.

5C X11.

" Die van Dordrecht fullen goede toeficbt heb.
ben op lieure Officiers, omme den Koopman te
gerieven-.Ende indien bevonden werde dat eenich
van dien dies in ghebreecke ware*, fulcks dat die
Koopman of Schipper reden hadden omme te
klagen, fullen 't felve ftraff�n ende corrigeren by
privatie van Officien, ende bycondemnatievan
fchaden ende intereften, ende tot djen eynde ful-
len oock toeficht hebben, dat die Officiers infulc-
ken getale geftelt worden, dat die Coopmanofte
Schipper terftont gerieft mach werden. *

XXIII.

Dat die Meeters.Telders ende andere Officiers,
vanden Coopman of Schipper niet meer en fullen
mogen exigeren, noch oock nemen dan den taux
hier nae verklaert, op peyne van privatie van hare
Officien als vooren, ende daer en boven arbitra-
.lijcken gecorrigeert te worden.
XXIIII.

Ende ten eynde dat die vreemde Coopman,en-
de oock onfe Onderfaten nietgeexadioneerten
werden met onbehoorlicke Impoften of Arbeyts�
loon, foo fullen die voorfz van Dordrecht voor't
recht van 't verftapelen, dat Excijs of Maeckelar-
dye geheeten wort, ende heure Officiers vanden
goeden die ten ftapel komen fullen,ontfangen als
hier nae volght, lende niet meer.
XXV.

E�rft, van Terwe, Raep-faet, Kool-faet,Erwe-
ten, blaeu ende wit komende van boven,ende niet
van Weften, van elck hoet twee ftuy vers'.
XXVI.

Van Rogge, Mafteluyn, ofte Rogge-meel, van
de drie hoet vier ftuy vers, ende van min naer ad�
venant.

XXVII.

Van Garfte, Spek, Boonen, graeu Erweten,
Wieken, Boeckweyt, Lijn-faet, Mout of Kennip-
faet, van elcke hoeteenen ftuy ver.
XXVIII.

Item, vande Haver, vande drie hoet twee

ers.

¹ 'XXIX

Welcke Excyfen beraelt fullen worden by den
Kooper ende Verkooper elcks half ende halt
XXX.

Soo wanneer eepige vande voorfz goedere
binnen der Stede van Dordrecht andermael ver-
kocht fullen worden, fo fal die Kooper gehouden

-ocr page 1024-




₀₄1 Noopende 't Stapel-re _Wefen t felve recht te betalen, ende die Verkoo- per fal vry zijn- _�� _Ende vande voorfz goeden komende van We- - � 1 van Antwerpen, Zeelandt, V aenderen, oftï van elders» fa) betaeldt werden als hier nae		2044 voor 't recht vanden Excijs of Maeckelardye een half blancke, ende die Verkooper een blancke. XLI11I. Van vier quartier Sweens die maecken vijf quartier Dordrechts die verftapelt fullen werden, fal betaelt werden voor elck quartier Dordrechts negen duyts. X L V. Van 't meten fullen die Arbeyders hebben, het zy dat tot Dordrecht verkocht ende vermeten wort, dan niet, van elck quartier eenen braf- penningh. XLVI. Item, van grof Zout, faldeStadtvoor heur recht van Excijs of Maeckelardye hebben, van 't hondert negen ftuy vers, ende die Meeters vande honderc acht ftuy vers. XL VII. Van elcke Kuype Weets, fullen die van Dor- drecht voor heur recht ontfahgen twee blancken, tot lafte vanden Kooper ende Verkooper* half ende half. XLVIII. Die Meeters fullen hebben van elcke Kuype Weets tot lafte als vooren, eenen ftuy ver, uytge- fcheyden van Weet van Weften in Balen komen- de, daer en fal men niet afbetalen. XLIX. Van alle Wefels Hout, getimmert of ongetim- mert, Eycken Plancken, ende andere Wefels Hout dat ter ftapel behoort, fullen die van Dor- drecht ghenieten vanden pont groote twee ftuy- vers, tot lafte vanden Kooper ende Verkooper half ende half. » L. Die Arbeyders fullen hebben van 't Slijck of buy ten-water 't Hout te Schepe te doen, van elck Rhijns gulden een blancke, ende van 't geene dat fyluyden fullen fchorten aen de Schepen ofte Schuy ten,fullen fy hebben vanden, Rhijns gulden "eenen halven ftuy ver. LI. Als eenigh Hout foo fwaer fal zijn, dat die Ar- beyder met fijn takel 't felve niet fchepê en mach, maer métten Kraen inden Schepen ghefet moet worden,foo fal betaelt worden voor 't Kraen-gelt ende arbeyden, van 't pont groot vier ftuy vers. � 1-11. Indien die Coopman dat Hout van onderen be- geert te beften , ende dat doet kanten, omme te weten of't onder foo goet is als boven.fal.van een ftandaert betalen va» arbeyden vijf ftuy vers: vart een Afch oft van een fteen - balck eenen ftooter, ende van een Molen-roede eenen brafpenningh, ende van alle andere Hout naer advenant,',t welc- ke den Kooper alleen betalen fal. LUI. Van 't meten van Plancken, fal van 't duyfent betaelt worden eenen ftuy ver, tot lafte vanden Kooper ende Verkooper, half ende half, ende de refte vanden arbeyt dies aengaende, fal een yege- lick mogen hefteden naer fijn goet-duncken. LII1I. Van Drachout, 't zy uyten korten ofte lange Bofch � fal men betalen voor 't recht vanden Ex. cyfen oft Makelardye van 't duyfent vijftien ftuy- 6. � iij vers,

	XXXII� VanTarwe, Rogge, Raepfaet, Koolfaet, Lij n- faet,Erweten blaeu ende wit, van thoeteenen ^ftuy'^ver� xxxiii. Van Garfte, Mout,Spelt, Kennipfaet, graeuwe cnveten, Boonen, Haver, ende andere fpecien van Granen, van 't hoet eenen halve ftuy ver. ^van xxxiiu. Die Meeters ende Arbeyts-luyden fullen ont- fangen als hier nae volght^^ Item, van Tarwe, Rogge-meel, Raepfaet, Ken^ �ipfaet, Lijn-faet, Kool-laet Spelt, Garft ende Jdout,van elck hoet een half blancke,die een helft tot lafte vanden Kooper, ende die ander helft tot lafte vanden Verkooper. XXXVI. Van Boonen, Wieken, Erweten, vande drie hoet twee ftuy vers, tot lafte als vooren. XXXVII. Item, vande Haver, van 't hoet een oortgen. XXXVIII. Soo wanneer die Tarwe, Rogge, Rogge-meel, Raepfaet, Koolfaet, Kennipfaet, Spelt, Garft oft Mout, tot Dordrecht onverkocht op gheleyt wordt, of dattet onverkocht van daer vervoert wort, fullen die Meeters voor haer recht hebben, Yoor elck hoet een oortgen $ ten ware die Schip- per dat wederomme voerde tot fyner maelftede, dat houdende op fynen bodem, in wekken ghe- valle die Meeters daer niet afhebben en fullen als vooren verklaert is. XXXIX. Van 't meten van Erweten, Boonen, Wieken, BoeckweytofLijnfaet dat op gheleyt of vervoert wort, als Yooren van elck hoet een halve blancke. XL. Item, van 't meeten vande Haver die op geley t of vervoert fal worden als vooren, vande drie hoet eenen halven ftuy ver. ��. Die van Dordrecht fullen hebben voor den koop van drie roeden Rhijnfche Wynen, ende daer beneden, van elcke roede houdende thien Dortfche Amen dertïgh ftuy vers, die de Verkoo- peralleen betalen fah ^XLI1� tnde ioo wat Wynen in eenen kopp verkocht werden boven die drie roeden, te weten boven oe twee en veertigh Amen Brabandts, daer af fal betaek worden vieren twintich ftuy vers voor die L⁰i^e',^tot: ^lafte vanden Kooper ende Verkooper oliënde half, ende daer en boven die Excyfenaer «nHeiiche Wijns van twee ftoopen, nae ouder gewoonte. ^r _v XL III. o ^an *^e,ⁿ quartier wit Zouts dat tot Dordrecht itapei verkocht wert, fal die Kooper betalen

-ocr page 1025-

Byvoeghfel van eenige PIacaten,&c«

1045

*�₄$

vers , daer van die Verkooper die *t van boven af
brenghc die thien ftuy vers, ende die Koopers vijf
ftuyvers betalen fullen, ende indien 't felve Drac-
hout min gekocht wert dan by den duyfent, daer
affal betaelt worden nacradvenant.

LV.

Noch fal die Vreemde Koopman die 't voorfz
Hout afbrenght tot onderhoudenifleendemaec-
kinge vande plaetfe daer 't voorfz Hout inne ge-
berght wort by tyden vanftorm ende onweder,
betalen een vierendeel van een Hout, 'twelcke
men noemt een Keper-hout.

LVI.

Die gefvvooren Kervers die het Hout leveren,
fullen hebben van elck duyfent Drachouts thien
ftuyvers,tot lafte vanden Verkooper, ende indien
't min is, naer ad venant,

LVII.

Indien de Koopluyden die't voorfz Hout van
boven afbrengen, eenige vordere bewaernifi�be-
geeren te hebben van "t voorfz Drachout mogen
fy befteden aenden Arbeyders, omme toeficht
tot heure Houten te hebben, 't ζ γ offy der Stadt
eedtgedaen hebben of niet, foogoet koop als fy
konnen.

LVIII.

Van die Ludicx Sparren, kortende lange» of
Sommersdie tot Dordrecht tot Balcken gered u-
ceert worden, fullen die Kooper ende Verkooper
van elcken Balck betalen een duyt.

LIX.

Tot maeckinge vander plaetfe daer 't Hout in-
ne gheberght wort, fal die vreemde Koopman be-
talen van 't hondert Balcken een payementgen,
't vvelck beloopt opte hondert een thiende deel
van eenen Balck.

LX.

Als die vreemde Koopman fijn Balcken ver-
kocht fal hebben, foo fal hy den gefwooren Leve-
raers betalen , vande hondert Balcken thien ftuy-
vers, ende van minder getal naer ad venant.

L XI.

Indien de vreemde Koopman fijn Hout niet en
kan verkoopen, ende begeert bewaerniiTe vanden
gefwooren Leveraers, ende fijn Balcken geftapelt
of op malkanderen ghefet te hebben voor ftorm
ende onweder, fal betalen voor elcken Balck een
blancke, ten ware fy tot minder prijs koften ac-
corderen, ende fullen die van Dordrecht den
Koopluyden met Hout aldaer komende, wyfen
een gherieff�lijcke ende bequame plaetfe, daerfy
heur voorfz Hout bergen ende leggen mogen.
L X11.

Alle Oefft dat tot Dordrecht ter mar& komt,
als Appelen, Peeren, Pruymen, groen Ocker-
nooten ende andere Oefft waer'tfelve komt,ende
aldaer verkocht werdt, fal betalen van de Tonne
anderhalf penningh Dordrechts, daer van die
Kooper betalen fal een halve penningh , ende die
A^erkooper een geheele penningh.
LX III.
Die voorfchreve Karft�n fullen betalen Waegh-
gelt, als die tot Dordrecht verkocht worden,
te weten, van het hondert wegens een oort,
tot lafte vanden Kooper ende Verkooper half
ende half.

LXIIU. ,

Die drooge Noten die tot Dordrecht verkoel
ende verbod�mt fullen worden, daer af fal b�ta f
worden van bondert duyfent, 't welck ghenoem
wort een groot honderr, twee ftuyvers, ende da *
en boven de Kercke totter Fabrijcque behoef e*
nen halven ftuy ver, al 't welckefal ftaen tot Jaft�
vanden Verkooper alleen.
LXV.

Voor dat Tel-gelt vande voorfz Noten f_ai
men voor het groot hondert betalen drie groOtea
tot lafte vanden Kooper alleen.
LXVI.

Item, van Smee- kolen of Kalck, fal de Stade
betaelt worden voor 't recht vander Excyfeofe
Maeckelardye van elck hoet eenen halven bras-
penningh, die de Kooper betalen fal, ende die
Meters van heure Arbeydts-lo�n voor elck hoet
eenen halven ftuyv. die de Verkooper betalen fal
LX VII.

Van Hout-kolen ende Steen-kolen, en fal niet
betaelt worden dan den arbeydt.
LXVI1I.

Van Molen-fteenen fal men betalen van't pont
groot drie ftuyvers, tot profijte vander Stadt, tot
lafte vanden Kooper ende Verkooper half en half.
LX IX.

Van Schalien , van Couverdack, ende dat daer
aen kleeft, fal men betalen van 't pont groot drie
ftuyvers, tot lafte vanden Kooper ende Verkoo-
per half ende half. Ende aengaende het Tel-gek,
fal betaeldt worden van 't duyfent eenenihiyver,
tot lafte als'vooren, ende mits dien fullen die lei-
ders oock gehouden wefen die Schalien t'fchepe
te leveren, indien dat verfocht wert.
LXX.

Van Yferof Stael dat tot Dordrecht terWage
komt, fal men betalen van 't hondert wegens een
oort, rot lafte vanden Kooper ende Verkooper
half ende half.

LXXI.

Vande Hoppe, van 't hondert pont wegensfal
betaek werden eenen ftuy ver, by den geenendie
de felve Hoppe verkoopt. ■■��■ �

LXXII.

Van Runne, die tot Dordrecht verkocht fal
werden, en fal niet betaelt werden dan 't meten-
geldt.

LXX11I.

Item, van Harft, van 't hondert wegens een
oort, tot lafte vanden Kooper ende Verkooper
half ende half. *.

LXXIIII.

Ende omme dit onverbreeckelijcken te onder-
houden , ende te doen forteren effect tot eenwi-
gen dagen, foo fal die Schout van Dordrecht»ⁱⁿ'
der rijdt wefende, als onfe Officier, als Gravevao
Hollandt, tot allen tyden als hy dies by den Bur-
gemeefteren van wegen der Stadt van Dordrecht
verfocht fal zijn, fijn Dienaers ofte andere �yt-
leggers mogen fenden ende houden ^p eenige
vande voorfz Rivieren , omme den geenen die te-

f;ens defe Ordonnantien doen of at tenteren lui-
en, of daer regens gedaen ofgeatrenreert hadden,
aen re mogen halen met heure Schepen ende goe-
den , ende die binnen der Stede van Dordrecht te

doQ&

-ocr page 1026-

~~"'S ι"~~'-

Op 't ftuck vande Renten, Verpondinge, &c, 1048

«047

L_n hreneen, omme aldaer ψ-juLu^Mjbw»w«

^d°n heure^Sdeliaeri ende mefufen pugnitie ende
Inrreftie gedaen re werden,te weten voor die eer-

� avonden fullen werden ghedaen te hebben,
_tft ende alvooren gehouden fullen weien op te
Sgen ende te betalen boven t «echt.van t ver-
Een, de koften vanden Schout ende fijne
rvLers eedaen, omme henluyden aen te halen,
Se daer en boven noch by den voorfz Gerechte
o�condemneect te werden inde boete van tfeftigh
inrolus guldens by den voorfz Schout, te verha-
|pn aen 't voorfz Schip, ende oock aende Koop-

nfchap ftapel-goeden daerinne wefende.ende

eenige Uytleggers opte itroomen te leggen, ende
by den felven bevonden worde niemandt tegens
defe Ordonnantie ghedaen te hebben, foo fullen
die koften van dien gedragen werden tot lafte van
den voorfz Stede alleen.

LXXVI.

Ende omme dat elck weten mach 't inhouden
van onfe jegenwoordige Ordonnantie, ende daer
af geen ignorantie pretenderen, foo fullen die van
Dordrecht fchuldigh zijn defe Ordonnantie te
doen fchry ven in een Taef��reel of Bert, ende het
felve hangen binnen der Poorte vanden grooten
Hoofde der voorfz Stede, ende 't felve Taeff�reel
te doen onderhouden tot allen tyden, aldaer ghe-
fchreven fullen wefen de Artijckelen van defer
Ordonnantie 5 ende defg�lijcks een ander Taeff�-
reel op 't Stadthuys aldaer.

L X X V 11.

Referverendeniet te min aen ons ende onfe Na-
komelingen, Graven van Hollant, d'interpretatie
ende verklaringe vande duyfternii�e die naemaels
foude mogen gebeuren, by verloopen van ftroo-
men, by veranderinge vande Koopmanfchappen
of anderfints, by wat maniere dat wefen mochte,
ende te mogen meerderen ende minderen naer de
gelegentheyt vanden tijde ende exigentie van on-
fen faecken. Des t'oirkonden hebben wy onfen
Zegel hier aen doen hangen. Gegeven in onfe
Stadtvan Bruflele, den vierden dachvanjunio
in 'tjaer ons Heeren 1^41. Van onfen Keyfer-
rijeke, 't twee - en - twintighfte, ende van onfen
Rijcken van Spangien , ende anderen, het fes
en twintighfte. Onder ftondt gefchreven, By
den Keyfer in fijnen Raede, Ende geteyekent,
Verreycken.

111

voor de" tweede reyfe op peyne boven 't recht
L \ verftapel�n , inde voorfz onkoften, ende
^V_erbeurte van hondert ende twintigh Carolus
puldens, te verhalen als vooren, ende voor die
lerde reyfe op peyne van confifcatie van 't Schip
ende goet: Ende lbo dick ende menighwerf als na
de derde reyfe een Schipper of Koopman bevon-
den ende gheconvinceert fal worden tegens 't in-
houden vandefen gedaen te hebben, faldaer aen
tot elcke reyfe verbeuren fijn Schip ende goeden
als vooren: Welcke pecuniele boeten ende con-
fifcatie wefen fullen voor d'een helft tot onfen
profijte, ende d'ander helft tot profijte vander
voorfz Stede van Dordrecht. Ende fal dat gewijf-
de van dien ghedaen in conformit� van defen, by
den voorfz van Dordrecht executie hebben, niet
tegeuftaende oppofitie of appellatie, ende fonder
prejuditie van dien.

L X X V.

Ende of't gebeurde dat die Burgemeefteren van
Dordrecht, den Schout aldaer verfochte omme

1. Placaet, op 'tfluc^ vandel^nten₉geadmortifeerdegoederen, Ferpondin-

ge, Sc bilt alen, Beden, &c. In date den 6 Juli) 1515.

By den Prime van Spangien, Eertz-Hertoge van Oofienrijck,
Hertoge van Bourgo�gnen, &c.

iNfen lieven ende ghetrouwen Gouver-
: neur, Stedehouder, Prefident ende Luy-
I den van onfen Rade in Hollandt, Saluyt
ende dile&ie. Alfoo die CommiiTarifen die van
onfen wegen geordonneert hebben geweeft om-
me hen te informeren van den ftaet, faculteyt en-
de gelegentheyt vande Steden, Dorpen ende an-
dere Plaetfen van onfe Landen van Hollant ende
Vneflant, om daer na te reguleren ende ordonne-
ren die nieuwe fchikale ende Verpondinge, als nu
gemaecktende geflooten over 't felve Landt, veel
ende diverfche fauten, ongeregeltheden endege-
wecken gevonden hebben, lbo in'tyerkoopen
«ynde Renten op die Steden ende Dorpen van
�en lelven Landen, in den gebruyeke vande Lan-
J enongeadmortifeert, die de Cloofteren, Godts-
nuyien ende Geeftelijcke Perfoonen befitten bin-
nen den ielven Lande, oock mede indeExcyfen
einde Steden ende Dorpen voorfz op gheftelt,
f^egchevi;n worden, ende in diverfche andere
fchriv� Γ , ^de ^ende Neeringe vanden voor-
de Ζι , ^e ^aeng^aende, tot groote lafte, fcha-
^cn°e achterdeele vanden ghemeenen oorbaer

ende welvaert vanden felven Lande, ende vander
Onderfaten van dien, ende noch meer fal wefen,
worde by ons hier inne niet voorfien. S O O
IS Τ, dat wy defen aengefien, ende begeerende
hier inne te voorfieq tot vereeninge van onfe
voorfz Onderfaten, wy hebben by goeden advy-
fe ende deliberatie van Raede geordonneert ende
geftatueert, ordonneren ende ftatueren midts de-
fen onfen Brieve, die Poincten ende Articulen
hier naer befchreven. Inden eerften, dat men
van nu voortaen geen Renten die op 't ghemeene
Lant, ofte Lichaem van Steden ende Dorpen,ofte
oock op Kercken tot lafte vande Dorpen ver-
kocht zijn, tf�dert den overlyden van wylen
Hertoge Karel van Bourgoignen zal: gedachten
betalen en fal, ter tijdt toe dat die Rentiers die
principale Brieven vande conftitutie vanden fel-
ven Renten, ende die Steden ofte Dorpen die
Brieven van O&roye uyt machte vanden wek-
ken die felve Renten verkocht zijn geweeft, ofte
Copie authentijcq van dien getoont endeghele-
vert fullen hebben, in handen van onfen lieven
ende getrouwen Meefter Nicolaes Evraerd, onfen

Pre-

^HB

-ocr page 1027-



			-Byvoeghfel van eenige Flacaten.&c. te fchouwen voor den toekomenden tijdt verbieden wy midts defen allen Officieren e Τ Wethouderen, ofte anderen , daer erfl�nifTe ft onterff�nhTe vooren gebeuren, dat fv _v,_hvoortaen niemant en admitteren, ontfangen of toe laten tot erfreniil� ofte onterff�nifi� van ee f: ge Landen, of Erf - renten opte felve Landen, k* en zy dat de-geene die tot alfulcke Erven Lf Landen ofte Rente komen willen, eerft ende f vooren oorlof ende confent hebben vanden He * re daer onder 't i�lve goet gelegen fal wefen, end� daer en boven dat d-ie geene die totten felven E ven, Landen ofte Rente begeert te'komen, g_el₀₀* ve ter Camere van dien ten fchote ende te Joter" ftaen, ende te betalen 'tbnyrlijck recht, het felve Landt daer inne verbindende endeypotequeren de, daer afdieKoop-brieven mentie maeckenful. len -.Ende fal daer af goet regifter gehouden wori den tot allen Plaetfen. Item ",alfoo binnen onfen voorfz Lande van HollantendeVrieilantgioore meenichte van Cloofteren ende Godts-huyfen zijn , die dagelijcx augmenteren ende vermeerde- ren , foo hebbenwy noch geordonneertendege- ftatueert, ordonneren endeftatueren, dat men van nu voortaen inde felve Landen geen Cloofle- ren ofte Godts-huyfen van Mannen ofte van Vrouwen en fal mogen van nieuws fonderenende op fetten, dan by Octroy ende confent van ons, ende vanden BiiTchop: Ende de gene die haer Kin- deren in Cloofteren ende Godts-huyfen fullen willen {tellen, den felven Cloofteren mogen grie- ven Lijf-renten ofte gereet goet₅ nae heure diicre- tie, ende anders niet. Item, ende want veelPoor- ters woonende binnen den Steden, Landtbruyc- ken in de Dorpen, ontrent die felve Stede giieJe- gen_; Defgelijcks eenige Edelen woonende op't platte Landt, fonder daer af te geven ofte contri- bueren metten Dorpen, Soo hebben wy geordon- neert, ende ordonneren mits defen, dat alle Poor- ters van Steden voortaen betalen fullen van kt Lant dat fy buyten inde Dorpen gebruycken,we- der 't felve haer eygen Lant is, of dat fy 't liuyren, nae 't bedrijf ende bruyckwaer, ende in advenant van't geene des die andere Ingefetenen vanden felven Dorpen gelden ende betalen fullen vanden bruyckWaer van ghelijcke Landen, ende die Edel Mannen vande Landen die fy niet te Leen en hou- den, maer van Landen die fy te Leen houden.daer af fullen fy vry wefen, mits den dienft die fy daer af fchuldich zijn : Ende van eygen Landen, datiy liuyren ofte bruyeken, fullen fy mede geldenen- de betalen nae heur bedrijf. Item, dat elckDorp fijn portie vande Beden ende andere Laften om- meflaen fal, opte bruyckwaer vande Landen bin- nen den felven Dorpe gelegen, ende op heure ey- gen goeden, ende niet opten eygendom van den Mergentalen ofte Landen, Poorters van Steden, ofte andere Luyden van buyten toe behoorende, uytgedaen Dijck-gelt, Sluys-geltendediergciijo ke, die men fchuldich is opte Mergentalen orr.me te flaen. Item , dat van nu voortaen geen V aliai ofte particulier Heer in ftjnHeerlijckheyt, daer wy onfe Beden heften, egeen Beden en JaJ mogen ontfangen, fonder Oftroy ofte confent vanofls. Ontbieden daer omme ende bevelen, (daer we committerende mits defen onfen Brieve) dat ffl
		fc049 Preftdent van Hollandgaerden, Heer van YftVincent Cornelifz onMeefterPieter van Sinris, die wy gecommittteren midts defen, dieende dit binnen drievan defen, op'peyne,Dorpen die felve Rentde die Rentiers op de vItem,dat voortaen geevoorfz Lande van HoLijf-rente opte felvejkoopen en fal, fondete hebben-.Ende indienten fonder nieuw Oftten fouden zijn verbeende de geene diefe$aen tot corredlie arbofte Dorp , geen Exhoogen ofte lagen, opandere Waren ende gons: Ende alle die SteExcijs ofte Impofitienwefen te brengen evoorfz tijdt van drie Mfen voorfz CommiiTtroye,� uyt machte vExcy fen ende Impofitalle die Steden van onlandt , van nu voortaall� Jaeren reeckeninvan beuren inkomenreeckeninge te fendenkeninge in oen Hage,expiratie van elcken Jworden tot elcks feecende diverfche partytifeert binnen onfe vende Vrieflandt ghebren , Godts-huyfen enhebben daer omme geert, �ordonneren endie voorfz Cloofterenftelijcke Perfonen, digoeden gebruyeken,gelden, ende te betaleve Landt ende goet gwaer , ende fulcks inde felve Dorpen ghefefullen. Ende omme tmortifeert zijn ofte niCJoofteren,Godts-hufoonen , pretenderenofte goet te hebben, bpublicatie van defen,handen van onfe Comven van admortifatie,Voor-ouders, ende vvan Utrecht, endevanne indien fy des in gebgoeden naer oen voogehouden fullen wefetifeert �. Welcke Compver nemen fullen, eteren, Ende om fulck

-ocr page 1028-

Op 't ftuck vande Renten* Verpondinge, && io? t

j α nnfe Ordonnantie ende Statuyt, ende al het

in diverfclie Plecken, foo ordonneren vvy dat aen
'tVidimus van dien ghemaeckt onder Zegel au-
thentijcq,ofte andere Copie gecollationeert ende
geteyckent by een van onfe Secretarifen geloove
gegeven zy, ghelijck tot defen originalen Brieve,
want ons alfoo ghelieft. Ende des te doen geven
wy u volkomen macht, authoriteyt ende fonder-
lingh bevel. Ontbieden ende bevelen allen onfen
Rechteren, Jufticieren, Officieren, Dienaren ende
Onderfaten, dat fy u dit doende ernftelijck ver-
itaen ende obedieren. Gegeven in onfen Huyfe
vanden Hage in Hollant den feilen dach van Julio
Anno 1515. Onder geteyckent,By mynen Hee-
re den Princeinfynen Rade. P. liane ton.

^inll°? ρί*«5ϊ uytroepen over al onfe voorfz
Κ van Hollandt ende Vriefiandt, daer men
tinonliickenis uytroepinge ende publicatie te

fin foo dat niemandtdes caufe van ignorantie
intenderen en moge ₅ Ende de felve Ordonnan-
"onderhoudt, achtefvolchtende volkomt.ende
ilLt onderhouden , achtervolgen en volkomen
«nverbreeckelijcken 3 Procederende, ende doen-
1 procederen tegen die overtreders vande felve
Ordonnantie in exempel van allen anderen, ion-
der verdrach ofte diffimulatie: Ende want men
van defen onfen Brief van doen fal mogen hebben

2, Een nader vertyaringe op 't io�tenftaende Tlacaet. In date den achtflen

September 1=518.
BY DEN C�NINCK.

gelijcke onkoften �. Ende oock die gene van onfen
Dorpen die van oudts, ende van allen tyden voor
die laetfle verpondinge by geufeerde Privilegi�n
hare laften van onfen beden ende andere omme-
flagen gewoonlicken zijn geweefl mede te flellen
in 't geheel ofte deel opte mergentalen.gelijck die
van 't Hoffvan Delft, Haferiwoude, Aelfmeet,
ende andere van gelijcken nature die de felve hare
portie van onfen beden ende andere hare laften
omme flaen fullen mogen, gelijck fy van outsen-
de altijdts gewo�nlijcken zijn geweeft van doene
voor de lefte Verpondinge, by ons vernieuwt in
den Jare 1515. voorfz,fonder eenige nieuwigheyt
ter contrarie te doen. Item, die Edele vanden Lan-
de kenende, ende hen dragende als Edele Man-
nen,fullen vry wefen van heure Landen,die fy van
ons te Leen houden, ende felfs gebruyeken, ende
opte Landen ende bruyckware van dien, en fal
men geen gaderinge van beden ofte ommeflagen
flellen, al is 't dat iy heure refidentie binnen den
Dorpen houdende zijn. Item , allo binnen onfen
voorfz Landen groote menichtevan Cloofleren
ende Godts-huyfen zijn diedagelijcx vermeerde-
ren, ende dat veel Landen van onfe Onderfaten
die contribuabel waren, ende daer van wydage-
lijcx in beden ende fubventien ghedient plagen te
wefen, vervreemt ende ghealieneert worden in
handen vande felfde Gee�elijcke geprivilegeerde
Perfoonen ende Cloofleren , foo hebben wy noch
geordonneert ende geftatueert, dategeene nieu-
we Cloofteren ofteKercken gefticht, ofte getim-
mert en fullen mogen worden , dan by expreffe
confent ende Odlroy van ons. Item, dat van nu
voortaen die gene die heure Kinderen ofte andere
in Cloofleren ofte Godts-huyfen fullen willen
flellen, 't zy Mannen ofte Vrouwen-Perfoonen,
die fullen den felven Cloofteren ofte Godts-huy-
fen mogen geven Lijf-renten ofte gereet geit, tot
alimentatie van alfulcken Religieus of Religieufe,
naer haer difcretie, ende anders niet. Item, dat
geen Steden ofte Dorpen eenige Excyfen en ful-
len mogen opftellen, hoogen ofte lagen op Wijn,
Bier, Koorn, Turf, Vifch, ofte andere Waren,
Koopmanfchappenende goederen, hoedauich die
zijn, clan by Octroy ofte expreffe η confente van

6. O ons.

Nfen lieven ende getrouwen Stadthou-
der, Prefident ende Luyden van onfen
Rade in Hollandt, Saluytendediledtie.
AjiolTby de Ordonnantie by ons ghemaeckt in
denJaere 1 5 1 5. opte lefte vetnieuwinge vande
Verpondinge ende fchiltale, over onfen Lande
van Hollandt ende Vrieflant, onder anderen ver-
klaert ende gheordonneert hadden, dat die Dor-
pen vanden ielven onfen Landen heure portie van
onfen Beden ende andere heure laften ommeflaen
fouden opte bruyckware vande Landen , binnen
deken Dorpe ghelegen , ende op haer eygen goe-
den, onder 'tdexel van welcke onfe Ordonnantie
die Dorpen niet foeckende heurluyderfmgulier
profijt, grootelijcken gheexcedeert, ende onfe
voorfz Ordonnantie mif bruyekt hebben, {lellen-
de by nae alfoo veel ofte meer opte Landen die
Poorters of andere van buyten den felven Dorpe
woonende gebruyeken, voor ende opte bruyck-
ware van dien, als op heur eygen goet, regens
onfe meeninge ende intentie, waer uyt veel ende
diverfclie queftien,Proceffen ende gefchillen bin-
nen onfe Landen voorfz gerefen zijn , tot groote
kofte van onfe Steden ende Dorpen aldaer, om in
welcke ciueftien,gefchillen, ende meer andere on-
geregeldheden te remedieren ende voorfien, heb-
ben wy by goeden advyfe ende deliberatie van
Rade geordonneert ende geftatueert, ordonneren
ende ftatueren mits defen alfulcke Poindten ende
Aniculen als hier naer volgen. Inden eerften,
fullen van nu voortaen die voorfz onfe Dorpen
ende platte Landen, elck haer portie van onfe
beden, fubventien ende andere ommeflagen van
oen gemeenen Lande van Hollant ende Vrieflant
omme flaen, ende gaderen op hen felven,ende op-
Jen eygen goeden, Haven ende Neeringe vande
l�ge�etenen van elcken Dorpe, ende oock opte
bruyckware vande Landen, die de felve Ingefete-
nen vande Dorpen gebruyeken, 't zy binnen den
uotpe daer fy woonen, ofte daer buyten, ende
"'etoptenLanden, Mergetalenofte bruyckware
^dePoortersvan Steden , ofte andere buyten
woonende toe bebooren, huyren of gebruyeken,
"ytgefondert die laften re�le den gront raecken-
«e» te weten, van Dijckagie, Sluys-geltende dier-

-ocr page 1029-

Byvoeghfel van eenige Placaten, &c. _l0*

executie hebben, ende volkomen effect fort?
fal, niet tegenftaende oppofitie ofte appella^¹¹daen ofte doen ter contrarie, ende fonder *.J^e"

ΐο$3

ons. Item, omme te vefen, koften ende moeyfen uyt defe onfe jege

ditie van dien. Ontbieden u daer omme endel
velen, (daer toe committerende midts defen)d*
ghy defe onfe Ordonnantie, Declaratie endeA^
thorifatie, met al den inhouden van dien, doete
laet van ftonden aen kondigen ende uytroece⁰over al onfen voorfz Landenvan Hollandtende
Vrieflandt, daer men gewoonlijck is uytroepinn_eende publicatie te doen,ende de felve Ordonnan
tie, Authorifatie ende Declaratie onderhout, vol.
komt ende achtervolgt, ende doet onderhouden
volkomen ende achtervolgen, naer haereform�
ende inhouden,fonder yet te doen ofte gedoogen
gedaen ofte gevordert te zijn ter contrarie, want
ons alfo gelieft. Gegeven in onfen Huyfe vanden
Hage den 8^eq� dach in Septembri in 'tjaering
Ende onder ftont gefchreven, By den Coninehjn
fynen Rade. Ende geteyekent, P. Haneton,

daer mede onfe penningen dickwils verachtert
worden, ende de partyen komen in grootefware
koften ende lange Procefl�n, Soo hebben vvy ge-
ordonneert , ende ordonneren by defen, dat de
partyen, die hen eenichfints van defe onfe jegen-
woordige Ordonnantie fullen willen doleren en-
de beklagen,compareren voor u onfen Stadthou-
der, Prefident ende Luyden van onfen Raede in
Hollant, u Luyden laftende,committerende ende
authoriferende mits defen, de felve partyen voor
u te roepen , te vereenigen , ende te accorderen
(indien 't mogelick zy) ende of't niet gefchien en
mochte, daer af fommierlijck appoindteren, als
ghy in uwe confcientie bevinden fult van rechts-
wegen daer toe dienende ende behoorende,welck
u Appoin&ement wy willen dat by provifie ende
tot anders by ons daer opgheordonneert zy, fijn

4. Placaec, op 't verhopen vande 'Boter* In date den 2 % Augufii 151 &

Stede daer onder fyghelegen zijn, ende de felve
aldaer verkoopen,ten aenfien van eenen yegelijc-
ken , die't believen fal te fien , oppeynevanver-
beurnifi� vande Boter jegens den Verkooper, en-
de jegens den Kooper op de verbeurniffevanvijf-
tigh gouden Leeuwen , de felve te verbeuren re-
gens der voorfz Coninghl. Majefteyt, endeghe-
deelt te worden in drie deelen, 't een deel tot pro-
fijte vande Coninghl. Majefteyt, 't ander deel tot
profijte vanden Officier vander Plecke, daer die
overtreders woonachtigh fullen zijn, ende 't der-
de deel tot profijte vanden Aenbrenger. Van't
welck te doen, wy u geven volkomen macht, au-
thoriteyt ende fpeciael bevel. Ontbieden daer-
omme ende bevelen allen Officieren, Jufticieren,
Dienaren ende Onderfaten vander voorfz Co-
ninghl. Majefteyt, dat fy u in dit doende alle hulp
ende affiftentie doen, fonder des te laten in eeni-
ger manieren: Ende dat fy hen oock naeritelijck
informeren op den geenen die onverhoorigh ful-
len zijn van defe onfe bevelen, ende opten felven
procederen tot inninge vande voorfz peynen.ons
certificerende wes ghy hier inne gedaen fult heb-
ben , ende u wedervaren fal wefen. Gegeven in
den Hage, onder 't Signet dat wy noch ter tijdt
ghebruyekenhier beneden opghedruckt, opten
twee en twintighften dach in Augufti in't jaer ons
Heeren 1516. Onder ghefchreven, By mync^flHeere den Stadthouder Generael,Prefident ende
Raden van Hollandt, Zeelandt ende Vrieilandr,
Onder geteyekent, A. Sandelijn.

I Ie Grave van Naflau , van Vyanden, &c.
j Heere tot Breda, Stadthouder Generael,
1 die Prefident ende anders, die Raede des
'Coninghs van Caftilien , van Leon, van
Grenaden, van Arragon, &c. Eertz-Hertoge van
Ooftenrijck, Hertoge van Bourgoignen, gecom-
mitteert ter faecke van Hollandt, Zeelandt ende
Vrieflandt: Den eerftengefwooren Bode Exploi-
ttier vander Camere vanden Rade in Hollant hier
op verfocht, Saluyt. Alfoo tot onfer kenniil� ge-
komen is, dat vele ende diverfche Landtluyden
heymelicken haer Boter verkoopen, metter Ton-
nen binnen haer Huyfen, fonder die felve ter
Marckt te brengen, in die Stede daer onder fy
woonachtigh zijn^ Ende dat vele Voorkoopers te
Landtwaerts loopen omme Boter ende Kaes te
koopen , ende voorts verkoopen daer 't hen be-
lieft, foo dat daer door ghefchapen is groote diere
tijdt te komen onder de ghemeene Luyden, ten
ware dat by ons daer inne gheremedieert ware by
onfe behoorlijcke provifie. SOO IS Τ, dat
wy laften , ontbieden ende bevelen midts defen,
dat ghy terftont treckt over al daer't van noode
ende men gewoonlijck is uy troepinge ende publi-
catie te doen, ende aldaer op eenen Mercktdach,
in prefentie vanden Volcke kondight , ende van
wegen der voorfz Koninghl. Majeft. beveelt, dat
niemandt van nu voortaen hempooge Boter met-
ter Tonnen te koopen, noch te verkoopen, op de
Dorpen, in die Huyfen vande Landtluyden, maer
dat die Landtluyden de felve brengen binnen der

Placaet, noopende 't pre/enteren ende interineren vande 'Brieyen van λ��

mifien, Perdoenen, &c, In date den 13 Augufti 1518.
By den Coninck in fynen Rade.

dat vele

Nfen lieven ende ghetrouwen die Stede-
houder , Prefident ende Luyden van on-
fen Rade in Hollant.Saluyt ende dile&ie.

Alfoo tot onfer kennifle ghekomen is .
Manflachtige Ballingen, ende andere ^ml\^�f^_nende Delinquenten , van ons verkregen nebP

-ocr page 1030-

Noopende de Brieven

_n � ~* van Rerniffien, Pardoen, ende rappel van

P^neVfvan heuren delitten ende mifbruyek, in-

Kndeinterinement, hebben ghewecft ende

:fζ ningebreecke de felve Brieven te prefen-

Ζ ende 't interinement van dien te vervolgen,
�V fchuldigh zijn te doen, op peyne ghepn-

Z ende ehefruftteert te zijn vande beneficien
^V dien ende vorderen hen onder 't decxel van
Τ f�lve'n Brieven te converferen in onfe Landen
Hollandt ende Vrieilandt, gelijck of de felve

%Q^6

gen, ende andere Mifdadige ende Delinquanten*
die fy inden bedryve van heuren Officien vinden
fullen, weder, fy die voorfz Brieven van gratie,
Remiffie, Pardoene ende rappel van banne ver-
worven hebben, ofte niet, ten ware dat de geene
die de felve Brieven verkregen hebben, die gepre-
fenteert hadden, ende verfocht d'interinement
van dien, ende dat de felve Officieren daer af
deuehdelijck bleeck, ende dat fy voort procede-
ren tegen de voorfz Delinquanten , ter caufe van

Rrtven aeinterineert waren, alloo oock doen an-
! e Delinquanten die fulcke Brieyen nietver-
krloen en hebben, totgroote verachtinge vande
Sien, ende tot onfen verdriete ende onwillc.
s O O 1S T, dat wy defen aengefien, begeeren.
3e hier inne te voorfien, U ontbieden ende beve-
len rdaer toe committerende mits defen) dat ghy
erftoMende fonder verweck, ordonneert ende
beveelt van onfent wegen, by openbare uy troe-
nince over al onfen voorfz Landen van Hollandt
ende Vrieilandt, daer men gewoonlijcken is uyt-
roepinge ende publicatie te doen, allen Officieren
van luftitien, dat fy ende yegelijck van hen aen-
tallen cnde vangen alle die Manflachtige Ballin-

haren delicten ende mefufen, alfoo fy fouden mo-
gen ende behooren te doen, indien fy de felve
Brieven niet verkregen en hadden, ionder ver-
drach ofte diflimulatie. Des te doene geven u *
ende onfen voorfz Officieren volkomen macht*
authoriteytende fonderlinge bevel. Ontbieden
endebeveeleneenenyegelijcken, datfy u ende
den felven Officieren doende 't geen des voorfz
is, ernilelijck verftaen ende obedieren, want ons
alfoo gelieft. Gegeven inden Hage in Hollandt,
den dertienden dach van Augufti in 't Jaer 1518.
Onder ghefchreven, By den Coningh in fijnen
Rade. Geteyckent,

P. Haneton.

6. Interpretatie op feec\ere mee Jrtkulen, begrepen inde Ordonnantie op't

impetreren van Brieven van Remiflien, Refpijten, Cefiien, t§e. van date den 19 Mey 1 ^44. Gege-
ven den 7 November 1544.

En Lefergelieve naetefien het negende ende twaelfde Articuk vanden voorfz Placate _tflaende in het Eerfle
Votum. Colum. yxi. gedruckt.

BY DEN KEYSER.

leve, ghetrouwe, Omme te antwoorden
op uwe Brieven vanden xxix. der voorle-
J§ den Maent, by de welcke ghy begeert te
hebben anfe interpretatie opte twee in gheleyde
Articulen, gheextraheert uyt onfe Ordonnantie
ghemaeckt tegens d'lmpewanten van Remiffien,
ende andere Brieven van gratie: Soo laten wy u
weten , dat onfe meyninge ende ve�ftant is, dat
foo wanneer de voorfz lmpetrantcn van Remif-
fien , nadien fyiuyden Mandement om de geinte-
refieerde parthye, ende onfe Procureur Generael
tedoendachvaerden, verkregen fullen hebben,
ten dage dienende compareren, ende 't interine-
ment vande felve Brieven verfoecken fullen, dat

de felve �mpetranten als dan, ende niet eer, be-
hooren in beflooten gevangenifi� te gaen, ter tijt
toe d'informatie by u gefien, anders daer inne ge-
ordonneert fal weien. Ende behoort onfe voorfz
Ordonnantie onderhouden te werden, van alle
remifl�en die geprefenteert worden/t zy van ftuc-
ken voor 't maecken van der felver Ordonnantie
gecommitteert of t'federt,, waer na ghy u regule-
ren fult. Lieve, getrouwe , Godt zy met u. Ge-
fchreven in onfe Stadt van Bruffele, den fevenften
dach van November 1544. Onder geteyckent,
Charles ende Verreyken. Ende de fuperfcriptie was,
Onfen lieven ende getrouwen, die Eerfte ende an-
dere onfe Raden in Hollandt.

7 � Ordonnantie, van l^eyfer Karel, als (jra^e van Hollandt, van niet te

procederen ly wegen van feyten, onder deckfelvan eenige Privilegi�n. In date den ί April 15 ζ ι.
^B Υ DEN KEYSER.

ONfen lieven ende getrouwen den Stadt-
houder, Prefidentende Luyden van on-
ien Rade in Hollant,Saluy t ende dileftie.

La λ ° ^W�^ ^voor ^ons ^vertrec^^en ^uy^c onfen
"aeti van herwaerts-over naer onfen Rijcke

van^pangien - by deliberatie vangheleerde ende

gepra�ifeerde Perfoonen van onfen Rade.in elck

«nonlen Lande hebben ghemaeckt ende gheor-

aonneert feeckere Ordonnantie op't feyt vande

Juftitie ende Regiment der felver Landen , ten
eynde dat Juftitie cours ende loop hebbe , ende
die felve onfe Onderfaten volkomentlijckfonder
eenighbelet gheadminiflreertwerde, fonder by
wegen van feyten ofte anderfmts ondeuchdelijck
malkanderen te travallieren.waer uyt tweedracht
ende inconvenienten fouden mogen gefchien, fo
wel eer gebeurt is 5 welcke maniere van doen wy
niet in meyninge zijn te gedoogen, onder 't deck-

6. O ij fel

-ocr page 1031-



			Byvocghfel van ecnige Placaten, &c. _l0^ gien of anderfints, hoe dat het zy, by wegen ν feyten te behelpen, op die verbeurte vande f_efⁿPrivilegi�n, ende anderfints arbitralijcken geJ^Crigeert te werden_; Procederende ende doend' procederen tegens die Overtreders van defen ^?de een yegelijck van dien, die hem onder dec'kfl of coleur van eenige Privilegi�n, of anderfints wat manieren dat het oock zy, contrarie van tl� fen fouden willen behelpen, by privatie, caiTat' ende annullatie van den felven Privilegi�n, eti/ arbitralecorredie, fondereenighfaveur, fl_mui_atie of diffimulatie, want ons gheliefte fulcksis Gegeven in onfe Stadt van Bruflel den eerften dach van April , Anno vijfthien-honderc een en twintigh voor PaefTchen. Onderteyckent By den Keyfer.
	2.057 fel of coleur van eenigexcufatie van dien foudderfints in wat manieredat \vy u ordonnerenover al in onfe voorfzlant ende Vrieflant,terlick is publicatie endeonfen wegen doet koneen yegelijck wie hy zEdelen, Steden, SloteSchouten ende anderguleren naedie voorfonfe voorfz Landen vVrieflant gemaeckt, eHove van Hollant hebder onder deckfel ofte



		8. Placaet, beroerende 't inbrengen ende verkgopm van mt Tapier, In fau den\oOftoberi$}o.

O Nfen lieven ende ghetrouwen de Stadt- houder^ dieEerfle ende andere Luyden van onfen Rade in Hollant, Zeelant ende Vrieflant, Saluyt ende dileclie. Alfoo by den rapport ende affirmatie van Luyden van ghe- loove ende anderfints ons genoeghfaem gebleken is, dat vele ende diverfche Koopluyden , foo on- fen Onderlaten als andere, binnen feeckere jaren herwaert henluyden vervordert hebben, endeda- gelijcx foo langhsfoo meer vervorderen te bren- gen, ende te verkoopen in 't gros ende anders, in onfen Lande van herwaerts-over, fonderlinge in Hollandt, groote menichte van witte Papier, dat fy toe feggen, ende affirmeren goet ende deuch- delijck om te fchryven aen een ende twee zyden: Dat 't meefte deel vande voorfz Papieren valfch ende ondeuchdelijck zy: Ende dat die voorfz Koopluyden, ommedevalfcheyttedecken, de felve valfche Papieren doen teyekenen vande mereken ende teyekenen men in voorleden tyden den goeden Papieren geteyekent heeft. Ende dat hoe wel eenige bladeren vande voorfz Papieren, te weten, de gene die de voorfz Koopluyden die- fe kennen.voor Monfter prefenteren , ende oock om te proeven in't fchryven, goet gevonden zijn, die refte nochtans, ende die meefte deel van dien valfch ende ondeuchdelijck zij n, fulcks dat men de felve over twee fyden niet fchry ven en kan, dat erger is die ghefchrifte op d'een fyde dickwils niet leef baer en is, tot groote intereft van 't ghe- meen welvaert van onfen Landen ende Onderfa- ten, ende meer vvefen mochte, willende daer toe voorfien , wy bevelen u expref��lijck, ghy opten laetften dachdeferjegenwoordigerMaent Octo- bri, over allen den Steden ende andere Plecken ons voorfz Landts van Hollandt,waer men publi- catie gevvoonlijck is te doen, publiceren doet, en- de van onfen wegen exprefTelick ende fcherpelick gebieden ende bevelen, dat niemant van wat Natie, ftate of conditie hy zy , van nu voortaen hemen vervordere te brengen of doen brengen in onfe voorfz Landen ende Heerlijckheden van Hollant,noch in eenige van onfe Landen van her- waerts-overe, noch verkoopen in't gros of ander-				fints witte Papieren,anders dan goede enderecht- veerdige, ende fulcken dat men daer op fchryven mach aen beyde zyden , fonder te vloeden, en- de dat fy foo goet zijn, dat de letteren die men daer op fchryven foude fienbaer, kennelijckende leef baer zijn aen d'een ende d'ander zydej ende voorts ghebieden, dat de Koopluyden die onder hen in onfen voorfz Lande van Hollandt eenige witte valfche Papieren hebben , tranfporteren, ende de felve doen vervoeren uyt alle onfe Lan- den van herwaerts-overe binnen fes naeiUomen� deweecken, vanden dage der publicatie van de- fen , bpte verbeurte dien dach gheleden, vande voorfz Papieren, ende daer en boven vaneenen gouden Reael fijn vangoude, van onfer munte van fes en veertich in 'tmarek, te incurrerenby den geenen ende elcken van henluyden , ende t'elcken reyfe voor elcken Rieme Papiers, die on- der hem in onfen voorfz Landen bevonden fullen wordende voorfz fesweecken overleden, ende van meer of min naeadvenant, ende daer toeten eeuwigen dagen gepriveert te worden, witte Pa- pieren of ander Papieren goet noch quaet in on- fen voorfz Lande van Hollant te mogen verkoo- pen, 't zy dat fy fulcken valfch ende ondeuchde- lijcken Papier tot verkoopen toonen ende preien- teren of niet, die voorfz amenden t'applic^erenende te bekeeren, te weten, d'een derde t'onfen profyte, 't ander derde vanden geenen van onfen Officieren die d'executie daer afdoen fal, ende bet derde derde-deel ten profyte vanden Denuncia- teur ende Aenbrenger: Ende tot obfervatie ons voorfz Ordonnantie procedeert, ende doet pro- cederen by allen onfen voorfz Officieren ende anderen dien 't behooren fal, ter executie vand voorfz penen, fonder faveur of fimulatie, ^ηιε9~" genftaende oppofitie of appellatie, ghedaeno doen , ende fonder prejuditie van dien. y^s^ doen ende datter aen kleeft, geven wy u ^ende°₀j". fen Officieren dien dit aenroeren fal mogen, * komen macht, authoriteyt endeipeci^el be Ende ontbieden, ende exprei��lijck bevelen ai onfen Onderfaten , dat fy u dit doende ern ie^ verftaen ende obedieren, want ons alfoo g^l,el^

-ocr page 1032-

Raeckende het brouwen vande Bieren � 2060

dertich. Onder geteyekent, By den Keyier iniy-
nen Rade. Geteeckent,

L. Dublioul

_ �^n 'm onfet S

� ntre zegel hi

�|fvanOaoberin

Placaet, beroerende de Wyerwaerden, Vogelerye, �<% In date dm

^Decemler\$^7-

� E R L E) &c. den Eerften Deurwaer-

der vander Kamere vanden Rade in Hol-
I landt hier op verfocht, Saluyt. Alfoo
" t'onfer kenniiTe ghekomen is, dat eenige

ende daer toe heure Scbuyten, Netten ende an-
dere gereetfehap voor die eerfte reyfe, ende voor
die tweede reyfe dubbelt van dien , ende op arbi-
trale correctie $ de felfde peynen te appliceren het
een derdendeel t'onfen profyte, 't ander derden-
deel tot profijte vanden Denunciateur, ende het
derde derdendeel tot profyte vanden Officier van
der Plecke die d'executie doen fal. Gebiedende
ende bevelende voorts van onfent wegen wel
fcherpelijcken onfen Officiers, foo wel die ghefe-
ten zijn ontrent de voorfz Waerden , als andere,
dat fy goede naerftigheyt doen, de felve onfe ver-
boden ende bevelen te doen onderhouden, ende
fcherpelijck daer op te fien, ende jegens de over-
treders van defeonfe Ordonnantie welftrenge-
Hjcken procederen, by den peynen en correftien
vooren verhaelt, fondereenich verdrach, gratie,
diüjmulatie ofte faveur,ineenigermanieren , hoe
dattet zy, noch om wat redenen dattet wefen
mochte, op peyne van hem te achterhalen ofte
doen achterhalen van negligentie ander in exem-
pele. Gegeven in onfen Huyfe vanden Hage,
onder onfen Zegele van Juftitie, 'twelck wy in
onfen voorfz Rade gebruyeken, hier onder op ge-
druckt in forme van Placate den negenden De-
cember anno 1547. Van onfen Keyferrijcke, het
acht en twintichfte , ende van onfe Rijcken van
Caflilien ende anderen,'t twee en dertighire. On-
der (tont gefchreven, By den Keyfer �. Ter Relatie
van d'Eerile ende andere vanden Raede van Hol-
landt , Zeelant ende Vrieflant. Ende was geteyc-
kent,/. Dam.

Wyerhaelders hen vervorderen by tyden van

onder 't water inde

_eden Weere die Wyere ,

Wyerwaerden af te mayen, ende dat in de plaetfe
van't voorfz afgemayde Wyer geen ander Wyer
weder en wafcht: Dat oock eenige Vogelaers hen
vervorderen te varen vogelen op ende inde Wyer-
waerden, waer door 't Gevogek foo fchouwe ge-
maecktwert, datfy de Wyerwaerden verlaten,
immers aldaer niet en konnenhaer Aesfoecken,
ende 't Wyer plucken, in fulcker menichte als fy
plagen, tot grooten achterdeele ende tefie van
onfen Lande van Hollandt, ende namentlijcken
van 't Quartier van Weil-Vrieilandt, daer men de
Dijeken meeft met Wyer moet onderhouden:
Ende willende daer inne voorfien tot welvaerc
der voorfz onfe Landen. SOO IST, datwyu
committeren by defemdat ghy treckt ter plaetfen
daer 't van noode wefen fal, ende men ghewoon-
lijck is publicatie te doen, ende aldaer openbaer-
lijcken nae klocke-geilach voor den Volcke ver-
gadert wefende, van onfent wegen verkondight
ende publiceert, dat niemant wie hy zy hem van
nu voortaen en vervordere eenigh Wyer meer te
mayen, nochte vogelen op eenige Waerden ofte
Plaetfen daer Wyer wafcht, op die peyne van te
verbeuren by den geenen die Wyer maeyt twin-
tich Carolus guldens $ ende die opte voorfchreve
Wyerwaerden vogelt van thien Carolus guldens,

\ o. Placaet, beroerende de bromerye vanden TSieren. In date den achtten -

den Januarij 1549.

ONfen lieven ende getrouwen den Stadt-
houder, Eerfte ende andere Luyden van
onfen Rade in Hollandt, Saluyt ende di-
lectie. Alfoo over vele jaren wy menich-
vuldige klachten vernomen hebben vande groote
^geregeltheytende ghebreecken, wefende inde
Neeringe vanden brouweryen van Bieren binnen
onfen Lande van Hollandt, mits dien dat de felve
bieren gebrouwen waren fonder daer inne te ghe-
wuycKen die oude Keuren ghemaeckt ende ghe-
fconciight op d'Ambachte vande voorfz Brouwe-

xuV³" ^Uyt 8^ebeurc ^is ^dat ^de voorfz Bieren, de
eicke gelonden- ende ghefleten worden in onfe
-andenvan Vlaenderen, Zeelandt, Vrieflandt,
^e andere diverfche onfe Landen, ende plach-
|,oetende aengenaem te wefen, zijn daer naer
dat i f ^e' ^verfteecken, waer door ghefchiet is

ten e r '^geSteden'^daer ^llier voortijts plach-
^welen groot getal van Brouwers, als nu feer

weynïch zijn, tot groote fchade ende verachter-
heyt van onfe Domeynen ende Gruyte 5 Dat
meer is, zijji tuflehen den voorfz Brouwers dick-
wils monopolien gebeurt, mits dien dat de rijeke
Brouwers hebben , ende tot henluyden trecken
't geheele gewin ende Neeringe, ende die middel-
baer rijeke ende arme Brouwers als niet brouwen-
de zijn, maer daer van gepriveert worden. Waer-
omme wy willende in 't geene des voorfz is voor-
fien , hebben hier voortijts eenige Commiflarifen
gedeputeert, omme heurluyden te vinden ter
plaetfen, ende inden Steden aldaer de voorfchre-
ve Neeringe van brouwen meeft gebruyckt ende
gehandelt wort , als binnen onfe Steden van
Delft, Leyden, Haerlem, vander Goude, Rotter-
dam ende Schiedam , om te vernemen waer uyt
't voorfz ghebreckryfende was, ende henluyden
'informeren inderwaerheyt op 't inhouden vande
voorfz oude keuren ende peylen, waer omme die

6. O iij te

-ocr page 1033-

Byvoeghfel van eenige Placaten, &c. _loiJ

meer, midts alvooren des hebbende confent end
oorlof van onfen Schout of Officier, maer i_Q �
geval en fullen maer eens ter weecke mogen bro^
wen , ende voor een Jaer twee en vijftigh reyfe^
Ende die geene die foo langh broutfel niet en J\
len of konnen brouwen, mits dien dat hare Ketel'
ende Vaten niet foo groot en zijn, ommedaer �
ne te brouwen tot twee en tachtigh ftock fluclu
foo fullen fy 'm dat geval min mogen brouwen b
confente vanden Schout ofte Officiers, als vooriz
is : Behalven dat haerlieder broutfelen in vijfthien
dagen niet meer uytbrengen en fal dan honden
vier en tfeftigh ftock flucx: ende dit op de peyne
van confifcatie vande Bieren ghebrouwen boven
onfe voorfz Ordonnantie, ende van tien ftuyvea

�� 6 �

teniete gedaen, of nieferveert en zijn geweeinde weecke elck Brouvele ftock-ftucks elckbroutfelcende hoe vefte ,oft andere Graenfele Biers. Ende datfouden dat al tfamen mfters,Schepenen endecommuniceren, daeruende anderen vandenwaren, adtuelijck doBrouwerye, ende bomiffarifen binnen defouden merten felvenoverleggen ende ram

voor elck ftock ftucx: Welverftaende dat 't

gene

middelen , omme totter voorfz ongeregeltheyt j dat de voorfz Brouwers min ghebrouwen

hebben op eender weecke, dan 't haerluydentoe-
gelaten wort, dat fullen fy mogen verhalen inde
naevolgende weecke, behrxidelijck oock dattet
getal voorfz niet geexcedeert en zy.

Item, dat men van eene broutfele nieten fal
mogen brouwen dan eenderley Bier, ende dat op
de peyne voorfz, op welck Bier de Schout ofte
Officier , midtfgaders die Borgemeefiers ende
Schepenen fullen ftellen ende ordonneren een
feeckeren prijs, by advyfe vanden Vindersende
Proevers, die daer toe fullen geftelt werden,

III.

Item, dat t'elcker Maent onfe Schout ofOffi-
cier, ende die vanden Gerechte, (daer uy t geflo-
ten de Brouwers, de felve Neeringe doende) ful-
len by ad vijs van Luyden hen dier verftaende, or-
donneren hoe vele Graens, ende van watfoorte
van Graen elck Brouwer fal gehouden zrjn te
ftorten in elcke broutfel Biers, ende dat op de
peyne te verbeuren t'elcker reyfe foo wanneer de
voorfz Brouwers fullen doen ter contrarie, de
fomme van thien Carolus guldens , aenfchouv
nemende by den voorfz Officier ende Gerechte
op de duerte, ryfinge, goet koop ende qualkeyt
vanden voorfz Graen , in fulcker wijs dat den
Brouwer, overmits fynen arbeyt, mach een gra-
celijcke ende redelijcke winninge hebben, ende
dat het Bier fijn prijs weert zy.

UIL

Item, dat de voorfz Schout, of Officier, ende
die Burgemeefters ende Schepenen, fullenfetten
Vinders ende Proevers, geen Brouwers zijnde,
de welcke overfien, proeven ende vifiteren lullen
of de voorfz quantiteyt ende qualiteyt van ora-
nen, fulck als voorfz is, geftortct fal wefen in elc-
ke broutfel Biers: Ende fullen de voorfz Vinders
ende Proevers doen de proeve vande voorfz Bie-
ren , alle ongeregelde gunfte ende acceptie van
Perfoonen uytgefteecken zijnde, waer van ae
voorfz Vinders ende Proevers ghehoucien fullen
wefen folemnelijckeneedt te doen in handen van
den voorfz Schout ende Officier, inde: jegen-
woordigheyt vande Burgemeefters ende Schepe-
nen, of eenige van henluyden. Ende foo verre_de
voorfz Bieren bevonden zijn quaet te weien, loo
fullen die gheconfifqueert werden tot behoei van
den Armen, ende fal de Brouwer boven dienge-

condemneert wefen inde boete van thien Caroiu

gul-

ende ghebreecken te wederftaen, ende omme
voorts te verhoeden dat de voorfz monopolien
ende 't verlies vanden voorfz brouwerye,ende by
confequentie die depopulatie vanden Steden ,
daer van eenige meeit gefondeert zijn op de Nee-
ringe vande voorfz Brouweryen. Achtervolgen-
de welcke Commiffie de voorfz Commiffarifen
haer laft volkomen hebben, ende haerluyder ghe-
befoigneerde over gebracht, eerft aen u, ende den
Luyden van ©nfe Reeckeninge in Hollant, omme
daer op te hebben uwen ende haerluyder advy-
fen, de welcke ghy ons over gefonden hebt, om-
me by ons vorder ghedaen te worden alfoo 't be-
hooren fal. S O O I S � , dat wy defen aenge-
fien, willende voorfien totter voorfz ongeregelt-
heyt ende ghebreecken, ter gemeynder welvaert
van onfen Landen ende Onderfaten, ende daer
toe beletten ende verhoedende voorfz monopo-
lien ende onbehoorlijcke pra&ijcken, vonden
ende manieren van doen, die men daerinncin
voorleden tyde ghebeficht heeft, willende oock
alfoo verre als 't ons mogelijck is, de voorfz Nee-
ringe verbreyden, ende dat die eelijckelijck ghe-
daen ende gebruyckt mach werden, naer dien wy
alle de voorfz ftucken ende advyfen hebben doen
wel ende rypelijck overlefen ende doorfien by
onfen feer lieven ende getrouwen de Prefidenten
ende Luyden van onfen Rade van State, fecreten
Rade, ende vander Finantien, neflèns ons wefen-
de 5 by advyfe ende deliberatie van onfe feer lieve
ende beminde Suftere deConinginneDouagiere
van Hongaryen , van Bohemen, Regente ende
Gouvernante, &c. ende vanden voorfz van onfen
Raden,hebben gheordonneertendegeftatueert,
ordonneren ende ilatueren 't geene dat hier naer
volght. Te weten:

Datelck Brouwer van nuvoortaen niet en fal
mogen brouwen meer dan twee reyfen ter weec-
ke , 't welck uy t brengen fal hondert ende vier
brouten Biers 'sjaers; ende dat elck Brouwer en
fal niet meer mogen hebben ende trecken van
elck broutfel dan een en veertigh ftock ftucxten
hooghften: behoudelijck dat indien eenige Brou-
wers hadden groote Ketels, Kuypen ende Vaten,
willende brouwen meer dan de voorfz een en
veertigh ftock ftucx van elcke broute Biers, 't fel-
ve fullen fy mogen doen tot twee ende tachten-
tich itockitucx voor elck broutfel Biers,ende niet

-ocr page 1034-

_Λ/, Raeckende het brou

,u_ens voor elcke reyfe dat hyquaet Bier ghe
^� , Prt fal hebben. Ende foo verre de felve Bie

2064

ven ofte gheftort en worde 5 Ende tot dien eynde
fullen die voorfz Tonnen alle Jaren eens ghevifi-

brouw

teert ende ghegaugiert wefen, om te weten of fy
goede mate ende groote houden,ende fullen daer
toe alle Jaere gheteeckent wefen met het teyeken
vander Stadt, ten eynde dat daer inne geenbe-
droch gedaen ende gecommitteert en worde.

Item,dat de voorfz Brouwers binnen hare Huy-
fen niet fullen mogen hebben eenige Molens daer
mede men maelt metten Armen of met Peerden,
maer fullen ghehouden zijn haerluyder Graen te
fenden ten ghemeynen Molens, van daer haerluy-
der Mout ghemaecktwert, ende oock aldaer te
fenden't gunt dat fy behoeven voor haerluyder
Broot, ter fuflentatie van haerluyden, ende haren
Huyfgefin, omme die gemalen te werden by den
gefvvooren Molenaers: Behoudelijck ende ghere-
ferveert de geene die eenige Molens binnen haere
Huyfen mogen hebben, by ende uyt krachte van
Privilegie ende Sententie; Maer foo verre bevon-
den werdt dat eenige Molenaers name meer
Graens of Meel, dan hy naer coftume oft ftatuyt
behoort te hebben, in dien gevalle die vanden Ge-
rechte, ter maninge vanden voorfz Schout ende
Officier, fullen alfulcken Molenaer ftraffen ande-
ren ten exemple.

XI.

Ende ten eynde dat het voorfz Ambacht ver-
breyt mach werden, ende om te fchuwen dat den
een geen twee of drie Neeringen en doe , prive-
rende anderen vanden winningen die fy hebben
mochten, wy willen ende ordonneren dat voort-
aen geen Brouwer en fal binnen fynen Huyfe mo-
gen doen of exerceren dat Ambacht van Drape-
nieren, of ander Ambacht, maer fal hem ghenoe-
genfijn Neeringe van brouwen te doen, ende dat
op de peyne van arbitralijck geftraft te wefen.

XII.

Item, alfoo by experientie bevonden is, dat in
den Brouweryen die ghehouden werden in onfen
voorfz Lande van Hollandt, buyten onfen goe-
den Steden, onder den wekken den Hage ende
Alckmaerbegrepen zijn, ghecommitteert wert
groote ongeregeltheyt, midts dien datter geen
Keuren of Ordonnantien van Policie ghemaeckt
ende geftek en zijn, aengaende de voorfz Brou-
weryen, foo hebben wy gheordonneert, ende or-
donneren by defen, dat voortaen niemant en fal
mogen opftellen eenige Brouweryen ten Platten
Lande, om voorts Bier te verkoopen, bevelende
dat dien aengaende fullen onderhouden ende ge-
obferveert werden die Brieven van O�troye ende
Ordonnantien, byonsgeconfenteertden Steden
ons voorfz Lants van Hollant, in date den elfden
dach van Oftober 1331.

XIII.

Ordonneren voorts, dat foo verre goet dunckt
die voorfz Burgemeefters ende Schepenen van
den voorfz Steden , dat totter welvaert vanden
voorfz Ambachte, ende oock vanden gemeenen
welvaert van noode zy, voorts te ordonneren ee-
nige Keuren , boven 't geene dat hier vooren ver-
baelt is, fonder nochtans dat fy aengaende defe
onfe Ordonnantie yet veranderen, ofte contrarie
doen , daer af fullen fy een bcwerp mogen maec-
ken,

"bevonden werden min weerdigh zijnde dan

ren

, Lhooren, foo fullen de felve Bieren ghetaxeert
' 7 _n bv den voorfz vanden Gerechte, ende ver-
ht voor den prijs die daer op geftek fal vvefen,

f�i

lil

^koi fafboven dien de voorfz" Brouwer ghecon-
demneerc zijn inde boete van thien Carolus guld.

Fnde ten eynde dat die Bieren binnen onfer

ς dt _Van Haerlem niet ghebrouwen en werden

brack water,wy ordonneren dat de Brouwers

Tiaer shehouden lullen zijn te doen halen haere

wateren u»u%. »�------ , j

nlaetfendaerfoetewaterenis, <

n, of in andere

iehenluydenby

onfe

n Schout of Officier ende

Gerechte aldaer

ordonneert fullen wefen , op peyne van confif-
catie vande Bieren die fout bevonden fullen we-
f_en _ende daer en boven te verbeuren voor elcke
broute Biers de fomme van twintigh Carolus

110'

ns. _vi

i^[

Item, dat indien de voorfz Vinders bevinden
eenig-e Brouwer die min Graetis geftortet fal heb-
ben in fijn broutfel Biers, of die inde felve brout-
fel gheexcedeertfal hebben de quantiteyt vanden
ftock ftucx voorfz, foo fullen fy daer af rapport
doen onfen Schout, of den Officier, ende die van
den Gerechte vander Stede daer 't ghebeuren fal,
omme alfulcke Overtreders te doen wyfen inde
voorfz boete, ende noch boven dien anderfints
arbitralick ghecorrigeert te zijn, foo verre bevon-
den ware dat de voorfz Brouwers in't geene des
voorfz is, dickwils mif bruyekt hadden.
Vil.

Item, dat de voorfz Vinders fullen macht heb-
ben , ende den wekken wy oock by defen volko-
men macht gheven, t'elcke reyfe dat henluyden
goetendeoorbaerlijckduncken fal, te hooren en-
de examineren by eede, de Knechten, Meyfens,
Dienaers ende Huyfgefin vanden voorfz Brou-
wers , om te weten of fy tegens defe onfe Ordon-
nantie,ende eenige poindten van dien mif bruyekt
fullen hebben.

VIII.

Item, dat alle de voorfz breucken in ghevalle
van contraventie, ende naer dat de felve gewefen
■uilen zijn, precifelijck gheexecuteert fullen w⁷e-
ien, niet jegenftaende oppofitie ofte appellatie,
ende fonder achterdeel van dien. Ende wy ver-
bieden wel ende ernftelijck allen onfen Raden, te
aecerneren of doen expedi�ren eenige provifien
^rer contrarie.

IX.

hem, dat van nu voortaen de voorfz Brouwers
Jjtt en fullen mogen doen maecken binnen haere
nuyien, noch by haere Knechten ende Dienaers
, ^on,^ncn ^d'e fy van doen fullen hebben, maer ful-
en die gemaeckt werden by die vanden Ambach-
,^e ^N ^a,^nden ^uypers, op verbeurte ende confifcatie

V n? ^V00rfz ^Tonnen� ^Ende ^fullen ^de voorfz
_n^_e^ers' ^Sc«out ende Gerechte goede toeficht

van^en Α ^⁶ ^voor^^z Tonnen gemaeckt werden

goeden Houte ende Reepen, die niet ghege-

of an?⁸r^et ^of S^efP^leten en zijn vanden Wormen,

«aeriints, ten eynde dattet Bier niet verdor-

-ocr page 1035-

Byvoeghfel van eenigel?lacatefl,&c«

%c6%

Ontbieden ir daer omme, ende bevelen dar u
defe onfe Ordonnantie van ftonden aen doet k
digen ende �ytroepen in onfen voorfz Lande °^Π'
Hollandt ende Vrieilandt, aldaer men de y₀ ^V?
Neeringe van Brouwerye exercerende is
plaetfe daer men ghewoonlijck is publicatie 'e !Γ
uy troepinge te doen, ten eynde dat niemantd
ignorantie pretenderen en mach, ende de f ι
Ordonnantie in alle hare Poincten ende Art'^Velen doet wel ende fcherpelick onderhouden enT
obferverenby den Schouten, Bailliuws, Oflic
ende Gerechten , Vinders ende Brouwers emf
anderen dien 't aengaen mach, fonder daerjeg_e ^?te doen of te laten gefchieden ter contrarie ρ "^Scederende ende doende procederen tepenscj⁰*
overtreders by re�le executie vanden peynen b"
ven verhaelt, fonder faveur, verdrach of diiTimu*
latie.want ons alfoo gelieft. Des te doen met die?
daer aen kleeft, geven wy u, mitfgaders den voor.
noemden Schouten, Officiers, Burgemeeileren"
Schepenen , Gerechte, Vinders ende Proevers'
ende elck van hen volkomen macht, authoritevr'
ende fonderlingh bevel. Gegeven in onfe Stadt
van BruiTel onder onfen Contre-zegel hierop o_e.
druckt in Placate den xviij dach van Januarioin't
Jaer 1549. Onderitoutgefchreven,BydenKey.
fer in fijnen Rade. Ende geteeckent, L �Zms

ken, ende al eer dat fy die kondigen, ons of onfe
voorfz Sufter over fenden, omme gevifiteert en-
de geapprobeert te werden, indien 't f�o behoort
te gefchieden, ende dat het ons ofte haer foo be-
lieft, ende bevinden expedi�nt ende behoeflijck te
wefen.

XIIII.

Item, wy willen dat de boeten ende breucken
inden wekken die Overtreders van <\ek onfe Or-
donnantie vervallen fullen weien , ghedeek ende
ghediflribueert werden in drie deelen , te weten,
een derde tot profijte vanden Aenbrenger, het
tweede deel tot profijte vander Stadt, aldaer die
Overtreders woonachtigh zijn, ende 't derde deel
tot profijte vanden Schout, of Officier die de ca-
langie doen fal,

XV.

Referverende nochtans tot ons ende onfen
Nakomelingen,Graven ende Gravinnen van Hol-
landt faculteyc, defe onfe Ordonnantie te mogen
meerderen, minderen , ende daer toe voegen het
gunt, ende alfoo wy ende onfe voorfz Naekome-
lingen bevinden fullen behooren te ghefchieden,
ende expedi�nt zijn tot profijte der ghemeynder
welvaert van onfen voorfz Landen ende Onder-
faten, ende oock vander voorfz Neeringe.

11. Sententie des I&yfirs, op degefchillen voor fyne Majefleyt gepropomen

tuffchen den Staten van Hollandt, de Wethouder en der Steden van Middelburg, der Gom, tnit
die van Mechelen, ter eenre 5 ende die Staten des Hertoghdoms van Brahandt, ter anders zydtn ;
Noopende 't Gulden Privilegie. In date den � 8 Maert 1 549,

Eue la Requefte des Efiatz de Hollande,
&dcs gens deloy des Villes de Middel-
bourgh, la Goes, enfemble de ceulx de la
Ville de Malincs Suppliansd'vnepart, & la re-
fponfe faide fur icclle par les Eftatz du Pays, &
Duchedc Brabant, Oppofans d'aultre. ΑυίΓι la
Repltcquc & Duplicque, enfemble les Privileges,
& tout ce que lefdits parthics ont produid d'vn
cofte & d'autre fur Ie debat �c different men entre
culx, pour raifon & a caufe d'aulcunes provifions
decerne'es par Ie Confeil en Brabant, pour empe-
fcherles arteftz faidz par lefdit Suppliants, fur
aulcunsBrabanchons, pretendans iceulx arrefts
eftre contreck auprejudice du Prcvilegcd'Orde
Braband. Lempercur ayant Ie tout faid veoir&
vifiter tant en fon Conieil privc que au Confeil
d'Eftat & en ouy Ie rapport, vcullant mettre fin
audit debat & diff�rents an bien & repoz defefdits

pays & fubjeds. Α bonne & meure deliberation
de Confeil. Dit & declaire que ledite Previlege
d'Or de Brabant n'a lieu au pays & Comte de
Hollande, Villes de Middelbourgh, Goes& Ma-
lines : Etpartant Reuocque cai�e & mectaneant
ies provifions decerne'es au contraire audits Con-
feil en Brabant & dont eft queition entre les-pat-
thies. Ordonnantaux Chancellier & gens dudit
Confeil Procureur General, 6ζ tous aultres Offi-
ciers , & fubjeds dudit pays & Ducbe de Brabant
d'orefenavant eulx Rigler feloncefte fentence&
appoindement, fans faire ouattempteraulcunc
chofe au contraire. Et compenfe touts defpens
entre parthies & pour caufe. Ainfi ordonn� pat
fe Majeft� a Bruxelles Ie 18 jour de Mars 1549�
Soubz figne', Charles. Et plus bas, Par Ordonnan-
ce de fa Majeft�. Sign�,

Ferreyken.

12. Placaet, beroerende V viffchen met Vlmen ende volgerye, op de W*K^e

vanden Putten voorde Loene. In date den 17 November 1551.

O houder Generael, die Eerfte ende andere
Luyden van onfen Rade in Hollant, Zee-
lant ende Vrieflant, Saluyt ende diledie.
Alfoo tot onfer kennifle gekomen is, dat vele en-
de diverfche Perfoonen nen vervorderen te vif-
fchen met Vluwen ende volgerye opter Maze van
den Putte voor de Loene, 't welck is vanden We-

fterfchen Hoofde der Haven van Rotterdam, ro.

inden Diepe vander Zee, fonder des content gne-
nomen te. hebben van onfen Vroon-meeflcr, otte
RentmeeilervanVroone, ende dat erger is vor-
deren hen oock den Vroon-vifch die fy alda�
vangen te verduyfteren , ende niet te brengen κ»
Afflage , ter plaerfen daer wy onfe behoorlijcw
Vroon recouvreren mogen, dat ons niet en itae

-ocr page 1036-

Beroerende 't Vroon - viiTch�rl»

2�6

%0�1

de, ende niet tegenftaende 't felve verbodr noch
hem vervordert te blyven dryvende met fyne
quade Schuyten ende Wandt, fal verbeuren het
eerile dat hy daer van bekeurt wert vanden voor-
noemden Vroonmeefter,of fijnen Gecommitteer-
den, twee Carolus guldens, ende boven dien ghe-
royeert werden uyt fynen Cavel, ende niet meer
mogen dryven, ten zy dat hy eerft ende alvooren
verfien wert van goet Want. Ende fo de Viflchers
gecouftumeert zijn altijts tot twee reyfen 'sjaers
te cavelen , teneyndedatelck mach weten fynen
cavel, foo en fal nochtans den felven cavel van nu
voortaen niet meer ghefchieden , dan in prefentie
vanden Vroon-meefler, of fynen Gecommitteer-
den. Endefo wie inde Winter-cavel aengecavelt
is, fal ghehouden welen fynen cavel geheel uyt te
dryven van verfwooren Maendach af tot onfer
Vrouwen dach in Maerte, op de peyne van drie
Carolus guldens,ende van fijn Schuyt ofte Want,
ende boven dien , dat hy in den cavel daer naer
niet meer aengecavelt en fal werden. Ende alfoo
hen dickwils vervorderen feeckere vreemde.Vif-
fchers komende van der Heye ende Scheveninge,
dryvende inde mont vander Maze, ende oock
binnen der Maze, ende eenige andere vander Lec-
ke, Crimpen of elders, te dry ven met heuren Vol-
gen op der Maze, foo voor den Briele, als elders
daer ontrent, fonder dat fy gecavek, noch by den
Vroon-meefler of fynen Gecommitteerden inne
ghefchreven zijn, ende varen met heuren Vifch in
eenige Plecken daer men geen Vroon en geeft $
oock dat de felve vreemde Viflchers of andere die
inne gefchreven zijn als vooren, dickwils heuren
Vroon-vifch verkoopen op der Maze, die Bier-
fchepen , Heude-fchepen, of andere varende in
Brabandt, Vlaenderen of in Zeelandt, fonder den
Vroonmeefter daer eenigh Vroon van te betalen.
Soo is't, dat men ordonneert, beveelt ende au-
thorifeertmidtsdefen den felven Vroon-meefler,
ende fynen Gecommitteerden, dat hy tot allen
Plaetfen waer hy die felve Perfoonen mach ach-
terhalen , fal mogen arreileren , (ende is 't noot)
vangen, ende den Officier over leveren, of by den
Officier vander Plecken doen vangen ende aen-
vaerd� als verbeurt hare Schuyten, Netten,Want
ende Vifch, fulcks als hy die fal mogen achterha-
len. Ende fullen de felve Viffchers,ende oock den
Koopers die foo achterhaelt fullen wefen, noch
oock boven dien elck verbeuren tien Carolus gul-
dens t'elcken reyfe, daerafd'een helft hebben fal
den Officier die de felve fal arreileren ofte appre-
henderen, ende boven dien arbitralicken daer van
ghecorrigeert te werden ten exemple van alle an-
dere. Ende in gevalle eenige Viflchers dryvende
op heure cavele, wetende datter eenige vreemde
Viflchers komende dry ven fonder gecavek te we-
fen, ende 't felve de Vroon-meefler of fynen Ge-
committeerden niet te kennen geven, fullen t'elc-
ker reyfe felfs regens den felven Vroon-meefler
verbeuren drie Carolus guldens, ende daer na niet
meer te mogen dry ven noch viflehen. Omme te
verhoeden het bedroch dat ghebeuren mach in 't
verkoopen vande Vroon-vifch, fonder daer af ons

SOO IST, datwytotconfetvatle

^te ^lynnfe Do^yVien end� hoogliyt ende omme
ende andere frauden te verhoeden, by

^ghi^iJd^Ce^klibera"tievanRade geftatiieert ende gheor-
0P^e ^K hebben, flatueren ende ordonneren by
ff'tRunthiecnaevolght. Inden eerflen, dat
it wie hy zy, metgeene Schuyten ofte
f Zien met Netten en fullen mogen viiTchen

Maze»

opte

ft vande Haven van Rotterdam voorfz , tor

Ten diepte vander Zee, of fy en komen eerft en-
Svooren by den Vroonmeefter, ofte fyne Ge-

mmitteerde, ende doen hem opfehryven, op
Ae verbeurte van Schuyt, Schip en Netten, ende
f I den felven Vroon-meefter mogen aenvaerden
de felve Schuyt, Schip ende Netten van onfen
weeren tot profijte van't Vroon. Interdicerende
ende verbiedende voorts, dat alle Viflchers dry-
vende op der Maze binnen die Limiten voorfz,
fullen gehouden wefen heurenVifch die fy gevan-
gen fullen hebben re brengen ter Plecke daer de
voorfz Vroon meefter van outs gecouilumeert is
fijn Vroon t'ontfangen, te weten, binnen Rotter-
dam,Schiedam,Delfs-haven of Vlaerdingen: Ende
fullen ghehouden wefen den felven heuren Vifch
aen te brengen den Vroon-meeiterelck in fijne
Plecke, omme den felven by den Afflager afge-
flagen te werden, te weten , binnen Rotterdam
's morgens te negen uyren,ende 's achternoens te
vier uyren; Ende op Delfs-haven op den gewoon-
lijcke'n rijdt, foo de getyden ghelegen zijn. Ende
hoe wel wy mogen nemen te Vroone foo vele als
't ons gelieft, foo fullen de voornoemde Viflchers
gehouden wefen van alle Vroon-vifch, als Steur,
Salm, Zeehont, Bruyn-vifch ende Elft, te beralen
den feilen penningh , ende dat gheduyrende tot
onfen wederfeggen,ende fullen haren voornoem-
den Vroon-vifch nergens op eenige Uytwegen,
als aende vijf Sluyfen, of elders op der Maze mo-
gen verkoopen , noch ergens ontvoeren , anders
dan ter Plecken daer men ons Vroon als Heere
van Voorn gecoflumeert is t'ontfangen,op de ver-
beurte van twintich Carolus guldens, ende boven
dien daer af arbitralicken gecorrigeert te worden
naerghelegentheyt vander faecken, foo dickwils
als 't l�lve ghebeuren fal. Ende in gevalle 't felve
gebeurt, of ghedaen wert by eenige Dienaers dry-
vende metten Volgen buyten weten van heure
Meefters, foo fal men nochtans de felve boete ver-
halen aenden Meeflers met heerlijcke executie
vanden Hove. Noch foo fullen alle Viflchers dry-
jende onder 't felve Vroon, ghehouden wefen te
dryven met goede Schuyten, Want ende Netten:
Oock dat niemandt des Winters-rijdts fal mogen
dry ven met Somer-want geduyrende den tijt van
^d«n Cavel, ende dattet felve Want fo wel s Win-
^ters ^a'^s Somerseer fy cavelen fullen, fal ghevifi-
teert wefen by den Vroon-meefler of fijnen Ge-
committeerden,ter prefentie van eenige Viflchers,
«andere hen dies verftaende, die de felve Vroon-
meeiter daer toe kiefen fal. Ende in ghevalle by
.^ ro�n-meefter °fte fijne Gecommitteerden
«vonden wort datter eenige Viflchers dryven

enmetquaetWant, belettende den geenen behoorlijcke Vroon -recht te betalen , loowert
. ^"^1etS°et Want fouden mogen dry ven, ende ι geordonneerc, dat alle Viflchers inne gefchreven
ene hem. by den Vroonmeefter verboden zijn- zijnde by den Vroonmeefter of fynen Gecommit-

6. Ρ teerden,

-ocr page 1037-

By voeghfel van eenige Placaten, &c.

2069

teerden, om naer Vroon-vifch te dryvee, die haer
Vroon -vifch verkoopen in eenige andere Plaet-
fen , dan daer fy inne gefchreven ende afgevaren
zijn , lullen gehouden wefen den Vroon-meeiter
daer fy afgevaren zijn te brengen behoorlijck be-
fcheyt ende bethoon vanden Vroonmeeiler daer
fy heuren Vroon-vifch verkocht fullen hebben,
dat aldaer het behoorlijck recht van 't Vroon by
henluyden betaelt is, op peyne elcke reyfe te ver-
beuren drie Carolus guldens, ende voorts dat den
Afflager ghehouden fal werden fulck Regifler te
houden, dat de Keyferl. Majefteyt, ende de Vif-
fchers, tot allen tyden mogen weten wat Vroon-
vifch datter af geflagen ende verkocht fal zijn,den
name die de felve ghelevert fal hebben , op wat
dach , ende den prijs vanden felven Vifch. Ende
indien 't bevonden werdt datter eenige Volgers
komen tot Rotterdam ter Marft, ende leggen tot
den Afflager dat heuren Vifch ghevangen is op 't
buyten-Vroon, ende namaels bevonden wert dat
hy gevangen is in 't binnen-Vroon , fal verbeuren
t'elcker reyfe dattet fulcx bevonden wert twin-

tigh Carolus guldens, ende daer en boven arb
lijeken daer al ghecorrigeert ten exemple van'?
ander. Alle welcke Poin&en ende Articulen

willen onderhouden ende geachtervolgt he

en.

Laden daerom ende bevelen u dit te doen
ceren ende uytroepen in 't openbaer daer

pubii.
't van

noode wert, ende men gewoonlick is gelijcke

blicatie te doen , fulcx dat niemant des ignorant!

pretenderen en mogen, ende die Overtreders
de TranfgrelTeurs geftraft te worden, fulcx als^
ven. Van 't welck te doen, wy u geven volkom^
macht ende fpeciael bevel mits delen. Ontbiede
ende bevelen allen onfen Rechteren , Officiere
ende Onderfaten dien dit aengaen fal, dat fy_Ulndit doende ernltelijcken verfhen ende obedieren
want ons alfoo gelieft. Gegeven inden Hage on!
der 't Zegel van Juftitie hier onder op 't rpatium
by forme van Placate geduidt opten xvij, Novem-
ber Anno 15 51. Onder ftontgefchreven.Byden
Keyfer : Ter Relatie vanSyneMajefteytsStadt-
houder Generael, d'Eerfte ende andere vanden
Rade in Hollant. Ende geteyekent, /. Dam.

13, Placaten, noopénde d'Aflach vanden Fifch binnen den Lande van Voor*

ne, In dateden 1 ïjanuarij 155x. ende 14 November 1556,

Plaetfen daer men gewoonlick is publicatie te doen, van
onfen 't wegen 7 fcherpelijcken te gebieden ende
te bevelen allen Vifchkoopers ende andere Vent-
jagers, van vvaer die oock zijn, 2 datfy hen voort-
aen niet meer en vervorderen met heuren Vifch-
fchepen te ifeylen opte ilroom, ofte buyten op 't
diep, noch aen Swartewale, om eenige Vifch van
de zfelfde Viflchers te koopen, ten zy 8 defelfde
eerfl ten afflach gheweefl fal zijn binnen eenige Steden
ofte Vlecken daer men afflach is houdende, ofte binnen
der voorfz Vlecke van Bommenede, die wy gelijcke rech
van afflach onlanghs gheconfenteert hebhen ah vooren,
ende dat opte peyne van thien Carolus guldens te
verbeuren by elcken Vifch-kooper t'elcken reyfe
als 't gebeurde, 't een derdendeel ten profijte van
ons, 't ander derdendeel tot profijte vanden Offi-
cier, ende 't derde derdendeel ten profijte vanden
Aenbrenger, 9 behalvende kollen daer ommege-
daen. Verbiedende voorts % van onfent wegeniSfcn
Viflchers, datfy den 1 voorfz Vifch-koopers genen
Vifch en verkoopen inder manieren voorfz, op
gelijcke peynen ende kollen 10 te diflribueren als
vooren. % Van 't welck te doen wy u geven vol-
komen macht, 2 (onderlinge hevel ende authonteyt.
Ontbieden ende bevelen allen onfen Officieren,
dat fy u dat doende 2 ernflelijckverflaen, obedieren,
alïiiteren,ende defe onfe bevelen ter executie leg-
gen, 1. f onder faveur, diffimulatie ofte verdrach jrtint
onfegelieftefulcks is. Gegeven in onfen Huyie van
den Hage, onder't Zegel van onfe Leetieni"*
Hollandt, in forme van Placate hier onder op gne-
druckt 11 den veerthienden Novembris Anno 15 S'
Van onfen Rijcken van Spangien. 't eerfle. ende van �
gelandt ende Vrancbijd, 't weede. Onder flont gejcim-
ven, By mijnen Heeren den Stadthoukr, &c-

Hl LI � S hy der gratie Godts Coningh
van Caflilien, &c. Den Eerften % onfen
Deurwaerder ende Exploiftier van on-
fer Kamere vanden Rade in Hollandt hier op ver-
focht,Saluyt. Alfoo tot onfer kennillè gekomen
is, dat diverfche Vifch-koopers ende Ventjagers,
foo wel uyt Hollandt als Brabandt, hen dagelijcx
vervorderen te ifey/en met heuren Water-fche-
pen vanden Briele, Goederede, % Bommenede ende
elders buyten in 't diep opte ftroom, fo inde mont
vander Maze,aen Bartfhaeck, binnen de Tonnen,
ende buyten der Goederede achter de Duynen,
4 m'tdtfgaders oock aende Hoofden, ende binnen
de Haven van Swartewale, alwaer noyt Afflach
van Vifch geweefl en is, verwachtende aldaer den
Viflchers komende uytter Zee, metten Vifch die
hen Godt verleent heeft, 5 de f elf de koof ende, fon-
der die eerft ten Afflach te brengen in den Briele,
ter Goederede, 2 Bommenede voorfz, ofte elders
daer men naer ouder coilumen , % ofte anders hy Oc-
troye onlanghs van onfen wegen de voorfz van Bomme-
nede verleent, afflach ghebruyekende is, onthou-
dende door fulcke middelen ons onfen Cabbelau-
thol, Schol-thol ende Schrijf- ambacht ten Brie-
le , 6 Goederede ende Bommenede voorfz, m'tdtfgaders
oock de voorfz Steden ende Vlecken van Bommenede
heure gherechtigheden ende anders van onfent wegen,
ende hy onfen Heere Vader de Keyferlijcke Majefleyt re�
fpetlive geconfenteert, omfonderlinge redenen de voorfz
Majefteyt ende ons daer toe moverende. S O O I S T,
dat wy u ordonneren ende committeren by defen
te trecken binnen der voorfz Steden vanden
Briele, Goederede, 2 Vlecke van Bommenede, ende
elders daer 't van noode wefen fal, ende aldaer
openbaerlijck voor den Volcke 2 ter gewoonlijcker

I. '/ Placaet vandenJare � $<,� begint; �. � E R L E by der gratie Godts, &c.
%. Defe woorden, zijn Anno 1556 voor Ampliatie in gevoeght.

-ocr page 1038-

Niet te feyleti door de fchuttirtgeii, &c, %07 %

,� üaeti van feylen, feyt ktvoorwende Placaet vaten,

jIL^ruyckt het voorgaende Placaet tnp/aetfe van mitfgaders, kw_OT ende»

� placaet vandenJare � $$ifeyt: ende koopen aldaer den felven Vifeh.

'Aehe fesht alhier .� Brie/e ende Goederede, ende de felve Steden hare gerechtigheden van afilaéh eri^C

nders:Ende want wy hierinnevoorfienwillen. SOO JST,&c.
Hier voedt bel Placaet vanden f are � <>$% in, het woort ieerfcherpelijcken.
vnleieAalhier: ten xy dat die eerft ten afilage gheweeft is binneneenigeSteden.daer men naer ou-

der' gewoonte afflach is houdende.

,�piaets van het woort behalven ,/eytk------------------_y�,� .�-. ,..h._s«mwo.

Hier feyt 't voorfz placaet: op gelijche peynen ende koflen als vooren, ende te diflribueren ah vooren.

Hei voorgaende Placaet eyndkht: den elfden in Januario Anno 15 51, naerfty Ie van onfen voorfz

Hove in Hollandt. Van onfen Keyferrijcke, 't drie en dertighile, ende van onfen Rijcken van Ca-

�

II,

ftiïien ende anderen, 't feven en dertighile. Onder ftont gefchreven, By den K-eyfer: Ter Relatie
van fijnder Majefteyts Stadthouder, ende Raedt van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt. Ende
geteyekent, /. Dam.

14, PlacaeC, waer by alle Schippers ende andere verboden wert te/eylen ofte

varen door de fchuttingen vande Vijfden inden VerJronckenlVaert. In date den x8 Mey 1554.

. ]c Heere van Beveren, vander Vere,
\ VliiTingen, Brouwers-haven, Annelant,
Gournechem, &c. Stadthouder Gene-
' rael, d'Eerfte ende andere vanden Raede
des Roomfch Keyfers, in defe fijne Majefteyts
Landen van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt,
DcnEerftenghefwoorenExploictier vander Ka-
mere vanden Rade in Hollandt hier op verfocht,
Saluyt. Alfoo tot onfer kenniftè gekomen is, dat
de Schippers varende inde Dortfche verdroncken
Waert, hen dagelijcx vervorderen te feylen mid-
den door die ichuttingen vande Viiichers aldaer
vilTchende met ilaende Getouwen, om alfoo den
armen ViiTchers haerluyder ftaecken,fchuttingen
ende Fuycken te breecken ende te fcheuren, niet
jegenftaende dattet Diep by die van Dordrecht
af gebakent is, ende inde fchuttingen gaten wijdt
ghenoegh ghelaten zijn, met den felven Baecken
correfponderende, foo dat fylieden bequamelijc-
ken fouden mogen varen door die felve gaten,
fonder door die fchuttingen, ende over die Fuyc-
ken haren cours te nemen; Maer dat het felfde al-
leenlijck ghefchiet uyt een quaetwilligheyt, tot
groote ende enorme laefie ende fchade vanden
ViiTchers. SOO IST, dat wy hier innebegee-
rende te voorfien, tot indemniteyt vande voorfz
ViiTchers, u laden ende beveelen, dat ghy treckt
alomme daer 't van noode wefen fal, ende aldaer

na voorgaende Klocke-geflach, ter ghewoonlijc-
ker plaetfen openbaerlijcken voor den Vokke
van 'sKeyfers wegen wel fcherpelijcken te ver-
bieden allen Schippers, Schuytluyden, of andere
wie fy zijn, van nu voortaen te feylen ofte te va-
ren,fonder noot van onweder ofte Tempeefl door
die voorfz fchuttingen vanden Viflchers, op de
verbeurte van thien Carolus guldens, ten profijte
vande Keyferlijcke Majefteyt, boven d'intereft
van parthye gheintereiïèerde voor d'eerfte reyfe,
ende voor de tweede reyfe van twintigh Carolus
guldens, boven 't voorfz intereft van partye, en-
de voor de derde reyfe van dertigh Carolus gul-
dens , ende daer en boven op peyne van arbitra-
lijcken gecorrigeert te werden aen haer lijf. Ont-
bieden ende bevelen dacr omme allen Officieren,
Jufticieren, Dienaren ende Onderfaten der Key-
ferlijcke Majefteyt, dat fy ter executie vanden
voorfz peynen wel fcherpelick procederen jegens
den voorfz Overtreders, fonder faveur, difilmu-
latie ofte verdrach. Gegeven inden Hage onder
't Zegel van Juftitie hier onder op ghedruckt in
forme van Placate dsn acht en twintighften Mey
Anno vijfthien-hondert vier en vijftigh. Onder
ilont gefchreven, By mijn Heercn den Stadthou-
der Generael, d'Eerfte ende andere Raeden van
Hollandt, Zeelandt ende Vrieflant. Onderteyc-
kent, /. Dam.

¹5 � Oftroy voor de Staten _> belangende dat niemant ghehooren ujtte Lan*

den die doen van Hollant excluderen, tot geen Officien linnen onfen Lande van Hollandt e»/uilen
worden geadmitteert. jn date den 7 Mey 155$.

jl-foo die Staten van den Lande ende
-Graeffchap van Hollandt hier voortijdts
'te meermalen, ende jegenwoordelickin't
^a«orderen vande left gheeyfehte ordinaris ende
«ttaordinarife beden, hebben verfocht, dat hen
i^den Jeyfer onfen alder-ghenadighften Heere
� accordeert foude worden, dat van nu voortaen
niemandt inden Lande van Hollandt ende Weft-
rieiiant geadmitteert foude worden eenigh Of-
ncie te bedienen, dan wefende Ingebooren van

den felven Lande, ofte dat ten minften niemant
gheboeren uy tte Landen die de voorfz van Hol-
lant excluderen, vande Officien in heuren bedry-
ve vallende, tot eenigh Officie inden voorfz Lan-
den van Hollandt ende Weil-Vrieflandt en foude
werden geadmitteert. Van ghelijcken niemandt
geen Onderfaet wefende van fyne Majefteyts
Landen van herwaerts-overe, noch oock yemant
van den Landen die de Duytfche tale niet en ufe-

ren

Welverftaende dat die geene die althans in

6. � ij Officie

-ocr page 1039-

Eyvocghfel van eenige Placaten, &c. _2o?

ertde anders niec tot eenigh Officie binnen d

2073

Officie zijn ,blyven, e

voorfz Lande van Hollandt ende Weft-Vriefl
eheadmitteert worden. Willende nochtans �
die gene die althans aldaer in Officie zijn, hoew'i
fy in defe Declaratie uytgeilooten fouden mogen
wefen, inde felfde Officien bly ven, ende die to
fijnder Majeileyts beliefte bedienen fullen. Dat
oock hier inne uytgenomen fullen wefen dj
Stadthouders, ende die Ridders vander orde/
vanden gulden Vliefe. Ende op dat defejegen
woordige gratie, Oftroy, Declaratie ende verk'
ringe vaftelick ende onverbreeckelick onderhou
den worden, foo heeft fijne voorfz Majeiteytdef_cAite met fijnder eyeener handt ondertcyekent
Gedaen te rkuffele eten fevendendach van Mey_e1555. Onder geteyekent, Charles. Endewatni
der, Bane, Onderftondt gefchreven, Gecollatio.
neerttegensd'Atteoriginael, Bymy onderteyc.
kent, d'Overloepe.

jefteyts beliefte bedienen fullen. De Keyferlijcke
Majefteyt verftaen hebbende het rapport van 't
voorfz verfoeck vande voor noemde van Hollam:,
heeft den felven in aenfieninge van heure goede
ende getrouwe dienften, nae rype deliberatie van
rade geoftroyeert, gheconfenteert ende geaccor-
deert, odtroyeert, confenteertende accordeert
uyt fonderlinge gratiën by defen,dat nu voortaen
niemandt ghebooren uytte Landen die de voorfz
van Hollant éxcluderen vande Officien in heuren
bedryve vallende, tot eenigh Officie inden voorfz
Lande van Hollandt ende Weft-Vrieflandt en fal
worden geadmitteert, noch infgelijcx eenige niet
ghebooren zijnde uyt fijnder Majeileyts Landen
van herwaerts-overe; Ende dat die geene die uyt
die voorfz Landen van herwaerts-over gebooren
zijn, fullen die Duytfche fprake, die men in Hol-
lant gebruyckt.kunnen, verftaen ende fpreecken,

16� Placaec, "Beroerende geene vreemde Luyden te vervoeren in vrmfa

Landen, ly Stierluyden ofte andere. In (lateden I % Februari) 1556.

andere wie fy zijn, wel fcherpelijck te interdict-
renefi verbieden van nu voortaen eenige vreemde
ofte onbekende Perfonen/t zy Koopluyden,ofte
andere aen te nemen, ende met heuren Schepen,
Pincken ofte Schuyten van fttande te vervoeren
in eenige Landen, 't zy onder fijnder Majefteyt
voorfz gelegen,dan niet, ten ware die felve Stuer-
luyden ofte Schippers eerft ende alvooren daer
van den Hooft-Ofncier vander Plecke daer onder
fy gefeten zijn, geadverteert, ende van hem daer
toe oorlof ende confent verkregen fullen hebben,
ten eynde die felfde Officier vanden voorfz Per-
foonen die alfulcks begeeren vervoert te worden,
kenniiTe nemen,ende of't noot ware van heurluy-
den ghelegentheyt voorts den voorfz Hove ver-
wittigen ende adverteren mach, ende dit op pey*-
ne ende verbeurte, fo dickwils yemant bevonden
fal worden contrarie van defen gedaen te hebben,
van Schip ende Scheeps-gereetfchap, totprofijte
vande Koninghl. Majefteyt, ende voorts van arbi-
tralicken daer en boven ghecorrigeert te werden.
Ontbieden daeromme alle Officieren ende Juui-
cieren der Koninghl. Majeft. dat fyu dit doende
ernftelijck verftaen, alle hulp ende aififtentie be-
wyfen,ende voorts fonder fimulatie ofte verdracU
jegens den Overtreders van defen procederen,tot
executie vande penen hier boven gementioneert,
op alle 't gunt fy fijnre Majeileyts thoorn dut-
tende zijn, ende daer jegens verbeuren mogen.
Gegeven inden Hage onder't Zegel vanjut^
hier onder op gedruckt in forme van Placate,
twaelfden Februarij 1556. naftyle vanden Hok
van Hollandt. Onderteeckent, Purtijck.

1 lè Mafckgrave vander Veere, Admirael
! vander Zee, Stadthouder Generael, de
Eerire énde andere Raden des Coninghs
over Hollandt, Zeelandt ende Vrieflant.
Alfoo tot onfer kenniilè ghekomen is, dat die
Stierluyden, ende andere Schippers, ofte Vif-
fchtrs, woonachtigh inden Dorpen langhs die
zyde aen die Noort Zee, alhier in Hollandt ghe-
legen, hen dagelij ex vervorderen veel endediver-
iche vreemde ende onbekende Pcrfoonen aen te
nemen, om die felfde met heure Pincken, Sche-
pen ende Schuyten van ftrande te brengen, endle
voeren fo wech in vreemde, als oock andere Lan-
den van herwaerts-over, die Coninghl. Majefteyt
onfen genadighften Heere fubjeft zijnde, fonder
eerft daer van den Hooft-Officier vander Plecke
te adverteten ofte oorlof te vragen, waer door
die Delinquanten, Sectariifen, ende andere gere-
probeerde Perfoonen aufugerende, uyt defe Lan-
den dickmaels die Juftitie ontkomen, ende van
heuren mefufen ongeftraft bly ven, ende oock ge-
fchapen waren in defen dangereufen tyde meer-
der inconvenienten te ryfen. SOO IST,datwy
hier inne willende van Coninghl. Majeileyts we-
gen voorfien , u laften ende committeren mits de-
len, te trecken binnen alle de Dorpen aen die fyde
opte Noort - Zee voorfz, ende anderen daer on-
trent ghelegen, daer 't van noode wefen fal, ende
aldaer, 't zy inder Kercke,ofte andere publijcque
plaetfe daer toe propijs, ende 't Volck meeft ver-
gadert zijnde, by u roepende den Officier vander
Plecke,van wegen Coningl.Majeft, voorfz te ver-
kondigen,ende allen Stierluyden,Schippers ende

Placaten, beroerende de Lijndrayerije* In date den i o April \ 5 5 °»

ende � � November 1579.

Alfoo fceckere lange Jaren herwaerts , gtoo»
klachten gedaen zijn geweeft, vande �)"⁰�^
ende Befiagers van 't grove Want, van v^

�Ieervan

-ocr page 1040-

Raeckende deLijndraeyerye.

107^5

i07 ?

j^rfche fauten die in 't Garen, Lynen .Kabels,
� diereelijcke gebeuren tot groote ende enor-
hftenende periculen vanden Coopman, Ree-
f Schippers ende Viflchers, de welcke door
� van dien dickvvilsin fwaer dangier ende pe-
; Iele van heuren lyveende goeden gheweeft
^tlJ en Soo dat tot der ghemeene welvaert van
l'ode was daer inne te voorfien, daer toe veel en-
3p diverfche befchryvingen ende vergaderingen
! daen ende ghehouden waren by den geenen die
■ nfe Landen van Hollant, Zeelant ende Vrief-
f ?dc ende oock in onfer Stadt van Antwerpen»
hen mette Lijndrayerye, Viflcherye ende Koop.
erdye geneerende waren, ende niet en hadden
tonnen accorderen, ende op den veerthienden
Anrilis anno 1556. wederomme door befchry-
viL in onfen Huyfe vanden Hage vergadert,
ende opten vijftienden ende feilienden dagen der
felver Maent, by tuflehen fpreecken van feeckere
Commiffarifen van onfen Hove van Hollant daer
toe sedeputeert, gheaccordeert ende vereenight
waren, behalven twee Poindten daer inne fyluy-
denhen refereerden tot difcretie vanden voorfz
Hove � Soo dat de felve Commiflarifl�n daer van
haer rapport gedaen hebbende, die difficulteyten
by den Hove gewydeert, ende den Comparanten
verthoont zijnde, hen dies contenteerden, 1 Eruit
iatr nae wieromme groote frauden daer inne gerefen
ende ghepleecht zijnde, naer volkomen kennijfe daer op
genomen, met advis vanden Rade Provinciaelvan Hol-
lant , ende den Staten vanden /elven Lande, is by ons
geordonneertjiende ordonneren mitsdefen.

Dat niemandt wie hy zy, van nu voortaenfal
mogen ter marct brengen eenige Kennip die nat
is, ofte daer eenige faute ofte bedroch inneghe-
daen is, opte verbeurte vande felve Kennip open-
baer vetbrant te worden, ende den Verkooper
atbitralijcken naerexigentie vande faecke by den
Gerechte daer fukke bedriegelijcke Kennip ver-
kocht fal worden, gecorrigeert te worden.

Π.

Item, dat niemandt eertige Kerl ofte afgeflagen
Kennip en fal mogen maecken, dan alleen van
Gellinck,Reyen,Revelfche, 1 Narffche,Danfu>ijck-
febe, Rijts.ende van 's Conincxberghfche Kennip, die
goet gekeurt is ter plaetfe daer die ghebracht fal
worden, ende niet van Saetdragers, 1 ofte eenige
andere Kennip; Noch oock eenige Karlverwerc-
ken, noch uytvoeren eenige Karl ofte Kennip,ten
zy die by denKeurmeefters 1 alvooren gevifitcert,
1 gaeurt, ende voorgoede Karl bevonden is, I volgen-
at defe Ordonnantie, daer van tot allen Plaeifen toonen-
fl« ende exhilerende een behoor lijd biljet vanden Keur-
neefien, al ende refpei�ivelkkpt op verbeurte vande
r^vc ^Karl ofte Kennip,ende daer en boven te ver-
duren tot elckereyfe 3 fes Carolus guldens, tot
fwmtigh ftuyvers *t ftuck, ende verbodt van acht
Wecken die Neeringevan Lijndrayerye niet te
JJ°gen doen, f₀₀ dickwils als 't gebeurt: Welver-
'taende dat elcke Stede ofte Plaetfe Keure ende

«onnantie fal mogen maecken, om geen Karl

ken den ftuckdraet 1 efiefiael-gdrenv&n afgeflagen
Gellinck, ende dat de hondert vademen niet
fwaerder en fullen wefen dan een pont -. Interdi-
cerendede hondert vademen fwaerder te maec-
ken , ofte van Saetdrager ofte Hierling te werek�.

UIL
Item, dat Gentfche Garen ofteftaeldraet, 1 ofte
fVeflCappels Garen ghewrocht fal worden half van
Gellinck en half van Saetdrager, t'famen aenden
eynde afgeflagen: lnterdicerende de hondert va-
demen fwaerder te maecken dan anderhalf pont,
ende oock van minder, arger ofte flechter ftof��
te maecken, dan als boven.

V.
Item, dat Viffche^s Garen ghewrocht fullen
worden van goeden Saetdrager, die opten Heec-
kel voor ende achteraf ghehaelt is, van wekken
afflach gemaeckt fal worden Middel-garen, ende
anders niet: lnterdicerende 'tfelfde Garen van
minder,arger ofte flechter ftof�� te maecken,ende
de hondert vademen fwaerder dan twee pont en-
de een vierendeel.

VI.
Item, dat Lijngaren-draet ghewrocht fal wor-
den van Saetdrager, mits dat die Lijndrayers daer
inne fullen verwereken het afflach van Slijcx-
garen, Gents- garen, 't Werck komende vande
Rye, ende Revelfche, 1 Narffthe, Qanfwijcker,Rijts_tende Coninghfberger Kennip, ende vande Gellinck:
lnterdicerende den felven draet fwaerder te ma-
ken , dan de hondert vademen drie pont min een
vierendeel.

VII.
Verbieden oockeenen yegelijcken yet verder
uyt de voorfz Kennip te houden, dan fulcks als 't
gepaft, afgeflagen ende gehekeltfal wefen, Ende
dit al op de peyne van -\fe$ Carolus guldens, ten
pryfe als boven te verbeuren, ende in een Maent
de Neeringe van 't Lijndrayen niet te mogen
doen,foo dickwils als yemant eenige vande voor-
fchreve Poincten ghecontravenieert fal hebben,
behouden altoos den Meefters haer a�tie jegens
heur Knechts, indien de faute door toedoen van
de felve Knechts bevonden wort tegens 't verbodt
vande Meefters toe gekomen te zijn: Welver-
ftaende dat de vademen hier inne gementioneerr,
verftaen fal worden inde lenghde vande vademen
die tot Amfterdam gebruyekt worden.
VIII.
Ordonnerende voorts dat niemandt van nu
voortaeneenigh Hout aen fal mogen hangen, om
Garen op te winden, ten zy dat 't felve Hout wel
drooch, ende niet fwaerder zy dan thien pont,
hoc wel den Kooper nier meeren fal mogen kor-
ten dan fes pont, ende voor fulcks by een vande
Kcurmeefters gebrant met 't Wapen ofte teyeken
vande Plaetfe daer't Garen gewrocht fal wefen,
dat men op 't felve 4 faly7ae//een letter by den fel-
ven Keurmeeftcrs daer gebrant, daer by men ken-
nen mach wat foorte van Garen daer op gewon-
den fal worden, te weten, op 't Stuck-garen ι ofte
Staelgaren,ttn S. 5 op 't Gents-garen, 1 ofte fVefl-
Cappels garen een G. op 't Viflchers-garen een V.
op't Lijn-garen eenL. ende op 't Middel-garen
een M. Item, dat elcke Lij ndrayer boven defen
gehouden fal wefen op elck Hout te branden bin-

6.Ρ iij nen

nemen

^UyttC ^Gellinckofte andere Kennip te

III.

^,tem, dat alle Lijndrayers fullen

moeten werc-

-ocr page 1041-

By voeghfel van ccnige Placaten, &c. _l0??

van defen gewrocht, fullen mogen sfdrayenend

1077

nen endebuyten fijn

verwercken tuifchen dit ende 7 den eerfien /_eL
rii toekomende, midts welcke een yegelijck fij_n q*
ren naer defe Ordonnantie fulcksals vooren oL�
maeckt, fal mogen ter Marct brengen, ende ui
koopen daer 't hem 1 gelieft ofte gelieven fal

XII.

I Item, dat van nu voortaen egeen Garen van Q�_tnhier in 't Lam gebracht, verkocht, te minder verwrecfo
fal mogen worden, op de verbeurte van verbrant _t6 _mhden, ende arbitrale correclie, naer den eerfien Febtuen
eerfikemende.

XIII,

Ordonneren voorts, dat tot elcke Plaetfe datr
defeLijndrayerye gedaen wort, by den Gerechte
aldaer geftelt fullen worden twee eer�ijcketoa_n,
nen , nen de Neeringe verfhende tot Keurmee.
(Iers, omme 't gunt boven verhaelt is, te volta
men fonder eenige fimulatie ofte fraude, op arbi-
trale correctie , te appliceren de voorfz peynen
het een derdendeel tot profijte vanden Officier
vander Plaetfe , het tweede deel tot profijte van
de Keur-meefters, ende 't derde deel tot profijte
vanden Armen. Laften ende ordonneren defe
Ordonnantie te publiceren alomme daer men ge-
woonlijck is publicatie te doen: Bevelende van
onfent wegen eenen yegelijcken hen daer nae te
reguleren, op de peyne ende breucke hier vooren
geftatueert.

Ontbieden daer omme allen onfen Officieren,
Juilicieren, Dienaren ende Onderfaten, dat fy u
dit doende ernftelijck 1 willen verftaen ende obe-
dieren. 8 Gegeven in onfen Huyfe vanden Hage,
onder 't Zegel van yjufiitie hier op ghedruckt in
forme van Placate den twaelfden November
1 � 7 9, Van onfen Rijcken, te weten, van Span-
gien, van beyde Cecilien, &c. 't vier en twintigh-
fte, ende van Napels, 't fes ch twintighfte. Onder
flondt gefchreven, By den Koningh: Ter Relatie
van Syne Majefteyts Stadthouder , Prefident
ende Raeden over Hollandt , Zeelandt ende
Vrieflandt.

yemant in gebreke ware van 't gunt voorfz flaet,
ende in elck poindt van dien, dat die verbeuren fal
3 fes Carolus guldens, ende in een maent fijn Nee-
ringe niette mogen doen.

I X.
Interdicerende voorts alle LijndrayersKennip
ofte Garen te natten, te foeten, ofte in Regen te
wercken, op de boete van 5 twaelf Carolus gul-
dens, ende in acht weecken de Neeringe niet te
mogen doen, foo dickwils als fy bevonden wor-
den contrarie gedaen te hebben, ende daer en bo-
ven 6 dattet felve Garen daer 't afgedrayt ende bevon-
den fal worden verrot, tefwaer, ofte niet foo goet linnen
ah buyten ah 't behoort, fal ter plaetfe daer het gewrocht
is, met Certificatie wederom gebracht, ende aldaer open-
baer verbrant worden, Ende fal daer en boven den
Kooper fijn recht van fchade ende interefi tegens den
«enen die de fraude gecommitteert fal hebben, gherefer-
veert ziin. 1 Ende fal de Lijndraycr fijn Neeringe niet
mogen doen den tijt van drie maenden,

X.
Interdicerende voorts eenen yegelijcken eenigh
Garen te koopen, ofte af te drayen, om heilagen
Want af te maecken, dan van Garen wefende van
foo goeden ende beteren flof�� als hier vooren 1 af
ghcfeyt is, ende daer vooren by de Keurmeeilers
vander Plecke daer dat gemaeckt fal wefen, ghe-
keurt fal zijn. Defgelijcksdat niemandt eenigh
Garen fal mogen af drayen tot grofWant, ten zy
dat het felve naer defe Ordonnantie, ofte beter
ghemaecktfal wefen, fonder in Kabels oft Reeps
eenigh Lijn-garen ofte Middel-garen te mogen
wercken, ten ware 't felve Garen quam van Oo-
ften ofte van Weften over Zee ende over Sant,
I mits 't felve gekeurt, ende goet bevonden werdeaUhet
Lijn-garen ende Middel-garen, daer men geen Kabels
ofte Reeps af maecken mach, fonder 't felve grof
Want te mogen aenflaen ofte draeyen van ander
Garen, dan daer op dat aengeflagen is, ende dat
op peyne als boven.

XI.
Mdts dat de Aenflagers 't Garen voor datum

Ampliatien vanden Jare 1 «579.

't Placaet vanden Jare 1 tfSfecbt .� isby ons geordonneert, volgende 't confent van alle den felven Com-
paranten , ende ordonneren mits defen.

't Voorgaende Placaetflatueert maer drie gulden tot boete.

Hier voeght het placaet vanden jare 1 y y 6 in; dat men op 't felve Hout winden fal, ende oock op dat fel-
ve Hout fal ftaen een letter, by den felven Keurmeeuers daer op gebrant, &c.

7 Voorfz Placaet fep van fes Caroli guldens.

Inplaets van defe woorden, feght het voorfz Placaet: Ende daer en boven 't felve Garen verbrant te wer-
den ter Plaetfe daer 't felve ghewrocht fal wefen: Behouden daer en boven den Kooper fijn recht
van fchaden ende intereilen regens den genen die de fraude gecommitteert fal hebben, &c.

Alhier feght het Placaet vanden Jare 1556. tujfchen dit ende Sint Jacobs dage naeftkomende.

't Selve voeght hier by .� want onfe geliefte fulcks is.

Ende feyt alhier .� onder 't Zegel van onfen Leenhove hier op gedruckt.

2, Attach� op 't Tlacaet vande Lijndrayers, ten <verfoec{e vande Kevrmee*

fiers vande Lijndrayers binnen Middelburgh ende Armuyden. In date den 14 Mey 1 $ 68.

4�

8.
9-

Prefident ende Raden des ConincxoverHollant
ende Vrieflandt, den eerften ghefwooren Exploj-
�ier vander Kamere vanden Raede in HoJlan«

Die Grave vanBouifu, Heere vanBenry,
Gammeraiges, Blangy, &c. Stadthouder
ende Capiteyn Generaelbyprovifte; Die

-ocr page 1042-

Niet te jagen Swanen, Reygers, cVc in Zeelandt. 2080

2079

, ■ nn verfocht, Saluyt. Alfoo die Keurmeefters
^Wt�\ iindray�rs binnen der Stede van Middel-
� �1 ende Armuyden, den Hove van Hollandt
'kennen gegeven hebben, hoe dat opten twin-

Keurmeefters vande voornoemde Lijndrayers het
felve gaerne fouden beletten ende verhoeden,
nochtans en konden fyluyden daer toe niet ghe-
raecken, door dien die felve Ordonnantie in een
Jaer ofte twee herwaerts niet gepubliceert en was
geweeft, waer door die Officiers den Contraven-
teurs ofte TranfgrefTeurs vande felve Ordonnan-
tie nieten konden corrigeren: Verfoeckendedaer
omme die Supplianten ootmoedelijck , tot con-
fervatie ende welvaren van alle Zee-varende Per-
foonen ende Coopluyden, den Eerflen Deur-
waerder hierop verfocht, te willen ordonneren
ende authoriferen die voorfz Ordonnantie te pu-
bliceren ende af re lefen in allen Plaetfen, Steden,
Dorpen endeVlecken daer die Neeringc van Lijn-
drayerye ghedaen wort, ter gevvoonlijckePlaet-
fen daer men gecoftumeert is publicatie te doen,
S O O 1S Τ, dat wy u committeren mits defen,
de voorfz Ordonnantie te publiceren ende af te
lefen in allen Plaetfen, Steden, Dorpen ende
Vlecken van Hollandt ende Vrieflandt, daer die
Neeringe van Lijndrayerye ghedaen wort, ende
andere Steden naeft Antwerpen, ende andere
Steden in Brabandt gelegen. Laflendeende be-
velende eenen yegelijcken van wegen der voorfz
CoBinghl. Majeil. hen te reguleren na den iriliou-
den van dien , opte peynen daer inne begrepen.
Ontbieden daer omme allen Officieren , Jufticie-
ren, Dienaren ende Onderfaten der felver Majeft.
datfe u dit doende ernftigh verftaen ende obedie-
ren, op alle 't gunt fyluyden Syne Majefteyts
t'hooren duchtende zijn, ende daer tegens ver-
beuren mogen, Ons relaterendeu wedervaren.
Gegeven inden Hage onder't Zegel van Juftitie
hier aen gehangen den thienden Oftobris 1567.

iSn dachAprilis Anno 1556 naer PaefTchen,
h de Keylerl. Majeil. naervoorgaende beichry-

vingeen

de vergaderingen,gedaen ende gehouden

clen eeenen die inden Landenvan Hollandt,
7 elandt ende Vrieflandt, ende oock inde Stadt

η Antwerpen, hen mette Lijndrayerye , Vil-
f-herve ende Koopvaerdye geneerendezijn,feec-
_kere Ordonnantie gemaeckt is geweeft, ten eyn-
I _aiie faulten, bedroch,valfcheytende ondeuch-
deliickheyt ghe�viteert foude worden, die dage-
,. J_sgebeurden inden Kennip, ftofTe ende Gaer-

e daer men alderhande Want van Schepen ter
7ee varende af maeckende is, waer door groote
ende enorme laften ende pericul&n vanden Koop-
miti, Reeders, Schippers ende ViiTchers gebeur-
den ,' die welcke door faulte van dien dickwils in
("waren dangiere ende periculen van heuren lyve
ende goeden gheweeil waren: In welcke Ordon-
nantie oock feeckere peynen ende boeten ofte
breucken gheftelt ende gheexpreffeert waren, re-
gens den genen die bevonden ibuden worden die
felve Ordonnantie in eenige Poiniten tecontra-
venieren: Ende hoewel midtsdien een yegelijck
behoorde hem felven daer nae te reguleren, ende
die felve Ordonnantie te obferveren ende onver-
breeckelijcken te onderhouden; Defen nochtans,
niet tegenftaende fcheen dat dagelijcx in veel en-
de diverfche Plaetfen ende Steden 't felve niet
geachtervolght noch geobferveert en wort, tot
groote fchade ende pericule vande Zee-varende
Schippers ende Coopluyden. Ende hoewel die

Placaet, noopende dat geen Poorters o ft Ingefetenen vanden Lande van Zee-

landt en mogen Jagen Swanen, Reygers, Phefanten, Patryfen, Enivogels, ende ander Wildt tefchieten. In
dateden βJulij 1556.

t'r^S H1LIPS by der gratieGodtsConinck
..ppvaii Caftilien, &c. Den Eerflen onfen
SJsP? Deurvvaerder Sergeant vanWapenen hier
op verfocht, Saluyt. Alfoo die Ambachts-Hee-
ren vanden Lande van Zeelandt, ons verthoont
ende te kennen gegeven hebben, dat foo wanneer
ende alfoo dickwyien ende menichwerf als 't ge-
beurt, dat eenigh Ambachts-Heerlijckheyt bin-
nen onfen voorfz Lande van Zeelandt, aen ons
verderft, foo wertfe wederomme ghekocht ende
gelofl met alfulcken gevolge, recht ende pre�mi-
nentie als daer toe behoort, ende onder andere
met Vogeleryen, Swaneryen, Jageryen ende Vif-
icheryen binnen der felver Heerlijckheyt ghele-
pⁿ� ^^u is't foo, dat overmits der ongeregelt-
lieyt der Poorters ende Ingefetenen foo vande
«eden ende vande Platte Landen, die hen dage-
T^X ^vervorderen in der felver Heerlijckheyt te
^omenjagen Swanen, Reygers, Phefanten, Par-
"JK". Entvogels, ende andere Wildt te fchieten,
f^tc vangen met diverfche lnflrumenten.mitf-
gj¹ ers dat die Poorters ende Ingefetenen vande

ν* u i^den ^houdende zijn elck twee, drie ofte
^er ^Hontlen. die 't Wildt vangen ende verjagen,

die Swanen verbyren, ende de Eyeren deftrueren
en verderven. Ende dat fy tot defen hen oock
pynen te viffchen met Netten ende anders in de
Wateringen, ende gelijck, ende in alder fchijn, of
fy dat met rechte doen mochten, die voorfz Am-
bachts-Heerlijckheden foo feer verminderende,
ende delinverende, dat die felve Thoonders geen
profijt nochghenuchte van heure Jageryen, Vif-
lcheryen en Vogeleryen en hebben, de welcke
nochtans de principale pre�minentien zijn van
hare voorfz Heer�jckheden. Ende hoewel dat
des voorfz is te doen tot diverfche flonden , den
voorfz Poorters ende Ingefetenen inde Steden
ende platten Lande by den voorfz Thoonders,
ende naemaels by opene Brieven van Placate van
onfen Heer ende Vader de Keyferlijcke Majefleyt
verboden ende geinterdiceert is geweeft. Defen
niet jegenftaende en laten fy het felfde niet, ten
grooten grieve, fchade endeinterefle vande felve
Thoonderen, ende meer fal, ende worden, ten zy
daer inne by ons niet wert voorfien , ons daerom
feer ootmoedelijck biddende. S O O IS T, dat
wy de faecken voorfz over ghemerekt, ende wil-
lende de voorfz Supplianten in haere Heerlijck-
heyt

-ocr page 1043-

loSft

By voeghfel van eenige Placaten, &

. C�

_l0j

dat die Eyeren gerooft werden by Kinderen
willen dat die boeten gein-net ende geheven w

heyt ende pre�minentie onderhouden, U ontbie-
den ende committeren midts defen , dat ghy ter-
ftont treckt alomme in onfen voorfz Lande van
Zeelandt, daer 't van noode, ende ghy verfocht
fult welen ,ende aldaerter gewoonlijcke plaetfe,
navoorgaende klockeflach openbaerlijcken voor
den Volcke vergadert wefende , kondight ende
uytroept van onf�nc wegen , dat niemant wie hy
zy, Poorteren ofte Ingefetenen vande Steden
ofte vande platte Landen , of andere Geeftelijcke
ofteWereltlijcke Perfoonen, foo verre hy geen
Ambachts-Heer en is, hem vervordere meer dan
een Hont te houden, hen daer toe ordonnerende
dat fy den felfden Hondt binnen vier dagen na de
publicatie van defen doen pooten in't eerfte lidt
boven den voet, ende dit op de boete ende ver-
beurte van twaelfponden fwarten, die wy willen
bekeert ende gheemployeert te werden in drie
deelen, te weten , dat een derdendeel tot onfen
prolijte, dat ander derdendeel tot profijte vande
Ambachts-Heeren , daer onder die concraventie
ghebeuren fal, ende dat derde totten Officier die
de executie ghedaen fal hebben. Oock dat nie-
mant wie hy zy, hem en vervordere te gaen door
eenige Ambachts-Heerlijckheden met Hantbuf-
fen, ftalen Bogen, of Hant-bogen, op de peynen
van twintigh ponden fwarten, t'appliceren als
boven, ende opte verbeurte vande voorfz Builen
ende Bogen, tot profijte vanden genen die d'exe-
cutie daer afdoen fal. Ende indien eenige bevon-
den worden fchietende, ofte gefchooten hebben-
de naer eenigh Wildt, het ware Swanen,Reygers,
Phefanten, Partryfen, Entvogels , ofte ander
Wildt, oftedefelve met Garen of andere Inftru-
menten gevangen hebbende, ofte willen vangen,
dat 't felve weien fal op dubbele peynen, boeten
ende confifcatien vanden felven Inftrumenten,
t'appliceren als boven. Voort dat niemant wie
hy zy hem en vervordere eenige Eyeren vanden
voorfz Wilde te rooven ofte nemen, op de boete
van twaelf ponden fwarten 5 Ende by foo verre

den op haer Ouders of haer Mee�ers, daer f_v t*
de woonenende dienen. Ende foo wie bevond'"
wort viiTchende, of gevifcht te hebben i_n eet/"
Wateringen, of eenigh Vlas inde felve WaterF
gen, of aen Heerwegen te rotten, dat die fal ^]
beuren fes pont fwarten , t'appliceren ende te Ι^Γkeeren in drie deelen, als vooren, ende toe di
hare voorfz Netten ende Inftrumenten. y
welcke breucken ende andere boeten die men al
foo tot onfen profijte beuren, heffen ende ontijl
gen fal, d'Offieieren die de voorfz calangiering
of executie doen fullen,gehouden fullen zijne!
de wettige reeekeningc, bewijs ende reliqua t�
doen in handen van een van onfe RentmeefW
van Beweft ende Beoofterfchdt onder den welc-
ken fy forteren, ende dat t'elcken als fy des ver-
focht fullen werden , omme voorts daer by hen
oock reeckeninge, bewijs ende reliquagedaente
worden tot onfen behoeve, metten anderen pe_n.
ningen van heuren ontfangh. Bevelende den
voorfz onfen Rentmeefters, Officieren endeJu-
fticieren, dat fy ende elcx van hen des tot den on-
derhoude vande voorfz Ordonnantie procede-
rende, ende doen procederen fcherpelijck ende
fonder verdrach tegens den overtreders van dien,
by executie vande voorfz peynen ende boeten,
Des te doene geven wy u ende elcks van dien vol-
komen macht, authoriteyt ende fonderlingh be-
vel by defen. Ende by den felven ontbieden wy
allen anderen onfen Rechteren .Officierenende
Onderfaten, dat fy u 't felve doende met dattet
aenkleven mach, ernflelick verftaen endeobedie-
ren, want ons alfoo ghelieft. Gegeven in onfen
Huyfe vanden Hage, onder't Zegel vanjuftitie
hieropghedruckt informe van Placatedenfeflen
Julij Anno vijfthien - hondert fes ende vijftig".
Van onfen Rijcken van Spangien, het eerfte;
ende van Engelandt ende Vranckrijck, het
tweede.

Placaec, beroerende van niet te mogen vificben inde Lingen, Wielen, Kolck:

ten, Wateringen, Vlieten ofsluyfen,'/ zy binnen ofhuyten Ί Dijcx, in wat manieren het zy ,/onderpacnt
ofte bevel daer toe te hebben, uytgefondert den Hengel-roede alleene. Indateden 13 April1559.

BY DEN KONING H.

Nfen lieven ende getrouwen die Luyden
van onfen Rade in Hollandt, Saluyt ende
dile&ie. Hoewel niemantgheoorloften
is by nachte of by dage fteels-gewyfe in onfen,
ofte onfen Vafallen ofte Onderdanen Viiicheryen
te vhTchen, fonder des confent ofte pacht te heb-
ben : Ende veel min met Vifch-netten of Korven
die Vlieten ende Wateringen binnen of buyten
's Dijcx te occuperen, fulex dat den toeganck en-
de afganck des Waters, tot ende vanden Water-
Molens belet ende verhindert wort Soowbrt
nochtans bevonden dat veel Leech-gangers, Va-
gabonden , ende andere uyt Steden ende Dorpen
op ende ontrent der Rivieren genaemt de Lingen
gelegen, hen verftaende op vii�chen, fich vervor-
deren hoe langer foo meer by nachte hen te vin-
den met Schepen, Schuyten, Netten ende andere

gereetfehap om Vifch te vangen , ende te deelen,
niet alleen inder Riviere der Lingen voornoemt,
maer oock voor die Sluyfen , Vlieren, Waterin-
gen ende Waterloofingen, ende die te beferten
foo buyten als binnen 's Landts, floppen ende be-
kommeren met haren Netten ende Schuyten,
fulcks dat oock 't water uytten Velden ende bin-
nen-dijckfche Landen fijnen behoorlijcken af-
ganck niet hebben en mach, tot grooten achter-
deele niet alleen van onfen Onderdanen, ben ge-
neerende met fayen ende weyden, ende daer van
levende, maer oock in grooter dimuiiitien van on-
fen ende onfer Vafallen Lant-pachten, Ί bienden
ende andere innekomen. Ende den Vifch die al-
foo fteels-gewyfe gevangen is, wort openbaerlicK
ten aenfiene vanden Regeerders ende Officierc
totGorcum ter Marcl ghebracht ende yerkoent.

-ocr page 1044-

� Beroerende d'Aenwaflchen, Slicken, &c.

1084

j �pralanceert ofte geilraft te worden, daer
ionder ge» 6 _voorfiellj _ioo _Wel totconfer-

tie ende Statuyt doet verkondigen ende uytroe-
pen inden Steden van Gorcum, Worcum, Heuc-
kelum , Leerdam, Afperen, ende andere Plaetfen
daer men gewoonlijck is publicatie te doen, fulex
dat eenen yegelick des wetenfehap hebben mach,
ende geen ignorantie pretenderen: Doende fcherp
bevel onfen Droiten ende Wethouders van Gor-
cum, ende desLandts van Arckel, ende allen an-
deren onfen Officieren ende Wethouders dien dit
concerneren fal, dat fy 't felve ons verbodt ende
Statuyt fcherpelijck doen onderhouden, ende
den overtreders van dien ftrafien inder manieren
vooren verhaelt, fondereenigh verdrachofte dif-
fimulatie. Ende ten eynde des een eeuwige me-
morie zy,fo willen wy dat dek onfe Ordonnantie,
Statuyt ende verbodt overgefet, gecopieert, ende
geregiftreert werde inden Regifteren van Hant-
veften ende Keuren onfer Stadt Gorcum , ende
anderen daer't van doen fal zijn, alles op peyne
indien eenigh gebreck van des voorfz aenden Of-
ficieren ofte Wethouderen gevonden wert, van
privatie van heurluyder Officien, ende verklaert
te werden inhabil immermeer eenigh Officie te
mogen bedienen, ende boven dien gemulcteert te
worden tot arbitragie van u luyden van onfen
voorfz Rade in Hollandt, dien wy de kennifle van
dien committeren by defen. Ende te doene 't ge-
ne des voorfz is, met dies daer aen kleeft, gheven
wy u volkomen macht, authoriteyt ende londer-
lingh bevel. Ontbieden ende bevelen voorts by
defen allen onfen Rechteren, Jufticieren, Officie-
ren ende Onderfaten dien die aengaen fal, dat fy u
't felve doende ernftelijcken verftaen ende obe-
dieren, want ons alfoo gelieft. Gegeven in onfer
Stadt van BruiTel, onder onfen Contre-zegel hier
op gedruckt in forme van Placate den dertienden
dach van April 1559. na PaeiTchen. Onder ftonr
gefchreven, By den Coning in fynen Rade. Ende
geteyekent, d'Over/oepe.

^^cnendVoïfcWrfallen ende Onder-
^� ^�� pchtiaheden in 't particulier, als vanden
^aanengpnvveivaren. SOO 1 ST, dat wy voor
^geIïl5uwieh Edift ende verbodt hebben geordon-
^eetl fr^nde eheftatueert, ordonneren ende ftatue-

«^dcfcn, dat voortaen niemant wie hy zy,
fX te hebben blijckelijcken pacht, bevel ende

�� van Ons, of vanden rechten Patroonen
?ⁿvHTcheryenindeLinge, Wielen, Kolckten
Vangen' Vlieten of Sluyfen, 't zy binnen of

Kuvten 's^Dijcx, fal mogen vilTchen, in wat manie-
ën, ofte met wat Netten ofte
he ghcfchieden foude mogen, den Hengel-roede

enomen alleenlijck, op peyne indien yemant

iiytg'

bevonden wort die contrarie ghedaen te hebben,
nf re doen, te verbeuren jegens ons voor d eerfte
rèvfe die Korven, Schuy ten, Schepen, Netten,
Fuvcken Elgers , ende andere Inftrumenten daer
fv 't mede gedaen fullen hebben, niet tegenftaen-
l _dat die felve Schuy ten, Schepen, Netten ende
andere Inftrumenten gheleent zijn , ofte anderen
toe komen, ende boven dien als 'tbydageghe.
fchiet de fomme van vijf Carolus guldens, ende
bvnachtethien Carolus guldens: Teappliceren
een derdendeel tot behoef vanden Aenbrenger,
't ander derdendeel tot behoef vanden Officier die
de corrc&ie daer over doen fal, ende dat lefte der-
dendeel tot onfen behoeve; die tweede reyfe op
gelijcke verbeurte van Schuyten, Schepen, Net-
ten ende andere Inftrumenten, met thien Carolus
guldens als 'tby dage, ende twintigh Carolus
guldens als 't by nachte ghefchiet fal zijn, te ver-
deden als vooren; ende die derde reyfe op gelijc-
ke verbeurte als die tweede, ende boven dien ghe-
ftraft te worden tot arbitragie vanden Rechters
dien die kennuTe van dien toekomen fal. Laden-
de ende bevelende dat ghy defe onfe Ordonnan-

Placaet, beroerende dat hem niemant en verïordere eenige Jenveaffen/R^ych^

ten, Slicken of Fijfcheryen te aenvaerden, of hem dies te onderwinden, finder fijnen tytel die vande Reec-
kenïngegetoont te hebben. In date den iz Mey 1559.

BY DEN KONING H.

O Nfcn lieven ende getrouwen die Luyden
van onfen Rade in Hollant, Saluyt ende
dilectic. Hoe wel wy tot verfcheydè fton-
den onfe gerechtighey t tot den nieuwen
opkomende Landen ende AcnwaiTen, ende tot
den VilTcheryen inden Vcrdroncken Waert ncf-
�ens Dordrecht in Zuyt- Hollandt, midtfgaders
opten grooten Rivieren, foo by Plaeaten als Com-
rruiiariien fpecialijcken ghedeputeert, omme de
wc onfe gerechtigheyt te dcfenderen ende vor-
^eren, allen Menfchen openbaerlijcke� hebben
joen denuncieren, ende daer beneffens oock in-
j ^iccteil' ^dat memant wie hy ware hem vervor-

ee Tu � ^de ^vanden ^felven ^te onderwinden, of
.yptuyck van dien aen te nemen, fondcr

ectoo ^alvoorcn ^haeren 'y^tcl C^aer 't behoort)

te hehÜ ^ende ^daCl ^0p ^van ^on^^ent ^w^g^en confent

ichcvd D ^Werden ^w'y nochtans bericht dat ver-

' j°«i Pcrfooncn in korten tyden hen ghevor-

derthebbenfeeckere AenwaiTcn, Ruychten ende
Slicken , Zegen-worpen cndc VilTcheryen van
nieuws op gekomen te aenvaetden.ende haer par-
ticulier profijt daer mede te doen, onder deckfel
alleen dat haer Ouders, ende die geene vanden
welcken fy feggen adie te hebben, daer Lant ofte
eenige andere gerechtigheyt gehadt hebben, fon-
der dat fy fouden weten te bewyfen waer die felve
Landen ofte gerechtigheden te leggen plachten.
SOO IS �, dat Wy willende daer inne voot-
fien, U ontbieden, lailen ende bevelen by defen,
dat ghy alomme inden Steden ende Plecken on-
trent den felven verdroncken Waert, ende elders
daer 't nootlijck zijn fal, ende men ghewoonlijck
is publicatie ende uytroepingc te doen , van
nieuws, ende voor een eeuwigh Statuyt ende
Edid doet openbacrlijcken uy troepen ende beve-
len , ende van onfent wegen fcherpelijck verbie-
den,dat niemant wie hy zy van nu voortaen hem

o, Q^ ver»

-ocr page 1045-

By voeghfel van eenige Piacaten _% &c

2085

*o$6

vctvordere eenige AenwafTen, Ruychten, Slicken,
ofViiTchcryen te aenvaerdcn,ofhcm dies eenigh-
fints te onderwinden , ten zy dat hy cerft ende al-
vooren fijnen tytel, ofte anders fync gherechtig-
heyt tot den felven den Luyden van onfer Kame-
re vande Reeckcningen in Hollandt getoont ende
aengegeven hebbc, ende vander fel ver naer com-
municatie met u luyden daerop gebadt, van on-
fent wegen confent daer toe verkregen , op peyne
dat fulcke poffeiTietcgens ons van geender wacr-
den en fal zijn,ende boven dien van arbitrale cor-
rectie , als ongerechtelijckc Occupatcurs ende
Spoliateurs van onfen Domeynen ende ghcrech-
tigheden, indien men bevindt eenige daer toe te
ftaen : Procederende tot itrarlc vanden overtre-

wegen van Juftitie ,fondcr eenige firnulat?'

verdracb.

� ' ' Ende van des te doene met dies d

aen kleeft, gheven wy u volkomen machr ->

riteyc ende fonderlingh bevel by defcn. � w
den ende bevelen voorts allen onfen Recht

ten.

Jufticieren, Officieren ende Ondcrfaten di

en,

acngacn fal, datfy u 'tfclvc doendeerniS
verftacn ende obcdicren , want onsalfooehel'f
Gegeven in onfe Stadt van Brufiel, onder on'f
Contre-zegcl hier op gedruckt in forme van pP
cate den twee - en - twintighften dach van �
vijfthien-hondert negen en vijftigh. Ondetu?
gefchrevcn.By den Coningh in fynen Rade. En?
getcyekent, clOverloepe.

Placaet, roerende de T>raperye₇ van geen Laecken te reeden nochflrecken mi

Raempten. In date aen 9 Mey 15 60.

�IL�� S by der gratie G odts Coningh
vanCaitilien,vanLeon,van Arregon,8cc.
Den eerften onfen Deurwaerder ofte Ser-
geant van Wapenen hier op verfocht, Saluyt.
Alfoo die Ridderfchappen ende Staten van Hol-
Jandt ons by Requefte vertoont hebben, dat bin-
nen Breda, Weert,Ooflerwijck, Utrecht, Amers-
foort ende andere Plecken, Steden ende Dorpen,
op feeckere Keuren, Ordonnantien , ende onder
't Zegel van een yegelijck,in fijn plaetfediverfche
Wollen Laecken ghemaeckt worden, die by den
Coopluyden van Hollandt gekocht, ende hier te
Lande bereyt worden, latende die felve Laeckens
verwen, ende ter Raempte brengen, ende boven
ende beneden aenflaen, ende de felve alfo recken,
ilrecken, over lenghte ende breete, waer door die
voorfz goede Laeckens gecorrumpeert worden:
Ende alfoo die felve Laeckens van fonderlingh
geen groote prijs en zijn, foo worden de felve al
meeft by der ellen geileten, ende onder die Landt-
luyden endefchameleGemeente verkocht, die
daer geen verftant af en hebben, waer door fy
grootelijcken bedroogen ende mifleyt worden;
Sulcks dat daer door dagelijcks tuilchen die Koo-
pers ende Verkoopers diverfche queftien ende
querellen fpruytende zijn, verfochten daer om-
me hier inne by ons voorfien te worden. S O O
IS T, dat willende tot foulagemente,vertrooftin-
ge ende fubventien van onfen Onderfaten hier
inne remedieren, (eerft ende alvooren hier op ge-
hadt hebbende 't advijs van onfen lieven ende ge-
trouwen Burgemeefters, Schepenen endeRaedt
der Stede van Haerlem, Delft, Leyden, Arniter-
damme, Rotterdam ende Naerden) U ontbieden
ende bevelen te trecken alomme binnen onfen
voorfz Lande ende Graeffchappe van Hollandr,
daer'tvan noode wefen fal, ende ghy by den
voorfz Staten ofte haerluyder Gecommitteerden
verfocht fuk worden , ende aldaer van onfen we-
gen wel fcherpelijcken voor den Volcke, daer toe
naer voorgaende klock-geflach vergadert zijnde,
een yegelijck te verbieden , van nu voortaen hem
te vervorderen eenige foorte van Laeekenen bo-
ven verhaek, ofte diergelijcke die op haer Zegel
getrouwe ende oprecht ghemaeckt worden, te

ftreeken, recken, over lenghte ofte breete, oftt
ontrouw temaeckenin eenigermanieren, niaer
fullen gehouden zijn de felve Laeekenen te droo-
gen aen Recken, ende niet aen Raempten, boven
alleen aen gheflagen, ende niet beneden, ende die
Klamvieren ftaende boven aende felve Recken,
een voet van malkanderen, ende dat terprefentie
vanden Keur-meeilers in elcke Plecke by den
Wethouders daer toe ge-eedt ende geordonneert,
die ghehouden fullen zijn die felve Laeekenen in
haerluyder bedryve om redelijckfalaris te looden
met een feker Loot daer toe geordonneert, waer
by men verilaen fal, dat die felve Laeekenen ghe-
droogt ende gekrompen zijn, naer uytwyfenaefe
onfe tegenwoordige Ordonnantie: Welverihen-
de, indien dat eenige Laken-koopers of Groffiers,
ofte Uytfnyders in Hollandt eenige Laecken van
de voorfz foorte kochten in andere Steden ofte
Plecken buy ten Hollant, daer men gewoonlickis
de felve Lakenen te Ramen, 't waer tot Antwer-
pen , Mechelen, 's Hertogen - Bofch ofte elders,
fullen gehouden weien de felve Laeekenen eerft
ende alvooren in't water te fteecken, ende de fel-
ve Laeekenen nat te laten leggen den tijt van een
uyre, al eer men de felve Laeekenen fal mogen op
droogen. Ende fullen als dan die felve Laeekenen
laten droogen, ende by den gefwooren Zegelaers
laten looden, al eer men de felve Lakenen lal mo-
gen laten verkoopen, fulex als vooren verhaeltis.
Ende alfoo't van noode is d'Engelfche Lakenen te
Ramen, en boven en beneden aen te ilaen, omme
haer gebreecken te fien, willen nochtans dat men
mette felve Engelfche Laeekenen fal handelen op
fulcke Ordonnantie als een yegelijck inden fynen
oorbaer ende goet duncken fal, ende dat by den
gefwooren Raem-meeikrs oft Keurmeeitersdaer
toe geordonneert, die op haren eedt daer op � -
len letten,dat dieKooper nochte Verkoopergeen
fchade en lyde,oftedatterniemant in'tuytin)^
bedroogen en worde, ende dat oock die vo
noemde Laeekenen haer ghetrouwigneyt daer }
op ghemaeckt ende befegelt zijn, mogen �
den. Ende foo wie bevonden fal worden contra-
rie defer onfer Ordonnantie te doen , lal voor
eeritereyfe verbeuren die Laeekenen w&w

-ocr page 1046-

Verbodt van feeekereyfere Bóóchf keftsu

1088

*öo

r 11 worden naer der felvec onferOrdort- ; worden by denpeynen boven verhaelc, fonder

den

� befegelt ofte ghekrompen te weien* ! eertige faveur, diffimulatie ofteverdracli. Beve-

lende voorts den felven (ten eynde in toekomen-

te vande Officier vander Plecke

nliceren 't een

de ty den hier af niemandt ignorantie pretenderen
en mach) deler onfer Ordonnantie alle Jaere voor
den Volcke openbaerlijcken te doen publiceren
inder forme ende manieren als boven , want ons
alfoo ghelieft. Gegeven in onfen Huyfe vanden
Hage onder onfen Zegel vande Leenen hier on-
der op gedruckt in forme van Placate den negen-
den Mey 1560. Onder ftont gefchreven, By den
Coningh: Ter Relatie van fyne Majefteyts Stadt-
houder, PrefidentendeRaeden over Hollandt,
Zeelandt ende Vrieflandt. Onderteyckent,
�. Eififl.

Yt X Seinen fal, ende 't laetfte tot profy-
n<U Aenbrenger. Ende indien yemant an-

iJmae bevonden wordedefe onfe Ordonnantie
f o. travenieren, fal boven de verbeurte van fijn

Ueckenen arbitralijcken ghecorngeert worden.

� rhieden ende bevelen allen onfen Officieren,

� meieren, Dienaren ende Onderfaten, dat fy �
r doende ernftelijcken verftaen , obedieren,

f' bende affiftentie doen, ende oock goede toe-

5dragen, endediligentie doen dat die över-
reders van defer onfer Ordonnantie gecorngeert

Placaec, houdende verbodt van feeënere yferen 'Boogbjfyns, &c. In date

JemeoEloheri^Sl.

Nfen lieven ende ghetrouwen die Stadt-
houder, Prefident ende Luyden van on-
fen Rade in Hollandt, Saluyt endedile-
ftje^^Ufoo onlanghs t'onfer kennifle ghekomen
is, Dat in eenige Steden ende Plaetfen van onfen
Landen van herwaerts-over, ghemaeckt werden
feeckere kleyne Voet-bogen,-wefende geheel van
Yfer, ende vander lenghte van eenen voet, ofte
daer ontrent, ende fommige andere kleynder en-
de GTooter, de welcke men draeght fecretelijcken
endebedecktelijcken,ghefpannen ende geladen
niet eenen yferen Pijl: Ende mits dat de felve niet
en dienen, noch bequaem en zijn om hendaer
mede te behelpen ter Jacht, noch om eenigh Wilt
te fchieten, en konnen de felve nergens elders toe
gebruyckt worden dan om fecretelijcken te ver-
moorden , ghelijck men aireede bevonden heeft,
dat fommige tot dien eynde fulcke over hen ghe-
dtjgen hebben. Ende want te beduchten is, dat
(alfoo \vy verftaen eenige vande felve Voet-
Boochikens in diverfche Plaetfen van onfen
voorfz Landen ghetranfporteert ende ghedragen
zijn) men lichtelijck daer na andere foude mogen
maecken, ende allenghfkens de felve onfe Lan-
den daer mede vervullen, 't welck wefen foude
van feer quade ende periculeufe confequentie,
ende indien 't felve toe gelaten ware, fouden daer
door veel inconvenienten, periculen, moorden,
infidiatien ende loofe lagen in onfen voorfz Lan-
den mogen ryfen. S O O 1 S �, dat wy aekn
a^pü ghefien, begeerende daer inne te remedieren,
op dat fulcks niet en foude voorts gaen, fonder-
'^�� om ordene te ftellen dat die Onderfaten van
°nien voorfz Landen, midtfgaders die Ingefete-
"^en. ende andere hanterende ende frequenteren-
de binnen den felven Landen, aldaer feeckerlijc-
ⁿ ^niog^c'i zijn ende verkeeren , foo verre als het
Jiogelijck werdt, U ontbieden ende beveelen by
t k � ^datS^lly ^van ftonden aen ende fonder ver-
■ doet uytroepen ende publiceren, alomme
i^!nnen "en Steden ende Plaetfen van onfen Lan-
«e ende Graeffchappe van Hollandt, daer men
do_C^W0On^^ck ^is ^uy^cr°epinge ende publicatie té
ⁿ' ende van onfent wegen expreflelijcken in-

terdicerèn ende verbieden , dat niemandt van wat
ftate, qualiteyt ofte conditie hy zy hem en ver-
vordere de voorfz Voet-bogen te maecken, ver-
koopen, diftribueren, of binnen fynen Huyfe te
houden, noch oock de felve fecretelijcken of be-
decktelijcken over hem te dragen , of anderfmts
in wat manieren dat het zy, op de pene voor de
geene die voortaen fulcke Voet-bogen maecken,
verkoopen, diftribueren, of onder hen, ofbinnen
heuren Huyfe houden fullcn, te vallen inde boete
van thien gouden Realen, boven de verbeurte van
de voorfz Voet-bogen, ende corre&ie arbitrale;
Ende voor die geene die de felve bedecktelijcken
of anderfints over hen dragen fullen, op de pene
van den ban, boven die voorfz boete van thien
gouden Realen, ende verbeurte vande voorfz
Voet-bogen. Ende voor den geenen die hen daer
mede beholpen ofte ghefchooten fullen hebben,
't zy dat de felve ycmanden geraeckt hebben ofte
niet, Op verbeurte vanden ly ve, boven de confis-
catie van heuren goeden, daer confifcarie ftadt
grijpt: De felve penen ende boeten te bekeeren
endeappliceren'teen derdendeel t'onfen profij-
te, 't ander derdendeel tot profijte vanden Aen-
brenger, ende 't derde derdendeel tot profyte van
den Officier die dexecutie daer van doen fal.
Ende tot onderhoudenifle van defe onfe voorfz
Ordonnantie ende Verbodt , procedeert ende
doet procederen tegens den Overtreders ende
ongehoorfamen by executie vande peynen boven
verklaert, fonder eenige gratie, gunfte ofte diilï-
mulatie. Des te doene met dies daer aen kleeft,
geven wy u volkomen macht, authoriteytende
Fonderlingh bevel by defen. Ontbieden ende be-
velen voorts allen onfen Rechteren, Jufticieren,
Officieren ende Onderfaten dien dit aengaen fa!,
dat fy u het felve doende ernftelijcken verftaen
ende obedieren, want ons alfoo gelieft. Gegeven
in onfer Stadt van Bruffele, onder onfen Contre-
Zegel hier op gedruckt in Placate den xxvj. dach
vanO&obri 1561. Onder ftont ghefchreven, By
den Coningh in fijnen Rade. Onderteyckent,

d'Qverloepe.

6.Q. ij

Placaet,

-ocr page 1047-

■~-:.:.::: :'�'»^

Byvoeghfel van eenige Placaten, &c.

��9

20_9o

Placaet, beroerende deWage van feeckere Steden alhier in Hollandt, fgrider

linge in Delfiant, Rhijnlant en Schielant. In dateden 23 April 1563.

verbeurte vanden Gewichten , die fy bevond

fullen werden contrarie defen in haerluydeTw¹¹gen gehouden, ©ft oock mede uyt ende inne u| *"
wogen te hebben, ende boven dien opte verbe *"
te van drie Carolus guldens voor elckibjckcf"
wichts dat fy contrarie OQk onfe Ordonnant^
bevonden fullen werden in haerluyder WaJ'
gehouden ofte gebeficht te hebben voorde eerd"
reyfe, de tweede reyfe opte verbeurte vandefeU
ve Gewichten , ende fes Carolus guldens als v_0o!
ren van elck ftuck, ende voor de derde reyfe _0Dde verbeurte van't Gewicht, ende thien ponden
als vooren, ende daer en boven arbitralijck koon
rigeert te worden, t'Appliceren eenderdendeel

\ ande voorfchreve boeten den Aenbrenger, ende
d'andere tweededen den Officier die 'tberech.
ten fal. Bevelende voorts weder ende van nieuws
eenen yegelijck, die van nieuws eenige Wagen
ten platten Lande, ofte elders op geitelt hebben,
ter plaetfen daer men niet ghewoonlijck en is van'
oudts over de dertigh Jaren, ofte by deuchdelijc-
ke geufeerde Privilegiën Wagen te ghebruyeken,
dat fy de felve Ballancen ende Wagen terllontaf
doen, ende de felve ftaer de publicatie van defen
niet meer en befigen. Verbiedende voorts, dat
niemandt wie hy zy hem en vervorderevannu
voortaen eenige Wagen, Ballancen ende Ge-
wichten op te ftellen fonder onfen confent ende
oorlof als vooren, ende dit al opte verbeurte van
twintigh gouden Carolus guldens tegensons te
verbeuren, by dengeenen die men bevinden fal
contrarie van defen ghedaen te hebben, foo dick
ende menighmael als 't gebeuren fal. Verbieden-
de voorts allen onfen Onderfaten, dat niemandt
wie hy zy hem en vervordere eenige goederen te
laten weegen in eenige Wagen alfoo op gheffclt,
ofte op te ftellen, opte verbeurte van drie gouden
Carolus guldens t'elcken reyfe dat hetghebeuren
fal, t'appliceren als vooren. Van alle't welcke te
doen, wy u gheven volkomen macht ende bevel.
Ontbiedende daeromme ende bevelende allen
onfen Officieren, Jufticieren, Dienaren ende On-
derfaten , dat fy u in dit doendeernftich yerflaen,
ende alle hulp ende voorderniffe doen, fonder
des te laten in eeniger wijs, op alle 't gunt fy ons
t'hooren duchtende zijn, ende daer tegens ver-
beurenmogem Gegeven in onfen Huyfe vanden
Hage onder 't Zegel van Juftitie, twelckwyin
onlen Hove van Hollandt gebruyeken, op 'tlpa-
tium van defen gedrucktinforme van Placateop
denxxiij.dach van April 1563. naer Paeilchen.
Van onfen Rijcken , te weten , van Spangien, ��
beyde Cicilien, &c. *t achtfte, ende van Napel*.
't thiende. Onder ftont gefchreven, By den Le-
ning : Ter Relatie van fyne Majefteyts Scadtnou-
der, ende prefentie van Meefters Cornelis 5»uys�
Heere van Rijfwijck,Preftdent,Marten v*n Nar-
den, Dominicus Boot, Arnoult Nicolai, �⁰¹�
vander Laen,Adriaen vander HoefjohanEnge»
van Lefaen, Jacob vander Merffche, ende W"�
Wittenfz,Raedtfluyden van Hollant. InKenn»
vanmy, Onderteeckent, B. Zrn(l

van Caftilien,van Leon, &c. den Eerften
ghefwooren Exploictier vander Kamere
vanden Rade in Hollant bier op verfocht, Saluyt.
��00 t'onfer kenniflè gekomen is, dat eertijts in
onfen Lande van Hollandt, ende fonderlinge in
Delflandt, Rhijnlandtende Scbielandt,daermen
van oudts ghevvoonlijck is inde gemeene Wagen
't Ceuls gbewicht te befigen, groote ongeregelt-
heyt gerefen is, midts de divetfiteyt vanden Ge-
wichten , ende dat eenige hen vervordert hadden
haerluyden Gewichten te verfvvaren boven het
Ceuls gewicht, eenige een, twee ofte drie ponden
op'thondert, niet alleen tot groot intereft van
onfen Onderfaten , maer oock tot achterdeele
van onfe Wagen ende Waegh-meefters binnen
der Stede vander Goude , Rotterdamme, ende
elders daer de Wagen ons toe komen. Ende dat
omme daer tcgens te remedieren, van onfen we-
gen over eenige jaren feeckere CommiiTarifen ge-
lchickt waren die binnen onfen Steden van Delft,
Leyden , der Gonde, Rotterdam, Schiedam,
Schoonhoven, Gorcum, Oudewater, Woerden,
Vlaerdmgen, ende meer andere Plaetfen daer
men Ceuls Gewicht ufeert, de Gewichten gecor-
rigeert ende ghejuyft hadden nae 't Ceulfche Ge-
wicht, beladende den Officiers ende Waeghmee-
fters de felve correitie ende juyftinge van doen
voorts aen te achtervolgen, ende doen achtervol-
gen. Maer dat dies niet jegenftaende eenige
Waegh - meefters in eenige van onfe voorfz Ste-
den , hen vervordert hadden de felve Wichten
weder van nieuws te doen verfvvaren, eenige
twee, drie, ofte meer ponden op '1 hondert, daer
uy t gefchapen zijn weder nieuwe ende meet on-
geregeltheden te volgen, de welcke wy verftaen
oock eenfdeels gefprooten te zijn uyt eenige par-
ticuliere Wagen, die by eenige in iommige Dor-
pen , ende ten platten Lande buy ten onien con-
fente van nieuws op gerecht zijn. SOO IST,
dat wy al 't gunt voorfz is aen gemerckt, hier in-
ne begeerende remedie ende ordre te ftellen, U
committeren mits defen te trecken tot Delft,
Leyden, der Goude, Rotterdam, Schiedam, ende
elders daer 't van noode zijn fal, ende aldaer ter
plaetfen daer men ghewoonlijck is publicatie te
doen, van onfen wegen ordonneert, laft ende be-
veelt allen Waegh-meeflers, ende andere hen in
gemeene Wagen geneerende, ter voorfz plaetfen
ende elders, daer men van oudts Ceuls Gewicht
geufeert heeft, dat fy luyden, ende elcks van hen-
luyden haerluyder Gewichten weder doenjuy-
ften ende corrigeren jegens den Ceulfchen Ge-
wichte, daer af de Leggers ende authentijcque
Gewichten ruftende zijn onder onfen Rentmee-
fter van Noort-Hollandt. Verbiedende allen
Waegh-meefters , ende allen anderen hen met
Wagen ende Gewichten geneerende als vooren,
eenige andere Gewichten niet gejuyflofte gecor-
rigeert zijnde op 't voorfz Ceuls Gewichte , in
heurl'ieder Wagen te ftellen, ofte oock daer mede
uyt ofte inne te wegen, ofte te doen wegen, opte

-ocr page 1048-

109¹

Wage binnen Vrieflandt, Kennemerlandt, &c, 2091

Placaten, beroerende de Wage binnen den Steden van Vrieflandt, Kgnnemer*

landt, Amflerlandt, Waterlandt, Zeevanck ende Goylandt. In date den 17 September 1541. ende �.% iv>

PUlllPS by der gratie Godts Coningh van
Caflilien,\m Leon, van Arragon, van Na-
pels , van Cecilien, van Maillorque, van
� da'me, vanden Eylanden van Indien, ende va-
ftpn Landen der Zee Occeane_; Eertz-Hertoge
van Ooftenrijck; Hertoge van Bourgongien, &c.
� � Eerften onfen Deurwaerder Exploicliervan
V^C Kamere vanden Rade in Hollandt hier op ver-
fht Saluyt. Alfoo tot onfer kenniffe gekomen
^C dat veele ende diverfche Perfoonen ghefeten
onder ende binnen onfe Steden van Vrieflandt,
Kennemerlandt, Amfterlandt, Waterlandt, Zee-
bek ende Goylant, hen vervorderen hare kley-
ne Waren, als halve Vaten , Vierendeelen ende
AchtendeelenBoters, ofte Smeer, hondert ofte
vijftig» ponden Kafen, Speek, Vlafch, Wafch ,
ende alle andere diergelijcke Waren dagelijcx te
verkoopen binnen die voorfz Steden, ende oock
daer buyten inden Dorpen in onfen voorfz Lan-
den ghelegen, binnen heure Huyfen ofte anders-
vvaert, naer heure ghelieften, ende den Koopers
't felve leveren by feeckere particuliere Gewich-
ten, hebbende binnen heuren Huyfe, die opelcke
hondert pont gewichts vijf pont lichter zijn, dan
't Gevvichte van onfe Wagen aldaer, ende oock
op geftelt zijn gevveeft buyten onfen oorlof, con-
fent ende O&roye. Oock dat die felve onfe voor-
fchreve Onderfaten hen onderwinden groote me-
nichre foo wel van fuyvele als van andere Waren,
gelijckBoter Kafe, Kooper, Thin, Loot,Hennip,
Yfer, Stael, Kabelen,Veeren, Wolle, ende andere
diergelijcke goeden, die by den gewichte behoo-
ren ende gewoonlick zijn verkocht ende gelevert
te worden, d'een den anderen verkoopen ende le-
veren met veel laden ende fchip-ponden, by den
hoop, fonder ghewichte, ende fonder die in onfe
voorfz Wagen vande voornoemde Steden ende
daer buyten te brengen,ofte onfe Waegh-meefte-
ren onfer recht van Waegh-gelde daer af te beta-
len, frauderende alfoo niet alleen ons, ende onfe
Pachters van onfe Wagen aldaer van 't recht van
onfen Waegh-gelde, contrarie die Ordonnantie
van onfen Wagen van ouden tyden daer van ghe-
i'aeett, maer oock mede d een den anderen inde
lichte vande Gewichten, die de voorfz onfe On-

velen, (daer toe committerende mits defen) dat
ghy terftont treckt binnen die Steden van onfen
voornoemden Landen van Vrieilant, Kennemer-
landt, Amfterlandr, Waterlandt, Zeevanck ende
Goylant, ende daer buyten, oock inden Dorpen
aldaer \vy onfe Wagen hebben , ende doen ont-
fangen, aldaer openb.-iedijck voorden Volcke, by
u roepende onfen Officiers vander Plecken , in-
dien 't noot is, publiceert, laft ende beveelt eenen
yegclijcken , ende allen den genen die hen genee-
rende zijn, ende koopenofte verkoopen eeniger-
hande goeden ofte Koopmanfchappen,die metter
ghewichte behooren ofte ghevvoonlijck zijn ver-
kocht endegelevert te worden, fo wel den genen
die ghefeten zijn buyten den Steden van onfen
voornoemden Lande als daer binnen, ende allen
anderen des noot zijnde, dat fy heuren goeden
ende Waren, foo wel groot als kjeyn, die men
metten gevvichte verkoopt, ofte metten gewich-
te behoort verkocht ofte gelevert te wotden , en-
de daer van't gevvichte bedraechtvijfentwintigh
pont ende daer en boven, in onfe Wage binnen
die Steden van onfe voorfz Landen, ende daer
buyten, aldaer die ghekocht ofte verkocht wor-
den, 3 ofte daer noch wefende, elders verkocht werden,
endewy onfe Wage hebben, aldaer ter Wage
brengen , ende daer af behoorlijck ende gewoon-
lijck Waegh-gelt,fulcks als dat van ouden tyden
oft wy daer inne gherechtight zij n, geufeert ende
betaek is gheweeft, betalen in handen van onfen
Waegh-meefteren aldaer, fonder 4 dat men de fel�
ve verkochte Waren ende Koopmanfchappen buyten den
voorfz Steden ofte Vlecken f al mogen voeren ofte bren~
gen, {onder eerfi die Wage aldaer verfocht, ofte den
Waeghmeeflers daer van gecontenteert te hebben, ende
dit al opte peyne ende verbeurte vande felve goe-
den, foo wel groote als kleyne Waren, "teen der-
dendeel van dien t'appliceren tot onfen profyte,
't ander derdendeel tot profyte vanden Pachter
van der Wage, ofte Waegh-meefteren van der
Plecke daer 't gebeuren fal, ende 't derde derden-
deel tot profyte vanden Aenbrenger. Gebieden-
de voorts onfen voorfz Onderfaten, dat hiemant
wie hy zy , hem en vervordere van nu voortacn
meer gewichts in fynen Huyfe te houden dan vier

..........___Lande alfoo binnen , ,, ,.�,..,,.,.

ponden , die welcke con-

heuren Huyfe als vooren houden, ende gebruyc- | form zijn die ponden,daer afmen in onfen voorfz
ken, 't welck alfoo nieten behoort: Daer inne � Wagen van den voornoemden Lande ufeert ende
� oy andere Placaten by wylen hooghlofclijcker memo- ' ghebruyekt, op peyne van thien gouden Carolus
tien die Keyfer � � E R L E die Vï0e des naents, onfe j guldenen jegens ons te verbeuren, ende t'appli-

lieve Heer e ende Vader {wiens Ziele Godtgenadigh zy)
"� ^,arcn ^!52.y » 15x9 ende 1541 voorfienïs:', foo
weltot lichteniffen van onfe Onderfaten , als den
yeemden Koopman, in onfe voornoemde Lan-
^ö«[frequenterende, als tot onderhoudenifie van
Wen Domeynen ende Rechten aldaer. Ende

vantwy willen die felve Ordonnantie onderhou-
j ⁿ ^ "^ebben , ende dat niemandt overmidts de

■ ckheyt ende verloop vanden tijdt daer van

ceren als boven, foo dickwils ende rnenichwerven
als men ter contrarie bevinden fal. Bevelende
voorts eenen yegelijcken die eenige Wagen , Ba-
lancen ende Gewichten op geftelt hebben,fonder
onfen confent ende O&roye binnen twintigh Ja-
ren herwaerts, dat fy die felve Wagen, Balancen
ende Gewichten van ftonden aen af ftellen, ende
te niete doen, ende niet meer nae defe publicatie
en gebruyeken, noch daer mede weegen in eeni-
ger manieren. Verbiedende voorts dat niemandt
wie hy zy , hem en vervordere van nu voortaen

6. Q^ iij eenige

defen

antie en pretendere. S O O 1S ï, dat wy

aengemerekt, van nieuws u laften ende be-

-ocr page 1049-

Byvoeghfel van eenige Placaten, &c. _Xo

breucken voornoemt, fonder verdrachofdiffim
latie, want ons alfoo gelieft. Ontbieden daero"
me ende bevelen allen onfen Jufticieren, Off �
ren ende Onderfaten, dat fy u in dit doende van'^
gunt dat voorfz is, met alle 't gunt dat daer *
kleven mach, ernftelijck verftaen ende obediere?
alle hulp, alTiftentie ende byftant doen, f_0n(j!
des te laten in eeniger manieren, op alle'ton!¹desfy ons duchtende zijn. 5 Gegeven in onfen uJ
f e vanden Hage, onder 't Zegel van /uflitie, 't wekk m
in onfen Hove van Hollant gebruyckende zijn, op 'tV
tium vandefengedruckt infortne van Placatedenl�
Novembris Anno 1563. Van onfen Rijcken, te wtL
van Spangien, Cecilien, �c. 't achtfle, ende van Napels
't tiende. Onder jlont gefchreven, By den Konbick: Tt
Relatie van Syne Majefleyts Stadthouder,e?ule preienth
vande Meeflers Cornelis Sttys, Hef} e van Rijfwijck, Prt.
fident. Marten van Naerd�, Domin�cus Boot, Boudemm
Iatobfz, Nicolaes vander Laen, Α dr ia�n vander Houlf
Reynier Moons.Joban Enge/fz van Lefaen.Jacol vani»
Merfche, ende Charles Smytere, Raedtfluyden van Hol-
landt. In kennijfe van my, Onderteeckent, B. Ernit

1093

eenige Wagen, Balan{tellen, fonder onfenvooren, ende dit al ogouden Carolus guldeby den geenen die mendefen ghedaen te hebbnichvverven als 't gevoorts eenen yegelijcdat niemant wie hy zygoeden te laten wegengeftelt,ofte op te ftellegouden Carolus guldebeuren fal, d'een helceren tot onfen profyprofyte vanden Officiebeuren fal. BevelendeJufticieren binnen dieLanden, ende daer budat fy defe onfe voornvelen onderhouden enonderhouden ende obders van dien corrige

1. Het Placaet vanden Jare 1^41 begint: KAERLE by der gratie Godts RoomfchKeyfer, altljdts

Vermeerder des Rijcks, &c.
x. Inplaets van defe woorden feyt het voorfz Placaet .* daer inne wy by andere onfe Placaten inden Jare κι?

en 1519 hebben doen verfien,^ wel, &c.

3. Ampliatie vanden /are 1563-.

4. Inplaets van defe woorden feyt het Placaet vanden lare 1541: fonder des te laten ofte daer van in glie-

breecke te wefen in eeniger manieren, oppeyne, &c,

5. Alhier heeft het voorfz Placaet ae volgende woorden: Gegeven onder onfen Zegel vande Leenen, die wy

in onfen voorfz Lande van Holland cghebruyckende zijn, hier onder opgedrucktopdenfeven�
thienden September in't Jaer 1541. &c.

U nic van Axel en A%eUambacbt_% In date den veertienden Mey 15 df.

Hl LIP S by der gratie GodtsConinck
van Caftilien, van Leon, van Arragon,
vanNavarre, van Napels, vanCiciTien,
van Maillorcque , van Sardeynen, vanden Eylan-
den Indien, ende vaften Lande der Zee Oceane 5
Eertz-Hertoge van Ooftenrijck$ Hertoge van
Bourgoignen, &c. Allen den geenen die defen
jegenwoordigen fullen fien, Saluyt. Alfoo onfe
feer lieve ende getrouwe Neve, Ridder van onfer
Ordrc, Gouverneur ende Capiteyn Generael van
onfe Landen ende Graeffchappen van Vlaende-
ren ende Arthoys,Heere l'Amorael van Egmont,
Prince van Gavre, Grave van Egmont, &c. den
Burgemeefteren ende Schepenen van onfe Stede
ende Ambachte van Axele, van onfen wegen on-
langhs verthoont ende voor gehouden hadde, om
neder te leggen ende te niete te doen die menich-
vuldige ProceiTen, ghefchillen, tweedracht ende
queftien over lange Jaren gheweeil hebbende tuf-
�chen de voornoemde van Axel ende Axel-am-
bacht ; Ende om voor te komen ende verhoeden
die geene die in toekomende tyden alnoch foude
mogen ryfen ende opftaen, mitfgaders die uytne-
mende koften , fchaden ende laften daer uyt
fpruytende, tot welvaren vande voorfz Stede en-
de Ambachte, grootelijcx geraden ende oorbaer-
lijck foude wefen, dat de felve t'famen gevoecht
ende geunieert wierden, daer toe die voornoemde

Burgemeefteren ende Schepenen naerrype deli-
beratie ende communicatie t'famentlijck, ende
oock in't byfonder,met heure notable daer op ge-
houden, hen gewillieh betoont hebben $ Confen-
terende voor foo vele als in hen was inde voorfz
Unie j Ende ten ef��cte van dien hadden t'fament-
lijck gheconcipieert ende geraemtfeeckere Poin-
den ende Articulen op 't ftuck vander Juilitie
ende Policie vande Stede ende Ambachte voor-
fchreve , om voortaen onderhouden te worden;
Verfoeckende daer op te hebben onfe behoor-
lijcke opene Brieven in fukke faecken dienende:
DOEN TE WETEN, Dat wy 't felfde aen-
gefien, begeerende foo goeden, deuchdelijcken
endeprofytelijcken voornemen ende confentte
volbrengen ende effectueren ; Ende hieropgne*
hadt 't advijs eerft van onfen lieven ende getrou-
wen M^r' RobertDucelier, Raedt ordinaris in on-
fen Rade van Vlaenderen,ende Jan de Rebreniet-
ters* oock onfe Raedt ettde M" in onfe Reecken-
kamere te Rijfl�le, de welcke t'onfer ordonnan-
tie wel ende behoorlijcken hen geinformeert neb-
ben op de fchade ende intereft die eenige door
de voorfz Unie pretenderende waren, eiioe op
vele andere Poinclen der felver Unie aengaende,
ende van hun ghebefoigneerde een Verbael gne-
maeckt} daer nae oock van onfen lieven ende g -
trouwen die Prefident ende Luyden van °"ic

-ocr page 1050-

2O96

middele die fy t'famen adviferen fullen, 't zy by
opftellinge of extenfie vanAccyfen ende ander-
fints, fulcks als men oorbaerlijckft bevinden fal,
tot prohjte ende foulagemente vanden gemeenen
Lande ende lngefetenen van dien.

111.

Item, dat men van onfen wegen aldaer maec-
ken , ftellen , ende alle J are vernieuwen fal eene
Weth van derthien Schepenen, ende de felve ne-
men foo wel vande voorfz Ambachte, Dorpen
ende platten Lande, als uytter voorfz Stede: Tc
weten , felle vande lnwoonderen van der felver
Stede, ende fefl� andere van der Ambachte,Ende
die Burgemeefter ofte Voor - Schepen d'een Jaer
uytter Stede, ende d'ander uytten Ambachte.
Des fal in 't maecken vande voorfz Weth aen-
fchouw ende confideratie ghenomen werden, al-
tijdtste verfien de drie Prochien van Saemflach,
Aendijck,Notene met Triniteyt van eenige Wet-
houders, foo wel om gereet ende jegenwoordigh
te zijn ter Vierfchare die men houdt ter Stegen in
Saemflach, in onfe ende onfer Officieren faecken,
informatien ende oirkondtfehappen , als om te
verfien ten dangiere ende pericule vande Dijcka-
gie aldaer, indien 't noot ware.

Il 11.

Ende aengaende de laften vander Dijckagie,
fullen de felve ghevonden worden by ghefchote
elck in fijn Everinge ende Contributie,gelijck van
ouden tyden gedaen is geweeft.

Sullen wy oock committeren eenen Bailliuw,
eenKlerck, ende eenen Ontfanger: Ende aen-
gaende den Rechte, Jurifdiftie ende Heerlickheyt
competerende den Heere van Duerf beke, als erf-
achtigh Schoutece van onfe voornoemde Stede
van Axele, ende vande Everingen, van Beooften
ende Beweften-blye, mitfgaders oock erfachtigh
Clercq vande voornoemde Ambachte, fullen wy
daer van metten felven Heere accorderen ende
vereenigen: Ende fullen van gelijcken vereenigen
metten erfachtigen Schout vande drie voorfz
Prochien, indien door dele Unie fijne Jurifdhftie
eenichfints verkort ofte gheprejudiceert ware:
Ende fullen hen daer van refpeftivelijck fulcke
bequame recompenfe gheven, als naer redene be=
hooren fal.

VI.

Item , ten eff�ctevan der felver Unie hebben
wy oock doot ende te niete ghedaen , doen doot
ende te niete by defen, alle Proceflen ende calan-
gien tuflehen die vander voorfz Stede ter eenre,
ende die vanden Ambachte van Axele ter andere
zyden, foo wel ter caufen van injurien als ander-
fints,hoedanighde felve zijn: Imponerende hen

2095

i^mmie teS^_P«fiSte

ι nderen � EXn van'on

' Hebben^cieIJ; ueminde S

Ι van PlayGouvernante i

, e nvt onfe°^V j, princelijc^Cnde Ambacht�ndeeeunieert5"f_en om vo�irba�mendeBWeth ende Ju�ende manieren

Te weten, Eewoonders van Anieten ende geben daer van d_onf� voornoemlijckbehoorlijcL�, midtfgadevan onfe Τ hollden PoorterenStede toe te beken vrydom entenen van Axeichreve Unie ghebben, odroBehoudelick dde recompenfeemptie , gheholijcx eeuwelijckprofyte, endelingen Gravendertigh pondet'onlerVlaemfden gemeenennieerde Stededac in handen vOoft-Vlaendervvert daer afonbewijs ende relten anderen pevoorts hebbenvele als 'tfelvvander voornoambacht jegenbeuren Hoirsgeabolieert endooen te niete bnendie nubuywn zijn, daer

meenen
worden,

oorbaer hier naer gheemployeert fal

dienaengaende een eeuwigh fwygen ende filentie,

ende compenferende de koften over beyde fyden

Item
bad

totten dage van huyden gedaen.

dat de voorfz Stede, Vaert ende Am-

VII.

Item , dat elck vande derthien Wethouderen
Voorfz, voortaen niet meer hebben en falvoor
1 fyne wedden ende gagien , ten lafte vande voor-
noemde Stede ende Ambachte van Axele, dan
vier ponden grooten Vlaems 's Jaers , om hem
daer mede te kleeden, ende Juilitie te adminiftre-
ren, fonder eenige Teer-koften ten lafte vander

^lte ^met eender Burfe onderhouden ende ghe-
JP»ccrt fullen werden , ende de laften van Be-
Jⁿ ?^etJ^eldt' ende de penningen daer toe behoe-

end α ^en ^de ^Wetnouders ^by oproepe, advijs
j c^C ,^cordc vander notablevander voornoem-
ende f ι ^de ^Ambachte> ende by elcker Prochie
^leIplete befonder vinden.by den bequaemften

Ge-

-ocr page 1051-

Byvoeghfel van eenige Placaten,&c«

4097

IO9E

Gemeente te mogen brengen, of anderen loon te
hebben of exigeren van eenige pafleringen van
Conttaiten, Procuratien of andere Verbanden of
Voluntaire condemnatien, ten lafte vande Poor-
ters, Keur-broeders, ende Inwoonders vande
voornoemde Stede ende Ambachte; Behoude-
lijck nochtans als fy extraordinaerlijcken vaceren
fulleninde auditie vaneenige Reeckeningen van
Weefen , dat fy daer van gegagieert fullen zijn na
de importantie ende difficulteyt vande felve reec-
keningen , gelijck fy van ouden tyden tot nu toe
gheweeft hebben, fonder dat fy voor de eerfte re-
ceptie, aenvaerdinge ofte overbrenginge vande
voorfzWeefen goede eenigen falaris hebbe fullen.
VIII.

Item.voor de fegelinge ofpai��ringe van eenige
Contracten concernerende vremde ende affetene
Perfoonen, fullen fy redelijcken falaris hebben,
gelijck fy voor date van defe Unie ghecoftumeert
zijn te hebben, ende te ontfangen.

1 X.

De extraordinaire profyten vande voorfz der-
thien Schepenen, fullen in een Burfe ghebracht,
ende tuffchen de felve Schepenen gelijck gcdeelt
worden,fonder dat d'eene meer fal mogen hebben
dand'andere^ Ende indien d'eene of d'anderyet
receleert, ende 't felve tot fynen profyte alleene
behoudt, fonder dat tot ghemeenen oorbaer te
brengen, foo fal hy daer vooren quadruple beta-
len tot profyte van 't voorfz Collegie,

Dat men alle weecke uy t fal dingen alle de faec-
ken dienende inde Vierfchare of Kamere, foo wel
komende uyt den Ambachte als der StedeAxele,
't zy op eenen of meer dagen elckanderen volgen-
de , fonder eenighfints 't gedinge te verlaten of
Vierfchare te flaken, voor dat een yegelijck recht
gedaen zy ,'t en ware uyt grooten noot, of eenige
merckeJijcke affairen: In wekken gevalle men ter
naefter weecke beginnen fal daer 't den voorgaen-
den Dingdagc gelaten is. Welverftaende dat men
't rollen vande faecken komende uytten Am-
bachte eerft uytdingen fal, om dat de partyen die
verre van Huys zijn te eer fouden berecht wor-
den. Ende men fal ordinaerlick Dingdach houden
's Woonfdachs in elcke weecke, ende 't gunt dat
ten felven dage niet uyt gedingt en fal worden,fal
men 's daegs daer naer doen, of indien 't dat Hey-
ligh dach ware, ten dage daer naer volgende.

XI.

Ende alfoo wy verftaen dat ter caufen vanden
rechten ende emolumenten, ghepretendeert by
den erfachtigen Schout, Klercq ende Ontfanger
van Axel - ambacht, feecker Proces hangende is
ongedecideert voor den voorfz van onfen Raede
in Vlaenderen, hebben wy geordonneert ende or-
donneren by defen , dat vande faecken voortacn
te intenteren voor de voorfz nieuw gheunieerde
Weth , men houden fal twee verfcheyde diftincle
rollen,d'eene voor de faken die tot nu toe gedingt
hebb� gevveeft voor de Schepenen vander voorfz
Stede, ende d'andere voor de geene die men van
oudts gewoonlijck is te tradteren ende handelen
voot de Schepenen van Axel-ambacht, mits daer
inne genietende by de Baillius, Schoutette, Grif-
fier, Ontfanger ende Clercq die ghewoonlijcke

profyten ende emolumenten, ende dat by m_a �
re van tollerantie,ende ter tijt toe dat voorfz ρ
ces geuytende gedetermineert fal wefen

XII.

Noopende den treyn ende Policie vandevoorf
gedingen, dilayen, falariffen ende proceduyr_en^Zfullen de felve ftaen ter ordinantie, moderatie '
de veranderinge vande voorfz Wethouders k"
advyfe vande notable van elcker Prochie �n/
Befettebyfonder, met expreffen lafie, datfy \J
uytterfte devoirdoen fullen teadviferendebeft¹¹bequaemfie ende gereetfte middelen om partyp
ten kortften ende minften koftete berechten d
felve doenlijck is.

XIII.

Item, die Wethouders die prefent endej�g_en.
woordigh fullen wefen op de voorfz gedingen en
fullen niet vermogen ordinaerlijck meer te ver.
teeren alle weecke ten lafte van heurlieder Mefa
gefellen abfent zijnde, dan twee fcheli. grooten
ten lafte van elcken abfenten Perfoon.
XIIII.

Welverftaende, indien nochtans eenige Sche-
penen uytcoftume, ende fonder wettige oorfake
de voorfz ordinarife Dingdagen niet en volghden,
dat fulcke by meerderen deel van 't Collegie daer
toe bedwongen ende gecoηftringeertfullen mo-
gen werden, ende oock ghemuliteert tot profyte
van 't Collegie, ter difcretie van't felve Collegie

XV.

Dat de voornoemde Wethouders nieten fullen
vermogen de Gemeente eenighfints te belaften
met pointingen,ommeftellingen, gefchoten.nieu-
we Wercken, Edificien, Gedelven, reparatienof
anderfints, fonder expres confent vande notable
van elcke Prochie ende Befette, die fy te dien fine
al vooren fullen moeten convoceren, endeby een
doen komen, fonder heurlieder voifen apart ende
fmgulatim daer toe te emenjdiceren.
XVI.

En fullen oock de felve Wethouders niet ver-
mogen eenige Procefi�n of andere vervolgen te
doen ten kofte vander Gemeente, fonder voor-
gaende confent, advisende Accoort vande nota-
ble als vooren.

XVII.

Dat die vander Stede ende Ambacht, elckre-
fpectivelijck ende apart te half Meye nu naeitko-
mende , hare reeckeninge doen fullen voor onfen
voornoemden Neve den Prince van Gavre, ende
andere onfe Commiffarifi�n gheordineert tottet
vernieuwen vande voorfz Weth.de vvelcke fullen
verklaren ende wyderen , by wien dat elck floth
van reeckeninge totten beginfel ende inganck van
defe jegenwoordige Unie betaelt ende gefurneert
fal worden.

XVIII.

Die Schouteten ende Dijck-Schepenen van
Beooften ende Beweften-blye , 't welcke Jugen
Subalterne zijn , en fullen oock geen gefchooten
fchieten, noch 't gemeene Landt belailen, lorrter
voorgaende communicatie mette voornoem
Schepenen vander Stede ende Lande, ended
Ge�rfde van heure Jurifdidtie.

Λ Ι Λ. �

Geene vande Schepenen en fatten vermot

-) ,:. .

-ocr page 1052-

Unie van Axel en

2!00

Policie, Keuren ende Vooigeboden, als fy tot ge-
meen welvaren ende cranquilliteyt bevinden ful-
len te dienen, ende de felve mogen veranderen,
aboleren ende modereren na den eyfch , noot en-

%099

� » viratien te doen ten lafle vanden Lande, of
^Cenf CoSe" ten zy dat fy daer toe by 't felve

Collegie

committeert zijn

rsden meerendeel van dien, ge-

XX.

de exigentie van tyde.

XXVII.
Behoudelijck dat de voornoemde van Axele
ende Axel-ambacht gehouden werden defen on-
fen originalen Brief, mitfgaders heure behoorlijc-
keVerbant-brieven, van jaerlijcks ende erft�lijck
te betalen t'onfen profijte de voorfz recognitie
van dertigh ponden parifis, te i�ynden in onfer
voorfz Reecken-kamer te Rijifele , om aldaer re-
De voornoemde Schepenen fullen hebben twee fpeclivelick geregiilreert ende bevvaert te werden
Roden,eedtgedaen hebbende, den eenen dienen- totconfervarie van onfen Rechte.
deterKamereendeaifairen van Schepenen, ende

den anderen om alle dagingen ende intimatien te Ontbieden daeromme ende bevelen den Hooft-
doen� Welcke Boden gemaeckt, af en aen geile k PrefidentendeLuyden van onfen Secreten Rade,
fullen mogen werden, ende oock ghegaigeert ter PrefidentendeLuyden van onfen Grooten Rade,
difcretie vande voornoemde Schepenen, ten la�e j den voornoemden van onfen Rade inVlaenderen,

�hinde

ende die van onfe voorfz Finantien ende Reecke-
ningen te Rijifele, ende allen anderen onfe Rech-

vander Gemeente.

XXII.

De voornoemde Schepenen fullen alle heure ! terenjuilicieren ende Oificieren dien dit aengaen
Sencentien ende betrecken, foo wel uyt Kameren ; fal, dat fy die voornoemde van Axele ende Axel-
als Vierfcharen, volgen endefuflineren op heure ambacht van defe jegenwoordige Unie, Odlroy
Burfe, fonder koil vanden Lande, volgende feec- ende Accord,ind�r voegen ende manieren boven
kere Ordonnantie van wylen hooger memorien j verhaelt, doen,laten ende ghedoogen, ruilelijck,
Coningh Philips van Caililien onfen Groot-vader vredelijck ende volkomentlijck ghenieten ende
(wiens ziele Godt ghenadigh zy) in date vanden gebruyeken, fonder hen te doen nochte laten ge-
xxvj, dach van Januarij 1499. Dies fullen fy ver- ichieden eenigh hinder, letfel ofte moeyenill� ter
mogen partyen voor henlieden gedingde, te doen contrarien^ Procederende by de voornoemde van

inleggen ren kofte van ongelijcke,om te confulte-
rende ProceiTen daer inne fy nae vifitatie eenige
merckelijckefwarigheden vinden fullen, volgen-
de der Sententie gegeven in onfen Secreten Rade
den xiij. dach van Decembri 15 �1.
XXIII.

Soowieals Wethouder gedient fal hebben een
Jaer, en fal na� 't expireren van fij η Jaer, de twee
naevolgende Jaren niet meer in Wette mogen ge-
ilelt werden, ten ware uyt noode, ende by faulte
van andere notable Perfoonen, of uyt eenige an-
dere fonderlinge oorfaecke , die onfen Commif-
faris tot vernieuwen van der felver Wet, daer
toe foude mogen moveren.
XXIIII.

Dat men alle jaeren de Weth vermaecken fal,
eer men de Reeckeninse vander Stede ende Lan-
de hoort, ten eynde dat ten minden de nieuwe
ende oude Wethouders jegenwoordigh zijn mo-
genter Auditie van diere.
XXV.

Voorts hebben wy geordineert ende ordineren
by defen, by confente ende tot begeerte van
wyde de voorfz partyen, dat merl in alle faecken
van fucceffien, verd�eleende andere Coflumen,

onfe Finantien ende Reeckeninge te Rijflele, toe
verificatie ende interinemente van defen onfen
Brief, nae fijne forme ende inhouden. Ontbieden
voorts den voornoemden van Axele ende Axel-
ambacht, dat fy de Poinften en Articulen voorfz,
ende elck van dien byfonder, onderhouden ende
achtervolgen, doen onderhouden ende achter-
volgenj fonder eenig wederfeggen offwarigheyr.
Rel�rverende t'onfwaerts , ende tot onfen Erven
ende Nakomelingen,Graven ende Gravinnen van
Vlaenderen, die declaratie, interpretatie, aniplia-
tie eft reftrittie vande felve Poinden ende Arti-
culen, indien't van noode wert,ende ίο wy of onfe
voorfz Erven ende Naekomelingen, tot welvaren
der voorfz Stede ende Ambachte van Axele be-
vinden fullen te behooren, want ons alfoo gelieft,
niet jegenflaende eenige Ordinantien , Reilrin-
dien, Geboden of Verboden ter contrarien. Des
t'oirkonden hebben wy onfen zegel hier aen doen
hangen. Gegeven in onfer Stadt van Brufl�le den
xiiij. dach van Meye in 't Jaer ons Heeren 1565.
Van onfen Rijcken, te weten, van Spangten, Sici-
lien, &c. 't thiende, ende van Napels,' t twaelfde.
Leger ilont.By den Coningh, die Hertoginne van
Parme, &c. Regente, den Heere van Barlaymont
Hooft, Heeren Gafpar Schetz, Heere van Gro-

?ⁿ.^r Stede van Gent, den xxiij dach van Decem

bendoncq,Trefaurier Generaeljoos de Damhou-
dere , Ridder, ende Aelbrecht van Loo, Gecom-
mitteerde vande Finantien , ende anderen jegen-
woordigh. Was ondertekent, dOverloepe. Noch
leger flont, Die Hoofden, Trefaurier Generaeleft
Gecommitteerde op 'tiluck vanden Domeynen
ende Finantien der Con. Majeil. confenteren voor
fo vele als 't in hen is, den inhouden van defen ge-
eifeftueert, gefurneert ende volbracht te werden

6, R in

ⁱⁿ t Jaer 1563. by ons gheapprobeert, fonder

^enige andere coiluymen te introduceren

XXVI.

We fullen de voornoemde Schepenen metten
^ai ''^u uyt onfen name daer over geroepen, ende

y ^ap1e vande notable vande Stede, ende elcke
rochie, Befette byfonder, vermogen op te ftel-

^Jen>- maecken, ftatueren ende ordineren fulcke

-ocr page 1053-

Byvocghfel van eenige Flacaten,&c.

2IOI

in fulcker voegen, manieren, endealfo fijne Maj^1,dat vvilt,beveek ende ordineert gedaen te werden
by den felven. Gefclireven te BruiTele ten Burele
vande felve Finantien, onder de hantteken vancle

voorfz Hoofden, Trefaurier Generael, ende G
committeerde den vierden Junio 1565, Was
teeckent, G. van Barlaymom,}. S. C, Montmer}»'
G. Schetz .)'. Da/nhoudere, ende A.van Loo. ^

PJacaec, dat alle ballingen, om Watfaecfy dat bet %y fullen vertrecken uytte

Plaetfen daerfy uyi'gebannen zijn. In date den 27 April 15 66.

BY DEN KONING H.

: Nfen lieven ende ghetrouvven, die Sradt-
houder, Prefident ende Luyden van on-
fen Rade in Holiant, Saluycende dilecli�.
Alfoo t'onfer kennif�� gekomen is, dat vele ende
verfcheydenPerfoonendie uytonfe Landenvan
herwaerts-over gebannen zijn, dagelijcx hen ver-
vorderen inde ielve te komen,ende weder te kee-
ren , tot groote verachtinge ende verfmadenifl�
vande Juflitie, ende daer door onfe voorfz Lan-
den met Ballingen ende vluchtigen vervult fou-
den mogen worden , *c welck wy geenfints en
dencken te lyden of toe laten onder cliffimulatie.
SOO IS T,datwy'tfelfdeaengeften,ende wil-
lende daer inne voorfien, U ontbieden ende beve-
len feerfcherpelijcken by defen, datghy terftonc
ende fonder vertreck doet kondigen , uytroepen
ende publiceren alomme binnen den Steden ende
Vlecken van onfen Lande ende Graeffchappe van
Hollandt, daer men ghewoonlijck is uytroepinge
ende publicatie te doen , ende van onfen wegen
gebieden ende bevelen wel ernftelijcken, dat alle
Ballingen ende Gebannen uytonfe voorfz Lan-
den van herwaerts-overe, om wat faecke 't felve
zy, van ftonden aen buyten den felven Landen,
ende alle Plaetfen daer fy uytgebannen zijn, gaen
ende vertrecken, op peyne dat fy aengetail ende

gevangen, ende fonder gratie ofte hoope van ver,
giff�niiie ofte pardon, terilontgeftraftendeeepl�
nieert fullen worden, naer forme ende inhouden
van heure vonnifl�n ende tytelen van Ban. (V
donnerende te dien eynde wel txpreiTelijckenal-
len onfen Officieren, te vangen ende apprehende-
ren alle die gene die fy bevinden fullen defeonfe
Ordonnantie ofte Verbodt overtreden te hebben
ende regens de felve te procederen by executie
vandepenen voorfz, fonder eenige gunde, diifi.
mularie ofte verdrach, op pene dat men't felve
verhalen fal opte Officiers ende Rechters, die in
ghebreecke bevonden fouden worden die voorfz
apprehentien, vonniflen ende executien regens
die felve overtreders te doen. Des te doene met
diefl�r aen kleeft gheven wy u, ende den voor-
fchreven Officiers ende Rechters elck in 't fyne,
volkomen macht, authoriteyt ende fonderlingh
bevel. Ontbieden ende bevelen voorts eenen ye-
gelijck dat fy u ende hen fulcx doende ernitelijck
veritaen ende obedieren, want ons alfoo ghelieft.
Gegeven in onfe Stadt van Bruilel onderonfen
Contre-zegel hier op ghedrucktinPlacate, den
feven en twintighften dach van April 1 <;66. On-
der ftondt gefclireven, By den Coningh in fynen
Rade. Ondergetcyckent, d'Overloepe.

Piacaet, Hoe men de Oomeynen inden Lande van Heufden innen ende exe<

cut eren fal. In date den 28 Mey i$66.

Perfoonen daer op fy veranderen, gelijck dat wel
behoorde te gefchienj Als oock door dien dat die
iehe parcelen van Renten niet betaelt en worden
onfen voorfz Rentmeeiler vvien 'taengaet, tot
feeckere verkondighde endegefetten dage, die
men in onfe Stede ende Dorpen daer fy ghelegen
zijn, daer op houden fouden mogen, ghelijck uyt
krachte onfer Heerlijckhey t behoort,ende voorts
van outs geplegen is geweeit, ende oock als men
doet in andere onfe Steden ende Dorpen,daer wy
alfulcke Renten ende Thijnfen hebben■$ Maer
hebben by verfwymeniiTe ende ilaphey t die voor-
fchreve onfe Rentmeeilers die felfde onfe Renten
ende kleyne parceelen van Domeynen outfangeⁿende doen ingaderen, ende tot diverfche ftonden
manen van Huyfe tot Huyfe, aen die Perfoonen
diefe ons fchuldigh is, 't welcke den felven Rent-
meeiler verdrooten heeft, ende aengeiien die
kleynigheyt vande parceelen der Renten vooriz.
hebben die achtergelaten r'ontfangen, wacrdoor
die felve kleyne parceelen van Renten , Thijnien
ende Erf-huyren dickwils verduyflert endever-
looren zijn ghevvorden ; Ende dat meer is, ioo «
dickwils gebeurt gheworden, gelijck noch dage-

HILIPS by der gratie Godts Coningh
van Caftilien, &c. Onfen ghetrouwen
Rentmeeiler van Heufden met fynen toe-
behooren die nu of naemaels wefen fal, Saluyt.
Want tot onfer kennifie ghekomen is, dat onfen
Gelt-Chijnfe, Cappoenen , Hoenderen, Wafch,
Olye, ende andere kleyne perceelen van onfen
Renten ende Domeynen , die wy hebben op feec-
kere Huyfen, Hofileden, Landen ende Erven, ge-
legen binnen onfe voorfz Stede van Heufden,
ende in onfe Dorpen van Genderen , Hedinck-
huyfen , Douveren, den Elilhout, Engelen ende
VJymen., ende elders binnen onfe voorfz Rent-
meeilerfchap van Heufden met fyn�n toebehoo-
ren, veel verdwaelt, verduyllert, ende oock ver-
looren ghebleven zijn ghevveeil, ende noch dage-
lijcksmeerfoude, 't welck toegekomen ende ge-
fchiet is, dat die gene diefe ons fchuldigh zijn,niet
en hebben ghekomen omme te doen teyckenen
ende fchry ven in onfe Hef-boecken ende Regiile-
ren , die onfe Rentmeeilers van Heufden daer af
te houden plagen tot allen tyden, als die voorfz
parcelen van Renten by koope, beflerfte ofte an-
ders verandert zijn glieweeit, die namen vande

-ocr page 1054-




		Domainen inden La% i 03 ,�■�!* dolt, dat fommige Huyfen, Hof-fteden of ^1,J � Lr wv onfe voorfz Renten , Thijnfen of Si�y� °p ^hebben' ,^ende ^dr ^ry ^me,^de rf α uvteeeeven zijn gheworden, vander felver η buyten onfen wete of confente , ontlaft ^ieL bevrijdt worden, ende die gebracht ende be- �", bv de Defitters vande voorfz onderpanden op dere Huyfen of pa^eelen van Erven die fy heb- 1 . Ende hebben onfe Rentmeefters ofte heure Klercquen midts dien niet konnen gheweten, van � noch op wat onderpant fy onfen voorlz r'mnt-Thijnfen ende Erfhuyre fouden vereyf- /!u_en 't welck ons ghekomen is tot grooten hin- � f�hade ende achterdeel, ende noch ghefcha- in ware meer te ghefchieden, en worde by ons Lrinnenietverfien. SOO IST datwyby dvvfeendegoet-duncken van onfe lieve ende Getrouwe den Stadthouder, Prefidentende Rade van Hollant, ende vande Luyden van onfe Reec- kenkamer in Hollandt, tot onderhoudenifie van onfe voorfz Domeynen, die wy by dufdanige ge- breecken nieten willen laten verduyfteren noch vervreemden, gewilt ende geordonneert hebben, ende uytonfer rechter wetenheyt, hoogheyt en- de mogentheyt willen ende ordonneren mits de- fen onfen Brieve, dat van nu voortaen alle die gene dieonsfchuldigh zijn eenighGek.Chijnfen, Cappoenen, Hoenderen, Wafch, Olye, ende an- dere kleync par$eelen van Renten ende Domey- nen, het zy in gelde, in Cappoenen, Hoenderen, Wafch, Olye of anderfints, als die veranderen,by koope verfterven, giften oft anders, komen by u onfen Rentmeefter, ofte uwen Klercq, ende uwe Succeffeurs, omme te doen infehryven, teyeke- nenende overfetten in onfe voorfz Thijns-boec- ken, Erfhuyr-boecken of Regifteren , die namen vande Perfoonen daer fy op verandert zijn , ver- klarende oock den onderpande daer fy op ftaen, metter bepalinge ende belendinge van dien, ende dat binnen veerthien dagen na dat de voorfchreve koop ofre gifce gegaen , ofte die voorfz befterfTe- nifle gefchiet is, opte peyneende verbeurtealfoo dickwils als fy dies in ghebreecke vielen van drie ponden van veercigh grooten , die ghy oft uwen Klercq voorfz heerlijcken inwinnen ende verha- len luk tot onfen profyte, op die onderpanden der Renten voorfz, ofte aen fulcke panden ende Havelijcke goeden, als men bevinden fal in uwen bedryve gelegen, den genen toebehoorende, die ge�reeckelijcken blyven te volkomen 't gene dat voorfz is: van wekken infehryven ende overfet- tinge te doen, fy ghehouden worden η, of uwen voorfz Clercq te betalen, te weten, daer ghefette loon toe ftaet, alfoo veel als gewoonlijck is, maer daer geen gefet loon toe ftaet, wille wy en ordon- neren, dat ghy oft uwen Klercq daer af hebt ende ontfanghc vanden geenen op wien het verandert totelcken werf, ende van elcke parqeelenvan Huyfen ende Erven eenen grooten Vlaems , fon- der meer, oock hoe vele Perfoonen daer inne ver- dorven ofghedeek worden. Willen ende ordon- neren voorts , dat die voorfz Gek-Chijns, Cap- poenen, Hoenderen, Wafch , Olye, ende alle an- oeteonfeparceelen van Renten voorfz, foowel binnen onfer Stede van Heufden, als in onfe an- oereDorpen hier boyen verklaert, alle Jaere nae	2IO4 dat fy verfchenen zijn, ons voortaen betaek wer- den tot feeckere bequamelijcke ende geriefl�lijc- ke fitdagen,die ghy of uwen voorfz Clercq fchul- digh waerdaer opte houden in elcke Stede ofte Dorpe, daer die voorfz Gek-chijns, Cappoenen, Hoenderen, Wafch, Olye, ende andere kleyne parceelen van onfe Renten onder ghelegen zijn, toteenen benoemden Huyfe,befl daer toe ghele- gen, daer ghy die voorfz fitdagen houden fult, daer van ghy goets tijts die openbare verkondin- ge doen fuk, of doen doen, indeProchie vanden Steden of Dorpen daer 't behoort. Verklarende die voorfz fitdagen , ende 't Huys daer den felven fitdach inne ghehouden wert, op dat elck wie 't aengaet,dat te weten of gewaerfchout mogen we- fen.fonder van nu voortaen nier gehouden te zijn onfe voorfz Gelt-chijnfen, Cappoenen, Hoende- ren , Wafch , Olye, ende andere kleyne Renten te gaderen binnen onfe voorfz Stede ofte Dorpe binne uwen voorfz bedryve by den huyfen, noch aenden Perfoonen in eeniger manieren: Ende foo wie ten voorfz fitdage niet en komen betalen den voorfz Gelt-chijnfen, Cappoenen, Hoenderen, Wafch, Olye , ende andere kleyne Reenten , die fult ghy, of uwen ghefwooren Bode of Dienaers, den voorfz fitdach overilreecken vvefende, pan- den openbaerlijcken in 't generael in die voorfz Prochie, daer ghy die voorfz fitdagen gehouden fult hebben, ende daer na de voorfz onwillige Be- taelders eenen fekeren tamelijcken dach beteyc- kenen van pachtinge te doene daer 'c behoort,en- de die men daer toe noemen ende in die voorfz Parochie Kerck verkondigen fal, die welcke voor- fchreve pachtinge gefchieden fal by twee Buyren ofte twee Leenmannen ofte Schepenen opten voorfz onderpant, twee fchatte aen gelde, ende vier fchatte aen pande: Ende wie ten dage vander felver pachtinge quame betalen, of fyne fchade befchudden, dat fal hy noch mogen doen, midts betalende uwen voorfz gefwoortn Bode voor fijn loon vier grooten Vlaems , ende voor u ende u Clercquen koften ende arbeydt twee grooten Vlaems �. Maer alfoo wie dan niet en quame, noch fyne voorfchreve onderpant niet bevryde binnen s Jaers, ofte ten langhften eer men weder pach- tinge dede vanden nae�en volgenden Jare , ende toekomende Gek - chijnfen, Cappoenen, Hoen- deren, Wafch , Olye ende anders, fo fuk ghy dan of uwen voorfz Clercq , yoor die twee voorfz Ja- ren verfchenen Renten die fy u dan fchuldigh we- fen fullen, tot onfen behoef, den voorfz onder- pant verlooren , pachten tot onfen profyte, als vry aen ons gekomen by gebreecke van betalinge als voorfz is: Maer des wort ghy ghehouden ten dage vande verkondinge vande fitdagen vanden voorfz naeftvolgenden Jare, hier van eene gene- rale waerfchouwinge te doen openbaerlijck inde Parochie Kercke daer 't behooren fal, van 't recht dat op heuren onderpant van te vooren gevordert is geweeft, ende aldaer verklaren die namen ende toenamen vanden genen die in gebreecke geweeft hadden heuren voorfz Gek-chijns, Cappoenen, Hoenderen,Wafch, Olye, ende anders te betalen, op dat fy noch komen mochten heuren fchaden in tijts te befchutten, op dat immers niemant met redenen feggen en mach dat men hem verraifchen 6. R ij oft

-ocr page 1055-

2105 Byvoeghfei van eenige Placaten,&c.

*i06

ofte overvallen wille. Ordonneren voort ende
verbieden dat niemant voortaen wie hy zy, eeni-
ge Huyfen ofte Gronden van Erven ende Landen,
daer wy onfe voorfz Gelt-Chijnfen, Cappoenen,
Hoenderen, Wafch, Olye, ofte andere heerlijcke
Renten op hebben, vande felve Renten voortaen
en vryen noch en ontladen, midts ftellende dien
lafte op andere Huyfen, Erven of Landen,; Noch
dat een Huys ende Grontvan Erve ofte Lande
meer dan d'ander mette felve rente en befvvaren,
maer dat fyelck Huys ende Grontvan Erve ofte
Lande laten belaft met alfulcke rente, als fy ons
fchuldigh zijn, ende daer vooren fy uytgegeven
zijn geworden, opte pene ende verbeurte tegens
ons, alfoo dickwils als men bevinden fal die con-
trarie, drie ponden ten pryfe voorfz, die in te pan-
den inder manieren als voorfz is. Ende 't geene
dat hier inne gedaen ware, van onwaerden te we-
ien. Van alle welcke pandinge ende fchattinge,
by gebreecke van betalinge, ende achtervolgende
defer onfer Ordonnantie, ghy gehouden fult we-
fen goede reeckeninge te doen tot onfen profij-
te. Ontbieden u daeromme ende bevelen met
fonderlinge ernfte, committerende daer toe mits
defenonfen Brieve op dattetnoot zy, dat ghy
defe onfe Ordonnantie in alle heure Poinften wel
ende ernftelijck onderhoudt ende achtervolght,
fonder ghebreecke, weygeringe ofte verdrach;
Ende die felve Ordonnantie doet openbaren en-
de kondigen tot allen Plaetfen ende Steden bin-
nen uwen voorfz bedryve daer 't dienen ende be-
hooren fal, opdateenyegelijckwien 'taengaet,

daer afgeadverteert ende gewaerichoulvt m
wefen, ende dat niet en laet, op peyne a� ^"
verhalen 't 'ghebreck ende die fchade die wv^
by hebben fouden mogen. Ontbieden voort ^
fen lieven ende ghetrouwen Stedehouder ρ °?'
dent ende Raden van Hollandt, Zeelandt' V r
landt, onfen Procureur Generael der ielver I'
den, Droft 'sLants van Heufden , ende voort 1"
len anderen onfen Rechteren, Dienaren , B_L1meeiteren, Schepenen , ende Onderfate'n Λ'
elcken byfonder, foo verre als 't eenen y_e'_fiej_;^�eken van hunaengaen mach, datfydefer voo'f"
Ordonnantie helpen ende doen onderhouden
de achtervolgen in alle heure poin�ten voori?
uwen Bode ende Dienaers daer inne doen all'
hu lp ende byfrant alfoo dat behooren, ende/
faecke dat vereyi�chen fal, indien het noot zy_(Cnde fy des verfocht werden, want om die bewaer".
nilte van onfe Domeynen , hoogheyt, heerlijck
heyt ende Graefi�lijcke Rechten ons dat aldus
belieft, ende ghedaen willen hebben. Gegeven
binnen onfen Huyfe vanden Hage onder 't Zegel
van Juilitie , welck men in onfen Hove van Hol-
landt gebruyckende is op 't fpatium Yan defenge-
druckt in forme van Placate den acht en twintich-
flen Mey vijfthien-hondert fes en tfeih'gh, Van
onfen Rijcken, te weten, van Spangien,Cicilien
&c. 't elffte, ende van Napels, 't derthienfte. On-'
der itont gefchreven, By den Coningh: Ter Re-
latie van Syne Majefteyts Stadthouder Generael,
ende prefentie vande Prefident Safbout^koki,
Moons, Merffcbe.

Placaet, Ferbiedende eenigh Salpeter teverfyopen, ofte te koopen, danm k

Officiers vander Artillerye, oftfyne Gecommitteerden, noch 't felve te tranfporteren, noch oock Koopman-
fchap te doen van 't gunt in defe Landen van herwaerts-over, ende Graeffchappe van Bourgoigmn yrwn-
den fal zijn. In date den 2.5 Martij 15 66,

BY DEN KONING H.

1 Nfen lieven ende ghetrouwen die Stadt-
houder, Prefident ende Luyden van on-
fen Rade in Hollandt, Saluyt ende dile-
Ctie. Alfoo wy behoorlijcken onderrecht zijn,
dat vele ende verfcheyden Perfoonen , foo wel
onfe Onderiaten als vreemde, overtredende ende
doende tegens onfe Geboden ende Ordonnantien
gepubliceert op t ftuck vander Munitien van oor-
loge, hen vervorderen groote quantiteyt van Sal-
peter bedecktelijcken uyt onfe Landen vanher-
waerts-overe te voeren, 't welck fy binnen de fel-
ve Landen foecken , lichten ende vergaderen,
midtfgaders oock van Bufkruytoft Poeder, wat
neerftigheyt onfe Officiers, ende Wachten van
onfeThollenkonnenghedoen, omme 't felve te
beletten: Ende voorts dat de geene die't voorfz
Salpeter ende Buf kruyt bereyden,maecken,Nee-
ringe of Koopmanfchap daer van doen , groote
monopo�en, valfcheyt, bedrochende onbehoor-
Jijcke pradtijcquen daer inne ghebruycken ende
committeren $ Alle 't welck keert tot onfer groo-
ter fchade ende naedeel, door dien dat in tyde
van noot geen gendechfame provifie ende quan-
titeyt daer van te krygen ofte vinden en is, oock
tot hoogen ende uytnemenden pryfe , fonder

nochtans vander deucht ende oprechtigheytvan
dien verfeeckert te wefen, fulcks als men 'tfelve
wilt of meynt te gebruycken, fonderlinge naedat-
tet inde Guarnifoenen bewaertis gheweeit, dick-
wils daer inne groot ghebreck ende bedrodi be-
vonden wordt 5 Om 't welck te verhoeden ende
voorkomen, hebben wy gantfche�jcken vannoo-
de ende geraden bevonden feeckere Huyfen oite
Solders te doen maecken, om de Munitie van
Oorloge aldaer te leggen, ende bewaren, terteyn-
de dat men tegens alle afTairen ende nootlijckhe-
den dierfoude mogen overkomen, van goede
Ware genoeghfaem verfien mach wefen. S O O
IS T, dat wy defe faecken aengemerekt, ende be-
geerende op 'tbedroch ende d'inconvenienre"
voorfz behoorlijcke ordene ende remedie te (lel-
len , ende onfe voorfz Landen van herwaerts-
overe van fulcke Munitien van Oorloge, die men
tot bewaernii�e ende befchermeniil� vande leive
Landen foo grootelijcks behoevende is, wel encie
ghenoeghfaem verfien, te houden , iiebben met
rype deliberatie van Raede, ende by ^acJvT^ie\^aonfe feer lieve ende feer beminde Suilere die H«-
toginne van Parme, ende van Playfance, voor ons
Regente ende Gouvernante in onfe Landen ν

-ocr page 1056-

₀₇ Beroerende 't verkoopen van Salpeter,&c.

2108

-erts-overe, ende van onfen feer lieven ende
berwac ^ j_uyden van onfen Rade van Sta-
^getr?ecreten ende Finantien neffens haer wefen-
f aeordineercende geftatueert, ordineren ende

ciefs ende Ontfangers of Rentmeefters wy refpe-
�tivelijck macht ende laft gegeven hebben 't fd\c
Salpeter voor onfe voorfz provifie te foecken en-
de koopen. Verbiedende allen anderen eenigh

�een-

λ meren by forme ende maniere van proyifi

Salpeter te verkoopen of koopen , ghewafichen
ofte voorts ghekomen in onfe voorfz Landen van
herwaerts-overe, daer inne begrepen onfe Graef-
fchap van Bourgoignen, of daer van Koopmau-
fchap of Neeringe te doen,op pene te vallen t'elc-
ken reyfe by den overtreders, 't zy Koopers ofte
Verkoopers, inde boete ende amen de van hon-
dertCarolus guldens, boven die conhicatie ende
verbeurte van 'tvoorfz Salpeter, mitfgaders van
de Inftrumenten die men daer toe ghebruyekt lal
hebben $ De felve amende ende confifcatie te be-
keeren ende appliceren gelijck hier nae verklaert
fal werden. Welverftaendedat onder dit verbodt

j^railioev�7di"e Poinften ende.Articulen hier nae
Lnde 'inden eerften, wy willen dat die oude
Ordonnantie op 't fhick vande Munitien van
norloee ehemaeckt, midtfgaders die verboden
"Λ. intefdiaien op 't uytvoeren van dien , ende
n,ider andere van 't Salpeter ende Bufkruyt in
Lur kracht ende vigeur blyven fullen , fonder
lef halven eenige veranderinge te doene, op de
lenen daer inne begrepen. Ende want 'tvoorfz

Salpeter meeft ende principalijck dienende is,

her "af Buf kruyt ende Munitie van Oorloge te

nnecken,daer van de forge, laft ende toeficht ons

e behoort. Ende op dat men in geen gebrcecke I niet begrepen en fal zijn 't Salpeter dat in onfe

° Hen en foude vande voorfz Munitien van Oor- voorfz Landenvan herwaerts-overe vanbuyten

^V �e fno nootelijck wefende, maer def halven be- gebracht fal werden, daer van die vrye Koopman

hooVlijck verfien zijn, foo wel vander quantiteyt
als vande deuchtended'oprechtigheyt, Soo heb-
ben wy gheadvifeert ende gheflooten in eenige
Plaetfen ende principale Steden van herwaerts-
overe feeckere Huyfen ofte Solders te doen op-
richten ende maecken, dienende alleenlijck om
daer op 't voorfz Salpeter ende Buf kruyt te leg-
gen , ende bewaren 5 Ende tot dien effecle ftellen
ende ordineren feeckere Commifen, die laft heb-
ben fullen om de Negotiatie van 't felve Salpeter
ende Bufkruyt te doen, handelen ende admini-
ftreren, om daer van altijdts gereet ende ter hant
te hebben fulcke quantiteyt, ende van fulcke
foorre ende oprechtigheyt, als tot vorderinge
ende welvaren van onfe affairen, verfeeckertheyt
van onfe voorfz Landen, ende tot gebruyek ende
behoefte van onfe Onderfaten van noode wefen
fal, ende dat tot goeden ende redelijcken pryfe,
daer toe wy fulcken forge ende toeficht dragen
fullen, dat wy verhoopen te beletten ende doen
ce(Teren die monopolien die onfe Onderfaten,
ende deUyrlandige hier inne gebruyekt hebben,
ende dagelijcksghebruyckende zijn, fonderlinge
als fy fien dat men des in noode ende ghebreecke
is, ghel�jck wy 't felve ten tyde vande voorlede
Oorlogen dickwils by experientie bevonden heb-
ben, ende oockjegenwoordelick bevinden �, Ende
om daer toe te mogen komen, ende 't geene des
voorfz is eife&ueren, hebben wy eerft ende be-
langende 't voorfz Salpeter verboden ende gein-
terdiceert, verbieden ende interdiceren wel fcher
pelijck by defen allen ende eenen yegelijck die
eenigh Salpeter weten oft gevonden fullen heb-
K", t zy op haren eygenen gront ofte Erve, ofte
op den gront ende Erve van anderen, 't felve te
mogen verkoopen, ofuytde felve Plaetfen ende
«ven te lichten of voeren,dan aen onfen Officiers
vander Artillerye, refiderende foo wel tot Mec-
^f5^len ^als te Bruffele, of aen onfe Ontfangers ofte
jentmecflers vande Domeynen inelckLant en-
_c^e x.^uartier van onfen wegen fpecialijcken ghe-
mmitteert ende geordonneert, om elck in fijn
Xpmer de vergaderingh ende provifie van 't
^°^z Salpeter te doen, naevolgende 't inhou-
. vande Commiflien, die hen daer op gheexpe-
^ert ^enc|e verleent fulleawerden; Welcke Offi-

fchap ende Neeringe blyven fal, foo de felve te�
vooren ende tot nu toe gheweeil is, midts doende
by de Koopers ende Verkoopers behoorlijck
blijeken, dat't voorfz Salpeter herwaerts-overe
van buyten 's Lants gebracht is. Voorts meer om
goet ende oprecht bufkruyt te mogen hebben,
voorkomen ende verhoeden 't bedroch, dieverye
ende onbehoorlijcke practijequen die eenige in 't
maecken, bereyden,mengelen ende Neeringe van
dien ghebruyeken ende committeren , daer uyt
groote inconvenienten toe ghekomen ende gere-
fenzijn, ende noch fouden mogen ryfen , over-
mits die valfcheyt, diverfiteyt ende inegualiteyt
van defer Ware ende Koopmanfchap, foo hebben
wy in veffcheyden Plaetfen van herwaerts-overe
feeckere Meulen doen oprechten, om 't voorfz
Bufkruyt te maecken, ende inde felve eenige ex-
perte, getrouwe ende goede Perfoonen gheftelt,
om de mengelinge ende compofitie van dien te
doen, foo wel voor ons ghebruyck, a Is van onfe
voorfz Onderfaten: Welcke Perfoonen ghehou-
den fullen wefen goede ende oprechte Koopman-
fchap te maecken, foo wel van flofle als vanden
wereke, ende oock op feeckeren loon te wereken,
fonder anderfints eenige winninge of profijt van't
maecken te hebben, of ghenieten. Ende fullen de
felve by confegnente geen oorfaecke hebben om
daer inne eenigh bedroch ofongetrouwigheyt te
doen, ende dit opten voet daer toe geftelt ofte als
noch te ftellen , by advyfe vanden Meefter ende
Officiers van onfer Artillerye , op dat daer inne
geen-valfcheyt en foude gefchieden of gecommit-
teert werden, op welck Poeder of Buf kruyt wy
foo goeden ordre ftellen fullen, dat onfe voorfz
Landen daer van genoeghfaem verfien ende ghe-
furneert fullen wefen, elck tot fijn gebruyek, en-
de tor goeden, behoorlijcken ende redelijcken
pryfe. Verbiedende ende interdicerendc infge-
lijcks allen ende eenen yegelijcken wie fy zijn,ee-
nigh Bufkruyt in onfe voorfz Landen van her-
waerts-over te koopen, verkoopen, of daer van
Koopmanfchap of Neeringe te doen, tot wat
Plaetfen 't felve gemaeckt ofbereyt foude mogen
wefen, dan alleenlijck door handen vanden genen
die by ons daer toe geftelt, geordineertende ghe-
committeert zijn, vande welcke een yegelijck foo

6. R �j veel

-ocr page 1057-

Byvoeghfel van eenige Placaten, &c. _1{

boeten endeamenden tebekeeren 'teenderd
deel t'onfen profyte, 't ander derdendeel tot η
fyte vanden Aenbrenger, ende 't derde derd
deel tot profyte vanden Officier die dexecir"
daer van doen fal. Ende ten eynde dat van def
onfe Ordonnantie ende gebodt niemant ignora^ftie en foude mogen pretenderen, Soo oncbied"

H09

veel fal mogen koopenbehoeven fal, tot redepryfe, fulcken als vvy dverbeurte ende confifof Buf kruyt, ende vavan dien, te verbeuretelijck verbieden vvy o

ende beveelen wy u wel ernftelijck , dat ehvte"
ftont ende fonder vertreckdefe tegenwoordi'"
doet kondigen, uy troepen ende publiceren alom
me binnen den Steden ende Vlecken van onfe'
Lande ende Graeffchappe van Hollant, da_er ^
ghewoonlijck is uytroepinge ende publicatie
doen, ende tot onderhoudeniiTe ende obfervant^
van dien procedeert, ende doet procederen te
gens den overtreders, by executie vande peyneti
voorfz, fonder eenige gratie, gunfte, diffimulatie
ofte verdrach. Des te doene met cliefler aenkleeft
gheven wy u volkomen macht, authoriteytende
fonderlingh bevel. Ontbieden ende bevelenee.
nen yegelijcken, datfyu 't felve doendeernfte-
lijck verftaen ende obedieren, want ons alfoo ge-
lieft. Gegeven in onfer Stadt van BruiTele, onder
onfen Contre-zegel hier op gedruckt in pj_acateden xxv. dach van Martio in 't Jaer 1566. voor
PaeiTchen. Onder ftont gefchreven, BydenCo-
ning in fijnen Rade. Onderteyckent, J'Overlmt,

nen in fijn ghegreynt of grof Poeder of Bufkruyt
te mogen bekeeren , in wat manieren 't felve fou-
de mogen ghefchieden, op pene van confifcatie
vande felve Waren, van 't dubbelt vande waerde
van dien, ende van fulcker boete ende amende
t'elcker reyfe als voorfz is, ende daer en boven
op de verbeurte ende confifcatie vande Huyfen,
Molens, Halem ende Inftrumenten, daer inne en-
de daer mede die voorfz bekeeringe ghedaen fou-
de wefen: Welverftaende nochtans, dat die Wet-
houders vande Steden van herwaerts-overe van
onfen voorfz Commifen Salpeter, foo wel van
buyten als van-finnen 's Lants fullen mogen doen
koopen, ende 't felve in Bufkruyt bekeeren , tot
Munitie vande voorfz Steden, ende oock tot dien
eyndeeenMeulen hebben, fonder des eenigen
particulieren Perfoonen te mogen verkoopen oft
uytdeylen, op dat regens defe onfe tegenwoordi-
ge Ordonnantie geen bedroch en foude gefchien:
Alle die voorfz penen , confifcatien, verbeurten,

Placaet, Interdkerende te v'tfichen inde Fyyers ofte Wateringen toebtboonn*

de den Vafallen ofte andere Onderfaten; Noch heure Swanen, Ganfen, Eenden, Duyven, &c. te�odtit.
In date den �^Mey 1568.

Hl UPS by der gratie Godts Coningli
van Caflilien, &c. Den Eerften gefwoo-
..,...,.._ ren Exploiftier van onfen Raede in Hol-
landt hier op verfocht, Saluyt. Alfoo tot onfer
kennifle gekomen is, dat veel ende diverfche Per-
foonen woonachrigh binnen den Steden ende
oock ten platten Lande in onfen Graeffchappe
van Hollandt, hen dagelijcks vervorderen te ko-
men by dage ende by nachte, op Heylige dagen,
onder den dienft Godts, ende andere ontyden,
in 'theymelijck ende in 'topenbaer, inde Wate-
ringen , Viffcheryen, Vyvers, Vogeleryen, Drif-
ten ende Duyf-huyfen,toebehoorende onfen Va-
fallen ende andere onfe Onderfaten, die daer af
uytdeuchdelijcke tytulen,ofte byprerogativen
vreetfamelijck ghebruyekt, ende in poffeflie van
dien gheweeft hebben , vangende die Viffchen,
fchietende met Bogen ende Builen die Swaenen,
Ganfen, Eenden, Duy ven, ende andere Gevogel-
te aldaer onthoudende, ende oock die Neilen en-
de Eyeren van dien ber�ovende ende vvech dra-
gende , al tot grooten verdriete, fchade ende ach-
terdeele vande voorfz onfe Vafallen ende Onder-
faten. Ende want wy daer inne gaerne fagen ghe-
remedieert. SOO 1S Τ, dat wy u Men ende
bevelen te trecken alomme binnen onfen voorfz
Lande van Hollandt, ter plaetfen daer men ghe-
woonlijck is publicatie te doen, ende aldaer by
openbare Edi&e, by u roepende den Officier van
der Plecke (is 't noot) publiceert, verbiedt ende
interdiceert van onfent wegen, dat niemandt wie
by zy hem en vervordere by dage ofte by nachte,

op Heylige dagen onder die Godts-dienfte, noch
totgeenen anderen tyden, in 't heymeJijck ofte
in 't openbaer, te viffchen inde Wateringen ofte
Vyvers toebehoorende onfe voorfz Vaffallen ofte
andere onfe Onderfaten, nochteeenigeheuren
Swaenen, Ganfen, Eenden, Duy ven, ofte andere
Vogelen te dooden, te fchieten met Bogen, Buf-
fen,nochte oock die felfde te vangen met Netten,
Touwen, Knippen, ofte meteenige andere Initru-
menten hoe die genaemt mogen wefen, ofte oock
die Neften ende Eyeren vande felve Vogelen te
ftooren ende te berooven, buyten confent, belie-
ven ende onthiete vanden felven onfen Vaifallen
ende Onderfaten, op peyne van te verbeuren by
den genen die contrarie 't voorfz verbodt bevon-
den fal werden ghedaen te hebben, foo dickmael
't felve gebeuren fal die fomme van thien ponden.
Ende indien 't felve ghefchiede by nachte, ofte op
Heylige dagen onder den dienft Godts, twintig!'
der felver ponden van veertigh grooten 't post,
daer van een derdendeel geappliceerc fal werden
t'onfen profyte, een derdendeel tot profyte van
den Officier die de executie van defen doen lal.
ende 't derde derdendeel tor profyte vanden De-
nunciateurofte Aenbrenger. Ontbieden daerom-
me ende beveelen allen onfen Officieren ende ju-
fticieren daer d�i� onfe Ordonnantie gepuhhceen
fal werden, ende dien dit aengaen mach. datie tot
onderhoudeniiTe van ons voorfz verbodt proce-
deren ende doen procederen tegens den 0^ ertre-
dersendeongehoorfame rigoureufelijck. by exe-
cutie vande voorfz pennen , fonder diflimulaoc,

-ocr page 1058-

't Vyeren en wacht houd

¹ whoftegunfte, op arbitrale correihe. Ge-
verdracn on &_h _c ^^ _Hages0ndcronfen

f'^Cn| Sn Tuftine hier op ghcdruckt in forme van
⁷f^g IaJx vcerthienden dach van Mcy in 'tjaer
^mSeefet iV Vanonfcn Rijckcn, te weten,

%X\%

By den Coningh: Ter Relatie van fyne Majefteyts
Stadthoudcr Gencrael, ende prefentie van Mce-
ftersCornelisSuys, Heere vanRijfwijck, Preil*
dent, DominicusBoot, Nicolaes vandcr Laen,
Jacob vander MeriTche, ende Witte Wittens,
RacdtfluydenvanHollant. �nkennilTe van my,
Onderteeckent, /. Je iVotrJen.

^Va" els!"c^Svijfthicnde.' Onder flondt gcfchreven,

Placaet, belangende dat men in alle de Oorpen op de Zee-flranden gbelegen,

qoede Wacht houden^ enJe Vyeren oprechten fal. In date den ι ζ September 1569.

PHlLIPS'by der gatie Godts Coningh
van Caftilien, &c Den Eerften onfen Deur-
waerder vander Camere vanden Raede in
Hollandt hier op verfocht, Saluyt. Alfoo eenige
/eeroovers ende andere Rebellen, foo Walen als
andere Vyanden defer Landen, hen vervorderen
te verfoecken die Noort-Zee, dagel�jcx beletten-
de den Viifchers ende andere Koopvaerders, de
Zee frequenterende haer Neeringe, de felve ap-
prehenderende, pillerende ende exactionerende,
ende dat te beduchten is,dat fyluyden hoe langer
hoe meer ftereker wordende, met Booten ofte
andere kleyne Schepen Volck aen Landt fouden
mogen fetten, om by nachte ende ontyden d'ln-
gefetenen vanden Dorpen op de Kufte gelegen te
overvallen, ende dat omme 't felve te precaveren,
eertijdts feeckere Ordonnantie ghemaeckt ende
gepubliceert is geweeft: Die Regierders ende Ge-
deputeerden vande Dorpen op 't Strange gelegen
oockdaeropgehoort. S O O IST,dat wy om-
me te verfien, voor te komen ende te precaveren
tegens ghelijcke invafien, overval ende andere in-
convenienten,geordonneert hebben, ende ordon-
neren mits defen, datfo wanneer men by de ftran-
ge, ofte ontrent den Landen vander Schellingh,
Vlielandt,Texel, Huyfduynen, 't Ooch, Petten,
Egmont, Wijck op Zee, Santvoort, Noortwijck,
Catwijckop Zee, Scheveninge,Ter Heyde.Ooft-
voorn, Goederede,ende andere Plaetfen hier nae
glienomineert, vernemen fal eenigen onraet van
Vyanden ofte Schepen van Oorloge , die geene
die't felfde eerft ghewaer fullen worden, teecken
doen fullen ter Plaetfen als hier naer volgt. Eerft
opter Schellingh voorfz met twee Vyeren,een op
der gewoonlijcke plaetfe, ende 't ander opte nae-
fte hoochfte Duyn: Op 't Ooft ende Weft-eynde
van'tVlie elcks met twee Vyeren, d'een ter gbe-
wooulijckerplaetfe, ende't ander infgelijcks op
«naefte hooghfte Duyn: In Texel aen't Ooft.
evnde opte Koege ende Wefteynde opi en Hoorn,
oockgelijcke twee Vyeren-.Huyfduynen/t Oogh
ende Petten infgelijeks twee Vyeren: Tot Camp,
opumperDuyn twee Vyeren �. Egmont, Wijck
? y '^Santvoort, Noortwijck ende Catwijck
Kee, Schcveninge ende Ter Heyde , elcx twee

hooghfte Duyn, ofte andere hooghte. Ordonne-
rende voorts dat eJck vande voorfz Plecken by
dage inde plaetfe vande voorfz Vyeren, ende in
tyde van noode, als vooren lullen op ftellen ofte
oprechten een ofte twee Zey len,ende daer benef-
fens Roock maecken. Hebben voorts gheor-
donneert ende geftatueert, ordonneren ende fta-
tueren mits defen, dat elck Dorp langhs de Stran-
ge waecken fal met vier ofte fes Mannen, foo wel
by dage als by nachte, naer 't felve oorbaer is, ofte
quade nieuw-maren zijn fullen , ende onder de
felve waecke fal altijts welen een vande Gefwoo-
ren vanden Dorpe, die Hooftman wefen fal, ende
die Waeckers voorfz fullen haer waecke deelen
in tweededen , te weten Ooft ende Weit aen'c
Dorp. Item, niemant en fal vander Waecke gaen
fonder oorlof van fynen Hooftman, op de boete
van een Carolus gulden. Item, die Waeckers ful-
len haren Hooftman onderdanich wefen , noch
niemant en fal kyven, ofte eenige onftuerigheydt
bedryven.op arbitrale correctie. Item,den Hooft-
man fal ghehouden wefen eerft ende alvooren die
Waeckers te geven een Loos oft Zeyn. Item, die
Hooftman ofte die Waeckers fullen ghehouden
wefen een Trom ofte Hoorn by hunluyden te
hebben. Item , fal elck Dorp op de ftrange, ende
oock mede die naefte twee binnen Dorpen vande
ftrange ftellen een goede Wake op haren Toorn,
die oock ghe-eedt fal wefen, om wanneer hy een
Vyer-teycken ofte 't Zeyl ende Roock fiet, dat
fylieden gelijckelijcken terftont die Kloeken over
al luyden,omme die Gemeente van heure Dorpen
terftont ghereet te hebben, ende naer het voorfz
teecken te loopen, ende die Vyanden te keeren.
Item, foo wanneer den Hooftman verneemt qua-
de tydhige, dat de Vyanden ftranden wilden, foo
fal die Hooftman terftont een Vyer-teecken la-
ten uytfteecken opte Vyer-boet, daer die Hooft-
man gehouden fal wefen 's avonts eer hy naer die
Waecke gaet naertefien ofdaer goede ghereet-
fchapis, indien't van doenewaer; ende fal van
ftonclen aen een Paert uytfenden naer 't naefte
Dorp omme byftant te hebben,ende dat fyluyden
hen haeften omme die Vyanden te keeren. Item,
foo wanneer die voorfz Dorpen op de ftrange,
ende mede die Dorpen binnen 'sLandts fiendat
Vyer-teecken als vooren, dat fy allegader ghelijc-
kelijcken terftont die Kloeken ilaen, omme meer-
der rumoers wille , ende op dat een yegelijck op
fijn hoede zy. Item, foo wanneer die Kloeke ofte
Kloeken geluyden werden alarme, ende daer ee-
nige zijn die haer goeden vluchten, dat een yege-
lijck die goeden mach aenvaerden als verbeurt.

Item,

"«der op de naeftc hooghfte Duyn; Bercker-

neyde twee Vyeren opten hooghften Duyn \

ravefande opten hoeck genaemt Baertfhaeck

J"gehjcks tw ee Vyeren �. 't Ooft voorn een Vyer

Pp Burgh, behalven de twee ordinans Vyeren:
_vv ^Cl,^er ^G°ederede twee Vyeren, het een ter ge-

°onJijcker plaetfe, ende het andere opte naefte

-ocr page 1059-

By voeghfd van eenige Placaten»&c. j,

11X3

Item, dat niemant en fal mogen frellen in fijn
plaetfe om te waecken dan by advijs vanden
Schout ofte Hooftman. Ende want vvy die voorfz
Poincten ende Ordonnantien onderhouden ende
achtervolght willen hebben inder manieren voor-
fchreve, Soo lailen, ordonneren ende committe-
ren wy u mits defen te treckenalomme inde Dor-
pen op de Zee ende daer ontrent ghelegen, ende
aldaer openbaerlijck voor den Volckein prefentie
vanden Officier, by openbaerEdicle ende publi-
catie te verkondigen de voorfz onfe bevelen ende
Ordonnantien. Gebiedende ende bevelende feer

bevel. Ontbieden daer omme ende bevelen^
ende daer tegens verbeuren mogen. Gecen» "�^

onfen Huyfe vanden Hage onder 't Zegel van ι
fticie, hier onder op 'f fpacium van defen gedru Γ
informe van Placate opten twaelfflen Septemb
1569. Van onfen Rijckeiue weten,van SpainJ'*
Cicilien, &c. 'c veerthiende, ende van Napels |''

fcherpelijcken van wegen der ConmghJ.Majeft. J fefthiende. Onder ilont gefchreven, �y den'co,
een yegelijck wie hy zy, hem te reguleren naer't | ningh: Ter Relatie van Syne MajefteytsSta�
inhouden van dien, op de peyne daer inne begre- ] houder Generael, ende prefentie van Meeiler'
pen, ende daer en boven arbitralijcken ghecorri- j Dominicus Boot, Boudewijn Jacobfz, Nicolaes
geert te worden. Ende die Officiers vanden Dor- vander Laen, Willem vander Criep, Witte Wit
pen, dat fy die voorfz Statuten ende Ordonnan- tens, ende Jacob du Quefnoy, Raedcfluydea
tien onderhouden ende doen onderhouden, al op van Hollandt. In kenniffe van my, Onderteec
peyne als vooren. Van'twelcktedoen wyu ge- I kent, W. de Bcrendrecht.

PJacaet, interdicerende van niet te mogen vijjehen met Stalen, Cuyls^ Kona,

Ael-Fuycken, &c. in onfe Viffchcryen van Enckhuyfen. In date den 17 /amtarij 1j 69.

Stalen , Cuyls, Korven, Ael-fuycken, ofte met
eenige andere Inftrumenten , hoe dieghenaemt
mogen vvefen, daer mede dat men AeJlen ende
Palingen vangen mach, in eeniger manieren, dan
onfe Pachters der felver Vificherye , op de peyne
ende verbeurte wie contrarie doet, ofte ghedaen
fal hebben, ende foo dickwils dat ghebeurenfal
van twintigh Carolus guldens, ende daer toe op
verbeurte vande Fuycken, ftalen, Kuyls, Korven,
ende alle andere Gereetfchap ende Initrumenteij
daer toe dienende, 't eene derdendeel vande voor.
fchreve peynen tot onfen profijte, het tweede
derdendeel tot profijte van onfen Officier, die da
felve overtredinge berechten , ende die peynen
ende breucken executeren enderecouvrerenfa!,
ende 't lefte derdendeel tot profijte vanden Pach-
ter van onfe voorfchreve Vifi�heryen ende ilalen
inder tijdt. Ontbieden daeromme ende bevelen
allen onfen Officieren ende Juflicieren daer defe
ghepubliceert fal worden, ende dien dit aengaen
mach, dat fy tot onderhoudeniffe van, onfe voor-
fchreve verbodt procederen, ende doen procede-
ren tegens den overtreders rigoreufelijcken , ty
executie vande voorfchreve peynen, fonderdifli-
mulatie , verdrach ofte gunfte, op arbitrale cor-
rectie. Gegeven in onfen Huyfe vanden Hage
onder 't Zegel van Juftitie hier op ghedruckti»
forme van Placate den feventhienden Jamianj
vijfthien-hondert negen en tfef�igh ftilo Curix�
Van onfen Rijcken , te weten, van Spangien, u-
cilien,&c. het vijfthien�re, ende van Napeis,
het feventhienite. Onder ilondt gbeiclireven,
By den Coriingh : Ter Relatie vanden iwat-
houder Generael , ende prefentie van Boot,
Laen , Lefaen , Criep ; VVittens , Quelnoy.
Verduyn.

HILIPS by der gratie GodtsConingh
van Caf�lien , &c. Den Eerften Deur-
waerder ofte Sergeant van Wapenen van
onfer Kamere vanden Raede in Hollandt hierop
verfocht, Saluyt. Alfoo wy gheadverteert zijn
dat onfe Ingefetenen van Schellinckhout, Wyde-
neile, Leeck, Venhuyfen, Wernaerfhove, ende
meer anderen, hen vervorderen tevifichen, foo
wel met Ael-Fuyeken als met Staelen, in onfe
Vificherye van Enckhuyfen, beftreckende ende
bepalende in 't Noorden van onfer Stede van
Enckhuyfen, den Zeedijck langes tot Meden-
bliek aenden Arm , ende in 't Zuyden van Enck-
huyfen , oock den Zeedijck langes, tot Hoorn
aenden Neck, ende vande felve onfe Stede van
Enckhuyfen, ende den voornoemden Zeedijck
langes over beyden zyden der felver onfer Stede
totte voornoemde bepalinge toe, een myle ter
Zuyden Zeewaert inne, rot groote preiuditie
ende achterdeele van de iche onfe Vificherye,
dat een van onfen ouden Rechten ende Domey-
nen is, dat foo niet en behoort, noch ons te
lyden en ftaet. SOO IS Τ, dat wy u ontbie-
den ende bevelen (daer toe committerende midts
defen) dat ghy terftont treckt binnen onfen
voorfchreven Lande van Weft-Vrieflandc , ende
aldaer ter voornoemde plaeti�, ende andere die
u by onfen Rentmeefler van Weft-Vriefiandt in
ghefchrifte ghelevertfuUen worden , van onfent
wegen in 't openbaer voor den Volcke, by u roe-
pende den Officieren ende Wethouders vander
Plecken, publiceert, verbiedt ende interdiceert
wel fcherpelijck, dat niemandt wie hy zy hem en
vervordere van nu voortaen by nachte noch by
dage te vifichen in oni� voorfchreve ViiTcherye,
benreckende ende bepalende als boven , met

PJacaet

-ocr page 1060-

Geen geroofde Beeften te koopen.

2116

ιΠ5

Placaet, in date den 10 lanuarij 15 jojnterpreterende 't Tiaca�tvan Afleti-

runnen vanden[elvendate faendege�uckt in het'TweedeBoeck 7 Tytel, tV/uw. 818*
Κ O Ν Ι Ν G H.

Β Υ D E Ν

ftfen lieven ende ghetrouwen die Stadt-
houder, Pref�dent ende Luyden van on-
fen Rade in Hollandt, Saluyt endedile-
AHoo wy by andere onfe opene Brieven van
, Je ende Ordonnantie op huyden datum van
mL toegelaten ende gepermitteert hebben d,e
rnntraften van vetfeeckeringen oft AiTeurannen
treden ende reftrinaien daer inne begrepen.
Tl want te dier oorfaecken foude mogen ghe-
wen, dat door onderling verftant vande Koop-
1 den neg�gentie of onachtfaemheyt vande
Schippers, ofte oock by argeliftende bedroch het
u-elckeenige daer inne fouden mogen committe-
ren den regel, ordre ende toeficht die men op 't
ftuck vander Zeevaert ende Navigatien tegens
die Piraten ende Zeeroovers houden ende nemen
moet, niet behoorlijcken onderhouden ofte ghe-
n�cliaeert foude mogen werden, indien van onfen
wegen daer toe niet ghevoechlijcken verfien en
ware. SOO IS T, dat wy 't felfde aengemertt,
�hehadt hier opalvooren 't advijs van onfen feer
lieven ende getrouwen die Hooft-Prefident ende
Luyden van onfen Secreten Rade, ende by deli-
beratie van onfen feer lieven ende feer beminden
Neve, Ridder van onfer Orden, Stadthouder,
Gouverneur ende Capiteyn Generael in onfe
Landen van herwaerts-over, Hertoge van Alve,
Marquis van Coria, &c. u ontbieden ende beve-
len by defen, dat ghy terftont ende fonder ver-
ucck, t'famentlijck met 't voorfz Placaet ende
Ordonnantie op 't ftuck vande voorfz Afieuran-
tic, dit jegenwoordigh gebodt ende Ediir provi-
fioneeldoet kondigen, uytroepen ende publice-
ren alomme binnen den Steden ende Vlecken
van onfen Lande ende Graeffchappe van Hollant
daer't van noode wert, ende trien gewoonlijck is
uytroepinge ende publicatie t� doen, ende van
onfen wegen verbieden ende interdiceren wel
fclierpelijcken dategeene Schepen, foo wel van
onfe Onderfaten, als vreemde ende Uytland�fs,
gheladen 't zy met grove of pretieufe koftelijcke
ende dierbare Waren of Koopmanfchappen uyt
die Havenen vande Landenvan herwaerts-over,
niet en fullen mogen varen of trecken om ter Zee
te loopen ende feylen, fonder oorlof ende licentie
van onfen Admirael, Vice-Admirael oft Officier,
ofte vanden geenen die toeficht heeft vande Ha-
^ven daer uyt fy fullen willen feylen ende varen.

Ende dat die voorfz Schepen in fulckef orden,
toeruftinge ende equipagie zijn ais 't behoort, en-
de foo 't hen bevolen ende geordonneert fal wor-
den , foo wel van 't ghetal van Mannen ende Ge-
fchut, als andere Munitie. Oock dat die felve
Schepen vertrecken fullen met ghefelfchap of
Vloote, volgende den regel die by den voorfz
Admirael; Vice-Admirael, Lieut�*nant, Commijs
of Officier vande Havenen daer uyt de voorfz
Schepen feylen ende varen fullen, gegeven ende
gheftelt fal worden, die ghearbitreert fal moeten
worden nae den tijdt, weerde vander Koopman-
fchap, endeperkulenvande Zee, d'een meer,
d'ander min , ter difcretie vanden voorfz Admi-
rael, fijne Gecommitteerde of Officiers vande
voorfz Plaetfen daer men uyt feylen of varen fal,
't welck wy willen geregiftreert te worden inden
Boeck die def halven by hen ghemaeckt fal wor-
den, ende dat daer van een Inftrument gegeven
fal worden by gefchrifte den Meefter of Overften,
vanden Schepe, die fweeren fal hem daer nae te
reguleren, waer inne die egaliteyt ten aldernae-
ften datmogelijck wort, onderhouden fal wor-
den , fonder den eenen meer te onderfoecken of
travailleren dan den anderen, op pene tegens den
geenen die tegens den regel ende orden daer op
geftelt fouden doen, van gevanckenifl�, corredtie
ende verbeurte vanden Schepe, ofte andere pu-
riitie pecuniele ofte corporele, nae gelegentheyt
vander mifdaet, ende ten arbiterfchappe vanden
voorfz Admirael, Vice-Admirael, Commijs van-
der Admiraliteyt, of Officier vander Juftitie van
de Plaetfen daer men uyt gefeylt of gevaren fou-
de hebben. Ende tot onderhoudenill� ende ob-
fervantie van defe onfe jegenwoordige Ordon-
nantie ende Verbodt procedeert, ende doet pro-
cederen tegens den overtreders by executie van
de penen boven verhaelt, fonder verdrach,gunfte
ofte diffim�latie. Des te doene met diefler aen-
kleeft geven wy u volkomen macht, authoriteyt
ende fonderlingh bevel. Bevelen voorts allen en-
de eenen yegelijcken dat fy u 't felve doende ern-
ftelijckverftaenendeobedieren, wantons alfoo
gelieft. Gegeven in onfer Stadt van Antwerpen,
onder onfen Contre-zegel hier opghedrucktin
Placate den xx. dach van Januario 1570. Onder
ftont gefchreven, By den Coninghin fijnen Rade.
Ondergeteyckent, d'Overloepe.

Placaet, verbiedende eenige geroofde *Beeflen, als Kpeyen, Offen, Taerden,

Ver ekens, Kalveren, Schapen, ende andere diergelijcke te hopen. In date den xSjitlij I5 73.

Η1L1 Ρ S by der gratie G odts Coningh
van Caftilien, &c. Den Eerften gefwoo-
� ren Exploi�ier hier op verfocht, Saluyt.
aisoo _Wy veraaen dat veelende diverfche Per-
sonen hen vervorderen te koopen eenige Bee-
itenaisKoeyen, Offen, Paerden, Verekens, Kal-
*^cr«:n,i)criapen, ende ander diergelijcke Beeften,

by den Soldaten, eenige onfe goede Onderfaten
berooft ende af handigh ghemaeckt. Ende omme
daer jegens met alle behoorlijcke middelen te
verfien, ende die goede Onderfaten, die de ghe-
meene faecke toe gedaen zijn, van allelaften, ge-
welt ende beroovinge, vanden voorfz Soldaten
ende andere te bevryen, foo hebben wy by advijs

6. S van

-ocr page 1061-

2U7 Byvoeghfel van eenige Placaten, &c. _α _χ

van onfen lieven ende beminden Neve diePrince ι van 't mifdaet bevinden fal re behooren f

van �raiigien, Grave tfan Naffau,^;&c. Stadthou-der over Hollandc, Zeelant ende Wed- Vrieflanc,
mitfgaders by ad vijs van onfen Rade in Hollandc
gheftatueert ende gheordonneert, flatueren ende
ordonneren midts delen , dat niemandt wie hy zy
hem vervordere eenige foodanige gheroofde Bee-
flen als vooren te koopen, op peyne van arbitra-
lijcken gecorrigeert te werden. Ende foo wie al-
fulcke Beeflen als vooren gekocht hebben, iuljen
die felve gehouden zijn fodanige Beeflen te voor-
fchijn te brengen, ende die reftitueren den genen
die de voorfz Bteeflen toe komen ende vervolgen,

nochtans hier onder te c�mprehenderen'alf I
Beeflen, als Meefler Dirck vander Bronckli *ι\
Raedt ordinaris van onfen Hove van Holl λ
ende Capiteyn Mournaeu, door laft van of'
voorfz Neve die Prince van Orangie af _Kh_e|!,ⁿhebben den genen die hen jegens ons ende onf
voorfz Neve, ende die gemeene faecke vyantr
ken gedragen hebben. Ende ten eyn.de hier f"
niemant ignorantie en mach pretenderen, I _an³ⁿende ordonneren u dit voor den Volcke te pul?
ceren ende verkondigen in allen Steden end
Plaetfen van HolJant daer 't van noode vvefen f \

fonder eenige vergeldinge, op peyne dat foo wie
't felve niet en doet, ende foodanige Beeftenals
vooren achterhoudt, men die felve die voorfz
Beeflen, niet eer over bant fal doen af halen, ende
hem voorts doen flraf��n, overmidts haer onge-
hoorfaemheyt, ghelijck men naer ghelegentheyt

Laflen ende ordonneren allen onfen Capitey

«en,

Officieren, Bevelhebbers ende Wethouderenl
naer defen in alles te reguleren, op peyne van t
vervallen in onl� indignatie. Gedaen tot Delft
ende 't Zegel van Juflitie hier op gedruckt in f_or'
me van Placate den xxviij. Julij Anno 1577

Placaet, 'Beroerende de Zee-drtfien. In date den ι $ Mey 1574,

Η ILIPS by der gratie GodtsConingh
van Caflilien, &c. Den Eerflen onfen
Deurwaerder of Exploicl�er vanden Ra-
de in onfen Lande van Hollandc hier op verfocht,
Saluyt. Alfoo in onfen voorfz Lande van Hol-
Jant ende Vrieflanc tot noch toe onderhouden is
gheweefl, dat fo wanneer by tempeeft, onweder
of anders eenige goeden ende Koopmanfchappen
opter Zeeflrangen, 't zy Gaten, Kuilen oft ander
Haven vande voorfz onfen Lande aen komen en-
de gevifcht werden, dat als dan onfe Rentmeeiler
vander Efpergne fulcke goeden ghehouden is aen
te vaerden, ende te bewaren tot behoef vanden
rechten Eygenaers,voor een redelick bergh-loon:
Ende hoewel niemant anders geoorlofcen is fulc-
ke goeden of Zee-drifcent'aenva�rden, ende te
verfteecken tot fijn felfs eygen baet ende profijc,
maer ter contrarie die fulcks ende yan ghelijcken
doen,behooren geacht ende geliQu^ente worden
voor Dieven,ende noch daer en boyen na�efchre-
ven Rechten grootejijck te corrigeren, jftaen, Defe
niet tegenflaende vele ende diverfch^^ejfrc»onen,
woonende op de Zeeflrange of daer ontrent bin-
nen onfen voorfz Lande , ende alphen daer on-
trent, vervorderen hun dagelijcx fulcke goeden te
nemen, ende te bekeeren in heur<eygen,profijt;,
fonder confent, wille en wcte van onfen voorfz
Rentmeeiler, tot groote fchade ende verdriet van
de Koopliedeneiide fchamele Schippers, Eyge-
naers vande felve goeden, 't welck ons niet langer
te lyden ftaet, foo 't felve is tegen onfe hoogheyt,
ende oock tot achterdeel van de voorfz Kooplie-
den , Schippers, en anders de felve toebehooren-
de. Soo is, dat wy willende hier in verfien, u ont-
bieden, belaflen ende bevelen te reyfen alomme
inde Plecken ontrent de Zeeflrange, ende andere
die u by onfen voorfz Rentmeeiler in ghefchrifte
gegeven lullen worden , ende by u roepende den
Officier vander Plecke (indien 't noot zy) by
openbare uytroepinge kondight ende beveelt van
onfent wegen , dat niemandt van wat ftaet ende
conditie hy zy, hem nu voortaen en vervordere te

aenvaerden eenige Zee-vonden, of ander ver-
droncken goeden of oock Drenckelingen,hoedie
anders ghenaemt mogen wefen, aengekomen of
genoeg geflrandt zijnde,noch oock de felve Zee-
vonden en koopen, huyfen of hoven, dan by on-
fen voorfz Rentmeeiler of fijnen Subftituyront-
hiet, weten ende bevel, of ander fulcke rechten
van ons hebbende: Ende alle VhTchers of andere
Schippers de Zeedriften die fy inde Zee bevinden
fullen, binnen twaelf uyren nadatfy aenLantge-
komen zijnde, aenbrengen ende denuncieren/ui-
len <kn voorfz Rentmeeiler of fijnen Subflituy-
ten, ende henlieden die leveren op hunliederbe-
hoorJijcke bergh-loon, op pene daer van ghe�raft
te worden als Dieven, ende andere die de Luyden
haer goet nemen ende onthouden �. Van welcke
Zeedriften alleenlijckden voorfz VifTchers berg-
loon hebben fnjlenvan 'tgunt fuyver bovenalle
koffen daer afkomen fal,bedragende hondertCa-
_irplus_l guldens, vijftigh der fel ver guldens 3 ende
boyen de hondert Carolus guldens tot vier lion-
-dert Carolus guldens toeincluys, 'cvierendeel}
ende wac daer en boven beloopt, hondert Carolus
guldens: Welverftaende indien de Viifckrsdaer
niet mede te vreden en wilden wefen, ende hen
verklaerden meerder moey te en koilen gedaen te,
hebben, fullen zy daer van betaeldt werden tot
difcretie ende taxatie vanden Hove: Lnde diral
even verre fy 't felve in een Schip viflehendeu)t
der Zee gevifcht ende aen Landt ghebracht fullen
hebben. Verbiedende expreffelijcken allen den
Ontfangers Subfticuycen, opte penen voorfz, dat
fyluyden d�s VifTchers of Vinders deel vande
voorfz Zee-vonden, die hen in manieren vooriz
aengebracht ende gedenuncieert fullen zijn,open�
baerlijck noch bedecktelijck niet af en koopen.
noch part, deel of portie mette Koopers en tie .-
ben ■ tot fchade ende achterdeel van ons, or van
den Kooplieden oft Schippers, de felve goede»
competereiide, noch oock en gehengeo foo ver
in hun is,derfelver Schipperen ofte V�ichers�eei
by yemant anders gekocht re worden > voor en^

-ocr page 1062-

GeenKercfcen,Huyfen,&c, tebefchadigen.

2!�O

A_e felve goeden in't openbaer verkocht ful-

te achterhouden of verfwygen, ende dit al tegen
die overtreders, op peyne van confifcatie van alle
hare goeden t'onfen profijte, ende daer en boven
criminelijcken nae gelegentheyt vander laecken
gepunieert te worden. Ende ten eynde dat defe
onfe Ordonnantie fcherpelijckende onverbreec-
kelijck worde onderhouden: Soo hebben wy be-
volen, gelaft, bevelen ende laften by defen onfen
voorfz Rentmeefters vande Efpergne, ende fijne
Subftituyten, die overtreders lullen wefen, te ar-
refleren, vangen, ende gevangen te brengen opre
Voorpoorte onfer ge vangenill�, of inde Conclier-
gerye vanden Hove tot Delf. Ende indien onfe
voorfz Rentmeefter , fijne Subftituyten , metter
daet geen Meefters van alfulcke overtreders mo-
gen worden om te vangen, als dan de felve'te gy-
ielen, op pene te compareren in Perfoone t'eenen
feeckeren dage voor onfen Eerften ende anderen
Rade in Hollandt, omme te verantwoorden op
heure voorfz delicten , of de felve Overtreders
die by henlieden metter verfcher daet niet en lul-
len bevonden wefen tedenuncieren onfen Procu-
reur Generael, de welcke gehouden wort, midrs
hebbende van oni� voorfz Rentmeefter fommiere
informatie precedente van 't feyt, de felve te van-
gen van fijne Subftituyt, ende rechtelijck tegeii
henluyden te procederen tot condem natie vande
voorfz penen, al volgende defe onfe Brieven van
Placate. Van alle 't welck te doen wy u ende onfe
voorfz Rentmeefter vande Efpergne, ende fijnen
Subftituyten gheven volkomen macht,authori-

f *SZ b/ien voorfz �ntfanger vande Co
^le" ? Mrieft wegen, of den Eygenaer, maer fal
f^gh'SnSer de voorfz Viflchers, by ad-
^de?eTnde goetdunc^ken van die van onfe Reecke-
^VdinHollandc, rot profijte van de genen die t
ⁿ ^g Tr moeen in't geheel of opreeckemnge ver-
^ae0g η 'eTidf contenteren. Want wy hier inne
^fl0en^Sr abuyfen vinden,als dat eenige de Viflchers
^g t fteliicke Waren gevifcht hadden, om eenen
fwnen pcnningh vernoeght hadden , ende daer
Ώ η Koopman groffelijcken voorts verkocht.
?nd alfoo wy verftaen dateer korts eenige Vif-
frhers enfe Onderfaten,gevifcht hebbende in Zee

iae Zee-vonden , de felve van heuren kleynen
Se particulieren profijt verboerende , datfe

er fouden ghenietenvan andere Heeren Ofh-
Zs daer ontrent gefet�, hen vervordert hebben
Ζ te voeren in andere Heeren eenige onfe VatTa-
len Jurifdi�i�, recht van de Zee-vonden uferen-
ie fulex dat niet en behoort, maer zijn fchuldigh
te brengen ter plaetfe van heure refidentie, ende
; _welckfoo ghefchiede , wefen foude tot achter-
deel van ons, of vande Kooplieden voorfz, die 't
phcvifchte goet toe komt, Soo ordonneren ende
bevelen wy dat geene van onfe Onderfaten, woo-
nende in onfe Steden of Dorpen in Hollandt, foo
wel van de Zee-ftrange als daer by fittende, ghe-
weeft hebbende in Zee ofte ons Landts Rivieren,
ende hebbende gevifcht eenige Zee-vonden, hoe
de felve ghenaemt mogen zijn, de felve in andere

jurifdidie fullen mogen verkoopen, vervremden ' teyc ende fpeciael bevel. Ontbieden daerom ende
of vervoeren, noch leveren aenden Officieren, j bevelen allen onfen Officieren, Juilicieren, Die-
naren ende Onderfaten, dat fy u ende den voorfz
Rentmeefter ende fijn Subftituyten in't doende

't bewint daer afhebben, op pene daer af gecorri-
geert te zijn nae behooren. Ende dat niemandt
wie liy zy, Man, Wijf ende Kint, en vervorderen
te komen, of hen felven te vinden op de Zeeftran-
ge by dage of by nachte, in tyden alil�r eenige
Zee-vonden aen komen ende arriveren, om de
Zeevonden te aenvaerden, ofte den Rentmeefter
te beletten, maer daer mede te laten bewerden
den felven onfen Rentmeefter, of fijne Gecom-
mitteerde ende heure Dienaers, bevelende voorts
eenen yegelijcken die fulcke of ghelijcke goeden
hier te vooren ghehuyfl of ghekocht mogen heb-
ken, of oock daer van weten tefpreken, dat fy het
felve binnen xxiiij. uyren na date vande publicatie
van defe over geven, delibreren ende denuncieren
onfen voorfz Rentmeefter, fonder yet daer van

't gunt voorfz, tot uwen ende haeren verfoecke
doen alle behulp, affiftentieendebyftant, fonder
des te laten in eeniger manieren, op alle't gunt
dat fy onfen toorn duchtende zijn, ende daer re-
gens verbeuren mogen, den voorfz Eerften ende
andere Raden van Hollant certificerende wes ghy
hierin gedaenfult hebben, ende u wedervaren fal
wefen. Gegeven in onfe Stede van Delf, onder
't Zegel van Juftitie hier onder gedruckt in forme
van Placate den xv. Mey 13:74. Van onfen Rijc-
ke, te weten, van Spangien, Sicilien,'t negentien-
de, ende van Napels,'t een en twintighfte. Onder
ftont ghefchreven, By den Coningh -.Ter Relatie
van fijn Majefteyts Stadthouder, ende die Raden
over Hollant, Zeelant, Vrieflant. Ende was on-
derteeckent, β. Ernfl.

Placaet, daer by eenenyegelijckfn verboden wort, eenige J^erctyn, �uyfen,

Wooningen, Bergen, Schuyren, Molens, Sluyfen, ofte andere Edifiden te befchadigen, vermeien, verbran-
den ofte eenighfints te demolieren, &c. Dat oock niemant hem en vervordere eenigh gherooft Yferwcrd,
ofte andere Materialen, geheel ofte gebroocken te hopen, &c. In date den 18 Oftober 1574.

PHILIPS by der gratie GodtsConingh I Hollant ftaendecndegelegen,buyten onfen wille

vanCaftilicn.&c. A�len den genen die defe |

ende meeninge tebefchadigen,vernielen,verbran-
denofte demolieren, ende het Yfer-werck ende
andere Materialen van dien te rooven, vervoeren,
ofte verkoopen, ende nochtans dagelijcks fulcks
vervordert ende ghepleeght wort, waer door die
felveDorpenendeVlecken gefchapen fouden zijn _�

6. S ij itl

jegenwoordige fullen fienofte hooren lefen,

, !c^^C' "^ ^^1oe ^we' niemant geoorloft en is eeni-

|^egieken, Huyfen, Wooningen , ofte andere

aificien binnen ofte buyten den Dorpen ende

^c*^en >n onfen Lande ende Graeffchappe van

-ocr page 1063-

2!tl

Byveeghfel van ee

^2lU

allen Officieren, Magiftraten ende Wachten
de Steden ende Sterckten in Hollandt, fch ^
to�ficht te nemen, dat geene geroofde Yferu^
ofte Materialen als vooren binnen eenige SteH
ofte Plaetfen gebracht, ofte daer uy t wederom *
vervoert worden, maer't felfde Yferwerck ei�f
Materialen te houden, ende als prijs te mogen η^?men ende behouden. Ende ten eynde dat ν
�eie onfe jegenwoordige Ordonnantie ende Ve
bodt niemandt ignorantie en pretendere, Soo I
ften ende ordonneren wy allen onfen Offieiere
Sergeanten van Wapenen ,� ofte ghefwoorenk'
ploiitiers 't inhouden van defen te publiceren al"
omme inde Steden ende Plaetfen van Hollandt
daer 't van noode wefen fal, ende men ghevvoon
lijeken is uytroepinge ende publicatie te doen
Bevelende allen onfen Overften,Capiteynen,Bei
velfluyden, gemeene Krijghiluyden, B�otfgelel.
len, Uytleggers, Vrybuyters, ende allen anderen
hen nae den inhouden van defen te reguleren od
de peynen daer inne begrepen. Ontbieden voorts
wel exprelTelijcken allen onfen Officierenende
Juilicieremdei� onfe Ordonnantie fcherpelijcken
te doen volkomen ende onderhouden, procede-
rende tegens den Overtreders van dien by execu-
tie vande peynen ende flrafi� boven geroertjon-
der eenige gunile, diifimulatie ofte verdrach. Van
't welcke te doene met diefl�r aenkleeft, wy lien-
luyden geven volkomen macht ende fonderlinge
bevel, want ons alfooghelieft. Gegeven binnen
der Stede van Delft, onder't Zegel van Juftitie
hier op gedruckt informe van Placate, denxviij.
dach der Maent O�obri 1574. Van onfen ftijc-
ken, te weten, van Spangien, beyde Cecilien, &c.
't negenthienile, ende van Napels, 't een en twm-
tighite. Onder ilont gefchreven,By denConing:
Ier Relatie van Syne Majeileyts Stadthouder
over Hollandt, Zeelandt ende Vrieilandt. Ende
was onderteeckent,^. Ernf. Onder hebbende
fijne Majeileyts op gedruckt Zegele van rooden
VVail�he.

in geheele mine te vervallen, ende noch meerder
vervvoeflingeende devaftatie van onfe Landen te
verwachten foudezijn, tot groote verminderinge
ende nadeel van onfe Domeynen ende gerechtig-
heden , bederfT�niiie ende J'chade vande Ingefete-
nen van dien , ende verachteringe vande gemeene
faecke, ten ware hierinne by ons fcherp verbodt
prompte'lijcken voorden, ende 't felfde belet ende
voorkomen worde. Waeromme SOO IST,
dat wy willende ende begeerende foo vele moge-
lijcken fal zijn , onfe voorfz Landen ende lngei�-
tenen van alle vordere fchaden te ontlaften , be-
vryden ende conferveren, hebben by deliberatie
van onfen lieven ende wei-beminden Neve, Rid-
der van onferOrdre vanden Gulden Vliefe, die
Prince van Orangien,Grave van Naffau,&c. Stad-
houder ende Capiteyn Generael over Hollandt,
Zeelant, Vrieflantende Utrecht, ende by advyfe
vande Staten vanden Lande van HoUant, mitfga-
ders die van onfen Raede Provineiael, verboden
ende geinterdiceert hebben,verbieden ende inter-
diceren wel fcherpelijcken by defen allen ende
eenen yege lijeken , van watdienite, itate, quali-
teyt, aenfien ende conditie die zijn, voortaen bin-
nen ofte buyten den Dorpen ofre Vlecken in on-
fen voornoemden Lande van Hollandt ghelegen,
eenige Kercken, Huyfen, Wooningen, Bargen ,
Schuyren, Molens, Sluyfen, of e andere Ldificien
te befchadigen , vernielen , verbranden, ofte ee-
nighfints te demolieren. Verbiedende infgelijcks
ee nige Yfer-werck ofte andere Materialen daer af
te rooven, te breecken, te vervoeren, ofte te ver-
koopen. Datoockniemandt hem en vervordere
eenige geroofde Yferwerck ofte andere Materia-
len, geheel ofte gebroocken, te koopen, t'ontfan-
gen, ofte oock buyten den felven Lande eeniger-
hande oudt Yfer te vervoeren , op verbeurte van
den felven Yfer-werck ende Materialen, midtfga-
ders dubbelt vande waerde van dien, ende daer en
boven arbitralijcken geftraft ende gecorrigeert te
worden. Ontbieden ende ordonneren daer omme

Placaet, beroerende dat men allen verfchen Vifch, ende namentlijc\ Salinen,

Steur ende Elft e binnen Hollandt gevangen, gebracht ende verkocht/uilen worden terplaetfe van hdtek�
hoorlijcke endegewoonltjcke Afflach, ende nergens anders, In date den ζ$ Februari) 1574.

teyn Generael over Hollandt,Zeelandt,Vrieilant
ende Utrecht, midtfgaders die van onfen Raede
Provineiael aldaer, ende confent vander Starfri
vanden klven Lande van HoUant, geordonneert
ende gheftatueert hebben , ordonneren endefta-
tueren by defen. Inden eeriten, dat van n� voort-
aen allen verfchen Vifch, ende namentlijck, Sa!-
men, Steurende Elfte binnen HoUant gevangen,
gebracht ende verkocht fullen worden terplaet^evan hare behoorlijck ende gewoonlycken aflijn,
ende nergens anders, op de verbeurte vande ie -
de Vifch, contrariedeferOrdonnantie verkoent,
ende dat den Contraventeur van defen,'t zyfvO'
per ofte Verkooper vanden Vifch, arbitralijcK ge-
ftraft fal worden aen fijn lijf, met een muitte va
hondert gouden Realen, tot allen tyden, tzy J
der daet, ofte daer nae, als bevonden fal mog^
worden contrarie defen ghedaen te zijn, ^dJ^_�

ΗILΙΡ S by der gratie Godts Coningh
van Caftilien.&c. Alfoo d.igelijcx alder-
hande Vifch ingrootermenichteuytten
Lande van Hollandt vertrocken ende vervoert
wort, meed alle inde ommeleggende Landen en-
de Provintien hen vanden Lande van Holianrge-
fcheyden, ende de parthye houdende vande ghe-
meene Vyanden der iel \ er Lande, waer door die
felve Vyanden te meer gheflerckt, ende d Ingefe-
tenen van Hollandt haren voetfeleenfdeelson-
trocken wort. S O O 1 S T, dat wy daer inne te
voorfien tot ilabiliifement ende vorderinge vande
faecken van Hollandt, ende vanden anderen Lan-
den ende Sredcn, metten Mven van HoUant ver-
eenight zijnde, byadvijsvan onfen lieven ende
welbeminden Neve, Ridder van onfer ordene van
den Gulden Vliefe , den Prince van Orangien,
Grave van Na0au,&c. Stadthouder ende Capi-

-ocr page 1064-

�, Unie tuflchen Holkndt ende Zeelandc,

de voorfz verbeurde Vifch, als

iceren tot profijte

JVo�ficIer die corredi� doende, ende d'an-

omme de felfde Vifch vorder uyt Hollant te mo-
gen pafieren. Ende en fal niemant eenige vanden
voorfz Vifch den afflach fubjecT: zijnde,opte Zee-
Rivieren ofte ftroomen mogen koopen ofte ver-
koopen, fonder die eerft ten afilach gheweefl: te
zijn, opte verbeurte vanden felven Vifch, ofte die
waerde van dien , ende correctie arbitrale daer en
boven. Welverftaende dat die Viffchers fullen
mogen voor hun felven houden ende ghenutten
die meet ende vorder niet. Des foo fal vande Sal-
men ende Steur die gefneden ende binnen 'sLants
verkocht ende gefleren werden,oock ten profijte
vanden ghemeenen Lande ende faeckeals boven
betaelt werden den fevenden penning van 't gunt
de felfde inden afflach ghegolden fullen hebben,
omme daer mede tot laft vande Rijcken den fel-
ven Vifch meeft nuttende, eenige penningen ghe-
profiteert te werden tot verlichtinge vande groo-
te des gemeeneLants onkoflen, inder tegen woor-
diger oorloge, ende befcherminge der felver Lan-
den. Verbiedende wel expref�elick by defen oock
allen Officieren, Capiteynen, Soldaten, ende alle
andere, in prejuditie vandefe infettinge eenigen
Vifch te laten ofte doen pafieren, ofte daer toe ee-
nigh oorlof ofte confent, onder eenigh deckfel
ofte genut te dragen noch te verkenen, op peyne
van gheftraft te worden aenden lyve. Ende ten
eynde van defe onfe jegenwoordige Ordonnantie
ende Gebodt niemand t ignorantie en pretendere,
Soo lailen ende ordonneren wy, daer toe autho-
riferende by defen den Eeriten onfen Deurwaer-
der, Sergeant van Wapenen, ofte anderen Ex-
ploiftier vanden Hove van Hollandt hier op ver-
focht , 't inhouden van defen te publiceren alom-
me binnen den Steden ende Vlecken van onfen
Lande ende Graeffchappe van Hollandt voorfz,
ende daer men ghewoonlijck is uy troepinge ende
publicatie te doen. Bevelen voorts allen onfen
Officieren, Jufticieren, Dienaren ende Onderfa-
ten, dat fy u dit doende ernftelijcken verftaen en-
de obedieren, ende 't inhouden van defen volko-
men ende achtervolgen, fonder eenige gunile, fa-
veur, diffimulatie ofte verdrach. Gegeven binnen
onfer Stede van Delft, den xxv. dach Februarij
in't Jaer ons Heeren 1574. naer gemeen fchryven.
Van onfen Rijcken, te weten , van Spangien, Ci-
cilien, &c. 't negentiende, ende van Napels, 't een
en twintighfte. Opte Plijck ftondt ghefchreven,
By den Coningh: Ter Relatie vanden Stadthou-
der ende Capiteyn Generael, midtfgaders de Ra-
den neffens hem wei�nde. Ende was onder ghe-
teyekent, Gemets. Onder hebbende een uyt-
hangende Zegel van rooden Wafiche, in dubbel-
de ftaerte.

Lp�f

5 r helft ten profijte vanden Aenbrenger.
^l'^er 1 _nn ffeliicke pene de voorlz verfcheViifchen,
hteeleen andere Zee-vifch buyten Hollandt
^!l0C_Oert ofte gebracht mogen werden , ten zydat
fpfelfde alvooren op eenige afflach geweeft, ende
ter van t'onfen ende ten gemeenen behoeve van
f _Lande betaeldt fal zij η voor Licent van uyt te
oeren foo veel als die op den Afilach gekocht is,
Inde dat in handen vanden Afflager, ofte den ge-
en die totten ontfangh van dien van onfen ende
Γ _2enieen Landts wegen ghecommitteert fal zijn.
Ende ("uilen die Affiagers alomme, ende refpe�ti-
'rzvoffyluyden , ofteyemanden van hen de
felr'de ontfangh hebben ofte niet, pertinent Boeck
ende Regi�er houden van allen afgeflagen Vifch,
ende ghehouden wefen 't felfde tallen tyden tot
ieeckerheyt _vande Staten vanden Lande te
openen.ende alfulcx de Vifchkoopersende Venr-
, Lers, die haren Vifch willende uytvoeren , een
biljet te geven , by heurluyden gefubfigneert, in-
houdende verklaringe vande menichte, foorte en-
de prijs vanden felfden Vifch, foo die ten Afilach
eecolden heeft, metten dachende tijdt dat die af-
reilagen is, omme naer 't felfde biljet 't recht van
den voorlz Licent aenden Ontfanger van dien be-
taelt , ende behoorlijck Pafl�poort by den felfden
Viichkoopers ende Vent-jagers daer op verfocht,
ende verkregen te werden vande Commiffarifen
vande Paffeporten, van welcke billetten te ichry-
ven ende te teyckenen die voorfz Affiagers ont-
fantz,en lullen voor elckeenenftuy ver. Endeful-
lendie felfde Affiagers ghehouden wefen eedt te
doenin handen van onfen ende der Staten vande
Landen Gecommitteerde, foo wel van 't voorfz
haere Regifter wel ende te rechte te houden, als
vanden voorfz billetten rechtvaerdelijck ende
waeracluelijck uyt te gheven ende te teyckenen:
erxk beroerende den verfchen wit Vifch , Rivier-
vifch, Spieringh ende diergelijcke, niet gewoon-
lijck zijnde ten afflach te komen, die men uyt den
Lande van Hollant fal willen voeren, fal de felfde
ter laetlle ilede daer die uyt Hollant gaende komt
te pafferen, by een Waerdeyn daer toe geftelt,ge-
gepnfeert ende gewaerdeert worden , omme die
waerde van dien voor Licent, fulcks mede aldaer
betaelt te worden aenden genen die daer toe ghe-
committeert fal zijn, op peyne als boven. Ende
fulicn die Burgemeeiters ende Regierders vande
felfde Steden, als daer toe by defen gheauthori-
fcm, tuer de voorfz pryferinge ende betalinge
van't voorfz recht van Licent verkenen Pafpoort

Unie ende Verbondt tujjchen die Staten ende Steden van Hollant ende Zee*

hnt, In date dertig April 1576.

Ie Ridderfchappcn ende Edelen vanden
Lande van Hollandt, mitfgaders die Ge-
deputeerden vanden Steden, van den

Woerden, Geertruydenberge, AIckmacr, Hoorn,
Enckhuyfen,Medenblick, Edam, Monickendam,
Purmercnt, mitfgaders Middelburgh, Zierickzee,
Vliffingcn, ende der Veere, Reprefcnterende die
Staten vanden felven Landen ,fo op den lotTelijc-
ken Vcrbonde ende Unie der voorfz Steden ende

6. S iij Lan-

_e . ₇ ^Landcnende Graeffchappen van Hollant

de R ^Clant,als ^Do^recht, Delft, Leydcn,Gou-

^c' «otterdam, Gornichem, Schiedam, Briele,

-ocr page 1065-

Byvocghfel van eenige Placaten,&c. _%lx^

ende bloedt te fparen, noch malkandereni

Landen , als op 't Gou

fintste verlaten.in wat faecken, noot ofte r
dattet zy.

't beleyt der gemecne faecke geconvoccert, ende
Staets-gcwijs binnen der Stadt Delft wederom-
me vergadert zijnde, ter befchry vinge vanden
Doorluchtigen hoogh gebooren Vorfl ende Heere
den Prince van Orangien, Grave van NafTau.&c.
Ende uytte Propofitic van Syne Excefi. verftaen
hebbende, ende oock bevindende, dat tot weder-
flant der ghemeene Vyanden, ende defenfie der
voorfz Landen , foo loffelijcken ende ghclijcker-
hant aengegrepen, ende fonder eenige hulpe van
vreemde Hceren of Potentaten , dan allccnlijck
door de hant vanden Almogenden Godt.ende ee-
nige middel, vlijt ende fbrghvuldigheyt van Syne
Excell., met groote verwondcringe ende een eeu-
wige lof ende renomm�c van alle de Wereldt, tot
noch toe uytgcvocrt ende volhart,als noch vorder
te mogen hanthouden ende wederftaen dieonbc-
hoorlijcke ende moetwillige regieringe der Spaen-
fcherende Uytheemfcher Natie, met d'Aenhan-
gers ende Naevolgcrs van dien, Vyanden der ge-
mecne rufte, ende der gantfeher Landen van hcr-
waerts-overe, die in heurluyder machtfeerzijn
gefwackt, op de macnt�jcke betalingcder Knech-
ten , ende andere onkoften ter Oorloge noodigh
zijnde, totfeeckcrci�mmetoe, gemeenderhant,
ende op eenen ghelijcken voet mochte werden
voorfien, onder een vafl: Verbont ende Rcpublijc-
kc, Ende aenmerekende dat alfulcke genade en-
de weldaet van Godt den Heer by een yegelijck
behoort acngenomen, ende in 'tgencrael metee-
nen goeden Politijcquc ordeninge beveflight te
werden, met confervatie van Godtseere, verbrey-
dinge fijns heylichs woorts,ende vervveckingh des
ghemoets van allen Ingefetenen der voorfz Lan-
den , waer door de ghemeene faecken in meerder
verfeeckerthey t gheftelt, die Vyanden in haerluy-
der gheweltende voornemen voorts vermindert
ende belet, ende cyntelick een gemeene rufte en-
de vrede met d'omleggende Provinticn der Ne-
derlanden fal worden verwacht. S O O IS Τ,
� d.it die voorfz Staten ende Steden van Hollandt
ende Zeelandt.nacrvoorgaendc communicatie,
advys ende bcract in 't lange daer op gehadtende
genomen , ende volgende die volkomen laftende
macht by de voorfz Steden, haerluydcr Gedepu-
teerden hier onder ghefchreven daer toe gegeven,
boven die voorgaende tradatie, verplichtinge en-
de Verbonden tufTcb.cn den voornoemden Staten
ende Steden opten vierden Junij 1575. leilleden
met malkanderen aengegaen ende ghemaeckt,
henluyden wederom ghewillighlijckcn ende gbe-
mcenderhandt in alles verecnight, verplichtende
verbonden hebben, vereenigen, verplichten ende
verbinden by defen fonder eenige wederroepinge,
ende in alle manieren , Poin&en ende Articulen
hier nae volgende.

I.
Inden cerften, Dat fy lieden malkanderen nacr
hcuren uyterilen vermogen , kracht ende macht,
alle byftant ende behulp fullen doen, met raet en-
de daet, om me te wederftaen ende te krencken
alle Vyanden defer Landen : midtfgaders vanden
gemeenen welvaren , vryheden ende gherechtig-
heden van dien, ende der Steden van Hollant cn-
ende Zcelandt voornoemt, fonder daer inne goet

tic�ie

li.

Dat niemant van henluyden eenige commu
catie ofte ghemeenfchap houden fal, hanttJ"
noch converferen : Ende veel min eenige Can^;t"
latie, Verdtach ofte overkomfte maecken mette
ghemeencn Vyandt in geenderhande manieren-
ende dat niemant ghedoogen fal fulex ghcdaen t�
werden by eenige hcure Poorteren, Inwcondeten
ende Ingefetenen der voorfz Steden ende Lande
dan by ad vijs vanden voornoemden Heere P_rj,_lC(!
van Orangien, met gemeencconfent vanden in-
deren verplichten ende Bontgtnootcn.

III.
Die Bonrgenooten by ofte van wegen fyne p_ri_n.
eelijeke Excell. ofte anders by den genen dieful_cxbevolen fal wefen, befchreven ofte geroepen zijn-
de om eene gemecne fake,fu tien ter gcfetter tijde
op de fclve befchry vinge in competemen getale
ende met behoorlijck bevel verfchynen, oppeyne
dat de gene die daer fullen bly ven abfenr.ofteheu�
re by komfte zijn vertreckende, by den prefecten
gemulfteert fullen werden pccunielijcknaerghe-
legenthcyt der faecken, ende dat evenwel byden
prefenten geprocedcert fal mogen werden totbe-
fluytingh van alfulckc faecken, daer op iyluydcn
fulJen vergadert wefen ofte befchreven, als of de
Abfenten befchreven zijnde aldacrprefcntcndc
vooroogen waren, ende in wiens reguard 'tfelfde
mede effect fal forteren: Behouden altijts wette-
lijcke onfchult, daer toe een yegelijckgheadmit-
teert ende gehoor gegeven fal worden, de voorfz
peynen t cxecuteten metier daec fonder eenige
vorder Proceduyrcn noch provocatien.
IIII.
Alle queftien ende ProceiTen tuiTchen die voorfz
Landen ende Steden voor date van dcfen beroerte
gherefen endeaengeheven,fullen voortaennoch
gefchorft en gehouden werden in alfulcken ftate,
als die waren ten date als boven, alles fonder pre�
juditie in toekomenden tijt van ycmants gcrech�
tigheyt, ten ware parthyen anders in vrundtfebap
met malkanderen rranfigeerden ende verecnign�
den , of dat byden Bondtgenooten in 't gcnerael
geadvifeert ende bewillight wort, dat parthyen re-
gens malkanderen vorder fouden procederen:
Ende indien eenige queftien of gcfchiilcn tuichen
de vootfz Landen, of den Lichamen vanden Ste-
den in defen Verbonde begrepen , binnen ende
flaende defe beroette, opgercfen mogen zijn.otte
nacr datum van defen noch fouden mogen ryicn,
fullen de felve ftaen ende gheilelt wefen tot ken�
niife ende beflichtinge van Syne Princel. Excell.,
naer wiens verklaringe een yegelijck van partyen
hem fal hebben te voegen, alles by proviftc,ende
fonder prejuditie als boven, van yemandts gercen�
tigheyt, Privilegie ofte Coftumc.

V. _ς

d'Ingcfetenen vande voorfz Landen ende Me-

den , fullen binnen den fel ven Landen en

, bande-

den vry ende onbclet mogen converteren

len ende verkeeren als nacr ouder gewoonte,
pende ende verkoopende, halende ende btcng

de uyt ende inne alderhandc Waren, (00

Viftualic

-ocr page 1066-

��

* .

,�~ Unie tuffchen Holiandt ende Zeelandc,

2l�8

fal 2ijn , alle die kollen ende lallen dienende tot
onderhoudt der fel ver Oorloge, endeghemcene
defeni�e der voorieyde Landen , ofte eenige Ste-
den ofte itroomen van dien , 'tzy re Water ofte
Lande, hocdanigh 't felfde fal mogen gefchieden,
vallende na den eerftcn Mey toekomende, op oe-
nen ghclijekcn cnde cenparigen voet, als uyt een
Beurie gedragen, gevonden ende op gebracht ful-
len worden.endedacr toe opgeftelt ende geheven
alfulcke generale ende gemeene Middelen, als al-
dergercetllc ende oorbaerlijcxt bedacht, ende be-
ilooten zij n,ofte fullen mogen worden, die metter
dactfullcn mogen werden gcexecu teert, endc die
onwilligcn by den goetwilligen met gemeender-
hant rcalijckdaer toe mogen worden bedwongen,
't zy by arrefle endc acnhoudinge van Perl�oneii
ende goederen der onwilligcn, cnde onder den
fclvenbehoorende, ofte anders fulcks als dan naer
gh�legentheyt der faeckengoet ende noodighfal
werden bevonden.

X.
Sullen voorts alle die faken ende lallen vander
Oorloge by den voorfz Bondt-genootcn onder 't
gebiet van i�jnder Excel 1., met alfulcke gemeen-
fchap, eendrachtighcyt endc vrundtfehap ghevor-
dert, bcleyt, ende onder alfulcke valt er ecnigheyt
ende verbont gemaniertende onderhouden wor-
den , als of de voorfz Landen ende Steden onder
de Republijcque van eender Stede mochten wer*
den gcreeckentende begrepen.

X I.
Ende ten eynde alle die gemeene Middelen
ende Contributien , dieby dc Bondtgenooten tot
onderhoudt vander Oorloge geconfentcert fullen
werden ,�f��c1:uelijcken gheheven, ende eenpaer-
lijck ghedragen mogen worden, ende omme alle
jaloulic, ende quade vermoeden wcch te nemen
ende verhoeden, van dat cenige bevelen van fyne
Excell. foude mogen emancrcn.endc eenige faec-
ken binnen d'ecn quarticr ofte d'andere worden
voor geftelt ende gedreven fonder gemeen advijs,
nochtc daer op ghehoort ofte verflaen te hebben
die gh�legentheyt ende conditien vande andere
Landen, cnde dat die penningen procederende
vande generale Middelen als vooren elders, dan
tot bctalinge vande koften endc lallen-der Oorlo-
ge die nae den eerilen Mey toekomende fullen
vallen^ daer toe die felve zijn gedeftineert, fouden
mogen worden bekeert ende verftreckt, hebbert
de voorfz Bontgenooten infgelijcx gGCtgevonden
endc bellooten, dat voortaen binnen dcien Quar-
cierc van Holiandt, neflens die geene die Sijn Ex-
cellentie ende die Staten alhier ghebruyekende
zijn, tot beleydinge vande gemeene faceke, drie
uytten Noorder-quartiere , endc drie uyt Zcclant
gefchickt, endc ghehouden fullen worden: Ende
vangelijcken uyt defen quartierevan Hollantin't
Noorder-quartier, ende binnen Zeelandt voor-
noemt , nefl�ns den geencn die de gemeene faec-
ken aldaer beleydende zijn, al ter nominatie van
de Gedeputeerde vanden Staten ende Steden
binnen elckcn quarticre , ende by vcrkiefinge van
fyne Priricel. Excell., dieopalle vergaderingen,
communicaticn ende bcfoignen binnen elcken
quartiere, op 't beley t der ghemeene faecken val-
lende , hen altoos fullen vinden, endc toegelaten

wot-

rA.ialie endc Ammonitie van Oorloge, als alle
Srcfoecien van,Koopmanfchappen,die alom,
den voorfz Landen endc Steden rcfpe-

SeXⁿefiigh fullen zijn ende gefloten mogen
rrden Tonder cenige reftn�ie ofte befwacrnis,
ondcrs dan by gemeen advijs der Staten ende der
Bondt-genooten daer op geordonncert is ofte ge-
ordonneert fal mogen werden:

Sullen in geene der voorfz Steden ontfangen
orden cenige Poorters, Burgers ofte Inwoonders
uvtecnige andere der felver Steden komendc,dan
Λ _wete ende confente vanden Burgemeeilers
ende Regeerders der Stede daer uytde felfde ver-
keken zijn, ende dacrfy heure lelie woonplactfc
hebben gchadc. Welverilaende dat die voorfz In-
woonders, die voor geen Poorters ofte Burgers en
2ijn ghchouden, ende die binnen vier jaren voor
date van defen in ecnige der voorfz Steden geko-
men zijn ter woone, niet ontfangen en fullen vver-
dcnalsvoorcn , fonder fouffifante Atteiratie van
der t�dt ende plaetfchacrderrefidentien binnen
den voorfz Landen van Holiandt ende Zeelandt,
daer toe elck vanden Steden inden fijnen metten
eeriten fal doen behoorlijcke publicatie ende vcr-
kondinge.

VII.
De voorfeyde Bontgenooten fullen malkande-
ren met alle ghetrouwigheyt ailiftcren , om me te
voorkomen ende af te weeren, oock te doen repa-
reren ende ftraff�n alle injurien ende onrecht,
fchande, fehade, fortfe ofte geweldt, jegens ende
tocachterdeeleder voorfz Landen ofte Steden in
'tgemeen ofte particulier, heure Gecommitteer-
de ofte Ingefetenen binnen ofte buyten den Ste-
den , ten platten Lande, by yemant van wat qua-
lit� ofte ilate hy foude mogen zijn, hoe wel oock
Vyandtderghemeene Vyanden, wefende Capi-
teynen ofte Soldaten, fouden mogen worden
voott geftelt ende gepleecht, mitfgaders malkan-
deren gefamenderbandt te helpen mainteneren
ende vorderen die authoriteyt van alle Overig-
beyt, d'adminiftratie vandcr Juftitic, ende d'exe-
cutie van alle goede Ordonnantien cndeStatuy-
tcn by alle behoorlijcke wegen ende middelen,
die fyluyden Bondtgenooten onderlinge fullen
advueren, ende nae rechte, redenen ende billiek-
ncyt bevinden fullen daer toe te dienen ofte te
oehooren, tot allen tyden , fo wanneer by een ofte
meer der Bontgenooten met goede oorfaeeke des
vermaningeofte verfoeck gedaen fal worden.

VA f , ^VIII>

tnde fullen voorts de voorfz Bondtgenooten
onder malkanderen in alles houden alle goede cor-
teipondentie, vruntfehap en Nae-ghebuyrfchap,

«en den anderen ghetrouwelijck adverterende
«ndeverbootfehappende van't gunt fyluyden ver-
r|^mCnv ^Cn mogen tot yemants fehade, hinder
'' P^etijckel te weien, fonder daer inne hen te ©mei-
^ULn cenige koften, arbeyt ofte mocyten. ν ν

eon η ^V00rts ^dc voorfz Steden ende Staten
L,7 ^cnde gelijckerhandt, achtervolgende

fiearrcft ^00rfzlaft ^endc ^bcvel' ^b�floocc" ^cnde

^"oord ' **^Μ ^voortaen ghcduyrcnde dejegen-

'gc oorloge, cnde tot anders geordonneert

-ocr page 1067-

Byvoeghfel van een

*i30

de, mogen lichten op haerlieder credijt, ₀ft
intereft, fulcks 't felfde ghevoeghlijckft ,'endeV^
minften quetfe fal konnen ghefchieden., _Wei f
penningen wederomme fullen werden betaeld
ende gerefundeert uyt de penningen die in and/'
quartieren fullen over fchieten,ende dat al ter »
donnantie van fyne Exeell. Ende foo verre p^"

refterende penningen in eenige quartieren en in^�den mogen werden gevonden , lullen terftontb
fyne Exeell. endeden Bontgenooten generalij!
eenige middelen werden gheraemt ende ghev_0nden, by de welcke de voorfz opgelichte pennin".
gen eenpaerlijck ende in 't gemeen ghedragenfuL
len mogen werden.

XIIII.
Ende ten eynde 't voorfz Verbondt ende Unie
metten eerften in treyn ghebracht ende aengeb
ven foude mogen worden, hebben de voorichre-
ve Bontgenooten goetwillighlijckende gemeen-
derhant, als generale ende gemeene Middelen
aengegrepen ende beflooten , om binnen allen
Steden , Plaetfen ende Quartieren van Hollandt
ende Zeelandt voornoemt, den eerften ïvJey toe.
komende verpacht ofte gecolledteert, endeuvttc
inkomften van diend'onkoften vander Oorloge

worden, ende voorts gehouden fullen zijn goede
correfpondenrie ende vcrilant te houden met elc^
ken quartierc, dacr uyt dcfelvc refpedivclijck ful-
len wefen gefchickt, ende binnen elcken quartiere
met goede kenniffe ende refpede helpen voorfien,
aenhouden, ende procureren, dat alle die gemee-
ne Middelen, Ordonnantien ende Bevelen gelijc-
kelick cndevolkomelick aengeheven , gevordert
ende ghecffedueert, ende die penningen ende in-
komften van dien voor al verftreckt ende bekeert
mogen werden tot betalinge vande Knechten,
Bootfgefellen.Schepen van Oorloge, ende andere
behoeften der Oorloge, die nae den eerften Mey
als vooren voorvallen fullen, inden quartiere daer
defclfdc penningen fullen werden geheven, ende
dat ten onderwint ende difpenfatie vanden genen
die inden felvcn quartiere tot beleydinge vandcr
faecken aldaer fullen wefen geftelt ende geordon-
neert, volgende d'Inftruétie ende laft van fijn Ex-
cellentie endeden Staten daer af te geven, ende
dat die refterende penningen ter ordonnantie van
Syne Exeell. mogen werden bekeert ende gcem-
ployeert tot vorderinge vande behoeften, die el-
ders ter oorlogen noodigh fullen worden bevondè.

XII.

Ende ten eynde al 'tfelfdewel ende behoor* I als voorenbetaek te werden, die Accyfen, Impo.

ftenendeContributienhier nae volgende; Eerfl
d'Accyfen op alle Wy nen ende Bieren, d'Impoft
op'tgemael van alle Greynen, d'Impoft van't
Waegh-gelt, d'Impoft optenTurf, d'Impoft op.
ten Soute , d'Impoft opte Hoorn-Beeften ende
Befaeyde Landen_rd'Impoft opte Zeepe.d 'Impoft
opte Sy de ende Wolle takenen, ende den Import
vanden twintighften penningh* van alle Beftiael.
Alle welcke Accyfen ende Impoften alomme
binnen de Steden ende platten Lande van Hol-
landt ende Zeelant voornoemt in 't openbaet op-
gehangen ende verpacht fullen worden ten mee-
ften profyte vanden Lande, achtervolgende den
laft ende Inftructie den CommilTarilTen alomme
daer toe gegeven en verleent, van drie maenden
tot drie maenden, ingaende den � Mey als vooren.

XV.
Dat mede alomme binnen den Steden ende ten
platten Lande voornoemt, ter maent opgebracht,
geheven ende gecolle&eert fal worden een felle-
part vanden liondertften penningh vande waerde
van alle Huyfen, Erven, Landen, Thienden, Vil�
fcheryen ende andere goederen die verhuyrt.ofte
byden Eygenaer felver fullen wordeyi gebruyfr
XVI.
Dat die Licenten alomme mede op eenen gne-
lijcken ende eenparigen voet fullen worden be-
taelt ende geheven, achtervolgende dieLyftety
den Bontgenooten daer op van nieus gedrefleeti
ende vermaeckt. Dat mede voor Impofteen ftuf
ver ter maent fal gecolledteert werden van ejcw
margen, over alle Landen in Hollandt ende Zee-
lant, die gebruyekt worden, ende voorts '^�^^ol|"
voygelt by de Bontgenooten op alle Waren end
Koopmanfchappen geftelt ende verihooght, ach-
tervolgende die Lyfte daer af gemaeckt.
XVII.
Alle welcke Accyfen, Impoften ende ��>
butien , mitfgaders die prinfen ende buyren, o
binnen eenige quartieren voornoemt lullen m

lijck mach gefchieden, fullen die Bondtgenooten
in elcken Quartiere ghehouden wefen voortaen
van veerthien dagen tot veerthien dagen, ofte ten
langhften van maent tot maent, aen Syne Exeell.
overjte feynden volkomen ftaetvanhaerluyder
ontfangh ende inkomften der gemeene Middelen
vander Unie, ende 't gunt tot behoef vander Oor-
loge daer jegens aldaer uyt gekeert mach zijn, op
dat een generale ftaet neflèns fijn Exeell. daer uyt
mach werden gemaecktende gehouden, ende by
fyne Exeell. vorder daer op mach werden gheor-
donneert naer behooren, ionder dat eenige fchul-
den voor datum van defen binnen eenige quartie-
ren gemaeckt, uyt die gemeene ende generale In-
komften ende Middelen van dien quartiere fullen
mogen werden betaelt, maer dat daer roe» ende
tot betalinge van alle andere laften van Renten
ende alimentatien ghedeftineert fullen blyven alle
d'inkomften vande Domeynen ende geannoteer-
de goederen, Geeftelijckende Wereltlijck, die
binnen elcken quartiere fullen mogen vallen�.
Welverftaende dat binnen elcken Quartiere daer
van goede reeckeninge ghedaen fal werden naer
ouder gewoonte, uy tgefondert die koften op die
ontfettinge der Stadt Zierickzee ghevallen, die
uytte penningen der gemeene Middelen nae den
eerften Mey als vooren inne komen, ghevonden
ende gedragen fullen werden.

XIII.
Ende foo verre binnen eenigen quartiere on-
voorficnlijck eenigh accident foude mogen voor-
vallen ende overkomen,inder voegen dat tot con-
fervatie der felver Landen eenige merckelijcke
fomme van penningen promprelijck van noode
foude wefen, die uy tter gemeene Middelen ende
penningen als dan jegenwoordelijck aldaer zijn-
de, niet gevonden nochte vervallen foude mogen
werden, fullen als dan die Bontgenooten, die tot
beleydinge vander faecke aldaer gheordonneert
fullen zij �, die penningen daer toe noodich zijn-

-■- ■ ■ ■

-ocr page 1068-

Urne tui�bhdn H�l�andt c�dfeiZeelaj�dt

%iy%

rden verkregen, vooffeerft� den tijc van

te.

jon.

g^en ^W? ^n geduyrende, ende tot andeisgheor- Al fulcks fal fyne Excel�. op alle Krijghs-fakea

^!C5 "�re fal zij π, ittgaende als vooren, alomme ; te Water ende te Lande difponeren nae fijn goet-

^°^nne welijck geheven ende gecolle&eerttot be- I' duheken, ofte met advys vandeng�enen die fyne

?^eir_f^o� _ier Oorlogen als boven verftreckt f�llen ι Exeell. fal ghelieven t'allen tyden daer toe te ghe-

den al achtervolgende den Placate, Inftrudic ^! bruyeken, inde voorfz Krijghs-faecken (lellende

*'°Γ Ordonnantie by den Bontgenooten, met j ende gebruyekende alfulckeOverften, Capitey-

A*k van fyne Exeell. daer op ghemaeckt, ende ι nen, Lieutenanren, Officieren ende Soldaten, als

J ioch vorder daer op gedrefl�ert ende gemaeft I fyne Exeell, goetduncketi fal; Onthoudende d�

ι Hen mogen werden. - j felve ende alle andere C��hmiflarifen tot beley-

¹ X V 11 �. �.'.. dingh der Krijghs-faecken, ende 't gunt daer aeil

Ende op dat nae d'expiratie vande voorfz fes | kleeft eenighfintsnoodich zijnde,opbehoorlijc-

enden, op de continuatie vander Unie vorder | ke tra&ement ende befoldinge naer fyne Exeell.

niaci

� werden voorfien, fullen die Bontgenooten goetduneken ,,.met alfulcke goede ende generale

eicken quartiere hun Gedeputeerde fchicken Krijgh-ordeninge ende difcipline, als tot ibulage-

mente der Ingefetenen, ende ten minden quetfe
vande Landen in aldcr gelijckheyt ende eenparig-
heytfalm�geligefchieden; �- ■■

Dat fulcx de geheele befchermingh der voorfz
Landen itaen fal ter difpofitie ende ordonnantie
van fyne Exeell., die daer toe fal mogen gebruye-
ken alle die Knechten [■ Ootlogh - Ichepen ende
Bootfgefellen jegenwoordigh in dienfteder voor-
fchreve Landen wefende<r ende di� noch vorder
aldaer aengenomen ende t��g�ruft fullen mogen
worden, tot alfulcke dienft�n, aenilagenendeex-
ploiclen, ende daer van in elcken Quartiere, Ste-
de ofte Vlecke fo veel mogen verdeelen, logeren*
fchicken ende ordonneren, als fyne Exeell. tot
weclerftant der Vyanden, ende befchermenifl�
der felver Landen bevinden fal noodigh te zijn,
foiider eenigh advys ofte bewillinge vande Sta-
ten, Magiftraten vande Steden, of yemant anders
daer toe te verwachten, inder voegen dat alle Ste-
den ende Vlecken altijdts het Krijghs-volckofte
't Guarnifoen henluyden toe ghefonden, elcks in
fijn reguarde, ende binnen elcken Quartiere ter
ordonnantie van fyne Exeell. by provifiefullen
ontfangen, voor ende al eer fyluyden doen eenige
remonitrantie ofte verfoeck

�effens fijne Exeell., fes weecken voor d'expiratie
van d^en, om daer op in tijdts vruchtbaerlijck te
mogen refolveren ende beiluyten naer behooren.

Hebben voorts de voorfz Bontgenooten g�fa-
mentlijck overdragen ende belooft, alle die mid-
delen ende refol�tien boven verhaelt j mitfgaders
dievoortaeh Staets-gewijs in haerluyder Verga-
deringen goet ghevotiden ende beflooten fullen
werden , te doen volkomen ende achtervolgen,
ende dat niet alleen die voorfz Contributie, end�
den voet of de middelen van dien aengaende,maer
oockin alle andere faecken de Politie ende ghe-
meeneftaet der Landen beroerende. Ende alfoo
alle goede Repubiijcquenende gemcenfehappen,
meed worden behouden ende geiterekt, ende be-
veilight by eenigheyt, de welcke niet wel en kan
zijn, by vele in wille ende gemoet veeltijts difle-
rerende, ende midts dien oock noodigh is, dat die
voorfz Regieringe aen een Hooft ende Overig-
lieyt geflelt ende bevolen worde,hebben de v�or-
fchreve Bontgenooten naer lange communicatie
ende rypen berade, wederom op de forme vande
regieringe ende adminiftratie vande gemeene fake
derfclverLanden gehouden, doord'ingebooren

goede affeftie, liefde ende y ver, die fyne Exeell.

altijdtsdefe Landen toegedragen ende bewefen heureontlaftinge,fonder dateenige Knechten in
heeft, de felve fyne Exeell. een voornaemfle Per- ι Steden,Vlecken, Schantfen, of op eenige Sterck-
fonagie deler Nederlanden, ende een Principale I ten ofte Huyfen leggende, inde voorfzAccyfen
ende d'eerfle vande Staten der felver Landen ver- i ofte Impoiten meerder vrydom fullen mogen ge-
iochtende ghebeden , ende voor foo veel in hen- nieten dan d'lngefetenen van dien.
iuyden is, als Hooft ende hooghfte Overigheyt .: 1111.

verkooren, ende gheffek tot die regieringh der ι Dat voorts geen onderfcheyt fal mogen wor-
�oorfz Landen ende Steden van Hollandt ende den ghemaeckt in eenige Quartieren ofte Steden
pedant, mitfgaders alleden onderwint ende be- ι vande Knechten, Bootfgefellen ofte Schepen al-
� ydinge vande ghemeene faecken der felver Lan_r I daer wefende,ofte by wien de felfde betaelt fullen
^deij> al de felfde onderwerpende die goede wil i worden, foo wanneer die in andere Quartieren

ende beliefte van fyne Exeell, achtervolgende den
«« ende plicht by henluyden fyne Exeell. ghe-
,^aen' ^^en wekken fyluyden gheconfereert heb-
ben,.endemidtsdefen confereren alle volkomen
jachtende authoriteyt daer toe eenighfints noo-
'gn zijnde, inder formen ende manieren hier nae
ogende: Te weten,

ghetrocken Worden: maer lullen alle Knechten,
Oorlogh-fchepeh ende Bootfgefellen, mitfgaders
alle die penningen die uyt de gemeene middelen
vande Unie voornoemt fullen procederen , van
eender nature ende conditie gehouden, ende all�
Steden ende Quartieren van dien voor een Lig-
haem gereeckent werden naer behooren.

log f ^*^ *°° ^^anS^e de Landen iii Oor- I Dat mede geen Knechten ofte Bootfgefellen in
tho ^WaP^enen zijn, fal hebben volkomen au- eehige vande voornoemde quartieren ofte Steden
hoof^^ ^Cnc^^e ^macnt ^a'^s Souverain ende Over- aengenomen noch ghecaffeert, noch eenige equi-
tot ^Ε,Γ^ε� ^ie^^enende te verbieden, alles wes ' pagie van Schepen ofte Schuyten gedaen, noch
jj_e ^c'pⁿ |5.^vatie ^enc'^e hefcherminge der felver Lan- de felve opgheleyt fullen mogen werden by den
lenltjck ofte fchadelijck fal mogen wefen. Bondtgenoo.ten voornoemt, dan t^r ordonnantie

6 Τ ende

-ocr page 1069-



	By vo�ghfel van ecnige Placacen,&c.
	By vo�ghfel van ecnige Placacen,&c.		*^%iH*


endeby believen van fyne voornoemde Princel. Excell. '_tt» ' T^iv'i-.r' - ■��■" ;VJ. : Ι ,, Syne Excell. fal doen naerkomen alle fyne Be- velen , Ordonnantien , W�tten, Difciplinen ende Articulen des Krijghs handels, met ftraffinge van de overtreders van dien, daer toe die Staten ende Steden met heure Schutteryen ende Gemeenten, desgeboden zijnde, de hant houden fullen. �λ, i. -r.rv.MU. ■ . o\>, Sal voorts fyne Ex^ti<:� met de Staten voornoemt totdenontfangh vande gemeene penningen van de Unie, mogen ilellen �nde continueren binnen elcketi Quartiere alfulcke Ontfangers, als 't hem goet duneken fal. ^h ■ VIII.....�;'� »:i �■■�■; '-:'■ Syne Excell. fal van wegen den Coningh , als Grave van Hollant ende Zeelant, Recht ende Ju- flitie doen adminiilreren by den Raed Provinciael vanden Hove van Hollant,over alle Plaetfen ende Ingefetenen van Hollant,Zeelantende Vrieflant, onder den felven Hove reforterende, in alle faec- ken tot kenniife vanden felven Hove ilaende. IX. ' Dat voorts in alle voorvallende gefchillen ende judiciale faecken, 't HofFende den Raedt Provin- ciael voornoemt met heuren Lidtmaten gerefpe- �leert, ghekent, ende haerluyder Mandamenten ende bevelen geobedieert fullen worden, foo bin- nen defen quartiere van Hollant,als den Noorder- quartiere ende Zeelandt, fulcx als van ouden her- komen is ghedaen, fonder dat eenige Steden ofte Plaetfen hen daer regens fullen mogen ilellen, noch oock die provifien ende bevelen vanden fel- ven Hove mogen contravenieren , noch hen van de Jurifdidie des felfs Hofs mogen ontrecken, ofte eenige nieuwigheyt inne brengen, daer inne die Bondtgenooten by alle middelen elcks inden heuren fullen voorfien, behoudelijck nochtans dat geen provifie vanden felven Rade fullen wer- den verleent, noch oock eenige proceduren gead- mitteert jegens dOrdonnantie ende Refolutie vande Staten, noch oock eenige kennifi� gheno- men aengaende d'inkomften der gemeene midde- len vander Unie,gedeitineert tot onderhoudt van der Oorloge , maer de felve faecken laten ter dif- pofitie vande Gedeputeerde vande Staten binnen elcken quartiere geilelt, ende mits dat den felven Raedt vorder hem fal hebben te voegen naer be- fchreven rechten, equiteyt,mitfgaders alle deuch- delijcke Privilegi�n ende Coflumen, ende in ma- terie van appellatien, ende executeren van heure Sententien, na de provifionele lefte Ordonnantie ende Refolutie vande Staten. X. Des fal fyne Excell. den felven Raedt, alle Hooft-Oificiercn, ende andere Officieren van Ju- ftitie tot collatie vander Camer van Reeckeninge, naer ouder ghewoonte niet ftaende, ilellen, ende ordonneren van wegen d�s Coninghs, als Grave van Hollant ende Zeelant, te weten, fo wanneer eenige vande jegenwoordige fal mogen overly- den, of den tijdt van eenige Officien gheexpireert zijn , ten ware om redenen, fyne Excell. boven defen goet bevonde eenige te veranderen ofte te vernieuwen,' it welck fyne Excell. midtsdien fal
		mogen doen in beyden gevalle, met advys ν Staten, de welcke fyne Excell. fullen altijts d mineren drie Perfoonen, uytten wekken tol?" vacerende flaten ende Officien refpeftive f Excell. eenen fal verordonneren, midts dat ind voorfz Raedt van Hollant altijdt fullen zijn uyt Zeelant, als naer ouder herkomen ofte Ρ -^ legien vanden felven Lande. Ende fullen die r!" den Raede voornoemt by^rovifie mogen ver]²" nen alle provifie in materie van grati�n, als rel f ende reilitutie, fulcks als by den Grooten Raed van Mechelen mach werden gedaen. Item all' benefieten van Rechten, als beneficien van Inve^?tarifen, van Ceflien ende diergelijcke, fullen oock by provifie ter eerder inilantien kenniiTe hebben van alle queilien feudale vallende binnen Hol lant, mits dat in fulcke faecken by hen fullen zijn den Stadthouder ende Raden vande Leenetivan outs gheweeil hebbende, ende nochjegenwoor- digh zijnde. XI. By fyne Excell. als by de overhant, fullen mo- gen worden verleent alle grati�n, alsremiilien pardons, refpyten, quinquernellen, ligitimatien' ende diergelijcke, van wegen den Goninghais boven, nae behoorlijcke advys vanden Officieren ende Wethouderen vander Plaetfe ofte andere, als naer ouder gewoonte : Van gelijcken alle Oc troyen, beneficien, prerogativen ofte Privilegi�n, welverilaende, dat in 't verkenen van eenige Oc- rroyen ofte Privilegi�n aen eenige Communitey- ten, Steden ofte Vlecken/t felfde gedaen fal wer- den met advys vande Staten, omme alle queilien te voorkomen. XII. Syne Excell. fal onder fijn handt ende Zegel verkenen de Sauvegarden ende Pafpoorten, als 't felfde tot noch toe geufeert ende gedaen is, fon- der dat yemant in Hollant noch Zeelant, wie hy zy, hem fulcx onderitaen fal, dan by exprelTe au- thorifatie van fijn Excell. XIII. Item, fijn Excell. fal eligeren, cre�ren ende ver- nieuwen ten gewoonlijcken tyden de Magiftraren inde Steden, als naer ouder herkomen, Hanrvt- ilen ende Privilegi�n vande Steden 5 welverilaen- de indien de noot of verfeeckertheyt mochte ver- eyfiehen eenige afilellinge ofte vernieuwinge van Officieren, Wethouders ofteMagiftratenvande Steden buyten den ghewoonlijcken tijdt, fal fyne Excell. 't felfde oock mogen doen met kenniiie van faecken, ende van 't meerendeel der gene die de Vroetfchap ende 't Corpus der felver Steden zijn reprefenterende, al fonder prejuditie der Steden voorfz Hantveflen ende Privilegi�n, � niet te min gehouden fullen worden ende blyv in heur geheel. XIIII. _Ahr Gelijck fyne Excell. oock hanthouden ende dc- fchermen falallen Rechten, Privilegi�n, ghereci - tigheden, vrvdommen ende lorl�'lijcke Co^ltuder Landen �nde Steden van Hollandc ende ac � landt, onder fyne gehoorfaemheyt zijnde m ^ meen, ende van elck een in't byfonder, met ν ilant, handthoudingh ende protectie vande p^ minentie ende authorkeyt van alk wette iy

-ocr page 1070-

�

Op *c aenbrengeti dei geannoteerde goederen.

%t$6

binnen elcken quartiere op 't beleyt der g�me�n�
faecke fullen wefen gheordonneert, in al 't welck
hebben de voornoemde Staten ende Bontgenoo-
ten, voor foo vele hen aengaet, belooft, ende hert
verbonden, belooven ende verbinden by defen,
fyne Excell. onderdanighlijck te ghehoorfamen,
ende naer heur vermogen te doen ghehoorfamen*
t'allen tyden des bevel ende ordonnantie van fyn�
Excell. hebbende.

XVIII.
Ende of in uefen Verbonde ende Unie , mitfgl-
ders den opdrachte vandenitaet ende Gouverne-
ment der voorfz Landen eenige duyfterheyt ofte
twijff�lachtigheyt foude mogen bevonden wer-
den , fal d'interpretatie ende 'tbeduyt van dien
ffaen aen fyne Excell., den felven Bontgenooten*
ende de meefte Hemmen van diem

Gedaen tot Delft by den Ridderfchappen, Ede-
len, groote ende kleyne Steden van Hollant end�
Zeelant > Staets-gewyfe vergadert zijnde den vijf
en twintighften Aprilis 1576. Ende t'oorkonden
defen by de Ridderfchappen , Edelen ende Gede-
puteerden vande Staten ende Steden van Hol-
lant ende Zeelant voornoemt ondergeteyckent>
ende metten Zegel vande Staten van Hollandt
befegelt. Ende tot meerder vaftigheyt van dien»
is defen by fijn Excellentie mede ondergeteyc*
kent ende befegelt, ende by de voornoemde Sta-
ten ende Steden van Zeelandt verfocht ende ghe-
beden, die van Delft voornoemt 't felfde over
henluyden mede te willen befegelen, daer mede
't felfde infgelijcks is beveilight. Ende itont om*
dergeteeckent, Guilliaume de Najfau. Ende wat
neder, F kris Gr ave van Culenburg, Otto van Egmont,
R. van Sootfeler, I. de Duvenveorde ende fVoude,
C. d'Apndelft. Dordrecht, Adriaen vander Myle .�
Delft, Cor. Janfz: Leyden, D.Sonaling: Goude,
Dirckjanfz Lontk: Rotterdam, Adriaen van Helm-
duynen: Gom\a\tm,Adriaen vanden HoevelDirckjz:
Schiedam > Comelis Jacobjz F abri s Briele, Henrick
vander Veecb\e: Geertruydenberge, Frans Dirckjz.
Van wegen de feven Steden van Noort-Hollattt,
Philips Corneliffen, Jan C/aeJz, Dirck Pieterfz .� Mid-
delburgh, AndriesJacobs de Jonge: Zierickzee ,Joos
Livout[z Tee/ingh ; Vliflingen, Fufiaes Adriaenfz ;
Veere, R. Barradot. Onder ftont gefchreven, Ter
Ordonnantie vande Staten van Hollandt ende
Zeelant. By my ondergeteyckent, C. de Rechtere.

^�ffif Si�erneurs, Capitcyncn ofte andere, tot
_aatde Gouver . _hs__faccken _in eemge Quar-

tieren gelteic, _yan p₀i_ity_cque

S&K«ft» of buyten der Steden

^of ^jud? η aer da�r mede fullen laten bewerden
ide, maer uac _a ,_oU,_Pfi_in,j_WflS.

^den ° rSersden Rade Provinciael, fulcks van
Sn^yd?» akijtsgebruyckt ende geobferveert

isgeweeft. _χν>

rndeaengaendede Religie, fal fyne Excell. ad-
ΐπ ende handthouden d'oeflemnge yande
Tl orpeerde■ Evangelifche Religie, doende iur-
^ _PSe ophouden d'exercitie van alle ande-
rX en den Euangelio contrarierende, fonder
7 SExcell fal toe laten, dat men op yemants
ion ofte confcientie fal inquiteren, ofte dat ye-
E nt ercaufevandien eenige moeyems, injune
S fel aengedaen fal worden, doende vorder de
ί ge der voorfeyde Religie aengaendeftel-
Sulcke goede ordre, alsnaer ghelegentheyt
Sen ende conditien vanden Steden, ten
"ten Rhcruftigheyt ende commoditeyt vande
Gemeente, ende fonder vermindering van Godts
eer bevonden fal werden te dienen ende te behoo-
ren oock met advys vanden Staten, is tnoot.
XVI.
Ende fullen die Staten ende Bontgenooten in't
ecmeen, oockd'Officieren, Magiftraten, Schut-
terven ende Gemeenten in allen Steden ende
Vlecken eedt doen, fyne Excell. inde voorfz fyne
Regieringe, Bevelen ende Ordonnantien boven
verhaelt, ende tot onderhoudinge van dien, ghe-
trouw, onderdanigh ende gehoorfaem te wefen.
Als oock by ofte van wegen fyne Excell. recipro-
quelijck ghefwooren fal worden, inde voorfz Re-
gieringe der Landen van Hollant endeZeelandt,
heuren Rechten , Privilegi�n , vrydommenende
lofTelijcke Coftumen, inder forme ende maniere
als boven, by alle mogelijcke wegen te befcher-
men ende te vorderen jegens alle heure Vyanden
ende wederpartyen.

XVII.

Sal voorts fyne Excell. in elcken quartiere daer

de felve hem fal onthouden , tot fynerf behulp

ende Rade mogen nemen ende ghebruycken den

Gedeputeerden vanden Staten ende Steden, die

Piacaet, behelfende dat alle diegene die eenige goeden van tanden ofHuy»

fen, t'federt denJare 157*� Meent, ofte in pantfchappe genomen hebbende, ghehouden fullen zijn
, defe'he binnen een maent ofte fes weecken aen te brengen ter Kamer e vande Reeckeninge. In date
den i^Junij 1576.

onder andere middelen , vele geannoteerde Lan-
den , fo Geeftelijck als Wereltlijck, in pantfehap-
pe ofte Erfpachte uytgegeven ende befwaert heb-
ben, ende vorder overmidts de nootlijckhey t van
de faecke, vele parthyen van onfe Domeynen, ge-
rechtigheden, ende der voorfz Geeftelijcke gean-
noteerde Landen , goederen, ende geannoteerde
Huyfen by hem in eygendomme uytgegeven en-
de verkocht.ende d'ander fervituyten ende laften

6. Τ ij af

¹Η1LΙΡ S by der gratie Godts Coningh.
l van Caitilien, &c. Den Eerften onfen
i Deurwaerder ofte gefwooren Exploictier.
Alfootot onderftantderjegenwoordiger Oorlo-
�^e1 ende omme te vervallen die groote onkoften
vandien ,mitfgaders die penningen die tot ontfet
ende bevrydinge defer Landen fouden mogen
dienen, onfe lieve ende beminde die Staten van
onfen Lande ende Graeffchappe van Hollandt,

-ocr page 1071-

% 117 By voeghfel van eenigc Placatcn, &c.

afgeloft ende gheredumeert zijn geweeft: Waer I onderwinden dan naerbehooren , ommeallf
door die Rentmeefters ende Ontfangers der fel- felfdeinderKamere voornoemt behoorlijck �

ver goederen geen behoorlijcken ihet van haer- jluyderontfangh mogen maecken, nochte oock jde Staten voornoemt op de betalinge vande la-

quideert te mogen werden, op peyne dat 1

gelijck by ghebreecke van dien fal verliefdveriteecken blyven van 'tefledt ende inh

nend_een

iten daer op gheafïigneert, hebben konnen voor-

haerluyder Brieven haerluyden daer op verlee
die vvy in gevalle als boven houden by defen _v *'
ghecafleert. Ordonneren voorts allen Rentir °^�fters ende Ontfangers onfer Domeynen, endeT*
gheannoteerde goederen voorfz , uyttetKame^
vande Reeckeninge voornoemt, nae de exnir J
vanden voorfz tijdt, te recouvreren alledie ^
tyen van Landen, goederen ende anders, die'S"
pantfchappe ofte eygendomme , endeanderfmt'
als vooren uyt gegeven, ende onder haerluyder
ontfangh mogen zijn begrepen, ommebyh_en.
luyden daer van op haerluyder reeckeninge bc',
hoorlijcke aenteyckeninge ghedaen, ende voorts
daer nae ghereguleert te mogen werden naer be-
hooren, op peyne van haerluyder ftate endeOffi.
cie gedeporteert te blyven. Ende ten eyndenie.
mandt hier van ignorantie en pretendere, Soola-
ilen ende ordonneren wy u,'t inhouden vandelen
te publiceren alomme binnen den Steden ende
Plaetfen van Hollandt, daer men gewoonlijck is
uytroepinge ende publicatie te doen. Ontbieden
ende bcvcelen voorts allen onfen Rechteren, Ju-
fticieten, Officieren ende Onderfaten, hen nae
't inhouden van defen te reguleren, ende 'tfelfde
te doen volkomen, ende achtervolgen naerbe-
hooren , fonder eenige faveur, gunfle, verdracli
ofte diffimulatie. Gegeven binnen onfer Stadt
van Delft, den vijfthienden Junij 1576, Van on-
fen Rijcken, te weten, van Spangien, van beyde
Sicilien, &c. 't een en tvvintignite, ende van Na-
pels, 't drie en twintighfte. Onder itont gefchre-
ven, By den Coningh : Ter Relatie van fijne Ma-
jefteyts Stadthouder, ende Raeden over Hol-
landt, Zeelandt ende Vrieflant. Ende was onder-
teeckent,

B. Ernfl.

fien, nochte oock verftaen, ofd'overleveringe
vande voorfz Landen ende goederen, mitfgaders
die betalinge van dien behoorlijck, ende tot dien-
fte vande Landen mach zijn gevordert ende ghe-
daen. SOO 1ST , dat wyomme op alles be-
hoorlijck te voorfien, by advyfe van onfen feer
lieven ende wel beminden Neve,Ridder van onfer
ordene den Prince van Orangien, Grave van Naf-
fau.&c. Stadthouder ende Capiteyn Generael
over onfe Landen van Hollandc, Zeelandt ende
Vrieflandt, ten verfoecke vande Staten voor-
noemt, ende hier op ghehoort die vanden Raede
Provinciael aldaer, gheordonneert ende bevolen
hebben, ordonneren ende bevelen by defen, dat
alle die geene die federt den Jare 1572,. leftleden,
eenige partyen van Landen ofte andere goederen
van onfe Domeynen ende gherechtigheden , ofte
andere gheannoteerde Geeftelijcke ende Werelt-
lijcke Landen, Huyfen ende goederen hoedanigh
die mogen wefen , in koope ende eygendomme,
pantfchappe ofte Erfpachte hebben genomen ofte
verkregen, ofte de felve, ofte eenige andere par-
tyen ende inkomften der voorfz Landen hen heb-
ben verbonden, mitfgaders eenige andere fervi-
tuy ten ende laften hebben afgeloft, geredimeert
ofte gequeten, ghehouden f uilen zijn binnen den
tijdt van een maent ofte fes weecken ten langh-
ften nae date van defen, elck haerluyder Brieven
daer van ter Camere vande Reeckeninge in Hol-
landt over te leveren, omme aldaer geregiilreert
te worden, ende daer beneffens fuffifantelijcken
te doenblijcken ende vertoonen vande betalinge
by hen daer vooren gedaen, ende dat by henluy-
den oock uyt faecke van dien egeene goederen
nochte Landen meer aengeflagen zijn , nochte

2. Placaet, beroerende fesere Landen die in pantfchappe gegeven %ijn, (fc,

In date den 1 o December 1577.

HILIPS by der gratie GodtsConingh
van Caftilien, &c Den Eerflen gefvvoo-
_vir ren Exploiclier ofte Deurwaerder vanden
Hove van Hollandt hier op verfocht, Saluyt. Al
is 't foo dat wy tot meermael, ende by verfchey-
den onfevoorgaendePlacaten , fcherpelijck be-
laft ende bevolen hebben, allen den genen die ee-
nige geannoteerde Landen ofte goederen,Geeite-
lijck ofte Wereltlijck, in pantfcliappe, koope ofte
eygendomme mogen hebben genomen, ofte ver-
kregen, die Brieven daer af verleent, midtfgaders
de verklaringe vande penningen daer vooren be-
taelt, in onfer Camere vande Reeckeninge in
Hollandt fouden doen aenteyckenen ende regi-
ibreren, ende nochtans bevonden wort, nietje-
genftaende dien , dat vele partyen der felver goe-
den, als noch nieten zijnaen gebracht, opgeteyc-
kent ofte geregiftreert: Sulcks dat den ftaet daer
van met goede kenniife niet en mach werden ghe-

maeckt,nochte oock dies aengaende eenige orore
geflelt, tot grooten nadeel vanden Lande. SOO
I S �, dat wy omme eyntlijck daer inne te voor-
fien , by advyfe ende deliberatie van onfen lieven
ende wei-beminden Neve, den Prince van Oran-
gien , Grave van Naifau, Sec, voor ons Stadthou-
der ende Capiteyn Generael over Hollant, Zee-
landt, Vrieflant ende Utrecht, mitfgaders van die
van onfen Rade in Hollandt, ende den Staten van
den felven Lande , geordonneert, geftatueert en-
de bevolen hebben, ordonneren, rtatueren ende
bevelen by defen, dat ajle Poorteren, ^Bl,r^^re^
ofte ïngefetenen van onfen Lande van i"^Iollan,.
ende Zeelant voornoemt, ende allen anderen di
eenigh recht ofte aitie willen pretenderen, i>y
koope ofte pantfchappe van eenige onfe Domey-
nen , ende andere Geeflelijcke ofte Wereltlijj^
Landen ende goederen , haerluyder Brieven dae
van als noch binnen den tijdt van fes weecken

____

___^_^^_

-ocr page 1072-

o Geen provifie te verleenen tegens Rentmeefters,&c. 1140

Λ. «rfte publicatie van defen, in onfe Gamere
� Reeckeninge voornoemt lullen doen regi-
l η buyten haerluyder kollen, als naerbe

�en voornoemden tyde van fes weecken te doen
opfehryven, aenteyckenenenderegillreren, de
felfde van haerluyder voorfchreve a&ie ende ge-

^^rere'V foov�rr� 't felve als noch niet en fal zijn
'¹⁰ί1' en �lat met pertinente aentekeninge van

rechtigheyt, gheheel ende al fullen verfteecken
ende vervallen blyven, fonder eenigh verdrach
ofte conniventie. Ende ren eynde niemant hier
van ignorantie en pretendere, Lallen ende ordon-
neren wy u 't inhouden van defen te publiceren
alomme binnen onfen Lande van Hollandt. daer
't felfde fal noodigh wefen, ende menghewoon-
lijck is uytroepinge ende publicatie te doen, ende
dat daer nae van veerthien dagen tot veerthien
dagen, tot rwee reyfen toe van wegen die Magi-
ilraten binnen elcker Stede 't inhouden van dien
mede fal worden gepubliceert by haerluyder Se-
cretaris aldaer. Ontbieden ende bevelen voorts
die van onfen Raede ende Reeckeninge in Hol-
landt, ende allen anderen OfTitieren, Magiflraten
ende Ingefetenen des noodigh zijnde, henluyden
nae defen te reguleren.

Gegeven binnen onfer Stede van Delft, onder
't Zegel van Juilitie hier opghedruckt informe
van Placate, den thienden Decembris vijfthien-
hondert feven en tfeventigh. Van onfen Rijckcn,
te weten, van Spangien, Cecilien, &c. het twee
ende twintighfte, ende van Napels, het vier ende
twintighile. Onder ilondt ghefchreven, By den
Coningh; Ter Relatie van Syne Majeileyts Stadt-
houder, ende Raden over Hollandt, Zeelandt
ende Vrieflandt. Ende was geteeckent,

B. Ernfl.

eet

Ben bewijs

ende verklaringe der penningen die

_>rvoorcn lullen zijnbetaeldt, ende in wiens

den de felve penningen ghelevert mogen we-
Ende voorts foo verre yemant eenigh recht

had

ien.

ofc

. flje foude mogen competeren , ofte verkre-

,n hebben on eenige gelijcke partyen van onfen
homevnen ofte eenige Geeftelijcke ofte Werek-
y. λ goederen ende Landen , uyt krachte van
�enic-e naevolgende Leeningen by hem tenbe-
1^L eve vande ghemeene faecke ghedaen , fullen
ileliicks de felve ghehouden wefen binnen den
voornoemden tijde van fes weecken haerluyder
i_iesvjjs ende befcheyt daer van inde Kamere van-
Hleeckeninge voornoemt volkomentlijck ende
diiVmftelijck te doen opfehryven ende regiftre-
_ren, met gelijcke aenteyekeninge vande pennin-
een', ende in wiens handen die felfde fullen zijn
ehelevert, ende dit alles infgelijcks buyten haer-
luyder koile. Sonder datoock yemandt fal ver-
vallen ofte gehouden wefen in eenige peynen ofte
boeten, die by onfe voorgaende Placaten ende
Ordonnantien, uyt faecke van defen mogen zijn
oheftatueert. Willende niet te min, ende oock
verklarende, ende ordonnerende wel exprelfe-
lijck by defen, dat foo verre yemandt in gebreec-
kc bevonden fal mogen worden haerluyder Brie-
ven, midtfgaders verklaringe ende bewijs van
haerluyder recht ende aclie als vooren, binnen

t^Be vande Staten ^daerbygbeordQnneertmrtgeeneprQyifieby defen Hoye

te verkenen tegens eenige Remmesfters ofte Ontfangers der geannoteerde goederen, &c. Jn date den x6
Othher 1576.

S O O I S Τ , die voorfz Staten cyntelijck ver-
ilaen , bcfloten ende geordonneert hebben , ende
ordonneren by defen , dat voortacn egeene Ont-
fangers der geannoreerde goederen , noch andere
Rcntmeeilers ofte Ontfangers van des gemeene
Lants penningen binnen den Lande van Hollant,
voorden Hove Provinciael voornoemt, ofte eeni-
ge andere Jufticieren, voor de betalinge van eeni-
ge achterwefen, die by ordinantie van die vander
Finantie op heurluyden mogen wefen gheai�ig-
neert, fullen mogen werden beroepen ofte gecon-
venieert, nochte dat daer op eenige provifien al-
daer fullen mogen werden verleenr, maer dat by
parthyen, by ghebrcecke van betalinge aenden
Staten voornoemt mach werden gcdolccrt, ende
daer op provifie verfocht naer behooren, waer nact
eenen yegelijcken hem fal hebben te reguleren.
Gegeven tot Delft den fes en twintighilenO&o-
ber Anno ι ^76. Onder ilondt ghefchreven , Ter
Ordonnantie vanden Staten. By my , ende was
ondergeteyekent,

C, de Rechtere.

j^§lcRiddcrfchap, Edelen ende Steden van
MgljHollandt, Reprefentcrcnde die Staten

I !&$/■ vanden felven Lande, verflacn hebbende
dat d'Ontfangcrs vande gheannoteerde
goederen, by diverfche Ingefetenen der felver
Landen, voordenHoveProvinciael vanHollant
dagelijcks ghedaehvaert worden, omme te doen
bctalinge van haerluyder achtervvefen, naervol-
getidc d'Ordonnantie by die vandcr Finantie op
den felven Ontfangers verleent; niet jegenilaen-
debyden Ontfangers egeene middelen en zijn
van bctalinge. Ende aenmerekende die felve Sta -
ten, dat by alfulckc Proccdurcn ende condemna-
tien vanden Hove Provinciael voornoemt, midtf-
gaders d'cxecutie die daer op tegens den voor-
noemden Ontfangers fouden mogen werden gc-
oecerneert, die kollen van dien niet alleenlijck
^tf)t la�c vanden gemeenen Lande fouden redun-
°^eftn, maerdat boven dien die bctalinge vanden

cven achrcrwefen daer mede niet en fouden mo-
S ⁿ werden ghevordert, ten ware by den Staten

oomoemt daer inne behoorlijck verficn worde.

6. Τ iij Formt

-ocr page 1073-

Byvocghfcl van eenige PIacaten,&c.

ti₄i

ii4»

Forme ende Concept vanden Bedt, die by de generale Staten van HolUnt enfa

Zeelandt\gherejoheert is, te doen prefier en Ij de uyt~gett>eecken vande voorfz Landen, inde fehe ah _muyt kracht e vandt Pacificatie wederomme in komende. In date den ^Januari) 15 77.

Dat ick oock infgelijcx, ende met alle mijn v
mogen uyt de Landen fal helpen verdryyen λ
Spangiaerden ende andere uytheemfche Lan/
fchenders, met haren Aenhangeren, defelvedae"
en buy ten helpen houden,ende my voorts in a]^
Tal dragen naer luydt vande Pacificatie, beilote³binnen der Stede van Gent opten viij. Novembr-
leftleden, fonder daer jegens te doen met vvoor
den ofmetter daet, diredlelicJk noch indireiteJici

fyneneragetr

Dde b

gherechtigheden , Privilegi�n, Couftumen ende
Vryheden, ende de fehe te handthaven tot wel-
vaert ende voordeel vanden felven Landen, fon-
der eenigh inbreeckinge ofte ongebruyck toe te
laten in eenigerhande manieren.

Aldus gedaen ende gerefolveert by de voorfz
Staten vergadert tot Middelburgh,opten vierden
dachjanuarij 1/77. ftilo Curi�. My prefent, on-
derteyckent, G. Taymon.

Placaec, daer by eenyegelijc\ verboden endegeinterdkeert wort eenige mtdli*

gent ie ofte onderlinge verftant te houden mette Sp angiaerden ende hare Aenhangeren, nocbte metten fijnen
te handelen ofte contracleren. In date den yanuarii 1577*

noch Gout te leenen ofte furneren, in wat manie*
ren dat bet zy, nochte hen aiTiitentie te doen, ofte
eenige Vidtualien, Ammunitien ofte anderfints
aen te voeren , daer mede iy ons , onfe Landen,
ofte Onderfaten fouden mogen krencken, noch
hen af te koopen eenige goeden, Meublen, Tapif-
feryen , ofte andere hoedanigh die foudemogen
wefen, by hen foo tot Antwerpen, Maeilricht, of
elders gebuyt, gerooft ofte geplondert, of die fel-
ve te vervoeren ofte tranfporteren, noch oock fy-
nen naem te leenen om daer op die voorfz geroof-
de goederen uyt onfe voorfz Landen te voeren
ofte tranfporteren, op verbeurte van lijf ende
goer: 't fel ve goet te appliceren 't een derdendeel
t'onfen profyte , 't ander derdendeel tot profyte
vanden Accufateur ofte Aenbrenger, ende het
derde derdendeel tot profyte vanden Officier die
daer van d'executie doen fal. Ende voorts om alle
fraude ende bedroch voor te komen ende verhoe-
den, willen ende ordonneren wy, dat alle degene
die eenige goeden uyt Antwerpen fiillen willen
vervoeren, ghehouden worden den Wagen-nian
ofte Schip-man te geven Inventaris ende fpecif�-
catie vanden goeden, daer mede fy de VVagenen
ofte Schepen fullen willen bevrachten ; ende in-
dien fulcken Inventaris onwaerachrigh bevonden
worde, dat alle die bevrachte goederen verbeurt
ende geconfifqueert fullen wefen ; de fehe te be-
keeren ende appliceren als boven. Tot wekken
eynde men op alle Paifagien van onfe voorfenre-
ve Landen onderfoeck fal mogen doen op de &'
vrachte Wagenen ende Schepen. Ende tot on�
derhoudenifl� ende obfervatie van defe onieje-
genwoordige interdiclie endeVerbcdt geproce-
deert fal worden tegens den Overtreders ende
ongehoorfame, by executie vande penen boven
gementioneert, fonder eenige gunile, diiiimulatie
ofteverdrach. Ende ten eynde niemamniervan
ignorantie en pretendere, bevelen ende ordonne-
ren wy u 't inhouden van defen te publiceren al-
^J aam?

PHILIPS by der gratie Godts Coningh
van Caitilien, &c. Den Eerften onfen Deur-
waerder ofte Exploidier van onfen Raede
ProvinciaelvanHollandt.Saluyt. Alfoo die re-
belle Spaenfche Soldaten ende hen Aenhangeren
ende Mede-plichtigen, in onfe Erf-Nederlanden
altijdts gefocht hebben defen onfen Nederlanden
ende goede Inwoonderen van dien te verdrucke,
ende in eene eeuwige ellende ende flavernye te
brengen , daer toe fyluyden alle boofe, quade Ji-
itige pradtijequen ghebruyekt hebben, als moor-
deryen , brant-itichten, ende andere enorme on-
verdraechlijcke ghewelden, foo fyluyden noch
onlanghs voort geflelt hebben binnen onfer Ste-
den van Antvverpen, Maeilricht ende andere
Plaetfen, ende naer alle afgryfelijckheden aldaer
gepleecht, de felve geheelijck gefaccageert ende
geplondert hebben, van meeninge zijnde die ghe-
plonderde ende geroofde goederen, met al Ie �iiti-
ge ende fecrete middelen te vervoeren ende tran-
iporteren, ende oock by vreemde Luyden, ende
op andere namen ende Koopmanfchappen te
doen vervoeren ende tranfporteren, tot enorme-
Jijcke fchade ende verdriet van onfe goede On-
derfaten, daer inne wy begeeren behoorlijck te
voorfien, ende remedieren. S O O IS T, dat wy
by advyfe van onfen lieven ende beminden Neve
de Prince van Orangien , Grave van NafTau, &c.
voor ons Stadthouder ende Capiteyn Generael
over Hollandt, ZeeJandt, Weit-Vrieilandt ende
Utrecht, midtfgaders vanden Staten ende Raden
Provinciael van onfen voorfz Lande van Hollant,
verboden ende wel expreil�lijck gheinterdiceert
hebben, ende interdiceren by dei�n allen ende
eenen yegelijcken, van wat itate ofte qualitey t hy
zy, eenige intelligentie ofte onderlinge verftant
te houden mette voorfz Spangiaerden ende hare
Aenhangeren , nochte mette felve te handelen
ofte contracteren, nochte eenige gunfte ofte fa-
veur te toonen, ofte eenige penningen, Silyer

�_

____

-ocr page 1074-

Beroerende d aenbrenginge der goederen, &c. 1144.

»141

binnen den Steden ende Plaetfen van Hol-

^oïü?A«rr 'tfclve noodieh wefen fal. Bevelende

^otKnnetendeaUenonfcnÓfficicien.Juih--

� ende Dienaren, 't inhouden van delen als

^f!ere_r _is _te doen volkomen ende achtervolgen.

Van onfen Rijcken, te weten, van Spangien, Ce-
cilien , &c, 't twee en twjntighfte, ende van Na-
pels , 't vier en twintighile. Onder ftont gefchre-
ven, By den Coningh � Ter Relatie van fyne Ma-
jefteyts Stadthouder, ende Raden overHollant,
Zeelandt ende Vrieflandt. Ende was onderge-
teyckent,

B. Ernfl.

antons alfooghelieft.^Gegeven in onfer Stadt

Delft onder onfen Zegele van Juftitie hier op

van

hedruckt^V'inVlacate den vijfden Januarij 1577.

Placaet, Beroerende de aenbrenginge der goederen, Landen* %enten, dBien,

Crediten ende inkomficn van alle Pafioryen, Keuken, Memorien, &c. In date den 17 April 1577.

-fesg � IL �� S by der gratie GodtsConingh
pPifvan Caftilien, &c. Den Eeriten onfen
ff üüf Deurwaerder ofte gefwooren Exploidtier
'^jeKamere vanden Rade in Hollandt hier op
verfocht, Saluyt. Al is 't foo dat by voorgaende
Brieven van Placate gegeven inde Maent van Fe-
btuario 1573» allen den Officieren, Magiftraten,
Wethouderen ende Ingefetenen binnen ende
buvtcn den Steden onfer Lande van Hollandt ge-
feten, onder anderen feer fcherpelijck belaft ende
bevolen hebben, allen den goederen ende inkom-
ften vande Paftoryen, Kercken, Memorien, Ge-
tyen,K.ofteryen,&c. binnen feeckeren tyde te
doen aenbrengen ende opfchryven, omme die
penningen van dien ten gemeenen befte, ende tot
onderhoudt vande Dienaers des Goddelijcken
Woordts, ende andere Kercken-Dienaren ende
School-meefteren bekeert te mogen werden naer
behooren �. Hebben wy nochtans verftaen ende
bevonden, dat vele der felver goederen tot noch
toe niet aen gebracht zijn ge weeft, maer verf we-
gen blyven, ende eenige inkomften van dien niet
verftreckt en worden naer behooren 5 waet door
niet alleen die felfde goederen eenfdeels fouden
blyven vervreemt ende gheincorporeert , maer
oock die Predicanten, School - meefters ende
Kercken-dienaers daer uyt niet betaeldt nochte
onderhouden foude mogen worden, ten ware be-
hoorlijcken daer inne worde voorfien. S � �
IS T, dat wy by advyfe ende deliberatie van onfe
lieven ende beminden Neve, den Prince van
Orangien, Grave van NaiTau, &c. Stadthouder
ende Capiteyn Generael, ende die vanden Raede
Provinciael over onfe Landen van Hollandt, Zee-
landt ende Weft-Vrieilandt, midtfgaders vande
Staten vanden felven Lande, als noch wel fcher-
pelijck belaft, bevolen ende gheordonneert heb-
oen, laften, bevelen ende ordonneren bydefen
allen Officieren, Wethouderen, Magiftratenende
Gefwoorens binnen ende buyten denSteden van
Hollandt ende Zeelandt voornoemt, mitfgaders
'"eKerck-meéfteren, Ontfangers ende Ingefete-
nen der felver Landen, van wat nature, qualitey t
«teconditie diefelve mogen wefen, egeene uyt-
Seiondert, binnen den tijdt van een Maent eerft-

omende, in handen vanden Gecommitteerden
«jelwrSaten, binnen der naefter Hofftede te
. , ⁿ ^en<^^e ^'ordonneren, aen te brengen, ende

� pertinenten ftaet over te leveren alle die goe-

deren , Landen, Renten, Aftien, Crediten ende
inkomften van alle Paftoryen, Kercken, Memo-
rien , Cofteryen, Benefieten, Proeven, Vicaryen»
Getyden, ende andere inkomften vander Kercke,
midtfgaders die groote, waerde ende gelegenthe-
den van dien, fonder eenige der felver in 't minfte
ofte meefte achter te houden ofte te verfwygen,
't zy ofte yemandt Bruycker ofte Befitter fal zijn
vande felve, ofte kenniffe daer af fal mogen heb-
ben, omme alle 't felfde ghefien, foo wel op 't on-
derhoudt vande Predicanten, Schoolmeefters en-
de Kercken-Dienaren als vooren, als vanden Ar-
men ende Fabrijcquen der Kercken voorfien te
mogen werden naer behooren, op peyne van ver-
beurte ende verlies der voorfz Landen, goederen
ende inkomften, ofte die waerde daer van, midtf-
gaders 't dubbelt van dien daer en boven. Te be-
keeren een derdendeel tot behoef vanden Aen-
brenger, een derdendeel tot behoef vanden Offi-
cier die de executie daer van fal doen, ende 't der-
de derdendeel tot behoef vande gemeene faecke.
Welverftaende dat die peynen ende bevelen in
onfe voorgaende Placate geftatueert ende begre-
pen, niet en fullen mogen worden verhaelt noch-
te geexecuteert tegens den geenen die eenige der
felver Landen ofte goederen binnen den voorfz
tijdt van een maent eerftkomende fullen aenbren-
gen ende denuncieren. Ende ten eynde niemant
hier af ignorantie en pretendere, Laften ende or-
donneren wy u 't inhouden van defen te publice-
ren alomme binnen den Steden ende Plaetfen van
Hollandt voornoemt, daer men ghewoonlijck is
publicatie te doen,ofte 'tfelfde noodigh fal mogen
wefen. Ontbieden ende bevelen voorts allen die
van onfen Raede Provinciael in Hollandt voor-
noemt, denFifcael ofte Procureur Generael al-
daer, mitfgaders allen Officieren, Jufticieren ende
Dienaren, 't inhouden van defen fcherpelijck te
doen volkomen ende t'achtervolgen, fonder ee-
nige faveur,gunfte ofte diffimulatie, op de peynen
daer inne begrepen. Gegeven binnen onfer Stade
van Dordrecht den feventhienden Aprilis 1577.
Van onfen Rijcken, te weten, van Spangten, Ci-
rilien, &c. 't twee en twintigfte, ende van Napels,
't vier en twintighile. Onder ftondt gefchreven,
By den Coningh: Ter Relatie van Syne Maje-
fteyts Stadthouder over Hollandt , Zeelandt
ende Vrieflandt. Ende was ondergeteyekent,
�. ��,

Placaet,

-ocr page 1075-

Byvoeghfel van eenigc Placaten, &o

1145

�m

� lacaet, daer by dat allen Siuerkydm > Fiphers, ofteyemant anders frfe l

pockiy ,behjl worden _> dat fyhqden met hare Schepen ende Haringh, ende andere Vijjchen diefyLj
/uilen mogen vangen, nergens inns komen/uilen, nochte arriveren, dan inde Havenen binnen Holl_aij
ende Zeelandt. In date den 3 Meyi 577.

vangen, nergens inne komen fullen nochte arm�
ren, dan inde Havenen binnen Hollant endez/
landt: Dat voorts de felve Stuerluyden oftev^
mant anders egeenen Haringh ofte ViiTchein^
over glieven fullen ofte vermangelenvoor2_0üende Tonnen, ofte anderfints hoe 't felve fond
mogen gefchieden , omme daer mede te varen₀andere Havenen dan van Hollandt ende ZeelaJ
op arbitrale correüie, ende Verbeurte vanden fel'
ven Haringh ofte Vifch,ende Schepen, oftewaer,
de van dien , dieden Haringh ofte ViiTche ia 2«
over gedaen fullen hebben, ende niet in Hollandt
ofte Zeelandr'daer mede fullen gekomen ofte��-
arriveert zijn, Ende ten eynde hier van nieman_tignoranticen mach pretenderen» Laflenendeor-
donneren wy u den inhouden van defen te publi-
ceren alom binnen onfen Steden ende Plaetfen
van Hollandt ende Zeelandt, daer 't felve noo�
digh weien fal. Gegeven binnen onfe Stede yan
Rotterdam, onder 't Zegel van Juititie hier op
ghedruckt in Placate , den derden Meyif77.
Van onfen Rijckcn, te weten , van Spangien,Ce-
cilien, &c. 't twee ende twintighfte, ende van Na-
pels , 't vier en twintighile. Onder ilontgefdirc-
ven, By den Coningh: Ter Relatie van fyneMaje-
iteyts Stadthouder, ende Raden over Hollandt,
Zeelandt ende Vrieilandt. Ende was geteeckent,
B. Er n/l. ■ ,�

� IL �� S by der gratie Godts Coningh
van Caftilien, &c Den Eerften gefvvoo-
ren Exploidier vander Kamere vanden
Rade in Hollant hier op verfochc, Saluyt. ��00
tot onfer kenniile gekomen is, dat by den Stuer-
luydenende Viifchers in HoJJandt ende Zeelandt
varende, veel abufen dagelijcx gepleecht werden,
ende dat fyluyden met haere Schepen ende Ha-
ringh , ende anderen Vifch die fy vangen, andere
Havenen kiefen dan die Havenen van Hollandt
ende Zeelandt, ende dat voorts die felve Stuer-
Juyden ende Viilchers die voorfz Haringh ende
Vifch dickwils in Zee overgeven ende vermange-
kn voor Zout ende Tonnen, omme daer mede te
varen op andere Havenen dan van Hollandt ende
Zeelandt voorfz, tot groote fchade ende intereft
vanden voorfz Landen, ende Negotiatien van
dien, §00 IS�,datwybyadvyievanonfen
lieven ende beminden Neve,Ridder Yan onfer Or-
dene die Prince van Orangien, Grave van NaiTau,
&c. Stadthouder ende Capiteyn Generael over
Hollandt, Zeelandt ende Weft-Vriellandt, ende
van die van onfen Rade Provinciael in Hollandt,
geordonneertende geiratueert hebben, ordonne-
ren ende itatueren mits defen allen den Stuerluy-
den, Viilchers, ofte yemandt anders wie hy oock
zy,dat fyluyden met hare Schepen ende Haringh
ende anderen Vifch die fyluyden fullen mogen

Placaet, daer by eenen yegelic\yerboden wort dat egeenZout in *theymel\t{

ofieopenhaer verkocht, ver mangelt, gebruikt ofte ge/leten/almoeten worden, dan\ alleenlijck witZeul,
we/ende van Zoutge/ooden. In date den %8 Mey 15-77.

PHILIPS by der gratie Godts Coningh
van Caftilien, &c. Den Eerden onferi ghe-
fwooren Exploiclier vander Kamere vanden
Rade in Hollant hier op verfocht, Saluyt. Alfoo
wy bevonden hebben dat inde verhantieringe van
den Zoute, die binnen onfen Lande ende Graef-
fchappe van Hollandt ende Zeelant met grooter
menichte moet worden gehandelt ende gebruycl^-,
ibnderlinge inde Haringh-vaertende ViiTcherye,
aldaer vele bedroghs wort gepleeght, ende groo-
te fchade geleden,overmitsdie vericheyden waer-
de ende kracht vanden Zoute: Sulcks dat daer
inne by tijdts nootlijcken moet worden voorfien,
tot confervatie vande voorfz Haringh-vaert ende
ViiTcherye, daer aen 't ghemeene welvaren onfer
voorfz Landen grootelijcks is gelegen. SOO
I S � , dat wy hier op gehadt 'tadvijs van onfen
lieven ende wel - beminden Neve deii Prince van
Orangien, Grave van NaiTau, &c. voor ons Stadt-
houder ende Capiteyn Generael, midtfgaders die
vanden Raede Provinciael, ende den Staten van-
den felven Lande, gheinterdiceert ofte verboden
hebben , interdiceren ende verbieden by defen,
dat voortaen binnen onfen voorfz Landen ende

Graeflchappe van Hollandt ende ZeeJaiitegeene
Zout in 't heymelick ofte öpenbaer, fcy yemande
van wat qüaliteyt ofte conditie die felfde fullen
wefen, verkocht, vermangelt,gebruycktoftege-
ileten fal mogen worden, dan alleenlijck wit
Zout, wefende van Zout ghefooden, op de ver-
beurte vanden felven Zoute, ende 't dubbelt van
de waerde van dien, die bevonden Mkn mogen
worden eenigen Zoute, hoe 't felve genaemtlou-
de mogen wefen, ofte van waer 't felve foude mo-
gen komen.binnen onfen voorfz Lande gebruyü.
vermangelt, gheileten ofte verkocht te hebben,
dan wit Zoute van Zoute gefoden,als boven. Te
bekeeren een derdendeel tot behoef vandenAen-
brenger, een derdendeel tot prohj t vanden Offi-
cier die d executie daer van fal doen, ende 't derde
derdendeel tot behoef vande ghemeene iaecke.
Ende ten eynde hiervan niemandt ignorantie en
pretendere, Laften ende ordonneren wy u, 't^ifl_houden van defen te publiceren alomme binnen
onfe voorfz Landen van Hollandt er,de Zeelant,
daer 't van noode wefen fal, ende men ghevvoo'¹'
lijck is publicatie te doen. Ontbieden ende beve-
len voorts allen onfen Officierenjufticieren, De-

naren

-ocr page 1076-

47 Noopende 't aenbrengen van Vyanden goederen. 2148

- ■ � I _ 1___.._. �. J _��^~. �.�

van Spangien,Cicilien, &c. 't twee en twintighfte,
ende van Napels, 't vier en twintighfte. Onder
ilondt gefchreven, By den Coningh :Ter Relatie
van Syne Majefteyts Stadthouder ende Raeden
over Hollant, Zeelant ende Vrieflant. Ende was
geteeckenc,

B. Ernfl.

' _nj- Ondecfaten, 't inhouden van defen te
1 ^B,^afe_ft" volkomen ende achtervolgen, fondereeni-
\ ^è°f" gunfteoftediffimulaticopdepeynen

� cLLrenen Gegeven binnen onfer Stadt
I fc^Kzege?va�Jumnehieropgh=-

V kt in forme van Placate den acht en twintich-

^iruC!L« in? Van onfen Rijcken, te weten,

ften �^ev ⁵ ' '

placaet, noopwde 't aenbrengen vande goederen der genen die departhje ende

fyde houden by den algemeenen Vyandi Don Jan. In date den 7 Decemher 1577.

HILIPS by der gratie Godts Coningh
van Caftilien, &c. Den Eerften Deur-
waerder ofte gefwooren Exploi&ier van-
H^ve van Hollandt hier op verfocht, Saluyt.
Alfoowy bevinden dateenige Perfoonen, Burge-
ren ende Ingefetenen onferLanden endeGraef-
fchappevan Hollandt ende Zeelandt, niet tegen-
ilae'nde onfe voorgaende verboden ende Placa-
ten, ende die behoorlijcke ghetrouwigheyt diefy
ons' ende den Vaderlande fchuldigh zijn, direite-
lijck contrarie die Pacificatie tot Gent gemaeckc
by ons gheaccordeert, overtredende ende viole-
rende die Unie der Generale Staten van onfe Lan-
denvan herwaerts-over hen onthouden, aenhan-
gen ende begeven hebben , ende als oock noch
houden die i'yde ende partye van Don Johan van
Ooilenrijck, denSpangiaerden ende haerluyder
Aenhangeren, Rebellen, wederfpannigen, ende
gemeene Vyanden der felver Landen, den felven
favoriferende, byilaende ende aififterende met
raetende daet, Volck, Ammunitien , Vittuaille,
gek ende andere behoeften,hen toonende Ad ver-
iarifen endetegenparthyen, nemende ende ghe-
bruyekende die wapenen tegens ons, den Staten
Generael, ende hun eygen Vaderlande, waer by
fyluyden committeren 't erim van Rebellye, ende
verdienen overfulcke aen lijf ende goetgheftraft
te worden. Ende ten eynde die felfde Perfoonen,
haerluyder goederen,inkomen,renten ende fchul-
den die fyluyden binnen die voorfz onfe Landen
van Hollandt ende ZeeJandt hebben mogen , by
egeene middelen veranderen , alienercn, lichten
ende recouvreren, omme hen daer mede te behel-
pen , ende die te ghebruyeken ende employeren
jegens ons ende hun voorfz Vaderlande. S O O
IS �, dat wy omme in tijts daer inne te voorfien,
by deliberatie van onfen lieven ende wel-bemin-
oen KevcRidder van onfer ordre vanden Gulden
Vliefe, den Prince van Orangien, Grave van Naf-
«u,&c. voor ons Stadthouder ende Capiteyn Ge-
neraelover Hollandt, Zeelandt,Weft-Vrieflandt
«nde Utrecht, endeby advyfe van die van onfen
wede Provinciael in Hollant ende Zeelant, ende
Staten vanden felven Lande, geordonneert ende
jevoen hebben, ordonneren ende bevelen by de-
�� allen Overften , Officieren , Droften, Bailliu-
^Kn > schouten, Rentmeefters ende Ontfangers
«� onfen voorfz Landen van Hollandt ende

dat f n^ende ^V00"^S ^allen ^Ing^efetenen van dien,
V ^alj5 goederen aldaer roerende ende onroe-

verf � ^� ^ende ^crediten van onfen voorfz Ad-
(Jl u¹' ^heuren ^Ae»"angeren ende Faulteurs,
ioovseidie gene die toe behooren den voornoem-

den particuliere Perfoonen, als eenige Vyandijc-
ke Steden, Dorpen ofte Gemeenten, metter daet
opfehryven , iayferen ende aenvaerden, ende
voorts aenbrengen ende denuncierenden Staten
voornoemt, ofte haerluyder Gecommitteerde,
omme bewaert ende geconferveert ofte verftreft
ende bekeert te worden, daer ende alfoo't behoo-
ren fal. Ordonnerende ende bevelende voorts
allen den genen die befitteii, onthouden, bewaer-
nifle ofte kennifie hebben van eenige goeden,
fchulden ofte actiën toe behoorende den geenen
die de parthye ende fyde houden van onfe voorfz
Adverfarifen Don Johan ende ghemeenen Vyan-
den van die van Hollandt ende Zeelandt voor*
noemt, mitfgaders den Generale Staten, van wat
qualiteyt ofte conditie die mogen wefen, dat fy
van Honden aen, ende ten minften binnen acht
dagen nae de publicatie van defen behoorlijcken
denuncieren, aenbrengen, te kennen geven ende
verklaren aenden eerilen Hooft-OfTicier van hare
refidentie, midtfgaders den Magiftraten vander
naefter Stede, alle 't gunt dat fyluyden dies aen-
gaende in haren behoedt ende macht fullen heb-
ben , midtfgaders 't gunt fyluyden daer inne ee-
nichfints fchuldich zijn, ofte kenniiTe hebben ful-
len dat andere onder hen houden , befitten, ofte
fchuldigh mogen wefen alfulcke Perfoonen, Ste-
den ofte Vlecken hen dragende als Vyanden e ij
Adverfarifen der voorfz Landen als Yooren, op
peyne van andermael te betalen, ende verbeurte
van foo vele als bedragen fal 't guntby yemandt
verfwegen fal mogen wefen . Die voornoemde
boeten t'appliceren twee derdendeelen omme
bekeert te werden ten behoeve vande gbemeene
faecke, ende 't derde derdendeel ten profyte van
den Officier die d'executie daer van doen fal.
Verbiedende als vooren eyntlijcken allen ende
eenen yegelijcken den voornoemden Don Johan,
ofte fynen Aenhangeren ende Spangiaerden ee-
nichfints by te ftaen ofte t'affifteren met Volck,
Ammunitien, Wapenen, Geit, Vidruaillien, raet
nochte daet, ofte AdverüiTementen noch ander-
fins die felve te favoriferen, diredelijck ofte indi-
redrelijck in eeniger manieren, op peyne van ge-
ftraft ende gepunieertte wefen als Faulteursvan
wederfpannige Rebellen, ende Vyanden vanden
Lande, ende over fulcks aen lijf ende goet ghe-
ftraft te worden. Ende ten eynde dat van onfe
Ordonnantie, inhibitie ende gebodt niemant ig-
norantie en pretendere, Ontbieden ende bevelen
wy u wel ernftelijcken, die felfde terftontende
fonder vertreck te doen verkondigen, uytroepen
ende publiceren alomme binnen den Steden ende

6. V Plaet-

-ocr page 1077-

Byv@eghfel van ecnige Placaten.&c.

2149

*Mo

Plaetfen van Hollandt ende Zeelandt, daer het
felfde noodich wefen fal, ende men ghewoon-
lijcken is uytroepinge ende publicatie te doene:
Ende voorts die vanden Raede voornoemt, ende
allen anderen Officieren dien dit aengaen mach,
dat fy tot onderhoudenifle ende obfervatie van
dien procederen, ende doen procederen tegens
den Overtreders ende ongehoorfamen , by exe-
cutie vande boeten endepeynen voorfchreven,
fonder eenige gunfte, gratie, diffimulatie ofte
verdrach. Des te doene met diefler aen kleeft,
gheven wy den felven volkomen macht, autho-
riteyt ende fonderlinge bevel. Ontbieden ende
bevelen voorts allen ende eenen yegelijcken, dat

fyhen 't felfde doende ernftelijcken verftae
de obedieren.

en.

Gegeven binnen onfer Stede van Delft _)0nj
onfen Zegele van Juftitie hier op gedruckt'in p]?
cate den fevenden Decembris vijfthien-hond *"
feven en tfeventigh. Van onfen Rijcken, te **
ten, van Spangien, Cecilien, &c, het tvveeend*
twintighfte, ende van Napels, 't vier en twintig^
fte. Onder ftondt gefchreven, By den Coninfh"
Ter Relatie van Syne Majeileyts StadthouL'
ende Raden over Hollant,Zeelant ende Vrieflant
Ende was geteeckent,

*� Ernfi,

Placaet, beroerende de Ketelboeters in ZeeUndu In date den fwee en t»k*

tigbfien December 1573.

van onfer Ordre vanden Gulden Vliefe,denPrin,
ce vanOrangien, Grave van NaiTau, &c, voor ons
Stadthouder ende Capiteyn Generael over Hol,
landt, Zeelandt, Vrieflant ende Utrecht, ende by
advyfe van die van onfen Rade Provinciael ia
Hollandt ende Zeelandt, ende Staten vanden fel.
ven Lande verboden ende geinterdiceert hebben,
verbieden ende interdiceren by defen alle Ketc-
laers, ende den geenen die henluyden metten fel.
ven Ambachte zijn geneerende, 't zy binnen ofte
buyten 's Landts, egeen vrye Meefters wefende,
ofte hen onthoudende inden Steden oftcVryhc�
den itaende onder 't ghebiedt vande voorfz onfe
Vyanden, ofte elders daer onfe voorfz Ondesfa*
ten vanden Ambachte van Ketelerye van Zee�
landt woonende, by Privilegie, O&royeoftcan.
derfints buyten gefloten worden, voortaenalom-
me binnen onfen voorfz Lande van Zeelandt te
gaen noch verkeeren, omme Neeringe achter
Lande te foecken, 't zy met Kiften, Sacken, Kot-
ven ofte anderfints, ten ware dat de felve die ben
alfoo fouden willen gheneeren, by eenen vrye
Meefter vanden felven Ambachte ende Lande
wefende , eerft ende alvooren den rijdt van drie
jaren fijn Ambacht geleertende voldaenhadde,
naer wekken tijdt fyluyden oock gehouden wor-
den onfen Officier vander Plaetfe daer onder fy
voortaen fouden mogen komen ende hen bege-
ven , Certificatie te toonen van haerluyder Ge�
fwooren ofte Meefter van binnen den felven Lan-
de van Zeelandt daer onder fyluyden alsvooren
haerluyder Ambachte geleert fullen mogen heb-
ben. Ende dat foo dickwils 't felfde by den Offi-
cier fal worden verfocht, oppeyne van haerluy-
der gewade, ende daer en boven noch fes oneen
gouden penningen, geheeten Philips guldens, tot
onfen behoeve ende profyte, t'appliceren ende
bekeeren foo wanneer fyluyden fonder ^^etPf
catien als vooren bevonden worden , \veljj'
voorfz peynen wy willen van eenen yegehjcW
gebreeckelijcken afgenomen hebben .fonder e -
nigefaveur, diffimulatie ofte verdrach, ende
betaelt te werden in handen vanden Rentntee ^lvan Zeelandt , Bewefterfchelt ende Beoottc;-
fchelt refpedtive, nu zijnde ofte naemaels kornc

�IL�� S by der gratie G odts Coningh
van Caftilien,&c. den Eerften Deurwaer-
der ofte ghefwooren Exploi�tier vanden
Hove van Hollandt, ofte den Secretaris binnen
den Steden hier op verfocht, Saluyt. Alfoo van
wegen die Deeckens, Gefwoorensende gemeene
goede Luyden ende Ambachts-gefellen vande
Ketelerye in Zeelandt ons vertoont ende te ken-
nen gegeven is, dat dagelijcks veel Gefellen ende
Perfoonen, foo uytten Lande van Luyck, Gelre,
Brabandt, Vlaenderen, Henegouwe, als andere
Landen, komen in onfen Lande van Zeelandt
voornoemt, exerceren het Ambacht van Ketele-
rye , fonder dat de felve zijn vrye Meefters, ofte
in onfen voorfz Lande van Zeelandt haere Leer-
jaren volbracht hebben, tot groote prejuditie van
den Ingefetenen vanden felven Lande, die daer
door met Wijf ende Kinderen fonder eenige Nee-
ringe efi welvaren fitten,ende hun oock qualicken
buyten den Steden met hare Ketelen endehant-
werek fouden derven tranfporteren, door vreeiè
vande voorfz Uytheemfche geflagen ende over-
laft te fijn,inder voegen dat hun Supplianten door
fulex den middel benomen wort omme hare Huy-
ftngenende Kinderen te alimenteren. Ende dat
d'Ingefetenen van onfen Lande van Zeelandt
voornoemt, die gheduyrende defe Oorloge alle
Contributien, fchattingen ende ommeflagen heb-
ben moeten fupporteren, ende noch dagelijcks
doende, in hare Neeringeende hantwerek gepre-
fereert te zijn voor de Uytheemfche, geen vrye
Meefters wefende, ofte refiderende inde Steden
ende Plaetfen houdende die fyde van onfe Vyan-
den d'Auftria, ofte daer onfe voorfz Ingefetenen
van Zeelant geexcludeert ofte buyten geflooten
worden, 't zy by Privilegiën, Oftroye ofte ander-
fints. SOO IST, datdefenaengefien,ende
omme te verhoeden ende te voorfien op diverfche
abufen , frauden ende bedroch de welcke eenige
vreemde Gefellen, hen geneerende metten voor-
fchreven Ambachte voortftellende zijn, ofte in
toekomende tyden noch foude mogen voort ftel-
len, als van geftoolen goet vanden Soldaten ende
anderen te koopen, ende in onfen voorfz Lande
van Zeelandt te voeren: Wy by deliberatie van
onfen lieven ende wel-bemincten Neve, Ridder

,':

de,

die wdeke ons daer af fchuidigh fal *�

-ocr page 1078-

Vogel-driftea^ � 2151

doen onderhouden ende obferveren, fonder eenL
ge guntte, faveur ofte diffimulatie, op peyne daer
inne begrepen. Gegeven binnen onferVlecke
vanden Hage, oflder 't Zegele van Juftitie hier op
ghedruckt in forme van Placate den xxij Decem-
brisanno 1578. Van onfen Rijcken,te weten,van
Spangien, Cicilien, &c. 't drie en twintighfte, en-
de van Napels, 't vijf en twintighile. Gnderttont
ghefchreven, By den Coningh: Tef Relatie van
l'yne Maefteyts Stadthouder, die Prefiderende
ende andere Raden over Hollandt , Zeelandt
ende Vrieflandt. Ende was ondergetêyckenc,
� �. ��

Beroerende de

■ _ITPt_ie^iisendcreliquatedoen,daeren-

^feeYⁿⁱⁿ_c^gbehooren fel. Ende ten eynde defe ons

^deau7 " Statuyt ende Ordonnantie m aues
Verbodt, ^^ _werj_en volkomen ende on-

^fchf ^Pnden,ende achtervolght ,ende voorts nie-
^dt'^r Tlla van ignorantie en pretendere, Latten
< o donneren wy u 't inhouden van defen te
ende orao ^_mmQ binnen den Steden ende
publicerei , _daer -_t f_ei_ve f_aj noodigh we-

^f,*nïtbeden ende bevelen voorts allen Offi-
^letl' iufticieren, Dienaren ende Onderfaten,
^cier. nrrs allen anderen des noodich zijnde,
^e fe Brieven van Placate fcherpelijcken te

PJacaet, beroerende de Fogel-driften. In date den 11 Jpril »5 8o.

de Vogel-koyen ofte Driften op te jagen , omme
de felve opte vlucht zijnde ende inder Lucht han-
gende, met heurlieder Wenc-Vogels ende ftaelen
in heurlieder Vogel-touwen te brengemDat oock
in'teynde vande Mey-maent, ende als 'c Gevogelc
ruydende is, ende niet wel tydigh om gegeten te
worden, hen inde Riet ende Rijs-waerden ont-
houdende,overmits fy alfdan niet mogen vliegen,
verfcheyden Schuytvoerders, Vogelaers, Vif-
fchers, ende diergelijcke Luyden, hen vervorde-
ren die Riet ende Rijs-waerden daer fy geen recht
noch pacht van Vogelrye aen en hebben , met
Netten rontfomme tebefetten, ende alfoo hec
Ruyt-vogel dat niet op vliegen en mach, inde
voorfz Schut-netten te jagen, ende fulcks 't felve
tot kleyne profyte in grooter menichte te vernie-
len,al tot gtoote ende onverwinnelijcke exceffive
fchade van onfe voorfz Pachters, Vafallen ende
Onderfate, daer inne wy gaernemet aller vlijt be-
hóórlijckeremedien fouden ftellen. SOO IST,
dat wy u belatten ende bevelen mits defen te tree-
ken alomme in onfe voorfz Landen van Hollandt
daer 't van noode zij � fal, ende aldaer ter plaetfe
daer men gewoonlijck is publicatie te doen, byu
roepende den Officier vander Plecke (is 't noot)
by openbaer Editie ende Klock-gheflach publi-
ceert, ende wel fcherpelijcken verbiedt ende in-
terdiceerc van onfen wegen allen ende eenen ye-
gelijcken wie hy zy, dat hem niemant en vervor-
dere by nachte noch oock by dage, by ofte on-
trent die voorfz Vogel-koyen ofte Driften, noch
oock in ofte ontrent die Kreecken, Killen, Rivie-
ren ofte andere Wateren,daer by ofte aen loopen-
de, noch op eenige Werven daer ontrent gelegen,
eenige lange ofte korte Roeren ofte Buiten los te
fchieten,noch oock op haerluyder Schuyten ofte
anders te kloppen, noch oock heurluyder Zeylen
te fchudden ofte over te werpen, ofte anders dier-
gelijcke geluyt, oock met roepen ende kryten, in
ofte ontrent die voorfz Kreecken, Killen, Rivie-
ren ofte andere Wateren te maecken , daer by het
Gevogelc uytte Vogel-koyen ofte Driften ver-
jaecht ofte verftoort fouden mogen worden, op
peyne van te verbeuren die Builen ofte Roeren,
die contrarie defe onfe verboden als vooren los
gefchooten fullen werden, ende boven dien te be-
talen een boete van thten Carolus guldens tot
twintich ftuyvess 'tftuck, by den genen, ende

6. V ij êIcx

�_

§ �IL�� S by der gratie Godts Coninghvan Caftilien, &c. Den Eerften onfen� neurwaerder hier op verfocht, Saluyt.

Alfoo'tot onfer kenniflè gekomen is, dat hoe lan-
ger hoe meer de Pachters van onfe Vogelryen en-
de Vogel-koyen foo inZuyt-Hollandt, als oock
elders in Hollandt gelegen, ende andere onfe Va-
fallen ende Onderfaten, Vogelkoyen ofte Driften
ede Vogelryen, in Hollant hebbende, dagelijcks
foo langer foo meer befchadight worden, by dien
dat veel ende diverfche Perfoonen met lange
Roeren, Sinck-roeren, ende andere diergelijcke
Gefchut, fooreyfende als gaende endeverkee-
rende door onfe voorfz Landen van Hollant, en-
de door die Rivieren, Killen, Kreecken ende an-
dere Wateren in Zuyt-Hollandt, als anders on-
trent die voorfz onfe ende onfen Vafallen ende
Onderfaten Vogel-koyen ofte Driften, hen ver-
vorderen te fchieten nae de voorfz Vogelen, ofte
anders heurluyder voorfz Roers te loiTen ontrent
die voorfz Driften ende Vogel-koyen : Dat oock
veel ende verfcheyden Schuytvoerders met heur-
luyder Vracht-fchuy ten ende andere, varende
door de Killen, Wateren ende Kreecken aen ofte
ontrent die voorfz Vogel-koyen, loopende op
heurluyderSchuyten kloppende, en met over-
werpen ende fchudden van heurluyder Zeylen,
glieluyt in 't Water maecken 5 Ende dat erger is,
eenige den Uytheemfche ende onbekende Koop-
luyden ende reyfende Luyden inhorteren, heur-
luydëns Sinck-roers ende andere los te fchieten
alsfy ontrent eenige Koyen varende zijn , om-
me alfoovande Vogelaers de Meet ofte Brae te
wygen , op dat fy fouden willen op houden van
fchieten ofte kloppen als vooren. Ende alfo door
'ulcke geluyt van fchieten , kloppen ende anders,
Je Vogels op 't ftael, ende by ende inde Vogel-
koyen gevallen zijnde, met groote menïchte ver-
jaeght worden, ende door die itooringe als voo-
Jfⁿ ⁿj^et lichtelijck weder inde Koyen, ofte'op de
toeken komen en willen, tot exceffive fchade
vande: Vogelaers �. Ende dat van ghelijcken ver-
^c eyden Vogelaers metter langer Lyne hen ver-
deren heurluyder Netten ende Vogel-touw
ontrent die voorfz Koyen te fpannen, fonder
echt ofte pacht van Vogelryen te hebben: Ende
en?" � ^eeniS^e ^van henluyden met kloppen
^andere diergelijcke manieren,die Vogels uy t

-ocr page 1079-

Byvoeghfel van ecnige l?lacaten,&c.

*i53

■H

clcx vanden genen die de Bufl�n ofte Roers voor-
noemt los ghefchooten fullen hebben, endeop
peyne van fes gelijcke guldens te verbeuren by de
Schuytvoerders ofte andere , die op haerluyder
Schuyten, ofte anders ontrent die voorfz Koyen
geklopt, ofte met overwerpen ende flingeren van
heurluyder Zeylen, roepen ofre krijten, eenigh
merckelijck gheruchtghemaeckt fullen hebben,
daer mede't Gevogeltuytte voorfz Koyen ofte
Driften ghejaeght foude mogen worden voorde
eerfte reyfe, ende voor de tweede rey fe op de ver-
beurte van thien Carolus guldens, ende arbitrale
corrcftie/t zy aen heurluyder goet ende ly ve, tot
difcretie vande Rechters, die't felve berechten
fullen. Verbiedende van gelijcken allen Vogelaers
metrer langer Lyne ofte met Vogel-getouwen op
heurluyder Plaetfen, ofte ontrent die voorfz Vo-
gelkoyen ofte Driften te fchieten, kloppen, kry-
ten, ofte anders eenigh gheluyt als vooren te ma-
ken, oockop peyne van fes Carolus guldens voor
de eerfte reyfe, ende voor de tweede reyfe opte
boete van thien Carolus guldens, ende arbitrale
correctie als vooren. Van gelijcken ende op ghe-
lijcke peynen refpeftivelijck mede verbiedende
cenen yegelijcken, opeenige Rijs-waerden, Riet-
velden ofte andere Ruychten met affteecken met
Netten, ofte anders eenigh Ruyt-vogel te jagen,
ofte te vangen, ten zy dat fy recht van Vogelryen

in pachte ofte anders hebben, ende 't Ruvt
willen vangen op fulcke Gorffen, Rijs-waed^'
Riet-velden, ofte andere diergelijcke Ruy_c} '
daer hen 't felve recht van Vogelryen by den F°'
genaers ofte Befitters vande felve Gorffen R

iet.

O'en
voorfe

velden ofte Rijs-waerden , recht van Vogaldaer hebbende, toe ghelaten ware; die

peynen te appliceren voor een derdendeel t

te vande Officiers die 't felve berechten '^

fullen,

ende 't lefte derdendeel ten profy te vand.,

en-

brengers. Ontbieden daerommc allen onfen οι
ficieren ende Jufticieren daer defe onfe Ordo *
nantie gepubliceert fal werden, ende dien dit aen'
gaen mach, dat fy totonderhoudenifl�vanoni
voorfz Verbodt procederen, ende doen proc�d�,
ren tegens den overtreders rigoreufelijck by _exf]
cutie vande voorfz peynen , fonder diffimulati�
ofte gunfte, op arbitrale correc"tie,want onsalfoa
gelieft. Gegeven in onfen Huyfe vanden Hage
onder 't Zegel van Juftitie hier op ghedrucktin'
Placate den xxj. dach Aprilis Anno 1580. naer
PaeiTchen. Van onfen Rijcken, te weten, van
Spangien, Cecilien, &c. 't xxv. ende van Napels,
't xxvij. Onder ftont gefchreven,By den Coningl
Ter Relatie vande Stadthouder Generael over
Hollandt, Zeelant ende Vrieflant. Endewason.
der teyc kent, J?. Ernfi,

Placaet, beroerende dat niemant hem en fal vervorderen by nachte metanigt

Verjagers oftegroote Netten te komen inde Duynen, omme ajdaerde Conynen te vangen. In date den clfdtn
Vult) 1580.

den Houtvefter totfynen kofte, foo verre Iiy die
begeert; indien hy die niet en begeert, in handen
vanden Procureur Generael, tot kofte vande Ma-
jeileyt, omme tegens henluyden geprocedeerttc
worden naer exigentie vander faecke. Endeoft
gebeurde dat eenige vande voorfz quaetwilligen,
door reftftentie by de Duynmeyers ofte Pachters
deurfchooten ofte doorfteecken werde, dat fy-
luyden dies aengaende jegens fyne voorfz Majeft.
niet verbeuren en fullen. Authoriferende dea
Eerften Deurwaerder hier opverfocht totkofte
van fyne voorfz Majeft., defen te publiceren al-
omme ende ter plaetfen daer hy verfocht fal wor-
den , ten eynde niemant hier van ignorantie en fal
mogen pretenderen. Gedaen inden Hage onder
't Zegel van Juftitie in forme van Placate hier op
gedruckt den elfden Julij anno 1580. Onder (lont
ghefchreven, By mynen Heeren die prefiderenae
ende andere Raeden 's Coninghs over Hollandt»
ZeelandtendeVrieflandt. Encle was ondetteyc-
kcntfJf. Minnefanck.

duymetindevandCongrootersfond't fel�n fPachten ,5 Oheefder vMaje(is 'tpreh

nJ Be vande Heeren Staten₉ daer by alle Heeren₇ AmbacbtuHeenn> of Op*

eieren werden gedeporteert, die hen niet hehhen willen verdragen vanden Eedt den Ccningh gedacn^ (5 �

In date den \ 3 September 1581.

Lfoo de Staten van Hollant hoogh noo-
digh bevinden tot dienfte ende verfeec-
kertheyt vanden Lande, daer inne te
doen voorfien, dat meteen eerften ghe-

die

procedeert mach worden jegens den geenen «
onvvilligh gheweeft zijn, als Heeren, Ambacn»
Heeren of Officieren, hen te verdragen vanden
cedt vanden Coningh, ende te doen den eedt r

-ocr page 1080-

^^^^^^^^^ipwpe

■'ί'^"**" ■<■■■>■■■ «iwiip

Verbodt jegens feeckere Daelders en Stuy vers.

2156

* �*cell. als Hoogc Overigheytnaerbehoo-
^f) Hebben de Staten verklaert ende gherefol-

ren te verklaren, dat henluyden gheinterdiceerc
wort eenige gerechtigheyt in 't fteilen van «enige
Officieren ofjufticieren vorder te ghebruycken,
noch oock in haerluyder plactfe van refidentie
hen wederomme te begeven, fonder voorgaende
confent vande Staten,ende dat middeler-tijdt van
wegen de HoogeOverigheyt, Officieren ende Ju-
fticieren gheilelt fullen werden tot lafte vande
Heeren ende Ambachts - Heeren. Gedaen inden
Hageden derthienden September 1581. Onder
ftondt, Ter Ordonnantie vande Staten. By my,
ende was onderteeckent,

C> de Rechtere.

r dat van wegen dievancien nuvc riwviuw-
^νΐι^ε«ή Hollant alle de felve onwillige in perfoone
f in verfchreven worden,ende by den Commif-

't zy van wat ftaet of conditie de klve zijn,
Γ de felve daer van werden gedeporteert, ende
� fiilcks de voorfz Officien fullen wefen impe-
bel folder dat oock de felve Perfonen weder-
^Ita ie'fullen mogen komen in hare voorgaende
oSetfe van refidentie, ten zy by confentc vande
Staten Ende den Heeren ende Ambachts-Hee-

Placaet, vande Staten van Zeelandt, op 't verbodt vande Heelfche, 'Bergh*

fihe, Bommelfche ende Batenhurgk[che Daelders ende Stuyvers. In date den 30Januari) 1582..

Ie Generale Staten 'sLantsendeGraef-
jf�lickbeyts van Zeelandt. Alfoobydi-
h verfche Placaten voortyden uy tgegeven,
alle de Heelfche,Bommelfche,Berghfche
endeBatenborghfche Munte verklaert is Billoen,
als wefende (iooin gewichteals in alloy) onge-
lijck minder dan die munte van herwaerrs-overe,
\vaer door oock alle die Daelders ende Stuyvers
aldaer geilagen, voor billoen moeten gheacht en-
de gehouden werden, ende gebracht ten Wii��le,
om aldaer gefneden ende gelchent te werden, om
niet meer te mogen befigen; Aengefien nochtans
dat dagelijcks de felve Daelders ende Stuyvers
meer ende meer vervalfcht werden.

Als wegende den jegenwoordigen Heelfchen
Daelder alleen veerthien Ingelfchen, ende hou-
dende in alloye vijfpenningen feventien greynen
fi!vers,cnde niet meer weerdigh zijnde dan feftien
�uyversachten dertigh myten.

�ea Bommelfchen Daelder, alleen wegende
vijfthien Ingelfchen ende eenen halven, ende
houdende in alloye feven penningen feven grey-
nen filvers, ende niet meer weerdigh zijnde dan
drie en twintigh ftuyvers feven en dertigh myten.

Den Berghfchen Daelder, alleen wegende vijf-
thien Ingelfchen ende een quaert, ende houden-
de in alloy feven penningen filvers, ende niet
meer weerdigh zijnde dan twee ende twintigh
ituyvers,

DenBatenburghfehen Daelder, alleen wegen-
de vijftien Ingelfchen een quaert, ende houdende
feven penningen filvers, ende niet meer weerdigh
lijnde dan twee en twintigh ftuyvers.

DenBatenburghfehen Stuy ver, alleen wegen-
de eenen Ingelfchen ende een quaert, ende hou-
dende alleen twee penningen filvets in alloye.en-
�c met meer weerdich wefende dan eenen halven
«uyver ende drie myten.

¹ ^AJ naer advenanc den Philippus Daelder ghe-
«eckjnt tot acht fchellingen grooten.

yⁿf <j^at "iettegenftaendedien, die felve da-

jcks by eenige Baetfoeckers ende Vyanden

de felve ontfangende, eenfdeelseen derdendeel»
ende anderfints ongelijck hooger dan die weer-
digh zijn. Om daertegens teveriiene, ende te
verhoeden die uytgrondelijcke fchade die den
ghemeynen Man daer by ghefchapen is te lyden*
S O O IS Τ, dat Wy met advyfe vande Excel-
lentie vanden Prince van Orangien hebben ver-
klaert,ende verklaren by defen alle de voorfchre-
ve Munte anderwerf voor billoen; Ende dienvol-
gende hebben gheordonneert, gheftatueert ende
verboden, ordonneren, ftatueren ende verbieden
by defen , Dat niemandt (wie hy zy) binnen den
Lande van Zeelandt eenige Heelfche, Berghfche,
Bommelfche of Batenborghfche Daelders of ftuy-
vers , in 't koopen of vcrkoopen, en fal mogen
Verhandelen in uytgeven of ontfangen, hoe 't fel-
ve foude mogen wefen, maer dat een yegelijck
fchuldigh fal zijn die felve ten WuTele te brengen
binnen acht dagen naer de publicatie van delen,
om by den Wiil�laer bedorven ende ghefneden te
worden, de welcke hun fullen betalen de weerde
van dien in goede loopende Munte, op pene van
confifcatie vande penningen die men bevinden fal
by yemanden niet ghebraaht te zijn binnen den
voorfz tyde ten Wii��le voorfeyt, alwaer 't oock
foo, dat fy alleeeerden die niet te begeeren ver-
handelen, ende daer en boven dat die overtreders
defer Ordonnantien fullen ftaen tot arbitrale cor-
rectie , te converteren die voorfz confifcatie, een
derdendeel tot profyte vande ghemeene faecke,
een derdendeel tot profyte vanden Aenbrenger,
ende het laetfte derdendeel tot profyte vanden
Officier die 't exploic~r doen fal. Ordonnerende
daeromme allen Officiers, ende allen anderen
dien dkaengaen mach, hun hier naer ftridelijck
te reguleren, ibnder des te wefen eenighfints in
gebreecke, want fulcks den dienfl va»den Lande
is vereyiTchende.

Aldus ghedaen in onfe Vergaderinge in 'tHoflf
van Zeelandt tot Middelburgh, onder onfen ge-
woonlijcken Zegel ter faecken, den dertighften

Januarij vijfthien-hondert ende twee en tachten-
tigh. Onder ftondt,Ter Ordonnantie vande Ge-
nerale Staten 's Lants ende Graeffelijckheyts Yan
Zeelandt. Bymy,

Chr. Koels.

h-».vmc w eivaerc, met groote menichte in t
L 7 ^w«^rden ghebracht ende geftroyt, tot ghe-

«ele bederffchiifc vanden Koopman ende ghe-

|ⁿ ^fimP^eler> Man, die de goede Daelders

«yvers uytte quade niet welenkonnen

^nncn' ^meeft daer mede worden bedroogen, als

Placaet,

6.V ifj

-ocr page 1081-

mmm

nraBusm

■■■■ .�J^"

Byvoeghfel van eenige FIacaten,&c«;

H57

*M8

Placaet, Verbiedende bet uytlooeren ende op\oopen van 't Werc\tot maecU

vande Lonten. In date den 10 September 1 ^Sz.

thien dubbelt de weerde van dien, te bekeereiiri
eene helft tot behoef vanden Aenbrenger _e ?

IL HEL Μ byder gratie GodtsPrince
van Orangien, &c. Den Eerden Deur-
waarder vanden Hove van Hollandt hier
op verlbcht, Saluyc. Alfoo wy verilaen hebben,
ende dagelijcks wort bevonden binnen den Lan-
den van Hollandt, dat hetVVercktot maecken
vande Lonten inden felven Lande, onder anderen
feer noodigh zijnde, uytte voorfz Landen met al-
fulcken mentchte wort gerrocken , dat het voor-
noemde Wercknieten is te bekomen, daertoe
't felfde binnen defe Landen van Hollandt noote-
lijcken als vooren gebruyckr moeten wordemLn-
de mitfdien daer inne voorfien moet worden, om-
me alle fwarigheden ende inconvenienten te voor
komen. S O O IS T, dat wy achtervolgende de
Refolutie vande Staten der felyer Landen, by ad-
\>yfe van die vanden Raede Provinciael van Hol-
landt, verboden ende geinterdiceerr hebben, ver-
bieden ende interdiceren by delen allen ende ee-
nenvegelijcken wien'tfelve acngaenmach, ee-
nigh Werck uytte voorfz Landen van Hollant te
voeren, ofte doen tranfporteren, in 't heymelijck
ofte openbaer, ofte daer roe eenigh VVerck inden
voorfz Landen op te koopen, op verbeurte van

d'ander helft vanden Officier die d'executied"
η fal, ende daer en boven op arbitrale _c

redtie

Ende ren eynde alle opkoopinge end'
uytvoeren van't voorfz Werck te beter belet ma l
worden, Laftenende ordonneren wy allen Offi
eieren, Convoy-meeftersende Cherchersbinne*
den voorfz Lande van Hollandt, ende allen and
ren des noodich zijnde, goede toeficht te nemen'
dar fulex niet en worde gedaen , op peyne dat L�
felfde aen henluyden verhaeltfal worden: i_nL
dit alles ter tijdt toe anders daer inne fahvefen
voorfien endegheordonneert, Waer van,opdat
niemant ignorantie en pretendere, Latten ende
bevelen wy u 't inhouden van defen te publiceren
alomme daer 't felfde fal noodich wefen. Gege-
ven inden Hage onder 't Zegel van Juftitie hier
op ghedruckt in forme van Piacate, denthienden
September 158Z. Onderitondtghefchreven,By
Syne Princel. Excell. Ter Relatie vanden Preif,
dent ende Raden over Hollandt, Zeelandtende
Vrieilandt. Onderteyckent,

B. Etnft.

ExtraB uyt het vierde 1\egtfter der TZeJolutien vande Ed, Mo. Heeren StM

van Hollandt,genomen den 1 4 Juni) 1583. Raec kende ds Euangelifche Gereformeerde Religie.

dinve der Landt faecken by
den Staten Generael ghe-
committeerr) gedaen.
X I. Artijckel,
Ende aljoo het dertiende
Artijckel, fpreechende van Dat de Euangelifche
de Religie int maken ende Gereformeerde Religie,
ftuyten vande naerder Unie daer van de exercitie
[ulcksis gefi�lt Jnrejpe�le openbaerlijck is toe ge-
■vandie Provintien, itytge- laten.endcaengenomen
fondert Hollandt ende Zee- ghebruyekt te worden,
lant, die de Roomfche Relt- ende oock tegenwoot-
giedoen ter tijt waren ex- delijckin'topenbaerge-
ercerende, ende daer omme predickt ende gheexer�
die vryheyt, door het felfde ceert wort, fal worden

Eees ofte affcheyt der by @'*ji§$j§Ynrelijck is ghe-

een komfteende verga- '% pif||arrcfteert, ende
deringe vande Gedepuieer- BgJ&^jgd antwoort en
de der Ge�nieerde Provin- d'advis van dicvan Hol-
tien, aen dces zyde der Ma- lant, op de pom�ten van
ze.binnenderftadt Utrecht den ReceiTe, die laeft tot
op den xx) Aprilis.ende na Utrecht is genomen en-
volgendedagen,naafhan- degherei�lveert, aldaer
delingevan eenigeparticu- op de vergaderin^e van
Uerefaecken, aengevangen de Gedeputeerden der
endegehouden,als nament- Ge�nieerde Provinci�n
lijekvan de l'urflendomme inne gebracht te werd�,
van Gelre, ende Graef/chap als hier na volght, en dat
Zutphen, den Graef/chap- nae voorgaende rapport.
pen ende Landen van Hol-

Artijckel,gheraden leven* gemaintcneertendebe
Vrieflandt,Over~jpfel,ende ■^L/landt, hebben nae denteft/puleren, cmdiere fchermt alomme bso

de Vrieffche Ommelanden, voorgaende rapporrelex j mogen veranderenfo wan- nen de Ge�nieerde Pro-

neer fyfuhks tot ruft ende vin tien , fonderdeoperi�
welvaert harer Provintie bare leeringe ofte exer-
geraden mochten bevind�. cirie van eenige andere
Is medeghenomen rapport, Religie inde jegenvoor-
ofhet nietgheraden is, dat dige ge�nieerde Provin-
Artijckel'Julcksbyghemeen cicn toe te laten, ende
confent te veranderen: Dat voorts andere inden ver-
aengefien alle de Provin- bonde toe te iaten, act>
tien, door Godesgenade, de tervolgende den innoui
Euangelifche Gereformeer- van defcn Artijekelc.
de Religie nu eendrachtelik
hebben aengenomen fy daer
byfullen bly ven ,fonder ee-
nige veranderinge daer in-
ne te mogen doen, als met ^.

vervatende de Poin�len inden beuren genomen,
ende Articulen aldaerghe� op de pomdren van den
handelt ende befloten,mitf Recei�e tot Urrecht ge-
gaders den genen, waer op racmt, by de Gcdcpu-
by den Gedeputeerden der teerde vande Gc�niecr-
felver Provinci�n aengeno- de Provintien, gheadvi-
men is, den een en twintig- fecrc, verklaert ende ge-
fien Mey fiilo novo eerftko- refolveert, als hier mcr
mende,eynteli)cke Refolutie volgt, omme op de Ver-
van heure principalen, bin gaderingc vandevoorif�
nen de voorfz tijdt inne te Gedeputeerden der Ge-
Irengen ,foo wel op de uyt- unieerde Provinci�n, de
fchryvinge,alsfchriftelijcke felve Refolutien inne
propofitie , hy den Heeren gebracht te worden, als
Landt-Raden (totter beley- hier nae volght.

-ocr page 1082-

Beroerende de Wage binnen der Goudo.

%i6o

2159

de,, ben legeerden in de ft
Unie te begeven, dat de
felfde daer inne by gemeen
confent aengenomen ende
ontfdngen fulle.n moten
werden, ende hare vryheyt
daer inne fullen mogen be-
houden.

Aldus gedaenby de Gede-
puteerde der Geünieerde
Provintien, aende oofizyde
derMafe^tot Utrecht ver-
gadert den ttvaelfden May
vijfthienhondertfeven en
tachtigh �� .

van alle

� emfent

%^km' "leunende elck van Utrecht aen te hou-
* ^mT,Tmt ff, goet den.dat die Predicanten
KlXeTmL� rotCudelitaert, Myerr,
*^��«*�, ende elders, ceflèren
^t>ml e voorkomen, Jat mogen die ghenoegh-
^ komende tyden door faem gebieden naede

Roomfche Religie.

geringe van Religie

Lfchcuringer.nochtwr-
Véepramert oftetc
Zharachtindie'üoorfz
li^ofte'edenvan

"ecnige Leden ofte
'steden, van die Roomfde

rfcandere ��&��*

Ordonnantie, dat in materie van%eauditie₉geen regaarden [al werden ge*

nomen, op middelen, verificatien ende Munimenten, dan die voorde Commiffarifen vande Rol/e ghealle�
geert, ende geexhibeert zijn geweefi. In date den � � Februarij 1584.

' Lfbo by de Inftructie vanden Hovc van
1 Hollant toegelaten zijnde de auditie aen

__I *_t Collegie vanden Rade,van alle Appoin-

flementenby CommiiTariiTen vande Rolle gege-
ven, inde felvedickwils gealiegeert ende ghepro-
dueèert werden,andere of nieuwe middelen, veiri-
ficaiicn ende munimenten, die voorde Commif-
driffen vande Rolle niet en zijn gealiegeert of ge-
exhibeert; wacr door het Collegie vanden Rade
verhindert, ende den ordinaris treyn van Juftitie
ghereurdcertwert. SOO 1ST, dat't voorfz
Hof omme te remedieren voor foo veel hetdoen-
lijck is, verklaert ende gheordonneert heeft _? ver-

klaert ende ordonneert midts defen, dat van nu
voortaen in materie Yan Reauditie geen reguarde
en fal werden genomen op middelen, verificatien
of munimenten, dan die voor de CommiiTariiTen
vande Rolle gealiegeert, ende geexhibeert zijn gc-
weeft, ende over fulcxde Reaudittcn op de fclve
middelen ende verificatien getermineerr. Ordon-
neren dat 't inhouden van defen inde Audiëntie
vande Rolle fal werden ghepubliceert, ten cynde
een yegelijck hem daer nae mach reguleren. Gc-
daen inden Hage by vander Myle Prefident, Bre-
derode.Loon, Menin,Camerlin,inioza, Leeuwen,
den xxj. Februarij 1584.

Placaet, *B er oer ende de Wage binnen der (joude. In date den 8 � f ril 1584�

I^^ILHELM by der gratie Godts Prince
É^Jl§^van Orangien, Grave van NafTau,&c.
'wnm Als hebbende de Hooge Overigheyt en-
de Kegeringe vande Landen van Hollandt, Zee-
landt ende Vriellandt: Den eerit-gefwooren'Ex-
ploidtier vander Kamere vanden Rade in Hollanc
hier op verfocht, Saluyt. Alfo over langen tyde
geordonneert is geweefl een Wage binnen onfer
Stede vander Goude, omme aldaer ghebracht
ende ghewoogen te worden, als Boter, Kafen,
^ Ter, Loot, Kooper, ende anders dat men by de
pwichte verkoopt, midts daer vooren tjetalende
't recht ende den taux daer toegheftelt, welcke
Wage by den Rentmeeftervan Noort-Hollandt
verhuyrt ende verpacht wort van onfent wegen,
alsbehoorendetotonfen Domeynen, op feecke-
^u] ^ou<^^e Ordonnantie daer op t'anderen tyden
gnemaeckt. Dat alle de voorfz Waren die men
verkoopen, ontfangen, leveten ende verftieren
^U lc - S^llewicllte binnen der voorfz Stede, ende.
oock inden Dorpen daer ontrent,nergens gewoo-
E^ei1 en fullen worden dan inde voorfz Wage van
^er fcoude. Ende tot dien eynde is verboden in
«en voorfz Dorpen, ende eenenyegelijck, geen
� te hebben, noch te houden, daer men inne

mach wegen boven de thien ponden ghewichts:
Ende hoe wel niemandt fchuldigh en ware dies
contrarie te doen, nochtans heeft belieft fommige
Dorpen ende Perfoonen binnen der voorfchreve
Stede, ende daer buy ten, Wage te houden, ende
daer inne te wegen dagelijcks Boter, Kafe, ende
andere alderhandc ghewichte, fonder die te bren-
gen ofte doen wegen inde voorfz Wage ter Gou-
de , defrauderende alfoo de Hooge Overigheyt
van fyne Domeynen, ende die Waegh-meefter
van fijnen Pachte, dat alfoo niet en behoort.
Ende want wy hier inne begeeren te voorfien, tot
confervatie van onfen Rechten, hoogheyt ende
Hecrlijckheyt. SOO IS �, dat wy u laften
ende bevelen, daer toe committerende midts de-
fen , dat ghy treckt binnen der voorfz Stede van
der Goude, ende in andere Steden ende Dorpen
daer ontrent, ende aldaer openbaerlijck voor aen
Volcken kondightende publiceert, Verbiedende
van onfent wegen, dat niemant binnen der felver
Stede van der Goude, noch in geenderhande
Plaetfcn ofteDorpen daer ontrent, als Stolwijck,
Haeflrecht, Buf koop, Ouderkerck, die met oude
geufeerde Privilegiën nietghepriviligeer&en zijn,
noch oock eenige particuliere Perfaonen aldaer,

hen

-ocr page 1083-

Byvoeghfel van eenigePlacaten,&c«

%\6i

ende menichwerf als bevonden fal

hen en vervordere eenige Wagen ofte Balancien,
noch oock Gewichte te hebben, houden, nochte
oock te ghebruyeken, daer men meer dan thien
ponden tot eene reyfe mede wegen mach : Hen
vootts ghebiedende dat fy de Wagen ende Ge-
wichten , die fy boven ofte contrarie defe onfe
Ordonnantie althans hebben , hen felven quijc
maecken, ofte verkoopen binnen den tijdtvan
twee maenden nae de publicatie vandefen, op
een boete van thien ponden te verbeuren by den
genen die eenige Gewichten, Wagen ofte Balan-
cien hae tyde voorfz bevonden fullen worden te
hebben, ende opte verbeurte vande felve Wagen
ende Gewichten. Bevelende voorts feer fcher-
pelijck, dat alle die geene die eenige Waren ofte
goederen hebben te verkoopen, mangelen, diftri-
bueren, vertieren ende leveren by gewichte , het
zy in 't geheel ofte by ftucken wegen aen eender-
hande Waren boven de tien pont,de felve Waren
ende goederen brengen ende laten wegen fullen
in onfe Wage binnen der voorfz Stede vander.
Goude , ende daer af betalen den behoorlijcken
Waegh-geltden Waegh- meefter vanden ielven
Wage, fonder dat niemandteenderhande Waren
jnette voorfz thien ponden gewichts, tot vijf, fes,
feven, ende meer reyfen , uytbrengende vijftigh,
t'feftigh, t'feventigh , ofte meer ponden , fullen
mogen wegen, defrauderende fulcks 't recht van
onfe voorfz Wage ende Wage-meefters, 't welck
vvy verftaendickwils ghefchiet te zijn, ende noch
dagelijcks te gefchien, ende dit op een boete van
thien ponden van veertigh grooten Vlaems het
pont te verbeuren, foo wel by den geenen die al-
fulcke Waren fulcks weeght, als van den geenen
diefe doet wegen, ende daer en boven op verbeur-
niffe vande voorfz Waren ende goeden, foo dick

contrarie ghedaen te wefen, 't een

derdendeel _tot

ov'

Profyte

vander P|_Pr

ke die de voorfz breuckige Perfoonen achte 1
lenende bekeuren fal. Ende ten eynde defe o^"

Ordonnantie wel onderhouden niach

werd_ei!i

bevelen wy onfen Bailliu vander Goude, B_a

dien \ f,

mogen aengaen, dat fy van drie maenden tot è
maenden, ofte meer, des by den Waegh-meeH_e ^�verfocht zijnde,doen vifitatie van de plaetfe taf
Huyfen daer eenige Wagen ofte Gewichten «J

trarie defe Ordonnantie bevonden foudenmope"
werden. Procederende voorts elcx van heurL!
der in fijn refort jegens den Overtreders, tot ei'
curie vande penen ende boeten voorfz. Van het
welcke te doen wy u geven volkomen machten.
de fpeciael bevel. Ontbieden ende bevelenalU
Officieren, Rechteren ende Dienaren, dat fy e]_cx

inden beuren fcherpelijcken toefien, dat'tinhoa,
den van defen onverbreeckelijck onderhouden
wort, ftraflènde den overtreders by den peynen
voorfz fonder verdrach, ende voorts dat fy u �_�dit doende ernftelijck verflaen, ende alle hulp
ende vorderniile te doen, fonder des te laten,op
alle't gunt dat fy onfen thooren duchtende zijn,
en daer jegens verbeuren mogen,ons certificeren-
de wes ghy hier inne ghedaen fult hebben, endeu
wedervaren fal wefen. Gegeven inden Hage
onder 't Zegel van Juftitie hier op ghedruckt in
forme van Placate den achtften Aprilis Anno
vijfthien-hondert vier en tachtigh.

Extract uytte %efcluuen vande Ed: Cjr: Mo: Heeren Staten van Bolku

ende Wefl-Vrieflandt genomenin hare Vergaderinge op den � Mcy ij'84. Waerly aende Hovenvim
luflitie ende Gerechten inde Sleden gheordonneert wert, datfe geen verdreven Perfoonen arrefiertnoftt
condemnerenfu/kn, ten zy datfe in defe Landen middelen heblen.

ften, ende andere onkoften, tegens den genen k
door 't gewerfc vanden Vyant uytten beuren zijn
verjaegt ende vertrocken, hebben verklaert ende
gerefolveert dat die vanden Hoogen Rade.nochte
vanden Rade Provinciael in Hollant, nochte eeni-
ge Gerechten binnen den Steden aldaer, jegens
alfulcke Perfonendie uyt Brabant of Vlaenderen
door 't gevvelt vanden Vyant zijn geweecken, tot
egeene condemnatie fullen procederen, oite eeni-
ge provifievan arreflen verleenen, uytfaecke van
eenige fchulden ofte achtervvefen, ten zy die van
den felven Hove , ofte de voorfz Gerechten al-
vooren goede kenniife fullen hebben ghenomen,
ende oock henluyden fal zijn gebleecken, dat al-
fulcke verjaechde ende vertrockene Perfoonen
binnen defe Landen middelen hebben omme te
betalen; Naer welcke Verklaringe ende Refolutic
de voornoemde Raden hen fullen hebben te regu-
leren , die daer af tot dien eynde oock firikif *^cr*
den geadverteert. Gedaen tot Delft denvijtdec
Mey 1584,

ge GPerf't gecondvifieuyt ften zalvooockverjadefeommnutte

"IS g-* geStat

Ordcfl'

-ocr page 1084-

16λ Iinpoft van ^twee ftuy vers op y�der Tonne Biers. 2! 64.
Ordonnantie, opdewlc^edefweefiuyversopdeTonne^ierSjfoo wel die

linnen da ge�nieerde Provintien ghebrouwen, als van huyten daer inneghebracht/uilen werden,, ly den
Brouwers endeden Verbopers vande UytlantfiheBieren refpetlive betaelt fullen worden, volgende den
contente by den Staten vande ge�nieerde Pro vintien daer toegedragen. In date den eerden Maert 15 84.

f> Nden eerften, Sullen alle Brouwers bin-
nen de ge�nieerde Provintien gehouden
ende fchuldigh zijn te betalen, twee ftuy-
van elcke tonne Biers, ilock ofte duymftuck,
jfcfvbrouwen lullen, het zy 't felfde zijn grove
f kleyne Bieren, of de felve foo die uyt het Giel
komen, ghevatet of by maniere van aenbrouwen
pebroocken, ende aen kleynder ende van minder
P_ryfe gemaeckt worden

tl'

Alle Schippers,Koopluyden ofteBierfteeckers
fullen ghehouden zijn te betalen ghelijcke twee
ftiiyvers vande Tonne van alle vreemde Bieren,
die fy van buyten inde voorfz Provintien fullen
brengen, ende dat tereerfteraenkomfte, ende
voor anderftont fy eenige Bieren fullen moeten
uytfchepen, ofte vande Kaye voeren ofte laten
vervoeren, op de boete van thien guldens te ver-
beuren van elcke Tonne,daer af fy contrarie fulle
hebben gedaen, boven de verbeurte van 't Bier.

iii.

' De Brouwers en fullen haere Bieren in anders
egeene Tonnen ofte Vaten doen ilaen , dan in
fulcke als men nae de ghewoonte vanden Steden
coflumelijcken ende gewoonlijcken is te doen, te
vaten in Vaten ofte Tonnen hebbende den brant
ofte keuren van der Stadt daer die Brouwers die

doen inflaen ofte vaten. .....

IIII.

Welverftaende, dat tot wat plaetfen gebruyc-
kelijcken is inde Maerte of andere tyden des Jaers
omme die Bieren lange tyden te conferveren,dub-
dulde Tonnen ofte Vaten, midtfgaders Pypen,
Oxhoofden ende andere Vaten te gebruycken, fy
't felfde fullen mogen doen, mits dat den Impoft
naeradvcnantdegroote betaelt fal worden.
V.

Van gelijcken, alfoo tot gerief vande Haringh-
vaert vuTcherye, de Scheeps-bieren in fmalle-
tonnen gheflagen worden, omme de felve ledige
Tonnen totte Neeringe vande ViiTcherye te gbe-
bruyckcn, fullen de Brouwers alfulcke Haringh-
bieren of Scheeps-bieren voor denViiichers brou-
wende, defelveinfmalle Tonnen mogen doen
jjaen, mits betalende defen Impoft naer advenant
de groote vande fmaj-tonnen, te weten, de drie
vierde-parten als drie grooten Vlaems van elcke:
M-tonne.

VA ^VI* ■"'■ ' '-■-■

tnde omme te voorkomen alle bedroch dat in
«nopheve vanden voorfz Impoft gepleegt fou-
J^e mogen worden, foo en fal niemant, wie hy ?y,
^t[ ^ofOnedel, binnen den Steden ofte ten plat-
en Lande, gcduyrende den tijt van defen Impoft,
PPJW fynen Huyfe voor hem felven particulier-
�«en ofte voor fyne Vrienden ende Gebuyren

brouwen exerceren, ende daer vooren bekent
zijn, opte boete van vijftigh gulden te verbeuren,
t'elcker reyfe als yemandc bevonden fal worden
contrarie van defen gedaen te hebben, foo wel by
dengeenen die binnen haren Huyfen particulier-
�jeken ghebrouwen, ofte doen brouwen fullen
hebben , als die alfulcke ghebrouwen Bieren ghe-
haelt, ofte doen halen, ende inne ghel�ydt fullen
hebben.

VII.
Van gelijcken en fullen gheduyrende den tijde
van defen Impoft, buyten den beilooten Steden
egeene Brouweryen mogen gaen, nochte eenige
Bieren gebrouwen werden,op peyne dat de Brou-
wers ten platten Lande contrarie doende,t'elcken
fullen verbeuren de boete van hondert guldens.
Vil 1,
Ende omme goede ordrete ftellen, dat den
voorfz Impoft niet verkort ofte gedefraudeert en
werde, foo en fal, gheduyrende den tijde van den
voorfz Impoft, geen Brouwer ofre Broufter *fel-
ver, ofte door haer Opper-Brouwers , Knechts of
Meyllens, ofte yemant anders, hare Bieren , 't zy
by grove of kleyne, mogen doen vaten, ofte in
Tonnen doen ilaen, nochte oocltin halve Vaten,
Kinnekens of andere Vaten, daer inne men Bie�
uyt levert, dan alleen door den gefwooren Infla-
gers, ende ten zy alvooren aenden Pachter ofte
Colle&eur van defen Impoft aengegeven hebben-
de den name vanden Inflagcr, ende wanneer fy
fullen doeninflaen, omme daer yemant prefent te
hebben foo 't hem goct durtckt, op de boete van
hondert guldens te verbeuren, als yemandt ter
contrarie gedaen fal hebben.
* IX.

Tot wekken eynde daer Neeringe van Brou-
werye is, geordonneert fal worden feecker getal
van gefwooren Inflagers, veel ofte wey nigh, naer
advenant de neeringe van 't brouwen, ende fulcks
dat fy de Brouwers bequamelijcken mogen die-
nen ende gerieven.

-:.;:.: Xi'-J

Welcke Inflagers voor 't accepteren van haren
dienft eedtifullen doen in handen vande Gecom-
mitteerde vande Staten der Ge�nieerde Provin-
tien y ofteby abfentie vande felve, in handen van
den Officier ofte Magiftraten vande Steden daer
toe expreiTelijck ghecommitteert wefende ,ende
dat in prefentie vanden Colledteut vanden Im-
poft, datfy elcke broute Biers, 't wclcke hem te¹beurte fal vallen inne te ilaen, giietrouwelijcken'
fullen inne ilaen,ende dat fy alle d� Vaten of Ton-
nen , heele, halve, Kinnekens, end� andere naer^;advenant, van ftucken tot ftucken ghetrouwelijc-
ken fullen met Krijt op fchry ven eride aenteyeke-
nen,ende den Colleiteur vanden Impoft aenbren-
gen.fonder 't felve te laten om eenige oorfaecken.

^,0&en Bier brouwen; Maer fullen hare inne ghe-
wouwen Bieren die fy drinckenfullen, moeten
*ⁿ vande Brouwers, die de Neeringe van her.

XI.

^ψ"

Ende fullen eenige vande felve Inflagers, tot
dienfte ende gherief vanden Brouwers, dagelijcks

6. X ge-

-ocr page 1085-

Byvoeghfel van eenige Placaten,&e<

11�5

*Ut

gehouden zijn hen te vinden tot feeckere plaet-
ien, ofte in feeckere Huyfkensdaer toe t'ordon-
neren , van 's morgens dat de Sonne op gaet tot
'snoeris te twaelf uyren, ende wederomme van
den een uyren nae de noene tot 's avondts dat de
Sonne onder gaet: Binnen wekken tijdt de Brou-
wers fullen ghehouden zijn d'Inflagers te komen
verfoecken, oock tot 't Giel datfy des nachts ful-
len willen doen wercken.
- XII.

De weleke foo wanneer den Brouwer feyndt
ommc eenen Inflager te hebben, die iijn Bieren
vaten ende inflaen fal, gehouden fullen zijn daer
om te dobbelen, fonder dacfy ineenigh werck
fullen mogen treden, anders dan hun by dobbe-
len te bcurte gevallen fal zijn.
XIII.

Tot wekken eynde binnen der Inflagers huyf-
kens een groote Belle gbehangen fal worden, die
men luyen fal als een Brouwer om een ln�ager
feynt, ende fullen den Inflagers aldaer komende
alsdan om het werck dobbelen, fonder dat fy ful-
len eenigh werck by ghebeurtc mogen laten om-
me gaeti..

XIIIL

Ende en fal den Inflager dieby dobbelen eenig
wertk te beurte ghevalien is , geen ander in fijn
plaetfe mogen itellen , nochte oock geen ander
werck mogen dobbelen, voor ende al eer hy fijn
werck van inne ilaen volbracht, ende hee geheele
broute Biers intie geilagen, ende het volle ghetal
vandeingeflagen Vaten ofte Tonnen, heele, hal-
ve, Rinnekens, ende alle andere meerdere of min-
dere Vaten by hem ftock ofte duymilucx gevatet»
aen gebracht fullen hebben.

XV.

De felve Inflagers fullen ghehouden zijn op
haerlieder eedt naerftigh onderfoeck te doen, en-
de alle forghvuldigheyt aen te wenden, datter
geen Bieren uy t 't Giel, dat fy werckende zijn,by
andere te vooren uy t gcflagen en zij η, ofte oock
daer naer eer 't Giel ten vollen gevact fal zijn, en-
de indien fy bevinden 't felve ghedaen te zijn, de
Pachter of Colle&eur, of hare Commifen, refpe-
CliveUck 'ti�lve van it�nden aen te kennen geven.

XVI.

Voorts fullen de ghcfwooren Inflagers eerfy
uyt het werck fcheyden, gehouden zijn naerfte-
lijck te over tellen, de geheek Vaten, halve, Kin-
nekens, ende andere naer advenant, byhenluy-
den inne geflagen ende opgeteyckent, als vooren
ghefeyt is, ende vanden Brouwer ofte Brouiler te
nemen een Cedulleken, inhoudende het ghetal
van dien, ende den dach dat het Bier inne ghefla-
gen is, ondergeteyekent by den voorfz Brouwer
of Brouiler, mee het geit vanden voorfz Impoft,
ende al 't felve den voorfz Colleiteur over te le-
veren eer fy om een werck fullen mogen dobbe-
len , ten ware den Brouwer of Brouiler weygerde
ofdilayeerdendcfen Impoil op den ftaende voet
te betalen $ in wekken ghevalle, fal den Inflager
volilaen,mits den Pachter ofte Collecteur 't felve
terilont te kennen gevende, die den Brouwer mee
parate executie toe betalinge fal bedwingen.
. , XVII. :nVuh ��' '

Ende foo yerre eenige vande felve Inflagers be-

vonden werde contrarie haren gedaen cedt
ge Vaten ofte Tonnen, halve, Kinnekens ^f
andere naer advenant niet ghetrouwelijckej,
gebracht, macr verfwegen of achter gehoud ^'
hebben, fal hy als meyneedigh ende va^a/"¹⁵den lyve geflraft worden. ^acn

XVIII.

Maer foo verre in eenige andere Poin&_en

defeOrdonnantie hem ontginge, ende alL^

gens dede, fal hy van fijnen dienft gepriveerr

de boven dien nae ghelegentheyt van 't exce'sl
hem bedreven arbitralijcken geflraft worden ^
difcrerie vanden Gerechte. '⁰ⁱ

XIX.

Ende tot meerder onderhoudenifl� vande!
flagers Ordonnantie, fal in elcker Stadt in derln
flagers Huyfken een fchriftelijcke Ordonnantie
ghehangen worden � ende fal o\ er henliedene_e�Overilen, Deecken ofte Hooftman gheflekwor.
den, die op de onderhoudeniife vande Ordonnan*
tic letten ende opficht hebben faL

X X.

Welverftaende dat inde Steden daer nietvee!
Brouvveryen , ende dien vo�gende weynigelnflj.
gers van r.oode fullen zijn, deCommhTanllen van
deVerpaehtinge fullen alfulcke ordre optefelve
mogen Hellen, alsfy tot gherief vanden Brouwer,
ende verhinderinge van alle frauden tegensdefea
Impofl, fullen bevinden te behooren.
XXI.

Ende fullen de Magiilraten vande Steden voor
let innevoeren van defe Ordonnantie, voor hen
ontbieden alle de Brouwers ende Broufters van
der Stadt, ende hen 't inhouden van defen fchcr-
pe�jck voorhouden: beladende dat iy hen daes
naer fullen hebben te reguleren, op peyne dat den
Brouwers oft Brouiters daer tegensdoende, bo-
ven d� pecuniele boeten hier vooren verklaerr,
den tijdt van een geheel Jaer haere Neeringc ver-
boden fai zijn, ende dat fy noch daer en boven
arbitralijek tot difcretie vanden Gerechte geflraft
fullen worden nae ghelegentheyt van t exces by
hem bedreven.

XX IL

Sonder dat alfukke Brouwers ofte Brouilers
hen met haren Opper-brouwers, Knechten,Mey�
fens of Dienftboden fullen mogen excuferen;
maer fullen ghehouden zijn haerlieder werck te
verantwoorden, omme daer vooren inne te ftaen,
indien by den felven d^fe Ordonnantie tebuvten
gegaen werde.' ''

XXIII.

Soo vele aengaet den tijdt dat den Pachter ofte
Colledeur fitten fal, 't verbodt van compoiitie,
ende van eenigh deel vanden Pachte voorder te
verpachten , lal men d'Ordonnantie vanden Im-
poft vande vreerhde Bieren achtervolgen.

XXIIII.

De Pachter of Col ledeur fal niet vermogen ge-

duy rende fyrien Pachte ofte Collecle de Neeringe
van'tBier brouwen te doen, noch Bierilecckr te
zijn, nochte oock part, deel ofte Compagnie met-
ten Brouwers ofte Bierileeckers te hebben, ende
't felve by eede te affirmeren ende te belooven.
X XV. ..

De boeten in defe Ordonnantie begrepen, lui'

Jeo

-ocr page 1086-

�

Twaelf ftuyvers op elcke Tonne Zeep/

ne hy geeol ledeer t fal hebben.

%i6%

lto7

rn een derde t

�TSur een derde vanden Officier, ende het
^C?wnde derde tot behoef vanden Aenbrenger.
reitcrenu χχγΐ.

_De Pachter fal ghehouden zijn alle weec-
, « betalen een twee-ende-vijfnghfte deel
% fynen PaciK, ofte den Colledteur 't gee-

Aldus ghedaen ter Vergaderinge vande Gene-
rale Staten der Ge�nieerde Nederlandtfche Pro-
vinci�n, teDelff, den eerften dach Martij vijftien-
hondert vier en tachtigh. Ter Ordonnantie vande
fclye. M, d'Hennin.

Ordonnantie ende InflruBie, op de Contributie ende opheft vanden Impoft op

de waelffiuyvers op elcke Tonne Zeepe _t by de Generale Staten tot on�erflant vsnden Oorloge ghe-confen-
teert, in date den ι Maert 1584.

vir.

Van ghelijcken en fullen geen Provintien, Ste-
den , Plaetfen , Lichamen van Ambachten of Ge-
meenten, vermogen defen Pacht aen re flaen , di-
redrelijck noch indiredtelijckin eeniger manieren.
Ende fal den Pachter ghehouden zijn by eede te
verklaren, dat hy den felven Pacht voor cgheen
Provintien, Steden, Plaetfen, Lichamen van Am-
bachten ofte Gemeenten gepacht en heeft.

VIII.

Den Pachter of Colledteur fal ghehouden zijn
naeuwe toeftcht te nemen op 't vaten van de
Zeepe, ende in geender manieren toe te laten dat
yemant eenige Zeepe vuile oft vate, fonder hem
aen te geven, fulcks hy oock felve fal moeten pre-
fent zijn, of yemandt committeren, om de Zeepe
in 't Vat te fien flaen, ende van als goet ende per-
tinent regifter te houden, op de verbeurte van
hondert guldens, t'elcke reyfe dat hy fal bevon-
den worden daer van in ghebreecke gheweeft te
hebben.

IX.

De Pachter of Colledteur en fal niet vermogen
yemandt quijt te fchelden , compoferen, of van
yemandt min te ontfangen dan den Impoft voo-
ren verhaelt, op de verbeurte van hondert gou-
den Realen.

Den Pachter en fal niet vermogen fynen
Pacht te fplyten , dat is een deel van lynen
pacht, 't zy by Provintien ofte Steden yemandt
anders verpachten ofte over laten , ende een
deel te behouden, maer den felven pacht in per-
foone, ofte by fyne Commifen moeten bedienen,
ende fal de voorfchreve Pachter ende fijne Com-
mifen gehouden zijn by eede te verklaren, dathy
gene particulieren afkoop van eenige Provintien,
Steden ofte Plaetfen en heeft ghedaen, noch en
fal doen, op verbeurte, indien contrarie bevon-
den wert, vande weerde van 't derde vande pacht
by heurluyden te betalen , ende gheftraft te zijn
als meyneedich.

XI.

Alle welcke boeten fullen gaen een derden-
deel tot behoeve vanden Officier ofte Deurwaer-
der die d'executie doet, een derdendeei ten be-
hoeve vanden _YColledteur ofte Pachter , ende
het derde dcirdendeel ten behoeve van deqi
Aenbrenger.

XII.

Soo wie Pachter blijft van dit gemeen Middel,
fal ghehouden wefen alle acht dagen te betalen

6. X ij ten

Nden eerften, fal den Impoft betaeldt
werden op elcke Tonne Zeeps, wegen-
de twee hondert ende veertigh ponden,
Srmen der ge�nieerde Provintien ghefooden
fal worden, twaelf ftuyvers: Ende van halve Va-
ten , Vierendeelen ende Achtendeelen naer adve-
nant: welcken Impoft by den Seepfieder betaek
fal worden.

Ende omme alle frauden te verhoeden, foo en
fal geen Zeepfieder Zeep by de ponden mogen
uyt wegen, op de boete van thienponden,te gaen
fulcks hier naer volght.

III.

Ende alfoo de Zeepe van buyten inkomende
ghehouden is te betalen van elcke Tonne voor
Convoy-gelt twee ponden thicn fchellingen, fal
daer omme vanden felven Zeepe by de Pachters
ofte Colledteurs vande voorfz twaelf ftuyvers,
cgecnen Impoft worden ontfangen.
IIII.

Ende omme te voorkomen alle frauden ende
bedroch die hier inne foude mogen gepleegt wor-
den, foo en fal egeen Zeepfieder eenige Zeepe by
de Keur-meefters, Gefwoorens, ofte andere mo-
gen doen vollen of vaten, ten zy dat hy eerft en-
de alvooren denColledteur of Pachter daer van

heinftnueertendeverwittightheeft, opdat hy

lem daer by mach vinden, ofte fyne Gecommit-
teerde feynden, omme de Vaten aen te teyeke-
ncn, ende den Impoft daer van t'ontfangen, foo
wanneer hy de Zeepe uyt leveren fal.
V.

Ende om alle fufpiden te weeren, de Zeepf�e-
oer fal ghehouden wefen tot vermaninge vanden
Colledteur ofte Pachter by eede te verklaren, dat
liy geen Seep meer uyt de zoode gevaet en heeft,
oan hyaenden Colledteur of Pachter aengegeven
ei heeft, op de verbeurte ende breucke van hon-
cect ponden van veertich grooten te verbeuren,
100 dickmaels yemandt bevonden wert contrarie
Riedaen te hebben , ofte in weygeringe te wefen
oen eedt te doen, ende boven dien een jaer ghefu-
'Pendeert te worden van hare Neeringe.
VI.

ue Pachter noch Colledteur en fal nietvermo-
pn gcduyrende fijnen Pacht of Colledre.de Nee-
^I!nge vaude Zeepfiederye te doen , noch oock
P^J", deel of compagnie hebben met de geene die
o^lvc Neeringe ^fuftendoen, maer ghehouden
^jn ^tldv'e by eede te yeryangen.

-ocr page 1087-

2169

ten Comptoire vanden

Byvoeghfel van eenigc Placaten,&c.

^lI7�

Aldus ghedaen ende gearreiteert indeVe

een gerechte twee ende
vijftighite deel van fynen beloofden Pacht, ofte
by ghebreecke van dien , fal d'Ontfanger 't felve
mogen doen executeren ende innen aenden Pach-
ter ofte fijnen Borgen, naer vermelden Qnde in-
houdt vande Generale Ordonnantie.

deringe vande Generale Staten tot Delf, cj_en ^
Hen dach van Meerte, Anno vijfthien-hond*'*
vier ende tachtigh. ^eit

Ter Ordonnantie vande Generale Staten

M. d'He η η in.

Ordonnantie ende �nftru&ie, �y de Cj-ener'ah Staten dergemimit

Nederlantfche Provintiengemaeckt,op 't fluck vande Contrihutie ende opheve vanden Jm�ofi _Vinden Zoute. In date den eerflen Maert 1584.

of laten doen, ofte meten, 't zy met hondert, half
hondert. vierendeel of anders, met andere maten
dan met heele Vaten, als men ghewoonlijckisin
elcke Provintie ende Quartieren een hondert
Souts te meeren. Ende dattet felve niet gefchie-
den en fal, dan by een of twee ghefwoorenSout.
meetersofte Soutftooters, volgende'tgebruyefe
vande Plaetfen daer't Sout uyt gaet, opte ver-
beurte van't Sout by ander mate, ofte by anderen
Perfoonen gemeten, ende op elck hondert boven
dien hondert guldens, ende minder mate naer ad-
venant, ende privatie van fijn Neeringe voor
een Jaer.

VI.

De voorfz gefwooren Sout-meetersofteStoo�
ters en fuHen geen Sout mogen uytmeetcnvan
eenige Denne of Vloeren, ten zy henlieden eeril
ende alvooren by billet ofte teyeken blijde, dat
den Pachter ofte Colle&eurvan 't voorfz gemeen
Middel daer van is betaelt ofte te vreden gneflelt,
ende de felve Soutmeeters fullen ghehouden we-
ien t'eynden alle weecken den Pachter of Colle-
iteur over te leveren de billetten ofte teyekenen
by hen vanden Panneman ontfangen, daer op fy
't Sout uyt gemeten hebben, als fy van gelijcken
doen fullen , tot allen tyden des by de Pachter
ofte Colle&eur vermaent zijnde: Waer op de
Soutmeeters in handen vanden Officier ter pre-
tentie vanden Pachter ofte Colle&eur eedt deen
fullen : Ende in gevalle fy contrarie doen, fullen
verbeuren t'elcken reyfe hondert guldens, ende
boven dien als meyneedige geilraft worden.

VII.

Boven dien en fal den Panneman geen Sout
vande Denne mogen laten gaen, fonder den Koo-
per of Schipper eenen Soutbrief te leveren, waer
op oock geteeckent fal iraen, dat 't recht vanden
Irnpoit vande vijftich guldens den Pachter ofte
Collecteur betaeldt ofte gerefpondeert is: En lal
oock van ghelijcken nergens eenich Sout gbewt
mogen worden, fonder den voorfz Soutbrief den
Burgemeeiter, ofte anderen daer toe te depute-
ren te exhiberen, ende by den Secretaris doen on-
derteeckenen ende regiftreren,ende den gewoon-
Jijcken eedt doen , ende alfoo aenden Pachter o
fijnen Commis den Soutbrief te leveren.

VIII. . _Upt

Ende alfoo fonder merckelijcke frauden n«
voorfchreven generael Middel met goede opliep
niet gheheven en fal mogen worden , van t °
dat inde Souc-ketenen verde Yande Steden ua^

Nden eerften, fal 't voorfz generael Mid-
del in cene verpachtinge over al de voor-
fchreve Landen werden verpacht, foo
verre 't felve ten diende vande Landen , ende ter
behoorlijcke pryfe verpacht mach worden, Ten
eynde den oplieveende betalinge van dien alom-
mecenpaerlijckmach worden ghedaen, omme te
voorkomen alle diverfie van Neeringe of anders,
fal 't voorfchreve Middel alomme op een eenpari-
gen voet worden ghecolle&eert by ghetrouwe
Collecteurs.

II.

Den Pachter ofte Colledeurfal vanelckhon-
dertgerafineert wit Souts, 't vvelck gheduyrende
fij nen Pachte ofte Collecte inde voorfchreve Lan-
den, fal worden uytte Keeten gedaen ofte afghe-
fcheept, vanden eerflen Kooper ontfangen vijf-
tich ponden van veertien grooten 't pont. Ende
van Klijn-fout een en dertich ghelijcke ponden,
ende vijffchellingen, ende van andere mate naer
advenant.

III.

Ende omme te voor komen alle frauden ende
bedroch die inden opheve van 't voorfchreve ge-
meene Middel foude mogen ghefchieden, foo en
fal den Panneman geen Sout van den Vloer ofte
Denne mogen voeren ofte brengen, of gedoogen
by yemandt anders ge voert ofte gebracht te wor-
den , fonder alvooren den Pachter of Colle�reur
van 't voorfz gemeen Middel betaeldc ofte te vre-
den geftelt te nebben.

1111.

Des fal den Panneman die felfs van fijn Denne
of Vloer eenighSoutlaedt, ofte doet laden, om-
me in andere Steden of Plaetfen binnen degheu-
nieerde Provinci�n 't felve tot fynen profytete
verkoopen, ofte oock eenich Sout verkoopt aen
eenige Perfoonen, diq't felve fullen verkoopen
aen Stierluyden of Reeders, die 't ter Zee begee-
ren te gebruyeken , omme Haringh daer medete
iouen, mogen volflaen , mits binnen den tijt van
drie Maenden nae dat't voorfz Sout vande Den-
ne af gedaen fal zijn, daer van betalende 't voorfz
gemeene Middel, daer vooren hy aenden Pachter
ofte Collecteur behoorlijcke belofte doen, ende
oock cautie luffifant (lellen fal.

Item, omme des te beter de voorfchreven frau-
den te mogen voorkomen , foo en fal men egeen
Sout yan eenige Vloere ofte Denne mogen doen,

-ocr page 1088-



		Ordonnantie vanden Impoft van 't Zouth ii7X

	. ,_v0rt eefooden, foo en fal gheduyrende de "' " 5,_t ₀f colle&atie geen Sout ghefooden
			XV. Welverftaende dat 't Sout den ViiTcher ofte Stierman toe behoorende, by den Pachter ofte Colle&eur fal aengeteeckent worden, omme met den felven VilTcher daer van te mogen liquideren tegens den Haringh die hy inbrengen, ende daer van hem reftitutie competeren fal: Behoudens het felve ghefchiede voor de Maent van Oclober naeftkomende , oppeyne vanden Impoft te b�ta» len van 't gene dat iy daer te νοοΛη niet en fullen bevvel�n hebben verfouten te zijn aen Haring, in defe Provintien aen Lant gebracht,ofte by Schip- brake, ofprinfe vanden Vyandt verlooren. XVI. Item, omme te voo* komen die frauden die on- der de voorfchreve reftitutie foudc mogen wor- den gepleegt, foo en fal geenderhande Sout, het zy grof, wit of elyn, inden Buyi��n ofte Haringh- fchepen mogen werden ghedaen, dan naer voor- gaende infinuatie aenden Pachter ofte Colledteur ghedaen , ommeby den Pachter of Colle&eur al- daer te affifteren, ofte yemandt tot dien eynde te fey nden, indien 't hem goet dunckt: Ende fal bo- ven dien den Reeder ol Stierman ter Haringh va- rende, den Pachter ofCollecleur by eede moeten verklaren, hoe veel foo wit als elyn ende grof Sout, hy in fijn Buyfi� ofte Schip fal hebben ghe- daen, ende van wien fy 't felve hebben ghekochr, Ten eynde den Pachter daer door verfeeckert machwefen, dat van 'tfelveSouthet ghemeen middel is betaeldt, oppenedatdenStierluyderi die 't felve niet en fullen doen, voor de gheheele teelt egeene reftitutie of rembourfement en fal werden gedaen. XVII. Ende in ghevalle den Pachter of Collecteur fu> fpitie heeft, dat den Stierman niet behoorlijck en heeft aen gebracht, fal 't Schip mogen befoecken, ende doen ontladen, ende fo verre hy eenige frau- de bevint, foo en fal vanden Haringh die voor dat jaer met 't felve Schip gevangen fal werden, oock egeene reftitutie of betalinge werden gedaen, en- de boven dienden Stierman verbeuren twintigh ponden van veertigh grooten 't pont, ende ghe- ftraft te werden als meyneedige. XVIII, Den Stierman in defe Landen metten gevangen Haringh aen ghekomen zijnde , fal met twee van fyne Bootfgefellen in handen vanden Offi- cier , terprefentie vanden Pachter of Collecteur by eede verklaren, hoe veel.Haringhs hy inne ge- bracht heeft met wit Sout gefouten , ende dat hy daer toe anders egeen wit Sout en gebruyckt,dan hy uy t defe Landen heeft ghevoert, volgende fij η verklatinge in 't uytvaren gedaert,ende ionder dat hy dat onder eenigh ander Sout heeft gemenght: Nae welcke verklaringe eerft de reftitutie ofte be- talinge gedaen fal werden. XIX. Ende in ghevalle den Pachter of Collefteur fu- fpitie heeft van fraude, fal 't felve by vifitatie van den Haringh mogen doen onderfoecken: Ende fo verre eenige frauden bevonden werden, foo en fal die Stierman voor de geheele teelt egeene re- ftitutie werden ghedaen , maer fal daer en boven verbeuren de boete van hondert guldens. 6. X iij Item,

^Y005nwo^Crden'inde Sout-keetenen, nietftaende Knne» eenige Steden , ofte binnen een quartiere vineenmyledaerby.^ Item, teneynde den Pachter van 't voorfz ghe- jvjiddel te beter hem mach verfeeckert hou- y^eCI f_o0 f_ai hy van elck hondert wit Souts, het lek buyten der Ge�nieerde Landen ghefooden ■^Vdc felve gebracht wort, omme aldaer geconfu- '^nC ere, verkocht ofte op andere Landen gevoert ^nlC H^n in 't innekomen ontfaneen tot lafte �anden Inbrenger de fomme van vijf er, tfeven- tieh guldens, ende dat op d Inftruftie ende peyne λ er op de Convoyen in de voorfz Landen wer- denontfangen ende geheven. X. Den voorfz Pachter of Colle&eur fal ghehou- den wefen van elcke laft Haringhs , met wit Sout chefouten (daer van het voorfz gemeene Middel Ij _wef_cn betaelt) 't welck in defe Landen by den VnTchers lal worden ghebracht, den felven Vif- fchers binnen vier dagen nae het inbrengen van den Haringh, ende advertentie daer van by hem ccdaen.te betalen tot rembourfement van 't gene by henlieden is betaeldt, naer advenant van den Impoft van vijf Tonnen Souts voor elcken laft Tonne Haringhs. XI. Ende van gelijcken fal hy gehouden wefen den felven VilTchers te reftitueren, 't geene fy van 't voorfchreve gemeen middel fullen hebben betaelt van 't Sout dat by Schip-brake, of dat het Schip by den Vyandt genomen wert, inde Zee blijft, of den VilTchers werdt afhandigh gemaeckt fonder recompenfe. « XII. Den Pachter ofCollefteur fal oock ghenieten, innen ende ontfangen den voorfz Impoft van alle het wit Sout, dat jegenwoordelijck binnen de ge- �nieerde Provintien is, foo wel in handen van den Kcopluyden, Verkoopers,Fadteurs, Pannewaer- ders, ReedersendeStierluyden of VilTchers, als alle andere Inwoonders der felver Provintien. XIII. ^ Tot wekken eynde de voorfchreve Pachter of ColleQeur fal vermogen te onderfoecken alle Packhuyfen, Kelders, ende andere plaetfen daer men Sout loude mogen leggen , ende den voor- schreven Koopluyden, Verkoopers, Facteurs, Pannewaerders,Reedersende Viifchersby eede «oen verklaren, hoe veel Souts fy onder haer ''ebben, midrfgaders alle Burgers t'harenhuyfe wogen ondervragen, hoeveel Souts een yder by J^ca ^heeft' omme den Impoft daer van te refpon- o«en ende betalen naer behooren, XIIII. tnde by f₀₀ verre yemant bevonden wer- e, op 't verfoeck vanden Pachter ofte Colle- «urminverklaert, aengegeven , ofte betaeldt hemι f^Cnr ^dan ^hy ^inder ^daet ^onder ^hem ^Iieefc' oke .fijneMitverwanten, ofte anderen daer /_c^^0oren doet toe behoorende , fal van elcke g�lden_S^tC k°^rt ^aenl^eg^cv^en » verbeuren thien

-ocr page 1089-

Byvocghfel van ecnige Placaten.&c

1173

deel van fynen pacht.'tzy by Provinci�n of_Bculiere Steden of Plaetfen over te laten, of ν
te verpachten, maer gehouden zijn denfelJ*⁰¹¹⁵in perfoone, of by fyne Commifen te bedienen'⁰^
gelijcke peynen. ^,0f

^δ ^J ^VJ xxiiii.

Dat geene Magiftraten en fullen verm₀o
hun eenichfints te onderwinden den opheve
defen Impoft, maer fullen den Pachter of C₀?
deur met parate executie aiMeren,des noot zi^,Cde: Ende byfooverre daer eenige andere dijf'
renten quamen te ontitaen, tuifchen den Pa_cJ*
over een zyde , ende ^en Stierluyden, Reeden
ende andere ten ande n, fullen inde faecke recht
doen, ghelijckfy in confeientie fullen bevinden te
behoore η, fonder eenige executien op den Pa4
ter toe te laten, dan den felven gehoort.
XXV.

Alle voorfz boeten ende peynen fullen gheap,
pliceert worden een derdendeel ten behoeve vaa
den Pachter, een derdendeel ten behoeve vanden
Officier of Deurwaerder die d'executie doen fal
ende het leile derdendeel ten behoeve vanden
Aenbrenger.

XXVI.

Den Pachter fal ghehouden wefen in handen
vanden Ontfanger Generael alle maent te beta-
len een twaelffte deel van fijn beloofdenpachte,
of by gebreecke van dien, fal hy ende fijn Borgen
daer vooren metter daet werden gheexecuKcrt,
volgende de Generale Ordonnantie.

Aldus ghedaen ende gearrefteert ter Vergade�
ringe vande Generale Staten der ge�nieerde Ne.
derlandtfche Provinci�n, binnen Delfden eerilea
Martij 1584.

Ter Ordonnantie vande felve.

M. d'Hennk

xx.

Item, of't gebeurde dat binnen twee jaren naer
dateenigh Stierman of Viilcher fijnen Haringh
fal aengegeven hebben, by wettelijcke Atteftatie
van twee loofwaerdige Getuygen bevonden wer-
de, dat hy voor dele reyfe in Zee zijnde eenigh
Sout aen boort ghenomen heeft, of oock dat hy
Haringh met grof ofte eenighfins gemenght Sout
gefouten, als met wit Sout gefouten zijnde, aen-
gegeven , ende dien volgens rcftitutie ghenooten
heeft,fal verbeuren van elck hondert Souts in Zee
in ghenomen, fes hondert ponden van veertigh
grooten: Ende van elck laft Haringh valfchelijck
aengegeven, de fomme van vier hondert gelijcke
ponden, beyde te verhalen op de Buyfle of Schip
daer 't Sout fal inne genomen, ende den Haringh
mede gevangen zij η ge weeft, by gebreck van fol-
ventie vanden Stierman, ende boven dien in bey-
de gevallen arbitralijckgecorrigeert worden.
XXI.

Geen Provinci�n, Steden, Plaetfen, Lichamen
van Ambachten of Gemeenten , noch oock de
Neeringe vanden Panneluyden, en fullen vermo-
gen defen pacht aen te flaen, dire�elijc k of indi-
rectelijck in eeniger manieren: Ende lal den Pach-
ter ghehouden zij η by eede te verklaren, dat hy
den felven pacht voor egeen Provinci�n, Steden,
noch Panneeringen gepacht en heeft.
XX11.

De Pachter of Colleileur en fal niet vermogen
eenige quijtfcheldinge te doen, compofitie te
maecken, of min te ontfangen voor 't recht van
defen Impoft:, dan naeradvenant vande voorfz
vijftigh guldens op elck hondert Souts,noch oock
de maniere van inninge vooren verhaelt te veran-
deren , op peyne van les duyfent guldens, indien
de contrarie bevonden werden.
X X 1II.

Item, en fal den Pachter niet vermogen eenigh

2 ♦ ttAmf�atie ende interpretatie, by de generale Staten der ge�nieerde 9(u

derlantfihe Provintiengemaeckt, op de Ordonnantie vanden nieuwen geconfenteerdm Jm]>$ in»
den witten Soute, vanden eerfien Martij 1$84. In date den %} Mam) 1584.

! E voorfz Generale State op't feite poinct
der voorfz Ordonnantie naerder bericht
zijnde, hebben goet gevonden ende ge-
accordeert , dat inde plaetfe daer ftaet
vanden billietten aldaer vermeit over te brengen
alle weecke,dat 't felve fal moeten gefchieden alle
dage,mitfgaders oock dat de Soutmeeters nefl�ns
de felve billietten ghehouden fullen zijn aenden
Pachter ofte Colle�leur met pertinente verkla-
ringe over te brengen de juyfte quantiteyt van
den Soute,d'welck fy dien dage uyt gemeten ful-
len hebben, daer van de voorfz Soutmeeters fal
betaeldt werden by den Pachter ofte Colledeur,
drie grooten Vlaems vande honderden.

Ende omme, foo lange gheraden gevonden fal
werden den voorfz Impoft te collecteren, goede
ende verfekerde Contrerolle te hebben jegens de
Colleiteur, Is mede goet gevonden ende gerefol-
Ycert, ende dien volgende wort allen Magiftraten

daer Soutkeeten ftaen, geordonneert, dat fy niet
en gedoogen dat eenige Soutbfieven voortaencn
fullen mogen werden ghefchreven, of dat fy oock
geene Soutbrieven en fullen fegelen,of gedoogen
gefegelt te werden, dan alleenlijck de gene die by
een ofte twee (tenhooghflen) gefwooren Stadts
Schryvers ofte Klercken fullen zijn ghefchreven
ende onderteyekent: Welcke gefwooren Schry-
vers ofte Klerken fullen moeten eedt doen, goet.
pertinent ende rechtveerdigh regifterdaer van te
houden,fonderaenfienvanyemande,'twelcktal�

len tyden fal mogen dienen tot contrerolle vanje
Colle&eur: voor welcke regiftratie (mits dat ny
desverfocht zijnde,daerv3 onder haer hantcop*
fullen moeten geven) fy vanden Collefteur om-
fangen fullen vier groo. Vlaems vande honderden.

Alfoo mede de voorfz Staten onderricht zijn�
'tfevende Artijckel der voorfz Ordo/inantieU»
volkomen niet en zijnalsdenootelickheyt.o

-ocr page 1090-

Iiiilru&ie voor de Generale Commifen ,&c, 217�

fanden te weeren wel vereyfcht, fo is 'tfelve
¹ ipSeert inden naeftvolgende maniere.

voorfz Ordonnantie gene fwarigheyt en ry fe,ofte
oorfaecke genomen werden om eenige fraude te
bedencken; De voorfz Generale Staten naerder
duydende hare intentie op 'tfelve Artijckel, ver-
klaren hare meyning� niet te zi;n, dat de liquida-
tie daer inne vermeit juyftfoude moeten gefchie-
den tegens den Import vanden Zoute, ter plaetfe
daer het Sout van daen gekomen is, maer dat naer
de expiratie vande drie maenden aldaer verhaek,
fonder eenige uytvluchtofexcufe des Impofl: van
den Soute, 't welck op cautie uyt ghevoert is, by
den eerften Koopers of haere Borgen fal werden
betaelt: Behoudelijck dat den Stierluyden ende
Viifchers naer advenant van haeren ingebrachten
Haringh rembourfement fal werden ghedaen , als
inde voorfz Ordonnantie,'t zy ter plaetfe daer fy
inne komen, of t'haerder naeftergelegentheyt.

Blyvende voorts de voorfz Ordonnantie van
den eerften Martij 1584.1η hare vigeur en kracht,
daer de felve defe niet aen is contrarierende.

Aldus ghedaen ende gearrefleert ter Vergade-
ringe vande Generale Staten derNederlandtfche
ge�nieerde Provinci�n binnen der Stadt Delf den
xxiij Martij 1584. A/. d'Hennin.

_e Burgemeefters ende Magiftraten vande Ste-
1 inde Vlecken daer Soutkeeten ftaen,ofte an-
»f r"S eewoonlijcken zijn Sout-bneven te fege-
f tllen op haeren eedr die fy ghedaen hebben,
'ite ennemenendebelooven, dat fv geene
� brieven en (uilen fegelen, voor ende al eer

. JZ_n on den r�cee vanden felven Soutbnef
�S�SSilat defimpoft daer van betaelt, of
5 f pachtrt of Colleireur daer van gecontenteert
₅ eliick oockden Panneman geen Sout vanden
Denneen fal mogen laten gaen, nochce oock de
Schippers ofte Koopers vanden zate voeren oft
�anfporteren, fonder eenen Soutbnef, innehou-
lende de juyi�e quantiteyt (die den Panneman
medeopfynen eedt, neffens de qualiteyt vanden
Soute ahehouden fal zijn te verklaren) daer van
verleden ende Regelt te zijn,opte verbeurte van
het eeheel ingeladen Sout, indien 't felve in t ge-
heel ofte in deel bevonden werde, ofte fonder
Sout-brief, of in meerder quantiteyt dan inden
Soutbnef verhaelc fal ftaen, uytgevoert te werd�.

Op dat mede deur *t vijfthienfte Artijckcl der

Ordonnantie, van geen verfoecf^ 'mjudicio te doen, fonder daer toe eerfl ende

ahoorsntehelhen adm'f�e van Jen Hove: Ende ten tweeden_% noopende deComparitknvoor Cammiffa-
rifen, 1'n dat'e de'n z6 Juni) 158 4.

teurs te verbeuren fes ftuyvers tot profyte vanden
Armen, ende dat de prefentatiedaer toedienende
fal werden getoyeerr. Infinueert ende adverteert
voorts 't voorfz HotT, allen Procureurs ende Sup-
pooften vanden felven Hove, dat van nu voortaen
de CommiiTarifen vanden Hove niet en fullen va*
ceren ofte befoigneren in faecken van Compari-
ticn ,.daer toe fyluyden ghedeputeert fuljen zij η,
fonder te hebben de originele Aae, CommiiTje
ofte Appoinctement daer toedienende, ende by
den Greffier ofte iynen Subftituyt �ndcrtcyc4ient,
't welck d'Impetrant, Eyficher ofte Requiranr,
ofte partye adverfe (indien hy mceft geintcrefTeerc
is) d�n Comm�Taris van tcvooren fal exhiberen,
omme te weten waer toe fyne CommiiTic ftreckr,
ende tendeert ,op profijt van dien ghedeccrnccrt
fal mogen worden. Gedacn inden Hageby Mec-
fters Adriaen vander Myle, Prefident, Jeronimus
van Borre, Leonaert Cafenbroot, Artus van Brc-
denroode, Pelgrum van Loon, Niclaes Camerlin,
Pieter de Inioza ende Dirck van Leeuwen, Racts-
luydcn vanH�lIandt. Ende gepronuncicert den
fes en twintighften Junij Anno vijfthicn-hoiidcrt
vier en tachtigh.

^β Lfoo by d'InuWHevandcn Hove van
H Hollandtgeordonnccrtende geftatueert
'I is, dat jemandr begeert eenigh verfoeck
* injuJuio te doen, 't zy omme te hebben
cautie, Copie van Munimcntcn, ofte diergelijcke,
'tfclfdcdoen cndccyiTchen fal by Requefte, ende
't voorfz Hoff bevindt, dat dagelijcks contrarie
van dien wert gheufeert, in fulcker manieren, dat
de prefentatien dienende ommeincidentael ver-
fueck injudicio te doen, by nae foo vele zijn als de
nieuwe iiiccken, dienende omme eyfch te doen,
die inde Grcffic gbebrackt, ende te regifter geftelt
worden, fonder voorgaende Requefte ende ad-
miifie vanden Hove. SOO 1 ST, dat't voorfz
Hoff; naevolgendehctLiiij. Articulc vande voorfz
lnftrudie.by dcfen eenen ycgclijcken belaft ende
ordonneert, hen nae 't inhouden van dien te regu-
leren , ende over fulcks geene Requefte ofte ver-
wek in judicio, hocdanigh 't felve wefen mach te
<rocn, ofte dact toe te prefenteren, fonder achter-
volgende de voorfz Inftru�ie, eerft ende alvooren
toe dien eynde Requefte aen den Hove geprefen-
^tcc", endc apoftillc daer op verkregen te hebben,
°P peyne van t'clcken reyfe by den Contraven-

*» Inftrudie,«�oordegemrak CommifenvandeCon�oyeninelckeTroVmue,

In date den x^julij 1584.

felver, fullen fy fcherpe toeficht nemen, dat by
alle particuliere Collecteurs, Contrerolleurs,
Cherchers ende Klercken van heur diftrict, d'Or-
donnantie, lnftru�ie ende Lyfte op den opheve

vande

Nden eerften, alfoo in een yeder Provin-
trc fal gheftelc worden een Commijs Ge-
ⁿeraelofte meer, nae gelegentheyt der

-ocr page 1091-



		Byvocghfel van eenige Placaten.&c.
	2177


vande Co;woyen ghemaeckt, ofte noch te maec- ken, wel fcherpelickin alle haer Poinften, fonder eenige diffimulatie, faveur ofte conniventie nae gevolghtende onderhouden werden. Ende fullen tot dien eynde gehouden 2Ïjn hen te tsanfporte- ren van d'een Comptoir ende Wacht rot d'andere. II. Sullen mede goede correfpondentie houden nietten anderen Provincialen Commyfen, ende dien volgende by lafte vanden Collegie, ofte nacr gedaene advertentie aenden felven hentranfpor- teren, van d'een quartier op d'andere, omme in- formatie te nemen vande frauden ende bedriege- rye die fy verftaen fullen te gebeuren. III. Sullen mede ordonneren binnen elcke Stadt ofte Plaetfe daer de Convoyen geheven werden, tot wat uyre, ende hoe lange t'elcken dage den voornoemden Collecteur ende andere Officieren hen fullen ten Comptoire vanden ontfanck laten vinden, alles na gelegentheyt vanden tyde ,ftede ende plaetfe, de welcke fyluyden fullen mogen doen met advyfe vande Burgemecfterën, ihdien't henluyden goet duncken fal. ��. Ende of by gevalle eenige der felver door kranckheytofteanderfints, gheoorfaeckt waren abfentte blvven, ende volgens haere Inftruftie ecneii anderen in haere plaetfen re ftellen , fullen de voorfz Commyfen den gefubftitueerden afne- men den behoorlijcken eedt, toeficht nemende datterzijn bequameende daer toe gequalificeer- de Perfoonen. V. De voornoemde Commyfen fullen denColle- &eurs ende Contrerollëurs leveren ghebondcn Regifters, foo vele behoefTelick zy, vande welcke t formaet, quaternen ende 't ghetal van bladeren gelijckfullen wefen, alle ghequoteert mette ver- volgende getalen , ende onder aen in yeder bladt gheteyckent met fijn eygen fignatuere, ofte by eenige daer toe gecommitteert vanden Collegie: Sullen de voornoemde Commyfen van gelijcken dePafpoorten (gedrucktmeteenfpeciale letter) naer datfe de felve geteeckent ofte gemarcqucert hebben , den Colle&eur of Ontfanger by ghetale onder recepiife over leveren, om daer van by hem verantwoortte worden als naer behooren. V^I � Erïde of 't ghebeurde datter eenige goederen mochten te voorfchijn komen inde Lyfte vande Convoyen geobmitteert, fullen de voorfz Com- myfen by provifie daer in'ne mogen difponeren, ende de lèlve doen betalen naer datfe bevonden fullen werden weerdich te wefen, mïdrs terftont die vanden Collegie daer van te adverteren , om- me daer inne met kenniilè naerder voorfien te werden. vu. Sullen mede den* Collccleurs, Contrerollëurs, Clercquen, &c. bericht ende onderwijs doen van der faecken ende fwarigheden die hen in 't feyt van haer Officie vreemt ende onbekent dunckein te wefen, ende de felve daer toe te houden, datfe niemant (dan den geenen daer toe by hare Inilru* ük geordonneert) en yertooncn nochte ��
			nicerenhaer Regifters, bil letten ofte Cedull peyne van privatic huns Officie, ende daeteï'i ven arbitralicken te werden geftraft ^ VIII. Sullen oock de voornoemde Commyf_enreguard nemen , dat de Regifters vande C^i? dVeurs, &c. fonder collufie oftwijftel werde houden, geenfints toelatende dat fyluyden l" ^ Regifters elckanderen communiceren, ofte ^��yet daer uyt laten uytfchry ven , daer toe defrl? Hellende peyne van verbeurte van heiir Offi benefFens exemplare corre&ie. � ^' IX. Sullen van alle Aften van confifcatien, y₀o komende uyt faecken van bedriegerye .endev^ de géene die't recht vande Convoyen prctende"¹ren t'ontvreemden, ofte die* fukks mochten voor gewent hebben, nemen behoorlijcke informatie ende daer nae rapport doen aenden geenen die daer vandejudicatuere fullen hebben, om dies. halven, ende den breucken dien aenklevendege. difponeertte werden als naer behooren, fonder te vermogen eenige conniventie ofte compoficie te doen, directelick ofte indire&elick, in wat ma. nieren dattet zy, op privatie van fijn Officie,ende vorder arbitralijcken geftraftte worden naerglie. legentheyt der faecken. X. Voorts fullen de voorfz Commyfen vanallede abufen, fwarigheden ende differenten.die haer by ghevalle van tyde mochten prefenteren, die van oen Collegie t'elcken tyde verwittigen ende ad- vertentie doen.tfamptadviferen by wat middelen men de felve (na hen goetduncken) foude mogen remedieren, XI. Als fy oock mede gehouden fullen zijn openin- ge te doen, ende advertentie vanalle'tgeenefy vernemen fullen mogen tot voordeel, dienitende goede directie van 't ghemeene befte te dienen, mitfgaders by wat middelen 't felve foude mogen in treyn ende te wege gebracht werden. XII. Ende in gevalle eenigh Schip bevonden werde alfulckc Zeegaten uyt te loopen als inden Placa- tégheinterdiceert is, daergeeneUytleggersvan 's Landts wegen geleyt zijn, ende dat overfulcks naer luydt des voorfz Placacts mochte geproce- deert werden tqt confifcatie van des Schippers Schip.ende des Koopmans goederen,(daer nocii- tans den Koopman, als een ontrouw Schipper gcraeckt hebbende) by aventure vanfuloc onwe- tende , ende inculpable foude mogen zijn, fu"^endie van de voorfz Collegie in foodaaige faeaen, diedickmael vele importeren, fulcke difcredi, ^ reguard vanden Koopman ghebruyeken, »� naer exigentie vander faecke in redelickheyn^ul' len bevinden te behooren. XIII. . .-Referverende voorts t'onfwaerts het meero^ ren, verminderen ende veranderen, foo* dennoo vereyfehen fal. Gedaen inde Vergadering vafl« Generale Staten tot Delffi, den vier en twintig* ften dach Julij anno 1584. Onder ftont, I ety* donnantic vandc Generale Staten. Geteeckent M, de Herwin, j_fl.

-ocr page 1092-



			Inftru&ie voor de particuliere Colle&eur^&c. 1180
	��79		Inftru&ie voor de particuliere Colle&eur^&c. 1180
	��79

		%. Inftruclie, van 't geene dat de particuliere CoUeBeurs ende Contrerotteurs vandenomfanck vande generale Middelen, op dinkomende ende uywarende Koopmanfchappen, int heffen vande Convoyen, fullen moeten onderhouden in ekke Stede ende Plaetfe. %<\Julij 1584.

I. IKden cetften, lullen gehouden ende verbon- den welen henluyden te vinden ter plaetfe daer toe gheordonneert ende t'ordonneren, ende aldaer met raet ende advys van malkan- uren ovcrflaen de tauxatie vande voorfz Gene- I � middelen op 't ftuck vande inkomende ende "Lende Koopmanfchappen van Convoyen Sn defe Landen, volgende de Lyfte daer af ghe- maeckt, ende alfoo des Werckendaeghs te com- pareren ter voorfz plaetfen: Te weten, van Paef- Uen tot Bamiife 's morgens te feven uyren, ende daerteblyven tot elf uyren: ende naer noene,van den twee uyren tot 's ayonts ten fes uyren: Ende van Bamiife tot PaeiTchen 's morgens ten acht uy- ren tot elf uyren: ende nae den noene van tween totten vijf uyren, ten ware dat de faecken meer- der tildes eyfehten, in wekken ghevalle fyluyden tor alfulcken andere extraordinarife uyre als hen by de refpeftive generael Commifen Provinciaels belall fal worden, ghehouden fullen 2ijn daer te verfchynen perfoonlijck, ende niet dooreenigen Subftituyt, ende te bly ven tot dat den Koopman chetiefc is, op dat hy door hun niet verachtert en worde �. Ende of 't ghebeurde dat de voorfz Col- lefteurs ofte Contrerolleurs ter voorfz uyre ende plaetfen niet en compareerden, in fulcken gevalle fal de felve verfuymer t'elcker reyfe verbeuren tliien ftuyvers voor den Armen, 't welck ontfan- een fal worden by den geenen die de Magiftraet daer toe fal hebben ghelaft, waerinne geenont- fchult fal toegelaten werden,ten ware door fieck- leende kranckheyt, ofte door laft ende bevel van de Magiftraet. Ende een van heurluyden kranck \vefende,fal de felfde gehouden wefen fijne fieck- te eheduyrende , eenen anderen in fyne plaetfe te (tellen, tot fynen eygen kofte , lafte, pericule ende avontuere, midts dat de ghefubftitueerde mede ghehouden fal zijn te doen den behoorlijc- keneedtaen handen vande voorfchreve refpeiti- ve Commifen Generael, oft vanden Officier van der Plaetfe. 11. Van alle den ontfanck die gefchieden fal van 't voorfz recht vande Convoyen, fullen de voorfz Collecteur ende Contrerolleur gelijckelijck ende elcksbyfonder moeten Boeck ende Regifter hou- den by goede fpecificatie , als hier naer verklaert «I werden, fonder malkanderen heure Boecken te mogen communiceren, ofte dat d'eenuytdes anders Boeck fal mogen nae fchryven. Ende ful- len de voorfz refpeitive Commifen Generael, «n voorfz Collefteurende Contrerolleur leve- pⁿ gebonden Regifters van gelijcke formaet van ampier, van de welcke oock elcke quaterne van pijeken getal van bladeren fal wefen,alle gequo- ^eejt met naevolgende ghetale, ende onder aen in ^e ^ blat gheteyekent mette iignatuere vande ^v°ornoemde Commifen Provinciaels, ofte van yemandt vanden Collegie der Gedeputeerde Ra- öen vande refpeftiye Provinciën.
				III. Ende fullen de voorfz Collecteur ende Con- trerolleur fcherpelijck doen onderhouden, dat alle Schippers ende Wagenaers fullen laten aen- teyekenen, ende pertinente verklaringe doen by goede fpecificaticvan alle de panelen van Koop- manfchappen die ly binnen heure Schepen, ofte op haer Wagenen geladen hebben, fonder yet te verfwygen, voor ende al eer fy fullen mogen lof- fen ofte breecken, 't zy in Lichters ofte anderfins, op verbeurte van heure Schepen, Wagens ende Paerden. IIII. Ende voorts fullen de Koopluyden de voorfz aengegeven goederen toe behoorende, ofte heure Facteurs, ghehouden zijn by fpecificatie op een Cedulle, met hun eygen hant ende merek geteyc- kent, over te leveren aenden voorfz Collecleur ende Contrerolleur, van alle de par^eelen ende ipecien vande voorfz goederen ofte Koopman- fchappen, de jufte qualiteyt, quantiteyt, waerde ende getal, midtfgaders de mereken N°- op elck fluck geteyekenr ftaende, de welcke fyluyden by de voorfz Schippers ofteWaeenaers fullen willen ontladen, ofte dieanderfints oy vletten, vlóoten ofte anders by hoedanige wegen 't felfde foude mogen zijn, in 't Landt gebracht werden, fonder yet te vergeten, omme 't felfde by de voorfz Offi- cieren geregiilreert te werden, ende fal de voorfz Colledteur in 't Regifter voor 't hooft van elcke aengegeven pargeele ftellen feecker getal ofte �^�� welcke getal by den Colle&eur ofte Pachter ter- ftont op de overgegeven Cedulle mede gheteye- kent fal werden, de welcke hy tot verificatie ende document van fyne reeckeninge ghehouden fal zijn over te leveren $ Ende fal de Colle&eur aen den Schippers over leveren van elck parceel eenr Cedulle, met de N°' conform fijn regifter, daer in ftellende den naem vanden Schipper, Koopman, quantiteyt ende qualiteyt vande goederen,mette mereken ende N⁰" als vooren verhaelt, ibnder welcke Cedulle de Schipper nieten fal vermogen eenige goederen te lollen. Sal voorts de felve Cedulle geftelt werden in handen vanden Lichter ofte Schuytluyden, die de goederen ende Koop- manfchappen in nemen ofte opwereken, ende dit alvooren fyluyden de felfde goederen laden , lof- fen, op ofte afwereken mogen: Welcke Cedulle fyluyden den Cherchers, des verfocht zijnde, ge- houden fullen wefen te verthoonen ende over te leveren. Sullen van gelijcken alle Schippers, van meyninge zijnde eenige reyfenmet heure Sche- pen te beginnen nae Ooften, Weflen, ofte eenige andere plaetfen over Zee, niet vermogen eenige Koopmanfchappen ofte goederen te laden, ofte in nemen, voor al eer aen Schipper van alfulcke reyfen den Convoy-meefter fal hebben aengege- ven , midtfgaders oock over gelevert behoorlijcke Cedulle ende fpecificatie, geteyekent ende geex- tendeert, als hier vooren op de inkomende goede- ren geordonneert is, fonder oock eenige goederen 6. � inne

-ocr page 1093-



		Byvoeghfel van eenigc Placaten,&c. _lx^ fal hebben, ende daer van 't recht ontfangen, m' den Schipper of Koopman daer van gevende R^t5cepifle, omme daer nae wanneer het Schip u_ytt^e" Haven, ofte van fijnder laedc-plaets af vaere k' den Colledteur alle de felve goederen ende'n/ men vande Koopluyden diftinctelijck ende e'* preiTelijck inde Pafpoort geflelt, ende fyne ας?? ven Recepifl� weder over ghenomen te worden" 'c welckoock ghedaen fal worden by den Colle' cleur daer 'tfelfde Schip onderwegen in een an* der plaetfe meerder goederen foude mogen in ne' men, mits by den Colleiteur infererende 'teerft� Pafp oortgeheelijcken, in tgeene dat by hemden Schipper vande lefte ingenomen goederen gese- ven lal worden, naer hem nemende'teerde Paf, poort,omme daer mede op fyne rekeninge te ver- antwoorden, op dat de Schippers ofte Koopluy, den niet meer dan een Pafpoort en behouden X. Belangende de Greynen, fulJen de gefwooren Kooren-meeters den ColledteurendeContrerol- leur aengeven ende doen op teyekenen, hoe veel Koornsfyluyden uytte Schepen, Lichters t'elcke reyfe ghemeten fullen hebben, �p den eedr in 't ilnck van hun Officie gedaen , midtsdaervooren ghenietende van elck laft: eenen halven ftuyver; Defgelijcks oock de Sout-meeters die van elck hondert drie grooten Vlaems genieten fullen, het welck byden voorfz Officiers hunluydengereet betaelt fal worden, ende daer van houden regifter apart. XI. Sullen moeten onderhouden de Lyfte die by den Staten foude mogen gheconcipieert worden, op peyne foo verre die bevonden wert min ofte meer ontfangen te hebben, van pecunielijck,ofte anderfints gemulcteert ende geftrafete worden: Ende wanneer hun voorkomen fullen eenige par- ceelen niet ghefpecificeert wefende inde voorfz Ly fte,ende dat van� noode fal zijn de felfde te pry- feren ofte te eftimeren infulckenghevalle, ende fonderlinge foo verre fy daer geen kenniffe vanen hebben, hallen fy hen voegen by Luyden hen des verftaende, omme heurluyder advys daer af te hooren $ Wekken volgende fy hem fullen mogen regieren in abfentie vande voorfchreve refpeftive Commyfen by provifie, ende daer af terilont ad- vertentie doen aenden felven Commyfen, om by hun voorts daer inne te doen difponeren foobe- hooren fal, volgende de Lyfte. XII. Item, fullen eedt moeten doen in handen van alfulcken Collegie, als daer toe fal mogen gecorn- mitteert werden, prefent de voorfz refpecnve Commyfen, indien fy aldaer zijn, ofte in handen vanden voorfz Collegie, ende Gedeputeerde Ka- den , oft die by hen daer toe geauthorifeert: lullen worden, van de Lyfte t'achtervolgen, fonder 5e- mant eenich voordeel daer inne te doen om ga^v'^eofte gunfte in eenigerhande manieren , al vv^aerfchoon dat hen by de Magiftraten der Stede an- ders belaft foude mogen werden , op peyne >a geftraft te worden als meyneedige. XIII. � Dat fy oock niemandt en fullen mogen geven
2lSl inne te nemen.alvoorenvande Convoymeefterhoudende den naem vaqualiteyt ende quantiteren: welckeCedullefyhouden fullen fijn denende dit alles opte verSchip,ende de Koopmavan he refpe&ive in eenfchuldich bevonden wgehouden zijn te doendie eenige goederen uyren te tranfporteren,inde mogen gefchieden, Ende fullen de ColIeurs,Klercken ende Cbeloven, dat fy haer Rdullen,in't voorige Aren fullen communiceregeencn die't volgendefal, op pene van privaten boven arbkralijcken De voorfz Colle&eurrefpe&ive gehouden zop heure Regifleren tfchappen die van gewiveel dat elck Vat, Tonwegen: Ende die by dbreedelijck te verklareVat,Pack of Bale in homatie of pryferinge betken ende ghewichte difal verklaren te willenfonderd'een metten adat daer na de Pafpoortden conform van't gen Maer indien de voorfofte andere Officierenvverd�datde Koopmarecht of metter waerhede voorfz Officieren bywat elck Vat, ftuck ofhouden, of waert te wfullen fy het felfde denbeter toeficht daer op tvan bedroch, te procedbehooren, V Ende om dat alle frauworden, foo en fullen gderen by verpafpoorteWagenen geladen mogte van alle de goederenonverpafpoort, eenenfijn Compagnie toe be Ende omme vorderdoor de veelheyt vandvande goederen in eengen fpruyten, wanneermeer Koopluyden compers ende Koopluyden
			eenigh refpijc oft ghelopve van betalinge van
	aen geven, hoe veel yeder Koopman in gefcheept
				en
				en

-ocr page 1094-



	g Inftrti&ie voor de particuliere Colle�teurs,&c. 2184
		name ende toename, ende de voorfz Klercq die de felve Pafpoorten gefchreven heeft,met vefkla- ringe vande ontfangen fomme, anderfints en fuh- Jen de felve Pafpoorten by den Contrerolleur van de Pafpoorten van geender waerden zijn noch gehouden werden. XIX. Sullen mede alle Schippers ghehouden wefen heure Pafpoorten vande goederen die fy geladen hebben, aen den Uytlegger op d'uyterfte Palen in 't gat vande Zee leggende, te verthoonen, inf- gelijcks behoorlijcke recognitie vanden Convoy- meefteren, dat fy vande goederen, diefe in 't Lant hebben ghebracht, over 'tinkomen der felverhec volle recht vande Convoyen betaelt hebben. XX. Dat de Pafpoorten fullen gedruckt werden met eenige fpeciale letteren, om niet nae ghedrucktte werden; Ende daer en boven geteyekent ende ge- marqueert by de refpeftive Commifen Provinci- ael, fommige van een, twee of vier in een blat.om- me na gelegentheyt vande goederen uyrgegeven te worden: Welcke Pafpoorten by de Generaels gelevert fullen werden aendeCollecteursby ge* tal ende onder recepifle, die ghehouden fullen wefen te refponderen waer de felve Pafpoorten gebleyen zijn. XXI Voorts fullen alle Schippers oft Koopluyden, inkomende met eenige Koopmanfchappen, ghe- houden zijn te betalen op een Comptoir, ter plaetfe daer fy eeril haer laft fullen breecken van heur geheel ingeladen goederen. XXII. Ende indien eenige Schepen in defe Landen komende, eenige van heure ingeladen Koopman- fchappen met Lichters onderwegen uytfchepen op andere plaetfen dan daer het groote Schip foude mogen havenen,fullen de felve Lichterluy- den ghehouden wefen Pafpoort te nemen vande plaetfe daer 't Schip havenen fal, ende het felve Pafpoort verthoonen aen den Convoy meeilers, ter plaetfen daer de Lichters lofi�n fullen, mitfga- ders oock aenden Koopluyden de goederen com- peterende�of haren Fadteuren: Welcke Convoy- meefters, Koopman ofte Facleur gehouden fullen wefen op 't Pafpoort aen te teyekenen de quanti- teyt ende qualiteyt vande goederen die fy by den Lichter ontfangen hebben, omme 't felfde by den Lichterman weder ghebracht te werden aenden Convoymeefleren daer hy 't felve Pafpoort ghe- nomen heeft, ende 't Schip eeril gehavent fal we- fen , omme aldaer nae 't ielve Pafpoort betaelt te werden, welverflaendedatd'ordre vanden ophe- ve ende collecte der voorfz Convoyen tuffchen die van Brabandt ende Zeelandt tot noch toe ge- bruyekt, niet tegenftaende defen, fal blyven ende achtervolght worden. XXIII. Dat de voorfz Collefteurs van alle confifcatien fullen in heure reeckeninge moeten verantwoor- den naer behooren. XXII1I. Dat de voorfz Klerck vande Pafpoorten (daer hy van noode fal wefen) hem fal vinden op't Comptoic vanden Collecleur ende Contrerolleur 6. Υ ij ter
voorfz recht der Convoyen, maer fullen ^gf ι luiden zijn henluyden te doen betalen niet VeVden gelde, op peyne van 't felfde aen hem f_e verhalen. _XUUt r_nde voorts fal de voorfz Contrerolleur ghe- innden zijn alle Maenden 'toriginael Regifter, Zvckent ende ghequoteerc als hier vooren in 't �ede Artijckel gheordonneert is, te leveren of ^tsve _te feynden aen de refpe&ive Commifen ^0Ne rfz indien 't volfchreven is, ofte anders copie Then'tiicq van 'tfelve, fulcks de Commis Gene- dat begeeren fal. Dan fal de Contrerolleur ^rae f_z binnen acht dagen nae dat het felve Regi- fter voleyndt fal zijn, daer vaneen dubbelt mo- len doen maecken,omme t'fynen gerieve by hem e behouden. Ende de voorfz Colle&eur laft heb- bende vanden ontfanck, fal alle Maenden moeten feynden niet alleen het gek by hem ontfangen, m'aeroock eenen fommieren ftaet van fynen ont- fanck, gheverifieert by den Contrerolleur foo dat behoort» tot contentement vanden Ontfanger Generael vanden felvenLande,ofteQuartiere van dien, de welcke fal oock gehouden wefen den fel- ven 'fommieren ftaet voorts te feynden aen den voorfz Collegie: Ende fullen den Colledteur de overgeleverde penningen in reeckeninge geleden endegepaffeert worden, mits overbrengendequi- tancie vanden Ontfanger Generael voornoemt. XV. Dat de voorfz Colledteur ende Contrerolleur, voor foo veel als henluyden mogelijcken fal we- fen, forge dragen, ende naerilelick vernemen ful- len , of de Befienders oock heurluyder debvoir doen alfoo 't behoort, omme by ghebreecke van dien het Collegie ofte refpective Commifen Pro- vinciaeldaer a? te adverteren, ende gheftraft te worden als naer behooren. Ende de Collecteur fulpitie hebbende, fal geauthorifeert zijn de goe- deren t'onderfoecken ende ontladen, ende dat ten overftaen vande voornoemde Commifen re- fpective, ofte in fyne abfentie van twee Schepe- nen vande Stede daer 't gefchieden fal: Ende foo verre de fraude eyntelijcken bevonden werdt, fal metter daet fondereenige diffimulatie gheproce- deert werden tot confifcatie vande goederen,vol- gende den Placate daer op te emaneren. XVI. Ende fullen in alles den voorfz Commifen Pro- vinciacls kennen ende obedieren, belangende hun CommiiTie ende Inftruclie, ende oock correfpon- dentie moeten houden metten l�efiendere, omme de faulten ende ghebreecken dier fouden mogen gefchieden voor te komen ende te remedieren. ^XVIL Dat alle Pafpoorten befegelt fullen werden betten Zegel daer toe in elck Lant geordonneert, roet een by-teyeken van een yeder Stadt daer de ¹ «poorten fullen gegeven worden �. Welcke Ze- S«l ial bewaert werden by den Contrerolleur. Uat de Pafpoorten nae dien zy gefchreven ful- ^nz'!ⁿ hyden Klercq daer toe ghecommitteert, etipecificatie vande goederen als vooren,fullen ^ njerteeckenc moeten werden by denColle&eur ^e Contrerolleur, met expreffie van hun eygcn

-ocr page 1095-

wmmm

'.)

2185 Byvoeghfel van e�nige Plaeaten, &c.

υ ?i

terghefetteruyren, gelijck de felve C�llefteut
endeContrerolleur op de verbeurte van fes ftuy-
veis, ten ware om nootfaeckelijcke ooriaecken
als vooren Art. primo.

XXV.

Sal defelve Klerck noote houden vande fom-
me inde Pafpoorten begrepen, omme alle maen-
den daer af copie te feynden aenden Commis
Provinciael, om voorts by hem dien overgefon-
den te werden aen't voorfz Collegie.
XXVI.

Ende aengaende de gagien ende falaris vande
voorfz Collefteurs, Contrerolleurs, Klercquen
endeBefienders,fuJlenghetauxeertworden naer
gelegentheyt derplaetfen, volgende den tatix in
haer CommiiTie te ilellen by de geenen van't
Collegie.

Foor den T�ef�enders�
1.

ξ§ At in elcke Stadtende Plaetfegheflek
fullen worden alfulcke Befienders, als na
gelegentheyt vande Plaetfe behoorlijck
wefen fal, de welcke hen fullen moeten
houden aenden Poorten ofte Havenen vande wa-
teren ofce Lant-poorten, van 't opgaen tot dat de
felve ceflooten fullen worden.

II.
Sy en fullen geenderhande Koopmanfchappen
laten pafleren met Menfchen, Paerden, Wagenen
ofte Schepen , fonder eeritghefien te hebben het
Pafpoort, 't welck fal moeten inhouden goede
fpecificatie vande ladinge ende betalinge der fel-
ver, befegelt ende onderteyckent foo voorfz is,
by den Collefteur, Contrerolleur ende Klerck
vande Pafpoorten, ende anderfints niet. Ende in
ghevalle van merckelijcke bedroch, fullen fy de
Packen, Koffers ofte Vaten, met kenniffe, weten
ende advyfe vande refpective Commil�n Provin-
ciael voornoemt (fo verre die daer prefent is,ende
in fijn abfentie, vande Collecteur ende Contre-
rolleur van 't Comptoir, ten overitaen van twee
Schepenen) mogen doen openen tot haren koff e
als van weder packen ende toebinden, mitfgaders
van arbitrale correctie, in gevalle bevonden wer-
de dat de voorfz Befienders den Koopluyden e�-
nige moeyenifTe ofte beleth doormalitie hadden
aengedaen -. Ende bedroch daer inne vindende,
fullen de goeden geconfifqueert wefen, volgende
den Placate.

III.
Dat de voorfz Befienders, foo generale als par�
ticuliere, fullen moeten teeckenen optenrugge

van elcke Pafpoort, naer voo'rgaeiide vifitatj 1

hen gedaen vande Koopmanfchappen, datalfui
ke Pafpoort eenmael ghepafl�ert zy, op datrr °'
hem niettweemael daer mede en kanbeheh ^
daer opfpecificerende den dach, maentendeι fa"'

fijnder vifitatie: Ende byaldien bevonden werd
niet en hadden geconfereert ofte gevifiteert 1

luydt der Pafpoorten, maer hadden alleenlicjj*

Pafpoorten getcyckent, fonder vifitatie ghedaen
te hebben vande goederen, fullen in dien ghevalle
werden van hun Officie ghepriveerc, ende boven
dien arbitralicken gecorrigeert.

IIII.

Oock goede informatie te nemen van alle te.
drochencie vreemde paffagie die de Koopluyden
ofte Schippersfouden mogen nemen,om'cvooriz
recht vande Convoyen te frauderen, waervanfy
beuren Generael adverteren fullen.

V. ^

Sullen oock moeten eedtdoen inhandender
Gedeputeerde Raeden der Provintien refpeitive-
lick, ofte diefy daer toefuilen authoriferen.dat fy
om gunden of gaven, ofteby conniventie niet ful-
len laten pafferen, fonder't voorfz recht vande
Convoyen betaeldt te hebben, volgende de Lyfte
daer op gemaeckt, op peyne van gheftraft te wer-
den als meyneedige. Ende fullen infgelijcksden
Koopluyden ofte Schippers geen ooriaecken van
quellagien mogen geven, om door iulckemidde.
len giften te krygen, maer fullen hen moeten con-
tenteren ende te vreden houden met de gagien
�ndefalarisdie henluyden fal worden gheordon-
neert, op peyne als vooren.

VI.

Ende van alle confifcatien die fy ontdecken
fullen,fullen fy hebben alfulcke part ende deel als
by Placate gemaeckt, of daer op te maken, heur-
luyden toe gevoecht fal werden.

VII.

Ende fullen de Bootfluyden hare voeringen van
de inkomende goederen vry ende exempt zijn
van't recht vande Convoyen te betalen,te weten,
genietende fes ten hondert, fonder meer, fonder
datfe in 't uy tYaren e�nige voeringen vry fullen
hebben.

VIII.

Ende dit alles, mitfgaders 't Placaet hier op ge-
maeckt ofte te maecken, fonder prejuditie ofte in-
fractie vanden Steden ende Leden heure Privile-
gi�n ende gerechtigheden. Gedaen ter Vergadc-
ringe vande Generale Staten tot Delf, den xJ�iij.
dach Julij Anno 1584. Ter Ordonnantie vande
Generale Staten. Al. d'Hennin,

Refolutie, noopende dadmifie van �^otarijjen in andereTroyintien ght*

cre�ert, In date den 1 o April 1585.

DEn thienden Aprilis 1585 is by den Hove
van Hollandt gerefoiveert, als dat van nu
voortaen alle Notariffen, die by e�nige
Raden van andere Provinci�n, creatie van
de Heeren vande Landen, Staten van dien, ofte
oock Comiiiius Paktinis gheadmitteert zijn, mits

dat de felve in exercitie ende poffeffie daer van m
andere Provintien zijn geweeft', wefendeLuyden
meteeren, ende bequaem omme 'cOmcievai
Notarifchap te bedienen, by den Hove alhier me-
de mogen gheadmitteert werden, °P^^eJy ^eV/L
Yan recommandatie vande Steden o�i^ VB0*

___

-ocr page 1096-

g₇ Contrebutie over d'O

fv 'tfelve fullen vcribecken te bedienen,fon-
ITvorder aggreatie vande Hccren Staten van-

zi88

Rade by Cafembroot, Brederode , Loon , Ca-
merlin, Inioza, Leeuwen, Duefz, ten dage ende
Jare als vooren.

Ac~lum in den

Holiandtdaeropterequireren.

Piacaet, beroerende een extraordinaris ContributieοΎ>er de onroerende goede*

ren van alle Steden ende-platte Landen van Hollandt. Jn date den 8 Mey � � 8 5,

By den Staten van Ho/landt.

Llcn den genen die defe jegenwoord�gc
fullen fien ofte hooren leien, Saluyt.
Alfoo dagelijcks foo langer foo meerder
bevonden wort, dat de Spangiacrden en-
tte hare Adhercntcn, Vyanden van Godes woort,
Met Landen, ende den goeden Ingefetencn van
dicn.by alle liilige, vyantlijcke cnde moordadige
middelen als noch arbeyden omme defe Landen,
endeden goeden Ingcfetcn der felver,van Godes
Woort te bcrooven,ende hacronverdracchlijcke,
moctwillige, Barbarifche ende moortdadige Re-
picringc t'onderwcrpcn; Ende tot wcderftant van
denfclvcn Vyanden, tegens hare voorfz voorne-
men cnde vyantlijcke aenflagen ,foo overmits de
vermeerderingevanhaergheweldt, als door het
fchandelijck afwijeken van eenige Steden ende
Leden vande ge�nieerde Provintien, de gemeene
loopende Impoften cnde Middelen niet fouififant
bevonden en worden , fulcks dat nae voorgaende
deliberatie cnde rapport by den Staten van Hol-
landt voornoemt,tot defenfie vanden voorfz Lan-
den, ai��itentievan haer Naegebuyren ende Bont-
gonootcn, ende tot wcderftant vande voorfz ge-
meene Vyanden, van noode bevonden is een ex-
traordinaris Contributie over de onroerende goe?
deren van allen Steden, cnde vanden platte Lan-
denvan Holland t, op den voet van het redres van
de Vcrpondinge voorden loopenden jare vijftien?
honden vijf ende tachtigh mede teconfentcren,
ommc daer uyt te confequeren de fomme van fes
hondertduyfentponden,van veertigh grootcn het
pont,tcbetalen d'ecne helft binnen dejegenwoor-
ciigc Maent van Mey,cnde d'anderc helft binnen
de Maent van Scptembri cerilkomende, van
wclckc confent, midtfgadersdeordrenoopende
'tgeenefooby den Bruyckcrs, den Eygenacrs van
Landen cnde andere onroerende goederen, als by
den Debiteur vande Renten ende Cuftingen, den
Crediteurs der felver ter oorfaecke vanden voorfz
ommeflach fal worden ghekort, van noode is bc-
noQ�lijcke Ordonnantie gemaecktcnde uytgege-
vcn te worden, ten' eynde een yegchjek mach we-
ten wacr nacr hy hem dies aengaende heeft te re-
guleren. S O O 1S T, dat de Staten voornoemt,
by advyfe vanden Prcfidcntende Raden Provin-
ciacl van Hollandt, Zeclandtende Vricflandt, ge-
crdonnecttendegcftatuecrt hebben .ordonneren
endeftatucren by dcfen, Dat by alle Steden, Dor-
pen cnde platte Landen van Hollandt hare quote
i^cn voorfzommc�ach, volgende de fommatic
^ⁿnenluydenghedaen,ofte te doen,fal worden
Wo ^ P^ei'^nc ^van daer vooren gecxecuteert te
do°n ^V0'�^cnc^^e ^^c rigouteufc executorie. Or-
In*! ^Cnde ^bevce'cn van ghclijckcn allen den

Voom ^Vandcn ^Stedcn ^cnde P^lattc ^Landcn

«noemt, te betalen de fomrnedacropheur-

luyderonroerende goederen,die fyluyden in ey-
gendomme of huyrc gebruyeken , geftclt zijn ,of
geftclt fullen werden, tot betalingc vande voorfz
Contributie, op gelijcke peyne van rigorcufe exe-
cutie. Verbiedende wel expreiTelickden Schou-
ten, Ambachts-bcvvaerders, ende andere Regeer-
ders vanden Dorpen ende plattc Landen, onder
decxel vanden voorfzomtwflach meer.omme te
flaen dan haere quote, cnde de rcdelijckc kollen
tot drie gulden van elck hondert guldcn,op peyne
van viermael fooveele als yemandt dacr boven
ommcflaen of collecteren fal, byden Schouten,
Ambachts-bcvvaerders ende andere Rcgicrders
van hareeygene goederen te betalen, t'applicercn
d'eenc helft yoor den Officier die d'cxccutie doen
fal,een vierendeelden Aenbrcnger, ende een vie-
rendeel den Armen vandcr Plactic daer fulcks ge-
beurt. Ende fooveele de kortingc acngaet, die by
den Bruyckcrs van eenige onroerende goederen
den Eygenacrs ter oorfaecke vanden voorfz om-
meflach ghedaen fal mogen werdeti, hebben Wy
geordonneertendc ordonneren bydefen , dat ter
oorfaecke vanden voorfz ommeflach cnde Con-
tributie ,de Bruyckcrs hare Eygenacrs fullen mo-
gen korten den achtilcn penningh van 'tgecne
den Eygcnaer fuyverontfangen fal vanden pacht
vanden loopender^arc vijfthien hondert vijf cnde
tachtigh. Dat infgelijcks oock gcdaen fal werden
vande Thicnden voor ecnigc jaren verkocht, mits
dat vande Thienden die voor een jaer verkocht
zijn, de Contributie komen fal tot laile vanden
Eygenaer. Ende beroerende de kortingc vande
Renten, 'tzy of die verkocht zijn metconftitutie
van generale ofte fpccialc hypothcecque, of ande-
re obligatie van perfoncle verbandt, hebben wy
geordonneert cnde ordonneren by defen, dat vati
clcke fes gulden Los renten, verfchyncndc in den
loopenden jare vijfthien hondert vijf en tachrich,
in 't betalen der felver den Rentheffcr ghekort fal
mogen werden achtien iluy vers, ende vande Lijf-
renten van clcke fes gulden ,'s jaers negen iluy vers,
cnde van minder cnde meerder naer advcnanr.
Belangende de Cuilingh-penningen of fchult-
penningen,dieyemant uyt faecke van ecnige on-
roerende goederen, inde voorfz ommeflach con-
tribuerende ,fchuldigh is, hebben gheordonneert,
cnde ordonneren by defen, dat nacr advenant van
de bctaeldcende onbctacldc Cuilingc, de voorfz
Contributie komen fal tot laile foo vanden Eygc-.
nacrs, als vanden geenen die tot de voorfz Cuftin-
gen zijn ghcrechtight. Ende dit alles , niet tegen-
ftaende eenige Voorwaerdcn of beloften van vry
geit ,fondcr eenige kortingc, de Pachten, Renten
ende Cuftingen te betalen, de wclckc wy gcdero-
gueert hebben , ende derogueren by dcfen. Ge�^
daen inden Hagc, onder 't Zegel vande Staten

6. Υ �j voor-

-ocr page 1097-

Byvocghfel van ccnigc Placaten, &c. *,.

daer men ghewoonlijck is ghelijcke publicati
doen. Onder ftondt ghefchrcven, Ter Q_tj
nanrie vanden Staten. Ende was ondercev"

I189

voornoemt hier op ghAnno I <> 8 5. mee auDeurvvacrder hier toe

kent, C. de Rechters.

defen te publiceren alomme binnen Hollandt,

Placaet , vande Staten van Zeelandt, op de valuatie vanden (jouden enfa

Siheren Gelde. In date den 13 Augufli 1585�,

Die Staten 'sLandts ende GraefT�lickheyts
van Zeelandt, Alfoo t'onfer kenniiTe ge-
komen is, dat die Provintie van Zeelandt,
ende Ingefetenen van dien , ende aldaer traffic-
querende Luyden, dagelijcks meer ende meer be-
fchadight worden door die conterfeytinge van
Gelde , daer mede die voorfeyde Provintie is ver-
vult , ende meer foude, foo lange die defordre op
de Munte (daer door fulcke Speci�n van Gelde
onder de goede Gemeynte gheiiroyt wort, verre
boven hunne weerde) is continuerende, ren ware
wy van onfent wegen daer tegen deden verfien,
foo 't felve naer ghelegentheyt vanden tijdt beft
mogelickis. SOO I S T, dat wy defen aenge-
i�en, hierop genomen hebbendealvooren d'advis
vande Generaels vande Munte van herwaerrs-
overe, nae rype deliberatie van Rade hebben ghe-
itatueert ende gheordonneert, itatueren ende or-
donneren midts defen , dat die naervolgende Va-
luatie ende ganck van Gelde, foo van Goude als
Silvere, onverbreeckelick binnen Zeelandt geob-
ferveert fal worden , tor dat generalick oft parti-
culierlick anders daer inne gheordonneert zy,
fulex dat men die naervolgende fpecien niet hoo-
ger en fal vermogen uyt te gheven , t'ontfangen,
bieden ofte prefenteren,dan fo hier naer verklaert
ftaet, op pene van confifcatie ende verbeurte van
de penningen, die men bevin�en fal anders ver-
handelt te zijn ofte te worden, ende boven dien
van het quadruple van dien. Te weten;

Den Zeeufchen Nobel, tot twee en twintigh
fchellingen acht grooten Vlaemfch.

Den Roofen - Nobel van Engelandt ende
Utrecht, tot fes en twintigh fchellingen fes groo-
ten Vlaemfch.

Den Roofen-Nobel van Gelderlant, tot fes en
twintigh fchellingen vier grooten Vlaemfch.

Den Nobel van Gelderlandt naer den Vlaem-
fchen gemaeckt, op twee en twintigh fchellingen
fes grooten Vlaemfch.

Den Spaenfchen ende Zeeufchen dobbelen
Ducaet, tot drie en twintigh fchellingen thien
grooten Vlaems.

Den Henricus Nobel geflagen in Ingelant ende
geen andere, tot drie en twintigh fchellingen fes
grooten Vlaems.

Latende voorts alle andere goude ende filvere
penningen, gelijck die by onfen laetften Placate
geftelt zijn. Ende dit alles by provifie rotter tijde
ende wylen toe dat particulierlick anders gheor-

donneert zy, als voorfey t is, oft dat by een gen
rale ende egale reductie op 't iluck vander m
anders voorfien werde. Verklarende voorts vo^
billoen alle goude ende filvere gheconterfev°^fpenningen, ofte die naermaelsgheconterfeytfl,⁶άςη mogen werden, foo tot Gorcum, op de*
naemvan Don Anthonio, Coningh van p_0rt�ⁿgael, Prince ofte Princei�� van Chimay, Graefof
Gravinne van Megen, Ommelanden, of by ande-
re wie dattet zy, als tot Heel, Bommel, Reluim"
Thore, Batenburgh, Graef vanden Bergh, Q_ml
feit, ende alle andere Haeghmunten. Ende want
't Geit gemaeckt is om alle dingen prijs te Hellen
ende niet om 't felve te koopen of verkoopen, by
yemanden daer toe niet gheauthorifeert zijnde,
waer deur men bevindt dat defe Provintie mee
alle geconterfey te penningen, ende andere quade
verboden Munte vervult wort, tot groot interefr,
fchade ende verlies vande Gemeynte: Soo ver'
bieden wy wel fchcrpelijck by defen, geen der
voorfey der billoenfche penningen in omfangliof
uytgeven te verhandelen, bieden of prefenteren,
ot in defe GraefTelijckheyt te brengen of doen
brengen,dire&elick of indireclelick in wat manie.
ren dattet zy, op de verbeurte vande voorfeyde
penningen, ende boven dien te betalen tien voor
een, ende noch arbitralick gefiraft te worden nae
ghelegentheyt van faecken . Tc verdeylen die
voorieyde penen een derde tot profyte vanden
Aenbrenger.d'ander derde vanden Officier die
d executie doen fal, ende 't refterende derde van
deGraefT�lijckeDomeynen, Ontbieden daerora
ende ordonneren allen Officieren endeMagifha�
ten defer Provintie dien dit aengaen mach, defen
volgende hun te reguleren, ende hier op fclierpe-
lick re inquireren, of doen inquireren, ende fon-
der conniventie of verdrach tegen die overtreders
van defen Placate te procederen, op de verbeurte
by de voorfeyde Officieren of Magiftraten die
hiertegen bevondenfouden worden ghedii�imu-
leert te hebben,van voor die voorfeyde penen toe
profyte vande voornoemde Domeynen felfs ghe*
executeert te mogen werden.

Aldus gedaen in 't Hoffvan Zeelant totMia-
delburgh , oponfe ghewoonlijcke Vergadeiinge,
onder 't Zegel ter faecken hier op ghedruckt in
Placate, den derthienden dach van Aougft, w'
thien-hondert vijf en tachtentich. Onder itondr»
Ter Ordonnantie vande Staten 'sLandts foor*
noemt. By my, chr. Roe/s.

Placaec, waer by verboden wert de thQa�igatie ende Koophandel op Spanpen,

Portugael, ende alle andere Eylanden ende Plaetfen des Coninghs van Spangien. 29 November l f of.

V/f AU RITS Grave van NaiTau, Catzenel-
*-^Y-*lenbogen, Vianden, Diecz, &c. Marquis van

oer ν ere cnac ν uuiugcii; jcuuc uiv. ,»«.--

van State, gecommitteert ter Regieringe der

ade
ν e�

eenig

-ocr page 1098-

Beroerende dOvcrioo

fc!9X

groote vanden Schepen, ofte qualiteyt vanden
ingeladen goederen, of de felve apparentelijcken
zijn geladen of gemunt op Vranckrijck.Ter wek-
ker difcretiefal ftaen,de Schepen onder de voorfz
cautie te laten varen, of in te houden, op dat alle
bedroch dat daer onder foude mogen �chuylen of
gepleeght worden,mach worden voorkomenen-
de verhoeder. Ende dat over fulcks de Schepen
die tegenwoordelijck geladen zijn, over al fullen
worden ontladen, ghevifiteert, ende fcherpelijck
onderfocht, oftfe nieten zijn geladen, of gemunc
op Spangien, Portugael, of eenige vanden voorfz
Eylanden of Plaetfen des Konings van Spangien:
Ende fullen mede gehouden zijn de voorfz cautie
te ftellen van nergens elders te varen» dan op de
Havenen van Vranckrijck, op pene vande eftima-
tie vanden Schepen ende ingeladen goederen als
boven: alles byprovifie ende totdat byadvyfe
vanden Gouverneur Generael den Grave van
Leycefter, uyt den naem van hare Majefteyt van
Engelandt, anders fal wefen geordonneert. Ende
ten ey nde hier van niemant eenige onwetenheyt
en hebbevoorte wenden, Soo ontbieden ende
bevelen wy allen Jufticieren ende Officieren van
Holiandt, Zeelant, Vrieflant, ende anderen die 't
aengaen fal, dat fy van ilonden aen defe tegen-
woordige doen uytroepen ende verkondigen al-
omme binnen den Plaetfen van heurlieder Jurif-
diirie, daer men gewoonlickis publicatie te doen,
Procederende ende doende procederen tegens
den ongehoorfamen by executie vanden penen
voor gheroert, fonder eenige gunfte of verdrach.
Des te doene met diei�er aenkleeft, geven wy hen
volkomen macht, authoriteytende fonderlingh
bevel. Ontbieden ende beveeleneenenyegelijc-
ken, dat fy henlieden 't felve doende ernitelijck
verftaen ende gehoorfamen: Want wy tot dien-
fte ende welvaren vanden Lande fulcks hebben
bevonden te behooren. Des t'oorkonden heb-
ben wy defe met onfen name gheteeckent, ende
't Cachet vanden voornoemden Raede van State
hier onder doen opdrucken in Placate. Gedaen
in 's Graven-Hage, opten negen en twintighften
dachNovembris, des Jaersvijfthien-hondert vijf-
en tachtigh. Maurice de Najfau. Onder ftont, By
bevel van Syne Excell. ende mynen Heeren van-
den Rade van State, &c.

/. <van Langhen.

219»

abele Nederlanden, Allen den genen die defe
^CCn�n\voordige lullen iien ofte hooren lefen, Sa-
f? AU'oo c'onfer kennifTe ghekomen is, ende
^J>daiielijcxfche experientie bevonden wort, dat
l Saviaatie ende Koophandel op Spangien.Por-
ael ende alle andere Eylanden ende Plaetfen
kierden Koningh van Spangien ghehoorende,
° - -Reliek is ftreckende niet alleenlick tot groot
Suerdeel, perijckel ende verlies vanden Ingefe-
^en vande voorfz Vereenighde Nederlantfche
Provinci�n, heure Schepen ende goederen, maer
dat oock daer door de Provinci�n felve ten leiten
in meerder verderf ende onderganck fouden ghe-
fchapen zijn te vallen, by foo verre in tijdts daer
inne niet voorfien en worde, S O O I S Τ, dat
_v [y goede rype deliberatie hier op ghehouden,
nut advys vanden Heeren Generale Staten der
voorfz Vereenighde Provinci�n, wel fcherpelijck
geordonneert,geilatueert ende verboden hebben,
ordonneren, ftatueren ende verbieden by deten,
Dat niemand: van wat conditie ofte qualiteyt
hy iv, hem voortaen en fal vervorderen te varen
meteenige Schepen ende goederen, hoedanigh
die zijn, naer Spangien, Portugael, of eenige Ey-
landen ende Plaetfen onderde ghehoorfaemheyt
vanden Koningh van Spangien. wefende , op de
verbeurte vanden Schepen ende ingeladen goe-
den , of de eftimatie van dien, ende daer en boven
op arbitrale ftraffe tegens den Schippers ende
hunne Reeders,met wekker voorweten ofte con-
fent 't felve mochte gefchieden. Item, dat geene
Schepen en fullen mogen varen nae Calis,Rouan,
Nantes, Bordeanx, Rofelle ende andere Havenen
van Vranckrijck, dan met goede kennifle ende
Vaipoorte van die vander Admiraliteyt van Hol-
landt oft Zeelandt, die by den Generalen Staten
daer toe fpecialijcken gheauthorifeert zijn, ende
onder iufnfance cautie voor de weerde van den
Schepen ende goederen , dat fy nergens elders
dan in Vranckrijck fullen hebben ontladen ,ende
van dacrvvederomme geladen of ongeladen hem
herwaertste begeven, fonder eenige vande voor-
fchreve verboden Plaetfen te mogen befoecken,
waer op fy ghehouden werden t'heurder weder-
komfte over te brengen behoorlijcke Certificatie
vanden Havenen of Plaetfen daer fy ontladen ful-
len hebben. Ende fullen niet te min die vander
Admiraliteyt voorfz fcherp toeficht nemen op de

Placaet, ^Beroerende dat geen Colonels ofCapiteynengeene Soldaten van 's Vy*

andts zyde over komende, in dienfie mogen nemen ponder confent ende voorweten van Sijn Excellentie,
i� date den z6jpri!1586.

Pp>|?^kRT Grave van Leycefter, Baen-

tUW ^CCr ^van ^Denbigh.&c. Lieutcnant
*^*$ van hare Majefteyt van Engelandt, Gou-
Kp�^CU!^tCtV, Capiteyn Generael der Vereenighde
dcf ^Π ^che ^Prov'ntien, Allen den geenen die

vsl^JegC�i!^:°°^rdige ^fullen ^fien ^ofte ^hoorcn ^lcfen'
dat vli" j ^wy ^leeckerlick onderrecht worden,

derlevv⁰ ^rfchey^dcn ^"jghfluyden van al-

Vvanri ' ^ ^VCrvorderen dagelijeks vande

te W"^te ^v?^lo°P^en. «nde hen aen defcr zyde

⁸ ^>etl ^m ^die°fte 5 wclckc oock inde Fiontier-

ftcden, ende andere Plaetfen ontfangen, ende on-
der de Vendelen by den Capiteynen ende Bevel-
hebberen worden aengenomen ,fondec onfe wete
ofte confentc, waer door vele inconvenienten zijn
gefchapen te ryfen, als foeckende den Vyant daer
door fyne verradifche aenflagen te wereke te ftel-
len, als men by ervarentheyt ghenocgh ghefpeurt
heeft. SOO IS Τ, dat wy defen aengefien,
ende begeerende daer inne te verfien, hebben by
advys ende deliberatie van die vanden Rade van
State neffens ons ghecommitteert, bevolen ende

ge-

-ocr page 1099-

%*93

Eyvoeghfel van ecnigePlacaten,&c.

»194

gcordonneert, bevelen ende ordonneren exprefle- ren. Ende ten eyndehetinnchouden van d r

lijck by defcn, dat voortaen niemandc 't zy Gou- mach naer ghekomen ende on verbreeckelür-v 1

�

on.

verneur, Superintendent, Colonel,Ritmcefter,

derhouden werden, ende niemant daer vin �

tentheyten hebbe voor te wenden , Soooi
den ende bevelen wy den Canccllier �_��

___i-t___�__..��J� o___:__:-i_ ^ '. ^K1lue

Capiteyn, Licutenant, ofte andere Bevelhebbe-
ren, gene Perfoonen.oftc vanden Vyant aen defcr

ie-

fyden over geloopen zynde.'t zy de felve zijn Ita-
lianen, Spaignaerden, Walen, ofte van ecnige an-
dere Natie, onder fijn Vendel, of in fynen dienft
fal mogen aennemen, ontfangen of onderhouden,
't zy inden Steden, oft Velde, fonder onfen voor-
gaenden wille, wete ende confente. Gebiedende
ende bevelende infgclijcx uytdruckelijck eenen
yegelijck, die eenige O verloopers vanden Vyandt
onder hen zijn hebbende, ons op 'talderfpoedigh-
ile ad verteren, ende over te fchry ven heurluyder
namen, ende qualitey t, hoedanigh fy worden ge-
bruyekt, ende wanneer fy vande Vyanden over
ghekomen, ende in dienfte ontfangen zijn, Alles
op peync van als verachters van onfc bevelen ge-
ftraft te worden, foo wy fullen bevinden te behoo-

endeLuyden vanden Provincialen Rade.GeJi!!¹

mittcerde Raden vande refpedive Ge'unie
Provintien, defe jegenwoordige alomme te d
ende laten uytroepen ende publiceren, byfoT
inde Frontier-fleden , endeoock te Velde d
men gewoonlijck is publicatie te doen; Proced^

rende ende doende procederen tegens den ov

treders van delen by executie vande peynen
gcroert, fonder eenige gunfte ofte verdracb,wy tot dienfte vanden Lande fulex hebben be

voor

want

on-

den. Gegeven binnen der Stadt van Utrecht de

xxvj dach Aprilis 1586. Geparapheert, vakkt <
Ende wasonderteeckent, R. Leycefler. Noch leèer
ftont,Tcr Ordonnantie van SyneExcell. Onder.
teeckent, Gïtyin.

1 ♦ Placaet,op den opheie vanden Impofi vm vijftighguldens op'ek\bmkn

wtgerafineert Sout. In date den io Mey 1586.

O � E R � Grave van Leycefrer, Baen-
derheere van Denbigh, &c, Stadthouder
van hare Majeftey t van Engelandt, Gou-
verneur ende Capiteyn Generael derVereenighde
Nederlantfche Provintien. Allen den geenen die
defe fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt. Alfoo
de Staten Generael vande voorfz geünieerde Ne-
derlandtfche Provintien , bewillightende gecon-
fenteert hebben geheven ende ontfangen te wer-
den van elck hondert wit Sout, 'c welck inde
voorfz Landen gherafineert fal werden, vijftigh
ponden tot veertigh grooten Vlaems 't pont,ende
van CJijn-fout een en dertigh gehjeke ponden vijf
fchellingen, ende van ander meerder ende minder
mate naer advenant, te betalen by den eerften
Kooper ofte Affcheper: welcken Impoft fy ons
tot vervallinge vande jegenwoordige Oorloghs-
laften in handen geftelt hebben, om den felven in
der befter ende ghevoeghlijckiler manieren ten
tneeften profyte gheinnet ende ontfangen te wer-
den : Ende dat daeromme noodigh is eenen goe-
den voet daer op werde genomen, waer door alle
frauden ende bedroch voorgekomen mogen wer-
den. SOO IST, dat wy hier op gehadt hebben-
de het advys van onfe feer lieve ende getrouwe de
Luyden vanden Raede van State nettens ons we-
fende, gheordonneert, geftatueert ende bevolen
hebben , ordonneren , ftatueren ende bevelen by
defen, 't gene hier na volght, alles fonder prejudi-
cie vander Ordonnantie daer op den voorfz Im-
poft tot nu toe gecollec~reert is geweeft,de welcke
voor foo veel de voorleden colledtatie ende op-
fchry vinge aengaet, wy verftaen te blyven in haer
gheheel. Ende eerft, dat van nu voortaen geen
Panneluyden of anderejien fullen mogen vervor-
deren eenigb gherafineert Sout vanden Denne te
laten meten, tonnen ofte afgaen, fonder alvooren
een fchriftelijck billet vanden Colle&eur vanden
Impoft verkregen te hebben , waer by blijeke van
fynen confente; Dat fy mede 't voorfz Sout niet

en fullen mogen uytleveren, meten, of doen me-
ten met hondert, half hondert, quartiere, ofte an-
dere minder of meerder quantiteyt, 'tzydattct
felve ter Zee of elders is gaende, danby gefwoo.
ren Meters ofte Soutftooters, op pene vande ver-
beurte van 't Sout, ofte weerde van dien, ende
twintich ftuy vers op elck Vat daer en boven, het
welck fonder billet, of anders gemeten ofafgedaen
fal zijn: welcke gefwooren Meters inden Steden
ende Plaetfen refpe&ive nu wefende, ofte die na�
maelsghefteltfullen mogen werden, wy willen
ende ordonneren, dat fy te famen ende een yeder
van hun des vermaent zijnde, ghehouden lullen
zijn, op privatie van haer Ampt, te doen behoor-
lijcken eedtin handen vanden Officieren vande
Steden ende Plaetfen refpeclive, ofte yemantan-
ders die wy daer toe fullen mogen authoriferen,
dat fy voortaen geen Sout en fullen meten, ten
zy henluyden alvooren billet vanden Collefteur,
foo voorfz is, daer toe ghelevert zy: ende dat fy
voorts alle dage de felve billetten in handen van
den voorfz Collecteur fullen over brengen, ende
daer benefïèns op haren eedt getrouweliek fullen
verklaren ende aengeven de juyfte quantiteyt van
den Soute, diefy dien dage uytgemeten ofte gne^jtonnet fullen hebben, uyt wiens Kete, ende by
wien 't felve ontfangen is, waer vooren lierthedet
by de Collefteur betaelt fal werden drie grooten
Vlaems van 't hondert: Ende indien fy bevonden
worden contrarie defen gedaen, of anderfins W
inne gemalverfeert te hebben, dat fy lijflickfuUen
gheftraft worden als meyneedige. Verbieden
voorts mede dattergheen Sout vander Kete ofte
Zate met Schuyten, Schepen, ofte anders en ia-
mogen vervoert werden , fonder dat den voort
Impoft volkomelick betaelt, den Colleaeur daer
van ghecontenteerc, ende dat voorts eenen rc-
hoorlijcken Sout-brief vande Stadt oftePlaet^
daer 't felve afgaet daer van gepaffeert zy,^P �*
vanden Soute, ofte weerde van dien, ende twi

-ocr page 1100-

Impoft van vijftigh guldens op *t E��C. % ι $�

Sout-brief, mette betalinge da�r op ghet�yckent,
fullen hebben te vettoonen aenden Officieren op
de Comptoirert vande Convoyen daer eenige
zijn, of anders daer geene en zijn, aenden Officier
of Schout vander Stede of Plaetfe fijnder arrive-
ment. Verbiedende wel expreffelick 't felve Sout
te loil�n aen eenige Uyttergorfingen, Dijeken of
Uythoecken, dan all�enlick inden Havenen ende
Plaetfen daer eenen Officier wefen fal, op de ver-
beurte vanden Schepen ende Schuyten (indien
de Schippers of Schuytlieden culpabel bevonden
fouden mogen werden) mitfgadersde geheele la-
dinge vanden Soute , ofte weerde van dien, ende
twintigh ftuyvers daer en boven op elck Vat daer
van contrarie defer geloft fal zijn,oft anders by de
loffinge meerder bevonden fal werden, dan den
Soutbrief inhoudende is. Behoudelickdat'tSout
't welck verkocht ofte af ghefcheept fal vvorden»
om ter Zee te gaen > ofte anders in dier meeninge*
om aen Stierlieden ofte Reeders ten Haringvaerc
te verkoopen, fal mogen ontftaen, midts dat voor
den Impoil van 't felve Zout cautie fouffifante ten
contentemente vanden Colle&eur geftelt werde»
om binnen den tijt van drie Maenden naer dat het
felve vanden Denne af gedaen fal zijn, den felven
Impoftfonder eenige contradictie te betalen. Dan
indien dat den Schipper, Koopman of Panneman
die 't feUe onder 't voorfz pretext af ghefcheept
heeft, weder gekeert zijnde, of anders te vooren
bevonden werde, dat hy fijn afgefcheepte Zout
in't geheel ofte deel aende Viffcherye niet en had-
de verkocht, fullen in fulcken gevalle den voorfz
Impoft promptlick fchuldigh zijn te betalen.voor
fo veel Zouts, als aende VifTcherye niet verkocht
en fal wefen, ende fal den Schipper, Koopman, of
ander wie dattet zy, ghehouden zijn ter maninge
vanden Collecteur, haer felven by eede te purge-
ren, of anders ptomptelijck te betalen. Ende op
dat voorts door den voorfz Impoft de Neeringe
vanden Zoute uyt defe in andere Landen niet ge-
diverteert en werde, by innebrengen van eenigh
vreemt ende buy ten gerafineert Zout, foo fal vart
elck hoiidert wit Zouts buyten de Ge�nieerde
Landen gefoden,ende d'welck inde felve gebracht
fal werden, in het innekomen tot lafle vande In-
brenger by den Convoy-meefters refpettive vo�f
C�nvoy ontfangen werden de fomme van vijf en
tfeventigh gulden van elck hondert. Ende alfoo
fonder merckelijcke fraude 't voorfz generael

αΐ9*

" , nn plek Vat, 't welck bevonden.fal
f'g^!lftuyVentnrie vervoit te wefen, Welcke
^ff0rY e^SSve» ^wy ordonneren dat voortien
toorfz ^So^;"^C_fchreven en fullcn mogen werden
tyniemandegei _oftecwce tenhooghften

dan by den Secteta ^ ^ _fe

daer roe genei , . _n _moeKn _doen _? ^

ftlvealYOOtenden^c_cnde _rechtveerdigh Regifter

^f? ^°^eC 'fffn houden, d'welck f allen tyden fal
daer van fullen hou^^^ _daervooren _iett.

*T .Svebetaelt fal werden van elck hon-
!f^dChvhun,opgefchteven, viergrootenVlaems,
^de? Wa� leverende authentijcqectraft on-

der hare haat, des vermaent zijnde, ene
datfv Reen Soutbrieven en fullen fchryven > dan
«nvetfoecke vanden Panneman, of fynen beken-
den Agent, ende wel fcherpelick fullen afvragen
de juyfte quantiteyt vanden Soute by liaer uy tge-
levert, ende voortsdat fy geene Sout-brieven en
fullen uytgeven met opene reveu , om de quanti-
teyt vanden Soute daer inne te mogen ftellen,
fulex hier te vooren feer abufivelick in eenige
Plaetfen gefchiet is, dan alleenlijck t'elcken reyfe
als den Panneman eenigh Sout gheleveit of af ge-
fcheept heeft.ende indien eenige uytgegeven mo-
gen zijn, dat fy de felve weder fullen in halen, op
pene van arbitrale correctie, indien de felve Sout-
brieven by yemant anders dan de voorfz eedt en-
de belofte gedaen hebbende, fouden mogen ghe-
fchreven werden, ende nulliteyt vande felve»
Ende om t'eenemael verfeeckert te zijn vande
recluveerdige betalinge vande voorfz Impoft.foo
en fullen voortaen geene Soutbrieven mogen ge-
legck worden, dan by een vande Burgemeefters
vande Steden of Plaetfen refpefUve daer Sout-
keeten ftaen, die 't felve beft ghelegen fal komen,
de welcke wy ordonneren in handen vanden gee-
nen die wy daer toe committeren fullen, op den
eedtby haer ter faecke van haer Officie gedaen, te
beloven ende aen te nemen, dat fy geen Soutbrie-
ven en fullen fegelen, dan die by den Secretaris
ofgeAvoorenKlercquen ghefchreven fullen zijn,
ende ten zy haer op den rugge vanden voorfchre-
vSSoutbriefblijckeby de hant vanden Collefteur
dat den Impoil: betaeldt, of den Coll�&eur daer
van gecontenteert is, en dat fy oock op niemants
cedtofteverklaringe de voorfz Sout-brieven en
'uilen fegelen dan vanden Panneluyden, ofte ha-

middel met goede opficht niet en fal k�nnen ge-
heven werden, van 't Zout dat inde Zoutkeeten
verde vande Steden ftaende gefodenfo�de wer*
den, of in andere Keeten de policie vande Zout-
neeringe niet onderworpen zijnde, fo hebben wy
verboden ende verbieden by defen, dat gheduy-
rende de collecte ende opheve van defen impoft,
geen Zout ghef�den fal mogen werden in Zout-
keeten niet ftaende binnen de Steden, ofte bin-»
nen een quartiere van een myle daer by, ende dat
op de felve Keeten policie van Zoutbrieven, ghe-
fwooren Meters, ende anders ghehouden werde»
als in allen ghepolicieerden Steden, daer Zout-
neeringe is, gedaen wert, Van alle welcke voorfz
boeten ende breucken wy de eerfte kenniffe ghe-
geven ende gedelegueert hebben, geven ende de-
legueren by defen den Wethoudcren vander Ste-

6. Ζ β*

ren bekenden Agent, ende voorts mede de felve
t oot het doen vanden eedt,foo wel die quantiteyt
^a'sdequaliteytinde voorfz Sout-brieven begre-
pen, op haren eedt fullen afvragen, of by weyge-
jjngevan 't doen vanden voorfz eedt, fullen de
jwgemeefiers daer van in ghebreecke blyvende,
aertoe geconftringeert werden met parate ende
«jeke executie. Ende fullen de Sout-brieven
Pynacrbefegclt, fonder alvooren de voorfz be-
«K ghedaen te hebben, ghehouden werden van
i«nder weerden. Ordonnerende ende bevelende
JT^S ^tot eerder verfeeekerhey t vande betalin-
fieff ^Impoil'^dat ^alle ^SchiPP^ers of Koop-
man « r ^^ηιΦ ^Sout fullen vervoeren,aengeko-
mnn i u ^e ^inde Haven of Plaetfe daer fy ghe-
ren <r ' ^alvooren 't felve te mogen uy tleve-
> ⁱ⁰«en, reppen of roeren, den voorfz haeren

-ocr page 1101-

Byvoeghfel van eenige Plaqaten_s&c.

de ofte Plaetfe daet de fraude oft den Overtreder den Collecleurs van defen Impoft in eenigern,

nieren te injuneren, molefteren of eenmT

edf

pefchement te doen, in het executeren van'�

aer.

luyder Officie met woorden, wereken of and

ofte uyterlijck binnen veerthien dagen, indien *t
eenigbfintsdoenlijckis, met Sententie condem-
natoire ofte abfolutoire, fonder daer van te com-
poferen of .laten compoferen , op de penen in-
den Generalen Placate vande ghemeene Midde-
len in Martio laeftleden gepubliceert breeder ver-
klaert, d'welck wy boven defen verftaen te bly-
ven in fijn vigeur, daer 't felve dit jegenwoordigh
ons ghebodt niet en contrarieert. Ende fullen de
voorfchreve boeten verdeelt werden een derden-
deel tot behoef vanden Denunciateur, een der-
dendeel voor den Officier of Collecleur die de
eerfte kenniilêdaer van hebbende, de faecke eerft
geintenteert, ende de calangieende vervolgh van
dien doen fal.ende het refterende derdendeel fuy-
vers voor de ghemeene faecke , fonder dat die in
cenige ongelden ghehouden ial zijn. Ende indien
den Denunciateur van de voor-genoemde fraude,
den Officier, Collecteur, of anders de partye, hen
by 't Vonnis van de voorfz Wethouderen foude
bevinden befwaert, of oock anders de faecke te
lange foude mogen te treyneren fonder recht te
wyien, fullen daer van mogen appelleren, of an-
ders de faecke doen evoceren acn het Collegie
vander Admiraliteyt inde Provincie of Quartiere
daer fulcks vallen ial, de welckewy van ghelijcke
ordonneren parthyen te doen fommier ende goet
kort recht ende expeditie van Juftitie. Verbie-
den voorts allen ende eenen yegelijck, van wat
ftate, Natie of qualiteyt die zijn, den Officiers of

fiiïts, op pene van hondert goude Realen * end

daer en boven arbitralijck gheftraft te werde

Perturbateurs vande ghemeene rufte 'naer eliel

gentheyt vande faecke. Ende ten eynde 1?_�7"
houden van defen al om me mach werden onde
houden,endeniemant daer van ignorantie en hek
be te pretenderen, Ontbieden onfen lieven end
feer beminden den Stadthouder, Canceler ei/
Lieden vanden Raede in Gelderlandt ende Zm
phen, Stadthouder, PrefidentendeLuydenyaii
den Rade Provinciael in Hollant, den Gecommit.
teerden Raden vande Staten van Zeelandt.Stadt.
houder ende Gedeputeerde vande Staten van
Utrechtende Vrieflandt, dat fydefejegenwoor.
dige metten eerften alomme doen ende laten nu,
bliceren in allen Steden ende Plaetfen, daer men
ghewoonlijck is publicatie te doene. Bevelende
voorts den Advocaten Fifcaels, Procureurs Ge^
neraels, Bailliuwen, Schoutetten, ende allen an.
deren Officieren ende Jufticieren der voorfz Lan-
den, dat fy ende een yeder in fijn reguard, tot on-
derhoudinge van defe onfe Ordonnantie ende
Placate, doen alle affiftentie ende behulp hcnluy-
den eenighfins mogelijck zijnde, alfoodendienft
vanden Lande fulcks is vereyfehende. Gegeven
binnen der Stadt Utrecht den thieiiden May anno
vijfthien-hondert fes ende tachtigh. /. vake,"�
Geteeckent, R. Leycefter. Ende noch leger,Tet
Ordonnantie van iyne Excell. Ondertceckent,
Chr. Huygetis.

i. Inftruélie ₅ voor de ColkUeurs vanden Impofi van vijfiigbgulitmvm

elck Iwndert wit gerafineert Zout. In date den zo Mey 1586.

!'� voorfz Collecleurs fullen ontfangen
' van elck hondert wit gherafineert Zout,
d'welck in een veders bedryve refpedive
afgaen fal, vijftigh ponden van veertigh
grooten Vlaems 't pont; ende van Clijn-zout een
ende dertigh ghelijcke ponden vijf fchellingen:
Ende van andere meerder ofte minder mate naer
advenant, ende dat vanden eerften Kooper of Af-
fcheper, 't zy Panneman ofte andere, wie dattet
oock zy, die 't felve vanden eerften Denne ont-
fangen, in Tonnen flaen , affchepen ofte uytdoen
fullen.

II.
Behoudelijck dat 't Zout 't welck verkocht, in
Tonnen geflagen of af gefcheept fal werden, om
ter �ee te gaen, of anders in dier meyninge, om
aen Stierluyden of Reeders opte Buyffien ofte
Boots te verkoopen, fal mogen volftaen, mits dat
voor den Impoft van 't felve Zout cautie fuffifan-
te, ten contentemente vanden Colle&eur geftelt
werde, om binnen den tijdt van drie maenden, na
dat 't felve vanden Denne fal af gedaen zijn, den
felven Impoft te betalen.

III.

Dan indien den Schipper, Koopman ofte Pan-

neman die 't felve onder dat pretext af gefcheept
heeft, weder gekeert zijnde, ofte anders te voren,
bevonden werde, dat hy fijn afgefcheepte Zout
in'tgheheel ofte deel aende Vincherye niet ver-
koften hadde, fullen in fulcken gevalle fchuldtgh
zijn den voorfz Impoft promptelijck te betalen,
voor foveel Zouts als aende VhTcherye niet ver-
kocht en fal wefen: Ende fal den Schipper,Koop�
man ofte andere wie dattet zy, gehouden zijn» tet
maninge vanden Collecteur, hen felven by eede
te purgeren, of anders promptelijck te betalen.

UIL .

Ende omme'te voorkomen alle fraudencndc
bedroch die jegens d'opheve vanden yoorfzliS"
poft foude mogen gefchieden, en fullen om geen�
derley faecke, jae al waer 't dat die Burgemeelters
ende Magiftraet vande Plaetfe harer refidenue,
haer beloofden vry te omdragen ende te �&��
feren, fonder voorwete ende confent van lijn***
cellentk, den voet ende ordre inden Placate g -
ftatueert mogen veranderen, ofte daer teg
doen,of gedoogen by yemande gedaen te vver
maer fullen gehouden zijn al tijdt fcherpe acli en
de toeficht te nemen, dat de Ordonnantie in^
felven Placate gegeven, by denPanneman^o �
man, Zoutmeeters, Secretarifen, Burgemee 1 �

-ocr page 1102-

199 Ippoft van vijftigh gulderis op 't Zout.

2100

j _a\\o inderc een ycdet in iyn reguard, ftride-

SkSridafcouJen worde: Ende indien fy cenigh

¹ , ofccfaultc daerinncby d'eenoft d'ander

'�-ÜL� te eefchieden, fullcn op haren eedt ghe-

Kcn zijn terftont fijn Excell. dacr van teadver-

¹ �m daet inne verfien te worden naer bc-
teren, om uat-i

te worden, ende over fulcks mies voor den Impoft
cautie ftellcnde, om binnen drie Maenden te be*
talen, fullen mogen volftaen, foo wel den Cautio-
naris als den principacl, de voorfz belofte op haer
Boeck laten ondcrteyckenen,Qfrc anders obligatie
van hacr handt dacr vanmemen , daer inne fy ver-
bonden ftaen elck een voor al als principael fcliul-
denacr, wclcke teyekeninge ofte obligatie fijn
Excellentie wil dat volkomen ghcloove ghegeven
fal worden , at of 't felvc voor Schepenen ghepaf-
feert ware. "

XI. , .

Ende indien fy de voorfz tijt geexpireert zijnde,
of anders dat fy weder ghekeert zijnde, bevonden
waren aende ViiTcherye in't geheel ofte deel niet
verkocht te hebben, daer toe den Colledeurfal ge»
dencken de felvc haer felven by eede te doen pur-
gerê, of anders fchuldigh zijnde in gebreke bleven
om den voorfz Impoft te betalen, fal den voorfz
Colledeur de felve gebrekige 't zy Borge of princi-
pale t'fijnd'et optie.foo wel van' t Sout dat ter Zee
gebruyekt fal wefen, als anders terftont voor 't fel-
ve gebreck doen executeren met parate endedaec-
licke executie als men van allen tyden ghewoon-
lijck is'sPrincen ende der Landen penningen te
executeren, daer toe wy den voorfz¹ Collcdeurs
ende alle andere Deurwaerdcrs gheauthorifeert
hebben, ende auchoriferen by defen: Sonder dat
van noode zy ecnige andere Commiffie ofte Exe-
cutoriaelvanons daer op te hebben.

XII.

Sullen voorts mede gehouden zijn allede pen-
ningen by haer befchreven, ghetrouwelijck endc
met aller ncerftighey t te innen, ende en fullen de
felvc niet mogen uytgeven,dan op de letteren van
defcherge vanden Ontfanger Gcnerael Joris de
Bie, of andere inder tijdt zijnde, ende geteyekent
zijnde by den Treforier Generael,endedrie uyten
Kamere vanden Treforic van verfcheyden Provin-
tien; Ten, ware henluyder fpecialick by fijn Excel-
lentie anders belaft ware, op pene �� fy bevonden
worden contrarie ghedaen te hebben, vande pen-
ningen by hun anders uytgegeven, andermacl
acn hun verhaelt te worden.

XIII.

Ende fullen oock vanden penningen by hun
ontfangen, gehouden zijn gctrouwelick hare han-
den te ydclen,des verfocht zijnde, fonder yet ach-
ter te houden, op pene foo anders bevonden wor-
de , vanden intereft op hun te verhalen, ende bo-
ven dien van arbitrale correctie nacr gelcgcntheyc
vander faecke.

XIIII.

De voorfz Colledeurs fullen voorts gehouden
zijn te doen den behoorlicken eedt, in handen van
den genen die wy daer toe authorifcren fullcn, dat
fy dcfe Inftrudie, ende 't Placact op dcfen Impoft
gemaeckt, in alle hare Poinden ende Articulen, fo
veel die hun aengact, fullen achtervolgen, ende
niet ert'fullen gcdoogen, dat de felve by yemande
gcinfringeert worde: Endc indien fy cenige infra-
die gewaer worden, dat fy tcrltonr fijn Excellen-
tie daer van fullcn adverteren, cnde aenhouden,
datter inne verfien mach worden, endc voorts al-
les fullen doen, dat goede Ontfangers cnde Col-
ledcurs fchuldigh zijn, cnde behoorcn tcdoen.

6. � ij Aldus

hooren�

_ _voorf_z Colleclcurs fullcn voor hacr bevvint
He adminiftratie gehouden zijn fuffifante Bor-

' rcitellcn.dacr fijn Excell.ende 'tLant wel me-
S^e. _vvaert _Zy, ten contentemente vanden Ont-
t oer Gencraèl, ofte vandeparticuliere Ontfan-
"srefpeitive in haer Provintie, in wiens handen
� oheordonncert fal mogen worden de pennin-
gen van haren ontfangc over te geven.

Endc fullcn voorts,byfonder inden Steden daer

j j^ecten zijn , endc inden Somer als den mee-
ften afcreck vanden Souteis , ghehouden zijn des
morgens vanden achten totten elf uyren, ende na
middach vanden tween tot vijf uyren, ftee vaft
hacr Huys endc Comptoir te houden, ende oock
buyten dien haer ftedes ontrent haeren Huyfete
laten vinden om den Kooplieden ende Panneman
tcgherieven ,foo in het uytgevcn vande eerfte bil-
lenen, als omdaernaecontentement vanbeta-
lincc te ontfangen, ende't felvc op den Soutbric-
ven te teeckenen, oock mede om die billetten by
hun cerft uytgegeven, mette verklaringe vande
Soucmeeters alle dage te ontfangen.
VII.

Wclcke Soutmeetcrs fy ftridelijck in dier ge-
woonte fullcn brengen, ende houden, dat fy haer
nieten vermeten inne te breken, om eenjgh Sout
te meten, fonder fchriftelick confent van tien Col-
lcdcursrefpeöivc daer van te hebben, ende dat fy
dcjuyfte quantiteyt vanden Soure byhaert'elc-
kendage ghemeten, binnen den fel ven dage ghe-
ttouwelijckacnhen overbrengen, daer vooren de
voorfz Colledeurs hacr betalen fullen van elck
bondert by haer over gebracht drie grootê Vlaems,
de welckchaer in rekeninge geleden fullen werdë.
VIII.

Ende fullen de felve verklaringe terftont aen-
teyekenen, om de Sourbrievcn vanden Panne-
man daer mede te confereren , of de felve met de
verklaringe vande Soucmeeters overeen komen,
endc indien fy cenige faultc ofte bedrogh daer in-
ne bevinden,fullcn op de gebreeckige procederen
volgende den Placate opdcfcnlmpoft by Syne
Excell. uytgegeven.

^lX'

Gelijck zy oock mede verbonden fullen wefen

l°et, pertinent endc rechtveerdigh Rcgifter te
nouden van haerc gheheelc entremife ende ont-
dek, den felven van dage te dage opfehryvende,
�^et goede verklaringe vande namen vanden Pan-
man, Schipper ofte Koopman, die 't felve gcle-
jw endc ontfangen heeft, of is affchepende, daer
j ° y^l ^c!ckcn des vermaent zijn, ghehouden ful-
^ftn*'jnacn fijn Excell. ftaet te leveren.

^voorfz Colledeurs fullcn allen den geenen

�&�� ^Sout ^uytvocrcn oft affchepen, om ter

- ^Lgiiebruyckt, endc aende ViiTcherye verkocht

-ocr page 1103-

Byvocghfel van eenige PIacaten,&c;

1�01

*tc*

Aldus ghedaen ende ghearreileert ter Kamere ι Onder ftont, Ter Ordonnantie van Sy_ne �

van Syne Excel], tot Utrecht, den twintighften j Ondertecckent,
May vijftien-hondert fes en tachtigh. /. ralcke,"'

Cbr.

Uuygens.

A�e, beroerende dat niemant eenige TSoechgn beymelijchgn uyt de (jriffi_e _Va

den Hove naer haer Huyfen ofte Comptoircn fulkn nemen, omme aldaer hare Notulen uyt ie trecken
date den %$ Septemher 1586.

pendie ende kleynachtigbey t vanden felvcn u
ve. SOO IST.dat'tvoorfzHoff.ommedto
inne behoorlijcken te voorfien, renoverende rl
voorgaende Ordonnantie, van wegen de Hoo ^COverigheydt verboden heeft, ende verbiedt jjf
felfde Hof wel fcherpelick by defen, dat nierna *

de Ghaernem

wie hy oock zy , hem vervordcre voortaen.»
Boccken, h�edanich die oock zijn, uyt die Grilt
vanden voorfz Hove te dragen, ende met hen
t'huys te nemen, op peyne van wel fcherpclicken
met Roeden gcgeefTelt te worden. Gedaen inden
Rade den vijfen twintighften September vijftien.
hondert fes en tachtigh.�

heure Notulen daer uyt te trecken, waer uyt ghe-
fchapen zijn feer groote inconvenienten.tot groot
achterdeel van parthyen, ende reputatie vanden
Hove te ryfen, 'tweick over fulcks certijdts wel
fcherpelick verboden is.endedien niet jcgenftacn-
de noch dickwils contrarie wort gedaen , in vili-

Placaet ende Ordonnantie, oyer het Accoort ende vereeningeietSt�

Medenhlhk, In date den 3 o April � 5 88.

ende daer by dOnderfaten ende Ingeletenen van
den felvcn Landen onderlinge te reconcilieren,
ende in alle goede eendracht ende vriendelijck�
heyt met elckanderen te doen leven, opdat alle
hare inheymfche queftien ende gefchilicngeftilt
ende neder geleyt zijnde.fyluyden des givoege-
lijcker ende vryelijcker hacre Scheeps-vaett,han-
delinge ende Koopmanfchapp� in andere vreem�
de Rijckcn ende Landen mochten doen, Sooenis
nochtans by den geenen, die in faecken vanreece�
ringe voor d'alderkloeckfte ende verftandignfle
gehouden ende geacht zijn gheweeft, in alfulcte
voorgevallen faecken niet gevoeghlijcker,profij�
teJijcker noch eerlijcker ghevonden, dan dat alle
voorledene ofTcnfien ende injurien in vergeten-
heyt fouden worden geftelt, vaftelijcken vertrou-
wende dat daer by , ende egecn vermacn vande
fclveoff�nfien meer maeckendc, maer de felve als
onder d'Aerde begraven hebbende, dOnderfaten
ende Inwoonderen voornoemt, vele eer tot vafte
verfeeckerde rufteende eendracht gebracht kon-
den worden, dan by eenighfeherponderfoeck van
den voorledenen faecken, genoegh fpoorendedat
by naerder onderfoeck de wonden vernieuwt, en-
de het vuyr van oncenigheyt (tot defolatie ende
geheelen onderganek vanden felven Landen ende
Steden) wederomme ontfteecken hadde mogen
werden, i�o als ons d'exempelen van 'tgeeneⁱⁿverfcheyden hoogh-beroemde Landen ende Ste-
den, defen aengaende is voorgenomen ende gne-
bruyekt geweeft, genoeghfaem getuygeo, nietal-
leenlijckcnbyden Chriitencn.macr infondciheyt
oock by de Heydenen, de weleke van de kcnni ie
van onfen levenden Godt waren berooft, ^^Vc'^c"
ken aengemerekt, ende fonderlingen acniiende,
dat ons als den geenen die Godt Almachtigh met
fijn heylige Woott belieft heeft te verlichten,»*

Α U R ΙΤ S gebooren Prince van Oran-
gicn, Grave van Naflau, Catfenellebogen,
Vyanden, Diets, &c. Marquis vander
Veere ende van Vliflingen, Heere van Sint Vijrh,
Daef burgh, der Stadt Grave, ende vanden Lande
van Kuyck, &c. Gouverneur ende Capiteyn Ge-
neracl over Hollandt, Zeelandt, Weft-Vriefla na* c,
ende Admirael Generacl, &c. Alfoo van ouden
tyden by experientic isbevonden.dat in vele ende
verfcheyden Koninckrijcken, Landen ende Rcpu-
blicquen, inde weleke eenige Oorloge is op ghe-
ftaen, aldaer oock menigcrley beroerten ende an-
dere befwaerlijcke faecken zijn gerefen, waer door
de Onderfaten ende Inwoonderen van den felven
Landen nietalleenlickby haren algemeynen Vy-
andt aengevochten, gekrenckt.endc feer befwaert
zijn geworden, maer oock menichmael door on-
derlingen twiil ende tweefpaltigheden die onder
henluyden waren gefprooten, lbo grootelijcx wor-
den gefwackt, ende totalfulcken confufic zijn ge-
komen, dat by continuatie vande boven-genoem-
de tweedrachten ende ongcrcgeltheden, iyluyden
ghefchapen waren in d'uytcrftecilcnde ende ver-
derf te vallen, het en ware dat Iyluyden door d'au-
thoritey t ende het goet ende voorfichtigh beleydt
van hacre Overigheden ende Regeerders weder -
omme tot redene, goet accoort, eendracht ende
onderlinge verftant gebracht waren geweeft, ver-
foenende byalfulcke middelen het ghealtcreerde
gemoet vanden Vrienden, Magen, Nabuyren en-
de Inwoonderen onder elckanderen. Ende hoe-
wel in alfulckeende gelijckc befwaerlijcke occur-
renticn , byalle kloecke ende verftandige Regen-
ten , vele ende verfcheyden middelen over geley t
ende voorgenomen zijn geweeft, omme de felve
Coninckrijcken.Landen, Rep�blijcqucn, in haren
ouden voorfpoet, rufteende wclftant te brengen,

-ocr page 1104-

Geen Pafpoorten vandeft Vyant t�gebruycken. iio4

^ll°^ j nrohpminnen cnde alle goedevroome Burgeren,Inwoonderen, Naebuy-

_m d'een den ^ander^"_dracht ₀ndet clckan- ren, Vrienden endc Magen toeftaet ende behoort,
53c raftc, vredc en.de een«dracht ona ^ ^ _infondcthcyc den geenen die hun beroemen Chri-

ftenen te zijn, de welcke boven al, tot vorderingc
vande eere endc glorie Godts, ende tot conferva-
tie vanden Landen cnde Steden, alle hare were-
ken cnde handelingen tot alle onderlinge rufte
ende eendracht behooren tefchicken cnde te voe-

^ⁿ "KSfcnghcfienhebbende het mifver-
Γ ΐSende twccfpaltigheyt, federt feke-
^ftant" ί hmvaerts onder den Burgeren ende In-

^ff0° 1p den redenen vooren gheroert endcan-

e van

^daer roe moverendc,in aenfeningr �

prciTe�jcken eencn yegelijcken fulcks naer te ko-
men , fonder daer tegens te doen ofte te gaen in
eeniger manieren, op pene van daer over gheftraft
te worden als Vcrftoorders vande gemecnc rufte,

_dctcn ons daer to j _ong -_n _defcn _Lan.

- '2S5 nGenea�r�ekomende.ende

_neute^nac_i^v-'^av , jL-.aiieonrnfte.diindenticen-ι

i�lendedien^M^o⁰^^^ _b _cnde _dcrS _van defe onfe Ordonnantie cnde

deoocen'gh^todcnB^ _H ^ ^^ _ecnjge diffimulatie,

^to1S^w^ncmen.opdatdcl�lve.I.

^ _fa _yan _henade> _Ende _omme _defe

gratie

onfe Ordonnantie endc bevel te volkomclijcker
te effe�tueren,foo willen wy datalle de geene die
van onfent wegen daer toe gevordert cnde geroe-
pen fullen worden, fchuldigh ende gehouden ful-
len zijn, tot goede verfceckcrtheyt vande fclve
Stadt, cedt van getrouwighcytden Landen ende
ons te doen , ende oock van defe t'achtervolgen.
Ende ten cyndehier af nicmant ignorantie en pre-
tendere, ontbieden cnde bevelen wy welexpref-
fclick, defe binnen Medenbiick te doen kundigen,
uytroepen endc publiceren.daer men gewoonlick
is uytroepinge ende publicatie te doen. Ordon-
nerende ende bevelende den Officier endcMagi-
ftraten,defe onfe Ordonnantie wel fchcrpelijcken
ende ernftelijcken te doen executeren, achtervol-
gen ende onderhouden, op pene van de fclve als
Fautcurs van den Overtreders der voorfz Ordon-
nantien geftrafc te worden fonder genade. Heb-
bende van gelijcken belaft ende bevolen, belaften
ende bevelen hier mede den Piocureur Gencracl
van Hollandt endeWcft-Vrieflant, te procederen
tegens den Overtreders tottcn penen hier boven
verhaelt, fonder eenigegunfte ofte faveur. Dai
oock den Overften, Capiteynen, Bevelhebbercri
ende Soldaten, die binnen defe Stadt voortaen
Garnifoen fullen houden.de Juftitic (des verfocht
zijnde) in defen, fonder aenfehou van Pcrfoonen
die hantreyckenendeallehulpc doen fullen.want
wy 'tfelve tot behoudeniffe cnde welftant van
den Lande, ende van defe Stadt fulcks hebben be-
vonden te behooren. Des t'oorkonden hebben
wy dcfen met onfcn eygen handt onderfchrevcn,
cnde ons ghewoonlijcke Cachet daer onder doen
drucken binnen der Stadt Medenbiick, den laet-
ftenAprilis�588. Onder ftont gefchreven , Mau�
ricedeNaflau. Daer onder ftondt een opgedruckt
Zegel in rooden Waffchc. Ende lager was noch
gefchreven.Tcr Ordonnantie van fijn Excellentie.

Endc was getceckent,

Milander.

Vrienden, Magen ιΐ>»ν-;.»., �_Ό.

nders, foo binnen als buyten dcrfclvcr Stadt,

woonc

ende alomme elders buyten's Landts daerfy te

dotnc fullen hebben , met elckanderen mogen
handelen cnde wandelen, endc by dien middel
oock bcneffens den anderen goeden Patriotten
die macht, 't gcweltende wreethey t vanden alge-
mcynen Vyandt van defe Landen te helpen we-
der�aen: Ende wel rypelick hierop gelet hebben-
de met den Vry-heere van Willingby, Lieutcnant
Gouverneur ende Capiteyn Generael van het fe-
coutsvanderKoninghl. Majeft. van Engelant.by
hare Majeft. den Vereenighde Nederlanden geac-
cordeert, ende hier op gehadt 't ad vys vande Hee-
tcn Staten van Hollandt ende Weft-Vrieflandt,
cnde infgelijcks op alles gehoort verfcheyden Per-
foonen van qualiteyt, wetenfehap cnde experien-
tie, hebben wy gewilt, geftatueert, bevolen ende
geordonncert, willen, ftatueren, bevelen ende or-
donneren mits defen.dat van nu voortaen cgeene
Bu-gercn ofte Inwoonderen der boven-genocmde
Stede van Medenbiick,foo wel van de geene die
geduytendc den voorleden tro�blen, daer innc als
daet buyten zijn geweeft, van wat conditie, ftaet
ofte qualiteyt de felvc zijn, en fullen onderfocht
ofteachterhaelt worden met woorden noch met-
ter daet, om eenige faecken ter caufe vande voor-
leden alteratie ende beroerte, binnen defer Stadt
gerefen. Ordonnerende cnde bevelende daerom-
rne allen cnde ecnen yegelijcken vanden felven
Burgeren ende Inwoonderen , van wat ftaet ofte
conditie fy zijn, allen voorleden faecken ter caufe
vande fclve tro�blen opgekomen, ter goeder trou-
we in volkomen vergetinge te ftellen, ende te hou-
Qtn als niet ghefchiet, fonder ter oorfake van dien
'an nu voortaen dcen den anderen yet te verwy-
«f η ofte te injutieren, met woorden, fchriften ofte
met wereken: Macr ter contrarie verftacn ende
««en wy, dac fy in alle goede rufte, vrede cnde

neytondet elckanderen fullen leven, foo als

Piacaet, daer by de Ingefetenen van defe Landen verboden wrt tegebrujc{en

enige pafpoorten vanden ryandt te water. Indatcden 18 Februari) ι589.

derlanden , onder pretext vanhaerehantcennge
cnde Negotiatic, fo wel binnen de voorfz Landen
alsdacr buyten over Zee, ende anderfints te vryc-
lijcker te mogen doen, hen onderftaen hebben,

Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , D O E Ν TE WETEN,
Alfoo tot onfe kenniffe ghekomen is, dat
vele Ingefetenen vande Vereenighde Ne-

-ocr page 1105-

2105

Byvoeghfel van een

**Q6

vandegemcene Vyandcnvan defc Lnndenh
dende, CommiiTie hebbende, ende dat fo₀ \_��
reguard vandc Sauvegarden ende Pafpoorten d"
alrecde verleent zijn, als die noch nacmaels �*
leent fullen worden, ten waie om groote cnH
merckelijckc redenen dacr toe nae date van dcf
fpeciael confent acnyemandt by ons, ₀fte�^
voornoemden Heere Admirael Generael we �
verleent, op peyne dat regens den geenen die^
vonden fullen worden na date van defen hem m
cenige der voorfz Sauvegarden ofte Pafpoorten»
Water te behelpen,ofte die gebruyekt, verfochtcf
ontfangen te hebben, fonder confent als vooren
gheprocedcert fal worden als jegen den Helpers'
Fadeurscndc TociÏaendersdcrghemeeneVy_a 1
den. Ende ten eynde het inhouden van defen al-
omme mach werden geachtervolghc ende onder.
houden, ende niemant daer van ignorantie en pre.
tenderen, Soo ontbieden endc verfoecken Wv
onfen lieven ende feer beminden den Staten,ofte
heure Gedeputeerde Raden, Stadthoudersvande
Provintien refpedive van Gelderlandt ende het
Graeffchap Zutphcn, Hollant, Zeelant, Utrecht
Vricflandt ende Over Yiïèl, ende allen anderen"
Officieren, Jufticiercn ende Dienaren,defejegen-
woordige aiomme binnen den voorfz Landen
ende Provintien te doen publiceren, daer men ge-
woonhjek is publicatie te docne, Procederende
ende doende procederen tegens den overtreders
in manieren voorfz, fonder gratie, faveur,diflimu-
latie of verdrach, want wy bevonden hebben fulex
tot dienfte ende vvelvaert vanden Lande te bc-
hooren. Gegeven in 's Graven-Hage onderonfen
Cachet den achtienden Februarij vijftien-hondett
negen en tachtigh.

ende dagel'ijcx onderftacn vanden Coningh van
Spangien, vanden Hertoge van Parma, of vanden
geenen die vanden voornoemden Coningh, ofee
Hertoge, of van des felfs Gecommitteerden Com-
milTic hebben, te verfoecken.ontfangen, ofte hem
laten gheven Brieven van Sauvegarde, Pafpoorte,
ofte diergciijeke, wacr door vele ende ontallickc
fchaden den goeden Ingefetencn defer Landen te
Water in den voorleden Jaren zijn aengbedaen,
overmits dat dacr door by den Schepen over Zee
ende te Water varende , (volgende het exempel
vanden genen die de voorfz Sauvegarden hebben
gehadt) qphatc behoorlijckc defenfie niet genoeg-
facm en hebben gelet, die over fulex niet alleen in
Schepen ende goederen befchadight, maer oock
gevanckelick genomen, wcch gevoert, ende feer
noogh gerantfonneertzijn gewceft: Endeaenge-
fien by fulcke middelen niet alleen de goede Ingc-
fetenen defer Landen grootciijcx befchadight,
maer oock den ftaet der Landen in 't gemeen be-
raemt ,ende ghekrenckt,ende tercontrarien den
gemeenen Vyandt veriterekt wort, ende dat mits
dien nootlijck daer inne dient verfien ende ghcre-
mcdieert. S O O IS �, dat wy by advyfe van
den hoogh-gebooren Vorftende Heere Maurits,
gebooren Prince van Orangien,Grave van NaiTau,
als Admirael Generael der voorfz Landen, gheor-
donneert ende ghcilatucert hebben, ordonneren
ende itatucren by defen, dat van nu voortaen nie-
mant vandc Ingefetenen der voorfz Landen, te
Wateren fullen mogen gebruyeken eenige Sau-
vegarden ofte PaiTepoorten vanden Coningh van
Spangien, den Hertoge van Parma, ofte yemant
anders vanden voornoemden Coningh, Hertoge,
heuren Gecommitteerden ,oft andere de parthye

Keure ende Ordonnantie, noopende bet Slachturven inden Heemraetfcbafp

van Rhijnlandt. IndatedenyMey 1580.

Lfoo de Hoogc Heemraden van Rhijn-
landt den Hove van Hollandt te kennen
gegeven hebben,dat fy Supplianten om-
me te verhoeden die groote ongcregelthcyt die
ghcpleeghc wert in 't ontgronden vandc Veen lan-
den in Rhijnlandt ghelcgen, optcn 29 Aprilis left-
leden ghemaeckt hebben fekere Keuren by defen
gheexhibeert. Ende hoewel die Supplianten fou-
den verhoopen daer toe genoeghfacm geauthori-
feert te � ij � by 't Placaet op 'r ftuck van 't Slach-
turvcn ghemaeckt opten fevenden Mey 1563. in
conformire' vanden wclcken 't voorfz Hoif opten
elfden Februarij 1563. feeckere Keuren diesaen-
gaende ghemaeckt, geapprobeert, endc daer van
behoorlijcke Adc geexpedieerthadden. Vcrfoec-
kende nochtans, dat den voorfz Hove believen
foudc de voorfz Keure ende Ordonnantie te ap-
probcren ende confirmcrcn, endc cenen yegelijck
dien 't aengaen ofte roeren mach te bevelen hen
nae den inhouden vanden fclvcn Keure ofte Or-
donnantie te reguleren, ende dacr van te doen
expediëren behoorlijckc Ade. SOO IST,dat
't voorfz Hof ghefien ende ghevifitcert de voorfz
Keure ofte Ordonnantie, de felve gheapprobeert
ende geconfirmcert heeft, approbcect ende confir-

meert de felvc midts defen, Lallende ende beve-
lende eenen yegelijcken dien 't aengaen ofte toe-
ren mach, hen na den inhouden van de felve Keu�
re ofte Ordonnantie te reguleren, fulcks als die
felvc hier naer van woorde tot woorde geinfereert
is. Alfoo men bevindt dat niet jegenftaende den
Placate, ende de Keuren refpedive op't ituck van
Slachturven gemaeckt,cnde gedacn publiceren,
midtfgaders die ordinaris vifitatien, bekeuringen.
boeten endecorredien daer uyc volgende, gK>^oieongeregcltheyt hoe langer hoe meerder gcplecgnt
werdt in 't Slachturven ende ontgronden vandc
Veenlandcn, tot groot naedeel vanden Landen.
SOO IS T, dat de Hooge Heemraden van
Rhijnlandt, omrne daer inne voor foovele net
doenlijck is vorder te voorficn, den Dijckgw»
des felfs Landts gheordonneert hebben by delen,
ommc tot allen ryden als 't hen ghelcgen is, n^ctl_tinde Veenen te laten vinden, de Veenlandcn a.�
dacr te vifitcren, endc den Conrraventcursvan
den Placate te bekeuren , ende tegen de ie
voorts te procederen naer behooren. Om ^tftCbequamelijck te cflcöuercn , fal den DijcKgravj�
daer toe mogen gebruyeken de Schouten van ei
Ambacht, dieby delen belaft endc bevolen *«_��

-ocr page 1106-

Beroerende Vagabonden, Ledichgangers, &c.

2208

2207

ande Contraventeurs, met de belen-

grave den Schouten elcks daeghs voor hen vaca-
tien fal betalen twintigh ftuyvers. Actum tot
Leyden by den Dijckgrave ende Hooge Heemra-
den van Rhijnlandt defen xxjxAprilis 1589. My
jegenwoordigh, D. Egmont. Gedaen inden Hage
den negenden dach vanMeye Anno 1589.

��°�linden vande felve, daer de contra

tot

Se bevonden wert, te nomineren ende to
\Z evnde des by ofte van wegen die Dijckgraef
SSiaent zijnde, hen Morgen-boecken en Gaer-
l ecken naer hem te nemen, mits dat den Dijck-

placaet, vande Staten van Zeelandt, op 'tflucl^vande School*ordeninge ₇fio

h'mnen de Steden ah ten platten Lande vande felve Provintie. In date den xojunij 1590,

Die Staten 's Landts ende Graeflèlickhey ts
van Zeelandt, Alfoo in'tjaer 1583. by
ons is gemaeckt geweeft feeckere School-
ordeninge, op hope dat men metter tijt tot beter
ordreop 't ftuck vander Schoole te houden foude
mogen letten, ende dat wy federt by experientie
hebben bevonden, om voor te komen de inkruy-
pinse vande Schoolmeeiters, of die in Leere of in
leven niet vroom en zijn, dat boven al noodich is
by openbare verklaringe eenen yegelijck te waer-
fchouvven ende verbieden, dat hem niemandt en
fal hebben te vervorderen Schoole te houden, of
eenbeBoecken den Kinderen ende Jonge Jeught
te keren, voor te dragen, of toe laten te leeren,
dan met voorgaende authorifatie als dat behoort.
S O O I ST,dat wy geordonneert ende geftatu-
eert hebben,ordonneren ende ftatueren by defen,
dat niemant, 't zy Man ofte Vrouwe binnen Zee-
landt, foo wel binnen de Steden als ten platten
Lande, fal mogen Schoole houden van Latijn,
Griecx, Duytfch, Franchoys, ofte andere fpraec-
ke te leeren, dan midts alvooren binnen den Ste-
den daer toe by de Magiftraet refpeüive geadmit-
teert zijnde, ende ten platten Lande by de Hee-
ren ofte Ambachts-heeren, daer toe van outs ge-
rechtzijnde, ende daer die niet gherecht en zijn,
byonfe Gecommitteerde Raden , met voorgaen-
de examinatie ende approbatie vande refpective
Claffis, vande Minifters vande Gereformeerde
Chriftelijcke Religie defer Provincie, vande Leere
ende leven vande gene die alfulcke Schooien ful-
len beseeren te houden. Dat oock by de felve
Schoolmeeiters geen Boecken fullen mogen ghe-
leert, voor gedragen of toegelaten werden te lee-
ren, dan die by de voorfz ClaiTisgheapprobeert
zijn, allesop pene van fufpenfie of privatie vande
gagien vancle Schoolmeeiters, die gagien hebben,

ende voorts op arbitrale correctie j ende die geen
gagien hebben, op arbitrale corre&ie. Authori-
lerende daerom midts defen die voorfz refpe&ive
Claflis, op de Schoolmeeiters refpective van elc-
ken Quartier die opficht te nemen, ende alle vie-
rendeel Jaers, ofte foo dickwils als 't hun oorbaer
of noodigh duncken fal, ommeganck ten dien fine
te doen, dat alle Schoolmeeiters in Leere ende le-
ven irreprochabel, ende voorts tot goet onder-
wijs vande jonge Jeught inde ware Chriftelijcke
Gereformeerde Religie, ende in alle fcientie mo-
gen bevonden werden nZ/erftelijCk ende forghvul-
delijck hun Ampt gade te flaen, waerdoorde
jonge Jeught mach opwaflchen inde vreefe des
Heeren, ende in alle deuchden ende fcientien toe-
nemen. Ende in ghevalle fy in 't geene voorfz is
eenige faulten bevonden, fullen de felve binnen
den Steden aenden Magiftraet, ende ten Platten
Lande aende Heeren of Ambachts-heeren , of
onfe Gecommitteerde Raeden aen dienen, omme
byde felve daer inne gheremedieert te werden.
Ende in ghevalle by de felve daer op niet verfien
en werde, fullen ons mogen remonftreren het in-
tereft ende befwaerniiTe van dien, om daer op ge-
daen te werden als naer behooren. Verfoeckende
ende niet te min ordonnerende eenen ycgelijcken
die 't felve aengaet, hen hier naer by provifie te
reguleren, want fulcks den Godtfdienlt ende het
welvaren vanden Lande zijn vereyiTchende.

Aldus gedaen in 't HofFvan Zeelant totMid-
delburgh, ter ghewoonlijcke Vergaderinge, ende
onder 't Zegel ter faecken vande voornoemde
Staten hier onder op ghedruckt den twintighften
Junij vijfthien-hondert en tnegentich. Prijcke ,^vt'
Onder ftont,Ter Ordonnantie vande voornoem-
de Staten. Onderteeckent,c�r. Roels.

Placaet, beroerende de Vagebonden, Ledkhgangers ofte ^edelaers, &c. In

date den lij ulij 1590.

MA U R�� S, gebooren Prince van Oran-
gien, Grave van Naflau, Catzenellebo-
gen.Vianden, Dictz, &c. Marquis vander
XTl � ^Vliffing^en'^Heere ^van Sint Vijth, Daef-
C t jf^Cr ^^tadt ^^rave ^ende vanden Lande van
^uyck,&c. Gouverneur,Capiteyn Generael ende
AOmirael, midtfgaders die Raden over Hollaalt,
FvliS^en,^deVrieflant. Deneerftengefwooren
bn � ^cr °P verfocht, Saluyt. Alfoo hoe
den � � T^Cer ^Vele ^ende verfcheyden'Vagabon-
behl °°P^ers'^ende ^ande^re Ledichgangers,
tier in7°^r?_T^eren S^hefont Hjk te gaen becfelen, al-
'nden Hage by der ftrate, ilreckende niet al-

leen tot groot nadeel vanden waren ende oprech-
ten Armen, die daer door in haer nootelijcke on-
derhoudt ende AelmoeiTen grootelijcks worden
verkort, maer dat oock dagelijcksby experientie
bevonden wort, dat alfulcke Ledichgangers ende
Bedelaers onder 't deckfel van een ftuck Broots
ofte aelmiflê te begeeren, oorfaeck nemen omme
de goede Luyden Huyfen te yerfpieden, de felve
by nacht ende ontycfen met gheweldt te beklim-
men, op te breecken, ende daer uy t te itelen ende
wech te dragen 't gene fy inde felve Huyfen kon-
nen bekomen. Ende noch grootelijcx te beduch-
ten ftactj dat fy hen ten leften tot meerder fortfe,

.jr

-ocr page 1107-

Byvoeghfel van eenigePlacaten,&c«

1109

**i₀

gewelde ende ovetlait fouden begeven, ten ware
daer inneby goede middelen ptomptelick w�rde
verfien. SOO IST,dat wy ommefulckenen-
de diergelijcke inconvenienten in toekomende
tyden te verhoeden, by defen authorifer�n ende
committeren, naer voorgaende Klock-gheflach,
van 't Raedthuys vanden Hage te publiceren, dat
wy gheftatueert ende gheordonneert hebben, or-
donneren , ftatueren ende bevelen wel expreile-
lijck by defen, dat voortaen niemant hem en ver-
vordere alhier inden Vlecke vanden Hage te gaen
bedelen by der ilraten gefonc lijfs, ende machtigh
zijnde de koil te winnen, op peyne van wel ftren-
ghelijcken gegeeifelt ende ghebannen te worden,
ofte anders tot arbitrale correctie, naer de ghele-
gentheyt vande Perfoonen ende faecken. Bly-

de Placaten op 't ihick vande Vagabondcn, �

"¹

loopers, ende andere kloecke ende iterckeV�¹"

laers ghe�maneert, in hare volkomen ktaclu
iveritaeneenighfints_s^ei)rdonneren daeromin.

Procureur Generael vanden voorfz Hove, m-j

;;

anden Hage, ter executie!
defen te procederen met alder ernft, ende f_0flcj

eenigh verdrach of fimulatic. Gedaen inden Η
onder 't Zegel vande Juftitie in forme van Pk ^
hier op ghedruckt den elfden Julij ι^₀. OnT
itont gefchreven.By mynen Heeren den Gom- *
neur ende Raedenover Hollandt, ZeeJandtenJ*
Vrieflandt. Onderteeckent,

P> tianntman.

Mifsfae, waer mede mijn Heeren vanden %ade, by den Heeren Stattn

van Hollandt gefonden wortfcecksre Acle ly den /elven ghemaeckt, op de rechtvorderinge vsaJtn
genen komende uyt Vyanden Landen. In date den zy Ottober 1590.

Dele, Erentfefte, hooch-geleerde, wyfe,
feer voorfienige difcrete Heeren. Wy
_ hebben uwe E. benefT�ns defen wel wil-
len over fenden feecker� Acte van Refolutie by
ons genomen, op voorgaende verklaringe vanden
Staten Generael der ge�nieerde Nederlandtfche
Provintien,noopende de rechtvorderinge vanden
geenen komende uyt Vyanden Landen, ten eyn-
de uwer E. mede niet nae laten willen de voorfz
Refolutie naer te komen, ende hen in alles daer

naer te reguleren. Hier mede, Edele, Erentfcfle
hooch-geleerde, wyfe, feer voorfienige difcrete
Heeren, onfer Godt zy met uwer E. Gefclueven
inden Hage den 29 Q�tober 1590. Onder ftondt
ghefchreven, Ter Ordonnantie vande Statenvan
Hollandt ende Weft-Vrieilant. Onderteeckent,
C. de Rechtere. De fuperfcriptie was, Edele, Erent*
feite, hooch-geleerde, wyie, voorfienige, difcretc
Heeren, d'Eerfte efi andere Raden vanden Hove
Provinciael over Hollan t, Zeelant ende Vrieflanr.

1. tsJBe van Refolutie vande Heeren Staten van Hollandt ,ηοορεώ �

rechtvorderinge vanden geenen komende uyt Vyanden Landen. In dateden 19 Ocloher 1590.

! Lfoo de Heeren Staten Generael der g�-
1 unieerde Nederlantfche Provinci�n, den
ij^en� defer Maent van Oirob. hebben ver-
klaert, dat fy niet en verftaen dat men de
gene die komen uyt Vyand� Landen inde voorfz
Provinci�n, oockverfien metbehoorlijcke Paf-
poort daer toe dienende,fal houden gequalificeert
om yet in Rechte in defe Landen te mogen eyf-
fchen by actie perfonele ofte re�le, ten petitoire
ofte polfeifoire, maer dat men de felve α l�mine ia-
dicii fal repelleren. Ordonnerende mits dien dat
men den Rade van State, ende allen anderen dien
dit aengaen fal, hier van fal infinueren, ten eynde
fy hen daer na reguleren, fonder te gedoogen dat
yemandtin Rechte hier jegens werde ontfangen

in eeniger manieren, op dat de hoflilitcyt tegens
de ghemeene Vyanden, ende de confifcatien der
goederen ende rechten der felver,mogenblyyen
in haer gheheel. Hebben de Staten van Hollandt
endeWeil-Vrieflant verftaen ende geordonneert,
dat fulcks binnen den voornoemden Lande mede
fal werden naer gekomen ende geefFectueerr, foo
wel by den Hoogen Raede als den Hove Provin-
ciael, ende andere Jufticieren ende Officieren bin-
nen den voornoemden Lande, ende dat defclfde
na de infinuatie van defen hen daer naer fullen te-
guleren. Gedaen inden Hage den xxix. Oftobris
1590. Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande
�Staten voornoemt. Ende was onderteeckent,
C, de Rechtere.

Refolutie, op d'ereBie vanden Tfyde in TSrabandt* In date den i6 Sef'

tember i^i.

in goede ordre, Policie ende Juftitie mogen wor-
d�f%eregeert, hebben onvermindert ende ionder
prejuditie vande Privilegi�n ende gerechtigheden
van het Landt van Brabandt, der Baeuderlieeren,
Edelen, Steden, Vryheden, Dorpen, ende andete
Ingefetencn van dien, by provifie.ende rot anders
daer inne fal wefen verfien, gheordonneert, en
ordonneren by defen, dat inde pJaecfe vande

tan-

Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Hebbendein fonderlinge re-
commandatie , dat die Landen, Baender-
heeren , Edelen, Steden, Vryheden, Dor-
pen, ende andere Irigefetenert van Brabandt, inde
Unie vande Nederlanden gebleven, ende die nae-
maels daer onder ghereduceert zijn, ende noch
door Godes genade ghereduceert fullen worden,

-ocr page 1108-

Generale hypoteecque tot Amfterdam, &c, 2A � %

₂%tt

ïWve ende het Leenhof van Brabandc,
Cancenerv » _Canceli_ier _end_e Raden van ouden
^(df � aretendentie ghchadc hebben inde Scadt
^ty RrniTel ieeenwoordigh noch onder 't gewelt

Xcommkievande voorfz Staten Generael,
°nï den behoorlijcken eedt daer op te doene,
�� aeneenomen worden, ende dienen, opte

"In van drie honden ponden van veertigh
ren 't pont 's jaers, mits dat een vande felve

^� j � bedienen den ftaet van Advocaet Fif-

zijnde,gehoudë wefen hen aldaer te verantwoord
den, ende defenderen, als fy anderfints voor den
Cancelier ende Leenhove in Brabandt fouden
moeten doen, Dienvolgende fulkn die Provifien,
Mandementen, Appoinctementen, VonnifTen,
Sententien, ende d'executien van dien by den
voorfz Raedt te verkenen, te geven, wyfen ende
doen executeren, van alfulcke kracht en weerde
wefen, als of die inde voorfz Cancelerye of Leen-
hove van Brabant verleent, gegeven, gewefen oft
geexecuteert waren. Endegemerckt tfedertden
jare 1587. verfcheyden Provifien,Mandementen,
Appoindtementen.Vonniflen ende Sententien in
de voorfz faken verleent, gegeven,gewefen, ende
doen executeren zijn, by eenige daer toe by fyne
Excell. gelaft ende geauthorifeert, foo hebben die
Staten Generael voorgenoemt verftaen,ende ver-
ftaen by defen, dat alle de felve Provifien,Mande-
menten,Appoin&ementG,Vonnifren,Sententien,
ende d'executien van dien, fullen gehouden wor-
den, ende wefen van gelijcke kracht, als hier voo-
ren verhaelt is, Ende dat den voorfz Raden voor
haren dienft vande voorleden jaren elcks fal wor-
den betaelt de fomme van vier hondert ponden
vanxl. grooten 't pont eens: Behoudelijckdat de
felve betalinge.mitfgaders die weddens die voort-
aen defen conform fullen vallen ende verfchyng,
gedaen fal worden alleenlijck uyt het vierdeparc
van't inkomen vande Domeynen, Beden, Geefte-
lijcke goeden, ende confifcatien van Brabant aen
de Generalitey t gerelèrveert, by de A&e vanden
negen en twintighften Aprilis leftkden. Aldus
ghedaen, ende inde Vergaderinge vande voorfz
Heeren Staten Generael in 's Graven-Hage gere-
folveert, opten xxvj dach der Maent van Septem-
bri anno 1591. Was geparapheert, LvanOlden-
barnevelt,ⁿ' Onder ftont, Ter Ordonnantie van-
de voornoemde Heeren Staten Generael. On-
derteeckent, C. Aerjfen.

mede i

ofte Procureur Generael, totte weddens

ael,

_ttl dondert ghelijcke ponden 's jaers, boven die
voorfz drie hondert ponden_} een Griffier, die
ie fal wefen Rentmeefter vande Exploi&en,
Totte weddens, boven het falaris vande Depe-
fchen van hondert vijftigh ghelijcke ponden
'iaers' Die welcke befoigneren fullen in alle
faecken van ouden tyden ter kenniflè vanden
voorfz Cancellerye ende Leenhove geftaen heb-
bende, kern, dat daer toe noch ghecommitteert
fullen werden eenen Deurwaerder vande Kamere
totte weddens van vijftig ponden 's jaers, boven
't ordinaris falaris; vijf ofte fes andere Deurwaer-
ders, ofte Sergeanten van wapenen,ende vier Bo-
den.Vonder weddens. Ende fullen die voorfz Ra-
den, AdvocaetFifcael,ofte Procureur Generael,
Griffier, Rentmeefter vande Exploióten, Deur-
waerders ende Boden, in 't bedienen van hunne
voorfz Officien, refpedtivelick hen reguleren nae
de lnftru&ie daer op gemaeckt,ende noch te ma-
ken : Ende die Baenderheeren, Edelen, Officiers,
ende Regenten van Steden,Vryheden ende Dor-
pen in Brabant, mitfgaders alle d'andere Ingefete-
nenvandien, fullen alle faken van ouden tyden
ter kenniflè ende judicature vande Cancellerye,,
ende Leenhove van Brabandt geftaen hebbende,
voor den voorfz Rade mogen intenterenen ver-
volgen : Ende voorden felven Rade gedachvaert

Verk}arkge vande Staten van Hollandt^dat generale byfoteecque tot dmfler*

dam geconflïtueert, preferentie geeft voor volgende fpeciael, op goederen onder Amflerdamghelegen, Ku-
fangen uytlefondert, ende dat generael elders gepaffeert, daer geen preferentie en geeft, maer alle concur-
remïen nietteperfoneleJehuldcn, Water-hieven op Schepen uyt befondert. In date den 8 Maert 1594.

tyde vande conftitutie ofte verbandt, ende die hy
naemaelsverkrygen mochte, uyt ghefeyt de Cu�
ftingh-brieven die voor ofre in 't verkrygen ofte
koopen der felver verleent zijn ge weeft, lulex dat
inde felve goederen akijdts zijn geweeft geprefe-
reert die geene die onder recht van verbant, 't zy
generael ofte fpeciael verkregen hadde. Van ge-
lijcken dat generale ofte fpeciale verbanden elders
gepafleert, nieten hebben geaffèdleert de goede-
ren binnen der Stede ende Jurifdi&ie van Amftel-
redamme leggende, ende fttrk'ks niet alleenlijck
niet geprefereert en zijn gheweeft voor Schepe-
nen-brieven ofte kenniflèn der voorfz Stede van
pofterieure date, maer oock niet voor andere per-
fonele a&ien ofte fchulden, uytgefeyt termijn
ofte Kuftingh-brieven van Schepen , want de fel-
ve (oock elders gepaifeert zijnde) gheprefereert
�vierden op de felve Schepen ende penningen
daer van geprocedeert, fulcks dat de houders van
alfulcke elders gepaffeerde Verbandt-brieven, al-

7. � kenlick.

�E Ridderfch�, Edelen ende Steden van
I Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
j fenterende den Staten van den felven
Lande, allen jegenwoordige ende toeko-
mende die defe fullen iien ofte hooren lefen, Sa-
luyt. DOEN TE WETEN, AlfooBurge-
aeefteren, Schepenen ende Raden der Stadt
Amfrelredamme ons te kennen gegeven hebben,
aat voor 't publiceren vande Politijcque Ordon-
nantie vanden Jare 1580. inde voornoemde Stede
jan allen ouden tyden gebruyckelijck ende cou-
wme gheweeft is, dat generale hypoteecque al-
«nofte neflens de claufule van fpeciale liypo-
gcoue van quijtfcheldingen , Schult-brieven,
öorchtochtcn, conftitutie van Renten, ende dier-
�� Brieven van Verbande , ende andere
Zl^ttJ^0OCofte ^by Schepenen der felver Stede
gnepa eert, volkomenetTedhadde gheforteerc
Oku ie de goederen onder de Jurifdidtie der fel-.
gelegen, toebehoorende den Conftituantten

-ocr page 1109-

By voeghfel van eenige Placaten, &c.

2113

koopen der felver nae verkregen goederen
leent zijn geweeft) fulcks dat inde felve goed?"
altijts geprefereert fulien zijn die geene die on?
recht van verbandt _r't zy generael of fpeciael f■!
hebben verkregen. Dat mede generale ofte f
ciale verbanden elders ghepaiTeert, niet en f_�jf"
afi�cteren die goederen binnen der Stede e ?
Jurifdiftie van Amftelredamme voornoemt ρ |^tegen, ende fulcks niet alleenlijck niet geprefere^?*
worden voor Schepenen-brieven ofte kennis
der voorfz Stede van Pofterieure date, maer o l
niet voor andere perfonele Aclien ofte fchuld
(uytgefeyt termijn ofte Kuftingh- brieven va'
Schepen (welcke oock elders gepafl��rt zijnd \
gheprefereert fulien werden op de felve Schei
ende penningen daer van procederende), f_uu^fldat de houders van alfulcke elders als voor Sche-
penen van Amfterdamme gepafl�erde Verbandt".
brieven , alleenlijck a�tie fulien hebben reyens de
Perfoonen ende overfchietende penningen ende
goederen van haren Schuldenaren. Willendeen-
de ordonnerende dat 't inhouden van defen fal
werden onderhouden ende achtervolgln, iulcks
voor date Yande Politijcque Ordonnantie vanden
Jare 1580. isghedaen, niet tegenftaende de felve
Politijcque Ordonnantie,ofte andere by onsnoch
te maecken, die wy voor foo veel defen aengaet,
hebben gederogueert, endederogueren by defen!
Ende ten eynde niemandt hier van ignorantie en
pretendere, ordonneren wy dat 't inhouden van
defen fal worden ghepubliceert alommedaer liet
noodigh wefen fal, ende dat binnen driemaenden
daer nae hem een yegelijck na den inhouden van
defen fal hebben te reguleren. Ontbieden daer-
ommeende bevelen den Prefidenten ende Raden
vanden Hoogen ende Provincialen Raeden ,ende
allen anderen Jufticieren, Officieren ende Ingefe-
tenen dien defen aengaen mach, den Supplianten
't inhouden van defen ruftelijcken ende vredelijc-
ken te laten genieten ende gebruyeken, in Rechte
ende daer buyten fonder wederfeggen, ofte daer
tegens te doen, gedoogen, ofte laten doent'eeni
gen tyden, in eeniger manieren, want wy om fon-
derlinge redenen bevonden hebben fulcks te be-
hooren. Gegeven inden Hage onder onfen Ze-
gele hier aen gehangen den achtften Martij i 594�
Ondergeteyekent,/. vanOldenharnevelu Onder
ftondt, Ter Ordoonantie vande Scaten. Onder-
teyekent,

C. de Rechters.

leenlick aftie hadden tegens den Perfoonen ende
overfchietende penningen ende goederen van
hare Schuldenaren. Endealfoo de voorfz Politi-
que Ordonnantie geheelijcken tegens de voorfz
Couftumen ftrydendcverfcheyden queftien,Pro-
ceifen ende mifverftanden binnen Amftelredam-
meveroorfaeckthadde, doordien veleBorgers
hen noch daer nae niet en weten te reguleren:
Soo hadden de Verthoonders in 't advyferen op't
redres van de voorfz Politicque Ordonnantie
gaerne gefien, dat de felve daer nae hadde mogen
werden" gedrefleert. Ende nae dien wy goet ghe-
vonden hadden by particuliere Ordonnantie en-
de Odroy daer inne te doen voorfien, de voorfz
Remonilranten aen ons verfocht hebben, dat ten
aenfien de voorfz Couitume conform was den
befchreven Rechten , voorfo vele het voornoem-
de eerfte poinit aengaet, ende dat het tweede ge-
heel noodigh was tot voordeel ende hanthoudin-
ge vanden Koophandel, daer op 't welvaren der
voorfz Stede principalijck wasberuftende. Dat
mede in Hollandtegeene rechte realifatie gedaen
en werde, als voorden Rechter daer onder de
goederen gelegen zijn , wy by onfen Octroyede
voorfz Couftuyme weder fouden oprechten, wil-
len ende authoriferen immers 't efFedt der felver
voor den toekomenden tyden accorderen, ende
volkomelijck laten genieten, in allen fchyne voor
de publicatie vande felve Ordonnantie gedaen is
gheweeft , niette claufule van deroguatie vande
voorfz Politicque Ordonnantie, ofte andere noch
te maecken, voor foo vele de felve daer jegens
itryden mochten. SOO IS T, dat wy de iaec-
ke voorfz over ghemerckt, nae rype deliberatie
uy t onfe volkomen macht ende authoritey t, den
Vertoonderen ende Supplianten alhier ghecon-
fenteert, geoclroyeert ende gheauthorifeert heb-
ben , confenteren, oitroyeren ende authoriferen
by defen, Dat als vooren generale hypoteecque
alleen ofte neff�ns de claufule van fpeciale hypo-
teecque in quijtfcheldingen , fchult-brieven,
borchtochten, conftitutie van Renten, ende dier-
gelijcke Brieven van Verbande, ende andere Ac-
ten, voor ofte by Schepenen der voorfz Stede ge-
paiTeert, voortaen volkomen effect forteren fal
overallede goederen onder de Jurifdiftie derfel-
ver gelegen, toebehoorende den Conftituant ten
tyde vande conftitutie ofte verbande, ende die fy
naemaels verkrygen mochte (uytgefeyt de Ku-
ilingh-brieven die voor ofte in 't verkrygen ofte

ToinBen op het Accoort tufjchen Axel ende ΐΝ^φη, (re, op eenige qwfi^en

ende oneenigheden, ontflacn tujftken de voorfz Steden en Ambachten. In date den 14 Mey 1594�

felven Magiftraet, als anderfints, daer uyt meer-
der vervreemdinge van gemoederen vande voorn
Ingefetenen , fchade ende inconvenienten de
Dijckagie vanden Lande foude mogen1 over Ko-
men 5 Soo hebben die Staten Generael der ge�ni-
eerde Nederlandtfche Provinrien, nae dat 1]f
voorfz parthyen voor eenige Gedeputeerde u>
haerlieder Vergaderinge hadden doencoinp»*
ren, ende verhooren, midtfgaders der ieiverw»
wederzijde beroemde ende gheallegeerde rm

;rAvs|| Lfoo feeq:k�s!ghefchil ende oneenigheyt
*%W opgeilaen _vende aireede gerefen is , ende
ftjg feer nadenckigh was voorder noch meer-
der te fulien toenemen, tuflehen die Steden van
Axel ende Axel-ambacht ter eenre, ende van
Neufen ende Neufen-ambacht, mette gevoeghde
Polders ter andere zyden, foo ter oorlaecke van
de Magiftraet die over de felve Steden ende Am-
bachten eenige jaren herwaerts geftelt is geweeft,
mit%aders opte plaetfe vande refidentie vanden

-ocr page 1110-

Accoort tuflchen Axel ende Neufen.

ii\6

^a^vf^hvb

over recht gedaen worden, binnen der Stede van
Axel, ende wederomme daer, binnen der Neufen
of Neufen-ambacht, ende d'annexe Polders, eeni-
ge Quaetdoenders bevonden mochten worden,
die felvc betrapt zijnde, fullen binnen der Stede
vander Neufen in ghebracht, bewaert, ende nae
rechten losgekent, ofverwefen, ende uytterlijck
nae fyne verdienden geftraft worden, alles niet te

S"cui^ye&nae volgende

min (ende onaengeiien de plaetfe van d'appre-
henfie) fal gefchieden uyt den naem, ende by au-

thoriteyt desvoorfchreven famentlijcken Magi-

, ,j-� eerften, dat over het eheheele Quartier
"*,",""de Axel-ambacnt, Neufen ende

flraets.
III.

van A* _bach_tj een Magiftraet fal geftelt wor- Dat hetfelve Magiftraet fal oock gehouden zijn
^_eulen-ai g_aijj_iu _? _dje f_ai mogen woonen ter '"< fcherpelick toe te ficn,daer mede in alle Sterf huy-
^ⁿ r ^VaI1ende moeten fijn Commiifie ontfangen fen fulcke ordeninge geftelt ende gehouden wer-

^^c j u' _Pfpn Staten Generael, ende aendenïel- ( de, dat niemandt met redene daer over hebbe te

'"..^"doen; Item. van een Griffier, die fijn re-
S ieterudenheeftrotAxe.,alfo'rGriffier-

klagen, ende dat d'overgeblevcn Man ofte Vrou,
ende Erfgenamen, ende infonderhey t de verlate-
ne Weef kinderen, te gelijcke, niet in hun bloedt

�� rlpn voornoemden Bailliu fal eenen Lieu- ende goet fouden mogen bedroeft worden,doen

tenant houdent'Axel, ende dat den Griffier fal
ftjn Subfticuyt hebben ter Neufen.

Daer en boven darter een Lichaem van Wette
fal zijn, beftaende van twaclf Perfoonen , waer

de den verlaten Erfgenamen gheven behoorlijck
Inventaris van alle goederen, gerechtigheden en-
de crediten , ende foo daer van eenige by kennific
van faecken fouden verkoft moeten worden, daer
van niet meer genietende,dan in vollen Rade daer

, uieeene f_es fullen zijn refpettive van Axel ! op fal geftelt mogen werden : Dat men den naeft
met Axel-ambacht, ende de andere feite van der | Bloet-magen, tot de Voochdye bequaem zijnde,
� ,_uf_en met Neufen-ambacht, fampt de depen- i niet en fal vervoordeelen,ofte den vreemden ach-
dentien van dien �. Sulcx dat uyt Axel fullen vier, ter ftellen,ende niet re mimofte by gebreecke van
fnde uvt de Triniteyt twee Schepenen genomen | Vrienden ofte anderfints, fo goet opfien op We-

worden, waer van'over d'andere jaerby wiffel
eenBurgemeeftctfal zijn uyt de Stadt, ende daer
naer een Burgemeefter uyt de Triniteyt 5 ende
uyt der Neufe fullen drie Schepenen infgelijcken,
uyt Neufer-ambacht, met den annexe Polders,
oock drie Schepenen genomen worden,waer van
over 't andere Jaer by wiflel een Burgemeefter fal
zijn uyt de Stadt, ende daer naer een Burgemee-
fter uyt het Ambacht, fampt den Polders. Dan
voor dit 1 opendejaer fullen de twee voorfz Bur-
gemeeiters eerft: aen gheilelt worden uyt de twee
voorfz Steden refpettive van Axel ende der Neu-
fen.de welcke voorfz Magiftraet gekooren zijnde
by den Gecommitteerden vande Heeren Staten
Generael, fullen alle Donredaeghs Juftitie ende
Recht adminiftreren, by wiffel van acht dagen tot

duwen ende Weefen faecken flaen,efi een Wees-
kamer inde refpective twee Steden , by toedoen
van CommiiTarifen, tot den voornoemden keur

vande Magiftraet by defen te noemen, in ftellen,
ende fulcks onderhouden, ende van alles fo goet
regiftermaecken , ende pertinente reeckenfehap
ende reliqua doen, op dat de Hooge Overigheyc
niet en worde veroorfaeckt, de Weth felfsdaer
voor, naer eyfch van Rechten, aen te fien.

IIII.

Dat de voorfz Wet, ten overftaen der Gecom-
mitteerden vande Heeren Staten Generael.fullen
Schout, Klercq, Cómmifen, Penningh-meefter,
ende andere noodige Dienaers te ftellen , ofte te
continueren hebben, als fy voor den meeften
dienft vanden Lande oorbaerlick te wefen, bevin-
den fullen, hun wel fcherpelick beladende, dat fy
geen gefchootenen fchieten, dan by voorgaende
inwilliginge der Ingelanden, die daer in na Rech-
ten feggen hebben, houdende eenen yederen by
hunne gerechtigheden, ende daer over houdende
dateenydervaniijnbewintt'eynden 'sjaers, toe
lafte vande Weth deuchdelijcke reeckeninge en-
de reliqua doe.

Ende wat aenlanghtden ontfanck der andere
ordinarisende extraordinaris penningen, die in
een bourfe totvervallinge dergemeene laftenhi
Weth ende anders moeten over 't voorfz alinee
quarrier gebracht worden, dat daer over fal by de
voorfz Weth, by toedoen der Heeren Staten Ge-
committeerden, eenen Ontfanger geftelt ofte ge-
continueert worden , die tot lafte vande Weth
daer vanbehoorlijcke reeckenfehap ende reliqua
fullelue doen hebben.

7. � ij Dar.

acht d

agen, lbo binnen Axel als binnen der Neu-

fen : In voegen dat t'elcken Rechtdach 't voorfz
Magiftraet hem fal vinden, ionder onderfcheyt
vande refpective refidentien, ter beftemder ghe-
diiigbs-plaetfe,ende dat by den Griffier de Rollen
ende alle noodige aenteeckeningen tot de gedin-
gen of anderfints dienende, fullen uyt ghebracht
worden. Ende fullen alle faecken Civile ende
Criminele, voor ende by 't voorfz Magiftraet aen-
gevangen, voldinght, uytgewefen, ende ten eyn-
& gebracht worden, fonder opfien te nemen, in
wit plaetfe de faecke eerft aengeheven ofte be-
gonnen mochte zijn ■ Ende in Criminele faecken,
^acr ^^e Mifdadige foude mogen bevonden ende
^acngetaft worden, daer fal hy te berechten be-
iert worden , als die bevonden worden binnen
^A«Ufin Axel-ambacht, gelijck de Triniteyt of
^andere PJaetfen des felven Ambachrs, die fal
(aengetaft zijnde) ghebracht, bewaert, ende daer

-ocr page 1111-

Byvoeghfel van eenige PIacaten,&c«

1*17

ke,ende daer van getrouwelick ra pport doen
daer en feyndens by rypen rade gedifpoueer!?
worden naer Hehooren.

VI.

Dat de Gecommitteerden der Heeren Staten
fullen all� Ontfangers,ende die eenige penningen
onder gehadt hebben in eenige van allepoiniten
voorfz doen daer van behoorlijck refponderen,
ende by ghebreecke van dien, hun van hunne re-
fpe&iveitaten deporteren, ende helpen ordenin-
ge ftellen, daer met fy daer voor mogen na eyfch
van faecken ghecorrigeert worden, ende dit alles
voor ende al eer dat fy CommhTariferi tot de nieu-
we keur treden fullen.

VII.

Die felve Gecommitteerden fullen fich neer-
ftigh informeren over den Gntfangers vande Do-
nicynen, Geeftelijcke, ende andere goederen, die
der annotatie of confifcatie onderworpen zijn
mochten, of die felve Ontfangers yetwes, het
ware by participatie of anderfints, fouden mogen
verfwegen ende achter ghehouden hebben , in
wekken ghevalle fy Gecommitteerden fullen al-
fulcken Ontfanger van fijn Ontfangerfchap de-
porteren , "ende een ander bequame Perfoon in
lijn plaetfe itellen,ende vanderefte rapport doen,
ende advyferen op de middelen, waer mede het
Landt foude mogen tot haer recht geraecken.

VIII.

Dat infgelijcken fullen die Gecommitteerden
op den Ontfanger vande generale Middelen fuloc
hebben te difponeren, dat alle reilen betaelt,ende
in toekomende tyden de meeile oorbaer van't ge-
meene Lant moge gefocht, en bevordert worden.

IX.

Daer over houdende, dat'defe ende alle Ont-
fangers ende andere Officieren woonende in 't
begrijp van Vlaenderen,defe fyde houdende,daer
inne naer ghelegentheyt van hunne Officien ghe-
erft ende ghegoet zijnde, ende dat fy alle in den
eed't vand� Generaliteyt gebracht werden.

Item, dat de voorfz CommiiTarifen fullen over
't geheel quartier van Vlaenderen, over defe fyde
houdende, ramen by onderlinge communicatie
vande notabile Ingefetenen des felven quartiers,
eenen bequamen voet, die men foude inne te
gaen, ende te houden hebben in alle fwarigheden,
die fouden mogen voor vallen in reilitutien, Cef-
fien, indu�Uen ende appellatien, ende diergelijc-

XI.

Dat dien van der Neufen toegeftaen wort e

vrye Weeck-marct, fonder exclufie nochtan

«van

anderen, die daer toe fouden mogen gerechti h

zijn

XII.

Gelijcjk. oock in Thollen ende andere vryh_ed_ede refpective Lidtmaten des voorfz quarciersful'
len uyt kracht defer Unie mogen participerende
eene van des andere gerechtigheyt inVlaendere
fonderprejuditie des felves, ende midts helpend'
fupporteren de laflen, foo dienthalven den and/
ren fouden op geleyt zijn mogen.

XIII.

Dat alle voorfz Poin&en ende Articulen.ten

opfien van fonderlinge eendracht, onderlinge
liefde ende vruntfehap, by den Heeren Staten ge-
arrefteert (om refpeilivelickendeonverbrceck ₍

lick onderhouden te worden) fullen fonder pre.
juditie van yemandts gerechtigheyt, Privilegi�n
ende voorgaende overkomften alleen dienen voor
een preuve, ende niet anders dan by proviiie,ge-
duyrendeden tijdtvan driejaren, endedaeren
t'eyndens, foo 't den Heer*n Staten Generaelin
aller billickhey t goetduncken fal.
XIIII.

Welverftaende dat daer en binnen de Keuren
vande Weth ende Officieren voorfz, fullen van
jare tot jaer by den CommiiTarifen der Heeren
Staten Generael vernieuwt, ofte ghecontinucert
werden, in voegen voorfz.

XV.

Ende tegenwoordich, dat om t'efl�&ueren alle
ende yedere poin&en voorfz, ghecommitteert
worden de Heeren Cafper van Vof bergen, ghe-
committeerde Raedt vande Staten van Zeelandt;
Joris vanden Broecke, Borgemeefter ende Sche-
pen vanden Lande van Vryen, ende Commiflat�
vanMonileringe5 M^l# Loys Hureblocq.Fifcacl
vande Admiraliteyt gheordonneert binnen Rot-
terdam; ende M^rAdriaen AnthonhTz, Ingenieur,
Burgemeefter tot Alckmaer. Gedaen ter Verga-
deringe vande Heeren Generale Staten in 'sGra*
ven-Hage den veertienden Mey 1594.

A�te, Waer byde Ingefetenen vandeOorpen ende platte Landen vm^U'

landt, fittende onder Sauvegarde van haer Ho: Mo:, verboden mort eenige goederen ofte Koopmanfchtf-
pen hmende uyt de Vereenighde Provintien, naer Fyande ofte andere Neutrale Plaetfen te vervoeren^�
In dat e den z8julij 1^94.

dere Neutrale Plaetfen, fonder de voorfz Midde-
len van Convoyen ende Licenten naer behooren
daer van te betalen, oyermidts inde voorfz po*�
pen egeen Officieren van wegen de Generaliteyt
geftelt, noch ghehouden en konnen worden, om
daer op regard te nemen, ende de khn b�datit^
te ontfangen, alles tot voordeel ende gheriei vai
den Vyandt, ende daer en tegen rot ieergroote
fchadeende nadeel vanden dienft vanden Lan�e,
irreckende direftelick tegen de Placaten hier ttf-
vporcue dcfen aengaende ge�maneert: Soa W

Lfoo by experientie bevonden wort, dat
die gemeene Landts Middelen van Con-
voyenende Licenten dagelijcx fo langer
foo meer worden ghedefraudeert, doordien ver-
fcheyden Dorpen ten platten Lande van Brabant

Selegen aen Kreecken ende den Waterkant, door
e ielve Kreecken naer haer treckende uyt de
ge�nieerde Provintien den toevoer van alderhan-
de goeden endeKoopmanfchappen, de felve ver-
vorderen by nacht ende ontyden, fendenende
dSftribruereninde Vyandtlijdte Steden ende an-

-ocr page 1112-

" '■ ' �

O&roy voor die van Axel en Neufen. %%to

iH9

j�. StAten Generael, begeerende daer inrie te
**" f ι ende de voorfz deiraudarien foo vele te
�foed�n als 't eenichftnts mogelijck voor eene
e ende by provifien voor den tijdt van een
f^n'aeitkomende, innegaende op heden date
^J Jefen verboden ende geinterdiceert, verbie-
Sendcinterdiceren midts defen allen ende een

te Landen gebracht worden in eenige Steden ofte
Plaetfen vande ge�nieerde Provintien, verftaen-
de die voorfz Staten GeneraeJ dat men van ghe-
lijeken behoort te pra&iferen van defer fyde, van
de goeden die uytte felye platte Landen nae des
Vyants Steden ende Plaetfen voortaen vervoert
fullen worden 5 ende infgelijcx van alle goederen
die by de Huyflieden fittende onder contributie,
van weder-zyden uyt des voorfz Vyants Steden
tot haerlieder oorboir ende gebruyek gehaelt en-
de gebracht worden,gelijck den Vyandt pra&ife-
rende is: Soo hebben de felve Heeren Staten Ge-
nerael om 't felve te ef��ftueren, die Gecommit-
teerde Raden ter Admiraliteyt refpeftive refide-
rende binnen Rotterdam ende Middelburgh ghe-
authorifeert, ende authoriferen mits defen, om de
voorfz Licenten inde Quartieren des Landtsvan
Brabandt, gelijck de Contributien vanden felven
Lande by quartieren ontfangen worden, van we-
gen der Generaliteyt openbaerlijck den meeft
daer vooren biedende, te verpachten, fulcks ende
ghelijckfy voor den meeden dienft ende profijt
vande Generaliteyt fullen bevinden te behooren,
met pene van verbeurte ende confifcatie der goe-
deren , die bevonden fullen worden uytte voorfz
platte Landen den Vyant toe gevoert te werden,
fonder blijeke van het behoorlick Licent daer van
betaelt te hebben, mitfgaders om t'ontfangen die
penningen vande voorfz verpachtinge, te proce-
derende weten vande quartieren van 's Hertogen-
BofTche ende Breda, die van't voorfz Collegie tot
Rotterdam, ende die van Middelburgh die gcene
van het quartier van Bergen opten Zoom, Alles
infgclijckcn by provifie, ende ter tijdt andersfaj
zijn geordonneert. Aldus gedaen ter Vcrgade-
ringe vande voornoemde Heeren Staten Gene-
rael in 'sGraven-Hagedenx8^cn-Julij 1594.

i, i; van wat conditie ofte qualiteyt die zijn,

°X

ide, e

^tte'of Huyfen ten platten Lande van Brabandt,

fnder onfe Sauvegarde.uy tte felve platte Landen
Lniee soeden ende Koopmanfchappen, niet we-
fende van haerlieder Gewafch, maer aldaer uytte
Ge�nieerde Provintien ghebracht, naet Vyanden
ofte andere Neutrale Landen ende Plaetfen te
vervoeren ende tranfporteren , diredtelijck of in-
diretfelijck, op pene vande verbeurte, foyemant
achterhaalt foude worden, contrarie doende, van
de goederen die fy fullen hebben gheladen, mitf-
eaders vande Peerden.Wa'gcns ende Karren. Or-
donnerende dat den voorfz toevoer alleene ghe-
daen fal mogen worden uytte beflooten Steden,
opce Frontieren van Brabandt ghelegen, daer or-
dinaris Officieren vanden Lande gehouden wor-
den , de gherechtigheden daer toe ftaende, aende
felve Officieren behoorlick betaelt wefende, ende
daer toe Pafpoorte ontfangen hebbende, op pene
als boven: Welverftaende dat naerhet expireren
van het voorfz Jaer, de voorfz Steden 't efleft van
defe Conceffie langer niet en fullen mogen gbe-
bruycken_sfonder nieuwe confent daer toe verkre-
gen te hebben,ende dit alles fonder prejuditie van
yemants gerechtigheyt in toekomende tyden.

Ende alfoo den Vy andt over fij η fyde verpacht
heeft het Licent by hem onlangs ten platten Lan-
de geftelt op alle de goederen die uytte felve plat-

Oftroy, voor die van Axel ende ^(jufen, beroerende den Foorfyop, In

date denkflen Martij 1595.

Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
j| ] derlanden, Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt,
DOEN TE WET EN, dat wy ont-
fangen hebben de Supplicatieaen ons gheprefen-
teert van wegen Burgemeefteren ende Schepe-
nen der Steden van Axel ende Neufen, metten
«pendentien van dien,Inhoudende dat dagelijcx
vele ende diverfche Perfoonen haerlieder vervor-
men ten platten Lande te gaderen, koopen ende
verkoopen grooten nombre van alderhandefoor-
tenvan Granen, omme de felve wederommeaen
de Borgers te verkoopen, niet alleene grootelijcx

befwooren, ende onderhouden hebben ghehadt
totten Jare 1583. Dat 't quartier vander Neufen
door laft vande voorfz Heeren Staten met veele
Krijghs-vokk bei�t, ende verfeeckert is ghewor-
den jegens d'invafie vanden Vyant, waer door de
voorfz Ordonnantien hebben moeten ft�leftaen,
ende fileren; Biddende daer over (gemerekt den
voorkoop ten platten Lande geheelijck ghefchiet
tot nadeel vande Steden, ende byfonder der Sup-
plianten , die niet machtigh waren in tyde Yan
noot haerlieder een Maent te onderhouden , cau-
ferende oock diere tyden, daer inne by de voorfz
Keyferlijcke Statuyten foo wyfelijck, ende met
goede deliberatie vanden Raede voorfien is ghe-
weeft) dat wy haerlieden by de voorfz Keyfer-
lijcke Statuyten fouden willen mainteneren,ende
den Bailliu vande voorfz Steden ordonneren, je-
gens de overtreders vande felve te procederen
naer behooren. Wekken aengemerekt, S O O
1S Τ, dat wy begeerende het welvaren vande
voorfz Steden van Axel ende Neufen, ende mits
dien ons genegen vindende ter bede end�*begeer-
te vande voorfz Supplianten, hebben gheordon-
7. Α iij neert₅

prejuditie ende onderdruckinge van haerlieder

gemeenten, ende arme Borgers, (die fittend

ei ie

heb-

f⁰' ^d,^an haerlieder Manufacturen, ende foo daer

J'λl ^^er ^frecl^uentat�e vanden Landtlieden ter
jni« haerlieder Familie moet� fuftenreren, maer
StJwir' ^totruineende onderganck vanden
«aenielfs verkortinge vande generale Midde-
«,vr^e ? ^viliP^en^entie vande Keyferlijcke Sta-
wyten, dewekkede Supplianteninviolabelijck

-ocr page 1113-

Byvoeghfel van cenige Placaten, &c. _%l%

van Axel ende Neufen, ende 't ander derdend
tot behoef vanden Aenbrenger: Ende die by J
vifie vooreen proeve voor den tijt van twee� ia °*
naeilkomende. Ontbieden daerom ende bevel**
den voorfz Bailliuw van Axel endeNeufen, en?
alle andere Juilicieren ende Officieren,heurè Sr*

2X11

«eert, geftatueert endftatueren ende verbievoortaen niemant wievande Ambachten vankoop fal mogen doen vGeerfte.Evene ofte HaofteSaetinfpecie, g

aengaen fal, dat fydefeonfeOrdonnantie doe
kondigen ende uytroepen binnen de felve Sted
van Axel endeNeufen, ende ter plaetfenda"
men gewoonlijckisuytroepinge endepublicatï
te doen , ende de felve te onderhouden ende</
ferveren, procederende jegens die overtrede
van dier by executie vande voorfz pene, fond/
verdrachoftediifimulatie, want wy 't felve te
dienfle vanden Lande alfoo hebben bevonden r»
behooren. Gegeven in 's Graven-Hage, ter Ver,
gaderinge vande hooch ghemelte Heeren Staten
Generael, den lellen Martij anno 1595,

Ambachten van Axel ende Neufen.ten ware elck
voor fijn ilete ende behoefte binnen den felven
Lande. Willende ende ordonnerende voorts dat
die Lantiluyden, ende andere 't voorfz Koorn,
Graen ofte Saet brengen fullen te koope ende
vente binnen de voorfz Steden van Axel ende
Neufen, of in andere geprivilegeerde Steden ende
Marcten.ten gerieve ende provifie vande Inwoon-
deren van dien , al opte verbeurte van 't voorfz
Koorn.Graen ofte Saet,te appliceren een derden-
deel daer van tot profyte van 't Landt, een ander
derdendeel tot profyte vanden Bailliu der Steden

Placaet, dat Terfoonen, uyt andere Steden gebannen > om quaet regiment ofte

deMen, inden Have geen Herherge ofte Taverne mogen houden, nochyemant logeren. Item, ��
Bordeelen te houden, in date den 6J'ulij 1595.

yemant t'haren huyfe ofte woonplaetfe te logee-
ren , op pene van ten eeuwigen dage gebannen te
worden uytten Lande van Hollandt, Zeclandt,
Vrieilandt ende Utrecht. � � terdiceert endever.
biedt mede allen ende eenen yegelijcken Perfoo-
nen , van wat qualitey t of conditie die wefen mo-
gen, binnen den Hage of Haegh-ambacht te mo-
gen houden eenighBourdeel ofopenbaer Taver-
ne , op pene van in 't openbaer gegeeilek te wer-
den , ende oock niet te logeren, huyfen ofte on-
derhouden eenige lichtvaerdige Vrouw-perfoo-
nen, haer begevende tot exercitie van licht regi-
ment , ofte hoerderye, op pene van arbitrale cor-
rectie. Ordonnerende ende bevelende mits dien
den Procureur Generael vanden Hove van Hol-
landt, endeden Bailliu vanden Hage, die defe
faecke refpe&ivelijcken aengaen fal, jegens den
Overtreders van defen te procederen, ende doen
procederen tot executie vande voorfz peynen,
ionder eenige diiiïmulatie, conniventieoftever-
drach. Gegeven in's Graven-Hage, onder't Ze-
gel van Ju ftitie hier op ghedruckt in Placateden
feilen Julij vijfthien-hondert vijf en tnegentign.
Onder itont,By mynen Heeren den Gouverneur,
Prefidentende Raden over Hollant, Zeelant en-
de Vrieflant. Ende onderteeckent,/. de Bate*
Hebbende onder op 'tfpatium een op gedrucKt
Zegel in rooden WaiTche.

MA U R�� S, &c. Den Deurwaerder van
de Kamere vanden voorfz Rade hier op
verfochtjSaluyt. Alfoo wy gheadver-
teert zijn dat diverfche Perfoonen, Mannen ende
Vrouwen , uyt andere Steden ende Plaetfen ghe-
bannen ofte geftelt zijnde, uyt faecke van Dieve-
rye, Hoerderye, ende andere deliclen , hen ont-
houdende alhier inden Hage , houdende open-
baerlijcken oneerlijck regiment of Bordeel, ghe-
Jijck mede ghedaen wert by verfcheyden andere
Perfoonen, 't vvelck is een faecke van grooten
fchandale, ende feer quaden exemple, flrydende
tegens Godts eere ende fijn Heyligh Woort, het
vvelck mits dien, namentlijck in defe Plaetfe niet
en behoort getollereert te werden. SOO IST,
dat wy omme daer inne te remedieren, ende te
eviteren degroote inconvenientie die dagelijcks
meer ende meer fouden mogen ryfen ofte vallen,
u geauthorifeert ende gecommitteert hebben, au-
authoriferende ende committerende mits defen,
naer voorgaende Klock-geflach van't Raedthuys
inden Hage, van onfent wegen feer fcherpelick te
interdiceren ende verbieden allen ende eenen ye-
ghelij eken Perfoonen uyt eenige Steden of Plaet-
ièn ghebannen, of gheilelt zijnde uyt faecke van
Dieverye, Hoerderye, of ander oneerlijck regi-
ment , binnen den Hage ofte Haegh-ambacht te
houden eenige Taverne, Drooge -gailerye, ofte

Oedaration du Ttyy de Francefur Ie droiB iMeine, d'Aoug(l 1597*

villes, o.u pais de ceftuy noftre Royaumeconnc
les fubjeds defdiös Provinces Unies, maïs qu'
ceflera, & n'aura lieu a l'advenir, Comme auij
reciproquement lefdit droid ne pourra_n«"[P
dicque contre noz fubjetfz cfdiês PnW*
Unies, d'uqucl Article en cc qui faiö rnent
dudia d'aubeyne la teneur enfutt, »'%?* ■

praak^^ntrclesfuhj^JefMtPr^J^^ \

aulcunhmlkiou^sJelaFrancekdtoiudAm

E � R � par la gracc de Dieu Roy de

Francc 6c de Navarre, � tous prefens &

a venir, Salut. Comme au Traicle de
Ligue, & confederation nagueres faia eft conclud,
& arreflé.cntre nous & nos trefchers Scbonsamis,
Alliez & confedercz, les Seigneurs Eilatz Gene-
raalxdes Provinces Unies des Pays-bas, il fait
porte' par Ie dixiefme Article dudit Traide', que Ie
droift d'Aubeine, ne fcra praclicqne en aucunes

-ocr page 1114-

Secr�te InftruiUc van

_&_. 2224

noftre plaifir, Et affin que ce foit chofe ferme &
ftable a toufiours.nous avons a icolles faid medre
noftre feel. Donn�auCampd'Amiens, au mois
dcAouill'andegrace 1597. Et de noftre Rcgnc
leneufjefme. Sign� Henry. Et Seeled'un grand
Secl,de Cireverdc pendant en Lacqdefoye. Sur
Ja Reply cftoit efcript, Par le Roy. Sign�, Deneuf-
ville. Etcncore comme s'cnfuit vifa cnregiflx� oy
lc Procureur General du Roy, pourjouirpar les
Impetransfuivant l'arrcftdecejour,ducontenu
a Paris en Parlement, le dernier jour de Juillet

1598. Ainfi fign�, Voifiri. Regiftrces femblablc-
ment en la Chambre des Comptes, oyle Procu-
reur General du Roy pourjouirpar les Impetrans
ducontenuen icclles, felon leur forme & teneur
)e dix neufjcfme jour d'Aougft 1598. Sign�,
Danaye. Regiftreesau Greffe duTrefor, oyence
confentant le Procureur du Roy en icelluypour
jouir par les Impetrans de l'cfTcc�, & contenu d'i-
celles, faid lc xvij jour de Odobre 1598. Ainfi
iign� , Parrigault. Regiftrces au Regiftre de la
Court oy & confentant le Procureur General du
Royfuivant l'Arreftde ce jour,a Roucn en Parle-
ment lexxiiij Deccmbre 1598. Sign�» Courroux.
Regiftrces en la Chambre des Comptes de Nor-
mandie oyle Procureur General du Roy,pouren
jouir par les Impetrans fuivant le Traid� de Cam-
bray & aultres le douxjefme jour de Feuvriec

1599. Signe,Ci»/?(?. Regiftrces au Bureau des Fi-
nances a Rouen, pour en jouir par les Impetrans,
felon leur forme & teneur lc premier jours de Mars
15-99. Sign�, Ronellard. Regiftrces au Greffe de
Baillage de Rouen, Rcqucrantle Procureur du
Roy, pour en jouir par les Impetrans felon leur.
forme & teneur le xiij. Mars 1599. $'Ε^η^»
I. Halleur, Les fept publications cy ttanferiptes
ontpar nous Notaires&TabbcllionsRoyauxdu
Chaftelet d'Orlianscftecollationnez a leurs origi-
naux qui ont eft� a l'inftant renduz, Α Orieans ce
%\ Juillet 1599. Sign�, LeNormani & Lamtonge.

iH3

Ifera icelluy Ju tont, Φ η aura lieu α /advenir,

^nbldle^_rrr_nce5 _U!7ku _cmre _le$[lthjeasr$^tct^elL serres Chell�en. Scavoir faifons,

^^"fdefirans finccremcnt en religicufe-
^auC ^Π n^Urousfcs points & articlcs & particuiiere-
^me,lt' lluN^�ifUtnention dudicdroidd'Au-

ment

"""" Sen Ie confirmancde nouveau nous avons
^bcina' V ,iW Difons & declarons per ces prefcn-

8c n'aye Hcucn ceiluy
TlovaunVe contrc les fubjeds defditcs Pro-
■ _Un^;_ies Comme aufly femblablcment il ne
^vinccS _ftrep_raaicqueefdircsProvinces , contre
P^ouri^a,: _fts q_Ui y dccederonr. Et ou par inadver-
ⁿ° nous en avions aultrement ordonn� ou
S nous avons des a prefent rruocquc, & re-

^m�tce qui auro'it eft� fai&au contraire,

3Sons a tous noz juges & Officiers d'y

uoir auieun efgard , fidonnons& mandement a

nos

Parlement de Paris & Roucn, Chambrcs de noz

p'mnirs &Treforiers Generaulx de Franceefdi-
Sux & Confeillicrsfur lefaidde la Jufticede
nofttc Ttefor, Baillez , Scnefchaux & a tous noz
aulcres Juges & Officiers, qu'il appertiendra, Que
ces prefentes ilzfacent lirepublier &enregiftrer,
fcducontcnuenicellcsjoyr, & uferplainement,
& paifib'.emcnt les fubje#s defdides Provinces
Unies ,& le-urs Hoirs, SuceciTeurs, & M^ants ^cau"
k, Sans en cc leur faire, medre ou don�r ou fouf-
fntleureftrefai�t, misou donn�aulcun troubie,
deftourbier, ou empefchement au contraire , Le-
quclfifaicl misoudonn�eftoit ilz reparent &: re-
mcclcnt ou facent reparer & reme�he inconti-
nent &fans dclay a plaine, & enticre main leve'e,
& dclivrance & au premier eftat & deus, tout ainfy
que filedittraid�cnticravoit eft� verifi� par de-
vant eulx, Cc que nous n'entendons empefcher
la gracc portee parcefdids prefentes, Car tel cft

1. Mruftie, voor de Commijjarifien vande Monfleringe inde Fereenighde

Nederlanden, die hun belafi wort (eereet te honden, ende nkmanden te verthoonen. In date den
14^^/1599.

inde eer(l dienende voor de Commiffarifen refpeclhe
haer gedcj�gneert auarticr houdende.

Ndcn eerften, fullen fchuldigh zijn hun

punctuelijck te reguleren nae den inhou-

_Jden vanden Placate op die Monfteringe

opten vierden Februa'rij leftleden uytgegeven,

ende t'allen tyden op heuren eedt ende eere te

jsrantwoorden van het getal ende qualiteyt van,

^et V okk van Oorloge in heur quartier wefende.

II.

_f Sullen voorts al heur verflant, vlijt ende neer-
⁴"S"cyc daer toewenden, omme 't Volck van
^tloget'hunder opficht gheftelt, te leeren ken-:
topK ^en ^veruemen of die in vaften dienftzijn,
dj!i .^nde ^wacht metten anderen houdemfchul-
frf *^J'&^e Compagnie te volgen , ende by de
>e te blyven waer die gaec, ende die geordon-

neerde gagien nae beure Wapenen trecken, daer
toe gebruyekende in't monfteren ende aennemen
die gemeene Caracleren die hun ghelevert fullen
worden, ende daer beneffens alfulcke andere Ca-
racteren ende fecrete middelen als fy by de exer-
citie daer toe dienftelijck fullen vinden , ende ful-,
len voorts tot dien eynde oock die nacht ende
dachwachten mogen befoecken, ten welckenef-
fe�te de Sergeant Major die Commiffarifen vande
Monfteringe ghehouden fal zijn het Woordt te
g-η. _ni

Sullen voorts met alledifcretie volgendeden
voorfz Placate, den Overften, Ritmeefteren ende
Capiteynen tallen tyden ae,n hun doen verant-
woorden van het Volck 't welck fy eens in mon-
fteringeghepaffeert, oft in dienfte gheprefenteert
fullen hebben ,_;ende t'elcken wel pertinentelijck
letten op die nieuws aerigenomen ende afge-

danckte.

-ocr page 1115-

Byvoeghfel van eenige Piacaten,&c«

*i*5

**«

danckte op die monileringe, ende die qualiteyt
van die felve, ende oock die geene die tui�chen
tyde vande monileringe doodt, oft als Schelmen
uytten Vendel verloopen fullen wefen, dat daet
van volkome�jek ende behoorlijck blijcke van-
den dach dat de felve gheilorven ofte verloopen
zijn, ende hen voorts in defen reguleren naer het
inhouden van het negende Articule vanden voor-
fqhreven Placate: Van alle wclcke hun ghelaft
worc pertinente notitie te houden,ende inde rolle
(diefy aende Staten Generaelende Raedenvan
State, oft die Gecommitteerde Raden vande Pro-
vinci�n die hun uytgefonden fullen bebben.over-
feynden fullen) oprechte verklaringe te doen.

Il U.

Ende indien eenige Capiteynen in weygeringe
blyvenom den inhouden vanden Placate, ende
hare bevelen in 't geene voorfz is t'obedieren, en
fullen dienthalven geen querelen mette felve aen-
nemen , dan alleenlijck feggen hun belaft te zijn
rechtveerdige notitie te houden van alle't geene
t'haerder kennifl� ghekomen fal zijn, ende die fy
contrarie defen in 't monfteren abfent, oft van
nieuws aengenomen fullen vinden, fullen nae ge-
dane monileringe vande nieuwe den behoorlijc-
ken eedt af nemen,ende achter die rolle ende voor
de felve namen fulcx alles pertinentelick annote-
ren, latende de decifie aende geene die de betajin-
ge daer op toeilaet t'ordonneren.

Behoudelijck indien eenige Soldaten om een
geheel notoire ende grove faulte op die daetghe-
cafleert zijn in haere abfentie, ende daer van vol-
komelick konde blijcken, oft dat eenige Soldaten
uycgetogen waren in competenten getale om ee-
nigh fecreet exploift van Oorloge metten Capi-
teyn oft Lieutenanc, dat in alfulcken gevalle ghe-
noegh fal zijn dat 't felve zy met kennifl� vanden
Gouverneur ofte Krijghs-overile ter plaetfe com-
manderende, ende datfy daer nae daer van gead-
v�rteert worden t'hunder eerfter wederkomfte.

VI.

Ten eynde mede by pertinente ende oprechte
continuatie van bet houden van die Rollen, veele
frauden die in't veranderen fouden mogen ghe-
fchieden, verhoedt worden, fullen gehouden zijn
foo wanneer eenige Compagnie vertreckt in ee-
nige plaetfe buyten harenbewinde, den anderen
terftont die laetile Rolle met alle die annotatien
ende cara&eren tot kennifl� vande Soldaten,
oock van heur afgaen ende aenkomen dienende,
over te feyaden aenden Commiflaris ordinaris
van dien Quartiere daer alfulcke Compagnie oft
Compagnien komen, waer naer fy voorts heure
befoingne fullen drefl�ren, ende infonderheytter
eerfter monileringe goede acht nemen, ende an-
noteren hoe veel Soldaten met het veranderen
vanden Guarnifoene oft tochre verandert, ende
nieuwe inde plaetfe geilelt zijn , doende daer van
pertinente verklaringe in hare eerile Rolle.

VII.

Ende die Compagnie oft Compagnien vertroc-
fcen zijnde,foo en fullen die CommiiTarifen onder
wiens opficht de felve eerfl geftaen hebben, gene
Soldaten vande uytgetogen Compagnie mogen
in dienft ontfangen in eenige andere inden felyen

beuren quartiere GuarnifoenJioudende^iein
felven quartier bly ven, of birincn den jare wed
keeren fullen. \ ^et'

VIII.

Sullen haermede getrouwelijckghebruv_ci
laten, ten eynde op haere Atteilatie ten mee/"
dienile vanden Lande die Vivres, Kruyr.ende
dere Ammunitien van oorloge uytgedeelt, ₀₍S
mede (daer men fulcx coilumelijck is) de Lotf
gelden betaelt mogen worden aende prelef
Soldaten, die fy op haren eedt ende eereaffiri/
ren fullen prefent te zij η, ende anders geene

IX. ^&

Sy en fullen voorts uytten quartiere daerove
fygheftelt zijn niet mogen vertrecken, ten zyU-
wel expreifen confente vande Staten GeneraelJ
Raeden van State, ende uyttreckende b�yten die
plaetfe van heure refidentie in eenige plaetfen
van heure quartiere,fullen gehouden zijn t haren
huyfe te laten weten waer men haer fal moeea
vinden, indien eenige Brieven middcler-tijdtaea
hun fouden mogen komen, ende indien lyco_n,
trarie doen,fullen voor d'eerfle rey fc gemulfteert
worden met een maent haers Trac~tements,ence
voor de tweede reyfe fal zijn op arbitrale cor-
reftie.

^Andere poinffen tot direWie vanii

Monfieringe, dienende foo we/zoor �voork
Conwijjarifen hun gedefigneert quartitr lm-
denden ah ά andere die hun hy 't Hoffkuh
[uilen,

Die voornoemde CommifTarifen, foo wel
die gene de welcke volgende hunne Com�
miflie hun fullen houden in vailewoonin-
ge ter plaetfe hun gheafligneert, als d'anderedie
by 't Hof fullen bly ven, ontfangen hebbendeden
laft om eenigh Volck van oorloge foo te voete als
tepeerdetemonileren oft reveue daer van te ne-
men , fullen hen terftont met alle neeriligheyt
ghereet maecken ende vervoegen om den voorfz
haren laft te volbrengen, fonder daer van eenigh
verhael oft advertentie te doen 't zy aende Capi-
teynen oft anderen, dan nae 't fluyten vande
Poorten , of een uyre ofte twee ten hooghftente
vooren dat die monileringe gefchieden fal,fondet
dieghenomen uyreeenighfintste laten paueren
of uy tftellen by den Capiteynen of andere.

Sullen hun voorrs wachten die uyre vande
monileringe te ilellen nae den middach, ten ware
dat den noot fulcx vereyfehte, maer fullen alOF
die monileringe beginnen 's morgens foo yrougi
als eenichfinsmogelijck wefen fal, byfondermdc
plaetfen daer groot guarnifoen is, ende verlcney-
den Forten ende Wachten zijn, ende indiente-
gens haeren danck die monileringe ghedilayew
wortby den Overften ende Capiteynen, iuJien
pertinent verhael daer van maecken m haere rap
porten.

III. . ._rt

Indien die monileringe ghefchiet is ifl eeng
Stade, fullen die Borgemeeilersder «1*^
foecken haer inde voornoemde monltering

-ocr page 1116-

---------

- Secrete Inftrudie va

_Λ ₀f daer toe eenige committeren, omme

er 'geduyrende de felve monileringe die

^te ? ende gequetfte te vifiteren, als mede toe te

5^C nfeeniee Borgers, Vrybuyters, Soetelaers of

22Z8

haer vande Compagnie fullen hebben te fchey-
den , op pene indien fy of eenige van hun daer
over in faulte bevonden worden , van gheilraft te
worden metter koorde fonder ghenade, anderen
ten exemple,

VIII.

't Welck gedacn,fullen in prefentie ten aenfien
ende aenhooren van die gheheele Compagnie af
nemen den behoorlijcken eedt vanden Capiteyn,
fynen Lieutenant ende Schryver, in ghevalle fy
daer alle zijn, van woorde te woorde foo hier
volght: Wy belooven ende fweeren, dat alle die
Perfoonen ende namen die wy by onfe Rolle heb-
ben over ghelevert, ende hun hier prefenteren ter
monileringe, zijn Soldaten in aduelen ende va-
ften dienfte van onfe Compagnie , doende een
yder tochtende wacht volgens fynen graet, ende
dat fy gehouden zijn de felve Compagnie te vol-
gen , ende in de felve te blyven over al te Water
ende te Lande daer iy fouden mogen worden ge-
fonden : Oock mede dat wy geen Soldaten en
hebben ontleent, oft anderfints in dienfte gheno-
men, ende op onfe Rolle geftelt, dan die gene die
wy ter goeder trouwen υοογ vry van andere dien-
ften gehouden hebben, ende eyntlijck dat wy in
geenderhande manieren dire�elick oft indirecte-
lick in defe monileringe het Landt, oft yemandt
anders en foecken te frauderen, ende by foo verre
tegens den voorfz eedt contrarie bevonden wort,
fullen die voorfz CommuTarifen op beuren eedt
gehouden zijn daer van te doen oprecht ende ge-
trouw rapport aen de Heeren Staten Generael,
den Raede van State, of Gecommitteerde Raden
vande Staten vande Provinci�n daer fy uytgefon-
den fullen worden, met overleveringe vande be-
wyfen daer toe dienende, om den overtreders ge-
ftraft te worden naer merite vande faecke, uyt-
wyfende den Placate op't ftuck vande monilerin-
ge gemaeckt ende gepubliceert.

IX.

Die voorfz CommuTarifen die monfleringe be-
ginnende, fullen nemen d'oude ende laetfte voor»
gaende Rolle die fy voor henluyden hebben be-
houden , of die haer by den ordinarife CommiiTa-
rifen vanden quartiere gelevert fullen worden, de
welcke alleenlijck fal inhouden twee of drie na-
men op yeder zyde, om alfoo te mogen dienen
voor meer m�nfteringen 1 ende fullen die Solda-
ten roepen by heure namen ende toenamen foo
de felve inde voorfz oude ende laetfte Rolle zijn
geftelt gheweeft, om te beter t'onderkennen die
Soldaten die doot, ghelicentieert oft verloopen,
ende ander van nieuws in heure plaetfe aengeno-
men zijn 5 oock of die geene die inde voorgaende
monileringe ghepafl�ert zijn als Abfentenende
Krancken, wederom ghekomen zij η of niet, ende
foo verre fy bevinden de felve inde monileringe
niet prefent te wefen, fullen die voorfchreve na-
men niet alleenlijck niet pafl�ren.maer fullen daer
en boven pertinente notitie in baere Rolle daer
van houden, om in 't fluyten vande Rollen afge-
tpgen te mogen worden die gagien van alfulcke
Soldaten, als den Capiteyn by de voorgaende
Rolle qualick genooten heeft,cnde daer en boven
d'overtreders gheilraft te worden nae verdienfte
vande faecke. - '* �* .;■'�■

7. Β End.e

Ufein geneu vm^" ««.�«-- ■» - _r-o

J^jnL'_r inne en pafTeren, fullen daer en boven de

tXm�n�erYnge geduyrende, aende Poorten

Jdec Stadt by hunne Borgeren goede wacht
de fchiltwacht doen houden, of anderfints foo
re het een Frontier-ftede is, of dat fy om rede-
^v '_t felve oorbaerlicxft vinden, fullen gheduy-
^nde de voorfz monileringe die Poorten vande
Steden gefloten mogen houden, ende alleenlijck
eeniee Schikwacht doen uytftellen.

Ende in gevalle die monileringe ghedaen wort
_teVeldeofineenighFort, fullen metadvijsvan
jen Overilen ilellen die befte ordre tot goede
wachtende fchiltwacht, als fy naer gelegentheyt
vander Plaetfen ende Forten fullen bevinden oor-
baerlick te wefen tot beter bewaernifi� ende ver-
fetckertheytderfelver.
V.

Sullen voor die voorfz monileringe in hunnen
handen doen overleveren die namen ende toena-
men, mette plaetfe vande geboorte, qualiteyt en-
de Wapenen die de gene dragen die blyven fullen
mogen op de Wacht, infgelijcx vande fiecke ende
gequetfte, met het Huys, Stadt ende PJaetfe daer
fy hun onthouden, die de Capiteynen pretende-
ren fullen monfter te pafl�ren, ende dewyle men
die monileringe doet, fullen de felve by den Fou-
riers oft Gedeputeerden vande Magiilraet der
Steden of Plaetfe wel ende befcheydelijck doen
vifiteren, foo wel die geene die op die ichiltwach-
ten fullen mogen blyven , als den Siecken ende
Krancken ter plaetfe daer fy zij η ghefouriert ofte
gelogeert. Ende ten eynde onder decxel van fiec-
kengeen Jongens oft anderen hun veynfen of dif.
fimuleren ftecke Soldaten te wefen , fullen laft
geven dat die gefien worden in 't aenficht, midtf-
gaders te laten vertoonen hunne Wapenen ende
Peerden, ende foo verre het ghebeurt in eenige
Stadt of Dorp, fullen den Weerdt vanden Huyfe
op fynen eedt mogen vragen, of fynen Soldaet of
Ruycer fieck, gequetft of anderfints ongevalligh
t'fynen huyfe is, ende volgens 't rapport vande
felve fullen rechtveerdige notitie daer van hou-
«nin hare eerfte Rolle.

VI.

Ende en fullen de Monileringe niet beginnen,
ten zy alvooren alle het Krijghivolck befloten is
op eenige plaetfe by de welcke niemandt en kan
komen of afgaen, ende dat om te beletten alle
"wden die anderfints foude konnen gefchieden.

au len als dan van wegen die O verighey t fcherp

J^vel doen, dat alle die geene die in geenen vaften

'««e van de felve Compagnie en zijn ende

vjj ° ^fo^^ve ^nae haere Wapenen ende graet
mm ielven Capiteynen trecken, of die van
^Uws inkomen, te vooren in handen vanden
rC^m' r ^is ^vanden Quartiere daer die monfte-
phi. λ ^et'^den ^Deboorlijcken eedt en hebben
S^neprefteert, _ead_e hen hebben laten enrollerenl

-ocr page 1117-

By voeghfel van eenige Placaten, <kc.

1119

**3o

de felve te houden goede notitie vande nam
de dach van hun vercreck, maer oock vande l�'^'
teeckenendiefy aen hun fullen fpeuren, omT
te beter te mogen kennen, endehen voorts»
leren volgens den Placate. &^u'

XIIII.

Infonderheyt fullen oock goede acht neme
dat die Capiteynen haer behoorlick ghetal vand'
Officiers, Mufquettiers , Picquiersende ande^?Adelborften, ende die geene die de meefle d^J*
trecken op die Lyfte vol hebben.ende of die)uJ
nen ende Perfoonen daer toe bequaem zijn, end
indien fy contrarie bevinden, fullen die mette*
daet cafleren, of anders daer van goede notitie j«
hare Rolle maecken.

XV.

Sullen oock geene namen of Jongensvoorden
LieutenantofVendrich, of oock geene onder het
dexel van Domeftijcquen voorden O verflenst.
meefteren ende Capiteynen pafferen, ten zy die
met haer Wapenen ofte Peerden tegenwoordig
zijn inde Monfteringe, ende beneffens hunMec-
flers, omme die niet tweemael te pafferen, ende
dat mede die ielvc fuffifant ende capabel zijnonj
die te regeeren efi daer mede ter Oorloge te gaeu
XVI.

Sullen hun vermyden ende wachten eenige vet,
fterde namen te pafleren onder dexel van morte-
payen, vande payen vanden.Sergeant Major, van
den Commiffaris of andere wie het oock ware,niet
zijnde in vaften dienfte vande Compagnie, oppe-
ne van 't felve quadruple te verhalen op die Com«
mi�arifen die contrarie defen gedaen lullen heb-
ben , ende daer en boven geilraft te worden mt
inhoudt van het Placaet.

XVI�.

Ende foo veel die Abfenten aengaet, en fullen
gene pafferen, maer fullen notitie houden van die
gene die abfent fullen zijn, in conformit� vanden
Placate, om daer op van wegen die Staten Gene-
rael gedifponeert te worden naer behooren, ende
fullen die Rollen teeckenen, ende by de Gecom-
mitteerde uytte Magiftraten of andere heure Ad-
juncten oft bygevoechde, ende die Capiteynen
doen onderteeckenen aleerfy vande MonileF�
plaetfe fullen gaen.

XVIII.

Sullen oock vragen den Soldaten op Hunnen
eedt,of die wapenen die fy voeren hun eygefH^06,behooren, ende of fy de felve van niemant and«s
en hebben ontleent, ende die geen eygen wape-
nen en hebben , fullen die cafleren fonder geit on
Paffeport.', : hv

XIX. ..

Ende om die Soldaten vaneen yder Compagnie
te beter te leeren kennen,fullen op die R°^1,CDJr
fy voor hun houden aenteyekenen (^r°^ncr
aen yemanttetoonen) of fy eenige l�dcteecKc
dragen 't zy in 't aenficht, hooft of andere wow
oock heur ftature, wefen, ouderdom, baert.un«
ende diergelijcke meer.volgendedie ^car~.,^r _χ..
gelevert, ende andere mereken die haer by
ercitie beter openbaren fullen, daer door iy w
ter fullen konnen oordeelen, ofbyavonn*ei
toekomenden tyden op ghelijckenaaienia»
Perfoonen hun fouden meynen te preien w«

Ende beroerende die Rollen die men t'elcken
als men monfter paffeert fal moeten maecken,
omme te dienen fo voor de voorfz Heeren Staten
Generael, Rade van State,ende den Staten vande
Provinci�n refpective, als voor den Capiteynen,
fullen ordreftellen , ende den Capiteynen eens
vooralinfinueren.datfydie Rollenfullen dreil�-
ren inder manieren hier nae volgende, te weten
dat fy voor aen fullen ftellen den Capiteyn, Lieu-
tenantende Vendricheen yegelijckenmet fynen
Jongen, daer nae den Sergeanten , Schryver ofte
Fourier , Chirurgijn, ende den twee Tromilagers
in een blat, het Papier ten halven ghevouwen we-
fende, een yeder by fijn naem ende toenaem,qua-
liteyt, Stadt ende plaetfe van fyne geboorte met-
te wapenen die fy dragen; Item, die Rotten apart,
beginnende eerft; aenden Corporael, daer nae
Landts-paffaden ende Adelboriten, ende voorts
die gene die de Wapenen dragen die meefte gagien
treckende, ende daer nae volgende die Soldaten
wefende vandenfelven Rotte, metyeders befol-
dinge die een yegelick inder waerhey t is trecken-
de, endetwintigh namen opeen zyde fonder min
of meer, omme die des te lichtelijcker te konnen
tellen, ende fullen de felve ordre van Monfter-
rolle altijt onverbreeckelick doen onderhouden,
ende verwerpen alle andere Rollen gemaecktter
contrarien, ende indien eenige Capiteynen ten
tweedemael geinfmueert zijnde, weygeren haere
RollefuJcx te Hellen, fullen die CommhTarifen op
haren eedt ghehpuden zijn daer van rapport te
doen, ende hen voorts te reguleren nae het tiende
Ar ticule vanden Placate.

Sullen'in het aennemen ende enrolleren van
eenige nieuwe Soldaten, de felve terftont den be-
hoorlijcken eedt afnemen, ende voorts wel toe-
ften geene in dienft t'ontfangen dan die metbe-
hoorlijck Paffeport vanden Capiteyn die fy lcft
gedient hebben gefcheyden fullen wefen, doende
hen overleggen alle die Pafi�porten die fy van ee-
nige Capiteynen mogen hebben, ende en fullen
niemandt aennemen die in eenige plaetfe tegens
't Lant ghemutineert zijn geweeft, fonder expres
confent,noch gene Borgers ende Ingefetenen van
de Steden of Plaetfen daer die Compagnie guar-
nifoen is houdende, wydersal nae inhouden van
het Placaet, oock wel fcherpelick lettende op die
redenen die de Capiteyns t'elcken fullen hebben
op d'afdanckinge van yeder Soldaet.

XII.

Ende opdat die Soldaten hun niet meer met de
felve Pafi�porten en behelpen, fullen op den rug-
ge vande felve gehouden zijn op teteeckenen den
dach. datfy hun begeven hebben in dienfte vande
Compagnie in haren quartiere wefende.

XIII. . 'Jir-a j. ,i.

Ende ten eyndefy niet bedroogen en worden
by de geene die Paffeport fouden mogen beko-
men, ende niet te min bly ven in guarnifoen, ende
alnoch fouden mogen pafleren inde monfteringe
metten anderen, en fullen geene notitie van Ao-
fenten met hare kenniffe houden, ten zy die Sol-
daten haer voor hun prefenteren met hunne fe-
crete ende ordinaris Rolle, om niet alleenliek op

-ocr page 1118-

,, Secrete �nftru&ie vande Monftering�.

den fullen hebben, overfeynden haere Monfter-
rollen gheftelt ende af ghenomen in manieren foo
voorfz is, ende daer beneftens mede fchtiftelijck
rapport van 't gene haer bejegent fal zijn.

VoordeCommiffarifienvande Mon-

fleringe_i die by 't Hof [uilen blyveth

Die voorfz CommiiTarifen aenkomende ter
plaetfe daer fyghelaft zijn te monfteren,
fullen inde quartieren daer een ordinaris
Commiflaris geftelt is, metten eerften by den fel-
ven Commiiiaris of Capiteyn, of Schryver vande
Compagnien (indien die Commiflaris ordinaris
by der hant niet en is) in haer handen doen over-
leveren die laetfte rolle van monfteringe der felver
Compagnie, ende op die felve de monfteringe
doen volgende die voorgaende Inftruftie.

II.
Ende omme te bequamer die voorfz monfterin-
ge te nemen, ende oock beter veri�eckert te mo-
gen wefen, foo van het Volck inde Rolle geftelt,
als mede of die voor-gemelde CommiiTarifen hun
geafligneerr quartier hebbende, haer in hun deb-
voir behoorlick quyten, ende hare Inftru&ic ach-
tervolgen , fullen den Commiflaris ordinaris van
den quartiere t'hunder afllftentie nemen, ende
den felvert benefl�ns d'ordinarife Rolle voor hun
dienende, oock doen leveren die fecrete Rolle,
doende hun den felven beduyden hoe die teecke-
nen ende mereken te verftaen zijn, ende fullen
haer mette felve in 't doen vande monfteringe be-
helpen, ende voortsalle die notitien ende annota-
tien van dien wel rypelijck examineren ende on-
der foecken of fy mede oock goede middelen ghe-
bruyeken, om die te leeren kennen, ende haer
voorts volgende haer Inftructie behoorlijck quy-
ten , ende indien fy eenige fraude daer aen bevin-
den,fullen de felve van hare fchuldige plicht ende
debvoir vermanen, ten eynde diergelijcke faulten
niet meer bevonden en worden, ende niet te min
van alles hun rapport by gefchrifte overgeven aen
den Rade van State, of aende Gedeputeerden van
de refpective Provinci�n.

III.
Die voorfz CommiiTarifen fullen gehouden zijn
haere vafte refidentie te houden ter plaetfe daer
die Staten Generael ende den Raedt van State re-
fideren fullen,endeen fullen oock fonderconfent
ende bevel daer uyt niet mogen vertrecken.noch-
te oockuytten huyfe gaen, Tonder al voren aldaer
te laten weten waer men haer fal vinden, op dat
den dienft vanden Lande door haer uy twefen niet
verachtert en worde.

Aldus ghearrefteert by den Heeren Generale
Staten der Vereenighde Nederlanden» Ter Re-
latie vanden Raede van State, den veerthienden
Aprilis vijfthien-hondert negen ende tnegentigh.
Was gheparapheert, �. van Etterjfum^¹' On-
der ftondt, Ter Relatie vanden Raede van State
der felver. Geteeckent,

G. van Zuykn*

fterifiae, endeen fullen in't paiTeren vande
^C1 nfte infe die Capiteynen, Lieutenanten, Ven-
�vh ende Sergeanten by de monfteringe niet
^a « hlvven ftaen, maer gehouden zijn deur te
"°^de κ paiTeren, ftellende die felve carafte-
8 -de Rollen die aen 'c Landt wort over-

ien iⁿ

gefonden.

XX.

ς Hen goede toeficht nemen dat niemant ben
e vordere hem anders te noemen dan met fy-
^enVChtiften naem , metten toenaem die hy inde
^nen _del_injxe heeft, ende meeft bekent is, ende foo
Pu-vinden yemanc contrarie gedaen te hebben,

heSieneSde corrigeren, ende den Capiteynen
η 'tmifbruyck deelachtigh wefende, lullen
Lr van getrouw rapport doen aende Staten Ge-
nerael den Rade van State, oft aende Gecommit-
teerde Raden vande Provincie daer van fy uytge-
fonden fullen zijn geweeft, om daer op gedaen te
worden als bevonden fal worden te behooren.
XXI.

Die voorfchreven CommiiTarifen laft hebben-
de om monfter te paiTeren eenige Compagnien in
eenStadtoft Plaetfe daer noch andere Compa-
anietiindeStadt, Fort of Plaetfe ('tzy te voet of
tePeerde) zijn, en fullen aldaer die monfteringe
nier nemen, ten zy dat fy ter felver rijdt oock
monfter,oittenminften reveue nemen vande an-
dere Compagnien daer wefende, om tfamentlijck
lapporr te doen: Ende wort den Overften ende
Capiteynen expreflelijck belaft, dat fy die Com-
miffarifl�n daer inne fullen hebben t'obedieren,
aengefien fy gehouden zijn tallen tyden monfte-
ringe te doen als men des noodich bevindt.
XXII.

Indiende voorfz CommiiTarifen laft ghegeven
wordt om eenige Ruy teren oft Voet-knechten te
conduiferen van d'een plaetfe tot d'andere, fullen
goede acht nemen, ende foo veel in hun is verhin-
deren , dat onder wege aende Lantfaten of andere
geen overlaft of fchade en gefchiede, oock mede
ionder des vermaent re wefen, altijdt goede acht
nemen, ende haer uytterfte vlijt doen,om die pre-
fente Peerden, Ruy teren ende Voetknechten te
tellen onder yeder Compagnie wefende, ende
daer van weder ghekeert zijnde, fullen pertinent
rapport doen aende Staten Generael, Raedevan
State, ende Staten vande Provinci�n op wiens
repartitie de felye ftaen.

XXIII.

Ende en fullen van niemandt mogen nemen ee-
^n!ge giften of prefenten kleyn oft groot, van wat
ipecie die fullen mogen zijn, of haer niet mogen
traceren of defroyeren laten, maer haer gheheel
genoegen met hunne geordineerde gagien: Ende
�noien fy bevonden worden contrarie ghedaen te
hebben, fullengheftraftworden naerverdiende
«nde faecke, in conformit� vanden Placate opte
Monfteringe gemaeckt.

... XXII1I.

suilen voorts van elcke monfteringe by haer

gedaen, terftont ende t'elcken reyfe lbo aenden

"enen Staten Generael, Raedt van State, als die

^ «ten of Gecommitteerde Raden vande Provin-

^te.^^c Compagnien betalen, ende uytgefon-

Ordre»

7.B i)

-ocr page 1119-

2*33 Byvoeghfel van cenige Placaten, &c. _%i

τ� Ordre,geraemt op het ejfeBueren vande Monfteringe, volgende het ψL

caet daer op gearrefleert. In date dm ι4 April 15 99.

1 Mme de vooriz Monfteringe voortaen in
; conformit� van't PJacaet daer op gearre-
ileert bequamelijck over al te doen ende
effedtueren, fullen de CommiiTarifen vande Mon-
fleringe by quartieren worden verdeelt, fulex als
hier naer breeder verklaert wort, ende oock van
tijdt tot tijdt verantwoort worden van heteene
quartier in het ander naer gelegentheyt.

II.

Met dien verftande, dat in elck quartier een
CommiiTaris,ende een Contrerolleur vande Mon-
fleringe fal zijn, of twee CommiiTarifen elcx red-
derende in een vande plaetfen van 't felve quar-
tier daer ordinarie 'tmeeite Krijghfvolckin guar-
nifoen fal wefen.

III. .

De welcke oock niet danghelijckelijckendete
famen fullen monfteren, ende daer toe met mal-
kanderen houden goede correfpondentie , ende
d'een d anderen befchryven naer ghelegentheyt,
ende dat des Landts meeften dienft vereyfTchen
fal, ten ware dat die Staten Generael, Raedt van
State, die Staten vande particuliere Provinci�n,
ofte die Collegien vande felve anders bevalen.

IIII.

Sullen in dier manieren, ten miniten alle maent
eens in alle die plaetfen van haerlieder quartier
daer guarnifoen fullen wefen , monfteringe doen,
tot alfulcke dagen alsfylieden t'elcken naer gele-
gentheyt metten anderen fullen goet vinden,ofte
als hem by de Heeren Staten Generael, Raeden
van State, Staten vande particuliere Provinci�n,
de Collegien vande felve lal aengefchreven wor-
den , daer nae fy hen in fulcken ghevalle voor al
fullen hebben te reguleren.

Nemende totte felve monfteringe niet precife
dagen vande Maent, maer verfcheyden, ende nu
het eene, ende dan het andere Guarnifoen voor
monfteren, nae dat fy bevinden fullen des Landts
dienft te vereyiTchen.

VI.

Sullen hen oockby de Wacht-meefters laten
overleveren dubbelt vande notitie by hem gehou-
den vande befettingen der Corps de Guarden,inf-
gelijcx goede correfpondentie houden mette uyt-
deelders vande Logijs-gelden, omme alles mette
monfteringe te confereren, ende de abufen te be-
quamer te ontdecken, ende tot dien eynde oock
dickwils felver de ronde doen.

VU.

Sullen de Rollen alle maents terftonts over
fenden aenden Raedc van State, ende aende Col-
legien vande Provintien van haerluyder repartitie.

VIII.

De welcke daer nae by eenige Gedeputeerde
vanden felven Raedt, oft oock vande Raden van-
de Provinci�n geyifiteert ende geexamineertful-

len worden, daer toe oock die Commiflar

ifea

vande Monileringen gedeftineerc by den Hov
bly ven, hen fullen laten ghebruyeken des gfou

zijnde.

IX.

Welcke Commiffarifen fullen wefen tot fes f
ven of acht toe in getale uyt verfcheyden Prov^�cien, met laft omme niet alleen den Raedt te ai'
fteren in 't examineren vande monileringen vaJ'
CommiiTarifen vanden quartiere, maer oock on
me by alle ghelegentheyt, felver inde quartieren
ende 00c k inde Legers te trecken, monileringen
te doen, ende hem op alle gelegentheyt der ak
fen te informeren.

Ende fullen de felve Commiffarifen in alle Pro,
vinden, oock fonder by wefen vande Commf_a.
rifen vande quartieren, vermogen die monilerin.
ge te doen, of daer toe te gebruyeken dieaffiflen.
tie vande CommiiTarifen vande quartieren, glie.
lijck den meeilen dienft vanden Lande fal ver-
eyiTchen.

XI.

Ende omme de nieuwe ordre van Monilerin-
gen met meerder authoriteyt ende refpeft innc
te voeren, ende oock in treyn te houden, fal voor
het eerften ende voorts foo dickmaelalsmenfal
bevinden noodigh te zijn, de monfteringe glie-
daen worden by of ten overftaen vaneenige Ge-
deputeerde uytte Vergaderinge vande Heeren
Staren Generael, vanden Raedt van State, vande
Staten, Gecommitteerde Raeden vande Provin-
cien,ofte fulcke andere als men daer toe fal willen
deputeren.

XII.

De Schryvers vande Compagnien fullen parti-
culieren eedt doen aende Heeren Staten Gene-
rael , om hen ghetrouwelijck tot 's Landts dienfie
te dragen, ende alle abufen ende frauden te ont-
decken , op pene inden Placate tegens den Capi-
tey nen, CommiiTarifen vande Monileringen ende
andere Fraudateurs oft Contraventeurs in't glie-
tal vande Ruyteren ende Soldaten geilelt, ende
ghenieten tot haere gagien ende falaris, voor het
folliciteren, halen ende bevorderen vande beta-
lingen , de Schryvers vande Compagnien Voet-
knechten den vijftighften penningh , ende de
Schryvers vande Ruyteren den tachtighften pen-
ningh vande betalingen, die fy fullen doen, boven
die foldye van twaelfendedertigh ponden relpe-
itiveliekhem by de Lyfte toegevceght.

Aldus ghearrefteert by den Heeren Generale
Staten der Vereenighde Nederlanden ,Ter ReU'
tie vanden Raedt van State, den veertiuenden
Aprilis vijfthien-hondert negen ende tnegent'g»�
Was gheparapheert, E. van Etterfum, "* \>^mftont, Ter Relatie vanden Rade van State der in-
ver. G. vanZuykn.

1. A#e_?

-ocr page 1120-

^^^^

't Opbrengen van capitaie Leeningci � 2236

A#e, voor die %aden van Vlaenderen, In date den {epen u\�jVem~

Ier 1599.

_Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , hebben gecommitteert ende
1 peauthorifcerccommitteren ende autho-
**J$ rif�ren mits defen die Erentfefte, Hoogh-
, , beende Eerfame Meefters Cornelis Tay-
& Tehan HuyiTen, Cornelis Frans WitteniTz,
S� Jacobi, Jan Buys, ende Michiel Heyns, om
^D �iifie ende ter rijdt toe andersfal zyn ghe-
^b-7 neert te nemen kennifTe vanden Pro-
⁰ τ � JUede eheintenteert of alnocli te inten-

adminiftreren, ghelijck fy uytte meriten van dien
fullen bevinden te behooren, daer toe fy als Se-
cretaris fullen gebruycken den Perfoon van Mee-
fter Jehan Nicolai, ende dat op ten eedt dien fy de
Generaliteyt totte bedieninge van haerlieder
Ampten refpective hebben gedaen. Ende fal die
voorfz Taymon den eedc tot fyne Commi ii�e
ftaende als Eerfle Raedt van Vlaenderen doen in
handen van d'Heere vander Warcke, Raedt ende
Penfionaris vande Heeren Staten van Zeelandt,

1ν Tehan Kellenbergh, als Teitamentaris

die by defen verfocht wort hem den lel ven te Ha-
ven ende af te nemen: Dies fullen die voorfz Ge-
committeerde Raeden, ende Secretaris ghenieten
alfulckenTrae*tement,alshen refpeitive by voor-
gaende Refolutie uytte Contributien van Vlaen-
deren is toe geleght. Aldus gedaen ter Vergade-
ringe vande Heeren Staten Generael in 'sGraven-
Hage den feilen Novembris vijfthien-hondert
negen en tnegentigh.

^tere"

hc vande naegelaten Weef kinderen van

Voog

ckerWilhem de Roover zal:, ende in defen

warmende Meefter Jan Jacquet, Do&or inde
Scvnen fijne Mede-Vooght, tegen joncker
Α ent van Dorp.mitfgaders van alle andere voor-
wende Vlaemfche faecken, die voortyden ghe-
la �hebben tot kenniffe ende judicature vanden
Eede van Vlaenderen. Authoriferende de felve
Gecommitteerden daer inne recht ende Juiline te

i, A&e j waer by den %aedt van Flaenderengelafl veert te doen maechgn en

gebruycken 't Zegelende Contre-zegel In date den ι %]anuar�j 1600.

zegel van Vlaenderen, ende die te ghebruycken
totte Depefchen die voor hun fullen vallen, nae
dat refpectivelijck behooren fal. Aldus ghedaen
terVergaderinge vande Heeren Staten Generael
in'sGraven-Hage,den ixjanuarij 1600.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , hebben gheauthorifeert, ende
authoriferen mits defen die Raden gecom-
mitteert inden Raedt van Vlaenderen, om
te mogen doen maecfeen den Zegel ende Contre-

Placaet, vande Staten van Ho�andt, Jengaende 't of brengen vande capitaie

Leeninge. In date den 11 December 1599.

benef��ns tweemael foo veel als haer Leeninge,
ende alfulcke anderen als fy by tranfport aenne-
men fullen bedragen, opbrengen in gelde, gelijc-
ke Renten tot haeren keure fullen worden ver-
kocht,ende fullen de voorfchreve Renten ingaen
ten dage vande betalinge, die defen conform fal
worden gedaen.

Item, dat alle de geene die eenige bedijekte
Landen, Thienden ofte Renten vande Domeynen
ofte Geeflelijcke goederen binnen een maent nae
datum van defen begeeren te koopen, jegens den
penningh achtien van 't geene de felve in behoor-
lijcke huyre gelden, oft in pantfehap te nemen
jegens den penningh twaelf, omme gheloft te
mogen worden ten eynde van vijfjaren, of eeni-
ge Erf-pachten jegens den penningh twee en der-
tigh, ofRecognitien, Chijnfen, Beden oft dierge-
lijcke, jegens den penningh vcertigh begeeren af
te loiTen, fullen daer toe ontfangen worden,
fulcks fy mette Gecommitteerde Raeden vanden
Staten fullen accorderen. Gedaen inden Hage,
den elfden Junij vijfthien-hondert negen-en-
tnegentigh.

E Staten van Hollandt ende Wefl>
I Vrieflandt,Doen een yegelijcken weten,
">at alle de geene die haere capitaie Lee-
ninge, daer op fy voor den loopenden
jare van vijfthien-hondert negen ende tnegentigh
geftelt zijn, aireede op gebracht hebben, of noch
binnen een Maent nae datum van defen ten vol-
len opbrengen fullen, ende benef��ns haer voor-
fchreve Leeninge, ende alfulcke andere Leenin-
gen, daer van fy binnen den voorfchreven tijde
tranfport fullen weten te gekrygen , noch twee-
maelfoo veel penningen binnen denfelven tijdt
aen handen vanden Ontfanger ofte Collecteur
vande capitaie Leeninge in 't quartier van haere
woonplaetfe, fullen opbrengen ende betalen van
jcgheheele fomme, of van wegen het ghemeene
landt, oftby den Steden van hare refidentie tot
wen keure, Los-renten jegens den penningh
»», ofte Lijf-renten op een Lijf jegens den
F^mgh feven, alles vry geit fullen worden ver-
!« 'rf^nt^^C ^hoorlijcke Brieven daer van ver-
t� Dat mede de geene die haere Leeninge van
n^e ftfthien-hondert begeeren binnen den
^r!chreven tijdt te vooren te betalen,ende daer

Afte,

7. Β iij

-ocr page 1121-



%%$ η Byvocghfcl van eenige Placaten,&c. _%i^ Aftc, degens defoukn ende excepn van het %njghs-volc{> &c. I_n ^ den 18 Novemher 1600.

	Die Staten Generael der Vereenighde Ne- derlanden , Onderricht vvefende dat niet tegenftaende verfcheyden voorgaende Placaten ende Ordonnantien by hen ghe- maeckt ende doen publiceren tegen d'Inlegerin- gen, ende onnoodige doortochten, uytteeringen, foulen ende exa&ien ten platten Lande vande voorfz Vereenighde Provinci�n , de felve InJege- ringen, ende onnoodige doortochten, uytteerin- gen , foulen ende exactien niet alleene en conti- nueren, maer hoe langer foo meer (voornement- lijck inde Provincie van Gelderlandt ende de Graeffchap Zutphen) fouden toenemen, nabree- der inhouden vande Remonftrantie by de Heeren Gedeputeerde vande felve Provincie , daer van fchriftelick in haer E. Vergaderinge overgegeven) hebben om daer tegen te verfien ende ordre te (lellen foo vele eenighfints doenlick, ten meeden dienfte vanden Lande, ende contentement vande voorfz Provincie, metadvis ende goet bevinden van Sijn Excell., ende des Raedts van State, ghe- refolveert ende gheordonneert de Poinften ende Articulen hier na volgende. I. Inden eerften, foo wanneer den noot ofte dienft vanden Lande fal vereyflehen, dat Ruyte- ren ende Soldaten van het eene quartier (daer die te Water niet en fullen konnen komen) naer het ander te Lande fullen moeten trecken door de Provincie van Gelderlant, dat 't felve fal gefchie- den met Patenten van Sijn Excell., die het Hoff van Gelderlandt daer van 'm tijdts fal adverteren, om met Commiflarifen hetKrijghs-volck te doen convoyeren, ende logeren ter miniier quetfinge vande Landtfaten, nemende de naefte ende be- quaemftepaflen, midts dat die Ritmeefteren ende Capiteynen gehouden fullen zijn by het Volck te bly ven, om 't felve in ordre te houden, ende daer van te verantwoorden,behalven dat fulcke adver- tentie by Sijn Excell. niet en fal behoeven fopre- cifelijck gedaen te worden, foo wanneer Sijn Ex- cellentie eenigh Krijghs-volck tot een fecreetex- ploift fubitelick fal begeeren te befchry ven, maer fal als dan die voorfieninge doen doen.dat in fulc- ke ghelegentheyt eenige Commiflarifen daer by fullen worden geordonneert, die het Krijgfvolck inder manieren voorfz op 't aller fpoedighfte ful- len gheleyden ter plaetfen daer op de Patenten fullen houden. II. Item, daer die Soldaten op eenige Dorpen ful- len moeten benachten, en fullen de felve op den Huyfman niet gebillet,maerindeKerckengeleyt, ende van brandt ende ilroo aldaer verforght wor- den 5 ende infgelijcks van Bier ende Broot (oock Kaes is 't doenlijck) na den taux daer op beraemt, daer van die Hopluyden die Dorpen ghehouden fullen zijn te betalen, ende by ghebreeckeofte weygeringe van dien , fal 't voorfz geleverde Bier ende Broot den Capiteynen aen haerlieder beta- linge gekort,endeden Dorpen door ordre vanden Raedt van State t'elcke drie Maeifclen bejaeldt	worden, opte Recepiil�n die de Capkeynen₀f; Commiflarifen daer van fullen hebben ghege_Vealles volgende de particu liere Memorie,die by Λ"' Raedt van State aen die van Geiderlaiidt/efel" aengaende fal worden gelevert. III. Die Dorperen daer de Ruyteren met P_atentfullen pafleren, ende logeren, fullen genieten tuf fchen dach ende nacht voor elcken Ruyter met fijn Jongen, Paert ende Bidet, twaelfftuyve_ts. ende van elcken Ruyter met een Paert, acht ftuyi vers. Welverftaendedatdie voorfz Ruyterenpe! houden fullen zijn hen te ghenoegenmet Huk mans koil, ende daer eenige fouden begeeren te pafleren fonder Patenten, defelve fullen mosea worden geweert, ten zy dat fy haerliederkoilea felver begeeren te betalen. IIIL Ordonnerende, ende verbiedende alle Ritmee� fteren, Capiteynen, Officieren ende Soldaten.ey. gener authoriteyt ('t zy onder fchijn vaneenigh exploicl: oftanderfints) vergaderinge vanRuyte. ren ende Soldaten te maecken, ende aen alle Commandeureia»Steden, ende Officieren vande felve , eenigh Volck van Oorloge over die Rivie- ren door Steden ofte het Landt te laten pafftren, dan met Patenre ende ordre als vooren, ghelijd hen dat noch naerder ende particulierlijekerby Sijn Excell. ende den Raede van State fal worden aengefchreven ende belaft,op pene van nietalleea in paflagie belet, maer geapprehendeert, ende aen den ly ve geitraft re worden. V. Item, daer goetgevonden wort Ruytereieiti Soldaten op hazardt op den Vyandc te laten tiyt" gaen, fal 't felve moeten ghefchieden uyt die Ste- den i indequartieren daer elck guarnifoenishou- dende, fulcks dat die Ruyteren uyt Brabanaw'et door Gelderlandt, ende die van Gelderlandt niet naer Brabant en fullen mogen paiferen, ft wek- ken eynde by Sijn Excell. ende den Rade van Sta- te fal worden gefchreven aende Commandeuren ende Guarnifoenen tot Heufden, Hemen,Doe- veren, Bommel, Worcum, Crevecosur, SintAn- dries, ende Voorn, dat fy egeeti Volck te Peerde noch te Voet en laten pafleren van het eene qtsar* tier naer d"anderfonderexprefle Patente: Ende fullen fulcke Ruyteren ende Soldaten gehouden zijn te teeren op hare eygen BeuriTe. VI. . Soo wanneereenige Convoyen by yemaiw* in 't particulier worden ghedaen, en fullen w Huyflieden ten platten Lande niet gehouden^ die Ruyteren ofte Soldaten eenigen koftte gne ven, maer fullen die geene die de Convoyengw* bruycken, het KrijghfvoJck felfs ghehouden z'J» te contenteren: Ende en fullen egeen Convoj gedaen mogen werden, dan ten by weien van e � goet Officier,die gehouden fal zijn hem te regule- ren volgende den Artijckels-brief ende PJacarc» � Ende ten eynde de Poinften van defe Rcfoluoe


			.'

-ocr page 1122-

't Verpachten der Landen in Zeelandt.

±b$�

U39

l \_f �de met meerder authoriteyt mogen

^Ke crVrenvan Gelderlandt, in haerlieder Provm-
^ie" rren alderecrilen te willen erigeren een ge-
^cie rolleaie vande drie Quartieren.met Jaft en-
f^ynrhoritevt, om op alle voorvallende fwarig-
��van het Volck van Oorloge te letten, ende

opte efl�c"ruatie van defe Refolutie, ende wes dien
aenkleeft, fulcken ordre te ftellen, shelijck fy ful-
len bevinden te behooren, ende inde andere Pro-
vinci�n ghedaen wort, ofte anderfintsd'Heeren
Cantzelaer ende Raden van Gelderlandt daer toe
te authoriferen. Aldus gedaen ter Vergaderinge
vande Heeren Staten Generael in 'sGraven-Hage
den achtienden Novembris 1600.

njuthorifatie tot het afwrpen vande Mouteryen ende'Brotmeryen ten plat*

ten Lande van 'Brahandt. In date den 1 Februari} 1601.

Die Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Om te voorkomen de groote
frauden die ten platten Lande van Brabant
dagelijcks ghefchieden in des gliemeene
, -nats Middelen door de Mouteryen ende Brou-
«erven aldaer wefende, ende om de felve gemee-
�e Middelen te meer te mogen bcneficieren tot
dienft vande Generaliteyt, ende afbreuck des
Vvants, hebben geauthorifeert_;ende authoriferen
is defen die Gecommitteerde Raeden vande
Heeren Staten van Hollant ende Weft-Vrieflant,
om in conformit� vande Refolutie ghenomen den

twee en twintighften Meerte anno 1599. ende op
heden wederom vernieuwt, alle de Mouteryen
ende Brouweryen ten platten Lande van Brabant
wefende, datelick te doen afwerpen, breecken en*
de ruineren.met fulcke middelen als haer E. fuHen
weten re adviferen ende by der handt te nemen,
daer mede defe Refolutie ten beften mach werden
geeffectueert: Beloovende te houden voor goet
ende van waerden, 't geene dat by de (�he dcl�n-
volgende hier inne fal worden ghedaen. Aldus
ghedaen in 's Graven-Hage den eeriten Februarij
iefthien-hondert en een.

Ordre vande Staten van Zeelandt, op V verpachten der Landen. In date

den 17 Maert 1601.

I dersofte Huyrders refpedtive, naerluydt ende
inhoudt vande Placaten daer op ghemaeckt ofte
noch te maecken, midtfgaders noch volgende de
couftuyme ende ghevvoonte van ekke refpedrive
Polders ofte Quartieren daer onder die ghelegen
mogen zijn, ende dit alles ni�tjegenftaende by
yemanden contrarie van defe geconditioneert
ofte befproocken foude mogen werden in eeniger
manieren, fonder dat men nochtans verftaet by
defe te annulleren ofte te nietete doen dever-
pachtinge ofte verhuyringe die voor datum van
defen ter goeder trouwen ende fraude zijn ghe-
daen , maer fullen de felve ten expireren vande
felve toe gheduyren. Verbiedende wel exprefle-
lijck allen Eygenaers, hare Rentmeefters, ofte laft
vande felve hebbende, hoedanich' die mogen we-
fen,van nu voortaen d��rgelijcke Contracten ofte
Huyr-cedullen te maecken, op verbeurte t'elcken
reyfe vande'pacht ofte huyre, die in dier voegen
foude mogen by yernanden bedongen wefen, en-
de dat niet te min den Pachter fal blyven op fy-
nen pacht ende geftaen, mits alleenlijck betalen-
de dielaft�n die by de Placaten,ende de coftuyme
ende gewoonte vanelcke refpe&ive Polders ende
Quartieren tot fynen lafte behooren te komen 5
welckepene ofte boete fal komen een derde-part
tot profy te vanden Aenbrenger, een derde-part
vande gemeene faecke,ende het refterende derde-
part tot profyte vanden Officier die d'executie
doen fal. Laftende ende bevelende allen Officie-
ren , Juftirieren, Collegien, ende Heemraden,
Dijckgraven ende Gefwoorens, ende andere die
fulex behooren fal, dek ftrictelick te doen onder-
houden ende naerk�men, alfoo wy fulcks tot
dienfte vanden Lande bevonden hebben te be-
hooren

Ie Staten 'sLants ende Graefl�lickheyts
van Zeelandt, Alfoo bevonden wert dat
totgrooten ondienfte vanden Lande van
Zeelandt, ende fonderlinge vande arme
ende fchamele Pachters ende Huyrders vande
Landen binnen defe Provinci�n gelegen, vele en-
de verfcheyden Eygenaers vande ielve, hunne
Rentmeefters, ofte laft van henluyden hebbende,
hun vervorderen hunne Landen te verpachten,
ende verhuyren om vry ende fuyver gek, latende
alle de onkoften ende ongelden foo van Staten
penningen, als mede van Dijck-gefchooten ende
Water-penningen tot lafte vande voorfz Baen-
derseude Gebruyckers,die meeilendeel als voor-
fchreve es, fchamele ende arme Luyden zijn, ende
pnncipalijcken mede dat de voorfz Contributien
100 wel tor behoeve vander Oorloge , als tot be-
boudinge vande felve Landen tegen d'inundatie
ende andere periculen vander Zee, feer onfeecker
endeveranderlijckzijn. SOO IST, datWy
om in toekomende tyden behoorlijck hier inne t�"
|oorfien,geordonneert ende geftatueert hebben,
ioowy ordonneren ende ftatueren midtsdefenj
«at van nu voortaenegeen Eygenaers, hare Rent/
rceefters, ofte andere laft vande felve hebbende,
^v'3n wat conditie ofte qualiteyt fy zijn, binnen
jwn Lande van Zeelandt, en fullen vermogen
f^mt ^Landen in 't gheheel ofte deel te verpach-
ten oite te verhuyren om vry geit, maerfullen
!J^de onkoflen die daer op by ons alreets geftelt
_b'ijJ.oitenoch geftelt fouden mogen werden, tot
daer^uT^ Q°^rk>g^e > mitfgaders de gene die
« op behoorlijck fullen gefchoten werden tot
_cn^v_dpf ⁰¹ⁱⁿ�^e vande felve tegen de Zee gedragen
� «coetaek werden by de Eygenaers ende Baen-

-ocr page 1123-

�141 By voeghfel van eenige Placaten ,&c

Ter Ordonnantie vande Staten voornoemt f
was onderteeckent, B. c/e Jonge. Ende onder
fpatium ftont gedruckt 't Zegel ten faecl^'
de Staten 's Landts ende Graeff�lijckhevr*^Va"
Zeelandt in rooden Waflche. ^ ^v*

hooren. Aldus gedaen ende gearrefteert ter Ver-
gaderinge vande Staten, ende onder 't Zegel ten
iaecken 's Landts voornoemt, in 't Hof aldaer tot
Middelburgh, den feventhienden Martij duyfent

fes hondert ende een. Onder ftondt gefchreven,

^4��e ende T^folu�e vande Heeren Staten (jenerael, opte verbooginge ^

Lyfieder Licenten, midtfgaders oockvan het Berckfche Convoy ende Licent. In date denvijfilfajj

Septembris 1601.

Die Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Ghchoort hebbende het advijs
der Generaels vande Convoycn opte ver-
hooginge van de Lyften der Licenten,
middgaders van het Berckfchc Convoy ende Li-
cent , hebben naer voorgaende rype deliberatie
daet op gehouden, om te vervallen de feer groote
ende fware koften, die nootelijck totte veylinge
vande Zee ende Stroomen, mitfgadersde Fortifi-
catie-wereken tot Rhijnberck, geordonneert ,met
't gene daer van dependeert, gedaen moeten wer-
den, ghcrciblveert ende geordonneert, dat van nu
voortaen de goederen op 's Hertogen-BoiTche
uytgacndc, fullen betalen nae de Lyfte van 't Li-
cent vanden thienden Novembris des Jaers acht
en tnegentigh, ende boven dien noch daer toe het
derdepart van 't Capittel der voorfz Lyfte op
's Hertogen Bofch, in conformit� vande Refolutie
vanden vieren twintigften Martij des jaers negen
en tnegentigh, als te weten, gegeven hebbende
drie guldens, dat men daer voor fal ontfangen vier
guldens.

Dies falop Vyanden Lande van alle goederen
uytgaende , volgende de fclve Lyfte ontfangen
worden 't Licent van 's Hertogen ? Bofch.

Volgens fal op de Maze ontfangen worden van
de uytgaende goederen, 't Licent nae den Text
van Vyanden Lande, volgende de gedruckte Ly-
fte voorfz.

Ende fal oock alfoo vervolgens op den Rhijn,
\Vael ende YiTel uytgaende, van alle goederen ge-
volght ende ontfangen worden de Lyfte vande
Maze de date voorfz, 't vvelck nae ouder gewoon-
te t'famen fal jbetaelt worden in defe Landen, fon-
derdat tot Rhijnberck vande goederen uytdefe
Landen komende, eenige vorder verhooginge fal
ontfangen, of genomen worden,

Infgelijcks van alle goederen uyt Over-Yfl�l
ende de Graeffchap Zutphen ter Ane uytgaende,
fal ontfangen worden 't Licent na de Lyfte voorfz
van Rhijn, Wael ende YiTel: Wclverftaqndevan
de gecne die uyt de Provinci�n van Over-YiTel,
Zutphen of anderen, fullen te Lande ghebrachc
worden bj fuyden van Lochem, Bprckeloo ofte
Vredcn, welck Borckeloo ende Vreden weiende
Munfters, als ftreckende na den Rhijn, onder het
Licent mede fullen zijn begrepen, gelijck andere
Neutrale Plaetfen befuyden de felve als voorfz ge-
legen , uytgenomen debeflooten Plaetfen vande
Graeffchap ZfUtphen _t die haer nootdruft vry fal

ge volght worden, onder deuchdelijckeAtteilat'
midts datfe geen goederen wederom laten uvt
gaen met quantitey t, fonder Licent daer vooral
betaeldt te hebben, op pene van te vervallen van.
.den vrydom voorfz: Ende eenige goederen befuv.
den defe limiten gevonden werdende, fonder Η
poort van't Licent vanden Rhijn,Wael ende Yflcl
betaeldt te hebben, fullen de felve goederen�e�

bracht werden inde naefteGuarnifoenen, om met
kennifle van faecken van goeder prinfevctklaen
te werden.

Dies fullen alle goederen, Waren ende Koop-
manfehappen ghcdeitineertnaeDuytflandr,uy[
O ver- Υ flcl, de Graeffchap Zutphen, ofte andere
Provinci�n ter Alle gaende, ende by Noorden van
Lochem, Borckeloo ende Vreeden blyvende,mu
gen volftaen, uytgaende, midts betalende naede
Lyfte van Convoy, uytgenomen die kleyneSre-
den van Over-Yfld, die hierinne vryzijnopbe�
hoorlijcke ende deuchdelijcke Atteiratie, midts
datfe geene goederen laten uytgaen nae Neutrale
Landen by Noorden van defe limiten, fonder het
Convoy van defe Landen betaelt te hebben, of by
fuyden vande limiten voorfz, fonder betaeldt te
hebben het Licent, op pene van te vervallen van
den vrydom, die de felve kjeyne Steden by delta
wort toegelaten.

Tot welcken eynde de Ontfangers refpcilire
gehouden fullen zijn hare Pafpoorten diltindclick
te geven op voorgaende verklaringe vanden Koop-
man , Facleur of Voerman, of fy de goederen nae
Borckeloo, Vreeden, oft befuyden de felve Plaet-
fen, of befuyden GroUe begeeren te fenden uyt de
Graeffchap, daer van by haer ontfangen fal wor-
den 't Licent vanden Rhijn, 't welck bydcfeW
in 't Pafpoort fal worden uy tgedruckt.

Ende indien de felve goederen by noorden van
Grolle, Borckeloo of Vrceden zijn ghcdeftmem,
fullenfe vande goederen uyt de Provinci�ngaen-
de, nemen of ontfangen Convoy. endefoeW**
pertinentelijck inde Pafpoort uytdrucken, end
bevindende dat eenige vande Ontfangers oftc^
ficieren 't felve niet deden, of datfe in 't geven van
de Pafpoorten in qualiteyt,quantitcyt ofbcraiin-
ge, de Pafpoorten niet maeckten vol gens bare 1..
ftrudie,ende defe Ordonnantie,met exprcl�c:»

Zuyden of Noorden defer Limitcn.fulien deiej ^
vervallen in 't quadrupcl van *t Licent vanc
Rhijn, dat fulcke goederen fchuldigh zijn, boj^
verbeurte vande felve goederen, daer ^ν3η-,Λ,
Koopman ftjn aitie gherefervcert wort op^te^

-ocr page 1124-

. j Verloopen Soldaten te lichten en apprehenderen. 2244

^α � die de Pafpoorten nae behooren als voorfz
l ni�tfullen hebben gemaeckc, gefchreven ofte

De goederen inkomende ofte uytgaende, tuf-
fchen Berck ende'sGravenweert loffende, ofte
ladende, fullen tot Rhijnberck betalen de gerech-
te helft vande Lyfte van Convoy inkomende, en-
de uytgaende vande Lyfte van Licent op Rhijn,
Wael ende YiTel, van date voorfchreve, foo lange
als de Cleeffche haer Licent op den Rhijn tot
Emmerick ende Orfoeblyvenontfangen: Wel-
verftaende foo wanneerfe daer van fullen defifte-
ren, dat men dan tot Rhijnberck vande felve goe-
deren tuffchen 's Graven weert ende Rhijnberck
niet meer en fal ontfangenals het vierde-part, te
weten, gevende hier te Lande vier, daer en boven
een aldaer, fullen betalen nae de gedruckte Lyfte
van Convoy ende Licenten refpeifciye van date
voorfz.

Behalven defe naevolgende goederen, zijnde
van grooter waerde, ende over fulcks te Lande
bequamelijck konnen ghetranfporteert worden,
als Indigo van Venetien, Couchenille, Greyn in
Befyen , allerhande Goude, Silvere ende Zyde
Laeckenen , Goude ende Silvere Pai�ementen,
Gout ende Silver-draet, Zyde Waren in Italien
ende defe Landen ghemaeckt, Zyde Koorden,
Frangien, in defe Landen, ofte elders gemaeckt:
Alle defe parceelen fullen betalen den thienden
penningh nae de Lyfte Yan Convoy inkomende,
ende uytgaende nae de Lyfte van Licent voorfz,
de Zyde betalende de Bale drie ponden, als voo-
rengefeytis.

Ordonnerende dat alle de goederen, gene uyt-
ghefondert, precifelijck tot Rhijnberck fullen
aengegeven worden, 't zy dat die gehouden zijn
aldaer te betalen of niet, op pene inden Placate
begrepen.

Alduf ghedaen ende gerefolveert In 'sGraven-
Hage ter Vcrgaderinge vande Heeren Staten Ge-
nerael den vijfthienden Septembris fefthien-
hondertendeeep.

_De Specetycn, ende Peerden blyvende by de
_ftfdte ende Lyfte daer op fpecialyck voor deien
Soten ende geraemt, midts dat de Speceryen
d'Afle by Noorden vande voorfchreve limi-
^oVer�.r<nende op Neutrale Landen, lullen beta-
f! Jjck op Embden ende Oldenburgh: Ende
Vr alles by provifie, ende tot dat naerder by de
'rfchreve Staten Generael defen-aengaende
flvefengerefolveertende geordonneert, midts

' defen voet over al fal naergekomen worden,
oidat de verhooginge te ghelijck op alle quartie-
renfalcefferen.

Ordonnerende voorts dat alle goederen ende
Koopmanfchappen tot Rhijnberck inkomende
nae defe Landen, in plaetfe van 't geene fy by den
Vyandt betaelt hebben, nu voortaen fullen beta-
len den achtflen penningh vande Lyilevan Con-
voy uyt Neutrale Landen, Rhijn, Wael ende
YiTel, van date den thienden November Anno
viifchien-hondertachtentnegentigh, te weten,
betalende acht in defe Landen , fal tot Berck daer
en boven een betalen, behalven defe naevolgende
parthyen, te weten , allerhande Goude , Silvere
ende ZydeLaeckenen, Gout ende Silver-draet,
Goude ende Silvere Paffementen, Grofgreynen,
ende andere koftelijcke goederen ofte Koopman-
fchappen komende uyt Italien, Frangie, Frangie-
koorde, Zyde Lint ende Pailement, Indigo van
Venetien, Couchenille, ende Grey η in Benen, de
welcke Speci�n alle betalen fullen den thienden
penningh der felver Lyfte, endede Zyde rouw
ofte gheverft, Nay-zyde, Stick-zyde, Poil, ende
alle andere foorten inde Lyfte begrepen, komen-
de van Italien ende elders, fullen betalen de Bale
indiiferentelijck drie ponden totveertigh groo-
ten, de Bale tot hondert tachtigh pont ghereec-
kent, ende van meerder ghewichte naer ad-
venant.

sd�ie voor de Capitejnenjm hare verhopen Soldaten te lichten ende apprehen*

�ren. in date den 3 november j 601.

Ie Staten Generael der Vereenjgbde Ne-
derlanden,Confenterenende accorderen
U midts defen, dat alle Capiteynen inden
ν . , "ienft vanden Lande wefende, van wat
ISatie die zijn, de Soldaten van haerlieder Com-
pagmenrefpeftivedie fy fullen weten te achter-
een , f_oncj_e!. behoorlijcke Pafport, ofte Verlof-
T uytte felve haerlieder Compagnien gefchey-
�J* ^otce verloopen wefende, 't zy als Vagabon-
� "' ^ol i^ac fy ^hen in anderen dienfte hebben be-

S��' °cα ^niet'^de ^fdve ^Soldaten ^fullen mogen

�nd ι ^lichten ende apprehenderen,ende

y_ei/ j ^Compagnien inde Guarnifoenen, ofte

^iQewederom brengen, ende by onwille daer

toe conftringeren, Verfoeckende alle Gouver-
neurs, Admiraels,Commandeurs,Ofl�cieren, Ma-
giftraten van Steden ende Plaetfen, Capiteynen,
Officieren, Soldaten ende Bootfvolck, te Lande
ende te Water dienende, dat fy de voorfchreve
Capiteynen, der felver Officieren oft Gecommit-
teetde, des verfocht wefende, in 't gene des voor-
fchreve is, afllfteren, ende debehulpelijcke handt
bieden, fonder des te zijn in ghebreecke, Alfoo
wy 't felve ten dienfte vanden Lande, ende d'on-
derhoudinge van goedeKrijghs-difcipline heb-
ben bevonden te behooren. Aldus ghedaen in
'sGraven-Hage den derden November fefthien-
hondert ende een.

4&4ι

7. C

-ocr page 1125-

By vocghfel van eenige Placaten, &c.

"4?

**4«

e/&, noopende de gerechtigheyt van Syne ExcelL als Admirael (jener*!

In date den eerjlen April 160 z.

Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Gedelibereert hebbende opte
Propofitie van wegen Syne Excell. noo-
pende den thienden penningh van de
beuyten ende prinfen ter Zee ghedaen 5 Nae dat
daer op ghevifiteert ende geexamineert zijn ver-
fcheyden Ordonnantien by den Keyferen Maxi-
miliaen ende Kaerle inde Nederlanden opte faec-
ken vande Admiraliteyt ghemaeckt, ende eenige
andere inde Naegebuyre Koninckrijcken uytge-
geven, mitfgaders alle 'tgeene geduyrende delen
Oorloge alhier te Lande daer op is geordonneert,
ende namentlijck feeckere A&e by den Grave
van Leycefter inden Raede van State, inden Jaere
fesen tachtentich uytgegeven, hebben verftaen
ende verklaert, Al is 't foo, dat niet bevonden en
wort, de Landen, Steden, ende Ingefetenen van
de Vereenighde Provintien, onder de voorfchreve
Keyferen, oft andere Princen der voorfz Landen
fubjeft gheweeft te zijn, oyt aengenomen te heb-
bert de generale Ordonnantien ende Placaten op-
te faecken vande Admiraliteyt ghemaeckt, maer
wel ter contrarien dat eenige der felver Provin-
ci�n hen daerjegens altijdtshebben geoppofeert:
Dat van gelijcken 't gene geduyrende defen Oor-
loge inde faecken vande Admiraliteyt inde Ver-
eenichde Provinci�n, in't generael ofte particulier
is gedaen, ofte geordonneert tot der Landen,Ste-
den ende Ingefetenen belaftinge , nochte jegens
hare vry ende gerechtigheden niet en mach ftrec-
ken, ofte hen verder obligeren, als fy voor den
Rechten, vryheden ende welilant der voorfchre-

ve Landen oorbaer bevinden. Dat fy nochr
begeerende Syne Excell. oock in defen te bT'
ven, bewillightende gheconfenteert hebben L
willigen ende confenteren mits defen provifi�
lijck, ende alleenlijck voor Syne Excell. Perfo
ende tot dat anders fal wefen gheordonneert t"'
Syne Excell. onder de voorfz verklaringe fa�- f
gen vande prinfen ende beuyten benoorden d
Tropico Cancri, ende fonder den felvenTro^
cum gepai��ert te zijn , verovert, ofte veroverf
ende voor goede prinfe verklaert, ofte verklaren
by de Raeden vander Admiraliteyt defer Lande'
(deSchepen, Geichut, endeAmniunitienvan
Oorloge uyrgefondert) een gherecht thiende-
deel, ende van 't gene over den voorfz Tropic_UmCancri verovert is, of verovert fal worden, een
gerecht dertighfte-deel, alles foo van 'tgeenebv
de Schepen in dienfte der Landen wefende ver-
overt is, of verovert fal worden, als vande Sche-
pen den particulieren Ingefetenen defer Landen
toebehoorende, fonder dat hier onder begrepen
of verftaen fullen worden de prinfen die te Lande
verovert zijn, of verovert fullen worden: Ende
fal hiernaedeveref��ninge endevoldoeningeaen
Syne Excell. offyne Gecommitteerden, byden
Raeden vander Admiraliteyt gedaen werden.
Aldus gedaen ende gearrefteert ter Vergaderinge
vande voornoemde Heeren Staten Generael in
's Graven-Hage den eerften Aprilis i6ox. Was
geparapheert, Lyeklema, «� Onder ilontgefebre-
ven,Ter Ordonnantie vande felve Heeren Staten.
Geteeckent, C. Aerfen.

sjfi�e ende Tfyfolutie , Op de verhooginge yande Licent en» In date �n

x^Maert 1604.

Die Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Geleth hebbende opten inhou-
den vanden Placate by de Conincklijcke
Majefteytvan Vranckrijck uytgegeven, inhou-
dende verbodt van opten Landen by de gemeene
Vyanden inde Nederlanden gheoccupeert, geen
toevoer te doen . Ende begeerende fyne Maje-
fteyts intentie te fecunderen, foo veel met den
welilant defer Landen ghefchieden kan, hebben
geordonneert ende ordonneren by defen, dat het
Licent van alle Waren ende Koopmanfchappen,
die op Vyanden Landen, ende de Riviere vande
Maze, uytte Vereenighde Landen gevoert fullen
worden, een vierdepart boven de Lyfte inden jare
fefthien-hondertendedriegemaeckt, fal worden
verhoocht, fulcks dat van'tgeene daer van tot
noch toe vier betaelt is, voortaen vijf betaeldt fal
worden. Ende alfoomen bevindt dat de goede-
ren, die opte Plaetfen ende Dorpen vanHollandt
aenden Brabandtfchen kant ghelegen , ende opte
Dorpen van Brabandt uytte Vereenighde Landen
ende Steden gevoert werden, meeft ghetranipor-
teert worden binnen 's Hertogen - BoiTche, Soo
is verftaen ende gerefolveert, dat van alle Waren

ende Koopmanfchappen, die foo wel in kleyneals
groote quantiteyt, uytte Steden van Bergen op-
ten Zoom , Breda, Steenbergen , Geertruyden.
bergh, Heufden, Wornichem, ende voortsgene-
ralijck uyt alle Steden ende Plaetfen vande Ver-
eenighde Landen, nae de voorfz Plaetfen ende
Dorpen van Hollandt, aende Brabandtfche zyde
gelegen, ofte nae de Dorpen van Brabandt, oft te
Lande naer het Landt van Luyck getranfporteerc
fullen worden, voor Licent betaelt fal wordenfoo

veel als by de voorfz Lyfte op 's Hertogen-Bof-
fche te betalen is gheordonneert, met een vierde-
part meer voor de verhooginge als vooren. Ende
omme deFraudateurs te achterhalen, is geordon-
neert, dat vier Jachten ghehouden fullen worden,
dieby nacht ende by dage, ruflehen Steenbergen
ende Gornichem de ftroomen fullen befeyJen,
omme aen te houden den genen die nae de voor
Plaetfen ende Dorpen van Hollandt ende W'
bandt eenige Waren fullen willen tranfporteren,
fonder het voorfz Licent betaeldt, ende daer van
behoorlicke Licent-brieven ontfangen te neDW .
Ende fal den Commandeurs vande Frofltier-u '
den ende plaetfen belaft worden, daer op 0°

-ocr page 1126-

- Inftni&ie voor de Commifen Generaels, &c.

2248

verteert, omme 't felve metter daet in 't wercfc te
ftellen, ende namentlijck het Collegie tot Rot-
terdam gheordonneert, omme de voorfz Jachten
elcks met acht mannen uyt te ruilen, ende ghe-
bruycken,omme de voorfz achterhalinge te doen,
Gedaen ter Vergaderinge vande Staten Generael
in 's Graven-Hage, den drie en twintighften
Meert 1604.

r- re letten Ende fullen de Fraudateurs
*? Xn by confifcacie der Schepen.Waren en-

f ίο deren worden gheftraft, maeroock
^d In inde Placaten geftatueert jegens den _tP. 1.- «hemeenen Vyanden fonder licentie ofte

^d r nrre toevoer doen. Ende fullen hier van de.
«SU Admiraliteyt, ende de OM
els ?an.der Convoyen terftonts worden ghead*

lt&xuGae_}i)wr de Cmimfen (jeneraelsjotonderhoudingemnde Ordonnan*

tien wnde Gemeene Middelen, mitfgaders de verhoedinge ,entdeckinge, endeflrafinge vandefraudm
ende contraventiendaer inne wlknde gecommitteerd In date den 15 September 16oj.

iien te worden als naer behooren. ■.

IIII.
Sullen haer mede ernftelick informeren tegens
alle andere Defraudate�rs vande Gemeene Mid-
delen , ende infonderh�yt op de fluyek-tapperye
binnen de Stedeh, �nde daer regens datelick pf o-
cederen,ende by de refpe&ive Officiers doen pro-
cederen tot condemnatie ende executie vande
ftrafT�n ende penen daer tegens geftatueert,

V.
De GefieraeJs fullen mede inde Steden ende
Plaetfen daer de particuliere Commifen zijn ghe-
ftelt, goetreguard nemen, ende onderfoeck doen
of de voorfz Commifen haer reguleren volgende
hare Inftrucl:ie,ende tot dien eynde haer doen ex-
hiberen ha�?r� refpectiv� Regifteren, omme daer
uyt te ondervinden, of de Cedullen die fy uy tle-
verenbehoorlickgefuyvert werden, ende by den
Officiers tegens den gebreeckigen gheproeedeerc
volgende de refpeitive Ordonnantien, ende ee-
nigh gebreck vindende, fal 't felve mede datelijck
rechten ;■ ofte doen rechten door den Officiers
ofte Magiftraten vande Steden ende Plaetfen is 't
doenlick, indien niet, daer van mede doen ghe-
trouw rapport aende refpe&ive Gecommitteerde
Raden voornoemt $ ende terplaetfe daer geene
Commifen en zijn, fal al't felve plaetfe hebben
ten refpe&e vande Pachters, die de Cedullen van
de Bieren, Wynen ende Zeepe die vervoert wor-
den , volgende d'Ordonnantie gehouden zijn uyt
te leveren. , �.

VI.
Sullen haer mede neerftelijck informeren, of
den Pachters alomme behoorlijcke expeditie van
Juftitie ghefchtec ,endeeenigh gebreck vindende,
daer over ernftige vermaninge doen aende refpe-
dtive Magiftraten, ten eynde fyluyden in alles etw
depundruelijck haer reguleren willen naer de re-
fpeftive Ordonnantien: ende indien fy eenigh ge-
breck by den Magiftraten vinden, fullen daer van
mede pertinent rapport doen, omme daer inne
tot hanthoudinge vande gemeene Middelen ende
faecke gedaen te worden als naer behooren.

VIL
De Generaels fullen mede neerftelijck letten
op alle Wegen, PaiTagien ende Wateren, daer
door de Speci�n, d'Ordonnantien vande Gemee-
ne Middelen fubjeft zijnde, van de eene plaetfe
in d'andere werden vervoert, ende onder-wegen
van tijdt tot tijdt eenige Schepen, Schuyten, Wa-
gens ofte Karren, daer inne eenige Waren d'Or-

■(!

�Nden eerften, fullen de voorfz Generaels orn
haren lafl; bequamelick uyt te mogen voeren ,�
p-efonden werden elck in een quartier, fulcks
als de quartieren fullen werden gemaeckt en-
deverdeek_sende fullen met malkanderen op alles
goede correfpondentie houden, ende van quar-
tieren veranderen alle twee ofte drie Maenden,
ofte fulcks als henluyden by den Ed: Heeren Sta-
ten van Hollandt ende Weft-Vrieflandt,ofte hare
Ed-.refpec�ve Gecommitteerde Raden, naer ghe-
leeentneyt van tyden ende faecken fal worden.
gheordonneert, ende de Generael uyt het eene
quartier gaende,fal den anderen daer inne komen-
de, van alle 't gene hem wedervaren is, ende waer
pp meelt te letten ftaet, geven de befte inftruiti�
mog�lijck zijnde.

De Generaels, fullen elck in fijn quartier voor
haer befcheyden den Secretarifen vanden Steden
ende Dorpen, ende den felven doen openen hare
originele Regifters, die fy houdende zijn vande
Collefte vanden veertighften penningh vande
verkoopinge vande onroerende goederen, ende
den d�rtighften penningh vande Collaterale Suc-
cei�ien, midtfgaders den Impoft vande ProceiTen,
daer den felven niet verpacht en is: Ende naerfte-
lickonderfoecken, of de Secretarifen de Collecte
doen, ende daer van verantwoorden in conformi-
teyt vande refpedtive Ordonnantien, ende eenigh
gebreckofte defeft vindende, fullen 't felve rech-
ten ofte doen rechten door den Secretarifen , de
Magiftraten vande Plaetfen, ofte de refpeittve
Gecommitteerde Raeden.ende daer van getrouw
rapport doen, omme daer inne behoorlijck voor-
iien te werden naer gelegentheyt vander faecken.

Sullen haer mede addrefi�ren aen alle Pachters
«r Gemeene Middelen, ende vande felve ver-
ftaen, of fyluyden haer pun&uelijck reguleren
naerdeOrdonnantien, waer op fyluyden de re-
peetive Impoften hebben ghepacht, ende ofhen-
%aen daer inne eenigh belet by yemanden wert
pacn; Sullen hen mede informeren regens den
^^c|uers, of die foo veel den felfden aengaet, de
die ^e_f^m[^an,?^en ^niec en contravenieren. Ende in-
kn" ν _f^evinc*^en ^^at daer inne eenige faute is, ful-
μ t felve datelick rechten, ofte door den Ma-
h judo�n rechten is 't doenlijck, indien niet,
Q_eco^e ^r^^rftont overfchryven aende refpe&ive
* ^omt�itteerde Raden,omme daer tegens voor-

don-

l 7-Cij

-ocr page 1127-

Byvocghfel van eenigc PIacaten,&c.

doen, als 't d�enlick weien fal.

**50

1X49

donnantien fubjeft gheladen zijnde, neerftelick
vifiteren ende onderfoecken, ende by den Offi-
ciers doen vifiteren ende onderfoecken, ende den
Schippers ende Voerluyden af eyflchen hetbe-
fcheyt, 't welck fy van de felve Waren hebben,
ofte volgende d'Ordonnantic moeten hebben,
ende 't felve confereren met d'ingeladen Waren
ende Speci�n d'Impoften fubjett zijnde, endeee-
nigh gebreck vindende,fullen de Schepen,Schuy-
ten, Wagens ofte Karren, met den Schippers ofte
Voerluyden datelijck brengen ofte doen brengen,
in de naeite Stadt, ende aldaer tegens de felve"
procederen ende doen procederen tot condem-
natie ende executie yande penen by de refpeftive
Ordonnantien daer op geftatueert: ende int felf-
de doende, fullen alle Officiers, die fy daer toe
fullen verfoecken , ende de Landt-Droften, daer
die zijn, ende des noot is, ghehouden wefen den
Generaels behoorlickt'affifteren.
VIIK
Ende om de voorfz recherche bequamelijck te
mogen doen, fullen tot hare affiftentie ende ghe-
rief nemen een goede Schuyte naer gelegentheyi
vande Stroomen,wel voor�en met twee Mannen,
doch fullen de voorfz onderfoeckinge doen ofte
doen doen ittet alle beleeftheyt, ende den Schip-
pers foo weynigh verhindering? irt haere teyfe■ w

IX.

De Generaels fullen mede van alle harebefoij],

gne ende wedervaren houden goet ende
nent verba�l, ende 't felve van drie Maendentor
drie Maend�n overbrengen ofte fenden aende _Ie,

fpe�tive Gecommitteerde Raden, ten eynde daer
by blijcken mach van't debvoir by henluydenyj,,
tijdttottijdtgedaen.

λ�

Ende fullen de Generaels voor haer trafo,
ment genieten thienhondert ponden (vanvee_t!
tighgrooten 'tpondt) in'tjaer, ende daer to�
tot haeren profijte hebben de porden van de
boeten ende confifcatien by den Placatc γ_00{'■ den Denunciateurs ghereferveert, in alle f_�ic,
k�tt die fy fullen ontdecken, fonder yetin reec-
k�ningete brengen, als haetSchuyt-endeWa.
e�n-vracht�n.
*-■■ XI.

�rtde fuJlert de Generaels doen den behoorlijc.
ken eedt irt handen vande Gecommitteerde R*
d�rt, dat fy haer in alles fullen reguleren Yojgende
defe IftilEU�i�.

Gedaen inden Hage, den vijfthienden Sep.
Cerrtbris Anno fefthien-hondert ende vijf.

~~_____...... . . i . . . , ■■:-. .tT" ' . ' ' .' ;'. ' ...' " J ''■' ' ^ΐ~~ ~~■�*" ^¹ '■' ��--■~~~~____~~n

ι. Wie/van verbandt optenflilflant van alk belegeringen Jttrprmfm, ft,

tn date den 14 April 16όψ. ;

confidereertdie ghelegentheyt ende ftaet vande
Vereenighde Provinci�n, ende willendeiinceer-
li)ck ende fonder bedrogh metten felven hande-
len »ende aende voorfz Staten rijdt laten, omme
te conildereren ende refolveren'tgenemeeftbe�
hoorlijck is voor 't gemeene befte, Zijn te vreden
dat die Perfoonen die fyluyden uytte Ingebooren
van<f� Nederlanden totte voorfz handeJingefrl�
len deputeren, metten geenen vande vooriz Sta-
ten in ghelijck ghetal fullen vergaderen, ten tyoe
ende plaetfe by de voorfz Staten te verkieftn-

Ende op dat't gheene hier voorenverhaekis,
mach te beter te wege gebracht werden, 't zy tot
eene eeuwige Vrede, of't voorfz Beftant, Zijn
hare voorfz Hoogheden te vreden, dat voor acht
Maenden eerftkommende fal wefen �iJftancvan
alle belegeringen of furprinfen vart Steden otte
Sterckten, invafien ofte jnlegeringen vande Pro-
vinci�n ofteQuartieren, ofte het maeefcenvan
ni�uwe Schantfen, midts dat die Staten vooriz,
't voorfz provifioneel ftilftant binnen acht dagen
nae de prefentatie van def�n, mede fullen inwuu-
gen, ende voorden eerften SeptembereerltKom-
rnende hare fchriftelijcke verklaringe opte voonz
principale aengeboden handelinge van vtew^
Sant, ofte fchorffinge van Wapenen, ■««*}�
ende plaetfe daer toe te verkiefen,aenjbare π b
heden fullen doen. Gedaen tot BnnTel onder
Signaturen ende Cachet van haere Hoog»
den dertienden Meert duyftnt fes MWJJ
Wefende gheparapheert, t�ch, «_j Wjg^
kent, C. Men, A. J/del. Beneden&<**>>

;Lfoo die Eerez-Hertogen goet ghevon-
Iden hebben aende StatenGerterael van-
'de Vereenighde Nederlanden te doen
' de verklaringe, ofTfen ende prefentatien
hier nae volgende. Die Eertz-Hertogen niet
meer ter herten hebbende, als te fien die Neder-
landen ende goede Inwoonders der felv�r verloft
vande miferien van dei�n Oorloge, Verklaren by
defen met goede deliberatie, dat fy tevreden zijn
te handelen mette Staten Gerterael vande Veree-
nighde Nederlanden in qualit�, ende als de felve
houdende voor vrye Landen , Provinci�n ende
Staten daer op hare Hooglieden niet en pretende-
ren,'t zy by wege van een eeuwige Vrede,een be-
ftant ofte fchorffinge van wapenen voor twaelf,
vijfthien, ofte twintigh Jaren, tot keure vande
voorfz Staten,alles op redelicke conditien, onder
welcke conditien,foo by het befluyt van een eeu-
wige Vrede, als van 't voorfz Beftant ofte fchorf-
finge van Wapenen, mede bewillightial worden,
dat een yeder fal bly ven by 't gene hy hout, ende
befit, ten ware omme hare Hoogheden ende die
Staten, mitfgaders de refpeftive Landtfchappen
te accommoderen by wiil�linge van eenige Ste-
den ofte Plaetfen,met gemeen confent anders ge-
accordeert ende beflooteh mochten worden 5 inf-
ghelijcks opte ordre ende v�rfeeckerirtge vande
onderlinge navigatie, Trafficqueendefrequenta-
tie, metten aenkleven van dien, eenfam�ntlijck
die interventie, aggreatie ende hanthoudinge van
't gene beiloten fal worden.

Ende hebbende hare Hoogheden rypelijck gc-

-ocr page 1128-

Verbande-brief op den ftilflandc, &c.

2151

_A i_ftf�Mntie van hare Hooglieden. Geteeckent,
^0r hn Ende gecachetteert metten Cachette
""ZitHo�gheden. Ende welgemelte Staten
^van Z\ in qualit� als Staten van vrye Landen
^Provinci�n, daer op hoogh-ghemelte Eertz-
qfttoRen niet en pretenderen, van goeder herten
ί niet meer begeerende, dan tot eene Chrifte-
rc�, eerlycke,en^eVe^feeck^rdeuytkomfte,

contraventien van dien te repareren» ende doen
repareren $ Ende beloven daer beneff�ns h�oghft-

thedachte Eertz-Hertogen, van defe handelinge
innen drie maenden eerftkomende, vanden Co-
ningh van Spagnien aggreatie, ende ge�jcke ver-
klaringe foo veelSyne Majefteyt aengaec, aende
wel-gemelte Heeren Staten Generael te leveren,
onder alle generale ende particuliere renuncia-
tien ende verbanden daer toe behoorertde. Des
ten oorkonde zijn hiervanghemaeckt tweeBrie-
ven van eender inhoudt, beveftight by de Eertz^
Hertogen«t�thaere Signaturen, ende grooten
Zegel,mitfgad�rs de gh�w�onlijcke Paraphuren
ende Cbntre-teyckeninge Van haren Audiencier*
ende by e�Staten Generael vande Vereenighde
Nederlanden iride voorfz cjualiteyt, mee haeren
grooten Zegel, ghewoonhjeke paraphure, ende
teeckeninge van haren Griffier. Gedaen tot
Brufl�l ende inden Hagelden vieren cwiritighfteri
Aprilis Anno f�fthien-hondertende f�v�n. End�
was gheparapheert, Bch, «� ■/. Maghus,^w* Ende
geteeckent; c. Men, λ. ifalei Opterechter fyde
vande PKkke ftondt, Ter Ordonnantie van haere
Ho�gheden* Onderteeckent, Verreytk�n. Ende
befegelt aende rechter fyde meu�^t��l: Zegei
van hare Ho�gheden in rooden Wauche;bar*gen-
de aen dubbelen ftaerte van Francliijn'. Ende aen
de flincker fyde ftondt, Ter Ordonnantie Vande
Staten Generael der Vereenighde Nederlanden.
Onderteeckent, C. Aerjjin. Ende befegelt mettet
groot Zegel der voornoemde Heeren Staten in
rooden WatTche, hangende aen dubbelen ftaerte
van witte Zyde*

ift-Remelte Eertz-Hertogenoje Vereenigh-
E Landen houden voor vrye Jenden, daer opi
ι Hooaheden niet en pretenderen, ende den
Sant van acht maenden eerftkomende, inne-
mende den vierden Meye defesjaers ftilo novo,
.311 alle belegeringen ende furprinfen van Steden
Ifre Sterckten, Invafi�n ofte Inlegeringen van
Ptovintienofte Quartieren, mitfgadershetmaee-
_ken van nieuwe Sehantfen, ende goet gevonden
hebbende voorfz vordere orTren endeprefenta,-
tienvanhoogh-gemelteEertz-Hertogen te c�m«
nuiniceren ende rapporteren aenden genen, ehd�
fulcks als 't behoort, ende daer op hare verklarin-
ge aenhpogh-gedachte Eertz-Hertogen te doen,
voor den eerften September eerftkommende .
S 0 0 l S T, dat die Eertz-Hertogen ter eenre,
ende die Staten Generlei vande Vereenighde N�
derlanden in qualit� boven verhaelt, ter anderf
2yden, ter goeder trouwen belooft hebben »end�
beloven by defen de voorfz verklaringe ende pro<
vifiotieelitilftantte onderhouden, ende te doen
onderhouden, oock alle direite ende indire&e

�mem/mm**

~~-ι ν .~~ii i~~n .~~' m ~~.*[~~*

i. Interpretatie der Imxim^ ende der noorden Invafi�n ende inlegerin-

gen, inden voorfzVerbandtbriefgcineMioneen. In Jan den ι Juni/ 1607.

Schepen ofteprovifien nietcnfullen worden ver*
ilerckt» ofte voorfien �, dar oock ter expiratie van
fes weecken nae de voorfz overleveringe, alle
ptinfen foo vari wegen den Goningh van Spai-
gnen, ende den Eertz-Hertogen, als den Staten,
(niet wefende Schepen ofte Volck van Oorloge)
ghenomen hoven de Sorlinges, fuyt ende weft-
waerts aen bnghs Vranckrijck ende Spaignen,
totte Ruften van Barbaryen incluys, inde Strate
van Gibraker, ende inde Middelancfche Zee, van
quade prinfe wefen, ontflagen ende gereftitueert
U�lenworden. ;

Item, dat dife prinfen ten weder-zyden (niet
wefende Schepen, ofte Volck van Oorlpge)inde
Noort-zee, ende in het Canael tuflehen Vranck-
rijck ende Groot Britannien totte Sorlinges toe,
na den veerthienden defes, fullen van quade prin*
fe wefen, ontflagen ende ghereftitueert worden,
ende dit alles gheduyrende den tijdt van 't voorfz
ftilleftant �. Blyvende middelertijt die ordre jegens
dfc uy t ende invaert der Havenen van Vlaenderen
alstot noch toe ghebruyekt is: Behoudelijck dat
d� kleyne ViiTcherye uytte felve Havenen fal toe-
gelaten worden het doen van haere Neeringe, ge-
duyrendf 't felve ftUleftant.

7.C Hj Dat

j Lfoo opte communicatie, / ende het b&
iluytvanhetftilleftant vaneenige aclen
van hoftilitey t voor acht Maenden, in*
negaeude den vierden Meye » tuflehen
denEcrtz-Hertogen ter eenre, ende den Staten
Generael vande Vereenighde Provinci�n ter an-
dere fyden, dentwaelfden Aprilis leftleden ghe-
maeckt , ende den vier en twintichften, der felver
Maent by befegelde brieven van Verbande beve�
%nt,naerder verklaringe, ende oock interpreta-
j^C I^anc^^e ^woor^^ invafi�n ende /niegeringen noo�
jicb bevonden is. S�O 1ST, dat (onvermin-
«tt ende ongeprejudicieert de voorfz handelin-
ge ende Brieven van Verbande, maer blyvende de
^le've in haer geheel in alle poinden) die Gecom-
mitteerde van hare Ho�gheden ende der Heeren
^«en, defen gheteeckent hebbende, daer op die
"^volgende naerder verklaringe ende interpre-

«>e hebben gedaen, Te weten, dat nae de over-

'fve

ende

Spai

van

ge vande beloofde Brieven van aggreatie,
gelijcke vetklarirtge des Coninghs van
'S^en, in behoorlijcke diligentie de Schepen
horloge van de Staten opte Kuften van

Spai

_άζΫ^ oefende, fullen worden gherevoceert,
Vootf ^looP^eQde den cheftelden tijde, totte
¹ °vctlevcringe met hecfenden van andere

-ocr page 1129-

Byvo�ghfel van eenige Placaten, &c.

**14

Dat voorts vande fyde des Coninghs van Spai-
gnen, ende den EertZ7Hertogen,van Invafien en-
de lnlegeringen fullen. onbeicbadigli^blyven die
Empfe, den Dullaert, ende Moraif�n, omme die
Heerlijckhey t Wedde, ende die Drente tot Coe-
vordenincluys, ende voorts die Rivieren vande
Vecht boven de Berckerner Brugge, mette nieu-
we Vecht tot Swol» vanSwol totCoten, ende
vanCoten, de Riviere yande Yifel ,tot Yfl�loort
toe, ende de Landen Nportende Weftwaert daer
over ghe�egen, van/^ileloort den Rhijn op tot
's Gravenweert toe_:i:, ende-de Lande» daer ovef
ten weften gejegen ^yan 's Gravenweert d� Wael
af tot Gornichem toe,, ende alle de Landen ten
Npordeij en/de Weiten ghe.legen,_:cjieⁱ]yiaze Vande
Grae�'a�ipjt Geertruyde'riberght�eiClende allcf
Landen,t�iiiN�orden,dae;r over gelegens,die Mer-
wede, end? voorts alle Wateren end$S;troomen
tuffclieMiiiol^n^t: ende Zeeland tv _;m^teEylan4
den aend,e fyde vande. .-Staten, mqtie Ehbe ende
ylpet vande gndere fyde ghefeparee,rjt, tot Lillo,
� ndeSluysfedeincluys, ende deLanden Noorc
ende: Wefeaerts daer oyer ghe|egen_B; Waer te-
gens vande fyde vanjdeStaten van gheJijck�n fuU
Jen onbifc)ia^ight blyyen van Invafien ende ln-
legeringen!, i het , Heitoghdom va».Luxenburgh,'
met h^t praeflehap van Namen, ende alle Landen
dHr boye» ghe�egen, in Brabandt al 't geene over
den Deerne*"; ende die Geetze ghelegen is, tot in
de Scj)e_;][de toe 5 Ende in Vlaenderen al wat Jeyt
over ^�e-Leye, treckende over het Riyierken van
deMandetj, pyer Roechelaer, tot Dijcxmuyden

de 't voorfchreve itilleitant ing�vordert ende
executeert worden , fulcks als die tendao* .

het befluyt des voorfchreve itilleftants, t�^J"¹den twaelfden. Aprilis leftleden openbaerliJ?
ende by gedooge vande Regeeringe zijn g_ew

gheweeit, fonder verhoogmge, ende tot pericui
vanden geenen die dejnvorderinge ende < ^e

doen fal. Ende fel defe onderde Signaturen ^lt

het Cachet van baere Hooglieden» lbo van

_r^w.^eg<«

den Coningh van Spaignen, als voor haerfek'

(met belofte van aggreatie vanden Coningh>f_ft

veel hem, aengaec^ binnen twee Maendenaeinj,
Staten te leveren).ende vande Staten in gevvo<J
likker forme geaggreeert yvorden den twaelfcU
defes, ende binnen drie dagen daer nae dieACtea
van aggreatie_;ghewiiTelt worden. Aldus gl_ltac.
cordeert inden jHage den eeriten Junij Anno
fefthien-hpnderf ende feven._: Onder 4_0tuj_tIck/hebbedit gheteeckent als Gedeputeerde van
hare Hpogheefcn^ ι Geteeckent, .5. j. Νψ^ ς_οηι.
miiTaris Genetaek lek hebbe dit gheteeckenj
alsκ Gedeputeerde van de Heeren Staten Ge.
nerael der Vexeenighde Nederlanden. Geteec-
kent» C.Aerjfen.

aggreatie vande Beru^-E&km₉

opi�intefpretatie vjwdey�orjz l�mithn..

Lfoo bybnfen Gedeputeerden,ende dieo
vande Staten Generaei vandeVereenich*
de Nederlanden, is gedaen geweefteene
naerdere verklaringe ende interpretatie op de
woorden �nwften&nae irilegermgen, begrepen in
de itilleitant van eenige a&en van hoftiliteyt led-
mael geaccordeert, gelijck fich dat uytwijftdoot
feecker gefchrift daer op gemaeckt.ende van bey*
de fyden geteeckent, waer van den inhouden van
woorde tew��rdehier nae volght.

DOEN TE WETEN, dat willende daer
inne voldoen van onfen t'wegen, hebben in goe-
der trouwen geaggreeert ende geconfirnieert.ag-
greeren ende confirmeren» foo van wegen Syne
Majeiteyt, als vanden onfen by defende Poin�en
ende Articulen hierboven verhaelt: Belovende
die te onderhouden ende doen onderhouden van
onfen t'wegen, vooral foo veelefy onsaengaen,
ende daer van aende voorfz Staten te doen leve-
ren de aggreatie van Syne Majeiteyt, vooralfoo
vele haer aengaet, binnen de twee Maenden hier
boven ghementioneert. Gedaen te BruiTel ono^etonfe Signaturen ende Cachet den twaeifften dacft
van Junio in 't Jaer ons Heeren duyfent Jesnonj
dertende feven. Was gheparapheert, Λ*»
Geteeckent, C.dlbert, A. Jfahel. Onderftondt,
Ter Ordonnantie van heure Hooglieden, w*
teeckent, Verreycken. Ende was daer op g^edn,J;
het Cachet van haere Hoogheden in rooaea
Waflche. ;.-ti;.:/.'.. ./ . Γ .

^Aggreatie van de Heeren Staten

Gen$rael)Opte voorfz. Limiten.

Die Staten Generael vande Vereenighde Ne-
derlanden , D O E Ν TE WETEND
wy rypelijck geexamineert hebbende die \c

toe.

ende tot Nieupoort inde Zee.,, Op. nochte

over welcke refpe&ive limiten nochte inde Neu-
trale Landen oock gheene aften van hofliliteyt
over de Ingefetenen, PaiTanten of anderen (ge�h
Volck van Oorloge wefende) nocl?te jegens den
Peerd�n, P�erde-dryvers, ende de Menfchen die
de Schepen optrecken aen beyde fyden vande
Rivieren en fulJen gepleegt worden, alles geduy-
rende den rijdt van 'tvoorfz itilleitant. Ende in-
dien yet daer tegen fonder ordre vanden Coning
van Spaignen ofte Eertz-Hertogen ter eenre, en-
de den Staten ter andere zyden ghedaen wort, fal
aen allen fyden belet, geitraft ende gherepareert
worden. Sonder dat nochtans 't felve veritaen
fal worden te itrecken tot violatie ofte breeckin-
ge van't voorfz itilleitant, Maer voor Invafien
©finlegeringen tot breeckinge van't voorfz ftille
ftant,ial alleenlick gehouden worden als by ordre
vanden Coningh van Spaignen, oft Eertz-Herto-
gen , ende den Staten refpedtive op ofte over de
voorfchreve limiten, Invafien, lnlegeringen, ofte
andere aften van hoftiliteyt ghepl�eght worden:
Ende buy ten de voorfz gheexempteerde limiten
blyven , niet alleen het Volck van Oorloge te
Water ende te Lande, te Peert ende te voet (buy-
ten de Steden ende Forten vande fyde daer fy
dienen) maer oock alle andere geen PafpoofE
hebbende, ofte op Sauveguarde fittende, mitfga-
ders alle onvrye goederen onderworpen die or-
dre ende rigeur vanden oorloge, als mede doen de
Perfoonen ende goederen die vande eene fyde
tot de andere fullen komen of ghebracht worden,
fonder Pafpoort ende licentie. Die Contributien
van d'eeneende d'andere fyde, fullen gheduyren-

-ocr page 1130-

Beroerende de Dienft-boden inden Hage^� 115 6

, ende interpretatie by den Gedeputeerden
¹ °λ Eertz - Hertogen , ende den onfen den
^V ften ;J^uni� ^leilleden o^nderteeckent ^hier S^e~
^inlHebben de felve naer haer forrae ende inhou-

den gheaggreeert, ende aggre�ren by defen. Ge-
daen inden Hage onder ons Cachet, Paraphure,
ende g*woonlijcke Signat�re van onfen Greffier,
den twaelfden Junij Anno fefthien-hondert ende
feven.

%efolutie wnde Staten vande �^oorder-quar�eren ₉ op 't Tkcaet vande

Bier-Pallen,

Lfoo die Mogende Edele Heeren Staten
van Hollandt ende WeiWrieflant inden
Jare 1606. by Placate expreffeJijcken ge-
T^Jeertendegheftatueert hebben , dat inde

dat die Gecommitteerde Raeden vande Staten
van Weft-Vrieflandt ende Noorder-quartier»
dienvolgende allen Bierfteeckers ten platten Lan-
de daer geen Bierftallen voor den Jaere 1596. zijn
gheweeft, bydefen wel expreffelijcken ordonne-
ren ende bevelen,van nu voortaen geen Neeringe
van Bierfteecken meer te doen,maer de felve Nee«
ringe datelijcken te verlaten : Ende by aldien in
eenige Dorpen voor date van't Jaer 1596. Bier-
ftallen mochten geweeft zijn, en fullen voortaen
geen meer Bierfteeckers haere Neeringe mogen
doen, dan alleenlijcken tot fulcken getale als
voor date van 't Jaer 1 «596. in die Dorpen geweeft;
zijn. Interdicerende ende verbiedende foodanige
Bierfteeckers die federt 't voorfchreven Jaer aen-
gekomen zijn, gene Neeringe meer te doen, ende
foo yemandt contrarie van 't eerfte ofte dit laetfte
lidt bevonden mochte werden te doen,fal verbeu-
ren voor de eerfte reyfe fyne ingeflagen Bieren,
voor de tweede mael boven die verbeurtenifle
vande Bieren, noch vijftigh guldens, ende voor
de derde mael hondert guldens, boven die ver-
beurtenifle als vooren.

nnrwn, al waer voor date van 't Jaer 1596. geen
Llallen zijn gheweeft, alle foodanige Bierftal-
len nae date van dien aengekomen, afgefchaft,
inde �een Bierfteeckers toegelaten fullen wer-
A _n. ende dat die Magiftraten vande Steden van
Wcft-Vrieflandt ende Noorder-quartiere goet-
«hevonden hebben, dat 't felve Placaet dies aen-
Lende ftrittelijcken fal werden onderhouden,
ende voorts daer en boven noodigh gheacht ende
cerefolveert hebben, dat in alle Dorpen daer wet-
telijcken bewefen wiert Bier-ftallen gheweeft te
zijn, voortaen geen meerder ghetal van Bierfteec-
fters en fullen werden toegelaten , dan foo veele
als voor date van't Jaer 15 96. gheweeft zijn, om
alfoo te verhinderen ende voor te komen alle
fluyckeryen die dagelijcks meer ende meer aen-
waffen, tot groote krenckinge ende verfwackin-
ce van des ghemeene Landts Middelen, ende fon-
derlinge naedeele van 't Landt. S O O IS T,

Placaet, tegens de ongeregeltheden ende bedriegeryen die gepleecht worden by

iiverfcbe Dienfi-ioden inden Hage, in 't komen ende wech-hopen uyt haere huyren, &c. In date den
cerflenMej 1608.

dieren , gheordonneert ende geftatueert hebben,
ordonneren ende ftatueren by defen, dat alle
Dienftboden ofte Dienaers.ende Dienftmaechden
of Jongh-wijfs, die haer by yemandt hier inden
Hage, ofte binnen den bedry ve van dien, jegen-
woordigh in dienft verbonden hebben, ofte hier
naemaels in dienfte verbinden fullen voor feecke-
ren tijdt, 'tzy datfe daer toe eenige Godts-pen-
ningh ontfa/igen fullen hebben ofte niet, ghehou-
den fullen wefen inden felven dienft te gaen, die
te prefteren, ende den geftelden tijdtghetrouwe-
lijcken uyt te dienen, waer te nemen ende vol-
doen , tot contentement van haer Meefters ofte
Vrouwen, fonder buyten wettige redenen daer
uyt te mogen blyven of fcheyden, ofte haeren
dienft verlaten, of voorts aen fullen mogen op-
feggen, oftden Godts-penningh weder brengen,
op de boete van twintigh ponden te veertigh
grooten, ende daer en boven arbitralijck gecorri-
geert te worden naer gelegenthey t ende exigentie
vander faecke. Ende fullen boven ende behalven
de voorfz peynen noch evenwel gehouden wefen
den voorfz dienft te prefteren,fonder haer binnen
den felven tijdt aen andere te mogen verbinden,
op peyne datfe by den Officiers tot haren koften

da-

1Α U RΙΤ S by der grati�n G odts Prin-
l ce van Orangien, &c. Mitfgaders de Pre-
I fident ende Raeden over Hollandt, Zee-
landt ende Vrieflandt. Alfoo by vele ende diver-
fche klachten tot onfer kennhTe is ghekomen, de
ongeregeltheyt, ongefchicktheyt ende bedriege-
ryen die gepleeght worden by vele Dienftboden,
Dienft-maechden of Jongh-wijfs, Dienaers, Am-
baclus-gefellen ende anderen , die haren dienft of
arbeydt aen yemant voor feeckeren tijde, ofte tot
het maecken van eenigh Werck verhuyren of
herbinden, ende 't felve of niet en doen, ende de
goede Luyden daer inne te leure ftellen of ver-
^k°ften, ofte oock haer in 't prefteren vanden fel-
j*n dienft, arbeydt of werck foo dragen , dat de,
eive Luyden daer af niet en konnen hebben fulc-
j;^Sn genot, behulp ofte dienfte, als de reden, eer-
^erheyt, ofte't onderhoudt van goede Policie
^^^vcreyfi"chende, ende infonderhey t alhier in

dien

?^e.' ^r ^^e vermetelheytende licentie van

dat' Π � P^en ^is Zoverre te fullen inwortelen,
dalen j "* ^a^^en ^manieren foude wefen fchan-�
tijdrfr ^onverdraechlijck, ten ware by ons in

SOo is ^inne ^naer ^benooren ^werde voorfien.
^1�JT, dat Wyomme daer inne te reme-

-ocr page 1131-



		Byvoeghfel van eenige Placaten, &c. _1%. ke gefuborneerde Perfoonen in dienile op., fullen hebben. ^g ⁿ°^
1157 datelijck daer uyt de H

	haren eerften ofte voorigen aengenomen dienil geconftringeert fullen worden, mede op arbitrale correftie ais boven.
			Dat mede alle Ambachts-gefellen, Ambacl knechts ofte Jongens, die binnen den dift � vanden Hage haer voor feeckeren tijde bye! Meeilers, of andere goede Luyden, in dienft'^ ofte omme daer te wereken, in wat Ambachten het oock zy, ofte omme eenigh iluck Werck " te maecken verbonden fullen hebben , eehoud^ fullen wefen den beloofden tijdt haer werck " beydt ende ambachte getrouwelijck uvt te w_f ^�* ken ende arbeyden, ende daer inne hare MeefrV� ofte Aennemers met alle ghetrouwigheyt eré neeriligheyt te voldoen, fonder binnen den bc loofden tijdt, of al eer fy haer aengenomen ilu_c' werck volmaeckt fullen hebben , buyten wettig redenen daer uyt te mogen fcheyden, ofte ooi hare Meeilers ofte Aennemers te verlaten, ofte oock in haer beloofde dienilen of arbeydt niet te komen, ende haere Meeilers ofte Aennemers ter leure te ilellen, ofte oock haer daer nae in andere dienilen ofte wereken te begeven, of die acnne- men, alles mede op de peyne ende boete voorfz, ende daer en boven aen haer Meeilers ofte Aen' nemers te betalen de fchaden by de felve geleden, door dien fy binnen behoorlijcken tyde in haer werck niet en zijn gekomen, of buytens tijts, ofte fonder haer iluck werck af te maecken ende te voldoen, daer uyt geloopen zijn. Ende fullen met gelijcke peynen gheftraft won den de Meeilers ofte andere Perfoonen, dieeeni� ge Knechts of Ambachts-luyden, alfoo verbon- den wefende, fonder behoorlijckonderfoechls boven in dienile nemen fullen,ofte de felvefubor- neren,induteren ofte behelpen fullen, omme buy- tens tijdts hare dienilen ofte wereken te verlaten, of daer uyt te loopen. Alle welcke boeten wy veritaen ende ordon- neren dat bekeert fullen werden een derdendeel tot profy te vanden Aenbrenger, ende de refle� rende tweederdendeelen ten profy te vanden.Of- ficier die de klachte van dien vervolgen, endede corre&ie doen fal: Te weten, den ProcureurGe- nerael over alle de Dienilboden endeDienlt- maechden den Edelen ende Suppooilen dienen- de, ende oock over alle de Suppooilen vanden Hove, haere Vrouwen ende Huyfgefmnen, deje Ordonnantie contravenierende, ende den Baiiiiu vanden -Hage over alle Dienft-boden, Djcnu* maechden ende alle Ambachts-luyden, ende an- dere Perfoonen geen Suppooilen wefende. � mede tcgens deïe Ordonnantie fullen miWoen, dien wy i'ulcks wel ernilelijck belaften ende w velen inden name ende van wegen de rio ₀Overigheyt, met alle vlijt ende neeribgne)t� te fien dat defe Ordonnantie onderhouden, e« deContraventeurs van dien fonder eenige mulatie geilraft mogen worden. Ende ten eynde niemandt hier van ig^fl°^rJ^l en pretenderen.Laften ende authorMerefl wy Eerften Dcurwaerder vanden Hove hiertoe fochc, defe onfe Ordonnantie binnen den �

	Dat mede alle de Dienft-boden ofte Dienft- maechden , ghehouden fullen wefen binnen den derden dach dat hare dienilen inne gaen fullen, te komen in haere dienilen, op peyne van te verbeu- ren eene gulden daeghs, voorfoo veel dagen als fy later in dienite komen fullen, te korten by hun Meeilers aen haer bedongen loon .onvermindert 't effeft vande voorgaende Ordonnantie. Dat oock geen Dienftboden ofte Dienftmaech- den eens in hunne huyren of dienilen ghetreden vvefende, de felve fonder wettige redenen mede niet en fullen mogen verlaten, ofte voor den tijdt daer uyt loopen, ofte haer daer inne rebelligh, baldadigh ofte ongetrouwelijck dragen, op de boete ende peyne van twintigh ponden, ende ar- bitrale correctie als boven, ende daer en boven noch evenwel te moeten prefteren den dienil,ofte te verliefen haer geheel bedongen huyre oftloon. Dat voorts aen mede niemandt binnen den di- ftriitevanden Hage, eenige Boden, Dienaers, Jongh-wijfs ofte MeyiTens en fal mogen in huyre nemen, felfs niet ten behoorlijcken tyde , ion- der wel te onderfoecken of fy aen niemandt an- ders inde felve tijt met belofte van dienil te doen en zijn verbonden, ende oock niet buytens tijts, fonder gelijck onderfoeck, ende dat haer blijcke datfe ontflagen zijn vanden dienil van hare laet- fte Meeilers, op peyne dat die geene die yemandt anders aen fal nemen.mede verbeuren fal een boe- te van gelijcke twintigh ponden, ende al evenwel niet mogen ghenieten den dienil vande felve Bo- den , Dienaers of Jongh-wijfs, als vooren. Dat mede de Beileetllers, Voorloopers ofte Be- hulpers van Knechts ofte Meyiièns in dienile te brengen, de felve ergens eens beiteedt hebbende, daer naer,ende voor dat fy haren tijdt uyt gedient ende voldaen fullen hebben, niet vermogen en fullen de felve op een ander weder te belleden, daer toe te raden, loopen ofte helpen, direételijck noch indiredlelijck, nochte de felve uyt hunne huyren gheloopen wefende te aiMeren, huyfen ofte hoven, alles op peyne ende boeten voorfz. Dat mede niemant van wat conditie ofte quali- teyt hy zy, hen vervorderen fal eenige Boden, Dienaers ofte Dienilmaechden, ofte anderen ten dienile ghebruyckt, buy ten wille vande Meeilers of Vrouwen van dien, uyt hare dienilen te debau- cheren ofte fuborneren , omme die te verlaten, ende voor haren tijdt daer uyt te fcheyden, ofte in hare of andere dienilen te gaen, om wat pretext dat het oock zy, al waer 't met belofte van meer- der loon of anders, alles op de peynen ende boe- ten voorfz, te verbeuren ioo wel by den geenen die de felve alfoo gedebaucheert oft gefuborneert fullen hebben, als by de geene die op fulcke fubornatien hunne dienilen binnen de beloofde tyden fullen verlaten, ende oock degene diefulc-

-ocr page 1132-

Boeten van Appellen ende Gyfelingen.

2160

ι u*ae daer toe geroepen den Officier van

^vSnofeⁿrf ^SiVt noot, opeibaedijckby Klock-
nlhuvtte kondigen ende te publiceren naer
! IrJ pnde alle Perfoonen van wat quahtey t

inden name ende van

ende breucken daer inne begrepen. Gegeven in
den Hage onder 't Zegel van Juftitie hier onder
op ghedruckt in Placate defen eerften Mey Anno
1608. Onder ftont,By mynen Heeren den Gou-
verneur , Prefident ende Raeden over Hollandt,
Zeelandt ende Vrieflandt.

A. Duyck.

r nditiefyzij^nm°g^en
0 Tnde HoogeOverigheytwelfcherpelijck te

pelen haer hier naer te reguleren,op de peynen

iUe voor den ^Rentmeefter vande ExptoiBen, concernerende de boeten van

Appellen ende Gyfelingen. In date den 19 December ι6o8.

MA U RΙΤ S, gebooren Prince van Oran-
ten, Grave van NaiTau.Catzenelleboge,
Vyanden, Dietz, Meurs, &c. Marquis
,nder Veere ende Vliifingen, Heere van S" Vijt,
njefburah, der Stade Grave ende vanden Lande
vmCuYck, &c. Gouverneur Capiteyn Generad
,ide Admirael, midtfgaders de Prefident ende
laden over Hollandt, Zeelandt ende Vrieilandt.
n_ewyle den Rentmeefter vander Exploiften van
defen Hove ghehouden is volgende het CCj. Ar-
ticule vande Inftru&ie vanden felven Hove, te
verantwoorden de boeten vande Appellatien,die
by eenige Perfoonen van eenige Vonniflen gein-
terjeiteert ende niet vervolght en worden , met
liftcdaer af behoorlijcke rechargete doen: Ende
wy den voorfz Rentmeefter op fijn verfoeck in
den jaere fefthien-hondert fes, ten felven eynde
verleent hebben ghehadt Brieven aen diverfche
Steden, op dat hem volgen mochte Extracten
uytteRegiftersder Secretarifl�n vande felve Ste-
den , van alle Appellatien die binnen vier doen
verloopen jaren mochten gheinterje�teert wefen,
omme de felve naer te fien,ende fyne reeckeninge
daer naer te drefl�ren: Doch iedere uyt fyne
klachten verftaen hebbende, dat daer op weynich
is ghevolght, ende dat diverfche Steden evenwel
noch fcheenen fwarigheyt daer inne te maecken,

fonder dat evenwel aen ons eenige redenen zijn
gerefcribeert geweeft, waeromme den voorfchre-
ven Rentmeefter 't gunt voorfz is niet en foude
mogen volgen. S O O 1 S Τ , dat wy overfien
hebbende het voorfz Artijckel vande Inftructie
van defen Hove, ende tot naerkominge van dien
inden name ende van wegen de Hooge Overig-
heyt,belaften ende bevelen wel ernftelijcken mits
defen allen SecretariiTen van Steden, Dorpen en-
de Ambachten, mitfgaders allen Notar ifl�n inden
Lande van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandc
woonende, die defen g�toont ende toe veriochc
fullen worden, dat fy den voorfz Rentmeefter le-
veren ende laten volgen tot fijnen redelijcker
koften Extract uyt hunne Regifters, van alle Ap-
pellatien die van eenige Vonniflen ter leger Vyer-
fchare gewefen t'federt den jare fefthien-hondert
vijf voor heur mogen gheinterjecteert of aenge-
teyekent wefen , fonder daer van in eenige ghe-
breecke te t>ly ven, ten eynde de Domeynen van
de Graeffelijckheyt dien -aengaende onverkort,
ende ordre op de Juftitie onderhouden mach wer-
den , ende oock de goede Luyden te beter ende
fonder moleftatie van onnutte of onvervolghde
Appellatien mach vervolgen 't effect van heure
verkregen Vonniflen. Aldus gedaen inden Hage
den negenthienden Decembris Anno 1608.

T)riefecrete Artk�en_t vande mlche mentie gemaeckf wort iritfe�ende Artljc-

keivan 't Tra�aet vanden Trefues ofte Beflant,

foo fullen fy ghehouden zijn diergelijcke reve-
rentie te doen, vallende op hun knyen, ofte
anders fullen in een ander ftrate inflaen, ofte in
een Huys gaen.

III.

Item, indien van alfulcke Perfoonen wefen ful-
len Schippers, ofte SchippersMaets, ofte andere
Officiers van Schepen, die hun niet toe en fullen
behooren, ende hun in eenige faecken fullen
mifgaen, foo dat men tegen hun procederen fal
door clfanto Offkio, foo fullen alleenlijck hunluy-
der eygen goederen ghefequefteert worden, la-
tende vry de felve Schepen, ende alle andere
Perfoonen toekomende, ende 't felve wordt ver-
ftaen van de Trafficquiers , ende heurluyder
Agenten.

INden eerften, eenige Perfoonendie hun fel-
ven in eenige dingen mifgaen fullen hebben,
voorhunlieder komfte in Spangien, en fullen
voor alfulcke feyten als ghefchiet zijn buy ten
Spangien, niet onderfocht noch ghemolefteert
borden, noch en fal men hun eenige reeckeninge
«och redene daer van eyffchen.

ii.

*J%lijcks , indien fy ter Kercken niet en
'^ller> gaen, niemandt falfe daer toe bedwingen_;

te Α ⁿ/^y ^binnen ^komen' ^fo° ^fulIen fy ^moe"

hevli Ta ^eere ^ende reverentie die den Alder-

djer - ^Sacrarnentc vande Euchariftia (al-

«welende) toe behoort: Ende indien fy het

1 "S^e Sacrament langhs de Straten fien komen,

Atlt

7-D

-ocr page 1133-

Byvocghfel van eenige Placaten-.&c.

%%6ι

m_x

eJ�e houdende verklaringe, raechfnde de reflitutie der goederen ten bqi₍

fydengelegen. In date den 19 December 1609.

wecken, ende aldaer zijn gebleven, fonderno l,
rans volkomen reftitutie ghehadt te hebben
hare goeden) fal royeren) dat haer verftant.J³¹¹

Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Verklaren (al is 't foo dat by
hare Ho: Mo: goetghevonden ende ver-
dragen is , dat men het derde poinft van
wegen hare Ho: Ho: voor geftelt die Heeren Ge-
committeerde van d'Eertz Hertogen van Ooften-
rijck, aldus houdende , (Of men niet en verftaet
dat de reftitutie vande goederen fal generalijck
gefchieden, oock aen die geene die tuflchen bey-
den aen d'een ofte d'ander zyde hun hebben ver-

ninge ende intentie nochtans is, dat elcke
voorfz Vereenighde Provinci�n daer inne fal

nde

me.

gen doen wes de felve fal goet vinden. Accor
rende over fulcks dat hier van fal gemaecktu^eden dek A&e. Gedaen ter Vergaderinge vand'
hoogh - ghemelte Heeren Staten Generael
's Graven-Hage den 19 Decembris 1609.

Tra&aet, ghemaeckt tujjchen den Ambajjadeur ende Agent des Coningfovtn

Marocus, ende de Gecommitteerden vande Ho: Mo; Heeren Staten Generael. In date den 14 ty_tm,
her ιβιο.

gefetenen ende Onderfaten ten beyder fyden
voortaen vry, vranck ende onbefchadiglit, met
ende onder malkanderenfouden mogen handden
ende trafficqueren te Lande, ter Zee, ende op de
Rivieren in Syne Majefteyts Rijcken ende Lan-
den, ende defe Vereenigde ProYintien refpeftive,
Alles in conformit� vanden affcheyt gegeven aen
Syne Majefteyts voorgaende AmbaiTadeur dea
Heere Alcayde Hafmet Ben Bechier, ende den
voorfz Agent Samuel Pallache byde hoogh-ge-
melte Heeren Staten Generael �, Ende dat daer op
tuilchen die wel-ghemelte Heeren AmbaiTadeur,
ende Agent, ende die Edele, Erentfeile ende
hoogh - geleerde Heeren Henrick van Brienen
d'Alfte, Heere van Sinderen,Nicolaes Symsoudt
Borgermeefter der Stadt Hoorn, ende ra" Jacob
Magnus,der Rechten Doitor, oudtBorgermee�
fter der Stadt Middelburgh in Zeelant, Commii�
farifen van hare Ho: Mo: hier toe fpecialijck ghe-
committeert ende gheauthorifeert* verfcheycb
conferentien ende communicatien waren gehou-
denkvermogens den laft haer E, daer toe gegeven:
Soo zijn eyntelijck tuiTchen die felve Heeren
AmbaiTadeur ende Agent van Syne Majefleyt
ter eenre, ende die voorfz Heere�CommiiTariien
vande hoogh-ghemelte Heeren Staten Generael
ter andere fyden, verdragen ende gheaccordeett
de navolgende Poin&enende Articulen.

Eerftfal van nu voortaen ende voor altijdt tui*
fchen fyne hooghft-gemelte Coninghlijcke raaje�
ftey t, des felfs Erfgenamen ende Naekomelingen.
ende die hoogh-gemelte Heeren Staten Generael
der Vereenighde Nederlanden, der felver «lpc�
ftiveConinghrijcken, Landen, Subjetfenen�e
Onderfaten wefen geoefTent, ende onderhouden
worden vafte, feeckere, ende onverbreeckelijcw
vruntfehap, ende correspondentie te Lande, t
Zee,ende opte Rivieren, alfoo dat de voorfeftj*"
Subjeften.lngefetencn ende Onderfaten ten w)-
den zyden vry, vranck ende onbefchadigtton
eenige Sauveguarden, Saufconduiften, Paiport»
ofte Zee-brieven d'een van d'ander daer toe te κ
hoeven, moeten hebben, ofte thoonen te Lana .
ter Zee, ende opte Rivieren fullen mogen var �

Es Eftatz Generaux des Pa�s-bas Uniez,
; Α tous ceux qui ces prefentes lettres ver-

_ ......,_J ront ou orront, Salut. S$avoir Faifons,

Comme ainfy foit que Ie vingt quatriefme jour du
Mois de Decembre l'an de grace de noftre S^f'
Jefu Chrift feize cents & dix vn Traitt� d'AUian-
ce a eft� faift en ce lieu de la Haye en Hollande,
entre les Sieurs Alcayde Hamet Ben Abdala,
AmbaiTadeur, & Samuel Pallache, Agent du
Trefhaut & Tres-puiiTant Mulay Sidan, Empe-
reur de Marocos, Roy des Royaumes de Barbarie,
Fez, Sus, Tafilette, &RoydeGuinea, Gago,
lumbuta, Jenez, & leurs Provinces, &c. an nom
d'icelle fa Majeit� en vertu de leurs lettres de
Credence d'vne part, & ks Sieurs Henry van
Brienen l'aifne, Sieur de Sinderen,Nicolas Syms,
viel Bourgemaiftre de laVilledeHoorn, & M^re'
Jacques Magnus, Do&eur es Droi&z, viel Bour-
gemaiftre de la Ville de Middelbourg en Zelande,
noz GommiiTaires ad ce commiz, & authorifez
d'autre, dont la teneur 'senfuitde mot aautre.

I Ifoo die hooghfte ende Grootmachtigh-
I ften Mulay Zydan,Keyfer van Marocos,
� Coningh vande Coningrijcken van Bar-
baryen, Fez, Sus, Tahletten,ende Co-
ningh van Guinea, Gago, Tumbutu, Jenez, ende
hare Provintien,&c. uy t fyne Coninghlijcke gun-
fte , aff�&ie ende welgevallen totte Vereenighde
Nederlanden,goetghevonden ende belieft hee/t,
aende Hooge ende Mogende Heeren Staten Ge-
rael vande felve Vereenighde Nederlanden, te
fenden den Edelen ende geftrenger Heere Alcay-
de Hamet Ben Abdela, als iynes Majefteyts Ara-
bafladeur, midtfgaders Samuel Pallache, des felfs
Agent, met behoorlijcke Brieven van Credentie
van Syne Majefte^t, die welcke uyt krachte van
de felve geproponeert ende verklaert hebben, ge-
laft ende gheauthorifeert te vvefen, omme van we-
gen Syne Majefteytmette hoog-gemelte Heeren
Staten Generael te handelen ende tra&eren eene
vaile, feeckere ende onverbreecke�jeke vrundt-
fchap ende correfpondentie,tuiTchen Syne Maje-
ireyt.des felfs Erfgenamen ende Naekomelingen,
ende hare Ho: �tfo;, Alfoo dat de Subjeften, In-

-ocr page 1134-

Traflaet metten Keyfer van Marocos�

2264

%ι6}

ren, ende andere Onderfaten vande Coninghrijc-
ken, Landen ende Steden,alwaer fulcken handel,
Negotiatie ende Trafficque gedreven ende geex-
erceert wordt; ende fulcke rechten behoorlijck
betaeldt hebbende, fullen hare ingeladen goeden
mogen tranfporteren , vervoeren ende brengen
tot fulcke Coninghrijcken , Republiequen, Lan-
den ende Steden, ghelijck haer dat goetduncken
fal, midts dat die in egeene openbare actuele Oor-
loge en zijn tegen fyne hoogft-gemelteConingh-
Jijcke Majefteyt,ende des felfs Rijcken,ofte tegen
de Hooge Mogende Heeren Staten Generael, en-
de Vereenighde Nederlanden.

VI.

Sullen oock de Subjecten , Onderfaten ende
Inwoonderen van fyne Majefteyts Coninghrijc-
ken inde Vereenichde Nederlanden, ende weder-
om die Onderfaten ende Inwoonderen vande fel-
ve Vereenighde Nederlanden inde Coningrijcken
van fyne Majefteyt, hebben de felve verieeckert-
heyt ende vryheyt, die hebben ende genieten die
natuyrlijcke Ingefetenen vande Coninghrijcken
van lyne Majefteyt.

VIL

Infgelijcken en fullen dieKbopluyden , Schip-
pers, Piloten, Scheeps-volck, haere Schepen,
Koopmanfchappen, Waren ende andere goede-
ren ten beyden zyden niet mogen aengeflagen of
ghearrefteert worden, 't zy in krachte van eenigh
bevel generael ofte particulier, ende voor wat
faecke dat hetzy, van oorloge ofte anderfints,
felfs niet onder pretext van hem daer van te wil-
len laten dienen voor de confervatie ende befcher-
menifl� des Lants (daer onder men nochtans niet
en verftaet te begrypen die aenflagingen ende ar-
reften van Juftitie door die ordinaris wegen, ter
oorfaecke vande eygen fchulden, obligatien ende
bundige Contracten vanden geenen jegens den
welcken de voorfz aenflagingen fullen zijn ghe-
daen) daer inne geprocedeert fal worden, gelijck
gebruyckelijck, naer recht ende redenen, vol-
gende de Couftuymen vande Plaetfen daer het
aenhouden ende arreftfal vallen,
VIII.

By foo verre fyne Coninglijcke Majefteyt voor
fynen dienft, ofte die hoogh - ghemelte Heeren
Staten Generael voor haren dienft, ofte omme de
Navigatie, Commercie ende Trafficque ter Zee
beter te voorderen, bewaren ende verfeeckeren,
geraden vinden eenige Schepen van oorloge elck
in fyne Rijcken ende Landen te doen toeruften,
ende de felve in Zee te fenden, ende te houden in
fulcke quartieren, als elck fal achteridaer toe be-
quaemft te vereyiTchen: Ende het geviel dat fulc-
ke Schepen van Oorloge in Zee wefende, eenige
ververfchinge van provifien , van Munitien van
Oorloge, Lijftochte, Water ofte andere boedani-
ge die fouden mogen wefen, van noode hadden,
of door lecken, ofte andere toevallen haer moften
calefaten, fullen de felve Schepen Yan Oorloge
tot dien eynde mogen inne loopen in alfulcke
Steden, Havens ofte Plaetfen ten beyden fyden
als haer bequaemft ende goetduncken fal ; Ende
fullen aldaer als goede Vrunden wel ontfangen,
getracteert, gheaccommodeert ende gerieft wor-
den voor haer geit, yan 't gene fy behoeven ende

7. D ij noo-

ende repafl�ren voor haere Perfoonen,
^pa Ure Schepen, Koopmanfchappen, andere
Sren ende Bagagien, ende vryen toe ende in-
^gk mette felve hebben totteRijcken, Landen,
g^an5 _Reeden,Inhammen ende Havens ten bey-
r^C L_n me dat elcks gelegentheyt ende gede-

5 nen, oock den noot door Tempeeften, Onwe-

Γ vervoleh van Vyanden.Zee-roovers, lecken,
de andere toevallen, egeen uy tgefondert, ver-
rtchenfal, ende inde felve blyven converteren,

¹' je hare ftecken verrichten, foo lange haer dat

Renende goetduncken fal.

Ende op dat de Schepen van oefe Landen feec-
terliick bekent mogen worden, fullen die Schip-
pers ofte andere opte felve commanderende, ver-
in worden met behoorlijcke Zee-brieven vande
trafficquerende Steden, daer uyt de felve fullen
vaten; Ende en fullen egeene Zeebrieven mogen
_�e<>even worden aen eenige �oflerlingen, of aen
yemandt anders, als die geene die zijn oprechte
Onderfaten ende Inwoonderen vande Vereenigh-

de Provintien.

III.

Alle Schepen vande voorfz Vereenighde Pfo-
v�mien verften met fulcke Zee-brieven, varende
naer Spagt)ien,Italien ende andere Landen.in wat
Quartierende felve gelegen zijn, en fullen in hare
reyfe by de Schepen, Onderfaten ofte andere iy-
nes Majeileyts onderhoorige, ofte met des felfs
Commii�ie in Zee wefende, niet mogen in eeniger
manieren bekommert, verhindert, opgehouden,
ofte anderfints vernadeelt ende befchadight wor-
den , maer fullen de felve vry ende vranck moeten
laten palieren,ende gedoogen hare reyfe te voor-
deren daer die gedeilineert zijn.
1111.

En fal oock fyne Majefteyt niet toe laten, dat
fulcke Schepen van defe Landen by eenige Zee-
roovers ofte andere in Zee genomen wefende, in
Barbatyen ghebrachr, ende aldaer verkocht wor-
den j Maer fal fyne Majeiteyt de felve Schepen
mette ingeladen goederen, denEygenaer by den
Zee-rooverdatelijckdoenreftittieren, ende des
felfs geleden fchade door het nemen endeberoo-
ven vergoeden, foo veel doenlijck, fonder fyne
Majefteyt voorder te verbinden.

en ^V'

bullen oock inde felve Rijcken,Landen,Steden,

weden, Inhammen ende Havens van beyden fy-
«en vry, onbelet, onbekommert ende onverhin-
aert mogen frequenteren , innebrengen, koopen,
«rkoopen, ende met haer eygen Schepen, ofte
andere, die fy ter plaetfen fullen mogen koopen
�^uyren, uytvoeren alderhande lborten van
goederen ende Koopmanfchappen nae haer goet-
uncken ende ghelieven, uytgenomen alleen al-
�«»e goeden, die van oudts by de Wetten ende
teve ι ^y,3^e? ^vande voorfz Rijckenende Landen
πlandelen ende uyt te voeren verboden zijn�.
WefeV^iC ^⁰^ g^heho«den, ofte verbonden te
in "tb ^1 ^an°^ers ^on:e meer vande felve goeden
cheto* i^menende uytvaren te betalen, als de
ν woonelycke rechten van Thollen ende Impo-
' ' °ie vyekke betalen dienaturele Ingeboo-

-ocr page 1135-



		Byvoeghfel van eenige Placaten^c.
%%6�


			andere Schepen van weder-fyden, doorled gen, ftorm, contrarie Wint, ofte andere nood"¹* mochten komen inde Havenen, ofte opte Κε&Γ' van fyne Majefteyt ofte van defe Landen, f_�]L� de felve Schepen reciproquelijcken (eg'e_en 5 breeckendeommedie goederen te verhandel verthieren ofte verkoopen) weder vry m/"' vertrecken, fonder eenige Thollen ofte and? gherechtigheden te betalen, ofte aengehouden¹* mogen werden, alwaer't alfoo dat de voorfchr,' Schepen quamen uyt Spaignen, Italien endea dere Quartieren, ofte derwaerts wilden va^ inden verftande nochtans, dat fulcke Schepen i' Barbaryen niet en fullen mogen handelen, k^ exprefle ordre ende confent van fyne MajeiW ofte van des felfs Commandeur, ter plaetfendael den cas fal vallen. XIIII. Ende alfoo d'experientie leert dat alle hande. lingen die by monopolien aen eenige befonderc ende particuliere verleent worden, het gemeene welvaren vande Koningen, Princen ende Repu, b�cquen, haere Landen ende Onderfaten Ichade- lijck, ende tegensde ghemeene vryheytderTraf. ficque ftrydende zijn; Is verdragen by foo verre als eenige fulcke handelingen by iyne Majefieyt tot naedeel vande Vereenighde Provinci�n,ende by de Ho: Mo: Heeren Staten Generael, totnae- deel vande Rijcken ende Landen van fyne Maje- fteyt voor defen gheaccordeertzijn, dat de felve datelijck wederroepen, ende cefl�ren fullen, en. de die handelinge ende trafficque in alles ten bey- den fyden een yegelijck vry geftelt worden. XV. By foo verre hier nae fyne Majefteyt totfynen dienft meer Volcks, Schepen, Gefchut ende Mu- nitien van Oorloge uytte Vereenighde Provin- tien tot fyne koften foude begeeren,ofte noodich hebben aen te nemen, te koopen, ende te voeren, fullen die hooch-ghemelte Heeren Staten Gene- rael (daerom van wegen fyne Majefteyt verfodit wefende) daer opfavorabelijck letten, ende dii- poneren ten beften contentemente van fyne Ma- jefteyt, voor foo veel als de ghelegentheyt ende conftitutie van haeren ftaei ende faecken lal ken- nen ende mogen lyden. XVI. Ende alfoo bydefe handelinge vrye trafficque ende toeganck rotte Coningrijcken ende Landen ten beyden fyden wort toegelaten, fal fyne Co- ninghlijcke Majefteyt alle de Gevangens ende Captiven vande Vereenighde Provinci�n in Bar- baryen wefende ef��&uelijck doen relaxeren, los ende vry laten, ende verbieden dat voortaene egeen captiven meer van defe Landen in fyne Ma* jefteyts Coninghrijcken en worden ghemaeckt ende verkocht. XVII. . Alle de voorfz Poinften ende Articulen, en« elcke vande felve»zijn by ons onder genoernt, 1 den naem ende van wegen als boven g^erraC�L� verdragen ende geaccordeert in 's Graven-n g in Hollandt: Ende hebben die voorfz Heen: Ambaffadeurende Agent vanden liooglilt-g¹meiten Hecre Keyfer van MarocosbeJootn^ veren, ofte doen leveren aende lw°6^h"\|J^_cfl
	noodigh fullert hebben. Ende fal hen oock daer nae t'allen tyden als 't hun fal goetduncken ende believen , fonder eenige fwarigheyt ofte difficul- teyt moeten toelaten, ende ghedooght worden wederom te vertrecken ende in Zee te keeren, fonder tot dien feynde te moeten erkennen, con- fent ofte permiflie verfoecken vande Vice-Roys, Gouverneurs ofte Commandeurs vande voorfz Steden, Havens ofte PJaetfen. IX. En fullen ten beyden zyden niet geaccordeert worden eenige Brieven van Marque ende Repre- falien, maerialeen yegelijcken recht ende Juftitie gedaen ende geadminiilreert worden naer behoo- ren ende vereyfch vande faecken in queftien. X. In gevalle eenigh Subjeit endeOnderfaet van fyne Majefteyt inde Vereenighde Provintien we- fende, inde felve komt te fterven, ende van gelijc- ken eenigh Onderfaet ende Inwoonder vande Vereenighde Nederlanden, inde Coninghrijcken ende Landen van fyne Majefteyt, die goeden en- de rvoopmanfchappen die fulcken afgeftorven heeft naegelaten, 't zy dat die andere daer van hy is gheemployeerc gheweeft, ofte hem fejven heeft toe behoort, en fullen ten beyden zyden van we- gen fyne Majefteyt, nochte van wegen die Hooge Mogende Heeren Staten Generael, niet mogen aengevaert noch aengeflagen worden by eenige Rechten ofte gebruycken vande Rijcken ende Landen van fyne Majefteyt, ende vande hoogh- ghemelte Heeren Staten Generael, als vervallen aende felve, maert'famen volgen aenden rechten' Erfgenaem des Aflyvigen, na de Rechten vanden Lande daer inne de felve Erfgenaem gheboortigh is, ten ware dat by difpofitie vanden Afly vigen daer inne anders verfien ware, het welcke nae ge- veleht fal worden. xi. In gevalle de wettige ofte Teftamentaire Erfge- namen nieten zijn by der hant,ende degeftorven by Teftamente ofte CodiciJle daer inne niet en heeft verfien, in fulcken gevalle fullen vijf ofte fes vande principaelfte van defe Landen in Barbaryen jegenwoordigh wefende, des gheftorven goeden mogen aennemen onder Inventaris by henluyden gheteyckent, ende de felve bewaren tot behoef vanden oprechten Erfgenaem voorfz, fonder dat d'Officieren refpeftive hun des in 'tminfte fulien hebben te bemoeyen. XII. Soo verre eenige Schepen vande Subje&en en- de Onderdanen van fyne Coninghlijcke Maje- fteyt door Tempeeft, Onweder, jacht ofte ver- volgh van Vyanden, kommen te ftranden aende Vereenighde Provinci�n $ ofte eenige Schepen vande Onderfaten vande felve Vereenighde Pro- vintien aende Coninghrijcken ende Landen van fyne Majefteyt, van wat Quartieren, Coningh- rijcken,Landen ende Steden 't felve foude mogen wefeg, egeen uytbefondert, de felve Schepen en- de ingeladen goederen fullen volgen den Eyge- naers refpe&ivelijck, mits betalende daer vooren redeHjck bergh loon. XIII. Of't ghebeurde, dat eenige Kqopvaerdye ofte

-ocr page 1136-

Converfie der pantfchap vande Stadt Grave, 2168

ii6l

Sraren Generael vande Vereenighde Ne-

Nous ayants veu ledict Traiit� d'Alliance Ie
ratifions, approuvons & confirmonsparcespre-
fentes en tous & chacunles pointscontenuzen
iceluy, promettans de bonne toy de les entretenir
& faire entretenir pun&uellement, comme � nous
mefmes les euffions trai&e & promiz , fans que
nous ferons jamais quelque chofe an contraire ou
fouffrirons eilre (fai�r en quelque maniere que ce
foit, & reparer & faire reparer routes diredtes ou
indirectes contraventions obligeans pour cetous
& quelfconques noz biens, & de noz Succefleurs
prefens & advenir, avec toutes generales & parti-
culieres renuncrations convenables & neceflaires.
Entefmoing dequoy nous avons faictdepefcher
la prefente & icelle feeier de noftre grand SeeL
Parapher&Sjgner par noftre Greffier» Faidt en
la Haye en Hollande l'vnfiefme jour du Moisde
Juing l'an de grace de noftre Seigneur Jefu Chriit
feifecens&douze.

^Hef^eln binnen den tijdt van fes Maenden

'^t]S monde ofte eer is 't doenlick, Brieven van
'^eKe van fyne Majefteyt in behoorlijcke
^Rat van 'tvoorfzghehandelde. Ende die Ge-

fotme

^rml^Vrr�erd� Vande^felve Heeren Staten Gene-
^c°r�nde voorfz Heeren AmbaiTadeur ende
die Brieven van Ratificatie van haere Ho:
^bUengelijcken^dr.^

�_et iegenwoordigh Tra&aet fal ten beyden
,vden alomme daer fulcx behoort, ende gewoon-
r kis �epubliceert worden, nae dat die Ratifica-
I^C fal weien by Syne Majefteyt ende die hoogh-
gemelte Heeren Staten Generael gedaen.

Aldus sedaen ende befloten in 's Gfaven-Hage
voorfz opten vier en twintighften dach dermaent
van Decembri in 't jaer ons Heeren Jefu Chnfti
duyfent fes hondert ende thien.

nJ3e van converfie derpantfchap vande Stadt Qrave ende Lande van Cujc^

in een Erf-leen, &c. In date den 9 December 1611.

nae opgekomen zijnde debinnenlantfche Oorlo-
gen,hadde de voorfz Heere Prince de voornoem-
de Stadt Grave, wefende een Frontier-ftadt, tot
fijneygen koften doen fortificeren, ende daeraen
veel duyfenden te koft geleyt: Ende dewyle by
hetTradaet vanPartagie op gericht tuiTchen de
Heeren Erfgenamen vanden hooch-gedachten
PrincevanOrangien, den voornoemden Prince
MAURITS, onder andere Heerlijckheden, de
voorfz Stadt Grave ende Lande van Cuyck zijn
toe gedeelt, heeft hy ons verfocht, dat ons belie-
ven foude het recht van lofl�nge ofte redemptie
vande voorfz pantfchap te quiteren,extingueren,
doodt ende te niet doen, ende dienvolgende de
voorfz pantfchap te converteren in eygendom,
ende muteren in eengoet, oudt onverfterfT�lijck
Erfleen, tot fulcken rechten, als de voornoemde
Stadt Grave ende Lande van Cuyck.als een ouwe
Baronnye Yande Hertogen van Brabant van outs
is ghehouden gheweeft; Verfoeckende mede, dat
ons believen foude, voor foo veel 't voorfz Leen
aengaet, te derogueren ende abolieren alfulcke
Couftuyme als in Brabandt van oudts heeft gevi-
geert, ende als noch in obfervantie is, volgende
welcke een Vafal, foo haeft het bedde ghefcheurt
is» deproprieteyt van alle Brabandtfche Leenen
komt ende devolveert opte kinderen van 't eerfte
Bedde, ende dat de langhftlevende, het zy Man
ofte Wijf, alleenlijck behoudt de ufufrud ofte
naeckte Lijftocht. S O O IS T,dat wy de voorfz
faecke over ghemerekt, ende ghelet opte groote
merckelijcke dienften by den lioogh-ghemelten
Prince Maurits defe Landen fo langhduerigh ge-
daen ende bewefen,omme den felven hier inne te
believen, hebben uyt onfe rechte wetenfchap en-
de volle macht ghequiteert, geextingueert,doot
ende te niete gedaen,quiteren,extingueren, doen
doot ende te niete by defen, alfulcke recht ofte
actie van loifin�e vande voorfz pantfchap der
Stadt Grave ende Lande van Cuyck, als ons daer

7. D iij ' aen

Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
1 derlanden, Allen den geenen die defen
:fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN,datonsver-
thoontis van wegen den Doorluchtigen, Hooch-
geboorenVorft ende Heere, Heere MAURITS,
PrincevanOrangien, Graveva�iNaiTau, Catze-
nellebogen, Vyanden ende Meurs, &c. Marquis
vander Vere ende Vliifingen, &c Hoe dat hooch-
loffelijcker memorie Heer WILLEM, Prince
van Orangien, &c. fijn Heer Vader, opten feilen
dach Mey Anno vijfthien-hondert negen en vijf-
tigh, vanden Coningh vaft Spangien PHILIPS
de tweede, als Hertoge van Brabandt, met con-
fent vande Prelaten , Edelen ende Steden vanden
felvenLande, heeft gekocht, ende hem wettelick
zijn getranfporteert de Stadt ende Heerlijckhey t
vande Grave ende Lande van Cuyck , met haere
toebehoorten ende dependentien, mitfgaders alle
deDomeynen, Renten ende inkomen, niet daer
van uytgefondert ofte gereferveert, omme die in
pantfchap te mogen houden» ende daer van by
ben, fynen Erven ende Naekomelingen,ofte actie
van hen hebbende, te ghenieten ende te gebruyc-
ken, totte afloiTinge der felver pantfchap toe, in
wieken hoogheyt, Jurifdi�He, pre�minentien,for-
men ende manieren, als Keyfer KAERLE de
tyWe, ende den hoogh-ghedachten Coningh
PHILIPS de tweede hadden gebruyckt, ende
gepoftideert, mitfgaders vande Courweyen ende
andere dienften daer toe ftaende, ende behooren-
1 V^00ck ^mec*^e ^al^le de beden ende gratuiteyten
�sde Ingefetenen vande Stadt Grave ende Lande
f^Cuyck gewoon zijn te gheven, breeder blije-

aecvanzijnde, onsby Copieauthenticquever-
^nt' '^m ^date als vooren. Ende was dienvolgens

:jTf^ll-ghemelte Heere Prince van Orangien

voo Γ Γ j^nde ^re�le ^ende a^uele poiTeiTie vande
^z ^btadt Grave ende Lande van Cuyck,waer

-ocr page 1137-

Byvoeghfel van eenige Piacaten, &c.

%%6y

aen competeert, Converterende ende muterende
over fulcks het recht van pantfchap, 't vvelck den
hooch-gedachtenPrince MAURITS is heb-
bende in eygendom, ende een goet, oudt, onver-
ilerffelijck Erfleen,omme dienvolgende de voorfz
Stade Grave ende Lande van Cuyck, met alle ap-
pendentien , hoogh ende gherechtigheden hier
vooren , ende inde Pant-brieven naerder gefpeci-
fkeert, by den hooch-gemeken Prince MAU-
RITS voor hem , fynen Erven ende Naekome-
lingen ten eeuwigen dagen van ons als een ouwe
Baronnye vanBrabandt, gelegen binnen de limi-
ten vande ge�nieerde Provintien, te Leen gehou-
den te worden, te fuccederen by ghebreecke van.
Man oir, oock op Vrouwelijck gheflacht, foo wel
inde collaterale als defcendente linien,gelijck het
van oudts vande Hertogen van Brabandt is ghe-
houden geweeft, fonder datwy ofonfe Nakome-
lingen tercaufe vande voorfz.loi�inge, daer op
eenigh recht ofte a�He fullen mogen pretenderen:
Belovende oock 't gene voorfz is, by alle Tracta-
ten, ibo van Peys, Trefues als andere te mainte-

neren. F�ebben mede voor foo veel 't voorf? ι
aengaet, uyt volle macht ende rechte wetenf Γ"
als vooren gederogueert, geabolieert ende te ^Pgedaen, derogueren , abolieren ende doen te^
by defen de voorfz Couftume van Brabandt "^
krachte vande welcke de proprieteyt van Τ
Leenen vanden Hertoge van Brabandt te I
ghehouden, by fcheuringe van 'c eerfte Beddef⁰men ende devolveren opte kinderen va&'rfi°"
Bedde. Willende dat de felve Couflume van&
volutie geen plaets hebben en fal ten refpe^ey¹de voorfz Baronnie vande Stadt G rave ende L ^
de van Cuyck,met alle appendentien ende derT'
dentien van dien. Blyvende voorts aen ons t
fouverainiceyt, ende wes daer van dependeen
Gegeven ter Vergaderinge vande hoogh-g_emeL
Heeren Staten Generael in 's Graven-Hag_e> _0nder den grooten Zegel van haere Hoogh Jvw'
de, ende de Signature van haren Greffier, opd_tanegenden dach der Maent van December in't
Jaer ons Heeren Jefu Chriili feilhien-honderc
ende elVe.

oJEle van verltfaringe op de valid�teyt vande Timpen van Verbank endt

Contra�en. In date den 14 Februari) 161 %,

Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
I derlanden , Verklaren by defen inde felve

Vereenighde Nederlanden alle Brieven
van Verbande ende Contracten particuliere Per-
foonenaengaende, ende tuiTchen de felve gepaf-
feert van hare eygen goederen , voor de Gerech-
ten ende Leenmannen vande refpeclive Plaetfen,
foo onder die Eertz-Hertogen als hare Ho: Mo:,

't zy dat die ten tyde vande Ccmtra&en, coniti-
tutien ende pafTeringe vande felve d'eene ofd'an-
dere parthye hielden, in hare waerde ende kracht
gehouden werden, niet tegenftaende de verande-
ringen by reductie ofte anderfints die tereeim,
ende ter andere fy de daer na mogen gevallen zijn,
Gedaen ter Vergaderinge vande hoogh-gemeke
Heeren Staten Generael den x�ij Februarij 1611.

A�le, houdende ver^laringe van V tmntighfle Ariijc\el des YraBdets w

Befiant, in date dm xy Mey 1611.

de felve te affigneren 6p fuleke maniere, dat fy
mogen wefen verfeeckert. Ende by foo verre als
hier tegen eenige Piacaten ter eender ofte ter an-
dere zyden voortyden zij η ge�maneert, moeten
de felve defen aengaende ceiTeren, fulcks dat den
Heere BiiTchop van Brugge.als Abt vanden Does,
(uyt wekken boefem de goederen in que�ie zijn
gefprooten) niet en is geiundeert tegen den Sup-
pliant yets te pretenderen, maer fyne a&ie neett
te vervolgen tegen die van Brugge, ende van m
Vrye, Verkoopers ofte in betalinge gevers vande
goederen [in defen geroert. Gedaen inden nsg
den negen en twintighilen Mey 161 %.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Gelet hebbende op het inhou-
den van defe Requefte, verklaren dat het
twintighile Articule des Tra&aets van
Beitant, is klaer, ende duydelick geftelt, ende dat
hare Ho: Mo: mitfdien verftaen, dat volgende het
difpofitijf van't felve Articule, die Heeren Staten
van eenige Provintien van beyden fyden verkocht
ofte gegeven hebbende, eenige goederen van
Kercken, Collegien ende andere pieufe Plaetfen,
in betalinge voor den eerften Januarij 1607, ghe-
houden zijn rente vanden prijs t'elcken Jaere te
betalen naer advenant da\ penningh feftien, ende

Placaet, waer by V beroken der Fuycfyn in Ityijnlandt, en onbehoorlijk vfi

[chen.fielen van Eenden, ξ$α verhoden wen. In date den 3 Augufii 1613..

&c. Gouverneur Capitey η Generae 1 en de Adni
rael, midtfgadersdePrei�dentendeRaedenov
Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt. *%*°5
Bailliu ende gefwooren Mannen van WP _deSinden name ende van wegen de Inge!"» ^

AU RΙΤ S, Prince van Orangien, Gra*
ve van Naflau, Catzenelleboge,Vianden,
®^$ Diets, Moers, &c. Marquis vander Veer
de Viii�ingen, Heere van Sint Vjjt, Daef burgh,
der Stede Grave ende vanden Lande van Cuyck,

-ocr page 1138-

Ordre voor den Generael in Ooft-Indien.

2172

217"

r iftundcs ende Rhijnlandts-ghevolge, ons ver-
^f �rende te kennen gegeven hebben , Dat ver-
CdenPerfoonen , woonende binnen befloten

nachte op pretext voorfz ten platten Lande al-
daer te loopen, ofte oock naer yemant, heur daer
over berifpende, te fchieten, te flaen, ofte de felve
qualick te trafteren, ofte oock fulcks dreygen te
doen, op peyne dat alle de felve fulcks ofte eenige
poinften van dien doende.daer over als openbare
ghewelders naerexigentie vander faecke aenden
lyve gheftraft fullen worden. Lallende ende au-
thoriferende wel exprefl�lijck den voorfz Bailliu,
fijn Stedehouder, ende allen Officieren ende Ju-
fticieren,mitfgaders alle den Schouten van Rhijn-
landt ende Rhijnlandts-gevolge, alle Perfoonen
van wat conditie die oock zijn , oock fonder re-
guard te nemen op watplaetfen die^voonachtich
mogen zijn, die de voorfz exceil�n, ofte eenige
van dien committeren, te apprehenderen, ende
voor recht te brengen, ende defen conform ande-
ren ten exemple te doen ftraf��n naer behooren.
Ende op dat niemandt hier van ignorantie en pre-
tendere, hebben wy mede gelaft ende geauthori-
feert den Eerften Deurwaerder hier toe verfocht,
defen alomme in Rhijnlandt ende Rhijnlandts-
gevolge, daer hem aengewefen fal worden, re pu-
bliceren,ende eenen yegelijcken inden name ende
van wegen als boven belaften hen hier naer te re-
guleren, midtfgaders dubbelt ofte Copien van de-
len aen te ilaen tot allen plaetfen daer des noo-
dich ofte oorbaer wefen fal. Gegeven inden Hage
onder 't Zegel van Juflitie hier op ghedruckt in
Placate den derden Augufti anno feftien-hondert
ende derthien. In kennifl� van my Griffier, ende
was geteyckent, A. Duyck. Hebbende een opge-
drucKtrootWaflchenZegel, overdeckt meteen
vierkant Pampierken.

^S TnXneet hoe meerder, ende oock by nach-
^lljC* vorderen onder decxel van te viflchen met-

feHenger^d�/ende andere Inftrumenten, te
tL� ende te berooven de Fuycken en Korven
He lneefecenen inden voorfz Landen , oock

",' heure Vifch-houders op te breecken, ende
Ev fch daer uyt te fteelen, de Eenden doodt te
Ln ende naer hen te nemen, ende den Turft
tfoy ende ander Gewafch te vernielen ende ver-

fchade ende intereft vande

tot groote

S ingefe!enen,de welcke als fy 't gunt voor.
fchreve is willen tegen fpreecken, ende fulcke
moetwilligheyt keeren, ir.pericule vallen.van ge-
fchooten, geflagen, of anders onbehoorlyck ghe-
«afteert te werden: Alle welcke geweiden ende
overlaften gefchapen fouden wefen grooter ende
araer te werden , ten ware by ons daer inne wer-
devoorfien naer behooren. SOO 1ST, dat
_wy inden name ende van wegen de Hooge Ove-
rijrheytwelexpreiTelijck verbieden endeinterdi-
ceren alle Petfoonen, van wat conditie ofte qua-
liteyt die zijn, onder pretext voorfz niet uyt te
loopen opte Landen van Rhijnlandt, ende Rhijn-
lants-gevolge, ende yemant eenige fchade aen te
doen, 't zy in't Hoy,Turf, of ander Gewafch,ofte
eenige Fuycken ofte Korven te lichten, ofte te be-
rooven , Vifch-houders op te breecken, de Vifch
daet uyt te nemen, Eenden, Hoenderen, Ganfen,
ofc andere Beeften doot te llaen, w�ch te dragen,
ofte den goeden Luyden te benemen, ofte by

1 ♦ Afle, toaer by den (gouverneur (j ener ael ende %aden, midtfgaders alle

andere officieren in Οοβ-Indien gelafl, wert geen eerfle Autheurs van ofenfien tegens de Sjjangiaer*
den ende Portugezen te wefen, 6c. In date den 5 lelruarij 1614.

J Lfoo nae date vande voorgaende Acte
jr|l^|| ende* Refolutie vanden xxiiij Maert an-
]no 1611. de hoogh-ghemelte Heeren
Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden volkomelijcken is gebleecken, dat die
Spangiaerden ende Portugefen, fo wel inde Ooft-
Indien, opte Kuilen van Guinea, als aen dei� fyde
vande Linie, ende elders, liet gemaeckte Beftant
niet en hebben geachtervolght noch onderhou-
den, maertercontrarien verfcheyden a&en van
noftiliteyt, felfs na den geftelden tijdt gepleeght.
o 0 0 IS Τ, dat de felve Hooge ende Mogende
Heeren Staten Generael, daerom,ende ten i�lven
^relpecle,nae rype deliberatie op alles naer behoo-
rengelet, de voorfz Acte ende Refolutie vanden
«uij Meerte Anno 1611. gerenoveert, geampli-
Ύ^ende geaugmenteert hebben, renoveren, am-
2^ren ^ende augmenteren de felve midts defen,
r^]<* ende alioo hier nae volght: Die Staten
_n^neraelder Vereenighde Nederlanden, ordon-

Gen" 1^C ^bevelen ^mits ^de*"^en ^naren Gouverneur
de S ' ^encle fy^n(th Raedt over het beley t van
man? *" ^0oft-^In<*ien, midtfgaders de Com-
LandT^ri , ^Capteynen vande Fortreflen,
ⁿ»fanden>Schepen, Pinaflfen, Jachten,

Galeyen, Carcollien in Ooft-Indien zijnde, ende
die hier nae aldaer inde voorfz qualitey ten fullen
wefen, egeen eerfte Autheurs ofte beginners van
offenfien tegens den Spangiaerden ende Portuge-
fen te wefen: Ende fo yemant ter contrarie dede,
dat die felve met ghenoeghfame informatie aen
ons over gefonden, ofte aldaer naer behooren ge-
ftraft fullen worden. Dan indien die Spangiaer-
den , Portugefen, ofte haere Adherenten geene
Trefues aldaer en hielden, ende over fulcks eerfte
Autheurs ofte beginners van ofT�nfien te Water
ofte te Lande waren, ende eenige Schepen, Pinaf-
fen, Jachten, Galeyen ofte Carcollien vande Ver-
eenighde gheoitroyeerde g�nerale Compagnie,
ofte hare Adherenten yyandtlijck aentaften, ofte
tegen eenige Fortreflen ofte Plaetfen vande
voorfz Compagnie, ende haere Adherenten vy-
antlijck procedeerden , ofte eenige Fortreflen
poochden te maecken, ofte paflagien met haere
Schepen te befetten, omme de Forten ofte Plaet-
fen vande voorfz Compagnie,ofte hare Adheren-
ten te benauwen, den toevoer van Vivres ofte an-
derfints te verhinderen, ofte eenige Perfonen ofte
goederen vande Compagnie ofte hare Adheren-
ten befchadighden, fonder daet Yan (geiniinueert

zijnde)

-ocr page 1139-

Byvoeghfel van eenige Placaten.&e.

^llH

zijnde) datelijcken te defiileren, ende de gedane
datelijckheyden endefchaden terilonc te repare-
ren , mits dat de felve infinuatie inhouden Tal uyt-
druckelijcke verklaringe, dat by ghebreecke ofte
uytilel vande voorfz reparatie te doen, aldaer by
hem fuff�fante ordre ende macht is, omme daer
jegens metter daet ende wapenen te verfien, ende
dat hare meyninge is, de felve ordre promptelijck

Plaetfen mach werden gheconferveert. Α
rende, ratificerende ende approberende Ivf"
delen alle alfulcke hoililiteyt, als voor date d f
die voorfz Gouverneur Generael ende f_vRaedt, over het beleydt vande faecken i_nΛ"
Indien, mitfgaders die Commandeurs ende C
teynen vande Fortreflen, Landen , Eylan^T
Schepen, Pinaflen, Jachten,Galeyen, Carcolf"'
in Ooll-Indien zijnde, voor date defes uyt kr λ'
te vande voorfz Ade vanden vier en twintig^
Meerte 1611. ghedaen hebben, ende voorta?
voorder noch vermogens defe jegenwoord °
Acle van renovatie, ampliatie ende augmentaf
fullen doen. Ende ten eynde alle 't geene voorf
is volkomelick mach worden naegekornen, M_fende bevelen wy wel expreflelijcken allen' Gou
verneurs vande Eylanden, Forten ende Plaetfen*
allen Admiralen, Vice-Admiralen, Capiteynen'

Officieren, Bevelhebberen, Soldaten ende Boots'
gefelJen, onder beflellinge ende Commiffie van
Ons, ofte Syne Excellentie onfen Admirael Ge-
nerael inde Indien te Water ofte te Lande wefen-
de, ende allen anderen onder ons gebiedcfoovan
defe Landen, vande Indien , als anderen in onfen
dienfle inde Ooll-Indien, ende andere voprfdve-
ve Plaetfen nuzijnde,ofte die noch aldaer komen
fullen, die beveelen vanden voorfchreven onfen
Gouverneur Generael, ende fynen Raede teobe-
dieren, ende naer te komen, Alfoo Wy't felve
tot dienile vande Vereenighde Nederlanden,
voordeel van de voorfchreve Generale Com-
pagnie , midtfgaders behoudenifl� ende ver-
meerderinge vande handelinge ende Trafficque
in Ooll-Indien , (die Wy in fonderlinge te�
commandatie hebben) bevinden te behooren,

Gedaen inden Hage in onfe Vergaderinge, on-
der onfen Contre-zegel, endede Signatutevan
onfen Griffier den vijfden Februarij in 't Jaei
feilhien-hondeort ende veerthien.

't werck te ftel�en, foo authoriferen, lallen ende

bevelen wy onfen voorfz Gouverneur Generael,
ende fynen Raedt,mitfgaders alle Commandeurs,
Capiteynen ende Officieren, niet alleene op alle
't geene tot goede verfeeckeringe vande Schepen,
Pinaflen,Jachten, Galeyen, Carcollien, ende fon-
derlinge vande Forten, Plaeti�n ende Landen on-
der onfen gebiede aldaer wefende, mitfgaders de
coni�rvatie ende vermeerderinge vande handelin-
ge, Commercien ende Trafficque vande voorfz
generale Compagnie goede ordre te (lellen, maer
oock hare Vyanden afbreuck te doen, fulcx ende
foo over de Linie alomme,als aen defe fyde vande
Linie ofte hoochte buyten Europa, daer de Span-
giaerts ende Portugefen egeenen Beftant en on-
derhouden,maer hoililiteyt jegens den onfen ple-
gen, uy tgefonderr, die Eylanden van Canarien, die
Vlaemfche Eylanden, ende andere Landen , daer
de Ingefetenen van defe ende andere Landen voor
den oorloge gehandek hebben, ende ter plaetfen
fyluyden 't felve gheraden fullen vinden. Infge-
lijcks laden wy den voorfz Gouverneur Gene-
rael , fynen Raedt, ende alle andere Officieren,
hare Adlierenten,Geallieerden ende Geaflbcieer-
den, met Wapenen te helpen, by aldien de felve
door den Spangiaerden, Portugefen , ofte hare
Adherenten belet ofte verhindert werden, met
den Commifen vande voorfz Compagnie te han-
delen ende trafficqueren, hare goederen te befit-
ten, ofte de vruchten van hare Landen te ghenie-
ten , op dat de vrundtfehap ende alliantien vande
Ingefetenen inde Indien, ende alle andere voorfz

t* Ade, y>aer by den (Jowverneur (generael, ende alle andere Ojfiaem /ι»

Oofl-lndien ht�afl wert goede ordre teflelknapde Schepen, Pinaffen, f�c. ende infonderhqtof «
Forten, Plaetfen ende landen, onder haer gebiedt wefende. In date den 4 Maert 1614.

omme, ende ten fel ven refpecte naer type delibe-
ratie op alles naer behooren gelet,geautnorifeert.
gelail ende bevolen hebben, authoriferen, «ucn
ende bevelen midtsdefen onfen Gouverneur Oe-
nerael ende fynen Raedt, midtfgaders alle Com*
mandeurs , Capiteynen ende Officieren, metaf-
leene op alles tot goede verfeeckeringe vae<«
Schepen, Pinaflen,Jachten, Galeyen, Carcollien,
ende fonderlinge vande Forten, Plaetfen enut
Landen onder haren gebiedt aldaer wefende.miu-
gaders de confervatie ende vermeerderinge varice
handelinge.Commercien ende Trafficquenvana
Generale Compagnie goede ordre te ^llen»^'
oock hare Vyanden af breuck te doen, fulcx.en
(foo over de Linie gepafl�ert zijnde) a omme:, *
aen defe fyde vande Linie, opte hoochte buyi
Europa, daer de Spangiaerden ende Portuge*
geen Bellant en onderhouden, maer noiuwy
jegens de onfe plegen,uy tgefonderr die Eyian°

! Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
I derlanden, Allen den genen die defe j�-
■ genwoordige fullen fien ofte hooren le-
ien, Saluyt. DOEN TE WETEN,
Alfoo naer date vande voorgaende Ade ende
Refolutie vanden vier ende twintighflen Meerte
1611. ons volkomentlick is ghebleecken, dat de
Spangiaerden ende Portugefen foo wel in Oofl-
lndien, op de Rulle van Guinea, als aen defe fyde'
vande Linie ende elders, het ghemaeckte Bellant,
niet en hebben gheachtervolght noch onderhou-
den , maer ter contrarie verfcheyden aden van
hoililiteyt aldaer, felfs nae den gellelden tijde ge-
pleecht,de rellitutie geweygert vande afgenomen
Forten, Schepen ende goederen, als oock de re-
laxatie vande Gevangens, niet tegenilaende me-
nichvuldige infinuatien ende inllantien daer om-
me in conformit� vande voorgaende CommiiFie
ende ordre gedaen. S O O 1S Τ, dat wy daer-

-ocr page 1140-

■------------------------------.--,--.,�

Ordre op't verhef vande Vlaemfche Leenen,

217^

. jjje vlaemfche Eylanden, ende andere
Cananen. i_neefetenen van defe ende ande-

^rer" _r plaetfen fyluyden 't felve geraden fullen

miffie fullen doen. Ende ten eynde alle 't geene
voorfz is, volkomentlick mach worden naegeko-
men, lallen ende bevelen wy wel expreifelijcken
alle Gouverneurs vande Eylanden, Forten ende

^mLT �nfeelijcks laften wy den voorfz Gou-

Plaetfen, allen Admiralen, Vice-Admiralen, Ca-
piteynen, Officieren, Bevelhebberen , Soldaten,
Boots-gefellen, onder beilellinge ende Commif-
fie van Ons, ofte Syne Excellentie onfen Admi-
rael Generael in Indien te Water ofte te Lande
wefende, ende allen anderen onder ons ghebiedt,
foo van defe Landen, vande Indien , als anderen
in onfen dienite inde Ooft-lndien, ende andere
voorfchreve Plaetfen nu zij nde, ofte die noch al-
daer komen fullen.die bevelen vanden voorfchre-
ven onfen Gouverneur Generael, ende fynen
Raede te obedieren, ende naer te komen, Alfoo
wy 't felve tot dienite vande Vereenighde Neder-
landen, voordeel vande voorfchreve Generale
Compagnie, midtigaders behoudenifle ende ver-
meerderinge vande handelinge ende Trafficque.
in Ooft-lndien , (die Wy in fonderlinge re-
commandatie hebben) bevinden te behooren.

Gedaen inden Hage in onfe Vergaderinge, on-
der onfenContre-zegel, endede Signature van
onfen Griffier den vierden dach der Maent van
Meert in't Jaer fefthien-hondert ende veerthien.

^veS; en haere Adherenten, Geallieerden ende
ScUden, met Wapenen te helpen, by al�
de felve door de Spangiaerden, Portugefen,

^e hare Adh�renten belet ofte verhindert wer-
f met de Commifen vande voorfz Compagnie
e handelen ende te trafficqueren, ende hare. goe-
J _te hefitten, ofte de vruchten van hare Lan-
ί η te eheiiieten , op dat de vrundtfehap ende al�
Ltie vande Ingefetenen inde Indien, ende alle
andere voorfz Plaetfen mach werden gheconfer-
_c Asgre�ren, ratificeren ende approberen
Lts defen alle alfulcke hoftiliteyten, als voor
, _te j_ef_es d_en voorfz Gouverneur Generael ende
fynen Raedt, over het beleydt vande faecken in
�oil-Indien, mitfgaders de Commandeurs ende
Capiteynen vande FortreiTen, Landen, Eylanden,
Schepen, PinaiTen, Jachten,Galeyen, Carcollien,

111

Ooft-lndien zijnde, voor date defes uy t krach-

te vande voorfz Afte vanden vier en twintighften
Meert 1611. gedaen hebben,ende voortaen voor-
der noch vermogens defe jegenwoordige Com-

1, Ordre, op't verhef vande Vlaemfche Leenen � ais mede op 't hfiopen, ver~

kooien, erven ende onterven vande felve. In date den iiMey 1615.

quartieren in Vlaenderen, oock onder haere Ho:
Mo: ghelegen, verftaen, ordonneren ende ftatue-
ren hare Ho: Mo: infgelijcks, dat by provifte ende
totdat anders fal zijn geordonneert,de felve Lee-
nen fullen werden verheven, ghekocht ende ver-
kocht , geerft ende onterft, voor onfen Prefident
ende Luyden vanden Raede over Vlaenderen re-
fiderende tot Middelburg, den wekken wy, voor
foo veel des noot zy, geven mits defen hare Offi-
cien die fy inden voorfz Collegie bedienen, om
van ons ghehouden te werden te Leene naer den
Vlaemfchen Rechten, op den eedt die yeder van
hen in 't accepteren van fijn Officie heeft gedaen,
Ende fal voorders onderhouden werden in alles
de ordre ende het Reglement van oudtsdaerop
ghemaeckt ende ghebruyekt, ende noch te maec-
ken, Ende omme het recht ende gherechtighey t
van hare Ho: Mo-, te bewaren, als de voorfz Lee-
nen foo onderde Burgh van Brugge, als Axel,
Axel-ambacht, Neufen, Biervliet, ende d'andere
Quartieren van Vlaenderen, aen defer fyde be-
hoorende , werden verkocht, fullen de Verkoo-
pers ghehouden zijn van onfen voorfz Raedt van
Vlaenderen, die wy daer toe fpecialick by provifie
committeren, alvooren daer toe te verioecken
Oftroye ende confent, gelijckende inder manie-
ren te vooren vande Kamer van Reeckeninge toe
RijiTel verfocht plachte te werden, ende fullen de
voorfz Hoogh-Bailliu vanden Vryen, ende Raedt
van Vlaenderen refpe�tive, ofte d'Ontfangers by
de felve daer toe te ftellen, onder folvente cautie,
ontfangen vande verkoopingen ofte veralienatien
Yan yeder der voorfz Leenen , de reebten ende

7. E re-

Ae dat die Hooge ende Mogende Heeren
i Staten Generael der Vereenighde Neder-
landen tot verfcheyden reyfen hadden
voorgenomen, ende ghedelibereert op 't Regle-
ment ende ordre die men foude mogen nemen,
houden ende ghebruyeken voor de confervatie
vande rechten ende gerechtigheden vande Gene-
raliteyt, op het verhef vande Vlaemfche Leenen
onder hare Ho-.Mo: gelegen, midtfgaders op het
koopen ende verkoopen , erven ende onterven
vande felve: Ende daer op gehoort d'advyfen van
den Raedt van Vlaenderen refiderende binnen
Middelburgh, ende van het Collegie vanBurge-
meefteren ende Schepenen 's Landts van den
Vryen binnen Sluys, Ende op alles rypelijck nae
behooren ghelet, hebben haere Ho: Mo: verftaen,
geordonneert ende geftatueert, verftaen, ordon-
neren ende ihtneren by defen, dat by proviiie en-
«e tot dat anders fal zijn geordonneert, Joncker
Adolph vanMeetkercke ,.by haere Ho: Mo: ghe-
committeert Hoogh - Bailliu vande Landen van
aen Vryen in Vlaenderen, onder der felver gebiet
ghelegen ende behoorende, fal hebben de manin-
gen ende fuperintendentie vande Mannen van
Leenen, die hare Leenen te houden plachten van
«e mirgh van Brugge, ende nu ter tijt die houden
wn haere Ho: Mo:, omme mette felve Mannen
Γ ^L.^eenen ^ doen, fulcks als.het Leenhoff ofte
Jrjr ^Vail, ^Bru�S^e vereyfcht, achtervolgende
jwre ende Reglement daer op gemaeckt, ende
_v "^ou_r^dts�^hebruycktende gheobferveert. Ende
voot loo veele belanght de Leenen onder Axel,
^^ei-ambacht_} Neufen, Biervliet, ende andere

-ocr page 1141-

»277

Byvoeghfel van een

**7|

wijsende r�liqua. ActmnterVergadering
de hoogh-ghemelte Heeren Staten GenerJl�¹'
denHage, dentwaelfden Meyfefthien-hond"
ende vijfthien. ^

reliefven t'elckens als fy veranderen, bygifce, do-
natie , permutatie, verfterfT�nifl� ofte anderfints
van oudts daer toe ftaende, ende daer van te doen
aen haere Ho: Mo�, behoorlijcke reeckeninge, be-

DifpofitieopdeFlaemfche Leenen in (jroede en'Brefande. IndattL�

%y December 1616.

iucceille, ofte anderfints competeert, henluvd
foude werden ontnomen, omme de Supp|j_an.^fl!onbehoorlijck daer mede te beneficieren - v
foeckende over fulcx dat men op haer geallieeT
by de voorfz Remonitrantien, ende de rede»!
daer by in 't lange verhaelt, confideratie f₀S
willen nemen, ende de meriten van dien pond?
reren nae behooren, alfoo dat fy in hare ghereco'
tigheden niet en werden verkort, endehaemiet
werde benomen 't geene dat de Supplianten m
geen reden gegeven kan werden , maer veel meet
fy gemainteneert ende gehanthaeft in haeregbe-
rechtigheden. Ende hier op gehoort het advisvaa
den Raedt van Vlaenderen refiderende binneq
Middelburgh, hebben de hooch-gemeke Heeren
Staten Generael, op alles met behoorlijcke deli.
beratie rypelick gelet zijnde, ende bewoogendat
eenichfmts heeft behooren gheconjidereertende
bewoogen te werden, te defer faecke dienende,
verilaen, gerefolveert ende verklaert.dat partyen
refpeftive elck fullen blyven by haere gerechtig.
heyt; Welverftaende, dat de verfuymen gevallen
inde verheffingen vande Leenen tot deten dage
toe, zijn ende werden midts dei�n gheremitteert,
midts dat fy die fullen moeten behoorlick releve»
ren binnen den tijdt van e�n jaer naeftkomende,
ende daer nae ghehouden zijn t'elcken als dat&l
vereyfTchen, ende de Leenen fullen vervallen,die
te verheffen ofte releveren nae hare natuere, vol-
gende d'Ordonnantie ende Coftumen vanVlaen-
deren op 't verheffen vande Leenen ghemaeck,
ende gepleeght, ende vande Leenhoven daer on-
der die refpective behooren, ende verheven moe*
ten werden. Gedaen ter Vergaderinge vande
hooch - ghemelte Heeren Staten Generael in
*s Graven-Hage, den xxix December 1616.

; Efien ende gheexamineert by de Hoogh
>ende Mogende Heeren Staten Generael
^j der Vereenigde Nederlanden, de Reque-
ft?aenhareHo:Mo: geprefenteertbyde Bedijc-
kers vande Polders vande G roede ende Brefande,
in 't Ooftbufgh-ambacht onder 't Vrye ter Sluys
gelegen , daer by fy verfoecken dat hare Ho: Mo:
fouden gelieven d� Leenen inde voorfz Quartie-
ren ghelegen, te verklaren voor Allodiael, midts
den Proprietarifl�n vande felve Leenhoven uyt-
reyckende voor eene recognitie, eene groote te
gemete jaerlijcx, omme redenen inde voorfz Re-
quefte in 't lange verhaelt, midtfgaders de remon-
ftrantien daer tegen gheprefenteert ende overge-
geven by Vrouwe Veronica vander Lip, Vrouwe
Douagiere van Mont Sint Aldegonde, &c. over
de Hoven ter Groede, te Steenen Cruyce, te
Hardezee, van Bovekercke, Schoondijek, Bre-
fande 5 Heer No�l de Caron, Ridder, Heere van
Schoonewalle, onder het felve Hoffvan Schoo-
newalle, ende van veele andere Breede-gelande
ende Leenen hebbende: Suftinerende reipe&ive
dat de voorfz Requefte vande Supplianten in
haerluyder prejuditie, ende buyten hunnen wete
by weynige particuliere, hebbende eenige Ach-
ter-leenen was gedaen inne ilellen ende prefente-
ren, ten eynde hun foude mogen werden vergunt
ende ghegeven , 't geene hun met recht niet en is
competerende, maer wel hun Remonftranten, die
de felve Leenhoven van over veel Jaeren, onder
hunne Familien hebben gehadt, ende befeten,met
ghenot ende profijt, als uytde natuereder felver
is fpruytende, het welcke foo men hun Oppofan-
ten foude onttrecken, dat 't felve foude ftryden
tegen alle recht ende reden, als namentlijck, dat
't geene henluyden by ty tek vaa koopc, donatie,

ι. A&e, houdende interpretatie van 't Tlacaet vanden \ 6 OBober 1614-,

op 't inbrengen ende vervoeren vande Engelfche laeckenen. In date den z$ Oclober 1616.

temaecken. SO� IS Τ, dat hare Ho: Mo: by
interpretatie van 't felve Placaet noodigh hebben
gevonden te verklaren, als fy verklaren by e�jft
dat voor Contraventeurs van dien fullen wetden
gehouden alle Ingefetenen defer Landen, d>^ee*'
nige Laeckenen bereyt ende geverwet buyte" «
Vereenighde Landen, in de felve Vereenigde
Landen fullen brengen, ende generalijden aiic
de geene die de felve vande eene Provintie, o»
ofte Plaetfe der Vereenighde Landen inde aflfl^
fullen vervoeren , ofte doen vervoeren > «J*.
anderen ontfangen, oock die de feive fullenλe
koopen, koopen, vermangelen ofte verhandel .
alles op de verbeurte vande Laeckenen,ende ν
derc peynen by het voorfz Placaet gnelraWjJ^

, Lfoo nae vele communicatien ende be-
I foignen voor den Heeren Staten Gene-
^[ rael vande Vereenighde Nederlanden,ge-
houden tui�chen de Gedeputeerden vande Engel-
fche Coopluyden Adventuriers, haer geneerende
metten handel vande Wolle Laeckenen in defe
Landen, ende den Gedeputeerden vande Koop-
luyden der Laecken-Neeringe inde voorfz Ver-
eenighde Nederlanden, om vele gewichtige rede-
nen is goet ghevonden te difpenferen in eenige
poinften, het Placaet by hare Ho: Mo: gemaeckt
opdenfeftiendenOitoberi6i4, ende haereHo:
Mo: daer en tui�chen onderricht werden, dat by
verfcheyden middelen fal ghetracht worden om
't khe Placaet geheel te eluderen, ofte infruf�eus

-ocr page 1142-

Ceffatie van feeckere Middelen vande S�cieteyt n8a

. λ^,,Αρ dat by defe interpretatie,als oock
^W^lfz Placaet �y ven uytgefondert de ghe-
KS couleuren, midtigaders de Weilerfche
¹⁸ ι ^SQ.,<rocxe blancket-blauwe. Ende is haere
t^CMc ernftige wille.dat alle Perfoonen opficht
Kende op de Convoyen ende Thollen ,nde
>ftive Provintien goet reguard fullen nemen,

tatie wel naegekom�n, ende de Contravent�urs'
achterhaelt mogen werden. Ende werden all�
Officierenende Jufticieren ghelaftde Contraven-
t�urs naer inhoudt des Placaets ende defe inter-
pretatie te ilrail�n,alfoo den dienil vanden Lande
iulcx is vereyflchende. Gedaenter Vetgaderinge
vande hooch-g�nlelteHeeren Staten Generael in
'sGraven-Hage den %$ Oftober 1616.

re
ten

eynde 't voorfz Placaet, ende dele interpre-

%, Afte, daer by geConfei�teert Voort geverwede Laeckenen uyt Engelandt tot

Middelhurgh te hrengen_y &c. In date den 15 Ofloier 1616.

I Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
l derlanden, rypelijck gelet hebbende, dat
fl by hare Ho: Mo: inde Jaeren 1591. ende
w i^z. nae volkomen deliberatie zijn ge-
maeckt: ende ge�maneert feeckere Placaten op 't
(luck vanden Tarra vande Engelfche Laeckenen 5
Dat oock by hare Ho: Mo: op den feilienden Oc-
tober 1614. tot confervatie vande goede naem
ende reputatie vande Laeckenen inde Vereenigh-
de Landen bereydt ende gheverwet, ende vande
Neeringe van dien, waer by een groot ghedeelte
vande welvaert defet Landen is beilaende,hooch-
uoodigh was gevonden te maecken, einde te doen
publiceren feecker Placaet, waer by alle Laecke-
nen in andere Landen bereyt ende geverwet, ver-
boden wierden indeVereenigde Landen gebracht
te werden: Ende hare Ho-, Mo: als noch verilaen
in redenen van itate gefundeert te zijn, om nae 't
exempel ende gebruyck vande Naebuyrige Prin-
ten ende Potentaten de voornoemde hare Placa-
ten in alle hare poindten te mainteneren, ende te
doen achtervolgen. Soo is 't nochtans dat haere
Ho:Mo: naer behooren gelet hebbende op de re-
denen vande Gedeputeerden vande Engelfche
Koopluyden ,mitfgaders de ernftige inftantie van
de Gecommitteerden der Stadt Middelburgh, en-
de altijdt ghedachtigh zijnde de grootefaveuren
ende Coninghlijcke weldaden by Syne Majeileyt
van Groot Brittangien aen defe Landen bewefen,
inde foeckende in alles fyne Majeileyt oorfaecke
te gheven, om fijn Coninghlijcke fayeur tot defe

Landen te continueren, hebben niet alleehlijck de
voornoemde Placaten op jiet iluck vanden tarra
difponerende, verandert ende gerritodereert, ghe-
noeghfaem in conformitey't van't gunt inden jar�
1604. by de Engelfche Koopluyden felve was
goet ghevonden, maer daer en boven by maniere
van difpenfatie op het voornoemde Placaet van-
den Jare 1614. toegelaten , ende laten toe midts
defen, dat allerley Laeckenen inden Rijcke van
Engelandt (maer niet in eehige andere Coningh-
rijcken ofte Landen) bereyt ende geverwet,fullen
mogen worden gebracht in het Eylandt van Wal-
cheren tot Middelburgh, plaetfe van hare jegen-
woordige refidentie, als het Rijck Van Engelandt
naeil gelegen, dat oock de felve Laeckenen aldaer
aen alle vreemde Perfoonen, geen Ingefetenert
zijnde van defe Landen, verkocht, ende by de fel-
ve.ofte die Engelfche Nati�n nae alle andere Lan-
den (uytgefondert in ofte door defe Vereenighde
Landen) �ytgev�ert fullen mogen werden: Bly-
vende het voornoemde Placaet in fyne vordere
deelen ongekrenckt, ter tijdttoe by refumptie
vande oudeTra&aten ende Entrecourfen tuflchett
de Croone van Engelandt ertde defe Landen ghe-
maeckt, foo op dit iluck, als op 't gunt vorder de
onderlinge Trafficque isconcernerende, tui�chen
fyne Majeileyt ende hare Ho: Mo: eenige naerder
ordre fal zijn genomen. Aldus eedaen ende ghe-
arreileert ter Vergaderkige vande hoogh-gemeit�
Heeren Staten Generael in 's Grayen-Hage, den
a$ 0<ftoberi6i6".

odBe van ceffatie van feeckere middelen by de Sockteytinne ghemlligbt*. In

άαίεάξη χ April\6\%.

W^t *-f°⁰ de Coliegien vanden Hoogen ende
ΐΗ ^Provincia,en Hove , midtfgaders de Ka-
**^n* mere vande Reeckeninge inden jare 1587
fl j⁶°³ ^refP^eaive » ingewillight hebben ver-
icheyden Middelen, ende onder anderen van alle
ware Bieren van drie gulden 't Vat of daer boven,
mede tot lafte vande voorfz Coliegien, Edelen
7^e ^buPpooften, fes ituy vers; op elcke Tonne
«eps twee guldens 5 vande Spaenfehe Zeep van
leoer pont _een halve ituy ver; ende van yeder

l_n^nne ^rurfsfcs penningen 5 ende op het Beiliael
η veett,_ghij_en _penni _h, _a,_le _de _verkoopin.

�XT ^Huyfen \^Etven ^ende Landen, den tach-

veer7? P^ennin�^h 5 ende van alle Boelhuyfen den

«u&hitcn penningh, te betalen by den Koo-

per: Ende dat volgende het Tra&aetVahde $0-
cieteyt met Schout, Burgemeefteren ende Sche-
penen vanden Hage inden jaerevijfthien-hondert
feven en tachtigh op gherecht, ende inden jaer�
feilhien-hondert ende drie gecontinueert. Ende
de felve S�cieteyt nu by die vanden Hage op ge-
feyt, ende dien-volgehde ghediflblveert is. Sod
hebben de voorfchreve Coliegien verilaen, dat de
voorfchreve Middelen geduyrende de voorfchre-
ve S�cieteyt, tot lafte vande Edelen ende Sup-
pooften inne gewillight, van n� voorts aen fullen
ceiferen, ende niet meer en fullen werden ver-
pacht noch ghecollefteert. Laften ende bevelen
eenen yegelijcken dien defen aengaet hen hief
naer te reguleren. Onder ilondt ghefchreven ν

7� E ij De

-ocr page 1143-

Byvoeghfel van eenige Placaten,&c«

dight ende ghepubliceert opten tweeden An ι
fefthien-hondert achtien. By my ondertepr?
F. Criep ^CKei,t>

De boven-geftelde Acte is ter Audi�ntie vande
Rolle 's Hofs van Hollandt, ter prefentie vande
Suppooften ende andere Ommeftandersgekon-

Ifyfolutie vande Heeren Staten van Hollandt, noopende bet tranfporterenoft

refigneren van eenige Officien, &c. In date den I 5 Martij 1619.

vande geenen, daer van defe Landen zijn Betaels
Heeren , meerder niet en fullen worden toesta
ftaen expedtativen of furvivanfen, daer van m
gen worden_fgheg even of verleent ineenipernv
nieren, 't zy directe ofindire&e, ende dat om all�
vervolch ende follicitatien daer van te doen cefi�.
ren, de Ampten, Officien of Dienften vanden ge.
nen die fulex directe ofte indirecte, by wat we�
of middelen 't zy, komen te verfoecken, vervol.
gen, of folliciteren fullen , datelijck daer vanfu],
len wefen vervallen, ende de felve voor anderen
als pure vacant zijnde, wefen impetrabel. Lafien
daer omme allen ende eenen yegelijcken diedefen
raecken of aengaen fal mogen hen hier naer te
reguleren, op peyne van nulliteyt van 't geene by
yemanden ter contrarie van defen fal worden ge-
daen of geimpetreert. Gedaen inden Hageden
vijftienden Martij fefthien-hondert en negentien.
Onder ftont, Ter Ordonnantie vande Staten van
Hollandt ende Weft-Vrieflanc. Ende was onder-
geteeckent, A. Duyck.

DE Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
lant, naer voorgaende befchryvinge ende
deliberatie onderden Heeren Edelen,ende
inde Vroetfchappen vande Steden, by hare Edele
Mo. gelet zijnde op 't elfde poinct vande befchry-
vinge , aengaende 'covergeven, tranfporteren,
verkoopen, refigneren, of oock by expedative te
verkrygen van eenige Ampten, Officien ofte
Dienften, Politijcq of Militair, ende d'abufen ende
ondienften die daer uyt zijn ontftaende , jegens
de vvelcke haere Ed. Mog. voor het toekomende
goet vinden te voorfien, hebben verftaen ende
gherefolveert, verftaen ende refolveren by delen,
dat voorts aen geene verkoopingen, tranfporten,
refignatien , ve<gevinge noch te verkrygene van
Officien, ftaten, ampten of bedieningen, foo wel
Politijcque, Militaire, als allen anderen, hoe, ende
welcke die zijn, ftaende ter gifte van hare Edele
Mog. , de Collegien vande Gecommitteerde Ra-
den refpedtive , die vande Hoven, Kamere vande
Reeckeninge, of van andere Collegien, felfs niet

1. TroVtfionele ordre by Syne Excell. ende V Hoffgheraemt, noopende eenijf

oneenigheden tuffchen de Steden van Dordrecht en Rotterdam. In date den 3 Julij 1619.

1 Yne Excell. als Stadthouder, mitfgaders
1 d'Eerfte ende andere Raeden over Hol-
,_Λ _>w' landt, Zeelandtende Vrieflant, Gehoort
hebbende de Gedeputeerden van Dordrecht ende
Rotterdam, te famen in competenten getale,ende
volkomentlick gelaft alhier befchreven.wefende,
omme berichtinge te doen vande oneenigheden
tuflehen de felve Steden ontftaen,foo over 't uyt-
fenden van gewapende Uytleggers met Gefchuc
ende Volck voorfteri, als over't aenhalen van yer-
fcheyden Schepen, waer op die van Dordrecht
fuftinerende geen aenhalinge anders ghedaen te
hebben dan viajuris executiva, op goederen die fy
hielden het Stapel-recht onderworpen te wefen,
ende fulcks by executie van dien aengeh�uden
mochte werden. Ende die van Rotterdam , dat
fyluyden 't felve ghedaen hadden omme te conti-
nueren haerluyder pofi�ffie van vrydom vande
Wefterfche Wynen,die fy ter contrarie fuftineer-
den het Stapel-recht niet fubjecl: te wefen, in
welcke poil�ifie fy door deproceduyren van die
van Dordrecht wierden geturbeert. Hebben naer
type deliberatie van Rade,ende omme te beletten
dat de parthyen niet voorder tot de Wapenen en
komen, tot rufte vanden Lande, ende omme alle
wegen van feyten te weeren_;, verftaen ende geor-
donneert, verftaen ende ordonneren midts defen,
dat die van Rotterdam binnen tweemael vier en
twintigh uyren vande ftroome fullen doen inne
komen hare voorfz Uytleggers, 't Volck van dien

cafleren.endede Schepen ontwapenen,ende me-
de fimpe�ck ontflaen ende vry laten alle de Sche-
pen , Perfoonen ende goederen, die fyluyden in
voegen als vooren hebben aengehaelt ende aen-
geh�uden. Dat die van Dordrecht binnen twee
dagen ,� naer dat die van Rotterdam hare Uytleg-
gers wech genomen, ende de voorfz ontilaginge
gedaen fullen hebben, mede fullen ontflaen ende
loslaten die Schepen, Schuyten, Perfoonen ende
goederen by henluyden aengehaelt ofte aenge-
h�uden terfaecke van Stapel-recht, by liaerovei
de voorfz Wefterfche Wynen ghepr.etendeert,
mits by de Eygenaers, ofte die van Rotterdam
ftellende fuffiftante cautie, van te voldoen 't recht
van Stapele, ende wes daer af dependeert, indien
namaels bevonden wert fulcks te behooren: Ende
by faute of weygeringe van alle dien,authorifeteⁿde Commiffarifl�n by den Hove daer toe te depu-
teren , ofte de Procureur Generael, ofte andere
Exploictiers, tot het felve te ordonneren devoor-
fchreveontflaginge hincinde, in voegen als voo-
ren te doen. Ende omme te voorkomen datgne-
lijcke fwarigheden van nieuws niet weder en ont-
flaen , ende onvermindert het Stapel-recht^
die van Dordrecht over de voornoemde\\ ene -
fche Wynen pretenderen te hebben, ende de»e-
cutie van dien, endefonderprejuditie vandelen

� idert al�

in rechte ofte pofleffie, oock onvermmcieu «
fulck recht ofte poffeffie van vrydom als die ^

Rotterdam pretenderen te hebben, noope

felve

-ocr page 1144-

β- Moderatie tuflchen Dordrecht ea Rotterdam. 2184.

rt_erfche Wynen, regen 't recht vanden Rotterdam binnen den felven tijt voor den Hove

^fi voorfz Hebben by provifie, ende voor
^Sc3p Yrv m een Maenc gheordonneert, ende or-
^denUJ � m dtsde�en, dat alle Schepen die van
^donnetm rnet Weiterfche Wynen de Riviere
^K0l^erLecke opvaren, binnen Rotterdam, ofte
^Vf_kCufe van die van Dordrecht aen haren Uyt-
ⁱ: ,er,byhenluydengeduyren�e denfelvenujt

te inftitueren alfulcke aftie van vrydom, als fy-
luyden ter faecke vande voorfz Wefterfche Wy-
nen tegen Stapel-recht van die van Dordrecht
in'tpetitoirofpoiTeiToir fullen willen pretende-
ren te hebben, daer op te litifconteileren, ende de
felve in 't CoJlegie vanden Rade te voldingen, ter
prefentie van fyne hoogh-gemelte Excell., indien
de felve believen fal daer over te vaceren, ende
die van Dordrecht, (fonder dat hiertoe andere
citatie van noode fal wefen, ofte dach van beraec
re mogen nemen) daer tegen te feggen, ende me-
de fulck recht te mogen inftitueren als henluyden
goet duncken fal, ende binnen acht dagen daer
naer te dienen van hare refpeftiveAdvertiiTemen-
ten, ende de ftucken ende Munimenten daer toe
dienende , op verfteken omme terilont daer aen
ghetermineert te worden ten principalen, ofte by
provifie, fulcks 't felve alsdan bevonden fal wer-
den te behooren. Gedaen by Syne Excellentie,
Nicolaes Cromholt, Adriaen Junius, Pieter Cou-
wenburghvanBeloys, HendrickRofa, Amelis
van Rofendael, Steven vander Does, Heere van
Noortwijck, ende Cattendijck, Geleyn Aleman,
Lancelot van Brederode, Adriaen Thedinck,
Berckhout , ende Willem van Baerfdorp. Ende
gepronuncieert inde Raedt-kamer den derden
Julij 1619.

j 1 prkf¹

t fullen doen opteyckenen.

enen ofte Schuyten de Merwede opvarende,
hebbende vier Oxhoofden ofte daer bene-
Z, binnen Rotterdam , ofte aende voorfz Uyt-
1 Ver ter keufe van die van Dordrecht, fullen
wη opteyckenen hare ingeladen Wynen, ende
He de aeene die meerder Wefterfche Wynen in-
ndaden hebben, fullen tot Dordrecht mogen
aenleeeen, ende haere ingeladen Wynen aldaer
doen opteyckenen by den genen by die van Dor-
drecht daer toe gheftelt, ende dat ghedaen, ende
mies dat die van Rotterdam gehouden bly ven ten
opfien van alle dien te voldoen Stapel-recht.Ver-
bodem-recht, ende wes daer af dependeert.
Indien naemaels mede bevonden fal werden fulcx
tebehooren, fullen de felve Schepen ofte Schuy-
ten vryelijck voort mogen varen, fonder eenige
verhinderinge ofte voorder onderfoeck van Sta-
pel-recht voorfz. Ordonneren mede die van

2. Interpretatie ende naer der vertyaringe by Sijn Exce�. ende V Hoffgedaen,

tuflchen die van Dordrecht ende Rotterdam, opteprovifionele ordre den derden J'ulij 1619. beraemt
ende uytgefproocken. In date den %�.Julij 1619.

� Yn Excell als Stadthouder, midtfgaders

ren na te komen het voorfz provifioneel Decreet,
ende fulcks mede ontflaen het derde Schip , om
dat de ontflaginge gheordonneert was van alle
Schepen, Perfoonen ende goederen, ter faecke
vande Wefterfche Wynen aengehouden onder
cautie, fonder diftinclie , dat haer mede dochte
tegens 't felve provifioneel Dec/eet te wefen, dat
men de Schippers de Merwede opvarende pooch-
de te belaften met dubbele aenlegginge, ende daer
omme liever fien fouden dat de Schepen die de
Merwe op fouden varen, met vier Oxhoofden en-
de daer beneden , haer Wynen fouden aengeven
aenden Uytlegger op de Mertvede, omme met
een aenlegginge ende aenbrenginge te mogen ge-
ftaen. Ende daer op naerder gehoort eenige van
de Gedeputeerden van Dordrecht, die verklaer-
den geene.n anderen laft van haren Principalen te
hebben.ende 't voorfz Provifioneel Decreet ende
ordre foo naer op de voorfz poincten naer geko-
men te hebben , als naer gelegenthey t van faken,
ende van 't recht van haere Burgers heeft konnen
gefchieden. Ende geconfidereert dat defe faecke
in foo korten tijdt, ende omme foo kleyne infich-
ten geen vorder uytftel en behoort te lyden, maer
dienftelijcker is voor de ruft vande Landen, dat
parthyen op haer recht of poiTeflle achtervolgen,
't gunt vorder noopende de proceduren by het
voorfz Provifioneel Decreet ende ordre is gefta-
tueert: Hebben by forme van interpretatie ex
οβάο, ende mede by provifie, ende onvermindert
ende fonder prejuditie vande gereoluigheden van
partyen ten wederfyden verftaen ende verklaert,

7. E iij ver-

~*^{ de Raden over Hollandt, Zeelandtende
Vrieflandt, op huyden voor-ghehouden
hebbende de Gedeputeerden van Rotterdam, de
verklaringe by de Gedeputeerden van Dordrecht
op den achthienden defer te Hove ghedaen, van
datfe, om de confideratien haer aengefeyt by fijn
lioogh-gemeke Excell., ende de Raeden vanden
Hove, by haer Principalen fo vele gedaen hadden,
datfe het Provifioneel Decreet fouden obtempe-
reren , ende dat fy dienvolgende ontilagen had-
den de Schepen aldaer aengehaelt, ter faecke van
de Wefterfche Wynen, uytgefeythet Schip van
Leonaeit Henrickfz Maeck-roock, door dien de
felve al te vooren metten Officier particulier ac-
coordt hadden ghemaeckt, dat fy mede fouden
naerkomen t gunt vorders by de Provifionele or-
� is gedecreteert, ende dat fy dienvolgende fou-
°en houden een Uytlegger voor de Lecke, omme
«erte mogen aengeven alle de Wefterfche Wy-
^nen de Lecke.op varende. Ende dat aende felve
mede aengegeven foude werden alle de Wefter-
«cne Wynen die de Merwe op ghebracht fouden
werden in quantiteyt van vier Oxhoofden, ende

«γ beneden, mits aldaer nemende een loot,ende

« vertoonende aenden Uytlegger opte Merwe.
λ f, ^de ^Sc"epen meer quantiteyt van We-

teriche Wynen inne hebbende, die fouden moe-
j vf�^�f^Ven ^tot Dordrecht op 't Comptoit van
� Makeherdye. Ende by de Gedeputeerde van
S7 ^d,^a« op gheinfifteert weiende, dat die

^m ^�OIdrccht mede pun&uelijck fouden behoo-

-ocr page 1145-

By voeghfel van eenige Placaten, &c.

1185

**8f

verftaen ende verklaren by defen, dat de Kaegh-
fchuyte van Leonart Henrickfz Maeck-roock
mede onder cautie, inkrachte vande Ordonnan-
tie vanden derden defer Maent,behoort ontflagen
te worden. Ende dat de Schepen van Rotterdam
in hebbende Wefterfche Wynen,die fy de Merwe
op fullen willen brengen in quantiteyt van vier
Oxhoofden ende daer beneden fullen mogen vol-
ftaen, midts aengevende aenden Uytlegger van
Dordrecht, leggende voor de Lecke, volgende de
voorfz Provifionele ordre, fonder ghehouden te

zijn ergens meer aen te gheven, of een lootfen
moeten brengen, of dat fy anders volgens de
fentatie by henluyden van nieuwsgedaen, gj^ltden fullen zijnde Wynen aen» te gheven'a_enj°^y'

keure ende optie van die van Dordrecht, daer ^
fy prompte verklaringe fullen doen. Ènfa'J³*
de refte fullen partyen hinc inde haer gedragp °^C

de voorfz provifionele Ordonnantie vanden /'

den defer. Gedaen byfyne Excellentie ende
Rade, den xzjulij anno 1619.

3 � ^{jerder verkjaringe van 't Hojf, tttjfcben die van Dordrecht ende %,

terdam. In date den leflenjulij 1619.

Oxhoofden ende daer beneden, byprovifiedeff!
ye fullen moeten doen aenteeckencn aendenUvt
'legger voor de Leek leggende, ende daer ontfan!
gen een loot of een Brief ken, omme 't felve over
te leveren aenden Uytlegger op de Merwede.in,
dien de felve haer aen boort komende offenden-
defulcksaf eyfeht. Dat mede den dach op de
welcke die van Rotterdarn haer actie fullen infti.
tueren in 't petitoir of poffeiToir, geraemtendeby
den Hove gheordonneert is op den fevenden Au-
guili toekomende ten negen uyren voornoen;
daer af men die van Dordrecht byMiflive, ende
die van Rotterdam by infinuatie mede adverteren
fal. Aldus gedaen by Sijn Excell. endede Raden
vanden Hove van Hollandt op den naeftkften
Ju lij 1619. Prefenten Cromholt, Couwenburgh,
Rofo, Noortwijck, Brederode, Berckhout inde
Baerfdorp.

Oifvan Hollandt ghelet hebbende op
de naerder diflêrenten ontftaen tuf-
fchen de Gedeputeerde van Dordrecht
ende de Gedeputeerden van Rotterdam, op de
ontflaginge van Leonert Henrickfz Maeck-roock
tot Dordrecht mede aengehoudeii,ter faecke van
den ftapele vande Wefterfche Wynen,mitfgaders
op 't doen aenteyckenen vande Wefterfche Wy-
nen die de Mervvede op ghebrachtfullen worden
in quantiteyt van vier Oxhoofden ende daer be-
neden , heeft naer rype deliberatie ende commu-
nicatie van Sijn Excell. verklaert, ende verklaren
mits defen, dat den voorfz Leonert Maeck-roock
in krachte vande Provifionele ordre vanden der-
den defer, mede fal worden ontflagen op de ghe-
ftelde cautie, ende dat geduyrende de Maent ghe-
expreffeert inde felve Provifionele Ordre, de
Schipperen van Rotterdam met Wefterfche Wy-
nen cle Mervvede opvarende in ghetale van vier

Ade, daer by de Leenen inden Tolder van Triniteyt worden vereert w

Alkdiacl. In date den 1 & januari) 16*zo.

Ie Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Gehoort hebbende de Jecture
vande Reqüefte aen hare Ho: Mo: gepre-
fenteert van wegen Bailliu, Borgemee-
fters ende Schepenen der Steden ende Ambach-
ten van Axel ende Neufen,mitfgaders vande Pro-
prietarifen vande Gelanden vanden Polder van
Triniteyt, liggende op de Zuyt-ooftzyde vande
Fortificatie vander Neufen, ende rypelick geexa-
mineert ende bewogen hebbende de redenen daer
inne wijtloopigh verhaelt, mette bewyfen ende
verificatien daer toe dienende, mitfgadersuythet
advis vande Prefiderende, endë andere Luyden
vanden Rade geordonneert over Vlaenderen bin-
nen Middelburgh in Zeelandt refiderende, naer-
der verftaen zijnde de gelegentheyt vande gehee-
le faecke, met der felver advis op het verfoeck
vande voorfz Supplianten, by de voorfz Reqüe-
fte ghedaen , hebben die hooch-gemelte Heeren
Staten Generael naer rype deliberatie van Raede
alles wel gheconfidereert, ende bewoogen zijnde
't geene eenighfints heeft mogen ende behooren
te moveren, alsnamentlijck dat de Leenen inden
voorfz Polder van Triniteyt ghelegen meeft zijn

beftaende in kleyne partyen, dat oock niet allee-
ne d'errTenuTen ende onterffèniiTen daervant'fe-
dert de bedijekinge vanden voorfz Polder (zijn*
de ontrent de dertigh jaren geleden) voor ds
voorfz Borgemeefters ende Schepenen van Axd
ende Neufen zijn gedaen, maet oock dat de few
Borgemeefters ende Schepenen tot noch toe in
poffeiïie zijn geweeft,de judicature ende kenmile
daer van te nemen, ende by foo verre jegenwoor-
delick eenige veranderinge daer inne foude moe-
ten vallen, ende dat de voorfz Gelanden naere
Leenen voor die vanden voorfz Rade ovei ylaen*
deren fouden moeten verheffen, 'tfebe niec ad-
ders en foude konnen gefchieden dan in prefa-
tie vande voorfz langhduyrige poiTeiïie van
van Axel ende Neufen, ende oock tot g^ro0te,^K_n*
ften.moey te ende ongerief vande felve Gelan � »
ende dat inden Jaere 1541. Keyfer Karel deniu
landenvanden Couvven, ende Loven Polders�
de hare Ho: Mo: den Gelanden vanden �**^
ende Beooften - blye, mede inden voorlz w ^
vander Neufen ghelegen, ende oock onlang
Eertz-Hertogen den Gelanden vanden v°
van Namen hebben vergunt, dat hare t-**

-ocr page 1146-

ffchen inde Nieuweveen. 2x88

Officieren ende Magiilraten dien dit eenighfints
aengaen fal, de voorfz pofl�ifie ende allodiale ver�
klaringe met ef��&ealfoo te gedoogen, ende hun
hier nae te reguleren, fonder hun daer inne eenige
verhinderinge ofte oppofitie te doen in eeniger
manieren, faulfeenyegelijck fijn recht, wantwy
dat alfoo hebben bevonden te behooren. Aldus
gedaen ter Vergaderinge vande hoogh-ghemelte
Heeren Staten Generael 'm 's Graven-Hage , op
den fefthienden Januarij in'tjaer fefthien-hondert
ende tvvintigh. *

g₇ Verbodt van niet te vi

Allndiael gehouden fouden werden) de
«°^orr iSlHii Borgemeefters ende Schepenen
rtdetl ende ambachten van Axel ende
^def ? �Wontinueert, ende continueren midts
^ilKvoorfz oude pofleflic vande erffe-
^�t end onteriTeniifen, mitfgaders de kenniffe
^Π de iudicature vande voorfz Leenen inden Pol-
5«vilde Triniteyt gelegen, te nemen, houdende
3vnTevnde, ende verklarende de felve Leenen
Allodiael Ordonnerende over fulcks alle
�en, Bailliuwen, Leen-vinderen, ende andere

Interpretatie, noopende 't uytgeten van alle Arenufchellingen, inde refpeBbe

placaten vande Ho: Mo: Heeren Staten Generael, ende Staten van HoUandt gementioneert. In date
denzSjunij i6xi.

iLfoo onder de Gemeente verfcheyden
IKl difputen vallen op't ftuck vande Arent-
¹ Schellingen inde iefpective Provinci�n
¹ gemunt, of de felve oock by den Placate
vandeEd.Mog. Heeren Staten van Hollant ende
Weil-Vrieflandt vanden twee ende twintighften
Aprilis vootleden,ende den Placate by de Hoogh
Mo� Heeren Staten Generael laetft op den cours
vanden Gelde ge�maneert', ende alomme ghepu-
bliceert, fouden zijn verboden. Soo hebben de
felve Heeren Staten van HoUandt ende Weil-
Vrieflandt goet ghevonden daer op te doen defe
verklaringe ende interpretatie: Te weten,Dat foo
wel hare E. als de meeninge van hare Hoogh Mo-
pende is, dat alle Schellingen voerende den
Arent, foo wel inde refpective Provinci�n als
daer buyten gemunt, worden verklaert voor Bil-

lioen, ende dat de felve niet fullen mogen worden
ontfangen ofte uytgegeven, op de peynen by de
voorfz Placaten gheftatueerr. Zijnde oock de
meeninge vande voorfchreve Heeren Staten van
HoUandt, dat de voorfchreve Placaten refpe&i-.
ve in alle hare poin&en onverbreeckelijck achter-
volght ende naer-ghekomen fullen werden. La-
ttende den Procureur Generael alle mogelijcke
debvoiren te doen om de Contraventeurs te ach-
terhalen, ende de felve te ftraff�n, inconformi-
teyt vande voorfchreve Placaten, foo wel tea op-
fien vande voorfchreve Arent-Sche�ingen, als
andere mindere ghedeelten den Arent voerende,
voor foo vele die by de voorfchreve Placaten zijn
verboden. Aldus ghepubliceert op de Audi�ntie
vande Rolle den acht en twintigften Junij feitien�
hondert een en twintigh.

Placaet _t0p 'ί viffchen ende vogelen inde sAmbachts-Beerlijcfyeden vande

��teuwe-Veen ende Hooge-Veen. In date den xx December i6zi.

AU RIT S, geboorenPrince van Oran-
gien, &c. mitfgaders de Prefident ende
Raden over HoUandt, Zeelandt ende
Vriellandt, denEerften Deurwaerder of gefwoo-
'^Exploiftierhieropverfocht, Saluyt. Alfoo
ι'onfer kenniife is gekomen, dat vele ende diver-
fche Perioonen woonachtigh in ende ontrent de
Heerlijckheden van Nieuwe-veert ende Hooge-
veen , hen dagelijcks vervorderen by dage ende
nachte, foo wel op Sondagenende Bede-dagen,
als andere ordinarisdagen,ende oock by ontyden
J t heymelijck ende openbaer te komen inde
wateringen, Viffchetyen, Vyvers, Vogelryen,
milten ende Duyfhuyfen , toebehoorende de
Ambachts-heeren aldaer, ende oock particuliere
inwoonderen defer Landen, die daer af uy t fpe-
nale ende deuchdelijcke titulen, of by prerogati-
venmvreetfamengebruyckende in pofTeiTievan
men geweeft hebben, vangende de VhTcl»ende
^etende met Boogen ende Roers de Sftnen,
^n]en,Eenden, Duyven ende andere Gevogelte

2Ti2 ^e'^ende ^de ^Neften ^ende ^Ey^eren ^van

�Z ^^ro°^venile ende wech dragende, al tot

vcTf- λ ^riet' ^fchade ^ende achterdeel vande

¹ Arobachts-Heeren ende andere Inwoon-

deren defer Landen. Ende want wy daer inne be-
geeren te voorfien foo veel mogelijck is. SOO
1S Τ, dat wy van wegen ende inden name ende
van wegen de Hooge Overigheyt ende GraerT�-
lijckheydt van HoUandt, U laiten ende bevelen
te;trecken binnen de voorfz Heerlijckheden van
Nieuweveen ende Hoogeveen, ende aldaer ter
plaetfe daer men gewoonlijck is publicatie te
doen by openbaer Edicte, by u roepende d'Offi-
ciers vander Plaetfen, is 't npot, Publiceert, ver-
biedt ende interdiceert van wegen als boven , dat
niemandt wie hy zy hem fal vervorderen te vif-
fchen in eenige Wateringen of Vyveren, Vafallen
of Onderfaten vande GraefFelijckheyt van Hol-
landt toebehoorende, (den Hengelroede alleen
uytgefondert) nochte oock eenige Swanen.Gan-
fen, Eenden, Duyven, of eenige andere Vogelen
met Roers ofte Bogen fchieten, of met eenige
Netten of andere lnftrumenten , hoe die fouden
mogen wefen, vangen, nochte oock te ftooren de
Nellen ende Eyeren vande felve Vogelen, in 'c
heymelijck of openbaer, buyten confent vande
felve Vafallen ofOnderfaten, op peyne van thien
ponden te veertigh grooten 't pont, te verbeuren
bydengeenen die contrarie van defen bevonden

fal

-ocr page 1147-

Byvoeghfel van eenige Placaten,&e.

ti%9

fal worden gedaen te hebben, foo dickmael 't fel-
ve ghebeuren fal. Endeby foo verre 'tfelve by
nachte, op Sondage of andere Gebede-dagen ge-
daen wort, dat fal zijn op dobbele boeten, waer
van een derdepart gheappliceert fal worden tot
profyte vanden Hooft-Officier vande voorfchre-
ve Plaetfen, een derdendeel ten profyte vanden
Officier die d'executie doen fal, ende het derde
derdendeel ten profyte van den Denunciateur
ofte Aenbrenger. Ontbieden daeromme ende

voorfz Plaetfen, ende dien ditaengaen macN^
fy tot onderhoudeniilè van ons voorfz Verh

au. aa jm. � �-» ...� .-■ ~� .-» *m �� -■» .4 /� .-! rt <-■> _�. _ mm __ _ _ � _ ** V

procederen ende doen procederen te'~

Overtreders rigoreufelijck tot executie v ^,?voorfz peynen, fonder diffimulatie, verdra Lj
gunile , op arbitrale correctie. Geeeve�
's Graven-Hage onder 't Zegel van Juftitie iaf *
me van Plaoate hier op gedruckt den �_�� D_ec ^0r'
ber Anno i6n. ^enu

Ordonnantie, V4» »/Vi te appelleren ïan interlocutoire Vonnifien oft

tijjèmenten. In date den 19 Martij i6iz.

mtflL

EHeeren Staten van Hollant endeWeit-
Vrieflandt, Gehoort hebbende 't rapport
van haer Ed: Gr: Mog: Gecommitteerde,
over d'examinatie vande klachten by de
Stade van Amiterdam ghedaen, over 't verkenen
van provifien van Vonntfïèn van NamptiiTement,
ende 't geene by die vanden Hoogen Raede daer
tegen is gerefcribeert, in 't gene voorgevallen was
noopende de provifie verleent inde faecke van
Ifaac vanEyck, tegens Thomas Barentfz: Ende
voorts van meer andere klachten by diverfche
Steden over 't verleenen van ghelijckeprovifien
gedaen, ende 't geene foo wel in voorgaende, als
oefe Vergaderinge van haer Ed: Groot Mog: daer
op in achtinge is ghenomen, Ende oock felfs nae
rype deliberatie op alles wel ende rypelijck gelet
hebbende 5 ende gheconfidereert dat daer inne te
confidereren ftont, hebben nae voorgaende fpe-
ciale befchry vinge aen alle de Leden vanden lèl-
ven Lande daer op ghedaen, verklaertende gere-
folveert, verklaren en refolveren by defen.

Dattet Hof Provinciael nieten vermach eenige
provifien van Appel ofte Reformatie te verleenen
jegens Vonniilen interjocutoir vande Gerechten
vande Steden, Bailliu ende Mannen, ofte vande
Dorpen, conform 't derde Artijckel vande Am-
pliatie van haer Inilruétie -. Daer onder haer Edele
"Mo: voor defen meermael verftaen hebben, ende
noch verftaenby defen de Namptiiièmenten me-
de begrepen te zijn, van wat oorfaecke het felve
foude mogen wefen, oock niet onder pretext van
eenige nulliteyt ofte iniquiteyt, als alleenlijck in

dat eenigh cas fo wanneer d'executie vande voor.
fchreve interlocutoire Vonniilen ter diffiniti^
niet en fouden wefen reparabel, ghelijck'tvoorfz
Artijckel klaerJijck inhoudt.

Dat oock daeromme die vanden Hoogen Rade
't'felve mede niet en fullen mogen doen,alsnotoir
zijnde, datdeHollandtfcheinterlocutoire Von-
niflèn vande lage Vierfcharen omiffo medioaenhaet
niet en konnen devolveren, anders dan daervan
het twee en twintighfte Articule van harelnftru.
die expreflelijckfpreeckt 5 Ende dat dienvolgen-
de alle provifien van Appel ofte Reformatie by
den voorfz Hoogen ofte Provincialen Raeden ter
contrarien van defen aireede verleent, met alle de
Proceduyren daer op gevolgt, by de felve Raden
fullen werden ingetrocken, ende gehouden alsof
die niet verleent of gehouden waren.

Hebben mede gerefolveert, datdevoorlzRe�
folutie de voorfz Hoven fal werden aengefchre-
ven, met laft ende ordre de felve op de Audiëntie
vande Rolle te doen publiceren, op dat alle Sup-
pooften daer van kenniiTe mogen hebben: Ende
dat de Hoven geordonneert fal werden, haer daer
naer precife te reguleren j ofte dat anderfintsdie
Regierders ende Gerechten vande Steden, Bailliu
ende Mannen, ende Gerechten vande Dotpen
niet ghehouden fullen wefen de provifien ter con-
trarien verleent, ofte noch te verleenen, te obe-
dieren. Gedaen inde Vergaderinge vande lioogli*
ghemelte Heeren Staten op den negenthicnoen
Martij i6xa.

tAccordtgemaeckf metten "�� ende Vwana y>an Algiers indenjarefip®'

honden twee en tmntigh,

ken wy naeft onfen Godt geen ander VniwtajJ
hebben: Zijnde wy dan met U. U. DowweWff
Excell. te famen verbonden als vereenighde wo
ders, Bidden wy daeromme onfen Heereen
GooWathy U. U.Doorl. E. Excell. wilgnee»
goedlfefontheytende vrede, miefgaders dat -
de woorden goede ende oprechte woorden �
gen wefen, §ie U. U. E. E. foo met Bneven, m
mondeling door uwen Raedt ende AajW^_Deen Edel ende groot Man onder den Ui""
den Heere Cornelius Pynaecker aen ons ik

Dit is vande hant Godes 't gene wy met de-
fen ghefchreven hebben aen uwer Excell.
Hooge ende Mogende Heeren, Heeren
Staten Generael der Vereenighde Nederlanden,
Doorluchtige ende kloeckmoedighile Heeren en-
de Vorft Grave Maurits van NaiTau, Prince van
Orangien, Admirael ende Capiteyn van Neder-
landt, Ghydiezijt Heeren ende Princen boven
alle Heeren ende Princen vanden Chriften geloo-
ve, die zijt aen alle Menfchen weldadigh, ende
onfen voornaemitenVrunden, boven den wek-

-ocr page 1148-

Accordt met d

'komen inde Stadt van Argiers (die een
^i3te?= vanden Grooten Heere) ende aenden
Sen M�ullagi Jaia-baffi, Boluc-bafll, Oda-
(f ende allen anderen Heeren vande Diwana.

,_!vve Doorluchtiger Excell. Brieven neffens

ie van Argiers. % 191

Propheet Mahemer, ende van onfen Grooten
Heere den Turcxfchen Keyfer (wiens Dienaers
wy zijn)ende onfe trouwe fal onfe trouwe wefen,
ende ons woort gaet daer op, dat alle Vrunden
vanden Grooten Heere onfe Vrunden zijn, ende
dat alle uwe Vrunden onfe Vrunden zijn, ende
dat uwe Vyandt onfe Vyandt is, dat feggen wy
metter waerheyt.

VII.

Maer naedemael waerachtigh is, dat feeckere
wederfpannige ende onhoofilijcke Perfoonen van
U. U. E. E. Onderdanen inde Zee hebben over-
vallen eenige Mufelmannen van Argiers, ende
hebben de felvige Mufelmannen verkocht in't Ey-
landt Malta, Soo is 't door dien dat U. U. E. E,
Onderdanen tot Slaven in Malta hebben gemaect
eenige Turcken, daer omme en mogen uwe Ne-
derlanders van hier niet vertrecken, voor ende al
eer de gefeyde Mufelmannen hier weder gekomen
fullen zijn, onfe woort ftaet evenwel ons woort,
ende onfe Vrede blijft Vrede.
VIII.

Wy hebben def halven nu al bevel gegeven over
al onfe Capiteynen ter Zee, dat fy ontmoetende
U. U. E. E. Onderdanen Schepen, fy zijn van oor-
loge , ofte van Roopvaerdye, de felve niet en ful-
len aengrypen, noch vanden felven afnemen ee-
nigh dinck, 't zy Maften, Sprieten, Zeylen, Anc-
kers, Touwen, ofte hun eenigh belet in 't alder-
minften aendoen , Maer fullen hun dragen con-
form de Conditien vanden Accorde in Conilanti*
nopolen aengegaen ende voltrocken. Alle welc-
ke Accorden wy als noch metdefen verklaren te
willen in 't geheel naerkomen, ende den onfen die
bevonden fullen werden daer tegens te commit-
teren ende onfe voorfz bevelen te verachten, wil-
len wy levendieh Yerflinden.

IX.

Ten wederzyden fal U. U. E. E. believen infge-
lijcks te belaften aen alle haere Schepen , Buyt-
vaerdersende Capiteynen, datfe haer niet en ful-
len bemoeyen mette handelinge van Hifpangien,
ende fich wachten met haere Schepen te voeren
eenige goederen ofte Koopmanfchappen den
Spaignaerden toebehoorende: Ende fooyemanr,
van U. U. E. E. Onderdanen bevonden fal wefen
tegenU.U. E. E. bevelen ghedaen te hebben, dat
hy ftrengelijcken geftraft fal worden.

Vorders tot allen tyden alsU. U. E. Excell. be-
lieven fal eenige Schepen van Oorloge vanden
uwen te laten hier komen, omme vervoeght t'fa-
mentlijck met onfe Schepen van Oorloge te gaen
tegens den Coningh van Spaignen onfe capitalen
ende gemeenen Vyandt, omme hem afbreuck te
doen, ende hem te caftigeren, wy fullen te famen
zijn als Vrunden ende Gebroeders, fullende mal-
kanderen helpen ende byftaen als getrouwe Bont-
genoten ende vereenighde Broeders toebehoort.

XI.

Om defe oorfaecke hebben wy aireede belaft
aenden Volcke van onfe Capiteynen, datfe haer
wachten van eenige fchade ofte achterdeel te
doen aen uwe Lieden ende Onderdanen.

XII.

Doch defes niet tegenilaende fullenalle de Ne-

7. F der-

iver,

nde ghenegentheyt der fel

je go

liifl

ons toegekomen, ende alle 't geene daer inne
Lhhen wv gelefen, ende uwer Excell. begee-

^shebbenwyg'

_icnwelverftaen

III.

ceegen wydaeromme dat wy ons houden, en-
. , °° blyven by den Accorde, 't welck den
η orluchtigen Heere Soliman Bafla op den xxvij

ide Maent Giamafilevel.in't jaer des Propheets
vi'hemets ioz6. binnen Conftantinopolen in 't
Γ weien vanden Grooten Vifier vanden Groo-

Hcere, in 't Hoffvanden ghemelten Grooten
Heere, ten overftaen vande Heeren Gedeputeer-
de van Algiers, de Heeren Mafullagi Jaia-baffi,
Boluc-baffi ende Oda-baffi beilooten ende vol-
tiocken heeft, willende wy dat alle onfe woor-
den , de Capitulatien ende alle andere Accorden,
voleens U. U.E. Excell. begeeren, Doorluchtige
endeMogenfte Heeren, onfe woorden fullenbly-
ven , dat de Peys met U. U. E. Excell. den Prince
vanbrangien ende Ons aengegaen, vail fal ftaen
ende onderhouden worden.
� I II.

Ende doordien U.U. E.E. verklarendatfe te-
genwoordigh Oorloge te Water ende te Lande
voeren tegens den Spaignaerts, daeromme hou-
den wy onfe Vrede voor veel vafter, ende onfe
vrundtfehap veel ilercker.
V.

Dat U.U. Doorluchtige E. Excell. wyders op
ons verfoecken van hier te laten gaen alle uwe
Nederlanders, foo wel die prefent in defe onfe
Stadt, als die noch in Corfo met onfe Corfaren in
de Zee zijn, ende dat de felve overhandight fou-
den werden aen U E. Excell. Ambaifadeui: hier
zijnde: Dat U. U. Excell. mede begeeren dat wy
aen uwe Schepen van Oorloge van Buy t ofte van
de K.oopvaerdye alhier komende ofte gaende,bin-
nen, ofte buyten de Strate, geene fchade ofte be-
kommeringe in 't minfte fullen aendoen, maer dat
wy veel eerder aen U. U. E. Excell. Volckbetoo-
nen ende bewyfen fullen vrundtfehappe ende be-
luilpe,alshaeroockbyfettende,endebehuhpigh
wefende,met alle 't gene wes fy van noode moch-
ten hebben , ende dat defe uwer Excell. begeerte
by ons naergekomen werdende, U. U. E. E. ver-
Maren te fpreecken ter goeder trouwe , dat onfe
vrede geverterende dat U.U. E. E. woorden hare
boorden inde oprechte waerheyt fullen wefen.

rv ^V��

ujent voor antwoorde, dat U. U. Excell. met

goeden aendachte believe te verftaen, dat wy ons

wi Houden aende Vrede ende Vrundtfehap , de

(die een Keyfer is

^" oen gantfehen Aerdtbodem) tentydevan

ae!^eu ^P j^U,atie ^ende bevelen gemaeckt is , ende

en au_en den inhouden der felver, blyven wy in

poinden daer by, ende daer op is ons woort

Mvoort, ende wy verklaren al het felve by het

^h ^00ve ^vatK*en Godt onfen Heere van onfen

-ocr page 1149-

By voeghfel van eenige Placaten, &c«

a*93

n₉₄

^vatl Nafl^

flen Heere Grave MA URITS

derlanders, U. U. E. E. Onderdanen, (fy zijn vele
ofte weynigh in 't getale) alhier bly ven in handen
van uwen Conful, ter tijde toe dat onfe boven-ge-
melte Perfoonenuyt Malta alhier weder aengeko-
men fullen wefen 5 ende foo haeil als de felve hier
weder ghekeert zijn, fullen fy mogen al t'famen
van hier fcheyden.

XIII.

Gelijck als den Conful, die in Conftantinopo-
len refideert wert gerefpe&eert, foo fal mede eere
gedaen werden aenden Conful die hier fal hebben
te bly ven.

XIIII.

De Inwoonders van Embden fullen medevry
ende vranck hier zijn,als het Volck van U.U. E. E.
Ende wy fullen haer geen belet ofte bekommerin-
ge aendoen, midts datfe vertoonen de Patenten
ende Commandementen vanden Doorluchtigh-

Prince van Orangie.

In Argeri inde eerfte dagen vande Maent 71
higge des Jaers vande Propheet Mahemet 10
W as onderteeckent, Ojfain Baffa. Hebbende d^'
beneff�ns een Tappe vanden gemelten BaiTa ^

Het Accordt mette Diwano was byfonder
de hadde noch defe woorden: Defen Briefis�ve
ghelijck den Brief vanden BaiTa. GeteecW⁰Contz. ui Hamet dga. Hebbende fy ne Tapp_a _0mj'
gedruckt.

Notetur.Dat de boven-gemelde Maent Zilhk
ge dit Jaer Chriiti l�iz. begonnen heeft den ie'
venden O&obris, ergo is dit geweeft tuffchendej
fevenden ende feventhienden OCtobris.

nAccordt, indenfarefefihien*bondert twee en tmntigb gemaecfy met diwm

Tunis.

Ten derden, Nademael fulex is dat de Inwoon.
deren van'tmeer-ghefeyde Nederlandt tegen-
woordigh ftaen in openbaren Oorloge te Lande
ende te Water tegens den Coningh van Spaignen
ende alle fyne Onderdanen: Dat oock mede den
voorfz Ingefetenen van Nederlandt is geimerdi�
ceert met haere Schepen te arriveren inde Have-
nen van Hifpaignen , ende dat dienvolgens de
voorfz Nederlanders met haere Schepen niet en
fullen voeren eenige goederen den Spaignaerden
toebehoorende: Om defe oorfaecken wille fullen
de vifitatien vande Schepen der Nederlanders, de
weleke de Corfaren van 't Rijck van Tunis pre.
tendeerden, omme te bevinden de goederen ofte
Koopmanfchappen der Spaignaerden, ofte van
andere Italianen.die des Grooten Heers Vyanden
zijn, voortaen niet meer gepractifeert werden, als
cauferende de ghemelte vifitatien, occafien van
beroerte ende rupture van goede vrundtfehap en�
de vrede, Sal daeromme genoegh gedaen wefen,
dat de Nederlanders ontmoetende inde Zee des
Corfaren van dit Rijck, fy zijn van weyniger ofte
meerderen ghetale, den eenen over den anderen
geenfints fal hebben commandementofte autho-
riteyt, omme de Zeylen te doen ftrijeken, de
Vlaggeaf te doen, ende de Anckerente werpen,
ofte eenigh ander teecken van fubmiflie re bewo-
nen ; Dan fullen fy deene den anderen wederiijts
eere ende behoorlijcke courtoifie bewyfen :Ende
de Nederlanders zijnde gerequireert vande voor-
fchreve Corfaren, omme haereZee-brieveria�n
haer te laten befichtigen (indien'tWint ende We-
der 't felve niet en belet) fullen hare Boten in W
uytfetten, ende komen aen boort vande CorJa-
ren, omme te vertoonen de Patenten vanden
Doorluchtigenendehoogh gebooren Vorlt hee-
re Maurits, Prince van Orangien, Grave van JNaj-
fau , weleke Patenten fullen mede brengen enuc
inhouden defe claufule.

Dat dePatroonen ofte Schippers vande Sche-
pen folemnelen eedt ghedaen hebben, ^jj^

INden name des eenigen ende Almachtigen
Godts, Schepper des Hemels ende des Aer-
des. De Doorluchrighfte, hooghil efi kloeck-
moedighfte Heeren, de Heere Bafia vanden
Rijcke Tunes, de Heere Ifuflo Dai, Capitey η over
de Militia, ende Protedleur vanden voornoemden
Rijcke Tunis, de Heer Aga, ende alle de andere
Heeren van Diwana des ghemelten Rijcks Tunes
ter eenre fyde^ de Doorluchtighite endeMogen-
fte Heeren Staten van Nederlant, den Doorluch-
tighften , hoogh-gebooren Vorft ende Heere,
Heer Maurits, Prince van Orangien, Grave van
Naffau, Capiteyn Generael ende Admirael van 't
voorfzNederlandt, door den Heer Cornelis Py-
naecker, haren Raedtende Ambaifadeut hier te-
genwoordigh, ter andere zyde, hebben geaccor-
deert defe volgende Articulen van vafte, eeuwige
endeonverbreeckelijckeVrede,vruntfchap,Broe-
derfchap ende correspondentie.

Eerft, dat de Capitulatie in Conilantinopolen
by den Grooten Heere (den welcken Godt voor-
fpoet altijdt wil verleenen) ghemaeckt, ende aen
allen Inwoonders van 't gefeyde Nederlant inden
JareMahemeds iozi.gegeven, op nieuws werdt
geaccepteert, ende voor goet gehouden : Beloo-
vende de Contractanten ren weder-zyden de
voorfchreve Capitulatien punduelijcken ende in
goede trouwe te willen naerkomen ende obfer-
veren.

Ten tweeden, dat de voorfz Inwoonders van
Nederlandt volle vryheyt fullen hebben, omme
ongemolefteert te mogen trafficqueren in de
Stadt ende Rijcke van Tunis: Doch en fullen
uyt de Stadt ofte Rijcke van Tunis niet mogen
wech voeren eenige Granen, omme te brengen
inde Landen die Vyandt zijn vanden Grooten
Heer: Noch fullen fy niet mogen gaen op de Ku-
iten van 't gemelde Rijck, omme te handelen.fon-
der voorgaende oorlove, op pene van 't verlies
harer Schepen, ende flavetu vanden Volcke.

-ocr page 1150-

""--------piip-iPiP

------

, .. ..

._�. Accordt met die

,19?

c_ri_ieoen Reene goederen ofte Waren, den
Seinen vanden Coningh van Spaignen,ofte
a,re Italianen toebehoorende, in en hebben.

_Ende dat fy tegen defen haren eedt committe-
, ftrengelijcken gheitrak lullen worden:
'^en, _t'_ervvyle de Nederlanders met haere Boten
mU vooreri gefeyt wert) fullen gaen ende keeren,
Hen de Schepen van weder-zyden foo wijt van
Vu anderen blyven, dat geen achterdacht ofte
Jteefevan eenige violentie ofte overvallinge ghe-
nomen werde.

Xen vierden, als het gebeurt dat eenige Patroo-
nenofce Schippers hare Schepen verkoopen aen
eenen Italiaen, ofte andere, die Vyandt is vanden
Grooten Heer, foo fullen de felvige Schippers
fich niet mogen behelpen rnette voor-ghemelte
patenten vanden hoógh-gedachten Prince van
Orangien> ^indien fy °P & verkochte Schepen
willen Patroonen blyven , fullen daeromme de
ghemelte Patenten inhouden, dat de Schippers
hebben eedt gedaen dat haer Schip niet en is toe-
behoorende aen eenen Italiaen, ofte eenen ande-
ren, die Vyandt is vanden Grooten Heer, ende
fuffifantelijck bewefen zijnde dat den Schipper
tegen defen fynen eedt ende tegen fyne trouwe
gedaen fal hebben, fal hy goede prinfe wefen.

Ten vijfden, foo wanneer de Nederlanders ver-
fochtiullen wefenby den Corfaren, omme te ver-
klaren offy Italianen goederen of Waren in heb-
benende bevonden zijnde dat Italianen goederen
daet inne zijn, fullen de Corfaren de felve goede-
ten mogen nae fich nemen, mits betalende de be-
hoorlicke vracht, fonder wyders overlaft tedpen.

Ten feilen,t'Allen tyden als de Nederlanders
gerequireert zijnde by de Corfaren, omme te ver-
toonen haere Patenten, ende fy haer daer toe on-
willigh ende te weer (lellen, flaende tegens den
Coriaren, fullen fy goede prinfe wefen $ doch met
defen befcheyde, dat dit ingaen fal een jaer nae
defen Accorde, op dat een yederdie dit aengaet,
daer van moge verwittight wefen.

Tenfcvenden,Datde Inwoonders vande Stadt
Embden in Ooft - Vrieflandt, om redenen dat fy
in hebben deGuarnifoenen vande Doorluchtige
Ho:Mo: Heeren Staten van Nederlant, ende van
jen Doorluchtigen hoogh-gebooren Vorftende
Heer Maurits, Prince van Orangien, Grave van
«afljUi ende daeromme met publijcquen Edidt
verklaert zijn Vyandeh vanden Coningh van
W fo fullen fy mede genieten defe Vrede.

Ten achtften, dat alle Nederlanders, als mede

1%$6

de Inwoonders van Embden,die noeh tegen woor-
digh mette Corfaren inde Zee zijn.weder gekeert
wefende uy t de Zee, ende niet begeerende alhier
langer inden dienft te blyven, fullen vry mogen
vertrecken naer haer Landt.

Ten negenden, Dat alle de gene die komen met
Patenten vanden hooch-ghedachten Heere ende
Vorft: den Princevan.Qraneien, ende met fyne
Vlagge, van wat Natie de felve mogen zijn, fullen
vry ende vranck wefen: Gelijck daer en tegen al-
le Inwoonders van Nederlandt, ftaende inden
dienft vanden Coningh van Spaignen,ofte andere
Vyanden vanden Grooten Heere, goede prinfe
fullen wefen.

Ten thienden, Sal den Conful der Nederlan-
ders, die hier tot Tunis fal refideren,gerefpe&eert
wefen als het behoort, Sal ontfangen de Confula-
ten van alle Waren der Nederlanders, als mede
van alle andere die komen onder de Vlagge van-
den hoogh-gedachten Prince van Orangien, Gra-
ve Maurits van NaiTau,foo wel vande inkomende,
als uytgaende Waren, mitfgaders vande gereede
gelden. Dat voorts de licentie omme van hier te
gaen mette Schepen, niet en fal valideren, voor
en aleer die gemelte Confulaten betaelt ende vol-
daen fullen wefen.

Ten elfden, Is mede veraccordeert, dat of ye-
mant vanden Volcke van d'eene ofte andere fyde
eenige contraventie hier tegens committeerde, fo
fal daer omme defe Vrede ende correfpondentie
datelijcken niet ghebroocken wefen, maer al eer
men tot eenige hoftiliteyt fal procederen, fullen
goede advifen ende informatien over 't quade feyc
gerecouvreert moeten zijn.

In Tunis opten twintighflen vandeMaent Mu-
harrem van't Jaer des Propheets Mahemet iQ}z.

Wat aengaet het derde Articule hierboven ge-
fielt, Is nae lange gecontroverteert te hebben, ge-
accordeert, dat vande Corfaren eenige inde Sche-
pen vande Nederlanders over fullen mogen ko-
men , omme te befichtigen de Waren: Doch altijt
ende geheelicken fonder eenige violentie ofte tor-
menten te doen aende Perfoonen vande Schepen.

Het achtfte Artijckel fal van onwaerde ende
ongedecideert wefen, tot dat mette Doorluchtige
Ho�. Mog: Heeren Staten van Nederlandt naerder
gecommuniceertende geadvifcert zijnde,verilaen
fal wefen hier op haere wille. Tot beveilinge van
onfe trouwe, hebben wy ons Zegel hier op ghe-
druckt, Was hebbende een opgedruckte Tappa
vanden � ga.

"lacaet, fegens het vertreden vande Landen in 't (Pefi-quartier. �� date

an'kjlerijuïij 16x4.

�

AUR1�S by der gratie Godts Prince
van Orangien, Grave van NaiTau, &c.
roingadersde Prefidentende Men over

Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt, Allen oen
geenen die defe fullen fien ofte hooren lefen, Sa-
luyt. DOEN TE WETEN, Dat alfoo de

7. F ij In-

-ocr page 1151-

Byvocghfel van eenige Placaten,&c.

1297

«Λ

Ingefetenen, Eygenaers ende Huyrders vande
Landen van 't Weft - quartier, namentlijck inde
Jurifdietie Van Naekwijck, Poeldijck,Wateringe,
Honfholredijckende de Lier, ons geklaeght heb-
ben, dat eenige Perfoonen hen dagelijcks vervor-
deren ende onderftaen, onder deckfel van Braem
tefoecken , te beloopen ende vertreden de Tar-
we , ende andere bezaeyde Landen aldaer, ende
oock de Erweten, Peulen, ende andere Vruchten
af te trecken, ftreckende 't felve tot merckelijcke
prejuditie ende naedeel dervoorfz Ingefetenen,
Eygenaers ende Huyrders. SOO IST, datwy
omme daer inne te voorfien ende remedieren van
wegen de Hooge Overigheyt, allen ende yege-
lijcken, jongh ende oudt, wie hy zy , verboden
ende geinterdiceert hebben, gelijck wy verbieden
ende interdiceren by defen , van nu voorts aen,
onder war pretext 't felve foude mogen zijn, de
Landen in 't voorfz Weft-quartier te beloopen
ende vertreden, nochte eenige Erweten, Peulen,
of andere Vruchten aldaer te plucken, op peyne
van t'elcken reyfe daer over te verbeuren haer op-

perfte Kleet, endeboven dienoppecunieleK
ten van drie ponden te veertighgrooten'rt) ^
t'appliceren d'eene helft ten profyte vanden A°^nr'

en.

brenger, ende d'ander helft ten profyte v_anOfficier die d'executie doen fal: Ende die ge_fle?
de macht nieten fullen hebben omme de v₀of
boeten te betalen, fullen daer over te Water Jd
t� Broode geleyt, of anders arbirralijcken geftJ
worden naer ghelegentheyt derfaecke. tnj_edat niemant hier van ignorantie hebbe te p_reE^
deren, laften ende bevelen wy den EerftenDeu¹waerder vanden voorfz Hove hier op verfoeit dit
ons Verbodtende Interdittie over al daer'ty,
noode wefen falopenbaerlijck voorden Volei;"
riaer v�orgaende Klock-gheflach te verkondigen
ende publiceren. Belaftende eenen yege]ij_cL
van wegen als boven, hen daer naer te reguleren
Gedaen in 'sGraven-Hage den leften JuJij r^.
Ten oirkonde 't Zegel van Juftitie hier onder ot
ghedruckt in forme van Placate. In kennifl� van
my, onderteeckent,

F. Criep.

1. Extract uyt d'Ordre beraemt by de Hoogh ftdog: Heeren Staten fymml

den 9 Augufli i 6x4. Waer �y de Schippers ter Vryluyt varendegeordonmen wert cautie tejl�n,

hy eenige goederen'op Zee, ofte in andere Have-
nen ofte Reeden verkocht, ofte gedaen verkoo-
pen heeft, gheftraft te fullen worden aenden lyve
als een Pirat�, ende de voorfz fomme vantken
dtiyfeiit guldens Verbeurt ten profyte van Uanr,
En in cas dat bevonden fal werden, dat liytiytbiy.
vende, eenige Ingefetenen, Vf iend�" van �feLan.
den.ofte goede Naburen befchadigt he�ft.dat daer
VOoren,fo wel de voorfz cautie van iooqq gulden,
als de borchtochte van twaelfduyfent gulden by
de Reeders voor fyne exceil�n geitek,gneexecu-
teert fal moge werden, verftaende medeliaerHo:
Mo: dat-de geene die jegenwoordigh in Zee Eijc,
binnen 's jaers nae date defes fullen inkomen, om
nieuwe Commiffie t'ontfang�n , oppenevanals
Piraten geltraft te werden als vooten.

;E Capiteyn, op het verfoeck vande Ree-
jders, alvooren ghetoont h�bbende aen
i Syne Excell. behoorlijcke Atteftatie van
de Admiraliteyt daer hy begeert uyt te
varen, ofte vande Magiitraten daer hy woonach-
tigh is, van lijn deuehdelijck leven ende goet
c�mport�ment, en fal niet vermogen fijn C�m-
milTie tewercketeftellen, voor al eer hy cautie
geftelt fal hebben voor de fomme van thi�n duy-
fent gulden,, van dat hy fijne Prinfe wel gecondi-
tl�neert ter plaetfe vande Admiraliteyt , onder
wiens refort fyne uy treedingh is gedaen, inbren-
gen fal, ende dat hy niet langer als een Jaer fal
uytbly ven, om van alle fijn a�tien reeckeninge te
doen, op peyne van foo hy daer naer achterhaelr
ofte bekomen wert, ofte oock bevonden wert dat

%, �xtraB uyt 't IZfgifler der l^folutien vande Hoogh Mog: Heeren Stiten

Generael Jet VereenighdeNederlanden,genomen den %z Oftober 162.7. �p'lfelve f�jeܷ

brengen voor 't C�llegie ter Admiraliteyt daer ff
zij η uy tgevarein $ doch by ajdien dat fr yenttMt
fouden mogen hebben befchadight, lullen eent
en alvoorens d'andere twaelfduyfent guldens die
by de Reeders t�t cautie g�itelt werden, door de
befchadighde geexecuteertmogen werden,eno^efo� fy daer aen ha�r fchade ni�ten fouden κοη-
nen verhalen, fullen dan de voorfz thien dupe»
gulden mede aengefproocken mogen werden.t^
iupp^ement by4e beichadiglide, ende nietby «
Reeders, die forge moeten dragen, dat iy go^eCapiteynen employeren, of hun daer van op an-

Pr�yerfochte interpretatie van Cotne-
lis Van Alphen, of die cautie van thien
. duyfent gulden, die gheprefteertmoet
werden vande geene die op Vrybuyt ende vrye
Neeringe in Zeegaen, niet en vyerdt ghepreiteert
ten behoeve vande gene die'befchadiglir werden,
naergefien zijnde de Refolutie vanden negenden
Augufti fefthien-hondert vier en twintigh geno-
men , is verftaen, dat de borch-tochte van thien
duyfent gulden .die gepr�fteett wert vande Capi-
teynen ten Vrybuyt varende, geitelt wert ten be-
hoeve van 't Landt, om de felve Capiteynen bin-
nen 'sjaers te doen inkomen,ende hare Prinfen te

dere wegen doen yetfeeckeren.

h&>

Ί'3'f't.i

-ocr page 1152-

Ordre voor de Weft-Indifche Compagnio. 130a

_aAp �oordievandeWeft-hdiJcheCompagnie,lVaerh in vrjbejt geflelt

& ' , 1 Dnriuveren en Brazilianen, hun begevende inde Plaetfenby devoo,fz Compagnie gheoccu-

_ert of noch te occuperen, in date den ibMeyi bxf.

^Pe" r pnerael der Vereenighde Ne- | lerhande Collegien ende Perfoonen, foo Politijc-

^EStatenOener ⁶_die _defe |

^der^laIlen�Brievenfullen fienoftehoo-
^^mXZ Saluvt. DOEN TE WETEN,
^T Sckende de goede fuccef&n, die

que als Militaire, 't zy Opper-Raden, Generaels,
die vande Juftitie, Admiralen, Colonels, Capitey-
nen ofte anderen, hoe die ghenaemt mogen wer-
den, reede by ons, endeby die vande WeftTndi-
fche Compagnie derwaerts ghefonden, ofte noch
te fenden, dat ly met alle vrundelickheyt.gerech-
tigheyt ende befcheydenheyt bejegenen, ende by
een yeder vanden onfe doen bejegenen, alle die
vande Portugefche Natie, Brafilianen ende ande-
re, foo hen in die veroverde, ende noch te verove-
ren quartieren onder onfe gehoorfaemheyt bege-
ven, die wy niet min, als die van onfe eygen Natie
gherefpefteert, ende in publijcque bedieninge ter
difcretie van onfen Raedt (fo die qualiteyten van
de Perfoonen fulcks meriteerden) gebruyekt wil-
len hebben; Tot dien eynde aen hen allen, ende

t. . 1 1 Γ 1____ Ι.^/,.,^,ί Kar

r^dtde Heeredievanuc wui-iuv^vuv _v~mpa-
t�e i«^het eerfte beginfel verleent heeft, (ende
or het toekomende door fijn Goddeltjcke ze-
pen noch verkenen fal) by advis van Syne Excell
%_a prince van Orangien, &c. bewoogen zijn ge-
worden, om al ende een yeder, byfonder die van
de portugefche Natie, Brafilianen, ende andere
Volckeren, foo onder onfe gehoorfaemheyt rede
chekomen zijn, ofte noch komen fullen, naerder
Ι tlefen van onfe meeninge ende intentie te on-
derticluen, ende met een te notificeren, dat defe

ί,αιιν.��' . Λί* nnfe niet eer by de nant

_gtoote ««^^v^l��iSeo�ded van een yeder van dien in het befonder, latende het

^T'f^�sverftinL.cfatdoorGodcshul. v

teSoecevckendeCapitalen, ende diefub�
Sie van rijdt tot iijdt,door ons daer by fu�en
SSbt werden,genoegh waren om de effeOen
an 5 uytgegeven O�troy te bekomen, de Ne-
e^yq^Suartieren aldaer, met defe Landen te.

. ^J » ι »-----�-----j« u,.�r₀« A,₀ u? Anpn

hare Landen,Ingenios ende Huyfen, die fy doen
blijeken, datfy voor de aenkomfte vanonfc.ende
der voorfz Compagnie Volck in gehadt ende be-
feten hebben, als oock de Meublen, fob fyluyden
met haet in fullen brengen, ofte de geenige, die
volgens de gemaeckte Capitulatie in het verove-
ren van eenige Plaetfen, νry ghelaten fullen wer-
den, om die alle door gebruyek, verhuyringe,ver-
koopirtge, ofte andere geoorloofde vervremdinge
fulcks te beneficieten, als haren goeden Raedt lal
gedragen, ende die goede �ngefetenen defer Lan-
den in het haer altijdt toegelaten wert, ten ware
fy voor het expireren vanden tijdt by die vande
Compagnie daer toe opentlick te prefigeren, fich
felve aen onf� fyde niet vetvoeght en hadden^ in
wekken gevalle de ordre vande gemelde Compa-
gnie op de goederen van foodanige ghevoight fal
werden, in manieren als het recht van Oorlogh
alle Volckeren is toelatende. Aengaende de
Negotie ende de handelinge, hebben wy geftatu�
eert ende gheaccordeert, ftatueren ende accorde-
ren by defen , ten eynde de felfde meer als voor
defen, in d� quartieren aldaer toenemen,ende een
yeder van fijn gherief ghedient werde, dat het die
vande voorfz Portugefche Natie, Brafilianen, en-
de andere aldaer onfe Onderdanen zijnde, vry fal
ftaen haer Waren ende goederen naer defe Lan-
den over re voeren , op foodanige Thollen ende
Convoy-gelden , als wy met advis van die vande
Compagnie, naerbevindingevan faecken rede-
lijck fullen achten, ende dat alleen inde Schepen
vande Compagnie, op behoorlijcke vracht, om
die met *3e meefte verfeeckeringe herwaerts over
te brengen, welcke goederen (lbo niet raetfaem
vonden, daer mede ielfs over te komen, ofte ye-
mant vanden� haren oycr te fenden) fy fullen mo-
gen cbnfign�ren aen foodanige Fact�ursofte Die-
naers, als het hen fal believen, om alhiertot haren
profyte gh�b�neficieert ende verhandelt te wer*
den, ende fullen fyluyden vermogen voor het

i>rovenu Van haer overg�fonden Watett»;\>p ghe-
ij�ke'voet^ende redognirie als vooteji/inde bche*
7. F iij pen

1I(

E i renende de ingenomen ende befette Plaet-
fcf oock die naederhant ingenomen ende befet
fullen werden, tegens de macht ende pra^cken
vandenConingh van Spangien, ende fijn Adhe-
renten, ten uyterften te befchermen, ende onfe
Geallieerde Vrienden, van fyne onverdrachelijcke
ovetlaft te bevryden, Tot het welcke uyt te voe-
ren, onfe lieve ende befondere die vande Welt-
lndifche Compagnie haer foo overfware kotten
endeotivctdro�te moeyten getrooften, op hope
dat eyndelijck daer uyt niet alleen den Coningn
vanHifpaneiengtooteafbreuckfal komen te ly-
den, maer oock .veel duyfent geopprefleerde
Menfchen vetloft, ende een profy telijcker valter
handelingh inde Quartieren aldaer ontltaen lal i
Waeromme wy oock verklaren onfe , ende der
Compagnie meeninge altijdt geweeft te zijn, en-
de re fullen wefen, om de Plaetfen reede by ons
ende de Compagnie verovert, ende die naemaels
verovert mogen werden, in te houden, naer luydt
van \ Octroy ten uytteriten te befchermen, vor-
ders daer in, volgens de Coftume van defen Staet»
naer ons uytterfle vermogen, alle goede tuchtin-
g:, Jufhrie, Neeringh ende welvaert te doen flo-
reren, de Eygenaers van Huyfen,Landen ende m-
genios, foo haer onder ons, ende de Compagnie
gHehoorfaemheyt begeven, in het vrye befit vart
«et haere te laten, tot hunluyder befcherminge,
der onfer Schepen, Boots ende Krijghs-volck te
gebruyeken, hen immermeer te verlaten * maer
«el eer henluyden van alle noodige toevoeg
^Qopmanfchappenende behoeften, beter als fy
voor defen voorfien zijn, te verforgen�: Omm�
«t.welcke onverbreeckelijck ende voor altijdt te
f^detViouden, hebben wy, daer opghehoort heb�-
^"dede meeninge van die vande Compagnicg�*-
^31t ^e"de bevolen,laften ende bevelen b^ defen al�-

-ocr page 1153-

Byvoeghfel van eenig� Placaten _s&e. _%.

Perfoon ende goederen befvvaert werden

pen vande Compagnie

een yegelijck de vryheyt van fyne confci�iitj?^
nieten. Welcke voorgaende Articu!e_n Λ*
vryigheden vvy die vande voornoemde Porto
fche Natie, Brafilianen ende andere, foo li_uJ^e'
der onfe ghehoorfaemheyt begeven, ende de Γ
gieringe van Hifpagnien afgegaen hebben !f

quartieren van Bra�lien over te fchepen, ende te
voeren, foodanige Waren ende Koopmanfchap-
pen, als fy tot haer meeften profijt ende oorbaer
aen haer Fa&eurs ofte Dienaersfullen ordonne-
ren , boven het welcke, ende om de Negotie met
het toefenden van allerhande nootdruftigheydt,
meerder te doen wackeren, oock om de lngeiete-
nen van die Quartieren met de onfe in vader han-
delinge te verbinden, fullen mede die vande Com-
pagnie derwaerts van tijdt tot tijdt verfenden al-
lerhande Waren ende Koopmanschappen, om die
door hare Commifen,ofte andere des laft hebben-
de , tegen de Waren vande Koopluyden aldaer,
met haerluyder vry willige toeftant ende over een
kominge van prijs, als onder getrouwe ende eer-
lijckeLuyden gefchiet (ende anders niet) te ver-
handelen.

Eyndelick, alfo niet vande minfte befwaringen
onder het Jock van Hifpagnien, ende fyne Rijc-
ken is, de ongoddelijcke Inquifitie, fullen die van
de Portugefche Natie, ende alle andere die hen
onder oni� gehoorfaemheyt hebben begeven,ofte
noch fullen begeven, by niemant ter Werelt, om
haer Geloof gemoeyt, onderfocht, ofte in haer

noch afgaen ende begeven fuHen, voor altijdt'

on-

verbreeckelijcken fullen onderhouden, by
onfen dpen onderhouden ende naerkornen
verbreeckers van dien ftraffende, fonder eeni l
yertreck met alle rigeur, felfs merter dooc f
diegelegentheyt ende het gevolgh vande faecb
fulcks quame te vereyiTchen. Ende in ceyeke
van onfe ernitige ende fincere meyninge, e_nti,
dat wy defe voorgaende vryigheden, by de onf?
voor altijdt willen naergekomen hebben, hebben
wy defe onfe opene Brieven doen bekrachtigen
met onfen grooten Zegel, Paraphure ende de
Signatuerevan onfen Griffier. Gedaen in onfe
Vergaderinge in 's Graven-Hage opten fe�hien-
den Mey feithien-honderr vijf en twintigh, tyjj
geparapheert, E. vander Mank,^v" Onder ftondt
Ter Ordonnantie vande hoogh- gemelte Hee'
ren Staten Generael. Ende was gheteeckent,
/. van Gock

�s(j)iificatie, noopendet onderhouden vande Tlacaten vande Hoogh Mm

Heeren Stalen Generae/, tegens de Remonfirants-gefinden, In date den 7junij 16x6.

aengenomene Religie als yooren daer inne naer-
der te vootfien, ende daer over diverfche commu�
nicatien gehouden hebbende met den Doorluch-
tigen ende Hoogh-ghebooren Vorft endeHeere
denPrincevan Orangien, &c. Stadthoudervaa
defe Provintie , niet alleen byadvyfe ende goet�
vinden vande felve Syne Excel 1. op den derden
Aprilis voorleden gedecreteertende vaftgheftdt
hadden 't mainctienement vande publijcque oef-
feninge vande voorfz Religie, tegens allemalitiefl
die men daer jegens foude mogen voornemen»
maer oock verftaen ende gerefol veert, dat omnie
te weeren alle particuliere Vergaderingen vande
Remonftranten, ende het inne komen vande uit-
gebannen Predicanten, de voorfz Placaten alom�
me ftri&elick fouden werden onderhoudender-
gekomen ende geexecuteert nae hare forme ende
innehouden. Ende op dat de eenvoudige Ge-
meente vande voorfz hare Ed: Groot Mo; 'mm-
tic ende bevelen mochten werden gheinformeej»
dar het voorfz aenfehryven naer voorgaende
Klock-geftach foude werden ghepubliceert, ende
de goede Ihgefetenen geJaft henluyden daer naer,
ende naer de voorfz Placaten te reguleren, ya
oock by 't voorfz aenfehryven de voorlz wag*
ftraten vande Steden ende Officieren feneuieHje-
ken werden vermaent, belaft ende bevolen ,0
me tegens de Contraventeurs te verfien, W "
formit� vande felve Placaten, fonder «^em�^eniventie of diffimulatie.Ende want de voornoe
de hare Ed: Groot Mo: by hare Miffive aen «κ
Hove geaddreffieert van date den een en tg"g
iten der voorleden Maent van Mey, oockhcw
goetghevojiden, dat alhier mede bypubft^;

Lfoo de Ed: Groot Mog: Heeren Staten
j van Hollandt ende Weit Vrieflandt, op
der felver laetile Vergaderinge goet ge-
vonden ende gherefoiveerc hebben, te
fchryven foo aende refpe�tive Magiftraten van
alle Steden, als mede aende Hooft-Officieren al-
daer, ende d'andere Officieren ten platten Lande,
Hoe dat de felve haere Ed: Groot Mog: feer on-
geerne vernomen hadden, dat niet jegenftaende
de Placaten vande Hoogh Mog: Heeren Staten
Generaelinde Jaren 1619. ende 1610. tegens het
inne komen vande uytgebannen Predicanten, en-
de de aparte vergaderingen der Remonftranten
ge�maneert, ende de ernitige meeninge van haere
ld: Groot Mog: de voorfz Magiftraten ende Of-
ficieren by Miffive vanden acht en twintigbften
Juli) inden voorleden Jaere aengefchreven, dat de
voorfz aparte Vergaderingen ende innekomen
vande Predicanten niet beter alommeen werden
gheweert»daer nochtans by de felve Miffiven de
voorfz Magiftraten mede was aengefchreven, dat
de felve Placaten waren eeuwige Ediften, tot de
rufte vande Landen, ende main�ienement vande
ware Chriftelijcke Gereformeerde Religie (die by
de Nationale Synode van Dordrecht verklaert
was te wefen de waerachtige ende algemeene
Leere van alle de Gereformeerde Kercken) waren
uytgegeven ende ghe�maneert, ende daeromme
alomme moften onderhouden,achtervolght ende
geexecuteert werden nae den inhouden van dien,
Dat over fulcks de voorfz haere Ed: Groot Mog:
defe faecke tot diverfche reys, en in naerdler deli-i�
beratie gheleyt hebbende, omme tot main&iene-
ment yande publijcque authpriteyt, ende yande

-ocr page 1154-

Zeedriften aen den O

2304.

heeft, gelijck hen belafl ende geordonneert werp
mits defen, hen na den innehouden vande voorfz
PJacaten ende aenfchryven te reguleren, op de
peynen by denfelven Placaten geftatueert. Ge-
daen inden Hage den fevenden Junij fefthien-
hondert fes en twintigh.

%}01

daer van foude worden gedaen, midtf-

^fl0frsde^Ceocde handt daer aen ghehouden, ende
g^aders �pLfce goede debvoiren ghedaen, dat de
^llle c Placaten mogen werden gheexecuteert.
� � IS T.dat het voorfz HorTeenen yegeiijc-
l wie hy zy, mede ghelaft ende gheordonneerc

0^t°y >^voor ^^e ^Vtointbebberen vande Wefi^Indi/che Compagnie ,�� � doen

vande betalinge aen hare Dienaen, In date den 13 Februari) � ��.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den genen die defen ful-
len fien ofte hooren lèlen,Saluy t. DOEN
te \V E � E �, dat wy om goede confideratien
ons daer toe moverende, ghegunt, geaccordeert
ende gheoftroyeert hebben, gunnen, accorderen
ende oftroyeren by defen, datte Bewinthebberen
«inde aeoftroyeerde Weft-Indifche Compagnie,
m de betalinge vande verdienften der Soldaten,
prooien, ende andere hare Dienaers, mee de
meefte fecuritey t ende fonder vermaninge te mo-
gen doen, fullen vermogen inden Articuls-briefF
SactoplyhaerVolck aennemen, te flipuleren,
ende exprelTelick conditioneren, datyeder een te
vredenfalmoeten zijn mette betalinge vande ga-
eien, die de Bewinthebberen eenmael ter goeder
trouwe fullen hebben ghedaen, opte verklaringe
ten minften van twee Getuygen, dat de geene die
de gagien komen eyiTchen, zijn de naefte Erfge-
namen vanden overleden, ende op hunluyder be-
lotten yande penningen ten allen tyden, des ver-
maent zijnde, wederom te reftitueren, ten ware
dat de geene die in dienft zijn, voor haer vertreck
hadden verklaert, aen wien fy wilden dat de beta-

linge naer hun overlyden foude werden ghedaen,
of dat tydelijcken voor de ghedaene betalinge, de
Bewinthebberen ghebleeckenmochte zijn, van
eenige difpofitie van uytterfte Wille: Gelijck wy
dan oock de voorfz Bewinthebberen octroyeren
by defen, dat fy volgens de voorfeyde ftipulatie
de betalinge eens ghedaen hebbende, daer mede
fullen mogen volftaen, fonder dat yemandt naer*
der of beter rechthebbende, of pretenderende,
defelve daer voor fal mogen aenfpreecken, maer
fijn regres fal moeten nemen tegens die geene die
de penningen foude mogen hebben ontiangen, of
regens haere Borgh, foo eenige geftelt mochten
zijn, ten ware dat de felve betalinge gedaen, ware
tegens de wille vanden overleden, voor fijn ver-
treck aende Bewinthebberen geopenbaert, of dat
de Bewinthebberen te vooren genocghfaem ware
ghebleecken vande difpofitie des ovetledens: In
wekken gevalle de betalinge aende rechte Erfge-
namen fal werden ghedaen: Voor behoudens dt �
Bewinthebberen haer regres aende gene die fy de
penningen t'onrechte fouden mogen hebben ge-
telt. Aldus gedaen in 's Grayen-Hage opten der*
thienden Februarij 16x7.

tAuthorifatie, om te benefideren de Zee-driften ende geflrande goederen aen

den Oever in Vlaenderen. In date den 6 Junij 1619.

profyte vanden Lande aen te flaen, bewaren ende
benefideren alle de Zee-driften, ende geftrande
goederen aenden Oever in Vlaenderen voorfz,
endedebvoir te doen by alle wegen van Rechte,
om de vervoerde Zee-driften ende geftrande goe-
deren , of d'eftimatie van dien, te recupireren ten
profyte als boven. Laften ende bevelen hier om-
me allen ende een yegelijck dien dit aengaen fal,
den voornoemden Fifcael Roelfius hier in gheen
belette doen.maer (des verfocht zijnde) alle hul-
pe ende byftandt ter contrarie. Ghedaen in
^Graven-Hage, opten feilen Junij 1629. Was
gheparapheert, /. VeltdrieU^Yt' Onder ftondt, Ter
Ordonnantie vande hoogh-gemelte Heeren Sta-
ten Generael. Geteeckent,

Cornelis Mufch,

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saiuyt. Al-
foo wy bericht zijn dat fomwylen eenige
goederen komen te ftranden aenden Oever van-
de Zee in Vlaenderen, ende dat fommige Luyden
onder pretext van Dijckagie, of eenigh ander ge-
imagineert recht, de felve aenflaen ende profijte-
ten, direclelick tegens het Placaet des Keyfers,als
Graeffvan Vlaenderen in dateden thienden De-
cember 1547. ende onfe Refolutie vanden feven-
*njunni6i7. DOEN TE WETEN.dat
wy om daer inne nae behooren te verfien, gecom-
mitteert ende geauthorifeert hebben, committe-
ren ende authoriferen by defen Willem Roelfius,
^lcaei ^van^en Raedt van Vlaenderen, omme ten

ïlacaet vande Staten van Zeelandt> ^Beroerende de "Brouwers en Hierfleec-

kers Tonnen, in date den 13 September ende 16 November 16x9.

D^taten 's Landts ende GraefTelickheyts van
-«landt, Allenden geenen die defejegen-

woordige fullen fien ofte hooren lefen, Saiuyt.
Alfoo wy uyt verfcheyden klachten ons van we-
gen

-ocr page 1155-

Byvoeghfel van eenige Placaten, &c.

1305

gen eenige Steden vanden Lande van Zeelandt
gedaen,verilaen hebben, dat niet tegenftaende de
Tonnen ende halve Vaten , &c. vande Brouwers
ende Bierfteeckers binnen defe Provintie, daer
inne fy hare Bieren doen , endeverkoopen, alle
zijnghemercktelck met fijn eygen endefeecker
merek, daer by een yegelijck genoegh kan weten
waer, ende tot wat Brouwer ofte Bierfteecker de
felveTonnen ende halve Vaten, &c. toebehoo-
ren , ende dat ten eynde de felve foo wanneer fy
ledigh zijn, henlieden t'huysfouden mogen wor-
den gebracht, daer af fy oock de Brengers waren
ghewoon te contenteren in alle redelijckheyt,
evenwel vele Perfoonen hen vervorderen de fel-
ve Tonnen ende halve Vaten inftucken teilaen
ofte te fagen , ende te verbranden, of de mereken
verduyflerende, aen ander te verkoopen, die tot
haer eygen behoef t'employeren, maeckende alfo
den Brouwers ende Bierfteeckers haere Vaten af-
handigh, tot feer groote ende merckelijcke fcha-
de vande felve , die daer uyt occafie nemen de
Tonnen in het Bier in reeckenende, vele flechter
Bieren te brouwen ende leveren dan 't behoort,
dat oock daer omme mede gene kleyne Bieren en
jkonnen werden gbebrouwen ,tot groot ongerief
Vande Gemeente,welcke defordre alfoo dagelijcx
meer ende meer isinbreeckende , door dedierte
van 't Eyckenhout, ende alle brandinge, ende dat
Vele Luyden niet en meynen qualijck te doen, al
is 't dat fy den Bron wers ende Bierfteeckers haere
Vat^n onthouden, hoewel 't felve ghenoeghfaem
is fmakende dieverye , ende niet alleene en komt
tot groote fchade vande Brouwers ende Bierite-
fcers,-maer oock om redenen voorfz vande gehee-
le Gemeente, willende daeromme by onfen Pla-
cate daer inne verfien. S O O IS �, dat Wy de
faecke voorfz overgemerekt, tot voorkominge
vande gemeene fchade daer uyt ontftaende, gein-
terdiceert ende verboden hebben , interdiceren
ende verbieden wel expreflèüjck mits defen eenen
yegelijcken, van wat ftaet, qualiteyt ofte conditie
de felve fouden mogen wefen,dat fy hen voortaen
niet en fullen vervorderen de voorfz Brouwers
ofte Bierfteeckers Tonnen, halve Vaten, &c. aen

hun te houden, ofte te gebruyeken tot �
gerief, de felve te breecken , aen flucken te??"
ofte te fagen, of eenige andere Kuypen ofte V **
daer van temaecken.de felve te verbranden ^
oock de bodemen te veranderen, mereken r'°^!teduyfteren , of in eenigerhande manieren, }, \^tr"
nigh 'tfelve mochte gefchieden,de Brouwers!
Vaten te ontvremden oft afhandigh te m-_le '^areop de boete van twaelfCarolus guldens t'el �'
reyfete verbeuren, ende boven dien arbitrale
gecorrigeert te worden na gelegentheyt van ff
ken 5 de felve boeten t'appliceren een derdend^i
t'onfen profyte, 't ander derdendeel vanden Ot
cier die d'executie doen fal, ende het reflereni
derdendeel tot profijte vanden Aenbrenger Ver
biedende ende interdicerende voorts allen Brni
wers ende Bierflekers te befigen ofte met Bi_erete vullen de Tonnen ofte halve Vaten van andere
Brouwers ofte Bierfteeckers, de felve niet te ko&
pen ofte in haere Huyfen c'ontfangen op ceiïickc
boete, t'appliceren als vooren. Ende op datden
inhouden van defen mach werden achtervobht
ende ter executie geftelt, ende niemandthiervan
ignorantie en pretendere, Ontbieden endebeve-
len wy allen Officieren, Jufticieren, hare Subili-
tuyten ende Dienaren 't felfde te doen naekomen
op de penen daer inne begrepen, ende voorts dat
dit ons Placaetende Verbodt binnen allen Steden
endePlaetfen defer Provintie daer fulex noodigb
falwefen , fal worden ghepubliceert endeghe-
affigeerc, endejaerlijcx by publicatie vernieuwt,
Procederende ende doende procederen tegene
den overtreders van dien by executie vande voor-
fchreve peynen,fonder eenigh faveur,diflimulatie
of verdrach, Gevende den felven Officierenjufli�
cieren.ende hare Subftituy ten.hier toe volkomen
macht, authoritey t ende londerlinge bevel midts
defen. Ontbieden voorts dat fy hun't felve doen.
de ernftelijck verftaen ende obedieren, alfoo wy
fulcks ten ghemeenen óorboir vande Gemeente
hebben bevonden te behooren. Gegeven int Hef
van Zeelant tot Middelburgh denxiij Septcmkr
ende xvj November 1619. Ter Ordonnantie van
de Heeren Staten voornoemt. B. de W'tttt.

Placaec, vande Staten van Zeelandt ^aer by den ujïvoervan I\oorn verh-
eien wen. In date den 11 November 1630.

IS �, dat Wy, naer rype deliberatie van Raede.
goet gevonden ende geordonneert hebben o) j
provifie ende tot naerder Refolutie, te i"t^etdl"' |
ren ende verbieden, gelijck wy interdiceren en
verbiedem mits defen aenallen ende een y^eff"^
ken, van wat conditie ofte qualiteyt hy *^��
mogen zijn, uyt defe Provintie uyt te breng ^>
vervoeren ofte tranfporteren te Water one
Lande, met Schepen,Schuy ten, Wagens otteN*�

ren, eenigerley foorte van Granen van "fi^fa
Gewafch ofte anders, te weten Tarwe, 0«:. <
Rogge, Boonen, Erten, Boeckweyt, gemale^0^
ongemalen, gebacken ofte ongebacken,en
op verbeurte vande Granen, midtfgacters
Schip ende Schuyten, Wagens, Karree� cd
Peerden waer mede de felve lullen zijn vervw
ende daer en boyen noch een gek-boete to

E Staten 's Lants ende GraefTelijckheyts
; van Zeelandt, Allen den geenen die defe
(fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt,
Alfoo Wy meer ende meer in ervaringe
gekomen zijn, dat de jegenwoordige oploopende
dierte ende fteygeringe in 't Koorn, niet weynigh
en wert veroorfaeckt,overmits verfcheyden Per-
foonen fich onderwinden op eene ongewoonlijc-
ke maniere over al binnen defe Provintie op te
koopen, ende dan uyt de felve te vervoeren aller-
ley lootten van Greynen, waer tegens wy willen-
de voorfien , omme de voorfz fteygerniilë, (foo
veel het doenlijck is) tegens te gaen, ende alle
voorder verloop in defen voor_#te komen , ende
hetreflerende InlandtfcheGew'afchende anders
tot nootdruft vande goede Ingefetenen te con-
feryeren, ende verder te doen Wreeken, S O O

-ocr page 1156-

Op'tTarren van dEngelfche Laeckenen_». 2308

^ van den Rechter: een i^^ffd^Yajte

dit aengaen mach, dat fy defe onfe Ordonnantie
van ilonden aen doen verkondigen, uytroepen
ende publiceren, daer men ghewoonlijck is uyt-
roepinge ende publicatie te doen, Procederende
ende doende procederen tegens de overtreders
van dien , fonder gratie, faveur, diffimulatie ofte
verdrach, Alfoo \vy dit allen voor den dienft van
den Lande fulcks bevinden te behooren. Aldus
gedaen in 't Hoffvan Zeelandt tot Middelburgh,
den elfden November 1630. Onder ftondt,Tet
Ordonnantie vanden Staten voorjioemt. Ende
was onderceeckent,

C. Stavenijfe.

een derdepart den Aen-

^tr> ren den Officier,

W ende het refterende derdepar c den Ar-
brenget, _verftanj_e nochtans, dat onfe mey-
"?* ende intentie niet en is, met dit onsverbodt
¹¹ Eprdiceren ende verbieden de onderlinge
^�� Lee ende toevoer van Koorn van het eene
1 diende Sradtdefer Provincie tot het ande-
^Ey Maer willen, verilaen ende begeeren, dat het
Seivnen cours ende ganck fal hebben ende be-
tonden als voor defen. Ende op dat hier niemant
,nHe en pretendere, verfoecken ende ont-
Sffwy allen Officieren ende Magiftraten die

placaet, ü^oopende 'tflucl^yanden Yarra van de Engelfche Laeckenen,

lrt date den 20 Felruarij 1631.

pers in kracht van 't felve Placaet de vryheyt ful-
len behouden, om den Tarra vande Laeckenen te
laten maecken in allen Steden ende Plaetfen in 't
voorfz Placaet geexpreiTeert, op peyne ende ver-
beurte daer inne verhaelt.

Gedaen in 's Graven - Hage , onder onfen
Cachette , Paraphure , ende Signatuere van
onfen Griffier, op den twintighften Februarij
fefthien-hondert een ende dertigh. Ende was ge-
parapheert , S. v. Haerfholte,^vt- Onder ftondt,
Ter Ordonnantie vande hoogh-gemelte Heeren
Staten Generael. Ende was ondergeteyekent,
Cornelis Mufch. Zijnde op 'tfpatium gedruckc
het Cachet der felver Heeren Staten in roodén
Waflèhe.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Alfoo wy in ervaringe zijn ge-
komen, dat ons Placaet op't ftuck vanden
Tarra vande Engelfche Laeckenen inden
jaerefefthien-bondert ende feventhien gheëma-
neert, ende den vierentwintighften Julij leille-
den eerenoveett, niet en wert onderhouden naer
behooren. SOO IST , dat wy naer voor-
gaende deliberatie hebben goet ghevonden ende
verilaen, midts defen nochmaels expreifelijcken
te interdiceren allen Ingefetenen defer Landen,
dat niemant wie hy zy, eenige Laeckenen vande
Engelfche Court fal vermogen te koopen, 't zy
datfe de felve willen verkoopen als Court of par-
ticulieren, anderS als in eonformitey t van 't voor-
fchreve Placaet. Ende dat dienvolgende de Koo-

2, A&e, voor de Koopluyden yan Arnfterdam, raecfynde tanen yande En*

gelfche Laeckenen.. in date den 3 ojunij 1631.

eaec des voor-middaeghs fullen nat ghemaeckt
zijn, in cas dat het ghetal daer van foo groot be-
vonden wordt, dat de ghebreeckige Laeckenen
op den felven dach niet konnen ghemeten wor-
den , d'overgebleven ofte refterende Laeckenen
den volgenden dach fullen gemeten worden, en-
de fal de Tarra vande felve Laeckenen » fonder
eenige fwarigheyt, by de Engelfche Koopluyden
vergoedet moeten worden, in allen fchijn of de
Laeckenen op eenen dach conform het meer-ge-
noemde Placaet gemeten waren: Welverftaende;
dat de Laeckenen die nat gemaeckt wefende, den
felven ofte volgenden dach niét ghemeten zijn,
met het merek in margirie van't tweede Artijckel
vande Inftruetie voorde Meters uytgedruckt.ful-
len worden geteeckent, ende gehouden als of die
getarret waren.

Aldus ghedaen ende ghearrefteert in onfe
Vergaderinge , in 's Graven- Hage , den der-
tighften Junij Anno fefthien - hondert een en
! dettigh.

', «; ■ ■ . v.¹,»;�.»!,... d ,-■..< ■ - '.-"�'» ߷^; � »�^: - ^J"- '/'"

, E Staten Generael der Vereenighde Ne-
I derlanden, Allen den geenen die defe
; fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN , Alfoo het
tweede Artijckel van het Placaet op 't ftuck van
den Tarra vande Engelfche Laeckenen huyden
ghearrefleert, expreflelijck inhoudt , dat alle
Laeckenen die des voormiddaehs zijnde nat ghe-
maeckt, op den felven dagh fullen moeten ghe-
meten worden , op pene inden felven Placate
vervaet. Ende gheconfidereert dat ten reguarde
vande Koopluyden vande Laeckenen binnen de
Jtadt yan Amfterdam, overmidts haren grooten
handel niet wel doenlijckis, het felve in dier
voegen te doen effectueren ende naer te komen.
^� O 1S T, dat wy defe faecke rypelijck ©ver-
bogen hebben , de voorfchreve Koopluyden

vantie van't voorfchreve Artijckel hebben ghe-

y^ie.^ert> ghelijckwy de felve difpenferenby

S' � ^accorderende, dat de Laeckenen, die

^&ens ^den ^houden van 't voorfchreven PU*

1. Or-

7. G "� ''�

'y\ïi\s

�»

-ocr page 1157-

1309 By voeghfel van eenige Plaeaten, &c. '"> ^

t. Ordonnantie, Waer nae binnen de (jeunieerde Tro^intien^eaffo^

de Landtfchappen, ende 't refort van dien,verantwoott falworden den Impofl op de Wynen Ji ;�
nen de fe/ve Provintien, geajfocieerde Lantfchappen, ende 't refort van dien , fullen werden «'""
Jumeert, ende dat nae advenant daer op gheheven wert, uytwyfende de refpc�ive particulL 1"
donnantien der Confumptie. In date den 13 Maert 1633.

eenige andere ofte meer Kelders , Packhutf
gebruyeken wilde, daer uyt ten minfteii een V
ende daer en boven wilde yerkodpen, fal 'ifcuf
haer vry ftaen, mits dat de felve Kelder ofte ρ ?
huys ten miniten zy geleeen dertigh roedejjv»
den anderen hunnen Kelder ofte Packhuys d
uyt by kleynder ghedeelte verkocht wert, '_eia
fullen voor foo veel fulcke plaetfe aengaec d ^Cgeen minder q�antiteyt als het Vat, ende daer?
boven verkocht ende uytgeflagen wort, ghehoj¹den worden als Koopluyden ofte Fa�roors,omm�
haer dien-aengaende naer 't geene tegensdefelve
Fa&eurs in 't gevojgh van defen isgheilelt'rere-
guleren.

Den Pachter fal alle twee Maenden rnogen gaej
peylen tot alle Groifiers, die beneden 't Vat all
vooren Wijn uytfetten ofte verkoopen, ende het
gene dat vermiH wert,ende minder als by aflcliry.
vinge blijeken fal uytgedaen te zijn, fal daer van
half Tappers ende half Borgers Impofl moeten
betalen, mits daer van treckendeterMaentvoot
leckagie een veertighfle-part.

VI.

Van ghelijcken fullen de felve Groifiers afllach
ghenieten vande Wynen dieverfuyren, ofte tot
Edick gemaeckt werden, ende 't gene dat verfpilt
wert by borftinge van Reepen, ofte ander mereke-
lickongeluck, mits dat men 't felve fal doen blije-
ken by kennifl� vande gefvvooren Wijnwerckers,
of ander goet ende onpartydigh bewijs naer gele-
gentheyt der faecken, midtfgaders vande fuyvere
Moeren, die met geen Water, Spoelingh, ofte an-
dere vuyligheyt vermenght zijn, ende fal *c felve
gekeurt werden by den gefwooren Keurmeeitets
daer toe te ordonneren.

VII.

Den Tappers ende Burgers, fo wel inde Steden
als ten platten Lande, en fullen gene Wynen mo-
gen inflaen ofte opdoen, voor ende al eer fy de
felve; aenden Pachter ofte Collefteur hebben
overgegeven, ende daer van ghehaek is een biljet,
inhoudende de qualiteyt ende q�antiteyt van
dien, op de verbeurte vande Wynen.ende de boe-
te van hondert gulden re verbeuren op elck vat
�rzy groot ofte kley η: Ende foo den Pachter den
Tapper niet en wil crediteren, fal by het inleggen
vande Wijn,den Impoft moeten betalen, olte
daer vooren cautie ilellen tot contentement vas
denPachter. ^; ^:*»'!■? ' VIII;

Binnen de beflooten Steden, ofte Vryneyt van
dien, en fullen geen Wynen �n ofte uyt ycmand"
Huys, Kelder ofte Packhuys mogen ghewrocw
werden, dan door de gefwooren VVijn-wercKer,

; En geenen, die met Wynen binnen eeni-
i ge Steden ofte Plaetfen vande ge�nieer-
de Provintien ende geailbcieerde Landt-
fchappen , ende 't reflort van dien, fal in-
nekomen, het zy van over Zee, ofte uyt de Geu-
'nieerde Landen, ofte van buyten de felve, fal ghe-
houden wefen aenden Pachter ofte Collecteur
fijnder eerfte aenkomite,aen re geven fijnen rechr
ten Naem: Ende fullen egeene der voorfz Schip-
pers gheen Wynen uythaer Schepen mogen lof-
fen, doen Jofl�n, ofte gedoOgen dat fulcks gedaen
wert (alwaer't Bootfgefellen voeringe) voor ende
al eer daer van ghehaek fal zijn een Los-ceel, op
de boete van hondert guldens. Ende fal den Pach-
ter ofte fynen Commis daer by mogen komen,
om op te teeckenen alle de Wynen die geloft ful-
len werden, ende wie dat de felve toekomen, ofte
aen wat Fa&oor de felve werden verfchreven, en-
de onder wien die fullen worden gheleyt, fonder
dat hem yemant daer tegen fal mogen ilellen, op
gelijcke boete als vooren.

11.
Item, foo en fullen geen Groifiers (die beneden
het Vat ofte vier Oxhoofden uy tflaen) Wynen
mogen opdoen,'t zy in haer Huyfen, Keldersofre
Packhuyfen, voor ende al eer �y de felve Wynen
aenden Pachter ofte Colleiteur hebben aengege-
ven, ende een behoorlijck biljet daer afghehaelt,
op de boete van fes hondert guldens , ende van
hare Neeringe gefufpendeert te werden den tijdt
van een geheel Jaer.

III.
Ende fullen de voorfz Groifiers ten ingangh
van defe Pacht, aenwyiinge moeten doen van alle
■de Wynen die fy in haer Huyfen, Kelders ofte
Packhuyfen hebben leggen, omme by aen Pach-
ter gepeylt te werden, londer dat iy daer van ee-
nige fullen verfwygen, verileecken, of gedoogen
dat fulcks ghedaen werdt, op de verbeurte vande
Wynen, ende een boete van twee hondert gul-
dens, Ende fullen de voorfz Groifiers daer van
niet alleen gemaect werden Debiteurs, maer oocfc
mede van alle de Wynen die fyJuyden daer nae
fullen inilaen, om,me de felve by uytflacij �nde af-
fchryvinge te verantwoorden. ,/ = ,>, bl

V ■ -..:- xMJkU^r.i:i.'..-iV',^:\-j;i�

Den Pachter fal vermogen alle de Vaten,die by
de voorfz Groifiers, ofte by den Tappers inge-
daen fullen worden, te laeten royen by den ghe-
fwooren Royers, op de Dortfche ende Amitelre-
damfche ritiinge: Ende fullen de voorfz Groifiers
gheen minder Vaetg�ns. mogen uytietten als vijf
ftoopen Dorts, ofte vieritoopen Amil�rdams, of
foo veel meerder mate als de particulier Ordon-
nantien van yeder Provintie toelaet,fonder noch-
tans minder als vier ftoop Amflerdams te mogen
ghebruyeken 5 maer indien fulcke Groifiers noch

op gelijcke boete als
geftelt.

in'tvoorgaendeArticule'⁵

Ende

-ocr page 1158-

Verantwoordinge van dlmpoft op de Wynen. % 311

_a3ti

inflach-ceel ofte biljet, op welcke ceel de Wynen
fullen werden verdobbelt, om vande ghefvvooren
Α rbeyders ghe wrocht ende ingedaen te werden,
ende fal op de rugge vande felve Ceel geteeckent
moeten werden , hoe veel Wynen daer zijn ghe-
weeft, ende in wat Kelders ofte Packhuyfende
felve zijn ingeflagemEnde fullen de voorfz Wijn-
werckers fo ras 't werck gedaen fal zijn, de voor-
fchreve inflach-ceelen moeten overleveren aen-
den Pachter, ofte fynen Commijs, omme by den
felven op des Koopmans ofte Fadteurs reecke-
ninge te Boeck geilelt te werden.

XIII.
Item, foo en fullen de voorfz Koopluyden ofte
Fadleurs, geen Wynen mogen uytfetten, verfen-
den, verkelderen, ofte aen yemant tranfporteren,
ofte fullen gehouden zijn 't felve den Pachter ofte
fynen Collecteur aen te gheven, ofte doen aenge-
ven, met verklaringe uyt wat Kelder of Packhuys
de felve fullen werden ghedaen , ende aen wien,
ofte op wat plaetfe die zijn gelevert, getranfpor-
teert ofte verfonden, omme volgens dien weder
vande reeckeninge gefchreven te werden, daer op
die geilelt waren.

XIIII.
Den Pachter fal ter expiratie van fynen Pacht,
de reeckeninge maecken, van alle de Wynen die
by de voorfz Koopluyden ofte Fadteurs zijn in
endeuytgeilagen, ende't felve jegens den ande-
ren vereffenen ende balanceren nae de fuftage,ge-
lijck de felve ingeflagen zijn, ende 't gene dat bo-
ven de behoorlijcke Jeckagie ende fpillagie, fulex
hier vooren in het vijfde ende felle Articule wert
gefeytende geexpreffeert, fal vermifl: werden, fal
daer van den Impoll by den voorfz Koopluyden
ofte Faitoors moeten verantwoort ende betaeldc
werden,als in't vijfde Articule wert uytgedruckt.

Ende op dat de frauden fullen werden verhoer,
die door 't vervoeren vande Wynen voor defen is
ghepleecht, foo en fullen van nu voortaen geene
Wynen mogen werden verfonden of verfcheept,
het zy of de felve binnen de Vereenighde Neder-
landen ende GeaffocieerdeLantfchappen, ende
't refort van dien, ofte buyten de felve ghevoert
werden, voordat daer af gehaeltzijn behoorlijc-
ke biljetten van affchryvinge vanden Pachter ofte
Collecteur van defen Impoft, inhoudende de
quantiteyt ende qualiteyt van dien, met expreffie
op wat plaetfe, aen wat Perfoon, ende met wat
Schipperde felve fullen werden verfonden.

XVI.

De Wynen die op de Kay, ofte op de Vlet-
fchuyten leggen, de welcke noch op geen reecke-
ningen vanden inflach vande Groffiers, Koopluy-
den ofte Fadteurs en zijn geftelt,maer alleen ftaen
op de uytleveringe vanden Inbrenger ofte Schip-
per, die de felve Wynen heeft gebracht, en fullen
mede niet verfcheept ofte verfonden werden fon-
der biljetten als vooren, met aengevinge onder
wien de felve gelegen zijn.
XVII.

Alle ordinarisMardrende Veer-fchippers, ful-
len ghehouden zijn in't begin vanelck termijn
cautie te flellen, datfe de Wynen daer op de felve
afgefohreven zijn, ende by haer gevoert worden,

7.G ij ge.

I X

_Uk fulle» de felve Wij n-werckers, om gheen
■ k moeen loten ofte dobbelen, voor ende al
^e� biljetten van 't werck ghebracht fullen zijn

^ee'ⁿ

'tHuyfke"

vande voorfz Wijn-werckers, om-

iet

vden Commijs vanden Pachter aldaeropge-

^: ^D) .......�Jon rip welcke de felve bilietren

kent te werden, de welcke de felve biljetten

;ee

fal leveren in

il v'.vprckeevvonnenTullen hebben, ende
f 1 en de Wijn-werckers tot de Wynkoopers ko-

de ende 't werck niet gereet vindende, fullen
JnWijn-koopersden Arbeyders moeten geven
Zte betalen voor hun verlooren gangh half Ar-
1, vdts-loon: Ende fullen de Wijn-werckers in
f deken eevalle, de felve biljetten datelijck weder
moeten oebandigen aende voornoemde Commijs
vanden Pachter, omme by den felven bewaert te
weaien, tot dat het felve werck fal ghereet zijn,
wekken tyde men daerommeals dan weder
fj| moeten loten. Gelijck mede de voorfz Arbey-
ders gehouden zijn alle de biljetten vande wynen
die gewrocht zijn, foo ras als 't werck ghedaen fal
_zijn, te leveren in handen vanden voornoemden
Commijs, die daer toein 't Huyf ken vande Wijn-
werckers geftadigh fullen moeten wefen, al eer fy
in een ander werck fullen mogen gaen ende tre-
den , ofte om ander werck mogen iooten. Doch
fullen in des voorfz Wij n-koopers werck mogen
blyven, als hem verthoont fal werden een biljet
by den Pachter ghegeven, ende by den Commijs
gevifiteert.op de boete van tien gulden,ende arbi-
trale correftie nae gelegentheyt der faecke.
X.

Den Pachter fal gehouden wefen, te geven van
clcke parthye Wijns die t'effens afgefchreven, en-
de buyten 't bedrijf van fyne verpachtinge gevoert
wert, drie biljetten, een aenden Koopman die de
Wijnuytflaet, ende een aenden Schipper die de
Wijn vervoert (die 't felve biljet fal moeten leve-
ren aenden Pachter ter plaetfe daer de felve Wy-
nen fullen worden gebracht) ende het andere bil-
jet fal by den Arbeyder (als 't werck ghedaen is)
gelcvert werden in 't Huyf ken aende voornoem-
de Commijs, ghelijckals hier vooren in 'tvoor-
gaende Articule is ghefeyt, ende fal den Pachter
ontfangen van elcke partye, zijnde een Oxhooft
ende daer boven, een ftuyver, ende van minder
een halve ftuy ver, dat buyten fyne Verpachtinge
als vooren fal werden vervoert.
XI.

Den Pachter fal met den ingangh van fyne
Pacht, ten overftaen vanden afgaenden Pachter,
"jogen gaen tot de Koopluyden, Fa&oors, ende
alle andere die met het Vat, vier Oxhoofden ende
«et boven verkoopen, omme alle de Wynen die
2 ty haer, ofte onder haer hebben leggen, op te
wekenen, tot wekken eynde de voorfz Koop-
;}<ien' Faveurs, ende alle anderen, fullen moe-

n aenwyfinge doen, in wat Kelder ofte Pack^
2 «niy haer Wynen hebben leggen, fonder ee-
«pndaer van te verfwygen, op de boete van
Zeehonden guldens.

r , XII.

Fafte ^len ^de voorfchreve Koopluyden ofte
inflaen^rS' ^gCen ^Vvy^nen mogen inflaen, ofte doen
» voor ende al eer daer van is ehehaek een

-ocr page 1159-

α313 Byvoeghfel van eenige Placaten ,&c. ₂

getrouvvelijck fullen beilellen ter gliedeilineerde l voor hem en brachte, den i�lven f_a] den I

plaetfe, ende fullen volflaen mogen, niidts dat fy j moeten betalen , ofte cautie �ellen aenden'tP⁰

act

' " ' " " ''" ter ter plaetfe daer hy de felve Wynen liael_t

fal hem dien Pachter daer van geven een bi"

houdende de quantiteyt ende qualiteyc _vWynen, ende dat den Impoil daer van is bet ι
of cautie daer vooren gheilelt, welck biljet*!
Haelder vande Wynen fal moeten leveren j_n h

Wynen fullen hebben ghebracht, doenblijcken
aenden Pachter ofte Collecleur, daer fy de felve
Wynen fullen hebben ingenomen,dat de nombre
ende quantiteyt vande ingeladen Wynen daer
zijn gekomen , ende fal den voornoemden Colle-
cteur het felve op fijn Regiiler moeten fuyveren,
�ndede biljetten liafl�ren, op pene foo eenigh
Schipper ofte Schuytvoerderin ghebreke bleven
het biljet ofte biljetten over te Ie veren,te verbeu-
ren voor de eerfte reyfe thien gulden, ende niet te
min de naeflvolgende reys het biljet ofte biljetten
aenden voornoemden Pachter ofte Colle&eur te
behandigen.op een boete van vijf en twintigh gul-
den , ende foo de felve voor de derde reyle infge-
lijcks in gebreecke blyven, op fufpenfie van hun
Veer.

XVIII.

Item, of't gebeurde dat yemant eenige Wynen
quam te koopen , die hy felfs wilde vervoeren,
ofte door een ander (geen ordinaris MarC� ofte
Veer-fchipper zijnde) ibude doen vervoeren, fal
gehouden zijn hem te addreil�ren aenden Pach-
ter ofte Collecteur vande plaetfe daer hy de Wy-
nen fal innemen, ende hem overleveren een biljet
vanden Pachter vande Plaetfe daer hy de Wynen
fal brengen, ende op doet affchry ven, ofte ander-
fmts te vertoonen wettelijcke Atteflatie vanden
Schout ofte Gerechte, daer by verklaert ende
goede kenn�Te ghedaen wert, waer,ende op wat
plaetfe hy woonachtigh, ende fyne refidentie
houdende is, de wejcke verthoont zijnde, fal hem
den Pachter geven behoorlijck biljet of recepifle,
vanden Pachter of Colle�eur vande Plaetfe daer
de Wynen fullen werden gebracht, ende daer op
de felve afgefchreven zijn, fal 't felve biljet weder
gebracht ende gefuyvert moeten werden binnen
den tijdt van een Maent,indien de Wynen binnen
de Provintie daer die afgefchreven zijn, blyven,
maer jfoo de felve vervoert werden vande eene
Provintie inde andere, binnen twee Maenden,
Voril ende Onweder uytgefondert, omme des
Pachters tweede Regiiler gefuyvert te werden by
den Koopman of Schipper, op de boete van vijf-
en-twintigh ponden.

XIX.

Maer in ghevalleden voorfz Kooper, ende felfs
Vervoerder, geen van beyde voor hem en brach-
te , fal ghehouden wefen cautie te �ellen, dat de
Wynen ter gliedeilineerde plaetfe, daer op hy de
felve heeft doen affchryven , fullen worden ghe-
bracht ende opgedaen.ende fal 't felve binnen den
voorfz tijdt als vooren, by biljet doen blijeken, of
by faute van dien , fal den Caudonaris gehouden
wefen den vollen Impoil vande afgefchreve Wy-
nen te betalen, aenden Pachter daer de felve zijn
afgefchreven.

XX.

Ende oft gebeurde.dat yemant vande Ingefete-
nen defer Landen, buy ten den ringh van fyne ver-
pachtinge, wilde gaen koopen een half Aem
Wijhs, of daer beneden, ende geen biljet vanden
Pachter ofte Colle&eur van fijn woon-plaetfe

an.

den vanden Pachter ofte Collefteur,daerde u!
nen fullen werden gheconfumeert, al eer de f ι'
Wijn fal werden opgedaen, op de boete van tl
gulden, omme by den voornoemden Pachter Τ
Collecteur te Boeck gheilelt te werden, om L�*
volgens den Impoil alle Maenden te gaen ontf"
gen, daer de Wynen zijn gehaelt ende afgefch �
ven, voor foo veel den Impoil aende felve p_aci,
is betaelt, ende foo de voorfz Wynen binnen/
beflooten Steden (den Haegh onder de felveehe.
reeckent) werden opgedaen, fal daer van gepeveji
werden een biljet, omme volgens dien by den ge-
fwooren Wijnvverckers gewrocht te werden, <%
de fullen de Pachters voor haer collecte ende den'
ontfangh vande felve, genieten den achtflenpen.
ningh, fulcks dat hier by verftaen wert, datdc
Pachters alomme in die gelegentheyt r�ciproque.
licken malkanders Collecteurs fullen moet� zijn

XXI. ^;

Vande Wynen over Zee, ende buytendeGeu
nieerde Provinci�n ghevoert, ende afgefchreven
fullen werden, fal men by Acte vanden Convoy
ofte Licent-meefters moeten doen blijeken, dat
het recht van dien daer van is betaeldtofteaenge-
teeckent, al eer daer van by den Pachter ofte Col-
le&eur een afflach-ceel fal werden gegeven.
XXII.

Geene Wynen uytter Zee,of langhs de Riviere
van buy ten inkomende, en fullen mogen werden
geloft als inde befloote Steden , op een pene van
twee hondert gulden te verbeuren, foo dickende
menichmael als bevonden fal zijn, defetercon�
trarie gedaen te wefen.

XXIII.

Den Pachter fal ten ingangh van fijne Pacht,
met Notaris ende Getuygen, ende ten overflaen
vanden afgaende Pachter, tot alle Tappers, Her-
bergiers , Drooge-gailerye, ende Tafel-houwers
Huyfen mogen gaen peylen, ende doen opfehrij-
ven alle de Wynen , die aldaer ghevonden lullen
werden, omme alle Maenden daer van te ontfan-
gen den behoorlijcken Impoil, ende fullen oe
voorfz Perfonen, den Pachter moeten aenwylea
alle heure Wynen, op pene foo fy eenige moch-
ten verfwegen of verileecken hebben.vande felve
verfleecke ende verfwege Wynen , ende boven
dien een boete van honden* guldens.
XXIIII.

Den Pachter fal foo diek wils als 't hem goet
ende noodigh dunckt, geaififteert zijnde met No-
taris ende Getuygen, tot de voorfz Tappers mo^
gen gaen peylen, ende onderfoeckinge doen, o
eenige flucken ofte Vaten met water zijn gevuic,
of dat daer inne eenige andere onbehoorJicklie)
zy gepleeght, fonder dat daer jegens ghedaen i*
mogen werden eenigh belet ofte refiflcntie.op f
boete van yederVat dat met Water ende anciej
onbehoodijekheyt bevonden fal werden gberu

-ocr page 1160-

Verantwoordinge van d'Impoft op de Wynen. 2316

dert guldens te verbeuren, foo wel jegens den
Pachter ofte Colledteur te executeren, als den
genen die met hem ofte yemandt van fynent we-
gen compofmeofteuytkoop aengaet. Ende in- -
dien yemant van defen lmpoft c�mpofeert, fullen
de andere Pachters de felve daer over mogen be-
keuren , ende hunne aclie ter eerfterinftantie mo-
gen intenteren voor de Heeren Gedeputeerde
Staten , ofte Gecommitteerde Raden, inde refpe-
ftive Provinci�n of Quartieren daer compofitie is
gedaen ofte gepleeght: Ende in cas het cafus fou-
de mogen vervallen ter plaetfe daer van wegen
de Generaliteyt verpachtinge wert gedaen, voor
den Raedt van State defer Vereenighde Neder-
landen. Ende foo eenigh Wijn-tapper (onder
pretext dat den Pachter met hem niet en wil com-
poferen) geen Wijn fal willen inleggen ofte tap-
pen ('t felve doende drie weecken gheftadigh) lal
verbeuren vijfen twintigh guldens , ende boven
dien binnen den tijdt van drie Jaren geen Wijn te
mogen tappen, op de boete van drie hondert gul-
dens, ende arbitrale correitie.
XXIX.

Item, foo yemandt eenige Wynen op 't Leger
wilde voeren, om by de Soetelaers of andere ge-
lieten te werden, fal hem moeten reguleren nae
't geene andere Wijn-voerders ten lafte wert ghe-
leyt: mits dat hy in plaetfe van biljet, fal moeten,
fuyveren by Atteftatie vanden Commiffaris van
de Schepen, ende Geweldigen, ofte die geene die
by haer Ho�. Mog: ofte der felver Gedeputeerden
daer toe fullen worden geordonneert.
XXX.

De Pachter van d'eerfte verpachtinge der Wy-
nen, die volgens defe Ordonnantie der verant-
woordinge , defe fpecie ghedaen fal worden , fal
gehouden wefen te leveren aen alle Grofliers,
Wijnkoopers ende Wijn-tappers, die inden ringh
van fijne Verpachtinge woonachtigh zijn.een Or-
donnantie van defe verantwoordinge, als oocfc
een Generael Placaet, op datfe nae de felve hun
reguleren. Ende fullen de voorfz Grofl�ers, Wijn-
koopers ende Wij n-tappers,Schipperen,ende an-
dere Wijn-halende ofte voerende Perfoonen daer
van foo veel hen aengaet, wel onderrechten, op
dat niemandt van hun daer van eenige ignorantie
en hebbe te pretenderen.

XXXI.

In ghevalle bevonden wierde, dat eenigh Pach-
ter, Colle&eur of andere Officiers geftelt zijnde,
tottet verkenen van Atteftatie, tot fuyveringe
vande Dam-cedels dienende, hem fo verre quame
te verloopen, dat hy eenigh valfch of dubbele
Boeck quame te houden, fal daer over gegeeffelt,
gebrant-merekt, ende voorts uyt de Ge�nieerde
Provintien ende GeaiTocieerde Landtfchappen,
ende 't refort van dien, gebannen worden.
XXX II.

Inde Ge�nieerde Provinci�n, Geaf�bcieerde
Landtfchappen, ende 't refort van dien, daef
vafterofte ftrifter ordre foude mogen zijn, als
in defe Ordonnantie vande verantwoordinge der
Wynen is begrepen, de felve en werdc hier door
niet gederogueert.

Aldus ghedaen ende gearrefteert ter Vergade-
7.G iij ringe

,� de fomme van vijfen twintigh gulden, bo-
^ceZ,J,ⁿ' impoft vande Wynenvan 'cfelveVat,

ven
en

e verbeurte vande waerde vande Wynen.

Χ Λ V.

Pachters ofte Colleaeurs vandefen Im-

'noch Wijn-koopers, Wijnverlaters ofte

,it, 1

ppers, en fullen egeen Koopmanfchap-

^tfteNe�r�n'ge van Wynen mogen'doen, part

^Pf c deel daerinne hebben, het zy in 't kleyn ofte
oot direftelijck ofte indireftelijck, noch geen
Serbe'ree mogen houden , ofte Wynen met de
L_ne maet uy ttappen,op de verbeurte van twee
I ondert guldens, foo dickende menighmael be-
vonden falworden contrarie gedaen te zijn.
^V0P XXVI.

Den Pachter fal ghehouden wefen indegroote
Steden, ter plaetfe daer de Heeren Commiflarifen
der Verpachtinge ende Magiftraten fulcks goet
ende noodigh vinden,te ftellen een ofte meer Col
lefteurs apart, die ter plaetfe, ende op fulcken
tivren als hem geordonneert fal worden, fal moe-
ien fitten tot gerief van een yeder, omme de felve
met biljetten ofCeelen te gherieven, foo wel die
buyten den ringh van fyne Verpachtinge,als daer
binnen woonen, ende fullen daer benefT�ns ghe-
houden wefen te houden goet ende pertinent Re-
eifier van alle de Wynen, die uyt fijn bedrijf bin-
nen de Ge�nieerde Provintien , GeaiTocieerde
Lanrfchappen ende refort van dien, alomme ofte
buyten de felve fullen werden gevoert,welck Re-
gifterhyt'allen tyden (des by andere Pachters
verfocht zijnde) fal moeten openen, op de boete
van hondert guldens te verbeuren, foo hy weyge-
righ is't felve te doen, mits dat de boeten die door
't openen van 't Regifter wert ontdeckt ende ach-
terhaelt, gedeeltfal werden half ende half
XXVII.

Ende fullen de Pachters voort alomme, ende
op alle pafTagien van elcks pachte, foo te Water
als te Lande, mogen (lellen alfulcke Wachten, als
fy tot belettinge ende verhoedinge vande frauden
endefluyekeryen noodigh fullen achten,de wele-
ne gheauthorifeert fullen zijn, omme de biljetten
vande geladen Wynen te eyiTchen, ende de felve
dienvolgens overfien ende vifiteren, fonder dat
yemandt daer tegen fal mogen doen eenigh belet
ofte refiflentie, op de boete van hondert guldens,
wik arbitrale corre&ie nae gelegentheyt der
weke: Tot wekken eynde alle Officieren, 't zy
van wat Quartieren, Steden, Plaetfen ofte Dor-
pen die iouden mogen zijn, belaft ende bevolen
*ert, op den cedt by henluyden in't fiuck hunder
Officie ghedaen, dat fy t'allen tyden des by den
pachter ofte Collefteur verfocht zijnde, de felve
[allen doen alle hulpe ende affiitentie, daer inne
'y volgens den Placate Generael, ende defe Or-
^connauti_egerechtightzijn.

_n XXVIII.

�en Pachter ofte Colle�eur fal aen handen

«dert Commiffaris der Verpachtinge , den be-

nijcfcen eedt doen , dat hy noch niemantvan

ynent wegen, niet anders dan de volle gherech-

_fj» ^,eyt van defen lmpoft fal ghenieten ende ont-

gen, emde dat hy noch niemandt van fvnent

lfⁿ ^met ^nie"iandt en fal compoferen ofte con-

ⁿ ⁱⁿ ^ee ⁿⁱger manieren, op pene van fes hon-

-ocr page 1161-

By voeghfel van eenige Placaten, &c. * _x, ..

dertigh. Was geparapheert, �". G. v. Culenl

ringe vande Heeren St

Ter Ordonnantie vande hoogh-gernelte Η
Staten Generael. Comelis Mu(th. ^er�n

nighde Nederlanden, in 'sGraven-Hage, den
derchienden Martij fefthien-hondert drie-ende

Ordonnantie, Waer naer binnen de (ge�nieerde Trorintien, (jeafiu.

eer Je Landschappen\ ende 't refort van dien, veramwoort fal worden den Impofljooopdebimt
ghehrouwen, ah uytheemfche Bieren, daer inne begrepen de Scheeps~Bieren,diebinnen defihep,
vin tien, Geapcieerde Landt [ι happen, ende 't refort van dien Jul/en geconfumeert worden, ende i
nae advenant daer op geheven werdt, uytwyfende de refpeftive particuliere Ordonnantie der Cc
fumptie. In date dm ι j Martij 163 3.

Die geenen die eenige Bieren binnen de
Steaen ofte Plaetfen vande Vereenighde
Nederlanden, Geai�bcieerde Landtfchap-
pen , ofte refort van dien fal brengen, die
daer buyten gebrouwen zijn, fal gehouden wefen
aenden Pachter ofte Colle&eur van eerfteraen-
komfte aen te geven,de quantitey t ende qualiteyt
vande Bieren die hy inne heeft, om by den felven
geregiftreert ende opgeteyckent te werden, voor
ende al eer hy mette Bieren fal vernachten, op de
verbeurte vande Bieren: Ende in gevalle de voor-
fchreve Bieren aldaer niet fullen worden opgefla-
gen ofte gheloil, fullen de felve niet mogen ver-
voert worden, voor ende al eer den Pachter ofte
Colledteur van die plaetfe,de voorfz Bieren heeft
gevifiteert.d'welcke daer van geven fal een biljet,
inhoudende de quantiteytvan dien, ende fal den
Pachter voor fyne vifitatie ende regiftreren ont-
fangen, van elcke Tonne eeneftuy ver, welck bil-
jet den Schipper ofte Vervoerder vande Bieren
fal moeten overleveren aenden Pachter vande
plaetfe, daer de Bieren gebracht ende opgeflagen
iullen worden, ende fal den Pachter aldaer aende
Inbrengers moeten reftitueren by 't overleveren
van 't biljet, de ftuyver op de Tonne, d'welcke de
felve Inbrengers aenden eerften Pachter fullen
hebben betaelt.

II.
Item, foo en fullen de voorfz Bieren niet mo-
gen worden geloft ofre ghekeldert, voor ende al
eer de felve zijn aengege ven aenden Pachter ofte
Colle&eur vande plaetfe daer die opgeflagen
Werden, ende dat daer van ghehaelt is een biljet,
inhoudende de quantiteyt ende qualiteyt van
dien, ende fullen't felve biljet overleveren aende
ghefvvooren Bier-werckers, om de felve Bieren te
wereken. Ende fo den Bierfteecker, Factoor ofte
Kooper vande Bieren de felve inflaet fonder aen-
geven, fullen de Bieren verbeurt wefen, ende den
Bierfteecker, Facloor ofte Kooper vande Bieren
boven dien noch verbeuren de fomme van fes
hondert Carolus guldens, ende boven dien van
hare Neeringe gefufpendeert werden den rijt van
een Jaer, het welcke oock plaetfe hebben lal van
de Bieren die binnen de Steden ofte plaetfen van
eenige vande Ge�nieerde Provinci�n, Geaflbci-
eerde Landtfchappen, ofte refort van dien zijn
gebrouwen, ende die by de Bierfteeckers ofte an-
dere (hem met de handelinge vande Bieren genee-
rende) fonder aen te geyen, als vooren fullen
worden ingeflagen.

III.

Ende fullen alle Bier-befchoyers, Faftoors,
Koopluyden, ende alle die haer met die handelin'
ge vande Bieren geneeren, moeten aenwyfcnalle
de Bieren die fy�uyden ten ingangh vande pacht,
in haer Huyfen, Kelders ofte Packhuyfen fullen
hebben, om de felve by den Pachter ofte fynen
Commis ghepeyltende opgeteeckent te worden,
fonder daer van eenige te verfwygen,verfleecken,
ofte gedoogen dat fulex gedaen wert,op de boete
van twee hondert guldens, midtfgaders de ver�
fteecken Bieren, van welcke Bieren de voorfz
Bierfchoyers, Fadtoors, Koopluyden, ende alle
die haer mette handelinge van Bier geneerenjul�
len gemaeckt worden Debiteurs, midtfgaders van
de bieren die fy�uyden na datum fullen ontfangeu
ende opilaen-om de felve by affchry vinge te moe-
ten verantwoorden, mits genietende voor lacka-
gie ende drincke-bier een Tonne op 't laft: Wel�
verftaende nochtans dat de voorfz Bierfchoyeis
vande overgehouden bieren, geen profijt vanden
Impoft fullen ghenieten ,alfoo dickwilsghebetm
dat deur de groote Neeringe de bieren niet en
worden gekeldert, maer by 't uytilaen uyttc
Schepen gelevert worden, ende midts dien wey-
nigh ofte geen lackagie hebben: Ende fullen gene
bieren met de kleyne maet, Kannen, Fleflcn, ofte
andere Inftrumenten mogen uytleveren ofte ver*
koopen , op de boete van twee hondert guldens,
ende van haer Neeringe gefufpendeert te werden
den tijdt van een Jaer, des dat haer afflach fee
ken fal die bieren die gefpilt worden,mitsdatmen
*t felve behoorlijck fal doen blijeken. Den Pach-
ter fal gehouden zijn te ftellen eengoet enat^�
trouw Collecleur, die daer toe by de Heeren Ma-
giftraten fal werden be-eedight, dat hy gnetrou-
welick alle de bieren fal opteeckenen ende ai-
fchryven.

UIL ,,

t)e Bier-befchoyers ten platten Lande * w»
haer moeten reguleren na 't gene de Bierbelcη r
ersinde Steden te lafte is geleyt, behagen d-tij
geen bieren buyten hare Parochien -~^uJ)^e"^m|E_Duytleveren, ten zy dat fy aenwy fmge full«ⁿ .
aen wien fy haer bieren hebben ghelevert»
mette biljetten vanden Colleitcur haer reec ^
ninge van haer uytgeleverde Bieren ^moeK
fierln: Sullen oock de Colledteurs geen b�p
van affchry vinge mogen geven, ofte ^doenA_y3Bvan bieren die gevoert werden buyten rei
hare V�rpachtinge, ten ware diegeeiiediec &
bieren begeerden te halen buyten diilritf ^Y4"_vi_ci.

-ocr page 1162-

219 Verantwoordinge van dlmpoft op de Bieren. 2320

,Urmac met fich bracht een biljet vanden
fTiScolletorvan 't refort vandie Ver-

vande bieren die uytte Brouwerye gelevert wor-
den , met Inct of roo Aerde werden deurtrocken,
ofte ten halve ghefcheurt, opdatmenfien mach
dat daer eens bier op uytgelevert is, op de boete
van xxv. guldens, van elck biljet dat bevonden fal
worden niet gecafteert te zijn.

VI.
Gelijck mede alle de Bier-befchoyers,Factoors
ende Koopluyden vande Bieren inde beflooten
Steden, egeen Bieren fullen mogen uytleveren,
fonder te onderhouden 't gene dienaengaende in't
voorgaende Artijckel den Brouwers is gelaft, op
peyne van twee hondert guldens, ende van haer
Neeringe mede gefufpendeert te worden den tijt
van een geheel jaer.

VII.
De Schippers ofte Schuyt-voerders die binnen
de Ge�nieerde Provinci�n, Geaflbcieerde Landt-
fchappen, ofte 't refort van dien, ordinaerlijck de
bieren voeren op vafte Bierftallen, foo inde be-
flooten Steden als ten platten Lande, fullen ghe-
houden wefen in 't begin van elck termijn cautie
te ftellen, dar fy de Bieren die by haer vervoert
werden ter gedeftineerde plaetfe fullen brengen,
ende fullen volftaen mogen, mits datfy alle reyi�
t'harer wederkomfte met biljet vanden Pachter
vande plaetfe daer fy de bieren fullen hebben ge-
bracht,moeten doen blijeken aenden Pachter ofte
Collecteur daer fy de felve bieren hebben inge-
nomen,dat de nombre ende qualiteyt vande inge-
lade bieren aldaer zijn ghekomen, ende fal den
voornoemden Collecteur het felve op fijn regifter
moeten fuyveren ende de biljetten liafl�ren, op
peyne foo den Schipper ofte Schuytvoerder in
gebreecke bleef het biljet over te leveren, fal ver-
beuren voordeeerfte reys tien guldens, ende niet
te min de naervolgende reys het voorfz biljet ge-
houden wefen aenden voornoemden Collecteur
te behandigen, op de boete van vijf en twintigh
gulden van yeder reys, foo lange hy in gebreecke
blijft 't felve biljet over te leveren.
VIII.
Item, foo yemant binnen eenige Steden vande
Ge�nieerde Provinci�n, Geaflocieerde Landt,-
fchappen, ofte refort van dien, bier quamen te
koopen om in andere Steden ofte Plaetfen vande
voorfz Provinci�n, GeaiTocieerde Lantfchappen,
ofte refort van dien te vervoeren, die geen ordi-
naris Biervoerder ofte Lader en is , fal moeten
brengen een biljet vanden Pachter ofte Collecteur
vande plaetfe daer hy de Bieren fal willen bren-
gen,inhoudende de quantiteyt ende qualiteyt van
dien, welck biljet by den Collecteur vande plaetfe
daer de bieren fullen worden ghehaelt, fal inge-
trocken worden, ende hem daer voor gheven een
ander biljet, inhoudende de felve quantiteyt,daer
op hy totten Brouwer, Bierbefchoyer,Factoor,of
Koopman vande bieren, bier fal inladen: Ende fal
den Pachter ghenieten voor fchryven van 't biljet
ende Boeckhouden, van yder partye een ftuyver,
als vooren isgefeyt, 't welck hem gereftitueert fal
worden by den Pachter, ter plaetie daer de bieren
fullen worden gebracht om geconfumeert te
w�rden: Maer in ghevalle de felve geen biljet van
den Pachter ofte Collecteur voor hem bracht, fal
ghehouden zij η te moeten vertoonen wettelijcke

At-

^1>af ^ ° daer die bieren fouden werden ghe-

Π, ^b_n« dat dien.Bicrfchoyer die fulcke bieren

hracttt»⁰»^,u

t te leveren, met dat biljet den Pach-

br.

'³' an fijn refort mach bewyfen de bieren aldaer

te zijn, ende daer door verminderinge
rieten van die bieren, daer voor hy Debiteur

t 't derde Artijckel is geftelt,op de boete van op
der biljet thienguldens te verbeuren, aenden

Mchter daer de bieren fullen worden gebracht.

kem, foo fullen geen Brouwers, Broufters,ofte
vemant van haer Huyfgefin, bieren mogen uytle-
eren, 't zy °f ^^e ^^e^^ve ^Dieren binnen de voorfz
Sradt ofte reforte van dien gheconfumeert fullen
worden, ofte dat die binnen de Steden oftePlaet-
f_en vande Vereenighde Nederlanden, GeaiToci-
eerdeLantfchappen, ofte refort van dien, mitfga-
(iers buyten de felve werden vervoert, ofte die te
Scheep gedroncken ende geconfumeert werden,
voor ende al eer henluyden vertoont wert het bil-
jet vanden Pachter haerder refidentie, inhouden-
de de quantiteyt ende qualiteyt vande bieren, nae
welck biljet den Uytleveraer hem fal moeten re-
wleren.op de boete van fes hondert gulden,ende
van haer Neeringe ghefufpendeert te worden den
tijdt van een geheel Jaer. Des fullen de Brouwers
die hun bieren uyt het Gijl fchepen, om op haer
Bierftallen te feynden (alfoo fulex by hachte ofte
tfavondts fpade dickwils moetghefchieden) hun
bieren als fy boven 't Laft fchepen, t'allen tyden
mogen uyt liet Gijl fchepen als het beft ghelegen
komt, midtsdatin fulcken ghevalleden Schipper
ofte Innemer vande felve bieren niet en fal mogen
afvaren, voor ende al eer de i�lve aende Pachters
zijn aengegeven,foo veel de quantiteyt ende qua-
liteyt aengaet, ende daer van verkregen behoor-
lek biljet, op pey ne als vooren, Ende fullen de
\00rfzUytleveraers ghehouden wefen de biljet-
ten vande bieren, die binnen de Stadt haerder re-
fidentie ofte vryheyt van dien geconiurneert wer-
den, ten halve gefcheurt ofte ghecafi�ert, leveren
in handen vanden gefwooren Bier-wercker, ende
daer van houden pertinent Regifter: Ende fal den
Pachter door fynenCommis alle morgens tot de
^yoorfz Uytleveraers ofte Brouwers doen halen
«n Ceel.inde welcke de voorfz Uytleveraers ful-
M gefchreven hebben de nombre ende qualiteyt
tinde bieren die fy met Tonnen, half Vaten, ende
minder gedeelten daeghs te vooren aen Tappers
I, f Burgers hebben uytgelevert, ten eynde de
wj^tef ^alle fy^ne biljetten vande gefwooren Ar-
Kders mach bekomen; Ende dat ten reguarde
�« en kan werden gh�practifeert, dat de Brou-

'Kshare bieren verantwoorden, gelijck de Bier-¹foyers als vooren moeten doen, op de boete

»thien guldens t elcken te verbeuren, ten ware

^e steden ofte Plaetfen daer geobferveert wort
S^en ^om ^e,ck werek dobbelt, de biljetten van
wJλ ^r°j ^te ^bieren ^d°or de ghefwooren Bier-

Mkers datelick (na het w�rek van dien) weder
w*7'^e ⁿ ⁱⁿ ^handen vanden Commis daer
wen,Α ' ^VaCr ^men ^van '^c ^voorfz Boeck-hou-
enetw� ^ov;^tleveren vande Ceel, fal zijn gheex-

Pwen ende ontlaft. Ende fullen de biljetten

-ocr page 1163-

Byvoeghfel van eenigePlacaten,5rc ^

ofte die de Impofitie ontfanght , vande pj_adaer hy de bieren heeft doen affchryven inL^
gevalle hy geen van beyde voor hem en brach^
lal moeten cautie ftellen dat de bieren tergedeflt

13 2!

Atteftatie vanden Schdat verklaert ende goeden , waer, ende op waende fyne refidentie ho

neerde plaetfe fullen werden gebrachr,enc?e 'tf

toont zijnde.fal den Pachter ofte Collefteur daer
op gheven een biljet ofte Dam ceel op de Bieren,
totten Brouwer ofte Bier-fteecker te laden , alle
't welck plaetfe hebben fal, als men een half Laft
t'effens ende daer boven wil vervoeren, mits dat
binnen den tijt van drie Weecken, ofte ten langh-
ften een maent, by den Haelder vande bieren.met
biljet vanden Pachter bewefen fal worden, dat de
felve bieren ter ghedeftineerde plaetfen gekomen
zijn, op ghelijcke boete als in 't fevende Art�cule
tegens de Schippers varende op vafte Bierftallen
is geordonnecrt, maer in gevalle het beneden het
half Mis, ί uilen die geenen die geen biljet voor
haer brengen, den Impoil moeten betalen , ofte
cautie daer vooren ftellen aenden Pachter daer
hy die bieren inneemt, ende fal den Pachter hem
daer van geven een biljet, inhoudende de quanti-
teyt ende qualiteyt vande bieren die hy fal inne-
men , met verklaringh dat den �mpoft daer van is
betaelt, ofte cautie daer vooren geftelt,welck bil-
jet den haelder vande bieren fal moeten leveren
in handen vanden Pachter ofte Colle&eur» daer
de bieren fullen worden geconfumeert(al eer men
de voorfz bieren fal mogen loffen ofte inflaen) op
de boete van xxv. gulden , om by den voornoem-
den Pachter te boeck gheftelt te worden, om vol-
gens dien den �mpoft alle maendcn te ontfangen
vanden Pachter daer de bieren zijn gehaelt, voor
foo veel die betaelt is, ende foo de voorfz bieren
binnen de beflooten Steden (den Haegh onder de
felve begrepen) werden opgedaen , fal daer van
gegeven worden een biljet, om by den gefwooren
Bier-werckers ghewrocht te worden, ende fullen
de Pachters voor haer collecte ende den ontfangh
vande penningen genieten den aebtften penning,
fulcks dat hier by verfhaen wert, dat de Pachters
alommein die ghelegentheyt malkanderens Col-
ledteurs fullen moeten wefen.

IX.
Allen den genen die eenige bieren binnen dek
Vereenighde Provinci�n, Geailbcieerde Landt-
fchappen, ofte refort van dien komen te koopen,
om van d'eene Provincie in d'ander Provinci�n
ofte Landtfchappen voornoemt felfs te voeren,
ofte door andere geen ordinaris Biervoerder ofte
Marct-fchipper zijnde,tedoen vervoeren, fal hem
moeten addrelTeren aenden Pachter ofte fijnen
Colle&eur, ende hem overleveren een biljet van
den Pachter vande plaetfe daer hy de bieren fal
willen brengen omgheconfumeert te worden, of
by ghebreecke van 't felve biljet, fal moeten ver-
toonen wettelijcke Atteftatie van Schout ende
Gerechte, fulcx hier vooren in 't achtfte Articule
wert gefeyt,mits 't welck den Pachter hem geven
fal een biljet ofte Dam-ceel vande bieren die hy
fal innemen, ende fal gehouden wefen binnen een
maent, in cas het inde Provincie blijft, ende bin-
nen twee maenden daer buyten in d'andere Ge�-
nieerde Provinci�n, Geailbcieerde Lantfchappen,
ofte refort van dien ghebracht werdende, Vorfl;
ende Onweder uytgefondert, te brengen een bil-
jet ofte recepifle Yanden Pachter ofte Colleaeur,

ve binnen den vooriz tijde, met biljet als v_0oraenden Pachter moeten verthoonen, om opf"
reeifterghefuyvert te werden, ofte dat andeifif

den Cautionaris den vollen Impoil fal moeten C

talen aenden Pachter vande plaetfe daer de fe
zijnafgefchreven.

Item, foo yemant eenige Bieren op 'tLecer^ii
de voeren, om by de Soetelaers gelkten te wer-
den , fal hem moeten reguleren naft 't geene an-
dere Bier-voerders te lafte wert geleyt, tiytgefon-
dert dat hy in plaetfe van biljet, by Atteftatievao
de CommiiTaris vande Schepen, ende Gewelde
ofte de gene die by hare Ho: Mog: ofte der feivei
Gedeputeerden daer toe fullen worden geordon-
neert, fal doen blijeken dat de felve bieren afdaer
zijn gekomen ende geloft.

XI.

Niemant vande Ingefetenen defer Provinci�n,
Geaflbcieerde Lantfchappen,ofte refort van dien,
en fullen vermogen bieren te gaen koopen ofte
halen in eenige der fel ver, om ten platten Lande
gedroncken te worden, of fullen gehouden wefen
heur eerft ende alyooren te addreil�ren aenden
Colleireurhaerderwoonplaetfe, endehemaen-
geven de quantitey t vande bieren die fy van mey-
ninge zijn aldaer te halen, ende fullen 't felve biet
niet mogen opdoen, voor ende al eer fy den �m-
poft daer van hebben betaelt.op de boete van twee
honden guldens t'elcken te verbeuren.

XII.

Ende op dat defen �mpoft te beter fondet frau-
de fal worden gecolle&eert ende ontfangen, foo
fal de felve betaelt worden ter plaetfe daer de bie-
ren uyt de Brouwerye, ofte vande Bierftallenful-
len gaen ende gelevert worden: Ende aengaendc
de Schepen die 't voorfz Bier op hun reyfe ftlW
innemen, leggende op de ftroomen, fooint
Texel.'t Vlye, opte Maze,Goeree ofte Hellevoer,
in Zeelandt, ofte andere Plaetfen buyten de no-
vincien ghelegen, dat de Schippers ofte: Schip-
voerders die 't felve bier aende Schepen brengen,
Atteftatie moeten nemen, ofte haer biljet w
Dam-ceel laten teyekenen vande Capiteynenc
de Schippers, ofte anders in abfentie vande ie \ �
vande Stierluyden daer by dat blijeken lal &W
de quantiteyt vande Bieren aende vooriz ^
pen gebracht hebben: Ende fullen de voorin ς�
teftatie, ofte het geteyekent biljet ofte pa»
moeten overleveren aenden Pachter oltey
Colledteur, foo ras fy met haer Scher»
Schuyten wederom t'huys gekomen luiwu j
op de boete van thien guldens.

ΧΠΙ. i,r fullen

Maer belangende de Bieren die gebrac w ^
werden aen over Zee varende Schepen, J^
Oorloge,Koopvaerdye ofte ViiTcherye, leg^
binnen eenige Steden vande Geunieerae
cien, GeaiTocieerde Landtfchappenι, ? _Stadc
van dien, ofte op de Reede voor de:K»,
ofte Plaetfe daer de felve Schepen zijn g ^

-ocr page 1164-




		Verantwoordinge van d	2314 ke uyren als hem geordonneert fal worden.fullen moeten fitten tot gerief van een yder, ende fu Hen daer beneffens ghehouden weien te houden goet ende pertinent Regifter van alle de Bieren die uyt fijn bedrijf binnen de Ge�nieerde Provintien,Ge- aftocieerde Landtfchappen, ende refort van dien, alomme fullen werden ge voert, welck Regifter hy t'allen tyden (des by andere Pachters alomme verfocht zijnde) fal moeten openen, op de boete van hondert guldens te verbeuren, foo hy weyge- righ is 't felve te doen, mits dat de boeten die door 't openen vande Regifters werden ontdeckt ende achterhaelt, gedeek fullen werden half endedialf. XVI. Ende fullen de Pachters alomme ende op alle paflagien daer 't hun goet ende noodigh dunckt, lbo te Water als te Lande, mogen ftellen fulcke Wachte, als fy tot belettinge noodigh fullen ach* ten, de welcke geauthorifeert fullen zijn, om alle Schepen, Schuyten, Wagens ofte Karren, daer Bieren in ofte opgeladen zijn,te mogen doenaen- leggen, endede biljetten vande ingeladen Bieren afteeyflehen , ende dienvolgens overreikt» ende vifiteren,fonder dat yemant daer tegen fal mogen doen eenige belet ofte refiflentie, op de boete van een hondert guldens, ende arbitrale correctie nae gelegentheyt der faecke: Ordonnerende ende bevelende voorts alle Officieren, 't zy van wat Quartieren, Steden ofte Dorpen, op deneedtby henluydenin 'tftuckvan haer Officie gedaen^dac fy de Pachters ofte Collecteurs (des verfocht zijnde) fullen doen alle hulpe ende afiiftentie, in alle 't geene daer toe de felve Pachters, volgens Placaet Generael,ende defe Ordonnantie gerecht tightzijn. XVII. Den Pachter ofte Colle&eur fal aen handen vanden Heer CommhTaris der Verpachtinge, den behoorlijcken eedt doen, dat hy noch niemandt van fynent wegen, niet anders dan de volle ghe- rechtigheyt van defen �mpoft falghenieten, ofte met yemandt en fal compoferen ofte conniveren in eeniger manieren, op peyne van fes hondert Carolus guldens te verbeuren, foo wel jegens den Pachter ofte Colle&eur te executeren, als jegens den geenen die met hem ofte yemant van �ynenc wegen compofitie ofte uytkoop gedaen heefc. Ende indien eenige compoferen van defen �m- poft, fullen de andere Pachters~de felve daer over mogen bekeuren, ende hunne a�tie ter eerfterin- ftantie intenteren voor de Heeren Gedeputeerde Staten , ofte Gecommitteerde Raden, inde refpe- itive Provinci�n ofte Quartieren van dien, daer de^ompofitie is gedaen ofte gebleecken is: Ende in cas het cafus foude mogen voorvallen ter plaetfen daer van wegen de Generaliteyt verpach- tinge wert gedaen, voor den Raedt van State de- fer Vereenighde Nederlanden. Ende'foo eenige Tapper (onder pretext dat den Pachter met hem niet en wil compoferen) gheen Bier fal willen in- leggen ofte tappen ('t felve doende drie weecken gheftadigh) fal verbeuren vijf en twintigh gulden, ende boven dien binnen den tijdt van drie Jaeren geen Bier mogen tappen, op de boete van drie hondert gulden, ende arbitrale �orre&ie. 7. Η Ende
		Verantwoordinge van d

_an3 __nj_e toeeeruft, ende dat de Bieren tot hare P^i-rt -ndere Steden werden ghebrouwen, foo fi en Pachter vande plaetfe daer foodanige Bie- ¹ «prden sehaelt, niet meer ontfangen dan van ΐ Grof-tonne een ftuy ver _s Mies dat de voor- ave Pachter ofte Collefteur, in 't biljet ofte K�.CCC1 daer op de Bieren werden uy tgelevert, bre vande Tonnen ende Vaten lal moeten Ι"kenen, endebeneffensdien, hoe veel Grof-' lende Vaten zijn houdende,op dat in tuyt- "erea by den Brouwer ofte Bier-fteecker geen ■ ude en wert ghepleeght: wek biljet den Sipper ofte Bier-voerder die de felve Bieren fal rvoeren, fal moeten leveren aenden Pachter ^VfteColle#eur _vande plaetfe daer de Bieren inde Schepen ("uilen werden gebracht, al eer hy de fel- Bieten fal mogen loflen , ende fal by het aen-
	v�
Leocen vande Bieren den �mpoft moeten betaelt worden, mits daer aen kortende de ftuy ver die hy op de Grof-tonne aenden Pachter vande uy tleve- Le heeft betaelt, ende fal hem by den Pachter «levert werden een biljet, inhoudende de nom- L vande felve Bieren, met bekentenuTe dat h�m den �mpoft is betaelt, welck biljet hy ghehouden fii welen te leveren aenden Pachter vande plaet- fe daer hy de Bieren heeft ingenomen, om by hem op fijn Regiiler ghefuyvert te worden, op peyne sis in 't voorgaende Articule tot lafte vande Schippers varende op ordinaris Bierftallen is ghe- ftatueert. Ende op dat de Compofitie in defen foude werden verhoedt, foo fullen de Pachters refpeftive, als fyeenigh vermoeden hebben dat eenige compofitie foude wefen ghefchiet, den Pachter die den voorfz �mpoft ontfangen heeft, mogen roepen voor fynencompetenten Rechter, aiwaer hy hem met folemnelen eede fal moeten foyveren, dat hy den vollen �mpoft vande Bieren inqueilie heeft ontfangen ende genooten,fonder dacdaer van eenige vereeringe ofte quijtfcheldin- geisgedaenofte belooft: Gelijck mededen Ont- ianger vande voorfz Bieren (des verfocht wer- dende) gehouden fal zijn te doen, ofte by weyge- ringe van dien, te vervallen in een boete van hon- den gulden. XIIII. Ende op dat den �mpoft vande Scheeps^bieren nieten foude werden ghefraudeert, foo en fullen t^eene Schippers inde Vereenighde Provinci�n, oiie Geaifocieerde Lantfchappen, ofte refort van ^C\|en, ofre op de Reede, egeen Bieren mogen in- aemen/t welck in eenige vande Ge�nieerde Pro- vinci�n ofte daer buyten is gebrouwen, voor ende «ieerdequantiteyt van dien, ende de plaetfe van wet de felve Bieren zijn ghekomen, den Pachter weiynenColledeur 2ijn aengegeven, ende den ^lmpoft daer van is betaelt, op de boete van hon~ ^ Carolus guldens op elck Vat 't zy groot of weyn te verbeuren, voor welcke boete de Sche- �� ^daer ^de ^felve Bieren ingekomen zij η, fullen ^Senexecutabel. _h XV. «en Pachter fal ghehouden wefen indegroote /^a«n.terplaetfedaerdeHeerenCommiiTarifen end,;^erp,^ac , ^lnS^e ^ende Magiftraten fulcks goet lect nr° ^g ^vi,^nden-te ftellen een ofte meer Col- ^rs ^aP^art' ^die ter felver plaetfe, ende op fulc-

-ocr page 1165-

Byvoeghfel van eenige Placaten,&c«

*3*5

^aw

;rloopen, dat hy eenij;

XVIII.

valfche _.,,

eftati,

Ende fal de Pachter van d'eerfte verpachtinge
der Bieren, die volgens defe Ordonnantie der
verantwoordinge gedaen fal worden , gehouden
wefen te leveren aen alle Brouwers ende Bierile-
kers ofte Bierbefchoyers,die inden ringh van fijne
Verpachtinge woonachtigh zijn, een Ordonnan-
tie van defe verantwoordinge, als oock een Ge-
nerael Placaet, op datfe nae de felve hun regule-
ren. EndefullendevoorfzBrouwers, Bieriteec-
kers ende Bier-befchoyers, de Schipperen, ende
andere Bieren halende ofte voerende Perfoonen,
daer van foo veel hen aeneaet, wel onderrechten,
op dat niemant van hun daer van eenige ignoran-
tie en hebbe te pretenderen.

Λ1 J\.

In ghevalle bevonden wierde, dat eenigh Pach-
ter, Colle&eur of andere Officiers, geftelt zijnde
tot verleeninge vande Atteilatie, tot fuyveringe
vande Dam-cedels dienende, hem fo verre quame

quame te verleenen, of valTch of dubbeltB

quame te houden, fal daer over ghegeeife]"⁰f ^
brant-merckt, ende voorts uyt de Geun/e j"
Provintien ende GeaiTocieerde LandtfchatT
ende 't refort van dien, gebannen worden '

XX.
Inde Ge�nieerde Provinci�n, GeafTocieed
Landtfchappen, ofte refort van dien, daer yi
ofte ftricter ordre foude mogen zijn, als in//
Ordonnantie vande verantwoordinge der Bi_eris begrepen, de felve en werdt hier door niet o?
derogueert. "^�'

Aldus ghedaen ende gearrefteertter Vergade.
ringe vande Heeren Staten Generael der Verte'
nighde Nederlanden, in 'sGraven-Hage, dea
xiij. Martij 163 3. Was geparapheert, f. g, % c_�,
lenborgh,�� Ter Ordonnantie vande hoogh-ghc"
melte Heeren Staten Generael. Cornelis Mujcli,

3. Ordonnantie, IVaer nae binnen de (ge�nieerde Trowntien, ψά^Ι

eerde Landtfchappen, ende 't refirt van dien, ver ant wort fal worden den Impcfi op het Sout, _Mtadvenant daer opgeheven t$>ert,uytuffende de re/peeliveparticuliere Ordonnantie der ConJ'umttit,
In date den 13 Martij 1633.

fiers minder $out mogen uy t-leveren dan twee

E GroiTiers van 't Sout en fullen gheen
Sout mogen inflaen, ontfangen ende op-
jdoen, het zy binnen haerHuyfen ofte
Packhuyfen, voor ende al eer fy daer van
hebben ghehaelt een biljet vanden Pachter ofte
Colle&eur , innehoudende de quantiteyc van
dien, om by den felven Pachter te Boeck gheftelt
te worden: Ende fal 't felve Sout ghemeten ofte
geftooten worden by den gefwooren Meeter ofte
Souti�ooter, op de boete ioo yemant vande voor-
fchreve GroiTiers eenigh Sout inilaet ofte opdoet
fonder aen te gheven, van fes hondert guldens,
mitfgaders de verbeurte van't Sout.ende van haer
Neeringe ghefufpendeert te werden den tijdt van
een geheel Jaer.

II.
Ende fullen alle GroiTiers, Fa&oors, ende alle
anderen die haer met Sout in'tgros te verkoopen
geneeren, moeten aenwyfen alle het Sout dat fy-
luyden ten ingangh vande Pacht in hare Huyfen
ofte Packhuyfen lullen hebben, omme de fdve
by den Pachter ofte fynen Commis gepeylt ende
opgeteyekent te werden, fonder daer van eenigh
Sout te verfwygen, ofte gedoogen dat fulcks ge-
daen wordt, op de boete van twee hondert gul-
dens , ende het verfwegen Sout, van welck de
voorfz GroiTiers, Fadtoors,fullengemaeckt wor-
den Debiteurs, mitfgaders mede van alle het Sout
dat fy daer nae fullen ontfangen ende inflaen, om
het felve by biljetten vande uy tdoeninge ofte af-
fchrwinge te verantwoorden, ende fullen van
alle liet gene dat vermiil wert, den yoorfz Impoft
moeten betalen, fonder eenige lackagie daer van
te genieten.

III.
En op dat de neeringe van kleyne Kramers niet
cn foude worden verkort, fo en fullen gene Grof-

fchepelen ofte Maet.daer van de vier honderteen
hondert Souts maken.ende datfe aen niemantan.
ders Sout fullen uy tleveren, als die haer overleve-
ren fullen een biljet vanden Pachter haerdetrefi�
dentie, op de boete van hondert guldens.

IIII.
Alle Schippers , geen ordinaris Marft ofte
Veerfchippers zijnde, die een quartier Souts ofte
daer boven vande Soutfieders, Panneman ofte
GroiTiers, inde Vereenighde Provintien, GeaiTo-
cieerde Landtfchappen ofte refort van dien,fu)len
halen, om binnen de voorfz Provintien ende Lan-
den vervoert te worden, 'tzy op Vracht, ofte
omme te verkoopen.fullen haer moeten addrefic�
ren aenden Pachter ofte Collecleur van deien
Impoil, ter plaetfe daerfy 'tfelve fullen laden,en-
de hen verklaren tot wat plaetle fy woonachtigh
zijn, ende van wat Panneman ofte Grofllers iy
't felve fullen ontfangen, de welcke haergheven
fal een groot biljet, inhoudende de quanriteyt
van 't Sout dat fy fullen innemen, daer van dea
felven Pachter fal genieten voor 't fchryven van't
voorfz biljet, ende het regiftreren van dien, twee
iluyvers: Welck biljet de Schippers aende Uytle-
veraer fullen moeten vertoonen, omme 't Sout na
den inhouden van dien te ontfangen, ende 't felve
ingeladen hebbende, daer van verkrygen wette-
lick Atteilatie ofte Sout-brief vanden Panneman.
Ende fullen de voorfz Schippers, als fy binnen
eenige Steden vande voorfz Provintien, landt-
fchappen, ofte refort van dien, komen, om η^¹ "
geladen Sout te lofi�n ofte te verkoopen.eenou-
den zijn haer te vinden aenden Pachter ofte -
ledeur der felver Stadt, ende overleveren n»
voorfz groot biljet ende Soutbrief, omme by
felven aengeteyekent te mogen werden, �>P
boete van hondert guldens. _ jj_en

iii.___-■..............-..

-ocr page 1166-

Verantwoordirige van d'Impoft�p^,cZout^>.

2318

M%1

VIII.

Qullen voorts de voorfz Schippers geen Sout,
Jfy op vracht inne genomen hebben, uyc haere
nen mogen lofl�n ofte leveren, voor ende al
Ie felve daer van fal zijn gheleverteen kleyn
It vanden Pachter ofte Colledeur op de boete
Teen hondert gulden. Noch en fullen geen
Il aen yemant mogen verkoopen ende uytfet-
minder als een half quartier,ende dat op 't bil-
^lC |_s vooren, welck Sout fal moeten ghemeten
■�flheftooten worden by den gefwooren Mee-
° ofte Sout-ftooters, ende foo wanneer al het
Sutfal wefen verkocht ofte ghelevert, fullen de
s hippers mette Pachters komen reeckenen, en-
�haerkleyne biljetten overleveren, de welcke
_e rupge van 'tgroote biljet fijnder inladinge
Roeten teyekenen, dat 't felve Sout aldaer is
Uvert ofte verkocht ofte geloft, fal den Pachter
't voorfz groote biljet moeten teyekenen, hoe
JEel Souts daer op uytgelevert is, ende komende
mette refte van't Sout in een ander Stadt ofte
plaetfe, fullen moeten onderhouden 't geene foo
in'r lefte van't voorgaende Artijckel, als hier bo-
ven is gefeyt. Ende fal den Pachter daer het lefte
Sout gheloft wert, op 't felve groot biljet teyeke-
nen , dat alle hec refterende Sout volgens den in-
houden van 't felve inde Stadt fijnder Verpach-
ungeis gheloft, welck biljet de voorfz Schippers,
binnen een Maenc nae de lefte uytleveringe te
reeckenen, fullen moeten overleveren aenden
Pachter daer fy de inladinge hebben gedaen, foo
het binnen de Provintie is, om op fijn Regifter ge-
fuyvertte worden, op de boete van gelijckehon-
dert gulden, als vooren.

VI.
Gelijck mede alle Schippers die eenigh Sout
fullen innemen, om nae een vande andere Geuni-
de Provinci�n, GeaffocieerdeLantfchappen, ofte
refort van dien, ofte buy ten de felve te vervoeren,
fullen moeten onderhouden 't geene in 't vierde
Artijckel beroerende de inladinge wordt ghefey t,
midts dat de Schippers die haer Sout binnen een
vande andere ge�nieerde Provintien fullen lofl�n,
binnen twee Maenden, Vorft ende Onweder uy t-
befondert, fullen doenblijcken by biljet vanden
Pachter, ofte die aldaer denlmpoftontfangen,
dat 't voorfz Sout daer 't is op afgefchreven, is ge-
somen , op de boete van vijftigh guldens, om op
Ψ Regifter gefuy vert te worden: Ende van het
Sout gaende buy ten de Provinci�n, GeaiTocieerde
wndtfehappen, ende refort van dien, fal men by
Afte van Convoy ofte Licent-meefters moeten
floen blijcken.dattet recht van dien is betaelt ofte
«ngeteyekent, al eer daer van by den Pachter of
Ullecteur een afllach ceel fal worden gegeven.
� VII.

ύοο yemant eenigh Sout op't Leger wilde voe-
�. om by de Soetelaers geileten te werden, fal
^m moeten reguleren nae dat andere Sout-han

Alle ordinaris Marit ende Veer-fchippers', ful-
len ghehouden zijn in'c begin vanelck termijn
cautie te (lellen, datfe het Sout daer op het felve
afgefchreven is, ende by haer gevoert werdt,
getrouweJijck fullen beftellen ter ghedeftineerde
plaetfe, ende fullen volftaen mogen, midts datfy
allereyfe haerder wederkomfte, met biljet van-
den Pachter ofte desfelfs Colleileur, daer fy het
Sout fullen hebben ghebracht,moeten doen blijc-
ken aenden Pachter ofte Collefteur, daer fy hec
voorfz Sout fullen hebben ingenomen, dat de
quantiteyt aldaer is gekomen ende aengebracht,
ende fal den voornoemden Pachter ofte Colle-
cteur het felve op fijn Regifter moeten fuy veren,
ende de biljetten liafi�ren , op peyne foo eenigh
Schipper of Schuytvoerder in ghebreecke bleven
het biljet over te leveren, fal verbeuren voor de
eerfte reyfe tien guldens, ende niet te min de nae-
volgende reys het biljet aenden voornoemden
Pachter ofte Collefteur te behandigen,op de boe-
te van vijfentwintigh gulden, ende foo de felve
voor de derde reyfe infgejijeks in ghebreecke bly-
ven _y op fufpenfie van haer Veer.

IX.

Item, of't gebeurde dat yemandt, 't zy kleyne
Kramers ofte andere, eenigh Sout beneden het
quartier, inde Steden binnen de Ge�nieerde Pro-
vinci�n, geaf�bcieerde Landtfchappen, ofee refort
van dien, quamen te koopen, dat fy felfs wilde
voeren, ofte door eenen ander geen ordinaris
Marct ofte Veer-fchipper zijnde, foude doen ver-
voeren, fal ghehouden zijn hem t'addrefferen aen
den Pachter ofte Colledteur vande plaetfe daer
hy 't Sout fal innemen, ende hem moeten overle-
veren een biljet vande Pachter vande plaetfe daer
hy het Sout fal willen brengen, ofte opdoen, ofte
anderfints vertoonen wettelijcke Atteftatie van-
den Schout ofte Gerechte, daer by dat verklaert,
ende goede kennifi� gedaen wert, waer, ende op
wat plaetfe hy woonachtigh,ende fyne rei�dentie
is houdende, de welcke vertoont zijnde, fal hem
den Pachter gheven een behoorlijck biljet om het
Sout te mogen ontfangen , ende fal ghehouden
wefen, ter felver plaetfe wederom te brengen een
biljet ofte recepiffe vanden Pachter ofte Collec-
teur vande plaetfe daer 't voorfz Sout fal zijn ge-
bracht, ende dat binnen alfuleken tijdt als de
Schippers, varende binnen ende buy ten de Ge�-
nieerde Provinci�n, is belaft, op gelijcke boete als
in 't vijfde ende feite Articule is gefeyt.

Λ.

Maer in ghevalle hy geen van beyde voor hem
en brachte, fal ghehouden wefen cautie te (lellen,
dat het Sout ter gedeftineerde plaetfe , daer op 't
felve is afgefchreven, fal worden ghebracht ende
opgedaen,ende fal 't felve binnen den voorfz tijdt
als vooren, by biljet doen blijeken, ofte by faute
van dien, fal den Cautionaris ghehouden wefen
den Impoft van 't afgefchreven Sout te betalen,
aenden Pachter daer 't felve is afgefchreven.

XI.

Ende of't ghebeurde, dat yemandt buyten den
ringh van fyne verpachtinge, de welcke als Capi-
taliftofte Koehouwerniet en contribueren, een
Vat Souts ofte daer beneden wilde gaen koopen,

7. Η ij ende

«l�ers te lafte wert geleyt, uyteefondert dat hy
■gttfc van biljet, by Atteftarie van den Com-
bvh o ^ScheP^en> ende Geweldige, ofte die
teil"⁶, ?^: ^MoS^: ^oke ^door ^der felver Gedepu-
dJnki , ^an (^u�en ^worden gheordonneert, ial

^te^.^ ^S0Utaldaer ^ghek�men'

-ocr page 1167-

Byvoeghfel van een

2*30

leveren, 't zy in Buyfch fchepen, Vifch-fcl_leofte aen yemandt anders, voor ende al eer di^r'
't felve weder aenden Pachter Jaten afteycken
ende daer van een behoorlijck biljet bekor/"'
met nominatie aen wat Schipper, Stierman of"'
aen wien dat 't felve wort ghelevert, endefuii^
mede alle Stierluyden van Haringh ende Vifl"
fchepen, uytter Zee aengekomen zijnde, _enV
eenigh Sout van haer Neeringe over ghehoude⁶hebbende, 't felve den Pachter perfect moeten h
ten aenteyckenen, al waer 't dat fy 't felve in haer�
Schepen lieten leggen, om daer nae metkennifie
vanden Pachter, wederom tot haer Neeringe in
Zee ghenomen te werden , opeen boere van fes
hondert guldens, ende verbeurte van 't Sout

XV.
Ende op dat de voorfz Groffiers in haere Nee.
ringe niet en worden verkort, fullen de HuyiW.
den ende Ingefetenen van d'andere naeftgejegene
Provinci�n, daer den Impoft van't Sout byt
H�oft-gek niet en wort betaeldt, ofte geen groot
biljet en wert gegeven, ende die gewent zijn haer
Sout te halen in een vande andere Proyincien, ge.
aifocieerde Landtfchappen , ofte refort van dien,
moeten brengen een Atteftatie vanden Schout
ende Gerechte haerder woonplaetfe, daer by dat
verklaert fal worden de groote van haer Huyfge-
finnen , ende hoe veel Koeyen dat fy melden,
mitfgaders dat het zijn hare Ingefetenen, welde
Atteftatie fy alle Jaeren ofte termynen moeten
doen vernieuwen,met welcke Atteftatie in plaet-
fe van het groot biljet, de voorfz buytenLuyden
fullen gaen by den Pachter ofte Colledreur, tet
plaetfe daer fy haer Sout fullen halen, ende hen
aendienen tot welcke Groi�ier, ende hoe veel
Souts datfy fullen hebben-.Mits datfe nietmindet
als een fack ofte twee fchepels t'etTens fullen ha«
len, d'welcke haer gheven fal een kleyn biljet, in-
houdende denombre van dien, ende fal liet ielfde
mede opren rugge vande Atteftatie teyekenen,
welck kleyn biljet fy overleveren fullen aende
Grofllers, omme haer tot hunne reeckeninge van
uytllach te dienen , ende fullen van yeder biljet
genieten een halve ftuy ven

XVI.
Ende omme te voorkomen de frauden die in
defen Impoft wert gepleegt, foo fullen de voorlz
Pachters tot allen tyden met Notaris ende Ge-
tuygen mogen peylen, ende onderfoeck doen tot
de kleyne Kramers, ende waer fy bevinden firn»

niet meer als drie, vier

ofvijfMaetgens ofte Kop-
pen , fullen vermogen 't fdve naer hen te nemen,
mits betalende foo veel als 't aen andere vvertver-
kocht, fonder eenige contradictie daer tegen te
doen, op peyne van een hondert guldens.

XVII. �

Den Pachter fal ghehouden wefen indegroore
Steden, daer de Heeren CommiiTacifender ver
pachtinge ende Magiftraet fulcks goet ende η
digh vinden , te ftellen een ofte meer ColletteWj,
die ter plaetfe, ende op fulckeuyrealsliemge

¹³¹⁹

ende geen biljet vanden Pachter ofte Colle�teur
van fijn woon-plaetfe voor hem en brachtc, den
felven fal den Impoft betalen moeten , ofte cautie
daer vooren ftellen aenden Pachter ter plaetfe
daer hy 't Sout fal halen , ende fal hem den Pach-
ter daer van gheven, beneff�ns het kleyne biljet
daer op hy fijn Sout moet halen, een ander biljet,
inhoudende de quantiteyt van 't Sout, ende dat
den Impoft aldaer is betaelt, ofte cautie daer voo-
ren geitelt, welck biljet den Haelder van't Sout
fal moeten leveren in handen vanden Pachter ofte
GollecCteur,daer 't felve fal werden geconfumeert,
al eer dat opgedaen fal mogen werden, op de boe-
te van thien guldens,om by den Pachter ofte Col-
lecteur te Boeck gheftelt te werden, om dienvol-
gende daer van den Impoft alle Maenden te gaen
ontfangen, daer 't felve Sout is gehaeltende afge-
schreven, voor foo veel die daer is betaelt, ende
fullen die Pachters voor de collectatie ende ont-
fangh van penningen, genieten den achtften pen-
ningh, fulcks dat hier by verftaen wert, dat de
Pachters alomme in die ghelegentheydt reciproce
malkanders Colledteurs fullen moeten zijn.

XII.
Alle Koopluyden ofte Schippers, die met ee-
nigh S�ut binnen de Ge�nieerde Provinci�n, Ge-
aflocieerde Landtfchappen, ofte 't refort van dien
inkomen , fullen gehouden zijn terftont als fy
aengekomen zijn, den Pachter ofte Collecteur
over te leveren haer Atteftatie ofte Sout-brief, al
eer fy daer mede fullen vernachten, ende fullen
geen Sout mogen uytleveren, anders als inde be-
floote Steden, ende dat haer gelevert fal zijn een
biljet, inhoudende de quantiteyt van dien, op de
verbeurte van 't Sout, mitfgaders Schip ofte
Schuyt, ende boven dien een boete van fes hon-
dert guldens, ende fullen haer voorts moeten re-
guleren in 't uytleveren ende verkoopen, als in 't;
derde Arcicule hier vooren is geordonneert.

XIII.
Van defen Impoft fal vry ende exempt zijn,die
inde particuliere Ordonnantien vande refpeclive
Provinci�n fouden mogen zijn begrepen, mitfga-
ders het Sout 't wekk tot het fouten vanden Ha-
ringh , Buckingh, Blijck ftapel-vifch, Cabeljau,
Schellevis ende Schol, midtfgaders Magge ende
Geepen, wefendeAes, verbeficht fal worden.
Dies fullen alle de gene die mette voorfz Neerin-
ge omme gaen, gehouden wefen by eede te belo-
ven, dat fy 't Sout 't welck fy ten fine voorfz ful-
len opdoen, aen yemant mogen verkoopen, wech
geven ofte anders diftribueren,op pene van meyn-
eedighey t, ende dat op yeder Vat, 't welck fy ye-
mant fullen verkoopen, overdoen ofte overge-
ven , fullen verbeuren hondert ponden, ende van
minder Vaten naer advenanr,
X I I I I.
Den Pachter fal mede ten ingangh van fyne
pacht aenteyckenen alle het Sout dat by de
Keopluyden, Boeckhouders, Stierluyden, ofte
andere haer metten Haringh ofte Vifch-neeringe
geneerende, bevonden fal worden: Ende fullen
de felve geen Sout mogen opdoen, voor ende al
eer fy 't felve hebben aengegeven, om op elcks
reeckeninge geftelt te worden. Voorts foo en
fullen de felve Perfoonen geen Sout mogen uyt-

van yeder, omme de felve met biljetten oite
len te eerieven, foo wel die buyten den ring

Cee-

._�

fyne Verpachtinge, als daer binnen woonen,en
fullen daer beneff�ns gehouden wefen te bw

-ocr page 1168-

Verantwoordinge van d'Impoft op de Zeep. 233*

fy volgende 't Generael Placaet, ende defe Or-
donnantie gerechtight zijn.

XIX.

In ghevalle bevonden wierde, dat eenigh Pach-"
ter, Colkcleur of andere Officiers geilelt zijnde,
tot verkenen vande Atteilatie, tot fuyveringe
vande Dam-cedels dienende, hem fo verre quame
te verloopen, dat hy eenige valfche Atteilatie
quame te verkenen, of vallen of dubbelt Boeck
quame te houden, fal daer over ghegeefl�lt, ghe-
brant-merekt, ende voorts uyt de Ge�nieerde
Provintien ende GeaiTocieerde Landtfchappen,
ende 't refort van dien, gebannen worden.

XX.

Inde Ge�nieerde Provinci�n, Geaflocieerde
Landtfchappen , ofte 't refort van dien, daer
vafterofte ftricter ordre foude mogen zijn, als
in defe Ordonnantie vande verantwoordinge van
het Sout is begrepen, de felve en werdt hier door
niet gederogueert.

Aldus ghedaen ende gearrefteert ter Vergade-
ringe vande Heeren Staten Generael derVeree-
nighde Nederlanden, in 's Graven-Hage, den
derthienden Martij feithien-hondert drie-ende-
dertigh. Was geparapheerr, F. G. v. Cuknforgh,"'
Ter Ordonnantie vande hoogh-gemelte Heeren
Staten Generael. Cornelh Mufch.

"'nde pertinent Regifter van alle 'tSoutdat
�°^er ^e � 5_P p_rovincie,aIs in andere vande Geu-
'»°^bf p^e"ov!ntLn, ofte buycen de felve fil w_f

des

^//pacbteTverfoc�u zijnde) fal mo�ten ope~

de boete van hondect guldens teyerbeu-

Jeby

o�o.°P

¹ r°f hv weyaeritih is 't felve te doen,midts dat
S 5 e η die door ί openen van't Regifter werdt

ontdeckt

nde achterhaelt,gedeelt fal werden half

XVIII.

rvn Pachter fal alomme, ende op alle paiTagie
.^ue _hem aoet dunckcfo te Water als te Lande-

₃₆n ftellin alfulcke Wachte, als hy totte be-
�nee ende verhoedinge vande frauden ende

mog

Sery�rTnoodVgh fal achten, de welcke geau

'Lieert fullen zijn, omme de biljetten van het
vladen Sout af te eyffchen, ende te vifiteren

t'n

i�R^eί

et dat yemant daer tegen fal mogen doen ee-

h belet of refiflentie , op de boete van hondert
lldens,ende arbitrale corre&ie na gelegentheyt
nfaecke: Tot wekken eynde alle Officieren,
uvvan wat Provincien,Quartieren,Steden ofte
_Dorpen die foude mogen zij n,belafl ende bevolen
werf op den eedt by henluyden in't ftuck hunder
Officie ghedaen, dat fy fallen tyden des by den
Pachter ofte Colkcleur verfocht zijnde, de felve
fullen doen alle hulpe ende afliftentie, daer inne

4,, Ordonnantie, Waer naer binnen de Qeunieerde Tromintien, (jeafoci*

eerde Landtfchappen, ende 't refort Dan dien, verantwoort fal worden den Impofl op de Zeep, ende
dat nae advenant daer op geheven wert,uytwyfendede refpettiveparticuliere Ordonnantie der Con�
fumptie. In date den ι} Martij 163 3.

En geenen die eenige gefooden of Spaen-
I febe Zeep, binnen eenige vande Veree-
; nighde Provinci�n, geaflocieerde Landt-
fchappen, ofte refort van dien fal inbren-
gen, en fal met de felve niet mogen vernachten,
voor ende al eer die aenden Pachter ofteColkc-
teur is aengegeven, opte boete van hondert gul-
den. Noch en fal geen Zeep mogen loiien, voor
dat hem verthoontfal worden een biljet vanden
voorfz Pachter, inhoudende de quantiteyt van
dien, op de verbeurte van Schip ofte Schuyt,
midtfgaders de ingeladen Zeep, ende boven dien
een boete van twee hondert gulden.
II.
Noch en fullen geen Zeepfieders eenige Zeep
«ogen uytleveren/tzy of de felve binnen 't refort
vande verpachtinge fal worden geileten, of datfe
jmnen de Ge�nieerde Provinci�n, Geaflocieerde
Landtfchappen, ofte refort van dien, fal werden
poen�, voor dat hem daer van vertoont fal wor-
«n biljet vanden Pachter fijner refidentie.inhou-
^nde ^de quantiteyt, ende aen wien, ende op
Ρ ^plaecfe ^de ^felve ^fa* worden ghebracht, op de
«te van fes hondert guldens,ende van haer nee-

ken, dje haerluyden ghehouden fal zijn foo veel�
biljetten te leveren, als fy fullen begeeren, open
latende den name vanden Schipper, Plaetfe waer
nae, ende Perfoon aen wien de Zeep gebracht fal
worden-. Welcke biljetten de Zeepfieders gehou-
den fullen zijn te vullen.ende eene aenden Schip-
per te laten, mits alfulcke Zeepfieders gehouden
worden de felve Zeep metgefwooren Arbeyders
te laten wereken, ende binnen twee dagen daer
naer van't geneby hem verfonden fal zijn,metten
Pachter te fuy veren,op peyne voor de eeritemael
des verfocht zijnde,ende in gebreecke bevonden,
ter fomme van vijf en twintigh ponden van veer-
tigh grooten Vlaems te verbeuren, voor de twee-
demael vijftigh pont,ende voor de derdemael we-
der verfocht, ende in gebreecke gebleven zijnde,
ghehouden te werden als Fraudateurs, ende ghe-
firaft te worden met de boeten tegens de Frauda-
teurs hier vooren gheftelt. Ende fullen de voorfz
Zeepfieders niet minder t'effens mogen verkoo-
pen ofte uytleveren, als een half Vierendeel ofte
Achtendeeltgen, op de boete van hondert gul-
dens t'elckens te verbeuren. Ende tot gerief van
de Zeepfieders, fullen de Pachters gehouden zijn
foo veel Collecteurs ende Comptoiren te (lellen,'

JJp gbefufpendeerc te worden den tijde van een

geheel Jaer. Dochalfoo de Zeepfieders jegens

««-dagen op die manieren qualijck gherijfc

jonnen werden.fulkn fy vermogen jegens fulcke

gen. ten Comptoire vanden Pachter verfoec-

als de refpective Magiftraten fullen goet vinden.

De G roi�iers van Zeep, en fullen gheen Zeep

mogen inflaen.voor ende al eer fy de ielve aenden

Pachter ofte Colledteur hebben aengegeven,ende

Ι 7� Η �j biljet

-ocr page 1169-

Byvoeghfel van eehtge Placaten, Sec.

*333

*ty

biljet daer van gehaelt, mede op de boete van fes
hondert guldens, ende van heure Neeringe gefu-
fpendeert te worden den tijdt van eenjaer.

IIII.
Ende fullen de voorfz Grofiiers moeten aen-
wyfen alle de Zeep die fy ten inganck vande
Pacht fullen hebben , omby den Pachter opge-
teyck^nt te worden, fonder eenige daer van te
vet/wygen, opde verbeurte vande Zeep, ende ee-
n� boete van hondert guldens op elck Vat dat fy
verfwegen ende niet aengegeven hebben, van

bly ven, op fufpenfie van haer Veer,
VIII.
Item, foo yemant eenige Zeep quame te L�
pen, die hy felfs wilde voeren, of door een and °
(geen ordinaris Marit ofte Veer-fchipper _Zij_nJ^r'
foude doen vervoeren, fal gehouden vvefen he
te addreiTeren aenden Pachter ofte Colle�?
vande plaetfe daer hy de Zeep fal innemen, _en/
hem leveren een biljet vanden Pachter ofte Col*
Je�teur vande Plaetfe daerhy de Zeep fal wilU
feynden, ofte by ghebreecke van dien, te vertoo-
nen wettelijcke Atteftatie vanden Schout ofte
Gerechte vande plaetfe daer hy woonachtig
ende fyne refidentit houdende is, de wekke ver!

welcke°Seep de voorfz Groifiers fullen gemaeckt
worden Debiteurs, mitfgaders vande Seep die fy

naer datum fullen ontfangen ende inflaen, om de

felve by affchryvinge te moeten verantwoorden, thoonp zijnde,fal hem den Pachter geven eenbi{-

V. ! jet om de Zeep te mogen laden, ende fa] fa

Ende op dat de frauden die tot noch toe in de- j voorfz Perfoon gehouden wefen, wederom te Ie.

fen Impoft is ghepleecht, te beter verhoedt foude \ veren een biljet ofte recephTe, ende haer voorts

worden, foo en fal binnen de beflooten Steden,of j moeten reguleren nae 't gene dat in't voorgaend_f

Vryheyt van dien, den Haegh daer onder gereec-

kent, geen Seep in yemants Huys ghebrack mo-
gen werden, alsby de gefwooren Arbeyders , op
de boete van thien guldens, end» verbeurte van-
de Seep.

VI.

Ende alfoo door 't verfenden ende affchryven,
veele frauden in defen Impoft zijn gepleeght, foo
en fal van nu voortaen geen Zeep mogen werden
verfonden ofte verfcheept, het zy of de felve bin-
nen eene vande Vereenighde Provinci�n, GeaiTo-
cieerde Lantfchappen, ofte 't refort van dien, ver-
voert werden, voor ende al eer dat daer af gehaelt
is een beho�rlijck biljet van affchryvinge vanden
Pachter ofte Colieeteur, inhoudende de quanti-
teyt vande Zeep,met expreflie op wat plaetfe,aen J
wat Perfoonen, ende mee welcke Schipper de
ferVe werden verfonden , welcke Zeep mede met
een ghefwooren Arbeyder als vooren fal moeten
gebracht worden, op ghelijcke boeten �. Ende fal
dien Pachter genieten van elck biljet van dien, een
halve ftuyver.

VIL

Alle ordinaris Mardrende Veer-fchippers, ful-
len ghehouden zijn in't begin van elck termijn,
cautie te ftellen datfe de Seep daer op de felve af-
gefchreven zijn, ende by haer ghevoert werden,
getrouwelijck fullen beftellen ter ghedeftineerde
plaetfe, ende fullen volftaen mogen, midts dat fy
alle rey fe haerder wederkomfte,met biljet vanden
Pachter ofte des felfs Collecleur, daer fy de Seep
fullen hebben ghebracht, moeten doen blijeken
aenden Pachter ofte CoJle&eur daer fy de felve
Seep fullen hebben ingenomen, datdenombre
vande geladen Seep aldaer is ghekomen, ende fal
den Colledteur 't felve op fijn Regifler moeten
fuy veren,ende de biljetten liaiferen,op peyne foo
eenigh Schipper ofte Schuy tvoerder in gebreecke
bleven het biljet of biljetten over te leveren bin-
nen een Maendt, van 't geene binnen de Provintie
blijft.ende binnen twee Maenden van 't gene buy-
ten de Provintie gaet,fal verbeuren voor deeerfte
reyfe thien Carolus guldens, ende niet te min de
naeftvolgende reys het biljet ofte biljetten aenden
Voornoemden Pachter ofte Collecteur tebehan-
digen,op de boeten van xxv. guldens, ende foo de
felye Yoot de derde reyfe infgelijcks in gebreecke

op gelijcke boete. Maer in ghevalie hy geen van
beyde voor hem en brachte, fal gehouden weien
cautie te ftellen, dat hy de Zeep fal brengen ter
plaetfe daer hy de felve heeft doen affchryven,
't welck hy binnen behoorlijcken tijdt,ende reee.

i)iife als vooren, fal moeten doen biijcJken,ofteby
aute van dien , fal den Cautionaris den Impoft
daer van moeten betalen aenden Pachter daer de
Zeep is afgefchreven,

IX.
Soo yemant buyten den ringh vande Verpach-
tinge, daer onder hy forteen, uy t eenige Steden
vande Ge�nieerde Provinci�n , Geaflbcieeide
Lantfchappen, ofte refort van dien, een Vat Seep
ende daer beneden haelden ofte ontfingh, fal datr
van den Impoft betaeldt worden, ofte cautie vooi
gheftek moeten worden, aenden Pachter ter
plaetfe vande uytleveringe,ten ware daer van aen
hem ghelevett werden een biljet vanden Pachter
ofte Collecteur, vande plaetfe daer de felve ghe-
confumeert fal werden, ende fal den Pachter yjg
de Seep daer van hy den Impoft heeft ontfangen,
moeten geven een biljet, dat den Impoft daervan
betaelt, ofte cautie daer vooren geftek is: Wel»
biljet overgelevert fal worden aenden Pachter
daer de Seep fal werden ghebracht, al eer men de
felve fal mogen opdoen, op de boete van fes g"^1,dens. Ende fal den Pachter by het aenbrengen
moeten geven een biljet vande Zeep die inde Me-
den fal werden opgedaen, om by de ghefwoo""
Arbeyders ghewrocht te worden, ende fai a"
Maenden.ofte fo dickwils als 't hem goet duncw,
den Impoft mogen ontfangen vanden PacP»
daer de Zeep is gehaelt, voor foo veel die by -
ontfangen is, Mits dat voor de college ende oni�
fangh van penningen, gekort fal worden
achtften penningh.

Van alle Zeep die buyten de Ge�nieerde Pro-
vinci�n, Geaflocieerde Landtfchappen.ende
fort van dien, fal werden vervoert, ^lal^_y�)y
moeten shetoont werden een Acte van t
ofteLicent-meefters, dat 't recht daer va��
taeldt, ofte aengeteyekent, al eer daer vano>
Pachter ofte Colle&eur een afflach-ceel m
dea gegeven. _Itcn)|

-ocr page 1170-

----------

Verantwoordinge van d'Impoft op de Lakenen. % 3 3 $

¹³³⁵ *^L τ ι

, _n1 foo yemant eenige Zeep op c Leger wil-

^Uen ' �m bv de Soecelaers gheileten te wor-

^aeVOeSⁿbem moeten reguleren nae dat andere

den. Ideiaerstelailewortgeleyt, uytgefon-

'^rh^opUts van't biljet, by Atteftatie
^ac^iiTans de Sein, _ende _Ge_

^vinf Siebf hare Ho: Mog: ofte der felver
^ffei⁸n;_ee de alsdan fullen worden geftelt, fal
doenbUjcken die felve Zeep aldaer gekomen en-
dfgelofttezijn. _χΠ

_De �hefwooren Zeep-werckers, en fullen geen
^Ό l «rtpn vemants Huys ofte Erve, ofte in ee-
^U%aeveZSchuyten,Wagens, ofte op Karren
^nlg hreneen ofte wereken, ten zy dat haer
S va gelevert werde een biljet inhoudende
. Inritevt vande Zeep die fyluyden wereken,

fond et Ceel oft biljet hebben gewrocht, ende ge-
'? leerc te werden van haren dienft, of andere
Xalc corredtie nae gelegenthey t van faecken:
Se fullen de voorfz Arbeyders ghehouden we-
endeCeelen vande Zeep, die binnen de Stadt
^Vryheydt van dien lal blyven, des anderen
^: Lphsaleer fy om ander werek mogen loten, of
ander wetck mogen treden, te brengen aenden

yemant daer tegen fal mogen ftellen, op de boete
van vijf en twintigh guldens.

XVI.
Den Pachter ofte Colle�teur van defen Impoft
en fal niet vermogen geduyrende fyne Pacht, ee-
nige groil�rye ofte uytflytinge van Zeep te doen,
opte verbeurte van twee hondert guldens.
XVII.
Den Pachter fal ghehouden wefen inde groote
Steden daer de Heeren CommifTarifen ende Ma-
giftraten fulcks goet ende noodigh vinden.te ftel-
len een ofte meer Collefteurs apart, die ter plaet-
fe ende op fulcke uyren als 't hem gheordonneert
fal worden, te moeten fitten tot gerijf van een ye-
der, fo wel Burger, Ingefetenen als anderen, ende
fal daer benefTens ghehouden wefen te houden
goet ende partinent Regifter, van alle de Zeep die
uyt fijn bedrijf, binnen defe Ge�nieerde Provin-
ci�n, Gea0bcieerde Landtfchappen, ende 't refort
van dien, fullen worden ghevoert, welck Regifter
hy t'allen tyden.des by de Pachters verfocht zijn-
de , fal moeten openen, op de boete van hondert
guldens te verbeuren, foo ny weygerigh is 't felve
te doen,mits dat de boeten die door 't openen van
de Regifters worden ontdeckt ende acnterhaelr,
gedeelt fullen worden half ende half.
XVIII.
In gevalle bevonden wierde, dat eenigh Pach-
ter , Collefteur of andere Officiers, geftelt zijnde
tot verkenen vande Atteftatie, tot fuyveringe
vande Dam-cedels dienende, hem fo verre quame
te verloopen, dat hy eenige valfche Atteftatie
quame te verleenen, of valfch of dubbelt Boeck
quame te houden, fal daer over ghegeeifelt, ghe-
brandt-merekt, ende voorts uyt de Ge�nieerde
Provinci�n ende Geaflbcieerde Landtfchappen,
ende 't refort van dien, gebannen worden.
XIX.
Inde ge�nieerde Provincien,geaiTocieerde Lant-
fchappen, of't refort van dien, daer vafter of ftric-
ter ordre ibude mogen zijn.als in defe Ordonnan-
tie vande verantwoordinge vande Seep is begre-
p�, die felye en wert hier door niet gederogueert.

Aldus ghedaen ende gearrefteert terVergade-
ringe vande Heeren Staten Generael der Veree-
nighde Nederlanden, in 's Graven-Hage, den
xiij Martij 16-53. Was geparapheert, F.G. v.Cw
knborgh,ⁿ. Ter Ordonnantie vande hoogh - g§-
melte Heeren Staten Generael. Cornelis Mufch.

Pachter ofte Collefteur

De Zeepfieders fullen gehouden wefenalle de
b,lietten vande Zeep die fy uytleveren, met Inft
ofte roode Aerde te deurtrecken, ofte ten halven
te fclieuren , op dat men fien mach datter eens
Zeep op is uytgelevert, ende alfoo ghecalTeert le-
veren in handen vande gefwooren Arbeyders, op
de verbeurte van vijf en twintigh guldens van elck
biljet dat oneecaiTeert wert overgelevert.
XIIII.

Den Pachter fal ten ingang van fyne Pacht, tot
alle uytflyters gaen peylen om den voorfz Impoft
vanden afgaenden Pachter te ontfangen, van alle
de Zeep die hy boven 't achtendeeltgen tot haren
Huyfen fal bevinden, midts dat hy ten uytgangh
van fyne Pacht gelijcke pey iinge moet gedoogen.
XV.

Gelijck mede den Pachter t'allen tyden als hem
fulcks goet ende noodigh dunckt, met Notaris
ende Getuygen fal mogen gaen peylen, ende on-
dcrl'oeckinge doen tot allen den geenen die haer
met Zeep te verkoopen geneeren,fonder dat hem

5. Ordonnantie, Waer nae binnen de (jeunieerde Tmintien,geajJocieer-

' de Landtfchappen, ende 't refort van dien,verantwoort fal worden den Impoflopde Laeckenen,endc
dat nae advenant daer op gheheven wert, uytwyfende de refpetlive particuliere Ordonnantien der
Consumptie. In date den 13 Maert 1633.

�I.
.lemant'tzyKoopman,Schipper,Schuyt-
1 voerder, Wagen ofte Karre-luyden, fal

vintien, Landtfchappen, ende refort van dien re»
fpedlivelijck ghelegen, ten zy dat fy de felve ter-
ftont haerder aenkomfte, aenden Pachter ofte
Collefteur komen aengeven, ende fullen de felve

~ vermogen te brengen eenige Laeckenen

niet mogen loiTen fonder Los-ceel, op een boete
van hondert guldens.

11.
Ende fullen gene Laeckenen, die vanbuyten in

van

buyten binnen de Ge�nieerde Provincien,ge-
«locieerde Lantfchappen, ende 't refort van dien,
nochte oock van d'een Provintie na d'ander.noch
^van deene Plaetfe nae d'andere inde felve Pro-

-ocr page 1171-

By vocghfel van eenige Placaten, &c.

*MI

de Vereenighde Provinci�n , of Geai�bcieerde
Landen, ende 't reibrt van dien worden gebrachc,
op-gheflagen mogen werden , dan inde beflooten
Steden, op de verbeurte vande felve Laeckenen,
ende een boete van honden guldens op yeder
ftuck Laecken: Ten ware dat by ongeluck eenige
Schepen quamen te ftranden, in welcken gevalle
foodanige Laeckenen ter naefter plaetfe vande
aenkomile, met kenniiTe vanden Schout, yemant
vanden Gerechte, ofte Getuygen, fullen mogen
opgedaenende aengeteeckent worden.

Noch en fullen geene Groi��ers, Koopluyden,
Fafteurs , Laecken-koopers, Koopluyden vande
Engelfche Court ende Enter-Ioopers, of yemant
anders, foo wel die binnen defe Landen woonen,
als die van buyten in defe Landen inne kommen,
ende de felve frequenteren, eenige Laeckenen of-
te andere goederen (die onder den naem van La-
kenen inden Pacht worden begrepen) mogen in-
neilaen oft ontfangen, het zy of de felve van buy-
ten de Provinci�n, Geai�bcieerde Lantfchappen,
ende 't refort van dien, ofte uytde Steden vande
felve Provinci�n ende Geai�bcieerde Landen ver-
voert worden, voor dat de felve Laeckenen aen-
den Pachter ofte fyneη Colledteur fullen zijn aen-
gegeven, met exprefle nominatie vande qualiteyt
ende quantitey t van dien.ende daer van een biljet
hebben verkregen , om ophaerreeckeningeghe-
ftelt ende aengeteyekent te worden, op de boete
van fes honderr guldens, ende fufpenfie van haer
neeringe voor den tijdt van een geheel Jaer.

1111.

Den Pachter fal ten ingangh van fyne Pacht
mogen gaen (met den Officier, Notaris ende twee
Getuygen) opreyekenen alle heele, halve, ende
vierendeelen ofte quarten Laeckenen , die de
GroiT�ers, Koopluyden, Laecken-koopers, ende
alle andere hen met Laecken-koopen,ende eenige
goederen vande felve Pachte gheneerende, bin-
nen hare Huyfen ofte Packhuyfen fullen hebben,
oock alle de Laeckenen die fy in heure, ofte ande-
re Verwerven,Bereyeryen, ofte elders fullen heb-
ben, fonder eenige van dien te mogen verfwygen,
op de verbeurte vande Laecken,die de voorfchre-
ve Perfoonen verfwegen ende niet aengegeven
fullen hebben, van vvelcke opteyekeninge ofte
peyl fyluyden full� gemaeckt worden Debiteurs,
benevens de Laeckenen die fy daer na fullen ont-
fangen ende innellaen, om de felve by affchry vin-
ge ende anders te verantwoorden.

Ende fal den Pachter in 't begin van fyne Pacht
door fyne Gecommitteerden , tot alle Laecken-
koopers , ende den gene diemette Elle uytflyten,
ofte in't kleyn verkoopen, doen looden alle Laec-
kenen, halve ende vierendeelen, die tot des felfs
huyfe bevonden fullen worden: Midtfgaders alle
de Laeckenen die inde Verweryen ende Bereyde-
ryen opgereyekent zijn. Ende fullen voorts alle
Laeckenen die fy daer nae fullen ontfangen, met
het aengeven van dien, door den Commijs van
den Pachter moeten geloot werden, opeen boete
van vijf en twintigh guldens op yeder Laecken te
verbeuren, mits dat den Pachter de voorfz Laec-
kenen tijdtlijck fal moeten looden, op peyne van

een boete van twaelf gulden by den Pari

■Her,

verbeuren.

VI.
Noch en fullen geene Verwers ofte Lae i
bereyders, eenige Laeckenen in haere Verw
ofte Bereyderyen, 't zy van Groi�iers, Koo 1*

den die in 't groot verhandelen, ofte

anderen,,

gen ontfangen_sten zy datte felve Laeckenen

tet loot vanden Pachter aen beyde eynden
det zijn,op een boete van vijfen twintigh o\E
by haer op elck Laecken te verbeuren, datfvf^
der geloot te zijn, als vooren fullen ontfanpiH^

VIL ^�'

Ende foo eenigh Laecken ofte Laeckenen m
eenige vervalfchte ofte gecontrefeyte looden h�
vonden mtachten worden, ofre dat de oude lo
den daer aen waren gheileecken ofteghedaen
wat manieren 't felve foude mogen zijn, fal ^
door verbeurt werden de felve Laecken ofteLaec
kenen, ende hondert goude Realen op elckiWi'
daer aen de frauden fal werden bevonden, ende
daer en boven geftraft ende ghecorrigeert tenor.
den nae de gelegenthey t vande faecken.
VIII.

Maer foo eenigh loot by ongeluck van eenigh
Laecken verlooren mochte worden, het ware a
de Verwerye ofte Bereyeryen (ende daer van
doende redelijck bewijs) fal den Pachter daereen
nieuw loot voor 't verlooren doen aenflaen: Ge.
lijck hy oock ghehouden is te doen vooreenige
looden die los zijn geworden , ende fal voorekk
loot ende de moeyte van dien ontfangen eenhal.
ve ftuy ver.

IX.

Alle Laeckenen die binnen defe Provintieti en-
de Geai�bcieerde Landtfchappen, ende 't refort
van dien, vande een Stadt nae d'ander gliefonden
werden, omme te bereyden ofte geverwet te wor-
den , de felve fullen met kenniil� ende biljet van
den Pachter aen ende afgefchreven worden, fon-
der daer van yet te betalen.

Den Pachter fal alle drie maenden tot alled«
Laecken-koopers, die mette Elle uytflyten, den
in ende uytflach met haer reeckenen ende balan-
ceren, ende 't gene bevonden wert geconfumeett
ofte vermift te zijn, fullen de voorfz Laecken-
koopers in promptis moeten betalen, fonder ee-
nigh dilay ofre uy tvlucht daer op te maecken.

Ende belangende de groote Groi�iers, Koop-
luyden, ende alle andere die de Neeringein'tgws
doen, fonder datfe mette Elle uytfnyden, oftcint
kleyn verkoopen, maer hare Laeckenen by cc
heele of halve Ilucken met aen ende affcb ryving^everhandelen, fal de liquidatie ende balance, »»*■
gaders de betalinge van dien eenmael in 't Jaer, η
de expiratie vande Pacht gedaen werden.

XII- _rr.(

De Laeckenen die byde voorfz groote uro
fiers ofte Koopluyden verkocht ofre geie*^ewerden, ende binnen de Stadt daer die verKoc
zijn blyven, fullen de felve GroiT�ers ofte W
luyden binnen vieren twintigh uyren (nae o
felve Laeckenen gelevertzijn) by biljet van»
haat, ofte door haer Perfoon felfs, va" ^hi**^

-ocr page 1172-

.........

Veraii�WOordinge van d'Inipoft op deLakenen. 1340

«229

, moeten doen affchryven, met nominatie

foude doen vervoeren, fal ghehouden zijn hem te
addreil�ren aenden Pachter ofte Collefteur van-
de plaetfe daer hy de Laeckenen fal koopen ende
innemen,ende hem moeten overleveren een biljet
vanden Pachter vande plaetfe daerhy het felve
Laecken fal brengen , ende op doet affchryven,
ofte anderfmts te vertoonen wettelicke Attefta-
tie vanden Schout ofte Gerechte,daer by dat ver-
klaertende goede kennifle ghedaen werdt, waer,
ende op wat plaetfe hy woonachtigh, ende lyne
refidentie houdende is, 't welck vertoont zijnde,
fal hemden Pachter geven een behoorlijck biljet
van affchry vinge, om fijn Laecken te ontfangen,
ende fal ghehouden welen wederom te brengen
een biljet ofte recepiile vanden Pachter ofte Col-
lefteur vande plaetfe daer op hy fijn Laken heeft
afgefchreven, ende dat binnen den tijdt van een
maendt, indien 't felve Laecken binnen de felve
Provintie is gebleven : maerfo het felve vervoert
wert uyt de Provintie, nae een ander vande Ge�-
nieerde Provintien, binnen twee maenden (Vorft
ende Onweder uytbefondert) om op fijn Boeck
ghefuyvert te worden, op de boete van vijf ent
twintigh guldens.

XV. II.

Maer in ghevalle hy geen van beyde voor hem
en brachte, fal gehouden wefen cautie te ftellen,
dat het Laecken ter gedefinieerde plaetfe(dacr op
hy 't felve heeft doen affchryven) fal worden ge-
bracht ende opgedaen.ende fal 't felve binnen den
tijdt als vooren,by biljet doen blijcken,of by faute
van dien,fal den Cautionaris gehouden weien den
Impoft van't afgefchreven Laecken te betalen,
aenden Pachter daer 't felve is afgefchreven.
XVIII.

Ende als't gebeurt dat yemant vande Ingefete-
nen defer Landen (buyten den ringh vande Ver-
pachtinge daer hy woonachtigh is) een half Laec-
ken ofte daer onder tot het quart incluys quame
te koopen, ende geen biljet vanden Pachter ofte
Colle&eur van fijn woon-plaetfe voor hem en
brachte, den felven fal den Impoft moeten beta-
len aenden Pachter ter plaetfe daer hy bet felve
Laecken koopt ende haelt, ende fal dien Pachter
hem daer van gheven een biljet van affchry vinge,
inhoudende de quantireyt ende qualiteyt van 't
Laecken , met uytdruckinge dat den Impoft:
daer van is betaeldt , welck biljet den Hael-
der van *t Laecken binnen vier en twintigh uyren
nae fijn komft� aidaer, fal moeten leveren in han-
den vanden Pachter ofte Collecteur, ter plaetfe
daer't felve fal worden geconfumeert, om vol-
gens dien te Boeck gheftelr te worden, ten eynde
den felven alle Maenden (ofte foo wanneer 't hem
goet dunckt) den Impoft fal mogen gaen ontfan-
gen daer het Laecken is gehaelt, voor fo veel den
Impoft aen hem is betaelt:Ende fullen de Pachters
voor haer colleftatie ende ontfangh van pennin-
gen, ghenieten den achtften penningh, fulcksdat
hier by verftaen wort, dat de Pachters alomme in
die ghelegentheyt reciproce malkanders Collec-
teurs fullen moeten zijn.

XIX.

Vande Laeckenen die over Zee, ende buyten
de ge�nieerde Provinci�n, Geaflocieerde Landt-
fchappen,ende 't refort van dien, gevoerc ende af>

7-1 ge-

L_e0ingemo

dat fy de felve hebben verkocht ende

XIII.

, fyllen geene Laecken-koopersdie mette
■ ι nvtfnyden, ofte in 't kleyn verkoopen, egeen
¹¹ kenen mogen inflaen ende ontfangen , ko-
i1 uvt andere Steden ofte Plaetfen buyten
efidentie, voor ende al eer fy de felve aen-
'^arePachter ofte fynen Collefteur hebben aen-
^�ii _n _ellde op hare reeckeninge doen aenteyc-
� omme dien-volgensde voorfz Laeckenen

kenen

�oor

_en Pachter ofte fyne Gecommitteerde by

betaen

uiden op yeder Laecken te verbeuren

xxv� g«- - xii 11.
Fnde op dat de frauden die tot noch toe in de.

Impoil door't affchryven, verfenden ende

10e¹

t mogen worden, foo en fullen van nu voort-

reeene Laeckenen mogen worden verfonden
fte verfcheept, het zy of de felve binnen defe
Ge�nieerde Prpvintien, geaflocieerde Lantfchap-
_ren, ende 'trefortvandien, ofte binnen eenige
Steden der felver, ofte buyten de felve ghevoert
vvotden,voor dat daer af gehaelt is een behoorlick
biljet van affchry vinge vanden Pachter ofte Col-
k�eur, inhoudende de quantireyt ende qualiteyc
vande Laeckenen, met exprefl�e op wat Plaetfe,
jen wat Perfoonen , ende met welcke Schippers
de felve werden verfonden: Ende in ghevalle den
Koopmanden Schipper niet en weet te noemen
ende aen te wyfen, fal de felve foo lange moeten
inf�aen voor den Impoft, tot dat hy des felfs
Schippers naem ende woon-plaetfe aengewefen
fal hebben.

XV.
Alle ordinaris Marktende Veer-fchippers, ful-
len gehouden zijn in't begin van elck termijn,
cautie te ilellen, datfede Laeckenen daer op de
lelve afgefchreven zijn,ende by haer ge voert wer-
den,getrouwelick fullen beilelJen ter gedefti neer-
de plaetfe,ende fullen volftaen mogen, midts dat
fy alle reyfe t'haerder wederkomfte.met biljet van
den Pachter ofte des felfs CollecTreur, daer fy de
Laeckenen fullen hebben gebracht, moeten doen
Wijeken acnden Pachter ofte Collefteur daer fy
de felve Laeckenen fullen hebben ingenomen,dat
-e nombre ende qualiteyt vande ingeladen Lake-
neη aidaer zijn gekomen,ende fal den voornoem-
en Colle�eur 't felve op fijn Regifter moeten
l�yveren.ende de biljetten liafferen.op peynefoo
«nigh Schipper ofte Schuytvoerder in eenigh ge-
«eecke bleve het biljet ofte biljetten over te leve-
«n, ial verbeuren voor de eerfte teyfe thien gul-
«»i ende niet te min de naeilvolgende reys het
Γ,ί r π ^bilJ^men� aenden voornoemden Pachter
te Ullefteur moeten behandigen, op de boete
«xxv. gulden, ende foo de felve voor de derde

gebreecke blyven, op fufpenfie van haer

ICV

ie in

et.

XVI

. .ι- ι

W' ? '* P^beurde ^d^t yemandt eenige Laec-
ie h � n? S^lle,^d,^eelte van dien quame te koopen,

(t*L ?- ^w,lde ^voeren' ^ofre ^door ^een ander,
^«ordinaris Marft ofte Veer-fchipper zijnde)

-ocr page 1173-

Byvoeghfel van eenige Placaten»&c.

Z34i

'^lH\

gefchreven fullen worden.fal men byA&e vande , vandeCommiiTadfen derVerpachtinge, j_en,
Convoy ofteLicent-meefters moeten doen blije- hoodijckeneedtdoen, dat hy noch niemant»
ken, dat het recht van dien daer van is betaek ofte j fynent wegen, niet anders dan de volle gh_ere J

aengeteeckent, aleer daer van by den Pachter ofc j tigheyc van defen Import fal ghenieten ende

out.

Colledleur affchryvinge fal werden gedaen

XX.

Den Pachter fal'genieten van alle 't geene buy-
ten den ringh van fyne Verpachtinge lal worden
afgefchreven, voor 't fchry ven van'c biljet, het re-
giftreren ende fuy veren van dien, namentlick van
een partye boven 't Laken een ftuyver, ende van
een Laecken ende daer beneden tot een quart in-
cluys, een halve ftuyver,

XXI.
Ende fal den Pachter ghehouden wefen inde
groote Steden,daerde Heeren CommiiTarifen der
Verpachtinge fulex goet ende noodigh vinden, te
ftellen een ofte meer Collecteurs apart, die ter
plaetfe ende op fulcke uyren als 't hem by de re-
fpe&ive Magiftraten gheordonneert fal worden,
lal moeten fitten tot gherief van een yeder, om de
felve met biljetten ofte Ceelen te gerieven, fo wel
die buyten den ringh van fyne verpachtinge, als
daer binnen woonen , ende fuHen daer benef��ns
ghehouden wefen te houden goet ende pertinent

fangen, ende dat hy noch niemandt van f_vwegen met yemandt en fal compoferen ofte
niveren in eeniger manieren , op peyne van?"
hondert guldens te verbeuren, foo we] jegensd

den geenen die met hem ofteyemantvan"fy?⁵wegen compofitie ofte uytkoop aengaet, u
indien yemant van defen lmpoft compofe�rt,J

len de andere Pachters de felve daer o ver m₀p_f

bekeuren

ende hunne a&ie ter eerfler inflaj,;"

mogen uitenteren voor de Ed. Heeren Ged
teerde Staten, ofte Gecommitteerde Raden,y
refpe&ive Provinci�n ofte Quartieren daer co*

politie is gedaen ofte ghepleecht: Endeincashr

cafus foude mogen voorvallen ter pjaetfe daervaj
wegende Generaliteyt verpachtinge weidtgfo
daen, voor den Raedt van State deler Vereend
de Nederlanden.

XXV. ■
Item, foo yemant eenige Laeckenen, ©f amj^
Waren, den lmpoft over Laeckenen fubje�.opt

Regifter van alle de Laeckenen die uyt fijn bedrijf Leger wilde voeren, om by de Uyrflyrers ofan�-

binnen defe Provintie, als in andere vande Geuni
eerde Provintien, ofte buyten de felve fullen wer-
den ge voert, welck Regifter hy t'allen tyden (des
by de Pachters verlocht zijnde ) fal moeten
openen, op de boete van hondert guJdens te ver-
beuren, foo hy weygerigh is 't felve te doen,midts
dat de boeten die door 't openen van 't Regifter
wert ontdeckt endeachterhaek, ghedeelt fullen
werden half ende half.

XXII.

Den Pachter ofte Colledeur van defen lmpoft,
en fal gene grofl�rye van Lakenen,ofte van eenige
goederen den felven lmpoft fubjeft mogen doen,
nochte metterelleofte in't kleyn verkoopen.ofte
part ofte deel daer inne hebben , diredtelick ofte
indiredtelick, op de boete van twee hondert gul-
dens te verbeuren, foo dick ende menighmael be-
vonden fal worden contrarie gedaen te zijn.
XXII1.

Ende fal «len Pachter voorts alomme ende op
alle paf�agien, foo te Water als te Lande, mogen
ftellen alfulcke Wachten , als hy tot belettinge
ende verhoedinge vande frauden noodighfal ach-
ten, de welcke gheauthorifeert fullen zijn, omme
de biljetten vande ingeladen Lakenen re eyf�chen,
ende de felve dienvolgens overflen ende vifiteren,
fonder dat yemandt daer tegens fal mogen doen
eenige belet ofte refiftentie, op de boete van hon-
dert guldens, ende arbitrale corre&ie naer ghele-
gentheyt der faecken: Tot wekken eynde alle
Officieren, 'tzy van wat Quartieren, Steden,
Plaetfen of Dorpen die fouden mogen zijn, belaft
ende bevolen wert by den eedt by henluyden in 't
ftuck hunder Officie gedaen , datfy t'allen tyden
(des by den Pachter oft Colletteur verfocht zijn-
de) de felve fullen doen alle hulp ende affiftentie,
daer inne fy volgens den Placaet Generael, ende
defe Ordonnantie gerechtight zijn. ■*
ΧΧΙΙΠ.

Den Pachter ofte Colie&eur fal aen handen

re ghelleten of gevent te werden, fal hem moeten
reguleren nae 't geene andere Koopluydcn van
diergelijcke nature te lafte wert geleyt,midtsdai
hy in plaets van biljet, fal moeten fuy veren by
Atteftatie vanden CommiiTaris vande Schepen,
ende Geweldige, of die gene die by hare Ho:Mo;
of der felver Gedeputeerden daer toe fullen»
den geordonneert.

XXVI.

De Pachter van d'eerfte verpachtinge, de Laec-

kenen , die volgens defe Ordonnantie der verant-

woordinge van defe fpecie gedaen fal werden, fal
gehouden wefen te leveren aen alle Groffiersvan
Laeckenen ende Laecken-koopers, die inden ring
van fijne Verpachtinge woonachtigh zijn, een
Ordonnantie van defe verantwoordingen oock
een Generael Placaet, op datfe nae de felve bun
reguleren. Ende fullen de voorfz Groffiers.Laec- I
ken-koopers, Schippers, ende andere Laede»� j
voerende Perfoonen, daer van foo veele henaen-
gaet, wel onderrechten, op dat niemandt van iien
daer van eenige ignorantie hebbe te pretenderen.
XXVII-

In ghevalle bevonden wi�rde, dat eenigh Pach-
ter, Colle�teur of andere Officiers, gefleJtxijnde
tottet verkenen van Atteftatien ■, tot fuyveringe
der biljetten ofte Dam-cedels dienende, liemtoo
verre quame te verloopen,dat hy eenigh vallen oi
dubbelt Boeck quame te houden, fal daer over
ghegeeffelt, gebrant-merekt, ende voorts uyt *
Ge�nieerde Provintien ende Geaffocieerde Lam-
fchappen, ende 'trefort van dien, ghebannen
worden,

XXVIII. _ . _k

Inde Ge�nieerde Provinci�n, GeaiTocieert
Landtfchappen, ofte refort van dien, ^[ⁿ,
ofte ftri&er ordre foudemogen zijn, a^|sin.
Ordonnantie vande verantwoordinge oct l
kenen is begrepen, de fdyt en wert hier door
gederogucerr. ^.

-ocr page 1174-

Placaet Generael op de vijf Speci�n, &c. 23 44.

1243

Aldus ghedaen ende gearrefteerc ter Vergade-
vLfe Heeren Staten Generael der Veree-
nde Nederlanden , in 's Graven-Hage, den

xiij. Martij 1633. Was geparapheerc, Γ. G. v. Cu-
lenboigh ,^vt' Ter Ordonnantie vande hoogh-ghe�
melte Heeren Staten Generael. Comelis Mufih.

MruBie voor de Commtfen, te fiellen inde Heerlijc^heden ende Steden daer de

terneene Middelen niet en worden geheven, in date den 9 April 163 3.

de Plaetfe fullen werden geleverr,van welcke bil-
jetten ende aengevingh, de voorfz Commijs per-
tinent Boeck fal moeten houden, ende alle acht
dagen de Impoit-meefters der contribuerende
Plaetfen daer onder die ghebracht fullen worden,
't felve by Extract over fenden , omme daer van
Impoft te ontfangen, of de felve den Cautionaris
af te vorderen.

IIII.

In ghevalle de voorfz Commijs kome te bevin-
den,dat yemant tegens aefe voorfz ordre, Waren,
de verantwoordinge fubjecl:, na de contribueren»
de Provintien quame te fenden, fal de fe�se aen-
klagen voor den Rechter albereyts geordonneert,
of noch te ordonneren, ende dat rot alfulcke boe-
te als by 't Placaet geordonneert is,in welcke boe-
ten hy Commijs participeren fal foodanige ghe-
deelte, als by 't voorfz Placaet is uy rgedruckt.

De voorfz Commijfen fullen ghehouden zijn,
haere Regifters t'allen tyden als net de Pachters
der contribuerende Plaetfen goet vinden fullen,
aen hun te openen, ende fullen fy Commyfen,
gheftelt oock over der felver contraventien ende
mifufen, geftraft worden by den Rechter die 't be-
hoort, in cas fy haer laft niet en komen te volgen,
fulcks als men bevinden fal nae gelegenthey t van
faecken te behooren.

Aldus ghedaen ende gearrefteert ter Vergade-
ringe vande Heeren Staten Generael derVeree-
nighde Nederlanden, inden Hage, den negenden
Aprilis 1633. P, v. tValta,"' Ter Ordonnantie
vande felve. Comelis Mufch.

iE voorfz Commifen fullen ghehouden
[zijn alle de Waren, fubjed de Verant-
! woordinge vande vijf Speci�n, in haer re-
J fort vande contribuerende Provinci�n in-
nende, pertinent aen te teeckenen ende Regi-
(ier daer van te houden,waer de felve opgeflagen,
endeby wiendefelveingeilagen zijn, ende wel
letten of de felve Waren wel conform 't biljet zijn
geievert. ^ ^

Tot wekken eynde hy ghehouden wordt den
opflach ende inflach nae te fien, ende onderfoec-
ken of oock de felve Waren, fubjeft de verant-
woordinge , wel ghelevert worden , de Schepen,
Schuyten ende Wagens daer de felve ingeladen
eefcgiit worden geweeft te zijn, nau t'onderfoec-
ken, ten eynde gheen Water voor Bier of Wijn
bembedriechlick werdeaengegeven, ende voorts
ehelijckonderfoeck te doen vande anderen Wa-
ren, fubjeft zijnde de verantwoordinge mede.
III.

De Inwoonderen vande voorfz Heerlickheden
ende Steden, en fullen geen Waren, fubjeftde
voorfz verantwoordinge, mogen fenden buyten
bec Μήά vanden vrydom vande voorfz Heer-
lickheden ende Steden refpeotive, om inde con-
tribuerende Provinci�n gebracht te worden, ten
zy de felve eerft ende alvooren den voorfz Com-
mijs aen gegeven hebben, met naem■» toenaem
vanden Peribon, ende Plaets aen wien,ende waer
die ghebracht fullen worden , ende daer vooren
Hellen fuffifante cautie, datfeaende genomineer-
de Perfoonofte Perfoonen, ende ter gedefigneer-

Timet ende Ordonnantie Qenerael₉oft fluckyande verantwoordinge vanden

lmpofldie geheven wert linnen de Ge�nieerde Provintien, Geaffocieerde Landtfchappen, ende 't refort
van dien, op de Wynen, Bieren, Sout,Zeep, ende Laeckenen, uytwyfendede refpetliveparticuliere Ordon�
nantie. vanden voorfz lmpofl. In date den 12 April 1633.

% E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den genen die defe
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo tot
TOdinge ende verval vande groote ende menich-
^ui«ige onkoften, die gedaen ende geemployeert
�oeten worden tottet uytvoeren vanden Oor-

de principaelfte werden bevonden te zijn d'im-
pouen geftelt op de Wynen, Bieren, Sout,Zeep,
ende Laeckenen,doch zijn daer inne tot noch toe
veele ongeregeltheden ende frauden ghepleeghr,
foodoorconniventien, diifimulatien endecom-
pofitienby de Pachters ofte Colle&eurs daer in-
ne gebruyckt, als oock door dien dat eenige baet-
foeckende Menfchen, by alle liftige praftijcquen
ghearbeydc hebben om de betalinge vande voorfz
Impoilen te ontgaen , tot groote verminderinge
vande fubfidien die tot gemeene defenfie daer uyc
getrocken fouden hebben konnen worden, het
welck veroorfaeckt heeft, dat binnen defe Ge�ni-
eerde Provintien, eenige extraordinaris Middelen
tot meerder befwaernifl� vanden Landen ghehe-

7.I ij ven

inderen

er met defe Landen vele Jaren achter den

end?? ^con,^tinuelijck zijnbefwaertgheworden,
J^o�b�-aertblyven, diverfche Impo-
«op de Middelen van Confumptie, hebben

worden ^lngeT^ght' B^eheven ^ende gepra&ifcert

0-dr,_nⁿ' ^v.^ol8^ens de Generale ende particuliere

k:Z?^mf ^by ^de ^refpe^ive Provintien daer op

«M ende gearrefteert, onder welcke wei van

-ocr page 1175-



		Eyvoeghfel van eenige PIacaten,&c.
		Eyvoeghfel van eenige PIacaten,&c.		*J4<


ven hebben moeten worden. Maer op dat voorts aen de frauden,iluyckeryen ende contraventie in de Importen op de voorlz Wynen, Bieren, Sout, ZeependeLaecken, te beter voorgekomen ende belet mogen worden, Soo is nae voorgaende rype deliberatie, ende eenparigh confent van alle de Provintien, ende by vervangen vande Geaffb- cieerde Landtfchappen , ende 'trefortvan dien, hoogh-noodigh gevonden in te willigen ende ac- corderen , dat geene vande voorfz Speci�n iullen mogen werden vervoert uytd'eene Provintie nae d'andere, noch oock nae de Geai�bcieerde Landt- fchappen , mitfgaders 't refort van dien, voor en- de al eer daer van gehaelt fal zijn een biljet vande refpective Pachters vande Importen vande felve goederen , met fpeciale verklaringe waer, ende aen wien fy de felve goederen fullen brengen, om by de felve Pachters geregiftreert te werden: Welcke biljetten inhouden fullen de qualiteyt ende quantiteyt vande goederen , met dach ende datum , ende de plaetfe waer de felve werden af- ghefchreven , ende fullen de Pachters ghenie- ten voor 't fchry ven van 't biljet, ende 't regiftre- ren van elcke partye ofte biljet.een ftuyver. Ende fullen de Schippers ofte Vervoerders, de biljet- ten moeten leveren aenden Pachter, Colle&eur, ofte die de impofitie ontfanght,ter plaetfe daerfy de voorfz goederen fullen brengen, voor ende al eer die mogen werden geloft-.Ende fullen de voor- noemde Pachters ofte Collecteurs daer van ghe- ven een biljet ofte recepifle, met haren naem on- derteyckent,dat de afgefchreven goederen aldaer Zijn gekomen ende aengegeven, welcke biljetten de Schippers ofte Vervoerders vande goederen, wederom fullen moeten leveren aenden Pachter ofte Collecteur ter plaetfe daer de goederen zijn afgefchreven , om op fijn Regifter ghefuyvert te worden, ende dat inden tijdt van een Maent, in eas d'afgefchreven goederen inde felve Provintie blyveu , ende binnen twee maenden daer buyten vervoert werdende , op pene van te verbeuren vijftigh gulden, boven 't recht vanden Import voor yeder biljet dat niet eafal worden ghelevert voor d'eerfte reyfe, ende in cas de Contraventeur fulcks kome te doen de tweede reyfe, fal verbeu- ren hondert gulden, ende de derde reyfe hondert en vijftigh guldens, ende daer en boven arbitra- lijck gecorrigeert nae gelegentheyt van faecken: Ende fullen alle ordinaris Marc"t-fchippers,Beurt- luyden , Veer-fchippers , ende die op vafte Bier- ftallen varen, eenmael in 't Jaer cautie ftellen, ter plaetfe ende inde Provintie daer fyluyden woon- achtigh zijn, voor de boeten, by aldien de Waren ende goederen (die by haer vervoert werden) niet en werden gebracht ter gedeftineerde Plaet- fe, ofte datfe het biljet ofte recepift� daer van niet te rugge en brachten: Welcke Acte van cautie (des by de Pachters verfocht zijnde) de voorfz Schippers ghehouden fullen zijn inale Secretarye vande Steden daer fy op varen ofte veeren, te la- ten aenteyckenen. II. Ende of yemandt eenige der voorfz Waren ofte goederen, in een vande Ge�nieerde Provinci�n, Geaffocieerde Landtfchappen , ofte 't refort van dien, cjuame te koopen, ende fyne goederen felfs
			wilde voeren, of door andere geen Mard> f pers zijnde, dede vervoeren, fal ah dan eeh₀ Ζ wefen, voor hem te moeten brengen een Kt vanden Pachter ofte Collecleur van die l ^ftdaer hy de voorfz goederen fal brengen om l� confumeert te worden, ofte anderfinrs te m vertoonen een Atteftatie vanden Schout^^⁰Gerechte, daer by dat blijcke fpecialijck vvaer^ de in wat plaetfe hy woonachtigh is, Ende faf"" houden wefen binnen behoorlijcken tijt, (_Ki�^ als de voorfz ordinarisVeer-fchippers) t�nioe brengen een biljet vanden Pachter ofte c₀jfⁿdeur, dat de voorfz goederen aldaer zijn ohd' men ende opgedaen,opgelijckeordreendebo^ als hier vooren is gheexpreifeert: Maer in gevalt de felve geen biljet ofre Atteftarie voor haere brachten, fullen ghehouden wefen cautie te _mceten ftellen, dat de voorfz goederen ter ghedeflj neerde plaetfe(daerde felve op werden afgefchre- ven^ fullen werden gebracht,ende binnen behoor- lijcken tijdt als vooren by biljet doen blijeken datfe aldaer zijn gekomen endegeloft,ofteancjer- fintsdatby deCautionarisden vollen Impoftvan de voorfz goederen fal werden betaeldt, aenden Pachter vande plaetfe daer de goederen zijn af. gefcheept. III. De Pachters der Importen op de voorfz Spe- ci�n , binnen alle de Ge�nieerde Provintien, Ge- afTocieerde Lantfchappen, ende 't refort van dien, werden reciproce by defen exprefl�lijck verbon- den ende belaft, datfe nae 't geene voorfz is, haer fullen moeten reguleren,ende daer beneflenshou- den goet ende pertinent Regifter, van alle de Wa- ren ende goederen die in ende uyt hare Provintie, in een ander vande Ge�nieerde Provintien, Geaf- focieerde Landtfchappen, ende 't refort van dien fal worden vervoert ende afgefchreven,op de ver- beurte vande penen inde particuliere Ordonnan- tien geexprefi�ert. Ende iullen de Pachters mal- kanderen de voorfz Regifters (des verfocht zijn- de) t'allen tyden moeten openen, op de boete van twee hondert gulden by den genen te verbeu- ren die weygerigh is 't felve te doen, ende de boe- ten die door 't openen vande Regifters werden ontdeckt ende achterhaelt, fullen gedeelt werden half ende half. IIII, Den Pachter van d'een oftd'anderlmpoft, d:e op de voorfz Speci�n werden geheven, ter plaet- fe daer van wegen de Generaliteyt de Verpachtin- ge ghefchiet, fal over fyne mefufen ende contra- ventien in defen, tereerfterinftantie gecaufeert ende aengeklaegt mogen worden voor den Raeat van Staten defer Vereenighde Nederlanden. V. , Ende op dat defe Verantwoordinge vanden Import op de voorfz vijf Speci�n , niet en kon* ge�ludeert te worden door deghelegentheytoe Heerlijckheden ende Steden refpe�ive ghel^el^cnbinnen defe Ge�nieerde Provintien, daerdeg" _ meene Middelen niet en werden ghebeven, �uiic aldaer in plaetsvan Pachters aengeftelt \vorae Commifen, die haer in 't ftuck vande \00rJ2: vw antwoordinge, fullen moeten reguleren ende g dragen volgens haere particuliere Inftructie a


	^■m�h

-ocr page 1176-

Comptoiren der Convoyen langhs de Maze.

134,8

JH7

waer van aende refpective

den , daer men gewoon is dufdanige uytroepinge,
pubMcatie ende affixie te doen. Lallende ende be-
velende voorts de Raden ter Admiraliteyt, den
Advocaten Fifcaels.mitfgaders allen anderen Ma-
giftraten,Jufticieren,Officieren, diredtelick in on-
fen dienfte,ende onder onfe gehoorfaemheyt we-
fende, die 't aengaen mach, den inhoudt van defe
onfe Ordonnantie naer te komen , ende onver-
breeckelijckte onderhouden, oockdoen naerko-
men ende onderhouden, in alle fyne Poincten en-
de Articulen.alfoo tottet beneficieren der voorfz
Middelen, ende bevorderinge vande ghemeene
faecke fulcks wordt vereyfcht, ende wy noodigh
bevonden hebben te ghefchieden. Aldus gedaen
ende gearrefteert ter Vergaderinge vande hoogh-
ghemelte Heeren Staten Generael in 's Graven-
Hage, den twaelfden Aprilis 1633. Wasgepara-
pheerrj�w van&echteren,^vt' Onder ftont,Ter Or-
donnantie vande felve. Getekent, Comelis MufcK
Zijnde op 't fpatium gedruckt het Cachet der fel-
ver Heeren Staten, in rooden Waflche.

*>'f KSbeeeeren'de, tallen tyden een ofte
^P ί Exemplaren fullcn ter hantgeftck worden.

�me�t

r Aeten eynde defe Ordonnantie alomme in

bordere Steden, Plaetfen ende Heerlickheden

Tndefe Vereenighde Provintien, Geailoci-

τ worden geobferveert ende achter-

erde

n^rliickmacl

^Pιht ende dat hier van niemant eenige ignoran-
1 ^volo jJ_ome _ce pretenderen, Ontbieden ende ver-
^kenvvyde Heeren Staten, Stadthouderen,
Sommitceerde Raeden, ende Gedeputeerde
cLnvande Provintien refpeftive van Gelder-
, 1 _ePde 't Graeffchap Zutphen,Hollandt ende
Iveft-Vrieilandt, Zeelandt, Utrecht, Vrieilandt,
Over"- Yifel, Stade Groeningen ende Ommelan-
L, ende allen anderen_Officieren ende Jufticie-

' dat (y defe onfe Ordonnantie van ftonden

alomme doen verkondigen,uy troepen, publi-

ende affigeren in alle PJecken van onfe Lan-

ren
aen
cere

Placaet, Waer by belafl wert alle gehangen Falcfyn, Vdcf^tarpels, ure, te

brengen in 't Vakkhuys op 't Hoff inden Hage. In date den 17 April 1633.

S O O IS Τ, dat wy bevolen eade ghelafl: heb-
ben, bevelen ende laften by defen den Deurwaer-
der vande Wildernii�e hier toe verfocht zijnde,
terftont ende fonder vertreck, overal inde voor-
fchreven Landen van Hollandt ende Vrieilandt,
daer men ghewoonlijck is uytroepinge ende pu-
blicatie te doen, van nieuws uyt te roepen ende
ghebieden, dat alle de geene die van nu voortaen
eenige Edele Vogelen , van Vakken, Valck-
tarffels, Geer-vakken, Geer-tarfi�ls, Blaet,
Blaetkens, Havicken, Havick-tari��ls, ende ande-
re diergelijcke Vogelen inden Landen van Hol-
landt ende Vrieilandt vangen fal, de felve Voge-
len te brengen in 't Vakk-huys op 't HofT inden
Hage, ende die te leveren in handen vanden
Vakkenaer aldaer,omme die te koopen ten pryfe
naer ouder gewoonte daer toe ftaende: Ende dit
al opte peynen ende verbeurten vande Vogelen,
die niet als vooren in't Vakkhuys gebracht lullen
wefen, ende daer toe twaelf guldens op ekken
Vogel, die geinner,berecht ende geexecuteert ful-
len werden by den genen, ende als andere boeten
ende breucken, opte contraventien vande Placa-
ten ende Ordonnantien der Wilderniffen vallen-
de. Ontbiedende daeromme ende bevelen allen
den genen die defen aengaen mach, hem hier naer
te reguleren. Gegeven inden Hage den feven-
thienden Aprilis anno 1633. Inkenniffevan my,
F. Criep.

�Rederick Hendrick by der gratie Godts,
Prince van Orangien, Grave van Naffau,
, 8cc. mitfgaders de Prefident ende Raden
over Hollandt, Zeelandt ende Vrieilandt, Allen
den genen die defe jegenwoordige fullen fien, Sa-
luyi. DOEN TE WETEN, Alfoobyvoor-
gaende Placaten ende Ordonnantien , bevolen
ende geordonneert is geweeft, Dat alle die geene
die inaen Landen van Hollandt ende Vrieilandt,
ctmj>eValcken,Valcktarffels,Geervalcken,Geer-
tarilels, Blaet, Blaetgens, Havicken, Havick-
tarfi�ls, ende alle andere foorten van Edele Vo-
gels vangen, ghehouden zijn die felve Vogelen te
brengen in 't Vakkhuys op 't Hoff inden Hage,
endedie te leveren inde handen vanden Vakke-
naer aldaer, midts daer vooren ontfangende den
prijs daer t�e ftaende ende gheordonneert, ende
aacalfulckeVogelen als hier vooren verhaeltzijn,
memant en foude mogen koopen oft verkoopen,
fonder die eerft te brengen ende prefenteten in 't
voorfz Vakkhuys, ende datalopte peynen ende
verbeurte vande Vogelen elders gedragen of ver-
tocht, ende daer toe tvvaelf gulden , foototlafte
fanden Kooper als Verkooper der felver Voge-
r: ^En<^^e hoewel eenen yegelijck hem daer nae
Behoort te reguleren,foo wert by velen nochtans
f^'egedaens Omme waer jegens, tot behou-
JT? ^dles aengaende vanden voorfz Landen
^j0gneyt ende gherechtigheyt te remedieren.

Pro�ifionele Ordre, otier de Comptoiren der Conyqyen ende Lkenten langhs de

Maze. in date den zo Mey 1633.
Sto V°° ^Go^^r ^^e ^Heer Almaehtigh, defen ende langhs de Maze, Soo hebben hare Ho: Mo

naer voorgaende deliberatieyende ghelet op 't ad-
vijs van't Collegie ter Admiraliteyt tot Rotter-
dam, als oock op't advijs vande Commifen Gene-
raels , Eek ende Goutfwaert, mitfgaders op de

7.I iij naer-

Ι voorleden Somer den Staet defer Lan-
den onder anderen genadigh heeft gefe-
direrf u **?* ^met ^verfcheyden Vi&orien, over
^lc*e Steden ende Plaetfen omtrent ende

-ocr page 1177-



			Byv�eghlel van eenige Placacen, &c.

		naerdet examinatie vande Heeren hare Ho: Mo: \| in 't felfde Hertoghdom van Limborgh me Gedeputeerden daer op gevolght, goecgevonden j Comptoiren totten ontfangh van 'r ,�.u ?
				Convoyen�nde Licenten , ofte ten minden teyckeninge der palTerende goederen, die el? hebben betaelt, of alnochfouden moeten ber^⁵oprechten, indien den dienft van 't Lant fulcx� nae fouden mogen komen te vereyffchen V. Ende ;fullen d oor de Poorten inde voorfz fpe<ftive Steden,die vermits het meerder getal ώ daer Officieren zijn aengeftelt, niet en kotul befet worden, egeen Koopmanfchappen in ^ uyt gebracht mogen worden, om 't Lantvan^ der tra&ement t'ontlaften. VI. ι Tot Weert hebben haer Ho: Mo: geordonneert dat een Convoy-meefter, ende een Contrerolleur fonder meer, foude dienen aengeftelt, om aldaer te ontfangen, ofte opte naefte Comptoiren te doen betalen, foodanige Laeckenen,OJyen,\Vol. Ie, ende andere dingen , Waren ende Koopman, fchappen die aldaer van Breda ende andere Vv. andtlijcke of Neutrale Steden inkomen ofte uyt- gebracht werden , ofwel aldaer felfs ghemaeckt worden, ende naer Neutrale ofVyanden Landen willen gaen, op pene van conflfcatie volgens it Placaten, ende zijn dienvolgens hier bevoorens ghecommitteert tot Convoy-meefter Hendrick Snyders, ende Contrerolleur Cornelis de Sterc ke, beyde voor de redu&ie van Maeftricht binnen Mafeyck, tot beneficieringe van 't recht der Con- voyen ende Licenten deferLanden geemployeeit geweeft. VII. Aengaende de Forten Janghs de Mafe gelegen, hebben haer Ho: Mo: geordonneert, dat de twee Officieren die hier bevoorens op Gennipper-huys plachten te leggen, ende t'federt de demolitie van 't felve haer op't Oorlogh-fchip voor Moock heb- ben ghehouden, fal die een der voorfz Officieren van daer ghelicht, ende weder op 't voorfz H»ys werden geley t, bly vende de voorfz tweeden Of- ι ficier op het Schip van Oorlogh voorMoockjge- j confidereert het Stedeken felfs, deStadtGoch, J Cleef,ende het geheel Cleeffche Lant daer achief open leyt, ende midtfdien aldaer merckelijctt frauden fouden konnen gefchieden. VIII. Tot AeriTens hebben haer Ho: Mo: glwordon� neerr, dat twee Commifen der Recherche touw» dienen aengeftelt, om te letten op de paflereην goederen, alfoo mede daer achter open leydt fl« geheele Landt van Cleef, de gheheele GraeHclwp van Meurs, ende andere Neutrale Landen, en zijn dienvolgens daer toe gecommitteert Vvi Janffen Paffer.ende Geurt Janffz Vermeer, wei ke Pafler oock verfien is met Commune , 's Landts recht te mogen ontfangen vande goe ren aldaer pafferende, ende de voort� 'uc Janflz met authorifatie om daer van Contra te houden. Wat belanght de Paffagien ende V"»g wederzydenlanghsdeMaes, ghclegpncn^c ^ Maeftricht ende Moock, werdende ^he]⁰�_a<,_tizijn vijf ende twinrigh in ghetale, oi wei β» ^

	te erigeren \ Comptoiren der Convoyen�nde Licenten , ende de felve verfien met Officieren, oock te beramen ordre ende voet waer op, ende vvaer nae 't recht der voorfz Convoyen ende Licenten refpe&ive fal worden geheven , ende eerftelijck belangende de Plaetfen daer Comptoiren gheftelt zijn, ende d'Officieren van dien. I. Tot Venloo, alwaer fes Poorten zijn, als vier Landt-poortenende twee Water-poorten, heb- ben haer Ho�. Mog: gheordonneert een Convoy- meefter, een Contrerolleur ende vier Cherchers, fonder meer: ende zijn dienvolgens hier bevoo- rens gecornmitteert,totConvoymeefter Pelgrom Huygens, tot Contrerolleur Hendrick vander Leeuwen, tot Cherchers Maerten Wilboorts, Gi- deon de Haes, Jan de Geus ende Pieter Hendricfz van Arnem. II. Tot Roeremonde, zijnde vijf Poorten»als drie Lant-poorten ende twee Water-poorten, hebben hare Ho: Mo: geordonneert een Convoymeefter, een Contrerolleur ende vier Cherchers , fonder meer: ende zijn dienvolgens hier bevoorens ghe- committeert tot Convoy-meefter Willem ten Holler, tot Contrerolleur Joachim Vlucht, Cher- chers Jacob Godefroy.Adriaen Aertfz Vofch, Adriaen CornelifFz, ende Jan Claeffz van Cats. III. Tot Maeftricht, alwaer zijn drie Lant-poorten ende twee Water-poorten, ende tot Wijck twee Landt-poorten, hebben hare Ho: Mo: gheordon- neert een Convoy-meefter, een Contrerolleur, ende fes Cherchers : ende zijn dienvolgens hier bevoorens ghecommitteert tot Convoy-meefter Johan Groulaert, die vvelcke naederhandt mede Commifi�e heeft bekomen vanden Bifichop van Luyck , tot Contrerolleur Meefter Johan de Jonckheer, tot Cherchers Johan Morrade Jonge, Dirck van Poplenburgh, Hendrick vander Sluys, Dirck van Vollenhove, Cornelis Viflcher, Wake- rus Walteri. 11II. Tot Limburgh hebben haere Ho: Mog: geoor- deelt dat by provifieeen Convoy-meefter, een Contrerolleur, ende twee Cherchers fouden die- nen aengeftelt te worden, om aldaer te ontfangen het recht van alle de goederen die daer door ofte ontrent pafi�ren, foo naLutfenburgh, Henegou- wen, ende andere Vyande of Neutrale Landen.als oock vande goederen die uyttet felfde Furften- dom nae de voorfz Landen gaen, of daer van daen inkomen: ende zijn dienvolgens hier voorens ge- committeert tot Convoy-meefter Menfo Hunin- ga, tot Contrerolleur Cleyn Melfe,tot Cherchers Brant Verfcheur, Juriaen Cleys. Welverftaende nochtans, dat in cas hier nae by experientie be- vonden mocht worden , dat die plaetfe van Lim- borgh tottet voorfz Comptoir ongelegen foude mogen worden bevonden, dat haer Ho: Mog: als dan het felve Comptoir tot Valckenburgh, Dalen of 's Hertogenrade, of elders ter befter gelegent- hey t Men verleggen, ende fullen haer Ho: Mog:
e

-ocr page 1178-

xtf^x

Comptoiren der C�nvoyen langhs de Maze. 1351

haer Ho: Mo; goet ghevonden ende ver- feyt is, uytgefondert het Paflagie-gelc., oppeyne

dcbbeft _b ordonnantie in behoorlijcke als inden Placate by de nalatige te verbeuren.

^lUen Val fluyten alle de felve Veeren, fo om voor χ 11.

'°^rme je fware koften van 't Landt in 't geven Ende fal van defe voorfz verklaringe, daer van

^te dement voor d'Officieren die daer fouden

alleen biljet gegeven, ende geen betalinge gedaen

worden aengeftelt, alsanderfints, ende

van
moeten

wort, pertinent regifter werden ghehouden , om
d'aengevinge by vertooninge vande notitie, op 't
voorfz biljet ofte Pafpoort in voegen voorfz ghe-
ftelt, gheconfirmeert, ende recht bevonden, daer
nae gedoodet te werden.

XIII.

De goederen die tuflehen Ruremonde ende
Maeftricht, op den bodem van defen Staet ghela-
den fouden mogen werden , om gebracht te wer-
den hooger aen, daer van fal 's Landts gherechtig-
heyt betaeldt werden op 't Comptoir tot Rure-
monde , volgens de Calomne van hare Ho: Mog:
Lyfte.

XIIII.

De goederen van beneden opwaerts te Watet
uyt de Steden defer Landen werdende ghetran*
fporteert naer Venloo ofte Ruremonde, lullen
vervoert werden op de ghemeyne ordre in 't Pla-
caet vande Inlantfche Pafpoorten vervat,mits dat
de refpe&ive Comptoiren ten aenfien van dele
Steden , die foo vele Neutrale Plaetfen tuflehen
beyde hebben, precifelijck van een Maent, voor
het expireren vande vierde daer aen volgende,aen
handen vande Generaels fullen moeten feynden
Extracten uyt hare Regifters, van alle Perloonen
die in gebreecke zijn gebleven van hare Pafpoor-
ten op de voorfz Steden van Venlo ende Ruer-
monde verleent, binnen den tijdt in 't Ρ lacaet ge-
exprefl�ert, tefuyveren, met uytdruckinge der
namen vande Borgen , inde fpecificatie der inge-
laden goederen, om by de voorfz Generaels daer
op te procederen, tot verbeurte van het vierde-
part vande weerdye der ingeladen goederen, be-
grepen inde voorfz ongefuyverde Pafpoorten,
ten profyte van 't Lant, Advocaten Fifdaels, ende
Generaels refpective.

XV.

De goederen komende uyt Neutrale Landen
per Afle, ende pafi�rende fonder laft te breecken
door de voorfz Steden, ofte over den bodem van
defe Landen nae Vyande Lande, ofte Neutrale
Landen aen's Vyandts bodem grenfende, fullen
betalen het in ende uy tgaende Licent, volgens de
refpective Colomnen vande Lyfte.

XVI.

De goederen komende uyt Neutrale Landen
per Afl�, ende gaende fonder laft te breecken als
vooren, nae de Steden defer zyde, of na Neutrale
Landen aen 's Vyandts Landen niet grenfende,
fullen op'teerfte Comptoir betalen her. inkomen-
de Licent als uyt Neutrale Landen, ende daer be-
nef��ns cautie ftellen dat de felve goederen ner-
gens elders dan op die aengegeven plaetfen fullen
werden gebracht.
:�/,. XVII.

De goederen inde boven Steden het inkomen-
de Licent ais vooren hebbende betaelt, ende van
daer 't zy te Water of per Afle na de Steden defer
zyde vervoert werdende, fullen getranfporteert
werden, fonder vorder betalinge van't uy tgaende
Licent»alles op Paflepoort, onder fuffifante cau-
tie,

_[S, dat men die ten platten Lande nieten

' . _____iinrinpren . oimen lOLide van des

- λ, tonnen mainnneren, otmen:

¹⁰ ffyde totdesLantsnaedeel, oockOfficie-

^V) moeten toe laten : ende werdt dien volgens

Je voorfz Ordonnantie fcherpelijck op fware
Il verboden, dat egeen goederen over de Mafe
f,1- _m02en pafl�ren ofte repafleren, als ter
etfe daer haer Ho: Mo: Comptoiren zijn, ghe-
P k fulex beneden op de Mafe ende Wael werdt
f ra&ifeert, 't welck oock het feeckerfte voor
■sLandts inkomftenis geoordeelttezijn.

Wat belangt de ordre ende voet, waer op ende
_ernae 't recht der C�nvoyen endeLicenten in
de voorfz Plaetfen fal worden gheheven, hebben
hare Ho; Mog: goet gevonden ende verftaen, dat
alle Schippers ende Koopluyden hare goederen,
Waren endeKoopmanfchappenlanghs de Maze
ie Water hooger als Maeftricht afbrengende, en-
de ghemunt hebbende haer ontladinge te doen in
de beneden Steden herwaerts aen daer Comptoi-
ren zijn, aen 'tComptoir tot Maeftricht voor-
noemt, fullen moeten doen verklaringe, foo wel
vandequantiteytals qualiteyt der voorfz goede-
ren , de vvelcke by den Convoy-meefter aldaer
pertinentelickfullen werden geregiftreert,gelijck
op den Rhijn aen Schencken-fchans gefchiet, en-
de op de Maze tot Gennip plach te ghefchieden,
waer van de voorfz Schippers ofte Koopluyden
fullen hebben te lichten een biljet ofte Pafpoort,
onder cautie, van dat fy alle de Vojorfz goederen
nergens anders fullen loifen,als inde genomineer-
de Plaetfen, ende daer van 's Landts inkomende
gerechtigheyt betalen daer 't behoort, boven het
Paifagie-gelt, 't welck tot Maeftricht van outs ge-
heven is, 't welck aldaer date�jck voor het ver-
treek vande voorfz goederen, fal moeten werden
betaelt: Ende fullen de Schippers ende Koopluy-
den refpeftive in't weder op komen , moeten be-
toonenmet de hant vanden Licent meefter ende
Contrerolleur refpective, vande plaetfe van haere
ontladinge, byhun in't inkomen tot Maeftricht
glienomineert, ende fal de notitie vande voorfz
Ucentmeefler ende Contrerolleur in dorfo van'c
voorfz biljet ofte Paflepoort geftelt moeten wer-
den, van dat fy alle de voorfz goederen by hun
wrlt aengegeven, ter voorfz ghenoemde plaetfen
^haerderontloifinge,hebbenverlicentoftevercon-
^voyet, ende 's Landts gerechtigheyt betaelt.

_F XI.

tndeot't mocht komen te gebeuren, dat eeni-
� benepen met Granen, ofte andere Koopman-
jwppen ofte Waren, beneden Maeftricht op
wuttale bodem mochten komen geladen te wer-
J"i om nae beneden ghebracht te werden, fullen
^schippers ofte Koopluyden der voorfz goede-
m voegen voorfz , moeten verklaren ter nae-

"-omptoire herwaerts, ende aldaer, ofopee-
dol (^pt.°^Irennederwaertgelegen," betalinge

""� lelijck van 't Comptoir tot Maeftricht ghe-

-ocr page 1179-

By voeghfel van eenige Placaten, &c. > _%

tie, van das nergens als ter ghenominerde plaetfe
lullen werden gebracht.

XVIII.

De goederen komende uy t Vyande tande, en-
de gaende ibnder lail te breecken, ofte fonder on-
ien bodem te raecken nae Neutrale Landen, lul-
len betalen het inkomende Licent als uyt Vyande
Landen, Ibnder meer.

XIX.

Maer komende uyt Vyande, ende gaende nae
Vyande Landen, of nae Neutrale Landen aen
's Vyandts Landen grenfende, fullen de felve het
uytgaende Licenc als op Vyande Landen moeten
betalen.

XX.

De goederen van beneden uyt de Steden defer
Landen per Alle, werdende getranfporteert naer
Venlo, Reurmonde ende Stralen, als oock nae
Limborghende andere Steden in'tfelfde Furften-
dom ghelegen, 't zy te Water of per Affe, ofte
vice verfa herwaerts worden getranfporteert, ful-
len mede mogen werden vervoert, op de gemey-
ne ordre in'tPlacaet vande BinnenlandtfchePaf�
poorten vervat, midts dat defuyveringevande
voorfz Pafpoorten worde gedaen, als inden v�or-
gaenden veerthienften Artijckel ghefeyt is, ende
de felve goederen, ofte eenige van dien, wederom
van daer vervoert werdende naer Neutralen ofte
Vyanden Lande , fullen daer van betalen het uyt-
gaende recht nae de refpeftive colomnen vande
Lyfte, gelijck in alle andere Steden van defe Ge-
�nieerde Provintien gedaen wert.

XXI.

De goederen van beneden, of uyt andere Ste-
den defor Landen te Water opvarende, ofte per
Alle ghetranfporteert werdende naer Maeilricht,
fullen mogen vervoert werden, midts betalende
'sLandts gherechtigheydt nae de calomne vande
Maze, ende boven dien noch het Paflagie-gelt, in
cas de felve te Water hooger aen door Maeilricht

fouden werden vervoert, in conform,
ordre aldaer tot noch toe gebruyckt ende a^f
ferveert, ° °^

XXII.

De goederen komende van Maeftricht bi
defe Landen per Afi�, fullen moeten beU^
's Landts gerechtigheyt ter plaetfe daer die wo?
denopgeflagen.

XXIII.

Voorts alfoo de Stadt van Maeftricht tv
Heerigh is, foo fullen die queftie die ontftaenfn?
len,ter faecke van goederen die binnen Maeftricli
verconvoyet ofte verlicent fullen worden, of¹in't Paffagie-gelt fullen gedefraudeert hebben,^
decideert worden by d'ordinaris Juflitie aldae
ende fal vande felve mogen worden geprovoceett
aen vier Commiflarifen, twee van delen Staet, en.
de twee vanden Prins van Luyck gheilelt, ofteai
noch te ftellen. Doch fal de Sententie by de voor�
fchreve ordinaris Juftitie in dit cas te vvyfen, exe-
cutie forteren, niettegenftaende degheinterie.
«fteerde provocatie: Ende fullen defe Proceilen
noopendede voorfz faecken, beleydt worden op
feeckere Inftructie, daer toe met den Prins van
Luyck ofte fy ne Gemachtighden fpecialickte be.
ramen ende arrefteren, op dat de faecken in aller
y Ie mogen worden afgedaen.
XXI lil.

Maer wat belanght de queftien die binnen
Maeftricht ontftaen fullen, ter faecke van goede-
ren die binnen de Steden defer Landen verlicent
ofte verconvoyet fullen zijn, de felve fullen vvor-
den ghedecideert by 't Collegie ter Admiraliteyc
tot Rotterdam. Gedaen ter Vergaderinge vande
Hoogh ende Mogende Heeren Staten Generael
der Vereenighde Nederlanden , in 's Graven-
Hage, den twintighften Mey fefthien-hondert
drie en dertigh. Was geparapheert, P. i>. Wat?
Onder ftont,Ter Ordonnantie vande hoogh-ghe�
melte Heeren Staten Generael."Cerne/istfitjci

3\(jerdere ToinBen ende Jrticukn, beraemt endegearrefteert op 'tftucfan

de Servh'ten, hoven d Ordre hier voormaels in November 1595. ghemaeckt,, die den Servitk'intcjia
linnen Maefirichtfal dienen tot Infiruftie. In date den 19 Oftoher 1633.

een Regifter Alphaboticq van elcke Compagnie,
ftellende voor yedernaem 't gene by gevolg" «°
tijdt opten felven fal komen voor te vallen; Ende
op dat hy Servitie - meefter te beter kenn�je
mochte hebben,fal hy hem mede ontrent de mon-
fterrnge ende reveuen laten vinden, ende goeu -
guard nemen op alles foo veel mogelijck, om tj
aenbev�len Ampt des te ghevoechelyckcruy

tenmenServRol

gnien, 'tzy dat de Ruyteren ofte Soldaten felfs
are Logementen fullen willen foecken, ofte dat
fy gebilletteert moeten worden. J

II. . .-..vW;\ >rji,

Sal boven dien oock terftonts naer 't inkomen
van eenige Compagnien foo te Peert als te Voet,
by den Commiffaris in /Wo daer van genomen wer-
den een reveue, ende daer van een Lyfte gelevert
aende Magiitraet, Fourier, ende fpecialijck mede
aende Servitie - meefter, die dan foo uyt voorige
Rolle als de felve Lyfte, fal hebben te maeckeh

voeren.

III.

De Ruyteren ofte Soldaten die ghebiUettee
willen wefen,fullen felfs in Perfoone komen u
de Fouriers, die hun fullen billetten geven, im
dende de namen vande Ruyteren okebo^
ende vande Burgeren daer by de felve ge
worden.

UU.

Ende die haer felfs van ίοΦ^^Ά
fullen mette geenen daer by fy fu�en loge

-ocr page 1180-

--------' --------!------

Op 't ft�ck vande Servitien binnen Maeftricht. 1356

¹ aen by de Fouriers, latende aldaer op-

perfoonega -r _f _ftive _perfoonen,nemende

�wcTda" "an een biljet, als of fy daer ghefou-

XII.

De Doctoren , Chirurgijns ende Gailhuys*
meeileren fullen mede gehouden zijn alle maent
aenden SerYitie-meeiTer over te leveren ilaet van
krancke Soldken, wanneer fy indeGafthuyfen
gekomen, ende weder daer uytgegaen, ofte ghe*
ftorven zijn, op dat de Servitie-meefter vanden
dach afdatfyin 't Gailhuys ghekomen zijn , de
Logijs-gelden wete in te houden , ende de felve
Logijs-gelden niet en Jaet volgen aende Borgers
daer fygelogeert hebben,ten ware hare Vrouwen
ende Kinderen in't Logement waren ghebleven,
die totten ilerfdach van hare Mans de Logijs-gel-
den fullen genieten.

XIII.

Ende gelijck hetmenighmael gebeurt,dat alfl�r
veriterckinge of veranderinge van Guarnifoen
valt, dat eenige Compagnien voor een rijdt van
acht of veerthien dagen in een Kerck of ander pu-
blijcke plaetfe worden gheaccommodeert, fal in
fulcken ghevalle daer op de Servitie-meeiler heb-
ben te letten, ende pertinente notitie bouderen-
de de felve Compagnien geen fervitie te laten ge-
nieten als vanden dach af dat fy worden ghefou-
riert,ende in Logementen zijn onder gebracht.
XIIII.

Ende op dat immers den Servitie-meefter niet
en gebreecke aen volkomen kennif��, fullen daer-
omme de Reguleren vande Fouriers hem t'allen
tyden open moeten itaen, omme daer uyt te fup-
pleren ende noteren 'c geene meer daer inne be-
vonden mochte worden als op den Servitie-mee-
itersBoeck aengeteyckent te zijn, byfonderlijcfc
daer eenigh profijt voor 't Landt inne mochte
ileecken.

XV.

Oock fullen de CommiiTarifen vande Monfte-
ringe in loco van Weecke tot Weecke, foo aenden
Fouriers als Servitie-meeiler moeten geven Lyile
van alle verloopene, afgegaen ende veritorvene
Ruyteren of Soldaten, die de felve Officieren ful-
len hebben te confereren met haere Regifleren,
ende daerfe bevinden fullen opte refpedtive na-
men dat haer geen genoeghfame kennifle te voo-
ren fal wefen ghedaen, 't felve dan als noch te no-
teren , om inde betalinge vande fervitien daer op
reguard genomen te werden.
XVI.

Ende gelijck het oock ghebeurt dat wel eenigh
Ruyter of Soldaetop eenigh Burger gefouriert of
ghebiljetteert zijnde, de felve Burger geen ghele-
gentheyt heeft den felven onder te brengen,maer
dien aen eenigh Officier of ander Perfoon beileet,
fal den Servitie-meeiler foodanigh Burger hebben
t'examineren,of hy dien handel gedaen heeft door
den Soldaet in perfoone, of door beleyt van ee-
nigh Officier vande Compagnien, of yemandt an-
ders is gefchiet, ende foo zijnde, is te dencken een
Pai�evolant ende bedroch te wefen , ende daer-
omme 't felve wel exactelick t'onderfoecken, met
alle induilrie hem mogelijck wefende.
XVII.

Als het de ahelegentheyt konde lyden, foude
goet zijn dat de Servitie-meeiler nertens de Fou-
riers, ende oock alleen, foo hy 't felve dienftelijoi
voor 't Landt fal achten, de Logementen daer de

7. Κ Ruy*

waren.

tietc

_urpl_cke biljetten by de Fouriers gegeven zijn-
. Γη en foo wel de geene die haer eygen Logijs
&' ,, ni« die aefouriert worden, de lelve bren-
^ den Servitie-meeiler, die hare refpeftive
^?Zen mette genen daer by fy fullen logeren,
_df ;_e ke oock met hun fullen moeten in per-
⁽ J komen) fal aenteyckenen op fijn regii�e-
ⁱ⁰ tnrle mede in dorfo van 't biljet daer van no-
^ien' aeckcn, ofte fal anderfints op 't felve biljet
geen fervirie betaelt worden.

ςηο wanneer eenige Ruyteren ofte Soldaten

�5'eenof d'ander Compagnie , eenige dagen

Ier hunne Compagnien in Guarnifoenι mochte

komen, ofte eenige nieuwe Ruyteren of Soldaten

dic'nft aengenomen werden in plaetfe van af-
"f nde ofte ftervende, de felve fullen hun mede
f petfoone addrefferen aen de Fouriers ende
Servitie-meefter, gelijck voorfeyt is, mette geene
daer byfy fullen logeren, om biljetten te halen,
_ende van dien dach af aengeteyckent werden, of
fullen geen Logijs-gelt mogen pretenderen.

Ende fullen de geene die de Soldaten logeren,
niemandt in haer Logement ontfangen, fonder de
voorfz aenteyckeninge van Servitie-meeiler op 't

biljet.

VIII.

Soo wanneer eenige Officieren, Ruyteren ofte
Soldaten uyt hare Logementen fcheyden, het zy
met Pafpoort, verlofofte anderfints, fullen de
gene die haer hebben ghelogeert, ghehouden zijn
^t felve den Servitie-meefter datelijckaen te die-
nen , ofte ten langhften twee dagen daer naer, op
pene datfyluyden anderfints voor de felve geen
Logijs-gelt en fullen genieten: Ende de geene die
in hare plaetfe aenkomen fullen, nier eer Logijs-
gelt genieten als van dien dach af dat fy op 't Re-
giller vande Servitie-meefter fullen bekent zijn
gemaeckt.

IX.

d'Officieren ende Soldaten eens ghebiljetteert
zijnde, ofte felver Logement eekofen hebbende,
lullen t lelve niet mogen quiteren als ten miniten
t'eynde drie maenden, ten ware om pregnante
oorfaecken, die de Magiflraet of Fouriers ende
Seryitiemeefter fullen examineren.ofte oockfoo-
wnigh zijn, ende anders niet.
X.

De Servitie-meefter faltenminften drie dagen
^ιη« VVeeck precifelick hebben te fitren,ende hem
(peet te houden omme alle aenteyckeninge,'t zy
knopte biljetten ofte anderfints in fijnRegiile-
rente doen 't gene voorvallen fal, daer op dan de
^u>tKiers,Ruyters ende Soldaten.oock de Burgers
^nde ^L°geerders fullen hebben te paiTen.

gelijck mede de Magiflraet de Fouriers daer
o?� ^houden' ^om van gelijcken te doen,
fefo ^a�eS ^meC ^ordre ^mach ^werden S^heef-

-ocr page 1181-

Byvocghfei van eenige Placaten,&c«

1357

XXIIII. '°

Wort den Servitiemeefter als noch verm
geen fervitie te betalen, dan in conformite^^'
't geene hier vooren op'tfourieren ende o w
brengen van Ruyteren ende Soldaten isghef
ende fulcx wel te letten dat 't felve gefchiede ^
form de notitien in fijn Regifteren, ende ^C°ⁿ'
d'aenteyckeningen op de biljetten fo ten renu°°?
vanden tijdt van 't afgaen ende weder aenfom
der Soldaten ende anderfints, ende byfond_er *]
acht te nemen opte Perfoonen die om de p§jJ
gen t'ontfangen voor hem verfchynen 'ⁿ'

XXV.

Ende fulcks wel toe fien, dat hy geen betalin I
doe,dan aende Perfoonen die de Soldaten hebbe
gelogeert,ofte aende Soldaten felfs, die kennelicj I
haer van Logement hebben weten te verforgen i
manieren als hier vooren is verhaelt.
XXVI.

Ende ghelijck te beduchten ftaet dattetLandt
grootelijcx wert benadeelt door de Abfenten van I
de Compagnien, ende die haer namen op Atteila-
tien behoorlijck (die niet wel hebben konnen κ-
refuteert worden) goet gedaen zijn,fal de Servitie !
meefter verdacht zijn geene der felver te betalen
dan foodanige die hy by fcherp onderfoeck foo
vande Borgeren daerfe gefey t worden te logeren,
of anderfints gelogeert hebben, feeckerlick fal be-
vinden datfe zijn Soldaten ina&uelendieiiihan
de Compagnie, ende oock dan geen fervijs te be-
talen dan aende Soldaten felver, of Burger daerfe
gelogeert hebben, ende niet aen eenigh Officier,
ofte ander Soldaet vande Compagnie, ende oock
fulcx datfe niet langer en hebben gheabfenteert,
dan als de ordre op 'c ftuck vande ieryitie gearre�
fleert, is mede brengende.

XXVII.
■ Dewylemen mede in ervaren komt.datin'tbe-
talen vande fervitie, opte Boecken ende Regifte-
ren wel eenige namen blyven open ftaen, daer
van de betalinge by niemandt die 't behoort, wert
gevordert, ende de felve foo lichtelick in een ver-
keerde hant fouden gheraecken, fal hy Servitie-
meefter forge dragen, dat by geen Officier vande
Compagnie,of eenigh ander Perfoon,endebynie�
mant anders, als by 't Lant, werden geprofiteert.
XXVIII.

Ende alfoometdie vande Magiftraet van Mae-
ftricht,ten tyde vande redudrie vande felve Staat,
is gheaccordeert, dat fy uyt de Stadts Inkomften
van *t geheele Guarnifoen met fervijs fouden on-
derhouden vijfthien hondert Man te voet, ende
datfe tot dien eynde aen haer fouden behouden
alle de Baracquen vande voorfz Stadt, tot loge*
ringe vande felve Soldaten, midts betalende ftalt
fervijs, ende boven dien noch twee Compagnien
Ruyteren.

XXIX'

Dat voorts die vande Magiftraet, conform den
teneur vande ordre op 't ftuck vande fervitien ge�
arrefteert, ende die geordonneert is, mede binn,
Maeftricht achtervolgt te worden, de keure ne
ben om de Soldaten te logeren, 't zy met lerv«K
gek, by d'ordre getaxeert, of met fervijs inipe

Ruyteren ende Soldaten ghefouriert zijn, gingen
vifiteren , om foo vee.1 mogelijck alle fraud�n te
ontdecken, ende 't profijt van 't Landt te bevor-
deren, nemende daer toe, foo 't noot zy, de ken-
nif�� ende getuygeniil� vande Buyren ende ande-
re kenbare Perfoonen.

XVIII.

Als den tijt vande betalinge vande fervitien fal
voor handen zij η , die men verilaet dat t'elckens
drie maenden fal moeten aenloopen, fal de Servi-
tie-meeftereenmaent te vooren aende Ed:Mog:
Heeren Raeden van State hebben te verfoecken
middel van gelde, om de felve betalinge te mogen
doen, ende omme wat ftaets te konnen maecken,
fal hyaen haereEd: Mog: hebben over te fchicken
een Lyfte van't Guarnifoen, over den tijdt dat hy
betalinge verfoeckt, ende daer inne getrouwelick
uytdrucken de fterckte der Compagnien te Peert
ende te voet, foo naer als hem doenlijck is, ende
fullen haere Ed: Mog: daer over foodanige fomme
by ordonnantie hem laten toe komen , fulcks als
de felve fullen weten in alle redelijckheytte be-
hooren, ende foo hy de penningen vande ordon-
nantie promptelijckmochte komen t'ontfangen,
fal hy procederen tot betalinge vande felve drie
Maenden: doch of't gebeurde dat de felve pennin-
gen in 't geheel niet mochten by der hant zijn, fal
hy hem ontledigen van foo veel penningen als hy
bekomen fal hebben, zijnde de meentnge, dat foo
haeft als hy foo veel geks by een heeft, daer mede
een maent foude konnen voldaen worden, dat hy
de felve fal hebben uy t te keeren, ende voorts alle
debvoir doen om de refte mede te bekomen, ende
te bekeeren als 't behoort.

XIX.

Zijnde oock d'exprefl� meyninge, dat de Ser-
vitie-meeiler, wanneer hy de betalinge van drie
maenden fervitie fal hebben ghedaen , dat hy ter-
ilonts aenden Raedt fal hebb� over te fenden per-
tinenten ende oprechten ftaet, geverifieert onder
fijn hant,mette documenten die hy weten fal daer
toe van noodetezijn, om de felve geexamineert,
ende tegens d'ontfangene penningen geliquideert
te werden, gelijck als dat behooren fal.

XX.

De Servitie-meefter fal in't betalen vande fer-
vitie fpecialick mede hebben te letten opte Poin-
�ren inde andere Ordre vanden Jare 1595. verva-
tet, ende dan noch fpecialijck �pte volgende:
Ende is den Servitie - meefter Craick de voorfz
Ordre neff�ns defe, mede ter hant geftelr.

XXI.

Dat geen fervitie werde uy tgekeert aen yemant
opte name van Solliciteurs ofte Schryvers, van
die gene die kennelijck ende inder daet fich by de
Compagnie in Guarnifoen houden, ende geen
andere.

XXII.

Oock geene opte namen van Sonen vande Ca-
. piteynen, ten ware die weerachtigh waren, ende
fich aituelick by de Compagnie onthielden.
XXIII.

Oock gene op de name van Chirurgijn, Smits,
ende geappoin�teerde,dan die gene die haer by de
Compagnie onthouden, ende ter monfteringe
prefenteren.

van Kameren <

mekc ordre geipecificeeit.

den, oock by de gn

End*

-ocr page 1182-

Op 't ftuck vande Servitien binnen 'Maéftricht. 2360

XXX. ,� commodatie vande Stadt aen d'eerizyde, voorde

Soldaten aen d'andere zyde, ende oock voor den
meeften dienft vanden Lande bequaemft gheacht
fal mogen worden j Sulcksnochtansdaer op let-

in �^��yoorfz quotelbude hebben gefurneert
j frtoe Baracquen , met Bedtfteden, om korts
� 1 eele refte ^oOC^^te ^^oen ^^aer ^inne volgen :

tende, dat 't Lant van't fervice vande vijftien hon-
dert Man ontlaft bly ve, ende wanneer eenen va-
ften voet beraemt fal wefen , fal hy Servitie mee-

- mede foo in gevolge van t geene vooren ver-

fter haer Ho: Mog: ende Raedt van State 't felve

bekent maecken,om daer op gelet te worden foo

ende in conformitey t van t gherefolveerde

als bevonden fal worden te behooren.
XXXIII.
De Servitie-meefter fal hem wel hebben te
wachten hem felfs toe teeygenen eenigen tijt die
daer foude mogen komen xe vallen tuflehen 't ko-
men ende vertrecken vande Compagnien , oock
afgaen ende aenkomen vande Ruyteren ende Sol-
daten, of oock eenige andere baten ofte profyten
die uyttet goet beleyt vande fervitien fouden mo-
gen vloeyen, diredrelijck of indiredrelijck, maer
't Landt fulcks te laten genieten.
XXXIIII.

Sal hyoock niet vermogen in te koopen ofte
doen inkoopen eenige Servitie-biljetren , of ghe-
doogen dar eenigen handel daer medeghedrèven
worde, direclelick of indireirelick, maer alles foo
getrouwelijck dirigeren ende adminiftreren , als
een goet ende gerrouw Servitiemeefter fchuldigh.
ende gehouden is te doen.

XXXV.

Ende omme alle de Poin&en, foo inde oude or-
dre , als defe tegenwoordige precifelijck te fullen
naerkomen,hy fal hebben te doen den behoorlijc-
ken eedt aen haer Ho�. Mo:

XXXVI.

Oock wat hem in 't uytvoeren van fijn Ampt
mocht óccurreren , fal hy daer van den Raedt van
State hebben t'adverteren , ende haer Edele Mo-
gende Refolutie ende goetvinden daer op ver-
wachten.

XXXVII.

Sal oock den Servitie-meefter voor fyneadmi-
niftratie hebben te ftellen fuffifante cautie tot
contentement vanden wel-gemelten Raedt, ende
fal oock défe ter Secretarye vanden Raedt wer-
den geregiftréert. ^:y.

Referverende haer Ho: Mo: aen haer 't vermeer-
deren , 't verminderen ende veranderen defer.Or-
dre of Inftruótie, foo als de felve, ofte oock den
Raedt nae gelegenthey t ende dienft vanden Lan-
de fullen bevinden te behooren.

Aldus gedaen ende ghearrefteert ter Vergade-
ringe van haer Ho: Mo: inden Hage, den negen-
thienden Oótober 1633.

in Raedt

vanden xxij Julij leftleden, ende

^Vfr k den Gouverneur ende PredecefTeur van-
5 SvenServitie-meefter is aengefchreven, na-
liick dat het Reglement ende Ordonnantie
ïmaeck't op 't ftuck vande loogeringe der Sol-
3 � in voegen als hier vooren is verhaelt, lal

nftuelick worden achtervolghtnae heurforme
�⁰! _teneUr, foo wel ten reguarde vande quote

^ afligneert ^tor ^^e ^��^^� ^^tac^^c' ^a^^s ^vailde ^an-
I te ionder differentie of confufie, de keure aen
deWaeiftraet is toe gheftaen, ende oock de Servi-
lie-meefter gelaft ende geauthorifeerr, om defer-
�itien te weygeren aende geene die hare biljetten
inde Baracquen hebben, ende nochtans niet tree-
ken willen uytte Huyfen inde Stadt, Soo werdt
den tegenwoordigen Servitie-meefter gelaft, het
felve mede alfoo naer te komen ende t'achter-

voleen.

^b XXXI.

Mede alfo de Stadt moet van fervitie beforgen
twee Compagnien Ruyteren, fal infgelijcks de
Servitie-meefter haer laten volftaen naer d'inten-
tie vandenRaedt, als wanneerderby exemplein
Guarnifoen zijn thien Compagnien Peerden,mei
een vijfdepart van't gene de felve Compagnien in
fomme fullen komen te beloopen, ende foo van
meerder ende minder Compagnien in getale, naer
advcnant, als namentlijck van twaelfeen fefte-
part.ende van acht een vierdepart,endefo voorts,
ionder dat .de Servitie-meefter hem de betalinge
der felver twee Compagnien Ruyteren fal aen-
trecken, maerdie vande Magiftraet daer mede la-
ten bewerden, fulcks nochtans, dat de Ruyteren
ende Officieren van haer fullen moeten genieten
'r equivalent van 't geene daer toe by de ordre van
de Servitien is geftatueert.

XXXII.

Omfeeckerlick geweten te mogen werden dat
de Stadt tot ontlaftinge van't Landt de vijfthien
«ondert Man die fhaeren lafte ftaen , ten vollen
oock dragen, foo fal den Servitie-meefter metten
Gouverneur, oock de Magiftraet hebben t'over-
^!c5ê^en in wat voegen ende manieren 't felve be

juaemft foude mogen werden gepraüifeert,, 't zy
Jjlootingemetheele Compagnien voor eenige
«aenden, of by andere wegen, foo't felve tot ac-

rtrfyarwge iian haer Hoogh Mogende OW 't recht d'Aubeine. In date den

� ? ^E^^atS ^G ^enerau *^x des ProYinces Unies;

I, ^Cous ^ceux ^cl^ui ^ces prefentes verront oii

,7r**«reotronc,SaIur. Scavolr faifons, Que

S,^taf & biens des Francoys fubjetts de Sd

ces * � ~ ^cllrcftiene venants a mourir ëri

m fout delaiffez a leurs heritiers dt-

meurants en France ex Teftamento ou ab inte-
ftato refpettivement, francqs, libres & exempts
du droict d Aubeine & tout aultre droicÏ ou fem-
blable charge. FaicT: en l'affemble'e defdifts
Seigneur Eftats Generaulx a la Haye Ie xij. de

Juin 1634.

7. � ij �.

-ocr page 1183-

Byvoeghfel van eenigeJ?lacaten,&c.

%$6ι

*3ft

Interdt�lie aende Regenten van alle Chofters binnen Maeftricht. In date i

3 September 1635�.

denfullen zijnby eede te expurgeren. End
contrarie dit ons verbodtende interdic>i_e {Γ
den werteenige Religieufen inde Clooilere

efoo I

voe.

o»,

DOEN TE WETEN, AlfooWy
in ervaringe zijn gekomen dat inde Cloofters bin-
nen onfe Stadt Maeftricht, in plaetfe vandeafge-
ilorvene ofte verfondene Religieufen, ofte oock
anderfints, fonder datter plaetfen vacant zijn,
andere werden ingenomen, die uyt Vyanden
Landen zijn komende $ Soo hebben wy omme
daerinnetydeJijcken te verfien , ende te weeren
de inconvenienten die daer nyt fouden mogen
ohtftaen, goetgevonden mides defen exprefl�lijck
te verbieden ende interdicerende Regenten van
alle de Cloofters binnen de opgemelte onfe Stadt
Maeftricht, dat fy geen vreemde Religieufen ofte
Monnicken in plaetfe vande verftorvene, verfon-
dene of anderfints en fullen mogen in hare Cloo-
fteren onrfangen , ten zy alvooren aenden Heer
Gouverneur, ende onfen Hoogh Schout binnen
de voorfz Stadt foodanige Perfoonen werden
aengegeven, om den eedt van getrouwighey t aen
defen Staet te doen, fonder nochtans onder foo-
danige te mogen admitteren yemandc die binnen
twee jaren in eenige befloten Steden vanden Vy-
andt, ofte der felver Landen buyten Contributie
zijnde,gheweeft is, tot wekken eynde foodanige
Religieufen ofte Monicken hen daer van ghehou-

ren verhaelt, aengegeven te hebben, f_u|i_en JJ,
genten vanfoodanigh Convent oft Cloofl_erH

clen Raedt van State defer Vereenighd�ji d

landen gemul&eert worden, fulex naer geta

, Jpt

behoo,

^emeJtea

heyt van faecken bevonden fal worden t

ren. Tot wekken eynde door den el

Heer Gouverneur eride Magiftraet der ν
Stadt, aenden welgemelten Raedt van Stateh
van kennifl� fal worden ghedaen, Ende fij||_en j'
Perfoon ofte Perfoonen alfoo in eenigh CJooil'
gekomen zijnde, van goeden prinfe enderancon'
nabel zijn als Vyanden van defen Staet. Or<L
nerende dienvolgens den ghemelren Heet Gou.'
verneur, Laftende ende bevelende wydersoafcn
voornoemden Hoogh-Schout, dat fy refpeclrve
defe onfe Interdictie aend� opgemelte Cloo�ers
fullen hebben bekent te maecken, opdat ijm_aignorantie en hebben te pretenderen; Endewy.
ders forge te dragen, dat het felve nae fynefori
ende inhouden ftrictelijcken werde geobferveert
want onfe meeninge fujcx is. Gedaen ter Verga'
deringe vande hoogh-ghemelte Heeren Staten
Generael inden Hage den deiden September ft.
fthien-hondert vijf en der tigh.

Verbodnegenshet fchencfyn van Wijn ende *Bierop deliegraejffemffm, h

date den 17 Ottoler 1635.

j Lfoo by dagelijcxe experientie bevon-
I den wert, dat eenige Perfoonen die met
;yemanden ter begraerfenifl� ghebeden
werden, foo feer torren dronck genegen
zijn, dat fyluyden inde Wijn ofte Bier, 't wekk in
de Sterf huyien ghefchoncken wert, foo grooten
exces doen, dat fyt'eenemaeJ befchonckenwer-
den, Ende want *t felve onbehoorlijck is, infon-
derheyt in dek ghelegenthey t van tyde. SOO

1S Τ, dat 't HoiFvan Hollandt gheinterdiceen
ende verboden heeft, gelijck geinterdiceere ende
verboden werdt midts defen eenen yegelijcken
wie hy zy,eenigen Wijn ofte Bier opte begraefi'
nifl� te fchencken, op de boeten van vijfencwin-
tigh gulden t'ekken te verbeuren. Gedaen inden
Hage, ende ghepubliceert ter Audi�ntie vande
Rolle vanden felven Hove, den feventhiendea
O�tobris 1635.

&i8e, voor defamentlijcfyTachter ende Medeβ anders van een vitr�'fd�t

der Convoyen ende Lkenten, In date den 9 Oflofar 163 6.

ganckghenomen hebbendeden eerften Odober
feftleden, fuleks dat hoe eer hoe liever de voor»
Pachter, Borgen ende Medeftanders in pofiej¹ ^!Cvanden meergenoemden pacht nae b�hooren die-
nen geftelt te worden. SOO IST.dacWy»}
defen laften ende beveelen allen ende een ve<J«
die defen fal aengaen, endeinfonderheyt d�ffl*
eieren van alle de Comptoiren der felver W-�
voyen ende Licenten, dat fy de voorfz � ^acJlte�
Borgen ende Medeftanders refpeftive daer vo
ren erkennen, de felve op hunne Comptoiren ad-
mitteren, ende in 't bedienen van hunne p» «
volgende de ghedruckte Ordonnantie, alle mj

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
f derlanden, Allen den geenen die defen

fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.

DOEN TE WETEN, AlfooWy
op den fes en twintighften Augufti Jeftleden aen
Ide Anis Jellema.Pachter, Ate Tiepkis.Gerbrant
Anis Hillema, Jan IdesBeyma, Jurien Sondach,
Doede Kiel, Borgen ende Medeftanders refpecti-
ve in 't openbaer verpacht hebben den opheve
van een vierdepart der Convoyen ende Licenren,
op inkomende ende uytgaende goederen geftelt,
volgens de Lyfte daer van gedruckt, als oock na-
der aenfchry vinge daer op alberey ts geyoJght, in-

-ocr page 1184-

Abolitie vande Contracten der Tulpen,

de oockmet openinge van hun-

in cas fy haer mochten komen te verloopen, ful-
len daer over na meriten van hare faecken andere
ten exemple rigoureui�lijck gheftraft worden.
Oock fullen de Officieren ende Dienaers vanden �
Pachter, Medeilanders ende Borgen eenige frau-
den achterhalende ofte ontdeckende, ghehoudeh
zijn de felve aenilonts den Commis Generael in't
diftrict daer 't valt aen gheven, om voorts door
den Fifcaeldaer op gheprocedeert te worden als
nae rechten, �p pene dat foo de voorfz Officieren
ofte Dienaers hier inne nalatigh bevonden moch-
ten worden, dat de felve daer over datelick fullen
ghedeporteerc worden: ende in cas fy ter quader
trouwen mochten komen te gaen, fullen boven
deportement gheilraft worden naeexigentie van
faecken. Wyders begeeren wy dat alle de geene
die eenige Commiffien vanden Pachter, Mede-
ilanders ofte Borgen fullen komen t'ontfangen,
tot bedieninge vanden voorfz Pacht, de felve ful-
len gehouden zijn ten dage nae d'expiratie vande
felve Paoht hare Commiffie over te leveren in
handen vanden Commis Generael in 'tdiilrift fy-
ner bedieninge, op pey ne van arbitrale correctie,
ter judicatuere van d'Admiraliteyt in 'ti�lfde di-
ftridt. Ende fullen de Pachter, Medeilanders ende
Borgen, haere Officieren ende Dienaren in 't aen�
nemen hier van, ende van alle het geene hun ver-
ders foude mogen aengaen, ghehouden zijn noti-
ficatie te doen, aengemerckt wy 't felve ten dien-
fte vanden Lande bevonden hebben te behooren.
Gedaen ter Vergaderinge vande hoogh-gemelte
Heeren Staten Generael in 's Graven-Hage, den
negenden Oftober fefthien - hondert fes ende
dertigh.

t«^k, Refters (des verfochc zijnde) bewyfen
^luy. fullen oock de voorfz Pachter.Borgen ende
^E α ders ofte Hare Contrerolleurs, foo wel
Medeftanj^[ J^ p_af_p0orten, als andere, teyc-
^ae ^binne?nde daer op een zegelcjen ofte teycken
^Uaea '/rocken, vificeren, ende helpen fuyveren,

^tthet Placaec opte fuyveringe vande felve
^volgenLnrfche Pafpoorten denfeftenMey 16x3.
^Binnet rt midts dar fyluyden gehouden fullen
& r hun terordinarisuyreopde Cqmptoiren
rSn vinden, netU-ns andere Officiers van haer
^e, L� ende fullen over hare nalatigheyt by de
Kn Raeden inde diftricl: aengefien worden:
Keende ^dat ^de voorfz Pachter,Borgen en-
�fiedeftandets, noch oock haere Dienaren of

Officieren, van hunne teyckeninge of fegelinge

nietwes

f_u|Ie_D^:Uren" de Comptoiren geen Pafpoorten

,_ogen worden ghegeven. Verders hebbeijiwy
5 aevonden dat de voorfz Pachter, Medeftan-
d rs ofte Borgen, in haren dienft memandt fullen
Len aennemen, dan met voorgaende commu-
nicatie ende advis vande Gommifen Generaels
clcksin hunnen bedryve, ende de Commiffien die
by de Pachter, Medeilanders ofte Borgen ghege-
ven fullen worden aen haere Officieren, de felve
fullen mede gheteyckent moeten werden van den
Commis Generael in 't diilricl daer de bedieninge
fal vallen, op dat hy mach weten wie hy fal heb-
ben te kennen, ende fullen die Officieren daer nae
eehouden zij η met hare Commiffien te gaen voor
het Collegie ter Admiraliteyt in 't felfde diftridr,
ende aldaer doen den behoorlijcken eedt: Ende

tihlt�e vande Contra�en aengaende de Tulpen. In date den fit/en entmn<

tighfien April'1637� -

E Staten van Hollandt ende Weft-
I Vrieflandt, Hebben opte Requeften aen
: haere Edele Groot Mogende ghepref�n-
' teert by de principale Geintereif�erdens
vandeplantinge,voort-teelingeende verkoopin^
ge der Bloemen ,refiderende inde meeite Steden
vandefeProvincie, alsHaerlem, Leyden,Am-
fterdam, Alckmaer, Hoorn ende Enckhuyfen:
Naer dat hare Edele Groot Mogende daer op had-
den gehadthet advijs vanden Prefident ende Ra-
oen vanden Hove Provinciael vanden voorfchre-
^ven Lande, verftaen, dat voor ende al eer op haer
verfoeck te difponeren, haere Edele Groot Mo-
pnde,ende den voorfchreven Hove, naerder ful-
kn worden gheinformeert ende bericht, op den
°°ffpronck ende tijde van de fucceffive ende
gfoote ryfinge, in 't verkoopen vande Tulpen,
pmede vande fubite dalinge van dien, de diver-
^lteyt vande gemaeckte Contracten, met den ge-
ζψ van dien, midtfgaders de menighvuldig-
yt yande Contrahenten ende refpe&ive Ste-
*ⁿ» 't welck haere Edele Groot Mogende mey-
^noat ghevoechlijckft fal konnen worden ghe-

daen ende gheefl�c�ueert door de refpeftive Ma-
giftraten vande Steden, die verfochc worden
parthyen Contrahenten te accorderen|ende ver-
eenigen, is 't doenelijck, of dat de felve anders ge-
houden fullen zijn haere genomen informatie aen
den voorfchreven Hove over te feynden. Ende
worden middeler- rijdt de Planters vande voor-
fchreve Tulpen gheauthorifeert, haere verkochte
Tulpen tot Jafte van hare Koopers die in gebreec-
kebl lyven haere ghekochte Tulpen te ontfangen,
naer voorgaende behoorlijcke infinuatie» ce be-
houden ofte verkoopen, omme haer kort daer nae
opte felve Koopers te verhalen, in ghevalle ver-
ftaen foude mogen worden dat de voorfz koopen
haer ef��dt behooren te forteren: Blyvende mid-
delertijdt alle vordere Contraften van Tulpen in
fufpens ende ongeprejudiceert.

Gedaen inden Hage den feven en twintighften
Aprilis Annofeflhien-honderc feven en dertigh.
Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande Staten.

Ende was geteeckent,

C. vander Wolff.

Vtt�

-ocr page 1185-

Byvoeghfel van eenige Placaten, &c.

13^5

^366

Verbodt van tegaen ter begraejfenifie met lange Tfyu-mantels > ende 't b�n

gen vande Kamer en met rouw, ende 't hefchencken van Wijn ofte Bier. In date den ιη Noveml� \(

by defen wel exprefl�lijcken als noch op ni_e.
verbiedt, op eenige begraefl�nifTentegaen
lange Rou-mantels, uytgefondert alkenlijck^
gene die het overmidts de nauw-bewanthevt
den overleden, oocknaer de begraef��niffet*
komt daer over rouw te dragen : Nochte oock°'
Huyfen ,Kameren, ofte eenige plaetfen van/⁶te behangen met Laecken, Bay, ofte andere fw

te Stoffen als vooren; of die ter begraefj�nifTei/
men, 'tzy voor of naer de felve begraefl�nifi.
met Wijn of anderen Dranck te hefchencken sL
les op de peynen ende boeten refpeftive voord?
fen daer toe gheftek. Gedaen inden Hage.end*
ghepubliceert ter Audi�ntie vande Rolle van�i
voorfz Hoye den feven en twintighften Novea».
bris 1637.

niffete dindeandeter bconpleevantie, ΓvanS Ovan

aJmpiiatie van V Tlacaet tegens het Hjtloopen van V I\rijgbs*yolc{� h

den il Mey ende 10Junij 1638.

geren ofte vernachten, dan mits betalende'tgenj
fy fullen verteeren, maer fullen de voorfz Ingefe-
tenen ζ van Bommelerweert vrede�jck laten woo�
nen, hare 6 goederen gebruy cken,ende de vruch-
ten der felver, ende 't eff�ft van delen als voorfz
i�, volkomentlijck laten ghenieten, op pene van
daer anders fal bevonden worden, tegens de
fchuldigemet behoor)ijeke ende exemplarc (haf-
fen van 's Lants wegen verfien te worden,v'olgens
den inhouden van defen onfen Placaten, fonder
eenige conniventie. Ende hebben wydaer en bo-
ven goet ghevonden te verftaen, verklaren ende
accorderen , verftaen, verklaren ende accorderen
by defen "in conformiteyt van 7 onfege�mwit
Placaten , dat d Ingefetenen van Bommlerwun
vryelick fullen mogen acntaften alle endeyedere
Soldaten van defer fyde,hun dragende onbehoor�
li�k tegens d'ordre van 't Landt, ende heure difci-
plirie, end� byfonderlijck fulcke Soldaten.de
welcke van het eene Dorp tot het andere loopen
gra�Teren, weygerich zijn haer verlof ende pas�
cedull�n aen de Officiers ende Wethouderen«
thoonen. Dat oock de voorfz Ingefetenen fich
m�t gewapender-hant fullen mogen behelpen om
alfulcke Soldaten (des noot zijnde) aen te gry-
pen, ende de felve alfoo gekregen hebbende, m
de informatien van heure �xceifen, re feynden in
d� naeftgelegene Guarnifoenen, ende aidaer rne
kenniiie van-faecken by de Gouverneurs out
CommandeursendeKrijgs-raedt,overde begane

deli�en gh�ftraft te worden andere ten exemp^�
Ordonneren wy aen alle Gouverneurs ende ton^
mandeurs der Fronderen van defen Staet, 1 *
�riige overladen ende uyeteeringe (des ^vf __
lijnde) te weeren, beletten, ende voOTtf*»"*,*
ende dat fy nieten laten foodanige klachten'eu
informatien als voorfz is, met den Krijger
van heure refpedive Guarnifoenen re ***TX
ren, ende daer op recht te doen fonder ver»

E Staten Generael derVereenighdeNe-
jderlanden, Verffaen hebbende dat niet
tegenftaende \haerHo:Mo: Placaten te-
gen het uytloopen van het Krijghs-volck
zin dienflvan defen Stact van tijdt tot tijdt uytge-
geven, 3 de extorfien, vexatien,fo�len ende over-
Haften van'tfelfdeKrijghs-volck niet openhou-
den , maer dagelijcks meer ende meer ghepleeghc
worden over alle contribuerende Dorpen, ende
Ingefetenen van dien, ende voornamentlick over
onfe Dorpen, 4 Onder fat en ende Luyden van Bomme-
lerweert , alwaer de Soldaten fich vervorderen,
fonder eens heur verlof te toonen , (daer toe fy
nochtans volgens de Placaten ghehouden zijn)
met heele ende oock verdeylde troupen van h�t
eene Dorp in het andere, ende vande eene Her-
berge inde andere te tr�eken, hun uytgevend�
voor andere dan fy zijn, ende alfo heure exactien
endeoverlaften plegende, begeerendeoverfulex
daer jegens midts defen fpecialijck in alle manie-
ren te voorfien, hebben nae voorgaend� rype de-
liberatie goet gevonden te ordonneren mits defen
wel expr�flelick alle Gouverneurs ofte Comman-
deurs, Colonellen, Ritm�efters, Capiteynen, en-
de alle andere Officieren ende Soldaten te Peerd�
ende te Voete inden voorfz $ Bommel�meert niet
te vernachten ofte te logeren, noch den Ingefete-
nen van dien met eenige leveringe van Vivres,
Hoy, Stroy, Paerden, Wagens, Karren, ofte an-
dere di�fgelijcke behoeften te befwaren , noch
heur aen heure goederenendePerfonen in geen-
derhande manieren te molefteren, hinderen ofte
befchadigen, noch oock den Ingefetenen vanden
voorfz � Bommelerweert xz bel aften ofte te befwa-
ren , met eenige teer-kbften te doen,' 't zy in d�
Herberge of heurluyder Huyfen. Dat oock gene
Weyluyden, Trompetters ofieTamborijns gaen-
de ende komende door den voor-ghenoemden
5 Bommelerweert, omme ofte met Gevangens ofte
anderftnts,aldaer niet en fulleji mogen komen lo-

op dat by gebreecke van dien

niet noodig n> ^

^ 8

'^l

-ocr page 1186-

Tegens Refignatie

»3 68

andere, van fo goede waerde zij n,als de principale*
Gedaen ter Vergaderinge vande hoogh ghemelte
Staten Generael,inden Hage, den iojunij 1638.

� ,_nf_P|fs daer inne te verfien, ende proce
^te^^enS l behooren, ende fal de Copie authentijcq

^r'^0tte"j_en _%7 Mey voegt hier in: ende namentlick de Placaten vande jaren 16 �, 163 3. en 163 5.
' j^Cft alhier: ende voornamentlick over onfen Dorpe ende Luyden van Hedel, ende 't refort van dien,
^� JZtmnBommelerweert^c.
^�/ _ls van Bommelerweert,/ey/'/ Placaet vanden %j Mey Dorpe.

■Tl e Placaet voeght hier in: hare Landen ende goederen, &c.

¹ lil'euvandefewoordenin'tCurfijfgedruckt^eyt't Placaetvanden

27 Mey: van het voorfz lefte gheë-

" neert Placaet, dat d'lngcfctenen des voorfz Dprps Hedel vryelijck, &c,

, fafolutie der (gecommitteerde %aden _% tegens de Refignatien van dOffi*

den. In date den zo Augufi't 1638.

DE Gecommitteerde Raeden bevindende
dat de Refignatien tot noch toe gefchiet,
van Officien ilaende tot haere difpofitie,
aenftootelijck is, ende oock prejudiciabel zijn
voor veel eerlijckeLuyden,diedaermede^orden
refecludeert, hebben de voorfz Refignatien,oock
alle Aden van furvivance, expeftativen ende* an-
ders (onder wat naem 't felve foude mogen we-
ien) afgedaen ende afgefchaft voor nu ende al-
toos. Verftaende dat niemant de voorfz Refigna-
tien , 't zy onder den naem van afftant vande Of-
ficien ofte anders, fal mogen verfoeeken, diredre-
lijckofindireftelijck. Gelijckoock mijnHeeren
van 't Collegie geen Appoinclement om daer op
te letten of anders, daer op fullen mogen geven,
ende mede op pene dat alfulcke verfoeeken ghe*

daen wordende, den Verfoecker daer mede fal
zijn gepriveert ende verileecken van fijn Officie,
ende dat het felve voor andere fal zij � impetrabel,
maer niet voor den genen op wiens naem de voor-
fchreve Refignatie verfocht, ofte daer toe ghere-
commandeert fal worden, ende dat dienvolgende
de voorfchreve Officien niet en fullen werden
vergeven, dan die by het overlyden, yemants ou*
derdom, ofte andere onbequaemheyt vande Per-
foonen, fullen komen te vaceren, Ende is voorts
verftaen, dat defe Refolutie om gene oorfaecken
fal worden ghekrenckt ofte ghebroocken. Ende
hebben hare Ed: Mo: den anderen verbonden deie
Refolutie ghetrouwelijcken naete komen ende tt
achtervolgen, op den eedt die fy elcks refpe&iye
den anderen hebben gedaen.

x, %ejolutie vande Staten van Hollandt, tegens de Refignatien. In date

den 6 Oclober 1638.

\ � occafie als vooren in deliberatie zijnde
^ghebracht, ofvoortaen alle Refignatien
��J niet en dienen te werden afgefchaït: Is na
deliberatie verftaen, dat van nu voortaen gheen
Refignatien of Survivancen van Officien,die ftaen
tergifte ofte collatie van hare Edele Groot Mog:
ofte der felver Gecommitteerde Raeden, hier
ende oock in 't Noorder-quartier fullen worden
toegeftaen, van hoedanige Ampten ofte Officien

't felve oockfoude mogen wefen, ten zy fulcks
nae voorgaende befchryvinge, ende met eenpa-
righeyt van Hemmen mochte worden goet ghe-
vonden: Met dien verftande nochtans, dat in ge-
valle de Heeren van Delft goet mochten vinden,
te verfoeeken Refignatie gedaen te mogen wor-
den by den Ontfanger de Man van fijnOntfan-
gers, dat op 't felve verfoeck favorabelijcken fal
worden gelet.

Ordre die men houden fal op de Itylle vanden Holte vanBollandt. In date

den ^Telruarij 1639.

dat hy fal lefen ende voornemen de faecken de
welcke daeghste vooren zijn gereferveert.

III.
Ende foo alle de ghereferveerde faecken dien
dach niet en konnen werden afgedaen, dat hy des
anderen daechs nae dat hy inde Rolle als vooren,
twee of drie prefentatien fal hebben ghelefen, fal
voor nemen de oudtfte referven, ende daer inne
van dach tot dach continueren, tot dat alle de fel-
ve af ghedaen zijnde, dat hy als dan wederomme
fal Voornemen de ordinaris faecken,

�nde

DAt de Subftituyt Griffier komende des
Maendaechs op deRolle, fal lefen ende
voornemen de faecken die inde Rolle ful-
. ten zijn geflek, beginnende daer het is ge-
� '^ende dien dach daer inne blyven ende con-

II.

vo f R ^edes Dij«fdaechs beginnende inde
wz Rolle, als vooren daer inne fal lefen twee
^nt Prefentatien, ende 't felve ghedaen zijnde,

-ocr page 1187-

i^9

Byvoeghfcl van een

*37o

VI.

Dat die geene de welcke de prefentatie
boeck isftellende, het zy ordinarisfaecken -
Clampers, omme gene redenen, nocheeni&h
fijt d'eene Procureur voor den anderen fal _m^pr°'
prefereren, maer ghehouden zijn de felve p_rT^�raden ordentelick te ftellen, fo hem ofte dep
ningh meefter vande Griffie die fullen wefen�"
handight, perfe&elijck aenteyckenende wi_e ί'
eerile.tweede of derde, &c. fal wefen ofte vola

Defen op de Rolle ten aenhooren van alle '-
Suppooilen ghepubliceert den vierden Febru *'
1639. ^ύΓ;]

IIII.

Ende wat aengaet de faecken die precife dien
dach dienen, ofte anderfints fullen wefen geprivi-
legeert, ende pericul in mora fal wefen ghelegen,
dat hy de felve ter bequamer tijdt fal mogen op-
lefen, doch dat foo den loop vande Rolledaer
door fo weynigh wert verachtert als mogelijck is.

Dat in de Rolle op een bladt niet meerder ghe-
flelt fullen mogen werden als drie prefentatien.te
weten, twee opte rechter,ende een opdeflincker
zyde , latende de vordere plaetfen voor de gepri-
vilegieerde ende andere faecken vooren verhaelt.

%A�e, tpaer by or dr e ge fielt Veert jegens defotdes vande Franfche Troupenon,

ir ent Maeflricht, In date den 19 November 1639,

Maeilricht fouden mogen brengen, ende doena!.
bereyts ghebracht mochten hebben: Dat fy g_ur.
gemecilers ende Regierders der Stadt Maeftrick
niet en fouden gedoogen dat de felve Francoyfea
van aldaer uyt Maeilricht fchryven Brieven, daer
byfy eenige uytfchryvinge van Contributie ofte
Brantfchattinge foude mogen doen, 't zy oock
wie de felve foude mogen aengaen, ende dat m
nieten verflaen dat de voorfz Francoyfen eenige
deminfle foulen , exa�tien ofte extorfienfouden
doen ten platten Lande onder defen Staet refor-
terende , of daer haer Ho: Mog: Contributie zijn
treckende ende ghenietende, by de wekkeordre
ende lail haer Ho: Mo: als noch zijn perfifteren-
de , fonder dat de felve nochtans konnentegen
gaen de meergenoemde Franfche Trouppes, int
gene fy haer onthoudende in der felver quartieren
buyten Maeilricht komen te verrichten, principa�
lick in plaetfen daer haer Ho: Mo: geen Contri-
butie trecken ende ghenieten. Actum ter Verga*
deringe vande hooch-gemelte Staten Generael is

den Hage den negentienden November 1639.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , wel ende rypelick gheexami-
neert hebbende den inhoudt vande Re-
queile aen haer Ho: Mog: gheprefenteert
uyt den naem ende van wegen die van Munfter,
ende de klachten daer by ghedaen, over de Fran-
^oyfen hun onthoudende aen , by, ende ontrent
Maeilricht, hebben naervoorgaende deliberatie
goetgevonden ende verflaen mits defen te verkla-
ren, dat haer Ho: Mog: met de Verthoonders, als
oock andere Leden ende Steden van 't H. Room-
fche Rijck,gemeynt zijn te onderhouden oprech-
te Neutraliteyt, ende dat hare Ho: Mo: albereyts
den xxviij. Mey leilleden Burgemeeileren ende
Regierders der Stadt Maeilricht expreflelick heb-
ben aenbevolen, dat fy aen en aen uyt detenfie,
apprehenfie ofte gevanckenii�� fouden hebben te
ontflaen allePerfoonen , als oock der felver goe-
deren, wefende Onderdanen vanden Coningh
van Spaignen , ende verfien met Licent-brieven
ende Sauveguarden van defen Staet, die de voor-
ichreve Franfche Trouppes binnen de felve Stadt

isA�e, waer by geconfenteert wort continuatie voor de ��rouweryen ten pUtM

Lande inde Baronnje van Breda. In date den 8 Decemher 16) 9,

van publicatie vanden vijf en twinticbfienjunij
1601. ende dat met d'executie van dien vermiots
d'oppofitie vanden Vyandt, by retorfiealsandet-
fints heeft moeten gefuperfedeert worden, rwA»�
gaders oock ghelet op 't geene Burgemeeiters,
Schepenen ende Raedt der Stadt Breda, jegens�«
Supplianten inden beginne des Jaers 1007- ^
aengaende in Rechten voor den Raedt van D '
bandt alhier refiderende hebben aen-f ^ ,'
ende 't Appoindrement vanden twaelfrien Λρ
i6o7. by den felven Raedt inde voorfz faeckeg^
geven, van nieuws hebbengheordunneerte\ζ-
gheftatucert, gelijck wy van nieuws pfdonnw
ende ftatueren by defen, dat die vande Baronrn
van Breda ten platten Lande fullen blyven in
felver recht, Privilegie, gerechtighey t, oude e»
deuchdelijcke poiieiTie van dien, omme aM«
continueren te brouwen, ende Brouw - neen* ι

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren kien, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Dat Wy
ontfangen hebben de ootmoedige fupplicatie, als
oock de geannexeerde ende by-ghevoechde ftuc-
llen aen ons gheprefenteert ende overgegeven by
de Gecommitteerde vande Baronnye van Breda,
raeckende 't iluck van de Brouweryen, ende
't brouwen ten platten Lande vande felve Baron-
nye, Inhoudende in eff�cTle verfoeck, dat fy daer
inne fouden mogen blyven continueren. Wek-
ken aengemerekt, $ O O IS Τ, dat Wy naer
ingenomen rapport vande Heeren onfe Gedepu-
teerden , de voorfz fupplicatie ende itucken ghe-
vifiteert endeg�examineerthebbende, ende hier
op naegefien wefende de Refolutie vanden twee
entwintichftenSeptember 1594. Item» d'A#e

-ocr page 1188-

-τ�γ�τ--------------�-------------

Voorfcrge der Wees-kinderen binnen Maeftricht. 237*

»271

rrbelijckfy jegenwoordich zijn doende.
_t�doen, g ^ _orcjonnerende over fulcks den
Laftj?^d,^e _Burgemeeilers,Schepenenende Raedt
^D c dt ende Baronnye van Breda, ende voorts
*' Arren, ende eenen yegelijeken die dit ee-
*finB inga �n mach, fich refpeftelick hier naer

precife ende punctuelijcken te reguleren , ende
gedragen , oock doen reguleren ende ghedragen,
fonder daer tegens yetwes te doen ofte laten ghe-
fchieden, want wy fulcks met volkomen kennifl�
van faecken bevonden hebben alfoo te behooren.
Gegeven inden Hage opdenviij. Decemb. 1639.

mjfSe VM ver^iaringe voor de Heer d'Eflocquhs, 'BurgemeeBer van Venter>

Rdtckende't fluckvande Licenten. In date Jen Sjunij 1640.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den genen die defen ful-
len fien ofte hooren Iefen,Saluyt. DOEN
XE WETEN, dat Wy op 't verfoeck
en ons ghedaen by de Heer Renard d'Eftocquits,
Bureemeeiter van Vervier, als laft ende Commif-
f e vande drie Staten vanden Lande van Luyck
!�'t «neraeUendevan.de Heeren Burgermeefte-
' Schepenen ende Raedt der Stadt Luyok in 't
particulier, naer voorgaende genomen advijs des
Raedts van State defer Vereenighde Nederlan-
den, als oock dat van't Collegie ter Admiraliteyt
tot Rotterdam renderende, goet ghevonden heb-
ben te verklaren, gelijck wy verklaren by defen,
dat alle goederen ende Koopmanfchappen die
uyt defe Landen in het uytgaen nae Luyck
'sLandts gerechtigheyt hebben betaeldt, alsoff�
otngen na Vyanden Landen, fuilen van verder be-
talingevan 'sLants gerechtigheyt blyven onthe-
ven.loo wanneer als de felve wederom van Luyck
fuilen worden verfonden. Wantin ghevalle dat
men de voorfz goederen ende Koopmanfchap-
pen gaende uyt defe Landen , ter eerfter inftantie
op de beneden Comptoiren in plaetfe van te gaen
op Luyck, verklaerden te gaen op eenige fooda-
nige andere Vyanden of Neutrale Landen , als
daerdemeer-ghenoemde goederen ende Koop-
manfchappen weder worden verhanteert of naer
gefonden, foo en fouden de feJve niet meer fchul-
oich �ijn, noch oock daer van meer ghevordert
worden, dan als de felve alberey ts op Luyck ver-
klaert zijn, betaelt hebben. Maer fo veel aengaet
d'andere goederen of Koopmanfchappen die daer

vallen, of van andere Plaetfen daer in komen, als
oock die uyt Vyanden Landen daer werden ghe-
bracht, de felve fuilen eerft vry zijn vanden op-
heef van 's Landts gherechtigheyt, foo haeft die
van Luyek d'affchaffinge van dien aen des Vyants
zyde, die fulcks mede doen fuilen, te vvege ghe-
bracht hebben. Ende wat belanght het Pafpoort-
gek, daer mede die van Luyck klagen , dat fy bo-
ven die voorfz Licenten noch worden befwaert,
werden d'Officieren die 't felve vorderen, midts
defen exprefi�lijck gelaft,fich daer in te reguleren
nae d'ordre van het Landt, de welcke eenen feec-
keren taux is mede brengende, die niet en mach
gheexcedeert worden. Ende aengaende het gele
daer mede die van Luyck gehouden zijn hare Li-
centen te betalen, fuilen daer in mogen volftaen,
metbetalingevanHolJandtsgeit, volgens d'eva-
luatie van den cours op deGoudeende Silvere
Speci�n, volgens de Placaten by ons gedaen ema-
neren. Ende fal defe onfe Refolutie, raeckende
het ftuck vande Licenten, by provifie duyren een
jaer, om middeler-tijt te konnen fien, hoe fich de
faecken fuilen fchicken. Waeromme wy latten
ende bevelen allen ende eenen yegelijeken in on-
fen dienfte,ende onder onfe gehoorfaemheyt we-
fende, dien diteenichfints aengaenmach, hun
daer naer precife te reguleren ende gedragen,fon-
der yetwes ter contrarie te doen, ofgedoogen ge-
daen te werden, op pene van daer over byons
aengefien te worden, want wy 't klve by provifie
bevonden hebben alfoo te behooren. Gegeven
in onfe Vergaderinge inden Hage, op den acht-
ftenjunij 1640.

Orire vande Ho: Mo: Heeren Staten Cf enerael der Vereenighde �^ederlan~

den_tnoopende de voorferge ende adminiftratie der FVees-kinderen_fder felver goederen ende revenus bin-
nen Maefiricht. In date den 31 Januari) 1643.

kooren, uyt twee gequalificeerde Perfoonen, by
den Kercken-raedt vande Nederlandtfche Ge-
meente daer toe te nomineren.

IIII.
d'Afgaende Wees-meefter fal met den aen-
vang van fijn laetfte jaer aenvaerden ende houden
denontfangh ende uytgeve van der Weef kinde-
ren opkomften ende profijten.ende daer van ver-
antwoorden , doch alles moeten doen met advis
ende goetvinden van fijn mede Collegien.

Ot voorforge ende adminiftratie vande
Weef kinderen vande gereformeerde Re-
ligie in Maeftricht, ende der felver goe-
deren ende inkomfte, fuilen zijn vier
ees-meefters vande Gereformeerde Religie.

Λ^ΙΤί" Wees-meefters, fuilen nefTens en-

Cnl rnfi^ter?^lleur ^vande P¹?^ufe S°^ederen>
een Lollegie maecken, ende beibigneren.

Van defe

vier Wees-meefteren fal jaerlijcks

d'Afgaende Wees-meefter fal geduyrende het
jaer van fijn ontfangh in hare by een komfte pre-
fideren, ende d'andere Wees-meefteren, nen�ns

7. L den

Se?_e^aDec?^mbereen ^afg^aen> ende in des felfs
«en ander by de Magiftraei worden ver.

-ocr page 1189-

%Hl By voeghfel van eenige PIacaten»&c. _% .

den Contrerolleur, door den Poortier of School- daer toe dienende,ende voorts aen fijn Su_cc <r

goede overleveringe doen, van alle Pam_DDocumenten, penningen ende reilantendeto*
fen voorfz toebehoorende, onderInventa u'
hem te teyckenen. ^Uity

De voorfz Reeckeninge fal bydenKerck
raedt worden gevifiteertjin genomen, r '

meefter doen vergaderen ten minilen alle veer-thien dagen eens.

VI.

Op defe haer by een komfl fal de prefiderende
Wees-meefter eerft voor ftellen , de Contrerol-
leur de tweede, ende foo voorts d'andere Wees-
meefleren adviferen, ende daer op met de meeile

ten , ende ten minilen by een Prediger ende t
Ouderlingen geteyckent worden_; Voortsae'T
H. H, Commiifarifien van haer Ho: M₀g_: _0D j* g
felver aenkomfte binnen Maeftricht tijtllcx \_Vden overgelevert, om by de felve gerevideert °^[

itemmen concluderen.

VII.

Tot onderhout der Weef kinderen,fullen wor-
den geemployeert de Collecten tot onderhoudt
der felver wordende gedaen, ende 't geene uyt de

opkomften der pieufe goederen in Maefiricht fal
reiteren, voor af gaende 't gene door ordre vande
H. H. CommiiTaril��n van haer Ho: Mo: reden is,
ende hier naemaels by tyden ende wylen na voor-
vallende noot ende ghelegenthey t tot eenige an-
dere pieufe dienften ende nootwendigheden fal
worden geconfereert, ende voorts 't gene tot on-
derhoudt der Weefen fal worden ghegeven ende
gelegateert.

VIII.

De Contrerolleur, daer toe vande Wees-mee-
fleren verfocht zijnde, fal aen de felve openinge
doen, ende ftaet exhiberen vande ghelegenthey t
vande Caif�n der refpeetive Rentmeeflers vande
pieufe goederen, ende het gene deduclis deducendis
lal over bly ven, onder den Wees-meeiter inder
tijdt den ontfangh hebbende, tijdtlijcken doen
aenteilen, ende in des felfs handen laten komen.

IX.

Het Jaer gheexpireert zijnde, fal d'afgaende
Wees-meefter binnen veerthien dagen nae expi-
ratie van 't jaer fijn Reeckeninge inftellen , ende
in handen vanden Kercken-raedt voorfz moeten
exhiberen, ende overleveren, met de behoeften

examiueertende geapprobeert te "worden

XI.

De gheflootene ende by de H. H. CommiilW
fen gheapprobeerde reeckeninge, fulJen in &
Confiftorie worden gefeponeert.ende opg_efl_otea�nder twee Slooten, waer van d'eene fleuteibv
den Kercken-raedt, ende d'ander by de Wees,
meefter in der tijdt den ontfangh hebbende, fal
worden bewaert.

XII.

Voorts wert mits defen de Kercken-raedt geau.
thorifeert, om d'openflaende Reeckeninge van
anno 1640. af, rotopultima Decemberi�^te
vorderen vande refpe�tive Wees-meefiers, om de
fel\e met den eerften te vifi teren, examineren en.
de iluyten, ende alfoo voorts aen deH. H. Conv
miiTarifl�n van haer Ho:Mog: tot Maefiricht ko-
mende overleveren, om by de felve nae ghedaene
examinatie geapprobeert te worden.

Aldus geapprobeert, geratifkeert, ende voorts
gearreileert ter Vergaderinge vande hoogh-ghe.
melte Staten Generael, in 's Graven-Hage.op
den een en dertighften Januarij 1643.

Ordre ende %^gkment, vande Ho; Mo: Heer en Staten (jeneraet, Ww of

ende waer naer eene Latijnfche Schoole binnen de Stadt Maefiricht wort opgherecht. In date άη[φ^ηMey 1643.

van Beveren , Schepen 5 ende uyt den Kercken-
raedt PhilippusLudovicus, Predicant, die welcke
alle twee of meer jaren by ons fullen worden ver-
andert naer gelegen theyr.

II.
De voorfz Schole fal beflaen uyt drie Meeflers,
te weten, een Rector, met jaerlijcxe gagie van le-
ven hondert guldens, Maeflrichter ^c°urs;^eentweede School-meefler, met gagie van vijf »^on'
dert guldens,ende een derde School-meeiter,met
gagie van vier hondert guldens jaeriijcks, bey
mede in Maeflrichter cours, tot betalinge va
welcke gagien fpecialijck wert ende blijft g!*'
cteert het overfchot vande inkomilen vande r-
eufe goederen, boven de verdeylinge aenpie^
dienilen, ende Perfoonen, binnen Maeftncbtr-j-
ghelecht, als mede de fes hondert guldens««
felve Sradt van Maefiricht jaerlijcks uy tkeen: α
de betaelt aen een Reitor voor die vande gerei
meerde Religie.

Ende alfoo de Jefuiten voor defen W*JJ^JJ

; E Staten Generael der Vereenighde Ne-
' derlanden, Allen den genen die dek
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, DatWybe-
richt ende geinformeert wefende , dat veje goede
Ingefetenen van onfe Stadt Maefiricht, wefende
vande Gereformeerde Religie, genootfaeckt wer-
den tot hare groote ongelegentheyt ende koflen,
hare Kinderen buy ten de felve Stadt ter Schoole
te hefteden, goet ghevonden hebben tot voorko-
minge van dien aldaer op te rechten eene Latijn-
fche Schoole, op de ordre ende Reglement hier
naer verklaert.

I.
Eerflelijck, fal tot meerder bevorderinge ende
opfichte van een Latijnfche Schoole binnen Mae-
firicht voornoemt aengeileltende gecommitteert
worden, gelijck aen geftelt ende ghecommitteert
worden mits defen drie Scholarchen, twee uyt de
BrabantfcheMagiilraecende een uyt de Kercken-
raedt , als namentlijck uyt de Magiftraet Johan
Groulardt,Hoogh-Scho.utet,ende Pieter de Bert,

-ocr page 1190-

Ordre op't viffchen in Scretermeer,&c. 1376

1*75

ren, alle het welcke 't felve Capittel fal worden
aengefchreven om hun daer naer pr�cife te regu-
leren.

11II.

Tot de plaetfe om de voornoemde Latijnfche
Schoole daer inne te houden, fal gheapproprieert
worden de ledige Huyfinge binnen onfe opge-
melte Stadt Maeftricht, daer voor defen de Jefui-
ten hare Schoole in hebben gehouden. Ende fal
den Gouverneur vande felve onfe Stadt, de voor-
noemde Scholarchen op haer verfoeck de handt
bieden, ende continueren te houden, ten eynde
dat de voorfz Plaetfe werde ontledight, ingevalle
die boven vermoeden van yemant mochte zijn ge-
incorporeert, ende fal hem Gouverneur fulcks te
doen, werden aengefchreven,

Aldus ghedaen ende gearrefleert ter Vergade-
ringevande hoogh ghemelte Staten Generael in
den Hage, den feilen Mey fefthien-hondert drie
en veertSgh.

ivt het Capittel van Sint Servaes binnen
■""λ ■ litvoornoemt, de inkomften van twee
^ Aen voor School ende andere dienften die
I^P het felve nu al eenen geruymen tijdt heeft
f)' ^aeJ;_ert fulcks dat de penningen daer van on-
f^CeJ 'an het voornoemde Capittel in voorraet
⁰ L� tot onfe naerder ordre,gelijck hun voor
r eneei�ght» oock by hun aengenomen is,
erden by provifie de inkomften vande een
^S°°T voorfz twee Prebenden tot verval van defe
^�a fche School-dienft geafTefl:eert,ende fullen
��ve inkomften,met het gene daer van in voor-
e dienvolgens ontfangen worden ten fine
Τ^� ' oren, door Pieter de Bert van Beveren, een
de voornoemde drie Scholarchen, als daer toe
'��rialiJck by defen wordende gheauthorifeert,
lafteideghecommitteert, blyvende deinkom-
ί η ofte penningen vande voorfz twee Preben-
den alnoch ouder die van het meergenoemde Ca-
oittel van Sint Servaes tot onfe naeder ordre,fon-
Set die ondertuiTchen uy t te keeren of demanue-

Ordre op 't Vificbm, #*c� in Soeterme�r ende Seghwaert. In date den ach*

tienden Mey 1643.

Lande dagelijcks hoe langer hoe meerder het
voorfz Placaet waren violerende, ende den Sup-
plianten groote fchade ende moetwil aen deden,
als leggende naeft tuiTchen de voorfz Steden, en-
de fulcks meer als andere Plaetfen van Rhijnlandt
de voorfz moetwille fubje�t waren, daer inne we-
der hooch-noodelijck diende verfien , Soo ver-
fochten de Supplianten reverentelick dat' t HofF
ghelieven wilde 't voorfz Placaet te renoveren,
ofte van nieuws als vooren te ordonneren ende
interdiceren, met laft als boven. Ende op dat nie-
mantdaer van ignorantie pretenderc , een Deur-
waerder van defen Hove te authoriferen, 't felve
in Soeterme�r ende Seghwaert, ende inde voorfz
Steden ende andere Plaetfen die hem aengewefert
fullen werden te publiceten, ende een yegelijck
inden naem ende van wegen de Hooge Overig-
heyt te belaften ende bevelen, hem daer naer te
reguleren, mitfgaders 't dubbelt ofte Copien van
dien a°n te flaen ter plaetfe voorfz, ende elders
daer des van noode ende oorbaer wefen fal.
SOO I S Τ, dat 't voorfz Hoffgefien ende ge-
vifiteert hebbende het voorfz Placaet hier naer
van woorde te woorde geinfereert.

Α U RΙΤ S, Prince van Orangien, Gra-
ve van Nai�au, Catfenellebogen, Vyan-
den, Diets, Meurs, &c. Marquis vander
Veer ende VluTingen, Heere van SintVijth,Daef-
burgh, der Stadt Grave ende Lande van Kuyck,
&c. Gouverneur.Capiteyn Generaelende Admi-
rael, mitfgaders den Prefident ende Raeden over
Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt. Alfoo den
Bailliuende gefwooren Mannen van Rhijnlandt,
inden name ende van wegen de Ingefetenen des
felfs Landts ende Rhijnlandts-ghevolge ons ver-
toont ende te kennen ghegeven hebben, dar ver-
fcheyden Perfonen woonende binnen beflooten
Steden, ende oock ten platten Lande, fich dage-

7, L ij lijeks

j Lfoo Schout, Ambachts-be waerders en-
]de Croos-Heemraden voor hun felven,

iifpf endede ghemeene Ingefetenen vanSoe-

^ termeer ende Seghwaert, den Hove van
Hollandt by Requefte te kennen hebben ghege-
ven, dat op de klachten vande felve ende andere
Dorpen ende Ingefetenen van Rhijnlandt by den
felven Hove op den derden Augufti 1613. is ghe-
daen emaneren ende publiceren feecker Placaet,
daer by alle Perfoonen, van wat qualiteyt die wa-
ren, verboden ende gheinterdiceert wort, onder
pretext van te viflchen met Hengel-roeden ende
andere Inftrumenten, niet uyt te loopen op de
Landen van Rhijnlandt ende Rhijnlants-gevolge,
ende yemant eenige fchade aen te doen, 't zy in 't
Hoy, Turft Riet, Elft, ofte ander Gewafch, ofte
eenige Fuycken ofte Korven te lichten ofte be-
rooven, Vifclvhouders op te breecken, de Vifch
daer uyt te nemen, Eenden, Hoenderen, Ganfen,
ofte andere Beeften doot te flaen,wech te dragen,
«te den goeden Luyden te benemen, ofte oock
ty nachten onder pretext voorfz, ten platten
unde aldaer te loopen, ofte oock naer yemandt,
naer daer over berifpende, te fchieten ofte flaen,
oite oock fulcks dreychden, op pene dat allede

l'^ve ^een'ge poindten van dien doende, daer over
f openbare Gewelders naer exigentie vander
weke aenden lyve gheftraft fouden werden, met
«pre He laft ende authorifatie op denBailliu van

�ii'jnlandt, fyne Stedehouders, ende alle Officie-
:^ne";fe Jufticieren, mitfgaders alle de Schouten

w Rhijnlandt, alle Perfoonen die de voorfz ex-

nen oite eenige van dien committeerden, te ap-
genderen ende voor recht te brengen,ende an-
DorK^Ilr^Xe?^,pel ^ted°enftraff�n naerbehooren.
naiioodien niet tegenftaende althans weder
de«La ^v;^erfcMen Perfoonen, woonende in
Rottori^g ^ege?^e ^Steden'^als Leyden,Delft,Hage,

^ttCrdam ^en^ Goude, ende oock ten platten

-ocr page 1191-

Eyvqeghfd van ^�nig� Placaten, &c.

*37i

lijcks hoe langer hoe meerder, ende oock by
nachte.vervorderen onder deckfel van te viffchen
met de Hengel-roede ende andere Inilrumenten,
te lichten ende te berooven de Ftiycken ende
Korven vande Ingefetenen inden voorfzLande,
oock mede haere Vifch-houders op t� breecken,
ende de Vifch daer uy t te ftelen, de Eenden doot
te flaen, ende naer hen te nemen, ende den TurfF,
Hoy, ende ander Gewafch te vernielen ende ver-
derven , tot groote fchade ende incerefl vande
voorfz Ingefetenen,de welcke alsfy 't gunt voor-
fchreve is willen tegenfpreecken, ende fulcke
moetwilligheyt keeren, in pericule vallen van ge-
fchooten, geilagen, ofte anders onbehoor�ck ge-
tracteert te werden. Alle welcke geweiden ende
overladen gefchapen fouden wefen grooter ende
erger te werden, ten ware by ons daer inne werde
verfien naer behooren. S O O I S Τ, dat Wy
over gemerckt hebbende allen 't gene voorfz is.in
den name ende van wegende Hooge Overigheyt
wel expreil�lijck verboden ende gheinterdiceert
hebben, verbieden ende interdiceren midts defen
alle Perfoonen van wat conditie ofte qualiteyt
die zijn, onder pretext voorfz niet uyt teloopen
op de Landen van Rhijnlandt ende Rbijnlants ge-
volge , ende niemandt eenige fchade aen te doen,
't zy in 't Hoy, TurfT, ofte ander Gewafch, ofte
eenige Fuycken ofte Korven te lichten ofte be-
rooven , Vifch houders op te breecken, de Vifch
daer uyt te nemen, Eenden, Hoenderen, Ganfen,
ofte andere Beeften doot te flaen, wech te dragen,
ofte den goeden Luyden te benemen, ofte oock
by nachte op pretext voorfz ten platten Lande
aldaer re loopen, ofte oock naer yemandt, liaer
daer over berifpendc, te fchieten, te flaen, ofte de
fel ve qualijck te tracteren, ofte oock fulcks drey-
gen te doen, op pey ne dat alle de M\e_} fulcx ofte
eenige poinften van dien doende, daer over als

openbare Qewelders naer exig�ntie vand
ken aendenlyvegeftraft fullen werden, ft!*»
ende authorifer�nde wel expreil�lijck den ^fBailliu, fijn Stedehouder, ende allen ΟίΓ°°^Γ^
ende Jufticieren, mitfgaders alle de ScIi₀J^ClereQRhijnlandt ende Rhijnlants-gevolge, _all_e p⁶"/*⁰nen van wat conditie die oock zijn, oock /

'<l

reguard te nemen op wat Plaetfen die %as

tich mogen zijn, die de voorfz excefren₀ft_e^t'^aci1,

ge van dien committeren, te apprehenderen
voor ι echt te brengen, ende defen confor

ende

re ten �xempele te doen irrafl�n naer behc^'

Ende op dat niemant hiervan ignorantie m**'
dere, hebben wy mede gelait ende geairtfa^f
den Eerfren Deurwaerder hier toe verfocht jfcf
alommein Rhijnlandt ende Rbijnlandtieew,] ■
daer hem aengewefen fal werden, te publicer^'

ende eenen yegelijcken inden name ende vatiu⁰gen als boven belaften hem hier naer terepler n.'
mitfgaders dubbelt ofte Copyen van defen aen te
flaen tot allen plaetfen daer des noodich ofte oor-
baer wefen fal. Gegeven inden Hage onder liet
Zegel van Juftitie hier op gedruckt in Placate de�
derthienden Augufti 1613. In kenniiie van my
Griffier. Ende is geteyckent, A; Duyck, Hebben-
deeenopgedrucktroot Waffchen Zegel, over-
deckt met een vierkant Pampierken. Onder
ItontjGeextraheert uyt het Keur-boeck vanBail-
Jiuw ende gefwooren wel-gebooren Mannen van
Rhijnlandt, ende accordeert daer mede huyden
den veerthienden Mey 1643. By my Secretaris

van Soetermeer. Was onderteeckent, c, D�$

(>!.

Den Supplianten gheaccordeert heeft ende ac-
cordeert de felvemits defen haer gedaen verfoeck
ten fine ende in maniere als boven. Gedaenindcn
Hage den achtienden Mey fefthien-hondert drie
en veertich.

sJccoort tufchen Hollandtende ZeeUndt, over't nomineren endeflellen w

den Prefident ende Griffier in den Hoogen Rade. In date den 6 Augufii 1643.

! Lfoo eenige diff�renten waren ontftaen
I tuilchen de Heeren Staten van Hollant
[ende Weil-Vrieflant ter eenre, ende de
Heeren Staten van Zeelandt ter andere
zyde , foo over de forme ende voet vande Verga-
deringe vande beyde Provintien, omme te doen
nominatie van het vacerende Prefident ende Grif-
fierfchap inden Hoogen Raede 5 als mede over de
voorfieninge van het open-ghevallen Advocaet
Fifcael ende Procureur Generaelfchap j Ende
eynte�jck over de refignatien by de Heeren Sta�
ten van Hollandt ende Weit-Vrieflandt toe ghe-
ftaen vande Secretaris-fchappen van het HoflT
S O O IS T, dat welgemelte Heeren Staten van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt, midtfgaders de
Gedeputeerden vande Heeren Staten van Zee-
landt , tot voorkominge van alle onluflen, jalou-
fien, ombragien, ende omme in plaets van dien de
vertrouwde vrientfchap ende goede nabuyrJijcke
correfpondentie tuiTchen beyde Provintien te
doen reviviiTceren 5 ende infonderheydt omme
wech te nemen den ondienit ende intereil�,welck

den cours vande gemeene Juftitie by continuane
van de voorfz fwevende diff�renten verder foude
komen te lyden, met den anderen provifionelijck
zijn veraccordeert ende verdragen op de volgen-
de wyfen, als te weten:

I.
Dat de Heeren Staten van Hoilantende Weft�
Vrieflant voor defe mael fu�len Hellen een Pre»-
dent inden Hoogen Rade,ende daer toe verkleien
foodanigen Perioon, als haer Ed: Groot Moge�'
de fullen goet vinden: fonder dat de f keren Ma-
ten van Zeelandt hun des eenighiints fullen bc-

moeyen.

II.

Dat voorder by elck vande voorfz ProVJnnefl
fal werden geitelt een Griffier inden voorfz Hoo-
gen Raede, in eenre Tra#ementen ende verder
ghelegentheyt den anderen t'eenemael g«^e^^CB>zijnde.

III. ., λ

Met dien verftande, dat foo wanneer d een
d'ander vande voorfz Griffiers deler WereJ* »

-ocr page 1192-

Preferentie van Renten tot Heufden.

ϊ38θ

%H9

overlyden, dat als dan de Provintie
k°^mel j0-_iereerft is geftorven,in des felfs plaetfe
ffu ben te furrogeren een Subftituyt Griffier,
' S alsdan den overgebleven Griffier, Op-
^We nSncipael Griffier: Ende fullen beyde de
Slerfchappen werden bekleedt ende bedient
In voet e� ordre tot noch toe gepradhfeert.

Dat de tegenwoordige vacerende Ampten van
Advocaet Fifcael ende Procureur Generael, ful-
l werden gecombineert, ende tot een bedienin-
SUebrachc by defen, omrae voortaen volgens
et oudt ghebruyck by een, ende den felven Per-
f on bedient te werden : Ende lal noch voor dele
evfe het Ampt werden bekleedt van wegen de
Provintie van Hollandt ende Weft-Vrieflandt 5
je volgende reyfe van wegen de Provintie van
Zeelandt, ende foo voorts inconformiteyt van
herProvifioneelAccoort.
¹ V.

Dat de Relignatien by de Heeren Staten van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt voor defen toe-
geftaen vande Secretaris-fchappen van het Hof�
fullen blyven ende effect forteren, onder exprefl�
conditie nochtans, dat by geen van beyde de Pro-
vintien nae date defer, Refignatien of furvivan-
cien fullen werden gheaccordeert vande voorfz
Secretaris-fchappen, ende andere Ampten, de
ghemeene Juftitie raeckende, maerfal de voorfie-
ninge vande voorfz Ampten werden gereguleert
volgens derefpeftive Tractaten daer van zijnde.
VI.

Soo nochtans, dat het Secretariilchap welck
eerft fal komen te vaceren, by de Heeren Staten
van Zeelandt fal werden vergeren 5 bly vende de
plaetfen hier naer te vervallen, by de ordre van
liet voorfz Provifioneel Accoort.
VII.

Ende dit alles onder exprefl� conditie, dat de
Travaten ende Accoorden overdeadminiftratie
van gemeene Juftitie, foo by den Hoogen als Pro-

vincialen Raden geexerccert werdende, ende na-
mentlijck vande Jaeren 1596. ende 1607. Mkn
blyven in haer geheel ende onverlet.
VIII.
Tot beveftinge van het geene voorfz is, is defe
van wegen de Heeren Staten van Hollandt ende
Weft-Vrieflandt, by haer Ed: Groot Mo: Secreta-
ris 5 end� by de Gedeputeerde vande Heeren Sta-
ten van Zeelandt onderteeckent. Beloovende de
voorfz Gedeputeerde hiervan metdecerfte gele-
gentheyt over te fullen feynden Acte van Ap-
probatie vande Heeren Staten van Zeelant voor-
noemt. Aldus gedaen in 's Graven-Hage den fe-
iten Augufti 1643. Onder ftont, Ter Ordonnan-
tie vande Heeren Staten van Hollant ende Weft-
Vrieflandt. Ende was onderteyckent, H�t�^� van
Beaumom. Was noch onderteyckenj|| 1. de Knuyt,
P. vander Burch, G. vander Nijfe, Ρ. de Vroe, Μ. van
Goch,C. Staveniffe.

Lager ftondt: De Heeren Staten 's Lants ende
Graer��Jijckheyts van Zeelandt, gheexamineert
hebbende den inhoudt van dit Provifioneel Ver-
drach,hebben het felve in alle fyne Poindten ende
Articulen geapprobeert ende geratificeert.gelijck
haer Ed: Mog: het felve approberen ende ratifice-
ren mits defen, omme naer fyne forme ende inne-
houden geexecuteert ende gheobferveert te wer-
den. Aldus ghedaen in 't Hoffvan Zeelandt tot
Middelburgh, den tweeen twintighften Augufti
1643. Noch lager ftont, Ter Ordonnantie vande
Heeren Staten van Zeelandt voornoemt, Ende
was onderteyckent, C. Stavenijfe.

Onder ftont, Defen met den principalen zijnde
geconfereerr, isdaer mede bevonden van woorde
tot woorde te accorderen , By ons defen onder-
teyckent hebbende op den vierden September
des Jaers duyfent fes hondert drie en veertigh.
Was onderteyckent,

Herl�' vanBeaumont.

Piacaet, Waer by gejiatueert wort dat memant verder als met driejaren ver-»

loopen Renten op hypothequen linnen Heugden loven 'tjaervande recht s-vorderinge fal'werdengepre-
fereert. in date den Z2 December 1644.

i^l E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
ι fm-j Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Repre-
y«j|f fenterende de Staten vanden felven Lan-
de. DOEN TE WETEN, Alfoo
ons vertoont is by Burgemeefteren ende Regeer-
der Stede Heufden, hoe dat tot meermalen
jonen der felver Stede ende den diftri&e van
^1Cn- bevonden wert, dat overmits de trage ende
"gniame betalinge aen d'eene, ende flappe ma-
�nge aen d'ander zyde, de Renten ende Intere-
¹ "ipeciahjck ghehypochequeert op vafteende
i�Vj�^oeaeKn> foo lange blyven onvol-
Γ"', ^dat ^de ^felve dickwils het Capitael quamen
pSu ' ^jal^felfs ^te excederen, van welck Ca-
e�n η ^gn^ne ^e ^daer »aereenige andere pennin-
ona�^V,S^oederen waren beleggende, .door
konderf J^aΠ ^Re�^iiter� of Prothocollen wel
verachi *ί Τ g^heini°rmeert, maer niet vande
■^ercle ^Renten ofte intereften, daermede

nochtans de outfte Hypothecarifl�n nef�ens haer
hooft-fomme moften werden gheprefereert, eau-
ferende dat diverfche andere hebbende later hy-
potheecque verkregen, daer door werden gefru-
ftreert ende gheabufeert. Ende gemerekt 't felve
alfoo t'haren groote fchade quame te redunderen,
waer inne de Remonftranten tot voorkominge
van dien, wel ghenegen fouden zijn te doen ver-
fien. Soo keerden fy haer tot ons, ootmoedelick
verfoeckende onfe authorifatie ende verklaringe,
ten eynde voorts aen niemandt met verloop van
gheconftitueerde Renten ofte Intereften naer de
publicatie inde notificatie dien - aengaende te
doen.daer ende alfoo van noode zijn ende behoo-
ren foude te verfchynen ende vervallen, voorder
recht van preferentie foude hebben op de pennin-
gen van haerluyder hypotheecque, procederen-
de als met drie jaeren, ende 't loopende ja�r daer
inne de rechtyorderinge foude komen te verval-

7. L iij len,

-ocr page 1193-

Byvoeghfel van eenige Placaten,&c.

138^l

len, vande felve Renten ofte Intereften, tot ver- | geen vorder recht van preferentie en full_en _getli

feeckeringe vande welcke eenigh hypotheecq ge- ten als voor den tijde van drie laeift verfche,
fteltfoude zijn, ende dat fynoopende 't vorder '--»^M -.J*ft.-J«_e.�-ι� ι-------j-�

verloop alleen foude hebben perfonele a�ie,ende
dat tot dien ey nde alle Recbteren ende Jufticieren
in 't arrefteren vande Sententien van preferentie
gheordonneert mochte worden haer daer naer te
reguleren. S O O IS Τ, dat wy de faecke ende
't verfoeck voorfz over ghemerekt, ende daer op
gefien hebbende de confideratien ende advijs van
den Prefident ende Raden vanden Hove, uyt on-
fe rechte wetenfehap, fouveraine macht ende au-
thoriteyt, geordonneerc, verklaertende geftatu-
eert hebben, ordonneren, verklaren ende ftatue-
ren mits defm, dat voorts aen de vervallen Ren*
ten ende Intereften van Capitalen op eenige vafte
goederen, bianen de Stadt Heufden ende het di-
ftrift van dien fpecialijcken ghehypothequeert,

ne de rechtvorderinge fal komen te ghefchied
Ende dat de Crediteuren aengaendehet vord »
verloop, alleenlijck fullen hebben perfonele J?
fonder vorder. Laftende allen Rechteren en/
Jufticieren in het fententieren, midtfgaders_a|l_e^Cende een yegelijcken dien het vorder aengaenfj
hen daer naer te reguleren. Behoudelick datdae
van aen ghemelte Rechteren notificatie, ende tot
kennii�� van allen anderen publicatie fal werden
ghedaen als naer behooren. Gedaen inden Har*
onder 't groote Zegel vanden Lande den tweeen
twintighften December 1644. Ende was gepar₂.
pheertj. Waffenaer,^� OpdeplijcqueiionrJer
Ordonnantie vande Staten. Was onderteeckent
Herl* van Seaumont.

OrdreendeReglement, bydeHo. Mog.HeerenStaten(jenetael'derVerse*

nichde Nederlanden ghearrefleert, naer voorgaende advijs van Gecommitteerde uyt te refpefthic�-
gien ter Admiraliteit, waerop , ende waer nae dat de Officieren ende Matroofen die indienh&nk
Lande te Water komen verminckt te worden, hy de Collegien onder wekkers gelach fy in dienfimha
zijn, voorts aen getratteert fullen worden. In date den 8 Februari) 1645�.

Voor het verlies van een Voet �� iz�-o-o

Ende voor andere accidenten ende
verminctheden aende felve beneden de
voorfz fommen als vooren.

Dat voorts alle andere accidenten ofte ver�
minctheden die yemandt aen 't Hooft, Lendenen,
ofte eenige andere deelen ende Leden des Lig�
haems hier vooren niet ghefpecificeert, in dieaft
vanden Lande mochte komen te krygen.daetvaa
fal de vergoedinge by uytkoop ter diicretie vande
Raden reipe�ivelijck als vooren werden gedaen,
mits dat onder foodanige accidenten niet gereec-
kenten fullen vermogen te werden, hetgebreck
van gefcheurcheyt, dat yemantfuftineren mocht

in dienft vanden Lande gekregen te hebben,ende
dat over fulcks daer over geen vergoedinge enial
gefchieden.

Dat oock aen geenige Perfoonen eenige ver-
goedinge van verminctheyt en fal gedaen moge
worden,ten zy de foodanige verminde by wwn�
nele Certificatie van den Capiteyn ofte an*
Hooft- Officier van 't Schip, die ten tydevan�c
bekomen verminirheydt prefent mochte vp>
dede blijeken, in wat voegen dat hy de �oodW%
verminaheyt in't doen ende betrachten van "j
beroep in 's Landts dienft bekomen fal heoben-

Dat oock aende Erfgenamen ofte W«taj*j
vanden geenen die in 's Landts dienft korten ω
gefchooten te worden, of anderfints te ver
ken ofte verongelucken, onder pretext van �-
miferatie, over der felver armoede ofte anderu ^
geen ander betalinge tot lafte vanden .Lan ^
Fal vermogen ghedaen te worden, dan dat
felve boven & Sojdye die fy tordendach^
haer verongelucken hebberfverdient, w*
den betaeldt die Soldye ten vollen vande ta*�

Oor het verlies van beyde

de Oogen �� - 800 - o -

'Voor't verlies vS een Oogh- 180-0�

Ende voor ander accidenten ofte ver-
minctheden aende felve , beneden de
voorfz refpective fommen tot difcretie
vanden gemelten Rade.

z. Voor 't verlies van beyde de Ar-
men �� ~~■........~~■ 800 - o ■

Voor 't verlies vanden rechter Arm- 250 - o

Voor 't verlies vanden flincker Arm-zoo - o

Ende voor andere accidenten ofte
termin&heden aende felve beneden de
voorfz refpective fommen ter difcretie
alsvooren.

3. Voor het verlies van beyde de
Handen ----- ---- �� 700-0.

Voor't verlies vande rechter Handt- zoo - o �

Voor't verlies vande flincker Handt-180 � o ■

Ende voor minder accidenten ende
verminirheden aende felve beneden de
voorfz refpective fommen ter difcretie
als vooren.

4. Voor het verlies van beyde de
Beenen ------ - ------400-0

Voor het verlies van een Been ------180-0■

Ende voor minder accidenten als be-
neden de voorfz reipeftive fommen ter
difcretie als vooren.

jf. Voor het verlies van beyde' de

Voeten �- �-. _ zp-o

-o

-ocr page 1194-

^^^^^^^M

mmm^mm

Tegens Paufelijck

13 84

ringe vande hoogh-ghemelte Staten Generael in
den Hage den achtften Februarij feftien-honderc
vijf en veertigh.

�

aactin

de felve fullen zijn verongeluckt.

Aldus gedaen ende ghearrefteert ter Vergade-

Placaec, tegens bet drucfyn ende dbulgeren vanfeecfyr TSoecxhgn, geintitu-

leert, Extrad de la maladie, &c. Jn date den 14 j'ulij \ 64 %.

�jtóaa Lfoo tot kenniflè vanden Hove van Hol-
§8P hinde gekomen is, dat niet tegenftaende
mSgk (jg yoorgaende Placaten, ende fpecialijc-
dat vande Ho: Mo: Heeren Staten Generael
Kcreenighde Nederlanden inden Jaere 1659.

fonagien aldaer, ende fulcks nergens anders toe
dienende dan om verdere twift, onluften ende on-
eenigheden te verwecken, wefendefaeckenvan
feerquadeconfequentie. SOO IST, dat het
voorfz Hof willende daer inne voorften.verklaert

aneert, op de ordre van't drucken van alder
Ce Boecken geftek, onlanghs in druck uy tge-

-en is feecker Boecxken, geirttituleert, Extract
Ik maladie ®guerifon de l'Angleterre, fonder den
lm vanden Autheur ofte Druckers te expnme-

� doch feggende alleenlijck ghedruckt te zijn
JotMunfter by Germanicus Paiifkus, ende ghe-
merekt 't felfde bevonden wordt vol calumnien,
indeptien,inbertilen, eride lafteringen, raeckende
den Petfoon van hare Conincklijcke Majefteyten
van Groot Brittaignien , ende de Staet vande Re-
gieringe, mitfgaders eenige ghequalificeerde Per-

heeft ende verklaert midts defen 't voorfz Boecx-
ken te wefen een lafterlijck ende fameus Libel.
Interdicerende wel expreiTelijcken aen allen ende
yegelijcken, van watqualiteyt ofte conditie die
zijn, 't felfde Boecxken nae te drucken, verkoo-
pen, ofte onder de Luyden te ftroyen,dire�telijck
ofte indiredtelijck, op pene in het boven-gemeke
Placaet by haereHo:Mo: begrepen. Ordonneert
den Procureur Generael het recht vande Hooge
Overigheyt tegens den Autheurs, Druckers ende
Uytftroyers te bewaren. Gedaen inden Hage den
veerthienden Julij 1645.

Placaten vanden twaelfden OBober \6i$_yen feyentienden f ulij 1645, gèè-

maneert tegens het gaen ter Miffe, ende andere Paufelijcke exercitien, 6c.

ercitie vande Paufelijcke Religie dagelijcks wor-
den ghetravenieert. SOO IS T,dat wy inden
name ende van wegen de voorfz Hooge Overig-
heyt allen Ingefetenen der voorfz Landen, als
noch lallen ende ordonneren hen nae den inhou-
den vande felve Placaten (die by defen gehouden
werden voor gerenoveert) punftuelijcken te re-
guleren , op de pene daer inne begrepen. Ende
werdt oock eenen yegelijcken ten overvloet by
defen verwittigt, gene Huyfen alhier mden Hage
te zijn, die in reguard vande voorlz Ingefetenen
daer toe eenige vryheyt hebben. Ordonnerende
midts dien allen Officieren die 't felve eenichfints
aengaet daèr op te letten, ende jegens de Contra-
venteurs te procederen in conformitc ende vol-
gende de voorfz Placaten. � Authoriferen mits de-
fen den Eerflen Deurwaerder vande Kamere vanden
/elven Rade alomme daer men gewoonlijcken is publica-
tie te doen, defen te publiceren. Gedaen inden Hage,
den feventienden Julij 1645. In kenniflè vanmy,
ende was geteeckent, C. Rollandt.

REDERICK HENDRICK. by
der gratie Godts Prince van Orangien,
Gravevan Naflau, Catzenellebogen,
Vyatiden, Dietz, Lingen, Meurs, Buyren, Leer-
dam,&c. Marquis vander Veer en Vliflingen,Hee-
reende Baron van Breda, der Stadt Grave, ende
vanden Lande van Cuyck , Dieft, Grimbergen,
Herftal, Warneftong, Cranendonck, Arlay, No-
feroy, Sint Vijth, Daef burgh, Polanen, Willem-
iladt, Nyervaert, Yflèlfteyn, Sint Maertenfdijck,
Geertruydenbergh, Chafteau Regnard, de Hoo-
ge ende Lage Svvaluwe,ende van Naeltwijck,Erf-
Burchgrave van Antwerpen ende van ��,
Etf-Maerfchalckvan Hollandt, Gouverneur, Ca-
piteyn Generaelende Admirael, mitfgaders den
Prefident ende Raeden over Hollandt, Zeelandt
ende Weft-Vrieflandt. Allen den geenen die de-
fen fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt. Alfoo
jvdagelijckfcheexperientie bevonden wert, dat
ce Placate � by de O verighey t der Landen geëma-
^neerc' Jegens het gaen ter MiiTe ende vordere ex-

Placaet vanden � 2 Otlober 1624. begint: � � U R�� S by der gratie Godts, (Sc.
^l- Antflutievanden}are 164^

Afte, x&aer by alle Schippers,gehorende onder 'i refort van defen Staet, belafl

wen haer te verf en met Zee-h'teven ofte Chertepanyen,als mede te vernemen wat Koopmanfchappen
de felve fullen laden, ofte van wien de felve komen, &c, Jn date den 3 Martij 1646.

DE Staten Generael der Veréenighde Ne- 1 Vergaderinge laeten examineren het derthiende,
«erlanden, Hebbende om verfcheyden I als oock het fefthiende Articulen van het Placaet
redenen ende confideratien door Gede- 1 den achtften Februarij inden jare 1645. op 't ftuck
puteerden uyttet Middel van der felver j vande Kruyflèrs gheemaneert, te hebben naer in-
ge-

-ocr page 1195-

Byvoeghfel van eenige Placaten, &c.

a#8*

genomen rapport, tnde daer op ghevolchdetype
deliberatie goet ghevonden ende verftaen midts
defen te verklaren , noopende het voornoemde
derthiende Artijckel. Dat alle Schippers wefen-
delngefetenen of Onderdanen vande geallieerde
Vrunden of Neutrale» met defen Staet de Noort-
zee ende het Canael refpective frequenterende,
of bevarende, verfien fullen moeten wefen met
Zee-brieven, Cherte-parthyenende andere be-
fcheyden in behoorlijcke forme, met expreffie
vande woonplaetfe, naemende toenaem vande
Perfoonen die de Koopmanfchappen daer in ghe-
laden, feynden ofte aengaen , endeoock van dien
tot de welcke de Koopmanfchappen ghefonden
werden, fonder fulcke woonftede, namen ofte
toenamen te mogen eenichfints veranderen, ofte
vervalfchen , op pene dat eenige Schippers met
hare Schepen ende ladinge contrarie dede, door
de Oorlogh-fchepen of de Kruyffers defer Lan-

den geattrappeert werd�nde, voor goeden «rfof
lullen werden verklaert, ende gehouden gel
oock voor goeden prinfe fullen werden verkl'^
ende ghehouden de voorfz Schippers of Sehe^
varende met dobbele Commiflien. Ende wat^?
langht het voornoemde feftiende Artijckel
klaren hare Ho: Mo: inhererende der felver Re?'
lutie vanden xxvj Februarij leftleden, dat de Cl
legien ter Admiraliteyt defer Landen het fel?
feftiende Artijckel naer fyne forme ende inhoui
ende volgens de letter van dien fulkn hebbent
pra&iferen , ende doen practiferen , als zijn/

duydelijck ende klaer, ende dienvolgens geen&
lucidatie van nooden hebbende, ende oock roet
volkomen kennifl� van faecken in het bover
genoemde Placaet geftelt ende ingelijft. Aldt»
verklaert ende gherefolveertin onfe Vcrgaderin
ge, in 's Graven-Hage den derden Martij f_efthj_efl,
hondert fesen veertigh.

edfte, Waer by alk Officieren op de Forten ende Tlaetfengbelegen onkk

Polders van Lrllo, 't Zujt landt, Q$c. geJafl warden, de Ingelanden geen molepe aen te dcen, In kit
den 8 Martij 16^6.

famen, ende elcks van hun in 't byfonder, ende
wyders allen ende eenen yegel�jcken die hetee-
nighfints aengaen mach, 't zy Militaire ofte Poli�
ticque Officieren, in dienft van defen Staet,datle
de Ingelanden vande voornoemde Polders τω
Lillo, 't Zuytlandt, ende andere daerannex, ia
haere deuchdelijcke poil�i��e niet en fullen heb*
ben te turberen, ende vervolgens hun niet meer
bemoeyen ofte intermelleren hetghebruyekvan
de khe Landen, maer die de voornoemde Inge-
landen ruftelijck ende vredelijck te latenverhuy-
ren ende ehebruyeken, fonder eenige oppofitie.
beleth ofte indracht ter contrarien, voorts aen
te doen, ofte te laten ghefchieden, op pcyw
van te incurreren onfe hooghfte indignatie, ah
zijnde gemeynt ende gherefolveetc tegens �
wederhoorige van defe onfe bevelen te procede-
ren , ende doen procederen , ghelijck wy ζ
dan t'fyner tijdt naer exigentie van faecken be-
vinden fullen te bchooren. Gegeven in *J
Hageopden achtiten Martij fefthien� honderd
en veertigh.

j E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
� fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo Wv
boven vermoeden in ervaringe komen, dat de
Commandeurs,Capiteynen, ende andere Officie-
ren op de Forten ende Plaetfen reforterende on-
der defen Staet,gelegen ontrent de geinundeerde
Polders van Lillo, 't Zuy tlandr, ende andere daer
annex,de felve Polders ende Landen aenflaen en-
de gebruyeken, fonder nochtans daer toe te heb-
ben eenige actie ofte recht, flreckende fulcks tot
groot naedeel vande Ingelanden , die daer door
van het hare worden ghefrufireert, wefende foo-
danige prpceduyren tegens onfe goede meeninge
ende intentie, oock contrarie alle recht ende bil-
lickheyt. S O O 1S Τ, dat Wy willende daer
inne verfien ende remedieren , naer voorgaende
deliberatie goet ghevonden hebben midts defen
expreflelijck te Jaften ende bevelen de opgemclte
Commandeurs,Capiteynen, ende andere Officie-
ren op de voornoemde Forten ende Plaetfen te

Ordre ofte f acht. In date den maelfden lunij 164 6.

Hollandt, Gouverneur, Capiteyn Generael e^
Admirael, mitfgaders den PrefidenterideKaeo
over Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt. ν
Deurwaerder ofte gefwooren Exploiclier va
Comptoire des Ontfangers van des Graertei
heyts Wildernifl�n in Hollandt, SaJuyt. Λ'
de Klingen die geheel ghedepopuieert ware»
Haesen Hoen, op nieuws met Haes en Hoe ^
poluleert zijn, ende voor eenige jarenve

Rederick Hendrick by der gratie Godts
Prince van Orangien, Grave van Naffau,
CatzeneJIeboge, Vyanden, Dietz, Lin-
gen, Meurs, Buyren, Leerdam, &c. Marquis van
der Veer ende Vliffingen, Heer ende Baron van
Breda, der Stadt Graye ende den Lande van
Cuyck, Dieft, Grimbergen, Herftal, Warnefton,
Cranendonck,Arlay, Noferoy,SintVijth, Daef-
burgh, Polanen, Willemftadt, Nyervaert, YfTel-
fteyn, Sint Maertenfdijck, Geertruydenbergh,
Chafteau Regnard, de Hooge ende Lage Swalu-
we ende Naeltwijck, &c. Erf-Burghgrave van
Antwerpen ende Befan$on, Erf-Maerfchalck van

zijnde, daer naer voor de Weyluyden « .

luftfalgeven. SOO IST,dan.....

nen voorfz, verboden hebben, ene

_v.

defen, dat niemant voor den aenftaenden j ^

-ocr page 1196-

Tekens de Mcnonift�n inden D�rp� vatid�Gf�ede. 23 §8

υ β?

houdtfehen Wech t�t den Voornoemden H�yfe
van Perfijn, opte peynen inden Placate vande
Klingen op 't jagen in date den fev�nthienden Ja-
nuarij 1628. uytgedr�ckc end� gheexpreil�ert,
Ende op dat defe onfe Ordonnantie in alle haere
poinden mach worden geobferve�rt,Soo ontbie-
den ende bevelen wy allen Officieren, Jufticieren,
Dienaren ende IngefetenenderGraefT�lijekheyt
van Hollandt ende Weil-Vrieilandt, dat fy � dit
doende ernflelijck verftaen ende obedieren, end�
alle hulp ende byftant doen, ibnder des t� laten
in eeniger wijs. Gegeven inden Hage; onder het
Zegel van Juftitie hier onder op gedruckt den xij.
Junij 1646. In kennii�� van my, ende was ondeir�-
teeckent, C. Rvllandt.

_Taeen binnen de naervolgende diftride

&fKen nochte oock tot eenigen tijdt aldaer

^cn l r Roer, BuiTe of Bogen en fal mogen fchie-

^fliet r mprLoop ende inionderheyt Lap-netten

^tefl' Τ was 't felfs naegeoorloft Wildt, ofee-

^■Cpck-earen inde Maey-tijdt ftellen , te we-
aightrcec g _ρ^_η ^ _rayende _Noortweft

trot op de Wooninge van Meefter jan 't Hoef-
²-- ende Adriaen Vermeeren, ende lbo tot aen
j'n'vnentoej ende voorts langes de Duynen,

r aendeMaes, ende langes de Mafe t�tMaes-
�ntfche Sluys, ende van daer langes de Gaegh,
� door Maeflantende Schipluy loopt tot Delft,

de vande Stade Delft langes de Haechfche
Vaert door den Hage, ende van daer den Ζ uyden-

Oture of het executeren vande condemna�en van Meefier-kpapen* In date

den xS Junij 1646.

ften te doett ceiTeren, allen Deurwaerders vanden
felven Hove daer toe verfocht, van nieuws ghe-
confenteert ende gheauthorifeert heeft, confen-
teert ende authorifeert hen by defen alle condehx�
nati�n by den llemonitrant voor MeeiVers-kna-
pen aireede verkregen, ende noch te verkrygen,
naer haere forme ende inhouden ter executie te
mogen leggen, realijek ende metter daet,fulcx als
men in materie van executie ghevvoonlijck is te
procederen, mits dat fy Deurwaerders hen fulleri
laten contenteren met het gewoonlick falaris van,
den Deurwaerder vande Houtveflerye. Gedaen
inden Hage den xxy�j Junij 1646.

fe� Lfoo Johan Polyander , ghefeyt Van
ψ Kerckhove, Heere van Heenvliet, Hout-
iPi^ vefler over Hollant ende Weft-Vrieflant,
den Hove van Hollandt vertoont heeft, datfyne
Predecefl�urs in Officio by defen Hove op fijn ver-
foeck verleent is gheweeft een generale Acle van
authorifatie, vvaerby alle Deurwaerders vanden
felven Hove gheauthorifeert waren, omme alle
condemnatien by den felven by Meefters-knapen
gheobtineert, ter executie te mogen leggen naer
hare forme ende inhouden, Verfoeckende gelijc-
ke authorifatie in fijn reguard. S O O IS T, dat
'cvoorfz Hoif omme alnoch alle onnoodige ko-

A�te_v waer hy de Menmifien inden Oor f e vande Qroede Verboden npertniet

meer haren Goclts-dienfl in het felve Dorp te exerceren, In date den ±z Januari/1647.

ghevonden ende noodich gheacht hebbed, aend�
voorfzMenoniiten mits defen wel exprefielick tfe
interdiceren ende verbieden, Van te doen eenige
bare vernia'ningeil ofte anderen hunnen Godts-
dienft in het voornoemde Huys by haer gekocht,
of daer buyten, binnen den op-ghemelt�n Dorpe
de Groede , maer datf� haei daervart f�llert heb-
ben te onthouden, op pene van nadere provifie.
Lailende ende bevelende den voorfz Jan van
Sweveren, dat hy van defe onfe interdi&ie aen de
meergenoemde Menonifteninfinuatie fal hebben
te doen, oock alonime publiceren end� affigeren *
opdatniemant daer van ignorantie en pretende-
ie, ende eenen yegelijcken fich voor fchade ende
ongelegentheyt mach wachten. Gedaen ter V�r-
gaderinge vande hooch-ghemelte Heeren Staten
Genera�l, inden Hage, op den tweeen twintich-
ften Januarij 1647*

! E Staren Genera�l der Vereenigbde Ne-

jderlanden, Allen den geen�h die defen

^fullen fien ofte hooiren leien, Saluyt.
DOEN TE WETEN , AlfoWy
boven vermoedert bericht zijn dat die vande Me-
nonifte-gefinte in den Dorpe vander Groede niet
alleen hebben ghekocht een Huys tot oefTenihge
vanhaereiiGodts-diehft, h�a�ro�ck defelveop
Sondach wefende den derthienden defes loopen-
oe Maents Januarij in 't wetck gheftelt, fonder ee-
nich betooch �yt wat krachte felfs boven d'inter-
aiftie door Jan van Sweeveren,Beryder Van �oit-
burgh.Ambacht, refiderende inde felve Plaetfe,

«tfelve 13 eene nieuwighey t contrarie onfe goede
meyrungeende intentie, voor defen noyt meer in
Jet voornoemde Dorp gepleecht. SOO IST,
aatWy naer voorgaende rype deliberatie > goet-

i lacaet, f�gens eentge wfolentien>gepteecbt voor het Logement vanden Heer

Jmlaffadeur van Moftovien. In date den 20 April 1647.'

JUfoo tot kenniiTe vanden Hove van Hollandt
gnomen is, dat op Sondach den veertienden

defes inden avbndc v��r het Logement vanden
Heer AmbaiTadeur Vanden Groot-Vorft Van

7, Μ Mof-

-ocr page 1197-

Byvocghfel van eenige PIacaten_s&c.

»3^9

*3}o

Mofcovien alhier in 's Graven-Hage refiderende,
groote tumulte ontftaen ende infolentien ghe-
pleechtzijn by vele ende verfcheydequaetwilli-
ge Perfoonen, mettet werpen van fteenen, uyt-
fmyten van Glafen, als anders, wefende faecken
van groote infichteende gevaerlijcke confequen-
fie, als medebrengende violatie vandefecuriteyt
ende publijcque vryheyt de Heeren Ambaffa-
deurs naer aller Volckeren recht competerende,
ende 't felfde midts dien in een Landt van Juftitie
niet en behoort geleden, maer anderen ten exem-
ple gheftraft te werden. S O O IS Τ, dat het
voorfz HofFwillende daer inne ende diergelijcke
fwarigheden voorfien, allen ende eenen yegelijc-
ken van wegen de Hooge Overigheytfeer fcher-
pelijcken verboden ende geinterdiceert heeft, ge-
lijck de felve verboden ende geinterdiceert wert
mits defen, voortaeneenige dergelijcke tumulte,
infolentien ende feytelickheden, directelick ofte
indiredtelick, by dage ofte by nachte aen 't Loge-
ment vanden voor-gemelten Heer AmbaiTadeur
te plegen, ende dat op de verbeurte van Lijf ende
goet, van die geenen die bevonden fullen werden
fulcks gedaen ofte geattenteert te hebben, Wert
mede eenen yegelijcken wel fcherpelijcken ver-
boden de Minifters ende Domefticquen-Dienaers

vanden meergemelte Heer AmbaiTadeur f
neer fy op de ftraten fullen gaen ofte ryd' ⁿ'
woorden ofte wercken qualijcken te bef' ^'
naer te roepen, ofte eenigerhande difref_pi|^enesongelegentheytaentedoen, op peynev ^e

trafe correctie. Ende alfoo me'de'dejuii

aen gelegen is, dat de voorfz Perpetrinten _Bden bekent ende bekomen, Soo wert midts,!

inden name ende van wegen als boven *J

gelijcken verwittigt.dat die gene die de Autli'
ende Aendryvers vande voorfz tumulte
moetwillen fullen weten te melden ende
wyfen, fulcx dat de felve in handen vande tofh
komen te gheraecken, voor een vereerini ��
premie ghenieten fal de fomme van eenhomk

ponden te veertighgrootentpont.oock met ver'
feeckeringe dat den naem van den felven Ae
brenger fecreet fal ghehouden werden. Ende ι
dat niemandt hier van en pretendere ignorant?
wert den Eerften Deuwaerder van den voori
Hove geauthorifeert, defe nae voorgaendeldock
geflach vande Peuye Vanden Stadthuyfe alhier t�
publiceren ende affigeren daer 't behooren fal
Gedaen inden Hage den twintighften April anno
1647. Lager ftont, In kenniiTe van my, Endem
geteeckent, C. Rollandt.

nJi�e van Author�fatie voor Syne Hoogheyt den Heer e Trince van Oranm,

omme voorts aen te verkenen alle Brieven van Remiffien,Pardoenen ende gratien,over het rejfcrt m ju-
rif Jitlie van Brabant, ah oock dejurifdiclie vande Stadt Maeflricht^c. In date den 3 ijanudrij 1648.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren Jefen , Saluyt.
DOEN TE WETEN, Dat Wy
geauthorifeert hebben, ghelijck wy authoriferen
by defen Syne Hoogheyt den Heere Prince van
Orangien, omme voorts aen alle Brieven van Re-
mifl�en, Pardoenen ende grati�n over het reffort
ende Jurifdidtie vanden Raede van Brabandt, refi-
derende alhier in 's Graven-Hage, ende fpecialick
oock over het refort ende Jurifdidtie vande Stadt
Maeftricht, ende van den Graeffchappe vanden
Vroonhove, te verleenen, mits dat voor den ghe-

ten werden tot interinemente vande voornoemde
Remiilien, Pardoenen ende grati�n, daer toe den
felven Rade van Brabandt, voor foo veel aengaet
de Jurifdidtie ende rei�brt vande voornoemde
Stadt Maeftricht, ende vanden ghemeltenGraef-
fchappe vanden Vroonhove, mits defen fpecialick
ghedelegueert ende gheauthorifeert wort, VVaer-
omme wy laften ende bevelen allen ende eenen
yegelijcken die dit fal mogen aengaen, fich hier
naer precife te reguleren, want wy fulcx ten dien-
fte vanden Lande bevonden hebben te behooren.
Gegeven in onfe Vergaderinge onder onfen Ca-
chette, Paraphure ende de Signature van onfes

melten Rade van Brabandt geprocedeert fal moe-1 Griffier, in 's Graven-Hage den 31 Januarij 1

oJuthorifatie op den %$de van T�rabandt, daer by aen haer wertgedelegmrt

omme alle Remijfien, Pardoenen ende Grati�n, over het reffort ende J'urifditlie vande Stadt Maeflrick
ende vanden Graeffchappe vanden Vroonhove aldaer, te interineren. In date den 31 Januarij 1648.

nen, midts dat voor den ghemelten Rade van Bra-
bandt gheprocedeertfal moeten worden rot inte-
rinemente vande voornoemde Remii��en,Pardoe-
nen ende Grati�n. S O O I S Τ, dat Wy naet
voorgaende deliberatie goet ghevonden hebben,
den ielven Raede van Brabandt daer toe voor foo
veel aengaet de Jurifdidtie ende reffort vande
voornoemde Stadt Maeftricht, ende vandegbe-
melte Graeffchappe vanden Vroonhove miats
defen fpecialick te delegueren ende authoriferen.
Waeromme wy laften ende beveeien allen ende
ecncn yegelijcken die dit fal mogen aengaen ₍hu"

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen , Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
huyden Syne Hoogheyt den Heere Prince van
Orangien hebben geauthorifeert, omme voorts-
aen alle Brieven van Remiilien , Pardoenen ende
Grati�n, over het reilbrt ende Jurifdidiie vanden
Rade van Brabandt, refiderende alhier in 's Gra-
ven-Hage , ende fpecialijck oock over het reilbrt
ende Jurifdidtie vande Stadt Maeftricht, ende van
den Graeffchappe vanden Vroonhove, te verke-

-ocr page 1198-

o j Niet te viitchen in ander Lubden Wateringen

otecyfe te reguleren, want \vy fulcks

^'j-nftc vanden Lande bevonden hebben alfoo

ι f oren- Gegeven inden Hage, onder onfen

Cachette, Paraphur�, ehde deSignature Van �ri-
ftn Griffier op den een en dertighften Januarij
1648.

^[Bevanfurceantie vande inmduUie van het Middelvan het Kjeyn Zege

van Je Generaliteyt, in 't Quartier van Peelandt, Meyerije van 's Hertogen-Bofch. In date den 31 Dg
cernher 1648.

Wy wel expreflelijck furcheren ende ophouden
midts defen, de introd�&ie van het Middel van 'c
Kleyn Zegel vande Generaliteyt in het ghemelt�
Quartier van Peelandt. Waeromme Wy laften
ende beveelen allen ende eenen yegelijeken die

,ele

S η aen Ons by Req�eile ghedaeri uyt den naem

^J-van wegen onfelng�ieterien vanden Quar-

van Peelandt , Meyerije Van 's Hertog

het eenighfihts foude mogen aengaen, fich hier
naer precife te reguleren, fonder eenige oppo-
fit�e ter contrarie te doen, ofte te laten ghefchie-

tiere

Bofch, naer voorgaende rype deliberatie, om
feeckete goede redenen end� confideratien, Ons
dier toe moverende, goetgbev�nden hebben by
provifie te furcheren, ende op te houden, gelijck

den, want Wy fulcks bevonden hebben alfoo te
behooreh. Gegeven inden Hage, onder onfen
Cachette , Paraphur� , ende de Signature van
onfen Griffier opdenxxxj Decembns 1648.

totSe, wer by de (gecommitteerden vande refpeBive Dorpen in het Marqui*

ptet van Bergen op den Zoom, lelooven eenyeder te beschermen ende lewartn voor eenige overlafiflun*
deringey ah anderfints, hetfehe Mdrqu�faetfrequenterende. In date den 6 Feltuam 1649.

t�egedaen wefende, ten allen tydon fullen prote-
geren ende befchermen jegens alle overlaft ende
geweldt, in voegen dat wy de goede Luyden daer
van fullen klachteloos houden, ende des ver-
ma�ntzijnd�, fchadeloos ftellen,fonder oppoi�tie
ter c�ntrarien. Verbindende voor de naerkomin-
ge van allen *tg�ne v�orfz is, ohfe refpe�Hve Per-
foonen ende goederen te famen, endeelcksin 't
byf�nder, ende fpeeialijck het innckomen van
onfe refpe&ive Dorpen ende Gehuchten, de M-
ve fubje&erende dejudicature vanden Raedt van
State der Vereenighde Nederlanden, omme by
non preftatie van defe onfe belofte daer vooren
metter daet geexecuteert te worden. In oorkon-
den hebben Wy DrofTaerden, Schoutteten, Bor-
gemeeft�ren, Regeerders ende Gemeente-man-
neh vande Dorpen ende Gehuchten van 't meer-
genoemde Marquifaet van Bergen opten Zoom,
defe onfe op�ne Brieve door onfe refpe&ive Se-
cretariiTen, end� fpeciale Gevolmachtichde aosn
onderreeckenen defen feften Februarij feithien-
hondert negen �n veertigh. Was onderteyekenr,
M. van Lanfchot, P. Proofl, I. van �lfackcr'_t A. van
Steenhuys, COrn�lis �igens.

ILlen den ge�neh die defe onfe Letteren

jfullenwordengeth�ont, Saluyt. Wy

fDroflacrden, Schoutteten, Burgem�e-

' fleren ende Regeerders, midtfgaders de
Iiigefetenen ende Huyfluyden vande refpec�ve
Dorpen end� Gehuchten van het Mar^�ifaet van
Bergen op den Zoom, belooven, ghelijck wy b�-
looven mits defen, in gevolge van hare Ho: Mog:
Refolutien in dato den fes en twintighften ende
feven en twintighften Januari) defesjaers 1649.
forge t� fullen dragen, ende te bevorderen, dat
eenyeder frequenterende h�t ghemelt� Marqui-
faet, vreedtfamentlijck ende ongemolefteert, by
dage ende by nachte, met fyne by hebbende goe-
deren, CaroiTen,Wagens, Peerden ende Bagagien
ial mogen gaen, pafl�ren ende repafl�ren over
Velden ende Wegen, fonder ecnighfints verhin-
dert, gemolefteert, geplondert of geexaftioneert
te werden, in eeniger manieren 3 oock belooven
wy_| tefamenende elcx van ons in 't byf�nder fpe-
cialicken midts defen, dat wy de Predicanten,
\ oorlefers, Kofters, School-meefters, ende alle
andere Perfoonen vande Gereformeerde Religie
lijnde, daervanprofeffiedoende, ofted�felve

Placaet vande Staten van Zeelandt, Verbiedende te vijjehen in andere Luy<

den Wateringen. In date den 9 ]ulij i 649.

meene faecke, Pachters van Viifcheryen, en alle
andere particuliere Eygenaers van het haere be-
rooft ende ontftolen werden, maeroock de Wa-
teren bemodderten bedorven, veele Vifch ver-
fmoort, vele al te kleyn en by nae onectbaer, ver-
nielt wert, tot merckelijcke fchade endeprejudi-
cie van onfe goede Ingefetehert, S O O \ S Τ _tdat Wy, om naer behooren daer in teverfien, ge-

7 Μ ij or.

DE Staten 'sLandtsendeGraertelickheyts
^vJⁿ belandt. Alfoo tot onfe kennifle
IW ^ ^komen ^is» dat veele ende verfcheyden
L_an?^onen» ^fo° Her in de Steden als ten platten
en i>^WOOnende' fich doorgaens onderwinden
V�n f Τ °^p ,^Sondagen en Werck-dagen, by
Ra�^achte' het gheheele Landt deu�uytte
⁶ ^Vlllchen' waer deur niet alleenlijekdeghe-

-ocr page 1199-

Byvoeghfel van eenige Placaten,&c<

2393

*394

ordonneert ende geftatueert hebben, ordonneren
ende ftatueren midts defen, dat niemant, wie het
zy , en fal vermogen te bevifTchen eenige Grach-
ten , Delven , Springen, Putten, Vyvers, ofeeni-
gerley Wateringen hier te Lande, hem niet toe-
behoorende, noch in huyre hebbende, op ver-
beurte van al het Wandt, Scharen, ghevangen
Vifch, ende boven dien op pene van fes Carolus

guldens voor de eerfte reyfe, van vijftien «,
voor de tweede, en van dertich guldens vo
derde reyfe, de eene helft applicabel en ten bek -

ve vanden Aenbrenger, en d'ander vanden0?'
cier die d'executie doen fal. Gedaen ter Veto f"
ringe vande Ed. Mo. Heeren Staten van Zeel
den negenden Julij 1649. Ter Ordonnantie vJ?
felve. DeSrune. ^Vande

Waerfchou winge, ten reguarde vandefiejgeringe yandegoude endefil^_n

Speci�n. In date den 3 o Augufti 1649. ; .-,'..

DE Staten Generael der VereenighdeNe-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen , Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
boven vermoeden bericht worden, dat, niet te-
genftaende ons Placaetden negentienden Augu-
fti inden jare 1647. geemaneert ,ende vervolgens
daer naer alomme binnen den Staet defer Landen
ghepubliceert op het fluck vanden cours vanden
Gelde , eenige fteygeringe vande goude ende fil-
vere Speci�n fich op nieuws hier ende daer zijn
openbarende , ende dat verfcheydene baetfoec-
kende Menfchen daer toe groote aenleydinge
gheven, contrarie onfe goede meeninge ende in-
tentie. S O O I S T, dat wy, in gevolge van het
opgemelte ons Placaet, goet ghevonden hebben
midts defen alle Ingefetenen defer Landen noch-
�fiaels te waerfchouwen ende bekent te maecken,
dat wy alnoch ghemeynt ende gherefolveert zijn
ende bly ven by defen tijdt van Vrede, den cours
vanden Gelde ten principale metten eerften te re-
duceren op den ouden voet vanden Jare fefthien-

hondert twee ende ewintieh, 't welck om _PP��
pregnante conlideranen tot noch toe terupup -
gebleven. Verklarende wel exprefl�lijck, dan!'
Jen die geenen die jegens ons voorfz PJacaetva
den negenthienden Auguftifefthien-hondertfe!
ven en veertien hebben ghepecceert, ofte boven
vermoeden, en jegens alleverwachtinge, noch
foude mogen komen te pecceren, het felvePla-
caet zijn ende bly ven fubjedfc, om in conformke
van dien gemuldteert, en nae ghelegendieytglie�
itraftte worden, Alfoo onfeernftigemeeninge
ende intentie is, dat het meer-ghenoemde Pkaer
in alle fyne poiniten ende Articulen onverbreec
kelijckendeftridrelijck moet worden onderhou-
den ende gheobferveert , tot den cours vanden
Gelde ten principale by ons op den voet vanden
jare feftien-hondert twee en twintieh voornoemt
fal zijn gereduceert. Gedaen ende gerenoveert
in onfe Vergaderinge, onder onfen Cachette, Pa-
raphure, ende de Signature van onfenGriffier,in
den Hage, op den dertichften Augufti feilhien-
hondert negen en veertigh.

Odroy, verleent aende Magiflraet der Stadt Hulfl₉omme het rechtUn

iftue linnen defelve Stadt tot noch toeghepraftifeeri, aldaer ten Bordefque te mogen atmulltrtn, In
date den 31 December 1649.

Magiftraten ende Inwoonderen der voorfz Ver-
eenighde Nederlanden, ende fpecialick die vandt
Quartieren van VJaenderen onder het reiTort van
defen Staet,mitfgaders allen anderen dien dit aen�
gaen mach, hun daer naer precyfe te reguleren,
ende dienvolgens niet alleen de opgemelte Magi-
flraet der Stade Huift, nemaer oock d'Ingefete-
nen aldaer, diejegenwoordich zijn,ende hier naer
binnen de felve Stadt fullen komen vvoonen ,het
volkomen e0�& van defen onfen Oclroye ende
Concefl�e, ruftelick, vredelick ende yolkomelicK
te doen ende laten ghenieten ende ghebruyeken.
want wy fulex bevonden hebben alfoo te behoo-
ren. Gedaen inden Hage, onder onfen Cachette,
Paraphure endede Signature van onfen Griffier,
op denxxxj December 1649.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen , Saluyt.
DOEN TE WETEN, DatWyop
het verfoeck aen onsghedaen uyt den naem ende
van wegen Burgemeefter ende Schepenen de*
Stede Huift in Vlaenderen, de felve gheconfen-
teert, geaccordeert ende gheodrroyeert hebben,
gelijck wy hun confenteren, accorderen ende oc-
troyeren uyt fou veraine macht mits defen, dat fy
het recht van iftue, binnen de voorfz Stadt Huift:
tot noch toe gepraftifeert, aldaer ten Bordefque
fullen mogen annulleren.ende te niete doen.fulcx
dat het felve recht van iftue voorts aen niet meer
en fal worden gheheven. Waeromme wy ontbie-
den ende beveelen allen Jufticieren, Officieren,

O&roy, yoor de Magiflraet yan Hulfl₉omme indeplaetfe yande Koom-nt^

aldaer in te voeren en ie verpachten den Lepel, alomme in Vlaenderengelruyckelkk. 31 Decetnb. 1 Ar

T\E Staten Generael der Vereenighde Neder- ofte hooien lefen, Saluyt. D O E Ν Τ ^E * *
*^landen, Allen den genen die defen fulleni�en TEN, Alfoo onder anderen hier bevoorn^

-ocr page 1200-

Op 'tftu'ck vande Houwclicken inde Meyerije. 1396

-295

nnden , dat tot profyte vande Stadt
goet g^evo /j _train f_oude werden ghebracht de
^^lftnfflate welckenslaft is acht penningen op
Ko°^re" . jjg _ter Marcl verkocht wort, ende dat
- oemde Stadt van oudts heeft het recht

* J^00r_vtVarende Granen, namentlijck een ende
ⁿuXL ftuvver van yeder Sack die naer 't Lant

* vvlstreckt, weJcke beyde laften feer ver-

jw.n de frequentatie vanden Weeckelijcken

ende een halve ihiy ver refpective, fullen mogen
invoeren ende verpachten den Lepel, alomme in
Vlaenderen, ende felfs tot Gent, onder wekkers
diftridt Huift placht te reforteren, gebruyckelick,
't welck niet en fal komen tot lafte vanden Koo-
per, maer vanden Verkooper. Waeromme wy
laften ende beveelen allen Jufticieren, Officieren,
Magiftraten ende Inwoonders der voorfz Veree-
nichde Nederlanden, ende fpecialick die vanden
Quartiere van Vlaenderen, onder het reflbrt van
defen Staet, mitfgaders allen anderen dien dit ee-
nighfints aengacn mach, hun daer naer precy fe te
reguleren, fonderoppofitie ter contrarie, Want
wy fulcks ten dienfte vande opgemeke Stadt, en-
de vande Ingefeteneu van dien,bevonden hebben
te behooren. Gegeven inden Hage, onder onfen
Cachette, Paraphureendede Signature van on-
fen Griffier, op den een en dertighften Decem-
ber 1649.

¹¹ ft-dach voor de vreemde Koopluyden , u,

_Γ, α defenStaet onder deGemeene

er va

Mi<

deJen noch daer en boven verpacht

^LTS�Mate: SOO IST, DatWy

wort

naer

voorgaende rype deliberatie, Burgemeefter
, 1 ^&_��,₀� d_er voornoemde Stadt Huift

Iconfenteert, geaccordeert ende geoftroyeert

hebben, confenteren, accorderen ende octroye
fouveraine macht midts defen, datfein

ende een

-hetfe vande voorfz acht penningen

nJ�e van Molitie, yoor de gheinterefieerde Ingejetenen der Meyerije van

'$ Hertogen-Bofch, op't fluck vande Houwelijck^n niet conform 'tPlacaet vanden 3 Februari) 1643,
In date demy April1650.

twintighften defesJiier op gheformeert, hebben
vergeven ende geaboleerc, gelijck wy hun verge-
ven ende aboleren mits defen, alle 't geene by hun
in 't geene voorfz is mach ghedaen zijn niet con-
form ons Placaet vanden derden Februarij 1643.
ghe�maneert op het ftuck van het trouwen in de
Plaetfen in Brabandt onder defen Staet. Verkla-
rende dien-onvermindert de aengegane Houwe-
lijcken ten tyden vanden Oorloge wettigh , ende
van waerden; Dan federt de publicatie vanden
Vrede zijn de Supplianten ghehouden gheweeft,
ende voortaen noch zijn, te obferveren het voor-
fchreve Placaet ende Politijcque Ordonnantie.
Tot wekken eynde wy het felve Placaet huyden
hebben vernieuwt, om naegenomen te worden
by een yeder des aengaende. Suilende de Sup-
plianten over de tranfgrefi�e by hun als vooren al-
berey ts ghepleeght, in geeniger manieren in toe-
komftige tyden mogen worden achcerhaelt ofte
gherechercheert. Imponerende dienvolgens ten
felven efle&e allen Officieren van Steden ende
Plaetfen, Fifcalen, Provooften, ende allen ande-
ren in onfen dienfte, ende onder onfe ghehoor-
faemheyt wefende, een eeuwigh ftilfwygen ende
filentium. Gegeven in 's Graven-Hage, op den
negen en twintighften Aprilisfefthien-honderc
ende vijftigh.

jE Staten Generael der Vereenighde Ne-
iderlanden, Allen den genen die defe

/fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.

^DOEN TE WETEN,dat Wyont-
fangen hebben d'ootmoedige fupplicatie aenons
geprefenteert by de gheintereffeerde Ingefefete-
nen der Meyerije van 's Hertogen-Bofch, Inhou-
dende , hoe dat men op verfcheyden Plaetfen in
de felve Meyerije voor heeft alle de Perfoonen
die al over veel jaren, geduyrende de retorficzijn
getrouwt gheweeft, noch andermael voor Wet-
bouderen te doen hertrouwen, onder pretext dat
de voorgaende Houwelijcken niet wettigh en
fouden wefen, 't welck, alfoo merckelijcke con-
fu�eendeoneyndelijcke Procei��n foude baren,
Soo keerden de Supplianten haertot ons , feer
ootmoedelijck biddende, dat Wy gheliefden te
verklaren, dat allen de geenen die voor de publi-
catie vanden Vreede inde Meyerije van 's Herto-
gen Boich zijn geweeft op voorgaende maniere,
ongehouden zijn wederom te hertrouwen , om
alle eonfufien ende inconvenienten te voorko-
ken. Wekkenaengemerckt, SOO lST,dat
wy ons ter bede vande Supplianten genegen vin-
dende , de fdve te famen, ende elcks in 't byfon-
der, naer genomen advis des Raedts van State der
voorfz Vereenighde Nederlanden, den twee en

Placaet,E^r byden%ijcxdaeider binnen Mae�trichtghetollereert mrtop

wer gulden, in date den xj Fehuar'tj 16 51.

j*-foo men komt te vernemen dat eeni-

<P^t$ ^^Cn ^t'^^c ^^erwaercs <^^e�� cours vanden
J5 Gelde inden Lande van Luyck, ende πιε-
ι- , ty ghevolge binnen de Stadt Mae-
l* , ,j "oogh is gefteygert gheweeft, als een

Heere Cheurvorft van Coln , als Prince van
Luyck, by een provifioneel Placaet inden Lande
van Luyck heeft verfien, ende den Rijcxdaler ge-
tollereert cours te hebben tot vier gulden, ende
andere Speci�n nae advenant, zijnde nochtans
den cours binnen Maeftricht op vier gulden feven
ftuyvers gebleven. SOO 1S Τ, dat den Raedt
7. Μ iij Yan

^andere Sp

er op vier gulden feven ftuyvers, ende

ecien nae advenant. Waer tegen de

-ocr page 1201-

Byvoeghfel van eenige Placaten.&c.

139?

^%w

van State der Vereenigh.de Nederlanden, in ghe-
volge van 't goetvinden vande Ho: Mag: Heeren
Staten Generael by Refolutie vanden twee ende
twintighften defes, hiermede wel heeft willen or-
donneren by tollerantie �qh Rijcxdaler binnen
Maeftricht uyt te gheven onder de Koopman-
schappen ende dagelijcxen handel tot vier gul-
den , ende niet hooger, ende alle andere Speci�n
nae advenant, ende dit by pr�vifie voor eenen
korten tijde tot naerder ordre»ondertuflehen dat
rnet die van Luyck by conferentie 't Gek op ee-
nen egalen voet gebracht > ende ibo leegh geitelt
fal worden als eenighfints doenlick. Doch en
werden onder defe tollerantie niet begrepen

's Landts Ontfangers ende Cap�teynen h» u
ftricht, die heur in 't ontfangen ende uvi
vanden Gelde hebben te reguleren nae defⁱⁿPlacaet ende Evaluatie. Begeerende ende �?*
nerende dat defe binnen Maeftricht f_aJ _w J^0,gepubliceert ende geaffigeert daer 't behoor!

alfoo naegekomen te worden,daer op den Η
Schouttet fal hebben te letten, ende deT°°^
grefl�urs mulcteren ende ilraf��n na inhoudt**
voorige Placaten. Gedaen in 's Graven-H **
den xxvij Februarij 1651. Guillaume Lucas 'η- ψ
Ordonnantie vanden Raedt van State der Vett?

nighde Nederlanden. In abfentie vanden <W*

tans

-�"� N. AjfenMft.

<tA Be van AmneWie tuflchen de reffeUhe Sondtgenooten ofte VemnbUt

Provintien 5eraemt,overdedifferenteninden Jare \6$o. hier te Lande ontfiaen ende voorgkvmk/,
In dateden lyAugufti 165Ί.

telluyten defelve IlJuflreend�grooteVerff.
ring� vande gefahiendijcke Bondtgenoot�n?ier«
klaert, gelijck de felve verklaren midts defen, nu
noch noyt te fullen nochte willen gedencicn'aen
alle 'tgeene inden voornoemden Jaere i6co. ii
voor ghevallen, noch oock eenigh re��ntinjent
over 't geene voorfz is tegerts eenige Provinci�n,
PerfoonenendeHuyfen, in 't gemeen ofte Won-
der te betoonen, hoedanigh t felve oock foude
mogen zijn, maer ter contrarie alles te vergeten,
als of alle 't felve noyt en waregepafl�ertt, Hou-
dende tot dien fine mede de voorfz Refolutica
vanden vijfden ende feilen Junij voornoemt, als
niet genomen, mitfgaders nul, krachteloos,ende
van onwaerde : Gelijck mede alle 't geene uyt
krachte, ende in ghcvolge van dien in eenigerma�
nieren is gedaen, ende daer op gevolght, tollende
mede tot bekrachtinge van alle 't geene vootfz
is, vernietight, ende uyt de publijcque Notulen
foo vande Generaliteyt, als vande refpedive Pro-
vinci�n ghelicht, gheroyeert, ende uyt genomen
worden, alle Refolutien, A&enende Aftiraten,
ter faecke als vooren ghenomen, ende in de felve
gheinfereert. Aldus ghedaen ende verklaert by
dehooch-gemelte Heeren Staten vande refpecli-
ve Ge�nieerde Provinci�n, op de groote Sale
van 't Hoffvan Hollandt , den negenthienden
Augufli feilhien-hondert een en vijftigh. W^
gheparapheert , 1. de Jonge van Oofirkt�,"'
Onder ilondt, Accordeert met het Regi»"�
N. Ruyfch.

iLfoo inden beginne vanden Jaere 1650.
eenige onluilen inde Reg�erihge zijn
¹ ontftaen, de welcke naederhandt verder
ende verder ghegaen zijn, op 't Fundament van
feeckere Refolutien op den vijfden ende feilen
Junij des felven Jaers.by de ordinaris Vergaderin-
ge vande Heeren Gedeputeerde ter Generaliteyt
genomen; Ende dat naederhant Godt den Heere
Almachtich ghelieft heeft de voorfz onluilen we-
deromme nae fyne Vaderlijcke goedertieren heyt
geheelick wech te nemen, mitfgaders tuflehen de
gemeene Bondtgenooten foodanigen Harmonie,
Eendracht, Liefae, Confidentie ende Afi�dtie te
doen blijeken, dat alle de grootwichtige delibe-
ratien, die ter occafie van 't overlyden van Syne
Hoogheyt den Heere Prince van Orangien Ho:
memorie, gehouden zijn inde Generale Vergade-
ringe vande refpeftive Staten der Ge�nieerde
Provinci�n, extraordinarie alhier in 's Graven-
Hage geconvoceert, met eenparigheyt ende vol-
komen contentement van alle de Ge�nieerde
Provinci�n gelucke�ijck ten eynde zijn gebracht,
Soo hebben de refpe�live Staten vande Provin-
ci�n van Gelderlandt, Hollandt, Zeelandt,
Utrecht, Vrieilandt, Over-Yfl�J, ende Stadten
Landen, om de gedachten vande voorfz onluften
te eradiceren uytte memorie vande jegenwoor-
dige ende toekomende eeuwen, ende den Bandt
vande vootfz Eendracht, Liefde, Confidentie en-
de Aff�ftie onder de refpective Provinci�n te va-
fter ende indiflblubel te maecken,ende daer mede

Placaet, op 't aenbrengen vande giften en gaven, die by eenige Terfoown W*

de Regieringe genooten zijn. In date den 6 Februarij 165 z.

betracht f�odanige integriteyt, als liacrfchuw'g
plicht, de eer ende het refpect vande ^Reg^ierin|_nwel was requirerende, niet fonder redenen on<
opmerekenden yver ende voorforge tot con
vatie vande fuy verheyt ende luyfter vande Ree
ringe hadden verweckt, om by ali'e ^w�&^�n^
veel doenlijck) de waerheyt van dien uyt te
fchen ende te ontdecken , ende dat wj' ^naer;L
vlytich ende Janghwyligh onderfoeck door ^

DE Ridderrchap, Edelen ende Steden van
Hollandt ende Weit-Vrieilandt, Repre-
fenterendede Staten vanden felven Lan-
de. DOEN TE WETEN, Alfoo
de quade ende fchandeleufe gheruchten, die een
geruymen tijdt herwaerts tot de hooghfte oneer,
ende difrefpedr. vanden Staet, alomme feer opent-
lijck zijn verbreyt, van dat by eenige Perfoonen
ontrent d'affairen van't Landt niet en foude zijn

-ocr page 1202-

Jegens het afv�rdereti van Poyen of ver eermgen. 1400

foo uyt het midden van Onfe

^nen ofte van buyten defe Provincie.yetwes fo�d�

mogen hebben ghegeven tot giften, gaven ofte
vereeringen, felfs, ofte door anderen, aende voor-
noemde ghewelene Griffier Mufch, ofte oock aen
anderen , inde Regieringe ofte bedieninge van het
Landt wefende, oftegeweeft zijnde, die haer met
ghelijckevuyligheyt fouden mogen hebben mis-
gaen, datfyluyden 't felve den voorfz Hove, ofte
feeckere CommhTariil�n, bydenfelveii Hove t�
committeren, willen te kennen geven,binnen den
tijde van fes Maenden nae de publicatie defes, ne-
vens beho�rlijck bewijs ende befcheyt daer toe
dienende. Ende wert de felve by defen toe gefey t
ende belooft, dat fy over hare gedaene giften en-
de gaven aendenvoornoemden Griffier, niet al-
leen by de Juftitie niet en fullen werden gerecher-
cheerr, maer oock dat al het felve, nae ghenomert
kennifl� van faecken, parthyenten vvederzyden
fommarie gehoort, aen haer fal werden geadjudi-
ceert, indien bevonden wert fulcks te behooren,
ende daer en boven dat 't gunt fyluyden fulJen
hebben gheopenbaert, foo veel doenlijck, fecreet
fal worden gehouden. Ende op dat wy in 't gunt
voorfey t is, het effect van onfe goede meyninge
ende ooghmerek, hoe eer hoe liever > ende des te
beter mogen bekomen, Laften Wy de Eerfte end�
andere Raden vanden voorfz Hove met alle vlijt
ende fonder eenigh tijdt-verlies, hierinne te pro-
cederen , ende onfe ferieufe inclinatie met fooda-
nige korte ende vigoreufe expeditie van Juftitie te
voldoen, als de importantie vande faecke, ende
't intereft vanden Staet is vereyi�chende. Gege-
ven inden Hage onder onfen grooten Zegele op
den feften Februarij desjaers onfes Heeren ende
Sa�ghmaeckers i6$x. Onder ftont, Ter Ordon-
nantie vande Staten. Herl¹� van Beaumont.

ίΟ'

yergaae ^^ Provinciael, verfcheyden infor-
^n hebben bekomen, foodanich ghequalifi-
^fendeghecircumftantieert ontrent diverfche
SfLdeliickeexcefl�n ende vuyligheden, die met
irontfengen van verboden giften ende gaven by
aeGecommitteerden ter Generaliteyt,ende
�Jen Raedt van State, midtfgaders Perfoonen in
� rfelver bedieninge wefende, oftegeweeft zijn-
J _in _VOorvallende ghelegentheden fouden zijn

' leecht, niet alleen tot notabelen ondienft van
y Lande, maeroock totbefondere bedroeff�-

� verdriet ende ergernifl� van vele vroome

_ende eerlijcke Regenten,

j_e direitie van des Generaliteyts faecken

_laer d

■■« mp vertrouwt geweelt,ende voornamentlick

.J_Wyien Cornelis'Mufch, in fijn leven Griffier
Inde Heeren Staten Generael: Waeromme wy
nvtrechtvaerdige oorfaecken,noodich gevonden
h�bben op de voorfz informatien tegens des felfs
erfgenamen ende goederen, midtigaders oock je-
sens eenige andere verdachte Perfoonen in Jufti-
iie ce doen procederen, fulcx als volgens de Wet-
tenvan 't Landt, ende tot voorftant van ons recht

bevonden worden te behooren. Ende begee-

rende de voorfz ende andere diergelijcke male-
verfatien die als noch onbekent mogen zijn, foo
veel in ons is, naeder in het licht te doen komen,
ende wydere informatie daer omtrent uyt te vin-
den, om daer tegens met vereyfchte ordre ende
vigeur te voorfien. S O O I S T, dat wy na rype
deliberatie, byprovifiegoet ghevondenhebben,
ajomme binnen onfen Lande van Hollandtende
Weft-Vrieflandt te notificeren, ghelijck genotifi-
ceert wort by defen, dat, indien yemant van bin-

Placaet, Fer biedende aen alle (jouUferneursXommandems ende Majors inde

Steden van defen Staet gelegen, op ofte ontrent de Rivieren Rhijn, Maze ende anderen, het afvor deren
van eenige-F oyen ofvereer�ngen vande Koopluyden ofte Schippers, Wagenluyden, igV. daer ontrent fre-
quenterende. In date den 9 Maert 165 z.

ende aende Wegen ende Paflagien door de welc-
ke de Waren ende Koopmanschappen ghewoon
zijn met Wagenen ofte Karren gevoert ende ghe-
tranfporteert te worden, midtfgaders oock alle
andere Militaire Officieren ende Soldaten onder
onfe ghehoorfaemheytftaende, eenich geit, ofte
gelts-waerde, hoekleyn, gheringh, ofte weynich
t felve foude mogen wefen, onder de name van
foyen, vereeringen, ofte eenige andere pretexten,
hoedanich de felve fouden mogen zijn,diree~relick
noch indirectelick te vorderen noch t'ontfangen,
doen vorderen noch doen ontfangen, van eenige
Koopluyden, Schippers, Wagenluyden ofte Kar*
reluyden, de meer-gbenoemde Rivieren, Wegen,
ofte Paifagien frequenterende, maer de felve ru-
ftelijck ende vredelijck te laten pafi�ren, ende re-
pafl�ren, fonder haer eenighfints op te houden*
ofte in hare reyfe te verhinderen, op pene van
contrarie ghefchiedende, ende de voornoemde
Koopluyden, Schippers, Wagenluyden ofte Kar*
reluyden yetwes contrarie defe onfe goede mee-

ninge

E Staten Generael der Vercenighde Ne-
derlanden, Allen dengeenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, AlfooOns
onder anderen niet meerder ter herten gaet, als
«confervatieendevermeerderinge vande Com-
mercie endeTraffijcq, foo te Water, Rhijn, Mafe,
r^e Moeren, als oock te Lande, ende per axe ge-
reven wordende, naedemael daer aen voor den
«vandenStaetdeferLanden, endede wel-
.wvandegoede Ingefetenen van dien, ten al-
JctnoochJlen is ghelegen. Soo hebben wy huy-
;"'.na«deliberatie totmeeider bevorderinge
■SS?' ^g°^et �^evonden ende noodigh geacht te
iiTin?ⁿj�^eliJ^ck ^wy wel expreiTelick verbieden

Gouver ^e0 ^bj ^defen °^nfen ^Placate>^aen ^alle

«�foeA !^eUc^S »_J^Commandeurs ende Majors, in de

^r-::e
ofte
Khij

^S_r^tede» ende Plaetfen van defen Staet,

ontrent de voornoemde Rivieren vanden
' ^aze'^eode anderen, midtfgaders ontrent

-ocr page 1203-

Byvocghfel van eenige Placaten,&c.

1401

*4�₂

ninge ende intentie afgevordert of afgeperft zijn-
de ■, dat men 't felve niet alleen aen de gagien van
de gene des gedaen ende genooten hebbende, fal
doen korten ende teftitueren , maer oock tegens
de Daders over fulcke ongeoorloofde faecken fal
doen procederen tot behoorlijcke ende arbitrale
correctie ende ftraffe. Verbieden en interdiceren
oock van gelijcken exprefTeiijck aende meer-ghe-
noemde Koopluyden, Schippers, Wagenluyden
endQ Karreluyden eenige fulcke boven-ghemelte
Foyen ofte vereerinsen aende voornoemde Gou-
verneurs, Commandeurs, Majors, Officieren ofte
Soldaten te gheven, ofte doen geven, dite&elick
ofte indireclelick, op pene van viervout, ten be-
hoeve vande ghemeene faecke te betalen , ende
daer en boven arbitrale correctie ende ftraffe;
maer die geene die fulcks foude mogen komen te
vorderen ende eyffehen, aende Overigheyt be-
kent te maecken» om daer tegens te verfien naer

gelegentheyt van faecken op datfoodanb_eorbehoorhckheden cefferende, de Commercie j
Trafficq alomme, foo te Water als te Lande
en werde verfparret, maer hoe langhs foo n��
florere ende vermeerdere, Ende op dat defe ?
expfeiTe meeninge ende intentie by een veder!
aengaendemach bekent zijn, ende exacielick
gekomen ende achtervolght werde, Ordonneren
ende beveelen wy dat delen alomme inde St d
ende Plaetfen met Guarnifoen van defen S
befet, gelegen op ofte ontrent de meereenoerl?
Rivieren, als mede ten platten Landefal wo d
gefonden,om aldaer gepubliceert ende geafHeV⁰te werden, op alle wegen ende Paifagien daer Γ
behoorenendenoodichfal zijn. Aldusghed ^eSende geatrefteert ter Vetgaderlnge vande nood?
ghemelte Staten Generael, in den Hage
den negenden Martij fefthien-hondert tweeen?
vijftien*

fflaerfchoumnge _f tot na�rtyminge vande Ordonnantie den achtienden Mn

1635. op'tfluck van't Kleyn Zegelge�maneert. In date den 1 Juli) 1653,

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Alfoo Wy goet ende noodich
ghevonden hebben, dat het Middel van 't
Kleyn Zegel voorts fal w^Terden ingevoert
in alle Steden, Cafteelen , Heerlickheden, Vlec-
ken, Dorpen ende Gehuchten, immediatelick re-
forterende onder de Generalitey t, daer het felv�
voor als noch nieten isgefchiet,ofte wel niet naer
behooren en wert ghepractifeert. S-O O IS T,
datWy hier mede zijn waerfchouwende alle pu-
blijcque Perfoonen, ende die 'teenighfintsaen-
gaen mach, vermeit ende ghenoemt inde Ordon-
nantie daer op ghemaeckt den achtienden May
1635. datfy de felve Ordonnantie fullen hebben
precifelijck naer te komen ende te onderhouden
naer haere formeende teneur, fonder eenigh nae-
laten, als mede daer op den eedt te prefteren aen
den Hooft-ofte ander Officier daer onder fy re-
forteren, terilont naer de publicatie defes,ten by-

wefen vanden CommifTaris van 't voorfz Kleyn
Zegel, Johan Schimmelpenning, die daer van no-
titie fal houden, om alhier over ghebracht te wor-
den , op pene van in d'een of d'andergebreeckigh
blyvende, te vervallen niet alleen inde boeten
ende ftraff�n inde Vo�rfz Ordonnantie begrepen,
maer oock, dat alle de publijcque Perfoonen ver-
meit ende ghenoemt inde felve Ordonnantie, die
langer in gebreecken ofte vveygerigh fouden mo-
gen bly ven vanden voorfz eedt te prefteren, bo-
ven de voorfz boeten ende ftraff�n, voor de eerfle
reyfe van hare bedieningen fullen worden gliefu-
fpendeert, ende voor de tweede reyfe fulcks ghe-
corrigeert, als wy als dan naer ghelegentheyt van
faecken bevinden fullen te behooren. Gegeven
inden Hage, onder onfen Cachette, Paraphure,
ende de Signatuere van onfen Griffier, op
den eerften Juli) fefthien-hondert drie-ende -
vijftigh.

Oditoy ,by haer Hoi Mo: verleent aenden Commandeur ende famenthjcty

Borgeren van't Fert Sint Anna inde Polder van Namen, tot het houden van een Dijnj'daechfche ��etd-
Marckt. In date den 5 Auguflii6$-$.

vervalt door den Vrede, zij nde de felve PJaetfe
jegenwoordigh maer met een kleyne gereuu«*r

«o Compagnie ^«.u, ««^^ ν- .------ ..

duceerde Compagnien gelegen hebben, werden-
de de felve Borgeren Supplianten daer door ai-
lenghfkens totalicken gheruineert, ende demi
delen van Confumptien, (tot naedeel vanot
S taet) verfwackt: daeromme fy tot eenign κα«*
van 't geene voorfz is, ons ootmoedelijcK w
biddende, dat Wy hun fouden willenjerleenc
Otfroy tot het houden van eene Dijnfdae^"
Weeck-merc�. Wekken aengemerckt.,9
IS T, dat wy de Supplianten gheconientM".*
accordeert ende geodroyeert hebben, gej'jc /
hun confenteren, accorderen ende o««>yt^

TE W ET EN, dat Wyontfangen heb-
ben de fupplicatie aen ons geprefenteert uyt den
naem ende van wegen den Commandeur, ende
famentlicke Borgeren van 't Fort Sint Anna inde
Polder van Namen, Inhoudende dat fy, naer de
reductie vande felve Plaetfe, op het aenraden van
diverfche Heeren vande Regieringe, aldaer op de
Verpachtingen komende, haer felven hebben be-
fwaert met het bouwen van fchoone Huyfen tot
verbeteringeende cieraet vande Mve Plaetfe , in
hoope niet alleen van continuatie, maer oock van
verbeteringe vande Neeringe, die nu t'eeneraael

-ocr page 1204-

₀2 Niet ter Mifle te gaen in Ambafladeurs Huyfen. 1404.

, r datfe binnen het opgemelte Fort S. Anna

alleen te ghedoogen ende te ghehengen, nemaer
oock hun daer naer precife te reguleren , fonder
oppofitie ofte verhinderinge daer inne te doen,
ofte te laten gefehieden,noch oock te veroorfaec-
ken , want wyfulcks bevonden hebben alfoo te
behooren. Gegeven onder onfen Cachette,Pa-
raphure ende de Signature van onfen Griffier, in
den Hage,op den vijfden Augufti feftien-hondert
drie en vijftigh.

°^ei Polder van Namen, Tullen mogen houden,

l doen houden eene Dijnfdaeghfche Weeck-

% met foodanige vryheden ende beneficien,

(flitst' . - nTL,�»^jn in \/]��>�� nnAor

� Steden en Plaetfen in Vlaenderen onder

^a^iehoorfaemheytftaende, in gelijcke gele-

rhevt zijn hebbende ende genietende. Waer-

^g nie WY latten ende bevelen allen eenen yege-

f ken die dit eenichfints aengaen fal, 't klye niet

Placaet, Waer by den Ingefetenen van Hollandt verboden roert d'exercitie van

k Paufelijcke Religie inde Huyfen vande Ambafladeurs ly te woonen. In date den 15 Augufti 1653.

fen, dat fyluyden haer inde voorfz Sermoenen
ofte andere exercitien vande Paufelijcke Religie»
binnen de Huyfen ofte Logementen vande voor-
feyde Ambafladeurs ende andere Minifters van
uytheemfche Princen ende Potentaten alhier re-
dderende , voorts aen niet lullen hebben te laten
vinden, op pene van te incurreren de boeten ende
breucken by voorgaende Placaten op gelijcke ge-
legentheden geftatueert, want wy fulcx voor den
dienftende rufte vanden Staet alfoo bevinden te
behooren, Laften daerom mits deiën als noch wel
expreffeück den Procureur Generael van den
Hove, ende den Officier van 's Graven-Hage, dat
fyluyden goet regard hebben ende exacte recher-
che doen lullen, op alle den geenen van onfe In-
woonderen en Ingefetenen , de welcke contrarie
van defen fullen bevonden werden te hebben ge-
daen, ende dat fyluyden tegens alle de felve, fon-
der conniventie ofte diiTimulatie,fullen hebben te
procederen, tot voldoeninge vande voorfz penen
ende breucken. Ende ordonneren die van onfe
Hoven van Juftitie, ende den Magiitraet van
's Graven-Hage, daer over de plano ende fonder
fïgure van Proces recht te doen , in achtervolge
van onfe voorgaende Statuten ende bevelen,ende
namentlijck vanden thienden Oktober des Jaers
16%6. Ende op dat niemandt daer van ignorantie
en pretendere, Lallen wy mede de voornoemde
Hoven ende Magiitraet, defen op de Audiëntie-
plaetfen , ende vanden Raedt-huyfe, refpe&ivc-
Jijck te doen publiceren, ende voorts affigeren
naer behooren. Gedaen inden Hage den vijftien-
den Augufti 1653. Ter Ordonnantie vandeSta-
ten. Herk' van Beaumont.

Min; _m1' re1«(lthierenvanHelanctevanuvStageituMedeoemogeopdaderenenenteywafel

llacaet, waerby eenyegelijct\yerboden ïïertfich teflellen tegens het inbrengen

der Soldaten linnen Enckhuyfen. In date den 8 September 16 � 3.

DE Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
^landt, Allen den geenen die defen jegen-
woordigen fullen fien ofte hooren lefen,
onlin : �' ^DO�N TE WETEN, Alfoo
«langhsgeleden binnen de Stadt van Enckhuy-
Huvfin ^e ^ende ^ong^ebonde Menfchen , de

Stadt, ende totweeringevan vorderedifordre,
goet gevonden hadden eenige Compagnien Sol-
daten, buyten koiten ende laft vande Burgerye,
derwaerts te fenden �. Waer tegens eenige onge-
rufte ende ontftuymige Menfchen, continueren-
de ende voorts gaende in haer quaet voornemen,
met groote ongebondenheythaer hadden gheop-

^hjndpl" UI ��"""""" g'"»^UailUH,K,il i V.1HJU1I I

feelt. D �� S^neP^Jundert, ende alles ver- | pofeert, de Poorten ende Boomen gefloten hou
"Vquaet rn ^°°-^r '""y^y⁶⁶"^ editie ee- � dende, felfs oock voor onfe Gecommitteerden^
^Üitrte f^e ë^ef°^cht hebbende Regeeringe ! die wy derwaerts hadden gefonden, ende wy
ïandeGem"' ^en'^daer ^coe opmaeckende vele I noch dagelijcx vernemen, dat de authoriteyt van
meente, ende wy ten beften yande felve | de Magiitraet niet foo veel wert gedefereert,noch

7. � haer

' � � ■ -

-ocr page 1205-

1405 Byvoeghfel van eenige Placaten,&c. _u

haer bevelen gerefpecTeert, als wel den dienft van worden nae ghekomen, ende niemandt d

den Staet in 't generael, ende vande voorfz Stadt ignorantie en pretendere, Laften ende h ^Vaa

in 't particulier is vereyiTchende. Soo hebben wy wy, dat defe onfe Placate door den Eerfte n¹

tot confervatie vande hoogheyt vanden Lande, waerder vanden Hove hier toe verfocht h° u"

ende tot maintenement vande Regieringe aldaer, ken-gheflach vande Peuye van 't Stadth [°^C'

goet ghevonden eenige Compagnien Soldaten nen Enckhuyfen fal worden ghepublicee'^°'

daer inne te doen brengen, mede buyten koften verkondight, ende alomme geaffi geert d- '* ^

endelafte vande Burgerye, opdat oock de goede I hooren fal. Ontbiedende ende ordonnerT 1 ^

Ingefetenen tegen verder onheyl ende verdruc- ' Eerfte ende andere Raeden in onfen Hov

kinge mochten werden befchermt. Verbieden Hollandt, den Procureur Generael,midtfo P"

over fulcks wel expreffelijckby defeneenyege- ^! den OiTicier, Juilicieren ende Rechtere

lijck , van wat qualiteyt of conditie hy zy, fich , Enckhnyfen,deie onfe Placate ende Ordom ^

tegen het inbrengen der Soldaten directelijck of te achtervolgen ende doen achtervolgen p^^ i

indireitelijck te hellen , op de verbeurte van lijf \ derende ende doende procederen tegen de 0°* I

ende goet. Belaftendevoortsallen Capiteynen j treders van dien, fonder faveur of diffioiul '"

ende Officieren vande Schutterye,door de Schut- '

ters onder yeders Compagnie zijnde, allefoulen
ende difordre te beletten ende te weeren, oock
tegen te gaen die geene die contrarie defes fullen
willen doen of voornemen , op peyne dat de on-
willige nae exigentie van faeci^en fullen gheftraft
worden. Ende ten eynde den inhoudt deles mach

want wy fulcks'voor den dienft vanden Land'
ende vande Stadt,ende de goede Ingefetenen ν
dien bevonden hebben te behooren. Gegeven
den Hage onder onfen Zegele hier op ghedrucS
den aclitften Septembris 1653. Ter Ordonnantie
vande Staten.

Johan � ��itt.

Placaet, vande Staten van Hollandt, Tegens ik Leere der Sociniamn: mu

gaders het inbrengen en drucken van hare Boecken. In date den 19 Septemher 1653,

bende 't advijs vande Eerfte ende andere Raeden !
vanden Hove van Hollandt, interdiceren eencn
yegelicken, van wat ftaet ofte conditie hy zy, ee-
nige vande voorfz Sociniaenfche dwalinge hier te
Lande in te voeren, ofte gemeen te maecken, ofte
daer toe by een komften ofte t'famen-rottingen
te houden , op pene dat die gene die 't felvefoude
mogen gcdaen hebben , als een Lafteraer van Co-
des Heyligen naem, ende Perturbateur vande ge�
meene rufte, voor de eerfte mael uyt den Lande
gebannen , ende voor de tweede reyie arbitralijc-
ken naer exigentie van faecken fal werden geilraft
ende ghecorrigeert. Verbiedende voorts wei ex�
preftelijck alle Boeck-druckers ende Boeck-ver�
ko�pers , eenige Sociniaenfche Boecken _; als
Godts lafterlijck ende pemicieus, in wattalehft
oock foude mogen zijn , hier te Lande te doen
drucken, ofte elders ghedruckt herwaerts overte
brengen, ofte te verkoopen, op pene dat de geene
die eenige Exemplaren van de felve gedruckt,ofte
verkocht fal hebben, den Drucker voordeeerfje
male verbeuren fal boven d'opfegginge vanene
Neeringe, een boete van drie duyient, ende den
Verkooper een boete van duyfent guldens, te aj
pikeren d'eene helft ten behoeve vanden Ofti-
cier, ende d'ander helft ten behoeve vanden A|-
men , ende voor de tweede reyfe uyt den Lafu-e
gebannen fullen worden�. Ordonnerende mede.
dat alle Druckers ende Boeck-verkoopers binnen
drie dagen naer de publicatie van deien allegw-
druckte ofte gefchreven Exemplaren van ioo�a-
nige Boecken fullen hebben over te brengen 10
handen vande Magiftraet vander plaetle haerder
refidentie, omme aldaer ghefupprimeertende w-
waert te worden. Ende op dat de felve te be
fouden mogen werden aebterhaeit, fullen
Boeck-druckers ende Boeck verkoopers.dje je
dacht fouden mogen zijn van eenige ^der ^le^

DE Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt, Allen den geenen die defen jegen-
woordigen fullen ften ofte hooren leien,
Saluyt. Alfoo t'onfer kennifle gekomen
is , dat de Sociniaenfche Secte dagelijcks hier te
Lande meer ende meer is toenemende: Ende dat
de Fauteursende Aenhangersder ielver tot ver-
breydinge van hare dwalinge, albereyts hebben
begonnen op verfcheyde plaetlen re houden haer
tTarnen- rottingen, ende by een komften , daer
door fy niet alleen haer pernitieufeende Zielver-
dervende Leer poinclen onder alle foorten van
jyjenfchen fpargeren ende voort letten; maer heb-
ben oock onderwonden hier re Lande in te bren-
gen , ende door den druck ghemeen te maecken
vele van hare Sociniaenfche Schriften ende Boec-
ken , alle vol van lafteringen tegens Godt, ende
fyne eygenfchappen , oock tegens de Godthey t,
ende voldoeninge Chrifti, ende de Heylige Drie-
vuldigheyt: Midtfgaders tegens de fundamentele
gronden ende Hooft-poindten van de ware Chri-
ftelijcke Religie, niet tegenftaende vele der felver
voor defen by ordre vande Regieringe,naer voor-
gaende vifitatie ende examinatie door de Theor
logifche Facult�yten deler Landen opgefocht, in
bevvaringe gehouden, ende verbrandt zijn. Wer-
dende daer door niet alleen den name Godts feer
grouvvelijcken onteert ende gelaflert, maer de ge-
moederen van vele onfer Ingefetenen ontruft,
ende de Kercken gefchapen , gebracht te werden
tot fcheuringeende verwerringe. SOO IS T,
dat Wy, achtervolgende onfen plicht, ende naer
hetloftdijck exempel van vele Chriften Potenta-
ten ende Overheden, niet meerder ter herten ne-
mende, als de eere van Godts Heyligen naem, en-
de welftant van Chrifti Kercke, tot voorkominge
van alle Icheuringe ende vorder verwerringe, foo
inde Kercke als inde Policie: Hier op gehadt heb-

-ocr page 1206-

���mmmm

₀₇ Tegens het aenftellen Van Paep�che Schepenen. 2408

olaren achter re houden, gehouden zijn ter
^E*2 _vancje Magiftraet haerer refidentie , haer

doen publiceren ende aifigeren daer het felve be-
hoort, ende tegefchieden ghebruyckelijck is, op

eede te expurgeren, geene vande felve onder

Er ofte verburgen te hebben, op pene by wey-

ge van het doen vanden vooriz eedt, te ver-

datniemandt daer van ignorantie en pretendere,
ende alle ende een yegelijck weten mogen waer
naer hen te reguleren, oock den inhoudt van dien
in allen deelenpun&uelijck naer te komen ende
obferveren , oock doen naer komen ende obfer-
veren, want wy fulcks ten dienfte ende voor den
welftant vanden Lande alfoo bevinden te behoo-
ren. Gegeven inden Hage, onder onfen grooten
Zegel hier op gedruckt den negenthienden Sep-
tember inden jareonfesHeeren endeSalighmaec-
kersfefthien-hondert drie ende vijftigh. Ter Or-
donnantie vande Staten.

Herl�' van Seaumont.

: beuren

_voor de eerfte mael een boete van hondert

^ldens, ende voor de tweede reyfe met opfeg-

� _nee ende verboth van Neeringe, naer gelegent-

*l� c ende exigenrie van faecken ghecorrigeert te

bcy
en

den. Ontbieden daeromme den Prefidenten

e Raden vanden Hoogen Rade, ende van den

Hove van Hollandc, den Procureur Generael,

tfraders allen anderen Officieren ende Jufticie-
w'nnen onfen Lande van Hollandt ende Weil

(landt refpec�velijck, dat fy defen alomme

ren
Vrie

fmfchnmnge, tegens het aenftellen van Taepfche Schepenen inde Meyerije

van 's Hertogen-Bofch. In date den xojunij 1654.

inhareplaetfentefurrogeren: Soo hebben Wy
goet gevonden de vooriz refpective Officieren in
de gemelte Meyerije van 's Hertogen-Bofch daer
van midts defen te waerfchouwen, om haer daer
naer te reguleren, ende onfe voorfz ernftige mee-
ninge ende intentie te voldoen, op dat wy ander-
fintsnietghenootfaeckt en werden daer inne te
verfien. Gedaen inden Hage den twintighften
Junij 1654. Wasgheparapheert,/. v. Meyden,"'
Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande hooch-
ghemelte Heeren Staten Generael. Geteeckent,
N. Ruy/ck. Zijnde op'tfpatium gedruckt het Ca-
chet der felyer Heeren Staten in rooden Waifche.

Staten Generael der Vereenighde Ne-
erlanden, Alfoo onfe ernftige meeninge
nde intentie is, dat alle de refpe&ive Of-

ficieren in onfe Meyerije van 's Hertogen-
Bofch, Tonder conniventie ofte dilay, ter executie
(tillen hebben te leggen, alle foodanige Refolu-
ticn als by Ons fucceffivelick op haere Ampten
ende Funclien zijn genomen, ende fpecia�jck dac
dePaepfcbeSchepenen, foo wanneer boven ver-
moeden , eenige van dien, in plaetfe van Gerefor-
meerde Perfoonen, ais regens onfe ordre ende in-
tentie fouden mogen wefen aen geftelt, te remo-
vcren, ende wederom Gereformeerde Perfoonen

Thczcivande Staten van Zeelandt, tegens het Fechten, treeden van Mef>

fen, of ander Geweer, Straetfchenders, Sachthopers₎ ende diergeltjcke andere info/ente Luyden. In date
den %7 November 1654.

,E Staten 'sLandts endeGraeff�lickheyts
I van Zeelandt. Alfoo wy dagelijcks ver-
nemen, dat de moetwilligheden, krackee-
len, vechteryen , en diergeJijcke andere fonden,
meer ende meer in fwangh gaen, ende toenemen,
tot groote ergerniiTen en fchandale van vele goe-
de Ingefetenen, en verweckinge van Godts toorn
« plagen over defe Landen. SOO 1S Τ, dat

Vrt°^m ^^aer ⁱⁿ ^te ^voor^^ien» gheordonneert ende
gheltatueerthebben, ordonneren ende ftatueren
mits defen de Poinften ende ArticuJen hier naer
jolgcnde: willende dat de felve onverbreecke-
i'JCK naer-ghekomen ende gheobferveert fullen

. I.

nden eerften, foo wanneer twee ofte meer on-

jswerdende, malkander met vuyflen ilaen,

«uilen verbeuren elck drie guldens; edoch yemant

^iienkonnendebewyfen, dateen andereeril

*«dcn ' ^fal ^Vry ^Van ^boeCe g^hehouden

Tv IL :^! ■:,-■,

*J$* ^M/^s' of ander Geweer in ghekijfmet

SS Τ °^p ^yemant ^treckt'^of ^met Rocken,
' ' ^Iteenen> or diergelijck naer yemant flaer,

fteeckt,ftoot of werpt, fonder yemant te quetfen,
fal daer over gheapprehendeert, en den tijde van
veerthien dagen te water en te broode tot fynen
kofte in gevangenis gehouden werden, en daer en
boven verbeuren de boete van hondert guldens:
Doch foo yemant in voegen als vooren een ander
komt tequetfen dat hy bloedt late, fal hy te wa-
ter en te broode tot fynen kofte in hechtenis ghe-
ftelt werden den tijde yan fes weecken, ende noch
boven dien verbeuren vijf en twintigh ponden
Vlaems, met dien verftande.dar de eerfte geflage-
ne en die by wyfe van defenfie een ander komt te
quetfen, boet-vry wefen fal.

III.
Soo wie yemandt in 't aenficht fpuycht, of met
een vuyft floot, of flaer, fal verbeuren thien
guldens.

IIIL
. Die met evelen moede aen yemafldts Deure of
Venfter floot, ilaet of fmijt, of met Geweer op
floepen, ftraten graiTeert enfehrapt, of oock Bel-
len , Kloppers in ftucken treckt, o/ wringhtj
Heckens, of floepen breeckt, of met fteenen,
Keyen langhs Straten en Wegen werpt, fal ver-
beuren twintigh guldens.

7� Ν ij Ende

-ocr page 1207-

By v�cghfel van eenige Placaten,&c.

14.09

ofGeweer,iteenen,itocken of Rottingen
aenranifen ende ofl�nferen 5 die *s nachts^^eman!:fchrabben en fchrepen, Glaien uytfmyten °°^ⁿfuyilijck en fonder oorfaecke klinekcn tl °^η^"
en fchreeuwen, Bellen of Kloppers afvvrin °^ⁿin itucken trecken, Gelinten of Latten va ��^
afbreecken, Stoepen kerven, of om verre ί ι
en diergelijcke moetwille meer bedryven μ
welcke fullen gheftraft werden, ghelijck iri
gaendeArtijckelengefeytis. ^Voor'

VIII.
In alle andere moetwillen, injurien, gew_eU
delicten, hoedanich die fouden mogen wefe ?'
hier niet uytgedruckt en zijn, fullen deMiiio
ders en Overtreders van dien rigoureufelijck Γ
ftraft werden , met de penen naer Rechtend'^
toe geftatueert, of anderfints gelijck de Reclite^
naer Juilitie en equiteyt fullen bevinden te I»

Ende ten eynde de moetwillige quaetdoenders
te beter achterhaelt engeftraft mochten werden,
Soo werden alle Weerden ende Wcerdinnen be-
laft, foo wanneer eenigh krackeel of gevecht t'ha-
ren huyfe komt te ontftaen, het fel ve by alle mid-
delen te verhinderen, ende naer vermogen tegen
te gaen: maer het felvegebeurt zijnde, dadelick,
en op de felve ftontaendenBailIiu ofBurgemee-
fters vande plaetfe bekent te maecken, op peyne
van twintigh guldens. Gelijck mede op ge�jcke
penen alle Barbiers of Chirurgijns, gehouden ful-
len zijn, eer fy eenen gequeften verbinden ofver-
maecken, daer van kennii�� als vooren te doen:
of immers foo depreil�rende noot vande quetfu-
re geen uy tilel en konde lyden, terftont naer de
verbindingefulcks bekent te maecken.

V I.

Niemant en fal vermogen eenige Dootflagers,
Straetfchenders, Dieven , en andere Moetwilli-
gers te huyfen, te herbergen, verfteecken, ofee-
nighfins de felve afi�ireren, voort te helpen , of
wech te brengen , daer toe raedt gheven, of yets
contribueren.het zy met leeninge van penningen,
Initrumenten, addreiI�n,ofvvateenighfins haer
behulpigh foude konnen wefen, op pene van vijf-
tigh guldens, ende arbitrale ftraff�, naer exigentie
van faecken.

VII.

Sullen voor Straetfchenders ende Moetwilli-
gers ghehouden werden, alle die met eenigh Mes

hooren.

IX.

De boeten hier vooren gheitelt, fullen bekert
werden ten profyte vanden Bailliu,Schout,of Of.
ficier die de calange doen fal: Werdende de felve
mits defen ghelail hen hier naer te reguleren, q_dpene dat by gebreecke van dien, tegen lienluy'de!
felfs voorfien fal werden als nae behooren. "

Aldus gedaen ende gearrefteert ter Vergaderin-
ge vande wel-ghemelte Heeren Staten, in 't HolT
van Zeelant binnen Middelburgh, den xxvij. No-
vember 1654. Gzttzckznt, Adriaen Vetth.

SchoolJRfglement Jnde Steden, ende ten platten Lande inde Heerlic(Un

ende Dorpen fiaende onder de Generaliteyt. Jndate den 3 Mey 165 «5.

1E Staten Generael der Vereenighde Ne-
j derlanden, Allen den geenen die defen
'fullen fien ofte hooren Jefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo het
ituck vande Scholen ende Scbool-meefteren ee-
ne faecke is van alfulcken ghewichte, dat in alle
wel-geftelde Steden ende Plaetfen, ende vervol-
gens inde Geweften van Brabandt, onder de ghe-
hoorfaemheyt van defen Staetitaende, daer op
fonderlinge ordre ende opficht dient gheilelt te
worden, ten eynde de Kinderen (wefende het
zaet daer uyt alle gefchicktheyt in de Kercke en-
de Republijcque te verwachten is) inde Chriile-
lijcke Gereformeerde Religie, vreefe des Heeren,
ende alle fedighey t ende gehoorfaemheyt, midtf-
gaders in geleertheyt, goede konften, ejck na fijn
ghelegentheytende bequaemheyt, mogen opge-
voedtende opgetogen werden ," tot Godes eere,
welftant der Kercken, ende 't gemcene befte, en-
de tot trooil ende welbehagen van eenen yege-
lijck in 't generael ende particulier, die de vruch-
ten daer van te verwachten hebben, ende ghenie-
ten fullen by de Naekomelingen., SOO; IST,
dat haer Hp: Mo: dit ernftcJijck in bedencken ge-
nomen, ende dien-aengaende by forme van een
Reglement gekeurt, geordonneert ende geftatu-
'eert hebben , keuren, ordonneren ende ftatueren
by defen de Poin&en ende ArticuJen hier na vol-
gende, omrn� in all� de Steden, Vryhecten, Heer-

lijckheden, Dorpen ende VJecken, onder't refort
vande Generaliteyt ghehoorende, pundhielijck
achtervolght, naegekomen ende gepradifeert te
wordeoi.

h C Α PIT Τ Ε t.

jten ende bequaemheyt der
School-meefiers.

Vande i

Nden eerfTen, dat niemandt wie hy zy.
Man ofte Vrouw, hem en fal vervorderen
eenige, Schoole te houden. om de Kinde-
ren Duytfch , FrancOys of eenige andere Spraeo
ken, Cyferen, Reeckenen of Schryven te leeren,
ten zy de felve (naebehoorlijckonderfoeckofre
examinatie) eerft by den Raedt van State, ofte
andere, recht daer toe hebbende, daer van �m
verkregen hebben, op pene te verbeuren voorde
eerfte Maerit hondertguldens, voor de tweede
Maent twee hondert guldens, ende voorde derde
drie hondert guldens, ende arbirrale correctie.
waeropdeHooft-Officiers, ende de Officieren
teri Platten Lande fullen hebben te lette*.

II.
Die geene welcke by C�mmiflie als vooren rot
Schoolmeefters, Kofters, Voorfangers, Voorn'
fers, worden aengeilelt, fullen alvoorensiyin
bedieninge treden, moeten werden geexannn^

-ocr page 1208-

School- Reglement-*.

141%

J4^M

CAPITTEL
Van 't School hmien.
I.

λ* l-nre bequaemheyt door de C laffe , of
^C0T'Ierdva«?de ClaiTe. waer onder de Plaet-
?^ede�r fy aengeflelt Tuilen werden refpettive
^o'reforterende, ende genoeghfame quaiificatie

Γ\ E Scholen fullen 's morgens met het Morgen-
^Gebedt, ende 's Avondtsmethet Avondt-
Gebedt geeyndighc worden, ende duyren van des
morgens ten achten, tot elf uyren , ende des
achter-middaghs van een tot vier uyren, foo wel
des Somers als des Winters, alvvaer 't oock datrer
weynigh Kinderen quamen ; Sullen oock de
Schoolmeefteren letten, of alle hare Scholieren
inde Schole tegenvvoordigh 2ijn, ende foo niet,
vernemen naer de oorfaecke van haer afwefen₃ende dan voorts naer hevindinge handelen.

II.

Sy fullen oockaen hare SchooJ-kinderen twee
halve dagen inde Weecke , te weten Woenfdach
en Saterdach na de middach,ende twee Weecken
in't geheele Jaer tor SpeeJ-dagen ende Vacantien
mogen geven, ende niet meer, immers nimmer-
meer op Paepfche Feeft-dagen.

III.
De School- meefters fullen oock de Kinderen
vanjonghs af, elcknae fijn begrijp en jaren, met-
De albereets aengeilelde Schoolmeeiters, en- J ten eerften nefiens het lefen, doen leeren het
Je alle die in 't toekomende aengeftelt worden, | Vader Onfe, de tvvaelf Articulen des Geloofs, de
fullen gehouden wefen te teeckenen de Confeii�e thien Geboden,het Morgen ende Α vont Gebedt,
ende Catechifmus, volgens de practijcque door- mitfgaders het Gebedt voor ende nae den Eten.

^v)ή�"^ct

�«bk,rpJmett

L'iens inde Provinci�n refpedtivefedert den Jaere '

1619. gebruyckelijck: Ende indies yemant fuicx
(meermaels daer over vermaent zijnde) mochte
weygeren te doen, fullen de felve worden ghere-
moveert, ende andere in haere plaetfen by Com-
mii�ie als vooren gefurrogeert.

Ende op dat de Schoolmeeiters hare aenbevo-
len bedieningen te beter ende onverhinderc mo-
gen waer nemen, foo fullen fy, noch hare Familie
geenfints mogen Tappen, gelagen fetten, gemee-
ne Middelen pachten binnen ofte buyten haere
Plaetfen, noch buyten hare PJaetfe mogen col-
lecteren , noch eenige Politijcque Officien bedie-
nen, incompatibel met het School-ampt, ofNee-
finge ende hanteeringe doen, waer door de jonge
Jeucht in 't leeren ende goede manieren eenigh-
fints verhindert, ofte de Kercke ontfticht moch-
te werden.

VI.

Hare dienften moeten niet door andere , maer
doorhaerfelfs waer genomen werden, ende daer-
wnme fullen haer niet mogen behelpen met
Uiider-Meeileren, ten ware by Sieckte, ofte ee-
ⁿp andere noodige affairen, ofte oock in groote
Netfen, daer eenen alleen niet wel alle de Kin-
den en fouden konnen waer nemen 5 Doch het

Il II.

Ondertui�chen fullen fy oock de Kinderen, als
fy ter redelijckheyt konnen lefen, dagelijcks mee
alle neerftigheyt fundamentelick leeren fchryven
alle veerthien dagen, ofte alle Maenden , nae de
veelheyt der School-kinderen , een ftichtelijck
Voordicht gheven, ende alle Maenden door een
prijs tot neerftigheyt op wecken.

Ende niemant en fal mogen eenige Caerte ofte
Monfter uythangen, dan met iljn eygen hant ge-
maecktendegefchreven, ende van die dingen die
hem zijn toegelaten om te leeren , ende daer toe
hy bequaem bevonden is, ende dat om niemandt
se bedriegen, ende alle abufen te verhoeden , op
de ftraff� van tvvaelf guldens.

VI.

Oock fullen fy ghehouden zijn de bequaemfte
vande Scholieren, zijnde vande Gereformeerde
Religie, te doen leeren de Vragen inde Catechif-
mus , die t'elckens op den Sondach inde Kercke
verhandelt fullen werden,omaldaerpublijckelicfe
van haer opgefeyt te worden 5 Maer de kleyne
kinderen fullen fy eerft leeren eenich compen-
dium ofte kort begrijp vande Catechifmus, ende
haer daer in oefTenen.

VII.

Sy fullen oock op de Woenfdagen ende Sater-
dagen de voorfz bequaemfte Kinderen in't fingen
van Pfalmen, ende over de Catecherjfche Vragen

jwfternminge vande Magiftraten endt

weden, ofte Predicantenrefpeftive.............

e
-
s

v. ^^00cle frl zijn:Ende mits dat de felfde Onder- ' ende Antwoorden, fo oef��nen ende prepareren,

genoeghfaem daer toe zijn gequa- I datfe mede inde Kercke ghefchicktelijck mogen

veel het haer aengaet, ten opfichte vande
fe.:f^en ^te, ^le«en, ende inde Religie te Catechi-
^rcrcn.mec den aenkleven van dien.'

I fineen , ende inde particuliere Kerckelijcke Caie-

chiiatie met meerder veerdigheyt antwoorden;
oock fullen fy haer inde Schoole ls&en lefen een
EYangeliftoftEpifteJ.

7. Ν iij Geen

-ocr page 1209-



	By voeghfel van eenige Placaten _s &c., _x,_}
		kinderen haer niet en komen te verloopen * t de Schooien, of ais fy naer Huys gaen, inV �? bruyek van des Heeren hey lige naem,in vloed fvveeren, lafteren, ontuchtigh fpreecken, fl_eei^ei1' liegen, dobbelen, Kaerrfpelen, datfe malkand niet ilaen, by-namen geven, haer, ofte haereO^ ders ofte Vrienden fan ten onderlingh niet ve " ten, ofte eenige andere ongeregekheyc, _0D J* baerheyt, ontuchtigheyt ende dertelheyt, τη$' loopenfpeelen, tieren, gebaeren, vechter^eroepen, ende foo voorts tegen de iedigheyt <? Godtfaligheytftrydende, en plegen XIII. Maer ter contrarien Mkn voor al bevlytjee om de kinderen inde vreefe des Heeren.ende go^ de manieren allenthalven binnen endebuyreL' Schooien te onderhouden , ende datfe haer Ou ders, Magiftraten, Predicanten, Meefters, ende alle eerlijcke Luyden.befonder die in Officie ende Staetzijn, behoorlijck eer ende refpeftbewyfen waer inne de Schoolmeeflers haer met een goet exempel fullen voor gaen. XIIII. Daer combinarien zijn , fullen voor al de Schoolmeeflers ende Kofters gehouden zijn bare Predicanten in die Plaetfen te vergefelfcliappen, ende oock het hare tot ftichtinge der Gemeente by te brengen. XV. De Schoolmeefteren Knechtkens ende Meyf- kens leerende ,gaende ende komende ter Schoo- ien , fullen daer toe moeten hebben foodanigebe- quame Plaetfen, datfe van malkanderen tot eer- bare tuchtighey t gefchey den mogen bly ven.ende geleerr worden. Ende die Jongers in de Koft houden, en fullen geene Dochters daer by in hare Huyfen mogen houden boven de negen ofte tien jaren oudt, ended'andere by de Dochters geene Jongers boven de twaelf of derthien jaren oudt.op peyne van fes gulden voor elck Kint, by den Schoolmeefter te betalen, boven arbitrale cor- rectie. III. C Α Ρ Ι TT Et. Tra�ementen ende Emolumenten. �. C nde om de voorfz School-meefters m dit eer* *--1ijckende noodich werek teverwackeren.ioo fullen de Rentmeefters vande Geeilelijek goe- deren , ofte daerfe haer betalinge krygen, gehou- den wefen aen haer de geaffigneerde Traftenu�»� ten van drie Maenden tot drie Maenden prtciic� lijck te betalen. Sy fullen oock van yeder po- lier de Schole frequenterende, ter Maent t^ School-gelt genieten,'t gene, volgens de ptattjF ke ende gevvoonte,inde refpeclive plaetfen nu g geven wort, 't welcke oock op fyren tijde to«w tegenfpreecken fal moeten werden ^betae,t'^₀. indien eenige kinderen van haer Ouders ter Ie befteedt zijnde, maer vier of vijf dagen t κ» gegaen hebbende, of t'huys bleven, oite tm Fchole gingen, fal daer voor nochtans moetei taek worden de volle Maent, Sullen daer en boven totlafte vande Dorp\|
VI i I. Geen Schoolmeeflers fullen eenige lichtveer- dige, fuperftitieufe, ende de Gereformeerde Re- ligie nadeelige ofconcrarierende Boecken mogen leeren, waer door de Jonckheyt foude mogen werden ghecorrumpeert, dan alleenelijck goede endeprofytelijckeBoecken, met waerheyt ende eerbaerheyt overeen komende, (allesop arbitra- le corredtie) ghelijckinde Ge�nieerde Provinrien ghebruyckelijck is, waer van de Claile refpedtive eeneLyfte fullen maecken, ende aende School- meeflers behandigen, welcke oock d©or hare Ge- deputeerde inde vifitatien, nefl�ns de Predican- ten, in loco, daer op gheftadelick fullen letten, of by de Schoolmeeflers die na gekomen wert. Ende de Schoolmeeflers die contrarie fullen bevonden worden te doen, fullen daer over eerft ernftelijck worden vermaent, ende daer nae bly vende onge- hoorfaem, gefufpendeert van haren dienftende gagie, nae gelegentheyt van faecken, ende daer van ghedaen hebbende notificatie aenden Raedt van State, of die het recht van collatie hebben, vorder by deportement ofte anderfints ghedifpo- neert te worden als men bevinden fal te behooren, waer op wy willen dat ftrictelijck by de Magiftra- ten, Claffis , Predicanten ende Kercken-Raden refpedtivelijck fal worden gelet. I X. De Scbool-meefters fullen o�ckfbrge dragen, dat de School-kinderen zijnde vande Gerefor- meerde Religie, neerftigh tot den publijcquen Godtfdienft komen, ende aldaer in goede ordre ende attentie de Predicatien aenhooren , om daer van ondervraecht zijnde, elck na fyne jaren ende capaciteytreeckenfchap te konnen geven. Ende fullen de Predicanten,de Ouders, Voochden ende Vrienden, onder wekkers opficht de Schoolkin- deren ftaen, y verigh ende geftadelijck aenmanen, om hare Kinderen defe ordre te onderwerpen. ^X� De difcipline ofte ftraff� moet niet te facht noch te wreec wefen, maer met een ooghmerek van verbeteringe, ende difcretie, nae den aerdt, teer- heyt ende humeuren der kinderen gemodereert, ende dat alleenelijck volgens de ordinare School- difcipline, met Roede en Placke, correfponderen- demetde Huys-difcipline van dOuders, welcke vande Predicanten by gelegentheyt daer toe ver- maent fullen worden: Ende fullen de Ouders hare Kinderen aende Meefters foo over geven, om van de felve onderwefen, ende wegens haere fauten geftraft te worden,fonder daer over ontfteltenifl� te maecken. XI. De Schoolmeeflers fullen niet toe laten, dat de Paepfche Kinderen in de Schole fouden brengen eenige Paepfche Boecken, Roofe-Kranf��n, Beel- dekens, Crucifixen, Schilderytjes, ofyetsdierge- Jijcken, of datfe de Gereformeerde kinderen fou- den quellen, lafteren , verdoemen, ofte eenige Paperyen in planten. Ende de kinderen die hier inne tegen de vermaninge vande Meefters fouden willen voortgaen, fullen uyt de Schoole ghefet worden. xn. Sy fullen oock forge dragen, dat de School-

-ocr page 1210-

j School - Re

\rfeaengerteltzijn, ghenieten vrye bequame

14lé

of anderfmts, op pene vooren geftatueert.

De Rectors vande Latijnfche Schooien die ten
Platten Lande onder de Generaliteyt ghehooren,
ende aireede van Ons gereformeert ende ingeftelt
zijn , ofte noch elders meer fouden mogen inge-
ilelt werden , fullen haer reguleren ende onder-
werpen de Latijnfche School-ordre der Steden
waer onder fy ghehooren, ende dat voor foo veel
defelfde de gelegentheyt van hare Schole bequa-
melijck kan toe gepaft worden, fonder daer van te
blyven in ghebreecke, ende fullen fy oock ftaen
onder het opficht van hare Magiftraten , de Claf-
fis, ende de Predicanteri in loco refpeitive , op
pene als hier voorens vande andere Schoolmee-
ilers gefproocken is.

V. C � � � � � � L.

Koflcr - Ampt.

� engaende het Kofter-Ampt,'tzy dat het by de
** School-meefters oft Kofters famentlijck, ofte
apart bedient wert, moet infgelijeken wel ende na
behooren waer genomen werden.

I.
Soo fullen fy dan de Kercke, ende Kerek-hofF,
Boecken, Stoelen, Bancken, ende alle de gereet-
fchap de Kercke toebehoorende, wel bewaren
ende gade flaen, de Kercke ten allen drie Maen-
den, of foo dickwils het fal noodigh wefen, uyt-
keeren, Bancken,Wanden, Predickftoel,wel rey-
nigen, op het open ende toedoen der Kercke ter
rechter tijdt pallen, ende alle infolentien ende dif-
ordre , die in ofte ontrent de Kercke mochten ge-
fchieden, weeren ende beletten.

II.
Oock fuHen fy op't Uyrwerck wel paflên,'t fel-
ve behoorlijckftellen , imeeren, ende rer rechter
tijdt flaen laten , de onachtfameende ongehoor-
fame fullen hier over vande Regeerders der Plaet-
fen worden aengefproocken , welcke de foodani-
ge oock fullen mogen onthouden de baten ende
profyten daer toe ilaende.

III.
Op de Predick-dagen fullen fy haer fonder
confentnietabfenteren, in tijdtstotdenGodts-
dienft alles beforgen wat haer te doen ftaet. De
Kloeken ter behoorlijcker ende ghewoonelijcker
tijdt(vermydende alle fuperftitieufe abufen, ghe-
lijck mede op andere dagen) luyden. 't Gene tot
de bedieninge der Heylige Sacramenten noodich
is, in tijdts beforgen, ende voort van hare Predi-
canten van tijdt tot tijdt verwachten ende verne-
men, of yet anders aengaende den dienft en Kerc-
ke by haer te doen foude ftaen; Infgelijcken ful-
len fy gheduyrende de Confiftoriale, Clafficale,
ende andere Kerckelijcke Vergaderingen , neer-
ftich op paften, ende getrouwelick verrichten het
geene haer vande felve belaflet wort.

IIII.
Eyndelijck fulleo de SchooJmeefters ende Ko-
fters , hare Magiftraten, Predicanten , Kercken-
Raden, ende de Claifts refpeclive onder wekkers
opficht fy ftaen , in allen voorvallen , foo in defen
niet punftuelijck mochte wefen gheexprefteert,
gehoorfamen, alles op pene van fufpenfie, ofte

de-

/ nineén' ^ende ^de ^baten ^ende P^r°fy^ten' ^fo°
^W °°t leeren van Arme Kinderen, als van 't luy den
^jp begraven der Dooden, (namentlijck die

hoolrneeftersende Kofters te gelijck zijn) daer

C*' /i _ _ � J� ��/4� imcnorc tTii^f* t"p»ii more

^Scll?_a"n'öu7s ftaende, ende vorders nier, ten ware
^l0Ci »r felve bv ons hier bevoorens anders was ge-

% -vn^rr Ende fullen de Renrmeefters vande

0 lartiercn , ende de refpeirivé Magiïtraten, de
!Llp handt hebben te bieden, dat dit alles na ge-

nome'¹

werde.

in.

Vorders fullen de Dorpen gehouden zijn (tot
�eedige onderwyfinge vande Jeucht) goede ghe-
I ocnêibequame Schooolhuyfen.ende wat voorts
lier toe gherequireert wort, te beftellen, ende te
onderhouden. Indien de Regeerders vande Dor-
pen in defen mochten blyven in ghebreecke, foo
ft den Raedt van State daer inne behoorlick heb-
ben te verfieri.

HM. C � � � � � � L.

Wie geen School mogen houden,

ALle geweiene Paepfche School-meefters, ful-
len fiaer onthouden vande jonge Jeucht te
leeren ende onderwyfen, ofte eenighfints het
Sclioolmeeiter-Ampt te exerceren,in wat manie-
ren her foude mogen zijn, op peyne van contrarie
doende voor de eerile reyfe te verbeuren de fom-
me van vijftigh guldens, voor de rweede reyfe
dondert guldens, voor de derde reyfe op arbitrale
correctie.

II. -
\Vy verbieden oock expreflèlijck de Paepfche
School-meefteren, noch onder 't ghebiedt vande
Generaliteyt woonende, met de Kinderen uyt
foodanige plaetfen nae buyten te gaen, nae Dor-
pen, Schooien , Schuyren , of anderfints buyten
Onfeghehoorfaemheyt leggende, om daer de
voorfz Kinderen te onderwyièn, komende dan
metdefelve t'elckens wederom te rugge. Ende
fullen defelve, welcke fulcks voortaen doen, ter-
ftont uyt hare plaetfen werden geremoveert,ende
«bitralijck geftraft, ende meermaels doende, uyt
ome Landen gebannen.

III.

'nfgehjeken fullen gene Schole mogen houden
wmge Papen, Monnicken,Mennoniten, Nonnen,
»^agynen, Kloppen, Se&arifen, noch yemant an-

^ers> 't zy Man ofte Vrouwe, niet zijnde vande
ware Gereformeerde Religie, ghequalificeert, be-
quaem ende wettelick toegelaten.gelijck vooren,

i^penein't voorgaende Articul geftatueert,

111�.

\v I^eiV^ville,loock ^niec'^dat ^eenig^e ^hy^ofte

; '"cwi-fchooleri, om te leeren lefen ofte fchry-
�' «uilen werden gehouden by de Paufgefinden
f_oon:^ndere ^Se^ariilèn, Mans ofte Vrouws-Per-
ofte Za ^,n'^c_IP^tivéofte publijcqbyde Huyfen,
PieJr! u ⁰ⁱt^,aetfen' °P Sondagen ofte
��'�? t^yllgedagei1' ^hy avonden ofte onty-
_pi;._c^NonneoiteBagynen Kloofteren, ofte
Naven R ^vlen' onder fchijn van te leeren
' i '^,öreyen,Spinnen,oplnarumentenfpelen,

-ocr page 1211-

1417 Byvoeghfel van een

dcportement tegens de ongehoorfame, nae gele- Igentheyt van faecken, als vooren.

*4i$

uc VCIIUUIUCI.1HJJC van uu �xegiement t'hapj
difcretie ende goetvinden, naer gelegen the
tyden ende faecken. ^^

Aldus ghedaen ende gearrefteert ter Verg
ringe vandehoogh-gemelte Staten Generael
's Graven-Hage, op den derden May i6o{ u,"¹geparapheerr,^. Ripperda,"� Onderftont τ
Ordonnantie vandefelve. Geteeckent,# R_url
Zijnde op 't fpatium gedruckt het Cachet 'derf L
ver Heeren S taten in rooden Waflche.

De breucken ende boeten in defen vermelr,ful-
len voor een derdendeel ten profyte vanden Offi-
cier , een derdendeel voor den Aenbrenger, ende
een derdendeel voor den Diaconye Armen in loco
bekeert ende betaelt worden.

Behoudende haerHoogh Mogende t'allenty-
den aen haer d'interpretatie, vermeerderinge en-

Inftru&ie, JVaer op de Ho: Mo: Heeren Staten generael der FereenM

Nederlanden, reprefenterende in defen den Hertoge van Brahandt, den Burgemeefteren van Btntn
den Zoom heiben verleent dejudkature infaecken tot vijftigh guldens toe, ende daer heneden in '
den ζ8Juni) 1655.

Erftelick,fullen de voorfz Burgemeefters
hebben judicature in alle faecken bedra-
gende ter fomme van vijftigh guldens en-
de daer beneden, het zy de felve in gelde worden
geeyfcht, ofte in goeden , notoirlijcknietexcede-
rende de voorfz fomme.

II.

Beyde de Burgemeefters vanden aenvanck van
hare functie in de Kamere van Schepenen, parti-
culierlick, fullen moeten fweeren, dat fy yeder
een inde faecken, waer van haerluyden de judica-
ture by Oftroy van hare Ho: Mog: isgedefereert,
fullen doen goet recht, naer hare befte weten-
fchap, fonder aenfien van yemanden.

111.

Soo wanneer de felve Burgemeefters in haer
gevoelen niet en mochten komen te accorderen,
fullen fy als dan mogen ai�umeren den oudtften
Schepen der felver Stadt, of by des felfs abfentie,
den naeftvolgenden, omme met overftemminge
te mogen concluderen.

IIII.

Voor de felve Burgemeefters en fullen niet mo-
gen compareren Procureurs ofte Advocaten,om-
me de faecken te bepleyten, ofte te befchryven,
maer fal yeder fijn faecke moeten verdedigen,
ende de ftucken totjuftifkatie van lijn ghefufti-
neerde overleveren in handen vande voorfz Bur-
gemeefters , welcke als dan de plano, fommarie,
ende fonder figure van Proces, de faecken fullen
gehouden zijn af te doen uytterlijck binnen den
tijdt van vier dagen, naer dat parthyen voor haer-
luyden zijn verfchenen, ten ware omme byfon-
dere verhinderingen, ofte partyen tot naerder In-
ftructie van hare faecken tijt van nooden hadden,
wekken tijdt niet en fal excederen acht dagen,
binnen welcken de faecke finalijck fal moeten
werden getermineert.

Alvoorensby Vonniil� de faecken voor Bur-
gemeefteren getermineert fullen mogen werden,
lullen de middelen van Accordt moeten werden
getenteert, gelijck voor heenen aldaer ghebruyc-
kelick is geweeft.

V I.

Tegens den Gedaeghden, voor Burgemeefte-

ren geciteert zij nde,falby continuatie niet mogen

werden gheprocedeert, als naer de derde citane

bly vende geexcufeert wettige abfentie, weJcie lal

ftaen ter arbitragie vande felve Borgemeefteren

VII.

Parthyen gedaecht zijnde, ende nictcomparc-
rende voor de eerftereyfe, fullen verbeuren ie
pene aireede by de Couftumen der Stadt Bergen
opten Zoom geftatueert, ende boven dien de on.
koften vande citatie , ende voor de tweede mael
het dubbelt vande voorfz penen, ende voorde
derde mael verklaert worden contumaces, ende
voorts recht ghedaen worden naer den eyiclivan
faecken, met condemnatie van koften,binnenden
tijdt als vooren.

VIII.

Van VonniiTen by de voorfz Burgemeefters ge�
wefen , daer by parthyen haer zijn vindende be-
fwaert, fullen de felve partyen mogen appelleren
aen het volle Collegie yan Schepenen der Stadt
Bergen op den Zoom.

^1X j

Niet jegenftaende de voorfz appellatie, ende

fonder prejuditie van dien,

fullen de Vonniflcnby

Burgemeefters gewefen, by provifte hebben hare
executie, onder cautie,

^Χ� χ

By Vonnift�n van Schepenen verftaen werden-

de qualick geappelleert te zijn, fal den Appellan)
zijn vervallen in een boete van drie ponden tot
veertigh grooten 't pont, ter faecke vande omvy-
fe appellatie.

XI.

De felve Burgemeefters fullen recht doenbuy-
ten koften van parthyen, behoudens eenen rep-
lieken falaris voorden Griffier, welcke ben»�
werden ghetaxee-rt by de felve Burgemee�ers, al-
leen beftaende inde leges vande aenteeckenm_Dvande Perfoonen voor Burgemeefters gheciree
werdende, alleen van Vonnift�n, endeeynten
proteften d'appel, wanneer de l�lve lui eng ^
fchieden, met het extraheren vande Notule ν' -
felve proteft, omme aen d'Appellanten ""'Vj
totintrodudlieenvervolch van 't appel voo
Collegie van Burgemeefters ende Schepenen�

Waeromrae wy laften ende bevelen ^alJefl^_e0

-ocr page 1212-

^^imm

,o Tegens het teileren v

veeelijcken, dien diteenichfintsaengaen

I hun daer naer re reguleren , ende dienvol-

k voorfz Supplianten, ende d'Ingefetenen

�^en�t rizScadt, het volkomen effect van defen

f°0(ftroye ende Confent ruftelick ende vre-

2420

delick te doen ende laten genieten, fonder oppo-
fitie ter contrarie, want wy fulcx bevonden heb-
ben alfoo te behooren. Gegeven inden Hage.on-
der onfen Cachette, Paraphure ende de Signature
van onfen Griffier, op den xxviij. Junij 165 5.

jfaerfihoumnge , op 't aenbrengen der Landen, Heerlic{beden, Offtcien, &c

die inpantfchap lefeten werden. In date den 14 Augufli 1655.

DE Staren Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , hebben naer voorgaende deli-
beratie goet ghevonden, midts defen te
waerfchouwen, bekent te maecken, oock
lafien ende bevelen refpective allen ende eenen
Lelijckendieeenige goederen, Heerlickheden,
jyt�dictien, Officien, ofte andere gherechtighe-
den hoedanigh dieghenaemtfouden mogen wer-
den', ehelegen in Brabandt, Vlaenderen, Landen
vinbver-Maze, ende elders onder 't reiibrt van-
deGeneraliteytin pantfchapfouden mogen heb-
ben.ofbefitten, datfe deTitulen daer van binnen
den tijde vaneen Maentnae de publicatie defes,

in onfe Griffie fullen hebben over te brengen,ofte
doen over brengen, fonder daer van eenighfmts
in gebreecken te blyven,op pene van nader difpo-
fitie, daer naer een yegelijck fich heeft te regule-
ren , ende alfoo voor fchade te hoeden. Gedaen
terVergaderinge vande hooeh-ghemelte Staten
Generael, inden Hage den veerthienden Auguili
feithien-hondert vijfen vijftigh. Was ghepara-
pheert,#. 1. Mu/ert,�� Onder ftont, Ter Ordon-
nantie vande felve. In abfentie vanden Griffier,
Was geteeckent,/. Spronjfen. Zijnde op'tfpatium
gedruckthet Cachet der felver Heeren Staten, in
rooden Waflche.

JWA Waerfchoumnge, noopende 't aenbrengen der goederen in Tantfcbappe

kfiten werdende. In date den 5 Ocloher .1655.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-

de publicatie defes, alnoch in Onfe Griffie fullen
hebben over te brengen, ofte doen over brengen,
fonder daer van eenighfmts langer in gebreecken
teblyven, op poene van verfteck, daer naer een
yegelick fich heeft te reguleren, ende alfoo voor
fchade te hoeden. Gedaen ter Vergaderinge van
de hoogh-gemelte Staten Generael,Inden Hage,
den vijfden O&ober feflhieo-hondert vijf ende
vijftigh. Was gheparapheert, /. Schulenlorch,^vt'
Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande felve.
Geteeckent, N. Ruyjch. Zijnde op 't fpatium ge-
druckt het Caohet der felver Heeren Staten in
rooden Waflche.

JL/t

erlanden, hebben naer voorgaende deli-
eratie goet gevonden , midts defen voor

de tweede mael te waerfchouwen, bekent
te maecken, oock te lallen ende bevelen refpe&i-
vc allen ende eenen yegeJijcken die eenige goede-
ren, Heerlickheden , Jurifdidien, Officien, ofte
andere gerechtigheden, hoedanigh die ghenaemt
fouden mogen werden , gelegen in Brabandt,
VhenderenXanden van Over-Maze, ende elders
onder't reiTort vande Gencraliteyt,in pantfehap
louden mogen hebben, of befitten, datfe de Titu-
len daer van binnen den tijde van fes weecken na

mczet>vande Ho* Mo, Heeren Staten Qeneraelder Fereemghde Voeder*

landen, Tegens het te fleren ten behoeve van Geeflelijcke, ofte andere� Paus-gefmde geordende Perfoonen,
oftegefeyde Geeflelijcke Armen, Geflichten, ofte Godts-huyfen, &c. over de Steden, ende ten platten Lan-
de, immediatel�ck report er ende onder de Generaliteyt, In date den 14 Otlober 1655.

g^j E Staren Generael der Vereenighde Ne- mente, Legaec ofte Donatie zijn wech makende,
derlanden, Allen den geenen die defen niet alleen ten behoeve van Clooilers, Conven-
tcgenwoordigen fullen fien ofte hooren ten, ende andere genoemde Geeflelijcke Geftich-

lefen, Saluyt. Alfoo Wy dagelijcks be-
jnden,dat niet alleen verfcheyde genaemdeGee-
"elicke:ende geordende Perfoonen van het Paus-
�^m'/oo in de Landen , Steden ende Plaetfen,
; wediatehjck reforterende onder de Generali-
st' a's elders woonende of refiderende, vafte
j ^andere merende goederen aldaer poffideren

ten, Plaetfen of Perfoonen buyten's Lants, maer
dat oock door finiflre beleyt van de gene, die van
tijdt tot tijdt, meer ende meer binnen 'sLandts
trachten op te rechten een Roomfche Geeftelicke
pernitieufe Hi�rarchie of heerfchappye,daer door
d'eenvoudige ende blint-y verende Papiften, felve
werden ghefeduceert ende verleyt, tot het maec-

Min ^3Cfi °°^C^ ^V6'^e ^an^^ere gefeyde Leecken, 't zy ken van Teftamenten, Legaten, of andere giften,
^v ^rouws-perfoonen, mede vande Paui�- ende Geftichten, aen de voor-genoemde gefeyde

bimd , ^e.^ziJⁿ^^e> door fuperflitieufen ende j Geeilelijcke Perfoonen ende plaetfen, of tot Hey-

^ en y ver ingenomen werdende, hare achter j melijckeaenqueeckinge, onderhoudt, endet'fa-

ⁿaniend^^0e fimulatelijck onder bedeckte menkomfte, ofbywooninge van Papen, Monnic-

^oor geborneerde Perfoonenjby Teita- ken, Nonnen, ende andere genaemde Geeftelijc-

7- O kc

-ocr page 1213-

Byvoeghfel van eenige PIacaten,&c«

24-tl

ke Perfoonen, ende dat noch andere diergelijcke noch oock aen eenige Paufelijcke eh_ef_e α '"
fchadelicke faecken binnen 's Landts omme gaen, ftelijcke Armen, Gedichten ofte Godt� I^C ^Geedaer door alfoo een groot Lichaem ende verl'ame- ende dat de voorfz goederen niet fullen "f ^en'
linge wertgemaeckt, van nieuwe genaemde Gee- ren , volgens foodanige difpofitie van y ^CCede"

ftelicke goederen , endc dat ghenoeghfaem in alle
Steden ende Plaetfen ten platten Lande, wer-
dende de lelve genaemt Olla Sacra, of andere be-
deckte namen ghegeven , onder fchijn van Ael-
moefl�n, ende dit niet alleen onder het ghefach,
ende tot fty vinge vande voorfz ghefeyde Geefte-
licke Hi�rarchie, maer tot krenckinge van den
Staet defer Landen , ende voornamentlijck tot
wechneminge der middelen van de goede Ingefe-
tenen van dien, mitfgaders tot ontvremdinge der
voorfz middelen vande rechte Erfgenamen.beko-
mende alfoo de voorfeyde Geeftelickheyt in hare
handen macht ende gelegenthey t, omme niet al-
leenlijck haer felven, ende den genen die van haer
dependcren , midtfgaders oock den geenen daer
van fylieden dependeren, toe te voegen Geeftc-
lijckc Tra&ementen ende benefitien , maer oock
om te doen diftributie van goederen ende pennin-
gen , aen foodanige Perfoonen, Geftichten , Ar-
men, Kloofteren , Conventen ende Collegien foo
binnen als buy ten 's Landts, als haer goet dunckt:
Zijnde onfe ernftige wille ende meyninge, niet te
gedoogen dat eenige goederen (onder wat naem
of pretext dat het oock foude mogen wefen) ko-
men of blyven in een doode handt, onder andere
dan publijcque ende geauthorifeerde adminiftra-
tie. Dat mede veele Paufelijcke-gefinde Ouders,
kinderen hebbende, die haer begeven tot de Chri-
ftelijcke gereformeerde Religie, de felve kinderen
veeltijts zijn verongelijckende, ende minder por-
tie in haere erff�niite nae latende, als aen andere
kinderen , Profeflle doende vande Religie van 't
Paufdom, alleguerende de voorfz Ouders dick-
maels daer toe vele fimulate ende opgeraepte
pretexten, op dat fodanige voorgemelte feclufie,
exheredatien of verkortingen niet fouden fchy-
nen ghedaen te zijn uythaet vande Religie, waer
door dan echter foude konnen veroorfaeckt wer-
den , dat vele vroome ende devote Zielen, door
Menfchelijcke fwackheyt vande openbare bely-
denifl� vande voorfz Chriftelijcke gereformeerde
Religie fouden werden gedeterreert ende ghedi-
verteert. SOO IST, dat Wy daer inne willende
voorfien.naer rype deliberatie geordonneert ende
geftatueert hebben, gelijck wy ordonneren ende
ftatueren midts defen, dat van nu voortaen geene
Perfoonen, van wat ftaet, conditie ofqualiteyt
die fouden mogen wefen , 't zy dat de felve Per-
foonen inde voorfz Landen, Steden ende Plaet-
fen immediatelijck reforterende onder de Gene-
raliteyt, of daer buyten mochten woonen of refi-
deren , ofte binnen het felve refort mochten ko-
men , en fullen vermogen by Teftament, Codicil-
len, Legaten, Giften ter faecke vande doodt, ofte
onder den levende, ofte andere fraudaleufe, ende
in prejuditie van defen onfen Placate aengeleyde
ende fimulate handelinge, ende contra�ren van
hare goederen, geen uytgefondert, te difponeren
aen, ofte ten behoeve van eenige vande voorfz
gefeyde Geeftelijcke Perfoonen, Kloppen, Non-
nen, ofte andere Paufgefinde geordende Perfoo-
nen₃hoe die oock genaemt fouden mogen wefen,

Willen, Donatien ofte Contracten, die wyb?
fen verklaren alle van geender waerden, nLlΗ
de felve goederen lullen moeten volgenaend
geenendie naercouftume ende Rechten _va d
Lande byverfterf daer toe fouden mogen weft!
gerecht.ght. Ordonneftn voorts, endeiW η
mede, dat alle Paeps-gefinde Ouders, een ofm
kinderen hebbende, daer van een ofte meer n"
en fouden mogen wefen vande PaufelickeReliJe'
haer kint of kinderen profeffie doende vande fel '
Paepfche Religie.niet meer en fullen mogen bene
f�cieren, 't zy by Teftament, CodiciJle, Legaet'
Donatie, ter faecke vande doodt, ojte onder den
levendigen, of by Contrad, als haer voorfz kint
of kinderen die vande Paufelijcke Religie nieten
zijn -.Ende voor foo veel bevonden fal werden ter
contrarie gedaen te wefen, ende de errTeniiTenoch
onverdeelt is leggende , fullen de felve uyt hare
Ouders nalatenfchap,fo veel genieten endeprori-
teren, als yemandt vande Paus-gefinde kinderen,
diealderrrieeft fal wefengebenef�cieert, tenware'
de voorfz Ouders mochten hebben andere wetti-
ge ende fuffifante redenei, die daer toe met ken-
niffe van faecken vanden Rechter fullen moeten
werden geexamineertendegedecideert. Ende be-
langende fodanige van defe kinderen, die haer tot
eenigen gefeyde Geeftelicken ftaet fullen hebben
begeven, ende binnen of buyten defe Vereenigh-
de Nederlantfche Provintien, geaiTocieerde Lant-
fchappen, Steden ende Leden van dien woonen
of refideren , dat de goederen of Erf-portie van
hare Ouders gekomen, uyt krachte van defen ful-
len fubject wefen, om nae der voorfz kinderen
doot te komen aen der felver naefte Vrunden en-

de Erfgenamen ah inteflato,
dere quaet beleyt ende finiftre praftijeke in defen
voor te komen ende te corrigeren, foo veel doen-
lick is, foo hebben wy geftatueert ende geordon-
neert, gelijck wy ftatueren ende ordonneren mits
defen, dat alle Paus-gefinde, de welcke by eenige
vande genoemde Geeftelijcke of Leecken, vande
Paufelicke Religie vvefende,als Erfgenamen.Lega-
tariffen ofDonatariff�n, tot nadeel of byexdulie
vande naefte Erfgenamen ab inteflato, (niet zijnde
vande voorfz Paufelijcke Religie) fullen worden,
of wefen geftelt,of onder l�kere gelimiteerde con-
ditien eH heymelijcke Inftru�rien gebenefieieert,
geinftitueert ofte geinftrueert,om eenige der alge-
ftorven goederen ergens ten dienfte ofte voordeel
van eenige der voornoemde Geeftelijcke, ttf
Perfonen,Kloofters,of andere Geitichten, te om-
fangen, regeeren, uyt te keeren ende te belleden,
of voor haer felven te behouden, lullen gehouden
wefen aende felve Erfgenamen eiinteflato.oo^
fodanige gelegenthey t, daer fy lieden ter iake w
dien in queftie of litifpendentie fouden mogen we-
fen , in alle oprechtigheyt te doen hebben yiflg
leclure ende copie autentijcq van alle de voor
difpofitien, Donatien, Contraclen, gbelim'^teer^
conditien ende heymelicke Inftru&ien. ende o
te leveren pertinenten ftaet ende Inventaris
alle de goederen die fy alfoo fullen hebben aengc-

-ocr page 1214-

Verbodt tegen 't drucfce

dat die geene die in fraude van defen verfocht fal,
of fullen zijn, van 't felve verfoeck of fraude, ken-
nifTe fal of fullen hebben bekomen, by henlieden
aende rechte Erfgenamen ende de Magiftraet, on-
der wien yeder is woonende, quame bekent ghe-
maeckt te worden, met prefentatie, om vande ge-
melte adminiftrarie ende ghenot der goederen af-
ftant te doen: Zijnde tot dien eynde by ons ghe-
caiTeerc ende gheannulJeert alle foodanige Teila-
menten,Codicillen, Legaten, Donatien,Contrac-
ten, Conditien, Initru&ien of de difpofitien van
Rechten, als defen onfen wille eenighfints bevon-
den fujlen worden tegen te wefen ende te contra-
rieren, gelijck wy de felve caiferen ende annulle-
ren by defen , fulex wy oock caiTeren ende annul-
Jeren alJe Oftroyen ende Conceifien der Paus-
gefinden verleent, omme overLeen-goederen te
mogen difponeren , uytkrachtevan welckeOc-
troyen de naefle Erfgenamen alinteflaio_tmet zijn-
de vande PaufeJijcke KeJigie, fouden mogen wer-
den of wefen voorby ghegaen ende verkort. Or-
donnerende mede, en expreiTelicken ftatuerende,
dat van nu voortaen gene Perfonen vande Paufe-
licke Religie by Oftroy over Leen-goederen lul-
len mogen difpQueren.anders als voor de refpedi-
ve Hoven van Juilitie in 't voorfz reflbrt vande
Generaliteyt, ten eynde degene de welcke tot de
fucceffie naeftgerechtighr zijn, niet gepreterieerc
ofte voorby gegaen en werden, als met volkomen
kenniffe ende goede redenen. Blyvende niette
min onfe voorige Placaten, al 't gene voorfz is ee-
nichfins concernerende, in hare volle krachtend�
vigeur, voor fo^eel de felve by defen niet en wor-
den verandert. Ende ten eynde niemant van defen
onfen goeden wille ignorantie en pretendere,
maer alle ende een yegelick weten moge waer na
hen te reguleren, Laften wy dat defen alomme in
het meer-genoemde refort vande Generaliteyt fal
werden gepubliceert ende geaffigeert daer fulcks
behoort,endetegefchieden gebruyckelickis. Or-
donnerende ende bevelende voorts allen Officie-
ren, Jufticieren ende Dienaren, dat fylieden tegen
de Contraventeurs ende Overtreders van dien
procederen, fonder eenige gunfte , faveur of difii-
mulatie,want ,wy 'tfelve ten dienfte vanden Lande
alfoo bevonden hebben te behooren. Gegeven in
den Hage onder onfen Cachette, Paraphureende
de Signature van onfen Griffier, op den xiiij Oc-
tober 1655. Was geparapheert,tf. Verboh"� On-
der ftont.Ter Ordonnantie vande boogh-gemeke
Heeren Staten Generael, Geteeckent, N, Ruyfih.
Zijnde op 't fpatium gedruckt het Cachet der fel-
ver Heeren Staten in rooden Wail�he.

_tLi3

ende eeadminiftreert, of die haer als vooren

^Vaeie wefen gemaeft,ofre ter handen geftelt,roe-

5e ende onroerende,gene ter werek uy tgefon-

lsmede van alle de Boecken,Brieven,Muni-

^^a'^a η Papieren, ende vordere befcheyden van

f' Roedei,met de fchiftinge ende fcheydinge der

u ende aen\vyfinge,waer,ende onder wien die

¹ ^e beruftende.ende onder wat conditie,met ver-

ι ■ at dat iy lieden noch vande voornoemde ge-

^^Jt"erdeconditien oflnilrndriemnoch van eeni-

dere fchriftelijcke of mondelinge laft, noch

^fvande voornoemde goederen,Boecken,Brie-

)^et ^utiimenten,Papieren efl andere befcheyden

^ve"j_cn Boedel meer achter houden, verfwygen

^Vftverdonckeren, ofte ter quader trouwen weer-

°\ _oSzijn geworden, alles by folemnelen eede ge

' j._t Ende of t eeniger ujdt hier nae bevonden

ochte werden in 'tgeene voorfz is, regens onfe

goe

Π'

demeyningeof wille,en defenPJacate te wefen

handelt, ende de waerheyt verfwegen , of dat

de felve goederen, of een ghedeelte van dien, om
njetacluerhaeltte werden byde voornoemde ge-
fyborneerdePerfonen,of andere mochten werden
of wefen geeygent,of door haer,ofte by hare ken-
uifl�dooreenige vande voor-ghenoemde Paeps-
«finde Perfoonen, gefeyde GeefteHcke Geitich-
ten of faken geadminiftreert, foo ftatueren ende
ordonneren wy oock mits defen, dat de fodanige,
boven de refbtutie van't gene haer, ofte ook eeni-
Bige vande andere Perfonen, Conventen ofte Ge-
dichten, in eeniger manieren, met hare kennifj�
foude mogen wefen gemaeckt, gegeven ofte toe-
ghevoecht, fullen werden verklaert infaem, ende
daeren boven verbeuren het viervout van alle het
gene dat fyalfo fullen hebben verfwegen,verduy-
fterc, ende oyt voor haer felven ende anderen als
voren geeygent, ofgeadminiftreert, teappliceren
een derdepart van dien voor den Aenbrenger,een
derde voor den Armen, ende een derde voor de
gemeene fake, ende boven dien arbitralick gecor-
rigeert of geftrafc: Sullende 't gene haer als voren
in eygendom foude mogen wefen gemaeckt»we-
derom komen aende wettelijcke Erfgenamen al�
m$m, met de renten van dien, te reeckenen van
den tijt af dat fy 't felve onder haer fullen hebben
gehadt, ofte in fraude van defen Placate aen ande-
ren fullen hebben uytghekeert, of gegeven , ten
warefulcx binnen den tijt van drie naeitkomende
Diaenden nae date defes, ten aenfien vande voor-
verhaelde ghepai��erde faken, of eerder, daer van
KenniiTe gekregen hebben. Ende noopende dier-
gehjeke toekomende faecken naer de publicatie
van defen, binnen den tijt van veertien dagen nae

Verbodt tegens het inbrengen, drucfyn, ver{oopen,&c. vant "Boeckjer Tr<e-

adamiten. lnJatedem6Novemkri6^$.

E Staten Generael der Vereenichde Ne-
derlanden , Allen den genen die defe je-
genwoordige fullen fien ofte hooren le-
Alfnnr 'r^ai^U>^7t- ^DO�N TE WETEN,

^en��o� d�/' � ^gek°^men'^dat ^U^^e&-
fcec�� ρ . ^den ^druck gemeen gemaeckt wert

ave��TV" ^v,^etfclleyde Formaten , oock in

«te lalenghetranilateert, gheintituleert,

Pmadamitafiveexercitatia,&c. inhoudendever-
fcheydenegrouwelickeende JafterJicke opinien,
directelijck ftrydende tegens Godts Heylige
Woort, endede ware Gereformeerde Chriilelijc-
ke Religie, ftreckende tot groote ergernifle van
der felver Ledematen , ende voortfettinge van
valfche ende ergerlicke Leeringen, tot fchade en-
de naedeel vande Ingefetenen der voorfz Vcree-
7-0 ij nighde

-ocr page 1215-

Byvoeghfel van eenige Placaten,&c. _%

jegens de Overtreders ende ghebreeckige te
cederen, fulcksals naer gelegentheytvan fa *f°*
bevonden fal werden te behooren. Ende ��
niemant hier van ignorantie en pretendere �
bieden ende verfoecken Wy de Heeren Sr
Gecommitteerde Raeden, ende Gedepu/^'
Staten vande Provintien refpective van Geld
landt ende 't Graeffchap Zutphen, Hollans1'
Weft-Vrieflandt, Zeelandt, Utrecht, Vriefland
Over-YiTel, Stadt Groeningen ende Ommela
den, ende allen anderen Jufticieren ende Offi �
ren der voorfz Vereenighde Nederlanden, G_t*t
focieerdeLantfchappen, Steden ende Leden �
dien, dat fy defen onfen Placate van (Tonden ae"
alomme doen verkondigen, uytroepen, pub]j_c ^�ren ende affigeren, daermen gewoonlijckisduf'
danige uytroepinge, publicatie ende affixie _tedoen, Procederende, ende doende procederen
tegens de Contraventeurs ende Overtreders van
defen, fonder gratie, ooghluyckinge, faveur, diffi.
mulatie ofte verdrach, want Wy iulcx bevonden
hebben te behooren. Gegeven inden Hage,on-
der onfen Cachette, Parapkure endedeSignatu.
re van onfen Griffier, op den fes en twintighften
November 1655. Was geparapheert, l.saukn-
èorcb,'¹' Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande
hoöch-ghemelte Heeren Staten Generael. Ge-
teeckent, N. Ruyfch, Zijnde op'tfpatiumgedruckt
het Cachet der felver Heeren Staten, inrooden
WaiTcbe.

I425

nighde Nederlanden,evoor de eere Godts, eblijcq ten hooghften gverder gedivulgeert, mS O O I S � , dat Wflenst felve Boeck verren by defen , te wefeende te tenderen ommStaet, ende allen andeligie af te leyden. VeBoeckdruckers, Boeckdere Perfoonen, vande felve fouden mogenhier te Lande te druckofre inne te brengen,over te fetten , diitribmaer ter contrarie lallfelve Boeckdruckers efy aenftonts, naer datkomen fal zijn, alle fovan het voorfz Boeckhebben, over leverenficieren ofte MagiftraPlaetfen daer fy wooncontrarie bevonden wofte daer van in gebreeover naer exigentie vade ghemuldteert te welende voorts alle Officop naeuw endeexaót

�/acaet vanden Holte van Hollandt, op 'tfehefubjeB. In date den fes m

twintighfien NoOemher 16 5 ■).

DEnPrefident ende Raden over Hollandt»
Zeelandt ende Vrieilandt, Allen den gee-
nen die defen fullen fien ofte hooren le-
fen, Saluyt. Alfoo eenigen tijdt gheleden alhier
uytgekomen ende gedruckt is in verfcheyde For-
maten, feecker Boeck, geintituleert, Pra-adamita
five exercitatio,&c. daer inneghevonden werden
verfcheyde valfche, fchadelijcke, ende ergerlijc-
ke Leeringen, ftrydende tegens Godts Woort,
ende de fondamenten vande Chriftelijcke Religie,
ende dat derhalven daer aen voor den dienft van
het publijcq ghelegen is, dat het felve niet verder
gedivulgeert, maer gefupprimeert werde. S O O
I S T, dat 't HofTdaer tegen willende verfien, het
felve Boeck verklaert heeft, ende verklaert by
defen, te wefen fchandaleus, Godtloos, ende ten-
derende omme de Ingefetenen van defen Staet,
ende allen anderen vande Chriftelijcke Religie af
te leyden. Ende verbiedt daeromme allen Boeck-
druckers , Boeck-verkoopers, ende allen anderen
Perfoonen , van wat qualiteyt ofte conditie de
felve fouden mogen zijn, 't voorfz Boeck alhier
te Lande te drucken , herdrucken, verkoopen,
ofte inne te brengen , ofte oock in andere Talen
over te fetten,diitribueren ofte uyt te geven,maer
ter contrarie laft ende beveelt alle de felve Boeck-
druckers ende Boeck-verkoopers, dat fy aen-

ftonts , naer dat defen tot hare kenniflê ge&omen
fal zijn, alle foodanige Exemplaren alsfy van liet
voorfz Boeck onder haer fouden mogen hebben,
over te leveren ende behandigen aende Officie-
ren ofte Magiftraten vande Plaetfen daer fy
woonachtigh zijn.op peyne van contrarie bevon-
den werdende gedaen te hebben , ofte daer van in
ghebreecke ghebleven te zijn, daer over naerexi-
gentie van faecken gecorrigeert ende gemuldeert
te werden. Laftende ende bevelende voorts allen
Officieren ende Jufticieren defer Landen, daer op
naeuw ende exaite onderfoeck te doen, ende je-
gens de Overtreders ende ghebreeckige te proce-
deren , fulcks als na gelegenthey t van faecken be-
vonden fal werden te behooren. Ende op dat niet
van niemandt eenige ignorantie en pretendere,
Ordonneren wy, dat defe op de Audiëntie vande
Rolle, als mede vande Peuye van hetStadthuys
van 's Graven-Hage, openbaerlijck voorden
Vokke verkondight, ende alomme daer men ge-
woon is, geaffigeert fal werden, ende voorts me-
de over gefonden aende Officieren ende MagilW-
ten vande refpe&ive Steden, omme aldaer roede
te werden geaffigeert. Gedaen inden ��~�
fes en twintighften November 16 j 5. «^D *

niffe van my,

^J Ain Pon.

Placaet

-ocr page 1216-

lUUUiiHi

■-"■""! -.....^,"''"-

_%1 Tegens 't drucken,&c van Sociniaeniche Boecken. 1418
f lacaet jegens de moetmile eeniger ^oms -ghefinde, jegens de Tredi{anten

vande Gereformeerde Religie. In date den 3 Decemher 16 � 5.

,^-v E Prefident ende Raden over Hollandt,

IZeelandt enele Vrieilandt , Allen den

/openen die defen fu�en fien ofte hooren

�*^fefen,Saluyt. DOEN TE WETEN,

αIfoo tot onfe kenniiTe gekomen is, dat de Predi-

_en die op voorgaende ordre ende authori-

tt vandc Edele Groot Mogende Heeren Staten

η Hollandt ende Weft-Vrieflant, als mede van
%n Hove, uyt de refpe&ive Clailes van DelfT,

jeLeyden zijnghecommitteert, ende ghelaft,
^cn _e je Invvoonders ende Buyren vande Dor-
LvanStompwijck, Soetermeer, Wilts-veen,
Wveveen, ende de daer ontrent ghelegene
plaetfentegaenbefoepken.endede felve te on-
achten inde ware Gereformeerde Religie, foo-
danich niet en werden bejegent, als de waerdig-
heytvan liaer Ampt, ende het refpecVt gene alle
Jefetenen aen d� ordres vande Edele Groot
Mogende Heeren Staten van Hollandt ende
Wel- Vrieilandt fchuldigh zijn, wel vereyiTchen,
mierdatfoo wanneer de voorfz Predicanten tot
Stompwijck zijn gekomen, omme aldaer de goe-
de Luyden inder minne aen te fpreecken, veele
Klopbroederen ende Sufteren, mitfgaders ande-
re Perfoonen te famen rottende, ende een groot
_Eeraesendeghetiermaeckende, defelve hebben
uyt-geguycht, ende door haer gebaer foodanigh
verhindert, dat fy daer inne niet gheruftelijck en

kunnen voortgaen, 't welcke eene faecke zijnde,
dieganrfchonbehoorlijckis, ftreckende tot dif-
refpeft ende kleynigheyt vande ordres vande ge-
melte hare Edele Groot Mogende, ende bevel van
defen Hove. SOO I ST, dat wy daer inne wil-
lende voorfien, ten eynde de voorfz Predicanten
in haeren laft ende Commiffie onverhindert mo-
gen voortgaen , gheinterdiceert ende verboden
hebben, interdiceren ende verbieden midts defen
aen alle Perfoonen, van wat qualireyt ofte con-
ditie de felve foude mogen zijn, eenige foodanige
t'famenrottinge in toekomende meer te maecken,
ofte de voorfz Predicanten in het doen van haere
aenfpraecke, ende betrachten van hare Commif-
fie, eenige de minile verhinderinge ende beletfel
te doen, maer ter contrarie, laften ende bevelen
wy van wegen de Hooge Overighey t, yeder een
wie het zy, dat fy de felve behoorlijck bejegenen,
ofte anderfints dat wy by ghebreecke van dien»
tegens die geene, die contrarie bevonden fullen
werden gedaen te hebben, foodanich fullen pro-
cederen endeilatueren, als wy nae gelegentheyt
van faken bevinden fullen te behooren. Ende op
dat yeder een hier van goede kenniiTe foude mo-
gen hebben, fo wort gelaft,dat defen atomme bin-
nen de voorfz ende omliggende Dorpen fal wer-
den geaffi geert. Gedaen inden Hage, den derden
December 1655. In kenniiTe van my, Adr: pots.

Derde ende laetfte Waerfchouwinge, �^oopende 't aenbrengen der

goederen die in Pantjchappe hefeten werden. In date den 17 December ι β <$ $.

Griffie fullen hebben over te brengen, ofte doen
overbrengen,fonder daer van eenigfints langer in
gebreken te bJyven, op pene van verfteken, ende
vervallen te zijn van hare pretenfien diefy op de
voorfz goederen, Heerlijckheden, Officien, ofte
andere gherechtigheden fouden mogen hebben»
daer naer een yegelijck fich heeft te reguleren,
ende alfoo voor fchade te hoeden. Ghedaen ter
Vergaderinge vande hooch-gemelte Staten Ge-
nerael, inden Hage, den i7^en� December 165f.
Was geparapheert, Jacol Feth_t"^x' Onder ftont,
Ter Ordonnantie van de felve. Gheteeckent,
N. Ruyfch. Zijnde op 't fpatium gedruckt het Ca-
chet der felver Heeren Staten in rooden wailche.

E Staten Generael der Ver�enighde Ne-
derlanden, hebben naer voorgaende de-
liberatie goet gevonden, mits defen voor
de derde ende laetfte maelte waerfchou-
wen, bekent te maecken, oock te laften ende be-
velen refpeclive, allen ende eenen yegelijcken die
eenige Goederen, Heerlijckheden, J�rifdi<5tien<
Ui��cien, ofte andere gerechtigheden, hoedanigh
<i:e genaemt fouden mogen werden , ghelegen in
Brabandt, Vlaenderen, Landen van Over-Maze,
ende elders onder 't reilbrt vande Generaliteyt in
pindtCchap fouden mogen hebben of befitten,
oacfede Titulen daer van binnen den tijdt van fes
«ecken nae de publicatie defes, alnoch in Onfe

ι lacaet, Tegens het drucr\en, verhopen, ende inbrengen van alle Sociniaen*

(the Boecken. in date den 10 Fehruarij 1656.

IE Staten Generael der Ver�enighde Ne-

(herlanden , Allen den genen die defe je-

jgenwoordige fullen fienofte hooren le-

_A fen.Saluyt. DOEN TE WETEN,

°°^tot ^onie kenniiTe is ghekomen, dat uytge-

wetd "j °^0rden druckghemeen ghemaeckt

ittfd�! λ ^Sociniaenfcbe Boecken , inhoudende

" ^cney«ene grouwelijckeende lafterlijcke opi-

nien, dire&elick ftrydende regens Godts heylige
Woort, ende de ware Gereformeerde Chriftelio»
ke Religie, ftreckende tot groote ergernii�� van
der felver Ledematen, ende voortfettinge van
valfche ende ergerlijcke Leeringen , tot fchade
ende nadeel vande Ingefetenen der voorfz Ver�e-
nighde Nederlanden, ende dat derhalven daer aen
voor de eere Godts, ende den dienft van het pu-

7. O iij blicq

-ocr page 1217-

Byvoeghfel van eenige Placaten,&c.

den fal werden te behooren.

14*9

blicq ten hooghften gh

²43o

Ende op d_at

verder gedivulgeert,maer gefupprimeert werden.
S O O IS T,dat wy daer tegens willende verfien,
goet gevonden, ende noodich gheacht hebben, te
verbieden, gelijck wy wel expreflelijck verbieden
by defen,allen Boeckdruckers,Boeckverkoopers,
ende alle andere Perfoonen, van watqualiteyt
ofte conditie de felve fouden mogen zijn,de voor-
fchreve Goddoofe ende fchandaleufe Sociniaen-
fche Boecken, gene van dien uytgefondert, alhier
te Lande te drucken , herdrucken, verkoopen ,
ofte inne te brengen, diftribueren ofte uy t te grie-
ven , te hebben , ofte te Jefen, maer ter contrarie
Liften ende bevelen alle de fdwe Boeckdruckers,
Boeckverkoopers,ende allen anderen, dat fy aen-
ftonts, naerdat defen tot haerkenniife gekomen
faJ zijn, alle foodanige Exemplaren als fyvande
voorfz Boecken onder haer fouden mogen heb-
ben, overleveren ende behandigen aende Officie-
ren ofte Magiftraten vande Steden ende Plaetfen
daer fy woonachtigh zijn , op pene van contrarie
bevonden werdeude gedaen te hebben, ofte daer
van in gebreecke gebleven te zijn, daer over naer
exigentie van faecken ghecorrigeert ende gemul-
fteert te werden. Ladende ende bevelende voorts
alle Officieren ende Jufticieren daer op naeuw
ende exaft ondetfoeck te doen, ende jegens de
Overtreders ende ghebreeckige te procederen,
fuicksals naer ghelegentheyt van faecken bevon-

mant hier van ignorantie en pretendere O i"^e"

committeerde Raden ende Gedeputeerde s' ^
vande Provintien refpeftive^van Gelderl ^"
ende *t Graeffchap Zutphen , Hollandtï'

Weft-Vrieflandt, Zeelandt, UtrechtTvriefl"?

roeningen ende Oni_me]_a�_.., vw�^ �.,... �..�.ren Juiticieren ende Offi
ren der voorfchreve Vereenighde Nederland
GeafTocieerde Landtfchappen , Steden end I '
den van dien, dat fy defen onfen Placate van ft
den aen alomme doen verkondigen, uytroe °^�publiceren ende affigeren, daer men gewocJi �

te doen, Procederende, ende doende pro_Qren tegens de Contraventeurs ende Overired ^e"
van defen, fondergratie,oochluyckinge.faveu"
diiTimulatie ofte verdrach, want Wy lulcks b""'

den Hage, onder onfen Cachette, Paranhu»

, ,- ,.� ■ --^rap'

ende de Signatuere van onfen Griffier
den thienden Februarij fefthien-hondert faeode
vijftigh. Was gheparapheert, �._v. _Bm,_m �.
Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande lioogii-
ghemelte Heeren Staten Generael. Geteec-
kent, N. Ruyfik Zijnde op *t fpatiumgedruckt
het Cachet der feJver Heeren Staten in rood�
Waifche.

Echt - Reglement, Over de Steden > ende ten platten Lande, inde Hm*

lijckheden, ende Dorpen, �� Je onder de GeneraUteyt. In dateden 18 Martij 16$6.

} Lle Perfoonen , van wat ftaet, conditie,
; gemoet ofte gefintheyt fy zijn , die hen
j nae de publicatie van defen ten Houwe-
' Jijck willen begeven, fullen ghehouden
wefen in Perfoon, ende ten overftaen van Ou-
ders, Voochden, Bloetverwanten , of andere eer-
lijcke Getuygen, te compareren voor de Magi-
ftraten _} CommiiTarifen vande Houwelijckfche
faecken, ofte Kercken-Raden, foo wel inde Ste-
den , als ten platten Lande, ende aldacr verfoec-
ken , dat hen drie Houwelijckfche Proclamatien
gegunt fullen werden.

II.
De infehryvinge vande Geboden fal gedaen
worden by de Magiftraten, CommifTarifen vande
Houwelijckfche faecken, ofte Kercken-Raden,
foo wel inde Steden als ten platten Lande , daer
de Verfoeckers beyde woonen ofte refideren, en-
de laetft een jaerende fes vveecken hebben ghe-
woont ofte gerefideert, ofte ter plaerfe van yders
voorfz Wooninge ofte refidentie.by aldien fyluy
den onder verfcheyden Jurifdiclien woonen of
refideren.

IIL
Van wegen her Gerechte fullen altijdt over de
infehryvinge vande Geboden moeten ftaen ten
minften twee vande Schepenen, met den Secre-
taris, ofte in fijn afwefen, fijn ghefwooren Subili-
tuy t ofte Klercq. Inde Steden fal de infehryvinge
vande gene die inde Kercke willen trouwen, voor

deKercken-Raedt moeten ghefchieden, ofte ten
minften voor den Predicant, ende twee Ouderlin-
gen : Ende ten platten Lande voor den Predicant,
een Ouderlingh, ende een Diacan, waer geen
Kercken-Raedten is, alleen voor den Predicant,
waer geen Predicant en is, voorden naebuyrigen
Predicant, die als dan in loco komen fal, ofte den
Predicant ofte Proponent die de vacerende Plaet-
fe waer neemt, ende dat ten overftaen van den
Kercken-Raedt,ofte eenige van dien. Ende indien
daer geen Kercken-Raedt en is, ten overftaen van
twee vande gefchickfte ende gcqualificeerfte In-
gefetenen, zijnde vande Gereformeerde Religie.

111 ï.
Geen vande Roomfche Geeftelickheyt,« van
eenige Secïe,foofe mogen ghenaemt zijn .lullen
haer onderwinden yemandtin ondertrouw op te
nemen, te trouwen, ofte hertrouwen, op pene
voor de eerfte reyfe, dat alle de foodanige je
plaetfe harer woohinge ofte refidentie tentont �
worden ontfeyt: Ende indien fy van liet Lan
eenige alimentatie genieten.datferfi? ��*&&
fullen vervallen zijn, ende voor de tweede rev �
datfe uyt Ons Landt fullen ghebannen worden,
fonder daer immermeer weder te ^if⁰¹ ^_Qmmen, ende foodanige ondertrouwe fal daerj^ ^
ven nul ende van geender waerde zijn, en ^^^
mant hem vervorderen daer op eenige �r
tie ende folemnifatie te doen; Ende die ^ ^
foodanige laten ondertrouwen , ofte oo ^
toe reet ejide daet ghegeven hebben, 1« _eJ}

-ocr page 1218-

Echc - RcglemenC. 1432

^enhondertCarolu^guldens.

infchryvinge fal altijdc, ende alleenlijck
,Lehedaen in publijcque pJaetfen voor de

ende die af te fchieten, ofte met het fchencken
van ftercke Wateren, Bier ofte Wijn, 't zy in't af-
vorderen na gedaene infcliryvingen ofte Trouw,
van Ry-bieren, ofte Boxem-bieren, ofte Quanfel- .

bieren, ofte wat naem foodanige quade ghewoon-

or de CommiiTarifen van het

'.lurk oodeStadthuyfen, ofte ter plaetfe
^^^C'LL�^ hpr Gerechte houden fal.

ten ende infoientien mogen hebben, op pene dat

_men voortaen

alle de geene die fukks doen, voor de eerfte reyfe

^iet '^ Predicanten ofte Kercken-Raden , inde

Voor

verbeuren fullen yeder twaelf gulden, voor de
tweede reyfe vier en twintigh gulden , voor de

Jiftorie ofte Kercke daer men ghewoonι is

^"cken-Raedc te houden, op pene van vijftigh

derde reyfe honderr gulden,ende noch arbitra�ck

daer en boven gheftraft. �nde fullen de Ouders
voor de kinderen , ende de Heerfchappen ende
Officiers voor de Knechten, Maeghden ende Sol-
daten moeten in ftaen. Ende indien de Bruyde-
gom ofte Bruyr, ofte hare Vrienden , direcTelijck

guldens- _v j

Die voor de Wet ofte CommiiTa, _s[_ea_en daer des ghebruyckelijck

n werden, fullen gehouden zijn t

^Jdens thien ftuyvers, fondereenige af kortinge

ofte indirecTelick daer toe yets contribuere,voor,

Die inde Kercke ingefchreven werden
ockde Diaconie Armen ghedencken , ende fal
j_ier toe een BuiTe in alle Kercken zijn , om de
ielmocfl�n daer in te ontfangen ten profyte van
je voorfz Ai men, te diftribueren door de geene
fooeebruyckelickis-

⁰ ^; VII.

De infchryvinge fal inde Steden by de Gerech-
ten, ofte CommiiTarifen voorfz, ende ten platten
Lande by de Predicanten, in voegen als vooren,
maereens des weecks ghefchieden , namentlijck
des Saterdaeghs,ende dat nimmermeer voor Son-
nenopgangh, ofte naer Sonnen onderganck:
Maer inde Steden ende Plaetfen daer Avondt-
Predicatien in gebruyck zijn, fal die oockmogen
gedaen worden nae de Avortdt-Predicatie.
^h VIII.

Soo wie by nachte ofte ontyde yemandt in-
fclirijft, ofte hem ten Houwelijcke la�t in fcbry�
ven, fullen verbeuren elck vijftigh guldens, ende
foodanige infchryvinge fal nul ende van onwaer-
den zijn. Indien buyten �eien ordinaris dach in
de weecke yemandt foeckt in gefchreven te wor-
den, ende daer toe pregnante redenen zijn, waer
van de Magiftraet ende Kercken-Raedt refpecTi-
veelck in den haren fullen oordeelen, foo lullen
de leges vande infchryvinge tot profyte vanden
Gerechte ofte de CommiiTarifen , ende Armen
worden verdubbelt. Doch inde Kercke fal 't fel-
ve gefchieden gratis, met recommandatie van een
meerder Aelmoei��, ten profyte vanden Armen
als vooren. «

^IX

Inde infchryvinge fullen de Gecommitteerden

»ande Gerechten, ofte de CommiiTarifen, forgh-
«hlijckachtgheven, dat alles fonder licht-
\eerdigheyt, fonderdronckenfchap, nuchteren,
«rbiedelijck, ende in des Heeren vreefe toe gae,
^ae beletten dat voor ende gheduyrendedein-
Khryvinge geen ftercken driinck ghefchoncken
_r ,^e ?^edroncken werde, op pene van die contra-
'^e ^d°et, te verbeuren vijf en twintigh guldens.

v� ^x

^.Memantfal hem vervorderen,hetzy Militaire

ce R !i^re' '^nde ^Steden °fte ten platten Lande,
ιoruydegoms ofte Bruyts in het infchryven

Ker k^r0U f^ei�' 'ⁿ '^lecg^aen ^nae d^eQ Gerechte ofte

r₀.^C ^e' ⁱⁿ '^1er wederkeeren nae huys, nae te

sefJJ"' j^e ^rcnucren °fte te fchatten, 't zy in het

■ ^c"en der felve van ofte naer huys, met Roers,

in, ofte naer het infchryven ofte Trouwen, onder
wat pretext het oock zy, foo fullen fy verbeuren
vijf en twintigh gulden yeder.

XI.
In het infchryven fal men neerftigh onderfoeck
doen van de Contrahenten gewoonlicke Namen,
Toe-namen, qualiteyten, Woonplaetfc, tijdt van
refidentie ofte wooninge, ouderdom, offe vrye
Perfoonen zijn, vry van anderen, offe minder ofte
meerderjarigh zijn, ende nae de gelegentheyt van
jaren, of de Ouders ende Vooghden het Houwe-
lijck toe ftaen, ofte, ende hoe naefy malkanderen
beftaen in bloede ofte Swagerfchap, offe fonder
bedwanck, fimulatieendebedroch met malkan-
deren inden Echten ftaet willen verfamelen, ofi�
niet te voorens getrou wr zijn ge weeft,ende waer,
voordien, ende wat blijck vande Aflyvige.voor-
namentlickfalmcn letten op de Vreemdelingen,
ende die inde Militie dienen , ende wat meer toe
voorkominge van alle belerfel ende wettelijcke
infpraecke ordinaris in een welgeftelde Regierin-
ge ghevraeght pleecht ende behoort te worden,
om in voorval van faecken de infchryvinge te ac-
corderen, dirT�reren, ofteoockgheheelickafte
ilaen, met kennifl� endegoetvinden vande Magi-
ftraet der Plaetfe.

XII.
Na dit onderfoeck by de Gerechten ofte Com-
miiTarifen , ofte in haren name by den Secretaris
aldus gedaen zijnde, fal men de Bruydegom ende
Bruy t voor het laetfte afvragen, offe beyde voor
Godt ende haerlieden verklaren alles alfoo te zijn
als ly hebben geantwoort,ende voornemens zijn,
als de Geboden fonder wettelijcke infpraeckeof
oppofitie ghegaen zijn, haer inden Echten Staec
metten eerften te Jaten beveiligen. Daer op f/
beyde eyndelick fullen moeten Jae feggen.
XIII.
De onderfoeckingeende de infchryvinge in ma-
nieren voorfz voltrocken , ende alles wei bevon-
den zijnde, foo fullen de Namen, Toe-namen
ende qualiteyten van Bruydegom ende Bruyr,
diefe hebben, ende de woon - ofte refidentie-
plaetfe aengeteeckent werden ϊη een Houwelijcx-
Boeck, daer toe by de Magiftraten , ende inde
Kercken te houden.

XIIII.
Ende in't byfonder fullen oock de Secretarifen
ende Predicanten houden een pertinent Regifter
van alle voorvallen, foo dagelijcks ontrent d'in-

fchry-

-ocr page 1219-

1433

fchryvingen ende 'tgheven van Geboden ofSo-
lemnifatie van Houwelijcken voorkomen, om
alle tijdt te konnen dienen van bericht die ende
daer 't van noode fal zijn.

XV.
De Proclamatien vande Ondertrouwden fullen
gedaen werden op drie achter een volgende Son-
dagen,inde Kercken door den Predicant,een Pro-
ponent, ofteqockby beyder afwefen door den
Voorlefer �. op het Stadthuys, ofte ter plaetfe van
het Gerechte,door den Secretaris,fijn Subitituyt,
oft oock by beyder afwefen door den Vorfter.
³ XVI.

Ende fal de Proclamatie by die vanden Gerech-
te voortaen ghefchieden met defe woorden : De
naevolgende Perfoonen fullen vergaderen inden
Houwelijcken Staet , als N. N. &c. Ende foo
yemandt eenige letfelen ofte hinderniffen, 't zy
van Bloede, S wagerfchap, ofte voorgaende belof-
ten,waer door"t Houwelijckegeenen voorrganck
en foude behooren te hebben wil voorwenden,
die fal 't felve in tijdts hebben bekent te maecken
daer het behoort.

XVII.

De Kerckelijcke Proclamatien fullen foo wel
gedaen worden in de Combinatie-plaetfe als inde
Parochie-Kercken , als de Ondertrouwde beyde,
ofte een van beyden daer woonachtigh zijn, ofte
laetit een jaer ende fes weecken gewoont hebben.
XVIII.

'c Welck oock fal gevolght worden, indien een
van beyden in andere Plaetfen onder defen Staet
ghehoorende woonachtigh is, ofte left een Jaer
ende fes weecken gewoont fal hebben. Ende ful-
len extracten vande gedane infchryvinge debit�
moeten werden vertoont ende overgeleverc, ge-

enige Placaten,&c. _%.

gens de geene die de Geboden temerairliirir \,
hebben gefchut. ^JCk ^fa'

XXII.

Indien een van beyde der Ondertrouwde v
in,ofte nae de Proclamatien d'andere lichcva T'
lijcklaetfitten, blyvende ongetrouwt,ofteq \
furreptitie met een ander vleefchelijck convef
rende, ondertrouwende, ofte trouwende f₀n/
blijck, door behoorlijcke rechtvorderinge /'
voorgaende beloften , ende ondertrouw, %^
lickoncilagen te zijn, foo fal de gheinterefleerJ�
fyneparthye ter eerflerinftantie beklagen, d
by fich dOfficier oock ex Officio fal voegen', enf
die nae uytfpraecke bevonden wort lichtvirde!
lick ende malitieufelick ghehandelt te hebben i-i
boven de penen inde befchreven Rechten, noch
arbitralick worden geitraft.
XXIII.

Wanneer de drie Proclamatien fonder wette-
lijcke infpraecke ghegaen zijn , ende nietetrdir,
foo fullen de ondertrouwde haer moeten laten in,'
fegenen inden Echten Staet, immers ten langh-
ileneen maenc nae de derde Proclamatie, tenzy
by fiecktc ofte andere nootfaeckelijcklieyt,da�r
op VVy wiilen dat fcherp reguard fal werden ghe-
nomen by de Officiers ei� Gerechten refpeftive
XX IIII.

Ende fullen de Secretariil�n ende Predicanten
over al gehouden zijn alle vierendeel Jaers aende
refpedtive Magiftraten over te leveren eene Lyfle
vandegene die ongetrouwt blyven fitten, om die
tot het Trouwen te dwingen, ofte te ftraffen als
hier volght.

XXV.
Soo wie langer als een Maent nae gedaene Pro-
clamatien , ende wettelijcke onverwacht voorval

authentifeert zijnde metdehantvande Secretaris ofte beletfel, daer van de Magiftraec refpeitive
ofte Predicancen refpective, daer de infchryvinge oordeelen fal, blijft ongetrouwt, hetzydatie t'fa-
gedaenis, om alle bedrogh te beter voor tekomS. men woonen ende converferen als Echte Luyden,

XIX. | ofte niet, fullen voor de eerfte maent elck (ten zy

Op bloode infpraecke en fal geen Predicant \ blijcke vande onnool�lheyt vande eene patthye)
ofte Secretaris vanden Gerechte , ofte de Com- verbeuren een mulste van vijftigh guldens, voot

de tweede maent hondert guldens, ende in�c
derde maenc een muitte van twee hondert gul�
den,ende foo verre fy langer blyven ongetrouwe,
fullen fy daer toe nochmaels gerichtelick worden
ghedwongen, ende fy onwilligh blyvende, fulrce
voor den tijdt van thien Jaren uyt den Landem�
hoorende onderde Generaliteyt, gebannen, ofte
anders fwaerder aenden ly ve geitraft, ende boven
dien in hare goederen gemulfteert worden nae
qualiteyt vande Perfoonen , ende de kinderen

miffarifen van Echt-faecken,de Proclamatien mo-
gen opfchorten, maer de Oppofanten ghewefen
worden tot liet Collegie des Magiftraets, ende
hare ordre ende lift ghevolght in het opfchorten,
ofte niet opfchorten der Geboden.

X X.

Ende indien de Magiftraec verftaet tot opfchor-
tinge, foo fal de felve het verfchil metten eerften,
immers ten langhilen binnen veertien dagen daer

nae,oftemetter min, ofte met uytfpraeck afdoen,

ende den Oppofant in 't ongelijckgeftelt zijnde, ! foo geteelt onecht zijn, foo lange fy ongetrouw

fullen de Proclamatien ende folemnifatie haeren J blyven.

behoorlijcken voorrganck hebben , ten zy in cas

van Appel ofte Reformatie, in welcken ghevalle

de uytfpraecke van Hooger Rechter fal moeten

werden uyt gewacht.

XXVI. �

Indien het zijn Officiers inde Militie, die luw _
mettederde maent van haerecontinuatie, ven
len zijn van haer Officie dat fy bekleeden: inw
het zijn gemeene Soldaten, ofte andere gem
ende geringe Luyden , die fullen aenden lyve '
exigende van faecken worden gefliraic.

χ χ ν 11

De folemnifatie van 't Houwelijck fal g^■**
werden ter plaetfe der ghedaene infehryv» b ^
het G herechte door den Secretaris, otte J|
fwooren Subftituyt, maer niet door de V

XXI.

Soo wie ter quader trouwen, ende fonder ap-
parent fondament de Geboden fal hebben ghe-
�chut, fal verbeuren vijftigh guldens, ofte meer-
der, nae gelegenthey t vande Perfoonen, tot pro-
fijt vanden Armen, ende daer en boven arbitra-
lijck werden ghecorrigeert ₅ behoudens evenwel
parthye geintereffeerde fyne adie van injurie, te-

-ocr page 1220-

Echt-Re

k door een Predicant ofte Proponent,

2436

XXXII.

Ende vermits de ervarenelieytgeleert heeft.dac
meermaels de Trouw-boecken vermiftzijn, foo
vande Gerechten als vande Kercken, door den
Oorlogh, Brant,overgaen van Plaetfen, oock on-
achtfaemheyt van goede bewaringe, ofte floffig-
heytvanaenteeckenen, falmen terftont nae de
gedaeneTrouwe,den Getrouwden (de Rijcken
op hare koften, de Armen om niet) laten toe ko-
men een Trouw-brief in dehitaforma, om haer t'al-
len tyden , ende in alle ghelegentheyt te konnen
dienen naer behooren.

|X X X111.

Het Formulier van Trouwen fal by de Gerech-
ten voor - ghelefen worden op maniere als hier
volght.

Forme om den Houwelijcken Staet te bevefligen lyde
Magiflraten inde Steden, ende ten platten Lande.

Den Secretaris fpreeckt tot den Bruydegom.

f~**Hy N. N. bekent hier voor de Η eer en ende alle de
^-^JfOmfianders, dat ghy genomen hebt, ende neemt tot
uwe wettige Huyfvrouwe N. N. hier tegenwoordig/), de
welckeghybelooft nimmermeer te "verlaten, maer dat
ghy haer fult de dagen uwes ende haer levens aen han-

fen, liefhebben, ende trouwelijck verforgen ende onder-
ouden, met haer in alle redelickheyt, vroomigheyt ende
eerbaerheyt leven .ende huys houden, ende haer in alle
dingen trouwe ende geloof houden, gelijck als een eerlick
Man betaemt, ende fyne Huyfvrouwe fi huldigt is te
doen. Belooft ghy dit N.N.�

Den Bruydegom antwoorc,/4e.

Tot de Bruyt.

f^Hy N. N. bekent mede voor de Heer e η ende alle Om-
^*flanders,datghy genomen hebt ende neemt tot uwen
wettelijcken Man N. N. hier tegenwoordigh, dien ghy
belooft nimmer tmer te verlaten , maer dat ghy hem fult
de dagen uwes endefijnes leven aenhangen ,ghehoorfa-
men , dienen ende helpen, in alle rechtclijcke ende rede*
l'tjcke dingen, met hem in alle redelickheyt, vroomigheyt
ende eerbaerheyt leven ende huys houden, ende in alle
dingen trouwe ende geloof houden,gelijck e ene getwuwe
ende eerbare Huyfvrouwe betaemt, ende haren Man
fchuldigb is te doen. Belooft ghy dit N. N. ?

De Bruyt antwoort ,Jae.

De Meeren Burgemeeflers, Schepenen ende Com-
mijfartfen wenfehen haergeluck.

XXXIIII.

Ende op dat de refpe&ive Gerechten ende
Kercken-Rad� te meerder mogen betrachten.dat
alles inden Echten Staet ordentelick ende eerbie-
delick toe gae, ende een yegelick gewaerfchouwt
zy hoe hy hem in het ondertrouwen ende trou*
wen fal hebben te dragen: Soo hebben Wy noch
nader in defe naevolgende Wetten, Statuyten
ende Ordonnantien onfen wille ende lailuytge-
druckt, waer nae hem een yegelijck fal hebben te
reguleren.

XXXV.

Soo yemandtfijn naem , toenaem, qualiteyt,
woonplaetfe ofte refidentie-plaetfe, voor de gene

7- Ρ daer

ί«*

'ter niet door den Voorlefer: Doch hare ghele-

i'ulcks niet wel konnende toe laten , fal

f�ftleoinifatie van 't voorfz Houwelijck elders

en cefchieden, midts blyvende binnen het di-

fftvan haer'Ho: Mog: ofte de Ge�nieerde Pro-

�enreipe^ive, ende hebbende alvooren ghe-

�'leende vertoont Atteitatie vanden Gerechte

- Kercken-Rade, alwaer de drie Proclamatien

fjerverhinderingegegaenzijn, ende datfe by

rnmmiiTarifenaengeteeekentzijn, mogen gaen

τ ouwen inde Kerckeofvoor het Gerichte, vol-

nstie ghebruycke�jcke ordre, ende het blijck

Ifefullen verwonen.

^m XXVIII.

Men fal niemandt van wat qualiteyt hy oock
mo^en in Huys trouwen, ofte in cas van no-
wireenSegrooten noot, daer van de Magiftraet
' j_e Kercken-Raedt elck inden haren voori�ch-
nlick lullen oordeelen <, ende dan niet anders als
jflteoenwoordigheyt van eenige Vrienden ende
Gebuyren , ende Leden des Magiilraets. ofte
Kercken-Raedts refpeftive, ende fal daer van inde
Houwelijckfche Regifters pertinente notitie ge-
bonden worden, om alle quade confequentien
voor te komen.

XXIX.

Defojemnifatie des Houwelijcks fal by de Ge-
rechten op Sondagen ghefchiedennaerdevoor-
middaeglis Predicatien, ende inde Kercken daer
geenegecombineerde Predicatien zijn, des Son-
daeghs naer de middachof Avondt-Predicatien,
maer ter plaetfen daer de Predicanten by combi-
natie de Kercken bedienen,fal de folemnifatie foo
wel nae de voormiddaeghs als naemiddaeghs Pre-
dicatien gefchieden, op dat niemant buyten fyne
voonplaetfe en behoeft te gaen om ghetrouwt te
werden; Sal verder de voorfz folemnifatie inde
Kercken foo dickwils als ihde weecke gepredickt
rat, mogen ghefchieden, uy tgenomen op de
leeft-Bid-ende Danck-dagen.
XXX.

Die hare Proclamatien hebben ghehadt op ver-
icheyde Plaetfen, lullen eerit moeten brengen ge-
noechfaem blijck, datfe alle drie onverhindert ge-
g'ien zijn, eer men haer inden Heyligen Echten
Scaet in fegenen fal, ende fal 't felve oock in het
Houwelijcks Regifter pertinent moeten aenge-
teeckent, ende blijck te rugge ghebracht werden,
t�fe volgens foodanige Atteftatie getrouwt zijn.
XXXI.

Die buyten de plaetfe harer wooninge ofte re-
ii-cncie,ofte daer de Geboden gegaen zijn, ghe-
??.^uwt mochten zijn , met blijck als vouren, en

^lien ^niet mogen huys houden, noch hun metter
^ffoon in eeniger onfer Steden , Heerlijckheden
!J v?^0rpen ^beg^even> voor dat de Ofiiciersende
� ^agutraten ghebleecken is datfe wettelijckghe-

uwt zijn, 't welck fyluyden binnen veerthien
:|n nae de voorfz folemnifatie, in het Houwe-
rs Kcgidcr door den Secretaris fullen moeten

Eulde^aenteej^C^^enen'^> °P P^ene ^van ^viJf^en twintigh
kin V ^V00rcs ^van ^acllt ^dag^e"^tot acht da-

' "gelijckeboete, mitfgaders arbitrale corre-

�.!.V'^er"! ^en'^fo ^]angh fyluyden 't gene voorfz
^ieten lullen hebben geeff�&ueert.

-ocr page 1221-

*437

Byvocghfel van eenige Placaten, &c.

h�

daer hy in ondertrouwe werdt opgenomen, ter
quader trouwen vcrfwijghc, veranderc ofte ver-
valfcht, die fal arbitralick , oock aenden ly ve naer
exigencie van faecken werden geftraft.
XXXVI.

Alle die minder-jarigh zijn fullen toonen con-
fent van hare Ouders, ofte de langhftlevende van
dien, ende by beyder aflyvigheyt, van de Vooch-
den ,endedenae(leBloedtverwanten ter plaetfe
daerdecouftumen 'cconfent vande felve Vooch-
den endeBloetvervvanten vereyflchen.endemoet
derfelvcrtoeftemminge blijcken door mondelic-
ke verklaringe,ofte in haer afwefen by wettelicke
Getuygen ende Atteftatien, fonder welck blijck
men de minderjarige namen niet en fal aenteecke-
nen, veel min met de Proclamatien voort gaen.
XXXVII.

Minderjarige zijn nae de Weteen ende Coftuy-
men defer Landen alle Mans-perfoonen onder de
vijfen cwintigh, ende Vrouws-perfoonen onder
de twintigh jaren , fonder dat van defe plicht van
ghehoorfaemheyt aen d'Ouders , of de langhftle-
vende van dien, exempt zijn die eenige Ampten
inde Kercke, Policie ofte Militie bedienen , veel
min die op haer felven woonen ofte haeren eygen
koil winnen.

XXXVIII.

Die uyt vreemde ende verre Plaetfen inde Ste-
den ende Landen onder de Generaliteyc ghehoo-
rende komen te woonen, hec zy meerder of min-
derjarige, Borgers, Soldaten, Huyfluyden ende
andere Ingeferenen, Mans ende Vrouwen, ende
verfoecken ingefchreven ende ghetrouwt te wor-
den refpedtive, Gerechten ofte Kercken-Raeden
fullen eeril moeten doen blijcken door gheloof-
waerdige Getuygen, datfeeerlijcke Luyden zijn,
ter goeder naem ende faem, ende met eedt ofte
heyliglick moeten verklaren datfe vryePerfonen
zijn, ende mits de ongelegentheydt der Plaetfen
geen Atteftatien van haere Bloetverwanten ofte
Voochden, konnen verfoecken ofte bekomen.
XXXIX.

Ende indien het Militaire Perfoonen zijn,fullen
fy in 't byfonder van haere Officiers oock moeten
blijck brengen,datfe eerlijcke Soldaten zijn,ende
fo veel haer bekent is, met niemant anders onder-
trouwt ofte ghetrouwt, 't welck haer de Officiers
nimmermeer en fullen mogen weygeren , ofre fy
fullen gehouden zijn van hare weygeringe rede-
nen te geven, waer van het oordeel fal ftaen by de
geene daer de infehry vin ge gedaen werc.

XL.

Indien eenige Paepfche Ouders, Voochden en-
de Bloetverwanten derminder-jarige, buyten de-
len Staet, ofte onder de Generaliteyt woonende,
uyt haet van Religie, ofte oock andere uyt wreet-
heyt ofte anderfints, weygeren te confenteren in
het Houwelijck, ende daer over de minder-jarige
befwaert zijn, foo en fal het evenwel geen Com-
miiTarifenofPredicanren vry ftaen haer in onder-
trou op te nemen,ofre fich het oordeel van fooda-
nige voorvallen te onderwinden , maer fullen de
felve ter eerfter inftantie renvoyeren aende dage-
lijckfche ofghebeurlijcken Rechter, ende die fich
by het oordeel van dien befwaert vint,fal daer van
mogen provoceren a$n onfe Raden van Brabandc

ende Vlaenderen refpe&ive, die daer

fal difponeren fulcks als de ielve beviua_ent l

booren. Ende indien deOuders, VoochH

ftelcfo fullen niet alleen de infehryvinge T®~
matien ende folemnifatien haren voortaanden κ
ben,maer oock de Ouders aende mindpru.:-.

'Me
ren,

medegave, naer gelegentheyt van hare goede

Λ LI,

In matrimoniale faecken geappelleertofteeh
reformeert zij nde,ofte ter eerfter inftantie byff
Raden van Brabandt ende Vlaenderen refneft
gebracht zijnde, fullen partyen gehouden wefr

de felve fommierlijckby Pleydoye te inftrueren
omme daer op ghedienc te worden foo de Rade'
bevinden fullen te behooren , foo niet, fullen/
felve van acht dagen toe achtdagen wordenvol'
fchreven, ende fal de produclie daer inne nocxU
hinc inde, binnen een maent daer nae moeten wet
den gedaen, ende voorts by ReprochenendeSal*
vatien van acht dagen tot acht dagen worden
hinc inde ghefchreven, alles op pene van verfteck.
Ende fullen die vande Raden ghehouden zijn,de
felve faecken binnen een maent daer naer κ ter.
mineren.

XLII.

Alle Perfoonen, vanwatqualiteyt, conditie
ofte gefintheyt die mogen zijn, de vvekke fonder
voorgaende wettelijcke Trouwe met malkarde-
ren vleefchelijck converferen,fullen als Hoereer-
ders , ende die daer en boven in huys-houdlnge
ende t'famen-wooninge fich by malkanderenals
echte Luyden voegen, fullen als Concubinarijge-
ftraft, ende van malkanderen geftelt vvorden.fon-
der dat de minder-jarige hier tegen fullen mogen
pretexeren, dat fyluyd� van hare Ouders,Vooch-
den ofte Bloedtverwanten, geenconfentomte
mogen trouwen en hebben konnen bekomen.
XLIII.

Niemant fal hem vervorderen de fodanige min-
derjarige te ondertrouwen ofte trouwerende die
fulex gedaen lal hebben heymelick ofte in't open-
baer, in Huys, inden Gerechte, ofte inde Kercke,
tegens die fal den Officier daer fulex ghefchiet is, j
fonder conniventie ofte compofitie procederen
tot fufpenfie ofte deportement van fijn Amptdat
hy bekleet, ende voorts tot arbitrale ftrarfe na ge-
legentheyt van faecken, ende fal fodanige onder-
trouwe nul ende van geender waerde zijn.
XLIIII.
Alle Houwelijckfche Contracten tufTcben min�
derjarige/t zy beyde,*tzy een van beyde.in't hey-
melick ofte in 't openbaer, ten overftaen van w-
vocatcn,SecretariiI�n,NotariiTer!, ofre andere pu-
blijcque Perfoonen, fonder voorweten endecon-
fent als vooren gedaen , fullen oock nul ende van
onwaerden zijn, ende de foodanige ftraf baer nae
arbitragie vande Magiftraten , ende alle die daer
toe raec ende daec gegeven hebben.

XLV. _r ....

Sonder dat oock het Placaet by KeyierlijCKc
Majefteyt gemaeckt inden jaere 1540. noopenfl
't contracteren van Houwelijcken van Perloone
beneden harejaren zijnde, ende de penedaennfl
begrepen, hier mede wert yeranderr.

-ocr page 1222-

Echt-Reg

244O

hoorende meteenige Joden,Mahumetanen noch-
te Heydenen, op pene als voorens.

LI.

Geen ghedoopte met ongedoopte lullen in de
Kerck getrouwe worden, ten zy die eerft gedoopt
iuJlen zijn.

LIL

De Weduwen onderde vijftigh jaren fullen on-
derhouden annum lui�us, ende binnen denegen
maenden na harer Mannen doot niet mogen trou-
wen : Maer de Weduwen van vijftigh jaren ende
daer boven, ende de Weduwenaers fullen oock
de eerbaerheyt plaetfe gheven , ende foodanige
Weduwen en fullen niet mogen hertrouwen bin-
nen fes maenden, nochtede Weduwenaers bin-
nen drie maenden,ten ware de Magiilraten om re-
denen daer van quame te difponeren.
'LUI.

Geen Weduwenaer ofte oock Weduwe, fal nu
voortaen ten tweeden Houwelick mogen treden,
voor ende al eer de felve haere Weefen, indienfe
die hebben, hare goederen elck nae de couftuyme
van fyne plaetfe,ende den Rechten genoegh zijn-
de , fullen hebben bewefen, op pene dat die in ge-
breecke blijft, hy,ofte iy verbeuren fal hetachefte
deel van fyne, ofte hare goederenden profyte van
hare Weefen, boven de boete vande refpeirive
Wees-kameren of Gerechten, daer toe te Hellen.
LI III.

Ende alfoo volgens de Gaddelijcke,Natuyrlijc-
ke ende befchreven Rechten , inden H. Echten
ftaet, als in een ordeninge Godes tot eerlijck on-
derhoudt, ende verbreydinge des Menfchelijcken
geflachts in geftelt tufichen die geene die malkan-
deren in bloede ofte Swagerfchap te nae zijn be-
flaende, verboden is Houwelijck te contracteren:

2439

XLVI.

Uien cenigh Jonghman ofte Jonge Dochter

¹ de voorfz vijf en twintighjaren ende twin-

b°^vC.ⁿ _fl refpedrive oudt wefende, ende Ouders

^�tfnde verfochteingefchrevente werden,fon-

^ loe'n blijcken van der felver confenr, fo ful-

^�e M-ieiflraten ofte Predicanten de Ouders

|en
vanden

■ ten

�aoghftcn veerthien dagen daer aen, wey-

� ₀fte in gebreke blyvende te komen, foo

leren

I ieS've weygeringeofte niet comparitie ghe-

werden voor confenr,maer indienfe com-

fai men het verfchil metter minne, ofte

fpraecke de plano af doen, waer naer hun

�nfulien hebben te reguleren, behoudens

houdt'pareren
inec u y

^Pf₀\vei�oek den gheintereffeerden fijn Appel
\ Reformatie in cas van befwaernii��.
^oKe* XL VII.

Doch foodanige infpraecke fal niet gelden te-

_eDS Weduwenaers ende Weduwen , ghenomen
Leminder-jarigh zijn, alfoo Wy verftaen datfe
doorliet eerde Houvvelijck geemancipeert, ende
hiereyeen Voocht geworden zijn.
^jh XLVIII.

Vorders.dewyle de ervarentheyt leert.dat vele
ontvdelijck te famen als Man ende Vrouw huys
houden, ofte Bruyloft houden : Dat oock vele
Dochters ende jonge Weduwen beflapen ende
belangere werden vande geene met welcke iy
daer naer trouwen", ofte vermeynen te trouwen,
ofte Jat fy oock Kraem vrouwen zijn , ofte ghe-
iveeft zijn, eerfe ingefchreven worden ofte trou-
wen, 't welck veeltijts als een dwangh is voor de
Ouders, ende gelijck een hey melick raptusfpotte-
kkvoorGodes Kercken, ftrydendemethet For-

Soo is 'e, dat wy de verboden graden die klaer
lerringe, quade Huys-houdinge, verlatingen, efi | zijn, hier oock hebben doen uyt drucken, op dat
allerhande fwarigheden ontilaen tot naedeel van j niemanteenige ignorantie en pretendere.

deRepublicque,fo hebben wygeordonneert ende
eelkueert, ordonneren ende ftacueren by defen,
«talie de gene, Jonge Dochters ofte Weduwen,
unwelcke notoirlijck bjijekt, eerfe in ondertrou
sengetekent ofte getrouwt worden, datfe aireede
byeen vvoonen ais Man ende Wijf, ofte ontyde-
bcieBruyloften houden,ofte van hare toekomen-
«Bruydegoms ende Mans ghedefloreert ofte be-
fangertzijn, fullen vervallen in een boete van
«ertigh guldens,,; ende fullen de Ouders voor
we Kinderen, ende Vrouwen voor hare Dienft-
»*chden, daer toe raet ofte daet gevende, moe-
ta inftaen, doch aen de huyre der foodanige de
walinge der boete mogen afkorten. Ende fullen
Jt dele boeten half ende half ghedragen worden
;. de ondertrouwde Mans ende Vrou ws-Perfoo-
'^ende (onder eenige detra&ie, compofitie en-
^coaniventie geexecuteert worden.

X L I X.
«een Melaetfche fullen immermeer met gefon-
jerfoonendie noyt Melaets geweeft zijn, mo-
Wtrouwen, noch oock Melaetfche metMelaet-

LV.
Inden eerften, en fullen niet mogen trouwen
eenige Afcendenten met haere Defcendenten, te
weten Ouders ende Kinderen, opwaerts ende ne-
derwaerts gaende, in infinitum.

LVI.
Infgelijcx niet Broeders met hare Suffers, 'tzy
van vollen ofte halven Bedde.
LVII.
Oock geene Oomen met bare Nichten , dat is,
met haere Broeders ofte Sufters Kinderen, ofte
Kints kinderen ende Defcendenten: nochte infge-
lijcks de Moeyen met hare Neven, dat is met hare
Broeders ofte Sufters Soonen, nochte Kints kin-
keren ofte Defcendenten, in infimtum, alfoo Oo-
men ende Moeyen ten refpeute van haere voorfz
Nichten ende Neven, zijn itaende in plaetfe van
Vader ende Moeder.

L V11L
Ende wat aengaet de graden van affinitey t ende
Swagerfchap, alfoo den bande des Houwelijcks
door de ghemeenfehap des Beddens, ende vlee-
fchelijcke converfatie, foo naeuwe vereeninge
veroorfaeckc, dat Man ende Wijf maer een en
zijn: Soo verbieden Wy infgelijcx, dat geen Man
met de Bloedtverwanten ofte Magen van fyne
overleden Huyfvrouwe , noch geene Vrouwe

**. met anders als met conl�nt vande Mag*ende Buyte-Vaders, daerfulcks mochte

ra-
voor-

^en, op pene van banniffement.

°ock geene Chriftenen onder Ons gebiedt ge-

7. Ρ ij met

-ocr page 1223-

Byvoeghfel van eenige Placaten,&c«

2441

²44*

met de Bloedtverwanten ofte Magen van haere
overleden Man , den felvenMan ende Vrouwen
binnen de voorfz uytgedruckte graden beftaen-
defullen trouwen.

LIX.
Namentlijck geen Man en mach trouwen met
fijn Schoon-Dochter, dat is, met de naegelatene
Weduwe fynes Soons, ofte Dochters Sone, ende
foo nederwaerts, ofte geen Weduwe eenigerfy-
ner Defcendenten: Gelijck oock egeene VroUwe
trouwen en mach met hare Schoon - Sone, dat is
met de Man van haer overleden Dochter, noch
met de Man van haers Soons ofte Dochters Doch-
ter , ende alfoo vervolgens met egeene Man ghe-
weeft hebbende van eenige harer Defcendenten.

LX.
Infgelijcks egeen Man mach trouwen met ilj�
Stief-dochter fyner Huyfvrouwe , dat is, met de
Voordochter fyner Huys-vrouwe, nochte met
eenige vande felve fyner Voor-dochters Defcen-
denten : Gelijck oock egeene Vrouwe en mach
trouwen met hare Stief-Soonen, dat is met den
Voor-Soon van haeren overleden Man, nochte
met eenige Defcendenten vande felve hare Stief-
Soonen.

LXI.
Infgelijcks egeen Man en mach trouwen de
nagelatene Weduwe van fynen overleden Broe-
der , noch egeene Vrouwe den Man van haeren
overleden Sufter, het zy de Broeder ofte Sufter
van heel ofte halve Bedde geweeft zijn.
L X 11.
Hier en boven en mogen niet trouwen de Man
met de Weduwe van fynen Neve , dat is, met de
Weduwe van fyne Broeders ofte SuftersSoone,
noch met de Weduwe van eenige fyner Broeders
ofte Sufters Defcendenten: Gelijck oock egeene
Vrouwe trouwen mach met de naegelatene Man
van hare Nichte, dat is met de Weduwenaer van
hare Broeders ofte Sufters Defcendenten.
LXI II.
Geen behoudt Oom mach trouwen met fijn
behoudtNichtc,ende geen behoudt Moeye mach
trouwen met hare behoudt Neve, dat is, geen
Weduw^?enaer mach trouwen met de Dochter van
fijns overleden Vrouwe heel ofte halve Sufter:
ende geene Weduwe en mach trouwen met de
Soone van haer overledene Mans heel ofte halve
Broeder, 't zy uyt het eerfte Houwelijck kinde-
ren zijn of niet.

LX IIII.
Door de felve Anologie verbieden Wy alle
Houwelijcken tuifchen Perfoonen daer de eene
met des anderen Bloetvrienden.in foodanige ver-
boden graden te voorens vleefchelijckin onecht
heeft geconverfeert, dat niemandten mach trou-
wen fijns Ooms Concubyne, ende wat meer der-
gelijcke inceftueufe voorvallen mach voorkomen.
LXV.
Ende Wy verklaren by defen nul ende van
geender waerden, ende niet te mogen beihen,
ofte fullen worden gecontraheert de Houwelijc-
ken die in dufdanigen verboden graden zijn.
LX VI.
Ende die dies niet tegenftaende in Houwelijck
furreptitie mochten komen te treden, ofte oock

ongetrouwtmetmalkanderen inbloedtfch_a �
leven, fullen daer over fonder verdrach ofte riff
mulatie gheftraft worden aen lijf ende goet 1'
met alle penen inde Goddelijcke ende Befchre
Rechten jegens de inceftueufen ende Bloetfcli?⁰ders geftatueert. ⁿ"

LX VII.

Sonder dat de Officiers, ofte eeniger onfer �
giftraten, hun fullen onderwinden eenise W

'Ja-
Riti.

matie, difpenfatie ofte compofirie over haer oft
hare onechte Kinderen te verleenen, ofte te ve *
gunnen.ende foo eenige foodanige by haerluyde"
verkregen, ofte vergunt zijn, verklaren wy dj
voor nul ende van onwaerden.
LXV1II.
Soo wie oock foodanige inceftieufe Perfoonen
met voordacht onderftaet te trouwen, ofte te on-
dertrouwen, ofte daer toe aenleydinge,raetende
daet geeft, fal niet alleen van fijn Officie, indien
hy eenige heeft, ontfet, maer oock daer over ee-
ftraft worden arbitralick ende naerexigentievan
faecken.

LXIX.
Indien onfe onderhoorige buyten 'sLandtshet
felve doen, fullen fy weder keerende onder ons
reffort, evenwel als Bloedtfchenders worden
geftraft,

LXX.
Ende alfoo in 't aengaen vanden Echten Stact
byfonderlijck dient gelet, dat de felfde gcfchiede
fonder confufie der voorfz graden, waerdoor
groote fwarigheden inde Succeiïien, endeander�
fints ryfen $ Soo ordonneren ende ftatueren Wy
mits defen, dat indien yemandt verfoeckt onder-
trouwt ende getrouwt te worden, in diergelijckc
voorvallen raeckende de eerbaerheyt ende con-
fufie der graden,ende dat de Gerechten,Commif�
farifièn ofte Kercken-Raden, daer het felve voot
komt mochten twijffêlen, of dien aengaendeby
de voorfz Articulen is geftatueert, ofte niet,dat
fyluyden 't felve onfe Raden van Brabandtende
Vlaenderen refpeclive fullen aengeven.middelef-
wylen de ondertrouwde, ende de proclamatie»
furcherende, tot dat die met kenniife van faecken
by haer toegelaten , ofte ghevveygett fal worden,
foo als nae de Goddelijcke ende Civile Rechten
bevonden wort te behooren, waer naer fichecn
yegelijck fal hebben te reguleren.

LXXI. .

Vorders om dat Wy oock in ervatinge gh»°�
men zijn,dathet Landt onderde Generaliteyt re-
forterende, vervult is met Boelfchappen, noere-
ryen, Overfpeelen, lichtvaerdige t'fatnen -eno
deur-loopingen door kinderen, in weerwil,ipu^
ende tot groote droefheyt van vrcorne en
forghvuldige Ouders ende Voochden, oock w
moetwillige verlatingen,wrevelige Huyl nou
gen, fchorTeringeri, ende andere oneerbaeri»oc^.

tot groote kWachtinge vande �*^_�thoriteyt, ende verfwannge vanden tooi»

over defen Staet: Soo,hebben Wy gf ^rf"" _re�
ende gheftatueert, ordonneren ende it»
midts defen.

LXXII. . _bïi.

Dat niemanthen fal vervorderen ^nacdf ^p_BoC|.

catie van defcs in Concubinaetfchap ^cil0C�_bap

-ocr page 1224-

Echt ■ Rcg

1444

een gedeelte van bare goederen terdifpofitie ran
den Rechter geftraft werden.
LXX X.

Maer is 't overfpel begaen byeen ghetrouwt>
Man, met eene ongetrouwde Vrouw, foo fal de "
Manalseereloos ende meyneedigh, metter daet
fijn Officie ende Staet verbeuren, indien hy eeni-
ge heeft, ende waerhy di� onder onfen Landen
heeft, ende voorts incapabel verklaert werden,
om eenige ftaet ofte Officie onder ons gebiedt te
mogen bedienen,ende noch gecondemneert wer-
den in de boete voor de eerfte reyfe van hondert
gulden: Ende daer rnne hem wederom vergry-
pende, in een boete van drie hondert guldens, en-
de voorts naer exigentie van faecken, by bannifle-
ment oft anders geftraft werden.
LXXXI.

Endefaldeongehoude Vrouwe fulcks gliede-
linqueert hebbende, voorde eerfte reyfe te watec
ende te broot gefet werden den tijdt van een
maent, ende indienfe andermael bevonden is
fulcks te plegen , voor den tijde van vijftigh Jaren
uyt den Lande gebannen werden.
LX XXII.

Ende dat al onvermindert alfulcken recht als
de geofT�nfeerde parthye, 't zy Man ofte Vrouw,
jegens de Overfpeelder ofte Overfpeelfter com-
peteert, foo tot icheydinge van 't Houwelijck, als
anderfints nae Rechten, ende dat alleen voor de
Gerechten refpettive daer fulcks mochte voor-
vallen .

LXXXIII.

Geen Overfpeelder ofte Overfpeelderfe fal
mogen trouwen, ofte nae de doot vande onfchul-
dige partye, ofte nae des fe'fs wettelijck hertrou-
wen, met de Perfoon daer mede hy ofte fy by het
leven, ofte voor het hertrouwen vande onfchul-
dige partye vleefchelick geconverfeert heeft.
LX XXIIII.

Die twee Vrouwen ofte Mans, beyde noch le-
vende , trouwen, fullen geftraft worden nae Key-
ferlijcke Wetten, foo yemandt mette tweede fich
vermenght,d'eerfte noch levende, fal openbaer-
lick aenden lyve andere ten exempel fonder con-
niventie geftraft werden.

LXXXV.

Ende dewyle feer in 't Landt toe neemt de ont-
voeringe van Vrouws-Perfoonen, fonder dat
daer over ftrafle gedaen wort, ende de penen daer
toe ftaende den Inwoonderen ten meerendeel
zijn onbekent j Soo ordonneren ende ftatueren
Wy by defen.

Dat wie eenigh Vrouws-perfoon, ghetrouwt
ofte ongetrouwt, hare Man, Ouders ofte Vooch-
den ontvoert, gheftraft fal werden aenden lyve
naer exigentie van faken, felfs oockmetter door.

Ende of't ghebeurde, 'tzy doorde voorvluch-
tigheyt vanden Ontvoerder, ofte anderfints, dat
de felvepene tegens hemnietenkonde werden
geexecuteert, ende dat hy gheduyrende fyne ab-
fentie met de felve Vrouwe quame te trouwen,
dat die trouwe nul ende vangeenderwaerdefal
zijn, noch eenigh ef��ft van wettelick Houwelick
genieten, alwaer 't cUt de Ouders ofte Voochden

7. Ρ �j daet

_re leven, ende daerbyConcubynenhou

'^Kinderen, ofte geene daer by hebbende, en

tetc

^:n' _by jn woonende ofte niet, fullen verbeu-

londert gulden, ende daer en boven de felfde

lint trouwen, volgens dit Ons Reglement,

�rlaten, fonder immermeer wederom met

ofte

^hlign ondertrouwt ende ghecrouwt fullen zijn,

^J �_ene van geftraft te worden als open

Hocre

erders, ende terilont te werden g

epriveert,

k hare beneficien, Tradementen, Penfioenen,
°°lt Oiiicien, indienfe eenige hebben. Ende in-
5"enfein fodanige Concubinaetfchap perfifteren,
( Hen iy oock daer en boven tien Jaren openbaer-
liicku/t defe Landen werden ghebannen: indien
hetPerfoonen zijn die geen goet en hebben , die
fullen geftraft werden naer exigentie van faecken.
Gelijcke ftrafT� ende pene fullen alle Concuby nen
die hare Boelen terftont niet en verlaten,ofte daer
mede niet en trouwen,naer qualiteyt van Perfoo-
nenende goederen, onderworpen zijn, ende dat
oock fonder eenige conniventie, difl�mulatie ofte

compofitie.

^v LXXIII.

Wybelaftenoock alle Officiers ende Magiftra-
ten inde Steden ende Dorpen, ende ten opfichte
vande Militie op de Schantfen ende Forten, alle
Commandeurs, terftont nae publicatie defes, alle
Bordeelen,Hoerhuyfen,Mot- ende Ravot-huyfen
te weeren.te verftooren, ende uyt te roeyen,oock
ceene randien immermeer te tollereren.
LXXIIII.

Die bevonden wert eenige Hoer-huyfen op te
houden, ofte hem te gheneeren met Koppelerye,
ende Hoererye te befchicken, fullen na exigentie
Tan faecken aenden lyve geftraft werden.
LXXV.

Is 't Vader, Moeder, Broeder, Sufter, Oom,
Moeye, Momber, ofte Curator, die alfoo fijn
Dochter, Sufter, Nichte ofte Neve hadde ghele-
vert, ofte foo die Koppelerye ftreckt tot overfpel,
fulckefullen aenden lyve, nae exigentie ende be-
vindinge, felfs metter doot geftraft werden.
LXXVI.

De Hoeren ende Hoere-Jagers fal men vangen,
ende voor de eerfte reyfe tot difcretie vanden
Hechter te Water ende te Broodt fetten, ende
voor de tweede reyfe bannen, geef��len, ofte
fwaerder {haffen, tot arbitragie als vooren.
LXXV1I.

Die fijn Huys met voorwetens aen Bordeel-
houders verhuyrt, fal 't eerfte jaer verbeuren fijn
Huys-huyr, voor de tweede reyfe in gelijcke boe-
te vervallen, ende daer en boven noch arbitralijck
berden gecorrigeert.

' LXXVI II.

Die in fijn eygen Huys Bordeel houdt, fal voor
.^e ^eer^^e ^reyfe daer op bevonden zijnde,vervallen
'" een boete van hondert gulden, voor de tweede
^re)'^fe gegeefl�lt ende gebannen werden.

_ς LXXIX.

^ooverreeengehoudt, ofte ongehoudt Man

ώ°" u ^e°^fte ^convi<^^ie' bevonden wert over-

Petf^te i^ry^ven ^mec ^een gehouden Vrouws-

oone. fullen beyde die Man ende die Vrouwe

^leeuwighbannuTement, ende confifcatie van

-ocr page 1225-

1445 Byvoeghfel van eenige Placaten,&c

daer inne naemaelscondefcendeerden.

tigh guldens, ende zijn het geringe Luyden

van

arbitrale correctie. '

LX XXVIII.
Ende o*i te meerder dele ontuchtigheden
ontdecken, tegen te gaen, ende die te ftraffen f'*
belaften Wy oock alle de Magiftraten onderO°°
gebiedt ftaende, datfe alle Vroet-Vrouvven fni]⁰³

Dat oock alle die gene die kennifl� hebben van
de onEvoeringe, ende daer toe met raet ende daet
zijn behulpigh gheweeft, naerexigentieaenden
lyve gheftraft fullen werden, ende verftaen oock
by defen in vigeur te blyven alle de ftrai��n ende
penen inde Keyferlijcke endebefchrevene Rech-
ten, midtfgaders bydeBlyde Inkomften vanden
Hertoch van Brabandt, tegens alderhande Bloet-
ichanden, Sodomye, Schaken van Vrouws-Per-
foonen, de felve te verkrachten,ende diergelijcke
gequaliikeerde Hoererye geftatueerc.
LX XX VI.
Die een eerbare Jonge Dochter, minder ofte
meerder-jarigh zijnde,met fchoone woorden van
Trouw-beloften , ofte anderfints , yets wijs
maeckt, de felve verleyt.ende doordebyflaepin
bare eere krenckt, ende defloreert, iile gehouden
te doteren nae hare qualiteyt (indien hyfe nieten
trouwt) tot arbitragie des Rechters, ende tot
breucke te betalen hondert guldens. Ende in-
dien hy in voegen als vooren fulcx meermaels aen
andere eerbare Dochters doet,fal van fijn alimen-
tatie,beneiicie ofte Officie,indien hy eenige heeft,
vervallen zijn, ende oock nae gelegentheyt van
Perfoonen ende faecken arbitralijck, endenaer
exigentie geitraft werden.

LX XXVII.
Ende alfoo VVy bevinden , dat in onfe Landen
van Brabandt ende Vlaenderen refpe�ive, van
veelderhande Quartieren onechte Kinderen ende
overwonnen Baftaerden , ofte die in Bloetfchan-
den gheteelt zijn»by de Huylluyden ofte andere
werden befleet, ende de felfde oock dickwils om
een kleyn geit uyt gekocht, om die voor altijdt te
onderhouden, ende als voor haere Kinderen re
adopteren, waer door de Echte Kinderen , ende
metter tijde de Regieringe groot ongelijck ghe-
fchiet, onfe Landen met Baftaerden ende Hoere-
kinderen worden vervullende de felvige tot hare
jaren komende , mede nevens anderen tot eenige
Ampten, als of het Echte kinderen waren, fouden
konnen worden ghebruyekt: Soo verbieden Wy
alle Ingefetenen onfer Landen eenige foodanige
Kinderen voortaen in, ofte aen te nemen , fonder
alvoorens 't felve de Wet haerder Plaetfe bekent
gemaeckt,ende haerconfent daer over metfehrif-
telijcke Acte verkregen te hebben : Ende fullen
de Gerechten nimmermeer toe ftaen, dat yemant
hem Jaet uyt koopen om die altoos te houden en-
de op te brengen, ende daer en boven op koften
vande Befteders, ofte vande geene die de Baftaer-
den aen nemempertinente notitie in een byfonder
Boeck doen houden vande Contracten die ghe-
maeckt worden, ende den tijt hoe lange, den prijs
waer voor, ende wie de Ouders, wie de Befteders
zijn, waer van daen, ende voor al genoeghfame
cautie doen ftellen, datfetotlafte niet en fullen
komen vande Gemeente, ofte de Armen, ende
wat voorts tot verfeeekeringe dient, ende voor al
fullen fy forge dragen, dat de aenbeftede tijdt ge-
expireert zijnde, terftontde Kinderen terugge
werden gefonden ter plaetfe daerfe van daen ghe-�
komen zijn , op pene voor de gene die tegen defe
onfe ordre fuik» Baftaerden aennemen, van vijf-

be-eedigen (haer den ^edt wel beduydende^'
binnen vieren twintich uyren nae de eebonrt*"'

niger Baftaert-kinderen, de felve aen haer ten
ten aen brengen.de Naem ende de WoonineeT'
Moeders, op dat d'Qlficieren der plaetfe naqu_aif
ficatie der Bailaerdye, tegens foodanige proc�d�
ren,als by ons hier gheordonneert is, ofte deehe'
meene Rechten mede brengen, ende lal daerva*
oock in 't felfde voor ghenoemt Bocck tot kofle
als vooren, notitie gehouden worden.
LX XX IX.

Endefalin alle de inceftueufe overfpelino_enende diergelijcke Hoereryen, preventie van hoo'
ge ende lage Jufticie daer toe ghequalificeertofce
geauthorifeert zijnde, plaetfe hebben.

X C.

Soo wie om billicke oorfaecken, ofte omfyne
affairen te verrichten, in verre Landen ghetogen
zijnde, een lange tijdt door kranckheyt. gevaiic-
keniile, ofte ander voorval, alfoo uyt blijft, dat
men van hem niet en kan vernemen, falde verla-
tene , fonder te hertrouwen na de gemeene Rech-
ten afwachten den tijdt van vijfjaren, ende na dia
tijdt fal fulcks by de Gerechten aendefoodanige,
nae ghenomene informatie, mogen toe geilaen
worden.

X C �.

Soo wie fijn Echt-genoot lichtveerde�jckofte
malitieufelick verlaet, ofte uyt onlijtlaemheyt
vanden Houwelijcx bant aftreet, door gaet, ende
fijn Portuyr laet fitten, met voornemen, om tot
fijn Echt-genoot niet weder te keeren, die flek
de onfchuldige vry omte hertrouwen. Ende mach
de onfchuldige partye, als te vergeefs ende langh
genoech alle middelen tot wederom kominge des
verlaters aen gewent zijnde,daer over klagen elcs
aen de Hooft-bancken daer onder hy oitefy ghe�
hoort, de welcke nae rijp onderfoeck ende ghe-
noeghfaem blijck vanden tijt ende malitieuiheyt
der verlatinge, ende nae voorgaende indaginge
des verlaters, foo en daer 't behoort, aein�e ont-
fchuldige het hertrouwen fullen mogen toeftaen,
ende fal daer en boven foodanige Verlarer uyt on-
ien Landen voor altijdt gebannen worden.
XCJI.

Alle boofe converfatie ende bitterheyt,welae
dickwils den gront leyt tot verlatinge ende wee»�
loopingen van malkanderen fal nae de kennilie
van faecken by preventie van hooge ende lag*
Jufticie daer toe gequalificeert ofte geauthon eer
zijnde, ernftelijck worden geftraft met gelt-boe-
ten, gevanckenifle ende anderfints nae RechK -
fonder dat de Jeucht, ofte de gemeene Wan. me
geraes ofte complotterye, ofte eenige hantda ig'
heyt, onder den naem vande Beer te jagen,«»*
derfinseenige infolentien tegens foodanige ju _
plegen, op pene als i�diticule geftrak te worut .
ende .fullen de Ouders voor haere Kinderee, �
Meeftersvoor hare Knechts moeten in »^aen�^^

-ocr page 1226-

Echt - Reglemenf.

144-S

*4+

cje Domeftijcque ohluften te hooghgaen

emplaren Mka by de hant zijn.

χ cv.

Ende fal dit Reglement eens jaerlijcks voor den
Volcke gepubliceert worden.

Sullende vande boeten ende breucken proce-
derende uyt de contraventie van het jegenwoor-
digh Reglement, geappliceert werden een derde-
part ten behoeve vanden Officier, die de calange
fal hebben gedaen, het tweede derde-part ten be-
hoeve vanden Aenbrenger, ende het refterende
derde-part tot profijte vanden Armenter plaetfe
daer de contraventie fal wefen begaen.

Behoudende haer Hoogh Mogende t'allen ty-
den aen haer de interpretatie, vermeerderinge en-
de verminderinge van dit Echt-Reglement,t'haer-
der difcretie ende goetvinden, naer gelcgentheyt
van tyden ende faecken.

Aldus ghedaen ende gearrefteert ter Vergade-
ringe vande hoogh-gemelte Staten Generael, in
's Graven -Hage, op den achthienden Martij
feilien-hondert fes en vijftigh. Was geparapheerr,
Jacob Veth,^vt' Onder ftont, Ter Ordonnantie van
de felve. Geteeckent, N. Ruyfih. Zijnde op't
fpatium ghedruckt het Cachet der felverHeeren
Staten in rooden WaiTche.

Ae te langh duyren, ende de aengewende ghe-
^e \ reliicke middelen niet en helpen, foo fullen

^1 de'Ger�chten mogen verilaen totfcheydinge
Redde, Tafel ende by-wooninge, maer niet

ι �_Cj_lt:.bandt, ende oock niet anders als met

\ o"

val

tnerck om parthyen akijdt wederom re ver-

ten.

eemge- _XCIII.

Voort, vermidts de Houwelijcxe faecken, met
in aeiikleven van dien, vele cafus doorgaens

orkomen, die hier inne niet uyt-ghedruckt en
^N η foo ordonneren ende ftatueren wy by defen,
dat 'alle foodanige voorvallende Kercken-Raden
-oorkomende, bydefelvedaervankenniiTeful-
feu doen aende refpective Magiilraten , omme
daer inne te voorfien, ende by hen daer inne fwa-
tieheyt bevonden werdende, datfe de felve voor-
vallen fullen brengen aende refpe&ive Hooft-
bancken, ofte oock aen onfe Raden van Brabandt
ende Vlaenderen refpective, na wekkers oordeel

nde uytfpraecke een yegelijck iich voortaen fal

hebben te reguleren.

XCIIII.

Ende op dat te beter defe Echt-ordre mach on-
derhouden worden , foo belaften Wy dat in alle
Gerechten ende Secretaryen, Confiftoriale ende
Clailicale Vergaderingen, altijt een ofte meer Ex-

Ferhdt, noopende 't �Verfetten oyer d*Ye op tAmflerdam ende elders, In

date den i6 Mey 1656".

ofte te varen van Obifaner-Overtoorn, Cadoelen,
Buyek-iloot, den Nieu wendam, ofte van yewers
daer ontrent, op Amfterdam, ofte elders daer by,
ofte van daer wederomme,fonder expres confenr,
toelaten ofte wille vande Pachters ende Huyrluy-
den van't voorfz Veer van Buyck-iloot ende Ca-
doelen , op peyne van drie ponden te veertigh
grooten 't pont, foo menichmael 't felve foude
mogen gebeuren,ende voor yeder een vande Per-
fonen die defen ter contrarie fouden mogen over-
gebracht ofte over ghefet werden, als vooren te
verbeuren, by den genen die fulcks foude mogen
doen. Ende dat de voorfz boeten by alle ende
een yeder van des Graeff�lijckheyts Officieren
daer ontrent, ende by preventie metter daet ful-
len werden geinnet ende geexecuteert. Gedaen
ten Burele vande Kamere vande Reeckeninge, in.
den Hage, den fefthienden Mey feilhien-honderc
fes en vijftigh.

P?^ Lfoo vele ende verfcheyden Perfoonen,
W^m ^van tijdt tot tijdt hen vervorderen, al-
^IIlI ^^cr^^ey Paiftgiers, kamende uyt Water-
lant, ende andere quar^ieren van Noort-
Hollandt, over te fetten ofte te varen,over de Re-
viere vande Ye op Amfterdam, ende elders, gins
ende weder,contrarie de Keuren ende Ordonnan-
sen op het Veer van Buyck-ilootende Cadoelen
ghemaeckt, ende de Waerfchouwingen dien aen-
gaende voor defen gedaen, ende 't felve itrecken-
ae is tot groot nadeel vande gerechtigheyt vande
Graefl�lickheyt van Hollandt, ende vande Pach-
ters van 't voorfz Veer. SOO IST, dat die van
μ Reeckeninge des Graeifelickheyts voorfz hier
^mwe nochmalen waerfchouwen , ende doen
*aerfchouwen, allen endeeenenyegelijcken, dat
aiemandtwie hy oock foude wefen, hem en ver-
^Vordere eenige PaiTagiers ofte reyfende Perfoo-
^nen' ^metSchuyten ofte Schepen over te fetten,

Tyduclie vande Interenen opte Generaliteyt, van vijf op vier ten hondert,

IndateJen \4J11mj 1656.

|En Raedt van State der Vereenighde Ne-

1 aerlanden, Doet hier mede te weten, en-
de maeckt kennelijck allen ende eenen
yegelijcken die het fal mogen aengaen,
f₀| ^e "^0: M°^: Heeren Staten Generael, by Re-
tj ^le?anjtenachtften defer hebben goetgevon-
_teren^S ^rei°lveren, dat alle de Los-renten ende In-
' ^en' dopende tot lafte vande Generaliteyt,

foo op de Comptoiren te Lande als te Water,
egeene uytgefondert, fullen werden gereduceert
van vijf op vier ten hondert in't Jaer $ Welcke Re-
ductie fal ghefchieden ofte beginnen op de refpe-
dtive verfchijn-dagen vande Renten endelnteref�
fen voorfz, aenvangh nemende met den e�rften
September naeilkomende. Des fullen die geene
die niet ghenegen fouden mogen zijn, ofte goet-
vinden

-ocr page 1227-

Byvoeghfel van eenige Placaten,&c.

45c

�

1449

vinden haere penningen te laten loopen, volgens
de voorfz ReducYte, gehouden zijn daervan voor
den eerilen September voorfz, kenniffe te geven
aendeOntfangers, op wekkers Comptoirende
penningen beleyt zijn, ofte by mancquement van

dien fullen alle de voorfz penningen gheho Α
werden voor gereduceert. Gedaenin'_SG-

Hagedenveerchienden Junij 1656. f/,. _c

Ter Ordonnantie vanden Raedt van s

■tate,

/. Eyckhergh

Ordonnantie ende Reglement, T$y den %ade van State der P_m

nighde Nederlanden goetgevonden ie flellen ende arrefieren, naer voorgaende advijs vanden Raedi
Rentmeef�er vande Domeynen, ende de Leen - mannen vande Leen - kamer op het fluck vande jaik
Meyerye van's Hertogen - Bofch, omme by eenyeder des raeckende, naer ghekomen endegheobfave '

worden. In date den 16 Junij 1656.

Erft, dat e«n yegelijck hem fal hebben te
wachten inde Meyerye van 's Hertogen-
BolTche naer eenigh grof Wildt, Hafen,
Conynen , Vefanen, Patryfen , Cor-Hoenderen,
ofte ander loopend' ofre vliegend' Wilde, mee
Honden.Havicken ofte andere Vogelen, te jagen
ende te vliegen, anders als hier naer toegelaten
wort, op pene van te verbeuren thien goude Rea-
len t'elckerreyfe. Daeren boven voordeken ge-
vangen ofte gefchoten grof Wildt ghelijcke thien
goude Realen 5 ende voor elcken Haes, Conijn,
Patrijs, Berckofte Cor-hoen, ofte ander vliegend'
Wildt vijf goude Realen, boven de verbeurte van
Honden, Vogelen, ende 't gevangen Wildt. Alle
vvelcke penen, ende die hier onder naerder fuilen
worden geflatueert, geappliceert ende ghedeelt
fullen worden naer ouder ghewoonte ende Do-
meynen recht.

Item, dat niemant fal mogen jagen, als den ge-
nen, die volgens de Blyde Inkomflen ende de Pri-
vilegi�n van Brabant daer toe gequalificeert zijn.

III.

Item, dat een yegelijck, die volgens de Privile-
gi�n ende Blyde Inkomften van Brabandt, gequa-
lificeert is om te jagen , de Jacht niet en fal mif-
bruyeken, ende anders niet en fal mogen jagen als
hak met hair, ende veir met veir.

IIII.

Ende dien volgende dat niemandt met Furret-
ten, Ligh-honden, �irailen ofte Sleep-netten,
Sacken, Buydels, oft anderfintseenigh Wildt fal
mogen vangen.

Item ,' dat niemandt eenigh gefpan fal mogen
maecken, ofte te famen jagen ofte vliegen, met
gheleende ofte gheraepte Honden ofte Vogelen 5
Maer fal elck alleen jagen , ende met geen ander
als fijn eygen Honden ende Vogelen.

V I.

Ende op dat geen queilie gemoveert foude
konnen worden op d'interpretatie van 't Gefpan:
Soo wertverklaert, dat generalijckvooreen Ge-
fpan fal werden gehouden, als yemandc in't Veldt
jagende wordt bevonden, met. andere als eygen
Honden.

VII.

Maer eenige Weyluyden by gevalle in 't Veldt
d'een den anderen ghemoetende, ende een wey-
nigh tijdts by den anderen bly vende, maecken
geen Gefpan.

VIII.
Item , fal een yegelijck gehouden zijn teja_t�n
of te vliegen in perioon, ofte door haren eebroo
den Dienaren.

* IX.

Item, fullen de gequalificeerdeterjacht.defel.
ve mogen ghebruyeken met den Vogel, vanden
eerilen Augufti, ende met Honden vanden uvin-
tighflen der fel ver Maent af tot den eerden Ment
toe,eerderende langer niet,op pene inden eerilen
Articule hier voorens geflatueert, ende te betalen
de fchaden ende intereft, die 1} in eenigh Kooren
ofte ander Vruchten fouden mogen hebben ghe-
daen, ende fal niemant buyten den voorfclueven
tijdt, eenige Jacht-honden in 't Veldt mogen ley-
den buyten koppelen ofte leyfe, op pene ende
verbeurte als voor,

Item, fal niemant mogen jaegen in tyde als den
Sneeuw ende 't Ys leyt, maer fullen heure Hon-
den op, ofte gekenneft houden, datfy egeenfdia-
de en doen aen eenigh Wildt, ende indien daer
inne yemant excedere, ofte oock als dan in't Velt
met ongekoppelde Honden, ofte jagende wordt
bevonden, fal vervallen inde boete van thien gou-
de Realen, ende voorts als inden eerflen Articule
is geflatueert; ende daer en boven gcpriveertbly�
ven van meer te jagen ofte te vliegen in driejaren
daer naer,op de boete van twintigh goude Realen
t'eleker reyfe te verbeuren, indien fy ter contrarie
deden, boven ende behalven den peen inden eer-
flen Articul hier voor geflatueert: Sonder dat de
felve (als hen felfs in Perfoon niet geoorloften is
te jagen) hunne ghebroode Dienaers in 'i Veldt
fullen mogen fenden,op gelijckepene, endede
Dienaers daer en boven arbitralijck ghecorrigeert
te worden.

Item, fal niemant alfTer Sneeuw ley t, de Hegge
vermogen af te kloppen , ofte eenigh Haeso te
Conijn op den voet te vervolgen, ende infy^neLeger te prenten ofte decken in eenigerleyfl*
nieren.op pene als inden voorfz eerilen Articu.
XII. .

Item, fal een yegelick die eenige Honden no-
den , ende los laten loopen, hoedanig" °!?.° ^
fouden mogen wefen, gheduyrende den tjjdt
men niet jagen mach, ghehouden wefen de ^e^
ghekenneft ofte ghejuckt te houden met η
knuppelen, langh ten minflen twee voeten,
de groote ende macht vanden felven Hon«�
dat die niet machtigh zijn aen eenigh WiW¹ ^

-ocr page 1228-

jij ι °P^ί� ft^ucfc ^vande J^ac'^l!: inde Meyeryo.

Joen, op eene boete van twee goude Realen
felcken te verbeuren^ ^

Item, alfoo men ondervint,dat verfcheyde pra-

rv-cqu�n worden gebruyeke, om het Wildt re ja-

n ende te vangen, 't zy met Furretten, Garens

Vle Netten, Afen, Voeyeringe, Vergiften, Kuy-

. f _te graven, kleyne kopere ofte andere ftricken,

open te Hellen, ende andere fubtileinventien:

Soo wordt een yegelijck van wat ftaet, conditie

ofte qualiteyt hy zy verboden, eenige Furretten,

Vetten, &c. in 't Veldt te brengen, kuylen te gra-

_eni Klemmen, Netten ofte ilricken te ftellen,

^> fce'eenige der voorfz ofte andere inventien te

gebruveken ofte gedoogen op fijn Lant (felfs ge-

gruyekende) ofte by den Pachter gegraven, ghe-

fteltofte gebruyekt te worden, (daer van fy hen-

loyden met eede fullen mogen purgeren) op eene

boete van twintigh goude Realen voor elcken

Klem,Netoft� itrick,Kuyl ofte andere inventie te

beulen, ends daer en boven voor elcken Haes,

Conijn,Patrijs,Corhoen,ofte ander Wilt, dat men

bevinden fal daer mede ghevangen te zijn, gelijck

hiervoor inden eerften Articule is geitatueert.

XIII1.

Item, dat niemandt eenige Furretten, TiraiTen,
fteeck-garens, ofte eenige andere Netten, Schilt,
ilricken, ofte eenige andere inventien ofte Initru-
menten,om Perdrijs,Corhoen, Haes oft Conynen
te vangen,in huysfal mogen hebben,als oock met
Lech honden in't Velt fal mogen gaen, op de ver-
beurte vande voorfz Furretten, Hondt, fteeck-
garens, TiraiTen,&c. ende daer en bovensop pene
vjn twintigh goude Realen t'elcken te verbeuren,
ah hy daer op fal werden be vonden,uy tgefondert
clEygenaersende Pachters van Warande, in 't di-
t� van haer Warande ofte Wiltbane, die noch-
tans gehouden fullen wefen de Stock-hoenderen
te rerfchoonen fonder die eenighfints te mogen
belciiadigen , opte pene inden eerften Articule
begtepen, ende voorts op arbitrale corredtie.
XV.

Ende omme te beter alle frauden te voorkomen,
Soo fullen d'Oificieren hier onder ghenoemt, de
Huyfen difcretelijck mogen vifiteren , ende de
voorfz inventien ende Inftrumenten die aldaer
glievonden fullen worden, datelijck faiferen ende
^me"^e nemen fonder yemandts oppofitie, op pene
�ls voor,ende daer en boven arbitralick als weder-
■landers vandejuftitie geftraft te worden naer ge-
legentheyt vande faecke.

XVI.

'tem, want men bevindt dat vele Quackelaers,
onder deckfel van Quackel-garens, ghebruyeken
jteeck-garens, daer mede fy veel Hafen, Veldt-

^oe,1aerenende ander Wildt opvangen; Soo ver-
^tmen wel fcherpelick mits defen,datniemant

^mS^eQuackel-garens omme Quackelen te van-
tij³� mogen gebruycken.als met Ladder-garens
F n T^Crte ^Van ^txvee duymfchaersin 't vierkant
Jj^nlantfcne mate. Ende foo yemant in't Veldt
& met eenige iteeck garens,die bevonden wor-

XVII.

Ende alfoo alnoch bevonden wordt dat de
Quackelaers door Spioenen ende andere Hon-
den, veel Jongh-Hoens dat noch niet fpringen
kan, oock oudt-Hoen noch broedende, ende veel
jonge Hafen ende Conynen vernielen: Soo wert
verboden , dat geen Quackelaers eenigerhande
Honden met hen in't Veldt fullen mogen nemen,
op de boete van vijf en twintigh goude Realen
t'elcke reyfe te verbeuren, boven den peen hier
voor inden eerften Articule geitatueert.
XVIII.

Item, en falniemantmeteenige BulTen , Roers
of Bogen van nu voortaen in 't Veldt mogen gaen
ofte ftaen, anders dan langhs den Heeren Wech,
ende fullen de voorfz Roers, Builen, &c. niet an-
ders mogen geladen wefen als met Kogels,nochte
diedefelve dragen ofte by fich hebben eenigen
Hagel over fich mogen hebben, op pene vande
eerfte reyfe van thien goude Realen, ende de ver-
beurte van Roer, Boge ofte Bufi�, boven den peen
hier voor inden eerften Articule geitatueert, voor
elcken Haes, Conijn, Perdrijs, Corhoen, ofte an-
der Wildt 't welck daer mede fal zijn gefchooten,
voor de tweede mael dubbelde boeten, ende voor
de derde mael dat den Contraventeur boven dien
arbitralijck ghecorrigeert fal worden �. Sonder dat
yemant onder pretext vanden Vos ofteWolfFte
vervolgen ofte anderfints, Yande voorfz boeten
ende penen fal werden verfchoont.

XIX.

Ende want men dagelijcks hoort ende bevindt»
dat in 't wyen vande Granen, ende in't weyden
ende hoeden vande Schapen ende Beeften,d'Eye-
renvanCor-lioenderen, Veldt-hoenders, ende
andere Edele Vogels gerooft worden, ende haere
broetfelen bedorvemSoo wort allen Lantluyden,
Arbeyders.Schaepherders ende Beeiten-hoeders
't zy Man ofte Vrouw, jonck ofte oudt verboden,
ende voorts een yeder wie het zy, niemandt uyt-
gefondert, eenige Nellen,Eyeren ofte Jongen aen
te roeren , veel min die te ftooren ofte te rooven,
op de boete van tien goude Realen, foo dickmaels
fy achterhaelt fullen worden fulcks ghedaen te
hebben, ofte (wetende 'tfelve by andere gefchiet
te zijn) dat voor de Officieren hier onder te nomi-
neren , verfwegen, en nietaengegeven te hebben.

XX.

Item , of yemandt wifte ende ghedoochde, dat
eenige Ligh-honden, Furretten, TiraiTen, ofte an-^
dere Netten, ilricken, ftroppen, Garens, Kuylen,
Voeyer, VergiffenhTe, ofte eenigh ander onbe-
hoorlijck Wey-werek op fijn Landt ghebruyekt,
geftelt ende gepleecht wierde,ende fulex niet aen
en brachte,fal daer mede vervallen inde boete van
thien goude Realen.

XXI.

Ende omme alle onbehoorlijcke Wey-werck
ende Wildt-rooverye te beter te mogen voor ko-
men, ftuytenende weeren, ende tegen d'Over-
treders der Placaten tot ghemeriteerde ftrafTe re
konnen procederen , fullen oock de naefte Ge-
buyrenende gehcele Huyfgefinnen, woonende
naeft de plaet�edaer gefchooten ofte getyrafleert
ende andere foodanige mifbriiycken ghepleeght
zijn, by d'Officicren hierondergenoemt, gevor-

7. Q_ dert

_d^iefal verbeuren -
-^Ne«ea, boven

^oude Realen, ende

.. ende behalvens den peen hier
^tns inden eerften Articule geitatueert.

-ocr page 1229-

Byvoeghfel van eenige PIacaten,&c.

2453

*4J4

dert ende ghemaent worden op hunnen eede te
verklaren, dat fy de felve mifbruycken niet be-
gaen en hebben, nochre daer van , ofte van den
geenen die des plichtigh foude mogen wefen ee~
nige kennifle ofte wetenfchapen hebben direc"le-
lijck ofte indirectelijtk, ende foo fy daer inne
vveygerigh vallen , fullen voor de gemelte boeten
geexecuteert mogen worden.
XXII.

Item, fal niemandt naer den eerflen Meert,ende
voor den eerflen ende twintighflen derOoghil-
maent in 't Veldt mogen gaen, dan met gekoppel-
de Bracken, ende lange Honden ofte Halewinden
aende Leys, of mede gekoppelr.
X X 111.

Ende ten eynde 't Wildt beter aen ghequeeckt
ende gevoeyt mochte worden, Soo werdt verbo-
den aen alle Pachters vande Waranden, eenigh
loopent ofte vliegent Wildt te vangen,dan binnen
den tijdt hier voor inden negenden � rtijckel uy t-
gedruckt, op de poene ende verbeurte van het ge-
vangen ende verkocht Wildt, van hunne Netten,
Roers ende ander Jacht-tuych, ende boven dien
den pene als in den eerflen Articule voorfzvoor
yeder grof Wildt, Haes, Conijn, Patrijs ofte Cor-
boen dat fy ghevangen ofte verkocht fullen heb-
ben, is geflatueert.

XX UIL

Ende en fal niemandt vanden eerflen Maert tot
den eerflen ofte twintighflen der Ooghft-maent
Voorfz refpedlive, ofte buyten den tijdt dat men
volgens dekn Placate Jagen mach, 't zy Voor-
koopers, Herbergiers, Paftey-backers, Pachters
vande Waranden,nochre andere particuliere Per-
foonen, eenige Hafen ofte Conynen , Patrylen
ofte Cor-hoenderen mogen koopen ofte verkoo-
pen, op de verbeurte van 't ghekochte ende ver-
kochte Wildt, ende boven dien de pene van vijf
goude Realen voor elcken Haes, Conijn, Patrijs,
Corhoen ende ander Wildt, foo by den Kooper
als Verkooper te betalen.

XXV.

houden zijn te verklaren ( dies vanden ��
hier onder genoemt verfocht zijnde) van wi ^
't felve Wilt gekocht fouden mogen hebben r
heur by eede te expurgeren, den Perfoon da'_e° F
dat van gekocht hebben, niet te kennen, end �
op gclijcke boete van vijf goude Realen voor el �
Wildt desfy weygeren fullen te verklaren
't felve hun verkocht heeft, boven het vei-L**
Wildt. ^beurc

XXVII.
Item,alfoo verfcheyde Inwoonders ten p|_attLande,groote Doggen, ofte quade bytendeH "
den houdcn,ende Janghs den Wech los laten lo
pen, waer door dickwils ghebeurt dat de lans

Honden ende Bracken,oock de Menfchen befch⁰digt worden, waer uy t queflien ende onluden ko.

men te fpruyten: So vvertgeordonneertendege-
ilatueert.dat niemant van wat conditie ofte quajj"
teyt hy foude mogen wefen, eenige Doggen ofte
quade bytende Honden fal mogen houden.tenzv
hy die by dage gebonden ofte gheflooten iioude',
op pene van vijf goude Realen t'elcken te verbeu-
ren, ende te betalen de weerde vanden gequetften
Hont ofte Honden: Ende in cas eenigh Perfoon
wierdegequetfl, foo fal den Eygenaer van iboda-

nige Doggen, die los geloopen, ende de querfuere
fal hebben ghegeven, betalen het Meeiler-Joon
ende nootfaeckelijcke onkoilen , ende voor het
fmart het dubbelt voor den gequetilen.
XXVIII.

Item,fal niemant eens anders Hont mogen om-
leyden ofte vervreemden, op pene van tien goude
Realen t'elcken te verbeuren vooryedcrHondt,
ende daer en boven aenden Eygenaer, foo tot re�
ilitutie alsanderfints gehouden zijn.
XXI X.

Item, fal niemant eenigen Valck. Havick,ofre
'diergelijcke, die eenigh YVeyman ontvlogen, ver-
dwaelt ofte verloorenis, mogen fchieten?achter
houden, verduyileren ofte verflompelen, op pene
vande weerde van dien aenden Eygenaer ter dub-
belder pryfe te vergoeden, ende boven dien glie-
Jijcke thien goude Realen te verbeuren.
XXX.

Item, verbieden wel expreflelijck aen alle Vale

Itermen fal niemant wie hy zy,binnen den tijdt
dat men volgens defen Placatejagen mach, hem
vervorderen te koopén ofte te verkoopen eenige

Hafen, Conynen, Patryfen, Corhoenderen,ofte ! keniers ende Weyluyden , geen Duyven, Hoen-
ander Wilt,dat gefchooten, geilrickt,met Netten | deren ofte ander tam Gevogelte van yemanden re
af gefet,of anders ais met Honden,oft met Vogels ] vangen, ofte gedoogen met hen Vogelen ghevan-
ghevangen is, dan vanden Pachter vande Waran- gen te worden, fonder confent vanden Eygenaer,
den, ofte den geenen die felfs Waranden hebben, op pene van vijf goude Realen t'elcken te verbeu-
ofte vanden genen die de felve Hafen , Conynen, ' ren , ende boven dien de weerde van elckeDuyf
Patryien,ofte anderWilt vanden voorfz Pachters ofte Hoen dat gevangen fal wefen, aenden E) 'ge-
ofte Eygenaers vande Warande gekocht fal heb- naer ter juiler prvfe te voldoen.
ben,op de verbeurte als inden voorgaenden Arti- XXXI

cule: Welverftaende dat d'Eygenaers ende Pach- Endeofhet gebeurde dat eenigen Havick.ofte

~' diergelijckeontvloogen zijnde, eenigenicmo^c

quam te doen fonder toedoen vanden Eygf ⁿj^erder felver, onder Duyven, Hoenderen,ofte ander
tam Gevogelte, in fulcken ghevalle fal de kme
den befchadighden alleen werden vergoet.

XXXII. _ .

Ende alfoodagelijcks vele ende menichvuk»g
klachten worden gedaen over 't fchieten, v'^ang^en

Warande ende Wildtbane, niet anders fullen mo-
gen Jagen als hair met hair, ende veir met veir, en-
de achtervolgens defen onfen Placate
XXVI.
Ende fullen oock de Pachters, Voorkoopers,
Herbergiers,Pafley backers,ende alle andere Per-

_ � ende befchadigen van Duyven:Soowertl\Y<<^el�"

de, daer men eenige Hafen, Conynen, Patryfen, i verboden alle ende een yegelijck, wie het oock
Corhoenderen, of ander Wilt by bevinden fal, ge- I foude mogen wefen, een anders Duyven, m«

I W-j

-ocr page 1230-



					�
			'j< mw		�
			'j< mw

		. 5 Op ^,� ft^uc^ vande Jacht inde Meyeryo.

		_cn, Slach-fchutten, Netten, Snricken Joc- Aes.ofte eenige andere wyfete vangen, met Roers, Bogen of anderfints te fchieten, befchadigen, op pcene van thien goude		ofre diergelijcke re vangen, 't gene nochtans nie- mant (fonder voorgaende pachtinge van den Rentmeefter der Domeynen, of die des in heure refpective Heerlickheden is competerende) is ge- oorloft 5 Soo werdt by defen verboden aen een yegelijck, eenige lange Lynen, Slach-nerten te leggen, andere Netten ende Inftrumenten te ge- bruyeken , fonder oorlof ende toelatinge ais bo- ven,op pene van thien goude Realen t'elcke reyfe te verbeuren. XXXVI. Alk welcke penen ende boeten verftaen wert datvand'Oudersafgevordercfullenworden.over de mif bruyeken die hare kinderen in haren Broo- de wefende, begaen ende gepleegt fullen hebben: Gelijckoock van Huys-mcefters over 't gene by hunne Dienftboden ende � Arbeyders hier tegens gedaen ende verbeurt fal wefen. XXXVII. Ende in gevalle van ghebrcecke van betalinge» fullen de pecuniele boeten bekeert worden in corporele ofte Lijf-ftrafl�, nae ghelegentheyt van faecken. XXXVIII. Ende ten eynde defe Ordonnantie ende Placare in alle heure PoincTren ende articulen wel mochte naergekomen ende achtervolght worden 5 Soo wert hier mede gelaft ende bevolen aenden Raedt ende Rentmeefter Generael vande Domeynen van Brabant over den Quartiere van 's Hertogen- Boilche (in wiens toeficht ende regeeringe de Warande ende Wildt-baene, als b�hoorende tot den Domeynen privative, ende met feclufie vaft alle andere Officieren is geftaende) goede opficht ende achtinge te nemen , dat defen Placate pun- cluelick werde achtervolght ende naer gekomen, ende tegens de Contraventeurs ende Overtre- dersvan dien paratelijck worde geprocedeerr by middel van ordinarife ende gewoonlijcke execu- tie, uyt krachte van defen Placate, tot betalinge der boete, naer gelegentheyt der faecke. XXXIX. Welverftaende dat een yder (die fich fal willen opponeren tegens fodanige executie) in oppofitie ontfangen fal worden inde Leen ende Tol-kamer, ende by ordinarife Leen-mannen vande Domey- nen der Stade ende Meyerye van 'sHertogen- Boifche, de welcke de kennifl� ende judicature over faecken der voorfz Domeynen raeckende, van oudts is competerende, welcke, neft�ns den Rentmeefter Generael voorfz, daer toe als noch mits defen werden geauthorifeert: Dan fullen de Oppofanten fchuldigh ende gehouden wefen, al- voorens fy in oppofitie fullen werden ghehoort ende ontfangen, de pene daer inne fy worden ge- fecht vervallen te zijn, by provifie te namptiferen in handen vanden Rentmeefter voorfz, op pene dat fulcks ten dage dienende niet gedaen zijnde, d'Oppofant ofte Oppofanten fullen verklaert worden quade Oppofanten, ende in hunne oppo- fitie niet ontfanghbaer, ende tot dien gecondenl�- neert inde koften. XL. Ende alfo ontrent het betoonen ende bewyfen groote fwarigheyt valt, ende de frauden ende contrayentien by ontyde, ende in 't heymelijck 7-0. ij g^e-
	kenoeeni

η �jlen voor elcke Duy ve die gefchooten, gevan- n oftebefchadigt fal wefen,boven de verbeurte �^e g_oets, Netten ende andere Inftrumenten,en- � _reparatie van fchaden, die fy aende Eygenaers^ fuljen'hebben gedaen. ^luli XXXIII. Welcke poene midts defen oock wort geftatu- eert, ende t'elckens als fy daer over bekent fullen 'worden, fal worden geexecuteert.tegens de gene aen welckers Tiile ofte Duyfhuyfen eenige klep- pen ofte flach-fclmtten , ofte anderfints werden bevonden, ende die naer eenige Duy ven hebben ohefchooten, fchoon genomen fy geen Duy ven hadden ontfangen ofte befchadigt, boven de pene hier voorens geftatueert, tegens de gene die met Roers ofte Hoge te Velde gaen. X X X1111. Ende omme te voorkomen de befchadiglieyt, die de naeft-bezaeyde J-anderyen door 't ongere- eeir houden van Duyven komen te lyden: Soo eft, dat verboden wert midts defen, dat niemandc eenige Tille ofte Duyfhuys fal mogen hebben, ofte Duyven houden die te Velde vliegen, ten zy hy onder de Ploegh hebbe vier bunderen Landts, iueygendom, ofte in huyre, leggende in 'tdiitridt daerny is vvoonende, op peyne van thien goude Realen, ende verbeurte vande Duyven, ende bo- ven dien dat de voorfz Tille ofte Duyfhuyfen ful- len wech genomen ende afgeworpen worden, al- les ongeprsjudicieert 't recht 't geene yemant by immemoriale pofl�flle foude mogen hebben ver- kregen,van Tille ofte Duyfhuyfen te hebben, ofte Velde-Duyven te houden, niet tegenftaende hy de voor-ghemeke quantiteyt Landts niet onder Ploegh en hadde,ende ongeprejudicieert alle Sta- tuyren ende Couftuymen locael, die ten effect als voor, meerder quantiteyt Landts foude mogen vereyffchen, de welcke verftaen werdt dat in haer geheel fullen blyven, ende geenfints midts defen willen derogeren. XXXV. Ende gemerekt oock dat dagelijcks groote klachte komen, vande geene die gheoctroyeerde V ogels-koyen hebben, dat het Gevogelte aldaer 'eer verjaeght ende vernielt wort, oock de Neften eweEyerengherooft, wort geinterdiceert ende verboden een yegelick van wat flaet ofte conditie py zy, met eenige Roers ofte Builen te fchieten, ^m °"^c ontrent eenige Vogels-koyen,ofte de felve toet Honden in eeniger manieren te befchadigen °te te verjagen, noch op hunne Schuyten klop- f^en' ^r°mme)en ofte trommelen, 't Seyl op flinge- J^e"-roepenofte kryten, omme daer mede 't Ge- vogelte uyt de voorfz Vogels-koyen te jagen, octite; oock binnen de vier hondert vademen by ^ageoke by nachte,ontrent eenigeVogels-koyen med Α "^ge ^LiJ" ^oite ^s,acnnetten te leggen, als ^' e de Neften ende Eyeren te rooven.ofte wech dar f^^Cn' ^En^^ea^^oomede ondervonden wort, Liir f^mmi^ee ^onderftaen iloutelijck met lange Gaaf e ^h ^ende Sleep-netten ,Endt-vogels> ^ien,b\vanen_JSmeinten_#Teulingen,SDeppen,

-ocr page 1231-

By voeghfel van eemge Placaten, &c. ^ ₍

die 't voorfz recht van Wildtbaneende Warand
pretendeert te hebben , binnen den tijdt v_an dri!

gefchieden, Soo lailenOnder-Rentmeefters d

ters van eenige Waranden gheen Jurifdidrie heb-
bendcofte den genen die den Rentmeeiler voorfz

maenden naer de publicatie defes, alnoch A-_n

befcheyden ende Brieven daer toe dienende �^_t

daer toe falgoet vinden t'authorifercn, naeuw re- '; te brengen, in handen vanden meer-gemeld^

guard te nemen, fcherpelijck toe te fienende te j Rentmeeiler vande Domeynen, ommegh_erCEi.

�etten op d Overtreders van defen Placate.
X L I,

Ende eenige contraventie tot hunne kennifl�
ghekomen zijnde, de felvemetdebewyfenofte
namen der Getuygen, binnen den tijdt van drie-
mael vierentvvintigh uyren aenden Raedt ende
Rentmeeiler voorfz aenbrengen , ten eynde te-
gens d'Overtreders van defen PJacate worde ge-
procedeert , op pene in cas van naelatighey t van't
voorfz overbrengen, van tien goude Realen,ende
boven dien dat de boven-genoemde Onder- Rent-
meeilers ende Pachters, d'amende, waer inne de
Overtreders volgens defen Placate vervallen
zijn,felfs paratelick fullcn moeten opleggen ende
betalen.

XLI�.

Ende of het gebeurde dar yemant vande voorfz
Rentmeeilers, Eygenaers van Warande, Pachters
ende Geauthorifeerde, yemandt bevonden op de
verfche daet van tegensdefe Ordonnantie yetwes
te doen ofte te plegen: Soo wert de felve, ende
yder een van hen gegeven volkomen macht ende
anthoriteyt, allen den gee«en die fy fullen bevin-
den regens defe Ordonnantie yetwes te doen ofte
te plegen, te calangieren ende te gyfelen.
XL III.
De welcke op hunne relafen meteede geilerckt,
't zy vaneenen ofte meer, volkomen gheloof fal
werden gegeven, ende voor heele preuve fal wer�*
den aengenomen, niet tegenilaende eenige difpo-
fitie van Rechte, pra&ijcque ofte Couiluyme ter
contrarie, ten ware datbewefen konde werden
hy niet en ilonde ter goeder name ende fame.
XLIII1.

Welverftaende dat men niet van meeninge is
mits defen te prejudici�ren defes Staets Vafallen
ende Leen-Heeren, die het recht vande Warande
ende Wildt-bane neffens de Jurifdidie verkregen
hebben, ofte toebehoorende is, de welcke delen
Placate door hunne Officieren binnen dendiftri-
cte haerder Jurifdictiefullen doen onderhouden:
Gelijck hier voor den Rentmeeiler vande Do-
meynen aenbevolen ende belail is.

XLV.

Ende op dat niemandt vande voorfz Vafallen
ende Leen-heeren 't voorfz recht van Wildt-bane
ende Warande in prejudicie vande Domeynen in
de voorfz Quartieren komen te ufurperen �. Soo
wert by defen ghelail ende bevolen alle ende een
yegelijck van de felve Vafallen ende Leen-heeren

I ftwrf te worden naer hehooren ₀p p_enc *

ghebreecke bly vende, ghepriveert te zijn endet
blyven ten eeuwigen dagen,
XLVI.
Welverftaende dat niemant vande voorfz Va-
fallen ofte Leen-heeren, geen recht van Warande
ofteWiltbane hebbende.binnen 'tdiftrictvanheui
Jurifdictie, ofte yemandt anders die affonderlijck
van alle Jurifdictie ofte judicature eenige Waran.
de ofte Wildt-bane foude mogen hebben verkre-
gen, binnen hetdiilric> van hunne Wihbaneofo
Warande d'Overrreders fal mogen doen execute.
ren.maer fal d executie ende kenniiTe bly ven ende
ftaen by den voornoemden Rentmeeiler,mjdtfga.
ders Leenmannen refpe&ive.
'XLV1I.

Ende d^;t alles onvermindert alle andere voor.
gaende Placaten ende Ordonnantienop't�uck
vande Wildt-bane by de Hertogen van Brabandt,
ofte by hare Ho: Mo: gemaeckt endegeemaneerr,
ende by defen niet verandert ende gederogueerr,
de welcke fullen bly ven in haergheheel ende vi-
geur , alles by provifie ende ter tijdt toe daer inne
anders fal wefen voorfien ende geordonneerr,
X L V111.

Ende opdat oek Ordonnantie te beter in alle
heure Poin&en mach werden geobferveert, Soo
werdt hier mede ontboden ende bevolen aen alle
Officieren, Dienaren ende IngefetenenderStadt
ende Meyerye van 'sHertogen-BoiTche, ende
voorts allen ende eenen yegelijcken desaengaen-
de,defe ernilelijck te verftaen,obedieren,ende ten
verfoecke van den voornoemden Rentmeeiler
vande Domeynen alle hulpe ende byflant doen,
fonder des te laten in eeniger manieren.
XL IX.

Ende op dat niemandt hier van ignorantie en
pretendere, foo wertgheordonneert dat defe Or-
donnantie aenden voornoemden Rentmeeiler der
Domeynen gefonden fal worden, omme de felve
alomme ter plaetfen daer men ghewoon is publi-
catie te doen, te laten publiceren, opdatde felve
mach naegekomen ende behoorlick achtervoignt
werden.

' Aldus ghedaen , goet gevonden ende gbearre-
ileert inden Raedevan State, in 's Graven-HagP�
den feftiendenjunij feftien-hondercfesenvijic^
Fh Cant,»� Ter Ordonnantie vanden Raedt van
State. /. Eyckbergh.

Verbodt tegem 'tvijffchen in des (jraeffelkfyeyts Vificbeow vande ^<B^^r"

landen. In date den xyjumj 1656.

Graeflickheyts ViiTcheryen inde Beyerlanden,
foo by dage als by nachte wertgevifcht, geroon,
de Vifch daer uyr ghevangen, ende oock by'W^

mige vcrkochr,tot groot naerdeel ende P^reJ^ud^

ende ilauter, by verfcheyden Perfoonen ia des

-ocr page 1232-

¹ ■ ......." ■'■

��^^^^^

-β Huy fluyden Becftcn, Gewafch,&c. niet te rooven. »460

^! ende Inftrumenten, van fes ponden, te veertigh

grooten 't pont, lbo menichmael yemant bevon-
den fal werden defen contrarie te doen , ofte ghe-
daen te hebben, ende daer ovef by den Bailliu van

ⁿy

ff η

deBeyerlandeninder tijdt, fynen Stedehouder,
ende Dienaers, ofte Buyrders vande refpeftiv.e
Viflcheryen bekeurt fal zijn: t'appliceren de eene
helft vande boeten ten profyte vanden Officier,
ende de wederhelft ten profyte vanden genen die
de bekeuringe fal hebben gedaen. Aldus gearre-
fteert ende gedaen ten Burele vande Kamere van-
de Rekeningen des Graeflickheyts van Hollandt,
inden Hage den feven en twintighilen Junij 1656.
In kenniil� van my, C. Camerl�n.

fi�ftatehy ty . ^hem vervordere 'tzy by dage

₀° ebynachte, in cenigeKreccken, Vlieten, Wa-

■neen ofte Vaerten, daer at de Viflcheryen de

Graeilickheyt

ς _ens,Scliaeckels, Fuycken, Korven, Fleuren,
^^e5 '.._....« «irhpn-nerren . ofteeenifre ;inderf

-netten , Schep-netten , ofte eenige andere

κ tten, Vifch-want ofte Inltrumenten , hoeda-
■ffhdie'fouden mogen wefen ofte genaemt wer-
den uytgefondert alleen de Hengel-roede, op de
f ' j _| boven 't verbeuren vande voorfz Netten

Tlacaet, Verbiedende der Huyfluyden ^<Beefien,goederen>ge�»afch, &c. niet

te rooven ofte hefchadigen, In date den 4 September 1656.

f E Prefident ende Raden over Hollandt,

^ Zeelandt ende Vrieilandt, DOEN TE

I;WETEN, Alfoonietjegenftaendever-

* fcheyden Placaten voor defen gheema-

die geenen die fulcks ghedaen fullen hebben ende
gepleegc. al is 't dat fy op 't feyt nieren fullen zijn
bevonden, die daer mier by den Officieren daer
over geapprehendeert ende geftraft fullen mogen
werden. Ende foo verre de Landtman of andere
Eygenaeryemandt in fijnHuysofThuyn, of op
fijn Lant bevint de goederen ende Vruchten ilee-
lende of breeckende, of het Gewafch in fijn Lande
afpluckende, af maeyende,af-fnydende of vertre-
dende , die tot fyne vermaninge ofte beveele daer
uyt niet en willen gaen, maer ley telick ende dade-
lick daer mede voortgaen, ofte den Landtman of
Eygenaer vande goederen en Vruchten, ofte den
genen die hy tot bewaringe van dien geflelt heeft,
feytelickquamen terefiileren of dreygen, fal den
Eygenaer vande goederen ende Vruchten, ofte
Bewaerders van dien, met afllflentie van fyne
Buyren ofte andere, defatto daer uyt mogen dry-
ven : Ende indien fy 't felve doende eenige van al-
fulcke Landt-roovers daer over griefden of quet-
ften, en fullen daeromme in gene penen , flraflen,
boeten ofte breucken vervallen , maer fal 't felve
als ghedaen tot befcherminge van haer eygen
goet, verftaen werden wel ende wettelijck ghe-
daen te zijn. Ordonneren alle Officieren vande
Plaetfen , de Huyfluyden daer inne te aflifleren,
ende fcherpe toeficht te nemen , omme te mogen
verhoeden dat den Huyfluyden ende Eygenaers
vande Landen haere Beeften , goederen ende
Vruchten te Velde niet en werden berooft, ende
tegens de Overtreders van defen te procederen
tot apprehenfie ende ftraflinge, fonder conniven-
tie ofte difllmulatie,op peyne dat fyluyden by na-
latigheyt ofte ghebreecke van dien voor de eerfle
reyfe voor den tijdt van drie maenden ghefufpen-
deert, ende voor de tweede reyfe van haere �fl�-
cien fullen werden ghepriveert. Ende in ghevalle
yemanden foodanigh Perfoon ofte Perfoonen
aen diefte van Beeften fchuldigh zijnde , falkon-
nen aenwyfen , fulcks dat hy in handen vande
Juftitie kome te geraecken, dat hem daer over tot
een verecringe fal gegeven werden de fomme van
hondert gulden, ende daer en boven genieten im-
puniteyt, ende fynen naem fecreet ghehouden,
nietjegenftaende hy mede daer aen handtdadigh,
ofte vande Complicen foude mogen zijn geweeft.

7. Q_ iij La-

nee

_rti diverfche Perfoonen , foo Soldaten, als

�ock andere Mans ende Vrouwen, midtfgaders
Jongensende Kinderen, dagelijcks hen vervorde-
renin Haegh-ambacht, Eyckenduy nen,Loofduy-
nen.Rijfwijck, Voorburgh, ende omleggende
Landen en Plaetfen te Velde te gaen, ende uyt de
Weydenende Huyfluyden Huyf�n te halen ende
fteelen Kalveren, Schapen, Lammeren, Hoende-
ren, Duyven ende Eenden, Boter, Linnewaet,en-
de andere goederen,de ftaerten van Paerden ende
Beeften af te fnyden, Vlonders, Slach-boomen,
Heckenende Heyningen breecken, Boomen en-
de Plantfoenen wech nemen, de Boom ende
Aetdt-Vruchten vande Landen , Hoven ende
Velde fnyden ende plucken , bedryvende groot
cewcldtende Landt-rooverye, ende de Huyfluy-
den, Eygenaers ende andere hen fulcks willende
beletten, dreygen te ilaen, quetfen ende te grie-
ven : .Alle 't welcke in een Lant van goede Policie
nieten behoort verdragen te werden,maer andere
tenexemplegeftraft. SOO IST,datWyom-
me daerinne naer behooren te verfien, verboden
hebben.ende verbieden welexpreifelickby defen
eenenyegelijcken,van watftaet, conditie ende
qualiteyt hy zy, der Huyfluyden ende andere
Perfoonen Beeften ende goederen , midtfgaders
Gewafch ende Vruchten te Velde, ende inde
Jbuyncn niet te fteelen, rooven , breecken, fny-
den, plucken, vvech-dragen nochte vervoeren,op
peyne dat die geenedie bevonden fullen werden
'*^mge Kalveren, Schapen ofte Lammeren uyt de
peyden, ofte der Huyfluyden Huyfen gheftoo-
,^en'^of Boomen om ghehackt te hebben , metter
^^Oot,ofte arbitralickaenden lyvegheftraftfullen
pi ⁿ ^nae» exigentie van faecken , volgens de
placaten ende Rechten deferLanden: Ende die
I ^Cnen die anderfints aen 't gunt voorders voorfz
1 nandtdadigh fouden mogen zijn gheweeft,
ο₆Λ ;^aer B^eIegenrheyt van faecke arbitralijcken
daer π ^werden ^by ^de Gerechte vande PJaetfe
Wel fe λ ^^er^^oonen bekomen fullen werden,

' ^cRe ItraiTe oock onderworpen fullen wefen

-ocr page 1233-

%$61 Byvocghfel van ecnige Plaeaten,&c.

alomme daer 't van noode wefen fal gheaffige_ertGedaen inden Rade den vierden September i6<^
In kenniffe van my, Adr: Pots.

Laftende ende ordonnerende voorts, dat den in-
houden van defen openbaerlijck gepubliceert fal
worden vande Peuye van 's Graven-Hage , ende

%%joluue vande Staten van Hollant, op de Ordonnantie raec(ende de fynnijje 1

- " endejudkaturc der gene die in defe Provintie gefeten zijn, ende inden dienfi vande Generalist «^ |
geemployeert. In date den yOftober 1656.

geprejudicieert aende refpeclive Inftruftien voo_rden Rade van State, ende de refpe�tive Collepi_eater Admiraliteyt by haer Ho: Mog: gearrefteert
nochte oock aende Jurifdi&ie Militair, de rei»'.
ctive Krijghs-Raden foo te Water als te Landeiop
Zee, te Velde, ende oock in Guarnifoen, naerbe-
fchreven Rechten, ende de practijcque vanaJle'
Nati�n competerende, als mede niet aende m_n\.
culiere Privilegi�n de refpedtive Steden van Ho).
lantende Weit-Vrieflant competerende, Onder
ftont, Accordeert met de vo�rfz Refolutie. inde
was onder geteyckent, Herb^%' vanBeaumom,

dieTidienindeleftlEd:bera't vometin 't

Placaet vande Staten van HoUandt, tot weering* vande Exters, In kt

den �xOftober 1656.

die daer over bekeuflhge fullen doen, by preven-
tie. Authoriferende by defen de voorfz Schou-
ten ende Officieren, de voorgeroerde boeten pa-
ratelijck te executeren,'t zy op de Eygenaers van
de voorfz Plantagien, Boomgaerden,Hoven ende
ander Geboomte, in gevalle de felve daer op ofte
aen woonachtigh zijn, ofte anderfins op de Pach-
ters ende Bruyckers vande felve. Laftende ende
bevelende mede by defen de voorfz Schouten
ende Officieren, des verfocht zijnde, totgelijcke
parate executie de Dienaren vande Houtvefterye
teaffifteren als naer behooren. Endeopdatonfe
goede ende ernftige meyninge in defen uytge-
druckt, pundhielick moge werden achtervolgd.
ende gehoorfaemt, fo gebieden ende ordonneren
wy midts defen de voorfz Schouten ende Officie-
ren , inde Maenden van Mey ende Junius vanden
toekomenden Jare, ende voorts hier naer van jafl
tot jaer binnen de refpedtive diftricten van hacre
Jurifdi�ien drie mael 5 te weten, eens op den eer-
ften Mey, eens op den laetften vande felve maent,
ende eens op den laetften Junij fchouwe te doen»
ende naerftighlickteonderfoecken, ofoockeeni-
ge Ex ter-neften binnen de felve Jurifdi&ien wer-
den bevonden, ende daer over bekeuringen
executie te doen, volgens 't geene hier boven a
geordonneert. Welverftaen.de, dat by foo verre
op de voor-ghenoemde fchouw-dagen, eenige
Exter-neften als boven bevonden werden, alvvae
't fchoon foo, dat daer inne als dan egeenejong
Exters bevonden wierden, echter de voorengi*"
expreff�erde boete verbeurt fal zijn. Statuef
de voorts tot meerder exftirpatie ofte ^ver^^oorln_ege van 't voorfz fchadelijck Gevogelte , dat a
ende eenen yegelijcken van onie Onderaan
ende Ingefetenen voorfz het felve Gevoge 1*
omme, ende t'allen tyde doormiddelen?
praftijequen geoorloft, ende by voorgaende

E Staten van HoUandt ende Weft-Vrief-
landt, Allen den geenen die defen fullen
fien ofte hooren lefen, Saluy t. DOEN
^r*TE WETEN, Datnaedemaelbyda-
gelijckfcheexperientie ondervonden werdt, het
getal vande Exters alomme binnen den fel ven on-
ien Lande merckelijcktoe te nemen , daer door
niet alleen groot naedeel aende Wilderniile,mitf-
gaders exceffive fchade aen 'tGewafch toeghe-
bracht, maer oock noch vele andere inconvenien-
ten foo aen Huyfen, Daecken, Kieckens, Eyeren,
ende anderfints gecaufeert werden, wy derhalven
omme de voorfz inconvenienten foo veel moge-
�jck te verhoeden, ende ten dien fine 'c voorfz
fchadelijck Gevogelte uyt den voorfz Lande te
weeren, geordonneert ende geftatueert hebben,
ghelijck wy ordonneren ende ftatueren by defen,
dat alle ende eenen yegelijck van onfe Onderda-
nen ende Ingefetenen vanden voorfz Lande, foo
Pachters van eenige Landen, Boomgaerden, Ho-
vetvofte Plantagien , als oock Eygenaers vande
felve , infonderheyt die geene die hunne eygen
Landen bouwen, ofte bewoonen, de Neften van't
voorfz fchadelijck Gevogelte alomme fullen heb-
ben te ftooren ende te deftrueren,mitfgaders oock
te beforgen dat geene nieuwe Neften van 't felve
Gevogelte, op ofte boven den gront die fyluyden
'tzy in eygendom, 't zy in huyre befuten, ghe-
maeckt werden $ op pene dat die gene in wekkers
gehuyrde ofte eygene Plantagien, Boomgaerden,
Hoven, ofte andere Geboomte,'t zy binnen,'t zy
buyten de Steden , op ofte naer den eerften Mey
toekomende, ende vervolgens, eenige Exter-
neften met jonge Exters daer inne fullen werden
bevonden, daer over verbeuren fullen een fomme
van fes Carolus guldens voor yeder Neft, ten pro-
fijte vanden Schout, ofte Officier vande Plaetfe,
ofte oock vande Dienaers vande Houtveftcrye,

-ocr page 1234-

- -------�,._.

�-

14^3 Tegens 't inbrangenvan

η niet verboden zijnde, fal trachten op te
I ^Clire en ende te vernieJen. Ende ten eynde yeder
^Va°^daer toe des te meerder moge werden op ge-
^ee" ^ ofte geanimeert,dat derhalven alle de gene
f ^C_in fulcker voegen eenige oude Exters fuljen
Jbben op-ghevangen, ende vernielt, voor yeder

Poeder, Macis, Peper, &c. 1464

nige betalingen fullen wefen ghefchiet, endedaer
van t'iljner tijdt behoorlijcke declaratien by de
voorfz Secretaris als getuygen mede onderreec-
kent, over te leveren aende Kaden ende Meefters
vande Reeckeningen onfer Domeynen, die wy
oock mits defen ordonneren de penningen by de
voorfz Schouten ende Officieren ter faecke als
boven ghedef bourfeert, op hunne declaratien in
voegen als voorengequalifkeert, henluyden be-
hoorlijck te laten valideren. Ende ten eynde hier
van niemant ignorantie en pretendere, Men wy
dat defen alommefal werden ghepubliceert ende
geaffigeert daer het behoort ende te ghefchieden
gebruyckelickis. Gedaen inden Hage den twaelf-
den Odober 1656. Ter Ordonnantie vande
Staten.

Herh¹' van Beaumont.

voorfz Gevogelte, dat de felve fullen

aende voorfz Schouten ofte Officieren,
Teenprcerrt^ium genieten fullen twcefhiyvers;
^[°>lcke twee ffcuy vers voor yeder iluck als boven,
^ft de voorfz Schouten ofte Officieren oock by
!�_enbelaiten ende bevelen, met kenniiTe vande
Secretaris der PJaetfe, fonder eenigh uy tflel ofte
ederfeggen op te leggen, ende te betalen; ende
\ ervan pertinente aenteeckeninge te doen , met
'tdnicktnge van dacbende datum, midtfgaders
^V''ndePerfoonen, op ende aen de welcke fooda-

Placact, tegens V inbrengen v*n Toeder ₃ Macis, Teper, &c. In date den

^oNovemheriG^e.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defe je-
genwoordige fullen fien ofte hooren le-
fen,Saluyt. DOEN TE WETEN,
Alfoo wy in 't feecker bericht zij n, ende by expe-
rientie bevonden wert, dat niet tegenftaende ons
l'lacaet vanden vier en twintigften Januarij 1617.
uvt andere Landen in defe Vereenighde Provin-
ci�n chefonden ende in ghebracht werden veel
Paille, Peverel, Stoffende Poederen van Peper,
Noten ende Macis, die hier te Lande onder de
Speceryen vermenght ende verkocht werden:
lade dat door fulckevervalfchinge niet alleenlick
die Bewinthebberen vande Ooft-lndifche Com-
pagnie gheblammeert, de Koopers van foodanige
Speceryen grootelijcks ghefraudeert, maer oock
alle de Speceryen vande voorfz Compagnie in
meickelijcke difreputatie gebracht worden, daer
nochtans die voorfz Bewinthebberen , tot ver-
liocdingevan foodanige vermenginge endever-
vallcliingealtijts gewoon zijn geweefl,ende noch
zijn, hare Poederen in 't water te doen fmyten,
gelijck als mede doen die Portugefen ende Cafti-
tanen, fonder yetsdaer van te bewaren, ofte aen
ycmantteverkoopen. SOO IST, datWy,
omme de voorfz frauden ende inconvenienten
^orte komen, ende de Speceryen vande voorfz
M-Indifche Compagnie in reputatie te houden,
^fideconferveren, naer refumptie vanden voorfz
WenPlacate van nieuws verboden ende geinter-
,^lceert nebben, verbieden ende interdiceren mits
^cn;^]"^cn ende een yegelijck Koopman, Schip-
^A oerman , ofte anderen wie die zijn, eenige
alle, Peverel, Stoff, ende Poederen van Peper,
oren, Macis, ofte van eenige andere Speceryen,

te\v^V00rfz ^Vereenig^nde Nederlanden t'Scheep,

,^agen, te Paerde, ofte op den hals in eeniger

«leren (als geene loyale Koopmanfchap we-

in�¹ ^C t^C ⁿS^erK°ft^e van hier uyt te voeren naer

k ^te c ^Υ verbeurte ende conf�fcatie van

^o�z Poederen, ende daer en boven vande

pene van hondert goude Ryders, tot lafl vanden
Inbrenger ofte Uytvoerder,t'appliceren een der-
dendeel daer van tot behoef vanden Aenbrenger,
het tweede derdendeel tot behoefvanden Officier
die de calange doen fal, ende het refterende der-
dendeel tot behoefvanden Armen vande Plactfe
daerfulcke Poederen achterhaelt fullen werden.
Ende op dat hier van niemandt ignorantie en pre-
tendere , ontbieden ende verfoecken wy die Hoe-
ren Staten, Gecommitteerde Raden ende Gede-
puteerde Staten vande Provintien refpective van
Gelderlandt ende het GraeffchapZutphen, Hol-
landt ende Weft-Vrieflandt, Zeelandt, Utrecht,
Vrieflandt,Over-Yffel, StadtGroeningen ende
Ommelanden, ende allen anderen Juflicieren en-
de Officieren, dat fy defe onfe Ordonnantie van
ftonden aen alomme doen verkondigen, uytroe-
pen, publiceren ende affigeren in alle Plecken van
defe Landen , daer men gewoonlijck is dufdanige
uytroepinge, publicatie ende affixie te doen. La-
ften ende.bevelen voorts die Raden ter Admirali-
tey t, den Advocaten Fifcaels, midtfgaders den
Admiralen, Vice-Admiralen,Capiteynen,Officie-
ren ende Bevelhebberen, defe onfe Ordonnantie
te achtervolgen, ende doen achtervolgen, Proce-
derende ende doende procederen tegens de Con-
traventeurs ende Overtreders van dien totte
voorfz penen, fonder grarie, oochluyckinge, fa-
veur, diffimulatie ofte verdrach, want wy tot wel-
varen vanden Lande ende de goede Ingefetenen
vande felve fulcx hebben bevonden te behooren.
Aldus gedaen, gearrefteerr, gerenoveert ende ge-
amplieert in onfe Vergaderinge , onder onfen Ca-
chette, Paraphure ende de Signature van onfen
Griffier in 's Graven-Hage, den dertigbften No-
vember 1656. Was geparapheert, Λ vanCent,"¹'
Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande hoogh-
gemelte Heeren Staten Generael. Geteeckent,
N. Rwjfch. Zijnde op 'tfpatium ghedruckt het
Cachet der felyer Heeren Staten , in rooden
Waffiche.

Waer-

-ocr page 1235-

Byvoeghfel van ecnige Placaten,&c.

*4Ó*

Waerichou winge, aengaendeden T'bol vander (joude op de Wacht^_m

Sparendam, leggende linnen � � er Ie m. In date den 16 j 6.

E Raden ende Meefters vande Reeckenin-
gen der Domeynen vande Staten van

manfchappen , Waren ende goederen aendf
Colle&eur daer toegheiielt, aengegeven -eJ

J -^Hollandt ende Weit - Vrieflandt, waer-
fchouwen hier mede alle Koopluyden,
Schippers, ende generalijcken allen ende eenen
yegelijcken wie bet oock foude mogen wefen, dat
niemandc fich van nu voortaen vervordere by
dage, nachte ofte anders, voorby den vooriz
Tholle tot Haerlem met hare Schepen,Schuyten
ende inne geladen Koopmanfchappen ende ande-
re Waren ende goederen te pafferen, fonder al-
vooren het recht vanden felven Thol binnen de
voorfchreve Stadt van haere inne geladen Koop-

betaeldt, ofte anderiints haere vryigheyty
felven Tholle, wetteiijck ende foodanigh hetT
hoort, ghedoceert te hebben , op peyne �
die geene die contrarie van defen diretCteJijck of
indire&eüjck fullen komen te doen, aenlW
achtervolght, nae-ghejaecht, ende tegensc»
felve precifelijck, ende fonder eenige ooghluyt
kinge ofteconniventie gheprocedeert fal worden
volgens de Placaten ende O rdonnantienop'tfaiifr
vande Thollen hier bevoorens ghemacckc ende
geemaneert.

Tublicatie, daer by 't Hof van Hollandt, ende de Magiflraet vanden Hm

hebben gheordonneert, dat niemant van wat qualiteyt hy zy, falwerden geadmii'teert om indsAxmh�
Predkatien te mogen trouwen. In date den \ o Januari) 16*57.

DE Prefident ende Raden vartderi Hove
van Hollandt, midtfgaders de Magiitraet
vanden Hage , confidererende, dat door
het Trouwen inde Avondt-Predicatien
dickwils groot geraes inde Kercke wert gemaect,
ende vele difordren komen te ontftaen, daer door
het Woort des Heeren niet bequameüjck en kan
werden gehoort, ende daer inne willende reme-
dieren , hebben goet gevonden ende gheordon-

rieert, dat voortaen niemant van wat quditeytliy
zy, fal werden gheadmitteert om incie Avondt-
Predicatien se mogen Trouwen. Lallende een
yeder een hem hier naer te reguleren. Ende op
dat niemant hier van eenige ignorantie en preten-
dere,wert geordonneertdat defe vanden Predick-
ftoel naer de Predicatie fal werden afgekondigk,
Gedaen inden Hage den tienden Januarij feflien-
hondert fevenen vijftigh.

*Placael, daer by alle Ingefetenen van *Brabanten VlaenderengelaHwrthvt

Graen te moeten laten malen onderhetdiflritl'vandeGeneraliteyt :■ ende Jpecialkk dat deJugefeienen
vande Dorpen en Plaetfen daer een Molen is, haer Granen op den felven/uilen moeten laten man_s &c.
In date den %6 Januari) 1657.

geen Molens hebben , ende fulcks op andere
Plaetfen moeten laten malen, dat fy 't felve niet
fullen mogen doen, voor dat fy heur Graen heb-
ben aengegeven aenden Pachter ofte fynen Col�
Jecteur vande Plaetfe haerer refidemtie, aenden
welcken het volle recht van Impoft moet werden
betaelt,fonder dat fy aenden Pachter onder wiens
diftrift 't felve gemalen, maer niet geconfumeert
fal worden, eenigen Impoft hebben te betalen, als
alleenlijck 't Graen aen hem oock aen te gheven,
op de pene van vijftigh Carolus gulden t'elcseo
te verbeuren, ende voorts boven de pene tegf»
de Fraudateurs in 't Placaet Generael g^eftat"^ee,|'
Ordonnerende allen ende eenen yegelijcfe
aengaende , fich hier nae te reguleren, ende lp -
cialijck den Hoogh-Schcoiteth vande S"dcen^aMeyerye vanden Bofch , endede Hooft-Un*
ren" in andere Quartieren onder de GeneraUtcj^
daeropwelneerflelijckte letten, dat^de.'^cor ^
werdenae gekomen, daer ende fooals t-.w»⁰ .'_nten meeften dienfte vanden Lande. ^Ge:^ae _3�«
'sGraven-Hageden fes en twintighften Ja» J
feilhien-hondert fevcn ende vijftigh- J- *
Heoghc,�� Ter Ordonnantie vanden Raeoi
State,, /, Eyalergh.

Placaet

En Raedtvan State der Vereenighde Ne-
derlanden , voor-ghekomen zijnde ver-
fcheyden difpuren over 'tverftant van 't
derde Artijckel der Ordonnantie op 't
Gemael, ende hoe het felve te praftiferen inde
Dorpen ende Plaetfen vande Meyerye vanden
Bofch, Marquifaet van Bergen, Baronnye van
Breda, ende andere Landen in Brabandt ende
Vlaenderen reforterende onder de Generaliteyt,
alwaer de verpachtinge wert gedaen : Heeft goet-
gevonden by defe te verklaren, Dat geen Ingefe-
ten woonende ontrent of op de uycerire limiten
of diftricten van de felve Landen, en vermach ee-
nigh Graen van wat fpecie het zy, ter Molen te
brengen op eenige Molens ilaende op den Bodem
van andere Heeren Landen , buyten 't refort van
den diflri&e reforterende onderde Generaliteyt,
daer onder hy is woonende, op de boete ende pe-
ne van hondert Carolus'gulden t'elcken te ver-
beuren. Ende voorts ordonneert wel exprefle-
lijck dat een yeder Ingefeten van Dorpen ende
Plaetfen, daer een Molen is itaende, fijn Granen
op den felfden Molen fal moeten Jaten malen, en-
de niet op andere Molens buyten de Dorpen ende
Plaetfen daer een Molen is: Ende die Plaetfen die

-ocr page 1236-

wmm

■■■

Korting� op [de Licentenj*

ιφ

placaet ende Ordonnantie > vandeStaten (jemraeh denkende �{or*

dngen die op de Comptoiren der Convoyen ende Inenten ghejchieden (uilen, op het recht vande goederen
ter Zee inkomende, ten profijt e vande Schippers, Stier tuyden ende Boots-gefellen, voor ende in plaetfe
van hare vrye voering�. In date den %z februari) 165 7,

<*-^ E Staten Generael der Vereenighde Ne-
f derlanden, Allen den genen die defen ful-
\J len fien ofte hooren leien, Saluyt. Alfoo
Ons feeckerlick bericht is, datter op de refpedtive
Comptoiren der Convoyen ende Licenten, geen
vafte ofte eenparige voet geobferveert en werdt,
noopcnde het gunt de Schippers, Stierluyden
ende Boots-gefellen genieten, in plaetfe van hare
vrye voeringen, waer door aende eene zyde des
Landts gerechtigheyt verkort wort, ende aende
andere zyde, 't eene Scheeps-volck meer begun-
ftightwert als het andere, het welcfce onbehoor-
lijk zijnde, nootfaeckelickdient gheremedieert
te werden. SOO �ST, dat wyomme daer inne
te voorfien, ende dien-aengaende alomme een
eenparige voet te doen liouden, gheordonneert
ende geftatueert hebben, gelijck wy ordonneren
ende ftatueren midts defen.

Dat van nu voortaen niemant eenige uy tgaen-
de ofte inkomende goederen onder decxel van
voering�, hctScheeps- ofteBoots-volcktoebe-
hoorende, op de Comptoiren vande Convoyen
ende Licenten en fal mogen verfwygen , nemaer
daralledeuytgaende ende inkomende goederen,
de Schippers, Stierluyden ofte Boots-gefellen
toebehoorende, foo wel als alle andere goederen
ende Koopmanschappen van andere Luyden, be-
hoorlijck fullen moeten aengeven, ende niet an-
ders als op behoorlijcke Pafpoorten ofte laed -
ende los-cedullen, gheladen ende geloft werden,
oppeyne van te vervallen inde boeten ende ver-
beurten by de Placaten geftatueert.
II.

Dat in 't reguard vande uytgaende goederen,
in'talderminfle niet voor voering� en fal genoo-
ten ofte afgekort worden.

Dan belangende de goederen ende Waren t�r
Zee inkomende, daer van fal fonder onderfcheyt
(uytgefondert van het Hout ende de Bieren, waer
van fpecialijck inde volgende Articulen is ghedi-
fponeert) by de Schippers, Stierluyden ende Ma-
troofen, voor ende in plaetfe van vrye voering�,
ghenooten ende gheprofyteert werden > uyt het
Convoy-gelt, fulcks als hier nae volght, te weten
foo het felve Convoy-gelt over een gheheele
Scheeps-Iadinge die in gebracht is, bedraeght

2.00 ende minder dah 150 *� *-*»■ � gulden.

zjo ende minder dan 300----- -----' o gulden.

300 ende minder dan 400 � -� io gulden.

400 ende minder dan 500 �� ---- iig�ldert.

500 ende minder dan 600 -� ^� 12. gulden.

600 ende minder dan 700 �� ^� 13 gulden,,

700 ende minder dan 800 �� -� 14 gulden.

800 ende minder dan 900--------� 16 gulden.

900 ende minder dan 1000 � �**- 18 gulden.

ioooende minder dan 1100 ■---------aogulden.

Boven de duyfent guldens noch behalven de
voorfz twintigh guldens,van yeder volle hondert
guldens twee guldens.

tui.

Van alderley Hout van Ooiten ofte van Noor-
wegen inkomende , fal genooten worden den fe-
iten penningh van het Convoy-gelt.

Ende van alle Bieren ovet Zee inkomende» fal
ghenooten worden vande hondert Tonnen, acht
Tonnen, fonder meert Minderquantiteytnaei:
advenant. Ende de ladinge geen twintigh Ton-
nen excederende,fal als dan niet voor de Voering�
genooten werden : Ende fullen oock de Tonnen
gevult moeten zijn naer behooren, fo als de felyc
de Koopers werden gelevert.

VI.

Doch in *t reguard vande andere goederen, di�
over Zee in defe Landen gebracht fullen worden
inde fdye Schepen te ghelijck nef��ns de voorfz
Hout-waren, ofte Bieren, fullen de Schippers,
Stierluyden ende Boetfgefellen voor hare vorde-
re voering� oock genieten, fulex als in het voorfz
derde Articul is geordonneert.

VIL
De Officieren op de Cemptoiren der Convoyen
ende Licenten, fullen op harer eedt ghehouden
wefert, van elcke Scheeps-Iadinge die uytter Zee
binheh defe Landen fal zijn gekomen, ende haer
in een ofte verfcheyde parthyen fal zijn a�ngege-
ven, ende bekent gemaeckt inde refpective Kegi-
fters vande Colleften ende Contta-rollen, te ex-
prefferen hoe veel daer van 's Lants gerechtigheyt
is bedragende, ende daer by voegen, hoe vele
voor de voering� is afgekort, mitfgaders hoe vele
nae de voorfz afkortinge noch fuyver over fchier,
ende verantwoort moet werden, op dat men
altijdt perfedtelijck fulcks fal konnen nae fien»
ende examineren.

vni.

De Commyfen Generaeis vande Conyoyen
ende Licenten, fullen oock op haren eedt gehou-
den wefen fcherpe toeficht te nemen, ten eynde
defe Ordonnantie eenparighlijck op de r�fbe&ive
Comptoiren in train gebracht, �hde geobierveert
mach werden.

Endeob dat niemand* hief vatl eenige igno>
rantie en nebbe te pretendeten , Soo ontbieden
ende verfoecken wy daer omme de H�eren Sta-

7. R, ten,

binder als io guldens
wende minder dan 3o
3°ende minder dan 40
4°ende minder dan 50
i°ende minder dan 60
⁶⁰ ende minder dan 70
/o ende minder dan 80
cc ende minder dan 90
9°ende minder dan 100
¹⁰⁰ «de minder dan iao
^ende minder dan 150.
'ftende minder dan ioo

Niet.

1 gulden.

�~ gulden.

i gulden.

χι gulden.

3 gulden'.
37 gulden.

4 gulden.
4? gulden.

5 gulden,
o gulden.

7 gulden.

-ocr page 1237-

Byvocghfel van eenige Placaten, &c. ₂^

te achtervolgen, ende doen achtervolgen, p_rderende ende doende procederen tegens de c
traventeurs ende Overtreders van dien, f₀ J'
gratie, oochluyckinge, faveur, dif�amulatie f

1469

ten, GecommitteerdeStaten vande Provinlandt ende 't GraeffchWeft-Vrieflandt, ZeeOver-Yffel, Stadt G

verdrach, want wy fulex ten dienfte vanden L
de hebben bevonden te behooren.

den , ende allen anderen Jufticieren ende Officie-
ren , dat fy d.efen onfen Placate ende Ordonnan-
tie van ftonden aen alommedoen verkondigen,
uytroepen, publiceren ende afTigeren in alle Plee-
ken van defe Landen, daermen ghewoonlijck is
dufdanige uytroepinge, publicatie ende afl�xie te
doen. Laden ende bevelen voorts de Raedenter
Admiralitey t,den Advocaten Fifcaels, ende allen
ende cenen yegelijcken dien het eenighiints aen-
gaen mach, den felven Placate ende Ordonnantie

Aldus gedaen ende ghearrefteert ter Vergad
ringevande hoogh-ghemelte Staten Generae] ^e"
den Hage, op den twee en twintighft_en Febru'ar
1657. Was geparapheert, B. 1. Μuiert, n- q^ 'J
itondt, Ter Ordonnantie vande felve. Getee"
kent, N. Ruyfch. Zijnde op 't fpatium ghedriicb
het Cachet der felver Heeren Staten, j_n _roo(j_eWaiTche.

Tlacaetjot redres van een e [gak Verpndinge inde Meyerye van 's Her torn

Bofch. In date den z6 April1657.

DEn Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden, Gelet hebbende op het inftan-
tigh verfoeck ende aenhouden van de
Quartieren, Plaetfen ende Dorpen inde
Meyerye van 's Hertogen-Bofch,omme te mogen
komen tot een rechtmatige Verpondinge , in
plaetfe vanden provifionelen taux heur op-ghe-
leght, die fy klagen in dier voegen niet te konnen
dragen, noch op brengen. Heeft 't felve haer Ed:
Mo: gemoveert, omme de Quohiereninderefpe-
ttive Plaetfen ende Dorpen tot de Verpondingen
gheformeert, wel te laten examineren, of die ghe-
ftelt ende gemaeckt zijn, in allen deelen conform
ende nae de Refolutien ende Ordresdaer toe ge-
geven.Tot welcken eynde boven de examinatien
alhier gedaen, noch Heeren Gecommitteerde uyt
den Raede expreffelijckderwaerts fullen komen,
ende tegen den thienden Junij toekomende bin-
nen 's Hertogen-Bofch verfchynen, ende oock
vervolgens inde Meyerye, daer 't noodich fullen
achten. Waeromme een yeder des aengaende, by
defen wert gewaerfchouwt, oock gelaft aen allen
Eygenaren van Huyfen , Landeryen, 't zy Zaey
ofWeylanden,Beemden,Boffchen,Wildernifi�n,
Moeren,Waranden, Viffcheryen, Molens yan alle
foorten, (uytgefondert Water-Molens, alleen
dienende tottet drooch-malen van Landen) Vo-
gelkoyen, Gorfingen,Uytterweerden,Thienden,
Thollen, ende alle andere vafte goederen, wat
naem die mogen hebben, ofte van wat nature en-

de conditie die zijn, varfidewelcke eenige vruch-
ten ofinkomilen getrocken konnen worden,dat
fy fullen onderfoecken inde Steden.Dorpenende
Plaetfen daer hare goederen ghelegen zijn, of de
Setters de felve oock alle op 't Quohiervan die
Plaetfe gebracht hebben, ende de huyren ofnro-
venu vande felve gheftelt, fonder eenige laden af
te trecken, foo als't behoort: Endefooeenich
abuys, omiffie of faulte fouden bevinden, 't felve
te doen corrigeren, oock aen te geven aen boven-
gemelde Heeren Gecommitteerde vanden Raedt,
of foo 't felve fouden naelaten, endebyyemandt
anders des bevonden mochte werden, fal 't felve
aende voornoemde Heeren mogen aenbrengen,
Ende fal van elckverfwegen,ofnotoirlickqualick
aengegeven ftuck Landts,'t welck niet fal zijn ge-
corrigeert , verbeurt werden een pene van twaelf
gulden, half voor den Aenbrenger,ende halfvoor
den Officier, met den Armen vande Plaetfe, tot
lafte vanden geenen die de faulte fal hebben ghe�
committeert. Ende fal den Secretaris van elcke
Plaetfe, of den geenen die de dubbelden ofMinu-
ten vande Quohieren onder hem is hebbende, aen
een yeder des verfoeckende daer van vifie hebben
te geven, fonder naelaten, Waer nae allenden
genen des aengaende, heur fullen hebben te regu-
leren. Gedaen in 's Graven-Hage den fes ende
twintighilen Aprilis fefthien-hondert feven en
vijftigh. D.B.vanSchelrinjra,¹*' Ter Ordonnantie
vanden Raedt van State. /. Eycklergh.

Placaet vanden\Hove van Hollandt, tegens het drucfyn en d'tvulgrmwn

argerlijcke Boecxkens, Pafquillen, Gedichten, mitfgaders Propofitien, &c. Jn date den 18 Mey � 6 57�

Refolutien, Miifiven, ende andere Gefcliriften,
behelfende faecken van Staet, te drucken, ende
onder de Gemeente te ftroyen, ende dat de gene,
by de welcke foodanige Exemplaren werden ge-
vondenen! de boeten ende ftrafT�n daer toe ftaen-
de te ontgaen, voor gheven, dat de felve haer in
gcflooten Pacquetten toegefonden fouden zyn,
fonder te kunnen weten van wie, ofte van va
Plaetfe, onder welck pretext foodanigen licenn-

DE Prefident ende Raeden over Hollandt,
Zeelaridt ende Vrieflandt, Allen den gee-
nen die defen fullen fien ofte hooren Je-
fen, Saluyt. Alfoo niet tegenihende ver-
fcheyde Placaten voor defen ghepubliceert ende
verkondight, eenige eurieufe, nieuws-gierige, on-
gerufte ende woelende Perfoonen.noch dagelijcx
derven ondernemen argerlijcke Boecxkens, Paf-
quillen ende Gedichten, mitfgaders Propofitien,

-ocr page 1238-

Verpondingh inde Meyeryo.

i472

r oneebondeiith�yt meer en meer is toene- ι ne dat die geene die bevonden fulien werden daer

^eUlc J_e" 'ftreckende 't felve tot vi�pendie vande
^nlCn nnemde PJacaten, ende tot ontruftinge van
5° Gemeente. SOO I S Τ, dat het Hoffdaer
_ns willende voorfien , ghelait ende bevolen
r^fc laft ende beveelt mits defen alle Druckers,
Beck-verkoopers, ende alle anderen alhier, aen
Il vvelcke diergelijcke Pacquetten van onbeken-

van in gebreecke te blyven , ende eenige fodanige
Gefchriften achter ghehouden te hebben, het zy
die by haer verkocht foudenmogen zijn ofte niet,
voor Autheurs ende Druckers daer van fulien
werden gehouden, ende met alle de felve boeten
ende itrarT�n, de Autheurs ende Druckers daer
van by de voornoemde Placaten op geley t,fonder
eenige conniventie andere ten exempel fulkn
werden gheftraft. Ende op dat niemandt hier van
eenige ignorantie en pretendere, Soo wert gelaft
dat daer van publicatie ende affixie fal werden ge-
daen, daer men ghevvoon is alhier publicat.e ende
affixie te doen. Gedaen inden Rade den achthien-
den Mey fefthien-hondert feven - ende - vijftigh,
In kennii�� van my, Adr: Pots.

de perfoonen en Plaetfen, met argerlijcke Boecx-
kcns, Pafquillen ende Gedichten , midtfgaders
Prop�firien.Refolurien.Miffiven, ende andere
reichrirten, behelfende faecken van Staet, toe-
pefonden foude mogen vverden.de felve aenftonts
nde fonder eenigh uytftel aenden voorfzHove
verte leveren, fonder eenige Exemplaren daer
nvt te verkoopen ofte achter te houden, op pey-

J{jder Tldcaet _% tot redres van een rechtmatige ende e/gale Ferpondinge in

de Meyerye van's Hertogen-Bofch. In dateden z$ Mey 1657.

En Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden , Nochmaels gelet hebbende
\ op het ernfligh aenhouden van wegen de
Ingefetenen vande Meyerye van 'sHer-
toeen-Bofch, gecontinueert om te mogen komen
tot eene rechtmatige ende efgale Verpondinge:
Ende schoort de Heeren Gedeputeerden uyt het
midden van haer Ed: Mo: tot het examineren van
de overgeleverde Quohieren der felver Meyerye,
bevindt daer inne te zijn verfcheyden defeften,
ende verfuymenifl�n, ende die daer omme fooda-
nicli te wefen geftelt, dat geoordeelt wort de be-
foignes, ende examinatie over de felve niet met
foobehoorlijcke vrucht fulien konnen aengevan-
gen,endefootydelijckvoltrockenworden, als
volgens de veelvoudige klachten over den provi-
fionelen taux d'Ingefetenen der Meyerye te beta-
len ftaende, fyluyden fchynen te verlangen.
Waeromme naer deliberatie is goet gevondenen-
vermindert het Placaet vanden fes en twintigften
Aprilis jonghftleden alnoch expreifelijck t'or-
donneren, gelijck geordonneert wert mits defen,
aile Regeerders ende Magiftraets-perfoonen van
de Steden, Dorpen ende Vlecken der Meyerye
van 'sHertogen-Bofch, mitfgadersde Setters tot
bet maecken der voorfz Quohieren ghebruyekt
glieweeft zijnde, dat fyelck inden haeren binnen
veerthieneerftkomende dagen naer de publicatie
defes,ten opfien van yeder Quohierperunente-
tyck by Mergentalen , of Loopen - faten ende
Roeyen BoiTche mate, fulien op trecken ende
'tellen in eene fomme, alle de grooten of quanti-
^teyten,foovanSaey-landen ende Acker-landen,
^0ock van Beembden ende Hoy landen, als van ey-
S^en Enflels.Weylanden, Hoylanden ende Bofch-
velden, maeckende van yedere fpecie eene befon-
^ereendeonderfcheyden fomme totael. Ende
�n°! ^Veu^e ^buvten de voornoemde Maet, Seth-
�. ^e ,"^e*- boecken eenige pe^eelen gebleven
j^ⁿ'^^e ^Verpondinge onderworpen wefende, die

kino λ ^en ^Zl}ng^Iiebracnr' fonderuytdruc-
ge der quantitey t of mate.of oock daer buy ten

ftelt onder de voorfz fommen totaehDat tot dien
eynde de voorfz Regeerders ende Setters fulien
hebben te fpecificeren den rechten prijs, ende het
Mudde-gelt,daer op yeder Clamp-Thienden,(die
oock alle fulien moeren ghenoemt worden) inde
refpe&ive Plaetfen zijn gefet geweeft, conforme-
�jck de Refolutie van defen Raede, by tyde van
redemptie op het re betalen ende heften van het
Mudde-gelt der Thienden ende Molens gheema-
neert. Dat oock alle Heeren, Eygenaers of Pach-
ters van Thienden , die voor minderen prijs in de
Stadts of Dorps laften, niette refpeitive Plaetfen
ende Dorpen hebben ghecompofeert, alnoch de
rechte Verpacht - ende Pacht-cedullen fulien
hebben over te leveren. Ende dat daer en boven
die voorfz Regeerders ende Setters, die voor-
noemde Quohieren oock elck inden haeren wel
ende exa�elijck fulien uyt-reeckenen, ileJJende
den prijs der Granen conformelijck haer Ed: Mo:
Refolutie vanden Jaere 1655. naer de Merckt van
's Hertogen-Bofch, ende van het geheel provenu
ende opkomften, maecken fommieren ftaet ende
fomm�n totael als vooren: Om allen 't welck
precifelijck naer te komen, die voorfz Regeerders
ende Setters fulien hebben vryen toeganck totte
Maet-boecken, Seth ende Hef boecken, eenfa-
mentlijck totte dubbelde ende Minuten vande
voorfz Quohieren, die de Secretarifen vande
Plaetfen, of de geene die de felve onder haer heb-
ben , tot dien eynde aen haer, des verfoeckende»
fulien hebben te fuppediteren. Ordonnerende
allen 't felve binnen den voorfz tijdt van veertien
dagen naer publicatie defes efl�cliveJijck naer te
komen. Ende de voorfz ftaten ende fommen ge-
ftelt onder de voorfz dubbelden, of de felve an-
derfints naer behooren gemaeckt zijnde, oock de
voorfz Verpacht-Cedullen te leveren in handen
vande Heeren hare Ed: Mog: Gedeputeerden, die
op den vier en tvvintighften der toekomende
Maent binnen 's Hertogen - Bofch daer overals
dan fulien konnen vaceren.fonder des eenighfints
te mogen blyven in gebreecke,op foodanige pene
by de ghebreeckelijcke te verbeuren, als by den
voorfz Placate is geftatueert, ende boven dien op

7. R ij ar-

are*¹⁶⁰ Ί ^^aC ^^e ^^ve ^met ^narc quantiteyt ende

¹ 'ⁿoch fulien werden aen gebracht, ende ge-

-ocr page 1239-

Byvoeghfel van ccnige Placaten ,&c. ₂^

24-73

arbitrale correctie byteerde defatto te decre

ren. Gedaenin 'sGraven-Hageden %<$ M_ey _χ,
/. Brakell^� Ter Ordonnantie vanden Raed
State. In abfentie vanden Secretaris,//. M_end

gene desaengaendehun fullen hebben te regule-

ψ lacaet Jegens de 'Brandtflicbters ende Quaetdoenders in Urabandt* l_n ^

den 4Junij 1657.

gefchieden, fullen naer gelegentheyt van fa_ecu
oordeelen te behooren : Alle welcke fommeva
penningen mede in voegen als vooren fullen \v_erden over d'Inwoonderen omgeflagen : Tot wek.
ke refpeclive ommeflagen te doen, wy de voori?
Wethouderen hebben gheaurhorifeert, ende vol

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den genen die defen ful-
len fien ofte hooren leien, Saluyt. Alfoo
Wy in ervaringe komen dat ten platten
Lande van Brabandt, onder het gebiedt van defen
Staet, vele moetwillige Brandtftichtingen ende
andere boof heden, overlaft ende fchaden gefchie-
den, aende goederen ende Perfoonen vande In
gefetenen aldaer, ende voornamentlijck aende
Predikanten , ende andere Luyden vande Gere-
formeerde Religie, ofte defelve toegedaen, ende
confidererende de grouwelijckheden van defe
Brandtftichtingen, hoe licht men ten Platten
Lande daer mede niet alleen ghedreycht, maer
oock in der daedt beledight wert 5. Van gelijcken
dat de Quaetdoenders hunne mifdaden ende
boofe feyten bedecktelijck aenrechten , ende
voorts ftellen, ende fulcks meeften-wylen de De-
Hnquanten niet en konnen werden uytgevonden:
Dat mede de fchade die daer door werdtveroor-
faeckt, gevouchelijcker over het gemeen ghedra-
gen kan worden, dan by een in 't particulier, ende
fulcksfoo wel tot voordeel van d'een als d'ander
kan ftrecken, overmits fy alle onfeecker zijn, dat
foodanige ongelucken hun niet en fullen overko-
men , midts dien beter debvoiren fullen werden
aengewendtomme foodanige quaden te voorko-
men. SOO IST, dat wy hier op gehoorc heb-
bende het advijs van Onf�n Raede van Brabandc,
goet ghevonden hebben , omme alle diergehjcke
moetwillige Brandtftichtingen ende andere boof-
heden, overlaft ende fchade voor te komen, ende
daer tegens verfien, weJexpref��Jijck hebben ge-
ordonneert ende geftatueerc, geJijck Wy ordon-
neren ende ftatueren by defen, dat de fchade die
door foodanige Brandt-ftichtinge als anderfints
veroorfaeckt wert, ghedragen ende vergoedt fal
werden by de Steden,Vryheden, Heerlijckheden
ende Dorpen daer de felve komt ie ghefchieden,
naer voorgaende tauxatie van Wethouderen al-
daer , door eene behoorlijcke endeequitabile om-
(lach over de Invvoonderen der feJver Steden,
Vryheden, Heerlijckheden ende Dorpen te doen.
Dat mede tot lafte vande felve Steden,Vryheden,
Heerlijckheden ende Dorpen , voor den Aen-
brengervandenBrandtftichterofte Brandtftich-
ters, ofte van die geene die daer toe raedt hebben
gegeven, oock van die gene die daer van kenniffe
hebben ghehadt,ende 't felfde niet en hebben aen
den Officier, fynen Stedehouder, ofte den Wet-
houderen vande Plaetfe daer fulcks komt te ghe-
fchieden, bekent ghemaeckt, eene vereeringe van
vijf hondertguldens, ende ren reguarde van min-
der delicten, door andere boof hey t ende moet-
willighey t gecaufeert, de fomme van hondert gul-
dens, ofte lbo veel meer ofte min, als Wethoude-
ren vande Plaetfe daer de Mye delicten komen te

komen machtgegeven, ghelijckWy de felve dae

toe midts defen authoriferen , ende volkomen
macht geven. Ordonneren ende bevelen toedien
wel expreflelijck den Officier, fynen Stedehou-
der , ende Wethouders vande Plaetfe te famen
ende elcken van hun in 't particulier, aen wien 't
geene vooren verhaekis, fal werden bekentehe-
maeckt, des Aenbrengers naem te fecreterei�bo
vele hem, ofte henluyden eenichfints fal moge-
lijck wefen, op pene van contrarie doende,daer
over naer ghelegentheydc van faecken ghefiratr
te worden naer behooren. Dat infgelijcks den
Aenbrenger , alwaer hy fchoon een vande Com-
plicen , boven de hier vooren verhaelde veree-
ringe, fal hebben impuniteyt van liet delict,
fulcks hem oock abfolutelijck midts defen werdt
toe geftaen ₅ Midts nochtans fyne mede Compli-
ce, ofte Complicen, ofte die daer toe eenigen met
hebben gegeven, ofte daer van kenniffe hebben
gehadt, ende 't felfde als vooren niet en hebben
aen ghebracht, foodanich meldende, dat de felve
in handen vanden Officier konnen komen, ende
geftrafc werden : Wekken Officier, ende oock
alle andere particuliere, indifferentelijck fullen
mogen aentaften, vervolgen ende apprehenderen
foo wel in Steden als ten platten Lande, in wat
plaetfe het zy, de voorfz Brandtftichters, 't zy
dat fy daer hunne vafte woonplaetfe hebben, ofte
niet: Behoudelijck dat men ghehouden fal zijn de
felve over te leveren aenden Officier vande Plaet-
fe, ofte wel vande naefte Hooft-Stadtdaerfy lul-
len gevangen ofte geapprehendeertzijngeweeih
omme exemplaerlijck geftraftte werden naer be-
hooren. Sullen oock de felve Officieren ghehou-
den wefen wel ende fcherpelijck de voorfz Brant-
ftichrers te doen bewaren, ende vaftfetten,op dat
vande felve exemplareftrafTe ende punitiegedaen

mach werden, op pene dat indien fy die laten ont-
loopen, fullen gehouden wefen te betalen alle de
koften dieder ghefchieden fullen, om de vooriz
ontloopen Gevangen wederom te krygen, e'
voortsalle de fchaden die door de vooriz iauren
fouden mogen ghebeurtzijn, ende fullen dae
boven arbinralijck gellraft werden naer den e)
vande faecke. Ende om dies wille dat het roiJfl
vande Brandt-ftichters alle andere te boven g« ,
Soo ordonneren ende verklaren wy, dat die g,
die yemandt met den brande dreyght, t^z)
opene ofte bedeckte woorden, plecken, f�^
feynden ofte ftroyen van eenige Brieven °
jetten; inhoudende dreygementen, ottee b

-ocr page 1240-

_l475 Jegens de Brandtfticht

f._cnen van branr, ofte die tot de voorfz bran-
ie cndeandere quade feyten raetgeeft, ofte
ff van kennhfe heeft, endenietaenen brenght
ι oorfz is, mede naer exigentie van faecken fal
ft fbaer zijn, als de Brandtflichters ofte Quaet-
' _JC|_ersfelver, fonder dathy hem defhalven ial
ogen ontfchuldigen, onder deckfel dat hy felfs
¹¹¹ efde afgebrandt ofte anderfints befchadight te
^ rden. Ordonneren ende belailen wyders den
Officieren , hunne Stedehouders, ende Wethou-
ders der Steden, Vryheden, Heerlijckheden ende
Dorpen daer ibodanige Brandtflichtingen, ende

idere boofheden , overlafl ende fchaden komen

�efchieden, de felve fchaden in voegen als voo-
rcn datelijck te doen vergoeden fonder eenigh
diJay ofte vertreck, ende van geli jcken den Aen-
brenger ofte Aenbrengers fijn ofte hun hier voo-
ren gefielde vereeringe te doen betalen, foo haefl
dcnbelinquanc fal wefen geapprehendeert, ende-
de Sententie tegens de felve gheexecuteert. Het
welcke op dat des te haefliger mach komen te ge-
fchieden, ende de Quaetdoenders gheftraft wer-
den� Soo ordonneren ende bevelen Wy d'Ofli-
cieren ende Magiflraten tegens de voorfz Brandr-
ftichters, ofte die daer mede dreygen met opene
ofrebedeckte woorden, ofte die plecken, dragen,
feynden ofte flroyen eenige Brieven of biljetten,
inhoudende dreygementen, ofte andere teecke-
nen van brant,oft die tot het branden raet hebben
gegeven, ofte daer van geweten, ende niet aen ge-
bracht hebben, fommierlijck, ende fonder figure
van Proces voort te varen.ende procederen. Ende
fullen voor eerft des Brantflichters goederen, en-
de foo de felve daer toenietghenoeghen zijn, de
goederen van die daer van kenniil� hebben gehadt
ende het niet aen gebracht hebben, als mede de
goederen vande geene die met den brant hebben
als voorfz is, gedreycht j Item, vande Pleckers,
Dragers, Seynders ende Stroyers vande voor-
noemde Brieven ofte biljetten , innehoudende
dreygementen, ofte teeckenen van brant, tot ver-
goedinge vande fchade door den brandt veroor-
faeckt, ende de voorfz vereeringe voor den Aen-
brenger, werden geemployeert, ende voor de ko-
ften en mifen van Juftitie in defen reguarde wer-
den geprefereerd Wekken ordre van vergoedin-
geende vereeringe ten opfien van andere minder
fchade door andere moetwilligheden, boof heyt
^en"^e overlafl veroorfaeckt, ghelijck hier vodren
verhaelt is, VVy willen dat mede geobferveert fal
weraen. Sal oock geene prsefcriptie ofte eenigh
verloop van tyden, ten reguarde vande voorfz
Brandtflichtingen , voor de Delinquanten plaets
nebben, maer altijdt gehouden werden als ofte fy
op het feyt waren geattrappeert, ende fullen over
�cks (foo die tot eeniger tijt bekomen werden)

*476

metter doot geilraft worden, fonder dat de Magi-
irraten ofte Schepenen hier inne fullen vermogen
eenige veranderinge te doen , op pcene dat men
tegens hun fal procederen als Fauteurs vande fel-
ve Quaetdoenders. Interdicerende wel exprefi�-
Jijck allen den Oflicier�n onder onfen reforte van
Brabandtgehoorende, in eenigerhande manieren
te compoferen vande voorfz ende andere dierge-
Jijcke feyten, op pene van gheflrafc te werden als
Fauteurs ende Complicen van fulcke Delinquan-
ten. Ende op dat defe onfe goede intentie, ordre
ende bevel pundrue�ck werde geobferveert ende
naer-gekomen, ende alle conniventien ende on-
achtfaemheden der Oflicier�n te beter mogen
werden ontdeckt: Soo ordonneren ende bevelen
wy mede wel ilric"lelickalleOfllcieren,ende heu-
re Stedehouders, vande Steden,Vryheden, Heer-
lickhedenendeDorpen daer defeBrantflichtinge,
overlafl;, ende moetwilJige fchade komt te ghe-
fchieden, datfy aenflonts, immers binnen veer-
thien dagen naer het begaen delift, 't fehe fullen
hebben .bekent te maeckcn aenden opgemelten
Rade van Brabandt. Overfeyndende tot dien
Copye authentijcque vande informatie, midtfga-
ders den Inventaris vande goederen vanden De-
linquent , foo hy eenige heeft, by hunluyden ge-
nomen, ofte gedaen nemen, omme daer mede ge-
daen te werden fulcks als behooren fal, op pene
van vijftigh guldens t'elcken reyfe, in cas van na-
latigheyt, tenprofyte vande HoogeOverigheyt
te verbeuren. Ordonnerende den AdvocaetFif-
cael, ende Procureur Generael vanden meerge-
melten Rade van Brabandt, tot invorderinge van
de voorfz pene van vijftigh guldens, tegens de
voornoemdegebreeckige Oflicier�n, fonder dif��-
mulatie, by parate executie te procederen, die
oock in gene oppofitie tegens de voorfz executie
fullen mogen ontfangen worden, ten zy de felve
de voorfz pene, mette koflen daer omme gedaen,
alvoorens hebben ghenamptifeert. Ende op dat
niemant van't gene voorfz flaet.eenige ignorantie
en hebbe te pretenderen $ Soo ordonneren ende
bvgeeren Wy, dat alomme inde Steden , Vryhe-
den,Heerlijckheden,Dorpen ende Plaetfen inden
Quartiere van Brabandt, refort van defen Staet,
publicatie ende affixie van defen fal werden ghe-
daen,ter plaetfe daer fulex gebruycke�ck is, alfoo
Wy 't felfde ten dienfle vanden Lande bevonden
hebben te behooren. Aldus gedaen ende gearre-
ileert ter Vergaderinge vande hoogh-ghemeke
Staten Generael, in 's Graven-Hage op den vier-
den Junij 1657. Wasgeparapheert,/. vanGcnt,"¹�
Onder flont, Ter Ordonnantie vande felve. Ge-
teeckent, N. Ruyfth. Zijnde op 'tfpatium ghe-
druckt het Cachet der felverHeeren Staten, in
rooden Waf�che.

wcte van indemniteyt verleent aenden 'Baron van Leyfcbot, raeckende 'tfun-

deren van een Gafihuys voor vijfthien Arme Mannen, ende een ander voor [even Arme Maeghden, In
date den ^Julij 1657.

d'eenige Erfgenaeme van Juffrouw Heiler van

iden, geexamineert hebbende leeckere Re

Grinfven, by welcke Requefle den gemelten Ba-
ron prefenteert, in gevolge vande Teilamentaire

que

. ^e ^aen «aer Ho: Mog: gheprefenreert by den
°n van Leyfchor, als in Houwelijck hebbende

difpofitie vande felve Juffrouw Heiler van Grinf-

7� R �j ven,

-ocr page 1241-

Byvoeghfel van eenige Placaten, &c. %^*

de heeft, wegen de plaetfe daer de voorfz f_UIJj
tie foude moeten gefchieden. Endeopallesi

*477

ven, in date den twae's Hertogen-BoiTche, o

lickghelet, hebben belooft, foo wy beloven h"
defen,den voornoemden Baron van Leyfchotri
voorfz twee diftinite Fundatien in voegen al'
vooren , binnen de Stadt van 's Hertogen-BoM,
ofte der felver Meyerye, doende) te indemneren'
kofteloosendefchadeloos te houden tegensee
yegelijck, ende namentlijck tegens den Coninoh
van Spangien, in ghevalle den ielven in de voorfz
fyne faecke voor de Chambre mi partie foude fo
men te triumpheren. Verbindende daer vooren
alle des Generaliteyts goederen , ende d'lnkom.
ften van dien, geen uytgefeyt. Gedaen ter Ver,
gaderinge vande hoogh-ghemelte Staten Gene!
rael, inden Hage den derden Julij feftien-hondcri
feven en vijftigh.

koopen eerfteene bequame Huyfinge, ende daer
inne op den naem vande gemelte Juffrouw Hefter
van Grinfven te funderen een Gafthuys voor vijf-
thien Arme Mannen, ende 't felve te doteren met
vijfthien hondert guldens jaerlijcxe renten, ende
met vijfthien Mudden Roggen jaerlijcx: Ende dan
noch wyders een andere bequame Huyfinge voor
ieven ArmeMaeghden , ende de felve te doteren
metfeven hondert guldens, endefeven Mudden
Rogge , beyde jaerlijcx, miclts hebbende van ons
behoorlijcke Adte van decherge ende indemni-
teyt,in cas in tyden ende wylen den Coningh van
Spangien foude mogen komen te triumpheren in
de faecke die den felven tegens hare Hoogh Mo-
gentheden voor de Chambre mi partie uytitaen-

Tlacaet, tegens het vermengelen ende veryalfchen vande Hoppe, In ��

den 18 Julij i6fj.

brengen,onder wat pretext het foude mogen we-
fen.direclelijck of indirecTelijck,in eemger manie-
ren. Ende ten eynde dele onfe goede meyningc
ende begeerte exadtelijck moge werden naerge-
komen, laften ende bevelen wy allen Officieren
ende Juiticieren in onfen Lande, daer de felve
Hoppe is wafiènde, ende gheplant, ofte gebracht
wort, in 't plucken, droogen ende vervoeren der
felver,daer op goede toeficht te nemen daer Hop-
pe is,ofte gebracht wort, mitfgadersdat terplaer-
fe daer men die ghewoonlijck is te verkoopen.by
KeurmeeftersendeWaerdeerders de voorfz men-
gelinge ende valfcheyt voortaen te onderfoecké,
alles op pene van by de Overtreders enae Mif-
bruyckersvan't gene voorfz is,te vallen inde boe-
ten van vijftigh ponden van xl. grooten't pont
voor elcke ovemedinge, boven de verbeurte van
de voorfz Hoppe,t'appliceren een derdendeel ten
profy te vanden Armen, 't tweede derdendeel ten
profy re vanden Aenbrenger, ende het referentie
derdendeel ten profyte vanden Officier die liet
exploicl: gedaen fal hebben. Voorts foo ordonne-
ren wy dat de gene die eenige hoopen Poeyer ofte
bladeren, 't zy oudt ofte nieuw, fullen hebben by
hen, ofte op hunne Solders, gehouden fullen je*
fen hun daer van te ontledigen binnen tweeotdne
dagen naer date vande publicatie van defen omen
jegenwoordigenPlacate,op pene van xxv po^,ldeIJ
munte voorfz , te verdeelen als boven, ende
't felve valfch goetpublijckelickfal verbrant wol-
den. Ende op dar niemandt hier van <g^,lora!j[_npretendere, fo ordonneren ende bevelen wy a
anderen Jufticieren ende Officieren dien het � -
gaen mach, dat fy defen onfen Placate ende uj*
donnantie van flonden aen alomme doen �
ceren ende affgeren, daer men gewoonlicju �
blicatie ende affixie te doen, procederende ^
doende procederen tegens de Overtrede ^
dien, fonder gratie , faveur, diiïimulatie o
drach , alfoo voor den dienft vanden ^��"�^ _denbevinden te behooren. Gedaen inden HJ ,
achthienden Julij 1657. Ter Ordonnantie
Staten'. Herfr; van Beaumom. placaet,

E Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt, Allen den geenen die defen fullen
fien ofte hooren leien , Saluyt. DOEN
TE WETEN, Alfoo van allen tyden
binnen de voorfz Landen , een leer goede ende
profitable NeeringeendeTraffijcqueis geweeft,
het planten, winnen ende verhandelen van Hop-
pe, waer mede by onfe goede lngefetenen, in alle
vreemde Landen ende Coninghrijcken, grooten
handel ende Koopmanfchappe ghedreven is ghe-
weefl:, tot fonderlingh profijt ende welvaert van
de felve lngefetenen, doordien dat de Hoppe al-
hier ghewonnen, vee! beter als die vande andere
Landen altijdts bevonden is ghevveeft, behalven
dat t'federt eenige jaren herwaerts, die felve , foo
by den Landts-luyden , als eenige Koopluyden
Vervalfcht endegecorrumpeert geworden is,door
dien fyluyden hebben ondernomen te droogen
bladeren van de felve Hoppe, ende andere gewaf-
fen, omme de voorfz Hoppe, (als die daer mede
verkocht werdt) daer door te doen verfwarenin
ghewichte, waer door de felve Hoppe t'eenemael
in verachtinge komt, ende nieten wert getrocken
als hier bevoorens, 't weJck gefchapen is tot fcha-
dc ende naedeel vande voorfz lngefetenen, hoe
langhs hoe meer te fullen ghefchieden, ten zy by
ons daer inne werdevoorfien. SOO IST.dat
Wy willende de voorfz vervalfchinge beletten,
hebben verboden endegeinterdiceert, verbieden
ende interdiceren by delen, dat niemant voortaen
hem fal vervorderen eenige kruys ofte andere
bladeren, die aen , ofte ontrent de groeyende
Hoppe vaft zijn, in 'tplucken daer aen te laeten,
nemaer daer al, ende t'eenemael af te halen, in
ililcker voegen , dat die geenfints daer aen ofte
by gelaten, ofte met ende nevens de Hoppe ghe-
droocht, ende in Sacken gevult, ofte eenige Hop-
pe daer aen eenige kruys ofte andere bladeren vafl:
zijn , inde voorfz onfen Lande gebracht ofte ver-
kocht fal mogen werden. Verbieden voorts allen
ende eenen yegelijck, te maecken eenigh Poeyer
van Hop, ofte andere bladerenende rancken, of
ghcpoeyetde valfche Hoppe in defe Landen te

-ocr page 1242-

ιΜ9

Jegens de frauden der Ventjagers, &c. �480

pjacaet, fegens 't verminderen van Ί MaeUloon in ^bijniandt, In date

den 20 J'ulij 16 $7.

DE Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt, hebben om goede redenen haere
Ed: Groot Mo: daer toe moverende, geor-
donneert ende gheftatueert, ordonneren
nde itatueren midts defen, Dat de Molenaers
honende, ofte hoorende onder hen diftrict van
RbijnJandc, niet fulJen vermogen eygener autho-
tevt te verminderen het Mael-Joon, maer ghe-
houden.zijn het feJve te Jaten foo als 'tjegen-
woordigh is: alles op pene dat de gene die bevon-
den lullen werden contrarie van dien te hebben
ohedaen, verbeuren fullen een boete van hondert

Carolus guldens, boven de privatie van haerluy-
der Neeringe voor den tijdt van een jaer ende fes
weecken. Authoriferende tot beter obfervantie
van dien midts defen de voorfz refpe&ive Mole-
naers, omme elck anderen ten aenfien van't voor-
fchreve Mael-loon te mogen bekeuren, daer voo-
ren de felve genieten fullen een derde-part vande
voorfz boete. Ende lallende allen ende eenen
yegelijcken dien het aengaen mach, hen naer de-
fen te reguleren. Gedaen inden Hage den twin-
tighften Julij 1657. Ter Ordonnantie vande Sta-
ten. Herb¹' van Beaumont.

Placaet, fegens defrauden der Ventjagers inde(femeene Middelen binnen

Hollandt. In date den ] Augufti 1657.

DE Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt,DOEN TE WETEN,Alfoo
wy hoe langer hoe meer in ervaringe ko-
men , dat verfcheyden baetfoeckende
Perfoonen, foo buyten den voorfz Lande,als daer
binnen vvoonachtigh, ondernemen met Schepen
ende Schuyten, door het felve Landt te vent ofte
te koop te voeren allerley foorten van Waren
ofte Koopmanfchappen, daer over wy onfe ghe-
meeneLandts Impoften zijn heffende 5 waer door
de felve Impoften ten hooghften werden verkort.
S 0 0 IS T, dat wy daer tegens willende voor-
den, goet gevonden, geordonneert ende ghefta-
tueerc hebben, vinden goet, ordonneren ende
i�atueren midts defen, dat van nu voortaen nie-
mandt wie hy zy, fal vermogen door den felven
onfen Lande teventeofte te koop te voeren eeni-
gerhande Waren ofte Koopmanfchappen , de
voorfeyde Impoftenfubjedt zijnde, met eenige
Schepen ofte Schuyten, diredelijck ofte indire-
ftelijck, in eeniger manieren, op peyne van ver-

beurte der voorfz te vente ofte te koop gevoerde
Waren, ende van het Schip ofte Schuyte, daer
mede de felve Waren fullen vvefen vervoert, voor
de eerfte mael; ende van LijfftrafFe daer en boven,
ten aenfien vanden genen die fulcx fullen komen
te ondernemen voor de tweede mael. Ende ten
eynde eenyeder weten moge waer naer hy hem
fal hebben te reguleren, foo bevelen wy dat defen
fal werden gepubliceert ende geaffigeert alomme
daer het behoort, ende in gelijcke gelegentheden
te gefchieden ghebruyckelijck is. Laften voorts
allen Officieren ende Jufticieren, dat fy defen
poin�tuelijck fullen hebben te executeren, ende
doen executeren, fonder eenige conniventie ofte
diflimulatie, want wy fulcks alfoo ten dienfte van
den Lande vinden te behooren. Gedaen inden
Hage onder onfen grooten Zegel, op den derden
dach van Augufti inden Jaere onfes Heeren ende
Salighmaeckers JefuChrifti 1657. Onder ftont,
Ter Ordonnantie vande Heeren Staten voor-
noemt. Herl¹' van Beaumont,

Wwfchotminge, tot beter obfervantie van 't Vijfde Artijckel yande Ordon*

nantie over den Jmpofi van 't Gemael binnen Hollandt. In date den 16 Augufli 1657,

Gemael' ,gearrefleert ende geemaneert in
den horenden ]ar e 1657.

Artijckel 5.
Een yegelijck Pachter ofte Colle&eur, 8cc. Die
Artijckel accordeert van woorde te woorde met het vijfde
Artijckel vande Ordonnantie van 't Gemael, ftaendein
het Eerfte Volum. Colum. i77^.gedruckt.

Ende werden mits defen alle Officieren wel ex-
prefl�lijck gelaft, ten eynde fyluyden over de ob-
fervantie van 't voorfeyde Artijckel exaitelijck
fullen hebben te vigileren, ende tegen de Contra-
venteurs van dien te procederen, achtervolgende
den teneur vande voorfz Ordonnantie, ionder
eenige diflimulatie ofte conniventie. Gedaen on-
der 't Zegel vanden Lande hier op gedruckt den
xvj Augufti 1657. Ter Ordonnantie vande Ge-
committeerde Raden. Herl�' van Beaumont.

Placaet,

E Gecommitteerde Raden vande Staten
van Hollandt ende Weft-Vrieilandt, in
feeckere ervaringe komende, dat het vijf-
de Articul vande Ordonnantie over den
op 't Gemael geemaneert, door pretenfe
2J?nde vanden geenen dien het aengaet, niet
*^e"nts naer behooren wertnaer gekomen, ende
«nentlick voor foo veele daer by wert gheftatu-
;Mat deHuyfluydenhare Grainen alleen mo-
tii� η ^malen ^binnen ^liare Dorpen daer Molens
on � ,^ben ^tot ^Deter obfervantie van dien, ende
nae ? 1 ^^0e^^e 1 "grenen weten mogen, ivaer
f_cjj^1aerte reguleren, ende vervolgens voor
gU. V^e ^Wachten hebben, goetghevonden ende
htet !/^onneert' Jat het voorfz Articul in voegen
ί_έι J^a,^ervolgende, alomme ten platten Lande
berden geaffigeert. *

^lr*� uyt de Ordonnantie over den lmj>o(l op 't

-ocr page 1243-

Byvoeghfel van eenige Placaten,&c.

1445 1

Pkcaet, fegens de comploHeryen in 't pachten der Ίkienden inde Meyνχ

In date den zy Augufii 1657.

oock de Thienden daer uyt gehaelt zijn, tenv
de Pachter vande Thienden daer mede tardeeT
langer als't behoort, in wekken ghevalleft//
Thiendbarefchooven op 't Velt lullen laten f
der daer inne eenige fraude te mogen doen' ^
pene van daer over arbitralijck gnecorrigeert?
worden nae exigentie van faecken. Ordonneren
de, lallende ende authoriferendc den Hoop!'
Schoutet vande Stadt ende Meyerye van 's He
togen- Bofch, inde felve Meyerye goedeopfiebt
op 't geene voorfz is te nehien, ende de fchil�»
ende Overtreders van defen te betrecken voor
Schepenen vande felve Stadt. Gelijck oock in
andere Quartieren onder de Generaliteyt, daer
van 'sLandts wegen ende anderfints Thienden
verpacht worden , de Hooft>Officieren fukks
mede fullen hebben te doen , op dat de icliuldiee

geftraft mogen worden na behooren, ende in aJies
betracht den meeflefi dienft van 't Lanr. Gedatn
in 's Graven-Hage den negen - en - twintighftei
Auguili feilhien - hondert feven ende vijftien,
I. v. vander Hoogben,ⁿ' Ter Ordonnantie vanden
Raedt van State. /. Eyckbergh.

monneesdieQuapachlijckgenzy,tenefen ,nopmalvveyvanddenendehebbje�tren

%efoktie_> noopende de Ferpondinge inde Meperje van 's Hertogen^Bojck

In date den 6 Septemher 1657.

Ehoort het omftandigii rapport vande
Heeren Gedeputeerden, die in gftevolge
vande Refolutie van den veerthienden
Mey killeden inde Meyerye van 'sHertogen-
Bofch zijn gecommitteert geweeft tothetwerck
vande Verpondinge: ende uyt het felve afgeno-
men , dat fy niet alleenlijck hebben geexamineert
de Quohieren die by de refpeftive Dorpen inde
Vergaderinge van haer Ed: Mo: waren in gedient:
Maer oock de naerdere opilellingen ende amplia-
tien van dien, in conformiteyt vande Waerfchou-
wingen vanden fes en twintighiten April ende
vijf en twintighiten Mey beyde killeden gedref-
feert: Dat ha�r E. oock de felve refpe&ivelijck
hebben gedaen confronteren, tegen de originele
Maet-boecken, Heft ende Set-boeckeri, de welc-
Icefy door de refpective Setters ende Secretari-
fen vande Dorpen, in haren handen hadden doen
over brengen , ende daer en boven door eerien
corporelen eedtyande felve hadden doencorro-
boreren: Ende dat fy nae het voorfz in genomen
bericht over de quantitey t van Mergentalen en*
de Huyfen in de refpective Dorpen, oockexactc-
lijck fich hadden gheinformeert op de qualiteyt
vande M\e, ende daer ontrent in confideratie ge-
nomen , de fituatie, ghelegentheyt, particuliere
voordeden ende lallen van alle de voorfz Dor-
pen ,. ende vande Huyfen ende Landeryen in ye-
ders diilrict ghelegen, oock vande aerdtende na-
tuere vande felve , als verdeelt in Wey-landen,
Saey-landen, eygen Enffels, ende fo voorts: ende
particuUerlijck fich hadden gheinformeert op de
opkomiten ende fuy vere revenuen van alle ende

een yeder der felven: om daer uyt over yeder
Dorp een totale fomme van hetl�lvigcprovenu

ghemaeckt zijnde, eenefeeckere Verponding* ie
worden op gheilelt: Alle 't wekkeby den Raedt
in ferieufe confideratien ghenomen, oock naeder
ende rypelijck overwogen zijnde, zijn voor eerft
de gemelte Heeren Gecommitteerden overende
ter faecke van hare genomene moeyten bedanckt;
ende is vervolgens goet ghevonden ende verftaen

te reguleren op «"
vailejaerlijcxe Verpondinge van
guldens, alle twee Maenden daer van te betalen
een gerecht feite-part in handen vandenOntfan�
ger vande Verpondinge �ver 't felve Qaartier.by
Commii��e tot invorderinge vanden provilioM�
len taux van twee hondert en tachtigh du}'"^
gulden voor defen aengeflek: Welcke betalsngc
fynen aenvangh nemen fal met den eeriten O"⁰*
ber naeilkomende, tot wekken dage toe den
voorfz taux van twee hondert en tachtigh dttj-
fent gulden op den voet tot noch toe gheoW^
veert, fal moeten werden voldaen en af betae 1
handen vanden voorfz Ontfanger.endernet
voorfz eerden Odob�r de betalinge van d�ev
fte jaerlijcxe Verpondinge beginnen te loopc »
om het eerfte feile-part op den eerften D^ecefn_vandaer aen volgende precife, ende foo voort i
twee Maenden tot twee Maenden als voorc
taelt te worden, for.der daer van te bly ven m
breecken, op peyne van parate executie, »
pen in 's Raedts Reglement vanden thieo�e"
gufli killeden voor de Ontfangers ej»*^
meclWs vande Generaliteyt oock in deien

-ocr page 1244-

�----- . ..�

;_ . ' Ι

gj Exrenfie van 't recht vande Collaterale Succeflien. 2484

9 Α

rrefteert, daer van een ghedruektExemplaer
�^er>_enS jcfen gaec. Ende onime de voorfz fom-
^ne\_an vande voorfz

f" jjj_cxe Verpondinge in haer diftricT: te vinden
'³ eenen goeden eenparigen voet, fonder ver-
fc�iooninge ofte onbehoorlijcke belaitinge van
cien eenen boven den anderen , Is goet gevonden
den ielven by defen te ordonneren, dat eenen
f ckeren ^_otKn ende precifen dach by henJuy-
den fal worden vail gheitel't, op den wekken de
Ijorgemeeiters, Schepenen , ghefwooren Setters
e�de Secretaris

"by den anderen fullen vergaderen, ende vergadert
zunde,vooral metmalkanderen defpicieren noch

over te brengen, ende alle andere bedachten ofte
onvoorfiene koilen die ter faecke van defen om*
meflach by hun vallen mochten: Met dien ver-
ftande nochtans, dat de Borgemeeiler ofte Colle*
cleurvan defe Verpondinge byheurdaer toe te
ordonneren ■, alle maenden een gerecht twaelfde-
part van alle de comptablen fal op halen, ende de
onwillige met parate executie daer toe houden
ende conftringeren: ende dar die gebreeckige, fo-
danige koften van executie tegen haer ghedecer-
neert, tot haren privaten lafte daer en hoven ful�
len moeten dragen : Zijnde de meeninge , darter
eenen precifen voet ende gereguleerde fomme in
defen, eens voor al, in 't generael als boven, ende
voor yeder gehuyfde ofte gelande, na quantiteyc
ende valeur van fyne goederen in 't particulier,
moet werden val! geftelt, die by niemant fal mo-
gen werden geexcedeert, ende daer nae een yeder
in 't toekomende ende voor altijt hem fal mogen
reguleren. Verftaende derhalven oock dat defe
Lyfte apart fal werden op geitelt, ende altijt gefe-
pareert gehouden, fonder vermenginge van eeni-
ge andere laften , 't zy Dorps laften ofte andere
re�le laften daer mede

albereets buyten defe Verpondinge foude mogen
zijn befwaert, oft haer felven noch foude mogen
belaften in't toekomende j welcke Lyfte voor den
eerften November naeftkomende fal moeten zijn
gheformeert, ende binnen den felven tijdt oock
tweemael afgefchreven, ende eene Copie daer van
gefonden aen defen Rade, endede anderegelecht
ter Secretarye, ofte onderden Secretaris van heur
deftrifl:, ten eynde een yegelijck geinterefl�erde,
voorden tijdt van twee Maenden daer toe moge
hebben een vry acces, ende bericht werden van-

. r . .......

fooveele andere Perfoonen, als fyluyden fullen
_jn g_era|e zijn, van de befte ghequalificeerde, ende

eil ghehuyfde ofte gelande in dat diftri�t, fon-

deronderfcheyt van Religie teverkiefen.de vvelc-
ke dan gefamentlijck met henluyden, ende met
gelijcken macht, een advis ende ftemme fullen
fjelpen drefleren eene Lyile van ophef ofte om-
meflach over alle Huyfen ende Landen/t zy Saey
oiteWeylanden, Beemden, BoiTchen, Wildernif-
fen, Moeren , Waranden, ViiTcheryen, Molens,
(Water molens tot drooch malen uytgefondert)
Vogel-koyen, Gorflingen, Thienden , ende alle
andere vafte goederen, wat naem die mogen heb-
ben, ofte van wat nature ofte conditie die mogen
zijn,van welcke eenige Vruchten ofte inkomften
getrocken worde, fonder verfchoninge van eeni-
ge vafte goederen, toekomende Geeftelijcke Per-
foonen, Conventen, ofte anderen wie hetoock
foude mogen wefen: ende de felve genomen niet
alleenlijck over de Huyfen ende Landen notoir-
lijck onder 't voorfz diftrict ghelegen , ende van

.... -j-------........� ₀..........-..... . den taux ofte quote daer mede hy fal wefen aen-

ghedragen hebbende, maer oock over foodanige I geflagen. Ende of het gebeurde, als men wil ver-
Hiiyfen, Landen, &c. die van andere naeburige trouwen neen, dat die van het Gerechte aldaer,
Dorpen gheincorpore�rt zijn, ende ten refpec�e j geaffifteert met een gelijck getal, hier vooren ver-
van het fchueren van hare Granen onder 't voorfz | melt, in het formeren van defe Lyfte van belaftin-

pgli duyfentgulden hebben gecontribueert,waer
""ie men verftaet dat by provifie ende tot naeder
^ordre, de oude obfervantie ende jegenwoordige
practijcque fal werden flae gevolght: ende dat de
voorfz Lyile van belaftinge, foo veel doenlijck,
nae de forme ende maniere van haere jegenwoor-
JgeSet ende Hef-boecken fal werden gheregu-
Jeert tot een jufte verdeelinee ende precife fom-
J vande voorfz ^� guldens,

aueenJick verhooght met vijf gulden ten hondert
wor den ontfangh ofte collefte , koften van exe-
;"[!^en ^ov« wan-betalinge vande Colletteurs, ge-
^en ^onMen vande penningen ten Comptoire

; ge, yemandt ten refpeite vande quantiteyt ofte

qualitey t van fyne Huyfen ofte Landen, fo hoogh
ende buyten proportie mochten hebben acngerfa-
gen, dat hy fich daer over aenden Raedt loude
willen addrefleren ende beklagen, hebben" haer
Ed: Mo: goet gevonden, aende felve te prefigeren
den tijdt van noch een Maent daer na, om binnen
den felven de voorfchreve klachten, aen defen
Raede te werden over gebracht, ende nae onder-
foeck ende met kennifie van faecken daer op ge-
difponeert te werden: Waerna een yeder'fich fal
hebben te gedragen. P. de Tuyl/de Serofkenke,^vt*
Onder ftont, AccordeertmettetRegifler. In ab-
fentie vanden Secretaris, N. Ajfendelft,

iraerfcbou�ipinge vande Staten van Hollmdt _s tot extenfie van 't recht vande

Collaterale SuueJJien. In date den i8 September 1657.

DE Staten van H�llandt ende Weft-Vrief-
bndt.DOEN TE WETEN, Dat
1 1 ,^na j ^er ^overfien, ende geexamineert
opbevp ^bf^nde ^onfe Ordonnantie, over den

forme van Ampliatie ghearrefteert, ende ge�ma-
neert den twintighften September des jaers 1653,
ende het felve noch wyder begeerende te exten-
deren, ende amplieren, naer rype deliberatie goet
gevonden, gheordonneert endegeftatueertheb-
ben, ghelijckwy goet vinden, ordonneren ende

7� S ft*.

^S*cefo_n^uien α

iatere ende in afcendenft, jonghft by

-ocr page 1245-

Byvoeghfel van eenige Placaten.&c

24S5

Waterfchappen, ende
Middel vanden twinti

diergelijcfce, hetvoorfe

ftatueren by defen: Dat niet alleenlijck over Obli-
gatien endc Rente-brieven, fpreeckende tot lafte
vande Comptoiren vande Gemeene Middelen,
maer oock over de Obligatien en Rente-brieven,
fpreeckende tot lafte van onfe Domainen 5 Item,
op 't Comptoir van den Ontfanger Generael
Doubleth, midtfgaders op die vande refpeftive
Collegien ter Admiraliteyt in onfen Lande van
Hollandt ende Weil-Vrieilandt refiderende, als
mede tot lafte vande Steden , vande Societeyt in
's Graven-Hage, vande Banckenvan Leeninge,
van Godts-huyfen, of anderen, daer voor de Ste-
den ftaen verbonden,vande Gerechten ende Am-
bachten, vande Ooil-Indifche Compagnie, vande
groote ViffcHerye, vande Directie der bewufte
extraordinaris Equipagie ter Zee, vande Colle-
gien van Heemraetfchappen, van Polders, van

ighften penningh over Col
laterale Succeffien , naer date defes vallende, f i

velen daerom alle Secretarilten, ende ander*

- anderen

die de colle&e van 't voorfz Middel is aenbevonl

len, mitfgaders alle Onderfaten ende Ingeferene
vanden voorfz Lande , dat fy haer daer naerpr/
cifelijck fullen hebben te reguleren, op de penen
ende breucken in onfe voorgaendePlacatenb_e.

grepen. Ende ten eynde niemant daer van

igno.

rantie en pretendere, Soo begeeren Wy, datVè
alommefal worden gepubliceert ende geaffig_ef[tdaer het behoort, ende te gefchieden'gebruycte.
lijck is. Gedaen inden Hage den aclitentwin'
tighften September 1657. Ter Ordonnantie van
de Staten. Herb^K' van Beaumont,

Miffbe op 'tfehefubjeB. In date den acht en tmntighfien September \ fy,

Hollandt ende Weil-Vrieilandt refiderende, rot
lafte vande Steden, vande Societeyt in 'sGraven-
Hage, ende van andere Collegien, breederinde
voorfz onfe naerdere Waerfchouwinge ghce.x�
preffeert, alle onder foodanige Succeffien begre-
pen. Ende begeeren midts defen gantfcliernile-
lijck, dat UL. de felve Waerfchouwinge, niet al-
leen fult doen publiceren, ende affigerenalomme
daer fulcks behoort, ende te gefchieden gebruyc-
kelijck is, maer oock de felve fpecialijck behandi-
gen aenden Secretaris, ofte den geenen die den
ontfangh , ofte bewindt vande voorfz Impoft by
U L. toe vertrouwt, ende aenbevoolen is, op dat
de felve hem daer naer refpectivelijck mogen re-
guleren : Waer toe ons verlatende, bevelen U L
de befcherminge Godes. GefchrevenindenHage
den xxvüj. September 1657. Ter Ordonnantie
vande Staten. Herl�' van Beaumont.

. Erfame, difcrete, goede \⁷runden: Wy
� feynden U L. hier nevens eenige Exem-
§tj||l|) plaren vande naerdereWaerfchouwinge
by Ons, lub dato defes goet gevonden, ende ghe-
ordonneert,in forme van Ampliatle van onfe Or-
donnantie, over den opheve vanden twintighilen
penningh op de Succeffien � latere ende in afcen-
demi,den twintighften September desjaers 1653.
gheemaneert, waer by gheftatueert wort, dat het
voorfz recht vanden twintighften penningh , bo-
ven den inhouden vande voorfz Ordonnantie,
mede fal betaelt worden, niet alleenlijck over de
Obligatien ende Rente-brieven , fpreeckende tot
lafte vande Comptoiren vande Gemeene Midde-
len, maer oock over de Obligatien ende Rente-
brieven , tot lafte van onfe Domainen , den Ont-
fanger Generael Doubleth, die vande refpective
Collegien ter Admiraliteyt in onfen Lande van

� lacaet Jegens bet af breedten, wech nemen ende verbranden dergoeier ��

den Hecken, Stoepen, Ba/ten, Goten, ende Koockers vande jonge Boomen, oock het lefchadigen vanit Bk-
men fel/s, inden Hage. In date den 19 Oclober 1657.

het zy , dat hy hem niet en vervordere eenige
Hecken, Stoepen, Balien, Gooten, Koockers van
Boomen , ofte oock de Boomen felfs af te breec-
ken , ofte te befchadigen, op peyne dat die geene
de welcke bevonden ofte overtuyghtfalkonnen
werden daer aen, contrarie defe onfe Ordonnan-
tie hantdadigh gheweeft te zijn , daer over boven
de reparatie van ghedaene fchade, verbeuren lal
een boete van twintigh ponden te veertigh groo-
ten 't pont, ofte oock nae exigentie van faccKen
arbitralijcken werden gecorrigeert. Ende op �
daer van niemant eenige ignorantie en pretcn
re, hebben mede gelaft den Eerften Deurvvae^
vanden Kamere vanden Rade, defen QP^emll^_chvoor den Volcken nae voorgaende klock-ge
te publiceren, ende alomme alhier inden H'i
affigeren daer men fulcks gewoon is: Beve
eenen yegelijcken hem hier naer re ^reE^uif,- �
Laften mede den Procureur Generael van deie
Hove, den Bailliu vanden Hage, ende a'^lenan^_a

DE Prefident ende Raeden over Hollandt,
Zeelandt ende Vrieflandt, den Eerften
gefwooren Exploiftier hier op verfocht,
Saluyt. Alfoo de moetwilligheyt ende
infolentie van vele ongebondene Menfchen, van
tijdt tot tijdt alhier inden Hagefeeris toenemen-
de, de welcke haer bevorderen byavondtende
ontyden der goeder Luyden Hecken , Stoepen,
Balien, Gooten, ende oock de Koockers vande
jonge Boomen af te breecken, ende met haer te
nemen , ofte te verbranden, oock de Boomen
felfste befchadigen , tot grooten ondienft ende
koften vande Eygenaers vande Huyfingen, mitf-
gaders deformiteyt van het publijckafpeit alhier
inden Hage, 't we'ckegefchapen is noch meeren
meer inne te breecken , ten ware daer inne by ons
naer behooren wierde voorfien. SOO 1S T,
dat Wy omme 't felve te weeren.wel expreffelijc-
ken van wegen de Hooge Overigheyt verboden
hebben, ende verbieden mits defen een yeder wie

-ocr page 1246-

₂₄g_; Niec te varen aend'OoftJndifcheRct�ur'-Schepen, X4S8

' ^r ' ,i!,.i� � de boete bekeert fal worden ten profy te vanden

Aenbrenger,ende de twee derde-parten ten pro-
fytevanden Officier die d'ex«cutie fal doen. Ge-

^�

fcitie. E^nc*^e °P ^^e ^moetw'l%^e ^te beter mo-

^ml 'werden achtervolght, hebben mede Wy ge-

■ionneert, dat een derde-part vande voornocm-

daen in den Hage den negenthienden October
16 � 7. In kennii��van my, Adr- Pots.

fldtitet^er by verboden r»ert buyten confent vandeJVefl-hdifcbe Compagnie

Volck aen te nemen, oockfich in dienfle te legeven om na �Vefl- Indien te varen, In date den 24 Ofiob. 1657�

DE Staten Generael der Vereenighde Neder-
landen, Allen den genen die defejegenwoor-
(W lullen fien ofte hooren Jefen,Saluyt,&c. Den
immV0 d� Placaet accordeert mutatis mutandis
_mt fat vanden i^Juni) 163 2. fiaende in het Eerjle
Yokm. Columns� fefiqq-geauckt. Aldus gedaen
endegerenoveert terVergaderinge vande hoogh-

gemelte Staten Generael, in 's Graven-Hage, deit
vier en twintighften Oc�obris fefthien-honderc
feven-en-vijftigh. Was geparapheert, I.Schukn-
lorch,^vl' Onder ilondt, Ter Ordonnantie vande
felve. Geteeckent, N. Ruyfch. Zijnde op't fpa*
tium gedruckt het Cachet der felver Heeren Sta-
ten in rooden Waifche.

WaerfchoW�pinge, aengaendede Owangb-Kporn- Molens in oudt ende nieuXn

Beyerlandt. Jn date den 29 Oi�oher 165^

E Raeden ende Meeiters vande Reecke-
ningen der Domeynen vande Heeren
Staren van Hollandt ende Weit-Vrief-
latidt, Alfoo men verneemt dat dagelijcx
velelnnegef�tenen van Oudt ende Nieuw Beyer-
landt, hen meer ende meer vervorderen haer
Koorn ter Meulen te brengen buyten de felve
Dorpen, fonder aenden Pachter van des GraefFe-
lickheyts Dwangh-Molens aldaer te voldoen de
gereehtigheyt daer toe ftaende,'t welck alfoo niet
en behoott, maer notoire is ftreckende niet alleen
tot vetminderiiige van 't feeht der voorfchreve
Molens, maer oocktotmerckelijckefchade van
den Pachter van dien: Soo wordt by defen allen
ende een yegelijck der voorfz Innegefetenen van
Oudt ende Nieuw Beyerlandt by defen ghewaer-
fchouwt, dat niemandt van hen van nu aen egeen
Koorn buyten de voorfz Dorpen van Oudt ende

Nieuw Beyerlandt elders te malen ofte ter Molen
fullen mogen, brengen, ten zyfaecke fyluyden
alvooren een gerecht derdepart van 't rechc vart 't
Molfter-koorn of Mael-loon aenden Pachter van
de voorfz de$ Graefl�lickheyts Dwangh-Molens
fullen hebben betaelt: Ende fulcks op de verbeur-
te van het felve buyten-ghebrachte endeachter-
haclde Koorn, ende daer en boven op een boete
van thien ponden te veerrigh grooten , Te appli-
ceren een derde ten behoeve vanden Officier der
voorfz Beyerlanden, een ghelijck derde-pare ren
behoeve vanden voorfz Molenaer, ende het reite-
rende derde-part ten behoeve vanden Armen
daer de voorfchreve vexbeuringe fal vallen. Ge-
daen ten Burele vande Kamere vande voorfchre-
ve Reeckeningen.inden Hage den negen en twin-
tighften Oftobris Anno fefthicn-hondert ftven
ende vijftigh.

flacttet, Verbiedende te varen aende %etow-Schepen vande Ooft-Indifche

Compagnie. In dateden 29 November 1657.

SOO IS T, dat Wy tot voorkominge van dien*
ende tot weexinge van alle defordres ende onge-
regeltheden, hooch-noodigh hebben gheacht, by
defen onfen Placate van nieuws allen Lichteir-
Juyden, Kaegh-luyden, Schippers, Schuytvoer-
ders, Loots-Tuyden, Vii�chers, ende andere Zee-
luyden wel exprefl�lijck ende fcherpelijck t'inter-
diceren ende verbieden, met haere Lichters, Ka-
gen, Schepen, Schuy ten, Loots,Vifch-boots ofte
andere Vaer - tuygen, buyten ordre ofte confent
vande ghemelte Bewinthebberen vande Ooft-
Indifche Compagnie,oftehare Gecommitteerden
ende Gemachtighden te komen aende Retous-
Schepen die fuccefiiveliek,ende van tijdt tot tijdt
verwacht werden uytter Zee, toebehoorende de
voorfz Ooft-indifche Compagnie,anders dan den
Lootfman die de felve fal in brengen, veel min
daer uyt over te nemen, aen Landt ofte dders

7-S ij vvech

� Staten Generael der Vereenighde Ne-
I derlanden, Allen den geenen die defen
I fullen fien ofte hooren lefen, Saiuyt.
DOEN TE WETEN» Alfoo Wy
jnervaringe zijn gekomen, dat, niet tegenftaende
Onfe Waerfchouwinge, den dertienden May in
°en Jare 1642. ghearrefteert, gedaen publiceren
ende aifigeren, daer toe tenderende, dat gheeiie
�^C01ppers, Loots-luyden, Viifchers, ofte andere
^■eevarende Luyden.met hare Schepen, Lichters*
M>en, ofte ander Vaertuygh, buyten ordre ofte
jonient vande BeWinthebberen vande Ooft-Indi
^e Compagnie defer Landen, en vermogen te
««η aende Retour-Schepen op der felver kom-
₀I $^x.Ooft-Indien, om eenige goederen,Brieven

LanJ ^^r ^uy^fc ^�ver ^te ^nemen» ^cn<^^e ^aen

Com^l ^te ^brenS^en»^cot gtoot naedeel van de felve

pagnie» vele frauden werden ghepleeght*

-ocr page 1247-

By vocghfel van eenige Placaten, &:c. - $|aj

de felve in eedt ende bedieninge van 't Lantfoud
mogen zijn ofte niet, een derde-part ten p_rofi
vanden Officier die de calangie ende executie'T\
hebben ghedaen , ende Het refterende derden
ten profyte vande gemeene faecke. EndeOp^
niemandt hier van ignorantie en kome teprete^
deren, Ontbieden ende verfoecken Wy de Hf^D*
ren Staten, Gecommitteerde Raden, endene*
pureerde Staten vande Provinci�n refpecliv_ev "
Gelderlandt ende 'cGraeffchap Zatphen, Hol"
landt ende Weir-Vrieflandt, Zeelandt, Urrarj,,
Vrieilandt, Over-YiTel, midtfgaders Stadt Groe'
ningen ende Ommelanden, ende allen anderen
Jufticieren ende Officieren vandefelve, diitXytjf.
fen onfen Placate van fto'nden aen aJommedocn
verkondigen, publiceren ende affigererijn allen
Plaetfen daer fulex ndodigh wefen lal, ende men
ghewoon is foodanige publicatie endeiin%_ftedoen. Lailen ende bevelen voorts de Raedeater
Admiraliteyt, den Advocaten Fifcaels, midtfp.
ders den Admiraels, Vice-Admiraels, Gapitey.
nen , Officieren ende Bevelhebberen, defeon�e
Ordonnantie t'achtervolgen, Procederende ende
doende procederen tegens de Contraventeurs
van dien, ibnd�r conniventie, otfchluyckinge.fa.
veur, diffimulati� ofte verdrach, want Wy j'ulds
tot bevorderinge vande faecken vande meer-ghe-
melte Ooft-Indifche Compagnie bevonden heb-
ben noodigh te zijn, alfoo te behooren. Aldus
gedaen ende gearrefteert ter Vergaderinge vande
hoogh-gemelte Staten Generael, inden Hage.op
den negen en twintighften November 1657, Was
geparapheert ,Joan vander Beeck, "� Onder ftonr,
Ter Ordonnantie vande felve. Gereedent,
N. Ruyfch. Ζ ij η de op 't fpati� m ghedruckt het
Cachet der felver Heeren Staten , in rooden
Wailche. ~n i-m ,h

24S9

wech re voeren eenigegoederen, in Vaten, Saften , ofte waer in heronder wat fchijn, democht gefchieden, opin geender manieren, oters, Kagen, Schepen,re Vaer-tuygen, endereclie, naer ghelegende judicature over dePlacate toekomendewekkers diftric> de cbegaen, ende werdenteynen die d'achterhate doen, uytgevaren fde voorfz �ranfgreffeden, maer naemaelsdten werden , fal alsdamen de Raden vande ARechters, voorden wbetrocken fullen zijncieren , midtfgaders aende de bevorderingenoemde Compagniegaen, endeVyanden vzijn , des te vlytiger mfen Placate oock alopun&uelijck vverde ghtraventeurs naer denten exemple geftraft:by confifcatie als andcate komen te refultefoo alsgemeynlick allfifcatien by Placaten vder voorfz Vereenighceert ende verdeelt wpart voor den Aenha

\?_

�lacaet ende Ordonnantie, van wgen de Ho: Mo: Heeren Staten (jmewl

der Vereenighde Nederlanden, bydeliberatie vanden Racdt van State der felver Landen, gemaechenh
uytgegeven, waer op, ende waer na inde Steden, Plaetfen ende Landen, reforterende onder de Genere
teyt,fal in gevoert ende geheven worden het Middel op de Collaicrale Succepen.ah mede in afcenebti
linie. In date den zo December 1657.

Geflichten ende Fundatien, hoe oock de felve
fouden mogen zijn ghenoemt, niet tegenflaende
de Corpora vande felve, ofte tot de welcke foo*
danige goederen behooren, mochten leggenbuy-
ten het voorfz refort vande Generalice) r, van
alle welcke voorfz goederen , het voorfz mid�el
vanden veertighilen Penningh oock fal moeten
worden betaelt, foo dickwils ende menighn^¹als fullen komen te overlydert, ofte verplaetltte
worden, de Abten, Abdiffen, Piooften,Dekenen
ende andere Prieuren ofte Superieuren van foo-
danige Corpora, rot de welcke foodanige val
goederen onder het diihift vande Generalis)
gelegen.fpeireren mogen 5 ende dat in defeage
exceptie fal worden aengenomen, ren reguar
van plaetfe, het zy buy ten ofte binnen 's Land .
alwaer den Eygenaer van eenige foodanige onro
rende ende vafte goederen mochte komen
overlyden j maer alleenlijck reguard genomen op
den grondt ende fltuatie vande voorfz g^oerj^r_f

; At den veertighilen Penningh fal wer-
'den betaeltby een yegelijck van alle on-
roerende ofte vaftc goederen, foo Leen
als Eygen , Erfpachten, Chijnfen ende
Thienden, tegens den twintighllen penningh te
calculeren, onder de felve begrepen, oock van
Kuflingen ende gehypoteecqueerde Penningen,
inde voorfz Steden , Plaetfen ende Landen gele-
gen, ende reforterende, die yemandt α latere, ofte
van vreemde Luyden, door Teftament, Codicil,
Legaet, Gifte onder de levende ofte doode, ofte
oock abinteflato ende in afcenden� linia, dat is in
opgaende linie, fal komen te erven ofte verkry-
gen, daer onder mede begrepen de onroerende
ofte vafte goederen, foo Leen als Eygen, Erfpach-
ten, Chijnfen ende Thienden als boven , inde
voorfz Plaetfen ende Landen gelegen ende refor-
terende, de welcke mogen toebehooren aen eeni-
ge Abdyen, Proofdyen, Decanyen, ofte andere

-ocr page 1248-

iifiollaterale SuccrfBehfc^ovv�l

U9¹

� om claer van het voorfz middel vanden veer-1
I fte» penning" te doen betalen,'onder bette- j
Kf daer liet ielve ial bevonden werden te zijn;!

VI.

i'i'iV f>:

En de indi

den voorix Ontfanger foodanige.
tauxatien foude mogen meenen ghedaen te zijn �
verre beneden de oprechte' wa�rdye vande; geprk

liegend '^;"

II.

'^¹'*!

...... -.. �....... . ,.,,.Λρ

n_at mede foo wanneer yemant de lijftochtvafli
■niee onroerende ofte vafte goederen onderuit
%t��. vande Generaliteyt ghelegen, ghemaeckt
' _endeop een ander, den overleden beftaeiide
% vreemt, den eygendom vvert gelaten , dat in ■

feeride goederen,ende derhdlven die voorfz tauxa- *
tien foude willen verhoogen meteen derde ofte,
i vierdepart meerder inden prijs, fal het aende fel-
ven vry ffcaen \ ende werdt hen toegelaten nlidrs
defen, die foodanige gheprifeerde goederen met
v�rhooginge van een derde ofte vierdepart te rao�*

leken gevalle, die d� felve goederen in Jijftoeh-,

geiiaennemen; midtsdaerwan� betalende hae rate

dit middel- vanden veertighften penningh ren be- -
hoeve van 't gemeen, ten ware �aeeke datdenErf-
genaem ofte SuccefTeurvande voorfe goederen
liever het recht van dit middel� betalen wilde nae
de voorfz tauxatien} met v�rhooginge van e�n
derde ofte vierde-part by den Ontfanger gedaen,
in wekken cas de felve daer in voor den voorfz
Ontfanger fal bly ven geprefereert. ��?"
. jon�, i .� ■ » vlljih-fi �
Van wekke voorfz tauxatien de refpeftive Se-
cretarifj�n fullen houden goet ende pertinent Re~
gifter, ende alle drie Maenden Extract autentijcq
daer uyt aende refpedtive OntfaneefS'ivatt:-4lit'
Middel over fenden, alsiih 't naev�ljgfeiiti�^J&ie'
Articule wort geftatueert. ; '-mo ,τψϊύί-ι

Voorliet doen van welcke tauxatien vregiftra-
ture ende overleveringe der autentijc��eExtra-
dien, yeder Gerichte ende Secretaris t'iamea elcx
half ende half te deelenf�llenghenieten, vanelck
perceel verfcheyden leggende dertigh ftnyver-s,*
by de Erfgenamen ofte Succeil�urs vande voorfz
goederen aende voornoemde Gerichten ende Se-
Gretarif��n fonder eenige d�tra�ri� te betalen\ ten
ware van Erffeniffen ofte Succeffien van geringe
importantien, ende niet excederend� een f�mme
van hondert gulden eens \ ende daer van depar-
thyen niet gantfeh verre af vari anderen gh�l�geii
zijn, van wekken niet meef ysderrigh ��yvers
eens fullen beraeldt werden. Ende fu�len de Ge-
richten ende Secretarifi�n niet vermogen , uyc
wat faecke het oock foude mogen weien , yets
meer te eyffchen, ofte de vooriz onkoft�n van
rauxatie meteenige gelagen ofte onn�odigever-
teeringen te befwaren, op een pene van vijf ende
twintigh gulden t'elcken reyfe contrarie doende
te verbeuren, t'appliceren ende t'executeren als
hier naer Articule 13. ghefeytwert. Ende foo de
felve goederen in eens anders diftricl� onder de
Generaliteyt reforterende vtMochte gelegen zijn,
fal den voornoemden Ontfartger 'm wiens diftricl:
liet Sterf huys gevallen is, oVer fchryven aen den
geenen, alwaer de voorfz ge�rfde goedereni gele-
gen zijn, om in conformireytals voo^enideyoor-
fchreve tauxatien gedaen, ende deferi Imp�ft b�-:
taelt te worden.

Ende op dgt dit Middel e�npatiger�rt iondet
fraude geheven foude mogen werden, fullen gene
Schouten, Schepenen, S�cretarifcn, N�iariferi,
ofte anderepubjijeque Perfoonen, foo biiinen de
Steden als ten platten Landen onder de Genera-
liteyt reforterende, vermogen over eenige icfa�y-
dingen, deylingen.tranfpotrenenalienarienvan
verftorven goederen, defen opheve �tbj��t, re

7- S �j ftaen,

« ontfanght, den voorfz veertighften penningh

ouden fal vvefen te betalen, behoudelijck dat

geho

jen

fyne Erfgenamen voor de overleveringe vai

J_e"goederen reftitutie van dit betaelt middel ghe
daenfal worden.

�i 1II.
Sullen mede alle onroerende goederen die naer
"toverlyden van yemandtgemaeckt zijn, te moe-
ten komen op eenige Godts-huyfen,dit middel te
betalenfubjed: zijn, als oock alle nieuwe gbe-
maeckteende bedijekte Landen, alwaer 't oock
foo dat de felve meteenigh Octroy defen contra*
rie mochten wefen voorfien.
.1111.
Sal dienvolgens een yegelijck eenige goederen
verkrygende defe betalinge fubjec�, in conformi-
t� van t voorfz eerfte, tweede en derde Articu-
len ghehouden wefen, de felve goederen met ex-
prefliein wat Stede of Parochie die gelegen, van
wien diege-erfc, hoe groot ende belandt-merckt
zijn, daer by ghevoeght den prijs ofte oprechte
eftimarie vande felve, na fyne befte kenniil� ende
wecenfehap hebben aen te brengen aen den Ont-
fanger over dit middel gheflelt inhetdiftrift, al-
waer het Sterf huys gevallen is, ofte aenden Ont-
fanger van dat refort, daer onderde vafte goede-
ren van foodanige erff�niff�,of tot foodanige Cor-
poraalsboven fpecterende ghelegen zijn, binnen
den tijde van fes Weecken te reeckenen, t'federt
hetoverlyden ofte verplaetfen vanden genen die
de vootfz goederen dervende nagelaten ofte ver-
latende geevacueert hebben, oppeyne begrepen
inden Placateende Generale Ordonnantie tegen
derraudateurs vandegemeene Middelen geema-
neert, ende daer en boven den veertighften pen-
ningh dobbel te moeten betalen vande gheheele
crHemiTe, indien het aenbrengen vande Ielve in 't
geheel, of van eenige partye van dien in 't byfon-
aermochte hebben ghenegligeert, ofte moetwil-
«nsnaegelaten.

V.
Ende fullen vervolgens alle de gene die in con-
ronniteyt vande voorfz eerfte, tweede ende der-
«Articuien eenige foodanige goederen by ver-
mofe evacuatie verkrygen, ghehouden wefen
« voorfz particuliere eftimatien binnen den
denC fjit^Van ^^s^^/eec^en over te brengen aen
_orn , ^erecnten alwaer de goederen gelegen zijn,
_tJu ^e '^ve nochmaels aldaer op nieuws te doen
Of ^ren'^endebeyde de voorfz tauxatien aenden
_voof^an^^erover dit middel gheftelt, binnen den ,
neiTpI!!! ,^moeten ^over ^bre»g^en '^encie daerbe- j
Keffi� ,)^ck ^dac ^recht voldoen , eerfy inde '
iullfη L ^Va' 8^eerfde of ge�vacueerde goederen
omogen intreden.

-ocr page 1249-

Byvoeghfel van eenige Placaten.&c.

ftaen, die te verlyden of pai��ren, ten zy hun eerfl: I XII.

ende alvooren blijck�, dit middel voldaen te zijn, j Sullen noch daer en boven d'�ntfangetsej ι

ofte dat fy in plaetfe vande voorfz Erfgenamen
't felve promptelijck fullen moeten voldoen.ende
vorders worden gemulcteert fulcks ende foo be-
vonden fal worden te behooren.

>'»�:■>■:: }*_'*�' ;ι ί;;'! 5ζ; -■!.,:■

Alle Kofters,GrafTmaeckers ofte Doot-gravers
fullen ghebouden zijn alle maenden aende refpe-
ctive Gerechten, oft Secretarifen vanhetdiftricT:
waer onder yemandt ilerft, ofte eenige vafte goe-
deren ghelegen heeft, over te brengen een perti-
nente Lyft� van alle foodanige Perfoonen , als
binnen dien rijdt in hare refpective Plaetfen over-
leden zijn, met pertinente aenwyfinge op haeren
eedc, voor foo veel als hare kenniil� ghedraeght,
wat Ouders* Kinderen, Broeders, Suftersofte an-
dere naefte Bloedtverwanten yeder van voorfz
Overledenen naelaten, ten eynde de voorfz Se-
cretarifen van Gerechten daer uyt behoorlijcke
informatien bekomen mogen. Ende orame de
voorfz Kofters ende Grafmakers in defen te meer
t'animeren tot haer devoir, wort aen de felve mits
defen belooft ende toegevoegt den twee hondert-
ften penningh van foodanigen recht van Collate-
raliteyt, ofte veertighften penningh.als het Landt
door hare addrefl� ende aenwyfinge foude mogen
confequeren, ghelijck ter contrarie mede, foo de
felve in ghebreecke bleven van den inhoudt defer
Artijckels precife te achtervolgen, de felve fullen
worden gemulcteert met een vierdepart van hare
traktementen, yeder Maendt van naelatigheyr te
verbeuren, ende des noot, oock met fufpenfie
ende caffatie, nae exigentie van faecken. Ende
werdt by defen aen de refpe&ive Secretarifen,
oock aende Ontfangers ghedefereert, om de Ko-
fiers precife tot dat debvoir te houden, ende by
ontftenteniiTe daer van kenniife te geven aen haer
Ed: Mo;, ende by provifie de betalinge van haere
tradementen tot naeder ordre, ende difpofitie te
doen furcheren. ; »

XI.

Van ghelijcken fullen de Secretarifen vande
Gerichten ghehouden zijn alle de voorfz Lyften
aen haer door de voorfchreve Kofters ter handt
geftelt, mitfgaders de Lyften van tauxatien Arti-
culo 7. vermeit, alle drie maenden aende Ontfan-
gers hier toe geftelt te doen overbrengen, daer by
voegende, 't geene van hare naerder kenniil� ofte
confideratie zijn mochte, offer eenige onder die
dooden zijn, die eenige vafte goederen nae laten,
waer de felve ghelegen, ofte vinden zijn, ende in
ipecie ofdie den opheffvan dit Middel fubject
zijn; ten eynde de Ontfangers haer in de executie
van dit Middel, daer nae te beter reguleren mo-
gen : Ende in cas de voorfz Secretariien van fulex
punctueel te achteryolgen mochten blyven in ge-
breecken, fullen t'elcker drie maenden daer over
verbeuren een fomme van vijftigh gulden, ende
daer en boven by fommatie, renovatie endegyfe-
linge, foo tot het prefteren van defen haren fchul-
digen plicht, als t'ekkens tot de voorfchreve
mulcT: van vijftigh gulden paratelick door de Ont-
fangers mogen werden geconftringeert ,die oock'
daer toe fpecialijck by defen gelaft ende geautho-

in fijn diftrict hebben acces tot alle Reg�fters Ρ
thocollen, Quohieren, ende fpecialick totpuki^
que Inventariffen vande v�rftorvene Boedels ^Cuyt de felve (foo veel doenlijcken) alle fraud^
ontdeckt te konnen worden. ^cn

XIII. ;
Ende tot prompter executie van dit mjd,j_e|
werden alle Schouten, Schepenen van Dorpen'
Secretarifen, Vorfters ende Gerichts-bodenC
defen expreflelijck gelaft, de Exploi&eurs van!
middel by ons aireede aengeftelt, ofte nochaent_tftellen op een redelijck falaris , in conformjtew
van onfe Reglementen van �

de hehulpfame handt te bieden, op pene van ^
trale correctie regen de nalatige, na gelegenrW
ende ondervindinge van faecken by ons te decri
teren. Ende tot noch b�ter mainc~tenue van fa

felve, fullen de Calangers vande frauden ende van
de refpettive boeten hier vooren gheexpre/Teerr
werden ghedaen by yeder Ontfanger elcJcsiniija
diftric~t, waer by fich den Officier over de Stade
ende 't Lant fal mogen voegen,paratelijcka;Wp
fonder eenige forme van Proces, foo verre,dattet
confignatie van penningen ter concurrenterfom,
men bydeaen-gheklaeghdenfal moeten werden
ghedaen in handen vande voorfz Ontfangers ofte
Officiers, midts daer nae ende daer tegenslullen
geadmitteert worden in oppofitie voor den Rade
van State der Vereenighde Nederlanden, indien
fulex fullen geraden vinden,ende fullen debrcuc-
ken daer van te procederen genoten endegedeylt
worden, een vierdepart voor den Armen daer de
frauden gefchiet, of de voorfz mulcTen vallenden
vierdepart by den Officier, ghelijck vierdepart by
den Ontfanger die de calanges doet, ende net re-
fterende vierdepart by den Aenbrenger.
XI HL

Ende fullen de refpec�ve Ontfangers alle fes
Maenden aende Heeren Gecommitteerden op de
Verpachtinge komende, moeten leveren perti-
nenten ftaet van defen haren ontfangh, ghejuftifl-
ceert uyt de particuliere ftaten vande voornoem-
de Gerichten ende Secretarifen, ten eynde van
tijdt tot tijtblijcke, wat van dit Middel gekomen
is, daer van fy elcks voorts alle Jaerin hare Reeo
keninge behoorlijck fullen hebben te verant-
woorden .

XV. .

Ende op dat dit Middel oprecht geheven,^e
niemandt daer van onwetenheyt en pretendere,
fal dit Placaet ende Ordonnantie alomrne »n«
voorfz Steden, Plaetfen ende Landen ghefonden
werden, omaldaer gepubliceert, geafBgeerj.en
alfoo by een yeder des aengaende nae g�tf»
te worden.

Aldus ghedaen, goet ghevonden �fl<je gC^ar5"
fleert in 's Graven-Hage, den tvtinumj**7

cemberi6s7.� /. C J�fferfe, "� ^0nderEl
Ter Ordonnantie vande Ho: Mo; Heeren »»»
Generael der Vereenighde Nederlanden.
Relatie vanden Raedc van State der kW *�■
den. /. Eyckbergh.

pk-

rifeert worden.

α.-.

-ocr page 1250-

i49f Contract tuffchen de Magiftraet vanden Bofch,&c. 1496

fUcaet, noopende het aflofien van Chijnfen, Erfpachten ^endeT^nten inde

Meyerye van 's Hertogen Bofch. In date den 23 Januari) 1658.

En Raedt van State der Vereenighde Ne-

I derlandea, Alfoo van tijde tot tijdt by de

t'famentlijcke Chijns-gelders aende Do-

,_nell van Brabandt onder defen Staet, inde

S_t ende Meyerye van 's Hertogen-BofTche,

ndeanderfins, verfcheyden Requeften zijn ghe-

lenteere geweefhinhoudende eenige poin&en

komen aengeven, met de nature ende fomme van
de Chijnfen ofte Renten die de felve fullen redi-
meren. Welcke voorfz Chijns-gelders dan ver-
volgens fullen gehouden zijn ter eerfier ende
naefter verfchijn - dage van haeren loopenden
Chijns, Erfpacht ofte Rente, de felve precife te
komen betalen aenden Rentmeefter vande Do*

1 befvvaernifl�n, daer mede fy haer ontrent den
'nheff ende de betalinge der voorfz Chijnfen,
HeetUjcke Renten ende Erfpachten, vinden ghe-
raveert,metonderdanighverfoeckom de felve
omogen quyten ende aflofi�n, tenmeeitenoor-
hoirvan 't gemeene Landt, ende verlichtinge van
^ voorfz Chijns-gelders, ende ghenegen zijnde
de voorfz Vertoonderen ontrent het felvige ver-
foeck ten beften te gratificeren, Doen by defen
weten aen eenen yegelijck die het aengaen mach,
dat wy volle macht, authoriteyt ende bevel gege-
ven hebben aen eenige Gedeputeerde uyt het
midden van Ons, om alle de voorfz Chijnfen, Erf-
pachten , ende andere kleyne Heerlijcke Renten,
te mogen lofl�n ende quyten tegen foodanigen
prijs ende taux als hier nae volght gefpecificeert:
Te weten, dat een myte ofte penningh Artoys
tot twaelf diergelijcke penningen, oft een ftuy ver
Brabandts, fal mogen worden geloft ten pen-
ningh hondert.

't Gene boven den voorfz ftuyver tot thien
ftuyvers beloopt, ten penningh tfeiligh.

Dieexcederende de voorfz thien ftuyvers, tot
twintigh ftuyvers, ten penningh vijf en vijftigh.

Ende alle de vordere die boven de twintigh
ftuyversjaerlijcx beloopen,ten penningh vijftigh.

Hoenderen, Capoenen,Terwe,Rogge, Gerlle,
Haver, ende andere diergelijcke Recognitien te
reguleren na proportie,ende dat de (�he onfe Ge-
deputeerde tot dien eynde haer fullen laten vin-
den op den tweeden April defes jaers binnen Oo-
fterwijck, den vijfden binnen Eyndhoven, den
achtilen binnen Helmont, ende den elfden van
■April daer aen volgende binnen de Stadt 'sHer-
togen-Bofch, om alfoo ter gefetter tijdt ende
plaetfe te doen opteeckenen de namen vande
voorfz refpeclive Chijns-gelders die haer fullen

meynen, daer de felve tot noch toe betaeldt ghe-
worden zijn , brengende daer beneffens over in
des felfs handen de capitale penningen tegen hon-
dert, tfeiligh, vijf en vijftigh, ende vijftigh refpe-
clive, ghelijckhaerJaerlijcxfcheChijnfen, Erf-
pachten ende Renten, volgens de voor-gheftelde
fpecificatie fullen zij η gereguleert, Waer vooren
dan den opgemelten Rentmeefter haer fal ter
handen ftellen een Afte by Onsghedepefcheert,
ende behoorlijck ghequalificeerr, oock by den
Rentmeefter gequiteert, tot der felver decharge
ende geruftheyt in 't toekomende.

Ende devvyle wy oock menighvuldige dierge-
lijcke Chijnfen,kleyne Renten ende Jaerlijcxfche
Recognitien te ontfangen hebben, die alomme in
de Stadt ende Meyerye vanden Bofch uytgaen,
uyt Huyfen, Erven ende Gronden , ftaende ter
directie van onfe refpeclive Rentmeefters van
Geeflelijcke goederen aldaer, ende de voorfz
Chijns ende Rent-gelders mochten genegen we-
ien de voorfz hare Chijnfen ende Renten op den
boven-geftelden voet te redimeren, hebben wy
de meergemelte onfe Gedeputeerde oock ghelafl
ende gheauthorifeert binnen de Stadt van 'sHer-
gen-Bofch zijnde, te doen aenteeckenen ende re-
giftreren alle foodanige Perfoonen,als haer aen de
felve tot de voorfz afloi�lnge prefenteren fullen,
met exprefiie vande fomme ende natuere vande
Chijns of Rente, daer van de loffinge verfochtfal
zijn,om nae gedaene rapport op de geheele gele-
gentheyt van foodanige Chijnfen ende kleyne
Renten, mitfgaders de redemptie der felver,mede
naeder ghedifponeert te worden. Gedaen in
's Graven-Hage den drie en twintighften Januarij
1658. /. R/pperfe,^H- Ter Ordonnantie vanden
Raedt van State. /. Eyckbergh.

ContraB tufchen de Magifiraet vanden Hof eb, ende den Έατοη van Leyfchot,

°p den 1 April 165 8 gemaeckt: Mitfgaders d'Approbatie van haer Ho: Mo: In date den 3 o April 165 8.

Ilpif Lfooby Refolutie van hare Hoogh Mo-
}ij$M gendein date den vijftiender '

neert, in conformit� vande felve Refolutie, een
Contract vande Stadt van 's Hertogen-Bofch
foude werden uyt ghebracht, in goede bondige
termen, ten contentementevan hareHo:Mog:
geclaufuleert.

Ende dat by naerdere interpretatie van haere
Ho: Mo: op den vier en twintighften Januarij left-
leden, isverftaen, dat den voorfz Heere Baron
van Maldegem aende Magifiraet van 's Hertogcn-
Bofch , tot voldoeninge van den inhouden van
hare Ho: Mo: Refolutie vanden vijfrhienden Sep-
tember

^Jo57. inde faecke tuffchen den wel-Ed:

ende Hoogh-gebooren Heere Ambroif�

«Maldegem, Baron van Leyfchot, &c als Man

«we Momboir van Vrouwe Ifabella Clara de Kef-

^er' "^e ^arquette, eenige ende univerfele Erf-

jPame van wykn Joffrouw Hefler van Grinfven

d T^lre' ^etlC^^e ^^e ^^eer Cornelis van Meren-
cK, Executeur van haeren Teftamente ter an-

dota * ' '^S ^ver^^aen onder andere, dat over de
^�e vande.Gafthuyfen daer inne ghementio-

-ocr page 1251-



		Byvoeghfei van eenige Placaten>&c. dertigh guldens.
	»497 tember leftleden, fou
				�49i



ghehypothequeerde Obligatien op goede onder- panden ftaende, tegens den penningh twintigh in 'tjaer, als inden Sterfhuyfe van Heftervan Grinfven zij η gevonden, ende dat als dan voor de Fondatien , breeder inde meer-gefeyde Refolutie gementioneert, de andere naergelatene goederen vande voornoemde Heffer van Grinfven niet ver- der verbonden ende geaff�cteert fouden bly ven. Gelijck dien conformelijck alfoo oock te voo- renby Refolutie vande Leden op den 13 AuguiH 1657 was verftaen gheweeft, ende nochtevoo- rens, tewetenopdenachtiendenjanuarij 1653. ten reguarde vande dotatie by den felven Tefta- mente van Juffrouwe Heller van Grinfven aen de Armen der negen blocken befet. Soo is dienvolgende aende Heeren Gecommit- teerden defer Stadt over gelevert fpecificatie der befte renten ende pachten vanden gemelten fterf- huyfe, om daer uyt, naer voorgaende onderfoeck vande gelegenthey t der onderpanden, uy t te kie- fen alfulcke renten ende pachten,als fy tot meefte verfeeckeringe der voorfz dotatien , ende oock der Fondatien der Beurfen indenTeftamente ver- meit, refpe<�ivelijck fouden goet vinden. Zijnde infgelijcks in conformiteyt van eerftge- melde Refolutie van hare Ho: Mo:, geprocedeert gheweefl tot publijcque verkoopinge van eenige Gronden van Erven vanden felven Sterf huyfe,als oock van fekere Thiende tot Ofch ende Berchem ghelegen, mede uyt krachte vanden Teftamente der voornoemde JorTrouw Heftervan Grinfven verkocht, in alles uytgebracht hebbende terfom- me van een en veertigh duyfent twee en vijftigh guldens, ende dat tot fuppletie vande voor-ghe- roerde Fondatien, als oock van hondertvijftigh guldens jaerlijcks voor den Adminiflrateur befet, mette fondatieder Beurfieren. Ende alfoo het Capitael voor de dotatie der fel- ver Gafthuyfen, der Beurfen, met het traftement vanden Adminiftrateur, bedraeght tegens den penning twintigh ter fomme van feven en tfeftigh duyfent guldens. Ende dat de uytgekoofene renten vanden fterf- huyfe monteren in capitael vijfen twintigh duy- fent acht hondert ende tfeventigh guldens , de welcke ten behoeve vande Gafthuyfen by den Heere Baron fullen werden opgedragen, nament- lijck eene rente op de bede van Brabant in 't quar- tier van 's Hertogen-Bofch, bedragende in Capi- tael elf duyfent twee hondert guldens, eene op de Molens tot Erp, in capitael vijf hondert guldens, eene op de Stadt in capitael een hondert tfeven- tigh guldens $ twee renten, d eene op Geff�n, de ander op S*� Michiels Geitel, bedragende t Tarnen in capitael acht duyfent guldens, ende drie renten gekomen van Theodore Smits,t'famenin capitael les duyfent guldens. m Soo foude daer aen noch defkieren de fomme van een en veertigh duyfent een hondert ende
			Om by de Stadt uyt de koop-penningen _3Pghenomen, ende by de Rentrneefters der f_ei Stadt vande Koopers ontfang�n te worden ^ Ende dat ten fine voorfz, daer voor op de fel Stadt verhypothequeert fullen werden lofb * renten, tegens den penningh twintighjaerlijr? precis te betalen. ³ ^J ^s Ofte wel dat de felve Stadt tot verlichtinw va foogrooten capitael, ten behoeve vande gemeld! Fondatien fal aennemen alfulcke renten als de' Heere Baron fal voor dragen, om naer behoorlkk onderfoeck, by de Stade aengenomen, ofte niet aengenomen te werden. Ende in cas van aennemen, dat den Heere Ba� ron,ende fyne verdere fide commifTaire goederen van het guarand der felver renten fullen blyven ontlafh Ende alfoo de Stadt gerefolveert heeft ter con. currentie vande capitale penningen uyt handen vanden Heere Baron,om den felven te accommo- deren , over te nemen wederomme foo vele capi- talen van andere Crediteuren, (rentenopdefe Stadt hebbende) af te loflen, waer toe genomen fullen werden renten die maer twee ofte driejaren ten achteren zijn, Soo verobligeert fich den Hee. re Baron, dat hy van het inkomen der fide Com- miiTaire goederen, den felven achteritel tot den eerften verfebijn-dach toe voor de Stadt fal ver- fchieten, ende opleggen, om daer naer bySyne hoogh-Edelheyt wederom geint ende ontfang�n te werden. Ende alfoo ondertuiTchen het onderhoudt van de Armen nieten mach itil ftaen, foo verobligeert fich oock den ghemelten Heere Baron 'tfelve/w rato des tijts te beforgen ,tot dat de voorfz capitale koop-penningen met ef�e�ren fullen weien geem- ployeerr tot afloifinge van andere capitalen, ende de renten alsdan haeren cours Yoor den Armen genomen fullen hebben. Waer over daer naer pertinente liquidatie uil� fchen fijn hoogh-Ed" ende de Stadt fal werden gemaeckt. Belangende vorders de dotatie der twee voorfz Arme Gafthuyfen, volgens den gemelten Telt* mente , jaerlijcks met twee en twintigh Mudden Roggen, onlofbaer, foo fal denmeer-gemeWen Heere Baron tot dien eynde verbinden, een Thiende, geheeten de Ridder of Voftelaer-tliien- de, tot Hilvarenbeecq, om daer uyt aendc voor' Gafthuyfen betaek te werden twee en twinng Mudden Roggen jaerlijcks. Sulcx dat uyt het voorverhaelde komt te b«jc- ken, dat aende capitale penningen vande:ron tien komt te gebreecken de fomme van 7°g^ul Ende alfo daer en boven de voorfz Heere Baroj

-ocr page 1252-

Contrafl tuitchen de Magiftraet vanden Bofch,&tc. 150ό

1499

*h is belaft met den inkoop, �f het optimme-
ⁿ°an twee bequame plaetfen, tot Gafthuyfen
^re" ^Vde vijfthien oude Mannen , ende feven oude
Ebden, fo verobligeert iich den Heere Baron,
den eeriten 't felve te lullen doen effectueren,
^L dat ten overftaen ende contentcmente van
j f rStadtsHeerenGecommitteerden, in con-
formic� vande Refolutie van hare Ho: Mo:

Ende alfoo oock den Heere Baron ons mede
ι eefc bekent gemaeckt, met verfoeck om in defe
Aftt geinf�reert te werden, dat fyne hoogh-Ed¹'

er liet oprichten ende doteren der voorfz Fon-
,, � _n f_eer groote �nkoften h��ft moeten fup-
norteren, als hebbende oock Proces moeten fuili-
�eren tegens den Fifcaeldes Coninghs van Hi-
fpaenen, als Hertoge van Brabant,over de plaetfe
der erecTrie vande meergemelte Fondatien. Ende
zijnde daer by gecondemneert om 't felve te moe-
ten doen onder het gebiedt van Syne Majefteyt,
in conformit� vanden Teilamente van juffrouwe
Heilet van Grinfven, daer toe oock ghecondem-
neert zijnde inde kollen, niet tegenitaende geda-
ne remonilrantie vande Refolutien van haere Hot
Mog:, fulcks dat hy oock om d'executie op fyne
eyeene goederente voorkomen, genootfaeckt is
Kweeft fijn recours te nemen tot ihaer Ho: Mo:,
die by gevolge haren Fifcael daer over in de
Chambre mi partie hebben doen ageren > gelijck
hy noch tegenwoordigh is doende : Hebbende
daer en boven hy Heere Baron, ende Me-Vrouwe
Baronnefle van Maldegem, continuelijck naer de
dootvanJuvTrou Heiier van Grinfven gearbeyt,
om de faecken te brengen in fulcken ftaet, als die
tegenwoordigh zijn, ende tot dien eynde moeten
doen verfcheyden reyfen naer den Hage, ende
defe Stadt 's. Hertogen-Bofch, alwaer fy oock
nochtegenwo�rdigh haer met haeren train tot in
de achtite Maent onthouden, even iladich vace-
rende, ende occuperende in dei� faecke, tot groo-
te prejuditie vande afFairen van hare Familie, heb-
bende oock inde ghemelde twee Plaetfen om de
feiveoorfaecke uyt geftaen verfcheyde koftelicke
Procelien, Soo datliy Heere Baron verklaert, op
iijn Adelick woort, dat de felve �nkoften wel be-
hagen ten minften eene fomme van fes duyfent
guldens.

VVekke �nkoften hy Heere Baron meent, met
goeden fondamente te fuif�neren, dat uyt de fide
commiiTaire goederen moeten ghefupporteert
gorden, om in cas 't felve fide commis mochte
fcomen te vervallen op de gefubftitueerde fide
^mmiiTarifen, fyne hoogh-Ed'� noch Me-Vrou-
we BaronnefTe van Maldegem, uyt haer andere
Patrimoniale goederen die niet en fouden gehou-

^en weien te moeten miflen, welck verfoeck ende
^rWannge des Heeren Barons, door dien wy het
hebb ^niet ^fonder fondament en vinden, Soo en
kn �Γ'^ °^0ck ^e�^eene fwarigheyt willen maec.
eef ι α °PP^er'Vooghden der fide commiflaire
rei �'^C�^ee4rde ^Erfg^cnamen , dat alhier teinfere-
. 'Cfl t felve by delen te ftellen ter hoogh-wyfer

'Poutie vande Ho: Mo: Heere Staten GeneraeL

°^m ^wekte �nkoften, als oock vande ereftien

der Godts-huyf�n te vinden, lullen hoch voorts,
verkocht werden alfulcke panelen van goederen,
als voor defen ten behoeve der voorfz Fondatien
ende dotatien ter vente hebben geftaen, ende on-
verkocht zij η gebleven, midts dat den overfchot*
fooder eenigh mochte wefen, wederomme fal
werden aengelecht ter nature van het fide commis
als vooren.

Ende is by den voorfz Heere Baron befprgoc-
ken, dat 't felve Contraft niet en fal prejudiceren
de faecke hangende voor de Chambre mi panie
ongedecideert.

Ende alfoo oock by de eerft gemelte Refolutfe
van haere Ho: Mog: is verftaen, dat de reflerende
fide Commiflaire goederen onder cautie aenden
Heere Baron fouden volgen, ende dat fyne hoog-
Edelhey t Oock geinc�meert is, in cas dat de fide
commiflaire goederen mochten komen te verval-
len op den Armen defer Stadt, dat in fulcken ge-
val, die aen den felven Armen fouden toekomen,
foo prefenteert den weigenoemden Heere Baron
des niet te min uyt affectie tot den Armen , de
Rentebrievea , Obligatien ende andere Chartres
daer toe fpedterende, te laten onder de Regeer-
ders ofte Rentmeefters defe.r Stadt in bewaerniff�,
ter tijde toe dat het fide commis fal komen te val-
len of te cefleren: Ende oock tot dien eynde het
fide commis op de Proth�collen defer Stadts Se*
cretarye te laten annoteren.

Ende hebben de Regeerders der voorfz Stadt
ter eenre, ende den gemeken Heere Baron ter an-
dere zyde,malkanderen belooft,dk Contract naer
te komen, ende metter daet te volbrengen, onder
verbande als naer Rechten. Des t'oorkonden
hebben wy Schepenen, Gefwooren ende Raden
der Stadt 's Hertogen-Boflche» tot meerder va-
ftigheyt van defen, hier onder onfesStadts Zegel
ad legata doen drucken , ende defe Acte by onien
Penfionaris laten onderteeckenen, ende wy Mef*
fiere Eugeno Ambroi.fe de MaJdegerrijBaron ende
Vryheer van Leyfchot, &c. ten felven eynde defe
onderteeckent, ende mee ons Cachet befegeJr*
Actum 's Hertogen-Boflche, defen eerften April
desjaers 1658. Onder ftondt, Ter Ordonnantie
van de felve. Getekent,�. Copes. Terfydenwas
geteeckent, E. A. de Maldegem, Baron de Leyfchot,
Hebbende een opgedruckc Zegel in groen Waf-
fche, met een Papieren Ruyte overdeckt, ende
een Cacbet gedruckt in rooden Lacke. _#

e Staten Generael der Vereenighde Neder-

landen , Gefien ende geexamineert hebbende
het bovenftaende Contract den thienden defes
ter Vergaderinge verthoont ende geexhibeert, op
den eerften der felver Maent, in gevolge van hare
Ho: Mo: Refolutien vanden vijfthknden Septem-
ber ende vieren twintighften JanuarH beyde kil-
leden, gemaeckt ende geflooten, tuiichen de Ma-
giftraec der Stade 's Hertogen-Uoich, als Opper^
Voochden vande Armen aldaer, ter eenre, ende
Eugene Ambroife de Maldegem, Baron van Ley-
fchot, &c. als Manende Momboir van Vrouwe
Ifabella Clara de Kefl�ker, de Marquette, eenige

7. Τ ende

-ocr page 1253-

Byvoeghfel van eenige Placaten ,&c. ₂^_χ

25OI

cnde univerfele Erfge

komen ende gheobferveert werde, volgenTf ^'

Heiier van Grinfven, ter andere zyde: Hebben
liuyden , naervoorgaendedeliberatie, 't felve in
alle fyne Poinclen ende Articulen geapprobeert
ende geratificeert, gelijck haer HooghMogende
het approberen ende ratificeren midts defen, lul-
lende daer aen de goede handt houden, dat het

formeeninhoudet

ouden, ende midts dien effeft f_0rtg
naer behooren. Gedaen ter Ver-gaderinge vaJI

hoogh gemelte Staten Generael inden Hage
den dertighilen Aprilis fefthien-hondert acht^
vijftich.

Wderfchoiwingejioopende de betalinge vanden Impofl op de Ontgrondinge van

den Turf binnen der Goude. In date den 8 April 1658.

verflande nochtans, dat den felven Impoft fjj
werden betaelt aende Colle&eurs van dien, j_n(j_{refpedtive Plaetfen daer over aen geilelt; de wek-
ke wy daer toe laften, committeren cnde aurhori-
feren mits defen, mits daer van verantwoordende
op ordre van onfe Gecommitteerde Raeden als
naer behooren: Ende dat alles onverminderde
proceduren, de welcke tegens de voorfeydepre.
tenfe Pachters ende andere, aende voorfeydecol.
lufien ende complotteryen fchuldigh wefende
midtfgaders over alle konen, fchaden cnde inre-
ref��ndaer door ghehadtende geleden, ende als
noch te hebben ende te ly den, by, ofte op ordre
van wel-gemelte onfe Gecommitteerde Raeden,
anderen ten exemple fullen werden geintenteert
ende vervolcht. Ordonneren voorts de felve onfe
Gecommitteerde Raeden, den voorfz Impoft op
de Ontgrondinge ende Deurvaert vanden Turft,
binnen de StadtGeude, in onfen name op nieuws
op te veylen, tndt aen den me�ftbiedendetever.
pachten foo dat behoort. Ende op dat de voorfz
onfe goede meyninge moge werden gheefTeftu*
eert, io� ontbieden ende noodigen wy mirsdeiea
allen ende yegelijcken inde voorfz Pacht gadinac
maeckende, ten eynde fyluyden haer op den ft.
ilhienden dach van defeloopende Maenthaerte
laten vinden binnen de Stadt Goude voorfz. Ge�
daen inden Hage, onder onfen Zegel hier op ghe-
druckt den achtflen April 1658. TerOrdonnan-
tie vande Staten. Herb¹' van Beaumont.

DE Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt,DOEN TE WETEN,Alfoo
wy door rapport van onfeCommiiTarifen
jonghft gedaen hebbende de verpachtin-
ge vande gemeene Middelen binnen de Stadt
Goude, in ervaringe zijn ghekomen, dat de Per-
foonen die aldaer hebben aen-gheftaen den Pacht
vanden Impofl; op de Ontgrondinge ende deur-
vaert vanden TurfT, gheweygert hebben te doen
den eedt by onfen PJacate vanden veerthienden
Julij des voorleden Jaers 1657. geordonneert, je-
gens de Collufien ende Complotteryen, die on-
trent de verpachtinge van 's gemeene Lants Mid-
delen fouden mogen ghepractifeert worden, niet
tegenflaende de ielve Perfoonen daer toe byde
voorfz onfe Commiifarifen wel exprei��lick zijn
aengemaent. Ende wy derhalven, ende om ande-
re evidente redenen , voor ongetwijfl�lt houden,
dat de voorfz Pachters fchuldigh zijn aen de
voorfz Complotteryen, gepleeght tot groot nae-
deel vanden Lande. SOO IST, dat Wy naer
ghenomen advijs van onfe Gecommitteerde Ra-
den,verklaert hebben,ende verklaren mits defen,
de felve pretenfe Pachters te wefen vervallen van
alle recht tot den voorfz Pacht, met alle het gene
daer aen dependeert. Verbiedende de felve daer-
om wel expreil�lijck mits defen, haer met het be-
windt van meergeroerden Impofl niet te moeyen,
ofte door anderen te doen moeyen, diredlefijck
ofte indireftelijck in eeniger manieren, in dien

Tlacaet, Ferbiedende geen Har'mgh in HoUandt te verhopen dm d�enm

Sint Jam dach tot Nieuwe Jaersdach [al wefen gevangen, ende thien dagen in haer eerfle Peechl^�
legen heeft, &c. In date den ζ ι Mey 1658.

voorfz Ordonnantien, ende fpecialick het yootfc
negende Artijckel exaftelijck werden ghepraai-
feert. SOO IST, dat wy daer inne willend
voorfien, hebben goet-gevonden mits defen allen
ende eenen yegelijcken te waerfchou wen ende te
bevelenden eynde fylieden de voorfz Ordonnan-
tien in allen deelen,Poin6ren ende Articukn.lon-
der eenige tranfgreffie, fulJen hebben i»^erte.Tl
men. Ordonnerende ende ftatuerende miflj
defen wel expreflelijck, dat den voorfz Ha^rinS
terflete ofte confumptie binnen den voorfz ^onLande van Hollandt ende Weft-VrieflaiJdt, w
Tonnen ofte andere Vaten, niet verkocht ofte g
diftribueert fal mogen werden, dan die naer
Jans'dach tot Nieuwe-jaers dach incluys gnev
gen zijn, ende ten minften thien dagenlang

E Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landr, DOEN Τ E W E Τ E N, Alfoo
� Wy in ervaringe komen, dat niet tegen-
flaende onfe Placaten ende Ordonnan-
tien over het vangen vanden Haringh, met alle
het geene daer aen dependeert fucceifivelijck ge-
daen emaneren, ende jonghft van nieuws gearre-
fleert ende gheamplieert op den dertighilen Mey
des Jaers 1656. de ordres daer by geftatueert, niet
in allen deelen ende fo het behoort, werden naer-
gekomen ende gheobferveert, ende namentlijck
mede niet ten aenften van het negende Αrtijckel
van dien: Ende nochtans nootfaeckelijck oordee-
lende ten beften van onfe goede Ingefetenen, tot
culture ende voortfettinge vande voorfz Neerin-
ge, ende Yoor den dierift vanden Lande, dat de

-ocr page 1254-



		Byvoeghfel van eenige Placaten,&c. ₂₀ nen van vrundtfchap werden gegeven, ende Η door komende in gevecht, iulcks date�nige f ? den aen Schepen ofte Volck wierde geleden r foo verre, dat een of ander Schip daer door me te verongelucken,datin fulcken gevalle γ^³' fijn eygen fchade fal dragen, fonder op den and' ren te pretenderen, ten ware moetwillighj i fchade aende Schepen» Perfoonen ofte goede van d'een ofte d'andere Staetgedaen wierde ^ de ofte al fchoon een van beyde wierde verov^' ende vertoont daer naer, ofte op gebracht zuJ'* bevonden wiert hetfelve Schip, endeVoldn^
	1503 eyfcht werdende, te k Doch indien het quCapiteyn of Arays, inbodt ende goede meySijn Excell. op ilondeperfuadeerde om aende Schepen ofte ingelhaer fouden mogen oRijcken, Reeden oftevan een en andere Staken gevalle de Borgen
			der 't gebiedt van haer Ho: Mog: ofte SijnE_Xce), t'huys te hooren, dattet felve fonder eenigeb roovinge, plonderinge ofte befchadinge.vry erl" onbekommert fal werden ontilagen, fonder d daer tegens eenige pretenfre fal werden gemoed ten refpecCte vande koften,fchaden ofte intereflen inde voorgevallene refcontre geleden. VI. Item, dat de Commiffie-vaerders van Sal�.io. mende te jagen ende achterhalen eenige Schepen de Vafallen van haer Ho: Mo: aengaende ofte raeckende, welck door 'c Volck uyt onkundt ofte vreefe van Argierfche ofte andere Roovers te we- fen, verlaten waren.de felve onbefchadightfu]\|e_nmoeten op brengen , ende leveren in handerivan den voornoemden Conful inder tijdt, om terdi- fpofitie vande Eygenaers bewaert te worden, de welcke tot fulcken eynde daer van terftonteeu perfedten Inventaris, ten overilaen van tweeuyt de Stadts Raedt, daer toe te committeren, fal for- meren , om dienvolgens in tyden ende wylente verantwoorden, fonder dat op fulcke Schepen in t minile eenige pretenfie van Prinfen ofte bergh- loon gemaeckt fal mogen werden.veeJmia datfe de felve* fullen mogen laten dry ven: Des fal aende Officieren ende Matroofen, die op fulcke Schepen werden gheileh;, en de felve op brengen naer behoorlijcke overleveringe aende Conful, voor haer moeyte betaelt worden acht ten lion- dert vande waerdye van't Schip ende goederen, welcke evaluatie fal gedaen werden by oen voor- noemden Conful, ende een Perfoon daer toe by Sijn Excell. te committeren , ende dat in fulcken gevalle oock by de Oorlogh-fchepen ofteCom- mifl�e-vaerders vande voornoemde Heeren Sta- ten , op de felve voet nevens die van Sal� worden gehandekende geprocedeert. VII. Item, dati�jn hoogh-gedachteExcell.nieten fal toe laten aen eenige Roof-fchepen van Argitt ofte andere Plaetfen van Turckyen, ofte Barba- ryen , datfe komen tot Sal� om te beneficieren ofte verkoopen geenige Perfoonen, Vafallen ofte Ingefetenen der Ge�nieerde Provinci�n, 'rzyaeⁿVafallen, Inwoonderen ofte Vreemdelingen,die ten foodanigen tyde haer onder 't gebiet van Sijn Excell. bevinden,onder wat pretext hetoocMo^u* de mogen wefen , maer fal alleen den Conful nn wegen haer Ho: Mo: macht hebben, om fodanige Perfoonen te koopen, indien met de Veroveraers inden prijs kan accorderen, anders f uilen fooda- nige Gevangenen ofte Slaven gehouden zijn-^on* verkocht wederomme te embarqoeren ende ween te voeren. , _ Item»

vaerders geprefteert,ofte geitel t, voor haer borgh- tocht, noch aengedaene fchade,aenfpreeckelijck, veel min executabcl fullenzijn, macr fullen alle de goederen, roerende ende onroerende, mitfga- ders alle die uytgevonden fullen konnen worden, foodanige Capiteyn ofte Volck te competeren, geconfifqueert werden, ende komen ten behoeve ende profy te van die gene, die de fchade is aen ge<- daen. Ende boven dien is wel expreflelick gecon- ditioneert ende geaccordeert, dat indien fodanigh onheyl quame te ghebeuren door eenigh Capi- teyn , Arays, ofte Volck van een of ander Staet, foodanigh ofte foodanige niet alleen toegelaten fal worden in 't gebiedt van een of ander Staet, te frequenteren, nochte woonen, maerte itrafr�n naer behooren, oock mede indien bevonden wort dat foodanigen Mifdader, ofte Mifdaders niet ge- ftraft en is ofte zijn , maer ter contrarie in 't ghe- biedtvan een van beyde de Staten frequenteren- de ofte Domicilium houdende, dat als dan de Bor- gen gehouden fulkn zijn alle de geledene fchade te voldoen, ende te betalen. IIII. Item, dat allefchaden, in cas van refcontre der Schepen van d'een ende d'anderzyde, door on- kundt ofmifveritant vallende, fullen werden be- kent gemaeckt ter plaetfe daer het Schip 't welck de fchade gedaen heeft, is uy tgevaren, om aldaer by wegen van Juftitie behoorlijcke vergoedinge te verfoecken, die aen parthye reciproquelijck naer 's Landts ordre ende gebruyek oprechtelijck fal worden gheadminiirreert, daer mede d'een en d'ander fich te vreden fal moeten houden, fonder dat ten refpecle van foodanige geledene fchade, by forme van retorfie, eenige Schepen, goederen ofte Perfoonen aengehouden ofte gheretardeert fullen mogen werden, ten zy dat parthye foude konnen bewyfen, dat nae 't verloop van een ghe- heel jaer, ende behoorlijck aengewent debvoir, nae dat de actie over foodanige fchaden voor den Rechter fal wefen gevifiteert ende vervolgt, ende daer overaenden Staet fal wefen gedole�rt, geen expeditie of complement van Juititie geobtineert heeft konnen worden, doch dat in allen ghevalle, 't zy hoe de faecken mochten gebeuren, de Con- fuls, ofte andere publijcque Miniiters van d'een «f d'andere Staet, ofte oock niemandt van haere Domeilijcquen, daer van in haer Perfoon ofte goederen aenfpreeckelijck, veel min executabel fullen wefen. V. Doch eenige Schepen van d'een ende d'andere zyde malkanderen bejegenende, ende niet be- trouwende ₉ onaengefien allemogejijcke teecke-

-ocr page 1255-

Verpondinge iade Meyerye.

250e

t<)°�

ende geappr�beert werden, ende d� Brieven van
Ratificatie fullen van d'een ende d'ander over ge-
levert werden in goede ende behoorlijcke forme,
inde tijdt van fes Maenden > een Maent ofte twee
onbegrepen. Ende by fo verre ondertuifchen de
refpedive �orlogh-fchepen, ofCommiifie-vaer-
ders,de Onderdanen van d'eene ofte andere zyde
komen te befchadigen, fullen haer Ho: Mo: end�
Sijn Excell. ordre ftellen, dat die fchade volgens
't vierde Articul vanditjegenwoordigeTractaet,
a�ndegeinterefl�erde werden vergoet.

�'n kenniff� der Waerbeyt hebben wyonderge-
fchreve Gedeputeerde dit met ons eygen handt
onderteeckenc. Aldus gedaen , gefloten ende
ghearrefteert in Sal� , den xxij dach Martij defes
jaersanno 1657. Wasondcrteeckent*

VIII.

eenige Koopvaerdye - fchepeh by de

jbde Vereenighde Provinci�n, ende daer op be-
"JJden werdende �ngefetenen vande felve Staet,

^l0"z7dat hun Ouders ofte Huyfvrouwen heb-

�nde�lwer fortuyn inde WereJt foeckende, ende

�andere vaiteDomiciiium en hebben gekofen,
LfoodanigePerfoonen terftont naerhaeraen-
komfte in vryheyt fullen werden geftelt,ertde aen
Lconful voornoemt overgeJevert werden, om
nact hare geboorten-plaetfen gheholpcn te wor-
,j_en ende dat in fulcken gevalle de Vafallen van
fijaixcell. in gelijcker voegen fullen werden ge-
itaftccrti ende op vrye voeten geftelc.
I X'.
[tem, dat Sijn Excell. fal doen afkondigen, en-
(jeordre ftellen, dat de Onderdanen van haer Ho:
M: onder fijn Excell. gebiedt, 't zy aldaer woo-
uende,�f komende te handelen,niet onbehoorlick
_tn werden bejegent, ofte qualijck getra�teert,het
ivmet woorden, werpen van fteenen, vuylighe-
d�n, ofte diergclijcke, maer in fulcker voegen, als
tulTchen Vrunden ende Bondtgenooten betame-
iijckis, op pene vannaer behooren gheftraft te
werden.

Item, dat de Onderdanen van haer Ho: Mog:
woonaclitigh onder 't ghebiedt van Sijn Excell.,
nieten fullen mogen werden verbonden noch ge-
trocken in eenige fchattinge, maer dat de voor-
noemde Onderdanen vande felve exempt ende
vryfullen zijn ende blyven, midts betalende aen
fin Excell. deeewoonlijcke rechten van in ende
uvtgaende goederen.

XI.

Item, dat alle Capiteynen ende Schipperen,
Onderdanen van haer Ho: Mo: de Heeren Staten
Generael, met haere Schepen hier op de Reede,
oftebinner. de Riviere van Sal� komende, eenige
nootdrufcen van Victualie van nooden hebbende
voor haer Scheeps - volck, de felve vry fal itaen
voothaer gek te koopen, ofte doen koopen , foo
"Ie, als om te viclualieren van noode fullen
"ebben.

o ^ΧΠ�

Het tegcnwootdigh Traihet fal by haet ghe-

aaclite Ho: Mog: ende Sijn Excell. geratificeert

Brahim Duque.
Alij Cordoves.

Davidde Vries.
MehametBenalij.

SOO ί S T, dat wy het gemelte Trairaet van
Vrede ende Vrundtfchap, in alle fyne Poinclen
ende Articulen aeng�na�m hebbende, de felvt
h�bben geaccepteerr, geappr�beert, geratificeert
ende geconfirmeert, ghelijck wy die accepteren,
approberen, ratificeren, endeconfirmeren by de-
fen, Belovende finceerlick,oprechtelick, ende ter
goeder trouwe het meer-ghemeke Tradraetnaer
fyne forme eR teneur, van onfe fyde onverbreec-
kelijck t'onderhouden ende obferveren , fonder
immermeer yetwes ter contrarie te doen, ofte te
laten gefchieden, dire�elick ofteindiredtelick,in
wat manieren, ofte onder wat pretext het oock
foude mogen wefen, onder verbandt van alle d�
goederen ende inkomff�n van defe Ge�nieerde
Provinci�n in 't generael ende particulier, prefent
end� toekomende. Ende tot meerder verfeeckert-
heyt van dien, hebben wy defen metonfen groo-
ten Zegele doen fegelen, door den Prefiderend�
in onfe Vergaderinge laten parapheren,ende door
onfen Griffier doen teeckenen , inden Hage, op
den vijf en twintighften Mey 1658. Was gepara-
pheei t ,Jacob Veth,^vt' Onder iiondr, Ter Ordon-
nantie vande hoogh-gemelte Heeren Staten Ge-
nerael. Geteeckent, N, Ruyfch Zijnde op 't fpa-
tiumgedruckt h�t Cachet der felver Heeren Sta-
ten ) in rooden'WaiTche.

flacaet* Op't aen brengen der Lyflen endeQupbieren van Ferpondinge inde

Meyerye vanden Bofch, In date demf Mey 1658.

DEn Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden , bevindende dat by de Plaetfen
g en Dorpen inde Meyerye van 'sHertogen-
oich niet en is nae gekomen 't gene inde Refolu-
«van Reglement vanden feilen September 1657
Lyfί ΐ' ^te weten dat in elcke der felver eene
qu ^e �,Qy°^mer ^van verdeelinge van yeders
�ee"⁶ 1 ^e ^VerP^ondinge foude werden ghefor-
Vo j ^ ^'^e S^eene daer inne vermeit, daer van
ttnV �i ?^erften november als doen volgende,
oubbelt aen defen Rade hadde moeten gef�n-

den wordert. t)es niet gefchiet zijnde, SO�
hebben haer Ed: Mo: noodigh geacht 't felve we-
der by defen te laften, dat 't felve alnoch ghedaen
ende nae gekomen fal moeten worden binnen fes
weecken nae de publicatie, leverende elck fijn
Quohier onderden Hoogh-Schoutet Bergaigne,
om by hem als van elck Quartier vol is, voorts
over gefonden te worden, op pene dat die Plaetfe
of Dorp, daer van langer in ghebreecke blyvende,
te weten fulcke, die nu met redres verlaeght zijn*
de felve verminderinge fal verbeuren, ende dat

7. Τ iij men

-ocr page 1256-

Byvoeghfel van eenige Placaten>&c.

1509

� IQ

men heur op den ouden taux fonder gratie weder
fal doen aenilaen , ende die geene die voor defen
verhooght zijn, dat men die hef verhoogen noch
fal verdobbelen. Wert oock mede verboden dat
niemandt vande Regenten of de aengeftelde Col-
ledleurs, of wie het foude mogen zijn, onder ee�
nigh pretext over de Dorpen ofte goederen defe
Verpondinge fubjedt, eenige penningen meerder
met de Verpondinge fal mogen doen omflaen als
den taux vande Verpondingh, met de verhoogin-
ge van alleen vijf ten hondert voor de college
ende koften, als inde voorfz Refolutie van den
feilen September 1657. ende gementioneert, op
pene van hondert Rijcxdalers te verbeuren , ten
lafte van die geene diedaer aen fchuldighbevon- 1

een derde voorden Armen vande plaetfe
een derde voor den Aenbrenger, wiens naerS
werden gefecreteert. Zijnde de expreflènie
ge, defen ophefTof taux van Verpondingen?⁰*
de Ingelanden ende Geërfden van yedere pi I&
of Dorp te doen, fulcx dat die geenfintsfalm
vcrmenght werden met eenigen anderenomfl^k
of fettinge, hoe die foude mogen werden h
noemt, maer dat de Verpondinge apart g]jj'
ghehouden ende geinnet moet werden inconf '
miteyt vande meer-genoemde Refolutie vand^
feilen September, op pene als boven. N_ae2!
'twelcke een yederdes aengaendehenfalvyjj
te reguleren. Gedaen in 's GraveiuHagedeni?»

l.Brakells* Ter Ordo

nnantieva

den fullen werden, een derde voor den Officier, > den Raedt van State. /. Eyckfargh.

JFaerfchoumnge vande Staten van Hollant, Dpaet by de Molenaers ielafiurt

dé lekcurïnge te doen, over 't gemalen Koorn komende uyt andere diflritten. In date den 16julij i&iï

DE Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt,hebben tot beneficie vanden Import
op 't Gemael, tot voorkominge van alle
frauden ende contraventien tegens den
teneur, ende namentlijck het vijfde Articul vande
Ordonnantie over den felven Import geëmaneert,
ende om andere redenen meer, voor den dienft
vanden Lande verftaen, geordonneert ende gefta-
tueert, gelijck hareEd: Groot Mog: verftaen , or-
donneren ende ftatueren midts defen $ dat niet al-
leen de Officieren, maer oock de refpe&ive Mo-
lenaers in alle quartieren, plaetfen ende diftriften
vanden voorfz Lande fullen vermogen debekeu-
ringe te doen, ten aenfien van het malen van

Koorn komende uyt andere diftricTen, tegensden
teneur van het vijfde Artijckel vande voorfz Or-
donnantie, byfpeciale publicatie vanden feftien-
den Augufti des voorleden Jaers fefthien-fiondert
feven ende vijftigh den Ingefetenen bekent ghe-
maeckt, daer vooren de ièlve Molenaers fullen
ghenieten een derde-part vande boete tegens de
Contraventeurs by 't voorfz Artijckel gheftatu-
eert: gevende de voornoemde Molenaers totdieo
eynde mits defen fpeciael bevel ende autlioriteyt.
Ende laften allen ende eenen yegelijcken dien hec
aengaen mach hen naer defen te reguleren, Ge-
daen inden Hage den feilhienden Juli) 1658. Tet
Ordonnantie vande Staten. Herb" van Brnmnt,

��, Ferbiedende het fchieten ontrent de Fogel-tyyen� In date h

17 juli) 16 58.

DE Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt,DOEN TE WETEN,Allen
den geenen die defen fullen fien ofre hoo-
ren lefen, Saluyt. Alfoo wy, niet tegen-
flaende onfen Placate, gheemaneert den tweeden
Augufti des jaers 1631. tegens het fchieten om-
trent de Vogel-koyen, het rtooren ende berooven
vande Vogelen, met 't gene daer aen dependeerr,
noch dagelijcks zijn vernemende verfcheyden
klachten vande Koy-Juyden ende Bruyckers van
de Gronden onder onfe Domeynen hoorende,
ende anderen particulieren toekomende,als mede
van Vogel-koyen, Pypen ende Swienderyen, op
de Merwede, Dubbeldam ,Myle, Werckcndam,
Bonaventura, ende andere Plaetfen in Zuyt-Hol-
landt, de Landen van Stryen ende Putten ghele-
gen, ter faecke dat verfcheyde quaetwillige Per-
loonen, met Schuy tgens die men noemt Schiet-
fchuyten, ter plaetfe voorfz, op de Sanden en
Slijcken, aldaer dagelijcks komen fchieten met
Vogelende andere Roers, foo naede Swaenen,
die fy Deern noemen, als naer allerley Gevogelte,
ende dat daer en boven de voorfz quaetwillige
Perfoonen, haer niet en ontfien foo na de voorfz
Koyen ende Slijcken te kommen,daer den voorfz

Vogel fijn ruft neemt, fo wanneer de ielvige ruft
ende fijn Veeren laet vallen,denfelvigen verifoo-
rende, verjagende ende doot ilaende, waerdoor
de voorfz Koy luyden ende Bruyckers, nier tegen�
ftaende de groote ende exceffive onkoftendie by
henluyden continuelijcken werden acngewentt
tot het maecken ende onderhouden vandefoorrz
Vogel-koyen, ende de Wercken daer toe behoo»
rende, fulcx werden befchadight, dat henluyden
niet mogelijck is langer foodanige kollen te jon-
nen vervallen, ende ghefchapen zijn geruineert
ende bedorven te werden , te meer, dewyle oock
de voorfz quaetwillige, fo wy verftaen, haerdicK*
wils niet en ontfien, gedeguifeert ende verrnorflf
uyt te komen, ende naer haer verkeerde lult,
Swaenen ende andere Gevogelte te ^��
fonder dat fy bekent konnen werden, ende a

de felvige met fcherp derven fchieten; »
IS �, dat Wy daer jegens naerderbegeerenoei
voorfien, by defen wel exprefielijck g^hcintet_n(!cceert ende verboden hebben, inrerdiceren e
verbieden by defen, allen ende eenen yegeHJ^
van wat ftaet ofte conditie hy zy, op de ftroo �
Sanden, Slijcken ofte Erven, inden grooten*^

-ocr page 1257-

ι<1»

_k _n vVaert van Zuyt-Hollandt, en Landen
Ronaventura, van Stryen ,endevan Putten,
^V!l daer omtrent ghelegen, met eenige Schiet-

eurs en Commandeurs. t% f *

maneert, f�lJen aengedaen wefen: t'Appliceren
de voorfz gelt-boete, een derde-part voor den
Aenbrenger, het ander derdepart voorden Offi-
cier die de executie fal doen, ende het refterende
derdepart ten behoeve vanden Armen. Ende ten
eynde den inhouden van defen exactelijck moge
werden geobferveert, ende niemant daer van ig-
norantie pretendere, Laften ende ordonneren \vy

ofte Roers te komen ofte te converfe-

ren,opdi
rooren'tpont, Dy

oende te verbeuren,
crhuvtenende Roers. . .

Α ftroomen ofte Slijckenfullen werden be-
^V°nden_tdatelick fulle wefen verbeurt, ten behoe-
e vande geene die de felve attrapperen ende aen
Sico fullen, het zy of de Perfoone op de voorfz
Sliicken ofte Wateren alfoo bevonden zijnde,ge-
fchooten fullen hebben, ofte niet: Mede dat den
' _en die bevonden fullen werden de voorfz
Vogelen in 't ruyen, ende ter vallen van hare Vee-
ren Vft^{oor�ofcever}J^aeS^ht' ofte dootgeflagen
_:e hebben op de voorfz Slijckenende Gorflen,
fullen verbeuren de fommevan dertigh ponden
niunte voorfz, ende daer en boven naer gelegent-
heyt van faecke gecorrigeert werden, Ten ware
defelvefuffifantelijck ende inprompt'«konden be-
_vyfen, datfy om eenige andere nootelijcke ende
behoorlijcke faecken aldaer waren ghekomen:
Ende dit alles onvermindert de a&ie van de fcha-
dendiederefpeftive KoyluydenendeBruyckers
by de Contraventeurs van defen, endeoni� voo-
rige Placaten op het ftuck vande Vogeleryen gee-

dat defen alomme inde voprfz Landen van Zuyt-
Hollandt, Putten ende Stryen, ende anders daer
het van noode wefen mach, fal werden ghepubli-
ceertende verkondight, terplaetfe daer men ghe-
woonelijck is publicatie te doen. Ontbieden
voorts alle Officieren, Jufticieren ende Onderfa-
ten die het raecken ofte aengaen fal mogen, haer
naer den inhouden van defen te reguleren, Proce-
derende ende doende procederen regens d'Over�
treders, fondereenigegunfte, faveur, fundatie
ofte verdrach.tot vergeldinge ende inninge vande
peynen ende boete in defen gheftatueert, niet te-
genftaende eenige appellatie ofte provocarie.ende
dat fonderprejuditie vande felve, alfoo wy fulcks
tot dienft vanden Lande bevonden hebben te be-
hooren. Gedaen inden Hage, onder onfen groo-
ten Zegele hier aen gehangen, op den feventien-
denjulij feftien-hondert achten Yijftigli. Ter Or-
donnantie vande Staten.

Hcrb¹' van Beaumont,

imfchrpens aende gouverneurs ende Commandeurs inde Hollantfche Fron*

lieren. In date den x^Jultj 1658.

naer gelegentheyt ende exigentie van faecken.

Ende op dat d� Ruyterye moge gehouden wer-
den in behoorlijcke exercitie ende aifcipline: Soo
is by ha*e Ed: Groot Mo: geordonneert ende ge-
ftatueert, dat boven ende behalven het debvoir
dtn Officieren van elcke Compagnie refpe&ive-
lijck incumberende, de Gouverneurs ofte Com-
mandeurs daer vooren fullen hebben te forg�n
ende te refponderen, dat de Ruyters hooft voor
hooft, ende vervolgens de geheele Compagnien
bequaem gemaeckt, ende gehouden mogen wer-
den tot de ordinarife ende meeft nootfaeckelijckc
exercitien.

Gelijck by hoogh-gedachte haere Ed: Groot
Mogende daer en boven mede goet gevonden is
te interdiceren, ende wel exprei��lijck te verbie-
den aen alle Ritroeeiteren, Capiteynen, ende an-
dere Officieren, leydende Compagnien te Paerde
ofte te voet, eenige Ruyteren ofte Soldaten aen
te nemen, met bedingh om voor eenige Maendcn
minder ofte meerder tijdt, te dienen voor niet,
ofte fonder foldye, veel min de aengenomen Ruy-
teren ofte Knechten minder toe te voegen ofte te
laten volgen, als de foldye by den Staet daer toe
geordonneert $ Ende van de felve oock geenfints
eenige recognitie te nemen,over confent ofte ver-
lof, om te mogen wereken, alles op pene van caf-
fatie, maer foodanige verlooven fonder oorfaecke
niet te weygeren: Indien verftande nochtans, dat
de Soldaten fullen ghehouden wefen, t'elckens

tegens

5E Heeren Staten van Holiandt ende
] Weil-Vrieflandt, in ferieufe achtinge ge-
λ nomen hebbende den toeftant vande Mi-
Jitie, ende het verval van de felve, in di-
verfche refpecten, ende daer in foo vele mogelick
is willende doen voorfien, hebben onder anderen
goet gevonden, gheordonneertendegeftatueerr,
dat geene Officieren te Paerde, ofte Ruyters, ful-
len mogen verkoopen eenige hare Paerden , die
tot den dienft vanden Lande goet endebequaem
zijn 5 nochte oock de felve gebruyeken ofte laten
gebruyeken tot Landt-bouwerye,tot het trecken
m CarolTen, Wagens, Karren, ofte diergelijckc:
Ten ware de voorfz Officieren ofte Ruyters tot
het verkoopen ofte vermangelen van hare Paer-
wfl. te vooren bekomen hadden expres confent
vande Gouverneur ofte Commandeur der plaetfe
«aer fyjieden in Guarnifoen zijn leggende, als
�tedevan haerluyder Ritmeeiter, alles op pene
vancaifatie, ende dat inde voorfz verkoopinge
2* vermangelinge de Gouverneurs, Comman-
worsende Ritmeefters refpe&ivc niet fullen heb-
«ⁿ te confenteren, als met goede kenniife van
weken, ende fulcks niet fonder blijckelijcke on-
puaemheyt vande Paerden, tot wekken eynde
^tie we daer op exaft reguard nemen, ende het
pbvan tijde tot tijdt over alle de Paerden van
guarnifoen ende Compagnien refpeftivelijck
^n laten gaen, ende de defe&en dienthalven
nodende, aenilonts doen corrigeren ende dref-
^ren > gevende daer van niet te min aen ons ad-
-nentie, omme daer op vorder gelet te werden

-ocr page 1258-

*5i$

tegens den avondt haer wederom in't Guarnifoen
te laten vinden.

enige Placaten_s&c. _t

te, kennifl� ende direclie, die de refpe�ri_vep

miflarifl�n vande Monfteringedien aengaend?"

ghedefe

Eyndelijck, naer dien den dienit vande$
anten onder de Compagnien te Voet.tot de 3t
ninge vande Wapenen feer vele kan opere�
ende dat derhalven tot dien dienft,gene onbe ^'
me, ofte ongeoeffende Perfoonen behoore?*
werden geemployeert. Soo is by hoogh-e_cZi
Heeren Staten mede gerefolveert, dat van
voortaen niemandt tot deHellebaertfalrnJ¹'⁸werden gevordert, die niet volkomen expert f
de daer toe fingulierlijck bequaem zijn; Ende"
fpecie mede niemant, ten zy hy den tijdt van vb
Jaren ofte daer omtrent als Soldaet met de Pm
ofte Mufquet, eff�ftivelijckendeaauelijckdi
gedaen falbebben. Dat mede alle nieuwegefoo,
ren Sergeanten, alvoorensinharefun�tJegli_Cj_n.
italleert te mogen werden, gehouden fullen zijn
hare exercitie te doen, eflde preuve van hareerv_a-
rentheyt te geven, voor ofte in prefentie vanden
Gouverneur ende Commandeur van 't Guarni.
foen, tot contentement ende fatisfa&ie vandefel-
ve. Van alle het welcke wy midtsdefen

wel hebben willen adverteren, ten eynde de goe-
de meyninge ende difpofitie van meer hoogb-w.
melte Heeren Staten foo vele aengaer,

exa�telijck werden naergekomenendegeefl�flu�
eert. Waer toe ons verlatende, &c. Gedaenin
den Hage den xxiiij Julij i6^8.

Ende op dat het gebreck van Wapenen, ende
de oef��ninge vande felye, ten aenfien vande
Compagnien te voet, naer behooren moge wer-
den geredrei��ert,Soo is by meer-hoogh-gemelte
hare �d: Groot Mog: mede goet gevonden jende
gheftatueert, dat (boven de opfichte daer toe de
Officieren vande feJve Compagnien, volgens ha-
ren plicht ghehouden zijn) de Gouverneurs ende
Commandeurs die naerdere voor/org� fal werden
aen-bevolen, omme ten reguarde vande Wape-
nen alle defecten te doen fuppleren, ende by ont-
ftentenifie daer van te adviferen, foo als de fehe
voor haere eygen interefl: ende reputatie fullen
willen verantwoorden. Ende aengaende de exer-
citie te procureren , dat de Soldaten hooft voor
hooft, ende vervolgens mede de geheele Compa-
gnien bequaem ghemaeckt ende ghehouden wer-
den , tot de meeit nootfaeckelijcke exercitien:
Ende dat de refpective exercitien vande Compa-
gnien te Paerde ende te voet, yeder jaer haren
aenvangh fullen komen te nemen met den eerden
April, ende foo van tijdt tot tijdt te continueren
tot half ofte in 't laetite van September: Ende dat
de felve foodanigh fullen gereguleert werden, dat
de ordinaris Wachten , ten miniten alle twee ofte
drie dagen,de Compagnien ten minften alle maen-
den eens in 't gheheel, ende de Brigade alle twee
ofte drie maenden met complete wapenen geoef-
fent �ilkrt werden, alles onvermindert d'opfich-

Μίβιϋε aende Ontfangers vandegemeene Middelen in Hollandt> houimit

interpretatie noopende het fefte Artyckel vande Ordonnantie vanden twmtighflen ende vernuften
penningh. In date den 13 /lugufli 1658.

Erfamen , vroomen , difcreten goeden
V�undt, Wy komen in ervaringe , dat
_wwmmmam foo wanneer by ofte tui�chen Echte Luy-
den Teftament ghemaeckt zijnde, daer by aende
langhitlevendemet recht van inftitutie wert ghe-
laten den eygendom van des eerit overledens
goet, in fulcker voegen dat de voorfz langhftle-
vende daer van behoudt de vrye difpofitie, al hoe
wel met laft om 't geene by des voorfz langhftle-
venden overlyden foude mogen overigh wefen,
ofte wel den geheelen Boedel naer de do�t vande
langhitlevende gedeylt te werden by weder-zijts
Vrienden, ah inteflato, ofte anderfints mede by den
genen die in het voorfz Teftament zijn ghenomi-
tieertj Dat alle het felve door onkunde van de
Secretarifen ofte anderfints wert aengefien voor
fidei-commis, ende dat dien volgende by haerluy-
deo wert ghepra&ifeert den teneur van het feite
Artijckel, inde Ordonnantie over den twintigh-
ilen ende veertighile penningen ge�maneert, en-
de fulcks maer eenmael ehevordert ende betaelr
wert het recht vande Coflaterale fucceffie, by den
knghftievenden als de goederen in Lijftocht ont-
fangende, mits daer van bekomende reititutie van
den genen op wien de felye goederen als Proprie-

taris ftaen te devolverert: Maer aengemerekt het
felve is eene abufive interpretatie, ofte applicatie
van 't voorfz Artijckel, dewyle inden voorfz ge� 1
valle op den langftleveiiden overgaetden eygen� j
dom vande goederen by den eerit afitervenden ]
met der doot ontruymtj Soo veritaen wy dat van ι
de felve goederen betaelt moet werden den voor�
fchreven twintighften penningh by acn voorfz
langhit-levenden. Ende dat dien onvermindert.
naer de doot vanden langhit-levenden wederom
betaelt moet werden het felve recht van alle de
goederen by den voorfz langhit-levenden neer-
gelaten , fonder onderfcheyt, ofte die van den
eerit overleden gekomen zijn ofte niet, Endeop
dat de Secretariil�n onder het diitricT: van U L.
bewint mogen weten waer naer fy haer hebben te
reguleren, Soo begeeren Wy, dat U L. <ic km
daer van fult verwittigen, haer tot dien eyndeiefl
gedrucktExemplaer yan defen hier nevensgaen-
deter handen itellende: Waer toe ons ^ver'^f^ft'
de, bevelen wy U L. de befcherminge Godes.
Gefchreven inden Hage, den dertienden A«{Pp
1658. Onder itont, Ter Ordonnantie vande�e-
commkteerde Raeden. Ende was gercefW»¹�
Herb^v vanBeaumont,

pk'

-ocr page 1259-

Byv�eghfel van eenige Placaten,&e«

*5i5

Tlacaet vande Staten van Hollandt, tegens de Ψ achter sende Tlruycfyrs y_an

de Landen. In 'date den z6 September 1658.

DE Staten van Hollandt ende Weft-Vricf-
landt, Allen den geenen die defen Tullen
fien ofte hooren leien, Saluyt. DOEN
TE WETEN.DatalfooWybyexpe-
rientie bevinden, dat 't geene t'anderen tyde, foo
by Placate van Keyfer Karel vanden twee-en-
twintigliften Januarij 1515 , als mede by het 31,
32,33, ende 34 Articulen vande Politijcque Or-
donnantie vanden Jare 1580. tegens de Huyrluy-
denende Pachters voor eeuwign Ediit is geftatu-
�ert, foodanich niet en wert geobferveert als wel
behoort, ende dat des niet tegenftaende de Pach-
ters ende Huyrluyden tot foodanigen moetwil-
ligheyt zijn gekomen, dat de felve eenige Landen
voor eenige Jaren in huyre gehadr hebbende.naer
expiratie vanden tijde, fonder nieuwe huyre te
maecken, ende ghenoechfaem tegens wille ende
danck vande Eyg�naers , onder pretext van nae-
huyre, bererfchappe, bepootinge,timmeragie,
ende anderfints,defelve Landen blyven detineren
ende gebruyeken, gevende oock wel fomtijts de
felve Landen over, ende de naehuyre verkoopen-
deomgrootefomme van penningen, ofte huvve-
lijcken hare kinderen daer mede uyt, in voegen,
of het felve Landt haer eygentlijck toe behoorde,
ende den eygendom van dien, henluyden by haer
Ouders naergelaten was, intimiderende met fwa-
re dreygementen andere Huyfluyden, die fooda-
nige Landen vande Eyg�naers komen te huyren,
ende oock metterdaet de felve quetfende, ende
flaende, haer Koorn ende Gewafch op den Velde
vernielende, haerBeeften befchadigende, ende
uytterWeyde jagende, ende veel andere moet-
vvilligheden bedryvende, foo dat men qualijck
yemant vinden kan, die foodanige Landen vande
Eyg�naers huyren, aenvaerden ende gebruyeken
derft, tegens wille ende danck vanden genen, die
foodanige Landen laeit hebben gebruyekt, ende
de Eyg�naers haren vryen wille met hare Landen
niet kunnen, noch mogen doen, ende de felve
haer 't inftal, ende tot ongebruyek werden, fulex
dat de mefufen, moetwilligheden ende geweiden
op veel plaetfen door menichvuldige, ende oock
heymelijcke, ende andere pra&ijcquen erger, en-
de meerder als in voortyden gheWorden zijn.
S O O IS Τ , dat Wy begeerende tegens de
voorfz quade feyten naerder te voorfien, ende
naer exigentie van faecken de quaetdoenders te
doen irrafTen.geilatueert ende geordonneert heb-
ben, ftatueren ende ordonneren midts defen, dat
den inhoudt van het voorfz Placaet van Kevfer
Karel, ende vande voorfz onfe Politijcque"br-
donnantie als noch naer fyne foime ende inhou-
den fal worden naergekomen ende geobferveert,
ende dat dienvdgende:

I.
Inden eerften, alle Pachters ende Bruyckers,
naer expiratie vande huyre , haere handen metter
daet lullen trecken, ende houden vande Hoffte-
den, Boomgaerden ende Landen , die fylaeftin
huyre ghehadt hebben, ende de Eyg�naers haer
vryen wille daer mede laten doen.

I L

Ende indien de Pachters ende Bruyckers een'
ge nae-huyre aen eenige goederen pretenderen
willen, fullen de felve evenwel onder deckfel va
foodanige pretenfie.inde occupatie, ofte 't oh"
bruyek van fulcke ghehuyrde goederen niet mo-
gen bly ven, ofte hun de felve direitelijckofind'
re&elijck onderwinden, ten zy vande felve pre'
tenfie by publicque Inftrumenten, ofte deeygen
hant vanden Eygenaer ghepaffeert voor date van
de expiratie vande huyre, promptelijck bJijcke
ende dat geene huyren plaets hebben, ofte efl�ft
forteren fullen, daer van fulex als vooren verhaelr
is, niet en blijekt, fullen oock by gebred van
dien, gene Huyrluyden in rechtegehoortmogen
werden, voor ende aleer fy efleftivelijckende
metter daet hare handen van foodanige Landen
fullen hebben ghetoogen, ende de poiTeilievan
dien geevacueert.

III.

Ende foo wanneer een Huyrman van eenige
onroerende goederen, fij,n Erfgenaem, ofteadtie
van hem hebbende, naer de expiratie vande huy-
re, blijft occuperende de gehuyrde goederen, foo
dat den Eygenaer ter oorfaecke van dien jegens
hem moet treden in rechte, foo fal denfelven
Huyrman, fijn Erfgenaem, ofte adrie van hem ver-
krygende, naer de litifconteftatie indefelvefaec-
ke boven de ontruyminge, fchaden ende intere-
llen , vervallen ende gehouden wefen te betalen,
de helft vande waerde vande gehuyrde goederen,
ghereeckent tegens den penningh dertigh naer de
laetfte huyre: Ende foo verre de felve tot de dir�-
nitive Sententie vanden eerften Rechter toe in de
voorfz occupatie perfevereren, fullen als dan bo-
ven alle koften,fchaden ende intereften vervallen
ende gecondemneert werden inde geheele waer-
de vande felve goederen, mede gereeckent tegens
den penningh dertigh, naer de laetfte huyre.

UIL

Ende fullen de felve penen by alle Rechters,
daer vooren ter oorfaecke voorfz Proces wert ge-
inftitueert, fonder eenige diifimulatie ofte faveur
gedecreteert ende toegewefen werden, alwaer ι
oock foo dat den Huyrman, fyne Erfgenaem, ofte
adtie van hem hebbende, naer de litifcontefhtie,
haer ongelijck bekenden, ende hem gewillig�¹ in
de ontruyminge lieten condemneren: Ende in
gevalle de gecondemneerde geen goederen en
heeft, om de voorfz pene te betalen, fal daer voo-
ren aenden ly ve gheftraft werden naer gelegent-
heyt van faecken.

Ende of 't gebeurde dat den ouden Huyrrna«.
fijn Dienaer, ofte yemant van fynent wegen, den
Eygenaer, ofte nieuwen Huyrman, y^en"ⁿ"^ahaer Familie.Huyfvrouwe, Kinderen ofte Arbei-
ders, met raet ofte daet in hare Perfoonen.Vrucn-
ten ofte goederen, direclelijck ofte indirecte*
eenigh hinder, letfel, empefchementen ofte drei-
gementen quam�n aen te doen, ^or^^onn^^re,?^eLf₅ftatueren Wy, dat den felvenexeraplaerlycK^

-ocr page 1260-

Byv�eghfel van eenige Placaten,&Ci

2515

*5i�

� Tlacaet vande Staten van Hollandt, tegens de Ψ achter s ende Tlruyckrs va

i/s Landen. In 'date Jen 26 September 16$8,

DE Staten van Hollandt ende Weft-Vrief- Ι Ι I.

landt, Allen den geenen die defen fullen
fienoftehooren leien, Saluyt. DOEN
TE WETEN.DatalfooWybyexpe-

rientie bevinden, dat 't geene t'anderen tyde, foo

by Placate van Keyfer Karel vanden twee-en-

twintighften Januarij 1515 , als mede by het 31,

32,33, ende 3 4 Articulen vande Politijcque Or-
donnantie vanden Jare 1580, tegensde Huyrluy-

denende Pachters voor eeuwign Edidt is geftatu-

�ert, foodanich niet en wert geobferveert als wel

behoort, ende dat des niet tegenftaende de Pach-
ters ende Huyrluyden tot ibodanigen moetwil-

ligheyt zijn gekomen, dat de felve eenige Landen

voor eenige Jaren in huyre gehadr hebbende.naer

expiratie vanden tijdt, fonder nieuwe huyre te

maecken, ende ghenoechfaem tegens wille ende

danck vande Eygenaers , onder pretext van nae-

huyre, bererfchappe, bepootinge,tirnmeragie,

ende anderfints.defelve Landen bly ven detineren

ende gebruyeken, gevende oock wel fomtijts de

felve Landen over, ende de naehuyre verkoopen-

de om grootefomme van penningen, ofte huwe-

lijcken hare kinderen daer mede uyt, in voegen,

of het felve Landt haer eygentlijck toebehoorde,

ende den eygendom van dien, henluyden by haer

Oudersnaergelaten was, intimiderende metfvva-

re dreygementen andere Huyiluyden, die fooda-
nige Landen vande Eygenaers komen te huyren,

ende oock metterdaet de felve quetfende, ende

�laende, haer Koorn ende Gewafch op den Velde

vernielende, haerBeeften befchadigende, ende

uytterWeyde jagende, ende veel andere moet-

vvilligheden bedryvende, foo dat men qualijck

yemant vinden kan, die foodanige Landen vande

Eygenaers huyren, aenvaerden ende gebruyeken

derft, tegens wille ende danck vanden genen, die

foodanige Landen laeft hebben gebruyekt, ende

de Eygenaers haren vryen wille met hare Landen

niet kunnen, noch mogen doen, ende de felve

haer 't inftal, ende tot ongebruyek werden, fulex
dat de mefufen, moetwilligheden ende geweiden
op veel plaetfen door menichvuldige, ende oock
heymelijcke, ende andere pra&ijcquen erger, en-
de meerder als in voortyden gheWorden zijn.
S O O IS Τ , dat Wy begeerende tegens de
voorfz quade fey ten naerder te voorfien, ende
naer exigentie van faecken de quaetdoenders te
doen ftrafTen.geftatueert ende geordonneert heb-
ben, ftatueren ende ordonneren midts defen , dat
den inhoudt van het voorfz Placaet van Kevfer
Karel, ende vande voorfz onfe Politijcque"br-
donnantie als noch naer fyne foime ende inhou-
den fal worden naergekomen ende geobferveert,
ende dat dienvdgende:

I.
Inden eerften, alle Pachters ende Bruyckers,
naer expiratie vande huyre , haere handen metter
daet lullen trecken, ende houden vande Hoffte-
den,Boomgaerdenende Landen , die fy laeft in
huyre ghehadt hebben, ende de Eygenaers haer
vryen wille daer mede late η doen.

Ende indien de Pachters ende Bruyckers een
ge nae-huyre aen eenige goederen pretenderen
willen, fullen de felve evenwel onder deekfeU
foodanige pretenfie.inde occupatie, ofte 't oh"
bruyek van fulcke ghehuyrde goederen niet ma,
gen blyven, ofte hun de felve dire�elijck ofindi'
redtelijck onderwinden, ten zy vande felve pre'
tenfie by publ�cque Inftrumenten, ofte deeygen
hant vanden Eygenaer ghepai��ert voor date van
de expiratie vande huyre, promptelijck blijeke
ende dat geene huyren plaets hebben, ofteetTeft
forteren iiillen, daer van fulex als vooren verhaeJc
is, niet en blijekt, fullen oock by gebredvan
dien, gene Huyrluyden in rechtegehoortinopeu
werden, voor ende aleer fy effeitivelijckende
metterdaet hare handen van foodanige Landen
fullen hebben ghetoogen, ende de poiTeflievan
dien geevacueert.

III.

Ende foo wanneer een Huyrman van eenige
onroerende goederen, fijn Erfgenaem,ofteadtie
van hem hebbende, naer de expiratie vande huy-
re, blijft occuperende de gehuy rde goederen, foo
dat den Eygenaer ter oorfaecke van dien jegens
hem moet treden in rechte, foo fal denfelven
Huyrman, fijn Erfgenaem, ofte aftie van hem ver-
krygende, naer de Jitifconteilatie in de felve faec-
ke boven de ontruyminge, fchaden ende intere�
ften, vervallen ende gehouden wefen te betalen,
de helft vande waerde vande gehuyrde goederen,
ghereeckent tegens den penningh dertigh naer de
laetfte huyre: Ende foo verre de felve tot de diffi-
niti ve Sententie vanden eerften Rechter toe in de
voorfz occupatie perfevereren, fullen als dan bo-
ven alle koften,fchaden ende intereften vervallen
ende gecondemneert werden inde geheele waer-
de vande felve goederen, mede gereeckent tegens
den penningh dertigh, naer de laetfte huyre.

UIL

Ende fullen de felve penen by alle Rechters,
daer vooren ter oorfaecke voorfz Proces wertge-
inftitueert, fonder eenige diffimulatie ofte faveur
gedecreteert ende toegewefen werden, alwaer t
oock foo dat den Huyrman, fyne Erfgenaem, ofte
a&ie van hem hebbende, naer de litifconteitatie,
haer ongelijck bekenden, ende hem gewillig'¹� in
de ontruyminge lieten condemneren: Ende in
gevalle de gecondemneerde geen goederen en
heeft, om de voorfz pene te betalen, fal daer voo-
ren aenden ly ve gheftraft werden naer gelegent-
heyt van faecken.

Ende of 't gebeurde dat den ouden HuyrnM*
fijn Dienaer, ofte yemant van fynent wegen, den
Eygenaer, ofte nieuwen Huyrman, yemantvan
haer Familie.Huyfvrouwe, Kinderen ofte Arbei-
ders, met raet ofte daet in hare Perfoonen_#Vrucn�
ten ofte goederen, diretfelijck ofte indiretfelij"
eenigh hinder, letfel, empefchementen ofte drei-
gementen quam�n aen te doen, ordonnerenen

ftatueren Wy, dat den felyenexeroplaerJycK

QQCi ⁴

-ocr page 1261-




	j₄i 7 Tegetis de Pachters en B	5»8 werden gemaeckt, niet willende dat yemant ter oorfaecke van dien yets fal mogen eyifchen, ofte dat daer recht op gedaen fal worden. Verbieden oock alle Notarifl�n, ende alleOnderfaten van* HoUant ende Weit- Vrieflant, van wat qualiteyc die zijn, te ilaen over diergelijcke Contracten ofte difpofitien, op pene van verklaert te werden Collufeurs van foodanige Contracten, ende arbi^ tralijck naer exigentie van faecken gbeilraft te werden. IX. Sullen oock geen Bruyckers ofte Pachters, noch hangende ende geduyrende de huyre, noch oock naer de expiratie van dien, foodanige huyre ofte beterfchappe van Landen, by verkoopinge, mangelinge, donatie, ofte andere Contracten mo- gen over fetten directelijck ofre indirectelijck, ionder voorgaende fchriftelijck confent vanden Eygenaer, op pene niet alleen van nullit� , maec oock dat foodanige Bruyckers ende Pachters ver- beuren fullen ten behoeve vanden Eygenaer,ende verdere huyre vande felve Landen , indien hy ee- nige foude mogen hebben , mitfgaders foodanige actie van vergoedinge als haer eenighfints foude mogen competeren, ende dat daer en boven foo- danige Contrahenten fullen vervallen in een pene monterende ter fomme toe, daer op fy met mal- kanderen hebben gecontracleert. X. Welverihende nochtans, dat foo wanneer den Eygenaer van eenige Landen, naer expiratie van huyre, de felve aen hem neemt, ofteaen anderen verhuyrt, ghehouden fal wefen den ouden Huyr- man , ofre lynen Erfgenaem te betalen de vergoe- dinge van het Getimmer, 't geene den felven Huyrman met confent vanden Eygenaer daer op getimmert heeft, mitfgaders het ploegen, eeren, fayen, ende Saet-koorn tot tauxatie vanden Ge- rechte vande Plaets, fonder dat nochtans de Bruyckers naer expiratie vande huyr-jaren,ander pretext van eenigh getimmer ofte melioratie,hoe- danich 't felve foude mogen zijn, de felwe Landen fullen mogen blyven occuperen, ende ghebruye- ken, maer alleen naer de evacuatie haer actie tot de vergoedinge mogen inilitueren. XI. Ende fullen inde taxatie vande vergoedinge al- leen geeftimeert worden de naeckte materialen, fonder Sant, Kalck ende Arbeyts-loon, fulex als die eff�ctivelijck waerdigh fullen wefen, ren ty�e vande felve eftimatie, in allen fchijn, of die vande gront geamoveert waren: Des fullen de voorfz Hoffteden ende Landen,voor de voldoeninge van de eftimatie vande voorfz materialen reclijck ver- bonden wefen, ende blyven , tot dat de M\c eff�ctivelijck fullen zijn betaelt. XII. Ende by aldien eenigh Getimmer gheitelt is gheweeft fonder confent vanden Eygenaer, het felve fal den Bruycker ghehouden wefen voor de expiratie van de huyre metter daet af te breecken, ende vande gront te doen brengen, op pene dat al het geene naer den voorfchreven tijde daer op als noch gevonden fal worden, het feJve komen ende blyven fal ten behoeve van den Eygenaer. 7.V ij Dat
	j₄i 7 Tegetis de Pachters en B
kmetter doot,naergelegentheytvan faecken fhverden gheftraft. Ende dit al onvermindert de behoudende den Eygenaer ende andere Ge- ^"ereiTeerden haer actie van fchadeende intereft, "^beerooren ende re tauxeren byden Gerechte JIndePiaetfe. ^ Ende ten eynde onfe ferieufe intentie in het bo- enftaende Artijckel vervat, punctuelijck mach * _crden achtervolght, ordonneren ende ftatueren \\!v, dat door de Hooft-Officieren vande refpe- �ive' Plaetfen veradverteert zijnde vande fchade in maniere voorfz gefchiet den letten Huyrman, fvneHuyfvtouwende Kinderen, indien hy eenige heeft, ofte foo verre hy gene Kinderen heeft, met fyjie toekomende Erfgenamen, foo verre die inde Familie vanden leften Bruycker zijn, ende in die beterfchappe mede foude hebben te participeren, midtfgadershaereDomeflijcque Dienaren fullen werden gefayfeert, ende elcks van dien apart ge- ftelt, omme te bequamelijcker op die ghefchiede- _ni(fe van het feyt ondervraecht, oock felfs ter feberper examen geftelt te werden, by foo verre bevonden wert die faecke daer toe ghedifponeert te zijn, ofte dat anders daer inne ghedaen fal wor- den fulcks als naer gelegentheyt ende de circum- fhntien vande faecke,mitfgaders de qualiteyt van dePerfoonen bevonden fal worden te behooren. VII. Ende foo wanneer jegens den ouden Pachter, die van fyne Familie ende Erfgenamen t'fynen Huyfe woonende, volgens het voorgaende Ar- tijckel , by apprehenfie ende anderfins geproce- deert, ende dat de voorfz Perfoonen zijn bevon- den te wefen ontfchuldich, ofte dat de felve Mif- dadigen niet en zijn te bekomen, dat den Hooft- Oiicier vande Plaetfe vande gelegene fchade ge- adverteert zijnde , fal nemen pertinente informa- tie jegens den genen die buyten den voornoem- denouden Pachter, ende die van fyne Familie in de voorfz fchade foude mogen werden ghecul- peert ofte gefufpe&eert: Ende by fo verre moch- teblijcken, dat de fchade by yemant buy ten den voorfz ouden Pachter, ofte die van fyne Familie, in'cgeheel, ofte voor eenige gedeeltc't zy by hen felven, ofte door yemandt van fyne Familie, ofte fulcke als hier vooren naerder ftaet geexprei��ert, foude wefen ghedaen, dat den voornoemden Hooft-OiTicierallefodanige culpable Perfoonen folapprehenderen, ende jegens de felve procede- f^en> fulcks als ten reguarde vande oude Pachters jjgjordonneert, 't zy de felve Delinquanten van jk Landen, daer op de fchade ghefchiet is, oyt ^pachters ofte Bruyckers zijn geweeft, ofte niet. VIII. Wyders hebben Wy gecafl�ert ende geannul- ^,eett,gelijck wy by defen houden voor gecaiTeert ^ndegeannulleert, alle Contra&en van koopen- ^e fjange�nge , Huwelijckfche Voorwaerden, ^⁰eaelfcheydingen,Teitamenten,Donatien,Per- "tatien, ende andere diergelijcke handelingen, ^^""ftelijck ofte by monde,voor foo veel die kti* f"^VanbeterfcnaPP^e'^on:ediergelijckefaec- . . foo wel de geene die aireede voor date van als? °^pger:^c^^K' geftipuleert ofte gemaeckt zijn, ^le ^nocn ⁱⁿ toekomende tyden foudeij mogen

-ocr page 1262-

_J4, _η Tegetis de Pachters en B

1518

werden gemaeckt, niec willende dat yemant ter
oorfaecke van dien yets fal mogen eyflehen, ofte
dat daer recht op gedaen fal worden. Verbieden
oock alle Norarifl�n, ende alle Onderfaten va η
HollantendeWeft-Vrieflant, van wat qualiteyc
die zijn, te ftaen over diergelijcke CentracTen
ofte difpofitien, op pene van verklaert te werden
Collufeurs van foodanige Contracten, ende arbi-
tralijck naer exigentie van faecken gbeftraft te
werden.

IX.

Sullen oock geen Bruyckers ofte Pachters,
noch hangende ende geduyrende de huyre, noch
oock naer de expiratie van dien, foodanige huyre
ofte beterfchappe van Landen, by verkoopinge»
mangelinge, donatie, ofte andere Contraden mo-
gen over fetten dire&elijck ofte indiredtelijck,
londer voorgaende fchriftelijck confenr vanden
Eygenaer, op pene niet alleen van nullit� , maet
oock dat foodanige Bruyckers ende Pachters ver-
beuren fullen ten behoeve vandeH Eygenaer,ende
verdere huyre vande felve Landen, indien hy ee-
nige foude mogen hebben , mitfgaders foodanige
actie van vergoedinge als haer eenighfints foude
mogen competeren, ende dat daer en boven foo-
danige Contrahenten fullen vervallen in een pene
monterende ter fomme toe, daer op fy met mal-
kanderen hebben gecontradreert.

Welverftaende nochtans, dat foo wanneer den
Eygenaer van eenige Landen, naer expiratie van
huyre, de felve aen hem neemt, ofteaen anderen
verhuyrt, ghehouden fal wefen den ouden Huyr-
man , ofte fy nen Erfgenaem te betalen de vergoe-
dinge van het Getimmer, 'tgeene den felven
Huyrman met confent vanden Eygenaer daer op
getimmert heeft, mitfgaders het ploegen, eeren,
fayen, ende Saet-koorn tot tauxatie vanden Ge-
rechte vande Plaets, fonder dat nochtans de
Bruyckers naer expiratie vande huyr-jaren,onder
pretext van eenigh getimmer ofte melioratie,hoe-
danich 't felve foude mogen zijn, de felve Landen
fullen mogen blyven occuperen, ende ghebruye-
ken, maer alleen naer de evacuatie haer adtie tot
de vergoedinge mogen inftitueren.

XI.

Ende fullen inde taxatie vande vergoedinge al-
leen geeftimeert worden de naeckte materialen»
fonder Sant, Kalckende Arbeyts-loon, fulex als
die efl�drivelijck waerdigh fullen wefen, ren tyde
vande felve eftimatie, in allen fchijn, of die vande
gront geamoveert waren: Des fullen de voorfz
Hoffteden ende Landen,voor de voldoeninge van
de eftimatie vande voorfz materialen re�lijck ver-
bonden wefen, ende blyven , tot dat de M\c
efl�dtivelijck fullen zijn betaek.

XII.

Ende by aldien eenigh Getimmer gheftek is
gheweeft fonder confent vanden Eygenaer, het
felve fal den Bruycker ghehouden wefen voor
de expiratie van de huyre metter daet af te
breecken, ende vande gront te doen brengen, op
pene dat al het geene naer den voorfchreven tijde
daer op als noch gevonden fal worden, het felve
komen ende blyven fal ten behoeve van den
Eygenaer.

7..V ij Dat

k rnetter doot,naer gelegentheyt van faecken
ffwerden gheilrafc. Ende dit al onvermindert
de behoudende den Eygenaer ende andere Ge-
^"ereiTeerden haer actie van fchade ende intereft,
'^ntbes^r0oren ^en ^e ^tauxeren kyden Gerechte
IJndePlaetfe. ^

Ende ten eynde onfe ferieufe intentie in het bo-
�enftaende ArtijckeJ vervat, puncluelijck mach
Lrden achtervolght, ordonneren ende ftatueren
\W, dat door de Hooft-Officieren vande refpe-
�ive Plaetfen veradverteert zijnde vande fchade
in maniere voorfz gefchiet den leften Huyrman,
fyne Huyfvrouw ende Kinderen, indien hy eenige
heeft, ofte foo verre hy gene Kinderen heeft, met
fyne toekomende Erfgenamen, foo verre die inde
Familie vanden leften Bruycker zijn, ende in die
beterfchappe mede foude hebben te participeren,
midtfgaders haere Domeftijcque Dienaren fullen
werden gefayfeert, ende elcks van dien apart ge-
ilelt, omme te bequamelijcker op die gheichiede-
_ni(j� van het feyt ondervraecht, oock felfs ter
fdierper examen geftelt te werden, by foo verre
bevonden wert die faecke daer toe ghedifponeert
te zijn, ofte dat anders daer inne ghedaen fal wor-
den fulcks als naer gelegenthey t ende de circum-
itantien vande faecke,mitfgaders de qualitey t van
de Perfoonen bevonden fal worden re behooren.
VII.

Ende foo wanneer jegens den ouden Pachter,
die van fyne Familie ende Erfgenamen t'fynen
Huyfe woonende, volgens het voorgaende Ar-
tijckei , by apprehenfie ende anderfins geproce-
deerd ende dat de voorfz Perfoonen zijn bevon-
den te wefen ontfchuldich, ofte dat de felve Mif-
dadigen niet en zijn te bekomen, dat den Hooft-
Oiicier vande Plaetfe vande gelegene fchade ge-
adverteert zijnde , fal nemen pertinente informa-
tie jegens den genen diebuytenden voornoem-
denouden Pachter, ende die van fyne Familie in
de voorfz fchade foude mogen werden ghecul-
peert ofte gefufpedteert: Ende by fo verre moch-
teblijcken, dat de fchade by yemant buyten den
voorfz ouden Pachter, ofte die van fyne Familie,
in'tgeheel, ofte voor eenige gedeelte,'t zy by hen
felven, ofte door yemandt van fyne Familie , ofte
fulcke als hier vooren naerder ftaet geexprei��err,
foude wefen ghedaen, dat den voornoemden
Hooft-Officierallefodanige culpable Perfoonen
«lapprehenderen, ende jegens de felve procede-
f^eni fulcks als ten reguarde vande oude Pachters
jjgeordonneert, 't zy de felve Delinquanten van
* Landen, daer op de fchade ghefchiet is, oy t
Pachters ofte Bruyckers zijn ge weeft, ofte nier.
VIII.

Wyders hebben Wy gecafl�ert ende geannul-

ende

gelijck wy by defen houden voor gecafTeert

Y^geannulleert, alle Contracten van koop en-

^e fjangelinge , Huwelijckfche Voorwaerden,

°°eaelfcheydingen,Teftamenten,Donatien,Per-

l^i ende andere diergelijcke handelingen,

y^nriftclijck ofte by monde,voor foo veel die

khfⁿ ^Van k^eterfchappe,ofte diergelijcke faec-

<W.' °°wel de geene die aireede voor date van

_syⁿ °Pgerecht, geftipuleert ofte gemaeckt zijn,

* noch in toekomende tyden fouden mogen

-ocr page 1263-

2519

Byvoeghfel van een

*^0

lijckert pryfe als men aldaer gewoon is te b�ta!
de felve Landen te doen floten , greppen, r/"'
gen, fayenjmayenjbindei^ende alle 't gunt yS,
daer toe behoort, op pene van te vervallen 'm
fchadenende intereflen, die den voorfz Εγ_Κ�ηdaer door fal komen te lyden, fulcks de felve Γ
onpartydigen f�llen werden begroot, daer ν l
de voornoemde Schout, ende yeder uytdenG°^rrechte elcks infoludum, behoudens haer regres/
gens haer mede Broeders verbonden fullen zij/*

Willende, ordonnerende ende itatuerende d
defe onfe Ordonnantie als een eeuwighEdiir'^
de Statuyt, alomme inde Provintie van HolJandi
ende Weft-Vrieflandt onderhouden ende achter,
volght fal werden, niet tegenftaende eenige Be.*
fchreven Rechten, Ordonnantien , Coftuynieii
ende ghewoonten van defe Landen ter contrarie
die wy,voor foo veel de voorfz Ordonnantieaeru
gaet, derogeren mitsdefen. Ende ten eyndeden
innehoude van defen alomme onderhouden mach
werden, ende niemant van 't gene voorfchreve«
ignorantie en pretendere,Ontbieden ende ordon-
neren wy den Prefident ende andere Raeden van
onfe refpective Hoven, ende alle Officierenende
Magiftraten i dat fy defe jegenwoordige alomme
doen en laten publiceren,daer men gewoonlick is
publicatie te doen. Bevelende voorts den Advo-
caet Fifcael ende Procureur Generael, ende allen
andeten Officieren ende J�flicieren der voorfz
Landen refpectivelijck, ende elck van hun in lijn
reguard, op privatie van hun Ofricien, mitfgaders
allen anderen, ende een yegelijck die 't aengaen
mach, op de penen ende boeten boven verhaelt,
den innehoude van defen naer te komen ende te
onderhouden in alle fyne Poinften endeArticB-
l�n, Alfoo Wy tot dienft vanden Lande fulcx be-
vonden hebben te behooren. Gegeven inden Ha�
ge onder onfen grooten Zegel.op den fesentwin�
tighften September desjaers�nfesHeerenende
Salighmaeckers Jefu Chrifti 1658. Ter Ordon-
nantie vande Staten. Herl�¹� van Beaumont.

XII!»

Dat voorts niemant in 't toekomende gheh��-
deiVfal zijn aende Pachters,ofte hare Erfgenamen,
eenige vergoedinge te doen van eenige bepotinge,
Plantagie ofte Boormgaerden, ten ware de Pach-
ters wettelijck konden doceren van eenige laft
ofte bevel, die fy van heure Eygenaers daer toe
fouden hebben gehadt, in wekken gevalle, eiide
anders niet, den Eygenaer aendenBruycker daer
over vergoedinge fal doen, van het geene de Boo-
men ten tyde van het planten hebben gekofl;, en-
de meerder niet.

XIIII.

Sullen oock de Bruyckers niet vermogen fon-
dervoorgaendefchriftelijckconfent vanden Ey-
genaer, eenige vruchtbare Boomen, ofte opgaen-
de Hout, om, ofte af te houden, ende de Knoot-
willigen,onder ander houwbaerHout,tiiet anders
mogen knooten, ofte houden, (foo de felve
Bruyckers daer toe fouden mogen gerechtight
wefen) dan op haer behoorlijck fayfoen ende tijt,
te weten niet eerdei dan op 't vierde jaer ₄ op een
boete van tien ponden te veertigh grooten 't pont
Voor yeder Boom, die anders gehouden ofte ghe-
knoot fal zijn , boven de fchade ende intereft by
den Gerechte te taxeren.

XV.

Laeilelijck, alfoo dickmaels gebeurt, dat de
Eygenaers hare Landen nae haere goede geliefce
niet konnen verhuyren , ende de ielve doen be-
fayen, ende dat fy fomtijdts niemant konnen ver-
willigen om de felve Landen te floten, greppen*
ploegen, eeren ende fayen, ende 't gunt verder
tot beneficieringe vande felve noodigh is. Soo
is 't, dat wy om foodanige ende diergelijcke in-
convenienten voor te komen ende te verhoeden,
ordonneren ende ftatueren,dat de Schouten ende
Gerechten inde refpeitive Dorpen ende Plaetfen,
onder wiens Jurifdi&ie fulcke Landen ghelegen
zijn, desby ofte van wegen den Eygenaer ver-
focht wefende, gehouden lullen zijn door beqtia-
me, ende hun des verftaende Luyden, ten rede-

Ψ/acaet, jegens het tappen der 'Bier/ieecfyrs in Hollandt. In date den β en

twintigen September 165 8.

by defen, dat geene Bierileeckers binnen onfefl
Lande van Hollandt ende Weir-Vrieflant, fullen
vermogen eenige Bieren met groote ofte kleyne
Kannen, midtfgaders Glafen te verkoopen, orte
uyt te doen, onder wat pretext 't felve oock wa-
de mogen gefchieden, nochte oock de felve by de
Kannen , Glafen, ofte eenige andere grooter ofte
kleynder maten in hare Huyfen, Packhuyfen ofte
Kelders te verkoopen, ofte'om geit te laten drinc-

ken, nochte eenige gelagen aldaer te fetten in tt-
niger manieren. Interdiceren ende verbiedende*
de, dat niemandt van wat conditie ofte qualiteyt
hy foude mogen wefen, fal vermogen eenige Die-
ren met Kannen ofte Glafen uy t de Huyfen,Pa^cK*
huyfen ofte Kelders vande Bierileeckers te halen*
nochte eenige Bieren om geit aldaer te drincien�
alles op een boete van fes houdert gulden, e"
een Jaer fufp�nfie van hare Neeringe, in reguaw

DE Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt, Alfoo wy dagelijcx hoe langer hoe
meerder in ervaringe komen, dat ver-
fcheyden quaetwillige Perfoonen (onder
pretext van Bierileeckers te zijn) hare Bieren met
groote ende kleyne Kannen, midtfgaders Glafen,
vande Luyden laten halen, als mede in hare Huy-
fen, Packhuyfen ende Kelders, in gelijcke maten,
als in openbare Herbergen om geit laten drinc�
ken, contrarie onfe Ordonnantie op 't middel van
de Bieren ge�maneert, ftreckende 't felve niet al-
leen tot mercke�jck verval van het voorfz impor-
tante middel,nemaer oock tot groote fchade ende
ruine vande openbare Tappers. SOO IST,dat
Wy de faecke over gemerckt hebbende, ende ge-
negen zijnde de voorfz iluyckeryen ende defrau-
datien te weeren, verboden ende geinterdiceert
hebben, gelijck. wy verbieden ende interdiceren

-ocr page 1264-

Op ta�ofiefl van Chijnteti ^ &e_# itl M�ltandt�

. gjerft�kers, in wiens Huyfen, Packhuyf�n^ den mogen hebben, van haer� Bieren in voegen
d;�,�« ;« tTr.PfTP.ii.l«:vor.rfn <iKp_ voorfz binnen haere Huyfen, Packhuyf�n, ofr�

Kelders om gek te laten drincken» vifite fullen

S¹ .

5f«oirttie vande voorfz fufpenfie, de peylmge
wenhuyfe , even als inde Tappers Huy fingen
moeten ghedoogen 3 end* in reguarde vande

mogen doen, fonder dat de Bierfteeckers 't felve
fullen mogen weygeren, veel min feytelick belet-
ten , op penen als vooren. End� ten eynde mede

oFce Drinckers voorfz, op een boete

de voorfz vifite ende bekeuringe niet vruchteloois

Haelders

ofte illufoir foude mogen gemaedt werden, ondek
pretext, dat de Luyden aldaer gevonden werden-
de fouden willen voor geven,ende haer daer mede
vande voorfz boete eximeren, als dat fyluyden
aldaer ghekomen fouden zijn omme Bier te proe-
ven, met intentie van een Ton, Halfvat, ofte een
Vierendeel Biers te koopen, ende in te leggen j
Sullen fy des verf�cht zijnde, ghehouden zijn in
cas fy het felve niet en konnen proberen met fo«
lemneleneede te verklaren, dat fy aldaer niet ge-
komen zijn om eenige Bieren voor gek te drinc-
ken , dire�teliek noch indire&elick, met dien ver-
ftande nochtans, dat by ghebreck vande voorfz
probatie ofte weygeringe vanden voorfz eedt te
doen, de felve in iulcken geval voor fchuldich ge*
houden werden,ende incurreren fullen de boeten
hier vooren verhaek: Alle welcke boeten parate-
lick ende fonder eenige figure van Proces fullen in
gevordert ende geexecuteert werden; Ejt� dit alles
onvermindert de boete by onfen generale Placate
tegens alle defraudatien geftatueert. Ladende eR
ordonnerende voorts allen onfen Officieren,oock
de voorfz Pachters,Overluyden ofte Tappers,des
verfocht wefende.de behulpelicke hant te bieden,
ende henluyden te ai�ifteren als naer behoorem
Ende ten eynde 'tinnehouden van defen alomme
onderhouden mach werden, ende niemandt daer
van ignorantie pretendere, Ontbieden ende beve-
len wy,dat defen alomme fal werden gepubliceerc
ende geaffigeert daer fulcks behoort, ende te ge-
fchieden gebruyckelijck is. Gedaen inden Hage
onder onfen grooten Zegel op den fes en twin*
tichften September des Jaers onfes Heeren ende
Salighmaeckers Jefu Chriili 1658. Ter Ordon^-
nantie vande Staten. Heri>" van Beaumont,

η xxv guldens voor de eerfte reyfe, vijftich gul.
�ns voor de tweede reyfe, ende hondert guldens
rde derde reyfe: alle de voorfz boeten te ap-
Teren voor de eene helft ten behoeve vanden
Officier ende Armen vande Plaetfe daer de voorfz
traventie _foU(j_c mogen voor vallen , ende de
derhelft _ten behoeve vande Pachters ende
Acnbrengerselcx half ende half. Ende ten eynde
J yoorfzfrauden te beter fouden konnen achter-
haelt werden, hebben wy boven, ende behalven
,]eOfficieren, dien d'executiedefesmidts defen
jan�chernftigh geinjungeert wert,niet alleenlick
2ePachters vande Bieren, foo van 's Stadts excy-
fen als van 's Lants Impoften,maer oock de O ver-
laden varideTappersNeeringe.inde Steden daer
foodanige Overluyden zijn, ende de Herbergiers
ten platten Lande, ofte anderfints eenige vande
principaelfte Tappers, by deMagiitraten daer toe
jpecialijck te committeren, midcfgaders oock de
Pachters vande Wynen, mede foo vand�r Steden
Excijnfen, als van 's Landts Impoften geauthori-
feeitende gequalificeert, gelijck wy de felve au-
thoriieren ende qualificeren by defen, omme de
bekeuringe over de tranfgreflien van defen onfen
Placate by preventie te mogen doen,ende in fulc-
ken gevalle te participeren inde boeten ende pe-
nen in voegen hier boven geexprefl�er t. Autho-
tiferen voorts ten fine voorfz de Pachters van 't
voorfz middel vande Bieren, ende Ovetluyden
vande Tappers, ofte die vande felve Neeringe in
voegen voorfz tot de bekeuringe geauthorileert,
midcfgaders oock de Pachters vande Wynen als
boven.datfy geafl�fteert zijnde meteen Gerechts
Bode, di� fy daer toe fullen mogen affumeren, tot
alledefiieriteeckersjop de welcke fy fufpicie fou-

flacaet vande Staten van Hollandt, of de aflofinge van Chijnfen, Erfpach-
ten, (§c. In date den %j Septemhtr 1658.

Huyfen, Hofitedert,Landen,Veenen ende Erven,
gelegen binnen de voorfz Landen, de felve Hof-
fteden-huyren, Erfpachten, Erf-huyren, Cappoe-
nen, Hoenderen, Gront-Chijnfen, ende andere
voorfz Renten.Domainenende Geeftelijcke goe-
deren , veel verdwaek, verduyflert ende verloo-
ren gebleven zijn geweeft, ende noch dagelijcks
meer werden * 't welck t�e komt, foo door dien
dat die gene die de felve Renten ..Domainen ende
Geeftelijcke goederen fchuldigh zijn,niet en heb-
ben komen doen teeckenen, ende fchryven inde
H�f-boecken ende Regifteren die onfe Rentmee-
fters ende Ontfangers vande Domainen ende
Geeftelicke goederen gewoon zijn daet af te hou»
den,foo wanneer de voorfz parcelen van Renten,
Domainen ende Geeftelijcke goederen by koope*
verfterfieniife, of anders verandert zijn gheweeft*
de namen ende Perfoonen daer op de klse veran-

j.V �j akt

\ E Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
Ilandt, Allen den geenen die defeonfe
WA open letteren Van Placate fullen fien ofte
* hooren lefen , Saluyt. Alfoo de Rent-
meefters ende Ontfangers van onfe Domainen
ende Geeitelijcke goederen refpe&ive, ons te
*ennen gegeven hebben, dat niet tegenftaende de
riacaten by hooger memorie Hertoge Karel van
Bourgoigne, &c. op den xxvj Augofti 1469. ende
vanKeyfer Karel als Grave van Hollandt op den
«Wen Mattij 1.517. ende by Ons op den leften
JJ«ober 1620. geemaneert, op den ontfang ende
betalingen vande Hoffteden-huy ren, Erfpachten,
^huyren, Cappoenen, Hoenderen, Gront-
Wen, ende andere par^eelen van onfe Ren-
^. Domainen ende Geeftelijcke goederen, be-
ogende ter fomme van twintigh guldens, ende
t onder, die wy heffende zijn op feeckere

-ocr page 1265-



		Byvoeghfel van eenige Placaten, &c. ^ waer toe fyluyden als dan noch geadmittcert f 1
	1513 derc ende over gefet wde felve laften dickwi
	1513 derc ende over gefet wde felve laften dickwi		ke ftuy ver λ fy fchuldich zijn fes ftuy vers: Ende foo wie* der in gebreecke blijft, lal noch voor de leftem ^Γ\| by affixie ende publicatie ghewaerfchoinvt w den, om binnen noch andere gelijcke drie Mae l den de voorfz aenbrenginge te doen, waer toen" alsdan noch fal geadmitteert werden,, mitsber^ lende voor yedere ftuy ver thien ftuy vers: J-J* die binnen den tijt van een geheel jaer in gebrek ke fullen blyven, alvooren de aenbrenginge ι doen, fullen verbeuren boven de voorfz L�! voor elcke ftuy ver noch eene gulden, welckeguj, den by de voorfz Rentmeefters ende Ontfanpen fal geinnet werden om te appliceren d eene heli» t'onfen profijte, ende d'andere helfte tenprofijre vanden Aenbrenger: welcke voorfz termynea alfoo ghehouden zijnde, fullen van nu voortaen alle de geene die ons alfulcke Chijnfen, Tbijnfen, Hoffteden-huyren, Erf-pachten, of andere par' ceelen van Renten, Domainen ende Geeftelijcke goederen, 't zy in gelde, in Granen, inCappoe- nen, Hoenderen, Wafch, ofanderfintsfchuldich zijn, als die onderpanden van dien veranderen by koope, by verfterfte, gifte, ofte anders gehouden wefen te komen by de Rentmeeilers ende Ont- fangers van onfe Domainen ende Geeftelijcke goederen, onder wekker adminiftratie de voorfz onderpanden ghelegen zijn, ende aldaer doen jn. fchryven,teyckenen ende overfettenindeChijns� boecken , ende Erfhuyr-boecken ofte Regifters, de namen van de Perfoonen daer op datfe veran- dert zijn,ende verklaren de onderpanden daer de felve op ftaen, met de bepalinge ende belendinge van dien.ende dat binnen den tijdt van drieMaen- den na dat de voorfz koope ofte gifte gedaen, ofte de voorfz befterff�nifie gevallen is, op pene ende verbeurte alfoo dickwils fy van des in gebreecke vallen van drie ponden van veertigh grooten het pont, t'appliceren als boven. En fal van elcke in- icfary vinge of verboeckinge betaelt werden aende voorfz Rentmeeilers ende Ontfangers tot onfen profijte een jaer rente ofte pachts, endetotpr> fijte vande Rentmeeilers ende Ontfangersnvee ftuy vers , van foo veel Perfoonen als daer in be- deelt of befturven zijn, fonder meer. Endedatde geenen die de voorfz verboeckinge binnen de voorfz drie Maenden niet en hebben gedaen doen, daer toe noch fullen werden gheadroitteert binnen negen daer aen volgende Maenden, midjs betalende tot een amende t'onfen profijte aendc Rentmeeilers ende Ontfangers als vooren een fomme van fes ponden munte voorfz: Ende da de gene die binnen 's jaers de overboeckinge f»^een fullen hebben gedaen doen, infgeiijcksverWU- ren fullen boven de voorfz pene, voor el«e ftuy ver vande Chijnfen, Thijnfen, Erf-pach"-"� Hof-huyren, of andere parceelen van Rentenee gulden: Welveriiaende by foo verre de voon Chijnfen,Thijnfen, Erfpachten, Hof-huyren^ andere parceelen van Renten niet en ^e^ce , fes ftuy vers, maer zijnde fes ftuy vers of&&'^e» dat in fulcken gevalle boven de voorgaende pen vanyderderfelverberaeltfal worden fes guJ^ eens, inplaetfe vandevoorfz eeneg^u^^en_f^v!L ftuvver, dief by de Rentmeeilers ende ^0η�\|^_η

verborgen ghehouden worden in 'c doen vande Opdrachten, Boel-fcheydingen.ende andere alie- natien vande voorfzHuyfen, Hofileden, Landen ende Erven, fonder de felve laften te expreff�ren, als oock om dat de felve parcelen van Renten en- de Inkomen jaerlijcks niet precis ten Comptoiren vandevoorfz Rentmeeilcrs ende Ontfangersop den ghewoonelijcken verval-dach en werden be- taelt. Dat mede dickwils gebeurt is, dat fommige Huyfen, Hofileden ende Erven uytgegeven,ende belafl met de voorfz Renten, vande felve Renten buyten weten of confent van Ons, onfe Gecom^ mitteerde Raden, of die van onfe Reken-kamere, ©ntlafl: ende bevrijdt werden.ende by de Befitters vande onderpanden op andere Huyfen, Hofile- den, Landen ende Erven ghebracht ende gheilelr, waer uy t gevolght is, dat de voorfz Rentmeeilers ende Ontfangers de betalinge vande felve par$ee- len van Renten, Domainen ende Geeftelijcke goederen niet wel of bequatnelijck en hebben konnen invorderen ende ontfangen _v tot grooten nadeel van onfe voornoemde Domainen ende Geeftelijcke goederen. S O O I S Τ, dat wy by advife ende goetduncken van onfe Gecommit- teerde Raden, ende die van onfe Reeckeninge,tot onderhoudinge ende confervatie van onfe voor- noemde Domainen ende Geeftelijcke goederen, die anders gefchapen waren gheheel verlooren te gaen, geordonneert ende geilatucert hebben, or- donneren ende itatueren by defen: Inden cerflen, dat binnen fes weecken nae de publicatie van de- fen , de Rentmeeilers ende Ontfangers van onfe Domainen ende Geeftelijcke goederen, in elck quarfier gehouden fullen zijn by openbare affixie van billetten inde Kereken, ende op de Deuren vande Rechthuyfen doen adverteren eenen yege- lijcken die aen ons eenige Chijnfen.Thijnfen, Erf- huyren, Erf-pachten, Cappoen - gelden, Gront- huyren, ende andere par$eelen van Renten, van wat natuyre die fouden mogen wefen , bedragen- de als boven ter fomme van twintigh guldens, en- de daer onder, fchuldich zijn, dat fy ghehouden fullen wefen de namen vande jegenwoordige Ey- genarenende Poil�iTeurs, ten Comptoiren vande refpedtive Rentmeeilers ende Ontfangers aen te brengen, met de limiten ende belendingen vande Huyfen, Erven, Landen ende Hofileden daer de {ehe zijn op gehypothequeert,om daer van by de voornoemde onfe Rentmeeilers ende Ontfangers gemaeckt te werden een pertinent Regiiler ende verboeckinge buyten koilen ende lailen vande jegenwoordige Poileii�urs, op pene dat foo wie vande voorfz Eygenaers ende Po��i��urs binnen den voornoemden tijdt van fes weecken niet en komt, in plaets van eene ftuy ver die fy fchuldigh zijn, betalen fullen drie ftuy vers binnen drie Maenden daer aen volgende, ten Comptoire van den felven Rentmeeilers ende Ontfangers, ende tot beuren profijte, mits daer jegens dragende de koilen daer op vallende 5 ende de voorfz drie Maenden overftreecken zijnde, dat als dan nieu- we publicatie ende affixie van billetten als vooren ghedaen fal werden, om als noch binnen andere drie Maenden te komen aenbrengen als voorfz is,

-ocr page 1266-

infmpfp

wmmm^mrmmm^�^j

■ �

Op'tafloiTen van Chijnfet),&c.inHolIandt. %$i6

■ nfen profijte gheinnec fullen werden: Alle
¹ Icke voorfz boeten by parate executie verhaelt
TL� _werdeti op de onderpandinge vande voorfz
Sbachtcn, Chijnfen , Thijnfen, Renten, ende
��Llijcke, van wat natuyr of naem de felve fou-
Lrtiogenwefen. Endeomme de voorfz Chijn-
\ xhijnfen,Erfpachren,Erfhuyren ende Renten
tonfen mintften kofte te doen ontfangen, foo
^reeenen yegelijcken by defen ghelaft ende be-
den , de felve binnen de maent vande refpe&ive
Lfchijndagen precis te betalen aende Comptoi-
_ren vande voorfz onfe Rentmeefters ende Ont-
fangers refpeclive, op pene van dat de gene die
fulcxbinnen oen voorfz tijdt niet en doen , fullen
verbeuren dobbele pacht ofte renten.ende binnen
f_esmaenden daer naer de voorfz betalinge noch
niet doende, fal de gebrekig� verbeuren een qua-
druplom, ofte vier dobbele pacht of renten, maer
diebinnen het felve jaer niet en komen betalen,
daerop fullen de Rentmeefters ende Ontfangers
daer behoorlijck informeren, ende de Pofl�ffeurs
vande Huyfen, Erven, Landen ende Hof-fteden,
(jaerde voorfz Pacht of renten op ftaen, by affixie
van billenen ende verkondinge als vooren doen
infinueren, datfe als noch binnen het volgende
jaer komen betalen, op pene den felven tijr mede
overltreecken zijnde, fyluyden boven het voorfz
viervoutnoch verbeuren fullen voor elcken ftuy-
vervande voorfz Pachten of Renten eene gulden,
die by de felve Rentmeefters ende Ontfangers
tonfen behoeve mede geinnet,ende de helfte daer
af als boven ten profijte vanden Aenbrenger ge-
employeert fullen werden: Des fullen in alle het
gunt voorfz is, uytgefondert ende ghereferveert
zijn alk manieren van Chijnfen ende Erfpachten
die men fchuldich is, volgende de Brieven van
Conilitutie ofte uytgifte, te betalen op feeckeren
�ecifen dach, ende op verbeurte d'welcke fullen
'lyven ftaenop alfulckrecht ende verbandt,als
de felve vermogens de voorfz Brieven tot noch
toe gedaen hebben. Ende om de goede Ingefete-

nen t'ontlaften vande moey te ende bekommerin-
ge,die de voorfz kleyne Domainen,Pachten,Ren-
ten, &c. in 't betalen, over-boecken ende anders
als boven onderworpen zijn, hebben wy gecon-
fenteertende geo&royeercconfenteren endeoc-
troyeren midts defen, dat elck een die eenige van
de voorfz Renten fchuldigh zijn, t/allen tyde hef
Capitael vande felve Renten fal mogen af-l�fl�n
tegens den penningh vijf en twintigh : Gelijck
oock afgeloft fullen mogen worden de Capitalen
van kleyne Erfpachten, bedragende tot een pont
Vlaems ende daer beneden tegens den penningh
veertigh $ ende voorts tot twintigh gulden ende
daer onder, tegens den penningh acht en veer-
tigh 5 ende de Chijnfen, Thijnfen, &c. tegens den
penningh vijftigh. Van welcke Capitalen de
voornoemde Rentmeefters ende Ontfangers in
hare reeckeningen fullen verantwoorden als naer
behooren. Ende alfoo verfcheyden Steden, de
Univerfiteyt tot Leyden, ende Godis-huyfen al-
omme in onfe Steden ende Landen, mede ver-
fcheyde Chijnfen , Thijnfen, Erfpachten, Ren-
ten, &c. op onderfcheyden Hypotheecquen te
vorderen hebben, Soo hebben wy geconfenteerr,
willen ende confenteren by defen, dat alle de fel-
ve mede fullen'gehouden werden van een natuyr,
beneficie ende obligatie te wefen, als de goederen
hier boven genoemt, tot de voorfchreve onfe
Comptoiren fpefterende. Laften ende ordonne-
ren daer omme allen ende eenen yegelijck die
defen aengaen fal, hen daer naer te reguleren,
niet tegenflaende eenige Ordonnantien ende Pla-
caten ter contrarie. Ende ten eynde hier van nie-
mant ignorantie en pretenderen, Ordonneren wy
dat defen alomme fal werden ghepubliceert, daer
men gewoon is publicatie te doen. Gedaen inden
Hage onder onfen grooten Zegele ,den feven en
twintighiten September des Jaers onfes Heeren
ende Salighmaeckers Jefu Chrifti feitien-honderc
acht en vijftigh. Ter Ordonnantie vande Staten.
Hcrb*' van Beaumont.

ContraUofte Accordt tufichen haer Hoi Mog:, ende de (jeeflelijcfa ende vier

Leden 's Landts van Vlaenderen gefloten, noopende de Renten gehypothequeert op den Impofl van Vlaen-
deren. In date den % November 1658.

�l Ae dien de Heeren Geeftelicke.ende vier
<j Leden 's Lants van Vlaenderen,verfchey-
�Jt den malen eenigen tijdt herwaerts aende
joogh Mogende Heeren Staten Generael der
"«Renighde Nederlanden ghedeputeert hadden
eenige Heeren uyt haer Ed: Mog: Vergaderinge,
^Omieverfoeckeneen redelijckendejaerlijcks fe-
«iirs tot betalinge vande achterftallige ende loo-
Ne Renten , gehypothequeert op den Impofl
«°vlaenderen, waertoevan defer fyde inden
openden Trefues jaerlijcx de fomme van drie
�ylentguldens was ghecontribueertj ende dat
committeert waren eenige Heeren uyt het mid-
lAkf¹ ^r ^°^: ^^0: Vergaderinge , ende vande
aiehd F ^Heeren ^Raden ^van State defer Veree-
fettd ' ^ommeg^emel^te Heeren Gedepu-

_Co r^eu ^van Vlaenderen te hooren, met haer in
^rentie ^ komen, het verfoeck te examine-

ren, ende van alles rapport te doen : Dat daer op
Verfcheyden conferentien zijn ghehouden, oock
informatien genomen,ende geexamineert de ftuc-
ken ende Papieren by de Heeren Gedeputeerde
van Vlaenderen over gebracht, ende naer gehou-
den ruggefpraecke vande Heeren Gecommitteer-
den van wederzydeh, dat weder hier zij η gecom-
pareert de Heeren, den Eerw. Prelaet van Duy-
nen, ende M^t- Pieter Cortekene, Penfionaris van
het Vrye tot Brugge, de welcke uyt krachte van
der felver Commiifie in date den twee ende twin-
tighilen Mey 1658. nae ghehoudene conferentien
hebben gheprefenteert Accordt te iluyten , daer
toe mede gebracht hebben volle laft, omme 't fel-
ve abfolutelijckte doen, ende onverbreeckelijck
nae gekomen te worden, waer van op den thien-
den defer Maent rapport inde Vergaderinge van
hare Ho; Mo: gedaen zijnde. S O O 'IS Τ, dat

niet

-ocr page 1267-

Byvoeghfcl V|tn eenige Placaten, &c.

15^7

*5i|

mee advis vanden vvelgemelten Raedc van Stare,
ende rype deliberatie van heur Ho: Mo:, goet ge-
vonden is het Accordt te iluyeen inder volgende
manieren. -

Dat de Hoogh Mogende Heeren Staten Gene-
rael totbetalinge vande Renten gehypothequeert
op den ouden lmpoft van Vlaenderen, ende Inge-
zetenen van defen Staet toe behoorende, jaerlijcx
fullen contribueren de fomme van vier duyfent
guldens eens, zijndeduyfent guldens meer als
voor defen inden Trefues is gheichiet, ten aenfien
haere Hoogh Mog: t'federt verfcheyden Steden
ende Plaeti�n in Vlaenderen hebben gheconque-
ileert, ende befitten.

Ende dat de achterftallen federt den geflooten
Vrede fullen betaeldt werden met noch een oudt
jaer, monterende alfoo acht duyfent guldens
's jaers, ende dat ter tijdt toe die ten vollen fullen
vvefen betaeldt van den Vrede af, waer toe haer
Ho: Mog: haer by defen verbinden, met exprefle
conditie nochtans.dat de vier duyfent guldens tot
fecours boven vermeldende het jaer tot betalinge
vande achteritallige Renten, federt den gemaeck-
ten Vrede, jaerlijcksaende Rentieren onder defen
Staet gehoorende, ende anders geene, fullen be-
taeldt worden binnen Sluys, by den Ontfanger
daer toe expres te ordonne-
ren ende gelaflen, fonder dat haer Ho: Mog: ghe-

houden zijn de penningen in 't geheel ofte de ι
brengen in handen vande Omfangers ofteR
meefters vande Gee�elijcke, ende vier Leden ^'
Vlaenderen; vvelverilaende foodanige Rentie»
aende welckede Rente-brieven originelijcb^'
behooren, ofte by verilerf federt zijn ehefnr!"
deert, hare Hoogh Mo: ni�t verobligeert zijnd **"
betalen de Renten van foodanige Rente-briev^
als tfedert den gemaeckten Vrede by Ingefeten^
van defen Staet van Ingefeteneu vanden Conin t
vanSpagnienaengekoft, ende ghetranfportee
fouden zijn, ofte in 't toekomende aengekoitoff
ghetranfporteertmochten werden, daerteeens
meer-welgemelte Heeren Geeilelijcke, endeyj-
Leden van Vlaenderen haer by defen verbinden
alle jaren neflens andere te betalen,alle de Rentiel
ren van defen Staet, Renten hebbende ghelnp₀.
thequeert op den Impofl Van Vlaenderen,dieL.
vonden mochten werden uyt de voorfz vier du y-
fent guldens niet betaeldt te konnen worden,ten
eff�cte dat geene Renten, Ingefetenen van defen
Staet toebehoorende, in't toekomende onbetaek
mogen blyven.

Ende ten eynde ditalfo onverbreeckelijckach�
tervolght moge werden, zijn hier vangkmaedt
twee eens-luydende Inftrumenten , tenweder-
zyden geteeckent. Gedaen in 's Graven-Hage
den tweeden Novembris feithien-hondert acht�
en-vijftigh.

Ψ/acaten vandenfejlen September 1^57, ende feflienden ytyvemben�fi,

Behelfende exemptie van Verpondingen der nieuwe Landen inde Meyerye van 's Hertogen-Bofch,

En Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden , Alfoo op het rapport vande
Heeren Gedeputeerde van defen Rade,
onlanghs gecommitteert ge weeft zijnde
tot het redres vande Verpondinge inde Meyerye
van 'sHertogen-Bofch.datgeheele werek fooda-
nich is ghereguleert, dat een vafle jaerlijcxe Ver-
pondinge over de voorfz Quartieren by Refolutie
vanden eerften September ι fefflienhondert[even
envijftich is ter neder geitelt, ommet,eflaen,ende
te heffen, over alle fodanige Erven ende Gronden
van Landen, die albereyts ter culture ghebracht,
ende van die natuere ende conditie zijn , datter
eenige Vruchten of Inkomilen van getrocken
worden, ende men daer benevensconfidereert,
datter noch een merckelijcke quantiteyt van
Gronden alomme in de Meyerye onbebouwt
α leggen, die metter tijdt door arbeydt ende eenige
onkoflen tot culture fouden konnen werden ge-
bracht, Oock genegen zijn een yegelijck die eeni-
ge luit mogen hebben om fynen arbeyt ende ko-
ften daer aen te beileden, voor foo veel in ons is,
met eenige grati�n ende exemptien daer toe te
noodigen ende te animerenjHeeft den Raedt goet
gevonden aen eenen yegelijcken by defen bekent
te maken, indiender yemant is die foodanige cul-

ture met infteeckenvan onbebouwde Landen er-
gens in't diilricft vande voorfz Meyeryefal willen
ondernemen, dat men aen den felven falaccorde-
ren ende toe ilaen,gelijck men hem accordeert efi
toeitaet by defen.een volkomen exemptie van alle
laften van Verpondinge χ over de voorfz ej> nieuws
in tefleecken Landen, voor den tijdt van thien jaren
eeritvolgende, te reeckenen vanden dach dar. iiV
die voorfz culture fal hebben aenge vangen, mits
dat hy vanden voorfz tijr, mitfgaders oock vande
quantiteyt ende fituaue der Landen, aenftontsul
kennifi� geven aen defen Rade, om inde Regift^�tsvan Refolutien, ende in 't Aite-Boeck daer vao
Notulen gehouden te worden, χ met dien νψ^�
de nochtans, dat men onder de voorfz conttffx^)ntt ^cnverftaet te hegrypen eenige Enffels die alUteft v*
date defes inocfleecken zijn gheweefl. Tot welcK⁰eynde, ende om dat een yegelijck ficli van dele
ζ on/e conceifie foude mogen verfeeckert houden.
is defe gegeven inden Rade van State, onder
Paraphure vanden Heere Prefiderende, ^en°^e~?,*
nature vanden Secretaris vanden felven R^J¹�
met beveftinge van 't Cachet vande Generale) <
op den feflienden November feftien-hondert aen
en vijftigh. 3 IV. Huygens,� Ter Ordenen
vanden Raedt van State. /. tyckhrgh.

1. '/ Placaet vanden Jare 1657feyt; ieilleden.

%. Amplia�en vanden) are 1658. , i^

3. 't Voorfz Placaet vanden Jare 1657. wasgheparapheert ly P, de T�yll de Serofkercke, enJ(g^^teJ
In abfentie vanden Secretaris,^ N- Aifendelfr. " '. . _p^0

-ocr page 1268-



			ι------^"^Γ

_$μ₉ Op't aenbrengen der Vicarycnj&c^inHolIandt, 1530 *fjacaet, op 't aenbrengen der Ficarjen ende Canonifyen in Hollandt. In date* JeniDedmheri6f�.

	E Staren van Hollandt ende Weil-Vrief� landt.DOEN TE WETEN.Alfoo Wy hoe langhs hoe meer in ervaringe komen, dat, niet tegenftaende inden jare . iftien-hondert acht ende tfeventigh, ende fulcx lenocchfacm met het ftabliiTement vande tegen- woordige Regieringe, by ons goec gevonden, ge- otdonneert ende geftatueert is, dat de inkomften _van alle beneficie η , Vicaryen ende Canonifyen, _x�_t{$&zjurispatronatus Iakalis, voor twee derde- Jeelen van dien fouden blyven terdifpofitie van (jtPatroonen ofte Collateurs, achtervolgende de fiindatien vande felve, ende dat het vordere, ofte overigederde-part vande voorfz inkomften foude komen tot behoef ende onderhoudt vande Predi- canten der ware Gereformeerde Religie, ende dat dienvolgende de Brieven van confirmatie, de welckeover de Collatie van alle foodanige bene- ficien in plaetfe van Paufelijcke ofte Papale infti- totie hebben moeten werden verfocht, ende by onfe Gecommitteerde Raden in onfen name ver- kent zijn, wel expreil�lijck houden, ende mede brengen, dat binnen den tijdt van fes weecken, te reedenen nae het verkenen van foodanige Brie- ven van confirmatie, aenden Ontfanger vande in- komften ende goedeten, gedeftineerttpt onder- houdt vande Kercken-Dienaren voorfz, fal moe- ten werden overgelevert oprechte ende pertinen- te ftaet vande Landen, Renten ende andere goe- deren ende inkomften tot de Vicaryen daer van collatie gedaen, ende confirmatie verfocht foude lijn, behoorende, ten eff�ite, dat aen den felven Ontfanger foude volgen een derde-deel van het «komen van dien. Ende dat tot dien eynde de voorfeyde Brieven van confirmatie, neifens den voorfz ftaet by den ghemelten Ontfanger foude werden geregiftreert, alles op pene van te verlie- fenhet effe�t vande voorfz confirmatie: Des dat ni«tegenftaende vele Perfoonen.Patroonen ofte Poffefleurs van foodanige benefiden, onfe goede meyninge eluderende, ofte contrarierende, de voorfeyde confirmatie te verfoecken, nacr ghela- Kn,ende niet te min de inkomften van dien onder Wiebben, ofteoock de confirmatie gheobti- «eert hebbende, evenwel de voorfz ftaet aen den Ontfanger inder tijdt, niet hebben overgelevert, Uk ⁿ ^^et ^"k-part ^van dien ^aen ^en felven «bben uyt eekeert: Waer door ghebeurt is, dat *ftercke Chrifti, door des Heeren zegen in vele Wierenende Plaetfen aenwafi�nde, ende by r°'8^e het getal der Kercken-dienaren vermeer- de Wefende, het inkomen vanden voorfz Ont- eer, niet foo veel als wel te vooren gefchiet is, ^,ee!tkonnenftrecken, hetwelcke door verloop ^a»tyden, hoe langer hoe erger ghevreeft wert te jj¹ werden. SOO IS Τ , dat wy daer inne ende voorfien, als noch goet gevonden, geor- nneert ende geftatueert hebben, vinden goet, ^onneren ende ftatueren midts defen , dat alle ^^"y^ehjck, van wat foorte, ftaet ofte con- Ijjjy ^zy>"⁾ⁿder onderfcheyt, de welcke eenige " ^wllCien»Vicaryenofte Canonifyen, hoedanigh
		de felve fouden mogen fijn.ofte genaemt werden» op voorgaende collatie van eenich Patroon, ofta als uyt fynen eygen hoofde, onder pretext van fucceifie ofte anderfints, in eeniger manieren fou- de mogen poifideren,gelegen ofte gefundeert bin- nen onfen Lande van Hollandt ende Weft-Vrief- landt, fonder daer toe van Ons, ofte onfe Gecom- mitteerde Raden, confirmatie te hebben verfocht ende gepbtineert, de felve confirmatie als noch fal hebben te verfoecken. Dat wyders alle, ende een yege�jck, het zy Patroon,Vicaris,ofte PoiTefl�ur van eenige der voorfz beneficien, Vicaryen ofte Canonifyen, fonder ofte met voorgaende confir- matie, ende fonder onderfcheyt, ofte hy den ftaet van het innekomen van dien ten Comptoire van de Geefte�cke goederen voor defen aen gebracht ende bekent ghemaeckt heeft, ofte niet, als noch den oprechten ende pertinenten ftaet van het in- nekomen der felver beneficien,Vicaryen ofte Ca- nonifyen fal hebben bekent te maecken, ten eyn- de , omme het derde-part van dien by den voorfz Comptoire te werden genooten.ende bekeert toe betalinge als vooren , ende dit alles binnen den tijdt van drie Maenden naer de publicatie van de- fen ; ten ware die geene, die foodanige beneficie, Vicarye ofte Canonifye poffiderende, uytlandigh mochte wefen, den wekken tot den felven eynde -vergunt wert den tijdt van fes Maenden naer de publicatie van defen als vooren; Ende dat alles op pene van dat contrarie doende, ofte ghefchieden- de, foo wel ten aenfien van't verfoeck van confir- matie , als 't overbrengen vanden ftaet vande in- komften , ten behoeve van 't meer-gheroerde Comptoirverbeurt.ende fonder eenige conniven- tie metter daet geappliceert fal worden hetghe- heele inkomen vande felve ongeconfirmeerde, verfwegen ende niet aengebrachte beneficien,Vi- caryen ofte Canonifyen, fulcx dat de Patroonen, VicariiTen.ofte andere PofTeil�urs, foodanige goe- deren befittende,daer van fullen zijn ende blyven gefruftreert. Ende ten eynde defe onfe goede meyninge ende begeerte, te beter haer eft�Ct for- teren moge, foo beloven wy aen allen den genen, die naer de expiratie vanden voorfz tijdt van drie ende fes Maenden refpedtive als vooren, Ons, ofte onfe Gecommitteerde Raeden, fullen weten aen te wyfen, eenige Landen, Renten.ofte andere goederen , tot eenige der voorfeyde beneficien fpedterende, ende die voor date niet aen gebracht fullen wefen, te fullen doen ende luiten gbenieten rwee gheheele Jaeren inkomen, van de felve ver- fwegen Landen , Renten , ofte andere goederen. Ende op dat niemandt hier van ignorantie en pre- tendere, ende een yeder weten moge waer naer hy fich hebbe te reguleren; Soo ordonneren Wy, dat defen fal werden ghepubliceert ende gheaffl- geert, alomme binnen den voorfz onfen Lande, daer fulcks behoort, ende te gefchieden gebruye- kelick is. Gedaen inden Hage onder het Zegel vanden voorfz Lande, den twaelfden December fefthien-hondert acht en vijftigh. Ter Ordon- nantie vande Staten. lied¹' vanBeaumont. 7. X Nacr-

-ocr page 1269-

wimmfw^m" ■ '■�

H^m^

Byvoeghfel van eenige PIacaten,&c«

2531

*5h

Naerdcr Ordre,opdeprdctijcqmvandeOrdonnantie oyer denlmmn^

den twintighflen ende veertighfien penningh. In date den zyJanuari) 1659.

alfoo vele abufen werden gepleeght, Soo werd
de voorfz Secretarifen, ende anderen ge]_afl /^ηfelve Artijckel in alle deelen precifelijck te 'acf
tervcrigen, ende dac fyluyden, foo wanneer dn
fraude ofte verfuym, den dubbelden Impoft J
gens 't voorfz Artijckel voor de gemeenefaed
lal zijn'vervallen, ende tot haerder kennifl�IV
zijn gekomen , ghehouden lullen zijn den fe]_�c,
dubbelden Impoft, fonder eenige connivendere
innen ende verantwoorden,op pene dat bytnanc
quemant,ofte nalatinge van dien,den voorfzdob.
belden Impoft t'allentyden aen haer fai\y_ertj_eaverhaelt, ende tot haerder lafte in hare refpeftj»
Haten fal werden uytgetrocken ende verhoock

XII.

Item, het twaelfde Antijckel, aengaende het
fubject van 't houden van pertinente Regifters
ende Prothocollen vande Secretarifen, ende over
geen tranfporten te mogen ftaen, ofte felfs nier te
Boeck te ftellen, ten zy alvooren bJijckedatden
Impoft betaelt zy, ende dat fy voor het tranfport
ofte hypothecatie, ghehouden zijn de Brieven re
prothocolleren, omme in 't doen van 't tranfport
ofte verbintenuTe by den Officier, ende twee van
den Gerechte in 't Regifler ofte Prothocol onder,
teyckent te werden,mitfgaders het uytgevenvan
de felve Brieven binnen de veerthien dagen, als
zijnde een vande voornaemfte Articulen vande
Ordonnantie, ende meelt, ftreckende tot weerin-
ge van frauden, ende daer aen nochtans, niet te�
genftaende de fware penen, (als privatie van hare
Officien, ende arbitrale correctie in 't feJveArci-
cul geftatueert)by vele groot mancquemencwert
bevonden.

XIIII.

Ende dewy Ie volgens den inhoudt van't veer-
tiende Artijckel, incasvannoodigetaxatie,niet
de onroerende, maer de roerende goederen affon-
derlijck moeten werden getaxeert, 't geeneroede
opvelePlaetfen tot groote inobfervantie is ver-
vallen,*axerende veeltijts de Gerechten d'onroe-
rende, ende niet de roerende goederen, ende dat
foo laegh dat het gemeene Landt rnerckelijckaen
hare gerechtigheyt komt te verliefen, ende gne-
lijckhet f�lve Artijckel mede dicteert, dat den
Verkooperende Kooper gehouden zijn, denop-
rechten prijs vande koop aen te geven, D^a"!ⁿ_I^mf
daer inne te voorfien, de Secretarifen exprafej"*
fullen werden gelaft, ende werden gbefaft ff*

op 'penvanconnietwernoorii�evoofchotoefonde vfelvkomkomnaeuy tneeinobals v

Ade ooftemoegeltghevan

OendpofttranlenBrieme vdienfulc

Itgephet

defen, in hare refpective Haten altijdtden felve»
prijs uyt te drucken, ende haer te wachten va
foodanige taxatien, tegens den exprelfen inhoud»,
van't voorfz Artijckel meer te doen, oftegwo⁰*
gen gedaen te werden.

XVI. ..,,

Dat mede de voorfz Secretarifen ghelaft ""
werden, gelijck de felve werden gelaft mitsdeien
exactelijck nae te komen den inhoudt van het ie�
ftiende Articul, verbiedende wel expreiTelicK. da
fyluyden gene opdrachten van Kuftingen, Rente,
ofte andere Brieven fullen mogen maeckefl. J
felfs niet minuteren, voor dat daer van oen vee

ningh, (te weten binnen fes weecken naer de ver-
koopingen) 't welck feer qualijck wert gheobfer-
veert, als werdende de tranfporten dickmacls
eerll jaren ende dagen naer de verkoopingen ge-
daen, ende de betalinge vanden Impoft, daer naer
uy t geftelt, ofte in 't geheel vergeten, immers niet
verantwoort, ende veeltijts eerft betaelt, fo wan-
neer de felve goederen noch meermaels zijn ver-
Jkoft, ende over gedaen, fulcks dat de tranfporten
op den tweeden ofte derden Kooper werden ghe-
daen, het koopen van goederen op onbekende
namen, ende het over doen vande gekochte goe-
deren, binnen den tijdt van drie dagen, waer door

-ocr page 1270-

��■"��■�'

1533 Op'c iluck vanden twintighften en xl. Penningh. 1534

■ hften oke tachtighften penning refpeftiveiijck teurs, ende fubject wefen de penen regens de ibo
i�aelt zy» als ftreckende 't felve mede tot merc- danigen by Ordonnantie geftatueerc.

tl' :ke weeringe van fraudenende eontravenrien.
X 1 X.

Item, het negentiende Artijckel vande Ordon-

antie.weckende 't flellen ende jaerlijcx vernieu-
" _v'_ande Borch-tochten vande Secretarifen,
* _orhare adminiftratie vanden twintighften ende

XXII.

Item, het xxij Artijckel vande Ampliatie, aen-
gaende de reductie vanden penningh twintich
totten penningh vijf en twintigh.
XXXI.

Ende noch hetxxxj Art. vandeAmpliatie,zijn-

yeertighften penningh.

Ende fal voorts aende Ontfangers vande ghe-
_weene Middelen werden ghefchreven , ende haer
fpecialijck ghelaft, de Secretarifen onder haer re-
fort behoorende daer toe te houden, dat fy haere
cautien volgens 't voorfz Artijckel jaerlijcks bin-
nende Maent van Januarius vernieuwen, ende de
felve inden beginne vande Maent van Meert daer
aen volgende, aen hare Ed: Mog: compleet over
(eyiiden, omme op de Lyften te maecken van alle
<je Secretarifen onder de refpedrive Comptoiren
vande Ontfangers vande ghemeene Middelen re-
forcerende, ende d'adminiftratie vanden twintig-
(lenende veertighflen penningh, hebbende aen-
geteeckent, ende ordentelijck ter Secretarye van
hareEd: Mog: geliaiTeert te werden, onder yeder
quarderdaer aen de felve zijn behoorende.

Gelijck mede de felve Ontfangers fal werden
celaft, de Secretarifen daer toe te houden, datfy
hare (laten binnen twee Maenden nae 't expireren
van yeder fayfoen, fullen hebben over te leveren,
ende te voldoen, ende voldaen zijnde, fullen de
Secretarifen binnen den voorfz tijdt, aende refpe-
cliveGerechten moeten verthoonen, opdat haer
blijde byQuitantie, vanden Ontfangerop den
�aet geitelt, ofte daer benevens te exhiberen, dat
betflot voldaen zy.

XXI.

Datwyders de meer-gemelte Secretarifen ful-
kngelafr. werden als vooren, exactelick te practi-
feren den inhoudt van het xxj. Artijckel, dicte-
rende, dat den Impoft mede moet werden betaelt
vanoverwyfingen ofte overftellinge van Kuilin-
gen ofte Renten, uyt den prijs van verkoopinge
van onroerende goederen , die overgewefenzijn,
ofte over geftelc worden aen yemandt anders als
genden Verkooper fel ver, 'tzy Crediteur ofte an-
°^ere' dewyle gelooft wert,dat 't kh& niet over al
^cci)parighlijck wert geobferveert.
XVIII.

Item, het xviij. Art. vande Ampliatie, mede-
lengende, dat van't gene ten rantfoene wert be-
ogen , afgetrocken 't gelagh, treek-penningen,
°'teeenigeGodts-penningen, denxl. penningh
^E°et werden betaelt, het welcke mede (alfoo de
pioenen een gedeelte vanden prijs vande koop

DOprecifelijckfal geobferveert werden, aenge-
'^enanderfihts, ende by inobfervantie van dien
b^r°oterantfoenen bedongen werdende, hetghe-
^^ε"ε Landt voor een ghedeelte vanden xl. pen-

gii san werden gepriveert; Ende fullen derhal-
k| ^We* ^'Officieren als Secretarifen daer voor

ten te vigileren, ende daer benevens te befor-
_t^ r^at *^^e g^eene, die niet aenbrengen 't geene ten
don »^ene'^t0C ^pe^e-gelt> ^en^e vereeringe is be-

�^en > fullen werden aengefproken als Frauda-

de van ghelijcken inhoudt als hetfevende vande
Ordonnantie, uytgenomendat daer by gevoeght
is.in cas van contraventie, een pene van xxv. pon-
den van veertien grootent'elckenreyfebyelcken
Schout, Schepenen ofte Gefwoorens te verbeu-
ren : Ende dewyle Schout, Schepenen ende Ge-
fwoorens,veeltijts geen kennif�� en hebben vande
Ordonnantie, jae felfs nietlefen konnen,foo wer-
den de refpee�ive Officieren ende Secretarifen
mits defen gelaft, ten eynde fyluyden de felve op
't aenkomen in haere bedieninge, de fevende ende
twaelfde Artijckelen vande Ordonnantie, mitfga-
ders het voorfz xxxj. Articul vande Ampliatie,
ende de verklaringe achter elcke flaet te (lellen,
voor te lefen, ende nae haere befte kennif��, haer
daer van informeren, op dat de felve precifelijck
naer gekomen, ende in het toekomende daer van
geen ignorantie ghepretendeert werde, op de pe-
neninde voorfz Artioulen geftatueerc, jegens de
naerlatige Officieren ende Secretarifen ioo wel,
als regens de Schepenen ende Gefwoorens te
executeren, boven de penen in 't twaelfde Artijc-
kel vande Ordonnantie geftek.

Ende eyndelijck, dat de voorfz Secretarifen fal
werden gelaft, precifelijck te achtervolgen de Re-
folutien van hare Ed: Gro: Mo: vanden xx�j Mar-
tij 1630. houdende in fubftantie, dat den tachtig-
ften penningh moet werden betaelt van fodanige
goederen, de welcke verkocht, endeden veer-
tighflen penningh daer over betaelt zijnde, we-
derom by den Verkooper vande felve goederen,
werden iiengenomen door mancquement van be-
talinge der uytgeloofde koop-penningen by den
Kooper, ende die vanden eerften Februarij 1651.
tot confirmatie ende efclarfifTement vande felve
daer op gevolgt, dicterende dat van alle fodanige
verkochte, ende weder aengenomen goederen,
moet werden betaelt eens den vollen veertighflen
penningh, in aenfienvande eerfte verkoopinge,
ende noch eens den tachtighften penningh, ofte
halven veertighflen,ter faecke vande weder over-
neminge der felver verkochte goederen.

Aengaende den voorfz Ιητροβ vanden twin-
tighften penningh.

Nademael ondervonden wert dat meeftalle de
Secretarifen geen Regifter vanden twintighften
penningh zijn houdende , het welcke nochtans
ten hooghften dienftigh is, Is goet gevonden ende
verftaen, de Secretarifen midts dei�n te ordonne-
ren , ende te laften, ten eynde fyluyden, van alle
d'erfT�nifl�n hen aengebracht werdende,een apart
ende pertinent Regifter fullen hebben te houden,
ende daer inne d'aengebrachte parthyen gheregi-
ftreert hebbende, de felve by de Aenbrengers ful-
len doen onderteeckenen, ende vervolgens daer
aen regiftreren alle de taxatien vande voorfz aen-

7.X ij ge-

-ocr page 1271-



			- « ψ .« « - * m ψ Byvoeghfel van eenige PIacaten,&c«
	2531


		Naerdcr Ordre,opd�practijcquevandeOrdonnantie oyer denImpofl_Vi den twhuighfle� ende veertighflen penningh. In date den xyjanuarij 1659.

				alfoo vele abufen werden gepleeght, SoowerH de voorfz Secretarifen, ende anderen gel_aft j^Cnfelve Artijckel in alle deelen precifelijck te \ά tervoigen, ende dat fyluyden, lbo wanneer do fraude ofte verfuym, den dubbelden Impoft _νο? gens 't voorfz Artijckel voor de gemeenefaed lal zijn vervallen, ende tot haerder kennifl�&) zijn gekomen , ghehouden fullen zijn den felven dubbelden Impoft, fonder eenige conniventier? innen ende verantwoorden,op pene datbym_3ncquemant,ofte nalatinge van dien,den voorfz aoi belden Impoft t'allen tyden aen haer fal werden verhaelt, ende tot haerder lafte in hare refpe<frivc ftaten fal werden uy tgetrocken ende verhoocir XII. Item, het twaelfde Artijckel, aengaende het fubjeft van 't houden van pertinente Reg�fters ende Prothocollen vande Secretarifen, ende over geen tranfporten te mogen ftaen, ofte felfs niet te Boeck te ftellen, ten zy al vooren blijekedatden Impoft betaelt zy, ende dat fy voor liet tranfport ofte hypothecatie, ghehouden zijn de Brieven te prothocolleren, omme in 't doen van 't tranfport ofte verbintenift� by den Officier, ende twee van den Gerechte in 't Regifter ofte Prothocolomler- teyekent te werden,mitfgaders het uytgevenvan de felve Brieven binnen de veerthien dagen, als zijnde een vande voornaemfte Articulen vande Ordonnantie, ende meeft, ftreckende tot weerin� ge van frauden, ende daer aen nochtans, niette� genftaende de fware penen, (als privatie van hare Officien, ende arbitrale correctie in 't felve Am* cul geftatueert)by vele groot mancquemencwert bevonden. XIIII. Ende devvyle volgens den inhoudt van 't veer- tiende Artijckel, in cas van noodige taxatie,niet de onroerende, maer de roerende goederen affon� derlijck moeten werden getaxeert, 't geene mede op vele Plaetfen tot groote inobfervantie is ver- vallen,axerende veeltijts de Gerechten d'onroe- rende, ende niet de roerende goederen, ende dat foo laegh dat het gemeene Landt merckelijckaen hare gerechtigheyt komt te verliefen, ende gne- lijckhet felve Artijckel mede di�reert, dat den Verkooper ende Kooper gehouden zijn, den op- rechten prijs vande koop aen te geven, Dat omme daer inne te voorfien, de Secretarifen expreilehcs fullen werden gelaft, ende werden glielaft niidts defen, in hare refpeclrive ftaten altijdtden felven prijs uyt te drucken, ende haer te wachten van foodanige taxatien, tegens den expreiTen inliou van't voorfz Artijckel meer te doen, oftegeao⁰ gen gedaen te werden. XVI. .,. Dat mede de voorfz Secretarifen ghelalt ui werden, gelijck de felve werden geiai� mits delen exadtelijek nae te komen den inhoudt van netje� ftiende Articul, verbiedende wel expreiTelick, da fyluyden gene opdrachten van Kuftingen, Rente, ofte andere Brieven fullen mogen maecken, j felfs niet minuteren, voor dat daer van den vee - tiginte»
IE Gecommitteerde Raeden vanden Sta- ten van Hollandt ende Weft-Vrieflandt, in achtinge nemende, dat vele ende vcr- fcheyde Articulen van de Ordonnantie op 't ftuck vanden twintighften ende veertienden penningh ghe�maneert, ende daer onder eenige vande meefte importantie,omme de frauden ende contraventien, jegens't voorfz middel te weeren, niet alleene volkomenrlijck ende naerbehooren werden onderhouden , hebben dienftigh ende noodigh geacht, dat alle Officieren ende Secrera- rifl�n vande refpe&ive Steden ende Dorpen, de voorfz Ordonnantie, mette Ampliatien, Waer- fchouwingen ende Refoluticn daer op tot noch roe genomen, van nieuws fullen werden toe ghe- fonden, met exprei�e laft, ten eynde de felve alle de voorfz Articulen precifelick, ende naer der felver forme ende inhouden fullen hebben naer te komen , ende (foo veel in haer is) te doen naer- komen- Ende in fpeciedat de felve exaft ende naeuw reguard fullen hebben te nemen,ende haer uy terfte debvoir te doen, dat de naer-gementio- neerde Articulen, als aende welcke wel de meefte inobfervantie wert bevonden,naer haren inhoudt als vooren werden gepra&ifeert. Op den veertighfien penningh. VII. Als, eerftelijck het fevende Articul, dineren- de onder andere, dat geene Brieven van Verlyen ofte CeiTien, daer van den veertighften penningh moet werden betaelt, by Schepenen mogen gei�- gelt werden, ten zy hen blijcke.ende op den Brief gheftelt zy, dat den veertighften penningh daer van is voldaen. Ordonnerende over fulcks alle SecretariiT�n, ende anderen eenigh bewindt vanden voorfz Im- poft hebbende, dat fyluyden de fommen vande tranfporten ende hypothecatie inde Brieven, ful- len hebben te exprimeren,ende onder aende felve Brieven te ftellen Solvit, metexpreifie vande fom- me vanden betaelden veertighften penning, ende dien onvermindert quitantie aende geenen die fulcks begeeren fullen, hebben te geven. IX. Item, het negende Artijckel raeckende den tijt geprefigeert tottet doen vande tranfporten, ende het alvoorens betalen vanden veertighften pen- ningh, (te weten binnen fes weecken naer de ver- Jkoopingen) 't welck feer qualijck wert gheobfer- veert, als werdende de tranfporten dickmaels eerft jaren ende dagen naer de verkoopingen ge- daen, ende de betalinge vanden Impoft, daer naer uyt geftelt, ofte in 't geheel vergeten, immers niet verantwoort, ende veeltijts eerft betaelt, fo wan- neer de felve goederen noch meermaels zijn ver- koft, ende over gedaen, fulcks dat de tranfporten op den tweeden ofte derden Kooper werden ghe- daen, het koopen van goederen op onbekende namen, ende het over doen vande gekochte goe- deren, binnen den tijdt van drie dagen, waer door

-ocr page 1272-



	J533 Op'cftuck vanden twintighften en xl. Penningh. 1534.

	■elften ofte tachtighften penning refpedivelyck 1 f elc zy» ^a'^s ftreckende 't felve mede tot merc- t >l' keweeringcvanfraudenendecontraventien. * XIX.	teurs, ende fubject wefen de penen regens de foo- danigen by Ordonnantie geftatueert, XXII. Item, het xxij Artijckel vande Ampliatie, aen- gaende de reductie vanden penningh twintich totten penningh vijf en twintigh. XXXI. Ende noch het xxxj Art, vandeAmpliatie,zijn- de van ghelijcken inhoudt als hetfevende vande Ordonnantie, uytgenomendat daer by gevoeght is,in cas van contraventie, een pene van xxv. pon- den van veertich grooten t'elcken reyfe by elcken Schout, Schepenen ofte Gefwoorens te verbeu- ren : Ende dewyle Schout, Schepenen ende Ge- fwoorens.veeltijts geen kenniil� en hebben vande Ordonnantie, jae felfs nietlefen konnen,foo wer- den de refpee�ive Officieren ende Secretarifen mits defen gelaft, ten eynde fyluyden de felve op 't aenkomen in haere bedieninge, de fevende ende twaelfde Artijckelen vande Ordonnantie, mitfga- ders het voorfz xxxj. Articul vande Ampliatie, ende de verklaringe achter elcke ftaet te (tellen, voor te lefen, ende nae haere befte kenniile, haer daer van informeren, op dat de felve precifelijck naer gekomen, ende in het toekomende daer van geen ignorantie ghepretendeert werde, op de pe- nen inde voorfz Artioulen geftatueert, jegens de naerlatige Oflicieren ende Secretarifen lbo wel, als tegens de Schepenen ende Gefwoorens te executeren, boven de penen in 't twaelfde Artijc- kel vande Ordonnantie geftelt. Ende eyndelijck, dat de voorfz Secretarifen fal werden gelaft, precifelijck te achtervolgen de Re- folutien van hare Ed: Gro: Mo; vanden xxiij Mar- tij 1630. houdende in fubftantie, dat den tachtig- ften penningh moet werden betaelt van fodanigc goederen, de welcke verkocht, ende den veer- tighften penningh daer over betaelt zijnde, we- derom by den Verkooper vande felve goederen, werden ;iengenomen door mancquement van be- talinge der uyrgeloofde koop-penningen by den Kooper, ende die vanden eerften Februarij 1651. tot confirmatie ende efclarfiffement vande felve daer op gevolgt, dicterende dat van alle fodanige verkochte, ende wed^r aengenomen goederen, moet werden betaelt eens den vollen veertighften penningh, in aenfien vande eerfte verkoopinge, ende noch eens den tachtighften penningh, ofte halven veertighften,ter faecke vande weder over- neminge der felver verkochte goederen. Aenzaende den voorfz Impofl 'vanden twn- tighflen penningh. Nademael ondervonden wert dat meeft alle de Secretarifen geen Regifter vanden twintighften penningh zijn houdende , het welcke nochtans ten hooghften dienftigh is, Is goet gevonden ende verftaen, de Secretarifen midts delen te ordonne- ren , ende te laften, ten eynde fyluyden, van alle d'erflenifl�n hen aengebracht werdende,een apart ende pertinent Regifter fullen hebben te houden, ende daer inne d'aengebrachte parthyen gheregi- ftreert hebbende, de felve by de Aenbrengers ful- len doen onderteeckenen, ende vervolgens daer aen regiftreren alle de taxatien vande Yoorfz aen- 7-X ij ge-

kern, het negentiende Artijckel vande Ordon- antie,taeckende 't flellen ende jaerlijcx vernieu- ^fl!_en vande Borch-tochten vande Secretarifen, * _or\|_iare adminiftratie vanden twintighften ende ^tighften penningh. Ende fal voorts aende Ontfangers vande ghe- meene Middelen werden ghefchreven , ende haer fpecialijck. ghelaft, de Secretarifen onder haer re- fort behoorende daer toe te houden, dat fy haere cautien volgens 't voorfz Artijckel jaerlijcks bin- nendeMaenc van Januarius vernieuwen, ende de felve inden beginne vande Maent van Meert daer aen volgende, aen hare Ed: Mog: compleet over feynden, omme op de Lyften te maecken van alle <je Secretarifen onder de refpe&ive Comptoiren vande Ontfangers vande ghemeene Middelen re- forterende, ende d'adminiftratie vanden twintig- den ende veertighften penningh, hebbende aen- eeteeckent, ende ordentelijck ter Secretarye van hare Ed: Mog: geliaffeert te werden, onder yeder quartierdaer aen de felve zijn behoorende. Gelijck mede de felve Ontfangers fal werden gelall, de Secretarifen daer toe te nouden, dat fy nare (laten binnen twee Maenden nae 't expireren van yeder fayfoen, fullen hebben over te leveren, ende te voldoen, ende voldaen zijnde, fullen de Secretarifen binnen den voorfz tijdt, aende refpe- ftiveGerechten moeten verthoonen, opdat haer Blijckeby Quitantie, vanden Ontfangerop den flaet geftelt, ofte daer benevens te exhiberen, dat lietflot voldaen zy. XXI. Datwyders de meer-gemelte Secretarifen ful- iengelaft werden als vooren, exaftelick te pradli- feren den inhoudt van hetxxj. Artijckel, dicte- rende, dat den Impoft mede moet werden betaelt van overwyfingen ofte overftellinge van Kuilin- gen ofte Renten, uyt den prijs van verkoopinge van onroerende goederen, die overgewefenzijn, ofte over geftelt worden aen yemandt anders als aendenVerkooper felver, 't zy Crediteur ofte an- dere, dcwyle gelooft wert,dat 't fcJve niet over al «enparighlijck wert geobferveert. XVIII. 'tem, het xviij. Art. vande Ampliatie, mede- brengende, dat van't gene ten rantfoene wert be- ogen, afgetrocken 't gelagh, treek-penningen, °«eeenigeGodts-penningen, denxl. penningh ^et werden betaelt, het welcke mede (alfoo de '^Uoenen een gedeelte vanden prijs vande koop w precifelijck fal geobferveert werden, aenge- '^enanderfihts, ^ende by inobfervantie van dien b^r°oterantfoenen bedongen werdende, hetghe- ■^ -^ar»dt voor een ghedeeke vanden xl. pen- g« Kan werden gepriveert: Ende fullen derhal- U\| ^We^ d'Qfl�cieren als Secretarifen daer voor �enH ^Π ^te ^viS''^eren' ^e»de daer benevens te befor- ianrf ^^e S^eene> die niet aenbrengen 't geene ten doa !^ener'^t0t P^elde-gek, ende vereeringe is be- 'i"ⁿ > fullen werden aengefproken als Frauda-

-ocr page 1273-

Byvocghfel van een

*536

alle haere ftaten te ftellen, ende by Schout en I
Schepenen te doen teyekenen de verklaringe _nJ^enaer geinfereert.

Wy ondergefchreven Schout ende Schepe_nei

tot attefteren ende verklaren¹

dat wy defen ilaet van 't fayfoen ingaende priJ
Aprilis, efi ey ndigende ultima September
tegens het Prothocol vande Opdrachten ende
Hypothecatien, alle by den Schout ende c\v_eeSchepenen, volgens het twaelfde Artijckel vande
Ordonnantie gheteyekent, mitfgaders 't Regift_ervande aengebrachte goederen , den twintiglift_eilpenningh volgens d'Ordonnantien ende Placaten
fubjeft zijnde, ghevifiteert, endemettetvoorfz
Prothocol ende Regiiler accorderende bevonden
hebben, ende dat (onfes wetens) geen verder
recht van veertighile, tachtighile ofte twintighfte
penningen in 't voorfz fayfoen, by onfen Secre-
taris is ontfangen, nochte ten behoeve van 't ghe-.
meene Landt vervallen, als indefelve ilaetver-
antwoort is. Actumden

Ende ten eynde alle ende een yegelijck vande
Secretarifen, foo wel inde beflooten Steden,als
ten platten Lande, mogen weten, vvaer naerfy.
luyden haer fullen hebben te reguleren, Is goet-
gevonden, dat defen gedruckt, ende de felve Se-
cretarifen toegefonden fal werden, tot haere nae-
richtinge. Gedaen inden Hage den negenen-
twintignften'Januarij fefthien-hondert negenen
vijftigh. Ter Ordonnantie vande Gecommitteer-
de Raden. Herh' van Beaumont.

gebrachte goederen ghedaen, daer van de princU
pale Adten, benevens hare ftaten, als voor defen,
terKamere vande Reeckeninge werden over ghe-
fonden, ende blyven beruftende $ ende fullen me-
de gehouden zijn, 'cfelve Regiiler tot allen tyden
den Officier te exhiberen, ende extract daer van
te verleenen , op de pene in 't feventiende Artijc-
keJ vande Ordonnantie begrepen.

Ende fullen de Secretarifen gehouden zijn den
voorfz twintighilen penningh t'elckens te ver-
antwoorden , binnen 't fayfoen daer inne de ver-
fterf��niflen fullen zijn ghevallen, ofte indien fy-
luyden door eenigh merckelijck belet daer inne
wierden verhindert, foo fullen fy als dan in haere
ftaten daer van (mette redenen vande verhinde-
ringe) by memorie mentie hebben te maecken,
ende ten minften daer van verantwoorden in 't
naeftvolgende fayfoen, op pene dat fulcksniet
ghefchiedende, ende fulcks den twintighilen pen-
ningen als vooren, niet geinnet ende verantwoort
werdende, niet tegenftaende d� goederen haer
tydelijck, volgens d'Ordonnantie fouden aenge-
bracht wefen, de voorfz Secretarifen daer over
convenibel fullen zijn, ende terfaecke van haere
naerlatigheyt, incurreren fullen de penen tegens
de naelatige Erfgenamen α latere ofte afcendenti
linea, in 't aenbrengen vande ge�rfde goederen,
geilatueert.

Ende op dat te beter confteren mogen vande
exafte naerkominge vande .voorfz ordre , Soo
werden de Secretarifen midts defen gelaft, achter

Tlacaet, verbiedende het Schutters (jilde in ^rabandt, eenige Taeffck cn�

fuper/litieufe Vergaderingen te houden, &c. Oockgeen Bourgondifihe Kruyfen in hare Vaend� ofu an-
dere teeckenendesvoorfz Gilden^egebruyeken. Indateden ι8 Februari/ 1659.

D'Eerfle Prefiderende ende andere Raeden
van Brabandt, onder de Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den genen die defen ful-
len fien ofte hooren lefen, Saluyt. Alfoo
niet tegenftaende diverfche Placaten van rijdt tot
tijdt by defen Staet gheemaneert tegens het fre-
quenteren vande conventiculen der Papiften, en-
de exercitien van Paufchelijcke fuperftitien, als
noch bevonden wert, dat die vande Roomfche
Religie niet alleenlijck en zijn continuerende,
maer dat der felver infolentien ende aengenome-
ne licenti�n van dage tot dage grooter werden.en
zijn toenemende, jae dat fy dekhe derven in 't
aenfien van Officiers, en Predicanten publijcque-
lijck bethoonen, tot groote ergernifl� van die van
de ware Gereformeerde Religie: oock eenige van
de Paeps-gefinde, die verklaren genegentheyt tot
de ware Religie te hebben, befpotten, ende belac-
chen, ende foo daer door, als andere middelen
ende dreygementen werden gediverreert, om tot
het ghehoor van Godts Woort, waer toe fy ver-
klaren ghenegentheyt te hebben, te komen, tot
welcke ende andere inconvenienten de Schutters
Gilden ten platten Lande veel contribueren, al-
waer dat men den anderen verhardt tegens de
ware Religie onder eedt, dat fy goet Rooms zijn

en blyven fullen , ende tot dien noch onderftaen
in hunne Vaendels ofte andere teeckencn vande
voorfz Gilden, publicquelijck te voeren de Bour�
gondifcheKruyfen. SOO I ST, dat Wy inden
naem vande Hoogh ende Mo: Heeren Staten Ge-
nerael der Vereenighde Nederlanden, blyvende
de voorgaende Placaten tegens het frequenteren
vande conventiculen der Papiften , ertoe exerce-
ren van Paufchelijcke fuperftirien.als mede tegens
de Jefuiten, Priefters, Papen, Monicken, ofte an-
dere geordende Perfoonen vande Roomfclte-gC'
finden in haer geheel: Willende daer inne verfierj,
hebben goet gevonden de voorfz Schutters Gil-
den ten platten Lande teinterdiceren,gelijck\vy
de felve interdiceren by defen,eenige fuperftitieu-
fe Vergaderinge re houden, midtfgaderslietpre-
�eren vanden voorfz Eedt, als mede het voeren
vande voornoemde Bourgondifche KruyiTen < op
pene van eene boete van vijf en twintig» $^°f
by yeder een, 't zy hy den voorfz Eedt een and
voor ftaefr,'t zy hy den felven lijffelijck doet.otw
daer over ftaet, te verbeuren, boven,en behatv -
daer over noch arbitralijck geftraft te ^^ea^l'
den ; welcke voorfz pecunieie boete wy ve«»*^
dat eerft en.alvoorens in oppofitieontfang^
mogen werden, by de Contraventeurs fal n>o«

-ocr page 1274-

MOT

"■"«■■■

Op 't be-eedigen van alle Officieren �

M38

15*7

tie inde Steden ende Landen onder het refort van
haer Ho: Mo: door d'Officieren der voorfz Plaet-
fen fullen werden ghepubliceert ende geaffigeerr.
Lallende de voorfz Of��cierenjufticieren ende al-
len anderen dien 'taengaen mach, defe onverbre-
kelick te onderhouden, ende doen onderhouden,
procederende tegens de overtreders fortder eeni-
ge conniventie ofte verdrach. Ende op dacoock
defe onfe interdi&ie ende verboth re beter mach
werden naer-gekomen, foo laften ende bevelen
wy het Officie Fifcael van defen Rade, niet alleen
tegens de Contravenreurs als boven,nemaer oock
tegens de nalatige Officiers tot fufpenfte van hun-
ne Ampten ende Oificien,ende anderfints te pro-
cederen naer behooren, Want fulcks ten meeflen
dienfle vanden Lande bevonden is te behooren.
Aldus ghedaen in 'sGraven-Hage inden voorfz
Rade den achtienden Februarij 1659. Was gepa-
rapheert, Davidde Ruyter,^vt� Onder ilondt, Ter
Ordonnantie vanden felven Raede. In abfentie
des Griffiers, M, Snels.

, rden voldaen, te converteren een derdendeel
^fl'^e r den Aenbrenger, een derde voor den Ofl�-
^V0°cl'exeeutie doende, ende een derde voor den
irinen der Plaetfe daer de felve komt te gefchie-
V, Verklaren wyders dac het Gilde, alwaer

orts-aen den voorfz Eedt fal werden voor ge-

iaeft» °^^te g^nec*^aen ♦ ^aIs ^mec*^e ^die ^^len ^bly^venntinueren in 'r voeren van de voornoemde
jLreondiiche KruyiTen.contrarie defe pnfegoe-
Lmeyninge, noch boven de voorfz gefielde boe-
van nu voor als dan, wert verklaert van hun-
'p j'nnekomen, foo fy eenige hebben, vervallen te
in, ende inder daet te niet ghedaen ende afge-
blaft, Interdicerende voorts op gelijcke pene,
te converteren als boven, aen allen ende yege-
ijjcke vande Paus-gefinden wel expreffelijck by
Men, die vande voorfz Gereformeerde Religie,
sier', endeopwatpJaetshetfoude mogen zijn,
eenighfinstelafteren, befchimpen ofte befpotten.
Ende op dat niemandt hier van ignorantie en pre-
tendere, Soo ordonneren wy dat defe Ordonnan-

Waerfcboumnge vande Staten van Ho�andt _% Op 't be-eedigen van alle Offi~

eieren, datfe 's Landts Impoflen betalen fullen. In date den xx Februarij 1659.

DE Staten van Hollandt ende Weit-Vrief-
landt, DOEN TE WETEN , Dat
Wy om goede redenen ende confidera-
tien voor den dienfl vanden Lande, ende
fpecialijck,omme alle onfe goede Ingefetenen en-

nutteer de Raden, in 't een ofte ander Quartier, ofte
oock voor de Hoven vanjuflitie, ofte Kamere van
Reeckeninge [oude moeten afleggen, voor foo veelde
felve hare vafle woonplaetfe binnen defe Provintie
zijn hebbende.

de Onderdanen op 't exempel van de refpedive

Officieren, Magiftraets Perfoonen ende andere,

belooven ende fweeren, de gherechtighey c

pattende deel hebbende aende Regieringe, ende
van de felve dependerende, te houden tot exacte
praftijeque ende betalinge van onfe gemeene
Middelen van confumptie, ende particulierlijck
ten aenfien vande Wynen,Bieren,'t Gemael ende
Bciliael, by provifie hebben goetghevonden te
atrcfleren, de Formulieren van Eeden hier naer
volgende.

van't Landt van Hollandt ende Wefl-Vrief-
landt , in reguard vande Confumptie vande Wy-
nen, Bieren,'t Gemael ende Beftiael, oprechtelick
ende ten vollen te fullen betalen, fonder daer van
byiluyckinge,compofitie,inhoudinge onder pre-
text van vereeringe , gedane dienften, ofte ander-
fints , dire&elijck ofte indirectelijck, yets voor-
bedachtelkk te verminderen. Ende niet alleen
niet te fullen gedoogen,maer oock met alle forgh-
vuldigheyt naer ons uyterfte vermogen te fullen
beletten, dat fulcks door onfe Huyfvrouwen,
Kinderen, Dienftboden, ofte yemant anders, 't zy
binnen , 't zy buyten onfe Familien mede tot 011-
fen voordeele , dire&elick of indire&elick niet en
ghefchiede, Soo waerlijck moet ons Godt Almachtige
helpen.

Formulier van Eedt by de Magiflra-

ten ende Regenten vande Steden ende Dorpen te
doen, boven den voornoemden generalen Eedt.

Formulier, vanden Eedt te doen by de

Heeren comparerende inde Vergaderinge van de
Uuren Staten van Hollandt ende Wefl- Vrieflandt,
hallen Officieren, alsBailliuwen, Schouten, Dro-
flen,ende hare Subflituten ofte Stedehouderen, by
alle Heeren, ende Ambachts - Heeren, mitfgaders
Borgemeefleren, Schepenen, Juflicieren,Vroetfchap-
pen, ende alle andere Regenten, oock Penfionariffen
ende Secretariffen inde Steden, 's Graven-Hage
dan onder begrepen, Qntfangers vande gemeene
Middelen,hare Commifen,ende Deurwaerders van
haere Comptoiren, midtfgaders Dijckgraven ende
Heemraden,oock Collegien van Leenmannen,Man-
»W, Mans mannen, alle de Schouten, Ambachts-
hwa».rders, Buyr-meeflers,Schepenen ende Gerech-
ten, Gefwoorens, ende Secretarie�n vande Dorpen
ten platten Lande, mitfgaders oock by alle diegeene
die eenige Ampten van hare Ed: Groot Mog:, ofte
Tif⁶ ^Su^^terne Collegien van Staet ontfangen
nebben, te weten diegene die den Eedt van fuyve-
ttngefagrepen in haer Ed: Groot Mo: Refolutie van
^date den xx�ij Februarij desjaers 1656. ofte voor
■"er Ed: Groot Mog:, ofte voor de Heeren Gecom-

belooven ende fweeren, dat wy den Pach-

teren, inden opheve vande ghemeene Midde-
len geen belet en fullen doen, oock niet en fullen
gedoogen, dat de Pachters vande Importen op de
Confumptie vande Wynen, Bieren, 't Gemael
ende Beftiael, met yemandtfullepcompoferen,
maerdat wy d'Ingefetenen van N. tot betalinge
van des Landts volle gerechtighey t vande voorfz
Middelen fullen houden, Soo waerlick moet ons Godt
Almachtigh helpen.

7.X iij

For-

-ocr page 1275-



	5 3 9* Byvocghfcl van eenige Placaten, &c
	5 3 9* Byvocghfcl van eenige Placaten, &c			»540


		Formulier van Eedt by Schepenen Cotnmijfariffen ah Rechters te elven, bovenden voorfz generalen Eedt.	die vermidts no�nvendige abfentie ofte o<><�..�■ gentheyr, niet onder den Eedt ghebracht hebkT konnen werden , ende aen hare refpedrive vvoo" plaetfen fchriftelijcke laft latende, ommehaerr * gens feeckeren te prefigeren dage perfooneliJi t'haren korte te vervoegen voorden Officier end Borgemeefteren, of Schepenen vande Stadt h_aer^eder refidentie, ofte ten platten Lande woonende' voor den Officier ende Borgemeefteren, ofSclie' penen der naeft-gelegene Stede inden ring[_1Va' hare Verpachtinge begrepen. Ende fullen de gemelte Heeren onfe Commif. farif��n aen de voorfz refpeclive Officieren over. leveren de Lyfte van die geene die, midts redenen voorfz, in haerluyder diftrict den Eedt nietafee, nomen heeft konnen werden , oock de felve Offi. eieren by folemnelen eede doen belooven, de voorfz Abfenten op 't bovenflaende Formulier, ten overftaen van Burgemeefteren ofte Schepe- nen , den Eedt folemne�jck te fullen afnemen, met laft, omme de felve 't voorfz Formulier mede te doen onderteeckenen, ende daer van tenfpoe- dichiten, met overfendinge vande onderteecW de Formulieren, aen ons bericht te laten toe. komen. Ende in gevalle buyten vermoede, daeropty yemandteenigh efclairciifement mochte begeert werden, fullen de voorfz onfe Commiffariifen.de felve t'fy nen kofte doen herwaert komen, omme voor ons felfs be-eedight te werden. Ende ten eynde de verbinteniiTe ofte obligatie vanden voorfz Eedt alomme eenpaerlijck ende gelijckelijck inganck nemen, midtfgadersalle oc- cafien, omme onfe falutaire intentie in defen te eluderen, ten beften geprevenieert werden moge. foo hebben wy goet gevonden, dat van de voor� gheexprefl�erde onfe Refolutie by publicatie al- omme kennii�� fal werden gegeven, foo wy zijn doende mits defen: met laft aen allen ende eenifl yege�jcken dien'taengaet, verdacht te fullen wefen, haer van nu af aen metter daet foodanigh te gedragen,als of fy den voorfz Eedt erTedivelics geprefteert hadden, ende met advertentie�, dat de voor-gemelte Heeren onfe Commiilariifen, haer niet alleenlijck op 't voorfz Formulier, voor foo veel het toekomende belanght, be-eedigen lul en, maer daer benevens oock haer by eede MM doen verklaren, dat fy fich naer den innehouden vanden felven Eedt precifelijck hebben gedragen- t'federt dat fylieden vande jegenwoordige onie Refolutie kennifle bekomen hebben. Zijnde wyders by ons verftaen ende g^IieK%\| veert, dat ter expiratie van yeder Jaer, den VOO Eedt generalijck vernieuwt fal werden, rnet * meleendecorporeleexpurgatie, ten ^aenlieV_nden geenen die albereyts des Jaers te vooren Eedt ghedaen fullen hebben, van dat fy naer, veel het ghepaiTeerde belanght, oock precje»j naer den felven Eedt ghereguleert ende gedrag hebben : Ende dat alle die gene die in gevolge 't geene voorfz is, den boven-ftaendeii1» werden afgenomen, oock formelijck eede *

Wy belooven ende fvveeren , dat wy foo veel in ons is, de oprechte ende gelijcke praetijcque vande genieene Middelen, fullen hanthaven,ende dat wy in queftien of gefchillen, ter faecke vande voorfz Middelen tuifchen parthyen vallende, en- de voor ons komende, eenyegelijckrechtende Juftitie fullen doen, gelijck wy na recht,redenen, de Placaten, Ordonnantien, ende in goeder con- fcientie fullen bevinden te behooren, fonder eeni- ge conniventie, Soo imerlijck moet ons Godt Almach- tigh helpen. Formulier vanden Eedl bydenOffi* eieren inde Steden, ende de Hooft-Oficieren ten platten Lande, mitfgadees hare refpeflive Subfi* tuten te doen, boven den voorfz generalen Eedt. ''S» Wy belooven ende fweeren,dat wy alle de gene die wy bevinden fullen des gemeene Laqdts Middelen ghefraudeert, of van de felve Middelen gecompoi�ert,of de Placaten ende Ordonnantien van dien gecontravenieert te hebben, 't zy Pach- teren,'t zy Burgeren of Inwoonderen , ter faecke vande voorfz ghepleechde frauden, compofitien ende contravennen, mitfgaders oock van compo- fitien, om minder dan de volle boete t'ontfangen, fullen calangeren, ende daertegens procederen 4ils naer behooren,fonder eenige conniventie.dif- fimulatie ofte faveur, Soo waerlijck moet om Godt Al- machtigh helpen. Formulier vanden Bedt by de minder Officieren ten platten Lande te doen, boven den voorfz generalen Eedt, VT7y belooven ende fweeren, den Pachteren van W de gemeene Landts Middelen, achtervolgens de Placaten ende Ordonnantien , alle behoorlijc- ke hulpe ende affiftentie te fullen doen, oock de compofitien, voor foo veel in ons is te fullen wee- ren, Soo waerlijck moet ons Godt Almachtigh helpen. Zijnde onfe goede meyninge ende vafte Refo- lutie,daer op met den eerilen door eenige Heeren uyt het midden vanden onfen albereyts ghecom- mitteertjde Perfoonen inden hoofde van't voorfz Formulier geexprefleert, formelijck, ende corpo- relijck te doen be-eedigen: Welcke Heeren onfe Gecommitteerden fullen wefen voorilen met au- rhorifatie ende laft, omme haer ren fine voorfz door alle de Steden van onfen Lande van Hollant ende Weft-Vrieilandt te vervoegen, ende tegens haer arrivement inde felve aldaer mede te be- fchryvende Perfoonen van 't omleggende platte Landt, die volgens 't geene voorfz ftaet mede be- eedight fullen moeten werden: Doende allen den geenen die lyluyden den voorfz Eedt fullen heb- ben af ghenomen, 't voorfz Formulier, oock met hare gewoonlijcke fignature onderteeckenen, ten wekken eynde haer eenige gedruckte Exempla- ren fullen werden mede gegeven 5 oock voorts formerende eene pertinente Lyite van die geene,

-ocr page 1276-

_rt ₄1 Ordre op de groote v

i'ckfullenwerdenghewaerfchouwt, ghelijckfy

�42

fraude ofte contraventie te hebben ghepleecht,
daer over eff�clivelijck ende metter daer geftraft,
ofte ghemul&eert te worden, in conformit� van-
den inhoudt der Placatenende Ordonnantien op
't ftuck vande gemeene Middelen gedaen emane-
ren, fonder dat daer inne eenige conniventie ofte
mitigatiegebruycktfal worden.

Ende ten eynde niemandt hiervan ignorantie
pretenderen, maer alle ende een yegelijck weten
moge, waer naer hy hem hebbe te reguleren, Soo
begeeren wy, dat defen alomme fal werden gepu-
bliceert ende gheaffigeert daer het behoort, ende
in gelijckegelegentheden te gefchieden gebruyc-
kelijck is. Gedaen inden Hage, in onfe Staetfche
Vergaderinge, op den xxij. Februarij 1659. Ter
Ordonnantie vande Staten. Herl�' van Beaumont.

irerden-ge

I den 's Jaers daer aen, haer, noopended obfer-

L�ie vanden felven in maniere voorfz, by eede

jls vooren fullen moeten expurgeren.

Indien verftande nochtans, dat alle die geene
die den voorfz Eedt geprefteert hebbende, nae-
pjels vande Magiftrature, 't Ampt, ofte de quali-
_tevc,uyr krachte vande welcke fy den voorfz eedt
hebben moeten afleggen, mochten komen ont-
kleedt te worden, oock daer door van den felven
«edaenen Eedt fullen wefen ontflagen, blyvende
niette min, gelijck oock alle andere onfe Onder-
danen ende Ingefetenen, gehouden 's Landtsge-
techtigheytin allen deelen te voldoen, op pene
van t'eeniger tyde bevonden werdende daer inne

Den goetwilUgen Leferfal'el'Ordonnantie vanden %6 februari) 1659. opren taux van 't Sout ten platten Lande
van Brahandt, hier naer opren Jare 1661. denfefien September gedruckt vinden.

TUcaet, beheifende ordre op degroote vande Turf bonnen in Hollandt. In

dateden i^Maert 1659.

E Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt, Allen den geenen die delen fullen
fien ofte hooren lefen, Saluyt. DOEN
TE WETEN, Dat wy bemerckende
verfcheydene difordres, ende ongelijckheden, die
t'federteenigen tijdt herwaerts inden felven Lan-
de gepleecht zijn, ontrent het tonnen ofte meten
vanden TurfXop den dertighften Julij des voorle-
den Jaers 1658. naervoorgaenderypedeliberatie
verilaen, gerefolveert ende gheordonneert heb-
kn, dat van doen voortaen alomme binnen den
\norfz Lande van Hollandt ende Weft-Vrieflant,
ttneeenparige ordre ende mate op 't meten ende
tonnen vanden TurfFgeintroduceert ende gheob-
ferveert foude werden,ende namentlijck,dat daer
inne foude werden gevolght d'ordre, Tonne ende
Mate binnen de Stadt van Leyden gebruyckelick,
ende in fpecie, dat de Tonne ghevult zijnde, drie-
iiael geftootemende als dan ioodanigh opgelecht
We werden , dat geen Turfven boven de kant
vande felve uytfteken, maer meeft gelijck blyven,
fonder eenige boet of opflach-Mandekens, ofte
jetwes anders daer by te doen,ende dat van elcke
jonne in dier voegen gevult, geftooten, ende de
Turfven metten boven-kant gelijck leggende, de
volle gerechtigheyt vanden Lande,volgens d'Or-
donnantie betaelt foude werden. Ende ten eynde
«gefeyde mate ende ordre voor het toekomende
^Gelijck naer behooren moge werden geobfer-
^rt,Soo hebben wy de refpe&ive Officieren en-
^Magiftraten in allen Steden ende Plaetfen,daer
X^l ^v°orfz Ons gerefolveerde is applicabel, ge-
iende geordonneert, gelijck wy de felve laften
;, ^e ^oraonneren by defen , dat fylieden foodani-
pordre fullen hebben te {tellen, ende die voor-
. ninge te doen,dat de Turf-tonnen die voortaen
in ^V°?^fz ^Steden ^ende Plaetfen gebruyekt ful-
* werden, voorden eerften April toekomende
ίίη*Α ⁿ 8^emaec^cende gecompaifeert, vol-
� ns den voet efi ordre hier boven geexpreiTeert,

ende naer de mate, henluyden ten dien fine fpeci*
alijck toe gefonden. Ende op dat de voorfz falu
taire ende hoogh-noodige ordre naermaels niet
wederom en kome te vervallen, ofte in verloop te
geraecken, Soo hebben Wy de voorfz Officieren
ende Magiftrateninlgelijcx gelaft endegeordon-
neert, gelijck wy de felve laften ende ordonneren
by defen, de voorfz Tonnen alomme van jare tot
jare naer de voorfz mate te hermeten, ycken ende
branden, ende voorts exaclelijck te beforgen, dat
de meetinge vanden TurfF niet anders als hier bo-
ven ilaet geexpreiTeert, ghedaen werde, oock ten
dien fine de Perfoonen tot het meeten vanden
TurfF gheordonneert, voor den voorfz eerften
Aprilis toekomende , ende vootts die geene die
daer toe hier naemaels fullen werden aengeno-
men, alvoorens tot d'exercitie van dien te werden
gheadmitteert, byfolemnelen eede te verbinden,
dat fy de voorfz ordre punituelijck naerkomen
ende obferveren fullen,alles op de boete van twee
hondert ponden van veertigh grooten ten ponde,
by de Contraventeur ofte Conrraventeurs te ver-
beuren, ende voorts in't reguard vande Perfonen,
tot het meten vanden Tum als boven gheordon-
neert, op pene van daer over als meyneedigen ge-
ftraft, ende ten eeuwigen dage uyt den Lande van
Hollandt ende Weil-Vrieilant gebannen te wor-
den. Ladende de refpe&ive Officieren met alle
vlijt ende vigeur te procederen, ende doen proce-
deren, tot executie vande boeten ende penen hier
boven geexpreiTeert, fonder eenige conniventie,
diflimulatieofteverdrach. Ende ten eynde een
yeder hier van kennifle mogen hebben,fal defe al-
omme gepubliceert ende gheaffigeert werden, ter
plaetfe daer men gewoon is publicatie ende ai�ixie
te doen. Gedaen inden Hage den veerthienden
Martij 1659. Ter Ordonnantie vande Staten.
Ter Relatie van hare Ed: Groot Mog: Gecommit-
teerde Raden. En.de ter Ordonnantie vande felve.
Herb¹' van Beaumont.

Pla*

-ocr page 1277-

Byvoeghfel van eenige Placaten, &c.

*543

Tlacdten vanden veerthienden f ulij 1^57 *ende negentienden Maert ι fc ₉\

Jegens de Complottetyen der Pachters vande gemeene Middelen in Hollandt.

E Staten van Hollandi ende Weft-Vrief-
Ilandt, in ervaringe komende,dat onder de
gene die haer met pachten zijn geneeren-
de, eenige baetibeckende, ende quaetwil-
lige Perfoonen, hen onderftaen voor't aengaen
vande Verpachtinge van des gemeene Lants Mid-
delen , onder den anderen complotteryen te ma-
ken over't verdeelen vande notabelfte Pachten,
ende fich te verbinden de fdve Pachten niet hoo-
ger als tot een ghelimiteerden pryfe aen te ftaen,
omme by middelen van dien, alleen Meefters van
de voorfz Pachten te bly ven, ende de felve Pach-
ten foo laegh ende weynigh te doen gelden als 't
henluyden goet dunckt » alles ftreckende tot
grooten ondiehft vanden Lande. SOO IST,
dat Wy daer inne willende voorfien, wel expref-
felijck verboden hebben, ende verbieden by defen
allen ende een yegelijcken, dat fylieden fich van
de voorfz complotteryen fullen hebben te ont-
houden , ende in fpecie egeene verdeelingen van
Pachten ofte ghemeenfchap van treek-gelden te
maeckeh,dired:eliek noch indireitelick in eeniger
manieren, op pene van lijf-flraf��,ende confifcatie
van goederen, fonderdat eenigen Japsvantyde
henluyden vande voorfz correclie ofte penen fal
bevryden, ι Beloovende den genen die foodanige com-
plotteryen [uilen komen te ontdecken, ende te hengen tot
kennijfe van Ons, ofte onfe Gecommitteerde Raden inde
refpetlive Quartieren, ofteoockaen onfeCommiJfarifen
epte Verpachtinge, een premium van fes honden ponden
te veertigh grooten in 't pont, midtfeaders impuniteyt
vande voor-gheroerdepoenen, in cas de voorfz Ondeckers
Complicen vande voorfz Complotteryen, ofte daer aen

fel/s mede (chuldighfouden moven geweejl zijn, endt i
boven dien hare namenf�creetfullen gehouden werie
Ende op dat defe onfe goede meyningemoge_ef
fecTr forteren, ende geexecuteert werden naerbe!
hooren, foo begeeren Wy, ordonneren ende ik
tueren midts defen, dat alle.de geenedieeenie�
Pachten komen aen te flaen, fullen gehouden we
fen eedt te doen in handen van onfe CommifTari!
fen, dat fyluyden voor 't aengaen vande voorfz
Pachten met niemant gecomplotteert, noch daer
over eenige contracten of verdeelingen gemaeckt
hebben, ofte dat fy yemant met belofte, ofte gek
ofte wat het foude mogen zijn, en hebben bel
weecht omme niet tegen haer te bieden, ofte re
mynen op eenige van 's Landtslmpoften, maer
yeder een buyten haer te noemen Compagnie in
haer vryheyt dien aengaende hebben gelaten ,al-
les directelijck nochte indirectelijck, maer datfy.
luyden ter goeder trouwen de voorfz Pachten
hebben aengeflaen. Ende fullen de Pachters tot
dien eynde mede aen opgemelte onfe Commiil'a-
rifl�n hebben aen tegheven alle de namen vande
Perfoonen de welcke nefl�ns haer in Compagnie
zijn , ende inde aenitaende Pachten herideren,
fonder eenige vande felve te mogen verfwyeen,
omme daer van aenteeckeninge te werden gedaen
by den Ontfanger die het aengaen fal, het welcke
de felve Pachters mede ghehouden fullen wefen,
des geverght zijnde, met foleranelen eedete be-
veiligen, Gedaen inden Hage den negenthien-
den Maert 1659. Ter Ordonnantie vande
Staten.

Herl�' van Beaumont.

I. De woorden in 't Cur/tjfgedruckt, zijn Anno 1659 hy gekomen.

Keure ende Ordonnantie JBydeUd: Mo: Heerendetfecommit

Raden vande ld: Groot Mo: Heer en Staten van Hollandt ende Wefl- Vrieflandt gheflelt, op het infant*
ende leggen vande Schepen ende Schuyten inde Haven tot Hellevoet- S/uys, waer naer den �tt�fi'
Mee/Ier aldder, als mede alle andere haer fullen hebb�n te reguleren. In date den 20 Maert 16}'9�

l Nden eerften, en fullen geenerhanden
j Schepen ofte Schuyten met haere volle

__jZeylen mogen vorder de voorfz Haven

in loopen, als tot het Steenen Kaey-werck,alwaer
mende Zeylenbuyten fal ftrijeken, opeen boete
van drie Carolusguldens yeder reyste verbeuren.

1'�

Daer en fullen geene Bevelhebbers van groote
Schepen, of Schippers van kleyne, hare Schepen
ofte Schuyten met Kabels ofte Touwen ergens
mogen vaft meeren, als aende Meer-palen, die al-
daer van wegen hare Ed: Mog: geftelt zijn $ oock
niet anders leggen als dicht aen 't eynde, ftrec-
ftende langhs deKayen, ende dat voor ende ach-
ter ghemeert, op een boete van drie Carolus gul-
dens t'elckens te verbeuren tot profijte vanden
Haven-Meefter,

III.

d'Ingekomen Schepen in voegen verhaelt, aen
de Meer-palen vaft gemeert zijnde, fullen de Be-
velhebbers ende Schippers foo wei van groote
als kleyne Schepen of Schuyten,met goet vinden
ende op de aenwyfinge vanden Haven-MeeiK'»
hare Schepen ende Schuyten moeten venegPj
ende die op't aenwyfen van den Haven-Mc^
voorfchreve, niet willen naerkomen desfelis '
dre, wert den Haven-Meefter geauthorifeervjj
toe Volck te ftellen , ende te laten doen1 naer iy
goetvinden, tot kofte vanden Bevelhebber»
Schipper, ende daer en boven betalen de Wj^
van dxie ponden, ende boven dien haere 1 o»
te mogen afkappen, ende haer ^^βΙΙτΓΐ^
Ende indien de Bevelhebbers ende ^Sci,1Pj,_nvoorfz den Haven - Meefter defwegen dre)j
fchelden, ofte mis-feggen, fullen verbeurd >J
en twintigh ponden. j_tefl})

-ocr page 1278-

"�'■""""""β

Op d�nkomende Granen_>*

1546

154

uu.

«m fullen geenige Schepen ofte Schuyten

verbeurte van vijf en twintigh Carolus guldens.

IX.

Alle deKoopvaerders ofte Buyten Lanrs-vaer-
d�rs, foo gheladen als ongheladen, welcke inde
Sluys ofte Doek havenen, fullen voor yeder Laft
aenden Haven-meefter betalen vanden eerften
October tot den leften Maert drie ftuy vers, ende
vanden eerften April rot den leften September
twee ftuy veFs, met defen verftande,dat de gemee-
neLandts�orlogh-fchepen, mitfgadersalleBin-
nelants-vaerders daer van vry ende exempt fullen
zijn, doch gehouden wefen 't Brug-geit te betale,

Indien des Winterdaeghs eenige Schepen met
Ys-ganck in quamen, ende de Haven ende Doek
toegevroofen zijnde,fullenalfdan moeten betalen
alle de koften , de welcke met byten, inkorten ,
ende anders, om haer Schepen te bergen, foude
mogen gedaen zijn,en dan boven 'tvoorfz Haven-
gelt, welcke penningen fyli�den aenden Haven-
meefter fullen gehoude zijn te betalen, eer fy met
haer Schepen uyt de Haven fullen vertrecken.

XI.

Soo wanneer in het Doek eenige Schepen leg-
gen om te timmeren , en fal men daer geen Bak-
ken , Plancken, Vlotten, ende Lichters los laten
leggen, maer het Hout ende Plancken op 't Landt
winden , ende de Lichters ende Vlotten wel vaft
meeren, op de verbeurte als vooren.

XII.

Niemant en fal vermogen in eenige groote ofte

kleyne Schepen ofte Schuyten des avondts nae

negen, ende des morgens voor vyven, Vyer ofte

Licht moge branden, op de boete van drie gulden.

XIII.

Item, falgheen vuyligheyt inde Haven, Sluys
ofte Doek mogen werden geworpen of geveecht
vande Kaeyen, op de verbeurte van drie gulden
voorfz.

X11II.
Alle de voorfz boeten fullen paratelick worden
geexecuteert, daer roe den Haven-meefter wort
gheauthorifeert, endeden Officiervande.nBriel
gelaft, hem daer in de behulpende bant te bieden,
tot koften vande Schippers.

Aldus ghedaen ende ghearrefteert huyden den
twintighften Haert fefthien-hondert negen ende
vijftigh. Ter Ordonnantie vande Gecommitteer-r
de Raden. Herb¹' van Beaumont.

bil)

ten op zyde ^van andere Schepen mogen lcg-

' ten ware dat fy daer aen moften loi��n ofte
!^e,ⁿ' _encj_e datgedaen zijnde, ende dan langer in
1 Haven willende blyven, fo fullen de felve daer
moeten leggen ter plaetfe daer den Haven-
ver hun fal ordonneren, op een boete van fes

guldens. _v

Alle Zee-varende Schepen die niet vers in zijn
pekomen, of Zeyl-reedeen leggen om uyc te loo-
° «fullen buyten de Sluys inde Haven niet mo-
gflWgen, maer de felve halen in het Doek, prin-
Ljljjck des Winters, ende voorts hare Schepen
tekorten, door de Sluys in het Doek, wanneer
<jen Haven-meefter haer het klve fal aenfeggen;
ten welcken eynde den Haven-meefter en Sluys-
vachter de Sluys ende Brugge fal openen, om de
Schepen te laten paif�ren; waer voor hy yder ma-
le fal genieten voor yeder Schip boven de vijftigh
Laft vier gulden, efi onder de vijftigh Lailen drie
eulden, ende alle Schepen of Scliuy ten boven de
nvintiehLait eene gul. ende daer onder half geit.
V I.

Den Havenmeefter fal wel letten, dat de groO-
te Schepen, om door de Sluys te korten, geen
Touwen aende Brugge, Sluys-deuren, ofte Rin-
cen.binnen inde Sluys vaft en maeckenj maer ful-
jen een Tuy-ancker laten voor uyt brengen, om
daer aen met een Touw door te halen , ende van
achteren een Touw met een Ancker laten ftaen,
om her Schip tegen te houden , op dat het door
hetinofteuyttreckenvan het Water, niet al te
ilerck inde Sluys aen en dringht. De voorfchreve
Sluys-wachter en fal de Brugge niet op halen,
voor dat de Touwen in voegen voorfz voor en
achter uyt fullen wefen gebracht.
VII.

In het door-pafl�ren van defe Sluys, en fal nie-
mantmet eenige Yfere Haecken of Boomen,inde
Brugge, Sluys-deuren, of in het Muyr-werck mo-
gen fteecken ofte haecken, op de boete van vijf en
twintigh Carolus guldens te verbeuren.
VIII.

De Schepen ofte Schuyten in het Doek geko-
men zijnde, fullen moeten werden gelecht, ende
ghemeert, fooals den Haven-meefter de Bevel-
hebbers ofte Schippers over de Schepen ende
Schuyten fal ordonneren ende aenwyfen, op de

Impoft op de inkomende Graenen-».
Ordonnantie, volgende de welcfy ten beboete vande gemeenefaecke, t'federt

4f>rili6$y. tot Jen]are 166%, incluys, inJe Provintie van Hollandt ende JVeft Vrieflandt, van wegen
ende volgen Je den confente van Je Heer en Staten van Jen /elven Lande verpacht is den/rnpo/l op de
inkomenJe Graenen.

taeldt fal worden aende Pachrer ofte Colleireur
van defen Impoft; van een Laft Tarwe, vijfthien
ftuy vers j van een Laft Rogge, Garfte, Haver,
Boeckweyt, Spelt, Wieken ende Boonen, thien
ftuyvers 5 van een Laft Mout, feven ftuy vers acht
penningen 5 yan Erweten, graeuwe, witte, ofte

7, Υ groene,

At van alle Graenen die over Zee, langhs
de Revieren, ofte per axe van buyten inde
Provintie van Hollandt ende Weft-Vrief-

bfjj ^land^c bullen werden ghevoert, ofte ghe-

-ocr page 1279-

Byvoeghfel van eenige Placaten,&c<

2547

*548

groene, oock van ront ende plat Saet in Tonnen
komende, naer advenant het Laft vijftien iluy v.

II.

Op dat den voorfz Impoft bequamelijck gehe-
ven , ende alle frauden daer inne voor ghekomen
mogen werden, foo fullen egeene der vooren-ge-
exprefleerde Graenen binnen de Provintie van
Hollandtende Weft-Vrieflant als boven ingeko-
men zij nde,uy t de Schepen ofte Schuyten geloft,
aen Landt gebracht, ofte in eenige Lichters over-
gefcheept, riochte vande Wagens of Karren ont-
laden mogen werden, voor ende al eer de rechte
quantiteyt ende qualiteyt van dien, met expreflk
ofte nominatie vande Schipperen , ofte Voerluy-
dcn die de felve gevoert hebben, mldtfgaders van
den Perfoon, ofte Perfoonen aenden wekken die
fullen wefen gheaddrefi�ert, aende Pachter, ofte
Collec~reur aengegeven, ende vande felve een be-
hoorlick billet ofte los-cedulle verkregen fal zijn:
Ende fal voorts den Pachter ofte Colle&eur ver-
mogen prefent te wefen als de voorfz loi�inge,
overfchepinge ofte ontladinge ghefchiet, om re-
guard te nemen, of de quantiteyt ende qualiteyt
vande aengegevene Graenen, met de voorgeroer-
de verkregene los-cedullen is accorderende, ofte
niet, fonder dat hem yemant daer inne fal mogen
refifteren, ofte verhinderen , alles, endeyeder
poincT: van 't geene voorfz is op de verbeurte van
de niet aengegeven Graenen, ende boven dien op
een boete van duyfent Carolus guldens by den
Contraventeur te betalen, oock voorts op arbi-
trale corre&ie naer ghelegentheyt ende exigentie
van faecken.

III.

Ende fullen tot verder verhoedinge van frau-
den, de Schippers met eenige Graenen over Zee
komende, gehouden wefen by exhibitie yan hare

Cognofcementen aenden Pachter, of des f_e|f
ordonneerde te doen biijcken, wat q_Uant-^Sge'
ende qualiteyt van Graenen fyluyden eer hkS!
van waer fy gekomen zijn, in ghefcheept, ofe*
geladen hebben. ' ^lfl-

11II.

Den Pachter vanden voorfz Impoft, f_a] j_n l
den vande Commii�arifen doen den behoorlick"'^!eedt, dat hy nochte yemandt van fynenc we ^ I
anders dan de volle gerechtighey t vanden ν oi?
Impoft, volgende defe jegenwoordige OrdonJ
tie, fal genieten, fonder met yemandt ter wereld 1
felfs, of door anderen, dire&elijck ofte indire�' I
lijck te compoferen, ofte te conniveren in eenip'"
manieren.op pene van 6oo Carolus guldens.en?
fal in ghelijcke pene mede vervallen die geer�e, 1 f
welcke met den Pachter, Colledteur, ofyemandt
anders van fynent wegen diredlelijck- ofte indire-
dtelijck als boven , compofitie ofte uytkoopgli_e!
maeckcoftegedaen fal hebben.

Ende fal den ielven Pachter gehouden zijn _al|_c |
Maenden aen handen vanden Ontfangerder�e.
meene Middelen in't quartier van fynen Pacht op
te leggen, ende te betalen een gherechttwaelfde
part vande penningen die de klveteriaedevan
den voorfz Pacht fal hebben uyt gelooft.

VI.

Op de Conditien ende Voorwaerden , foo
inde Generale, als in deie particuliere Ordon�
nantie begrepen, is Pachter ghebleven van delen
Impofte

voor den tijdt van een geheel Jaer, omme de
fomme van

Des t'oirkonden is defen gheteyekent by den
Gecommitteerden yanden Heeren Staten,optea

'Rffolutie vande Staten van Ho�andt _$ noopende 't veraccijnfen vande Wjm

ende Bieren. In date aen 5 April 16 $9.

andere vertrouwde Perfonen, fonder den voorfz
Impoft voor haere Reeckeninge te laten betalen
door de Wijnkoopers.Brouwers ofte Bierllekers;
daer van d'Heeren Commiflariiien by de voorfz
Refolutie vanden twee en twintighften Februari}
leftleden tot het afnemen vanden voor-geroerden
Eedtgedeputeert, ten fpoedighften geadverteerr.
ende daer benevens gelaft fullen werden.allen den

geenen die fyluyden naer de receptie defes oen
voorfz Eedt fullen afnemen, vande bovenitaende
haerEd: Gro:Mo: verklaringe expreii�lijckeote
waerfchouwen,met ferieufe vermaninge vannaer-
luyd� daer naer tot quy tinge haerder confcie^nt^
voortaen pun&uelijck� te reguleren. Accordee'
niette voorfz Refolutie. Herb¹' van Beaumort.

______

die gren fghemtighkomvandendeoverColldenColldoor

Formulier van Eedt, te doen by delVijn\oopersbinnen den Lande<V0$>'

latidt ende Weft- Vricflandt wonende.

ren, over de welcke ick t'mynen lafte (o^t ^
gen nemen ofte houden, 's gemeeneLantsimp
te voldoen _r om den felven wederom ty^ie�C^_cC

fCk beloove ende fweere, over alle de
I Wynen die ick voortaen aen anderen ter
λ confumptie fal verkoopen, ofteuytleve-

-ocr page 1280-

1^^^�^_«

Verbodt van vreemde dienden te Water»

155:0

»549

_e ₀f anderfins aenden Kooper te vinden, de
^1,1 jjegerechtigheytvan 't Lfint tefullen betalen,
/°_n�jcrdaer van by fluyekinge, compofitie, ofte
eenige andere manieren dire&e�ck of indirecte-
fck yets voorbedachtelick te verminderen : ende
oiecalleen niet te fullen gedoogen,maer oock met

alle forghvuldigheyt, naermijn uytterfte vermo-
gende fullen beletten dat fulex door myne Huy ��
vrouwe, Kinderen, Dienftboden, ofteyemantan-
ders,'tzy binnen,'t zy buyten myne Familie,mede
direftelick ofte indireftelick niet en gefchiede, Soo
waerfyck moet my Godt Almach�gh helpen.

formulier van Eedt,tedoen by de 'Brouwers ende Bierfieec^ers binnen den

Lande van tiollandt ende fVefl-Vrieflandt woonende.

ICk beloove ende fweere, over alle de Bieren
die ick voortaen aen anderen ter confumptie
fal verkoopen, ofte uytleveren, over de welc-
keick t'mynen lafte foude mogen nemen ofte
houden, 's ghemeene Landts Import te voldoen,
₀m den felven wederom by reeckeninge of ander-
fins aen den Kooper te vinden, de volle gherech-
tigheyc van 't Landt te fullen betalen, fonder daer
van by fluyekinge, compofitie, ofte in eenige an-

dere manieren directelijck of indirectelijck yets
voorbedachte�jck te verminderen: ende niet al-
leen niet te fullen gedoogen, maer oock met alle
forghvuldigheyt, naer mijn uytterfte vermogen,
te lullen beletten dat fulex door myne Huyfvrou-
we, Kinderen, Dienftboden, ofte yemant anders,
't zy binnen,'t zy buy ten myne Familie, mede di-
redtelick ofte indireclelick niet en gefchiede, Soo
waerlijck moet my Godt Almach�gh helpen.

flaeaet₉Waer byalle Ingefitenen defer Landenwert verboden baer inuyt-

heem/den dienfi ter Zee te hegeven. In date den 4 Mey 1650. ,

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den genea die defen je-
genwoordigen fullen fien ofte hooren le-
ien, Saluyt. DOEN TE WETEN,
AlfooWy feeckerlijck bericht zijn, dat d'Ingefe-
tcnen defer Landen, contrarie onfe voorgaende
Placaten hun dagelijcx in merckelijck getal, buy-
ten de voorfz Vereenighde Nederlanden , in
dienft op Schepen begeven, foo wel ten Oorloge,
alstorKoopvaerdye ende Viflcherye ter Zee, tot
defer Landen grooten ondienft ende praejuditie,
waertegens mits dien nootlijck dient verfien, om
defe Landen van InlandtsKrijghs ende Scheeps-
volcknier, te laten ontblooten: Infonderheyt alfo
'tfelvejegenwoordigh alhier tendienfte vanden
Lande genoeghfaem gheemployeert kan werden.
SOO ISΤ, dat Wy naerype deliberatie van
nieuws geordonneert ende gheftatueert hebben,
ordonneren ende ftatueren by defen, dategeene
ngefetenen vande voorfz Vereenighde Neder-
'^3,ώη, hen ten Oorloge in dienfte van vreemde
Koningen,Republicquen, Princen, Staten ofte
-teden, ofte oock in dienfte van particulieren in
^andere Landen ter Koopvaerdye ofte Viifcherye
Kr Zee, 'tzy opHaringlvneeringe, Walvifch-
^vangWt, ofteanderfints en fullen mogen bege-
^^en. in wat maniere, ende onder wat pretext het
,ve oock foude mogen zijn, fonder daer toe te
pben expres confent van Ons, ofte vande Col-
|^len ^ter Admiraliteyt van 't Quartier van haere
pe&ve vvoon-plaetfen. Dat oock die gene die
η aireede in foodanigen dienft hebben laten
nemen, by foo verre de felve uyt defe Landen
kJ}.^�i^et ^enzijn vertrocken, den felven dienft
aft ft ^^�^^en ^^ie^^en ^te verlaten, ende daer yan
^ yaen. Ende dat die geene die aireede te Lan-
0 te te Water ten eynde voorfchreve vertroc-
^^z>jn, ghehouden fullen wefenindefe Landen
d_etl^^rt^^eerer»binnen dentijdt vandrieMaen-
^naettkomendc, alles op pcene dat de Contra-

Yenteurs aen lijf ende goet, ende die Abfenten by
eeuwigh bannifl�ment 'gheftraft fullen worden,
Ende ten eynde niemandt onder pretext van geen
kennifl� gekregen te hebben van defe onfe ordre,
oorfaecke hebbe hem te ontfchuldigen , Ordon-
neren ende bevelen Wy expreflelijck, dat de
Vrouwen ofte naefte Vrienden vanden genen die
aireede vertogen zijn ten eynde voorfchreve, ge-
houden fullen wefen den felven vanden inhouden
van defen te waerfchouwen, aeegefien Wy toe
defer Landen dienft verftaen , dat defe onfe Or-
donnantie pundtuelick achtervolght ende onder-
houden fal worden, fonder eenige conniventie
ofte dii�imulatie. Ontbieden ende verfoecken
daer omme de Staten, Gecommitteerde Raeden
ende Gedeputeerde Staten van de refpective
Proyintien yan Gelderlandt ende 't Graeffchap
Zutphen, Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Zee-
landt,Utrecht, Vrieflandt, Over-YfTel, Stade
Groeningen ende Ommelanden , ende allen an-
deren Jufticieren ende Officieren.dat fy defe onfe
Ordonnantie alomme doen verkondigen, uytroe-
pen ende publiceren, daer men ghewoonlijck is
uytroepinge ende publicatie te doen. Laften en-
de ordonneren de Raeden ter Admiraliteyt, der�
Advocaten Fifcaels, ende Procureurs Generaels,
ende allen anderen Officieren, Rechteren ende
Jufticieren onder onfeghehoorfaemheyt ftaende,
midtfgaders allen Admiralen , Vice-Admiralen,
Capiteynen , Officieren ende Bevelhebberen,
defe onfe Ordonnantie ende beveeJen te achter-
volgen ende doen achtervolgen, Procederende,
ende doende procederen regens den Overtreders
van dien , fonder gratie , faveur , diffimulati»
ofte verdrach, dewyle Wy 't felve tot dienft ende
welftant der voorfchreve Landen noodigh ghc-
vonden hebben. Aldus ghedaen ende ghereno-
veert in 's Graven-Hage, onder onfen Cachette,
Paraphure ende de Signature van onfen Griffier,
op den vierden May fefthien-hondert negen en

7. Υ ij vijf-

-ocr page 1281-

2551 Byvocghfel van eenige Placaten, &e. _%f. ₅ _%

vijftigh. Was gheparapheert, W. n>. Haren,^Tt' kent, N. Ruyfch. Zijnde op 't fpatium ged_ruci(Onder (tonde , Ter Ordonnantie vande hoogti- het Cachet der f�lver Heeren Staten, i_n _COo^
ghemelte Heeren Staten Generael. Geteec- Waflche.

DEngoetwillgenLefergelhve hier op verders naetefienhet Placaet vanden twaelfden MeyxSw.fa^.
het Lerfie Volum. Colum. 968. Mitfgaders dievanden 1.7Julij 16x~- endez6 April lu^yfaendebkr^
in dit Tweede Volum. Colum. 31 i.gednickt.

Tlacaet, Waer by alle Leenmannen, Mans-mannen, <<r<\ inden Hertog

domme van Bralandt, hevelen wert over te hengen declaratie ende denumhrementen van hare Leena
In date den 6 Mey lSty.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen , Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
by onderfoeck klaer�ck hebben bevonden, dat in
den Lande ende Hertochdomme van Brabandt,
reffort van defen Staet, veele Leenen werden ver-
duyflert, ende oocktwee, drie, ameeronder-
fcheydene Leenen met een Heer-gewaet, ende
anderen niet ten vollen betaeldt werden. SOO
I S T, dat Wy willende daer tegens verfien, ende
remedieren naer behooren, goet ghevonden heb-
ben midts defen alle Edelen, Leenmannen, Mans-
mannen, foowel die geenefchuldighen.de in per-
foon te dienen wefen, als anderen van wien fy ge-
houden , ofte van wat nature fy zijn, inden voor-
noemden Lande ende Hertochdomme van Bra-
bandt, reffort van defen Staet, wel fcherpelick te
laften ende bevelen, ofte over te brengen, ofte
over tefendenherwaerts naer den Hage, onder
henluyden hant-teeckeningen ofte Zegelen, in
handen vande Heeren onfe Gedeputeerden, ende
Gecommitteerden vanden Rade van Brabant, tot
het formeren van een pertinent Leen-regiiter ge-
authorifeert, de Declaratie, fpecificatie ende de-
numbrementen van heure voorfz Leenen, achter-

Leenen, ende andere Edele goederen, ende vande
rechte jaerlijcxe waerdye van dien, de welde fy.
luyden fchuldigh fullen wefen te affirmeren,«4
met befcheyt doen blijeken , van vvien de Leen,
goederen ghehouden zijn ende reforteren, ende
dat binnen den tijdt van drieMaenden voorde
Inlandtfchen, ende fes Maenden voordeUyt-
landtfche, naer publicatie defes, op poene den
voorfz dach geexp�reert zijnde, daer toe re�lijck
ende metter daet by heerlijcke executie, todofte
vande Defaillanten, gedwongen te fullen werden.
Ende op dat een yeder hier van kennifl� mach be-
komen , ende geen onvvetentheyt en pretendere,
Soo ordonneren Wydar. defe inden voorfz Lan-
de ende Hertoghdomme van Brabandt, onder
defen Staet gehoorende, fal werden gepublicmt
ende gheaffigeert, alomme daer men ghewoon
is publicatie ende affixie te doen. Gegeven
inden Hage, onder onfen Cachette, Paraphure
ende de Signature van onfen Griffier, op den
feiten May 1659. Was geparapheert, l.Schukn-
horch,"¹' Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande
hooch-gemelte Heeren Staten Generael. Ge-
teeckent, N. Ruyfch. Zijnde op 't fpatiumghe-
druckt het Cachet der f�lver Heeren Staten, in
rooden WaiTche.

ψ/acaet vande Staten van Hollandt, fegensdetumult* totS^aerdenow

't meten vanden Turf. In date den %7 Mey 1 �fy.

DE Gecommitteerde Raeden vande Staten
van Hollandt ende Weft-Vrieflandt, in
ervaringe komende , hoe dat op den ne-
genthienden ende twintighilen deferloo-
pende Maent, eenige moetwillige ende feditieufe
Perfoonen binnen de Stadt Naerden, haer, onder
ongevoeghde pretexten, oppoferende tegens de
practicque van het Turf tonnen , by de Heeren
Staten van Hollandt ende Weft-Vrieflandt geor-
donaeert ende ghearrefteert, midtfgaders op den
veerthienden Maert laeftleden allen Ingei�tenen
vanden voorfz Landt by openbare publicatie be-
kent ghemaeckt, niet alleen de Tonnen tot dien
eynde binnen de voorfz Stadt gheformeert, ghe-
broocken $ maer oock het Huys vanden Pachter
met ge welt gheforceert, des felfs meubile goede-
ren geruineert, ende voorts door hare moetwilli-
ge maniere van doen,, de andere Pachters van des
gemeene Lants Impoften binnen de voorfz Stadt;
ter maten geirttimideert,ende vervolgens den Ma-

giflraet der voorfz Stede gepermoveert hebben,
dat de felve op den een en twintighilen der voorfz
Maent by publicatie, tot bevredinge vande voorfz
feditieufe Perfoonen hebben gedaan afkondigen,
dat de voorfz Pachters ter faecke vande voorfz
Impoflen-, niet meer fouden afvorderen.alstot
noch toe nae ouder gewoonte geichiet was, ende
dat alles foude bly ven op den ouden yoet. Alle
het welcke faecken zijnde van feditie ende op-
roer,ilreckende tot vilipendie vande voorfchreve
ordres, ende verbreeckinge vande authoriteyc
van hoogh-ghemelte Heeren Staten , zijnde de
Souveraine endeHooge Overheyt vanden voor-
fchrevenLande. SOO !ST,datWyappro^be"
rende ende conflrmerende 't geene by de Heeren
onfe Gecommitteerden albereyts daer tegens ge-
ordonneert ende gepubliceert is op den ^ieVCD*\
twintighilen defer Joopende Maent, end�f�ora
in den naem van hare Ed: Groot Mog:, defavou1-
rende niet alleen de voor-geroerde violente en

-ocr page 1282-

Op den prijs va

»554�

ende Weft-Vrieflandt hebben genomen, ende ne-
men mits defen in hare Ed: Groot Mogende parti-
culiere Protectie ende Sau vegarde: Ende dat alles
op pene, dat contrarie gefchiedende, de geene die
daer toe aenleydinge gegeven hebben, ofte hant-
dadich fouden mogen komen te werden, als Per-
turbateurs vande gemeene rufte andereten exem-
ple gheftraft fullen werden. Ende ten eynde de
Autheurs ende Culpable aende voor-gheroerde
albereyts begaene violentie, feditie ende oproer
mogen gheftraft werden naer behooren, foo wert
midts .defen een yeder verfocht ende genoodight»
ren eynde hy de namen vande felve wille bekent
maecken aen Ons.ofte aenden Officier der voorfz
Stede, onder belofte dat hem daer voor tot be-
looninge fal werden ghegeven de f�mme van vijf
hondert guldens, ende dat fynen ofte haren name
fecreert ial werden gehouden; dat oock hem ofte
haerluyden fal werden gegeven, gelijck haer ge-
geven wert midts defen impunitey t, in cas fyluy-
den mede daer by, over, ofte oockeenighfints
hantdadigh, maer nochtans gene principale Aen-
leyders ofte Autheurs mochten gheweeft zijn.
Ende ten eynde niemandt hier van ignorantie en
pretendere,maer alle ende een yeder weten moge
waer naer hy hem fal hebben te reguleren, Soo
ordonneren wy dat defen vanden Stadthuyfe der
y/oorfz Stede Naerden gepubliceert, ende voorts
alomme geaftlgeert fal werden daer fulex behoort
ende te gefchieden gcbruyckelijck is. Gedaen in
den Hage onder het kleyne Zegel vanden Lande,
denxxvijMey 1659. Ter Ordonnantie vande Ge-
committeerde Raden. Herl�' van Beaumont.

d'tieufe proceduren, met het gene daer aen de-
'deert- maer oock de voor-geroerde publicatie
P^cflo_urgeineefteren cnde Regierders der voorfz
^"de N^aer^^e,�' ^a'^s ^onkevoeghc, on�rdentlijck
Se onwettigh annulletende, gelijck wy alle de
r ι ,p niet den gevolge ende aenkleven van dien
1 fadvoueren ende annulJeren mits defen. Voorts
den name'als vooren geordonneert ende gelaft
f hben, foo ^a^^s ^w!7 ^mede ordonneren ende laften
¹ idts defen, de voorfz Pachters van des gemeene
Iandts Importen, ten eynde fyluyden den gefey-
i,_nouden voet (ontwijnelijck implicerende eene
ongeoorloofde corruptele) geenfints fullen heb-
LjQte obferveren, nemaer achtervolgende de
Ordonnantien dienthalven ghe�maneert, haere
refpeftive Pachten fullen hebben te oenenen en-
de in te vorderen. Ende bevelen voornementlick
den Pachter vanden Import op den TuriF, dat hy
hem precifelijck fal hebben te rifculeren naer de
voorfz ordre op het tonnen, tenfjdt ende wylen
toe dat by hoogh-gedachte hare Ed: Groot Mog:
dienthalven naerder ofte anders fouden mogen
oeflatueert wefen. Ontbieden voorts allen ende
tenen yege�jcken wie het zy, ten eynde fyluy-
den de voorfz Pachters, ende welfpecialijck den
meer-gemelten Pachter vanden TurfF, in 't oefie-
nen van haere Pachten niet fullen hebben te
moeyen, te ftooren, te verhinderen, teincommo-
derenofte beledigen,ten aenfien van hare Perfoo-
nenofte goederen, dire&elijck ofte indireitelijck
ineenigermanieren, want Wy de felve alle ende
cenen yege�jcken van hen, in den name van
Iiooch-gedachte Heeren Staten van Hollandt

flmet vande Staten (jenerael, op den prijs vander Munte, In date den

11 AuguftiiCft.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
!jegenwoordigen fullen fien ofte hooren
'lefen, Saluyt. DOEN TE WETEN,
Dewyle de prijs vande Materialen die terMunte
tverden ghelevert, 't welck men noemt den prijs
vander Munte, is het fondament vande Munt-
�aeli, vande Evaluatie,ende van alle het gunt daer
^aen rcfpeitivelijck dependeert: Dat vervolgens
aebeftendigheyt vande felve prijs, van allen ou-
«n tyden is geweeft in een byfondere beforgingh
vande Hooge Overhey t, als niet behoorende op
^t;>afte loopen, naer luit en appetijt vanden Leve-
rt , nochre geenfints te participeren vande on-
ttiiadige natuere, ende veranderlickhey t van de
poonlijcke Commercie, maer alleenich is tot
^nft vande felve. Nochtans alfoo gemelte prijs
boerende de Oorlogen, ende eenige jaren her-
^^aetts, fukks tegen alle onfe Placaten ende
\ ^U"^ts-Inftruc~tien is gefteygert,door het verloop
^We Evaluatie, oock door het tranfport van
«� Munts-materialen toe Uytheemfche ende
�ouyrige Munten, dat wy de felve fteygeringe,
\t 7 ⁿ'^et ^teenema�l met gevoechlijckheyt heb-
onf μ ^en ^brengen tot den ouden voet van
^iMtfnc-flach. Soo zijn wy genootfaeckt ge-
■ ^e« te ordonneren, dat op alk Munten van

onfe Ge�nieerde Provinci�n, fullen mogen gefla-
gen werden twee nieuwe Silvere Capitale Pen-
ningen , met de helften van dien , ten name van
een Nederlantfchenfilveren Ryder, ende filveren
Ducaet, ende by middel van fulcks op de voorfz
prijs foodanige verhooginge te maecken, waer
mede hoopelijcken afgefneden kan werden der
Materialen,tranfport voorfz, als konnendemet
de felve verhooginge foo veel hier te Lande ghe-
profiteert werden op de Provinciale Muntllach
van onfe Unie , als elders daer een behoorlijcke
Munts-voet bearbeyt wert. Midts welck, S O O
� S Τ, dat Wy hebben dienftigh ghevonden het
munten vande voorfz twee nieuwe Silvere Pen-
ningen,ende vervolgens de verhoogingh des prijs
voorfz, aen yeder een, foo onfe Ingeletenqn als
andere, by defen Placare bekent te maecken, met
de Lyfte ofte verklaringe hier onder aen gheftelr,
ende wel expreflelijck ende ferieufelijckte verbie-
den, foo als wy verbieden by defen, dat niemandt
van wat qualiteyt ofte conditie hy foude mogen
wefen, hen voortaen en v�rftoute.nochte veryor-
dere eenige Materialen van Gout ofte Silver, ge-
munt of ongemunt, in Mafla, Cedreen, Grenail-
len, ofte anderfints te verhandelen , nochre ter
Munte te leveren, tot hooger prijs dan de jegen-
woordige onderftaende onfe Lyfte ofte Verkla-

7. Υ iij ringe

-ocr page 1283-

Byvoeghfel van eenigc Placaten, &c. _t* .

ren Jufticieren ende Officieren, dat fy d_ef_eOrdonnantie van ftonden aen alomme doen
kondigen , uytroepen, publiceren ende af� ^

»555

ringemedebrenght, deaen te vergen , ofte daeenige negotiatie te ma

in alle Plecken van onfe Landen, daer men oh?
wooneJijck is dufdanige uytroepinge , publica^
ende affixie te doen. Laften ende bevelen vo ^
die Raeden ter Admiraliteyt, den Advocaten/�
caels, midtfgaders allen anderen Bevelhebberc
defe onfe Ordonnantie te achtervolgen, eJ'
doen achtervolgen, Procederende ende doen/

procederen tegensdeContraventeurs ende Ove^Streders van dien, fonder gratie, oochluy_cJu_n�efaveur, dii�imulatie ofte verdrach, wantvvyf_uj_cL
ren dienile vanden Lande hebben bevonden ts
behooren. Gegeven inden Hage , onder oiifeu
Cachette, Paraphure ende de Signaturevanon.
fen Griffier, op den elfden A.uguiti feflhien-hon.
dert negen ende vijftigh. Was gheparaplieert*
Johan Schulenfoif�h,^v" Onder ftondt, Ter Oren'
nantie vande hwch-gemelre Heeren Staten Ge«
nerael. Geteeckent, N. Ruyfih. Zijnde op'tfp₃.
tium gedruckt het Cachet der felver Heeren Sta-
ten , in rooden Wai��he.

ofte door toedoen en behulp van andere, het zy
by ooghluyckinge, fchenckagie, hooger aenne-
minge van alloy, ofte by eenigerhande manieren,
direaelijck ofte indirec*telijck,de welcke de voor-
noemde prijs eenighfints foude mogen ofte kon-
nen altereren ofte verhoogen, op pene foo fulcks
tegens onfe bevelen foude mogen gefchieden.van
confifcatie der Materialen, ofte de weerde van
dien , by foo verre het faict niet ter verfcher daet
quame ontdeckt te werden, ende daer en boven
viervout vande waerde der felver Materialen, foo
wel tot latte vanden Verkooper ende Leveraer,
als vanden Kooper ende Aen nemer refpective,
voor d'eerfte reyfe^ ende voor de tweede reyfe op
gelijcke penen, ende daer en boven uyt de Ge�ni-
eerde Provinci�n gebannen, of anderfints arbitra-
lijck gheftraft te werden naer exigentie van faken.
Willen oockdat tot naerder ghewifheyt vanden
prijs voorfz geenige Materialen, foo ghemunt als
ongemunt, by eenige Munt-meefteren fullen mo-
gen ontfangen, nochte by den Leveraer op gele-
vert werden, anders als op den effay vanden Ef-
fayeur particulier vander «Munte daer de leve-
rantie ghefchiet, en volgens de Cornetten ende
Billietten vanden felven , hooger nochte anders
niet, op pene van duyfent goude Nederlandtfche
Ducaten, ende arbitrale correctie, behoudens dat
den Leveraer altijdts fal vry ftaen, in cas hy ver-
meende by den Eilayeur verongelijckt te werden,
fich te addrefi�ren aen onfe Raeden, ende Gene-
rael-meefters vander Munte,omme by henluyden
het felve ongelijck te werden gericht. Verbieden
mede wel expreil�lijck, dat niemandt wie hy zy,
eenige Materialen,gemunt ofte ongemunr, voort-
aen meer fal mogen brengen , ofte doen brengen,
'tzy ck>or wat middel, ofte onder wat pretext
fulcks foude mogen wefen , uyt defe Lartden naer
andere Uy theemfche ende vreemde Munten , ge-
legen buyten defen Staet, in conformit�, ende op
de penen van onfe Placaten vanden fevenden De-
cember fefthien-hondert derthien.tegen den uyt-
voervan Munts-materialen, naer foodanige Mun-
ten , en van andere Placaten van gelijcken nature
gepubliceert, houdende de felve met de gheinfe-
r�erde penen , als gerenoveert by defen. Ende op
dat hier van niemant eenige ignorantie en preten-
dere, Verfoecken ende ontbieden Wy de Edele
Mogende Heeren Staten, Gecommitteerde Rae-
den, ende Gedeputeerde Staten vande Provin-
ci�n refpective van GelderJant ende 't Graeffckap
Zutphen, Hollandt ende Weft-Vriefiandt, Zee-
hndt, Utrecht, Vrieflandt, Over-Yffel, Stadt
Groeningen ende Ommelanden.ende allen ande-

Prijs vander Μ V Ν TL�

r)En

^fal

Leveraer ter Munre,
voor het Marck fijn

Silvers, komende op den voet
vanden Nederlantfchen Rijcx-
daelder, die ghereeckent tot
twee ende een halve gulden,
ofte vijftigh ftuyvers, ontfan-
gen ■------ � ~ - »

Ende voor het Marck fijn
Silver, komende op den voet
vanden Leeuwen Daelder, die
gereeckent tot twee guldens,
ofte veertigh ftuyvers -■■■■-

Ende op het Marck fijns,
kgmende op den voet vanden
nieuwen Nederlandtfchen fil-
vere,n Ryder,de felve ter Mun-
te gereeckent tot drie gulden,
ofte tfeftigh iluyvers fwaer
geit, (doende drie en tfeftigh
ftuyvers courant) ~~��~~

�yntelijck voor het Marck
fijns, komende op den voet
vanden nieuwen Nederlandt-
fchen Silveren Ducaet, mede
ter Munte ghereeckent ten
pryfe van acht - en - veertigh
ftuyvers fwaer geit , ende
(doende vijftigh ftuyvers cou-
rant) '------

i3guld. 14 ftuyr.

x3guld. iiftuyT.

�.3gu.9fi.i4ef¹

a3g.i3ft.i*myt�

TUcaet, toaer hy geprolongeert veert den tijdt hyTkcaet vanden fφ^ �0

lejlleden aenck Leenmannen, Mammannen, &c. inden Hertoghdomme van Brabandt gfxflettν
overbrengen vande denumlrementen van hare leenen. In date den 18 Augufli 16/9.

E Staten Generael der Vereenighde Ne- ootmoedige fupplicatie aen ons g^neP^re-^feBi^ee^

uyt den naem ende van wegen ut &<-»"»--_R .

Ingefetenen der Meyerye van 's Hercogen-po '

daer by fy verfoecken, dat gheprolongeert n^

len fien oftehoorenlefen,Saluyt. DOEN
TE WETEN, Dat Wy ontfangen hebben de

-ocr page 1284-

Verbodt van 't Laft-gek in Vranckrijck. 1558

.jen den tijde vervat in Ons Billet vanden

zijnde, daer toe re�'lijck ende metter daet by heer-
lijcke executie, tot kofte vande Defaillanten ghe-
dwongen te fullen vverden. Ende op dat een ve-
der hier van kenniii� mach bekomen, en geen
onwetenheyt en pretendere, Soo ordonneren
Wy, datdefe inden voorfz Lande ende Hertoch-
domme van Brabandt, onder defen Staet gehoo-
rende, fal werden gepubliceertende ^heaffigeert,
alomme daer men ghewoon is publicatie ende
affixie te doen. Gegeven inden Hage, onder on-
fen Cachette, Paraphure, ende de Signature van
Onfen Griffier, op den achthienden Augufti
fefthien-hondert negen en vijftigh. Was ghepa-
rapheert, W. van Heuckelom ,«� Onder itondt,
T�r Ordonnantie vande hoogh-gemelte Heeren
Staten Generael. Geteeckent, 1^ abfentie van
den Griffier,/. Spronjfen. Zijnde op 'tfpatium
gedruckt het Cachet der felver Heeren Staten, in
rooden Waflche.

ffe

fftefl Mey leftleden, daer by alle Edelen, Leen-

Mans-mannen, inden Lande ende Her-

cbdonime van Brabant, reiTort van defen Staet,

^rbelaft werden herwaertsover te brengen, ofte
^'_er te lenden de Declaratie , fpecificatie ende

�_nun7brementen _van j_ieure L�enen, Achter-
■ _enen, ende andere Edele goederen, ende vande
echteJaerlijckfche waerdye van dien. Welcken
leneemerckc, SOO IST,datWynaergeno-
men advijs van d'Eerite Prefiderendeende andere
vanden Rade ende Leenhove van Brabant, gefor-
meett alhier inden Hage den vijfthienden defes,
Q_nS ten verfoecke vande Supplianten ghenegen
vindende, den voorfz tijt geprolongeert hebben,
oclijck Wy die prolongeren midts defen voorde
inlantfche noch voor andere drie Maenden, ende
voorde Uytlantfchen fes Maenden naer de publi-
catie defes , op pene den voorfz dach geexpireert

flttcaet, JVaer byaenallelngefetenen defer Landenwerdt verboden,

Schepen in Vranckrijck bevracht werdende, geene belaflinge aldaer te laten betalen, o/fe dae

wre

'r.over te

compoferen. In date den 10 Aug^i 1659.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
van goeder handt bericht worden , dat den Ko-
ning! van Vranckrijck by feecker Edift den vijf-
thienden Martij leftleden gearrefteert, verboden
heeft aen alle vreemde Schepen, inde Havenen
van dat Rijck te mogen inladen , foo lange als
Fran^oyfche Schepen aldaer te vinden fouden
zijn. Doch dat die rigeur foo precife niet terilont
inpraftijeque en fal werden ghebracht, maer dat
den hooghft-gemelten Koningh daer inne fal
difpenferen , ende de vremde Schippers ende
Schepen, oock tot ladinge admitteren , midts dat
fy voor die difpenfatie ende licentie , t'elckens
fouden moeten betalen eene goede fomme van
penningen, als voor een Pafpoort, door welcke
redempcie ende betalinge van penningen inder
daetfoude werden, ende als dan wefen gheintro-
^«ert ende in train ghebracht het Laft-gelt,
't «elck men in Vranckrijck voor heeft op alle de
vreemde Schepen te ftellen, Alles ftrydigh met
voorgaende beloften, van het hoochft-ghemelte
Nek, aen ofte ten behoeve vande Nederlantfche
Natie gedaen, als oock met den teneur van voor-
gaende Traitaten ende Alliancien tuffchen de
^Kfoone van Vranckrijck ende defen Staet ghe-
jueckr. SOO 1S Τ, dat wy daer tegens, voor
'j⁵⁰ veel in ons is, willende voorfien, goet gevon-
«enende noodich geacht hebben, by defen onfen
*^ate wel expreiTelijck ende fcherpelijckte ver-
weden aen alle lngefetenen defer Landen, dat
^tiyluyden haere Schepen in Vranckrijck voor-
ave latende bevrachten, de voorfchreve bela-
^genieten fullen hebben te betalen, ofte daer
^ver 'n eenigerhande manieren te compoferen,

op peyne van drie duyfent guldens op yeder
Schip, contrarie defes doende, te verbeuren,
Ende op dat niemandt hier van ignorantie en heb-
be te pretenderen, Ontbieden ende verfoecken
Wy d'Edele Mogende Heeren Staten , Ghecom-
mitteerde Raeden, ende Gedeputeerde Staten
vande Provinci�n refpedtive van Gelderlandt en-
de 't Graeffchap Zutphen, Hollandt ende Weft-
Vrieflandt, Zeelandt, Utrecht, Vrieflandt, Over-
Yfl�l, Stadt Groeningen ende Ommelanden, en-
de allen anderen Jufticieren ende Officieren, dat
fy defe onfe Placate ende Verbodt van ftonden
aen alomme doen verkondigen, uytroepen, pu-
bliceren ende affigeren in alle Plecken van defe
Landen, daer men ghewoon is dufdanige uy troe-
pinge, publicatie ende affixie te doen. Laften
ende bevelen voorts de Raeden ter Admiralitey t,
den Advocaten Fifcaels , ende allen anderen
die 't behoort, defen Onfen Placate ende"Ver-
bodt te achtervolgen , ende doen achtervolgen,
Procederende ende doende procederen tegens
de Contraventeurs ende Overtreders van dien,
tot de voorfchreve pene , fonder gratie, ooch-
luyckinge, faveur, diffimulatie ofte verdrach,
want Wy fulcksten meeften dienfle vanden Lan-
de , ende voor den welvaert vande goede lngefe-
tenen van dien bevonden hebben alibo te behoo-
ren. Gegeven inden Hage, onder onfen Ca-
chette , Paraphure, ende de Signature van Onfen
Griffier, op den twintighften Auguilifefthien-
hondert negen ende vijftigh. Was ghepara-
pheert, IV, van Heuckelom, "■ Onder ftondt, Ter
Ordonnantie vande hoogh - ghemelte Heeren
Staten Generael. Geteeckent, In abfentie van-
den Griffier, /. Spronjfen. Zijnde op 't fpatium ge-
druckt het Cachet der felyer Heeren Staten , in
rooden Waflche.

Placaet,

-ocr page 1285-

1559 Byvoeghfel van eenige Placaten.&c. _%^

Tlacaet, waer by verboden wert eenige Ammunitie noch behoeften van Oork

net er Swede η te voeren. In date den 19 September 1659.

publiceren ende affigeren in allen Plaetfen daer
fulcks noodigh wefen fal, ende men ghewoonk
foodanige publicatie ende affixiete doen. Lade'
ende bevelen voorts die Raden ter Admiraliteit"
den Advocaten Fifcaels, midtfgaders AdmiraeV
Vice-Admiraels , Capiteynen, OfTicieren ende'
Bevelhebberen, als mede de Commiflarifen ende
Commifen ter Recherche, foo inde Zee-gaten
als elders , defen onfen Placate te achtervol!
gen , ende doen achtervolgen , Procederende
ende doende procederen tegens de Contraven,
teurs van dien , fonder ooehluyekinge, faveur
diffimulatieofte verdrach , want Wy fulcksalfoo'
ten dienfte van den Lande bevonden hebben
noodigh te zijn. Aldus ghedaenendegliearre-
fleert ter Vergaderinge vande hooch-gliemelte
Staten Generael, inden Hage , den negenthien-
den September feflhien - hondert negen ende
vijftigh. Was geparapheert, Goden -van h�
tot Amerengen,^vt> Onder ftont, Ter Ordonnantie
vande felve. Geteeckent, N. Ruyfck Zijnde op't
fpatium ghedruckt het Cachet der felver Heeren
Staten, in rooden WaiTche.

lE Staten Generael derVereenigb.de Ne-
jderlanden, Allen den geenen die defen
ifullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, DatWy om
goede redenen ende confideratien, inde jegen-
vvoordige conjunfture van tyden endefaecken,
goet gevonden hebben te verbieden, ghelijck wy
wel exprefl�lijck verbieden by defen , het varen
ofte loopen van Schepen uyt defe Landen , met
eenige Provifie , Ammunitie van Oorlogh, ofte
andere behoeften , naer eenige Havenen ofte
Plaetfen, wefende onder 't gebiedt, ofte inde pof-
feflle vanden Coninck van S weden , op verbeurte
van Schip ende goet. Ende ten eynde niemandt
hier van eenige ignorantie naemaels kome te pre-
tenderen , Ontbieden ende verfoecken Wy de
Heeren Staten, Gecommitteerde Raeden, ende
Gedeputeerde Staten vande Provinci�n refpefti-
ve van Gelderlandt ende 't Graeffchap Zutphen,
Hollant ene�e Weft-Vrieflant, Zeelant, Utrecht,
Vrieflandt, Over-Yilel, Stadt Groeningen ende
Ommelanden, ende allen anderen Juftioieren en-
de Officieren vande felve, dat fy defen onfen Pla-
cate van ftonden aen alomme doen verkondigen,

Tracraet, van Elucidatie ende Ampliatie van 't 3\�jder Tra�aet van Vn*

de ende Vrundtfchap met Sal�. In date den 2. ζ �clober 1659.

Lfoo federt eenige Jaren herwaerts tuf-,
fchen defeVereenigb.de Nederlanden ter
eenre , ende den Doorluchtigen Prince
ende Heere Sid Abdalla Ben Sid Moha-
med Benbucar, Heere vande Steden ende Landen
van Sal� ter andere zyde, is onderhouden eene
^k goede Vrede,Vrundtfchap ende correfpondentie,
ende de felve oock noch jonghft met eenTra-
itaet den tweeen tvvintighiten Martij inden Jaere
fefthien-hondert kven en vijftigh is beveftight
ghevveeft, ende concurreren alnoch weder-zijdes
goede meeninge ende intentie, tot verder onder-
houdinge vande voorfz Vrede, Vrundtfchap ende
Correfpondentie, ende mede tot elucidatie ende
ampliatie van 't voorfz Traftaet; Soo hebben de
Hooge Mogende Heeren Staten Generael der
voorfz Vereenighde Nederlanden, uyt der felver
middel ghecommitteert ende gheauthorifeert, de
Edele, Geftrenge , Erentfefte,hoogh-geleerde,
wyfe, voorfichtige Heeren Rudolph van Omme-
ren ; Paulus Swanenburgh , Oudt Burgermeefter
der Stadt Leyden$ Johan de Witt, Raedt - Pen-
fionaris van Hollandtende Weit-Vrieflandt; Ma-
rinusvanStavenifle, Penfionaris der Stadt Zie-
rickzee^ Johan Baron van Reede, Heere yan
Rhenfwoude, &c. Epo van Bootfma^

Johan Schulenborgh,
Raedtfheer der Stadt Groeningen, refpe&ive
Gedeputeerden in haere Ho: Mog: Vergaderinge
van wegen de Provinci�n van Gelderlandt, Hol-
landt ende Weft-Vrieflandt, Zeelandt, Utrecht,
Vrieflandt, Over-Yfl�l₉ ende Stadt Groeningen

ende Ommelanden, de welcketot diverfcherey-
fenin conferentie geweeft zijnde met de Heeren
Syd IbrahimDuque^Syd IbrahimManino,ende
Syd Mohamed Pinaliez, Afgefanten vanwelge-
melten Prince ende Heere van Sal�, te famen ,in
kracht van weder-zijdts Authorifatien, hebben
beraemt ende beflooten, tot elucidatie ende Am-
pliatie als vooren,defe navolgende Poin&en ende
Articulen.

Eerftelijck, Dat tuifchen de hoogh-ghemelte
Heeren Staten Generael, ende den wel-geroelten
Prince ende Heere van Sal�, reciproquehjckfal
werden onderhouden ende vaft gheilelt biyven.
het voorfz Traitaet van Vrede ende Vruntfcliap,
onderlinge gemaeckt ende gefloten op den twee
en twintighftenMartij 1657. voorfz, relatif tot
dat vandeij negenden Februarij feflhien-honoert
een en vijftigh.

Ten anderen, dat den meer-wel-gliemelK"
Prince van Sal� fal doen af kondigen ende ordre
flellen, dat de Onderdanen van haer Hoog" WJJ
gende onder 't gebiedt van fijn Excell. 't zy aM ^
woonende, ofte komende te handelen,, niet
behoorlijck en werden bejegent, of qualijcsg
tra&eert, 't zy met woorden, werpen wa
nen, vuyligheden ofanderfints, maer in M»
voegen ,als tulTchen twee Nati�n in Vrundo r
ende Tra&aet met rnalkanderen ^ziJ^nde;^tc
melijck is, op pene van naer behooren gel»
werden, . # -r/_efl

-ocr page 1286-

^ Compofitien der gemeene Middelen verboden, i$6i

111.

formeren , wie den Veroveraer daer van is ge-
weeft : Ende vernemende dat die een Onderdaen
van hare Hoogh Mogende is, dat fy de handt op
het veroverde Schip ofte Schepen fullen leggen,
tegens den Capkeyn die den Veroveraer is, pro-
tegeren, ende trachten hem te doen apprehende-
ren, opdat alfooin krachtevanden voorfchreven
Vrede, tuilchen beyde de Staten ende Nati�n
gemaeckt , foodanige genoroene Schepen , of
Schip, met d'ingeladene goederen, den gevolge
ende aenkleven van dien, in vryheyt mogen wer-
den geftelt, ende aen d'originele Eygenaers gere-
flitueert.

VI.
Ten feilen» dat het jegenwoordige Tra&aet
van elucidatie ende Ampliatie, by haer' Ho: Mog:
ende fijn Excell. geratificeert ende geapprobeerc
fal werden, ende de Brieven ende Inftrumenten
van ratificatie ende approbatie, in behoorlijcke
forme, tegens den anderen uytgewilfelt, binnen
den rijt van fes Maenden naer date defer vallende,
een Maent of twee onbegrepen.

Ende hebben Wy Gedeputeerden ende Af~
gefanten voornoemt , dit �raclaer van Eluci-
datie ende Ampliatie, met onfe eygen handen
onderteeckent, ende 't felve met onle Cachetten
beveilight, inden Hage, op den twee en twintich-
ften O�tober fefthien-hondert negenen vijftigh.
Was onderteyekent ende gecachetteert als hier
naervolght:

fen derden, dat foo wanneer wederzij ts Oor-

I ofte andere Schepen, malkanderen fullen
t 'en te refcontreren ofte ontmoeten, datfe
� en den anderen wel fullen hebben te tra&eren,

j_ebejegenen, foo met woorden, als met werc-
fn endefulcks niet alleen ontrent de Schepen,

m'aeroockin 't reguard vande Perfoonen ende
f_oOPmanichappen, foo ende gelijck twee Nati�n

Vtundtfchap ende Tra&aet met malkanderen
zijnde,onderlinge gewoon, ende gehouden zijn

**» _IIIL

Ten vierden, dat foo wanneer de Schepen van
<Jen Sraet der Vereenighde Nederlanden, die van
Sal�, ende van andere Plaetfen, ilaende onder het
gebiedt van Sijn Excell., fullen refcontreren, de
lal�fche Capiteynen-niet gehouden en fullen
zijn, met haere Boots ae-nde Schepen van haer
Ho: Mo: te komen, maer dat de Nederlandtfche
Capiteynen yemant aen haer Boort fullen moeten
(enden, naer dat die van Sal� fullen hebben ghe-
(lteecken,ende haer in gewacht,omme hare Zee-
brieven of CommiiTien te recognofceren, ende
examineren : Des fullen foodanige Sal�fche
Schepen, die gene, die als vooren aen haer Boort
gefonden werden , niet alleen met geftreecken
Maers-zeyl in wachten, maer oock in dier voegen
blyven leggen, tot dat de uytgefondenen wederk-
om aen 't boort vande Schepen van haer Ho: Mo:
fullen wefen gekeert, ende van daeraende Sal�-
fche Zeyn gegeven fal zijn, om hare reyfe te ver-
vorderen.

Ten vijfden, dat haer Ho: Mo: de Confuls van
de Nederlandtfche Natie, refiderende in Spaigne,
ende inde Rijcken van Spaigne, fullen aenfehry-
ven,ende ernftelijck laften ende bevelen, dat foo
wanneer alfler in die Geweiren eenigh Schip ofte
Schepen, ter Plaetfe van haere refidentie, werdt
opghebracht, toebehoorende de Vafallen ende
Onderdanen vanden meer-wel-gemelten Prince
endeHeere van Sal�, fyluyden haer als dan date-
Jijckfu�en hebben te informeren, ende laten in-

Rudolph van Ommeren, lbrahim Duque,
P. Swanenburgh. ibrahim Marino.

L. S.

L S.

L. S.

L. $.

L. S.

Johan de W'itt.

Mar. Staveritjfe.
Johan van Reede.

E. v. Boot/ma.

Mohamed Pinaliez.

L, S. J. Schulenborgh.

ptnlefer [al het Traftaet van Vrede met Sal� den 9 Februari) 1651. gefloten, in het Eerfle Volum. Colum, 1 zj.
fi'Jladers het Λ'aerder Traflaetvandemi Maert 1657, in dit"Tweede Volum. Colum. 2.503.gedruckt vinden.

fiacaet, waer by de Compofitien der gemeene Middelen verboden wrden, In

date den 4 November 1659.

Gecommitteerde Raeden vande Staten

an Hollandt ende Weit - Vrieflandt,

meyneedigh , ten aenfien van hare eygene Zielen
ende Confcientien, nochte als meyneedige ter
faeeke van dien aengefproocken ofte ghecalan-
geertfouden mogen werden. Maer niet, omme
de felve Pachters vandepra�fijcque endeobfer-
vantie vande voorfz Ordonnantien in eenigen
deelen te ontflaen, ofte te difpenferen,ende veel
min ommedelngefetenen daer door te geven ee-
nige vryigheyt omme haer van de betalinge van
des gemeene Landts Impoften in't geheel ofte ten
deele te ontflaen, ofte omme daer over re mogen
compoferen. Ende dat nochtans de ervarentheyt�
leert, dat eenige boos-aerdige,end§ tot den dienit

7. Ζ ende

DOEN TE WETEN, Dat al hoe
ded'f ^We^ kyhare Ed: Groot Mogende ontrent
_r, !'P^enfatie eeniger wyfe ghedaen , ten aenfien

¹ Eedt de welcke de Pachters vande Impo-

htll ^B'^eren' ^Wy^nen' Gemael ende Beftiael
_WJ,' ^l'^Sa%evordert, geen ander inficht isghe-
o«ff_e ' ⁿ ^a!leen » dat de voorfz Pachters in liet
gjjj J^en ^van hare Pachten, komende te buy ten te
tnidtf j^^recifen ^voecend^e ordre by den Placate,
nantif^a α ^^eneral^e ^erjde particuliere Ordon-
ⁿ geftat�eerc, daer over niet fouden wefen

-ocr page 1287-

Eyvpeghfel van ecnige Placaten ,&c«

25 6η

doen drucken. Was geparapheert, Davidd_ej{,
ter',"¹: Onder, (rondt, Ter Ordonnantie y_an!rj
voorfchreven Rade ende Leenhove. Geteccb^

Rade ende Leenhove, den vijf ende twintighften
November d�fes Jaers feilh�en-hondert negen en
vijfcigh. En d�s t'oirkonden het Zegel vanden

.Qorji; Giilis,

>.' J /

yoorfz Raede ende Leenhove op 't fparJum defes

T"\ En Lcfer gelieve hier op nae tefien de Pkcaten vande $tqt$n Generael, vanden 6 Mey ende l�Jugufc^

*^fidende'hier loven in dit Tweede Vohm. Colurn� %$$ \< en %$<)6.gtdruc]tt_% � _;; '. _irh;:| ,_x _; ^. � \. ^}

. Srai�aet, tufcben, den Coninch^an Smden* ende de fiopg�>j\iogmde B{tnn

Staten Generael der Vereenighde Nederlanden, aen g%aen en ge/loot en tot Elhingh, op den eetjien Sept_(Bhcr\6$6 ouden, ofte elfden nieuwen f ijl. Mitfgadeu tfElucidatie van dien tot Uelfingeuraenntma
twint�chflen November ouden, ofte negenden December 16 % 9. nieuwen β ijl, daer op gevolgbt.

"^En Doorluchtighiten ende Grootmach- 1 Staten en Verbonden in dier voegen door?

vantijdt tot tijdt is gecorroboreerr, dat tot "volk
�vaftjgheyt van dien niet anders wierde yereyfclit
als alleen een foo nu als dan vernieuwdeconri-
nuatie vande ghefeyde Travaten ende vetbintc-
niile: Wefhalven hare hoogftgedachte Konineh.
.lijeke i^iajeireyt, midtfgaders hare Hp.:Mog:ha« !
fel ven voor oogen (rellende, ende te gemoetvoe. |
rende't Verbondt;in den Jaere 1640. onderlingh ^
ingegaen, endenaclethandt inden Jaere 1645�. tot
haere mutuele behoudeiiifle noch (tri�er ende
bondiger hervat, oock daer benevens de jegen.
woordigeghefchapenheyt en circumftantienvan
tyden, confidererende als een richtfnoervant
ooghmerek zijnde der boven-ycrhaelde Verbon.
den ι Soo hebben (y ons voorfz GommiiTarifen en
ambailadeurs fpecjaiijck hies toe ghedeputeert,
aenbevolen en geJaftet, datwy, refumerendeen
herjefende de meergemelte Trailaten en Veri»n«
den, de obfervantie en 't onderhouden van dien,
foudenftabilieren, oock daer en boven, 't genede
jegenwoordige ftaet van faecken weder-ssi/dts
mochte vereyilchen, tot 't ghemeene heft« «ende
tot voordeel van beyde de Geconfcedeteecdeo
fouden approprieren, en ghelijck als toe paflen;
Soo zijn \vy met Godes hulpe na r�ciproque ver�
wiiTe�nge van onfe Procuratien, ende ghehouden
conferentien, oyer 't gene Ons door onfe Heereo
Principalen aenbevolen was, verdragen ende ver-
accordeert in voegen als volght: Eerftejijck naer
refumptie vanden Tradtate des jaers 1640. op^^eDeerden September binnen Stockholm t'famenop
gerecht, midtfgaders inden Jare 1645. op den vijf�
thiendendach vande Maent AuguftustotSuaef-
occer naerder geconfirmeert, ende met meerder
tijdt van Jaeren gheatendeert tot voordeelende
welftant van beyde de Geconfcedereerden, Soo
renoveren, confirmeren en eorroboreren wy mij
defen, alle de Conditien en Articuleninbey«
de voorfz Tradaten begrepen, even ende m H*
ker voegen,als of de felve van Articul tot Articui*
en van woorde tot woorde hier inne waren gei*''
fereert: Vaftelick beloovende.dat van wegen yw
Koningh�jcke Majeileyt ende de Kroon Svvw^j
midtfgaders van wegen de Hoogh Mog: H«j
Staten Generael der Vereenighde Nedetia'¹^
het meer-ghemelte Traclaet in alle fyne po'ⁿ .
ende claufulen heylighlijck en onverbreecKf»}^
gheobferveert en naergekomen fat werden�
klaren daer en boven tot naerder licht van toog^
mereken vande intentie onfer Heeren Svp®

lrighften Prinsen H�er�.Heere KAR EL

GUST Ά/F /door Godes genade de₍r

SweedenyGothen en Wenden Komhgh;
tjrootfurilvan'Finlandt5 Hertogh van Eitlien,
Carelien, Bremen, Verden, Stetin, Pomeren,Caf-
fuben, Wenden; Prince van Rugen 3 Heere tot
Ingermanlandt en Wifmar $ oock Paltz-Graef by
den Rhijn 5 Hertogh in Beyereri, Guligh, CleefK
Bergh , &c. onfeiren aldergenadighilen Koninghs
en Heer, als mede der SweedfchenKro�ne Rijcx-
Raedt, Cancelher, Gouverneur Generael van
Pruyil�n; Prefident in het Commercie Collegie $
ende Provincialen Rechter over Weft-Norlandt,
Lapmarchen , Jemptelandt en Herredael: Erick
Oxenfierna, GraefFvan Zuyt-Morea, Vryheer tor
Kimitho, Heere in Tydoo, Vyvy en Juleftadtj
Sten Bielke, Syne hooghit-gedachte Koninghlicke
Maj�fteyts Lieutenant Admirael en Raedt ter
Admiraliteyt, Vryheer in Korpo, Heere in Ged-
deholm, Graaf��, Tanga j ende GuflafBaner, fyne
hooghit-gemeke Coninghl. Majefteyts Krijghs-
en HofF-Raedt, Vryheer in Gamble Carleby,
Heere in Oreby,Krakerumen Verpel: mitfgaders
de Extraordinaris Ambailadeurs van wegen de
Hoogh Mog: Heeren Staten Generael der Veree-
nighde Nederlanden, aen fyne hooghit-gedachte
Koningh�jcke Majeileyt afgefonden , Godefridus
van Slingelandi, Eerile Ra�dt-Peniionnaris, der
Stadt Dordrecht, ende Ordinaris Gedeputeerde
ter Vergaderingevande Ed: Groot Mog: Heeren
Staten van Hollandt ende Weit-Vrieilandt; Fre-
derick van Dorp, Heere van Maefdam, Ordinaris
Raedt inden Hove van Hollandt, Zeelandt ende
Vrieilandt; Pieterde Huyhert, Raedt der Stadt Mid-
delburgh in Zeehndt^Johan Ifhrandts, Hovelingh
in Ruygevardt, refpe�live Gedeputeerden ter
Vergaderinge vande Hoogh Mog: Heeren Staten
Generael vande Vereenighde Nederlanden, van
wegen de Provintien van Hollant, Zeelant, Stadt
ende Landen. Kennelijck zy een yegelijck die
*t aengaen, ofte eenighfins foude mogen raecken:
Naedemael ruilchen fyne hooghit-gedachte Ko-
nincklijcke Majefleyts Voorfaten hoochloff�lijc-
ker memorie, Koningen ende Kroon van S weden,
ter eenre; ende tuifchende Ho: Mo: Heeren Sta-
ten Generael der Vereenighde Nederlanden, ter
andere zyde, nu vele achtervolgendejaeren eene
intime ende innerlijcke vrundtfchap, met alle in-
tegriteyt en oprechtigheyt ghecultiveert, oock
door het oprechten van vericheyde nieuwe Tra-

-ocr page 1288-


		' ;■"■' -!':�'.-'■



	Tra&aet tot EIbing		I57O ende dat oogenfchijrtlickdoor experientle onder- vonden is, dat de moderatie van Thollen en bela- ftingen , niet weynigh hier toe is contribuerende, ghelijckde felve dan oock ren tyde van 't inga�n der v�orfz Verbonden,ende eenige jaren daer aen volg�nde,in het Territoir ende gebiedt van beyde de Gfeconfcedereerden, naer vereyfeh van �ns ooghmerck genoeghiaem geadapteert, ende naer onfe 1 oprechte meyninge in beq�amer voegen is toe gepaft, Soo hebben Wy onderlinge beloften en veri�eckeringe gedaen, gelijck wy doen midts defen i dat beyde de Geconfoedereerde /behou- dens 't r�cht van Regalien ende andere gerechtig- heden;; ontrent het invoeren en fteMen van Thol- len enb�laftingen, do�rgaens gebf�yckelijck de gefeyde Thollen en beladingen in haere Rijcken, Landen en diftri&en, die fy jegenwdordigh zijn befitt�nd�vofte hier naemaelsf�uden mogen ko- men te befitten, in fuk?ker voegen [ eh by nae op ge�jckentaux fullen accommoderen, die ten tyde van't ingaen der voornoemde Verbonden, in fwangh, en in g�bruyck is geweeft, fulcks dat ten wederzyden de Τ hollen, Impofitien ende bela- ftingen op de Commercien ende Navigatie geftek fullen werden foo mbderaet, als eertighfins doen- lijck is.. Waer by wy jdan noch voegen, ende wel exprefl�lick bedingen, dat gene van beyde de Ge- confoedereerde , nochte oock haere Onderdanen, in't gebiedt van d'andere Geconfcedereerde, noo- pende 't betalen van Thollen en beladingen, op^!andere wyfe werde ghetra&eerten befwaert, als eenige Vremdelingen van die Natie, de welcke in de nauwfte verbinteniiTe ftaen, ende die aldaer de grootfte voordeelen en vrydommen van Thollen en laften zijn genietende, ofte in 't toekomende foud�n mogen genieten,getradreert ende befwaert werden; Ende by aldien om feeckere reden wille, oft door dringende necefliteyt, quame te gebeu- ren, datter in't gebiedt van d'een ofd'ander der beyde Geconfoedereerde, vernieuwinge ofte ver- hooginge van Thollen en belaftingen wierde in gevoert, dat-in fulcken gevalle gene hooger noch- te fwaerder belaftingen van d'ander Geconfoede- reerde, .o/te van fyne Onderdanen, fal mogen af- gevordert werden, als by de ey gene Ingefetenen en Onderdanen van de geene, die de nieuwe ofte verhoochde Thollen ende belaftingen mochte komen in te voeren, werden betaelt 5 Edoch dat onder de gefeyde egualiteyt niet begrepen, noch- te onder de felve te verftaen fullen zijn, de fpecia- le Privilegi�n aen eenige Compagnien,ofte aen ee- nige Onderdanen in 't byfonder verg�iit.Ende op dat aert een yeder kennelijck zy, dat nochte Syn� Koninghlijcke Majefteyt van Sweden, nochte de Ho�. Mo: Heeren Staten der Vereeniglide Neder- landen , eenige andere inichre ofte ooghmerck hebben, als a'pbfeivantie ende 't onderhouden vande meerroaels aengeroetde Tra�rar�n en Ver- bonden, nevens de beho�denii�� van wederzijdts haer ghebiet, authoriteyt en gherechtigheden,als mede vanden vryen handel der Commercien en Navigatie, op dat oock daer en boven klaerlijck moge blijcken,dat de oprechte meyninge ende in- tentie van beyde de Geconfedereerden tenderen- de is, om met alle hare goede Nabuyren.Vrunden en Geallieerden , eenvafte ende bondige Vrede 7. Ζ iij t'on-
*%^9* ;_n 't eerft� Articul vanden voornoemden ^ⁿV._ate aengewefen, der felver intentie ghediri- _te7jjn, efi in 't toekomende te fullen gediri- B^eei_werjeh', tegen alle ende yedere Turbateurs f den duydelijcken fin van 't voornoemde Trac- j t foude mogen cqntravenieren,, ofte yets daer ^lit_cuftrydigh zijnde, aenvangeri; V�rders exa- lterende en overwegende de me�ningeen op- ""chie, vetftande vanden meergemelt�n Traftate, f inden 't felve alleen daer toe te fpe&eren (bo- de defenfie en voorftanr vande refpeftive }^el k_eItende Landen der beyde Geconfcedereer- den endede confervatie van haer beyder gebiedt, _R^e j_ltenjvrydommen,immuniteyten,padren«nde deffelherbrachtenCouilyymen,) dat den f ryen faodei�er Commercien en Navigatie op d�Ooft cndeNoort Zee, tot de enghte toe van ^r Canael f�cliifive, gemaintineert te werden, ende defhfl- yen confererende, hoe veel beyde de Geconf�- dereerde ghelegen is aen 'thandthavenen Van �t bet voornemen, ende dat dit haer ooghmerck by (iefenjegenwoordigen gheperturbeerden en veit> warden .S.taet van Europa ongekrenekt, en in fijn volle kracht moge komen te verblyven.fo hebben w&f� gedachten ende dcliberatien daer heenen ^engaerudat de gefeyde vryen handel der Com- merciePien de Sebipvaert, niet alleen ten opfiets tevan andere, moge gaende gehouden, en gepro- ageert werden, maer Qock op dat wy wederzij ts feeckereen vafte reguls fouden ftellen > door de fl-elckealle hinderpalen, ftreckende, tot verachte- ringevan 'tvoorgaendeTra�taet.tuflchen beyde ie Geqonfcedereerde gheflooten» en van 't geen daer inne vereyfcht wert, voor foo veel hare bey- derRijcken, Landen, gebiedt en Onderdanen be- langht, mochten werden wech genomenjende by aldien'teen of't ander hier tege'ns ftrydigh, naer denaenvangh van't voorfz Verbondt, mocbte in* glieiloopen zijn , dat wy het felve wech nemen, en� het meergemelte Tractaet in fyne voorgaen- �obfervantie fouden herftellen: Ten wekken fine zijn wy weder-zijdts onderlinge verdragen encjeveraccordeert, dat nochte ter oorfaecke van Oorloge en beroerte in Poolen, Pruyflen, ofte de naefte aengelegene Landen, nu onlangs ontftaen, nochteom eenige andere redenen wille, die in 't toekomende foude mogen voorvallen, een der Me Geconfoedereerde des anders vrydommen, ofeoock die van fyne Onderdanen, in 't dryven van Koophandel en Scheepvaert op de Ooft ende « Noorr-Zee, ofte oock op de Revieren daer op Renderende, dire�elijck nochte indire&elijek, ^Jls ftrydigh tegens den klaren en duydelijcken fttt vande Verbonden indeJareni64o.en 164;. ^gegaen, eeniger matefal mogen verhinderen, weincommoderen, nochte oock toe ftaenofte oreren, dat de felve door fyne Onderdanen verhindert, befwaert, ofte eenigh ongemack toe- gevoeght werde, veel min datter ordre foude mo- P werden gegeven, om yets diergelijcks in 't ^erckte ftellen, ofte ter handt te nemen. En na- ^ⁿ ^wy forghvuldighJijck overleght hebben, op t^lr ^Voet tuflehen beyde de geconfoedereerde jaten ende hare Onderdanen , den handel ende � ^vVas van Commercien gevoeghlijckft foude ^aen ^toe nemen, ofte voort gheplant werden,

-ocr page 1289-

Byvocghfel vari ecnige Pkcaten,&c.

»57i

*57i

t'onderhouden, oock alle Tradaten en Verbon-
den met de felvige geflooten, nae te komen; Soo
is by ons verdragen.en wederzijdts toe gheftemt,
ghelijck midts defen verdragen en toe gheftemt
wort, dat de Koningen van Vranckrijck en Dene-
marcken, als mede den Protector van Engelandt,
Schotlandt ende Yerlandt, nevens den Heere
Churfurft van Brandenborgh, met alle hare Rijc-
ken , Landen en diftricten in dit tegenwoordige
�radtaet, en in de Conditien daer onder behoo-
rende, fullen begrepen en inghefloot�n werden:
Wel verftaende by aldien fy felve fouden mogen
begeeren daer inne begrepen, en in ghellooten te
werden , fulcks dat fy alle de conditien en voor-
deden, over welcke beyde de Gheconfedereerde
wederzijts,verdragen zijn, in toekomende fullen
genieren. Daer en boven dat de Stadt Dantfich
van gelijcke in dit tegenwoordige TracTraerbegre-
pen en in gheflooten fal werden, ghelijck fy mits
defen daer inne begrepen en in geflooten werdt,
met alle hare Rechten,Privilegien,immuniteyten»
vrydommen en coftuymen van Wetten, fonder
praejuditie nochtans der ghetrouwheydt, die de
voornoemde Stadt Dantfich aen SyneKoningh-
lijcke Majefteyt van Poolen fchuldigh is: Soo dat
van nu af aen alle vyantfchapendefeytelijckheyt,
tuflchen fyne Koninghlijcke Majefteyt van Swe-
den, ende de voornoemde Sradt Danfich kome te
cefleren , ende dienvolgende , dat, nochte de
hooglift-ghedachte Koningen van Vranckrijck en
Denemarcken , nochte den Protector van Enge-
landt, Schotlandt ende Yerlant,nochte den Hee-
re Churfurft van Brandenborgh, nochte oock de
Stadt Danfich door d'een of d'auder van beyde de
Geconfcedereerde, eeniger maten fullen mogen
verhindert werden in haere Scheep-vaert, ofte in
den vryen handel van haere Commercie, door de
Ooft ende Noort-Zee, ende de Rivieren daer on-
der begrepen: Dat fy oock in genen deele dire&e-
lick noch indire&elick, door d'een of d'ander der
beyde Geconfcedereerde veronge�jckt ofte be-
fchadight fullen worden, 'tzyten opfichte van
hare Rijcken, Landen, diftricten, Steden, Heer-
fchappyen, Rechten, Vrydommen en Onderda-
nen/t zy ten aenfien van hare eygene Perfoonen;
Maer ter contrarie dat weder-zijdts met de felve
een volkomen en oprechte vrundtfchap en goede
correfpondenrie fal onderhouden werden. Ende
opdat 't gunt hier boven is befloten, te meerder
kracht bekome, ende des te heylighlijcker werde
geobferveert, gelijck Wy op ons ghenomen ende
belooft hebben.dat alle 't felve naer den dach van
'tfluytendes jegenwoordige Tra&aets, kracht
bekomen, ende heylighlijck geobferveert fal wer-
den,mits voorgaende Ratificatie van Syne hoogft
gedachte Koninghlijcke Majefteyt van Sweeden,
ende hare Hoogh Mo:, onfe Heeren Superieuren,
welcke Ratificatie van nu af aen , ten langhften
binnen den tijt van vier naeft volgende Maenden,
weder-zijts over ghelevert, en verwifl�lt fal moe-
ten werden. Soo hebben Wy van dit jegenwoor-
dige Tra�taet, twee Inilrumenten en Affchrijf-
fels van eenen en den felven inhoudt laten ver-
veerdigen, de fehe met onfe eygene handtfchrift
onderteyckent, ende metindruckingeonfes Ze-
gels bekrachtjght. Aldus ghedaen ende befloten

tot Elbingh, den _T*_r September Anno i6<6 u/
geteeekentendegefegeltalsvolght, ' ^s

Erick Oxenftierna.
L $

Sten. Bielke.

L- 's.'/,:

Gufiaef Baner>

G.vanS/ingel^
i. S.

FrederickvanDon

'*» Je Huy�err.
L. S.

Johan 1/hranJts,
L. S.

ujyPolght (i'Eiucidatie van 't voorfc

Traftaet, _; Λ ■

DEn Do�rluchtighften en Grootmaclir/βίμ
ftenPrince ende Heere, Heere CAui
GUSTAEF, door Godes genade der
Sweeden, Gotthen en Wenden KoningL
Grootfurft vanFunlant^ Hertogh van Schoonen,

Eften,Carelen,Bremen,Verden,Stetijii,Pometen₍CaiTuben en Wenden $ Prince van Rugen₅ Heere
toe Ingermanlandt en Wifmar$ als medePaltz*
graetTby den Rhijn5 Hertoge in Beyeren.Gulicb,
Ckef� &c. onfes aldergenadichften HeerenCo.
nings, mitfgaders der S weetfehen Kroont Rijcx-
Raden, tot dit jegenwoordige Traftaet fpecialicfe
gedepBtecrt: Scberingh Rofenham, Raedt inde Can-
cellarye,Stadtho�der tot StockholmjProvinciale
Rechter ovci Suydermanlandtj Vryheer in Ikala-
borgh j Heer in Torpa, Tyfta, Engelholm ende
Hagen: Steno Bielke, Admirael en Raedt ter Ad-
miraliteyt.VryiieerinKorpOjHeerinGeddehelfn,
Grafoe en Tanga: midtfgaders de Extraordinaris
Ι Gedeputeerden ende Plenipotentiarifl�n aen fynt
hoogh-gedachte Koninghl. Majeft. van Sweeden,
van wegen de Ho: Mog: Heeren Staten Genetael
der Vereenighde Nederlanden afgefonden, <?«/<*
fridusvan SlingelanJt,EerRe Raedt- Penfionaris der
Stadt Dordrecht j Pieter Vogelfangh,Kzeai-?tuo*
naris der Stadt Amfterdam 5 Pieter JeHuyhi^
cretaris vande Ed: Mog: Heeren Staten van Zee-
landt; ende Wilhelm -van Haren, Grietman vandei
Bilt5 Gecommitteerdenter Vergaderingevande
Ho: Mo: Heeren Staten Generael der Vereenigh-
de Nederlanden , van wegen de Provinci�n van
Hollandt, Zeelant ende Vrieflant. Kennellck zy
een yegelijck die 't aengaen, ofte eeniger matea
raecken mach: Nademael door het jonghfteTra*
cTraet tuiTchen hoogh-ghedachte Syne Coningn*
lycke Majcfteyts CommuTarifen,encle de Ambai*
fadeurs van hare Ho: Mo: tot dele actie fpecialics
geauthorifeert, uyt den naem ende door 't bevel
van onfe Heeren Superieuren op den rr Septem-
ber des Jaers 165 6. tot Elbingh in PruyiTen geil^
ten.onderlinge is geconvenieert ende geftatueert»
dat beyde de Geconfcedereerde in hare refpe«^iv*
Rijcken.Provintien en Landen.die de f^elve Μ°"
woordigh befitten, ofte hier naerrnaels fou«n
mogen komen te befitten.de Thollen ende andere
belaftingen fullen accommoderen, in fulcker\ *
gen, en by nae op gelijcken taux, als de fe»ve t
tyde van 't fluyten vande voorgaende Tracta^»
ende eenige Jaren immediatelick daer aen voig^j

-ocr page 1290-

■■■■■■

■»■

Elucidatie van 't Tra&aet mee S weden.

'n wederzijts Territoir, geheven 2ijn geweeft.
'iein gevalle het mochte komen te ghebeiiren,
j" uvt �peciale oorfaecken, ende door evidente
effiteyt>eenige nieuwe, meerdere of hoogere
Thollen ende belaftingen in d'een of d'anders ge-
l dt fouden moeten werden op geilelt, dat als
f in dien gevalle de voorfz Thollen ende bela-
v een vande Geconfcedereerde, ofte des felfs
Onderdanen,niet meerder nochte hooger fouden
_verj_en af gevordert, als de eygen Ingefetenen
Jjjje Onderdanen zijn betalende.

Endealfoo in tyden ende wylen over 'c rechte
itantende <j_e ware meyninge vande voorfchre-
J_e goorden eenigh verfchil ofte twijff�lachtighe-
^_η fouden mogen ontftaen, namentlijck, voor
ft _aen d'eene zyde de voorfz cafus voorko-
mende, of als dan de voor-geroerde geftipuleerde
efeuaiireyt, tuilchen de Geconfcedereerde, ofte
des i�lfs Ingefetenen, ende eygene naetuyrlijcke
Subjeften, verftaen foude moeten werden van
cene abfolute efgualiteyt, ten opfichte vanden
oelieeienTholl, ofte de gantfche belaftinge, fon-
dereenigediftindtie , ende fulcksfoo wel ten re-
«arde vande belaftingen en Thollen, die voor
date van'tfluy ten der voorfz Traclaten waren op
gehele, als vande belaftingen die naederhant uyt
fpeciale oorfaecken, ende door evidente neceffi-
teyr als boven, fouden mogen wefen, ofte hier na-
maeJsnoch werden geintroduceert, dan of de fel-
ve gheftipuleerde efgualiteyt alleenliek op de
voorfz nieuwe belaftingen en verhooginge van
Thollen fouden moeten werden geappliceert,
ende van d'ander zyde mede in casde meer-ghe-
nielte geftipuleerde efgualiteyt alleenlijck vande
voorfz nieuwe belaftingen en verhooginge van
Thol te verftaen foude zijn, van wat tijde precife
de reeckeninge vande voorfz efgualiteyt: foude
moeten beginnen en aenvangh nemen.

Derhalven tot verhoedinge van foodanige ver-
fchillen.ende om alle aenleydinge tot mifverftan-
denendetwift voor te komen, zijn Wy over de
verklaringe ende nader uytlegh van 't voornoem-
deElbinghfche Tractaet, van wegen wederzijdts
°nie Heeren Superieuren, uyt krachte vande
Pouvoirsen Volmacht van de felve, daer toe by
onsontfangen ,'op de naervolgende wyfe verdra-
gen ende geaccordeert.

_i Eerftelick vvert verklaert ende vaft geftelt mits
oefen, dat de meer-g�roerde geftipuleerde efgua-
i^ytall�enlijck appl�cabel ial wefen op de nieu-
*< belaftingen ofte verhoogingeri van Thollen,
"Mtdenjare 1640. geintroduceert.

�fideaengefien inde Rijcken ende Landen van
oenhooghft-gemelten Koningh, ende de Kroone
fi ^den' ^al voor dato vanden fel ven Jaere
^? thien-liondert veertigh, ende eenige jaren daer
^�volgende, onderfcheydene inefgualiteyt in 't
Thl|^Van^^e ^voor^^z belaftingen , en betalen van

J^e"'^ln gebruyek is geweeft, foo ten opfichte

Λ f ^opmanfehappen, met onderfcheyt, of

ofj?5. ^c onderdanen vande Kroon Sweeden,

"^rernden waren toebehoorende, als mede

ten aenfien vande Schepen, in welcke de gefeyde
Koopmanfchappen geladen wierden, met onder-
fcheyt tuifchen de Sweetfche ende vremde Sche-
pen , doch eyntlijck door feeckere Ordonnantie
in date den achtflen December des Jaers 1645.
op 'tftuck van Thollen in Sweeden gedaen ema-
neren, om goede infichten ende confideratien ge-
ftatueert ende vaft geftelt, dat van doen voortaen
foude cederen alle inefgualiteyt van Thollen, Im-
pofitien ofte andere belaftingen, die vanden voor-
schreven Jaere fefthien-honderc veertigh af aen
geobferveert waren, ten infichte vande goederen
ende Koopmanfchappen, met onderfcheyt of de
felve Onderdanen vande Kroon Sweeden, ofwel
vremde Nati�n waren toe behoorende , doch dat
niet te min in gebruyek verbleven is, het obferve-
ren vande andere inefgualiteyt, ten opfichte van
de Schepen in welcke de goederen ende Koop-
manfchappen gheladen en vervoert wierden, mee
onderfcheyt tuilchen de Sweetfche ende vremde
Schepen, foo fullen de Ingefetenen ende Onder-
danen derVereenighde Nederlanden, in toeko-
mende de meer-gemelte inefgualiteyt ten opfich-
te vande goederen ende Koopmanfchappen met
onderfcheyt, ofde felve aen Onderdanen vande
Kroon Sweeden, ofaenvremden mochten toe-
behooren, nochte in 't uy tgaen , nochte in 't in-
komen,'t zy directelijck of indire&elyck, eenigh-
fints onderworpen zijn, maer alleen fubjeftbly-
ven de meergexnelte inefgualiteyt ten aenfien van
de Schepen.

Doch voor foo veel belanght de goederen ende
Koopmanfchappen die in 't Rijck van Sweeden
fullen in gebracht werden, fal ten reguarde van de
felve de meer-gemelte inefgualiteyt voor foo veel
de Schepen is raeckende, alleen te obferveren,
fta�n, en onderhouden worden, volgens den in-
houdt van 't tweede Articul vande voornoemde
Ordonnantie vanden Jare fefthien-hondert vijf en
veertigh, fulcks dat dienvolgende van alle goede-
ren ende Koopmanfchappen, als Haringh, Zout,
Speceryen, Laeckenen, Stofl�n,endegeneralijck
alle andere Waren ende Koopmanfchappen,'t zy
Gewaden ofte Manufacturen, in 't Rijck van
Sweeden in gebracht werdende door Vereenigh-
de Nederlandtfche Koopvaerdye-fchepen, over
de waerde van yeder hondertDaelderseen Du-
caet meerder aen Thol afgevordert fal mogen
werden, als vande felve goederen ende Koop-
manfchappen , ghelijcke hondert Ducaten waer-
digh zijnde, betaelt werdt, foo wanneer die door
Sweetfche ghemohteerde Schepen werden in ge-
voert, ende een halve Ducaet meerdet als over
gelijcke goederen en Koopmanfchappen in ghe-
meene Sweetfche Koopvaerdye-fchepen in ko-
mende, werdt geexigeert. Sullende volgens het
derde Articul vande voorfz Ordonnantie des
Jaers fefthien-hondert vijf en veertigh, nevens an-
dere Conditien aldaeruytgedruckt, voor gemon-
teerde Schepen werden gereeckent alle ioodani-'
ge, als met veerthien Stucken, ofte met meerder
getalvangrofGefchutzijngemonteertjofteoock
iri dier vougen gebouwt of vertimmert, datfe ten
minden veerthien Stucken, ofte meer, tot haer�
defenfie voeren konnen.

Ende

-ocr page 1291-

Byvocghfel van cenige Placatcn^&c.

*57*

voert wordende, fal van de felve, foo wannee �
met Nederlandtfche Koopvaerdye-fchenen
den ghetranfporreert, foo veel meerder aen TM
mogen werden afgevordert, en over betaeldt d

over gelijcke goederen die met SvveetfcheSci?
fullen werden uytgevoert, te betalen ftaen f_a] f

dienthalven inde« voorfz Jaere 16^0. achter',?

gende ièeckere Thol-lyfte den vierden Martijd

felven Jaers op gerecht, albereyts is gheftatueer?

welcke voorfz Thol-lyfte door ordre vanfy

Koninghlijcke Majefteyt van Sweeden gheamS

eert, ende vermeerdert zij nde, met een derde �

lomne,volgens d'Ordonnantien ende 't gebruM

naderhant gemaeckt, ende ingevoert, endedoo*

Koninghlijcke Commiilarifen aen de Ambalfa'

deurs van hare Ho: Mog: over ghelevert, dienvo]

gende met wederzijdts toeftemminge en goetvin*

den , alhier als een Richtfnoer, tot voorkoming^

van alle difpuyten ende verfchillen , van \y₀oJe

te woorde volght geinfereert.

Ende ten eynde het voorgaende Articul met
goede ordre, ende tot wederzijtscontentement,
ghepra&ifeert moge werden, dat derhalven een
yegelijck die eenige goederen als boven,in't Rijck
van S weegen fal komen in te voeren, ghehouden
fal zijn de felve na den rechten prijs ende waerde
aen te geven ; Welverftaende, dat in ghevalle de
Officiers van fyne Koninghlijcke Majefteyt.t'ee-
niger tijdt mochten oordeelen eenigh aengegeven
goette laegh ghewaerdeert te wefen, aen de felve
vry fal ftaen, 't ghemelte goet te naederen, ende
ten behoeve,,van fyne Koninghlijcke Majefteyt
aen te flaen, midts boven de aengegeven waerde
noch daer by leggende een gherechte vijfde-part
vande felve, ende alvoorens 't naerderen ende het
aenvaerden vande goederen, de Koopluydenmec
comptantgelt betalende.

Maer wat belanght de goederen ende Koop-
manfchappen uy t het Rijck vanSweedenuytge-

Van her goet | Van het goet
datopSweec j 't welck op

Van hec g_octdat op Ne
dcrlandtfche
Koopvaerdjr.
Schepé wort
uytgevom,

fche gemon-
teerde Sche-
pen wort uyt
gevóeit.


	ghemeene
	Sweetfche
	Schepé wort
	uytgevoert.
	iUjot Oorden
	3	36
	3	36
	3	36
	3	36
	3	36
	3	36
	3	36
	3	V
	3	36
	3	36
	3	36

Ceel ende root Kooper,

Ri'cx

3
1

I
I
I
I
I
I

Oorden
O
O
O

o
o
o
o

o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o

Hijcx

4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4

Ooidto
�

²4
�

²4

�
�
�
�

�

�
�

�
�
�

�

1 fchipp
1 fchipp
1 fchipp
1 fchipp
I fchipp
1 fchipp
1 fchipp
1 fchipp
I fchipp
I fchipp
1 fchipp
1 fchipp
1 fchipp,
1 fchipp
1 fchipp
I fchipp
I fchipp
I fchipp
1 fchipp

Eel Arcker ■-----

Gaer Kooper ��

Ongerfche Platen

Kiock Kooper ----

Nieuw Ketel Kooper �

Öudt Ketel Kooper ��

Brant Kooper ■� ■�

Afgeklipt Kooper �

Plate Kooper------

Bleyck Plate Kooper �

Munte Platen ----- ~

Alderhande gearbeydt Kooper

Kooperdraet-------

Kooper Stucken ��

Kloeken ■------> �

Geele Ketelen en andere
Bereyt Arbeydt �

Rollen Geel Kooper ��

Geeldraet � �

12
IX

IX
IX
IX
IX

r/er en Staeh

Stangh-Yfer � �■ -----

Afgeknipt Yfer ------�< -

Harnas Platen ------- ------ �

Spiel Platen ■ �� «-----

Ronde Platen------ ------. �

Kogels � ------1 ----- >-----

Ancker Fly ---- ------------

Smits Yfer, het welck is alderhande bearbeydt

Spieckers �� ------ �-

Dito------ ------ ------ �

Yfere Stucken �� ■ �

Stael - ■ ■--�------ �

Stael-draet «�«-� «� ��

Harnas met een Hoedt � �-^

1 fchipp.

I fchipp.

ï fchipp.

I fchipp.

1 fchipp.

1 fchipp.
1 Ton

hondert

1 fchipp.

1 fchipp.
I ftuck
I ftuck

3°
�

�)

4�

3°

�

�«
��

J«
14

3
�\


	^	0
	40	I
	4i"	1
	*#	1
	ï9r	I
	*5	0
	29Ï	I
	40	1
	4?	I
	37	�
	Si	I
	I'	0
	4-
	3°	ü
	IX	1
	IX	I
	*ï	0
	11	0

c
o

I
I

I
I
I

o
o

��

�
6

^J4
3¹

� 4
o
o
2
I

�
O
I
I

o
o

o
o
o

I
I

Storm'

-ocr page 1292-

Elucidatie van 't Tra&aet met Swceden.

*578

Van het goet
dat op Ne-
derlandtfche
Koopvaerdy-
Schepê wort
uyl gevoert.

i*77

Van hetgoec *
*t welck op
ghemeene
Sweetfche
Schepë wort
uyt gevoert.

Van het goei
datopSweec
fche gemon-
teerde Scne-
penworr uyt
gevoert.

Ootden

Rijcï

Rijce
O
O

Rijc* , OoidtB

Oorden

Tï

� ftuck

ipaer

o
o
o

I �

nihoct

Stor

lï

I
b

�

⁰

Hufquet _____ ^_____ ^____

Kade kleyn en iubtijl Arbeydt, dat men in dit
Rijckmaecken kan van Yfer, Stael, geel en root
Kooper» ial men geven in den Thol een pro cento
,,i vreemde en Inlandtfche Schepen.

Bondt-werck ende Huyde ■ Waren.

34*
24

��

34i

⁴S
18

i
42

9
42

16'

³J
��

3*
o

ó
o
o
o

o
o

tol-

[6|

1 ftuck

I Timmer

1 Timmer

I Timroer

1 ftuck

ï ftuck

� ftuck

1 ftuck

1 Timmer

1 ftuck
1 ftuck
1 ftuck
1 ftuck
1 ftuck
1 ftuck
I ftuck
1 ftuck
1 ftuck
x ftuck
1 ftuck
I ftuck
l ftuck
I ftuck
1 ftuck
1 ftuck
1 ftuck
cento
cento
cento
cento
1 ftuck

1 dozijn
1 ftuck
1 ftuck

1 dozijn
1 ftuck

1 dozijn

1 dozijn
1 ftuck

ï dozijn

201

7ï

7*
15
^lS

7-i
%0i

35
15

*ï

7ï
4²ï

35
2*

37f

IO*

21'
3

4*r
o
o

16
16

32.

o
o

16
16
16
16

40
»9ï

271

^�3�
10

131
10

o
o
o
o
o
o

o
o
o

, o

�

�6

12
12

8
8
6
6

4
4
4
4
1

I
I

4
o

o
o
o

o
o

o
o
o
o
o
o
o

o
o
^ö

��-
�

o
o

o
o
o

»3

8
8
6
6

1
3
3
3

I
I

o
o
o
o
o
o

7
i6

7
28
IX

2
6

34
28

6
z8

�

IOi

^v}

26*
16

o
o

3*
3*
3*
3*

³.1

43
41

7
\B
11

IX
II

8
o

o
o

o
o
o

o
o
o
o

o
o
o
o
o
o

8
8
6
6

5
4

2
2

%
o

o
2
o
o
o
o
o
o
o

o
o

Luytf ____. _____

pitogemecn --------

Harmelijn --------

Mancker -

Grauw werck � --------

Wolfe-vcl ------ -------

Beeren-huyt-----------------------

SweetfcheVos � , <�

SwarteVos '

BtantVos ;------- �-

CruysVos -------■ -------'

Witte Vos -------- --------

Blauwe Vos �* ..-----

Bever-vel �� ■� �

Jars-vel ------- --------

HafenVelvoeder «� �

Grauwercx Voeder �� ■ �

Hafen-vel � �

Hout� werck.

Mailen - hout van 28 palm �

Dito i7 palm �■ ��

Dito i6 palm ��

Dito 15 palm ��

Dito 24 palm �~~-------~~

Ditoi]palra - ■ ■ ��

Dito ii palm �� 7�

Ditozipalm - ��

Dito io palm ■ ■-------

Dito 19 palm �� -�*�

oiSpalni �------

ïópalm �------- «■�*

o inpalm ■-------■ --------

/^ 14 palm � --------

Öicoijpahn � ------

^to u palm � ' -----

Groot Pypenhout -----

^D'to kleyn ■ ��

^genfchot � �

J^ken Plancken -------- �

%*en Teller ----- --------

Wen Timmer '------ ------

Jyckcn Stolp ------ -----

^D'to kleyn _____ _____

^ken Bakk -------- .------

*^fnnen Timmer -------- �

41
4ï

Die

eken

��

alck

anthien ellen

-ocr page 1293-

Byvocghfel van eenige PIacaten,&c«

*«o

Van het goet Van het goet

dat op Sweet
fcbe gemon-
teerde Sche-
pen wort uyt

t welck op
ghemeene
Sweetfche
Schep� wort
uytgevoert.


	gevoeit.
	Rijcx	Oorden
1 ftuck	O	3
duyfent	�8	0
� dozijn	0	8
1 dozijn	1	24
1 dozijn	0	24
1 dozijn	0	12
duyfent	0	16
1 dozijn	0	8
1 dozijn	,0	4
duyfent	4	0
	0	12
1 dozijn	0	4
1 dozijn	0	II
hondert	0	6
hundert	0	4
duyfent	-0	9\
1 vadem	0	4
1 dozijn	0	3
1 fchock	0	3
hondert	0	IOi
hondert	0	io?
hondert	0	211
� deecker	0	3*
I deecker	0	x6
1 deecker	0	2
1 deecker	0	16
loftucx	0	6
1 ftuck	0	6
I deecker	0	6
1 ftuck	0	6
1 iluck	0	28
1 iluck	0	II
1 ftuck	0	4
1 deecker	2	0
1 deecker	1	0
1 deecker	1	0
1 deecker	0	24
1 deecker	0	6
1 deecker	0	4
1 deecker	0	12
1 deecker	0	Λ
l deecker	0	ΙΟ
1 ftuck	0	ι6
1 ftuck	0	16
1 ftuck	I	36
1 ftuck	0	33
1 fchipp.	0	35
1 fchipp.	0	*3
1 ton	0	6�
1 ton	0	5t
1 ton	0	5t
1 ton	0	2i
1 ton	0	5!
1 ton	0	8
1 ton	0	6
1 ton	0	Mx


	Riicx	Oordeq
	O	Vi
	22	24
	O	10
	I	4*
	O	30
	0	15
	0	20
	0	10
	0	5
	5	0
	0	15
	0	5
	0	'34
	0	Ti
	0	5
	0	12
	0	5
	0	3?
	0	31
	0	^!3ί
	0	Πτ
	0	z6*

Pie langer naer advenant.

pennen Stolp -----

Deelen ��

Greenenhout -----

Sparren van iopalm
Dito van 7 palm �■

Dito die minder ■��

Latten ------

Greene Sparren

Vuyre Sparren �-----

Boom Sparren

Cromhout------

Greene Teljooren

Tafelhout ------

Hoppen ftaecken ----

Tonnen Bodemen �
Tonnen ftaven �

Brandthout ----

Houten Kannen �

Houte Teljoren �■

Houte Vaten �------■

Troggen ■------.

Vlooten ��-

Leer en Buy den.

Gefouten Oil�-huyden
Dito Koe-huyden
Kalfsvellen ------

O 1 20


	0	2;
	0	20
	0	7�
	0	/2
	0	7�
	0	7�
	0	35
	0	i3i
	0	5
	2	24
	I	12
	I	12
	0	30
	0	7�
	0	5
	0	15
	0	5
	0	20
	0	20
	0	20
	2	9
	O	4�

Seems, Schaeps, Bocks.Geyten en Spaens Leer ■

Robbe Vellen ■------ ---- ��.

Bereyt Harte Leer -------.

Zeel Leer Corduwaen ■------ ~~� -~~ ..

Bereyt Rheens Huyt ----� �-��

Dito Elants Huyt ----- ----- ��

Dito Elants Kalfs-huyt ---- � ■�

Dito Peerde Huyt ■------ ------

Rauwe Oi��n-huyt �< �------ <�

DitoKoe-huyt ----- ------ -----

Bock-huyt ------ ------ -----

Geyten-huyt ------ .� . . ■

Kalfs-Vel------ ------ �-

Bonte Kalfs-vellen ---- ----- -----

Schaeps-vellen------■ ■� �

Lams Vellen------- ------. .-----.

Rhees Huyden ----- .------. ��

Harten Huyden ------ ■ ~~

Rheyns Huyden <�� ------. �

Elans Huyden------- ------. __

Elans Kalf huyt

Vlas en Bennep.

431

282

8�

6i
6t

3t
6V
10

i8~

Sweets Vlas
Svveets Hennep

Tarwe -----

Rogge -----

Garit �

Haver ------

Mout ��

Tarwen Meel
Rogge Meel
Lijnlaet �-

o
o

o
o
o
o
o
o
o
o

Koorn en Sae�.

-ocr page 1294-

■"■■""""�

_l5g _� Elucidatie van 't Traftaet met Sweeden. <"_$ 81

Van hetgoec
datopSweet
fche gemon-
teerde Sche-
pen wort uyt
gevoert.

Van hetgoet
't welck op
ghemeene
Sweetfche
Schepë wort
uyt gevoert.

Van bet goec
dat op Ne-
derlandtfche
Koopvaerdy«
�� wort
uytgevom.

Peck, Teer en Traen.

RiJM
2
2
O

Ooiden

6
6

Rijcx
2

Oorden

3*4
3 �

Rijcx

r
3

Oorden

9
9

ifc

iLaft

� Laft
� Vat

peck
Teer

Traen

Sout en gedrooghde Vifch.

35
8

� ton

^w � ton

I fchipp.

I lis pont

I ituck

O
O
O

o
o
o
o
o
o
o

porfch ___ ___

Salna ■ _____ ____

�_e] �

Stromlingh -*- �'____~

jjegenOogcn �*� �

Sieck ~~

GefouteSnoeck ------ *�

rjrooge Snoeckcn en alderhande Vifch

Geroockte Salm ----- �

Verwen en Vitlril.

Aluyn ------- --------

RoodeSweetfcheVerwe �

Koof mans Waren,

Boter ------- *� '-------

Geimolten Talck ----- ■-------

RouwTalck «------- --------

Heel Speek -------- ----- -

Ofe Tongen ��

Keucken Vet ■ ■-------

Traen Barm ��

Paert --------- ~~-^;- ■~~■■» ----------

Merry Paert ■ ��-

Hafeneuten -�■ ��

Aifehe -------- --------

Elants Haer - ■ ~~� ■~~

Grof Wollen Laecken � �

Bevergal - -

Genever Beffen ----- --------

Polijfte Steen .------- '-------

Kouwe Steen '_____ �

^s"ck Steen _____ _____� �

ïafel-fteen .___ ■___ _____

Wolen-fteen _____ ■___■

��

43^
��

��

43^

2�

o
o
o
o
o
o
o
o
o

o
�

o
o

IX
12

� fchipp.
I fchipp.
� fchipp.
I fchipp.

� ton
� fchipp.
� fchipp.

� ton

� fchipp.

- � ton

o
o

o
o
o
o

I
I

7
o

o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o

O �

o
o
"o
o
o
ó
o

�7�

35
�7�

*3*

43?

44
18|

�

3°

174
81
��

oi
a*

oi
10

17 �

��

4°

�7�

174

2-74

/�
8;

o
o

o
8
o

o
o

o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o

o
o
o
o
o
o
o
o

164
*54

44
iQ

42
27
42

22�

3⁶i8

10^
12

O 28

o
o
o
o

43
1

13
42

34
28

»4

7
8

°4
8

�
8

»4

�

22
��

6
aj

� fchipp.

� ton

iton

� ton

iftuck

� ituck

� ftuck

� ton

iPot

� Vat

� ton

iEl

� ton

lelie

■ iLafl

iftuck

� fchipp.

iTon

iLait

iooEI

iooEJ

� ituck

ïfluck

� paer

ijpaer

i ituck

l fluck

21
12
12

21
21

33
if

� "�*■»*�»* tik

..-tMolenfteen

Reenen

en � �

wofnialSIijpft

;een^!

3�

Rujfche Waren.

o 6

8.A ij

� fchipp.

9
Hen-

-ocr page 1295-

Byvpeghfel van eenige Placaten.&c*

� ⁸3

�5fy


	Van he	'■ Roet
	'twelck " op
	ghemeene
	Sweetfche
	Schepé wort
	uytgevoert.
	Rijcx * Ooiden
	⁰	5
	O	31
	O	7ï
	o	S
	o	5
	o	S
	o	IZ*
	I	3*
	J-�	IZ
	o	4Q
	o	IZ7
	o	*Xj
	o	7}
	9	�

Van hetgoct
datopSwect
fche gemon-
teerde Sche-
pen wort uyt
geyoert.

�*^�,,«��«
derlandrfcbe

SS5ïS

«ytgevoert.

Riïcx
O
O

o
o
o

o
o

I
1

o
o
o
�
o
o
o

Oorden

3
6

4
4

��

�

��

�

i fchipp�

I fchipp.

� fchipp.

loo ellen

ioo ellen

� deecker

iTimmer

ï Timmer

� Timmer

� dozijn

ioopaer

� pot

iituck

� dozijn

het

Hennip
Vlas Werck
Talck m

Geverfc Linnen ��

Dwelck -~��

Boraen -rr-� -----

Juften Leer -�.

Fyne Sabelen-------

Dito middelmatige Sabelen
Dito gemeene Sabelen
Marten ��
Viltmantel <��_:�
Hantfchoenen ,«��
Fyne Seep <~�-
Dito gemeene �.
Perfiaenfche Deeckens
Bancke Peulen -----

o
o
o

»5

Vytheemfche Drancken ,voor foo veelde felve uyt
Rijck van Sweeden uytgevoert worden.

Ongerfche Wijn ----- �------ �------

BaftartWijn ----- ■� -�■ -----

AlecanteWijn ----- �. ----- <�

Mal vefey Wijn -� � -----

Moicadel Wijn ------- ------- ��

Rhijnfche Wijn ------- ------- -------

Spaenfche ofte Canary Wijn ■ ■

FranfcheWijn ------- �� ■------�

Brandewijn �«- � �. ~~-��~~■

36
36

³<

� Aem
� Aem
� Aem
� Aem
� Aem
� Aem
� Aem
� Aem
� Aem

3
3
3
3
3
3
3
3

�
�
�
�
�
�
�
�
�

3
3
3
3
3
3
3
3
3

Van allerhande Fuflagien wert nae advenant ende
inhouding der Amen letaett.

FranfcheMede ■~~■■ -�~~ .� �.

Littauwfche Mede �------. �� .�

LubfcheMede-------■ ■ ___

Wifmarfche Mede «------. .------- ��

Sonfche Mede *------ �■ ■ ___.

Stettinfche Mede ~~� -■-~~« ■ .____

RigyfcheMede '■------- �L. _____

CoerfcheMede------- ■ ___-

Roilocker Mede ,�, ----- __

Danficker Mede------- ., ,. . �___

Jopen Bier �� ____, ■�

Half Jopen Bier .------- _____ ,_

SerfilerBier ------. -------. ___, ___

Bronfwijckfche Mom ----- ___ ___

Alderhande foorten van ander Mom ��. �~

LubsBier �------. � ___, _T.

WifmarBier � ----- ___ ___

Hamborger Bier �� *-----,.. .

LubsBier �� ., ■ , _ ___

Stettins Bier ■ �...^. �

Roilocker Bier ~~- -~~ ____ ____,

Grijpwaks Bier ■� ... .» __ , _mmm

Baerts Bier -.� ^* > _v , �

WifmarsBier .------. _.___, ;/�____

SontsBier ~~�..~~ . . '.,

Colberghs Bier ".� ___. _mmJ. .

Denematcks Bier ■ , �■ - ,- -

� ton
iton

� ton
� ton
� ton
� ton
� ton
� ton
� ton
I ton
� vat
� vat
� vat
� vat
� vat
� vat
� vat
iton
� ton
� ton
� ton
� ton
� ton
iton
Iton
� ton
iton

�
�
�4

�

�4

�

�4

4*
�4
�4

3^a

3*
31

3*
3*

)^%

₃�

3¹

�
�
�
�
�
�
�
�
�
�

�

�4
�
�
�

3¹�

³�

��
��
��
��
��
��
��
��
��
��

�

�
�
�
�
�
�
�
�
�

�
�

�

�
�

�

%
�

�
�
�
�

�
�

2
�

�

-ocr page 1296-

Elucidatie van c Traihet met Swedten.

edoch fullen de gemelte Ingefetenen ende On-

jidanen vande hoogh-gedachte Vereenighde

f derlandtfche Provintien, ten op�chtc van alle

� vve, veranderde ofte verhoochde Thollen, Li-

^DieU 'i_mpofitien ofte andere belaftingen.boven

f ^nt_ne '_inde voorfz Thol-lyfte, ende hier vooren

!^^e Arcicul beginnende: Doch voor foo veel be-

f hr de goederen ende Koopmanfchappen die

Sveeden fullen ingevoert werden, &c. ilaet

'ⁿ f ecificeert, niet hooger nochte fwaerder, als

§� vaen Ingefetenen ende Onderdanen vande

Kroone van Sweeden gegraveert,ofte getradleert

rden, fulcks dat dienaengaende tuffchen de

Koopmanfchappen , oock fpecialijck van hare
Schepen, ende fullen dienvolgende alle Thollen
en belaftingen, die t'federt den voorfz jare 1640.
op de Schepen ende Koopmanfchappen geftelc
mochten bly ven, als mede die uy t byiondere oor-
faecken»ende door dringende nec�i�key t.namaels
op nieuws ofte by maniere van verhooginge op
geftek fouden mogen werden, efguael werden
geheven en gevorderc, lbo wel vande Schepen en
goederen, toebehoorende de Ingefetenen en On-
derdanen vande KrooneSweeden, als van d'Inge-
fetenen vande voorfz Vereenighde Nederlandt-
fche Provinci�n, fonder eenigh onderfchey t/t zy
dat de voornoemde Schepen onder het gebiedt
vande Croone van Sweeden, ofte vande Veree-
nighde Nederlandtfche Provinci�n, ofte oock el-
ders fouden mogen zijn gebouwt, 'tzy dat de ge-
feyde goederen ende koopmanfchappen moch-
ten geladen zijn op Schepen toebehoorende de
Onderdanen van Sweeden , ofte vande Veree-
nighde Nederlanden, ofte oock datahd�rfints de
felve goederen en koopmanfchappen mochten
zijn geladen op Schepen onder't gebiedt van
d'een of d'ander defer beyde refpective Staten,
zijnde gebouwt. ; f

Ende aengefien in 't voorfz Tractaet van El-
bingh achter de voor-geroerde ftipulatic van
efgualiteyt, verfproocken is, dat onder de felve
efgualiteyt in geenen oeekn verftaen moeten
werden, de fpeciale Privilegi�n aen eenige parti-
culiere Compagnien, ofte Onderdanen vergunt
ende geoclroyeert, wert tot naerder efclaircifle-
ment van de felveclaufuleen periode, mits defen
verklaert ende vaft geftek, dat de voor-geroerde
claufule en periode inden voorfz Tra&ate alleen-
lijck is gevoeght tot confervatie vande Rechten
en gerechtigheden, de voorfchreve Compagnie
ende Onderdanen uyt krachte vande vergunde
Octroyen en Privilegiencompeterende, ende dat
derhalven onder pretext van dien, ofte uyt krach-
te vande voorfchreve claufule, degene die onder
fodanige Compagnien zijn begrepen, ten reguar-
de van 't gene boven de Thollen ende belaftingen
vanden voorfchreven Jaere 1640. noch op geftek
foude mogen bly ven, ofte oock hier naemaels van
nieuws uyt dringende noot, ofte by forme van
verhooginge op geftek foude mogen vverden,gee-
nige vrydom ofte immunitey t, aengaende de be-
talinge vande voorfz Thollen en belaftingen bo-
ven d'andere Geconfcedereerde, ofdes felfs On-
derdanen en Ingefetenen , fullen genieten ,> dat
oock de gefeyde Onderdanen ende Ingefetenen
vande andere Geconfcedereerde dien aengaende
geene hoogere ofte meerdere belailinge dan hen-
lieden, fal afgevordert worden.

Eyndelijck, om voor te komen alle verkeerde
illatien, die ten aenfien vande Stade Dantfich fou-
den konnen ghemaeckt werden» uyt de mifduy-
dinge van 't Articuifpreeckende vande oprechte
vrundtfehap ende goede correfpondentie reci-

, i_yeeeneabfolute efgualiteyt fal werden gheob-
frveert, fonder onderfcheyt, ofhaere goederen,
�Lren �nde Koopmanfchappen in Swepti�he
ofteinNederlandtfche Schepen mochten �n g|e-
bracht.ofuytgevoert werden, in dier voegen,dat
_alle in�fgualiteyt ten dien refpe&e tuiTchen de
felve alleenlijck fal verblyven in propor�one arith-
0tci, volgens het onderfcheyt vande Thollen
_en belaftingen hier vooren in 't Articul beginnen-
de� Doch voor fo veel belanght de goederen ende
koopmanfchappen die in 't Rijck van Sweeden
fullen in gebracht werden , &c. ende inde Thol-
lyfje vande uytgaende Waren ende koopman-
fchappen dien aengaende uytgedruckt, en albe-
reyts geintroduceert ge weeft zijnde, fonder dat
de meer-gemeke Ingefetenen ende Onderdanen
vande voorfz Vereenighde Nederlandtfche Pro-
vintien, boven de Subjedlenende Onderdanen
van Sweeden, 't zy in 't inkomen, 't zy in 't uyt-
gaen.eenige hoogere belailinge, ofte meerder be-
fwaerniiTeals hier vooren gefpecifieeert ftaet, op-
gelecht, oftegevercht fal mogen werden,'t zy di-
te�elijck, 't zy indire�telijck, door onderfcheyt
van betalinge der Thollen, Licenten, Impofitien,
ofteandere belailinge in Waren, in fpecien van
Gelcofopeenige andere wyfe,bedenckelick ofte
onbedenckelick, in eeniger manieren.

De felve geilipuleerde efgualiteyt en gelijck-
heytfalten opfichtevan alle andere Landen en
Plaetfen, onder 't gebiedt van fyne Coninghlijcke
Majeileyt,ende de Croone van Sweeden ftaende,
ofte die hier namaels by de felve noch fouden mo-
gen werden geacquireert, infgelijcks alleenlijck
verftaen werden vande gefeyde nieuwe verander-
de ofte verhoochde Thollen en belaftingen.aldaer
t'federtden Jaere 1640. op gheilelt, ofte hier nae-
maelsuyt dringende necefliteyt noch te introdu-
ceren , ende op te ftellen, fulcks dat de refpe�tive
�hol-lyfle vanden meergemelten Jare 1640. inde
voorfz Landen ende Plaetfen, door publicque
suthoriteyt in gevoert, en gepradtifeert geweeft
%lc, dienaengaende mede tot een richtfnoer
dienen fal, en gehouden werden even in fulcker
!^Mi^en' als ten reguarde yande boven geinfereer-
«SweetfcheThol-lyfte is bedongen.en hier voo-
^l{n breeder ftaet geexpreiTeert. ,.,.,:,!

De Ingefetenen ende Onderdanen van beyde

^Ci&econfoedereerde Staten, fullen de felve meer- proquelicken te cultiveren,ende te onderhouden,
j^isaengeroerde efgualiteyt, reciproc� genie- | met alle in 't meer-gemeke ElbinghfcheTxairaet
% niet alleenlick over hare Perfonen.maer oock vervatte ende geincludeerde Potentaten, Soo
^ aenfien van hare goederen , Waren ende werdt verklaert, de intentie vande Contrahenten

' 8. Α iij in Έ

-ocr page 1297-

By voeghiel van cenige Placaten, &c. -^ _gg

endeindruck onfes Zegelsbekrachtigt au
phedaeninHelfingoor den^^Ji�^ber f, " ^«us
j , ^& �»u«em��r ^I&59� End*

was onderceeckent ende gef�gelt als volgh_c

^87

in 't opftellen vandeconditie geenfints gewals noch te wefen, dat

fich anders ofte vorder foude applicabel zijn, dan
voor foo veel betreft de communicatie tuffchen
wederzijdts Onderdanen ende Ingefetenen in
handel en wandel, fonder de felve Stadt tot eeni-
rge andere prsftatie te verbinden , veel min, dat
daer door eeniger maten foude werden ghedero-
geert,ofte vernietight, de uytgedruckte refervatie
van trouwe ende fideliteyt, die de felve ftadt aen
den Coningh van Poolen fchuldigh is: Nochtans

Schering Rofenhane.

L. S

':'�<}�■ ■■■.'.■-. .

Ι. Α

w» S/ingelast

/51.

^Vogelfang.

i~ s.

�».

de Huylert
l. S.

met dien verftande, gelijck in 't meer-eemeke El-
.binghfcheTraftaet is verfproocken, dat tuffchen

fyne KoningbJijcke Majefteyt van Sweeden,ende
-de voornoemde ftadt Dantfich alle vyandtfchap
fal komen tecefl�ren. π �':■■■ �

genade der

Sweeden, Gorthen en Wenden Koningh�

Grootfurft van Funlant j Hertoge van Schooncn'

Eften.Carelen.Bremen^erdenjStetijn^ometen'
Caffuben en Wenden 5 Princevan Rugen; Heere

tot Ingermanlandt en Wiirnar 5 oock Paltz-graeff
by den Rhijn; Hertoge in Beyeren,Gulich,CleefF

Bergh,&c. onfes alelergenadighften Hecre en Co-
ninghs, als mede der Kroone van Sweeden Rijcx-
Raden, zijnde tot defe handelirtge fpecialijck ge-
deputeert : Scheringh Rofenhane, Raedt inde Can-
cellarye,Stadthouder tot StockholmjProvinciale
Rechter over Suydermanlandt; Vryheer in Ikala-
�borgh 5 Heere in Torpa, Tyfta, Engelholmende
Hagen�, ef� Steno Bielke, Admiraden RaetterAd-
miraliteyt, Vryheer in Korpo, HeerinGedde-
holm, Grafooen Tanga: midrfgaders de Extraor-
dinarie Gedeputeerden en Gevolmachtighden
van wegen de Ho: Mog: Heeren Staten Generael
der Vereenighde Nederlanden , GoJefridus vdn
Slingelandt, Eerfte Raedt-Penfionnaris der Stadt
Dordrecht ; Pieter Vogelfangh, Raedt- Penfionnaris
der Stadt Amfterdam $ P�eter deHuylert,Secreta-
ris vande Ed:Mog: Heeren Staten van Zeelandt;
ende Wilhelm van Haren, Grietman vander Bilt}
Gecommitteerden ter Vergaderinge vande Ho;
Mog: Heeren Staten Generael der Vereenighde
Nederlanden, van wegen de Provinci�n van Hol-
landt, Zeelandt ende Vrieflandt. Maecken midtS
defen kenbaer aen een yeder die het aengaet, ofte
eeniger maten foude mogen aengaen: Naediefl
voor vele Jaren tuifchen' de hoogh-loffelijcke
Voorfatenvan fyne Coninghlijcke Majefteyt van
Sweeden, ende de Ho: Mog: HeerenStatenGe-
nerael der Vereenighde Nederlanden, mitfgaders
tuffchen wederzijdts Onderdanen ende ingeftte-
nen , een oude verbinteniff�, nauwe vrundtfchap,
Nabuyrfchap, ende vertrouwelijcke communica-
tie doorgaens geeftent, oock in haer volle, vigeuf
en onver breeckelijcker wyfe gehanthaveflt, efl
van tijdt tot tijdt is aenge'wafl�n, waerdoorw
wech voorts zijnde gebaent, tot noch ^na"^e^^At
liantie tuffchen fyne Majefteyt Coningh ^G^jⁿde Groote onfterffelijcker memorie, ende at
Staet der Vereenighde Nederlanden, <te^ftlfeAj"
liancie niet alleen heylighlijck geobferveert,.en
trouwelijck altijdt is onderhouden, jaemaero⁰

foo vele ende ioo eroote vruchten heelt vo
1 °, . __u*(\a. dat

Naedemael echter vande genegetitheyt ende
intentie vande voornoemde ftadt Dantfich, voor
foo veel belanght het poincl: van inclufie fal moe-
ten confteren,, wefhalven belooven de Ambaffa-
deurs vande Vereenighde Nederlanden, dat fy
den inhouden van dit Articul aen den Raedt van
Dantfich met den eerften fchriftelijck fullen be-
kent maecken, op dat door haer de inclufie en in-
iluytinge op 't fpoedighfte moge aengevaert wer-
den , vvelcke aenneminge, op datfe da�r van de
vruchten mogen genieten, fal de felve ftadt Dant-
fich oock gehouden zijn te kennen te geven bin-
nen den tijdt van een Maent naer dien dach, op de
welcke aen haer de voorfz inclufie in behoorlijc-
ke manier bekent gemaeckt, ende gecommuni-
ceert fal wefen, binnen wekken tijdt infgelijcks
fyne ChurfurfteJijckeDoorluchrigheyt van Bran-
denburgh fyne meeninge,noopende de voorfz in-
clufie gehouden fal zijn te uytten, op dat hy de
beneficien en voordeden daer uyt refiikerende,
moge genieten , ende datnae voorgaendeonder-
handelinge ende verdrach, met fyne Koninghlijc-
ke Majefteyt van Sweeden.

Is van gelijcken verftaen, ende verdragen, dat
de Koningen van Vranckrijck ende Denemarc-
ken, als mede de Republicque van Engelant, mitf-
gaders de Onderdanen van de iehe drie Staten,
alle de praerogativen en voordeden, door het El-
binghfche Tradaet, ende defe jegenwoordige
Elucidatie ende naerder Verklaringe, van 't felve
toegeftaen, gefamentlijck ende in't gemeen fullen
genieten , i�o wei als de Onderdanen der Veree-
nighde Nederlanden, naer gedaene verklaringe
vanin'tvoorfchreve Verbondt te willen zijn be-
grepen, ... ;>;,, ;,; .,,,,-..

Tot befluy t beloven wy, dat alle 't gene verder
in 't meer-gemeke Traftaet van Elbingh is vervat
ende beflooten, ter goeder trouwe uyt geleght,
ende voor al ftriftelickfal naergekomen worden,
onder 't goetvinden ende Ratificatie van weder-
zijdts onfe Heeren Superieuren, onderlinge te
verwifi�len* binnen vier weecken, naer den tijdt
vanden ontfangh, ende receptie defes. Tot beve-
ftinge ende verleeckeringe van alle het felve, heb-
ben Wy twee Affchriften van dit Tradtaet doen
veryf erdigen, zijnde met onfe onderreeckeninge

-ocr page 1298-

":' ~~.....-*-

g j Elucidatie van c Traftaet met Sweden.

Μ 9°

felve wederom inden Jaere 1640. vernieuwt,
de nadethant inden jare 1645. nietinnerlijcker
^e!i- λιρ pnde door kracht van gere�teerde verbin

werden , dat d'eene des anders profijt, eer ende
voordeel in alle manieren kome te betrachten en-
de te bevorderen,volgens 't vereyfeh vande meer-
gemelte verbinten�Ten.de welcke in alles heylich-
licken te obferveren fullen ilaen, op dat de voor-
gaende vertrouwelijcke vruntfehap ende corref-
pondentieeyndelick werde herilelt, en haer oude
vigeur wederom bekome. Tot beveilinge van al !e
het welcke, hebben wy defe Acte met onfe eyge-
ne handtichrift onderteeckent, ende met indruc-
kinge van ons Zegel bekrachtight. Aldus gedaen
in HeJfingor den $gg� 1659, Wasonderteec-
kent ende gefegelt als volght:

■{fe ten overvloede is geconi�rmeert, ende als
^"dubbelt, oock daer en boven by het laefte Ver-
^Sf_ch tuiTchen de CommiiTarifen van fyne hoogft-

dachte Coningl. Majeil., ende de Extraordina-
ir λ _mbafladeurs van haer Ho: Mo: tot Elbing op
j . September inden Jare 1656. noch ftercker
�1 ekracbtigt. Des niet tegenftaende zijnde door
^b rfcheyde toevallen ende veranderinge van faec-
), t'federt het voornoemde laetfte Verdrach,
', ornamentlick na dat den Oorlog tuiTchen hare
Coninghl. Majeil. van Sweeden ende Denemare-
ken op 't nieuws was ontftaen.eenige verwarringe
in Je wege gekomen, die de voor-gemelte oude
viundtfchap ende verbintenuTe niet vveynich heb-
ben verachten: ende gekrenekt, foo dat de felve
vruntfehap door 't tuiTchen komen van verfchey-
deonvrundelijcke bejegeningen en quade intelli-
gentie , ghenoeghfaem ilont om af gebroocken te
werden:�doch hare Ho: Mo: verklarende niet lie-
ver te fullen fien, nochte yets meerder ter herten
te nemen, als dat de voorfz oude vruntfehap ende
vertrouwelijcke communicatie tuiTchen beyde de
refpeitive Staten en harelngefetenen,voor defen
hebbende gefloreert,wederom mochte komen toe
te nemen, ende de voorgaende Verbonden, door
het aflhyden van alle mifveritanden, ende dill�n-
tien, in 't toekomende, heylighlijckfondereenige
interruptie mochten ghecultiveert, ende in allen
deelen vervult en voltrocken werden, gelijck dan
oock deintentie van fijn hooghil-ghedachte Co-
ninghl. Majeil. daer toe ten vollen is ftreckende,
Soo hebben wy boven-gemeke Commiilariien en
gedeputeerde Plenipotentiarifl�n, na gehoudene
vergaderinge ende by een komfte fpecialijck daer
toe aen geftelt, ende nae ferieufe deliberatie be
raemten vaft geftelt, gelijck wy beramen en vaft
ilellenmidtsdefen, ende doorfpeciale lailen au-
thoriteyt van wegen fyne hooghil-ghemeke Co-
ninghheke Majeftey t,en van wegen hare Ho: Mo:
onie Heeren Superieuren aen ons gegeven, naer
dat wy onfe Procuratorien ten dien eynde onder-
linge vertoont hadden, dat uy t krach te van dit
tegenwoordige Verdrach wech genomen, ende te
niet gedaen fullen werden, ghe�jck midts defen
werden wech genomen, ende te niet gedaen alle
verwyderingen wederzijdts ontilaen, ende dat in
plaetfe van dien, herilelt fal werden, gelijck midts
oefen herilelt werden , de oude vertrouwelijcke
ende onverbreeckelijcke vrundtfehap tuiTchen
Syne hooghil-gedachte Coninghlijcke Majeileyt
ende 't Rijck S weeden ter eenre, ende de Hooge
Mogende Heeren Staten Generael der Veree-
nighde Nederlanden ter andere zyde; Soo dat
W nu af aen, tuiTchen fyne hooghil-gedachte
^ajefteyt, ende Kroon Sweeden ter eenre, ende
^de Vereenighde Nederlanden ter andere zyde,
«nidtfgaders tuiTchen alle Provinci�n aen de ielve
verknocht, ofte onder de felve forterende, fal ko-
,^Cnoptehouden,endeteceiTerenalleverwyde-
!'ⁿge, tweedracht ende feytelickheden, ende dat

plaetfe van dien, de oude vrundtfehap ende

Κ ede correfpondehtie met foodanigen ernil en

ⁿeeriteyt fal onderhouden, ende gecultiveert

Schering Rcfenhane.

y, l. S.

Steno Bielke*
L. S.

C. v, S�inge�andt,
L. S.

P¹� Vogelfang.
I. S.

/"� de Huybert,
L, S.

W. van Haren.
L. s.

Υ onderghefchreven CommifTarifen en-
de Ghedeputeerden Plenipotentiarifen
van fyne Coninghlijcke Majefteyt ende
't Rijck Sweeden refpective, ende vande Ho: Mo:
Heeren Staten Generael der Vereenighde Neder-
landen, verklaren wederzijdts mits defen , dat de
Acte van Elucidatie, noopende het Tradtaet van
Elbingh, als mede 't gene de herftellinge van r�ci-
proque oude vrundtfehap ende 't pointe van Am-
neftie behelfende, op huyden door ons uy t kracht
vande Procuratorien ten dien fine door onfe Hee-
ren Principalen aen ons verleent, is ondertekent,
niet eerder fijn effect fal bekomen,nochte terexe-
cutie geftelt werden , voor ende aj eer de Vrede
tuiTchen haere Coninghlijcke Majeftey ten van
Sweeden ende van Denemarcken zy voltrocken.

Hier en boven belooven wy gedeputeerde Ple-
nipotentiarifen, dat 't gene ons van fyne Coningl.
Majeil. van Sweeden is gerecommandeert, als me-
de 't gene noch gecontroverteert wort, ende niet
ten vollen is af gehandelt, Wy 't felve aen haere
Ho: Mo: fchriftelick fullen te kennen geven, ende
met alle vlijt de faecke daer heenen trachten te
dirigeren, dat dit alles met deneerflen vverdeaf
gedaen. Om 't welck te beveiligen, hebben wy
dit met onfe eygene handen onderteeckent.
A&um in Helfingor den ^lfg=�^Ί ^9� Was on-
derteeckent ende gefegelt als volght: *

Scherwgh Rofenhane.
L S.

Steno Bie/ke.
L, S.

O. v. Slinaelaiidt.
L, S.

P^l' Vogelfang.

f de Huyiert*
Z, S.

W. van Baren.
L. S.

placact.

-ocr page 1299-

Byvocghfel van eenige Placaten,&c.

159¹

*5$z

Tlacaet., waer by alle Regeerders vande Steden, Vryheden ende Dorpen _ri

/otterende onderde Generaliteyt, die pretenderen vrydom vanden grooten Brabandtfchenr_w\j_u ,
Landt-1hol, &c. te hehlen,gelafl werden hare originelebefcheydente vertoonen. ι9 December ι$/'

daervan mede laten Copieautentijcq i_n handen

van Gijl bert Pieck van Thienhoven, Raedc e Η
Rentmeefter Generael der Domeynen van R
bandt binnen 'sHertogen-BoiTche, 'tzy oock�e"
nige van de felve Steden, Vryheden ofte Dorce!
in actuele pofleflie mochten wefen van vrydo 1
me over gemelte Thollen, 't zy mede daer om
oock gemoveert mocht wefen Proces ofte P_roceflen , om door den felven Raedc ende Rentmee^
fter gevifiteert, ende daer over des felfs bericht"
ende ad vis aen haer Ed: Mo: over gefonden ,ende
by de felve oock geexamineert, ende vervolgens
gedifponeert te werden naer behooren, opp_enedat de nalatige, al hadden fy Brieven van vrydom-
me, daer affullen zijn ende blyven gepriveerr
ende voortaen daer over niet meer fullen werden'
gehoort, noch fulcks oock mogen alJegueren,
noch daer mede in eenigcr manieren haer behel-
pen. Vcrftaende mede ende verbiedende als noch,
dat gene Wethouderen ofte Schepenen en lullen
mogen kennifle ofte judicature nemen ende exer-
ceren over faecken , verfchillen oftequeftlen ge«
reien, ofte noch tegeryfen in'tftuck vande voor.
noemde Thollen, maer fulcks te laten aen die van
de voornoemde Thol-kamer, op pene van nulli�
teyt, ende dat de gene bevonden werdendecon�
trarie gedaen te hebben, yeder daer over gefeten
hebbende, verbeuren fullen van hare propregoe-
den, ten prof�jte vande Hooge Overigheyr, ende
naer Domeynen Rechten, de fomme van honden
gulden. Ende op dat hier van niemant ignorantie
en pretendere, foo fal defe alomme werden gepu-
bliceert ende geafl�geert. Ordonnerende ende
lallende mede ten dien eynde alle ende yegelijcke
Perfoonen, ter plaetfe gewoon publicatie ende
affixie te doen, defe aenftonts te publiceren ende
affigeren, fonder daervan oock te mogen blyven
nalatigh, op dat anders mede tot haren lafte nier
en werde verfien, alfoo fulcks ten dienfte vanden
Lande behoort.ende de ernftige meeninge is. Al-
dus gedaen ende goet gevonden inden Rade van
State, in 's Graven-Hage den 19 December 16«.
S. EMM1US,"� Ter Ordonnantie vanden

Raedt van State. /. Eyckbergk

En Raedc van Stare der Vereenighde Ne-
derlanden , Verftaen hebbende dar nu en
dan, ende dagelijcx meer, eenige Steden,

Vryheden ende Dorpen onder de Gene
raliteyt gelegen, pretenderen te hebben vrydom
vanden grooren Brabandtfchen f\v ygenden Lanr-
tholl, geleyde ende Peerde-gelt, ende daer mede
den Pachter voor't hooft loopen.oock voor recht
trecken, ende in Procefl�n liepen ende houden j
Van gelijcken onder pretext van dien weygeren
ende onthouden den felven Pachter 't recht van
den gefeyden ThoH, geleyde ende Peert-gelt, tot
grooten nadeel van 'sLandtsgerechtigheyt. Dat
onlanghs mede aen defen Staet oock weder ghe-
komenis, ende gheacquireert heeft 't recht van
feeckeren anderen Tholl, gemeenlijck genoemt
gheweeft den Hanengreeffchen Tholl, geheven
tuflchen Ravels, Eerfl�l ende Cattenrijck, met
ende nerT�ns den Merckt-tholl van Eerfl�l, ende
dat haer Ed: Mo: bericht werden , dat eenige Ste-
den.Vryheden ende Plaetfen, oock vrydom in de
felveThollen pretenderen: Dat oock eenige Wet-
houderen van Steden, Vryheden ende Dorpen,
haer onderwinden kennifle ende judicature te ne-
men over faecken, verfch�len ende difputen in 't
iluckvande voorfz Thollen voor vallende, daer
nochtans die kennifle ende judicature derfelver
inde eerfte inflantie, volgens Ordonnantie ende
bevelen vanden Prince vanden Lande.competeert
ende gehoort aende Thol-kamer tot 's Hertogen-
Boflche, ende dat noodigh gheaeht wort daer re-
gens te voorfien. S O O IS Τ, dat den welge-
melten Raedtgoet ghevonden heeft te verftaen,
ende belaiten aen alle Regeerders vande Steden,
Vryheden ende Dorpen, reforterende onder de
voorfz Generaliteyt, ende wclckc vermeenen
fouden vrydomme te hebben vande voorfz groo-
ten Brabandtfchen fwygendenLandt-thol, geley-
de ende Peert-gelt, ofte oock vande voornoemde
Hanegreeffchen Thol, of vanden, voorfz Merckt-
thol van Eerfl�l, dat de felve de originele Brieven
ende befcheyden daer van, binnen den tijt van fes
Maenden naer de gedaene publicatie d�fesfullen
hebben te vertoonen, ende in plaetfe van dien

Ordonnantie,Lyfte ende Traillie, Waer naer, oftwelc^nvoluit

men ontfanght as Hertogen van Bralandts recht van Maeze ofi IVater-thoi, tot Groot Lith, ofi unit*
Plaetfen op de Revierevande Maeze, gcdreftert wegen de Ho: Mo: Heer en Staten Generael der VeM'
nighde Nederlanden, naer den tegenwoordigen pryfe, ende waerdye van gelde. 19 December 1 659�

Nden eerften,voor een Voe-
der Rhijnfche Wijn �� χ ftuyvers.

Item, een Schip van thien
voeten,geladen met Weyt of Tar-
we , ende alderhande hert Graen,
komende van Venlo, ende Rure-
mondenederwaerts, oft daer naer
toe opwaerts, Poorters ofte Bor-
gers yande yoorfz twee Stedejd

toe behoorende, een loot filvers,
daer voor men fal betalen naervol-
gende den loop ende permiflie van
haer Ho: Mo: Munre, xxviij iluyV.
ende is het Schip grooter of kleyn-
der naer advenanr.
Ten derden, van een Schip van elf
voeten ₎₍gheladen met Kalck ofte
Smeekoolen, ende groote Kooien

eire

■e

ΜΗ

-ocr page 1300-

Water-tol tot Lith.

»594-

»593

r gPiouc-koolen, infgelijcks een
� Ir ftlvef ten pryfe als voor,ende
Procter /klcyndcr Schepen
_naer^Dadvenant.
�, Jvierden, van goet van gewichte,
¹ _tc _weten, Yfer ende Leyen, voor
hctduyfent ■-------�

men infgelijcks vertollen elck laft

met vijftien ftuyvers, ende die lee-

ge Schepen opwaerts komende,

lullen betalen voor Roeder- thol

ijz ftuyver, behoudelijck, dat die

leege Pat-fchepen , Hoogerfen,

ende andere diergelijcke kleyne

Schepen, voor den voorfz Roe-

der-thol alleenlijck fullen betalen

die helft.
Item,een laft O lye,eengoude Croon

wefende^goet van goude, ende

fvvaer van ghewichte, te betalen

met vier gulden de Kroon,
kem.een laft Honigh fal men vertol-
len metter tonne, de torine met - iij ftuyvers.
Item_yeen Bale Mede fal men metten

hoeck vertollë.elcken hoeckmet- jzftuyver.
Item,een Bale ofte Kippe Srockvifch

fal men verthollen het twee hon-

dert, drie ftuyvers, ende meer of

min naer advenant.
Item, een Deken gefouten Huyden

Ofièn ofte Koeyen, daer af die

twaelf Huyden maecken een De-
ken, fal men verthollen met------vj ftuyvers."

Item, een hondert Souts Dortfche

mate, fal men verthollen met drie

Goutguldens.die Goutgulden ge-

eilimeert ende gereeckent op----xlviij ftuyv.

Item, van elcken Schepe gheladen

met Haver.d'welck bevracht wert

tor Venloo ofte Ruremonde,ende

niet voorder , toe behoorende

Poorters of Borgers vande voorfz

twee fteden.ende aldaer verkocht

ende gefleten wort, fal men ver-
thollen met een loot filvers, ren

pryfe als voor,ende egeen Poorter

ofte Borger zijnde vande voorfz

twee Steden, fal men verthollen

metten lafte, elck laft tegens � ijz ftuyver.
Ende als eenigh Schip, 't zy groot of

kleyne, geladen met Havere, ge-
vult wort boven Venlo ofte Rure-

monde, fal men 'tfelve infgelijcks

verthollen metten lafte, het laft

tegen � � -----ijz ftuyver.

Item, een duyfent Raep-koecken fal

men verthollen met---------�- ijz ftuyver.

Item, een Schip gheladen met Kool-

faet,Raepfaet,Kruyfaet, of andere

diergelijcke Ront-faet, fal men

verthollen met het Hoet.ende be-
talen voor elck Hoet � ------ijz ftuyver.

Item, fal men oock verthollen allen

hert Graen,te weten,Terwe,Rog-

ge,Gerfte, Erweten, Boonen ende

Vitfen, foo wel van boven af, als

van beneden opwaerts komende,

ofte varende,ende toebehoorende

Poorters of Borgers vande voorfz

twee Steden van Venloo of Ruer-

monde, met een loot filvers ten

pryfe als voor.
Ende egeene Poorters ofte Borgers

8. � zijnde,

ijzfhjyver.

nóch Spijckers ende ge we re kt Yfer,

nftopg^emaeckts^oet_r'^fal '^tduy"

feit pont betalen vijf ftuy vers.

_Tefl vijfden, van een Schip van elf
voeten , geladen met Nooten, le-
ven Brabantfche guldens,ende is'c
erooter of kley nder nae ad venant.

Ten feiten, een Schip van elf voeten,
bladen met Appelen of Peeren,
SrieCarolus guld. ende van groo-
terof kleynder naer advenant.

jenfevenden, een Schip gheladen.
^etWeetofPaftel, lal men ver-
tollen metter Kiftende weten vier

xxx ftuyv.

voeten voor die Kifte*------�-�

Xen achtilen, alle hert Hout, als
Bakken, Drachout, ende dierge-
jijeke, fal men vertollen metter
knie,yeder knie tot feftien of ach-,
tien Houten,elcke knie tot ij � ftu.
ende het Klap-hout metten duy-
fent, ende voor 't duyfent oock -- ijz ftuyver.

Ten negenden, Buecken.ende ande-
re Doof-hout, fal men vertollen
twee knie, voor een knie hert
Houts.

Tenthienden, een Schip Klaphout,
Speeken oft Balmen, fal men ver-
tollen metten duyfenden , het,
duyfent tot------------< ij � ftuyver/

Ten elfden, van een Schip gheladen
met ghevrochten Namentfchen

� ftuyvers.

Steen fonder Sercken ---- �------

Tentwaelfden, van een Schip rou-
wen of ongevrochten Nament-
fchen Steen, drie guldens, ende
van de Sercken, van elcken hoeck
ofte kant

jz ftuyver.

Ten derthienden, of yemant brocht
een Olye-Molen,fo fal den Schip-
per vertollen de drie fteenen met - xxx ftuyv.

Ten veertienden,een Schip breet elf
voeten.geladen met Mergel-fteen,
of met MergeLeen loot filvers.ten
pryfe ende naer advenant als voor.

lenvijfthienden, een Schip geladen
roetHaringh, fal men verthollen
metten laft, twaelf tonnen voor 't

laft, elck laft tot

� ftuyvers.

^C!' feftienden , goet van gewichte,
te ^weten,Kafen,witte ofte groene,
fal men verthollen metter Wage,

deWage .____ ��

ijz ftuyver.
iij ftuyvers.
� ftuyvers.

i:em

^d'e Tonne vande Boter ------

> een Pype Juypen Biers _�

fal
Laft

cnLaü'ZeepiofWe-aiTchen,

en vertollen metten laft, elck

�- � xvftu.Brab.

!em

-een laft Terrenofte Peck, fal

-ocr page 1301-

Byvoeghfel van eenige Flacaten,&c«

*595

�W

zijnde, vande voornoemde twee
Steden, fullen vande voorfz her-
de Granen betalen metten Hoet,
elck Hoet ------ �------

den goeden Man ongehindert la-
ten pafleren, ende voorts laten
varen, Behoudelijck dat 't felve
goet fal zijn onverlooft ende on-
verkocht , noch oock onvry Per-
foon daer inne part of deel en
heeft.

�)� naenolgende /� Steen �

vry vanden voor fchr even Thol

Te weten:
Die Seadt van Nimmegen.
Die Stadt van Zalt Bommel.
Die Stadt van Thiel.
Die Stadt van 's Hertogen-BoiTche.
Die Stadt van Maeftrichr.
Die. Stadt vande Grave.

NOTA. Zy verdacht, omallefrauden !
van Vry-fchepen voor te komen, dat bevolen
werdr dat de Schippers moeten op ende afvaren
fonder haer Vrouwe ende Kinderen by haer te
Scheep te hebben,endedes bevonden werdende,
den Thol fullen betalen, gelijck fulcks noch da�
gelijcks inden Landtfchaps van GelderlantThol-
len wort geobferveert.

Ende dit al inden verftande, dat die Schipper
ende Koopman, boven den Tholle hier boven
gefpecificeert, noch fal fchuldigh zijn te betalen
den behoorlijcken ende gewoonlijcken Voor-
thol van alle onvry goeden ende Waren, ende die
van Venlo ende Ruremonde, fullen oock betalen
ende gheven van elck Schip eenen rye Weggen,
of eenen ftuyver in gelde voor elcke rye Wegge,
naer de oude Lyfte.

Defe Lyfte ende Ordonnantie is gemaeckt naw
de Lyfte by den Koningh van Spangienghetlaen
maecken , in fyne Kamer van Reeckeningen in
Brabandt, ende ghefonden den feilhienden Sep-
tember vijfthien - hondert negen en taclitigh aen
des felfs Rentmeefter van de Domeynen van
*s Hertogen-Bofch Simon Fierlants, om naerde
felve te werden geheven, ende ontfangen den
Water-thol tot groot Lith: Ende alfoo by prowK
byde Edele Mogende Heeren Raeden van State
ghearrefteert, ende daer op Jeft verpacht: Waei
naer alle Schippers ende Koopluyden in het ver-
thollen van hare Schepen ende goederen ficntt*
len hebben te reguleren.

Aldus ghedaen in 's Graven-Hage den negen-
thienden December fefthien-honderc negen en«
vijftigh. S. EMMW$,^rt-

Ter Ordonnantie vanden Raedtvan
State der Vereenighde Neder-

ij � ftuyver.

Item, of yemant beneflèns den voor-

fchrevenThol voerden, of dede

voeren eenen Wint-molen, dat de

felve diefe toe behoort mach ver-
tollen meteenen Nobelgoet van

goude, endefvvaervangewichte,

volgens jegenwoordige Valuatie.
Item , een fack Wollen, 'tzy groot

of kley�, fal men verthollen met

den hondert ponden, dat hondert

pont � �------� iij fluyvers.

Item, voor een fack met Hoppe fal

men verthollen met ----- -----ijz

er.

Item, een fack met Vlafch fal men

infgelijcx verthollen elck hondert

ijz iluyver.

met

pont

Item, een Mande met Schollen van
drie hondert pont fwaer, fal men
geven van tolle van elcken hoeck- jz ftuyver.

Ende indien die fwaerder of lichter
ware naer advenant.

Item, een nieuw Schip van negen
voeten komende vanden Meeïler
Timmerman, die datghemaeckt
heeft, ende niet verbrantholt en
heeft, die fal voor Brant-tol beta-
len een goude Croone, van vier
gulden de Croon , ende van min
of meerder naer advenant, ende
voorts alle andere Schepen niet
verbrant-tolt hebbende, die fullen
infgelijcks fchuldigh zijn te ver-
brandt-thollen als boven.

Item, of't gebeurden, datter eenigh
goet of Waren paiièerde voorby
den voorfz Thol, ende hier boven
indeTaefTel niet verklaerten ftaet,
foo fal men 't felve goet vertoJJen
metten veertighften penning van
de weerde, te weten, van veertien
gulden eenen gulden, ende van
veertigh fluyvers eenen ftuyver.

Item, alle Scheeps-luyden die onvry
zijn, ende hebbende vry goet in
hun Schip, fullen het iëlve vry
goet drie voeten van 't onvry goet
fetten, ende indien dat fulcks niet
en ghefchiet, fal het felve onvry
goet , dat andere vry , onvry
maecken.

Item , wanneer een Schipper vry
goet inne heeft, ende den Koop-
man fynen Borger brieff, met fijn
handt-teecken, ende behoorlijcke
fpeciflcatie, van qualiteyc ende
quanriteyt van fyne goederen niet
en toont, foo fal die Schipper dat
goet moeren verthollen , ende
wanneer die Koopman fynen Bor-
ger-brief, met fijn handt-teecken,
ende fpeciflcatie als voor by fijn
goet heeft, foo fal den Thollenaer

landen.

Eyckhergb.

pk-

-ocr page 1302-

., ,�

jjp7 Tegens de t�amenrottingen der Socinianen. »598
flacaet, tegens bet \loppen endeftampen der Studenten tot Lejden. In date

den %o Decemher 1659.

DE Staten van Hollandt ende Weil-Vrief-
jandt, Allen den geenen die defen fullen
fien ofte hooren lefen , Saluyt. DOEN
TE WETEN, DatWy in ervaringe
phekomen zijnde, hciedatfomwylen eenige Stu-
denten* Ledematen van onfe Univerfiteyt binnen
j__eyden, uyt op genomen haet ofte ongenegent-
hev't tegens eenige Profei�bren , in de felve Uni-
verfiteyt , ondernemen de felve ProfeiToren in
lureleifen ofte difputatien uyt te kloppen, ofte
uytteftampen: Ende in achtinge nemende, dat
fulcxis itreckende tot grooten ondienit ende dif-
reputatie vande voorfz Univerfiteyt. Wy der-
lialven noodigh gevonden hebben daer jegens te
vooriien, Verbiedende over fulcks wel expreil�-
lijck by defen allen ende yegclijckea Studenten
ende Ledematen der voorfz Univerfiteyt, den
lleftor, of eenigen anderen ProfeiToren der voor-
fchreve Univerfiteyt/t zy inde leifen, difpuy ten,
oratien, ofte elders, uyt wat oorfaecken het oock
ioude mogen wefen, meteenige infolentie ofon-
kfoenlijckheyt te bejegenen, veel min de felve
uyt te kloppen, ofte uyt te ftampen,op peyne dat
^Overtreders van dien voor d'eerfte mael fullen
vervallen van alle Privilegi�n ende vryheden, �Qtx
Studenten ende Ledematen vande voorfz Uni-
veriiteytgegunt, ende daer en boven tot arbitra-
ge vanden gemelten Rector, ende Rechters wer-
en heilagen, in een boete naer de gewichtigheyt
van 't feyt_; ende dat voor de tweede reyfe haere
�iameriinhetBoeckder Studenten ende Ledema-
ι ii vande Univerfiteyt fullen werden geroyeert
of uytgh�daen, ende dat de felve daer en boven.
noch in gelde fwaerJijck fullen werden ghemul-

cteert. Bevelende wyders dat de Sententien ter
faecke voorfz te wyfen, fullen werden gefonde.n
aende Regeerders van die Plaetfen daer de Delin-
quanten originelick t'huys hooren: Dat oock foo-
danige Gecondemneerdens niet en fullen vermo-
gen wederom tot Ledematen vande voorfchreve
Univerfiteyt aengenomen te werden, als door
ordre vande Heeren Curateuren der voorfchreve
Univerfiteyt, ende Burgemeefteren der Stadt
Leyden. Belaftende eyntelijck den Schout van
de felve Stadt, als Promator vande voorfchreve
Univerfiteyt, dat foo haeft als eenige der voor-
verhaelde excefl�n fullen komen te gebeuren, hy
fonder eenige vertoevinge ofte duTimulatie, mee
alle neeritigheyt fich fal hebben te informeren,
foo op de Autheuren vande mifdaet, als op de
forme van dien*, ende oock tot de itrafl�n of mul-
eten daer toe ftaende, met allen ernft ende y ver
fal hebben te contenderen. Ende op dat nie-
mandt hier van eenige onwetentheyt fal hebben
voor te wenden, foo laften ende ordonneren Wy
by defen, den gemelten Redtor; ende Rechteren,
datfyluydenditonsPlacaet door den Secretaris
vanden Senaet der Accademie doen verkondi-
gen , ende publiceren , ende een Exemplaer van
denfelven PJacate aende Deuren vande ghemeke
Accademie plecken, ende jaerlijcks op d'inaugu-
ratie vanden nieuwen Rec�or der felver Accade-
mie wederom vernieuwen. Gegeven in 'sGra-
ven-Hage onder onfen grooten Zegel, op den
twintighiien Decembris inden Jare feiUiien-hon-
dert negen ende vijftigh. Ter Ordonnantie van
de Staten.

Herl�¹' van Beaumont.

flacaet, tegens de tjatnen-rottingen der Socinianen: midtjg�ders het drucken

ende verkoopen van Sociniaenfche Boecken. In dateden 30 Decemher 1659.

\ E Staten Generael der Vereenighde Ne-

] derlanden, Allen den geenen die defen

fjegenwoordigen fullen fien ofte hooren
lefen, Saluyt. Alfoo t'onfer kenniife ge-
komen is, dat de Sociniaenfche Secte dagelijcks
toer te Lande meer ende meer is toe nemende 5
tnde dat de Fauteurs en Aenhangers der felver,
totverbreydinge van haere dwalinge, albereyts
Jeoben begonnen op verfcheyde Plaetfen te hou-
,^en ^^aer t'famenrottingen, ende by een komften,
erdoor fy niet allen haerpernitieufeende Ziel��
v-^C M^Vende ^Leer-p^oin&en , onder alle foorten
�*» Menfchen fpargeren , ende voort fetten5
^aeroock onderwonden hebben hier te Lande in
u_n^t�nS^en»^e°de door den Druck gemeen te ma-
n, veele van hare Sociniaenfche Schriften ende
endf ' ^a"^e ^vo^^van lafteringen tegens Godt,
L,^^nefygenfchappen, oock tegens de Godt-
rjrle' IA- ^vo^°eninge Chrifti, ende de heylige
Hle η �^ne>^Tt > mitfgaders tegens de fundamen-
^tift ^Γι°.^η^^εη ^e°de Hooft-poinften vande ware
^lijcke Gereformeerde Religie, niet tegen-

flaende onfen voorgaenden Placate vanden tien-
den Februarij 1656. Ende dat vele der felver voor
defen by ordre vande Regieringe naer voorgaen-
de vifitatie ende examinatie door de Theologiiche
Faculteyten defer Landen op ghefocht, in be\ya-
ringe gehouden, ende verbrandt zijn, werdende
daer door niet alleen den name Godts feer grou-
welijcken onteert ende gelaftert, maer de gemoe-
deren van veele onfer Ingefetenen ontrufl, ende
de Kercken gefchapen, ghebracht te werden tot
fcheuringe ende verwerriuge. S O O i S Τ, dat
Wy achtervolgende onfen plicht, by refumptie
vanden voorfz onfen Placate, ende naer het loil�-
lijck exempel van vele Chriften Potentaten, ende
Overheden, niet meerder ter herten nemende als
d'eerevan Godts heyligen naem, ende de wel-
ftant van Chrifti Kercke, tot voorkominge van
alle fcheuringe, ende vorder verwerringe, foo in
de Kercke , als inde Policie. Interdicereneeuen
yegelijcken, van wat ftaet ofte conditie hy zy, ee-
nige vande voorfz Sociniaenfche dwalinge inde
Landen, Steden ende Plaetfen immediate�jck

8. Β ij ge-

-ocr page 1303-

Byvoeghfel van een

l6oo

te houden, gehouden zijn ter manii�� vande Ma
giftraet harer refidentie, haer meteede te exni
geren, geene vande felve onder haer, ofte verbo
een te hebben, op pene by weygeringe van U
doen vanden voorfz Eedt, te verbeuren voor /
eerfte mael een boete van hondert guldens, en/
voorde tweede reyfe met opfegginge ende v_er^ebodt van Neeringe, naer gelegentheyt ende exi'
gentievan faecken gecorrigeert te werden. Qnt"
bieden daer omme d'Eerfte Prefiderende ende an"
dere Raden foo vanden Rade van Brabandt alhier
inden Hage, als vanden Rade van Vlaenderen re.
fiderende tot Middelburgh in Zeelandt, midtfg_a]
ders allen anderen Officieren, Magiftraten ende
Jufticieren in de voorfz Landen, Steden ende
Plaetfen , immediatelijck feforterende onderde
Generaliteyt refpectivelick, dat fy defen alomme
doen publiceren ende affigeren daer het felve be-
hoort , ende te gefchieden gebruyckelijck is, op
datniemandc daer van ignorantie en prerendere
ende alle ende een yegelijck weten mogen, waer
naer hen te reguleren, oock den inhoudt van dien
in allen deelen puncluelijck naer te komen ende
t'obferveren, oock doen naer komen ende obfer�
veren,want Wyfulcks ten dienfte, ende voor den
welftant vanden Staetdefer Landen alfoobevin-
den te behooren. Gegeven inden Hage onder
onfen Cachette, Paraphure ende de Signature
van onfen Griffier op den dertighften December
1659. Was geparapheert, J. H. Craefvan Fit*
drop,^vt� Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande
hoogh-gemelte Heeren Staten Generael. Ge«
teeckent, N. Ruyfch. Zijnde op 't fpatium ghe-
druckt het Cachet der felver Heeren Staten, in
rooden Wai�che.

gehoorende onder de Generalitey t, in te voeren,
ofte ghemeen te maecken, ofte daer toe by-een-
komflen ofte t'famen-rottingen te houden, op
pene,dat die gene die 't felve foude mogen gedaen
hebben, als een Lafteraer van Godes heyligen
naem , ende Perturbateurvande gemeenerufte,
voor d'eerfte mael uyt den Lande gebannen, ende
voor de tweede reyfe arbitralijcken naer exigentie
van faecken fal werden geftraft ende gecorrigeert.
Verbiedende voorts wel expreifelijck alle Boeck-
druckers ende Boeck-verkoopers, eenige Socini-
aenfche Boecken, als Godts-lailerlijckende per-
nicieus , in wat Tale het oock foude mogen zijn,
inde voorfz Landen , Steden ende Plaetfen te
doen drucken, ofte elders ghedruckt aldaer over
brengen, ofte te verkoopen, op pene dat de gene
dieeenige Exemplaren vandefelve gedruckt, ofte
verkocht fal hebben, den Drucker voor de eerfte
male verbeuren fal boven d'opfegginge van fyne
Neeringe, een boete van drie duylent, ende den
Verkooper een boete van duyfent guldens, te ap-
pliceren d'eene helft ten behoeve vanden Officier,
ende d'ander helft ten behoeve vanden Armen $
Ende voor de tweede reyfe uy t den Lande geban-
nen fullen worden. Ordonnerende mede dat alle
Druckers ende Boeck-verkoopers binnen drie
dagen naer de publicatie van defen, alle gedrukte
ofte gefchreven Exemplaren van foodanige Boec-
ken fullen hebben over te brengen in handen van
de Magiftraet vander Plaetfe haerder refidentie,
omme aldaer gefupprimeert ende bewaert te wer-
den. Ende op dat de felve te beter fouden mogen
werden achterhaelt, fullen alle Boeck-druckers
ende Boeck-verkoopers,die verdacht fouden mo-
gen zijn van eenige der felver Exemplaren achter

T*\ en Lefer gelieve hier op nae tefien het Placaet vanden 1 o Februari) 1656. flaende hier hoven in dit Tmd*
�*-^Volum.Colum.%^%^. gedruckt.

Tlacaet, beroerende 't %hijn-Scbipperen (jilde in Holiandt. In date den

x4 Januari) 1660.

naer defeonfe Provintiererugge te voeren, veel
min te varen van d'eene op d'andere Plaetfe, het
welcke alfoo niet en behoort, nochte met de nae�
buyrlijcke converfatie.Commercie ende frequen-
tatie vande Ingefetenen, ende Onderdanen dei
Bondtgenootcn, onder elck anderen over een
komtofte beftaen kan. S O O I S Τ, dat Wy
de rechtvaerdige klachten van onfe goede Ingefe-
tenen genomen hebbende in billicke confideratie,
ende daer tegens willende voorfien.geordonneert
ende geftatueert hebben, ordonneren ende ftatue-
ren mits defen, dat alle vrachten, vallende binnes
onfen Lande vanHollandtende Weft-Vricilandf,

op eenige Stadt of Plaetfe binnen of buytcn deo
felven Lande, alleenlijck fullen mogenaengeno»
men ende bedient werden by die van rvoonx
Gilde, binnen de Steden ende Plaetfen vande»
fel?en onfen Lande, fulcks dat de Schippers va
de andereProvintien en Plaetfen,daer buytenjR
legen, alleenlijck fal wcfen ghepermitteert en^
toegelaten, gelijck haer wert gepermittecrrv
toegelaten mits defen, omme foo wanneera

DE Staten van Hol landt ende Weft- Vrief-
landt.DOEN TE WETEN,Allen
den geenen die defen fullen fien ofte hoo-
ien lefen. Alfoo de Ovcrluydcn, Deec-
kens, ende gemeene Gilde-broederen van het
Rhijn-Schipperen Gilde, binnen de notabelftc
Steden van onfen Lande, ons klacghlick vertoont
hebben , dat vele vremdc Schipperen, komende
met hare Schepen uyt Vrieflandt, Twente, Dren-
te, ende andere bygelegene Provintien.hare inge-
laden goederen uyt gheloft hebbende, wederom
laden ende vrachtacn nemen, niet alleen op,ende
naer de plaetfen haerer refidentie, maer oock naer
andere Steden ende Plaetfen, felfs binnen de
voorfz onfen Lande, varende alfoo van d'eene
Plaetfe op d andere, ende de voornoemde onfe
goede Ingefetcnen.in dier voegen de vrachten on-
treckendc, ende van haerc levens middelen defti-
tucrende. Ende dat, in tegendeel de voorfz onfe
Ingefetenen komende met hare beladen Schepen
binnen de voorfz andere Plaetfen ende Provin-
tien, niet en wert gepermittcert, de rninfte vracht

-ocr page 1304-

φ\ Abolitie der Eeden optegemeeneMiddelen. %6oi

.beladen Scheeps binnen de Sreden ofte Plaer- de ftatueren, gclijck wy mede ordonneren ende
onfen Lande fullen wcfcn gearrivecrt,nacr ftatueren midis defen, dar gene vremdcSchippe-

I daencontladingc, wederom aldaer ter plaetle
bt te mogen acnnemen, op, ende nacrde
TVc van bare refidentie, fonder meer: Interdi-
ende ende verbiedende de felve wel expreft�-
fkrnidrs defen,alle verdere aennemingen van
bten, op pene dat contrarie gefchiedende, de
"ecnediefulcks fal komen te ondernemen , voor
S ke reyfe fal vervallen wefen in een boete van
f jgrt guldens, boven de verbeurte vande be-
donecn vracht- pen ningen,beyde de voorfz boete
.�debedongen vracht-penningen te verhalen aen
den Schipper, ende fijn onder-hebbende Schip,
ende teappliceren een derdepart voorden Officier
dicdecalange fal doen, een derdepart voor't Gil-
de ende 't reftcrendc derdepart voor den Armen
tetplaetfedaer het vervallen fal. Ende op dat
defeonfe goede mcyninge te beter crTecl: forteren
moecn, endede felve niet ge�ludeert werde door
devremde Schipperen, onder pretext dat de felve
binnen onfen Lande woonachtigh, en haer Bur*
cetfehap ind'eene ofd'andere Stadt ofte Plaetfo
(ouden hebben gekocht, ofte verkregen: Soo heb-
ben wywydersgoet gevonden te ordonneren en-

ren voor Ingefetenen van onfen Lande fullen wer-
den gehouden , ten cfTede,ommerot het acnne-
men van fodanige vrachten re zijn gepermitteert,
oftegequalificeerr,alsdewelckebinncndeSteden
van onfen Lande vao Hollandt ende Wcft-Vricf-
landt, met Vrouw ende Kinderen hacre fixe ende
continucle refidentie zijn houdende, ende aldaer
foo lange hebben ghewoont, als naer de refpedive
Steden Privilegi�n , Keuren ende Couftuymcn
ghebruyckelijck is, doende daer van behoorltjck
blijeken, op pene als vooren. Ende ten eynde
niemanthier van ignorantie en pretendere, maer
alle ende een yegclick weten mogen waer naerhy
hem hebbe te reguleren, Latten ende ordonneren
wy, dat defen alommc binnen den voorfz onfen
Lande fal worden gepubliceert ende gheaffigeert,
dacr men gewoon is publicatie ende afl�xie te
doen. Gcdacn inden Hage, onder onfen grooten
^egel, op den vier en twintighftcn Januarij des
Jaers onfes Hecren ende Salighmaeckers Jefu
Chrifti duyfentfeshoudett tfeftigh. Ter Ordon-
nantie vande Staten.

Herh¹� van Bcaumont.

faerfeboumnge, tot abolitie vande Eeden opte gemeene Middelen gehna-

neert. In date den zo Felruart) 1660.

DE Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt, Allen den geenen die defen fullen
ften ofte hooren kien , DOEN TE
WETEN, Alfoo Wy in ervaringe ko-
men, dat de Eeden op den twee en twintighilen
Februarij des voorleden Jaers fefthien-hondert
negen en vijftigh by ons ghearrefteert, ten aen-
fien vande Impoften op 't Gemael, Beftiael, Bie-
ien ende Wynen, in plaetfe van exacte ordre
ende voordeel ten beften van de Finantie te ope-
reren , ghefchapen zijn veele fcrupuleufe obfta-
culen, confufien ende andere inconvenienten te
lullen veroorfaecken, voornamentlijck ten aen-
lienvan tedere, ende nochtans voor den dienft
van den Lande wel - gheintentioneerde herten
ende gemoederen. SOO IS Τ, dat Wy daer
tegen in tijdes willende voorfien, tot voorko-
roingevan alle inconvenienten, naer rype over-
wegingevan alles, hebben goet gevonden ende
gherefolveert, de voorfchreve Eeden in 't geheel
ende al te aboleren, ende te vernietigen, ghe-
Ijck Wy de felve aboleren ende vernietigen by
^fen, in dien exprei��n verftande nochtans, dat
jj^es niet te min, alle ende een yegelijck van wat
Iwt, conditie ofte qualiteyt dat hy zy, gehou-
den ende verbonden blijft, deghemeene Landts
nadelen te betalen, endede vollegerechtigheyt
vanden Lande te voldoen, achtervolgende de
«'ipoftcie van onfe Generale ende particuliere
iacaten ende Ordonnantien dienthalven ge�-
_aneert, op de boeten ende penen daer inne ge-
prefleert» daer van wy noodigh achten allen
^e ^eenen yegelijcken als vooren midts defen

kenniil� te geven, ende te waerfchou wen: Midts
dien wel exprefi�lijck laftende , ende gantfeh
ferieufelijck bevelende, aen allen onfen Offi-
cieren van Juftitie, ten eynde fyluyden de Con-
traventeurs van de voorfchreve onfe Placaten
ende Ordonnantien, foo wel als de Fraudateurs
vande voorfchreve Middelen fullen hebben te
calangeren, ende jegens de felve te contenderen
tot adjudicatie vande muiden endeftraff�n daer
inne gheexpreif�ert, midtfgaders oock aen Ge-
committeerde Schepenen over de gemeene Mid-
delen, in onfen name, judicature exercerende,
ten eynde fyluyden foodanige Contraventcurs
ende Fraudateurs fullen hebben tecondemneren,
ende te ftraffen , volgens den teneur van de
voorfchreve onfe Placaten ende Ordonnantien,
fonder eenigeconniventie oftediffimulatie, want
wy het felve voor den noodigen dienft vanden
Lande alfoo bevinden te behooren. Ende ten
eynde niemant hier van ignorantie en pretendere,
nemaer een yeder weten moge waer naer hy hem
hebbe te reguleren, begeeren Wy, dat defen fal
worden ghepub�ceert ende geaffigeert, alomme
daer het behoort, ende te gefchieden gebruyeke-
lijck is.

Gedaen inden Hage»in onfe Staetfche Verga-
deringe, op den twintighften Februarij des Jaers
onfes Heeren ende Salighmaeckers fefthien-
hondert ende tfeftigh.

Ter Ordonnantie vande Staten.

Berh¹' van Beaumont,

placaet,

8. Β

-ocr page 1305-

Byvoeghfcl van eenige Placaten,&c.

%6o$

'�04

Tlacaetvande Staten (jeneraei, tegens het breedten, ende mifbru)c\ vande

Brouwer sTonnen. J?i date den ζ 5 Fehruarij 1660.

ofte flellagie, die te breecken, aen ftucken
ilaen, ofte te fagen, ofte eenige andere Vaten
ofte Kuypen daer van te maecken, ofte de felve
verbernen, ofte oock de boyemen vande νοο^
fchreve Vaten omme te keeren, ofte te Yerande*
ren, of die tot andere Brouwers met Bieren te"
doen vaten, ofte met eenige andere manieren de
Brouwers haere Tonnen afhandigh te maecken
op de boeten van vijftigh Carolus guldens op w,
der iluck, t'elcke reyfe te verbeuren , endenocli
arbitralick ghecorrigeert te werden: de felve boe.
ten t'appliceren d'een helft ren behoeve vanden
Officier, ende d'ander helft ten behoeve vanden
Aenbrenger. Verbiedende ende interdicerende
voorts allen Brouwers te befigen, ofte met Bie-
ren te vollen andere Brouwers Tonnen, ofte tot
dien eynde oock andere Brouwers Tonnen t'ont-
iangen, oock mede haer Tonnen of Half-vaten
uyctefetten, ofte te leenen tot Spoelingh-VVey-
of Boter-vaten , noch tot eenigh ander mif,
bruyck, in defen'Placate verboden. Datfeoock
de Tonnen en Half-vaten, met haer merck ghe-
merckt zijnde, nieten fullen mogen verkoopen,
ofwechgeven, offchencken , diretlelijcknoch
indireftelijck, in wat manieren het felve foude
mogen wefen, alles op gelijcke peynen ende boe-
ten , t'appliceren als vooren. Ende op dat de
voorfchreve mif bruycken te beter foude mogen
werden achterhaelt, hebben wy gelait ende ge-
authorifeert, lallen ende authoriferen mits delen
allen Officieren vande voorfchreve Landen, foo
wel Politijcque als Militaire, vry ende onbekom-
mert door haer felven, ofte hare Dienaers, hen te
mogen vervoegen , ende te vifiteren aliulcke
plaetfen daer fy vermoeden hebben datTonnen
fouden mogen wefen geincorporeert,ende afhan-
digh gemaeckt. Ende op dat 't inhouden van de-
fen mach werden achtervolght, ende gheexecu�
teert, ende niemandt hier van ignorantie en pre-
tenderen , Ontbieden ende verfoecken Wy ^
Heeren Staten, Gecommitteerde Raeden, ende
Gedeputeerde Staten vande Provintien refpefti-
ve van Gelderlandt ende 't Graeffchap Zutphe"»
Hollandt ende Weft-Vrieflant, Zcelant.Utrecht,
Vrieilandt, Over-YiTel, ende Stadt Groeningen
ende Ommelanden, Bevelen voorts alle andere
Juilicieren ende Officieren,als oock allen anderen
in onfen dienfte, ende onder onfe ghehoorfaeni-
heyt wefende, dat fydefe onfe Ordonnantie al�
omme doen openbaerlijck verkondigen, uytroe-
pen ende aenplecken in alle Plaetfen van deii
Landen, daer men ghewoon is dufdanige verkon-
dinge, uytroepingeendeaenpleckinge ^tedoe,'
Procederende ende doende procederen tegens ae
Contraventeursende Overtreders van dien, o -
der genade, ooghluyckinge, gunile, »^ulT
ofte verdrach , want wy lulcks ten dienfle vanoc
goede Ingefetenen van defen Staet ^^ot�hebben alloo te behooren. Aldus gedaen, g<-^
refteert, gherenoveert ende g^eamP^,ieer�.^ter_erae|
gaderinge vande hoog-gemelte ^s"^ten,^^e" _el?a'
inden Hageden xxv. Februarij 1660. W» ^

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den genen die defen Tul-
len fien ofte hooren le�en, Saluyt. Alfoo
vvy uy t verfcheyden klachten ons van we-
gen de Steden der voorfzVereenighde Nederlan-
den, geaifocieerdeLantfchappen, ende Leden van
dien gedaen,verftaen hebb�,dat niet tegenftaende
de Brouwers aldaer heure Tonnen, daerinne fy
hare Bieren doen vaten, ende verkoopen, doen
mercken elcx met een feecker merck, daer by een
yegelick genoegh mach weten, waer,ende tot wat
Brouwer de felve Tonnen behooren.Ende dat ten
eynde de felve Tonnen,fo wanneer fy ledich zijn,
henluyden t'huys gebracht foude mogen werden,
daer af fy oock den Brengers gewooniijck waren
te contenteren,fulcx fy altoos hadden gedaen van
hare moeyten ende arbeyts loon tot redelickhey^
ende daer mede de Brengers met reden behooren
tevreden te zijn, ende dat fulcx niemanten be-
hoorde de felve Tonnen in ftucken te ilaen, ofte
fagen, efi tot haerluyder eygen profijt t'employe-
ren , de felve Tonnen nochtans tegens alle rede-
nen ende billickheyt als voren , de Brouwers fo in
de Steden als ten platten Lande afhandig gemae�t
werden,door dien eenige der felver verbrant, an-
dere Vaten daer van ghemaeckt, ende tot Boter-
vaten, Melck-vaten, ende andere diergelijcke ge-
bruyckt werden, oock mede daer van hare Hey-
ningen maeckende-.Dat oockfommige poogen de
boyemen vande felve Tonnen omme te keeren,
ende alfo de mercken vande Brouwers te verduy-
fteren, oock die te verkoopen, ofte de Mve merc-
ken oock blyvende, met andere Bieren te doen
vullen by andere Brouwers, de welcke de felve
Tonnen niet toe en komen, hoe wel fy weten dat
die henluyden niet toe en behooren, ende met de
Bieren niet en zijn verkocht, ende daerommede
Bieren uyt-ghedroncken zijnde, de Tonnen wel
weder behoorden tot de Brouwers te fchicken,
ofte ten minilen niette beletten, dat by den Fac-
teur ende Toefienders vande Brouwers, 't felve
gedaen mochte werden. Ende ghemerckt 't felve
Foo langer foo meer daer tegens gedaen ende ge-
pleeght wort, overmits de dierte vande Tonnen,
Hout, ende berninge, midtfgaders de groote pe-
tulantie ende dertelhey t van eenige, die henluy-
den laten duncken , dat fy daer mede niet en mo-
gen verbeuren, hoe wel 't felve genoegh fmaeckt
dieverye, ende niet alleene en komt tot groote
enorme fchade ende verlies vande voorichreve
Brouwers, maer oock vande geheele Gemeente,
die haer Bieren eenfdeels daer nae moeten koo-
pen. Willende daer omme by onfe naedere Brie-
ven van Placate daerinne voorfien. SOO 1ST,
dat Wy de faecke voorfchreve over gemerckt,
tot vorderinge desghemeene welvaerts, ghein-
terdiceert ende verboden hebben, interdiceren
ende verbieden by defen eenen yegelijcken, van
wat ftaet, qualiteyt ofte conditie de felve fouden
mogen wefen, hen voortaen te vervorderen, de
voorfchreve Brouwejs Tonnen aen hen te hou-
den , ende te ghebruycken, 't zy tot iteygeringe

-ocr page 1306-



	₂fj05 Op de Politijcke Reformatie in Brabandc� *%6o6* inheeirc, Α Je Merode,'�* Onder ftondt, Ter Or- Zijnde op 'tfpatiumgedruckthet Cachet derfel* Sonnantie vande felve, Geteeckent, N. Ruyfch. ver HeerenStaten, in rooden Waifche. pen Lefer gerieve hier op verders naer teften de Piacaten vanden rbjunij 1640, achtften Augufli 1643, ende 6 Maert 1651. flaende in het Eerfie Volum. Colum. 1104. &feqq. gedruckt.

		%egiement, Op de Tolitijcque Informatie inde Meyerye van 's Hertogen* Bo/ch, ende andere Quartierenvangelijckenatuyre, onder de Generaliieyt gehorende. In dat e den eerflen April 1660.

			ende Vorfters die fy hebben geftelt,omme by Ons voor aengenaem verklaertte worden, midts de felve voor al bevonden worden te zijn vande Chriftelijcke ware Gereformeerde Religie, ende ftaende ter goeder naem ende faem. 'V. Alle de Generaliteyts, ende der particuliere Heeren Officiers, Droilarden, Bailliuwen,Schou- ten, ende onder Schouten ofte Stedehoudcrs,ful- len haer punctuelick hebben te reguleren naer het volgende Formulier van Eedt, 't welck yeder vaa hun terftont nae de publicatie defes, i�o die nu aireede in bedieninge zijn, endefulcks noch niet mochten hebben ghedaen, als oock die voortaen fullen worden geftelt, by bet bekl�eden ofte aen- vaerden van hare refpe�tive Ampten voorgehou- den, ende van haerluyder oprechtelick, diltinclte- lick, ende in alle iijne leden, fonder eenige menta- le refervatien ofte «qtdvocatien fal moeten wer- den befwooren, ende.die daer inne weygerigh zijn, fullen terftont van hunne bedieningen wer- den afgefet, ende tocfqdanige Ampten niet wor- den toegelaten ofte gevordert. Formulier van Eedt voor de Qene* raliteyts, ende der particuliere Heeren, Officie- ren , Dr off ar den, Bailliuwen, Schouten, ende Onder- Schouten, ofte Stedehouders inde Meyerye van 's Hertogen-Bofch, ende andere Quartieren vangelijcke natuyre, ghehoorende onder de Ge- neraliieyt. "IT7 Υ beloovenende fweeren, dat wy de Heeren " Staten Generael vande Ge�nieerde Proyin- tien, zijnde ende bly vende by de ware Cliriftelijc- ke Gereformeerde Religie,gehouw ende getrouw fullen wefen $ Dat wy de felve Heeren Staten Generael onfe Souveraine Overigheyt in haere beveelen fullen refpedreren ende gehoorfamen naer behoorenj Dat wy allen ende eenen yegelijc- ken voor foo veel in ons is, ende ons foude mogen aengaen, behulpelijck fullen zijn $ Dat wy goede ende rechtvaerdige Juftitie fullen adminiftreren, ende helpen adminiftreren, fonder eenigh faveur, diffimulatie ofte verdrach$ Dat wy alle laecken de welcke behooren fecreet te bly ven, by ons fullen behouden , ter tijde ende wylen toe de felve nae Rechten fullen mogen geopent worden $ Dat wy den Armen fo wel als den Rijcken fonder onder- fcheyt ofte refpect, naer onfe befte wetenfehap in goeder confeientie recht fullen doen $ Dat wy aen geene partye raeckende hunne diflerenten van de welcke over den Schepen-ftoel in ons diftrict Proces is, ofre hier naermaels fal komen, raet ofte daet
E Staten Generael der Vereenighde Ne- . derJanden, Allen den geenen die defen fullen oen ofte hooren Jefen, Saluyt. DOEN TE WETEN, Alfoo tot de Kerckelijcke reformatie nootfaeckelijck van (loodenis de Politijcque macht, om te meer de Cliriftelijcke Gereformeerde Religie voort te fet- ten de Dienaers des Goddelijcken Woorts, Re- horen ende Schoolmeefters, elcks in hare Amp- ten ende Functien de hant te bieden, ende de con- traventien ende Contraventeurs na den inhouden van defen te ftraf��n: Soo ordonneren ende fta- tuercn Wy by defen, dat alle falutaire Refolutien ende Decreten by �sns hier bevoorens ghenomen opdeinvoeringe, bevorderinge ende voortfettjn- ge vande Politijcque reformatie inde Meyerie van 'sHertogen-Bofch, ende de andere Quar tieren vangelijcke nature, in alle Poinc�en ende Articu- len voor altij ts fullen plaetfe gry pen,ende eff�di- ve werden gheexecuteert, voor foo veel de felve defen niet en contrarieren. Ende fullen dien volgens alle Droi�aerden,Bail- liuwen, Schouten,Stadthouders, of Subftituyten van Schouten, Oritfangers, Rentmeefters van 't Landt, Licent-meefters,Contreralleurs,Griffiers» Secretariilen, ende haere gefwoorene Subftituy- ten, Vorfters, ende Onder-Vorfters in onfe Ste- den, Heerlijckheden, Vryheden ende Dorpen, notoirlijck moeten zijn vande ware Chriftelijcke Gereformeerde Religie, ende alle Luyden onbe- fproocken van leven, ter goeder naem ende faem fiaende. III. Gelijck oock alle Schepenen, thien, acht of vijf «annen, Borgemeefters, ten platten Lande Pen- "'igh-meeilers,Beedefetters,Gefwoorens, Ge- meents-luyden, Kerck- Arm- Gaft - Wees- Peft- "lys-meefters, Gerichts ende andere gefwoorene "?den,endc alle die eenigh Politijcq Ampt,kleyn p'oor, onder eede ofte profijt bedienen fullen, f* bequame ftor�� is, ghenomen ende gheftelt � ,?ⁿ berden uytLuyden vande Gereformeerde ^Religie zijnde. All ^IIIL ■ ^Al\|e particuliere Heeren recht hebbende tot ^taen�ellen van eenige Officieren, Magiftraten jwdere, die in het publijcq employ onder /Renende moeten werden gebruycl, fullen ten°rⁿ ^Zi^ⁿ *^laer ^oock ^nae ^^efen ^ce ^reg^ul^eren» Vorff ^vande Officieren, Secretariilen ende ij ^Γ ^erj» °ock van andereali��r bequameftor�� ofoi ^en ^ey^nde ^fulJen fy ^aen ^0ns prefenteren, «ten prefenteren de Officieren, Secretarifl�n


				Hf

-ocr page 1307-

tc5o7 Byvoeghfel van eenige Placaten» &c. t

daet fullen geven ; Voorts dat wy allen Ingefete- I bevonden werden culpabei tewefen.alsfchuldjfl
nen naer uytterfte vermogen t'allen tyde fullen j aenmeyneedigheyt.van baere Officie η glieremo.
protegeren ende befchermen jegens all� geweldt, | veert, ende de felve voor andere impetrabel g[,_e,
overlaft ofte dadelickbeyt: Ende voornamentlick fielt fullen werden,

XI.

Ende op dat onfe Placaten, Statuyten, Deere,
ten ende Ordonnantien tegens de excefl�n der
Paepfche prerenfe Geeftelijckheytende de Paus.
gefmden gemaeckt, te vigoureufer efl�� mogen
forteren 5 Soo autboriferen wy oock alle Magi,
ftraten inde Steden ende Dorpen , ende ten ver.
foecke vande felve, tot haere affiftentie alle Gou-
verneurs, Commandeurs, ende andere Militaire
Officiers tot d'executie vande voorfz Placaten,
Statuyten, Decreten ende Ordonnantien, nae
Kare forme ende inhouden, de welcke alle ende
eenyedervan haer die de executie doen fal, de
breucken der foodanige Contraventeurs fuljen
genieten, ende daer over mogen difponeren ,fon.
der dies aengaende vande Officiers onfes Laudts
eenighfints geinjurieert ofte gerefifteert, veel min
belet te mogen werden, op pene van onfelioogh.
ile indignatie.

XII.

Ende om oock de Officiers te meer te animeren
tot haer debvoir; Soo fullen die vanden Gerechte
op de calange der Officieren, foo de felve t'cene.
mael waerfchijnlickis,de Contraventeurs ordon-
neren by proviiie cautie te ftellen voor de betaiin-
ge vande boete die de voorfz. Officieren foude
mogen werden geadjudiceert, eerfeiwyW/f/» con-
tradictoir verder fullen werden gehoort,endede
refpe&ive Gerechten gehouden zijn te doen kort
ende goet recht, fonder eenige,verminderinge
vande penen by ons geftatueert, ofte noch te Aa�
tueren, oock fonder eenige de minfte diffimularie,
achtervolgens deik onfe goede m�yninge ende
intentie,

XIII.

In het aenfteHen van Schepenen, thien Maj�
nen, acht Mannen ofte vijf Mannen, fullen altijdc
geprefereert werden de Brabanders, ofte genatu-
ralifeerde, ende �nder de Brabanders ende gena-
turalil�erde, de gequalificeerfte ende de meelt ge«
erfde,,ende onder defen die vande Gereformeerde
Religie voor allen anderen j ende alvvaer geen ge-
noeghfame ftof�� en is, fullen mogen gheko01 en
ende gheemployeert werden de onpartydigmte
endegefchickfte Paus gefinde nevens de Luyden
vande Gereformeerde Religie,onder welcke 00c
gekooren fullen mogen worden diegene die eer�
Jijckzijn, ende van difcretie, al is 't datiye*j
hare handen ofte eerlijcke Ambachten de κω
moeten winnen, midtsdatfe daer Buyr-vau J
ende dach gewoont hebben , ende blyven wo
nen, het zy datfe Ingebocrnen zijn ofte niet.

XIIII. _ffens

Daer buyten vermoeden Paus-gefinden teg
onfe intentie ende ordreabufivelickineemg^
blijeque Ampten zijn,ofte fouden mogen w e
aen geftelt, alffer genoeghfame ftoffie is, der w
den vande Gereformeerde Religie, endeeerij |
in handel ende wandel, fullen de Pa»^s-g^et'" �
door den Fifcael van Brabandt, ofte den gew

de Predicanten , Rectors , Voorlefers, Kofters,
School-meefters,ende alle andere Perfoonen van
de ware Chriftelijcke gereformeerde Religie zijn-
de , daer van profeffie doende, of de fel^ toege-
daen wefende, regens alle injurien ofte befpottin-
gen, fulcks dat wy hun daer van na onfe uytterfte
vermogen klachteloos fullen houden, ende doen
houden, Soo waenijck helps ons Godt Almachtigb.

VI.

Alle Officieren, als mede hare gefwoorne Sub-
itituyten ofte Stadthouders, om des te beter hun
Fun�rien te mogen doen, fullen ghehouden zijn
elck in loco te woonen, op pene van vervallen� te
wefen van hare Officien.

VII.

Welcke Officieren inder tijt zijnde, ende onder
de felve mede de Landt-Droit over de Meyerye
van 's Hertogen-Bofch, fullen in 't byfonder acht
nemen op alle verbodene Gonventiculen ende fu-
perftitie vande Paus-gefinde, innende fonder ee-
nige compofitie de boeten ende amenden over de
fchuldige, op pene als hier naer wert geftatueert.
VIII.

Ende alfoo Vvy gene compofitien van yemandt
willen gedoogen over de contraventien van defe
onfe Ordonnantien dire&elijck noch indire&e-
lijck, maer begeeren dat de felve Ordonnantien
nae hare forme ende inhouden fullen werden ghe-
executeert 5 Soo fal die geene die aende Magiftra-
ten ofte Gerechten vande Plaetfen metbehoor-
lijck bewijs aenbrenghtdatterghecompofeertis,
t'elckens ghenieten eenvereeringevan drie hon-
gert guldens tot Jafte vande Officiers, de welcke
daer en boven φ/ο/αέίο vervallen fullen zijn ende
blyven van haere Officien, ende inhabil verklaert
om weder eenigh Ampt ofte bedieninge te
bekleeden.

Die haer debvoir niet en fullen doen volgens
haren Eedt, fullen daer over vande competente
Rechteren voor wederhoorige worden aengefien:
Ende werden mits defen van nu af eens ende voor
altijdt den Advocaet Fifcael ende Procureur Ge-
nerael by ons wel expreffelijck ghelaftende geau-
thorifeert, tegens de felve als meyneedige ende
trouweloofe te procederen, oratne naer bevindin-
ge, by haere competente Rechters by fufpenfie,
caiTatie ofte anderfints ghedifponeert te werden,
fulcks als die het oordeelen fullen te behooren.

Ende foo wanneer de voorfz wan-debvoiren
van d'Officieren foo exceffive moch�e welen, dat
de Magiftraten door hare eygene kennii��, of
door bericht van be-eedighde geloofwaerdige
Getuygen aen ons, of den Rechter die 't behoort,
onder prefentatie van eede, of ooci; (des noor) by
eede fullen aendienen ende verklaren , dat open-
baerlijckde Paepfche Gonventiculen aldaer wer-
den ghepleeght, foo verftaen Wy dat foodanige
Officieren, in gevalle de fe�ve by haren Compe-

tenten Rechter daer op gehoort zijnde, of midts
nalatigheyt, of midts gepleeghde ooghluyckinge

die 't behoort, terftontgeremoyeert, endea,
vande Gereformeerde Religie in haere pw

e- I

-ocr page 1308-

--- .........�

Op de Politijcke Reformatie in Brabandt,

toto

.609

/■_urrogeert werden, feJfs oock inde Steden,Dot-
^ ende Heerlijckheden particuliere toebehoo-
rde� Ende fuJlen de Officiers haer hebben te

vande onderhoudinge der gherechtigheyt inde
Menfchelijcke Societey t, ende vele Menichen de
natuyre van dien niet en verfraen , noch het ghe-

^re ι,γριι van ons hier inne t'abuferen,op pene van

preede leyi
atbitrale corredhe.

_; wicht en gevolch van dien behertigen, ende daer-v
j ommelichtvaerdelickdeneedcdoende,haerveel-
! tijtsfchuldichmaeckenaenmeyneedigheden, en-
de frraf�en die daer op volgen ; Soo belaften wy

XV.

p_erefpecl;ive Gerechten, Magiftraten, Thien-
Λ _c|_1te - ofte Vijf- mannen, ofte Vroecfchappen,
lullen haer oock by het aenvaerden hunner Amp-
ten hebben te reguleren nae het gebruyckelijcke
formulier van Eedt, hier naer volgende gheinfe-
reerr; fonder wekken eedt te doen niemandc tot

mitsdefen ernftelick alle Officiers ende Magiflra-
ten, ende alle de gene voor welcke den Eedt ghe-
ftaeft moet worden, datfe voor het afnemen van
dien, duydelick, irerativelickende voorfichtelick
allen den geenen die eedt fullen doen, vande na-
tuyre des eedts, ende itrafT� regens de meyneedi-
ge, onderrichten, om den Mifbruyckers vanden

^Magiftraet, Wet ofte Vroetfchap fal werden j alderheyligften name Godts daer na alk onfehuk
toegelaten, die daer tegensdieast fal ipfofai�o daer I ende ignorantie vvech te nemen.

pyt werden gheremoveert, ende immermeer we-
(j�rom daer toe, ofte tot andere publijcque Amp-
teii yerkooren mogen worden.

formulier van Sedt voor de C/erech*

ten, Magiflraten, thien - Acht - of vijf Mannen,
boa Vroetfihappen, ende andere Regie eders inde
Me^erye van 's Hertogen� Bofch, ende andere
Quartieren van gelijcke natuyre, ghehoorende
onder de Generaliteyt.

rnYbeloovenende fweeren, dat wy de Heeren
"Staten Generael vande Ge�nieerde Provin-
tien, zijnde ende bly vende by de ware Chriftelijc-
ke Gereformeerde Religie,gehouw ende getrouw
fullen wefen ; Dat wy de felve Heeren Staten
Generael onfe Souveraine Overigheyt in hare be-

Ende naedemael de Juftitie de principaelile ze-
nuwe is vande Policie, ende dienvolgens de felve
met nuchterkeyt, heyligheyt encfe beda.ertheyt
behoort bekleet te werden, niet met flemperyen
ende flordighey t, tot vilipendie vande l�lve, oock
tot groote onnutte koften van Schouten,Schepe-
nen ende Secretariff�n, ende dickmael tot merc-
kelick naedeel van partyen 5 Soo ftatueren ende
ordonneren wy mits defen,dat men gene Gerech-
ten in eenige Herbergen fal houden , maer in een
andere bequame plaet-fe by de Magiftraten daer
toe'terftont nae de publicatie defes te approprie-
ren, fonder dat voor, in, ofte naer het houden des
Gerichts, in die plaetf�n eenige flemperyen, mael-
tyden, flercke drancken ende wateren, ofte dier-
gelijcke onordentelickheden fullen gepleegt mo-

veelen fullen refpe�teren ende gehoorfamen naer gen werden, maer fullen alleenelijek alle faecj&en
behooren; Dat wy den Schout geftek over onfe van Policie ende Juftitie aldaer in deftigheyt ende
Stade, Vryheyt, Heerlij ckheyt ofte Dorpe,ofte j goede ordre gheadminiftreert, ende een yegelijck
Bochteilellen, voor foo veel hem in rechtmatig- ί naer behooren recht ghedaen worden, ende dan
heytfoudemogen aengaen, behulpelijck fullen ! wederom een yeder gaen fijns vveeghs, op pene
zijn;Dat wyrefpedtivelickgoede ende rechtvaer- j voor d'eerfte reyfe tegenselcken Contravenreur
dige Juftitie fullen adminiftreren,ende doen admi- | van dele onfe Ordonnantie van xxv guldens,yoor
riteren,fondereenighfaveur, diffimulatie ofte - de tweede mael van vijftichguldens,
verdrachjdat wy alle faecken de welcke behooren j X V 111.

iecreet te blyven,by ons fullen behouden, tertijt Niemant vande Officiers , ofte vande Wett, fal
cndewylen toe de felve na Rechten fullen mogen de gewoonelijcke Recht-dagen hebben te verleg-
geopent worden; Dat wy de Arme foo wel als de gen, als die op eenige Paepfche pretenfe Heylige
Kijckc fonder onderfcheyt ofte refpeel, naer onfe dagen vallen, maer wel wanneer die komen op
He wetenfehap in goeder confeientie recht ful- j Sondagen, ofte eenige gemeeneFeeft- Bidt- ende
fcndoen 5 Dat wy aen gene partyen rakende hun- Danck-dagen tot Godt den Heere,naer ordre van
nedifl�renten van de welcke voor onfe Schepen- j defen Staet, ende anderfints nier, op pene van vijf
«oei Proces is, ofte hier naermaels fal komen, raet en twintich guldens,
we daet en fullen geven; Dat wy in 't byfonder I XIX.

oaspuncluelickfullenreguleren.endedeLuydcn I Alle P^us-gefinden Procureurs, Practifijns,
^roverwygheftek zijn regieren nae den inne- Notariilen , die haer mochten hebben laten pro-
moot van defen 5 Voorts dat wy de Predicanten, ^: moveren inde Paufchelijcke Landen, onder eede
«itors,Voorlefers,Koflers,Sc*hool-meefl:ers,en- I vande Paepfche Leere voor te ftaen, ofte ander-
^ealle andere Perfonen vande ware Chriflelijcke ^; fints, fullen voor het aenvangenharerpra&icque,
tlT^ormeercfc Religie zijnde,ende daer van pro- � ghehouden zijn te doen den eedt van getrouwig-

-«ucijue, orde �eivetoegedaen weiende, ten

'^en tyden fullen helpen protegeren ende be-

nermen tegens alle gewelde, overlaft, dadelick-

g. mjurien ofte befpottinge, fukks dat wy hun

k\\ 7" "^aer °"k ^^e^^e vermogen klachteloos
en houden, ende doen houden, Soo waerlijck
^GodtAlmachtigh.

End ^X ^V ^L

^ae om dat den Eedt de voornaemite bandt is

| heyt aen hare Magiftraten,onder wekkers diflridt

fyghenegenzijntepractiferen, fonder wekken
eedt geprefleert te hebben , fy tot de praftijeque
niet en fullen mogen worden toegelaten, maer
haer daer van onthouden , ofte uyt die plaetf�n
moeten vertrecken.

. XX.
Alle afgefette, afgegane, ofte van rijdt tot tijdt
afgaende Officieren , Kerck-meeiteren, Arme-

8. C Voogh-

-ocr page 1309-

Byvoeghfel van eenige Placaten ,&c.

2,6 lt

U\_X

Vooghden , Regenten van VVees-huyfen, Gaft-
huyfen enós Pefthuyfen ten platren Lande,fullen
gbehouden zijn tenlanghften een Jaer naerdatfe
afgegaenzijn ,tedoenreeckeninge, bewijs ende
reliqua van haere adminiftratie, ende fulcks aende
Regenten vande Plaetfen, ende in 't byfonder
oock ten overftaen vande Predicanten, ten op-
fichte van reeckeningen deKercken ende Armen
raeckcnde: in welcke reeckeningen gheroyeert,
ofte nimmermeer toe gheftaen en fullen worden
eenige penningen gegeven ende geemployeert
toteenige andere dienften van Papen , Paepfche
Collecten,Cappellen, Huyfingen, fchenckingen
aen Officieren, ende wat meer van dien ghelijcke
natuyre is, federt dat eenige van onfe Steden van
Brabandt, ofte andere Quartieren onder defen
Staet zijn gereduceert: Ende fullen fyluyden
oock ter goeder trouwen, ende onder eede, des
wettelijck verfochtende belaft zijnde, alle Boec-
ken, Schriften ende Manualen op de adminiftratie
flaende,gehouden zijn hunne Succeffeurs over te
geven, op laft va« haere Magiftraten, met verkla-
ringevan geen meerder ofte andere Documenten
te hebben, ofte te weten, op pene by weygeringe
ofte te lange düay van vijfcigh guldens, ende dien
onvermindert daer toe verder by gyfelinge ghe-
conftringeert te werden.

XXI.

De Arme goederen fullen fonder onderfcheyt
van Religie, ende nae den noot der Armen, weec-
kelijck, ende daer 't gebruyck is, inde Kercken
moeten werden uytgedeelt; de Diaconie goede-
ren alleen bly veji tot Aelmoeflèn der Armen, die
Ledematen zijn der Kerckef de Kerck-goederen
tot Fabricx ende onderhoudt derKercke, ende
wat daer aen dependeert, fonder toteenigh ander
gebruyck te mogen werden geconverteert.
XXII.

Soo wanneer in Mans ofte Vrouwen Gafthuy-
fen eenige affterven, fullen in haere plaetfen die
vande Gereformeerde Religie zijn, voor anderen
moeten werden geprefereert, ten ware dat kenne-
lijck bleecke, dat de noot van andere ongelijck
grooter ware als van die vande voorfz Gerefor-
meerde Religie.

XXIII. ,

Vorders naedemael niet alleen door rigeur van
Placaten , maer oock veel meer door particuliere
debvoiren , vifitatien, cathechifatien ende onder-
wyftngen der Predicanten , veele tot den waren
Godtfdienft ghebracht zijn, ende de geeftelijcke
middelen van Godtin iljnheyligh Woordtin ge-
ftelt, voor al dienen tot bekeeringe der blinde
Menfchen waer genomen te worden,'t welck niet
bequamelijcken kan gefchieden, als de Predican-
ten van hare Plaetfen abfenteren, ofte ontydelick
van d'een plaets tot d'anderè vertrecken, ofte in
hare dienften yverende, niet behoorlijck werden
gefalarieert, geencourageert ende gemainteneert:
Soo hebben wy oock geordonneert ende geftatu-
eert, ordonneren ende ftatueren by defen, dat
alle Dienaren Jefu Chrifti nu aireede inden Kerc-
ken-dienft zijnde, ofte daer inne voortaen beve-
ftight wordende, binnen den rijt van tweemaen-
den, ten langhften binnen drie Maenden nae hare
beveftinge in loco fullen moeten woonen, fonder

eenich vorder uytftel ofte exceptie, ten 2v
ons Yoorgaende fpeciael confent; ende di �^?�van in ghebreecke blyven, fullen niet alleenV^
cenfuren tegens den non refic/enre/n ondenvn
zijn, maer oock moeten derven het Tra&em^¹¹naer proportie des tijts datfe defe onfe ordre ^'
gehoorfamen : Tot wekken eynde fyluydeif^^
den ontfangh van hare Tra&ementen fullen m °^
ten doen blijeken de felve ordre te hebben �^egekomen, dien volgens, ende tot meerder beyf'
deringe van onfe goede meyninge ende intentie
recommanderen Wy oock ernftelijck midtsde!'
de refpe&ive Claflen ende Synoden, datfe f_orpf
vuldelijck acht nemen op de comportementen
ofte mifcomportementen der Predicanten, ende
alle abuyfen ende ongeregeltheden corrigeren
ende weeren naer behooren.
XXIIII.

Indien datter noch eenige Predicanten fouden
mogen wefen, die van gene Paftoryen, ofte ande-
re bequame wooningen voorfien en zijn, ende
door koop, huyr, timmeringe ofre andere ongele.
gentheden geene en konnen bekomen, defeifde
lullen lerftont nae de publicatie defes,nae d'ordre
van 'c Landt daer mede, ofte met een Equivalent
in gelde verfien werden.

XXV.

Die inden dienft eerft beveftightzijn, fullen
ten minften twee Jaren ia loco blyven, eerfe elders
op eenigh beroep fullen mogen werden gheftelt,
waer riaerfich deKercke ende Claffis fullen heb-
ben te reguleren.

XXVI.

Niemandt der Predicanten fal inde Steden ofte
ten Platten Lande van fijn Kercke mogen abfen-
teren , fonder notificatie aende refpeaive Gede-
puteerden des Claffis inder tijdt, ende niet langer
als een Maent, ende niet anders als met vafteoi-
dreendeverfeeckeringe, datfyneplaetfebyfijn
afwefen behoorlijck des voormiddaeghs ten min-
ften fal worden waer genomen, opgelijckepene
ende blijckalsin 't xxiij. Articul.
XXVII.

Die Combinatien hebben, fullen de felfdcooct
geftadelijck, ende op 't bequaemfte moeten waer
nemen, op foodanige ordre als by derefpeftive
Claflèn beraemt fal worden, waer naer iy haft
fonder tegenfpreecken, fullen hebben tereguie-
ren: Ende fal daer op oock inde Jaerlijcxe Kerc-
kelijcke vifitatien naeuw reguard moeten werden
genomen.

XXVIII.

Predicanten die geene Combinatien hebben.
fullen op Sondagen tweemael predicken,ende: <to
naermiddaeghs ordentelick nae de Sondaeghlc»
afdeylingen, verklaren den gewoonelijckenHe)�.
delberghfchen Catechifmus, ende nae dePreui-
catie altijdt de Toehoorderen , ofte immers « ]
aenkomende Jeucht, daer eenige ftoffe ^is'^catf,^c,j/
feren, op datfe inde gronden der faligheycvol* *
mentlijck mogen onderwefen worden.

XXI �. ��

In kleyne Steden , enoe groote Dorpen? �
men oock eens inde Weecke ghehouden zij
predicken, inde kleyne Steden altijt, indegw
Dorpen tén minften 's Winters. ^

-ocr page 1310-

^^�

^�

"■■

Op de Politijcke Reformatie in Brabandt.

%6l%

%6t3

XXX.

Fnde fullen alle Officiers, Magiftraets-Perfoo-

Secretarifl�n, Vorfters, ende alle die in

^La'ndts dienft zijn, end� vande Gereformeerde

β liaie, doorgaens de Gemeenten met haere Fa-

ilien v'oorgaen, ende helpen fticht�n, op pene

J'tdie hier inne weygerich vallen, by ons fuipeft

f]|_cii phehouden worden, van niet van herten te

in eeatfeftionneert tot de voorfz Gereformeer-

^^eligie� xxxi.

De vacerende Plaetfen, alwaer gene Weduwen

fte Kinderen der afgeftorvene Predicanten over
blyven, fullcn ten platten Lande met den eerften
fooveeidoenelijck verfien werden, ende de Claf-
fis daer en tuflchen de plaetfen bekleeden, het
traftement daer toe ftaende genieten, fo wel van
de combinatie Plaetfen, als anderen: Ende om
(,_are betalinge vande Rentmeefters inder tijdt te
innen ende ontfangen, fal ghenoechfaem zijn Ex-
tract uyt hare Claificale Boecken, wanneer, ende
hoe lange fy den dienft hebben waer ghenomen,
't welck by de Prasfes ende Scriba, ofte de Gede-
puteerden des Claflis irider tijdt, fal moeten on-
derteeckent zijn, daer op haer by de voorfchreve
Rentmeefters onbefchroomt betalinge fal moeten
werden gedaen.

XXXII.

Daer Weduwen van Predicanten fulkn komen
overteblyven, ofte by voor-aflyvigheyt vande
Vrouwen, eenigh Kint ofte Kinderen, fullen de
felve genieten het vierendeel Jaers in't welck hare
Mans, ofte Vaders refpe&ive, inden Heere geruft
zijn, ende noch daer en boven tot haerder meer-
der foulagement een vierendeel Jaers van gratie,
vanfeodanigetra&ementen , als de afgeftorvene
Predicanten refpettivelijck hebben ghenooteni
mits dat de Claffis refpedtive de vacerende plaet-
fen fonder interruptie , ende fonder koften van 't
Landt bedienen, ende de Gemeynte klachteloos
flellen, ende naer expiratie van het voorfz vieren-
de! Jaers, fullen de Weduwen advitam jaerlijcx
gemeten hondert guldens, alle vierendeel Jaers
een vierde-part, fonder dat die oy t by yemant om
lchult fullen mogen bekommert,gearrefteert ofte
beflagen worden.

XXXIII.

In 't beroepen der Proponenten inde Kercken-
j^ienft, fal men letten, datfeten minften op de
^ho°ge Schooien onder defen Staet ofte elders,
^VlJf jaren hebben geftudeert, ende fullen fy ghe-
Jjoeghfame ende loffelijcke t$fltmonia van haere
"ujien inde Philofophia,Linguis endeTheologia,
peoock in 'tbyfonder vaneen onbeftrafl�lijck
^levenvertoonen, fonder blijck van welcke nie-
??^nt ^tot het examen preparatoir ofte peremptoir
toegelaten worden Γ

_h. xxxim.

^u<e tot den dienft vande Engelfche Kercken

orden beroepen, ofte anderfints tot den dienft

l�,^de ^Engelfche ofte Schotfche Regimenten, ful-

kl α ^moecen onderwerpen de ordre der Claf-

π^_η ^r,^^e welcke fy beroepen ofte aengeno-

_Dp , XXXV.

enoodige koften in 't beroep, examen ende

confirmatie der Proponenten ofte Predicanten te
doen by de refpective Kercken-Raden, fullen
moeten gedragen worden by de Magiftraten uyt
het ordinaris inkomen van de Plaeti�n tot wek-
kers behoefde beroepinge gefchiet, ende by ghe-
breck van ghenoeghiaem ordinaris inkomen, op
foodanigen voet van ommeflach, als de laften al-
daer werden ghevonden, fonder daer toe te ghe-
bruycken eenige middelen vande Kerck, of van
den Armen.

XXXVI.

Alle Predicanten ten platten Lande van Bra-
bandt,ende andere diftriften vande Generaliteyt,
fullen voortaen Jaerlijcx tot tractement genieten
fes hondert guldens.; Welverftaende dat onder de
felve fes hondert guldens mede begrepen zijn
feftich guldens voor Huys-huyr, ende veertich
guldens voor Claflicale onkoften: ende die Com-
binatie beroepen hebben, noch daer en boven
hondert en vijftich guldens. Ende werden midts
defen precifelijck belaft de refpe&ive Rentmee-
flers vande Geeftelijcke goederen onder 't ieflbrc
vande Generaliteyt i den wekken aanbevolen is
de betalinge vande Traktementen vande Predi-
canten, School-meeftersende Kofters, dat lyluy-
den aende felve haer Tractementen, voor alle an-
dere Tra�tementen>■■ Penfioenen, alimentatien,
ende diergelijcke meer,daer mede de voorfchreve
Rentmeefters fouden mogen wefen belaft., fullen
hebben te betalen van drie tot drie maenden, fon-
der daer van eenichfints in ghebreecke te blyven,
ofte eenige kortinge daer van te doen, op pene
Van onfe indignatie.

XXXVII.

D e voornoemde Rentmeefters der Geeftelijcke
goederen, ofte die de onderhoudinge der Paftora-
le wooningen toe komt, fullen oock van tijdt toe
tijdt beforgen, dat de felve bequamelijck worden
onderhouden.

XXXVIII.

De tniftementen der Predicanten en fullen
over geene fchulden mogen werden bekommerr,
gearrefteert ofte beflagen, als ten hoochften voor
de helft.

....... XXXIX. .,,

Ende op dat onfe Predicanten te gerufter, ne�r-
ftiger, blyder ende vieriger haren dienft mogen
bekleeden j Soo verbieden Wy by defen wel ex-
preifelijck aen alle ende allerhande Perfoonen,
Geeftelijcke ende Wereldtlijcke, vanhoedanige
conditie ende qualiteyt die mogen zijn, in onfe
Landen woonende, ofte de felve van elders fre-
quenterende , ende allen anderen die 't aengaen
mach, de Predicanten, aireede inden dienft in ge.
ftelt, ofte noch in te ftellen, in het ftuck van hare
bedieninge eenich hinder ofte belet te doen, maer
de felve daer inne, ende allenthalven te laten ge-
ruft ende angemolefteert.ende gebieden in tegen-
deel,datfe haer fullen hebben te eeren ende refpe-
dleren, ende eleks na lijn beroep doen eeren ende
refpecieren naer behooren: Van gelijcken oock
de Toehoorders der Predicatien,ende die Luydcn
die vande Gereformeerde Religie zijn, inde oefT�-
ninge der felve, ende anderfins, niet te befpotten,
befchimpen, ofte infolentelijck met woorden ofte
wereken bejegenen, of befchadigen, op pene van

8. C ij daer

-ocr page 1311-

Byvoeghftl van eenigePlacaten,&c«

2615

2�l($

maecken ghereet te hebben tegens de aenko_mn

daer over als Perturbareurs vande gemeene rufte
pecunielijck, of bybanniflement, oock wel aen
den lyve naer exigenti.e van faecken andere een
exempel geftxaft te werden- ,

XL.
Eyntelijck, op .dat alle 't gene voorfz is volko-
mentlijck worde in train ghebracht, geobferveert
ende ghemainteneert, ende in toekomendeafge-
fneden veelerhandekoftelijcke ende moeyelijcke
follicitatien ende klachten,op dat oock een yeder
die dit ons Statuyt aengaenfal, op fijn hoede
m#ch zijn,ende de Kercke Godts in getal van Ge-
deformeerde Luyden , ende in Godtfaligheyt te
meer toe nemen ende aen vvai�en: Soo hebben wy
gerefolveert,geordonneertende geftatueert, re-
iolveren, ordonneren ende ftatueren mklts defen,
dat de Heeren Gecommitteerden uyt den Raedt
van State, als fy ten dienfte vanden Lande op de
jaerlijcxe Verpachtingegaen, haer fulien informe-
ren op de obfervantie van dit ons Statuyt» de fel-
ve mits defen verfoeckende, authoriferende ende
volle laft ende macht gevende» om alle klachten
defen aengaende op te nemen» de contraventien
te examineren, tegens de Contraventeurs, fonder
eenige regres ofte rapport aen ons te doen,te pro-
cederen tot fufpenfie, deportement ofte ander-
fints.naer bevinclinge endeexigentie van faeckenj
daer toe ghebruyekende fulcke middelen , als fy
tot voorftant van Godts eere, mainftenue van
onfe authoriteyt, inbindinge vande iloutigheden
des Paufdoms, uytroeyinge van alle quade grou-
welen ende Landt-verderfT�lijcke fonden, vaft
ende voortftellinge vanden waren Godtfdienft,
de Gemeynte Godts, ende alle ghetrouwe Diena-
ren Jefu Chrifti fulien bevinden te behooren. Des
fulien de refpective Magiftraten, ClaiTes,Kercken
ende Predicanten, hare gravamina, metalie noo-
dige Documenten ten eynde als vooren altijd»

vande gemelte Gecommitteerden vanden \_Velmeiten Raedt van State ,-om te fpoediger all_e ^
plano af gedaen te konnen worden.

XLI.
Ende fal dit Statuyt gedruckt, ende alle Μ

ftraten,Synoden, Clailenende Predicanten,}
Exemplaer daer van gegeven werden, 't welck o°
de ordinaris by een komfte akijdts fal bly ven Ie ^
gen, om elck inden haren fich daer naet te rceulf
ren: Ende fal 't felve als nu, ende voorts al Iejj'
met voorgaende Klockgeflach.ter plaetfedaerm�
gewoon is publicatie te doen, afgelefen werden
XLII.

De boeten doorgaens in dek onfe Ordonnan-
tie geftatueert, fulien alle in drie deelen worden
ghediftribueert, het eerfte derdendeel voor den
Aenbrenger indiender een is, het tweede voor
den Officier, of den geenen die de executie doen
fal, dien oock het een deel fal acorefceren.foo by
felfs de Contraventeurs achterhaelt, het lefteder-
dendeel voor den Armen vande Plaetfe daer de
executie valt.

XLI II.

Behoudende haer Ho:Mog: t'allentydenaen
haer d'interpretatie, vermeerderinge ende ver-
minderinge van dit Statuyt, t'haerder difcreiit
ende goetvinden, naer gh�legentheyt van tyden
ende faecken.

Aldus ghedaen ende gearrefteert ter Vergade.
tinge vande hoogh-ghemelte Staten Generaelin
'sGraven-Hage den eerften Aprilis 1660. Was
gheparapheert, /. Bchuknbonh,'" Onderftondt,
Ter Ordonnantie vande felve, Geteeckent, In
abfentie vanden Griffier, /. Spronjfen. Zijnde op
't fpatium gedruckt het Cachet der felver Heeren
Staten, inrooden Wailche.

Bedt voor de Fafa�envande Heeren Staten van Hollant endeWefl~Vw^

oock de Souverainiteyt, hoogbeyt ende Domai-
neft vande felve Heeren Staten fal helpen mainte-
neren , behouden ende bewaren, alles naer myne
macht en vermogenj ende wyd,ers hare Ed: Groot
Mog:, ende den Lande van Hol landt ende Weft-
Vrieflandt alle byftant ende dienft doen in raedt
ende daet binnen denfelven Lande.daermyfr^
gheordonneert of bevolen fal werden. Dar ics
mede fecreet fal houden 't gunt my by of van we-
gen de meer-hooch-gemelte Heeren Staten «n
Hollant ende Weft-Vrieflant belaft ofte bevolen
fal zijn, fonder yets te openbaren '1: welck tor na-
deel der felver e�nichfmts foude mogenwefenj
ende voorts alles te doen dat een goet ende g'^,c"
trouw Leenman fchuldich is en behoort te oo^en'
Soo waerlijek moet my Godt Almachtig helpen.

ICk beloove en fweete de Staten van Hollant
ende Weft-Vrieflandt, zijnde myne hooge
ende Souveraine Overigheyt, ghehouw ende
getrouw te wefen jegens alle der felver Vyan-
den en weder-partyen. En dat ick de felve Vyan-
den en weder-parthyen met raet en daet nae mijn
vermogen fal wederftaen en nfweeren, fonder te
wefen in raedt �f daet daer de felve e�nichfmts
hinder.fchade ofte nadeel afkomen mochte, maer
indien fulex yets tot mynerkehniiTe k�m�moch�
t�, dat ick 't felv� by al Ie mogelijcke wegen fon-
der veynfen fal beletten * en terftont de meer-
liooch-ghemelte Heeren Staten van Hollandten
Weft-Vrieflandt, ofte haer Ed: Groot Mog: Ge-
committeerde Raden verwittigen, en daer af goe-
de waerfchouwinge doen,ofte doen doen; Dat ick

Ordonnantie ende Statuyt, %aec\ende de hypothecatie op de Huyfen Un0

:-.,:. Hulfi_rende Jejurifdittie van dien. In date den xj April 1660.

Τ Ε
ofte hooren lefen , Saluyt. DOEN
WETEN*, Dat Wy «aer rype exaimnaae ν^

QE Staten Generael der Vereenighde Neder

*^ landen, Allen den genen die defen fulien i

fien

-ocr page 1312-

l_x1 Accordt cuilch�n die van r Vry'en en Sluys. %6\ 8

ichriftelijck advis vande Eerfte Pr�fiderende
de andere Raden van VJaenderen, refiderende
^e"_tMiddelburgh in Zeelandt, geformeertaldaer
�en acht en tvvintichften Februari) leilleden , tot
aerkominge ende voldoeninge van oni�n Brieff'
"ancien vijfden Aprilis 1658. op de Requefte van
JjeMagiftraet der Stede Huift , hun daer nevens
_toea_Cionden, raeckende de hypothecatie op de
u_uyfen foo aldaer, als inde Jurifdidrie der voorfz
_Stede, ende deliberatie daer op gevolght, goet ge-
vonden hebben in conformit� van dien,te eonfen-
tercnint verfoeck by de voorfz Requefte gedaen,
ende dien volgens t' ordonneren ende ftatueren,
eelijck wy ordonneren ende ftatueren by defen.

Dat van nu voortaen gehouden fal werden re-
mftrature van alle Rente-brieven, daer mede eeni-
ee Huyfen, Erven, ende andere onroerende goe-
deren , leggende binnen d� voorfz Stadt Huift,
tnde des felfs Jurifdidtie, befwaert, belaft ende
verbonden zijn.

Dat de Befitters vande voorfz Huyfen, Erven,
ende andere onroerende goederen, de voorfz re-
giftratie fulJen hebben te verforgen binnen den
tijdt vaneen jaer, op pene van twintigh guldens
tot lafte van yeder Befitterj ende de voorfz Rent-
heffers woonachtieh binnen de Stadt Huift, ende
de Jurifdidtie van dien, mede binnen den fel ven
tijtvan een jaer naer de publicatie defes, ende ten
aeni�en vande Renthef��rs buyten de voorfchreve
Stadt, ende Jurifdidtie fich onthoudende, binnen
den tijde van twee jaren.

Dat de felve Rentheffers, ofte die haer actie na-
maelsfouden bekomen, in ghebreecke blyvende
van de felve Renten als voorfz is, bekent te maec-
ken, daer door verliefen fullen het recht van haer
hypothecatie, ende alleenlijck behouden een per-
fonele a&ie, ende de felve Renten in maniere als
boven bekent gemaeckt hebbende, fullen de
voornoemde Renthef��rs ghehouden zijn,(00
wanneerder driejaren Rente verfchenen zijn, en-
de liet vierde nu loopt, haer achrerwefen by mid-
del van Rechte te innen,op pene dat de felve geen
verder preferentie fullen hebben, als met de voor-
jchreyc vier jaren op haer hypotheque, maer al-
ieenlijck behouden eene perfonele adtie voor de
verdere verfchenen Renten op den Perfoon van
^den Debiteur, ende dat de naer Rentehefl�rs, foo
«Capitael als Cro�fen, fullen volgen.

Dat foo menichmael de voorfz Huyfen, Erven

ende andere onroerende goederen fullen ver-
kocht, vera�eneert ende getranfporteert werden,
daereenige Renten op ftaen, den Verkooper ghe-
houden fal zijn ten voorfz Regiftre bekent te
maecken, wat Renten hy ofte fyne Voorfaten op
de voorfz Huyfen, Erven ende andere onroeren-
de goederen heeft, op pene dat de felve verkoo-
pinge, veralienatie ende tranfporten t'federtdate
defer Ordonnantie, ende niet geregiftreerc, fullen
zijn ende bly ven nul ende van onwaerden , ende
dat uy t de felve Contracten alleenlijck fal komen
te fpruy ten eene perfonele adtie.

Dat yemandtwillende fijnHuys, Erve, ende
andere onroerende goederen, met Renten belaft
zijnde, daer van fuyveren, gehouden fal zijn met
de Rentehefl�rs te compareren ten Comptoire
alwaer het voorfz Regifter beruften fal, ende al-
daer verfoecken dat de Rente-brief werde ghecaf-
feert ende doorgehaelt, 'c welck by den Griffier
(naer dat hem volkomentlicke blijeke dat de
voorfz ontkommeringe deuchdelijck is) 't zy by
caflatie vande Rente-brief, ofgbedragen confent
vanden Renteheff�r, gedaen fal worden.

Dat den voornoemden Griffier notitie fal hou-
den vande voorfz caflatie ende gedragen confent,
op de Margine vande voorfz Rente-brie ff, ende
wanneer het felve gefchiet is, metexpreff�e van 'c
Regifter, ende Folio van dien.
«'■>.."..

Dat voorts alle oude Rente-brieven verleden
voor date defer Ordonnantie, fullen zijn ende
blyven in haer gheheel endeongeprejudicieertj
doch dat de felve Hef��rs gehouden zijn fullen de
felve hare Rente-brieven als voorfz ftaet, ten Re-
giftre bekent te maecken.

Verfoeckende ende begeerende, oock ontbie-
dende , lallende ende bevelende refpedtivelick al-
len ende eenen yegelijcken dien het eenighfints
aengaen mach, de meergenoemde Stadt Huift, de
Regeeringe, ende Ingei�tenen van dien, nu ende
ten eeuwigen dagen het volkomen eff�dfc van defc
onfe Ordonnantie ende Statuyt ruftelijck ende
vredelick te laten genieten ende gebruycken,fon-
der oppofitie ter contrarie te doen, ofte te laten
gefchieden, op pene van tlncurreren onfe hoogh-
fte indignatie, want wy fulcks bevonden hebben
alfote behooren. Gegeven onder onfen Cachet-
te , Paraphure ende de Signature van onfen Grif-
fier inden Hage op den xxvij Aprilis feftien-hon-
dert ende rfeftigh.

*A��e van approbatie van bare Ho: Mog:, op bet daer innegeinjereerde Ac~

cordt, tuffchen die vanden Vryen ter eenre, ende de Stadt Sluys ter andere zyde aengegaen, In date den
30 Aprilis 1660.

IE Staten Generael der Vereenighde Ne-
jderlanden, Allen den geenen die defen
fi fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
. DOEN TE WETEN,datwyheb-
ⁿ gehoort ende ingenomen het rapport vande
^e«enHuygens, ende andere Gedeputeerden

uyt het middel van onfe Vergaderinge, achtervol-
gensonfe Refolutie vanden acht en twintighften
defes, met ende nevens eenige Heeren Gecom-
mitteerden vanden Raedt van State, ghevifiteert
ende geexamineert gehadt hebbende de refpedti-
ve Requeften vanden Hoogh-Bailliu, Burgemee-

8.C lij fter

-ocr page 1313-




	*%6\$*
	*%6\$*	Byvocghfcl van ce	6to zijn 5 ende niet vergadert zijnde, fal defel_Ve τ rifdiclie indifTerentelijck zijn voor beyde de Cl leeien. ^b mi.* Dat indien het quame te gebeuren, dat eemV* Borgers, die ter faecken van hunne bedienin_geofteanderfints, fubjedt zijn terjudicature 's La κ vanden Vryen, wierden geexecuteertendeitn"¹⁵feeckertheyt ghebracht, de felve in gyfelineefni" len moeten werden gherecommandeertindec" pieragie vande Stadt Sluys, midts dat in fulcken gevalle de felve aldaer wel fullen werden bewaert tot verfeeckerthey t vanden Vervolger vanfooda' nige executie, ende van het Collegie vanden Vryen voorfz, voor de vvelcke foodanige Geexe cureerde willende in oppofitie komen, ftju moeten werden gehoort ende bericht. V. Dat de Magiftraet vande Stadt Sluys fuilen hebben op de fyde van Bewefter-eede tot haerc Jurifdi&ie de geheele buytenfte ContrefcharBen, tot tegen den Bermfloot,beginnende vandeWeft' poorte ooftwaerts omkeerende voorby de "Lm, poorte , als oock voorby daer nu de Ooit-poorre ftaet, tot den ouden Landtdijck, alwaeropde Noortzydeeen Paelefal werden geftelt, ende fal van daer keeren Ooftwaert op tot het Water, op de linie vande Kercke van Ooftburgh, den felven Landtdijck blyvende Jurifdic�ie vanden Vryen, ende Schorren Noortwaerts op tot aen het Zee� water, als oock de Plaetfen, Dijck, Singels ende Gronden achter het Cafteel, de Jurifdidtie vande Stadt Sluys. VL Dat het Collegie 'sLandts vanden Vryenfullea .] verhinderen, dat geenderhande Neeringen dan Landtbouweryen, en fullen mogen ghedaen ofte j ghehouden worden in 't naervolgende ghedeelte ofte diftridt van Bewefter-eede, op de fyde vande j Stadt Sluys, niet tegenftaende het onder de Ju� j rifdiftie vanden Vryen is ende blijft,te wetenaen- j vanck nemende metten voorfeyden ouden Lant* dijck tot het Zee-water, ende van daer voorby den hoeck van Slependamme, totdeEede,nu Aerdenburghfche Vaert, ende alfoo aende Wed- zyde vande felve Vaert, vervolgende totte Brug- ge die inden langen Wechgeflagen is over de iel- j ve Vaert, van wekke Brugge een linie fal genot- ken worden recht over 't Landt, totte welthoeck vande Contrefcherpen vande groote Crabbe- fchans, ende van die plaetfe een ander rechte lint tot daer de Calfie-wech tegens de Contrefclwp , vande Cruyfdijckfche Redoute fchiet, deftW j Contrefcharp, met de Redoute rontom binnen befluytende, ende omkeerende aenden fuydtf� fchen Bermfloot, ofte Contrefcharps Gracht, eo� de den felven Bermfloot vervolgende tot aen» LapfchuerfcheGadt, den felven Dijck oock bin- nen befluytende. VIL Tot naerder aenwyfinge over beyde ^df^�0, feyde laetfte Articulen, van wederzyden id g * trocken fal werden eene Caerte figutativeipe3* j licken hier toe gemaeckt, behoorlicken niet liw^ ende couleuren afgeteeckent, blyvende ογ andere plaetfen als van ouden tyden. ^

-fier ende" Schepenen 'sLandts vanden Vryen re- dderende totSluys, ende van Baill'iu, Burgemee- ijers ende Schepenen der felver Stade Sluys, Wa- terrecht ende Nieumuyden,daer by fy vertoonen, dat tuflehen hun verfcheyden Procefl�n waren fwevende ende hangende, foo voor Ons, als den Raedt van Vlaenderen, refiderende tot Mddel- burgh in Zeelandt,doch datfe dien aengaende on- derlinge in 't minnelick waren verdragen, op onfe approbatie, volgens de Poindten ende Articulen van Accorde , hier naer van woorde te woorde geinfereert. , Nden eerden is geaccordeert, dat deVry- I laten vanden Lande vanden Vryen, efi de ! geene volgens de Keuren vanden felven Lande daer vooren ghehouden ende erkent wor- dende , voortaen in Civile faecken lullen wefen vry van alle perfonele arreften , binnen de voorfz Stadt, ende 'treifort ende Jurifdi&ie van dien $ Gelijck oock daer tegen lullen vry zijn van alle perfonele arreften ten Lande vanden Vryen, het reflort ende Jurifdiitie van dien, de Poorters ende Borgers der voorfz Stadt Sluys, ende gene vol- gens de Keuren van de felve Stadt daer vooren gehouden ende erkent wordende: In welck Ar- ricul oock fullen begrepen zijn de Vrylaten wot>- nende binnen Yfendijcke, mitfgaders de Appen- dentlaten vande Heerlickheden van Middelburgh in Vlaenderen, Bref kens, Nieuvliet ende Water- landt, appendantfche vanden voornoemdenLan- de vanden Vryen, indien fy de Borgera van Sluys inden haeren oock ghelijcke vryheyt willen ver- kenen. II. Dat het voorfz Collegie vanden Vryen, boven de Jurifdiftie die fy tot noch toe privativefijck hebben ghehadt ende gheexerceert binnen de Ka- mers, ende andere plaetfen van hetLandthuys vanden Vryen, oock voortaen fullen hebben Ju- rifdictie * foo Crimineel als Civil, in foodanige an- dere Kamers ende Plaetfen, als 't felve Collegie vanden Vryen foude mogen goet vinden annex het voorfz Landthuys, tot vergrootinge van het felve, ende vande Gevangeniil�n, ende Gyfel- Kamers, aireede by confente van hare Ho: Mog: ghemaeckt, in tyden ende wylen noch te doen inaeckenende approprieren, onder welck recht ende exercitie van Criminele Jurifdi&ie oock ver- fiaen werdt begrepen te zijn, dat die vanden Col- legie vandenVryen fullen vermogen privativelick te doen doen op de Voor-plaetie van den felven JLandthuyfe, die numeteenHeckenafgeheynt is, allerley foorte van Criminele executicn , op hoedanigen maniere de felve foude mogen ghe- fchieden; ende tot dien eynde aldaer te mogen oprechten Pellorijn, Schavot,Galge, ende andere noodige Inftrumenten tot dienft vande Juftitie, fonder daer over te vooren aende voornoemde Magiftraet der Stadt Sluys te moeten doen eenige notificatie, kennifi� ofte verfoeck. III. Dat op de voornoemde plaetfe voor het Lant- huys vanden Vryen, het Collegie vanden Vryen aldaer privativelijck oock fullen hebben de Jurif- di�tie,geduyrende het felve Collegie fal vergadert

-ocr page 1314-

■■i

��»�«�■Β»

^:~

� _t Betalinge van 't volle Lafl: en Veyl-gelc. ��tz

partyen wederzijdts inden inhouden van dien
condemneren midts dekn. Verfoeckende ende
begeerende, oock laftende ende bevelende der-
ha Iven refpedtivelijck allen ende eenen yegelijc-

V.III.

nat de voorfz Magiftraet vande Stadt Sluysfal
ieten hetef��it vande O&royen de felve ver-
$ⁿ _foC het houden van hunne Jaer-Mar&en,

f danich, dat de gene de felve frequenterende,
l°t: toe fullen hebben vry acces ende reces, fon-
7 daer in ne ten Lande vanden Vry en pafl�rende
de reparerende, met arreften te mogen werden
getroubleerc.

Ende dit alles op approbatie vande Hooge ende
Moeeode Heeren Staten Generael der Veree-
niclide Nederlanden,'t welck wederzijdts hier op
_merde eerfte gelegentheyt fal werden verfocht.

Welcken aengemerckt, SOO IST,datwy
de voorfz Poincten ende Articulen van Accorde
hebben geapprobeert ende geratificeert, ghelijck
_ffy de felve approberen ende ratificeren, oock

ken dien het eenighfins aengaen mach.de gemelte
Hoogh-BaiJliu, Borgemeefter ende Schepenen
's Lants vanden Vryen, en Bailliu, Burgemeefters
efi Schepenen der voorfz Stadt Sluys , Water-
recht ende Nieumuyden, fampt den Op-ende In-
gefetenen van 't felve Vrye,ende Stadt, nu enten
eeuwigen dage het volkomen eff�d vande voorfz
Poin�ten ende Articulen ruftelickende vredehek
te laten genieten ende gebruyeken, fonder ορρό*�
fitie ter contrarie te doen ofte te laten gefchieden,
op pene van t'incurreren onfe hooghfte indigna-
tie, want wy fulcks bevonden hebben alfoo te be*�
hooren. Gegeven onder onfen Cachette, Para-
phure ende de Signature van onfen Grirfier,inden
Hage,op den dertighften Aprilis 1660.

%ejoktievanden%aedt van State, optenlmpofi van'tQemaeltenTlatten

Lande in Brabandt en Vlaenderen. In date den 20 Augufli 166ο.

NAe deliberatie is goet gevonden te refol-
veren tot beneficie vanden Impoft op't
Gemael ten Platten Lande in Brabandt
ende Vlaenderen, daer 't felve nu fal verpacht
worden, dat de Gecommitteerde Heeren voor de
Verpachtinge fullen doen af kundigen, dat een

ren.b�ven't Meel; des dat de Luyden dien Import
W,eder fullen mogen repeteren vanden Pachter als
dan afgaende, daer aen die te vooren betaeldt is:
Ende fal oock den aenkomenden Pachter vry
ftaentemogengaen peylen nae de voorfz eerfte
weecke, inde Huyfen daer hy fufpicie van fraude
fal hebben, fonder yemandts belet, gheai�iileert
fooalsd'Ordonnantie inhoudt, waer nae de OfrU
ciertn ende Regeerders der Plaetfen, ende dien 'c
aengaen mach, heur fullen hebben te reguleren.
/. v. Borjfek vander Hmghe ,^vt' Accordeert mettet
Regifter.

Λ Eycklergh.

�

derten Platten Lande moet verdacht zijn, foo
ter expiratie vanden loopenden Pacht, meer

als eenen halven fack Meel in huys heeft, hy des
aenden aenkomenden Pachter fal hebben aen te
geven, inde eerfte weecke nae den inganck van
den Pacht, ende den Impoft aen hem daer van te
betalen, op de pene van twaelf gulden te verbeu-

IFaerJchoumnge, dat met halfOBober 1660. den opbeefvan 't volle Lafl en

Veyl-geh'weder fijn aenvdngh nemenfal. In date den %\ September 1660.

tich tot op de helft vermindert. Soo hebben Wy
huyden naer voorgaende deliberatie goet gevon-
den mits defen te ordonneren, dat den ophefTvan
het voorfz geheele Laft ende Veyl-gelt aenvancfc
fal nemen met half O&ober naeftkomende, nieu-
wen ftijl precijs, waer van allen ende eenen yege-
lijcken die dit foude mogen aengaen, fich fal heb-
ben te houden voor gewaerichouwt, ende hem
daer naer moeten reguleren, op pene dat tegens
de Contraventeurs van dien gheprocedeert fal
werden, als naer gelegentheyt ende exigentie van
faecken bevonden fal worden te behooren. Ge-
geven inden Hage onder onfen Cachette , Para-
phure ende de Signature van onfen Griffier, op
den een en twintighften September 1660. Was
gheparapheert, /. Schulenborch,**� Onder ftondt,
Ter Ordonnantie vande hoogh-gemelte Heeren
Staten Generael. Geteeckent, N. Ruyfcb. Zijnde
op't fpatium gedruckt het Cachet der felver Hee-
ren Staten, in rooden Waf�che.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
\ derlanden, Allen den geenen die defen

U fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.

^!iDOEN TE WETEN, Alfoo Wy
denfeften Augufti leftleden hebben gerefolveert,
tat rot verval vande onkoften tot uytruftinge
ende onderhoudt van een goet aental Schepen
vanOorl�gh, tot conferyatie ende befcherminge
vande Navigatie ende Commercie defer Landen
noodich, als mede tot betalinge vande preemien
^r? verdienen by de Kruyfl�rs die wederom in Zee
wllen werden geintroduceert, ende voorts tot af-
^!egginge vande refterende Capitalen, die tot be-
vorderinge van voorgaende Equipagien zijn ghe-
^negotieert gheweeft, wederom by provifie, ende
^tot onfe naedere ordre fal werden ghe�ollefteert
?>de gheheven het bewufte gheheele Laft - ende
^^eyl-gelt, in Martio des Jaers fefthien-hondert
twee ende vijftigh gheintroduceert, ende den
delfden Augufti fefthien-hondert vijf ende vijf-

; f

Contrafl

j,(

-ocr page 1315-

By vocghfcl van eenige Placaten, &c.

i6iz

QontraU tujjchen den Heer Jmbaffadeur van Spangien, ende tfedeputeerdet

van haer Ho: Mog:, Noopende 't recht van Collaterale Succcffie hy defen Staet geprciendeert op,/
dyen, Proofdyen, Decanyen. &c. onder derfelver reffort vallende. In date den � � September \ 6�₀

Augufti leftleden gecommittcert, met weig_eten Heere Arnbaiiadeur waren verdragen � D-i
goederen tot de refpciHvc Abdyen, Proef/

Lfoo met het overlyden vanden Heet
Abc van S" Bcrnaertsopde Scheldeden
Ontfanger BaftingiuS, als mede Ontfan-
gcr van het recht der Collaterale Succef-
iien , over de Stadt ende het Marquifaet van Ber-
gen op den Zoom, op ende jegens de goederen
varide voornoemde Abdye, hadde begonnen te
procederen totbetalinge van 's Landts gerechtig-
heyt, in gevolge van het eerfte Articul vande laet-
fte Ordonnantie op 't ftuck vande Collaterale fuc-
ceifien geè'maneerr. Ende den Heer Don Eftevan
de Gamarra, Chevallier Militair vande Ordrevan
Sint Jacque, Confeiller vanden Heeré Coningh
van Spangien inden Hoogen Krijghs-Raedt, Mai-
ilre de Camp Generael, Gouverneur van het Ca-
fteel van Gent,ende ordinaris Ambafladeur van
dcnhooghft-gemelten Coningh van Spangien, by
verfcheyden Memoricn aende Ho: Mog: Heeren
Staten Generael voor de voorfz Abdye hadde ghe-
intercedeert, oock generalick hadde gefuftineert,
dat de goederen tot de refpe#ive Abdyen ,-Proof-
dyen, Decanyen, ende andere Geeftelijcke Fun-
datien ofte Corpora fpederende.offoudcn mogen
komen te fpeeïeren, in 't toekomende van die
conditien ende natuere niet en waren, dat die met
hei verftetf van haere Abten, Prioren, ofte andere
Overilen, by forme ofte maniere van een Collate-
rale fucceffie acn haere Succeilêuren foude over-
-gacn, rnacr dat de iêlvc alleen lick konden werden
geconfidereert als fimple Adminiftrateurs vande
fclve; ende dat wegen haere Ho. Mo: echter wei-
de ghefuftineert, dat fy tot den ophef van 't voorfz
Middel oock over foodanige Geeftelijcke goede-
ren by verfterf vande Abten, Prioren, ofte andere
Overilen, volgens den klaren Text van *t Voorfz
eerfte Articul, gcrechtight waren: Ende dat noch-
tans, tot wechnemin ge van foodanige differenten,
by ecnigen fortablen wech van accommodement
niet alleenlick over den cafus vande voorfz Abdye
-van Sint Bcrnaerts op de Schelde nu voor geval-
len, maer oock over alie andere van ghelijcke nae-
ture, die in het toekomende ftonden voor te val-
len, met welgemelte Heer Ambafladeur, alsdaer
toe fpecialick ghelaft, conferentie foude werden
aengeftelt, ende tot dien eynde eenige Gedepu-
teerden uyt het midden van hare Ho: Mo: Verga-
deringe, ende uyt den Raedc van State, daer toe
oock ipecialijck by Reiölutie vanden derthieuden

Decanyen, ofte eenige andere GeclïciijckcF°°'
datren ende Corpora fpeaerende, ende Pbele""'
onder het reflbrt van defen Sraet, by verderft
hare Abten , Prioren , ofte andere Overftcn � ^
het toekomende niet meer en fouden fubjedl bl°^fven de difpofitie van het meer geroerde eerfre A^"
ticule vande Ordonnantie op de Collaterale Si
cefïlen, maer dat het recht by haer Ho: \\₀�. ^c'
krachte van hetfelve gepretendeert, voonacn fn
der onderfcheyt van eenigh verfterf, foodanm/j'
foude werden geredimeert, ende gereguleer? L�
het in hondert Jaren driemael effcdivc by de
voorfz Abdyen.Proofdyen, Decanyen, endeandc-
re Fondatien ofte Corpora ais boven, foude weiden
betaclt in handen vande refpedhve Rentmeeftm
tot den ontfangh der Collaterale Succeffien albe'
reyts aengeftelt, of noch te ftellen, aenvangh ne.
mende met huydcn date defès, ende dat over
fulcks den cerftcn termijn van dele betalingefou.
de vervallen op den een en twintighftcn Januarij
1694., den tweeden op den een en twintighften
May 17x6., ende foo voorts van tijdt tot tijdt,
t'clcken nae het verloop van een derdepart vad
honderr Jaer,als boven: Alles met dien verftandc,
dat ten reguarde van eenige diergelijcke laftcn
van Collaterale Succeffien, ende de vcranderinge
ofte vérhooginge vanden taux in't toekomende te
doen, de goederen der voorfz Abdyen, Proofdyen,
Decanyen, ofte andere Geeftelijcke Fondatien,
ende Corpora verder lullen blyven onbelail Ende
fal den tegenwoordigen Accorde geagreëertetidc
gcratiflccert werden, foo van wegen Syne Excel!,
den Heere Marquis van Caracene.in qualitcytals
Gouverneur ende Lieutenant Generael van Syne
voorfz Majcfteytinde NederlantfcheProvinwn,
ofte wel van SyneMajcfteyt felfs, als van wegen
de voorfz Heeren Staten Generael der Verecnigh-
de Nederlanden, binnen den tijdt van vierMaen-
den naer datum defes. t'Oirkonden hebben wy
Ambafladeur ende Gedeputeerden onderfebrc-
ven , in krachte van onferefpedive rouvoirs,defe
tegenwoordige met onfe ordinarife handt teceke�
ningen gheteyekent, ende daer op laten drucKtn
het Cachet van onfe Wapenen,in 's Gravcn-Hage
in Hol landt, defen xxj September 1660.

�lacaet vanden Hoye van Hollandt, fegens 't drucken ende verfyopenw*

feditieufe Boecken, Ge/cl)riften en Pafquillen. In date den � 9 September 1660.

derneme%fameufe Libellen, Pafquillen ende G -
dichten te drucken, ofte doen drucken, e*¹"⁶diftribueren,verkoopen,ende onder de Gemee

te divulgeren, daer door de Hooge R^e&^�erlI1=_mgetraduceert,de Gemeente ontruimende de na
van verfcheyde Staets-Perfoonen �^�&^��wert bekladt ende gelacereert, ende dat de g '

DE Prefident ende Raeden over Hollandt,
Zeelandtende Vrieflandt, Allen den ge-
nen die defen fullen fien ofte hooren leien,
Saluyt. Alfoo niet tegenftaende ver-
fcheyde Placaten voor defen ghepubliceert ende
verkondight, eenige oproerige, nieufgierige ende
ongerufte Perfoonen noch dagelijcksderven on-

-ocr page 1316-

tii� Vrydom van Ver pondinge inde Meyef ye, t6i6

_r *_c \velcke foodanige Exemplaren werden g�-

j_en, omme de boeten ende ilraff�n daer toe

Tende te ontgaen, voor geven , dat de felve haer

� eflote Pacquetten t�e ghefondeh fouden zijn,

fnder te konnen weten van wie, ofte van wat

hetfe, onder welck pretext foodanige licentie�-
P ongebondenheyt meer ende meer is toenerhen-
� SOO IST, dat het HofTdaer jegens wil-
lende voorfien, gheinterdiceert ende verboden
heeft, interdiceetc ende verbiedt midts defen alle
Druckers, eenige Boecken, Gefchrift�n �fre Ge-
iten te drucken, als die fy van feeckere �nd�
tekende Luyden fullen hebben ontfangen, midtf-
uaders de klve Druckers, Boeckverkoopers ehd�
allen anderen alhier, aen de welcke diergelijck�
pacquetten van onbekende Perfoonen en Plaet-
f_en, _met fameufe Libellen, argerlijcke Boecken
ende Pafquillen, ofte anderfints eenige Gefchrif-
ten, daer by, ofte onder, den naem vanden Au-
theurende Drucker niet en is geilelt, te drucken,
<jiftribueren,verkoopen, ofte in eeniger manieren
jjireftelick ofte indirettelick te divulgeren, ende
integendeel henluyden gelaft ν de felve bekomen
hebbende, aenftonts fonder eenigh uytftel aen
den voorfz Hove over te leveren, fonder eenige
Exemplaren daer uyt te verkoopen, achter te
houden,ofte in eeniger manieren gemeen te maec-
ken, op peyne dat die bevonden fullen werden

daer van in gebreeck� t� blyven, ende eenige foo-
danige Gefchrift�n achter ghehouden te hebben*
her zy die by haer verkocht fouden mogen zijn*
ofte niet, ofte wel de felve t� hebben ghedruckt»
gedaen drucken, gediftribueert, Verkocht, ofte in
eeniger manieten als vooren ghedivulgeert, voor
Autheurs ende Druckers da�r van fullen werden
ghehouden, ende met alle de felve boeteil �n�&
ftral��n, de Autheurs ende Druckers daer van by
de voornoemde Placaten opgheleyt, rigo�reufe-
lijck fonder eenige conniventi� ofte diflimulatie
andere ten exempele fullen werden gheftrafr.
Beloovende een proemi� van vijf en twintigh gul-
den aen die gene de welcke foodanige Perfoonen
fullen Weten aen te brengen, die aen't gene voor-
fchreve is, bevonden fullen werden fchuldigh r�
zijn, ende dat des Aenbrengers naem fal werden
gefecreteert. Ende op dat niemant hier van eeni-
ge ignorantie en pretendere, foo wert ghelaft dat
daer van door een vande twee EerileDeurwaer-
ders vanden voorfz Hove by klock-geflach van
de Puye vanden Stadthuyfealhier,ende voorts
alomme publicatie ende affixiefal werden gedaen,
daer men gewoon is publicatie ende afnxie te
doen. Gedaen inden Rade, ende gepubliceerc op
de Audi�ntie vande Rolle den negen en twintigh-
ften September ι 6 6 �. In kennifl� van my»
Adr: Pots.

Den Lefer gelieve hier op naer tefien diergelijck Placaet vanden Hove van Hollam, van date derilS Mey 16 $7.
¹ jlatnJe hier loven in dit Tweede Volurn. Coium. %φ^. gedruckt.

Qrdre ende vrydom voor de geene die inde Meyerye van 's Hemgen-Hofcb*

�ortgecultiveerde Landen tot culture brengen willen. In date den 17 November 166c,

den , ergens in het diilrict vande voorfz Meyerye*
fal willen ondernemen, dat men aenden felven fal
accorderen ende toe ilaen, ghelijck men hem ac-
cordeert ende toe ilaet by defen, een volkomen
exemptie van alle lallen van Verpondinge,Thien-
den, Beden ende Bezaeyde Mergen. Ende indien
yemant eenige nieu We Huyfen op de felve Lahde-
ryen fal komen te Hellen, ofte op te rechten, dat
de Beeilen aldaer geilalt werdende.fullen vry fijn
van Hooren ende Zout-gelden, ende anderfints
niet, Alles voor den tijde van thieh Jaeren eerft-
volgende, te reecken�n vanden dach dat de voor-
fchreve culture fal zijn aengevangen, ende de
voorfz nieuwe Huyfen eff�ftuelijck fullen zijn
gebouwt. Accorderende voorts ten behoeve
vande voorfz nieuwe toe te maecken Landeryen,
als Huyfen daer op te ilellen, infgelijcx den voor-
fchreven tijdtvan thienjaren gheduyrende, vry-
dom van alle andere Dorps-laileh ende comme-
ren, niet alleen vande Capitaleh die albereyts op
de Dorpen ende Gemeenten van dat r�i�brt m�-
gen zijn gelicht, maer oock van die gene de welc-
ke loopende de voorfz thien jaren daer op fouden
mogen werden gebracht, ende dat de felve Lan-
deryen als Huyfen, vande voorfz Capitale oock
naer expiratie vande voorfz thieh Jaren, midtfga-
ders vande Renten Van dien, fullen blyven g�exi-
meert: Ende daer en boven oock iiillen vry zijn
vande loopende lallen de welcke de voorfz thien
Jaeren geduerende, van Jaer tot Jaer, inde Vryhe-

8. D den

En Raede van State der Vereenighde Ne-
derlanden , in confideratie genomen heb-
bende, dac al�mme inde M�yefije Vah
's Hertogen-Bofch verfcheyde ongeculti-
vcetde Landen, Heyden, Euil�ls, BoiTchen, Wil-
derniifen, ende diergelijck� Gronden zijn , daer
vanfommige in v�ortydenvoord'Oorloge mee
den Coningh van Spangien in culture zijn ghe-
weeft, daer na ter oorfaecke ende by ongelegent-
beden vande voorfz Oorloge ende iterft�n zijn
defert gewotden, ende gebleven $ andere oock by
gebreck van behoorlijcke middelen, ende om
groote kollen te fchouwen, ende by gebreck van
vryheden, tot noch toe noyt en zijn ghebo�wt,
ofte tot culture gebracht ge weeft. SOO ISI\
dat Wy genegen zijnde eenen yegelijcken die ee-
%n lult mochte hebben om iynen arbeydt ende
koften daer aen te belleden, voor foo veel in ons
^1S> niet ample ende particuliere gratie ende ex-
'foptien daer toe te noodigen, ende te animeren,
°J tot voordeel ende profijr van een yeder in 't
Wonder, als tot gemeenen welilant der voorfz
^e}'^erye; Hebben naer rype deliberatie, ende
aer op gehadt het advijs vanden Raedt ende
Jfntmeefter Generael van de Domeynen in't
Wier van 's Hertogen-Boflche, goet ghevon-
«aen eenen yegelijcken by defen bekent te
culr °' '^nc^^en ^^aer yemandt is, die foodanige
voo r ^met ^infteecken ende beneficieren der
^otlz vervallen ende noch onbebouwde Lan-

-ocr page 1317-

Byvqtghfel van eenige�?lac&t�n,&:e

felve naerb�h�orlijcke meetingebepalen, _enj
ten Chijns-boecke brengen, tnde die hierna
maels eenige Odtoyen van diergelijcke Vrof"
ten ofte Gemeenten van ons fouden komen t'ok
tineren, dat fy fpecialick in hen verfoeck permifii"
tottet gene voorfz is fullen hebben te verwerf
Oock noch met defe exprefl� conditie, dat d'F^�'
genaers vande voorfz nieuwe Erven endeHuyfi"
fullen ghehouden zijn, die culture ende opbou»
noch voor eerien tijde van vijfthien jaren ten min
ften naer expiratie vande voorfz thien jaren te on",
derhouden, ten ware by verloop van Oorloge'
bfte groote iterfte. Ende dat den Raedt ten be!
hoeve desLandts Domeynen, nae verloop vande*
voorfz thien jaeren, van vryheyt fal gherechtight
zijn, vande felve nieuwe Landen te trecken ende
heffen de Novaille Thienden, voorts-aen ende
altijdtinhet toekomende. Ende op dat qlfo mee
goede ordre ende feeckerheyt ten beften van het
gemeen.ende tot yeders particuliere geruftigheyc
mogen werden gedirigeert, fal vande voorfz Lan-
den , culture ende vanden opbouw vandevoorfr
Huyfen, ten refpeite van haere quantiteytende
fituatie aenftonts aen ons kennifle gegeven moe-
ten werden, oock ten Comptoire vande Domey.
nen tot 's Hertogen-Bpflche, om inde Regifes
vande Refolutien ende Aite*boecken daet van
Notulen gehouden te werden, Tot welckeneyn-

den ende Dorpen fouden mogen werden omm�
geflagen, alles met defen verftande , dat die Euf-
i�ls, ofte andere ilechte ende fchrale Landeryen*
de welcke albereyts inde Cohieren van Verpon-
dingen, ende inde Dorps, Scharende Bede-boee-
ken, ofte HefT-boecken zijn ghebracht, ende aen-
geflagen, ende o�ck aldaer jegen woordigh beta-
len van die conditien in 't betalen fullen moetert
blyven, ghelijckdie nu zijn, fonder ten refpe&e
Vande voorfz melioratie van Gronden, ofte op-
bouwen van Huyfen, meerder te worden belail,
den voorfz rijt van thien Jaren geduy rende i maer
alleen fullen blyven betalen de Verpondingen,
Beden, Dorps-lailen ende Commeren, foo als de
felve ten tyd�yande invoeringe der Verpondinge
hebben ghedragen, ende meerder niet. Mede dat
die gheene die eenige parceelen van Heyden,
Vroenten ende Gemeenten van fodanigen nature
ende conditie, als boven mogen gekocht hebben
Van eenige Vryheden, Dorpen ofce Gehuchten
die totfoodanige verkoopinge by onfen Q&r�ye
zijngequalificeert geweeft, ende oock mochten
genegen zijn om de iehe in te graven, fo in kley-
ne als andere parceelen, ende om die foo oock te
brengen tot culture als vooren, dat de felve mede
bet efi�ft van defen in maniere voorfz ghenieten
fullen5 Soo nochtans, dat de voorfz Vryheden,

Dorpen ofte Gehuchten in krachte van fodanigen

verkregen Oitroy, eenige verdere verkoopinge j de, ende op dat een yegelijck fich van defe Con.

doen willende van diergelijcke parceelen van | ceflle fouden mogen verfeeckerthouden,isdefea

Heyden, Vroenten ende Gemeenten, de felve j gegeven inden Raede van State, onderde Para*

rycfelick aenden Rentmeefter der Domeynen ful- j phure vanden Heere Prefiderende, ende Signa«

len moeten notiflceren.om by den felven behoor-

lijcke infpe�tie daer van ghenomen ende gelet te

worden, datfulcke verkoopinge, ende ingravinge

gefchiede ten minften fchade vande Ingefetenen,

ende meeften voordeel der Gemeenten: Ende de

ture vanden Secretaris vanden felven Raede, met
beveitinge van 't Cachet vande Generaliteyt, op
den feventhienden November feithien-hondert
en tfeftigh. W. Huyghens, "� Ter Ordonnantie
yand�n Raedt van State. J. Eyckbergh.

tiert Lef�rfalde voorgaende Placaten manden 6 September j 657, ende 16 November 16$B. op ditfekefylj�,
hier boven in dit Tweede Volum. Colum. zfzj.gedruckt vinden.

Ferbodt, vande TZpieren de Marc\, Dintel ende%ooyvaert metDijcl^t

Dammen, Rijf hoofden, &c. te verfparren. In date den x6 November 1660.

waerts uyt, te maecken, doen oft laten maecken 1
eenige Kadijcken ofte andere Dijckagie, noch
oock vermogen te maecken, doen ofte latei
maecken eenige Kribben, Duyckel-dammen,iiyc-
fteecken van Houten ofte Ryfen-Hoofden, toe-
ken van Rijs by forme van fchuttinge, fettenvan
Poot-foyen, ofte yets anders diergelijcke, waer
door aenwinninge van Landt ghemaeckt, ende
de Rivieren bekommert, verl�mt, ofte bedorven
foude mogen werden, fonder alvoorens bet «'ft
alhier aen gegeven.ende met kenniil� van faecken
daer toe behoorlijcken confent ende permifi'C
verkregen te hebben, op pene dat alle 't gene ion-
der fulck confent voor ghenomen ende gemafcrt
foude mogen worden, wederomme by de byg^e"
legen Guarnifoenen fal worden gheremoveert,¹ftucken gehouwen ende vernietight, tot lafte^j»
de geeoe die heur verftout fullen hebben l�K»
fonder confent te ondernemen. Ordonneren
de naeftghelegen Gouverneurs ende Comman-
deurs hier �p goet ende naeu w reguard te neme .

! En Raedt van State der Vereenighde Ne-
j derlariden, hebbende door Heeren haere
■ Gecommitteerde, met Luyden hun des
verftaende, doen viikeren de Riviere de
fclarck van Breda nederwaerts, oock een gedeelte
Vande R�viere ghenaemt de Rooyvaeit, ende
voorts de Riviere de Dintel uyt nederwaerts aen,
pijnde bevonden verfcheyden Rijs - hoofden,
Kribben, ende uytftekende Werckpn inde voot-
fchreve Rivieren, die daer door ten alderhoogh*
ften werden bekommert, ende de Scheep-vaert
grootelijcks gheincommodeert, denftroom der
Rivieren belet, ende fulex meer en meer ondieper
Wordende, tot grooten ondienit vanden Lande
�n't generael, ende vande by gelegen Steden ende
Plaetfen in 't particulier, waer tegen hooghlijek
noodigh is met vigeur te werden verfien. SOO
IS Τ j dat goet gevonden is by provifie hier
mede te verbieden, dat niemandt wie hy zy, hem
en fal hebben te vervorderen inde voornoemde
Rivieren de Marck, Rooyvaeit, ofte Dintel neer-

-ocr page 1318-

;"|ft!~~^jp{M~~i~~|iff~~W"PPPWiPB

Op 't innen vanden x% ende xl pennirigln igjo

^ doen nemen,endefondeteenigeconnivefttie
j" v^rerbodt te doen executeren. Gedaen in
»5 Graven-Hage den fes en twintighften Novem-

ber fefthien-hondert en tfeftigh. Pr, Ihtj/g�ns,^νϊίTer Ordonnantie van den Raedt van State_k/, Eyckbergh.

�

lymfchoHVeinge > noopende 't betalen vanden tmntighflen penningh opte Col*

3'; laterale Succefwn in Hollandt, In date -den 19 November 166�.

E Staten vaii Hollandt end� Weit-Vri�f-

)jandr>DOEN TE WETEN, Allen

'den geenen die defeii fullen fien ofte hoo-

ren Jefen. Dat al hoe wel by het derde
Articul van onf� Ordonnantie ghe�maneert over
<je/j opheve vanden Import vanden twintighften
penningh ter faecke van Collaterale Suceei�ien,
onder anderen uytdruckelijck wert gheftatueerr,
dat V3ii alle onroerende goederen, yemandc van
terzyden aen ghekomen, betaeldcfal werden den
yoorlz twintighften penningh, met expreil� by~
voeginge, dat daer van geene defalcatie ofte ver-
minderinge gedaen fal werden, als alleenlijck van
Renten ende onbetaelde Kuftingen daer op ipe-
cialick voor den Gerechte vande Plaetf� gehypq-
tliequeert, Wy nochtans in ervaringe komen, dat
eenige de faecke niet naer behooren opnemende,
ofte prefumerende de voorfz onfe goede meyn�n-
geteelud�ren, in allen fchijnofte den twintigh-
ften penningh foude mogen onbetaelt gehouden,
ofte yets van den felven vermindert ofte in ghe-
houden werden, onder pretext van perfonel�
fchulden', in cas de felve uyt de mobile goederen
in den Boedel ghevonden; njet mochten konnen
werden vervallen, dire�relijck tegens den klaren
�ext van het voorfz Artijckel. SOO IST,dat
uy daer tegens willende voorfien ,ende alle ende
een yegelijck van onfe goede Ingefetenen ende
Onderdanen in den voorfz deele waerfcho�wen
cndedefabuferen, verklaert hebben, ende verkla-

ren midts defen, dat liet recht vanden twintigh-
ften penningh over Collaterale Suceei�ien,. ach-
tervolgende den teneur van onfe Ordonnantie
dierithalven ge�mancert, moet betaeldc werden»
van alle onroerende ende andere g��deren het
voorfz middel fubjecT: zijnde, fonder eenige de-
tradti�, defalcatie ofte verminderinge van perf�-
nele fchulden by den overleden naer gelaten, al-
waer 'tfaecke dat de voorfz fchulden uytde mo-
bile goederen vanden boedel niet mochten kon-
nen betaeldt worden, nemaer alleeh ten aenfiert
van f�odanige Renten ende onbetaelde Kuftin-
gen , de welcke volgende het voorfchreVe derde
Articul op de voorfz immobile goederen, ipecia-
lijck voor den Gerechte vande plaetfen alwaer d�
felve gelegen zijn,fullen wefen gehypothequeerr.
Ende ten eynde niemandt daer van ignorantie ert
pret�ridere, nemaer een yeder weten moge, waet
naer hy hem fal hebben te reguleren, Soo ordon-
neren wy dat def�n fal werden gepubliceertende
geaf�igeert, daer fulcks te ghefchieden ehewoort
is : Dat mede aen allen Secretarifl�n in den voor-
fchreven onfen Lande van Hollandt ende Weil-
Vrieflandt , by toefeyndinge van Exemplareri
daer van kennifl� fal werdeh gheg�ven , met
fpecialelaft van hen daer naer punituelijck ende
exa&elijck te reguleren. Gedaen in den Hage»
den negen en twintighften November fefthien*
hondert tfeftigh. Ter Ordonnantie vande Staten.
tierh¹' van teaumont.

Tlacaet ende fyglement vande Staten van Hollandt, op 't innen ende verant*

morden vanden tmntighflen ende veeriighfienpenningen, /pecialijck vande Achter-leenen. In date
den 11 December 1660.

Gecommitteerde Raden geraemt,efige�maneert
op den twintichften Januarij des voorleden JaerS
j6f$. ende fpecialick van'tnegenthiende Articul
Van dien,by advis vande felve onfe Gecommitteer-
de Raeden, ende naeraendachtigeoverweginge
van alles, verftaen,geord�nneert ende geftat�eert
hebben, verftaen, ordonneren ende ftatueren mits
defen, dat d� voorfchreve reipe&ive Secr�tarifert,
den Griffier vande Leenen van ohfen Landevart�
Hollandt ende W�ft-Vrieflandt, ende generalijck
alle die geene, die de Collecte vande voorfchreve
Middelen, ofte van eenige van dien is aenbevolen,
van tijdt tot tijdt, ende ten minften van drie
maenden tot drie maendert.aende refpe&ive Ont-
fangers van onfe gemeene Middelen , onder det
felver Quitaiitie fullen hebben te demanueren,
alle de penningen diefyluyden uyt faecke V��rv
fchr�ve effeftivelijck fullen hebben ontfang�n, te;
weten, voor den eerften April, 't gene inde rtiaeH*
den van December, Januarius ei� Februarius in ge-
8. D ij komen

E Staten van Hollandt ertde Weft-Vri�f-

landt.DOEN TE WETEN,Allen

den geenen die defen fullen fien ofte ho�-

ren lefen. Alfo� Wy in ervaringe komen,

dat hoe langhshoe meer, ontrent het innen ende

verantwoorden vande Impofitieri foo van den

twintighften penning ten aenfien Van Collaterale

»'cceflien,als vanden veertighften penningh over

°^e verkoopingen ende hypothecatien van vafte

goederen, met het gene daer aen dependeert, ver-

'dieyden abufen ende verfuymenift�n inkruypen,

f^e in fwangh gaen, ende namentlijck in 't over-

Vjengen vande ftaten by de refpective Secretarif-

*j*<> als Collefteurs vande voorfz Impofitien,

'dtfgaders de gerequireerde prompte ende feec-

^eremninge vande voorfz middelen. SOO 1ST,

} Wy daer tegens willende voorfien, naer exa-

'natie vande Ordonnantie ende NaederOrdre

iton ν t^V00rfz ^midde,en ghearrefteert, ende na-
*ⁿ«ickmede vande ordre dienthalven by Onfe

-ocr page 1319-

2631

Byvoc

*6}%

ulij 't geene inde I Laftende wyders, tot naeder ende exacter k.

ide Me ν is ontfan- | fervantie van 't voorfz negentiende Artijckel λ
voorfz Ontfangers voorts aen in haere te do
reeckeningen, niet te brengenby memorie een'⁰⁰

komen is : voor den �erften J
Maenden van Maert, April engen �. voor den �erften O&oberJulio ende Augufto is betaeldt:

Januari), 't geheele beloop van haren ontfanghin
de Maenden van September, October ende No-
vember. Ende dat de felve Secretarifl�n, Griffier
vande Leenen, ende allen anderen die de voor-
geroerde collecte toe betrouwt is, voorts gehou-
den fullen wefen de ftaten van haerluyder bewint,
over de voorfz Middelen(met fpec�kque expref-
fie van dach en date, wanneer fy over de poften
daer inne begrepen, eenige penningen ontfangen
hebben) achtervolgende 't voorfz negenthiende
Atticul vande voorfz Ordre, binnen twee maen-
den naer 't expireren van yeder fayfoen, ten
Comptoire van de felve Ontfangers der gemeene
Middelen, elck inden fynen over te leveren, op
een peyne vantwee hondert Carolus guldens,en-
de dat fulcks niet ghefchiedende binnen de derde
maent, de ghebree^ckige Secretarifl�n wyders tot
een pene fullen gehouden wefen t'onfen behoeve
te voldoen een vijf en twintighftepart meer, als
de voorfz ftaten fullen importeren, ende binnen
de vierde Maent niet parerende, nochgelijcke vijf
en twintichfte part, ende foofucceflivelijck alle
maenden,te reeckenen vande expiratie der voorfz
twee Maenden naer den uytgangh van yeder fay-
foen , ende dat alles boven de voorfz eerfte boete
van twee hondert Carolus guldens.

Ordonnerende voorts dat tot exacte obfervanr
tie van dien de gemelte Ontfangers, de voorfz fta-
ten bekomen hebbende, daer op fullen annoteren
recepta den, &c. met expreffic van dach en date,
ende de felve ftaten in dier voegen aenftonts,ende
{onder eenigh uy titel, hebben over te fenden aen
onfe Gecommitteerden ter auditie van 's gemeene
Landts reeckeningen inde refpettive Quartieren.
Bevelende de felve onfe Gecommitteerden midts
defen wel exprefl�lijck, voor eerft ende voor al te
letten, of de voorfz ftaten oock binnen den voor-
fchreven geprefigeerden tijdt over gelevert zijn,
ende daer inne eenigh gebreck bevindende, die te
verhoogen met de penen hier boven gheexpref-
feerr, enderfulcks ghedaen zijnde, de felve voorts
foo haeftdoenlijck, op te nemen, te lluyten, ende
dubbelt van dien aende meer-gemelte Ontfangers
over te feynden, die daer op ghehouden fullen
wefen de voldoeninge van 't floth van dien, ende
fpecialijck mede de voorfz bygevoeghde penen
in reguard van fodanige ftaten, als daer mede ver-
hoocnt fullen wefen (des noot zijnde) met exe-
cutie , volgens de beraemde ordre te vorderen,
bock hare uytgegeven Quitantien inplaetfevan

§elt in treckende, exactelijck te letten, ende uyt
e refpective dates vande felve by collatie jegens
de voorfz geilooten ftaten af te nemen, of oock de
penningen naer den tijdtdat de felve als boven ef-
iectivelick ontfangen fullen zijn geweeft, t'haren
Comptoire zijn ghebracht, binnen de termynen
hier vooren geexprefl�ert, ende daer inne eenich
gebreck vindende, daer van advertentie te geven
aen onfe Gecommitteerde Raden inde refpective
Quartieren, om daer over behoorlijcke correctie
te deceroeren.

fyluyden voor het doen van haere reeckenin
niet mochten hebben ontfangen. Nemaer jf'
ftaten, die fy gehouden zijn, op de refpective f_a.^C

foenen van hare reeckeningen te verantwoorde
te brengen ende uyt te trecken in ontfangh, e J'
derhalven tot dien eynde deghcbreeckige SccJ
tarifl�n aenftonts, met d'expiratie vande γ₀₀ΰ
feyde twee Maenden van elck fayfoen, (on_aen_Mfien de voorfz geftatueerjje penen van twee honl
dert gulden, ende een vijfentwintighftepartte!
fpective) by executie t'haren kofte, tot het ove_t!
leveren vande defecteufe ftaten, metterdactr�
conftringeren, ende by onverwacht mancqu_e,
ment vande overleveringe der felver, onverrnia.'
dert de voorfz executie, oock boven dien, o*aer
van in hare Maent-ftaten, naer d'expiratie van do
voorfz twee maenden, t'elckens onder eenexptes
Articul fpecifice mentie te maecken, om byoafe
Gecommitteerde Raeden naeghelegentheytyao
faecken, ende des noot zijnde, noch naederdaer
tegens te werden voorfien.

Ende naedemaelby experientie ondervonden
wort, dat hetghemeene Landt in velendeelente
kort ghedaen wort, immers niet verfeeckertJdm
wefen vande verantwoordingc der voorfz Midde-
ter»,ten aenfien van transporten ende bdaflingtn,
midtfgadersverfterfvan Achtcr-lecncn. SooiVj
dat Wy omme daer tegens foo veel mogelijck te
voorfien, de Leen-heeren, mitfgaders hareStafo
houders, Regifter-meeftersende Griffiers, hoeda�
nige de felve zijn , ofte ghenaemt mogen werden,
die de opficht ofte directie van foodanige Achter�
leenen toe komt, ofte aen bevolen moeke wefen,
belaft ende bevolen hebben .ghelijckwy de felve
laften ende bevelen midts defen, ten eynde fyluy-
den over geene Verlyen, Hypothecatien, coniti�
tutien van Renten, ofte andere re�le verbintenif�
fen van de voorfz Achter-leenen, nochte oock
over tranfporten van Renten, Hypotheecq, ofte
andere Vcrbandt-brieven, fullen hebben te itaen,
veel min daer over eenige Brieven te doen, ofte
laten fegelen, voor ende al eer henluyden vande
betalinge van den Impoft vanden veertigftenofte
tachtighfte penningen in cas van verkoopt
belaftinge ofte traniport als boven, ende yantle�
twintighften penningh in cas van verfterf, by be-
ken tenifl� onder de handt ende fignature vande
Secretarifl�n, daer onder de verkochte, gehypo*
theecqueerde ofte verftorven goederen glielegen
zijn, (als eygentlijck Collecteurs zijnde vande
voorfz Middelen) fal wefen gebleecken.

Injungerende voorts de Verfoeckersvanfo�'
danige Brieven van Verly, conftirutie, hyp^otlie]
catie ofte tranfport, dat fyluyden de voorfz ^f*
ven op gemaeckt,doch noch ongefegelt weieiw�
door de voorfz Secretarifl�n in hare Prothocolien
ofte Regifters fullen hebhen te doen regift«^
ende op de rugge ofte plijeque van dien, met
eygenhan4t van de felve Secretarifl�n, te^d

-ocr page 1320-

■■■

_%{_J9 Succefsie ab inteilato in OoftJndien, &c. 1634

* jj_en ende teyckenen, Solvit den veertighften

ftachtighften penningh ter Ibtnm� van- . . . . .

I mede Regifi-fiiio ra/i. Ende bevelende de voor-
f Leve Leen-heeren,hareStadthouders,Regifter-

eeiierscnde Griffiers, gene foodanige Brieven
\boven ce fegelen, voor en al �er daeropde
³_oorf_zenregiitrature fal zijn gheteyckent, oock
^V nreguarde van die gene, alwaer 't recht vanden
«eertighften of tachtighften penningh in confide-
ntie komt, ten zy daer op als boven gheftelt zy
felvit, &c. ende ten reguarde van di� gene, alwaer
�trecht vanden twintichften p�nhihgh ftaet te
confidereren, ren zy de quitantie vande betalinge
_vandien daer aen zy ghehecht, alles �p pene van
hondert guldens by de voorfz Leen-heeren, hare
Sradthouders, Regifter-meefters, Griffiers, ofte
andere Bewinthebb�ren van Achter-leenen te
verbeuren, t'appliceren achtervolgende 'tPJacaet
ende de Generale Ordonnantie �ver d�nopheve
van onfe gemeene Middelen gec'maneert.

Verklarende ende ftatuerende daer en boven,
dat by mancquement vande voorfz teyckeninee
�er betalinge aende Secretarifl�n gedaen , de
Brieven fullen gehouden worden voor η ui, krach-
teloos ende van on wa�rden, daer op over fulcks
in Rechten geen reguard fal mogen werden ghe-
jiomen.

Ende laftend� ten voor-geroe�den eynde de
voorfz Secretarifl�n midts defen mede wel ex-
preil�Jijck, de voorfz Brieven van verly, tran-
fporr.hypothecatie, &c. van verftorv�n Achter-
leenen, onder anderen mede in haerluyder Pro-

thoeollen by fummieren inhoudt te regiftreren,
ende daer van, als van alle andere poften, de felve
Middelen raeckende, in hare fucceffive ftaten aen
het Landt te verantwoorden.

Verbieden wyders de voorfz Leen-heeren,hare
Sradthouders, Regifter-meefters, Griffiers, ende
allen anderen als vooren henluyden den ontfangh
vande m�er-gemelte Middelen eenichfints aen te
matigen, ofte haer daer mede vorder dan als voor-
fchreve is ce bemoeyen, op peynen als vooren,

Ende ordonneren eyndelijck, dat alle de geen�
die voor date van defen eenigen ontfangh, ter
faeck� vande Impoften van veertichften.tachtich*
ften ende twincighften penningen van Achter-
leenen, buyten de voorfz Secretarifl�n gh�hadt
hebben.ofte eenige penningen ter faecke van dien
onder haer zijn hebbende, daer van binnen deft
tijde van twee Maenden fullen hebben te komen
reeckenen, ende verantwoorden voorde voorfz
onfe Gecommitteerden ter Auditie van des ghe-
meene Landcs reeckeningen alhier in 's Graven-
Hage,ofte in Weft-Vrieflandt ende den Noorder-
quarr�ere refpective, op pene Van, twee noBderc
guldens als vooren. Ende ten eynde niemanc hier
van ignorantie en pretender�, Ordonneren ende
bevelen Wy dat defen alomme gepubliceert.oock
den Secretarifl�n iride Steden ende Plaecfen van
onfen Lande toeghefond�n fal w�rden, met laft
omme hen daer naer pr�cifelicK ende purt&uelick
te reguleren. Gedaen inden Hage* �p d�n elfden
December 1660. Ter Ordonnantie vahd� Staten.
Herb*� van Beaumoni.

OSrqy, bj haer Ho: Mo: verleent aende Oofi-Indifche Compagnie de/et'tan�

den, op't recht vande S�ccejfien ab inteilato in Oofi-Jndien, ende op de reyfe gints endt herwaerts. In
dateren 10 januari) χ 661.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Dat Wy
naer ingenomen rapport vande Heeren Huyjjens,
ende andere Onfe Gedeputeerden, ghevifiteert
endegeexamineert hebbende de Memorie by ofte
van wegen de Bewinthebb�ren van de Ooft -
�ndifche Compagnie der voorfz Vereenighde Ne-
derlanden , aen Ons ghepref�nteerc, tenderende
ten eynde dat een vaft recht op 't ftuck van de
Socceffien ab inteflato van die geene die in Ooft-
Indien, ende op de reyfe gints ofte herwaerts, ko-
ften teoverlyden, by Onsfoude mogen werden
ptroduceert. Ende in achtinge genomen zijn-
Wjtwy voor defen inde jaren 1629. ende 1636.
Kbben toe gheftaen ende gheordonneert, dat de
jolitijcque Ordonnantie van wegen de Heeren
««en van Hollandt ende Weft-Vrieflandt over
"rielver Provincie inden Jare 1580. gedaen ema-
Jtten. in de plaetfe by die van de Weft-lndifche
^l°nipagnie in Weft-lndien, ende Brazil ehecon-
J «teert, foude werden gevolght, ende aldaer als
. gemeen Recht aen genomen, ende rype deli-
■ >oc daer op gevolght, goet gevonden hebben,

die van de ghemelte Ooft-Indifche Compagnie te
confenteren,o&royeren ende toe te ftaen, gelijck
Wy hun confenteren, octroyeren ende t�e ftaen
mits defen, dat in materie van Suceefl�e ab intefia-
t�, ende wat daer van dependeert, over alle Lan-
den, Steden ende Luyden in Indien voorfz, onder
de gehoorfaemheyt van den Staet der Vereenigh-
de Nederlanden, ende het beleyt van de me�r-ge-
melte Compagnie ftaende, midtfgaders oock ten
aenfien van de felve op de gints ende herwaerts-
reyfe, de meer-geroerde Politicque Ordonnantie

ίgevolght ende naer gekomen fal moeten werden,
ulcks ende in der voegen, als de felve by Naeder
Verklaringe vande wel ghemelte Heeren Staten
van Hollandt, in date den derthiendenM�y des
Jaersi 594. isghe�'lucideert. Ende met diehver-
ftande, dat het Bedde tuflehen Ouderen van den
overleden gefcheurt, ende een van de felve, 't zy
Vader ofte Moeder maer in leven zijnde, d� felve
langhftlevende met de Broeders,ende Sufters van
den o verleden/t zy heele ofte halve, ende der Iel-
ver Kinderen ende Kindts-kinderen by reprefen-
tatie, te famen fullen komen tot d�s overl�dens
gheheele erff�nifle, te weten d� langhft-levende
Vader ofte Moeder in de eene helft, end� d� Su-

8.D iij fters

-ocr page 1321-

By voeghfel van eenige Placaten, &e. _%^

den mochten werden Landen, Huyfen f
dere vafte ende immeuble goederen, i_n «_g^
van de felveghevolght fat werden het Recht-3
de Coftuyme vande Provinci�n, �uartierenf
Plaetfen waer onder de felve vafte ende immeuW
goederen zijn ghelegen. Verfoeckende endekf
geerende, oock ontbiedende, laftende endebe
lende refpe&ivelick allen ende eenen veeeliinl�⁶*

»^35

fters ende Broeders, hakinderen in de anderein fulcken gevalle de hamitfgaders der felver Kren, den overleden fulzyde daer innehy beftuden overleden egeene Snaer te laten , maer w

foowel hief te Lande, als in Indien, ende o

Kinderen ofteKints-kinderen, dat in foodanigen
cas de gefeyde Kinderen ende Kints-kinderen van
des overledens Broeder ende Suffer, by reprefen-
tatie infgelijcx, met ende nevens de langftlevende
Vader ofte Moeder, fullen fuccederen in de eene
helfte van de naer gelaten goederen. Ende alffer
gene Broeders ofte Sufters, nochte oock Kinde-
ren ofte Kindts-kinderen yan den felven in Jeven
zijn, dar als dan de langhftlevende Vader ofte
Moeder, in alle de goederen by den overleden
ontruymt univerfaliter fal fuccederen, ende voor
alle Collaterale Vrunden geprefereert zijn, Alles
in dien verftande * dat, byloo verre onder de erf-
feniil�n van foodanige overledenen, oock bevon-

onderwegen, dien het eenighfints aengaen mad
de meer-ghenoemde Ooft-Indifche Cotnpa

ende die als voorenonder haere direcWendeb

leyc ftaeri, ende allen anderen die 'c beho

ort, n_u

ende ten eeuwigen dagen het volkomen efTec\'_vadefen onfen Confente ende Odtroye rullelii i
endeyredelijek te laten ghenieten ende gebruik

ken, fonder oppqi�tie ter contrarie, op pene van
t'incurreren onfe hooghfte i ndignatie, wanc Wv
fulcks bevonden hebben alfoote behooren. Ge.
geven onder onfen grooten Zegele, Parapbre*
ende de Signature van onfen Griffier inden Haee'
opdenthienden Januarij 1661,

Ordonnantie endeStatuyt vanbaerBooghp�ogt, oftedffirententuflchnk

Stadt tiulfi^ettdedicvan bet tiulfier-Amhacht entfaen. /ndaiedenjMaeri 166& π

worden, fonder dat in futurum oyt meer van eeni<
g� combinatie van defeive Jurifdi&�en ende Mid.
aek�, Kerckelijcke ofte Wereldtlijcke fal werden
gehandelt. Dat oock die vandenAmbachte mede
neyt tri futurum meer tot voordeel van de Stadt
fullen werden geengageert, ofte belaft, noch met
het pretenfe Oftroy van den Lepel op het Gewas
van den felven Ambachte, ofte eenigh ander Ser<
vituy t, tot naedeei van bun Jurifdictie, oftosbe-
talinge van eenige laften Militair, of eenige andere
Contributie per ghemeth, wat naem die fouden
mogen hebben, direftelijck ofte indireftelijck,
Kerckelijcke ofte Wereltlijcke,behoudens loodt
Stadt, als het Hulfter-ambacht, haere refpe�ive
Rechten ende gerechtigheden, haer boven de
voorfz gefpecificeerde Poindten competerende:
Ende indien hier naemads over het recht vande
Kercke tot Huift eenige queftie quame t'ontta
ende de felve Kercke by brant, ofte eenigh extra�
ordinaris ongeluck quame te vervallen, foo dat
den weder opbouw ende herftellinge van dien.
uyt der felver eygen inkomen, ende de Thienico
daer toe fpedterende, niet foude konnen ghevon-
den werden, ende over fulcks foude werden p*
fiineert, dat eenige Landen ofte diftriften va»
Hulfter-ambacht daer toe, als tot haere Parochie
Kercke fpeiterende, tot de voorfz herflelhng^efouden moeten contribueren, ende van de andere
zyde eenige oppofitie daer tegen foude we?*^flin gebracht, ofte oock eenich ander verfchil⁰⁰¹'
ftonde over de Jurifdictie van een ftrepe t-andtsi»
Kieldrecht gelegen, ofte over het g�ene in pl^aCllevan dien op de Havens, ende andere vrydorn^¹*
van de Stadt is aen ghewefen, als mede overig
kere fes hondert gemeten Landts ghclcgeij'
Stoppeldijcke, dat alle die voorfz queftienWg
werden geftelt ende gelaten, foo als die gf^l[t

� Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, DOEN TE WETEN,
/Dat alfoo voor ons eenige diff�renten
¹ waren ontftaen tufichen de Stadt Huift
ter eenre, �nde die Van Hulfter-Ambacht ter an-
dere zyde , ter faecke van 't recht vanden Voor-
koop, ende de extenfie van den Lepel op 't Gewas
van den felven Ambachte, van Contributie in ee-
nige Militaire laften, ofte eenige combinatie van
beyde de Jurifdiirieri, ende andere pfetenfien, die
famentlijck, ende in 't befonder wegens de voorfz
Stadt aen Ons tot lafte vanden Ambachte waren
voor gedragen tot een redres van fchulden, ende
het verloop van de voorfz Stadts Finantien,ende
dat daer tegens die van Hulfter-Ambacht fufti-
neerden, in geenderley manieren ergens in de
voorfz Stadt geobligeert te zijn, of dat haer eenig
foodanigh recht was competerende: Wy huyden,
naer in genomen rapport van eenige Heeren Ge-
deputeerden ende Gecommitteerden, foo uyt
Onfe Vergaderinge» als uyt den Raedt van State
der voorfz Vereenigde Nederlanden, die partyen
over ende weder over hadden gehoort, ende ver-
ftaen, dat de ftuckenende Papieren ter materie
dienende geexamineert, ende nae rype deliberatie
daer op ghevolght, goet ghevonden hebben dies
aengaende t'ordonneren ende ftatueren,ghelijck
Wy ordonneren ende ftatueren midts delen: Te
weten, Eerftelijck, dat die van Hulfter-Ambacht
noyt in toekomende gehouden fullen wefen, ofte
aen ghefproocken mogen werden van de Stadt
Huift, over hare ongelegentheyt > achterwefen
ofte fchulden, ende fpecial�jckdat het Hulfter-
Ambacht , de Ingelanden ende Ingefetenen van
dien, als van outs, fullen zij η ende bly ven gefepa-
reert vande voorfz Stadt Huift, in Jurifdi�tie, ioo
in P. olicie als Juftitie, ende Middelen, ende alfoo
by haer eygen feparate Magiftratiire gheregeert

ende geladen werden midts defen, ter decisie

de�

I�H

-ocr page 1322-

�egens de Geeftelkkbeyt foinnen MaefirichH

frJk

Ende dat die vanden Voorfz Ambaclire, bmth�
eens finalick afte zijn van de voor-verhaeldelque-
ilien van den Lepel, het mede dragen van eenige
Militaire laften, ende andere verdere verfchillen,
't zy Wereklijcke, 't zy KerckeJijeke\ de Welene
hier vporen ter decifie van den Hoogen Ra�e niet
en zijn gereferveert, oock eens voor al t� blyv�h
ontflagen van de gepretendeerde combinatie* ter»
behoeve vande voorfz Stadt, in contanten gelde
fullen hebben te furneren een fomme van thieii
duyfent guldens, te betalen binnen den tijde van
twee Maenden nae date defes: Ende noch daer en
boven ghefien zijnde den uytflach van de voorfa
queftie van den Voorkoop, endeby den meer-
welgemelten Hoogen Rade daerinn� zijnde ghe,
decreteert, in cas die uy tfpraecke mochte vallen
tot nadeel vande Stadt Huift, ende tot ontlaftin-
ge van het Huliler-Ambacht, noch ten behoeve
als vooren binnen twee Maenden nae de voorfz
decifie furneren gelijcke fomme van tien duyfent
guldens, mede te betalen in contanten gelde j
Doch in cas de voorfz uy tfpraecke mochte vallen
tot voordeel vande Stadt, ende tot nadeel van het
Hulirer-Ambacht, dat in fulcken gevalle die van
Hulfter-Ambacht fullen Volilaen met het furhif.
fement van noch vijf duyfent guldens, fonder
meer, te betalen binnen twee Maenden na de uyti
fpraeckein contanten gelde, als vooren. Waeie
mede wy verftaen, dat partyen van alle hare que-
ilien ende diff�renten afzijn, hun injungerende te
continueren onderhoudinge van goede vrundt-
ende Naeb�yr-fchap. Gedaen inOnfe Vergade-
ringe, inden Hage, onder �nfen Cachette, Para-
phure ende de Signature van onfen Griffier, op
den fevenden Martij 1661.

Hooeen Rade in Hollandt, refiderende alhier
*ί η Hage» gelijck van nu af aen eer j udieatuie
L decifie van den felven Hoogen Raede mede

_t gbeftelc het voorfz 'openftaende different
"^leende het �&roy ofte Privilegie van ά^η
\r orkoop. 't vvelcke die van Huift t�t lafte van

g_u]{]-_er_Ambacht 'pretenderen te hebben, als

-kdaervaninpoil�ffie te 2ijn$ ende ter c�n
^L . by die van Hulfter- Ambacht,foo ten refpe-

S^ftet voorfz Privilegie felve. als van de g�ie-

Heeueerde poiTei�ie wert gheftiftineert, met dien

J Jande, dat parthyen wederzijdts haer gefufti-

�eerde fullen befchryven en deduceren , op foo-
danigen korten voeten ordre, als tot den meeften
et ende expeditie by den wel-gemeken Hoo-
ii Raedt gheoordeelt fal werden te behooren.

{'erfoeckencle den w�l-gemelten Raedt, dat het

_v00rfz diff�rent binnen den tijde van twee Maen-
den naer date defes, des eenighfints doenelijck
zijnde, mach werden getermineert, om de voorfz
parthyen Contendenten van alle fware onkoften
temogenontlaftenj Ende in cas een van beyde
carthyen, buyten vermoeden, naerJatigh bleef in
het tydelijck furnifi�ment van fyne ftueken ende
befcheeden, en de anderedaer toe gereetmochte
wefen, foo wert den gemelten Hoogen Rade ver-
focht, gelijck de felve verfoebt wert rhidts defeft,
de gebreeckige daer toe binnen den gemelten tijt
te conftringeren. Ende by foo verre boven de
voorfz g�eximeerd� ende voorts gefp�cificeerde
Poinflen,eenige verdere queilien ofte verfchillen
in't toekomende tuflehen de vborfz parthyen
quamen te �ntftaen, dat de felve ghelaten fullen
werden, gelijck die gelaten werden mits defert ter
decifie vanden ordinarifen Rechter competent.

f�iicatie kgens de tyefielijcf�ejt�biw�n Μαφήώΐ^ omrne met gene Cr�jfi

/en, Wafchkeerjfen, &c. te m�gen komen ly kranckePerfqonen vande Gereformeerde Religie, ten zy ds
kranckefulcksfelfs hegeeren, In date den li Maert 1661.

foonen � die t'eenigen tyde contrarie defe Onfo
goede meeninge ende intentie foudert mogert
komen te doen, als wederltoorige van Onfe Be-
Veelen ende Ordonhantien, de vooi:fchr�ve Onle
Stadt Maeftricht datelijck fullen werden uyc
gefecht, fdnder daer naer oyt ofte �yt wederom
inne te mogen komen. Ende op dat niemandt
hier van eenige ignorantie en pretehdere $ Wijlen
ende begeeren Wy, dat defen aldaer gep�bliceert
ende gheaffigeert werde , alomme ter plaetic
daer men ehewoon is publicatie ende af��xie te
doen. Gedaen in den Hage, ondet onfen Cach�tA
t�, Paraphure ende de Signature van onfen Grif-
fier, op den elfden Martij fefthien-hondert een
ende tfeftigh. Was geparapheert, E. v, Bootfma, *r
Onder ftortdt, Ter Ordonnantie vande hoogh-
ghemelte Heeren Staten Generael. Geteec-
kent, N. Ruyfck Zijnde op'tfpatium gedruckt
het Cachet der felver Heeren Staten, in rooderi
WaiTche.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Hebben naer v�orgaende de-
liberatie, om redenen haer daer toe move-
rende , goet ghevonden by defen wel ex-
preflelijck te verbieden ende interdiceren, dat
geene Papen ofte Munnicken, ofte andere ghe-
naemde Geeilelijcke Perfoonen, binnen Onfe
Stadt Maeftricht, in ktachte vande Capitulatie,
ptollereert werdende, met haere Sacramenten,
^uyifen, Wafch-kaerii�n, &c. fullen mogen k�-
j^i by ktancke Perfbonen vande ware Chrifte-
«jeke Gereformeerde Religie zijnde , fchoon fy
^�atJ eenige haere Paepfche Vrienden daer toe
pochten werden verfocht; ten ware alvoorens
ceSiecke, by goeden verftande zijnde, verklaert
nadde, aend�n Siecken-trooiler, ofte een van
^Gereformeerde Predicanten aldaer, dathy van
kligie was verandert , ende van een Paep
�fe M�hnick ghedient wilde wefen, op poene
■^lt�ic ghenaemde Paepfche Geeilelijcke Per-

Watt'

-9?

-ocr page 1323-

By vocghfcl van ccnige Racaten, &c.

1640

Waerfchoumnge vande Staten van Hollandt, van geen arreflen op �hl'w&ti_m

ofte Reitte~bri�ven,n�chte op verfchenen Rentente doe». IndatedeniSMaett 1661,

wel hebben willen bekent maecken ende wa
fchouwen, tot voorkominge van alle queihen?'
tufichen de voorfeyde onfe Ontfangers ende m'⁶tictilieren fouden mogen komen te ontftaen [
mede tot fecuriteyt van de voorfz onfe lnecfo *
nen,ende voornamentlick ten aenfien vande gei"
terefl�erde houders van Obligatien ende Ktm
brieven, dat in het toekomende gene Arteften o'
Obi igatien ofte Rentebtieven, nochte oockodde
verfchenen IntereiTen ofte renten vandefelveften
aenfien vande meergemelte Ontfangers verleent
ofte verleent zijnde, by de felve Ontfangers aen!
genomen fullen mogen werden, Ende ten eynde'
onfe goede meyninge in 't cas voorfz naergheiio.
men.ende exa&elick geobferveert werde.foiaiien
Wy den Prefidenten ende Raeden in onfe Hoven
van Juftitie , mitfgaders allen anderen Jufticieren
ende Rechteren inden voorfz onfen Lande.datfy
hen naer defen fullen hebben te reguleren. Or-
donnerende wyders dat defen fal werden gepubii-
ceert ende geaifjgeert alomme daer fulcx behoort,
ende te gefchieden gebruyckelick' is. Gedaen in
den Hage op den achtienden Martij 1661, Tet
Ordonnantie vande Staten. Herb^c' van Beaummt,

rennigeondofteve SopvanRenvanIraevande vgewomveledaerendedefeIS Τlendnen

�iacaet, houdende verhodt aen defer Landen Ingejetenen, om haereSebefsn

niet te laten bevrachten, omme by Uytheemfche Nati�n tot Jen Wahifch-vanghflgheemfyccrt te wer-
den, In date den 19 Maert 166ι, ■

toe benoorende, fullen mogen verhuyren, of la-
ten bevrachten, omme by Uytheemfche Nati�n,
of voor hare reeckeninge tot de voorfz Walvifch-
vanghft geemployeert te worden, direde�jck of
indirectelijck, op pene van confifcatie der Sche-
pen , die bevonden fullen worden daer toe geem�
ployeertte wefen, of de waerdye van dien, bya!�
dien de felve naer de gepleechde contraventiehift
te Lande nietfoude weien aen te treff�n.daer voor
de Schippers ende hare Reeders aenfpraeckenjcK
fullen wefen. Wyders dat oock geene ghereet-
fchappen tot de voorfz Viffeherye dienitigh, t vj
Chaloupen, Vaten, Lynen, Herpoenen oft andei
Tuych, hoedanich het felve genaemt mochte we-
fen , uyt defe Landen naer andere Nabuynge
Plaetfen ofte Nati�n fullen mogen werden ujt
gevoert onder eenigerhande pretexten, op p�
van confifcatie des voorfz ghereetfchappen.
bevonden fullen worden afgefcheept of gp»
te wefen, om buyten 's Lants vervoert te wor
Eyntelijck dat oockgeene Ingei�tenen otte
woonders defer Ge�nieerde Provimien, hart»
len mogen laten employeren om eenige Jcd ρ
of Volck ten dien eynde als vooren in te koof
te bevrachten, ofte te huyren, op pcene van 1
fent guldens te verbeuren, ter concurrentie
veder Schip, ende vijf hondert guldens voor)
Perfoon,(boven arbitrale correc�ie) die bevon«
fullen worden by yemandt ten eynde als voo
in gekocht, bevracht, ofte gehuyrt te welen, ^
lijck oockgeene der voorfz lnwoonders»

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfo�Wy
in gewifi� ervaringe komen, dat verfcheyde Inge-
fetenen defer Landen haer vervorderen, ten be-
hoeve van andere Uytheemfche Nati�n, alhier te
Lande te equiperen ende uyt te ruften verfcheyde
Schepen, om van hier uyt te loopen naer Neutra-
le Havenen, ende van daer uyt te varen na Groen-
Jandt, om geemployeert te worden tot den Wal-
vifch-vanghft, oock tot dien eynde alhier in te
koopen alderhande Vifch-tuych, ende andere be^
hoeften tot het vangen van Walviffchen gerequi-
recrt wordende, oock vele Perfoonen inde voor-
ghemelte VuTcherye ervaren alhier aen te nemen,
ende door hooge belooningen tedifponeren, hun
ten eynde voorfz in dienft van andere Nati�n op
Schepen hier te Lande in gekocht, of bevracht, te
laten employereii, alles tot groote prejuditie van
de goede Ingefetenen defer Landen, die de voor-
ghemelte Viflcherye met groote koften ende pe-
tijckelen in train hebben gebracht, ende tot de je-
genwobrdige bewufte gelegentheyt hebben doen
toe nemen, daer inne tot voorkominge van meer-
der fchade ende diverfie dient te werden voorfien.
S O O IS Τ, dat Wy nae voorgaende rype de-
liberatie goet gevonden, ende gherefolyeert heb-
ben te interdiceren, ende te verbieden , ghelijck
Wy interdiceren ende verbieden by defen, dat
gene Ingefetenen defer Landen, de Schepen haer

i^na^

^MM�UMHBB

-ocr page 1324-

_%fax Criminele Proceduyren inde Beyerlanden. %6^%

j-_oonclijck tot fulcken eynde fullen mogen
^erhuyte" i oite by andere Nati�n hen daer toe
L_ten ffhebruycken , op poene van ftrafTe aenden
Jvve, ende van bannifl�ment tegens die geene die
cbeciteert zijnde , haer in Rechten niet en fullen
Meren, ofte albereyts tot dien eynde buyten
'sLandts gereyil wefende, daer van niet en fullen
defifteren,ende weder keeren,ofte haer tot andere
geoorloofde faecken begeven.

de mogen wefen, een derdepart voor den Officief
die de calangie doen fal, ende het refterende der-
depart voor de gemeene faecke. Ende op dat
niemandt hier van eenige ignorantie en hebbe te
pretenderen, Ontbieden ende verfoecken Wy de
Heeren Staten, Gecommitteerde Raeden, ende
Gedeputeerde Staten vande Provinci�n refpedi-
ve van Gelderlandt ende 't Graeffchap Zutphen,
Hollandt ende Weft-Vrieflant, Zeelant.Utrechr,
Vrieflandt, Over-YiTel, midtfgaders Stadt Groe-
ningen ende Ommelanden , ende allen anderen
Jufticieren ende Officieren vande fehe Landen»
dat fy defen Onfen Placate van ftonden aen al-
omme doen verkondigen, publiceren ende aiifige-
ren in allen Plaetfen daer fulcks noodigh wefen
fal, ende men ghewoon is foodanigen publicatie
ende affixie te doen. Laften ende bevelen voorts
de Raden ter Admiraliteyten, dAdvocaten Fif-
caels, midtfgaders Admiraels, Vice-Admiraels,
Capiteynen, Officieren ende Bevelhebberen , als
mede de CommiiTarifen ende Commifen ter Re-
cherche, foo inde Zee-gaten, als elders, defen
onfen Placate nae te komen, ende te doen nae ko-
men, Procederende, ende doende procederen
tegens de Contraventeurs van dien, fonder oogh-
luyckinge, faveur, diflimulatie ofte verdrach,
want Wy fulcks alfoo ten dienfle vanden Lande,
ende ten beften vande goede Ingefetenen van
dien, haer met de Walvilch-vanghft geneerende,
bevonden hebben noodichte zijn. Aldus gedaen
ende gearrefteert ter Vergaderinge vande hoogh-
gemelteStaten Generael, inden Hageden negen-
thienden Martij fefthien-hondert een en tfeftigh.
Was geparapheert, B. J. Mukrt, toed�e Leemcuyle, "�
Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande i�lve.
Geteeckent, N. Ruyjch. Zijnde op 't fpatium ge-
druckt het Cachet derfelver Heeren Staten, in
rooden WalTche.

Ende op dat hier inne des te beter foude kon-
neg worden voorfien, Ordonneren ende bevelen
\Vy wel exprefl�lijck aen alle Schippers defer
tanden, die hare Schepen, 't zy voor reeckeninge
van hare Reeders, oft in dienft van andere Inge-
fecencn fullen employeren tot de voorfz Viffche-
_rye, datfe ten Comptoire der Convoyen, ter
plaetfe ofte in het diftrict daerfe uyt geruft fullen
wefen, ende afvaren, cautie fullen hebben te ftel-
len ter fomme van fes duyfent Carolus guldens,
tot verbandt datfe met hun ghevangen Walvifch
Sneck, ofte den Traen daer van ghekoockt, 't zy
binnen Scheeps-boort ofte aen Landt, mitfgaders
de Baleynen, ofte Baerden daer van komende,
binnen defe Landen fullen weder keeren, fonder
defelve elders te vervoeren,ofte aen andere Sche-
pen over te geven, om elders gevoert te worden,
daervan de felve ten Comptoire voorfz Afte ful�
len moeten lichten , ende de felve voor 't uytfey-
len exhiberen aen de Commifen ter Recherche in
de uytterfte Zeegaten, die daer op de vifitatie ful-
len teeckenen , om t'haerder wederkomfte ten
Comptoire daerfe haer in hebbende Walvifch
Speek ofte Traen fullen aengeven, te konnen ex-
hiberen, op verbeurte vande voorfchreve fes duy-
fent guldens, daervan^ als mede vande voorge-
ftelde poenen, een derdepart geapplkeert fal wor-
den voor den Aenbrenger, wie de felve oock fou-

%egkment, op de Criminele Troceduyren inde Ή ey er landen, In date den

%i\Maeri 1661.

tentie werden ghemacereett, ende aende artdere
zyde, dat de felve niet alleen ftreckt tot groote
onkoften van partyen, nemaer oock merckelijck
mif bruyekt, ende om geringe contraventien ofte
delicten fomwylen geconvoceerc vvert, in voegen
dat partyen dickwils liever haere defenfie komen
nae te laten, ende in den eyfch van den Officier te
confenteren, als d'onkoften van een extraordina-
ris Vierfchare af te wachten: Ende dat het citeren
by Placaetende publiceren vande namen voor de
Ingefetenen veeltijdts harder valt» als de ftrafle
vande begaene delicten ofte contraventien felve
behoort te wefen: Behalven mede dat alle de
voorfz faecken voor de voorfz hooge Vierfchare,
om de kortheyt des tijts dat de felve by den ande-
ren is , de plano ende buyten forme van ordinaris
Proceduren werden af gedaen ende ghedecideert.
Ende ghemerekt dat binnen de voorfz Beyerlan-
den, beftaende in twee Dorpen ende Gerechten»
yeder van feven Schepenen, voor de welcke ghe-
ventileert, ende vervolgens ghedecideert werden
alle Civile faecken, tuffchenparthyen hangende,

8. E alle

DE Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt, DOEN TE WETEN,Allen
den geenen die defen fullen fien ofte hoo-
ren Jefen. Dat Wy in ervaringe gekomen
^ZlJ"ae, dat binnen de Beyerlanden tot noch toe
gebruyckelijck is geweeft, dat alle faecken, raec-
«nde de hooge Jurifdictie, in de welcke den Bail-
'^lu aldaer als Eyfleher concludeert, werden ghe-
«acht voor de hooge Vierfchare van Beyerlandt
voornoemt, beftaende uyt beyde de Gerechten
^otte Schepenen van Oudt ende Nieuw Beyerlanr
&&men gecombineert, ende dienvolgende uyt
^rtliien Perfoonen: Dat mede alle citatien over
pielen ofte contraventien, ghehoorende tot de
,'enmn� vande gemelte Leenmannen, werden ge-
wen by publijcque affixie van Placaten, in de
eJcke de namen vande Delinquanten ofte Con-
^aventeurs, drie Sondagen aenden anderen ghe-

tnde dat bevonden werdt aen d'eene zyde,
ί voorfz hooge Vierfchare weynich gecon-
« werdende, de Delinquanten in haere de-

-ocr page 1325-

Byvoeghfel van eenige Placaten.&o

2643

644

alle veertien dagen een ordinaris Rechtdach wert konnen ofte mogen moveren tegens eenigc De-

gehouden buyten koften van parthyen , ende het
Collegie van Leenmannen voornoemt, niet uyt
Buyten-luyden ofte Mannen van ftudie, maer ge-
heelick ende alleenlick uyt Schepenen van beyde
de voorfz Dorpen gecompofeert wort: Dat mede
niet en is ftrydende jegens de Privilegi�n ende de
Uytgifte vande voorfz Beyerlanden, ofte de pra-
clijcque van onfen Lande.dat by kven Perfoonen
recht ghedaen wert over contraventien ofte Cri-
minele faecken, maer dat in tegendeel het felve
meeft doorgaens in dier voegen werdt gheobfer-
veert,ende fpecialijck,dat fulcks inden Lande van
Putten inden Jare 1655, by onsalfooisgeoirdon-
neett. SOO IST, datWy de faecke voorfz
over gemerekt, ende daer op ghehadr, hebbende
het advis vanden Prefident ende Raeden in onfen
Hove, endevande Raeden ende Meefters vande
Reeckeningen over onfe Domainen, ende willen-
de beforgen het befte,ende voor komen alle vexa-
tien ende onnoodige bekommeringen van onfe
goede Ingefetenen ende Onderdanen.over fulcks
goet gevonden ende gheordonneert hebben, vin-
den goet ende ordonneren midts defen, dat den
Bailliu vande voorfz Beyerlanden in der tijdt alle
a&ien, die de felve in tyden ende wylen fouden

linquanten ofte Contraventeurs , voortaen
hebben te inftitueren voor de refpeclive Colleme³van Schepenen voornoemt, binnen wekkers dl�
ftridt ende Jurifdi-ftie de delicten ende contraven*
tien fullen zijn gheperpetreert, ende dat opd�
voorfchreve ordinaris Rechtdach, midtfgadersde
citatien tot dien eynde te laten doen door den
ordinaris Gerechts-Bode. Authoriferende ende
laftende de voorfchreve refpective Collegien mits
defen, om over de voorfchreve contraventien
ende delicten,'t zy Criminele, capitale, ofte ande-
re, foo wel als over alle Civile faecken te moeen
recht doen. Ende ten eynde een yeder weten
moge, waer na hy hem hebbe te reguleren, Laften
Wy dat defen binnen de voorfz Dorpen fal\y_er.
den gepubliceert ende geaffigeert, ter plaetfe daer
men aldaer ghewoon is publicatie ende affixj_eredoen. Ende dat defen voorts mede ghefonden fal
worden aenden meer-gemelten Prefident ende
Raden van onfen Hove, mitfgaders aende Raden
ende Meefters vande Reeckeningen over onfe
Domainen, om te ftrecken tot der ielver naerich-
tinge. Gedaen inden Hage, den vier en twintigh.
ften Maert 1661. Ter Ordonnantie vande Staten.
Herfc' van Beaumcnt,

Vaader Ordre, op V coUeBeren van 't middel ofte de boeten ten aenfien vmit

Ongefundeerde Procejfen. In date den 3 o Martij 1661.

DE Staten van Hollandt ende Wcft-Vrief-
landt.DOEN TE WETEN.Allen
den geenen die defen fullen fien ofte hoo-
ren lefen. AlfooWy in ervaringc komen
dat het Middel ofte de boeten ten aenfien vande
Ongefundeerde Proceflen in eenige Steden ende
Quartieren van onfen Lande, contrarie onfe beve-
len ende goede rneyningc begrepen in de Ordon-
nantie over het felve Middel van tijdt tot tijdt ge�
maneert, genocghfaem geheel ende al is te niete
geloopen , ende in andere Steden ende Plaetfen
feer wcynich komt te renderen, alles door beleydt
vande Procureurs, voor de refpecttvc Rechtbanc-
ken occuperende,foodanich zijnde, dat befwacr-
�jck yemandt buyten de felve Procureurs, tot het
pachten van't voorfz Middel kan gheraecken, ofte
toegelaten werden , de experientie van dien uyt-
wyfende, dat het felve Middel feer felden, als by
yemanden vande voorfz Procureurs is aengeftaen,
waer door het mede ghebeujt, dat d'opgemeltc
Procureurs daer over met den anderen correfpon-
derendc ofte accorderende, voor het voorfz Mid-
del niet meer bcloovcn ofte geven als het haer fel*
veghevalt, fonderdat nochtans de Ingefetenen
ende andere, ter faecke vande voorfz boeten ghe-
houden 2ijnde,daerdoor werden bevrijdt, Alle het
welcke faecken zijn die niet anders ftrecken als
totfehade ende nadeel vanden Lande, ende waer
door de voorfz onfe bevelen ende goede meynin-
ge ghe�ludcert ende in kleynachtinge ghebracht
werden,'t welck alfo niet en behoort. SOO IST,
dat Wy daer tegens willende voorfien, goet ghe-
vonden ende gheordonneert hebben, vinden goet
ende ordonneren mits defejt, dat naer de expiratie

vanden loopenden Pacht van 't voorfz Middel,
daer van tot onfe naedere ordre niet meereenige
opveylinge ofte verpachtinge fal werden gedaen,
nemaer dat het felve dopr de Griffiers van onfe
refpeftive Hoven van Juftitie, ende doordeSecte-
tariflen van de Gerechten inde Steden endeten
Platten Lande, midtfgaders van Collegien van
Heemraden, Leen.mannen,cnde van alkandere
Recht-bancken binnen den voorfz onfen Lande
Jurifditfie oefFenende, ende Juftitie'adminiftre�
rende, fal werden gecollccteert ende verantwoort,
op den voet ende maniere als ghemclte Griffiers
ende Secretariflen inde Steden ende ten platten
Lande is aenbevoolen de colle&e ende verant-
woordinge vanden veertighften ende tvvintighfle
penningen, over alienatien ende hypothecaticn
van onroerende goederen , mitfgaders vande Col*
laterale Succeifien refpeclivelijck: de felve Grif-
fiers ende Secretariflen midts defen wel exprefle-
lijck daer toe laftende ende authoriferende, ach-
tervolgende dOrdonnantie dientbalven ghe�rna-
neert: Welcke Ordonnantie, voor foo veelde
begrootinge vande boeten aengaet, haerluyden
fal ftrecken tot Inftrudie. Interdicerende ende
verbiedende de felve wyders gheene faecken tet
Rolle te brengen , te doen ofte te laten brengen-
omme voor onfe Hoven, ofte andere Recht banc
ken te dienen, ten zy de voorfz boete achter?⁰'
gendc de voorfeyde Ordonnantie, doordenp⁰"
cureur die den EyiTchcrofte Aenleggcrvandefa^cC'
ke dienen fal, alvoorens in haren handen gbefut�
neert ofte ghenamptifeert fal wcfen, op pene va
felfs de dobbelc boete te fullen moeten vecant-
woorden,welckfurrjifl�ment ofte namptiwrn^

-ocr page 1326-

^ Inftru&te vanden Leenhove vart H�Haade* %6\6

, Qfifficrt vande meergeroerde onfe Hoven.ende
^cretariflen vande Gcrechten.ende andere Banc-
kn van Juftitie, gehouden fullen wefen te teyc-
t ncn in margine vande prefentatien ter Rolle
hebrache, met het woort Sohit de boete, op dat de
laden vande felve onfe Hoven�, midrfgaders die

η de Gerechten ,ende andere Collegien Juftitie
^_mi_niftrerende, confteren moge dat de voorfz

f_e goede mcyninge dienthalven voldaen ende
°" gekomen zijn■. Verbiedende de felve mede
buvildien, de kennifle vande voorfz faken aen te
nerncn,oftedaer in te termineren/t zy by provifie

ofte ten principalen in ecniger manieren, op pey-
ne van nulliteyt van het ghedecreteerde, ofte ghe-
wijfde. Ende ten eyndc niemandt hier van igno-
rantie pretenderen , maer een yeder weten moge
waer naerfy hen hebben te reguleren, Lallen Wy
dat defen op de refpc&ive Rollen van meergemel��
te onfe Hoven, ende voorts alomme inde Steden
ende ten platten Lande fal werden ghepubliceert
ende eeaffigeert daer fulcks behoott, ende te ghe-
fchieden gebruyckelijck is. Gedaen inden Hage
den dertichften Maert 1661. Ter Ordonnantie
vande Staten. Herfc' van Beaumont.

Inftrudie end� Ordonnantie ₃ vonden Leen^hotte van Hollandt ende

JVefi- Vrieflandi. In date den 7 April 16*61.

DE Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt, Allen den geenen die defen jegen-
vvoordigen fullen fien ofte hooren lefen,
Saluyt. Naedemael van allen ouden tyde
binnen den voornoemden onfen Lande alle faec-
ken ende Proceil�n Leen-goederen aengaende
ordentelijck, ende diftin�telijck zijn gheintrodu-
ceert gheweeft voor den Leenhove by de Graven
van Hollandt alhier inden Hage ge�'rigeert, ende
ten tyde van Hertogh Karel van Bourgondien in
denjare 1469. doch voornamentlick by tyde van
Keyier Karel Anno 1519. naed�r gh�reguJeert:
Dat oock de voornoemde Leen-Procefl�n by het
felve LeenhorT, fonder vermenginge van andere
iaecken, met goede expeditie, tot grooten gerie-
ve vande geinrerefl�erde parthyen, wierden ghe-
termineert $ ende dat geduy rende de vootledene
Troubles ende Inlantfehe Oorlogen binnen defe
Landen de kennii�� vande voornoemde Leen-
iaecken met d'ordinaris Proceil�n voor onfen
Hove geconfondeert gheweeft zijnde, niet alleen
tot merckelijcke incommoditeyt ende naedeel
van onfe Vafallen ende Onderfaten die ons Leen-
gerichtevan doen hadden, maer oock niet fonder
wjuditie van onfe hoogheyt ende gherechtig-
ieyt, Wy midts dien op de erinneringe ende aen»
maninge van de Prefident ende HoUandtfche Ra-
den in den voornoemden onfen Hove, achtervol-
gende verfcheyde onfe voorgaende Refoiutien,
vermits de inconvenienten van de tyden ende an-
dere toevallen niet ten cff�Cte ghebracht, op den
jkrtighflen Julij des Jaers 1660. goet ghevoaden
«ebbende 't voornoemde Leenhoff wederom op
^te rechten, ©mme by 't felve in faecken van Lee-
ⁿ«n Juftitie te werden geadminiftreert achtervol-
gende d'Inftruitie by Keyfer Karel voornoemt als
wave van Hollandt dienthalven inden voor-
hemden Jaere 1519. gearrefteert, ofte op fooda-
ⁿⁱge andere Ordres ende Reglementen als by ons
j?^v?r 't felfde fubjeii noch naeder ghearrefteert
^!°UQeti werden; ende dat inde befoignes dien
^%nde ge�ntameert bevond� is dat aen de eene
^yaebydi voornoemde Inftrudtie op alle geval-
ⁿ ^niec genoeghfaemwas voorfien, ende dat aen
««andere zyde verfcheyde Articulen van de fel-
inltru&ie by dejegenwoordige tijts gelegent-

ratie, ende hier op gehadt hebbende het advis van
de Stadthouder, Prefident ende Raden van onfen
voornoemden Leenhove, "by forme van Amplia-
tie, ende redres der voornoemde Inftruftie, op de
adminiftratie van Juftitie urLeen-faecken ende de
maniere van dien, geftatueert, ende op nieuws ge-
arrefteert hebben, gelijck Wy ftatueren, ende op
nieuws arrefteren by defen de naervolgende
Poinften ende Articul�m

?, �rftelijck, dat het voornoemde LeenhoiT
fal zijn ende blyven gheconftitueert uyt
den Staddiouder van onfe Leenen, ende
de HoUandtfche Prefident ende Raden van onfea
Hove in der tijdt wefende, die daer inne recht
ende Juftitie fullen hebben te adminiftreren op
den Eedt by henluyden in 't aenvangen van de
voornoemde hare refpeftive bedieningen gedaen
werdende; Des dat de gemelte Stadthouder,
Prefident ende Raden, nu ter tijdt wefende, ende
naermaels te eligeren, fullen moeten wefen eft�-
ctive Leenmannen� Ende in cas ofte van diegene
die jegenwoordigh in bedieninge zijn, ofte van
die gene die naederhant fullen werden ge�ligeert,
yemandt ofte eenigen gheen eff�clive Vafallen
mochten zijn, dat de felve haer binnen den tijdt
van fes Maenden door het aenkoopen van Leen
of anderfints in voegen voorfz, fullen hebben te
qualificeren.

II.
Dat dien volgende de voorfz Stadthouder,
Prefident ende Raden van onfen Leenhove, voor
foo veel het ftuck vande Leenen betreft, met het
geene daer aen dependeert, onfe hoogheyt, Do-
mainen , Rechten ende gerechtigheden fullen
hebben gade te flaen, ende de felve getrouwelkk
.te helpen bewaren naer behooren $ ende voorts
privativelijck ende alleen hebben de kennifle, ju-
dicature ende decifie ten petitoire van alle faec-
ken Leen-goederen vanden voornoemden onfen
Lande concernerende: (Behoudeliek dat de felve
geen faecken onfe Rechten, hoogheyt, heerlijck-
heyt ende Domainen raeckende fullen termine-
ren, fonder daer op alvoorens gehoort te hebben
de Raden ende Meefters vande Reeckeningen der
voorfz onfe Domainen).

111.
Te weten raeuwelijeks, ende ter eerfter inftan-
8. E ij tie

fJ,^tnie

SOQ IST

k konden werden gepra&i-

datWynaerrypedelibe-

-ocr page 1327-




2^47
2^47		Byvoeghfel van ee	2648 dat parthyen by ptor�gatie van Jurifdi�ie, b. de kennifl� van den voorfchreven Leen-h^ dien aengaende ter eerfter inftantie fullen hebbT onderworpen. ⁿ VIII, Dat oock de Vafallen pofliderende eeni I Leen in onfen voorfz Lande ghelegen, doch ta ten den felven Lande woonende, byarreitoiA* felve Leen voorden ghemelten onfen Leenho ter eerfter inftantie fullen mogen worden betrof ken, welverftaende dat in perfonele, ende ande aftien geen Leen-faecken zijnde, het arrefton^ voorfz Leen-goet oock fal mogen werden gedij! door den ordinaris competenten Rechter IX. Dat alle die gene die raeuwelijcks voor den voorfz onfen Leenhove fullen wefen gheroepen aldaer jegens haere parthyen fullen mogen doen reconventie in materie van Leenen hier vooren geexpreffeert, mitfgaders oock haere Auftheurs voor den felven Leenhove dachvaerden in cas van guarand,fonder datin'teen of't ander geval daer jegens eenige exceptie declinatoir gheadmitteert fal worden. X. Dat de voorfz Stadthoudef, Prefident, ende Raeden vanden Leenhove, ten eynde parthyen voor henluyden te doen hebbende , des re beter mogen werden geexpedieert, hare ordinaris Rolle fullen doen houden des Maendaghs ten elf uyreo voor de middagtn XI. Ende foo wan neet de voorfz Rolle inde voor- feyde feifie niet fal wefen af geloopen,dac de felve als dan, om niet te concurreren met de Rolle van den Hoogen Rade, toe ongerief van d'een en dan- der, voorts ten felven dage, als mede op de vol- gende dagen vande weecke, foo veel het noodigh wefen fal, des naermiddaeghs ten twee uyren lal werden gecontinueert. XII. Dat ter Audi�ntie van de feh� Rolle weecke- lijck fullen werden geeommitteert twee Comniii� j�farifi�n,de welcke fullen difponeren op de Reque- ften aen den Leenhove geprefenteert wordende, midtfgaders alderhaftde Mandamenten ende Pro- vifien van Juftitie verkenen, ende parthyen voor de Stadthouder, Prefident ende Raden van den felven Leenhove doen dachvaerden totfeeckeren dage j Welverftaende foo wanneer fal worden verleent eenige provifie pcenael, dat, al vooren de felve te fegeJen ofre te teeckenen, de boete by 't feventiende Articule vande voorfz NadereAm- p�atie vande Inftrudtie van onfen Hove gheta- eert, by provifie in handen van den Rentmeeikf vande Exploiften fal werden geconfigneert. ^XIIi� j h* Dat den voorfz daeh , indien de GedaegWe woonaehtigh is binnen den voorfz onfen Lan e van Hollandtende Weft-Vrieilandt, nierJkortcr geftelt fal mogen worden dan op veeftien dagen. endeishywoonaehtichinZeelandt, nietko^^fdan op drie weecken , ende indien hy woonacn- tich is b�y ten Hollandt ende Zeelandt inde ue* nieerde Provintien,niet korter dan op een^^Ά* ende foo hy woont buyten de Ge�nieerde r
		Byvoeghfel van ee

	tie van alle Leenen die van ons immediatelijck werden gehouden ende verheven,'t zy aengaende den eygendom.fchulden, capitalen, Renten, ofte andere laften ofte verbinteniiTen, hoedanigh de felve oock genaemtfouden mogen werden, daer op gehypothequeert ofte gheconftitueert (midts dat de queftien die over fervituytenpmdiorum, ur- hanorum aut rufikotum op Leen-goederen fouden mogen voor vallen ter eerfter inftantie ghetermi- neert fullen werden by den ordinaris competen- ten Rechter daer de felve tot noch toe ghebracht zijn), infgelijcks over Limit-fcheydingen van Leenen onderlinge, ende diergelijcke, mitfgaders over Jurifdi&ien', Aenwail�n, Prerogativen, ende alle andere Rechten ofte gherechtigheden die men uyt krachte van eenige Leenen foude mogen ende willen pretenderen $ als oock raeckende de dienften die men ter faecke van Leenen aen ons fchuldigh is , met het geene verder daer aen dependeert. IIII. Ende indien Proces mochte werden gemoveert over fchulden, Capitalen, Renten, Servituten,- ofte eenige andere laften, ofte verbinteniiTen als vooren, ten deele op Leenen, ende ten deele op Allodiale goederen geveftigt ofte geconftitueert, dat als dan ter keure van den Aenleggcr fal ftaen, om fyne parthye daer over te dachvaerden, 't zy voorden voorfz onfen Leenhove, 't zy voor den ordinaris competenten Rechter vande felve fyne parthye j ende dat de Sententien in fulcken cas by d'een of d'ander der voorfz Rechters te wyfen foo op't een als op 't ander hypotheecq , by den Rechter van 'tfelfde gewijfde ter executie geley t fullen mogen werden. V. Dat voorts die van den voorfz Leenhove van Sententien gewefen in materie van Leenen, ghe- houden werdende van onfe Vafallen, mitfgaders van Vonnifl�n ghewefen by Meefter-knapen van onfe Houtvefterye, foo over de qualiteyt ende conditie van de Perfoonen als anderfints, de ken- mfle fullen hebben by Appel ofte Reformatie, midts alvoorens in handen van den Rentmeefter vande Exploiften geconf�gneert zijnde de boeten in conformit� vande Naerdere Ampliatie der In� ftruftie van onfen Hove de anno 1644, VI. Doch by foo verre eenige van onfe Vafallen als boven Achter-leenen hebbende, t'eenigen tyde gebreeckich of naelatich mochten zijn, dien aen- gaende behoorlijck recht ende Juftttie te admini- streren , dat in fulcken cas die van onfen voorfz Leenhove de kenniil� daer van oock ter eerftef inftantie competeren fal, ende dat fyluyden dien volgende (des noot zijnde) de faecken vande voornoemde onfe Vafallen tot haer fullen mogen avoceren, obferverende daer inne nochtans de formaliteyten in cas van evocatie volgens de In- (truCtie ende ftyle vanden Hove gebruyckelijck, VII. Gelijck mede \t voorfz Leenhoffrer eerfter in- ftantie kennii�� fal nemen van faecken Achter-" leenen raeckende, foo wanneer dienthalven que- flie ofte ghefchil fal wefen ontftaen tuiTchen de Vafal-heerenende hare onder-Leenmannen, ofte

-ocr page 1328-

�nftr��ie vanden Leenhove van Hollandt-*.

1�49

tweede citatie met inthimatie, uyt krachte Van d�
Welckedeh Gedaeghde andermael fal werden ge-
dachvaertom tefien wyfen 't profijt van den iel-
ven defouke.

Einde fop de Gedaeghde op de tweede citatie
compareert, dat als dan 't profijt vanden voorfz
defaulte niet anders Jaiwefen, dan dat hy fal ver-
fteecken zijn van alle exceptien declinatoir end*
dilatoir* ende betalen de koften van den felvert
defaulte. ^ ... ,

ii'■'■*'> - .XX»�:': - ji,"; {'■■) ?

�nde In gevalle den Gedaeghde op de Voorfz
tweede citatie niet en compareert, nochte Procu-
reur van fyneht wegen behoorlijekgemachtight,
dat als dan deh �mpetrant fal werden verleent het
tweede defa�lt, ende de Gedaeghde voor 't pro-
fijt Van dien yefcfteecken van fyne exceptien pe-
remptoir , ende yoorts den �mpetrant gheadmit-
teert fijn intendit over te leggen, ende hem ghe-
confenteert, een derde citatie ex fupe� ahundam^
uyt krachte vande welcke de voorfz Gedaeghde
V��r de derde mael fal werden gedachvaert omme
't voorfz intendit te fien verifi�ren, midtfgaders
jegens de verificatienvan dien te feggen, de felve
te reprocheren indien 't hem goet dunckt, ende
wyders voorts te procederen ende fententie te
hooren als daer toe bevonden fal worden te
dienen.

XXII.

Maer by foo verre de parthye die ghedachvaert
Wordt, woonachtigh is buyten onien Lande vati
Hollandt ende Weit-Vrieflandt , ofte dattet
exploiit aen den Perfoon vanden Gedaeghde niet
ghedaen, ende oock de faecke niet by appel Voor.
den voorfz Leenhove gebracht is, dat als dan den
�mpetrant vande voornoemde tweede citatie niet
anders fal hebben dan fimpel default, ende den
Gedaeghde voor 'c profijt van dien alleeniijclt
verfteecken wefen van fyne exceptie declinatoir,
ende dat den �mpetrant in dier voegen yoorts fal
moeten �btineren vier Mandementen naer ouder
ftyle van onfen Hove in andere faecken geob-
ferveert.

XXI��.

Ende indien de Gedaeghde compareert naer
dat een of meer vande voorfz defaulten albereyts
fullen zijn ghedecerneert, nochtans eer ende be-
vooren den �mpetrant toe gelaten is fijn intendit
over te leggen, dat de khe Gedaeghde in fulcken
ghevalle de yoorfz defaulten fal mogen purgeren,
om al fulcke wettige redenen, ende in dier voegen
als by onfen Leenhove, ofte by Commiflarifl�n
vande Rolle geoordeeltfal werden te behooren.
XXIIII.

In gevalle de faecke voor den voorfz onfen
Leenhovegeintroduceert, gedifponeert is om be-
fchreven te werden by memoden, dat in fulcken
cas het felve by den ghemeken onfen Leenhove*
ofte by de Commiflarifl�n vande Rolle * in dier
voegen geordonneert fal worden: Sullen de par-
tyen ghehouden zijn haere memorien te dienen,
endede felve Onder den ghemeken Leenhove te
leveren, binnen den tijdt van veertien dagen naer
't difpofitif daer op ghegeven precifelick op pene
van verfteck.

8. E �j Ende

niet korter dan op fes weecken

rcect

_en'_en naer date van de ghedaene infinuatie,

�_aer wei langer naer gdegentheyt van faecken.

XIIII

Edoch indien yemandt korter dach dan voorfz
beseeren mochte, dat hy 't felve met de rede-
¹⁵ η daer toe dienende van onfen voorfz Leenho-
"^e ofa�»de voorfz Commiflarifl�n van de RoJJe,
π mogen verfoecken, ende dat de felve daer op
(odanigh fullen difponeren als naer exigentie
⁰ faecken bevonden fal werden te behooren. ί,

Λ V. . :. >ri>>!

Patdiegeene die haerby de difpofitie vande
^orfz CommiflariiTen op hare Requeften geval-
len, mochten vinden befwaert, daer van aen den
teeiihove felfs redres ofte alteratie fullen mogen
verfoecken, fullende 't felve oock vry blyven aen
deGerequireerde, in cas hy fich by de difpofitie
_vande voorfz Commiflarifl�n moehte vinden ge-
graveert , midts binnen thien dagen.fyne grieven
onder den Leenhove leverende, bly vende midde-;
letwvlen alles ten weder-zydenin ftate.

^; xvi.

Dat de voorfz Commiflarifl�n vande Rolle
mede fullen hebben macht, om de faecken daer
toe ghediiponeert zijnde, voor haer te doen be-
pjeyten.ende daer�pfoodanigh teappoinctereni
ordonneren ende fententieren, als fyluyden naer
exigentie vande klve fullen bevinden te behoo-
ren. Behoudelijckdatparthyenvryfalilaen van
de Appoin�rementen, Ordonnantien ende Sen-
tentien by de voorfz Commiflarifl�n gegeven, te
verfoecken ende te vervolgen reauditie aen den
Leenhove felfs, midts f�lcks doende binhen den
lijdt van drie dagen naer de pronunciatie, by foo
verreden Requirarit van reauditie woont binnen
den Lande van Hollandt ende Weft-Vrieflandtj,
ende ten tyde vand� pronunciatie aldaer is, ofte
anders binnen den tijdt van acht dagen * te reec-
kenen van den dach ende uyre van de pronuncia-
tie, ende alv�orens confignerende de boete by't
feflhiende Artijckel, vande meer-gemelte Naeder
Ampliatie geexprefl�ert,ten ware de voorfchreve
Appoinfrementen ofte Ordonnantien mochten
Weien difpofitijf om de faecken te laten befchry-
ven, waer van geen reauditie fal werden ghec�n-
fenteert.

XVII.

Dat partyen ten dage dienende comparerende,
de faecke waer over queftie is, voor de voorfz
CommiiTariflen vande Rolle fullen voldingen vol-
gens ityle van onfen Hove.

XVIII.

Ende in eas de Gedaeghde fo�de mogen willeh
ptoponeren eenige exceptien, dat hy ghehouden
al zijn f�lcks ten voorfz dage dienende te doen,
'onder dat hem daer toe eenigh dilay gheaccor-
*wfcl werden.

XIX.

indien de Gedaeghde ten dage dienende niet
^tn compareert, nochte Procureur van fynent we-
gcngemachcighc, ende 't exploift bewefen wert
jFaen^teZ'jn aen desfelfs Perfoon, ofte dat de
Hf ^bv ^aPP^el voor den Leenhove werdeghe-
_v , ' *kt den �mpetrant als dan fal werden

^w»eent default, ende hem gheconfenteert een

-ocr page 1329-




	2651
	2651	By vocghfcl van e	Hu in 't executeren, appelleren ende reformen� 't rapporteren van Proceifen mee 't gene dae dependeert, 't ghenieten van rapport ende da? gelden, reysende teer-koften, mitfgaders alle < derefaecken, endematerien wekkenaeneaem?" ^:in defe onfe Inftru�ie geen fpeciale voorftnin wert ghedaen, ghevolght fal worden d'lnflrJ�P fty Ie ende 't gebruyek van onfen Hove ' XXX II. Ende ten eynde aen d'eene fyde de faeckene de Proceifen voor onfen Hove hangende, die W bernereken albereyts feer gecumuleert ende 1 gtoote t'achterhey t gebracht te wefen, des te be° i ter geexpedieert j ende aen d'anderefyde die van �e� voorfz onfen Leenhove promptelick gheter. mineert, ende buytengelijck verloop ghehouden ] mogen werden, dat over fulcks die vanden felveo Leenhove twee uyren 's daeghs, ende dat buytaj d'ordinaris befoignes van onfen voorfz Hove va« ceren fullen, te weten des morgens van elf tot ! twaelf, ende des naermiddaghs van vijf tot ih uyren. XXXIII. Dat over het formeren ende arrefteren van Sen- I tentien definitive in den voorfz onfen Leenhore tert minfteri feven Raeden fullen moeten prefenc zijn, den Stadthouder ende Prefident, ofte die gene van henluyden die prefent is,onder 't voorfz getal mede gereeckent. XX XIIII. Dat alle Sententien by den voorfz onfen Leen. hove te wyfen, by provlfie fullen werdengheexe� �uteerr ondercautie, fulex dat daer jegens byekn Hoogen Rade niet verleent fullen werden eenige Mandementen in casd'appelmetdeclaufulevan inhibitie, ftadt houdende verder dan tot cautie voor't gewijfde fal wefen geftelt, ten waredeexe� eutie der felver Sententien naermaels ware itre- parabel.waer onder mede verftaen wert begrepen te zijn Sententien,difponerendenoopendeeenige exceptien declinatoit. XXX V. Dat van alle Sententien, Aden ende andere faecken den voorfz Regifter - meefter fal trecken foodanig� emolumenten als treckt de Griffic.ende den Griffier van onfen Hove, midts dat ie felve Regifter-meefter tot dienfte van 't voorfz ons LeenhofFeen ofte twee Klercquen houden, ende de felve voor de Depefches die fyluyden fullen doen betalen fal, fonder yets daer over tot lafte van onfe Domeynen te mogen brengen. XXXVI. Dat alle de Deurwaerders van onfen Hove ex- ploiteren ende tot behoorlijcke executie ttw^ I fullen de Mandementen,Sententien,Executorien> Commiffien ende andere provifiendie op den na- me van den voorfz Stadthouder, Prefident ende Raden van onfen Leenhove ghepafl�ert ende ver- leent fullen werden, op alfulcken falaris als fy»* menende behooren te nemen vandeexpl⁰'* die fy doen uyt krachte vande Mandementen. CommhTien ende Proviften van onfen Hove. XXXVII. ._rt Behoudelijck dat de twee eerfte Deurwaerd" vand�" voorfzLeenhovealleen fulledoen o exp iten inden'Hage en Haeg-ambacht voor valW ^

XXV. Ende indien de faecke gheordonneert fal zijn befchreven te werden by Eyfch,Antwoorde, Re^ plijcque ende Duplijcque, dat den Impetrant als dan binnen veertien dagen daer naer fynen eyfch niet middelen in ghefchrifteby maniere van Arti- culen, met all� fyne feyten, een feyt in een Arti- cule, onder omen voorfz Leenhove fal moeten leveren, mede op pene van verfteck, ende dat de middelen vandeslmpetrants Mandement, fullen (Irecken voor eyfch, ende dat de Gedaeghde ge- admitteert fal worden daer tegens te fchry ven by antwoorde met middelen. XXVI. Dat den Impetrant van fynen eyfch ghedient hebbende, ofte de Gedaeghde in maniere voorfz geadmitteert wefende,om tegen de middelen van des Impetrants Mandament te fchryven, de Mve Gedaeghde ghehouden fal zijn, binnen veerthien dagen daer naer te dienen van fij η antwoorde met middelen mede precife.ende op pene van verfteck als boven, ende dat d'Impetrant fal werden gead- mitteert fynen eyfch ofte de middelen van fijn Mandement te mogen verifi�ren. XXVII. Ende indien den Impetrant in ghebreecke blijft binnen veerthien dagen daer naer te dienen van Replijcque met middelen, ofte de Gedaeghde van Duplijcque.dat de felve als dan refpe&ivelick van fulex te mogen doen fullen zijn verfteecken,ende dat recht gedaen fal worden op 't gene onder den Leenhove fal zijn gelevert. - * XXVIII. Dat parthyen van hare voorfz Schrifturen ghe- dient hebbende binnen drie weecken daer naer, fullen wiifelen van ftucken onder behoorlijcken Inventaris, gheteyekent by den Advocaet ende Procureur inde faecke dienende, alles precife op pene van verfteck, ende dat recht fal worden ge- daen op 't geene onder onfen Leenhove gelevert fal wefen. XXIX. Dat de ghecommitteerde Regifter-meeftef de copyen vande voorfz Schrifturen dieaen partyen fullen werden ghelevert, fal collationneren, au- thentiferen ende teeckenen, ende voor yeder van de felve Copyen groot vijf en twintigh bladeren, of daer beneden, ghenieten twaelf ftuyvers, ende voor't collationneren, authentiferen ende teecke- nen van grooter Schrifturen naer advenant: Des dat de faecken van onfe Domainen, foo van defe als van den laft vande Rapport-gelden fullen we- fen gheeximeert, volgens 't ghebruyck in onfen Hove tot noch toe geobferveert. XXX. Ende by foo verre den Impetrant felfs ten dage flieoende niet en compareert < nochte Procureur van fynent wegen gemachtigt, dat den Gedaegde alsdancomparuit ende abfolutie vander inftantie verleent, ende den Impetrant inde koften gecon- demneert fal worden. XXXI. Dat in reguarde vande vordere maniere van procederen, 't doen van productie, 't hooren van Getuygen, 't dienen van Reprochen ende Salva- tien, 't poferen van nieuwe feyten» midtfgaders

-ocr page 1330-

Dwangh-Koorn�Molens inde Beyerlandert. 1854

ιΜ

Inftrudtie onderhouden ende achtervolgen, oock
doen onderhouden ende achtervolgen by allen
den genen die't behooren fal naer hare fcrme ende
innehoude, ende dat voorts iyluyden, mitfgaders
alle andere onfe Rechteren jufticieren,Officieren-,
Vafallen ende Onderfaten wien dat het aengaen
mach, onfen voorfz Sradthouder, Prefidentende
Raeden, midtfgaders alle andere Officieren ende
Suppooflen vanden voorfz Leenhove inde voorfz
qualitey t fullen hebben te erkennen ende te refpe-
fteren, midtfgaders van alle den innehoude van
defen in der voegen efi manieren vooren verhaelt,
doen, laten ende gedoogen,ruftelijek, vredelijck,
ende volkomentlijck genieten ende gebruyeken,
cei��rende alle belet ei� wederfeggen ter contrarie»
Gegeven in 's Graven-Hage onder oni�n grooten,
Zegele hier aen d�e hangen den vij. April in't jae*
onfes Heeren ende Salichmaeckers ι 661. Ter
Ordonnantie vande Staten. H�ri^h van Btaumont\

XXXVIII.

. jic alles onvermindert ende f�ndtr prej�-

vande ordinaris Jurifdi&iede Gerechten itf
f treden, mitfgaders de Hooge ende Lage Vier-
ende Bancken ten platten Lande van allen

<ten tyde ghecompeteert hebbende, ende als
^0U h competerende, die vvy geenfints verftaen
� mede te detogueren, ofte te quetfen.

Ontbieden daer omme ende bevelen de Pre��-
, _en _ende Raeden van onfe refpedtive Hoven^
Sr fydefeonfeOrdonnantie ende Inftruitie doen

de laten van ilonden aen kondigen ende uyt-
^e epen.mitfgaders henluyden, als mede de Raden
�_nIe Meefters vande Reeekeningen. over onfe
Doniainen, dat fyluyden de felve oock doen ende
been regiftreren elcks in't fyne fulcks ende daer't
bebooren fal, op dat niemant des ignorantie pre-
tenderen moge, ende de Mve Ordonnantie ende

ift'3e van Ratificatie, opfe�cfyr Atcordt met den AmbaJJadeurvan Spannen

aengegaen op den % ι September 1660. Raeckende den veert ighflen penn'tngh, tot lafle van de goederen
van Gcefi�lijcke, hy Colla�erale Succefiien de felve aen komende. In date den � � Apr\l 1661.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den g�enen die defen
Muilen fien ofte h�oren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN,Alfooopden
een ende twintighft�n September leftleden, tuf-
fchen de Heer Don Eftevan de Gamarra y Con-
ueras,&c. Ambai�adeur vanden Heere Coningh
vanSpangie, ter eenre, ende eenige Heeren Ge-
deputeerden uyt het middel van onfe Vergade-
niige,als mede uyt den Raedt van State der voor-
fclireve Vereenighde Nederlanden ter andere
zydejsgemaecktendegeilootenfeeckerAccort,
raeckende den veertighilen penningh by Ons ge-
fretendeert tot lafte van de goederen toe beh�o-
widede BiiTchoppen, Capittulen ende Prelaten,
Onderdanen van den h�oghit-ghemelten Heere
Coningh, ghelegen onder het reiTort van de-
fen Staet, uyt krachte van ons Placaet inden
Jaere feftl�en-hondert feVen en vijftigh ghe�ma-
ⁿ«rt, op 't fubjed: vande Collaterale Succeffien,
volgende 't felve Accordt hier naer van woorde
tewoordegeinfereert.

Λ Lfoo met het �verlyden, &c. s�et vorders di�
*^ Accordt ofte Contracl hier vooren Colttm. 2.6x3,

SOO IST, dat Wy h�t ghertieke Accordt
aengenaemh�bbende/t felve hebben gheaccep-
teert, geapprobeertende geratifictert, gelijck wy
het accepteren, approberen einde ratificeren by
defen, Beloovende finceerliok, �prechtelickende
ter goeder trouwen, het meer-gemelte Accordt
naer fyne forme ende teneur van onfer iyde onver-
breeckelick te onderhouden ei� obferveren,fonder
immermeer yetwes ter contrarie te doen, ofte t�
laten gefchieden, diredtelick of indireclelick, in
wat manieren, ofte onder wat pretext het oock
foude mogen wefen, onder vetbandt Van alle d�
goederen ende inkomften van defe Provintlen in c
generael ende particulier.prefent ei� toekomende.
Ende tot meerder verfekertheyt van dien, hebben
wy defen met onfen grooten Zegel doen fegelen,
door den Prefiderende in onfeVergaderinge Jaten
parapheren, ende door onfen Griffier doen ceec-
kenen, inden Hage d�n elfden Aprilis 1661.

Wwjchomvinge, Aengaende de Ovpangh^K^pm^Molens in oudt ende nieim

Beyerlandt. In date den 19 Mey 1661.

rnaer oock tbt merckelijcke fchade van den Pach-
ter van dieh : Soo wordt by defen allen ende een
yegelijck der voorfz Ihnegefetenen van Oudt
ende Nieuw Beyerlandt by defen wel fcherpelick
gewaerfchouwt ende b�laft, dat niemant van hert
van nu aen egeen Koorn buyten de voorfz Dot-
pen van O�dt ende Nieuw Beyerlandt elders te
malen ofte ter Molen fullen mogen brengen, teil
zy faecke fyluyden al vooren een gherecht derde-
part van't recht van't Moifler-koorn of mael-loort
aenden Pachter vande voorfz des Graeffelijck-
heyts Dwattgh-Molens fullen hebben betaelt.

Ende

DE Raden ende Meefters vande Reeckehin-
gender Domeynen vande Heeren Staten
van Hollandt ende Weil-Vrieflandt, Al-
, foo men verneemt dat dagelijcks veele
pletenen van Oudt ende Nieuw Beyerlandt,
η meer ende meer vervorderen haer Koorn ter
2 ^en ^fe brengen buyten de felve Dorpen, fon-
^ aen den Pachter van des Graeffelickheyts
L jy-Molens aldaer te voldoen degerechtig-
^daer toe ftaende, 't welck alfoo niet en be-
W* j^maer ^notoire ^Js ilreckende niet alleen tot
■ N'ideringe _Yan ;_t recht der voorfz Molens,

-ocr page 1331-

Byvoeghfel van eenige Placaten,&c.

2�55

^%&η

Ende dat van 't felfde Kootn dat fy elders van
meeninge fouden wefen ter Molen te brengen,
fonder van eenigh ander Koorn het Moliterkoorn
ofte MaeMoon te mogen leveren, 't welck fyluy-
den (den Pachter des begeerende) by eedefullen
moeten verklaren. Ende dit alles op de verbeurte
van het felve buyten-gebrachte ende achterhael-
de Koorn, ende daer en boven op een boete van

thien ponden te veertigh grooten ,Te ap_pli_ce_

een derde ten behoeve vanden Officier der ν r
Beyerlanden, een gelijck derde-part ten beC
vanden voorfz Molenaer, ende het refterT7
derde-part ten behoeve vanden Armen dae '
voorfz verbeuringe fal vallen. Gedaen ten Buret
vande Kamere vande voorfz Reeckening_en y
Hageden negentienden Mey Anno i66i. ' ^

J\(jider Ordre, op 't benef eieren der Τ kienden onder de (jeneraliteyt toe k

horende. In date denτη Mey 1661.

En Raedt van State derVereenigb.de Ne-
i derlanden, hoe langer hoe meer in erva-
ringe komende, dat al hoe wel by ver-
fcheyden Placaten, Reglementen ende
Ordonnantien precifelijck belaft ende bevolen is
geweeft.allen den genen die fchuldichzijn Thien-
den vande Vruchten op hare Gronden van Erven
ende Landen waiTende, ofte by hun in pachtinge
gebruyekt wordende , foo wel aen het ghemeene
Landt als particulieren te betalen in de Meyerije
van 's Hertogen-BoiTche , ende in andere Qiiar-
tieren onder de Generaliteyt jaer�jcks verpacht
werdende, jdac fy die deuchdelick ende fonder ee-
eenige frauden ende fubilraitie fouden betalen,
end� laten volgen ten behoeve van de Eygenaers
ofte Pachters der felver Thiende 3 Des niet tegen-
itaende verfcheyden Inwoonderen der voorfz
Meyerye , ende van andere Quartieren onder de
Generaliteyt, hun ghevordert ende ondernomen
hebben , daer inne te plegen menigerley abufen,
frauden ende ongerechtigheden, als mede te ufe-
ren diverfche quade pra&ijcquen, meynees ende
�nventien van t'famen-rottingen der Ingefetenen,
complotteryen, monopolien , ende anderfmts
malkanderen verpoenen niet, ofte niet h�oger als
tot feeckere kleyne fommen te bieden, daer door
fcelettende dat de Thienden niet tot hare vvaerde
en konnert werden verpacht, om alfoo de felve
Thienden ten behoeve van de gheheele Dorpen,
Gehuchten ofte Gemeenten, ofte oock wel voor
eenige weynige onder haer felven v��r lagen
ende vylen pryfe te houden j midtfgaders oock
wech voerende hun Koorn, Graen , ende andere
ThienbareV nichten uytten Velde voor ertde naer
den Sonnefchijn, by nacht ende by ontyden,fon-
der de felve behoorlijcken te doen ende laten ver-
thienden, ofte thienbaer te maecken; Dat fy daer
en boven oock tot de ftoutigheyt vervallen zijn,
om de albereyts gedane pub�jcque verpachtingen
te doen vernietigen, ende de Pachters die de felve
aengenomen hebben, te dwingen, dat fy die we-
derom op nieuws ende onder de handt voor alle
Man moeten doen ophangen, ende fulex daer van
afftant doen: Ende dat alle het geene voorfz is,
niet alleen�jck wort ondernomen by eenige par-
ticulieren op haere priv� namen , maer dat i�lfs de
Schepenen ende Regenten van der Plaetfen daer
aen tramperen ende fchuldigh zijn, ende foodani-
ge quade a�rien met haere kennifl� helpen beley-
den, ende met hare direirie ilyven; ende voorts
genera�jckmetdreygementen, ende anderfmts
de Pachters vande Thienden, oft die genegen fou-

de mogen wefen om de felve te pachten, worden
belet dat fy de voorfz Thienden voor haerparrj.
culier niet en dorven pachten, op halen, noclue
colligeren: alles tot onlydelijcke fchade.interdFe
ende nadeel van het gemeene Lant $ ende andere
Eygenaers der voorfz Thienden $ ende noch meer
zijn foude, indien daer inne niet en wierde voor-
fien. Waeromme, S O O IS T, dat den Raedt
heeft goet ghevonden ende verilaen fcherpelijck
daer tegen te voorfien, ende fulcks te verbieden
ende teinterdiceren , gelijck verbiedt endeinter-
diceerr wel expreffelijck by defen, aen allen ende
een yegelijcken van wat ilaetofre conditie hyzy,
dat hy ten behoeve van eenige Dorpen otGe-
huchten in 't gemeen, geenerhande Thienden en
fal vermogen te pachten, �f by anderen gepacht
zijnde , fal vermogen over te nemen, oock voor
ofte naer het verpachten der voorfz Thienden,
eenige t'famen-rottingen der Ingefetenen, van
geheele Dorpen , Geliuchten ofte Plaetfen te
maecken , of anderfmts by alfukke Compagnien
die monopolie fmaecken, t'famen te rotten, ofte
malkanderen te belooven niet, of niet hooger als
tot weynige fommen v��r den pacht der Thien-
den te bieden, ende alfoo de pachten van de felve
Thienden beneden hunne waerde, ende aen de
Gemeente ofte voor hun particulier te honden;
veel min nae ghedaene pub�jcque verpachting,
yemant met dreygementen, feyrelijckheden oite
anderfmts te dwingen, om foodanigenpacMon-
der de handt weder te moeten op veylen^ofte an-
derfmts daer van ten behoeve van eenige Dorpen,
Gehuchten ofte Gemeenten,ofte oockaen andere
particulieren afftant te moeten doen: op pene dat
een yeder, die bevonden fal worden daer aen
plichtich te zijn, daer over publijckelijckfondec
eenige conniventie fal werden geflraft aenden
ly ve een ander ten exempel, ofte anderfmts arN�
tralick gecorrigeert, foo men nae de omuandig-
heden ende exigentie van faecken fal bevinden
behooren. Interdicerende ende verbiedende 1 �
gelijcks aen allen ende yegelijcken dien het &
gaen mach, eenich hinder, beletfel ofte obltaecw
aende Thiendenaers, Titiende-pachters, oit to �
lefteurs der felver te doen, op pene van hoi»
goude Realen t'elckens te verbeuren, by e ck
die bevonden fal werden daer aen fchuWig' ^
zijn, te appliceren.het een derdendeel ten bc
ve van het Landt, het tweede voor den �l
die dexecutie fal doen, ende het andere der ^
part voorden Aenbrenger, wiens naero μ
dengefecreteert, ende noch daer en boyen ^

-ocr page 1332-

i6i7 ^P '^� ^aeng^evcn ^er Renten ,&c. inde Meyeryc,

%6$%

al voorens zijn ghenamptifeert aen handen van de
Geinterelfe�rde» ter eftimatie van twee onparty-

bitralijcfc gheftrafc ende gecorrigeert te worden
^3Γ 'r den eyfch vande faecke. Belaften daer en

π aen alle Schepenen ende Regenten van de
Dorpen» Gehuchten ofte andere Plaetfen, op den
dtbyhaer in'tftuckvan haere Officien refpe-
Ajvelijck ghedaen, dat fy niet alleenlijck alle foo-
jaflige monopolien , t'famen-rottinge ende over-
hft ais voorfchreve, met alle mogelijcke debvoi-
_ren lullen helpen voor komen, ende beletten,
maer oock dat yets daer van t'haerder kenniil�
komende, fy het i�lve aenftonts met alle omftan-
diaheden ende defignatie van Perfoonen, fullen
j^ben bekent te maecken , aen den Hooft-
O�icier vande Plaetfe, op pcene dat contrarie
daer van yets tot haren lafte bevonden weidende,
tegen haer fal worden geprocedeert, even op de
felvc maniere ende met de felve ftraffe, als van
p_e]inquanten hier vooren is gheftatueert, Ende
dat oock die ghedaene fchade in allen ghevalle fal
worden verhaelt ende goet ghedaen by de Gene-
raliteyt, van de Dorpen daer die moetwilligheyt
fal weien begaen: Tot dien eynde doen noch
interdiceren, dat niemandt hem en vervordere,
eeiiigh Koorn, Graen ofte andere Thienbare
Vruchten te vervoeren, tranfporteren of verdra-
gen , ten zy de i�lve al voorens ghebonden, ende
inhoopen, gallen ende thienlingen gheftelt zijn:
Endedat daer af aende Thiende-heff�rs, Pachters
ofteCollefteurs behoorlijcke wete zy ghedaen,
lijdt ende plaetfe beteeckent, om hunaldaer te
laten vinden, ende die fchooven ende hoopen te
doen tellen, op pcene als vooren. Ende dat fy
endede Gemeynte vande Plaetfen voor alle foo-
danige fchaden ende intereften fullen moeten in
ilaen ende verantwoorden, fonder daer tegens
ontfangen te mogen worden in oppofitie, ten zy
de voorfchreve penen, fchaden ende intereffen

dige Perfoonen by den Raedt daer toe te ordon-
neren. Ordonnerende Voorts aen den Officieren
ende Regeerders allefints, dat fy ende elckvan
hun in't byfonder (des verfocht zijnde) aend«
voorfchreve Thiendenaers, Pachters ofte Collec-
teurs der felver, fullen hebben te doen genoegh-
fame alfiitentie, om te wederftaen het gheweldt,
ofte beletfel 'twelck hun in't ophalen vande
voorfchreve Thienden foude mogen aen gedaen
worden: ofte dat fy by naelatigheyt van dien ful-
len vervallen inde ielve penen, ende tegens hun
mede fal gheprocedeert worden, als Overtreders
ende Contraventeurs van dit Placaet. Ende op
dat hiervan niemandt ignorantie en pretendere»
ordonneren,lallen ende authoriferen den Hoogh-
Schoutet van de Stadt ende Meyerye van 's Her-
togen-Bofch, indefelveMeyeryegoedeopficht,
op 't gene voorfchreve is te nemen, ende de
fchuldige ende overtreders van defen, voor foo
veel die faecke des gemeene Landts Thienden,
ende der felver opkomllen concerneren fullen, te
betrecken voor gedelegueerde Schepenen van de
felve Stadt, ghelijck oock in andere Quartieren
onder de Generaliteyt, daer van 's Landts wegen
ende anderfintsThienden verpacht werden, de
Hooft-Ol�icieren fulcks mede fullen hebben te
doen , op dat de fchuldige gheftraft mogen
werden nae behooren, ende in alles werde be-
tracht den meeften dienil van het ghemeene
Landt. Gedaen in den Raede van State, in
's Graven-Hage, den feven en twintighften Mey
felthien-hondert een ende tfeiligh. /indries de
Graef, w Ter Ordonnantie vanden Raedt van
State.

1. Eyckbergh.

Wwf�oumnge mopende 't aertgeven der Tenten en Chijnfen inde Mejerye

vanden Bofch: indeprolongatie om de Chijnfen op goederen flaende, binnen eenjaer te mogen aflojfcn,
volgens 't Placaet vanden zj Januari) 16 f S. flaende hier vooren Cofum.zqy�. 1η date den vierden
Juni) i66�.

ften Januarij 1658. daer op noch niet veel isghc-
volghtj Soo hebben haer �d: Mo: goet gevonden,
fulck confent noch te continueren voor den tijdt
van een Jaer nae date defer, om volgens 't voorfz
Placaet de afloifinge vande Chijnfen al noch te
mogen doen, ten Comptoire Generael vande Do-
meynen binnen den Bofch. Doch dien tijdt over-
ftreecken zijnde, wert verilaen dat die geene die
als dan fouden willen Chijnfen af lofl�n, een der-
depart meer als 't voorfz Placaet vermeit, fullen
gehouden zijn te betalen.

Waer nae de Rentmeefters, ende een yeder des
aengaende, heur fullen hebben te reguleren. Ge-
daen in 's Graven-Hage den vierden Junij 1661.
E. vander Hor/1, ^Tt' Ter Ordonnantie vanden
Raedt van State. Λ Eyckbergh.

> En Raedt van State der Vereenighde Ne-
|derlanden,heeft goet gevonden hier mede
te waerfchouwen alle die gene die eenige
Renten ofte Chijnfen op Geeftelijcke ofte
andere 's ghemeene Landts goederen in de Stadt
j-nae Meyerye van 's Hertogen-Bofch ghelegen,
^h<bben te heffen ofte te eyflchen, dat fy de ielve
aende Rentmeefters, daer onder die goederen ge-
^eS^er> zijn, fullen hebben aen te geven.ende haren
Ψ» te bewyfen, binnen den tijdt van drie Maen-
^en "ytterlijck, of dat daer van verfteecken ful-
^,ei zijn.

. Alfoo men oQck voor defen heeft toe gheftaen

ζ ailofl�n van.Chijnfen, die aende Domeynen

J/J^c Landt vergolden worden, om des te mogen

*> volgens 't Placaet van den drie en twintigh-

Al-

8. F

-ocr page 1333-

� wm

Byvoeghfel van eenige Placaten, &c«

t$h

Alteratie ende renovatie op eenige Articulen uyt b�t %eglement vandef'ach

in Je Meyerye van 's Hertogen Bofch den 16/unij 1656. gearrefeert, ende hier vwen Colum. %a_a,
gebracht. In date den z) juni) 1661.,

mogen gedaen worden, om foo daer van de penen
te voorderen, maer dat alleen verftaen wertdar
van de ongeknuppelde Honden die in 't Veldt be,
vonden werden te loopen, depenen verbetitr
werden.

JachJun

informatie ende deliberatie goet ghevonden ende
verftaen, het negende Artijckel vande voorfz
Ordonnantie foo vele te veranderen, dat niemant
en fal mogende Jacht ghebruycken 'tzy met de
Vogel, of met Honden, voor den eerften Septem-
ber , ende foo voorts tot den eerften Maerttoe,
beyde nieuwen ftijl \ eerder ende langer niet, bly-
vende voorts den Artijckel in weerden, ende ful-
len alle andere Artijckelen, die van den tijdt van
te mogen Jagen fpreecken, oock daer nae moeten
gereguleert werden.

Nae dien oock den twaelfden Artijckel bevon-
den wert mif bruyckt te worden tot quellinge van
de Luyden, Soo wert verftaen dat geen huys-
foeckingen of uytlockingen vande Honden fal

Ende wert oock noch by defen vernieuwt liet
gene vandejudieature ende executiegei�ghtwert
in 't negen en dertighfte ende fes en veertighfte
Articulen der voorfz Ordonnantie, om naerghe.
volght te worden, fpeeialick dat de oppoiitien of
appellen die yemant fal willen doen, fullen moe.
ten voor gebracht worden aen de Leen ende Tol,
kamer tot 's Hertogen-Bofch, om aldaergheven-
tileert te worden: Bly vende voorts alle andere
Articulen der voorfz Ordonnantie in weerden,
Laftende den Raedt ende RentmeefterGenerael
vande Domeynen defe over al bekent te maecken,
fe doen affigeren ende onderhouden nae behoo-
rt h. /. van Grovefiins,^vt* Accordeert mettet
Reduier. /. Eyckbergh,

. . ... . .------------------------------------:------------------------------.----- ) -------

Tlacaet, tegem degene die in de Meyerye vanden TSofch bet innen vandep-

meene Middelen foecken te verhinderen. In date den 1 %)uli) 1661.

Peerde ende te Voet vanden Landr-Droft m
Woenfel te fey nden.ende doen logeren tot Dorps
lafte, totnaerder ordrevandenRaedt, ondereen
van fync Lieutenants, om goede ordre te houden,
ende 's Landts Pachters in haere gerechtighe/tte
mainteneren. Hebbende oock gelaft aen den
Droffart van Eyndhoven , ende de Schepenen al-
daer, als ghedelegueerde Rechters in Pachts-
faecken , informatie te nemen op de voorfchteve
Geweltdadigers, ende die ontdeckende, de felve
te ftraff�n naer's Landts Placaten, ende naer be-
hooren. Ende om die te beter te ontdecken, te
belooven impuniteyt ende fecreteiTe voor den
eerften die de Daders fal naemachtich maecken,
alwaer hy Complice 5 ende oock noch remunera�
tie, foo als wy fullen goet vinden, nae de φψ
gentheyt van faecken. Laftende mede dat deft�
emplaren van defe tot Eyndhoven,Woenl�lende
andere by gelegen Plaetfen van dat diftridt, ende
voorts daer 't behoort, fullen werden ghepubh-
ceert ende gheafrlgeert, op dat niemandtdaervan
ignorantie en pretendere, Alfoo oock demeenin-
ge is, dat men in't toekomende daer fuJckeno
dergelijcken moetwil meer, tegens 's Landts Wj *
delen, de Pachters ende Colledteurs van dien, u
voor genomen ende gepleeght werden, 'sL^an ,
fchade , als oock vande Pachters op de Dorpe"
naeft aen ghelegen Plaetfen by tauxatie ^otan,f.
fints, fal verhalen, foo als haer Ed:Mogs«j^
bevinden te behooren , ende 's Landts dien
vereyiTchen. Gedaen in 's Graven-HagedenU
thienden Julij fefthien-hondert een ende tic» δ
C. van Vryberghe, "� Ter Ordonnantie va»⁰Raedt van State. /. Eyckbergh.

ffett

En Raedtvan State der Vereenighde Ne-
derlanden, hoe langhshoe meer verne-
mende ende bevindende, dat vele wrevel-
moedige Menfchen inde Meyerye van
's Hertogen-Bofch haer derven onderftaenfeer te
woelen tegen de ghemeene Landrs Middelen van
Impofitien, om de felve waer 't mogelijck te ver-
nietigen , tot dien eynde de Pachters ende Colle-
fteurs der felvcr qualijck trakterende, ende alfoo
intimiderende om 's Landts recht niet te konnen
behoorlijck waer nemen �. Gelijck onlanghs noch
tot Woenfel by Eyndhoven is gefchiet, dat als de
Pachters ontrent den Water-Molen van Schim-
melen onder Woenfel wacht waren houdende
tegen de frauden, inden nacht thien of twaeif Per-
f�hnen ehedeguifeert, vermomt ende verkleedt
zijnde, fommige in Vrouwen Kleederen ende an-
ders,gewapent met Knuppels,lange Houten ende
ander Geweer, haer hebben verftout.de Pachters,
zijnde met haer drien, met gewelt fonder fpreec-
ken furieufelijcken aen te taften, de felve ilaende,
ftootende ende werpende met fulcken macht en-
de force , dat den eenen aen fijn rechter Been feer
is getroffen ende gequetft.ende eenen anderen fy-
nen ilinckeren Arm in ftucken geflagen, ende foo
fy niet ontvlooden waren, foudenhaernaeralle
apparentie doot geilagen hebben�, welcke gewelt-
dadigheyt alfoo niet en mach ongeftraftblyven,
maer daer tegen behoorlickmoet werden verfien.
Oock tegen die van het Dorp daer onder fulcken
moetwil endegewekdaet is gepleeght.fonder dat
men weet dat fy tot ontdeckinge ende weeringe
Van dien yets hebben by gebracht. Waeromme,
SOO IS T, dat gemelten Rade van State heeft
goet gevonden by provifie tenigh van 't Volck te

-ocr page 1334-

Interpretatie van *t Placaet vande Thienden. i66t

,661

jfaerfcboumnge, ftaer by alledegeene die eenige Domeynen, &c. pretenderen

enk lefitten inden Lande van Brabandt, report van de/en Staet, helafl werden hare originele Oftroyen,
als anders, over te hengen, In date den 15 Juli) 1661.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
l fullen fien ofte hooren lefen,Saluyt. Al-
' foo Wy, reprefenterende den Hertogh
van Brabandt, over de Steden endePJaetfen on-
der defen Staet gehoorende, in ervaringe komen,
datby eenige Steden, Vafalien, Ingefetenen ende
Onderdanen inden voornoemden diitriire van
Brabandt, door verfuym, mifleydinge, abuys,col-
lufie ,ofte anderfints, van Onfe Officieren, Rertt-
meefters, of andere onfe bedienden, onfe Rega-
lien, Leenen, Domainenende Heer�jckheden,ge-
incorporeert, ghefp�ft, gheufurpeert, in 't geheel
ofte in deelen tot haer ghetrocken, ofte veralie-
neert,by overgifte, mange�nge ofte anderfints,
oock aen Kloofters, Kercken, Capellen, ofte an-
dere doode handen, Paftoryen, Scholen ende
Arme-Huyfen gheapp�ceert, oock Keuren gbe-
maeckt, Officieren ende bedienden aen ghei�elt,
Rivieren ofte gemeeneHeere Wacerloopen-ghe-.
Hopt, ofte verleent, Schouwen gevoert, Heyden,
Vroenten, Broecken, Wildernifl�n, Moeren, ofte
gemeene Wegen uyt-gefteecken, gedeterioreert,
bebouwt, beplant, ende het Hout daer op ftaende
afgehouwen hebben,onder pretext van te betalen
aen Ons eenen geringen Chijns ofte Recognitie,
ende daer by noch dage�jcx continueren,Tonder
daer toe alvoorens van Ons, ofte de Hartogen,
ofte Hartoginnen van Brabandt in der tijdt, fpeei-
alick verkregen te hebben Odrroyen, Brieven ofte
andere wettige Titulen. SOO lST,datWy,
omrne daer inne, tot confervatie van Onfe voor-
gheroerde Regalien, Domainen, Heer�jckheden,
&c. te voorfien, Laften ende bevelen, foo als Wy
laden ende bevelen by defen alle Onfe Steden,
Vryheden, Vafalien, Heer�jckheden, Dorpen,
Gehuchten,Kercken,ende andere die het aengaen
mach, ofreeenigh recht op onfe voorfz Regalien,
Domeynen, Heer�jckheden, Heyden, Vroenten,
Broecken, Wildernifl�n, Moeren, ghemeene We-
gen , of anders pretenderen ende befitten, dat iy
binnen den tijdt van twee Maenden voor de In-
neemfche, ende vier Maenden voor de Uy theem-
^lc«e, nae de publicatie defes» aen den Raed�van

State der voorfz Vereenighde Nederlanden, om
aldaer geregiitreert te werden.fullen hebben over
te brengen de originele Octroyen, Brieven ende
Verlyen, die fy,ofte hare Voorfaten van Ons, ofte
de fucceffive Hartogen of Hartoginnen van Bra-
bandt inder tijdt ,eenichfints bekomen , ofte ver-
kregen mochten hebben, omme daer by , byuyt-
ghedruckre Texten aen te wyfen, ende te doen
blijeken dat haer 't gene fy uyt onfe Regalien,Do-
meynen , Heer�jckheden, Heyden, Vroenten,
Wildernifl�n, Broecken, Moeren, of anders befit-
ten, ofte oock hier bevoorens vervreemt ofte ver-
handelt mochten hebben, wel ende te recht by
Ons, ofte de Hartogen of Hartoginnen in der tijt
aen haer verleent ende gegeven is geworden: Al-
les op pene den voorfz tijdt verftreecken wefen-
de, daet van voor altijdt verfteecken ende ghede-
priveert te zijn. Verfoeckende den welgemelten
Raedt van State, den inhoude defes naer haer for-
me ende inhouden ter executie te leggen , ende
doen leggen: Ende vordersden Rentmeefter van
Onfe Domeynen, ende den Advocaet Fifcael
van Brabandt,ende andere Officieren des het aen-
gaen mach, daer toe houden ende belailen, datfe
haer defen aengaende exacle�ck fullen informe-
ren, ende doen ende laten informeren, ende tegen
de gebreeckige ende Ufurpateurs procederen nae
behooren. Ende op dat een yeder hier van ken-
nifl� mach bekomen, ende geen onwetentheyt en
pretendere, foo ordonneren Wy, daE defen al-
omme inden voornoemden Lande ende Hartogh-
domme van Brabandt, onder defen Staet ghe-
hoorende, fal werden ghepubliceertende gheafrK
geert daer men ghewoon is publicatie ende affixie
te doen. Gegeven inden Hage, onder onfen
Cachette, Paraphure, ende de Signature van�
onfen Griffier, op den vijf en twintighften Julij
fefthien-hondert een ende tfeftigh. Was ghepa-
rapheert, W. Royer,^yV Onder ftondt, Ter Ordon-
nantie vande hooch-gemelte Heeren Staten Ge-
nerael. Geteeckent, In abfentie vanden Grif-
fier , /. Spronffen. Zijnde op 't fpatium ghedruckt
h�t Cachet der felver Heeren Staten, in rooden
WaiTche.

%!olutie vanden%aedt van State, behelfende interpretatie vant Tiacaetvan

den zj Mey 1661. no�pende de Thi�nd�nhier loven Col. x6 $ 5. gedruckt. In date den 3,7 f ulij 1661.

&Wm 0°^r komende dat e�higl� difpuyt vak

!ΙοΙ1⁰�^ν6Γ ^^ec ^^acaec vandenfeven en,twin-
^^tighften Mey leftleden, raeckende. ^e

menden, fpecialijck over d� Tudicature/yar�de
�°vale ende DomainialeLandts Thienden. $00
« nae deliberatie g�et ghevonden te verklaren,
«at de meeninge niet en is, by't v�oriehrev�lPla-
aad ^Van ^fulcke ^voori"^ey^de Thienden eenige y'er-

aennge te maecken , tnaer decalangie%0S0

dicature te laten blyven aenden Rentmeefter, en-
de die vanden Leen ende Thol-kamer tot 's Her-
tog�n-Bofch, foo als van oudtsis gebruycke�jck
geweeit- Daer nae een yeder des aengaende hein
heeft te reguleren. Livius van Scheltinga,""

Accordeert roettet Regifter.

/. fyckbergh

�jiMlKx

\y.n τ.ηΛι. '!'.;.. ■:

yyyi

;Π ι;

■Λ; ,v nu «nou > ■.:■■)(> \h':K� / upti,fu»»f�.'

Placaet)

-ocr page 1335-

Byvocghfel van eenige Placaten»&c,

ι66}

'664

Tlacaet, tegens de Equipagien van uyth�emfche '�^jitien op Tortugyfcfa

Commiffien, mitfgaders verhdt aen defer Landen Ingefetenen op foodanige Schepen dienende. /_n ^
den Z9 Juli] 1661.

ghetr acteert ende geftraft te werden. Ende von
lbo veel de Ingefecenen defer Landen aengaet i
hun op eenige Schepen, met.PortugefcheCom
miflie dienende, hebben begeven,'t zy uyr p_0rtu"
gael, ofte andere Landen varende, hun binnen den
tijdt van drie Maenden naer de publicatie defes
foodanigen dienft fullen hebben te onttrecken'
ende tot andere gheoorlofde dienften vervoegen'
op poene van naderhandt daer op gevonden, ende
verovert wordende, fonder eenige genadeletter
doot te werden geftraft, met confifcatie van alle
hare goederen, ende niet bekomen, of gevangen
wordende, op pcene van eeuwigh banniffement
ende confifcatie als vooren. Ende op dat niemant
hier van eenige ignorantie en hebbe te pretende-

fen.vangehtuifeenniet't guheyfcheeygfendgee�elv

ren

Staten, Gecommitteerde Raeden, ende Gedepu-
teerde Staten vande Pro vintien refpeftive van
Gelderlant ende 't Graeffchap Zutphen, Hollant
endeWeft-Vrieflant, Zeelant,Utrecht,Vrie(]ant,
Over-Yflel, midtfgaders Stadt Groeningen ende
Ommelanden, ende allen anderen Jufticierenen-
de Officieren van defe Landen, dat fy defen onfen
Placate van ftonden aen alomme doen verkondi-
gen,publiceren ende aiflgeren in alle plaetfendaer
lulcks noodich wefen fal, ende menghewoonis
foodanigen publicatie ende affixie te doen. Laften
ende'beyelen voorts de Raden ter Admiraliteyr,
de Advocaten Fifcaels, midtfgaders Admiraels,
Vice- Admiraels,Capiteynen,Offieieren ende Be�
vel hebbe re η, defen onfen Placate nae te komen,
ende doen naer komen, Procederende endedoen-
de procederen tegens de Contraventeurs van
dien, fonder oochluyekinge, faveur, diifimulatie
ofte verdrach , want Wy lulcks alfoo ten diende
vanden Lande, ende ten beften vande goede Inge-
fetenen van dien, bevonden hebben noodich te
zijn. Aldus gedaen ende gearrefteert ter Verga-
deringe vande ho�ch-ghemelte Staten Generael,
inden Hage den negen en twintighften Julij 'i6ii.
Was geparapheert, B. 1. Mul�it t�edie Leemcwjlt?'
Onder ftont, Ter Ordonnantie vande felve. Ge-
teeck�nt.A'. Ruyfch. Zijnde �p 't fpatium gedruft
het Cachet der felver Heeren Staten, in roodee
Waffche.

ftouten, felfs tegens de Placaten ende bevelen
van haere Souverainen ende wettelijcke Overig-
heyt, Commifi�ente nemen vande hooghgemelte
Kroone, ende in andere Landen Equipagie te
doen, ende Volck te werven, om daer mede de
Schepen ende goederen der Ingefetenen defer
Landen te nemen, ende berooven , ende dat oock
felfs eenige Ingefetenen ende Inwoonders defer
Landen hun verftouten haer perfoonelick op foo-
danige Schepen te begeven, ende laten employ�*
ren, zijnde faecken die vigoureufelick tegen ghe-
gaen , ende naer meriten bejegent ende gheftraft
behooren te worden. S O O IS Τ , dat Wy ge*
negen zijnde daer inne te verfien, ende gebruyo
Jtende de macht die wy van Godt den Heere heb-
ben ontfangen, nochtans met de meefte modera-
tie doenelijck, om alle klachten ende exceptien
voor te komen, goet gevonden ende gerefolveerc
hebben, alle Ingefetenen ende Onderfaten van
de Naburige Coningen,Princen ende Potentaten,
onfe Vrunden ofte Geallieerden , by defen re
waerfchouwen, ende af te manen, ghelijek wy de
felve waerfchouwen, ende af manen midts defen,
van eenige der voornoemde Commiifien aente
nemen.om uyt krachte van dien eenige Equipagie
buytenhet meer-hooglvgemeke Rijck van Por-
tugael, tegens defen Staet te doen, ofte daer op in
Zee te gaen, op poene van daer over achterhaelt,
ende geattrappeert wordende, als Zee-roovers

Tlacaet vande Statm van Hollant, tegens het in brengen van vrtmde Mtfa

met Mereken van Meffemaeckers alhier. In date den Ι Auiufli 1661. . ..

Lande'van Hollandt ende Weft-Vrieflandc l«et
onthoudende , hare MeiTen te mereken ghewoo»
zijn, bfte oock op d� felve M�iT�h flaen de\W"
hen van Steden ende' Dorpen binhen onfen Laⁿ*
de gelegen, ommealio de voorfz vreemde >Ρ<�^ηyo�r degeene die binnen den voorfcyden.Lanw
g�maeckt zijn te d�en paiT�ren,,"wae'r dooralloo
onfe goede Ingefetenen haer met Meile-maecKe
geneeren.de, in haerluyder Neeringe werdenvc�
kort, het welckalfo niet en behoort. SOO w '

E Staten van Hol landt �rhde Weft-Vrief-
(landt, Allen den geerieri die d�f�rf. f�li�ti
fien ofte hooren lefen/Saluyt. �tKE'N
Τ E WE Τ E Ν, Alfoo Wy in ervarihge
komen, dat niet alleen by de, MefTe-maeckers tot
Solingen.ende andere Plaetfen buyten hetdiftrift
vande Vereenighde Provincien,maer oock binnen
deielve Provinci�n, ondernomen werthareMef-
fen te mereken met foodanige Mereken, daer me-
de de Meffe-maeckers binnen den voorfz onfen

i Λ

-ocr page 1336-

f�f Aenbrengen der pretenfien jegens PorcugaeL %666

. , \yy daer tegens willende vooriien, wel ex- j helft, foo vande Meifen als de voorfz boeten, ten
.... .,�, \;:,u\^n ,.,,λ,* ,^,Κί ,-.,■! .�,.. ...,;«� behoeve vande geene die de fel ve Meifen fal on t*

decken, ende d'andere helft ten profyte van den
Officier die de calange doen fal. Ende ten eynde
niemandt hier van ignorantie en pretendere , ne-
maer een yeder weten moge, waer naer hy hem
hebbe te reguleren, Laften Wy dat defen fal wer-
den gepubliceert ende geaffigeerr, aiomme daer
het behoort.ende in gelijcke gelegentheden te ge-
fchieden gebruyckelijck is. Gedaen inden Hage,
onder onfen grooten Zegel, op den eerden Au-
guitidesJaersonfesHeerenendeSalighmaeckers
feithien-honderteen'en tfeftigh. Ter Ordonnan-
tie vande Staten. Herh¹' van Beaumont.

ffILWud

fubiicatie, noopende het aenbrengen derpretenfien, jegens die vandeVorttt-

gyfche Natie in Brazil, inconform�t�van het z$ Artijckel van 't Traftaet met Portugael. In date
den ι o Augufli 16 6Ί.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
jderlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Dat naede-
mael by het vijf en twintighfte Artijckel van het
Iraftaet van Vrede den feften defes,tuifchen den
Coningh ende deCroone van Portugael tereen-
; re, ende defen Staet ter andere zyde, ghemaeckt
; ende gefloten, is geftipuleert ende bedongen, dat
foo verfcheyde Ingefetenen der voorfz Veree-
ghde Nederlanden, 't zy van wegen de Weft-
klifche Compagnie, 't zy oock van andere we-
κπ,ίοοίη Brazil, als mede in Portugael felfs. en-
I de andere Landen vande hooghir-ghemelte Co-
�ingh, hare vafte goederen, ende oock niet wey-
jige fchulden als noch hebben leggen ende uyt-
I ftaen: Ende het oock konde wefen dat de Onder-
danen van den hooghir-ghemelten Coningh van
Portugael, welcke in Brazil woonachtigh zijn,
ι oliealdaerghewoont hebben, gelijcke adtie heb-
I bte inf�tueren in 'tghebiedt ofte op de Ingefe-
] tenen van de�� Vereenighde Nederlanden. Soo
iswederzijdtsveraccordeertende verdragen, dat
| «vafte goederen, voornam�ntlijck Landeryen,
Huyfen, Suycker-Molens, aen de voorgaende
Pofl�iTeurs fullen werden gereftitueert, ende dat
Μ de uytftaende fchulden by de Debiteurs ten
Ipoedidiiten fullen werden voldaen. Ende de-
Ne mede den Ambaifadeur vanden Coningh
"πPortugaelverklaert heeft, dat hy met ghe-
Jjoechfame laft voorfien is, omme met eene min-
p'cke compofitie af te maecken foo de re�le als
Fperfbn�le aclien, welcke den Ingefetenen van
Γ ^v«eenighde Nederlanden uyt dien hoofde
pgen competeren, dat daer omme, op dat in den
oorfz gevalle aen die gene, welcke daer by gein-
Hl ²ⁱJⁿ' fonder eenige uytftel ende moeye-
I «eyt, doore�ri eq�ipollent voldoeninge ghe-
P,^eriWerde, allede felve afti�na�nden wel ghe-
Γ ,^Cen,^AmbaiTadeur yanden Coningh van Portu-
%a ^en ^deni:l)^<3I^:_!^!van twee Maenden fullen
liVr" ^0Ver S^e'^e^^r^-^z�ⁿde by inventaris in ge-έ
Ufo \'^'^1e^^e'^t v,^meC v�rkldririg� vanden o�r-
\ifai' ^ende �ocumenteh met welcke die
^v ⁿ ^konnen bew�fen wt>rden, end� dat verders;

ofte by particulier verdrach met die gene die fulcx
aengaet, ofte by een generael Accordt tuifchen
den hooghft-gemelten Coningh, ende de hoogft-
gemelte Staten vande Vereenighde Nederlanden,
temaecken, de felve met de betalinge vaVeene
geit fomme t'eenemael fullen moeten werden af
gedaen. Maer indien over de voorfz acti�n, 't zy
in 't gheheel, 't zy ten deele, binnen den tijdt van
fes Maenden , op de voorfz maniere niet konde
werden over een gekomen, foo fullen als dan, ten
eynde alle de gefchillen, die over de deuchdelick-
hey t, gerechtighey t ende waerdye der aftien,we-
derzijts gemoveert komen te werden , ende daer
uyt te fpruyten, gheheelick mogen werden afge-
fneden ende wechghenomen, van weder-zyden
geconftitueert werden drie Commiilarifen, welc-
ke naer 't verloop vanden tijdt van achtien Maen-
den , op dat de Inwoonders van Brazil daer van
kenniife mogen hebben, ende tydelick ghewaer-
fchouwtzijn,tot Lif bon moeten by een geroepen
worden, ende te famen vergaderen,voorfien zijn-
de met macht ende authoriteyt, die hun oock
fpecialijck ghedefereert wort by defen, omme te
ontfangen ende examineren alle aftien dieghein-
tenteert worden over onroerende goederen ende
fchulden, oock omme in Rechten tedachvaerden
alle Schuldenaers ende Oppofanten.ten eynde fy
de felve adtien fullen hebben te debatteren , ofte
hare faecke te defenderen, indien het haer rooge-
lick zy. Daer en boven wert aende voorfz Com-
miifarifen ghedefereert de authoriteyt, dat fy de
Oppofanten gehoort hebbende, ofte de felve niet
comparerende, regens de Defaillanten fullen mo-
gen Sententie geven, foo als naer Rechten ende
billickheyt behoort, recht doende de piano, {ondet
te gebruyeken eenige gewoon�lijcke maniere van
reqhtSTpleginge, ende gantfcheliek ter zyde ftel-
leride alle omwegen om de faecken trainerende te
houden. Sullen oock de ho�ghft-ghemelte C �-
ningh ende Staten beforgen, dat metter daet ghe-
preneertwerde, endevolkomentlijckzijnefT�<�fc
kome te forteren alle het gene dat by wederzijiks
Commilfarifen fal -worden gedecerneert ende ge-
pronuncieert', doende terftontende fonder dilay
door bare Minifters de Decreten ende Sententie η

8. F iij yande

-ocr page 1337-

Byvoeghfel van eenige Placaten,&c.

i66j

U61

worden gerefumeert, ende by minneiick ace �
ofte decifie by meerderhey t van ftemmen fal �
den getermineert. Wy dêrhalven, naer ryp_e?"
liberatie, huyden onder anderen eoet aevL�/'

yande Comm'uTarifen ten vollen executeren, in
fulcker voegen, dat de geene die komt te fuccum-
beren aen denTriumphant terftontgheheelijcke
ende volkomentlijcke fatisfaótie geve. Ende in-
dien aen de voldoeninge eenigh ghebreck bevon-
den wierde, foo falden Coninghfelfs, endede
Staten haer verobligeren ende verbinden, gelijck
fy haer verobligeren ende verbinden by delen,dat
alle het felve gebreck uyt hareeygene middelen,
ende tot haeren kofte lal worden vergoet ende
voldaen, by foo verre het blijcken fal, dat door
verfuymde, ofte door ongebruyckelijcke ende
ongevvoonelijcke executie is veroorfaeckt gewor-
den, dat de Sententien vande Commiflarifen haer
effèa: niet hebben geforteert. Vorders by aldien
quame te gebeuren, dat door gelijcke weder-
zijdtfche verdeeltheyt der Rechteren, ende ver-
fchil der ftemmen, de geintenteerde aftie by
CommifTarifen niet konde werden af gedaen, dac
als dan de felve, ofte met gemeene, ofte met de
meerdere ftemmen eenen Super-Arbiter fullen
verkiefen. Ende oockin dat geval foodanich on-
der malkander verfchillende, dat de voorfz ver-
kiefinge van een Super-Arbiter, of met gelijcke,
of met meerdere ftemmen,niet konde werden vol-
bracht, foo fal de difcrepantie onder haer by 't lot
gedirimeertworden�. Ende dat naer de verkiefm-
ge vanden Super-Arbiter, de felve op defeofte
die maniere gefchiet zijnde, de faecke door den
felven te famen met de voorfz Commiffarifen fal

hebben daer van mits defen aen allen Onderf.»

ende Ingefetenen der voorfchreve Veree

nigb

bde

Nederlanden kenniflè te geven, ten eyndedatf
luyden in gevolge van 't gene voorfchreve is, |_laL"
pretenfien mogen aen geven aen de refpeft

Magiftraten van hun reflbrt, de welcke de fel_Ypretenfien alsdan aen ons fullen hebben over \
fenden, Verfoeckende daer omme de Edele Nk
gende Heeren Staten, Gecommitteerde Raden
ende Gedeputeerde Staten vande Provinciën re'
fpeftive van Gelderlant ende 't Graeffchap 2_ut!
phen, Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Zeelandt'
Utrecht,Vrieflandt,Over-YiTel ende StadtGroe!
ningen ende Ommelanden, de Hoven van Ju.'
ftitie, ende Regeerders in Steden ende ten platten
Lande, defeonfe Publicatie ter plaetfe daer lubt
gewoon is gedaen te werden, te doen afkondiaen
ende aen placken. Aldus ghedaen ende gearre-
fteert ter Vergaderinge vande hoogh-ghemelcc
Staten Generael, in 's Graven-Hage, den thien-
den Augufti fefthien-hondert een ende tfeitigh.
Wasgheparapheert, /. Schulenborgh ,«� Onder
ftondt, Ter Ordonnantie vande fëlve. Geteec
kent, N, Ruyfch. Zijnde op 't fpatium ghedtuckt
liet Cachet derfelver Heeren Staten, inroodea
Wafföhe.

Ordonnantkn, volgens mlckfalle Luyden ten ^Platten Lande van ��&�

tuoonende, inplaetfe vanden Impofl van het Zout, hun fullen hebben te reguleren. In date den i(>Fc�
Ituarij i6$$.ende6 September ï66i.

I Voorts alle degéenen die met hare han-
den endearbeyt de kofi moeten winnen,
finder te hebhen eenige Koeyen, Knechts
pft Meyfensfiock geenerhande Ambach-
ten met Knechts ofte Winckel en hou-
den , fullen voor haer e Confumptie van
Zout betalen ■------ ' ---- ��.

Die vanden Armen leven,fullen vandefcnlmpolt
vry 2ijn.

Ende fullen gehouden zijn alle fes Maenden aen |
den Pachter ofte Colle&eur over te brengen j
den nomber van de Melck-Koeyen, als boven
gefpecificeert.

De geene die in ghebreecke blyven, van tovöj
brengen wel ende getrouwelick te doen.ft^
t'elckens daer mede verbeuren de fontf»^e1thien guldens.

Alle onwillige betaelders fullen met hcerlij^cende parate executie gedwongen werden.

Ten laetften, fullen de Pachters van defen¹"¹;
poft gehouden wefen alle fes Maenden beo» ^
dagen te houden in alle Parochiale D⁰^"^ �
weten, in foodanige Dorpen alwaer een Par«
Kercke is, in coaformite' vanden eerftcn (0^ ]

Ie maer een ofte twee efFecVi-
ve Melck-Koeyen hout, fal
alle fes Maenclen voor de
Confumptie van het Zout

vj ftuy vers.

betalen

Die drie Melck-Koey en houdt.alle fes
Maenden

ix ftuy vers.

Die vier Melck-Kocyen houdt, alle
fes Maenden ■� -------- �- xijfluyvers.

Die boven de vier Melck - Koeyen
houdt, fondcr op het vorder ghetal
regard te nemen, alle fes Maenden-xv ftuy vers.

Alle Huyfgefinnen geen Beeflen hou-
dende , ende die haer laten dienen
van Dienft-knechten ofte Dienft-
niaegden, levende op haer Renten,
alle fes Maenden ~~� �~~-------- � ftuy vers.

Alle die geene die buyten ten platten
Lande Zout verkoopen , eenigh
Ambacht � met Knecht ofte Knechten,
Meyt ofte MeyJjfens,oüc Winckel hou-
den, maer geen Melck-Koeyen
hebbende, fullen voor haer Con-
fumptie van 't Zout betalen .-"��"? x ft uyyers.

-ocr page 1338-

%6i9 I^eg^ens '^c dragen ^van onbehoorlick Gew eer, &c.

4^70

de laetfte ende vernieuwde Ordonnantie van
j'Hoorn-B�eften, in welcke Parochiale Dorpen
f pachters heure refpeclive Colleereurs fullen

pacht-penningen te ontfangen, doch fullen aJ-
voor�ns de Ingel�tenen daer van tydelijck ende
beho�rlick hebben te waerfchouwen. Aldus ge-
daen ende gearrefteert inden Raedt van State,den
feilen September 1661. % L, Con�rs,"' Ter Or-

tnw ftellen, om op de gheprefigeerde fit

i«_pn die tm minden fes dagen aen den anderen

οψ^ι'' .:_____ι______ u�» _^�i,^___ι-----

! fullen moeten continueren, h

et r�cht vanhaer donnantie van den Raedt van State. /. EjcJtberg/i.

^i�iqoo.tiuj/ MjJ�i

,(?:■

^pliatienvanden)are i66i*wiqs*p > .� rvA,
. DevoorgaendeOrdonnantie vanden %6 februari; id^.wasgheparapheert by Thom.van Egmont vander
js'yenburch.

i^;�'i'ilj»iOiii3'/>'

.- .Ό0ei

ί Mi'S

. ;*} 3^hn

VjW:

flmi�vjegensMdragmvan o»hhoorlic{ Qeweer_y&c_t inden Lande van

Brabandt,ende Over-Maze, onder de/en Staet gehorende> &c. Jn date den 6 September 1661.

E Staten Generael der Vereeiiighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
(fullen fien ofte hooren Jefen, Saluyt.
"DOEN TE WETEN, AlfooWy
in ervaringe komen, dat inde Landen van Brabant
ende Over-Maze,onder defen Staet gehoorende,
ende voornem�ntlick inde Meyerye van 's Herto-
wi-Bofch , de doodc-ilagen feer frequent zijn,
ende dagehjeks toe nemen, fpruy tende uy t ghe-
bteecke van prompte ende ftraffe punitie vande
Delinquenten, onaengefien diverfch� Placaten
daer tegens ge�mane�rt. Dat oock eenige moet-
wilJig'e ende bo�fe Menfchen onderftaen bedeck-
lellckby hen te dragen Sack-Piftoolen,ende fom-
migeeen ongemeen fatfoen van Mefl�n, indefnee
hnckfeventhien duymen, ofte daer ontrent, daer
mede fy, alfoo ghewapent, de Luyden invaderen
endequetfen, niet alleen op de Weegen, maer
oock inde Herbergen, ende andere plaetfen in ge-
felfchappfen hen begeven, foeckende krackeel,
endeplegende alle moetwilligheyt, daer uyt dan
ontflaet gevecht, ende veeltijdts doodtflagen op
volgen. S O O IS Τ , dat Wy, hier op gehoort
lebbende het advis vanden Raede van Brabandt,
Tillende daer tegens verfien , hebben gheordon-
fieert, geftatueert ende verboden, gelijck Wy or-
c'onneren, ilatueren ende verbieden wel exprefle-
fck by defen, dat niemandt voortaen fich fal ver-
vorderen meteenige Sack-Piftolen (uytgenomen
wie Officieren in t fungeren van hunne Oificien,
tot hender verfeeckeringe) ofte met foodanige
hnge MeiTen, ofte ander onbehoorlijck Geweer,
Mi bedecktelick, ofte openbaerlick.te wapenen,
*e over fich te dragen, op pene dat by foo verre
graant metter daet daer op bevonden wert, ofte
">« loofwaerdige Getuygen bewefen kan wor-
«nfulcks gedaen te hebben, voor d'eerfte reyfe
"'verbeuren vijftigh guldens, voor de tweede
*'e hondert,ende voor de derde reyfe twee hon-
^c*^rt guldens, boven banniffement voor eenige ja-
1*1 ier difcretie vanden Richter. Ende by foo
^erte yemant met een Sack-Piftool op, ofte naer
2 ander fchiet, ofte een foodanigh Mes als
Onz is, ofte ander onbehoorlijck Geweer op,
-e tege_ns yemant treckt,'tzy hy den felven daer
^equetaofte niet, dat foodanige, boven de

lend !^0mme ^van ^Cwee hondert guldens, noch
jl ,^en ^]y^ve geftraft fal werden naer exigentie van

twee hond�rt guldens niet en konde op brengen,
ende betelen, tjeri Richter de voorfz Lijf-ftrarT�
fal hebben te verfwaren. Voorts ordonneren ende
ilatueren Wy mede, dat foo wanneer yemant op,
ofte tegens een ander treckt een gemeen Mes,'tzy
hy daer mede yemant grieft of niet, fal verbeuren
vijfen twintigh guldens, gelijck oock verbeuren
fal dieyemandt dreycht met een fwaerder handr*
't zy ftock, Kan, ofte anderfints te ilaen, fchoofll
hy den felven daer mede nieten raeckte ofte
quetile. Ordonneren wyders, dat foo wanneer
in eenige Herberge twiil ofte kyvagie komt te
ontftaen, 't ware tui�chen de Gelaech-genooten
onderlinge, ofte tegens andere Perfoonen, nies
zijnde vanden gelage, fullen de Weerden erid�
Weerdinnen, mitfgaders de andere aldaer prefent
wefende, terftont alle debvoir doen, omme de
felve gefchillen ende twiflen neder te leggen ende
beletten, houdende den eenen yande Twiflers by
henluyden, endeden anderen uytten Huyfe ©fte
Kamere doende vertrecken, ende daer toe voorts
gebruyekende alle andere bequame middelen , als
fy beft vinden fullen te behooren, in fulcker voe-
gen , datter geene doodtflagen en gefchieden, op
pene foo verre aldaer eenigen dootflach gebeurt,
ofte dootfteecke binnen den felven Huyfe gege-
ven wierde, alwaer 't foo dat den Gequerften ter-
ftont, ofte ten felven Huyfe niet en overlede, dat
de felve Weerden ofte Weerdinnen, dit voorfz
debvoir niet gedaen hebbende, niet en fullen bin-
nen den tijdt van driejaren daer naer vermogen
Herberge te houden, Wijn ofte Bier te tappen,
noch in 't felve Huys, noch oock in eenige ande-
ren , op de verbeurte van vijftien guldens, ende
ander arbitrale corre&ie. Inde Ketmiife, Bruy lof-
ten, Danfingen, ofte andere publijcque Vergad�-
ringen,die op de Dorpen ende ten platten Landen
dickmael ghefchieden, foo wanneer daer eenige
queftie over komen fal, willen wy, dat een yege-
lick hem employere, omme ten beften te fpreec-
ken, doende vertrecken ofte fequeftreren den
genen die eerft eenich gefchil beginnen fal,fondec
den geenen die in twiften zijn, tot vechten op te
royen , op pene van arbitralick geftraft te worden
naer exigentie ende ghelegentheyt vande faecke.
Ende om alle queftien, ongerief ende doodtflagen
in de felve Vergaderingen te beter te beletten,
verbieden Wy eenen yegelijck aldaer te komen
mette voorfz ef andere onbehoorlijcke ofl�nfive
wapenen, op pene van de verbeurte van de felve

wa-

�tdonneren ende ilatueren mede, datin
eenige Delinquant de voorfz fomme van

gevalle

-ocr page 1339-

2�71

Byvocghfcl van ee

16-Ji

pe ende byilaht doen, decernerende de γ₀noemde "Dacchfels, decreterende de default/*
endejugerende 't gene in goede Juilitie fybeyj?'
den fullen te behooren. Wel verftaende, dat,W
wel by contumacie vanden Delinquant h_unnegoederen verklaert waren geconfifqueert,cnf 1
totdeverkoopinge van hunne onroerlijcke goe
deren niet geprocedeert werden totten eynde:_Va»
het Jaer, naer d� executie vande Brieven van per
fonele dagingedaer op verleent. Ende foo ^,,"
neer d'Officiers ende Wethouders in't gene voor"
fchreve , ende elck poinfr fonderlingh f_u|u
conniveren , onachtfaem ofte negligent_;\vefen
fullen t'elcke reyf� verbeuren de boeten van fe!
flich guldens, ende arbitralijck gecorrigcertwo_f.
den. Ende fal den Advocaet Fifcaelende P_r0Cu.
reur Generael vaflden Rade van Brabandt.derfel,
ver henlieder faulten endeonachtfaemheyt/im.
pieren tot haerlieder koften, ende procederen
tegens de Delinquanten by apprehenfie, daginge
endedefaulten,gelijckom andere deliften depen-
derende van hender Officie : Omme welckecon-
niventien ende onachtfaemheyt te beter teont-
decken,ordonneren wy wel exprefl�lick aen allen
onfe, ende oock onfer Vafallen Officieren, dat
wefende onder henluyder diilridl eenigen doodt-
flach gefchiet, fy 'tfelfde terilont, immers binnen
veerthien dagen daer naer fullen laten weten aen
de opgemelten Raede van Brabandt, haerlieder
overfeyndende ten felven fine Copieanthenticq
vande informatie, ende A�l� vanfchouwingeals
vooren,mitfgaders vanden Inventaris vande goe-
deren vanden Perpetrant by henlieden genomen,
ofte gedaen nemen als vooren, omme daer mede
gedaen te werden fulex als behooren fal, op pene
dat den voorfz tijdt van veertien dagen overilre-
ken zijnde, de naerlatige Officieren voorde eerfte
reyfe fullen verbeuren vijftien guldens,ende foo
verre fy gelijcken tijdt laten overflrijcken voorde
tweede reyfe hondert guldens, ende de derde rey-
fe latende mede veerthien dagen pafl�ren, fullen
verbeuren twee hondert guldens, ende tot dien
defafto van hunne Officien vervallen zijn: Alle
welcke voorfz penen fullen promptelijck moeten
ghenamptifeert ende betaelt worden, alvoorens
yemandt daer tegens in oppofitie ontfangenM
mogen werden,ende fal den AenbrengerdaetY2»
hebben een derde part, ende d'Officier om des te
diligenter te zijn, twee derde parten 5 Weiver-
itaende dat van de penen hier vooren jegens ds
naerlatige Officieren ende Magiflraten gheww-
eert, een derdepart aenden Aenbrenger ,enoV
twee reflerende derde-parten tot profijte van
Hooge Overigheyt fullen werden geconverteei:.
Ordonnerende den Advocaet Fifcael ende l to ^
reur Generael vanden meer-gemelten ^RJ^ede^.
Brabandt tot invorderinge vande voorfz ψ <
tegens de gebreeckige Officiers ende Mapl»*»

wapenen, ende die boeten van twintigh Carolus
guldens. Ende hoe wel in 'tfaiftvan dootflagen
geenen capitalen lijfflrafl� en valt, dan tegens den
genen die den doodtfleeck gegeven ende geinfli-
geertheeft, ordonnerenj ftatuerenende willen
wy nochtans, dat geflraft fullen worden met ban-
nifl�ment, ende anderen arbitraire ilrafT�n.alle die
geene die den aflyvigen gequetfl ofte gewont ful-
len hebben , hoe wel dat het bleecke dat fy hem
de dootwonde nietgegeven en hadden. Ordon-
nerende aen alle Officieren, foo wel onfe, als van
onfe Vafallen, in de Steden ende ten platten Lan-
de, terilont naer de gefchiedenuTe van eenen
doodtflach, met affiflentie van twee vande Wet,
ende eenen G riffier, Secretaris ofte KJercq, het
doode Lichaem te vifiteren ende fchouwen, ende
daer af pertinente Afte te maecken, midtfgaders
te houden particuliere informatie op de perpetra-
tie van dien, met alle circumilantien, hoorende
op den Eedt alle de geene prefent geweeil zijnde,
ofte daer af anderfints wetende te fpreken, het
zy dat fy zijn van haerlieder Jurifdiclje ofte niec,
defelve daer toe bedwingende by arreile, geit-
boete ende anderfints, foo fy bevinden fullen te
behooren, alles op pene van te verbepren vijftigh
Carolus guldens, ende arbitrale corre&ie. Eenen
doodtflachghedaenzijnde, fullen de Officieren
terilont alle neerilighey t doen, om den Delin-
quent te vangen, omme Juititie daer over te doen
fefchieden: Ende indien fy den felven niet en
onnen bekomen, fullen in aller diligentie adver-
teren den Officier vande Plaetfe daer fy weten
fullen dat den Delinquant vertrocken is,ende niet
te min doen beilaen,ende in handen vande Juilitie
ilellen, op goeden ende oprechten Lnventaris,alle
de goederen, foo meuble als immeuble, liggende
ende bevonden onder henlieden Jurifdidtie, de
fehe fequeiireren ende doen regeeren door een
bequaem Perfoon, by de Wet daer toe te ilellen,
ende den felven Inventaris bewaren mette boven-
ghefchreven informatien, ende indien fy weten
eenige goederen den Deljnquant toe behoorende,
buyten henlieder Jurifdictie, fullen daer af den
Officier van aldaer ad verteten, omme by hem ge-
lijcke debvoir van faifuTiment ende Inventaris, fe-
queilratie ende regieringe gedaen ende gemaeckt,
ende den Mven Inventaris by hem binnen veer-
thien dagen aenden Officier vande Plaetfe daer
het farft gebeurt is, over gefonden te werden, op
pene dat in gevalle van eenige oochluyekinge en-
de onachtfaemheyt in de voorfeyde apprehentie
ofte advertentie, fy van hunlieder Officie ghepri-
veert fullen werden, boven de amende van hon-
dert guldens,ofte andere arbitraire corre&ie,Ende
fullen de voorfz apprehenfien gedaen mogen
werden voor de doot, terilont naer dat de wonde
geinfligeert fal vvefen, tegens de Gevangenen ful-
len onfe Officieren,- ende die van onfe Vafallen
gehouden wefen in alle diligentie ende fonder ee-
riich vertreck te procederen, ende daer inne goet
debvoir te doen, op pene van arbitralick gheilrafc
te worden, ghelijck fy oock gehouden fullen we-
fen te doen, als den Perfoon onder henlieder Ju-
rifdi&ie niet en fal konnen geappreherideert wer-
den, by Edicten ofte Daechl�ls, waer toe wy wil-
len dat de Wetten endeMagiilraten hen alle hul-

fonder diflimulatie by parate executie ^teP^r _o0tf_z

ren, die oock in geene oppofitie tegens de v

tenzy

executie fullen mogen ontfangen wo
de felve de voorfz pene, mette kofle

gedaen, alvoorens hebben genamptiieerr.
op dat niemandt van 't geene voorfz ftaet,^
ignorantie en hebbe te pretenderen, ioo o ^
ren Wy dat publicatie van defen gedaen ^

-ocr page 1340-

Reglement noopende den Alblaflerwaert. 1674

1 in de publijcque Audi�ntie vande Rolle van
^cen _meer-gemelten Rade van Brabandt, ende
rts alomme inde Steden,Vry heden, Heerlick-
f den, Dorpen ende Plaetfen inden quartiere van
rabandc, ende Lande van O ver-Maze, refort van
. f_en Staet, met affixie ter plaetfe daer fulcks ge-
fuvckelijck is, want Wy 't felfde ten dienile van
L Lande alfoo bevonden hebben te behooren.

Gegeven inden Hage, onder onfen Cachette, Pa-
raphure ende de Signature van onfen Griffier, op
den feilen September 1661. Was geparapheert,
IV. v. Haren, ^v'� Onder flondt, Ter Ordonnantie
vande hooch-ghemeke Heeren Staten Generael.
Geteeckent, N. Ruyfch. Zijnde op 't fpatium ghe-
druckt het Cachet der felver Heeren Staten, in
rooden Wai�che.

Reglement, Ordre ende hfim�ie, voor Oijc^graef, Heemraden, Tenningh*

meefler ende Bode vandon A�blaffcrwaert t Mitsgaders op 't beleyt vande Regieringe ende admimjlrat'te
vande felve IVaerdt, met 't gene daer aen dependeert, In date den 17 September 166Ί.

DE Staten van Hollandt ende Wefl-Vrief-
landt, Allen den geenen die defe aengaen
fal,DOEN TE WETEN,datWy
ψ fuccei��velijck ontfangen hebbende de do-
leancien ende verfoecken eerit by Dijckgraef ende
Hooge Dijck-Heemraden, ende vervolgens mede
L't meerendeel vande Heeren, Ambachts-hee-
_ren ende Ingelanden van den Alblaflerwaert aen
onsghedaen, raeckehde verfcheyden qusilien
endeghefchillen, foo ten aenfien van 's gemeene
Landts Reeckeningen vanden voorfz Waert, als
lenaenfien vande Regieringe ende 't beleydt van
faecken over ende inde felve Waert te gebruyc-
|en, op den thienden Junij ende feilen Auguili
Mes loopenden Jaers, naer voorgaende delibera-
tie goet ghevonden hebben te committeren ende
teau&horiferenuyt het midden van onfeStaets-
gewyfe Vergaderinge, onfe lieve ende getrouwe
Abraham van Beveren, Heere van Baerendrecht,
Borgemeeiler der Stadt Dordrecht j Arent van-
derDuifen, Penfionnaris der Stadt Delft $ Nico-
laes vander GraefK Heere van Hoogeveen,Borge-
meefterder Stadt Goude; Hugo Boxel, Penfion-
naris der Stadt Gornichem 3 Cornelis van Nefch,
Borgemeeiler der Stadt Schoonhoven; ende
Jacob vander Nieu wftadt, Borgemeeiler der ftadt
Alckmaer 5 metonfen Raedt- Penfionnaris: mitf-
gaders nyt het midden van onfen Hove, Meeilers
Gualter de Raedt, ende Jacob vander Graeft
Raden ordinaris in den felven Hove, om de voor-
noemde verfchillende parthyen over de voorfz
liarediff�renten te hooren, ende de felve te veree-
nigen was't doenlijck, foo niet, te concipi�ren,
ende met onderlingh goet vinden van de felve
parthyen te arrefteren een Ac~le van fubmiifie, in
Krachte van de vvelcke de voorfz diff�renten by
�ale �ytfpraecke, op onfe approbatie, getermi-
leeftmochten werden-: Dat dien volgende de ge-
uite onfe Gecommitteerden op den feilhienden
Augufti leilledenende volgende dagen , daer toe
winen de Stadt van Dordrecht gevaceert, ende
® voorfz parthyen in 't lange gehoort, midtfga-
*ts naerluyder gefuilineerde ter eenre endeter
Q«ere zyde, met de ftucken ende Munimenten
Jadftruclie van dien over geleyt, ende de fchrif-
iijcke debatthen hinc inde daer op gedaen, rype-
|^c* geexamineert ende overwoogen hebbende,
lelve parthyen eyntelijck op den vieren twin-
|^cniten Auguili voorfz ten wederzyden alle hare

�vt Γ"¹⁶¹¹'^ende ^namentliJ^cli ^me^e de gefchillen
> ^net �uck Yande Reeckeningen refukerende,

gefubmitteert ende verbleven hebben aen de de-
cifie vande meergemeke onfe Gecommitteerden,
om daer inne te doen foodanigen �ytfpraecke als
fy tot nederlegginge van de meer-geroerde diff�-
renten, als mede ende voornamentlijck totver-
hoedinge van alle verdere difcrepantien ende 011-
eenigheden voor't toekomende, naer recht,reden
endebillickheyt, oock behoorlijck reguard ne-
mende op de Privilegi�n, Handtveften ende oude
Coilumen de voorfz Waerdt aengaende , ende in
de felve gebruyckt, ten meeften dienile ende oor-
baer van de felve Waerdt fouden bevinden te be-
hooren, ten eynde de Regieringe ende bedieninge
vande meer-ghenoemde Waerdt voortaen in alle
goede eenigheyt ende vrede, ten beften vande
geinterei��erden van dien gehanthaeft ende gere-
guleert moge werden $ Wel verilaende dat voor
foo veel aengingh de poften die in de Reeckenin-
gen fouden mogen werden gccontroverteert, den
DijckgraetT, Heemraden ende Penningh-meeiler
elck oock in 't particulier dien aengaende fouden
mogen in brengen, allegeren ende fuitineren het
gunt fyluyden tot hare d�fenfie fouden oordeelen
te dienen, ende dat daer op in de voorfz te doene
�ytfpraecke reguard foude werden genomen als
naer behooren $ alles op onfen believe ende onder
onfe approbatie. Endenaedemaeldevoorfchreve
partyen by de voor-geroerde Acte van fubmiifie
ons �pecialick verfocht ende gebeden hebben, dat
het ons believen mochte de voorfz te doene �yt-
fpraecke tot meerder vailigheyt ende aenfien van
de felve op onfen name te doen pronuncieren
ende uyt geven. S O O IS Τ, dat Wy genegen
wefende ter bede vande voornoemde Supplian-
ten , naer ingenomen rapport vande gemeke onfe
Gecommitteerden, in krachte vande voor geroer-
de fubmiifie, ende voorts uyt onfe fouveraine
macht, ten fine voorfz geordonneert ende gefta-
tueert hebben, ordonneren ende ilatueren by de-
fen de naervolgende Poinften ende Articulen,

I.
"p\At de regieringe ende bedieninge vanden
■^voorfz Waert voorts aen, als van ouden her-
kome, gheadminiftreertende waer ghenomen fal
worden door den Dijckgraef ende dertien H�oge
Dijck-Heemraden, met een Penningh-meeiler,
welckevoorfz Dijckgraef, ende Hooge'Dijck-
Heemraden, ten eynde de felve oock door hun
eygen intereil geporteert mogen werden ten be-
ften vande felve Waert, ende tot prxfervatie van
de Dijeken van chen by alle oceanen te vigileren,

3. G ende

-ocr page 1341-

Byvocghfel van eenigc Haeateru&c«

2675

1676

endeopdatdelngeerfden haer met des te meer-
der geruftheyt ende betrouwen op haere dire&ie
ende conduicle mogen verlaten voor 't toeko-
mende, ende voor foo veel de felve naermaels ful-
len werden in gekoofen , oock voor hare Perfoo-
nen in 't particulier, binnen den ringh vande
voorfz Waerdt,(de Landen van Arckel ende Via-
«en daer onder begrepen in 't reguard vande
Heemraden uyt den hoofde van de felve Landen
comparerende) behoorlijck gegoetfullen moeten
vvefen, te weten , den Dijckgraef ten minften tot
twintich mergen Landts, ofte in andere notable
vafte goederen, Heerlijckheden ende Jurifdidtien
daer onder ghereeckent $ Wel verftaende dat de
voorfz Landen of andere goederen in waerdye
fullen moeten efgualerenofexcederendefomme
van thien duyfent Caroli guldens; ende yeder
Heemraedt tot twaelf mergen,of aen andere vafte
goederen als boven , te famen waerdich fes duy-
fent of meer gelijcke guldens.

II.

Dat tot goede beforginge ende bewaernifi� van
de Dijeken, den Dijckgraef ende Heemraden
voornoemt gehouden fullen zijn met alle forgh-
vuldigheyt ende opmerekinge wjier te nemen de
drie ordinaris fchouwen in de voorfz Waerdt van
oudts gebruyekt ende geobferveert, te weten de
Mey keurfchouwe door het volle Collegie ghefa-
mentlijck of ongefcheyden, ende de twee fchou-
wen van Sint Jan ende Baefs-miffe, met hare nae-
fchouwen mede door het gantfche Collegie gefa-
mentlijck of by verdeelinge, naerdatdegelegent-
heyt van tyden ende faecken fal komen te ver-
eyfichen �, voor behoudens de Heeren ende Am-
bachts-heerenelck in hare Ambachten het recht
van voorfchouwe, volgens de oude Handtveften,
ende namentlijck van die van Graef Floris in date
den vierden dach naer Paeffchen des Jaers ι uyj.
ende van Hertogh Aelbrecht in date den xxvj.
April 1375.

III.

Dat op de Mey ende Sint jans fchouwemede
gefchouwt fullen worden de Knipfpooren op den
Hoogen-dijck, fonder dat van noode weien fal
eenige ftoup-fchouwen, of anderen in de Handt-
veften niet bekent, waer genomen of gedreven te
werden j Des dat in plaetfe vande ftoupfehouwen,
allen ende eenen yegelijck die ftoupen hebben,
geordonneert fal worden hare hoopen nevens de
ftoupen met Aerde te vermeerderen, 't zy de fel-
ve ftoupen aende Heeren-wegen zijn ftaende ofte
niet, oock temaecken ofte te doen maecken een
Vafte Planck ofte twee, een voet langer als is de
breette van haere ftoupen, met drie yfere pennen
yeder een voet langh , ende onder fcharp, met
veeren aen wederzyden van de Planck vaft gena-
gelt, ende de voorfz alfoo geprepareerde Planck
ofte Plancken continuelijck binnen hare Huyfen
te bewaren , ende op Baefs-mis fchouwe by haere
voorfz ftoupen te ftellen, omme als dan mede be-
fchouwt ie worden, op de verbeurte van eene
gulden tot veertich grooten, t'elckensende lbo
menichmael als daer aen gebreck fal worden be-
vonden; in der voegen dat men voorts aen niet
ghenootfaeckt fal zijn de ftoupen alle jaeren met
Aerde te vullen, maer dat in plaetfe van dien de

ftoupen, als het de noot vereyfcht, om t
ftorten van 't water te beletten, met de voorf�^

prepareerde Plancken befet. ende

aen gevuk fullen werden.

11II.

Dat de boete op de refpedtive fchouwen
Sint Jan ende Baefs-mifle fal zijn voor de eerft'
reyfe vijf ftuyvers.ende voor de tweede reyfe_ee ^egulden tot veertich grooten als boven.

Dat den Dijckgraef, foo veel in hem is, f_aj j,^
ben te beforgen dat de voorfz fchouwen met all�
vigilantie, ende promptitude gedreven ende o\»
abfolveert mogen werden, fulex dat yeder fchV
we van Mey, van Sint Jan, ende van Baefs-miffe
binnen den tijdt van drie dagen uytterlijck ehe-
daen, ende gheabfolveert mogewefen; doende
nochtans op den Dijck daer ghekeurt fal worden
de Wagens ftil houden, ende den Penningh.^.
fter annoteren 't gene aldaer te doen ftaet,' ende
by de gebreeckigen ghebetert ofte voldaen moet
werden 5 ende dat den voorfz Dijckgraef foo ten
dien fine, als om des te beter de gebreeckente
konnen aenwyfen, ende het vonniiTe van Heem,
raden op den Dijck te manen , fich fal vervoegen
ende onthouden op de eerfte Wage.

VI.

Dat alle vrees-fchouwen fullen moetenwer.
den gevoert by den Dijckgraef, ende ten minften
twee Heemraden met den Penningh - meefter
ende Bode.

VII.

Dat Dijckgraef ende Heemraden voorfz, des
Winters als door ftorm,hooch water,Ys-karringe I
ofte anderfins de noot vereyfcht op den Hoop
Dijck te komen, haer aldaer in aller diligentieful- j
len laten vinden, ende den felven Dijck naerliaet
vermogen op haren eedt voor inbreuckverforgen
ende helpenprxferveren, als goede endegettou- j
we Dijckgraef ende Heemraden toe ftaet.
VIII.

Dat de Ambachts-heeren fo wel als de Heeren j
hebbende hooge Jurifdiclie, fullen behoudenalle
de keuren ende fchouwen op de binneji-Wegea
ende hare appendentien, de Boomen daer op ofte
ontrent ftaende, ende het gevolch van d«en,bcfor-
gende dat de voorfz binnen-Wegen alle Jaeren
voor Mey-dach behoorlijck gerepareert ende op
gemaeckt zijn, ende alfoo voorts (des noot) BB
naervolgende keuren ende fchouwen in haerebe*
hoorlijcke breete, hoochte ende erTenheytonaef�
houden werden, ende dat daer ontrent voorts lal
werden achtervolght het gebruyek dien aengaen-
de tot noch toe inden voorfzWaert geobferveert

IX. .

Dat voortaen fal cefi�ren ende buyten gebrujc

ghehouden werden het haelen van Cedullenvan

Aerdtchieringe, ende dat in plaetfe van dieneer»�»

voor al by forme van generale keure falwor«

geordonneert ende vaiTgeftelt, gelijck georj�fl-
neert ende vaft geftelt wort by defen, dat a 11«
geenedietot het maecken ofte onderhoudenv
hare Dijeken aerde van noode hebben, ^en".jL
van geene bequame Kley-aerde tot voldoj^uDj_fvande keure en zijn voorfien, vermogen fuHeo
felve buytens dijcx, indien die aldaer te vio**^

-ocr page 1342-


	■Ρ*

		φη Reglement noopende den Alblaflerwaert, %6η%

u anderfints binnens dijcx, te halen ter naefter f _eende ter miniier fchade, midts betalende be- h orl�jck fchaft-gelt, ende blyvende vanden tee atiden Dijck, buy ten achrroeden, ende binnen !_eneroede; ende blyvendegehouden de uyrge- (itte Putten door te ileecken , op dat het Water bequamelick daer uy t moge fchieten; alles op een pjene van tien ponden tot xl. grooten 't ftuck-.Be- houdelijck nochtans dat geen binnen-dijcx aerde, opge�jcke verbeurte, uytgedolvenendeaen den Dijck ghebracht fal mogen werden, fonder voor- weten ende bewilliginge vanden Dijckgraef, ofte vanden naeftgefeten Heemraet, dieverfocht we- ^�(j_e hun daer toe ghereedt fullen laten vinden; _onvermindert ende fonder prsejuditie van yeders _iechtende gerechtigheyt, daer van by Privilegie, Contraft ofte andere deuchdelijcke titul ghedo- ceertfal konnen worden; 't zy noopende net ha- lenvan Aerde buyten 's dijcx tot het maken van hareDijcken/t zy dat geen Aerde uyt hareVoor- landen ofte Aenwaff�n ten fine als boven gehaelt foude mogen worden: Blyvende anderfins 't gunt voorfz ftaet, ende voorgaende Keuren dien aen- gaende in waerde,mitfgaders eenen yegelijck ver- plicht ende verbonden fich daer naer punftuelick ende prxcifelick te reguleren. , ,., ■■.'■,_} X. Dat Dijckgraef ende Heemraden voorfz, met denPenning-meeiler, alle ordinaris Rechtdagen, foo veelden tijdt fal konnen lyden,houden fullen op de voorgeroerde fchouw-dagen buyten kofte endelafte van partyen,die mits dien alleenlick ful- len betalen het falaris ofte fchrijf-loon vanden Penning-meefter; fullende voorts den Dijckgraef ende twee of drie Heemraden met den Penningh- meefter.oock buyten de voorfz fchouw-tijdt,ge- budenzijntenverfoeckevanparthyen, in alle voorvallende faecken raeckende den Hoogen Dijck met 't. gene daer aen dependeert.te vaceren, endetebefoigneren, Requeften t'ontfangen,ende queftien t'accorderen, is 't doenlick, foo niet.daer van op de eerft aenftaende fchouwe rapport te doen, omtne als dan de faecke gedecideert, of an- derfints daer ontrent gedifponeert te werden fulcx als naer«xigentie van faecken bevonden fal worden te behooren; mits in 't voorfz laetfte ge- val haer daer voor fullende mogen laeten loonen vanparcyendie hun tot de voorfz extraordinaris «foignes buyten de fchouw-dagen als boven ful- lenvetfochc hebben, ende van de felve parthyen tefamen (elck betalende fijn geproportionneert peelte) foo veel eyffchen.dat fy uyt faecke van inkomen te genieten een redelijck dachgek, te «eten den Dijckgraef tot vier gulden, ende yeder ■ftemraedt, midtfgaders den Penningh-meefter ^�tie gulden munte voorfz. η r ^XI uatioowanneer eenige Wercken vangroote \| P°rtantiegemaeckt,eenige extraordinaris Keu- *� daer mede de gemeene Waerdt 't zy in 't ge- Kd ί^Z^ ^^v ^maⁿiere van fubfidie, ende voor een \| aeelte befwaert foude werden, geleyt, ofte ee- §^e rroceifen aengevangen, eenige penningen j.j \|'^Uerc/^t ghenegotieert, ofte anderfints genera- tot I n^eni6^e ^^aec^^en van merckelijcken gewichte 'We vanden felven Waerdt by der hant geno-
			men fullen dienen te werden, in gevalle de voorfz Wercken, Keuren,Proceffen, negotiarien ofte an- dere faecken van gewichte uytftel konnen lyden, als dan op den eerft-aenftaenden Reeckendach door den Dijckgraef, ofinfijnafwefendoor den. eerden Heemraedt, reet overlech ende communi- catie vande Heemraden, daer van, als van alle an- dere faecken voorftellinge fal werden gedaen, ten fine daer op met meerderhey t van ftemmen (yder Dorp of Ambacht in brengende eene ftemme) ial mogen werden gerefolvcert, foo als bevonden fal worden te behooren. XII. Doch in ghevalle Dijckgraef ende Heemraden t'eenigen tyde op haren eedt mochten oordeelen, dateenige Wercken, Keuren, Procei��n, ofte an- dere faecken als boven, fonder ondienft ende pe- ricul vanden Waerdt geen uytftel fouden konnen lyden,dat fyluyden in fodanigen geval fullen ver- mogen, ende oockgehouden zijn alfulcke Werc- ken in aller ijl te ordonneren ende te doenop- maecken, oock foodanige Keuren te leggen ende te doen executeren, Proceflen aen te vangen, ofte andere faecken ten befte vanden Waerdt ende tot priefervatie vande Dijeken by der hanjt te nemen, fonder eenich uytftel ofte dilay ; ende dat fich niemandt, wie hy oock zy, daer tegensfal vermo- gen te oppoferen, ofte den voortgang ende d'exe- cutie van 't geene alfoo ghekeurt, geordonneert, aengevangen, ofte by der hant genomen fal zijn, te fteuyten ofte te verhinderen, immers dat alle het felve by provifie, ende onaengefien doppofi- tien die daer tegens in Rechte ofte daer buyten fouden mogen werden gemaeckt, zijn voortgang ende executie hebben ende ghewinnen fal-.'Wel verftaende dat van't geene alfo by noot geordon- neert, gekeurt, aengevangen ende in 't werek ge- ftelt fal zijn, midtfgaders oock vande paf�ive Pro- cei��n die de Waerdt aen ghedaen fouden mogen wefen, op den eerft-volgenden Reeckendach openinge gedaen, ende kennifle gegeven fal wor- den als naer behooren, omme ais dan in maniere yoorfz te werden gerefolveert ende gedifponeert wat dien aengaende verders ghedaen ofte gelaten fal dienen te werden. XIII. Blyvende voorts aen Dijckgraef ende Heemra- den van den voorfz Waerdt privative, het recht ende de macht omme op de ordinaris Keurtyden, ende oock daer buyten te leggen alfulcke ordina- ris Keuren, Vrees-keuren, ende andere komende tot lafte van particuliere Gedijckflaechdens, als fyluyden ten dienfte vande Waerdt, ende tot pracl�rvatie vande Dijeken vande felve, fullen be- vinden te behooren. XIIII. Ende fo wanneer tot het uy tvocren van eenige importante faecken,als vooren by noot geordon- neert , gekeurt, aen te vangen ofte by der handt te nemen, eenige prompte penningen van noode mochten wefen , daer toe geen voorraet in Kafla mochte werden bevonden , dat in foodanige ex- traordinaris efi prefiante gelegenthey t Dijckgraef ende Heemraden bevoecht fullen zijn daer toe by provifie eenige penningen tot lafte vande Waerdt op intereft te lichten, midts niet excederende 8.G ij de

-ocr page 1343-

By vocghfel van cenige Hacatcn, &c, _α ^_Q

Ordonnantien gequalifkeert als boven, endelbn
der behoorlijcke Quitantie daer op dienende fo
reeckeninge werden gebracht, geenfints geleden
maer in de felve reeckeninge gheroyeert ful|_eQ'
worden.

XIX.

Dat noch Dijckgraef, noch Heemraden, noch
Penninglvmeefter, noch Bode, noch yemant van
henluyden, nochte oock yemant anders zijnde in
dienft ende eedt van den Waerdt, fal vermogen
eenige Wercken de felve Waerdt concernerende
aente nemen, eenige Materialen ofte behoeften
daer toe te verkoopen ofte te leveren, ofte ίη&,
nige aenneminge of leverantie van Wercken, Ma-
terialen ofte behoeften als boven te participeren,
ofte daer uyt yets te profyteren, dire&elijckofiti,
direitelijckin eeniger manieren,op verbeurtevan
hunne refpedtive bedieningen.

XX.

Dat geene Wercken van eenige importantie,
ftaende tot lafte van 'tgemeene Landt vanden
voorfz Waerdt, in wat voorval, ende by watghc*
legentheyt fulcks oock foude mogen wefen.uyt.
gefondert alleen lijck by foodanige waters noot,
ende ander imminerendt peficul, dat geen uytiki
tot beftedinge afgewacht foude konnen worden,
voort$ aen fullen mogen werden ghemaeckt.ofte
te maecken uytgegeven.anders dan by publijcque
beftedinge naer voorgaende behoorlijcke end?
tydelijcke publicatie ende affixie van billietten,
midtfgaders onder fuffifante cautie vande Aen-
nemers der felver, fonder dat van nu voortaen
eenige dachgelden ofte betalingen over devootfz
Wercken, buyten perieul als boven,by dachloon,
of anderfints uytter hant befteedt, in reeckeninge
fullen werden geleden.

XXI.
* Dat foo wanneer de voorfz Wercken van die
conijderatie zijn, dat op de Materialen ende het
Werck felfs ten dienfte van den Waerdt met een
forghvuldich ooge diende gelett te worden ι als
dan .den Dijckgraef, endede Heemraden die het
haer beurteis op de dagelijcks voorvallende faec-
ken te befoigneren by verdeelinge met den Pen-
ningh-meefter op 't Werck fullen gaen, ende op
alles naeuw reguard nemen, annoterende de faui-
ten ende malverfatien, indien fyluyden bevinden
eenige by de Aennemers begaen te werden, ende
de kl\e doende remedieren ende beteren, al we-
ren de voorfz Aennemers van haer bedongen
loon ten vollen te laten betalen, houdende inde
voprfz verdeylinge de naervolgende ordre, dat
nament�jck in 't uyt, ofte aenleggen van �
Wercken, den Dijckgraef met een Heemraejc.
ende daer naer eens ter wee.ckeeenvan'tCoiie�
gie het meerendeel van den dach fich op 't W etc
laten vinden^ blyvende voorts in 't vermogend"
de aen de facultey t van Dijckgraef ende Heernr^
den om daer en boven noch een getrouw Pc»⁰hem op foodanigen Werck ende alfulckew^
alen verftaende te difpicieren, ende ^⁰⁰^.
van henluyden op redelijck dachloon, ter d*¹tie van 'tCollegie, naervereyfch vanfaecken
begrooten.in te huyren, mitfgaders te be-eedlig

a6?9

de fomme van acht dufulcks op de eerft volgmaeckende, als voore

Dat foo wanneer inis over eenige notabl&en in voegen als bovrefolveert, de felve aden ordinaris Reeckengraefende Heemradeichriftelijck over gefoBailliuwen ofte Schoudie de felve met haheeren fullen mogentegens den felven Reeprsepareert te komen

Dat tot voorkominby de Heeren, Ambafupporteren voortaengen ofte convocatientegen den voorfzjaerware middelerwyle dbyinbreucke, dat Gfware onbedachte vware 5 in wekken gevvande convocatie inge geexprimeert fal w

Dat den Penninghmaecken een perfe&nimenten, Brieven,Papieren die 't gemeewaert concernerendeden felven Inventarismet de Boecken,Briedie naermaels noch fuende voorts ghehoudmenren, Brieven, Gepieren gade te fla�n,ren ten behoeve vangerieve vande HeereIngelanden van de fetyde vifie ende copieken kofte ongeweyg

Dat den Penning-gen, maer fich welfowachten, eenige betden Dijckgraef, HeCollegiedependeren�jeke Ordonnantienby den Dijckgraef ebende de befte k�nniOrdonnantie wert vden Dijckgraef geteende dat de voorfz Oralinge vande ordinTractementen endemoeten wefen onde'behoorlijck gheextentijt, plaetfe, perfoonwaer, waer aen, endlevert , de Werckenvacatien refpeCtivelijvallen zijn; op poen

1
1

om continuelick by hetWerck te moeten blyop alles wel ende getrouwelick te letten, W^|C

a- I
ders

-ocr page 1344-



	.$» Reglementnoopendeden Alblaflcrwaert. *i6$i*

j#rs den Dijckgraef, Heemraden ende Penningh- cfter aldaer by beurce als boven komende, van f _ene op ende ontrent het Werck pai��ert, op- Ihte�ick te onderrichten. Dat de Wercken volmaeckt wefende by den Dijckgraef, ende eenige Heemraden, ten minden ₀j\|_twee in getale, met den Penningh-meefter, beboorlijck geinfpe&eert.ende in allegetrouwig- uvt op eenomen fullen worden, ■v . XXIII. 0₃t den Dijckgraef ende Heemraden voorfz, feife niet in compleet Collegie, vermogen fullen _eenjge jaerlijcxiche Tradtementen ofte Penfioe- _dffl te conftitueren, oock niemandt wie hyzy, eenige vereeringen ofte gratuiteyten.toe tevoe- _aen, anders dan naer voorgaende Refolutie daer toe by eenparige advifen van de fes en twintich Hemmende Dorpen op den Reeckendach, ofbuy- ten de klve op eene extraordinaire by een komfte ¹⁵ XXIIII. Datfoo wanneer Dijckgraef ende Heemraden by voorvallende extraordinaris ghelegentheyt oootfaeckelijck fouden mogen achten, yemandt of eenigen ten dienfte ende ter eere vande Waert oetradteert ofte ghedefroyeert te worden, fyluy- den als dan daer toe fullen vermogen te employe- ren dendeuyt over de Hoeven van de voorfchre- ve VVaetdtgecolle&eert wordende,van oudts ge- naemt den goeden deuyt, immers dat fyinfoo- danige Tra&ementen ofdefroyementen den dob- belden goeden deuyt niet fullen mogen excede- ren, fonder voorgaende eenparige bewilliginge van de fes en twintich {temmende Dorpen als_;vooren j op poene dat geene Tractementen, Pen- fioenen, vereeringen, gratuiteyten, onthael of defroy, contrarie defen ofte den voorgaenden Articule geconftitueert ofte ghedaen, in reecke- ninge ghe�eden» maer eff�&ive geroyeert fullen worden, XXV. Dat van nu voortaen niet meer dan twee Ad- vocaten ende een Procureur in 's Graven-Hage, mi�fgaders een Advocaet ende een Procureur binnen Dordrecht tot lafte vande Waerdt aen ge- nomen, ende gebruyekt fullen werden $ ende dat Dijckgraef ende Heemraden voorfz over fulcks ee Advocaten, ende den Procureur boven het voorfz getal tot Jafte vande Waerdt aengenomen lallen laten uyt ftefven, fonder naer'toverlyden van de felve, ofte de Waerdt by andere gelegent- ^yt daer van gedechargeert vverdende, wederom "ieuvven aen te nemen, of't voorfz gepraefigeerde P�lin eenigen deele te excederen. XXVI. Dat alle Landen ende Heerlijckheden die by Ne-fteeckinge aen 't gemeene Landt zijn ver- * '^en> ofte intyden ende wylen noch fouden � °gen komen te vervallen, uy tgefondert noch- jf^s de Landen daer toe behoort den Dijck op '00 _f°^U�,.^^ie ^mits ^^e groote befwaernifle van den t i^!z*%kdaer opftaende byniemantin ghe- 2 ^c fouden werden, met voorgaende kennifl� , ^e 8 J^c vinden vande Heeren, Ambachts-hee- �^ende Ingelanden, ofte de voorfz Dorpen, ten
		miniten van die gene van de felve die ter Audi�n- tie van de Reeckeninge fullen compareren, mee den laft van de Dijeken daer aen gehoor�hde pu- blijcquelick als vooren verkochr.ende de pennin- gen daer van procederende op vafte Renten uyt geftelt, oock by afloffinge van de idxe wederom van nieuws op gelijcke Renten peleyt fullen wor- den , omme het jaerlijcks innekomen der felver, ende 'tguntby verhuyringe van de onverkochte Landen aen den Dijck van den Bout 't ghemeene Landt toe behoorende, jaerlijcks wert geconfe- 3ueert, tot onderhoudt vanden voorfz Dijck op en Bout, ende tot verval van andere ghemeene Landts laften, geemployeert te worden, fonder dat eenige opeyi�qhinge ende employ van de voorfz capitalen fal mogen gedaen, ofte onderno- men werden anders dan by tyde van hoogen noot, ende naer voorgaende communicatie ende goet vinden als vooren. ... . XXVII. Dat 's gemeene Landts reeckeninge van de voorfz Waerdt, jaerlijcks fal worden gedaen op Woonfdach naer beloocke Paeilchen nieuwe ftijl, ende de Brieven van notificatie daer over tydelick uytgefpnden aen de Schouten ende Gerechten vande voorfz refpective Dorpen als naer ouder gewoonte. , XXVIII. Dat den Penningh-meefter vier dagen voor de voorfz Reeckendach fyne Reeckeninge met alle de Ordonnantien, acquiten, ende andere Docu- menten daer toe fpefterende, fal moeten ghereet hebben.met een kort ende opgefommeert bonde- reel van alle de poften daer inne begrepen, ende daer van tot volkomen genoege vifieende lefture doen hebben, midtfgaders Extraften ofte Copien laeten maecken aen ende by de geene die tot hec prgparatoir befoigne over't vifiteren vande voor- fchreve Reeckeningen ende Documenten f�lkn wefen gecommitteert, welcke voorfz Comm�lie op de vifitatie voortaen fal werden waer genomen by, ofte van wegen die vier Dorpen wekkers tour-beurtc het wefen fal daer toe te vaceren,vol- gens hetgebruyek federt eenigen tijdt herwaerts daer ontrent gheobferveert: Welverftaende dat van nu voortaen wegens yeder van de voorfz vier Dorpen niet meer dan een Perfoon geadmitteert fal worden, 't zy den Heere, Ambachts-heere, Schout, ofte yemandt uyt den Gerechte, ofwel yemant anders by Commiffie foo van den Heere, als van den Gerechte daer toe behoorlijck gheau- rhorifeert, zijnde in particulieren dienft van den Heere of Ambachts-heere, ofte anderfints in den ringh vanden Waerdt woonachtich ofte gegoedt$ fonder dar de voorfz Vifitateurs ter dier oorfaec- ke over vacatien, teer-koften, of anderfints dire- dte�jck of indire&elijck yets tot lafte vanden Waerdt trecken ofte genieten fullen, maer daer over mogen verdragen met hare Heeren ende Gerechten yeder inden fyne. XXIX. Dat d'eerfte vande voorfz vier dagen tot de preparatoire vifitatie als boven gepr3engeert,aen- vangh genomen hebbende, den Penning-meefter noch by fich felfs.noch door ordre van Dijckgraef ende Heemraden of anderfints vermogen fal ee- 8. G iij nige

-ocr page 1345-



					Ί

			■,■■ Λ S '"' 'ι.,* ?- Byvoeghfel van eenige Placaten,&c
		ι�$3


				plano recht re doen,ende wekkers decifie g_eh den fal worden voor arrefl, fonder daer van ee�"" ge verdere provocatie te admitteren, w_el Ι!!!" ftaende dat die geene die haer by de voorfz eed^' ne royeringe ofte -diminutie als boven moei»⁵* vinden gegraveert , onaengefien de geintc/" d>eerde provocatie voor de voorfz onfe Commf' fariffen, ende fonder praejuditie van de felve J," houden fullen zijn haer by provifie naerdep(\|!" daene royeringe ofte diminutie te reguleren, end* de voorfz provocatie te vervolgen buy tenzij ende lafte van'rgemeene Lant van den AiblaifJ. waertvoorfz; ^ ^;> XXXIII. Ende wat aengaet de v�rdere poften den Dijcjj. graef ende Heemraden ofte den Penningn-mee," �er voor haer particulier eygentlijck nietconcer,' nerende, maer het gemeene Landt raeckende, als uytgeef over beftede Wercken, inkoop van M_3re. rialen, betalingen aen Arbeyders ten dienffeFan 'c gemeene Landt gewrocht hebbende, eadedier* gelijcke, foo wanneer daer jegens t'eenigen tyde mede by meerderheyt van ftemmen oppofitie mochte vallen, ende onaengefien alle doenlijcke gegeven onderrechtinge continueren, dat alsdan yoorfoodanige poften fal worden gcappoftilJeerc W�rdt defe alleenlijck geleden by provifie, enk voor k� houdens dat d''Ingelanden haer daer ever verder fulkn mogen addrejferen aen Cominiffariffen vande Stwn. Welcke CommiffarifTen by ons als boven te elige- ren, mede gehouden fullen zijn daer innefomma. rie ende de plano recht te doen, ende wekkers gh�wijfde mede in maniere voorfz ghehouden fal \ worden voor arrefl � Wel ver ftaen de dat d'oppo fitie die naermaels tegens de voorfz provifionele appoftille in dier voegen mochte gedaen worden, infgelijcks fal moeten gefchieden buyten Me ende lafte van de Waerdt. XX XIIII. Ende foo wanneerin 't voorfz eerfte glievalby decifie van de voorfz onfe Commiflariilenbevon- den foude mogen worden de poften den Dijck- graef ende Heem raden als boven concernerendc, ) ofte eenige van de felve qualijck ende t'onrechte geroyeert ofte gediminueertte zijn, dat als dan die geene vande Heeren, Ambachts-heeren ende IngeianderiY ofte der felver Gecommitteerden, Baiiliuwen, Schouten, of andere uytte Gerecli- ten, 'die de felve poften ghequerelleert, ende net ■ voorfz Proces gei�ftineert fullen hebben, in ta« priv�, fonder daer over yets tot lafte vande Dor- pen ofte Ambachten te brengen, of anderfintste mogen omflaen,gecondemneerr fullen worden' alle de koften door ende uyt faecke van de κ» querelle, ende daer opgevolchden Proceile^ aen Advocaten, Procureurs ende andere oierg* lijcke, als aen vrachten, teeringen, vacatien verfuym ende anderfints gevallen,alles ter ra tieende moderatie vande gemelte onfeCom farii��n. Gelijck mede foo wanneer in 't voorfz W geval by decifie van de felve onfe Cornmiiif» _rfbevonden foude mogen worden dat ^**^_6ηende Heemraden qualijck ende t'onrecW; hebben gefuftineert, ende by provifie als τ ._
	riige nieuwe poften inde voorfz Reeckeninge in te ichryven , ofte eenige vande gefielde poften te verhoogen diredtelijck of indire<�telijck in eeniger manieren. XXX. Dat de voorfz vier dage» verloopen, ende den Reeckendach als boven ghekomen wefende, de voorfz Reeckeninge gedaen fal worden ten over- ftaen van twee uytten Gerechte der Stadt Dor- drecht , als naer ouder gewoonte $ Sullende het doen van de felve Reeckeninge aenvangh nemen, ende daer toe ghevaceert werden van 's morgens ten achten tot 's middaghs ten twaelf uyren, ende des naer noens van drie tot fes uyren precis, ter audi�ntie van welcke voorfz Reeckeninge fullen mogen compareren de Heeren, Ambachts-heeren ende Ingelanden, ofte hare Gemachtighden, als oock de Bailliuwen, Schouten, ende eenige uytte Gerechten van de voorfz porpen,mits van wegen yder Dorp niet meer dan eene ftemme in gebracht wordende. XXXI. Dat op de poften in de Reeckeninge begrepen, waer op eenige confideratie valt aen de fes en twintich ftemmende Dorpen ordentelijek om- vrage gedaen, ende d'opinie van yeder vart de fel- ve, immers voor foo veel die prefent zijn , ofte van die geene die de voorfz Dorpen aldaer repre- fenteren, gehoort fal worden ^ ende by foo verre t'eenigen tyde by ofte van wegen een ofte meer der voorfz ftemmende Dorpen, verfocht mochte worden dat de Documenten tot eenige poften v.an de felve Reeckeninge b�hoorende publicque- lijck ende otdentelijck mochten werden op gele- fen , dat fulcks tot contentement vande Verloec- kers, ende tot een yeders naerichtinge aenftortts fal werden naer gekomen, ende dat alle fodanige poften waer op geene remarque en valt, als oock die geene die, naer gedaene omvrage als vooren, by de meefte ftemmert werden ghepafi�ert, voor gelaudeert ende finalijckgheilootenghehouden lullen worden. XXXII. Doch in gevalle eenige vande voorfz poften naer dat Dijckgraef ende Heemraden of felfs, of door den Penningh-meefter daer ontrent alle noodige onderrichtinge gegeven, ende oock alle doenlickeveriiicatien by gebracht fullen hebben, echter by de m�efte ftemmen (yeder Dorp als bo- ven voor eeir� ftemme gereeckent) mochten wer- den gecontradiceert, dat als dan die geene van de felve poften, die den Dijckgraef ende Heemraden ofte den Penningh-meefter felfs fullen aengaen, als vacatien, reys-koften, teer-koften, ende dier- gelijcke, oft'eenemael gheroyeert, offoodanigh gediminueerr fullen worden, als de voorfz meer- derheyt van ftemmen fal komen te gedragen: Be- houdelyck dat die gene die daer mede fouden ver- meynen befwaert te wefen, by maniere van pro* vocatie daer over redres ende reparatie fullen mo- gen verfoecken , ende vervolgen voor Commiffa- riil�n by ons daer toe, of uyt het midden van onfe Vergaderinge, of uyt onfen Hove, of foo uyc de felve Vergaderinge, als uyt den voorfz onfen Hove conjun&im , fpecialijck te deputeren, die gehouden fullen zijn daer inne fommari� ende de


______

-ocr page 1346-

, _?-------:

R eglement noopende den Alblaflerwaert.

van vier hondert ende vijftich guldens.

1686

%itt

� reeckeninge gele

'^� _thaerin hun priv�, maet'tgemeene Landt als
f yen raeckende , dat als dan niet alleenlijck de
(We poften, midtfgaders de onkoften die tot de-
fenftc vande voorgeroerde provifionele appoftilJe
Ι ν provocatie als boven in een�ge volgende Reec-
keningen gebracht, ende mede by proviile als bo-
,._n geleden fouden mogen zijn, in 't geheel ofte
! ide�le _uy_td_e felve Reeckenirtgen gelicht.ende
_in jg naeftvolgende Reeckeninge wederom in
_ntf_al)gh gebracht, maer fyluyden oock de faec-
tedaer toe gedifponeert zijnde, in hun priv� ge-
condemneerr iu�len werden in alle de koften door
ende uyt faecke als boven, foo aen Advocaten,
Procureurs, ende andere diergelijcke, als aen
vrachten, teeringen, vacatien, of verfuym ende
anderfints ghefupporteert endeghevallen, alles
mede ter tauxatie ende moderatie vande wel ghe-
mcke onfe CommifTariil�n.

XXXVI.

Dat de voorfz Reeckeninge in dier voegen ge-
daen ende gefloten zijnde, de prefente Heeren,
Ambachts-heeren ende Ingelanden, ofte haere
Gliemachtichden , midtfgaders de Bailliuwen,
Schouten, ende die vande Gherechten, in ma-
nere ende by ftemminge als vooren, naer voor-
gaende beraminge vande noodige albereytsghe-
daene.ende noch te doene onkoften,den omflach
lullen helpen maecken, ende op voorvallende
faecken mede refolveren fulcks als fyluyden naer
exigeiitie van faecken ten beften van den Waerdt
fullen bevinden te behooren ;fonderdatdeyoor-
fciireve Comparanten haer fullen fepareren, voor
ende al eer de Reeckeninge als boven af gedaen
endegeflooten, d'Aite van omflach gearrefteert,
ende alle andere noodige Refolutien ghenomen,
endegerefumeert fullen wefen, die den Penning-
meefterghehoudenfal zijn aenftonts conform de
conclufie, naer deninnehoude van defen jegen-
woordige Reglemente ende Inftruftie, daer op
genomen, aenftonts op 't Papier te brengen, ende
Mioorlijck geextendeert zijnde, vervolgens pu-
Wijcquelijck op te lefen, om de refumptie van de
felve in maniere voorfz ordentelijckende behoor-
lijckgedaen te werden.

XXXVII.

Dat de voorfz Reeckeninge in maniere als bo-
wo eehoort, opgenomen, ende gefloten zijnde,
net dubbelt van dien, met de Documenten daer
toedienende, gheleytfal worden in 's ghemeene
^ndts Kifte met drie flooten verfien, daer van de
teae fieutel onder de bewaringe van den Dijck^
paef.de tweede in handen vanden eerften Heem-
st , ende de derde onder den Penninghmeefter
� fal worden.

xxxviii.

uatden Dijckgraef, Heemraden, Pennjngh-
j^fter ende Bode, over ende ter faecke van alje

Den Penningh-meefter, Γ00 voor ordinaris als
extraordinaris, ende in fpecie mede voor 't aen-
teeckenen vande abfenten, ende 't invorderen van
de boeten, in alles twaelf hondert ende vijftich
guldens.

d'Ordinaris Dijck-Bode ter fomme van twee
hondert ende vijftich guldens.

Ende dat d'andere ofte tweede Bode alleenlijck
in extraordinaris voorvallen ghebruycktfal wor-
den, op een dachgelt van dertich ftuyvers,
,ΧΧΧΙΧ,

Dat de Dienaer vanden Dijckgraef, ende de
Dienaer vanden Penningh-meefter, om by alle'
voorvallende occafien, ende voornamentlijck by
't afwefen vande Boden, in faecken vanden Dijck
't gemeene Landt ten dienft te ftaen, genieten ful-
len jaerlijcx yeder de fomme van dertich guldens.

XL.

Dat foo wanneer yemandt vande Heemraden
voorfz komtaflyvich te worden, het traktement
vanden felven Overleden fal komen ten profyte
van't Collegie.

XLI.

Dat jaerlijcks voor alle onkoften op 't doen
vande Reeckeninge te vallen niet meer om ghefla-
gen fal worden als de fomme van vier hondeic
Caroli guldens.

XLII.

Dat de ghemelte Dijckgraef, Hooge Dijck-
heemraden, Penningh-meefter ende Bode, voor
de voorfz traktementen refpectivelick gehouden
fullen zijn elck in fijn Ampt, met allen ernft,
y ver ende vigilantie de bewaernif��n van de Dijc-
ken te beforgen, de fchouwen ordinaris ende ex-
traordinaris, naer ouder gewoonte, ende naer
vereyfch van faecken te voeren, in tyde van noot
haer op den Dijck te laten vinden, alle finckingen
ende inftortingen aen tebefteden, ende te doen
maecken, de Dijeken, Hoofden ende Kribbingen,
voor foo veel des noot zy.ende den dienft vanden
Waerdt vereyfcht, te doen onderhouden ,ende
repareren, oock ten dien eynde foo menichmael
als fulcks gherequireert fal zijn, de Dijeken, ende
Wercken als boven te gaen infpefteren, ende
voorts alles tot fecuritey t ende confervatie vande
felve Dijeken, ende dengeheelen AlblaiTerwaerr
te doen 't geeneeen goet ende gbetrouw Dijck-
graef» ende Hooge Dijckheemraden, midtfgaders
Penningh - meefter ende Bode refpeftivelijpk
fchuj^ich zijn ende behooren te doen, fondex
daer.yah eenichfints in eebreecke te blyven, waer
op d� voorfz Dijckgraef, Heemraden, ende Pen-
ningh-meefter yeder in fijn reguard, mede ipecia-
lijckfulJen doen behoorlijcken eedi4 te weten de
Heemraden ende den Penningh-meefter aen han-
den vanden Dijckgraef, ende den Dijckgraef felfs
in orfen hande, ofte van den geenenclie wy daec
toe iullen committeren.

XLIII.

pat den Dijckgraef, Heemraden ,.Peniiingh-
rneefterende Bode haer met de voorfz hun refpe-
^ivqlijqk toe gheleyde Traktementen fullen heb-
ben

berden
^eten;

geroerde hare befoignesgefalarieert fulien

met een vaft jaerlijcks Tra&ement, te

;"�2'<-

<nd_P^ev;?-^jc;^kgraef ^ter ^fomme van dertien hj^4e*t

^^jiuchCaroliguldens,. /:;

� «« vande voorfz Heemraden ter fomme

-ocr page 1347-

Byvoeghiel van cenige Placaten,&c.

ΐ(58τ

»68?

mede ten voorfz dage vande Reeckenlnge _0�f,
lefen ende gevifiteert te worden. ^ ^

XL VII.
Dat de voorfz Dijckgraef ende H�oge Dijck
heemraden, midtfgaders den Pennjngiv-meefttf

ben te vergenoegen, fonder ter caufe van Wagen
ofte Schuyt-vrachten.Veer-gelden, Paerden, ver-
teeringen, defroyementen, verfchot, vacatien,
beibignes, ofte anderfints buyten ofte binnen den
ringh van de Waerdt, onder wat pretext 't felve

oockfoudekonnen ofte mogen ghefchieden,be- j jegenwoordich in bedieninge zijnde, aenfton
dacht ofte onbedacht, diredelick of indiredrelick | naer de receptie defes refpeftivelijck aen handen
yets tot lafte vande felve Waerdt te mogen bren- ende in maniere als hier boven Articulo 41. b_reegen, felfs niet by voorval van eenich noodich ! der ftaetgheexpreffeert, corporelijck prafte_re!1*

ende afleggen fullen den eedt op 't Formulier L�
naer van woorde te woorde ghehifereert, ende
voorts beforgen dat de Bode mede be-eedi_chr
werde als naer ouder ghewoonte, ende naer be.
hooren: Gelijck oock naermaels op den aenvan?
van hare bedieninge fullen doen alle die geene die
voortaen tot Dijckgraef, Heemraden, ofte Pen,
ningh-meefter vande voorfz Waerdt ghe�ligeert
fullen worden: Dat mede de felve den voorfz
eedt in voegen ende manieren als vooren jaerfa
fullen vernieuwen.

XLVIII.

Formulier van Eedt voor den

Dijckgraef.

Ick beloove ende fweere, de Staten van Hol-
landt ende Weft-Vrieflandt, zijnde mynehooge
ende fouveraine Overigheyt, in haere hoogheyt
ende gerechtighey t te lullen helpen houden, alle
de Handtveften den Alblai��rwaert raeckende.by
de Graven van Hollandt in der tijt verleent, ende
voornamentlijck het Reglement by de hooert.
ghemelte Heeren Staten den 17 September des
jaers 1661. gearrefteert, te fullen onderhouden
ende doen onderhouden ; de Dijck- Heemraden
ende alle Ingelanden van de voorfz Waert in ha-
re Rechten te helpen houden , befchutren ende
befchermen, rechtvaerdige VonniiTen te fullen
vermanen , ende eenen yegelijck recht tefullen
helpen doen, als 't op my verfocht fal worden, ίο
wel den Armen als den Rijcken,ende denRijcken
als den Armen; oock met allen ernft, y verende
vigilantiedebewaerniiTevan de Dijeken tefullen
beforgen, de fchouwen ordinaris ende extraordi-
naris, naer ouder ghewoonte, ende naer vereyicli
van faken te fullen voeren.ofte doen yoeren.ende
my t'allen tyde daer by felfs in perfoon pr�fentte
fullen laten vinden, uytgenomen alJeenlijckioo
wanneer nootfaecken my fulcks beletten; in ψ
van fwarigheyt ofte perieul my op den Dij»^tefullen laten vinden, alle achten, ende Keuienc/
de Hooge Dijckheemraden gheleyt, oftenocni
leggen, ten meeften dienfte vanden Waerdt^
fullen executeren, ende doen executeren, naer
Coftumen, Ufantien , ende DijcJc-recbcenvano
felve Waerdt, alle finckingen ende ί�°^ηιηΚ
naer den oirbaeT te fullen doen aen ^be^^ed^ⁿ_hbin.
oj3 maecken 5 de Dijeken, Hoofden ende Kriu
gen, voor foo veel des noot zy, endeden o
van de Waerdt vereyfcht, te fullen doen on ^
houden ende repareren, oock ten dien eyri ^
menichmael als fulcks gherequireert fal z'J κ
felve Dijeken ende Wercken tefullen gaen κ
deren; noyt felfs eenige Wercken de wf
concernerende, te fullen aen nemen,^nocW ^
eenige Materialen, �f behoeften daer ^t0 p�

Dijck-leger, of andere fwarigheyt aen den Dief-dijck, de Crinckende Winckel ofelders.hetonge-
luck van doorbraeck van den Dijck alleen uytge-
fondert, welck cafus, dat Godc verhoede, naer-
maels wederom voorvallende, by de Heeren,
Ambachts-beeren ende Ingelanden naedergear-
bkreert, ofte by ons, naer in genomen bericht van
de befchapenheyt der faecke , gedefinieert fal
worden, wat Dijckgraef ende Heemraden, midtf-
gaders den Penninghmeefter ende Bode voor hare
extraordinaris moeyten endelaften infoodanige
gelegentheyt gehadt ende gefupporteert, of als
dan noch te hebben ende te fupporteren, boven
de voorfz gheconf�tueerdeTra&ementen extra-
ordinarie foude konnen ende beh�oren toe ghe-
voeckt te worden; 't welck in dier voegen gecon-
ilitueert ofghearbitreert wefende , foo daer door,
ofte oock anderfints by eenparige bewilliginge
vande Heeren, Ambachts-heeren ende Ingelan-
den , met contentement van Dijckgraef ende
Heemraden t'eenigen tyde in 't vermogen van
de felve gheftelt mochte zijn declaratien te leve-
ren over vacatien, reys-koften, teer-koften ende
diergelijcke, als dan de felve declaratien geexten-
deert fullen moeten vvefen volgens de difpofitie
van 't voorgaende achtiende Articul; ende voorts
!n 't op nemen van de reeckeningen waer toe foo-
danige declaratien geappliceert mogen zijn, pun-
"c^uelijck achtervolcht fal worden 't gunt dien
aengaende hier vooren Articulo 3 a. in 'c breede is
geftatueert.

X LIIII.
Dat de boven gheconftitueerde Trailementen
vanden Dijckgraef,Heemraden,Penninghmeefter
ofte Bode, Tonder onfenaetderordre niet fullen
mogen werden verhoocht, anders dan by eenpa-
'righ confent vande voorfchreve fes en twintich
ftemmende Dorpen.

;;- XLV.

Dat foo wanneer de gemelte Dijckgraef,Heem-
raden, ende penninghmeefter verfocht zijnde ten
Dijck te gaen , ofte op eenige befoignes den Al-
blafi�rwaert concernerende, by ordre van den
Dijckgraefgeb�denOfte v�rfchreven zijnde, ter
beftemder rijdt endeplaetfe niet en compareren,
ofte foo lange als 't noodich ii in de befoignes niet
en continueren, buyten notoire fieckte of ander
Lichamelijck ongeval (cjaervan de keft ni��e ende
decifie fal ftaeft aende Vergaderinge op d�ri Reec-
kendidvt;�^s houden) yed�r g�breeckige t'elcken
"reyfe verbeuren fal eert boete van twaelfCaroli
guldens; te'applicefen ten profyte varrVCbllegie
van Dijckgraef ende Heerrtrad�n voorfz. ⁿⁱ ^u:�Λ ■ XL VI. . , ,

[ DatdenPenningh^meeilervan de Vo�r�z Ab-
senten, ttffiboeten als boven fal hoi�den perti-
n§nt Regiftet ende aenteeeleninge, om fulcks

/lf(

-ocr page 1348-

$9 Reglement noopendp dq& Aiblaflcrwaj^rt. %fyp.

_�� ₀fce re laxeren, noclue jn eenige/lennen
^°|e ofte leverantie van VVcrcken, Materialen
^l^hoeften als bpven te paruciperen,ofte daer

con%r,y_satie van de,voorfz Dijcken^^e^dfi^d^
geheeje Waerdc te f�jl�n doen dat een goet end�
getrouw ^eemraedcftlju'idich is; ende�tjejjopft te^
doen, e44� het felve Vief te fu^jeri laten orn
^?eenige_tgjrtgn» ηοςΚρηι eenige gaven, noch orn'
eenige ^{runden of Magen , npghte'uyt^ntlj
fagh v^ri eenige Steden of groote Heeren," noch
orn rmjn .eygen profyr> noch orn e�mgerhande
faecke,,«^�o uraetlijck 'moei' MmGoit MmachtiS\

ets te iulleii profyt�ren direfteli

ijck pfindjh

a§m

ijckineenige^manieren4 eir^e yoc
�uritey tendeconfervatie. vande yoc
_t etide vande geheele y^aerclf te lul
S een goet ende getrouw Dijckgraef fcliuldigh

-endebehoort te doen, endehet�elve niet te,ful_Tι*_nlaten om eenige giften,noch om eenige gaven,
leb on» eenige Vrunden of Magen, nochteuyt
nifach van eenige Steden of groote Heeren,

'XfitlQ

Ίο

tofftiol 050 mi *ihu�i asvb't ri:-

'ormulier van Eedt veorxfen

nT.p�rmingh m��ft�f ende Secret ari�u�

■.>■'.�'■ j">j,;j "> ':..'.■■ ■' .;,■■;; lO�.ii ^; � ." f! Υ W SDU" ' ν

Ickbeloove ende fweere alle Handtveften der*
Alblaflerwaerdt raeckende by de Qraven van
Hollandtin der rijdt verleent, ende voornament-
lick het Reglement by de Heeren Statep vanHoI-
landt ende Weit-Vrieflandt den leventhiendea
September des Jaers 1661. gearrefteert, voor foo
veel my aengaet, te fullen onderhouden, end�
helpen mainteneren 3 alle achten ende Keuren by
de Hooge Dijckheemraden gekeurt ende geleydc
oprechtelijck te fullen fchry ven, als my dat by
den Dijckgrave ende Heemraden belaft fal wor-
den ; geen Vonnifl�n, Achten ofte Keuren te ful-
len pronuncieren of laten uyt gaen, dan by con-
fent vanden Dijckgtave,ende 'tmeerendeel vande
Hooge Dijckheemraden 3 rechevaerdigh Regifter
te fullen houden, ende 't felve Regifter nJemandc
te fullen in handen {lellen dan by confent vanden
Dijckgraefende 'tmeerendeel vandeHeemriden
als vooren 3 oock de fchouwen ordinaris ende ex-
traordinaris, naer ouder gewoonte,ende naer ver-
eyfch van faecken in Perfoon te fullen by woo-
nen, uytgenomen alleenlijck foo wanneer noot-
faecken my fulex beletten 5 in tijt van fwarigheyt
ofte pericul my op den Dijck te fullen laeten vin-
den ; noyt felfs eenige Wercken de Waerdt con-
cernerende te fullen aen nemen, nochte oock ee-
nige Materialen of.behoeften daer roe fe verkoo-
pen ofte te leveren, nochte in eenige aen neminge
of leverantie van Wercken , Materialen ofte be-
hoeften als boven te participeren, ofte daer uyt
yets te fullen profyteren dire�elijck ofindire&e-
Jijck in eeniger maniere^ ende voorts alles te ful-
len doen dat een goet ende ghetr�uw Penningh-
meefter ende Secretaris fchu�dich is ende behoort
te doen.ende 'tfelve niet te fullen laten om eenige
giften, noch om eenige gaven, noch om eenige
Vrunden of Magen, nochte uytontfagh van eeni-
ge Steden of groote Heeren, noch om mijn eygen
profijt,noch om eenigerhande faecke, Soowaerlick
moet mijn Godt Almacht�gh helpen.

Alle welcke bovenftaende Poin&en ende Ar-
ticulen wy in maniere voorfz goet gevonden ende
gearrefteert hebben, gelijck \vy de fel ve goet vin-
den ende arrefteren by defen,om te dienen tot een
vaft Reglement, Ordre ende Inftru&ie voor
Dijckgraef, Heemraden , Penningh-meeiter ende
Bode vanden Alblail�rwaert voornoemt, mitfga-
ders op 't beleydt vande Regieringe ende admini-
itratie van de felve Waerdt met 'tgeene daer aen
dependeert �. Willende ende begeerende dat alle

8. Η de

: η

ochonimijneygen profijt, noch om eenjger-

handeiaecke, Soowaerlijck moet mijn Godt Mmach-

\f k�ⁿ'

XLIX>

formulier van Eedt voor de

Heemrdden.

� (1/ 'i

lek beloove ende fweere, de Staten van Hpl-
landt ende Weft-Vrieilandt, zijnde myne hooge
[ undefouveraine�verigheyt, in haere h�ogheyt
jade gerechtigheyt gene indracht te fullen doen j
jiedeHandtveften den Alblaflerwaert raecken-
de,by de Graven van Hollant inder tijt verleent,
ende voornamentlick het Reglement by de hoog-
iliemeke Heeren Staten den feventhienden Sep-
tember desjaers i66"i. gearrefteert, te fullen on-
derhouden, ende helpen mainteneren 3 de ver�
cyfehte achten ende Keuren op eten Hoogen
Dijck rontom den ringh van de yoorfchreven
JVaerdr, tot behoudenifl� vande felye.naer myne
befte wetenfehap te fullen helpen leggen, ende
doeneff�&ueren,al$ recht is 5 rechtvaerdige Von-
niifentuirchenparthyennaermijn verftant, ghe-
moet ende confeientie te fullen helpen wyfen 3
Μ Armen te fullen doen als den Rjjcken ,^s ende
den Rijcken als den Armenj de voorfz Waerdt in
fyne gerechtigheden by alle behoorlijcke wegen
ende middelen te fullen voorftaen; oock met al-
len ernft,y ver ende vigilantie de bewaernifle van
de Dijeken te fullen beforgen, de fchou wen ordi-
mrisendeextraordinaris, naer ouder ghewoonte,
ende naer veieyfch van faecken te fullen helpen
voeren, ende my t'allen tyde daer by felfs. in per-
foon-pra:fent te fullen laten vinden, uytgenomen
illeenlijck foo wanneer nootfaecken my fulcks
Wettenen tijdtvan fwarigheyt ofte periculmy
op den Dijck te fullen laten vinden, alle finckin-
gen ende inftortingen naer den oirbaer te fullen
Wpen aen hefteden ende doen opmaecken; de
Pijcken,Hoofden ende Kribbingen, voor foo veel
des noot zy, ende den dienft van de Waerdt ver-
win, te fullen helpen onderhouden ende doen
pareren, oock ten dien eynde foo menichmael
as fulcksgcrequireert fal zijn � de felve Dijeken
«W� Werckeii te fullen.gaen infpedteren 3 noyt

[^Se,^enjge Wercken de Waerdt concernerende,

j* lullen aen nemen, nochte oock eenige Matetia-

'W,ofbehoeftendaertoetev�rkoopen ofte tele-

^ercn> nochte in eenige aenneminge of leverantie

'5 Wercken, Materialen ofte behoeften als bo-

^en te participeren , ofte daeruyt yets te fullen

Fotyteren dire&elijck ofindirectelijck in eeniger

^anicrenj ende voorts alles tot fecuriteytende

-ocr page 1349-

By^�^hl�fVah eeriige Hacaten, &c.

<fevpb{t^^^cttkn_f^:end�y^^n!di�d^^t^^:lnck gebbi�rveert ende/�aer gekomen werd�,fon-
der dat ht�r'inneeenig� veifandeiinge, v�tm�efde-
rfnge ofte v�trtiinderinge anders danbyWhfen ex-
pVeflen bevele geda�n ofte gedoocht fal W�rden:
Op alle 't welene den �ijtkgtaeFinder tijdt pdrti-
culierlijck, �hde voor a! fdT�rp�toeiiebt fal heb-
ber� te nemen, midtigad�rs al je coiirravelitien, in-
bVeucken ofte �fWijckingen van defen te^ weeren,
ende by onverwachte fwaerder oppofitie a�s hy
by fich felven foude konnen furmonteren, ons,
ofte de Raden ende Meefters vande Reeckeningen
over onfe'©omainen aenftonts te adverteren,
oock de felve daer van t'elckens te erinneren, ter
tyden ende wylen toe daer inne metter daet ghe-
r�medieert, ofte by ons anders ghedifponeert fal
zijn 5 op p��nedatbyfaultevan dien de voorfz
contraventi�n, inbreucken , ofte afwijekingen
mede fullen ftaen ende blyven t'fynen lafte, ende
dat hy daer over gecorrigeert fal worden naer
exigentievan faecken, fonder dat hy, yemandt
vande Heemraden, den Penningh-meefter, ofte
Bode haer t'eenigen tyde meteenige allegatle van
non-obfervantie fullen konnen ofmogen behel-
pen: Gelijck mede in cas hier naemaels over't ver-
ftant ende de rechte meyninge defeseenige twijf-
felinge, difcrepantie, ofte ghefehil mochte komen
te ontftaen, wy daer op, naer verhoor van den ge-
nen die 't aengaet, fullen geven het noodigh ef-
clairciil�ment, ende doen de gerequireerde inter-
pretatie j alles onvermindert de oude Handtve-
ften den Alblafl�rwaert concernerende, die wy
verftaen ende verklaren by defen te laten in haer
geheel, ende geenfints te vernietigen ofte te alte-

f�'r�ri, verder ofte anders dan voor foo veel hvA
bovenftaende Poinc"ten ende Articulen, ofte?

eenfe�V�n de felve daer irinedire^�lijck ende J
preifelijckeenige verandering� wert ghemaecfo
voor behoudens mede de voor-ghem�lteHeer
ende' Ambacht$~keeren haer goei recht in alle"
�pek foerialijekV ten reguarde van 't (lellenend'
verkieien Van He�mraden, fulcksfy 'tfelveyj!
all� immemoriai�tyd�n hebben g�hadt.

�nde ten eynd� bnfe goede meyninge ende ij,
tentie hier inne begrepen, punitue�jck endeia
allen deele werde naer gekomen, laften endeor,
donneren Wy de Prxfidenten ende Raden k
beyde onfe Hoven van Juftitie, de Raedenende
Meefters van de Reeckeningen over onfe Domai.
nen, den Dijckgraef ende Heemraden vanden
voorfz Alblafl�rwaert, midtfgaders alle vot�re
Officieren, Jufticieren, ende anderen diedefeee-
nichfints aengaen fal, het bovenftaende Rede.
ment, Ordteende Inftructie te onderhouden,acL
tervolgen ende executeren, oock te doen onder.
houden, achtervolgen ende executeren by allen
den geenen die 't behoort, fonder daer jegens te
doen, doen doen, ofte ghedoogen gedaenrewet�
den direitelijck ofindiredtelijck in eeniger manie-
ren , want Wy fulcks ten dienfte vanden Lande,
ende particulierlijck ten beflen van den voor�
noemden Alblafl�rwaert alfoo bevonden hebben
te behooren. Gegeven onder onfen grooten Ze�
gele hier aen doen hangen in den Hage denfevcn.
thienden September des Jaers feftnien-liondert
ende een en tfeftigh. Ter Ordonnantie vande
Staten. Herl^x' van Beaumont.

�^Qotifcatie, noopende 't overbrengen der Quphieren tot het op fielten Jer V&�

fondinge inde Meyetye vanden Befch. In date den 18 September 1661.

, Nden Raede van State der Vereenighde
Nederlanden, voor gheftelt zijnde dat de
_j mcefte Dorpen ende plaetfen inde Mcye-
rye vanden Bofcb noch niet over gelevert hebben
het Quohicr ofLyfte.dat by elck van alle Htiyfen,
Landen ende andere goederen fpecifice moeite
ghemaeckt ende over ghelcvert werden voor den
eeiften November 1657. volgens d'ordre daer toe
uyt gegeven den feilen September des felven
Jaers. Soo is goet gevonden daer over noch defe
Wacrfchouwingc te laten uytgaen, om fulcken
fpecificquen Quohier van qualiteyt ende quanti-
tcyt tot lafte van ycder Perfoon inde Verpondin-
ge geftelt volgens de voorfz ordre, fonder vermen-

ginge van eenige andere Dorps of perfonelelaften,
ende in den verftandedatde Collecleder Verpon�
dinge dien volgens fal moeten ghedaen worden,
volgens de voorfz ordre, door den Borgemeeflet
of Collecleur vanden Dorpe, fal moeten werden
over gelevert aenden Hooch-SchoutetBcrgaignf.
voor den leften dach van dit loopende Jaer.opdc
verbeurte van vijftigh gulden : Ende fal den
Hooch-Schoutet de felve voorts aen den Ra«"
hebben te feynden, Gedaen inden Raedevan
State in 's Graven-Hage den acht en twinticmtefl
September fefthien-hondert een - ende- tfeftigh�
/. v. Borffele vander Hooghe ,^ft' Ter Ordonnantie
vanden Raedt van State, /. Eyckbergh�

Ordonnantie, vande Ed: Qroot Mogende Heer en Staten van HolUnit

Weft- Vrieflandt, op 'tfluck vande Pihtagie vande Maze, ende het Goereefthe Gath. In iate den »P
Oftoberi66i.

geordonneert, als fy ordonneren by defen»
Poindten ende Articulen hier naervolgende.onj�
me by alle ende eenen yegelijcken die lulcx >^oU

E Staten van Hollandtende Weft-Vrief-

i landt, noodich vindende op 't ftuck van

dePilotagie vande Maze, ende het Goc-

reefe Gath, naeder als voor defen te

voorfien, hebben naexvoorgaende onderfoeck,

mogen aengaen
te werden.

, naer gekomen endeachtervo h

�ff«

-ocr page 1350-


				�'.��. ■'" "	'■■■■.'
				�'.��. ■'" "

		Pilotagie vande Maze, ende 't Goereefche gat. 2694.
	*ity*	Pilotagie vande Maze, ende 't Goereefche gat. 2694.
	*ity*

Feritelijck fal hem niemandt van nu voortaen, j_en naem ende qualiteyt van te zijn een be-. °K [_lt,endedaertoeverkoorenLootfman, aen ^ce J_e Schepen mogen begeven, omme de felve ^ee,t ofte binnen de Maze, ende het Goereefe ^j_1te brengen ende piloteren, ten zy dat hy , _toe alvo�ren naer examinatie,door de Gede- uteerden van de groote ViiTcherye op de Maze, ^ftederfelverCommiiTariil�n, aireede gheftelt, _n(j_e ghecommitteert, ofte naermaels te flellen _�n(Jecommitteren, fal zijn geadmitteert, fynen naem aengeteeckent, een Loots-mans teycken, endedenombervanhet loot, hier toe fpecialije- tcntedoen maecken, fal hebben ontfangen, ende byeede belooft defe jegenvvoordigeOrdonnan- tie ende Inftrudtie, foo veel die hem aengaen fal, naer fijn vermogen te onderhouden, op pene dat de ffeene die hem voor een ordinaris Loots-man falkomenuyt te geven, fonder alvo�ren daer toe indier voegen geadmitteert te zijn, fal verbeuren een boete van vijf en twintich guldens, ende daer en boven werden geftraft, fulcks als men naer ge- legentheyt van fyne begaene valfcheyt: fal bevin- den te behooren. II. Ende fullen de voornoemde Gedeputeerden vande Steden van de groote Viffcherye, ofte der ielv�r Commii�arifi�n, niemandt toe het felve Lootfmans-fchap mogen admitteren ofte promo- veren dan kloecke Mans Perfoonen boven de vijf en twintich, ende onder de. vijftich Jaeren oudt zijnde, ende die de Zeegaten vande Maze, ende 'tGoereefe Gath, vier jaeren aenden anderen ten tyde van haereadmiiTie fullen hebben gefrequen- teert ende bevaren, ende dagelijcks daer noch medebefich zijn, eilde alfoo goedekennifi� van k voorfchreve Zee-gaten ende Stroomen fullen hebben. III. Welcke gheadmitteerde ende gequaliiiceerde Lootiluyden, tot een teycken van haere admiffie, een Ordonnantie by de voornoemde CommifTa- riffen geteyekent, fullen moeten by haer hebben, ende hetLootfmans teycken hier voren geroert, openbaerlijck dragen, ende 't felve aen den Offi- cier van de Plaets haerder refidentie reftitueren, foo wanneer fy op eenige verre rey fe, ofte oock tehHaringh fullen willen varen, ofte haer Officie verlaten, op pene van fes guldens, tegens den &eenen die daer inne ghebreeckigh bevonden fal ««den ■. Gelijck mede-de Weduwen ende Erfge- ^r'^amen ^van de overleden Lootiluyden het voorfz ^tc)'cken fullen moeten reftitueren , op ehelijcke pene als boven. IIII. tnde fullen geene Lootiluyden van eenige an- «eZeegaten, eenige Schepen in, ofte uyt de 2^az« ofte het Goereefe Gath mogen brengen, op ς°ε van vier en twintich guldens, foo dickwilsfy contrarie ghedaen fullen hebben, ende daer en tell'h¹ ^ontf^angcn Loots-gelt te fullen moeten totl ^Uef^en' ^toc P^rofy^te vande Lootiluyden die «tf»?ii^00tfen ^vaft ^de voorfz Zeegaten geadmit- «tlullen zijn, ,:-,;.,,.,.
			De Lootiluyden fulten fchuldich wefen de Schepen te brengen inde Maze, tot voor het nieuwe Hooft vanden Briel, ofte in't Goereefe Gath, tot voor het Hooft van Hellevoet-fluys, ende de Schepen niet vorder willende op feylen, fullen de Lootiluyden niet vermogen uyt hec Schip te gaen, voor dat het wel vertuy t fal zij n. Maer indien de Schepen verder willen op ghe- lootft wefen, fullen daer toe gebruyeken die van het Schippers Gilde vanden Briel,die daer vooren fullen genieten als volght, Voor een Schip datfe van den Briel fullen op brengen tot Vlaerdingen, Schiedam, Delfs-haven of Rotterdam,van fes tot twaelf voet diep gaende, van yeder voet thien ituyvers. Ende ghehjck loon van foodanigen Schip op te brengen van 't Hooft: van Hellevoet tot de Kille. Vande Schepen boven de twaelf voeten diep gaende, van yeder voet boven de twaelf voeten, twintigh ituyvers. Vande Schepen die fyluyden op Dordrecht fullen brengen , van fes tot tvvaelr voeten diep gaende, van yeder voet twintigh ituyvers. Ende dit alles geduyrende het Somer fayfoen, beginnende met den eerftenApril tot den laerften September. Ende het Winter fayfoen dataenvangh nemen fal met den eerften Odtober, ende eyndigen den laetften Martij, fal betaeltwerden als volght, Van alle Schepen die fy van voor den Briel tot Vlaerdingen, Schiedam, Delfs-haven ofte Rotter- dam fullen brengen, van yeder Schip diep gaende fesvoeten.ende daer boven tot twaelf voeten,van yeder voet vijftien ituyvers, ende vande Schepen boven de twaelf voeten diep gaende, van yeder Yoet boven de twaelf voeten, dertigh ituyvers. Ende infgelijcks vande Schepen op ghebracht werdende van het Hooft van Hellevoet tot aende Kille. Doch vande Schepen die fy tot voor Dordrecht oplootfen.daer van fullen de voorfz Lootiluyden niet meer mogen eyflehen, dan hier vooren in de Somer-tijdtis gheftelt, behalven inden tijdt van Ys-gangh, als wanneer de felve Lootiluyden met den Schipper in alle redelijckheyc fullen mogen accorderen. Maer by foo verre de Schippers ghenegen fou- den zijn voor den Briel te anekeren.ofte weidoor ongelegentheyt van Weer ende Wint tenancker te komen ν foo fal de Loots die 't Schip tot voor den Briel fal hebben gebracht, naer dat 't felve als vooren wel vertuyt fal wefen, vermogen daer uyt tegaen, endede Schipper naeder hant een Loots van nooden hebbende, om hooeer aen te feylen, 8.H ij ^ia*

-ocr page 1351-

Byvoeghfel van eenige Hacaten,&c

2695"

i6₉t

fal daer toe hebben te gebfuycken foodanige Per-
foonen , als daer toe by de Repjeringe der Staclt
Briel zijn geordonneert.

VI.
De voorfz glieadmitteerde Lootfluyden fullen
haer ten dienft� vande Navigatie * foo wel by
nachte als by dage, benoorden ofte beweften de
Maze, ende 't Goereefe Gat moeten laten vinden,
ten minden op de diepten van tien vadem waters,
ter plaetfe daer fy naer de fayfoenen van het Jaer,
de gelegentheyt van Weer ende Wint fullen oor-
deelen, datfe de meefte Schepen fullen konnen
vinden ende aentrefl�n, ende foo lange in Zee
moeten verblyven, tot datfe alle haer Volck aen
de Schepen, om die in telootfen fullen hebben
over gefet, ofte wel naer datfe op het minfte den
tijdt van acht dagen achter een in Zee gheweefl:
zijnde,t'eynde Vi&uaille, ofte by gebreck van an-
dere Scheeps-behoeften, genootfaeckt fullen we-
fen te moeten in komen.

Ende ten eynde men fal konnen weten , of de
Loots-luyden haer in dier voegen geftadigh in
Zee onthouden , foo fullen de Loots-luyden foo
wanneer fy in Zee gaen, ende weder t� rugge ko-
men t'elckens gehouden zijn daer van kennif�� te
doen aende Commiflarifl�n ter recherche, foo wel
inden Briel, als op Hellevoet-fluys geordonneert,
de welcke by defen werden gelafl: ende geautho-
rifeert, daer van perfecte aenteyckeninge te doen,
ten eynde de Gedeputeerden van de groote Vif-
fcherye, ofte der felver Commiffarifl�n mogen
fien, in wat voegen de voorfz Loots-luyden haer
in dien deelen gequeten fullen hebben.

Ende in gevalle eenige Loois-l�yden binnen de
acht dagen uy t der Zee weder mochten in ko-
men, fo fullen de voorfz Commifen ter recherche
aen teyckenen, de redenen waeromme fodanigen
L�otfman binnen 's tijdts in gekomen is, op poene
van vier en twintich guMens te verbeuren by de
L�otfman, die fonder hem als vooren aen te ge-
ven in Zee is gheioopen, ende weder uyt der Zee
gekomen, ofte mede wel fonder ghewichtige oor-
faecke, endealfoo buyten noot, binnen de voorfz
acht dagen weder in ghekomen fal zijn, welcke
boeten fullen werden geexecuteect by de Officie-
ren vande refpeftive Steden, daer de faulte fal
werden gecommitteert.

VIL

Alle Koopvaerdye - fchepen die Koopmans
goet geladen hebben, ende diep gaende feven
voeten ofte meer, wiHende komen in de Maze,
ofte het Goereefe Gath, ende vande Lootfluyden
op de thien vadem Waters dienft w�rdendeghe-
prefenteert, fullen ghehouden wefen een Loots-
man over te nemen, ende by weygeringe echter
het gheftelde Loots-gelt moeten betalen, niet
tegenftaende fy aireede een VifTcher mochten in
genomen hebben, omme haer inde Maes, ofte het
Goereefe Gath te brengen, ende by gebreck van
betalinge, fal den Lootffnaii den Schipper ter
plaets van fijn arrivement, -mogen vervolgen,
ende fal hem aldaer werden gheadmitteert kort,
onvertogen recht, ende hem werden gheadjudi-
ceert, niet alleen fijn loon, maereock de koften

daer omme gedaen; met dien verftande nochr
indien den L�otfman 'eerft fijn dienft \_0ΐα^'
prefenteren binnen de diepte van thien Yade^
dat foodanigen Schipper niet gehouden fal _w J"'
een L�otfman over te nemen, ten ware hy f_ui t!
begeerde te doen. ^s

VIII.

De Loots-luyden fullen gehouden wefenw
terMaendt de Gaten in ende uyt te feylen f
diepten vande felve te peylen, midtfgaders on/
Gaten goede acht te nemen, ende naeuw rceuJ
te hebben op de Tonnen ende Kapen, ofdieoocfc
verdreven, ende of de gronden oock verloonen
zijn,het welcke fyluyden oock daer en bovenfy|,
len moeten doen , foo menichmael hec een ftorm
gewaeytfal hebben, van welck debvoir fy gehou.
den zijn aen de Magiilraet van den Briel t'elckeas
rapport te doen, op pene van deportement

IX.

Soo eenich Schip vande Loots-boot inde Wint
mochte wefen, foo fullen de Loots-luydeahec
behoorlijck teycken doen, het welck haer fal y_er.
ftrecken voor prefentatie van haeren dienft, ende
fal foodanigen Schip dan gehouden zijn naerden
Loots-man toe te komen om in ghebrachttewer.
den, ende indien fulcks niet en ghefchiet, endede
Loots-luyden konnen bewyfen met twee vande
BootfgefeJlen, dat fy het teycken gefien hebben,
fo� jfalden Schipper het Lootfmansgekfchuldich
wefen, ende moeten betalen.

De Schepen met Ballaft geladen, ende alle
Schepen geen feven voeten diep gaende, fal het
vry ilaen een L�otfman over te nemen, ofte niet,
ende willende een L�otfman gebruycken,Mei»
mogen volftaeii met half geit.

Alle Haringh-fchepen,'t zy hoe diep die foude
mogen gaen, fullen niet gehouden wefen eenigh
Loots-gelt te betalen , ten ware fyeen L�otfman
begeerden, in welcken ghevalle fy fullen mogen
tolftaen met half geit.

XII.

Soo bet gebeurde (dat Godt verhoede) dat
eenich L�otfman, 't zy by ongeluck, forgeloof-
hey t, ofte quade gifimge, een Schip aende gront
q�ame te feylen, fal foodanigen L�otfman by «t
Collegie van de groote Vilfcherye, der km
CommiiTariiTen, ofte den Gerechte naer genomen
kennifie van faeeken, 't zy met fufpenfie, depor-
tement ofte fwaerder ftrafte, jae aenden 1}'«
werden ghecorrigeert, naer gelegentheyt $■■■
faeeken.

XI IL , ,

Ende by aldien eenige queft�e ofte mifverlton� j
den tuiTchen de refpettive Lootfluyden, mW f
ders tuiTchen den L�otfman ende Schipper mocn-
te komen te ontftaen, foo fal fulcks by de GJ*
miifariflTen vande groote VJiTcherye werden?¹^
termineert, ende in abfentie vande ielve,bT
Gerechte vande Plaets daer het Schip komt j
loi��n, ofte aen komt: Ende indien het Schip w»!
de uyt gaen, fonder in eenige Stadt aen te kom < 1
dat als dan de kennifTe fal komen mede aen ■
voorfz CommiiTariiTen, ofte aende GerechtenL
de naeftgelegen Stadt. ^. 1

-ocr page 1352-




	/^ Pilotagie vande Maze,	%6$$ XIX De Noortvaerders ende Kool-haelders, ful- lenvolftaen namentlijck, de Noortvaerders met half, ende de Kool-haelders met twee derde Loots-gelt. XX. Sullen mede de Ooft-Indifche ende Weft- Indifche Schepen voor een, twee, inde voorfz taux moeten betalen, te weten inde plaets van twee , vier gulden, doch fullen wederomme foo vele ende foodanige Lootfluyden mogen nemen, als fy dienftich vinden. XXI. Alle Schepen uy t wat Quartieren ende Gewe- ften die foude mogen komen.met een derde iluck- goedereri wefende geladen, en vordersmet Zout, Kurck, ofte andere diergelijcke ilechte Waren, fullen ghehouden yvekn in plaets van twee, drie gulden re betalen $ doch de Schepen die minder als een derde met ftuck-goederen zijn gheladen, fullen betalen volgens de voet-taie ςηά& taux, in defe Ordonnantie geftelt. XXII. Maer vande Schepen de welcke door de Loots- luyden in grooten ftorm ofte onweder, Item, Ancker, Mail, Touw ofte Roer-loos fullen wer- den in gebracht,, daer van fullen de felve foo veel genieten boven het ordinaris ialaris, als hen by de vpprfzCommiilariil�n ofte goede Mannen, by de Magiftiaren vande refpeftive Steden te ftellen,fal, werden toe gevoeght. XXIII. Item, eenigh Schip yoor 't Lant komende, ende op dethien vadem diepte, by nacht ofte anderfins geen Lootfluyden fiende, ofte bekennende, ende eenige Vifl�hers geen geadmitteerde Lootfluyden tfijnde, mochte vernemen, ende verfoeckende van de felve binnen de Maze, ofte het Goereefe Gath te werden gebracht, foo fal foodanigen Vif- feber vermogen in't Schip over tegaen, ende bly- ven: Ende in gevalle de geadmitteerde Lootfluy- den naerderhandt in Zee aen boort komen , foo fullen iyluyden te famen het Loots-gelt halfende halfghenieten , maer indien den Loorfman eeril buyten de uytterfte Ton aen boort quam, foo fal den Viflcher alleen het gheheele Loots-gelt ont- fangen ende ghenieten: Gelijck mede daer en te- gen 4erif JLootfman het geheele Loots-gelt lal ge-, nieten:,' foo wanneer hy by verkkringe van twee BoorJgeleJtlen van het in gebrachte Schip fal doen bjijfiken, dat hy op de thien vadem diepte is ghe-, weeft, ende aldaer gebaeckent heeft. _;, -,η ΧΧΙΠΙ. f, SuHenin&eJijcks alle Lootfluyden ghehouden zijn,des verfocht werdende, de Schepen binnen deGatenzijnde, in �ee te brengen, tot, pp vijf vadem waters, ofte foo veel minder ^als bet de Schippers foude mogen gpet Vinden ₃ mits genie- tende voor haer loon, half foo veejafs pphet in- brengen van foodanige Schip ofte Schepen hier yporea^ticijU) i�_:en&r�. is g<eft#i;bihoude- �jek^den re%ec^:e van des ghemeppp Mndts Qotk3gh-fc;hepen,als mede vande Schepen vande 0,ofte^4eWeftilndfclK�ompagnie, foo veel fal werdeftgeinooten, als tpt noch toe gebruyckelick is ge wm&i yt* f�* ι . n»i«3 � ;in^o.ov/3^r:?-'s 8, Η �j Item,
	/^ Pilotagie vande Maze,
XIIII. neLoots-Iuyden fuljen ghehouden wefenter- λ nt na^er ^^at iy^^uy^^en ^aen boort vande Schepen Γ komen zijn, den Schipper ofte Stierman af te l oen, hoe diep het Schip is gaende* Ende blijft fjfschipper ofte Stierman ghehouden ende ver- kLden. pertinente ende oprechte verklaringe, Γ¹ ^jgp fijn Schip is gaende te doen, ende indien L_ant de diepte van fijn Schip niet oprechtelick η en geeft» die ial verbeuren dubbelt Loots- ^ans sefc' ^en<^^e koven dien ais een valfch Aen- ..yer naer ghelegentheyt van faecken werden «** XV. �_nde fullen de Lootfluyden voor Lootfmans gjltontfangen, naer dat de Schepen diep gaen, te leekenen by Maze voet-talen, als volght -. Winter - loon. Voor Winter-loon , beginnende den eerft�n Oftober, tot den lellen Maert, van yeder Schip djepgaendefeven,achtende negen voeten,twaelf guldens. Vanthien voet diep gaende, feventien guldens. Van elf voet, twintigh guldens. Van twaelf voet, vieren tvvintich guldens. Vandertien voet, dertich guldens. ^ Van veertien voet, veertien guldens. * Van vijftien voet, achten veertich guldens. Van feftien voet, vieren vijftien guldens. Van feventien voet, vier en tachtich guldens. Van achtien voet, hondert guldens. Van negentien voet, hondert ende vijfen twin- �ch guldens. Van twintigh voeten, hondert vijftich guldens. XVI. Zomer-bon. Ne voor Zomer-loon, beginnende vanden eetften April tot den leften September, van ye- derSchip van feyen, achtende negen veeren» ne- gen gulden.. Vanthien voeten, twaelf guldens. Van elf voeten, feftien guldens. Van twaelf voeten, achtien guldens. Van dertien voeten, eenentwintich guldens. Van veertien voeren, fes en tvvintich guldens. Van vijftien y�eten, twee en dertien guldens.� Van ieftien voeten, twee en veertien guldens. Van feventien voeten, tjeftich guldens; ,^:Van achtien voeten, vijfen tfeventich guldens. Van negenrliieh voeten, fes en tnegent�ch guldens' ⁿ"^Hf,,):<* "^;:!! -^; -^^ ^v ^j � ^; "^V-W'^f' Van twintigh y�et�n , hondert en t^lntich guldens.^J■■■■ ^:j i^��-jO'�'.': ..:.-: ii'jyM't't!^: -- �,li�'.nwb rU wat een halve voet.macibJialen, -&1> vbor Voet gereeckent Werden,Lmaer watiq�fin ,i ^ve ***ennaek, falin geeaiieeGkeninge werf ^W^aSui-Miu;: rjomoov �■'<'■■:> ,t\7ith* ^ ■ ° ^i�ooiXfV IIL'ji ;,n-,t η aioliH yb (�B? ^ Schepen boven de twintioh voe4 ga IJkende, ivan yeder voet boven detwin* ��etalenvijfentwintich^iilden.; j nhti ,ih>L�

-ocr page 1353-

■-.,ς^..�.

2699

Byv�cghfel van ee

*70q

beuren voor de eerfte reyfe fes gulden, voor d
tweede reyfe twaelf gulden, ende arbitrale cort^e&ic, ende voor de derde reyfe achtien gulden t'
de daer en boven voor twee jaren by den GereVh"
te uyt den Lande, ofte de plaetfe van hare rcfide
tie te werden gebannen,fonderbinnen denvoorf'
tijt daer weder te mogen in komen oplijf�l_rair�^zXXXII. . ^m'

Ghelijck mede wel exprei��lijck werdtvfrljo
den,dat de Lootiluyden malkanderen,noch dW»
den anderen, op eenige manieren te injurieren W
ledigen ofte befchadigen, op ghelijcke pene'al*
vooren, ende deportement ofte fufpenfie van ha»
bedieningen.

XXXIII. fv

Ende op dat beter diligentie als tot noch toe ij
gefpeurt, by-de Lootiluyden, foo binnenalsbyy*
ten de Zeegaten mach werden gepleechr,endede
Schepen van Oorloge ende Koopvaerdye be.
hoorlijcken mogen werden ghedient, ibofulfea
van nu voorraenvier Loots-booten werden �e,
bruyekt, ende in't Vaer-water gebracht,.ende
elcke Booten ten minften van feven Lootiluyden
voorfien, de welcke twee aen twee tegens den
anderen om be� fullen varen, ende alle vlijt heb-
ben aen te wenden.omme alle Schepen naer deler
Ordonnantie te dienen, fonder dat de felve in ee-
nige manieren met haer drie ofte vier Booten fal�
Jen vermogen te parten of te deelen, op penefaa
deportement,ende fwaerder itraife naer gelegent�
heytvan faecken, ende fal doorgaens by tont�
beurten voor den tijdt van acht dagen, een van�
Loots-booten binnen gaets moeten blyven, om-
me de uytgaende Schepen, foo wel in't Goereefe
Gath, als in de Maze te konnen dienen, de welc-
ke niet te min met fijn Compagnon buyten gaets
zijnde, hare winilen met den anderen fullen par-
ten ende deelen, fonder dat eenigh anderBoot
ofte Lootiluyden, als die geene, wekkers tour-
beurt het is, gheduyrendede voorfzachtdagefli
haer met het uytloocfen fullen hebben te be«
moeyen, op pene van het verdiende L'o�ts-gelf»
reititueren aen de Lootiluyden, wekkers tour-
beurt het fal zijn, en daer en boven te verbeuren
vijfen twintigh guldens. _t'\.

' xxxnn; ;;,'.,

Alle welcke voor verhaeldepecuniele boeten*
fullen komen een derde ten pronte van den O»»�
cjer die, de calangie doen fal, eeq 4erd� vpot <*^ηAenbrenger, ende, 't retirerende'derde-part wof
denArmen. ........-.,,.,. '/

XXXV. , � <J_M

Ende ten eynde defe Ordonnantie des te bet«
oniderhouden ende riaer gekomen mach werae

XXV.

Item, fullcn alle Schepen in noot zijnde, twee
Lootiluyden mogen verfoecken, ende in nemen,
mies defelve dubbelt gek betalende, maer indien
buyten des Schippers veribeck, meer Lootfluy-
den als een in het Schip over komen, foo fullen de
felve ter dier oorfaecke niet meer al$ enckel
Loots-gelt mogen pretenderen, maer fo hen daer
over yets wert gefchoncken,fullen 'c felve mogen
aen nemen.

XXVI.

Ende of het gebeurde dateenige Schepen door
contrarie Windt ofte anders, het Goereefe Gath,
ofte de Maze wederom in mqiten loopen, ende
naederhant wederom uytfeylen wilde,fonder laft
tebreecken, foo fullen fodanige Schepen betalen
voor Loots-gelt vijfthien ftuyvers vande gulde,
volgens de taux hier vooren geit�lt. ^;

XXVII.

Soo wanneer een Loots-man met advis vanden
Schipper ende Stierman , als mede door hooch-
dringenden noot van Weer ende Wint, het Schip
in eenige andere Zeegaten, in falvo fal hebben ge-
bracht , als tot fyne ontladinge zijn gedeftineert,
foo fal den felven Lootfman tot des Schippers be-
lieven binnen Scheeps-boort moeten blyven, tot
der tijdt hy het Schip op fyne geordonneerde los-
plaeti� fal hebben gebracht,mits genietende twee
gulden daeghs voor fijn legh-gelt, boven fijn or-
dinaris Loots-gelt.

XXVIII.

Een yeder van de Loots-booten fullen op de
Maft moeten voeren een witte Vlagge, daer inne
de nombers van een, tot vier met fwart fullen
werden geteyekent, omme klaerlijcken ghefien
ende onderfcheyden te konnen werden:Ende wat
Loots-booten de kleyne Schepen voorby vaertjl
ende naer de groote Schepen toe feylen, ende by
de Schippers, ofte yemandt anders daer over aen-
geklaecht- werdende, fullen t'elcken reyfe verbeu-
ren vijftich gulden.

XXIX.

De Lootiluyden wanneer fy een Schip binnen
ghebracht, ende haer verdiende falaris ontfangen
hebben, fullen aende Schippers geven Quitantie,
inhoudende de groote van 't Schip, ende de fom-
me by haer ontfangen, by haeren naem, merek,
ofte yemantvan harent wegen geteyekent, welc-
ke Quitantie de Schippers vande Lootiluyden
fullen vorderen, omme dien volgende hetLo�ts-
rrtans geit Wederomme vande Kooplieden te mo-
gen ontfangen:

X X X.^j -

Ende en fullen geen Lootiluyden droncken
zijnde, haer vervorderen in eenige Schepen te
gaen, omme de felve in ofte uyt te Iootfen, op
pene van vijfen twintich gulden yeder reyfe te
verbeuren, ende daer en boven fes weeeken te
werdengef�fbendeert. ί .^

XXXI.- ■ » ««ν η: �>.

Niemant fal hem vervorderen eenige vande ge-
ad mitteet�e Lootfluy den; �pentlijck bp de ftra-
ten, ftranden, ofte in Htiyfen, ofte in Herbergen j
wegen haer Officie te mogen naer roepei�ybefpot-
ten, injurl�terj, dreygen,of eenigh letfel aendoen,

met woorden ofte wereken, op pene vantever-

■■■■'�■^; ", 11 8

foo fullen CommiiTariiTen ten miniten eenrn*
des Jaers, ofte foo dickwils 'het haer gherad»

dunckt, haer vervoegen ter noodigerplaetie.o
me haer te informeren op de comportememe
ertde debvoiren vandeLootfluyden, ende tikw
Ordonnantie wel wertachtervoleht, net g
vande Lootfluydente vermeerderen orteveni^i

deren, ende voorts op alles anders het ltu ■ ^
de Pilotagie aengaende, de noodige ordre
len, het Claris hier vooren geltek, *g"��
ren ende verminderen, naer gele^entheyt ι
den, Schepen, ende de Negotie fal ^konie_e"_(rchen.

-ocr page 1354-

Inilru&ievoor den Raedc van Vlaenderen.

%ρι

«wfchefl- Ende werdt een yeder die defe foude

Zegele hier aen doen hangen den eerften 0<�rp«*
ber in 't: Jaer ons Heeren fefthien-hondert een
en tfeftigh. Ter Ordonnantie vande Staten.
Herl�' van Beaumont. \

_oEen aengaengelaft, naer den inhouden van de

■ O Poindren ende Articulen hem ter�gnle-

Gedacn in den Hage onder onfen grooten

re"

- ''■■VA:,,:

_DeVOorgaendeOrdres vandemi Oi�ober 1616. ende%$Junij i6zi. mede op 'tfiuck vande Pihtagie vande
ftsaende't GoereefeGath ge�maneert,fal'den Leferin het Eetfle Felum. Colum. 1067. ®feqq.gedruckt vinden.

■�>!�.

'«ί Ubl

Ordonnantie, met infertie vande InflruBie voor den %dde van Ftaenderen,

redderende tot Middellurgh in Zeelandt, ever de Steden ende Quartieren in vlaenderen, onder haer
Ho: Mo: gebiedt ende Souverainiteyt re/orterende. In date den 1 $ Oftoher 1661.

E Staten G�nerael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den genen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
Alfoo Wy ons onder alle andere Landts
faecken, mede ten hooehften laten ter herten
jaen de gemeyne welvaert ende vorderinge van-
de Juftitie, in de Quartieren van Vlaenderen, ref-
fort van defen Staet, ende ^ien volgende door
cenipe Heeren Gedeputeerden uyt het middel
van onfe Vergaderinge,ende anderen by ons daer
toe verfocht ende ghecommitteert, hebben laten
refumeren, vifiteren ende examineren de Inftru-
ftiejaer opden Raedt van Vlaenderen refideren-
detot Middelburgh in Zeelandt, tot noch toe
iceftgebefoigneert. SOO IS T, dat wy naer
ingenomen rapport, tot bekortinge vanden treyn
vande ProceiTen, ende tot verlichtinge van onbe-
hoorlijcke vexatien ende koften tereerenvande
Juftitie, ende welvaert van onfe Landen ende On-
derken inde voorfz Quartieren van Vlaenderen,
reikt van den hoogh-gemelten Staet, byrype
deliberatie hebben ghe�tatueert ende gheordon-
neert, gelijck wy uyt onfe rechte wetenheytende
volkomen macht ftatueren ende ordonneren mits
defen, dat inden gemelten Raedt van Vlaenderen
van nu voortaen onverbreeckelijcken onderhou-
den ende achtervolght fullen werden, de Ordon-
nanrien, Poin&en ende Articulen hier naer vol-
gende.

Ordonnantie ende InftruBie, vande

Rooge Mogende Heeren Staten G�nerael der
Vereenighde Nederlanden, voor den Raede van
Vlaenderen, reftderende tot Middelburgh in Zee-
landt, ever de Steden ende Quartieren in Vlaen-
deren, onder haer Ho: Mo: gebiedt ende Souve-
rainiteyt re/orterende.

Het eerfte Capittel.

Aengaende het Collegie vanden Ifyde

in 't g�nerael.

Den voorfz Raedt fal hare refidentie blyven
behouden binnen Middelburg in Zeelant,
tot dat hare Ho: Mo: dien aengaende fou-
«nanders mogen ordonneren.

y ^enr ^fn^lven ^Raedt ^fal ^beihen «yt ^nes^en ^Radcni

Ρ «lullen malle Commiflien, Mandementen,
°"uen van gratie.ende andere Aften,genoemt

ende gequalificeert werden, De Eerfte ende ande-
re Raeden by de Hooge Mogende Heeren Staten
G�nerael der Vereenighde Nederlanden, gheor-
donneert over de Steden ende Quartieren van
Vlaenderen, onder der fel ver gebiedt ende fouve�.
rainiteyt reforterende.

III.

Daer fal oock wefeneen Ontfanger vande Ex-
ploi&eh, een Griffier, ende totdienfte van den
lelven Rade, tweeDeurwaerders reftderende bin-
nen Middelburgh, ende drie in Vlaenderen, ter
plaetfe foo hier naer gefey t fal worden.

IIII.

Ende en fullen voortaen in de Plaetfen die in
den felven Rade fullen komen te vaceren, tot Ra-
den, geene andere Perfoonen gheadmitteert wer-
den , dan die tot Do&ors ofte Licentiaten in de
Rechten gepromoveert zijn.

Sullen oock daer niet vermogen te weien te
famen Vader ende Soon, twee Broeders, twee
Rechtfweers.te weten, Broeders ofteSuilerskin-
deren, noch andere wefende in gelijcke grade van
confanguinitey t ofte affinitey t.

VI.

Ende fal niemant vanden voorfz Raede mogen
wefen over de judicature van faecken, aengaende
den geenen, die henluyden verftaen tot in den
feften gradejnclufive.alsachter Sweers ofte Broe-
ders ende Sufters kints-kinderen, ende andere in
gelijcke grade, ofte daer binnen, 't zy dat die hen-
luyden beftaen in confanguiniteytofte affiniteyr»
maer de faecke van foodanige voort komende,iuI-
len de Raeden henluyden vande judicature van
dien moeten onthouden.

VII.

Tot kennifl� ende judicature vanden gemelten
Rade fullen ftaen, behalven de faecken, die aen de
felve komen te devolveren by Appel, Reformatie
ende reductie, oock rauwelick ofte ter eerfter in-
ftantie, alle queftien ende difputen raeckende de
Hoogheyt, Heerlickheyt, Rechten ende Domey-
nen vande Landen van Vlaenderen, onder 't ghe-
biedt van haer Ho: Mo�, ftaende, ende vorders van
Weduwen , onmondige Kinderen, ofte Weefen,
ende andere miferable Perfoonen, die eerft aen
den Rade klachtigh komen, ende provifie van Ju*
ftitie verfoecken, om aldaer in rechte te blyven,
alle faecken raeckende materie poft�ftbir, de faec-
ken komende ex lege difamari, ofte om aitie te in-
ftitueren, als de Gedaeghdens woonen in ver-
fcheyde Jurifdiftien onder 't reflbrt vanden voor-

fchreven

-ocr page 1355-





		ifoi ByvocghfelVan �ilir�veh Rade: Item, wanneei»deJurifdicYie van &�n Raede by parthyen fpecialijckendd uytdruc- k��ijck fal wefetf-geproroge�rt f faecken aengaen- de exadtien, excuffien ende mefufen van Officie- ren, ende verjaerde delidten by preventie, oock wanneer queftie tuffcben Steden in Vlaenderen fbude mogen wefen oritftaen, midtfgaders alle verdere faecken,die volgens 't oude gebruyck tot noch toe gheobferveert, ter eerfter inftantie tot k&nnifle ende judicature vanden felven Rade zij η ftaende. Wel verftaende dat 't voorfz Privilegie van Weduwen, Weefen ende miferabile Peribonen, midtfgaders de voorfz prorogatie vanjurifdi&ie vanden Raede geen plaetfe fal hebben, wanneer beyde parthyen woonachtich ofte ghefetenzijn �nder een en den felven dagelijckfchen Rechter, ende de faecke daer over queftie ofte richts- vorderinge valt, niet en komt te bedragen boven vijftien ponden Vlaems; l IX. Ende indien parthyen woonachtigh ende gefe- ten zijn onder verfcheyde Recliters,fal d'een den anderen ten reguarde van 't voorfz Privilegie van Weduwen, Weefen, ende andere miferabile Per- foonen , niet vermogen te betrecken voor den voorfz Rade, ten zy de faecke daer over queftie ofte rechts-vorderinge valt,komt te bedragen bo- ven de fomme van vier ponden Vlaems. X. Den voorfz Raede, behalven de faecken hier boven in 't fevende Artijckel uyt gedruckt, waer Over ter eerfter inftantie fal mogen kennifl� ende judicature hebben, fal mede mogen nemen ken- nhTe ter eerfter inftantie van alle faecken van namptiflement, ofte provifionele betalinge, be- dragende boven de fomme van vier pont Vlaems, te weten, alsyemant wertaen gefproocken,ende voor den felven Rade gedachvaert uyt faecke van fijn handtfchrjft ofte obligatie, om 't felve te ken- nen ofte ontkennen, ende daer op byprovifie te hebben namptiflement.fulcks dat den voorfchre- ven Rade daer over fal hebb�n dejudicature, on- vermindert de faecke ten principale, die gheren- voyeert fal moeten werden aen den ordinaris Rechter. XI. Gelijck die vanden voorfz Raede fullen haer niet mogen aenmatigert eenige faecken ofte que- ilienraeckende Dijckagien, omme daer van ken- niiTe te nemen ter eerfter inftantie, 't zy in poi��f- foir , ofte petitoir, maer die voor haer komende, fullen de felve hebben te renvoyeren aen den or- dinaris Rechter daer onder de Dijckagien zij η ge- legen , ofte aen den geenen, die tot decifie van foodanige queftien by haer Ho: Mog: fullen zijn gedelegeerr. XII. Sullen die van den voorfz Rade niet vermogen buy ten de faecken hier boven ghefpecificeert, te verleenen eenige provifien van dachvaerdinge, om voor haer ter eerfter inftantie in Rechte be- trocken te werden eenige Ingefetenen van Vlaen- deren , onder 't refort van haer Ho: Mog: woon- achtich , ende tot dien eynde eenige provifie van
				ige Placaterv&c* ! dachvaerdinge verleent hebbende, fullen on l' aenfchryvenendeverfoeckvandel^agiftraten<r plaetfe daer al fulcke Luyden woonen, ofteou-f exceptie vanrenvoy by de felve Luyden ghepr? poneert, de faecke hebben te renvoyeren aend " dagelickfchen competenten Rechter. ^tu uiVjl�» . XIII, Sulcksdatdie vanden voorfz Rade nietenfnl len mogen te verleenen eenige Mandementen ofte provifien van arreft tegens al fulcke Ingefe_te. nenVan Vlaender�,'tZy op ha�fperfoon oitepoe" deren, ende henluyden alfoo door die middel te betrecken voorden felven Raede, ten zy de felve waren vluchtich, ofte dat evidentelijck bleecke die te wefen fufpecT:, de fuga, eiide infolvetit XIIII. Sullen vermogen te expedi�ren,letteren vaa Requefte CivMe, Brieven van CeiTie,van beneficie van Inventaris, ende diergelijcke provifien vaa gratie, die men voortijdtsinden Grooten Raede vanMechelen plachte te verleenen, midtsdathec c�mmittimus van dien fich refpe&ivelijck fal ad. dreil�ren aen den Gerechte van de Plaetfendaer fulcks behoort, ende van oudts gebruyckelijckis. XV. Die van den voorfz Rade fullen geene kennilfe nemen van eenige faecken concernerende de Pachten van Impoften, ofte de GemeeneLandts Middelen, Thienden, Thollen , en alles wat by den Raedt van State publicquelick wert ver- pacht, ende 't geene daer aen is dependerende.als bly vende de felve gereferveert aen den gemeken Raede van State der Vereenighde Nederlanden, foo wanneer daer over by appel vande gedelegu- eerde Rechters in Vlaenderen, ofte anderfmtsia der eerfter inftantie naer gelegentheyt van de faecken queftie valt. XVI. Ende fullen de voorfz Raeden ghehouden zijn te vergaderen viermael ter Weecke , als des Maendaechs, Dijnfdaechs, Donderdaechs, ende des Vrydaechs, t'elcken dage twee uy ren voorde middach, te weten van achten tot thienen ^behal- ven den ordinariflen dach, tot-het houden van de Rolle gedeftineert. XVII. De voorfz Raeden fullen vorders geene vacan- tien hebben anders, als die hier nae volgen, te we- ten vanden laeften Julij totten eerften Macndacn in September, vanden twee en twintichftenDe- cember totten tweeden Maendach in Januario; van acht dagen voor Paeffchen, tot Maendae» acht dagen daer aen; van Pinexter avondc w 's Maendaechs veertien dagen daer aen volgen* XVIII. Geduyrende den voorfz tijdt vande befag»* fullen die vanden Rade gehouden zijn eerit te o, pefcheren alle de Requeften, daer op by den w fal moeten werden gherefolveert, de welcKe - den Griffier over gegeven , ende by hem ten d fette gebracht fullen werden , fonderdieb) Rade te mogen werden gheremitteert op ee deren dach,ten ware de faecke anders vereyic ende dat fulcks ghefchiede metgoet vinden « refolutie vanden Raede, in welcken gevalle; wel de felve Requeften mette eerfte gelegem ^

-ocr page 1356-

_%pj Inftru&ie voorden Raedtvah Vlaenderen. 1706

j_epEfcheert» ende met apppjiijle byden Grif-
f^e geteyckent, uytgegeven fullen werden, op
ft de Supplianten mogen weten,, wat hun ver-
aersdaerinnefalitaentedoen. _am _x

pe Requeften gedepefcheert,, ende in handen
_ncj_e'_n Griffier geftelt zijnde, _:omme die incon-
f mk�vande ghenomen Ref�lutiege_;appoftille-
_� ^_nde daer op te expedi�ren foodanige provi-
dea van Juilitie als behoort} fullen de voorfchre ve
Raeden komen torhaer andere befoignes, ende
eliehouden zijn te vaceren tot de rapporten, die
f-eder Raedt, wiens tour het wefen fal om te rap-
porteren , als dan bereyt fal wefen te doen. 7

pe voorfz Raeden ende Griffier fullen hen ten
dage vande befoignes, niet buyten den Rade mo-
gen abfenteren, ende fullen gehouden zijn ter ge-
leider uyre precijs, henluyden inde Raedtkamer
te laten vinden, ende aldaer tot de gheftelde tijde
toe te verbly ven, alles ten ware fy eenige redenen
van excufe foude mogen hebben.die fy te vooren,
ofte daer nae den eerften Raedt fullen hebben be-
kent temaecken. , : _m)-_T;,
XXI.

Sullen voorts de voorfz Raden, Advocaet Fif-
caelende Griffier fecreet houden alle faecken en-
de materien die in de voorfz Raedt-kamer fullen
komen voor te vallen,ende getracleert te werden,
de eerfte mael op pene van fufpenfie voor een
jaer, ende de.tweede mael op pene van privatie
van haerluyder Ampt.

XXII.

Die vanden voorfz Raede fullen geen giften
ofte fchenckagien mogen ontfangen, ghenieten
ofte profyteren van eenige dingen, oock niet van
eetbare Spyfe ofteDranck,'t zy van Steden.Col-
leglen, groote Perfonnagien, ofte particuliere
Perfoonen, die fy weten Proces, ofte rechts-vor-
deringe voor den voorfz Raedt te hebben, ofte
apparentelick te fullen krygen, ofte in wekkers
faecken fy by haer Ho: Mo: fullen wefen gerequi-
rcert, te geven ad vis, ofte apparentelijck daer toe
glierequireert fullen werden, 't zy onder pretext
van expeditie, ofte anderfints, ende dat foo wel
voor, als nae de uyttingen vande Proceffen, ofte
gegeven advifen.

XXIIL

Ende foo verre fy eenige giften ofte fcheheka-
gien als vooren ontfangen fullen hebben van den

gehouden wefen aenden anderen by eede teiuy-
veren, van dat fy hun in't gunt voorfz is, wei ende
vroomelijck gequeten fullen hebben.
%-i�� XX II II.

Sullen oock niet vermogen te verkrygen, heb-
ben ofte exerceren eenige andere Officien, in ofte
onder het reffort vanden voorfz Rade, nochte tet
caufe van dien te hebben, trecken ofte ghenieten
gagien ofte Penfioenen van eenige Steden, CoJ-
legien, ofte particuliere Perfoonen onder het iel-
ve r�ffortgheferen, ofte gegoet zijnde, op pene
van reipfa daer van vervallen te zijn, ende herfel-
ve geappliceert te werden ten profy te vande ghe-
meene iaecke, ende daer en bovens arbitralijck te
werden gecorrigeert. ^Λ ^ΛXXV.

Ende fullen oock hun wachten eenigen raede
ende advis te geven, direclelijck of indire&elijck,
aen eenige parthyen die eenigh Proces inde voor-
fchreve Raedtkamer hebben, ofte apparent zijn
te fullen hebben, op pene van fufpenfie ende pri-
vatie van haerluyder Ampt, als hier boven in het
een en tvvintigh�e Artijckel, noopendede fecre-
tefi�isgeordonneert. '

XXVI.

Die vanden voorfz Raede en fullen niet vermo-
gen by haerluyder Sententie, de koften van den
Procefi� tufichen parthyen te compenieren, ten
ware om merckelijcke redenen, die haer daer toe
foude mogen moveren.

XXVII.

Ende of het gebeuren mochte, dat door impor-
tune follicitatien, ofte anderfints door verabufe-
ringe van eenige Perfoonen , die eenigh Proces
voor den felven Raede hangende hebben, eenige
beflooten Brieven by haere Ho: Mog: aenden fel-
ven Rade gefchreven mochten werden, itrecken-
de tot retardement van den cours vande Juilitie,
en fullen daer omme de voorfz Raeden niet naer
laten in de faecke voorts te procederen, ende on-
deren tufichen evenwel aen hare Hoogh Mo: re-
fcriberen de redenen, waeromme fyluyden fulcks
niet en fullen konnen naer laten, *alles tot dat de
felve refcriptie by haeee Hoogh Mogende gefien,
hun aen gefchreven foude mogen werden, dies
niet jegenftaeneSe de felve Brieven precii�lijcic
naer te komen.

XXVIII.

En iullen oock over d'expeditie van alle Pro-
ceffen niet minder in ghetale mogen zijn, dan vijf

vo "? % naemaels vernamen eenigh Proces j Raden, die daer over iullen moeten wefen vanden
°^r«en yoorfz Raede te hebben, 'twelckfy ten j beginne tot den eynde roe. Dan wat belanght de
ofrVi^an ^tont^^anS^en van de voorfchreve giften | provifien van Juilitie die op de Requeften ghede-

I M' - *«5�ν«Λ UKltu J.l<lMUClJgCWClCil,,lUJlCIJ

end j^Van ^Raede gehouden wefen deEerfte
e andere Raden daer van te verwittigen, ende

dien'*⁰ k ^ntfangene ^giften ^? »wff ^de weerde van
f�l ,' ^«eke�t�n ten behoeve van den Armen,

Η « j ^em ^hy ^den voorfz Rade geordonneert

ziin j^: $ΦΕ$8$Ρ koven dien niet mogen

j pefcheert werden, 't felve fal mogen ghefchieden

by de twee CommiiTar�fl�n vande Rolle, ten ware
de faecke van foodanige importantie ende eonfe-
quentiegeoordeelt werde, datdie aen 'tCollegie
vanden Rade wierde gereferveert, ende midts dac
die by de voorfz CommiiTarifen af geflagen fullen
zijn, haere Requeften fullen mogen addreil�rea
aen 't felfde Collegie vanden Rade.

ΛΛΙΛ.

, Dat voorts den Rade parthyen fal doen hebben
prompte expeditie van Juilitie, ende foo wanneer

- ' J^0Ilcernerende den geenen, daer van fy de
mm hebben ontfangen, fonder daet

«.uef.?i ^�'f ^vanden ^Rade geadmitteert te""Jendevoorfz andere Raden allejaers

zijn
den

den Rade daer van komtte blyven in ghebreecke,
dat degejntereffeerde parthy e fal vermogen haer

Kechtdach naer de Vacantie van Augu�li,

8, �

-ocr page 1357-




		ITO? «e beklagen aen haer Ho: Mog:, ende te verfoec- ken Brieven van Juftitie, ten eynde den voor- noemden Raede belaft werde prompte Juftitie te adminiftreren, ende op de derde aenfchryvmge fulcks niet gefchiedende, haer Ho: Mo: de faecke fullen evoceren met ordonnantie vande ftucken ge�vangelifeert over te fenden, 't welckden Raet gehoucfen fal zijn te obedieren. 't Tweede Capittel. Aengaende 't Officie ende bedieninge van den Eerflen Raedt. T}En oudtften in eede vanden voorfz Rade,ofte ■~^die gene die haer Ho: Mo: daer roe fullen wil- len committeren, fal wefen den eerften, ende recht hebben, midtfgadersgehouden zijn in alle vergaderingen vanden Raedt voor te fitten, ende 't geene datter te doen fal vallen, naer defe* Inftru- c"tie te beleyden, ende de felve in alles te doen ob- ferveren, mitfgaders 't Zegel te bewaren, ende en fal uytdeStadtnietvertrecken.danmet kennifle vanden Rade. λ λ 2\ I. Soo wanneer hy met kennii�� als vooren uyt de Stade komt te vertrecken,foo fal hy gehouden zijn het Zegel over te leveren aendengeenendie hem in ordre volght, die als dan fyne plaetfe in al- les bewaren, ende de felve authoritey t hebben fal. XXXII. Hy fal vermogen ten ryde vande Vacantieende anders in extraordinaire voorvallen ende faecken van importantie, haeft vereyfl�hende, (ende an- ders niet) 'tzy die de ghemeenefaecke,ofte parti- culiere Luyden aengaen, alle de andere Raden, ibnder yemanden voorby te gaen,t'fynen Huyfe, ofte op de Raedtkamer te ontbieden, de Brieven van hare Ho: Mo: ofte van andere te openen.endc desnoots, daer op eenige extraordinarifeVerga- deringe te beleggen, ofte anderfints de felve Brie- ven tot de na�fte ordinarife Vergaderinge op te houden.als wanneer hy gehouden fal zijn deklve te prefenteren, omme aldaer fonder interruptie gelefen te werden in de tegenwoordighey t vande andere Raden, ten by wefen vanden Griener, ende daer op ghenomen te werden foodanigc prompte ende goede refolutic, als fal behooren. XXXIII. Hy en fal niet vermogen alleen, ofte oock met andere Raedtfluyden te expedi�ren eenige Re- quefteri, Advyfen, ProceiTen, nochte oock ande- re faecken, voor ende al eer de uyrc vande Ver- gaderinge gekomen, ende de andere Raden in be- hoorlijcke getal prefent zijnde, 't Gebedt gedaen fal zijn. ΧΧΧΙΠΙ. Den voorfz Eerften Raedt fal authoriteyt heb- ben, om alles watter voor valt, te doen, inde Ver- gaderinge te proponeren , ende naer gedaene rap- port, d opinien van de andere Raden af te vragen, colligeren, ende met de meefte ftemmen te Con- cluderen $ Ende in gevalle van eenige difficuheyt, fulcks dat de (temmen komeri te fteecken, fal -debvoir doen, omme defe�ve te vereenigen, ende			Mg� Placaten, &c. ^ het felfde niet konnende vallen, mette facM de equitabelfte opinien concluderen, mits in f^e"' ken van ptovocatien, concluderende voor 't nu wijfde daer van geprovoceerde I" xxkv. SaloockdeProceil�ndiein ftate zijnomeli termineert te konnen werden, �iide daervant peditie verf�cht werdt, ten Buflette doenb gen, ende onder de Raden diftribueren, fc^�" hem fal goet duncken, ende evenwel beforoj dat de felve diitributie^egalijck gefdhiede, faL� doenlijck is. XXXVI. Wel verftaende dat in de voorfz diftribmie m de, foo veel doenlijck is, ghelet fal werden,date oudtfte ProceiTen,die eerft in ftate van wyfci)_Zjj. gheweeft, eerft uyt gegeven werden, ommevoj, die later in ftate van wyfen zijn gekomen; gt� porteert te werden; doch prefererende dePro! cefl�n van Arme Luyden, eiide die anderfinsnoo! pende de expeditie geprivilegeert zijn. XX XVII. Ende fal goet reguard nemen , dat van geet^ ProceiTen rapport en gefchiede * dan die behoor� lijck gefurneert zijn, wefende tot dien eyniede Saekenalvooren door den Griffier ghevifiteert, ende dat oock alle de ftucken geleien werden ter prefentie van alle de geene die daer inneendecTcr j lullen opiniejen. 't Derde CapitteL tJengaendebet deblpoir van it Rapporteur, ende de Rapport-gelden. XXXVIII. "T\En Rapporteur fal ghehouden wefen dik« ■^ken vande ProceiTen, die hem toe gefondea \| fullen zijn om te rapporteren, neerftelickteover� leferi, ende een Extrait ofte Receuil daer uyt (tl maecken, behelfende kortelick den inhoudenvaa ] dien»omme van alles te beter rapport te doen, XXXIX. Ende fal den Rapporteur, nochte yemandtan�] ders vanden Rade, nochte oock de Griffier,dire� ftelijtk ofte indireftelijck aen yemandt, buyteo 1 den Raede mogen bekent maecken, wie dat tot Rapporteur inde faecke is gheftelt, tot welckeo eyndede Griffier ghehouden fal zijn de ftuckea vande ghediftribueerde Proceflen fecretelijckawj den Rapporteur te doen behandigen. XL. Ende indien menfoude ghewaer werden, w\ aen yemandt van parthyen de Rapporteur bekent is, fal de Rapporteur ghehouden zijn de SacW met de ilucken vanden Procefi� weder te brengt in den Rade, omme aen een andere uytgegeve^fl ^[i j werden. XLI. Den Rapporteur in't viiiteren vanden Procent� fal voor al toeficht nemen, of daer in over geie^ zijnde Procuratien van parthyen, ende of^wProces , volgens den Inventaris , ^v0j^^0B1l!_efiijckisgefurneerrj ende indien hy bevindt^ inne yetwes te gebreecken, fal fulcks den K^aetydelijck bekent maecken, omme daer ft�*

-ocr page 1358-

"~~.......~~■

_y0p Inftrudie voor deh Raedt van Vlaendefen. %7ι ο

, _oorjijck voorfien te werden, den anderen ter Audi�ntie van de feive lullen fit-

XLII. ten,daervanalleMaendeneenfalafgaen, ende

pefaeciiegerapporteertengedecideertzijfld�, een ander in lijn plaetfe by Commiffiealsvooren

Aj hy in conformit� van de ghenomen Refolutie, fuccedereri, mits dat de ouder Raedc aldaer indi-

itcdi^um vande Sencentie in ftelJen_Tende fchry- j ftinclelijck fal hebben de prefeance, ende fal de

¹ ' ^r ^R ^i! ^f ?ί ΐ ί Eerfte Raedt vande voorfz Commiflie op de Rol-

L/oi�inie integehwoordigbeyt van alle die gee-
M 'dieover de decifiegheftaen hebben, ghelel�h,
jggheoordeeltte werden, o�het met de geno-
den Refolutie over een komt*'t welck foo bevon-
ijeiiwerdende» lal�het felvcaen den Griffier be-
j_wniJightwerden,omme geregiftreert, endeter
naeftef Rolle gepronuneieert te werden,tot wele-
en cyde toe deS�ve Sententie fecreet gehouden
fclwerden. Jb_>q�. ■ "■^"�

jsjiemandt en fal vermogen Rapporteur te zijn
in een faecke dae-r inne fijn Soori ofte Schoon-
zon, Broeder ofte Swager als Advocaet of Pro-
cureur cedient heeft, . » .
XLIIII.

Ende fal den Rapporteur vande rapport-gelden
treckendegherechtehelft, endede weder-helft
gedeylt werden tuflehen de andere Raeden, die
glteduyriglilijck ende fonder interruptie� prefent
lullen zijn gheweeft, in 't vifiteren Yande-ftucken,
ende liet doen van het rapport. ■� ■ ■/«. *''*.' 'i
/.- XL V. � _: '. mi

't Rapport - geit van alle Procefl�n , en fal

Ie wefen geexcufeerr.

XL1X. -

Welcke twee Commiflarifl�n, als mede den
Griffier, ghehoudeh fullen zijn ter voorfz uyre
precis ter plaetfe vande Rolle tecompareren.ende
yemant van henluyden door nootfaeckelick belet
verhindert zijnde, 't felve foo haeft doenlijck den
Rade fal hebben bekent te maecken,omme by den
felveii Raede een ander in des felfs plaetfe gecom-
mitteert ofte gefubftitueert te werden.

Ende fullen de voorfz CommiiTariiTen op alle
diff�renten aldaer voor vallende,naer verhoor van
beyde parthyen, dadelijck vermogen te appoin-
fteren, ofte in cas van difficultey t, het diff�rent in
hun advys houden, over nemende de ftucken die
yeder van parthyen daer op aen hun fullen willen
over leveren, ende dat onder Inventaris, foofulcx
by de Commiflarifl�n goer gevondea wert.

LI.

Ende fullen ter eerfter ghelegenthey t, d� felve
ftucken te famen naerder in gelien ende geexami-
neert hebbende, daer op relolveren ende appoin-

voor den ghehe�len Raede niet hooger genomen \ fteren, midtfgaders in cas van diverfitey t van opi-
werden, als terfomme van twee guldens thien nien, ofte anderfints, naer hun wel gevallen, rap-
port daer van doen in den vollen Raedt, omme
daer ipne aldaer gerefolveert ende geappoiniteerc
te werden.

Lil.

d'App�indtementen, 't zy vande Commiflari-
fen, ofte van den vollen Raede, fullen ten eerften

ftK

het felve daer naer fal moeten werden ghereftitu-
eert, ende gedragen by den genen die inde kollen

dage vande Audi�ntie van de Rolle daer aen vol-
gende , aldaer gepronuneieert werden, ten ware

isgecondemneert rende als de kollen gecompen- j den Raedt om redenen goetfoudevinden.de felve
feertfullen zijn, ofte beyde parthyen naer laten | pronunciatie eerder te werd^i ghedaen, ende ful-
de Sententie, ofte het diftum van dien te vervol- ! ten vervolgens by den Griffier geteyekent zijnde,
gen. fal het rapport-g�lt werden betaeldt by de,, uyt gegeven mogen werden.

LUL

Sullen Voorts de voornoemde Commiflarifen
ten by wefen van den Griffier, taxeren ajle decla-
ratien van falaris, foo van Advocaten ende Pro-
cureurs, als Deurwaerders, midtfgaders oock de
koften daer in een van parthyen gecondemneert
is, midts dat die geene die meent daer by befwaerc
te zijn, revifie ofte reauditie daer van aen 't Colle-
gie van den Raede fal mogen verfoecken binnen
den tijde van veertien dagen daer nae.

't Vijfde Capittel.

tjengaende Commijfarifen ter

Enquefie.
LUII.

DE Commiflarifen ter Enquefte op't verfoeck
van partyen, ofte by ordonnantie van 't Hoff*
ex Officia^ fullenghecommitteert werdenbyplu-
raliteyt van ftemmen, fonder dat yemant fal ver-
mogen de Commiflie te folliciteren, ofte fich
daer toe felfs, of door een anderen, dire&ehjck of

8.1 ij in-.

parthye die meeil by de Sententie fal profyteren j
Dan indien beyde de parthyen daer by even veel,
ofte ten naeften by even veel fouden profyteren,
«Hen tfelve half en half betalen ter ordonnantie
vandenHove.

't Vierde Capittel.

Aengmde Cornmiffariffen van de

Rolle.
XLVII.

I)e Rolle fal gehouden werden alle Donder-

daechs des naermiddach van drie tot vijf uy-

"»>ende eenige faecken begonnen zijnde bepleyt

^e berden, fonder af gepleyt te zijn, ofte de Rolle

�� 7ⁿ ^άψ «iet af loopende, fal de Rolle op

anderen daeghs ten felven uyre gecontinueert

_D XLV1II.

byt» ρ ^ ty beurtc waer genomen werden
jy ^We^ Raeden, daer toe van 't Collegie van den
^e g»ecommitteert, die twee Maenden achter

-ocr page 1359-



		By voeghfel van eenige Plaeatern &c� LIX,
27II
				4. J L


	indireir�lijck te recommanderen; ende fal tot ye- der faecke niet meer ghecommitteerfr werden als een Commiilaris, ten ware de faecke van alfulcke gewichte, ofte importantie ware, dat h�rHoff goetvondt twee daer toe te committerenl ...LVV'. Den voorfz CommiiTaris van behoorlijcke Com- milTie voorfien zijnde, Voor en al eer hy komt ter enquefte, fal op 't verfoeck van parthye die met het doen vande preuve belaft is, d'andere parthye doen dachvaerden, ommete antwoorden onder eedt per verbum credit vel non credit, op foodanige faicten, als by de Schrifturen fullen wefen ghepo- feert; ende fo� verre die zijn defacloproprb, en fal tiaer toe noch Advoeaet noch Procureur ghead- mitteert worden , ten ware dat parthye felfs uyt oorfaecke van fieckte, abfentie ofte anderfins uyt gewichtige reden perfoonelijck niet compareren en konde, in wekken gevalle, en anders niet, den Procureur voor hem fal werden geadmitteert, midts daer toe exhiberende Procuraue*inhouden- de 't faict ofte de faiften op de welcke fijn Mee- fter te refponderen heeft, mitfgaders fpeciale laft, om ondereede in des felfs fyne Meefters Ziele te doen, op fodanige faiften per verbum credit vel non credit, te antwoorden $ Ende fal alfulcke parthye op yeder faict ront uyt ende catagorice hem moe- ten verklaren, fonder eenige bewimpelinge, ofte daer by te mogen voegen eenige excufatien, en fullen by ghebreecke van als vooren te refponde- ren , de faicten in des felfs reguardeghehouden worden voor bekent. LVI. Ende indien parthye ten eynde als vooren ghe- dachvaert, nochtefyne Procureur in cas als bo- ven, ten voorfz eynde gemachtight zijnde, ten geprefigeerd� dage nieten compareert, fal tegens den felven Gedaechde verleent werden default, ende voor 't profijt van dien, fullen de fai&en in des felfs reguarde gehouden worden voor bekent; doch comparerende, fonder als noch te willen �antwoorden, maer daer toe verfoeckende een an- deren dach, fal hem die worden vergunt, midts betalende de koften vanden retardemente; ende ten felven toegeftaenen dage mede voldoende, fal tegens hem verleent werden default, ten pro- fyte als vooren. LVIL Waer na de CommiiTaris fich ten minften kofte van parthye, fal tranfporteren ter plaetfe daer 't behooren fal, ende fich aldaer oock, om deminfte koften mogen voorfien vaneenen Adjunft, par- thye niet fufpeclr, te vooren behoorlick be-eedigt, ende alfoo procederen tot het doen vande enque- ften , ofte informatie by hem te nemen, daer inne t'elcken dage vacerende 's morgens drie uyren, ende des naermiddachs twee uyren, en meerder befoignerende, fal naer advenant genieten meer- der falaris. tvr-ii. Ende fal niet vermogen m�t hem te nemen, meer als eenen Klercq ofte Dienaer, fonder ander gevolgh van Vrouw ofte Kinderen,ofte Vrienden, ten koften van partyen, alwaer 't dat fy gewilligh waren d'onkoften daer van te dragen, ende fal fulcks inde koften niet getaxeert worden.
			Den voorfz Commiilaris fal voor't hooren ν d� oorkonden die men voot hem produceren η eerft moeten wel ende rypelijckoverfien de Ar culen op de welcke de produ&ieghcfchieden/f om^te weten, of die zijn conform de faiften b]' Schrifturen gepofeert,ende in het examinerenm de oorkonden, daer op letten, ende fal d�oor, konden, naec dat hy den felven af ghenomenfj hebben d�n Behoorlijcken eedt van degherec? waetheyt,op 'tgene men heriluyden voorhoud/ fal, te iiillen verklaren, ende de�Mlve ghevraecht fai hebben naer haer namen 'end&ouderdom de voorfz fai�ten ende Attic�ieh-pertinentekj examineren, acht nemende op alle omftandii \| den vande faecke, ende alles wel kJaerlijckend� getrouwelijck bygefchrifte doende ftellen, e_Dij_edaer naer aendeoorkonden lieutiuyder depofitjen voor lefen, henluy den af vragende, o/dat de waerheyt is, ende conforme heurluyder ij)eyn_in. ge ofte wetenfchap,ende of fy willen yetwesdjer" by, ofte afdoen, doende henluyden in lufc^k valle de felve heurluyder depofitien onderteecL" nen met hare namen, indien fy fchryyen konoea indien niet, met haer gewoonlijck mer^ck teycb nen, henl�yden gelaftende 't geene fy ghetuycht hebben, elcjers niette openbaren5 Ende fal oocjj henjuyden hunne dach-gelden (op dat fy diebe. ge�ren) tauxerende, met difcretie ende onder. icfaeyc van Perfoonen, confidererende hare qua� litey t ende ghewoonte van reyfen te Voetoftet? Peerde, midtfgaders op het verlet 't welckfyftij, den mogen hebben gehadt. Ende �mme parthye van fuperflu� onfcoltoκ b�vryden ,fal mede geen CommiiTaris terende� fte vermogen te hooren,noch de Proeureimvoor hem te produceren meer alsthien oorkonden op yeder faift, �ytgenomen faecken die byturbe van Getuygen werden geverijfkert,ofte ten zy anders by d�� H�ve waregeordonneert, LXI. De voornoemde Commiilaris ofte Comrfri� fen, daer het HofiFin faecken van ghewichteende groote confideratien goetfal ghevonden hebben twee te committeren,vacerende buytcndeStadt, fullen voor yeder dach gaende befoignerende, ende weder keerende, hebben daeghs elcksceft pontVlaems, boven heurluyder matich deiroy, ende drie fchellingen vier grooten Vlaemsvotf haeren Klercq ofte Dienaer, ende befoigneren« binnen de Stadt ofte plaets van de refidentievaa den Raede, fullen betaeldt worden naeradvenan* van yeder uyre, tot vier fchellingen Vlaemsvoof een uyre. L XII. Ende fal den AdjuncT:, 't zy den Griffier, ofrj eenander bequaem be-eedichde Perfoon bj' #* CommiiTaris gekofen, ter plaetfe daer de beioif vallen fal, mitfgaders binnen de plaets vande Wj* fidentie vanden Raedt, den Griffier vanden RJ⁰(die den CommiiTaris ghehouden fai wefen ύ» toe teghebiuyeken) mede naer advenant van uyre ghefalarieert worden, ten advenant van e derde min dan een Commiilaris. .^

-ocr page 1360-




	_f\|\| Inflruclie voor den Ra	»714 endeintereften, de Commiflaris de parthyen daer op mondelingh fal hooren, pafl�rende de Articu- Jen ofte Poften, daer op geen difcrepantie ofte queftie tuflehen parthyen en valt, ende daer op parthyen niet eens en zijn, doende de middelen vande partyen ten wederzyden kortelick by Ver- bael in ghefchrifte ftellen, omme daer van in den Raede rapport te doen, ende by den Raede daer over decifie gh�daen te werden, als bevonden fal werden te behooren. LXV�II. Indien parthye ten dage ende uyre by Cornmif- fatifen geprefigeert, niet en compareert, noch ye- mant over de felve gemachtight, fal by dengenen dieghecompareert fal zijn, ten overftrijeken van de pyfe, mogen verfochr, ende by de Commifla- rifen gheconfenteert worden default met her pro- fijt yan dien, naer dat het lel ve daer op fal behoo- ren te volgen, mee anderen dach van comparitie, behoudens dat indien den Defaillanc oordeelde, dat daer in eenich exces ware gecommitteert,ofte aen hem eenich grief gheinfereert, dat hy daer van reauditie fal vermogen te verfoecken, foo als naer ftyle. LX IX. De faecke eyndelinge voor Commiflaris ende Adjunct voltrocken zijnde by pertinentVerbael, lal het felve by hun beyde werden onderteyekent, alv�oren 't (�he te brengen inden Raede , omme daer op rapport te doen 5 behoudens dat aen par- thyen fal vergunt werden den tijdt van acht da- gen , ofte op 't goet vinden van den Commiflaris, langer rijdt, indien de gelegentheyt vande faecke fulcks foude mogen vereyflehen, om by korren Inventaris noch te furneren foodanige ftucken, als yeder een van de felve tot juftificatie van fijn gerechtigheyt oordeelen fal te behooren, fonder verder dilay. LXX, Ende buyten de voorfz materie van reeckenin- ge ende liquidatie als boven, ofte andere faecken, requirerende fommier beleyt, ofte die wel ander- fints ter Rollenietghevoeghlijckenkonnen be- dongen werden,of oock als daer queftie ware tuf- fchen Man ende Wijf, ofte andere naer beftaende Vrienden, en fullen geene andere faecken voor Commiflarifen mogen bedongen,bepleyt ofte ge- tratteert worden , maerfal den Raedt ofte Com- miflarifen van deRolle t'allen tyden fulcks gpet vindende, partyen mogen ordonneren te compa- reren voor Commiflaris ten fine van Accordt. LXXI. Ende fal den voorfz Commiflaris over fyne va- catien ende befoigne in defen hebben vier fchel- lingen Vlaems voor yeder uyre. 'tSevende Capittel. *%aec\ende den Adyocaet Fifcael.* LXXIl. Den Advocaet Fifcael fal gehouden zijn goede acht te nemen op de Juftitie, Rechten ende hoogheyt vande Hooge Overigheyt, mitfgaders de Domeynen, Privilegi�n ende gherechtigheden des Landts ende Grae&haps van Vlaenderen, de 8.1 �j felve,

LXI1I. Verbiedende voorts wel exprefl�lijck aende _orfz ComroiiTarifen ter enquefte, dat fy niet en Mier» vet mogen falaris te trecken van twee diver- (l eCommifl�en opeenen ende den fel vendach. L X I 111. Sullen oock de voorfz Commiflarifen ofte Commiiaris ghehouden zijn, heurluyder enque- flenby henluyden ende den Adjunct onderieyc- Lt,teHove te brengen, ghefchreyenin goede leefbare letteren, binnen den tijde van veerthien j_agennaerdat de felve van d'een en d'ander zyde _v jtrocken fal zijn, fonder de felye langer onder hem te mogen behouden: Ende in gevalle yemant anders als d�n�riffier tot Adjunct geemployeert �_m fa) clenfelven Adjun&voor etels bladt van de grofl� behoorlijck ghefchreyen, behelfende twee \|den > ende yeder fyde achtien regels, ende elc- Isn regel twaelf fillaben; hebben drie ftuyvers voor veder bladt, te betalen naer dat de felve fal ₀ver aelevert zijn in handen vanden Griffier, die aende Commiflaris daer van fal geven behoorlijc- fceRecep�Te, behelfende 'tghetal vande bladeren, ende dat die behoorlijck volgens defe Ordonnan- tie befchreven zij η, om daer van by parthyen be- taelt te werden. * .� r.;,u LXV. .�':'.:-^:?: ,.?■;■■' Sal evenwel den voorfz Raedt ten verfoecke endebyconfente van parthyen, ofte als het den Raedtanderfints om kortheyts wille,en koften te fchuwen, redelyck oordeelt, mogen authoriferen deSubalterne Wetten vanVlaenderen.om ymant uytden haeren cot het nemen vande enquefte, te committeren: Sullende de felve Commiflarifen gheen meerder falaris ofte loon daer over mogen trecken, dan fy vande informatica ofte oorkondt- icaappen van heurluyder refidentie gewoon zijn ■x hebben, ende ontfan gen. 'tSefte Capictel. *tpetynde Commiffms ofte Commiffa~* rifen ter Comparitie. LX VI. COo wanneer de ghelegentheyt van defaecke is ^Jvereyflchende die voor Commiflarifen re wer- den beleydt, als in materie van reeckeninge ende liquidatie van melioratien, reparatien van Vruch- ten, fchaden ende intereften, ofte diergelijcke, f nde by den Rade ofte Commiflarifen van de Rol- Kparthyen geordonneert zijn daer over te com- pareren voor Commiflaris ofte Commiflarifen, 'uilen de felve tot hen nemen den Griffier tot Adjunct, ende fal van alle het geene de parthyen van wederzyden aldaer voor den felven Commif- '^aris ofte Commiflarifen fullen deduceren,gehou- ^dciJ werden pertinent Verbael, d'onkoften van *c\|cke comparitien by partyen fullen werden be- ^ta^,ekksvoor de helft. LXVIL .� 7¹ ^ Jnfoodanige faecken voor Commifla- Klommierlijck werden geprocedeert, fulcks dat aerde overleveringe ofte exhibitie vande Reec- [ ^m»ge, Declaratie ofte fpecificatie vande melio- ^ien» reparatien, Vruchten, ofte van fchaden

-ocr page 1361-

Byvoeghiei van eenige Placaten,&c.

2715

LX XV III.

felve, midtfgaders alle andere faecken, ende ghe

fchillen ter oorfaecke van dien gerefen.ende noch Indien ecnigepartliye by den Adv�caetFifcafi
" ' ^TT Vv. .. ι ί , in Rechten betrocken zijnde, begeerde hem

fubmitteren in de arbitragie van den Rafcde o¹*
langh Proces, koften ende moeyten te folifojj?
fa) den voornoemden Advocaet Fifcael infgeja»
m�gen fubmitteren, foo 't Collegie vanden RjS
naei gelegentheyt vande faecke 't felve

dunckt: Ende fullen dien volgende die vanden
Raede foodanige ghefubmitteerde faecke fond_etlange dilay termineren, naerdatfy bevinden Μ
len regens de H�oge Overigheyt ende Jufbtir
mifdaente zijn; "U ι:_;

LXXIX.^

Dat de Rolle vanden Advocaet Fifcael eerftfaj
moeten werderiop gelefen, indien hy fulcksgoet
vindt, maer en fal in fijne Rolle niet mogen (lellen
eenige faecken.daer inne hy alleenlick gevoegWc
is, ten ware den Procureur daer ih geemployeert,
naer liete de felye op fijn Rolle te prefenteten. �
LXXX.

Niemant en fal hem nefi�ns den Advocaetfif.
cael mogen voegen,dan tot fynen koftejefi fullen
partyen daer den Advocaet Fifcael mede gevoegt
is, ofte die hun met hem voegen, ghehouden zijn
hem vifie te doen hebben van hunne bewyien,
Munimenten.ende Schrifturen ofte Memorien.
LXXXL

Sal oock den Advocaet Fifcael tot allen tyden
als het van no�de fal zijn , ende hy fulcksaen den
Rade fal verfoecken, vermogen te komen in't
Collegie vanden Raede,omme aldaer voor telH
len 't geene fijn Officie raeckt.midts dat hy noch�
tans niet en fal mogen prefent wefen over't opi«
niere« vanden Raedt, in Proceft�n daer hy partye
formeel ofte gevoeghde is.

LXXXIL >

Alle Requeften ende Schrifturen die geprefen�
teert fullen werden op den name vanden Advo-
caet Fifcael, ende oock die gene daer hy gevoecht
fal zijn, fullen by den Advocaet Fifcael gheteyc-
k�nt moeren zijn, ende anders en fullen die niet
ontfangen mogen werden.

LXXXIII.

Van alle Fifcale faecken, felfs vande geendas�
inne hy fimpelick gevoeght fal zijn,fal hv gehou-
den wefen pertinent regifter te houden,en 'tfelfde
alle drie maenden,oft ίο wanneer hy des Yetfocw
wert, aendenHove te vertoonen, ommeteiiem⁰wat ftaet, ofte hoe verre die gebracht zijn.
LXXXIIII.
Sal oock de Griffier hem laten hebben vry *«*
ende toeganck tot alle deBoecken.Regiftersende
befcheyden inde Griffie van den voorfz Radel*-
ruftende,op dat hy geinformeert zy van alle w
ne daer paiTeert,efi 't recht vande Hooge 0«
hey t te beter by hem waer genomen moge W�

parthye, ofte met andere gevoecht, fo als de faec-
ke fal vereyiTchen; behoudens nochtans dat hy
niet en fal vermogen eenigh Proces te moveren,
ofte informatien preparatoir te nemen, ofte oock
voor andere te interveni�ren, ofte hem met hun
te voegen,dan met goet vinden ende ordonnantie
vanden voorfz Rade, ofte dat hem fulcx expreile-
lijck by hare Ho: Mo: belaft werde. Ende foo
wanneer den Fifcael vanden Rade over particulie-
re faecken, als Advocaet werde gebruyckt, fal op
deRollefijnplaetfe moeten nemen by de andere
Advocaten,endefijn ordinarisplaetfe als Fifcael,
voor die tijdt moeten verlate/i,
LXXIII.
Doch fal hem fonder foodanige ordonnantie
ofte laft, ten allen tyden buyten koften van 't
Landt, mogen voegen met d'een of d'andere van
partyen, in foecken daer hy fal meenen de gemel-
te Hooge Overigheyt geintereil�ert te zijn.

lxxiii r.

By nootfaeckelijcke abfentie, fieckte, ofte an-
der belet vanden Advocaet Fifcael, fulcksdat hy
de bedieninge van fijn Ampt niet kan waer ne^
men,fal by den Rade daer in mogen werden voor-
fien, omJ�y provifieeen ander bequaem Perfoon
daer toe te fubftkueren, ende die 't felfde Ampt
geduyrende foodanige abfentie, fieckte ofte belet
lal bedienen.

LXXV.

Soo wanneer den Advocaet Fifcael by haer
Ho: Mo: ofte den Rade geordonneert fal zijn vol-
gens fij η Ampt, eenige faecken in te ftellen, aen
te nemen,ofte hem met yemant te voegen, midtf-
gaders informatien te nemen, fal ghehouden zijn
ililcks neerftelijck te achtervoIgen,fonder 't felve
te laeten om eenige onkoften, die men tot laften
van den Lande foude moeten doen, ten ware iy
redenen hadde ter contrarie,daer van hy haer Ho:
Mog: ofte den Raedt metten eerften fal hebben te
adverteren.

LXXVI.

Ende en fullen geene faecken daer inne hy par-
thye principael, ofte gevoechde is, by Commifla-
rifen vande Rolle, nochte by parthyen onderlin-
ge geexpedieert, ofte af ghedaen mogen werden,
ten zy hy daer jegenwoordich, ende daer op ghe-
hoort zy, op pene van nullit� vande Acte.

LXXVII.

Ende in cas yemandt met wien den Advocaet
Fifcael in eenigh Proces gevoeght fal zijn,met fijn
parthye mochte komen te accorderen , ende het
Proces onvervolcht laeten, fal den Advocaet Fif-
cael dies niet tegenftaende 't felve Proces voorts
uiftrueren, ende vervolgen, ten ware dan dat by
den Rade (den Advocaet Fifcael daer op gehoort)
goet ghevonden wierde, dat hy mede de faecke
onvervolght f oude laten.

'tAchtfte Capittel.

Fanden T^ntmeefter vande Exf^¹

LXXXV.

DEn Ontfanger vande Exploita fal g^el,°iL
wefen te vvponen ter plaetfe van de re 1» *J
vanden Raedt, ofte ten minften aldaer ft^el|en_5gb#

-ocr page 1362-

::■

Inflr�aie voor mh^��tK^an

t�»iHtuyt, ofteG�t�rflisVBequaerriV'eria�den |

eren.

'Titli

37 3i

i'Oi

xcr.

riffier fal niede gehouden zy η een g��ien
gheexperimenteerden ende be-�edighden Kl�ir�q
te houden, ende d��r den felven, ofte anderJnts

J i_eaengenaem: Ende foo wanneer den Raedt
enige partyen in eenige boete fal coridem�i�ren,
^Cfte anderfints aenwyfen �er�ige penningen ten

rofy te vande gemeene faecke,ofte dat den Raedt

felfs, te beforgen, dat alle het geene in den voorfz
Raedt pafl�ert, beho�rjijck werde gheregiftreert,
fop Wel 'tgenedefecrete Refolutien ende affaifeh
vanden Rade aengaet, als het gene ter R olie gfie-
pafl�ert fal zijn, ende bedinghr worr, midtfgadiers
de Sehrentien de welcke gepronuncieert ofte �yε
gegeven werde. �-

., ' xcii. .;;. 4

Sa! mede regiftreren alle Contra&en die voor
den Voorfz Rade ofte Commiflarifen vande felye
gepaiT�ert werden, mitfgadersde willige condem-
natien, die met confent van partyen daer op wer-
den gedecerneert, ende wanneer die gene tot
wiens verfoeck de obligatie ofte condemnatie ge?-
pafl�ert is, weder in de Griffie compareert, ende
bekent daer af voldaen te zijn, foo fal den Grif-
fier 't felfde op de marge van het regifter aenteyc-
kenen.

XCIII.
Van gelijcke fal hyoock regiftreren ende a�n-
teyekenen alle Qrdonnantien, Placaten ende be-
, flooten Brieven, die by hare Ho: Mo:, den Raede
� van State, ofte van andere Collegien aendea
'voorfz Rade ghefonden werden, ende voorts alle
het geene van importantie foude mogen zijn.
XCIIIL
Saloock ter Griffie doenliaiieren ende bewa-
ren alle de Requeften, daer op eenige provifie van
Juftitie by Mandement verleent fal zijn.

xcv.

Hy en fal geen Procefl�n mogen ontfangen,
nochte over brengen daer vande ftucken ren we-
derzyden onder behoorlijcken Inventaris nieten
zijn gefurneert, ten ware voor foo veel d'eene.of
d'andere parthye van furniil�ment is verfteeckej�»
ende dat by behoorlijcke ACte daer van blijeke.
XCVI.

Sal hy oock inden voorfz Procejfl� niet vermo-
gen yets te Jaten voegen, nocb veranderen, na dat
die gefurneert ende ontfangen fullen zijn, ten zy
by ordonnantie vanden Hove, ofte by coni�ne
ende in prefentie van parthyen, indien iy daer by
begeeren te zijn.

XCVII.

Naer dat by een ofte beyde parthyen van ftuc-
ken fal zijn gedient, foo lange defaecke by finale
decifie ofte accordt niet en is af ghedacn, lal den
Griffier niet vermogen toe te ftaen, nochte ter
Griffie werden toe gelaten.de ftucken ofte eenige
van dien, by parthyen, of een van dien weder te
werden gelicht, ten ware 't felve by requefte aen
den Rade werde verfochr, ende fulex om redenen
werde toe geftaen. * ι

XCVIII.

Ende en fullen geen Procefl�n gefurneert, ofte
by den Griffier ontfangen werden, ten zy dat het
�rigineel Venuencourt ende Procuratien ofteCo-
pien van dien, ter Griffie vanden Rade geauthen-
tifeert, midtfgaders deauthenticque A�envan
Dinghtalen inden Sack fullen zijnj weieken Sack
groot ghenoech fal moeten zijn omme bequame-
lijck toe gheftroopt te konnen werden, ende fal

daer

eew

'^v"""°""'" .....'""'^! "'^J' '~^f"^J""'

onkoiten ofte mifen van Juftitie, te "vborens

ta'hern verleyt, by partyen mochten werden ge

teftirueert, fullen die alle by hem ontfangen.ende
leeckcninge daer van gedaen werden aen des Ge-
jeraliteytsReeckenkamerinden Hage$ ende fal
hytotinninge vande voorfz boeten ende andere
inkomen,vermogen te gebruycken fulcken Deur-
eerder als het hem goet duncken fal.

LXXXVI.

Ende fal den felven Ontfanger eer hy ftch van
eenige penningen fal ontledigen, ofte die aeaye-
niandt anders aenrellen,voor al fur neren, voldoen
_ende betalen de lallen ende exploi&en van de Ka-
mer vanden voorfz Rade, vanden Advocaet Fit
cael, Griffier ende Deurwaerder,volgens de taxa-
tiebyden Raedt op behoorlicke fpecificatie ende
declaratie daer van te doen, welcke uy tgaven alfo
tet voorfz Reeckenkamer goet gedaen, endege-
pafleerr fullen werden. " ... . ' - ��

't Negende Capittel.

Vmden (jrijfier, ende (jriffie.

LXjXXVII. . j

DEn Griffier fal neerftelick endegetroowelick
ter Griffie bewaren ende conferveren alle |
Boeckeri,Charters,Regiiters,Airen,Schrifturen,
ende alle andere befcheyden, ftucken ende M�tti-
�ienten die den Raedc ofte parthyen foudenmo-
irnaengaen, omme daer van te verantwoorden
'kx ende foo 't behoort: Tot wekken eynde alle
de ftucken vande Procefl�n diegherermineertful-
I* zijn, wederom fullen moeten komen ter

LXXXVIIL

Ende fal altijdt de eerfte zijn inde by een kom-
fe vanden Raede, 't zy dieordinarie ofte extraor-
Jinaiie vergadert fal zijn, omme in 't aenvangen
ftflde befoignes preien t te wefen, ende des noot,
"kiEerften Raedt te informeren, van't geene dat
«dermeefte haefte vereyfcht, om gheexpedieert
'f werden.

LXXXIX.

Den Raedt zijnde in 't opinieren over de Pro-
'eflen ofte andere voorvallen, fal den Griffier
"taftelick letten op yeders opinie ofte advis,
*3«van by hem Griffiet altijtpertinente notitie
j^eaenteyekeninge fal moeten werden ghehou-
�J. omrnetallentyden (desnoot zijnde) by
,^c.^en ^^acdt gefien te konnen werden van wat opi-
*^!e ^ende advis yeder is ge weeft.

η � ' ^xc�

r_ai ^en Griffier en fal als Griffier niet mogen be-

p'gneren, nochte prefent wefen in faecken ofte

oceflenhem felfs raeckende, ofte aengaende

jpf^c ^he,« in Maeghfchap ofte affiniteyt be-

ίιΐ 1°} ^int*^en ^ftilen �^ra<ie iocluys, foo als van
*° Kade hier vooren is gefeght

-ocr page 1363-

^YH9iShfcL vaji^nige Placaten.Scc. _l7l<)

komen, twee grooten Vlaems. ,.,.>,.,

W�9

daer op ghenaeyt moe

daer op geichreyen ftaeh denamen ende quaJitey-
teri vande Collitiganten, mitfeaH�rs van lieurluy-
�der Advocaten ende Procureur?,

■:'�f!f:T. Hi 5TTO,nT3 -νη.1Χ''^: ;■'�■»! ί>

/�nde fafden Griffier in 't ext�nderen van de
Sententien <^4djudicatie ofte interpofitie van
decreten niet itifereren ofte verhalen d'exploi&en
.vande proclarnati�n ofte uytr��pingen, maer fal
alleenlick Korf y�rha�l maecken vande voorfz
'uytroeping�n , ende van 't gebefoigneerde vande
Deurwaerder, verklarende de dagen ende deon-
derhoudinge ofte vervolch vande felve uytr��-
pingen �nde andere nootejijcke ende fubftantiele

CIX.

Voor Aften inhoudende provifieofte at>D₀^,;fternent op ftaende voet ghegeven, behalv�en �
kleyn Zegel, twee fehellingen Vlaems

CX.

Voor een Afte van comparuit ende abfok»
vande iriftantie, metcondemnatie van koften J
halven 't kleyn Zegel, twee fcliellirjgen 2
grooten Vlaems. ,:.; ,

, '.� ; ,'cxi.

Voor Aften van tijt van produftie, reprocheij
falvatien, dienen van Aften ende Munimenten'
ende diergelijoke, yeder behalven 't kleyn Zegel'
acht grooten Vlaems.

3 CXII.

Voor interlocutoiren ghegeven op een Proces
dat gefien ofte gevifiteert is geweeft, twee icJiej,
lingen acht grooten Vlaems.

Voor alle Mandementen van rauw aftie,AppeI
ende andere, met het kleyn Zegel, vierichellin-
gen Vlaems. "■'.,.>f.,'■' .',.',. �

.,,",;: cxn π.

Doch foo de Requeften merckelick grooter
zijn als ordinaris, fal 't felve vergroot konnen
werden tot twee fchell. incluys, fonder meer.

cxv.

Voor Commiffie op een Commiflaris om Ge.
tuygen te hooren,met het kleyn Zegel,vierfchcl�
lingen Vlaems.

CXVL
Voor beflooten Brieven, tweeichell. Vlaems.

CXVII.
Item, van een Procuratie van een perfoon die-
nende voor den Raedt, voor het teyckenen in het
Regifter, ende de Afte, te famen een fch�llingh
Vlaems.

CXVIII.
Van een Procuratie van vele Perfoonen, ghe-
meene Erfgenamen ofte Collegien dienende aJs
vooren, twee fc hellingen Vlaems.
j CXIX.
Van een Procuratie van eene Perfoon.dienende
buyten den Raedt, twee fehellingen Vlaems.

CXX.
Van vele Perfoonen, dienende als vooren,afi
fchell ingen Vlaems.

CXX*.
Voor appoinftement gegeven op grieven»"¹»

fch�llingh Vlaems.

CXX II.
Voor elck bladtCopyen, inhoudende achten
twifttigbi regulen, fes grooten Vlaems.

CXX III. _ν3Π

Voor't recht van een Sentenrie, oock daer^
exteniie valt, daer inne begrepen her eerfte g
te Franphijn blad\fefthien fehellingen achtg^rcten Vlaems.

CXXΙΠI. , j om-

d'Extenfie grooter vallende als een bl»»^
pres gefchr�ven in 't Parcquemenr aen w .
zyden, houdende tuiTchen yijftigh ende tiW
regulen, yeder regel tuiTchen thien ende v«e
woorden, voor elck der naevolgende o»°
't groot ende kleyn Zegel daer onder begf �

,-iH;'U ,fl.

iTJ,

-aam

- * Λ ., π ■' ' ^j( ί

Van ghelij�ken fal hy doen de extenfie van de
andere Senrenti�n f�o kort als mogelijckfal zijn,
fpnder nochtans yets ofte eenige fubftantiele
middelen achter te laten, in het eynde van dien
altijdt exprei��r�nde de namen vande Raeden die
�ver de Sententien zijngeweeft; ende fal oock
ghehouden zijn de voorfz extenfien alvooren te
werden ghegroif�ert aen den Rapporteur te com-
municeren.

Cl.

Hy fal moeren vaceren ende prefent zijn op
alle comparitien Voor denRaedtofce CommhTa-
rifen van dien vallende, midtfgaders over alle be-
foignesvandenfelven Raedeofte CommuTarifen,
't zy terplaetfe vancle refidentie vanden Raede,
ofte daer buyteri, foo wanneer den Raedt ofte
CommiiTarifen fouderi goet vinden hen in fooda-
nige befoign�s buyten de plaetie vande refidentie
te ghebruycken, om van alles Verbael ende perti-
nente notitie te houden, '■'

CII.

Ende fal den Griffier nemen voor iijή falaris,
den raux hier naer volgende,

cm.

Te weten, voor een prefentatie voor de eerfte
reyfe twee grooten Vlaems. ,

CIIII.
Voor gemeene Aften dienende in Proces, be-
halven 't kleyn Zegel, acht grooten Vlaems.

CV.
Voor een Aftejudicieel, inhoudende Eyfch,
Antwoorde, Replijcq ende Duplijcq, behalven
't kleyn Zegel, twee fchell. acht grooten Vlaems.
ν CVI.

Voor App�inftement�n ofte Ordonnanti�n
gefteltby apoftilleop Requefte, een fch�llingh
Vlaems.

C VIT
Voor een Afte difpof�tijf, een fch�llingh vier
'grooten Vlaems.

cvi�i;

Item, alle andere prefentatien ende expeditien
op de Rolle, daer van de Aften in 't Proces niet
gedient en zijn geweeft, maer die men alleen nae-
derhandt licht om koften te doen taxeren, en ful-
len niet gemaeckt werden by Aften, maer alleen
byExtraftenauthentijcq, foe verre parthyen dat
begeereh � Ende fal den Griffier hebben voor elck
irande felve prefentatien ende expeditien inde
voorfz Aften begrepen, foo verre die in tauxatie

,-i'i:

-ocr page 1364-

₁₁ Inftrudie voor den Raedt van Vlaeoderen.

%!%%.

urfchellingen viergr�otenVlaems. = -

^aCilt CXXV.

CXLIL :*t ■ r-fi
Dan extraordinaris groot zijnde,vo%ryder bladc
behoorlick gefchreven» acht grooten vlaems.
CXLIIl.
Voor een Afte vafl taxatie van koften, twee
fchellingen Vlaems.

CXLIIIL
Item, vaneen interinementvanremiflieende
rappel van banne daer geen Proces op valt, maer
geinterineert wert,met confent van partyen,end�
den Officier, thien fchellingen Vlaems.
CXLV.
Ende voor 't Zegel een fchellingh acht gtootetl
Vlaems.

CXLVL
Ende daer Proces op valt, fefthien fchellingen
acht grooten Vlaems 5 Ende voor 't Zegel dtie
fchellingen vier grooten Vlaems. >

CXL VII.
Van een interinement van pardon ofte abolitie
daer geen Proces en valt, vijf fchellingen Vlaems»
CXLVIII.
Ende voor 't Zegel,een fchellingh Vlaems.

CXLIX.
Ende daer Proces op valf, thien fcheUingea
Vlaems.

CL,
Ende voor't Zegel, een fchelling acht grooten

Vlaems.

CLI.

Ende om Pardon in forme van abolitie te regi-
ftreren, fonder interinement, drie fchellingen viet
erooten Vlaems.

CLIL

Vorders fullen van alle Schriftuyren ende Mu-
nimenten,daer van by parthyen inden Procefl� fal
weien gedient, ende waer van de andere partyen
Copyen vanbegeeren, de felve Copyen gefchre-
ven werden ter Griffie, ende fal de Griffier daet
voor genieten falaris volgens de bovenftaende
Ordonnantie: Des fal hy gehouden zijn,foo haeft
doenlijck is, de Copyen te doen hebben aen par-
thye, die de felve fal verfoecken.

'tThiende Capittel.

Vande Advocaten ende Procureurs,

CLIII.

DAt niemant tot Advocaet nochte tot Procu-
reur voor den gemelten Raede fal werden ge.
admitteert, ten zy hy.daer toe is bequaem, ende
die als Advocaet werdt gheadmitteert in een ver-
maerde ende bekende Academie ghegradueert�
ende dat de felve, foo Advocaet als Procureur
in't aenvangen van haer Ampt,doen den eedt biet
naevolgende.

CLIII I. ( 4 c
Dat hy ten alle tydeh ende plaetfen aende Eerfte
ende andere Raden fal dragen behoorlick refpect,
ende reverentie; Dat hy niet dienen fal in fa�c*;
ken, die hy weet.ofte oordeelt,niet rechtveerdigh
te zijn, 't zy dathem van deonreehtveerdigheyt
blijdke inden beginne van den Procefl�, ofte d�ef
nae j Dat hy neerftelijck ende ghetrou welijek fal
dienen fijn Meefters* Dat hy herateyredenfal

8. Κ hou,

Voor ^een Duplicaet daer ^van mede in 't Fran*
�efchreven, elck bladc als vooren vier fchel*
?!Jn twee grooten Vlaems.

.,.� een Acte van Appel, een fchell. Vlaems.

^va cxxvii.

Van diftums van eenige Sententien, een fchel-
i,_neh Vlaeras.
^H CXXVIII.

Vooreen Acte van willige condemnatie in het
Francijn gefchreven, groot een blad t, acht fchel-
Ingen vier grooten Vhems^

Ende voor 't infereren van een befondere Aire
«n Procuratie, twee fchellingen Vlaems.
^w CXXX.

poch grooter vallende, in 't Frangijn compres,
foo als van Sententien hier vooren ghefeyt is, van
der der naevolgende bladeren, behalven 'tZe-
iel viiffchellingen Vlaems.
¹ CXXXL

Van Brieven van Decrete, 't zy die groot ofte
Ueyn zijn, feftien fchell. achtgroot�n Vlaems.

^J CXXX1I.

Van Brieven van acquiefcement ende aggreatie
van't Accordt, met het groot ende kleyn Zegel,
vier fchellingen Vlaems.

CXXXIII.

Van executorien met het kleyn Zegel, twee
fchellingen vier grooten Vlaems.
C X X X 1111.

Voor een Requefte Civile, met het kleyn Ze^
gel, twee fchellingen Vlaems.

cxxxv.

Van Brieven van Beneficie van Inventaris _t be-
halven het kleyn Zegel, acht fchellingen vier

grooten Vlaems.

cxxxvi.

Van een Mandement van Ceffie, behalven het
Zegel, vier fchellingen Vlaems*
CXXXVII.

Aengaende de confignarien van penningen die
'«Griffie gedaen werden,falden Griffier trecken
fes grooten van't pont eens $ des fal hy gehouden
Φ vande felve gheconfigneerde penningen te
noteren de ij^ecien vande penningen, die onder
Jjern geconfigneert fullen werden, als de felve be-
togen boven de twintigh pont Vlaems, omme de
felve fpecien weder te ghevendaer het behoort,
'�ytgefbndert 'tpayement beneden de vier fchel-
%n Vlaems.

CXXXVIII.

Voor een Acte van cautie, een fchellingh fes
Pooten Vlaems.

CXXXIX.

^°or een A&e van 't overfenden vanden Pro*
^ttfle»«n fchellingh Vlaems.
CXL.

^v oor de comparitie als Adjunct bytewefen,
m yeder uyre twee fchellingen acht grooten

'Jems.
V

CXLI.

\ jl^00r ^eea Verbael, een fchellingh fes grooten

-ocr page 1365-

�

Bymcglfflbhvan ccn

*7�₄

den Ecrften Raedt, ofte CommiiTariflèn va �
Rolle, nieten fal mogen gefchieden) fullen f_vhouden zijn de ilucken te laten in handen vancf
Procureur, omme te beforgen dat andere beo ^
me Advocaten in hun plaerfe de felve fae t
waet nemen, bevorderen ende defenderen ��
de faecke door hunne abfentie niet gerera'_rd
endeparthyebefchadighten werde. ^erc'

CLXII. 'i,ïi

By aldien eenige van parthye arm waer, �
niet vermocht een Advocaet ofte Procur'eu
loonen, fal alfulcke arm Perfoon gedienttverd^

houden aengaende iijn falaris; mette tauxe vanden
Rade 5 Dat hy niet fal foecfcen eenigoonbehoor-
Jijcke uytwegen oftedilayen; Dat hy geen over-
komfte maecken fal, om dseel ofte part inde faecke
te hebben jEnde gerieralick dat hy.hem 'm alles fal
dragen , als een trouw Advocaet ofte Procureur
fchuldich is te doen. J

Wekken Eedt mede gehouden fal zijn te doen
alle Advocaten ende Procureurs, die voordefen
voor den felven Rade zijngeadmitteertende daer
inne fullen willen continueren: Gelijck oock alle
Advocaten ende Procureurs ghehouden zijn den
felven Eedt jaerlijcx te vernieuwen op deneerilen
Rechtdach naer de Vacahcie van Auguiti.
t\\ CL VI,

s Ende fuUen Advocaten foo in hunne Play-
doyen als Schriftuyren vermyden , malkanderen
metfchimpige ofte injurieufe woorden te bejege-
nen, ofte oock diergelijcke woorden, in 't reguar-
de van parthyen, regens de welcke fy dienen, te
ghebruycken, al ware het oock uy t laft ofte met
advoy van hare Meeilers, anders ofte verders dan
de faecke, waer over queftie is, fulcks mede
brenght, op pene voor de eerfle reyfe van twee
pont Vlaems, voorde tweede reyiè van een fu-
fpenfie voor den tijdt van fes maenden, ende de
derde reyfe, fwaerder arbitraire correctie naer ge-
legentheyt van faecken.

CL VII.

Sullen mede hun wachten van in hunne Play-
doyenvele ende noodeloofe rediten tegebruyc-
ken, ende voornamentlijck in hunne Schrifturen,
die fy kort fullen maecken, fonder noodeloofe in-
fertie van Aéren, Contra<aen,Teir.amenren,eride
andere befcheyden, verders als de queilie eygent-
Jijck raeckende, ende vereyifchend e is.

CLV1II.
r Sullen evenwel in't maecken van hunne Schrif-
turen in een ArticuIeenFeytpoferen, endeftej-
len, fonder feyten met feyten, ofte redenen met
feyten te vermengden, midts dat nochtans yeder
Articul fal moeten in houden een feyt, - ofte vol-
komen fin.

■ CLIX. -'

Ende fullen oock niet vermogen in de Repro-
chen, Cóntradictien ofte Salvatien, te mengelen
eenige feyten, redenen ofte middelen, raeckende
de principale materie,maer alleen foodanige mid-
delen,als ter materie van reprothen,contradi�tien
o/te falvatien, nobdich ende dienltich zijn.
"to � -..iiiuisyi :■-:. �.. CLX. t i � � : ,-:

Sullen oock de Advocaten geene Requeftén
nochte Schriftuyren teeckenen, dieby yemandt
anders ghemdeckt ofte ontworpen zijn, ten ware
dasfydie weloverfien hëbbefti ende die gheftelt
zijn in fulcker voege, als fy verftaen die te willen
verantwoorden. � �1�0

3'f]"::'H?ónt3Ci:*nJ3;'GL..5�Iwh7:] 'JiiY PvUY/I IrXI

, �ndeopdataJJe faecken beter voortgahck mo-
gQa hebben, fullen alle Advocaten moeten gereet
z$fromeyfch terloen, te antwoorden , replice-
re#ende dupliceren,mitfgaders te pleyten op alle
tyden ende Dingh-dagen» atehunne faecken daer
toe fullen dienen,- Ende foo wanneer als fyhiyden
U$tm Siadcgaeri, ('c wèlc&fonder confent van

��&� � �-

■n m

gratisen pro Deo, by een Advocaet ende PrJ
reur, die den Raedt daer toe ordonneren fal ^CUCLXIII.

De Procureurs fullen gehouden zij � de Adv
caten desdaeghs te vooren te adverteren, _Van°
geene dat by hun ter Rolle te doen fal zijn. _en(L
indien fy eenige Inikuctie dien aengaende heb.
ben, de felve de Advocaten toe te fenden, opdat
fyiuyden daer op gereet mogen komen
CLXI11I,

De Procureurs enfullen gene Requeftén noch-
te Schrifturen mogen teyckenen, nochtehunbe*
moeyen met het gene de Advocaten toekomtte
doen 5 gelijck oock de Advocaten nieten fullen
doen, 't gene is van het Officie vande Procureurs
CL XV.

Ende fullen de Procureurs ghehouden zijndeo
Inventaris van de ftuckenkort ende bequaemte
maecken, inhoudende alleen de Schrifturen ghe-
teyckent fo 't behoort, mitfgaders de Aften ende
andere ilucken ter faecke dienende: Ende fullen
den Inventaris neflêns den Advocaet teyckenen:
Des en fullen fy geen Inventaris maecken, als uyt
een Calendrier, ofte concept by den Advocaet
daer van ontworpen.

CL XVI.

Ende alfoo voorden voorfz Raedtgheenaffiu-
entie van veele Advocaten en is, foo en fal geen
parthye vermogen tot fynen raedt ofte afliftentie
meer tegebruycken dan tweeAdvocaten,latende
de andere in vryheyt, ombyde weder-pardiye
infgelijcks gebruyckt te konnen werden.
CLX VII.

De Advocaten ende Procureurs fullen onder
decxlèl van quade betalinge, onder hun niet me-
gen behouden eenige Munimenten noch Schrif-
turen van parthyen * maer ghehouden wefen, die
aen parthyen (fulcks begeerend'e) te Jaren vol-
gen, ende hun falaris by tauxatie van den Hove te
vervolgen.

CLXVIII.
Ende fullen deAdvOcaren ende Procureursvoor
hun falaris hebben als volght, fonder van de par-
tyen meerder te mogen eyflehen ofte ontrange"�
CLXiX.

Té weten »Advocaten voor confultatieinaj
faecken beloopende vijftigh ponden Vlaems^efldfdaer over, fes fchejlingen.

CL XX. ':�" _f

Voor de Plaidoye ende volle dingtaie»'^,l-
fchellingen Vlaems.

CLX XI. ,

In faecken onder de vijftich ponden VJaC"¹'
voor confultatie drie fchellingen Vlaems.

-ocr page 1366-

_yl j Inftru&fe voor <lep>Raedt vari^Vlaendetffn.

ClXXII. mmv'yj

Voor die Plaidoye ende volle dinghta�en, drie

^IC . CLXXIil. ; umvm.;

Voor elck bladt fchrifts behoorlick g�grofl�ert
�inde een ichellingh fes grooten Vlaems.
^v) ' ; ■ CLXXHII. π,ί,Ιι

Voor her maecken van den Calendrier in,alle
faecken, drie fchellingen Vlaems» ten ware die
merckelijck groot Ware.als wanneer fy daer voor
fullen mogen ftelJeri fes fchellingen , ofte oock
nipernaer proportie vande groote. -. >;i mk-'
^m CL XXV.

Voorliet t�eckenen vanden Inventaris» een
feliellinghfesgrooren Vlaems,- .�. *
; Λ. \ CLXXV�. . .; . ..■,�■ �,,
E�de of daer eenige incidenten ofte emergen*
ten quamen, fullen voor confultatie hebben drie
fchellingen Vlaems, midcfgaders voor voldingen
ende plaidoye, mede drie fchellingen VlaemSk
■ CLXXVII.

End�als fy by hun Meeiters te werckgheftelt
werden.in comparitien voor Commiflaris ofte an-
deren in loco, fullen daer voor hebben drie fchel-
�ngen Vlaems.

_::⁶;r,- :,::.CLXXVIILi-^r. .-.o?.
Des dat indien het boven een �y re loopt* fy
daervoor fullen hebben fes fchellingen, ende foo
voorts drie fchellingen voor yeder uy re;

. .. CLXXIX. , t . π >
Ende met Commiflaris ofte anders vodr liun
Meeiters buyten de Stadt reyfende, fullen boven
kmdefroyement hebben een pont VJaems,midts
befoignerende vijf uy ren desdaeghs,indienhetde
faecke foude mogen vereyflchen.. .:,,.

CLXXX. in.�.,

Ende voor't hooren vande pronunciatie der
Sententien, indien fy daer prefent zijn gheweeft,
een fchellingh fes grooten Vlaems.

CLXXXI. , >

Ende voor yeder uyre dat fy vorders extraordi-

narie in de faecke van haer Meeiters befoigneren,

lullen genieten,mits daer van houdende pertinen-

tenocitie, drie fchellingen vier grooten VJaems;

CLXXXII.
Item.fullen de Procureurs hebben voor reteriue
ofe onthoudt in alle faecken belo�pende vijftigh
pont Vlaems, ende daer over, vier fchell. Vlaems.
CLXXXIII.

CLXXX Vilt *;
3 Wanneer opeenich incident ofte emergent v�j-
dongen, ende by den Advocaet bepleyt werdty
twee fchellingen Vlaems.

CLXXXIX.
Om Getuygen te beleggen ofte ander befcb�yfc
over re leggen, 't zy in de Griffie, ofre voor Com-
miflaris , een fchellingh fes grooten Vlaems.

cxc.

Van hunne faeck te Hov� re dienen, ende in de
Griffie te furneren, een fchellingh Vlaems.

cxci. ^�

Voor het maecken van den Inventaris, vah ye-
der bladt behoorlijck gefchreven, negen grooteit
Vlaems.

cxci�.

Van het maecken van koften, yeder bladt b�-
hoorJick gefchreven, negen grooten VJaems.
CXCI II.
Voor het maecken van dimunitien,t�r diTcr�ti�
vanden Hove.

CXCIIII.
Voor elck bladt van Copyen, drie grooter�
Vlaems�. s .

cxcv.

Voor't fchryven Vah een Miifive, eenicliel-
lingh VJaems.

CXC VI.
Voor alle comparitien voor C�mmiiTaris, ofte
anderen in l�co, twee fchellingen VJaems.
CXCV1I.
Des dat Indien liet boven een uyre loopt,iy daer
voor fullen hebben vier fchell., endeioo voorts
twee fchellingen voor yeder uyre.
CXCVlII.
Ende m�t Commiflaris ofte and�rS v��r hun
Meeilers buyten Stadt reyfehde,'lullen boven
hun defroyement hebben dertien fchellingen vier
grooten Vlaems, midts befoignerende vijf uyren
des daeghs, indien het de faecke foude mogen
vereyiTcheri ■.

■ _%i V..XC1X,� "~±i-,�-, ■"■{■ �ί. -j

Van he�rluyder Saek uyt de Griffie t�lichteri,
een fchellingh VJaems.

CC.
Ende voor alle vordere befoigneS ende Vacd.
tien, full�h fy genieten naer advenant twee fchell
lingehVlaems vooryeder uyr, mit� daer vah hou-
dende pertinente notitie;

.'; i"�''3^r�l S:>.. '*" CGI;< ".,- ,'.* ^! ' . ",

Wanneer yemandt heeft gedaen dachvaerdert
verfcheyden Perfoonen, over een ende de feJve
faecke, fal den Advocaet niet meer mogen eyf-
fchenaJs eenenckele confultatie, ende voldin-
gen.endeden Procureur medemaer een enckelde
retenueende voldingen, ten ware elcx vande Ge-
daeghdens fouden liebben verfclieyde middelen
vandefenfie, endefyfeparatelijckliaer defenfie
waren doende.

CC II.

V�ortsfullett d'Advocaten en Procureurs geert
geit van hare Meeiters over falaris vermogen af te
vorderen, fonder de felve alvooren te geven
Declaratie van 'tgeene fyluyden tot die rijdt toe
hebben verdient^ ende lullen ghehouden wefen

8. Κ ij vari

Ende in faecken daer onder, twee fchellingen

vlaems.

~i:i;

CLXXXIIR

Ende van Eyfch * Antwoorde » Replicq ende
^Dupliccj te doen ofte hooren,tc dienen van Schrif-
ten, renuncieren van produftien,fullen vanelc-
^ termijn hebben, als die op verfcheyde dagen
Ponden werden, een fchellingh Vlaems.

CLXXXV.
. Maerfoo de geheele faecke op eenen difch vol-
ggen vvert, _fu|_len _daer _Y00r _eens i_le^_e�i _twee

klingen Vlaems.
- CLXXX VI.

nde van alle andere termynen, een fchellingh

CLXXXVII.

^3fi Sententien te hooren, een fchell. VJaems.

-ocr page 1367-

Byvoeghfel van een

ί ^g

Commii�ien.Appoifl&ementen, Sententien E
eurorial�n, ofte andere diergelijcke ftucken'e ^XJ
Aften uyt de Griffie mogen lichten, ende
executie ftellen.fohder exprefl� laft vanden �p
die defelve aengaen, fynen Procureur ofte (�'*
derwinder van fyne affairen, op pene van ver)-¹"
van hun falaris, ebde de verbeurte van vier fch?
HHgen Vlaems v�oc elcke Commiffie ofte and�
A^en, die fonder laft als vooren gh�lichtfulJ⁵zijn , ende daer en bovens te betalen deftig
ende int�re�en diede felvePerfo�h daerdoorJ⁵leden fal hebben^;. � 'uvtnrioq-ji _Ί _t.,f
CC IX. -.;

De Deurwaerders aenvaerd�ndeeenige m%
fien van Juftitie, AppoftillenvOrdonnariuen.Bte,
cutorialen, ende andere diergelijcke, ombyU
bedient, geexploi�reert, endeter executie geileJt
te werden, fulleri a�n parthye _r bfte fynen Procy.
reur recephTe daer van overgevenyanhoudentiedi
fubftantie van dieii, ende den tijdt vandea�nvaer*
dinge, op de verbeurte vanthien fcheljingea
Vlaenis, ende fiallen niet te min gehouden iija de
exploiden daer vante doen, op pene in'tnaervel,
gendeArtijckelgeftelt. ^η-Λίαΐ

CCX. .:.),:':�:

Soo iy oock ich�ldich foll�h- zijn binnenadit, \
ofte uytterlick veertien dagen ,�ia dat fy de voor-
fchreve Commifllcn ofte ander Aclen ootniigca
fullen hebben gehadt, de felve t�rexecutieie leg.
gen, immers 't exploicl ofte executie vande felve
te beginnen» ende behoor Jijck daet inne r� conti-
nuer�n, fonder interruptie, felfs oock alen hl
den fy maer een exploiCt ofte executie tedoen,
fonder henluyden dien aengaende te mogen ex-
cuferen.ofte yets boven haer ordinaris falaris daet
over te eyi�c hen ofte ontfangen, op pene van te ;
verbeuren voor de eerfte reyfe twee pontVJaems,
vbor de tweede reyfe vier pontVlaems,ende voor
de derde reyfe van fufpenfie van haer Officie,en- ]
de arbitrairecorre�rie,alles boven hetintereftvan
parthy en, ten wareiyluyden eenige mefckelijcke
redenen hadden, om het expioitffc te dilayecec |
ofte oock iwarigheyt vonden, om vootttptn, \
waervaniyluyden binnen den voorfz tijdtaaver-
tentie fullen doen aen haerluyden Meeftersbyge-
fchtifte, ten eynde defelve hun daer regens mo-
gen voorfien, foo fy te raden fullen vinden, med«
op de penen hier vooren verbaelt,
CC XI.

In 't doen van alle de voorfz Explot�en, flj»
de felve Deurwaerders ghehouden zijn haren w-
veren Wapen-ftock ofte MaiTe inde handtre hou-
den, ende over hare dagingen te roepen, ten min- ;
fieneenen Oorkonde, ende dat van de geene^d«
daer ontrent fullen zijn gefeten, gevende}^t

van al 't geene fyluytferi t�r fa�cke van falaris ful-
len komen te ©ntfangen, te gheven behoorlijcke
quitantie.'t zy defelve haerafgevorderc wert ofte
niet $ werdende hiermede nochtansnietbeletin
den beginne vand� faecke yctwes/r� arrha te ont-
fangeo, rhitsdaer af gevende quitantie als vooren,
end� 't felve p�rtinerttelick a�nteeckenende,mit�*
gaders in ha�� Declaratie �xpreil�rende, omme
daer op afflach te ftrecken.
CC Hf.
Ende iull�h niet vermogen eenige han�fchriften
ofte obligari�n te doen pafl�ren, ofte areri te ne-
men, overende terfaecke van haerluyder falaris,
ten zy daer iriiie w�l expreil�lijck werde uytghe-
druckt, d� felve �ver �nde ter faecke van falaris
gepafl�ert te zijn , ende daeri>enefrens over leve-
rende aen hare Meeft�rs pertinente declaratie van
het falaris, daer over herf�lye handtichrift ofte
obligatiew�rdtghepaif�ert, endedesniettemin
oock ondervv©rpen blyvende dien aengaende be-
hoorlijcke taxatie.

't Elfde Capittel.

tAengaende de Oeurypaerders.

er fullen in den voorfz Rade w�fen vijf

Deurwaerders, daer van een fijn refidentie fal
hebben binnen Sluys, een op het Sas van Gent,
ende een biriri�n Huift γ �nde d� twee andere ful-
len hunne refidentie h�bben binnen Middelburgh,
�nde principalijck fta�n teh dienftc van de Kamer
vanden Rade.

CCV>\

Ende fullen de f�lv� tweefqrge dragen,dat t*elc-
fc�ns als den Raedt vergaderen fal, een van hen
beyden aende Kamer pref��t zy, end� de Deure -j
beware, fo lange als den Ra�dt vergadert fal zij«,
op de verbeurte vaneen pont Vlaems.
CC VI.

De voorfz twee Eerfte Deurwaerders fullen
haer ook niet mogen abfenter�n buyten de plaetfe
Vande refid�htie vanden Rade, t�n ζ � met weten
ende toe ftaen van den Eerften Raedr.
CC Vil.

Sullen m�d� gehouden weien, foo wanneer fy
by den �erft�h Ra�dt, �ft� by den Advocaet Fif-
caelter caufe van fijn Oificie ontboden werden,
hun vlytigh aen te ftell�tt, dm d�rfelv�r oeveelen
naer te komen; de Heet�n Vanden Rade te convo-
ceren »als fy daer toe by den Eerften Rafedt gelaft
fullen zijn 5 Commiflarifen vande Rolle des daegs
te vooren te vermanen j den Eerften Raedt naer
de Raedtkamer, ende van daer wederom naer
Huys te g�l�ydenj te verforgen datrer in de
Raedtkamer V�yr ende Licht zy, ende de Kamer
ter gefielde* uyre ge�pent, mitlgaders als de Rol-
le gehouden wert, aldaer te bly ven van heteerfte
tot het laefte; van ghelijcken oock foo wanneer
eenige faecken by b�treck ofte reauditie van Ap-
jpoin�t�m�nt Van CommiiTarifen voor h�tg�heele
HofFfal komen te dienen.

- ' CC VIII.

Ende �n fullen gene Deurwaerders eenige pro-
Vifien van Juftitie, App�ftillen, Ordonnantien,

den daer voor een fchellingh, ende ftel^fende

van

naem van de felve in hun Relaes, op p*⁰* ^l

nulliteyt.

CCX II.

Endeen fullen gheen verjaerde Mandeme^
ofte Commifl�en by den Deurwaerder ^*\*
ofte ter executie geftelt mogen werden, ορΡ
yan nulliteyt. ■'

cexni. _Ev

Sullen oock gheene Deurwaerders eenige .
ploicle η doende, ter plaetfe ende onderde ^

-ocr page 1368-

_l1%9 In�fudjewosdjefll^eiJiyani Vlaanderen. 17 jo

, _rie _Van een ander Deurwaerder, meerder faja-

cexx.

Soo wanneer den Suppliant niet gecontenteert
en is inerte Appoftilleop fyne Requefte verleent,
endejedres daer van foeckt te hebben, fal hy een
nieuwe ^Requefte daer toe moeten prefenteren,
met annexie vande eerfte Requefte, op pene dat
anders doende, de Appoftille die contrarie ofte*
divers vande eerfte Appoftille, daer op verkregen
foude mogen zijn, gehouden fal we^d�ji voor pul»
fubreptif ende obreptif, ende diegene die de
tweede Requefte fal hebben gheprefenteert, fal
vervallen in een r/oete van twaelf fchellingen
Vlaems.

C L» Α Λ Ι. [/ f

De Commii��en, Mandementen, ende andere
provifien van Juftitie alfoo behoorlijck, ende tor,
genoegen vanden Suppliant bekomen zijnde, fa|
hy deieJvefenden aenden peurwaetfjer, refide�;
rende ter plaetfe yqn hetidiftridt cUetde felve ge-
exploi&eertfullen moeten werden, ten ware hy
cenige redenen hadde.» daer toe teghebruyeken
yemant vande andere, Peurwaerders,ende 't felve
hem daer omme by den Rade werde toe geftaen.
CCXXI|.

Endefal de voorfz Deurwaerder gehouden zijn
de fejve provifie in a�le diiigentie te exploiteren
naer den inhouden vande felve ♦ ladende Copie
daer van aenden Gedaeghde, ofte ttfyner Woon-
ftede, ende niemant daer vindende, ten huyfe van
des felfs naefte Gebuyr, expreiTerendeden naem
vande felve Gebuyr in fyne relatie.ende fal voorts
fyne relatie doen conform fij η ExpIoi&, daer by
voegende de antwoorde die hem gegeven fal zijn.
CCXXI�iv

I Soo wanneer bet Mandement ofte de Comraif
fie in houdt declg^fule van antihotjfatie om par?
tye ter bretefque redachvaerden.endeidicde fel-
ve onder het refort vanden voorfz Rade nier en is
vindelick, nochte de dacbvaerdinge kan werden
gedaen aen fijn Gemachtighde, F"Ac5e«rs ο$κ&βφ>
derwinders van fyne aflairen, foo fal den voorfz
Deurwaerder fijn exploiddoen by openbare yyt-
roepingeende kjockegheilach, ter bretefque van
de naefte Stadtofte Ρiaetfe van de refidentie van
dengeenen die men ^ilt dachvaerden, waer van
den Deurwaerder ghehouden fal zijn particulier
ende pertinent relaes te doen, ende daer en boven
indien hy weet waer den Gedaeghde te vindenis»
door den ordinaris ofte een fpecialen Bode Copie
aen hem te fenden vande Commiffie.ende fijn Ex-
ploict, inhoudende de aftignatie van den dach, en-
de daer van mede relatie te maecken, met 'm ferrie
vande naem ende toenaem van den Bode, midtP
gaders 't gene den Bode dien aengaende verricht,
ende de antwoorde uk hy gbekregen fal hebben,
nemende, ende aen fijη Expbid annexerende de
verklaringe by den Bode uien aengaende onder
fijn handt gedaen.

De Deurwaerders lullen gehouden zijn in hare
Exploiden van dachvaerdingen den dach,die den
Gedaeghde werdt beteeckent, te nemen ten mjnr
ften op veerthien dagen, weleke dach wel langer
fal konnen ghenOro�n werden, naer dat de ghele-
gentheyt van rijdt» ofte abfentie yan den Gedach-
vaerdeialYereyfl«hen. Γ ιϊ&ϊ.*},φΑοτ?λ

8. Κ iij 'tEx-

^eJ_aer voor mogen eyfichen ofte ontfangen, als
^nS de mogen doen den Deurwaerder van defelve

fidentie^ op pene van fufpeni�e ende andere ar

η r-t�.

bitraiie- CCXIIM...

Allede voorfz Deurwaerdersfullen noopende
, _taxt van haerluyder fajaris, hen moeten dra-
en ende reguleren naer de Ordonnantie ofte R�-
^letnent daer van zijnde, ofte als noch te maken, |
Lder yets meerder vande Luyden te mogen '

(Tchen, nochte ontfangen, op pene van privatie
van haerluyder Ampt, ende vordere arbitraire
ifrafl�nae gelegentheyt vande faecke. _: >?..

'tTwaelfde Capittel.

fin^ttefien₉ Mandementen_�*P�Q~

r�^ienymjufiitie^endttfct'exploiteren -yy

i.i,-

ccxv.

Ie cenige provifie van Juftitie van den voorfz

Rade wilt verfoecken, fal gehouden zijn daer
toe te prefenteren, ende aen den Griffier over te
leveren een pertinente Requefte by een Advo-
titi geteyckent, inhoudende de naem ende toe-
saem vanden Suppliant ofte Supplianten,mitfga»
ders van die geene regens wien, ofte welckedie
provifie veriocht werdt, endedeplaetfe van des
ielfs refidentie, ofte domicilie. ■ ■* ι >^T> t ,

CC XVI,

Endefulleninalle Requeft�n, gheprei�nteert
omme te hebben Mandement ofte provifie van
appel ofte reformatie, met of fonderde claufule
van relief, in't korte moeten zijn de redenen,ende
poinften vander materie, ende de Vonnifi�n daer
op ghevvefen, met de datums van dien ,bmme te
b�ter te konnen werden gelet of men hetverfoch-
te Mandement ofte provifie in dier voegen, foo
als 't verfocht werdt, fal behooren te verkenen
ofte niet. - - - ■ - λ: �.�■

CC XVII.

Ende fal het narre vande Mandementen of pro»
fificn op de Requeft�n verleent, moeten werden
geextendeert, achtervolgende den inhouden der
leiver Requeft�n, ende het difpofitijf moeten
rijninconfbrmit� vande appoftille daer opgege-
ten , met extenfie van dien, als naer ily Ie ende
gewoonte. ■:>:, -.-nv. ;

CCXVilf.

Soo wanneer uyt eenigh Contrair, Accordt,
we handtfcbrift geageert wert, ofte provifie van
appel of Reformatie van eenich Vonnifl� verfocht
�en, fal Copie authentijcq van "t i�lve Contrad,
Accordt, hantfchrift,ofte van het Vonn�le aende
«quefte geannexeert werden.
CC XIX.

Dan indien yemant nieten konde bekomen het

onniffe tot fynen naedeel gewefen, ofte Copye
au�hentijcq van dien, fal vanden voorfz Rade mo-
P ^verloecken ende impetreren b�hoorlijcke
J^rieJ"^en^mpulforiaeI, ten eynde hem 'tfeive by

riph ?^C ^^te ^Grin^^er» ^^ien aengaende weyge-
gnoHn gebreecken zijnde, tot fynen redelicken

^�oite werde gelevert. ZiLyuL .

-ocr page 1369-

ju» * »» Λ

273 t

ccxxv.

't Exploict gedaen, ende de Commil��e met des
Deurwaerders relatie aende Impetrant �ftefynen
Procureur g�reftitueert zijnde.fal de f�lve Procu-
reur beforgen*dat de faecke ter Rolle belj��rlick
g�prefenteert werde, ,,�.:::;:;;

"�H>- '. ^;":103 'i\h y;.; ■''■.> t;_; Λ *■:.. .. '"■'.,.'<r>:>b -Π» ■'

^:^!i ' c|c�rDerthiende CapitteK

Fm Maintenue ende van Cow-

enige Blaeaterv&c. _tn

d'ifficyllick naermaels foude k�nneh berden h
ftelt, indien bevondeh foude mogen werden η
te behooren, fal in fulcken gevalle het reft22S
ment mogen werden gedaen ofte bVeftiinat ι
vooren, ofte by een kleyn ghedeeite inder I?
ende vorders by eftimatie, ofte in 'c gheheel κ
eenige teyekenen, tot dat by de Raedeh haer'v
derekenniife vanfaeck�nj anders fouderno
werden geordonneert. °§^ea

CCXXXl.^1

platnt�* **"■* �

Indien de Ghedaeghde in cas van c�mpi_ai_m

):"^:'!

�i Α

ccxxvt

Die geene die door dreygementen ofte anders
bevre�ftis, 'By yemantin fijn pofl�flie van ee-
n�gh immeubil goet te fullen werden gheturbeert,
lal hem daer tegens mogen v�orfi en, ende �mp�*
tieren Mandement in cas vaii maintenu� van den
voorfz Raed�, omme inde felve fyne pofl�flie te
werden gemainteneert,doeride tot dien eynde fijn
partye dachvaerd�n tot feeekeren dage, voor den
iel ven Raede, ende nemende teri dage dienende,
daer toe pertinente conclufie/ '^jCCXXVH.
Gelijck mede die gene die in fyne pofl�flie van
eenich onroerende goet fey telijck is gheturbeert,
ofte daer uyt geflooten, hem daer tegens fal mo-
gen vo�rfien niet gewoonlicke provifie ofte Man-
dement van complainte, omme in de felve fyne
pofl�flie te werden herftelt, ende by reftablifl�-
rbent,de faiitelicke turbatie metter daet �hde're�-
lick te werden af gedaen, ende gerepareert.
i CCXXVIII. '
Wel verftaend� dat de voorfz remedicn pofl�f-
foir geen pla�tfe en fullen hebben, dan ten ty de
Impetranten,de welcke klagen dat fy in hafe pof-
feifie rrii^elickheyt ofte turbatie komen te ly-
den, genoeghfaem konnen betoonen ende verin^
c�ren noch binnen 'sjaers het queftieus goet.'t zy
by liaer felveri\ ofte door hare Voorfaten, Huys-
gefinnen, Gemachrighden, ofte Pachters, deuch-
delick ende vredelick, fonder hindernifle van ye-
mant, te hebb�n befeten, fulcks dat de voorfz re-
rnedien pofl�flbir van geenen krachte ofte ef��cte
�n fullen zijn,wanneer den Impetrant al jaer ende
dach voor het impetreren van dien, buyten de
pofl�flie is gheweeit, nochte oock tegens eenige
comminatien ofte acten turbatoir, die al voor jaer
ende dach fouden zijn gepleecht.

CC XX IX. ίη;;ϋ'.Ί

Indien by voorgaende behoorlicke informatien
bevonden wert yemantin fyne poifeifie feytelick
geturbeert, ende daer uytghefteltte zijn, lbo dat
van noode is gheprocedeert te Werden tot refta-
bliil�ment, fal het felve reftabliflement re�lijck
ende metter daet, voor eerft moeten werden ghe-
daen^midts dat indien het felve reftabliflement in
der daet niet en gefchiede, fulcks gedaen fal wer-
den by eftimatie van het intereft van parthye, die
in fyne pofl�flie is geturbeert, alvooren op deiel-
ve eftimatie ghen�men zijnde behoorlijcke infoif-
�iiatie. ηύϊοΊΆ ,� \>�h ι-, ■

CCXXX.
Ende indien oock naer't reftabliflement de faec-
ke foude mogen zijn vangro�te prejuditie ende
gevolge, ofte dat de faecke gereftablifleert zijnde,

ten gepreflgeerden dage niet en compareert f!
tegens hem werden Verleent default, enden
informatie op de pofl�flie vanden Impetrant enf
de turbatie by hem gheallegeert, indien daer vaJ
genoechfaem is bJijckende, fal g�ptocedeert wer
den tot behoorlijck reftabliifement ₅ doch de(k
da�glidecomparerende, ehdewi�lendeallegerea
ende proberen contrarie fey te η pofl�iToir.faldaer
toe werden gheadmitteert, ende daer toe hei^
feeckeren korten bequamen dach.
CCXXXII.

in gevalle by de informatie niet ghenoechfaet�
is blijekende van de pofl�flie van den Impetrant
oftedat by informatie op des Gedaeghdensfeyteii
pofl�flbir blijekende is van contrarie poffeffie, ii
niet werden gheprocedeert tot eenich reftablnTe�
menr, maerial de faecke blyven byfimpeledach�
vaerdinge, omme byden Rade vordersparthyen
tegens den anderen ghehoort, over de queftieufe
pofl�flie te werden gedifponeert, fo als beyon�j
lal werden te behooxen.

CCXXXIIL

De Gedaeghde fal ten dage dieriende, voorden
Raede, ofte Commiflarifen vande Rolle compare-
rende, gereet moeten zijn, om op deneyfdiende
cortclufie in 't voorfz cas by den Impetrant ghe-
daen ende genomen, mitfgaders op het verfoeck,
om te hebben de recreantie te moeten antwoor-
den , hebbende daer toe alleenlijek een dilay van
veertien dagen,ende fal oock de felve Gedaeghde
mogen redoubleren het interdid, ende doen re«
conventie, omme felfs in de pofl�ifie te worden
gemaintineert, ende oock mogen infifteren op de
provifie van recredentie, indien het hem goet
dunckt,

CCXXXIIII.

Indien de Gedaeghde ten dage dienende, voo�
den Rade ofte Commiflarifen van de Rollenieten
compareert, fal tegens hem werden verleent de*
fault, ofte comparerende, ende hebbende ghe"⁰*
men dach omme te antwoorden, foo hydienaen-
gaende blijft in gebreecke, fal tegens hem werden
verleentverfteck van'ancwoorde, endefalvoot
't profijt van het felve default ofte verfteck va»
antwoorde, den Impetrant indien hyeenidiuj^
ten genoegen vanden Raede, ofte Commiiiaf¹"�
vande Rolle doet blijeken van fyne pofi�flje.ende
vande geaUegeerde turbatie»werden toe g^elta�de recredentie, ��..�.:

.cc xxxv. _m

Ende fal oock vorders in cas van defauk vfc
den Defaillant werden verleent een tweede V
dement van dachvaerdinge, uyt krachte *f
welcke de klve andermael ghe'dachvaertzijn '
indien hy niet en compareert, fal voor het pf ^

-ocr page 1370-

_t7^ In�rudie voor den Ra

iet tweede defauk, den Impetrant volko

*7H

verder kennifl� ghenomeh, ende by den feJvea
Rade ghetermineert te werden. ) ε'ν
CCXL ν

Ende fal niemant appelleren, ofte komen in re^
formatie van eenigedachvaerdinge,alwaer 't oock
dat yemant in perfoon gedachvaerc was, maer fal
defelveGhedaeghdefijndef�n�ie moeten doen>
't zy exceptive, ofte ten principale, voor den fub^
alterne Rechter daer hy ghedachvaert is, uytghe*�
fondert, fo wanneer de felve dachvaerdinge mede
brengeneenige prejudiciabeleclaufulen,als van
interdi&ie penael, inhibitie, furcheance, arreilen
op Perfoon ofre goederen, fulcx dat die fouden
zijn van merckelijcke befwaernifl�, ende andere
diergelijcke.mitsdat nochtans 'carreft zijn efl�cT:
fal hebben, tot dat anders fal zijn verftaen.
CCXLI.

Sal infgelijcx niet toe ghelaten werden eenige
appellatie ofte reformatie van Vonnifien van Stee-
den van Vlaenderen.mitfgaders vanden Gerechte
van 't Vrye refiderende tot Sluys, niet excede-
rende de fomme van vier pondt Vlaerns, wanneet
die niet mede brengen eenich ghevolch van infa-
mie,ofte ander irreparabel grien
CCXL1I.

Ende fal oock geen Appel mogen werden ver-
leent in faken van Dijckagie, maer fullen de Von-*
nifl�n in 't klve cas ghewefen, haer executie heb-
ben,niet tegenilaende eenige provocatie,in voege
dat men van foodanige Vonnifien gewefen zijnde
by eenige ordinaris Rechter in Vlaenderen, aen
den voorfz Rade alleenlijck fal mogen komen in
reformatie.

CCXLIII.

Men fal oock niet mogen provoceren, 't ty by
appel, 't zyby reformatie, van Vonnifien by een
lager Rechter ghewefen in cas pofl�fl�ir, ofte in
faecken daer all��n queilie is vande pofl�i��e foo
in plenario ροββοτίο, als \r\fummario_tmits dat noch-
tans het vonnifl� provifioneel 'mfommario judicio
ghewefen, geen executie fal hebben dan onder
cautie.

CCXLIII�.

De Vonnifl�n by een lager Rechter ghewefen
in criminele faecken, extraordinarie beleydt zijn-
de, te weten,naer voorgaendepreparatoire infor-
marien, naerexaminatie, ende op de confefi�e vart
den De�nquant, fullen in geener manieren welen
provocabel.

CCXLV.

Maer wanneer de felve Vonnifl�n gewefen ful*
len zijn op v�orgaende ordinaris Proces, fal daef
van mogen geappelleert werden, ende fal de exe-
cutie daer VM blyven in furcheance, tottertijde
toe de faecke ten principale in Appel fal welen
getermineert.

CCXLVI.

Wel verftaende nochtans , dat de Officieren
wanneer fy henluyden fullen vinden byVonnif-
fen in criminele faecken ('t zy ordinarie,�fte 't zy
extraordinarie beleyt) gewefen, te 2ijh befwaert,
daer vanindiftinftelickfuHen mogen appelleren i
ofte komen in reformatie, indien die artderfints
appellabel, ofte provocabel foude mogen zijm
■ '.■:₁.ii.r;i"'u;;^GC'XLVll. �

^% ndick werden gemaintineert, geftijftende ge-

me
ite

con

it in fyne pofieffie, ende den Defaillant ghe-
emneert alle hinderende turbatie den Impe-

rantdaer inneaen ghedaen, kofteloosendefcha-
^eloos af te doen, met interdiftie van ghelijcken
meer re doen, ende in casvan verfteck van ant�
■voorde als boven, fal benevens het profijt vanre-
credentie, de^ Impetrant werden gheadmitteert
_[0t overlegginge ende verificatie van fynen inten-
A\r ende hem verleent een ander Mandement re-

j^denGedaeghde

om het felve te fien verifi-

ceren.

't Veerthiende Capittek

fan Afpellen ende %eformatten van

νοηηφη gewefen hy fubaheme Rechters den
den Rade, mitfgaders van anticipatie.

CCXXXVI.

En voorfz Rade fal niet vermogen te verke-
nen eenige provifien , ofte Mandementen van
mette claufule van inhibitie,anders ofte ver-

appe.

ders dan iladt houdende tot dat byden geappel-
jeerden fal wefen gheftelt cautie fuffifant voor de
te�itutie van 't gheadjudiceerde, indien naemaels
bevonden fal worden fulcx te behooren, wanneer
geappelleert werd t van diffinitive vonnifien van
Ibakerne Rechters in Vlaenderen, die recht ofte
privilegie hebben van dat hare Vonnifl�n by pro-
vifie moeten genieten executie onder cautie, ten
watede executie van de felve Vonnifl�n, ten diffi-
nitive in Appel nieten foude wefen reparabel,ofte
dat in de felve Vonnifl�n ware een evidente nulli-
teyt, waervanden Rade in 'tverleenen vanden
Mandemente promptelijck konde blijeken.

CC XX XVII.

Voorts en fal geen appellatie of reformatie wer-
den toe gelaten van interlocutoire Vonnifl�n van
lage Rechters, maer fullen die hebben ha�r volko-
men e'fi�ft ende executie, ten zy de felve foude
«ede brengen eenige fequele van infamie,ofte an-
(krgrierT, 't welck ter diffinitive niet foude we-
ien reparabel.

CCXXXVIII.

Wel verftaende dat alle provifi�nele Vonnif-
fcn,daer by yemant by provifie is gecondemneert
indeneyfchendeconclufievanfynepartye, hoe
vel reparabel ter diffinitive zijnde, niet anders en
lullen werden geexecuteert, dan onder fuffifante
«utie de rei�hnendo, indien naemaels bevonden
'oude werden fulcx te beho�r�n.
CC XXXIX,

^"^Ppelleert zijnde van een interlocutoir

onniffe, 't welcke ten diffinitive niet en is repa^
Ta il^ncle ⁱⁿ ^ficn ^felveft appellabel,indien by den
^bevonden werdt het felve vonnifl� wel ghe-

elen.ende qualijck gheappelleert te zijn, fal de

ordereketinifl� ende judicat�r� vander fake bly-
Sfl^w ^{Recllterdaerdie} aen gevangen isg�-
* «t, doch by foo verre ter contrarie bevonden
L^r, ^tvonnifT�qualick te zijn gewefen, ende dat

f ind,^Wert ^te ^niete S^edaen' ^fal de.geheele fake

^!^enden Appellant fulcx begeert) ghebracht ^!: CUXL� Vil.

^en ^VOor den voorfz Rade] ornme daer van Sopyerreyemant by een lager Rechter gecon-

dem*

-ocr page 1371-

1735 Byvoeghfel van eenige PIacaten,&e.

bel, oock fonder dateenige cautie fal wer^*
ftek. ^,werden_ge,

CCLIII.

Ende fal niemant naer het verloop van een Τ

demneert is»in een amende, ofte boete, ten be-
hoeve vanden Officier, fal daervan niet mogen
appelleren, maer fal alleen daer van mogen ko-
men in reformatie, wanneer de amende ofte boete
niet en is excederende de fomme van dertich
pondenVlaems, tenware foodanigeadjudicatie
van amende ofte boete.foude zijn gedaen uyt ee-
nige infamerende faecke , ende fulex 'tvonniil�
foude hebben eenich gevolch van infamie.in wek-
ken gevalle fal werden verleent Mandement van
Appel, mette claufule van inhibitie, blyvende de
executie van 't vonnii�� in furcheance, tenuyt-
eynde vande faecke.

CCXLVIII.
Maer wanneer alfulcke amende ofte boete
komt teexcederen de voorfz fomme van dertich
pondt Vlaems, ende niet en heeft foodanich ghe-
volch van infamie,fal dien aengaende mogen wer-
den verleent Appel, doch alleen (ghelijck als van
andere Vonnifl�n, van lage Rechters is ghefeydt)
mette claufule van inhibitie, ftadt houdende toe
dat cautie fal zijn geitelt<

CCXLIK.
&' Alle die geenen die haer fullen bevinden be-
fwaert by vonnii�� van een laege Rechter, indien
fyluyden daer van fullen willen appelleren aen
den voorfz Rade.ende by foo verre 't felve appel-
label is, fullen ghehouden zijn hare appellatie te
interje�reren binnen den tijdt van tien dagen, nae
hetwyfen van 't felve vonnii��, doende haer ap-
pellatie aenteeckenen ter Secretaryevan 't Ghe-
rechte die 't vonnii�� heeft gewefen, ofte ter Grif-
fie vanden gmelten Rade.

CCL.
Ende fullen de felve oock ghehouden zijn hare
appellatien binnen den tijdt van dertich dagen na
de interjectie van dien te verheffen, impetrerende
daer toe Mandement vanden voorfz Rade in 't
felvige cas, ende doende 't felve Mandement ex-
ploiteren aen de partye, foo dat den dach daer
van binnen den iehen tijdt fal moeten dienen, op
pene van defertie.

CCLI.
Sonder dat regens den voorfz tijt ofte verloop
vande fatalia der appellatien, fal mogen werden
toe geftaen, ofte verleent, eenich relief, ten ware
om merckelicke redenen, in Rechten gefondeert
tnde behoorlick gheverificeert zijnde, fulex dat
oock indien de fatalia van Appel fullen wefen
overftreecken meer als den tijt vanfesMaenden,
geenproviiie in casd'appel, mette claufule van
relief tegens den laps vande fatalia fal werden ver-
leent,dan ten zy de partye adverfe daer op alvoo-
ren gehoort,klaerlick fal blijekenende bevonden
werden daer toe fuffifante redenen te dienen.
C C L11.
Die hem fal willen ilellen van eenich Vonnii��
vanden laeger Rechter Reformant aenden voorfz
Ra.de, fal 't felve moeten doen binnen 't Jaer, nae
dat 't vonnii�� fal zijn ghewefen , fulex dat fal
moeten wefen gelicht Mandement in 't felve cas,
ende den dach daer van dienen binnen den felven
tijdt, hoedanich Mandement van reformatie niet
en fal mede brengen eenige furcheance van exe-
cutie.maerfal het vonnifi�, daer van reformatie is
yerfocht, dien niet tegenftaende blyvenexecuta-

mogen werden ghehoort, noch aen hem daer?'

�b~ -, -," �---------------* «.«w, een ν

om merckelicke ende pregnante redenen.die
tye daer op ghehoort,eeril fullen moeten wefi
geexamineert, ende op 't verfoeck van relief 1

den gedifponeert, alvooren aen yemantna\j

eenigeprovifie in cas van reformatie fel vv_erd_e

toe geftaen

CCLIIII.

Een Impetrant van appel ofte reformatie, ten
dage by 't exploift van' t Mandement gelecht.niec
comparerende, ofte in gebreecke blyvendeeyfcli
te doen, indiende Gedaeghde compareert,faly
Gedaechde vermogen te verfoecken , ende km
verleent werden comparuit, ende abfolutie vande
inilantie, mitfgaders de appellatie ofte reformatie
gehouden voor defert, ende den Impetrantghe-
condemneert inde korten.

CCLV.
Den Ghedaeghde in cas d'appel gheobtineert
hebbende comparuit, ende voor't profijt van dien
abiblutie vande inftantie, en fal daer nae denAp.
pelJantby den voorfz Raede niet verleent mogen
werden eenigh Mandement van Relief d'Appel,
maer alleenlijck fimpele reformatie, ende dat bin-
nen'sjaers naer date van't Vonnii��, fooalsliier
boven van andere reformatien is ehefeght, fulcks
dat de Vonnifl�n daervan geappelleert isgeweeil,
fullen hebben haer executie, oock fondercautie.

CCLVL
I ndien de G edaegde in cas van Appel, ofte van
Reformatie, behoorlijck gedachvaert zijnde, ten
gheprefigeerden dage dienende, niet en compa-
reert , fal op 't verfoeck vanden Impetrant tegens
hem werden verleent default, ende voor kt pro-
fijt van dien, de executie van het Vonniffe, daet
van geprovoceert is, by provifie ghehouden wer-
den in furceance, ende hem tot dien eynde wer-
den verleent inhibitie, ofte continuatie van dien,
ten eynde toe vande faecke, mitfgaders eentwee-
de Mandement omme den Gedaeghde andermae!
te dachyaerden, ende ten tweeden mael naebe-
hooren gedachvaert zijnde, indien liy η&f¹compareert, fal uyt krachte vanden tweeden de*
faulte 't vonnii�� werden gea η nul leert.

CC.LVII.

Den Gedaeghde comparerende, ende byeea
Impetrant in 't ghefeyde cas eyfch gedaen ween-
de , fal hy Gedaeghde gehouden wefen daer op te
antwoorden $ doch by foo verre hy daer toe be-
geert dach, fal hem die verleent werden tenveer-
thien dagen, ende indien hy in gebreecke blij» »
antwoorden, fal hy daer van werden verfteecsen.
ende voor't profijt van't felve verfteck/tVonn»
daer van geprovoceert is, werden te niet gb^e�,ae ?
midts dat nochtans de Gedaeghde daer nae fl#
fal hebben den tijdt van veerthien dagen, om JJ
voorfz verileck metten efTecte van dien^ern^
purgeren.

CCLVUL
j_ 't Gene hier boven gefeyt is noopende herp

-ocr page 1372-

Inftr��bie voordenί Raedtvafi Vlaendefen.

1738

ft van comparuit.,' defaulte#-,i�nde verfteek
Ijantwoorde, in faecke van appel ofte reforaa-
^v. f_a| mede pfaepfe hebben als yemandε aen den
Raede fal komen in reductie van een uytfpraecke
an Arbiters, fo. wanneer de faecke naer Rechten
ζ 'rl'elvecas tot kennifl� van den voorfz Rade fal
koniien ftaen, ende dat die hem by de uytfpraec-
ke bevindt befwaertvanden voorfz Rade,fal heb-
ben geimpetreert Mandement van reductie»ende
uyt krachte van dien fyne parthye fal hebben ge-
Λιρηdachvaerden. λ �., �li^oi?
^d CCLIX.

Wanneer yemant, die vonnifl� vande lager
Rechter tot fijn voordeel heeft gheobtineert, be-
merckt, dat fijn parthye daer van gheappelleert
heeft, ofte vanmeeninge is te appelleren, dan
noch ffene provifie ofte Mandement in casd'appel
heeft gelicht, ofte ghelicht hebbende, 't felve nae
jaet te doen exploi&eren.fal de felve, die vonnifl�
tot fijn voordeel heeft bekomen, indien hy eenige
redenen heeft, ende meent hem daer aen gelegen
te zijn, dat de appellatie van partye geadvanceert
werde, omme alfoo te eerder ten eynde van den
Procelfe te gheraecken, vermogen te lichten van
den voorfz Raede Brieven ofte Mandement van
anticipatie, irreekende omme fijn partye te dach-
vaerden regens feeckeren bequamen dage, ten
eynde de felve,indien hy fijn appellatie begeert te

imael gedachvaert zijnde, indien hy alsdan mede
niet en compareert, fal uyt krachte van het twee-
de default, de appellatie verklaert werden defert,
met condemnatie vande verdere koften.
CCLXIIII.

Die gene die bevonden wert fonder fondament
aen den voornoemden Rade te hebben gheappel��
leert, fulcks dat 't Vonnifl� daer van geappelleerc
is, by Sententie, vanden felven Rade werdr gheap-
probeert, fal gecondemneert werden in een boete
van acht ponden Vlaems: Ende die fonder fonda-
ment fal zijn gekomen in reformatie aen den
voorfz Raede, fal in gevalle van approbatie van 't
vonnifl� als vooren werden gecondemneert in een
boete van vier pont Vlaems. ilvmlih .

CCLXV.

Alle Appellanten ende Impetranren van refor-
matie fullen zijn ghehouden m den Procefl� over
te leggen het vonnifl� daeri van fy fullen hebben
geprovoceert.

. � �' ''�-�.: .'■*/-«,..

't Vijfthiende Capittel.

Van Comparuit ende van T^efauken in

faecken ter eerfier infiamie komende voor

;..V:» ;\;>i-; ,; den voorfz Rade. .

CCLX VI.

P\En Ghedaeghde ten dage dienende compare-
er^ rende, fal d'Impetrant ofte Eyflcher ghereec
moeten zijn om eyfch te doen, ende by gebreec-
ke van dien, fal de Gedaeghd� mogen verfoecken
comparuit, ende abfolutie van de inftantie, met
condemnatie inde korten, welcke Gedaeghde.in-
.dien de faecke ter RolJe niet en is gheprei�nteert,
de felve daer toe ter Rolle fal mogen prefenteren,
CCLX VII.
Ende fal oock 't felve comparuit niet rri�gen
verleent Werden falvo purge, maer abfolureJijck 5
Endefal den Impetrant mede daer nae nietmogea
Gedaechde, indien hy fijn appellatie wil vervol- werden geadmitteert omme 'tfelve te purgeren,
gen, alsdan gehouden zijn fyne grieven te propo- alles ten zy om merckelijcke redenen * daer van
neren, endem casd'appel eyfch te doeraten ware j de Commiilarifen, ofte den Rade genoeghfaem is

li/ daer toe foude begeeren eenigen tijdt, die hem
vergunt fal werden peremptoirjick ten veerthien

CC L XII.

Dan by foo verre om feeckere merckelijcke re-
oenen by dm Impetrant van't Mandement van

blijcJfe-ude.

CCLXVIIL
De Gedaeghd� niet comparerende, fal her eert
fte default tegens hem verleent, ende een nieuwe
dachvaerdinge gedecerneert werden, in 'cexploi-
cueren van wefcke, als mede van alle andere dacli-

^anticipatiegealJegeert, ende daer van eenighfints vaerdingen, die op de verdere defaulten fullert
"blijckende by den Raede in 't verleenen van 't yerleent worden, denfelven voetgheobferveert
Mandement, ofte daer nae de Gedaeghd� in cas fal werden, als in 't exploiteren van deeerfte eiJt
W anticipatie feeckere precifekorte dage ware de principale Commiifiehier vooren verhaelt.

'reflgeert ,.om fijn grieven te proponeren, fal
precifeJijck ghehouden zijn 'tfciveals boven * als
«ante doen, ende dit alles op pene van deferrie
^appellatie, indien de Gedaeghd� ten voorfz

nxrtx ,.. CCLXIX.,?

Ende fal uyc krachte van den eerften defaujte

de Gedaeghd� bly ven verileecken van alle fooda-

nige exceptien dec�natoir, als hy hadde konnen

Pielde ende geprefigeerde dage daer van blijft in

proponeren. itoov*«3��y�

Saloock dieghedachvaertis, omme te kennen

cke.,

Vi 'M

j ■ '1 -..

CCLXin;

ie gene, die in casyail anticipatie 1 is ge-

ofte ontkennen eenige obligacoir Inilrumenttot

L_m ^v?^ert' ⁿ'et eiicompareert, fulcks dat tegens

_fi ngnedecerneertwerde def^uk, fal voor 'tpro-

J van dien verleent worden een tweede Mande-

^fted^Ct'^COndemnatie ^van ^koften' ^over ^de ^felve

iyn�lafte leggende, inhoudende .eenige liquide
iomme van penningen j ende omme ten dage die*,
nende te antwoorden, op 't verfoeck van provifie
_rdaer op te doen voor't profijt vanieerfte default

achvaerdinge ghevallen, ende ten tweede j 't Inftrument ghehouden werden .wetbekene,

8. L ende

-ocr page 1373-



		Byvoeghfel van eeh�ge Racaten ,&c. ^ compareert,faI op 't eerfte default werden »eco demneertte geven de felve getuygenine.endedt oocfc rot fijn eygen koften, indien de dac«y_aedinge aen des l�lfs Perfoon^�daen is. CCLXXIX. Sooals mede in materie van reparatie van tentaten de Gedaegde niet comparerende, fa]_�vkrachte van het eerfte default werden gec�ndern neert de attentaten te repareren ende af te doen CCLXXX. Gelijck oockin casvan oppofitie tegensexe. cutie,fubhaftatie,ende interpontie van 't decreet yemant gedachvaert zijnde, indien hy ten gep_re' Ageerden dage niet en compareert, uyt kraclue van een defauk, fal werden verfteecken van fyn_eoppofitie, ende foodanigh recht ds fy op deghe. executeerde ende gedecreteerde goederen foude mogen hebben, ende fal werden geprocedeerttot interpofitie van den decrete. CCLXXXI. Maerfoo wanneer yemant fal werden gedach- vaert in cas van guarandt, ofte van indemniteyr, indien de Gedaeghde niet en compareert, fal nochmaels gedachvaert moeten werden, ende als dan mede niet comparerende, fal op het tweede default, denImpetrantin casvan guarand, daer van werden verleent behoorlijcke Acle, om hem naermaels te dienen tot verhael van fyne Men, fchaden ende intereftenopdenDefaillantfooals 't fal behooren. CCLXXXII. Wanneer een Gedaeghde ter tweeder ofte der- de dachvaerdinge compareert, ende purge ver- foeckt van 't verleende default, ofte defaulren, fal hem purge verleent worden, doch blyvendehet eff�ft van de felve,ende mits betalende de koffen, ten ware om merckelijcke redenen, endeparthve advers daer op gehoort, dp purge van default ofte defaulten metten efledte van dien, werdetoege- ftaen, betalende de Gedaeghde des niette minde koften vande tweede ende derde dachvaerdinge. CCLXXXIII. Sonder dat de Procureur vanden Impetrant ofte EyiTcher, buyten kennifl� ende goetvinden vanden Raede, ofte Commiflarifen vande Rolle₍foodanige verfoeck van purge metten efTefte van dien, fal mogen toe ftaen, ten zy hy daer toe hek be exprefl� laft van lijn Meefter, op pene van lu- fpenfie voor den tijdt van een'Maent. CCLXXXII1I, Beyde parthyen door hunne refpeclive Procu- reurs comparerende, fullen de Procureursmoe- ten verfien zijn met behoorlicke Procuratien, en- de fullen gehouden zijn die den anderen te com- municeren, ende fullen oock de felve Procuratien ter Griffie moeten werden geregiflreert.foo ver de felve niet vanden eerften af, aldaer ghcpalleer en zi)n,fonder 't welcke te vooren te zijngedae- de Procureur dien aengaende in ghebreecKe ω � de,niet geadmitteertfal werden, voor fijn Mef' te occuperen, ende fal nae gelegentheyt van ι ^ ken, tegens de principalen werden verleent patuit, ofte default.
ende de Gedaeghde winbonden van dien bytalen,- n»r«5 tf'v-v ':.m�- CC De Gedaeghde totals vooren'gb�dachvacomparerende, fal denhet derde default, gheover te leggen , mettehem verleent wordenMandement, waer bydanti ghedachvaert facontradiirien, endeverfteecken werdentoir, dilaroir ende pweeren, ende op het vwerden naer behoore CC Indien den Impetlijn intendit, ofte geame de iel ve met eedeven eedt werden gheaeyfch werden geadjunen intendit niet genochte defaecke is geede te admitterenende niet te min de Gwerden inde koften. CC Ende dit alles onvinne minder dachvaeCCL Gelijck als in faecvan Inventaris, waeBrieven van eeffie, etaris fullen werden g CCf; Als oock wanneerme binnen feeckerenpene van eeuwigh fwdaeghde niet compaeerfte default, ghecoa&ie die hy meynt tbinnen feeckeren tijdbreecke van dien, heeeuwigh fwygen endCC Ende als men yemomme de arrementemen, ende omme Prfal de Gedaeghde ogecondemneert werd CC Infgelijcks wannee-zijn op een Contraft.Compromis, inhoudte, van hem willighlijby den voornoemdenren, fal uyt krachte vcondemnatiegedeceop de uytfpraecke opvolght, wanneer daede felve uytfpraecke

	α, CCLXXVI II. 31 Wanneer yemant is gedachvaert omme getuy- genifl�derjreaerheyttegheveri, endehy niet en Sarlis . -i ■*
			:Se-

-ocr page 1374-



		Inftruflie voor den Racdt van Vlaenderen �
		Inftruflie voor den Racdt van Vlaenderen �		^,T^r-
				^,T^r-

	₍ 'iSeftjende CapitreJ. ^Sjwt fan Vilaji�a�rtJe Ferftecfyn,Λώ verfoecken van provifie η, ,...,.,.		f Am � � >.. -.. * C CXC. ■ . . * - ,..... f '_t Jridien t\|en Eyflcher fimpelijck perfiiteert voor replicque by fynen eyfch, fal den Verweerder ge- houden zijn ilico te dupliceren, dan by replicq wat nieuws voort brengende,fal hem Verweerder dach ghegeven werden, om daer regens te dupli" ceren, fo als hier vooren in reguarde vanden dach adrepltcandum is gefeyt. CCXCI. Indien hangende den Procefl�, by een vande parthyen werdt ghedaen eenigh jucidenteel ver- foeck, 'tzybyRequefteCivile, ofte anders by verfoeck injuaicie, faldeparthyeadverfeomme daer op te antwoorden, mogen nemen den tijde van veerthien dagen, ende by foo verre de felve partye in gebreecke blijft daer op te antwoorden, fal van ancwoorde werden verfreecken,ende voor 't profijt van dien den Requirant fijn verfoeck by den Rade ofte Commiffarifen vande Rolle mogen werden toe geftaen. , CCXCII. Boven de voorfz dilayen fal men gheen andere dilayennochtecontinuatien van dilayen, mogen verfoecken, nochte by den Rade ofte Commiffa- rifen vande Rolle werden verleent, ten ware om mereke�cke redenen, den Rade ofte Commiflari- fen vande Rplle gebleecken zijnde. CCXCI II. Sullende oock de Procureurs niet vermogen toe te fraen,ofte te confenteren,buyten ordre vanden Rade, ofte vande Commiffarifen vande Rolle, aen partye advers, ofte des felfs Procureur, eenige di- layen ,ofte prolongatien van dilayen,behalven die hier vooren uytgedruckt zijn,endc fy nier en zijn ghehouden aen de felve roe te ftaen, ten zy dat fulcksgefchiede met kenniff�ende wille van haer Meeirers, op pene van fufpenfie van een Maenc. CCXCIIII. Gelijck als fyluyden mede niet en fullen ver- mogen eenige faecken te laten Rellen in ftate, ten zy met kennifl� ende goet vinden vande Commif. fatifen vande Rolle.allegerende aende felve Com- miflarifen de redenen waer omme fyluyden 't fel- ve zijn doende; Ende fal de Griffier daer van gene notulen mogen houden, ten zy hy verftaen fal hebben 't felve gedaen te werden metgoec vladen vande voorfz Commiffarifen. CCXCV. De faeeke eyndelijck zynde voldongen, fob fal de felve bepleyt ofte difpofitif.noopende het vor- der beleyt van dien, daerinne ghenomen werden, fo als partye metten anderen dies aengaende naer ftyle fullen verdragen. CCXCVI. Dan indien een vande parthyen de faeeke wilde bepleyten, ende d'ander fuitineerde de faeeke daer toe niet gedifponeett te zijn, foo fal evenwel de faecke ten pericule van den geenen diefulcks verfoeckt, bepleyt. werden $ des dat indien naer gedane playdoye, de faecke geordonneertw'erdt befchreven te werden, hy daer over ten behoeve van fijn parthye fal werden ghecondemneercinde koffen vanden retardemente. CCXCVII. De faecke gebrdonneert zijnde om befchreven te werden by eyfch, antwoord�, replicq ende �. �' 8. L ij 'du-

CCLXXXV. _Dyden Irnpetrant eyfch gedaenzijnde, fal den UGedaeghdc fulex verfoeckende,dach van veer- thieiidagen hebben, om ten principalen te ant- woorden , ende fal op de verfochte provifie ilico moeten antwoorden, indien hy daer toe gedach- vaert, ende hem nef��ns de dach vaerdinge Copie oelev�rt is, van 't geene waer op d'Impetrant fijn verfoeck van provifie wilt fonderen. CCLXXXVI. Dan indien den Gedaeghde zijndegedachvaert _omme te kennen ofte te ontkennen fijn handt- fchrift niet alleen ten principalen , ma�r oock op het kennen ofte ontkennen, midtfgaders de ver- fochte provifie dach bekomen heeft, indien hy, den felven tijdt om ghekomen wefende, in ghe- breecke blijft te antwoorden, fal van antwoord� ende alle exceptie werden verfteecken , ende fijn hantfehrifc gehouden werden Voor bekent,, mitf- gaders degheeyfehte fomme te namptiferen, als oock den Eyflcher fal werden geadmitteerc, vor- ders ten principalen over te leggen ende te verifi- ceren fynen in ten dit, ende hem verleent noch een Mandement van dachvaerdinge,. omme 't felve tefienverificeren. CCLXXXVII. Wanneer yemant is gedachvaert inde qualiteyt van Weduwe ofte Erfgenaem,vande geene die by fijn hantfehrifc is vqrobjigeert, fal gehouden zijn, indien de felve qualiteyt van Weduwe ofte Erfge- naem wert gheagnofceert (waer op de felve fich voor.eerft fal hebben te verklaren) mede ter in- ilantie vanden Eyflclier te kennen ofte te ontken- nen het handtfehrift, ten minften ter goeder trou- we, ten ware redenen mochte hebben van 't felve met wetenfehap niet te konneri doen, daer af de Gedaeghde ghehouden fal zijnfich met E�dete fuyveren, in welck cas, ofindien het handtfehrift, wert ontkent, fal den Eyflcher moeten be wyfen' 't felve by den overleden te zijn gepa�eert, ende geteyekent; ende indien naemaels bevonden wert fodanigh ontjtennen ter quader trouwe, ofte met caiumniente'zijng�fchiet, fal alfulcken ontken- nen arbittiirlick werden geftraft naer de gelegen t- neyt vande faecke, ende grootheyt vande ca- Jumnie. .f CCLXXXVI II, De Gedaeghde ende Verweerder fimpfle con- ^tr«ie conclufie hebbende ghenomen , fdo fal den tyficher ghehouden zijn ilico te repliceren, ende te Verweerder te dupliceren. CCLXXXIX. Maer foo verre den Verweerder expr�fi�Jijck ��,^nt!e ^een'gh fey t,daer op den EyiTcher fynen ) Κ η is fonderende, ofte eenige prefentatie ofte «ereallegatie dede, de welcke ware peremptoir ^an »jn Eyffchers aclie, ofte exclufive van fijn gjt». foo fal den Eyflcher dach hebben aJr�plt- ieM ^tevemien dagen,ende alsdan ingebr�ec- jjWyvende van te repliceren, 'fal daer van ver- ^Kcn werden falvo purge te acht dagen.

-ocr page 1375-

φηϊ

**p

1745* Byvoeghfel van ccnigc Placaten.&e

duplicque, indien den TByUcher in ghebreke blijft»
binnen de veerthien cfageh te dienen Van: fynen
eyfch, met middelen, fal hy daer van v�riteecken,
ende den Verweerder, gheadmitteert werden by
antwoorde t� fchryven regens den inhouden van
desi�lfsMandement, ende fal foo voorts by re-
plicqu� ende duplicque ghefchreven werden van
yeerthien dagen tor veerthien dagen, op pene van
verfteecken, fonder nae de Duplicque te mogen
komen tot eenige verdere Schrifturen» als van
triplicq ende quadruplicq.

CCXCVIII;

De faecke befchreven zijnde, fullen parthyen
hincindh binnen veerthien dagen daernaer dienen
vanhunneftucken, onder behoorlijcken Inventa-
ris , op pene van verfteek, ende dat' by het HofT
recht ghedaen fal werden op de ftucken'die onder
liet HofTgefurneert fullen zijn,fal evenwel 'r felve
verfteek tot allen ty de voor 't pionuncieren van
de Sententie gepurgeert mogen werden, mits be-
talende 't rapport, indien daer eenigh gedaen is,
midtfgaders oock de koften vanden retardemente
van parthye advers ter oorfake van dien gevallen.
CCXCIX.

Die ten principalen bevonden fal werden ten
onrechte te hebben gheobtineert eenige provifie
van namptiflement, ial gehouden zijn de felve ge-
nampcifeerde penningen tereilitueren mer de be-
ho�rlijcke entte gewoonlicke intereften van dien,
t'federt die genamptifeert zij η gevveeil, tot de ef-
fect uele reftitutie toe.

't Seventhiende Capittel.

Van exceptien ende reconventie.

ccc.

ΓΛεη Ghedaeghde ende Verweerder eenige ex-
**-^cept!en willende proponeren, fal ghehouden
lijn de felve exceptien alle te famen re propone-
ren , ende onvermindert de felve te antwoorden,
verfoeckende op alles recht by ordre, uytgefon-
dert alleeri-d'exceptiendeclinatoir, van Jkifpen-
dentie, ofte litisfinite,by d� vvekke geproponeert
zijnde vooi antwoorde ofte litifconteftatie.hy fal
vermogen ie perfifteren, midts promptelick exhi-
berende lijn bewijs, end� gereet zijnde", om daer
op te pleyten, maef anders rikt.
CCCJ.
W�rderide onder d'�xceptie van [itifpendentie
in d�ieti mede begrepen fubmiilie abfolute, ofte
penale aen Arbiters of:e goede Mannen, midtfga-
ders onder d'�xceptie van Utisfinite,exceptien van
tranfaClie.ende uytfpraecke van Arbiters, ofte
goede Mannen, foo wanneer van alle de felve
blijckt fryp�biicquelnftrumenten, ofted'eygen
handt van parthye. ,

ccicn.

Sal oock de geene die eenige exceptie declina-
toir ofte van litifpendemie, ofte die daer onder
fouden zijn begrepen, fathebben gh�proponeert,
niet mog�rj werden geordonneerc, nochtegecon-
ftringeert, onvermindert de felve fyn� exceptie
ten principalen te antwoorden, ende indien fulcx
foude werden geordonne�rt,fal 't felve appellatie
iiibjeO: iijn, in allen fchijn als of d'�xceptie ware

gerejedteert; gelijck mede app�l aenden Radeor
derworpen fullen zijn de Vonniil�n ofte App₀j_n�temenren, waer by yemandt gheordonneert II
zijn, onvermindert foodanigeexceptien.ten _prj�
cipalen te antwoorden.

CCC III.

De Gedaeghde ofte Verweerder willendeh_vreconventie tegens den Impetrant ofte �yifcl)Z
over een andere faecke mede eyfch doen, f_a| d_enImpetrant ofte Eyflcher daer op voor den voorfz
Rade mede moeten anrwoorden,om ghelijckdaer
inne met de conventie gheprocedeert te werden
fonder daer tegens hem te mogen behelpen m
d'�xceptie van inc�mperentie,ten wareinfaecfcen
daer inne, naer gemeene Rechten geen reconven.
tieen wert toegelaten, midts dat de Gedaeghde
ofte Verweerder de reconventie fal hebben in te
ilellen, voor antwoorde ofie Jitifconteflatieinde
conventie, ofte gelijckelick naer ende nier de fel,
ve antwoorde, ofre liufconteftatie, ofte in aljen
gevalle voor het voldingen inde conventie, waer
naer gantfch geene reconventie tegens wille van
den EyiTcher ofte Impetrant fal werden toege-
laten.

't Achdende Capittel.

Van Quarand.
ccciiir.

Λ Ls den Gedaeghde een ander als willen trec-
*-*keninGuarand,ommenoopende d'aenfprake
tegens hem gedaen, te werden geguarandeert, /ai
daer toe mogen v�rfoecken feeckeren tijt.diehem
daer toe fal werden vergunt, naer ghelegentheyt
van faecken, ende woonplaetfe vanden genen die
men in cas van Guarand fal willen dachvaerden;
Ende fal den voorrganck yande principale faecke
foo lange bly ven gefchort, tot dat den felven Ge-
daeghde , het felve Guarand fal hebben aen geno-
men , ofte dat de faecke van Guarand fal hebben
gedienr, ende daer inne by den Gedaegde fal zij" .
geantwoort, ofte in gevalle van non comparitie!
ofte by gebreecke van antwoorden.tot dat regens
hem fullen wefen verleent behoorjijcke defauJten
ofte verfteck van antwoorde.

cccv.

't WelcJk voor fo veeJ aengaet het fchorren ofte
ophouden van de principale faecke, pla^et'if '
hebben, indien d� Gedaeghdens voor de litiicon-
teftatie ofte antwoorde tijdtverfocht fal hebben
om yemant in guarand te dachvaerden, ende an-
ders niet.

CCCVI. j

Den Procureur die vo#r yemandt in cas m \
Guarand fal willen occuperen, ende van wcge»
den felven het Guarand aen nemen, ^"f^l
moeten hebben fpeciale Procuratie, f°^�»^eSw�icke hy daer toe niet en fal werde geadmittee �
C CC VII. -

De Gedaegde in cas van Guarand ten dage die-
nende, comparerende , ende het Guarand aenι o -
mende, fal als dan tegens den eyfch vanden eerm
Aenlegger,mede mogen nemen dach te veert »g
dagen, omme daer tegens te antwoorden, *^on.
hem dies aengaeride te mogen belieJpen #^et ^ε

-ocr page 1376-

Inftrti&ie v��r den Raedc van Vlaenderen.

der fondament gehnpetre�rt t� zijn Requ�fte Cf*
*il�, Bri�veh»oft� elaufulen van relief, fulcks dat
de fel v� werden ger�jedteerr, fal daer over Wer-
den gecondemneert in een boete van een p�li�
VJaemste betalen in handen vanden Rentmeefter
vande Exploi&�n.

-'■*' ;..Γ .;■'. � 'i ^;"?tn ύι:ν ιηΐικη'ίψ ι , .'■:-'ii'i^

':* 'tTwintighfte Capittel.

Fan Τ hoon , Oorkonden ende

_Dan fal den eerden Eyficher ofte Aen��gger in
ifdcken cas, dat het Guarand by yemandt werc
^genomen, niet gehouden zijn den originelen
* jaeghde t'eenemael t�-laten eximeren,uytden
Proceife, maer alrrjdts mogen blyven in zijn ghe-
, I _ottime de Sententie die inde faecke tot fynen
oordeel fal zijn ghewefen , ter executie te doen
ftellen, Γοο tegens den originelen Gedaeghde,ofte
Lens'den Guarandeur, naer dat hem fal goec
diSicken, ende dat foo wel aengaende de koften
js de principale faecke.'

, uy 't Negentiende Caplttel.

Vm ^equefien CiYilm.
cccix,

\7emant van beyde partyen hangende de voorfz
� Proceduren, ergens van verfteecken zijnde,
ende meenende daer tegens relevabel te zijn, fal
ten dien eynde mogen lichten Requeite Civile,
ende nerTens het prefenteren van de felve ghereec
zijn, om te dienen vande Schrifture, ofte 't geeiie
daer van hy verfteecken is, ende fal op het interi-
Bient van de felve, partye daerjegens geh�ort.ge-
difponeert werden,naer dat het HofTbevioden fal
tebehooren; Endeincas Vaninteriment, falhy
evenwel gecondemneert werden in de koften van
kt retardement vanden Proc�fl�.
CCCX.

Byaldien d'een ofte d'andere van pajtyen,naer
lietturniiTehient ende wifl�len van ftucken , gera-
den mochten zijneenige andere ende nieuwe be-
fcheyden te produceren, en fal hy fulcks niet mo-
gen doen,fonder Requeite Givile daer toe verkre-
gen te hebben, ende dat de felve parthye adverfe
daer op geho�rt, geinterineert fal zijn.
CC CXI.

Alle Impetranten van Requ�fte Civile, omme
nieuwe feyten te poferen, conclufien naer de Jitif-
cont�ihtie te veranderen, ofte te amplieren, ende
van nieuws eenige Munimenten over te leggen,
fullen daer van terftont, ende met eenen nefiens
de prefentatie hebben te dienen , op pene van re-
jeftie vande voorfz Requ�fte, ende dat d'Itnpe-
tranten fullen dragen de kollen daer over gevalle.
CCCXII.

Ende fal op 't interiment vande RequefteCiyi-
le. indien *t felve by parthye adverfe tegen gbf-
|roocken werdt.',. nae dat da�r op voldongen fal
zijn.alvoorensby 't HofFjrecht g�da�n Werden,te
fteten, indien, Tonder da�r �p ghedifp�n��rt t�
p�fti de principale faecke nier w�lvo�rtganck
fo�de konnen hebjben, ende dat d� f�lye ,f o�j�
gaende interirnent pfr,e rej�ili� vande R�quefte
|Melsvereyi^

"eCivile, mitfgaders de A&e van voldingen daer
over gevallen, werden.gevoeghtby den priricipa-
lenProcefle^omme in't terrhihefen van die_n, $p 't
«terinere.n pfee rcjefteren yande Regueft� Civile
hntf^g\^T?^M genomen te werden, ajs 't Hof
binden fal tebehooren,,.

.ti :,-i>

Getuygen.

mui

CCCXIII�/

F\e faecke 't zy by gemeen confent van partyen
^J-'ofte by Sententie interlocutoir gher�guleert»
zynde in feyten, fal die geene die de meefte haefte
heeft, hem by Requ�fte aenden Raedie mogen ad�*
drefl�ren,ende een Commiilaris ter Requeite ver-
foecken, het welck hem vergunt, efi behoorlijcke
Brieven in forma,daer roe verleent fullen werden*

ceexv.

Die gene die fy nen thoon fal willen doen, door
Getuygen, fal alvooren fyne Geruygen voor den
CommiiTaris te prodjjceren,ende te doen hooren»
tydeli�k doeri inthimeren de partye ad verfe, ofte
desfelfsProcureur, doende aen denfelven over
leveren nevens d'iqthimatie, deArticulen, daer
op hy de voorfz Getuygen wil doen hooren, ten
eynde de voorfz parthye adverfe ofte des felfs
Procureur kome fien be�digen de voorfz Getuy-
gen,ende omme foo het hem goet dunckt contra^
interrogatorien over te leveren, wa�r ojp den
Commiilaris gehouden fal zijn de Getuygen me-
de te examineren:

CCCX VI.

�nde indien de partye adverfe ofte des felfs Pirp*
cureur da�r toe beho�tlijck end� tydelick g�inri^
meert zijnde, niet en compareert, falderi Com-
miiTaris des niet te min voorts procederen tot h�i
ho�r�rt ende examineren vaftde Getuygeh.
CCCX VII.

Den voorfz CommiiTaris ten verfoecke vande
vootfz partye, hebbende gedaen dachvaerden de
ander partye, om onder eede/�r verbum credit vel
non,te antwoorden, foo als hier boven onderden
Tytel van Commiflarifen ter Enquefte is gefeghr,
de felve. parthye die den Commiflaris hee'ftv�r*
focht» ia* daer naer fy nen thoon inbrengen, 't �v
by iett�r�'rf end�. befch�yden, ofte Getuygen, '�n-
d� d'aet't�e li�bli��iι��ntijHt Vaiivier We�clcen,
om die met lerteren ende befch�yden r� ^o�rii
ende van fes weeqken, ��i den i�lven te dqen met

,'P!f^r-°;^cxviii. �'ψ�^ ^fm

. ji�tii��n in manie�-eri ab vooren voldae^
hebp�Me, lal hy fijn wederparty e, kicti�n die rtt�|
de m�t^ho�n belaft is, ofte contrariej>re�ve wilt
doen^» konnen couftringeren alle 'tieiyebienen
gelijck�ntydetedoikV ,

indien hy fulcks binnen foo korten tijdt
niet en kan doen, fal hem voor alle dilay, no�h ge-
accordeert werden ��n termijn van drieweeckeli,
ende binnen dien tijdt fy nen thopn ofte contrarie
pre�ve" niet voldoende, lalhty da�xygny�rft�ee-

ι .■ � �lijf*■'■^ΐ,.-'; ".*■

kenzya.

S.L iij Psr

⁰⁰ ^vu«n.eerbeyonden, wereby yemandt fon-

-ocr page 1377-

Byvoeghfd van eenige Placaten»&c. _%7,

'tEenentwintighfte Capittel

Fan Jrrementen vanden Troceff� m

te nemen, en de Procureur acceptant te fielk»

ceexxv.

'~B�i CC

�)e enquefte van wezyde, indien de anderedie van oorkonden enypltrocken, ende van v

konden, ofte produdie getenuncie�rr, fal als dan
gedaen werden openinge vande enquefte, fukks
dat partyen daer van copien ter Griffie fullen mo-
gen lichten, ende hinc inde, ofte van eener fyden
dienen van reprochen, ende contradidien, naer
dat de faecke fukks vereyiTchen fal, binnen veer-
tien dagen, op pene van verfteck, ende fal als dan
byfaute van voldoeninge, 't verfteck werden ge-
decreteert, falvo purge te acht dagen.
CCCXXI.

Ende fal oock binnen ghelijcken tijdt daer naer
.gedient werden van falvatien, ofte folutien,indien
yemant van parthyen daer van wil t dienen; Ende
indien by reprochen ofte falvatien mentie ^ge-
maeckt werdt van eenige Aden dienende ter ma-
terie , fullen de felve oock daer neffens over ghe-
lecht moeten werden.

CCCXXII.

Sal oock voor het inftitueren vanden Procell�,
ofteProcefle geinftitueert zijrnde, alvporen ghe-
bracht te zijn in fulcken flaet, dat parthyen tot
haren thoone konnen werden geadmitteert, pro-
ductie van oorkonden mogen werden gedaen , in
ghevalle de oorkonden fouden komen te vertrec-
&en huyten 's Landts, ofte dat in gevaer zijn van
t� overJyden, ofte dat anderfints perieul fpude
Zijn, van dat men de felve oorkonden naemaels
niet en foude konnen bekomen , waer toe op het
verfoeck vande partye, die alfulcke Getuyge fal
willen doen hooren,een CommhTaris by den Rade
fal werden ghecommitteert $ ende fal de parthye
adierfe daer over geroepen, als boven, indien het
doenlick is, de felve Commiflaris in 't examineren
vande voorfz Oorkonden procederen, fo als hier
vooren in het Capittel vande CommiiTaris ter En-
quefle is gef�ght. ''..!■

. , CCCXXlil. _f

IkS.al geene productie van Oorkonden werden
gedaen op eenige feyten,begrepen inde reprochen
«ofte falvatien, maer indien naermaels in 't exami-
neren van den Procefle bevonden werde inde re-
prochen ofte falvatien te wefen begrepen eenige
f�yten, die in de faecke zijn confiderabel, ende
waer op enquefte foude moeten werden gedaen,
fal fulcks by interlocutie vanden Rade werden gc-
�ndonneert. .

CCCXXIII�.

Sal by den v��richreven Rade geen recht mo-
gen werden ghedacn, alleen op certifieatien ofte
�tteflatien yan eenige Perfoonen, foqder re we-
« behooriick gherecojjeert, ende ghelioort als
boven byC�mmiifaris yanden Raede, ofte by
anderen Rechter, o'p-autiiorjfatie ofte ppl�tteren
r�quifitona�l van den felvenRaede: Pahbyibo
verre het felve niet en foude konnen g�ichi�den,
overmidts -de Atteftabten fouden wefen over
Zee, ofte verre buyteri 'tiandt, ofte overleden,
fal by den Raede op d� y�prfchreve certifieatien
ofte Atr�ftati�n, alfu leken r�guard werden geno-
men , als die fal meynen ha�r Rechten in fulcken
cast�b�lioPr�ri.

Een van beydepartyen Collitiganten.han

gende

Aan Di^Arflfu* \mrv\arts4a t-*_rt «,_Λ-I ., J _ _

'den Procefle, komende

. 'Pverlyden, ^
d andere partye voorts wilt procederen,fal hy L�
overleden Weduwe ende Erfgenamen m_mtdachvaerden om d'arrementen van den Proceff
aen te nemen, ende Procureur acceptant teft_c|.
len , ende een van Procureurs overleden zijnde
moet de parthye, wiens Procureur overleden is'
mede ghedachvaert werden om Procureur accep!
tant te ftellen. *

't Twee en twiritighfte Capittel.

Fan concluderen in %echte.

CCCXX VI.

^JAer darde fae&ke fal zijn befchreven, ende
^L daer op van weder-zyden onder Inventaris
van ilucken fal wefen gedient, ofte de faecke ge-
reguleert wefende in faiden, naer de prodyftie
vande Getuygen.�fte oorkonden van verderpro-
dudiefal zijn gerenuncieert, mitfgadersopenin-
ge gedaen vande Enquefle, ende vorders, onder
Inventaris, gedient van Aden ende Munimemen,
als oock indien het partyen goet dunckt, gedient
fal zijn van reproches ende falvatien, ofte van al
het felve fullen zijn verfteecken, fal in defaeck by
partyen ten weder-zyden werden geconcludeerc
in Rechte, ofte fal de faecke gehouden werden als
daer inne in Rechten geconcludeertzijnde,ende
alfoo gebracht in ftate van wy fen,
CCCXXVII.
Naer de voorfz conclufie in Rechten, fal gene
van partyen mogen werden geadmitteert tot pro-
dudie van eenige verdere Getuygen, ofte Muni-
menten , ten ware onder beneficie van Requeile
Civile, parthye adverfe daer op gehoort, daer toe
by den Rade werde geadmitteert.

't.Drie en twintighfte Capittel.

Fan Sententien ende JppoinBemenM*

CCCXX VIII.

WAnneer yeman^fal meen�n de Sententie tuf-
. ,fciieh hem ende iijij partye by den Raede ge-
wefen, nietklaer genoegd te zijn,maer daer inne
tq w�fen eenige obfcur�tey|, fal hem by R^y
mpgf η addreflereh aend�n iel ven Rade, ende daer
pp verfoecken interpretatie, welcke interpretati
nae dat partye advers op 'tfelve Verfoeck gehoon
is, fal werden gedaen $ wel verftaende, dat die #�
daen fal werden by i Collegie vanden Rade,ende
niet by Commiflarifen.

¹ - CC C XX IX.

. !Ali� Senrentien vanden Rade fullen ff«^
ekecutabel, en ha�r �fTed moeten hebben ter ti.j .

�oV, hh�r de gem�ene civile Wetten, daer teg »
prsefcriptie geintroduceett is. fonder dat van η �

de fal wefen ondertulTchen den ghecondeninee �

�;C

»^*. . φ

-ocr page 1378-

^φ Inftru�He voor den Raede van V

17 f o

t in een boete van een do

_van nieuws te doen dachvaerden, om execu- condemnefer

�te iien decerneren op de voorfz Sententien,��. �retext dat die fouden wefen verjaert.

^ender' ceexxx.

Dan by foo verre de gecondemneerdens al voo-

n de voorfz Sententien ende VonniiTen te we-
fii ter executie geftelt, komen te overlyden, ful-
I π die tegens haer Weduwen, Kinderen, ofte an-
Le hare Erfgenamen, niet gheexecuteert mogen
gerden, dan ten zy de felve alvoorens ghedach-

aert zijnde, voor den voorfz Rade ofte Rechter,
ι. j_e felve Sententie ofte Vonnifl� gewefen
u_eft, ende aldaer gehoort wefende, tot haren la-
de, executie is gedecerneerr.
. CCCXXXI.

De Weduwen, Kinderen ofte andere Erfgena-
men vande gecondemneerdens, alfoo van nieuws
_teiJ voorfz eynde behoorlick gedachvaert zijnde,
indien die niet en compareren, fal tegens henluy-
Jen verleent werden default, ende voor 't profijt
jan dien executie ghedecerneert op de Sententie
ofte Vonnifl� 5 dan comparerende, ende op den
eyfch vanden Imperrant ofte Eyflcher niet ant-
woordende , ofte dach gehadt hebbende, om te
antwoorden, ende daer van bly vende in gebreec-
fc, fal voor 't profijt van 'f verfteck van antwoor-
de, de executie gedecerneert worden als boven.
CCCXXXII.

Die geene die Sententie Vanden Rade tot fynen
roordeel heeft bekomen, zijnde approbatoir van
een Vonnifl� ghewefen by een lage Rechter, fal
I vetmogen ofte de Sententie vanden Rade,ofte het
Vonnifl� vanden iaegen Rechter doen ftellen ter
executie, ende dat refpectivelick in voegen ende
manieren als men die gewoon is te executeren.

't Vier en twintighfte Capittel.

Van Tfyauditien�

cccxxxin.

Π Ie gene die fal meenen by herAppoindtement

vande Commii�arifen befwaert te wefen, fal

te van vermogen te komen in reauditie, aenden

jollen Raedt, midts die reauditie verfocht werde

binnen de acht dagen nae dat 't felve Appoindte-

jent ter Rolle ghepronuncie�rt fal zijn, ende dat

<fe verfochte reauditie continuelick werde ver-
volght.

CCCXXX1III.

Sullen parthyen of haerluyder Procureur, den
lelven tijdt van reauditie niet vermogen onder
jnalkanderen te prolongeren, fonder ordre ofte
joe (hen van den Hove: Ende indien fulcks ghe-
Jjnjede fonder de felve ordre �f toeftaen, fal d�
pditiedesni�ttemin, indien die binnen be-

oorlijcken tijdt niet en is verfocht ofte vervolgt,
gehouden werden t� wefen defert.
CCCXXXV.

vver welcke reauditie fullen moeten fitten ten
"Wten vijf Raden, de Commifiarifen daer onder
bekent.

_n cccxxxvi.

ue Kequirant van reauditie, indien den Raede
SgrJ� ^by 'tAppoindtement vanC�mmhTa-

fchellingen*

'tVijfentwintighfte Capittel, :

Van Appelhn ende Ifyformatien van

Jen voorfz Rade aen haer Ho: Mo:
CCCXXXVII.

r\Ie hem fal vinden befwaert by eenige diffiniti-
*^ ve Sententie van den Raede, fal daer van mo-
gen appelleren aen haer Ho: Mo:, mits hy de felve
appellatie fal interjeiteren, ofte doen aenteecke-
nen ter Griffie van hare Ho: Mo:, ofte ter Griffie
vanden Raede, binnen den tijde van thien dagen,
nae de pronunciatie der felver Sententie.
CCCXXXV1II.

Ende fal de appellatie moeten werden verloven
ende vervolght binnen den tijdt van fes weecken,
na de voorfz interjectie, fulcks dat, daer toe heb-
bende bekomen Mandement van hare Ho: Mog:,
het felve Mandement fal doen exploiteren, ende
den dach van Rechten daer van voor hare Hpogh
Mo: fal moeten dienen binnen den fel ven tijt vail
fes weeeken.

CCCXXXIX.

Wel verftaende dat de Sententie vanden voor-
fchreven Raede die niet en excederen de fomme
van dertigh pondenVlaems.niet fullen wefen fub-
jeft eenige appellatie ofte reformatie, ten ware de
felve Sententien fouden yerder ftrecken totee-
nigh irreparabel grief.

CCCXL.

Infgelijcks fal geen appel ofte andere provoca-
tie toe gelaten werden van Sententien by den
Rade gewefen in cas poil�i�bir, 't zy provifioneel,
of noopende de Kctedentie/tzy inp/ertariojopflo'
Ho, mits dat nochtans de Sententien provifioneel,
noopende de recredentie geweien, geen executie
fullen hebben dan onder cautie.
CCCXLI.

Ende wat vordersaengaetde Sententien inter-
locutoir vanden voorfz Raede , fal daer van niet
mogen werden geprovoceerr, ten zy de felve fou*
den mede brengen eenigh grief, 't welck ten diffi-
nitive niet foude wefen reparabel: Doch belan-
gende de Sententien provifioneei.daer by yemant
is gecondemneert, ofte by provifie te betalen ee-
nige penningen, excederende de fomme van twee
hondert pont Vlaems, fal daer van gheappelleert,
ende Mandement mette claufule van inhibitie ge*
impetreert mogen werden, ghelijck als mede fal
mogen gefchieden in't reguarde vande voorfchre-
ve i ηterlocutoireSentemien, inhoudende eenigh
irreparabel grief, ι mr{l nr;t 'h^�u

CCCXLII.

Sullen oock alle Sententien provifioneel vaft
den voorfz Rade, gewefen in faecken van alimen-
tatie , Donatie, Medicamenten, ontflagingen van
Gevangenen, daer geen corporele ftrafi� en valt,
indiftin&elick hebben haer executie onder cautie,
niet t�genftaendeappellatie. .-'!d <> �-,.(»

CCCXLHI.

Gelijck mede niet tegenftaende appellatie on-
dercautie, executie fullen hebben alle andere pro»

' »al bbven de koften oock werden ghft- vifiohele Sententien vanden Raede, inhoudende

con-

-ocr page 1379-

275I

Byvoeghfel van eenige Placaten,&c.

If�i

condemnatie van namptifl�ment, ofte provifione-
Je betalinge, ter fomme toe van twee hondert
pont Vlaems, ofte daer Heneden, mitfgaders diiTl-
nitive Sententien, gheen hooger condemnatie
mede brengende dan ter fomme van hondert pont
Vlaems.

* CCCXLIIII.

Die geene, die van eenige Sententie vanden
voorfz Raede fullen willen komen in' reformatie
aen haer Hoogh Mo:, fullen 't felvemogen doen,
irjidts lichtende het Mandement in 't felve cas,en-
de doende 't felve Mandement exploicteren bin-
nen den tijt van eenjaer naerde pronunciatie van
de Sententie , foo dat den dach daer van oockfal
moeten dienen binnen den felven tijt van eenjaer.
CCCXLV.

Niemant en fal naer dat de Sententie gegaen is,
fynen Sack met ilucken uyt de Griffie mogen
■lichten, dan eeril eenjaer daer naer, ten ware dan
met confent van parthye , met welck confent aen
d'eene, en lichten van fijn Sack aen d'ander zyde,
de Sententie verftaen fal werden,ten wederfyden
geapprobeert te zijn, foo dat geen van beyde par-
thyen daer naer van de felve Sententie en fal ver-
mogen te appelleren, ofte daer van te komen in
reformatie. X

't Ses en twintighfle Capittel.

\',' Van Exeattien.

Renten nieten heeft befet, hy Deurwaerder Γ
Μ bedwingen tot het opbrengen vande c/,/?
penningen, metteachrerftellen van dien ^PUaliCCCXLIX.
Den Deurwaerder fommatie hebbende ρ Α
als boven, eer hy procedeert tot eenioe \₀ λ
executie,fal vande GecondetnneerdeA^foeZ
dathyhemaenwyfe fuffifant goet, omme 5
aen te verhalen de fomme inde condemnatie l
grepen, niette koiten daer omme gedaen f*

noch te doen.

CC CL.

By gebreecke van het welcke re doen, f_ai j
Deurwaerder vermogen fyneexecutiet�derJ¹¹ren op deghereetfteendc apparentOe goederf
hetzy Huyfen , Catteylen , ofte andere roerend;
goederen, ofteoockeenigeActi�n, imrneubeJe
allodiale goederen, ende geen van defelvep_evoftden werdende, de Leen-goederen, foo alshyfj
weten te achterhalen, ofte te vinden , behoudens
dat hy om een kleyne fchult nietenfal mogen _wverkoopen een groote partye goets, fp langedaei
kley nder partye te vinden is.
CCCLI.

De Deurwaerder willende verkoopen eentee
Huys, Catteylen, ofte andere roerende goederen,
ofte eenige Acti�n, beneden de hondert guldens',
werdtghehouden die te doen kondigen met liet
klincken vande Belle, ende die te verkoopen op
de openbare Marct, daer men gevvoonelick is
fulck Huys, Catteylen ende acti�n te verkoopen,
behoudens dat indien 't eenige pretieufe Meublen
ofte Beilialen zijn van groote valeur, hy de ver�
koopinge daer van doen fal op de ordinaire
Weeck-marcten van de Plaetfen daer hy de felve
Meublen ghevonden heeft, incjien daer fulcke
Weeck-marcten ghehouden werden, ofte ander-
fints vande Steden, ofte Plae|fe daer naeft aen
gelegen.

CCCLU.

Ende indien hy wil verkoopen eenige andere
Catteylen, als opgaende ofte andere Bootnen, op

des Gecpndemneerdensgront ilaende, ofte waf-
fende, ofte eenige Acti�n, bedragende hondert
guldens, ofte daer boven ,*fal te vooren de felve
verkoopinge moeten publiceren dooreen Ketck-
gebodt in de Prochie-Kercke, daer onderde felve
gelegen zijn, ende daer af Brieven plecken aen de
Kerck-deure, ende Schepen-huys, ofte ter plaetfe
daer men ghewoon is Vierfchare te houden, daer
by infinuerende den dach, uyre ende plaetfe,daet
de verkoopinge gefchieden lak

cecLiii.

Maer willende verkoopen eenige

lofbare, on-
lof bare , of Lijf-renten, befet ofonbefet,}» J
Deurwaerder fchuldig zijn daer van twee Kerck-
geboden re doen, ende daer aft'elcken malewe-
ven te placken« ter plaetfe daer de hypothee^q
gelegen is, ende geen befet zijnde, ter plaette⁰*
de Ge�xecuteerde woonachtigh is, met iu'^cdefienatie als vooren.

CCCLIIII. �._en

Alle welcke Meubelen, Catteylen, ende acne
beneden de hondert guldens, verkocht M»
werden met conditie, dat de Geexecurecrde
fal mogen loifen binnen feven dagen eodej^

■ '*'�)

CCCXLVI.

|~\En Deurwaerderdiegequalirlceert endever-
"*-^focht is om de executie van eenige Sententie
vanden Rade re doen, fal uyt krachte vande Sen-
tentie ofte Appoinctemente voor eerft fommeren
den Gecondemneetde , doende de fommatie aen
fyn Perfoon, indien hy vindelick is onder het ref-
forr van defen Rade, ofte anderfints t'fyner laeite
domicilie,latende aldaer copie van het dictum van
de felve Sententie, met de Acte van fyne fomma-
tie , ten fine hy binnen feven dagen ende nachten
de voorfeyde condemnatie voldoe, op pene van
executie 5 ende indien de Gecondemneerdegeen
domicilie en heeft, ofte niet vindelijck en is, lal de
fommatie ghedaen werden aen fynen Procureur,
ofte Onderwinder van fyne affairen.
CCCXLVII.
Indien de Ghecondemneerde woonachtigh is
buyten hetreiTort van defen Rade, nochtealdaer
re vinden is, fal de voorfz Deurwaerder de fom-
matie doen aen fynen Procureur, ofte Onderwin-
der van fyne affairen 5 ende indien hy gene en
heeft , ter Bretefque vande naefte Stadt ofte
plaetfe van fyne refidentie, binnen het voorfz ref-
fort, doende d'infinuatie daer van aenden Gecon-
demneerd�, alles in dier voegen als hier boVen in't
derde Arrijokel vandachvaerdingeningelijcken
casisgeieyi� 00 anua�wN n^Q, . . ■�■

,|i«y α�- mmf� � C C XLVjJ Ηώ ;,sn^hkv?�)
si Soo de Sententie inhoudt condemnatie van ee-
nige renten te lofTen ofte befetten , fal den Deur-
waerder,doende d� fommatie als vooren,den Ge-
c�ndemneerde» moeten geven veerticlv dagen,
■endeve�rtidbhnachten, wiet,eomminacie»,,.datin
^evaUeiiyighedmyrend�ideiiffelyen tijdt, de felve
�«©;■�

-ocr page 1380-




		InftrudKe voorden Ra daer van de voornoemde Deurwaerd�r	7H gefaifeerde goederen, indien daer een »is» ende hem doen interdictie van fynen Pachr ofte huyre verfchenen ende te verfchynen, gheduyrende het Proces op het decreet te betalen aen den Gecon- demneerde, of yemant anders, dan by ordonnan- tie van 't Hof� op pene van andermael den felven Pacht te betalen. CCCLX. Den felven Pachter fal hy Deurwaerd�r �ock doen exhiberen fynen Pacht-brief ofte Voorwaer- den, om daer van by hem copie genomen,ende by fijn Relaes gevoeght te werden. CCCLXL Ende foo het felve Landt ongebruyekt leght of dat daer van geen fchriftelijcke Voorwaerde is, fal hem de voorfz Deurwaerd�r informeren naet de ghelegentheyt, groote ende qualiteyt van hec felve Landt, foo nae als doenlick fal werden.ende met eenen oock op de prijs dat het felve Jeftmael in huyr of pacht ghegolden heeft, en weerdigh is, en oock of op het voorfeyde Landt eenige Huy- fingen, Fruyt-boomen, of andere opgaende Hout ftaendeis,ofniet. CCCLXIL Hy fal hem oock informeren aende Pachters of andere (foo verre als het doenlick fal wefen) ofT�r eenige andere Chijnfen , lof bare of onlof bare Renten meer uytgaen, ende hoe veel die verach- tert zijn, doende van al het geene voorfz is, perti- nente verklaringe , ende fpecificatie by fyne Relatie. CCCLXIII. Waervan hy geinformeert zijnde, falhy de fel- ve Rentiers infinueren, indien hy die kan vinden, ten eynde datfe hem over leveren, immers geduy- rende de drie Kerck-geboden, fulck befchey t alfl� hebben van de felve hunne Chijnfen of Renten, met verklaringe hoe veel jaren die verachtert zijn, om al het felve by fijn gebefoigneerde gevoeght, ende by het HotTin het wyfen vande letteren van decrete, daer op fulck reguard genomen, ende gedifponeert te werden, als het HofFfal bevinden te behooren. CCCLXIIII. Naer welck faifement, fal den voornoemden Deurwaerd�r de eerfte Sondach ghehouden zijn te doen het eerfte Kerck - ehebodt voor de Deure vandeProchie-Kercke, otandereghewoonlijcke plaetfe, daer onder het goet gelegen is,in het uy t- komen van het Volck uyt de Predicatie, daer hy overluydt te kennen gevende de fituatie ende groote van het felve goet, ende of het Leen is» Chijns-goet, ofErf-grontj wie het toe behoort» en by wie het ghebruyekt werdt, affixerende met eenen ter prefentie van eenige Getuygen, wiens nanien hy relateren fal, Plack-brieven aen de voorfeyde Kerck-deur, inhoudende pertinente verklaringe van het goet, dat hy ghefaifeert heeft, te weten de voorfeyde fituatie, groote ende qua- liteyt van dien, waer in de felve qualiteyt is confiU flerende, of het Boifchen zijn, Meerfehen, Ettin- gen, of winnende Lant, of het Leen, Chijns-goet, ofErf-grontis, behuyft ejide beplant, ofEeniet, mitfgaders by wie het felve gebruyekt wert, voor wat prijs, ende tijdt het felve verpacht is, en wat Chijnfen, Renten, of andere laften daer uyt gaen, 8, Μ ver-
	*Htt*


^di houden wett terftont aen de felve Gheexecu Pju je jnfinuatie te doen, ende boven dien»foo &* \|_iecactien zijn als vooren,oock aen de Debi- rt daer inne verbonden , om de naefte van fijn ¹ _mt te mogen wefen, by faute dat de Geexe- ^_erdedeloffingenietendoet. cureer °CCCLV. ς hy van gelijcketf fal moeten infinueren de . _o0pjnge, foo wel van acti�n bedragende hon- frt guldens of daer boven, als van lof bare Ren- _n aen de Debiteurs van dien, op dat fy refpecti- ^te lick binnen veerthien dagen, naer de infinuatie, f voorfeyde acti�n ofte Renten mogen komen rnaderen, lofl�n ofte redimeren, voor de felve ^Ve is als die verkocht zijn, midts dat de Geexecu- feerde fal hebben de preferentie, op pene van den ielven dach overftreecken zijnde > van hunne naerhede ende recht te zijn ende bly ven verfteec- ken, maeckende van al het felve pertinent relaes; ende aengaende onlof bare Renten, de Ge�xecu- teerde fal de verkoopinge mogen ilremmen ende purgeren, tot de erff�niiTe incluys, ghelijck van Londen van Erven, hier naer gefeyc wert. CCCLVI. Omme Gronden van Erven ten decrete te brengen, fal hem de voornoemde Deurwaerd�r teneerften tranfporteren aen den Heer, of fynen Bailliu of andere Officier, Mannen of Schepenen daer van de felve gehouden, ende onder gelegen ofreibrterende zijn, de felve faiferende, ende hem refpectivelick verbodt doende, van over geene alienatie, erff�niiTe of onterffeniil� van die te ftaen, op pene van nullitey t, en op hen te ver- halen alle koften, fchaden en intereften, die ter dier oorfaecke fouden mogen opkomen ende ry- fen, doende by hen ofte hunnen Griffier daer af notitie houden, ende hem behoorlijcke Acte leveren. CCCLVIL Defgelijcks fal de voornoemde Deurwaerd�r de Heeren, daer van de goederen gehouden zijn, ofte hun Ontfangers, of andere hunne Officiers ende Schepenen doen overleveren Extract uyt desfelfs Heeren Chijns-boecken.ofte Rent-boec- fcen vande parthye van Chijnfen of Renten, diefy op de voorfz gefaifeerde goederen foude mogen heffen, ende hoe veel jaeren de felve verachtert zijn, hem met eenen informerende of uyt de voor- feyde goederen gene Kerckelijcke of andere Ren- ten of laften en zij η gaende, die hy al ghehouden fal zijn op te teeckenen, ende by de conditie van de verkoopinge van de felve goederen, ende fijn Relaes te fpecificeren, wel veritaende dat aen Deurwaerd�r volftaen fal, midts doende het de- �oirhem mogelijck zijnde, tot het bekomen van de felve Extracten, en yerdere informatien als �ooren. CCCLVIU. Indien de gefaifeerde goederen Leen zijn , fal «en voornoemden Deurwaerd�r de Leenheer , of ynenBailliu, copievanhet denombrement van «efelve goederen doen over leveren. CC CLIX. .^voornoemde Deurwaerd�r fal hem voorts ^w«efleren aen den Pachter van de voornoemde ■

-ocr page 1381-



	By vocghfel van eeriigeTlacaten»&c
	By vocghfel van eeriigeTlacaten»&c		«7«


verklarende daer by dat dit het eerfte Kerck- ghebodc is * en dat naer het derde Kerck-gebodt (dat eenpaerlijck van veerthien dagen volgen fal, fonder fneer,'t zy het Leen is of Erve) de verko�- pinge van het voorfeyde goetgedaen fal werden, met de brandende KeeriTe binnen de voorfz Pa- rochie , ten dage, uyre ende plaetfe, als de voor- noemde Deurwaerder by de felve Plack-brieven heeft ghedeiigneerr; hy lal oock by de voorfeyde Plack-brieven verklaren, dat hy berey t is eenen yegelijcken te ontfangen in oppofitie. eccLxv. Hy fal ghelijcke Plack-brieven affigeren voor hetSchepen-huys, of ander daer men ghewoon is Vierfchare te houden, ende voorts aen de po- ften , poorten»deuren ofte tnuyren van het HotT, ende elders daer het hem duncken fal oorbaerlick te wefen, om het goet ten hooghften pryfe te brengen. CCCLXVI. Indien de voorfchreve goederen reforteren on- der diverfche Parochien, foo fal de Deurwaerder in elcke Parochie ge�jcke Plack-brieven affigeren voorde Kerck-deure, Schepen-huys, of daer men gewoon is Vierfchare te houden, daer by te ken- nen gevende, dat van het felve goet, het eerfte, tweede of derde Kerck-gebodt gedaen is, ende de Plack - brieven gheftelt zijn ter plaetfen daer het principaelfte parceel van het felve goet ghelegen is, fonder dat het van noode fal zijn, daer de min- dere parceelen gelegen zijn eenige Kerck-rghebo- den te doen. CCCLXVII. 't Geene voorfz is ghedaen hebbende, fal den voornoemden Deurwaerder ghehouden zijn het voorfz eerfte Kerck-gebodt de Gecondemneerde te infinueren, foo hy kan, of anders t'fyner Do- micilie, of fynen Procureur of Fadteur, of uytter- licke de Pachter van het felve goet, hem belaften- de fijn Meefter van de felve infinuatie te adverte- ren, ten eynde hy de voorfz condemnatie voldoe mette koften daer over gherefen, op pene dat hy voorts procederen fal tot het tweede Kerck-ghe- bodt, en foo voorts tot het derde, ende het bran- den vande Keerfl�, ende fal t'elcken male infinua- tie doen als vooren. CCCLXVII�. Ten dage, uyre ende plaetfe ghedeiigneert om de KeeriTe te branden, ende den koop te pai��ren, fal den voorfz Deurwaerder ghehouden zijn voor de deure van 't Huys, daer de Keerfl� gebrant fal \verden,te doen affixie van ge�jcke Plackbrieven, als hy te vooren elders heeft geaffixeert, vorders overluydt telefen deVoorwaerdenendeCondi- tien daer op hy de voorfz koop fal paiTeren. CCCLXIX. Den Deurwaerder fal geen hooger Wijn-gek mogen ftellen dan twaelffchellingen, als de koop niet meer en bedraeght dan hondert pontVlaems5 ende tot twintig fchellingen als die hondert pon- denVlaems excederen fal.en geen hooger Godts- penningh, dan tot twee fchellingen. CCCLXX. Den voorfz Deurwaerder den voorfeyde koop gepafl�ert hebbende, fal den Gecondemneerde dachvaerden, om te hooren wyfen letteren van		decreet, ende den Kooper om fyne koop._�egenre betalen, als oock alle die eenigh rechtT a�rie op of tot het voorfz goet hebben te �? deren, ten eynde fy ten dage dienende over fe ren (indien het hen goet dunckt) hunnerede van oppofitie, mette verificatien daer toe dieiT" de, al metinthimatie naer ftyle. ^en* CCCLXXL Ten dage dienende fal den Procureurvand Eyilcher ofteImpetrantvan decreet, de hta moeten prefenteren tegen den Gecondemneerd den Kooper, die hen hebben gheoppofeert.ej' oock in 't generael tegens allen den geen�n d* eenigh recht ofte a&ie fouden willen pretenderen op of tot de gefubhafteerde goederen, Gedaegh. densby inthimatie, ende jegens de niet compare. rende verfoeckendedefault, efidaervandeA�� voegen by het Proces, omme daer nae by den Raede op 't profijt van dien mede gedifponeertte werden. CC CL XXII. De Oppofanren zijn gehouden acht dagen daer naer op de pene van verfteken, te declareren hun. ne redenen van oppofitie,efi over te leggen hunne bewyfen tot verificatie van dien dienende CCCLXXIII. Tegen welcke redenen van oppofitie, fal den Eyficher van decreet acht dagen daer naergehou- den zijn te antwoorden , mede op pene van verfteecken. CCCLXXI�II. Een yegelijck, behalven de ghecondemneerde fal vermogen,geduyrende de proceduyren opliet decreet, de voorfeyde goederen te verhoogen op de Rolle, als de faecke opgeroepen wert, of in de Griffie. CCCLXXV. Defe verhooginge fal den Griffier ter naefter Dinghdage als de faecke geroepen fal werden, over luydt kondigen, en te kennen geven, verkla- rende by wie, ende tot wat fomme de verhoogin- ge is gedaen. CCCLXXVI. Den Griffier fal van alle de verhoogingen, het zy die gefchiet zijn apudafta, of inde Grime,pertU nente notitie houden ineen perticul�er regiftetby ■ diftincte capittelen, van elck decreet byfonder. CCCLXXVII. De Deurwaerders zijn gehouden naer de laetfte j affixie vande Plack-brieven over te brengen, i" handen vanden Griffier, ofte fynen Klercq, l^ietdobbel vanden laetften Plack-brief, omme by een j yeder die 't felve begeert, daer van infpe&ie ge"⁰' men te werden. CCCLXXVI1I. Als het Proces op 't wyfen vande voorfz lette- ren van decreet by het Hof gevifiteert fal zijn�^oinrechtte doen, fal de Griffier op de volle Rolle ,m de tegenwoordigheyt van 't HofF, ofte van Com- ; miflarifen vande Rolle, de fake voorts op roepb- en eer hy het wijfdom van de letteren van deert* uytfpreeckt, de Voorwaerden ende Coiw^,�iendaer op het goet ten deerere ghebracht, endever- kocht is, publicquelijck ende over luyt leien» ve - klarende tot wat fomme ende prijs het verh°^oCis,ende indien yemant het voorfchreve g^oe!: ^nof

-ocr page 1382-

Inilrudie voor den Raedt van VJaenderen. %75 8

deren, ende ftellende den TriumphanrJn 'c befic
van dien.

CCCLXXXV1.

In wekker voegen oock gheexecuteert Gillen
werden alle Sententien vanden voorfz Raede ge-
weien zijnde in cas poiTeiToir, daer byyemandt
werdtgheadjudiceertdepoiTeifie vaneenige goe-
deren.

CCCLXXXVII.

Ende wanneer yemant by Sententie vanden
voorfz Rade fal wefen gecondemneert tot prefta-
tie van eenigh ander feyt, fal tot executie van foo-
danige Sententie geprocedeert werden in fulcker
forme, foo als men in VJaenderen van oudts ghe-
woon is gewseft in diergelijcke ghelegentheyt, de
executie te doen.

't Seyen en twintighfte Capittel.

Fan taxatie van hflen.

�_er yerhooclit,

§:*pA* ccEnde fal in dat ceet voor die tijd

^Ct _or acht ofte veer

^V°tie, dat ^men ^a^^s

rfPtewyfenfal.

^crete ^J C

Het decreet ge wVerhooger bekenthouden zijn te Hmandant , indien hders, de goederen_op «ene dat hy fel_per,ende executeeloop klevende: EKeerfehebben den(elven feiten penn

cedeert de fomme van vier hondert guldens, van
Je verhooginge, ten tyde van de befegelinge
rcfchiet.
^b CCCLXXXI.

Welcke penningen op gebracht,zijnde tot con-
tenrement van den Vervolger van executie, ofte
iflcas van oppofitie ter Griffie geconfigneert, ful-
lenhem binnen veertien dagen daer naer tot fyn�
kollen, gelevert worden deletteren van decreet.
CCCLXXXII.

Indien de Gecondemneerde noch komt, ende
promptelick opleght de penningen daer voor het
goetisgedecreteert, met alle de koften daer aen
klevende, foo fal hy daer toe ontfangen werden.
CCCLXXXIII.

Indien niet, foo fal de voornoemde Deurwaer-
der uyt krachte vande voorfz letteren, den Koo-
per ftellen in de re�le ende actuele poifeffie van
iietgedecreteerde goet, omms het felve voortaen
als fijn proper ende eygen goet te ghebruyeken,
comparerende ten dien fine deDeurwaerder voor
de Juititie daer onder het voorfz goet gelegen is,
ende tranfporterende aldaer het voorfz goet, aen
endeten profyte vanden voornoemden Kooper,
met behoorlijcke enregifbane ter ordinaris Regi.
fer van onterfi�niil� ende erfTenii��, ende fo men
in voorleden tyden gewoon is te doen.
CCCLXXXIIII.

DeDeurwaerders in gevolge ende uyt krachte
van hare executie, in handen bekomen hebbende
«enige penningen, 't zy over de principale faecke,
°<te over koften,daerinnede Ge�xecuteerde was
gecondemneert, fal de felve penningen terftont
toer naer itellen in handen vanden Impetrant van
ttecutie, fonder die te mogen ftellen in handen
foo des felfs Procureur, ten ware den Procureur
«toe by den Impetrant exprefl�lijck ende fm-
^Cla'ijck was gheJaft, ende den Deurwaerder daer
fonwasblijckende.

CCCLXXXV.

gentenden vanden Raede ghewefen opeenige

�leaclien, daer byyemandt is gecondemneert,
ί tant te doen»van feeckere goederen ten behoe-
^^e ^yan fijn partyen, fullen naer voorgaende fom-

^ac'eende renovatie, by den Deurwaerder re�-
« terexecutie gheilelt werden, fettende den

^econdemneerden metterdaet uyt de felve goe-

CCCLXXXVIII.

gene die tot laile van fyne parrhye heeft ge-

obtineert condemnatie van korten, alvooren
de felve te doen executeren , fal daer van doen
over leveren onder den Raede pertinentedeclara-
tie, om die naer behooren te werden ghetauxeert,
ende fullen inde declaratie van koiten niet mogen
werden gheilelt eenige faecken ende partyen, die
nae waerheyt niet en zijn ghebeurt, nochte oock
brecder falaris van Advocaten ende Procureurs,
als heurluyder Declaratie is bedragende, ende
henluyden by defe Ordonnantie vvert toe geleyt,
ende de Procureurs in 't extenderen vande Decla-
ratie ter contrarie doende, fullen daer over arbi-
tralick werden gecorrigeert.

CCCLXXXIX.

Gelijck mede in de Declaratie van korten niet
en fullen mogen werden ghebruyekt eenige noo-
delofe dedu&ien ofte extenfien, als van te verha-
len dementen vanden Procefl� ofte anders, op
pene van daer over geen taxatie gedaen te werd�.
CCCXC.

Werdende gedient van wegen denTriumphant
van Declaratie van koften, fal de Procureur die de
Gecondemneerde heeft ghehadt, ten tyde van de
voorfz condemnatie, geTiouden zijn de felve De-
claratie van koften over te nemen, omme daer op
peremptoirlijck binnen veerthien dagen te dimi-
nueren , fonder hem te mogen excuferen, van dat
fyne Procuratie foude cederen, ofte dat hy daer
toe geen Procuratie foude hebben.
C C C X CI.

Sal in de voorfz tauxatie van koften met eenen
oock werden getauxeert het lichten ende execu-
teren vande executorien tot d'executie van de ko-
ften dienende.

CCCXCII.

Den gecondemneerde gedachvaert zijnde.om-
me Declaratie van koften over te nemen, ende
daer tegens.foo het hem goet dunckt.te diminue»
ren, fal voor 't profijt van een default, indien hy
Defaillant blijft, van diminutien werden ver-
fteecken.

CCCXCIII.

Ende alfoo defe Ordonnantie ende Inft^uftie

8, Μ ij voor

-ocr page 1383-

Byvoeghfel van eenige Placaten , &c. _i?,

aengaen fal mogen, heuren Stedehouderen
een yegelijck van hun, dat fy defe onfe Ord
nantie, in alle heure Poin&en onderhouden °f
doen onderhouden, fonder daer tegens te d
ofte gedoogen ghedaen te werden, in eenigerm"'

vooreen groot gedeelOrdonnantienendejnVlaenderen, ende datenenvan Vlaenderenfoo naer als doenelick

naer den ftij 1 aldaer van oudts gebruyckelick, in 't
gene in defe Inftructie niet en wert gevonden, foo
fal in alle voorvallen, die in defe Inftruftie niet en
zijn begrepen, geachtervolght werden 't gene by
de voorfz oude Ordon nantien is geilatueert,voor
foo veel fulcks defe Inftrudtie niet en contrarieert,
maer daer mede kan beftaen.

Alle welcke onfe Ordonnantien, Poindren en-
de Articulen, Wy begeeren ende willen daton-
verbreeckelijck onderhouden ende achtervolght
werden, fonder daer tegens te doen uyt gunfte,
faveur, fimulatie of diifimulatie, vreefe, ofdreyge-
mente.by monde of by gefchrifte van eenige Ede-
len of Onedelen, wie die zijn. Ontbieden daer
omme ende bevelen onfe lieve ende getrouwe de
Eerile Prefiderende ende andere Raden inden
meer-gemelten Rade van Vlaenderen, ende allen
anderen onfe Jufticieren ende Officieren wien het

nieren. Ende ten eynde niemandt hier vanrantie pretendere, Soo ordonneren ende bev

igno.
elen

Wy, dat defe Ordonnantie, PoinclenendeA
culen daerinne begrepen, opeenen Rechtdaclr"
d'Audientie vanden meer-gemelten R_aedt ^
Vlaenderen,ende elders daer't van nooden weiT
fal, openbaerlijck voor den Volcke ghepubliceel
endegekondicht werde, op dat een yegelickhem
daer naer regulere.

Aldus ghedaen ende gearrefteert onder onf_engrooten Zegele , Parabhure ende de Signatüre
van onfen Griffier,inden Hage, op den vijfrhien-
den O&ober � 6 6 �. Was gheparapheerc"
M. Stavenife,"� Onder ftont, Ter Ordonnantie
Vandehoogh-ghemeke Heeren Staten Generael.
Geteeckent, N. Ruyfch. Zijnde op 't fpatiumofe

druckthet Cachetjder felver Heeren Staten,

rooden Waffche;'^

Tweede Waerfchoumnge, waer by alle degene die eenige Ovmejinen, (?c,m�

tenderen ende hefitten inden Lande van Brabandt, reffort van defen Staet, werden lelafi over u hen�
gen hare orig inele Oclroyen, ais anders. In date den z6 Oftober 1661.

verleent ende gegeven is geworden. Wekken
aengemerckt, SOO IS �, datWynaerrype
deliberatie, Ons ter bede vande Supplianten ge-
negen vindende, den voorfz tijdt gheprolongeerc
hebben, gelijck Wy die prolongeren midtsdcfen,
foo wel voor d'Inlandtfche als Uy tlantfche, noch
voor andere vier Maenden naer de publicatie iz-
fes, op pene den voorfz tijdt verftreecken wefen-
de, daer van voor altijdt verfteeckenende ghepri�
veert te zijn. Verfoeckende den wel-ghemelten
Raedt van State, den inhouden defes naer haere
forme ter executie te leggen, ende doen leggen:
Ende vorders den Rentmeefter van onfeDomey-

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
ifullen fien ofte hooren Jefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, datwyont-
fangen hebben d'ootmoedige Supplicatie van de
Regeerders van eenige Doapen inde Meyerye van
's Her togen-Bofch, inhoudende verfoeck, ten
eyade datgheprolongeert moge werden dentijdt
vervat in onfe Waerlchouwinge vanden vijf en
twintichften Julij killeden, daer by alle Onfe
Steden , Vryheden, Vafallen , Heerlijckheden,
Dorpen,Gehuchten, Kercken, ende allen anderen
inden Lande ende Hertoghdomme van Brabandr,
reffort van defen Staet, die het aengaen mach,
ofte eenigh recht op onfe Regalien, Domeynen,
Heerlijckheden ,Heyden,Vroenten, Broecken,
Wilderniiien, Moeren, ghemeene Wegen, of an-
ders , pretenderen ende befitten, ghelaft werden,
dat fy aenden Raedt van State der voorfz Veree-
nighde Nederlanden, om aldaer gheregutreert te
werden, fouden hebben over te brengen de origi-
nele Odroyen, Brieven, ende Verlyen, die fy, of
hare Voorfaten, van Ons, ofte de fucceffive Her-
togen ofte Hertoginnen van Brabandt inder tijdt,
eenighfints bekomen \ ofte verkregen mochten
hebben, omme daer by, by uytgedruckte Texten
aentewyfen, ende te doen blijcken , dat haer
't geenefy uyt onfe voorfz Regalien,Domeynen,
Heerlijckheden, Heyden, Vroenten, Wildernif-
fen, Broecken , Moeren, of anders, befitten, ofte
oock hier bevoorens vervreemt ofte verhandelt
mochten hebben, wel ende te recht by Ons , ofte
de Hertogen of Hertoginnen inder tijdt, aen haer

nen

ende den Advocaet Fifcael van Brabandt,

ende andere Officieren , die het aengaen mach,
daer toe te houden, ende belailen, datfe haer de«
fen aengaende exaftelick fullen informeren, doen
ende laten informeren, ende tegens de gebreecki-
ge ende Ufurpateurs procederen naer behooren.
Ende op dat een yeder hier van kenniflè machbe-
komen, ende geen onwetenheyt en pretendere,
Soo ordonneren Wy, dat defen alommein den
voornoemden Lande ende Hertoghdomme van
Brabandt, onder defen Staet gehoorende.fal wer-
den gepubliceert ende geaffigeert, daer men gh^�'
wbon is publicatie ende affixie te doen. Gege^veinden Hage, onder Onfen Cachette, Paraplu^
ende de Signatüre van onfen Griffier, op denxx �
O&obris 1661. Was geparapheert, Johan **"
Schrieck /"Onder ftont, Ter Ordonnantie va«w
hoogh-gemelte Heeren Staten Generael. Oe
kent, N. Ruyfch. Zijnde op 't fpatium gedrutt �
Cachet der felver Heerë Staten in roden waU«*

-ocr page 1384-



			Tegens gepra�ifeerde Lint-Molens.
	*171**		Tegens gepra�ifeerde Lint-Molens.
	*171**

		*$s(jiederTiacaetende Ordonnantie, vande Staten Cjenerael^ mer naerdie* geerten gebruyckende e enige gepraclifeerde /n/lru/nenten -van Lint-Molens, hen voort aen [uilen heihen te reguleren \ ende daer by oock verboden wen het inbrengen van eenige[oorten van Linten, buyten het report van defin Staet opfoodanige Lint-Molens gemaeckt. In date den j Decemher 1661.

ι E Staren Generael der Vereenighde Ne- derlanden, Allen den geenendie defen tjegenwoordigen fullen fien ofte hooren 'lefen.Saluyt. DOEN TE WETEN, Al hoe wel by onfe voorgaende Placaten van den jfden Augufti 16x3. ende veerthienden Martij Vq� de vvelcke op 't vertooch ende verfoeck van Jegeifamentlicke Meefters van allerley Pafl�ment ende Lint-wercken, met kleyn Voet-ghetouw werckende, gedaen tegens de Meefters van de ge- praftifeerde Inftrumenten van Lint-Molens, zijn uy teegeven, foodanigen ordre ende Reglement was geftelt, dat de voornoemde refpecltive Mee- fters fich daer nae gedragende, eenige jaren langh _wel bevonden ende Machteloos gheblevenzijn. Nochtans aengemerckt nu onlanghs geleden by de voorfz Meefteren vandekleyne Voet-getou- wen binnen defe Vereenighde Nederlanden woo- nende, wederom op nieuws, foo by monde als by gefchrift� aen ons feer groote klachten zijn ghe- daen, tegens de Meeileren van de voorfz Lint- Molens , mede in defe Vereenighde Nederlanden woonende , overmidts de felve 't voorfz Placaet overtredende, ftch hadden vervordert te maec- ken, ende andere baetfoeckende Perfoonen van buyten in te laten brengen verfcheydeη fpecien of foorten van Wercken, naer 't feggen van de Klagers, by de felve Placaten verboden. S O O IST,datYVy willende daer in, tot wech-neminge van de voorfz klachten, ende voorkominge va η alle inconvenienten ende mifverftanden defes aengaende voorfien, ende beforgen, dat foo wel d een als d'ander vande voorfz Onderdanen defer Landen by heure Neeringen werden behouden, op dat elck die arbeyden wil,aen den koit te beter ende geruiler mach geraecken, noodich ende dienftich gheacht hebben, by maniere van verkla- ringe, vermeerderinge ende richtinge vande ghe- melte onfe voorgaende Placaten te ordonneren endeftatueren, gelijck Wy ordonneren ende fta- tueren mits defen, dat voortaen, ende na verkon- dmge van defen, op de voorfz Lint-Molens onder deghehoorfaemheyt van de Vereenighde Neder- landen, ende aenhoorige Lantfchappen wefende, mede gemerekt ende gemaeckt fullen mogen werden, alle fatfoenen van Wercken van Garen endeSayette , ende dat in de felve Wercken daer «et te pafte komt, fullen mogen ghebruyekt wer- den thien draden Zyde, wel minder maer niet meerder, ende dat dien volgens op de voorfz Mo- tens oock fullen gemaeckt werden de hooch ende 'jieghKamme-wercken van Say eade Garen, met tien Zyde draden, ende daer onder: wel verftaen- Qedatde felve Lint-Molens fullen mogen ghe- «uyekenvan Say ende Garen, foo veel als den ' fceiter van dien,naer de fatfoenen goet duncken \V ^^aer ^^at ^a'l^e de naervolgende foorten van ereken, op de voorfz kleyne Voet-getouwen ^lle«n, ende niet op de voorfz Molens fullen mo-
				gen gemaeckt werden, als namentlijck'de Zyde Trompetten, Blom-potten.Stricken, dubbele en- de.enckelde Eil�n.dubbeldeende enckelde Hoec* ken , dubbelde ende enckelde Rancken, (behou- dens dat de Rancken van Bontelely-kanten daer onder niet begrepen en zijn) platte ende Sayette Roofen met Spiegels, Vloorteen, dubbelde Hart- gens, Sayette Figuren, alderhande zyde ende flo- rette Linten,alle Galonnen van Saeye ende Zyde boven de thien Zyde draden , Franfch werek bo- ven de thien Zydedraden,alle Boort-Jinten ende Bies-lintenvan Zyde ende florette, alderhande Spigij Ige van Zyde ende Saeye met TaefT�ls.ende alle hooge ende laeghKammen-werck boven de thien Zyde draden, ende dit alles op een boete van hondert en vijftigh guldens, by den Meefter der voorfz Inftrumenten van Lint-Molens te ver- beuren , foo menichmael fy bevonden fullen wer- den eenige foorten van Wercken gheweven ofte gemaeckt te hebben, die hier boven henlieden verboden, ende voor de voorfz Voet-getouwen alleen behouden ofte gelaten zijn. Wyders ver- bieden Wy oock wel exprefl�lijck, ende werden de voorfz onfe voorgaende Placaten daer mede geamplieert, ende foo verre geextendeert, te we- ten, dat egeene foodanige Linten buyten 'treflbrc van defen Staet op alfulcke Lint-Molens ghe- maeckt, binnen defe Landen in gebracht,veel min aldaer gedebiteert, verkocht, vermangelt, ofte an- derfints verhandelt fullen mogen werden, op ge- lijcke boete van hondett en vijftigh guldens, by de Contraventeursvoor elcke contraventie te beta- len , boven de verbeurte van de Linten dien con- trarie in gebracht ofte verhandelt, te bekeeren een derde-part der voorfz refpe&ive boeten ten pro- fy te vanden Aenbrenger, een derde-part ten pro- fy te vanden Officier die d'executie doen fal, ende 't verder derde-part ten profyte van den Armen, Des werden tot onderhoudinge defer Ordonnan- tie alle Magiftraten van de Steden onder de Ver- eenighde Nederlanden, ende aenhoorige Landt- fchappen reforterende, by defen verfocht, ende voor foo veel het noot zy, gheauthorifeert, om binnen de felve Steden refpedtivelijck totte vifi- tatie der voorfz Wercken , die aldaer fullen wer- den gemaeckt, ofte van buyten in gebracht, te willen ende mogen ftellen foodanige Perfoonen» ali�� daer toe dienftigh oordeelen fullen. Ende op dat niemant eenige onwetentheyt enhebbe voor te wenden, Ontbieden ende verfoecken Wy de Heeren Staten, Gecommitteerde Raeden, ende Gedeputeerde Staten vande Provintien refpeftl�- ve van Gelderlandtende 'tGraeffchap van Zut- phen, Hollandt ende Weft-Vrieflandt, Zeelandt, Utrecht, Vrieilant.Over-Yfl�l, ende Stadt Groe- nirig�n ende Ommelanden, ende allen andere* Jufticieren ende Officieren, dat fy defe onfe Or- donnantie alomme doen openbaerlick verkondi- gen , uytroepen ende aenplacken, ih alle plaetfen 8. Μ iij van

-ocr page 1385-

27 63 By vo�ghfel van eenige Placaten, &c.

van defe Landen, daer men gewoon is dufdanige
Verkondinge, uytroepinge ende aenplackinge te
doen, procederende ende doende procederente-
gens de Contraventeurs ende Overtreders van
dien,Tonder genade, oochluyckinge, gunfte, diffi-

gepraftifeert, oock geexecuteert: Ende fuju 7
voorfz Officieren hier van nier mogen bl_vv ^Cegebreecken, op pene van t'incurreren onfe h^
fteindignatie, want Wy fulcx ten dienfte v_an°?^g'
Lande hebben bevonden te behooren &U

mulacie ofte verdrach. Lallende ende authorife-
rendemitsdefen oock alle Politijcque Officieren
in de Steden ende Plaetfen reforterende immedia-
telick onder de Generaliteyt, datfe de gefament-
Jijcke Meeflers van de Paflement ende Lint-werc-
kers , met kleyn Voet-getouw werckende, in de
voorfz Landen lullen hebben te afMeren , ende
de behulpelijcke handt te bieden, ten eyndedat
defen Onfen Placate behoorJijck mach worden
gemainteneert, ende naer fyneforme ende inhout

lieert in 'sGraven-Hage in Onfe Vergaderf
onder onfen Cachette, Paraphure ende de Si ^

ture van Onfen Griffier, pp den vijfden Dec*E

feftien ho ndert een en tfeftig. Was geparadieer
Es. van G�infira, «� Onder ftont, Ter Ordonna
tie vande hoogh-ghemelte Heeren Staten Gene"
rael. Geteeckent, N, Ruyjch. Zij nde op 't fpatium
gedruckt het Cachet der felver Heeren Staten Ζ
rooden Wallche.

Tlacaet ende Ordonnantie, vande Edele (jroot Mog: Heerm Staten van

Hol landt ende ff'efl- Prieflandt, op het onderhoudt vande Keur, der Gout ende Silverfmeden, bier te Un
de. In date den 9 Decemher 1661.

hy zy, fich fal mogen onderwinden eenighGout
ofte Silver te bewercken, dry ven, ofte daer op,
uyt ofte inwendigh te fnyden, nochte vet daer
van tedrucken, ofte gieten, dan diehetGoudt
ende Silverfmeden Ambacht gheleert, ende lijn
Meefler-gelt aen de Overluyden van 't Gilde be-
taek heeft: Dat oock de felve vrye Meeitergeene
onvrye Meefters, buyten fynen huyfe te werd
fal mogen ftellen in eeniger manieren, alles op de
pcene ofte verbeurte van twintigh Nederlantfcbe
goude Ducaten voor de eerfte rey fe, van dubbelt
voor de tweede, ende van twee dubbelt voor de
derde mael, met arbitraire correitie, van welde
poenen een derde geappliceert fal werden ten
profyte vande Deecken ende Gefwoorens.

II.

Dat oock niemant eenigh Silver fal mogen
fmelten vooreen ander, hetzy vryMeefter,ende
dat gehouden fal zijn daer op te flaen lijn merck,
op correctie ende applicatie als vooren.

III.

Oock fullen gene Kramers ofte andere met Sil-
ver ofte Gout om gaende, Winckel mogen optel-
len , ofte hem behelpen met alfulcke Neeringen,
ofte fy moeten mede vry zijn, ende betalen, om-
me inde Neeringe te komen, half foo vee! als
een Meefter geeft , ende daer en boven dra-
gen de koft ende lalt met de Gout ende Silver-
fmeden , op de verbeurte van twee Nederlandt-
fche goude Ducaten, mede eenderde te applice-
ren als vooren.

UIL � ,

Voorts fullen alle Werck-bafen, ende alle die
in 't Ambacht zijn, ofte komen fullen, als mede
alle Deeckens, Gefwoorens ende Overluyden,
in 't aenvaerden van haer dienften, gehoudenzijn
by folemnelen eede te fweeren in handen vanden
Officier ofte Burgemeefteren van de Plaetlen.
ofte van andere die daer toe van oudts foude wo-
gen wefen gequalificeert, dat geen Gout ofteo'
ver fullen verwercken, nochte doen verwerden,
'cwekkfyluyden weten dat is onder de voeten-
de keur van defe Ordonnantie, maer dat fy de �"
ve keuren fullen onderhouden, ende d^oenon_d^e_n

E Staten van Hollandt ende Weit-Vrief-
landt,DOEN TE WETEN,Alfoo
Wyin ervaringe zijn gekomen, dat de
Piacaten ende Ordonnantien die hier
voormaels gemaeckt ende gepubliceert zijn ghe-
weeil, op het faidt ende exercitie van 't Ambacht
der Gout ende Silverfmeden, endeinfonderheyt
dat de Keur, voet ende ordredie fyghehouden
zijn in het bewercken van Gout ende Silver te ob-
ferveren , foo verre vervallen ende gecontraveni-
eert zijn, dat dagelijcks gemaeckt ende verkocht
werden foog�udeals filvere Wercken van min-
der alloy ofte inwendige deucht, als volgens de
felve Ordonnantien behoort 5 Datfelfsin fooda-
nige Wetcken op eenige Plaetfen ghewe�cken is
vande ftalen, die henluyden door publijcque au-
thoriteyt tot vaftigheyt in 't naerkomen van de
voorfz hare Keuren zijn ter hantgeftek, ende dat
dien onaengefien, de felve werden uytgegeven
onder de ordinaire Poincioenen, ende merck-
teyckenendie anderfints gheordonneert zijn tot
verfeeckertheytende verificatie, van dat die zijn
gevrocht op de voet vande khe ftaelen, ende van
de Placaten daer toe relatijf. SOO IST, dat
Wy daer inne willende voorfien, alvooren daer
op ghehadt hebben verfcheyde communicatien;
oock doen hooren eenige vande voorfz Ambach-
ten uy t onfe notabelile Steden, ende op alles ge-
hadt het advijs vande Raden ende Generael-mee-
ilers van onfe Munten, geordonneert ende gefta-.
tueert hebben, ordonneren ende ftatueren by de-
fen, dat alle Gout ende Silverfmeden, onder onfe
frehoorfaemhey t behoorende, henluyden precife-
ijck fullen hebben te ghedragen encle te houden
aende Poin&enendeArticulen in defe onfe Or-
donnantie begrepen , conform, ende in ghevolgh
vande Placaten van den een en twinrighften Mar-
tij 1606. ende den feftienden Julij 1610. voprfoo
veel die op de voet vande felve Keuren , ende ob-
fervantien van dien difponeren, midtfgaders van
de Placaten van de Jaren i^ox. ende iyjj.aldaer

gementioneerc.

; �J� ,

■'S"'' Ι■■ .'<^ ,I*^,,.^k ,,,. *

lilfifli

Ordonnerendedien volgende dat niemant wie

-ocr page 1386-

Op't ftuck vande Gout en Silverfmeden.

iy66

■ _uden naer hare befte vermogen ₅ fonder welc-
I' π eedt, wy niemant verklaren admiflibel te zijn
i haer voorfz dienft ende Ambacht, nochte voor

ve Meeilers erkent te mogen werden: Ende foo
S,_ant werde bevonden fonder den voorfz eedt
rfftt�hWercJs gemaeckt ofte verkocht te hebben,
die fal verbeuren vierMarcquen Silver, ende ver-
tlaert werden inhabil,omme binnen den tijdt van
twee jaeren te mogen bly ven, ofte ontfangen te

ofte ooek Robynen, Balaifen, Amarauden, Ama-
tiften, ofte eenigerhande Gefteenten hoedanigh
die zijn, 't zy door haer i�lfs, ofte door yemandt
anders, te doen ofte laten couleuren, ofte met ee^�
nigh verven, ofteanders.aJs met fijn rechte foelie,
fulcks te helpen, ende te vervalfchen, dat daer
inne yemandt kan bedroogen werden, noch geen
Doubletten, ongefneden Clabbecken, witte Sa-
phieren, Amarauden, Topafen ofte andere, in
voegen als vooren gheholpen, ghecouleurde ofte
vervalfchte Steenen in Gout te Hellen, de voorfz
fteenen hier ofte elders in 't Gout gheftelt wefen-
de, aen yemandt wie het zy te verkoopen, veralie*
neren, diftribueren ofte te pande ftellen, op pcene
van openbaerlijck gefchavotteert te werden met-
te Juweelen om den hals, ende van hondert Ne*
derlandtfcheDucaten, boven de verbeurte van
foodanige vervalfchre Juweelen voor de eerfte
mael, ende voor de tweede mael dubbelt, ende
uyt den Lande gebannen te werden , daer van een
thiendepart te appliceren aen die van 'r Gilde.

XI.

In welcke penen wy oock verfraen vervallen
te wefen alle Maeckelaers, Uytdragers, ende alle
andere, die tot verkoopinge ofte veralieneringe
der felver wetens helpen ai�ifteren,alwaer 't oock
foo dat foodanige Gefteenten ofte Juweelen haer
felfs niet toe en quamem

XII.

Item, fal niemant van watqualitcyt ofte condi-
tie hy zy,fich onderwinden met Silver ofte Gout,
gevrocht ofte ongevrocht,te koopen, verkoopen,
ende uyt ofte in te wegen als met Troys gewicht,
hetwelckjuftrechtvaerdigh, ende naerbehoo*
ren gheijekt is, foo als men in onfe Munte ufeert,
op de verbeurte van twintich goude Nederlandt-
fche Ducaten , t'appliceren aenden Aenbrenger,
Officier die de executie doen fal, ende den Yck-
meefterelckeen derdendeel.
XIII.

Ende ten eynde fulcks te beter mach werden
gevolght, f�lkn Deeckens ende Gefwoorens ge-
ftadigh onder fich hebben twee ofte vier Mareken
als voor een Slaper, gheijekt by den ghefwooren
Yck-meefter j ende lullen daermede ten minflen
tweemael ofte meer ftonden in 't jaer op een on-
gewii��n dach hun laeten vinden in alle Comptoi-
ren ende Winckelen onder haer opficht behoo-
rende, ende de felve Gewichten vifiteren en con-
fereren, op pene van thien Nederlandtfche goude
Ducaten, foo dickmael als des in gebreecken bly*
ven, te appliceren als vooren.
XIIII.

Welcke vifitatie een yeder gehouden fal zijn te
gedoogen, en tot dien eynde openinge ende exhi-
bitie te doen van alle fyne Gewichten ende Ba-
lancen, mede op pene van thien der voorfz Duca-
ten te verbeuren, de helft aenden Yckmeefter,
ende de wederhelft aen Deecken ende Ge-
fwoorens.

XV.

By foo verre bevonden werden eenige Gewich-
ten te fwaer ofte te licht, dat fal wefen op de ver-
beurte van twaelf der voorfz Ducaten, half tot
profijt van het Gilde vande Deeckens ende Ge-
fwoorens, ende half voor den Armen van de

Plaets,

we:

den in het Gilde.

Dien volgende fullen geen ongeauthorifeerde,
«och Joden, Oude Kleer-koopers , Uy tdraegh-
fters, Loopers, ofte andere ghelijcke foorten, ver-
bogen eenigh Gout ofte Silver, 't zy materiael,
oftefpecien, foo inde Steden als ten platten Lan-
de langhs de Huyfen, noch in 't heymelijcken op
te foecken, koopen ende verkoopen, ende alfoo
daer mede Negotie ende handel te dry ven, als we-
fende tot merckelijcke fchade van die van den
Ambachte, ende tot kennelijcke ryfinge van de
Speci�n ende Materialen, op de verbeurte voor
deeerfte mael van thien goude Nederlandtfche
Ducaten, de tweede reyfe dubbelt. Octroye-
rende de Deecken ende Gefwoorens van den
Ambachte,de bekeuringe daer over mede te mo-
ten doen.
^h VI.

Voorts fal niemandt 't zy hy vry-Meefter zy
dan niet, eenige Gout ofte Silver Ringen mogen
maecken, noch doen maecken, hol, daer eenigh
dinck in gevult zy, dan het behoort, naer adve-
nantdatter boven in ftaen fal, noch geen fteenen
verfetrenin holle Ringen, daer en fal eenen bo-
dem onder gefondeert zijn, alfoo dat geen voll�-
len behoeven, op die verbeurte vande Wercken,
ende dat fullen dieVVaerdeerders befoecken alfoo
dickmael als fy willen: Ende waer 't by alfoo, dat
fjeenighWerckcai��erden onverdient, dat ful-
len fy oprechten , naer gelegentheyt dermifdaet,
VII.

Oock fal niemandt eenige Koopere Lattoenen
nochte Yfer, vergulden noch verfilveren, noch
fulcks verkoopen , het en zy garniffementen van
Peert-getuygen ofte Wagenen, op de verbeurte
van twaelf ftuy vers op yeder orice, oock van fes
jaren gebannen te zijn, ende het Werck ontween
geflagen.

VIII.

Item, fal niemant fouderen eenige goude Pen-
ningen ofte filveren, nochte befwaren, ofte koo-
ide penningen vergulden ofte verfilveren, op
pffine van twee jaren fyne Neeringe te verbeuren,
ende tot arbitraire correctie.
IX.

lick.

em, geen geftampt ofte ander Werck onrede-

ken overladen in 't fauderen, op poene van
toaelfEngelfchen fijn filvers, alfoo dickwils als
jj^n t bevinden fal, ende het werck in tween ge-

^agen. een derde vande felve poenen te appliceren
*^en Deecken ende Gefwoorens voorfz.
X.

uock fullen geen Juweliers , Goutfmeden,
^amant-ilypers, Robijn ende Wapen-fteenfny-

^rs> nochte yemandt anders wie het zy, vermo-
iPeenigeClabbecken, Doubletten, Saphiren,

-ocr page 1387-



		Byvocghfcl van eenige Placacen,5cc. _ft^. onbehoorlijck gefaudeert, oftemetamoufenf ι len overladen worden, op pene foo de felve f₀fijn als in Werck-gout minder als vooren ond"¹toets gevonden wierden, dat die in ftucken La* gen , ende dat de ghebreeckige voorts geboet Π werden tegens twaelf Engelfchen van het voo f gout, refpectivelijck naeradvenant yeder mare? ende over-wereken, wichtigh een once, endeda beneden, tegens fes ftuy vers,naer advenantye� Engelfche. XX. OcTroyeren niet te min om redenen, datalfc foogoude of filvere Wercken, die voor date van defen Placate zijn gemaeckt, fullen mogen wer. den uyt verkocht, doch by provifie toe geen hooi ger prijs als men tot noch toe geufeert heeft XXI. Ende op dat niemant eenige verfchoonuige moge vinden in een pretenfe onwetenheyt van de voorfz ilaelen ofte Naelden, waer inne totnoc� toe veel mifbruyck is ghevallen j Soo fullen alle Gout ende Silverfmeden, foo wel de Meeilers, Werckbafen ofte Werck-mannen, als alle andere die het gout ende filver bevvereken, fich t'haeren koile beforgen, ende voorts geftadelijck t'haeren huyfe hebben de goude Naelden, ende filvereHa- len van de groote keur voornoemt, op pene van te verbeuren twee oneen fijn filvers, t eickenrey- fe als fylayden bevonden fullen werden defelve Naelden ende ilaelen niet te hebben, de helft daer van t'appliceren aen Deecken ende Gefwoorens, XXII. Ende omme de felve Keuren voorts in nauwer beforginge van obfervantie te brengen, fullen de Deeckens ende Gefwoorens vanden voorfz Am- bachte ghehouden zijn te continueren in de ordi- naire manieren van onderfoeck, omme alle ge- maeckte Wercken te keuren, ende tecenfuieren by het ooch van toets en fteeck refpeft'ive, als naer ouder gewoonte. XXIII. Ordonneren daer omme wel exprelTelijck, dat alle ftucken en parcelen van gout als die van filvei der groote keur voornoemt, de welcke hebben 't gewicht van een halve ende van een once reipe- �rivelijck of daer boven, niet en fullen mogen ver- handelt nochte verkocht werden, voor ende al eer de felve foo veel als doenlijck is, behoorlijck geteeckent, ende naer den voet van dele onfe Or- donnantie gekeurt fullen wefen,Qp de boeten van fes Engelfchen Ducaten gout over Goude, ende van twaelf Engelfchen fijn filvers over Silvere Wercken, ten advenant van yeder marek. XXIIII. , Dat oockniemandtuyt andere Landen, oock niet uyt de geaflbeieerde Provintien ende Landt� fchappen, in de welcke de voet van defe ⁰¹"^eUr'
*%j67* Plaets, ende voorts opde qualiteyt ende mifchende is $ ende fullenGewichten in ftuckeniijeke penen foo fulcks X Tot naerder verfeecDeecken ende Gefwoojaren eens, van nieuwsden gefwooren Yckmeop pene mede van thieden felven YckmeefterX Ende omme wech teover te ontftaen, ordowraken ende cauferenmarek tot vier marekenven vier maxekentoteen vierlingh, alle Gewken ter remedie van eeGewichten beneden 'op een deuf ken, endetot op een Engelfche, eAefken. X Ordonneren voorts,fal mogen maecken oftpen, ofte te koop (telleverhandelen eenigerhander dan van elf penninter remedie van drie graconformit� van liet ftaelienluyden op elf penndien eynde van de voorde Munte aireede gelevvoet gelevert fal wordede het onbehoorlijck ovolgens ende op pene hArtijckel verklaertj Milael fal wefen als een Pdeucht der fel ver Wercfints lager fullen mogenop eenige verdere remeten worden, alfoo hevooren is ghemaeckt odien, en beneden 't welcnochte mogen volftaetwaelf Engelfche fijnende 't Werck in ftuckilechter by de fteeck be X Ende aengaende dedonneren wel exprefl�lwelck men noemt fijn gden, verkoopen, verpadat minder zy als driegrainen, ter remedie van
			donnantie niet aengenomen nochte geobferv^ wert, alhier te koop fal mogen in brengen noen verkoopen, of eenighfints verhandelen eemg Gout ofte Silverwerck, boven een halve ende f � heele once refpec�ivelijck, veel min eenigli Όψ Silver, 't zy verguit ofte onverguit, ten wart π felve inghelijcke manieren als vooren mede w den geteeckent ende gekeurt, ten min�enbffl veerthien dagen naer de inbrenginge, op de ν '
	van onfe Nederlandtfche Ducaten , en dat van de felve fijnte oock fal moeten wefen het Wapen- fchilt ofte bladt, 't welck de Ringen wort in ghe- wrocht; Ende aengaende het Gout 't welck men noemt Werck-gout,'t felve fal moeten wefen van twee en twintich caraten fijn, ter remedie van een vierendeel van een caraet, alles achtervolgende de Naelden ofte ftaelen henluyden daer van te le- veren : Wel verftaende dat de felve Wercken niet

-ocr page 1388-



			Op V Λ^φ vawckkiQaiit^^ ^vcri\|ipteifcn. %7�7θ
		\169	Op V Λ^φ vawckkiQaiit^^ ^vcri\|ipteifcn. %7�7θ

				worder^findeXoo desiprcqntratiegebie;�rde, dat de �ngeteeckende, fop \vel als die in manieren als vooren gheteeckende ftucken, foo ten opfichte van Deecken ende Gefwoorens.als vandeWerck- riieeiters, Tullen refponfabel blyven naer ordre vandefenPlacate. XXIX, Naer bet voltrecken, teeckenen en overleve- ringe ter Gilde Kamer als vooren, fullen voor- noemde Wercken by toets ende fteeck alomme vef foebt werden daer het van nooden is, ende Keurmeefters believen fal, of het zy van fulcken fijnte ende alloy als het betaemt, ende fulcks be- vonden vverdende, fullen de Gefwoorens boven het voorfz teecken des Meefters daer op noch doen flaen ofte ftellen, Naementlyck op het waerdighfte fluck van't geheele Werck, een ken- nelijckmerck van Stadts Wapen, ende noch een ander teyeken van haerluyder wegen by A> B. C. daer by een y�der fal mogen kennen, in wat jaer, ende wiens Deecken-ampt het Werck wettelijck geproeft en geteeckent is t, Ende voorts noch den Provincialen gekroonden Leeuw, waer van in bet vervolch Artijckel L. willende ten overvloer, dat daer 't lyden kan.een vande voorfz teeckenen op de juntiure, of faudure der refpedive ftucken werden geflagen. XXX. Maer fo� eenige ftucken ofpa^eelen van Gout ofte Silverwerck voornoemt foo kleyn waren, datdiemetdeghewponelijcke drie, en met hec Proyinciael teyeken niet en konde geteeckent werden, fal yeder die de felve gemaeckt, ofte in fijn Huyfen ofte KaiTen fal hebben, hoe kleyn die pock zijn, verbonden wcfen, ten minften zijn ey- gen , ende' het Provinciael teyeken daer op te llaen,»fop verre als 't mogelijck is, gelijck fyluy- deri niede Tullen doen met alle andere Wercken van gelijcke kleynte, die Ty voor oudt ofte nieuvy Silver ingekocht fullen hebben, en wederom ren toon hangen, fonder dat fy ahderfints het felve fullen m�gen ver koppen,ofte in Huys ofteWinc- kel mogen hebben, op verbeurte van twee Ne- derlantlche goude Ducaten op elck ftuck, ende 't Werckin tween geflagen te werden^ �:...-.,. , ΛΛ.Χ. ,.,. .,'_r.* Voorts by fpo verre de voorfz ter Gilde-kamer op gcbraclite Wercken, of eenige van dien by het oogh vande fteeck of toets niet en werde ghevon- den fijrigenoegh, endefukks dat volgens de Keure niet. b.fhoprlijck konden volftaen, Tullen de felve aenft�nts fonder eenige difl�mulatie werden gecafle�rt, ende in ftucken geflagen, ende fal den Werek-meefters op yeder ftuck verbeuren fes ftuyvers,/ ten behoeve van de Deeckep ende Ge- fwoorens; maer foo het boven een onee weeclur, van yeder once een ftuyver daer e» boven, fonder dat men irnmerme�r fal mogen footJanrgenWerck ongecail^ert te rugge langen, of weder geven, ge- lijck m�n.vefftaet dat dickmael by conniventie gefchiet is, op verbeurte, van vier Neder land tfchc goude pupaten.tot jafte van de Keurrneefteis.fop menich^eryen als fulcks wert gepleeghi:. ,:,.,, -. ,λΧλΠ,, Sool^^gebeurde dat eenige Wercken, dieby iienluy�en voor goet ghekeurt end� gheteyekent 8. Ν waren

_van '_C in ghebracht, ende van hondert enc- ^feoudeNederlandtfche Rydets regens de in- fers, behulpersende beleyders van dien, een, ^voer jg'.part van de felve goude laders te bekee- ren behoeve van 't Gilde , Tonder dat daer ία --""*■ 'tgunt yemanthier te Lande met-
	woon komenHe, alleen tot eygen gherief en ί!_nft mede brenght, of 't welckde Inwoonden? Ihierby ticul van giften uyt andere Landen, Ge^ <�i cieerde Provintien ende Landtfchappen aen- f mU e°^tot ^eY8^en dienft behouden: Doch fullen !° danige ongeteyckende en ongekeurde .ftiic* L, zijnde tot eygen behoef yopriz, niet mogen verden gerepareert als met kennifl� van Deecken \,de Gefwoorens, mede ojp peyne van tweeene^ lelde goude Ryders op yederftuck wereks, te be- fceeren een derde aen het GilcJe, aen wien de goe- de �pfichc tegens de voorfz mefufen by defen medewertgeinjungeert. ;,/ r^ �" 'j "ihb Ende foo wanheer eenigh ongeteeckent Silver ofre Gout verkocht endegelevert ware, ende dat het felve daer en boven niet en werde bevonden van goede keur, fal die geene die het alfoo onge- teyekent ende onder de voet ghelevert hadden, verbeuren het dubbelt vande boeten»als men aft- derfints over Wercken, beneden den voet te breucke gehouden is, en fal het Werckin ftucken worden geflagen. xxvi; Item, op darter goede ordr� in de maniere en forme van 't keuren moge gehouden worden, or- donneren dat elck Meefter fal hebben een byiphr der ende eygenP�incioen, ende dat hy 'tfelveaj eer tfc mogen gli�bruyeken, fal brengen in handen van Deecken ende Gefwoorens, pmme aldaer in een Koopere Pjat� geflagen^endeind� Gilde Kifte bewa�rt te worden, op dat hy fijn teecken iiiec verandere.fonder voorweten vande, Gefwoorens, op pene van twee goude Ducaten, ten behoeve vande felve t'elcken reylealsliy eenige ftucken fal gheteeckent h�bben, voor de �verbrenginge ofte overgifte van dien , ende van thien Ducaren, foo eenige veranderinge fal gheda�n hebben, fon- der voorweten als vooren, de helibsdaer van ten behoeve van Deecken ende Gefwoorens. ,_:v XXVII, _; ,._.;, Saloock 'tfelve fijn Poincjoen niet vermogen een ander te leenen, omme daer mede eenige Wercken te teeckenen, op pene van twee der voorfz Ducaten. , XXVIII, Naer overleveringe van wejeke Poincioenen, Jaleick Meefter als vooren yets te brengen ter Gilde Kamer, �mm� aldaer gevifiteert ende ghe- se�rtte werden', fyne Wercken gehouden zijn al ende geheel op te maecken, ende te voltrecken, °°ckmet fijn Pompoen te teeckenen alle ende ?^enyeder ftuck.'t vvelck by fauderen oftefchroy- ^mS^e, den anderen inde felve iyne Wercken vaft Jwe aenhoorigH, ende 't wel'ck ter difcretfc van eeckens ende Gefwoorens van eenige kennelic- ^e waerdye ende verantwoordirige is,op pene dat J�mifTieendeverfuym van foodanige aller ftuc- j^e" teeckeninge, geen Wercken fullen mogen jn ^reeck noch fteeck gheyifiteert noch gek�urt

-ocr page 1389-

t~^ _ ψ-

Byv��gftf�� VSamig� Pla�at�»-

�ons nt'hnod 0�V 3>&π$; 'SC�^^h ai ** »e* -
^i!Sd�^:�Vriig�'\V�rckeri bp'def�lv�bmme^v 5
nT�t en. w�rderi HeVonderi g�e�, 'ehde v�lir^'¹

�..�........,Taojda^^^if^9^ln�^^�fl�f3�K3eii

voet m'ft Mfi�f�rf hi�V4oweii'f erlra^t;V Mfein fy
Keurrrf��'��TS 'v^Wel^^WeprS&iE^mf^s^p
y�det ftfflk ivtf�ks ;�tid�^:dh�r �nBrMtf i�a�nter
arbitraire correctie....._,, *ΐ"*»��" η

x4cxm _s _

VoWrti^e�^t al�oo;Bar'H'�leive�ie^�fis�n-
d� K�urVfce'�ilers; breuckiglfbeVbirM�h; diefden,
't .zy 'in't w�rckeri/t zyin't keuren a�Bd� it�ck�h,
di� fy fe]fs|emaeci(tY d��ii rriaecki�riV brt� ver-
kocht Hadden , fuli�Vinbeyd� ^orfijgn�Vaj��ri
verbeuren dubbelde bb�terk
κ?'< cd■ansicov.-''χ^ί�$�*ί ^ Ι1' ■^;-'-'^:" *'* i"-'�¹ ''

ybBRffi&�mi� $vr��a� �ait �ortin^�^ndett
Ambatlftel�aer werckerit�k�ur�h feny^t�t:ck�^
ri�rt b^�^rl��n^iiyt^rl^Jll�HI die'r de f�lv�gn�-
rnn�ckt zijrY;'' waer offdefc'V��T fri�tf�ri' jkbnn�n
fciiuyi�h, Vv%r�Mc^l?Bjry^dJ�|j^Mi^�| v�r-
bbd�n, �p pene van vierNederlart^t|cii�goud�
bucaten op veder ftuck.

� XXXV. *«l . *.
�ocl;W ;�enig�'^; ^ieefters ofte yY�rckbai�n
wbon�h 5η Steden ofte Pl'aetfen daer'g�en De�c-
kens n'bclitbKeurmeefters �n zijn, ib�len.li�nluy-
den W�rck�nte keur�rr�'ridbret�yc��n�rib'ren"-
gen inde naefte Steden haerder reml�nti�,' �ride

v�BV Hiaer &�|�^:nd�nl��r 'alseerl dnce, f₃i p*
�n boren v�r%btt;w�rdeh i�s ifuyvers 'oh tv
bf�fc�; alles ten behoeve Va�b��ct�rffr�r ^e5^r

fwxiorehs.

iiaEiifir/n Π33Ι13 nt'; "-;^e^J^

XL.

^! jMMerihdi�iitj�V�orifz fc�'�t� ni�ten kbricT
br�hg�ii d� M|rb��|n|� vahd^ohk�Jen 4l
^'rtttul y�rklaelrt, �dd� by fb verre dat t�r bl ί
�a�t de vbof�i bu^�n vmta�i�h'�H�rciiiet p
��nii�v�r-kra�rn tfMa�t� v'�br mi�t:, fal'kff¹

YifitVti� �� M$�\iMh 'd�ri VJ�it��t ofte ffif
betalen vier |�1d�hs"��nS _? eri % tvv/�� IqSO

ftaen, fes gulden voor hurilayd�n'D�yden.iii^
drie.qfte meer Kafl�n voor i�aen. ghefamendijck
atlit guldens, forid�r meer, altij�'atilach hS�
"de; liet gunt bp^d�refpecl-iVe f�nim�n t�r p]a�_tf�
ν'όότίζ �yt d� bteucken lil k�hnert1 gh�yonden
Vverd�hl^ >^^>J^^h

' fibven all� w�lcke pr�ca�ti�n �iide to�iicjite,!,
d�nGbutende SilVerirned�h'in yo�genalsv�ren I

tot dien line aldaer over brengen haere Pqincioe- I tb� gepaft ende a�h bevolen,'d�wyle-defelvcin

maecken van haere Wercken fich bock ��ndee�s I
ghewoonzijn tebpheJp�n metibodanigeikcien!
van e�lde, aen W�l�k�tfijnte'eiide beftcndiglieyt!
vatf af�w',' jfic'h^ftiipt: ajl�en� rhog�h vertrouwen, |
tt2�t w�lck�f alro^'is' acc�rd�r�rid�na�r^en voet
Ya%^/d�Vo.�r]f|Wef�uf^ dal,ly,bock liaerver-
^lWit |�'ti�f lieg�ni�^yin�en ihcf�'gevv�i�b gehalten
Tk�iiHa�� Sp�ci�fii, b�tk Vah bare �f ver, die hier κ
ta'fid�^rfev^�li^ri^i�r^�n : 'lja| hiecf�ie v'oorfe
^H�f��ft ^riMSwlv^W�rck: dat' pn^erd�� yjDpt'ii
■niet jnam�w b�tk ^sal Je geiri a�cjkt ende oudt Si�y�j,
icb�ft�ri adjuft�r�fi ende y�rjfcliicken naer de,,be.�
l��'otii�k� w^jfen reJn^JbV�ry3oet gaepy|$ Kpnrie'n
lat�rt n�m�ii %�hiJT�^'t aifey^rt ^JdatJ di�h volgende
'fi�rfiti^Heh g�eiri¹ t&liuJp-mradelen ontbreecken
'�mfkl�vopVficlit�lick.�rid�g��rouwe

�ieti v�nd'�v��Tts in aIl�s"^�Vbond�n zijn a�ji de�e
onf�Ordonnantie. �-^J' ' ^;!;�

Amb�clt� ^elcks ind�Stadt vin lyb�MH�nti�;

aneWefck�WBi��rjy�'fe�vl^tiBt^

biy'v'�nr�yifiret�m�rid�t'o'�ilien eVrtd�t^�maei

y ra�gfit WffltfBe&f�fi ^JriM^hoOt�i�;pp^Ti�ies
�n gebreeefte^lyYende/relikeri t� v��b�uren vier
ichelRng�Vf VM&s'?�iB�Mk WeS^Ten'uyt-
gangW yai^�lfc^�'Hr��Tifa'sndeη rapjDor^doeh a�h
de Hecf�ii B�TO�jti��i�^�fi'vaiifd� Pfti�IV .':'

Ende op dat fooOamfeefi ommeganeh endei
Vifit�wSeT: SdWm�gf iftBjOT�K Cifl^^nde!
gebi�d�S ^�d�t ��irt 1 ti^feiv;�te^;g�do^:agen��nder
menige Weygering�, fc&j verBe�rte va�� vl�r onc�rr
iijnfilV�rs', W"^^^^iW?W^e}Mi�\^
gevond�rffall�n^bi'^'ni Mkt'fpo liet gebeurde,
�tat ^^Hf�^wfflf�life^l⁵^^^ �^rfd� G�fvvoo-
fens ��lrm�n 'quaiick ^:i;'� O�^�g�n�h bfV� toe te

'bet�ep requy��ri.

4-j33(lt'i.V'JV3C

.. 1 -

XLIL

Soo willen ende ordonneren mits defen,fQpdat

^rw^,�h de goede fngefeteneinda,�r van vplkotnent�

'iick'mogen veri�kert wefeii^dat ^llejiar�fogoua |

'�i fiivere Wei�k�n '^:vo6rnoemt ^iu.bj^lffi^ I

vvefen her examen ofte onderfo�cli vand� a�lay.in j

voegen ende manieren "a1§ men op, de Myntejanj

d�l�Landen p^efclpn is", JpSpoSB effe��,' i» \

Ve,by�der die Vin��nige ^�r Voprfz foo goudeals;

fi�v�reAVerck�^rzi/ b^:y^b^|feby anderititil |

�Vg�riaerisgliMbrd�n, byajlepccaiienfal�f

�Va�ri da�r van 're laf�n n�fn�n.j^B(i(� ma�cken«°

%�Hbbrfick afladende da't binnen den tijtvantie'

' an d�'��rfici»�
artp

li�ytVart'ifil�ltk�ri."

'� ,n�?od ns 'XtJiX'^if �^;^:; »ηο�3Ί

^ 3 «V�oF^�i�Jr�ri' bbc^'afi� Uram�rsWEiiaere,

di� m^t^�^r^ft�Silv�r^A^a�n�; ^ή^Ύη'Ste-

*^�� , /W�R�t��^!Db%^

^mrheWo^^ilaeb;' ti�iinaVcfct�n, ofte t� vent�ri,

-ffl�d�^gliedbb^eh , ^�i'df j^cb;^v�ft*W0fi &_s

vooren ^,:Μ^Γ^εΓρ?|ΐί^ώΓ^η ^;id�^; W$��ie va^;n

de yoorfchreye D�e�kens''ende Gefwoorens,

We*1,ia�1^tlWeiSa^W2r^,³drBe^|fi^cke

^:,bre�ck�f ¹'^:k *-ⁿ-� ^iu^iwl^ no^ tooi mWlmrnn

'CM�er a�n den Kobp�r ofte ��rit�Eygenaerjm

^'��nigli verdraili ter contrarie, ^r vyelck ψ^Μ,
g�annall��rt'w^rdt, PVer re leveren een icP*

-ocr page 1390-

�p c ftuck vande Gout en Silvcrfmcden'. 1774

1773

te Memorie ofte biljet, by forme van Reecke-

� ee acquyten ofte anderfints , innehoudende

f "henaminge vande verhandelde parthye, het

tinentghe wicht, ende de prijs van dien, den

aenden Officier wefen vierwerf, en voorts ter ar-
bitraire correctie.

XLV1I.

Ter occafie van welck aflay, alfoo men ver-
trouwt, dateenige van den Ambachte fich fom-
wylen fullen moeten laten dienen door Aflay-
Meefters, Item Affineurs ende Scheyders, ende
opdat door ende met de felve aflayen, affinagie
ende fcheydinge gheen difordre en ontftaen, or-
donneren ende bevelen, dat hem niemant fal mo-
gen onderwinden eenigh Goudt ofte Silver voor
andere te affineren, fcheyden, nochte te afifayne-
ren , fonder tot dien eynde Commiflie te hebben
vande Meefters Generael vande Munte, ende
daer op gedaen te hebben den behoorlicken eedr,
op pene van twee hondert Nederlandtfche goyde^
Ducaten.

XLVIII.

Ordonneren voorts tot het laetfte compliment
over de ghewif heyt van alle foo goude als filvere
Wercken,dat die vande groote keur voortaen ge-
teeckent fullen werden met een byflach van een
gekroonde Provinciale Leeuw , tot verfeeckert-
heyt ende kennelijck onderfcheyt aende Ge-
meente , dat de felve Wercken zijn gedaen maec-
ken ende gekeurt naer ordre van delen onfen Pla-
cate, ende dat derhalven int feecker konnen we-
ten, dat fyluyden de ware mogen ontfangen,naer
de mate van prijs.als daer op by de publijcque Re-
gieringe fal geftelt werden.
Xi-I X.

Tot welcken eynde foo en fal oock voortaen
geen Gout , Silver nochte Juweelen op eenige
Venduen,Boel ofte Sterf huyfen mogen verkocht
werden, ten zydaer over alvoorens gheroepen
werde een vry Meefter uyt denAmbachte aldaer,
Ende dat het felve by hem zy bevonden gekeurt
ende geteeckent naer behooren, oock darter on-
der de Juweelen geen valfche en zijn, ofte tegens
de Placaten in gefet.ende fal de felve Meefleraen-
ftonts naer fijn vifttatie kennifle geven, ende rap-
port doen aen Deecken ofte Geiwoorens, van't
gunt niet wel bevonden heeft,op pene foo eenigh
Gout, Silver ofte Juweelen anders als by voorige
vifttatie ende goet kenninge werde verkocht, het
felve by Deeckens ende Gefwoorens fal mogen
werden achterhaelt, ende in ftucken geilagen,en-
de dat de Verkoopers daer over aen henluydea
fullen breucken een Nederlantfche goude Du-
caet, ende voorts op yeder once, boven de thien
oneen ��n ftuyver. Ende fal de Meefter voor fala-
ris van fijn moeyten hebben twinrigh ftuyvers,
ten ware langer vacerende dan een uyr, als wan-
neer voor yeder uyr fal hebben twaelf ftuyvers.

Op dat oock niemant overfchat en werde wan-
neer eenige oude foo goude als filvere Wercken
quarrienjt� vermangelen, ofte te verruylen tegens
nieuwe Wercken van gout ofte filver, fal op de
vermarigelinge van Silver vande groote keur niet
meer mogen gegeven oft ghenomen werden voor
de verbeteringe van i fmelten, ende lackagie, als
een�uyver op yeder loot, maeckende twee ftuy-
vers �p yeder oncej voorts op de verriiylinge van
fijn Gout tegen fijn, meerder niet dan een blanck
�p yeder Engelfche j ende op het Werejfc-gout

8. Ν ij 7 tegen

daium
den

011

van dendachendejaerevande leveringe,

emdes genen die de leverantie doet, ende

ght, ende eyntlijck de verklaringe van den

°fllach van 'c jaer-teecken, ende van die gene die
I Werck ghemaeckt heeft, op pene van twaelf
�uYvers op yeder once foo eenige Wercken, t'fa-

eowicbtigh boven de fes oneen , fonderfooda-

>hhillet verhandelt, ende gelevert werde.
^φ° X LI III.

gy welcke voorfz aiTay indien 't Werck bevon-
den wort onder de voet vande uytterfte remedien
i_lier vooren gheexprefleert, fal foo wel de Winc-
kelier als CaiTier ende Meefter die het felve ghe-
maeckt , ende wiens poinqioen ofte teecken daer
op gheflagen is, elck infoludum ten keure vanden
Kooper.Eygenaer.ofte actie hebbende, gehouden
_zijn aenden felven te vergoeden , ende op te leg-
den 't gunt voor foodanige Wercken wegens het
niateriael ende fatfoen betaclt is, ende daer en bo-
ven een gerecht vierde part van dien, midtfgaders
alle de koften daer over ontftaen, midts de eene
voldoende, ende de andere daer van bevrijdt zy,
ende behoudens den Winckelier ofte Cafller, en-
de de Meefter die het Werck ghemaeckt heeft,
liaerrefpeftive guarand tegens den anderen $ van
welck voorfz vierde-part, de drie ghedeelten by
de gheintereil�erden als vooren, boven vooriz
vergoedinge, en onkoften behouden.ende het re-
tierende vierde - part bekeert fal worden aen den
Armen, daer de calangie valt.
XLV.

Doch in cas van 't overlyden des voorfz Mee-
ilers, Caf��ers, ofte Winckeliers, werden der fel-
�er Erfgenamen by defen niet vorder belaft, als
inde voorfz fimpele vergoedinge 's ampts inde
voorfz koften , ende fal 't voorfz Werck boven
dien in beyden gevallen ghecafl�err, ende in ftuc-
kengeflagen werden, behoudens yeder iijn gua-
rand, als in het voorige Articul.
XLVI.

Maerby foo verre voornoemde Wercken door
bet examineren van 't aiTay, (hoedanigh aflay by
oeGenerael-meefterstallentydenfal mogenge-
lchieden)werden bevonden teexcederen de voor-
fchreve gheconfenteerde remedien noch ander-
half grain, fal de Winckelier ofte Meefter gehou-
den zijn, ten keure ende infohdum, boven d�on-
Koilenende onder guarand als vooren op te leg-
gen ende te betalen, een duplum van 't gene over
tiefelve Wercken ghenooten is, waer van de drie
^yierde-parten by de gheintereil�erden behoudeji,
ende het refterende vierde - part bekeert fal wor-
«n aenden Armen, ende boven die η fal den 'irftf
Werjde voorfz Winckelier mede t'fynen keure,
Ne onder ghelijcke guarand mogen breuckeri
oenftuyvers op yeder oncefilvers, of op.yederj
^jgelfchegouts, te verdeelen een derde aen hem
officier, een derde aenden Aeribrenger, ende het
|citerende derde aen den Armen; Maer exces be-
onden werdende boven het voorfz een ende een
^"greyn, nochmaels anderhalf greyn, maecken-

- famen drie greynen, fal de voorfz breucjte

-ocr page 1391-

2775 Byvoeghfel van eenige Placaten,&c. _%η

tegen VVerck-gout, een brafpenninghopdeEn- j agelfche; alles op de boete van vier Nederlantfche
goude Ducaten, de helftdaervan voor 't Gilde,
ende de weder-helft aenden Aenbrenger ende

eenighfints ten defen dienftjgh, ende tot _vo' ?
van defeonfeernftige meyninge noodiph 2«
"^:~^J- fonder eenigh verdrach , ggj^

diflimulatie

Armen refpe&ive.

LIIII.

LI.
Noch fullen alle Gout ende Silverfmeden , Ju-
weliers, Kramers ofte andere, alle Wercken ofte
par^eelen van Gout ofte Silver 5 Item , alle Ge-
�eenten, ofte diergelijcke Koopmanfchappen, als
fy naermaels by koop ofte anderfints verkrygen,
fullen ghehouden wefen acht gheheele achtereen
volgende Werck-dagen,teriront naer den inkoop
van dien te ftellen , hangen ofte voor te doen ter
Venfteren uyt, in haere Giolen, Winckels ofte
Kramen, openbaerlick op het oogh van een yeder
al eer fy dat veranderen, verteeren ofte verbreec-
ken mogen, omme in cas dat het verlooren ofte
geftoolen goet ware, 't felve by den geenen die 't
verlboren ofte ontdragen was, met den Heer te
mogen aenvaerden, midts aen den Kooper fijn
verleyde penningen reftituerende, indien daer
voor betaelt heeft de behoorlijcke waerde: Ende
het felve goet acht dagen in voegen als vooren
heeft uyt gehangen, 'twelck beyde, hy, des
verfocht zijnde, gehouden fal zijn by eede te ver-
klaren , in 't bywefen vanden Deecken ende Ge-
fwoorens, in handen vande Weth, op pene van

Ende op dat haere debvoiren te vly tiger
van beter effect moge wefen, o&royerendefrl
Generael-meefters, dat fy de Overtreders
defe onfe Ordonnantie fullen mogen doencn!^"
geren door den Officier, voor de Rechtend
toe bevoecht, ende vande amenden ofte breuck*
een derdepart fullen genieten: Welcke Rechte
Wy ordonneren daer inne te procederen deplZ
ende fonder eenigh figuere van Proces. Ende?

dien by voorgenoemde aiTay, ofte by andere \v»_eblijcke vande overtredinge, fullen de overtreders
namptiferen de boeten, al eer fy ontfangen rullen
worden, omme hun in Rechten te mogen opp₀f_e.
ren; Sullen oock de Sententien daer innegege-
ven.executabel zijn,niet tegenftaende appellat
ende fonder prejuditie vande felve.

LV.
Alle welcke voorfz breucken, waer van hier
vooren geen verdeelinge nochte definitie is gb
daen, fullen bedeelt werden aen den Officier, aen
de Aenbrengers, ende aen den Armen vande
plaetfe, yeder voor een derdendeel.

LVI.

Eyntelijck willen, ordonneren ende ftatueren
wy midts defen wel expreii�lijck, dat by provific
ende tot nader ordre, ten aenfien vande Wercken
der kleyne S�ver-keur itri&elijck ende precife-
lijck fullen worden geobferveert endeonderlioti�
den alle voorgaende Placaten ende Ordonnan-
tien dienrhalven gedaen emaneren.

Ende op dat hier van niemandt ignorantie
pretendere, foo lailen Wy dat defen alomme
lal werden gepubliceert, daerfulcksgewoonlijck
is', ende behoort te gefchieden. Gedaen inden
Hage onder onfen grooren Zegel op den derden
December des Jaers onfes Heeren ende Saligh-
maeckers 166Ί.

. Ter Ordonnantie vande Heeren Staten
Herb¹' van Beaumortt.

vier Nederlantfche goude Ducaten, foo in 't uyt-
hangen ofte voordoen irj voegen als vooren ghe-
breeckigh zijn, ende voorts ter corre&ie ende dif-
cretie vanden Heer.

Lil.

Op alle voor-verhaelde Poin&en, ende op ye-
der van dien, ordonneren Wy den Deecken ende
Gefvvoorens van den voorfchreven Ambachte
fcherp reguard, ende iladigh toeficht te nemen,
op pene foo fy des in gebreecke zijn, van te ver-
vallen inde amende van hondert goude Neder-
landtfche Ducaten voor de eerfte reyfe , voor de
tweede dubbelt, ende boven dien arbitralijck ge-
ftraft te werden;

LUL

Ende tot naeder verfeeckertheyt over de main-
tenue van dien, authoriferen de Raeden ende
Generael-meefters van de Munte, dat fy ten
overvloet mede forge fullen dragen, ende by

Waerfckoumnge, wegende nieuwegecontrefeyte Leeuwen Oaelders, nae Λ

vande Wefi- Vr�eflche Munte, met het Jaer ghetal i6$o,(§c. In date den negenden Deern-
her 1661.

�C-f

onder ftaet af ghedruckt, de welcke naer gbeno�
mene proeve bevonden werden niet meerder
waerdigh te zijn als fes en twintigh ihiyvers feven
penningen. SOO IST, dat Wy noodign
ende goet gevonden hebben de goede Gemeente
by defen daer van kennifl� te geven, ende te
waerfchou wen, op dat een yeder in 't ontfange¹¹van Geit, fich van foodanige ghecontrefai"^eLeeuwen - Daelders mach hoeden ende wachten!
ende alfoo v��rkomen de fchade diehyaⁿ°^er*
fintsdaer door foude komen te lyden. Gedaen
in onfe Vergaderinge, onder onfen Cachetre, "³

ΙE Staten Generael der Veteenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
� fullen fien ofte ho�ren lefen, Sal�yt.
¹D OEN TE WETEN, Αί(οο Wy
in ervaringe zijnghekomen, dat binnen de vpot-
fchreve Vereenighde Nederlanden, eeai�bei��rd�
Landtfchappen, Steden ende Leden van; dien,
uytgegeven werden nieuwe .g�c�ntrefai&� Leeu-
wen-Daelders, naer die vartde Weft-Vriei�ch�
Munte, met* het Jaer getal 1650. ende aen de zyde
van het Manneken onder anderen d� letteren
Wes. in plaetfe van W?/?/waer van de JFig�r� hier

rap

hure

-ocr page 1392-

Partage der Landen van Over-Masfe.

hure, ende de Signature van onfen Griffier, in

nantie vande hooch-gemelte Heeren Staten Ge-
neraeJ. Geteeckent, #, Λ«^Α. Zijnde op't ipa-
tium gedruckt het Cachet der felver Heeren Sta-
ten , in rooden Waflche.

, ^age, op den negenden December fefthien-
ifldert een - en - tfeftigh. Was geparapheert,

^ZnGiinflra\ - OKder ftondt7 Ter�rdon-

j**"»�""�..,.

t�&evannon prejuditie, endehetAccordtvan accommodement der different

ten, overdeverdeelinge der Landenvan Valckenlurgh, Daelhem ende *sHertogen rade, Over-Maze,
tujfchen den Heer /imhaffadeur van den Heer e Coningh van Spangien, ende de Heeren Commijfarifen
vande tiooge Mogende Heeren Staten Generaelder Vereenighde Nederlanden gemaeckt ende geflooten.
in date den 2.6 December 1661.

Lfoo t'federt eenige Jaeren herwaerts,
||1§ tuiTchen den Heer Coningh van Hi-
fpaignen, ende de Hoogh Mog: Heeren
Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, queftie ende verfchil ontftaen was
over de Landen van Valckenburgh, Dalem ende
's Hertogenrade, Over-Maze: ende nae vele
verfcheydene conferentien.tufTchen Don Eftevan
deGamarray Contreras, Raedt vanden Coningh
van Spaignen, in Syne Majefteyts fuppremen
Raedt van Oorloge, &c. ende des felfs ordinaris
AmbalTadeur inde Ge�nieerde Provinci�n, ende
Commi�arifen van haer Hoogh Mogende, die
faecken daer henen waren gedirigcert, dat eerft
opdenvijfentwintighften Februarij endefeven
entvvintighiten Martij des Jaers fefthien-hondert
acht en vijftigh een half fchey t over de voorfchre-
ve drie Landen gearrefteert, ende by weder-
zijdts onderteeckeninge, oock by deshooghft-
gemeke Coninehs, ende hoogh-gemelte haer
Hoogh Mogende adveu bekrachtight was, ende
daer nae volgens particuliere op ghevolshde con-
ventie van den twaelfdenende veertienden Oclo-
ter fefthien-hondert ende tfeftigh r�ciproque Ba-
lancen hrnc inde tot een fpecincque verdeelinge
ft kmenu over de voorfchreve Quartieren wa-
κη gheextradeert, eerft wegens CommiiTarifen
jto haer Hoogh Mogende op den feventhienden
Januarij leftleden, daer uytden wel-gliemelten
"ter Α mbafladeur niet hadde goet gevonden ee-
j% verkiefinge te doen, ende daer nae oock op
Jen tweeden Martij mede leftleden, van wegen
*n wel - gemelten Heer Ambafladeur aen de
CommiiTarifen van haere Hoogh Mogende, de
^lcke daer op hadden goet ghevondendth fe-
^>den der felver Maent, de eene partage, geftelt
ρ ^Cf^ncra ^^a^^^nce'^te accepteren, ende vervpl-
|^�lls "^aer Hoogh Mogende �p den negenden
^a"aen volgende, gerefolveert, ende ordr� ghe-

ftelt hadden, om de felve partage inde voorfchre-
ve contra Balance begrepen, mer volkomen recht
van Souverainiteyc ende Superioriteyt te aen-
vaerden: Ende echter wel-gemeke Heer Ambaf-
fadeur foodanige verkiefinge hadde gedifputeert,
ende de felve niet willen acquiefceren, ende dat
oock aen weder-zyden fich verfcheyden onge-
macken ende incpnvenienten hadden geopen-
baert ontrent de parthyen inde voorfz Balance,
ende contra Balance begrepen, die men gheoor-
deelt heeft dat tot weder-zijdts meerder gemack
ende dienft fouden konnen werden geadjufteert,
end� daer op wegen wel-ge/nelte Heer Ambafla-
deur nieuwe inftantien by hare Hoogh Mog: Zijn
gedaen: Soo is eyndelijck op huyden date defer
by naeder onderhandelinge tot wederzijdts con-
tentement daer over verdragen, inder voegen en-
de manieren als in de Acte daer van gedrefleert te
fien j&, onder defe exprci�� conditie ende referve,
dat beyde de hooge Partyen met den vijfthienden
Januarij desaenftaendenJaers i66% fullen nemen
de volkomene pofleffie van alle het geene by de
voorfz verdeelinge , volgens de voor-gemeke
Adre, onder hare SoUverainiteytende Superiori-
teyt gevallen is $ ende in eas de wederzijdts Raci-
ficatien in behoorlijckeformeter gheftipuleerder
tijdt niet en ibuden werden geextradeert, dat als
dan yeder vande hoogh-gemelte Parthyen fal we-
der komen, ende blyven in foodanigen ftaetghe-
lijck die faecken op heden voor het arrefteren en-
de reeckenen van het voorfz Inftrument van ver-
deelinge zijngheweeftj fonder dathetaengaen
vande voorfz naeder conventie d'eenofd'ander
der voorfz hooge Partyen eenichfihts fal prejudi-
ci�ren in het recht 't welck de felve voor date van
dien Vuytkrachte van 't geene voorfz is, geacqui-
reert hadden, of heurl�yden eenighftnts foude
mogen g�competeert hebben. Des tenoirkonde
hebben Wy Ambafladeur, endeCommifiarifen

8. Ν iij voor-

-ocr page 1393-

Byvocghfcl van ccnigc Placatcn, &c. _%r«

examinatie ende het debat van foodanige bn»i�

i779

voornoemt defe A&e

Onfe eygene handen onderteeckent, ende met
onfe refpedlive Cachetten beveftight, op den &s
en twintighilen December 1661.

van beyde de hooghWlte^parthy^Te^
dienlte vande voorfz Landen, ende vande
ende Opgefetenen van dien, alvooren eenip_ei1tage par Ie menu te doen, fouden behooren L�
fleert te werden, ende dat nae verfcheyden "*'
ferentien, ende wiiTelinge van ftucken, ooct l°ⁿ'

R. Huyghens.
J. de Merode,
Johan de fflttt.
Johan Kien.
Johan van Reede.

L. S. Gamarra. L. S.

L. S.

die preliminaire poincten gevallen, de feJ_Ve ₂geadjufteert, ende met onderlinge bewillinpe?"
neder geftelt, in manieren als de iel ve Yan woord
te vvoorde volgen geinfereert.

oJrticu/en ende Conditien ,ge<tdk

fleert tufchen Meffire Don Eflevan de Ga-
marra y Contreras, Ambafladeur vanit_nHeer Coningh van Hifpagnien, ende de Httttn
Commiffarifen vande Ho: Mo: Heeren Stat_(HGenerael der Vereenighde Nederlanden^ ontrent
de parrage der drie Landen van Over-Mau
om me de felve daer naer ghereguleert, 'info
/Ifte van Partage gheinfereert, ende naer kt
volt ree ken vandeJelve wederzijts geolfcnttn
te worden.

T7 Oot eerfl,dat het Accordt e�de tranfaftieby
* verdeelinge over de voorfz drie Landen van
Over-Maze te maecken, wederzijdts fal gheliou-
den werden als een ghedeeke ende dependentie
van het Tradtaet van Vrede, tyiTchen den Heer
Coningh van Hifpagnien, ende de Heeren Staten
Generael der Vereenighde Nederlanden, opden.
dertighften Januarij 1648. binnen de StadtMun-
fter gefloten, oock dien volgens in alle fy 11e pom-
pten onverbreeckelijcken geobferveert, ende ge-
executeert fal werden, evens op de felve maniere
als of het daerinne van woorde te woorde watc
geinfereert.

II.

Dat alle injurien ende of�enfien, veroorfaeckt
door de difputen over het maintien van weder-
zijdts Souverainitey t in de voorfz drie Landenin
queftie,geheelijck fullen vernietight,ende weder-
zij ts in vergetenheytgeflek worden, foo datnie-
mandt, van wat qualiteyt ofte conditie hy zy»'^ahet toekomende daer over gerechercheert, of on-
der eenigh pretext, het zy van Religie, hetzy van
deeene ofte andere partye gehouden ofgefavori-
feert te hebben, by woorden ofte faiten, geinconi-
modeertfal mogen worden.

MI.

Dat oock alle aftien ende pretenfien die «
Souverainen wederzijdts, ende der felver Onder-
danen fouden mogen moverenende op halen,ten
refpe&e vanden ophef van Thollen, Licenten, oi
eenige andere opkomften enderevenuen.vantttf
nature ende hoedanigh die oock genaemt mogen
zijn, als getrocken van d'eene ende andere vm
geduyrende de difputen over de voorfz drie Lan-
den , om alle moeyelijckheden ende verdere vet-
wyderinge te voor komen,hincindeSonaet vertik
recherche fullen zijnende blyven gemortificeert.

I III- r.

Indien eenige Heerlijckheden, Dorpen ctfc
Gehuchten in d evoorfz drie Landen ghevondei

pot-

L. S. E. v. Bootfma.

L. S. B. /. Mulert.

L. S. J. ifbrandts.

L.S. J. v. Borffele vande r Hooghe.

t. S. H. v. Bevermngk,

Lfoo t'federt den gemaecktenVrede tuf-
fchen den Coningh van Hifpaignen ter
eenre, ende de Heeren Staten Generael
der Vereenighde Nederlanden ter ande-
re zyde, verfcheyden difT�renten ende verfchillen
zijn gherefenende ontftaen, noopende de Souve-
rainiteyt, ende het abfolut gefach over de Landen
van Valckenburgh, Dalem, ende's Hertogen-
rade , Over-Maze $ Ende dat Wy Don Eftevan de
Gamarra y Contreras, Raedt van Syne Majefteyt
in fynen fupremen Raedt van Oorloge, Gouver-
neur van het Caiteel van Gent, ende des felfsOr-
dinaris AmbaiTadeur inde Ge�nieerde Provintienj
Ende oock wy onder-gefchreven CommiiTarifen
vande hooch-ghemelte Heeren Staten Generael,
ons vinden ghelaft ende gheauthorifeert, by onfe
refpective Procuratien ende Volmachten , d'eene
eedateerr den fes en twintighilen September, en-
de d'andere den vijftienden Augufti 1657. om de
voorfz diff�renten ende verfchillen over de voor-
fchreve drie Landen van Over-Maze te richten,
neder te leggen, te accommoderen, ende te ver-
dragen. SOO IST,datWyAmbaiTadeuren-
de CommiiTarifen voornoemt, nae verfcheydene
gehoudene conferentien, ende uytwiiTeling' van
diverfche Aften, Gefchriften ende Memorialen,
in krachte van de voorfz onfe refpe&ive Procura-
tien ende Volniachten,om eenen vaften voet ende
toeganck te hebben tot een finael accommode-
rnent vande voorfz faecke, weder-zijdts foo feer
gedefireert, �erft op den xxv Februarij ende xxvij
Martij des jaers 1658. onderlinge zijn veraccor-
deert ende verdragen, ende vervolgens hebben
befloten ende vaft geftelt,dat den hooghft-gemel-
ten Heere Coningh, ende meer hoogh-gemelte
Heeren Staten Generael, yeder in vollen vryen
eygendom,fuperioriteyr ende fouverainitey t fou-
den hebben, houden ende befitten eeuwighlijck
ende erfl�lijek, voor haer, ende haere refpecUve
Nakomelingen, de gherechte helft van de voorfz
drie Landen van Over-Maze, ende dat over de
conditien van dien, onderlinge nader foude wer-
den gheconvenieerr. Dat Wy AmbaiTadeur ende
CommiiTarifen vervolgens ghetreden zijn tot de

-ocr page 1394-



		il
		il
	.--jen, dj�'tottfb'ch to�tijnliibjea: g�w��^eri I ofte g�interefl�erde ♦ promptelijck, endefoader J^hzijn',, �eri�g� f�rv�cuce�i >d�� Hoidienft�h te eenig� forme van Proces moeten worden gerefH-

			t�e�rt: Specialijck oock met defeu verftande, dat hare Ho: Mog: foodanige ordre fullen ftellen, dat feeck�re 1993 guld.4ftuyv. 6 denier aen contan- te penningen, gheprocedeert vande Beden van 't Landt van Valckehburgh, ten behoeve vanden HeerConinghvanHifpagnien, gelichtoverden Jare 1653. door den Rentmeefter Mafl�n de l'Abbaye, ende noch 1500 guldens van amende ofte boete, in ghevolge van een Vonnifi� van den Ger�chte van Maefbricht, in date den dertighilen December ��ff: gevallen in handen van aen Hoogh-SchoutGroulardt, d�ord�n felvenaen gem�Jt�h R�ntme�fter PAbbay� fullen werden gh�reftit�eert: Enideiii casda�tyan y�tmochte verrhift ofte verdonckert zijn, dat die penningen,, nevensd'acht�rftallige Beden, di�hooghil-ghe- dacht� Heer Coningh over 't voorfchreve Landt van Valckenburgh noch te pretenderen heeft,ful- len werden om gheflagen, als hier naer Artic, 18. gefeyt wert. VIII. Maer fal geene vergoedinge ofte reftitutie mo- gen gevordert worden vande onkoilen vande Ju- ftitie, by occafie vande voorfz Proceflen ende op ghevolghdeexecutien veroorfaeckt , noch oock van de andere Vruchten die ond�rtuffchen van de voorfz penningen, ofte andere onroerende goe- deren getrockeh zijn. IX. De Sententien in materie Civile, foo by d'ordi- narife Juftitien inde voorfz drie Landen, als by andere Hoven ende Magiftraten weder-zijdts in contraeli�loriojudicio,tui��\ei\ eenig� particulieren, over particuliere faecken gewefen, fullen weder- zijdts worden ghemainteneert, ende haer volko- men efl�cl: forter�n. X. Maer foodanige faecken.hangendeals noch on- ghedecideert, 't zy de felve de voorfz Particulie- ren , Ofte dat die het gemeene Landt mogen raec- ken, fullen moeten vervolght, over gebracht,ofte van nieuws geintenteert worden voor den Rech- ter weder zijdts, die nae den uytflach van dek Partage der Landen, fal bevonden werden com- petent te zijn. ■:-,: ι XI. Alle Tranfporten, Adheritantien, Relieven, ende andere gepleechde Atlen van Jurifdiclie, ofte van gewillige condemnatien, die t'federt den voorfz tijdt voor de refpeitive Bancken van Jufli- tie, Hoven, ofte Leen-kameren vande voorfz drie Landen, b�ncinde, wetrelijck zijn ghepafl�ert, ful- len blyven in haer volkomen weien �nde vig�u�: Erid� fullen d'Oificieren ofte Juftici�r�n weder- zijde, voor de welcke foodanige Air�n ghepaf- fe�rt zijn, gehouden zijn behoorlijcke communi- catie daer vari te gh�ven , ende bock confignatie da�r van te doen a�nde refpeitiv� Officieren en�le jffftiffeh van die Plaetfen daer foodanige Aden f�rfden' beh�or�n b�wa�rt, ofte g�r�gi�reert te W��dgn: Met dien verftand� nbchtaris^mdi�n be- voflfl�h wierde, dat�eriige ftryd^nd� Wanipbrt�n, ofte andere A�en ais boven, vpotAv�d�r-zijdts Wb^etfolfte Gerechten, over�e�i�Telvige fa�ckc fouden
(\|_eretr, aen e�nige arid�i�plaetfen ofte Jurif- &rien,die met d�fe parrag� fbuden mogenvSlIen der het r�ff�rt van ��ri�ft'anderen' So�V�rain, � foodanige fef vituren �nd�Xbrv��n, t�n re- ard� van de Dorpen �nd�'Jfurifdi&ien van den Sj�ren Soiiverain, fuH�n zijrl ende blyv�nghe- ^an_ortjfl_ceert,ehde wederzij tS�fficierenidl� voort ^I"_n _nj_ec meer �n- fullen hebben re vergen aen die ^ae oth Heerlijckhed�n, Dorpen ofte Gehuchten, Vder als onder het r�i�brc vanden S�uverain, Ier die onder vallen fujlen. V. : Dat de w�d�izijts Oificiefen �ndeTng�f�t�h�n, dt��eiWgeD'ofli�yn�n, R�nt�'n ν Pachten^ ofte an- dere inkomen van die van den anderen Sb�v�rain te pretenderen ofte t� ey��li�n h�bb�rt, by ghe- breecke van b�tali�ige, ha�r g��ne Deurwa�rders ofte Executeurs Op haer�yg�ri authorit�yr,in het iliftricT: van den anderen Sou v�rain en fullen mo- tten fenden.ma�r-ha�r mo�ten addreif�ren �enden Officier, ofte de ordinaris Juftitievan de plaerfe, ter onder f��danige Schuldenaren r�fid�r�n,om behoorlijcke vold�eninge door de ordiharif�' we- nenrebekorn�n γ daer toe men def�lv�bbck we- derzijts, f�nd'�Fbnhoodige^:diiayen bftet�rgi ver- dien verhelpen fal. Alle Papieren, Chartren, Documenten, Regi- Hers, Prothocolien ende Proceflen, die by wegen vanfeyten, ofte Militaire executien vervoert, ofte aftderiWs vervreemt 'zijn, Vande MagiiYraten, Rechterei� �n Plaetfen, daer toe de felve van outs behoort ende gefpedeert hebben , fullen w�der- zijdts ter goeder trouwen ,�' ter aenmaninge ende inftantie van de^; geint�refl�erden werden g�refti- tiieertdaer het behoort: Met dien verftandcdat ioodanige originele Papieren,Chartres, Regifters, Prothocolien ende andere Documenten fullen moeten werden gereftitueert aende Cafteel�n, Steden, Bancken, Dorpen ende Gerechten, daer toe die refpectivelijck fp�cl�ren. Ende dat aen de sridere zyd�, ten reguarde van eenig� gefepareer- deOnder-bancken, Dorpen,Gehuchten,Gerech- �en,ende auth�ntfcque oftegevidimeerde Copien «r vermanirtge van de felve, ende tot haren kofte iullen werden uyt gegeven.. . :> .�. �-,-'-3,.� VU.�. :- Alle Sententien by wed�rzijts Juft�tien.Hoven ofte Magiftraten inde voorfz drie Landen t'federt J«Rij i644_>:geivei�n, by forme van retorfie, ende f�roccafie vande difputenbvter de voorfz Landen 'Voorgevallen ,�'ofte die alsnoch ongedecideert oor de felve fouden mogenhangen, fullen by het penwoerdighiAccordt vernietight wordenj en- kgeh�ud�nrvjp�b nul ende van bnwaerdevfo ten ^guarde van; ete ebnfifcatien. van roerehde�nde ^oerende-goederen » als van condemnafiehter ^J�ndevarr'banhifj�ment,'�nde dat generalick 'onder excepiievan Perfoonen _v van wat conditie ^ie oock zijn,ende onder wat pretext die Senten- ^A,fouden mogen g�g�v�n zim, het zy by^he- ; r�ckvainReif�fvanLeeh�k,�fte'anderJWis � En � ^}uj>en dleh vb�eehde alleY�da'nig� ro�ret/d�l^a� poerende¹ g'oed�r�n aen ^lM Oecbrn^c�e&d�

-ocr page 1395-

Byvoeghfcl van cenigc Placaten,&c.

Z7%}

7 84

fbudenzijn gepafl�erc, datinfoodanigen gevalle j al bereyts verleent, foo hy met fyne o_0ecJ
die Aden prevaleren en ftant grypen Tullen, die j ende woonplaetfe komen te vallen onder hetn?
gepafl�erc zijn voor die plaetfe, ende dien Rech- | fort van den anderen Souverain, denfdvenfi
ter, daer voor die nae den uytval vande jegen- laten difp�neren*, ende van fynent wegen b
woordige Partage, behoort hadde ghepafl�ert te peditie van nieuw e Brieven van Abolitie gheft^'
zijn: Gelijck mede in cas van wederzyden eenige te doen, 'tgeene by den anderen Souverain al?^ntverbinteniflen ofte hypothecatien mochten zijn j reytsgedaen was: Met dien verftande.dat fo₀a
gedaen, die Aden van valeuriuUenblyven , die nige Brieven van Remiflie ofte Abolitie, beho
ghepafl�ert fullen zijn voor den Rechter daer on- j �jck, ende binnen den tijde van drie Maenden °^Cder het goetbydefe partage verblyven fal. datedefes, fullen moeten werden gheinterinp¹³⁶

XI I. voor dien competenten Rechter, daer onder 11

Delinquanc.ten refpede als boven, reforteren Π
XVI.

Dewyle ondervonden werdt, dat geduyrend_ede difputen over de voorfz Landen , voor weder
zijdts Juftitien ende Gerechten, oock by ApJ
ende Reformatie, over eene ende de felvige fe_t,
ken verfcheyden ProcelTenaengeftelc, endege*
inftrueert, ende de felve by diflorme ende contra'
rie Sententien gedecideert,ofte by caifatie teniete
ghedaen zijn. Soo wordt by defen verklaerc, dat
alle die diffbrme ende ghecaffeerde Sententien
worden gehouden voor nul,van onwaerden.ende
als niet gewefen, ende dat een yegelijck fal vry
ftaen,foo den Aenlegger als den Verweerder.om
rauwelijck die adien weder κ mogen ophalen,
ende op nieuwste interneren refpedivelijckvoot
den Rechter, die nae den uytflach defer Partage
fal competent zijn.

XVII.

d'AchteritalligeDomeynen dieden Heere Co-
ningh van Hifpagnien van eenige Particulieren in
den Lande van Valckenburgh noch te pretende-
ren heeft ter ibmme van 5980guldens, volgens I
ibecificatien efl Memorien daer van gheexhibeert,
lullen vande fel ve,buy ten belaftinge vanhaerHo: ι
Mog:, ofte van 't voorfz Landt mogen gevordert I
ende geinnet werden, door lbodanige ordinarile \
wegen, als hier vooren Artijckel 5. gefeytwert.

XVIII.

d'Achterftallige Beeden die hooghil - gemeke
HeerConingh over de Jaeren 1654, 1655. ende
1656. in het Landt van Valckenburgh noch te
pretenderen heeft, fullen in drie toekomende jae-
ren t'elckens met een gherecht derde-part van t
geene noch refteert, mogen over het voorfz lieele
Landt werden om geflagen, fonder eenige reflexie
op de partage, die ondertuflehen over het felve
mochte zijn geadjufteert, en foodanigen voet en
proportie , als de felve in de voorfz verloopene
jaren omme geflagen ende gevordert fouden w
geweeft ^ Nochtans met dien verftande , om alle
ongeregeJtheyc ende nieuwe onkoften ^vanejf
cutie te verhoeden, dat over de portie g^^va!r"
onderdeSouverainiteyt vanhaer Ho: Mog: «^
ophefTfonder eenigh dilay ofte tergiverfatiei c**
ken jaere fal worden gedaendoor een Officie*;
haer Ho: Mo: daer roe te ordonneren.

^:'/";xix.\'.' ■ [.'

De gepretendeerde belaftingen vandegcBCJ^
deerde Capitalen., daer mede de ff%*ftS*E
Quartieren zijn befwaet* van d'eene endeα

De Leenen foo binnen de voorfz drie Landen,

als buyten de felve gelegen, die mee defe Partage
oock verdeelt worden, fullen abfolutelick releve-
ren vanden Leenhoven qfte Leen-kamers van den
Souverain daer onderde felve vallen fullen, fon-
der eenige verdere dependentie vanden Leenho-
ven ofte Leenkamers vanden anderen Souverain,
daer aen fy voor defen mochten hebben ge-
releveert.

XI IL
De Criminele Vonniflen, gheduyrende dak
difputen over de drie Landen wederzijdtsghewe-
fen , ende geexecuteerc, tot lailevanfoodanige
Delinquanten die ghevangen ende gheadioneerr
geworden zijn,overexcefl�nende deliden, foo
capitalen als anderen, fullen geenderhande re-
cherche ofte corredie fiibjed zijn, het zy by we-
gen van Appel, Revifie ofte andere beneficien van
Rechten, foo wel ten reguarde van het feyt ten
principalen, als van het lntereil Civil, dat eenige
partye daer by hebben mochte.

XIIII.

Maer indien yemandt waregecqndemneertby
abfentie, ende ongehoort, die lal fich van die con-
tumaciele Sententien by de refpedive Hoven
mogen laeten releveren, ende met refufte vande
korten van Juftitie tot fyne defenfie voor den
Rechter fyner refidentte worden geadmitteert, in
foodanige forme ende maniere, als de Rechten,
ende de circumihntien van het faid het fullen
permitteren -. foo nochtans, dat hy foodanigen
Relief bijinen den tijde van drie Maenden naerde
publicatie defes fal moeten verfoecken, ende bin-
nen de naefte Maent daer aen, van het obtineren
van foodanigen Relief aenden Rechter vande bo-
ven gemelte Juftitie behoor�jcke kennifl� geven,
ende dan oock noch fyne decharge behoorlijck
vervolgen, ofte foude by ontfteuteniil� van dien,
het gewefen Vonnis ftant grypen, ende toe fynen
lailen mogen werden geexecuteert.

XV.
In caseenigen Delinquant door de Juftitie van
eene der Souverainen over eenigh begaen delid
by Sententie contumaciele foude mogen zijn ge-
condemneere, ende ondertuflehen voor date van
het voorfz Decreet vanden anderen Souverain
over het felvige delid mochte bekomen hebben
Brieven van Remiflie ofte Abolitie, omalledifor-
dre te voorkomen, ende alles voortaen te laten
terdifpofitievan den Souverain, ende oock van
den Rechter, naden uytflach vandemeergemelte
Partage competent, fal in faveur van foodanigen
Delinquant, ende ten refpede vande Brieven van
Remiflie ofte Abolitie van deneenen Souverain,

-ocr page 1396-

Partage der Landen van Over-Maze.

I786

en dienftich zijn fal, om foodanige recherche en-
de recolement,ten beften vande voorfz drie Lan-
den te doen met een onderlingh concert, ende op
foodanigen cenparigen voet, als waer over men
met malkandercn dan foude mogen verdragen:
oock met eenen ten beften vande voorfz drie Lan-
den te beramen ende vaft te ftellen eenige rede-
lijcke termynen vanjaren, binnen de welcke fou-
de mogen werden omme-eeflagen ende gheinnec
'e gene bevonden fal werden nae de proportie als
boven, gerepartieert te moeten worden.
XXI.

Die verkoopingen ofte verpandingen van eeni-
ge Landeryen, Heerlijckheden,ofte Domeynen in
de voorfz drie Landen ghelegen, die van wegen
den Heere Coningh van Hifpanien voor date van
den vijfden December des jaers fefthien hondert
vierende veertigh zijn ghedaen geweeft, oock de
titulen ende qualificatien aen eenige der felver,
hetzy van Graeffchap, Baronnye ofte anders,
voor date van den felven tijdr ghegeven, fullen
bly ven in haer geheel, ende van waerden: Voor
behoudens nochtans aen een yegelijck hec
recht van purge, ontpandinge, ofte naeftinge,
daer het felve bedongen ofte geconditioneerc
fal zijn.

XXII.

Ende dewyle van wegen de Heeren Staten
Generael, tot reparatie vandeCafteelenderre-
fpective drie Landen , ende toe opbouw van
bequame Wooningen aldaer, notable onkoften
ghedragen zijn, ende by defe jegenwoordige
verdeelinge der Landen haer Hoogh Mogende
fouden mogen ghenegen zijn de felve mede
onder die Partagie te doen brengen: Soo fullen
de voorfchreve onkoften in foodanige confidera-
tie ghenomen worden, in caseen ofte meer der
felver Cafteelen fouden mogeri komen te vallen
onder de parthye van den Heer Coningh van Hi-
fpagnien, dat tot rembourfement van het Ca*
fteel van Valckenburgh: wegen hooghft-ghe-
melte Koningh aen haer Hoogh Mogende fal
werden betaeldt een fouime van acht duyfent
guldens, voor dat van 's Hertogenrade ghelijcke
acht duyfent guldens ende voor dat van Daelhem
acht hondert guldens, te voldoen binnen den
tijde van drie Maenden nae date van hec Accordt
ten principalen.

ΧΧΙΠ.

Ende indien eyntlijck, als verhoopt werc neen,
naer ghedaene afdeelinge der voorfchreve drie
Landen over d'appendentienende dependentien,
Jurifdidien ofte diftriften der parthyen wedet-
zijdts^hedeelt, eenige verfchillen ofdifputen ry-
kn mochten, fal de kenniflc ende judicature daer
van ghebracht worden aen de chambre mi part/e,
conform ende in gevolge van het een en twintich-
fte Artijckel van het Tradaet van Vrede in den
Jare feftien-hondert acht en veertigh cotMunftec
geilooten, om by de Rechters vande felve ghede�
cideert te werden.

Des ten oirkonde hebben Wy Ambafladeur,
ende CommiiTarifen voornoemt defe Arciculeri
ende Conditien mee onfe eygen handen onder-
tekent, ende met onfe refpe&i ve Cachetten doen

8.0 be.

fyde, foo die van outs daer op geveftight, als

nae voor den dienil van 't Lande, ende van

jterzijts Souverainen daer op mogen gebracht

«e
zijn

weidende geftelt ende begroot inden Lande

Valckenburgh tot een honderten vijfduyfenc

_e hondert en vijftigh guldens, ende noch tot

ende tfeftigh duyfent vier hondert twee ende

van

twe

vier

ijtiorh guldens ix ftuyverseenen een half de
^taC i� den Lande van Daelhem tot drie en der-
�h'duyfent fes hondert acht en vijftigh guldens
^aelf fluyvers: Ende in dat van 'sHertogen-
' J_e _tot twee hondert en vijftigh guldens Capi-
[ |_s _t volgensJe ftaten ende fpecificatien by we-
der-z'ijdts Officieren op gheitelt, ende hinc inde
gecommuniceert gheweeft, fullen provifionelijck
tergenomen worden, foodanich, dat nae defen,
ende. de verdeelinge der drie Landen eff�ftive
■okrocken zijnde, noch van d'eene noch van
J'andere zyde geene verdere ofte nieuwe gereali-
feerde laften, ofte genegotieerde Capitalen, tot
lafte vande ghefamentlijcke Souverainen, ofte
over der felver porden fullen werden gheagnof-
ceert) ofte aengenomen, by wien, ofte omme wat
redenen oock de felve fouden mogen worden ge-
pretendeert : Ende dat die geene die hier boven
neftelt ende gefperifkeertzijn, naer de proportie
in veder Landt ghebruyckel�jck, fullen werden
verdeelt, ende omme geflagen, foo dat yeder par-
thyemet diebelaftinge fal over gaen, ofte bly ven
xn de refpeitive Souverainen. Ende voor foo
veel de loopende, ende noch open ftaende fchul-
denaengaet, mede inde voorfchreve ftaten ende
fpecificatien ghebracht, ofte die noch op eeniger
manieren fouden mogen werden gheeyfcht ofte
gepretendeert: Werdt by defen verdragen, ende
oock vaft gheitelt, dat daer van geene gemeene
MalTa ofte vermenginge ghemaeckt fal werden,
Diaer dat die fullen bly ven gefepareert van de bo-
ven gheftelde Capitalen, tot lafte van yeder van
1 de Souverainen apart, om die te doen exami-
neren ende juftificeren , ende vervolgens omme
teilaen, ende te vinden over de Partage van fijn
reifort.

XX.
Alles nochtans met defen verftande ende refer-
re, dat een yeder vande Souverainen fal verbly-
ven onder fijn rei�brt, ende voor fijn intereft,niet
alleenlijck het fondament ende de redenen van de
voorfchreve fommen in 't voorige Artijckel ghe-
roert, naetefienende t'examineren, maeroock
terefumeren, ende te doen recolleren de exorbi-
tante executien, inquartieringen, logieringen.tee-
fingen, overladingen, ommeflagen, ende andere
onkoften t'federt den Jaere fefthien-hondert acht
en veertigh in de voorfchreve drie Landen, van
wederzijdes Regieringen ende Officieren gedaen
doen, oock het bewindt ende de reeckenineen
<j«r over gevallen, met de redenen ende verifica-
&nvandien,om naer onderfoeckende ondervin-
�inge daer over gedifponeert te werden, foo als
'ijuftitie ofte billickheytfal bevonden werden te
gooren , ende dat de voorfchreve Partage eff�-
«ve zijnde gedaen ende vojtrocken ten refpe&e
^ het gemeen intereft, 't welck beyde de Sou-
ftrainenⁱⁿ defen hebben,door der felver Gecom-
mitteerden fal werden oyerleyt, of niet noodigh

�

-ocr page 1397-

« ... . Ι -γ

27*7

Byvoeghfel van een

*7B8
huchten, ReiTorten, Jurifdiitien, gerechtioh^
Leenen, Vafallagien, Beeden, Domeynen e d
andere Regalien ofte Revenuen daer toefiW}
rende, van wat natuyr, ende hoedanigh oickd*
felve fouden mogen zijn genoemt,mitigader_Sa|f

de appendentien ende dependentien van dien ^Calle de voorfz Heerlijckheden fpeclerende_: l/foe
gaders oock het Cloofter ofte Convent van Si
Geerlach, binnen fyne Muy ren, met vryheyt η
alle de goederen, opkomften ende revenuen die
jegenwoordigh daer toe fpe&eren, waeroockd»
felve fouden mogen ghelegen zijn. Dat oock van
de Leenen , releverende vanden' Cafteele van
Valckenburgh fullen werden gedetafcheert, ende
ten behoeve van hoogft-gemelren Heer Coningh
blyven de buyten-leenen hier naer gefpecificeert
te weten den Abts-horTvan Godtfdael, tot Mun-
fter Geleyn,het Dorp van Sint Maertens Voeren
het Pluys ende Cafteel van Wolfs-rade, deTnien-
den van Reymerfdael, den Hoffvan Conrade ,de
Heerlijcke goederen en Thienden van Teuven in
het Hartoghdom van Limburgh.de Heerlijckheyt
ende het Huys van Limbricht, de Molen tot
Schertf heel by Aecken , den Hoff ende Molen
tot Suflerfeel, het LeenhofF vande Seventhien
Mannen tot SombrefT, het Veer tot Stockum, de
Heerlijckheyt van Viffchers-weert, den Hoffee-
naemt Langhvelt in 't Landt van Limburgh ,ende
het Leen van Reymerftock. Dat van gelijcken den
hooghft-gemelten Heer Coningh uyt den Lande
van Daelhem in vollen vryen eygendom, fuperio-
,riteyt ende fouverainiteyt fal hebben, houden en-
de befitteneeuwighlick ende erffelick, voor hem
ende fyne Nakomelingen, de Bancken.Heerlijck-
heden ende Dorpen van 'sGravenyoorn, Meer,
Noorbeeck, Varfage, Moulingen, Sint Maertens
Voeren, AubeLCheratte, Neuf-chafteau.Mortier,
Hous en Riehel, met alle de Gehuchten, ReiTor-
ten, Jurifdiclien, Gerechtigheden, Leenen, Vafal-
lagien, Beeden, Domeynen ende andere Regalien I
ofte Revenuen daer toe fpecterende, van wat na-
tuyr ende hoedanich oock de felve fouden mogen
zijn genoemt: Midtfgaders alle de appendentien
ende dependentien van dien. Eyndelijck dat
hooghftgemelten Heere Coningh uyt den Lande
van 's Hertogenrade in ghelijcken vollen vryen
eygendom , fuperioriteyt ende fouverainiteyt fal
hebben, houden ende befitten eeuwighlijck ende
erff�lijck, voor hem ende fyne Nakomelingen als
vooreh, het Cafteel ende de Stadt van 's Herto-
genrade, ende voorts de Bancken.Heerlickheaen
ende Dorpen van Marckfteyn, Kerckenrade,
Ubach, Simpelvelt,Welse>nde Roerdorp.metalle
de Gehuchten,Reirorten,Jurifdicl:ien, Gerechtig-
heden, Leenen, Vafallagien, Beeden, Domeynen,
ende andere Regalien ofte Revenuen daer toe ipe-
fterertde, van wat natuyre ende hoedanich oock
de felve fouden mogen zijn genoemr, miffga^⁵alle appendentien ende dependentien van djn:
fpecialijck oock daer in begrepen alle de verdere
Leenen buyten 's Landts ghelegen, ende tot den
voorfz Cafteele geho�rende".

beveiligen jn den Hage, op den fes en twintigh-
ften Decembet 166�. 'Was geteyckentende ghe-
fcgeltalsvolght:

L. S. Gamarra. I. S. R. Huyghem.

L. S.
L. S.
L S.
L. S.
L. S.

J. de Merode. :■<
Johan de Jfitt.
Johan Kien.
Johan van Reede.
E. v. Bootfma.

>m\.

L S. B.I.

Mulert.

L. S.

J� iflrandts.

L.S. J.v.BorffekvanderHooghe.

L. S.

H. v. Beverningk.

Nde daer op de Partagie felv� vande
voorfz drie Landen par Ie menu zijnde tet

_____hant genomen, ende daer over oock, foo

orTdemanier ende forme, als op de ingredi�nten
ende partyen felve, verfcheyden voorflagen ende
conventien zijnde voor ghegaen, menichvuldige
conferentien ghehouden , ftaten vande Balancen
ende contta-Balancen hinc /Wi?geextradeert,ende
daer na noch weder getreden tot een minnelijcke
ende amicable conferentie, Wy Α mbafladeur en-
de CommiiTarifen voornoemt, ey ndelick oock op
de vetdeelinge van de voorfz drie Landen par Ie
;«eww,endeftuck voot ftuck, onderlinge zijn ghe-
accordeert ende verdragen, iii manieren hier nae
volgende. Nament�jck, dat hooghft-ghem�lten
Heer Coningh in vollen vryen eygendom, fupe-
rioriteyt ende fouverainiteyt fal hebben , houden
ende befitten eeuwighlijckendeerff�lijck, voor
Hem, en fyne Naekomelingen , uyt den voorfz
Lande van Valckenborgh,de Heerlickhedenende
Dorpen van Nutt, Alt Valckenburgh, Strucht,
Schin op de Geul, het Huys Ooft op de Geul,
Wyrantfrade, Geleen, Schinnen, Spanbeecq,
�orf beeck, Jabeeck, Bronff�n,Schinvelt, Hoenf*
broCck, Vaefrade, ende Schaefbe'irch: Voor be-
houdens dat den ordinarifen wech van Heerie,
loopende midden door de Jurifdic~tie ende over
het Territoir vande vootfz Heerlijckheyt van
Schaef bergh, gheextendeert ter breete van een
roede Lants van wederzyden, buyten den voorfz
Wech, (foo ende daer den felven jegenwoordigh
loopt) fonder eenige referve,ende buyten alle be-
denckelijcke bekommeringen, fervituten ofte be-
laftingen, met volkomen recht van eygendom,fu-
perioriteyt ende fouverainiteyt, fal blyven aen
meer hooch-ghemelte Heeren Staten Generael;
l�er dien verftande nochtans, dat den gront van
de v�brfz twee roeden wederzijts den voorfehre-
Ven Wech, fal verblyven aende Eygenaersvan
dien, ende dat oock die Op ende Ingei�tenen van
de voorfz Heerlijckheyt van Schaef bergh, den

voorfz We&i tot op 's Hertogen-rade ende den
Rijcx-bodem, ende oock tot Heerie toe, f�nd�r
eenige bekommeringe ende belaftinge als boven,
. lullen mogen blyven gebruycken met alle de Ge-

Dat oock meer hoogh-gemek� Heeren State"
Generael in vollen vryen eygendom, ^PfS
teyt end� fouverainiteyt fullen hebben, booor»

-ocr page 1398-

«₉ Partage der Landen

^l\ befitten eeuwighlijck ende erifelijck voor '^e nde haere Naekomeiingen, uyt den voorfz
^liaeE^van Valckenburg, 'tCafteel ende deStadt
\ralckenburg, ende voorts de Bancken.Heer-

»790

ende hoedanigh oock de felve fouden mogen zij η
genoemt, daer toe fpeCterende, mitfgaders alle de
appendentien ende dependentien van dien. Ende
voor fo veel uyt de voorfz Landen ende Partagen

^Sl den ende Dorpen van MeeriTen,Houtthem,

λ Geul, Uleitraten, Bunde, Amby, Itceren,

H^3te"' Hulfbereh, Schummert, Eyfden, Her-

bly ven onverdeeltde Heerlijckheden van Elfloo
uyt den Lande van Valckenburgh, ende Bernauw
uyt den Lande van Dalem, over de welcke Proces
tuilchende Staten der voorfz twee Landen on-
gedecideert is hangende voor den Raede van Bra-
bandt tot Brufl�l tegen de Heeren van de voorfz
Heerlijckheden, als oock den gront ende den op-
ftal van het Ravens-bofch in het Landt van Valc-
kenburgh gelegen, met twee derdeparten of daer
ontrent onder de Baneke van Meerfl�n, ende mee
een derde-part of daer ontrent onder het Dorp
Schummert. Soo hebben wyAmbafladeurende
Comm�Tarifen voornoemt, daer over onderlinge
verdragen ende gheaccocdeert, dat de expeditie
vande voorfz twee ProceiTen tot Brufl�l, tot ghe-
meenen koilen met allen yver fal werden gepouf-
feert, ende den uytflach daer van afgewacht, om
den felven gefien, nae vereyfeh van iaecken , tot
onderlinghcontentement nader daer over te ver-
dragen . Ende aengaende het voorfz Ravens-
bofch, dat blyvende de fouverainiteyt van gron-
den, onder de Banck ende Dorp hier vooren ghe-
fpecificeert, eerft den opftal van dien, ende daer
na oock den gront felve, by bequame partyen fal
worden te koop gheftelt, ende ter behoorlijcker
tijt, onder redelijcke conditien verkocht ten pro-
fyte van hooghftgemelte Heer Coningh.ende van
meer hoogh-ghemelte Heeren Staten Generael,
half ende half. Ende om vervolgens ontrent de
voorfz verdeelinge alles behoorlick te adjuiteren,
ende oock alle difputen ende verfchillen te voor
komen, die eenichfints noch daer uyt ontflaen,
ofte daer op volgen mochten: Hebben Wy Am-
bafladeurendeCommiflarifen voornoemt onder-
linge gearrefteert, dat de opkomften van de ordi-
naris Beeden ende Domeynen tot noch toe over
de geheele drie quartieren wederzijts getrocken,
op den ouden voet fullen werden geheven, te we-
ten van de Beeden tot den leften December toe-
komende, ende vande Domeynen tot S. Andries,
ofte den lellen Novsmber nu leiUeden : Sulcx die
Beeden ende Domeynen refpe&ive voorraen ten
behoef van yeder vande hooge Partyen, feparaet
fullen beginden te loopen met den eerften Janu-
arij ι 6 6 ^. ende den eerften December nu leftle-
den. Ende voor fo veel onder de voorfz Domey-
nen oock gevonden werden verfcheydenMolens,
welckers pachten komen te vervallen op Sintjan,
of den vier entwintighftenjunij des toekomen-
den Jaers fefthien-hondert twee en tfeilieh , dat
de voorfchreve pachten fullen werden argedeelt
met het halve Jaer, nu den vieren twintighften
van defe Maent December vallende, ende dat dan
voortaen de voorfchreve Molensinonkoftenen
revenuen privative fullen ftaen ende blyven tot
lafte ende profijt vande refpe&ive hooge Partyen
daer onder de felve nu by defe verdeelinge geval-
len zijn. Dat oock tot onderlinge ghemack, ende
tot voorkominge van nieuwe miiverftanden als.
vooren, de welcke ontftaen mochten over de
Limiten tuiTchen het Fort van Navaigne, ende
de Jurifdi&ie van de Heerlijckheyt van Eyfden,

�. O ij oock

In BHjcendeHeerle,alsoockdendrdinarifen
fj!ch'van Heerle, loopende midden door de Ju-
SSra ende over het Territoir vande Heerlijck-
� vt van Scha�f bergh, gheextendeert ter breette

�een roedeLandtsvan weder-zyden buyten
Γη voorfchreven Wech (fo ende daer den felven
�Ltnvoordigh loopt) fondereenige referve, en-
� buyten alle bedenckelijcke bekommeringen,
Lituten ofte belaftingen, hoedanich oock de
felve fouden mogen zijn genoemt, met alle de
Gehuchten.Reflbrten, Jurifdidtien, Gerechtighe-
den, Leenen, Vafallagien, Beeden, Domeynen
ende andere Regalien ofte Revenuen, van wat na-
uiyr ende hoedanig oock de felve fouden mogen
_Zijn genaemt, tot de voorfz Heerlijckheden fpe-
flerende, midtfgaders alle d'appendentien ende

dependenti�n van dien. Dat oock van de Leenen
releverende vanden voorfz Cafteele vanValcken-
burgh, ten behoeve van hoogh-gemeJte Heeren
Staten Generael, aen de felve lullen bly ven geat-
tacheert de buyten Leenen van Hurt, Mefch,
Leut, de Witte Poort van Steyn, de Adelijcke
SateendeHovetotEyfch.dengrootcnendekley-
neriBlanckenburg tot Cadier, de goederen onder
Reccum ghelegen, de Veeren over de Maze tot
Reccumende Geul, het Leen tot Bilfen, genaemt
Het Mangelt, de goederen gelegen tot Udickho-
ven, de Eyfcher-bofch gelegen by S. Geertruyen,
ende het Leen Bruyfter-bofch. Dat van gelijcken
demeerhooch-gemelte Heeren Staten Generael
uyt den Lande van Daelhem in vollen vryen ey-
eendom, fuperioriteyt ende fouverainiteyt fullen
nebben, houden ende befitten eeuwichlijck ende
erifelijck voor haer ende hare Nakomelingen, het
Cafteel ende de Stadt van Daelhem, ende voorts
de Bancken, Heerlijckheden ende Dorpen van
Trembleur, Olne, Bombay, Fenneur.Cadier ende
Oeft, met alle de Gehuchten, Reflorten, Jurifdi-
�ien, Gerechtigheden, Leenen, Vafallagien, Bee-
den , Domeynen, ende andere Regalien ofte Re-
venuen, van wat natuyr, ende hoedanigh oock de
felve fouden mogen zijn ghenoemt, daer toe fpe-
�erende, midtfgaders alle d'appendentien ende
dependentien van dien, fpecialijck daer oock in
^grepen alle de Leenen buyten 'sLants gelegen,
Wtaende in Heerlickheden,Dorpen,Hoven ende
andere goederen aen het vooriz Cafteel behoo-
rde. Ende eyndelick dat de meer hoog-gemelte
Heeren Staten Generael uyt den Lande van
^s Hertogenrade in vollen vryen eygendom, fupe-
rioriteyt ende fouverainiteyt fullen hebben, hou-
jkn ende befitten eeuwichlick ende erflelick voor
toerende hareNakomelingen,de Bancken, Heer-
«Kkheden ende Dorpen van Gulpen, Marckgra-
!^en» Holfet, Vylen ende Vaels, met alle de Ge-
«�ch�en, Reflorten Jurifdi&ien.Gerechtigheden,
Seri�n, Vafallagien, Beeden, Domeynen, ende
mtxt Regalien ofte Revenuen, yan wat natuyr,

-ocr page 1399-

Byvocghfel van eenige Placaten ,&c. 1 _%η

Paffagie-geiden, Thollen, LieetitetionVaJ
fincs, hoe oock de felve fauden moeen ��5*
noemt. Hebben oock Wy Ambafl�dewj

ooek ontrent de Heevoorn, Moulingen endvande paflagien die honingh van noode mo

fen vaft te ftellen, dat alle injurien,otTenfivP'*"
fchaden die geduyrende defe refpeftiv� "l"^dehandelingen tot huyden date tkks in 't hm�
ofte in 't particulier mogen zijn gedaen L
ofte geleden, fullen zijn ende blyven buvrin Τ
redierehe ende v�rgoedinge, ende de ondM

voorfz Fort met eenen vryen wech ende paflagie
te ko'nnen komen door het Landt van Daelhem,
naefyne Landen van Limburgh. Ende wederom
meer hooch-ghemelte Heeren Staren Generael
mochten van doen hebben, om uyt de Stadtvan
Maeftricht, ende de Jurifdi&ie vaii Eyfdert, met
eenen vryen wech ende paflagie te konnert ko-
men nae B�mbayende Dalem. Ende dat oock de
VrouweendedeReligieufen van S. Gcerlach mo-
gen hebben'eenen vryen uytgang ende toegangh
uyt ende tot haer Kloofier, Soo zijnWyAm-
baffadeurende Cornrniflarifen voornoemt, aen-
gaende heteerfte, onderlinge �oekverdragen,dat
tuffchen de Voer ofte de Beecke, afloopende van
's Graven voorn tot inde Maze , ende het voorfz
Fort van Nevaigne, ter diftantie ofte breedte van
rvvee derde-parten, ende foo fchuyns op, tot aen
de Jurifdidrie van Moulingen, fal werden gemaeel:
eene feparaticende de Jurifdiclie van Eyfden foo-
danigh af ghefneden, dat de voorfz twee derde-
parten aen d'andere zyde vande voorfz affnydin-
ge ghelegen nae het Fort van Nevaigne , fpeciael
oock alle de grondt daer op het voorfz Fort ghe-
bouvvt is, ende fo fchuyns op getrocken na de Ju-
rifdiirievan Moulingen , daer men de felve eerfr.
ende kortft fal konnen aenbrengen, mede fal bly-
ven in foodanigen vollen eygendom , fuperiori-
teyt ende fouverainiteyt aenden hoogft-gedachte
Heer Coningh , gelijck van alle de parthyen hier
boven gefpecificeert, is gheflipuleert gheworden.
Ende aengaende het tweede, indien de voorfz
diffictilteyten weder-zijdts, ofte oock aend'eene
ofte d'andere zyde ghevonden worden , dat met
atfc verdeelinge, de vrye wegen ofte de paflagien
voor hooghft- ghemelte Heer Coningh , of meer
hoogh-gemelte Heeren Staten Generael refpefti-
veMijcken als boven niet fouden ghevonden wor-
den , dat beyde de hooge parthyen malkanderen,
ofte de eene aenden anderen , des van noode heb-
bende ende requirerende , door ende over fyne
Territorien ende Jurifdi&ien foodanige bequame
wegen efi Paflagien fal moeten aenwyfen, als daer
toe fullen van noode zijn , ende de i�lve noyt met
eenige beladingen van Paffagie-gelden , Thollen,
Licenten ofte anderfints, hoedanich de felve ghe-
noemt mogen zijn, en fal mogen befwaren : Ende
dat aengaende het laefte , meer-gemelte Heeren
Staten Generael,aende Vrouwe ende Religieufen
van Sint Geerlach , foo voor haer fel ven, als voor
alle anderen wie die oock zijn, Domefticquen ofte
Vreemden, Religieufen ofte Werelrtijcken, gene
uytgefondert: oock over alle Waren, Koopman-
fchappen, Beftiaten, Vruchten, ende voort alles
wat de felve fullen willen uyt ofte toe voeren,
niets uytgefondert,fullen geven eenen vryen uyt-
gangh ende toegangh, door de Wegen Joopende
van 't voorfz Cloofter door Geulen ende Berch,
ofte door Strabach ende Broecken, nae het Ter-
ritoir vanden Heere Coningh: inde Heerlijckhe-
den van Alt-Valckenburgh ende Schim op de
Geul.om de felve uyt ende in te gaen, ende te mo-
gen ghebruyeken, buyten eenige belaftingen van

correfpondentie ende vrundtifehap all�fini

sint

Landen heritelt, opdat foo wel in 'tparticoie "
'm het generael, met het jegenwobrdige Ace'?
ende Verdrach alle mifverftanden volkomentli t
wcclvgenomen, ende alle r�ciproque confidt
tien mogen beveiticht zijn.

Endeeyndelijek, om geenderhande occafien
ofte middelen open te laten, waer door dit groot
ende heylfame werek in 't geheel ofte ten deden
mochte werden geluxeert ofte gealtereert � Soo
hebben Wy Ambaffadeur ende Commiifarifen
voornoemt goet gevonden, ter goeder trouwen
wederzij ts te verklaren,dat wy de voorfz verdee-
lingen foo die fpeciflc�ende/>jr /emenu hierbo-
ven ftaen geextendeert, volkomentlijcken in zijn
geheel, ende in yeder deel foo aen nemen, in den
name ende ten behoeve van hoogfr-gemelceHeer
Coningh, ende meer hooch-gemelte Heeren Sta-
ten Generael refpectivelijcken, fonder eenige re-
ferve van abufen, mis-calculatien ofte andere mis-
ilagen, die ontrent de opftellinge, eftimarie ofte
verdeelinge der felven in confideratie ghebracht
zijn, ofte in bedencken hadden konnen ofremo-
gen genomen werden. Beloovende weder-zijdts
alle de voor-gheftelde Α rticulen, Poinften ende
Conditien by hoochft-ghemelte Heer Coningh,
ende de meer hooch-gemelte Heeren Staten Ge-
nerael te doen approberen ende ratificeren, ende
behoorlijcke Initrumenten van Ratificatie daer
over uyt te brengen binnen den tijde van vier
Maenden

Des ten oorkonde hebben wy AmbafTadjat
ende Commiflarifen de felve Articulen, Poinften
ende Conditien met onfe eygene handen onder-
teeckent, ende met onfe refpedive Cachetten
doen bereftigen, in den Hage den xxvj December
1661. Was geteeckent ende gefegelt als volght;

L. S. Gamarra. L. S. H Huyghem.

L. S. J. de Merode,

L. S, Johan de Wttt.

L. S, Johan Kien.

L. S. Johan van Reedt.

L. S. �. v. Bootfina.

L. S. B. 1. Mulert.

t. S. J. Jjbrandts.
L. S. J. v. BorffelcvamUrHotgk
L. S. H. v. Beverningk.

met-

-ocr page 1400-

_%1^ R acckende den duyfen�en Penningh♦ 1794.

jfaerfcboumnge, »^r έ> <& Ontfangers vanden dwfemfien penningh gelaU

werden bare reftan'ten by executie in ie vorderen} ende alk andere Ontfangers geordonneertgene Ren-
ten, Interenen, &c. te voldeen aen diegene die defelve niet enhehhertletie�t. ι χ Januari) 1661.

DE Gecommitteerde Raeden vande Staten
van Hollandc ende Weit - Vrieilandr,
DOEN TE WETEN,. Alfoo, by.
Refolutie van hare �d:Groot Mog:, ten
befte ende tot verlichting� van der ielver goede
Ingefetenen goet ghevondeii is, dat het Middel

vanden duyientften penningh eenige Jaerenhec_nivaectsgeconfenteert ende geheven g_eweeft ₂jJ_p,

fe tot verval vande laften ontitaen uytte Oorlo-
' _mec Engelandt, ende daer naer mede met
Sweden, te diieontinueren ehde te doen �p hou-
den met den Jaere 1660. incluys. Ende dat by-er-
varinge ondervonden werdt, dat de goetwillige
Ingefetenen uytliefde tot den Staet hare refpe&i-
vequotifatien wel voldaen ende betaelt hebben $
Maer dat andere van fulcks te doen zijn gebleven
in gebreke; Welcke ongelijckheyt alfoo tufichen
Onderdanen ende Ingefetenen van eenen ende
den felven Staecende eene ende de felve befcher-
mingedoor Godes zegen ghenietende, niet be-
hoort te werden gedoocht. S O O IS T, dat de
Gecommitteerde Raden voornoemt, in den name
van liooch-ghedachte Hceren Staten daer tegens
willende voorfien, niet alleen den Ontfangers
van'tvoorfz Middel vanden duyfentften penning
ghelaft hebben, alle haerluyder openftaende re-
ilanten.by uytterlijcke wegen ende middelen van
executie, binnen feeckeren korten tijdt in te vor-
deren ende te fuy veren,maer o�ek, omme het fel-
vefalutairende noodich werckfoo veelmogelick
is te faciliteren, alle de Ontfangers van des ghe-
meene Landts Middelen gheordonneert ende be-
volen hebben, ten eynde fy�ieden voortaen geene
Renten, Intereften,Tradementen, Penfioenen,
noclite eenige andere faecken, tot lafte van haer-
luyder Comptoiren loopende, ofte anderfints te
balen gheordonneert zijnde, Tullen hebben te
voldoen aen fopdanige Perfoonen, van watqua-
liteyt ofte conditie de felve fouden mogen wefen,

die binnen den voorfz Lande van Hollandt ende
; Weit-^rieflandc woonachtigh, ofte anderfints_ften rejpe&e v,an Jjaerluyder goederen aldaer ghe-
leg�n, .ter�aecke vanden duyfentften ofte twee
honlci�rtften penningh getauxeert zijn, ten zy de
felve ftlvoorens ppdeeerft te vorderen betalinge
fullen h�bben ghedaeh blijck�ri by exhibitie tan
Quitantien, ofte verklaringe vande Ontfangers,
dat Ty dienthalven, fpo ten aenfien van den twee
hondertiten penningh geheven inden Jaere 1659.
ende vanden duyfentften penningh voor den Jare
1660. fullen hebben voldaen: (Zijnde de voor-
feyde Ontfangers gehouden ende gelaft de voof-
fchreve verklaringen , aen den geenen des begee-
rende, te geven, on weygerlijck ende buy ten der
goede Luyden koften) ofte voor foo veel de voor-
feyde Inwoonders ofte Ingefetenen aengaet, die
onder de cjuohieren van tauxatie niet fouden mo-
gen wefen begrepen; ende nochtans eenige Ren-
ten , �ntereften, Tractementen ofte Peniioenen
heffende, ofte ghenietende zijn tot lafte van den
Lande, dat de foodanige by verklaringe van den
Ontfanger vanden twee hondertften ende duy-
fentften penningh, over het diftrift van hare
woonplaetfe fullen moeten doceren, dat fyluy-
den inde Quohieren vanden felven twee hondert-
ften ende duyfentften penningh refpe&ive niet
bekent zijn. Ende ten eynde niemandt daer van
ignorantie pretenderen, nemaer een yeder weren
moge waer naer hy hem hebbe te reguleren, La-
den de Gecommitteerde Raeden in name van de
Heeren Staten voornoemt, dat defen alommc ge-
publiceert ende geaffigeert werden fal, daer fulcx
behoort ende te gefchieden gebruyckelijck is,
Gedaenin den Hage onder het kleyne Zegel van
den Lande den twaelfden Januarij feftien-hondert
twee ende tieftigh. Ter Ordonnantie vande Ge-
committeerde Raden.

Herl^x' van Beaumom.

JFaerfchoumnge, noopende het exhiberen vande originele Tfynte^brieyen ge~

negotieert op 't Middel vanden duyfen�flen Penningh, In date den 1 3Januarij i66z.

E Gecommitteerde Raden vande Staten
ivan Hollandt ende Weft- Vrieflandt,

DOEN TE WETEN , Alfoo by

Refolutie van haere Edele GrootMogen-
^fie ghenomen op den tweeden der voorleden
Maent December , den ophefvanden duyfentften
penningh zijnde ghedifcontinueert, met eenen
�°« gevonden is, dat de Renten ende Obligatien
<>priet felve Middel ghenegotieert, ende tot den
Jare 1660., ofte wel den fe venden Jare ofte male
^Tan den opheve van 't voorfz Middel incluys, be-
j*H werdende door handen vande refpe&ive
ptrangers van dien, naer den felven feveqden
we ofte male ghebracht ende over geftelt fullen
boeten werden op de Comptoiren vande gemee-
ld Middelen over het diftrift daer onder de felve

wegens het voorfeyde Middel zijn forterende.
S O O I S Τ, dat de Gecommitteerde Raeden
voornoemt, op dat dien aen gaende alles met be-
hoorlijckeordre, ende tot de meeftefecuriteyt
vande goede Ingefetenen (des geinterefl�ert) ge-
fchieden ende geeft�drueert werden moge, midts
defen allen ende eenen yegelijcken wel hebben
willen waerfchouwen, ten eynde fyluyden, op de
eerft te vorderen betalinge, die wefen fal de acht-
ftenaer het eerft ghedragenconfentinden Jaere
1653. verdacht fullen wefen, nefi�ns haerluyder
behoorlijcke Quitantie aendc voorfeyde Ontfan-
gers vande Gemeene Middelen te exhiberen hare
originele Rente-brieven. Ende ten eynde nie-
mant daer van ignorantie pretendere, nemaer alle
ende een yeder weten moge waer naer hy hem

8. O iij hebbe

^^^^^

-ocr page 1401-

Byvocghicl van cenige Placaten,&c.

*7₉6

hebbe te reguleren, ordonneren de Gecommit-
teerde Raeden voornoemt, dat def�n fal werden
gepubliceert ende gheafTigeert alomme daer 't be-
hoort, ende in gelijcke voorvallen te gefchieden

gebruyckelick is. Gedaen inden Hage onder l,
kleyne Zegel vanden Lande den derthienden
Januanj i66i. Ter Ordonnantie vandeGe
mitteerde Raden. Herb¹' van Beau mout ^C°^m*

vf&evan Approbatie, op bet T^glementvandenT^edt van^raban^op

denyju�j i6^.gbemaeekt, op Ufluck vande Salarifen vande Secretarifen vande Meyerye _να��
Bofch, Marquifaet van Bergen op Jen Zoom, en Baronnye van Breda. In date den 19 januari] igg

Van yeder Extraft ofte Notulen uyt de R₀II
die verbalijcken ghedaen werden by aenfp_rae f'
van antwoordende vorders ampelick bv mrtv
drie ftuyvers. * * ^yen>

Van een Certificatie te maecken, daer van I
alle lnterrogatoria moet concipi�ren, ende de hl
nutehouden, behoudens qualiteyten, twaelffl

Voor d'uytleveren van dien, twaelf ftuyvers

Van eene Procuratie op de Rolle aen teteecte
nen, feven ftuyvers.

Van een befegelde Procuratie, minuteren, en
de Mimite te houden, uytgefondert veele qu_a|j.
teyt, twaelf ftuyvers.

Voor't uytleveren van dien, twaelf ftuyvers.
Van een Thol-brieff, feven ftuyvers.

Van prothocolleren van een Rente-brief, mitf.
gaders op maecken en inftellen, behoudelijck �u
verfche qualiteyten, eene gtild. achtftuyv.

Van 't cafl�ren van een Rente-brief, acht ftuyv.

Van een Schepene ghelofte ofte Schuit-brief,
twaelfftuyvers.

Voor 't uytleveren van dien, twaelf iluyyers.

Van 't prothocolleren ofte giften, ende veilen
Gronden van Erven, en op 't Regifter te (tellen,
uytgefondert verfcheyde qualiteyten, achthien
ftuyvers.

Voor 't leveren vanden Veft-brjef, vijfthiea
ftuyvers.

Voor d'afgaen van tochte te prothocolleren en
minuteren, achtien ftuyvers.

Van alle naderinge, of lofllnge van Erf-goede-
ren te minuteren en prothocolleren, en 't uytle-
veren vanden Brief, achtien ftuyvers.

Appoftilleopeene Requefte te fchryven.vier
ftuyvers.

Voor 't regiftreren, vijf ftuyvers.

_ Van yeder bladt van Schrifturen, ende Proecl-
fen, gegroil�ert werdende_}eene ftuy ver acht pen-
ningen.

Item, van Compres, vier ftuyvers.

Vande Conditien, en vacatien van de Koop�
dagen der Meublen ofte Inboelen, foo van Sccrt-
huyfen, als die by executie verkocht werden. te
weten daer geen Stockhouwers ofte Vendu-mee-
fters zijn, vanden gulden, achtpenningen.

[EStaten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen

/! fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.

"DOEN TE WETEN,datwyhuy-
den hebben gehoort ende in genomen het rapport
vande Heeren van Braeckel, ende andere onfe
Gedeputeerden torre faecke vande Meyerye van
's Hertogen-Bofch, achtervolgensonfe Refolutie
vanden veerthienden defes, gevifiteert ende ghe-
examineert hebbende de Requeite vande refp'e&i-
ve Secretarifen inde voornoemde Meyerye, ver-
foeckende approbatie van 't Reglement by den
Raedt van Brabandt ghemaeckt op 't ftuck vande
falarifen vande refpeftive Secretarifen der voorfz
Meyerye, Marquifaet van Bergen op den Zoom,
ende Baronnye van Breda, hier naer volgende
geini�reert.

Lfoo ter kennifle vanden Rade van Bra-
bandtisghekomen, dat by de refpeftive
Secretarifen foo van de Meyerye van
'sHerrogen-Bofch, Marquifaet van Ber-
gen op den Zoom, als Baronnye van Breda, haer
Salaril��n feer verfcheyden van een en de felvc
Depefches, van d'Ingefetenen werden af ghevor-
dert, ende dat het dien volgende noodigh is, de
felve refpe&ive Secretarifen een Reglement voor
hunne Depefches te geven,waer naer hun de felve
jfich fullen hebben te reguleren. S O O I S Τ,
dat den voorfz Raedt ghehoort het rapport van
CommiiTarifen ter faecke voorfz gecommitteert,
geordonneert heeft, ende ordonneren by defen,
ende dat by provifie, ende tot anders fal worden
voorfien.het Reglement hier naer volgende, waer
naer de Secretarifen, ende allen anderen dien het
fal aengaen.hun fullen hebben te reguleren^ Ende
die alles boven het recht van 't Kley η Zegel.

De vootffc Secretarifen fullen genieten voorliet
annoteren ter Rolle van aenfpraecken, antwoor-
den, Replijcq,Duplijcq, alsmede van andere ver-
foecken, notulen. akercatien,perfiftit, fuftinuen,
exceptien, ende anders, van yeder excederende
niet meer dan drie rcgulen compres , drie
ftuyvers.

Voor een Appoinftement ftreckende tot Von-
nis, drie ftuyy vers.

Item, van een Vonnis op Rente-brieven te
geven, vier ftuyvers.

Van een Vonnis uyt de Rolle te trecken fonder
Notulen, feven ftuyvers.

In Vacantien, ofte extraordinaire Rolle, dobbel
Tan alles........

-ocr page 1402-

Salaris voor de Secretarifen in Brabandc,

�798

Voor d'uytleveren van dien, van yeder bladt
fompres, vier ftuy vers.

Voor het begaen van alle Schouwen, en die'be-
jengeerde aen te teeckenen , voor yeder uyre

�ienituyvers.

Van Teftamenten, Codicillen, Donatien, ende
Houwelijcxe Voorwaerden. eene gulden fefthien
ftuyvers.

Voor d'uytleveren van dien, eene gulden vier
fluyvers.

gehoudens d'extraordinaris �xtenfie, end� di-
ftinftie v^an woonplaetfe daerfe fouden mogen
deck leggen.

Van gemeene Contraden te minuteren, pafl�-
ren ende regiitreren, eene gulden vier ftuyvers.

Voor d'uytleveren, achtien ftuyvers.

Van 't overfetten van elck par^eel ten Pant-
hoeck, Quohieren.of Commer-Doeckeh, voor af-
fchryven drie ftuyvers.

En wederom aen te fchry ven, drie ftuyvers.

In 'tftuck van fcheydinge, ende deelingen be-
foignerende, voor yeder uyre thien ftuyvers.

Endefalvan'tinftellen, grofi�ren en regiftre-
tender deelinge, ende maecken der Cavelen ende
boten genieten naer advenantde qualiteyten, en
veelhey t der pa^eelen, naer difcretie.

Voor 'topfoeckenyan alleInftrumen'ten,Ve-
ilen ende Obligatien, van yeder jaerlijcx Regifter

drie ftuyvers.

Vanitaten en Inventaris te maec*ken,desdaegs,
befoignerende fes uyren, voor yeder dach drie

guldens.

Voor 't in ftellen, ende in 't net uy t te leveren
Copie van dien, van elck bladt compres tot der-
tigh regulen, te famen fes ftuyvers.

Vande Reeckeninge inne te ftellen _f minuteren
ende grofl�ren, van yeder bladt compres, vier

ftuyvers.

Voor de Copie der felver te leveren, eene ftuy-
ver acht penningen.

Item, den Secretarifl�n, of Griffier van't furne-
ren ofte namptiferen der penningen, voor welcke
penningen de felve, ofte fijne Erfgenamen zijn
verobligeert, van yeder hondert, vier guldens.

Van Appoin�tementuyt temaecken,om wete

'e doen, vier "

Van 't diclum van 't Vonnis in een Regifter
apart te fetten, acht ftuyvers. ^

De Vonnifl� extenderende, yan 't bladt acht
ftuyvers.

Soo het felve interlocutoir is om voor Conf»
mifl&rifente compareren, ten fine,,&c. voor φ
comparitie van yeder uyr, twaelf ftuyvers.

Voor het prothocolleren en minuteren van
eeneghemeene A&e van Submiflie,. twaelf ftuy-
vers.

Voor de Acte van uytfpraecke in faecke van
foo geringe importantie, mettet regiitreren, als
mede van groote importantie,en lange befoignes,
eene gulden vijf ftuyvers.

Voor d'uytleveren van de Acte van uytfpraec-
ke , voor elck bladt inhoudende vier en twintigh
regels compres, vier ftuyvers.

Van Brieven requifitoriael te furneren,regiftre-
ren en uyt leveren, eene gulden.

Van Getuygen ten thoon gewefenzijnde, te
produceren, minuterenen regiitreren, en voor 'C
uytleveren, te famen veertien ftuyvers.

Voor de Copie van dien aen parthyen, van het
bladt eene ftuy ver acht penningen.

Voor 't aenteeckenen van proteften van appel,
vier ftuyvers.

Voor 't fchryven en paf��ren van Actens van
contradictien, en het uytmaecken der felver, fe-
ftien ftuyvers.

Voor 't overdragen vande Procefl�n aen de
Hoofc-bancke, van yeder uyre der diftantie vande
plaetfe, vijfthien ftuyvers.

Ende vande Procefl�n die den Secretaris, als
Bewaerder der Papieren, ten.advyfe brenght»
by Advocaten, met Schepenen, oft ionder Sche-
penen , voor vacatien , Vrachten ende Teer-
koften , yeder dach, voor den felven drie gulden
thien ftuyvers.

Aldus ghedaenin 's Graven-Hage inden voJiv
fchreven Rade, den negenden Julij fefthien-hott-
dert negen en vijftigh. Onder ftondt, Collata
Concordat. Geteeckent,

Corm Gillis.

� t\'u rirJf!'',,

tii'jil

l J : *, "J

\i O

Welcken. aengemerekt, SOO Wf'? dat
Wy, naer rype examinatie, ende deliberatie daet
op gevolght, het voorfz Reglement hebben geap*�
probeert ende gheratifkeert, ghelijck Wy 't klvc
aoproberen ende ratificeren midts defen. Wil-
lende ende begeerende, dat 't felve naer fijne for-
roe ende teneur werde gheobferveert ende naer
gekomen. Gedaen in den Hage, onder onfen Ca-
chette, Paraphure, ende deSignature van onfen
Griffier, op den negenthienden Januari) fefthien-
honde;rttw��entieftigh. ^h;-^J - /

.Voor gemeene Extracten van Notulen, dienen-
de tot furnffl�ment vande Procefl�n , metaltrica-
�e hint inde, vart yeder Rechtdach drie ftuyvets.

Van yeder Schriftuere, en «xhibuit in Rechte
*^vergedient, op te foecken e» colligerencotten
■ ventaris van funnfi�ment, dr ie ftuyvers. j jfa

Vanden gemelt�n Inventarisvanlluck�ri ^aii^t
"oces te minut�r6n,en �yt ma�cken, jed�i"

^rituyvers. ' ' ■'■'� "'''■ ■'''■' '

mMmuti;,

■ 1...

Rsgli*

-ocr page 1403-

Byvoeghicl van cenige Placaten,&c.

1799

*8_0c

Reglement, voor de Oeumaerders in Brabant, ende Landen van Oy>erma?_e

In date den 9 Februari] 1663.

lick ghecafl�ert. Ordonneren ende bevelen met!
alle Ingefetenen van Brabandt ende Landen ν
Over-Maze, onder het diftrici: van haere Ho '*!

Mogende gehoorende, fuccefiivelijckende tvde
lijck eenige dagen te vooren aen ons bekent Γ
maecken, alle ioodanige befwaringe, ende onb^
hoorlickheden, als fy vermey nen, 't zy i_n '_tploicteren van eenige Mande'menten ofte doen
van executie, als anderfints, door eenige Deur
waerd�rs ofte hunne Ai�iftenten (voor dewelck'
den Deurwaerder het Exploid doende, ofte diri!
gerende, ghehouden fal zijn te verantwoorden)
hen aen ghedaen te zijn, ofte gheleden te hebben
Bevelende mede alle Officieren ende Jufticieren
ondet wekkers Jurifdictie eenige foodanige on-
behoorlickheyt door de Deurwaerders werdt ge*
pleecht, daer op reguard te nemen, ende dein
Raede daer van advertentie te doen , op dat die
gene fulcks doende, daer over naerbehooren.ge.
legentheyt ende vereyfch van faecke, mach wer,
den gecorrigeert ende gheftraft, ende d'Ingefete,
nen van alle overlaft , concuflie ende onbehoor.
lickheden bevrijdt. Ende op dat niemant hiervan
ignorantie hebbe te pretenderen, foo ordonneren
Wy dat defe alomme in den Lande van Brabandt
ende Over-Maze, onder het diftri� van hare
Hoogh Mogende behoorende, fal werden gepu-
bliceert ende geaffigeert, ter plaetfe daer men ge-
woon is publicatie ende affixie te doen, want Wy
ten diende vande Ingefetenen fulcks bevonden
hebben te behooren. Aldus gedaen negen dagen
inde Maent van Februarij i66z. Onder flondt,
Ter Ordonnantie vanden voorfchreven Raede.
Geteeckent,

Conl; Q�llu.

fien ofte hooren lefen , Saluyr. DOEN
TE WETEN, Alfoowy inervaringekomen,
dat verfcbeydene Deurwaerders van defen Rade,
fich onderftaen de Luyden te fommeeren ofte te
dreygen met executie , fonder daer toe Com-
miifie ofte Executorialen te hebben, oockfulcks
hen onderwinden met over jaerde Executorialen,
ende voorts in 't doen van executie hen feer on-
behoorlick dragen, excefl�ve koften door aflump-
tie van Ai��ftenten ende anderfints maecken,
ende alfoo door quade vonden ende pra&ijcquen
de Luyden in groote ongelegentheyt brengen,
ende niet volgens Ordonnantie hen in't doen van
hunne Exploi&en ende executie en reguleren, als
oockgenoechfaem doorconcuffie hennen falaris
hooger doen betalen als behoort, ende dat 't felf-
de is eene faecke van quade ghevolge, die niet en
kan ofte mach ghetolereert werden, maer noot-
faeckelijck dient gheweert ende voor ghekomen.
S O O l S Τ , dat wy alle Deurwaerderen van
defen Raede bevelen ende beladen wel expreffe-
lick by defen, dat fy alle Jaren precife, ende fon-
der eenige verfchooningen,op den laetften recht-
dach voor Pincxteren hunne refpeclive Stockeh,
met een Brief ken daer aen ghebonden, daer op
yeder fynennaemgefchrevenftaet, (ommeper-
tinentelick te konnen weten wiens Stock het is)
fullen hebben ter Griffie van defen Raede over te
brengen, ofte feeckerlick tefeynden,oppenedat
de naelatige ofte naelatigen , van nu voor als dan,
ende fonder eenige referve, werden van hunne
Deurwaerders ampt gedeftitueert, ende abfolute-

Waerfchoumnge, raeckende helafiingen van Licenten^ Lafl ende Fejl>gdien

in den Lande van Over Maxe, In date den 10 Fehruarij v66x.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen diedei�n
fullen fien ofte hooren lefen , -Saluyt.
DOEN TE WET EN , Alfoo Wy
het daer voor houden, dat vermidts de difputen
ende queftien over de verdeelinge der Landen van
Valckenburgh, Daelhem ende 's Hertogenrade,
Over-Maze , by Accordt van Accommodement
ende minnelick Verdrach den fes en twintighften
December 1661. tuffchen den Heer Ambafladeur
van den Heere Coningh van Spaigne, ende de
Heeren onfe Commiilarifl�n gemaeckt ende ghe-
llooten, ten eynde zijn ghebracht, ende ter neder
ghelecht, den Handel, Negotie ende paffagie van
alle Waren ende Koopmanfchappen,in ende door
de felve Landen binnen de Stadt Maeftricht, ende
door de felve Stadt, van het eene geweftnaer het
andere fal konnen ghetrocken ende ghecultiveert
werden , ende dat tot meerder bevorderinge van
dien noodigh is, dat alle verhinderingen, aenftoo-
telijckhedenende belaftingen van Licenten, Laft

ende Veyl-gelden, ende diergelijcke, werden
wechgenomen. SOO 1ST, datWynaetin
ghenomen advis van eenige Heeren Gedeputeer-
den uy t het middel van Onfe Vergaderinge, ende
Gecommitteerden foo van den Raedt van State
der voorfz Vereenighde Nederlanden.als van het
Collegie ter Admiraliteyt refiderende tot Rot-
terdam, goet ghevonden hebben, dat het defet�
zijdts Overmaeflche Comptoir der Convoyea
ende Licenten,ende van de Laft ende VeylgeW^i
fal werden geamoveert ende gemortificeert, gne�
lijck het felve gheamoveert ende ghemortificeert
wert mits defen, ende dat dien volgens dein M*
Opgefetenen <ter voorfz drie Landen, ondetW
diftrift van defen Staet gehoorende, ende alleao*
dere met de felve handelende ende trafficquefffr
de * vry ende exempt fullen zijn ende blyvenv»
alle Licenten, Laft ende Veyl-gelden refpe&ft
oyetalle haere Waren ende Koopmanfcnapp^'
die in de voorfz Landen fullen werden gebrad*
ofte daer uyt ghevoert, mitfgaders van alle Koop*

jnJ�*

-ocr page 1404-

g₀, Domeynen aeft te brengen in Brabandt. %io%

Koopmanfehappen ende Beftialen» die door de

fcbappen ende Beftialen»die door de felve na

C³- �A^eArirhr. pndedaer doornaer

andere
ende

meer - genoemde Stade Maeftricht fulien ghepak
feert wefen, ende daer naer de Meyerye van
's Hertogen-Bofch, het Marquifaet van Bergen
op den Zoom ende de Baronnye van Breda, ofte
anders het diftri� van delen Staet fulien komen
aen te doen van alle andere Lants gerechtigheden
niet en fulien wefen exempt, maer gehouden zij»
de felve aende Comptoiren aldaer te voldoen,
volgens ende in conformit� van de Placaten ende
Ordonnanrien dien aengaende ge�maneert. Dat
mede het felve tkent ende Veyl-gelden fulien
continueren af gevordert te werden, van alle
Waren ende Koopmanfehappen die deMazeop
ende af voor by Maeftricht werden ehevoert > foo
ende ghelijck tot noch toe, in conformit� vande
voorlz Placaten is betaeldt gheworden. Ende dit
alles by provifie, op een preuve voor den tijt van
twee Jaeren, ofte tot Onfe nader ordre. Ende op
dat een yeder, ende infonderheyt de TrafTicquan-
ten, Handelaersende Karre-luyden hiervan ken-
nifl� mogen bekomen, Soo ordonneren Wy dat
defe onfe Waer fchou w inge ai om me in den Lande
ende Hertoghdomme van Brabandt, als mede in
de voorfz drie Landen van O ver-Maze, onder de-
fen Staet ghehoorende, fal werden gepubJiceert
ende gheaffigeert, daer men gewoon is publicatie
ende af��xie te doen. Gegeven inden Hage,onder
onfen Cachette, Paraphure endede Signature van
onfen Griffier op den thienden Februari) fefthien-
hondert twee en tfeftigh. Was gheparapheert,
fV, 4ckema,^yt' Onderftondt, Ter Ordonnantie
vande hooch-ghemelte Heeren StatenGenerael.
Geteeckent, N. Riryfah. Zijnde op 't/patiumge-
druckt het Cachet der felver Heeren Staten, in
rooden Wai�che.

Sscadt Maeftricht, end� daer door naer

' trale Plaetfen fulien werden ghebracht
^ dre ven. Dat mede om voottaen alle Neeringen
Se welvar⁰ binnen de voorfz StadtMaeftrichc
^ίΠ doen aenwafl�n ende toe nemen, oock om
^te erder Tramjeq ende Negotie tot de felve Stade
trecken, ende aenleydinge te gheveh rot alle
Lrtocht ende paflagie over foodanige Wegen
nde Heyrbanen, als wy, des van nooden zijnde,
Lvoorkominge van alle zijd-gangen fulien de-
(_eneren, met allerhande Karren ende driften van
Schapen, ende andere Beftialen, d'Ingeferenen
L meer-genoemde Stadt, ende alle anderen met
� feive handelende ende trafficquer�nde ♦ vry
ende ontheven fulien zijn ende bly ven, gelijck de
felve exempt verklaert werden midts defen, van
alle Laft ende Veyl-gelden, als mede van alle aen-
Kvinge.Hchtinge van Pafporten ofte Volch-brie-
L, item, van alle recherche ende vifitatie, foo
ten 'aenfien vande inkomende ende uytgaende
eoederen ende Koopmanfehappen , als van alle
pafferende Karren ende Beftialen, hoedanich die
[ouden mogen genaemt wefen, midts-datde felve
«aflerende Karren aen het Comptoir van Johan
Groulardt, Convoy-meefter binnen Maeftricht
voorfz, fulien moeten betalen een paflagie-gelt,
fonder meer, te weten een halve Rijcxdaelder
over ofte voor yeder Karre met een Paert getroc-
kenwerdendej een gehcelen Rijcxdaelder voor
een Karre ghetrocken werdende met twee Paer--
den; ende vier guldens op een Karre die met meer-
der Paerden getrocken wert; Ende dat van yeder
Schaep ende Vereken die door de voorfz Stadt
paiTeren.fal betaelt werden eenen halven ftuy ver.
Wel verftaende, dat alle foodanige goederen.

I il In ι ι η ti ι,,

« ii ι lil - � ii mi � 'I

Derde ffaerfchoumnge, n>aer by alle degeene die eenige Oomeynen, &c. pre*

tenderenende hcfaten inden Lande van Brabandt. reffbrt van defen Staet, werden ielafi over te iren*
gen hare originele Qftroyen, als anders. In date den l $ februari) 166a..

E Staten Generael der Vereenighde Ne* Verlyen, die fy, �f hare Voorfaten, van Ons, ofte
derlanden, Allen den geenen die defen de fucceflive Hertogen ofc Hertoginnen van Bra-
bandt indcr rijdt, ecnighfints bekomen, ofte ver*
kregen mochten hebben, omme daer by, by uyt*

fedruckte Texten aen te wyfen, ende te doen
lijckcn, dat haer 't gene fy uyt onfe voorfz Re*
galien, Domeynen, Heerlijckheden, Heyden,
Vroenten, Wilderniflen, Broecken, Moeren, of
anders, befitten, ofte oock hier bevoorens ver-
vreemt ofte verhandelt mochten hebben, wel en-
de te recht by Ons * ofte de Hertogen of Herto-
ginnen inder tijt, aen haer verleent ende gegeven
is geworden. Wekken aengemerekt, SOO
1S T, dat Wy naer rype deliberarie.Ons ter bede
vande Supplianten genegen vindende, den voor*
fchreven tijdt geprolongeert hebben, gelijck Wy
die prolongeren by dele onfe derde Waerfchou-
winge, fo wel voor d'Inlantfche alsUytlantfche»
noch voor andere vier Maenden naer de pubJkarie
defes, op pene den voorfz tijdt verftreecken we* ;
fende,daer van voor altijt verfteecken ende gepri-
veert te zijn. Verfoeckende den wel-ghemeften

fengvandryevtenewerdichorelatlmiillewn^gWj� hRega"oeiwen^"-g*r vFre

ogende originele Oftroyen , Brieven, ende 1 Raedt van State, den inhouden defesnaer haere

8. Ρ forme

-ocr page 1405-

�yvoeghfel van ceriigc Placaten_s&c. ^

fornie t�r execu�ie te leggen , ende doert legger): , Brabandt, onder defen Staet gehoorende,f_al
Ende vord�rs den Rentm�efter van onfe Domey- den gepubliceert ende geaffigeert, daer men T"

nen, ende d�h Advocaet Fifcael var� Br&baridt,
ende andere Officieren''', die het aengaen mach,
daer toe te houden, ende beladen , datfe haer de-
f�'n aengaend�exa&elick fullen informeren, doen
ende laten informeren, ende regens d� gebreecki-
geende Uf�rpateurs procederen na�r beh�bren.
Ende op dat een yeder hier yari kennifl� matli be-
komen ν ende geenonwetenheyteripr�tendere,
Sooordonner�ii Wy, dat defen al�mnlein den
voornoemden Lande ende Hertoghdorhme van

Gegeve,
ende de Slgnat�re van onfen Griffier, oodii L

tienden Februarij feflaen-hondert tweeen tio

IJl��

Was gheparaph�ert, A: Terigriagel aGellhn

m.n.

Onder il�ridt, T�r Ordonnantie vandehoosh
g�mel�� HeerenS tatert G�nerael. Geteecken
N. R�f/ck: Zijnde �r> 'tfpati�m ghedruekt nw

Cachet der f�lwt Heeren St'ateli
Wafl�he.

r'��den

DE/1 Lefer gelieve hier op naer te pen de fVa�rfchouwingen vanden t$Jiilij ende %6 OBoler ι �6i. flaende hin
boveninditTu>eedeVolumXolum^66x.enis?ty.gedruckt.

miD\

^glem�nfyt�t beter adminifiratte vdnd� fufiitie inde Sfbep�n^delderSuit

" 'i�lertogen-Bofclh Jη dateden 31 Maert 1662Λ,

nii��ri van Weefert, ofte onmondige goederen,en
fullen werden toe geflaen, als op voorgaendead*
Vis ende inf�rfriaci� van de na�fte Vrundenend&
Bekenden, foo Van Vaders als Moederszyde.dac
ftilcksb�h��rlijck fal worden ge�xtendeertjende
ir�deS�cr�tary� g�f�giftreert.

T�n feilen, dat de Schepenen alle b�foignes
hier V��r�n vermeit, fonder interruptie fullen by
wtt�ri�n vanden beginne tot den eyride toe, ende
dat ��n der P�nfi�narifl�n daer van notitie fal
houden, ende de prefente Schepenen aenteec-
keneri.

Ten feveriden^ dat ten rhinfr�n een vande Pen-
, fionariiTen by het vifiteren van alle Proceilen,efi
d'andere b�foignes, fich altoos prefent fal moeten
laten vinden, en op alle faecken, foo van Juftitie,
Policie,a'lsi»fonderheyt van Criminele, van Sche-
penen verfocht zijnde, dienen van prae-advis: En
lullen de voorfz P�nfi�narifl�n in gheene faecken
mogen adviferen, ofte partyen dienen, die fy we-
ten dat aireede voor den Rechtbanck fouden mo«
gen hangen, ofte naemaels ontwijfl�lijck fouden
mogen komen: En indien voor de voorfz Recht*
banck eenigh Proces vvierde aen gheilelt, waerin
de gemelte Penfionarifen te vooren hadden gead'
vifeert ofte gedient, fo fullen fy in fulcken gevalle
fich van 't pra>advis onthouden, en 'tfelve de
Schepenen bekent maecken.

Ten achtiten,datde prefente Schepenen, Pen�
fionarifen, ende andere AiTeiTores, yeder fullen
hebben van eene uyre befoignes�ii Proceifen tien
iluyvers, fonder meer.

Lfoo haer Ho: Mo: in ervaringezijn ge-
komen, dat de Schepenen der Stadt
'sHertogen-Bofch niet in b�bo�rlijck
getal en compareren over het lefen, en-
de fententieren van Proceilen, ende andere fa�c-
ken van importantie , end� dat de felv� mede ge-
nen taux van falaris en hebben vin hare b�foignes.
S O O 1 S T, dat haer Ho: Mog: goet gevonden
hebben * tot b�ter ordr� te ordonneren ende ila-
tueren de naevolgende Poincten.

Eer�elijck, dat geene Schepenen uy� de Stadt
en fullen mogen gaen, fonder eerft fulcx den Pre-
fident ofte vooriittende Schepen in 'tCollegie,
bekent te hebben ghemaeckt, de welcke ghehou-
denlal zijnforge te dragen,.,,. d_Lat foodanigB ghecal
van Schepenen inde Stadt verblyve, als tot de
onder-ghefpecificeerde faecken worden ghere-
quireerr.

Ten tweeden, datdenPrefident, ofte voor-
Schepen, alle de Schepenen (des noot zijnde) tot
de b�foignes op haeten e�dt fal doen citeren, op
peyne dat de non Comparanten op den gheprefi-
geerden tijdt ofte uyre verbeuren fullen yeder in
iaecke van Policie ende Civile Juilitre, de fomme
van twaelfiluyvers, in Criminele faecken de fom-
me van drie guldens, tenware byfieckte, ofte
dergelijcke wettige oorfaecken, als die by 't Coi-
legie van Schepenen voor wettige werden erkent.

Tenderden, dat geene Criminele Proceilen en
fullen werden af gedaen, als ter prefentie van
feyen Schepenen.

Ten vierden, dat de Civile, ende Pachters Pro-
ceilen ,ooekalle Appoindtementen ende Decre-
ten in faecken van eenige importantie, fonderlin-
ge over VVeefen goederen , ende het decerneren
van Commiflariferi*over reeckeningen, ende alle
andere faecken, niet en fullen werden gheexami-
neert, nochte af gedaen, als ter prefentie van vijf
Schepenen ten minftenv s(�

Ten vijfden- _r dat geene alienatien ofte befwaer-

Ten negenden, dat de Schepenen alsComrnif�
fariflen tot twee in getal.ende niet rneer, in andere

b�foignes, van een uyre fullen hebb�n yeder vf
thi�ri iluyvers, ende van eene aengerichte οιω"⁴ _;p�le vifitatie twa�lf iluyvers.

Ten thiettden, dat alle Commiflbrial� Sche-
penen b�foignes, fullen op het Stadtli�ysmoe-
ten ghefchieden, fo�der eenige verteeringc w

-ocr page 1406-

Ordonnantie op den Im

;�

der V�re�nighde Nederlanden, inden Wag� * den
een en dertighften Martij fefthien - hondert tw��
entfeftigh. Was geparapheert, W.v. AckemaS*
Onder ftont, Ter Ordonnantie vande felve. G�s.
teeckent, iV. Ruyfck, Zijnde op 't fpatium gh�*
druckthet Cachet det felver Heeren Staten , iit
rooden Waflche.

f 801

j^e van parthyett.

Tenelfdenen ten heeften, dat de faecken van
_Arlnen,fullen gratig geexpedieert werden.

Aldus ghedaen ende gearrefteert ter Vergade-
ge vande Ho: Mog: Heeren Staten Generael

tin

_s '\'f^u Vanden Taback, ^:/.7';

Ordonnantie, i&a�Y op de Staten*van HollandtendeWe��~Vnejlmdtfuli�rt

verpachten den Impoft op allen denTaback, fio wel'die linnenden voorfz Lande ghewonneh^ ah dit
van buyten denfehen Lande uyt andere Provintien, mitf gaden den Taback de we�eke uyt eenige an*
dere Landen, 't zy over Zee, ofte anders in defe Provintievan Hollandt ende Weft- Vrieflandt ghebrachb
fouden mogen worden: Ingegaen zijnde den I April \66%.

cTeurs, ofte yemandt anders wie het foede mogeii
zijn, contrarie 't gene voorfz is foude mogen we-
fen ghedaen, ende eenigen Taback ofte Tabacken
foude hebben op ofte in geflagen, fonder de felve
eerft ende alvooren te hebben aengegeven met de
quantiteytende qualiteyt van dien,cnde daet van
verkregen een beho�rlijck biljet, fullen fyluyde�
daer over verbeuren den felven Taback waer
mede de fraude in eeniger manieren is gcpleeghe»
ende daer en boven een boete van drie hondert
ponden te veertigh grooten 't pont Op elck Rol,
ende op yeder Ton ofte Vat bladeren, ende ande-
ren Taback die inde felve Vaten, Tonnen, Kiften*
Mandens, ende andere packen foude mogen zijn*
ofte zijn ge weeft, boven de boeten ende peyne in
het Generale Placaet begrepen.

11�L

Ende op dat den Pachter foude gheraecken tot
fy ne volle gh�rechtigheyt, foo fal alle den aenge-
geven Taback terftont, ende fo� ras als die uyt
het Schip ofte Schepen fal zijn gheloft ter Wage»
ofte in prefentie vanden Pachter , een vande Me-
deftanders, den Colle&eur, ofte anders iyne Ge^»
committeerde den welcken hy vertrouwen fal, irt
hunne Huyfen metgeijekt Wa�ch-gewicht ghe*�
woogen moeten worden, omme volgens dat ghe->
wichte deu taxa vande Vaten, Kiften ofte andere
fuftagie afghetrocken zijnde by den Pachter ofte
fynen Collecleur fuy ver te Boeek gheftelr te mo-
gen worden : Wel verftaende dat de ongelden
vande felve overweginge, by den Eygenaervan
den Taback, ende den Pachter hall ende half
gedragen fal m�eten wordem , :?;
', Tav, � . r.'.�-rVi , .■ < o�'\

Iterrt, op dat a�e fraude foude m�gen voor ghe^
komen endeverhoedt worden, .foo Tullen alle
Schippers ende Capitey nfen die over Zee, ende
van buyten defe Pr�vintie eenigen Taback ofte
Tabacken binnen defe Provintievan Hollanten-
de Weft-Vrieflandt �nne brengen, voortaen ghe=
houden zijn terftont, ertde foo haeft kis fyluyd�ri
met hare Schepen binnen de palen vande refpec*
tive Stedeh ofte Plaetfeh zijn gekomen, alle den
Taback die fy ter pla�tfe van haere ladinge, ofte
anders in genomen h�bben ♦; de felve den Padhter

endeVrieTabTabrinifdatPlaedefefel w

Efondfooandwillψmedde PWedenlandfylumogde aendaenStagefldaeSch"^eejrcole�«''jevanP?^b%ber"ife

*^erc,vertoont, beho�rlijck ende fonder eenige

ofte C�llefteurpertinentelick aen te geven * kom

ftaud

e is aengegeven.

dereenige Taback te mogenverfwygen, t)p de
verbeurte vandeni�ivefl Taback die fy verfwegerf

8. Ρ ij ende

III.

Waer by aldien by de voorfz Kooplieden 1 Fa-

-ocr page 1407-

α β 07 By voeghfel van cenige Placaten, &c.

ende niet aengegeven fullen hebben, endedaeren
boven een boete van thien hondert ponden van
veertigh grooren 't pont; boven de pene van het
Generael Placaet: Nochte en fullen devoorfz
Schippers ofte Capiteynen met geene Tabacken
mogen vernachten, voor ende al eer de aengevin-
ge als vooren gedaen fal zijn: Tot w�lcken eynde
de voornoemde Schippers ofte Capiteynen aen
den Pachter ofte Colle&eur fullen moeten ver-
toonen haere behoorlijcke Cognofcementen op
Wie die houdende zijn, welcke Cognofcementen
de felve Schippers ofte Capiteynen ghehouden
fullen zijn met folemnelen eede te ftercken, dat
fy geen Tabacken meeren hebben mede gebracht
als in de klve Cognofcementen zijn verhaelt,

VI,

Welcke voorfz Schippers ofte Capiteynen
nieten fullen vermogen eenigen Taback uyt hare
Schepen te Iofl�n, ofte doen loil�n, nochte rep*
pen ofte roeren, nochte doen reppeir ofte toeren,
ofte gedoogen dat fulcks by yemanden anders fal
worden gedaen, voor ende al eer henluyden ver-
toont fal zijn een behoorlick biljet van den Pach-
ter ofte Colle&eu^daer by dat blijckt dat den Ta-
back die de voornoemde Kooplieden, Fa&oors,
ende andere de welcke fy fouden willen doen lof-
fen in de quanticeyt ende qualiteyt behoorlijck
aengebracht is, alles op de pene �nde boete als
voorfz is: Gelijcko�ck mede aengegeven, ende
ver-impoft fal moeten worden alleden Taback
die by het Boots-volck tot haere voeringh (yeder
vijf en twintigh pont voor te flellen) mede werdt
gebracht, op pene als v�oren is verhaelt

Vil.

Ende foo yemandt van de voorfz Kooplieden,
Fa&oorsofte andere* eenige Tabacken wilde ver-
fenden uyt defe Proviutie van Hollandt ende
Weft-Vrieflandt, om ineen vande andere gheuni-
eerde Provintien, ofte in een vande thien Provin-
ci�n, behoorende onder de gehoorfaemheyt van
den Goningh van Spaigne, foo fullen de felve
Kooplieden, Fa&oots ende anderen, ghehouden
zijn de felve tet Wage te doen brengen, ofte an-
ders t'haren huyfedooreenghefwooren Weeger
met een gebekt Waegii-ge wicht te doen wegen,
ter prefentie van den Pachter ofte fyneGecom-
mitteetde, ende als dan van den felven gewoogen
Taback verkrygen vanden felven Pachter ofte
Colleiteur een behoorlijck biljet van affchryving,
waer in vecha�lt fal fta�n de quantiteyi ende qua-
liteyt vanden afgefchreven Taback, met nomina-
tie aen wien, ende op wat plaets hy den Taback
�s fendende, ende niet wat Schipper, die ghehou-
den fafzijn, t'fijnderwederkomfl:byAtteftatie
onder eede voor de Gerechte vande Stadt ofte
plaetf� geft�rekt, te doen blijcken,dat hy den fel-
ven afgefchreven Taback ter gedeftineerde Stede
ofte Plaetfev daer op't voorfz biljet isflaende,
he�ftg�bracht, ende dat binnen den tij t van twee
maenden teit fonghftefli Ende by aldien den felven
Schipper de voorfz Atteftatte binnen den voorfz
tijdt niet over en bracht, fal daer over verbeuren
een boete van hohdertp�nd�n teveertich groo*
ten 't pont 4,ende en fal daer ett boven den Koop-
man ofte Fa�toot vandejnfel ven afgefchreven Ta-
back geen afflaeh vandea It�poft genieten.

VIII,

Ende fullen de vooriz Kooplieden, fa&o
ende allen anderen, als wanneer fy eenige Tab^
ken hebben gedaen af fchry ven om te verfend^
als vooren is gefeyt, gehouden zijn den felven^f'
ghefchrev�n Taback datelijck t'Scheep te doe
ofte doen doen, ende verfenden, fonder dat d"'
felven inde Sradt ofte plaets, alwaer de affchrv°
vinge isghefchiet fal mogen vernachten, fonder
daer van kehnifl� te doen aenden Pachter,tem
den afgefchreven Taback den Pachter ofte Col J
deur weder wierde aengegeven, op de verbeurte
vanden felven Taback, die fonder weder aen
geven vernacht fal zijn, ende daer en boven een
boete van hondert ponden te veertigh grooten
't pont, t'appliceren als in het Placaet.

IX,

�nde of het gebeurde dateenige van de voorfz
Kooplieden, Factoorsofte andere, eenige Tabac-
ken willende verfenden, nae eenige Coninghrk.
ken ofte Repub�jcquen, Provintien ende Landen,
buyten de gheunieerde Provintien, foo fullen de
felve Kooplieden ende FacTroors mede gehouden
zijn vanden Pachter ofte Collecteur ter Stede
ofte plaetfe daer hydie fal willen doen affchry,
ven, te verkrygen een behoorlijck biljet,gelijckin
het voorgaende fevende Articul werdt ghefeyt,
wekken Taback , daer van het biljet is ghehaeit,
mede datelijck by den felven Koopman ofte Fac-
toor uyt gheflagen , ende t'Scheep ghebrachtial
moeten werden, fonder dat den afgefchreven Ta�
back t'fynen huyfe, of andere huyfen endeplaet�
fen fal mogen vernachten, ten zy hy de felve af-
gefchreven Taback weder aen hadde gegeven.ten
zyom merckelijcke redenen die den Pachterfal
moeten bekent gemaect worden, op de verbeurte
vanden felven Taback die vernachtende niet we-
der aengegeven fal zijn, ende daer en boven een
boete van fes hondert ponden te veertig grooten
't pont, boven de boeten van 't Placaet.

Sullen de voorfz Koopluyden, Facl:oors,ende
anderen die hun met Taback in 't groot te hande-
len gheneeren, geen minder quantiteyt Taback
buyten defe Provintie van Hollandt ende Weft-
Vrieflandt mogen verfenden, als ten minfteh met
drie hondert ponden t'eff�ns, die ter prefentie van
den Pachter ofte Collefteur, als hier vooren is ge-
feyt, fal moeten werden gewoogen.

XI.

Sullen mede de voornoemde Kooplieden, Fa>
et�ors, ende anderen die hun met Taback in hei
gros te handelen gheneeren, geen Tabacken vei*
mogen aen yemanden binnen de Stadt ofte plaetf
alwaer hy woonachtigh is, uyt hunne Huyfeo�
Packhuyfen, Kelders,ofte andere plaetfen daeriy
Tabacken hebben; leggen, uytteflaen, aen^df«
geene die hun mede Πι 't gros met de handeling

van Taback zijn geneerende, voor ende al eet ai
fyl�yden vande uyt te flaenTaback vanden P#n-
ter ofte Collefteur fullen hebben verkregen een
behoorlijck biljet, daer in verhaelt ftaet de: qu^j
titeyt ende qualiteyt vanden felven Taback, o

van

den felven KoopmansendeFacToorsreea -
h, op wiens die is gheftelt geweeft, te werde

■» e

�

-ocr page 1408-

j₀o Ordonnantie op den Impoft vanden Taback ♦ *8

StadtendePlaetSi �ndeaen watperfoon hyderi
fel ven Taback is fendende, ende met wat Marifr-
fchipper, ofte Schuyt-voerder, Wagen ende Kar-
reluyden, by de welcke de voorfz Tabaeken fal
worden gevoert, die ghehouden fullen zijn, als
wanneer dat fy gekomen fullen zijn ter ghedefti-
neerde Steden ofte Plaetfen, 't voorfz biljet te le-
veren aen den Pachter ofte Collecteur Van defen
Impoft , op de verbeurte van hunne Schip»
Schuyt, Wagen ofte Karre, dacr mede fyluyden
den felven Taback hebben gevoert, ende daer ert
boven een boete van hondert ponden te veertigh
grooten 't pont, indien bevonden wert contrarie
gedaen te zijn.

XV.

Sullen oock devoorfchreveMar�t-Schippers,
Schuy tvoerders, Wagen ende Karreluyden ghe-
houden zijn t'haerdet wederkomft by wettige
Atteftatie te doen bl�cken, dat fy den v�orfchre-
ven Taback ter gedeftineerde Stede ofte Plaetfe*
ende a�nden felven Perfoon aende welcke de
vootfz Koopluyden den felven hebben gefonden,
hebben ghebracht, ende dat binneh den tijdt vah
veerthien dagen, (ftorm ende Onweder uy tgefon-
dert) maer ten langhften binnen een maent, op
pene als vooren.

XVI.

�ncle fullen de voornoemde kleyne Koopluy-
den ende Winckeliers dier Stede, aen de welcke
den Taback in 't voorfz biljet verhaelt, wert ghe-
fonden, de felve Tabaeken niet vermogen in re
flaen, nocht doen inflaen in geenderhandemanie-
ren,voor ende al eer fyluyden den felven Taback,
met de quantiteyt ende qualiteyt fullen hebben
aengegeven, ende dat hy daer van fal hebben ver-
kregen een behoorlick biljet vah den Pachter ofte
Col�efteur van dier Stede ofte Plaetfe, ende dat
by hem den vollen Impoft is betaeldt, op de ver-
beurte van den felven Taback, die hy ibnder te
veWmpoften op ofte in geflagen fal hebben, erid�
da�ren fcoven een boete van vier hondert ponden
tot veertigh grooten 't pont.
XVII.

Ende in gevallede voorfz kleyne Koopluyd�rt
ende Winckeliers eenige Tabaeken hadden �nt-
fangendie niet goet maer vetdorven ware , end�
fulcks geen leverbaer goet foude mogen zijn, fo�
fullen fyluyden den felven Taback m�t het eygen
gewicht daer mede hy die heeft �ntfang�n,mogen
doett'affchryven, ende wederom fenden aen den
Koopman, ofte Faitoor vande welcke hy den Ta-
backpntfangen heeft,Tonder dat den felven afg�-
fchtev�n Taback nae d� ghedaene aflebryvingej
binnen dezelve Stadtofte reforte van diert falmo>
gen vernichten",' maer fal den yoornoemd�rl
Koopman ofte WinckeHer gehouden zijn den af.
ghefch/�ven Taback datelijck t'Scheep te doen,
ende yerf�nden, �m't�tgedeftineerde Stede ofte
Plaetfe gh�bra�litt�i|rerden, aenden Koopman
ofte Factoor van de welcke hy die ontfangen
he�rti 't�t van hiinby den Paqhter van defen
Impoft, ofte fynen Collefteur ghegeven fal weti
den een biljet, inhbudende de quantiteyt efidf!
qualiteyt vanden felven af ghefchteven, ende «t
v�rfendenTabacitj, ende fal dien volgende den
felven Patht�r aen deii felven Koop man ctte

8. Ρ iij Winc-

f Schreven, ende weder aengeteyekentte wer-
f ^S _oD de reeckeningh van den geene die den fel-
Taback inflaen fal: Endeby aldien eenige der
^"rfchreve Kooplieden eenige Tabaeken qua-
^v°°_nUyt te flaen, fonder'tvoor-verhaelde biljet
nat* Pachter ofte CollecT:eur verkregen te

bben, fal daer over verbeuren den felven Ta-
hck.ende een boete van hondert ponden te veer-
/chgrooten'tpont.

XII.

. ni -�.

Welcke voornoemde Koopluyden, Factoors,
.�de anderen,geen minder quantiteyt van Tabac-
L_nen fullen vermogen uyc teilaen aen andere
roote Koopluyden voorfz als twee hondert vijf»
lhponden te ghelijck, die terprefentie van den
Pachter, ofte yemandt van fynent wegen met
Waegh gewicht by een be-eedict Waegh-meefter
nfte Knecht als vooren fal worden gewoogen.
XIII.

Ende foo veel aengaet de Tabaeken die de
jjeer-genoemde Koopluyden, Facloors ende an-
dere voorfz, als wanneet fyluyden Tabaeken ver-
jioopen aen eenige Koopluyden ende Wincke-
liers, de welcke haer met Tabaeken in 't kleyn ge-
neeren te verkoopen, binnen de Steden ofte
Plaetfen aldaer fy beyde woonachtigh zijn,foo en
tillen de voornoemde groote Koopluyden, aen
(Jevoorfz kleyne Koopluyden ende Winckeliers
teen minder quantiteyt vanTabacken mogen uyt
letten als vijftigh ponden t'effens, ende de felve
met Waegh-gewicht door 'een gefwooren Weger
moeten doen wegen, dacr van de voornoemde
fileyneKoopluyden ende Winckeliers, alvooren
dit fy de felve Tabaeken fullen mogen in flaen,
randen Pachter ofte Collecte�r van defen Impoft
fullen hebben verkregen een behoorlijck biljet,
daer by dat blijekt dat den vollen Impoft inde
ijuantiteytende qualiteytis betaelt, welckbiljet
dj den Uytleveraer vanden Taback, by het uyt-
leverenvan de felve, ten halven fal moeten wor-
den gefche�rt, op dat den Pachter foude weten
dat op 't felve biljet eens Tabaeken uyt gheflagen
ts.opde boeten ende penen als hier vooren inliet
elfde Articul is gefeyt.

XIIU

Maer aengaende de Tabaeken die meer-gbe-
floemde Koopluyden, Fattoprs, ende andere
voorfz willen doen af fchry ven, om verfond�n te
worden in eenige andere Steden of Plaetfen van
Hollandt ende Weft-Vrieflant, buy ten den ringb
vande Verpachtinge alwaer fyluyden woonach-
jighzijnjortef aibacken hebben leggen,aen Kp�p-
l«yden ofte Winckeliers die hun met Taback in 't
&yn in andere Steden van Hollandt ende Weft-
^rieflandt gheneeren te verkoopen, en fullen d�
wegrodte Koopluyden ofte Faft�ors me� geen
ginder quantiteyt m�gen doen af fchry v�h, �m
binnen de Steden van Hollandt ende Weft-Vri�f-
N� verfdnden te worden|ais ten minften tet ge-
fcicjite van hofidert ponden, daer van de voorfz
|op,pluyden, Fa&oors, ende andere voorfz van
^Pachter van 'dier Stede ofte ilaetfe alwaer de
^Jabacken af ghefchreven fal werden, fullen moe-
Iⁿ verkrygen een behoorlijck biljet * daer inver-
^lt fal flaen de quantiteyt ende qualit�ytjVan
«ηafgefclirey�nTaback, met nominatie �p'wat

-ocr page 1409-

Byvoeghfcl van eenige Placaten, &c. _x%

biljet vanden Pachter ofte Colleiteur van ά f

l8tl

Winckelier reftitueren

back die hy aenden Pachter ofte Colledeur foude
mogen hebben betaeltby het inflaen vanden fel-
ven Taback»

XVIII.
De Voornoemde kleyne Koopluyden ende
Winckeliers en fullen geen Taback mogen doen
af fchryven om vervoert te worden in een van de
andere Steden ofte Plaetfen ende Dorpen van
Hollandt ende Weft-Vrieflant, omme by henluy-
den aldaer verkocht te worden aende Tappers,
ende Herbergiers als andere minder, als met ghe-
wichte van vijf en twintigh ponden t'efi�ns, de
welcketerWagevande felve Steden ofte plaetfen
daer die af ghefchreven is, gewoogen fal moeten
worden, of anders t'haren huyfe met Waech ghe-
wicbt ter prefentie van den Pachter ofte Collec-
teur, daer van hun als dan by den felven Pachrer
ofte Collecteur van dier Stede ofte plaetfe, gege-
ven fal worden een biljet, inhoudende de quanti-
teyt ende qualiteyt van den te verfenden Taback,
wekk biljet fyluyden, als wanneer fy met den fel-
ven Taback fullen zijn gekomen ter gedeftineer-
de Steden, Plaetfen ofte Dorpen,gehouden fullen
zijn aen te brengen aenden Pachter ofteiynen
Collefteur van dier Stede, Plaetfe ofte Dorpen
daer hy die meynt te veylen ende verkoopen, en-
de aldaer 't recht van defen Impoft te betalen,
voor ende al eer hy den felven Taback in eenige
Huyfen, Winckels, ofte andere plaetfen hoe die
ghenoemt foude mogen zijn , fullen mogen gaen
veylen ofte verkoopen, veel minder de ielve aen
yemanden te leveren.op de verbeurte vanden fel-
ven Taback, ende daer en boven een boete van
hondert ponden te veertigh grooten 't pont.

xix. ; ,;,.

, Ende omme te voor komen dat defen Impoft
niet en foude worden gefraudeert, door den Ta-
back jdie uytde naeftgelegen ge�nieerde Provin-
tien, ofte uyt de Provintienbehoorende onderde
gehoorfaemheyt van den Coningh van Spaignen,
in dcfe Provintie van Hollandt ende Wei|-Vrief-
landt fecretefijck foude mogen worden gebracht,
foen fal van nu voortaen geen minder quantiteyt
van Taback binnen defe Provintie ghebracht mo-

fen werden, akten minilen met de gewichte van
rie hondert ponden t'ert�ns, op peneyan confif-
catie vanden Taback.ende daer en boven een boe-
fe van twee hondert ponden te veertigh grooten
't pont, diejn minder quantiteyt bevonden fal
worden gebracht te zijn; Welcke Taback ter ge-
wichte van drie hondert ponden , den Schipper,
Schuytyoexdex, Wagen ende Karreluyden die den
felven Taback mede gebracht fal hebben, gehou-
den fullen zijn datelick, ende foo ras als fyfuyden
in eenige Steden ofte plaetfen zijn in ofaengekoT
men, deiiPachter offynen.Colleiteuraen te ghe-
ven den Taback die fy in hunne Schepen, Schuy-
jpen, op hare^agens ende Karren zijn! fyebb�ride,
«ietnominatie vandenperfoon aen wie|idenTel-
ven Taback gef�nden weEdi,ipnderdft fyluyden
eenigen Taback uyc haere Schepen, Schuyten,
van hare Wagens ofteKarren yermog�n CuUfn te
iofl�n, jbfte oioeii lqfl�n,rippen ofte rqereninocht�
doen rippen o'ftje. roeren byyemanden, yo�rende
^eefhe^uy^�Hyertoont lal zijn een behqQrlicls

- 'T�! t� . {� *i /i

,, .,. ■'-..' ''"e*�"^c»«eKarre
luyden t geene voorfz is met en deden, f�lj_ericj
Juyden daer over verbeuren hunne Schip ₀fi
Scl�uy t, Wagen ende Karre, met de ghereetfch
daer toe dienende, ende de Paerden, midtfgade^
een boete van twee hondert ponden te veert' ?

grooten

't pont, te appliceren als in 'tPIacaet

Ende en fal den felven Perfoon ofte Perfoorien
aen wiens den voornoemden Tabackwertgefo '
den , den felven niet vermogen in te flaen, ₀fi'

doen inflaen , nochte loifen ofte doen loifen uvt
het Schip ofte Schuyt, vande Wage ofte Karre
daer mede den Taback ghekomen ende ghevoert
is, voor �nde al eer hy de felve met de quantiteyt
ende qualiteyc aen den Pachter ofte Coilec^eur
fal hebb�n aengegeven , ende daer van verkregen
is een behoorlijck biljet, daer by dat bl�jckt dat
het recht Van defen Impoft is betaelt, op penefoo
hy anders dede, ende inde quantiteyt ofte quali,
tey t eenige fraude hadde gepl�echt, fal den felven
daer over verbeuren allen den Taback in de wek�
ke hy de fraude foude mogen hebben gedaen.en�
de daer en boven een boete van fes hondert pon.
den te veertigh grooten 't pont, boven de boeten
ende peyne inden Placate begrepen.

XXL

De voornoemde Perfoon, ofte Perfoonen (ui.
Jen mede affchry vinge genieten.van allen den Ta.
back die fyluyden fullen komen te verfenden
buyten den ringh van de Verpachtinge aldaerfy
woonachtigh zijn,midts dat fyluyden haer fullen
hebben te gedragen, gelijckde Koopluyden ende
Faftoors by het fevende, achtfte, negende endc
thiende Articulen van defe Ordonnantie te lafte
wort geleyt, den wekken als dan by den Pachter
ehereftitueert fal werden den Impoft vanden ver*
kinden Taback.

XXII.

Ende alfoo bevonden werdt dat veele Perfoo»
nen,, meeft foodanige die felfs Tabacken uytter
Zee krygen , hun vervorderen door de gantfcbe
Provintie van Hollandt endeWeit-Vrieilandt,foo
door de Steden als ten platten Lande teloopen
met feeckere quantiteyt Rollekens als anderen
Taback, omme de felve aende Huyfen ende Her-
bergen , als aen andere te verkoopen, fonder die
den Pachter ofte fynenColledteuraentegheven
ofte bekent te maeckeh, veel min de gherechtig�
heytvan dien te betalen, lbo werdt by deftrt\
allen ende een yegelijck wie hy zy, wel exprefle� j
lijck gheinterdiceert ende verboden , wiet ee«
nige Rollekens ofte anderen Taback door & ■
Sleden of ten platten Lande aende Huyfen, Hef� j
bergen.ofte anders om te loopen,�f om te ""S^efl'
om die ter fluyckte verkoopen , op de verheul
vanfcTaback', ende een boete van vier hondert
ponden te veertigh grooten 'tpont.bovendepew s

van'tPiacaet. '
3&ntrr,-yr.,n.1 �,.υη νχτπ

"', De ^oorn��nicle groote Koopluyden, Fa#oors
cnd� andere vo�r�z, nochte kleyneKoopIuydeo,

H��

-ocr page 1410-

rtj 2 Ordonbanti^ op den Ifflpoft vanden Taback.

«I ^de deWinckeliers di� denTabackin't kleyrt
koopen, enfullen geen afflach var� den irripoit
,«-,_Ρτίη van den Taback die by het Bootfvolck
₂heniecc» ^ _rt<SrtA_m~_r

geioude mogen hebiefl begaenjdaer over mogen,
bekeuren, ende heur� a�tie t�reerfter inftantie
mogeninterneren voor de Gecommitteerde Rae-�
den vande r�fpedtiv� Q�artieren« '■'>"*

^i:0e�f Pac�tet van deferi Impoft fal ten ingaen*
van fynen Pacht, g�affifteert m�tden Secretaris»)
fynen Klercq, met eenen Notaris, ofte anders met
e�tt Dei�rwaerder»een geiwooren $c&e^ft�tw�e
geloolvv��rdige ��t�-ygen,gaen ��rth�yfe,Pa4^;
huyfen ende Kelders, ofte andereplaetieri-van
alle de Koppluy den , Fa&�ors, ende anderen die
heffliiSeTalS&Kf�^srf�fel�lii�� T^tbs�ijngeMe�-
r�rtd�, ertd� o�ck^; t�t alle de Koopluyden m
Winckeliers die d�h Taback in't KIe5⁷ri verko�-
pen, midtfgaders t�e de Tappers ende,Kom�ns
die med�Tabackliy t�nd� zijn ; �rid� alda�r d�en,
p�ylert, wegert; �nded�ei� a�nt�yck�n�rt, fo wel
inde qualitey t als quantiteyt,alle de Tabacken die
defelve onder haer zijn hebbende, teneynded�n
feiv�nTabacfoby den.ypornoemdetf^chter alle

^�� andere tnede wert genomen om in Zee ofte
«rlereitr�omen ende Revieren �p hare r�yfen

�unieerrte worden.

_Den pachter ofte Medeftanders van def�n Im-
Λ fullen alle fes Maenden mogen gaen ten huy-
| [°,_an aiic Koopluyden, Fa&oors, ende andere
Ljjun met de handelinge vanTabackin ^rgros
_n eeneerende, ende alda�* t'fynen koften d�en
^ZLen, ^en^^e ^^oor ^een Notaris ofte Gerechts-
bode doen opteyckenen alledeTabackendie fy-

[_uVden onder haer,

fefveStadt daerfy w�onachtigh zijn

wsen, ende den Taback die v�tmift werdt, ende

Jnder als by affchryvinge blijcken fal, fullen de

voorfz KoopIuyden,Fac"toors,ende andere voor-

fchreve den vollen Impoft, fonder eenige lackagie

_te genieten, moeten betalen terftont. Λ

⁶ XXV.

p_e voorfz groote Koopluyden, Fadtoors, ende
allen anderen , en fullen gheen Tabacken in ofte
uyt mogen ilaen, ofte doen in ofteuytflaen an-
te als met eenen ghefwooren Taback-wercker,
die by de Heeren Borgemeefteren Vartde refp�cti-
veSceden ofte Plaetfen daer toe fullen werden ge-
flelt, de w�lcke gheen Tabacken en fullen vermo-
ren te wercken, voor ende al eer hun b�handight
lil wefen een behoorlijck biljet: van den Pachter
ofte Colledteur van defert Impoft, d�n wekken
�ehouden fal zijn 'tfelv� biljet daer op hy den
Taback in 't felye verhaelt, heeft gewrocfit, dafe-
lijckte leveren in handen van den fel ven Pachter,
�p de boete van hond�rt ponden te veertlcli gr�o-
tcrt't pont t'�lckens te verbeuren, als bevonden
f�l worden by hem contrarie gedaen te zijn, ende
daer en boven gefufpendeert te werden van fyne
Officie.

XXVI.

Den Pachter, Borgen.end�fyneMedeirand�fs,
fflidtfgaders den Collefte�r van defen Irrtp�ft,
inde des felfs Klercq, fullen aen handen vande
CommiiTarifen by fol�mnelen eede moeten beloo-
?en, datfyluyden, noehteyemandtvan narent
fi'�gen met niemandt en fullen compoferen ofte
c�ntiiverenineenigerhande manieren dke�-telijck
ofteindireirelijck, maer dat fy het volle recht van
dcfen Impoft fullen ontfangen ende genieten, en-
de met geen flingerye in't uytgaen van de Pacht
lullen bemoeyen , ofte door een ander dies aen-
ga�nde yets fal doen , ofte doen doen : Ende in-
dien eenige Pachter van defen Impoft, ofte ye-
niandt van fynent wegen quame te compoferen,
ofte in 't uytgaen van de pacht eenige flingeringe
®n�, ofte dede doen, fal hy daer over verbeuren
°Mckparthye daer van fal w�fen gecompofeert
°rc minder ontfangen , oft doen ontfangen heeft
«s.defe Ordonnantie mede brengende is, een
°°ete van vier hondert guldens, boven de boete
^e«de pene in den Pkcate tot lafte vande Frauda-
^rsgeftatueert.

XXVII.

inde fullen de aenkomend� Pachters den afge-
pPi Pachter die eenige compofitie ofte flingerin-

tarra �nd� fuftagie afg�rog� η zijnde, fuyV�rste
boeek gbeftelt t� mogen wordet�\ bmme 't recht
vanden Impoft volgens defe Ord�nnatttie, voor
fo veel aengaet de Koopluyden ende Winckeliers
die den Taba�k met kl�yn verkoo��nV als vande
Tappers end� Koorn�ns, 't geene fyluyden bov�ri
een pont indepeyl foude mogen hebben, dateli�k
naer de ghedaene p�ylinge te mogen ontfangen,
fortder dat de voorfz Koopluyden,Fa�oors,ende
andere die Taback in 't gtos handelen en verkoo-
pen,mitfgaders alle de Koopluyden, WmckeJiers»«:
ende allen anderen die Taback in^rt kleyrt verkool
pen, eenige Tabacken fullen m�gen verfwygen»
ofteverfteecken, oftegh�doogendathetfelve by
yemandt anders f�ude werden gedaen, op de ver-
beurte van alle den verfteecken �nd� v�tfwegen
Taback, ende daer �n boven eert boete van fes
h�rtdert ponden te veertig groocen 't pont, boven
de boeten ende pen�rt inden Placate tot Jaft� van
de Fraudateurs geftatueert.

XXIX. ⁵�nde alfoo men Jn 't feecker onderricht is, daC
alle de voorfz groote Koopluyden ende Faitoors
doorgaens Hollandt �nde Weft-Vrieflandt met
den Pachter van defen Impoil hebben gecompo-
feert, eiide fulcks geen ofte weynigh Impoft vaa"
de Taback die fyluyden hebben in geflagen , heb-�
ben b�ta�lt,ende dienvolgende alle haren Tabacfc
die fy hebben uytvgheflagen aert de voornoemde
kleyne Koopluyden , Winckeliers ende Herber-
giers vry hebben verkocht, foo wert verftaen, dat
den Pachter van defen Impoft voorde eerfte mael
van alle de voorfz Koopluyden, Winckeliers^ en-
de andere die den Taback in 't kleyn verkoopen ,
fal ontfangen den Impoft V3n allen Taback die hy
t'haren huyfe ten ingangh vande voorfz pacht Μ
de peyl fal bevinden,fonder dat eenige contrad^-
tie by de felve fal werden gemaeckt,ende diegene
die onwilligh foude mogen zijn om de vporfz be-
talinghtedoen , fal daer over paratelijck mogen
werden gheexecuteert, mits dat de voornoeiftd�
gro�t� Koopluyden, Fadoors, als andere vo�tfil
weder gehouden fullen zijn den peyl ae�d�il
Pachter beraeldt, aende voorfz kleyne Kooplu^
den, Winckeliers, eri.de andere te reftitueren»

voor

-ocr page 1411-

181 ν , By v�eghfcl van ceaige Placaten, &c

voor foo veel a�ngaet den Tabackdiefyluyden
vande voorfz groote Koopluyden vry hebben ge-
kocht , mede op pene van daer vooren paratelijck
te werden geexecuteert, mits dat by de felve ver-
klaringhfalwerde.nghedaen, datiydenTaback
vanden felven Koopman hebben gekoft daer van
fy de reftitutie zijn ey fchende.
XXX.

Van defen Impoft fal niemandt vry ofte exempt
zij n,dan die gene die inde Generale Ordonnantie
ftaen begrepen.

XXXI.

Pachter ofte fynen Borgen, naer vermelden * λ
inhoudt vande Generale Ordonnantie

xxxii.

Ende fal de Pachte van defen Impoft -_mzet.

den eerften Aprilis 166z. eerftkomende n,- °^P

Sonnen opgangh.ende weder eynden den eer?

Aprilis 1663. daeraen volgende, metterSonn
opgangh. ^wunea

XXXIII.

Op de Coftditien ende Voorwaerden, ί₀₀ y.
Generale, als in defe particuliere Ordonnantie k
grepen, is Pachter gebleven van defen Impofte

Soo wie Pachter blijft van defen voorfz Impoft, voor den tijdt'vanL

fal ghehoudenwefen alle Maenden te betalen ten geheel Jaer.omme de fomme van
Comptoir van den Ontfanger, een gherechte

twaelfde-part van fynen beloofden Pachte, Ofte Des t'oirkonden is defen gheteyckentbydtfi
by ghebreec.ke van dien fal d'Ondanger't fclve Ghecommitteerden van den Heeren Staten
mogen doen executeren ende innen, aen den _{ opten '

tyaer[choumnge_$noopende 't betalen vanden Impoft op dOntgrondinge vanen

Turf die ghevoertwerdt dnr de Waverveenfche Brugge _t ende Je Verlaten a/daer. In date den nc^tn,
thienden Mey 166%.

E Gecommitteerde Raden vande Staten
va» Hollandt ende Weft-Vrieflandt, in
ervaringe komende, dat niet regenftaen-
de de Waerfchouwinge ge�maneert en-
de ghepubliceert op den negen-en twintighften
November des Jaers 1641. vele ende verfcheyden
Peribonen, voerende TurfFdoor de Waverveen-
fche Brugge, ende de refpe�ive Verlaten aldaer,
liaer vervorderen de felve Brugge ende Verlaten
met haren ingeladen TurfTte pafleren. fonder aen
te leggen, ende haer aen den Colledteur van den
Impoft op de Ontgrondinge ende Deurvaert van
den Turff bekent te maecken, ende ghemelten
Impoft te betalen, oock door de felve Brugge en-
de Verlaten te varen by nachteendeontyde:Door
alle het welcke alfoo den voorfz Impoft ten
hoochften wert ghefraudeert, tot prejuditie ende
verkreuckinge van des Lands recht ende gerech-
tigheyt. S O O IS Τ, dat haer Edele Mog: daer
inne willende voorfien, als noch gheordonneert
ende gheftatueert hebben, ordonneren ende fta-
tueren by defen, dat gene Schepen Turffgeladen
hebbende door de Waverveenfche Brugge, ende
de Verlaten daer omtrent, fullen vermogen te
varen, fonder alvoorens voor de palen met de

hant by geffielte Brugge ftaende te ilrijckeneode
aen te leggen, mitfgaders haer by den Collcdteut
vanden voorfz Impoft te laten aenteyckenen,en«
de den voorfz Impoft te betalen: Datoockde
fclve door de voorfz Brugge ende Verlaten niet
fullen mogen varen bynachteofteoncyde» ne�
maer alleen naer der Sonnen opgangh tot der
Sonnen ondergangh, opdepenegheitatueertin
het vierde Artijckel inde Ordonnantie overdea
Impoft op de Ontgrondinge ende Deurvaert van
den Turft, te weten van twee hondert guldens
t'elcken te verbeuren, by den genen die contrarie
van dien fal bevonden werden gedaen te hebben.
Ende ten eynde niemant hier van ignorantie pte-
tendere, maer een yegelijck hem aaer naer regu-
leren , foo laften ende bevelen ghemelte Heeren
Gecommitteerde Raeden, dat defen aen de voor�
fchreve palen, ende alomme vorders fal werden
geaffigeert ende gepubliceert, daer men gbewooa
is publicatie ende affixie te doen. Gedaen inden
Hage onder 't kleyne Zegel van den voorfz Lan-
de, den negenthienden Mey feftien-honderttwee
ende tfeftigh. Ter Ordonnantie vande Gecom»
mttteerde Raden.

Herh' van Beaumoni.

Waerfchoumnge, tegen het afloffen van %enten ₉ Chijnfen en Erfpachten dit

te Leen gehouden werden. In date den 24 Mey 166%,

voorfz Lande hebben ondernomen, eenige vande
voorfz Chijnfen, Renten ende Erfpachten te ver�
alicn�ren, ende te doen afloiTen, fonder daer toe
te hebben verkregen haere Ho: Mo: confent ende
AcTe van Oc"troy, ende andere meer in het toeko-
mende het felve mochten ondernemen, ^totJ^ct*
minderinge ende verkortinge van hare Ho: Mo�
fouverain gefach, ende tegen de plicht, α^^π ^�voorfz Heeren als Vafallen aen haere Leenheers
fchuldichzijn; ende hetnoodighzydatdaerte-

DEn Raedt van State der Vereeflighde Ne-
derlanden , Alfoo Wy in ervaringe geko-
«�enzijn, dateenige Heeren rechtheb-
* bende tot den ophef van eenige Chijnfen,
Renten, Er fpachten,end� andere diergelijcke Do-
miniale inkomflen, de welcke fy nevens hare
Heerlijckhedenjurifdidtien ende Gronden in het
diftri& vande Generaliteyt, te Leen houden van
de Hooge Mogende Heeren Staten Gcnerael der
Vereenighde Nederlanden, als Princen van den

-ocr page 1412-

^Jg

p�nftirigtl.

Λϋί

buyten O�troy ende c�hfent als vb�rcn ii�ch Ie
doen, daer ©ver ftraf baer zijn, ende dar die genen
die fo�danige Chijnfen, Renten ende Erfpachten
buyten Qctroy ende confent fullen hebben gere-
dimeertofte af geloft, o�ck mede daer over fullert
werden gecorrigeerc, met fo�danige pecuniel�
ofte andere mulften ■, als men nae ghelegentheyc
van faecken fal bevinden te behooren: l)aer van
een yegelijck midcs defen gewaerfch�uwc zy.
Gedaen in's Graven-Hage den vieren twintigh-
ften: Mey fefthien-hondert twee ende cfeftigh.
C. van Vryberghe ,^w* Ter Ordonnantie vandert
Raedt van State. In abfentie yanden Secretaris.
A. van Dalen, .,,

«vrerde V��rfien, end� een yegelijck ghewa�fc-
S�twvt, om geene fo�danige afloil�ng� t� doen,
ί a* dac hen van behoorlijcken confente ende
ntfroV gebleecken zy. S O O -IS Τ. dac Wy

dts delen ende een yegelijck adverteren ende
"!' fchouwen, dat wy alle fo�danige alienatjen,
!flolTingen of quy tingen diealbereyts gedaen mo-

η zijn, ofte »n het toekomende mochten wer-
J ondernomen, niet alleenlijck houden ende
erKlaren te zijn invalide, nul ende van onwaer-
!.�j maer dac wy oock verftaen dat fo�danigeri
Hee'ren Verkoopers ende Veralieneerders, ende
jj_e in her toekomende full�n ondernemen fooda-

� _e yerkoopingen» alienatien ende quytingen

�

■': :"r?

tplacaten ende Ordonnantien > van toegen de Hooghende Mogende Be�ren

Staten Genemelder Fereenighde Nederlanden \ by deliberatie vanden Raedt van State d�rftlv�r tan�
dengemaeckt ende uytgegeven, waer op, ende naer in de Steden, Plaetfen ende Landen ηforterendeph-
der de Generaliteyt,fal ingh�voeri endegheheven worden, den vijftighften penningh van verhopinge,
vermangelinge ende vervreemdinge van alle onroerende goederen ,foo Leen als Eygen, inde voorfz Ste-
den, Plaetfen ende tanden gelegen. In date den z$ Februari) en z* Mey 166z.

vijfrighften penningh berael� werden, vv�lck� V�r-
mangelde goederen aenftontsaen den Ontfanger
fullen moeten werden aen gebracht, ende als dert
oprechten prijs van de verkochte �ft� v�rmarigel-
de goederen nietgh�weten �n kan werden uyt de
hartd�ling�,hebbenwy gelaft ende geord�nneert,
�aften ende ordonneren by dcfert deh Officiers
vaflde plaetfen daer onder d� f�lve goederen gh�-
'legen zijh,met twee uyt den Gerichten.ende e�ri
Secretaris.fulck� goed�ren oprechtelick �p haten
gedanen eedt te taxeren, omme daer nae den vijf*
tighften penningh betaelt te werden; Ende of hcc
gheb�urde dat eenige roerende goederen, n�ffens
onroerende verkocht werden, �oo f�l len de Ver-
kooper*ende Koopergehouden zijn den oprech-
ten prijs vanden koop aen te brengen, m�t Inven-
taris vande roerende goederen, �mmedefelvc
roerende goedelen t� laten taxeren.t�n eyndedeti
prijs van dien, van de onroerende goederen mach
af getrocken werden, ende alfoo den juyften prijs
vanden vijftighften penningh van d� onroerende
goederen mach werden betaek; 4 k:>t$ rto 53

i\e mten ,len hidt't vjtymmwftrtynchtt�jliinen fverm�mrevin htydrvandΙψ

UIL

ovvid qrvojijvy

I Infgelijchfalvdn v�/koopinge ofte vermangelinge
van Ruftingen, Schepenenkenntffe, Schepenen Schuit
^}aerpenninghbrieven\ rechtelijck verleden, uyt^
fackevaneenige fchuldenop Landen, Huyfen,Erven,
me andere onroerende goederen (binnen de voorfchreve
Sniert gelegen) verfeeckert, den vijftighften penningh
van dm koop ofte waerde van dien betaelt werden, bm-
"inden t'tjdt ende op pene ah vooren ghelijck, maer van
<«f onroerende goederen, die by evitlie fullen iverden
mocht, alleenlijck denhondertftenpenningh _t totlafte
vonden Kooper. Λ. ' �...,' -

_t , "� vMW ML� �. V -1 ■ . j^u�;',,

fcemge goederen die bymangelinge d'eente-
l^enaen ander yermangelc werden,als Huyferten-
� Erven tegens den andcf en, ofte Huys tegens
^Wt, Erf teeens een Huys, en diergelijcke*ende
I net eene ofte andere eenige penningen y��r.<|e
^erfchap toe\geg�ven werdende, fal vande

^e<*ae van beyde de Yermangeldegoederenden

% Ende foo wanneer eenige fo�danige verkbopinge
ver tieringe, vermangelinge, ofte andere altenatie ais
boven ,fottde mogen ghefchieden van goederen ,daer op
eenige Capitalen flaen gehypothequecrt,ih cds den Aon�
per ofte Acquifiteur vande voorfx goederen, defelve ghe*
hypothequeer.de Capitalen mochte nemen toifynen lafte,
ende overfulcx den prijs alle'enlijckfoude mogen werden
geconflitueert naadvenant van 't geene, de valk goede-
ren boven den vo�rfzlnft eygentlyck waerdigh zijn,f00
fal in dien gevalle niet alleenlijck vanden voorfz gecm-
ftitueerdenprijt, maer oock daer benevens van het Capi*
tael over het verkochte ofte ander^ntsge-atkneerae-gevth
fticht ah boven, ende midts dien vandegeheele waerdyg
van'tgoet, Juich als hetfelve buyten eenige beUflinge
waet/ickfoude hebben gegolden, ofte waetatgh zijn, de�
vijfiighflenpenningh werden betaelt als vooren, 1 i.rn
-ii'ja f¹,,';', V.: ' , ύ mbl'jdoGbrrjfj

Ende indien den voorfz Ontfanger fo�danige
8. Q^ taxa-

-ocr page 1413-

By voeghfel van eenige Placaten, &c.

�9

ih₀

�SxatierJi ah voorenfoude mogen meenen gedaen
te zijn, verre beneden de oprechte waerdye van
♦ de ge prifeerde goederen,ende derhalven die taxa-
tien fouden willen verhoogen met een derde ofte
vierde-part meerder in den prijs, fal het aen den
felven vry ilaen: Ende vvert hem toegelaten midts
defen, die foodanigegheprifeerde goederen met
verhooginge van een derde-part te mogen aen
nemen, Ten ware faecke dat den Kooper van de
voorfz goederen liever het recht van dit Middel
betalen wilde nae de voorfz taxatien,met verhoo-
ginge vaneen derde-part by denOntfanger ghe-
daen ρ in welcken cas de felve daer inne voor den
voorfz Ontfanger fal blyven gheprefereert, ι bis�
vende in fu leken gevalle alleen ghehouden dobbel recht
vandegeheele waerdye te betalen.

mnS^J\ ':■ ■-' vu ' \ Vi j:

Eenige onroerende goederen, Rente», Chijn-
fen, Schepenen-kennifle ofte Schepenen fchult-
brieven verkocht,end� aen een ander door wette-
lick tranfport, ofte oock daer nae een ofte meer-
malen over gelaten ofte vernadert werdende, fal
foo menighmael als de felye goederen verkocht,
over gelaten ofte genadere werden, den vijftigh-
ilen penningh betaelt werden. ..,..;...�.

Is τ.;;/' �,. 'ji-fvj .. J;^!:..: :' .■"�■ ;"_,: ^: Ύ.:π yi' . z�',:,�: ■ . '.?;!'!
Eenige onrperende goederen daer inne ver-

, fcheyde Eygenaers zijn, in 't openbaer gheveyk

«nde geroijnt zijnde by yemandt die daer inne ee-

nigh gedeelte heeft, fal den Kooper mogen ypl-

.ilaen, jb^tajende dert vijftighilen penningh nae*

,advenanc varide gedeelte by hem ghekoclu, den

Verkoopt ictjpe behoort hebbende. ■■, ι ,, _fi- .-<

jo.Ho -sbriv�! -nah'i >* >j . h"c i'jJ ■: /■>.. ■�:?;; π -ν,- ,.
j_f. Van onroerende goederen die in Erfpacht ful-
Jen werden ghehouden end? verkocht, lal mede
�gelJjek van andere den vijftighilen penningh wer-
den betaeJtij als mede van alle Lecn-goederen, die
*jjy confent van den Leenhpye van den eenenop
fjden anderen verfet, verkocht.gecranfporieert ofte
#ermangel|wetden^ o:aio sb ney .c:?ib nr* t� ;| :

$b o�en Sterfhuys gevallen ziijnde, daer tnri�eeni-
geonroerende goederen zijn, die by generale
uytkoop blyven aen den langhil-Jevenden, daer

^ran fal mede den voornoemden vijftighilen pen-

iningh hetaeldt werden} van't geene verkocht ofte;
panden Erfgenamen overjgelaten werdt, % weiver
flaende dat 'van uytkoopen^t φOuders niet hart ey$e-

*ne kinderen maecken, geenen ltnpofi en fal werden
betaelt. >?' vmλ�< v-iVwwtWifcVs .� ^vv�Vi�.'sftv

v^v w, ■-. ν ■■�rAvwi.�'. /^/.vJCiai'uvv:. t ��.*.-■ �.-.y^<w$�V�. > !

� Die eenige der voorfchreve goedererikoPpt op
«tenen onbekenden naem, fal binnen rijde van
-y$wer w*ecken\, % te reeckenert van den dachvan den
"-�etflmkwp',, gehouden w�fen den naem bekent te
�maecken;oftefelfs voor»K�ppet hem t�dPeii teec-
itfenen, -o<^% aen ge�noanderen te mpgen over
"a�p&Cl�, alwaar 't voor den fel ven prijs daer Vpbr het
Is verkocht,fpnderdenwij^ftighiten penning noch-
mael te�etaleiJi op pene van 4 honden' g�ldet&t�ife
den dobbelden Impoft. vanden vijftighilen pen-
aiiiigri bydepobtraveriteiliS m verbenl�nv

ί /f-.«

Λ m Μ 9

Als Huyfen, ofte andere onroerende
deren, Renten, ofte Kuftingh-brieven verfe^T
etide op gedragen, oock eenige payen daer oiJi?
taelt zijn,endede Crediteurs ofte eerfteEy_eein betalinge van fijn reilerende rvuftingh-pen^

gen wcucium over rieemc, ac verKOCllte H�vf

ofte andere pnroerende goederen, Renten f"
Kuitingh-brieven,latendecaiTeren fyne Kuft_n !*
brieven , ende royeren het tranfport daer af J
daen 1 fal mede den vijftighilen penningh wed
betaelt. ^Cfl

t)en vijftighilen penning fal mede betaelt w_erden van 't gene ten rantfoene wert bedongen
maer niet van 't gelagh, treek-penningen, ofcL'
nige Godts-peiiningeri. UY.

XIII

�O v

Goederen beneden de vijftigh guldens gel.
Jende , fullen van q'en vijftighflen pennindi
exemptwefen, in defen verftande nochtans ,lat
gpederen met par5eelen verkocht werdende,
ende yeder parceel minder als vijftigh guldens
geldende,van alledepare,eelen naercjatfe hebben
gegolden, den vijftighflen penningh fullen b�ta.
len, ten ware dat het een paneel was daer geene
anderen mede vermenght en waere, ende alleen
Verkocht wierde.

XIIII.

Alle de Steden, Plaetfenende Landen rcfofte�
rende onder de Generalitey t, fullen in 'tkoopen
ende verkoopen van alle onroerende goederen als
vooren, gehouden zijn den vijftighilen penningh
foo wel als alle particulieren te betalen, fondef
datyemant van den voorfz vijftighilen penningh
fal exempt wefen ,alsalleenlick de Godtshuyftn
endede Armen van de Aelmoefl�n levende, die
denvrydom van hare helft genieten fullen, ende
parthyen met haer handelende haer wederhelft
moeten betalen.

XV.

iUi� 'V.V1

� Ende omme te voor komen allede frauden die :
tegens de goede rheeninge van hare Hoogh Mog:
in't oprechtelick betalen van het .voorfchreve =
Middf 1 fouden mogen werden gepleegt, foo vvert |
midfedeien ghebrd�h neef t, dat ieritont, ofte ten ;
langhflen binnen 5 fes weeckepnd�'deverbofm^
�vtrniangeUnge,alieneringe, verthkringe,ofie ank�
fint�fviheenigi'onroerendegoederen, ^rtzyLeen,t>fi⁽Eygen, mrdtfqaders "vaη Schepenen'kenmffe ende Sent- ,
penen Schuit brieven, de Opdrachten, Tranfportentw I
Ctffien voor de Schepenen van de Hooft-feden, oftedc¹ \
Gerechte van de Vldetfen daer onder defehegoedpth \
verkocht ofte v�'tntahgelt ah loven fullen zijn ghetegti*
van wegenden Kooper ofte Ver kooperfullen moeten W
den gedaen,ende oock alvooremden vijftighflen pennt%
dendeniOntfangerBetaelt, oppenevanhondertflPf
lydea Verkooper erfde Kooper �lcks ie verbeuren, een Jf
rendeel voorden Officier, een vierendeel voor den 0J�
fahgerdie de ca lange doet, een vierendeel voer delf �*
��#<uande p/a�ife daer/ulcks vagende een vicrw*
^b�^n^j�en^mfVMi^^i^�i^^^i^^^
d�h f�jftigbfaftftnnihgb. �

-ocr page 1414-

Vijftighften penningh. .

mitteert, ende committeren by defen, la,

Wl%

Ceilien ende

ζ Over de Stadt ende Mejerye van 's Hertogen� Bo/ch,
Coh�l�s Kuthlinus.

Over de Stadt van Bergen of ten Zoomende het M&r-
quifaet, Mekhior Baflingius.

Over d� Barotmye van Breda, Johan Haufman.

Over de Grave ende Lande van Cuyck, Cornelis
Schone,

Over de Stadt ende Landt Van Steenbergen, Meefkr
Preier Schagen.

Over het Princeldndt, Ftedrick van Hoven.

Over de Landen ende diftiitle van den Vryen, Steden
van SluyS, /terdenhurgh, Oofllurgh, &c.Jacoh vander
Sivalme.

Over Bu$, tiulflei ambacht,'/ Sas van Gent, endt
Philippinejacob Petijn.

Ende over htlQuartier Van VPejlerwoUingerlandt,
Johan Venuci,

Die daer van nevens haren verderen ontfangh,
fullen ghehouden zijn te verantwoorden aen
den Ontfanger Generael, ende voor de moeyte
van defen ontfangh ende verantwoordinge van de;
penningen daer van proyenierende genieten den
13 veertiphfien penningh vanden fejven haeren
ontfangh»

XXII.

Endetotprompte executie van dit Middel wer-
den alle Officiers ende anderen ,~by defen ghelaft
de Ontfangers van dit Middel de behuTpfame
handt te bieden, 001 me de cjuaetwillige ende
Fraudateurs van 't i�lve promptelijck, fondcr ee-
nige forme van Proces, te doen betalen, immers
foo verre datter confignatie yan penningen tec
concurrenter fommen by den AengeJklaeghd�n
fal moeten werden ghedaen, midts daer nae ende
daer tegens gheadmitteert te werden in oppofitie
voorden Rade van State der Vereenighde Neder-
landen, indien fulex geraden vinden: Ende fullen
de breucken daer van te procederen , ghenooten
ende ghedeylt werden een vierde-part voor den
Armen daer de fraude ghefchiet, een vierde-part
voor den Officier, ende ghelijcke vierde-part by
den Ontfanger die de calanges doet, ende het re-
fterende vierde-part by den Aenbrenger.

XXIII.

Ende fal den Onjfanger alle fes Maenden aende
Heeren Gecommitteerden op de Verpachtinge
komende, moeten leveren pertinenten flaet van
defen fynen ontfangh, ghejuftiheeert met extrac-
ten der Prothocollen van de Secretariflen daer de
ver koopinge, vermangelinge, vertieringe, 14 ofte
anders loude mogen zijn gefchiet, ten eynde van
tijdt tot tijdt blijeke wat van dit Middel ge-
komen is, ende daer van van Jaere te Jaere te ver-
antwoorden.

X X1111.

Ende ten eynde niemandt daer van onweten-
fchapen pretendere,Ontbieden ende bevelen wy
dat dit Placaet ende Ordonnantie alomme in de
Steden, Dorpen, Heerlijckheden, ende andere
Plaetfen ende Landen reforterende onder de Ge-
neraHteyt, gefonden fal worden, omme aldaer ge-
publiceert , gheaffigeert, ende alfoo by een yeder
des aengaende nae gekomen te werden,

8. Q_ ij Aldus

Van alle welcke, Opdrachten,
_T �fporten Wy gelaft eiide geordonneert heb-

tll lallen ende ordonneren by defen, den Secre-
ten in de Steden, Dorpen, Heerlijckheden,
^tl1 de andere Plaetfen ende Landen reforterende.

I *

�derde GeneraHteyt als vooren, alomme perti_r° n� Regift^et te. houden, ende,oyer gheen Ver-
een . Tranfporten, Centen,. 6 ofte,KercLgebo^
Lteftaen, .ofteteBpeckte.itelIen, ten zyal-

oorens behoor�jck blijck hebben ghefien.yan
In0ntfanger.4at de verkochte. vermangelde,

eralieneerde zendeyettktae 7 goederen als voo-
L by den voorfchreven Ontfanger zijn aen ge-
kracht , ende den vijftighften penningh daer van
is betaeldt. Gelijck mede geene Magiftraten
over eenige Opdrachten , Ceflien , Tranfpor-
_ten, 6 ofte anders fullen mogen ftaen, ofte eenige
Brieven doen fegelen,ten zy dat henlieden 8 wer-
de vertoont een billet van den Ontfanger dat den
vijftighften penningh isbetaelt, op pene van vijf-
tigh gulden voor de eerfte reyfe, van hondert gul-
den voor de tweede reyfe, ende daer nae van arbi-
trale correftie daer en boven, over yeder van foo-
dani�e a&ien te verbeuren.
⁶ XVII.

Verklarende boven de voorfchreve peynen
ende verbeurde Impoften, de voorfchreve ver-
koopinge, vermangelmge, veralieneringe, ver-
thieringe, 9 &c. niet aen ghebracht, noch den
liiipoit daer van betaeldt zijnde, nul, krach-
teloos , ende van onwaerde, fu leks dat daer op by
niemandt recht ghedaen en fal mogen worden,
ofte de felve Brieven voor valide mogen werden
«houden.

XVIII.

Item, fullen de Secretarifen foo van Steden,
Leenmannen, ende andere Cbllegien , alsoock
vande Dorpen ende Gehuchten ten platten Lan-
den, geen Opdrachten, Kuilingen, ofte andere
Brieven mogen maecken ofte minuteren,voor dat
daer van den vijftighften penningh is betaek, ζ op
ftne als voorene

XIX.

Tot wekken eynde mede alle Notarifen ver-
boden werdt te ftaen over eenige fulcke aliena-
tien,tranfporten, 10oftevertieringen van onroe-
rende goederen, foo Leen als Eygen, als vooren,
oppenevannullit�, ende voor de eerfte reyfe
gemulireert te werden met een boete van vijf
ende twintigh gulden, ende voor de tweede
reyfe met privatie van haere Ofl�cien , ende
voorts te werden gecorrigeert, foo men fal bevin-
den te behooren.

XX.

hem, fullen de Secretariflen van alle onroe-
ttnde goederen die in haeren bedryve verkocht,
wrmangelt, veralieneert, 11 ofte over gelaten
'ouden mogen zijn, als vooren, aen den Ontfan-
?^er alle Maenden pertinenton flaet in ghefchrifte
^etfenden, met byvoeginge, offer yet tot fyne
«�Bifl� mochte gekomen zijn, daer van den vijf-
^ghften penningh is verfwegen.

Ui aXL

, "ebben voorts tot de colle&e ende den ont-
ⁿP van het voorfz Middel byproyifie^ecom-

-ocr page 1415-

ι8*3

Byvocghfd van eea

Noch lager ftondt, Ter Relatie van/
Raedt van State der felver Landen. In abf

Aldus gedaetvgoet

in 's Graven - Hage den vijf en twintighften Mey
ι 66x. C. vanVryberghe/'■ Onderftondt,Ter
Ordonnantie vande Ho�. Mo: Heeren Staten Ge-

vanden Secretaris *

_m , ^entlc

ιοί::.

i.smH

,Π3'1>3Πλ,

i'CU

1. In plaetfe van defe twee Af�iculen, of den z,$ 'Mey aihiWgh�fl�h'l ^^^t^oirga�i^�^acabYT^^^ p.
bruarij defe drie volgende: Art. i. �erft Tal van ηώ v^ortaerlii�^end� den eerft�h M�y-maent iL*
by eenen yegelijcken werden betaeldt den vijfn^ift�h peHmn^h'-Va�i alj� �n��rend� goedere¹foo Leen als Ey gen, Erfpachten, Chijnfenende Tht�nd�n?�t�d�r^e�riY�erend� goederen beJ*'
pen, die verkocht, v�rali�neert, vertiert, bekomrri�i�.'pFipelli^�^ri fc�jaft^FanderfintsdeEf*
i�ii�e van dien over ghelaten fal werden, *t zy h�tjjfaifblijcik�liiik^iigfef�hi�de psr�ir flijl vandeρ�
fen, mont tegens mont, by mang�linge, ofte op wat'irtanieren h�t ��ckT�ude m�g�ri w�feiVencf
fal den gerechten prijs van 't felvige by partyen moeten werden verkia�rt,waer^vvan by dehsL.
tariffen, ter plaetfen in 't Regiftet vande Opdrachten ft�titie fal ^rdeW^^ouy^n, komenden
eene helft vanden vijftighften penningh tot laft� vanden K��p�r, �fide de wederhelft tot lafteya
den Verkoop�r. 'Aft. x. InTg�lijcks fal van verkoopinge ofr� Vermattg�Hrig� Van Cuftineeft⁰Schepenen-^nnifl�.Schepenen fchulc ofte Jae^penningh-btieven^ rechtelicK verleden uyt m,
ke van e�nigefchulden op Landen, Huyfen,Erven, ende andere onroerende g��deren (b�h'n�nd*
voorfz Landen ghelegen) verfe�ck�rt, den vijftichiten penningh van d�n koop ofte vvaerde van
dien betaeldt werden, als mede van alle onroerende g��deren die byeviftie fullen verkocht wor-
den. Art. 3. Gelijck mede den vijftichiten penningh betaeldt fal werden van alle Schepenen*
kennifl�n, Schepenen fchult-brieven ofte Obligati�h, met fpeciale hypoteecque vanfeeckeri
fomme van penningen op tijdt ofte jaerlijcks te betalen.

x. Dit Artijcke/, als oock de verdere worden onder nu/n. z.ih't Curfjfgedruckt, zijn den χ 5 Mey hy gekomen.

3. 't Placaet vanden 7.^ Februari) feyt: vtcruma. dagen.

4. 7 Selve Placaet feyt.-tweehondert guldens.

5. Den i% Mey foo gefiek;'t vmrgaende Placaet feyt: ofte f�n langhflen binnen ark Mzen�en naedev�rkoo�

pinge, vermangelinge, alieneringe, vertieringe, bekommeringe, belaftinge, ofte anders, van te-
nige onroerende goederen, 't zy Leen ofte Eygen, midtfgaders van Schepenen kennuTe, Schepe*
nen Schult-brieven, generale Verbanden ofte Hypothecatien, de Opdrachtert,Tranfporten,Cek
fien ende Hypothecatien derfelven, voor de Schepenen vande Hooft fteden, ofte den Gerichte
vande Plaetfen daer onder de felve goederen verkocht, vermangelr, ofte ter hypotheque te ftel*
len belooft gelegen zijn, van wegen den Koopet ofte Verkoop�r fullen moeten werden gedaeti,
ende oock alvoorens den vijftighften penningh aenden Ontfanger betaelt, op pene van tweehon*
dert gulden, by den Verkoop�r ende Kooper elcks te verbeuren, een derdendeel voor den O/S�
cier, een derden-deel voor den Α tmen vande plaetfe daer fulcks valt, ende een derden-deel voo�
den Aenbrenger, mitfgaders dobbelden Irnpoit vanden vijftighilen penningh.

7-
8.

9�
10.

II�
IX.

'/ Placaet vanden χ <\ Februari) voeght hier in; hypothecatien.

Ende alhier: bekommert ende belaftegoederen, &c. ' ;

't Voorfz Placaet voeght hierin het woort, eerft.

Ende alhier: bekommeringe. ^? '"� *&*?■

't placaet vanden ζ 5 Februari) feyt.� tranftoften, vertiering�ii, beladingen ofte hypothecatien van m-
roerende goederen.

't Voorfz Placaet voeght hierin: bekommert, belaft, ofte overgelaten, �gV.

'tVoorgaende Placaet vanden χ 5 Februari) voeght hier achter: de Ontfangers vande gemeene Middelen,

alomme inde Steden ende ten platten Lande, in elcken Quartiere, foo verre een yegelijcksom-
fangh is ftreckende, die daer van nevens haren verderen omfangh, �fr.

13. Ende feyt alhier: den vijftighilen penningh.

14. Ende 't felve voeght hier in: bekommeringe, belaftinge, ofte anders, &c.

T^eglement, voor die vande Fryheydt van Oorfcbot. In date den pegendu

junij i66x.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
jderlanden, Allen den geenendie defen
I fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
'DOEN TE WET EN, dat wy door
eenige Heeren Gedeputeerden uyt het middel
van onfc Vergaderinge, ende Gecommitteerden
uyt den Raedt van State der voorfz Vereenighde
Nederlanden, hebben doen examineren de que-
ilien ende verfchillen , de welcke in de Vryheyt
van Oorfchot, Meyerije van 's Hertogen-Bofeh,
tuflehen de Regenten ende d'Ingefetenen vaii.

vier Gehuchten van de felve Vryheyt watenoflt-
ftaen gheweeft, ende naer in genomen rappo*¹van de gemelte Heeren onfe Gedeputeerde
ende Gecommitteerden uyt den wel-ghemeite»
Raedt van State, tot nederlegginge ende voo^⁰"
minge van de voorfchreve, ende alle andere <$'
ftien ende verfchillen, goet gevonden hebbe"
voor die vande voorfchreve Vryheyt te arreftere"
het Reglement hier naer volgende van tfoordeκ
woorde geinfereerr.

-ocr page 1416-

_α8»5 Reglement, voor die vande WyB^t van O�rfchoc. i8t6

%Awent voor dievandePwbgi

van Oor/dol.

ende nomineren drie Perfoonen, behoorlijck ge-
qualjfic��rt ende ghegoet in dat Gehuchte, ten

mihfi�h tot de fomme van een duyfent guldens,
de f�lve �ock foo vele het mogeJijck is, nemende
van die genen die zijn vande ware Gereformeerde
ChrifteJijcke Religie, ende dat die nominatie fal

'UV

erftelijcfe, dat; d� Regieringe der Vryheyt fkh
Oorich��, micigaders d� macht ende authori-

werden over ghebracht aen de drie Stoelen van
Schepenen, Gefwoorens ende Raedts-mannen
voorfz, �m d�felv� te examineren.ende te appro-
beren, �nde vervolgens d'eleftie daeruyt gedaen
te w�td�h als van oudts by den genen die daer toe
g�recfitightzijn. ; ^: 5*'' "�

Dat alle Jaer, op feeckeren dach fullen verga-
deren de voorfz Schepenen,Gefwoorens,Raedts-
manneri.K�rckme�ilers ende Arm-meeiters,ende
ten byw�feh van den Secretaris der Vryheyt, die
de P�rine fal voeren, �erft hooft voor hpoft,item-
rnende met pluraliteyt van ftemmen, verkiefen
een Cplledteur totten �ntfangh van de Verpon-
ding� voor het aenftaende Jaer alleenlijck, ende
foo voorts van Jaer tot Jaer.

VI.

Dat den felven C�llefteur fal moeten woonen,
wel gegoeyt ende geerft zijnde, inde voorfchreve
Vryheyt yan Oorichot.

VII.

Ende fal ghehouden zijn binnen fes weecken,
naer fijn afgaen,voor fyne adminiftratie, voor ge-
lijcke vergaderde Regenten als vooren , behoor-
lijcke reeckeninge , bewijs ende reliqua te doen,
fonder tot collecte weder ghekooren te werden,
voor dat fyhe reeckeninge zy ghedaen ende ghe-
ilooten.

VIII.

Dat oock de voorfz reeckeningen van Verpon-
dinge, midtfgaders alle andere over de adminiftra-
tie Van der Gemeenten penningen, fullen werden
gheprefenteert naer voorgaende drie Sondaech-
fche publicatien, aende voorfz Regenten als van
oudts, �m door haer exac"relick geexamineert, d�
behoeften w�l naer geilen, metpluralireyt van de
(temmen daer op gherefolveert, ende die naer be-
hooren gheroyeert, ofte ghepafleert, en gemelte
Reeckeningen alfoo geflooten, ende door hen ge-
teeckent re worden , ende dat niet te min oock
daer by fullen mogen komen alle andere des ghe-
lievende,die mede fullen mogen werden gehoort,
doch egeene ftemme noch teeckeninge hebben .�
Wel v�rftaende oock, dat de reeckeningen van
Verpondinge, beden,ende van deperfonele laften
defer Vryheyt, fullen veder apart ende diftin&e-
lijck moeten werden gheitelt, ende opgenomen,
fonder eenige cgnfufie, ofte vermenginge van de
felve.

IX.

Ende dat in cas eenige reeckeningen van der
Gemeenten penningen α terpp, buyten de ghefa-
mentlijcke Vergaderinge, ofte alle de voornoem-
de Regenten niet daer over geroepen zijnde,
mochten werden gedaen, dat de felve fullen wer-
den gehouden voor ongedaen, niet gefloten, ende
niet gearrefteerr.

Dat de Lyft� ofte het Quohier van Verpondin-
ge op nieuws fal werden naer gefien ende geexa-
8. Q,, iij mineerc,

4Van de felve privarivelijck competeert, ende
^tCg jconit, �ock vporta�n competereri ende toe
kotf�n fal aende feven Schepenen.feven Gefw�b-
ns f�v�h^af�p^�^H»^jM^R|t�l^i^|fe'i
^d�drie Arm - m��fters, �hid� dat de felv� b�t
5;��pus vande R�ei�ringe alda�r, �yg�n�ijck ful-
fcn blyven' repreieriteren, gelijck van oudts gh�-
bruyckelick geweeft is� Ende dat de voorfz Sche-
penen , Gefwoorens ende Raedts-mannen fullen
lenen by tour�h; te vleten een Ja�r als Schepen,
«ii-Taer als Gefwooren, ende een Jaer als RaedtS-

^ni�cc�niv�i�tk:;; _I| ; v", ;� ;

Dat de voorfz Schepenen, G�fwooreris ende
Haedts-mannen fullen blyven inde bedieninge
vande voorfz Regieringe, haer leven lang geduy-
rende, ende vande voorfz Fun&i�n niet en fullen
worden verlaten , ofre ontf�t, ten ware om infa-
toerende ooffaecken, by ordentelijcke ende wet-
ti�epr�eeduyreh , door d�n C�mpetenten Rech-
tereedecr�t�eft.

IJat tot vo�tkominge van all�onluiren end�
jai�uiien, ende �m aen een yeder yaride G�h�cli-
teii te gheveh Vdifebtln�n kehnifl� ende gh�ruftig-
Reyt ontrent�i�t bel�ytderfa�ckeh tot de v��rlz
Regieringe fpeirerende, ende byfonderlijck van
de beladingen die over d� voorfz Vryheyt in toe-
komende i�ud�n mogen werden om geflagen, de
voorfz Fundti�nende bedieningen ibodanich ful-
len Werden verdeelt, dat den Κ ERCΚΕΝ-
Η 0 F daer aen fal participeren ni�t twee Sche-
penen, een Gefwooren, een Raedts-man en
Kerck-meefter, ende een Af m-m��it�r $ VER-
RENBES T.m�teen Schep�n,een Gefwooren,
een Raedts-man , ende �eh R�rck - meefter j
SPOORDONCK, met een Schepen, een
Gefwooren, een Raedtfman,ende een Arm-m�e-
iler; STRATHUM, m«t een Schepen, een
Gefwooren,ende een Raedtfman; Ν Α E S Τ E N-
B E S T, met een Schepen, een Gefwooren, ende
een Arm-meefter, Α E R L E, met een Schepen,
een Gefwooren,ende een Raedtfman^ Ν O Τ E L,
met een Gefwooren, ende een Raedts-man 3 ende
Η ED E L, met een Raedts-man �. Ende dat van nu
voortaen onv�rbreeckelijck die refpeilive Func-
tien ende bedieningen aeride voorfz refpective
Gehuchten, op die maniere fullen blyven gheaf-
figneert.

mi.

Verders noch met defen verftande, dat d'Inge-
fetenen van de voorfz refpeitive Gehuchten, ye-
oerinden haren fullen vergaderen, foo dick ende
menichmael, als foodanigen bedieninge van haer
oiftrift by aflyvigheyt, ofte by infamerende oor-
weke als boven, ofte ten refpecte vande Kerck-
^eefters ende Arm-meefters ter expiratie vanden
fylt harer bedieninge fal komen te vaceren: Ende
wiy uyc het midden van haere Gehuchten, tot
W van die refpeftiye Fun&ien fullen Yoorflaen

-ocr page 1417-

By voeghici yan cenige Placacen, 6cc. _% j

bpir gedaen te werden,foo men fal bevinden 1
<*Y�$kimea konnen te behooren.

mineert, by de voorfzgeconftitueert als voor

ten of de felve den juften taux van Verpondinge
is uyt brengende, ende of daer onder egeene an-
dere laften en werden vermengelt.

Dat tot den ontfangh van de beeden ende ghe-
meene Dorps-penningen van Jaer tot Jaer,in yder
Gehucht fal werden gekooren eenen Schatheff�r
gelijck van oudts, ende dat de felve acht Mannen
ofSchathef��rs uytten haren fullen mogen kiefen
eenen Borgemeefter, volgens Privilegie van Her-
togh Maximi�aen, fonder onderfcheyt van Reli-
gie als vooten.

XII. ,i ", ..

Dat volgens de Set-cedullen vande vporfz bee-
den , mede op nieuws fullen werden nae ghefien,
ofte daer onder egheen andere laftenen werden
vermengelt. , ♦

XIII.

Dat de voorfz Borgermeefter infgelijcks van
fynen ontfangh ende adminiftratie, van Jaer tot
Jaer fal hebben te doen pertinente reeckeninge,
bewijs ende reliqua voor de voorfz Regenten als
boven, binnen fes weecken naer het expireren van
fijn'j�erendetijdt.

XIIIV

Ende dat hy de Cornptoiren ende andere noo-
dige laften, gelijck oock die Collecteurs der Ver-
pondinge foodanich ten tyde haerder bedieninge
lullen betalen, dat de Gemeente daer over niet en
werde geexecuteert,ofte dat anders de koften van
executien ende fchaden dienthalven te lyden, ful-
len komen tot lafte van de voornoemde Collec-
teurs ofte Borgemeefters, die bevonden fullen
werden in faulte te zijn gebleven.

XV.

Dat de voorfz Helfers, ofte acht Mans, voor
het collecteren ende ophalen der voorfz pennin-
gen fullen genieten eenen ftuy ver vanden gulden,
ende den Borgemeefter een half oort ftuy vers als
voor defen. Des fal hy de penningen over tellen
daer 't behoort op fijn eygen koften, fonder eeni-
ge onkoften van omfetten ofte verlies van geit,
dach-gelden, ofte verteeringen daer voor tot lafte
vande Gemeente te brengen.

XVI.

Dat de penningen procederende van Torf,
Hout, Vlaggen, ende anderfints, op de Vroenten
ende Gemeenten vallende, ende van Gemeents
wegen werdende verkocht, mede fullen worden
in gevordert endeontfangenbyde HefT�rs refpe-
&ive elck in fijn Hertganck ofte Gehuchte, ende
alle jaer in des Borgemeefters reeckeningen fullen
werden verantwoort, ter auditie, ende ten over-
ftaen als vooren.

XVII.

Ende alfoo de voorfz Ghemeente is belaft met
opgenomen penningen , loopende op interefl�,
foo fal daer af gemaeckt werden eenen pertinen-
ten ftaet foo van Capitalen als achterftallen, ende
die gerepartieert werden over de voorfz acht Ge-
huchten , naer proportie, contingent ende quote
van yeder, om by elcken Hertganck feparatelijck
't fijn te werden betaelt, ofte af geloft, ofte anders
ooekdesaengaende, ten mceiten nut ende oor-

XVIII.

Ende dat

voorts aen fonder OcW _Van,

Hooge Overi

■ngenfujlennn,.
_&...... __.._b�v..v«m .»«� ^ guenomen tot Μ

ende liypothecatie vande vootfz Vryheyt η l
oock , dat 't verfoeck derhalven te doen 'nw
fal mogen gefchi�den en ghedaen werden, dan al
voorens met voorweten, confenr ende volkome
kennifl� vande ghefamentlijcke Regenten wette"
lick daer op geconvoce�rt ende vergadert zijnde*
ende die anders fouden mogen doen, dat d'opne.'
minge daer van fal komen t'haren laft

/ XIX.

Dat tot den ontfangh vande Verpondinge.bee.
de, ende andere gemeene Dorps-penningen,' _n,_eten fullen mogen werden gekoofen noch aenghe.
ftelt eenige Officiers, als Schout ofte Stadtfiou".
der noch andere als Schepenen , S choolmetilej
ofteKofter.

XX.

Dat oock de felve Officieren , Schepenen end?
Magiflraets-perfoonen niet en fullen mogen heb-
ben eenigen ontfangh, bewindt ofte adminiftratie
van Kercken, H. Geeft, Godts ofte Gafthuyfea
goederen in de felve Vryheyt, om dat de felve
Ampten ofte bedieningen niet wel metten ande-
re η zijn compatibel, als niet konnende te famen
Rendant ende Auditeur van Reeckeningen we-
fen, ende oock haere Reeckeningen door haer aq.
theriteyt, vreefe ende ontfagh fouden konnea
doen pafl�ren.

XXI.

Dat den Impoft op de Wynen, Bieren ende an-
dere Drancken op den name, ende tot lafte vande
Vryheyt ofte Gemeente niet en fal mogen werden
gepacht, ofte over genomen.

; xxii.

Ende in gevalle met goet vinden ende toeftaea
van haer Edele Mog: de Heeren Gecommitteerde
uyt den Raede van State, op de Verpachtingeder
Gemeene Middelen , tot eenigen tijdt ghepacht,
ofte over genomen wierdeop den name, endeten
lafte der voorfz Gemeente, den Impoft vanGe-
mael ende Beftiael, dat echter de penningenter
faecke van dien niet en fullen werden om ghefla-
gen, over, ende naer advenant de Landen, andere
vafte ende re�le goederen, maer hooft voor hooft
op gebracht worden, in gevolgens, ende naer liet
ghetal der Perfoonen, ende de confumptie die in
yeders Huys ghefchiet, ende dat de tauxatie van
foodanige Lijft ofte omflach fal ghedaen worden,
met volkomen kennifl� vande gefamentlijcke Re-
genten als vooren.

XXIII.

Ende indien den Impoft op de BezaeydeM»�
gen ende Hoorn-Beeften, oock met goet vinden
ende confent als boven in gepacht ofte overgl*
nomen wierde, dat die om gheflagen fal werden
proportionelick naer de groote van yeders cuP*
re, ende quantireyt van Beeften, ende dat de taxa-
tie ende iettinge oock fal ghemaeckt werden me
kennifl� ende beramen als vooren.

^ΧΧΙΙΠ�

Pat alle Vergaderingen van de yoorfz Reg^*

-ocr page 1418-

_%%%9 Rcglem-cntjvoorgetandeVryheytvan Oorfchot. »830

>r wat tij de ende over wat faecken beroock

-�a}i*tva}W;

XXX,

'i^tli

X)acnu, noch in toekomende egeene Vroeii ten
ofte Gemeenten en fullen mogen werden ver-
kocht inde voorfz Vryheyt, dan met voorgaende
eenparigh confent ende toeftaen van de voorfz
Regenten, die niet te min oock daerinne fulleti
moeten hooren.ende haeraccommodabel ftellen»
met 't gevoelen van de Ge�rfde, voor foo veel
doenlijck.

XXXI.

Dat yemandt buyten de Vryheyt met beho�r-
lijcke Commiftie vacerende, foo dat hy 's avondts
wederom kan t'huyszijn, voor fijn dach-gelden,
vacatien ende teerkoften t'famen ende ionder
meerder, fal genieten eene gulden feftien ftuyvers
des da�chs, ten ware in faecke daet toe yemant in
meerder qualiteyt moefte ghecomtnitteert ende
geemployeert worden, die als dan voor fijn vaca-
tien, verlet ende teerkoften fal genieten, foo veel,
als de voorfz Regenten te vooren met hem fullen
konnen accorderen.

XXXII.

Dat egeene Officieren, Stedehouders n�ch an-
dere Perfoonen in de Vryheyt, bedienende Amp*>
ten van de felve Vryheyt, ende daer aen compta-
bel wefende,tot Schepenen fullen m�gen werdea
aengeftelt.

XXXIII.

Dat mede egeen Broeder ofte Swager,oftenaer
Bloetverwanten in een H�ys wo�nende,te famen
Schepenen fullen m�gen wefen.
XX XIIII.

Dat op een Jaer-gedinge» ofte verfetten van de
Schepenen, niet meer tot lafte van de Gemeente
fal mogen werden verteert als eens tfeftich gul-
dens in'rjaer. . .^

:. ,-!�;/,�5 ■�XXXV. butTT"�^..: -i^;j

Item ♦ dat de Setters foo van Beede, Verpon*
dinge alsanders,niet meeren fullen m�gen geniet-
ten jaerlijcks over haere vacatien ende befoignen,
als elek twee guldens-f hien ftuyvers eens _s fondet
mede te mogen pretenderen ofte by feiten eenigf
verteeringen ten laftedet Vryheyt, 3o ;

X'X'5CVl."'¹'^fi?')'⁵5i;n«i

Dat egeene Wercken fullen ttioseri werden ge»
maecktten laft� van 't Corpus, dart naer voof-
gaende publicatie ende publicque beftedinge, ten
ware in kleyne fatcken, bedrag�fide onder de
thienguldens. ϊ^υΟοαιΐ'� �Mioovsbn^� -^1,

'XX)(V1I rnw^mcG�ji,

D� IMwo�rens van de Gemeente fullert met
hare brettcken m�e��nte vreden W�&kfY fondet
tot lafte vande Gemeente eenige koften te mogen
eyiTdTertir�ch bteng��. ' '" -''^! ^^ »""■» �
f..?, ,;λι η..;:,.: .� XXXVIII. "ftixhsjyxi"

Ende alfoo men bevindt dat in de voorfz Vry-
heyt van Oorfchot veel Arme Luyden komen
woonenyanbuyten, waer dpor ,de Gemeente
merek�lick wert befvvaert, foo fullen all� die gene
die daerinne van buyten komen woonen, gehou.
den zijn Borge te (tellen voor drie hondert gul-
dens eens, tot v�rfeeckerlnge datd'Atme goede-
ren ^daer mede ni�tehfuiien werden befwaert,
n&v 3*{Ππο"!ε3 �u «sXXiXl'X»'� ■, ':-hm-

t�tttv4a d� Rekkeningen ende Heyligen
Geeft binnen de fes weecken naet elck jaer fullen

moeten

demoeen wefen , fullen moeten werden ghe-

_t ende ghehouden op het Stadthuys.t�.t Oir-

f Ι_oC ende dat egeene verteeringen, vereeringen

f I'fchenckagt�n by Schepenen, Borgemeefters

L andere, tot lafte van 't Corpus en fullen mo
°' getiaen werden, onder wat name ofte pretext
^gfte aen wien het oock foude mogen wefen: Ende
3 t'de Schepenen oock haer Gerecht endeRechr-
jjgenaldaerfull�nmoeten houden, fondereeni-
erhande verteeringe te doen tot lafte van de Ge-
^ _eenre, ofte voor hare vacatien yet anders te pre-
sideren ■ _aj_s de ordinarife Jeges, tot foodahige
(unftie ftaende,midtfgaders een fomme van twin-
cichguldensjaerlijcks yeder Schepen, vooralle
ordinarife ende extraordinarife vacatien ende be-
tonen binnens Dorps, de Vryhcyt aengaende,
als van Reeckeningen ende anders, fonddr m��r$
inde dat het Vuyr ende Licht des Winters van
_wegen de Gemeenre fal bef�rght worden.

Ende fullen by Schapenen ende Regierders
reen andere extraordinarife omilagen mogen
tierden ghedaen, tot lafte vande Gemeente ofte
Vryheyt, dan met volkomen keiiniile als vooren.

X X Vt

Dat geen Procefien, noch in qualiteyt van
Aenlecgere, n�clvvan Verweerdere, fullen mo*
Een werden aen ghevangen ten lafte van de Ge-
meente, dan met eenparigh confent ende goet-
vinden vande vo�rfz Regi�rdbfS', die al Je, incas
van fulcks goet te vinden,d'Aclen ende Pr�eura»-
!i�wede fullen moeten b�te�ckehen.r i>
XXVII.

Dat de Procefien tegen woordich hangende on-
|edecideert,'t zy als Eyi�chers,'t zy als Verweer-
ders, fullen op nieuws werden nagefien ende ge-
examineert by de voorfz Regenten, ende andere
{svliaert'ai�umeren, des noot, omtefienende
verftaen, ofte die dienftigh Zijn vervolcht, ofte
neder geleeht, ten beften vande Gemeente.
« XX VIII.

Dat oock egeene follicitatien in 's Graven-
Hage ofteelders, 't zy tot afweeringe van eenige
narigheden' _i ofte tot�voordeel vande Gemeente
fullen mogen werden aengevangen, noch en ful-
len dienthalven eenige Coftlmiffie ghegeven wer-
den, dan alleenichby eenparigh goet vinden ende
teteeckenen van die van de voorfz Regieringe. S

^!5! � ' ■ xxix. >�>�■

Dat infgelijcks egeene C�nimiflien eri fullen
werden gegeven, om van wegen de Vryheyt ofte
«emeente te compareren op eenige dachvaerden
vande Meyerye, ofte 't quartier van Kempelandt, ■
dan by voorkennifl�, ende dat daer toe mede laft
gegeven 2y als vooren, ende dat men op de felve
flaclivaerden niet meer fal ntogeji feyndendanee-
p, ofte ten li��gft�n in gewichtiger faecke twee
«rfoonen, endelat men fal beforgen, datalvoo-
Jgjte compareren , fal werden aen ghefchreven,
grover de dachvaerdingeigliefchiet, ende wat
JJwp te propotieren fal vallen^f, om te k�nnen �n
^,^V^^lleytiede�ibereert werd�atertbeif� ,sertde
F»ft hare Gecommitteerde -tgen� fy fegg�tfen-

-ocr page 1419-

.'".�", �?

ι a�ih) Byvocghielvan �cnigePlacaten,ecc. _tg

moeten geprefenteert, end� gedaen werden* ghe- ghegeven ende verleent worden by de voorf u

vande andere

lijck hi�t vooren Articulo viij

genten, fonder volkomene keunhTe van fJcι
naegefien d'oorfaecke vande fchult, met de α
nen van dien, oock de Commifllen die daer
fouden mogen zijn gegeven, endede fpecifiJ⁰⁶daer benevens geexnibeert, ende daer na ten ■
ften drie uytyeder Stoel fullen moeten pref�!'
zijn, om op de expeditie van foodanige Ord
nantien te refolveren, ende dat daer op die Afl"
van Ordonnantie felfs by den Secretaris fal w
den op geftelt, geteeckentende uytgegeven. *
λ 1» V II.
Blyvende niet te min oock alle voorige R_eeu I

menten,Ordonnantien, Statuten ende hetkom
voor foo veel in defen niet gealtereert bevonde?
in haer vigeur ende obferveringe. ^D'

X L V111.
Ende op dat te beter oock de voorfzPoiniU
ende Articulen wel ende punftuelijck werden
achtervolcht, naer ghekomen ende geobferveen
foo fullen mede d'Overtreders endeContravenl
teurs van dien werden gemulcteert, ende hebben
op te leggen t'elckens den pene van vijftich Ca-

Reeckeningengefeytis. � j
sbm^,<... -:.)av2t»vn m X L'*i ^;

Item,dat egeenen Torf.Hout ofte Hey- vlaggen
op de Gemeenten en lullen mogen werden ver-
kocht , dan met volkomen kennifle, goet vinden
endeconfent vande gemeene Regieringc.

XLI.

item, dat egeenen Secretaris, ofte derfelver
Klercq�en fullen mogen houden Herberge.
XLU.

Dat niemant vande Invvoonderen van wat qua-
litey t,conditie ofte gelegenthey t hy foude mogen
wefen, fal mogen pretenderen eenigeexemptie,
ofte verfchooningen in Verpondingen, Beeden
ende andere laften die wegen de voorfz Vryheyt
te vergelden, ende op te brengen ftaen.
XLUI.

Item.datmede gelijck van oudts gebruyckelick
de Borgemeefters.Collecteurs derVerpondingen,
ende andere bewindt of ontfangh-hebbers van
Gemeents wegen, niemant en fullen mogen over

vallen ofte befchadigen, met fommatien ofte exe- . rolus guldens, ten behoeve van 'sLandtsDomey.

nen te verbeuren, ende «dat die pararelijck door
den Officier in locofal werden geexecuteert'
XL1X.
Eyndelick, dat 't voorfz Reglement fal werden
gheregiftreert in het Prothocol-boeck van de
voorfz Vryheyts Secretarye, ende t'elcken Jaere
Sondach nae het veranderen vande Wet, fal ftaen
te publiceren. ter plaetfe daer men gewoon is po.
blicatietedoen, ende dat de beforginge daer van I
fal incumberen den Prefident Schepen van elckta
Jaere.

Laftend�ende bevelende wel exprelTelijckd*
voorfz Regenten ende Ingefetenen vande meet-
ghenoemde Vryheyt ende Gehuchten te famen,
endeelcksin 't byfonder, ende voorts allen ande-
ren dien heteenichfints aengaen mach, datfehaer
naer 't voorfz Reglement in allen deelen puniru�-
lijck ende precifelijck fullen hebben te reguleren,
fonder daer van eenichfints in gebreecken te bjy�!
ven, op pene van t'incurreren pnfe boochfte ί* Ι
dignatie, gheconfidereert Wy 't felvebevondea I
hebben alfoo te behooren. Gegeven in den Hage I
onder onfen Cachette, Paraphure ende de Signa� I
ture van onfen Griffier , op den negenden Juflij I
fefthien - hondert twee en tfeftigh* Was gepa» I
pheert, Johanvan Reede,ⁿ' Onder ftondt, Teil
Ordonnantie-vande hoQch-gemelte Heeren Sta* I
ten Generael. Geteeckent, Af. Ruyfch. %W I
op't fpatium gedruckt het Cachet der felver He* I
ren Staten in rooden WaiTche;

cutien, fonder alvoorens haer Debiteuren eens of
twcemael civilijck gewaerfchouwt te hebben.
XL11II.
Dat oock de Kofters ende Schoolmeefters tot
egeene andere adminiftratien, ontfangiofte bedie-
ningen fullen mogen werden geemployeert, vol-
gens het School-Keglement, by hare Ho: Mo: ge-
�maneert, dewyle fy met haer Ampten indie
gtoote Gemeente van Oirfchot genoegh te doen
hebben, ί '._;: _t

J.. , .Ι.. �,_i},:u, XLV. .

Item, dat de Gefwoorens,ende andere, alsOn-
der-Rentmeefters, ende der fel vet Dienaers, nie-
mant en fullen mogen verfchoonen, to�laten,�fte
oochluyekinge doen , .dat op de Gemeente den
Aerdt werde.befGhadicnt * metonaepermitteert,
ofte ontydich Hey, Torf, ofte Vlach-fteecken, op
§>eyne van t'elckens by haer te verbeuren thien

§�ldens tot behoef van 's Lartdts Domeynen.
ullende des niette min mede alle ende yegelijc-
Jte der voorfz Vryheyt i�ende, ofte bevindende
.yemandt wie het oock waer, tegensden inhoude
vande voorfz Articule te doen, oock ghehouden
svefendesaente brengen, eerft aendeOfficieren
in /ogende voorts (is't noot) aenden Rentm�efter
der Domeynen, ofte onder-Rentmeefters, ende
mede daer van rechtfinnige verklarirtge moeten
geven onder eedt op de gemeene waerheden.
:._itt%l;A - XLVI, ■:. ,
Item» dat egeene ordonnantie van penningen,
't zy tot betalen, ofteanderftnts, fullen mogen

.. 'JU

rffalBM

Vrydom voor diegeene dieeemge ongewhi�eerde Landen in deSaronnje m

.; .Breda ende Landt van Cuyck tot culturclrengenmllen, indateden i^Juni) 166V

fels, Boflchen, Wildernifl�n i ende dtergelijcfte
Gronden zijn _Λ daer van fommige in voortydcHi J
wo&t dOorlogeroet den Coningh van Spa<g^n�"
.jnculture zijn geweeft, daer nae ter oorfaeckee

~ ~fche

de by onjzeleeefttheden vande voorfz Oa

ende

-ocr page 1420-

Vrydom der ongecuki veerde Landen, &c. 2834

hebben ghedragen, ende meerder niet. Mede
dat die gheene dieeenige pa^eelen Van Heyden,
Vroentenende Gemeenten van foodanigen nae-
rureende conditie, als boven mogen ghekochc
hebben, van eenige Vryheden * Dorpen ofte Ge-
huchten , die tot foodanige verkoopinge by on-
fen O&roye zijn ghequalificeert ge weeft, ende
oock mochten genegen zijn om de felve in te
graven, foo in kleyne, als andere pareeelen,
ende om die foo oock te brengen tot culture als
vooren, dat de felve mede het effèït van defen in
maniere voorfchreve genieten fullen. Soo noch-
tans , dat de voorfchreve Vryheden, Dorpen ofte
Gehuchten, in krachte van foodanigen verkregen
Oftroy, eenige verdere verkoopinge doen wil-
lende, van diergelijcke pareeelen van Heyden,
Vroenten ende Gemeenten, de felve tydelijck
aen den naer-genoemden Rentmeefter ofteOnt-
fanger fullen moeten notificeren, om by den
felven behoorlijcke infpectie daer van ghenomen
ende ghelet te worden, dat fulcke verkoopinge
ende ingravinge gefchiede ten miniten fchade van
d'Ingefetenen, ende meeilen voordeel der Ge-
meenten : Ende de felve naer behoorlijcke mee-
tinge bepalen, ende ten Chijns-boecke brengen.
Ende die hier naermaels eenige Octroyen van
diergelijcke Vroenten ofte Gemeenten van ons
fouden komen te obtineren, dat fy fpecialijck in
hen verfoeck permiffie tottet gheene voorfchreve
is fullen hebben te verwerven: Oock noch met
defe expreite conditie, dat d'Eygenaers vande
voorfchreve nieuwe Erven ende Huyfen fullen
ghehouden zijn, die culture, ende opbouw, noch
vooreenen tijdt van vijfthien Jaeren tenminften
naer expiratie vande voorfchreve thien Jaeren, te
onderhouden, ten ware by verloop van Oorloge,
ofte groote ilerfte. Ende op dat alles met goede
ordre ende feeckerheyt ten beften van het ghe-
meen, ende tot yeders particuliere geruftigheyr,
moge werden gedirigeert, fal vande voorfchreve
Landen, culture, ende van den opbouw vande
voorfchreve Huyfen, ten refpefte van hare quan-
titeytende fituarie, aenftonts aen ons kenniiïê
gegeven moeten werden, ende oock aen den
Ontfangers vande Gemeene Middelen over de
voorfchreve Baronnye van Breda, ende den Lan-
de van Kuyck, al bereyts aen gheftelt, ofte noch
van tijdt tot tijdt aen te ftellen, om in de Regi-
flers van de Refolutien ende Afte-boecken daer
van Notulen ghehouden te werden. Tot wek-
ken eynde, ende op dat een yegelijck fich van
defe Conceffie foude mogen verfeeckert houden,
is defen ghegeven inden Raede van State, onder
de Paraphure vanden Heere Prefiderende, ende
Signature vanden Secretaris van den felven Rae-
de, met beveitinge van 't Cachet vande Generali-
tey t, op den veerthienden Junij fefthien-hondert
twee en tfeftigh.

/. v, BorjfehvanJer Hooghe_tⁿ\

Ter Ordonnantie vanden Raedt
van State.

. _fterf_reii zijn defert geworden, ende gheble-
^f kndere oock by ghebreck van behoorlijcke
*" * 7 _n _ellde om groote koilen te fchouwen,
ⁿ" 1 w «rcbreck van Vryheden tot noch toe noyt
^e �, oebouwt, ofce tot culture ghebracht ghe-

_en zijn �

"OO I S �, dat vvy genegen zijnde ee-

ijcken dieeenigen luflmochte hebben,

�� arbeydt ende kollen daer aen te befte-
T voor �00 veel in ons is, met ample ende par-
"^fiere g"tie ende exemptien daer toe te noodi-
^:iC" _cllcie te animeren,foo tot voordeel ende prq-
-' ',� ppii veder in 't byfonder, als tot ghemee^

_welll;ant det voorfchreve Baronnye-van Bre-
f "nde Lande van Kuyck. Hebben naet rype de-
liberatie goet gevonden aen eenen yegelijcken by
lefen bekent te maecken, indien daer yemandtis,
'ii-foodanige culture met infteecken ende bene-
ficieren der voorfchreve vervallen ende noch on-
bebouwde Landen, ergens in het diftrift vande
voorfchreve Baronnye, ende in den Lande van
Kuyck fal willen ondernemen , dat men aen den
felven fal accorderen ende toe ftaen, gelijck men
hem accordeert ende toe ftaet by defen , een vol-
komen exemptie van alle laften van Verpondin-
K, Beden, ende bezaeyde Mergen. Ende indien
yemandt eenige nieuwe Huyfen op de felve Lan-
ilcrven fal komen te {lellen , ofte op te rechten,
dat de Beeften aldaergheilalt werdende, fullen
vryzijn van Hooren ende Zout-gelden, ende an-
derfmtsniet, alles voorden tijdtvan thienJaren
eerft volgende, te reeckenen van den dach dat
de voorfchreve culture fal zijn aen gevangen,
endede voorfchreve nieuwe Huyfen efrèiruelick
fullen zijn gebouwt. Accorderende voorts ten
behoeve van de voorfchreve nieuwe toe te maec-
ken ünderyen , als Huyfen daer op te dellen,
mfgelijcks den voorfchreven tijdt van thien
Jaeren gheduyrende, vrydom van alle andere
Dorps laften ende kommeren, niet alleen van de
Capitalendie al bereytsop de Dorpen ende Ge-
meenten van dat reiTort mogen zijn ghelicht,
rraer oock van die gheene de welcke loopende de
voorfcHreve thien Jaeren , daer op fouden mogen
werden ghebracht, ende dat de felve Landéryen
alsHuyièn, vande voorfchreve Capitalen oock
naer expiratie van de voorfchreve thien Jaeren,
midtfgaders vande Renten van dien, fullen bly-
vengeeximeert: Ende daer en tjoven oock fullen
vry zijn vande loopende lallen de welcke de
voorfchreve thien Jaeren gheduyrende, van Jaer
tot Jaer,inde Vryheden ende Dorpen fouden mo-
c,en werden omme geflagen , alles met defen ver-
üande, dat die Euilels , ofte andere Hechte ende
khrale Landéryen, de welcke al bereyts inde Co-
feen van Verpondingen, ende in de Dorps,
^Schatende Beede-Boecken, ofte Heff-boecken
'� ghebracht ende aen gheflagen, ende oock
aldaerjegenwoordich betalen van die conditten
^m t betalen fullen moeten blyven, ghelijck die
^nuzijn, fonder ten refpecte van de voorfchreve
"jelioratie van Gronden, ofte opbouwen van
p^uyfen, meerder te worden belaft, den voor-
* 'teven tijdt van thien jaeren geduyrende, maer
'een fullen blyven betaelen de Verpondingen,
ceaen, Dorps-lailen ende kommeren, foo als de
^e ^ve ten tyde vande invoeringe der Verpondinge

� Eyekkrtfi,

8.R

f.xeeU'

-ocr page 1421-

By voeghfel van eenige Placaten, &c.

2835

**H

Executoriael op Dijckrecht, geimpetreert by T>ijc{graef ende (fefaoorens ^

de Dijckagie henoor Jen Sint e Cruys, ghefeyt Jen Boom, tegen Je Defaillanten indefehe Dij_ck_a?j_edate Jen 7 September ι66ζ.

de ghemeene faecke den mceften intereft f 1
konnen komen te lyden, als geinterefl�ert 2?"?
tot ontrenteen vierde vanden Polder, die pro
telijcken op haer tijdt het haere hebben gheda^'
fuyveren. Om welcke redenen de Supp�_an *"
ghenootfaeckt waren van onderdanichlijcken ^Πverfoecken, dat ghelijck in andere Dijckagien^
geconfenteert geweefi, de gefchooten aireede o"
daen, ende noch te doen.by letteren Executoriael
op Dijckrecht gheinnet mogen werden, om _a|f_0o J
eenmael de Dijckagie fuy verende vry van laft_eDte brengen, haer daer van verleenende Acte
Welckenaengemerckt, SOO IST.datWv
ons ter bede vande Supplianten genegen vinden.
de, de felve hebben geconfenteert, geaccordeert !
geocTroyeertendegheauthorifeert, ghelijck Wy ]
hunconienteren, accorderen, odhoyeren ende
authoriferen by defen, ommede voorfz Deffail.
lanten te mogen executeren, tot betalinge vande
gefchooten ten fine als vooren aireede ghedaen, I
ende noch te doen.allesnaer Dijckrecht, beihen�
de daer inne, dat de voorfz ghefchooten, metten \
interefl�vandien.tegensfeseneenquartpercen� I
to t'federtden vervaldach werden geinnet.midts
dat de executie werde gederigeert tegens de ghe-
breeckigen perfoonelijck, voor foo veel die be-
kent zijn, ende dat de onbekenden byaffixie van
billetten van veerthien tot veerthien dagen tot
drtemael werden gedachvaert, ende als dan niet
comparerende, ofte voldoende, dat inde naeft-
gelegen Steden ofte Merckt-dagen, ProcJamatien
werden gedaen van Koopers te hebben tot haren
Landen, ende naer de verkoopinge andere veer-
thien dagen gegeven werden tot afloifinge, midts
dat aende Proprietaris t'fijnder Domicilie den
Koop - prijs, gheinfinueert fal werden. Sullende
alleenlijck tot defeverkoopingegheauthorifeert
zijn den Dijckgraeff ende Gefwoorens vande
voorfz Dijckagie vanden Boom, Supplianten in
defen. Laftende ende bevelende allen endeeenen
yegelijcken dien het aengaen mach, "t felve te ge-
hengen endegedoogen, fonder oppofitie ter con-
trarie , want wy fuleks bevonden hebben alioo te
behooren. Gegeven inden Hage, onder onfen
Cachette, Paraphure, ende Signature van onfen
Griffier , op den fevenden September fefthien-
hondert twee en tfeftigh.

Dbenons gDijcbenotJnckdat dde DichoommkonnwasbefogenadiengheogefieDijcte licontrten,alfoocreddenfelveom gdat pveralinge16?Suphoofoudnaeren tningdatpothtragby dEn gne dbetafchr

Tlacaet, tegen den uyt�oer van Teerden, ende ordre op paffagien by de uytu

voeren Peer Jen te nemen. In Jate Jen 16 September 1662.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
lullen jien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
by onfe Placaten van den negenthienden Martij
1637, veerthienden Augufti 1638, endeden fes
en twintighilen April 1640, onder anderen heb-
ben verboden , dat geene Peerden fullen mogen

worden vervoert over de Revieren de Wadende
Maze refpe&ive, als over feeckere gepermitteer-
de Veeren by de felve Placaten geexpreiTeert, als
over de Steden Nimmegen, ThieJ, Bommel en
Gornichem-.En wy dies niettegenilaendeinctw�
ringe komen, dat groote quantiteyt van ^Peer<J^e"'
of andere Beftialen, over ongepermitteerde \ *
ren, of daer 's Lants Officiers geen Wachten zj

-ocr page 1422-

g 2 7 Jegens 't afhalen ν

ι Keilde, werden vervoert, ;.en fukksom daer
■_s Landts gherechtigheydt te frauderen

SantrballaftjScc.

%%$%

daer onder foodanige Landts Comptoiren zijn
reforterende.' Bly veilde voorts de gheallegeerde
'Rlacaten-injaaer volle vigeur ende weerde, voor
foo vee! de felve opdefejegenwoordige conjunc-
t�re van tydeii ende faeckeii app�cabel, ende
i^chin^rery^ntiezijn., >End�Qpdat_rniemandt
'Met van eenige ignorantie eifhebbe te pretende-
ren, Ontbieden ende verfoecken Wy de Heeren
Staten, Gecommitteerde Raeden, ende Gedepu-
teerde Staten vande Ρrovintien refp�ctive van
Gelderlandt, ende 't Graeffchap Zutph�n, Hol-
landt ende Weft-VrieflandtiylZeelandr, Utrecht,
Vrieilaikte, Ov�r-YiTelftnidtfgaders Stadt Groe-
ningen, ende Ommelanden i ende alleii anderen
Jufticieren ende Officieren van de felve, datfy
dtfe OnfePlacate ofteOrdonnantie vanftonden
a�n alomme doen verkondigen, publiceren ende
affigeren in allen Plaetfen daer fulcx noodich we-
ien lal ,fende men gewoon is foodanige publicatie
ende affixie t�doen. Laften ende bevelen voorts
de Raeden ter Admiraliteyt, den Advocaten Fif-
caels, midcfgaders Admiraels, Vice-AdmiraeJs,
Capiteynen, Officieren, ende Bevelhebberen,
als mede de CommifTaril�n ende Commifen ter
recherche, foo in de Zee-gaten, als elders, defe
onfe Placate ende Ordonnantie te achtervolgen,
ende doen achtervolgen , Procederende ende
doende procederen tegens de Contraventeurs
van dien, fonder oochluyckinge, faveur, diffimu-
latie ofte verdrach, want Wy fulcks alfoo ten
dienfte van den Lande bevonden hebben noodich
te zijn. Aldus gedaen ende gearrefteert ter Ver-
gaderinge vande hooch-ghemelte Staten Gene-
rael, inde Hage den feftienden September feftien-
hondert twee ende tfeftich. Was geparapheert,
W. v. Haren,^vt. Onder ftondt, Ter Ordonnantie
vande felve, Geteeckent, N. Ruyfch. Zijnde op't
fpatium ghedruckt het Cachet der felver Heeren
Staten, in rooden wai�che.

i'^T, dat Wy daer jegens begeerende te :

door

rfien, _van nieuws gheordonneert ende geftatu

ver:

hebben, gelijck Wy ordonneren ende ftatue-

^Kib7*fcn^Mtaikii� voorden geenc Peerden,

'ftHrtde^ Bepalen over de voorjfz Revlereii]
f llen mogen worden vervoert, als over de voor-
noemde Steden, of andere gepermitteerdeVee-
ta daer toe publieque�jck gheordonneert, ende
J-J 's Landts Officieren hare Wachten zijn heb-
hende» op penealsjn de meer-ghenoemde Placa-
n en daer en boven van te verbeuren de Ponten
cndeSchuyten , en andere Vaer-tuygen, daer
mede de Pcerdeh ofeenige andere Beftialen op de
ongepermitteerde Veeren werden over ge voert:
Ende boven dien, dat foodanige Veerluyden ofte
perfoonen, diehaerfcqt het overvoeren van Peer-
den ende BeitialeniOp; ongepermitteerde Veeren
lullen laten ghebruycken, vervallen fullen in een
boete van hondert guldens, of anders op arbitrale
corredrieaenden ly ve, andere t�riexemple. Au-
{horiferende wydersalle Gouv�rneurs.Comman-
deurs, ende andere Militaire Officieren en Solda-
ten,felver de Veerluyden van de gepermitteerde
Veeren , en alle andere, om de aenhalinge te mo-
ten doen van Peetden, of andere Beftialen, onge-
permitteerde Veeren pafl�rende. Des belaften
Wyb'y defen oock welexpreffelick alleden Con-
foy-meefters, der felver Contrerolleurs, of ande-
re Officieren van de Convoyen ende Licenten,
vande eerftkomende Koopluyden met hare Peer-
den of andere Beftialen, 's Landts Comptoiren
tomende te paiTeten , met goede ordre voor de
nakomende promptelick ende eerft fullen hebben
teexpedieren, fonderd'eene nae d'andereop te
liouden,onder wat pretext het foude mogen zijn,
ofdat anders doende, daer over fullen worden ge-
corrigeert door de Collegien ter Admiraliteyt

TIac&et, inhoudende Amplia�e op yoorgaendeTlacaten, tegens het afhalen

van Sant-Ballast, Schelpen ende iVyer van de Stranden van Huyfduynen ge�'maneert. In date den vijf
en tmintighflen September i66z.

DE Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt, noodich achtende dat hare Placa-
ten vanden derden Julij �593.endeach-
thienden September 1614. worden ghe-
houden in train ende obfervantie, hebben tot
meerder bekrachtinge van dien, ende by Amplia-
tievan de felve geordonneertendegheftatueert,
gelijckgeordonneert ende gheftatueert werdt by
ttfen, dat alle de gcene die haer fullen vervorde-
ren, ofte komen te onderftaen eenigh Sandt-
�allait, Schelpen ofte Wyere vande Stranden
�an Hiiyfchduynen, ofte uytter Zee aldaer, 'tzy
�uytea of binnens Gaets, in 't kleyn ofte groot te
Wen, ofte te helpen halen, daer doofverbeuren
lullen een amende van vijftich guldens, ende
joch daer en boven het opperfte kleedt, het zy
"at alfulcke Haelders of Hulpers op 't feyt be-
Jonden werden, ofdat men naermaels fuffifante
«nai�e daer van komt te verkrygen, ende dat de
Schippers voor haere Knechts, ende de Ouders

voor haere Kinderen fullen moeten verantwoor-
den ende inftaen, midts dat de Kinderen noch
onderjarich wefende, ende onder haere Ouders
ftaende, beftaen fullen mogen met halve boeten.
Dat oock d'Ingefetenen van Huyfchduynen. foo
wel Zeeluyden als anderen , in t nieuwe Diep
leggende, die onfen Officier met fyne Dienaers
voor behoorlijcken loon weygeren fullen aen de
Contraventeurs Schepen of Schuyten te voeren,
verbeuren fullen gelijcke amende van vijftich gul-
dens , foo menichmael de felve alfulcke weyge-
ringe doen fullen, te appliceren ende teexecute-
ren als in de voorfz voorgaende Piacaten. Ende
ten eynde niemant hier van eenige ignorantie ko-
me te pretenderen, fal defe gepubliceertende ge-
affigeert werden ter plaetfe daer men publicatie
ende affixie te doen gewoon is, 't welck ghedaen
wefende, werdt allen ende een yegelijcken bevo-
len hen naer de voorfz Piacaten, ende defe jegen-
woordigeAmp�atie van dien, te reguleren, op

8. R ij <&

-ocr page 1423-

2$39 Ry voeghfel van amige Placaten,&4 _%^

de boeten ende peynenby elcksVaride felve ghe^ j tfeftigh. Onder ftondt, T�rpfdo�nafiti�
(latueert. Gedaen inden Hage, den vijf en twh*-j Statern
tichften September feithien-honderr twee end� : 3

-via si

*��-------

Ordres van�Swenvai� ΗΰΙΙαη^β^η^^άηΗ^^^ /� ^

den %~/ September en ι December 1661.

-1007

'j ■

Oci� «� i!

.nn.h«i

�rande Panne fol «��etif*Imjfhwefetia�tk

E Staten van Hollandt ende Wefl>Vrief~
j landt, Allen den geenen die dei� jegen-
woordige fiillen �en ofte h�oren Jeferi,
Saluyt. DOEN TE WE TEN, Al-
fooWy byetvarentheyε ondervinden * dat niet
alleen geen bequame tijde in 't vormen vande
Steen ende Pannen wert onderhouden, maerdat
oock rfederteenigen tijdt herwaerts, hoe langhs
hoe meer af geweecken wort vanden ouden ende
eenparigen voet van 't backen van devoorfchreve
Steenen, ende Pannen, mitfgaders Tichelen ende
Eftricken , in voegen dat merckelijcke ongele-
gentheyt bevonden wordt in eene ende de felve
foorte vande voorfz Materialen , tot groote in-
eommoditeyt ende ongerief van onfe goede Inge-
fetenen, ende verloop vande voorfz Neeringe.
S O O IS Τ , dat Wy daer tegens, gelijck mede
tegens eenige andere onordentelijckheyden wil-
lende voorden, nae refumptievan onfen voor-
gaenden Placate over 'c felve fubject den vijfden
Aprilis des Jaers 1645. ghe�maneert, met goede
kenniil� van faecken hebben goet gevonden, ge-
ordonneert ende geftatueert,vinden goet, «■don-
neren ende ftatueren mitsdefen.

Eerftelijck, dat van nu voorts aen in geen qoar-
tieren van onfen Lande van Hollandt ende Weft-
Vriellandt, eenigert Steen fal mogen ghevormt,
ofte gemaeckt worden, voor den zo April,noeh-
te na den tienden September.beyde nieuwen ftijl.

Dat mede egeene Pannen, Voriten, Eftricken,
heele ende halve I3acken,noch eenige diergelijcke
fpecien fullen mogen ghevormt oite ghemaeckt
worden voor den eerften April, nochte nae den
thienden O&ober, mede nae den nieuwen ftijl.op
de boete ende verbeurte, foo wel ten aenficn van
de Steen-plaetfers.als Panne-backers,van vijftigh
gulden voor yederen dach, die de Mve voor ofte
nae dm voorfeyden tijdt Steenen ofte Pannen
fullen hebben gevormt, ofte doen vormen. 1

Wyders, dat niemant binnen den voorfz oni�n
Lande van Hollandt ende Weft-Vrieilant fal mo-
gen maecken, leveren ofte verkoopen, minder
ofte kleynder Steen, dan hier nae volgt, te weten,
d'onderende boven Steen, fonder daer inne te be-
gtypen den Klinckert ofte Plavey.

Eerilelijck, de Moppen ter lenghte van thien
duymen Hout-maet, de twee breetten eeiie leng-
te, ende de twee dickten eene breette.

De Leytfche ofte Rhijnfche Steenen ter lengte
van leven duymen itijf,yder Steen dick anderhal-
ve duym ilijftde twee breetten mede eene lengte.

Den YflelfchenSteen, als mede vande Maes efl
het Speuy, ter lenghte van fes en een halve duym
alsvooren, een kleyn ftroo breet onbegrepen, de
twee breeten mede eene lenghte, ende twee dick-
ten eene breette.

Van ghelijcken dateene ghemeene wel uytge-

dcry men endediU qtjart ■�; b^eitinegen duy m»
een fev�nde part 3 ende diek e�nen halven i

alkRhijnlandtfchemaet, " '^

aifif, ι ο

_:, pe heele Backen mede wel uytgebrandt 1 /
voor/en, in het vierkant acht ende. een halve duym I
dick een ende een yijfdepart^uyrnsi *'

HklveBackeri mede Wel liytg�brandt als voo ^
i�hV ίη het Vierkant i�veri �nd� een vijfde-part
duymsYdickftijf�enend�yn�.' .

Den Tuymelaer ofte Eftrick van gelijckenuyt i
ghebrandt als vooren, in het vierkant i�sduym, 1
dick weynich minder als een duym , alles op de
verbeurte vande Steen , Pannen, ende Eftricken,
die contrarie defe Ordonnantie ghemaeckt, inne
gebracht, verkocht, ofte gelevert fullen worden,
ende daer en boven t'elcken reyfe als eenige foo-
danige contraventie lal bevonden worden, on |
eene boete van denigh guldens. 3

Ende ten eynde defe onfe Ordonnantie wel 1
ende behoorlijck moge worden achtervolghc,
hebben Wy gelail ende geauthorifeert, lallen en-
de authorileren mits defen, den Borgermeeileren
ende Regeerders vande refpective Steden, onder
wekkers refort van Verpachtinge de voorichreve
Steen-plaetfen ende Panne-backeryen zijn gele-
gen , twee ofte drie Hooft-mannen over yedet
quartier, uyt de gequaJifkeerfteendebequaemfk
Luyden van de voornoemde Neeringe te kiefen,
ende te itellen,de welcke op alles dat tot welflant
vande voorfz Neeringe fal dienen, volgens dele
onfe Ordonnantie behoorlijck reguard lullen ne-
men, ende van de geene die fullen bevonden wer-
den de felve ghecontravenieert te hebben, ι mi
affiflentie van den Officier, onder wekkers aenkvoknt
Jurifdi�ie de Contraventeurs woonachtig zijn, fonder
eenige conni ventie de voor-gheftelde boeten met
gemoede» ofte door parate executie, af vorderen.

χ Ende foo wanneeryemandt, ofte eenige jegffltt
voorfz farate executie fullen willen komen in offofitii,
fullen de felve ghehouden wefenfulcks te doen voor Ot-
committeerde Schepenen vande Steden, by defen wtfi*
Placate tot opftcht ende hanthavinge van dien, enk ��
dejudkature over de ghemeene Middelen in ΊφΜ®
vande Verpachtinge geauthorifeert: Ende fullen kW'
nijfen by deghemelt� Gecommitteerde Schepenen te *>T
fen,niet wcfen appellabel.maer alleen jubjetl reform^
voor de Heer en Gecommitteerde Raden in de refjxC"^JQuattieren,even ende infulcker voegen,ah in'tre^
vande gemeene Middelengeneralij ck in gebruyekis.

χ Ende fullen alle de voorfz heten, hmmken et� <*f

fifcatiengeappliceert ende bekeert worden voor een ψ'

recht derde part van 't gene daer van, de kofleh q§¹*'

-ocr page 1424-

φ t Rcglementvoor de Ontfangers, Rentmeefters,&c. ι $f*

1 finvert�m over te fchi�ten, ten behoeve vanden
^hunner met culpabel oefende, ende den Armen half

l� vooreen ghelijck derde-part ten behoevevanhet
⁽"1 J��ne Gild ofte Neeringe, ende het re flerende detie-

tendere, ende een veder weten moge, waer nae
hem te reguleren, iaften ende bevelen Wy» dat
dcie alommefal worden gepubliceertendegheaf-
figeert, daer men ghewoon is publicatie ende
affixie te d�en. Gedaen inden Hage onder onfen
&egel hier aen gehangen op den eerften Decem-
ber 166%. Ter Ordonnantie vande Staten.
Hdrb*� van�eaumont.

r 0 behoeve vanden Officier v#n der Plaetf� door de
KacH de executie gedaen falwordm. ' » ■-}

�Ende op dat niemandc daer van ignorantie p^r�-

fyvoorga�nde Ordre vanden %*f September i 60i -uervotgfii aihter .� t'appliceren een derde-pirt voorden
^f Aenbreng�r, en een id�rd� voor den Aimeh, ende het andere derde-part voor het gemeene Gil-
.-''deofNeeringe/' ^,ff^r'<S ' !�³ ^Ί�'^\''^VJ^J'
, _Deu>oordenende Articnknin't CurfijfgedtucU&jn op dert�erflenDetemb^^

ί voorft Placaet vanden 2.7 Septemberfeyt alhier t t'applic�r�n als v�oren.

0rt/rtf <?»Λ ^glementfVOoralle Ontfangers ^ntmeeflers ende C�ntrero/ieurs

vande gemeene Middelen^ Verpondingen Domeyntn, Beden, Geefielijckegoederen, Renten, ende andere
inkomften, &c. den Staet der Vereenighd� Nederlanden corrtpeterende, om in 't toekomende ha�r nae te
reguleren, foo in 't beleyt ende de diretlie van hare r�fpeclive Funclien, als in 't innen vande penningen
van hare r�fpeclive adminiflratien. In date den 8 November 166z.

gen, Beden; Redemptien, Renten, Lant-pacht�fi,
ende andere fchulden, ibnder haer y�ts meerders
af te vofdefen, onder Wat fchijn het foude mogen
wefen , op pene van arbitrale correftte by defen
Raedt naer exigentie van faecken tegen deghe-
breeckige te decerneren.

X IX.

De Ontfangers vande Verpondinge fullen haer
onthouden van alle particuliere Colledten over
eenige Quartieren ofte Dorpen, ofte eenige fic-
dagen aldaer te gaen houden, ende alle het felve
laten ter difpofuie van de Regenten van de refpe-
dtive Dorpen, in gevolge vande Refolutie van den
feften September 1657. ende verfcheyden ande-
ren daer op ghevolght, op pene, foo ly bevonden
Werden contrarie te doen, �nde haer eenige par-
ticuliere Colleften aen te matigen, ofte te onder-
winden , dat fy daer over fullen werden ghecorri-
ge�rt, met een fomme van hondert gulden t�lc-
kens en foo menichmalcn als fy fullen bevonden
werden 't felve te hebben ondernomen, ende
daer en boven werden gecorrigeert naer exigentie
van faecken.

XX.

Sullen oock alle de Ontfangers ende Rentmee-
fters tegen den eerften Mey 1663. haer vafle Do-
micilie moeten gaen nemen, ende bly ven houden
binnen het diftricT: van hare adminiftratie, immers
in de Hooft-fteden, ende andere Steden naeft
daer aen gh�legen, fonder daer van te mogen bly-
ven in ghebreecke, op pene van te verliefet||en
profyte van den Lande haer tradtement, foo
lange fy het felve niet en fullen hebben naer
eekomen.
^� XXI.

Sullen de Perfoonen die betalingen komen
doen op 't fpoedighfte expedi�ren, ende den Ont-
fanger ofte Rentmeefter abfenf zijnde, aen iijn
Comptoir foodanigen ordre laten, dat de Luyden
op't fpoedighfte konnen werden gheexpedieert:
Ende fullen fy in fodanigen gevalle voor de a&ien
van haere Commifen ofte Klercquen refponfabe�
zijn.

8.R iij De

.Erftelijck fullen de Ontfangers ende

I Rentmeefters van 't Landt, &c. Defe�er-

[flevtjfthien Articul�n accorderen van woorde

ti woorde met die vijfthien eerfle Articul�n 'ϋαη 't R�-

ilement vanden 10 Augufli 1657. flaendehier vooten

Hit Tweede Volum. Colum. 1 x^i.. &feaq. gedruckt.

XVI.;

De voorfz Ontfangers ende Rentmeefters ful-
len geen part of deel mogen hebben aen het
voorfz falaris vande executien, ende full�n tot al-
len tyden (des verfocht zijnde) gehouden wefen
haer met folemnelen eede daer van te purgeren:
Ende fullen tot dienft van hare refpeclivt Comp-
toiren niet mogen ghebruyeken eenige Soldaten,
ofDomefticque Dienaers , fchoon die op Com-
miflievan defen Raedt mochten geadmitteert en-
de be-eedight zijn, op pene van vijfcich gulden,
t'elcken reyfe contrarie deferi te verbeuren.
XVII.

Soo wanneer d'Ontfangers ofte Rentmeefters
aen eenige Dorpen ofte Bancken onder haere ad-
miniftratie reforterende.op ordre van hare Hoogh
Mog:, ofte van aekn Raedt, yets fullen hebben
voor te (tellen, fullen fy 't felve hebben te doen
met alle difcretie ende mefnage, ten eynde de Iit<-
geferenen van alle onnoodige koften mogen wer-
den verfchoont. Ende werdt den felven wel ex-
preffelick verboden eenige defroyementen vande
voorfz Dorpen aen te nemen, ofte eenige vertee-
fingen tot haren Iaften te doen, op pene als
vooren.

XVIII.

Sullen oock de felve van niemant mogen ent-
ingen eenigerhande giften ofte gaven,het zy om
^ advifcren tot eenige quijtflagen ofte furcean-
t:en, ofte onder wat pretext het foude mogen
^2|jn j nochte ej'fTchen eenich pretens Quitantie-
jjclt, ofte eenige intereften, onder pretext van ge-
oaen verfchot, ofte gheconfenteerden uy tftel van
«etalinge, maer haer geheelijck daer van onthou-
^rien, ende een yegelijck laten volftaen met de be-
^t;!inge van hare gemeene Middelen, Verpondin-

-ocr page 1425-



	Byvoeghfel van eenige Placaten^c.

		dienen, ende t'eynden 's jaers defelve aen Α Generalkeyts Reecken-kamer over te U» ombyde f�lve tegens de reeckeningen van? �ntfangers eiv\� Rentmeefters geconfronteert? wprdea. Ende by foo verre eenige van de ν noemde �ntfangers ofte Rentmeefters, vauT" fenden van de voornoemde twee maendigeftate wierden bevonden te biy ven in gebreecke.fai �" opgemelten Treforier Generael kenniffe daer η geven aen defen Raede ,ende fullen de felve ov ,yedernaelatigheyt, van de voorfz tweejijaend-* t'elckens werden ghemulfteert met een fotiim yanyijffich gulden,_s te korten op haere eerfle vof ge.tiii^ieeckeningen. � �XXVI. rQe-, Rentmeefters vande Domeynen endeB_e. d�n ,fuileh oock gehouden zijn fodanige Maeni. fiaten ais vooren over te fenden van vier maenden tot vier maenden j Ende die van de Geeilelijci-e goederen alle fes maenden, op pene en tercorre- die als vooren, XXVII. De voorfz Maent-fiaten fullen de �ntfangers en Rentmeefters doen drucken, yedernaedege- Jegentheyt van hunne adminiftratie, ende die dan t'eickensghevuk over fenden, in fbodanigenfor� me, dat men daer in konne fien, eerft den ghehee- len ontfangh van het gheheele Jaer daer op die Maent-ftaet flaet, daer na wat alle twee Maenden daer op is ontfangen, ende watter refteert, dien voorfz ontfangh alle twee Maenden verliooclu, ende het reftant daer mede vermindert op diftin- de Columnen, gelijck albereyts verfcheyden Exemplaren daer van zijn gheformeertende ghe- druckt geweeft. Sullen danyeder Columneon- der weiden opgefommeert, ende delateresop't eynde t'famen ghebracht, ende ghecalculeert tot eene fomme van ontfangh ende reftanten, om de felve met een oogh te konnen fienj Sullen oock ontrent het hooft vande Maent-flaten ilellen de twee Maenden daer op de klve werden gheappli- ceert, ende op een bladt achter aen ilellen de re- ftanten van voorige tyden , met allegatie vande furceantien die daer toe mogen gegeven zijn, met datum van Maent ende Jaer. Sullen noch daerin pertinentelijck uyt drucken ende fpecificeren, ce betalingen van tijdt tot tijdt by haer gedaen, met j exprefl�e vande oorfaecken, ende vande datums, foo vande recipiilen vande penningen, die fy ten Comptoire vanden Ontfanger Generael fullen hebben over gemaeckt, als vande Affignatien ck fyluyden van den felven fullen hebben bekomen, met allegatie van het Jaer van haerenontiamm waer op fy van meeninge zijn foodanige l^'P''' fen ofte AfTignafieii te liquideren, de voorfz κ- talinge mede van twee maenden tot twee maen- den op yeder Maent-ftaet repeterende, enden* hare uy tgave verhoogende, ende dan de felven** de in eene fomme op calculeren,ende by een tre- ken , op dat men van tijdt tot tijdt de rechte gre* fchapenheyt vande refpedive Comptoiren verne- men moge, ende dan eyndeJijck achter aen doen ftellen de verklarjnge van ontfangh ende vjW* op den eedt hares Amptsghedaen, ondedele» onderteeckenen. p_f
XXII. De voorfz �ntfangers fullen verdacht zijn,de- wylegeene Ordonnanties, wat name die oock jouden mogen hebben, anders mogen werden ge- depefcheert, als op den Ontfanger Generael,ende dat die oock alleen beyoechr is, de Houders van de felve Ordonnantie op haer verfoeck met alfig- natie op de Subalterne �ntfangers te accommo- deren , in conformiteyt van 'f34. Arricul vande Inftruftie van fcfen Rade. Dat fy oock boveil de ordinarife lallen op hare Comptoiren geafi�ireert geenerhande betalinge fullen mogen doerr, als op foodanige A�Tignatien van den Ontfanger Gene- rael, op pene dat contrarie doende, alle poften, anders ende op wat ordre oock betaelt, in haere reeckeningen fullen werden geroyeert, ende ghe- laten tot hare particuliere lallen. , ., _:Λ XXIII. Ende fullen d'Ontfangers ende Rentmeefters diligent zijn , omme de voorfz lallen ftaende op hunne Comptoiren, als oock de Afiignatien, die van tijdt tot tijdt daer op ghegeven worden, promptelijck te voldoen, foo veel de inkomlfen van hunne Comptoiren fullen konnen lyden, ende daer ontrent bewaren de reputatie van den Staet, fonder oock over de voorfz betalinge yets te mogen genieten, direirelick ofte indireftelick, onder wat pretext het foude mogen wefen, op de correctie in het voorgaende feftiende Articule begrepen. XXIIII. De penningen die fy van tijdt tot tijdt wegen haere adminiftratie ontfangen, ende boven de voorfchreve ordinarife lallen van haere Comptoi- ren , ende boven de voorfchreve betalinge van Ordonnantienende Afiignatien, over hebben, fullen fyt'elckens ende fonder ecnich uytftel over maecken ten Comptoire van den Ontfanger Ge- nerael Doublet; en in cas bevonden wert, datfy eenige foodanige penningen b'lyven onderhou- den, ende niet met eerfle goede ghelegenthedyt defelve-endemanuerenals vooren,fullennae de expiratie van de eerlle twee Maenden, daer over dan voorts van Maent tot Maent werden gemulc- teert, niet alleenlyck met den intereft van alle foodanige ondergehoude penningen tegen den penningh vijf en twintich, rnaer oock anderfints werden gecorrigeert naer exigentie van faecken. 'XXV. Ende ten eynde defen Raedt met volkomen kenniffe van faecken, over het in komen vande re- fpedtiveComptoiren vande ghemeeneMiddelen ende Verpondingen mogen difponeren, oockAf- fignatien totlafte van de felve dirigeren, fullen de Orffcfangers vande felve gehouden zijn, gelijckby defen aen de felve wel flricte�jck gheboden wort, dat fy alle twee maenden precife aen defen Raedt, ofte aen denTreforierGenerael, fullen hebben over te feynden een perfe&en ftaet van 't gene by hun ontfangen ende uytgegeven is, midtfgaders van het geene noch voor handen, ende te ontfan- gen is: Ende wort den opgemelten Treforier Ge- nerael by defen gelaft, alle de voorfz �ntfangers ende Rentmeefters precife daer toe te houden, de voorfz (laten onder fich te bewaren, om de Hee- ren vanden Raedt (des verfoeckende) daer yan te

-ocr page 1426-



	2 845 Reglement voor de Ontfangers, Rentmeeilers, &c. 2846

		XXVIII. n_e voorfchreve Ontfangers ende Rentmeeilers	ten, teappliceren een derde voor den ghemelren Officier, eenderde voor den Aenbrenger, ende het lede derde-part ten behoeve van den Armen vande plaetfe daer de felve vallen fullen. XXXIII. De Conrrerolleurs vande Comptoiren, daer eenige zijn aen gheilelt, fullen houden pertinent Regiiler van alle adminiilratien vande Ontfangers ofte Rentmeeilers, foo van het getne by de lelve ontfangen als uyr gegeven wort, ende fullen tot dien eynde het Comptoir ten minilen eens daegs moeten frequenteren, om op ordre vandefen Ra- de, de felve altoos te konnen dienen van den flaec der Comptoiren van de voorfchreve Ontfangers ofte Rentmeeilers, daer toe fy in conformiteyc van haere Commiiïien ende Inftruftien verplicht zijn. ��. Ende fchoon van defen Raede genefpeciaje or- dre daer toe aen haer foude worden geaddreifèert, foo fullen fy nochtans mede alle fes maenden pre- cifeaen defen Raede over feynden een perfedren ftaet van 't gene by de refpeftive Ontfangers ende Rentmeeilers fal zijn ontfangen ende uyt ghege- ven, mitfgaders van hetgeene noch voor handen, ende noch te ontfangen zijn fal. XXXV. Ende fullen niet alleenlick goecreguard nemen dat defe Ordre in allen deelen pun&uelijck ende precife, foo by de refpective Ontfangers ende Rentmeeilers, als bydeDeurwaerdersendeEx- ploifteurs werden achtervolght, maeroock defen Raede van tijdt tot tijdt adverteren, wat van ee- nige contraventie, ofte van non obfervantie, toe hare kenniflè fal komen. XXXVI Ende by aldien yemandt onder haer, ofte oock de Contrerolleurs felve, bevonden wierden fich niet precife nae defe Inilructie te hebben geregu- Jeert, fal by defen* Raede daer tegen werden ver- fien, endedefchuldige ghecorrigeert, �00 als men nae ghelegentheyt ende exigentie van faecken fal bevinden te behooren. XXXVII. Ende fullen alle de voorfchreve Ontfangers, Rentmeeilers ende Contrerolleurs, hetzy albe- reyts aen geilelt, ofte die noch aen geilelt fullen worden, ghehouden zijn, met folemnelen eede te belooven.dat fy yeder voor foo vele het hun aen- gaet , defe Articulen in allen deelen fullen naer komen ende onderhouden. Aldus ghedaen ende gearreileert in den Raede van State der Vereenichde Nederlanden , in 's Graven-Hage den achtften November feilhien- hondert twee en tfefligh. 1. Ganfneè Grk. Tengnegel^ �■ Ter Ordonnantie vanden Raedt van State, /. Eyckkrgb,*

^niftratie ende het doen van haere reeckeninge, '"' lleenin'tgeneraelt'onderhouden _enj_e _nae ^nie_komen de Provifionele Ordre by de Heeren i_ec0mmitteerden in des Generaliteyts Reecken- kamerop den drie en twintichilen April feithien- I ondert vier en vijftich ghearreileert, maer oock fpecialijck de Articulen hier nae geinfereert. * ��. Xe weten, dat de Ontfangers vande gemeene Middelen foo in de Steden als ten platten Lande, hare reeckeningen vanhetverloopenjaer,expire- rende den lellen van Maert, fullen moeten in le- _veren in de gemelte Generaliteyts Reeckenkamer voor den eerilen May nae date van expiratie van ktvoorfzjaer. De Ontfangers vande Verpondinge,ibo vele de felveby twee maendige tauxen gheinnet werden, voorden eerilen April nae het verloopenjaer, daer van te reeckenen hebben. De Ontfangers vande Beden binnen drie maen- (Jen, nae de expiratie van het jaer van haren ont- fangh. De Ontfangers van de Domeynen ende van de Geeilelijcke goederen , mitfgaders van die Ver- pondingen , de welcke gheheven werden over Huyfen inde Steden, binnen een jaer na expiratie van het jaer, daer van haer te reeckenen ilaet. Op pene dat fy daer van naelatigh blyvende, t'elcken maent dat fy nae de refpeclive tyden voorfchreve daer van blyven in ghebreecken, ful- len verbeuren een fomme van vijftich guldens, die haer fonder eenige connïventie op de floten Iiaerder reeckeningen lullen werden gekort en af getrocken, XXX. De voornoemde Ontfangers ende Renrmee- ilers, geen uytgefondert, fullen oock verdacht zijn aenilonts nae gefloote reeckeningen met den Ontfanger Generael over het flot van de felve te gaen liquideren, ende die flooten efTeêtive te luyveren, ende te voldoen, op pene van te ver- liefen hare tradementen, ofte gagien, na propor- tie van den tijdt dat fy daer van fullen blyven in gebreecken. XXXI. Sullen in ghevolge van voorige Refolutie van verdacht zijn precis alle drie Jaren nevens de voorfchreve haere reeckeningen over te brengen een vernieuwde A<fte van de eau. öe die fy inden aengangh van haere Ampten voor "are adminiilratie geilelt hebben, aenvangh daer ^yan maken met de rekeningh van den Jare \6z%. \|>P pene dat daer van blyvende in ghebreecke,ful- ^en werden gemul&eert met een fomme van vijf- ^[]� guldens, te korten en af te trecken als vooren. XXXII. tilde fullen de voorfz boeten hier vooren Ar- j j° *6,17. ende 19. geordonneert, werden ge- ^ordert by de Officieren van de refpe&ive diitric-

-ocr page 1427-

By voeghfel van eenige P�acaten, &c»

'jl8+7

*Hl

%atificatien ,fio vanden Coningb van Spaignen, als vande Staten (jmtrael

op bet Accordt van Accommodement {j�acnde hier vooren Colum. 2778. (gfeqq. gedruch) der M.
renten, over de verdeeliw* der drie Landen van Over-Maze.

ce fujcft, comm' aufly de l'approuuer, & ratifif
dedans lercrme, qui Tc prefigcroit reciptoqJ
ment, aucc toutes lesfolemnit�s en cccasncccf' I
faires,&accouftum�es,& D.ⁿ Eftcuande Gamar.
ra de mon Confeil fupreme de G uerre , Gouuci' 1
neur du Chafteau de Gand,& mon AmbaiTadcy I
Ordinaire aux Prouinces Unies ayant continu
dudepuisavecmon approbation l'accommode'
ment & ajuilement des difpures & diffbrendsde$
crois Pa�s d'Ourre-Meuze fufmentionn�s,d'o_ys'eft en fin enfuiuy Ie Traitt� de partagc; ]eq_ue[
eft de la teneur fuiuante.

Galide CAlganarieIflesd'AMila

rol, Barcelonne, Seigneur de Bifcaye & de Moli-
na,&c. Comm'ainfi foit qu'au Traitt� de Paix
faic),& conelu en la Villcdc Munftercn Wcftfalie
Ie 3©dejanuier 1648. entre Nous, 6c les Seigneurs
Eftats Generaux des Provinces Unies du Pa�s-
Bas,il auroit eft�accord�.&conuenu, que les trois
<iuartiersd'Outre Meuze, fcauoir Fauqucmonr,
Dalem & Rolleducq , demeureroient au mefmc
eilat, qu'ils fc trouuoientalors, &qu'cncasdc
difpute, & de diflerendon s'cn remettroit a la
Chambre mi partic (laquelleon auoit arreft�dc
former par rArtfelc 21. dudit Traitt�) a fin qu'il
y fut decid�, & ne s'eftant pu y decidcr, ny deter-
miner a raifon de diuers incidenrs, qui ibntfurue-
nus, ny paruenir a la conclufion des difputcs, qui
s'eftoientme�cs au regard defditsQuarriers.quoy
que de noftre part on l'ay t i�ljicit�, & proeur� in-
ftamment�, & s'ayantdonn� aentendre au mef-
me temps de celle des Eftats Generaux, que cc
fcroit a leur fatisfa&ion, que l'on procura fur ce fu-
jeit un accommodernent par uoye amiable ; &
eftant il conforme a mon intention de la leurdon-
ner en tout ce qui eft agreable auxdits Eftats, &
de conclure l'accommodement de quelconqucs
differends, dontpourroit refultcr quelquemes-
intclligenccdans l'obfervance du Traitt�de Paix,
Je confentis que l'on traitteroic l'accommode-
ment des trois quartiers d'Outre-Meuze fus men-
tionn�s par uoye amiable, a fin que par cc moyen
l'on conelu un Accord , qui fut de commune fa-
tisfa&ion aux deux parties, & nommay D.ⁿ Jean
d'Auilriche mon Fils, afin qu'il l'achemineroit &
concluroit; luy donnant a eet effect mon pouuoir,
&pleine puuTance aufly fuffiiante, qu'il eftoit de
befoing & feroitneceflaire, a fin que pourmoy &
en mon Royal nom il conuiendroit, accorderoit &
concluroit auec lefdirs Eftats Generaux des Pro-
vinces Unies du Pa�s-Bas, ou avec lc miniftre, 011
miniftres,qu'ils autoriferoient pour ceft cflet aucc
pouuoirs»fuff�fants quelconq ue Traitt� d'Accom-
modemenr. touchant les differends, qu'il y auoit
pour les trois Quarticrs d'Outre-Meuze en la
facon, & auec les reftric"tions,& ampliations.qu'il
trouucroit conuenir, m'obligeant pour moy &
mes Succeifeurs, de tenira jamais pour fc*me,&
valable precifement & ponducllement fans au-
cune faute tout ce qui auroit eft� convenu, & ac-
cordt par ledit D.ⁿ Jean mon Fils audit Traitt�
auec lefdits Eftats Generaux, ou leur miniftre, ou
miniftres qu'ils choifiroient�c deputeroient pour

Partant Ie fufmentiqnn� D." EfteuandcGa-
marra m'ayant rendu comptcd'avoirajuilc, &
conelu Ie Traitt� icyefcrit, Scinfer� comm'ilcn
conftc cy deiTus, apr�s l'auoir tout vcu,& exami-
neen mon Confeil, i'ay acecpr� pour moy,& mes
hoirsfic SuccciTcurs, comm' aufly pour,les Vaf-
faux, Sujecls& Habitans de tout mes Rojaumcs,
Pa�s& Seigncuries ledit Traitt�, & tout cc qui y
eft contcnu.&chafquepointd'icclluy en particu-
lier en toutcs fes parties, & l'ay tenu pour ferme,
& valide, & l'ay aggre�, approuu� &ratifi�.com-
me par les prefentes je l'accepte, & tiens pour
bon, ferme & valide, l'aggree, approuue& rarifie;
Promettantenfoy & parole de Roy.&pourmcs
SucceiTeurs Roys, Princes& Hoirs.fincercraenr,
& de bonnc foy, de l'enfuivre, abferucr& acconv
plir inuiolablement &� ponducllement fclon fa
forme& teneur, & de Ja mefme fagonquefije
l'auois Traitt� en propre perfonne, & que s'il
eftoit infer� dans Ie principal Traitt� de Paixarre-
ft�en la VilledeMunfter lejodcjanuierdel'an
1648. fans faire, ny'permettre que l'on face en au�
cunefacon quelquechofeau contraire,de quelle
forre quece puifl� cftre.&en cas que l'on y auroit
fait.oufereitquelque contrauenrion., Je la feray
reparerfans aucune difficult�, ny delay; com-
mandant de chaftier,& chaftiant auec toute rigeur
les delinquants & tranfgrefleurs; obligeanta lef-
fed de cc que deiTus eft porte, touts, & un chacun
de mes Royaumes, Pa�s & Segneurics & de mef-
me touts mes autres biens prefents &. auenir;
Comm' aufly mesheritiers, & Succeilburs,fan⁵exceptcr aucune chofc, Et pour la plus grande af-
feurancc & validit�decettcobligation , nous re-
nonceonsa toutcs les Loix.Couftumes &a toutcs
autres choi�s a ce contraires. En foy de qu°)'
Nousauons fait defpechcr Jcsprefcmcs Signc^fS

de noftre main, Seelldcs de noftre

Sccl.&contrc�

fign�es de Noftre Secretaire d'Eftat. �atecsa
Madrid Ie 18 d'Oftobre �66z.

'Volght de Ratificatie vande Bof

Mogende Meeren Staten GeneraeL

. Nedei-

dc,gemaccktcnc!egVnotentotMuniterinV^c^

-ocr page 1428-

β₄₉ Tra�teet van Vrede mee Portugael.

i�5'P

�. den dertighilen Januarij 1648. tuflehen
�� Heere Coningh van Spaignen ter eenre, ende

accepteren ,approberen, ratificeren ende confir-
meren midts dei�n, in allen deelen, ende yeder

VscaerTter andere zyde~, is verdragen ende

poind van dien in 't byfonder: Beloovende op-
rechte�jck ende ter goeder trouwen 't felve Ac,
cordtende Accommodement onverbreeckelick
te achtervolgen, onderhouden, te obferveren,
ende pun�tueljck nae fyne formeende inhoudt
naer te komen, ende te doen achtervolgen, obfer-
veren, onderhouden ende naerkomen als vooren,
'm allen fchijn ende maniere, als of alle de voorfz
Poin&en en Articulen geinfereert ende begrepen
waren in't voorfz Tradtaet vanVrede.inde voorfz
Stadt van Muniler den dertighften Januarij 164?.
geflooten, fonder daer tegen yets te doen ofte te
laten gefchieden, in eenigerhande manieren dire-
ftelick of indireclelick: Ende indien eenige con-
traventie foude mogen ghefchiet zijn, ofte noch
mochte ghefchieden, de felve te doen redrei��ren
en repareren, fonder eenige fwarigheyt ofte uyt-
ftel, ende de Contraventeurs met alle rigeur te
doen ilratTen. Verbindende daer vooren alle de
goederen ende inkomften van defe Ge�nieerde
Provintien in't generael en particulier, tegen-
woordige ende toekomende, enrenuneicren wy-
ders aen alle Wetten, Coftumen, en alle 't geene
wes daer tegens eenighfints foude mogen ilryden.
Des ten oorkonde hebben Wy defe tegenwoordi-
ge met onfen grooten Zegel doen zegelen, door
Onfen Prefident laten parapheren, ende door on-
fen Griffier doen teeckenen, in 's Graven-Hage
den 15 April 1662. .

,_nrade,foudenbly
3 nmaels waren, endedatincasvandiiputeot

ftie, de felve ibude gerenvoyeerc werden aen
fchambre mi parthye, de welcke by het een en
vintiehile Artijckel van 't felve Tra�aet gheac-
" deert was, dat ge�rigeert ende op gerecht fou-
, _werden, om aldaer gedecide�rt ende af gedaen
_e worden; 't welcke niet hebbende konnen ghe-
ichieden,uyt oorfaecke van verfcheyden inciden-

die fich openbaerden, ende voor- geflagen

Zij

ndeeen vrundelick Accommodement, die de

nueftien _0Ver de voorfz drie Landen ghemoveert
ten eynde foude konnen brengen, ende voor ko-
men de quade intelligentie die daer uyt foude
konnen fpruyten, in 't obferveren van 't voorfz
Traftaet van Vrede, ende de voorfz Propofitie
van wederzyden aengenomen, ende tot het effeit
vandienMiniftersgenoemtzijnde.met volkomen
macht, Soo is daer op tuiTchen hun verdragen,
gearrefleert ende geconcludeert het Accord ende
vrundelick Accommodement hier naer volgende
geinfereert.

Wy hebbende 't voorfz Accord en Accommo-
dement aengenaeni; hebben 't felve geaccepteert,
geapprobeert, gheratificeert ende geconfirmeert,

vfrtkulen van Fr ede ende Confosderatie, geflooten denfefien Augufli 1661,

tujfchen den Doorluchtighflen Coningh van Portugael, ter eenre, Ende de Hoogh Mogende Meeren Sta-
ten Generaelder Vereenighde Nederlanden, ter andere zyde. Gerat ificeert by hare Ho; Mo: den 24 No-
vember 1662, Mit/gadersdeVerhndingevan 'tfeheJraftaet.

"melten Coningh wettelijck foude konnen afge-
vordert werden, ende het geene het welcke cpn-
form de volgende poinclen ende Articulen, met
recht ende in billickheyt fal mogen werden ghe-
ftelt, foo op de Waren de welcke in 't voorfz ge-
biedt fullen werden gebracht, als de welcke daer
uyt gevoert fullen werden $ Tot wekken eynde
van de Staten der Vereenighde Nederlanden een
ofte meerfullen werden gheftek, die in Portugael
uyt haren name op de felve forme ende maniere
den voorfz�ollfullen ontfangen.als de Portuge-
fche Mniiters in Portugael foodanige Tollen ge-
woon zijn te vorderen: De voorfz fomme in f�-
flhien gelijcke deel�n verdeelt zjjnde, fal jaerlicx
op een feeckeren,:ende daer toe vaft geftelden.tijt
binnen Lifl�bon werden betaeldt, fulcks dat liet
eerste deel van defe fpmme, fpo datelick fal w^-
deη voldaen, als.in portugael bekent fa\ wef�fi
ende door feeckere bewyienv�j^^i^i ^ii^
Tra�taet weder-zjj^fs. ondertekent«ende tan
beyde partyen gera(i|iceert end^g�pubjiceext^sp
Paer en boven fa] m η,; �,γΜηφτν$$ .ppFtugajql
ye$et geven oite doen w^der geve rj ^�le hetMe,-
'fyiur,,. ;'t \velck by de Portugeie^yJ % mperne^n
vanttii.eeiff', ende d^ andere V-e^ing^n in pra^iil
i$gebonden gew�eft,ende 't gene 't welck met^e
W.appneii van de^taten der Vereenighde Nedetj-

8. S landen,

S En Coningh, ende het Rijck van Portu-
Vgael belooven ende verbinden haermet
Λ een gantfeh bondigen ende vaften bandt,
' dat iy aen de Staten der Vereenighde
Nederlanden fullen betalen de fomme van veer-
tigh hondert duyfent Crufaten, yeder Crufaet
gnereeckent op twee Caroli guldens Hollandts
gele, ende de felve fomme op brengen, of in ghe-
reeden gelde, of in Suycker, Taback ende Zout,
midts dat de felve Waren niet hooger werden ge-
feeckent,noch den prijs daer voor hooger geftelt,
alsde felve ten tyde van de leverantie, volgens
oen dagelijcxfeh cours vanden Koophandel in
Portugael vetkochtfullenwerden : Ende fop aen
«evoldoeninge vande geheele fomme, qfte aen 't
geit, ofte aen de eene ofte de andere dervoor-
frhrevene Warenwet by gevalle komt te gebreec-
«fli foo fal 't felve door eenige andere fpecie van
Waren mogen werden yoldaen (waer van n�ch-
tansde keure aen den op-ghemelten Cpnjnghfal
*'jn, in wat fpecie hy 't gehrefikrvan een,ifej;lelyer
«'willen fuppleren) ofte.QPC^wefuytdieilTpll,
f welcke uyt krachte.endejier faecke vanuit her
«ooten Verdrach vandeJnwppndersde^f�ree-
"'ghde Nederlanden, in 't gebiedt san «PprtggaeJ
koophandel dry vende, ten prpfy t^van^en ghe-

-ocr page 1429-

By voeghfel van eenigc Placaten, 5cc»

»«5i

landen, ofte van de Weft-Indifche Compagnie,als
noch wert bevonden geteeckent te zijn.

II.
Alfoo van wegen de gemelte Staten der Veree-
nighde Nederlanden klachten zijn voort gebracht
ter faccke van feeckere ingevoerde gewoonte, na.
mentlick over de repartitie in 't verkoopen van 't
Sout, 't welck in de Stadt Cetobriga (anders van
de Portugefen Set U val, ende van de Nederlan-
ders Sint U ves genaemt) ende inde andere Pla�t-
fen ontrent de fel ve Stadt gelegen , gemaeckt en-
de bereydt werdt: Soo is verdragen ende toe ge-
ftaen,datter jaerlijcx tuflehen den voorgemeken
Coningh, ende de voor-gedachte Staten der Ver-
eenighde Nederlanden , een byfonder Verdrach
over den prijs van 't Sout fal werden ghemaeckt,
volgens het welcke alle de Inwoondersdcr Veree-
nighde Nederlanden, ende yeder van de felve in 't
byfonder vry fal ftaen ,foo veel van 't voorfz Sout
aldaer te koopen, als 't haer goet duncken fal; In
welck Verdrach goede opmerekinge tenweder-
zyden fal werden genomen op den prijs, volgens
den welcken het Sout in dien tijdt in Portugael
onder de Portugefen felfs fal werden verkocht, ge-
kocht ende verhandelt; Maerbyaldicn men niet
te min, buyten hoop ende verwachtingc,over den
prijs van 't felve Sout wedcr-zijdts niet wel konde
over een komen, iboial die repartitie in den Sout-
handel, dewclckc nut'fcderteenigejaeren her-
wacrts isingevoert, ten opfichtc vande Verecnich-
de Nederlanders ophouden, ende wech genomen
werden: Ende fal een ycgelick van de Vercenich-
de Nederlanders, liber ende vry ftaen, van yeder
een te koopen ende te handelen foo veel Souts,als
hy met fyne Verkoopers fal konnen over een ko-

de, geenfints gehouden zijn hare Schepen te
laden, ofte eenige Koopmanfchappen daerij⁰^
lichten,ofte de felve op het Landt te fetten ■ h'^efullen de Officieren van de Tollen, ende die 1
Tollen ontfangen forge dragen, dat de Koopm^�Cfchappen in de Schepen felfs befichtight eode
woogen werden, op dat alfoo de behoorlijckc/i
len ende rechten betaelt mogen werden; Kj_at f
aldicn door de ervarentheyt werdt bevonden Λ-,
het felve geenfints, ofte niet gevocchclick kan»
fchieden, foo fullender ten lelven cyndcan<W
middelen bedacht ende met onderlinge tociW
minge van beyde de partyen ten cffc�lc gebracht
werden: Ende het fal d'Ingcfctencn derVere-
nighde Nederlanden t'ecnemael vry ftaen,eJ
geoorloft zijn, in defen dcelen de felve middelt»
ende voordeden te gebruyeken ende te genieten
de welcke de Engelfche ofte uytkrachte vans».
drach, ofte volgens het dagelijcx gebruyek genie'
ten,ofte in toekomende genieten lullen: endedaet
en fal oock van de voorfz Koopmanfchappen
geen fwaerder Toll ofte meerder geit ofonkollen
gevordert ofte betaelt werden, dan of de Schepen
volkomentlick ontladen.ende de Koopmanlchap.
pen aen 't Landt waren gefet geweeft. De Portu-
gefen fullen oock fonder eenigh vertoeven de fel
ve Schepen voort helpen , ende laten varen,ende
foo wanneer nu ecnmael den fchuldigen Toll be-
taelt hebben, ende in eenige andere diftriclenofte
Havenen van Portugael, ofte onder der felverge-
biedt behoorende aen komen, foo fullen iy haere
verdere reyi� vry, buyten alle verhinderingeende
moeyejickheyt, ende fonder van nieuws weder
eenigen Toll te betalen, vermogen te doen ende
te voltrecken: Dacren boven de Koopmanfehap-

men ;Gelijckfulcks in'tfevende Poind ofte Arti- [pen ende andere Waren, ofte van Portugefen

felfs, ofte van eenige andere Volckeren in de
Schepen der Vcreenighde Nederlanders ver-
trouwt , ende geladen om in eenige andere Lan
den ofte Havenen onder het ghebiedt van Portu-
gael gebracht te werden , en fullen geen meerder
Tollen betalen, dan offe in Portugefche Schepen
geladen ende over gevoert fouden werden, ofte ai-
reede over gevoert waren.
� ft: ^; l >b HUI.

Het fal oock de Vereenighde Nederlanders vry
ftaen te varen ende te reyfen naer alle Colonicn,
Eylanden, Landtfchappen, diftri�ten, Havenen,
Steden , Dorpen ende Handel-plaetfen, foo veel
alfler in'tdiftricjt van AfriCa, onder de gchoorfaem-
hcy t van het Rijck van Portugael bebooren, het
Eylandt van Sint Thome daer onder begrepen,
ende fullen aldaer vermogen ende haer toe ghela-
ten zijn te verblyven, Nceringe te doen, ende
Koopmanfehap te dry ven,hare goederen, Packen
ende Koopmanfchappen van allerhande foorte te
Lande, ter Zee � ende de Rivieren op te voeren,
over al te koop fte�len, vart daer oock uyt te voeren
ende in andere Landen te brengen, ende dar met
de felve vryigheyt, die de Engelfche ofte eenigc
andere Natie jegenwoordigh geniet .ofte voord-
(eti g�h�oten heeft.ofte in toekomende ^b�^vo" .
fal werden te genieten ofte genootcn te hebWm

cul van wegen alderhande foorten van Koopman-

ichappen wijtloopiger is verdragen. Ende en fal

oock die geene die Sout hebben, in geenderhande

manieren werden benomen ofte bepaelt de

macht om naer haergoetduncken het Sout te

verkoopen, aen alle ende een yegelick dien 't haer

fal welgevallen; Maer ten opfichte van andere

Nati�n , foo fal den voor-gemelten Coningh van

Portugael in defen deele fich gedragen, naer dat

het hem gelieven fal.

III.
¹ d'Ingefetenen der Vcrecnighde Nederlanden
fullen vry, ehdeinallefeeckerheyt vermogen te
n�gotieren ende koopmanfehap te dry ven foo van
Portugael, ende de Landen ende Landtfchappen
�nder het gebiedt van Portugael zijnde, naer Bra-
filien; als wederom van Braulien naer Portugael,
ende de Landen ende Landtfchappen onder het
felve ghebiedt van Portugael behoorende ; Ende
fullen daer �n boven de voorfz Ingefetenen der
V�eeni^hde Nederlanden lbnder hinder ende
��yl�h hare fchade, vermogen over ende weder te
'Voeren a|leffiandefoort�n vari Waren, ( Braiilien-
■Kb�t alleen iytgefondert) rhidts alvoor�n betaelt
hebb�r)d> d��T�Hen ende bejaftingen, d� welcke
d�Po�t�gef�h in die �eweften ttafficquer�nde,
felfs ptei ri�chti�n_; ghehouden zijn te betalen.

"Voorts,fulleri de Vcreeriighde Nederlanders uyt
'd�iHjiyeticin vari Brafilieri in eenige andereHave-
ii�Wondefhet gebiedt van Portugael aehMiieti-

Sy fullen oock aldaer vermogen te hebben, eiw
te b�fitt�ii hareeygene Huyfen om in te woonen,
geirjek mede har* Packhuyfen om hare goed»

-ocr page 1430-



	Tra&aet van Vrede met Portugael.
			�8h


deKoopmanfchappen fondereenige vcrhinde- gt van yemandc daer inne pp te fluyten: Ende j'er fal niet van alle 'tgeene in dit ende in het eft voorgaendc Articulis verdragen ende be- Soocken, feeniger tijde te nietgedaen ofte geil- deert werden i Gelijck oock de Vereenighde Nederlanders in geenigen deele, van 'tgeene in defen is verdragen, fullen werden ghefruftreert, Ende in ghevalle de voorfz Nederlanders des niet enftaende <-j_ac Godtyerhoede) het vrye ende tornen ghebruyck van dit over een gekomene Verbondt wiert verboden, ofte daer uy t gefloo- ten, ofte anderfints daer in beleth, foo dat fy de volkomene ende behoorlijcke vruchten volgens de trouwe ende de kracht defes Verbondts niet komen te genieten $ In fulcken gevalle fullen de Staten der Vereenighde Nederlanden het klvc recht hebben op de Portugefen, ende fal haer van nieuws wederom de Mve adrie ontftaen ende ge- booren zijn, de welcke fy hadden voor het aen- eaen van dit Verbondt, Soodatfe haer recht te- lens het Rijck van Portugael niet alleen fullen mogen vervolgen, maer fal oock daer mede ver- ftaen werden, alle het gene het welcke uyt krach- te van 'teerfte poinft ofte Articul defes Verbonts alteede betaelt ende voldaen fal wefen, aende ge- meke Staten vervallen te zijn, ende dat den Co- ningh ende het Rijck geen recht fullen hebben om 't felve wederom te eyil�hen: Ende fal infge- lijcks, byaldien dit Verbondt door de ghemelte Staten der Vereenighde Nederlanden komt ghe- broocken ofte geinfringeertte werden, den voor- jemelten Koningh van Portugael het felve recht �ebben.'t geene hem voor 't aengaen van dit Ver- dtach eenichfints toe quam. V. Ende fullen alfoo door de betalinge van de veert�ch hondert duyfenc Cruyfaten (te doen op de termynen hier vooren geexprefl�ert) ende door het vrygebruyck , ende het efl�ctifgenoth van alle het gene in de naeft drie voorgaende Ar- ticulen is vervat, op houden ende cefl�ren alle ferfcl�illen, tvvift ende a&ien, de welcke van de Vereenighde Nederlanders tegens den Coningh ende het Rijck van Portugael tot noch toe zijn aengevangen ende gemoveert, ofte aengevangen ende gemoveert konden werden, gelijck oock fullen ophouden ende ceilcren alle ac"tien, twifl: endeverfchillen die infgelijcks van den Coningh ende het Rijck hier vooren gemelt, tegens de Ge- confoedereerde Nederlanders aen gevangen ende gemoveert fouden konnen werden. VI. Waer door oock by gevolgh alle ac*ren van vy- �ntfehapende verongelijckinge tufTchen den Co- ningh ende het Rijck van Portugael ter eenre, ende het Vereenichde Nederlandt ter andere zy- M. als mede tuflehen weder-zijdts Onderdanen «nde Ingefetenen in Europa fullen ophouden naer 't verloop van twee Maenden, te reeckenen van dien dach af op den wekken dit Verbont van weder-zyden fal wefen onderteeckent ; Maer in indere Geweilen van de Wereldt naer de publi- catie defes 5 Ende fullen terftont naer de Ratifica- «e van dit Traftaet alle wederzijdts Gevangenen Onaerevoorigevryheyt herftelt werden: Ende
		midts dien alle Landen ende Plaetfen, Schepen ende goederen, de welcke middeler-tijdt van een van beyden mochten werden genomen, als oock die van te vooren in Ooft ende Weft-Indien, ofte eenigeandere Plaetfen genomen zijn, blyven in eygendom van die geene, de welcke op de voorfz tyden bevonden fullen werden in poil�ifie ge- weeft te zijn i maer die Plaetfen de welcke in Eu- ropa ede twee maenden naer de felve gedane on- derteyckeningeverloopen zijnde)ende in andere Geweften van de Wereldt naer de publicatie ful- len werden in ghenomen ofte verovert, de Mve fullen fonder eenigh uy titel ofte exceptie aen der felver eerfle Heeren weder gegeven werden j Over fulcks foo falder by den Coningh ende het Rijck van Portugael met de Staten der Veree- nichde Nederlanden een oprechte ende vafteVre- de werden getroffen, waer onder alle wederzijdts Burgeren ende Onderdanen/uilen zijn begrepen; welcke Vrede oock in alle Plaetfen, geene uy tge- fondert, foo binnen als buy ten de Palen van Eu- ropa heylighlick ende religieufelick fal werden onderhouden: Ende fullen de Portugefen, ende d'Ingefetenen der Vereenighde Nederlanden, te Lande ende ter Zee, malkanderen ten wederzy- den met onderlinge behulpfaemheyt ende min- ne�ckheyt bejegenen , ende gantfeh niet by der hant nemen ofte trachten te verrichten, 't geene eenighfints foude mogen fchynen vermenght te zijn met ondienft ofte fchade van den een ofte den anderen $ Derhalven foo fal het weder-zijdts Onderdanen ofte Ingefetenen niet geoorloft zijn op authoriteyt ofte Commiifie van eenigh ander Prins ofte Staet, des anders Onderdanen ofte In- gefetenen , ende der felver Schepen ofte Koop- manfehappen aen te taften, ofte op eenigh ander manier onder de een ofte de andere naem ofte pretext op de felve te vrybeuyten, ende dat op ftrafl� van banniil�ment ende confifcatie van goederen. VII. Voorts fal het hier naemaels de Vereenighde Nederlanders geoorloft zijn , in alle vryheyt Koophandel te dryven inde Koninghrijcken.Pro- vintien, Eylanden, Steden, Havenen endealder- hande Plaetfen onder de gehoorfaemhey t vanden Coningh van Portugael, fonder dat haer eenige verhinderinge direfte�ck ofte indire&elick ghe- fchiede; gelijck fy oock niet fullen werden beleth foodanige Waren van alle ende een yegelick,'t zy veel ofte weynigh te koopen ende te handelen, als fy fullen oordeelen haer vorderlicxt te zijn, fonder gehouden te wefen aen eenige Wetten van mate, gewichte, tijdt,Plaetfen,Voorkoopers, Opkoopers, ofte van prijs: Ende fal niet min de felve Vereenighde Nederlanders vry ftaen alder- hande goederen ende Koopmanfchappen naer haer welgevallen derwaerts te vervoeren, de felve aldaer te verkoopen ende te vermangelen, Ende daer en boven oock goederen ende Koopman- fchappen van daer fonder eenige verhinderinge uyt te voeren, midts alleenlick betaelt hebbende die Tollen, de welcke d��r publijcque authori- teyt in 't Rijck van Portugael in den Jaere 1653. inde maent Maert zij η betaejt ende voldaen, ofte betaelt hebben moeten werden, Soo dat de Ver- 8. S ij ecnighde

-ocr page 1431-

Byvoeghfel van eenige PIacaten,&c*

*8$5

eenighde Nederlanders even gelijck als Portuge-
fen felfs gehouden moeten werden , ende dat ioo
ten opfichte van 't koopen ende verkoopen, als
van de Tollen ofte andere latten, oock van voor-
deden, vrydommen ende Privilegi�n $ Sulcks dat
deVereenighde Nederlanders in toekomende ful-
len ghenieten alle de praerogativen, vrydommen
ende Privilegi�n , de welcke tot noch toe aen ee-
nich Volck met het Rijck van Portugael door ver-
bondt ofte vrientfchap vereenicht zijnde, ver-
gunt zijn ofte hier naemaels vergunt lullen wer-
den. Ende fullen infgelijcks de Portugefen ten
refpecte vanden Koophandel ende Koopman-
fchapinde Vereenichde Nederlanden foodanich
werden gehouden, ghelijck als de Nederlanders
ende de Inwoonderen felfs aldaer naer rechten
ende gewoonten, gehouden werden.

VIII.

De Vereenichde Nederlanders, die methaere
Schepen ende Koopmanfchappen in de Havenen
onder het Portugefche gebiedt aenkomen.enfui-

Soo wanneer yemant vande Vereenighde κ
derlanders in't gebiedt vanden Coningh van Ρ
tugael is geftorven,Soo en fullen de Rechters^
Weefen ofte Abfenten, ofte der felver Dien
de Papieren, Boecken, Reeckeningen, goede»?
ende Middelen foo van den overledenen felft jl

den overledenen in bewaringe zijn gegeven ,_n

vermogen te befichtigen ende onder haert<

tic

men: Ende en fullen oock de voorfz goederend

felver Jurifdictie niet onderworpen zijn, &■■
fullen onder die geene werden geconfjgne�rt o*
der den wekken den overledenen voor fijn fo'
heeft bevolen datfe gheconfigneert fouden \w�
den, ofte by aldien de felve voor fyne doot fijn
faecken niet heeft beforght, ofte daer innevoor.
fien₅ Soo fullen die Papieren, Boecken, Re�els
ningen,goederenende middelen door laft vanden
Rechter Confervateur in bewaringe werden ghe-
fielt van twee ofte meer NederlanrfcheKoonL
den ofte Fa&oors , op de welcke defe forgemet

Jen niet ghehouden zijTt hare Schepen te laden I demeefteftemmen van fijn Landts-luyden,daer

terplaetfe woonende, nevens toeftemmingevan
den Nederlandtfchen ConfuJ fal komen3 Soo
nochtans, dat de voorfz KoopJuydenofteFac-
toors de goederen die hare forge zijn aenbevolen,
onder hare bewaringe nieten fullen vermogen te
nemen, ten zy datfe alvoorens cautie hebben ge-
fielt door goede Borgen, by den felven Conful
volkomentlick geapprobeert endegeadmitteert,
dat fy de goederen de welcke haer zijn toe ver*
trouwt, aen de wettige Eygenaers ofte Erfgena-
men , ofte wel der felver Crediteuren met hzet
hulpe fullen laten toe komen, Ende fullen midts
dien alle de goederen ende middelen die den over-
ledene in ey gendom heeft befeten, fyne Erfgena-
men ofte Executeurs ofte des felfs Crediteuren
over gelevert werden.

XI.
Noch felfs den Coningh van Portugael, noch
yemant vande Minifters vanden Coningh fal'tvry
ilaen ofte geoorloft zijn te arrefteren, ofte eenige
moeyelijckheyt te doen aende Nederlandtfche
Koopluyden, Schippers, Matroofen, ofte der fel-
ver Schepen, Koopmanfchappen ende middelen,
felfs niet onder pretext van Oorlogh te voeren
met fijn Vyand t, ofte van eenigen expeditie by
der handt te willen nemen, ten zy alvoorens daer
inne is gheconfenteert by de Staten vande Veree-
nighde Nederlanden onder wiens gebietfy ftaen,
ofte by de Eygenaers vande Schepen, Koopman-
fchappen ende goederen: Maer de voorfz Koop-
luyden ende Schippers fullen met hare Schepen
ende Koopmanfchappen fonder eenige verhinde-
ringe vanden Coningh, ofte des Coninghs Mini-
fters , naer haer goetduncken ende welgevallen,
uyt alle Havenen van Portugael t'zeyl gaen ende
verwecken : Ende fullen vorders d'Ingefetenen
der Vereenighde Nederlanden geenfints verbo-
den, belet ofte verhindert werden in 't verkoopen
ofte verhandelen van haere Koopmanfchappen
ende goederen, jae oock niet alwaer dat felfs otn
Coningh, ofte de Minifters vanden Coningh voo^rgaven, die voor haer felven van doen te hebben.
noch en fal oock de verkoopinge van de WKJ»

met eenige andere foorten van Koopmanfchap,
dan de welcke fy felfs daer toe fullen hebben ver-
koofen, ende gheoordeek haer voor alle andere
Waren dienftigh ende vorder�cxt te zijn, gelijck
oock in yeder Schip van de Vereenighde Neder-
landers niet meer dan twee Cherchers ofte Toe-
fienders toegelaten fullen werden, die uyt den
naem van den Coningh ende het Rijck de Koop-
manfchappen fullen befichtigen $ fonder dat aen
de Schepen in't laden noch ontladen eenige ver-
hinderinge ofte beleth altoos fal werden gegeven:
Ende by aldien de felve Schepen met drooge Wa-
ren geladen.op derithienden dach naer datfe aen-
gekomen zijn, ofte met Vifch ofte eenige andere
foorte van Lijftocht ende eetbare Waren aenko-
mende, op den veerthienden dach naer haer aen-
komfte inde Haven, niet zijn ontladen, Soo fal
des niet tegenftaende aen de voorfz Cherchers
ofte Toefienders geen meer falaris ofte loon daer
voor werden betaelt ofte gegeven, als 't geene dat
men voor de voorfz thien ofte veerthien dagen,
volgens de weth ende gewoonte ghehouden is te
geven ofte te betalen.

IX.
De Confuls die aen de Vereenighde Nederlan-
ders in 't gebiedt van Portugael negotierende ofte
woonende tot hareai��ftentie ende voorfpraecke
fullen werden gegeven, de felve fullen vande Sta-
ten der Vereenighde Nederlanden werden ghe-
maeckt ende aen geftelt, ende aen geftelt zijnde,
al-hoe-wel geen Profeflie doende vande Room-
fche Religie, fullen efter foo veel authoriteyts
hebben als in 't gebiedt van Portugael aen eenigh
Conful van eenige Volckeren die daer negotieren,
tot noch toe is toe geftaen geweeft, ofte hier nae-
maels toe gheftaen fal werden: Voorts foo falder
om te oordeelen faecken ende verfchUlen die de
Vereenighde Nederlanders aengaen, geftelt wer-
den een Rechter Confervateur, vande welcke niet
en fal mogen werden gheappelleert, dan aen den
Raedt van Relatie, die de faecken ende Procefl�n
aen haer gebracht ten langhften in de vierde
maent naer de appellatie fal afdoen.

-ocr page 1432-

Tradaet van Vrede met Portugael.

2858

nmanfchappen ende goederen, om geender-

XIIM.

Geen Alcaido (foo by de Portugefen genoemt
wert) ofte eenich ander Minifter vanden Coningh
fal het g�oorloft ofte toegelaten zijn yemant van
de Vereenighde Nederlanders, van wat conditie
ofte ftaet hy oock zy rechrelick aen te fpreecken,
den felven tegens fijn wil aen te houden, in ghe-
vanckeniil� ofte boeyen te fetten, uy tgefonderc
over Criminele faeeken, ende foo wanneer op de
daet felfs is gegrepen, ten ware van den Rechter
Confervateur daer toe alvoorens fchrifteJijcke
macht ware gegeven: Daer en boven fullen de
Vereenighde Nederlanders, de welcke onder de
heerfchappye ende het gebiedt van Portugael
woonen, foo ten opfichte van haer felven als van
haere woonplaetfen, Boecken, Reeckeningen,
Koopmanfchappen, als andere Waren ende goe-
deren haer toe behoorende, foo wel van gevanc-
kenii��n, banden �nde alderhande hechtenii��n
ende moeyelickheden vry zijn, ende gehouden
werden als eenige andere VoJckeren met den Co-
ningh van Portugael in Verbondt zijnde,rot noch
toe werden gehoude, ofte in toeko.nende g�h u-
den fullen werden : Ende en fullen oock de Ver-
eenighde Nederlanders noch door Brieven van
vry geleyde, ofte door eenige andere maniere van
patrocinie ofte befchuttinge,by om Coningh aen
lyne Onderdanen ofte aen eenige andere in t Por-
tugefche gebiedt woonende, te verleenen, beleth
ofte verboden werden hare fchulden in te manen,
ofte hare Schuldenaren in recht te roepen $ maer
fy fullen vryelijck hare fchulden mogen in vorde-
ren, ende haer recht vervolgen: Ende het fal 00c k
de Crediteuren niet hinder�jck zijn dar haer
Schuldenaer de patrocinie ofte befchuttinge van
eenigh Prins, ofte de authoriteyt van yemant an-
ders van vermogen verfocht ende bekomen heeft,
ende dat hy door des felfs ofte der felver Brieven
ende Vrygeleyden hem verflreckt heeft, om de
fchult daer door te eluderen, ofte de Crediteuren
flepende te houden ende te frulrreren; het welcke
op dat het niet en gefchiede, foo fal den Schulde-
naer van allerhande befcherminge geweert ende
veriteecken zijn j Ende en fal oock nier geoorJoft
ofte toegelaten wefen aen te houden ende te ar-
reiteren eenige goederen toekomende de ln-
woonderen ofte Onderdanen der Vereenighde
Nederlanden, de welcke fy aen Faftoors, Ge-
machtighde, ofte hare faeeken verrichrende,eMde
die van de Portugefche Natie zijn, in Commiflie
hebben gegeven, ofte wel diefe aen eenige andere
Vreemdelingen onder het gebiedt van Portugael
woonende, hebben toe vertrouwt $ Infonderheyc
foo wanneer deKerckelicke Inquifitie (foomenfe
noemt) haer in Proces treckt ortemoeyelickheyr,
aendoet, 'tzy dat fulcks ghefchiede ofte wegens
de Religie, ofte uyt eenige andere oorfaecke:
Maer fullen allede felve Waren ende goederen,
foofe aenbevoolen zijn die geene de welcke door
den Geeftelijcken Rechter ende Vyerfchare over
eenigerhande faecke aengefproocken, ofte we-
gens de ghemelte Inquifitie befchuldight ofte in
Rechten betrocken werden, ghehcel ende onge-
fchentfodate�ck ontflagen ,ende ten gebruyeke
vandeEygenaers wedergegeven werden, ais fal
blijckenende aengeweien werden, dat de felve

8. S iij goc-

I Koo

feoorfaecke verfchooven ofte uyt gheftelt
L�. Ge�jck oock niet gheoorloft fal zijn
rfevde Koopmanfchappen te bekeeren t
roninghs, of eenigh publicq ofteparticuJ

^hanS

hruvck, ten ware die geene de welcke het aen-
S^eD ^J_en(je deghefeyde Koopmanfchappen ofte
B^aet_d'_eren toe behooren, fulcks toe ftonden, ende
Cr vooreaende over een kominge daer inne
coni�nteerden. _χιΛι \

Het fal daer en boven d'Ingefetenen der Ver-

_j2hde Nederlanden vry ftaen ende gheoorloft

■._a° boven alderhande foorten van Koopman-

SLppen, oock Wapenen, Krijghs-gereetfchap

nde Lijftocht, foo uyt de Havenen ende Landen

, \r_ereenighde Nederlandtfche Provintien , als
BVt alle andere over te voeren naer alle Geweiten
vande Wereldt, ende naer alderhande Volckeren,
't zy het zijn Vyanden van den Koningh ende het
Rijck van Portugael, ofte Vrienden ende Bondt-
KDOOten 5 Sonder dat den gemelten Coningh,
ofte des feJfs.Onderdanen ofte Minifters fullen
vermogen in defen verhinderingeofte beleth te
doen door aenhoudinge, repreflalien, pandingen

t 0.

e anderfints, 't zy dat het felve gefchiede dire-

cklick ende openbaer, ofte indiredelick ende be-
decktelick ; midts dat de gemelte Ingefetenen der
Vereenighde Nederlanden uyt de Havenen van
Portugael gheen Wapentuych ofte Oorloghs-
ghereetfehap overvoeren naer de Vyanden ende
Je Tegen-partyen vanden Coningh ende het
Rijck van Portugael: Ende fal niet te min de Ver-
eenighde Nederlanders vry ftaen ende toegelaten
werden door het geheele gebiedt van den gemel-
ten Coningh in te brengen alderhande Koopman-
fchappen , oock goederen tot Krijghs - prepara-
tie tot den Oorlogh, ende tot de Krijgs-behoeften
behoorende, ende fullen de felve aldaer foo in't
gros als in 't kleyn mogen te koop (tellen, ende
oock te ghelijck in 't geheel � ofte affonderlick by
parthyen voor alderhande prijs verkoopen, ende
naer haer welgevallen vermangelen, ende voorts
alderhande Koophandel dryven met foodanige
Koopersende Negotianten , die fy fullen meenen.
Jat haer meeit vorderlick ende dienftigh zijn 5
Sonder datfe door den Coningh ende des felfs
Minifters door Voorkoopers, Opkoopers, Fifca-
len, Recht-bancken ofte yemandt anders op eeni-
gerhande maniere ofte om eenigerhande oorfake
lullen mogen verhindert, ofte van haer voorne-
"nenghebrachc werden: Ende fullen ten laetften
gcenfints inde Koopmanfchappen gelimiteert,
we haer eenige regels ofte wetten daer inne voor
gefchreven werden.

XIII.

Van de goederen ende Koopmanfchappen, de
*elcke naer de betalinge van den gefetten Tholl
endebelaftingen, van d'eene Haven van Portu-
t^'jnd'andere t felve Rijck onderhoorigh fullen
*erden vervoert, en fal geen geit ofte Tholl meer

gen gevordert werden, als men fal weten ende

gappen vande Portugefche Koopluyden gehou-

-ocr page 1433-

Byvoeghfelvan eenigePlacaten ,&c.

1859

«6c

goederen de Inwoonders ofte Onderdanen der
Vereenighde Nederlanden toe behooren.

XV.

Ende alfoo alle de praerogative ofte het voor-
deel van den Koophandel gantfch onnut is, ende
de verhoopte vruchten uyt de Vrede t'eenemael
t'onbruyck ghemaeckt werden, by aldien de In-
woonders ende Onderdanen der Vereenighde
Nederlanden, die gints ende weder door het ghe-
biedt van Portugael fullen reyfen, ende om haere
Negotie te dry ven, ofte hare Koopmanfchappen
te verkoopen aldaer verblyven , eenige moeye-
lickheyt ofte eenich hinder, ter faecke van 't ver-
fchil in de Religie tuiTchen de Portugefen ende
haer wort aengedaen 5 Soo fal den Coningh daer
inne voorfien ende 't felve weeren»op dat in toe-
komende te Lande ende ter Zee den Koophandel
bybeyder-zijcksVolc keren vry,feecker ende on-
verhindert mach werden onderhouden: Gelijck
oock óen gemeken Coningh forge fal dragen dat
aen niemant vande Inwoonders ofte Onderdanen
der Vereenighde Nederlanden, van wat Religie,
ftaet ofte conditie hy oock zy, ter felver faecke
eenigh hinder ofte moeyte werde gedaen, Ende
dat boven dien de felve oock voor geen Hoif,
Vyerfchare.Rechter ofte Inquifitie gefteltoftede
felve onderworpen, noch oock van eenich Mini-
fter van den Coningh ofte yemant in Rechten ter
felver faecke aengefproocken, ofte eeniger maten
befchadigt werde, het zy dan om dat hy miiïchien
den Bybel met hem draecht, ofte de Boecken van
de Heylige Schrift, ofte eenige andere gebruyckt
ende leeft, ofte het zy oock om eenige andere
oorfaecke van onderfcheyt ende verfchil in de
Religie; Jae! het fal den Ingefetenen ende Onder-
danen der Vereenighde Nederlanden ende der
felver Familien, onder het gebiedt van Portugael
woonende, vry ftaen , ende toegelaten werden
hare Religie ende Godts-dienft diefe fullen bely-
den , foo in hare Huyfen als in hare Schepen, nae
haergoetduncken ende welgevallen fonder belet
van yemant te plegen : Ende fal oock een bequa-
me ende gelegene plaetfe tot begravinge van hare
Dooden aengewefen werden. Des fullen de In-
woonders ende Onderdanen der Vereenighde
Nederlanden de voorfchrevevryigheyt verkre-
gen hebbende, haer moeten wachten datfede
felve nieten mifbruycken.
XVI.

By aldien t'eenigcr tijdt komt te gebeuren,dat-
ter eenige verfchillen ontftaen tuilchen den ghe-
melten Coningh ende het Rijck ter eenre.endede
Staten der Vereenighde Nederlanden ter andere
zyde, waer door tuilchen beyde de Volckeren in-
terruptie ofte verhinderinge in den Koophandel
foude konnen werden ghevreeft 5 Soo fullen de
Inwoonders, Borgers ende Inboorlingen foo van
d'eene als de andere zyde, publicquelick inwc-
derzijdts gebiedt van wegen de opgerefene onee-
nigheden ende gefchillen gewaerfchout werden,
ende fal haer den tijdt van twee Jaeren naer de af-
gekondichde Waerfchouwinge vergunt werden,
binnen de welcke fy in tijts voor hare Koopman-
fchappen, Schepen, goederen ende middelen for-
ge mogen dragen, ende de {elve op een verfeec-
kerde plaetfe over brengen, fonder dat haer on-

dertuiTchen eenich beleth fal mogen gef_cofte moeyelickhey t werden aengedaen oft '
hare middelen ende goederen eenige fch d°°^ci;lenlyden, ende by aldien darter van d'eeito
d'andere zyde binnen den beftemden tii/⁰^
twee Jaeren, ter plaetfe daer de �� ?
was gedreven, noch eenige fchulden ffien �
deren, de felve fullen op een wettige manie^6�0�'
doen ge vordert, ende naer recht ende de vJ*¹*¹af geeyfcht mogen werden, fonder dat het P^⁸door onwegen ende uytvluchten vanden R T*⁵fal mogen werden getraineert, maer den ReK
fal met alle forghvuldighey t te vvege bren J�T
de Crediteuren voor 'tuytgaenvan den_v 7
beftemden tijdt mogen bekomen 't gene i�°⁰"^zkomt. ⁸ ^ehaert*

XVII.

Indien vorders geduyrende dit Verbondeend
de onderlinge vrientfehap, de welcke door dit
Tradraet wert beveftight, quame te gebeuren d
het eene ofte het ander deel van 't Tradraetd'oo¹des eens ofte des anders Volcks Onderdanen in
d'een ofte d'andere plaetfe van de Wereldt wlert
ghevioleert, ofte wel tegens de authoriteyt ₀f_tekracht van dit over een gekomene Verbondtmif.
daen;Sooenfalin geenderhande maniere rerool�
faecke van dien de focieteyt ende vriendtfehap
door het felvige beveftight, tuiTchen beyder-ziits
Volck werden gebroocken , maer fal des piet te
min lijn volkomen kracht ende vigeur onge-
krenckt behouden, Ende fullen alleen diegeftraft
ende in boete geflagen worden,die men fal bewy.
fen tegens de Wetten van dit Tracïaet mifdaen te
hebben; Maer die, de welcke men bevindt febade
ofte leetaen gedaen te zijn, fullen daer over ten
vollen worden voldaen, welcke voldoeninge bin*
nen den tijdt van't Jaer naer dat de aclie fal wefen
geinftitueert, fal moeten gefchieden, foo yemant
in Europa ofte in de Straet van Gibraker langhs
de Kuilen ende quartieren van America ende Eu-
ropa, ofte in eenige andere Plaetfen te Lande ofte
ter Zee aen defe zyde vande Caep de Bonne Efpe-
rance, het Verbondt in eenigen deele beeft ge-
krenckt ofte gebroocken; maer die gene de welc-
ke aen de andere zyde van de voorfz Caep in ee-
nige plaetfen tegens dit Verbondt bevonden fal
werden mifdaen te hebben, die fal voor de expira-
tie van den tijt van achtien maenden, naer dat den
Aenklager daer toe de hulpe van den Rechter 61
hebben verfocht, gehouden wefen fatisfaftie te
geven, ofte by aldien de befchuldighde over liet
violeren van 't Verbondt in Recht geroepen zijn-
denier komt te verfchy nen, ende fich 't Gerechte
ontreckt, fonder binnen den geftelden rijdt vol-
daen te hebben 5 foo fal de felve wederzijts Vyaat
verklaert werden.ende fullen fyne goederenende
middelen tot het doen van de verfochte tm
fchuldige fatisfactie opentlick werden verkocht!
ende by aldien hy felfs ergens in de macht vaneen
van beyde de partyen komt te geraecken, foo»
hy foodanich werden geftraft, als men fal oordee-
lende grootheyt van het ongelijckende dcJitt te
meriteren.

XVIII

Indien de Cherchers ofte Opfienders over

Koopmanfchappen,ofte de Minifters vand«|^

-ocr page 1434-

Tra�het van^f�d

i%6%

Schepen ontladen ofte verkocht zijn, verkiaert
hebben , ofte laten verklaren, dat de felve haer
toe behooren,ende datfe binnen de drie maenden
van dat de Schepen zijn ghenomen , by aldien
het komt voor te vallen 'm Europa, ende in an-
dere gedeelten van de Wereldc voor het uyt-
eynde van het jaer, haer recht rot de felve met
feeckere voor ghebrachte Argumenten ende ver-
klaringen fullen hebben bewefen ende uyrghe-
wonnen: Des fullen oock de Eygenaers ghehou-
den zijn weder te refunderen ende te betalen de
kollen, tot confervatie ende bewaringe van de
Schepen, Koopmanfchappen ende andere goede,
rengedaen.

XXI.

De Vereenighde Nederlanders de weJeke in 'c
gebiedt van P�rtugael negotieren, ofte in de
Havenen van P�rtugael aen komen, en fullen
gantfeh geen Tholl ofte laften van haer goederen
ende Schepen betalen, ende oock niet geven als
't geene dat aen den Coningh ende de Kamer te
Lifl�bon inden Jaere feilhien-hondert en drie-en-
vijftich gherechtelick betaeldt heeft moeten wer-
den , foo dat geenfints fullen ghehouden wefen 'm
lallen die naderhantzijn in ge voert, ofte noch in
gevoert fouden mogen werden.
XXII.

De Portugefen en fullen van de Vereenighde
Nederlanders niet mogen vorderen eenigh Tri-
buyt, ten gebruyeke endeprofyte van de Capelle
van Sint Joris, gelijck men oock de Nederlanders
nietenfalkonnen gebieden ofte dwingen eenige
dienden te doen,ofte eenigerhande Wapenen fel-
ver te dragen, ofte aen andere te geven.
XXIII.

De Koopluyden van beyde de Nati�n, ende
der felver Fadloors, Huys-Dienaers ende Dome-
flijcquen, Capiteynen, Schippers ende Bootfge-
fellen, fullen vermogen in 't gebiedt vanden Co-
ningh ende de Staten Generael, als oock in der
felver Havenen ende Oevers, gints ende weder
vry ende Jieber te reyfen, verbly ven ende verkee-
ren, ghelijck haer oock toegelaten fal zijn in ey-
gendom te befirten haere wooningen ende Huy-
len , daerfe of felver in woonen, oftediefe dien-
ilich ende nootfaeckelick van doen hebben om
hare Waren op te lluy ten.ende te koop te fetten:
Ende fullen wyders on verhindert vermogen(naer
de maniere van 't Volck mede brenght) Degens re
dragen, ende met alderhande foorten van Wape-
nen te gaen, tot verdedinge van haere Perfoonen
ende goederen.

XXIIII.

Alle goederen ende Koopmanfchappen, 't zy
de felve toe behooren den gemeken Coningh
ofte de gemelte Staten, ofte wederzijts Ingefete-
nen.by aldien de felve in Schepen van weoerzijts
Vyanden zijn vertrouwt, ende in de felve werden
gevonden, fullen te gelijck met de Schepen voor
beuy t verkiaert, ende de Fifcus, diefc heeft aen-
geilagen, toegewefen werden: Maerop allede
Koopmanfchappen ende goederen de weJeke de'
Vyanden van een van beyde partbyen toe behoo-
ren, endein de Schepen vanden gemeken Coning
ende de gemelte Staten ofte der felver Ingefete-
nen geladen zijn, en fal de Fifcus geen recht heb-
ben,

i. _eeni_gh verfchil ofte moey te maeckten met
f Lderlandtfche Koopluyden , Faaoorsofte
Chippers over den prijs van Vidtualie, ofte eeni-

andere Koopmanfchappen,die in 't gebiedt van
Pnrtueael gebracht werden , foo fal dat verfchil
V arbiters van de Portugefche Natie, ten
5°eie by de Magiilraet van de Plaetfe , ende ten
jfgje by den Conful vande Nederlantfche Natie,
Wederzijdes met gelijck recht daer toe te verkle-
in foodanigh werden gedecideert, dat de felve
Arbiters volkomentlick fullen te wege brengen,
, j_en Befitter van de voorfz Koopmanfchap-
_en a₀or het Proces in longeur te trecken, geen
fchade bekome ofte lyde.
¹ XIX.

Voorts fal 'twederzijts Ingefetenengeoorloft
zijn in allerhande Havenen onder 'tghebiedt van
de Bondtgenooten foo met hare Oorlogh-als
Koopvaerdye-fchepen te komen, daer te verbly-
ven, ende met gelijcke vryighey t van daer te ver-
crecken , 't zy datfe door ftorm ende Tempeeft
daer zijn ingedreven, ofte om haer Schepen te
calfaten ende Vivres ende Vidtualie te koopen, in
de felve Havenen zijngeloopen, midts dat daer in
niet meer dan fes Oorlogh-fchepen te ghelijck in
komen $ ende in kleyne Havenen ende daer geen
Sterckten tot haer defenfie werden ghevonden,
niet meer dan drie, ten zy de noot haer daer toe
quame te dringen 5 Ende fullen daer geen langer
tijde vermogen te bly ven , alfe van doen fullen
hebben tot het voorfchreve calfaten ende het be-
komen van haere Vidtualie, op dat hier door geen
oorfaecke werde gegeven tot verhinderinge van
den Koophandel met andere Nati�n daerfemede
inVerbondtzijn: Ende by aldiender mii�chien
meerder aental van Oorlogh-fchepen te ghelijck
ontrenteen ende de felve Haven quamen , foo en
fullen de felve daer niet vermogen in teloopen,

I ionder daer toe alvoorens verlof bekomen te heb-
ben van diegeene, onder wiens gebiedt ende ghe-
fadidie Haven is,ten zy by gevalle door geweldt
van tempeeft ofte eenige andere hoochdringende
nootfaeckelickhey t tegens haer wil, tot voorko-
mitige van 't perieul van aenilaende Schip-breuck
telyden, daer toe gedwongen werden; In welc-
ken gevalle fy den Commandeur over die Haven,
ofte de Opperfte Magiilraet aldaer datelick 't fel-
fe bekent fullen doen maecken, ende daer niet
«Dger vermogen te bly ven,als haer vanden Com-
mandeur van die Haven, ofte de opperfte Magi-
«raet aldaer fal toegelaten werden , ghelijck fy
jjock ondertuilch�n niet en fullen doen ofte on-
«enjemenjhet geene die plaetfe in eenigen deelen
"mdetlick oftefchadelick foude mogen zijn,,■ u-,

Γι

Den Coningh ende het Rijck van P�rtugael,
ψ mede de Staten der Vereenighde Nederlan-
den fullen geenfints toe laten, dat de Schepen,
joopmanfchappen.ende goederen van d 'een ofte
ff *■ parthye door Vyanden, Zee-roo vers,

' yemant anders genomen, ende in een Haven
_cJ^ee,JIS^e PJaets van weder-zijdts ghebiedt afcn
ae op gebracht zijnde, fullen werden mtr

caerf ir¹"³" ^fuIlen ^de ^felve ^ofte ^a�n ^de ^Ey&'

itn I'^ofceder ^fdver Gemachtighde reftitue-

� ^midcsdat fy alvoorens dat de Waren uytde

-ocr page 1435-



				aiLf-Λ

	*ι$63*
	*ι$63*	Byvoeghfel van eenigePJacaten ,&c
		Byvoeghfel van eenigePJacaten ,&c

ben, ende fullen mits dien de felve oock niet wer- den aen-ghehouden , ofte der felver Befitters ontrocken. XXV. Eyndelijck, alfoo verfcheyde Ingefetenen der Vereenigbde Nederlanden , 't zy van wegen de Weft-Indifche Compagnie, 't zy oock uyt ande- ren hoofde , foo in Brazil, als felfs in Portugael ende in andere Landen vanden gemelren Coning, hare vafte goederen, ende oock niet weynige fchulden als noch hebben leggen ende uytilaen, gelijck mede het wel konde wefen, dat de Onder- danen van den voor-gemelten Coningh van Por- tugael, die in Brazil woonachtigh zijn, ofte aldaer gewoont hebben,gelijcke actie hebben te inftitue- ren in 't ghebiedt ofte op de Ingefetenen van de Vcreenighde Nederlanden : Soo is wederzijdts veraccordeert ende verdragen , dat de vafte goe- deren, voornamentlijck Landeryen , Huy��n, Suycker-Molens, aen de voorgaende PoiTeilcurs fullen werden gereftirueert,ende dar oock de uy t- ftaende fchulden by de Debiteurs ten fpoedigh- iten fullen werden voldaen: Ende dewylemede den Ambafladeur vanden Coningh van Portugael verklaert heeft, dat hy met genoechfame laft voorfien is, omme met eene minnelijcke compo- fitie af te maecken foo de re�le als de perfonele a&ien, welcke den Ingefetenen vande Vcreenigh- de Nederlanden uyt dien hoofde mochten com- peteren , dat daer omme, op dat in den voorfz ge- valle aen die geene welcke daer by geinterefleert zijn, fonder eenige uytftel ende moeyelickheyt dooreen equipollentvoldoeninge gegeven wer- de , alle de felve aftien by Inventaris in gefchrifte geftelt, met verklaringe vanden oorfpronck ende de Documenten met welcke de acti�n konnen bewefen worden, aen den felven Ambafladeur vanden Coningh van Portugael binnen dentijdt van twee Maenden fullen werden over gelevertj ende dat verders, ofte by particulier verdrach met die geene die fulcksaengact, ofte by een generael Accordt tuiTchen den voor-ghemelten Coningh ende de voor-gemelte Staten vande Vereenigbde Nederlanden te maecken, de felve met de betalin- ge van eene gek-fomme teenemael fullen moeten werden af ghedaen : Maer indien over de voorfz aCtien 't zy in 't geheel,'t zy ten deele binnen den tijdt van fes Maenden op de voorfz maniere niet konde werden verdragen; foo fullen alsdan, om- me alle gefchillen , die over de deuchdelickheyt, gherechtigheyt ende waerdye der a&ien weder- zijdts ghemoveert komen te werden, ende daer uyt fpruyten,geheelick af te fnyden ende wech te nemen, van weder-zyden geilelt werden drie Commiflarifen, welcke naer 't verloop van den tijdt van achtien Maenden.opdatde Inwoonders van Brazil daer van kennifle mogen hebben ende tydelick gewaerfchouwt zij n, tot Lifbon moeten by een geroepen worden ende te famen vergade- ren, voorfien zijnde met macht ende authoriteyt, die hun oock fpecialick ghedefereert wort by de- fen,omme te ontfangen ende te examineren alder- hande geintenteerde a�ien over onroerende goe- deren ende fchu lden, oock omme in Rechten te dachvaerden alle Schuldenaers ende parthyen, ten eyndefy de felve aftien fullen hebben te de-
			batreren ofre haere faecke te defenderen '� j� het haer moge�ck zy : Daer en boven we'rt ? voorfz CommiflariiT�n ghedefereert de autT^ teyt, dat fy de parthyen gehoort hebbende ΐ� de felve niet comparerende, tegens de Def II ten fullen mogen Sententie geven, fooalsn Rechten ende billickheyt behoort, recht do 7 de plano, fonder te gebruycken eeni_Pe orJ� lijcke manieren van rechts-plegmge, ende ρ fchelijck ter zyde ftellende alle omwegen oniT faecken trainerende te houden. De voor-pem_f\|^CfConingh ende Staten fullen oock beforgen / metter daet gheprefteert weide ende volkomen lijck fijn efTecl: komt te forteren, alle hetgenedat by weder-zijdts CommiflariiT�n fal werden eed" cerneert ende gepronuncieert, doende terfiont ende fonder dilay door haere Miniilers de Deere ten ende Sententien vande CommiiTariiFen ten vollen executeren, in fulcker voegen, dat degene die komt re fuccumberen , aenden Triumpbnt terftont geheele ende volkomene fatisfadriegeve: Ende indien aen de voldoeninge yetwes quamete ontbreecken, foo fal felfs den Coningh ende de Staten haer verobligeren ende verbinden, gelijck fy haer verobligeren ende verbinden by dei�n.dat alle het felve gebreck uyt hare eygene middelen, ende tot haeren koften fal worden vergoetende voldaen , by foo verre het blijeken fal, dat door verfuymde ofte door ongebruyckelijckeendeon- gewoone�jcke executie is veroorfaeckt ghewor- den, dat de Sententien vande Commiifariil�n haer ef��ft niet hebben gheforteert: Verders by aldien quame te gebeuren, dat door gelijcke we� derzijdtfche verdeeltheyt der Rechtere/i, ende verfchil der ftemmen, de geintenteerde aibeby Commiflariflen niet konde werden afgedaen, dat alsdan de felve ofte met ghemeene ofte met de meerdere ftemmen eenen Super-Arbiter fullen verkiefen, Ende foo oock in dat geval foodanigh onder malkander verfchillen , dat de voorfchreve verkiefinge van een Super-Arbiter, ofte mer ge- lijcke ofte met meerdere ftemmen niet kan wer- den volbracht, foo fal de difcrepantie onder haer by 't lot gefcheyden worden, opdat naer de ver- kiefinge van den Super-Arbiter de felve op dele ofte geene maniere gefchiet zij nde,de faecke dooi den iel ven te ghelijck met de voorfz Commiifarif fen fal worden gerefumeert, ende by minnelijcR Accordt ofte decifie by meerderheyt van ftem- men fal werden getermineert. XXVI,, Voorts foo is verdragen ende wederzijdts over een gekomen, datdefe Vrede ende dit Verdracn. en alle het geene daer inne is vervat, in de bei e ende wettige forme foo van den voor-gemcK Coningh van Portugael, als van de voorgemelt Staten Generael der Vereehighde ProvinnW� door weder-zijdts opene Brieven mectergroo Zegel beveftight, fullen geeonfirmeercende ge«' tificeert, endede onderlinge Inilrumentenr Ratificatie wederzijdts binnen den tijdt vao . Maenden uyt gewiflelt werden: Ende fal oa drach naer 't Verloop van noch drie anderejJJ den, naer dat de voorfz overieveringeeno^e L whTelinge der Ratificatien fal wefen ghedacπ, maniere ende t�r plaetfe gewoonliek werden g

-ocr page 1436-

Tra&aee van Vrede met PartugaelS; %%66

Sequitur tranflatunp %*tificaiioms

Regina Portugallia in Trattafum Pacis, ex
Portugalenfi idiomate, &c. nomine Regis.

bliceerc.

Des t'oirk

ι?

,_s Xmbafladeur vh van Portugael, e

^ilin�elte Staten der Vereenighde Nederlanden.

■ krachte vande Brieven van bevel ende macht,
ons van Onfe Superieuren ghegeven , defe Arti-

len met onfe eygene handen onderteyckent,
nde met onfe Zegels beveftight, in 's Graven-
toe in Hollandt, den feilen Augufti fefthien-
honderceencntfcftigh. Ende was geteeckent
ende gefegelt als volght,

ΓΥ Alfonfus, Divina gratia Portugallia» Rex,
■*-*\Algarbiorumque citra & ultra mare Africse,
Dominus Guinex ac Conquefts�, Navigationis,
Commercii, ./Ethiopijc, Arabiae, Percia?, India�,&c.
Omnibus,qui hafce meas approbationis, ratihabi-
tionis,ac confirmationis patentes �tteras infpexe-
rint, notum facio $ fexto menfis Augufti die anni
praeteriti 1661. in Oppido Hagas-Comitis inHol-
landia per Henricum de Souta de Tavares, Comitem
de Miranda, ameo Concilio, Portuenfis urbis Se-
natusarmorumque moderatorem, Oratoremquc
meum extraordinarium apudCelfos ac Potentes
Ordines Generales Provinciarum unitarum Fce-
derati Belgii ftabilitum, fadtum, conclufumque
fuiil�, cum fupradidtis Celfis ac Potentibus Ordi-
nibus Generalibus Provinciarum unitarum Tra-
datum quendam Pacis ac C�nfcederationis, per
fupra Relatum Comitem Legatum meum.nec non
per Magnificos Uluftrefque F. Cant, Johan de ff'itt,
Chrifi: Rodenhurch, Van Glinflra,Mu/art,8cl. Sculen-
lorch, CommiiTarios ad praediftum Tradatum de-
putatos : Cujus tranfumptum de verbo ad verbum
fubfequenseft.

Articuli Pacis, &c.

Atque adeo, cum ipfemet viderim przdiirum
Pacis & Confoederationis Tradatum in viginti fex
Articulos divifum, volenfque eundem acceptare,
acceptavi, approbavi & ratumhabui j ut modo
etiam per hafce meas patentes �tteras approbo &
ratumfacio, ea ratione, qua conventum eft per fu-
pradi^tum meum Legatum, Commiflarioique ad
ipfum deputatos, atque in horum omnium verita-
tem, fidem & firmitatem hafce Litteras fcribi juili
a me fignatas figillatafque magno meorum infigni-
um figillp. Vlyflippona; die vigefimo quarro May
166 z. Petrus Vieira da Sylva fcri bi fe.cit,R EG IN A.
Signatum erat, M. Conde de Miranda.

Folght(le%atificatie vande Boogh

Mogende Heer en Staten Generael.

"pxe Staten Generael der Vereenighde Neder-
-*-^landen, Allen den genen die defen fullen fien
ofte hooien lefen, Saluyt. Alfoo op den f�ften
Auguftus inden Jaere 1661. tuflehen den Door-
luchtighften ende grootmachtigen Heer Α lphon*
fusden Seften van dien naem, Conineh van Por-?
tugael, Algarben, &c. ter eenre, ende d� Veree-
nighde Nederlanden ter andere zyde, door den
Heer H�nrickde Souta deTavares, Grave van Mi-
randa , Raedt vanden ghemelten Goningh t Gou-'
verneur vande Stadt Porto, ende Extraordinaris'
Ambafladeur uyt krachte vande Procuratie van
fynen Cbningh, ende oni� CommiiTarifen uyt
krachte van haere Procuratie» een Tiadaetvaal
Vrede is ghemaeckt, aengegaenendeghefloocenp
waer van den inhoudt alhier va η woorde te wooc*?
deiS'^iniereert._; ■■,-^νΛ-ή st nmmi^il :■

. Voken de At tic uien-van t Tra�taet van Vrede.

-,fl ;.i.�, i! _. ;--�,, ,-'. (33 Γ j'.r ... f ί JLVid

"il&Or�nj IS Τ, jdac Wy 'c vopjft Ijtadaet vaa
I 8. Τ - Vrede


}4. Conde de	L S.	Fh Cant.
Miranda.	1. S.	Johan de IVitt.
	L. S.	Cbrifl: Rodenhurch
	L. S.	E. S, van Glinflra.
	L. S.	B. I. Mulert.
	L. S.	J. Schulenhorch.

LS.

Sequitur tran/Iatum %atificationh

Regis Portugal/ia in Traftatum Pacis , ex
idiomate Portugalenfi, &c.

D. Alfonfus, Divina gratia Portugallia? Rex,
Algarbiorumque citra & ultra mare Africss,
Dominus Guineae ac Conqueftse, Navigationis,
Commercii yEthiopise, Arabise, Percise, lndise,&c
Omnibus, qui hafce meas approbationis, ratihabi-
tionisac confirmationis patentes �tteras infpexe-
rint.notum facioj fexto menfis Augufti die anni
prsterici 166i. in Oppido Hagae-Comitis in Hol-
landia, per Henricum de Souta de Tavares, Comitem
k Miranda,ζ meo Concilio, Portuenfis Urbis Se-
natusarmorumque moderatorem, Oratoremque
meum extraordinarium apud Celfosac Potentes
Ordines Generales Provinciarum Unitarum Fee-
derati Belg� ftabilitum, fadum conclufumque
fuifle.cumfupradidis Celfis ac Potentibus Ordi-
nibus Generalibus Provinciarum unitarum Tra-
�atum quendam Pacis ac C�nfcederationis , per
fupra ReJatum Comitem Legatum meum,nec non
perMagnificos Uluftrefque F. Cant, Johan de JVitt,
Chrijk Rodenhurch, Fan Glinflra, Mulart, & /. Sculen-
hnh, Commiflarios ad prsedidum Tradatum de-
putatos: Cujustranfumptum de verbo ad verbum
ftbfequenseft. _J( ... .'

Articuli Pacis, &c.

Atque adeo, cum ipfemet viderim pradidum
Pacis & C�nfcederationis Tradatum in viginti fex
Arriculos divifum, volenfque eundem acceptare,
acceptavi, approbavi, &ratumhabui; ut modo
«iam par hafce meas patentes �tteras approbo &
ratumfacio, ea ratione, qua conventum eft per 4�-
P^radi&um meum LegatUm, CommilTariofque ad
jpium deputatos, atque in horum omnium verita-

mefi

fidem & firmitatem hafce �tteras fcribijufli a

jnatas figillatafque magnomeorum infigni-
^"gillo. Vlyfljppons die vigefimoquarto May
ooi. Petrus vieira da Syha fcribifecitj R EX.
*tum �rat, ; ros 9b«3 ; wh-mwmhuH

M.Cende de MiWff�t§la*;

-ocr page 1437-

Byvocghfcl van ecnigc Placateri,&e,

ΐ8β7

Vrede hebben aengenqmen» geapprobeert, gera-
tificeert ende geeonfirmeert, gelijck Wy het felve
aennemen, approberen, ratificeren ende confir-
meren by dele jegenwoordige 5 Beloovende dat
Wy alle het felve onverbreeckelick fullen neer-
komen , onderhouden ende voldoen, gelijck Wy
oock onder hypoteecq ende verbandt generael
endefpeciael vande goederen ende het inkomen
der voorfz Vereenighde Nederlanden, prefent
ende toekomende, niet fullen toelaten, dat in ee-
niger manieren, hoedanigh het felve mochte ofte
foude konnen gefchieden, yetvves directelick ofte
indire&elick daer tegens, ofte defen ter contrarie
gedaen werde. Des t'oirkonde hebben Wy bevo-
len defen met ons groot Zegel te beveiligen,door
den Prefiderende van oni� Vergaderinge doen
parapheren> ende by onfen Griffier onderteycke-
nen. Gedaen in onfe Vergaderinge in 's Graven-
Hagelen vieren twintighften November i66z.
Was geparapheert, /. 'de Merode,^yt' Lager ftont,
Ter Ordonnantie vande hoogh-gemelte Heeren
Staten Generael. Geteeekent, Ν. Ruyjch.

Ferfyndiginge van het Tra&aet van

Vrede, denfeflen Λ ugufii inden J are 1661. ghe-
maeckt ende ghe/looten alhier inden Hage, tuf-
fchen den Heer e Coningh ende de Croone van
Portuga�l, &c. ter eenre, Ende de Hoogh Mo-
-v gende Heeren Staten Generael der Vereenighde
Nederlanden, ter andere zyde; daer op weder�
zijdts Ratificatien den veerthienden December
des verledenJaers 166%. zijngeextradeert ende
.... uytgewijjelt, ₍.�

beflooten is een goet, vaft, getrouw, ende

breeckelick Tradtaet van Vrede, ende op[
ge van alle aften yanvyandtfehap, _aJoiL
aen defe, als d'andere zyde vande Linie, tufffc

'
■'

den hooghft-gemelten Heere Coningh teree
ende de hoogh-gemelte Heeren Staten Gene'"*'

ter andere zyde, ter Zee, andere Wateren
te Lande, in 't reguard van alle Onderdanen e?
Inwoonders der voorfz Vereenighde Nederl °'
den, van wat qualiteyt ofte conditie die zijn Λ
der uytneminge van Plaetfen of Perfoonen � �at

nea

ai!.

den vanden meer-hooghft-gemelten Heere C
ningh, van wat qualiteyt ofte conditie die zij!
medefonder uytneminge van Plaetfen ofp_erf₀'
nen, gelijck als breeder verklaert is by de Artb
len van het voorfz Traftaet van Vrede ende od.
houdinge van alle aften van vyantfchap,jno_ancj.
genomen hebbende, ende van nu voortaen te ne-
men , refpeclive in conformit�, vande felve Arti.
culen. Derhalven lafi ende beveelt men exprefl�-
lijck midts defen van wegen den Staet der voorfz
Vereenighde Nederlanden, allen Ingeferenen en-
de Onderdanen vande felve, 't voorfz Traclaet
van Vrede ende ophoudinge van alle aften van
vyandtfchap,ende allen den inhouden der voorfz
Articulen, in conformit� van dien onverbreecke-
lick te onderhouden, fonder daer jegens yetwes
te doen ofte te laten gefchieden, op pene van ge�
ftraft te worden als Verbreeckers vande gemeene
ruile, fonder ghenade, faveur, verdrach ofted�Ti�
mulatie. Aldus gearrefteert ende beilootcn in
den Hage den fevenden, ende defe pubiicarie ef-
feftivelick ghedaen den veerthienden Martij des
jaers 1663. Was geparapheert, Λ Refe/i,ⁿ' Lager
ftondt, Ter Ordonnantie vande hooch-gemeirc
Heeren Staten Generael. Geteeekent, N. foyfek
Zijode op 'tfpauum ghedruckt het Cachet van
haer Ho: Mo: in rooden WaiTche.

Μ En laet eenen yegelicken weten, dat tot
welftant ende bevorderinge van 'tghe-
meene befte in "t generael, ende fpnder-
linge vande Vereenighde Nederlanden, �nde den
goeden Ingeferenen van dien in 't particulier, den
feilen Augufti inden Jaere 1661. ghemaeckt ende

^Articulen van 'tTraBaetvan Confederatie ende Vrientfchap_ygeflootenim

Vf September 166z> tnjfdienden Coningh van Groot Britannien, Ende de Staten Generael fa Ut-
eenigbdeNederlandtfihe Provintien $ Midtfgaders 'tjeparaet Artijekel: Als mede de Procuratie»,
Ratificatien ende Publicatie van 't felve Traftaet.

■ tuit

fyne V�orfaten altoos getoont hebben een gene-
gen ende goetwilligh hart tot de gemelte Heeren
Staten ende hare Republijcque 5 Ende anderdeels
om dat de onderlinge commoditeyten ende Com�
mercien van de Onderdanen van den ghemelrert
Heere Coningh ende Heeren Staten Generael,
ende voornamentlick de belydeniiTe van een ende
de felve Religie, een befondere eenigheyt van ge-
moederen ende raedtilagen, tot vaftftel�ngeen�e
vermeerderinge van beyde Volckeren pyjien»
vereyifehen j Ende nae dien de ghemelte Heere!
Staten beweecht door de voorverhaelderedenf'

niet nootfaeckelicker geacht hebben, als dar aw
fints de oude Verbonden tufTchen den g*^af^ucHeere Coningh, ende de gemelte Heeren 5W«
vernienweende met een nauwer bandt vertn1
fouden worden: Ende tot dien eyndein Enge
hebbeo gefonden hare �*rraordinarife -Am»»

Ae dat de Goddelijcke voorfienigheyt
de onlanghs gewefene beroerten in Enge-
landt gevouchelijck by geleyt, ende den

Door

uchtighften Coning vanGroot-Britannien

totfyne Erkrijcken endeDominienmeteen won*
derbaerlicke roejuyehinge van het Volck weder-
om gebracht hadde: Heeft den gemelten Coning
fyne forge ende ghedachten rer�ont daer heenen
laten gaen, om de Vrede ende Vriendtfchap met
fyne Nabuyren �nde Bondtgenooten ofte te con-
tinueren.ofte te vernieuwden: Maer uyt alle Volc-
keren welcke met den gemelten Heere Coningh,
ofte met fyne Conincklijcke V�orfaten tot eeni-
g�f tjjdt geaifocieertzijn geweell, heeft hy geoor-
deelt, dat geenevan de felve behoorden geprefe-
reertte zijn voor de Hoogh Mogende Staten Ge-
nerael vand�V�feenighde Nederlanden: E�nf-
deels om dat d�ngemelt�ttM��re Coningh;�nde
sb»V , T-,8

-ocr page 1438-



		Traflaet van Vrede met Engelandt.
					2870


				te Lande ofte ter Zee te verftooren.ofte die onder d'een ofte d'anders ghefach haer onthoudende, openbare Vyanden van weder-zijdts Staet fullen werden verklaert. in. Item, dat de gemelte Heere Koningh ende Hee- ren Staten Generael niet fullen doen, onderwin- den , handelen ofte ondernemen den een tegens den anderen, of des eens of anders Onderdanen in eenige Plaetfe ofte Landt, Zee, Havenen, diiiri- tten, Bayen ende verfche Wateren by eenige ge- legentheyt, nochte dat geen van bey den, nochte de Onderdanen vanden eenen of den anderen fal geven, doen ofte bewyfen eenige hulp, raedt ofte gunit, ende en fal oock niet toeftaen datter yets werde ghedaen, ghehandelt ofte ondernomen by yemande wie het oock foude mogen wefen, tot fchade ofte naedeel van d'andere, ofte de Onder- danen van d'een of d'andere, maer fullen beyde uytdruckelijck ende eff�clivelijck tegen fpreken, tegen gaen, ende metter daet beletten alle ende yegelijcke fich onthoudende ofte verblyvende, ofte onder de heerfchappye van d'eene of d'ande- re ftaende, de welcke yet,\ves tegens d een of d'andere foude willen aen vangen, doen, handelen ofte attenteren. 11II. Item, dat noch de gemelte Coningh, ofte de ge- melte Republijcq, nochte yemandt van weder- zijts Onderdanen, Ingefetenen ofte andere in der felver gebiedt ftch onthoudende, des anders Re- bellen met eenige byilanr, raedt ofte gunft iry ven ofte helpen fal, maer uy tdruckelick tegenfpreec- ken, ende metter daet beletten dat gheen hulpe ofte byftant by yemande vande Onderdanen, In- gefetenen, ofte fich in d'een ofte des anders ge- biedt onthoudende, ter Zee ofte te Lande werde toegebracht ofte ghefuppediteert aen eenige foo- danige voorfeyde Rebellen,'tzy Volck.Schepen, Wapenen.Munirie van Oorlogh, ofte andere ver- bodene goederen, oock geen gelden ofte Eetwa- ren j Ende fullen aen die geene, daer de Overtre- ders in defen fullen wefen, werden geadjudiceert, ende t'haren behoeve gheconfifqueert alle de Schepen, Wapenen, Ammunitie van Oorlogh, ofte andere verbodene goederen, mitfgaders gel- den ofte Vi&ualie,wat Perfoon ofte Perfoonen de felve zij η toebehoorende.die tegens de meyninge van dit Ar'ticul fouden mogen wefen toe gebracht ofte ghefuppediteert,} Oock fullen die geene de welcke wetens ende willens yetvjres hebben ghe- daen,bedreven,onderftaen, ofte raedt gegeven te- gens de meeninge van dit Articul, Vyanden van beyde fyden verklaert, ende daer ter plaetfe daer 't felve gecommitteert ofte begaen isgeftraft wer- den.alshebbende begaen verraet regens d�" Staetj Dan fal over de fpecificatie van die Waren , de welcke voor verbodene ofte Contrebande fullen werden gehouden, nac defen verdragen worden. Item, dat de gemelte Heere Coningh, ende de gedachte Heeren Staten Generael, malkanderen oprechtelijck ende ghetrouwelijck tegens de Re- bellen van d'eene ofd'andere, foo te Water als te Lande fullen te hulpe komen, fulex het den nooc falvereyiTchen, met Volckende Schepen, naer 8� Τ ij foo-
	jpurs de Heeren
			ion van
Inder Leek, Beverwaerc, Odiick, &c Sm Hoorn, Oudt-Burgemeefter ende Raedt der leerdam, mede-Gedeputeerde in tCollegie nde Gecommitteerde Raden van Hollant ende YV'eft-Vrieflandt; Mkhiel van Goch, voor defen p_enfionnaris ende Raedt der Stadt Vliflmgen, Gedeputeerde in de Provinciale Reecken-kamer ^eelandt 5 Joachi/n Ripperda, Heer van Ferm- fum, d^er $^�Z^^z Appingadam, van Helm , Schil- _wold, Siddebuiren , Ooilwok, Oofterwijtwert, fj₀\|\vyrda,Uytwyrda,Marfum,Byflum,Solwert, ende tho Nanfum, alle refpective Gedeputeerden van Hollandt, Zeelandt, Groeningen ende Om- melanden, ter Vergaderinge vande Staten Gene- raeli om een nauwer ende vafter Vrede ende Vrie'ntfchap met den gemelten Heere Coningh in tegaen: Soo heeft het den gedachten Heere Co₇ningh belieft, van fynen c'wegen te deputeren fyne Commifiarifen ende Gemachtighden uyt den Secreten Raedt Van Syne Coninghlijcke Ma- jeiteyt, Johannes Baron Robartes, Secrete Zegel- bewaerder, Georgius Hertoch van Albemarie, Ca- piteyn Generael vande Legers in Groot-Britan- nienende Yrlandt, ende Stalmeefter vanden Go- ningh, Eduardus GraefF van Mancefter, Hof� Camerlingh, Hieronimus, GraefFvan Portlandt, Deafellius Baron Bolles, Antomus Baron Afchley, Syne Conincklijcke Majefteyts Cancelier vande Finantie, ende Onder-Thefajurier, Carolus Berck- lq, Ridder, ThefauriervandesConinghs Hof� uwgius Carteret, Ridder ende Baronet, Onder- Camerlingh van des Coninghs Hoff, Eduardus Nicolas, Ridder, ende Guillielmus Morice, Ridder, beyde Eerfte Secretarifen vanden Coningh, op dat f/ over het voor-gheftelde Verbondt mee de gemelte Heeren Ambafladeurs fouden handelen, volgens de Volmachten van beyde zyden ver- toont, daer van Copie in't eynde van dit Tractaet isgeinfereert: Ende is eyndelick tuflehen de ghe- dachte Commiflarifen van Syne Koninghlijcke Majefteytaen d'eene zyde,ende de Ambafladeurs vande Heeren Staten aen d'andere zyde,over een gekomen ende geaccordeerc. I. INden eeriten, dat van defen dach aen fal wefen een oprechte,beflendige ende onverbreeckelic- ta Vrede, Vriendtfchap, oprechter, naeder ende nauwer Verbintenifl� ende Unie, tuflehen den Doorluchtighften Koning van Groot-Britannien, ende de Hooge Mogende Staten Generael der Vereenighde Nederlantfche Provintien, Landen, Undtfchappen ende Steden onder weder-zijdts gebiedt, fonder onderfcheyt van Plaetfen ghele- pn, midtfgaders tuflehen hare Onderdanen ende ^,ngefetenen, van wat ftant die oock fouden mo- gen wefen, H «tem, dat den gedachten Heere Koningh, ende Jgemelte Heeren Staten Generael fullenbly ven geconfedereerde Vrienden , door nootwendige "endefchap verknocht ende verbonden , om te icherrnen de Rechten ende immuniteyten van liir? . ,^e ^d'^an^ers Onderdanen, tegens yege- jek w»e die oock fouden mogen wefen.die fullen ^erftaen de Vrede van d'een of d'ander Staet,

-ocr page 1439-

Byvocghfel van eenigc Placaten, &c, _t|*

eenigh Perfoon van wat ftaet ende digniteyrh

α8?ι

foodanige proportie e

zy, ofte fal wefen.bin nen de heerfchaiS�T "5
_ lerVereenighdeProvintienis{/_oudp^e_ft^ne

ende befittende,ofte naemaeis fal houden oft !?
fitten, onder wat recht ofte titul het oock
Ende fal oock de felve by geen Perfoon van

conditien als men naderhant fal verdragen, na dat
oen noot ende der faecken ghelegentheyt vande
een of d'andere fal vereyfehen, alles nochtans tot
koften ende laft van die parthye , die byftant fal
verfocht hebben.

VI.
Item , dat noch de gedachte Heere Coningh,
noch de ghemelte Heeren Staten Generael, ofte
der felver Onderdanen in hare Heerfchappyen,
Landen, Landtfchappen, Havenen, Bayen ofte
Gevveften,ofte eenigh van dien fal mogen ontfan-
gen , die Rebel ofte Rebellen, Fugitif ofte Fugiti-
ven van d'een ofte vanden anderen verklaert zijn,
ofte fullen werden ; Nochte en fullen oock aen
die geene ofte yemandt van dien in de voorfeyde
Plaetfen ofte Landen,, oock elders buy ten haer
Heerfchappyen, Vaderlanden, Landtfchappen,
Landen, Havenen,Bayen ofte Geweften,gunnen,
geven, ofte fubminiftreren hulpe, raedt, verblijf,
Soldaten,Schepen,Gelden.Wapenen, Ammuni-
tie van Oorlogh ofte Victuaillien^Nochte fal ook
geen van beyd�gehengen,datfodanige Rebellen,
Fugitiven werden ontfangen by eenige Perfoon
ofte Perfoonen in haere Heerfchappyen, Vader-
landen, Lantfchappen,Landen, Havenen,Bayen,
ofte Geweften, nochte toeftaen dat aen foodani-
ge Rebellen, Fugitiven eenige hulpe, raedt, ver-
blijf, gunfte, Wapenen, Ammunitie, Soldaten,
Schepen , Gelden ofte Vivres werden ghegeven,
toe gedient ofte vergunt, maer fal fulex uytdruc-
kelijck endeeff�ctivelick tegen fpreken, weeren,
ende metter daet beletten.

VII.
Item,dat foo wanneer een van beyde door hare
publijckeende authentijeke Brieven d'andere fal
hebben te kennen ghegeven ende verklaert, dat
eenigh Perfoon ofte Perfoonen zijn ge weeft ende
zijn haren Rebel ofte Rebellen , Fugitif ofte Fugi-
tiven, ende dat hy ofte fy ontfangen in haer Heer-
fchappyen , Gebieden, Vaderlanden , Havenen,
Geweften, ofte eenigh van dien , ofte dat fy fich
daer inne onthouden, fchuylen, ofte haer toe-
vlucht foecken $ Sal als dan die geene, die fooda-
nige Brieven fal ontfangen hebben, ofte die fulcks
is aen genielt ende bekent ghemaeckt, gehouden
zij η binnen den tijdt van acht en twintich dagen
naeft ende achter den anderen , te reeckenen van
den dach vande voorfeyde notificatie, den voor-
feyden Rebel ofte Rebellen,Fugitif ofte Fugitiven,
yegelijck telaftenendebeveelen om te vertrec-
ken, en haer te begeven buyten 't gefagh, Vader-
landen, Landtfchappen, Landen, Geweften, ende
yeder van dien: Ende indien yemant vande voor-
feyde Vyanden , Rebellen ofte Fugitiven niet en
komt te vertrecken, ende fich van daer te bege-
ven binnen den vijftienden dach, van den dach af
van foodanigen laft ende bevel, fullen yeder van
hun metter doodt ende verlies van Landen ende
goederen geftraft werden.

VIII.
Item, dat geen Rebel vdnde gemelte Heere Co-
ningh van Gr�ot-Britarihien lal mogen ontfan-
igen w�rden in eenige Cafieelen,Stedei�,Vlecken,
Haven�n,Geweften ofte andere Plaetfen/t zy de
felye g�privilegeert zijn ofte niet, de-welcke

ftaet ofte d�gnitey t die fal wefen, toe gelaten' oT
ghedoocht werden ommedaer irine ontfangen^
werden ofte re verblyven: Oockfullen dep/⁵dachte Heeren Staten Generael geenfins toelh^?*
ofte gedoogen, dat aen eenigen foodanigen R_eu
binnen de voorfeyde Plaetfen met Schepen, Sol
daten, gelden, Vidtualie, ofte op eenige andere
wyfe hulpe, raedt ofte gunft werde ghedaen ofa
bewefen door eenigh Perfoon, van wat ftaet ofte
digniteyt die fal wefen, maer fullen fulcks opent.
lick ende fcherpelick verbieden ende metterdaet
beletten $ Ende by aldien eenich Perfoon ofte
Perfoonen, van wat ftaet ofte digniteyt diefulien
wefen, die is ofte zijn verbly vende, oftehaeronr.
houdende onder de Heerfchappyen der Veree-
nichde Provintien, ofte der fel ver macht, yetsves
tegens alfulcken verdrach fal ofte fullen hebben
ghedaen $ Dat als dan alle ende yegelijcke Perfoo.
nen fulcks doende, fullen verheien ende verbeu-
ren voor den tijdt van haer leven alle foodanige
Cafteelen, Steden, Vlecken,Landen ende verdere
Plaetfen, de welckefy ofte een van haer te dier
tijdt hebben ofte heeft, ofte metwatrechtofte
titul fullen ofte fal pretenderen te hebben: Van
gelijcken fal geen Rebel vande ghedaclue Staten
der Vereenighde Provintien in de Cafteelen, Ste-
den, Havenen ende vordere Plaetfen, ofte in ee-
nigh van dien , gheprivilegeert ofteongepriviJe-
geert, de welcke eenigh Perfoon ofte Per/bonen,
van wat ftaet ofte digniteyt die is, ofte zijn, met
wat recht ofte titul die de felve houdtofte houden
fal, ofte fullen befitten, binnen de Rijcken ofte
Heerfchappyen vanden gemelten Heere Coningh
van Groot-Britannien ontfangen werden, olte
toegelaten om van eenig Perfoon ofte Perfoonen
te werden ontfangen , ende aldaer re verkeerrn;
De gemelte Heere Coning van Groot-Britannien
en fal oock geenfints toe laten ofte gedoogen, dat
aen eenigh foodanigen Rebel in de voorfeyek
Plaetfen met Schepen, Soldaten, gelden, Victua-
lie, ofte op eenige andere wyfe hulpe, raedtofte
gunft door eenigh fodanigh Perfoon ofte Perfoo-
nen , van wat ftaet die oock zy werde ghedaen oi
bewefen, maer fal fulcks openrlick ende fcherpe-
lick verbieden ende metter daet beletten. Ende
by aldien yemant vande Onderdanen vanden ge-
melten Heere Coningh , ofte onder fijn macm
yetwes contrarie foodanigh verdrach fal hebfae
gedaen ofte geattenteerr, dat als dan alJeendeye�
gelijcke Peribonen fulcks doende, van g^e]iJ^ck*ⁿvoorden tijdt van haer leven fullen verJicKflena
verbeuren alle foodanige Cafteelen , J^te , '
Vlecken, Landen ende verdere ^^{Λ�κί�η}^%
ke fy ofte een van haer te dier tijdt hebben o
heeft, ofte met wat recht ofte titul oockiuu
ofte fal pretenderen te hebben.

Item

dat de gemelre Heere Coningh va"

*�.,�;<,� r<7«* Onderdanen ende

Groot-Britannien Γ fyne Onderdanen enae *»�
Inwdonders van fyne Majeftey ts heerfchappg-^

-ocr page 1440-

Tradaet V4tf Vf ��®> Engelandc

ijtfgaders de gemelte Vereenighde Proyintien
Ier felve

,at ftaet
,erbond(
beleefde!

vande Rijcken ende Landen onder fyneghehoor-
iaemhey r.noch aende Inwoonderen ende Onder-
danen vande Vereenighde Nederlanden niet toe-
gelaten werden, ter Zee ofte Lande,onder eenigh
pretext ofte fchijn yet vyandtJicks ofte met che-

_te Lande ofte te Water d'een in des anders Lan-
den, Steden ende Dorpen bemuyrt ofte onbe-
_nlUy'rr. gefortificeerc ofte nietgefortificeert,oock
in de Havenen, ende in wederzijdtsgeheele ghe-
biedcin Europa, vryelickende feeckerlick mogen
komen, ende in de felve verkeeren ende blyven
(oo lange fy fuHen willen $ Ende aldaer fonder
eenich belet t'haeren behoeve inkoopen Vivres,
voor foo veel noodigh fal wefen, oock handelen
ende Koopmanfchap dry ven met alle foorten van
Waren als het haer fal goet duncken , de felve
naer hun welgevallen in brengen ofte uytvoeren,
niidts alleenlick betalende de laften daer op ghe-
ftelt, voor-behoudens alle de Statuten ende Wet-
ten van des een of des anders ghebiedt$ Sulcks
nochtans, dat de Onderdanen ende Inwoonders
yan weder-zyden haere Commercie dry vende in
des een ende des anders Landen ende gebiet, niet
lullen gliehouden wefen voortaen meerder bela-
dingen, Impofitien,Thollen ofte andere fchattin-
gen te betalen, als naer proportie doen d'andere
Uytheemfche op de felve Plaetfen handelende.
X.
Item, dat de Schepen ende Vaertuygen der
Vereenighde Provintien, jfop wel van Oprloge,
ende om de macht vanden Vyandt af té weeren
uytgeruft als andere, de weicke eenigh Schip yan
Oorloge vande ghedachce Coningh van Groot-
Britannien in de Britannifche Zeen fullen komen
te ontmoeten, de Vlagge vanden Top vande Maft
fullen ftrijeken, ende het Mars-zeyl laten vallen,
in voegen ghelijck als oyt in voorige tyden ghe-
bruyckelick is geweeft.
XI.
Item, tot meerder vryheyt vande Commercie
ende Navigatie, is verdragen ende beflooten, dat
noch de gedachte Coningh, noch oock de gemel-
te Staten Generael in hare Havenen,Steden ende
Plaetfen fullen ontfangen ofte gedoogen, dat ye-
mandt vande Onderdanen van een van beyden
ontfangen de Piraten ofte Roovers, ofte aen de
ielve verleene verblijf, hu Ipe ofte Vivres $ maer
ialfich beneerftigen, ten eynde de voorfeyde Pi-
nten ende Roovers, mitfgaders hare Complicen,
Heelders ende Mede-hulpers tot fchrick van an-
dere werden vervolght, gevangen ende naer ver-
fl'enfte gheftraft. Ende fullen alle de Schepen,
goederenende Waren by hun Roovers-ghewijs
genomen, ende in de Havenen onder 'c ghebiedt
^neen van beyde op gebracht, de weicke noch
voor handen zijn, jae ichoon die verkocht moch-
° wefen.aende rechte Eygenaers wederom wer-
■w gegeven, ofte fatisfadtie ghedaen aen d'Eyge.
J!iⁿⁿ ^d,en � °fte wel aen die geene de weicke
rech °^CUf^aCiede ^fe,ve ^rec,ameren, midts datcet
fenn ^Van ,ⁿ ^Eyg^enaer metbehoorlijckebewy-

weidt den een tegens den anderen te ondernemen
ofte te doen: Gelijck oock by gevolgh de voorfz
Onderdanen ofte Inwoonderen niet geoorloft fal
zijn van eenigh Prins ofte Staet, met de weicke
een vande Geconfereerde in eenigh verfchil
ofte openbaren Oorlogh is, te nemen eenige ope-
ne Brieven (die men CommüTien noemt) ofte Re-
preflalien, ende veel min uy t krachte van die Brie-
ven de Onderdanen van een vande Geconfoede-
reerde eenige moeyelickheyt ofte fchade aen te
doen. Het en fal oock de Uytheemfche Com-
miffie-vaerders, die geen Onderdanen van d een
ofte de andere vande Geconfcedereerde zijn.ende
Comrmllien hebben van eenigh ander Prins of e
Staet, niet toegelaten werden in de Havenen van
d'een ofte d'andere der Voorfz Geconfcedereer-
den hare Schepen te equiperen,ende 'c gene datfe
ghenomen hebben daer te verkoopen, Jaten redi-
meren ofte op eenigerley-wyfe verwifleJen , het
zy Scjiepen, Koopmanichappen, ofte eenige an-
dere Waren, van wat nature die foude mogen
zijn $ Ende haer en fal oock niet gheoorloft zijn
eenige Vivres te koopen, als die fy nootfaeckelick
van doen fullen hebben om te komen toe de Ha-
ven van dien Prins, van de weicke fy Commiilic
hebben bekomen. Ende indien by gevalle eenigh
Onderdaen van Syne Coninghlijcke Majefteyr»
ofte yan de gemelte Heeren Staten Generael ghe-
kocht, ofte door mangelinge ofte op eenigeriey
andere wyfe heeft bekomen eenigh Schip ofte
Koopmanfchappen van des eens ofte des anders
Onderdanen genomen; foo fullen in dien-gevalle
de voorfz Onderdanen gehouden zijn het vooriz
Schip, goederen ofte Koopmanfcjiappen fonder
eenigh uy titel, ende fonder eenige vergoedinge
ofte wedergevinge van het geldt voor de voorfz
goederen betaeldt ofte belooft, de Eygenaersice
reftitueren,midts dat (y voorden Raedc van Syne
Coninghlijcke Majefley t, ofte voor de ghemelte
Heeren Staten Generael bewefen fullen hebben,
dat fy Eygenaers van die goederen zijn.
yy XIII.
Item, foo wanneer de gedachte Heer Coningjbi
van Gro'ot-Britannien, ende de ghemelte Heeren
Staten Generael vande Vereenighde Nederian*
den eenigh Verbondt, Vrundtfchap, Confcedera_rtieofte VerbincenüTe met yemandt, 't zy Conin-
en^ Repubjijcquen, Princenofte Staten fullen
engaen ofte oprechten, foo fal d'eene d'anderg
ec-haereHeerfchappyen inde iehé, ofte yedec
an dien mede begrypen, in cas de felve daer inne
egrepen fal willen wefen ₅ Ende fal va» aiJefoo,
anige Travaten van Vrundtfchap ende Confce-,
eratie de andere verwittigen. j₅₀.»,.,
��. ...
Item* indien het fal komen te gebeuren, dat ge*

duyrendédit Verbondt, Vrundtichapende Socie^
teyt'% yemant vande Onderdanen, pfteby d'in-
woondersvand'eenöfd'aiulere zyde tegens dit;
Verbondt ofte eenigh üdt van dien yetwes werd)?
gedaea ofte ondernomen ter Zee,,fei«JMie, of op

8. � iij de

^iiizüngebleecken.

r't Collegie ter Admiralicey t
^ö ^J

XII

ï3gM

Item H * 'ⁿ''' ^��^^!� '' ^; �"' txM
ConinaKi � ? ^fal ^aende Onderdanen van Syne
^ghliJc%^_aj_efteyC| eadedelnwoondaen

-ocr page 1441-

*ψ<�-ψν

Byvoeghfel van eenige Pkcaten ,&c.

jurien ,fchadenende onkoften (alvoo

ι875

de verfche Wateren

rens�ytte

par.

fonderen dat uyt te fonderen is) die d

Vrundtfcbap, Verbondtende Societeyt tuiTchen
defe Nati�n niet werden geinterrumpeert ofte
verbroocken, maer fulienniette min in haerghe-
heel bly ven, ende haer volkomen kracht behou-
den 5 Dan fullen alleen yeder een van die geene
gheftraft werden, die tegens het voorfeyde Ver-
bondc fullen hebben mifdaen,ende niemandtan-
ders �. Ende fal recht gedaen ende fatisfactie gege-
ven werden aen allen den geenen die daer by ge-
intereiTeert zijn,by alle die geene die te Landcter
Zee, ofte in andere Wateren tegens dit Verbondt
yetsgedaen fullen hebben in eenigh deel van Eu.
ropa, ofte ergens binnen de Straet van Gibraltar,
ofte in America, ofte op de Cuften van Africa,
ofte in eenige Landen,Eylanden,Zeen,Krcecken,
Baeyen, Rivieren ofte in andere plaetfen aen defe
zyde van de Caep de bona Efperance, binnen den
tijdtvan een jaer dat Juftiliefal wefen verfocht,
maer in alle plaetfen,als voorfey t is,aen geene zy-
de vande voorfeyde Ca�p� binnen achrien Maen-
den,dat in voegen voorfey t Jufticie fal wefen ver-
focht : Doch by foo verre de Bondtbreeckers niet
fullen compareren, nochte fich de Judicarure on-
derwerpen , ofte fatisfactie geven binnen d'een of
d'andere hier vooren gheprefigeerden tijdt, naer
verre afgelegentheyt der plae-tfej Soo fullen die
geene voorleyt verklnert worden voor weder-
zijts Vyanden, mitfgaders hare goederen, midde-
Jen ende alle hun inkome openbacrlick verkocht,
ende tot volkomene ende behoorlijcke fatisfactie
der fchade by henluyden gedaen bekeert werden,
ende fullen fy felfs daer en boven foo wanneer iy
inde macht van d'een of d'ander parthye fullen J
2ijn , die ftraffen onderworpen wefen de welcke
een yegelick van hun naer fyne mifdaet fal heb-
ben verdient.

XV.

Item, isveraccordeert endebeiloten tuiTchen

degemelreHeere Coningvan Groot-Britannien,

ende deghedachteHeeren Staten Gencrael der

Vereenighde Nederlanden , dat aen den voorge-

melten Heere Coningh, ofte aen die geene de

welcke daer toe Brieven van den Coningh onder

het Groot-Zegel van Engelandt fulien hebben

bekomen,het Eylandt Pouleron fal werden gere-

ftitueert, foo haeitals yemandt met foodanige

Brieven verfien aldaer gekomen fal zijn, ende de

feftiturie daer van hebben verfocht: Ende op dat

het fel vete lichter ende feeckerderby de Staten

Generaelende deNedcrlandtfche Oofl-Indifche

Compagnie mach werden voltrocken, foo fullen

darelick nae de Ratificatie van 't Tra&aet, de

Brieven daer toe noodich aenden felvigen ter

handen geftelt werden: Ende fullen door de refti-

tutie van 'tEylandt Pouleron, alle adien ende

pretenfien die de Onderdanen vande eene ende

d'andere zyde vermeenen te hebben wegen fcha-

den, injurien ende ofi�nfien in Indien malkande-

ren aengedaen , ende in Engelandt voor den

i| Januarij 165I. bekent, (uytgefondertdatdiede

welcke feggen fchade gheleden te hebben in de

twee Schepende Bonaventura endehonne Efpetan-

re.vermogen haer begonnen Proces te vervolgen)

op naervolgende maniere ophouden, uytenae te

niet gedaenzija ;te weten, Dac alle oftenfiea, in-

_e,U . >,, ,;,

�m 't :;:, ... Ct

thye vande andere geleden heeft,ofteop eenip
ley wyfe foude mogen pretenderen in π ft
Indien geleden re hebben , waer van eenieei
niiTe tot Londen byde Engelfchc,oftein\q
ven-Hage by de Nederlanders voor den twinf 't
ften Januarij des Jaers 1659. nieuwen ftjjl '?'
den thienden Januarij des Jaers 1658. ouden ft 1
is geweeft, ofte die geene de welcke in andere G
weilen vandeWerelt uyt den hoofde van eeni ^Chande andere acti�n ofte faecken voorden!?
catie ende kenniife vande Vrede tuiTchen beJ'

de Nati�n ingegaenden _Tt Martij 16*5», ghcfch

net

zijn, t'eenemaeldoocendete niet gedaen fy|j_ebly ven j Soo dat geen van beyde de voorfchre»
parthyen den anderen eenige moeyteovereenio
foodanige fchade, ofTenfie, injutie ofte onkoften
(alvoorens uy tgefonderr dat uyt te fonderen is)
fal aendoen, maer fal van alle ende een ytg�M
der felver zijn ende bly ven een volkomen abojj.
tie: Ende fullen alfoo alle queftien ende aftjen
vangeender waerdeende te niet zijn,maer andere
fchaden, ofi�nfien, injurien ende onkoften diede
Engelfche Natie uyt den naem van't pubJijcq,ofte
door particuliere fal konnen bewyfen haerghe�
fchier ofte aen ghedaen re zijn vande Regeeringe
vande Vereenighde Nederlanden, ofte van eenige
Compagnien ofte particulieren die onder de felve
licgieringe ftaen; Gelijck mede infgelijcks die, de
welcke de Vereenighde Nederlanden uyt den
naem van't publijcq ofte particulieren fulJen ton-
nen feggen haer ghefchiet ofte aen gedaen te zijn
van de Engelfche Regieringe, ofte van Compa-
gnien ofte particulieren de felve fubjeftin Ooil-
Indien, nae den � Januarij 165I. ofte ten minften
waer van gheen kennifl� voor dien dachtot Lon-
den ofte in 's Graven-riage isgheweeft; ende in
andere Geweilen vande VYereldt naer de publica-
tie ende kenniil� vande voorfz Vrede des Jaers
l�*^., fonder eenige verdere onderfcheydinge
ofte exceptie van Perfoonen, plaets ofte tijdt ghe�
fubmitteert werden, ghelijck de felve by dele te-
genwoordige gefubmitteert worden aen het exa-
men, arbitragie ende de deciile van CommiiTarilea
ende Arbiters, in wyfen ende opconditien als
volght,

Dat Commiflarifen fullen geftelt werden alleen
voor gepai��erde,maer geenfints voor toekomen-
de faecken, die nae den dach van 't geflooten
Tractaet fouden mogen voor vallen.

Dat hare Commiffie (gelijck aireede gefeyt '»>
voor gepaiTeerde faecken in geftelt, geenfintsee;
nigegenerale claufule fal inhouden, maer expre -
felick gecircumferibeertende gelimireert wer
meteen fpeciale Catalogue die by de Cwnnjjiw
fal werden gevoeghr, fulcks dat buyten de acti�n

in de fehe Catalogue vermeit, haer niet gh«w�
loft fal zijn van eenige andere faecken kcnniuc»
nemen.

Maer op dat men daer over ten weder¹) J
over een mach komen, falder van beyde «J>
een Catalogue gemaeckt ende uyt gewild »

-ocr page 1442-

Tr�&aet van Vrede mer Engelandc.

1878

Ata, op datfe wel ende nae beho�ren:m�gen wer-

jjen'gheexamineert: Ende by aldien > het zy in de
e ofte andere Catalogue , faecken wierden ge-
den die de Qoft-Indien aengaen, ende tot

Veilingen, de welcke in eenige Plaeti�n der Ver*
eenighde �Vederlandtfche Provintien, ofte elders
in der felver gebiedt in Europa zijn oftefuIJen we-
fenjiaren Koophandel in alle de Plaetfen dryven-
de , als mede hare Handelaars, Failoors ofte Die-
naers gewapent ofte ongewapent, (edoch gewa-

Londen voor foo veel het aftien vande Engelfche
_zjj_n, ende in 's Graven-Hage voor foo veel het
ide Nederlantfche Provinci�n, voor

1 tlCn i-'J¹¹ * iuvuiin.il, VUUl

jjen-Januarij 165?. bekent zijn gheweeft, ofte
foodanige die in andere Geweften vande Wereld t
voor de publicatie ende kennifle vande voorfz
Vrede vanden Jaere 165I- voorgevallen zijn, ofte
oockandere aclien van foodanige nature , datfe
peoordeelt werden niet bequaem te zijn om foo-
danige arbitragie onderworpen te werden, Soo
fullen alle de felve uyt de Catalogue gelicht
werden.

pende niet meer als veertich feffens) foo wel fon-
der haere goederen ende Koopmanfchappen, als
met de felve, wervvaerts fy fullen willen gaen:
Sullen van ghelijcken de Onderdanen ende d'In-
vvoonders der Vereenighde Nederlandtfche Pro-
vintien de felve vrydom mogen ghenieten in alle
het ghebiedt vande Dominien van Engelandt in
Europa, midts dat in foodanige Commercie ende
Koophandel fich yeder wederzijdts gedrage naet

de Wetten ende Statuycen van des een ofte des
anders gebiedt.

XVII.
Item , foo wanneer de Koopvaerdye-fchepen
van des een ofte des anders Onderdanen door
ftorm , Zee-roovers, ofte door een jgen anderen
noot in de Havenen van des een ofte anders heer-
fchappye inloopen,dat de felve vry ende onverlet
van daer wederom fullen mogen vertrecken met
hunne Schepen ende Koopmanfchappen, fonder
te betalen eenigen Toll ofte andere rechten j
Sulcks nochtans, datfe geen laft breecken, ver-
koopenofteyetsveylen, fullende oock niet fub-
jeCt wefen eenige moeyentf�� ofte recherche foo
wanneer fy flechts geene Perfoonen ofte Waren
binnens boort over neme, ofte yetwes doen re-
gens de Wetten,Ordonnantien ofte Couftuymen
van die Plaetfe, alwaerfy gelijck voorfeytisin de
Havenen zijn ingeloopen.

XVIII.

Item, dat wederzijdts Koopluyden,Schippers»
Stuyrluyden ofte Scheeps-volck, ofte hare Sche-

fien, goederen ofte Koopmanfchappen niet en
uilen mogen werden aengehouden, ofte met ar-
reft befwaert in des anders Landen , Havenen,
Reen ofte Stroomen, uytkrachte van eenigh ge-
nerael ofte fpeciael bevel, 't zy ten Oorloge ofte
eenigh ander gebruyek, ten ware dat den hoogh-
ften nootfulcks vereyfehte, ende behoorlijcke
vergoedinge daer over wierde ghedaen , voor be-
houdens nochtans dat niet werde ghederogueert
aende aenhoudinge ende arreften, de welcke nae
Rechten ende Wetten van des een ofte des an-
ders ghebiedt rechtmatigh ende ordentelick ghe-
fchieden.

XIX.
Item, dat weder -zijdes Koopluyden haere
Faftoorsende Dienaers, gelijck mede de Schip-

Nae dat men dan ten weder-zyden over de Ca-
taloguen fal zijn verdragen, falder een geheeljaer
werden geftelt, in 't welcke tuiTchen den Minifter
van Syne DoorluchtighiteMajefteyt, ende de
CommiiTarifen vande Staten Generael in 's Gra-
ven-Hage alle faecken inde voorfz Catalogue
vervat, door minne�cke tuffchenfpraeck fullen
werden by geleyt, ende de Pretendenten ofte der
felver Gemachtighde ten dien eynde met fpeciale
laft verfien, gehouden zijn voor het uytgaen van
de feite Maent van het voorfchreve Jaer in
's Graven-Hage te verfchynen.

Maer dat Jaer overftreecken zijnde, fullen alle

die aftien omme de welcke de Pretendenten ofte

der felver Gemachtighde inden Hage zijn ghe-
weeft, metdatinficht, op dat inder minne daer

overfoude werden ghetranfigeert, het welcke de

voorfz Pretendenten ofte der felver Gemachtich-

deghehouden fullen wefen door wettige verkla-

ringe vanden Afgefante vanden Coningh van

Groor-Britannien, ende de CommiiTarifen vande

Staten Generael, ofte een der felver re bewyfen 5

Ende fullen de faecken, daer over in dier voegen
alsvooren niet fal wefen ghetranfigeert, aende
voorfz Commifiarifen werden geremitteert, op
datfe eenmael door de felve mogen by geleyt ofte
gliedecideert werden, welcke CommiiTarifen by
aldien naer 't verloop van 't voorfz Jaer, eenige
aftien alsdan in 'tminnelick alfoo niet by geleyt
fullen wefen, ten dien eynde tot Londen by den
anderen fullen komen, ende ten wederzyden vier
zijn.die geinftrueert ende met behoorlicke macht
verfien fullen werden: Ende fal vervolgens de fel-
je fubmiffie ende voorrgangh in ende over alle

«ecken op een ende de felve maniere gefchieden,

ponden Jare 1654. ghefchietis, foodanich noch- persende ander Scheeps-volck, foo in 't gaen als
«Jjs, dat hier door de fuper-arbirragie aende Pro- wederkeeren met haere Schepen over Zee ende

Mante Switferfche Cantons nietwerdt ebede-

door andere Wateren,als oock inde Havenen van
den eenen ofte den anderen, ofte aen Landt ghe-
gaen zijnde om fich ende hare goederen te verde-
digen.iullen tot befcherminge van haer ende hare
goederen, alle foorte foo van off�nfive als defen-
five Wapenen mogen dragen ende ghebruyeken �
Dan fullen in haere Herbergen ofte Logementen
ghekomen zijnde, yeder haer Geweer moeten
van haer leggen ende aflaten, ter tijdttoe fy haer
weder t'Scheep fullen hebben begeren, ofte daer
nae toe willen gaen.

leem,

C^C ^Witferfche Cantons niet werdt ghedc

Co^In^tin^m'i^datd j°^nderdanen ^vande gemelte Heere

fullen f '^e ^ά/ ^welcke ^onder ^des ^felfs gelede

aiehdp5Γ '77' ^e,^ecker ^ende ^vey^Jidl ^inde ^Veree"
fe_t?^ed�^,andcfcheProvintien_f ende yeder

QΚ'u;ⁱⁿ ^Eur0pa'^ende ^d00r ^de ^fe5ve ^ie^evon_rrc f ^WateF ^naeralle ^plaecf�n i binnen
mZ7*π ^��^defelvem°gcnreyftn, ende
7^alled«ielvetSteden ,befettingen ende

-ocr page 1443-

By voeghfel van ecnige Placaten, &c�

xx.

�879

ke haer die fal gheven, genoeghfame fide-j_üfj ■
Item, dat wederzijdts Convoy - ofte Oorlogh- cautie fulleft ftellen door fodanige Perfoonen �

daer voor fuffifantende geene Medeftanders
Participanten van dat Schip zijn, datfe ee
fchade ofte ongelijck des een ofte anders Ond
danen ende Inwoonders fullen aendoen
XXV.

Item, is verdragen ende veraccordeert dat �
oorloft fal wefen, dat weder-zijdts OnderdaJ'
tot d'een ende des anders Havenen aliijdc vry_a"
ces fullen hebben , ende dat de felve fal geoodnf
zijn ende vry ftaen aldaer te verbly ven, endeda/
van daen weder te vertrecken, niet alleen mer
hare Koopvaerdye ende bt vrachte Schepen.mapr
oockmetOorlogh-fchepen, 't zy dat de felver
komen den gemelten Heere Coning ofte de Hec.
ren Staten Generael, ofte den geenen de welc-
ke fpeciale Commiflien hebben verkregen , 'tn
de felve aldaer door dwangh van O � weder ofte
periculvande Zee zijn ingeloopen , ofte om de
Schepen te calafaten, of Vivres in te koopen, f₀₀nochtans datfe 't getal van acht Oorlogh-fchepea
niet en excederen.foo wanneer fy vry vvillighdaer
zijn binnen gekomen,ende dat niet langer in ende
ontrent de Havenen mogen verbJyven.düiuot re-
paratie vande Schepen, inkoop van Vivres, ende
andere nootwendigheden van noode fal zijn jen-
de fo wanneer eenigh grooter getal van Ooriogli-
Schepen by ghelegentheyt foodanige Havenen
fouden willen aendoen, foo fullen iy binnen de
felve geenfins mogen in loopen fonder voorgaen-
de verlof van diegene, die de voorfeyde Havenen
toe behooren,ten zy datfe door ftorm ofte eenigh
geweldt, ofte nootwendigheyt daer toe gedwon-
gen zijn, om het perieul vande Zee te ontgaen,
't welck foo 't gebeurt, fullen fy den Gouverneur
van die PJaetfe, ofte de opperfte Magiftraet de
oorfaecke van harekomfte aenftont bekent maec-
ken,ende niet langer aldaer verbly vetuls het hun
by den Gouverneur ofte Opperfte Magiflraet ver-
gunt fal zijn, ende in die Havenen verblyvende
lullen niet vyandtJicx ofteyets totprejuditie vao
dien ondernemen.

XXVI.

Item, is verdragen ende beflooten , dat beyde
parthyen waerlijck ende vaftelijck fullen naer ko-
men ende ter executie ftellen het tegenwoordige
Tradraet, ende al het gene dat daer in vervat efl«
begrepen is, ende verforgen dat 't felve by d een
ende anders Onderdanen endelnwoonderenge-
obferveert efi effèctivejick naergekomen werde.
XXVII.

Item , is tot meerder verfeeckeringe ende � -

ftighey t,ten eynde dit Traclaet ende Confedera-
tie aendezyde vande Heeren Staten Generael oe

Vereenighde Provintien , ende der felver VoK*
oprechtelijck ende ter goeder trouwe onder no-
den werde, beflooten ₅ ghelijck mede de Heeix
Staten Generael by defejegenwoordige to^e ^l ar-
ende haervaftelick verobligeren ende ver^bin '
dat alle ende een yeder den wekken ofte we '
of fyIuyden,of de Staten vande Provintienren^
nigen tyde kiefen, maecken ofte ftellen fulie
Capiteyn Generael, Gouverneur ofte Stad
der, Veldt-Overfte over de Legers ofteM|
volck te tande,of Admirael vande Vleotcfl.»

Schepen in Zee eenigh Koopvaerdy-fchip ofte
Schepen, d'andere of des anders Onderdanen
ofte Ingefetenen toe behoorende, die den feiven
cours lullen houden, of de felve reyfe doen, ont-
moetende ofte onderhalende, foo lange die den
feiven cours fullen houden, haerfullen moeten
convoyeren ende befchermen regens allen ende
een yeder, die haer met ghevveldt fouden komen
aen te taften,

XXI.

Item, foo wanneer eenigh Schip ofre Schepen
de Onderdanen ofte d'Inwoonders van d'eene
ofte andere Dominie.ofte eenigh Neutrael toeko-
mende, in des een ofte anders Havenen genomen
werden by een derde, die niet vande Onderdanen
ofte Ingefetenen van d'een ofte den anderen zijn,
Soo fullen die gene, in ofte uyt wiens Haven ofte
eenigh gebiedt de voorfeyde Schepen fullen zijn
genomen, gehouden zijn te famen met d'andere
parthye te bevorderen, dat het voorfz Schip ofte
Schepen werden vervolght, ende weder ver-
overt , ende hare Eygenaers ghereftitueert: Dan
fal dit alles gefchieden tot kofte vande Eygenaers
ofte der geenen, de welcke daer by zijn gheinte-
reflèert.

XXII.

Item, dat de Cherchers ende andere diergelijc-
ke Officieren van beyden zyden, haer fullen heb-
ben re reguleren naer den teneur der Wetten van
den eenen ende den anderen fijn ghebiedt, ende
niet meer af eyflèhen ofte vorderen als'tgunt haer
by hare Commiflien en Inftructien is toe geftaen.
XXIII.

Item , foo wanneer by een van beyde de Heer-
fchappyen, ofte haere Onderdanen ofte Inwoon-
ders van d'andere eenige fchade is aen gedaen, of
contrarie d'Articulen van dit Verbondt ofte de"
gemeene Rechten; Dat nochtans geene Brieven
van Repreflalie, Marque ofte Contre-marque ver-
leent fullen werden , alvoorens Juftitie volgens
d'ordinaire Wetten fal werden verfocht: Doch
foo wanneer aldaer Juftitie vvert gheweygert ofte
lange vertoogen , dat als dan de ghemelte Heere
Coninghende de gedachte Heeren Staten Gene-
rael ofte der felver Gemachtighde, wiens Onder-
danen ende Inwoonders verongelijckt zijn van
die, ahvaer de Juftitie gelijck voorfeyt is wort ge-
weygert ofte verfchooven, of van die Magiftraet,
die tot het verhoor van foodanige verfoecken is
aen gheftelt, pubJijcquelick Juftitie fal vervolgen,
op dat alle foodanige verfchillen merter minne,
ofte by ordinaire proceduren van Rechten wer-
den af gedaen $ Doch by fo verre de faecke echter
noch langer fal werden uyt gheftelt, ende geen
recht ghedaen, nqchte fatisfactie gegeven binnen
den tijde van drie maenden, naer dat foodanigh
verfoeck fal wefen gedaen, dat als dan eyntelick
Brieven van Repreflalien, Marque ofte Contre-
marque fullen mogen werden verleent, �
��.

Item, dat die geenen die welcke fpeciale Brie-
ven ofte Commiflien van een van beyde zyden
hebben verkregen, eer ende alvoorens de felve
Brieven te ontfangen, voor dien Rechter de weic-

-ocr page 1444-

Tra&aet van Vrede met Engelandc.

₀fcc machten ter Zee, gehouden ofte verbon-
f_n fullen zijn die Tra&aet ende Articulenvan
jL met eede te bevei�igen, ende alfo heyliglick
nde met eede te belooven foo veel in haer is, alles
eligieufelick te fullen naer komen, ende voor foo
y haer aengaet ter executie ftellen, ende befor-
eeo dat by anderen naer ghekomen ende ter exe-
Lieeeftelt werde.
^CU ^& XXVIII.

Item, isoverkomen,beflooten ende verdragen,
dat dit tegenwoordige Tractaet, ende al 't geene
daer in vervat ende begrepen is, by den gemelten
Heere Coningh van Groot-Britannien ende de
ghemelte Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , door wederzijdtsopene Brieven met-
tet Groot Zegel bekrachtight, ende in behoorJic-
ie ende authentijeque forma binnen drie naeft-
volgende maenden (ofte eerder is 't doenlick) fal
werden gheconfirmeert ende gheratiikeert, ende
wederzijts Inftrumenten binnen den voorfeyden
rijt uyrgewifl�lt: End� fal dit Tra�aet ende Con-
federatie terftont nae de overleveringe ende uy t-
wiiTelinge der Inftrumenten, in maniere ende ter
plaetfegewoonlick gepublkeert worden.

gevangen in bewaernifl� geftelt, ende gebonden
in Engelandt over gefonden fullen werden, ofte
gelevert in handen van die geene, die de ghemeJte
Heere Coningh van Groot-Britannien gheftelt
fal hebben om haer te bewaren, ende wederom
naer huys te voeren. Des t'oirkonde hebben
Wy Commiflarifen van Syne Coninghlijcke
Majefteytvan Groot-Britannien dit Articulon-
derteeckent, ende met onfe Zegels bekrachtight.
Gedaen in Withal den j| dach van September,
in 't Jaer onfes Heeren fefthien-hondert twee en
tfeftigb.

Folghtde Trocuratie voor de Com*

mijfarifen vanden Heere Coningh van Groot-
Br�tanmen.

Α REL, by der gratie G odes, Koningh
van GrootBritannien, Vranckrijck ende

Yrlandt, Befchermer des Geloofs,&c.
Allen ende yegelijck de welcke defe tegenwoor-
dige Brieven fullen voor komen, Saluyc. Naede-
mael de Hooge ende Mogende Heeren Staten
Generael der Vereenighde Nederlanden aen ons
gefonden hebben haere Extraordinaris AmbaiTa-
deurs, die ons hebben verfeeckert vande ganrfch
wei-genegene wille vande ghemelte Staten, om
met Ons te maeckeneen nauwere vriendtfehap
ende een vafte Vrede, ende goede genegenthey t
tuflehen weder-zijdts Onderdanen, midtfgaders
te ftabilieren ende conferyeren een onderlinge
voortfettinge ende vermeerderinge vande Com-
mercie 5 Soo hebben Wy feer gaerne de Staten
Generael hare voorfchreve begeerte toe geitaen,
alfoo Wy vaftelick vertrouwen , datter niet en is
dat meer kan dienen ter eere vanden grooten
Godt, ende het welvaren vande Chriitenheyt, als
dat de Chriften Princen ende Staten onder mal-
kanderen in Vrede ende eendracht \e\en $ Def-
halven zy kennelick , dat Wy ons feer veel ver-
trouwende op de bekende wijfheyt ende vroo-
mighey t van onfe feer getrouwe ende voor al ge-
liefde Bloedtverwanten ende Secrete Raden, als
mede onfe feer lieve ende ghetrou we Secrete Ra-
den , Johan Baron van Robartes, ons priv� Zegel-
bewaerder, Georg Hertogh van Albemarie, Capi-
teyn Generael van onfe Legers ia Groot Britan-,
nier» ende Yrlandt, ende Groot Stalmceiler,

Gedaen in Withal den _T| dach van September,
in'tjaeronfes Heeren fefthien-hondert twee en
deftigh.

Separaet ArticuL

Ndien by gevalle eenige Tapyten, Behanghl�-

len, Schilderyen ofte eenigerley Huyfraet ofte
Juweelen, Kleynodien , Baggen, koftelijcke Ge-
beenten , ofte eenige andere roerende goederen*
toebehoorende den Coningh van Groot Britan-
nien, by de gemelte Staten Generael ofte yemant
van hare Onderdanen nu zijn, ofte in toekomen-
de gevonden fullen worden^ Belooven de gedachr
te Heeren Staten dat fyin geenderley maniere de
Beficters van eenige roerende goederen de ghe-
melte Heere Coningh toebehoorende, fullen pro-
tegeren $ welcke goederen haer in foodaniger�
manieren afgenomen fullen mogen werden, dat
geen ongelijck ofte onrechten ghefchiede aen die
Reene de welcke haer befwaert fulien vinden de
jelremergemoede wederom te geven: Ende be-
loven de gemelte Staten foo veel mogelijek haer

«« te fullen doen, dat de plano ende fummari� I Ec/uard Gweff van Manceiler, ons Hofs-Camer-
^'C&eckegeprocedeert werde, fonder ordinar j \ing\\,HkrPMrnus Graeffvan Portlandt, Denfellius

Baron van: HolJes, Antomus Baron Ajchley, Cance-
Jier van ri$t>& Firiantie, ende onder Thefaurier,

Carolui Btnkkyi Ridder, Thefaurier van ons HorT,
Qfprgim'Gatteret, Ridder ende Baronnet, Onder-
Camerlingb van Ons Hoff, Eduard Ntcolas, Rid-_:der, endetVilkm Mome_% Ridder, beyde onfe Eerfte
Secretarifen,vde fel ve hebben ghemaeckt ,gheor-
doflAeertendegedeputeert, ghelijck Wy de felve
by defe tegenwoordige maecken , ordonneren
ende deputeren vporjonfe ware ende onaentwijf-
feljcke Cpmmiflarifen, gedeputeerden ende Ge-
machtighden: Gevende enffc verleenende alle de
kl\e, ofte, yjer van haer yplkonien macht ende
aqthofitjiy^midtfgadersjgenerael ende lpeciael
bevel, omme niet deyoorgemelte Ambafladeurs
Extraordinaris vande gedachte Staten Generael^

S. V daer

"«teert werde � waer mede Syne Coninghlijcke;
Majettey t foo veel als mogelijck fal zijn, ip�deff

Kmantsquetfingegenoegh gj^daeii werde.,;

[3ti91

--.�«, «akuuui^ncenige rertoonen icnujpign,
�W verfoeyejicke moorc tegen ,den, Coninghj
^EL den Eerfte faliger gfidaCiliteniiTebegaen,.

?^ jvettelijck over. die mif<ja?c befchuld^ghc,
mf�¹ ^oit*Joverwonnen zijnde, nu tegen*,
sSrit '^m '^c^^b*edt vande glaedachte Heerefn,
wen Generael zijn_r oftenaej dekn aldaeitfuA-i
sl rⁿ' **** ^d<? lelve�bo iiaeft als deghemejte\

r*n Πι ι ^�nJgew ^^are °&Φ«β kenntff�daer
_Λ «Uien hebben gekregen,, ofte ae^gedjea^

-ocr page 1445-

By voeghfel van ccnige Placaten, &o _tj*

α88$

daertoe volkomen g

Amfterdam, mede-Gedeputeerde in 't Col
vande Gecommitteerde Raden yan Hollanc e α
Weft-Vrieflandt 5 Mkhiel van Gocb, voor <W
Penfionnaris ende Raedt der Stadt Vlifljnp^e"
Gedeputeerde in de Provinciale Reecken-kam
van Zeeland 15 Joachim Ripperda, Heer van Ferm!
fum , der Stade Appingadam , van Helm, Sdri
wold , Siddebuiren, Ooftwolt, OofterwjjtwJ'

Holvvyrda,Uytwyrda,Marfum,Byiri)m,Sol\ve_r['
ende tho Nanfum, alle refpec�ve Gedeputeerde
in Onfe Vergaderinge van wegen de Provintiea

van Hollandt,Zeelandt, ende Groeningen en�
Ommelanden , foo om de groote kenniffe dieiv
hebb�n vande publijcque aftairen,als die Wy h_ek

ben van haere bequaemheyt, wijfheyt ende ghe.
trouwigheyt; Soo hebben Wy om die ende ande,
r� redenen Ons daer toe moverende, ghegeven
ehd� gheven by defe tegenwoordige volkomen'
macht,authorireyt,Commiffie ende ipeciael bevel
aende Heeren van Bevetweert, van Hoorn, vu
Goch, ende Ripperda van Farm fum, ende aen yeder
van haer in 't particulier, by aldien fy alle te ghe-
lijck door fieckte ofte eenigh ander belet het
Tractaet niet konden by woonen, om uyt onfen
naem ende onfent wegen in quahteyt als Ambaf.
fad�urs Extraordinaris, het voorfz Traftaet van
een Alliantie defenfijf,van Marine,Navigatieende
Commercie met Sijn ghemelre Majeiteyt van
Groot Britannien feparatelick ofte wel gefament-
lick met den Alder-Chriftelicken Coningh te ma-
ken endetefluyten, ende ten dien eynde te con-
fereren met Syne Majefteyt, ofte met de Commif.
fafifen die by fal gelieven te nomineren, ghelijd
oock met malkanderen te verdragen, beJooven,
refol veren, iluyte� ende arrefteren alle het geene
dienftigh ende n�otfaeckelickfal geoordeelt wer-
den voor het ghemeene beft van 't Comnghrijck
van Groot Britannien, ende defe Republijcque,
ja� felfs van te fluy ten ende te teyekenen een�ra-
�taec, oock te maecken ende te paiTeren foodatii-
ge �nftrumenten, ΑΛεη ende beloften in goede
�nd�b�hoorlick�forme, endegeneralijckalleste
doen, '�'gen� Wy f�lfs prefent zijnde fouden kon�
nen doen , alwa�r 't oock fo� datter fpeciaeldet
b�V�i h�odiettWas: B�loov�nd� �precluelick en-
de ter goeder trouwe voor aettgenaem te houden,
�nd� vo�� kaftende beft�ndigh te onderhouden,
a^l�^hef ige�n� datde ghemelte Heeren Ambafia-

d��rSW tia�rVooffclir�ve q�a}it�);c fuUen beloo-
viin,taeC�r^�r�h,V�r�rchtei�, OV�r�en komenende

t�f c^t�hehi om �nv�rtfr��ck�Hck naer gekomen,
^: wlttocken en��tfer executie gheleyt te wtfde»,

f�ntf�ti datter V��riiger tijdtdirec^�lickoire.»^
jre�relickin �dilg�r^y mani�r�/^'iioedani�»^
^! oock foude mogen wefen, daer tegens fal werden
1 gtdaen vgh�lijc'K'Obck des no�t^ijnde, daervsn
! Onfe Brieven 'end� Ratifieatie ifi�e tefc'Wf

d��nJijck^ftillenfatett^pedier�tt:* Gedaemnde»
Ι Wag��n bnf�V�fgadei-inge �nder Ons Groot^
: gel ^diriaris Pafapliut� �nd�^'igriature vanV*>
^s m -C�riffier, den^ij�hi�iid�ri^a�ber.feiH^*

lt��ikl�« tfeftighi Was gepara*ji.rie�«, P. JWJJ
faffl\»*� Onder ilori^t, Tet^©itoriaiiEi�W*
li��Hvghemelte-HeerenSmetiG��Ksra�k; W*

hebbende, uyt onfen name van, ende over de
voorfeyde nauwer vriendtfchap ende Vrede,mitf-
gadersde vermeerderingeende voortfettinge van
de Commercie, te communiceren, handelen ende
te iluy ten, ende voorts alles te doen 't geene kan
dienen ende vorder�ck zijn rot een vafter Vrede,
meerder vriendtfchap ende beroemder vermeer-
deringe vande Commercie tuiTchen beyde de Na-
tien, heerfchappyen ende Onderdanen,endedaer
toedenoodige Articuleri ende Inftriimenten te
maecken, ende vande andere zyde te vorderen
ende te ontfangen , ende wyders alles te verveer-
digen 't geene tot ende ontrent het voorverhael-
denoodigh is: Beloovende ter goeder trouwe,
ende op Ons Coninghlick woort.dat Wy alle het
geene ende veder van dien in 't byibncler, het
welcke tuiTchen de voor-ghemelte Ambaffadeurs
vande Staten Generael ende de voor-gem�lte
Onfe Commiffarifen , ofte der felver vier, in alle
het voor-verhaelde, ofte een yeder poinit van
dien gedaen , verdragen �nde gheilooten fal zijn,
voorbondigh, vaft ende aengenaem te houden,
ende van onfent wegen naer te komen, ghelijck
oockforgete dragen dat het van onfe Onderda-
nen naer gh�komen wert. Des ten oirfconde heb-
ben Wy �efe onfe open� Brieven doen maecken,
mijnfelfstot getuyge. Gedaen torWeftmunfter
den eerften September Anno fefthien-hondert
twee en rfeftigh, ende van ons Rijck 't veertiende.
Ende was geteeckent,'�

y^-CAROLVS Rex.

Volgbt

de Trocuratie voor afe Ex-

traordhiaris Ambaffadeurs vande Heeren Ste-
len Generael, ...,, ._>ff ,;.,��

ΤΛΕ Staten Generael der Vereenighdfr-Ned�^,r<»^,�'-'landen, Allen den genen die defe j�g�hwo�r-
digefullen fien, Saluyt. Nae dat Wy met het
maecken vande Vrede in 't Noorden, preuve van
onfe genegenthey t hebben gegeven tot de gem��-
ne rufte vande Chrift�nh�ytj Soo hebben Wy
oock dienftigh gheachtde felve t� cenfirmer�n'
door 't maecken van een nauwe, goede;oprechte,�
langhduyrige ende onderlinge vriendtfchap»Uiiie
ende Alliantie met den Coningh van Gr�o� Bri-
tannien, tot r�ciproque befchermihge �rid� b�-
houdeniffe van wederzijdes Staten; �rid� des ��m
�es anders Onderdanen , midtfgad�iis de�? f�lvef
vrydommen ende vryigh�den, parii�iilf�rlick TiP
faecken vande Zee , Navigatie ende C�mm�rclei/
endegeneralick in alle h�re gheme�tt� irtlereflen»
tegens alledie geene, di�d�i�lve f�� 'te?Z��ais⁵te Landefouden willen troubieren end�b�i�tteii,�
daer toe beg�erende by t� brengen alle hek g�e�i�
van Ons foude konri�h-w�rdehv�rwacht 5 S��'
hebben Wy geref�lveert �ehextra�rdinarif� A�w^-
baffade van gequalifice�rd�Perfoonerijia�r Enge-
landt te fenden, omme van Onfent w�geri m�t den
ghemeltenConinght�handelen, -ofwelmet d�^!Commiffarifen die Syrl�Majeiley^t �a�r co� fat¹willen nomineren: �nde verfeeekert zijfide dar
Wy daer toe geen b�ter v�rki�fing� konn�hdo�i�;
als vande Heeren L�Wimja van WaffaUi», Heer�
vander Leek, Bev�rw�frt, Qdijcfc&c^SJfewwvan

-ocr page 1446-



		Traflaet van Vrede met Engelandt.
	lSS?	Traflaet van Vrede met Engelandt.
	lSS?

			werek: Hebben wy noodigh geacht aenden voor- gemelten Doorluchtighften Coningh af te fenden de Heeren Lodeu�jck van Naffauw, Heere vandcr Leek, Beverwaert, Odijck, &c. Symon van Hoorn, Oudt-Burgemeefter ende Raedt derStadt Am- fterdam, mede-Gedeputeerde in't Coilegie vande Gecommitteerde Raden van Hollant ende Weft- Vrieflandt, Mich�d van Gocb, voor defen Penfion- naris ende Raedt derStadtVliilingen , Gedepu- teerde inde Provinciale Reecken-kamer van Zee- land t Joacbim Ripperda, Heer van Fermfum, der Stadt Appingadam, van Helm, Schilwold,Sidde- buiren, Qoftwolt, Oofterwijuvert, Holwyrda, Uytwyrda, Marfum, Byffurn, Solwert, ende tho Nanfum, Onfe Ambafladeurs Extraordinaris, orn met de CommiiTarifen vanden voor-gemelten Doorluchtighften Coningh te verdragen over 't houden ende onderhouden van een nauwe, va- fte, oprechteende onderlinge Vrientfchap, Unie ende Confoederatie ten wederzyden; Soo hebben fy, op alles rypelijckghedelibereert, gb^elerende overwogen zijnde, inden name van beyde depar- tyen gbemaeckt ende gheflooten een ondedingh Verbondt,gelijckfy oock onderlingh zijn verdra- gen over feeckere Articulen, wekker inhoudt is, ghelijck hier onder van woort tot woort volght geinfereerr. S O O I S Tidat Wy 'c voorfz ende hier boven geinfereerde Inftrument van 't ghemaeckte Ver- bond t, ende de veraccordeerde Articulen met de CommiiTarifen van den voorgemelten Doorluch- tighften Coningh, door onfe ghemelte Ambafla- deurs in ordre gebracht, in alle fyne poinften en- de claufulen hebben gheapprobeert ende geratifi- ceert , gelijck Wy doen by defe tegenwoordige: Beloovende 't voorfchreve Inftrument in alle fyne poinden ende claufulen onverbreeckelick te on- derhouden ende te voldoen, ende niet re ghedoo- gen dat het felve by yemant in eeniger manieren wertgekrenckt ofte verbroocken. Dest'oirkon- de, ende tot beveftinge van dien,hebben Wy deie door den Prefidcrende van onfe Vergaderinge doen parapheren, by onfen Griffier onderteyeke- nen, ende met Ons groot Zegel beveiligen. Ge- daen in 'sGraven-Hage den eerften December i66x, Was geparapheert, Pieter Reefen,ⁿ' Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande hoogh-ghemelte Heeren Staten Generael, Ende gheteyckenr, Λ'. Rujfck Verkgndinge van het Tra&aet van Confederatie ende Vrundtfchap, den 4 Septem- ber ιββχ. tottfhitehal'inEngelandt pef/ootett, titjjchenden Heere Coningh van Groot-Britan- nien , ende de Heeren Staten Getieraelder Ver- eenighde Nederlanden, Μ En laeteenen yege�jcken weten, dat tot wel- ftantende bevorderinge van 't gemeene befte in 't generael, ende fonderlinge vande Vereenich- de Nederlanden, endeden goeden Ingefetenen van dien, den _T± September inden voorleden Jare 166z. tot Withall in Engelandt gemaeckt,geiloo- ten ende gearrefteert is feecker TradVaec van Confoederatie ende Vrundtfchap tuflehen den 8.V ij hooghft-
Y�lgbt de Ratificatie vanden Heere Coningh van Groot Britannien. _nAREL by der gratie Godes, Coningh van Coroot-Britannien, Vranckrijek ende Ydandt, Befch�rmer des Geloofs, &e. Kennelick zy alkn tde een yegelijck die 'c aengaet» ofte in eeniger \nieren aengaen mach 5 Alfoo de Hooge ende fwnde Heeren Staten Generael der Vereenig- , herlanden , hare extraordinaris Ambaila- deursaen Ons hebben gefonden, met gheneg�nt- C��Ftoi vernieuwinge vande oude vriendticliap" _J1)etOJ3S> ende diet maecken van een onderlingh Verboiidt; Soo is 't ghefchiet, dat oock van onfe «d�Commiiiarifen ghefteltende met volkomen macht verfien zijnde, tot Londen van wederzy- ^en� by een komften ende debatten over de her- itellinge van Vriendtfchap, ende het maecken van eenVerbondt zijn gevallen, ende datdehandelin- oe felfs foo verre wiert gebracht, dat in 't naervol- eende Traftaet, ende de Articulen daer inne ver- var, overeen gekomen is. Derhalven foo hebben Wy Κ Α R E L, by der nrarieGodts, Coningh van Groot-Britannien, Vranckrijek ende Yrlandt, Befch�rmer des Ge- ioofs,&c. het hier bovenftaende Tra&aet ende alle de Articulen van dien,mitfgadershetfeparaet Artijckel 't felve annex, als zijnde in gevolge van onfen laft gemaeckt, in alle fyne claufulen gelau- deert, gheapprobeert ende geratificeert, ghelijck Wy het felve by defen lauderen,approberen ende inder befter maniere doenlick ratificeren. Beloo- vendein onfen ende onfer Naekomelingen name, ende op ons Coninghlick woort, dat Wy de felve onverbreeckelick, ende ter goeder trouwe fullen onderhouden ende voldoen .ende nietgedoogen dac door de Onfe ofte yemant anders fullen wer- den gevioleert. Des t'oorkonde hebben Wybe- Jaftdefe jegenwoordige Brieven met onfe handt onderteyekent, te beveiligen met het Groot Ze- gel van Engelandt. Gedaen tot Weftmunfter den vier en twintighften December fefthien-hondert twee en tfeftigh, Ende van ons Rijck het veertien- de. Was geteyekent ,CAROLU S Rex. Volght de ^Ratificatie vande Heeren Staten Generael. \|V Staten Generael der Vereenighde Neder- landen , Allen ende een yeder die 't aengaet, we eenighfints foude mogen aengaen. DOEN ¹E WETEN, Alfoo Wy door een oprechte begeerte, toegedane genegenthey t ende wille be- logen zijn met den Doorluchtighften ende «achtighiten Prins ende Heere , den Heere *AREL, Coningh van Groot-Britannien, te Wecken ende aen te gaen een nauwe, vafte, op- jttnte ende onderlinge Vriendtfchap, Unie ende J-oniffideratie tot voorftant ende Confervatie van ^e Kecluen ende Vryheden van beyde de Nati�n. "Wgaders vande Navigatie ende Commercie, als v?f ^VaT^de �^emeene faecke,tegens allen ende een r^er ^d,e ^f°uden trachten d'een ofte d'ander "et ioo te Lande als ter Zee te turberen ₅ Ende gerende den Yoorrganck van dit heylfame

-ocr page 1447-

By voeghfel van ecnigc Placaten, &<:♦ _x*

2887

te laten gefchieden, op pene van geftraft te
den als Verbreeckers vande ghemeene ruife f*
derghenade, faveur, verdrachoftediilini_u'|⁰'^!'
Aldus ghearrefteert ende ghefloocen inden η'^?deneenen twintighftcn April 1663, Waspe^
rapheert,/. de Merode,ⁿ' Lagerftondc, T_Crn^a'
donnantie vande hooch-ghemelte Heeren Stat'"

hooghit-ghemelten Heere Coninghvan Groot-
Bretagne ter eenre, ende de hoogh-gemelte He�-
ren Staten Generael ter andere zyde. Derhalven
laft ende beveelt men wel exprefi�lick mits deien
van wegen den Staet der voorfz Vereenighde Ne-
derlanden, allen Ingefetenen ende Onderdanen
vande felve, 't voorfz Tra&aet van Confederatie
ende Vrundtfchap, ende alle den inhouden van
dien, onverbreeckelijck te obferveren ende naer
te korren, fonder daer jegensyetwes te doen ofte

Generael. Geteeckent, N. R�yjch. Zijndefpatium gedruckt het Cachet van haer Ho;M

op'_t

rooden Waflche.

JVaerfchoumnge, vande Staten van Hollandt, dat niemant op Haes fal mm_n

Jagen, dan die ter Jachtgequalificeert zijn, ende dat in eygener Perfoon. In date den χ Decemh, 1661

de fomme van twintigh ponden te veertighgroo.

ten't pont, ende daer en boven voor elckegevan.
gen Haes veertigh gelijcke ponden. Ende ten
eynde defe onfe goede meyninge effeft forceren
moge , laflen Wy onfen LieutenantHoutveilcr,
ende allen anderen Officieren dien de opiidu
over de Jacht in onfen Lande isaenbevoolen.dat
fy dei�n onfen Placate ende Ordre exafteltjck
fulJen executeren, ende door de Officieren, Sub-
frituren ende Dienaers vande WilderniiTe doen
executeren, ende de culpableconvenierenendc
culangeren, fonder eenige conniventie,alsmede
de Meeiler-knapen vande fel\e WilderniiTe, ende
allen anderen Juiticieren, ten eyndc fyluydcnde-
fen volgende fullen hebben recht te fpreecken,
endede Contraventeurs tecondemncrcn.fondet
eenige ooghluyckingeoftediifimulatie. Endeop
dat een yeder weten moge waer naer hy hem hco-
be te reguleren.Laften Wy dat van defen alomme
affixie ende publicatie fal werden gliedaen, daer
fulcks behoort, ende te gefchieden gebruyckelick
is. Gedaen inden Hage.onder onfen grooten Ze-
gel, op den tweeden December � 66i. Tet 0r«
donnantie vande Staten. Hetb^v vanBeaumont.

E Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt,DOEN TE WETEN.AIfoo
Wy in ervaringe komen , dat vele ende
verfcheyden Perfoonen tot het Jagen ge-
qualificeert , in plaerfe vande Jacht, in 't Vlacke
ende op Haes te oefFenen, in eygener Perfoonen,
tot haervermaeckendecontentement.fulcx on-
dernemen te doen doorhaereDomeitijcque ende
ghebroode Dienaers , ofte oock wel door andere
tot de Jacht geenfints gequalificeert , vvaerdoor
alfo de voorfz oefl�ninge, die alleen tot vermaeck
vande gequalificeerde Perfoonen felfs behoort re
ftrecken, geproQitueert, ende het Wildt ten mee-
tendeele geruineert vvert. S O O 1 S T, dat Wy
daerinne willendevoorfien,gheordonneertende
gheftatueert hebben, ordonneren ende ftatueren
mits defen, dat van nu voortaen niemant, gequa-
lificeert om in 't Vlacke te mogen jagen op Haes,
fulcks fal mogen doen, ofte de i�lve Jacht exerce-
ren , dan in eygener Perfoone, ende geenfints
fulcks laten doen ofte exerceren door haere ghe-
broode Dienaers, ofte andere, hoedanigh de lelve
fouden mogen wefen, op pene van contrarie
doende, t'elcken reyi� daer over fullen verbeuren

Tlacaet vande Staten van Hollandt, waer by verboden HPerdt tenigew*

anderinge inde inveflituyren van Leenen te pellen luyten, loven, oft tegen den teneur vande eerjlt ψ
gifte, fonder fpeciale conceffte, &c. In date den 8 December 166i.

_,en van onfe Domeynen $ verftaen encle verkiaert

E Staten van Hollandt ende Weit-Vrief-
landcDOEN TE WETEN.AIfoo
j Ons foo nu foo dan verfcheyden moeye-
lickheden zijn voorkomende, alle daer
uy t refulterende, dateenige laeter ofte jonger in-
ve�ituren van Leenen foodanigh niet en zijn ge-
extendeert, als wel naer inhouden vande cerfte
uytgiften den voorfz Leenen hadde behoort te
ghefchieden, waer door alfoo verfcheyden incon-
venienten, tot merckelijck ongerief, felfs van die
geene de vvelcke foodanige abufive inveflituren
hebben ontfangen, werden veroorfaeckt. S O O
IS T, dat wy daer tegens willende voorilen,ende
alle dergelijcke abufen ende daer uy t volgende in-
convenienten voor ons ende onfe goeden Ingefe-
tenen ende Vafallen, eenige goederen van ons te
Leen houdende, voorkomen ende verhoeden,
naer voorgaende rype deliberatie, ende met advis
vande Raeden ende Meeiters over de Reeckenin-

ebben, gelijck wy verftaen ende verklaren midts

defen, dat geene veranderingen, alteratienotin-
rfovatien in eenige inveflituren van Leenen van
ons ghehouden werdende, by onfen Stadthouder
vande klve Leenen, ende onfe Leenmannen.buy-
ten, boven ofte tegen den teneur vande eerite
uy tgifte ghedaen ofte ghemaeckt hebben konnco
ofte fullen mogen werden, fonderonfel/*^cia,«
ende exprefle Conceffie, ofte van de Ptincen \ an
den Lande inder tijdt gheweeft zijnde, ende ν oor
foo veel eenige nu of naermaels bevonden 10
mogen werden anders ghedaen te zijn, oteemg
Leenen abufivelijck verlijdt ende verleent te: we-
ien aen Perfoonen die daer toe, volgens den
ture endedeconditien vande uy tgifte J^anjj^e ^
Leenen nieten waren gherecluighc, dat de
fullen werden ghehouden voor krachteloos en
van onwaerde, ende fulcks in Rechten otte o

-ocr page 1448-

Adminiftratie van Ju

1890

ben te reguleren, foo ordonneren wy dat van de-
fen waerichouwinge gedaen, ende niet alleen ter
Rolle van onfen Leenhove, maer oock alomme
daer fulcks behoort, ende te gefchieden gebruye-
kelick is, gepubliceert ende geaffigeert fal werden
tot een yeders naerichtinge. Alles nochtans met
dien verftande, dat daer mede niemandt, ten aen-
fien van 't gepafl�erde, gehouden fal werden ver-
fteecken re wefen van foodanige exceptien ende
middelen van rechte.als hy foude mogen meynen
t'fyner intentie ende defenfie te konnen dienen,
Gedaen inden Hage, onder onfen grooten Zegel,
den achtften December 166z. Ter Ordonnantie
vande Staten.

Herl�' van Beaumont.

t -vren eeen ettert konnen ofte mogen forteren,
? ndec dat eenige laps vantijdt ofte prefcriptie
^f,°" ieeens fal konnen obfteren, ofte geaJJegeert
en werden. Laften ende ordonneren dien-
ende den Stadthouder, Prefidentende Rae-
ίη van onfen Leenhove.de Raden ende Meefters

indeReeckeningen overonfe Domeynen voor-
Γ hreve die van onfe Leen-kamere,ende allen an-
Len dien defe eenighfins foude mogen aengaen,
I aer naer 't geene voorfz is, foo in 't ftuck vande

udicature ende in 't geven van inveftituren ende
^J erlven der voorfz Leenen alsanderfints, exafte-
Jickendeprecifelick te reguleren. Ende ten eyn-
u �iemant hier van ignorantie pretenderen, maer
_cen veder weten moge waer naer hy hem fal heb-

%egkment_> vande Ho: Mog: Heeren Staten (j enerael der Fereenigbdt^

Nederlanden, tot heter adminiftratie vanjuflitie inde refpetlive Colkgien van Brahandtfche Schepenen
ende Gefwoorensder StadtMaeflricht. Indate den Β December i66x.

ander Advocaetdoen bedienen, dire&elijck of-
te indireftelijck, alles oppenevanfufpenfievan
hun Officie , ende inhabiliteyt voor het toeko-
mende .

III.

De Hoogh-Schouten ofte Borgermeefteren
fullen alle de Schepenen ende Gefwoorens (des
fulcks noodigh zijnde) tot de befoignes op haren
eedt doen citeren.op pene dat de non Comparan-
ten op den geprefigeerden tijdt ofte uyreverbeu-
ren fullen yeder in faecken van Civile Juftitie ofte
Politie, de fomme van een quart Rijcxdaelder $ in
faecken van Criminele Juftitie, de fomme van drie
guldens Brabandts, ten ware by fieckte, ofte der-
gelijcke wettige oorfaecken, als die by het Colle-
gie van Schepenen of Gefwoorens voor wettige
worden erkent.

IIII.

Dat in geene Criminele Procefl�n fal mogen
worden gevonnift.'t zy by interlocutie, oftedeci-
fie, als ten overftaen ende ter prefentie ten min-
ften van vijf Schepenen.

In faecken van Civile Juftitie, ofte van Politie,
en fal niet mogen werden ghedifponeert by inter-
locutie , als ter prefentie ende overftaen van vier
Schepenen, ofte drie Gefwoorens refpeitive, in
faecken by finale decifie te determineren.

VI.

Als Schepenen des Penfionaris advis fullen
komen te vereyflehen, foo fal hy als dan het felve
moeten geven, oock is 't noot, de ftucken vande
Procefl�n, als Schepenen 't felve ordonneren,
moeten revideren, ende hem dienen van fijn prae-
advis. Den Penfionaris vanden Schouttet ende
den Borgermeefter vande Brabandtfche zyde ge«
maentzijnde tot allerhande Procefl�n, fal niet
vermogen fich daer van te onthouden.ofte abi�n-
teren 5 Gelijck hem Penfionaris by defen mede
wel expreflelick wert gelaft en bevolen, dat hy in
geene faecken binnen de voorfz Stadt als Advo-
caet fal mogen dienen, ofte patrocineren,

VII.

Geene Vro�nhooffche Schepenen fullen mo-

8. V iij gen

iLfoo haer Ho: Mo: in ervaringe zijn ge-
� komen, dat by Schepenen ende Ge-
! fwoorens vande voorfz Recht-bancken,
'deReceil�nende Reglementen by voo-
rige Heeren CommiiTariiT�n Decifeurs op 't ftuck
vande adminiftratie vande Juftitie ghe�'maneert,
behoorlijck ende punduelijck niet werden naer-
gekomen, nochtegeobferveert, ende dat hoogft-
gemelte haer Ho: Mo: oordeelen, dat aende admi-
niftratie van goede Juftitie ten hooghften is ghele-
gen. SOO lST,dat haer Ho: Mo:goet gevon-
den hebben by nader Reglement, te ordonneren
ende ftatueren de navolgende Articulen.
I.
Eerilelijck, Dat gene Schepenen ofte Gefwoo-
rens uyt de Stadt fullen mogen vertrecken.offich
abfenteren,. anders als mer kennifle ende verlof
vande refpeclive Hoogh-Schoutetten of Borger-
meefters, die forge fulJen hebben te dragen, dat
foodanigh ghetal der fel ver t'allen tijde binnen de
Stadt verblyven, als hier onder Articulis 4. ende
j. ftaet ghefpecificeert, op dat alfoo de Rolle niet
ftil en ftae, ende den cours van Juftitie niet belet
en werde, tot groote verachteringe vande Pro-
ceifen.en nacdeel vande parthyen Litiganten, tot
obfervantie van welck Articul, de refpeclive
Hoogh-Schouten ende Borgermeefteren op ha-
ten eedt, by de Heeren Decifeurs fuccei�ivelijck
iuilen werden aengemaenr.

Dat alle Advocaten bekleedt wordende met
cenigh Rechter-Ampr inden Schepenftoel, ofte
onder de Gefwoorens.fullen gehouden wefen ten
«nvangh van haer Officie, te verklaren, ende te
laten aenteyekenen, in wat faecken (voor de
^re»pedriye Gerechten ventilerende)fy dienen ofte
gneadvifeert hebben, omme haer inde loopende
terrnynen, in het decreteren op incidenten , ende
"i net vonnifl�n, daer van te onthouden, oock om
^ielve faecken niet te recommanderen, of haere

ontraters daer van te imbueren. Dat fy mede
iWuyrende hare fundie gene faecken noch Pro-
Jea voor de refpeclive Gerechten en fullen

°gen aennemen, ofte bedienen, of door eenigh

-ocr page 1449-

2891

Eyvoeghfelvan een

*8₉i

IX.

Dat alle faecken van Arme ende onvermoee d
Pcrfoanen gratis geexpedieert, ende vooralle"

gen werden gheafiumeert toe fuppletie van het
voornoemde ghetal van Schepenen van het Bra-
bantfehe Gerechte,inde voorfz vierde ende vijfde
Articulen ghefpecificeert; noch die vande Bra-
bandtfche Rechtbanck fullen mogen werden ge-
afiu meert, om als Rechters in den Schepenitoel
van 't Vroonhoffte fitten,
VIII.
Alle Commiiforialebefoignes van Schepenen
ende Gefvvoorens, fullen voortaen ende altoos
moeten gehouden werden op het Stadthuys fon-
der eenige verteeringe tot laite van parthyen.

reerc fullen werden,ende dat Schepenen1 fJf ,

doenlick fal zijn, forge fullefommarie daer in fal werden

nhebb�tedragen
gheprocedeert, o

kortende onvertogen recht geadminiflreert

Aldus ghedaen ende gearreileert ter Vergade
ringe vande hooghft-gemelte Heeren Staten Ge'
nerael inden Hage op den 8 December 1661

TypeedeTublicatk ofteWaerjchoumnge, amalle de Qeinterejjeerden diek

Brazileenige vaflegoederen, 't %y Land�ryen, Suycker-Molens, als anders zijn hebbende, in dattL�
io Januari) 166). , .

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den genen die defen ful-
len fien ofte hooren leien,Saluyt. DOEN
TE WETEN, Dat naedemael by het vijf
en twintighfle Articul van het Tra&aet van Vre-
de den feilen Augufti inden Jaere 1661. tulfchen
denConingh endedeCroone van Portugael ter
eenre.ende defen Staet ter andere zyde gemaeckt
endegheflooten, daer op wederzijdts Ratificatien
den veerthienden December inden voorleden jare
1661. zijn geextradeert ende uytgewilTelt, is ge-
ftipu leert ende bedongen_t &c Siet hier op de eerfie
Publicatie hier boven Colum. 1666. alwaer dengehee-
len inhoudt van woorde te woorde met defe accordeert.
Wy derhalven , naer rype deliberatie , huyden
goet gevonden hebben daer van in ghevolge van
onfe eerfte Publicatie vanden thienden Augufti
des voorfz Jaers 1661. midts defen aen allen On-
deruiten ende Ingefetenen der voorfchreve Ver-
eenighde Nederlanden, nochmaels kennii�� te
geven, met ordre dat fyluyden in conformit� van

't geene voorfz is, hare pretenfien al noch binnen
den tijde van fesvveecken naer datodefes, aen
Ons fullen hebben over te brengen. Verl'oecken-
de daer omme de Edele Mogende Heeren Staten
Gecommitteerde Raeden, ende Gedeputeerde
Staten vande Provinrien refpe�rive van Gelder�
landt ende 'tGraeffchap Zutphen.Hollandtende
Weft-Vrieflandt, Zeelandt, Utrecht, Vrieilandt,
Over-YiTefende Stadt Groeningen ende Omme-
landen.de Hoven van Juilitie, ende Regeerdersin
S teden ende ten platten Lande, defe onfe tweede
Publicatie ter plaetfe daet fulex gewoon is gedaen
te werden, te doen afkondigen ende aenpladen.
Aldus gedaen, gearreileert ende gerenoveert ter
Vergaderinge vande hoogh-ghemelte Staten Ge-
nerael, in 's Graven-Hage, den thienden Januarij
1663. Was geparapheert, /. de Merode,''¹� Onder
ftondt, Ter Ordonnantie vande felve. Geteec-
kent, N. Ruyfch. Zij nde op 't fpatium gedruckc
het Cachet der felver Heeren Staten, inroodert
Walfche.

Ordonnantie, volgens welcfy alle Luyden ten Tlatten Lande in Sraktult

woonende, inplaetfe vanden lmpojl van het Zout_% hun [uilen hellen te reguleren. In date den tweeden
Maert 1663.

ALle Huyfgefinnen daer men
Beeilen houdt, ende die haer
laten dien� van Dienftknech-
ten ofte Dienflmaeghden, levende
van hare Renten,fullen betalen alle

Lande Zout verkoopen, maer geen
Melck-koeyen en houden, fullen
voor haer confumptie van't Zout

xx iluyvers.

betalen alle fes Maenden ��

χ iluyvers.

Ende fo fy eenige Melck-koeyen hou-
den, daer en boven noch van yeder
Melck-koey alle fes Maenden als
hier voor Articulo twee -------

Die eenige Ambachten by Winckels
doen, ofte andere Winckelen hou-
den , ende nochtans geen Melck-
koeyen hebben, fullen betalen alle
fes Maenden �� -----

Een Perfoon alleen met fijn handen
ende fijn arbeydtfynen koft win-
nende , alle fes Maenden �■*

fes Maenden -�- -------'

Die daer en boven maer een Melck-
Koey hebben, fullen van die Koey �.
verder niet betalen. *

Maer die gene die meer als een Melck-
Koeye houden, fullen boven de
voorfz thien iluyvers noch betalen
voor yeder Melck-Koey alle fes
Maenden fonder onderfcheyt van
het getal ------- *■�■ iij iluyvers.

Alle de genen die buyten ten Platten

iij iluyvers.

x iluyvers.

yiluyveri
Die

-ocr page 1450-

_tgo^ Ordre voor de Straetvaerders.

2894.

pj_e van den Armen leven, lullen van defen
Iflipoftvryzijn.

ροίΐ gehouden wefen alle fes Maenden beureiit-
dagen te houden in alle Parochiale Dotpen , te
weren, in foodanige Dorpen alwaereen Parochie
Kerck is, in conformit� vanden eerften Arricul
vande laetile ende vernieuwde Ordonnantie van
de Hoorn-Beeilen, in welcke Parochiale Dorpen
de Pachters heure refpective Collecteurs Mlen
hebben re (tellen, om op de gheprejfigeerde fit-
dagen, die ten miniten les dagen aen den anderen
fullen moeren continueren , het recht van haer
pacht-penningen te ontfangen,doch fullen alvoo-
rens de Ingefetenen daer van tydelijck ende be-
hoorlijck hebben re waerfchouwen. Aldus gbe-
daen ende ghearrefteert in den Raedt van State,
den tweeden Martij 1663. 1. Gom,"' Ter Or-
donnantie vanden Raedt van State. In abfentie
vanden Secretaris, A, van Dalen.

Ende fullen ghehouden zijn alle fes Maenden
_aenden Pachter ofte Collefteur over re brengen
de nomber vande Melck-koeyen, als boven ghe-
Ipecificeertr.

Die geene die in gebreecke blyven van 'r over-
brengen wel ende ghetrouweJijck te doen, Tullen
t'elekensdaer mede verbeuren de fomme van tien
gulden, ten behoeve vanden Pachter.

Alle onwillige betaelders lullen met heerlijcke
ende parate executie gedwongen werden.

Ten laetften fullen de Pachters van defen �m-

De voorgaende Ordonnaniien vanden %6 Februari/ 1659. ende 6 September 1661. fiaen hier boven in dit
fwevde Volum. Colum. 2,667. gedruckt.

Waerfchowtinge, dat alle Ψ apen, ofte Taepfcbe Triefters fullen moeten ver*

tree ken uyt de Landen van Valckenborgh, Daelhem ende 's Hertogenrade, Over-Maze, onder het rejfort
van defen Staet. In dateden $ Maert 1663.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, waerfchouwen hiermede alle
Papen, ofte Paepfche Priefters ende Pa-
ftoren, van wat name, ordre ofte conditie
die oock zijn, geene uytgefondert, onder hetje-
geawoordigh rei�brt van defen Staet, in de Lan-
en van Valckenburgh, Daelhem ende 's Herto-
genrade, Over-Maze, gebleven ende noch woon-
achtigh, dat de felve de voorfz haere wooningen,
Pafloryen, ende aenbehoorende Landeryen, ende
voorts de voorfz Landen fullen moeten ontruy-
men voor expiratie van den eerilen May naeftko-
mende, op pene dat fyluyden contrarie doende,
flaer de Placaten defer Landen fullen werden ge-
corrigeert. Ende ten eynde niemandt hier van
ignorantie en prerendere, Soo fal defen alomme

inde voorfz drie Landen van Over-Maze, voor
foo veel die onder onfe gehoorfaemheyt reforte-
ren,gepubliceertendegeaffigeertwerden,'twclck
den Officieren dien het aengaen mach.wel expref-
felijck belair ende hevoolen wertte beforgen, als
mede datfe nauw regard fullen hebben te nemen,
dat de voorfz onfe goede meeninge ende intentie
in allen deelen naer gekomen ende acbtervolghc
werde. Gegeven onder onfen Cachette, Para-
phure ende de Signature van Onfen Griffier, in
'sGraven-Hage, op den vijfden Martij 1663.
Wasgeparapheerr,P. Re/en,»� Lager ilondr,Ter
Ordonnantie vande hooch-gemelte Heeren Sta-
ten Generael. GeEeeckent, N. Ruyfch. Zijnde
op 't ipatium ghedruckt het Cachet van haer Ho:
Mo: in rooden Wai�che.

Placaet, optegrootte, equipagie, monture, manninge ende Admiraelfchappen

der Schepen, varende door de Straet van Gibraltar naer de-Middelandtfche Zee, ende op Levanten, In
date aen 8 Maert 1663.

. ^Siet "^ier ψ nae 'i Eerfle Volumen ofte Deel Colum. 907. Item, het Tweede Volum. Colum. 49 5. Alwaer de Ar-
"tulen van dit Placaet accorderen met dat vdnden z� April 16< z. behahen de woorden inde volgende Articulen
■ itoji�fgedruckt. '

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
[fullen lieh ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, AlfooWy
|³gehjcks ni�et �nd� meer bevinden , dat de
|ua«gunltige ende niet wel jjeaff�ttioneerde de-
inden, haerter Ze� irereker maecken.om de
^epen ende Trafficquanten van de felve Lan-
^en ^te veroveren, ende van alle Commercien ter
J^te ^befooyen, oock om Lijf, goetende bloedt
^^rcngen, infonderheyt die door de Strate van
*WiUr opte Landen aende Middelantfche Zee

gelegen, ende op Levanten hare Negotie dryven.-
Ende Wy daer ommenoodigh hebben gevonden, 1
tot coniervatie vande Scheep-vaert ende Com-
mercie door de voorfz Strate, op de equipagie
ende monture vande Schepen derwaerts gaende,
van nieuwsbyprovifie orclre tefrellen. SOO
IS T, dat^VVy, naer voorgaende rype deliberatie,
ende refumptie van Onfe voorgaende Placaten op 't
voorfchrevefubjeclge�maneert, gheordonneert ende
gheftatueert hebben, ordonneren ende ftatueren
by defen, de Poin&en ende Articulen hier naer
volgende. Eeril, dat gene Schepen, &c.

Ver-

-ocr page 1451-

Byvoeghfdvan eenige PIacaten_s&c_# _lg

2895

laten gefchieden, op pene van arbitrale corre*
ende daer en boven tot vervallingh van de �
ften van de voorfchreve Gecommitteerde;

' Verbieden mede wel expreffêlick,dat gene Ma-
ffen, Riemen , Touwen, Gotelingen, Kruyt, ofte
andere Ammunitie van Oorloge, Tonder Ons be-
hoorlickconfent, by yemandt op Salé, Algiers,
Tunis endeTripoli, fullen mogen vervoert ende ge-
bracht , nochte in Zee, ofte eenige andere Have-
nen onder wegens van andere Schepen over ghe-
fcheept worden, omme in de voorfz Plactfen te
brengen, directelijck ofindiredtelijck, ofte onder
hoedanich pretext het foude mogen wefen, op de
verbeurte van lijf ende goer.ahvaer 't dat de Con-
traventeur naer verloop van eenige jaeren wierde
ontdeckt: Ende fullen den Aenbrenger ofte Aen-
brengcrs, indien fy mede fchuldigh zijn ge weeft,
daer van gepardonneert, ende anderfints nae be-
hooren gerecompenfeert werden.

XII.

Ende op dat defe onfe Ordonnantie te beter na
gekomen,cnde de Contraventeurs fouden mogen
ontdeckt werden,Ordonneren wy dat alle Schip-
pers , willende varen naer de Middelandtfche
Zee, 'tzymetftuck-goederen, of door particu-
liere Koopluyden bevracht zijnde, om hier, ofte
elders uyt defe Landen, te laden, gehouden fullen
zijn vifite te verfoecken aende Gecommitteerden
daer toe gheftek, eer fy van haere Jaed-plaetfen,
ofdaerhaere Schepen uyt geruft werden, fullen
mogen vertrecken, op verbeurte van alle haer te
verdienen Vrachten, ende daer en boven van
duyfent gulden, welcke pene fy mede verbeuren
fullen, by aldien fy bevonden werden, naer ghe-
dane vifite, eenige verminderinge ofte fraude in
de monture ende manninge haerder Schepen ge-
daente hebben $ ende fal de felve, als oock alle
andere boven-ghefchreven penen, daer in by de
Admiraelfchappen niet anders en is bedongen,
verdeelt werden een vierde-part voor den Aen-
brenger , een vierde-part voor den Officier die de
calangie fal.doen, een � ierde-parr voor den Ar-
men , ende het reilerende vierde-pare tot profijt
vande Laft-gelden. Ende op dat de voorfchreve
vifite naer behooren mach gefchieden, ordonne-
ren Wy, dat de Magiftraten vande Steden alwaer
de Schepen nae de Middelantfche Zee bevracht,
of afgeladen fullen werden, uyt de gequalificeer-
fte Koopluyden eenige fullen committeren ende
be-eedigen, omme in de Zee havenen onderfoeck
te doen op de groote, equipagie, monture ende
manninge vande voorfchreve Schepen, of de
Schipperen oock eenige morre-payen hebben,
welcke Schipperen (des vermaent zijnde) haer
aen de voorfchreve Gecommitteerden by eede
fullen moeten expurgeren , dat fy het Volckop
hare Schepen zijnde, gehuyrt ende aengenomen
hebben, omme met haer de aenftaende voyagie te
doen , Belaflende alle Schippers, Commifen,
Stierluyden, ende andere eenigh bevel op de
voorfchreve Schepen hebbende, de voorfchreve
vifitatie van ende in hare Schepen tegbedoogen,
fonder eenigh belet daer tegens te doen, ofte te

de felve te betalen foodanigen taux, als m" '�*"
niiTe ende goetvinden vande voorfchreve^'
ftraren, daer over fal werden beraemt � 1?'
penningen by haer Beladers of Bevrachters r
die de goederen ter ghedefiineerde plaetfe f�n
ontfangen , aen de voorfchreve Schi_PDer ?
Commifen fullen werden ghereftitueert � j
fullen de voorfchreve Gecommitteerden celT
den wefen datelijck, ten overftaen vande �
fchreve Magiftraten.ofte hare Gecommitteer!⁰''
te reeckenen ende verantwoorden naer bel'
ren, oock norule van hare vifitatie houden -,°�
daer van Aüe aen de Schippers, ende allen �
ren die fulcks verfoecken /Jeyen. zj�^
Schippers van Je Schepen uyt defe Landen naerkZ
Jchreve Geweften gedeflineert, endealdaerarriveZ
gehouden fullen zijn aenden Confui'vande plaetfe f �
hiberen ten billet van de Directeurs vanden LelJ'
handel, ende Navigatie 'mdevoorfchreve Middtlmit
fche Zee, waerbyllijckejat de felve hier te Lanhk
��teert zijn, ende Onfe ordres voldaen heiben L
bevonden werdende van foodanigh befcheyt niet tem
fen voorfien, door de voorfchreve Confulsin dthwn
daer toeflaende, beflagenfullen werden, enkhdm
van by dezelve Confuls aen de voorfchreve Direllcun
advertentie fal werden ghegeven, omby Jerfchtrm-
derkomfle hier te Lande, tot betalinge van dien te mu
den gehouden. Ende op dat niemant hier van igno.
rantie hebbe te pretenderen, Ontbieden ende ver-
foecken Wy de Heeren Staten, Gecommitteerde
Raeden, ende Gedeputeerde Staten vande Pro-
vintien refpedivevan Gelderlandtende'tGraef-
fchap Zutphen, Hollandt ende Wefr-Vrieflandr,
Zeelandt, Utrecht, Vrieilandt, Over-Y/Ecnde
Stade Grocningen ende Ommelanden, ende allen
anderen Juflicieren ende Officieren, dat fy defe
Onfe Ordonnantie van (tonden aen alommedoen
verkondigen, uytroepen, publiceren endeaffige-
ren in alle Plecken van onfe Landen , daer men
gewoonlick isdufdanige uytroepinge, publicatie
ende affixie te doen. Laften ende beveelen voorts
de Raeden ter Admiraliteyt, den Advocaten
Fifcaels , midtfgaders den Admiralen , Vice-
Admiralén , Capiteynen, Officieren enae Be-
yelhebberen,, defe Onfe Ordonnantie te achter-
volgen , ende doen achtervolgen, Procederende,
ende doende procederen tegens de Contraven-
teurs ende Overtreders van dien, fonder gratie,
ooghluyekinge , faveur, diffimujatie ofte ver-
drach, want Wy fulcks ten dienfte vanden Lan-
de hebben bevonden te behooren. Aldus ghe-
daen , gerenoveert ende gheampJiecrt ter Verga-
deringe vande hoogh>ghemelte_;Staien Generael,
inden Hage, op den achtften Martij feilWen�
hondert drie ende tfeftigh. Was gheparapheerr,
P. Refen,"� Lager flondt', Ter Ordonnantie vafl
de felve, Geteeckenr\' N. jtuyfjtb.. Zijnde op t
fpatium gedruckt hef 'Gachet van haer Ho: Mog;
in roo4en WafTche. '"■«,",-, '■".'.■


1,	",.,- , �"*."� ��?^��'	, ,ji '\* '
	� .«JVO.i	�.. .�;�:] ;'i-^s
	■r:a.'ni . ;..ï fi .	*\PlM0k*

-ocr page 1452-



	gp₇ Rakende d$ Ventjagersopeten Haringh-vangil� 1898 **Tlacaet vande Staten van Hollandt, inhoudende verbodt dat de Stierluyden** geen tiaringhin Zee mogen verhopen aende Vent-jagers ofte anderen: Oock dat geen Fint jagers de Schepen in Zee mogen volgen om Haringh te hopen of mangelen, 1-n date den ι5 Maert 1663.

E Staren van Hollandt ende Weil-Vrief- Jandt, Allen den geenen die defen fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt. DOEN TE WETEN, Alfoo de Gedeputeer- den vande Steden hun gheneerende met den Ha�^ lingh-vaerc ende groote ViiTcherye in Hollandt ende Weit-Vrieilandt, by experientie van eenige laren herwaerts bevonden hebben, dat de Vent- jagers, ende die de Buyfen ende Haringh-fchepen 'jo Zee volgen, ende vande Stierluyden aldaer Haringh koopen, over nemen ofte mangelen, van tijde tot tijdtfeer vermeerderen ende toe nemen, tot groot verlies , intereit ende prejuditie vand� Koopluyden die den Haringh vertieren,daer door JeMarekt van den Haringh fulcks onder de voet wert gheworpen, dat noch Koopman noch Vif- fcher daeraen eenigh voordeel kan genieten: Dat mede verfcheyden eygen baetfoeckende Perfoo- nen tot meermalen hen vervordert hebben om hare mifhandelinge des te beter te bedecken, den over-genomen Haringh directe�ck naer OoftJant te voeren, fonder de felve alvooren te brengen terplaetfe daer toe by onfe voorgaende Placaten geordonneert, waer uyt eyndelick 't verderf van deNeeringe vande Haringh-vaert foude moeten volgen. SOO I ST,dat Wy op'tverfoeckvan de voorfz Gedeputeerden, die op defen rypelick hadden gelet, vooreerft als de gemeene Neeringe vanden Haringh-vaert niet langer dienfligh, ghe- annulleert, geaboleert, ende te niete gedaen heb- ben, gelijck wy annulleren, aboleren, ende te nie- te doen by defen het vierde ende vijfde Articul op 't Reglement vande Vent-jagerye,in ons laetft ;e�maneert Placaet ende Ordonnantie roerende iet vangen, fouten, havenen, packen vanden Ha- ringh, &c. begrepen. Verbieden ende interdiceren Wy voorts, dat van nu voortaen gheene Vent-jagers of Volgers eenigen Haringh in Zee fullen mogen koopen, over nemen of mangelen,op pene van fes hondert ponden tot veertigh grooten 't pont te verbeu- ren, ende daer en boven den Haringh die fy fullen nebben gekocht, over genomen ofte gemangelt, ofte de waerde van dien, t'appliceren een derde- we van dien ten behoeve vanden Officier die de >ekeuringe ofte executie doen fal,het tweede der- de-part ten behoeve vanden Aenbrenger, ende jet laefte derde-part ten behoeve vanden Armen oaer de Contraventeur van defen ghecaufeert wort. Dat mede gheen Stierluyden ende ViiTchers in w Zee aen eenige Vent-jagers of Volgers, noch en eenen Viifcher aen den anderen, eenige Ha- 'ⁿgn fullen mogen verkoopen, over geven, ofte mangelen, maer dat een yeder Stierman ende ^"cherfijn eygen ghevangen Haringh felfs aen ^"ot lal moeten brengen binnen de Provintie «1 Hollandt ende Weft-Vrieilant, daer men den "ingh brandt, ofte ghewoorj is certificatie te
			verkenen, op pene dat de Stierluyden ende Vif- fchers dies contrarie doende verbeuren fullen fes hondert ponden van veertigh grooten, ende daer en boven den verkochten, overgegeven ofte ver- mangelden Haringh, ofte de waerde van dien, te gaen de voorfz peynen over 't Schip ende goet, behoudens de Reders haer regres jegens den Vif- fcherende Stierman , ende der felver goederen, ende dat daer en boven den Stuyrman uyt fijn Schip ghelicht, het Schip op gefonden, ende den Stierman ende Bootfgefellen haere huyr�n ver- beurt verklaert fullen werden,ende van fijn Stier- manfehap fal werden gefufpendeert den rijdt van fes Jaren, te appliceren de voorfz pecunieJe pey- nen een derdepart voorden Aenbrenger,'twelck hem by den Penningh-meeiler daer den Stierman ofte Viflcher fal arriveren, datelick fal werden be- taelt, het tweede derde-part ten behoeve vanden Officier, ende't laetite derde-part ten behoeve vande ViiTcherye, ende fal daer en boven de ver- kochten , overgegeven ofte vermangelden Ha- ring , ofte de waerde van dien vervallen \^ekn ten profyte vanden Armen daer den Stierman ofte ViiTcher fal arriveren. Ende ten eynde defe Ordonnantie des te beter ende precifelickmochte werden achtervolgt, fo� fullen alle Stierluyden voor haer vertreck gehou- den zijn te compareren voorde Magiftraten van de Steden vande groote ViiTcherye, yeder onder fijn diilriit daer het Laft-gelt betaeldt wert, ende aldaer te Yerfoecken Afte van confent, omme de Haringh-neeringe in Zee te mogen doen , die henluyden fal werden verleent onder 't ZegeJ vande groote ViiTcherye, midts dat foodanigen Stierman fal moeten belooven, ende met folem- nelen eede fweeren, dat hy geen Wandt voor den vier en twintighilen Junij fal fchieten, noch aen niemandt eenigen Haringh te fullen over gheven, direclelijck ofte indire&elijck in eeniger manie- ren, ende op fijn t'huys komile den eedt van fuy- veringe te doen, op pey ne foo yemandt fonder de voorfchreve Acle komt in Zee te gaen , dat de felve fal verbeuren de fomme' van fes hondert guldens, ende dat van fynen Haringh geen Certi- ficatie fal bekomen, fonder de felve Acte te ver- thoonen. Des fal het de Dogge-vaerders ende an- dere die om Cabbeljau te vangen in Zee varen, geoorloft zijn voor ende naer Sint Jans dage Ha- ringh te vangen voor haer Aes, ende anders ofte vorder niet, ende wort hen midts dien mede ver- boden eenige Haringh voor noch nae Sint Jan, gheduyrende de Hoeck-reys te kaecken, fouten, ende in Potten, Tonnen ofTonnekens te leggen, ofte ongekaeckt, ghefouten, ofte ongefouten in Zee te verkoopen, ofte aen Lant te brengen,'t zy om te deylen, verkoopen, verfchencken, oftean- derfintste diftribueren, ende wett dienvolgende alle Stierluyden die hen mette Dogge-vaert ofte Cabbeljau-vanghft gheneeren, ende met Kruys- wantin Zee gaen,pydefen gelaft ende geordon- & X neettf


		'

-ocr page 1453-

By voeghfel van eenige P�acaten, &c* _t

piteynen vandegroote Viffcherye in Zee ach
haelt werdende, fal den felven Haringh over b<f^f'

1899

neert.voor haer vertcecofte drie van hare Boo

werden geworpen.

d'Officiers en fullen niet mogen tecornpof

ten vande Steden ofPiaetfen daer fy af varen,
ende aldaer ten overftaen van eenige Gedeputeer-
den uyt de Steden vandegroote ViiTeherye met
folemnelen eedete beloovcn, ende te fwceren,
dat fyluyden voor noch naer Sint Jan geduyrende
de Hoeck-reys geen Haringh fullen kaecken, fou-
ten , ofte in Tonnen, Potten of anders leggen,
noch gedopgen dat hec i�lve door haerluyder
Scheeps-volek werde g�daen, als mede de felve in
defe Landen niet in te brengen omme te verkoo-
pen, verichericken, of in eeniger manieren te di.
itribueren,ende fullen foodanige Sticrluyden met
twee of drie van hare Bootfgefellen t'harer acn-
komfte wederom voor de Magiftraet van een
Vande Steden vande groote ViiTeherye, ofte voor
oie vande Pla�rs daer fy afgevaren zijn, ten over-
ftaen van Gedeputeerden als vooren, met folem-
iielen eede moeten verklaren, dat fyluyden haren
gedaenen eedt niet en hebben overtreden , maer
3e felve heyligh ende conlcientieus onderhou-
den , alles op de peyncn van fes hondert guldens
te verbeuren, te verhalen aen Schip ende goet, al-
waer herjaer endedach gheleden, ende lullen de
Reeders haer regres aende Stierluyden hebben
ende behouden , ende boven dien lal foodanigen
Stierman ende de voorfz Bootfgefellen naer exi-
gentie van faecken aenden lyve werden ghtftrafr,
teappliceren eenderde vande voorfz boeten aen
den Officier, een derde ten profyte vanden Ar-
men , ende een derde aenden Atnbrengcr, ende
bovendien foodanigen Haringhhier aen Landr
brengende fal zijn verbeurt, ende daer over by Ca*

van eenige van de voorfz deliden ofteconcrav'

en.

tien, fonder expres confent ende bywefen vanT
Borgemeefters ende Penniiigh - meeftet vanri
Plaetfe.ende fullen foodanige compofuien f_0nj
haerluyder confent gemaeckt, gehouden werde^
voor nul end� vanonwaerde, ende oock dies π"
tegenftaende de voorfz Borgemeefters endeVeT
ningh-mcefters, ofte anderen by hcnluydcnda""
toe geauthofifeert, de voorfz boeten op de Dei ^
quanten mogen vervolgen ende cxecuteren.end
het deel vanden voorfz Officier appliceren tot
profyte vande Steden

Ende alfoo de voornoemde Gedepuree�g
verfocht hebben, dat Wy daer op onfc bchoorlii_c.
ke Brieven van PJacate fouden willen verlcer.en
foo ordonneren ende beveelen Wy allen ende een
yegelijckendie 't felve aengaen mach, hennaet
den inhoude van delen pun�tuelick te reguleren
op de peynen ende verbeurten daer innegbeftelt'
die Wy verftaen, willen ende ordonneren dat ito
delick jegens de Contraventcuts gheexecuttert
fullen werdcn,ende dat defen alommefal werden
ghcpubliceert ende gheaffigeert binnen de Steden
ende Plaetfen van Hollandt ende Weft-Vrielhnr,
daer 't felve noodich wefen fal. Gegeven inden
Hage onder onfen Zegel den vijfthienden Martij
des Jaers 166}. Ter Ordonnantie vande Staten.
Herfa' van Beaumont,

Den Lefer gelieve hier op nae te fien de Placaten vanden ^4 April 1614. en eerflen Mey l�zi.op �itfehe [ui-
jetl ge�maneert \flaende in het Eerfle Volum. Colum. 731 .gedruckt.

Tublkat�e ende Waerfchoumnge, tot het lojfen der Chriften Slayen tot dlgjers,

Tunis ende elders. In date den z) Maert 1663.

van 'tgunt door verfcheydene Particulieten tot
fulcken eyndcis verfamelt, ende volgens gedane
beloften van anderen verfamelt fal konnen wer*
den.omme fulcks geweten zijnde,provifionelick,
ende foo haeft doenlijck ordre te werden geilde,
tot eifeclive verlolfinge der gener voor de vvelcke
de voorfz penningen, als boven, geremitte�rt en-
de verfamelt zijn. Waeromme Wy verfoecken
de Edele Mogende Heeren Staten , Gecommit-
teerde Raeden,ende Gedeputeerde Staten vande
Provinci�n refpe�ive van Gelderlandt ende liet
Graeffchap Zurplien, Hollandt ende Welt-
Vrieflandr, Zeelandt, Utrecht, Vrieflandc, Over-
YlTel, ende Stadt Groeningen ende Ommelan-
den, de Hoven van Juftitie, ende Regierders in «
Steden ende ten platten Lande, aefe �nie Publi-
catie ende Waerlchouwinge ter plaetfe daer i uia
gewoon is gedaen re worden.te doen afkondig
ende aenplacken, op dateenen yeg�lijcken o
het aengaen mach , llch daer naer vvete te regu *
ren. Aldus ghedaen endegearrefteert ter V erg -
deringe, vande hooglvghemelte Staten Gene"",

[ E Staten Generael der Vereenighde Ne-
\ derlanden, Allen den geenen die defen
fullen Hen ofte hooren k(en_f Saluyt.
Alfoo Wy ons ten hooghften laten ter
herten laten gaen, de bevorderinge van het lolTen
der Chriften Slaven tot Algiers, Tunis, ende el-
ders gedetineert werdende, foo Ingeboornen als
anderen, op de Schepen defer Landen verovert,
midtfgaders de uytvindinge vande middelen tot
furniflement van derfelverRancoenen gherequi-
reert. SOO IS Τ, Dat om te prefteren de lof-
finge van alle de voorfz Chriften Slaven op de
Schepen defer Landen genomen,by de Tra&aten
met die van Algiers ende Tunis ghemaeckt, be-
looft , ende om daer toe middelen te verkrygen,
Wy goet ghevonden hebben eenen yeg�lijcken
vande voorfz onfe goede meeninge ende intentie,
voortkomende uyt een innerlijck medelydenrot
de voorfz ghedetineerde Chriftenen, by defen te
waerfchouweh, t�n eynd� Wy kennill� mogen
bekomen van allede Raneoenen die albereyts tot
Jofllnge yan bekende Slaven, geremitte�rt, ende
totnoclicoe fonderei��itghebJeven zijn, Item,

jin

den Hage, op-d�n drie-en-twii

Martij

-ocr page 1454-

jo�t Raeckende de Walvifch-vanghit. 190*

Martij fefthien-hondert drie en tfeiligh. Was ι Ν. Ruyfch. Zijnde op 't fpatium ghedruckt het
i_ieparapheert, E. v. Boot/ma, ⁿ' Lager ftondt. Cachet van haer Hoogh Mogende in rooden
l_er Ordonnantie vande felye. Getecckenc, I WaiTche.

tpUt��t, dat niemandt hem/ai mogen begeren in uytheemfchen dienfl om ten

Walvifih-vangbfl gehruyeki te worden. In date den xq Martij 166).

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den genen die defen ful-
jen fien ofte hooren leien,Saluy t. DOEN
TE WETEN, Alfoo Wy werden gead-
verteert, dat niet tegenftaende Ons Verbodt ende
pjacaet van Waerfchouwinge, den negentienden
Jtfarrij 1661. ge�'maneert ende gepubliceert, dat
geene Schepen, toebehoorende de �ngefetenen
defer Landen, fullen mogen werden verhuyrt,
omme by UytheemfcheNati�n, ofte voor haere
reeckeninge tot de Walvifch-vanghft te werden
geemployeert, mitfgadersdat geene gereerfchap-
pen tot de Walvifch - vanghft behoorende, uyt
defe Landen Tullen mogen werden uyt ghevoerr,
ende dat oock geene �ngefetenen van defen Staet
haer fullen vermogen by andere Nati�n tot de
voorfz Walvifch-vanghft te laten ghebruyeken,
alles op feeckere fware ftrafT�n daer roe geftatu-
eertj Dat echter vele Perfoonen, �ngefetenen
defer Landen, door belofte van groote b�loonin-
ge, by Uytheemfche Nati�n haer komen te ver-
jiuyren, omme op de voorfz Walvifch-vanghft te
werden geemployeert,tot merckelicke prejuditie
vande voorfz goede �ngefetenen defer Landen,
die met groote koften ende periculen de voorfz
Walvifch-vanghft hebben by der handt genomen,
ende daer inne tegenwoordigh zijn ervaren ende
gheoeffent: Omme dan daer tegens re voorfien,
ende het Varent Volck, inde voorfz Walvifch-
vanghft geoefT�nt, binnen defe Landen te behou-
den, ende te prasvenieren , dat de felvehaerin
dienft van Uytheemfche Nati�n, tot de voorfz
Walvifch-vanghft niet en komen re begeven.
S O O IS T, dat wy b>defen renoverende.ende
confirmerende 't voorfz Placaet vanden negen-
tienden Martij 1661. willende dat het fclvein
allen deelen puncluelijck werde achtervolghren-
de naergekomen, vorders wel expreffelijck inter-
neren ende verbieden aen alle Onderdanen ende
�ngefetenen van defen Staet der voorfz Veree-
nighde Nederlanden, 't zy Commandeurs, Har-
poeniers, Stierders van Cbaloupen, Cappers,
Traenitoockers, ende allen anderen hen op de
�Qorfz Vificherye verftaende,ende hen daer mede
pneerende, dat niemant van foodanige conditie,
wni fal mogen begeven in dienft van vreemde
Nati�n, op pene van ftrafl� aenden ly ve, ende van
wnnifTemenr tegens die geene, die haer in dier
voegen buyten defe Landen in dienft fullen ko-
Jien1 te begeven, te redimeren met de fomme van
^fl">"fent Caroli guldens, by die geene die vermo-
gen, ende ghenegentheyt fouden mogen hebben
«»fulcks re doen, fonder dat eenige Officieren
ⁿ * vermogen eenige overkomfte

tegens die geene die haer in dier voegen buyten
dek Landen in dienft fullen komen te begeven.
Verbiedende mede aen alle Koopluyden, Fa-
ftoors ende Maeckelaers haer te laten ghebruye-
ken , omme foodanige Perfoonen in te huyren,
omme Uytheemfche Nati�n op den Walvifch-
vanghft te dienen , op de verbeurte van vijf
hondert guldens voor yeder Perfoon, die tot dien
eynde, fal wefen in ghehuyrt. Ontbieden ende
verfoecken alle Magiftraten binnen de Steden
ende ten platten Lande, niet alleen defen Placate
alomme te doen publiceren ende affigeren daer
het van noode welen fal, maer hare �ngefetenen,
'tzy Commandeurs, Harpoeniers, Stierders,
Cappers, Traenftoockers, ende alle andere Per-
foonen in de voorfchreve Walvifch-vanghft ge-
oeflent , voor haer te ontbieden, ende haer den
inhouden van defen wel fcherpelijck voor te hou-
den , ende de Contraventeurs fonder eenige con-
niventie te ftrafT�n. Ende ten eynde niemandt
van defen ignorantie en hebbe te pretenderen,
Ontbieden ende verfoecken Wy de Heeren Sta-
ten, Gecommitteerde Raeden, ende Gedeputeer-
de Staten vande Provintien refpe&ive van Gel-
derlandrendc'tGraeffchap Zutphen_t Hollandt
ende Weft-Vrieflandt, Zeelandt, Utrecht,
Vrieflandt, Over-Yifel, midtfgaders Sradt Groe-
ningen ende Ommelanden , ende allen anderen
Jufticieren ende Officieren van de felve Landen,
dat fy defen Onfen Placate van ftond�n aen al-
omme doen verkondigen, publiceren ende affige-
ren in allen Piaetfen daer fulcks noodigh weien
fal,ende men gewoon is foodanige publicatie ende
affixie te doen. Laften ende beveelen voorts de
Raeden ter Admiraliteyt, d'Advocaten Fifcaels,
midtfgaders Admiraels, Vice - AdmiraeJs, Capi-
teynen, Officieren ende Bevelhebberen, als mede
de Commiflarifen ende Commifen ter Recherche,
foo inde Zeegaten als elders, defen onfen Placate
nae te komen, ende te doen nae komen, Procede-
rende ende doende procederen tegens de Con-
traventeurs van dien, fonder ©oghluyekinge,
faveur, diffimulatie ofte verdrach , want Wy
fulcks alfoo ten dienfte vanden Lande, ende ren
beften vande goede �ngefetenen van dien, haer
met de voorfchreve Walvifch-vanghft: ghenee-
rende, bevonden hebben noodigh te zijn. Al-
dus ghedaen ende ghearrefteert ter Vergadering*
vande hoogh-ghemelte Staten Generael, inden
Hage, den vier en twintighften Martij fefthien-
hondert drie en tfeftigh. Was gheparapheerr,
E. v. Bootfina,ⁿ' Lager ftondt, Ter Ordonnantie
vande felve. Geteeckent, N. Ruyfch. Zijnde op'c
fpatium gedruckt het Cachet van haer Ho.-Mog*.
in rooden Waflcoe.

j- ecompofitie^te maeck�n, maer ghehouden we-
« daer over Sententie vanden Rechter ende
^ecutie ^van dien te vorderen, ais naer behooren,

8.X ij

PU*

-ocr page 1455-

Byvoeghfe! van eenige Placaten,&<:♦

2903

904

Tlacaet vande Staten van HolUndt, waer by de ^ye-houders van 'BraUn�t

verhoden wort met hare Byen ofte Bye korven inden voorfz Lande "wtti Hollandt te konten; teh zy &
In date den ζ Mey 166]. �- ~-------......

ende verbodt, endebuyten foodanigen fo_ff

IJJ

or.

ende befcheyt als vooren, haer mochten ve'ry

landt.DOEN TE WETEN.Alfoo
\Wy 'm gewiff� ervaringe komen ,. dat de
Ingefetenen vanden voorfz Lande onfe
Onderdanen, haer met Bye-hotiden geneerende,
ende de Bye-korven ter bequame tijdt over bren- j
gende in den Lande van Brabandt, de felve aldaer
gheweert werden, met interdiclie van binnen den
voorfz Lande haere Bye-korven te brengen ende
uyt te (lellen $ daer ter contrarie de Bye4io�ders
van Brabandt tot noch toe veyligh en ongemoey t
hare Bye-korven in den voorfz onfen Lande over
gebracht, geftelt ende gehouden hebben. ,500
IS Τ, dat VVy daer tegens willende voorfieri, de
voorfz Bye-houders van Brabandt,ende allen den
geenen die hen aldaer met Bye-houden geneeren,

feinterdiceert ende verboden hebben, gelijckwy
en felven interdiceren ende verbieden wel ex-
preil�lijck midts defen, met hare Byen ofte Bye-
korven binnen den voorfz onfen Lande van Hol-
landt ende Weit-Vrieilandt te komen , ende de
i�lve Bye-korven aldaer uyt te (lellen ofte te hou-
den in eeniger manieren 5 ten ware de felve Inge-
fetenen van Brabandt met vvettich endebehoor-
lick befcheyt klaerlick quamen te bewyfen , dat
onfen Ingefetenen ende Onderdanen in foodani-
gen Quartier daer fyluyden van daen komen met
hare Byen ende Bye-korven vryelick ende fonder
eenige verhinderinge werden geadmitteert, ende
oock namaels t'allen tyd� tot net uytftellen ende
houden vande felve toegelaten fullen werden.
Verklarende dat by foo verre de voorfz Ingefete-
nen van Brabandt, contrarie defe onfe interdiftie

deren hare Byen ofte Bye-korven alhier i_n ₀nf_eLande te brengen ende uy t re ftellen ofte houde"
de'felve fullen verbeuren "de v��rfz Byen *��f'
Bye-korven, ende daer en boven noch een boft
van vijf en twintigiiCarolus guldens voor de e|_rfte reyi�, voor 'deTwVedereyfe van vijftig!,pj'
*lens, ende voer de derde reyfe van hondertm,
denSv boven arbitrale correctie , t'appliceren fo�
het provenu vair�de voorfz Byen ende'Bye-jkorvei]
als de voorfz boete,een derdendeel voor den w.
-nen di� de felve Byen ofte Bye-korven ontdeden
end� aenbrengen fal, een derdendeel voor tien
Officier die de calange daer over doen fal, ende
het overige derde voor den Armen vande Piaeri�
daer defaeckefal voor 'vallen: Jn dien verftande
nochtans, dat by foo verre voor de publicatieyaii
defen eenige Byen met Bye-korven by de yoorfz
Brabanders mochten over gebracht ende uytghe-
ftelt wefen, dat die binnen den tijde van acht da-
gen,naer de gedane wa�rfchoxiwinge weder fullen
moeten uyt ghevoert werden, op pene van ver-
beurte der voorfz Byen ende Byen-koryen als
vooren. Ende ten ey nde een yeder weten moge,
waer naer hy hem fal hebben te reguleren, lallen
Wy dat defen fal werden gheaffigeert endegepil�
bliceert alomme daer fulcks behoort, entle te ge-
fchieden gebruyekelick is. Gedaen in oen Hage
onder ons groot Zegel op den tweeden Mey des
Jaers onfes Heeren ende Salighmaeckersfefthien-
hondert drie entfeiligh. Ter Ordonnantie vande
Staten voornoemt. Herfr' van Beaumont.

^foiutie j genomen by de Staten van Hollandt, op de T^eque/ien vande (jout

ende Silverfmits Gilden der meerendeel Steden in Hollandt, over 't Placaet^ianden 3 Deeemler 1661.
(flaende hier boven Colum. zy6}.&feqq.gedruckt) op hetonderhoudtvapde Keur ghe�manecrt, In
date den ζ Mey 1663.

jegens het Placaet by haer Ed: Groot Mogende
den derden December 1661. op 't wereken van
Goutende Silver gedaen emaneren,ende particu-
lierlijck haere bekommemifi�n op den Eedcin t
vierde Ariijckel van 't/elve Placaet gheiiifereerr,
mitfgaders noch 't advis by de Raden ende Gene-
raelmeeiters vande Munte, in ghevolge ende tot
voldoeninge van feecker AppoincT-emencCom-
miiToriael in date den thienden Julij 1661. opat
voorfz klachten, grieven ende bekommetniW,
geformeertden twintighften September daer aen
volgende, oock veele vande voorfz Suppl'a^nten'
ende anderen vande voorfz Neeringe uyt ver-
fcheyden notable Steden defer Provincie, i°^0,n ^rgenerael, als van yeder Stadt apart in't laⁿg^e 8^ie"
hoort, ende van gelijcken noch nader mge»⁰⁰¹^
't advis ende de confideratien by de R^aeJ?^ene�_;GeneraeKmeefters vande Munte voorfz» <>»
verfcheyden poin&en henluyden voor g^he,1.°
den, aen de ghemelte Heeren Gecommitteerd

DE Raedt-Penfionnaris heeftter Vergade-
ringe gerapporteert de confideratien ende
't advis vande Heeren haer Edele Groot
Mog: Gecommitteerden, hebbende in ge-
volge ende tot voldoeninge van der felverRefb-
lutie Commiflbriael, in date den acht en twintigh-
ften September des voorleden Jaers, gheexami-
neert ende overwoogen drie diftinde Requeften,
d'eerfte op den naem van Deeckens ende Ge-
fvvoorens vande Gout ende Silverfmits-Gilden in
'sGraven-Hage, ende't meerendeel vande Ste-
den van Hollandt ende Weft-Vrieilant $ d andere
op den naem van Deeckens ende Gefwoorens
vande refpeclive Gout ende Silverfmits-Gilden
inde refpe&ive Steden vande felve Provintie^
ende de derde op den naem vanden Deecken en-
de Keurmeeilers van 't Gout ende Silverfmirs-
Gilde binnen de StadtLeyden, aen haer Edele
Groot Mogende gheprefen teert, alle houdende
Wachten, ende verhael van verfcheyden grieven,

-ocr page 1456-

Op de Keur detpout en SiJverfmeden.

't 906

i?o5

; tich caraten ende feven grain) ren aenfien van de
! VVercken van 't Gout, 't welck men noemt fijn
! Gour.ende onder de twee en twintigh caraten ter,
remedie van een vierendeel van een caraet, (dat is
� onder de een en twintich caraten ende negen
grain) ten aenfien van het Gout, 't welck men
noemt W�rckgout, maer dat ick de voorfz refpe-
ttive keuren fal onderhouden, ende doen onder-
houden, naer mijn befte vermogen,

� Enidefal ^?tvoorfz Formulier aen.de refpeclive
Officieren ende Borgertneeileren vande Steden
ende PJaeti�n deler Pr�vihtie t�egefonden wor-
den, met jaft ende ordre, om daer op forider ver-
der uytft�l die vande voorfz Neeringe folemne-
Jick*e b�-eedigen, erid� voorts 't vporfz Placaet
inden'liareil "te onderhouden; �hd� doen onder-
ho�ilenV procederende ende do�nd�^pro�edereri
t�g�hs ■M^�veftreders^end� Contrav�nreiirs Vari
dien ,^rt%�r�cif�executie yahet� p�ftfe��'�iid� boei
tenda�bmti�geftatti�ertr " '': tuM�w m^v

Hebb��d� haer Ed; Groot Mo: tot nUet fatijji
fadti� ende tot me�tder gheruft-it�ll�flievindie
vande voorfz Neeringe, raidts d��fen w�f wiU�fi
verklaren, dat Deeckens ende Gefwoor�nS ,�V��
de keure die fyluyden, achtervolgens den inhou-
den van 't voorfz Placaet, naer ouder gh�woont�
fullen blyven doen by toutsendeiteecki geenfins
fubjedt fullen weien de recherche vanden EiTay,
ofteeenighfintsgebreuckt, veel min als rrieyne�-
digen ghehoud�n fullen mogen worden, f�o Wa�-
neer door den affay alleenlijck, ende niet by to�ts
ofteiteeck bevonden fal konnen worden Ί date�-
nige wercken, die fyluyden voor go�t ghekeurc
endegheteyekent hadd�nj onfijnder waren, ende
fulcks nieten hielden deri voet hier boven glteex�»
prefieert, maer dat fyluyden de boete van 'c twee
en dertichite Artijckel van't voorfz Placaet fullen
onderworpen wefen, aile�nelijck fo� wanneet
fyluyden by touts ofte fteeck van 't geene voorfz:
is, konnen overtuyght worden, ende verder ofte
anders niet, achtervolgende den klaren text van'c
Celve tweeen dertighite Artijckel.

Zijnde op 't voorfz rapport mede goet gevold
den ende gherefolveert, dat alle Cajf�iers of Winc²keiiers, ende generalijck alle die geene die eejtiigl�
Gout of Silver door anderen fullen doen of laten
verwercken, gehouden fullen zijn aende Werck-
luyden te geven gefmolten Gout ende Silver van*
de volle halte, volgens de voorfzKe�re, dat is teti
aenfien van het Gout, 't welck men n��oit fijn'
Gout, van drie en twintich caraten ende aehr/
grain, van Gout 't welck men noemt W�rckg��t»
van twee �n twintigh caraten,ende van Silver νύύ
de groote keure, (daer 't voorfz PJacaet alleen op
llaet) van elfpenningeri ende aebtgrain; Stillende
't voorfzghefmoken G out ende Siiver �ock ghe*
teyekent moeten wefenniet het m�rek vatid� Le*;
veraer, �rn niet alleen ten tyd� vinde leverantie,'
maer"oock naederhandt bethoont te konnen wer-
den van watfijnte het geleverde Gout ofte SU ver-
zy geweeft. Ende by lbo verre t'eenig�r tydecte'
\\^eickman foude mogen fuftineren het geleverde
te wefen berieden den voet hier bov�h g�expr�f-

8. X iij leert,

londe gegeven, ende gededuceert i Waer op;
-jeliberetfrczijnde, hebben haer Ed: Grp�tMo:
** voorfz gedaene Wachten ende geallieerdegrie-
ft ofte bekommernifl�n ongefundeertendein-:

Γ&oc bevonden, ende dienvoJgende verftaen
"de gherefolveert, dat het voorfz PJacaet naer
tae forme ende teneur geexecuteert ende -in
Lin gehouden fal worden: Hebbende nochtans
Lef 'S■� ^Grooc Mogende tbt wechneming� van!
Oelcriipule wel willen verklaren'i. glielijck ha�rj
y. Groot Mogende verklaren.by;delen,- dabden I
�edrin 't voorfz vierde Artijckelg�infereertvfich
rteenfins extendeert tot d'obferv'antie van 't voor-
f hrevegeheele Placaet, ende van alle de �rkrticii-
liere ingredi�nten van dien, maeralleenlijck tot
(j'obfervantie vande voet, ofte de keur op de in-
wendige lijnte van'tGoutendeSilver, by't felye
PJacaet geprefcribeert, ende dat noch niet aBfolu*
celick, ofte metiuleken rigeu-r-dat yemant onWe^-
tende daer regens ghepecceert hebbende ter dier
oorfaecke aengefien , veel min aengefprooek�n
foude konnen worden als meyneedige, maer met
tjjemoderatieende circumfpe�ie, dat die vande
voorfz Neeringe, door den voorfz Eedt, alJe�n-
Jijck geailringeert worden geen Gout of Silver te
mogen vvercken, of doen verwercken, 'twelcfc
fyluyden weten, dat is onder de voorfz voet ende
keur, te weten > onder de elf penningen ende acht
erain, ter remedie van drie grain (dat is onder de
elf penningen ende vijf grain) ten aenfien van't
Silver vande groote keur, ende onder de drie en
twintigh caraten ende acht grain, ter remedie van
een grain (dat is onder de drie en twintich caraten
endefeven grain] ten aenfien vande Wercken van
Gout, 't welck men noemt fijn gout, ende onder
de twee ende twintigh caraten, ter remedie van
een vierendeel van een caraet (dat is onder de een
en twintigh caraten ende negen grain) ten aenfien
van het Gout, 't welck men noemt Werck-gout;
Maer dat fy de voorfz refpe&ive Keuren lullen
onderhouden, ende doen onderhouden naer haer
befte vermogen: Zijnde tot klaerder ende duyde-
lijcker verftant van dien, den voorfz eedt naer de
woorden van't voorfz PJacaet Articulis vier, ach-
tien ende negentien alhier by een getrocken.ende
in forma op geflelt, fulcks ende in der voegen, als
defelve voortaen eenen yegelijck dien 't behoort
voor geleien, ende afgenomen fal worden.

Formulier van Eedt, te doen by alle

Werck-Bafen in Gout ende Silver, ende alk die
in 't Ambacht zijn, ofnaemaels komen /uilen,
als mede ly alle Deeckens, Gefwoorens ende
Overluydenjn't aenvaerden van hare dienflen.

JCk belooveende fweere_f datick geen Gout of
₍ S'lver fal verwercken, of doen verwercken,
^{welck ick wete dat is beneden de voet ofte
seur, by de Edele Groot Mog: Heeren Staten van
"ollandtende Weft-Vrieflandt daer op gheftelt
ende beraemt, te weten, onder de elf penningen
^ende acht grain, ter remedie van drie grain (dat is
poerde elf penningen ende vijf grain) ten aen-
fy^a11 ^c ^Si,.^ver ^Vande groote keur, ende onder
drie en twintigh caraten ende acht grain ter ir�-
Mie van een grain (dat is onder de drie en twin-

-ocr page 1457-



		By voeghfel van eenigePIacaten ,&c
	19°7	By voeghfel van eenigePIacaten ,&c

feert,fal het felve gheleverde op koften van onge- Jijek ter Keur-kamer ghebracht, ende aldaer naer behoorengekeurt moeten werden, wekken vol- gende in cas bevonden wierde, dat het geleverde was beneden den felven voet , fal den Leveraer daer door verbeuren ende moeten betalen tot breucke eene ftuy ver opyeder Engelfche Gout, ende op yeder once Sil ver, 't welck hy om te ver- wereken uyt-ghelevert fal hebben $ t'appliceren d'eenehelft acn Deeckens ende Keur- meefters, ende de weder-helft voor den Armenj boven en- de behalven de vergoedinge vande fchade, die de Werck-man voor de voorfz abufive leverantie, uyt faecke dat hy van 't geleverde Gout ofte Sil- ver al yets gewerekt hadde, of anderfints foude mogen hebben geleden: Des fal het mede de Le- veraers vry ftaen, haer gefmolten Gout ende Sil- ver , voor date vande uytleveringe t'haren koile als boven te laten keuren, midts dat foo wanneer by Deeckens ende Keur-meefters bevonden fou- de mogen worden dat het ghefmolten Gout ofte Silver ten fine als boven, ter Keur-kamer ghe- bracht, de voorfz volle voet niet hals en mochte, de felve Leveraers als dan mede als vooren ver- vallen fullen zijn ende gehouden wefen te betal�" �e voorfz breucke, tegens eene iluyver opyeder Engelfche Gout, ende op yeder once Silver, het welck by henluyden als vooren beneden de volle voet geimolten ter Keur-kamere gelevert fal zijn. Ende ten eynde 't geene voorfz is punctuelick, ende fonder eenige infra&ie gheobferveert moge werden, foo fullen tot meerder fatisfa&ie van die vande voorfchreve Neeringe, van nu voortaen tweederhande Naelden ende Stalen uyt gigeven werden, te weten, d'eene naer de volle voet ofte fijnte, ende fulex van 't Gout't welck men noemt fijn Gout,tegens drie en twintigh caraet ende acht grain, van 't Gout 't welck men noemt Wcrck- gout, tegens twee en twintigh caraet, ende van 't Silver vande groote keur, tegens elf penningen efi acht grain.efi d'andere naer de voet van 't uyt- terfte remedie, dat is van 't Gout 't welck men noemt fijn Gout, tegens drie en twintich caraet ehde feven grain,van 't Gout 't welck men noemt Werck-gout, tegens een en twintigh caraet ende negen grain.ende van 't Silver vande voorfchreve groote keur,tegens elf penningen ende vijf grain, wel verftaende dat de VVerck-hiyden ten aenfien van haer Werck, haer alleenlijck fullen mogen dienen vande Naelden ende ftalen der voorfz eer- fte foorte , ende geenfints van eenige anderen 5 Maer dat Deeckens ende Keur - meeireren haer yan d'eene ende d'andere fullen mogen dienen naer ghelegentheydt ende vereyfeh van faecken, doch die vande laetfte foorte niet anders, dan om daer door te mogen befpeuren, of de gheleverde Wereken van Gout ende Silver, oock oogfehijn- lick zijn van meerder, immers van geen minder halte ofte fijnte, dan de felve Naelden ende fta- len refpe&ive.ende fulex niet bevindende, dat fy- luyden als dan gehouden fullen wefen, fonder ee- nige ooghluyekingeofte verfchooninge 't Werck aenftuckenteilaen. Dat oock om alle abufen te vermydea, die uyt
			d'incorre&heyt ende d'onfuyverheyt der ν Naelden ende ftalen foudenkonnen ontftae°°� felve Naelden ende ftalen met alle doeiilj^ cumfpeclie ende precautie geformeert ende?¹" prepareert fullen worden van fijn Gout ende Sn" ver, ende van 't alderfuy verfte Kooper, alvoo gefmolten, in fchoon water gegoten.en'de voor" op alle doenlicke manieren gepurifieert weftnd Sullende ookvoordegeheeleProvinrievanH 1 lantendc Weil-Vrieflant, uyt eene ende de few mafla gemaeckt worden,om alfoo alle, oock 't l derminfte verfchil, tuflehen de felve accuratelii t voor te komen: Ende nademael het Gouc «», lcheyden manieren met mixture van Silver ent! Kooper gealloyeert werdt,houdende;d'eenemj_x! ture naer proportie meer Silver ofte Kooper j\|_sd'andere, dat over fulex oock.verfcheydenK_ae\|. den,fo vande voorfz eerfte als oock vande voorfz laetfte foorte uytgegeven fullen worden,ekk y_aQbyfondere mixture als boven, doch in d'een ende d'ander foorte precifelijck vande felve halteende fijnte. Ende op dat by verloop van tyde 't voorfz PI. cactniet wederom in difobfervantie moge komen te gheraken, dat over fulex de Raden ende Gene- rael-meeflers vande Munte wel exprefTelijck fal worden belaft, niet alleenlick het oogh daer op te houden, ende haer daer inne te quyten volgens den innehouden van 'tfelve Plaeaet,maerdaercn boven noch ten overvloet een 's Jaers het voorfz Placaet, fulex als hetjegenwoordichisghecou- cheert.of naermaels noch ghedreiTeert foude mo- gen worden, met ende nevens de boven-fraende Refolutie, op nieuws toe te fenden aen alle Deec- kens ende Gefwoorens van de GoutendeSilver� fmits Gilden in Hollaht ende Weft-Vrieflandt te weten.aen elck vande felve een dach twee of drie, naer dat d'oude Dekens ende Ghefwoorens af ge� gaen, ende de nieuwe verkofene in hare plaetien gefuccedeert fullen wefen, t'elckensmctferieufe aenfchry vinge, waer by de felve Dekens ende Ge- fwoorens ernflelick vermaent, ende inden name van haer Ed:Gro:Mog:in krachtedefes,expreiie- lick gelaft werden, haer naer den voorfz Placate, ende de boven-ihende Refolutie precifelickte re� guleren.oock fo veel in haer is, allen anderen ka daer naer te doen reguleren als naer behooren, fonder dat degemelte Raden ende Generaelmee- fters vande Munte daer inne oytof oyt.eenigver- fuym ofnalatigheyt fullen hebben teplegenjEnde of defen onaengefien buyten vermoeden, byver- fterf vande felve Raden ende Generael-meeftet* by inadvertentie, of door andere toevallen, de voorfz gheordonneerde jaerlijexe aenmaningc mochte worden verfuymt, dat echter die yan« voorfz Neeringe haer daer van geenfints Julie» vermogen te precaleren.of hun daer op vandeex- acte praftijeke van 't voorfz Placaet derrieren. maer des niet tegenftaende daer aen verbonden, ende by tranfgrei�k de pene daer inne gemiereer fubjeft fullen blyven,evenende in ^"^ν0(Κ als of de voorfz naeder aenmaninge eneftivewjc gefchiet ware. Onder ftont, Accordeert n^ voorfz Refolutie. Dife*

-ocr page 1458-

Extrad - Traflaet met Vranckrijck.

1910

%9°9

Dffe ge�xtraheerde Ar tic uien uyt bet Traftaei'met Vranckrijck, hadde hehoorente fl.ien hier voore» Colum
2,835. volgens de Ratificatie van haer Ho: Aio; van date den iSjalij 1661. Maer al/00 de felve ons Jeen mei
■_(tier handen waren gekomen, nebben wj die hier laten volgen, i

ge�xtraheerde Articulen uyt bet Tra�aet van Friendtfchap, Confederatie,

navigatie, Commercie ende Marine ,gheflooten tuffchen den'Coninghvan Vranckrijck,ende de Hee

tVj'uuL

Staten Generaelder Vereenighde Nederlanden^ linnen Paris den %j April 166ι.

XVI.

E Onderdanen van Syne ghemelte Maje-
lileyt, ende die vande gedachte Heeren
Staten Generael.en fullen in toekomende
den een tegens den anderen, noch ter Zee
noch te Lande, ofte in eenige Rivieren, Reen ende
foece Wateren geenderhande vyandtfehap ofte
geweldtplegen,onder wat naem ende pretext het
oock foude mogen wefen 5 Ende midts dien foo
fullen de Onderdanen van Syne Majeileyt niet
Termogen te nemen eenige Commifllen tot parti-
culiere uytruftingen ten OorJogh, ofte Brieven
van RepreiTalien van Princen ofte Staten, Vyan-
jen vande gemelte Heeren Staten Generael,ende
noch minder de felve uyt krachte van foodanige
Commifllen ofte Brieven van RepreiTalien eeni-
germaten verhinderen ofte befchadigen, noch
oock met de felve ten Vrybeuy te te gaen.op pene
van vervolght ende gheilrafc te worden als Pyra-
ten; Het geene infgelijcks vande fyde van de On-
derdanen vande Vereenighde Provinci�n, ten re-
guarde vande Onderdanen van fynegemelte Ma-
jeileyt fal werden onderhouden $ Ende fullen ten
dieneynde foo dickende menighmael als het van
d'een ofte d'ander fyde fal welen verfochc, in de
Landen onder het gebiedt van Syne gemelte Ma-
jei�eyr, ende in de Ge�nieerde Provinci�n ghepu-
bliceert ende vernieuwt werden Placaten , ieer
expres ende precifelick verbiedende, dat niemant
in eenigerhande maniere fich fal mogen dienen
van foodanige Commifllen ofte Brieven van Re-
preflalicn op de pcehen hier vooren verhaelt, die
fcherpelijck tegens de overtreders fullen werden
geexecuteert, boven de reilitutie ende volle ver-
goedinge, daer toe fy ghehouden fullen zijn aen
diegene, aen de welcke fy eenige fchade veroor-
faeckt hebben.

XVII.
Alle Brieven van Marque ende RepreiTalien die
nier bevoorens fouden mogen zij η verleent, uyt
watoorfaecke het oock foude mogen wefen, ful-
l«n voor nul ende van onweerden verklaert wer-
wo, ende en fullen hier namaels door geen vande
ghemelte Geallieerde in prejuditie van des anders
Onderdanen gegeven mogen werden, ten zy al-
Kenlijck in cas van openbare weygeringe van Ju-
�e, vvekke weygeringe niet voorbewefenen
W konnen aengenomen werden, foo de Requeile
vanden Verfoecker der voorfz RepreiTalien niet
"� 's gecommuniceert aenden Miniiter die van
Jenden Staet, tegens welckers Onderdanen
lelve moeiten werden verleent aldaer ter
Ρ ^aetle fal wefen, ten eynde dat hy binnen den
W van vier Maenden ofte eerder, indien't doen.
"s, fich van t contrarie van dien mach infor-
l��Jjjf� ^beforgen hec behoorlick complement

XV LIL
De particuliere Onderdanen vanden Coningh
en fullen oock niet mogen aengefproocken ofte
gearreileert worden in hare Perfoonen ende goe-
deren , over yetwes 't gene Syne Majeileyt foude

mogen fchuldigh wefen,noch oock de particuliere
Onderdanen vande gemelte Heeren Staten Ge-
nerael voorde publijcke fchulden vande gemelte
Staten.

XIX.

De Onderdanen ende In woonders vande Lan-
den onder de ghehoorfaemheyt van Syne Maje-
ileyt , ende de gemelte Heeren Staten Generael
fullen met malkanderen in goede vrientfehap en-
de correfpondentie leven , converferen ende om-
megaen, ende fullen onderden anderen in Europa
in alle Plaetfen van des eens ende des anders
Staet genieten vryigheyt van Negotie ende Com-
mercie , in alle foorten van Koopmanichappen
ende Waren, daer van door de Wetten ende Or-
donnantien vande een ende des anders Staet, ge-
neralick ende over al aen eenyegelick, foo On-
derdanen als Vreemdelingen den Koophandel
ende tranfport niet en is verboden.

XX.

Ende mitfdien fullen de Onderdanen van Syne
gemelte Majeileyt, ende die vande gemelte Hee-
ren Staten Generael vry ende liber met hare
Koopmanfchappen ende Schepen mogen fre-
quenteren de Landtfchappen , Landen, Steden,
Havenen, Plaetfen ende Rivieren �an des een
ende des anders Staet,ende de fel ve daer brengen,
ende aen alle ende een yegelick fonder onder-
fcheyt verkoopen, oqckkoopen, trafl�cqueren
ende vervoeren alderfiande foorten van koop-
manfchappen ende Waren , daer van het inbren-
gen ofte vervoeren aen alle de Onderdanen van
Syne Majeileyt ofte de ghemelte Heeren Staten
Generael niet en fal zijn verboden,fonder dat die
r�ciproque vryigheyt door eenigh Privilegie, Oc-
troyofte eenige andere particuliere vergunninge
fal konnen werden ghelimiteert ende ghereilrin-
geeft $ den Ti aen alleen uyigefondert, die de On-
derdanen van de Heeren Staten Generael in
Vranckrijck niet fuJlen vermogen te brengen en-
de verkoopen in prejuditie van 't Privilegie toe
geflaen aen de Compagnie, opgerecht tot de
Walvifch-vanghft ende het verkoopen vanden
Traen $ Sop.langh den tijt van 't voorfz Privilegie
aireede by den Coning gegeven fal loopen, fullen
wederzijdts Onderdanen t'elckens betalen de
gewoonlicke ende andere Rechten, die by Syne
Majeileyt ende SyneSuccefleuren, ofte door de
ghemelte Heeren Staten Generael inde Landen
onder haer ghehoorfaemheyt in Europa zijn op
geilek, fonder dat de voorfz Onderdanen van des
eens ofte des anders zy de fullen gehouden wefen

-ocr page 1459-

^^^^

~~""""~~■■~~......~~■

By vocghfel van cenige Placaten, &c. _%

kregen eenige Brieven van naturalifatie f

te betalen meerder oThollen ofte eenigerhhare Perfoonen, goed

der
kan

dachet effettvanfoodanige vergunninp�l

werden gedifputeert,ofte belet onder om

Scheeps-vrachten diredtelick ofte indiredrelick,
onder wat naem, tytel ofte pretext het oock fou-
de mogen wefen,als die de vvelcke betaelt werden
by des eens ende des anders ey gene ende natuyr*
licke Onderdanen.

De Oorlogh-fchepen foo vande een als d'ande-
re zyde, fullen t'allen tyden de Reen, Rivieren,
Bayen ende Havenen vry ende open vinden om
daer in te komen, uyt te loopen.ende ten Ancker
re blyven foo langh het de nootfaeckelickheyr
fal vereyflchen, fonder dat fy ghevifiteert fullen
mogen werden,doch onder befpreck van fich hier
van te dienen met difcretie, ende door een al te
langh verblijf geenige oorfaeck te geven van ja-
loufie, ghelijck oock niet anders, als dat het fal
ftaen ten believen vande Gouverneurs vande
voorfz Plaetfen ende Havenen aen de welcke de
Capiteynen vande voorfz Schepen fullen laten
weten de oorfaecke van hare kemfte ende verblijf
XXII.

De Oorlogh-fchepen van Syne Majefteyt ende
deghemelte Heeren Staten Generael, als die van
hare Onderdanen, die ten Oorloge fullen wefen
uyt gherufl:, fullen in alle vryigheyt hare prinfen
diefe op hare Vyanden hebben genomen, mogen
inbrengen daer 't haer goet duncken fal, fonder
ghehoude» te zijn in eenige rechten, 't zy van de
Heeren Admiralen ofte die vande Admiraliteyt,
ofte eenige andere, gelijck oock de voorfz Sche-
pen ofte prinfen komende in de Havenen ofte
Baeyen van Syne Majefteyt ofte de gemelte Hee-
ren Staten Generael, niet fullen konnen gearre-
fteert ofte aengehouden werden , noch oock de
Officieren vande Plaetfen kennifl� fullen nemen
ofte de prinfen wel ofte qualijckghenomen zijn,
maer fullen vermogen uyt te loopen, ende vry en
�ber gheconvoyeert werden naer de Plaetfen die
hare Commiffien mede brengen, daer van de Ca-
piteynen vande voorfz Oorlogh-fchepen gehou-
den fullen zijn te doen blijcken,- Ende in tegen-
deel en falder geen verfeeckeringe , bergh-plaets
ofte toeganck ghegeven werden in haere Baeyen
ofte Havenen aen die gene, die prinfen op de On-
derdanen van Syne Majefteyt ofte de gemelte
Heeren Staten Generael fullen hebben genomen,
maer door nootfaeckelickhey t van Tempeeft ofte
pericul vande Zee daer binnen ghekomen zijnde,
lal men de felve foo drae doenlick wederom doen
uytloopen.

XXIII.

De Onderdanen vande gemelte Heeren Staten
Generael en fullen voor Aubains (dat zijn die
geene, die van haere goederen niet vermogen te
difponeren) inVranckrijcknietghehouden wer-
den , endefullen midts dien exempt zijn van het
recht van Aubeine, ende vermogen te difponeren
van hare goederen by Teftamentcgifte als ander-
fints, ende hare Erfgenamen, Onderdanen zijnde
vande gemelte Staten, in Vranckrijck ofte elders
woonende, fullen hare erfl�nifl�n fel�s al� �mej�ato
(dat is geen Teitament gemaeckt zijnde) vermo-
gen naer haer te nemen, iehoon fy niet hebben

vim vtiin.ii leun uuc vuui-ictiic van Frovinr' "

Steden ofte particuliere Perfoonen;lnfg_eljj_cχ!-^eι!^,len de Onderdanen vande ghemelte Heeren S
ten fonder de voorfz Brieven van natiiralifarj **'
alle vryigheyt haer vermogen vaft ter neer te (»
ten in alle de Steden van 't Rijck, omme li
Koophandel ende Traffijccj te doen,fondernocT
tans daer door te konnen verkrygen eenigerech'
ten van Borgerfchap , ten ware datfe van $_y�.
Majefteyt hadden bekomen Brieven van natura
lifatie in goede forme$ Ende fullen die vande Ver*
eenighde Nederlanden generalick in alles ende
over al foo favorabel ghetracteert werden, aJsde
eygene ende natuyrlicke Onderdanen van S_yneMajefteyt, ende infonderheydt en fullen iyl_Ktkonnen werden begrepen onder de fchattinwn
die op de Vreemdelingen fouden mogen werden
geleyt; Ende fal den gheheelen inhout van dit je-
genwoordigh Articul ten reguarde vande Onder.
danen van den Coningh, in de Landen onder het
gebiedt vande gemelte Heeren Staten gheobfer.
veert werden.

XXIIII.

De geladene Schepen van een der Geallieerde
paiTerende v.oorby de Cuften vanden anderen fijn
Geallieerde, ende door Tempeeft ofte anders ko-
mende in eenige Reen ofte Havenen in te vallen,
en fullen niet gehouden wefen te loflcn, ofteliare
Koopmanfchappen ofte een ghedeelte van dien re
verkoopen , nochte oock te betalen eenige rech-
ten , dan foo wanneer als fy vry willighlid ende
naer haer welgevallen eenige Koopmanfchappen
lofl�n,

XXV.

De Schippers vande Schepen, haerPilotemOf-
ficieren, Soldaten,Bootfgefellen ende ander Zee-
varent Volck, de Schepen felfs, noch de ingela-
dene Waren ende Koopmanfchappen, en fullen
uyt krachte van eenige generale ofte particuliere
ordre van yemant, wie het oock zy, ofte ter welc-
ker oorfaecke ofte occafie het foude mogen we-
fen , niet konnen aengehouden ofte ghearrefteert
werden, jae felfs niet onder pretext dat het is tot
confervatie ende befcherminge vanden Staet;
Ende generalick en falder niet mogen glienomen
werden vande Onderdanen vande eene ende d an-
dere zyde, als met confent vanden gene aen vvien
het toebehooren fal, ende dat men contant betale
die dingen die men van haer fal begeeren 5 waer
onder nochtans niet verftaen werdr begrepen te
zijn de heilagen ende arreften, gedaen door ordre
ende authoriteyt vande Juftitie ende ^deor,^dl|^,aig
maniere van doen, als mede om deucndeJ/c
fchulden, Contraiien ende andere werrige oor-
faecken, daer om gepr�cedeert fal werden by
gen van rechten volgens de forme van proceae
XXVI. . _

jTVllC MC V/UUCIUaiICU CI1UC lil»»"------- ,

Vranckrijck fullen in alle verfeeckerthevt ende
vryigheyt vermogen te varen ende te tramjcq^u^*
ren in alle Rijcken, Landen ende Staten, die met
Vranckrijck in Vrede, Vrientfchap ofte Neutraii-
teyt zijn ofte fullen wefen, fonder datfe in

vtyig-

-ocr page 1460-



	ExtraS-TraSaet met yranckrijck.

		regareje, vande Franfche Schepen ende Barcquen, die fullen gaen naer eenige Rheen van Landen on- der de ghehoorfaemheyt vande ghemelte Heeren Staten.fonder in de Havenen te willen 'm loopen, ofte daer in loopende, fonder nochtans aldaer te willen ontladen ende haer laft te breecken, welc- ke Schepen oock niet fullen gehouden zijn reec- kenfciiap te geven van haer Cargaifoen, ten ware datter vermoeden was datiè aen Vyanden vande gemelte Heeren Staten toevoerden Koopman- fchappen van Contrebande, ghelijck hier vooren gefeghtis. ��. Ende in cas van fodanigh apparent vermoeden, fullen de ghefeyde Onderdanen van Syne Maje- fteyt gehouden zijn ïn de Havenen te vertoonen hare Pafpoorten, in de forme hier vooren ghelpe- cifkéert. ' �_: '..�.:..... _: xxxiii. Datindienfe waren ghekomen binnen de Reen, ofte ontmoet in volle Zee, dooreenige Schepen vande gemelte Heeren Staten , ofte eenige parti- culiere Reeders ten Oorloge, zijnde hare Onder- danen, foo fullen de voorleyde Schepen der Ver- eenighde Nederlanden, tot voorkominge van alle difordre, die vande Franfche niet nader komen als tot op een Canon-fchoot, ende fullen haer Boot ofte Chaloupe vermogen te fenden aen boort van de Franfche Schepen ofte Barcquen , ende daer in doen gaen alleen twee ofte drie Man , aen wien door den Schipper ofte Patroon van 't Franfche Schip, getoont lullen werden de Pafpoorten ende Zee-brieven in voegen hier vooren gefpecificeert, naer het Formulier der voorfz Zee-brieven, 't welck op het eynde van dit Traitaet fal werden gheinfereert; Uyt welcke Pafpoorten ende Zee- brieven niet alleen fal konnen blijeken van fyne ladinge, maer oock vande plaetfe iyner wooninge ende refidentie, ende vanden naem foo wel van den Schipper ofte Patroon,als van het Schip felfs, op dat men door defe twee middelen mach we- ten , offe voeren Waren van Contrebande, ende ten vollen blijeke fo van de qualitey t van't voorfz Schip, als vanden Schipper ende Patroon van dien, aen welcke Pafpoorten ende Zee- brieven volkomen geloof ende vertrouwen ghegeven fal moeten werden; Ende ten eynde men te beter mach kennen offe goet zijn, ende datfe in geen- derhande manieren en mogen werden vervalfcht ende gecontrefeyt, foo fullender van wegen Syne gemelte Majefteyt, ende de gemelte Heeren Sta- ten Generael werden gegeven feeckere Mereken endeContre-zegels^ XXXIIII. Ende in gevalle in de ghefeyde Franfche Sche- pen ende Barcquen gedeilineert naer de Havenen vande Vyanden der gemelte Heeren Staten,door de voorfz middelen eenige foodanige Koopman- fchappen ende Waren gevonden werden, die hier boven voor Contrebande ende verboden ver- klaert zijn, de fel\e fullen ontladen , aengeilagen ende geconfïfqueert werden door die varrde Ad- miraliteyt in de Vereenighde Nederlanden, ofte andere competente Rechters, fonderdatdaerom het Schip ende Barcque, ofte andere vrye ende geoorloide goederen, Koopmanfchappen ende 8. � Waren
■gWc belet ofte verhindert fullen werden Lor Schepen, Galeyen, Fregatten, Barquen ofte anderVaertuygh,ter Zee, toebehoorende dege- Llre Heeren Staten ofte eenige van hare Onder- danen , ter faecke van Vyandtichap die hier naer- maels fowde mogen voorvallen tuiTchen de ghe- melte Heeren Staten Generael ende de voort? Rijcken, Landen ende Sr.aten ofte eenige van dien, die zijn ofte fullen wefen in Vrede, Vrient- fchap ofte Neutraliteyt met Vranckrijck. 0e voorfz vrye Vaert ende Traffijcq fal wefen van alderhande foorten van Koopmanfchappen met uvtfonderinge van die yao Contrebande. ^m'^y XXVIII. Onder de. foorten jvan Koopmanfchappen van Contrabande verftaet men alleen begrepen te zijn alderhande Vuyr-wercken ende andere <laer toebehoorende, als Canon, Mufquetten, Mortie- ren, Petarden, Bommen , Granaden, Saufiiïèn, Peck-kranflèii, AfTèuyten, Forquetten..,. Bande- liers , Bof kruyt, Lonten, Salpeter, Kogels, Piec- ken,Degens, Stormhoeden,Helmetten,Cui:airen, Hellebaerden, Halve Piecken, Paerden, Salen, Holiiers, Henghfels tot Degens, ende andere toe- ruilingen ten ghebruycke vanden Oorlogh die- nende. XXIX. Onder de voorfz foorten van Koopmanfchap- pen en fullen niet begrepen zijn Tarw, Koorn,en- de andere Granen,Erten,Boonen,01yen,Wynen, Zout, nochte generalick alle het geene behoort tot voetfel ende onderhoudt van het leven, maer fullen vry bly ven , gelijck alle andere Koopman- fchappen ende Waren in 't voorgaende Articul niet begrepen, ende fal gheoorloft zijn de felve te vervoeren, felfs naer Vyandtlicke Plaetfen vande ghemelte Heeren Staten, uytgefondert naer Ste- den ende Plaetfen die belegert, geblocqueert ofte befet fullen zijn. XXX. Tot uytvoeringe van het gene voorfchreven is, foo ifïer verdragen, dat de felve fal gefchieden in manieren naevojgende; te weten, dat de Schepen ende Barcquen met de Koopmanfchappen van de Onderdanen van Syne Majefteyt gekomen zijn- de in eenige Havenen vande gemelte Heeren Sta- ten , ende willende van daer vertrecken naer de Havenen vande voornoemde Vyanden, fullen al- leenlickgehouden wefen te toonen hare Pafpoor- ten aende Officieren vande Havenen der gemelte Heeren Staten, van waer fy fullen vertrecken.in- «oudende de fpecifkatie van de ladinge harer Schepen, geattefteert ende gemerekt met het or- Qinaris Zegel ende handtteyeken, ende erkent by °e Officieren vandeAdmiralitey t ter plaetfen van Waerfyeerit fullen zijn gevaren, met verklaringe van de plaetfe waer naer toe fy her ghemunt heb- halles in ordinarife ende gewoonlijcke forme: j^er welcke vertooninge van hare Pafpoorten in ^de voorfeyde forme, en fullen fy in haere rey fen j'etghemolefteert nochte onderfocht, opgehou- ^�� ^ofte verachtert mogen werden, onder wat P^retext het oock foude mogen wefen. �» , ��) «« felfde fal oock werden achtervolght ten

-ocr page 1461-



		* * < - �»: ψ *ψ"�* Byv�eghfel van ecnige PIacat�n,&c,
	*2915**


Waren in 'tf�lve Schip gevonden, in eenig�f ma- nieren fullen mogen werden aengeflagen noch gec�nfifqueert. χχ',χν,;- Da�r �ri boven' is n�ch g�acc�rdeert �ride v�r- dragen , dat alle het g��ne door de Onderdanen van fyne Majefteyt bevonden fal werden geladen t� 2ijn in ��'h; Schip van de Vyanden van de gh�- melte Heer�h.Staten, fclioon het geen Koopman- fchappeH van C�ritrebande zijn, ehec�nfifque�rt Tal werden, m�t alle h�t geerie in het vooffchreve Schip gevonden fal zijn , niets uytgefondert nochte gereferveert, ma�iihderfinrs fal liberjen- �� vry zijn', all� het g�enedat is end� gli�v�nden fal wefd�riiri d� Schepen,t��b�h�or�rid� d�On- derdanen vatoifen Aider-Chrift�lickft�h' Ophing, dl ho� wel dat d� lading� �ft� een gh�d��t�e van dien, de Vyanden vande gemelte HeereW Staten toebehoorde, uytgefondert de Koopmanfchar� p�n van Contrebande, ren opfichte vand� W�lcke m�nfich fal reguleren naer hetgeene in de voor- gaende Articulen is gedifponeert. XXXVI. Alle de Onderdanen end� Inwoond�rs vande Voorfz V�reenighde Nederlanden fullen recipro- quelicken genieten de felye rechten, vryigheden ende exemptien in ha�rTraffijcq ende Commer- cie in de Havenen, Rheen.Zeen ende Landen van fyne gemelte Majefteyt, datter hier voor ghefey t is, dat de Onderdanen van Syne Majefteyt fullen gheriietenin die vande ghemeke Heeren Staten, ende in de openbare Zee moet verftaen werden 5 dat de efgualiteyt in allen manieren a�d de eene ende de andere zyde r�ciproque fal zij h.eride felfs foo wanneer hier na�r de gemelte Heeren Staten in Vrede, Vrientfchap ende Neutraliteyt met ec- nige Koningen, Princen ende Staten waren, die Vyanden mochten werden van Syne Majefteyt, yeder van beyde de partyen gehouden zijnde re- ciproqu�lick te ghebruycken de felve c�nditien ende reftriftien, uytgedruckt in de Articulen van hetjegenwoordigh Traftaet, die flen op deTraf- fijcq ende Commercie. XXXVII. Ende omme te meerder te verfeeckeren de On- derdanen vande gemelte Heeren Staten, dat haer geen g�w�ldt altoos door de voorfz Schepen van Oorlogeen werde ghedaen , foo fal men verbodt doen aen alle de Scheeps-Capiteynen vanden Coningh.ende andere Onderdanen van Syne Ma- j�ftey t , van haer in geenige faecke altoos te mo- Jefteren, noch te befchadigen , op pene van ghe- ftraft te werden, endeinhlere Perfoonen ende goederen ghehouden te zijn tot de behoorlijcke reftitutie ende vergoedinge over de geledene ende te lyden fchaden ende intcreft�n. XXXVIII. Ende ter dier oorfaecke fullen hier naemaels alle Capif�ynen, ende die Schepen ten Oorloge uytruften,gehouden zijn yeder van hen voor haer vertreck, goede ende fuffifante cautie te ftellen voor de competente Rechters, ter fomme van vijfthien duyfent ponden, om een y�gelijck van haer infotid�m ofte in 't geheel te verantwoorden de malverfatien diefe in hare courfl�n ofte op hare reyfenfouden «ιορ^η beeaen, ende voor d� con-			traventien van haere Capiteynen ende Officie regens het jegenwoordigh Traclaet, ende te2 de Ord�nnantien ende Edidten van Syne Iw � fteyr, die ghep�bliceert fullen werden in krac�f ende conform de difpofitie van dien, op pene ν * verval �nde nuHiteyt der voorfz Commiiien 't d� Verloven 5 Het ge�ne Infg�lij cks gepraftiW fal werden by de Onderdanen vande gen^u Heeren Staten. ^: ^Ί ^� ^elit XXXlX ' Q_V,i,; Indien 't gebeurde, dat e�n vande FranfcheCa� piteyn�n eeii Schip name, geladen met de voorfz Waren van Cotitt�band�, ais gef�ght is, Soocn fullen de v��rnoentd� Cdpiteyi��n niet vertiiogcii eenige Koffers, Malen,Balen,Bougetten,Tonnen M�ahd�r�KafT�ri t��pen�ri, noch op re br�ec' keil, dfte d� f�lv� vervoeren, V�r�ioop�h.ofrever. wifl��ri �nd� v�i vreemden, t�h zy dat de felve« Lihd� iljrt gebra�iiC in pf�fentie vande Rechters ter Adrriiralitey t, �rictc naer dat door haer een In. ventafisvand�voorfzKo�pmahfchapperi, ήξ. vond�h in de voornoemde Schepen, is gemaeckc, teil wir� dat d� Waren van Contrebande, niet maeckend� als een." ghede�lt� vailde ladinge, �i_eij Schipper ofte Patroon van 't S�hip goei Vondc ende t��ft�nt aen den voornoemden Capit�yn over te geven, ende fyne reyfe te vervorderen, in wekken gevalle den voornoemden Schipper ofte Patroon in geenderhande manieren fal ionnen werden belet fijn wech ende voorgenomenr�yfe te vervolgen. XL. Syn� Majefteyt beg�er�nde dat d� Onderda- nen vande gem�lt� Heeren Staten GeneraeJ, in alle Landen onder fyn� ghehoorfa�mh�ytib�fa- vorabeJick fullen werden getradteert alsiyrie ey- gerie Onderdanen, fal alle noodige ordf�s ftellen, om t� maecken dat alle gewijfden ende Vonmflen over prinfen in Zee genomen, in alle rechtmatig- heyt ende billickhey t werden gegeven doo� Per- foonen die nietfufpect nochte geintereiTeert zijn in de fa�cke daer over queilie is, Ende Syne Ma- jefteyt fal precife ende efficacieufe ordresgheven, ten �ytide dat alle Vonnifi�n, gewijfden ende or� dres vande Juftitie aireede gegeven ende nochte geven, naer hare forme prompt ende b�hoorlick werden geexecu teert. XLI. Ende foo wanneer als de AmbaiTadeursvatide gliemelte Heeren Staten Generael, ofte yematidt anders van hare publijcque Minifters aen het Hoi van Syne Majefteyt zijnde, klachten fullen doen over de Vonnii��n dieder fullen zijn ghewefen; S�o fal Syne Majefteyt de felve VonnuTen in iy- nen Raedt doen revideren ofte �verfien, omme te examineren ofte de ordres end� pr�cautien in net jegenwoordigh Traclaet vervat, fullen gevolgnt ende naer-gek�rnen zij η $ Ende omme oock naer red�lickhey t daer inne te doen verfien. fal I«t lel- ve ten langhften binnen den tijde van drie Min- dert gefchieden,ende des niet tegeniiaende en ju � len noch voor het eerfte Vohnis, nochte naer liet felv� (gheduyrehd� d� fevifi�) de goederen enoe effeiten die gher�clam�ert fullen w�fen, niet»⁰* gen werden verkocht noch ontladen, als me confent vandegeinterefteerdepartyen, totvoo - ⁵ ^r Jiomtfge

-ocr page 1462-



	met Vranckrijck.
			1918
_Λ _η ι η XjX tf 2CC ■ 1 f ACtclCt ly * * . ^jpge van 't verderf der vootfchrcve Koop- �-�-PP-� _xLR AllTer Proces in de eerfte ofte tweedei η ftantie f 1 zijn ontftaen tui�chen die prinfen in Zee heb- ten genomen, ende de gcintereiTeerde in de felvc, ende dat die gein terefl�erde een favorabel Voonis ofte gewijfde komen te pbtineren, ίο fal het voor- fchrcvc Vonnis ofte gewijfde zijn executie hebben onder cautie, niet jegenftaende appellatie van die geene, die de prinfe heeft genomen, maer fulcks niet ter contrarie: Ende het geene in dit ende in devoorgaendeArticulenisgefeytom goet ende kort recht te doen hebben aende Onderdanen van de Vereenighde Provintien over de prinfen by de Onderdanen van Syne Majefteyt in Zee gheno- men, fal oock foo verftaen ende gepra&ifeert wer- den by de Heeren Staten Generael, ten reguarde vande prinfen, door hare Onderdanen genomen van die van Syne Majefteyt. XL1II. Syne Majefteyt ende de gemclte Heeren Sta- ten Generael, fullen t'allen tyden in des een ende des anders Landen vermogen ie doen maecken ende bevrachten foodanich aental van Oorlogh ende Koopvaerdyc-fcbepen, als het haer goet- duncken fal, ghelijck oock te koopen foodanigen auantiteyt van Ammunitie van oorloge, aliTe van doen hebben, ende fullen door hare authoritcy t te wege brengen, dat de verkoopingen van Schepen, ende den inkoop van Ammunitie van Oorlogh ter goeder trouwe, ende ten redelijcken pryfe ge- fchiede, fonder dat Syne Majefteyt, nochtc de ge- melte Heeren Staten Generael het felvige fullen vermogen toe te ftaen acn des een ofte des anders Vyanden, by aldien defelve Vyanden Attaequan- ten ofte AggreiTeurs waren, XLII1I. Komende te gebeuren, dat de Oorlogh ofte Koopvacrdye-fchepen door Tempecft ofte ander ongeval komen te ftranden op de Kuften,vande een ofte ander Geallieerde , foo fullen de voorfz Schepen , haer toebehoorten , goederen ende Koopmanfchappcn, ende het geene geberghtfal zijn, ofrehet provenu van dien, by aldien de voor- fchreve goederen vcrderrTelickzijnde, fullen we- ftn verkocht, alle (door deEygenaers, ofte van nacr gelaft ende volmacht hebbende, binnen jaer cndcdachgereclameert zijnde) fonder forme van Proces werden ghereftitueert, midrs betalende al- leenlickde redclijckeonkoften ,ende 't gene. door de voor ghemelte Geallieerde voor bergh-loon fal werden bcraemt ,endc by contraventie ofteover- tredinge van dit Articul.foobelooven Syne Maje- fteyt, ende de gemelte Heeren Sraten Generael door hare authoritcyt metterdaet ten ftrcnghften te doen ftraff�n hacre Onderdanen, diefchuldigh fullen bevonden werden te zijn aende onmen- fcbelickheden, die forriWylen in diergelijckc ref- contres tot haer groot leetwefen zijn begaen. XLV. Syne Majefteyt ende de ghemelte Heeten Sta- Kn Gencrael.en fullen in gene Landen onder hare genoorlaemhcyt eenige Zee-rooversendeStroo- g-ts ontfangen, noch gedoogen datfe hare Onder- enen ontfangen, wiefe oock fouden mogen we-			1918


		len, maer fuIJen de felve doen vervolgen ende ftraff�n, ofte haer Havenen doen ruy men , Ende fullen foo de geroofde als de genomenc goederen door Zeeroovers ende Stroopers, die in weien ge- vonden werden, datelick ende fonder forme van Proces vry ende liber gereftitueert werden acn de Eygenaers.diedc felvc reclameren ofte herroepen. XLVI. De Inwoonderen ende Onderdanen van de eene ende de andere zyde, fullen over al in de Landen onderde gehoorfaemheyt vanden gemel- ten Heer Coningh ende de ghemelte Heeren Sta- ten Generael, haer konnen laten dienen van i�o- danige Advocaten , Procureurs, Notariflcn ende Solliciteurs ais haer goet duncken fal, waer toe fy oock door de ordinaris Rechters, des noots daer toe verfocht zijnde, fullen werden ghecommit- teert: Ende het fal de voorfz Inwoonderen ende Onderdanen wederzijdrs geoorloftzijn, ter plaet- fe daerfe woonen, hare Boccken van Koopman- fchappen ende correfpondentie te houden in foo- danig� Tale als het haer fal wel gheVallen, fonder datfe ter faeckc van dien moeye�ick gevallen, ofte achtcrhaelt fullen konnen werden. XLVII. Den gemelten Heer Coningh, als oock de ge- melte Heeren Staten Generael, fullen vermogen ten gerieve van hare Onderdanen, trafficquerendfc in des eens ende des anders Rijcken ende Staten, Confuls aen te ftellen vande Natie hater Onder- danen, die ghenictcn fullen de rechten, vryheden ende vryigneden die haer dienft ende Ampts- halven toe komen , ende fullen aen gheftelt werden in foodanigc Plaetfen ende Oorden, als men met ghemcene, bewilliginge dienftigh fal oordeelcn, XLV III. Syne Majefteyt, ende de gemelte Heeren Sta* ten Generaelen fullen niet toelaten, dat een ee- nigh Schip van Oorlogh, ofte eenigh ander ghe�'� quipeert by CommiiTie ende voor den dienft van eenigh Prins, Republijcquc ofte Stade, hoe het oock foude mogen wcfen, eenige prinfe op des eens ofte des anders Onderdanen fal nemen in de Havenen, Baycn ofte eenige Rivieren die haer toe behooren; ende by aldien dat fulcks gebeurt, foo fullen Syne ghemelte Majefteyt, ende de ghe- melte Heeren Staten Generael haer authoritcy t ende macht ghebruyeken , omme daer van naer rcdelickheyt reftitutie ofte vergoedinge te doen doen. LI. Het jegenwoordigh Tra�tact foo van Alliantie als Commercie, Navigatie ende Marine ofte Zee- vaert ial duyren vijf en twintigh Jacren, inganck nemende met den dach vande teyekeninge; Wel verftaende dat des niet jegenftaende, by aldien men by gevalle in de actuele voldoeninge vande guarantic,doorrupturc ofte afliftentie, in faveur van fijn Geallieerde» uy t krachte van dit Tra&aer, voor de expiratie vande voorfz vijf en twintigh ja- ren moehte getreden zijn, het Tra�aet fal conti- nueren ende blyven beftaen by fijn kracht ende vigeur in alle fyne poin&en, ter tijdt toe dat men uytden Oorlogh fal zijn getreden, in Yoegen hiet boven gefpecificeert. 8. Υ ij *stfr-*

-ocr page 1463-

Van

■*-r

■ <tl

β ry a

igc Placateti ,&q _l9lQ

Formulier vt�d�n Zeebritfvan %,

gen den Coningh vanVranckrijck.Nauarts %

f> Μ S Α R, Hertoch van Vendofme, Merccen
^ Beaufort, Pentbieure ende Eftampes, p_rj_n^r'
van Anet ende Martigries, Pair ende G'root-rjJ*
fter, Hooft ende Surintendent Generael vand'
Navigatie ende Commercie van Vranckrijck.en/
de geconquefteerdeLanden, Allen den genend⁶defejegenvvoordige Brieven fulJen lefen .Saluvf
Doen te weren, Dat wy verlof ende confenth�b^
ben gegeven aen ; ^J ν . . Schipper voerende
het Schip genaemt. V^J V . , , vande Scadt
- '�,Γ� � � groot^ ν¹³. *�ν,:'haften, ofdaer
ontrent ,jegenwoordigh in de Havett �hde Reede
van . .''. . , prh te gaen naer ! .
geladen met , . .' . naer dat �jn Schip (j)

zijn ghevifiteert, ende fal voor fijn vemeckeedt
doen voor de Officieren vande Admiralireyt.hoe
het Schip aen een ofte meer Onderdanen vanfyne
Majefteyc toe behoort, daer van de Adre hieron-
der fal w�rden gheftelt, als oock, dat hy falnaer-
komen ende doen naerkomen door fyne Reeders
de Ord�nnantier� ende Reglementen op de Zee-
vaert, ende fal ter Griffie laten de Rolle getekent
ende be-eedight, inhoudende de namen ende by-
namen vande geboorte ende woonplaetfe van
fyne Reeders, ende alle de geene die mede varen,
die hy niet fal vermogen Scheep te nemen, fonder
weten ende verlof vande Officieren ter Admirali-
reyt, �hdefal in yeder Haven ende Baey daer hy
met fijn Schip fal inkomen,aende Officieren ende
Richters vande Admiraliteyt dit verlof verwo-
nen , ende haer getrouw rapport doen van het ge-
ne geduyrende fyne Voyagie fal zij h gedaen ende
gepafl�ert. Ende fal de Wimpels, Wapenen ende
Vlagge vanden Coning ende van Ons, geduyren-
de fyne reyfe,voeren. Des t'oirkonde hebben wy
op defejegenwoordige doen fetten Onsteecken,
ende het Zegel van Onfe Wapenen, ende door
onfen Secretaris vande Zee-rechten doen onder-
teeckenen A. .... den ^J. r. . dach
van .^:"'. . . fefthien - hondert - � � �
Was geteeckent, Oefar de Vendofme, Ende lager,
Door mijn Heer, geteeckent Materel Ende gefe-
geit met het Zegel vande Wapenen vanden ghe-
melten Heer Admiraei.

jE�rinulier vande Me van Bedt. >

\T*y . ■. . . vande Admiraliteyt van . ■ � �

y^ Certificeren dat .' . . . Schipper van

het Schip in het voorfz Pafpoort gehoemt -heeft

gedaen d�n eedt daer irine vermeit. Gedaen oen

. i.^;:v" , dach''; ;\ . Mhien-hondert

919 J5yv

:�^:

�eparaet ArUcul_treitckenae debeU*

■■■ -fiinge van vijftighfiuyvers op yeder Fat Scheeps
■ op de Schepen van Vreemdelingen, gaendeuyt
π de Havenen van Vranckrijck,

T7an wegen den Alder-ChriftelickftenConingh
* is geftipuleert, ende by de Heeren Staten Ge-
nerael der Vere�nighde N�derlantfche Provintien
toe geftaen, dat de egualiteyt dieder pr�cifelick
moet werden onderhouden ten reguarde van des
een des anders Geallieerdens Onderdanen met de
Ingeboornen,in't ftuck vande rechten.laften ende
be�aftingen ,�n gevolge van 't twintighfte iArticul
van het Tra�taet van Alliantie op huyden gefloo-
ten.nieten lal derogeren ofte verminderen de be-
laftinge van vijftien ftuyv. op yder Vat Scheeps.in
Vranckrijck geftelt op de Schepen der Vreemde-
lingen , ende die de Onderdanen vande Heeren
Staten derVereenighde Provintien gehouden Tul-
len zijn te betalen als alle andere Vreemdelingen,
ten ware dat fyne Majeiteyt op de remonftrantien
die hem hier namaels van wegen de gemeltc Hee-
ren Staten mochten werden gedaen,in"t examine-
ren der felver met die groote genegentheyt, daer
mede Syne Majeftey t haer gelieft te vereeren, an-
ders quame te difponereni Maer daer ful�eh van
nu afby Syne g�melte Majeft. de noodige ordres
gegeven \vorden.dat de voorfz belaftinge van vijf-
tigh ftyy vers vande Schepen der Onderdanen van
de gemelte Vere�nighde Provintien niet meer ge-
vordert w�rdt als eenmael voor yeder reyfe in 't
gaen uyt de Havenen vari fijti Rijck, ende niet in't
inkomen jende dat de voorfz Schepen,zijnde ge-
jaden met ^�ut.riiet m��r full�n betalen als de
helft vande v��riz vijftigh ftiiy vers, op conditie
dat de ghemeke Heeren Staten, goet vindende

§e�jcke belaftinge by haer op de Uytheemfche
chepen te fteli�n, (het geehe haer vry fal ft'aen)
niet iullen vermogen in reg�ard vande Onderda-
nen van Syne ghemeke Majefteyt te gaen boven
den taux die hare Onderdanen in Vranckrijck be-
⁵t�len; bly vendein reguaid van alle andere jegen-
woordige ehdetoekomende rechten, laft�n ende
be�aftingen hei twintighfte Articul in fijn geheele
kracht ende vigeur, ibnderdac. het kan werden

felimiteer� ofte te buyten gega�n door eenige an-
ere exceptie ofte reftri�tie,aJs die gene d� welcke
hiervooren is liytgedruckt.

α Welck feparaetArt'tcul gelijcke krachten vigeur
fal hebben, als ofte het in't midden van her voorfz
generael Traclaet op huyden gepaiTeert, gheinfe-
reert was, Gedaen in Parisden xxvij Apr�*i�6i.
Eride was get�yckent met de nevens-ftellinge der
: Zegels van hare Wapenen» * .

;,i j;

;:■;■'


iiX. S.	SffguienU	L. <S._t i/. de Gmtiii�Lu-
	Vilfcroy^	t, S. \C. van B�un�hgen
,1'lt,' S,	DcLomcn�e.	'Χ.ί.'Λ>:■■<>}:■■ de Huyhert,
^L' #	mti�&A wil	"llbl�^^
₄ � X« o«	De Lionne, De Lomenk,
L. S.	Collert.	,tm+a . ₄ �^ ie� j.

Λ ■

IJIUII

II, ' H

Een ander Formulier van^rieven,

.:; $^e-&^e&^even"fP&en werden byde Steden ew

Z�e Havenen vapde Vere�nighde Neder lam*,

g aende Schepen eneffSarcauen die daer uyt/m¹¹

,.,φ,, loopen, in gevolge van het voorfz Articul :

m��i Doorluchtighfte, Doorluchtighite.Door-
�"luchtige,Grootmachtighfte, Grootmachnge.
Hoogh ende Welgeboorne, Wel-edeJe, Erende-

-ocr page 1464-

_l9M />Qp't heffen_tyan'tSM geit ^ - ^f? %$%%

�e, Achtbare, Wyfe, Voprfienige Heeren, Key_r j ^. Ende vyantWy den voorfchreven Schipper
frr�n.Koningen.Republijcquen^Princen^urften, ! geerne gevordert fagen in fyne rechrvaerdige

S_ertogen,Graven,Baronnen,Heeren,Burgemee-
Seren Schepenen, Kaden, mitfgaders Rechteren,
Officieren, Juilicieren ende Regenten aller goede
Steden ende Plaetfen , 't zy Geeftelijcke of We-
relclijcke, die defe opene letteren fullen fien ofte
hooren lefen , Doen Wy Burgemeefteren ende
Regeerders der Stadt . . . ,. te weten, dat
Schipper . Λ" * � van i. . . (voor
ons comparerende) by folemnelen eede verklaert
heeft, dat het Schip genaemt .... groot
ontrent . � �.�.-■� lallen,'t welckhy althans
voert, in defe Ge�nieerde Provinci�n t'huys be-
hoort, Soo waer lick moefl hem GqJtAlmachtigb hel-

iaeckenj Soq is ons veribeck aen allen voor-

noemt, endeyederin �byfonder, daer den voor-
noemden Schipper met iijn Schip ende inge-
laden goederen komen fal, dat de felve gelieven
den voornoemden Schipper goedelicken teont-
fangen, ende behoorlick te tradrerenj Gedoogen-
deliem op fyne gewoonlickeThollen ende ongel-
den.in't door ende voor by varen,Haveneii.ftroo-
men ende gebiedt te pafl�ren.varen ende frequen-
teren, omme fyne Negotie te doen.daer, ende foo
hy te rade vinden fal, 't welckWygeerne willen
verfchuldigen. Des t'oorkonde defer Stede Zegel
ter oorfaecke hier aen hangende, den.. . , J

Tlacaet, noopende het hefen van'tFat-gelt op alle Funfche Schepen. In

Ja�eJeri 4 Mey 160*3. > /, ,>■?*: r

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den genen die defen je-
genwoordigen fullen fien ofte hooren Je-
fen.Saluyt. DOEN TE WETEN,
Dat Wy, om des te meer te vorderen,ende te cul-
tiveren de mutuele Schip-vaert ende Commercie
ter Zee, mette naebuyrige Rijckenende Landen
Onfe Vrunden ende Geallieerden, met goede in-
lichten hebben aengefienende toegelaten,dat der
ielver Schepen, defe Landen bevarende.niet hoo-
gerofte anders zijn belaft, ende befwaert gewor*
den, als die van onfe Onderfaten felve $ Vertrou-
wende ende verwachtende, dat de Schepen, toe-
behoorende de goede Ingefetenen defer Landen,
indier voegen oock wederom door anderen ghe-
tracleert ende bejegent fouden worden. Edoch,
dat Wy tot ons leetwefen het contrarie verne-
mende, ende dar de Schepen hier te Lande t'huys
behoorende, fpecialick in Vranckrijck in haere
I rafficque niet en worden geadmitteert,fonder te
moeten betalen vijftigh ftuyvers per Vat, ende
halfgek ten opfichte vande Schepen met Zout
gheladen wordende , daer van de Schepen aldaer
t'huys behoorende, worden geeximeert, die over
fuJcx voorde Schepen defer Landen inde afladin-
ge worden geprefereert, tot merckelicke prejudi-
tiale inegualiteyt tuflehen d'Ingefetenen van't
voorfz Rijck van Vranckrijck, ende die van defen
Staet in'r ftuck vande Navigatie, omme waer inne
�evoorfien.ende voor foo veel in Ons is,de fchade
ende de befwaernifle de welcke door foodanige
«ffadvantagieufe inefgualiteyt, onfe goede Inge-
j�tenen komen te lyden, te voorkomen. S O O
Ρ Τ, dat Wy g�et gevonden ende gerefol veert
nebben provinonelick te ftelle, gelijck wy ilellen
by defen, gelijcke befwaerniife per VatScheeps,
JpalleFranfche Schepen de Havenen d�fer Lan-
^frequenterende, om geheven te worden injt
"ytvaren, op de felve wyie ende maniere, oock fo
Wals de vooifxbeiaftinge op de. Schepen hier
ρ Made fhuys hoerende, 4optptdte van den

ge op de Franfche Schepen, ter plaetfe daer die
lullen arriveren, ende naer gedane ontladinge, af-
reeckenen in manieren als vooren , naer de publi?
catie van defen te heffen ende ontfangen,ende om
alle frauden in defen voor te komen ende te ver-
hoeden, de refpedtive Schippers voor het doen
van haere afreeckeningen, te vorderen exhibitie
van hare Zeebrieven.ofte andere befcheyden,daer
uytfal konnen blijcken waer hun onderhebbende
Schepen t'huys hooren, om d'eene van d andere
te konnen diftingueren.met vermaninge daerinne
oprechtelick te handelen, oppeyne dat de onwil-
lige niet en fullen worden geexpedieert, Ende de
geene die bevonden fullen werden daer inne fraur
daleufelick gehandelt tehebben,by de welcke ge*�
melte Collegien terAdmiraliteyt gecondemneerc
fullen werden in een a mende , bedragende vier-
mael foo veel als de voorfz belaftingefonde heb-
ben komen te monteren.de tweede reyfe dubbelt,
ende voor de derde reyfe inde verbeurte van hare
voorfz Schepen, te appliceren een derde voor de
gemeene faecke, het andere voor den Denuncia-
teur, ende het Jaetfte voorden Advocaet Fifcael,
die de calange doen fal. Ende op dat niemant hier
van eenige ignorantie pretendere, Ontbieden en-
de verfoecken Wy de Heeren Staten,Gecommit-
teerde Raden, ende Gedeputeerde Staten vande
Provinci�n refpedive van Gelderlandc ende het
Graeffchap Zutphen.Hollandt ende Weii-VrieA
landt, Zeelandt,Utrechc,Vrieflandt, Over-Yff�l,
midtfgaders Stadt Groeningen ende Ommelan-
den , ende allen anderen Juilicieren ende Officie-
ren vandefelveLanden, dat fy defen onfenPla-
cate van ftpnden aen alomme doen verkondigen,
publiceren ende affigeren, in allen Plaetfen daer
fulcks noodigh wefen fal, ende men ghewoon is
foodanigen publicatie ende afKxietedoen. Laften
ende bevelen voorts de Raden ter Admiraliteyt,
Advocaten Fifcaels, mitfgaders Admiraals, Vice-
Admiraels, Capiteynen, Officieren ende Bevel-
hebberen, als mede de Commiflarifen ende Cora-
mifen ter Recherche foo inde Zeegaten als ejders,
defen onfen Placate nae te komen, ende te doen
naekomen, procederende ende doende procede-
ren tegeiifit de Contraventeurs van dien* /onder

8. Υ iij ooch-

j�iend^de refpe&ive Collegien ter Admirajiteyt

lor" ι ί ⁿ'^[&-'<?!�yoy-meellers van haren ref-

*& Μ iaften fnde te bevelen_tde vporfz belaftin-

-ocr page 1465-

�yvoeghfel van eenige Placaren, &c« t^j

den vierden May fefthien - hondert drie end
f feftigh. Was geparapbeert, /o/W van /(_eej_e _ft^eOnder ftondt, Ter Ordonnantie vande &L

oochluyckinge, faveurwant Wy fulcksalfooende ten beften vand

Geteeckent.N. Ruyfch. Zijnde op 't fpatiumo_edruckt het Cachet der felver Heeren Staten i
rooden WaiTche.

dien bevonden hebben noodigh te zijn. Aldus
eedaenende gearrefteert ter Vergaderinge vande
hoogh-ghemelte Staten Generael, inden Hage,

ü^jtdere Tublicatie ende Waerfchoumnge ^tothetlojfender Cbriften Sta^

tot Algiers, Tunis ende elders. In date den 4 May 1663.

expiratie vande voorfz drie weecken, om vervol.
gens ijico by de felve wyders tot onfe kenniiTew.
bracht te werden. Ende op dat de te colJe&ren
penningen naer behooren mogen werden geamjf,
feert, dat op authorifarie vande Heeren Staten
vande refpetrive ProvintienbyyederStadtofte
Dorp daer fulcks bevonden fal werden vannoo.
den te zij �, een Perfoon geftelt fal werden, ten
eynde de felve penningen op feeckeren repten",
geren tijdt eerftinde Provinciale.ende vervolgens
in des Generaliteyts Comptoiren gebracht wet-
den. Waeromme Wy verfoecken de EdeleMo�
gende Heeren Staren, Gecommitteerde Raden,
ende Gedeputeerde Sraten vande Provintienre-
fpeftive van GeJderJandtende 't GraeffchapZtit«
phen, Holiandt ende Weft-Vrieflandt.Zeelandt,
Utrecht, Vrieflandt, Over-Yfièl, ende Stadt
Groeningen ende Ommelanden, de Hoven van
Juftitie, ende Regeerders inde Steden endeten
platten Lande, dele Onfe nadere Publicatie ende
Waerfchouwinge ter plaetfe daer fulcks gewoon
is ghedaen te worden, te doen afkondigen ende
aenplacken, op dat eenen yegelijcken dien het
aengaen mach, fich daer naer wete te reguleren.
Aldus gedaen ende gearrefteert ter Vergaderinge
vande hooch-gemeite Staten Generael, inden
Hage, op den vierden May fefthien-hondert drie
en rfeftigh. Was geparapheert,y^/? van Reeé,"'
Lager ftondt, Ter Ordonnantie vande felve. Ge-
teeckent, N. Ruyfch. Zijnde op 't fpatium glic-
druckt het Cachet van naer Hoogh Mogende,in
rooden WaiTche.

foomSlavwerdmeegoecOnfdenOnfdonmife

§edaennotinenalle dbiljefubfihebbnennotivanconfde vftratontfgeveGecvinc

De eet fit Publicatie vanden x} Maert lefileden,fiaet hier vooren Colum. 1899. gedruckt.

Tlacaet vande Staten (jenerael, verbiedende niet alleen bet inbrengen \nk

Vereenighde Nederlanden van alderhande bereyde ende geverwde if olie Laeckenen, Stametten _tCar-
fayen ende Bayen, uytgefondert alleen de gemengelde couleur en, nemaer oock allen ingefetenen da voor-
noemde Landen .feodanige gheverwde of bereyde Laec kenen, Sta/netten, Carfayen ende Bayenvttnje-
mant buyten ofte binnen defelve meer-genoemde Landen, Geaffecteerde Steden ende Leden van éien, te
hopen, In date den 4 May i66).

fayen ende Baeyen in goede ordre ��*
ende gerrouwelick gebruyektis, endenocltig»
bruyekt wort, ende dat derhalven fulcke p^re^_
endeinde Nederlanden geverwdeWoHeLaecK-
nen,Stametten,Carfayen ende Bayen uye die\ �
eenighde Nederlanden in de voorfz andere WJ
ken ende Landen komende, als lieftal, aengen*�
ende wel gewild ten goeden pryfe ^tfggT
verhantiert zijfli ende wordenj Ende Wy **,
zijn,* dar deur het inbrengen in defe Lan^denv

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den genen die deien je-
genwoordigen fullen fien ofte hooren le-
fen,Saluyr. DOEN TE WETEN,
Alfoo van allen ouden tyden die Vereenighde
Nederlanden in alle Rijcken ende Landen niet al-
leen van Europa, maer oock daer buyten, gehadt
hebben, ende noch hebben eenfoftelicken naem
ende reputatie,dat in de fehe die bereyderye ende
Verweryeder Wolle Laeckenen, Stametten_fCar-

-ocr page 1466-

Geen Eertitulen inde R

equeften, &c. te flellen. 2916

e Wolle Laeckenen, Stametten, Carfayen

■ Ι η .. Ι Γ W tl

Gelderlant ende 't Graeffchap Zutphen, Hollanc

^e i|gayen, in andere Rijcken ofte Landen be-
^C ydcende geverwt, ende die uyt defe Landen in
'voorfz andere Rijcken ende Landen wederom-
_e vervoert fouden worden , defe Landen, ende
jgLaeckenen, Stametten .Carfayen ende Bayen
inde felve bereydt ende geretwt, de voorfz lofl�-
jicke naem.lieftaelheytertde aengenaemheyt fou-
jj_en komen te verlieten, tot grooten ondienfte
ende difreputatie defer Landen, fchade ende inte-
_rcft vande goede Ingefetenen, ende andere hun
niettegeverwde Wolle Lakenen geneerende. SO
15 τ, dat Wy, omme daer regens naer behooren
te voorfien.van nieuws geordonneert,geftatueert
ende verboden hebben, ordonneren, ftatueren
ende verbieden by defen, dat uyt geene andere
Rijcken ofte Plaetfen, binnen de voornoemde
Vereenighde Nederlanden ofte Geaflb�ieerde
Lantfchappen,Steden ende Leden van dien.fuJlen
mogen werden ingebracht eenige geverwde Laec-
| kenen, Stametten, Carfayen ofte Bayen, van wat
lenghte ofte breete de felve fouden mogen wefen,
't zy de felve gheallegueert werden, in de Wolle,
! ofte gefponnen ende geweven zijnde, geverwt te
| wefen, grain root mede daer onder begrepen , al-
\ leenlick uytgefondert de gemengelde couJeitren,
opte verbeurte vande Wolle Laeckenen, Stamet-
ten.Carfayen ofte Bayen,die hier jegens in eenige
vande ge�nieerde Provintien,Quartier�n,Geaflb-
cieerde Landtfchappen, Steden ofte PJaetfen van
dien in gebracht fullen w�rden.ende op elck rtuck
'tzyLaecken, Stamet, Carfay ofte Bay vijf en
twintigh ponden van veertich grooten 't pont,
t'appliceren een derdendeel voorden Armen der
Stede ofte Plaetfe daer 't felve gebeuren fal, een
derdendeel voor den Aenbrenger, ende een der-
dendeel voor den Officier die d'executie doen fal.
Verbiedende voorts wel expreffelijck alle Ingefe^
tenen der meer-genoemde Landen, foodanige ge-
verwde ofte bereyde Laeckenen, Stametten, Car-
fayen ende Bayen van yemant buy ten ofte binnen
defelve meer-genoemde Landen, Geafl�cieerde
Steden ende Leden van dien te koopen, op de
peynen ,ende te appliceren als vooren. Ende op
jat niemant hier van ignorantie hebbe te preten-
oeren.Ontbieden ende verfoecken wy de Heeren
Staten, Gecommitteerde Raden, ende Gedepu-
teerde Staten vande Provinci�n refpe&ive van

ende Weft-Vrieftandt, Zeelandt, Utrecht, Vrief-
landt, Over-Yi��l, Stadt Groeningen ende Om-
melanden , ende allen anderen Juuicieren ende
Officieren, dat fy defe Onf� Ordonnantie van
ftonden aen alomme doen verkondigen, uytroe-
pen.publiceren ende affigeren in alle Plecken van
onfe Landen, daer men gewoon is dufdanige uyt-
roepinge, publicatie ende affixie te doen. Laflen
ende bevelen voorts die Raden ter Admiraliteyt,
den Advocaten Fifcaels, ende alle andere Officie-
ren vande felve Admiraliteyt,her inkomen vande
voorfz gemaeckre, geverwde Stoffen te beletten,
op de penen daer toe ftaende,t'executeren in con-
formit� van defen Onfen Placate: Ende wat be-
langhc de corre&ien ende abuyi�n die te Lande
in 'tgeene voorfz is fouden mogen werden ghe-
pleecht, de felve fullen worden aenbevolen d'Of-
�ciers van Steden ende platte Landen, ende allen
anderen daer toe ghequalifkeert. Wyders laflen
ende beveelen wy de voornoemde Fifcalen, Com-
mifen vande recherche, ende andere toefiende Of-
ficieren van deghemeite refpective Coilegien ter
Admiraliteyt,om oock ontdeckingen vande frau-
den ende contraventien van defe, ende oni� vootf-
gaende Placaten, die hun by ende van w�gen de
geinterefl�erde Kooplieden ende Drappiers fullen
werden gedaen, fich datelick re informeren, ende
't recht vanden Lande regens foodanige Frauda-
teursende Contraventeurs te bewaren, incon*
formit� vande fehe Placaten, ende verdere ordre
van defen Staee. Eyntlijck Jaften ende beveelen
Wy mede wel exprei��lick allen Krijgs-O verilen,
Admiralen, Vice-Admiralen, Capiteynen, Offi-
cieren ende Bevelhebberen, defe onfe Ordonnan-
tie re ac�itervolgen,ende doen achtervolgen, pro-
cederende ende doende procederen regens de
Contraventeurs ende Overtreders van dien, fon-
der gratie, oochluyckinge,faveur,dii��muJatie ofte
verdrach, want Wy fulcx ten dienfte vanden Lan-
de hebben bevonden te behooren. Aldus gedaen,
gerenoveertende gheamplieert in onfe Vergade-
ringe, inden Hage, den vierden Mey 166). Was
gheparapheert ,Johan van Reede,ⁿ■ Lager ftond r,
Ter Ordonnantie vande hooeh-ghemelte Heeren
Staten Generael. Geteeckcnt, N. Ruyfch, Zijnde
op 't fpatium ghedruckt het Cachet van haer Ho:
Mo: in rooden Waflche.

Siet hierop nae de Placaten vanden \6 Oftober 1614, �Maert 16*43 , ende 30 Decemler 1650. op 't felve
\u)�i_sflatnde in het Eerfle Volum. Colum. 1171. gedruckr.

Ordonnantie vanden Hove van Hollandt, vaerhy verboden teort eenige Eer<

titukn inde Requeflen, &c. te flellen. In date den 8 Juni) 1663.

E Prefident ende Raden over Hollandt,

Zeelandt ende Vrieflandt, Allen den ge-

.^J nen die defen fullen fien ofte hooren le-

W». ^ie.ⁿ'?^aluyt. Alfoodagelijckshoelanghs

nl?^e;^mde,^Recl^ueften'N^^n,Dinghtal?n,

■lende Ξ * - ^de" ^Hf^ve geprefenteert wer-

te , ampt ofte verlyen niet en zijn competerende,
ghelijck mede veeltijdrs in de voorfz Requeften
ende Adlens voor het woort Weduwe, de quali-
teyt van Vrouwe werdt geflelt. SOO IST,
dat 't voorfz HofFdaer inne willende voorfien,
naer rype deliberatie heeft goet ghevonden etide
verfhen te belaften ende bevelen,gelijck het felve
Hoff wel exprefTelijck belaft ende beveelt midts
defen, alle Suppooften Yoortaen in geen Reque-

ften

�chrer k^aen ^verfchey^de Perfoonen foo voor als

Werr λ , ⁿ,^amen ^Eer"titulen werden gheafTcri-

^rt'^de ^we,cfce de felve naer haerluyde?geboor-

-ocr page 1467-

By vocghfel van eenige Placaten ,&c«

29*7

ften ofre eenige A&ens de Weduwen te attribue-
ren de qualiteyt van Vrouwe, ofte voor de na-
men van eenige Perfoonen te aiicriberen eenige
Eer-tkulen, 't zy van Joncker, Heere, Grave,
Prince, ofte diergelijcke, maer alleeniijck in de
voorfchreve Requeilen ende A&ens te ilellen
hare bloote namen, ende achter de felvehaere
woon-plaetfe, Ampt ende bedieninge, Heer-
lijckhey t, in dier voegen als fyluyden daer mede
waerlijck by de Hooge Overigheyt zijn verlijdt,
ofte andere alfulcke wettige qualiteyt waer mede
de felve kennelijck van anderen fullen konnen
werdenonderfcheyden, ende achterliet woort
Weduwe, de naem ende qualiteyt vande wek-
ke de felve Weduwe is, op peyne dat die con-
trarie van defen ial komen te doen , t'elckens fal
werden ghecondemneert in een Ypocras, en
dat daer en boven foodanige Requeften uytgege-

ve/i

en de voorfchreve Notulen, Dinghta)
ende andere Aftens aenilonts fullen werden ^
royeert: Ende werden de Griffiersende Se^
tariiTen inder rijdt by defen wel exprefTejit
beladende bevoolen .egeene Requeilen, w₀ S
Jen, Dinghtalen , of andere Adens, die i> {J""
weten contrarie 'tge#ne voorfchreve is te we/"
in gheilelt, aen te riemen , ofte te Boecfe*"
ilellen, ofte anderfints de felve by inadverten^
aengenomen en te Boeckgeitelt hebbende, f'^ehaeft fy 'tabuys fullen bemercken niet voor?
dragen,maer uyt te geven ende te royeren.om,,!
ter intentie alsvooren gheredrefleert te worden
Ende ten eynde niemapdt hier van eenigeigno!
rantie en pretendere, werdt ghelail dat defen ter
Rolle vanden voorfchreven Hove fal werden w
publiceert. Gedaen inden Raede den achtJL
Junij 166). In kenniilê van my, Adn Pon.

Wtterfcboumnge ,n»aer by verboden wort de Froon-vfffcherye vande (jwL�

lickheyt van Hollandt eenighfints te befchadigen. In date den 14 Junij 166$.

de Keeten - ViiTcherye, ende alle anderen die
voor defen by den Vroon-meeiler vande Graefiè-
lijekheyt, ofte fynen Gecommitteerde niet en
zijn aengenomen, nochte met hem geaccordeert,
ghewaerfchouwt, ende henluyden wel expreife-
Jijck gheboden, dat fy hen voortaen fullen heb-
ben te wachten met eenige Schuyten ofteSche-
�jen, met Netten, ofte eenigh Drijf-want te vif-
chen op de voorfchreve Maze, van den houck
van Karnifle, Pendrecht ende Heynenoorr, rot
buyten den houck van Tarwefande, opte ver-
beurte van de Schuyten, Schepen ende Netten,
vande geene die contrarie bevonden fullen wer�
den te doen, ende andere peynen inde Placaten
daer van zijnde geftatueert. Gedaen ten Uurele
vande Kamere vande Reeckeningen inden Hage
den veerthienden Junij feilhien-hondertdrieen
tfeftigh. Ende is onderteyekent, /. DeM

I Lfoo verfcheyden Viflchers vande Kee-
i ten ende andere, hen dagelijcks vervor-
! deren te komen viilchen ende dry ven
'op de oude Maze in de ViiTcherye ende
Drijf-groot, genaemt het Vroon van Bredenrack,
ilreckende vanden houck van KarniiTe.Pendrecht
ende Heynenoort toe Putten toe, als mede in de
Viflcherye ilreckende van daer nederwaerts tot
buyten den houck van Tarwefande , het welcke
ilreckende is tot groot naedeel vande Vroon-
ViiTcherye vande GraefTèlijckheyt van Hollandt,
ende oock ilrijdt tegens de oude Placaten ende
Accoorden daer over gemaeckt, Soo werden by
defen van wegen de felve Graeffêlijckheyt, con-
form de Ordonnantie dien-aengaende op den
twee-en-twintighilen Augufli fellhien - hondert
ende dertigh gemaeckt, ende ghedaen publice-
ren , de voorfchreve Viiïchers ofte Pachters van

�^/oktie vanden Ttyede van State, waer by alle aen te fielten Commi/en eer

�� Magafijnen gelafl werden het Po/ver, Loot en Lom en ly 't gewiekte, ende de Kogels ende anders Mate-

rialen by aentellinge te ontfangen. In date den zzJunij 1663.

by aentellinge ontfangen, ende alfoo aen 't landt
verantwoorden. Ende fal hier van Extract aende
Commifen in het toekomende ghegeven werden,

om haer daer naer te reguleren. P. Swanenburw?
Onder ftonc, Accordeertmettet Regiiler. in ab-
fentie vanden Secretaris, A. van Dalen.

Waerfcbonmnge, noopende een vrmllige bede ende CoHeBe tot verlopwg^e vm

Je gevangene Chriflen Slaven tot Algiers, Tunis ende elders. In date den 3 Auguftï 166).
E Staten van Hollandt ende Weft-Vrief- Vereenighde Nederlanden, met die vande Reg'e-

ringe van Algiers ende Tunis, onder ^an . ⁿj_atpreflèlickgeconditioneert ende bedongen is,
allede Chriilen SJaeven aldaerghedetineert^i
dende, ende foo ingebooren van defe Landen ^

landt, Allen den geenen die defen fullen

fienofte hoorenlefen, Saluyt. DOEN

� E W E � E �, Alfoo by het jonghft

ghemaeckte Verdrach van wegen den Staec der

-ocr page 1468-

Generale Ordon. vand

1$$Q

ger Generael Meefter Maerten Pauw ghebracht
ende ghefurneert fullen werden, omme van daer
voorts vervolgens op de befte wyfe ende maniere
doenlijck, ende by �ns met kenniil� van faecken
naerder te ramen ende te arrefteren, ien voorfz
eynde te werden geemployeert: Des verftaen Wy
dat alle de penningen die by eenigen ghefurneert
zijn, ende by anderen noch ghefurneert ftae η te
werden, om daer mede te bevryden feeckere
Chriften Slaeven, ter voorfeyde plaetfen van Al-
giers, Tunis, ofte elders gevangen 5 Tot verloflin-
ge van wekkers Perfoonen in 't particulier, fy-
luyden in 't furneren vande felve penningen , ey-
gentlijck haer ooghmerek fouden mogen gehadt
hebben, alleenlick ende privativelijck fullen wer-
den ghebruyekt, omme de felve Perfoonen in 't
particulierdaer mede te libereren. Ende in cas de
voorfz Perfoonen voorde executie ofte vokrec-
kinge van dien mochten wefen oyerleden,ofte an-
derfins die faecke gebracht mochte zijn in termen
van onmoogelickheyt, dat als dan alle de voorfz
penningen ghereflitueert fullen werden aen den
geenen, die de felve met fodanich particulier ende
perfonel ooghmerek fullen hebben ghefurneert,
fonder diredtelick ofte indireclelick, toteenigen
anderen eynde gheemployeert, ofte gediverteerc
te mogen werden. Ontbieden daerom allen ende
eenen yegelijcken van onfen goeden Ingefetenen
ende Onderdanen, ten eynde fyluyden met hare
mede-Chriitenen, doch gevangen Slaeven, mede-
lyden hebbende, tot der felver verloflinge in voe-
gen als vooren hare vrywiJJige gifte contribueren
willen. Ende ten eynde niemandt daer van igno-
rantie en prerendere, foo beveelen Wy dat defen
alomme vande Stadts-puyen ende Raedthuyfen,
mitfgaders inde Kercken ten platten Lande gepu-
bliceert, ende voorts alomme geafilgeert falwer-
den- daer fulcks behoort, ende te gefchieden ghe-
bruyckelickis. Gedaen inden Hage, op den der-
den Augufti des Jaers onfes Heeren ende SaJigh-
maeckers Jefu Chrifti 166]. Ter Ordonnantie
vande Staten. Herl�' van Beaumont.

i9^%9

ndere on'Schepen , toe behoorende den Ingefe-
³ _nen vanden felven Lande verovert, voor den
^te_fijsdaer voor de felve zijn in ghekocht, ghelofl:
yen moeten werden, ende dat tot der felver
Cbriflen Skeven (zijnde van merckelijck ghetal)
�erloffinge, met alle "t gene daer aen dependeert,
enefeer notable fomme van penningen vverr ge-
e�uireerc, de vvelcke by haer, ofte den haren niet
■erfchaft konnende werden, de voorfeyde Ge-
vaneenen in geduyrige Slavernye onder die Bar-
bariiche Natie fouden werden verlaten, het wele-
ne alfoo nieten behoort. SOO IST,datWy
uvtChriftelijcke mede-doogentheyt, ende omme
de verloffinge van alle de meer-geroerde Chriften
Slaeven, foo veel mogelick te bevorderen, ende
de felve te brengen tot hare voorige vryheyr.goet
ghevonden, geordonneert ende geitatueert heb-
Ijen, vinden goet, ordonneren ende ftatueren
mits defen, datde voorfz gerequireerde pennin-
gen gevonden , ende gevordert Tullen werden by
forme van bede, ende vry willige gifte, over den
Ingefetenen in alle Steden, Dorpen ende Plaetfen
van oen voorfeyden Onfen Lande van Holiandt
ende Weft-Vrieflandt: Ende dat tot dien eynde
op Woonfdach, die wefen fal den tweeen twin-
tichiten Auguftidefesjaers 1663. de felve vry wil-
lige gifte aen de Huyfen van alle de voorfz Inge-
fetenen , foo inde Steden, als Dorpen, Plaetfen,
ende ten Platten Lande fal werden afgevordert
endegedolle&eert, door den geenen, die daer toe
in Onfen name by de refpedtive Magiftraten in de
Steden , ende Onfe Hooft-OfTicieren ende Ge-
rechten, over de Dorpen ende ten Platten Lande
voorfz, fullen werden gecommitteert ende geau-
thorifeert: In dien verftande , dat alle de ghecol-
lefteerde penningen, fondereenigedetraetie, van
de voorfclireve Dorpen ende den Platten Lande,
aende Magiftraten in de refpedtive Hooft-Steden
van liaeduyder refort, ofte der felver geauthori-
fcerden, endeby ofte van wegen de voorfeyde
Magiftraten van de Steden, alhier in den Hage,
ten Comptoir� Generael, onder Onfen Ontfan-

||f�$$ lfoo t'federt het drucken vande Ordonnamien voor de Pachters ofte Colle�leurs vande gemeene Middelen
f^lvl van Holiandt, in het Eer{\e Volumen Colum. 1597- ende vervolgens gebracht, eenige veranderinge in
^^^ fommige Ordonnamien gekomen is, hebbe geraden ghevonden dezelve tot defen lijdt toe hier achter den
anderen te laten volgen.

(jenerale Ordonnantie ende Conditien, Waerop inden Lande van Holiandt

ende Wefl Vrieflandt, van wegen ende volgendeden confinte vanden Staten der felver Landen op den
I April 1657. verpacht zijn, {den meefien daer voor biedende, ofte booghfle mynend�) de gemeene lm�
poften, over al, foo wel inde Steden, als ten platten Landen, ten behoeve vande gfiemeenefaecke
geheven.

�efe Ordonnantie accordeert in alles met de gene vanden) are 16<$ 4. in het Zerfie Volum. Colum. iS^.enver�
vtlgem gedruckt, behalven dat het 1% Artijckelmpt de woorden in 't Curfijfgedruckt, verandert is.

gien, onfterf��lijcker memorie, ende alle de Kin-
deren van wylen des hoogh.gedachten Prince
van Orangien Wilhem, hoochloflicke memorie:
de Douagiere van goeder ghedachtenijfe Heer Johan
Wotphert, Heere van Brederode: alle Ambafla-
deurs van Koningen, RepubJijcquen ende Fur-

8. Ζ ften,

Art. %%.
yAnde voorfclireve Impoften fullen vry ende
exempc zijn , hare KoninglijckeMajefteyt van
oohemen: den jongen Princevan Orangien,ende
jf^e Princefl� Royale: de Douagiere van Syne
Hoogheyt Frederick Henrick Prince van Oran-

-ocr page 1469-

Byvoeghfel van eenigc Placaten ,&c» _l9

geen a&ie van doJeancien mogen fonderen o �
vrydommenendeexemptien die ten behoeve
eenige andere uytheemfche Minifters, ofte �"
eenige nieuwe bedijckingen, by onfen Oftroy?

1931

ften , die vande Colleden, alle GafthuyfenLeproos-huyfen , endAelmoeilê levende: mden fullen wefen bilj

'oockd_ade voorfeyde Odroyen loopende hare Pacht
geven waren. &'

geene fy fullen op doen ende inllaen, by yemandt
van hare Domeftijcquen. Ende fullen de Pachters

�� En Lefergelieve te noteren, dat den Impoft op de fVynen volgens ende op den voet van d'Ordonnantie voorèt
*~* Colkcleursofte Pachters vanden [elven lmpojl t'[edenden eerften Otloler 1651. tot den leften Septetdti
1658. beydeincluys, verpacht isgbeweety op alle de Conditien inde Ordonnantie daer van op de 1669. Colum.enè
vervolgens gedruckt. Doch dat tfedert den leften September 1658.de Mee mede verpacht is gewerden op de i_m.
volgende Conditien.

� O � �. Dat de letteren in'tCurfijfgedruckt,lyAmpliatie als doen zijn ingevoeght.

Ordonnantie, voor de ColleBeurs of � achten vanden �� vande��_��

ende Mee, volgende de welcke tenbehoeve' vandegemeene [aecke, inden Lande van tislknètnk
Weft-Vrieflandt, tfedert den eerften Otloler 1658. de gemeene Impoft'op de IVyne'n ende Httgehntn
ende geinnet is, van wegen ende volgende den confente vande Staten derfelver Landen.

de, oft wijn ende Mee verkoopende, vande wynen
ende Mee die fy voorhaer eygen Familie in leggen
endeconfumeren, volftaen, midrs betalende half
foo veel voor Impoft als hier vooren isghefpecifi-
ceert, wefende vier ftuyversper ftoop, midrs dat den
vollen Tappers Impoft fal worden betaelt vande
wynen ende Mee, die in eenige Vergaderingevan
jongeLuyden, Gerechten, Collegien,Schutte-
ryen , ofte Rotten der felver, Gebuyren, ofte an-
dere Compagnien in geleyt fullen werden 'm Bur-
gers ofte Huyiluyden Huyfen, ende tot Me van
het geheeJe Gefelfchap ofte Compagnie beraeldt
werden.

1111.

Alle de geene die met wynen ofte Mee binnen
eenige Steden of PJaetfen vande Vereenighde
Provintien fal inne komen, het zy van over Zee,
ofte uyt de geünieerde Landen, ofte van buyten
de felve, fal gehouden wefen aeaden Pachter ofte
Colledeuriijnder eerfteraenkomfte.aen teghe-
ven fynen rechten name, Ende fullen geene der
voorfz Schippers, gene Wynen ofte Mee uyt hare
Schepen mogen Joiïèn, doen loifen, ofte gliedoo-
gen dat fulex gedaen wert, al waer 't Bootigefellen
voeringe, voor ende al eer daer van ghehaelt fal
zijn een Los-ceel, op de verbeurte vande felve
wynen ende Mee, doch fal de voorfz verbeurde
wynen ende Mee mogen werden geredimeert met
de fomme van hondert ponden te veertien groo-
ten 't pont. Ende fal den Pachter oft fynen Com-
mis daer by mogen komen, om op te reyekenen
alle de wynen ende Mee die gheloft fullen werden,
ende wie dat de felve toe komen, ofte aen wat
Faftoor de felve werden verfchreven, ende onder
wien die fullen werden gheleyc, fonétt dat hem
yemant daer tegens fal mogen ftellen, op gelijcKe
boeten als vooren.

Dat mede tot betere verhoedinge van alle W �
den , geene Schippers, Schuytvoerders, VVagen
ofteKarreluyden, eenige wynen ofte ^S^e'f^ehebbende, komende in eenige Steden ofte Fw«-

dvvbnw

dpwLSdVhdvtlmhnMdbfpdg

IddftT

-ocr page 1470-



			Wynen ende Mee� 1934. de felve Fa&eurs in 't gevolge van defen geftelt is te reguleren. Maer in gevalle het felve Packhuys ofte Kelder binnen de dertigh roeden is ghelegen, ende by yemant van fyne Dienaers ofte Dienitbo- den gheregeert, ende op fijnen naem ghebruyckt wort, falalfulcken Grofllerhem byfolemnelen eedt moeten fuy veren, dat de Wynen ende Mee, leggende in 't felve Packhuys ofte Kelder.hen in't minfte niet aen en gaen, directelick noch indire- (itelick, ende by weygeringe Van dien, te verbeu- ren fes gulden daeghs, fo lange hy nae d'infinuatie in gebreecke blijft den vooriz eedt te doen. X. Dat alle diegene, die haer met het maecken van Mee gheneeren om te verkoopen, niet minder fullen mogen uytflaen dan de auantiteyt van vier ftoopen, ende oock geen Mee mogenjuytflaen, nochte oock merden ingejla- gen dan voor en aleer ghehaeltjal zijn bekoor lick biljet vande qualiteyt ende quantiteyt, ende den Jmpofl daer van betaelt, op de pene als in reguard vanden uytflach vande Wynen fonder aengevingh ende halen van biljet is geflatueert. Dat oock die geene, die met te kleyne maet Mee ver- hopen ofte tappen, niet vermogen fullen eenige Mee te maecken, op de boete van drie mndsrt guldens, boven de pene van't placaet, ende datfo dick ende menichmael ah bevonden fal werden contrarie gedaen te zijn. XII. Doch dat de Borgers ende lngefetenen ,foo in Steden ah ten Platten Landen vande Mee, diefy voor haerf�l- ven maecken, em te confumeren in haer hup houden, vanden voorfz Jmpofl vry en exempt fullen zijn, fonder nochtans daer vanyets te mogen verkoopen, ofte wech fchencken, op de boete ah hier voor en in 't elfde Artijckel isgeflelt, XIII. Den Pachter fal alle twee Maenden mogen gaen peylen tot alle Groi��ers, die beneden 't Vat als vooren Wijn ende Mee uyt fetten ofte verkoopen, ende 't gene dat vernuft wert, ende minder als by affchryvinge blijcken fal, fullen moeten betalen tot Tappers Impoft, midts daer van treckende ter Maenc voor lackagie een tfeftighfte part. XII II. Van ghelijcken fullen de felve GroiTiers afflach genieten vande wynen ende Mee die verfuy ren, of tot Edick gemaeckt werden, ende 't gene dat ver- fpilt werdt by berftinge van Reepen ofte andere merckelick ongeluck, midts dat men 't felve fal doen blijcken by fcennii�� van ghefwooren Wijn ofte M?�-werckers, ofte ander goet ende onparty- digh bewijs, naer gelegentheyt derfaecke, midtf- gaders vande fuy vere dicke Moeren die met geen Waterfpoelinge ofte andere vuy lighey t vermengt zijn,ende dat het felve gekeurt fal worden by den gefwooren Keurmeefters daer toe te ordonneren, al eer fy de felve Moeren fullen uytflaen, of daer van affchryvinge mogen genieten. XV. De Tappers ende Burgers, foo welinde Steden als ten platten Landen, en fullen geen wynen ofte Mee mogen inilaen ofte opdoen, voor ende al eer fy de felve aende Pachter ofte Collecleur hebben aengegeven, ende daer van ghehaelt is een biljet, inhoudende de quantiteyt ende qualiteyt van 8. Ζ ij dien,
		_tojj Ordonnantie op de fen. mogen blyven vernachten, alwaer t dat fy hcn'fchoon wildenexcuferen niet de wynen ende _m re willen voort varen , fonder eerlt ende al- orens den Pachter op henluyder aenkomile te verwittigen, vande wynen ende Mee* die fy ghela- den lullen hebben _f ende dat op de boete van een honderc gulden, boven de peyne inde Generale Ordonnantie begrepen, t'elcken reyfe te verbeu- _ren by de Schippers ofte Voerman, boven het Schip, Schuyt, Wagen ofte Karren, met de ghe- reeefchap van dien. VI. Item, foo en fullen geen Koopluyden, de welc- \|_tC _ni_ec minder als een Vat t'effens ende daer bo- ven uytflaen ende verkoopen, noch Groi�iers,die beneden het Vat ofte vier Oxhoofden uyt flaen, wynen ofte Mee mogen opdoen,'t zy in haer Huy- fen, Kelders of Packhuyfen.vaor ende al eer fy de felve Wynen ende Mee aen den Pachter ofte Col- le&eur hebben aeneegeven, ende een behoorlijck biljet daer af gehaelt, op de verbeurte vande felve Wynen ende Mee, ende daer en boven een boete van hondert gulden, ende van haer Neeringe ge- fufpendeert te werden den tijdt van een gheheel Jaer. VIL Dat de Groi��ers van andere Wijnkoopers ful- len werden gefepareert, ende dat niemandt voor Groi��ers fal werden gereeckent, die niet een auantiteyt van xxv. Vaten W'nmofte Mee in't jaer lal leveren ende verkoopen. VIII. Ende fullen de voorfz Groi��ers ten ingang van defen Pacht, aenwyfinge moeten doen van alle de wynen ende Mee die fy in haer Huyfen, Kelders ofte Packhuyfen hebben leggen, om by den Pach- ter ghepeylt te werden, fonder dat fy daer van ee- nige fullen verfwygen, verfteecken, ofte ghedoo- gen dat fulcks gedaen wert,opte verbeurte vande Wynen ende Mee, ende een boete van twee hon- dert gulden: Ende fullen de voorfz Groi��ers daer van niet alleen gemaeckt werden Debiteurs, maer oock mede van alle de Wynen ende Mee die fyJuy- den daer na fullen inilaen.om de felve by uytflach ejideaffchryvinge te verantwoorden. IX. Den Pachter fal mogen alle de Vaten die by de voorfz Groi��ers of Tappers, verkoopende bene- den 't Vat, in gedaen fullen werden, ende die niet geroyt en zijn te laten royen by den ghefwooren Koyers opte Dortfche ofte Amfterdamfche rit- finge, ende fullen de voorfz G rofliers geen min- der Vaetgens mogen uyt fetten als vijf ftoopen Dorts, of vier iloopen Amfterdams. Maer indien lulcke Groifier noch eenige andere, of meer Kel- «ers,Packhuyfen,&c. gebruyeken wilde, daer uyt ten minfren een Vat, ende daer boven wilde ver- hopen, fal het felve haer vry itaen, mits dat fulc- γ Kelder of Packhuys ten miniten zy ghelegen dertigh roeden vanden anderen hunne Kelder ofte pekhuys , daer uyt by kleynder ehedeelte ver- kocht, wert, ende fullen voor fo veel fulcke plaet- 'eaengact, daer geen minder quantkeyt als het ^v at, en daer en boven verkocht ende uy tgeflagen ^R,ort, gehouden worden als Koopluyden of Fac- ^ts,*om haer dien aengaende nae 't gene tegens

-ocr page 1471-




	*935
	*935	ByV�eghfel� van ee	93 datfe de biljetten fullen moeten leveren aen d- Pachterofte fijnen Collecleur des anderen dac " 's morgens al eer fy in een ander werek fu]jf^Smogen treden, op ghelijcke boete en correcte al vooren. XVIII. Den Pachter fal ten ingangh van fyne Pacht- ten overftaen vande afgaende Pachter, moeen gaen tot de Koopluyden , Mee-mate kers, Facteurs ende alle andere die met het Vat,vier Oxhoofden' ende daer boven verkoopen,omme alle de wyneri ende Mee die fyby haer, ofte onder haer hebhen leggen op te teeckenen, tot welcken eynde de voorfz Koopluyden , Facloors, ende alle andere fullen moeten aenwyfinge doen, in wat Kelder ofte Packhuyfenfy haer wynen 'ende Mee hebben leggen, fonder eenige daer van te verfwijgen, ₀p de boete van twee hondert gulden. XIX. Ende fullen de voorfz Koopluyden ofte Fa. itoors, geen wynen ofte Mee mogen inflaen.voor ende al eer daer van is ghehaek een inflach-ceei ofte biljet, volgens het i�fte Artijckel, op welcke Ceel de Wynen ende Mee fullen worden verdob- belt, om vande gefwooren Arbeyders gewrocht ende in ghedaen te werden , ende fal op de rugge vande felve Ceel geteyekent moeten werden Joe veel wynen ende Mee daer zijn geweeft, ende in wat Kelders ofte Packhuyfen de felve zijn in ge. flagen: Ende fullen de voorfz Wijn ende Mee- werekers, foo ras't werek ghedaen fal zijn, de voorfz inflach-ceelen moeten over leveren aen den Pachter oftefynen Commijs* omme by den felven op des Koopmans of Fa��rs reedeninge te boeck geftelt te worden. XX. Item, foo fullen de voorfz Koopluyden ofte Fdcloors geen Wynen ofte Mee mogen uytfetten, verfenden , verkelderen, ofte aen yemandt tran- fporteren, ofte fullen gh�houden zijn 't felve den Pachter ofte fynen Collecteur aen te geven, of doen aengeven , met verklaringe uyt wat Kelder of Packhuys de felve fullen werden gedaen, ende aen wien, oft op wat plaetfe die zijn gelevert ,gc- tranfporteertoft v�rfonden, omme volgensdien Weder van de reeckeninge gefchreven te werden, da�t op di� geftelt waren. ---:'ί'ίW.>�f-ν.ι,ι'.-ν . XXI. -.,>%,' .'Μ'ΜΛ'ί Ben Pachter fal ter expiratie van fyne Pacht, de r��ckehing�ma�ck�n van all� de wynen tuk Mee die by d� voorfz Koopluyden endef adoors zijn in �nde uytgeilagen, ende 't ielve jegens den anderen vereffenen ende balanceren, mie de fufta- gi� gelijck de felve ing�flagen zijn, ende 't geene dat boven de beh��rlijcke lackagi� ende fpitegj � fulcks hier vooren in 't dertiende end� veertiende Articulen wertg�feytendegee^r�fTeerr-fal^ver-mif� werden, fal da�r yan den Impoft by de Koop- ruiden ofte Faft��rs moeten verantwoorden �nd�'b�ra�lt word�nv ' .v9JlT XXII. Ertd� op dat de fra�den fullen werden verhoedt* dt�^:doorhet vervoeren vande Wynen endetf^ voor defen is geptleeght, f�o fullen van nu voort- aen g��n Wynen �frc Mee mogen Werden verton* den ofte v�rfch��bt, het zy of def�lve binnen^ Ver-

dien, op de verbeurte valide wynen ende Mee.ende de boete van hondert gulden te verbeuren op elck Vat 't zy groot oit kleyn. Ende foo den Pachter den Tapper niet en wil'crediteren, fal hy het in- leggen vande Wijn ende Mee den Import moeten betalen ofte cautie da�r vooren ftellen , tot con- tentement vanden Pachter, noch en Tullen geen Tappers of Herbergiers eenige wynen ofte Mee met Kannen, FleiTen, of andere Inftrumenteii, tot andere Tappers, of �yt vrye Kelders mogen halen ofte doen halen, om de felve uyt te tappen , maer felfs de wynen ofte Mee moeten inleggen by Vaet- gensoiteTonnekens.op de boete van vijftien gul- den t'elcken reyfe te verbeuren. XVI. Binnen de beflooten Steden ofte Vryheyt van dien, en fullen geen Wynen ofte Mee in, of uyt ye- mantsHuys, Kelder ofte Packhuys mogen ghe- bracht werden.dan door de gefworen Wijn - ende Meewerckers, op gelijcke boete als in 't voorgaen- de Articul is gheftelt, noch en fullen de voorfz Wijn - ende Mee - werekersgheen wynen ofte Mee mogen wereken, reppen ofte roeren,voorendeal eer datfy daer van hebben ontfangen behoorlicke biljetten, op de boete van xxv. gulden, ende ghe- fufpendeert te worden van haer Officie. XVII. Ende fullen defelve Wijn - cndcMee- werekers om geen ander werek mogen looten ofte dobbe- len, voor ende aleer dat de biljetten van't werek ghebracht fullen zijn in 't huyf ken vande voorfz Wijn - ende Mee- werekers, omme by den Commis vanden Pachter aldaerop getekent te worden, de welcke de felve biljetten fal leveren in hand�'van degemelte \vi}r\-ende Mee-wetckers die 'twerk ge- wonnen fullen hebben.welcke Wijn ende Mee tot de Wijn-koopers komende, efi't werek niet ghe- reet vindende, fullen den Wijn-koopers den Ar- beyders moeten geven ende betalen voor hun verlooren gangh, halfArbeyts Joon. End� fullen de Wijn ende Mee-werekers in fuleken ghevallede biljetten datelijck weder moeten behandigen aen den voornoemden Commijs vanden Pachter, om- me by den felven bewaert te werden , tot dat h�t felve werek fal ghereet zijn, ren wekken tyden men daer omme als dan weder fal moeten looten. Gelijck mede de voorfz Arbeyders gh�houden zijn all� de biljetten vande Wynen ende Mee die gewrocht zijn foo ras als 't werek geda�n fal zijn, te leveren in handen vanden voornoemden Com- mijs, die daer toe in 't huyf kerf vande Wijn - ende Mee werekers gheftadigh fullen moeten wefen,al eer fy in ander werek fullen mogen gaen ende treden, ofte om ander werek mogen loten. Doch lullen in des voorfz Wijn-koopers werek mogen blyven, als hem vertoont fai werden een biljet by den Pachter gegeven, end� den Commijs gevifi- teert, �p de boete van thi�ri gulden, end� arbitra- le correctie naer gel�gentheyt der faecken, of daer geen Commijs en werdtghefteltvermidts de kleynheyt vande pacht, fullen d� voorfz Wijn ende Mee- wekkers de biljetten t�rfforit als het werek ghedaen is moeten fteken inden Bufch, die den Pacht�f tot dien ey nde in 't Huyf k�h vande Wijn ende Mee-werekers fal mogen doen hingen, ofte anderfints fulcks den Pachter ordonneert,

-ocr page 1472-

_t9j7 Ordonnantie op de Wynen endeMee. 2938

i'ereenichde Provinci�n oftebuyten de felve ge- Impoilalle Maenden te gaen ontfangen vanden
oert werden, voor dat daer afgehaeltzy behoor- Pachter daer de Wynen endeMee zijn gehaeJcen-
Ιά4 biljetten van affchrijvinge vanden Pachter j deafgefchreven, voor foo veelden Impoft aende
f_tcCoUe&eur van dekn Import, inhoudende de j vooriz Pachters is beraeJt,endeib de voorfz Wy-
Juantiteyt ende qualiteyt van dien, metexpreil�e nen ende Mee binnen de beiloten Steden , den
ρ _vVat plaetfe, aen wat Perfoonen, ende met wat j Haegh onder de felve gereeckenr, werden op ge-
knipperde k\\e fullen werden verfonden. Ende ι daen,fal daer van gegeven werden een biljet, om-
fal den Pachter ontfangen van elcke parthye zijn- | me volgens dien by de gefwooren Wijn ende Mee-
deeen Oxhooft ende daer en boven een ftuyver, werckersghewroehtre worden. Ende fullen de

ende van minder een halve ftuyver.
^e XXIII.

De wynen ende Mee op de Kay ofte Vlet-fchuy-
ten leggende.de welck noch op geen reeckeninge
vanden inflach vande Groffiers, Koopluyden ofte
Faftoors en zijn gheilelc, maer alleen ftaen op de
uytleveringe vande Inbrenger ofte Schipper, die
de felve Wynen ofte Mee heeft gebracht, en fullen
mede niet verfcheept ofte verfonden worden fon-
cJer biljetten als vooren, met aengevinge onder
Kiende felve gelegen zijn.

XX II II.

AlleordinarisMardl: ende Veer-fchippers ful-
len gehouden zijn in't begin van elck termijn cau-
tie te ftellen, datfe de wynen ende Mee, daer op de
felveafgefchreven zijn, en by haerghevoert wer-
den, ghetrouwelijck fullen beftellen ter ghedefti-
tieerde pJaetfe, ende fullen volftaen mogen, midts
dat iy alle reyfe haerder wederkomfte met biljet
vanden Pachter ofte des felfs Colledeur, daer fy
de wynen ende Mee fullen hebben gebracht, moe-
ten doen blijcken aenden Pachter ofColle&eur
daer fy de felve wynen ende Mee fullen hebben in-
genomen , dat de nombre ende quantiteyt vande
ingeladen wynen ende Mee aldaer zijn ghekomen,
ende fal den voornoemden Collecteur 't iel ve op
iijn Regiiter moeten fuy veren, ende de biljetten
liaiieren, op peyne foo eenigh Schipper ofte
Schuytvoerder in gebreecke bleven het biljet ofte
biljetten over te leveren, fal verbeuren voorde
eerile reyfe thienguldens, ende niet te min de
naeibolgende reys het biljet ofte biljetten aen
�nvoornoemden Pachter ofte Collecleur te be

Pachters voor hare collecle ende den oncfangh
vande penningen ghenieten, in plaetfe vanden
achtfren,den twintigften penningh, iulex dat hier
by verftaen werr.datde Pachters alommeindie
gelegentheyt reciproquelicken malkanders Col-
lec�eurs fullen moeten wefen. Ende fullen de Col-
lecleurs alomme ten platten Lande eedt doen aen
de Schepenen CommifTarifen daer onder fy for-
reren, dat fy de Ordonnantien in alle hare poin-
ten endeArticulen fullen obferveren ende onder-
houden, ende dat fy mede fullen houden goet
ende pertinent Regiiter, 't welck fy totallen ty-
den (des verfocht werdende van andere Pachters
ofte Collecleurs) fullen moeten openen, of by
weygeringe van dien, t'elcken reyie te verbeuren
hondert guldens, ende corre&ie na gelegentheyt
derfaecken.

XXVI.

Geene wynen ende Mee uytter Zee, Rivieren,
ofte over Ailche inkomende , en fullen mogen
werden geloil als in beiloten Steden, op een pey-
ne van twee hondert guldens te verbeuren , foo
dickende menighmael als bevonden fal worden
contrarie gedaen te wefen.

XXVII.

Den Pachter fal ten inganck van fijne Pacht,
met Notaris ende Getuygen, ten overftaen vande
afgaende Pachter tot allen Wijn ende Mee tappers,
Herbergiers.Drooge-gafterye ende Tafelhouders
Huyfen mogen peylen, ende doen opfebrijven
alle de wynen ende Mee die aldaer bevonden ful len
werden, omme alle Maenden daer van te ontfan-
gen den behoorlijcken Impoft: Ende fullen de

liandigen.op de boere van vijfen twintigb gulden, voorfz Perfoonen moeten aenwyfen alle de wy-

nen ende Mee die fy in haer Huyfen ofte Kelders
zijn hebbende, op de verbeurte vande wynen
ende Mee die fyluyden verfwegen ofte verfleec-
ken hebben , ende boven dien op een boete van
hondert gulden. Infgelijcks [al den aenkomende
Pachter vande Mee _r vermogen teneerflen aenvamh
vande Pacht gaen peylen, tot alle degene die eentje Mee
mette kleyne m&ei verhopen, ende vandejelve Verkoo�
pers voor defe eer (Ie mael ontfangen vanyeder floop Mee,
de wek kc inde felve peyl aldaer bevonden Jal werden,
voorden Impofl acht fiuyvers, ende dat der halven den
f elven eerflen Pachter ghehoude η, oftefubjeti fal wefen,
aenden tweeden, ofte na�rhem k�mend� Pachter, uytte
keeren gclijcke acht ftuy versperfioop, de wek kt* inden af
ende aenpeyl bevonden fal werden. " 'p 'Am^,':.■�>i_tq
ι Λ�'.., ■ XXVMI. ! ιόν/ ; . ,-y,

Den Pachter fal foo dick wils ateherft gdetende*
noodichdunckr, g«afTifteert zijnde mee Notaris
ehde-Geruygen, t©t de voorfz mjn endi Mee-l
Tappers mogen gaen peylen, ende onderfoeckin-
gedoen of eenige ftucken ofte Vaten met Water
zijrf�g�vt�ty oftedas^ehige andere ottbehoorliek-
heyfi zjrgepleeghc, fonder dat dier jegens gedaen

8. Ζ iij fal

en foo de felve voor de derde reyfe in ghebreecke
blyven, op fufpenfie van haer Veer.
XXV.

Item, foo yemandt vande Ingefetenen defer
Landen, buyten den ringh van fyne verpachtinge
«'ilde gaen koopen.in plaetfe van een half een ge-
heel Aem Wijns ofte Mee-, ofte daer beneden.ende
geen biljet vanden Pachter ofte Collefteur van
fyne woonplaetfeyoor hem en brachte, den fel-
sen fal den Impoft moeten betalen , ofte cautie
«aer vooren ftellen, aen den Pachter ter plaetfe
daerhy de felve Wynen ofte Meehaeh, Ende fal
heiden Pachter daer van geveneen biljet,inhou-
�ende de quantiteyt ende qualitey t vande wynen
««Mimende, dat den Impoft daer van is betaelt,
Jjte cautie daer vooren geftelt; Welck biljet den
naelder vande Wynen endeMee fal moeren leve�
8$Jft handen v_;an den Pachter ofte Collefteur,
D^rde Wynen endeMee fullen worden geconfu^
j^�Ct,al eer defelye Wynen ende Mee fullen w«r*
. «op gedaen₄pp de boete van tien gulde�i,«HB-^!2 t ^vw,in°e«�'den Pachter ofte ColJe&euf

°9ε<:&- gheilelc te worden,om dien volgeroiden

-ocr page 1473-

By vocghfel van eenige Placaten, &c. _%

ofte buyten de felve, fullen werden gevoeg ,
fullen inde felve Regifters benefTenidea «�*
ende quantiteyt vande uytgeilagen w_Vn_Pn ^}J
Mee, medeaenteyckenen de fommede leU,
voor 't recht vanden Impoft vande wvn
Mee m haer diftridt gheeonfumeert fullen SI?*
ontfangen wekk Regifterfy tallentyd_en3
de andere Pachters verfocht zijnde fal _m ^yopenen, op de boete van hondert gulden *
beuren, foo hy weygerigh is 't felve te doen�'
dat de boeten die door »t openen vande Red?⁵

fal mogen werden eenid c boete van yeder Vare onbehoorlickheyt bte zijn, in plaetfe vangulden, boven den Impvan 't felve Vat.

XDe Pachters ofte Colnoch Wijnkuypers oftgeen Koopmanfchappnen ofte Mee mogen dohebben, het zy in 't klelick ofte indire&elick, ngen houden, ofte wyn

werden ontdeckt ende achterhaelt, eedeelrfη
werden half ende half. geaeeJtfull

le/i

XXXIIII

mate uyt tappen , op de verbeurte van twee hon-
dert gulden, foo dick ende menighmael bevonden
fal worden contrarie gedaen te zijn.
XXX.
Geen Wijnkooper ofte Grofl�er en fal Com-
menfalen mogen houden, ofte niemandt logeren,
gelagen mogen fetten , noch eenige Wijn o/re Mee
mette Kanne, Pint ofte ftoop uyt doen.onder wat
pretext 't felve foude mogen wefen, opeen boere
van fes hondert gulden, ende een Jfaer fufpenfie
t'elcken des geconvinceert zijnde. Dat mede die
gene die Herberge houden, niet en fullen vermo-
gen eenige Wijn ofte Mee uyt te flaen, met groote
of kleyne Vaten, hoedanigh die fouden mogen
wefen,op een boete van fes hondert guldens,ende
een Jaer fufpenfie van Neeringe als vooren, foo
ten aenfien vande Wijnkoopers ofte Groi�iers.als
vande gene die Herberge zijn houdende _t doende
contrarie van 't gene voorfz is.
XXXI.
Gelijck de Wijnkoopers mede niet en fullen
vermogen by de Kannen.Pinte.Glafen of Romers
of eenige andere grooter of kleynder maten in
hunne Huyfen, Packhuyfen of Kelders, eenige
wijn ofte Mee te verkoopen, ofte om gek te laten
drincken, onder eenigh pretext, op peyne van
vijfcigh gulden te verbeuren rekken als de feJve
fullen bevonden worden contrarie gedaen te heb-
ben, met dien verftande nochtans, dat het faeyen,
mits dat voor niet en werde betaek, yeder fal vry
ftaen als voor defen.

XXXII.
Dat alleenlijcken gelagen fullen mogen fetten
die geene die openbaer Herbergh houden, die tot
dien eynde ghehouden fullen zijn een Krans, ofte
twee pinten uyt te hangen, ende haer naem be-
kent te maecken ter Secretarye vande refpeftiye
Steden ende Dorpen.

XXXIII.

Den Pachter fal ghehouden wefen inde groote
Steden,ter plaetfe daer de Heeren Commiflarifen
ende Magiftraten fulcx goetende noodich vinden
te ftellen een ofte meer Collefteurs apart, die ter
plaetfe, ende op fulcke uyren als 't hen geordon-
neert fal worden , te moeten fitten tot gerijf van
een yder, omme de felve met biljetten ofte ceelen
te gerieven, fo wel die buyten den ringh vartfyne
Verpachtinge, als daer binnen vvoonen, ende lul-
len daer beneffens gehouden wefen te houden
goec ende pertinent Regifter, van alle de wynen
ende Mee die uyt lij η bedrijf, foo binnen defePro-

Ende fullen de Pachters voorts alomm_e _e^
op alle PaiTag.en van elcke Pachte, foo te W"
als te Lande, mogen ftellen alfulcke WaclJ !
hy tot belettinge ende verhoedde van de fa?
den ende fluyckeryen noodich fulfen achten I
welcke geauthorifeert fullen zijn,omm_ede /fo
ten var.de ingeladen wyften ende Mee te_evffZ"
ende de felve dien volgens overfien en� 2
ren, fonderdatyemandt daertegens f_aJ JL
doen eenich belet ofte refiftentie, op de boete
hondert gulden, ende arbitrale correftie naerΓ
kgentheyt der faecken: Tot welcken eyndealle
Officieren, t zy van wat Quartieren, Steden ofte
Dorpen die foude mogen zijn,belaftendebevolen
wert, by den eedt by henluyden in'ciluckheurder
Offiae ghedaen, dat fy t'allen tyden des by
den Pachter ofte Collefleur verfocht zijnde, de
felve fullen doen alle hulpe ende affiftencie, daer
inne fy volgens den PJacate ende defe Ordojinan-
tiegerechtighczijn.

XXXV
Dat de geene die in huyfen woonen, daer Kei.
ders of Packhuyfen zijn (inde welcke wynen enk
Mee weiden geley t) 't zy vooren, onder, achter of
neriens, zijnde tot de felve huyfen behoorende,
lullen gehouden zijn eedt te doen vanden Impoft
precijs te betalen vande wynen ende Mee die iy in
haer Huyfgefin fullen confumeren, ende daer van
te doen halen een behoorlijck biljet, by den Pach-
tergheteyckent, of anders dat der fel ver Huyfen
op een feeckeren taux jaerliicks fullen werden
geftelt, ^J ^J

xxxvi.

Den Pachter, fyne Medeftanders, Colletfeurs,
midtfgaders HjneKlercquen, Commifen, ende an-
dere hen met het oeff�nen vanden Pacht be-
moeyende, fullen aen handen vanden Commiira-
ns den behoorlijcken eedt doen, dathy noch nie-
mandt van haren wegen, niet anders dan de volle
gerechtigheyt van defen Impoft fullen ghenietea
ende ontfan'gen, ende dat hy noch niemandt van
haren wegen met niemandenen fullencompofe-
ren ofte conniveren in eeniger manieren, op pene
van fes hondert guldens te verbeuren, foo wel je-
gens den Pachter ofte Collefteur te executeren,
als den genen die met hem oft yemant van harent
wegen compofitie oft uytkoop aengaet. Welver-
ftaendedatde Medeftanders, Colledeurs, Com-
mifen ofte Klercquen, haer naer 't vertreck vanoe
Commii]ariil�n,openbarende ofte geftelt werden-

de,den yoorfcbreven eedt fullen gehouden vtefen
te doen aen banden van de Magiftraet vande

plaetfe,

vintie, als in andere vande ge�nieerde Proyintien,

-ocr page 1474-

Ordonnantie op de Wynen ende Mee.

*9+^!

lactie, als daer toe midts defen gheauthorifeert

Pachter fal moeten gaen met twee Schepenen
vander Stede of Plecke , ende den tegenwoordi-
gen Colledeur ofte Pachter (die des verfocht
zijnde, ghehouden fuJlen wefen hen te affifieren)
foo wel ten huyfe van aJJen den genen die hen ge-
neeren met wynen ende Meent tappen ende te ilij-
ten , als oock ten huyfe van alle Groi��eren, ende
de wynen ende Meedk fy aldaer ten Huyfe bevin-
den , by de gefwooren Wijn-royers doen peylen
ende aenteyekenen, omme t'eynden der Maent
daer van te mogen ontfangen den behoorlijcken
Impoft, ten behoeve van 'tghemeene Landt, naer
dat men als dan by peylinge als vooren bevinden
fal daer uyt ghetapt te weien. Ende in ghevalle
Schepenen weygeren te aififteren, fal 't felve ghe-
fchieden by den Secretaris ofte fynen gefwooren
Klercq , ende twee gefwooren Boden, oftdaer
geen Boden zijn, met twee gheloofwaerdrge Ge-
tuygen ; Ende dat foo wel Edele als Onedele, mee
willende de peylinge ghedoogen, oft de wynen
ende Mee verfteecken , verbeuren fullen vijf en
twintich guldens, boven de verbeurniiTe vande
Wynen ende Mee. Wel verftaende dat in de Bur-
gers Huyfen , hen niet geneeren met wynen ofte
Mee te verkoopen ofte tappen, in 't uyrgaen van
defen Pachte geene peylinge ghedaen en fal wer-
den , maer ten ingangh vanden naevolgenden
Pachter.

XLI.

Ende fullen de Colledeurs ofte Pachters ten
huyfe vande Tappers moeten gaen peylen, ten
minften alle Maents eens, ende voorts foo dick
ende menighmaelals fylieden goet bevinden ful-
len : Behoudelick dat fylieden daer inne alle goe-
de difcretie, fonder yemantmetonnuttigen peyl
te quellen, ghebruyeken fullen, ende fullen oock
onderfoecken of eenige ftucken met water ghe-
vult, of andere onbehoorlickheyr ghepleechtiou-
de mogen wefen. Ende fal de Pachter ten ingangh
van fijnen pacht, aende Magiftraet van de Stede
ofte PJaetfe fijns Pachts, mogen verfoecken, dac
publicatie ghedaen werdt, dat alle Tappers vande
wynen ende Mee hen by huys fullen houden , ofte
yemandt ghelaft laten, omme de peylingen te fien
op nemen, ofte by ghebreecke van dien, dat den
Pachter echter fal mogen voort gaen met het pey-
len. Ende fal foodanigen peyl gehouden werden
voor goet ende van waerden.

XLII.

Den Officier ende Magiftraten fullen alle jaers
den behoorlijcken eedt doen.in geender manieren
van 't Middel van defen Impoft te compoferen di-
recte lick ofte indire&elick, noch ghedoogen by
andere gedaen te werden.

XL III.

Op de Conditien ende Voorwaerden, foo inde
Generale als in defe particuliere Ordonnantie
begrepen, is Pachter gebleven van defen Im-
pofle

voor den tijdt van een geheel Jaer, omme de fom-
mevan

Des t'oirkonden is defen gheteyekent by den
Ghecommkteerden van den Heeren Staten,
opten

ExiraH

Pachter van defen Impoft

eenige

indien

ofeert, fal daer over vallen in een boete by't

Jnde Articul vande Generale Ordonnantie
"heftatueert, ende daer en boven verklaertwer

te
aenkomende

denmey

needigh ende inhabil omme

ende fuJlen de

mogen pachten
Pachters de felve daer over mogen bekeuren, en-
de hunne aclie ter eerfter inftantie mogen inten-
_teren voor de Ed. Heeren Gecommitteerde Rae-
den inde refpe&ive Quartieren, daer de compofi-
tieisghedaen ofte gepleeght. Ende foo een Wijn
mie Mee - tapper, onder pretext dat den Pachter
met hem niet en wil compoferen , gheen wijn ofte
Mee fal willen in leggen ofte tappen,'t felve doen-
de drie weecken geftadigh_sfal verbeuren vijf ende
nvintich gulden, ende boven dien binnen den tijt
van driejaren geen wijn nochte Mee te mogen tap-
pen , op de boete van drie hondert gulden, ende
arbitrale correftie. Ende omme alleflingeryen in
defen Impoft te voor komen , fal den afgaenden
Pachter ghehouden wefen fijn Regifter vande
twee Jaecfte Maenden van fijnen Pacht, by Copie
autentijcq, ende met eede gefterckt, te geven aen
den aenkomenden Pachter , tot des felfs rede�jc-
ke kotten.

XXXVII.

Van defen Impof� fal niemandt vry nochte ex-
cmpt wefen, dan die in de Generale Ordon-
nantie zijn begrepen. Ende fal den Pachter van
deeerite Verpachtinge ghehouden wefen, aen
alle Koopluyden ende Groffiers vande wynen
tndeMee binnen de Stadt fijnder Verpachtinge
ivoonachtich,te leveren een Ordonnantie van de-
fen Impoft, op datfe naer de felve heur fuJlen
hebben te reguleren , ende fullen de voorfchreve
Koopluyden ende Groffiers, de Schippers ende
Wijn ofte Mee-\oerenae Perfoonen, foo veel hen
aengaet, wel daer van onderrechten, op dat nae
defe niemant eenige ignorantie fal hebben te
pretenderen.

XXXVIII.

In gevalle bevonden wierde,dat eenich Pachter,
Colle&eur of andere Officiers, gheftelt zijnde tot
verleenen vande Atteftatie, tot fuyveringe vande
Dam-cedels dienende, hem foo verre quame te
verloopen, dat hy eenige valfche Atteftatie qua-
men te verleenen, ofvalfch, of dubbelt Boeck
«juame te houden, fal daer over ghegeeffelt, ghe-
want-merckt, ende voort uyt de ge�nieerde Pro-
vintien gebannen worden.

XXXIX.

Den Collecteur ofte Pachter fal gehouden we-
fen t'eynden alle Maenden te betalen ten Comp-
toire vanden Ontfanger

^ngherechttwaelfde-deel van fynen beloofden
Pachte, ofte by gebreecke van dien fal d'Ontfan-
&^er 't felve mogen doen executeren ende innen

en felven Colledteur ofte Pachter ofte fynen

Bor

gen, naer vermelden ende inhoudt vande Ge-

tale Ordonnantie

XL.

Ende fa°ftobris
opgangh

defen Impoft ingaen opten eerften

¹ 6 5 8. eerftkomende, metter Sonnen

Tot wekken tijde den Collefteur ofte

-ocr page 1475-

294-3 Byvo�ghfelvanecnigePIacatcn.&c ^,

ExtraB uyt dOrdonnantie vande binnen gebrouwen ende uytheemfche Tuieren

volgende welcke degemeene Jmpofl vande Sieren in Ho/landt ende IVefl- Vrieflandi geheven ende ■
net is t'federt den eer (ie η Augufli i66z.

andere Inftrumenten, daer eenigh Koorn.Me I
Mout, Hoppe, Alfem, eenigefoorte van SuvcLI '
Syroop ofHonigh in gedaen zy, op peyne van twi
hondert ponden te verbeuren, foo dick end
menichmael als bevonden fal werden fulckse! ^?daen te zijn, ende daer en hoven de verbeurte _Vm
het brou w-getuygh , daer mede het k\st gedaen
fal welen.

Artijckcl 34.
Cal oock niemandt Edel of On-edeJ, Burger ofte
^Huyfman, van war qualitey t ofte conditie hy
zy, woonende inde Steden, ofte daer buyten, ee-
nigh Bier 't zy dick ofte dun mogen brouwen,ofte
doen brouwen binnen iynen huyfe ofte daer buy-
ten, by Tonnen,Halfvaten, Vierendelen ofte min-
der ofte meerder, in Ketels, Tobben, Backen ofte

Dewoorden indit 34 Artijckel'tn''tCurfijfgedruckt'zijn den 1 Augufli 166%. ly gekomen. Alle deanJcroA
tic�len accorderen met dOrdonnantie die in 't Eerfle Volum. Colum. 17%$. en vervolgens gedrucktflaen.

"S^Oopendeden Jmpofl op deTonne hy de Brouwers te letalen, inden /are 1654. ende vervolgens tot drie ftuy
�*- vers letaelt, als in hei Eerfie Volum. Colum. I7 50. en I75 z. gefeght wert, defelve is in Augufli 16 c 7. _u/j₍'_rmaer tot twee �uyvers geheven, gelijck t'federt denJare \6%z. tot den lefien /ulij 16 5 4. gedaen was.

Dienvolgens is oock defen /mpofl over de Scheeps-lieren, die in f malle Tonnen tot gheriefvanden Harin�mtn
en Vi/fcherye gheflagen werden, t'federt Augufli 1657. weder op drie grooten Vlaems in het arhtfle Artijatl in
plaetfe van drie blancken {ghelijck t'federt Augufli 1654. totten leflenjulij 1657. verpacht was) ende (ulds op
den ouden voet ghebracht, als den Lefer Colum. 17$}., &>ide inde Annotatien Colum. 175 8. jul num. 4. wn het
Eerfle Volum. vinden fal.

T~V# Impoflop 't Gemaelis t'federt Augufli 1654. tot den leflenjulij 1655. op defelve Conditien die in dOrdon-
nantie vanden felvenjare 1654. Colum. ι J7%. ende vervolgens van het Eerfle Volum. ghedrucktflden, ver-
pachtgeweefl: Doch t'federt is het vierde Artijckelmet d'Ampliatie hier in 't Curfijf volgende vermeerdert.

ExtraB uyt dOrdonnantie van 't Gemael vanden
Jare 1655. Art. 4�

Van Stijffel van buyten in komende, van het
hondert pont drie gulden -. Ende van Broodt, Bi-
fchuyt, Meel, ende Koecken, foo wel Boeckweyde-
meel als ander, komende van buyten in de lehe
Landen,'t zy oft gebracht wert om te verkoopen,
of fejfste confumeren , in Steden, Dorpen ende
Schepen, fal de Pachter ontfangen, in plaeti� van
twecdrie: Ende van twee 1 aften gebuylr Meel van
buyten in komende, Tal betaeldt worden foo veel,
als van drie laften ongebuy lt Meel mede van buy-
ten in komende: Welcken Impoft men betalen fal
moeten voor ende al eer 't voorfz Meel, Broot,Bi-
fchuytof/e Koeckenfa] mogen werden opghedaen,
op de verbeurte van 't voorfz Meel, Broot, Bi-
fchuyt ofte Koecken, ende daer en boven een boete
van twee hondert ponden, boven de boeten ende
peynen van 't Placaet.

Ende is op defen voet de verpachtinge mede voor Au-
gufli 1657. ende vervolgens gedaen.

Doch zijn in de Jaren 1657. ende i66z. eenige Ar
tic uien gheamp lieert met het gunt hier vervolgens in 't
Curfijf gedruckt is.

Estracl uyt dOrdonnantie van 't Gemael vanden
Jare 1657. Art. 7.

Aengaende het Srijfel, Broodt oft Meel, het
welcke uytte Provintie van Utrecht in Hollandc
fal werden gebracht (waer heneij het van daer

foude mogen gaen) het felve fal voorraenacn ge-
geven moeten werden tot Weeip.aendcn Pachrer
van Wormer ofte fynen Colle&eur, eflde aldaer
gehadt een biljet, inhoudende de quantiteyt van
't voorfz Stijffel, Broodt of Meel. Ende fullen al-
daer aenden voorfz Pachter van Wormer,ofce des
felfsCollecteur, moeten werden betaeltderefpe-
cliveImpoften,geJijckvooren jsgefeyt. Tewe- j
ten, van Stijffel van buyten inkomende , van'c j
hondert drie gulden: Ende van 't Broot, Bifchuyt
ende Meel (Boeckweyde-meel daer onder begre-
pen) in plaetfe van twee, drie gu'lden , ende dir,
midts dat van 't goet het welck voor in Hollandf.
hier en daer fal worden ghebracht, reftitune van
den halven Impoft fal Worden gedaen aendea
Pachter, die fal doen blijeken dat hetfelve onder
fyne Verpachtinge isghelevert, fonder dat hef
voorfz Stijffel, Broodt oft Meel door andere We-
gen ofte SJuyp-gaten (als alleen over Weefp) �"
Hollandr fal mogen werden gebrachr.op een boe-
te van drie hondert ponden , boven de verbeurte
van het Stijffel, Broot ofte Meel. Ende wort den
Pachter van 't voorfz Dorp, als mede van andere
Steden en Plaetfen gheauthorifeert, de geene die
eenigh Stijffel, Broodt ofte Meel uyt de P^rov5f
van Utrecht in Hollant brengen, fonder het fel*
alvooren aengegeven, ende daer van den Impo
betaelt te hebben, aen te mogen halen , ende to
adjudicatie vande voorfz boeren te contendere .
felfs buyten het refort van fyne Verpachting^
Werdende alle ende een yeder vande Grutters bttW
den Lande van Hollandt tnde rVefl-Vrieflandf 0�

-ocr page 1476-

Ordonnantie op de Impoft vande Steur en Salm. 1946

ip45

Oorloge, ofte anders in Hollandt ende Weft-
Vrleflandt toe gheruft, komende van buyten het
diftric"t vande Verpachtinge daer de Schepen zijn
leggende, mogen ghelevert, ofte inde felve Sche-
pen ontfangen werden» dan by kennifl� vanden
Pachter ofte Colie&eurjn wiens diftrit~t de Sche-
pen ghelegen zijn, en fal daer van aenden felven
Pachter ofte Colledteur den vollen Impoil be-
taelt, ofte by biljet bewefen moeten werden, dat
in Hollandt ende Weft-Vrieflandt den vollen
Impoft, volgens den innehouden van 't tweede
ende derde Artijckel daer van betaelt is, ende de
voorfz betalinge ofte bewijs gedaen wefende, fal
aenden voorfz Pachter oft fy nen Collecleur noch
eens halven Impoft betaelt werden: Des fullen de
Haringh-Schepen vanden voorfz halven Impoft
vry zijn, ende fullen de Reeders vande felve mo-
gen volftaen, midts overbrengende bewijs vande
volle betalinge vanden Impoft vanden Pachter
vande plaetfe daer het Meel gemalen, ende Brooc
ofte Bifchuyt gebacken is, benefl�ns Certificatie
vande Magiftraethaerderrelldentie daer fy Ree-
ders in/ulcke Haringh-fchepen zijn, op de boete
fooyemandt contrarie defen Articule bevonden
mochte worden eenigh Meel,Broot ofte Bifchuyt
aen eenige der voorfz Schepen gelevert te hebben
van twee hondert ponden, boven de verbeurte
van 't Meel, Broodt ofte Bifchuyt. Des fal van het
Broot 't welckaende Schepen gebracht,ofte naer-ge voert
wert, uyt de Steden daer de felve Schepen t'huys hooien\
ofte van waer defelve uyt gevaren zijn, naer de Reede,
ofte Plaetfe alwaer de felve ten vollen tot de voorgeno-
men reyfe werden toegerufl, endegheladen, fchoon geno-
mendat die Plaetfe ofte Reede [ot teert onder een ander
diflri�l van Verpachtinge, als by exempel van Delft ofte
Rotterdam voor den Br iele ofte op Hellevoet-fluys, ende
van Amflerdam in het Texel ofte daer omtrent, geene
andere aengevinge ofte betalinge moet werden gedaen,
als inde voorfz refpetlive Steden, van waer de Schepen
afgcvaren,oftc daer de felve t'huys hoerende zijn als vo-
ren ; Ende dat f ukks dit Artijckel alleen te verflaen is
van foodanigen Broot 't welck naer de Schepen in voe-
gen voorfchreven ghebracht wert uyt andere Steden ofte
Plaetfen daer de voorjehreve Schepen t'huys hoor en ofte
afvaren,

Oen Lefer gelieve te noteren, dat alle d andere Articulen vande felve Ordonnantien op 't Gemaelover een komen
met de gene die Colum. 17 7 z. van 't Eerfle Volum. gedruckt is.

Steur ende SaliiL-».
Ordonnantie > volgens welcfy tjedert OBoher \6%y* denlmpofl vanden ne~

gendenpenningh opten Steur en Salm binnen Hollandt verpacht is.

befe Ordonnantie accordeert met die vanden ]are 1605. hier vooren in het Eerfle Volum. Colum. 1857. ghe-
*«w, behalven inde navolgende Articulen, daer van in het Eerfle de woorden tn 't Curfijf gedruckt, als oock het
''we Artijckel voor-Ampliatie in Otlober 16^9. zijningevoeght.

nochte inde voorfz Landen vermangeJr, verkocht
of geconfumeert, fonder alvooren in 't openbaer
afgeflagen te zijn, op verbeurte vande Salm ende
Steur, ende een boete van hondert ende vijftigh gul-
den daer en boven te verbeuren, behahen noch de

9. Α ver*

INden eerften, foo en fal nae den laetften
I Septembris jegenwoordiger maent.egeen
�j Salm ofte Steur uyt de voorfz Landen
^gen worden ghetranfporteert ofte vervoert,

-ocr page 1477-

■■>" Λ

*947

verbeurte van 't Schip, Schuyt, Wagen ofte Karre, waer
mede den Salmfal we/en vervoert.

enige Placatcn»&c, _x~

zijn byyemant,[onder het voorfz billet daer nevens o
de, mogen vervoert worden ter vente, ofte om wed

te verhopen, het zy binnen de Steden ende Plaetkn *"

jjf>

�II1

Ende f al den eerfien Koopergehouden zijn, vandebe-
talinge te- nemen een billet vanden betaelden Impofl,
'twelck den Pachter hem gehouden fal wefen tegheven,
ende fal dienvolgende mede den S al mende Steur naer
dat die afge/lagen, ende den Impofl daer van betaeltfal

Hollant 'ende Wefl-Vrieflant, ofte oock daer luyten u>
het oock Joude mogen wefen, welck billet t'allen L� ti
moeten werden gheexhibeert, op pene van honden t
tigh guldens, boven de verbeurte van Schip, Schuvj w
gen ofte Karren daer mede den voorjz Salm ofte St"'
vervoert fal wefen.

■ -■'�^?';-/ � «■■'■�■-�»�■ i- vFruytetL,* ��'-�"' ',�^ί!;Γ'

Ordonnantie, vtaer op t'federt den eerfien dprif \ 6% 6, den Impofl op ieFruj,

ten in Hollandt verpacht is. , _ �-; _;

et Ordonnantie accordeert in' t geheel met die gedruch JJaet in'tLerfleVolum. Colum. 1858, uytgefondert fa
het elfde Artijchflin voegen naervolgende met de woorden int Curfjfgedruckt, op April voorjz geamplieert is,

dien eynde des noots, met eede verklaren.datdie
haer niet aen en gaet, of fulcx doende, beureNee-
ringe van Fruyien, ofte handelinge mettefehefo
lange moeten laten, op peyne in den PJacateie-
gens de Fraudateursgeftatueert.

Artijckel 11.

Sal niemandc vande Neeringe van Fruyc te ver-

koopen, of daer mede handelinge doende, van de-

fen Impofl Pachter, Medeftander, Botg�efCollec-

tem, directe ofindire&e mogen wefen, ende tot

KeeriTeow.

J^\�/? Impofl vande Keerffenis op den voet van d Ordonnantie flaende in het EerfeVolum, Colum 1866, totitn
*-* le/len Maert 1658. verpacht gheweefl: Doch zijn t'federt het tweede ende achtfte Artijckelen verandert, als
uyt het Curftjfhier onder teften is.

Kaerjfen_% Smeer, Talck of Roet aldaerz�jnontfάψη,
ende aengekomen, op peyne van aUfraudateursuwtr�
den gefiraft.

VIII.
Ende de gene die eenigh Roet,Smeer,Keerffen,
Wafch, Wafch-keerifen, Toortfen ofte Flam-
beaux, binnen eenige Staden van Hollandt en-
de Weit- Vrieilandt, in⁷ Schepen , Schuyten,
Wagens ofanderfints fullen brengen, fullen ghe-
houden zijn 'tfelve den voornoemden Pachter
aen te geven, al eer fy 't voorfz Roet, Smeer ofte
KeeriT�n fullen mogen reppen ofroeren.endeful-
len de voerfz in-ghebrachte KeeriT�n terftontter
Wage moeten brengen, ende den voorfz Impofl
betalen, ofte den voornoemden Pachter daer van
contenteren, aleer fy defelve in eenige Huyfen
fuHen mogen brengen. Endefoo't voorfz Roet
ofte Smeer by eenige Keers-maeckers wort op ge-
d-aenyfoo fullen de felve infgelijcks gehouden we-
fen 'tfelve Roet terflondtterWagetedoen we-
gen, ende den voorfz Pachter vanden voornoem-
den Impofl contenteren als vooren: Maer foo
'tfelve by eenige andere Perfoonenopgnedaen
wort, fullen de/elfde ghehouden zijn de quanti-
teyt ofte 'tgewichte van dien den Pachter aen te
geven, ende van 't geen uytghedaen falvverden.
t'elckens biljet vanden Pachter te halen, 't wel»
oock geobferveert fal werden ten reguarde van t
Smeer ofte Roet, 't welck fy ontfangen vanden
Borgersende Ingefetenen vande Plaetfe liundei
refidentie: Allesende een yederpoincl: opte ver*
beurte,vande KeeriT�n, Roet ende Smeer dat an-
ders als voorfey t is, gerepr, op gedaen, of uyt g^e"

II.

es fullen de voorfz Keers-maeckers reilitutie

ofte affchryvinge genieten van alle het Smeer,
Talck ofte Kecri�en die by kennif�e ofte biljet van
�den Pachter, uyt de plaetfe hunder refidentie ge-
fonden fullen worden: Wel verilaende, dat men
geen KeeriT�n ofte Smeer affchryven en fal van
d'eene Stadt op d'ander, minder dan derrich pont
t'efT�ns, ende ten platten Lande fal geen affchry-
vinge gedaen worden van 't gene de Huyiluyden
voor haer felfs ghebruyck halen , oft fy onder een
anders Pachters bedrijf woonen, of niet. Maer de
KeeriT�n die gehaelt fullen worden uyt de Steden
by de Kramers ten platten Lande woonende, we-
fende vijfthien ponden ende daer boven, fullen af
gefchreven worden , midts brengende alvooren
een biljet.van den Pachter haerder refidentie.
Ende van de Kaeri��n, Smeer. Talck of Roet dat
afgefchrevenende vervoert fal werden vand'een
Stadt of Plaetfe inde andere, binnen Hollandt
ende Wefl-Vrieilandt, fal van 't geene binnen den
voorfz Lande vervoert is binnen een Maent ten
Janghften, blijck gedaen moeten werden aenden
Pachter vande Plaetfe vande affchryvinge, by de
handt vanden Pachter binnen den voorfz Lande :
Ende van Kaerfl�n, Smeer, Talck of Roet dat af gefchre-
ven , ende vervoert fal worden luyten den Lande van
Hollant ende We ft frieflant, in andere ge�nieerde Pro-
vinci�n , tenlanghflen binnen twee Maenden blijck ge-
daen Jal moeten werden aen den Pachter vande Plaetfe
vande affchryvinge by publijcque verklaringe. vanden
Kooper, ofte inflaender, onder Je-lemnelen eede, ten min�
fien voor Notaris ende Getuigen gepaffeert, dat defelve

-ocr page 1478-

j�49 Ordonnantie op de Impoft Van de Wage.

, _n f_ai worden, ende een boete van twintigh
onden als vo�ren. Ende fulJen alle Wafch ende

L_af_ch-keeri��n van bayten in komende fubjedt
�:� jit achtfte Articule. Dat mede inde Tonnen

Je Yaten, in dewelcke Smeer ofte Roet binnen de Pro-

vintievanHollandt ende Weft-Vr'ieflandt vervoert fal
werden Jnde/elve Tonnen ofte Vat en, geen andere Wa-
ren ofte Koopman/chappenghepackt ofte gevoeght /uilen
mogen wefen _t op pene van als �raudateurs te werden
geftra/t.

Confumptie vanden TurffV

in impoft op de Confumptie vanden Tutff', is op den voet van d'OrdonnantieJaende in het Eerfte Volumen
Colum. 1874� tot den lefien Maert 165 9. verpachtgeweefi: Doch is ffedert April 16^9. het derde Artijckel in

voegen naervolgende verandert,

vande Perfoonen tot het meten vanden Turf als hoven
geordineert, op pene van dacr over als meyneedigen ge-
flraft, ende ten eeuwigen dage uyt den Lande van liol-
lantende Weft-Vrieftant gebannen te werden; Welver-
fyaendedat hy vanden grauwen Turf op hem/elven al-
leen gheladen, vande twee Tonnen maer een en falont-
fangen .� maer/00 verre de /elve met (wanen Turfghe-
menghtware ,/al infulcken gevalle daer van mede om-
fangen vier en twintigh penningen Hollandts, als van
den fwarten, uytgefeyt dat den Turf komende van
Schoonhoven uyt te Rheenfche Veenen,vry ende exempt
f al wefen ter plaetfen daer die wort ghecon/umeert,
alfoo daer van den Impoft binnen Schoonhoven is
betaelt.

hailwoit

Wago.

T\En Impoft van'tWaegh-gelt is op den voet van d'Ordonnantie ftaende in het Eerfte Volum. Colum, 1911, tot
U den leften Maert 16 ^.'verpacht ge wee ft: Doch t'federt April 1659. is hetfefte Artijckel vtrandert. Is voorts
mi een Artijckel'achter het achtfte vermeerdert,fulcks hier nae volght.

Artijckel 6. .

Item, foo en fal men egeen Wage ghebruyeken
dan in de beflooten Steden: Ma�r indien eenige
Dorpen ofte Vlecken 't recht ende gebruyek van
de Wage, voor date vanden voorleden Inlantfche
Oorloge ghehadt hebbende, 't felve fullen willen
continueren,fullen gehouden wefen defen Impoft:
over haerlieder Dorpen, mette verpachtinge van
den Steden in een parthye mede te laten verpach-
ten , -ende anders geene dan gelijcke gewichte te
mogen ghebruyeken, op pene van haer recht van
Wage te fullen verliejen,ingevalle door toedoen fifte met
knniffe vande geene die 't voor/t recht is competerende,
daer jegens fal wefen gecontravenieert, alles met dien
veritande, dat van de goederen ende Waren, de
Wage fubjeft zijnde, die uytte Dorpen, foo wel
gewogen als ongewogen inde Steden werden ge-
tranfporteert, inde felve Steden het recht vande
\Vage fal moeten werden betaelt. Endc fullen mits
nien die gene vande goederen ende Waren die gewoogen
"ijn in eenige Dorpen ofte Vlerken, 't recht ofte gebruyek
van Wage als voor en gehadt hebbende, inde felve Steden
riet behoeven herwoogen te werden,doch full� de voorfz
goederen ende Waren inde voorfz Steden aenden Pachter
"wnie fVa^e oprechtelick, efl ten vollen moeten werden
'Meegeven, oock daer van een biljet gehaelt, ahoorens
defelve opgeftagen.geloft.gerept oftegeroert fullen mogen
herdenkende dit op>de verbeurte vanfeshbndertguldens,
^capplicerenendete innen als boven. Dan fullen
«te Wagen, ftaende den voorfz Oorloge van
ⁿⁱeuws ten platten Lande op geftelt,van nu voort

aen cefl�ren ende niet gebruyekt mogen worden,
op peyne als boven: Ten ware daer toe fpeciale
Privilegi�n voor date yanden voorfz Oorloge
verkregen geexhibeert werde.
Artijckel 9,
Ende fal den Pachter vryftaen, de goederen ende Wa-
ren die henluyden aengegeven zHjn/o wanneer fyfufpicie
mogen hebben van dat de voorfz aengevinge nier oprech-
telick,ende ten vollen zygedaenf 'haren kofle te doen her-
wegen, en daer door fraude oft contraventie ontdeckende,
tegens de Contraventeurs teprocederen,volgende den in-
houde vande tegenwoordige, en Generale Ordonnantie.

Voorts is metten eerften April id^y.de voorfz Ordon-
nantie op'tWaegh geit noch gheamplieert met het vol-
gende ;

Te wetende Suyckeren ende Syroopen de hon-
derc ponden op vier ftuy vers, inplaerfe van de fes
ftuy vers van 't honden, die te vooren op de Suyckeren
alleen geheven wiert.

Wen mede achter de Lyfle van 't Waegh-gelt voor
Ampliatie ingevoeght het naervolgende.

Ende fullen voorts alle Rafinadeurs eenige rou-
we Suyckeren uytter Zee ontfangende, die bin-
nen defe Provintie 't recht vanden voorfz Impoft
op de Wage niet fullen hebben voldaen , 't ielve
recht gehouden fullen wefen te betalen: Dat
mede de Schippers van buyten 's �ants komende,
ende Syroopen in hebbende, Koedanige Syroo-

9- Α � f>e»

-ocr page 1479-

Byvoeghfel van eenigePIacaten,&c> ^

mogen lofïên, doen, ofte laten Joflèn, v_0or _ei]j
al eer fyluyden vande voorfchreve Pachters b?
komen fullen hebben een Los-cedulle by /
felve Pachters gheteyckent; ende dat van alle �
felve 5yroopen, fonder aenfien in wat packa/
van Fuften ofte Vaten die over komen, mede L�
taeldt fal moeten werden het voorfchreve reek*
ofte Impoft op de Wage, tot vier ftuy vers y_ecj_crhondertponden wegens als vooren.

I95 t

pen den Impoft op de Wjecr en zijn geweeft,bidagen naer haerluydelen zijn aende Pachterde Wage aen te gevehare ingeladen Syrooptie van de PerfoonengheaddreHêert, ofte gpres verbodt aende vo

eenige der felver Syroopeij uy t haere Schepen te

Ronde Mato.

V\En Impoft op de Ronde Mate is tot den �� Maert 166z. verpacht geweeft volgens d'Ordonnantie ��(,},
^het Eerfle Volumen Colum. 1919. Doch t'federt is hetfefte Artijckel mette letteren in 't Curfijfhier volmi_tgeamplieert.

den ghefcheept fullen worden. Gelijck mede
daer van vry fullen wefen de voorfchreve Wa.
ren, die buyten den Lande van Hollandc ende
Weft-Vrieilandt werden ghevoerc, daer van
linnen den [elven Lande van Hollandt ende Wei
Vrieflandt uytgaende Convoy ofLicentbetaekial
wefen.

Artijckel 6.
Alle de voorfchreve Waren die van buyten in
den voorfchreven Lande fullen inkomen, fullen
vanden voorfchreven Impoft wefenexempt voor
het eerfle inkomen, niet tegenftaende de felve ge-
meten ende op gheleydt werdende, ofdaer naer
byden Eygenaer om verkocht naer andere Ste-

Warmoes - Landeo_>»

��\�� Impoft op de IVarmoes-landert is volgens d Ordonnantie flaendeVolum.i. Colum. 19^0. totten lefltn Ut-
cember 1656. verpacht geweeft: Doch metten)^are1657. is in't hooft van d'Ordonnantie de volgende wtn-
deringe int Romeyngedruckt by gekomen.

Ordonnantie, op de Ferpachiinge vande verhooginge vande Ferpondingetntr

de Landen, die met Warmoes-vruchten worden heteelt, ende by 't redres vande Verpondinge inden Jare
16" 3 z. volt rocken, als Warmoes'landen niet zijn aengeftagen. Waer van de eene helft fal werden
gedragen by de Bruyckers vande voorfz Warmoes-landen, ende de wederhelft by de Eyge-
naers, in dien verftande nochtans, dat het geheel fal werden betaelt,ofte geadvanceert by de
Bruyckers, ende d'eene helft van dien by de felve wederom mogen werden gekort tot Me
vande Eygenaers, ten ware tuiTchen de felve Eygenaers ende Bruyckers anders fpecialick
ware geconditioneert.

Den Pachter fal ontfangen, &c. Accordeertvoortsmetd'Ordonnantieftaende Colum. ï^o.voorfi.

Veertighften Penningh.

�

� de Ordonnantie ende Statuyten op den veertighften en tmntighften penningh, ft aende in het EerfleVolufft.

Colum. ��. gedruckt, is het twintighfte Artijckel by ordre vande Ed: Groot Mog: tfeeren Staten van Holiant
en Weft-Vrieflant opden 1 jjulij 166z. uitgelaten.

Taback.

'.Ordonnantie vanden Impoft op den Taback ftaende in het Tweede Volum. Colum. z8o6. hier boven, is cptea

eerflen April 166). in het z8. artijckel vermeerdert met de woorden alhier in 't Curfijfghedruckt: Doch is hei
2,9 Artijckel als doe in 't geheel uytgelaten.

geloofwaerdige Getuygen,gaen ten Huyfe,PacK-
huyfen endê Kelders, ofte andere Plaetfenvan
alledeKoopIuyden, Faöoors, ende anderen die
hen met Taback te handelen in 't gros zijn genee-
rende, ende oock tot alle de Koopluyden cd

\Vm^c'

Artijckel z8.

Den Pachter van defen Impoft fal ten ingaen

van fijnen pacht, geaffifteert met den Secretaris,

fynen Klerck, met eenen Notaris, ofte anders met

een Deurwaerder,een gefwooren Bode,ofce twee

-ocr page 1480-

. �* % Hoorn-Beeften, &c.

Generaliteyt.

andere die Taback in 't gros handelenen verkoo-
pen, mitfgadersalle de.Koopluyden,Winckeliers,
ende allen anderen die Taback in 't kleyn verkoo-
pen , eenige Tabacken fullen mogen verfwijgen,
ofte verileecken, ofte doen verileecken, ofte ghe_rdoogen dat het felve byyemandt anders foude
werden gedaen, op de verbeurte van alle den ver,
fteecken ende verfvvegen Taback, ende daer en
boven een boete van fes honderr ponden te yeët-
tighgrooten 't pont,boven de boeten ende penen
inden PJacate tot lafie vande Fraudateurs gheifo,
rueert. Dat mede 'voortaen ende \n 't toekomende
voor Uytftyters^ofte Ferkoepers in 't kleyn, ,ghehoueltn-
]"uilen worden "alle foodanige, die, al hoe wel mede inM
gros, nochtans oock eenighfints in 't kleyn Tahack ver-
hopen. .

Winckeliers die den Taback in 't kleyn verkoo-
_n midtfgaders tot de Tappers ende Koomens
5?mede Taback flytende zijn, ende aldaer doen
Uien, wegen, ende doen aenteyckenen,foo wel
Sfde qualitey t als quantiteyt.alle de Tabacken die
jj g]| _ve onder haer zij � hebbende, ten eynde den
felven Taback by den voornoemden Pachter alle
rarraendefuilagie afgetogen zijnde, fuyvers te
boeck gheftelt te mogen worden , omrae 't recht
vanden Impoft volgens defe Ordonnantie, voor
foveel aengaet de Koopluyden ende Winckeliers
Jjeden Taback met kleyn verkoopen , als vande
Tappers ende Koomens, 'tgeenefyluyden boven
«� pont inde peylfoude mogen hebben, datelick
naer de gedane pey linge te mogen ontfangen.fon-
der dat de voorfz Koopluyden , Fa&oors, ende

■■■

■■LZ'J't

HoornBeeften ende Bezaeyde Landen in Brabandtv

Ordonnantie, volgende de "weiene ten behoede vandegenieenefaeckf, van we-
ven den Staten Generaelder Vereenighde Nedcrlandtfche Provintien, linnen de Steden, F wen ende
Landen van Brabant enae Vlaenderen,<Wiv de gehoor/aemheyt vande Generaliteytflaende_tgeheven
ende geinnetfal worden den generalen Impofl op de Hoorn-Beeflen ende Bezaeyde Landen; Innegaende
den r April'ï6$7-

'.: ■ '"( '. ' '.tri

En voorfz Impofl: fal ontfangen worden
by den Pachter, of fynen Colle&eur (die
hy in elcke Plaetfe fal hebben te ilellen,
foo hy daer felfs niet en woont) van alle
Hoorn-Beeften drie Jaeren ende daer boven oudt
zijnde, van elcks ter maent, vanden eerilen April
totten leiten September beyde incluys,twee iluy-
vers ende een halven: Ende van alle twee - jarige
Beeilen gaende op 't derde Gras,half geit, te betar
len by de Meeilers oft Eygenaers vande felve Bee-
ften, Item, van 't Lant dat bezaeyt fal zijn oft be?
faeyt worden,met hart of vveeek Koorn of G raen*
rontofplat Saet, Peen, Ajuyn, Rapen, Pompoe-
nen, Latou ende Warmoes, Kooien, Meede.Spor-
rie ofKlaver die blijft ilaen tot Saet,(ende van an-
dere Sporrie of Klaver die gewey t worr niet) van
elcke Margen twee iluy vers ende een halven ter
maent, inde voorfz fes maenden,ende van minder
of meerder mate naer advenant, te reeckenen de
Mergen tot fes honden Rhijnlantfche mate. Doch
inde fes volgende Winter-maenden , fal vande
Beeilen als vande befaeyde Landen betaeldt wer-
den half geit. Wekken Impoit vande Landen be-
taeldt fal worden vanden dage af dattet Landt be-
zaeyt of beplant fal wefen , tot dat de Vruchten
daer van gemaeyt, gefneden,gedolven,getrocken
of uyt gedaen fullen zijn. De mergen-talen fullen
gliereeckent worden, fulcks die inde Boecken of
Omflagen vande Plaetfenzijnilaende, uytgefon-
«rt 't gene op de Wallen of Kanten gezaeyt ofte
geplant wort,'t welck na de groote fal betalen,by
den Gebruyeker aen te brengen, ende fo op d'een

van April tot September, tegen twee ende een
halven iluyverter maent vanden Mergen , ende
van d'ander fes maenden niet. Wel verftaende
dat van de Plantagien ende Geboomten ftaende
om de Wooningen ende Huyfen tot bemantelin-
ge, of Boomgaerden, wefende inde groote minder
als een halve Margen, ende niet verhuyrt zijnde»
niet en fal betaelt worden. ,�■'. \,..,.,,,'".

Vande Boilchen fal mede betaelt worden,t'elc-
kenalsdie fullen ghehouwen oftegebofcht wor-
den , als wanneer de groote van 't geene gebofcht
worden fal,acht dagen voor't beginnen van't boi-
fchen aenden Pachter of fynen Collecleur fal
moeten aengegeven werden, op de pene hier nae
vermeit, ende fal als dan betalen aenden Pachter
indertijdteen gheheel Jaer tegen twee ende een
halven ftuy ver ter maent, Sonder dat den Pach-
ter van het voorgaende of volgende half jaer daer
van yets fal hebben te pretenderen,al waer 't oock
foo, dat onder 't felve Hout eenige ftruyeken of
quantiteyt Eycken Hout waer dat bleef ftaen ©n-
trent Mey, ende als dan eerft gebofcht werde om
te blecken, dat met de ghedaene betalinge ial vry
zijn, ende en fal anders in 't waifen van 't Schaer-
hout niet betaelt werden,

III.

Het aengeven vande Beeilen ende Landeryen
fal moeten gedaen worden in defer voegen: Den
Pachter fal den eerilen Sondach nae inganck van
fynen Pacht.ter plaetfe onder fynen Pacht begre-
pen , den Luyden daer onder gefeten doen waer-
fchouwen, by publicatie inde Parochie Kercke, of
daer men aldaer ghewoon is publicatie te doen,
daer naer die geene die in de Gehuchten of Uyc-
hoecken daer onder reforterende woonen, heur
mede fullen hebben te reguleren, dat fy binnen de
volgende fes dagen heure Beeilen metten ouder-
dom vande felve, die fy inde felve Stede,Parochie

f d'ander difpuytover de groote komt te ont-

^ltaen, fal de Pachter 't felve mogen doen herme-
en (den Bruyckerdaer by gheroepen) tot kofle
^jjn den geenen die ongelijck heeft. Sal oock van
«IeGrienden ende Boomgaejden mede betaeldt
borden, dochaileen voor fes maenden in 't Jaer,

9. � iij of

-ocr page 1481-

By voeghfel van eenige Placaten, &c.

*955

�T'Dorp hebben, 't zy in de Weyde of op de Stal:
Als oock hare BezaeyJe Landen onder die plaetfe
gelegen, aen hem Pachter of fynen Collefteur al-
daer ter plaetfe , by de publicatie te defigneren,
rechtveerdelick fullen hebben aen te brengen:
Gelijck fy oock fullen moeten doen , als fy daer
nae eenige LanJen meer fullen betalen, of eenige Bee-
ilen aen koopen ende aldaer brengen, of oock foo
eenige Beeften in Weyden fouden brengen,onder
't refort van eenen anderen Pachter gelegen,ende
als fy de felve weder t'huys halen om daer te bly-
yen, om nae dat op, af ende aenfchry ven de beta-
lingen gereeckent te worden , alle 't felve oock te
doen binnen fes dagen nae 't bezaeyen, aen komen,
wechftouwen, ende wederhalen der Beeften,met
verklaren vanden oprechten dach dattet felve is
gedaen ende ghefchiet, op pene van elck verfwe-
cen Beeft, of Mergen bezaeyt Landts te verbeuren
fes gulden boven den Impoft, tot behoef vanden
Pachter.

IIII.

Ende fal den Pachter het Hoorn-geit vande
Beeften ontfangen, totten dach toe dat� die onder
eens anders refort inde Weyde werden gebracht,
als wanneer die aen den felven anderen Pachter
aengegeven, ende vervolgens het Hoorn-gek aen
hem betaelt fal worden, voor den tijt datle onder
fijn diftricT: weyen, al is 't datfe desavondts weder
op den Stal onder den eerften Pachters refort
wierden gekocht, die daer over niet fal hebben te
pretenderen.

Van defen voorfz Impoft fal niemant vry noch-
te exempt wefen, dan Gafthuyfen, H. Geefthuy-
fen, Leproos-huyfen, ende diergelijcke Arme
Huyfen vande Aelmoefie levende: Welverftaen-
de dat fy evenwel gehouden fullen weien de aen-
teeckeninge daer van te laten doen, op de ver-
Beurte van hare vrydomme. Ende oock een
vreemt Man aldaer met Beeften komende, omme
die te verkoopen , fal de felve veerthien dagen in
een plaetfe mogen houden, fonder daer van yet te
betalen: maer indien hy de felve boven veerthien
dagen uyt houdt, fal daer van betalen als andere:
Sonder dat nochtans de Uy theemfche Perfoonen
komende in defe Landen, met magere Oflen om
die te verkoopen, gehouden fullen' wefen de felve
aen te brengen, of den Impoft daer Van te betalen,
ten ware fy de felfde deden weyden om vet te
maecken, ofte de felve in een plaetfe langer als
veertien dagen fouden houden, in wekken geval-
le fylieden daer naer de felfde Oflen aen brengen,
ende daer van mede den voorfz Impoft betalen
fullen.

VI. "
Infgelijcks en fullen maer aengeteeckent wor-
den fonder daer van te betalen, de Landen die 't

margen niet meer dan dertich, ende 't gemet ti
meer dan vijftien ftuyvers 's Jaersen gelden- n�rf
gaders de Cingelen ende Lanen vande Huyf
die mede van defen Impoft vry ende exempt pf"'

niet jegenftaende de felve L_anof Somer-koorn bezaeyt 2
Ende indien den Pachter fufpicie heeft, dat tuf

fchen den Huyrder ende Verhuyrder collufa ₀r
eenige practiquen gebruyckt fouden zijn, _otnn)ede huyre beneden de vijftien ftuyvers 't gemet
maecken , fal de Pachter op kofte van ongelijcke
vanden Schout ende Gerechte oprechte tauxati�
mogen verfoecken, omme daer nae den Impoft te
ontfangen.

VII.

Den Pachter of Colle&eur fal aen handen van
den Commiflaris den behoorlijcken eedt doen
dat hy noch niemandtvan fynent wegennietanl
derS'dan de volle gerechtighey t van defen Impoft
fullen genieten,ende dat hy, noch niemandtvan
fynent wegen met niemanden en fullen compofo
ren ofte conniveren in eeniger manieren, op pene
in den vijfthienften Articule vande Generale Or-
donnantie begrepen, foo wel jegens den Pachter
ofte Colle&eur te executeren, als jegens den gee-
nea die met hem, ofte yemandt van fynen wegen
compofitie ofte uy tkoop aengaer. Doch foo � Qt�
bruyckers van Je LanJen vier Μ aen Jen inde [es Som
Maenden, ende vijf inde [es Winter MaenJen foudnk�
geer en te betalen, fullen Jaer me Je voor heure Landtn
van 't felve half Jaer volfiaen, des 'tfetvein'teerfleaen�
geven verklaren Je.

VIII.

Soo wie Pachter blijft van defen Impoft.fal ge-
houden wefen alle maenden te betalen ten Comp�
toire vanden Ontfanger
daer toe geordonneert,ofte te ordonneren een ge-
recht fefte-part van fynen beloofden Pachte, ofte
by ghebreecke van dien, fal d'Onrfanger 't felve
mogen doen executeren ende inne^ aenden Pach-
ter of fynen Borgen, naer vermelden endeinhout
vande Generale Ordonnantie.

IX.

Ende fal de Pachte van dei�n Impoft tfigaea,
den eerften eerftkomende metter Sonnen

opgangh: ende weder eynden den eerften
daer aen vc/lgende metter Sonnen opgangb,

Op de Conditien ende Voorwaerden, foo inde
Generale,als in defe particuliere Ordonnantie be-
grepen, is Pachter gebleven van defen Impofte

voorden tijdt van

fes Maenden, omme de fomme van

Des t'oirkonden is defen gheteyckent by
de Gecommitteerde vanden Raedt van State,
opten

Ordonnantie, volgens mlcket'federt den eerf en O�ober 16$7, denlmfof

op Je Hoorne-Beefien en Je BezaeyJe LanJen in Brabandt alleen verpacht is.

elckePlaetfe daer een ParochieKerck isfalbeb-
ben te ftellen, fo hy daer felfs niet en woont) van
alie.Hoorn-Beeften drie jaerea ende daer boven

DEn voorfz Impoft fal ontfangen worden by
den Pachter, of fynen Collefteur (die hy in

-ocr page 1482-

�-,

%�?! ^f'^: Noopende de Heemr

_udt zijnde 3 Van elcks ter Maent, vandert eerflen

*95*

den Gebruycker aen te brengen, ende fo op d'een
of d'ander difpuyt over de groote komt te ont-
ftaen, fal de Pachter 't felve mogen doen herme-
ten (den Bruyckerdaerbygheroepen) tot kofle
vanden geenen die ongelijck heeft. Sal oock van
alle Grienden ende Boomgaerden mede betaeldt
worden , doch alleen voor fes Maenden in 't Jaer
van April tot September, tegen twee ende een
halven ftuyver ter Maent vanden Mergen, ende
voor d'ander fes Maenden niet. Wel verftaende
dat vande Plautagien ende Gehoonden ftaende
om de Wooningen ende Huyfen totbemantelin-
ge of Boomgaerden, wefendeinde groote minder
alseen half Margen, ende nietverhuyrt zijnde,
niet en fal betaelt wórden.

II.
Vande BoiTchen fal mede betaeldt worden, &c.
Dit, ende alk de volgende Artkuhn act order en met de
Ordonnantie van April hier vooren flaende , hehahen
dat de woorden aldaer in 't Curfijj"gedruckt in defe Or-
donnantie van Otlober 16 57. niet en zijn.

*[Jjjprotten letten September beyde incluys,
veê ftuy vers ende een halven � Ende van alle
^f\vee-jarige Beeften gaendeop'tderde Gras, half
eelt, te betalen by de Meefters of Eygenaers van-
jj_e felve Beeften. Item, fal óntfangen van yeder
morgen Saey of Teullant, het Somerfayfóen ge-
nomen tegen vier Maenden, vijfgrooten Vlaems
veder Maent, ende in het Winter fayfoen gheno-
nien tegen vijf Maenden, half geit, ende fulcks fe-
fthien ftuy vers vier penningen van yeder morgen
in 't Jaer, het zy de felve befaeyt lullen worden
of niet, Van minder of meerder mate naer adve-
nant te reeckenen, de Mergen tot fes honden
jUiijnlandtfche mate. Doch inde fes volgende
VVinter-maenden, fal vande Beeften mede betaelt
werden halfgek. De Mergentalen fullen gereec-
kent worden, fukksdieindeBoeckenof Omfla-
«ren vande Plaetfen zijn itaende, uytgefondert
't geene op de Wallen oft Kanten gefaey t ofte ge-
plant wort, 't welck nae de groote fal betalen, by

�

~~¹ ■~~ '!.... .

� � � L � � � � �

V � �

BYVOECHSEL

van eenjgc

�

C � � � �.

Handtvefi noopende de Heemraden in Oelflandt. In date den tmntigbflen

November 1391.

ELBRECHT by Godts
genaden Palenfgrave opten
Rhijn, Hertoge in Beyeren,
Grave van Henegouwen,van
Hollandt, van Zeelant, ende
Heere van Vrïeilandt. Doen
kondt allen Luyden, dat wy
iengefien hebben groot gebreck inonfer Heem-
raetichap van Delflandt, als ons onfe goede Luy-
cen van Delflandt aengebracht hebben, ende ons
wel kondt is, ende wy by onfer goeden Luyden
taedc gheordonneert ende gefet hebben Heeren
Philips van Polanen,Gerijt van Egmonde, Wil-
lem van Naeltwijck, Dirck van Houdepijl, ende
^D'tck van Cattendijck, onfe Heemraders van
Delflandt, te wefen alfoo lange alsfy leven, Ende
*at defe voorfz Heemraders keuren of wyfen by
wen eede tot ons Landts oorbaer, daer en fullen
Jï noch niemandt jegens feegen : Ende waer't
wtte'r eenigh aflyvigh worde van defen voorfz
Jjeemraden, foo fouden die Heemraders andere
�kien ende eeden, fonder wederfeggen van ons:
oorts foo hebben wy gegeven, eade geven mits

defen onfen open Brieve onfen Heemraders
voorfz, of die naemaels wefen fullen, niet te ver-
fetten noch af te doen alfoo als voorfz is,ten ware
of eenigh van onfen Heemraders voorfz, of die
naemaels wefen fullen, alfoo teeder van ouden of
van fieckten ware, dat hy dat by fynen eede name
waer, dat hy ons, noch ons Landts oorbaer niet
en ware, Soo mochten die Heemraders eenen an-
deren kiefen als voorfz is $ ende waer 'r dat onfe
Heemraders voorfz fcheelden in kiefen, dat 's te
verftaèn waer die meefte meny waer, daef foude
die keer gaen, ende waer 't dat fy gelijck waren,
foo fouden wy een Overman wefen inden kiefen
voorfz, ende wy willen dat men niemandt Heem-
raedt kiefen en fal noch eeden, hy en is gegoet tot
vijftigh mergen Landtstoe binnen der Heemraet-
fchap, ende woonachtigh binnen der fchouwe
van Delflandt voorfz, ende foo wie men kieft dac
hys hem niet weeren en mach , op fulcke boeten
als onfe Heemraders wyfen fullen: Voort foo ful-
len onfe voorfz Heemraders fchoüwen ende
recht doen die nu zijn of naemaels wefen fullen,
met onfen Bailliu van Delflandt, als hier toe ver-

maenc

-ocr page 1483-

1959 Ampliatic van By voeghfel van ecnige Placaten. _%^

mant. Ende om dat wy willen tot eeuwige ά
alledefe voorfz Poinden wel ende wetteli l^
houden hebben van ons, ende van onfen N%1 �"
lingen onfe Heemraders voorfz, of die naenTT
wefen lullen , Soo hebben wydefen Brief
befegelc met onfen Zegele. Gegeven inden H?'
twintich dagen in November in't Jaer ons Η
ren 1391. ^ee*

maent wort: Ende waer't dat hy dan niet en qua-

me, ende fys te doen hadden , foo mogen onfe
voorgenoemde Heemraders ende Dijckgrave fei-
ten van heuren Gefellen daer fy mede Ichouwen
ende rechtdoen fonder mifdoenjegens ons op die
tijdt. Voort foo fullen onfe voorfz Heemraders
felve fetten Klercq, Bode ende Schutters by ha-
ren eede, tot ons Lants oorbaer, ende anders nie-

Ordonnance touchant les appellations en Hollande ₁0" la Frife. En dak k

ι Decemlre 1458.

ΗILΙ Ρ Ρ E par la grace de Dieu, Duc
de Bourgoinge , de Lotteringe , de Bra-
bant & de Lembourgh: Comptede Flan-
dres, Artois,de Bourgoinge: Palatin de Haynault,
de Hollande, de Zelande, & de Namur: Marquis
du faind Empire: Seigneur de Frife, de Salins &
de Malines. Α toutsceulx, qui ces prefentes let-
teres verront, Saluyt. Comme il foit venu a no-
ftre cognoifTance que nos fubjeds de nos Pays de
Hollande & Frife , onteil�, &fontfouventefois
tres-grandement travaillez, intereiTez & domma-
gez a l'occafion des appellations frivoles, & aul-
tres qui fe font, non feulement de plufieurs Juges
& Juftices de nofdirs Pays, a nos amez & feaulx
Lieutenant & gens de Confeil a la Haye $ Mais
auffi d'iceux nos Lieutenant & gens de Confeil, a
nous, &a noftre Confeil 5 eilants les nous hors
d'iceux nos Pays, tant pour ce, que foubs umbres
defdits appellations, les caufes & proces fon affo-
pez & retardez,& demeurent fans decifion. Com-
me pour ce, que pour la longue pourfuite d'iceubc
proces les partiesfouffrent & fo�tiennent grands
travaulx, frais, & deipens, & plus feroient, fi pro-
vifion n'y eftoit mife. Sgavoir faifons, que nous
defirants lebien, & relievement de nos fubjeds,
& de toute la chofe publijcque de nofdits Pays de
Hollande & Frife: Confiderantsque combien que
appellations foient introduites a bonne fin, &
pour relever les parties, induement grav�es; ne-
antmoins plufieursappellent plus pour malice, &
pour finer & dilayer lesjugements de leur caufes
& proces, que pour Grief, qui leur foirfaid '-, dont
fe veuteniuivre,quc par celles appellations frivo-
les , les caufes & proces dont elles procedent, de-
meurent fans eilre Jugiez & determinez, & par ce
{)lufieurs partyes perdent leur bon droicl. Vou-
ans a\ ce donner remede, & obvier aux fraudes &
malices de ceulx , qui ainfi legierement&frivole-
ment appellent, de noitre certaine f9ience,& pro-
pre mqvement, & par bonne & meure delibera-
tion de Confeil, nous ordonn� & ordonnons par
ces prefentes. Que d'orefenavant il ne foit �cic�
a aucun de appelier de fentences, jugements, ou
appoindements interlocutoires de nofdits Lieu-
tenant & gens de Confeil, ne d'autre nos Juges &
Juftices, en nofdits Pays de Hollande & Frife,

Jjour quelque Grief qu'il maintiengne luy eilre
aid. Si tousjoursIe Griefn'eft tel,qu il nepuift
eftre repare'en dii�mitive $ &queceulxqui feront
telles appellations frivoles , ne facent a recevoir
comme appellans; Et pour chacune appellation
non recevable, J'apellant foitenchens &envoy�

envers
deX

vous,en ramende de foixante Iivres,depris

CL. de noftre monnoye de FlandreslaliL
Et voulons & declarons, que les gros, appellant,
de Sentences ou jugements diffinitives, ou d'ap.
poindement, par lefquels ils fediront eilre m.
vez, de tel grief qui ne pouroit eilre reparezen
diifinitive, � il efl dit mal appelle, ouqu'ilsnefa.
cent a recevoir comme appellans, ou que l'appel"
iation par defaut de pourfuite foid declar� defer.
te,encheront envers nous pour Je fol appel en fem�
blable amende a foixante iivres monnoye di��,

Et en oultre pour ce que en nofdids Pays de
Hollande & Frife font Juges ordinaires nommez
Heymrades, ou aultrescommis pour l'entretiene-
ment & reparations des Dicques, pour Ie bien,
feurte, & falvation des Pays & Subjeds, nous
avons ordonn� & ordonnons, que � aucuns ap.
pelloient , ordonnances , ou appoinclements,
faids, ordonnez par fefdids Heymrade*. ouaul-
tres, comme concernants Ie faid des fufdifts Dic-
ques , ne foid difier�, ou retard�, en aucunema-
niere, fans deferer a telles appellations: pour Je-
quelles appellations: fi pourfuites ei�oient, &
qu'elles feuil�nt declar�es non recevables, ou de-
iertes, par default de pourfuite, ou qu'il fu ft de
malappell�, par les appellants , iceulsappellants
�s cas des fufdiAes encheront envers nous en
amende de foixante Iivres, comme did eft deffus.

Toutesfois fi aucuns appellants foient de nof-
diets Lieutenant & gens de Confeil , defdifts
Heymrades, ou aultrescommis au did faift de
Dicques, ou d'aultres nos Juges & Juftices.de nof-
dids Pays de Hollande & Frife.veulent renoncez
a leur appellations dedans huid jours, du jour de
leur appel, nous voulons, qu'il y foyent rec,euz
par les Juges, ou leur Greffiers, ou Clercqs tenant
Ie leur Regiitres, en payent a noftre proufltfoix-
ante fouls de deux gros dide monnoye ce fok tant
feulement.

Si donnons en Mandement a nofdict Lieute-
nant & Confeil, aufdits Heymrades, ou Comrnis
a l'entretienement des Dicques en nofdits Pays de
Hollande & Frife,& a toutes autres nosjufticiers,

lois & juftices d'iceulx nos Pays, ftichaeun
d'eulxendroidfoy,& comme a luy appaniendra,

que ces prefentes nos Ordonnances tiennent, α
guardent, & facent tenir & guarder, fansenirain-
dre en aucune maniere, & les facent publier, en
par tout les lieux de nofdits Pays, qu'ils verront
eilre expedi�nt & neceiTaire, & tellement que au-
cun n'en puift pretendre ignorance, ^P^o�t^
que on pourra avoiri faire de ces prefentes e

-ocr page 1484-

Rakendeden grooten Waert van Zuyt-HoIIadf. 1961

t$6i

adjoufte, comme � ce prefenc original.

En tefmoingdece nousavonsfaiftmectreno-
ftre feel a fes prefehtes, Donne en �oilre Ville de
Haynouk ie premier Decembre 1458.

nlufieurs lieux des nofdits Pays de Hollande &
frife, nous voulons queouvidimus d'icelles.faid
foiibs noftre feel, ordonn� en Hollande & tranila-
_t�deFrancoysenthioirs, fi metiereft, foy foidt

aJdvertentie van 't Hof van Hollandt, op de Ordonnantie, noopende V appel"

leren vande interlocutoire en diffinitive Sententien. In date den 18 December 1458.

Gen. Heeren behoef: Soo hebben daerom mijn
voornoemde Heeren vanden Rade terftont 't fel-
ve doen openbaerlijck lefen ende kundigen in de
tegenwoordigheyt van allen de Procureurs: en
henluyden bevelende achtervolgende 't inhouden
van dien, dat haer Meeilers te laten weten, op dat
eenyegelijckhierafghewaerfchouwtzy, en van
eenige ignorantien in defer faecken, hun nietont-
fchuldigen en mach. 't Voorfz Hof confenteerde
allen den genen die geappelleert hebben, acht da-
gen dach, om te mogen komen renuncieren beta-
lende fijn tfeftigh fchellingen boven geroert.

Aldus ghedaen inden Hage. Actum den ach-
tienden dach in December Anno 1458. Prefenci-
bus,Treflongue, Jf�ndelft, Eycke, Michiels, Mye,
Ruyghrock, Swieten, Raedtfluyden: Ende Claesde
Vriefe, Rentmeefter Generael van Hollandc, daer
ick mede by was.

Ae dat mijn Heeren van den Raede van
\\ Hollant, op den dachvan huyden gefien

endeghehoort hebben , feeckere opene
Brieven van Mandemente mijns Gen. Heere: By
de welcke blijekt dat de fclve myne Gen. Heere
eeordineert en gheiloten heeft, dat men voortaen
in Hollandc en Vrieflandc van Sententien interlo-
cutoire niet appelleren en fal mogen, van mynen
Heeren den Stadthouder ende Raede, aen mynen
Gen. Heere, dan van Sententien diffinitive. Ende
dievan Senrentien diffinitive appelleren, die ful-
len fe�ckerlieyt doen van feftigh ponden van
veerrigh grooten 't pont, tot mijns Gen. Heeren
behoef, indien gefeyt werc wel gewijfl: en qualick
gheappelleert, Ende alle de gene die appelleren
van diffinitive Sententien,die mogen binnen acht
dagen daer nae komen renuncieren van hare Ap-
pellati�, midts betalende tfeftjgh fchellingen van
twee grooten elcken fchellingh, tot mijns voorfz

fiacaetydat e�nj>egelic{die eenige Viffcheryen ofte /fenwajfen occuperen inden

Grooten verdroncken Waert van Zuyt Hollandt, hare tituien f uilen overbrengen in handen van feeckere
Cornmiffarifen.., In date den qjunij 1 � 16.

Die Grave van NaiTauw, van Vyanden, &c.
Heer tot Breda, &c. Stadthouder Gene-
rae,ldie Prefident ende.anders die Raeden
des Conin.ghs van Caflilien, van Leon,van
Grenade,&c. Eertz-Hertoge van Ooftenrijck,
Hertoge van Bourgoignen, gecommitteert ten
faecken fijnre Landen van Hollant, Zeelant ende
Vrieflandc. Den eerflen ghefwooren Exploi&ier
vander Kamere vanden Rade in Hollandt hier op
verfocht,Sa!uyt, Alfoo by die Coninghl. Majeft.
ommeonderfoeck te doen vande ghelegentheyt
van fijnre Gen: Grooten Waert in Zuy t-Hollant,
die eenige fyne Onderfatenfonder recht ofdeuch-
delijcke tytele, fo hy verftaen heeft, gebruyeken-
de ende occuperende zijn.geordonneertende ge-
committeert heeft onfen Medegefelle in Raede,
Meerter Jafper Lievens Soon , Pieter Schoeck,
Onder-Bailliu van Zuyt-HoJlandt, ende Pieter
Hanneman, CommifTaris vande Kamere vander
Reeckeninge inden Hage, te trecken binnen der
Stede van Dordrecht, ende alomme in den Dor-
penvan Zuyr-H�llandt, dapr dat henluyden van
"oode duncken fakende hen informeren vifie van
^def plaeti� nemen, haer Proces Verbael maecken,
^Van tguntdesfy fienende bevinden fullen,ach-
tervolgende feeckere Brieven van Commifiie daer
Jan geexpedieert, in date den vijf en twintighflen
^flach van April leftleden, daer van Copie hiera�n
|hecht is. S O O IS T, dat wy u ontbieden en-
^e bevelen daer toe committerende midts defen,

is 't noot, dat ghy tot ordonnantie vanden voorfz
Commiffarifen terftont ende fonder dilay treckt
binnen der Steden van Dordrecht, Sinre Geer-
rruydenberge, ende in allen anderen Plaetfen,
Dorpen ende Heerlijckheden die fy u in gefchrifte
geven fullen, ende aldaer by u roepende den Offi-
cier vander Plecken , is't noot, openbaerlicken
endegewoonlicken Plaetfen publiceert ende uyr-
roept die voorfz Commiffie van wegen der feiver
Coninghl. Majeft. gebiedende ende bevelende ee-
nen yegelijcken Geeftelijcke ende Wereltlijcke,
dat foo wie eenige Viflcherye ofte Aenwafl�n oc-
cuperende zijn inden voorfz verdroncken Waert
in Zuyt Hollant, ofte eenigh recht tot eenige van
dien pretenderen voorden toekomenden rijt, dat
fy ende elcks van hen haer ty tel, Brieven ofte be-
fcheyt brengen ofte feynden binnen twee maen-
den naer uwe voorfz publicatie, in handen vande
voorfz Commiilanfen, op peyne vanden geenen
die daer van in ghebreecken fullen wefen de felve
VifTcheryen ende Aenwafl�n in handen vande
felve Coninghl. Majefteyrgeftelc ce worden.ende
daer inne te bly ven, tot dat fy van haer tytele en-
de befcheyt ghedoceercfullen hebben. Gebiedt
voort ende beveelt van wegen de Coningl. Maje*
ileyc voorfz, allen den geenen die eenige Viflche-
ryen of Aenwafl�n gebruyekende zijn in den
voorfz Verdroncken Waerdc van Geeilelijcke
ofte Waerlijcke Perfoonen, wien dattec zy, ende
datfy voor den felven Commiflarifen binnen een

9� Β Maenc

-ocr page 1485-

2,963 Ampliatie van Byvoeghfel van ecnige Placatenu %*$.

ren mogen, 't felve exploiit niet geweten re 'h u
ben, 't welck by u alfoo gedaen, wy authotif_eende houden van fulcker waerden, of't aen 1

Maent nae uwe publicatie voorfz, komen ende

verklaren die Viflcheryen ende AenwaiTen diefy
gebruyckende zijn, van wien, watfy daer vooren

geven, ende hoelange fy die felve gebruyckt heb-
ben, ende dit op de peyne van twintigh Philips
guldens, uyt haeren eygen goeden te verbeuren,
ende daer af gheexecuteert te werden tot profijte
der Coninghl. Majefteyt fonder eenigh verdrach.
Ende indien eenige vande voorfz Penoonen, dien
't gunt dat voorfz is roeren of aengaen mach, hen
onthoudende zijn buyten dejurifdictie van defen
Hove, foo doet uwen exploidt aenden Perfoonen
of ter woonfteden van heuren Facteurs, Procu-
reurs ofte Bewinders van heuren goeden binnen
defe Landen, indien fy eenige hebben, indien niet,
doet 't felve by openbaer Edicle opte uytterfte
Palen defer Landen naeft ghelegen der Plecken
daer fy hen onthoudende zijn,mits hen 't felve in-
finuerende by uwen beflooten Brieven, ende Co-
pie van defen,op dat fy geen ignorantie pretende-

ren Perfoonen gedaen waer: Ende van't gened^

ghy ghedaen fult hebben, ende u wedervan.->,
wefen,overfchrijftden voorfz CommiiJa_rif_eneynde dat fy hen daer naer fullen mogen reeuf⁰

ren. Ontbieden ende bevelen allen Officieren *~
�de Juilicieren der voorfz Coninghl. Majeft, dar f"
u in dit doende, alle hulp ende afliftentie doe ^
fonder des te laten ₅ op alle 't gunt dat fy de_r f ι
ve Coninghl. Majeft. thoorn duchtende 2ijn,end
daer tegen verbeuren mogen. Gegeven inde
Hage onder 't Zegel dat wy noch ter rijt gebruvc
ken hier aen ghehangen op den vierden dacli van
Junioin'tjaer ons Meeren 1516. Onder fher ge
fchreven, By mynen Heeren den Stadhouder
Generael, Prefident ende Raeden van Hollandt
Zeelandt ende Vrieilandt. Ondergeteyckent
/. Dam.

T/acaet, op 't febefubjeB. In date den

1616.

IE Grave van NaiTau, &c, Den eerften ge-
Ifvvooren Bode , Exploidtier vander Ka-
merevanden Raede in Hollandt hierop
verfocht, Saluyt. Alfoo wy by andere

Majefteytendedaerinneteblyven,totdatfyvan
haer tytel ende befcheyt ghedoceert fouden heb-
ben. Ende was doe bevolen by den felven Edifle
van wegen der Coninghl. Majefteyt voorfz, allen
den genen die eenige Viflcheryen ofte AenwaiTen
gebruyckende waren in den voorfz Verdroncken
Waerdt van Geeftelijcke ofte Waerlijcke Perfoo-
nen wie dattet ware, dat fy voor den felven Com-
miflarifen binnen eender maentnaediepublicarie,
ghekomen ende verklaert fouden hebben die Vif-
icheryen ende Aenwaflen die fy ghebruyekende
waren, van wien, wat fy daer voorgaven, ende
hoe lange fy die felve gebruyckt hadden,ende dat
Opte peyne van twintigh Philips guldens uyt haer
eygen goeden te verbeuren, ende daer af gheexe-
cuteert te worden tot profyte vande Coninghlic-
ke Majefteyt voorfz, fonder eenigh verdrach:
Ende alfoo die voornoemde CommifTarifen ons te
kennen gegeven hebben, boe darter noch eenige
occuperende die voornoemde VilTcheryen ende
Aenwaflen, oft die Pachters van dien, binnen die
voornoemde tijdt met haer befcheyt gekomen of
ghefonden en hebben, maer hebben die rijdt over
laten gaen , fonder dat fy haer tytel ofte Brieven,
ofte Copie foufiifant daer uyt geexhibeert ofgele-
vert hebben , die voornoemde ComrniiTarilen.in
verfmaethey t ende niet achtende die bevelen van
de Coninghl. Majeft. ende fyne geboden. Ende
om dat niemantgeen ignorantie pretenderen fou-
den mogen van eenige vvaerfchouwinge. SOU
IS T, dat wy u ontbieden ende bevelen, daer toe
committerende mits defen, is't noot, dat ghy^ter"
ftont ende fonder dilay treckt anderwerf ende
defe reyfe voor al, binnen der Stede van Dor-
drecht , ende in allen anderen Steden, Plaetien,
Dorpen ende Heerlijckheden die de voorfz Com-
miflarifen u in ghefchrifte leveren fullen, ende ai-
daerby u roependeden Officier vander IW,
is 't noot, openbaerlicken, ende ter gewoonlicwr

onfen

openen Brieve van Edicte hebben doen

kondigen van wegen der Coninghl. Majefteyt om
onderfoeck te doen vanden gelegentheyt van fy-
nen Gen: Grooten Waerdt in Zuyt-Hollant, die
eenige fyne Onderfaten fonder recht of deuchde-
lijcke tytel»foo hy verftaen heeft, gebruyckende
ende occuperende zijn, geordonneert, endeby
iijne opene befegelde Brieven ghecommitteert
heeft onfen Medegefellein RaedeMeefter Jafper
Lievens Soon, Pieter Scoeck, Onder-Bailliu van
Zuyt-Hollandt,ende Pieter Hanneman,Commif-
faris vande Kamere vande Reeckeninge inden Ha-
ge , te trecken binnen der Stede van Dordrecht,
ende alomme in den Dorpen van Zuyt-Hollandt,
daer dat henluyden van noode duncken fal, ende
hen informeren , vifie vande Plaetfe nemen, haer
Proces Verbael daer af temaken , nacrvolgende
heurluyderCommifl�e, daer van dat Copie hier
aen gehecht is , ende hadden doen by advis vande
voornoemde Commiflarifen binnen der Stede van
Dordrecht, Sinte Geertruydenberge, ende in alle
andere Plaetfen, Dorpen ende Heerlijckheden
openbaerlijcken ende ter ghewoonlicker plaetfen
doen kondigen ende uytroepen die voorfz Com-
miifie van wegen der felver Coninghl. Majeft., by
de welcke dat een yegelijcken Geeftelijck ende
Waerlijck, fo wie eenige AenwaiTen ofte Viflche-
ryen occuperende waren inden voorfz Verdronc-
ken Waerdt van Zuyt-Hollandt, of eenigh recht
tot eenige van dien pretenderen fouden willen
voorden toekomenden tijde, dat fy ende elcx van
hun haer tytel, Brieven ofte befcheyt doe ter tijde
ghebracht ofte ghefonden fouden hebben binnen
twee maenden naer die voornoemde publicatie in
den Hage, in handen vande voornoemde Corm�
miflarifen, op peyne vanden genen die daer van in
gebreecke foude wefen die felve Viflcheryen ende
AenwaiTen te ftellen in handen vande Coninghl

plaetfen anderwerf publiceert ende uytroept o

an
dende

reyfe voor al, die voornoemde Comrwni

wegen der felver Coningl. Majefteyt, gebiedenoc

-ocr page 1486-

o55 Raden in HoIIant mogen geen Dijckgraven,&c.zijn � 1966

hen onthoudende zijn buyten die Jurifdi&ie van

defen Hove, foo doet u exploicl: aenden Perfoon,
of ter woonftede vanheuren Facleurs,Procureurs
ofte Bewinders van heuren goeden binnen defe
Landen, indien fy.eenigh hebben, daer van ghy
kennifl� hebt, endc<indien niet, doet 't felve by
openbaer Edi&e b�iQien die voorfz Stede van
Dordrecht, midts 't felve infinuerende byuwen
beflooten Brieve, ende Copie van defen, op dat fy
geen ignorantie pretenderen en mogen , 't felve
exploicl: niet gheweten te hebben, 't welck by u
alfoo ghedaen, wy authoriferen ende houden van
fulcker waerden, oft aen heuren Perfoon gedaen
ware^ende van't gunt dat ghy gedaen fult hebben,
ende u wedervaren fal zijn, overfchrijftdenvoor-
fchreven CommiiTarifen, ten eynde dat fy hen
daernafullen mogen reguleren. Ontbieden daer
omme ende beveelen allen Officieren, Juflicieren,
Dienaren ende �nderfaten der Coninghl. Majeft.
voorfchreve, dat fy u in dit doende, tot uwen ver-
foeck, doen alle hulp, afllftentie ende byftant,
fonder des te laten in eenieer wijs, op alle 't gunt
dat fy der felver Coninghl. Majeft. thoorn duch-
tende zijn, ende daer tegens verbeuren mogen.
Gegeven inden Hage onder

ende WaerJijck, ibo wie eenige Aenwafl�n ofte
ViiTcberyen gebruyckende zijn inden voornoem-
en VerdronckenWaerdt van Zuyt|-Hoilandt,
ofeenigh recht tot eenige van dien pretenderen
voorden toekomenden rijdt, ende noch niet aen-
ghebracht en hebben, dat fy ende elcks van hun
jjaer tytel, Brieven of befcheyt, of Copie daer uyt
_authentijcq brengen of fenden binnen den rijdt
_Van een maent nae defe publicatie binnen der Ste-
de van Dordrecht, in handen vanden geenen van
de voorfz CommifTarifen die men als dan vinden
fal op't Scharlaken,opte verbeurnifl� vande voor-
noemde Viflcheryen ofte Aenwafl�n. Ende alle
die geene die eenige Viflcheryen ofte Aenwafl�n
cebruyckende zijn 'tzy in pachte ofte anders, by
Geeftelijcke of Waerlijcke Perfoonen, ghele-
gen in den voornoemden Verdroncken Waerdt,
by wien dattet zy, dat fy binnen die felven tijdt
komen ende verklaren den voornoemden Com-
miiTarifen binnen der Stede van Dordrecht, die
Viflcheryen ende Aenwafl�n die fy gebruycken-
de zijn, van wien, wat fy daer jaerlijcks voor ge-
yen , ende hoe lange dat fy die gebruyckt hebben,
ende dat op de pey ne voorfz. Ende indien eenige
Perfoonen die't gunt dat voorfz is aengaen mach,

Dit Placaetfiaet fonder date geregiflreert in 't Eerfe Memoriael boeckvanAernout Sanddin,fol. ι \a. ver/o.

Ordonnantie ende Statuyt, dat geen%aden in Hoilandt, Dijc^grayen ofte

tieemraden in Rkijnlandt, Ddflandt, Schidandt, ofie dders wefenfuf/en, &c. In date den twadfden
O�ober 1516. , ._Wl!;! _:;-_; ■ �:,-

ΐ Α E R L E by der gratie Godts Koriingh
ivan Caftilien,van Leon.van Grenade»van
J Arragon,van Navarre, van beyden Ceci-
lien, van Hierufalem , van Valence, van Maijlor-
que, van Sardaine.van Corfice, &c. Eertz-Ηζπο-
ge van Ooftenrijck 5 Hertoge van Bourgoignen,
van Lothrijck, van Brabandt, van Stier, van Ca-
rintc, van Cormole, van Limburgh, van Luxem-
burgh, ende van Gelre $ Grave van Vlaendereni,
van Habfbourgh, van Tyrol, van Arthoys, van
Bourgoignen^ Paltz-grave ende van Henegouwe;
Landtgrave van Eliaten 5 Prince van Swave;
Marckgrave van Burgau.ende des Heyligen Rijcx,
van Hoilandt, van Zeelandt, van Phiert, van Ky-
btirgh, van Namen , ende van Zutphen 5 Grave,
Heere van Vrieflandt, vander Windifmarckr, van
Slavonien, vanPortenau, van Salins, ende van
Mechelen, Allen den genen die defen tegenwoor-
digenfullenfien.Saluyt. DOEN TE WETEN,
dat tot welvaert, eere ende profijte van Ons, on-
fen Landen ende �nderfaten van Hollandtende
vrieflandt, /onderlinge omme te voorfien pp't

yarrden Luyden van onfen Secreten Rade nefl�ns
ons wefende geordonneert, ende ordonneren by
defen by forme van Statuy te ende Edide 't gunt
dat hier naer volght: Eeril, dat van nu voortaen
niemandt wefende van onfen Raede in Hoilandt
ofte Vrieflandt, Dijckgrave ofte Heemraedt in
Rhijnlandt, Dclflandt, Schielandt, ofte elders in
den voorfz Landen van Hoilandt of Vrieflandt
wefen en fal mogen $ ende indien yemant van qn-
fen Rade als nu aldaer ergens Dijckgrave ofte
Heemraedt ware, dien verlaten wy ende verdra-
gen vanden felven Dijckgraeffchap of Heemraet-
Ichap: Ende voorts dat foo wie als nu Dijckgrave
of Heemraedt is ineen vande voorfz Quarti�ren,
of naemaels wefen fal, dat de felve in egeen ander
quarrier van den voorfz Lande van Hoilandt
Dijckgrave ofte Heemraedt en fal mogen wi|eT|7
Ende voorts ordonneren wy.dat foo wanneer een
Heeniraedtfchapin een vanden voorfz quartter�n
by4% vigheytyan een vande Heemraden, of anv
deriiftts^acerenfaLdat dien anderen Heemraden'
inde>ilede van. dien in dien geval by weten, advyf�"
ende ordonnantie Van onfen voorfz Stadthouder?
Prefident ende_; Raden van Hoilandt, fonder eeni*
ge faveur of diffirnulatie, �en ander tot den felven'
ftate nut ende fufl�fant wefende, tot, bewaernifl�*
yande Dijcken vanden yoorfz quatti�re, ende di�
verfeeckertheytyan oni�n Lande ende Ond�rfa^
ten, nefl�ns de felve pijeken wefende, kiefen ful-
|en,; niet tegenftaende eenige Privilegi�n, oude
Gouftuymen ofte bekomen hiecteyooxenghe-

9� Β ij maeckt,

aldaer

houdt ende feeckerheyt vander Dijckagien

wy ghehadt ai4eteerft 't advijs van onfen

beven ende getrouwen Nev.e den Grave van Naf-
jau, Stadthouder, eqde. vanden Prefidentende
Luyden van onfen Raede�rAHpUandt, Zeelandt
ende Vrieflandt, ende voorts vanden Luyden van
fnicr Finantie, hebben by rypen rade ende deJi-,
oratie van onfefeer hevelendegetrou.we. ladder
««de Cancellier den Heerevan EfcambeJ^_f(eiide

-ocr page 1487-

de doen onderhouden, fonder tegens dien
doen, te laten ofghedoogen gedaen te worden'*
wat manieren dat het zy, want ons alfoo gh_ej; f
t'Oorkonden des voorfz is hebben \vy onfen 7 =
gel daer van wy geufeerr. hebben, door onfe p/
celickheyt hier aen doen hangen. Gegeven \i
onfer Stadtvan Bruff�l den twaelfden dacliv"¹Odobriin'tJaeronsHeeren 1516. Endevann¹"¹fen Rijcken/teerfte. Endebuyrenopdep|_0v"
front gefchreven,By den Coningh in fynenRal
Ondergeteyckent, L. Doublioul.

maeckt, ende geordonn�ert ter contrarie^ ende
anders fonder pr�judicie* van^;dien. Ontbieden
daeromme ende bevelen onf�n voorfz Cancellier
ende Luydenvan onfen Secreten Raede, onfen
Prefident ende Luyden van ortfen Grooten Rade
te Mechel�n, onfen Stadtho�der, Prefident ende
Rade van Hollandt, Zee{.'rftdt ende Vrieilandt,
onfen Dijckgraveende He�mraden aldaer, ende
allen anderen onfen Juftieieren , Officieren ende
Onderfaten dien dat aengden fal, dat fy defe onfe
Ordonnantie onverbr�eckeliekonderhouden,en-

T-?T-

t �.'>,, :.r

T/4caet> tegens 'tjp�eren ende blajphem^en. In date den 5 Unuarij

By Jen Q�hingh in fynen Rade.

Ν fen lieven ende ghetrou wen die Stadt-
houder, Prefident ende Luyden van en-
1 fen Raede in Hollandt, Saluyt ende dile-
i�ic. Hoewel w-y met anderen onfen opene Brie-
ven van Placaten hebben doen uytroepen ende
verbieden overal, dat niemandt hem vervorderen
en foude te fw�er�n ende blafphemeren den nnem
ons Heeren J � S U C Η R ί � Τ I, ende van
fijnder liever ende gebenedyder Moeder ende
Maeght MAR IA, ende dat op die peyncn ende
boeten begr�perrin onfe voorfz andere Brieven :
Niet te min wy verfraen dat 't f^[ve niet geachter-
volg�it noch gelaten en worde, ende dat die over-
treders van dien rriet geilrattendegepugnieerteri
worden; Ende 't fchijnr dat die Officieren ende
Wethouders fwaerheytghem�eckt hebben; ende
noch doen, te procederen tot heure correftie en-
de pugnitie, onder 'tdexel datdie peynen ende
boeren begrepen in onfe voorfz andere Brieven t�
groot ende rigoureus 'zijn $ Midts wel�k�nd�e
voorfz blafpherk�n dagelijck^ noch meer end�
meer geufeerr ende'ghecorctinu��rt wordenv' tot
gr�ote kley nacht/g bede vanden^;riame G�dts, �fr-
d� Vanden Heiligen K�rft�rt��jo�ve, ende noch
rn��r fal, indien by^forjs hier crp anders niet verfi�n
�tt 'zy ■ Waeromme wy de 'faeck�h voorfz over
gem�r�kt, wilj�nde dt�vbotfi blafphemen gli�^

ithotftvet eiid�g�laten te zijW; �diirbied�Yr�nd�

-iv�hTy/ -jLrjvw n*_r .'.'.*. ? -;ν;b , ν?εν.� "hvin.'nosfi

bevelen, (daer toe committerende niits defen)op
dats noot zy, dat ghy terftont ende fonder ver.
treek,doet van nieuwe uytroepen ende verbieden
van onfen wegen, overal onfen Lande van Hol-
landt ende Vrieilandt, daer men ghewoonlid is
uytroepinge ende publicatie te doen, dat een ve-
gelkk van wat ftate ofte conditie hy zy, hem
wachte ende gedrage te blafphemeren den naem
Godts, ende van fijnderghebenedyder Moeder
ende Maecht Maria, op peyne van te verbeuren
voor die eerite reyfe t'feitigh ftuyvers, voor die
tweede reyfe noch foo veele, voorde derdereyfe
drie werf foo veele, ende van gefet te worden te
waterende broode fes dagen langhgheduyrende,
end� voor de vierde reyfe van gepillorifeert ende
ghef�t te worden in 't openbare opteKaketivec
uyren lanck ten minden: Procederende ende
doende procederen tegens die overtreders ende
mifdadige by der peyne Voorfz rigoureufelijck,
ende fonder faveur ofte diffimulatie, want ons alfo
gelieft. Ende des te cjoen� geven wy u volkomen
macht, kuthoriteyt ende fonderlinge bevel. Ont-
bieden ende bevelen allen een yegelijcken, dat fy
u dit'doehd� ernftelijck veritaen ende obedieren.
Gegeven in drifer St�d� vain Mechelen den vijfden
dacnfar�januarioin'tja�r 151 8. Ende was on-:
d�rgefebreven, By d�n Koningh in fijnen Raede.
Ende get�V ckent, Haheton.

TTttf

'Tflrir**�

HTTTTTT

J^Iacaef^^lmmaniMm en veryordereemgektyweliefy ofte openbare Vit*

tjumi ι ι ga'kringeie maeckem tfiPifof� eletij Noiiemler 'tfiti?

<T�'!

3 b

van Kib�rgh, van Namen, ende van Zutpbenj

Gray� �^::f��ere van Vrleflandt, vanden Winaii-

marek, Van Portenau.van Salins, ende van JVleche-

leh? '0�WE�rften onf�n Exploitrier vanden Hove

vah'Hbllaridthier opverf�cht, Sal�yt. Alfoo tot

dnf�r k�hnrfTe ghekoriien is, dat t'anderen tyden

l^^:mi^!g� Perfbonen onder de^el van eenige goe-

d�n�hd� anderfinrs \ ^:h�ii Vervordert hebben te

mae�k�ri h�ymelicke V�rgaderihgebinfl^en °JJ^lenSted�n�n'd^Pl�ck�'nWH�Han't�Hd�Vnelto

Vo�rfi, bwy"t�n c�nf�i�f Van den Officiers der lel-

v�r'St�H�ii�nd�Pl�ck�tfi daer uyt gekomen zijn

ei-o^t�iifconvenierit�V,t�t achterdeel�van onie

l�brf�Eand�n, S � � ί S Τ, dat Wy wil ende

hlerihn�VbbrfienWii�� remedieren, dat gel'j<*^e

in-

Α E R IL E van G-�dts genaden R�QrhfcW
Koninghi, tio�kometid�¹ Kfcjjr��r; alfrjts^W
* meerder 's Rijeks, K't�nifigh'viin Gaftilf�rt^
van lieon, van Granaden, Vpn 'A^rUigen» vai�Kad
varre,:van b�ydede Ceciiie�; vm Hier'Mil�ifii^v
Valence; vanMajdrque.v^ Sardatoe, vaif^��'ft--
�e,'&Gi;��rtziHertog�^V�ffXDoft�iiHjck; H�rtog�³van.B�iirgolgnevVyn'tbthfij�ft'.'vli� Btabanc [fat�
Stier, van Carint�w, vanCf-a?n1 vgH^iiniburgtlva^
liUwmburgbf�iidel ysri XjqWJ �i'kY� vari Ψ18έΦ
dereip,^vanHabfb�rgh',v^f^^��K^anAttltdys�'
varrBW*g�igne ^R^tk|iav^, ^�W»H�ri�g��-»'
vve; LahdtgclvevarY Mat�n\ PrtWc^ vanSwav�n^
Marckgrave 3van'lii�irga�P\>^;&ίύ%^; des Heylighsf
Μ cks, van Ho�aii�t?," vah^��randt, H'atiPhiert,�

-ocr page 1488-

I9$? Op'C�nd�rhoLidc vaiid

inc�iiv�nienten niet meer en gebeuren, U laden
ende bevelen dat ghy treckt alomme in onfen
_v0orfz Landen , in de Steden ende PJecken daer
men gewoonlick is publicarie te doen, ende aldaer
openbaerlijck voorden Volcke van onfen wegen
gebiedt ende beveelt, dat niemandt van nu voort-
aen hem en vervordere eenige heymelicke ofte
openbare Vergaderinge te maecken, fonder con-
ferit van onfe OiBciers ende Regeerders vande
Steden,op peyne daer van gecorrigeert te worden
alsde'geene die eenige monopolie fouden willen
maecken, ende anders fo het de materie eyfTchen
lal. Bevelende oock fcherpelijck onfen Officiers
vanden ielven Steden, dat fy goede toeficht daer
toedragen,ende fonder eenige fimulatie procede-
ren tegens den genen die de voorfz Vergaderinge
iiillen'maecken, hen bereyckenende indien fy be-
vonden worden daer toe negligent te wefen, dat

m t�cheydinge,; &c. ι970

wy 't felve verhalen fullen aen haerluyder PerfoQ-
nen ende goeden. Van 't welck te doen wy u ge-
ven volkomen macht, authoriteyr ende fonder-
Jingh bevel. Ontbieden ende bevelen allen onfen
Officieren, Jufticieren, Dienaren ende Onder/a-
ten, dat fy u in dit doende ernftelick verftaea, bc-
hulpelick zijn ende obedieren,fonder des te laten,
op alle 't gunt dat fy onfes thoorn duchtende zijn
ende tegens ons verbeuren- mogen. Gegeven on-
der onfen Zegel vande Leen�n dat als noch in on-
fen Lande van Hollantgebruyckt wort hier bene-
den op gedruckt, den derden dach van Novembri
in't jaer ons Heeren r 5x0. Van onfen Kijcken, te
weten vanden Roomfchen, 't tweeile , ende van
Caftilien, 't vijffte. Aldus onder-geTchreven, By
den Coningh , ende Relarie vanden Stadthouder
Generael,Prefident ende Raedt van HolJant,Zee-
lantende Vrieflant. Onderteyckent, /. de Jonge.

TUcaet, roerende V onderhoudt vande Landtfcheydinge, &c. In date den

eerflen Oltoher 1 � 3 o.
Β Τ DEN Κ E Τ S E R.

ONfen lieven ende ghetrouwen die Stadt-
houder, ende die Eerfte ende andere Luy-
den van onfen Rade in Hollandr, Zeelant
ende Vrieflandt, Saluyt endedilectie. Alfoo tot
onfer kenniiTe gekomen is, dat in die Landtfchey-
dinge ofte Zijdtwinden leggende tuffchen Rliijn-
iandt, Delflandt ende Schielandt, groote ghebre-
kn waren , om daer toe te voorfien, hebben wy
naer voorgaende informatie van onfen wegen,
ende tot onfer ordonnantie genomen ende gehadi
uwe advis, ende vanden Luyden van onfer Reec-
keninge jn Hollandt, by rype deliberatie geftatu-
eertendegheordonneert, Teneerften, dat men
voortaen geenderhande Beeften en fal Jaren wey-
den op de felve Lantfcheydingen ende Zijdtwin-
den, ten zy dat men die foo af heynt, dat de felve
Beeften aenden opftal van dien niet komen en mo-
gen, opte peyne van op elcke Beefte te verbeuren
drie Carolus guldens. Ten tweeden, dat alle die
gene die Huyfen hebben ihende opte felve Zijdt-
winden endeLandtfcheydingen , geen Verekens
en lullen mogen houden, noch dat niemant Verc-
kensdaer op en fal laten weyden , opte verbeurte
vande felve Verekens. Ten derden, als men eeni-
gen nieuwen opftal maeckt, of den ouden opftal
«pareert, dat men dan 't werek daer toe behoe-
vende halen ftl buyten die Greppelen , ende niet
Jemen uyt die Landtfcheydinge, gelijck 't fchijnt
'Ortejinge dickwils gedaen te zijn, op peyne van
wintjgh Carolus guldens te verbeuren voor elck
'^J»i die alfoo den Zijdtwint ofte Landtfcheydin-
ge ontgront foude hebben. Ten vierden, dat nie-
jnt wie hy zy eenigen Turf delven, noch doen
ven en fal ten miniten op vier roeden nae de

ΖΨλ ⁿ °^fte ^i^e ^van ^den Landtfcheydinge
7_crf 'J^^tvvin,:vOpteverbeurnifle vanden ielven
f_e ' ,^efldearDitralick gecorrigeert te zijn, uytge- I
te V n� ^ZiJ^dcwinc ofte Lantfcheydinge heu- ^!

foed°p f^ettC ^heeft' ^re ^weten ^vier ^en ^twilltig^hGonr"' ^fal �^eri ^mog^en delven tot aen de |

^cmaer niet daer over, uytgefeyt oock ach-1

ter Berckel, daer onlanghs geordonneert is feven
roeden vande Landtfcheydinge te blyven.welcke
Ordonnantie ftadt houden fal, oock mede of tot
fommige Plaetfen van noode ware voorder van
der Landtfcheydinge te blyven dan vier roeden
voorfz,dat fal men mogen ordonneren tot difcre-
tie nae gelegentheyt vander faecke. Ten vijfden,
alfoo die Landtfcheydinge tuffchen Rhijnlandt
ende Schielandt, beginnende van Hille af Zuyt-
weftwaerts op tot feeckere BerckeBoomen tot
ontrent een uyre gaens, feer fmal is uy tgedolven
aen beyde fyden tot aende Gooten toe, hebbend e
groote Plaf��n of Meerkens water tot veel plaet-
fen , Soo ordonneren wy dat de Heemraden van
Rhijnlandt ende Schielandt naerilelicken toe fien
ende doen toe i�en , dat men houdt liggende alle
de Veenen,Ribben ende andere Materien die daer
noch leydt, fonder dat men omtrent defe quade
fmalle Lantfcheydinge eenige materie meer wech
neemt, ende dat op groote peynen. Ten feiten,
alfoo opte Landtfcheydinge ende Zijdtwynen
voornoemt tot vele plaetfen wart Gagel, Doorn,
Riet, Seckende andere Ruycbte,die men fomrijts
wel plach af te barnen, tot groote pericule vande
felve Landtfcheydinge opdrooge tyden,want die
van Veenigegrontis, Ordonneren wyoock dat
men voortaen alfulcke ruyehte niet barnen en fal,
op die peyne van thien Carolus guldens te ver-
beuren by elck vanden genen, ende t'elcker reyfe
fy'tfelve doen fouden. Ordonnerende dat men
fulcke ruyehten fal mayen of fnyden j ende de
voorfz Ordonnantien ende Statuy ten ontbieden
wy te doen publiceren alom in onien voorfz Lan-
den, waer men gewoonlijck is publicatie te doen,
ende van onfen wegen fch�rpelick eenen yegelick
bevelen de felve t'obferveren, fonder daer tegens
te komen ofte doen, ende tot obfervantie van die
procedeert, ende procederen doet by executie
vande peynen daer toe geftelt, fonder verdrach of
fimulatie. Des voorfchreve is te doene ende des
daer aen kleeft, geven wy u volkomen macht,

9. Β iij au-

-ocr page 1489-

2971 Ampliati� van By voeghiel van eenigePlacaten. t^_n

authoriteyt ende fonderlingh bevel by defen : in onfeStadt van Mechelen , onder onfeContre
Endeby den felvenbeveelen allen onfen Rechte- Zegel hier o ρ ghedruckt in Placate, deneerfb
ren, Officieren ende Onderfaten dien dit aengaen Oclobri in 'tjaerduyfent vijf honderten dertip|°
fal, dat fy u 't felve doende ernilclick verftaen Ondergefchreven, By den Keyfer in fynen R_a<j
ende obedieren, want ons alfoo gelieft. Gegeven l Ondergeteyckent, I. Dullioul.

Tlacaet, verbiedende dat men geen Landen inde Lantgifterye van 't Bofv^

Delft gelegen,f il mogen heiaften ofbefwaren met eenige Renten, noch anderfints. in date den iq Qfo
lier 15 5 o, Gerenoveert den ι ο April 1537.

recht voorfz, ende omme ons te frauderen inde
voorfz Landtgifterye, diverfche Perfooncn|_iendagelicks vervorderen heur Landen gelegen in't
HofFvan Delft, ende daer wy die voorfz lervituyt
ende recht op hebben , te belaften met Renten
fonder ons ter caufe vande felve belaftinge eenigh'
recht te willen betalen , contrarie die oude ufaq.
tie, ende 't gunt dat hier voortijts geufeertisgb
weeft.tenderende tot groote dimunitie van onfen
voorfz ouden Domeynen, ten ware dat wvliier
inne verfagen. S O O I S Τ, dat Wy u ontbie.
den ende bevelen, daer toe committerendemidtt
defen, dat ghy treckt binnen onfe Stede van
Delft, den Hof] Fvan Delft, ende elders daer't noot
wefen fal, ende aldaer openbaerlijcken voorden
Volcke kondight ende gebiedt, dat niemandtvan
nu voortaen wie hy zy, eenigh Landt in denHoff
van Delft gelegen, ende daer wy 't voorfz reek
van Landtgifterye op hebben, en belaften noch
befwaren meteenige Renten,Teftamentcn,maec
kingen.Huy welicxe Voorwaerderi,Lijftocht ofte
anders, by wat maniere die belaftinge ghedaen
mach worden, ten zy dat fy die overgifte van den
Lande doen, ende Brieven daer van nemen van
onfen Landtgtfter, ende 't recht daer toe l�aende
betalen, nemende voorts mede alfulck Contre-
brievenvanloilinge of anders, als hengoetdunc-
ken fal: Ende dit al op die peyne van twintigh
Philips guldens, te verbeuren t'elcke reyfeals't
gebeuren fal, t'appliceren d'eene helft tot profyte
vanden Aenbrenger, ende d'ander helft tot pro-
fyte van onfen Landtgifter aldaer. Van 't welcke
te doen, wy u geven volkomen macht endefpeci-
ael bevel. Ontbieden daeromme endebeveelen
onfe Officieren ende Onderfaten dat fy u in dit
doende ernftelick verftaen ende obedieren,opalle
't gunt dat fy onfer Majefteyt thoorn duchtende
zijn, ende daer tegens verbeuren mogen. Gege-
ven in onfen Huyfe vanden Hage, onder onfen
Zegel vande Leenen van Hollant.die wy noch ter
tijdt uferen, hier op ghedruckt opten negen en-
twintighften dach van Oitober anno 15 }0. Ende
van onfen Keyferrijcke, 't eerfte, ende van onien
Rijcken van Spangien, van beyden Cecilien, oic
"t vijfthienfte.

AERLE by der gratie GodtsRoomfch
Keyfer, altijt Vermeerder des Rijex, Co-
S3 ningh van Germanien, van Spangien,van
Arragon, van Navarre, van beyden Cici-
lien, van Hierufalem , van Hongaryen, van Dal-
roatien, vaflCroatien, &c. Eertz-Hertoge van
Ooftenrijck, Hertoge van Bourgoignen, van Lot-
rijck, van Brabandt, van Stier, van Carinten, van
Crain, van Limborgh, van Luxemborgh$ Grave
van Vlaenderen, van Habf burgh, van Tyrol, van
Archoys, van Bourgoignej Paltzgrave, ende van
Henegouwe; Landtgrave van Elfaten, Prince van
Swaven.Marckgrave van Bourgau,ende des Hey-
JighRijcks, van Hollandt, vanZeelandt, van
Phiert, van Kyburgh, van Namen 5 Grave, Heere
van Vrieflandt, vander Windifmarck, van Porte-
nau,van Salins,van Mechelen,ende vander Stadt,
Steden ende Geilichtevan Utrecht ende Over-
Yi��l. Den Eerften onfen Deurwaerder hier op
verfocht, Saluyt. Alfoo wy een recht hebben in
den HofFvan Delft, ende is van onfen ouden Do-
meynen, geheeten die Landtgifterye, te weten als
aldaeryemant eenigh Lantaen befterft, foo wort
daer af betaeldt tot onfen profyte in handen van
onfe Landcgifter aldaer van elck fchoc pont een
blanck �. ltem,als yemant eenigh Landt verkoopt,
daer af betaeldt die Kooper onfe Landtgtfter den
dertighftempenningh van dat 't felve Lant te koo-
pe gegouden heeft. Item, foo wanneer yemandt
eenigh Landt vermangelt beyde binnen den Am-
bacht gelegen, foo geven fy van elck fchot pont
een blanckj Ende als yemant eenigh Lant verman-
gelt binnen den Ambachte gelegen, om Lant dat
buyten den Ambachte leyt, daer afgeeft die gene
die dat Lant binnen den Ambachte heeft den der-
tighften penningh vanden waerde vanden Lande
by tauxatie vanden Gerechte aldaer: Ende want
men niet bevinden en fal dat hier voortijts in den
felven Ambachte eenige vanden felven Lande al-
daer belaft zijn gheweeft met eenige Lijf- renten,
Losrenten ofte Erf-renten, maer hebben altijdts
heur Landen over moeten fetten, ende den Lant-
gifter inden name vanden Grave van Hollandt,
't recht vander fel ver overfettinge betaelt gehadtj
Ende dat wy verftaen dat in prejuditie van ons

ExtraBuyt de Ordonnantie vande Tolicie de/er Landen, beroerende de lfc

vamen, Gabaretten ofLogyfenbezydens weechs, of op Sondagen tegaen drincken, ltem,t�&^6ns de» i
phemateurs. In date den 7 Oftober 15 31.

Logyfen befydens weechs of buyten Steden,!**
pen, of Gehuchten, of buyten openbaren Stra^

Dat men voortaen in onfen Landen ende Heer-
lijckheden egeen Tayarnen, Cabaretten ofte

-ocr page 1490-

Cloofter$ geen Erflicke goederen te maecken. 1974

1973

, rechten Heerbanen houden en fal, op de
heurte by den genen die contrarie doen fuJIen,

^intich Carolus guldens, ende by den genen die
L yoorfz Logyi�n befydens weechs ilaende lo-

¹ eren foude fes Carolus guldens, ende voor elc-

fe reyfe 't felve gebeuren foude.

Dar voortaen niemandt van wat ftate ofte con-
ditie hy zy»^liem ^en vervordere of prefumere Luy-
j_en in Taverne te fetten op de Sondagen ende
_Heylige dagen by der Heyliger Kercke geboden,
noch oock aldaer te gaen drincken in tyde vander
_ll00ger MiiTe of van Vefperen , op de verbeurte
_vaI} deftigh grooten Vlaems, by den geenenende
elcken van hen die contrarie doen fouden.

Voorts om te remedieren tegens den Blafphe-
mateurs, hebben wyeenenyegelicken verboden,
ende verbieden te blafphemeren GodtAlmach-
tigh, die Maeght Maria, heuren Heyligen, ofheu-
ren namen , op de peyne die Godt, fijn Moeder,
heuren Naem, of heuren Heyligen loochenen, af-
caenende verfmadenfouden, gheapprehendeert,

ende in ftridrer ghevangeniil� gehouden re vvefen
te water ende te broode den tijdt van eender
maent; Ende die geene die Godt, of fijnder Moe-
der, of de Heyligen loochenen, afgaen of verfma-
den fouden met �enen quaden ende feilen moede,
ende herte, boven de voorfz gevangenifl�, fullen
op een Schavot der Tonge openbaerlick deur�e-
ken worden, fonder gratie, refpijt ofte verdrach:
Ende de geene die andere villeyne ende quade ee-
den doen , ende fweeren, fullen in heure Perfoo-
nen arbitralick ghecorrigeert worden ter difcretie
vandeRechteren onderden wekken 't felve ghe-
beuren, ende die de kenniil� daer afhebben fou-
den. Ende fullen die voorfz Rechteren niet mo-
gen diilimulercn noch uyrftellen die pugnirie van
den blafphemen, of vanden geenen die de vilanye
of quade eeden inder manieren voorfchreve doen
fullen , naer 't felve tot heure kennifleghekomen
fal wefen, op de peynen van heure ilaten ofte
Officien ghepriveert te wefen , noch tot den
felven nimmermeer ghereftitueert te worden,
noch oock andere te mogen verkrygen, houden
of bedienen.

Tlacaet, waer by verboden wort aende �ooflers eenige Erfelickf goederen te

. maecken. In date den 16 Otloher 15 31.

KAERLE by der gratie Godts Roomfcb.
Keyfer, altijt Vermeerder des Rijcks, Ko-
ningh van Germanien, van Caftilien , van
Leon, van Arragon, van Navarre,van Napels, van
Cecilien, van Majorque, van Sardaine, vanden Ey-
landcn Indien, ende vafte Aerde van der Zee Oc-
ceane. Eertz-Hertoge van Ooftenrijck, Hertoge
vanBourgoigne, van Lothrijck, van Brabant,van
Limburgh, van Luxemburgh, &c. Grave van
Viaenderen, van Tyrol, van Arthoys, van Bour-
goignen5 Paltzgrave, ende van Henegouwe, van
Hollandt, van Zeelandt, van Hagenault, van Na-
men, &c. Prince van Swave, Marckgrave des
Heylighs Rijcks, Heere van Vrieflandt, van Sa-
lins, vanMechelen, vanden Lande van Over-
YiTel, Stadt, Steden ende Landen van Utrecht,
ende Dominateur in Afie ende Afrijcke. Allen
den geenen die defenonfen Brief fullen fien,Sa-
luyt. Alfoo tot onfer kenniil� ghekomen is, dat
wylen faliger ghedachten Hertoge PHILIPS
van Bourgoigne onfen ouden Voor-vader, die
Godt genadigh zy, verftaen hebbende die onge-
regeltheyt vander Geeftelickheyt van Hollandt,
Zeelandt ende Vrieflandt, in 't verkrygen ende
apprehentie van Erven van Renten , ende van alle
manieren vande Wereltlijcke goeden , by koope,
tyfuccei�ie ende anders: Ende aenmerekende dat
alle die goeden vande voorfz Landen by fucceffie
van tydc komen fouden in handen vande voorfz
Geeftelickheyt, het welcke de diihu�ie ende
^fuine vanden voorfz Lande wefen foude, om daer
toe te remedieren.ende tot verfoecke vande twee
ierfte Staten vanden Lande van Zeelandt, ende
jy groote ende rype deliberatie by fijne opene
"neven, ftatuerendeende ordonnerende, ende
°veral Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt dede
publiceren, dat van doen voortaen egeen georde

Lieden van wat ordre fy waren, of wefen fouden,
inden Landen van Hollandt, Zeelant ende Vrief-
lant, Erven nemen en fouden van heuren Ouders,
Magen noch Vrienden in eeniger manieren, noch
oock meer Landen of Erven en fouden koopen
noch verkrygen by Teilamente, of noch anders in
den voorfz Landen binnen de Steden noch daer
buyten, ter tijdt toe die voorfz georde Lieden by
Commiflarifen doen geordonneert geweeft of ge-
lafl: fouden hebben, om met hen een overdracht
ende ordonnantie te maecken , hoe ende in wat
fchijn fy voortaen hen in des voorfz is, hebben
fouden. Ende dat wylen onfe feer lieve ende be-
minde Vrouwe Moeye die Eertz-Hertoginne, &c,
die Godt genadigh zy , in heuren leven voor Ons
Regente, verfben hebbende inden Jare drie-en-
twintigh leftleden, dat die ongeregeltheyt vander
Geeftelickheyt van Zeelandt ongelijck grooter
ende meerder was dan oy t te vooren, ende dat die
georden Perfoonen allen manieren van Erven en-
de andere Weerlijcke goeden hen voorderden te
ghekrygen, by allen middelen fy duncken moch-
ten, fulck dar 't geheel Landt van Zeelantgefcha-
pen hadde gheweefl in heuren handen te komen,
tot grooten interefte vanden Waerlijcken Lieden
ende van Ons, by 't verliesvan onfeHoogheyr,
Heerlijckheyt ende dienfte, om daer inne te reme-
dieren, heeft van onfer wegen by rype deliberatie
de Statuyten ende Ordonnantien vanden voorfz
Hertoge Philips van Bourgoignen geconfirmeert,
ende amplierende de felve oock van onfen wegen,
vorder gheordonneertende gheftatueert, dat van
doen voortaen niemandt van wat ftate ofconditie
hy ware, die in onfen voorfz Lande van Zeelandt
hen felven, fijn Kinderen of andere 't waren Man-
nen of Vrouwen-perfoonen in Cloofteren of
Godts-huyfen begeven offlellen wikkn,den fel-
ven

-ocr page 1491-



	ι

			*hfel van eenige PJacaten. _lc/** te, binnen onfen voorfchreven Landen van u ι landt, Zeelandt ende Vrieflandt, egeen erfTert goeden of erf��licke Renten en fullen mogen k pen noch verkrygen , Ende voorts dat eeen Jr'
297$ , Ampliatievan Byvocg ven Clooflers of Godts-huyfen egeen erf��lijcke goeden of Erfrenten geven en fotiden mogen, dan alleenlick een redelijcke fomme van penningen of Lijf-renten totalfulcken tauxa vanden Perfoonen die men in den Clooflers of Godts-huyfen leggen of flellen foude , opte verbeurtevanden Erven eH goeden, eH infgelijcx dat die georden Lieden, van wat ordene fy wefen mochten , egeen Erven , erf- licke goeden, renten of anderen en fouden mogen nemen, aenvaerden, koopen noch verkrygen by gifte,doode,Teftament of anders, oock op de ver- beurte vande felve goeden. Ende oock is tot onfe kenniil� gekomen , dar diegheorden Lieden van onfen Landen van HoIIandt ende Vrieflandt, de welcke met onfen Landen van Zeelandt genoegh vaneen natuerezijn, henlieden dagelijcksende foo langhs foo meer vervorderen erfT�licken goe- den, Gronden van Erven, ende erf��lijcke Renten te apprehenderen.by fucceffie vanheuren Ouders ende andere Magen ende Vrienden of fy Weerlick waren, ende de felve heur levert langh houden cndegebruycken, midts flellende feetkere cautie vande reflitutie vanden voorfz erfT�licken goeden riaer de aflyvigheyt van der geordende Perfoonen diefegheapprehendeert hebben, ende dit tot be- hoef van heuren voorfz Vrienden : Ende dat iy des niet te vreden zijnde, daer toe pretenderen in den Meuble goeden van heuren Ouders,Vrienden ende andere Magen te fuccederen, midts {lellende cautie als boven. Ende dat midtfdien indien fy daer toe gheadmitteert waren, ghemerckt dat die Erven in Hollandt ende Vrieflandt kleyne fobere zijn,ende dat 't meefle deel vande goeden van on- fen Onderfaten aldaer Immeuble zijn, alle die Gronden vanden felven Landen, ende oock allen des Meubels goeden by fucceffie van tyde in han- den vande Geeflelickheyt komen fouden, her, welcke of't ghebeurde, tot deflru&ieende ruine vande voorfz Landen, ende vande Onderfaten, ende by confequentie tot dimunitie van onfer Hoogheyt, H�erlickheyt ende dienften komen ende keeren fouden, willende daer toe voorfien. S O O IS T,dat Wy approberende ende confir- merende die Ordonnantien ende Statuyten van onfen voorfz Oudtvader PHILIPS van Bour- goignen, ende infgelijcks v:m wylen onfe voorfz Vrouwe Moeye, van onfent wegen gemaeckt.uyt onfereygerwetenheyt ende authoriteyt, ende by groote ende rype deliberatie van Rade, ordonne- ren ende flatueren voor Edidl, dat van nu voort- aen egeen Perfoonen in onfen voorfz Landen van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflant, van wat flate of conditie die zijn, het zy Mannen �f Vrouwen- perfoonen, die hen feJven , of heuren Kinderen of andere, in eenige Klooflers of Godts-huyfen {tel- len , of fullen willen flellen , den felven Clooflers of Godts-huyfen egeen erf��lijcke goeden of Erf- renten en fullen mogen geven, op de verbeurte van dien, maer alleenlijck fullen fy mogen geven eenegracelijcke ende redelijcke fomme van pen- ningen , of een redelijcke Lijfrente, als noodelick wefen Tal tot alimentatie vande Perfoonen die in de voorichreve Clooilers of Godts-huyfen hen felven willen begeven, ofin den felven geilelt ful- len wefen. Ende infgelijcks dat egeen georde Lieden van wat ordene datfe zijn of wefen moch-
				licke goeden of Erf-renten by giften, T�ilamenr, fucceffie van Vader, Moeder, Vrienden of Map noch anderfints in wat manieren dat het zv

		fullen mogen komen op Conventen ofghe_ori^eSde Perfoonen, 't zy op cautie de felve te reftjj' ren, noch by anderen middelen. Ende infgelij_cf dat geen Meubelen of roerende goeden by fuccet fie en fullen mogen komen opten voorfch_rt:_Ve' Conventen of georde Perfoonen op cautie, noc' by anderen middelen als vooren , op de verbeur vanden felven goeden foo erflick als Meubel, on beroerlijcke ende beroerlijcke, niecjegenfla�ncV die pretenfe ufantie vanden voorfchreven pe_0fden binnen onfen voorfchreven Landen van Hol. landt, Zeelandt ende Vrieflandt. Die Oclroyen ende Ordonnantien die ly van onfen Oudersoi van Ons by importuniteyt, inadvertemieofan. derfints hoe dat het zy verworven mogen heb- ben, de welcke alle, indier eenige zijn, totconfer. vatie van onfen voorfchreven Landen van Hol- landt, Zeelandtende Vrieflandt, ende onfenOn. derfatenende Ingefetenen, ende van onfe hoog. heyt, H�erlickheyt ende dienfte wedergeroepen endegerevoceert hebben, wederroepen endere- voceren by defen , ende de felve te niete doen en- de aboleren. Ontbieden daeromme onfen lieven ende ghetrou wen die Hooft - Prefidentende die Lieden van onfen Secreten ende Gr��ten Raden, die Stadthouder, Eerfte ende andere Lieden van �nfen Rade, ende van onl� Reeckeningen in Hol- landt , Zeelandt endeVrieflaridt, den Rentmee- fiers van Bewefl ende Beoofterfcheltin Zeelandt, allen onfen Bailliuwen�, Schouten ende anderen onfen Officieren dien dit aengaen moeke, dat fy onfe voorfchreve Approbatie ende Confirmatie, ende onfen Statuyten ende Ordonnantien,op dat hiemandc vanden felven ignorantie pretenderen en mach, doen kondigen ende publiceren elck in den Limiten van fyne Jurifdiftie, waer men glie� woonlijck is publicatie te doen, ende den felven fcherpelick ende onverbreeckelick doen obferve- ren fonder eenige contraventie, Procederende re- gens de Overtreders van dien by reg�ureufeexe- cutie vanden peynen daer toe gheftelt, fonderfi- mulatie, gratie ofte verdrach, Want ons alfoo be- lieft: Ende want men defen in velen ende divcr- fchen Plecken behoeven mochte, willen Wy dat aen 'tVidimus van dien onder 't Zegel authen- tijcq, of vanden Copie gecollationeert, endeghe- teyekent by een van onfen Secretarifen ordinan- fen , of by den Griffiers vari onfen voorfchreven Rade van Hollandt gheloove zy gegeven, alsac\\ defe originele Brieven. Des t'oirkonden foo fieo* ben Wy onfen Zegel hier aen doen hangen, ue- geven in onfe Stede van Bruffel, den fefthienden dach van Oftobri in't Jaer ons Heeren duyiertf vijf hondert - een - en dertigh. Van onfen Keyier� rijeke, 't tweefle, ende van onfen Rijcken a Spaignen, Napels, Cecilien ,ende anderen, t ftienfte. Opte Plijcque flondt ghefchreven, η den Keyfer in fijnen Raede. OndergeteycKenr, LDpublioe!.* _ph_

-ocr page 1492-

2^77 Beroerende de Alluynen. 1978

Tlacaet, dat niemant hem en verkor der e te ontladen ofte uyt te voeren eenige

Alluynen Jonder te betalen 't recht daer toejlaende. In date den lefien Mey 1533.

gerGenerael vande Alluynen, of fynen Stede-
houder, ende van hen ore hen daer af te hebben
eenigh Jijckteeckene, al opte verbeurte vande
voorfz Alluynen,die alfoo ontladen, getranfpor-
teert.ende fonder lijekteeckene van onfen voorfz
Ontfanger of fynen Stedehouder vervoert fuljen
worden als voorfz is, ende voorts arbirralijck ge-
corrigeert te worden nae ghelegentheyt van der
faecke, te bekeeren ende diftribueren die voorfz
confifcatie, te weten, 'teen derdendeel t'onfen
profyte, 't ander derdendeel totprofyte van on-
fen voorfz Ontfanger Generael vande Alluynen,
ende 't derde derdendeel tot profyte vanden Aen-
brenger ende principael Officier vander Plecke
daer 't voorfz mefus ghecommitteert foude wer-
den. Ontbieden u daer omme ende beveelen dat
ghy tegens den Overtreders ende Inbreeckers
van deier onfer Ordonnantie, geboden ende ver-
boden procedeert, ende doet procederen ftrenge-
lick ende fcherpelick by executie vanden peynen
ende breucken boven verhaelt, fonder verdrach
of d�Timulatie, Want ons alfoo ghelieft. Des te
doene geven wy u volkomen macht, authoritey t
ende fonderlingh bevel. Ontbieden ende bevelen
oock allen anderen onfen Rechteren, Jufticieren,
Officieren endeOnderfaten wiendit aengaen fal,
dat fy u 't felve doende met dieiTer aenkleeft ern-
ftelick verftaen ende gehoorfaem zijn. Gegeven
in onfer Stade van BruiTel onder onfen Contre-
Zegel hier op geftelt in 't Placate den leilen dach
van Meye in 't Jaer 15 3 3. Onder gefchreven, By
den Keyfer in fynen Raede. Ende geteyekenr,
G. Pen/art.

1 Nfen lieven ende ghetrouwen die Stadt-
■ houder, Eerfte ende andere Luyden van
I onfen Rade in Hollandr, Saluyt ende di-
j�ftie. Alfoo tot onfer kennifl� gekomen is, dat
Jaeelicx vele ende diverfche Koopluyden hantee-
rende met haeren Schepen ende Koopmanfchap-
pen, fonderlinge met Alluynen,den Havenen van
defen onfen Nederlanden, hen vervorderen de
voorfz Alluynen te ontladen, tranfporteren ofte
vervoeren naer haer goetduncken , fonder daer af
te betalen het oude ende coftumelick recht daer
toe ftaende,'t welck is fes en dertigh ftuyvers van
elckcn lafte wegende vier hondert ponden, ende
oock fonder weten , confent of eenigh teecken
daer af te hebben vande voorfz Gecommitteer-
den, defrauderende daer inne de Rechten, Statu-
ten ende Ordonnantien voortyden ghemaecktop
de voorfz Alluynen. SOO IS Τ, dat Wy be-
roerende daer inne te voorfien, U ontbieden ende
beveelen, daer toe committerende by defen onfen
Brieve, dat ghy van Honden aen doet kondigen,
uytroepen ende verbieden in allen den Steden
ende Vlecken ons voorfz Landts van Hollant, ter
plaetfen daer men gewoonlick is publicatie ende
uytroepinge te doen, dat van nu voortaen nie-
mant wie of van wat ftate of conditie hy zy, hem
en vervordere te ontladen of vervoeren eenige
Alluynen die ghebracht ende gefchipt worden in
onfen voorfz Landen van herwaerts-overe, Ton-
der daer af te betalen 't voorfz recht vanfes-en-
dertigh iluyvers van elcken lafte wegende vier
hondert ponden, foo 't coftumelick is, in handen
Tan onfen welgeminden Gerard Stercke, Ontfan-

Tlacaet, "waer by verboden wort eenige inhibitie oftefurchance in materie van

Dijckagie, �f <�. concern er ende, te verleenen &c. In date den s 6 April 1539.

KAERLE by der gratie Godts Keyfer
van Roomen , &c. Allen den geenen die
defen onfen Brief fullen fien,Saluyt. Van
wegen der Edelen ende groote Steden ons Lants
van Hollandt, reprefenterende die Staten vanden
felven Lande, is ons vertoont ende te kennen ge-
geven geweeft,hoedatfy henluyden merckelijck
befwaert vinden, uyt dien dat al is 't foo onfe Bail-
l'us, Schouten, mitfgaders die Schepenen, Dijck-
graven ende Heemraden inden voorfz onfen Lan-
de gecommitteert zijn, omme toeficht te hebben
ende forge te dragen tot confervatie vanden Dije-
ken onder elcks bedryve gelegen, ende fulcksge-
authorifeert zijn Ordonnantien, Keuren ende
^tatuyten te mogen maecken op gracelijcke boe-
J,^en pecuniaire, om den genen vallende inde voor-
Icnreve boeten, de felve daer op ghehoort te mo-
gen condemneren ende doen executeren, niet te-
genftaende oppofitie ofte appellatie, nochtans fo
^ghecondemneerden wel weten datmenhen-
'uyden op heure appellatie, achtervolgende die
rnvilegien van onfen Lande, ende d'Inftruftie
van onfen Raede in Ho�andt, niet en behoort te

verleenen dieclaufule van inhibitie,dan alleenlick
een fimpel provifie, met claufule op fulcke ver-
foeck daer mede fy niet gebaet en worden omme
te komen tot heurluyder intentien, vervorderen
fy hen vanden lagen Gerichten, fonder middel te
vervolgen aen onfen feer lieven ende getrouwen
den Hoofde Prefident ende Luyden van onfen
Secreten ofte Groote Raden, ende verkrygen aj-
daer op heurluyder te kennen geven Mandement
mette voorfz claufule van inhibitie, daer door in-
breek van Dijeken, ontgrondinge van 't Landt»
ende andere irreparable inconvenienten ghefcha-
pen zijn te komen, tot groote verachteringe van
onfen Domainen ende Beden in onfen voorfz
Lande.ende eeuwige defolatie vanden felven Lan-
de, ende den Ingeletenen van dien. Dat oock in
onfen voorfz Lande van Hollandt, 't welcke ghe-
fondeert is op de Negotiatie ende Koopman,
fchap, ende daer men behoort te procederen ter
goeder trouwen ex lono ξ$ cquo die Debiteur als
hy fijn Proces ter eerfter inftantie voor den lagen
Richter verlooren heeft, ende daer naer by refor-
matie of appellatie tooi^- onfen Stadthouder ende

9� C Rade

-ocr page 1493-

1&979 Ampliatie van Byvoeghfel van eenige Placaten*

in onfen voorfz Landen van HoJlant, refortere
de onder onfen Rade aldaer, maer alleenjici β *
pele provifie met commictimusvoor denfejJ
onfen Rade.om van daer gradatim te komen vo!
den voornoemden Luyden van onfen Groote
Rade te Mechelen,achtervolgende die PriviKj/
by wylen onfen Voorfaten Graven ende GraL!
nenvan Hollandt den voornoemde Thoondere»
belieft ende gegonnen. Ende dat alle Vonnifcj
die by den voornoemden Luyden van onfen R_a^
in Hollandt gewefen fullen werden, gedragen^
ter fomme toe van twee hondert Carolus gulden;
eens, ahvaer 'toockdatdefelve VonnhTencon.
demnatie begrepen yet te moeten doen,'t welck
de ghecondemneerde nochtans ontgaen mach by
der felver Sententie ende Vonnif��, mits betalen.
de de voorfz fomme van twee hondert Carolus
guldens eens, of daer onder realicken geexecu-
teert fullen worden op fuffifante cautie ende
borchtocht, geduyrende tot onfen wederfeggeo,
of dat anders by ons daer op gheordonneertfji
worden. Ontbieden daeromme ende bevelenden
voor-genoemde Hoofde ende Luyden van onfen
Secreten ende grooten Raden, ende onfen Sradt-
houder, Eerite Raedt, ende andere Luyden onfer
Kamere vanden Rade in Hollant, dat fy totmecr-
der feeckerhey t ende obfervantie defer onfer te-
genvvoordiger Ordonnantie, de felve in beuren
Kameren elcks doen regiftreren ende publiceren,
Procederende voorts tot onderhoudeniil� van
dien in aller voegen, formen ende manieren als
dat boven verhaeltende gefpecificeertitaet, ion-
der daer tcgens te doen ofte laten ghefch�eden in
eeniger manieren , Want ons alfoo gheliefr. Des
t'oorkonde hebben wy onfen Zegel hier aen doen
hangen. Gegeven in onfer Stadt van Brulfel.den
feilienden dach van April inden Jare ons Heeren
duyfent vijf hondert negen endertighnaerPaef-
fchen. Van onfen Keyferrijcke. 'c wintighfte, en-
de van onfen Rijeken van Spaignen,beydenCeci-
lien, ende anderen, 't vier en twintighfle. Opte
Ploye flaet ghefchreven, By den Keyfer infynen
Rade. Endegeteyckent,/7m#/?ii.

Rade van Hollandt voorfz , hem dagelijcks noch
vervordert te appelleren aen onfen voorfz Prefi-
dentendeLuyden van onfen grooten Raede, ac-
cumulerende d'een Proces opd'andere,endemee-
nende fijn parthye alfoo by der lanckheyt te fati-
gueren, foo dat de felve parthye, wanneer fy de
derde Sententie tot beuren voordeele krijght,
dickwils gheen goet en vindt om heur fchult daer
aen te mogen verhalen ende executeren, in groo-
terdimunitie ende verachteringe van den voorfz
Neeringe, oock mede van onien voorfz Lande
van Hollandt, ende den Ingefetenen van dien,het
welcke verhoedt mochte werden, indien die eer-
fle gewefen Vonniil�n heure executie hebben
mochten op cautie, ten miniten ter fomme van
twee hondert Carolus guldens eens: verfoekende
op alles onfe behoorlicke provifie. S O O 1S T,
dat Wy defe faecken over gemerckc, fonderlinge
die goede affectie ende dienfl; die de voornoemde
Thoonderenonsin'tconfenteren van onfen be-
de , in onfe groote fware laflen tot refiftentie van
onfe Vyanden bevvefen hebben, den felven
Thoonderen genegen wefende tot haerluyder
bede ende fupplicatie, ende by deliberatie van on-
fer vruntlicker liever Vrouwe ende Sufter de Co-
ninginne Douagiere van Hongaryen ende van
Bohemen, Eertz-Hertoginne van Ooftenrijck,
van onfer wegen Regente in defe onfe Nederlan-
den , ende by advyfe vanden Ridderen van oni�r
ordene, ende anderen van onfen Raede van State,
ende vande Finantien nefl�ns haer wefende, ghe-
oftroyeert, belieft, gheconfenteertende gewille-
keurt hebben, o&royeren , believen, conienteren
ende willekeuren by forme van Ordonnantie uyt
onfer fonderlinge gratie midtsdefen , Dat van nu
voortaen gene Provifien van relieve van appella-
tie mette claufule van inhibitie,by den vooriz van
onfen Secreten ofte Grooten Raden verleent ofte
geaccordeert en fullen mogen worden van eenige
VonniH�n ghegeven by Mannen , Schepenen,
Heemraden of andere Officieren , gecommitteert
tot toeficht ende forge vanden Dijeken,Dammen,
Wateringen, Wegen, Sluyfen ende diergelijcken,

Tiacaet, beroerende de Kgoprnanjcbap vanden Alluynen* In date denfeflkn-

den Augufli 1544.

Β Ύ DEN Κ E Υ S E R.

O Nfen lieven ende getrouwen d'Eerfle en-
de andere Raden van onfen Rade in Hol-
landt.Saluyt ende dilectie. Alfoo t'onfer
kennifl� gekomen , ende wy behoorlijcken gein-
formeert zijn , dat eenige particuliere Koopluy-
den, foeckende haerlieder eygen profijt, hier
voormaels aengenomen ende ghemaeckt hebben
feecker Contraft, by middele vande weloken alle
de Alluynen van Italien in heurluyderhanden ge-
bracht werden: Ende dat eenige andere Koopluy-
den ten exemple van henluyden gemaed hebben
ghelijcke Contradt vanden Alluynen uyt onfen
Koninghrijcken van Spaignen komende, in fulc
ker voegen ende manieren, dat niemant van onfe
�nderfaten noch andere Koopluyden niec en
jnochten krygen noch recouvreren eenige yan de

voorfz Alluynen, dan alleenlijcken by banden
vande voorfz Contractanten, ende dien van beu-
ren gefelfchap, de welcke de k\vQ verkochten na
hun goetduncken, ende tot fuicken hoogen ende
excefliven pryfe, dat aldaer die Verwers ende an-
dere onfe Onderfaten plagen elcke quercque-fU-
luyns te koopen tuflehen de veertich ende v/jfnen
fchellingen grooten Vlaems, fyluydendaervoo-
ren hebben moeten betalen ks ende feven ponden
grooten Vlaems vanelcker querequej Dat erger
is,de voorfz Contractanten niet te vreden welen-
de metfulcken onbehoorlijcken ghewin.maerte
ieer totgierigheytghenegen zijnde, hebben ne
oockghevordert beuren Alluynen niet ^teW'^,le"
venten noch verkoopen aen eenigen GroiliC
onfen Onderfaten, ten ware dariyluyden niec

cenen

-ocr page 1494-

1981

Vechtelefl�n �

jogt Boeten regens

_nen vrege van hen kochten andere goeden.Wa-
_rcn of Koopmanfchappen oock tor fulcken hoo-
_ceo ende cxcefliven pryfe, dat den prijs van den
Alluynen bedragen.ende henluyden dickwiJs ge-
ftaen heeft op acht ponden grooten elcke querc-

_e. �nde want eenige Koopluyden fuJcx in wille
ende meyninge zijn noch te doen, hebbende al-
_reedein heuren handen de AUuynen van Italien,
_Ende den meefrendeel van die van Spaignen, Ver-
hoopende oock de andere te gekrygen,om voorts
_te verkoopen aen fulcken Perfoonen, ende tot
fulcken exceffiven pryfe aJs hen goet duncken
foude, ende die alleynfkens doen hoogen ende
opgaen tot vijf, fes,feven,ende acht ponden groo-
ten de quercque, 't welck al monopolien zijn, en-
de pra�tijcquen , tenderende tot befwaernifle,
compofitien endeexa&ien, niet alleenlijcken in
verminderinge van den Ioope van den Koopman-
fchap, maer totgroote belaftinge ende fchade van
onfen Landen ende Onderfaten van herwaerts-
overe,ende regens de gemeyne wel vaert van dien.
S O O IST, dat Wy defen aengefien, Begee-
rende totten voorfz monopolien ende abuyfen te
verfien , tot verlichtinge van onfen Onderfaten,
onderhoudenifl� vander Koopmanfchap, ende
gemeyne welvaert van onfen Landen, fonderlin-
ge ten eynde dat de voorfz Aliuynen op redelijc-
kn ende tame�cken pryfe blyven mogen, fonder
alioo gehoocht ende verdiert te vvordene.Hebben
om defe ende andere redenen ons daer toe por-
rende , by rype advis ende deliberatie van Raede,
uyc onfer rechter wetenheyt, authoriteyt ende
volle macht gheordonneertende geftatueert, or-
donneren ende ftatueren vooreeuwighEdi& by
defen, Dat van nu voortaen alle Koopluyden en-
de andere, van wat itate, qualiteyt ofte conditie
fy zijn,doende Alluynen ovet brengen offenden
binnen onfen Landenvan herwaerts-over,ofdie
onder hen hebbende, gekomen uyt Italien, Spai-
gnen, of andere Coninghrijcken ende Landen, die
felve Alluynen niet en fullen mogen verkoopen,
verwiifelen, geven,overlaten noch tranfporteren,
noch daer mede eenige Neeringe of Koopman-
fchap doen, met wien dat het zy, ten zy dat fy-
luydendieeerftmael gheprefenteert ende geflelt
hebben in handen van onfen Ontfanger vandeAl-
luynen, of andere fulcke Gecommitteerde als wy
daer toe (tellen ende ordonneren fullen, om in-
dien 't hen goet dunckt die metterfeullye foo de
felve hervvaerts-over gebracht werden dagelijcks

te nemen ende aenvaerden in fuJcket qUantiteyt
als 't hen gelieven fal, tot redelijcken pryfe, die
wy daer vooren in gereede penningen fullen doen
uy treyeken, ende betalen, fonder de voorfz Al-
luynen yemant anders te overlaten of tranfporte-
ren , ten zy dat fyluyden daer toe onfen oorlof
ende confent verworven hadden, ende dat tot
fulcken pryfe als't by onfen Gecommitteerde ge-
taxeert ende geordonneert fal wefen, opte peyne
die de contrarie doen lullen, te verbeuren voorde
eerfte male de fe�ye Alluynen, ende boven dien
tweemael de wacrde vanden Alluynen die fyluy-
den verkocht, verwiil�lt, of overgegeven fouden
hebben, ende de tweede reyfe te verbeuren vier-
mael foo veel, te weten quadruple amende, ende
voorts arbitralicken gecorrigeert te worden, uyt-
gefondert ende hier inne ghereferveert de Alluy-
nen die de Groffiers of Verwers van onfen Land-
den van herwaerts-over, ende in der Wage van
onfe Stadt van Antwerpen gelevert, ende realic-
ken betaeldt zijn, ende geene andere; de voorfz
peynen te bekeeren ende t'appliceren 't een der-
dendeel t'onfen profyte, 't ander derdendeel toe
profijte vanden Aenbrenger, ende 't derde der-
dendeel tot profijte vanden Officier die daer af de
executie doen fal. Ende op dat van 't geene des
voorfz is niemandt ignorantie pretenderen en
mach, Soo ontbieden ende ordonneren wy u ex*
preflclijcken, dat ghy van ftonden aen defe onfe
jegenwoordige Ordonnantie ende Edift doet pu-
bliceren alomme binnen onfen Lande van Hol-
landt , daer men ghewoonlijcken is publicatie te
doen, ende eenen yegelijcken van onfen wegen
fcherpelick bevelen die te onderhouden ende ob-
ferveren, Procederende ende doende procederen
tegensden overtreders by executie vande voorfz
peynen, fonder faveur of verdrach. Des te d�en
met diefler aen kleeft geven Wy u volkomen
macht, authoriteyt endefonderlingh bevel by de-
fen. Ontbieden ende beveelen voorts allen onfen
Rechteren, Jufticieren, Officieren ende Onderfa-
ten dien dit aengaen fal, dat fy u dit doende ern-
ftelick verilaen ende obedicren , Want ons alfoo
gelieft. Gegeven in onfe Stadt van Antwerpen,
onder onfen Contre-zegel hier op ghedrucktin
Placate, den fefthienden dach van Augufloin 't
Jaerduyfentvijfhondertvieren veertigh. Onder
ftondt gefchreven, By den Keyferin fijnen Rade.
Endcgeteyckent,

Verreycken,

Me vanden Hoye, dat alle degeene die in eenige boeten ujtfaecfyn van vech"

teleffengecondemneert zijn, geapprehendeert ende gegeeffelt fullen worden j ende alwaer 't datfy betalen

wilden, in hechteniffe zijnde, en fullen daer toe nietgeadmitteert werden. In dat e den 1 Maert 154 f,

'�-n

I Lfoo 't HofTvan Hollant verilaen heeft,
> dat in diverfche Plaetfen fubjeft de Ju-
I rifdi�ie van defen Hove, dagelijcks veel
vechtelefl�n gebeuren, ende Keur-won-
den ghegeven worden, ende dat fulcke Vechters,
wtc Wonden gegeven hebbende, by Sententie
*[verwonnen ende in boeten ghecondemneert
*'jnde,de felfde boeten niet en betalen en mogen,
overmits haer armoede.waerdoor fy geoorfaeckt

zijn ghelijcke Vechtelefl�n meer te doen. Ende
ten eynde de deli&en door dien niet ongepuni-
eerten bly ven , S O O IS Τ, dat't voorfz HofT
den Officiers geauthorifeert ende geordonneerc
heeft, authorif�ert ende ordonneert hen 't felve
Hoffmidts defen, alfulcke gecondemneerde Per-
foonen , niet betalende noch maehtigh zijnde
omme te betalen, te apprehehderen,ende voor de
boeten daer inne fy gecondemneert zij η, te doen

9.C ij geef*

-ocr page 1495-

1983 Ampliatie van Byvoeghfel van eenigc Placaten* _x^

de , Zeegers, Suys, Safbout, Snouckaert, ty1

dam, Perftjn , deneerften Maertanno i^. �

ftilevandenvoorfz Hove. In kennifl� vanι a

{^eefl�len ten exemple van andere, ende of fy in
�echtenifle wefende wilden betalen, dat fy daer
t�e niet geadmitteert en worden, dan mits refun-
derende de koften. Vander Couliler, Hoogelan-

I. van Dam.

Tlacaet, dat niemantfal mogen gaen ougften of Aren rapen, dan momchtiu

zijnde indefehejnrifdi&e, ende geen Vreemde: Oock datniemantfal'mogen oughften, voor enal_C(t(i_tfchoven in thielingengeflelt zijn, &c, In date den lejlenjunij 1 �46.

Β r �> � Ν Κ E τ S E R.

Nfen lieven ende getrouwenden Stadt-
houder, Eerfte ende andere Luyden van
onfen Rade in HolJandt, Saluy t ende di-
le&�e, Alfoo t'onfer kennifl� gekomen is, dat
overmidts de groote noot ende ghebreck van alle
Granen wefende in onfen Lande van HolJant, bo-
ven d 'armoede van 'tgemeyn Volck is geichapen
ende te beduchten dat defen toekomenden Ougft
vele ende diverfche Perfoonen woonende fo bin-
nen den goeden Steden als te Lande, midtfgaders
eenige Uytlandige ende vremde hun voordeel en-
de profijtfullen willen te Landewaerts foecken,
ende nemen.opten arbeydt vanden goeden Pach-
ters ende Landtluyden, eenige onder 't dexel van
te gaen ougften ende de Aren op 't Velt gebleven
te rapen ende vergaderen, ende andere fteelende
geheelefchooven , ende by nachte ende ontyden
af fnydende de Aren, of anderfinrs dieff�lijeken
wechdragende, de Graenen ftaende te Velde oft
gepiekt, ioo men in voorledene jaren genoegh by
cxperientie bevonden heeft, hoeweJ de dierte en-
de noot niet foo groot en wasalfl�jegenwoorde-
licken is, in fulcker voegen, dat fonder daer inne
te verfien, daer uyt groote fchaden gh�fchapen
zijn te volgen, niet alleenlijcken den goeden Ar.
beyders ende beuren Meefters, die by defen mid-
del van haren arbeyt, ftaet ende inkomen berooft
ende ghefraudeert lbuden wefen , maer oock der
ghemeyner welvaert, aengefien dar men by dier
manieren ingrootergebreck van aJderhande Gra-
nen fouden mogen vallen, dan men nu ter tijdt is.
Waeromme wy de faecken voorfz overgemerekt,
begeerende fulcks te verhoeden , ende daer inne
ordene te ftellen tot vorderinge van der gemeyne
welvaert, hebben om defe ende andere redenen
ons daer toe bewegende, geordonneert ende ge-
ftatueert, ordonneren ende ftatueren voor Edict
by defen,dat geduyrende den tijdt van drie maen-
den naeftkomende, niemant wie hy zy en fal mo-
gen Graen ougften, noch de Aren van Granen op
t Veldt gebleven, op rapen ende vergaderen, ten
zy dat hy ware vanderjurifdittie ofte reflbrte van
der goeder Stede, of Bailliufchapdaer hy dunckt
te ougften 5 Ende dat 't Dorp of Gehuchte van
iijnder wooningc, of aldaer hy fal willen Graen
ougften zy ghehouden, ende roerende onder het
Landt ofte Quartier vanderfelvcr Stadt: GeJijck
onder onfe Stede van Amfterdam, dat niemandt
en fal mogen Graen ougften dan die gene die on-
der't felve Quartier zijn, ende alfoo van elcker
Stadt van pnien voorfz Lande van Hollandt. Be-
velende ende ordonnerende eenen yegelijcken
niet te excederen die limiten vande naefte goede
Steden endeJurifdi&ievanden wekken fyJuyden

|hare wooningen houden: Ende allen uytlandiVen
hen van ftonden aen te vertrecken, fonder λ
voorfz ougft ofte vergaderinge van Granen te
mogen doen , opte peyne, aengetaft endegevan.
gen, met Roeden gegeefl�lt, ende by denOflkiei
vander Plaetfe van daer gebannen te wordenden
tijdt van fes maenden. Item, dat niemant wiehy
zy, Man, Vrouwe of Kint, en fal mogen op't Lao'c
komen om te ougften, ende de Aren te vergade.
ren, ten zy dat de fchooven oft bundels cerilm
thielingen geftelt zijn, opte peyne met Roeden
gegeeitelt te worden, mitfgaders te ver�efen het
gene fy luyden geougft fouden hebben tot profijt
vanden Meefter ofte Pachter op wiens Landtdat
gebeuren foude, ende voorts te vallen inde boete
van twintigh ftuyvers, tegens parthye geinteref-
feert: Ende dat Vaders ende Moeders realijcken
ghecorrigeert fullen worden voor beuren Kinde-
ren , in ehevalle de felve met henluyden woonen,
Verbiedende niet te min den Meefter, Pachter of
andere, fyne Beeften niet te feynden peynfteren
op 't Lant, dan vieren twintigh uyren na data/Je
die voorfz fchooven ende bundels inderScbuy-
ren gevoert ende gebracht fullen worden, op dat
de Arme fchamele Luyden heure nootdruftendc
fuftentatie te bat vinden ende halen mogen, hem,
wy verbieden dat niemandt en fal mogen by dage
ofte by nachte fteelen op befaeyde Landen, fny�
dende, uyttreckende of wechdragende eenige
wafl�nde Granen of anderen groen Gewas, noch
oock fchooven of bundels te Velde zijnde, noch
de Aren uyt te fchudden, noch anderfints die te
rooven ende nemen geweldelicken of bedrieche�
licken tegens den wille vanden Meefter oft Pach-
ter , opte peyne aenden lyve als openbare Dieven
ende Roovers geexecuteert te worden. Bevelen�
de feer fcherpelijck den Rechteren dien 't behoo-
ren fal, fommierlicken ende fonder figure van
Proces te procederen tegens de Delinquenten ter�
ftont na dat van beuren delicten by twee Getuy-
gen ghebleecken fal weien, ende die te doen (haf-
fen ten exemple van �enen yegelicken, fonder ee-
nigh uy tftel of dii�imulatie, noch te onderhouden
andere folemnitey ten van Rechten of gewoonten
daer toe nootlijck, willende ende ordonnerende,
dat de VonniiT�n die tegens Mcke openbare Die-
ven ende Roovers ghegeven fullen worden, enect
forteren ende ter executie geftelt worden. Item,
tot beter onderhoudenifle van defe onfe Ordon-
nantie ende Verbodt, wy eenen yegelicken geau-
thorifeert hebben, ende authoriferen by defenij te
mogen aentaften endeapprehenderen, ende den
Officier vanden PJaetfen overleverert alle die gene
die fytegens de felve Ordonnantie ende Verbodt

-ocr page 1496-

ja|| Beroerende de betalinge vande Renten,&c. i$%6

ghevalle nier, fal fulcke Perfoonen overleveren in
handen van fynen Overften, om regens hem te
procederen, ende die te corrigeren by de peynen
voorfz, fonder nochtans onder 'tdexel van defen
yemandt fijns wetens te verongelijcken. Alle
welckepoinftenendeArticulenopdatniemandc
daer van ignorantie en pretendere, Wy u ontbie-
den ende beveelen te doen uy troepen ende publi-
ceren niet alleenlijcken inde Steden ende andere
Plaetfen daer men ghewoonlicken is publicatie te
doen, maeroockin ende over alle Baronnyen,
Vryheden, Dorpen, Parochien ofte Gehuchten,
Sonnendaeghs nae dien die Hooge MiiT� ghedaen
fal zijn, ende dat Copie van defen aldaer ghefon-
den zy omme die uyt te lefen t'elcken Sonnen-
dach nae der voorfz Hooger Miil�. Ordonneren-
de elcken Hooft-Officier, Armman ofte Schout,
ende die vanden Smallen- Heeren, de Copie van
defen te feynden den Nedere ende Subalterne
Gerechten,op dat die publicatie univerieeJ weien
mach, Procederende ende doende procederen te-
gens d'Overtreders by executie vanden voorfz
pey nen, fonder eenige faveur, fimularie ofte ver-
drach. Des te doene met dieil�r aenkleeft, geven
wy u volkomen macht, authonreytende (onder-.
lingh bevel. Ontbieden voorts eenen yegelicken
dat fy u 't felve doende ernilehjck verllaen ende
obedieren, wantons alfooghelieft. Gegeven in
onfe Stade van BruiTel onder onfen Contre-zegel
hier op ghedruckt in Placate den leilen dach van
Junioin't Jaer 1546. Onder ilondtgefchreven,
By oep Keyfer in fynen Kade. Ende geteyekenr,
Ferr�yfkfn�

bcvi
inne

ndefl fullen ghedaen te hebben, ende dat hier

elck den anderen fa! moeten byftaen, helpen

Inde affineren. Confenterendc den Smallen-

Heeren, beuren Rechteren ende Officieren, ende

anderen dien 't behooren fal, te mogen eeden ee-

,e Perfoonen onder hun woonende, in fulcken

lierlijcken toefichce te nemen, dat eenige dieve-

_rven of roovinge van Granen of andere groen Ge-
Jas by dage noch by nachte nieten ghebeuren ,
ende daer van te mogen wefen Aenbrengers ende
Gernygen. Voorts om alle bedroch tefchouwen
ende te bat ter kenniife vanden voorfz delicten te
Komen , willen ende ordonneren wy, dat defen
aenilaenden ougffc geduyrende of daer nae.d'Offi-
der van elcker Plaetfe fal moeten vifiteren die
Huyfen, Thuynen ende Stallingen vanden geene
onder iijn Jurifdi&ie gefeten, die gene Landen en
hebben.of die te pachte houden ende bearbeyden,
om te weten hoe vele Koorns ofGraenselck fou-
de mogen hebben: Ende in gevalle hy bevindt dat
eenige meer Graens hebben dan fyluyden, heure
VVyven ende Huyfgefinnen geougft noch verga-
dert mogen hebben, foo datter eenige fufpitie van
dieverye valt, fo fal die voornoemde Officier hen
daer op inde limiten van fijne Officie informeren,
Bedwingende fulcke Perfoonen te verklaren van
waer fulcke Granen hen gekomen zijn, ende ver-
antwoorden 't profijt dat fy daer aengedaen heb-
ben; Ende fal iiraf��n ende corrigeren die gene die
bevonden fullen weien tegens defe onfe Ordon-
nantie ende \ferbodt gedaen te hebben, indien hy

dae

r toe competent zy, enae iuicks vermacn, in

Ψ/acaet, beroerende de betalinge vande linten, *Pachten, Huyringen, &c.

In date den 5 Sovemher ι �48.
Β Υ DEN KEYSER.

ONfen lieven ende ghetrouwen die Stadt-
houder, die Eerfie ende andere Luydcn
van onfen Rade in Hollandt,Saluytende
dileitie. Alfoo Wy by onfe lefte Ordon-
nantie 't verhoogen en permiifie op 't ftuck van-
tierMunteaenmerckende,datde Prelaten, Gee-
ftelijcJke Perfoonen, Edelen, Vafallen, Rentieren,
ende andere onfe Onderfaten, geen oorfaecke en
waren vande ongeregeltheyt hier re vooren toe-
komende inder voorfz Munten, ende daer by feer
gfoote fchade geleden hadden inde betalinge van
ae Chijnfen ende huyringe van heurlieder Lan-
J^en.Erven,Huyfen,Pachthoeven, Renten.Thien-
oen, Pachten , ende andere Inkomen $ Ende dat
niet redelick en was.dat by den voorfz verhoogen
jnde permiifie fyluyden meerdere fchade ofte ver-
jjcslyden fouden, hebben geordonneertende ge-
"atueert, dat alle Renten, betalingen ende huy-
jngen van Landen, Erven,Huyfen,Thienden, en-

^e alle andere 1 nkomen,Contra&en ende verkoo-
Fngcn over de voorfz permiffie ghedaen, fouden
J ^tae't worden geduyrende de voorfz permiffie,

3er inhouden vanden Gontra&e ofte huyringe
ka ^Huyfeⁿ'^Erven ende andere Inkomen.ende

^andenconilitutien Van Renten* te-wetert, den

aroius gulden ten pryfe v^twiht^h ftuyvers,

den Philips tot vijf en rwintigh, ende alle andere
Gout ende Munte nae advenant, fonder dat de
voorfz Prelaten, Geeitelijcke Perfoonen,Edelen,
VafalJen ende Rentiers, gehouden fouden weien
de voorfz penningen t'ontfangen , naevolgende
onfe voorfz permiffie j De welcke alleenlijck fou-
de iladt grypen in 't geene men dagelijcks koopt
ofte dat men anderfints contracteert , niet aen-
gaende huyringe van Huyfen, Landen, Erven,
ontfanck van Chyfen, Renten of Pachten, of an-
dere Inkomen, die men gehouden foude wefen te
betalen in Carolus guldenen, ende volgende onfe
voorgaende Ordonnantie vander Munte; Ende
hoewel dat onfe voorfz Statuy t provifionel rede-
lick ende rechtvaerdigh zy, des nochtans niet te-
genftaende aenfehouw nemende op 't vertooch
ende verfoeck �ns ghedaen by den Staten van ee-
nigen van onfen principalen Landen van her-
waerts-overe, ten eynde dat ons believen foude,
als defen aengaende,'t voorfz Statuyt te modere-
ren , midts dien dat fy henluyden bevonden daer
inne belaft ende befwaert. S O O IS T, dat Wy
oefen aengefien, genegen wefende ter begeerte
vanden voorfz Staten, ende begeerende foo verre
in ons is te verfiene, tot verlichtinge van hen ende
anderen onfen goeden �nde getrouwen Onderfa-

9. C iij ten.

-ocr page 1497-

hfel van eenigePlacaten,

Carolus tot tvvintigh , ende alle ander Gout η
advenant, onfe voorfz permiffie blyvende andI
fintsin heure kracht ende vigeur. Ende ten ev !f
dat onfe jegenwoordige Declaratie ende Verkl
ringe ter kennifien van eenen yegelijcken kom,!
mach, willen ende ordonneren Wy u , dat eh Η
felve terilont nae den ontfanck van defenJ
publiceren ende uytroepen alomme binnen on?'
Lande enae Graeffchappe van Hollant.daern/¹¹gewoonlijck is publicatie ende uytroepinge ?
doen, ten ey nde dat een yegelijck hem daer nat
mach weten te reguleren. Des te doene mee dief
fer aenkleeft, geven wy u volkomen maclit, au'
thoriteyt ende fonderlingh bevel. Ontbieden
ende beveelen eenen yegelijcken dat fy _u 'cf_e|_vdoende ernftelick verflaen ende obedieren , want
ons alfoo gheliefr. Gegeven in onfer Stadt van
Brufl�le,den derden dach van Novembrisin'rjaer

2987 AmpKarievan Eyvocg

ten, hebben om defe ende andere goede confide-
ratien, by advife van onfe feer lieve ende beminde
Sufler die Coninginne Douagire van Hongaryen,
van Bohemen, &c. voor ons Regente ende Gou-
vernante in onfen Landen van herwaerts-overe,
ende van onfen feer lieven ende ghetrouwen die
Hoofden ende Luyden van onfen Raden van Sta-
ten, Secreten endeFinantien, geordonneertende
verklaert hebben, ordonneren ende verklaren by
oefen, dat men niet jegenitaende onfe Statuyt
ende Ordonnantie als boven, alle huyringen van
Erven,Huyfen, Pachtgoeden, Renten,Thienden,
Pachten ende andere inkomen fal mogen betalen,
geduyrende onfe voorfz permiffie, ende ter tijdt
toe anderfints daer innegeordonneert zy, in loo-
pender Munten, ende tot fulcken pryfe als in de
voorfz permiiTie gefpecificeert flaet 5 Sonder dat
men de Schuldenaers van alfulcke Renten of
Pachtenaers fal mogen bedwingen te betalen den
Philips ten pryfe van vijf en tvvintigh fluy vers,den

1548. Onder ftont gefchreven, By den Keyfer

fijnen Rade. Ende onderteyekent, Verreuken.

Sententie des fyyfirs, op degefchillen voorSyne Majefleytgeproponeert, tuf

fchen de Staten van Hollandt, de Wethouder en der Steden van Middelburgh^ der Goes, ende die van
Mechelen ter eenre, ende die Staten des Hertogbdoms van Brabandt ter andere zyden, Noopcnde 't Gul-
den Privilegie. In date den 18 Maert 1549.

Eue la Requefle des Eflats de Hollande,
& des gens delay des Villes de Middel-
bourg, laGous, enfemble deceuxdela
V�ile d� Malines, Supplians d'vne part, 8c la Re-
fponfe faifte fur icelle par les Eflats du i*ays &
Duche de Brabant, Oppofans d'aukre. Aufly la
Replijcque & Duplijcque enfemble les Privileges
& tout ce que leidits partyes onr produit d'ung
cofte & d'autre fur Ie debat & different meu enrre
eulx , pour raifon 8c a caufe d aucunes provifions
decerne'espar Ie Confeil en Brabant, pour empe-
fcher les arreftz faicts par Jefdits Suppliants fur
aulcunes Brabanchons, pretendans iceulx arreftz
eftre contre &auprejudice du Privilege d Orde
Brabant. l'Empereurayant Ie toutfaict veoir &
vifiter tant en fon Confeil priv� que au Confeil
d'Eftat & en ouy Ie rapport, voullant mettre vin
audit debbat & different au bien & Repoz de fef-

dits Pays & SubjecTs, Α bonne & meure delibera-
tion de Confeil. Dit & declare que lefdit Privile-
ge d'Or de Brabant, na lieu auPays&Conrede
Hollande. Ville de Middelb�urg, Goes & Mali-
nes, Et par tant revocque caiTe & meel: a neanrles
provifions decern�es au contraire audit Confeil
en Brabant & dont eft queftion entre les partyes.
Ordonnantaux Chancellier & Gensdudk Con-
feil , Procureur General & tousautres Officiers &
Subje&s dudit Pays & Duche de Brabant, d'ore-
fenavanteulx rigler felon cefte Sentence &Ap-
poindement, Sans faire ou attempter aulcune
chofe au contraire. Et compenfe touts deipens
entre partyes & pour caufe. Ainfi Ordonnepar
Sa Majeft�, aBruxelles Ie xviij jour de Mars 1549.
Soubz fign�, Charles. Et plus bas.Par Ordonnan�
ce de Sa Majeft�. Sign�,

Verreycken.

Mifi�ve, behelfende interpretatie van Ί CCxxj, Artijchflvande InflruBievan

den Hove van Hollandt, Zeelandt ende Frieflandt. In date den le/len Augufti 1 � � 3.

eenigen fubje&en vanden felven Landen elckan-
deren by delegatie te betrecken buyten denPto-
yintien daerfy woonachtich zijn. Ende dat foo
wanneer ter contrarien ghefchiet ende ghedaea
werdt, men wel verkenen ende decernerenmacn
provifie in materie van caiTat�e van ^^.^T
ceduren, Maer aengaende de tweede ende derde
inftantien, daer afipreckt het %xo Article vander
Ordonnantie ende Inilruclie vanden Jare t$)¹�
by u lieden overgefonden, ghemerekt wy niet e
bevinden dat de ielve oy t gepubliceert is geweei.
Sop dunckt ons dat menda.ejr.Qp geen ^^e�^arbehoort te nemen.noch de fejve in confiaerattf
vailen; Jemin,alipodie quaJijcken P»«««^

Erfame, wyfe, ende voorfienige Heeren,
befondere goede Vrienden ende Mede-
broeders , wy hebben verftaen by Relatie:
vanden Prefident van defen Hove, 't gene
dat Heer Guillam Zegers, Heer tot Waifenho-
ven, &c. uwen Medebroeder in Rade, hem van u-
wen wegen te kennen ghegeveh heeft, volgende
uwe Brieven van Credentie, in date den24julij
killeden, daer van wy ulieden houden indach-
tich. Ende naer dien wy daer op t'famen rypelick
gelet hebben, foo dunckt ons dat (foo wel naer
ghemeenen gefchreven Rechte, als der gewoonte
ende ufantie vanden anderen Landen ende Pro-;
vintien van herwaerts oyer ) nietgheoorioften is

-ocr page 1498-

_to89 Lotheryenen Rijffelerye

f ude zij»» overmits de frequentie ende menichre

nden appelJatien, ende datter binnen den Lan-

5e van Hoilandt luttel in fulcken digniteyt ghe-

onftitueerczijn , die capabel fouden wefen, om
2 _yo0rfz delegatien te mogen ontfangen , daer
. ,_a wy u lieden (volgende der begeerten van u-

ven voorfz Medebroeder) adverteren. Hier me-
de Eerfame, wyfc.ende voorfienige Heeren, be-
fondere goede Vrienden ende Medebroeders�, u

n, niet te mogen opftelfen. 2990

lieden den Heere bevelende. Gefchreven te Me-
chelen den leden Augufti 15-53. Onder front ge-
fchreven,die Prefident ende Luyden vanden gro-
ten Raede der Keyferlijcke Majefteyt, J/owe. fin-
de geteyekent, L. Doubl�oul. Opten rugge i�ont
ghefchreven, Eerfame, wyfe, ende voorfienige
Heeren , onfe befondere goede Vrienden ende
Medebroeders, d 'Eerite ende andere Raeden der
Keyferlijcke Majeiley t in Hoilandt.

tplacaet, verbiedende geen Li�heryen ende %ijffeleryen te mogen o^ctten.

In date den z6 Augufti 1563.

BY DEN KONINCK,

ONfen lieven ende ghetrou wen, die Stadt-
houder, Prefident ende Luyden van on-
fen Raede in Hoilandt, Saluyt ende dile-
QC\t. Alfoo wyby andere onfe opene
Brieven van Placate, in dato vanden derthienden
dachvanSeptembri 1561. Begeerende ordene te
ftellen regens die abuyfen, frauden ende bedroch,
bydivericheKoopluyden ende andere Perfoonen
ofre Collegien ghecommitteert op 't ftuck vande
Lodieryen. Om de welcke te mogen opilellen fy
door importuniteyt ende andere onbehoorlijcke
wegen , foo wel van ons , als van onfen Gouver-
neurs ende Stadhouders Generaels in onfen Lan-
den van herwaerts over , verworven hadden di-
verfche O&royen, fonderlingeom diverfche an-
dere redenen in oni�n voorfz openen Brieven van
Placate in 't lange verhaelt, by rype deliberatie
van Raede wederroepen, op gehouden ende ghe-
iufpendeert hadden alle openbare ende fecrete
lotheryen tor twee Jaren,om't profijt procede-
rende van ghelijcke Lotheryen, die van onfertt
wegen op geilelt fouden worden, midler tijdt te
m�gen employeren ende bekeeren inde Wercken
ende Fortificatien van onfe Frontier-Steden, tot
vorderinge der fel ver Wercken. Endeghemerckt
dat den voorfz tijdt federt Sint Jans MiiT� leftle-
den gheexpireert is. Ende dat overmits de kort-
lieyt vanden fel ven tij t de Lotheryen die wy had-
den doenopftel!en,endeal nochinmeyninge zijn
te doen op ftellen , tot vorderinge vande felve
Wercken ende Fortificatien vande voorfz Fron-
tier-Steden, fulcken fucces ende voortganck niet
gnehadten hebben als wy wel verhoopt hadden,
nebben wy van noode bevonden onfe voorfz o-
pene Brieven van Placate al noch te verlengen
ende continueren, vooreenen anderen tijdt ende
termijn van twee Jaren. Waeromme wy de faec-
ken over gemerekt, ende om andere merckelijcke
confideratien ons daer toe bewegende, hebben by
jwyfeende deliberatie van onfer feer lieve ende
fcer beminde Suftere, die Hertoginne van Parme
ende van Playfance,voor ons Regente ende Gou-
vernante in onfen voorfz Landen van herwaerts
<j^Vere. Ende van onfen Heven endeghetrouwen,
�wieyden van onfen Raden van Staten ende Fi-
antien neflens haer wefende, van nieuws verbo-
enende geinterdiceert, verbieden ende interdi-
jen wel expreifelijck by defen allen onfen Offi-
^svan Juflicie, ende dien van onfen Vafallen,

van wat qualirey t de felve mogen zijn, voortaen
eenige vande voorfz Lotheryen in 't openbaer ofc
fecrete, in geenderhande manierent'accorderen,
't zy om eenigen prijs in gereeden gelde, Silver-
werek, Juweelen , TapiiT�ryen, of andere Wae-
ren, hoe dat 't felve foude mogen wefen, op pene
van privatie van haren Officien, ende daer van ar-
bitralijcken ghecorrigeert te worden. Behalven
ende ghereferveert de gene die men tot recreatie
vanden Vofcke foude mogen doen oft accorde-
ren , daer van de hooft-fomme van allen den pry-
fen niet excederen en fal vijf en twintich ponden
van veertich grooten, de welcke wy den voorfz
Officiers gheconfenteert hebben , endeconfenre-
ren te mogen accorderen, ter tij t ende wylen toe
daer inne anderfins gheordonneert fal wefen, op
pene indien de voorfz Officiers de felve fomme
excedeerden, te vallen inde penen voorfz. Ende
voorts hebben wy gefufpendeert, ende fufpende-
renby defen tot Sint Jans MiiT� 1565. alle andere
Lotheryen, foo wel generael als partieulier,die by
ons ende onfe Gouverneurs ende Gouvernanten
van herwaerts over verleent ende gheaccordeerc
zijn, uy tgefondert de geene die gepubliccert fou-
den mogen wefen federt den voorfz Sint Jans
MiiT� 1563 leftleden, ende daer van men aireede
de Looten begonil heeft te innen ende ontfangen,
alwaer 't oock foo dat de felve hier boven weder-
roepen ende gefufpendeert waren, de welcke tuf-
fchen dit ende Kerit-mifi� naeilkomende fullcn
moeten volbracht ende uy t getrocken wefen.fon-
der langer vertreck,op pene van te verbeuren het
ef��dl: vande voorfz Lotheryen. Willende ende
ordonnerende daer en boven , dat middeler tijdt
de Lotheryen die wy aireede gheaccordeert heb-
ben, ende hier namaels fuJlen mogen accorderen,
tot volmaecken vande Fortificatien van oni�n
voorfz Frentier-Steden.ende vorderinge van dien
alleene loop fulJen hebben, ceiTerende alle andere
totten voorfz termijn van Sint Jans MiiT� 1565.
Ende voorts meer, alfoo wy gheinformeert zijn
dat verfcheyden Koopluyden ende andere,om in-
dire&elicken, ende by onbehoorlicke wegen en-
de. middelen te frauderen onfe goede meyninge
ende Ordonnantie, aengaende de voorfz Lothe-
ryen hen vervordert hebben, ende als noch dage-
lijcx vervorderen te houden Rijfl�leryen ende an-
dere ghelijcke invencien, fmaeckende de natuyrc
van Lotheryen. Hebben wy om redenen ende

confi-

-ocr page 1499-

%99ι Ampliatic van Byvoeghfel van eenige Placaten. %«*_%

confideratien voorfz oock verboden,endeverbie- fen van onfen voorfz Lande , ende Graeffch_ac

van Hollandt, daermenghewoonlijckisuytr
pingen ende publicacien te doen. Ende toe oncT
houdenifl� der fel ver procedeert ende doet pro^
deren tegens den overtreders, by executie y^'
penen boven gementioneert,ibnder eenige gr_a/"

dnf

faveur oft dii�imulatie. Des te doene niet dief?
aen kleeft, geven wy u volkomen macht, autho^
tey t ende fonderlingh bevel. Ontbieden ende h?
velen voorts allen onfen Rechteren, Jufti_Ci_eren"
Officieren ende Onderfaten, dien dit aengaenf_a|'
dat fy u 't felfde doende, ernilelick verftaenend
obedieren, want 't ons alfoo gelieft. Gegeven in
onfe Stadt van BruiTel, onder onfen Contre-λ,
gel hier op ghedruckt in Placate, den fes en twin.
tichften dach van Auguito 1563. Onder ftont
ghefchreven, By den Koningh, in fynen R_a!j_eEndegeteeckent,

d'Overloepe.

therye,'tzy by forme van fpelen met Teerlingen,
hazaert van eenige Voyagien oft anderfints, in
wat manieren dattet felve foude gefchieden, ende
dat op pene van confifcatie ende verbeurte van
dien, ten ware datfedert die publicatie van defen
onfenjegenwoordigen Placate hen geaccordeert
waren van onfen wegen de felve te mogen hou-
den. Ende ten eynde dat van defe onfe jegen-
woordige Ordonnantie ende Verbodt niemant en
foude mogen ignorantie pretenderen, Ontbieden
ende bevelen wy U by defen.dat ghy terftont en-
de fonder vertreck de felve doet uytroepen ende
publiceren alomme binn� den Steden ende plaet-

Tiacaet, beroerende de Koopmanfchap vanden Mujnen. In date den kun

tw�n�chjlen Oftober 1563.

BY DEN KONING.

ONfen lieven ende ghetrouwen die Stadt-
houder, Prefident ende Luyden van on-
fen Rade in Hollandt, Saluyt ende dile-
<ftie. Alfoo wylen hoochloflijckerghe-
dachten die Keyfer Kaerle de vijffte des naems,
onfe lieve Heere ende Vader, (wiens fiele Godt
ghenadigh zy.) Begeerende te verfiene tegens de
monopolien ende abuyfen, die op 't iluck vanden
Alluynen gedaenende gecommitteert waren by
eenige particuliere Koopluyden, foeckende hun
eygen profijt: Ende treckende,ende in hare han-
den brengende by particuliere Contraiten alle die
Alluynen.foo wel van Italien,Spaengien, als van
andere Landen. Sulcks datgeene andere Koop-
luyden , noch onfe Onderfiten van herwaerts
over eenige Alluynen konden ghekrygen,dan al-
Jeenlicken by handen vanden voorfz Contraclan-
ten, ende dien van hun gefelfchap,waer door den
loop ende handelinge vande Koopmanfchap ver-
mindert wort, ende keerde tot groote belauinge,
fchadeendeprejuditie van defe Landen, endeden
voorfz Onderfaten van herwerts over, hier bevo-
rens by fyne opene Brieven van Placate.ende om
de redenen int lange daer inne verhaelt, geordon-
neert ende gheftatueert heeft ghehadt vooreen
eeuwighgebodt, dat van als doen voortaengeene
Koopluyden noch andere, van wat ftate, quali-
teyt ofte conditie die waren.doende overbrengen
ofte feynden Alluynen in onfe voorfz Landen
van herwaerts over,oft die onder hebbende geko-
men uyt Italien, Spaengien, oft andere Koninck-
rijekenende Landen , de khe Alluynen niet en
fouden mogen verkoopen, verwiil�len, geven, o-
verlaten oft tranfporteren, noch daer mede eeni-
ge neeringe oft Koopmanfchap doen, met wien
dat het vvare,fonder dieeerit ende al vooren ghe-
prefenteert ende geitelt te hebben in handen van
den Ontfanger vanden Alluynen,oft andere fulc-
ke Ghecommitteerde als daer toegheordonneert
was,om indien 't hen goet dochte,die metter feul-

lye, foo de felve herwaerts over ghebracht wiet-
den, te nemen endeaenvaerden , infulckerquan.
titeyt als 't hen believen foude tot redelijcken
pryfe, die hen in gereede penningen uyt gereyekt
ende betaelt fouden worden , fonder de voorfz
Alluynen yemanden anders te mogen verkoo.
pen.overlaten oft tranfporteren, tenwaredatfy
daer toe oorlof ende confent verworven hadden,
ende dat tot fulcken pryfe als by den voorfz Ge�
committeerden ghetaxeert ende gheordenneert
foude wefen, ende op depenen inde voorfz Brie-
ven van Placate begrepen, Ende hoe v/� dat een
yegelijck hem daer nae behoorde te voegenende
reguleren op 't iluek vande voorfz Alluynen,des
niet min zijn wy behoorlijcken geinformeert.dat
fonder daer op aenfehouw ofte regard te nemen,
vele van onfe Onderfaten, particuliere Koopluy-
den endeandere,onfe Landen van herwaerts over
hanterende ende frequenterende, hen als noch
dagelijcx vervorderen te koopen.ende doenkoo-
pen , foo wel inden Coninckrijcke van Vranck-
rijck als andere Coninckrijcken ende vreemde
Landen groote quantiteyt van Alluynen, ende
doen die brengen in onfe voorfz Landen van her-
waerts over daer't hen goetdunckt,doende oock
de felve verkoopen ende diftribueren, voor ende
aleer die in onfe Stadt van Antwerpen ghebracht
ende gediftribueert zijn geweeft, endegeprefen-
teert, ende gheftelt in handen van onfen Ontfan-
ger vanden Alluynen, oft anderen fulcken Ghe�
committeerden by ons aldaer gheordonneerr.reo
eynde als boven. Ende fonder daer van te betalen
onfe rechten, geordonneert aldaer onrfangen en-
de gelicht te worden t'onfen profyte, op elck Lal
Alluyns komende in onfe voorfz Landen van
herwaerts over. Alles inprejuditie endeachtef|
deelevan onfen ouden rechte, ende contrarie oe
Privilegie vanden Stapele vande voorfz ^''^u^_yhier voormaels ghegeven ende gheaccordeert 7
onfe Voorfacen, dien yan onfer voorfz S^rac^ ^v

-ocr page 1500-

Rakende d'Hooft-�nge

I994.

rende voorfz Alluynen yemanden anders, ten
ware dat fy om 'c felve te doene , eerflmael onfen
oorlof ende confent verworven hadden , ende
daer op fulcken taux glieordonneert ware, als wy
bevinden fullen te behooren. Op pene voor den
geenen die ter conrrarien doen louden.te verbeu-
ren de felve Alluynen , ende boven dien voorde
eerfle reyfe 't dubbele vande weerde vande Al-
luynen die fy verkocht, verwiffelt, over ghelaten
oft ghetranlporteert fbuden hebben.ende voor de
tweede reyfe te verbeuren vier mael foo veel, te
weten, quadruple amende, eH voorts arbitralijcfc
ghecorrigeerc t� worden. De voorfz penen te be-
keeren ende t'appliceren een derden deel c'onfen
profyre, 't ander derden deel tot profyte vanden
Aenlrenger, ende't derde derden deel tot pro-
fyte vanden Officier die d'executie daer af doen
fal. Ende op dat defe onfe tegenwoordige Ordon-
nantie ende Statuyt des te beter onderhouden
worde, hebben wy verboden ende verbieden by
defen, dat geen Schippers ofte Voerluyden ee-
nige Alluynen bevracht ende geladen hebbende,
om die in onfe voorfz Landen van herwaerts over
te brengen,de felve ergens elders ontladen, dan in
onfer voorfz Stade van Antwerpen. Bevelende
de felve Schippers ende Voerluyden wel expref-
felijcken, dat fy infgelijcx van haeren laft ende
vracht den voorfz Ontfanger vandeAlluynen ad-
verteren , op pene dat de geene die wetens ende
willens ter contrariea deden oft: defhalven in ge^
breecke waren, arbitralick ghecorrigeerc fullen
worden. Ende voorrs, ten eynde dac van al 'c ge-
ne des voorfz is,niemant ignorantie en foude mo-
gen pretenderen , Ontbieden ende ordonneren
wy u by defen, dar ghy van (tonden aen.ende fon-
der vertreck de felve doet uytroepen ende publi-
ceren alomme binnen den Steden ende Vlecken
van onfen Lande ende Graeffchappe van Hollant,
daer men gewoonlijck is uytroepinge ende publi-
catie te doen, ende tot onderhoudenif�� ende ob-
fervantie van dien procedeert ende doet proce-
deren tegens den Overtreders by executie vanden
penen boven gementioneert,fonder eenige gratie,
faveur, diffimulatie ofte verdrach. Des te doene
met diefl�r aenkleefc, gheven wy u volkomen
macht, authoriteytende fonderlingh bevel. Ont-
bieden ende bevelen voorts allen onf�n Rechte-
ren, Jufticieren, Officieren ende Onderfaten dien
dit aengaen fal, dat fy u 'c felve doende ernftelick
verftaen ende obedieren, want ons alfoo gheliefc
Gegeven in onfe Stadt van BrufTele, onder onfen
Contre-zegel hierop gedrucktin Placate den fes
entwintichftendach van Oftobri 1563. Onder
itontgefchreven, By den Coning in fynen Rade.
Ende geteyekent, d'Overloepe.

1993

Antwerpen, ende infgelijcx vanden Ordonnan-
sen ende Placaten voortyden uytgeroepen ende

[epubliceert, tot confervatie van onfenvoorfz
■ 2. SOO IS Τ, dat defen aengefien
berden ende ordene ilellen , dac by d<

onfe
Oflderfaten niet'befchadicht, noch \vy voordere
oft meer gheintereffeert en worden in't lichten
_ende ontiangen van onfen voorfz rechte, noch
₀ock die van Antwerpen gefruftreert vander gra-
tie vanden Stapele vanden Alluynen hen gheac-
cordeert, Wy om defe ende andere redenen ons
daer toe bewegende, confirmerende 'r inhouden
vande voorfz Brieven van Placate, hier te vooren
van wegen iljnder Keyferlijcke Majefleyt uytge-
roepen ende ghepubliceert, hebben van nieuws,
per rypen ad vyfe van onfen Rade , ende by deli-
beratie van onfer feer lieve ende feer beminde Su-
fler, die Hertoginne van Parme ende van Play-
fance, voor ons Regenteende Gouvernante in on-
fe voorfz Landen van herwaerts over, gheordon-
neercendegheflatueert, ordonneren ende fratue-
ren vooreen eeuwich ghebodt: by defen, dat van
nu voortaen alle Coopluyden ende andere, van
wat ftate, qualitey t oft conditie die zijn, doende
overbrengen oftfeynden eenige Alluynen in on-
fe voorfz Landen van herwaerts over, de felve
Alluynen fullen moeten brengen ende ontladen
in onfe voorfz Stadt van Antwerpen, ende daer
van binnen vier en t wintich uyren, nae dat die al-
daergearriveert fullen wefen, de wete doen ende
aenbrengen onfen voornoemden Ontfanger van
den Alluynen, jegenwoordich ende toekomen-
de. Ende dat alle de geene die onder hen hebben
fullen eenige Alluynen, ghekomen uyt Icalien,
Spaengien, oft andere Coninckrijcken ende Lan-
den, de felve niet en fullen mogen verkoopen,
verwifi�len, geven.overlaten noch tranfporteren»
noch daer mede eenige koopmanfchappe ofte
neeringe doen, met wien dattet zy, ten ware dac
zy die eerft ende al vooren gheprefenteerc �nde
ghefieli hadden in handen van onfen voornoem-
den Ontf inger vanden Alluynen,oft Gecommit-
teerde by ons daer toe glieordonneert binnen on-
fer voorfz Stadt van Antwerpen, om indien 't
hengoec duncktdiemetter feullye, foo de felve
herwaerts over gebracht worden, dagelijcx te ne-
men ende aenveerden, in fulcker quanrjteyt als 't
hen ghelievenfaltot redelijcken pryfe, daer van
wy hen in fulcken gevalle fullen doen vernoegen
ende te vreden ilellen, by onfen voorfz Gecom-
mitteerden.om daer nae by den felven die te doen
oiltribueren den geenen die des behoeven fuJlem

verbiedende den voorfz Coopluyden, ende allen
anderen te verkoopen, overlaten, oft tranfporte-

inflitutieofte EreBie , van het Collegie van Hooft'Ingelanden van Delf

landt. In date den zgju/ij 1589.

Λ^Ε Ridderfchap, Edelen ende Steden van

■ Hollandc ende Weft-Vrieflandt, Repre-

*-^ tenterende de Staten vanden felven Lan-

^dcn. Allen den geenen die defen fullen

ⁿ' ^�aluyt� Alfoo de notabelfte ende principacl-

ilc Ingelanden ende Ingeerfden, midtigaders de
Ambachrs - bewaerders vande acht Weft-fluyfen
van Delflanr ons geremonAreert hebben, dat inde
Maent van J unio killeden, op't ver/beek aen Ons
gedaen by de voornoemde Arnbachts bewaerders,

9. D by

-ocr page 1501-

2995 Ampliatie van Byyoegh

996

fchappen anders ghebruyekt wert, ende name
lijekin 't Heemraetfchap van Rhijnlandt, ^«Λ
de Hooge Heemraden egeen Proceflcn en' moo�
fuilineren tot koile van 'tgemecne Landt,dank
confent vande Hoofc-Ingelanden, van ghelijck
niet en mogen maecken eenige nieuwe befwap¹¹lijeke Keuren, nochte yet anders doen daerae-
den Lande yet mercke!i)ck gelegen is, fondera_clijeke kennifle ende confent. Ende verfoeckenL'
de voorfz Ambaehts bewaerders, fooomrned
Landen vande koilen vande voorfz ProcciTen te
mogen bevryden, als oock voor den toekomende
tijdt ordre gheflclt te worden tegens opryfen y_an
gelijcke ProcciTen , midtfgaders ten eynde de
voorfz exorbitante Keuren voor den loopender
Jaere ghemaeckt, ghefurcheert ende gemodereen
foude werden.datop alles behoorlijcke gelet, ende
nootlijcke remedicn gead vifeert ende gerefolveert
foude werden, Soo was naer voorgaende commu.
nicatie ende openinge daer van aende vooift
Hooge Heemraden van Delflandt ghedaen, ende
den felven daeropgehoort, tot nutendeoorbaet
van den Landen van Delflandt goet ghevonden
Dat de voorfz Ordonnantie ende Verklaringen in
den Jaere 1454. vanden Stadthouder ende Raden
van Hollandt, ende de Confirmatie van Hcrtoge
Philips van Bourgongne, als Grave van Hollandr,
daer opgevolght, mit�gadersde Sententie.Ordon-
nantie ende Verklaringe van Keyfer Katel.als
GravevanHollandtinden Jare ifzz. optcbeley.
dinge der faecken van het Hooge Heemraetfchap
van Delflandt,' ende't geene daer aen kleeft, als
tot dienfle vanden Lande van Delflandt ilrecken-
de, voortaen fouden werden achtervolght; Ende
qmmedaerop behoorlijck te letten,datvcrkooren
foude werden eenigenotable Perfoonen, meeftin
Delflandt gheJandt ende geerft wefend�, die nier
alleen opte.obfervantie van dien foude opficht
hebben, maerpock gheauthorifeert wefendecon-
traventien der felver van wegen't gemeen Lant
van Delflandt af te weeren. Dat voorts de felve als
verkooren Hooft-Ingelanden van Delflandr gelijc-
ke authoriteyt foude ghebruyeken in Delflandt,
als de Hooft Ingelanden van Rhijnlandt in Rhijn-
landt inden jaere 1549 is geaccordeert te gebruye-
ken in Rhijnlandt: Ende namentliek.daifonder
kennifle ende confent vanden felven, of het mee-

rendeel van dien, de Hooge Heemraddn van Delf-
landt _r tot Jafte fanden Landen van Delflant geen
Proceflen-en fullem rriOgen fuftirieren, oock geen
ommeflag�n noch fware Keuren maecken. Dat
van {*elijeken d� Ambachts-bewaerders in 't g^ene"
j racf ofte particulier, van wegen den Ambachten
van Delflandt, jegens Hooge H'eeniraden voor-
noemt gheen Procefleh en f�lf�nmogen interne-
ren, fonder kennifle ende confent vande fel ve vcr-
koorch ��ooTt-Ingeianden. Dat mede de voor-

npemde_ryerkooren .Haoft-In geJafl4^f^0U^^faj
iorgenf Oat Hoog� HecmradenV�o'rnocrnt bedie-
nende haere Ampten^ conform de voornoemde
Ordonnantien, Sententien ende Verklaringen.tot
der tanden w�lvaert^f�ite ende verfeeckertneyf,
gerefo�c�eert endegeobedieert ibuden worden al

by ons bcfchrevcn zijn gcwceft de notabelfte
ende principaelile Ingelanden van Delflant, om-
me benefTens eenige Gedeputeerde uytonfe Ge-
committeerde Raden , ecnfarnentlijck eenige van
deLuyden yande Recckeninge der voorfz Lan-
den, ten mecilendicnile.wclvaertcndfi tenmin-
ftcn kofle van den Lande ende Ingefetencn van
Delflandt, tcadvifcren op de beflechtinge vande
queilien ende gcfchillcn uytflaende tuflehen den
Dijckgraefende Hoogc Heemraden van Delflant
ter eenre, ende den voorfchreven Ambachts-
be waerders ter andere zydc,endeomme op goede
ordre inden voorfchreven Lande van Delflandt te
adviferen tegens ghelijcke ende andere queilien
voor den toekomenden tijt. Dat mede ten felven
tyde op der voorfz Ambachrs-bcwaerders ver
foeck, by ons was in furchcantic gehouden de exe-
cutie vande Keure vande Hooge Hcemraden
voornoemt, inden Joopcndc Jaere gemaeektopte
vcrJengingc van het Hooft voor de Maeflander-
fluys ter Maefwaert ten wederzyden van fes en
dertigh Roeden, ende opte verhooginge ende ver-
fwaringc vande Maefdijck omtrent VJaerdingen,
vande SuytbuyrfcheWcch totte Vranckelantfche
Kade toe, ter tijdt toe dat naerde voorfchreve
Vergadcringc vande principaelile Ge�rfden ende
Ingelanden van Delflandt naerderdaeropgeleth,
ende voorts by ons gheordonneert ioude vvefen
naerbehoQrcn. Ende dat dienvolgende benefFens
eenige van pnfe Gecommitteerde Raeden , ende
yande Luyden vande Recckeninge voornoemt,
de principaelile ende nptabelfte Ingelanden van
Delflandt inden Hage by den anderen gecompa-
reert zij η ge_:w,ceil,dc welcke geboort hebbende de
klachten vande voornoemde AmbaehtSrbewaer-
ders, dat piidts, dien de Hooge Heemraden van
Delflandt in't bedienen van heur Officiehunniet
en reguleerden nae alfulcke Ordonnantien.Sen^
tentien ende Verklaringen.als byhooger gedachte
Hertogh Philips van Bourgongien, als Grave van
Hollandt, den feilen May inden Jaere 1454. ende
by den Stadthouder ende Raden van Hol Jan c ,ten
overilaen van verfcheyden Edelen ende Notabe-
len vanden voorfz Landen inden jaere 1454. op
den elfden May, ende ten lellen by hooger me-
morie Keyf�rKacrle inden jaere 15Z2. optcn ne-
genden Martij opte bedieninge van hec Officie
van Hooge Heemraden voornoemt zijn gemaerjr,
ghepronunchieert ende uytgcgeven, veele ende
verfcheyden queilien, ghefcbillen ende ProcciTen
tuflehen de Ambachts-bewaerders vande voorfz
Sluyfen in 't ghemcene, ende den Ambachts-be-
waerders vande refpeclivc Ambachten ende Sluy-
fen , ende d'ingelanden der felvcr in 't particulier,
ende de voorfz Hooge Heemraden van Delflandt
ter andere fyden , alrcede ontilaenendeghcrefen
zijii, ende vorder gefchapen zijn te ontila�ri ende
verryfen, rotgropte quellagic vande Ambachts-
bewaerders ende d'Ingefetenen , ende fonderlin-
gen intcreft vande Ingelanden ende Ge�rfden van
Delflandt.tot wiens laile de koilen die ten weder-
fijden �y t oorfaecke van dien werden gedaen, ko-
men. Dat oock by de voorfz Hoogc Heem raden
verfcheyden exorbitante ende befwaerJijcke-Keu-
ren ghqmaeckt worden fondfer kennifle vande*
�oouJngelaad�a,, hQewdcin.andereHeemra�c-

naer

beh�oren. Item* dat de felve Hooft-Ing^elan*

denlbuden bevorderen; dat de voorfz Keuren in
q�efliiegefurchecr^ofte naden noot gemodereer^

-ocr page 1502-



	3997 'Rakende d'Hoofi>IngeIand�nVan D�lflandt; 1998 fo�den wcrd�n-.E'nd� dat de ProceiTen die althans I de voorfz Refoiutie willen aggre�ren.confirmeren,
			ende daer op onfe Brieven van aggreatie ende con- firmatie in behoorlijcke forme doen expedi�ren. Doen te weten, dat Wy ghenegen wefende rer be^� gcerte vande Supplianten, Begeereode dat de voorfz Landen van D�lflandt ten meeftcn nut, welvaert ende verfeeckertheyt in goede ruftc ,ee- nigheyr, ende tot contentcment vande Ingelan- den van dien, in faceken het Heemrccht ende 't gene daer acn kleeft aengaendc, geregieert wer- den .hebben gheaggre-eertendegheconfirmeert, aggre�ren ende confirmeren by defen de voorfz Refoiutie, voor foo veel aengact: Ecrft het onder- houdt vande voorfz Sententien, Ordonnantien ende Verklaringen vande Jaren 1454. ende 1512. de verkiefinge vande negen Perfoonen als Hooft- Ingelanden van D�lflandt, delaftvandenfelven omme�pteonderhoudinge vande voorfz Senten- tien , Ordonnantien ende Verklaringen te letten, ende de contraventien van dien af te weeren, het accorderen van de ProceiTen tuflehen Hooge Heemraden cndeAmbachrs bcwaerders althans uyt ftaende, het aennemen van eenige Procef��n tot kofte vanden Landen van D�lflandt, fooby den Hoogen Heemraden, als by de Ambachrs- bewaerders voorfz voorden toekomende tijdt,hec furcheren ofte modereren vande voorfz Keure in queftie, ende voorts, dat de voorfz verkooren Hooft-Ingelanden in andere faecken gclijcke au- thoriteyt in D�lflandt fullen ghebruyeken, als de Hooft-Ingelanden van Rhijniant inden jare 1549. is geaccordeert tegebruyeken in Rhijniant. Item, datdebefchrijvinge vande voorfz Hooft-Ingelan- den by provifie by Burgemeefteren van Delft fal werden geda�, ende dat de felve verkooren Hooft- Ingelanden, den Hooge Heemraden van Delflanc bedienende hare Ampten ende Officicn,volgende de voorfz Sententien ende Ordonnantien, tot dec Landen welvaert ende verfeeckeringe fullen doen refpederen ende obcdieren nacr bchooren , ende henluydeh van hare vacatien doen betalen , als de Hooge Heemraden van Rhijniant betaclt werden, midts dat de voorfz verkooren Hooft-Ingelanden de voorfz laft alleenliick by provifie op een preuve fullen ghebruyeken den rijdt van driejaren ecrft� komende, ommedacrnacoptecontinuatie ofte vcrandcringe der felver, naer voorgaende advis vande principale Ingelanden ghedacn te werden, als tot meefte nut ende dienfte der voorfz Lan- den vari D�lflandt fal bevonden werden te ftrec- ken. Lallende ende ordonnerende dat de voorfz Poinden van nu voortaen fullen werden achtcr- volght. Ontbieden daer omme ende bevelen den Stadthoudcr,Prefidenrcn ende Raden ibo vanden Hoogen als Provincialen Racdcn van Hollandt, Zcelandt ende Wcft - Vrieflandt, den DijckgraefJT ende Hooge H�emraden, oock den Supplianten ende andere Ingelanden van Delflant ,ende allen anderen Rechteren ende Officieren, datfy ende een yegelijck van henluyden fo veel hen aengaen mach.dcfe onfe Brieven van Aggreatie ende Con- firmatie vande voornoemde Refoiutie, inde voor- noemde painden onderhouden ende obfervcren, doen onderhouden ende obfervcren van poind tot poind, fonder daer jegens te doen ofte gedoogen
j,vt de Hooge H�emraden ertde Ambachts- bcwaerders in 'tgenerael ofte particulier tot kofte _vanden Lande voornoemt gefuftincert worden, _ende allen andere gherefen dirT�ren ten met goede middelen fouden werden neder geley t, gheflicht, peaccbrdeert, ende goede vrundtfchap ingevoert, dacr toe fyluj'den oock gheauthorifeerr foud�we- f_en totlafte varid�h Lande van D�lflandt, ebde den Ingefetenen van dien te confenteren, Dat Hoogh Heemraden van D�lflandt van hare vaca- lien ende andeis foude werden ghetrade�rt ende gecontenteertjfulcks als Hooge Heemraden van Ibijnlant getrade�rt ende gecontenteert worden. Ende was by den fel ven befchrevcn Ingelanden vetftaeh , dat 't voornoemde Collegie van de Hooft-Ingelanden Van D�lflandt foudebeftaen van negen PerfbortCn, die te iamen, ofte het mee- rend�el van henluyden (al befchreven zijnde) fou- de befoigneren : Was mede g�etghe vonden dacr roe by provifie voorden tijt van vier jaren cerftko- mende te laten ghebruyeken een by Ons, een by de Luydcn vande Reeckeninge voor't int�reft van de Domeynen van Hollant, eenby SyneExcell., een by Burgemeefteren der Stede van Delft, een van wegen de Godtshuyfcn binnen de felveSre- de, ende een van wegen de Stede van Schiedam, alle in den Landenvan Delflandtin eygen goede- ren wel gelandt ende gheerft zijnde, te verkiefen, midtfgadersjonckheer Jacob van Egmonr,Hcere van Kenenburgh , Jonckheer Gerardt van Wijn- gacrdcn.Racdt inden Hoogen Rade, ende M�efter Dirck van Leeuwen, Raedt inden Provincmlen Raedr. Wefende voorts by de voorfz Vergaderin- ge goet ghevonden, dat Burgemeefteren end� Regeerders der Stede van Delft, by provifie vari wegen de Hooft-Ingelanden voornoemt, de con* vocatien vande voorfz negen Perfooncn fouden doen, foo wanneer fulcks noodigh wcfenibude, ende dat aen Ons, als reprefenterendede Hooge Overigheyt der voornoemde Landen, verfbcht fouden werden confirmatie ende agreatie vande voorfz Refoiutie, ende bchoorlijckc Brieven dacr toedienende,. alles naer brecder inhouden vande voorfz Refoiutie , beneffens de voorfz Requefte vande voornoemde Ambachts-bcwaerdcrs.mette Appoftille daer op gheftclt, ende de voornoemde Sententie, Ordonnantie ende Verklaringe geinfe- rcert inde Brieven daer deur defe onfc jegenwoor- digezijn ghetransfixcert: Welcke Reiblutic daer nacr ghecommuniceert zijnde, noch veele ende verfcheyden andere principale Ingelanden van D�lflandt by de felve mede goet gevonden, ende over fulcks by henluyden onderteyekent is. Ende aifoode Supplianten verhoopen dat de felve Re- lolutic in treyn ghebracht zijnde, de obfervantie van dien fal ftrecken tot nut ende welvaert van 't ghemeen Landt van D�lflandt, ende groot ioula- gement van velefchamele Weduwen ende Wee- fcn. daer inne ghelandt zijnde. Dat fy oock ver- een, dat niemandt beter en kan oordcelen wat Profijte�jckcndedieniielick voorden Landen van D�lflandt is, als d'Ingcfetencn ende Ingeerfdcn *an dien, tot wiens profy te de Hooge Heemraden tecrcAmptcn zijn bedienende: Soohebben de


		voorfz Supplianten aen Ons vctfocht, dat Wy ! gedaen te werden in eeniger manieren,Alfoo Wy ¹ 9-0 ij 't felve

-ocr page 1503-



	»999 Ampliatic van Eyvoeghfel van ecnige Placaten ♦ 3^

				tienden Odobris inden felvenjaere, is geotdon neert dat defe Brieven bcfcgelt fullen werden m_f(den grooten Zegele der voorfehreve Lande qm behoqrcn.
	'tfelve tot der voorfz Lande dien fte noodigh be- vonden hebben. Gcdacn inden Hage den een en twintichflen Julij Anno vijfthien-hondcrt negen en tachtigh, Ende gercfumeert zijnde den negen-


		**l^Jolutie der negen verhoren Hoof t Ingelanden van Oelflandt^raec^*** 't Hooge Reemraetfihap vanden [elven Landen* met Approbatie vande Edele Groot Mogende Hctnn Staten van Ho/landt ende IVefi-Krieilandt. In dateden i%Januari) 159L. > «;fiv � »

			fonder daer op den Ambachts-bewaerders d$ vooren te roepen als 't behoort, ende indien defcl� ve ten bereyekenden dage niet en komen, ₀f_(eeen Volger in haerpjaetfefenden.fullen Djjekg,,, ve ende Hooge Heemraden als dan mettekcu_!{voortgaen mogen�: Defgelijcks fullcn Hom* Heemraden mogen doen, indienden Dijckgrave niet en compareert, ende die Keurdagen fullcn gheordon neert ende geley t worden by den Dijct graerTende Hooge Heemraden te famen; ende fullen Hooge Heemraden in ende over het keuren wefen ten minften over Zeedijck, ende dat buy- ten wereken aengaet drie, ende in binnelandtfchc gemeene ofte nieuwe Wereken twee. Ende fal van nu voortaen in plaetfe dat de voor- fehreve keure by een Bode plach ghemaeckt te werden, den Dijckgrave met een vande Hooge Heemraden, ofte inabfentievan Dijckgrave,twec vande Hooge Heemraden de felve voorkeure maecken, de welcke den Ambachts-bewaerders acht dagen voor den keur-dach in ghefchrifte fal worden over ghelevert.omme de felve te overficn, ende daet op fommierlick ftellen by gefchrifte het geene ly achten voor de Landen dienftich te we- ien , 't welck iyluydcn tydelijck opten Keurdach DijckgraerTende Hooge Heemraden fullen over leveren, op dat in 't keuren daer op gheleth mach werden naer behooren: Ende indien Dijckgtaef ende Hooge Heemraden opten keurdach bevin- den noodich te weien min ofte meer wereken te keuren,als by de voor-keuren geraemt zijn,'tfelve fullen fy den Ambachts-bewaerders opten Dijck opte plaetfen daer die keuren vallen fullcn,(alwaet mitfdien de Ambachts-bewaerders felfs, ofte hare Volgers ghehouden fullen wefen te compareren) aengevcn, omme hun advis daer op teverftaen, ende daer naer keuren ten mceften nutte ende dienfte vanden Lande: Alle welcke Keuren den Ambachts-bewaerders binnen acht dagen daet naer in gefchrifte authentijcquelick fullen werden overgelcvert, ende indien de Ambachts-bewaer- ders daer uyt bevinden.datter eenige nieuwe Keu- ren van groote Wercken,als Sluyfen,groocc Hooi- den , ofte EliTe Dammen, groote verfwaringeotte verhoogingevanden Dijck, ende andere dierge- lijcke Wereken van importantien te feer bc/waer- lijck zijn gemaeckt, fullen het felve binnen thicn dagen daer naer mogen remonftreren acnden %er» kooren Hooft-Ingelanden,omme bydefelvcdaci op gheleth, ende byden Dijckgrave ende Hooge Heemraden t'iamentlijck by gbemecn ottc d meefte ftcmmen vande Comparanten foo va Hooft-Ingelanden als Heemraden daer opgeo#^flende geordonneert te werden naer behooren.
E vcrkooren Ingelanden van Delflandt, geficn ende rypelijck gcexamineert heb- bende de Sententien ende Verklaringen vande jaren 1454. ende i^xx. gementio- neert inde A&e vande Heercn Staten van Hollant jn date den een en twintighflen Julij ende negen- thienden Odobcr 's Jaers 1589., ende 't gene van wegen de Hooge Heemraden van Delflandtin ghefchrifte daer tegens is overgelcvert, de bcant- woordinge vandeAmbachts-bewaerders van Delf- landt , midtfgaders het vorder ghededuceerdc foo vande voorfz Hooge Hcemraden, als vande Am� bachts-bewaerders by monde ende gefchrifte daer pp gcdaen, ende naer onderlinge conferentien en- de communicaticn daer op mette voorfz Hooge Heemraden gehouden, ende vifitatie van fcecke- re generale ende gheconcipieerde Keuren by de voorfz Hooge Heemraden overgelevert, ende 't geene van wegen de voorfz Ambachts-bewaer- ders is ghcallcgecrt hebben tot beflichtinge van alle uyrgacnde gcfchiilen ende diff�renten, ende omme met goede ordre 't Landt van Delflandt indcfaeckc het Waterfchap ofte Hcemraetfchap, metten acnkleven van dien aengaende, ten cnee- ilen dienjft ende minile kofte te doen bedienen, volgende de voorfz Sententie ende Verklaringe goet ende noodich bevonden: Inden perften, dat Dijckgrave ende Hooge Heemraden van Delf- landt fullen ghcdoogen, dat de Ambachten van Delflant fullen kiefen en nemen hare Ambachts- bewaerders daer mede iy bewaert zijn, midts dat die fullen woonen in 't Dijckgraeffchap van Delf- landt , fonder dat Dijckgracffende Hooge Heem- raden by Keuren opre qualiteyt vand� Ambachts- bewaerders yets fullen vermogen te ordonneren, ofte den Ambachten te prcfcribcrcn, ende indien gebreck inden Ambachts-bewaerders ofte den Penningh-meciter, daer van hier naer ghefeyt fal werden valt, vande bctalinge van eenigc beftcden ende opgenomen Wcrcken,de Dijckgrave fal dat uytleggcn, ende 'tfelve verhden op den Am- bachts-bewaerders ofte hcurluyder Ambachten t'iljnder keure, die haer verhael fullen hebben aen den Pcnningh-mcefter, fo verre 't gebreck by hem is,endc indien den Dijckgrave des verfocht zijnde als 't behoort,onwillich ofte in gebreeckc ware uyt te leggen.fofullen Hooge Hcemraden opgelijcke rechtende executie 'tfclve mogen uytleggen en- de inwinnen. De Dijckgrave van Delflant fal mede over het keuren wcfen mette Hooge Hcemraden, ende in *t felve keuren fal hy iremmc ende opinie hebben als een vande Hooge Heemraden, ende en fullen Dijckgraeffende Hooge Heemraden niet keuren,

-ocr page 1504-



	jool Rakende 't Hoogh-Heemraetfehap vanDelflaridt. jool
				Ende indien Dijckgrave ende Heemraden be- vinden eenige Vuyrwerckcn noodich, fullende felve keuren, ende fullen by den Ambachts - bewaerders beitel t,ende tottet maecken der felver geprocedcert worden, fulcks als vande principale gekeurde Wercken is gefeyt. Dijckgraeff ende Hooge Heemraden voor- noemt fullen de Arnbachts-bewaerders laten be- gaen in 't innen der penningen die de Wercken koften fullen, elck inden fynen omme te flacn ende tegaderen, lbnder ter contrarie van dien ee- nige keuren re maecken, fullen oock ghedoogen dat d'Ambachts-bewaerders, ende een yegelijck van hen hare penningen.foo wel de Wercken van Dijckagie als de binne-wercken aengaende, mitf gaders haer Margen-gele innc winnen, 't zy voor Dijckgraeff ende Hooge Heemraden, ofte binnen den Ambachten, ofte elders daer iy het felve beft fullen weten te gekrijgen, fonder 't felve meer te verbieden op de boeten ende corredien. De Arnbachts-bewaerders fullen mogen be- voorwaerden in 't befteeden van haere Wercken, dat men het Hout, Yfet, Steen, ofte andere ftofle ende marerie tot de Wercken noodich.van wegen 't Lant niet en fal betalen.maer dat iy van 's Lants wegen, midts betalende den Aenncmer, vorder quijt ende ongehouden fullen weien tegens den Crediteuren vanden Aennemers, aengaende de ftofTen ende materie die de Aennemers t'borge fullen halen, ende aen 's Landts Wercken verheft- gen, ten ware dat de felve Arnbachts-bewaerders ofte Penningh-meefters dieafgbcfproocken,ofte daer vooren ge/eyt ofte gelooft hadden, op dattet met eerder betalen quijt mach wefen.'t weJck alib openbaerlijck ten dage als men 't beftcet fai ver- kuil dicht werden. ♦ζ- De Ambachts - bewaerders fullen volftaen , doende jaerlijcks reeckeninge elcx in heuren Am- bachtby den Schout.Schepcnen,Ingelanden ende Rijckdom naer ouder ghewoonte voor den eerften Februarij: ende fal den dach ende tijdt dat iy reec- keningh fullen doen , verkondicht worden open- baer�ck totalle plaetfen daer 't van outsgcbruyc� isgheweeft, ende in plaetfcvanSmaldeeldcrsfal voortaen een Penningh-mecfter over de Weft� Ambachten,ende een Pcnningh meefteroverde Ooft-ambachten gehouden, ende by verandcrin- ge uytdrie gequalinceerde ghenomineerde vande Ambachts - bewaerders vande Weft ende Ooft- ambachten refpecnve, by de verkooren Hooft- Ingelanden gecommatteerr ende ge-eedt werden, wiens werek weien fal te doen , 't gunt voortijdts de Smaldccldcrs plagen te doen. Item, fullen de Penningh meefters penningen ontfangen ende uytgeveo, ende fullen de penningen mogen in- winnen 't zy voor Dijckgrave ende Hooge Heem- raden, ofte anders foo fy de felve beft fullen weten te gekrygen. Item, fullen opte befteedinge vande Wercken de Arnbachts-bewaerders ai�fteren, endeharcradminiftratie jaerlijcx voorde verkoo- ren Hooft-Ingelanden behoorlijcke reeckeninge ende bewijs doen binnen Delft of inden Hage, ende dat alle jaers voorden vijfden Januari), ten 9. D �j overftacn
�nde fullen Dijckgrave ende Hooge Heemra- den voornoemt keuren endefchouwen alle Werc- fcenopten Maefdijck, Santdijck, Zecduynen, alle buytendijckfchc Wercken, de Houve Zijdtwint, kandtfeheydinge op alle gemeene-Iantfche Vacr- _tcn, Vlieten ende Wercken , die tot lafte van 't obemeene Landt van Delflandc, 't zy vande Weft uftcvan Ooft-ambachten gemaeckt ende onder- houden werden , ende berechten allequeilien en- de gcfchillcn die ter faceke vande felve Wercken fullen mogen vallen ende opkomen.van gelijcken alle queftien vallende tuflchen twee ofte meer Ambachten ofte Polders. Item.fullen boven dien alle Wercken die van nieuws tot hetvoorfz Wa- terfchap dienen, ende tot lafte van eenige particu- liere Polders ofte anderen fullen gemaecktwer- den,als nieuwe Molens,Bruggen,Heulen, Wegen, Zylen , ofte diergelijcke, voor d'ecrfte rcyfe ftaen ter ordonnantie vanden Dijckgrave ende Hooge Heemraden voornoemt,cnde in alle andere binne- lan(rfche Wercken,'t Watcrfchapofte Hecmrecht van Delflandc, endeden aenkleven van dien aen- gaende, fullen inde refpedive Ambachten ofte Folders achtervolcht, onderhouden ende ghecxe- cuteert werden by den Schout ofte Molenmee- fters, mette Schepenen, Gefwootens, Croos ofte Slijck-Hcemraden deKeuren ende Ordonnantien daer op hen Juyden releveren , fonderdat Dijck- graeff ende Hooge Heemraden hen dies fullen bcmocyen, ten 'ware dat de felve Schout, Mole- meefters, Schepenen, Gefwoorens, Croos heem- raden , Slijck heemraden, ofte andere die het aen- gaet in ghebrcecken waren, inwclcken ghevalle Dijckgrave ende Hooge Heemraden de felve Schout ende Gefwoorens bevelen fullen daerinne teverfien binnen eenen feeckeren bequamen tijt, die fy de felve daer toe fullen ilellen; ende indien Schout, Molenmeeitcrs,Schepenen,Gefwoorens, Croos ende Slijck-hecmraden , ofte anderen die 't felve aengaec, als dan daer af noch in gebreken bly ven,foo fullen Dijckgrave ende Hooge Heem- raden 't felve als dan felver doen befteeden ende maecken, tot koften vanden genen die 't behoort naer Dijcks-rechccn. De befteedinge van gekeurde Wercken fal by den Arnbachts-bewaerders ende Penninghmee- Jcrs vande Ooft ende Weft-iluyfen refpeaivege- daen ,opcnbaerlijck naer voorgaende Kerck- gebo- denende affixic van billietten , opfekcren korten ά h i^y ^Ilcnluy^den daer toe te beramen, ende fal de befteedinge ghefchieden ten overftacn vanden ^ecretaris vande Hooge Heemraden.om daer van Ρ trcrolle te houden.fonder dat Dijckgrave ende J°°ge Heemraden eenige befteedinge fullen °^C\|»>ten ware de Ambachts bewaerders des ver- ?«ent_wefcn.de_f 'tfelvc verfuymende waren te ^e". in welcken ghevalle de Dijckgrave ende toM^gft ^Hcemmdcn ^de befteedinge fullen doen end 1 ^Van ^de ^feive Ambachts-bcwaerders, We � ^naer ^^c ^twccde eerfte fchouwe de eade u ⁰ⁿg^emaeckcblyven, fullen Dijckgrave e Hooge Heemraden de felve befteeden tot

	10		f.^V_k^aiT.^eAenjjemerseDde haere Borgen, ende
	10
		Waerde ^t0t ^Με ^Van ^de ^Ambachts-be-

-ocr page 1505-



	hiel van eenige Placatetf ^ helft, ende de Hooge Heemraden d'ander tjfelf of anders by bcurte de verkiefinge hebben Fulle Ende fullen foo wel d'eene als d'andere aen d°^!Dijckgrave ende Hooge Heemraden den behoc" lijekencedtdoen. Item, fullen fo wel Dijckg_ra* ende Hooge Heemraden, als Ambachrs-beL�* ders van Delflandt, mitfgaders den Sradchouder ende Prefidenten vanden Hoogen ende Proyin cialen Radcn.hcn gehouden weien naer de v_00rf' Poinden, midefgaders de Sententie ende Verkla- ringe vanden jaere 1454. ende de Sententie^» den jare 15 %x. inde poinden hier vooren niet «he. modereert re reguleren, ende tegens den geenen die daer tegens fullen doen , decerncren alfuicLe provifievan Juititic, als naer Rechten fal bevon� I den werden te behooren, ende als men in gelijcb faecken gewoon is te doen. Den Dijckgrave ende Hooge Heemraden van Delflant, haren Secretaris.Boden, ende den Lant- meter, fullen by provifie voor den tijde van drie jaren cerftkomende, voor haren dachgeldenyace. rende in 's Lants faecken, getradeert endebetaelt werden tot lafte van't Lant van Delflant,volgende d'Ade daer van apart ghemaeckt, ofte noch re maecken. Aldusgedaen endeeendrachtelick gerefolveert by den voornoemden verkooren Hoofc-lngelan- den, inden Hagcden twaelfden Januarij vijfthien- hondert een ende tnegentich. Onder ftondtjer Ordonnantie vande Hooft-In gelande voornoemt. Ende was geteeckent,iV. Doublet.
3003 'lAmpIiarievan Byvocg overftacn vande Ambachts-bewaerders ende an- dere Ingelanden die daer by begeeren te compa- reren, daer toe den dage vande recckeninge acht dagen te vooren inde Kercken vande Ambachten fal werden verkondicht, ende voor haere admini- itraric fullen de voorfz Penninghmcefters ftellen borge, te weten den Penninghmcefter vande Weftambachten voor vier duyfent ponden, ende yande Ooft-Ambachten voor twee duyfent pon- den , ende fullen de felve Penninghmeeftersden Aennemers der Wercken , op de Ccdulle van de opneminge der fclver Wercken , vanden Dijck- graeffende Hooge Heem raden gehouden wcfen te betalen , ende d'ordinaris gagie vanden Dijck- graeif, Hooge Heemraden, heuren Advocaet, Se- cretaris , Procureur, Boden, Landtmeeter, ende andere ordinaris lailen fullen fy mede betalen ter ordonnantie vande Hooge Heemraden, ende de extraordinaris laften by kennifle ende ter ordon- nantie vande verkooren Hoofc-lngelanden. De acht Weil fluyfen van Delflandt fullen voortaen verfcheyden ende ghcfmaldeelt blyven elck op fes en twintich hondert margen, gelijck van oudts te wefen plach. Ende fullen de Ooft-ambachten mede gefmal- dcelt blyven naer ouder gewoonte. De Privilegi�n van Hooge Heemraden voor- noemt, en fullen geen ftadt grypen in alfulcke poinden daer inne by de Sententie vanden jaere. 14^4. eenfamentlijck de Verklaringe vanden Stadthoudcr ende Raedt van Hollandt daer op gevolcht, ende de Sententie vanden jaere 1511. (inde poinden hier vooren gberoert niet gemode- reert), ende in defen anders geord&nneert. Sullen Dijckgrave ende Hooge Heemraden jaerlijcks houden drie Rechtdagen naer de oude ghewoonre, daer van deneerfren fal weien den eerften dach naer den Kcrfdach,den tweeden den eerften dach naer Odulphi fchouwe,ende den der- den deneeritcndach naer Jacobifchouwe, ende quame eenige van defe dagen opeen Sondach, lbo fal het wefen daechs daer aen, ende fullen Dijckgraefende Hooge Heemraden t'elcken dage de faecken voor henluyden vallende termineren, ten minden ten laeften dage vande voorfz drie Rechtdagen, dat dan alle parthyen ghefcheyden zijn, ende fullen Dijckgraeft ende Hooge Heem- raden omme d'abfcntie van een ofte twee van hen, de felve Rechtdagen niet mogen verfetten, macr fullen d'andere gehouden zijn voorts te pro- cederen, ende de Rechtdagen te houden; Ende fullen parthyen die te rechte op eenige vande voorfz Rechtdagen gheroepen werden, daer af de wete aen henluyden Perfoon, ofce woonftede gedaenfal wefen,gehouden wefen te compareren ofte gemachticht te feynden op verwonnen ende vervallen te wefen, te narnptiferen de fomme daer fy geroepen fullen wefen ten minftcn op cautie. Ende fullen in Delflant gehouden worden drie ofte vier Boden, daer Yan den Dijckgrave d'eene

		T~\ E Staten van Hollandt, Geilen hebbende de ^ Requefte by Hooge Heemraden van Delflant op huyden geprefenteert, ende daer op ghchoott 't rapport vande gekooren Hooft-Ingelandenvan Delflandt, van 't gunt by henluydeir was ghebe- foigneert opre voorgaende Jaft ende Commiflie vande Staten, tot goet beleydt ende welftant van de faecken vanden Heemraetfchap van Delflandt voornoemt, ende daer op gefien de Poinden ende Articulen die tot dien eynde by den fclven Hooft Ingelanden eendrachtelijck goet ende noodich bevonden waren, den Staten voornoemt overgt' levert, hebben naer rype deliberatie met goede kenniile van faken verklaertendegeordonncert, verklaren ende ordonneren by defen, dat nietje- genftaende de remonftrantie van de Hooge Heemraden voornoemt, ghekooren Hooft Inge- landen voorfz, volgende haerluyder voornoemde laft ende Commiiiie,in haerluyder befoignc fullen continueren geduyrende den ttjtdaer innc gcltelt ende ghcordonneert. Ende alfoo de Staten de Poinden ende Articulen voornoemt mede neb- ben goer ghevonden ende ghcapprobcert, Laften ende ordonneren de Staten, dat dien ielven de provifie geduyrende den felvcn rijdcachtcrvolcht ende onderhouden fullen werden. Authottfercnde den voorfz Hoofc-lngelanden van Delflandt van wegen de Staten voornoemt, de ProcefTcn ende andere Aden inden voorleden Jare 1590�ⁱⁿ P^rej?' ditic van haren laft ende CommiiTie begonltendc gepleecht, tegens allen den genen die 't felve aen� o

-ocr page 1506-

3005 η O&roy aen die van Αmfterckm vergunt. 3006

_en _mach, by alfulcke beveelen ende interdiclie
Pffiiiael, als fyluyden i�ilen noodich bevinden, af
tedoen, ende voorrs by ghelijcken beveelen den
innebouden van haerluyder voorfz Commiflie,
code de voorfz overgeleverde ende geapprobeerde
poinden ende Articulcn by allen ende eencn ye-
eclijcken des noot zijnde, den voorfz tijdrgeduy-
rendc te doen achtervolgen , ende jegens den on-

willigen ende Contraventeurs van wegen den
Staten tot executie der voorfz beveelen ende pe-
nen tedoen procederen, niet jegenftacndeeenige
oppofitie ofre appellatie ter contrarie. Gcdaen in
den Hage onder 't Zegel vanden Staten voor-
noemt , hier op gedruckt den twaelfden Januarij
Anno 1591. Onder ftonr,Ter Ordonnantie vande
Staten. Ende was geteyckent, C. de Hechtere.

OBroy, de Stadt Amflelredamme verleent, �vaer bygheordotmeert wordt,dat

geene onroerende goederen,ghekgen tot Amftelredam, ende inde } urifdiclie van dien, en f uilen mogen
worden verkocht hy willich decreet der voorfz Stede, of vanden Hove vanHollandt, dan onder conditien,
dat noch den Verkoopersfelfs, nochyemandt anders eenigepenningen over den koop van dien klooft, fal
mogen ontfangen dan onder fouffifante cautie te feilen ter Secretarye, ende voor Schepenen der voorfz
Stede /imflelredam. Jndateden^ofanuarij 1608.

<& E Ridderfchap, Edelen ende Steden van
t Hollandtende Weit-Vrieflandt, repre-
senterende den Staten vanden felven
* Lande. Doen te weten, Alfoo Burgemee-
ftersende Regierders der Stadt Amftelredamme,
ons vertoont hebben, hoe dat boven memorie
van menfchen aldaer altijts gheobferveert isghe-
weeft, ende als noch wert voor notoire coftume,
dat alle 'tgeene bekent of verleden wordt voor
Schepenen der voorfz Stede, heeft recht van hy-
poteecque confuetudinaer, op alle die goederen
vanden Bekennet ofre Verlyder,ghelegen binnen
de Jiirifdiclie der i�lver Stede, hem ten dage van
de voornoemde bekentenifl� of verlydinge toe
behoorende, midtigaders de geene diehyaldaer
tfedert gheraeck.t te gek ry gen, 't zy of inde felve¹bekentenii��n of verlydingen e�nich verbant van
goeden bedongen ende ghedaen is of niet, ehd�
de voorfz ililiwygende Coitumiere, mitfgad�rs
die Conventionele generale hypoteecque heeft
volgende de voorfz eoitume, recht van preferen-
tie op de voorfz goeden, voor alle andere expref-
fe, 't zy generale of ipeciale hypoteecque, mede
voor Schepenen der voorfz Stede verleden, we-
fende van jonger date als fijn voorfz bekente-
nii��n ofverlydingen, uyt gefeyt Renten of Ter-
mijn-brieven, di� verleden werden in minderinge
ofbetalinge vande penningen, belooft over den
koop van eenig� der voorfz goeden, ende uyt ge-
feyt andere fchulden i die by Privilegie vande be-
lchreven Rechten, fouden mogen hebben recht
van preferentie voor anderen ouderenCrediteurs,
Hypothecariil�h vanden ghemeenen Debiteur,�f
ces fcjfs goeden.Van alle 'tvvelck wy by de Toon-
aerseertijdts onderrecht wefende, hadden noo-
pendedie goeden, glielegen binnen die voorfz
Jtede ende Jurifdiftie van dien, ghederogeert het
yacaet vande Policieighemaeekt inde Maentvatt
April anno ijt�a^�or foo veel als daer by was
gneihtueert,da� fpeciale hy^otheecque van jon-
ger date, foude nebben redht van preferentie,
jootnypotheedqu�geu�ra�l van ouder date. Eri-
^d'?Toonders,^m een yegelrjqfc te conferv�ren
tvo�rfz van^iits altijts gh�bruyckt recht van^;/poieecqueett��preferenti� , eh gedoogeri'hj�V*
eenigepehriifigehV procederende by executie;
^voorfz Stede vanden vo�rfzVo�deri ',' of ?anV
**ge van dien gelicht of ontfangen wordehvbf

wie dat het zy, ende hoe rijck hy zy, ja oock niet
by den Eygenaer vande gheexecuteerde goeden
felfs, anders als onder cautie van tot vermaninge
vander voorfz Stede Secretarie�n de voorfz pen-
ningen weder te brengen ter Secreta^e aldaer,
omme tufichen hen ende degeenen die totwac
tyde dat het zy pretendeert daer op beter rechr,
't zy van voorganck of ander te hebben, opte pre-
ferentie van dien by Schepenen voorfz ghedifpo-
neert te worden, welcke cautie oock niet ontfan-
gen werdt by den voorfz Secretariil�n, dan met
advis van Schepenen, ende mits dat twee Borgen
voor fuffifant bekent, hen felven te famen » ende
elckseen vooral in 'tgheheel, onder renunciatie
der benefkien van divifie ende excuiiie, midrfga-
dershaere goederen verbinden ten overftaen van
Schepenen , voor de weder-opbrenginge vande
voorfz penningen ter voorfz Secretarye, tot ver-
maninge vande fehe Secretariil�n, of van haere
Succeif�urs in 't Secretaris-ampt. 't Is nu foo dat
totkennifl� vande Thoonders ghekomen is, dat
eenen Claes Dirckfz ten Velden, Burger der
Stadt Utrecht.verkocht heeft inde left voorleden
Maent December, aen eenen Jacob Henrickfz
Clouck, Poorter tot Amflerdam, feeckerHuys
ende Erve, genaemt den Oyevaer, fraende achter
op den Nieuwen Dijck, opten hoeck van her
Graven flraetjen,voor de fomme van vijfduyfent
drie hondert guldens, veertich grooten Vlaems
voor den gulden gereeckent,daer onder begrepen
d'opflal van een Rente van 125 guldens "sjaers,
lofbaerdenpenninghfefthien, mitfgad�rs noch
drie duyfent een hondert guldens, loopende re-
gens acht ten hondert in 't jaer, die het Kindt van
des Verkoopers eer die HuyfvrouvVe daer orj
fpreeckende heeft, onder Conditien ende Voor-
waerden, dat den voorfz V�rkooper inde pJaets
van Waerborge te ftellen, 't voorfz Huys ende
Ervefall�verenaenden voorfz Kooperby willich'
decreet van den Hove van Hollandt, waeruyt
konn�n mettet tijt �ntftaen merckelljckefwarig-,
heden ehd� inconvenieriten, ten zy daer inne^
ende voort g�neralijck eens voor al tydelijckeri ■
wert yb�rfifen, fonder yefflants verk�rtiiige, want*
het fd�d� mbgen weienende weder ghebeuren irf
toekomende tyden, dat den voorfz V�rkooper
ei andere ^�rkoopeifs^anlde y�brfz �hrberend�
goed�reu; IVaer Antbe«t� endeA^�orfar�i^eertijts

Eyge-

-ocr page 1507-



		Ampliatic van Byvoeghfel van eenige Plaeaten. _30oe aldaer. SOO IS Τ, dat Wy't verfbeck en�, faecke voorfz over gemerckr, ende op alles�vtT lijeken gelet hebbende, den Burgemeefteren IS'
	Β 007 Eygenaens vandoen mogen gSchepenen der
	Β 007 Eygenaens vandoen mogen gSchepenen der		Regierders der Stadt Amftelredam, Vertoond alhier, uyt onfer rechter wetenfehap, volkom^ macht ende authoriteyt ghegunt, geconfentee» geaccordeert endegeoftroyeert hebben,₈unnen confen teren, accorderen ende octroyeren by de' fen, Dat geene onroerende goederen gelegen tot Amftelredam, of inde Jurifdiclie van dien, en f_u\| \en mogen worden verkocht by willigh Decreet der voorfz Stede, of vanden Hove van Hollandt dan onder conditien , Dat noch den Verkoope» felfs, noch yemant anders eenige penningen o\_eden koop van dien belooft fal mogen ontfange/ dan onder fouffifante cautie te (lellen ter Secre! tarye , ende voor Schepenen der voorfz Stede Amftelredam, geextendeert naer ftyle aldaer,in. nehoudende beloften vande penningen te fuile_B' weder brengen ter voorfz Secretarye tot verma- ninge vande voorfz Secretarifl�n, indien yemant daer op beter recht pretendeert, 't zy van voor. ganck of anders te hebben, als heeft die geene die de felve penningen lichten wil: Ende foo verre de voorfz goederen, of eenige van dien verkocht worden mette laften van opftaende Renten ofan. dere fchulden, dat de felve Renten niet gheloft, nochte de fchulden betaelt, noch anderfints glie' queten fullen mogen werden.voor ende al eer die geene aende weleke de afloffinge, betalinge ofaf- quijtinge gedaen fal worden, eerft geftelt fal heb. ben de voorfz fouffifante cautie ter plaetfe, ende fulcks als vooren, al met renunciatie der voorfz exceptien van divifie endeexcuifie, ende onder bedwangh van allen Rechteren, omme indien'c noot zy, als dan by de voorfz Schepenen der voorfz Stadt Amftelredam met kenniffe van faee- ken gedifputeert te worden opte preferentie nae behooren. Ende ten eynde de voornoemde Ver- toonders 't effect van defe onfe gunfte, Accorde, Oftroye ende Ordonnantie mogen ghenieten, in- jungeren wy by defen wel expreifelicken den Pre� fidenten ende Raden inde Hoogen Rade eh* Hove van Hollandt, den voorfz willich Decrete van 't voorfz Huys ende Erve, ende voorts de Decreten van alle andere onroerende goederen tot Amftel- redam ende inde Jurifdictie van dien ghelegen, ia voegen als vooren voortaen teinterponeren.ende tot dien eynde inde Griffien vanden voorfz Raden defen te doen enregiftreren, ende vande enregi- ftratie aenteyekeninge op defen Brieve te laten doen. Belaftende oock voorts, ende ordonneren alle andere onfe Officieren, Jufticieren ende On- derfaten die defen aengaen of raecken fal mogen, hen hier naer te reguleren , fonder daer jegens te doenofgehengen ghedaen te worden eenich hin- der, letfel of moeyenii�� ter contraricdirette ofte indire�e in eeniger manieren. Gegeven inden Hage onder onfen grooten Zegele hier aen ge- hangen opren naeftleften Januarij 1608. E<.wt was geparapheert, /. van Old�nbarnevelt,ⁿ' Op « Plijcque ftondt ghefchreven, Ter Ordonnantie vande Staten. Ende was onderteyekent, A. PW ■ Ende befegelt met een groot uythangende Zege in rooden Waflche, aen een dubbelde Francyneo ftaerte. , '
Schuldenaers of als Borgen, eenige fchultkennin- gen,belofce, waerborchten, of andere borchroch- ten onder generale of onder expres verbande van hare goeden.ende dat 't voorfz Huys ende andere onroerende goeden by willigh decreet in toeko- mende tyden te verkoopen,daer door geaf��cteert fouden mogen zijn mette voorfz hypotheecque coftumier,of oock met hypotheecque conventio- neel , van ouder date als zijn die laften daer mede de felve goeden refpeitive verkocht fullen wor- den. Welck recht voor de hant verlooren fal mo- gen worden door de interpofitie der voorfz willi- ge Decreten , in ghevalledie geene den wekken 't felfde recht, 't zy als Erfgenamen van anderen of anders competeert door ignorantie ende excu- fable verfuymenifl�n hadden naegelaten hem fel- ven daer jegens te oppoferen, inder voegen dat door middel van dien de jonger Crediteurs Hy~ pothecarifl�n fouden gheraecken aen liaerluyder achterwefen, ende 'tfelfde behouden, totgroote verkortinge van d'andere beter recht hebbende, weleke inconvenienten daer mede te remedieren zijn, in ghevalle ons geliefde te ordonneren, Dat geene onroerende goederen gelegen tot Amfter- uerdam, ende inde Jurifdictie van dien,fullen mo- gen verkocht worden by willigh Decreet der voorfz Stede, of vanden Hove van Hollandt, dan onder conditien, dat noch dieVerkooper felfs, noch niemant anders, eenige penningen over oen koop van dien belooft fal mogen ontfangen, dan onder fouffifante cautie te ftellen ter Secretarye, ende voor Schepenen der voorfz Stede, geexten- deert nae de voorfz ftyle aldaer, inhoudende be- loften van die te fullen weder brengen ter voorfz Secretarye tot vermaninge vanden voorfz Secre- tarifl�n , indien yemant pretendeert daer op beter recht, 'tzyvan voorganck of anders te hebben, als heeft die geene die de felve penningen lichten wil, Ende foo verre die voorfz goeden, of eenige van dien verkocht worden mette laften van op- ftaende Renten, of andere fchulden, dat die felve Renten niet gheloft, noch die fchulden betaeldt noch anderfints gequeten fullen mogen worden, voor ende al eer die gheen aen de weleke die loffinge.betalinge of quijtinge gedaen fal werden, eerft geftelt fal hebben de voorfz fouffifante cau- tie ter plaetfe ende fulex als vooren, al met renun- ciatie der voorfz exceptien van divifie ende excuf- fie, ende onder bedwangh van allen Rechteren, omme indien 't noot zy, als dan by den voorfz Schepenen, met kennifl� van faeeken ghedifpo- neert te worden opte preferentie naer behooren. Waeromme verfochten de Toonders dat ons ge- liefde 't gunt voorfz is, in manieren hier vooren verhaelt te ordonneren, ende henluyden daer van te expedi�ren A�re ofte Brieven van O&roye in behoorlijcke forme, ende te injungeren den Hoo- gen ende Provincialen Raeden van Hollandt, die voorfz willige Decreten van 't voorfz Huys ende Erve, ende van alle andere onroerende goederen tot Amftelredam, of inde Jurifdidtie van dien ge- egen te interponeren, ende tot dien fine de voor- chreve A&e te doen regiftreren inde Griffien

-ocr page 1508-

"■"■"■

_ω9 InftruaievoordeWijck-mccfters,&c. 3010

flacaet vande Staten van Zeelandt > Tegens de beele ende babe Arent*

Schellingen. In date den 4 Decemhis 1 62.0.

«�5 E Staten 'sLandts ende Graeflickheyts
\S van Zeelandt, Alfoo niet tegenftaende
1 den Placate vanden 17 Januarij laetftle-
den , vvaer by waren verboden de Schel-
l-flgen «n '^c ^RiJ^ck gemunt.tfedert binnen den Lan-
5_eVan Zeelandt noch zijn,ende dagelicx werden
_brach_t Schellingen ende halve Schellingen, op
�'eene zyde dragende den Arend, waer onder ee-
� _e f_eer fnoode werden bevonden, als niet meer
weerdigh wefende de gheheele Schellingen dan
riet ftuy vers het ftuck, eenige maer drie, ende de
halve naer advenant. Welcke Arent - Schellin-
gen niet wel en konnen werden onderfcheyden:
lene faecke ilreckende tot groot naedeel vanden
Lande in't gemeyn, ende veler goeder Onderda-
nen in 't particulier. S O O � S Τ, dar wy wil-
lende daerinnetydeltcken verfien, goet ghevon-
den hebben een yeder van 'tgenevoorfz is te ver-
wittigen , als wy doen mits dei�n. Verbiedende

voorts wel expreflelick allen onfen Onderdanen,
Ingefetenen van Zeelandt ende andere, dar fy de
felve ScheJlingen, te weten gheheele, niet hooger
ontfangen ofte oock uytgeven dan tegen drie
ftuy vers, ende de halve tegen twee blancken het
ftuck, op pene vande verbeurte vande felve pen-
ningen, ende voorts op de penen in den Placate
vandeMunte vanden x6 September 1615 gefta-
tueert. Ontbieden daeromme ende bevelen allen
Magiitraren ende Officieren, dat fy defe onfe Or-
donnantie met alle behoorlickefolemniteyt doen
kondigen ende onderhouden , elck binnen fynen
bedryve, want wy tot "s Lants befte fulex bevon-
den hebben tebehooren. Ghedaen ter Vergade-
ringe vande Heeren Staten van Zeelandt, in't
Hoff aldaer tot Middelburgh , den vierden De-
cembris i6io. Onder ftont, Ter Ordonnantie
vande Heeren Staten voornoemt. Ende gheteec-
kent, l.Boreel.

Inftm�lic voor de Wijcbpieej�ers, (jefaoorem, &c, In date den een en min*

^! rigfift�n Decemler 1617.

ten, Lail-gelden,Chijnfen,Thijnfen,ende alle on-
roerende goederen, van wat conditie ofte natuyr
die zijn, ionder eenige diftin�rie of de felve Do-
meynen ofte particulieren zijn, ende de Graefl�-
lickheyt, ofte particuliere Steden.Leden, Corpo-
ra, Collegien, Heeren, ofte andere toe behooren-
dezijn/ Jtem, ThuynenendeSpeelhuyi�nbuy-
ten d�Steden, ende de Huyfen van dien, indien
die apart bewoont werden.ghelegen inde wijeke,
irrate, quartier, Dorp, Gehucht, ofte Polder haer
telafteg�leyt, fonderyetdaer inneover teflaen,
ofte uyt t� laten, van wat natuyre dat oock mach
weferi. ■ ,

II.

Sullen oock neerilelijck onderfoecken, ende
heur informeren op de fuyvere huyre, inkomen,
ofte vtuchte van dien by exhibitie vande Huyr-
Cedullen, ofte Voorwaerden daer af ghemacckr,
ende verklaringe by Eede op de deughdelickheyt
der felver, fo die daer zijn, ende daer geen Huyr-
cedullenzijn, by eede vanden Huyrder, endeis 't
noot vanden Huyrder ende Verhuyrder beyde te
famen, indien den Huyrder niet gheloofwaerdich
en ware. Ende indien fy bevinden eenige partyen
verhuyrt voor onvry gek, ofte by de Eygenaers
felfs bewoont ofte gebruyekt, dat fy dan de felve
fullen taxeren op de fuyvere huyre tegen de Land-
den ofte Huyfen daer omtrent, ende even goet
wefende, ende voor vry geit verhuyrt.

J y. , ui,

Ih^fft taxeren vande Warmoes-landen , (uilen
haer reguleren nae de Refolutie vanden twee eit
twintignften Juli), ehdfe in diverfch� andere goe-
deren, hae de Artic�len hier volgende.

IIII.
Dat onder de Landen mede ghetauxeert fullen
wefen alle aengewonnen, toegemaeckte ende be-

9. E dijekte

�^^| Ntfangen hebbende defe laft, ende daer

IIIII °P ^^e g^ne<^^aen ^m conformiteyt van 't
W%$ Formulier,ende mede ontfangen hebben-
de dubbele van 't Placaet, ende de Artikulen uyte
InftruftievandeCommiflarifen, fullen haerver-
voegi�n elcx in fijn W�jck, Quartier ofte Polder,
ende daer perf��elick opteyekenen alle Huyfeny
Scliuyren,Gra�nf�lders,Spiijckers,Keiders,Pack-
liuyfen,Soutketen,Kalckovens,SteenovensMee-
fta�ven, ende alle andere Edifkien, Ghebpuwen
rf?de Plaetfen,daer van profijt getoogen kan wer-
(ien.'tzy dat de felv� toekomen particulieren, of-
te oock Corpora van Steden,Dorpen, G hemeen-
ten , Collegien, ofte andere, ftaende foo wel inde
t�ltf��h Stedenals Inde Voorburgten varcte k\-
T�,Mitfgadersten platten Lande, binnen de Vry-
Nen Vande Dorpen ende Gehuchten,gene daer
vanuyt-ghefondert,als alleen de Huyfen, Bouw-
Juyf�h wefend� j�le mette Landen verhuyrt wer-
JW Item, van alle Erven ende Landen, fo� Wey
alsZaey-Land�nyBoomgaerden.Hbut-gewafien,
Kruyt-ho?en,Speel-hoven, Warmoes-Landen,
D�yri�n, Wilderriiflen, Moeren, Waranden, iri-
jwyvinge vaifB�eften, Thienden , Grienden,
Hout-gelden; t>ijckettingen^?, twaelf ofte tfeftich
'oederi, ende atfd�re.foo binnen als buyten Dijcx,
Vificheryen.V�gel-k�yen.Vogel-pypen.Meeren,
^onTingen-,Ri�t:boirchen, Aeriwaiien, Bofehi-
^naen, alle Molens (uytghef�ridert Water-^o^
jjs tottet drooch maecken vande Landen_Aghe-
P OMaelto�t�n ofte Mael-reeken,Ve�rek«nde
raiiagie-geiden, fooweloverWateren als Rivie-
K¹? Bruggeh.Sluyfen ende Wegen, Heerlicke
S^en/^ont-gelden, Hoender-gelden, Haert-
jweigcWer. ,Kl�y ende Herbftbeden< Gruy ten,
!?a«oopcn, ToUechten, Marft-gelden, T�rfma-

-ocr page 1509-



	3 ο 11 AmpJiatie van Byvoeghfel van ccnigc Placatenu

		vande Dorpen , elcks in heur bedrijf mede in L� quoyeren moeten Hellen de verdolven Veen die nietghehoyt, geweyt, beplant nochtegetS en konnen werden,mette cautie voor de ontor dinge geftelt, om gelaten te mogen werden oei oude Verpondinge 5 maer die geteelt, gehoytV weyt ofte beplant konnen werden, mede t�ta ren op den vijfden penning van de fuyvere hov^& De felve fullen onderfoecken watdeThiend in gebracht hebben de Jaefte thien jaeren, omd#! uyt de fuyvere huyre te formeren. XVI. Sullen noch onderfoecken, wat de Boonjol den, Hout-gevvaflen ende Grienden (die nier' Landen niet verhuyrt nochte ghetaxeert en u/ den) de laefte feven jaeren gegouden hebben, 0« de felve door een geilagen, de fuyvere huyre'va dien gemaeckt te mogen werden. XVII. d'Aenteyckeninge vande Huyfen, ende vandt fuyvere huyre van dien, fal fonder eenigh onder, fcheyt gedaen werden, onvermindert de iiytiwa. ke by Ho: mem: Sijn Excell. op de vrydom vande Nieuw-getimmerten gedaen. XVIII. Dat de Verpondinge die nu geredreiTeert faj werden , gedragen, gegaert ende verantwoortfal moeten werden als tot noch toe is gedaen. XIX. Dat de Ridder-Hoffteden mede getaxeerrfui. len werden op den achtften penningh yandefuy- vere huyre. XX. Dat de Wijckmeefteren ende anderePcrfonen, op heur quoyeren mede fulkn moeten brengen allebedijekteMeeren, Gorfen, Waterenende Slijcken, der welcker O&royen aireede zijn ghe- expireert, als oock die noch voor eenigen tijdt j heur vrydoromen duyren, met aenteyekeninge j vande huyren.inkomften ende eftimatien als voo� ] ren, midtfgaders den uytganck vanden tijdt vao \| heurvrydommen. Ende in alles foo doen ende handelen ♦ datalle goederen, Domeynen, Heerlijcke Rechten, naer* derende in't breede gefpeeif�eeert by den Placate, gelegen in't diftricl, Dorp, Quartier, Polder, ofte oock inde Wijeken, Straten, Quartieren vande Steden, heur te Jafte gheleyr, alle aengeteeckent ende getaxeert mogen werden,geen daer van uyt� gefondert, ende de fdsc aenteyekeninge leveren aende Commii�arifen op den eedt te voorenin defen by heur ghedaen, fonder om gunft ofte on* gunft anders in defen te doen dan 't behoort, op dat het Landt niet verkort, ende de Particuliere�¹boven reden niet befwaert en werden, Ai/es °P den voet ende ordre by 't Placaet ende Articujea hier vooren ftaende geexprefl�ert. **%efoktie op ώ TVamoesMnden, v*** den twee en tmntighflehjuRj 16»7� E kat de Warmoes-landen in 't redres vande Ver- 'pondinge, fullen werden ghetaxeert op 0« vijfden penningh vande fuyvere huyre van «co*
dijckteLanden, midtfgadersoock deDomeynen, Duynen, WilderniiTen» Thienden, Officien, ende andere goederen in elcks Jurifdiftie ofte diftrict gelegen. V. Dat in de tauxatie vande Huyfen ende Landen, geen reguard en fal worden genomen op Renten ofte laften op de felve ftaende, nochte oockop reparatien, ofledigh ftaen, ofte ledigh leggen van dien. VI. Dat inde tauxatie vande Huyfen, ghetauxeert fullen werden alle Huyfen kleyn ofte groor, pu- bliickeofte andere.daer huyr ofteprofijt afkomt. V 11. Dat de Landen die inde vergrootinge van eeni- ge Steden ingetogen zijn.ende inde felve getaux- eert fullen werden vande quoyeren vande Lan- den daer op die gheftaen hebben, fullen werden vermindert ende afgedaen. VIII. Noopendede Steen-ovens, Kalck-ovens ende Pannebackeryen , fullen die ghetimmerten, ende de plaetfen die fy totten arbeyt vande Neeringe, ende tottet maecken , leggen ende droogen van Steen, Pannen, Tichelen, Kalck, Schelpen ende Turffhebben, moeten getauxeert worden op den achtften penningh vande fuyvere huyre: Maer de vordere Landen die daer aen werden ghebruyekt tot Thuynen, Boomgaerden.Paerden ofte andere Beeilen Weyden, ofte Teelanden, fullen werden gecaxeert als andere Landen, op den vijfden pen- ningh vande fuyvere huyre. IX. Dat de huyren van Landen ofte Huyfen, by collufie ofte bedroch Jager als behoorde gemaeft, naer proportie ende rate vande naebuyr-landen ofte Huyfen fullen worden geredrei��err. X. Dat alle Riet-landen buy ten dijeks gelegen, die de greef fubjecl zijn , over fevcn jaeren in huyre door een gheflagen, ende alfoo de fuyvere huyre geraemt fal werden. Dat op't inbreecken van Landen geen confide- ratie fal werden genomen, ten opfien vande taxa- tien van dien, om dat de remii��en daer overgere- ferveert zijn aende Heeren Staten. XII. Dat inde particuliere quoyeren mede fullen moeten werden gebracht alle Godts-huyfen ende andere Huyfen, die in krachte van fundatien uyt Aelmifl�n werden bewoont, doch dat de felve in de taxatie van 't redres fullen werden vry gelaten, gelijck mede alle publijcque Huyfen daer af geen profijt en kan getogen werden. XIII. Dat mede inde quoyeren ende taxatien vanden Landen fullen moeten werden gebracht alle Lan- den van Godts-huyfen, fonder eeniee diftinctie, onvermindert de gratie vande twee derde-parten vande Verpondinge, den Godts huyfen ghegunt, vande Landen die fy voorden Jare 1603. hebben befeten. � > t ΧΠ Π. Datd'Officiers, Gefwoorens ende Gerechten

-ocr page 1510-

Ordre op de Scheeps Capiteynen. 3014.

bei�ten werden , ende dien volgens niet by de
Landen verhuyrt en zijn,apart ende byfonder ge-
taxeert moeten werden.

ff*�,

pi*

_tls andere Landen , endedie'jaerlijcx ghedaen, endragen werden, om def

fulcken geftaltenii�� tehouden,datdebedongen
fiuyr-penningeiiYantijt tot rijt daer van mogen
werden ghenoocen, alvooren fullen werden afge-
trocken by de Commiflarifen van 't voorfz Re-
tlres, die ghelail ende gheauthorifeert fullen we-
fen.omme als fy fufpicie hebben fullen.dat by den
voorfz Eygenaer»onderprerext vande voornoem-
de korten, eenige fraude, noopende de Verpon-
dinge fal wefen gepleecht, als dan inde vooriz af-
treck van de felve koften iich te reguleren nae de
tiaebuyrige Warmoes-landen in 't felve block ge-
legen, ende van gelijcke deughden, niet alleen die
om vry geit, maer oock foodanige die in 't geheel
ofte deel voor onvry geit fullen weien verhuyrt:
Ende noopende de welcke de voorfz Commifiari-
fen fullen oordeelendat de voorfz fraude niet en
fal wefen gepleeght, alles met dien verilande, dat
de Commiflarifen in 't uytvinden vande fuyvere
liuyre vande Warmoes-landen.met alle voorfich-
tigheyt fullen letten, ende foo doen dat 't Landt
aen deeene zyde niet en werde verkort, ende de
Particulieren aen de ander zyde boven reden niet
en werden befwaert,Micfgaders mede dat alle an-
dere Landen die van nu voortaen,ende na 't voor-
fchreve Redres tot Warmoes-landen fullen wer-
den ghebruyekt , 't felve Redres vande Verpoii-
dingc mede fullen wefen onderworpen,ende dien
volgende oock alfoo metter daedt werden ver-
hooght,

Ende fullen de Taxateurs ghewaerfchout we-
fen?, dat alomme daer Landen ofte Huyfen ver-
huyrt worden, by de Taxateurs de Huyr-cedul-
len, onder Eede vande Huyrders moeten werden
ghefien, met verklaringe dat die oprecht is, ende
fonder toebaet de voorfz huyre belooft te heb-
ben ; Of in gevalle van eenige belofte van toebaet,
dequantiteyt endequaliteyt te moeten uytdruc-
kenendeaenbrengen. Indien geen Huyr-cedul-
ien zijn, de huyre onder Eede van den Huyrder te
moeten vorderen. Ende fuilen de Taxateurs ver-
dacht zijn.alle huyfen die ten platten Lande ira�,
ende by de Eygenaers der felver gebruyekt ende

Item, dat fy moeten pundruelijck {tellen den
Huyrder, hoe hy genaemtis, wat quantiteyt van
Landen hy gehuyrt heeft, tot wat prijs, ende van
wien hy die gehuyrc heeft.

Ende foo daer yemandt waer die tot diverfche
plaetfen, in verfcheyden Polders.Landt in eygen-
domofte huyre befare, fal 't felve foo dickmaeis
hy daer Landt heeft, t'elcken apart gheftelt moe-
ten werden.

Bedt vande Wijcl^meefleren ende

andere .

VT7 Υ Aveeren ende belooven, inde aenteyeke-
*V ninge vande Huyfen, Landen, ende andere
Goederen, inde Wijeken ende Quartieren ons te
Jafte gheleyt, ghelegen ofte bevonden, ende inde
taxatie ende onderfoeckinge vande fuyvere huyre
van de felve, met alle neeririgheyt ende ghetrou-
wigheyt te handelen, fulcx dat noch 't Landt aen
d'eene zyde,nochte de Particulieren aen de ander
zyde niet en werden verkort, noch d een boven
d'ander befwaert, oock geen Goederen,Huyfen,
Erven, Thuynen,Landen,ofte eenige andere goe-
deren, gelegen ofte bevonden inde Wijeken, Pol-
ders , Dorpen ofte Quartieren, daer toe wy ghe-
committeert zijn over te flaen, ofte verfchoonen,
om wat reipeitdattetoock zy, maer ons daerin-
ne,fonder gunfl; ofte ongunft,getrouwelickende
oprechtelick te dragen, die alle perfeftelijck aen
te teyckenen,ende te taxeren.in eonformitey t van
't Placaetende Infrru&ie ons_cdaer opgegeven, al-
les naer ons uyterfte vermogen ende befte weten-
fchap. Soo waer Hek moet ons Godt Almacht ich helpen.

Aldusgedaen ende gearrefreert inde Vergade-
ringe vande Heeren Sraten van Hollandt ende
Weft-Vrieflandt, den 21 Decembris 16x7. On»
der flont, Ter Ordonnantie vande Staten. Ende
wasonderteyekent, C. vander ff'o/f.

Tlaeaet, JVaerby aile Capiteynen νandeOorlogh'fchepen belaflwert te ver*

foecken alfulcke Schips-behoeften en Ammunitien als fy van noode [uilen hebben. Jn date den negenden
December i6zS.

j Lfoo dagelijcks meer ende meer wordt
I bevonden de groote onhebbelijckheden,
'welcke op de Schepen van Oorloge
werden ghepleeght, foometquade mef-
nageals ontvreemdinge vande Schips-behoeften
ende Ammunitien van Oorloge tot de voorfchre-
p Schepen dienende , ftreckende tot mereke-
jjeke fchade ende niet minder difreputatie van
oen Lande, ende omme daer jegens te voorfien,
«nde op alles goede toeficht te doen hebben, is
goet ghevonden ende gheordonneert de ordre
nier nae volgende �. Eerftelijck fullen alle Capi-
^teynenghehoudcnzijnby Requefte, metfpeci-

flcatie te verfoecken alfulcke Schips-behoeften
ende Ammunitien als fy op hacre Schepen, ende
tot uytruftinge der felver fullen van noode heb-
ben, op welcke Requefte ghefien het advijs van
de refpeitive Equipagie ende Ammunitie-mee-
fters, fullen foodanige Schips-behoeften ende
Ammunitien worden toe gheitaen ende ghecon-
fenteert als noodigh fullen bevonden worden,
welcke behoeften ende Ammunitien als dan op
apoftille by de voorfchreve refpective Equipagie
ende Ammunitie-meefters fullen werden ghe-
levert aen de refpeirive Capiteynen ende der
felver Schippers op een Lyfteby de voorfchreve

9. E ij Capi-

-ocr page 1511-

Ampliatie van By voeghfel van eenige Placatcn ♦ j^

aot5

nen als hunne Schippers daer vooren refponfabej
wefen, ende 't geene vermift wordt ende daer y_i%geen bewijs is aen wien 't gelevert is, op de voorf?
Capiteynen ende Schippers worden vethaelt
't zy by kortingeaen hare gagien ofte anderfintj
Bevelen over fulcks wel fcherpelick, fooweljJ
Equipagie ende Ammunitie-meefters refpefti_veals den Capiteynen Schippers de voorfz ordre
voor foo veel die elcks relpe�tive foude mogen
aengaen ende raecken , punct�elick ende ftt%
lick te onderhouden ende nae te komen. Aldus
gedaenende gearrefteert inden Rade ter Admira.
Jiteyt tot Middelburgh, den negenden Decembris
i6x8. Myprefent,

2. Steengracht.

Capiteynen ende Schippers te onderteeckenen,
mee bekentenifl� vande felve behoeften endeAm-
munitien ontfangen te hebben, welcke behoeften
endeAmmunitien de voorfz Schippers met voor-
gaende kenrtifl� ende op ordonnantie vande Ca-
piteynen fullen uyt gheven aende refpeeliveOn-
der Officieren van den Schepe.na uytwyfen ende
eyfch van yeders Officie. Ende fullen de voorfz
Schippers foo wanneer de Schepen op de Havens
fullen gekomen zijn, voor alle werekghehouden
zijn bewijs te doen aen de voorfz Equipagie ende
Ammunitie-meefters , aen wien vande voorfz
Onder-Officieren , ende op wat dach fy alfulcke
behoeften ende Ammunitien als uytgegeven zijn
gelevert hebben: Ende fullen foo wel de Capitey-

�&.

Tlacaet, daer by de Schippers dYjJelop varende belafl mrt haerop Cotenfch

te laten vifiteren. In date den auj. December 1630.

caet op 't ftuck vande binnenlantfche Pafpoorten
ghe�maneerr. Ende op dat hier inne onft goede
meeninge ende intentie des te beter mach worden
achtervolght, Laften ende beveelen Wy allede
voorfzSchippers,datfe hare Schepen met de befte
ende bequaemfte ordre fullen laten vifiterenby
den Commiilaris vande Recherche op de Coten�
fchans,by die van't Collegie ter Admiralireytin't
Noorder-quartier, alberey ts ten dien finegeftelt,
op pene te verbeuren by den genen die de voorfz
Schantfche in voegen als vooren fouden mogen
komen voorby te varen, fonder vanden voor-
noemden CommuTaris ghevifiteert te zijn, als in
den Placate raeckende 't ftuck van de Pafpoorten
geexprei��ert ftaet. Gedaen in onfe Vergaderinge
ia 's Graven-Hage, op den vier en twintighiten
December 1630. Wasgeparapeert,/. r. Efagha,"�
Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande booch.
ghemelte Heeren Staten Generael. Geteeckent,
Cvrnelis Mufch.

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den genen die defe ful-
len fien ofte hooren lefen,Saluyt. DOEN
T� WETEN, Α IfooWy van goeder
hant bericht worden,dat onder de Schuy ten ende
Schepen, varende met haere ladinge langhs de
Zuyder-Zee d'Yff�l op, groore fraude ende
Lorrendraeyerijeaen en aen wort ghepleecht, tot
merckelicken ondienft der Landen, ende vermin-
deringe van het inkomen van der fel ver middelen,
Soo hebben Wy, om daer inne tydelijck te voor-
fien, boven de generale Ordre op 't ftuck vande
binnenlandtfche Pafpoorten ende 't fuy veren van
dien hier bevoorens geemaneert, mits defen goec
gevonden fpecialick t'ordonneren ende ftatueren,
dat de Schippers met hare geladen Schuy ten ofte
Schepen willende langhs de Zuyder-zee d'Yflel
op varen, ter plaetfe van hare ladinge fullen ghe-
houden zijn te halen een binnenlandts Pafpoort,
ende fich daer met precyfe reguleren nae het Pla-

Continuatie van't Collegie van Hooft-Ingelanden owDelflandt voor altijk

In date den 18 Ju/ij i6yz,

abi�lutelijcken ende fonder limitatie van tijdt
werde gecontinucert.op i�odanigen laftendeau�
thoriteyt als't voorfz Collegie tot noch toe heeft
ghehadt.ende daer op't felve by ons origincliicfcn
oock is geinftitueert, Vetibeckende daerom inde
voorfz qualitey t, dat ons believen foude te accor-
deren,dattet voorfz Collegie voortaen abfolutelic-
ken, endeibnder limitatie van tijdt, foudezijt
ende blyven gbecontinueert op i�odanigen lalt,
macht ende authoriteyt als't felve origincJ/jckcn
is geinftitueert. Doen te weten, dat Wy gbencgen
wefende ter begeerte vande Remonftranten.ende
begeerende dat de voorfz Landen van Delfiandt
ten meeften nut, wel vaert ende veri�eckertheyt in
goede policie, rufte, eenighey t, ende tot contente-
ment vande Ingelanden van dien , in faeefcen
eenichfints het Hecmrecht,ende 'rgene daer aen
kleeft aengaende, geregiert werden, ende tot dte
eynde de continuatie van 't voorfz Collegie, daer

DSaluder Svandit lovanIngeiandendeendetwintwindat dLandCollande

-ocr page 1512-

₇ Accort tuflchen doGro�nlantfcheCompagnien. 301$

301

ende ordonnerende allen end� y�gelijcken die
defen foude mogen aengaen, hen hier nae ce re-
guleren.ende den voorfz Collegie t'�bedieren ende
refpederen als 't behoort. Gegeven inden Hage
onder onfen grooren Zegele hicraen gheHarigeh
opden a�ltienden JuliLi�fthi�n-hoiiti�rt twee �n
dertich. Ende wasg��paraph�*�t^;,⁰-/. JDJVatf�
naer,^vt< Op de Plijcque flondr, Ter Ordonnantie
vande Staten. Ende was f�tefeht',^. Pander 'Wolff.
Hebbende een uythangende Ze�el^! #n ro�deri
WaiTche, .η <Πτ>*νχΛί,�η

Hoor veel oniuilen ende ProcelTcn zijn voor geko-
Ln geheel no�dich ende in aller manieren dien-
Lh vindendchebbcn uytonfefouveraine macht
ende rechte wetenfehap het voorfz Collegie van
Hooft- Ingelanden over her Heemraetfchap van
pciflandtgccontinucert, ghelijck Wy 'tfelve tot
tvederfeggens toe by defen continueren.abfolme-
�icken fonderlimitatie van �enigen tijcende dat
op foodanigen laft, ordre ende authoriteyt,;als
'fi�Jvc Collegie tot noch toe gehadt heeft, ende
jnedc by ons originelijckcn in geftelt is. Lafteride

ol'j ! in f'

�a-------u.

/Π';

_i�*i-

yjccort�nde Ferdrach tuffchen de(Kramers vande gheo�r�yeerde 3^j>ortJch$

Compagnie van Bollandt end� Zeelandt ter eenre, ende die vande Provintievan Frieflandtter andere
zyde. Indatedeni$]uli) 1636.

;i*^;tt:

mogen vallen in de faecke, de w�feke aytirae�d�
is jegens Jan Vrolijck, �ver fijn, mif bruyek vpor
defen bega�n,Tonder in de principale faecke dien-
aengaehde te dragen:- '^:iU

# V�
Dat met alle behoorlijcke middelen, in'tglie*
meen fal werden by der hant genomen ende ghe^
tracht, te weeren alle de gene die in de Vere�rtign|
de Nederlanden de voorfz Neeringe foecken ertde
trachten te onderkru\'pen,

VI. >.»■»'

Dat men iri 't generael fal verfo�eken ende be-
arbeyden, omme vande Ho; Mog: Heeren Staten
te verkrijgen continuatie van 't jegenw�ordige
acht-jarich Octroy, voorden tijdt van nochtwin-
tigh Jaeren, ten name vande Voorfz'iUrneren van
Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt' *

VII.

Dat men oock mede vande voorfz hare Hoogh
Mog: fal vervolgen Placaet, met interdiclie, dac
niemant in defe Landen eenige Equipagie enibti-
demogen doen opden Walvifch-Vanghft,nochte
eenige andere Zee-monflers, dan onder dire&ie
vande voorfz geoc�royeerde Noortfche Compa-
gnie, tot weeringe van alle EntreJoopers.

VIII.

Item, dat oock geen Walvifch-Traen.Baerden,
nochteWalvifch-fpeckvan buytenin defe Lan-
den foude mogen gebracht werden,danby die van
de voorfz geo&royeerde Noortfche Compagnie*
op de verbeurte der felver, ende feeckere p�vne.

IXv

Ende omme tuffchen den anderen re onder-
houden goede ordre ende reglement tor gemeen'
beften , foo fal jaerlijeksghehouden werden drie
ordinaris Vergaderingen.ajsden n��ften Vrydaclt
voor half Maert, den naeften Vrydach voor half
Julijende naefien Vrydach voor ultifri� O�t�ber,
ende indient de prefiderende Kamer g��t dachte,
oock tot fukken tijdt als de Compagnie geraden
vinden fal extraordinarie vergaderinge befchre-
ven te werden. ^,J'^!

■■3 :.'5^_; Tv 31 -'.; ,�. 'm{ *

Welcke Vergaderinge ftrecken fal �fnmet mal-
kanderen te beraetflagen op den tauxt ende quan-
titeyt vande Viirchery�-huyren,vandeArponierSi
getal van Chaloupen, monteren vande Schepen^
ende Admiraelfchappen ter Zee, mitfgaders alle

9. E �j andere

> At die van Hollandt ende Zeelandt, die
i van de Provintie van Vrieflandt by defen
zijn inruymende, ende aennemen in het
O&roy vande Hoogh Mogende Heeren
Staten Generael, jonghft op den vijf en twintich-
ften October 163 3. geobtineert, ende geprolon-
geert voor den rijdt van acht Jaren, ingegaen met
den [are 1635. ende dat voor de navolgende quo-
te ofte tauxt.

II.
Ende alfoo tuiTchen die van Hollant ende Zee-
landt voor defen is verdragen den tauxt van haere
equipagicopvierentwintich duyfent quartelen,
fofal mits de voorfz inruyminge den feliven tauxt
werden vermeerdert voor die van Vrieflant mette
quantiteyt van drie duyfent quarteelen , monte-
rende fulcx den geheelen tauxt voor die van Hol-
landt , Zeelandt ende Vrieflant feven �n twintich
duyfent quarteelen, daer op ter Zee fal mogen
werden ghebracht fes Chaloupen opte duyfent
quarteelen, daer op deequipagieghedaenende
aetigeleyt fal werden, geduyrende den tijdt van 't
voorfz Oftroy, ende oock daer naer by prolon-
gatie ende continuatie van dien, ibnder datden
ielven tauxt fal mogen werden vermindert, dan
met ghemeene bewilJinge van alle de voorfeyde
Kamers van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt,
fonder eenige overilemminge dien aengaende te
gcdoogen.

, Dienvolgende foo fullen die van Vrieflandt op
ae voorfeyde haere quote werden gheaccommo-
oeertende innegeruymt in 't ghebruyck van den
Landen ende Bayen, daer die van Hollandt ende
Zeelandt de Neeringe jegenwoordich zijn doen-
J, midrs blyvende foo verre van de plaetfen van
Hollandt ende Zeelant, dat fy zijn onverhindert
'�redelijckheyt.

η j. ^IIU�

wat die van Vrieflant naer ad venant als vooren

«Hens die van Hollandt ende Zeelandt moeten

ragen, inne geflaen, ende helpen beweeren alle

«rcnendequeirien, die de voorfz Compagnie

aer defen foude mogen opkomen ende aenge-

en werden, geenige uy tgefondert, 't zy uy t wat

tot" °i ^oorfacck ^het ioude mogen zijn, ende
^oc* roede in de-toekomende onkoften die foude

-ocr page 1513-



	3019 Ampliatic van B^vo�ghfel van eenigcPIacaten. _30lc

		heyt ende trouwe, alle het feivetotprofytewj, de gemeene Participanten te confereren, ende t generale Vergaderinge vande Kamers daer vaat' doen op de eerile vergaderinge nae 't arrivemem vande Schepen, die de voorfz ontdeckinge ofo vindinge ghedaen hebben, een ronde ende kkt openinee, met verklaringe van alle gelegenchevt van de felve nieuwe Zee-itranden ende Revieren Bayen, Landen ofte Eylanden te doen. XX. Ende fo wie eenige nieuwe Landen ofteEy)_3n, den, het zy buyten ofte binnen de �miren van 't Octroy ghelegen komt te ontdecken, de felve fcl de profyten daer van voor vijf achter een volgen. de Voyagien ghenieten, daer in reeckenende liet Jaervande vindinge,ende fal de felve ontdeckinw nae de voorfz tijdt komen ten profijte van de i. meene Compagnie van Holiandt, Zeelandt ende Vrieflandt. XXI. Niemandt fal mogen van defr Compagnie h directe ofte indirecte middelen van eenige vreem. de Princen ofte Republijcquen verfoecken eenige Sauveguarden. XXII. Soo diff�rent ofte queilie tuflehen de voorfey. de Kamers, ofte oock eenige Leden uy t de felve, foude mogen komen te ontftaen, foo fal het felve bevredigt ofte gedecideert werden by de neutrale Leden vande voorfz Compagnie, ofte by manc� quement van neutrale Kamers,anderfins by goede Mannen ten wederzy den te verkiefen. XXIII. De Munitie van Oorloge die bevonden fullen werden op de Bateryen ofte Forten ter plaetfe van de Neeringe, daer in fullen die van VrieUandt mede haer contingent als vooren gelden, ende in redelijckheyt voldoen. XXIIII. Dat de Contraventeurs ende Overtreders van defe conditie,ende elck poinft van dicn,vervallco ende verbeuren fullen eens foo veel als de over� tredinge bevonden fal werden te bedragen. Verbindende parthyen ten wederzyden, ende elcks in 't fijnen, de perfoonen ende goederen van de Kameren, die yder in defen zijn reprefenteren- de, fubjeft allen Rechten ende Rechteren. Overgevende ende confenterende oock by de- fen , om hierin by den Hoogen Radegoetwillich- Jijck te werden ghecondemneert, daer toe coniii- tuerendeendemachtigh makende/<λ van R^ijn, Hendrick Boom, Cornelis van Hyfelendoorn,* ende Gi- reert de Roodere, alle Procureurs voor den voorft Rade, t'famen ende elcks befonder, beJoovende fulcks danckelijck te nemen ende van waerden re houden. Aldus ghedaen ende ghepaiieert by Abraham la Febere, van wegen de Kamer van Am- _;� fatawjacob vande Graeff ende DirckdeHaen, va� .{ wegen de Kamer van Delft j Paulus Timmem, va ; wegen de Kamer van Rotterdam 5 fVillem va» Someren de Jonge, van wegen de Kamer van Hoor; Jacob Meim,szi\ wegen de Kamer van Enckhuylet»» Pieter Boudaen Coerten, van wegen de Kamer va Middelburghj Cornclis lamf/ins, van wegende JU-
andere faeckendaer ae.n depeftderende. De Vergaderinge fal befchreven werden by de preiiderende Kamer, met aenfchryvinge van p�indten waer op een yeder fal moetengeJaft ko- men, ende het geene aldaer beilooten #W, moe- ten naegekomen werden* * ,.� XII. Ende fop wie befchreven zijnde by de prefide- rende Kamer, niet tydelijcken compareert, fo fal men ten langhften drie dagen gewacht hebbende, metten preienten treden in befoignen, ende 't ge- ne aldaer beilooten werdt, fal by den Abfenren moeten achtervolcht werden, in allen fchijn of de felve daer in hadde geconfenteert. XIII. Welcke Vergaderinge fullen moeten waerge- nomen werden door Gecommitteerde van yeder Kamer perfoonlijck. XIIII. Dat de eerile drie jareen (te reeckenen met den ingangh van 't voorfz Oclroy) de preiiderende Kamer fal zijn in Holiandt, ende het vierdejaer in Zeelandt, ende foo voorts by toeren omme gaen- d�, ende dat in alle Vergaderingen de Kamers van Holiandt fullen hebben i�$itemmen,die van Zee- landt twee, ende die van Vrieflandteene ftemme. XV. Niemandt fal vermogen eenige Schepen opte Neeringe vande Walvifch-vanghft uy t te fenden, ten zy alvooren bygemeene vergaderinge ordre ende tauxt opte Vtf�cherye 2y geftelt. XVI. Niemant en fal vermogen te excederen den tauxt van iijne Equipagie. XVII. Niemant en fal vermogen eenigen Traen.Speck ofte Walvifch-baerden te vervoeren vande plaet- fe vande Neeringe op eenige andere plaetfenj maer fal een yder gehouden zijn die in te brengen binnen defe Landen, de felve te lof��n en op te leggen, ter plaetfe daer men ghewoon is opten Walvifch-vanghft te equiperen. XVIII. Niemant fal vermogen buy ten defe Compagnie ofte Odrroy opte Walvifch-vanghft te equiperen, ofte in foodanige equipagie te herideren, dire&e- lijck nochte indirectelijck, het zy buy ten ofte binnen defe Landen. XIX. Niemant fal vermogen de ontdeckinge van ee- nige nieuwe Zeehavenen, Wateren, Stranden, Revieren, Stroomen, Bayen, Landen ofte Eylan- den, ofte de advertentie ofte bevindinge van dien, hoedanigh die fouden mogen gefchiet zijn, voor defen ofte in toekomende noch foude mogen ge- fchieden, tot fijne particuliere prorljte te applice- ren, ofte aen yemant buyten defe Compagnie te communiceren,nochte oock uy t krachte van foo- danige ontdeckinge ofte advertentie cenich parti- culier Odtroy te verfoecken, ofte gheimpetreert zijnde hem qaer mede te behelpen, om op fooda- nige Zeeftranden, Revieren, Bayen, Landen ofte Eylanden apart, ende buyten 't voorfz O&roy te jaegotieren, nochte daer aen te participeren, maer fal een yeder gehouden zijn op alle eer, vroomig-

-ocr page 1514-



			Op t verheffen vande L eenen inde Meyerye. 3011

pier van V�ifingen $ ende mede de voorfz Coerte, gis lafc hebbende vande Kamer vanCampveer$ fltllehrandr Dirckfz ende Cornelis Damis, van wegen de Provincie van Vrieflandc, voor my Johan van Warmenhuyfen, Notaris publijck by den Hove van Hollandt, Zeelandc ende Weft-Vrieflandt gead-
				mitteert, in 's Graven-Hage refiderende, ter pre- fentie van Jan Nederwouts, woonende alhier inden Hage, ende Matthys Credenbach, Dienaervande voorfz Heere Pieter Coerten,z\s Getuygen , op huyden den vijf en twintichften Juli) iefthien- hondert fes en dertigh.


		*fyiandaet vanden %ade van f�rabandi, waer by alle onverbeyene Leenen in* de Meyerijegefaifeert werden. In date den ι o Fehruarij 16} 9.

				ren aenvaert, met interdidrie aen alle de gewefene Heeren en Eygenaers vande felve te verlaten, en hen in geender manieren de felve meer te be- moeyen, mitfgaders de Officiers, Burgemee�ers, Schepenen, Secretaris, Vorfters, ofdie eenige functie uyt krachte van bevel of commiffie vande gewefene Heeren hebben ghedaen, eenige functie uyt krachte vande felve meer re doen, en hunne Commiffien in handen van den AdvocaetFifcael van defen Rade gecail�ert over te leveren,ende de Rentmeefters der felver, dat fy geene betalingen en fouden doen aende ghewefene Heeren, ofte Rentheffers van eenige Leenrenten, en is gelijcke interdictie gedaen aende Buenders of gebruyekers vande andere Landen, Chijnfen.Thienden, Rech- ten en gerechtigheden, Leenroerich aenden Her- toch van Brabandt, dat fy gene betalingen vande pachten van dien, of de Renten daer op uytgaen- de, en fouden doen aen den geenen die daer roe foude werden ghecommitteert, alles op de penen in 't voorfz Mandament gheexprimeert. SOO IS Τ, dat wy in conformic� vande voorfz Placa- ten,ende de voorfz proceduyren daer op gevolge, van wegen de Hoogh Mog: Heeren Staten Gene- rael, allen en een yegelick die dit eenighfints aen- eaen mach, wel exprei��lijck by defen laften ende bevelen, te weten de Heeren van eenige HeerJick- heden, hun de felve niet meer te onderwinden, maer te laten blyven ten behoeve van hareHoogh Mogende, als reprefenterende den Hertoch van Brabandt, en alle die geene die eenige ftmctien uyt krachte van der l�iver bevel ofCommiffie doen, daer van te defiileren, en de felve binnen den tijdt van een maent nae de affixie van defen, in handen van den Advocaet Fifcael van defen Raedeghecafl�ertover te leveren, en de voorfz Rentmeefters, dat fy binnen gelijcken tijt aenden Ontfanger van de Exploicten alhier in den Hage betalen de achterftallen, de voorfz gewefene Heeren ghecompeceert hebbende, verbiedende van gelijcken aen de geene die eenige Renten van de voorfz Heeren zijn heffende, die fy van defen Leenhove niet verheven en hebben, ahvaer het fchoon dat de Heeren hunne Heerlijckheden en andere goederen hier verheven hadden,eenige be- talinge te doen, maer de felve binnen ghelijcken tijdt te betalen aen den voorfz Ontfanger vande Exploitten, midtfgaders alle Pachters van eenige Leen-goederen, dat fy binnen gelijcken tijdt van een maent aenden voorfz Ontfanger betalen, de pachten vande voorfz Leen-goederen, op pene dat de felve tijdt overftreecken zijnde > tegens de gene die in gebreecke fullen blyven, geprocedeert fal worden in alle rigeur.by apprehenfie en ander. fints»
	D'Eerfte prefiderende ende andere vanden Rade en Leen hove van Brabandt, Allen den geenen die defen fullen fien of hooren lefen,Saluyc. DOEN TE WETEN, dat alfoo ons by het vertooch van het Officie Fif- cael van defen Rade te kennen ghegeven, en ghe- bleecken is, dat by verfcheyde Placaten vande Hooge ende Mogende Heeren Staten Generael tJerVereenighde Nederlanden,als van defen Rade ende Leenhove, en namentlijck by 't laefte van date den derthienden Mey feilhien-hondert drie en dertich, by de ghemelce hare Ho: Mo: ge�ma- neert, allen en een yegelijck die eenige Heerlijck- heden, Thienden, Landen, Renten, en andere Leengoederen, Rechten en gerechtigheden inden Leenhove van Brabandt tot Bruifel, voor defen bekent en verheven, befeten en te leene ontfan- gen hebben, wel exprei��lijck belafl; en bevolen is, dat fylieden binnen een maent na de publicatie van 't felve, herwaerts fouden komen, en hunne Leenen van nieuws verheffen met lediger handt, daer van aen hare gemelte Hoogh Mogende eedt, hulde ende Manfchap doen, Brieven van Invefti- tureende Verly balen, ende ontfangen, alles nae ilijl ende ufantie van defen Rade en Leenhoven op pene dat de gebreeckige ipfofaclo &jure gehouden en verfraen fouden werden van hare Leen-eoede- ren, rechten ende gherechtigheden vervallen te zijn, en dat fonder eenige vordere procedure, de pofl�ffie vande felve goederen en Leenen, als ver- vallen zijnde in commijfum fouden werden aen- veert,als wyders by de felve Placaten: Ende alfoo dien volgende alle Heerlijckhcden, Thienden, Landen en andere Leen-goedercn , Rechten ende gherechtigheden in de Meyerije van 's Hertogen- Bofch en elders gelegen, (die voor de reductie der felver Stadt en Meyerije, in den voorfz Leenhove totBrufl�l verheven zijn geweeil, of hadden be- hooren verheven te worden) en voor 't expireren vanden tijdt in 't voorfz Placaet geprefigeert, aen defen Leenhove niet aen gebracht, en van nieuws verheven en zijn ipfojure & faflo, vervallen zijn w commijfum, ende de ghewefene Eygenaers der felver niet behoorden felfs, of door heure Officie- Ten of Pachters te blyven, of continueren inde pofl�fi�e der felver, maer dat het voorfz Officie «aertoe behoorde te werden geadmitteerr,en al- len en een yegelick welfcherpelick verboden.het 'elve in't aenvaerd�der felver eenich hinder.krot ofbelecfcl te doen, fo ware van wegen 't voorfz Officie, van ons verfocht en geobtineert geweeil opene Brieven van Mandement daer roe dienende, en heeft uyt krachte en in conformit� van't felve, ^epoflefl�e vande voorfz vervallene Leengoede-

-ocr page 1515-

3 o* 3 Ampliati� van By voeghfel van eenige Placaten * _30ι.

hove, thien dagen in de Maent van Februari! i_n ι
Jaerons Heeren duyfent feshondert negen ende
dertigh. Onder ftont, By die vanden voornoem
den Rade ende Leenhove.

Corm Gillis,

fints. Ende op dat hier van niemandc ignorantie

en pretendere, fal defen alomme inde vier quar-
tieren vande Meyerije gepubliceerten geaffigeert
werden nae gelegentheyt. Aldus ghedaen in
's Graven-Hage, inden voorfz Raede ende Leen-

Ordre, tegens het dragen van Geneer, ende Straetfcbenderyen inden Hm,

In date den 24 December 1642.

ten exemple fullen werden geftraft,boven de con.
fifcatie van de voorfz Wapenen ende Geweeren

Ordonneert ende beveelt Syne Hoogheyt van
gelijcken, dat niemant fich en vervordere, het zy
by dage ofte by nachte, eenigh ftraet- gerucht _tcmaecken , Glafen in te flaen, te vechten, ofte ee-
nige andere infolentie.moetwil, gewelt, ofdierge.
lijcke infame ende vileyne a&ien te plegen, op
pene van daer over aenden ly ve geftrafr te werdea
fonder conniventie. Gedaen in 's Graven Hage
den vieren twintighften Decembris 1641. Ende
was onderteeckent, Fr. Henry de Najfau, Lager
ftondt, Ter Ordonnantie van Syne Hoogheyt.
Ende gec�ntrafigneert, C. Huygens.

aen afullePoigeenigfelfsWappenenenwerdMilitwerdgheit

Tlacaet, op V betalen vanden Impofl vande CaroJJen, Calejffen, Wagmsmit

Karren, mitfgaders Schepen en Schuyten. In date den 14Januari) 1643.

yegelijcken vanonfelngefetenen, dat fy aend»
Pachters vande felve lmpoften over het diftrift
daer onder fyluyden woonachtigh zijn, binnen
den tij t van een maent te rekenen naer den feftien�
den dach van den Maent Februarius naeitJtomen-
de, fullen betalen het gene fy ter fake vande i�ive
lmpoften fchuldich zijn, fonder het felve langel
uyt te ftellen, naer te laten, ofte daer tegens te
doen ofte machineren, dire&elick nochteindirec�
telick in eeniger manieren, op de penen efi boeten
inde voorgaende onfe Ordonnantien geftatueeit.
Ende ten eynde defe onfe goede meyninge alom�
me eenparighlick werdc naer gekomen, ende nie-
mant daer van ignorantie pretendere, Ontbieden
ende bevelen Wy allen Officieren ende Magiftra*
ten, dat fy defen doen publiceren ende aifigeren,
daer men gewoonlick is publicatie ende affixie te
doen, op den fefthienden dach van FebruariuS
voorfz. Ordonnerende de felve daer en boven,
dat fy de refpe&ive Pachters van meer-geroerde
lmpoften in 't oefl�nen van haren Pacht, volgens
de Ordonnantie mainteneren, ende bieden fullen
de behulpfame hant ende aiTiftentie,aengeiien wy
voorden dienft vanden Lande het felve alfoob�i
vinden te behooren. Gegeven in 'S Graven-Hage
onder onfen Zegel, den vier^!en twiniigwrcn
Januarij Anno 1643. Onder ftondt¹, Ter Ord�fw
nantie vande Staten. Herfc' van Beaurnont.

wooAlforigevannis vde wJarete ftalle Cgadedonnnaerren.hetbehoonluordrtegege enImpoWeftofteendevelen

Tlacaet vande Staten van Zeekndt, verbiedende / afhalen van Vruchten (t

«ι �■, � Velde. In date den 3 o April 164$.

F\E Staten 's Landts ende Graeff�iijckheyts f Αίίοο ons dagelijcks vele klachten voorkomen,
*-*Yzn Zeelandt, DOEN TE WETEN, dat verfcheyden moetwillige, il�ute endebatfj

-ocr page 1516-

$Ol6

Inftru&ie voor de Mofcovifch-Vaerders.

3<#f

tf9)i

focckende Perfoonen, hen vervorderen ten plat- | Geerfte ofte anderfints, die in het afdoen van den

Aughft op het Veldt zijn blyvende: Soo hebben
Wy mede gheinterdiceert, dat niemandt wie het
zy, hem fal vervorderen fich op eenige Ackeren
ofte Velden ten fine als voorente begeven , voor
ende al eerden Augft daer van is af ghevoert, im-
mers voor ende al eer deVruchten inden bant ofte
Sack zijn gheraeckt, ende vanden Acker af ghe-
voert , op pene van arbitrale corredtie Ende ful-
len vande pecuniele boeten die in defen fullen
werden ghedecerneert, ghenieten een derdepart
den Officier, een derdepart den Armen , ende het
refterende derdepart denAenbrenger. Ende ten
eynde den inhouden van defen alomme onder-
houden mach werden, ende niemandt daer van
ignorantie en pretendere, Ontbieden ende beve-
len Wy allen Officieren ende Magiftraten die die
aengaen mach, datfydefeonfeOrdonnantie van
(tonden aen doen verkondigen , uytroepen ende
publiceren, daer men gewoonlijck is verkondinge
ende publicatie te doen , Procederende ende
doende procederen tegens de Overtreders van
dien , fondergratie , faveur, diffimulatieofte ver-
drach, Alfoo wy dit alles ten dienfie vanden Lan-
de bevonden hebben te behooren. Aldus gedaen
ter Vergaderinge vande hooch-ghemelte Heeren
Staten in 't Hoff van Zeelandt tot Middelburgh
den dertichiten April 1648. Ter Ordonnantie
vande Staten voornoemt. /. de Brune,

_tentande,yand�Landen,Ackersende Velden af

_re halen ende vervoeren het Gewas ende Vruch-
ten daer op l�aende', ende by de Eygena�rs ende
Gebt�yckers vande voorfz Ackers ende Velden
met gro^ot:e kollende moeyte gewonnen. S O O
iST» dat Wy daer tegens.'niet ernft willende
yoorfien>by provifie ende tot dat by ons een naer-
t]erende geiierael Placaet tegens fulcke ende
diergelijcke�xc�fTen fal zijn geemaneert, hebben
Voer ghevonden te interdiceren ende verbieden,
gclijck wy interdiceren ende verbieden midts de-
fen , dat niemandt van wat conditie ofte qualiteyt
hv zy ι &^0Ώ $». vervorderen van eenige Lanclen,
Ackers ofte Velden af te halen, te vervoeren ofte
vervremdeneenigerhande Vruchten ofte Gewas,
hetzy Tarwe,, Boonen, Erten, Geerft, Haver ofte
"anderfints, ende dat met binden in Sacken, Pac-
' ken ofte anderfints , op pene van daer over van
diefte ende Acker-roof, boven de vergoedinge
yancle gedaene fchade, exempla�rlijck ende arbi-
tralijck aenden lyve geftraft, ende eene pecuniele
boete ter difcretie vande Rechters ghecondem-
neert te werden; Sullende de Ouders in defen
moeten verantwoorden het gene by hunne kinde-
ren contrarie van dit ons Verbodt fal zijn gedaen.
Ende alfoo fodanigen diefteende moetwille oock
veeltijrs gefchiet onder pretext van teverfamelen
ende op te rapen deAeren, het zy van Tarwe,

aJrtijc^eis^Brief, ende InflruBie voor de Capiteynen ,gedeflineert tot Con�foy

vande Mofcovifch-Vaerders, als oock voor de Schippers vande Ko�pvaerdy fchepen, die volgens het Re-
glement met het. voorfz Convoy naer Archangel varen fullen. In date den 19 April 164 ].

Erft fal den voorfz Capiteyn, fyne Offi-
cieren ende 't Boots-volck in goede difci-
�pline onderhouden, conform 'sLandts
Artijckels-Brieffby henluyden befwooren.

II.
Den voorfz Capiteyn fal tot Raden vande
Vloote nefT�ns hem hebben twee vande bequaem-
fie fyne Officieren, ende drie Schippers vande
Koopvaerdy-fchepen die gheconvoyeert fullen
werden, welcke by ende uy t de Schippers van de
gantfche Vloote daer toe fullen verkooren wer-
den �. Ende in cas dat de ftemmen fouden mogen
komen te fteecken, fal den Capiteyn twee ftem-
men hebben.

III.
Den voorfz Capiteyn met fyne Raden fullen
forge dragen, dat yeder van de Koopvaerdy-
fchepen, gemonteert ende gevifiteert zijnde vol-
gens het Reglement, fich nahetfelve Reglement
fullen aenftellen ende quyten , omme met Godes
hulpe t' hunner ghedeftineerde plaetfe voorfpoe-
dighlick te mogen arriveren.
IIII.
Sullen alle de voorfz Koopvaerdy-fchepen te
famen in een Admiraelfchap begrepen wefen,
ende de Schipperen vande felve hun t'eenemael
ieguleren naer het voorfz Reglement.

V.
Ende omme de reyfe met beter ordre aen te
Vangen , fullen noodige Officieren > als Vice-

Admiraels ende Schout uyt by nacht,&c.metten
eerften geftelt, midtfgaders behoorlijcke Zeyn-
brieven ghemaeckt, ende yeder de betrachtinge
van fij η Ampt ftriftelick bevolen werden.

VI.

De -Schippers fullen op hunne refpe&ive Sche-
pen mede goede ordre ftejlen, ende de Bootfluy-
den in bequame difcipline onderhouden.

VIL

Uyt het Texel varende, ofte de Vloote te fa-
men op de reyfe zijnde, fal niemant hem daer van
mogen fepareren, nochte nae eenige ontmoeten-
de Schepen ter fyden uyt Joopen, ofte oock
yewerseenige Haven,Baeye ofte Reede aendoen,
dan met exprefl� confent van den Capiteyn ende
fyne Raden, op pene naer 't gebruyek der Admi-
raelfchappen, ende wyder correctie nae het goet-
vinden vanden Capiteyn ende Raden voornoemt.
VIII.

Aengaende de couriT�n by de Vloote te ftellen,
ende te nemen tot eygentlijcke bevorderinge,
fpoedich ende fceckerhey r vande reyfe der Koop-
vaerdy-fchepen, omme ghefamentlijck te komen
ter gedeftineerde plaetfe.mitfgaders wat belanght
het voeren van het Vuyr by nachte daer toe die-
nende,fal de ordre daer van beftaen by den voorfz
Capiteyn ende fynen Raedt.

IX.

Dat de Koopvaerdy-fchepen in cas van noot
ende aenvallen des Vyandts, ende der Rooveren,
malkanderen vroomelijck ende ftantvaftelijck

9- F fullen

-ocr page 1517-

3017 Ampliatie van Byv�eghiel van eenige Placaten ♦ ^

gemonteerde Schepen a�nftellen ende regul_ere

fullen byftaen, omme m�t hulpe van 'sLaridts

als in goede difciplin�, tot reputatie van 't Land
behoudenifle van Schip , lijf ende go�t, ende o'

Schip het perijqkel af te weeren, ende niet eer op
te houden, voordatfe de Vyandt t'eenemaelaf-

gheflagen , ofte.anderfintstot heurluyder bevry-
dinge op de felve de viftorie fullen bevochten
hebben. , ,

; Daer toe oock's LandtsOorlogh-fchip de on-
willige ende flauhertige Schippers na den oirbaer
fal mogen dwingen.

j Indien yemant vande voorfz Schepen fich ori-
tydelick, ofte in voorvallende perijckel uyt liet
jAxlrniraelfchap affondert, ende alfoo fyneghe-
eedichde teyckeninge van defen Artijckels-br��f
ontrouwelijck te buyten gaet, fal boven de arbi-
trale corredie ende amende over Schip.niet allee-
ne de Schipper verliefen fyne vracht,midtfgaders
4e Bootfluyden hunnen bedongen loon, maer
ftdlen oock naer exigentieder faecke, deg�ene
welcke achterhaelt ofte overtuycht werden in
hun devoir ende trouwe gemanqueert te hebben,
corporele ftraiT� ontfangen naer Krijgs-difcipline
ende ordre van Oorlogh te Water altijdtgheob-
ftrveert.

ΧΠ.
_;,.,_;, Den voorfchreven Capiteyn ende Raden fullen
goede correfpondentie ende vriendelicke conver-
fatien met malkanderen houden, alle krackeelen
ende mifverftanden onder de Vloote foecken te
weeren»ende oock yets voorgevallen zijnde, op
't welcke reparatie van fchade (conform het Re-
glement) dient te vallen, de befchadighde Schip-
pers met raetende daetdaer inneaffift�r�n, foo
veele eeniqhfins mogelick, tot gemeene befte van
het Admiraelfchap.

xiii. ; ., ;y_mt._t

Ende fullen hun voorts alle de Schippers,
Bootfluyden ende PaiTagiers op de voorfchreve

rechte trouwe, onder malkanderen beh�orenff
XIIII. m

Waer over all� d� Schipperen, ten overfta_fnvan eehige Gedebuteerde uyt de Collegien_ieAdmiraliteyt, den riavolgendeh �edr doeqfujjJ
ende gh�houd�h welen defen Artijckel-briefte
onderteyckenen, gh�lijck mede de Bootfluydea
eedt van getrouwigheyta�n hunl�yd�rScliiph,
ren d�en lullen, dan dat fy hen gh�uoorfamelict
dragen, �ride�p d� jr�yfe conform de ordre van
defen Artijck�l-brieff, voor foo v�le di� hun ace.
gaet, C�mport�'r�n fatten.

x_;v.

Aldus vernieuwt, g�da�n �nd� g�arre�leerttti
Vergaderinge vande hoogii-g�rnelte Heeren Stj,
ten Geh�ra�l, inden Hag� den negen ende twin.
tighften Apr'ilis f�fthieh-h�nd�rt �n drie en veer�
tich. Wasgheparaphe�rt,W. Ripp�rdd,"� Onder
ftondt, T�r Ordonnantie vahde felve. Geteec-
kent, CorMlts ikufih. Zijnde op 't fpatiumgbt,
dr�ckt he,t Cachet der felv�r He'�r�hStaten, la
r��d�h VVaiich�-

E E D T.

'YJjj'T helooven mijn Heeren de Staten C�n�rdel^t
* Hoogheyt den Prime van Orangien, mitfgadtmn�
/en Commandeur ende Schipper gehouw, miauw, tmk
onderdanigh te we [en, in alles dat onder dufdmii�tn
Admiraelfchap ie Water� iillitk�nde �ehoorlickis, int
vroomelijrck jegens alle opkomende' fwan&heden as
Vyants ende der Rooveren te quyten, mitfgaders om tet
malkanders befcherminge aen tefiellen, endetereguk�
ren, gelijckeenyeder in 'tparticulier voorfijri%tn,oft
Jelfs Joude willen doen,Soo waerlick h�lpe ons Godt
Almachtich.

Ί-Hacaet■vanden Ho�c^rvanH�llmdtjegens d'exmitie vande Luterfchefy

� ligie ten platten Lande van Hollandt. In date den $ Fehruarij i6$$.

doen, met laft ende ordje aenden Officier vanden
Quartiere aldaer, om tot Weftzaerdam, ende
Plaetfen daer ontrent foodanige exercitie te doen
cefleren, oock alle Gebouwen tot de felve aenge-
vangen, te verhinderen $ Ende dat verfcheyae
aenfchryvens tot dien eynde by defen Hove daer
over aenden fel ven Officier, als oock aenden Ge-
rechte aldaer is gedaen : Echter evenwel dievan
den voorfz Gefintheyt ter felver plaetfe naer
fchuldigen plicht vergetende, bevonden werden
haer vervordert te hebben t�gens d� g^^emf'?
goede ende ernftige rrieyiiinge van haer Edele
Groot Mogende, tot Weftzaerdam Gebouwen
te ftichten, tot oefieninge van de voorfchreve LU'
terfchen Godtfdienft, endeden gevolge van dief.
de felve met grooteconfluentie frequenterende,
tot gr�ote kleynigheytend� difrefpecT: vande Re-
folutien ende Ordohnantien vande Ho�ge O^'
righeytdefer Landen; SOQ IST, dat't voor ζ
'HofTdaer inne willende voorfien, om redenena
voorfz, van wegen de Hooge Overigheyt ve«J

5 En Prefident ende Raden over Hollandt,
Zeelandt ende Vrieflandt, Allen den
geenen die defen fullen fien ofte hooren
lefen, Saluyt. Alfoo nictjegenftaende
hy Refolutie van haer Edele Groot Mogende de
Heeren Staten van Hollantende Weft-Vrieflant,
in dateden leften Julij fefthien-hondert vierende
twintich, de exercitie vande Luterfche Religie
overal ten platten Lande is verboden , op peyne
van twee hondert guldens te verbeuren, loo dick
ende menichmalenalsdie vande felve Gefintheyt
eenige Vergaderinge foude komen te maecken,
ofte exercitie te doen, re executeren op de vermo-
genfte vande felve Vergaderinge: Ende dat mede
by nadere Refolutie van gemelte haere Edele
Groot Mogende, in date den twintighiten April
fefthien-hondert vier ende veertigh, confirmatoir
vande voorgaende, die van Weftzaerdam fpecia-
lijcken is verboden ende geinterdiceert, op peyne
als vooren, contrarie de ghemelte Refolutien,
eenige vergaderinge te maecken, ofte exercitie te

-ocr page 1518-

jeti? ♦ mnvM?4*&0p fc dr�eken vanden Bybel." Λ $οβό

den ende ghdnteK�ceert heeft , verbiedt ende in.
lerdi^ert mitWefen eenen yegelijcken wie het
_zy, foodanige by een komften aldaer te houden,
ofte byte wopneoveenige Kercke ofte Gebouwen
rot dien eynde aldaer te ftichten of te rnaecken,
ende~die albereyts daer toe 2ijn gefticht ofte ghe-
piaeckf ,tot de feiveich te begeven, oock de ielve
pla�tle te openen, ende haren Godrfdienft aldaer
re plegen, ofte om eenige andere infichrert, onder
wat pretext het felve oock foude mogen wefen,

alles op de boeten daer toe volgens d� Refolutife
hier boven geroert, geilatueert, ende vorders op
arbitrale correctie naer exigentie van faecken.

Ende op dat hier van niemandt ignorantie en pre-
tendere, Laften Wy dar defen voorden VoJcke
aldaer ter plaetfe daer men ghewoon is publicatie
ende affixie te doen, fal werden verkondightende
geaffigeert. Gedaen inden Rade den vijfden Fe-
bruarij feftien-hooderr vijf ende vijftigh. Inken-
nifl� van my, Adr: Pm.

Ordre op het drucfyn van het Oude en frQetmeTeflament. In date den

E Staten van Hollandt ende Weft-Vrief�
landr, Allen den geenen die defen fullen
iten ofte hooren lefen, Saluyc. DOEN
'TEW � TEN, Dat ofte wel den By*
bel t dat is het Oude ende Nieuwe Teftament, op
ordre van de Heeren Staten Generael der Veree-
jjighde Nederlanden, door ervarene ende gelees
deMannen,uytde Originele Talen o verfien, ende
inde Nederduytfche Tale over gefet zijnde, met
groote forghvuldigheyt in het drucken naer ghe-
iicn, ende ghevifiteerr is, ende evenwel daer inne
diverfche druck-faulten zijn geinflueerr, alle de
welckemet Ons goetvinden ende ordre naerder
overilen, ende in een apart Regifter by een ghe-
bracht zijn , omme by allen ende eenen yegelije-
ken ghebruyekt te mogen werden, inder voegen
dat betvoorfeyde foo hooch-loffelijcken werek
daer door van alle druck-faulten gefuyvert, ende
voor gantfeh compleet ende correw kan ende
moet werden ghehouden: Ende dat Wy niet te
min beducht zijn, dat fommige Perfoonen in haer
particulier fouden mogen ondernemen eenige
correitien over den voorfz Bybel re concipi�ren
ende uyt te geven. S O O I S Τ, dat Wy daer
teeens willende voorfien, ende foo vele in Ons is
ordre (lellen, dat den Bybel binnen defe Landen
fuy ver ende corredr moge gedruckt werden, heb-
ben geordonneert ende geilatueert, ordonneren
ende ftatueren midts defen.

Eerftelijck, dat egeene Druckers ofte Boeck-
verkoopers binnen onfen Lande van Hollandt
ende Weit-Vriellandr, door haer felven, ofte
door anderen die iy in haer particulier daer toe
fouden mogen gebruyeken, haer fullen hebben te
vervorderen, ofte t'onderwinden, den Bybel,
door publijcque authoriteyt inde Nederduytfche
caele als vooren ghetranflateert, te corrigeren,
ende als gecorrigeert uyt te geven, oock niet met

?^re ^eyg^ene onderteeckeningen , Voor-reden,
ofte andere teeckenen denVoicke te recomman-
deren, op een pene van duyfent Carolus guldens,
t'appliceren een derde-part voor den Officier die
de calange fal doen, een derde-part voor den Ar-
jnen, ende een d erde-part voor de gemeene faec-
^fce> boven de confifcatie van alle d'Exemplaren
«fulcker Bybels, als bevonden fullen werden
contrarie 'tgeene voorfz is uytgegeven te wefen.

Ten tweeden,,. dat van nu voortaen niemandt

onder Ons gebiedt, ofte den Bybel in 'cgheheel»
ofte her Nieuwe Teftament alleen.in wat formaec
het oock foude mogen wefen, inde Nederduyt-
fche rale, volgens de voorfz overfettinge fal heb-
ben te drucken,dan naer de eerfte editie der voor-
fchreve overfettinge, ende het Regifter vande
verbeteringe der druck-faulten, die in de voorfz
eerfte editie gevonden worden, door Onfe ordre
onlanghs gedaen maecken, ofte indien de voorfz
eerfte editie niet voor handen zy,naer foodanigen
Exemplaer'r weJck naer de fel ve eerfte edicie, en-
de 't voorfz Regifter ghedruckt, ende door een
feecker teecken daer voor bekent fal wefen_k

Ten derden, dat die gene van onfe Ingeietenen
ende Onderdanen, die voortaen den Bybel in'c
geheel ofte ten deelefal willen drucken, daer toe
alvoorens van ons ial hebben te verfoecken fpe-
ciael confent, ofte ten minften vande Magiftraten
der refpeCtive Steden hater woonplaetfe, met
vertooninge van 't Exemplaer, waer naer hy foo-
danigen druck fal willen aenvangen, alles mede
op gelijcke pene als hier vooren is geexprei��ert:
Ordonnerende ende bevelende de Magiftraten
vande Steden, alwaer de Bybel met obiervantie
vande voor-gheroerde requefiten onder de Perfl©
gelecht foude mogen werden, curieufejijck te be-
forgen, dat door getrouwe Mannen vande Gere-
formeerde Kercke, de laetfte proeve op genomen,
ende naer het voor-geroerde Exemplaer gecolia-
tionneert, ende verbetert werde, ende bevonden
zijnde daer mede pertinentelijck te accorderen»
dat als dan de Bybels dien volgende uyt te geven,
door een publijcq perfoon, ofteyemandt by de
voorfz Magiftraten daer toe fpecialijck teautho-
riferen, met feeckere kennelijcke marequeghe-
teeckent werdcn,alles onvermindert denOitroye
nu onlanghs by haere Ho: Mog: tot het drucken
van 't voorfz Regifter aen Paulus Aertfz van Ra-
vefteyn verleent, ende onfe Attach� daer op
gevolght.

Ende ten eynde defe onfe goede meyninge haet
efleit forteren moge, Ordonneren Wy de Prefi-
denten ende Raden van onfe Hoven van Juftirie,
midtfgaders allen anderen Jufticieren ende Offi-
cieren binnen onfen Lande van Hollandt ende
Weft-Vrieflandt, defen te doen publiceren ende
affigeren alomme daer het behoort, ende in ghe-
Jijcke gelegentheden te gefchieden ghebruyeke-

9. F ij Jijck

-ocr page 1519-

3031 Amplikie van ByvoegMH van eetiige Placaten* |^

Heeren de Salighma�dK�rS Jef� Ctirifti duyfc^
fes hoddert vijfW$e vijftien. TerOrd�nnanti
vandeStaten.-'<'■'»■ ^i\r ^: 'm^d^m^r^C*

ldr

Zegel,op den negentienden Maert desJaers �nf�s

■TJ'

α j-iBbar/Dr-di

'jQ si-I:

Tlacaet van ampliatie vande Staten van Zeelantjegem de exc�jjengenifftfa

inde Jacht, ViJJcberye en Vogelry�, &c. In date den xQltoyemher 1660. . ;

DE Staten 'sLandtsende Graefl�lijckheyts
van Zeelandt, Allen den genen die defen
lullen Tien ofte liooren lefen , Saluyt.
Alfoo Wy meer ende meer in ervaringe
komen, door de klachten die aen Ons van wegen
verfcheyden Ambachts-heeren,en andere gequa-
lificeerde Perfoonen werden ghedaen , dat niet
tegenftaende de Placaten by Ons voor defen ge�-
maneerr, ende met namen die van den vijfden De.
cember feilhien-hondert ende drie en twintigh,
ift 't ftuck vandej acht, VogClrye ende Viflcherye,
Veelerhande excefl�n werden gheple�cht; Als
mede door het fchieten.en loopen met Roers veel
ichade en gewelt den Eygenaers, en Opgefetenen
ten platten Lande aengedaen. SOO IST,dat
Wy daer tegens met �rnil en behoorlijck nae-
druck willende voorfien, hebben goet gevonden
en verftaen, ghelijck Wy goet vinden en verftaen
mits defen Ons voorgaende Placaet vanden Jaere
feilhien-hondert ende drie en twintich te renove-
ren , en op nieuws in alle fijne Poin&en en Arti-
culen te bekrachtigen, met foodanige ampliatie
en vermeerderinge, als Wy inde volgende Arti-
culen met rype deliberatie van Rade, hebben ghe-
ordonneert ende geftatueert, gelijck Wy ordon-
neren ende ftatueren midts defen :

; ■ 1.

Eerftelijck, dat niemandt van wat qualiteyt of
conditie hy foude mogen wefen, en fal vermogen
te jagen, vangen , fpannen, ofte fchieten eeniger-
hande Wildt, als alleenlick d'Ambachts-heeren,
midefgaders die geene, die uy t kracht van hunne
Ampten ofte bedieninge de temporele gunfte van
de Jacht zijn genietende, als te weten de Heeren
enfe Gecommitteerde Raden, d Heeren van onfe
Reecken-kamer, die wy verftaen dat fullen ver-
mogen alomme over gheheel Zeelandt tejagenj
Item, de refpe�tive Hoofdofficieren, m�tfgaders
de Magiftraten vande refpective Steden, hebben-
de ceifie in onfe Vergaderinge, die wy hebben ge-
ijermitteert de Jacht te mogen exerceren elck in
yne refpe&ive Jurifdictie, diftricten ende Am-
bachts-Heerlijckheden.

Dat in't byfonder gene Officieren vande Militie
eenige Jacht fullen mogen gebruyeken: Maer wel
ghehouden zijn hare �nderhebbende Soldaten
iulex met alle vigeur te beletten.

III.

Die gene die de voorfz temporele gunfte vande
Jacht zijn ghenietende, fulleri niet vermogen an-
ders als in Perfoone * ofte door hunnen Broodr-
knecht te jagen, fonder aen yemant commiifie of
permiffie te geven, op pene van daer over te ver-
beuren de Jacht, die iy uyt krachte van hunne
refpective Officien ofte bedieningen zijn heb-
bende. ':j "'..ν."'.;ΐ"

Ende alfoo het Wildt veelfins wert gekrencltt
overmidts inde Ambachts-Heerlijckheden, die
'onder veel Portionarifenzijn ghefplift, yed�r van
defelve niet alleenlick in Perfoone ende door fijn
Broodt knecht is jagende 5 maer �ock aen andere
commiifie of permiffie om te jagen is gevende, foo
hebben wy geordonn�ert ende'g�'ftatueert, (gh_el
lijck wy ordonneren en ftatueren by defen,) dat
nierriant vande Amtacrits-he�renSanders als door
fijn Broodt-knecht fal mogen jagen , fdnderaen
yemandt anders, felfs niet aen fijn Rentmeefer,
Ontfanger of eenigh ander Gecommitteerde perl
miffie te geven, op pene van daer over te verbeu-
ren voor de eerfte reyfe de boete van vijftigh
guldens, voor de tweede reyfe Jiondert guldens,
en voor de derde reyfe arbitrale correftie.

Voorts alfo het Wildt oock feer wert gefclion�
den en opgevangen des Winters op de Sneeuw,
So� hebben wy gheinrerdiceert ende verboden,
(ghelijck wy verbieden ende interdiceren by de-
len,) dat niemant van wat qualiteyt ofte conditie
hy zy.fal vermogen met Honden.Roers.Piftolen,
Netten, ofte eenige andere Inftrumenten op de
Sneeuw eenigerhande Wilt te vangen ofte krenc-
ken, �p pene dat die geene die bevonden faj wer-
den met Honden, N�tten, Roers, PiftooIen,ofte
eenige andere Inftrumenten op de Sneeuw tet
Jacht uyt te gaen, alwaer het icnoon hy effeftue-
lick noch geen Wildt ghekrenckt of opgevangen
hadde, daer over fal verbeuren voor de eerfte rey-
fe vijftich guldens, voor de tweede reyfe hondert
guldens, midtfgaders verbeurte vande Jacht, in
ghevalle hy de fdve als Ambachts-heer, of uyc
krachte van fijn Ampt mach gebruyeken, ence
voor de geene die tot de Jaqjit niet zijngequalifi-
ceert arbitrale corre&ie.

VI.

En overmits veel fnoode praftijequen tot ver-
nielinge van 't Wildt van tijdt tot tijdt zijn inge-
kroop�n, Soo hebben wy aen alle en een yegelick
van wat qualiteyt of conditie die foude mogen
wefen, niemant uytgefondert alle de felve prac-
tijeken geinterdiceerten verboden, gelijck wy de
felve interdiceren en verbieden midts defen, en
wel fpecialijck, ommeteenich Licht of Vuyr Pa-
tryfen, Phefanten, of andere Edele Gevogelte re
vangen, noch oock met Roers, Piftolen of andere
Inftrumenren de felve in de vlucht, of al f'^ttend<j
te fchieten,op verbeurte als in't voorige Artijckcl
diftin&elijckftaet ge�xprefl�ert.

VII.

Alfoo onder pretext van Snippen, Lyiters�

Meeriers, en andere paii�rendeen doortreckende

Vogels te fchieten, niet alleen veel ander W»^dt

wert �hekrenckt, maer oock daer door de Eyge-

⁶ naers,

-ocr page 1520-

1^1 4^^gf�tis�|ifefeiait^i fc�

i-r* �■ Padir�fe/�fi*^pg�feteft#flie« ρίΜψίΕώ

Sd Ichadei^W^aekenjgewddt aeh^da�ti;

kftiede vek�hgejucken^io�ri��ckt, fo� h�bp

� Wv al leemeen yeder^d ifet� Steden

i>V#hit�r^ffZiaModt�^ f�f4

i w^lofcihf mpacht�h�efc»waren liggende?ais�t^�

¹ le�nlij�kI iflpfijn eyg�n pardculierc/Wat�ringeiiV;

Sl��t�tty�ft� Vyv�rs? ten W�der-iy^�naFg�dam�i''

met%�tt^^at�rirtgh�fteS^sj^inck�^ifi��ne^flig-^?

g�n'd� � '�ppen�va�da�r�v�r'rev�rb��i�h voor^7
1 d��rft��yfetwiwtigh" jguiid�ns, voor d� tweede

reyfe�de'rrt'gh giildehp�hde v��r d�-d�rde r�yi�i

tfeftfghg�lderts,,�i� arbitralec�rre&i�i-�^'' . ^'
¹ -j/vimjv.iiu '.)■■ -.nai'jfrnijct? η *"'^,;i> ?*Χύη Π3* :v*j�A

Eynt}0dk>alfo� di� Verloop in%ftncKvari d�'
Jacht?w�fni��ft isgh�caiif�ert, fopdbbfde kley^
nigheyt vande b��te^in�rtsPlacaetvaiidenjaer�
feuhien-hondert ende drie en twintigh begrepen,
als rA�d�inibnderh^yt'ti�orde flappigheyt van
vel�'Oiti�ieren in''h�t d�en vande calange ende*
executeren vande bo�t�ii �nde br��cken tee;eni
dOV�rtt�ders van 't'Placaet vande J�ch| jg�rfatu-;
eert iS�� hebbeft wy aen d�en zyd� g�et gev�h-'
den f^aH�'d� b��t�rt ehd�breuckeh in '�hs v�drf�'
Placaet vand�ri jate ftif hien-hond�rt ehd�dri� iW
twintkii t)�grep�n t� verdubbelen:^! Ende aen de^fandere zyde gheordonne�it, datdi��dlange van:
alle d.e voorlz breucke^,! als mede in dejfe oni�
tegenwoordige Ordonnantie b�gr�p�h',; JalVer-
den g�daeriby de refpfe�tive Oiiicieren.rnitfgaderS
de Ambachts4ieer�nyhurtn� Schouten ofte Ge-
c�mifHtteerde by preventie, met dien v�rftande
!n�chtari§ Γ dat de Ambachts - he�ren ; hunne
Schouten �ffe Gecommitteerde vande boeten di�
hun fuHen werden ^oegewefen, fullen moeten
uytke�r�A ende betalen a�rtde Hoofc-Oificiercri

d�gerecHt�helft. �^,>Λ^:��;'�^;/ -?'

■π;^;γ�κ.γ �ι>; )i,irnf|jtiD:.'. ^ r>»;l itjo .:'�>.�iJ

Des fal d�judicatur� over d� voorfz �xc�fl�f�iri⁴het fluck vande Jacht, m�tten ghevolge en aen-
kleven van dien.zijn�nde blyven aepde Magiftia^
ten Vande r�fpedtive Steden en aind�re ftoogV
Rechibancken, als van�udts. ^rnrt 'J^a ^l-- '.' ^j:'
'.�!!'--:':■...�;; ■XMI. � "'- '>'^Jinn" 'i-i<"^J* ³*^

» En fullen de voorfz Ambachrs-h��f�nv ft�^iri�^
Schouteneride Gecommitteerde, over gene boe-;
ten �ftebr�ucken m�gen compoferen als inpr�-;
fentie vande Hooft-Officieren, op pene van daer
over te verbeuren voor de ��rfte reyfe het dobbel
van 'tge�n� hy by compofitie ghepr�fite�rt fal
hebben, d� tweede reyfe drie dobbel, en vooy d�
derde reyfearbitrale correctie.

Ltten Land�iwo�ijachri^^ie'bt de Jacht^Iift'
π ziin ghequaliftceewi w�l%i&�lijck verb�d�fr
!_flde eeinterdiceert, ghelijck wy verbieden ende
Lerlceren midts delen, geen Snippen �Uyft�rs,
Meeriers, of andere paiTer ende ea doortrekkende
Soeels'ce fehieten» �ppe'n� Mailde eerfrereyf�
boven het Roer oft Piftool��^beur�^vljftigh
duidens¹, voor de tweede reyfe A�hdertguldensy
Lof de derder�yfearbitt�leeo�r��ie: En voorts
j_at:_alfulcken ghefchooten WOdt wordewde'-te
Marft ofte te koopen gebraoM �'ft Voor de'Po�i-
Jettiers Winckelsgevondeniti�oTMe deOfficiers
ofte hare Dienders defa&ohl werden afgenomen,
envoorverbeurtgehtfudenr ^r >b nt^MO

:._i;ii_ls!_i>^.ot".^!Mfbdiiol9'. rj:;-jut*i fbib
.'En alfoo het Wildt binneiritei� Pi�viiiri�<d��
de ongebondens licentie, die t��dert �ehlg� j��c#
herwaercs aldaer is ghepJe�cht, fonderlingh�i af*
genomen en vermindertj ib� is mede gereiolV��rt
dat de voorfz Jacht, om het Voorfz Wiltall�ngf-
kens wederom te doen aengroeyen,, by pjr�Vifie
\joor eenjaer generalijek�fl^;f�nder oncl�rlch�yt
fal werden vefbodenen gh�fufclteert: En fuJcks
nieniant vatrwat ftaet, q�at��ey^�fte conditie hy
zy binnen de voorfz tijt, a�nvanck nemende met
Febcuarius naeftkomende;ialdaer-fal v�rmoi>eh_vt�'
jagen, oock nietde gene di�uf t%racbt�;va>n Wart
Ampten en Bedieningen d�t�mpj�relegunfi�'yi^
d�voorfzjachtgenieten; ■':^; '^>on-^; ' -' n»"*^»'^
,i_r^:'a*.i .'Mi'y.;i ι tv φΑί>ΐϋ»ί'!Ί 'Λ mbJfw^U
Ende om de Jacht, wederom eenighfints aenge-
(j�eecktzijnde, beter alsv�ot henen te c^riferv�-
ten,hebben wy wel expreilelijck geitatueert*J g�-
lijck wy ftatueren mits dei�n,datin 't toekomen-
de niemant van war qualiteyt of conditie hy fbu�
demogen wefen en fal vermogen te Jagen, noch
doorfijn Broot-knecht te doen Jagen, alsjaeriick
met den aenvanghen begin van half September.

X. -- ■
Alfoo den Vifch in 'sHeeren Watergangen,
Wcelen.Vy vers, ende andere verpachte Wateren
veelfins werdt op gevangen en ghefchonden met
Hoep ende andere Kettert .Scharen ende andere
Inftrumerttenj So� hebben wy gheirtt�rdiceert
etide verboden, geJijck wy jnteirdiceren �hde ver-
bieden bydefen, dat niemandtwie hetzyfal ver-
*JjW te gaen vii�chen meteenige Hoep ofte an*
dete-Netten eh initrum�nt�n in eenige Water-
gangen,Slooten,Vy vers, Weelen, felfs al waer het

iC'i�i

Aldus gedaen en gearreiteert in 't Hoffvan
Zeeland\tpt Middelburgh, den twintighften No-
vember' i6��. Ter Ordonnantie v�nd�hoogh-
gemelte Heeren Staten.. � Λ 4e Huybm.

~~'■ T.tl, »,~~'

------- f ■ » ι ~~I ■~~ ι I ~~II,~~

. �-■.-, y JF� ■■:�-.i vrtSil!". 2 ^-.;q 'ju ΥΛί'.χ � -;- -■;>fi-i'.

t^^mt^m Amflktk hetfchmten van

ibii'hsvO

dmftfcb. Indate Jen%o Novemhr t66o.

�ybli�

f**j

'\ j'.

worden gh�pleecht tegenshet Placaet by ons op
den twifiticriften April desjaers l�fthi�n-hondert
endeeen�nveertich regens het fchutten vanden
Vifch ghe�maneert j rtreckende het felve niet al-
leen tot groote kl�ynachtinge van onfc Beveelen
en Ofdortnahtien, maer oock �m het voortfetteri
en aenqueecken van alle foorte van jonge Vifch

9. F iij op

E Staten -sLaridtscndeGraerTelgckheyts
■van Z�elandt, Allenden genen die d�fen

f�lleh fieh ofte hooren lef�n , Salbyt.

Α Ifoo ons van tijdt tot tij t, foo vande Ma-
Puraten van eenige Steden, als degemeene Vif-
'weryen in defe Provintie ,feer vele klachten zijn
«"gebracht, over decontfaventien die doorgaerii

-ocr page 1521-

|03 f AtnpUm§ van!

Pspppfe &r�pme« endc,�tufi)en j,ghehceii|c|tf�,ru�-
neren, eayervpjgens opckde gantfeheiFinckvaert
en kley ne V iflchery e,₃ daer mede baec f�ojveeje
KfepfcfieneaHuyrgeiinnen;�omep te.gepeeren,
ti�enemaeite bedervers, totmerckelijcknaedeelL
va;naileanderpQnfe goedeIngpfetenen PP Ondec-;
dancn: J\%e� tegens aJibo wy met prpi�en vigeur,
gerefolvecrt zjjp te voprfi�n,ipo hebben Wy ©ns-
bovengenoemde Plaeaet in alle fijne ppjn$enjpp
Articulen midts defcn conflrmercnde en vernieu-
wende, roes dqfe naqvoigende Arti��lengeajfnpli-
ccrt en. vermeerdert, ghcJijck.wy het felve amplie-
ren en vermeerderen rnid.tsclefen. v-kis ν ιχ».^,;: f

,/:■ ,-■ 3o dbiiiiL¹.�.� ■ aainbybi^nvl-oarl-naifiiH
Inden.peii�en,dat al{eCQntraventeurseriOver-
treders van �/is voorfz Plapaet, bovepdppene�
aldaer voor de eerite reyi� ghefpecificeprt;,: nochj
fulJen wp�den;ghemulc)eert jn ecne fpmm^ <*3«>
hpndert Carpl�guldens: En boven de verbeurten
en arbitrale cprreftic gheftelt regens de, twpedp en
derdeQyertte^ders en Contrayenteurs,. fuljende.i
felve ηοφ gphouden wefen tepeta-len de fpmme
vantwcehoqd�rtguldeps.j, ,λ

*;;;� "'_:\-;:r;.;', ...i.t-i^� ^oVjlV�.

. Datde reiTpeeive Officieren van oorloge, fbq te
Water als te Lande, en met namen de Comman-
deurs vande Plaeti�n epKprtrefl�n ftaepdeonder
ons gebiedt, als mededeCapiteyncn vande Sche-
pen van oorloge liggende op οηΓε,ΒΐηηρηΑ^οο-�
men, die tot het weeren vande yoprfz contra ven�
tien by pns voornoemde, Plaeaet fpecialijckzjjn
geauthprifeerr, daer toe opbpfehroomt fullen _;mo-_;g�n ghebruyeken de Wapenen en machtvan het
Landt, om daer mededefepnfe Ordonnantien en
Bevelen mefvjgeur en naedruck uyt te voeren;

wr.'pidoTX .': iXi'.r.i. -,:..>■<;.-h-i:1r .�!

_t, pelijek wy oock belooven en toefeggen alle ι
fpodanigc-pfllcieren, die haer in't uytvoeren eni
executeren van dien, yverlijck en ter goedpptrpu- ί
we fullen komen te quyten, door de Heeren onfe
Gecommitteerde Raeden/nae gbelegentheytvan
faecken te.i#llen doen recognofceren , en over
haer.,gpedb debvoiren en dienften nac behooren
belppnen.-_m-_;., . .� ~\'\0-'- .. > -y-m. ■■ ■;., .;

iy0ci.:hi?ri-ilv'^. , IIII. .^ -.� .-�>.-. 'yj v.

. Daer en tpgenshebbenwy geftatucert, gehjek

Wy {tatueren mits defen, dat niet alleen de geene

die haer tegens de recherche en executie vande

voornoemde en andere Officieren fey telick fullen

beftlenreoppoferen _f gheflraft fullen worden ι
P_fertur_;bateu^.yan,?t.gemeene befte en rufte-_m

| QocHp^geenediehuyten eenige feytelijcb re?
ileiui.p iifimpeHjcfc ba�r fouden mogen verv_0nj
ren.gewj,penderbai?r_rg>�>_yDnfe ftroomen tekoml'
om^Hnnefchuttingehjt� fetteOiι, _:π �

j abndntibyl'JTiVYV.' Tbiil&rir � ^rryjibryu,^:

I .,.iKn inighevallp tegens vermoeden eenige Com
mgnieufs ofCapjtcynen , bevonden fouden mo!

; gen-worden tot bet ftellen van foodanige fd,_w

^pgeoaeneenjgePerfoonen licentie te geven in
pf�e^Man die te Metten; of welfulcks tothaw
^ennjflegekomen-zijnde< en *tfelve konnende
verhinderen, epbietdojar de vingeren fouden fien
Sullen daer oypr yex^allen in onfe hooghfe 2
4ignstjei en na merjten worden g�corrigccrt, ^!(iisrnonajj is nvhiTf/ 'VU :�.■:.:�

Op dat dan den inhoudc van dit ons jegenwoot.
dich Plaeaet wel en behoorlijck volgens onfe cm.
%*/5f?ypinge en begeerte mocht worden eb
exeeuteptt, foo hebben wy het felve onfe ordioadi
Qtlicier�n vande Juilitie, en andere aic byn_re,
yentip of anderfints tot de executie van dien^
nighfipts fouden mogen wefen ghequalificew
expreflelijck gbeordpnneert en aenbevoolen^ac!
daer, in l$h�orlijek en mety vet te evertueren:Ea
omhetj�lve opghmerek te beter te bercyekeo,
npchdaeren bovepgheauthorif�ert, ghclijck Wy
haer alle,, en een yeder vande felve authorifeen
mits defen, om eenige Perfoonen uyt haren naera
te-fupiftitueren, om de voorfz contraventien te
opdeffpecken en te achterhalen: Gevende aen de
felve daer toe behoorlijcke Acle, midts blyvende
de rechtehjeke calangie daer en foo het behoort,
�,�;,,,:,:, _;; VII. ■■■

Endepp dat niemant bier van eenige igoorande
en prejiendere, ibo ordonneren en beveelea Wf,
dat'4il* QPS Plaeaet van Ampliatie, met het root�
gaende, alommc worde gepubliceert ende geaffi�
geert, daer men ghewoon is publicatie en affixit
te dpep»Alfoo wy fulcks ten dienile vanden Lan«
de, envopritant vande goede Gemeynte hebben
bevonden te behooren.

Aldus, gedaen en gearrefteert in 't HorTraa
Zeelandttot Middelburgh, den twinticbiten No�
vember fefthienhondert ende tfeftich. Ondet
ftondt!( Ter Ordonnantie vande hooch ghemelte
Heerenr$taten. Epdegeteyck�nt, Pdt tiuykrt,

:<~~ο-Ί:�ν~~

-r-r

Ψlamt vande Staten van Zeelandt, Hermende *ifB$ijn~Scbipperen tyUt

vandefelve Provintte. Jn date den 30Januari) t66W'^v'^]

naer de plaetfen harer refidentie, macroock naef

andere Steden ende Plaetfen, felfs binnen de

Voorfz ohfenLande» varende alfoo van d'eene

pla�tfe op de andere, ende de voornoemdeonle

goede Ingefetenen in dier voegen de vrachten on*

treck�nde, ende van haer levens middelen defii-

tuerende. Ende dat in tegendeel de^ voorfz on»

Ingefetenen komende met hare beladen Scheper»

binnen de voorfz andere Plaetfen ende P^r0VI?'

tien, niet en weft gepermitteert de minfte m^cbt

naer defe onfe Provintie te rugge te voeren _t veel

minte varen van d'eene opd'aaderePlaetfe»»¹"

welcK

E Staten 's Lants ende Graeflelijcklieyts
₍van Zeelandt, DO|N TE WETEN,
! Allen den geenen die defen fullen fi�n
ofte hooren lefen. Alfo de Overluyden,
Deeckens.cn ghemeene Gilde-broederen van het
Rhijn-fchipperen Gilde binnen de notabelfle Ste-
den van onfep Lande, ons klaeghlijck vertoont
hebben, datveele vremde Schipperen, komende
met hare Schepen uyt Vrieflant.Twentei Drente,
ende andere bygelegene Provintien, hare ingela-
den goederen uytgeloil hebbende, wederom la-
den ende vracht aen nemen, niet alleen op, ende

-ocr page 1522-

Tegens 't af halen van Oeiters op Reooftetvichek. $0,$ 8

3«*

_wclckc alfoo niet en behoort, nochte met de na-
tuyrlijcke converfatie, commercie ende frequen-
tie vande Ingefetenen ende Onderdanen der
Rnridtffenooten onder elck anderen over een
komt ofte beftaen kan. SOO IST.darWyde
fcclitvaerdige klachten van onfe goede Ingefere-
_ncfl ghenomen hebbende in billicke confideratie,
endedaer tegens willende vooriien,geordonneert
ende gheftatueert hebben , ordonneren endefta-
tucren mitsdefen, dat alle vrachten vallende bin-
nen onfen Lande van Zeelandt, op eenige Stadt
of Plaetfe binnen of buyten den felven Lande, al-
leenlijck fullen mogen aengenomen ende bedient
werden by die van 't voorfz Gilde, binnen de Sjce-
den ende Plaetfen vanden felven onfen Lande,
fulcksdat de Schippers vande andere Provintien
en Plaetfen, daer buyten ghelegen, aJleenJijck fal
wefen gepermitteert ende toegelaten,.gelijckbaer
wett gepermitteert ende .toegelaten midts defen,
omme foo wanneer de felve beladen Scheeps bin-
nen de Steden ofte Plaetfen van onfen Lande ful-
Jen wefert gearriveert, naer-ghedaene ontJadinge,
wederom aldaer ter plaetfe vracht te mogen aen-
nemen, op, ende naerde plaetfe van hare refiden-
tie.fondermeer. Interdicerendeendeverbieden-
de de felvewel cxpreffelijck by defen alle verdere
aennemingen van vrachten , op poene dat contra-
riegefchiedender de geenediefulcksfal komen te
ondernemen, v.oorelcke reyfefal vervallen wefen
jneen boete van hondert guldens, boven de ver-
beurte vande bedongen vracht-penningen, beyde
de voorfz boete ende bedongen vracht-pennin-
.eenre verhalen aenden Schipper ende fijn onder-
hebbende Schip, ende te appliceren een derde-

part voor den Officier die de calange fal doen.een
derdepart voor 't Gilde, ende 't refterende derde-
part voorden Armen ter plaetfe daer het verval-
len fal. Ende op dat defe onfe goede meyninge re
beterefT�dt forceren mogen, endede felve niecge-
eludeert werde door de vremde Schipperen, on*
der pretext dat de felve binnen onfen Lande
woonachtich, ende haer Burgerfchap in d'een�of
d andere Stadt ofte Plaetfe fouden hebben ghe-
kocht ofte verkregen: Soo hebben Wy wydefs
goer gevonden te ordonneren endeitatueren,ge-
lijck wymede ordonneren ende ftatueren midts
defen, dat gene vremde Schipperen voor Ingefe-
tenen van onfen Lande fullen werden gehouden,
ten ene&e, omme rot het aenn�men van ioodani-
ge vrachten te zijn gepermitteert ofte ghequaiif�-
ceert, als de welcke binnen d� Steden van onfen
Lande van Zeelandt, met Vrouw �nde Kinderen
hare fixe ende conrinuelercfidentie zijn houden-
de , ende aldaer foo lange hebben g�wo�nt, als
naer de refpeclive Steden Privilegi�n, Keuren etfc.
de Coitumen gebruyckelijck is, doende daer van
behoorlijck bJijcken, op posne als vooren. Ende
ten eynde niemant hier van ignorantie en preteri-
dere, maer alle ende een yegelijek weten mogen
waer naer hy hem hebbe te reguleren,La�en ende
ordonneren wy, dat defen alomme binnen den
voorfz onfen Lande fal worden gepubliceerc ende
geaffigeert, daer men ghewoon is publicatie ende
affixie te doen. Aldus gedaen ende gearrefteert
ter Vergaderinge vande hoogh-ghemeire Heeren
Staten in 't Hof van Zeelant binnen Middelburgh
dendertichften Januarij i$6z. Ter Ordonnantie
vande Staten voornoemt. P. de Huybert.

Waerfcho�mnge vande Staten van Zeelandt, dat niemant fal vermogen eenu

ge.Oefiers te halen vande Oeflerhanck op de Graeffelijckheyts Stroomen Beooflenfchelde, nochte den �y-
genaer eenige turbe inde felve te doen. In date den ζ Februari) i66z.

E Gecommitteerde Raden vande Ed: Mo:
I Heeren Staten van Zeelandt, Allen den
geenen die defen fullen fien ofte hooren
lefen,Saluyt. DOEN TEWE�EN,
Datdehooch-gemelte Heeren Staten uyt goede
infichten zijn bewoogen gheworden, aen eenen
Adriaen Boom de Jonge , Burger en Poorter der
Stadt Zierckzee, volgens de opene Brieven van
Oftroye daer van zijnde , in dato den thienden
December des Jaers 1659. te verwilligen en toe te
ftaen, om alleene en met feclufie van allen ande-
ren, op de Graef��lijcke Stroomen Beooflen-
fchelde een Oefter-banck temaecken, voeden en
aen te queecken, en dat ons nu wordt gheklaecht
dat eenige quaetwillige en baetfoeckende Men-
fchen, den voorfz Adriaen Boom de Jonge daer
'n komen te turberen, met het afhalen en beroo-
ven vande Oefters, die hy met groote kofte aldaer
heeftgebracht, en voorts aengequeeckt. SOO
¹S T, dat Wy daer inne willende voorfien, allen
«n een yegelijek by defen hebben willen waer-
ichouwen, en wel expreil�lick verbieden, aen den
voornoemden Adriaen Boom de Jonge dierg�-
J�cke turbe met het afhalen en berooven van de
citers meer te doen, of den felven in den voorfz

aenqueeck eenighfints te befchadigen of hinder�
Jijck te zijn, maer ter contrarie den felven liet
eff�& van fijn geobaneert O&roy ruftelijck ende
vredelijck te laten genieten, op pene dat degene
die bevonden fullen worden daer tegens yets re
ondernemen, voor de eerfle mael fullen verbeu-
ren een boere van hondert guldens, voor de twee-
de mael dobbel, en voor de derde mael arbitralicfc
worden ghecorrigeert nae exigentie van faecken j
Te appliceren een derde voor den Aenbrenger,
een detde voor den Officier die de calange doen
fal, en een derde voor den Armen � Alles volgens
den inhoude vande Brieven vanOcltroye boven
ghemelc. Ontbieden en bevelen daer omme alle
Officieren en Jufticieren die defe eenighfints
mach aengaen, alle het geene voorfz is fonder
eenige conniventie, duTimulatie of verdrach te
executeren, en te doen executeren, Alfoo de
meer-hooch-ghemelte Heeren Staten fulckstot
dienft vanden Lande hebben bevonden te behoo-
ren. Aldus ghedaen in 't Hoffvan Zeelandt tot
Middelburgh, den tweeden Februarij fefthien-
hondert twee en tfeftigh. Ter Ordonnantie van
de wel-gemeJte Heeren Gecommitteerde Raden,
P. de Huybert.

Placaet

-ocr page 1523-

3039 Ampliatievan Byvoeghfel Van ecnigePIacatcn, j_04o; Tlacaetvande Staten van Ztehndt _% tegens het vervalfchen vande Meede

In date den 8 Juli) 16 6 %.

■'-^��''"3
Ten anderen, In gevalle yemandt foodanigen
vervalfchten ofte ghedeterioreerden Meede aen
andere mocht komen te verkoopen, fonder

tivAl itAH nuf fTArYrlH/^nurt �� /-) *i «^ � «. i � _ _.__

DE Staten vanden Landeende GraefFelick-
heyt van Zeelandt, Allen den geenen die
defen lullen Tien ofte hooren kien , Sa-

luyt. DOEN TE WETEN, Alfoo
tot onfer kennifle is ghekomen, dat eenige baet-
ibeckende en ontrouwe Perfoonen, beftaen heb-
ben de Meede ghewaffèn en toebereyt in onfen
Landen van Zeelandt, merckelick te vervalfchen,
dat oock veelrijts de voorfz Meede al te ontydich
uyt de aerde wort gedolven, en oock vervolgens
deMee-ftovente vroegh geftoockt. SOO 1ST,
dat Wy aen d'eenefyde ter herten nemende, dat
foo wel vremde als lnlandtfche Koopluyden door
ibodanige fnoode pra&ijcken niet en mochten
worden bedroogen, en aen d'ander fyde dat de
culture en Neeringe van de voorfz Meede in defe
_s Provintie , foo buyten als binnen 's Lants mochte
worden gheconferveert by haere oude fleur ende
reputatie, hebben gheordonneert ende gheftatu-
. eert, gelijck wy ordonneren ende ftatucren midis
defen.

wel aen het vervalfchen ofte deterioreren van
dien originelick fchuldigh te wefen, fal niet temin
verbeuren de fomme van vijf en tvvintich ponden
Vlaems.

Ten derden , Soo yemandt fich vervorderede
Meede ghewaiTen in onfen Lande van Zeelandt,
uyt de Aerde te delven voor den eeriten.en Vuyr
inde Mee-ftooven te leggen voor half September,
fal komen re vervallen voor de eerfte reyfe in een
boete van hondert guldens, voor de tweede reyfe
in een boete van twee hondert guldens, en voor
de derde reyfe arbitralick werden gecorrigeert.

En op dat niemandt hier van eenige ignorantie
en kome te pretenteren , Ontbieden en beveelen
Wy alle onie Officieren, Jufticieren ende Magi.
ftraten defe onfe Ordonnantie fonder eenige dif-
fimulatie ofte verdrachte executeren en te doen
executeren , Alfoo Wy fulcks voor onfe Landen
van Zeelandt hebben bevonden ten hooghften
noodigh ende dienftigh te wefen.

Aldus ghedaen ende gearreiteert in 't HofFvan
Zeelant tot Middelburgh, den achtftenjulij 1661,
Ter Ordonnantie vande hooch-ghemelteHeeren
I Staten. P. Je Huybert.

Inden eerften, Soo wanneer eenige Meede be-
vonden fal worden vervalfcht, ofte eenighfints
door quade praftijcken gedeterioreert te wefen,
dat de felve fal worden verbranr, ende de Reeders
.ofte Autheurs van dien ghemul&eert en gheftraft
met eene fomme van vijhigh ponden Vlaems: Be-
houdens de Hooge Overigheyt tegens foodanige
FalfariiTen haer vorder recht.

Waerfchoumnge, tot naer^ominge van 'tTlacaetvan den achtflen Martij

dcfesjaers opte Mom ure ende equipagte vande Schepen naer de Middelantfche Zee, ende datfe geen vifu
tatie {uilen gedoogen, maer haer in cas van noot defenderen, &c In date den 18 Augujli 1663.

't betrachten van in Compagnie ende Admirael-
fehap met diergelijcke Schepen te varen, het
meergemelte Reglement niet en obferveren, ende
in voorvallende refcontres 'tzy door trouwloof-
hey t ofte kley nmoedighey t, hare ingeladen goe-
deren ofte PaiTagiers diefe voor reeckeninge onfer
Ingefetenen, ofte andere Natiën , daer mede Wy
in Alliantie, Vrundtfchapofte Neutralireytzijn,
hadden over genomen, t'federt eenigen tijde her-
waerts aen de Barbarifche Roovers hebben over
gelevert, of door de felve laten uy tlichten, ende
van fommige hare Vrachten ontfangen: Endealio
fulcks alles niet alleen ftrydich is tegens onie
goede meyninge ende intentie, nemaer urecken-
de tot difcouragie vande wel-gheintentioneerde
Ingefetenen, ende verminderinge van de goede
reputatie die de Schippers defer Landen by ande-
re Natiën hebben gehadr, midtfgaders totael be-
derf ende ruine van der felver Schipvaert, daer t ■
eens Wy dienftich achten de noodige remedieru
appliceren. S O Q 1S �, dat Wy, inh«e«o«
de renovatie van het voorfz Reglement, allen
de eenen yegelijcken die fulcks aengaet, wel e *
ftichende fcherpelick beveelen endeordonnere .
hun in 't bevaren vande voorfz Geweiten dei»
nauw van Gibraltar, precifelick daer naer te reg^

Dte cuSchfetetar iachrenoendvanwenin aendfoufchendterperSchdeteequaeenend

-ocr page 1524-

Raeckende het Pey I-malen inden Overwaert, 3042

veelende yeder in 'tiyne fich daer inne wel ende
naer behooren te quyten»op pene dateenig manc-
quement by 's Lanrs Officieren, ende Capiteynen
vallende, de felve naer exigentie van faken fullen
werden geftraft, ende by de Schippers_sdat in f�Jo
ken gevalle der felver Schepen niet alleen buyten
ende binnen 's Landts aenipreeckelick fullen we-
fen , tot vergoedinge vande fchaden der gheinte-
refleerde Inladers door 't overgeven van goede-
ren , fonder vigoureufe, ende alle mogelijcke de-
fenfie, nemaer dat oock fy, ende haer Scheeps,-
volck in perfoon, overfoodanige trouwloof heyc
ende nalatigheyt by de welgemeke Collegien rer
Admiralitey t, ofte andere Rechters daer de felve
geattrappeerr fullen werden, ftrafbaer fulien we-
ien aencjen lyve, ofanderfints ter arbitrage van
den Rechter,daer van fy hun Volck in't aen nemen ι
fullen moeten waerfchou wen, ende daer toe ex-
preiTelick by Acte verbinden, oock op een pene
van hondert Caroli guldens by de nalatige Schip-
pers t'elckens te verbeuren. Ende op dat niemanc
hier van eenige ignorantie en hebbe te pretende-
ren , Ontbieden ende verfoecken Wy de Heeren
Staten,GecommitteerdeRaden,eH Gedeputeerde
Staten vande Provintien refpe&ive van Gelder-
lantende 't Graeffchap Zutphen, Hollandt ende
Weil-Vrieflant,Zeelant,Utrecht,Vrieflant,OTer-
Yi��l, ende Stadt Groeningen ende Ommelan-
den , ende allen anderen Jufticieren ende Officie-
ren , dat fy defe onfe Ordonnantie van Honden
aen alomme doen verkondigen, uytroepen,publi-
ceren ende affigeren in alle Plecken van onfe Lan-
den , daer men ghewoonlick is dufdanige uytroe-
pingcpublicatie ende affixie te doen. Laden ende
beveelen voortsde Raden ter Admiraliteyt, den
Advocaten Fifcaels, midtfgaders de Admiralen,
Vice - Admiralen, Capiteynen, Officieren ende
Bevelhebberen, defe Onfe Ordonnantie te ach-,
tervolgen.ende doen achtervolgen,Procederende
ende doende procederen tegens de Contraven-
teursende^Overtreders van dien,fonder gratie,
oochluyckinge,faveur,diffimu!atie ofte verdrach,
want Wy fulcx ten dienfte vanden Lande hebben
bevonden re behooren. Aldus gedaen ter Verga-
deringe vande hoogh-ghemelte Staten Generaeh
inden Hage, den achtienden Augufti 1663. Was
gheparapheert,/. vanjulfin&ha,"� Lager ftondc,
Ter Ordonnantie vande ielve. Getceckenc,
N. Ruyfch. Zijnde op 'tfpatium ghedruckt het
Cachet van haer Hoogh Mogende in rooden
Waflche.

1 ren foo in 't monteren ende mannen van haere
derhebbende Schepen , als het betrachten van
henoefihfame Compagnie, om haer in cas van
Kot te konnen defenderen , op de penen ende
Leucken tegens de Contrayenteurs gheexpref-
feert, met waerfcho.uwinge, datd'Officieren ende
Capiteynen commanderende pp 's Landts Oor-
l₀Jh-fchepen, dienende tot beyeylinge vande
Navigatie inde MiddelantfcheZee,de voorgemel-
de Schepen die in.monture entfe manninge het
Reglement niet en konnen voldoen, in Zee of op
eenige Reeden bejegenende, onder haer Admi-
_r lelfcliap ofte befcherminge niet en fullen aenne-
_men- endeWy oock de refpe&ive Confuls van
onfent wegen inde voorfz quartieren refiderende,
nevenstoefcndinge defer Publicatie, fullen aen-
fcliryven, ende beveelen , de bevrachtinge ende
atlading� der voorfz ongemonteerde Schepen
niet alleen te belett�.nemaer de namen der Schip-
pers, ende Schepen van die nature, aende refpec-
tive Collegien ter Admiralitey tover tefchryven,
om volgens d'ordrc van'tLant over hare gepleeg-
de cqntfaventienaer ghelegentheyt van faecken
geftraftende gh�corrigeert te werden: Gelijck fy
Confuls oock daer van mede, in ghevolge van 'c
voorfz Reglement vanden achtiten Martij leftle-
den.ende ten fine als daer inne vermeit, adverten-
tie fullen hebben te gheven aende Directeurs van
den Levantfchen handel, ende Navigatie in de
Middelandtfche Zee. Ordonnerende wyders de
Schippers voerende Koopvaerdye-fchepen defer
Landen,hare ingeladene goederen ofte PaiTagiers,
'tzy uyt defe Landen komende, ofderwaerts ge-
deftineert, of om van d'eene plaetfe naer d'ander
buyten 's Landts te voeren, om geen redenen of
eenigh pretext aen eenige Barbarifche, of andere
Roovers over te geven , of de loffinge te ghedoo-
gen, midts vracht ontfangende, ofte niet, of oock
eenige vifitatie tegedoogen, verder als om te ver�*
toonen hare Zee-brieven, gelijck by het jonghfte
Tra$aet met de felve gemaeckt, wort vereyfcht:
Ende die anders of meerder fouden willen preten-
deren, met alle mogelijcke redenen af wyfen,ende
die echter op't contrarie fouden willen aendrin
gen,couragieufelick,ende metgeweldt van Wa-
penen af weeren,hun ten uy tterften toe als tegens
hare Vyanden defenderende, daer inne oock de
voor-gemelte Officieren, ende Capiteynen, foo-
danige Schippers niet alleen fullen fecunderen,
maer d'occafie prefenterende, met goede exem-
plen voorgaen, fonder de i�We te verlaten. Be-

OBrqy vande Ed: Cjro: Mo: Heeren Staten van Hollant endeWeft~Frieflan$,

aengaende den Peylnagel ende het Peylmalen inden Overwaert. In date den 14 September 1663,

Maent nochmael een tentamen ghedaen hebben-
de , om de verfchillende parthyen inden Over-
waert vanden Alblafl�rwaert met den anderen
te verdragen over de queftieufe Peylnagel, ende
het malen by nacht, in krachte van de A&e
van Submiffie hier naer gheinfereerc, tuflehen
de verfchillende parthyen hadden gemoyenneert
ende gherro��n het Accordc daer naer vol-
gende ,

9. G AlfoQ

E Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-

landt, DOEN TE WETEN,Dat

Wy ghehoort hebbende het rapport aen

Ons gedaen by den Heere Boelifz.Oudt-
Burgemeeiler der Stadt Gornichem , uyt den
"acm ende van wegen de gefamentlijcke Heeren
v)flfe Gecommitteerden, de welcke in ghevolge
ende tot voldoeninge van der felver Refolutie
CommuToriael in dateden derden der voorleden

-ocr page 1525-

3043 Ampliatie van Byvoeghfel van cenigePIacateni $₀^

va�� gene vborichreve ftaet, verfochten de von
fchreve parrhyen Contendenten hincinde gantf [
ootmoedelijck \ dat haer Edele Groot Mogend*
de voorfchreve te doene uy tfpraecke, met hae!
a�thoriteyt ibodanigh geliefden te bekrachtig
dat fyluyden in het toekommende ten wederzv'
den defent halven 'in v�lkomtnenfecuriteytej
geruftheyt mochten zijn endeblyven. ACt\l
Gornichem,den fefden October fefthien-honder
twee ende tieftigh. �nde ten oorkonden onder
teec'kent. ^;'" τΠΤοόίον n-jnito;; <>■�

SvG

vande Water-Heemraden vanden voornoemden
Overwaert.mitfgaders Schouten ende Gerechten
van Ameyde, Thienhoven, Meerkerckerbrouck,
Blammendael,Goudriaen,Otterlandt,Nederflin-
gelandt, Peurfum, Gieil�n-Ouwerkerck, ende
Confoorten rer andere zyde, alle ghelegen inden
Overvvaert vanden Alblafl�rwaert, queftie was
ontftaen of den Peylnagel aen feeckere Pael by
den Ammerfen Molen anno feftien-hondert vier
en twintich geflagen, ende noch ftaende, iyne be-
hoorlijcke hoochte heeft, conform ende volgens
de ordre by hare Ed: Groot Mogende in date den
derden Mey fefthien-hondert vier ende twintigh
voorfz op het llaen vande voornoemde Peylnagel
gegeven, ende waer naer het opmalen vande Wa-
teren binnen den voorfchreven Overwaertmoe-
ite gefchieden, dan of die was ghefacktendeghe-
vveecken, ende midts dien behoorde verhoocht te
werden: Suftinerende de gemelteErf-watergraef
cum fuis, dat den voorfchreven Peylnagel wel
was, ende conform de ordre vanden derden Mey
voorfchreve 5 ende d'andere Water-Heemraden,
mitlgaders Schouten ende Gerechten van Amey-
de cum fuis het contrarie, ende dat hy ftijf eenen
geheelen duym was ghefackt, ende midts dien op
iyne behoorlijcke hooghte mofte werden ghe-
bracht: Ende dat hier over albereyts groote on-
koften ten wederzyden waren ghevallen > ende
noch vry meer ftonden te vallen, ende dat in het
vervolgen van yeder fijn fuftinue, inden Hage
voor haer Edele Groot Mogende , of den Hove
van Hollandt, boven de voorfchreve onkoften,
onderlinge groote moeyten ende onluften waren
te verwachten. Soo hadden de voorfchreve
Heeren inden' Hoofde defes vermeit, �nde de
Prefenten de Abfencen vervangende ende haer
daer voor fterck maeckende by defen haer voorfz
verfchil ende queftie abfolutelick verbleven ende
ghefubmitteert, ghelijck de felve doen by defen,
aend� uytfpraecke ende arbitragie vande Edele
Heeren Johan Boelifz, Oudt-Burgemeefter der
Stadt Gornichen, ende Aert van Hoey, Ontfan-
ger van des ghemeene Landts Middelen binuen
Gornichem, ende den reflbrte van dien, ende
Oudt-Burgemeefler, M^r' Cornelisvan Nes,Bor-
gemeefterder Stadt Schoonhoven, ende Johan
vander CroefF, Oudt-Burgemeefter der voorfz
Stadt, ende Gecommitteerde ter ColJegie vande
Ed: Mog: Heeren Gecommitteerde Raeden van
haer Ed: Groot Mog:. Beloovende op eere ende
trouwe de voorfchreve te doene uytipraecke te
achtervolgen , ende doen achtervolgen in allen
manieren: Renuncierende tot dien eyndealle Re-
du�rien, Reformatien, AppeJlatien, ende alle Re-
lievementen die in defen eenighfints fouden kon-
nen dienen, Ende tot meerder verfeeckertheyt

i'ibno

tri»! �

�.*b. Morlot ,Vryheet van Ui de Bruyn.

Gifl�nburch. ^v

F,.-van Oy.

johannh Schilthmn-a,

J. -vanGramierrkin,
als Officier van dt

Baronnye vin Lief,
velt. ϋ,,-j

ff*'van Bamevih,
alsBailliu vanGiefl
feh-Nieukerck,

H. Backer.

Cornelis Coemn vtn
Muylmjck,

Amhony jacohfz,

Hendrick Dirtkft.

Adrhtn Nyfen.

Willem Ariaenft.

Jan Dionyfz de Vries.

,οο'ίΟΓ

ΐΎ.ηα;�.

Johanvan Grootvejtvui
Jan Verhoef.
Johannes Suilthouwer,
R. vanAheel

H. Backet.y-;'\-y'^r) ;>

I, van Gramherringen.

W** van Barnev�lt.

H. vander Meyde, Penning-
, meefter ende Secretaris
vanden Overwaert

Johan van Grootvelt, als
Schout vanden Banne
vanGorcum.

Abraham van Hoey*

P. H�ucklum.

AdriaenJaJperfz Schout.

T\'Heeren Floris Cant, Paulus Verfchuyren,
■*^ Johan Boeliflz, Aert van Hoey, Johan vander
CroefTi ende Cornelis van Nefch, reipeflive Bur-
gem�efteren ende Oudt - Burgemeefteren der
Steden Gouda, Rotterdam, Gornichem ende
Schoonhoven, hebbende in gevolge vande Relb-
lutien vande Ed: Groot Mog: Heeren Staten van
Hollant ende Weft-Vrieilant in datis den dertien-
den December i66%, veertienden Julij en derden
Augufti i�^.refp�clive, ghebefoigneerthebben
inde queftieufe faecken van het Nachtmalen,cnde
het ftellen vande Peyl-nagel inden Overwaert,
partyen wederzijts door minnelijcke interpolitie
fo verre gedifponeert, dat de felve verdragen zijn
in manieren hier naer volgende.

Dat die vanden Overwaert fullen vermogen re

malen by nacht twee duy men hooger als den ou-
den Peylnagel ftaende voor den Peylmolen van
Ammers, ende dat alleenlick by provifie tot hall
November � 66y. eerftkomende.tot een preuveol
die van Arckel ende Conforten daer by niet zijfl
befwaert,(doch indien fyluyden daer bybefwaert

mochten zijn, dat die vanden Overwaert alsdan
niet fullen vermogen hooger te malen als tot den
voorfz oudenPeylnagel , mede by provifie als
vooren: En by foo verre de voorfchreve parthycn
Mm inde refpetfivelik fouden willen fuftineren by

-ocr page 1526-

Odroy, aengaende den Peylnagel, &c.

304.�

j,et voorfz by nacht-malen ter voorfz hoochte
van twee duymen boven, ofte tot den voorfz ou-
den Peylnagel toe, of oock dat hooger ghemalen
behoorde te werden, te vvefen geinterefleert ofte

XI.

Doch dit alles te verftaen,dat hier mede die van
den Overwaert niet fullen zijn geprejudiceert om
te mogen den gheheelen nacht over malen, wan-
neer daer toe bots ghenoegh is (of overblijft) dat
fulcx fonder omfien tot de hoochte vanden nieu-
wen Nagel foude konnen werden gedaen als van
oudts, een duym bots voor een uyr maiensghe-
reeckent.

XII.

Ende noopende de Peyl-nagels, dat de felve op
huyden veerthien dagen by ordre vande Heeren
CommhTarifl�n fullen werden gheftelt, volgens
den Oclroye van haer Edele Groot Mogende van
den derden Mey 1614.

ΧΙΠ.

Laeftelijck, dat de koften over de voorfz diff�-
renten ten wederzyden ghevallen, fullen in alle
redelijckheyt werden ghebracht tot lafte vanden
voorfz Overwaert.

Aclum in 't Elf hout den drie en twintighften
Augufti 1663. Geteeckent,

prejudicieert) dat in dien gevalle de gheinteref-
erde parthye Iiaer fal mogen addrefl�ren aen

haer Ed: Groot Mo:, om by de felve gedifponeert
te werden als ha�r Ed; Groot M�g: bevinden ful-
len te behooren.

II.
Ende in gevalle die van Ameyde ende Confor-
ten niet genoegh foude mogen werden bevonden
van haer Water ontlaft te konnen worden met
het voorfz by nacht malen tot de voorfz ouden
Peylnagel, ende twee duymen daer boven, Ende
dat mede bevonden wiertgeen intereft ofte fcha-
de daer door gedaen te werden aen die van't Lant
van Arckel ende Couforten , dat als dan die van
Ameyde ende Conforten vry fal ftaen aen die van
Arckel te verfoecken, om noch twee duymen,
ende vervolgens hooger te mogen by nacht ma-
len , die aengenomen hebben 't felve in favorabel
reguard te fullen nemen.

MI,
Ende ten eynde 't gunt voorfz is,niet en worde
ghecontravenieert, ioo fullen de Peyl-Molenaers
ghehouden zijn een uyr voor date dat den bofem
aen't voorfz provifioneel geftelde peyl komt, uyt
te fteecken een Lantaren met drie brandende
Kaerfl�n.

II II.
Daer op infgelijeksalleBaeck-Molenaers foo-
danich Licht fullen moeten uyt fteecken.

V.
Ende 't felve refpectivelick brandende houden j
tot dat het Water aen 't voorfz Peyl komt, ende
als dan in halen , midtfgaders haere Molens
uytflaen.

VI.
Daer op vervolgens alle andere Molenaers van
den Overwaert mede fullen moeten uytflaen.
VII.
Alles in fulcker voegen ende ordre als by
daeghgefchiet.

VIII.
Dat den Erf-Watergraef ende Water-Heemra-
den vanden Overwaert fullen vermogen tot re-
cherge vande voorfz contraventien vande voorfz
provifioneleordre, te ftellen ende te be-eedigen
fooveele Perfoonen als 'thungoetdunckenfal,
midts daer voor gefamentlijck tot half November
toe voorfz, niet meer in reeckeninge brengende
tot laile vande voorfz Waerdt ais de fomme van
fes en dertich guldens.

IX. *
Dat daer en boven tot het doen vande bekeu-
ririge by nacht, mede fullen worden eeadmitteert
alle de genen die inden eedt zij η vande contribue-
rende Polders, midtfgaders de Molenaers vande
felve Polders.

X.
Dat de Contraventeurs by nacht fullen verbeu-
ren boven de gheftelde penen by dach, noch foo-
aanige penen als van oudtsdaer toe zijn geftatu-
ferc» ten profyte vanden meer-gemelten ErfF-
Watergraef,

Pauweh Verfchuyren.
A. van Hoey.
C. van Nechs.

F/. Cant.
1. Boehffe,
I. v. Croef.

Achtervolgens het bovenilaende twaelfde Ar-
tijckel, hebben ghemelte CommhTarifen op den
vijfden September des Jaers 1663. op hetftellen
vande Peylnagel in queftie, haer vervoeght in loco
tot Ammers, ende naer genomen oculaire in-
fpectie, ende partyen ten wederzyden te hebben
gehoort, is daer in foo verre geprocedeert, dat de
voorfz parthyen haere queftie van den PeyJnagel
mondelingh ende iterativelijck hebben verbleven
inde abfolute ende onwederroepelicke uy tiprake
ende arbitragie van ghemelte Commiflarifl�n,
extepro d'Heer Cant, die fullende abfent wefe;n in
een ander Commiilie, te vooren hadde verklaert
iich in alles te conformeren met het gebefoigneer-
de vande prefente CommiiTarifl�n, in gevolgh van
welck verblijf, hebben de felve voor haer uyt-
fpraecke verklaert, ghe�jck fy doen by defen, dat
de Peylnagel die tegenwoordigh ende op datum
defer wordt ghefet, fal wefen ende blyven eenen
halven duym hooger als den bovenften Peylnagel'
aenden tweeden Ammerfen Meulennaer 'tfuy-
den aen een Pael geflagen.tegenwoordich is,ende
waer over de queftie is geweeft, wekken tweeden
Meulen wordt ghenaemt den Gelkenefl�n Peyl-
meulen, Ende hebben CommiiTarifl�n den voorfz
peyl foo die op huyden hebben uytgefproocken
ende verftaen behooren re wefen, doen (lellen op
eenen yferen ftafuyt het Water ,aende fuytzyde
vande voorfz Gelkenefl�n Meulen. Aclum tot
Ammers den feften September 1663. Ende ten
ootkonden onderteeckent,

Pauwds Verfchigren.
4. van Hoey,
C. van Necht,

1. Boeliffe,
J. v. Croeff.

9.G ij

SOO

-ocr page 1527-

304-7 Ampliatie van Byvoeghfel van eenig� Placaten» 3048

gelijcken dien het aengaen mach, hem daerhae
precifelick ende pun&uelick te reguleren ende te
gedragen. Gedaen inden Hage onder onfen groo
ten Zegele hier aen gehangen op den veertienden
September des Jaers onfes Heeren ende Saligh,
maeckers fefthien - hondert drie ende tk�th
johande Witt,^sx� Onder ftont, Ter Ordonnantie
vande Staten.

Herhy van Beaumom.

S O O I S T.dat Wy de voorfz A�te van fub-
mii��e, hen Verdrach, ende de uytfpraecke vande
Heeren onfe Gecommitteerden daer op gevolge,
rypelijckgheconfidereert ende overwogen heb-
bende , het ielve Verdrach ende uytfpraecke naer
hare forme ende inhouden hebben goet ghevon-
den,geapprobeerr ende geratiiiceert,vinden goet,
approberen ende ratificeren de felve midts defen.
Ordonnerende ende laitende allen ende eenen ye-

Ordonnantie, of de f acht inden Lande van Foornz^. In date den achtien*

den September 1663.

fal hebben helpen jagen ofte fchieten, een boete
van veertigh Caroli guldens; te appliceren de se-
rechte helft ten behoeve vanden voorfeyden Bail-
liu w , een vierde-part voor den Armen, ende het
reilerende vierde-part voor den Aenbrenger,
wiens name oock fal werden gefecreteert, Alles
boven de verbeurte van de Honden ende liet
Roer, die de felve fullen hebben gebruyekt: Ende
fullen de Heeren ofte Meefters gehouden zijn
voor hare Knechts ende Gemachtighde, die fy
in 't Veldt hebben ghefonden, te refponderen,
ende inne te ftaen. Blyvende voorts de generale
Ordonnantie voor defen by den voornoemden
Bailliu ende Leenmannen op de Wildernifi� ghe-
maeckt, in fijn volkomen vigeur, voor foo veelde
felve defen niet en is contrarierende. Ordonne-
rende dat alle de geene, die contrarie van defen,
ende tegens de voorfeyde generale Ordonnantie
bevonden fullen werden te nebben ghedaen, van
wat ftaet ofte conditie de felve fouden mogen we-
fen, het zy Militair ofte Politijcq, ter faeckc van
dien gheconvenieert, aengefproocken, ende te
rechte geftelt fullen werden voor 't Collegie van
Leenmannen vanden voorfeyden onfep Lande
van Voorne. Ende ten ey nde niemandt daer van
ignorantie pretenderen, ende een yegelick weten
moge waer naer hy hem hebbe te reguleren , be-
veelen Wy dat defen alomme indeh voorfchreven
Lande ghepubliceert ende geaffigeert fal werden
daer fulcks behoort, ende te gefchieden gebruye-
kelijck is. Gedaen inden Hage, op den achtien-
den September des Jaers onfes Heeren ende Sa-
lighmaeckers 1663. Ter Ordonnantie vande
Staten.

Herl�' vanBeaumont,

E Staten van Hollandtende Weit-Vrief-
landt, Allen den geerten die defen fullen
fien ofte hooren lefen , Saluyr. DOEN
TE WETEN, Alfoo de Bailliu ende
Leenmannen over onfen Lande van Voorne ons
vertoont hebben,dat fyluyden metter daet bevin-
den, dat feer groote exceifen ende onbehoorlijck-
heden gepleecht werden in't jagen, fchietenende
opvangen van allerley Wildt binnen den voorfz
onfen Lande. felfs by die gene die in 'tminite daer
toe niet en zijn gequalifkeert, fulcksdatgefcha-
pen flonde, dat het felve geheele Lant van Hafen,
Patryi�n , ende andere diergelijcke Wildt t'eene-
mael ontbloot, ende alfoo de Jacht daer door in
den gronde bedorven, ende geruineert foude wer-
den. SOO I S T, dat Wy daer regens willende
voorfien, tot verfchooninge van 't voorfz Wildt,
ende op dat het felve foo veel mogelijck is weder-
om foude mogen accrefieren , met advis vanden
Prefident ende Raden van onfew.Hove, ende van
de Raden ende Meefters vande Reeckeningen
�ver onfe Domeynen, geordonneert ende geita-
tueert hebben, ordonneren ende ftatuerenby de-
fen, dat niemandt het zy Militair of Politicq, ende
van wat flaet ofte conditie hy zy, tot onfe naer-
der ordre, vanden eerflen Februarij totdeneer-
ften O&ober, met Honden, ofte met het Roer fal
vermogen in 't Veldt te gaen , oock te jagen ofte
fchieten, op ofte naer eenigh Haes, Patrijs, ofte
ander 's Heeren Wildt, ηoente oockyemant met
ge�jcke ordre in 't Veldt te fenden, ende te laten
jagen ofte fchieten, op pey ne dat alle de gene die
contrarie bevonden fal werden gedaen te hebben,
t'elcken reyfe daer over verbeuren fal, foo voor
hem, als ten aenfien van yeder Perfoon die mede

JVaerfchoumnge vande Staten van Hollandt ,m>aer by provifionelicfyfgeflelt

tv er t de Impoflen op den Haringh ende ghefouten Vifch, mitfgaders Olye en Ti aen. In date den negen-
tienden September 1663.

DE Staten van Hollandt ende Weit- Vrief-
landt, Allen den geenen die defen fullen
fien ofte hooren leien , Saluyt .DOEN
TE W E Ί E Ν , dat Wy in ferieufe ach-
tinge. nemende de befwaerniil� van onfe goede
Ingefetenen, door de groote laften die ont�aen
zijn uyt de langhduyrige ende fuccefl�ve Oorlo-
gen. Ende wiHende foo veel mogelijck is, ende
de gelegentheyt van den Staeteenighfintslyden
kan de ielve foulagieren, tot een yoor-bereydin-

ge, ende omme den wech te baenen tot naerder
ontlaftinge ende meerder foulagement vao de
voorfeyde onfe Ingefetenen,goet gevonden ende
geordonneert hebben, vinden goet ende ordon-
neren mits defen, dat by provifie ,ende aen vang»
nemende met de aeniiaende verpachtinge van
Oftober, onverpacht fullen werden ghelaren de
Impoflen op de Confumptie vanden Haringh en-
de gefouten Vifch, midtfgaders op de Olye ende
Traen. Ende ten eynde de voorfeyde onfe goede

Inge-

HB�^HM

-ocr page 1528-

?�4? Tegens't uytvoeren van Wareri van Contrebande. 3050

Ingefetenen tegens onfe goede meyninge ende
Laeerte over de voorfz-middelen niet werden
Solefteert, ende een yeder weten moge waer
Ler hyhem hebbe te reguleren. Soo laften Wy,
dat defen ten tyde vande aenftaende Verpachtin-
gegepubliceerc, ende voorts alomme geaffigeert

fal werden, daer fulcks ghebruyckeJick is, ende
behoort te gefchieden. Gedaen inden fiage, op
den negenthienden September des Jaers onfes
Heeren ende Salighmaeckers fefthien-hondert
drie ende tfeftich. Ter Ordonnantie vande Sta-
ten. Herl�' van �eaumonr.

� H�, ..iM '-»'- ■ .-�.■■�� - - j�.

Tublicati� ,waer tyalle uytbeentfche Schepen ghemerfchout voorden _t haer in

confirm�t� van het Regiementin date den achtjlen Martij defes Jaers t'ar meren, immers met geen
Schepen tegen de voorfzOrdrege�quipeert in defe Landen te komen, op pepe, ®V. *i Septemh. 1663.

ί E Staten Generael der Vereenighde Ne-
\ derlanden, Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyr.
DOEN TE WETEN, AlfooWy
om te cultiveren, conferveren ende mainteneren
de Schipvaert ende Commercie voor de goede
Ingefetenen defer Landen, door 't nauw van Gi-
braltar, in de Middelandtfche Zee ende Levant,
den achtften Martij defes loopenden jaers hebben
gherenoveert ende gheamplieert de voorgaende
Ordres ende Reglementen, hier bevoorens op 't
bevaren vande voorfz Geweiten ghe�maneert.
Dat Wy oock by onfe Waerfchouwinge van den
achtienden Augufti daer aen volgende,allen ende
eenenyegelicken die fulcks aengaet, wel ernftich
ende feer fcherpelick hebben bevolen endegeor-
donneert, hun daer naer in allen deelenprecife-
lick te reguleren. SOO I ST,dat Wy huyden
goet gevonden hebben door defe onfe Publicatie,
mede alle uytheemfche Schepen te waerfchou-
wen, niet anders als gemant ende gemonteert, in
cpnformite' van het voorfz gerenoveerde ende ge-
amplieerde Reglement voor d'Ingefetenen defer
Landen als vooren op het bevaren van de Midde-
lantfche Zee ghearrefteert endegeemaneert, met
eenige Waren ofte Koopmanfchappen, gheladen
door het voorfz nauw van Gibraltar herwaerts
over te komen, op de verbeurte van hare bedon-
gene vrachten, ende andere penen in het felve
Reglement geexprei��err. Ende op dat niemandc

hiervan eenige ignorantie en hebbe te pretende-
ren , Ontbieden ende verfoecken Wy de Heeren
Staten, Gecommitteerde Raden, ende Gedepu-
teerde Staten vande Provintien refpe�live van
Gelderlant ende 't Graeffchap Zutphen, Hollant
ende Weft-Vrieflant, Zeelant,Utrechr,Vrieflanr,
Over-Yflel, Stadt Groeningen ende Ommelan-
den, ende allen anderen Jufticieren ende Officie-
ren , dat fy defe onfe Publicatie van ftonden aen
alomme doen verkondigen, uy troepen ende affi-
gerenjn alle Steden ende Plaetfen, daer men ghe-
woonlijck is dufdanige uytroepinge ende afnxie
te doen. Laften ende bevelen voorts de Raden ter
Admiraliteyt,endeden Advocaten Fifcaels, als
mede onfe Commiflarifen ende Commifen ter
Recherche, foo inde Zee-gaten als elders, defe
onfe Publicatie te achtervolgen , ende doen ach-
tervolgen , procederende ende doende procede-
ren tegens de Contraventeurs ende Overtreders
van dien, fonder gratie , oochluyekinge, iaveur,
dii�imulatie ofte verdrach, want Wy fulcks ten
dienfte vanden Lande bevonden hebben te be-
hooren. Aldus gedaen ter Vergaderinge vande
hooch-ghemelteStaten Generael, inden Hage,
den een en twintichften September fefthien-hon-
dertdrieentfeftigh. Wasgeparapheert,f. Kann��
Onder ftont, Ter Ordonnantie vande felve. Ge-
teeckent, N. Ruyfih. Zijnde op '1 fpatium ghe-
druckt het Cachet der ielver Heeren Staten in
rooden WaiTche.

Tlacaet, tegens het uyfpoeren vanWaren van Contrebande naer Tortugael,

In date den 25 September 1663.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo den
feventhienden December in den Jare 1650., tuf-
fchen den Heere Coningh van Spaigne ter eenre,
ende'defen Staet ter andere zyde, alhier inden
Hage is gemaecktende befloten feeeker Traftaet
*an Marine, daer van het vijfde Articul dicteert,
«at naer de Coninckrijcken, Staten ende Landen,
oefende in vrundtfehap ofte Neutraliteyt met de
*°°tfz Vereenighde Nederlanden, hoe wel fy
«aerinOorlogh bevinden mer den hooghft-ghe-
toelren Heer Coninck, geen Koopmanfchappen
^van Contrebande, ofte eenige verboden Waren
gebracht mogen werden. Ende dat Wy, niet te-
genftaende het voorfz Tractaet inde Maent Mey

des volgenden Jaers 1651. alomme hier te Lande
is gepubliceert.van tijdt tot tijdt klachten ontfan-
gen, dat veelebaetfoeckende Menfchen derven
ondernemen naer het Coninckrijck van Portu-
gael Waren van Contrebande te vervoeren.
SOO � S Τ , dat Wy van onfer fyde willende
nakomen ende doen obferveren het voorfchreve
Tra&aet van Marine, ende fpecialijck het voorfz
vijfde, als mede het achtfteende elfde Articulen,
hier naer van woorde te woorde volgende ghein-
fereert.

V.
Ende aengaende d' andere Coninckrijcken ,
Staten ende Landen, wefende in vrientfehap ofte
neutraliteyt met de gemelte Ge�nieerde Provin-
ci�n , hoe wel fy haer in Oorlogh bevinden met
den ho�ehft-gemelten Heer Coningh, aldaer en

9, G iij fullen

-ocr page 1529-



		*3051 . Atnpliatievan Byvoeghfel van eenige Placaterur j₀.**

			ende Zee-brieven volkomen gheloof gegeven ft worden , des temeer, om dat foo wel van vveee den hoochft-gemelten Heer Coninck.als vanS? gen de hooch-ghemelte Heeren Staten Contre mareken gegeven fullen worden, om dies te bete* d'oprechtigheyt te erkennen, ende teneynded! felve geenfmts vervalfcht en mogen worden. Goet gevonden hebben, midts dcfea te verbie den alle Ingefetenen der voorfz Vereenichde N_e' derlanden, haer te vervorderen naer Portugal voorfz, ende onder gehoorige Landen, te voe J eenige Waren van Contrebande. ghefpecificeert in 't feite Articul van 't voorfz Traclaet van M_a. rine, te weten Vuyr-wercken, ende 't geenedatt toe behoort, als Canon, Mufquetten, Mortieren Perarden, Builen, Granaden, Saufifen, PecL kraniTenjAfTuyten.Forquetten.Bandeliers.Kruyt� Lont, Salpeter, Kogels, van gelijcken alle andere' Wapenen, als Piecken, Degens, Storm-hocden, Cafquetten,CuraiTen, Hellebaerden, ende andere diergelijcke. Item,Volckvan Oorloge,van Peer- den , van toeruftingenvan Peerden, Piftool-ioo. pen, Rapier-henghfels, ende alle toeruitinge.ge. fatcoeneert ende ghemaeckt tot 't ghebr�yck van den Oorloge. Lattende ende bevelende wel ex- preifelijck ende fcherpelijck allen ende eenen yegelijck dien het aengaen mach, endefpecialick den Schippers ende Koopluyden, haer hiernaer precife te reguleren, fonder daer van cenighfims in gebreecken te bly vcn.op pene van andersdoen- de , dat de voorfz Waren van Contrebande, vol- gens het twaelfde Articul van 'tmecr-gbemclte Tractaet, uyt de Schepen daer inne die bevonden fouden mogen werden, fullen werden ontladen, gecalangeert ende geconfifqueert. Bevelende de refpe&ive Collegien terAdmira�teyt binnen defe Landen, daer jegens by alle bequame wegen ende middelen te voorfien.ende niet alleen ege�hePaf* fepoorten over foodanige Waren naer Pottugael gedeflineert te verleencn, maer oock door de Ca- piteynen van Oorloge tot Convoy vande Koop* vaerdye-Schepen gheemployeert wordende, liet inloopen van Schepen met foodanige Waren in de Havenen van Portugael efl�&ive ende mettei daet te beletten. Ende op dat niemant van't gene voorfz is, eenige ignorantie en pretendere, Ont- bieden ende verfoecken Wy de Staten , Gecom- mitteerde Raden, ende Gedeputeerde Staten van deProvintienrefpective van Gelderlandt, ende 't Graeffchap Zutphen , Hollandt ende VVeft- Vrieilandt, Zeelandt, Utrecht, Vrieflandt, Ovet- Yil�ljStadt Groeningen ende �mmelanden.ende allen anderen Jufticieren ende Officieren, datfy defen onfen Placate van ftonden aen alomnje doen verkondigen , uy troepen , publiceren ende affigerenin allePecken van defe Landen.daerrnen ghewoon is dufdanige publicatie ende anwte doen. Laftenende beveelen voorts de Raden tei Admiraliteyt,ende denAdvocaten Fifcaels.deien onfen Placate te doen achtervolgen, ende tegeij⁵de Contraventeurs van dien te procederen, ende doen procederen, fonder gratie, oochluycking^e» faveur, diffimulatie ofte verdrach, want Wy ft-Jc� ten dienfte vanden Lande, ende de welvaert vao de goede Ingefetenen van dien.bevonden hebben
	fullen gheen Koopmanfchappen van Contreban-
	fullen gheen Koopmanfchappen van Contreban-
de, ofte eenige verboden Waren gebracht mogen werden , ende om het felfde te beter te beletten, fullen de hooch-gemelte Heeren Staten het felfde door Placaten ende Ordonnantien wel exprefl�- lickdoen verbieden, VIII. Ende om te beletten, dat de voorfeydene ver- bodene, ende Contrebande Koopmanfchappen, gelijck die zijn gedefigneerc ofte beteeckent.ende gereguleert by de Articulen immediatelick voor- gaende, niet en ga�n naer de voornoemde Vyan- den van den Heer Coninck van Spaignen, ende dat oock onderdeckfel vanfoodanichbelet, de vrydomendefeeckerheyt vande Navigatie ende Commercie niet verachten: en werden, foo is ge- accordeert , dat de Schepen met de Koopman- fchappen vande Onderdanen ende Inwoonders der voornoemde Vereenichde Provintien , in ge- loopen zijnde in eenige Havenen vanden hoogft- gemelten Heer Coninck, ende willende van daer gaen naer die van fyne voornoemde Vyanden, alleenlick fullen ghehouden zijn over te leveren, ende te toonen aen de Officiers vande Haven van Spaignen, ofte andere Staten van den meer- hoochil-ghemelten Heere Coninck , van waerfy fullen vertrecken,hare Pafl�poorten, inhoudende defpecificatie vande ladinge harer Schepen, ghe- attefteert ende gemerekt met het ordinaris Zegel ende handt-teecken, ende erkent vande Officiers vandeAdmiraliteyt inden Quartieren van daerfy eerfl: fullen zijn gevaren, met verklaringe van de plaetfe waet na toe fy het gemunt hebben, alle te lamen in den ordinarife ende gewoonlijcke forme. Naer welcke vertooninge harer Pafl�poorten in de ghemelre forme, en lullen fy in hare reyfeniet ghemolefteerc nochte onderfocht, op ghehouden ofte verachtert mogen worden.ondcr wat deckfel hetfoude mogen wefen, XI. Datindienfe zijn geloopen in Rheen, ofte ont- moet in volle Zee, door eenige Schepen van den hoochft-gemelten Heer Coninck, ofte van eenige particuliere Reeders ten Oorlogh, fyne Maje- fteyts Onderdanen , fullen de voorfeyde Sche- pen, om alle difordre te fchouwen, blyvende een Canon fchoot daer af, hare Boot ofte Chaloup� mogen fenden aen Boort van het Schip der On- derdanen ende Inwoonders vande Ge�nieerde Provintien , ende daer in doen gaen alleenlijck twee ofte drie Man , aen wien door den Schipper van het gemelte Schip der¹ ge�nieerde Provintien getoont fullen worden de Pafl�poorten in de for- me ghefpecificeert in de voorgaende Articulen: Als mede de Zee-brieven, ghefchreven nae het Formulier 't welck op het eynde van dit tegen- vvoordich Tractaet fal worden geinfereert: Waer uyt fal moeteu blijeken niet alleen vande ladinge, maer oock van de plaetfe van fyne wooninge en- de refidentie inde Vereenighde Provintien, ende vanden naem foo wel vanden Schipper als van het Schip, op dat men door defe twee middelen weten mach, of daer in zijnCoopmanfchappen van Contrebande, ende fuffifantelijck blijcke van de qualiteyt van het Schip, als oock vanden Schipper van dien. Aen welcke Pafl�poorten

-ocr page 1530-

jo53 °P '^c ^bedienen ^van ^fakcn ^voor &^e Gec, Raden v. H� 1054

_te behooren- Aldus ghedaen ende gearreiteert
ter Vergaderinge vande hoogh-ghemelte'Staten

Onder ftont, Tet Ordonnantie vande felve. Ge-
teeckent, jv. /toj^A Zijnde op 't fpatium ghe-

Generael, inden Hage, den vijFen twintighiten
Septemb. 1663. Was geparapheert,A LMulerir

druckt het Cachet der felver Heeren Staten, in

rooden Waflche.

Jsfaerder Ordre ende Tfygkment, op het bedienen van faechgn voor de Hee*

ren Gecommitteerde Raden van Hollandt. in date Jen ι ζ Otloher 1663.

,. ... ij*�, «i � ■ ' :;^: '-,.'�'«iTtlif�?;

binnen acht dagen daer naer,te weten.binnen drie
weecken na *r felve voldingen de Procureurs gh�-
houden fullen zijn uyt den voorfz Calandrier op
te maecken haren Inventaris, ende de felve by de
Advocaten laren refumeren ende teyckenen.ende
op de voorfz drie weken, ofte den eerften Recht-
dach naer de voorfz veerthien dagen, den i�lven
behoorlick geiloren ende geteeckent, neff�ns een
Copie ofte Duplicaetvan dien, te leveren onder
den Clerck die als dan de Rolle fal houden» die
onder denfelven Inventaris, alfoo behoorlijcke
geilooten ende gheteyckent zijnde, midtfgaders
onder de roorfz Copie, nae dat hy bevonden fal
hebben de felve met de principale te accorderen,
fal ftellen exhihitum, met byvoeginge van den,
dach en date. Ende dat 't felve gedaen zijnde,
voorts in fijn prefentie by de voorfz Procureurs
gewiifelt vande voorfz Inventaris, ende daer van
by den voorfz Clerck ter Rolle notitie ofte aen-
teyckeningh gedaen fal werden.

Dat binnen acht dagen nae de wiil�ling vanden
voorfz Inventarifl�n, by de voorfz Procureurs
onder malkanderen van ftucken ghewifl�lt, ende
daer van verklaringe op aen eerften Rechtdach
na het wiil�len der voorfz Inventarifl�n by de fel-
ve ter RolJe fal werden gedaen.op peyne dat gene
ftucken ofte InventariiT�n.diefodanigh alsvoorfz
is, niet en fullen zijn geconditioneert, fullen wer-
den aengenomen, daer op gepleyr, veel mirt recht
gedaen, ende dar daer en boven die refpeitivelick
in gebreecke fal zij η gebleven,alle 't felve behoor-
Iijck te efl�&ueren, daer over by haer Edele Mo-
gende fal werden ghemulfteert ineen boete van
twaelf guldens voor de eerfte mael, ende voor de
tweede mael gelijcke misflach begaende, werden
ghefufpendeert voor den tijdt van vier weecken,
boven ghelijckemul&e van twaelf guldens, ende
ten derden male 't felve plegende, van fijn. Procu-
reurs Ampt fal werden af geftelt, alles onvermin-
dert de adtie van partye geinterefl�erde, tot repa*
ratie van alle fchade ende nadeel die defeht άόφι
'tghecommitteerde abuysfal hebben ofte komen
te Jyden, welcke aitie de felve gheinterefl�erde
partye voor haer Edele Mogende fal mogen infti-
tueren ende vervolgen naer behooren.

Item, dat de Procureurs ghehouden fullen zijn
te beforgen dat de ftucken van heurluyder faken,
ten minften twee dagen voor dat die volgens den
train vande Rolle, ofte exprefl� ordre van haere
Edele Mogende fullen dienen om bepleyt te wer-
den aen de Advocaten fullen zijn ter handen ge-
ftelt, met een Cedulle yan advertentie, fpeciahek
inhoudende wanneer die faecken fullen konnen
dienen, welcke Advocaten alfoo gheadverreert

zijnde.

« E Gecommitteerde Raden vande Staten
' van Hollandt ende Weft-Vrieflandt, in
ervaringe gekomen zijnde, dat de goede
Ordre ende het Reglement by haer fidele
Mogende op den twee en twintighiten Januarij
i66oghemaeckt ende ghearrefteert op den train
van de Rolle, ende het beleggen, bedienen ende
bepleyten vande faecken ftaendeter decifie van
haer Edele Mogende, niet wel in allepoinclenen
wert onderhouden ende achrervolght, door dien
de Procureurs inderdaet binnen den tijdtbyhet
negentiende Articul vande felve Ordre geprefcri-
beert, niet wifl�lende van ftucken,echter ter Rolle
door onderlinge conniventie verklaringe doen,als
of fyluyden daer van ghewifl�lt hadden, daer uy t
dan volcht dat fyluyden dickmaels weynich tijts
voor de Pleydoyen, ende fulcks geheel ontydigh
den anderen haer ftucken communiceren, ende
femmige ftucken fonder daer van eenige de min-
de communicatie aen parthyentedoen, buyten
haren Inventaris inde Sack fteecken , ende aen
hare Edele Mogende overleveren. Dat mede ge-
beurt, dat de Advocaten, die de felve faecken be-
dienen , niet tydelijck de ftucken werden ter han-
den geftelt, ende de noodige Inftru&ien gegeven,
frrijdende 't felve tegens het dertighfte Articul
vande voorfz Ordonnanrie, waer door dan vele
difordres ende confufien in het inftrueren vande
faken, als mede in 't doen vande Pleydoyen wer-
den veroorfaeckt. S O O 1S T, dat hare Edele
Mogende, omme de voorfz confufie ende difor-
dres te weeren,goet gevonden ende geordonneert
hebben,vinden goet ende ordonneren mitsdei�n,
dac de Advocaten ende Procureurs voor haer
Edele Mogende poftulerende ende occuperende,
ende een yeder die 't verder aengaen mach, haer
precifelijck ende pundhielijck naer de voorfz or-
dre, ende 't geene hier naer volght, fullen hebben
te reguleren, op peyne dat die de felve fal hebben
gecontravenieert, daer over arbitraire fal werden
ghecorrigeert naer exigentie van faecken. Ende
voorts amplierende ende naeder verklarende de
19,10, xi ,end� 30 Articulen van het felve Re-
glement , mede gheordonneert ende gheftatueert
hebben, ordonneren ende ftatueren midts delen,
Pat in plaetfe by het voorfz een en twintighfte
Articul is geftatueert, dat de Procureurs acht da-
gen nae het voldingen vande faecke, verklaringe
ter Rolle fullen moeten doen, dat by hun is gewif-
fclt van itucken,van nu af aen in toekomende bin-
nen veertien dagen nae het voldingen vande faec-
* e by de Advocaten die in de felve fullen zijn ge-
employeert, fal werden gemaeckt een behoorlick
gnelibelleert Callandrier vande ftucken ende mu^
smienten die fyluyden fullen meynen tot bewee-
ⁿⁿgb van hare Meefters recht te dienen, ende dat

-ocr page 1531-

hfel van ecnigc Placatcn i 305$

Ende alfo hare Edele Mogende dickmaels door
de importune follicitatien van eenige Procureurs
werden moeyelijck ghevallen om extraordinaris
Rechtdagen aen eenige van hunne faecken te ver,
leenen,fonderdat echter eenige redenen daer toe
dienen, contrarie het voorfz Reglement, ende te.
gen de train vande Rolle, foo wert de refpefti_veProcureurs geinterdiceert foodanige Requeiten
meer te prefenteren, anders als in faecken by haer
felfs ghepriviligeert, als te weten faecken in cas
penael. Item, van oppofitien tegens executien
't zy die raeuwelick ofte by provocatie voor hare
Edele Mogende werden gevenrileert; Item, van
Pachters tegen Pachters, ofte harerColleftetirs
ende diergelijcke, in wekken geval Ie fo wanneer
de precifen Rechtdach foude mogen werden ver-
focht, fullen de Requeiten tot dien eynde te pre-
fenteren Artkulat'trn ende fuccindtelijck moeten
inhouden deredenen waeromme die faecken ex.
traordinaris behooren te dienen, op pene van
thien guldens by den Procureurs contrarie doen-
de te verbeuren. Gedaen inden Hage den twaelf.
den October fefthien-hondert drie ende tfeftigh.
Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande Gecom.
mttteerde Raden

Herl�� van Beaumont.

3051 Ampliatie van Byvocg

zijnde, ghehouden fu�en zijn de felve te bepley-
ten, ofte dooreen ander Advocaet te doen be-
pleyt�n, alles refpectivelijck op peyne als vooren.

. Ende dat dien onvermindert fal werden recht
gedaen, volgens het 16 ende xy Articulen vande
votitfe Ordre ende Reglement, ten ware haere
Edele Mogende de Advocaten van het doen van
de voorfz Pleydoye, vermits hare abfentien ofte
andere wettelijcke redenen foude mogen hebben
geexcufeert. Ende fullen noch de voorfz Procu-
reurs , foo wanneer hare Edele Mogende tot het
hooren vande Pleydoyen fullen believen te vace-
ren, ghehouden zijn, alseenige faecke fal zijn be-
pley t, aenftonrs naer de Pleydoye ter Secretarye
van haere Edele Mogende te vernemen wat faec-
ken in ordre volgen om bepley t te werden, Ende
ten eynde hare Edele Mogende niet te vergeefs en
vergaderen, fullen de felve Procureurs, foo haeft
de volgende Audi�ntie fal zijn verleent , haere
voorfz advertentie vernieuwen, ende den Advo-
caten die op ordre ende vervolgh vande Rolle,
ofte anderfints (indien yemant by haer EdeleMo-
gende geexcufeert foude mogen zijn) fullen moe-
ten pleytcn vande verleende Audi�ntie te doen
tydelijcke notificatie, op peyne als vooren.

Ampliatie op de Ordonnantien vande lmpoflen vande Wynen, jSrandevpynen,

gedifiileerde Wateren en Bieren van vlaenderen, In date den zo Otloher 166 3. ,

halen voor Sonnen ondergangh den uyt-ende in�
flach te doen, ende by eenigh voorval den voorfz
uy t - ofte inflach niet konnende op dien dach ge-
daen worden, Dat het gehaelde biljet wederom
moet gebracht worden hy den Pachter ofte Col-
lec*teur, om daer van by den felven notitie gehou-
den te worden tor voorkominge van frauden.
Daer nae een yeder des aengaende hem fal hebben
te reguleren. H. Gockinga,^vt' Onder ftondt, Ac-
cordeert mettet Regifter. In abfentie vanden
Secretaris,

A. van Dalen.

Ehoorc rapport vande Heeren Gecom-
! mitteerden die volgens Appoin&ement
« n^ vanden een en dertighilen Mey leilleden
haer hebben gheinformeert op het verfoeck van
Pieter vahKefgaver.Pachter vande Wy nen,Bran-
dewyn�n, gediftilleerde Wateren, Bieren, &c. tot
Yfendijck, endeonderhoorighdiftri�t. Is goet-
ghevonden ende verftaen , de Ordonnantie op de
voorfz Speci�n by defe te amplieren : Pat de Le-
veranciers ende Haelders van biljetten van Wy-
nen , Brandewynen, gediflilleerde Wateren ende
Bieren , ghehouden zijn ten felven dage van het

Ferbodt vande (je committeerde %aden van Bollandt, van geen heeften,

Paerden of Schapen te mogen laten weyden op de Wallen ende Fortificatie-wenken der Staat Beu/h
ende Forte van Hemert. In date den 31 OEloler 1663.

ders gedaen, eenighfints wert naergelaten 5 Het
welcke alfoo niet en behoort. SOO IS Τ. dat
haere Edele Mogende daer tegens willende voot-
fien tot verhoedinge vande fenade der meer-ghe*
melte Aennemers, ende voorkominge van des
Landts ondienft, goetghevonden, geordonneert
ende geftatueert hebben,vinden goet.ordon neren
ende ftatueren mits defen,Dat voorts aen niemant
van wat conditie ofte qualiteyt hy moge wefe^D-
hem fal hebben te vervorderen,fyne ofte yeman�
anders Beeften, Paerden ofte Schapen, op, «**
langhs de Wallen ofte Fortificatie-wercken «W
voorfeyde Stadt Heufden, ofte den voorfchrevei
Forte Hemert te doen ofte te laten weyden: op
pene dat alle de Beeften, Paerden ofte Schapen�
die, contrarie van defen, aende voorfz W»*»

DE Gecommitteerde Raden vande Staten
van Hollandt ende Weft-Vrieflandt , in
ervaringe komende door de klachten van
de Aennemers vande onderhoudingc der
Fortifkatie-wetcken om de Stadt Heufden, ende
op den Forte van Hemert, hoe dat de felve dage-
lijckstot haerluyder leetwefen moeten fien ende
gedoogen,dat verfcheyden Beeiten.Paerden ende
Schapen op ende langhsde Wallenende Werc-
ken der voorfeyde Stede ende Forte werden ghe-
laten te gaen weyden, totmerckelicken afbreuck
ende ruine der felve Wercken , ende by gevolgh
mede totgrootefchade Vande felve Aennemers,
fonder datfulcks op haerluyder iterative klachten
ende waerfchouwingen aen de Eygenacrs der
voorfz Beeften, Paerden ende Schapen, ende an-

-ocr page 1532-

ioW Op den prijs van c Goudt ende S�vcr-werck. 3058

werden, _t v^�or de eene helft teir behoeve vanden
Gouverneuryofte by<fyneabfentie den Comman-
derende inde voorfeyde Stade Heufden.ende den
voorfz Capiteyn Pij il opden Forte van Hemerr,
ende de wederhelft ten profyte vanden Arme/i
aldaer, alles refpec�velijck. Ende ten eynde nie-
manthier van ignorantie en pretendere, maer alle
ende eenen yegeJicken weten moge waer naer hy
hem fal hebben te reguleren , Ordonneren haere
Edele Mogende dat defen vanden Stadthuyfe der
Stede Heufden ehe^u^�ceert, ende voorts alom-
me foo aldaer, als oeι den Forte van Hemertgeaf-
figeert fal werden ajs naer behooren. Gedaen in
den Hageden een en_sdertighften Oc^ober 1663.
Ter Ordonnantie vande Gecornniitteerde Raden.
Herl¹' van fieaumoni. ,�.,

------------------- ■ �' :��-Ι:ι�-�>ον₁Γ,η'-_;; ■> ■■ -.'■?■■ ι^\\>: η', , , f

r_te Wercken bevonden fuilen werden te gaen*
°* den.op ordre vanden Gouverneur der voorfz
Stede ofce den Commanderenden aldaer by des
felfs abfentie,efi vanden Capireyn Franc^ys Pijll,
Jicnde forge ten acnfien vande Wercken aenden
voorfcbreven Forte midts defenfpecialijck werdt
lenbevoolen, aengehaelc ende van goeden pryfe

�erklaert lullen werden: Toe fulcken effecT: , dat
lllede felve aengehaelde Beeften, Paerden ofte
Schapen, binnen den tijdt van twee dagen door
deEygenaers van dien ten rechten pryfe fuilen
mogen ende moeten gheloft werden, ofte dat by
cebreecke van dien, alle de felve by Tromgeilach
fuilen mogen ende moeten werden verkocht aen
den weeft daer voor biedende; Ende dat de pen-
ningen daer van te procederen fuilen bekeert

'""■^:� '-■ ' ' !Γ, ■ ■ .' -J ■■■ u .;.-'.�' ;,!,�;�.■ r:-if

Tlacaei, vande Ed: (/root Mog: Heeren Staten van Hollandt ende IVefl-

Vr�e(landt, Aengaende den prijs daer op het Goudt ende Siher-werck iy de Goudt ende Silverfmeden
onder on/e goede ingezetenen ende Onderdanen, midtfgaders oock aen anderen den voornoemden onfen
Landefr�auenterende φΐ mogen ende moeten gedebitem ende verkocht werden, Ben 5 Oclphr 166}

E Staten van Hollandtende Weft-Vrlef-
landt, Allen denigeienen die defen lullen
fien oftehooren leien, Saluyt. t> O � Ν
TE WE Τ � Ν, Dat Wy naer het arre-
fteren ende emaneren van 0ns Placaet ende Or*
donnantie, over bet wercken van het Geuit eijde
Silverfubdaro derden December des Jaers χ ooi.
inferieufe achtinge genomen hebbende den prijs
daer op het Goudt ende Silverwerck achtervol-
gende het voorfz Placaet ghevrocht zijnde by de
Goudt ende Silverfmeden, onder onfe goede ίη-
gefetenen ende Onderdanen', midtfgaders oock
aen anderen den voornoemden onfen Lande fre-
quenterende fal mogen, ende moeten gedebireert
ende verkocht werden, ende daer over geconiide-
reert hebbende, of de voorfz prijs niet loodaiMgH
dient te werden gereguleert, dat den Kooper.
waerlijck,endeerf�cT:ivelijck foo veel Goudt ofte
Silver, naer de intrinirjeque waerde van dien ,l|o-
me te ontfangen, als hem daer voor by den \ter^
kooperafgenomen werdt, ende_;ofniet al '�geene
'rvoorfz Goudtende Silver,den Kooper tot hoo-
ger pryfe wert opgedrongemaengefien moetwer-
den als eene circumventie ofte bedrogh, idewyle
alle Koopers van Gout ofte Silyerwerckhaer ima-
gineren aen Goudt ofte Silver, efi�divelijck te
ontlangen de waerde, die fy daer voor in gelde

�W^V. rshh atjnuss'/! sSioo/ *jU'U'/ 'Mb icb

. Ende naedemaej federt vele jaren herwaerts. in
gebruyek is dat dejGoudt end^ ^ilyerifmedett, pm
redenen van.laTc^eV'^^

maeckte WeVcken ende,aiidj?F^nfs, hetG-pudr.
ende Silyer'vand� felve liaere.Wfirckend^n Koo-
pers wat duyrder a'enreeck^nenp^n wel 4e intrin-
fijeque waerde van dien kojntjfe b^edragen^ _t�mje
9at die yande yoprfz Ne�riflge iiicjer ^tj y,er-
fcheyden riotab�e oHkoften ofte fchadeii _rhe^b^en
^^uPporterenuyt,faecke van laccagiej frneltagie!
alloy.verli�s op valfche of quade Pennioge^j gf&
feit, ende andere toevallen, oock infon4erj]fyt^

bekomen voor den prijs, daer toe by dje Munts-
Placaten gheftelt, ende dat fulex die vanden Am-
bachte genootfaeckt konnen werden te wercken
vangeflageh Penningen, of derhalven die van de
felve Neeringe oock voor 't toekomende , om alle
occafien van klachten te^verjiiyderK {^ovgn d'in-
trinfijeque waerde van tmaetm�By «de v��rfz
Placaten gedetermineert ende vaft geftelt, niet en
dient te werden toeghev�echteerir�d�lr}c�e by^�
flach , daer mede ly.konnenbehouden blyven,
ende of in fulcken cas die vande Neerinee niet ex-
preifelick ertde ftrlc^�lickfd�d�dienen tl werden
gheinjungeert de voorfz byflach den Kooper (om
hem vopr alle mifleydinge ende bedroch te bevry-
den) niet op de mafla vaniiet Goudt ofteSilve^,
ende fulcks. als een ehedeeke vande waerde van
dien, maer in een poft apart aen te reeckeh�n ende
af te vorderen.. ° > >

Ende dier �n boven a�ngemerekt dat de expe-
rienc��gh�le�rt heeft, dat de Goude ende Silvere
Penningenil�er befwaerlickonder d� G�meyntel
op de felve waerde van guldens, ituyvers, &c.
konnen worden gehouden.maer dat de felve fom-
wy len, immers voor eenigen tijdt, gevoejijck ko-
men tefteygeien; ende dat daer door den prijs
van 't Goudtende Silver,als die in guldens, ituy-
vers, &c. gedetermineert, wert, ooCk n�dtiaeekei�
lijck moet komen te veranderen, of niet derhal-
ven, �ride omme het felve inconvenient te vermy-
den, de prijs van 't voorfz Goudt ende Silver, be-
hoort te werden gheftelt, niet op dus, of foo veel
guldens, ftuy vers, &c. maer op dus, of foo veel
itucken van een bekende ganckbare Nederlandt*
fche Goude ende Silvere Penningh r�fp�ttiYe, als
by exempel, voor 't Marck Goudrs,dus of foo veel
Ducaten, ende voor't Marck Silvers, dus of foo
v�&Mvere Ryd�� f Qucat�ns i fonder aen-
fchouw te neni�H^WB�Oueaet 06 vier gulden
vijfthi�h �tuyyers, op vijf gulden, ofqpck opmin-
8�V o1?e n�eeider quantiteyfvan ^tl��ri� end�
guyxe^mochte c�utshebben,«ideT>angeliicke#

9. Η fonder

-ocr page 1533-

30? 9 Ampliatie van Byvo�ghit�l van eenige Placaten. *₀/

fonder aenfchouw te nemen , of de Silvere Ryder ' "■"

Ende hebben wyders de Goudten<taei

of Ducacon, tegens drie gulden, regens drie gul-
den drie ftuy vers, of oock hooger oflager ganek-

Wy deielve permitteren midts defen, bove/�
voorfz intrinfijcque waerde van 't Goudt _n' [
voor laccagie, fmeltagie, alloy, verlies od v-ilri

baer wefen', of werden mochte $ Gelijckde prijs
van 't Goudc ende Silver, om defelve reden van
allen ouden tyde by de Placaten op de Munte,
ende by de Inftru�tien voorde Munt-meefteren
altijdtsin dier voegen gereguleert is g�weeir.

of quade penningen,intereft,�nde andere rede

hier vooren gheexpreiTeert, vande Koouer γρ

'π
mo.

gen afnemen drie thiende-parten van een Du
opyederOnce Goudt, dat is (den Ducaet tec
vijf gulden gereeckent)eene gulden tien ftuyy_er

Ende eyndlijck of niet den Goudt ende Silver-

fmeden als voor defen, foo oock voor 'c toeko-
mende , vry foude behooren te werden ghelacen,
om voor haren arbeydt, verfuym van tijdt, onko-
ften , k�nft, &c. den Koopers over 't fatcoen van
hare Werckein foo veel af te hemen , als fy vande
felvefullenkonnen bedingen, SOO IST,dat

ende dat over yeder Once foo van't Gout 't Vel t
ghenoemt wordt Werck-goudr. als van 't Go ?
't welck genoemr wort fijn Goudc 5 ende een al
en twintichfte gedeelte van een fiivere Ryder 51
is (den Ryder tegens drie guldens drie'fnwL?

^;cours hebbende) twee ftuy vers ende vier

pennin.

Wy inallendien willende voorfien, ten beften foo |_gen pp yeder once Silver vaudegroote Keur
wel vande voorfeyde Goudt ende Silverfmeden,

Ordonnerende daer benefT�ns dat den ρώ
van 't Goudt fal moeten werden uytgedrucktby
Ducateh , ende ghedeelten van een Ducaet, ende
datfoo wel tenaenfien van 't Goudt 't welck ge.
noemt werdc Werck-goudt, als van dat 't welck
genoemt wert fijn Goudt, vermidtsdegoudeRy.
der binnen defe Landen nu feer weynigh omgaec'
Ende wat belanght den prijs van't Silver, dat de'
felve fal moeten werden uytgedruckt by Silvere
Ry eters of Ducatons, ende ghedeelten van dien
aerigefien de voornoemde Penninghjegenwoor.
digfi hier te Lande meeft in fwangh gaec.

Deidat het den Goudt ende Silverfmeden oock
voortaen als die vanaUe andere Ambachten ende
Neeringen fal vry ende gepermitteert bly ven, ge-
lijck Wy de felve permitteren midts defen voor
den arbeydt, verfuym van tijdt, onkoilcn, konft,
&c. den Koopers over 't fatcoen van hacre YVerc�
keirboven de waerde van 't Goudt of Silver, ende
boven de voorgeroerde byflach, noch foo veel ai
te^ nemen als fy van de felve fullen konnen be-
dingen.

..- ,■ 4, w - * *� ■ ■ .' ■ - ' � .. ', ,Λ .' ,^T»l * ',(;. .. . ._t ...

"Ordoirrteren ende bevelen mits dien den Goudt
eh�e Silverfmeden , mitfgaders allen anderen van
riurOidrtaen, d� Koopers van hare Wercken ovet
'cXS�udt end� Silver niet meerder af te nemen dan
d�'ihtrinfijcq�� waerde van dien, daer toe byde
Mbnts^PJaciten geconftitueert, fulex als de lelve
hier boven naer ad venant van yeder Once, ende
hier Onder over groote ende kleyne quantireyten
fpeeificcjuelick uytgedruckt fta�t: Welveritaendc
dat die vande voorfz Neeringe daer en boven
voor laccagie , fmeltagie, alloy, verlies op valfche
�f cruacje Penningen, intereft, ende andere toeval-
len, oock infonderhe^t ten pp�chte het materiael
dickma�ls nieren iH�bekonreri voorden prijs
daef toVby de M�ui&Placaten gheftelt, ende dat
f�lcxi di�' vand�nHmbachtegenootfaeckc konnen
weerden te wercken vari geflagen Penningen.noch
fiilleh vermogen tot een byflach vanden Koopef
af t� riejfnen, 't gene rhed� naer ad venant van meef-
der en minder gewicht� hier onder by yeder poll
uytgedruckt ftaet, '�nde dan noch daer en bovefl
voor haren arbeydt; verfuym van tijdt, onkoften,
fconfti &t. over 't fatcoen van hare Wercken, W
Veel .$$ �y vande Rtibpers fullen lebnnen bedi^

als van alle andere onfe goede Ingel�tenen ende
Onderdanen , naer rype deliberatie goet ghevon-
den, geordonneerc ende geftatueert hebben , vin-
den goet, ordonneren ende ftatueren mits defen,
dat, achtervolgende exaite gedaene bereeckenin-
ge, het materiael van 't Goudt ende Silver, by de
Goudt ende Silverfmeden, naer't Voorfchrift van
't voorfz Placaet te wercken, niet hooger fal mo-
gen werden verkocht als volght, te weten

■ .':»�.■�'..;.■»■ Van't fijn Goudt _r �■��/■ .

tot 3!e �n twintich Caiaten �nde acht grain.

■vfW; '�

fluckenDucaten.

Het Marck tot

70.₇-»

o 433
O J₇6

De Once tot* ��* �--

Dat is als den Ducaet cours heeft

ίϊίί/ί

»qooyir. tegen vijf gulden. _:i._i;.,.

pen.
� <5

Het Marck tot ■------, Vrfcr�, }$σ�?ττ5*"

De Once tot------- ^J'^*^

*ίψΆ

ran't Wenk goudt, , ;.-»;,

tot twee en twintigh Caraten.i

-jbiid

V" fluckinuucaicn

Het Marck tot ,-rr

*r-7r

⁶S ■«.

De Once tot

Ende als den Ducaet cours heeft

tegens vijf gulden.

'gul fiup).

pen.
-6

Het Marck tot
tte Once tot

Van V Silver vande groote Keuripq υu,η.>r 1

i-j..

i'j-.i

tot 11 penningen 8 grain.

fiuckehfiheriWefs.

Het Marck tot

«. , D ί i '. J'..| l"i�

DeOncetetb

'»~~yiHi.">,ti~~' H'-il

Ό ΐίϋβ¹'' �

' Ende aijs d�n Silveren Ryder cours heeft tc^�n

■»zii-F$ s^uldens ^drieA^uyvers_?l.: ;;_ao;

-ocr page 1534-

Op den prijs van 't Goudt ende Silver-werck. 30**

$o6t

oen* Des dat de voorfz byflach, den Kooper(�m
�ern voor alle mifleydinge ende bedroch te be*
_vryden)niecopdemaiTavan het Goudr ofteSii-
ver, ende fulcks als een gedeelte vande intrinfijc-
que' waerde van dien, maer in een poft apart aen-
geteeckent ende afgevordert fal moeten werden,
inder voegen djt de Goudr ende Silver - fmeden
haere reeckeningen altijts fullen hebben te ftellen
opyederftuckwercks, in drie poften $ deeerfte
houdende den prijs, ofte d'intrinfijcque waerde
yan 't Goudt ofte Silver hier rta�r gheexprefl�ert;
de tweede 'tbeloop van de voor-geroerde byflach
_voor laccagie,fmeltagie,&c. ende de derde 't gene
over 't fatsoen betaelt moet werden-, ende dat, ten
aenfien van 't Goudt in Ducaten,ende ghedeelten
vande felvcende ten aenfien van'n Silver in filvere
Ryders of Ducatons, ende in gedeelten vande fel-
ve, met begrootinge vande geheele fomme in Du-
caten ende filvere Ryders refpe��ve, ende alsdan
daer onder ftellende, hoe veel de geheele fomme
beloopt in guldens.ftuyvers�nde pen hingen, naer
dencours vanden Ducaet,ende Ryder alsdan we-
fende, fulcks dat.by foo verre de Goudt ende Sil-
ter-fmeden, den prijs vande Ducaten ofte filvere
Ryders hooger komen te ftellen, als de Koopers
redelijck oordeelen , de felve Koopers het ghe-
fchil altijts fullen konnen ende mogen eyndigen ,

mits betalende niet Ducaten, of iilvere Ryders ift
fpecie.

Ordonnerende ende fraruerendewyders, byib
verre t'eenigen tyde bevonden raochte worden
by eenige Goudr ofte Sil ver-fmeden, of oock an-
deren in Onfen Lande van Hollandc ende Weft-
Vrieflandt, 't zy over den prijs van 't Goudt ofte
Silver, Materiael vande Wercken , 't zy over de
byflach haer in maniere voorfz toegevoecht, ofte
anderfints direcle�jck of indire�telijck, den ftoo-
per meerder re wefen afgenomen, dan 't gene hief
boven is gheord�rtnecrr,ende hier onder fpecWic-
quelijck uy t-gedruckt ftaet, dat in fulcken cas de
Contraventeur ofte ContravehteurSjdaer over ge-
muldeertfullen worden met een boete van twin-
tich Nederlandtfche go�de Ducaten voor de eer-
fte reyfe, van veertigh voor de ttfeede, ende van
tachtigh Ducaten voor de derde reyfe, met arbi-
trale corre&iej (van welcke boeren een gherechc
derde-part gheappliceert fal worden ten profyte
van Deecken ende Ghefwootens) boven endebe-
halven dat fy oock ghehouden fullen wefen aen
den Kooper te reilitueren al 't gene fy hem boyen
de voorfz ordre fullen hebben afghenomen, ende
noch een gerecht vierdeparc van dien, mitfgadete
oock alle <ie koften daer over ontftaen.

Volght de Lyfie vanden prijs, byOnsgefielt op 't Materiael van't goudt en

Silver, ende daer henevens van den byflach by de Goudt ende Silver-fmeden te ghenieten voor laccage,
fmeltage,alloy_fverlies op valfche ofauade penningen, interefl ende andere toevallen; Oock infonderheyt
ten opflehte het Materiael dickmaels niet en is te bekomen voor den prijs daer toeby de Mitnts-Placatcn
gheflelt, ende datfulcks dievan den Ambacht e ghenootfaeckt konnen worden te wercken van gheflagen
Penningen.

Van 't fijn Cjoudt tot drie en tmntigh Caraten ende acht graih*


Den Ducaet regens rijf guld. gerekenc. gul. fluyv. pen.
%<	� 3-	� I*
Q.	� 1.	� 8
4"	� 7-	� 8
0-	� 3-	� o
6-	� II-	� 4
0-	� 4-	- 8
8-	-i₅_	� 0
0-	-*$-	■■ 0
io^	₇i8-	� Il
o-	� 7-	-~'8
�j-	� x-	� 8
©-	-*� ^��. 0

Ingelfihen.
Een

Twee

Drie

Vier

Vijf
Ses

tiucaien,

iijio

"Voor't Goudt

.Voor laccagie,intcreft,opfoecken � o ^J

\ Voor 't Gout -
'Laccagie,&c.

Γ Voor 't Goudt
' Laccagie, &c. -

rVoor't Goudt
Taccagie,&c. -

JVoor't Goudr
jLaccagic,&c.

> Voor't Goudt
�Laccagie, &_Ci.

O 124!

57«o

log

I "^0I

384e

__9

3 00

- o

1 ^%2ii

O -3

J31
2304

JL
4«

1101

1 jlo
_J>

l'-O

ζ
O

9�^Η 'j Van't

-ocr page 1535-

Ampliatie van By voeghiel van eenigfe Placaten. j^

Van'tfijn Goudt totdrie�n tunntigh Caraten ende acht gram. ..'�-'

30^3

Engelfihen.
Sevcn

Acht
Negen

�' -

... -ucaet tS_eiliwjf guld. gere?;¹;;

Ducaten

gw/i/. y?i

15 � 6 ':
4

"Voor 't Goudt
'Laccagie, &c. -

Voor 't Goudt
Laccagie, Sec. -

Voor't Goudt
Laccagie, &c. -

fVoor't Goudt

⁷²7-

o,��10

'l;
O

7 m,

J i4<jo"

o i

17.
. o

10�
12,.

- t₉�13 __,₄

- °� 13 �-8

2»0

O 2f

�OO

ii~~ 17�10

o-rif�� o

�.�><.. . .,

%4₍τ� 1�. �
0 � 16�8

Thien

Laccagie, &c.

f Voor 't Goudt

4--«Z»

" llfZO

O J2

. 290

Elf \

^Laccagie, &c, -

_T ,c � Voor 't Goudt

^Laccagie, &c. -

z� �

O J

0�18�o

z8� 8�14
o� 19 � 8

30�- �z�10

I----- I---- O

Γ Voor 't Goudt

) IIJIO

^ 39.

Derthien \

| Laccagie, &c.

-6-2»

5760

-. O -l^r

Γ Voor 't Goudt

VecrthienJ

Laccagie, &c. -

6 i'³-
768

fVoor 't Goudt

16� 6

- 2 � 8

Vijfthien \

[Laccagie, &c.

- o

'Ι'

7 -l
o S

"Voor 't Goudt
Laccagie, &c. -

■ ο�
4-

3'
■5'

Sefthicn

- o

-14

Voor 't Goudt

- ₇J2!

/ �IJ�O

-o -�

Seventhien

.Laccagie, &c. -

₍Voor't Goudt
.Laccagie, &c. -

7 j6i

^/ 640

O J2
100

39"�7 � 10

I----- 7----, o

Achtien

CVoor 'r Goudt ■�
N�genthien-s '

� Laccagie, &c.-------

■ il � 6

-8 � 8

^b7T7To
o -�-⁷

Oneen,
Een

Twee
Drie

"Voor 't Goudt
> Laccagie, &c. -

15� *

10'�■ O

43
1

O J

[ Voor 't Goudt �-
.Laccagie, &c.-��

'Voor 't Goudt �-
Laccagie, &c, ■

10'----6

o� o

~» 87"

OJL

- 3"
,_3I � ₅� 8

- 4� 10� °

Van't

-ocr page 1536-

Op den prijs van 't Goudt ende Silver - werck. }o66

Van 't fijn Goudt tot drie en fwintigh Caraten ende achtgrain.

Den Ducaet regens
vijfguid. gerekenu

gul. fiuyv. pen.

175---- o � ia

- 6----o�� o

xi8�� 15� 14

- 7 � 10� o

Ducaten.

Omen.
Vier

Vijf

Ses
^f Scven

"Voor 't Goudt �-
' Laccagie, &c.-------

"Voor 't Goudt-------

¹ Laccagie, &c. ��

"Voor't Goudt ��
Laccagie, &c. ■

"Voor 't Goudt -�
' Laccagie, &c��

f Voor 't Goudt ~�
/Laccagie, &c. ��

CVoor't Goudt -----

(.Laccagie, Sec.-------

CVoor 't Goudt -----

(^Laccagie, &c.------■

C Voor't Goudt -----

� Laccagie, &c.------■

CVoor 't Goudt �
� Laccagie, &c.~~........~~

CVoor't Goudt -�.
(Laccagie, &c.�------

CVoor't Goudt-----

■(_ Laccagie, &c. ■------�

3�
ï-¹

4TS

I -I

2Ói-

- 9 -

306-

-10-

350-

■11

� o

■ o

� 4

-o

■ 6

- o

-o

- o

■ 8

II-

o -

-�-
��

- I -

- 0«

61 in

17»

*�5

jol

� i.

7O0*-�� x-

- 24-� O�

7 ^l4°U

Twee
Drie

Vier
Vijf
Ses

Seven

Acht

Negen
Thien

^rwintigh

4-5

o�

¹¹⁰ r;

1050�
- 36�

1400 � 5
48� o

9-j

3P₇4

410^

49<^
16.-⁴

6304

175°----7---- °

. 60�� o----o

_iIOO � g � 6
� 7*'� o� o

1450-

- 84.

1800-

- 96

-108-

■ix

-o

-X

-o

-8

-o

-9.
-o-

II-

-o-

IX�

-o-

₍Voor 't Goudt �-
Laccagie, &c.-------

fVoor't Goudt -----

Laccagie, &c-

XIJ

fVoor 't Goudt
^laccagie, &c. -

� Voor 't Goudt
[Laccagie, &c. -

7001
2-4

3^00�13�14

� iio� o � o

7001�� 7----ix

� 140-----o � o

1400.1
48

f Voor 'c Goudt

xiooi
71

'lOJOZ-

� 360

I;�10

o�o

Van t

^Laccagie, &c. ■

9. � üj

-ocr page 1537-

loóf Ampliatie van Byvocghfel van eenige Placaten * $₀^

Van 't fijn Goudt tot drie en twintigh Car at en en de achtgrain.

Mareken. Ducaten. gul. fl_Uy_%

(Voor tGoudt ---- ------ �:� x8oo? ------------> �14001�i/VUjj

° 1 Laccagie, &c.------ ■�■� ------ 96 ----�,------- ��480�-o*^₀

fVoor't Goudt ---- �� ------ 35°°H---------------- �-17503 ■��$*^%

Vijftich |_LaccagiCf&c.------ ------ ------ _IXO ------ ------ ------ 600��-_₀

f Voor't Goudt---- *�'� ------ 4²-°°-g ------� ------ '�xioo4«� 3^{

ciiicii �Laccagj^&_Ci.------ .��» .------. 144 ------ ------ �� 7x0-�o�,₀

f Voor't Goudt � ------ �------ 4900" �-<� «�- �2.4504-�17�.

Seventich ^ . , J¹ _ *

[ Laccagie, &c.�� ------ ��- 168 ��------- ~~� -~~ ■ 840 � ₀-~,_Q

fVoor'tGoudt---- ■------ �� 560I-L �� ------ �>�18005 � �-*»_:

° /Laccagie,&c��-~ �� .�� ^� ------------ ■.■■ .�. g6o�-o�3

__ , (Voor 't Goudt--------------- ------ 6\o\-l ------ ------■ �3ïfo6 � f�o

TncgentigW . ⁴ ^;

{_ Laccagie, &c.------ �� %i6 �� . 1080�-0�0

'Vooc'tGoudt---------------«------* 7001^ ------ ------■ �35006�18 �14

Hondcrt

Laccagie, Sec.~~------~~ «------■ ~~�--~~� 140 �� 1 zoo-�o--o

Fan 'i tyerc\~goudt, tot twee en tmntigb Caraten.

Den Dücaet regenj
vijf guld, gerejeent,

Engelfchen.

"Voor't Goudt �� ------� ■------■


	Ducaten
	0	78' uw
	0	100
	0	781 *960*
	0
	1	�'t' 64a
	0	9 ïoo
	I -	301 4Ï0
	0	__3
	%	1? 3«4
	0	3 ��
	%	-111 3"
	0	�3 100
	� -	��7
	0	tl IOJ
	3	240
	0	«*

Ducaten. gul. ��. pen.

_ö ~Jl^x �� «. ------ � � o ��

Een

� y 1910

¹ Voor laccagie, intcrcft.opfoeckê, &c. -

(VoortGoudr ---- �� ------

(_ Laccagie, &c.------ ------- ■

CVoot't Goudt ---- ------ ------

C Laccagie, &c.------ �- �

fVoor'tGoudt---- ■------ ------

( Laccagie, &c.------ ■------ ■------

o jJ ■ �� o�1�8

₀ -^~ ------ �� ■ 4� 1�6

o -^J �� ■■ - o�3� o

1 -$� ------ ------� ------ 6 � ��o

o _� ------ ------ ------ o�4 � 8

1 -^ ------ ------. � 8�� »

o _i ��------ ------ o�6>�-o

Twee

Drie

Vier

2, -g ------ ------ ------ 10�- 3��6

Voor't Goudt �------ ------

.Laccagie, &c. <-------------------------

Vijf

■��

o ^ *�� ------ ------ o �

₂ -ïil ��■ ------ ------ lx� 4 �^:

x-^l ------ ------ �� 14� 4~"ⁿ

1 Ü ------ ------ ------ï6 � 5 �" ⁶

,VoortGoudt ---- � ------

"Voor'cGoudt---- ------ ------

("Voor't Goudt�- ------- ------

Scs

Seven

Acht

Jj Laccagie, &c.<

-ocr page 1538-

p6? Op d^n prïj? van 't Goudt ende Silvcr - werck.

Van 't werck-goudi tot twee en twintig]) Caraten.

3O7O

Den Dueaet tegeni
vijfguld.gerekent.

gul. fluyv. pen.
. !8� 6� �

. ₀__ 1^� 8

? u.r*

Ducaten.

� 1 il}
j 640

' O *2

aee

<en.

tng

Voor't Goudt �
^Neê^en � Laccagie, &c.------

f Voor 't Goudt

xo�- 6-
0� if

4 -^

T^ 19a

O J
20

Thien «

^Laccagie,&c. ��

{Voor't Goudt----
Laccagie, &c �

f Voor 't Goudt �
\Laccagie, &c. �

f Voor 't Goudt �

- o

-7�8
16� 8

■ 8� �
18� o

xx
o�

�"
©�

t^ 1910

O -12

aoa

Elf

4 4:
O ^

Tvvaelf

x6-� 8�-rx

0� 19� 8

a8� o� 8

1------ 1------ o

30*� ��-� �
I� ��8

■/ 1910

o J?"

100

Dctthien «j

Laccagic, 8cc, �

[Voor 't Goudt �
VeerthienJ

jLaccagie, &c. ��»

O -2L*

too

6 rif

° i

� Voor 't Goudt �

Vijfthien «

^Laccagie, &c. -

(Voor't Goudt

6 -ü

120

o 1

10 � 14

Seflhien <

Laccagie, &c -

- 4�� Q

34�� 8
1�_s� 8

36�ix�₄1�7�_Q

38� lx� 14
� � 8� 8

6^l-2P

O -L"

20e

Seventhicn

Cvoor 't Goudt

^icn7

CLaccagie, &c. -

C Voor 't Goudt
CLaccagie, &c-

' 31e

(~5 �� tC

Achticn

7H2?
* 1510

O J2

109

., ,. C Voor't Goudt
Negenthieni

{Laccagie, &c.«

Oncen.
Een

Twee
« .Drie

Vier
L - Vijf.,

■Voor't Goudt -�
'Laccagie, &c. ■=�

oor *r Goudt �
' Laccagie, &c.------

rVobr't Goudt �
^Laccagre.&c.-^�

^hVobr't Goudt ��
teeagie, &c.

S'éfel Goudt "^�*
accagiê.&c:^�

-8
■ o

- X

� o

�IQ

- O

. %

■ O

40�

^J3

10�

. 81� ₇�

. Ji---- o-

IXX�� Q-

■ 4� 10-
16%��14

I6i|

o-i
f

i^l

�

4°f*

*Tr j'

...» ji ' ".f 1, 'f ■ ■ .,'

�/�� 10�� O

ran't

-ocr page 1539-

3071 Ampliatie van Byvoeghfd van ccnige Placaten * _ion

Van 't Werck-gwdt tot tweeen twintigh Caraten.

vijf guld. _gereg;

g"#� Ajw./bh,'
x₄4�1^

' 9 � o-^₀

*:""■■'�

Ducaten.
.......«"?

Omen.

"Voor't Goudt
^?Laccagie,&c. -

"Voor't Goudt
>Laccagie,&c.-

' Voor 't Goudt
'Laccagie.&c.-

Ses

Scven

Manken.
Een

Twee

Drie

Vier

Vijf

Ses

ft _r.......... ,, _t ��

Seven
Acht

Negen
Thien

Twintigh

184�1₄-
10� 10

�Il

-o

*73

6* f,

------3*$� 8^6

-�650�16�10
------X4�o�.0

------976� ;�₀

�ijoi �13�-i

� 48�o�o

� 16x7�1�10

� I9$x�-10�a

� XX77�18�-f

� x6o}�6 �JO

_ ₉6� o� �

� 19x8�15�*

�� io8 � o�o

* 1

J Voor 't Goudt

4 i

.Laccagie,&c �

^Voor 't Goudt
Laccagie,&c. -

"Voor't Goudt
'Laccagie.&c.-

j Voor't Goudt
Laccagie, &c. -

[Voor'tGou<|t
Laccagie, &c.-

JVoor't Goudt
Laccagie, &c. -

JVoor 't Goudt
Laccagie, &c. -

f Voor 't Goudt
1 Laccagic, Sec» -

� Voor 't Goudt
^Laccagie, &c.-

fVoor't Goudt
iLaccagic, &c.-

1 7

z6ol
9 1

3**5

3904
'4i

4tt�

12 _;

<XQ-1

' i

■9 -;

mHHiiifW»;

XI-1

__________ j

� 6

� 3*54� 3

⁶/°i

IXO«

____ � 6<o8�6�10

�"....... �, � ' ; tmWj ■

-��-� - ■;�,;.fcyii .4 j

_^ _; ^^x�10�o

____,. ____- 2�><? � o'^*⁹

i J

_.___ ---13016�13�⁶

___,____480 �---<***^�

1101^

J 3

f Voor 'c Goudt
|j,accagie,&c.--

Voot 't Goudt
Laccagie, &c.-

rVpor'tGoudt-
�Laecagie,&c. -

Dettigh

O ---Cl -

-,.. 7>
-J1144

�!U-ttP

Veertigh

-.....� o -

4' '� �*\

-ocr page 1540-

Op den prijs van 't^pudt ende Silver-werek.

Den Ducaet tegen»
vijfguld, gerekent,

gul. fluyv. pen.

��*95M� o� o

�>� � � 7*�------� �� O

,�12779 � V�6
»��840�o�o

�16033----6 -r- �O

� 29x87�10�0

� I080-----O�-O

� ftfcfi�13� ^�

-� ixpo�� o�*�o

η t �>

Ducatcn.

39°1 -

144 -

168 -

fio6-l -

216 -

6508^ -

04° �

Manken.

f Voor 't Goudt

Scftich |_Laccagie,&c-

f Voor *t Goudt
^Laccagie, &c-

Γ Voor 't Goudt
Tachtigh � ^ ,.

"Voor 't Goudt �-
' Laccagie, &c. �■��

JVoor 't Goudt �-~
* Laccagie* &c ��*

Tnegentigli

Hondert

Fan �Sibervandegrootei^eur, tot elf penningen en acht grafo.

D�ft Ryder tegens
63 ftuyv. gerekent.

gut, fiuyv. pen.

- 'o��f*-�.14

- O-----o�* %

Si/vere Ryders.

Bigelfchen.
Een

Voor tSilver -*�* ��

Voor iaceagie,intereft, opfoecken � o ~

Voor 'tSilver ��
.Laccagie, &c. ��

Twee

:.l

:,..>\n

. ^�.-,-.b,s-^^.i'a,

�e�6

[Voor'tSilver ��
.Laccagie, &c. ~~- ■~~

[Voor'tSilver ��

; Laccagie, &c. ��

[Voor'tSilvet -*�
'Laccagie, &c,�

* Voor't Silver �*-
..Laccagie, &c��

6 si"

⁰ d

Drie

� 11 � 10

-o� 8

Vier

O_____L

14e

O *jm»
11»

Vijf

λ ^

w lyioo

O -J

aie
0^4

Ses

Scven iVoor'tSilvcr
iLaccagie,&c,<

-j*b-3"^� ;~~.lji'.',.iS~~i;.tf*�- O �* IX

�P

f Voor 't Silver-***�
(Laccagie, ckc,�*�

~# Voor'tSiJvet -��
( Laccagie, &c, < m

VfoftSilvei *ew-
.Laccagie, &c.*-«-»

0^5
α. -V

r*4

Acht

.Vft� 6

4
o

Negen

3» "■' **

^HMMM� ■ ■■■ ■■■■ ijPk ■ ' -...... # ,

------- . V^.-' , '-^; V- J-V _S_*Q^ ■■*-» f

O-iijTS
9* -jj.

4>rf f ^s ' "^viT^P^TP|5v« V β

Thien

---------------- V ^^^-» H - - ■■ - jk�

9.1

■v\

-ocr page 1541-

gSft AtnpHatic van By voeghid van eenige Racatcn. _m

Fan 't Silver vande groot e Keur, 'tot èifpenningen eniè acht gr � in.

Den Ryder _te»

S'there R

krs.

Enzelfchen.

� ■ fVöorrSilvec �

Elf L . . _ .
jLaccagie,&c,------�

Twaelf fbot-t Silver �

HLaccagie, &c. ��

! ?

'iiyïoa

O -il

I �

ö !*ü

'cru
140

*ff'73

Ilji'JO

joo

J7600

¹ ^I7^«

1�8

" ^VOor'tSiircr

Derthien «L . � _
j Laccagie, &c.

^x,� o�i,

©'------ I�10

'*^� 3 � 10

Ö'-----I__u

:%**- 6 _j
o � 1� _Ix

.17-.9�.8
,°?� 1-^-14

Til
Oj*---'4-^0

fVoor 't Silvcc

Vecrthien

⁰ �

j Laccagie, &c-

TVoor "tSilvec

Vijfthien L� _ � .
* I Laccagie, «e. �

o Qïi

₇6ïo

o -J

114

o 'IL¹

7100

o -1

₀2��!2

......* SU-Vijl*

o lüi

6*90

f Voor't Silver

Sefthien <. . _#/Laccagie, kc

^Voor 't Silver
.Laccagie, &c.

Seventhicn

;3ïi!

, . CVoor't Silver �
.. Achticfl-.<) .

CLaccagie,&c,��

$ ......�3 ��O - - �� 

� Voor 't Silver �

Jülcgeathicn-l . ,�

^Laccagie, &c.

...'-<«»«,*. 1,15 ui&ï ju

aio

. i ■

fOIOOfl
O� |j100

o J-⁹-

$60

� o

«ï ■..........- �

^l _ � ^-^j_QQt *t Silver1

Een 3 .

o *-�iKLaccagic, &c. -«*

$ �Ts^ï -.....fa/oot 'f Silver�~

Tvvec J

oi -......-e�-(nLaceagie,&c. �

o tas?

J760

�., , __�*-.^"^�16�6

�

�» » .-� *. *■

r «·
O �

§ �-. � --~|tJVoor 't Silver

��||��«�� 

Ijiiö

Drie

è-

accagie, &c.

o U

1«

è -� o ��/Woert Silver

Vier \
* 1 � -j � iLaecagie, &c.

y '^,*ï*¹

5 I4₄e

|_t �»�^� � fiVoor 't Silver^-��
f � � 3 � -^Laccagfc.&üp~~r*¹~~

4 ��
o _a

&� jxm

«3f»ÖJf-II----

iTJ'�

ciVoor't Silver
i
'Laccagie, &cr-

Voor'tSilver

( Laccagie, êcc.

Scs

,, f «

^,.,}.^� 13-�"°

> 1

!■ ft
3 'S i » *

Seven

'�

JW»

* 1

-ocr page 1542-

jo77 Op ^döft f � ^van ^!t Qotidc ende Silver-werck. 307S

isw 'tSther vanJegréote Keur, rot elf penningen enJe acht grairi.

Den Ryder tegeriS
63 ftuyv. gerekent.

Marchn. Sifoere Ryders, _gu(l fl^ �>

TVoor't Silvet �------ i------ 7 gi �--------------------- _a3__ _$___I0

^Eci1 ^Laccagie, &c._ ------ ------ o -| ------------ ------ 0�18 � o

CVoor'tSilver � ------ �------ i₄g--------------- ------46�i,_i

Twee 5

C.Laccagie,&c.

⁰ 1

1�16-� ₀

,Vöor'tSilvef � � _- 11-Ji _ _ � ��16�i*

Drie

Laccagie.&c.------ ------ ------ o f ------ ------ _ _a_,₄ � ₀

fVoor'tSÜver �------">----- *9$ �- -----* ~� 93 � \___6

^^iet /i * & i i - «�� * ___ .

Voor'tSilvet'~ �� ~� 3⁶$ � � *_ ii6*�8 � o

Ses j^V°<*^,tSta �--------------- 44 � ------ ------ � tJ9�»J � 8

Seven ^oor'tSilver----------------------- Jljg -- ------ _ i6*-,,_*

Acht

;Voor'tS;lver �---------------�9 Jj ------ � ~ 186� 4�ix

fVoor'tSilver �- ~ � 66 &------ � � 109�10�4

^� |Laccagie,&c�� - �------ % -f � �� ------■ 8-��__�

Thien j^{Voor,�Si,vct} �-----------� � %----------� � *J*�*��14

^Laccagie,&c,� �-* �* � -~ �� 9 � o�o

�migh/^V0OT'^tSilver-----------------------'⁴⁷* ■---------------------4«5-n-«»

[Laccagie,&c.------ � *�� 5 � � ------ � 18 � o � o

_ ., f Voor't Silver � �� %%l !Z ■------ ------ � 698----7�10

Demgh «j ^l4 ^y

^Laccagie,&c,�� - 8 d ------ � � x7 �-o�ö

Vemigh �°^0�'^,5��' ~~--------------^i9iS---------------------93«�3�8

� Laccagie, &c� ------ ------ 11 -* ■------ ------ �� }6�0�0

Vijfrigh C^Voor'^cSilver-------------------------369 %---------------��63�19�6

^Laccagie,&c�- �� ■------ 14 -₇ �� ------ 45�0�0

Sciligh i^Voot,�SiIv« �--------------443 ��---------------------1396�15�4

2Laccagie,&c.------ ------» ------ 17 j ------ ------ ------54� o��ó

SÈven_tighS^V°^0r'^cSilvet ^�--------------- *^l7%----------------------16.9�ii_ *

^Laccagie, &c--�� -� ��■ zo �� «*~~.....~~ �� 63 ^� o �o

9-1 i) yan't

-ocr page 1543-

3079 ^tnpKacie van ByvoeghM vm een^ePIacateri. _3o$_e

Van 't Silver vande grooieJUur, totielfjgJTmngen cnde aehtgram.

, .., , , SilvereRvders.

Mareken.

f Voor 't Silver

° ?Laccagie,&c. �

xz Λ

--------.. -.------ T^w.----1

. "i"V , >! O ' Y� '- l\

o4-

f?«L

"Voot 't Silver ----

Caccagie, Scc.

Voor'tSilvcr
>laccagie,&c.

Tnegcntigh,

H�. 4 1Q%

.Hondert

mogen, foo odroyer^n Wy de. feke Generael.
meefters, ten eynde fyluyden de Overtreders van
de voorgeroerde Onfe ordre, f�lt�ri; mogen doen
calangeren door den Officier, ende voor de Red).
ters.daer toebeyoeght, ende dat de felve fullen
ghenieten een derde-part vande amenden ende
breucken, daer in de voorfeyd� Overtreders fu|.
len vervallen wefen, endeghecondemneerr wor-
dea�. Ordonnerende de felve ftecHters daer.inne
te procederen de plano , ende fonde'r figure van
Proces. Ende fullen de voor-gbero�fdc breucken
waer van hier vooren gene verdeelinge is gedaen,
werden geappliceert een derdepa�t voor denden-
brenger, een derde-part voor den Officier die de
calange doen fal, ende het overige dVrdepartvoor
den Armen vande Plaerfe daer de faecke fal voer-
vallen. Ende op dat ni�mandt hief van ignorantie
en pretendere, nemaer alle ende een yegelijck we-
ten moge waer naer hy hem hebbe te reguleren,
Soo begeeren Wy dat defen alomme fal werden
gepubliceert daer fulcx ghewoonlijck is, endebe�
hoort te ghefchieden. Gedaen inden Hagebndci
onfen grooten Zegele op den vijfden Octoberdes
Jaers onfes Heeren ende Salighrna�ckers 166).
Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande Staten.
Herb¹' van Beaumont. -■■ ��»� �)

Endeop dat de voorgeroerde Onfe ernflige be-
geerte ten Beften van Onfe goede Ingefetenen
ende Onderdanen wel ende naer behooren op-
gevolghtend� naer-gekomen werde , Soo ordon-
neren Wy denDeeckens ende Gefwoorens Van
den Goudt ende Silverfmeden G ilden inde refpe-
�tive Steden vanden voornoemden onfen Lande,
fcherp reguard te nemen ende toe te fien, dat alle
de voorgeroerde poin&en ende elck van dien , by
den Gilde-broeders vande felve Gilden exa&e-
Hjck werden naer gekomen, op pene dat de gene
vande voorfz Deecken ende Gefwoorens, die van
des te doen fouden mogen bly ven in ghebreecke,
fullen vervallen in een amende van honden gou-
de Nederlandtfche Ducaten voor de eerfte reyfe,
ende voor de tweede reyfe in twee hondert der
felver Ducaten, boven arbitrale corre&ief Au-
thoriferende tot meerder verfeeekeringe ende
maintenuevah dien, de Raeden ende Generael-
meeiters vande Munte, daer over goede forge te
dragen, ende by alle bequame ende mogelijcke
middelen te promoveren alles wat eenighfints tot
exa�teobfervantievan defe onfe ernilige meynin-
ge ende begeerte dienitigh ende noadjgh loude
mogen wefen. Ende op dat hare debvoiren te vly-
tiger aengewendt, ende van meerder effect wefen

^cPlacaetvande Staten van Hollandt, waer by den Zeepfieders verboden t��

eenigh ander merck op haer Vaetwerck teflaen, of in te kuypen, ah dat vande Steden daer de Zeep φ-
maecktis, In date den $Oclober 166}.

E Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt, Allen den geenen die defen fullen
fi�n ofte hooren lefen, Saluyt. DOEN
TE WETEN, Alfoo Wy ingewif��
ervaringe komen, dat eenige baetfoeckende Men-
fchen , tot naedeel van onfe goede Onderdanen
ende Ingefetenen van foodanige Steden, alwaer
volgende der felver Steden exprefle Keuren,gene
Zeep met Traen ofte andere dergelijcke vette
materie vermenght, maer alleen van fuyveren
Olye gheftoocktende ghekoockt mach worden,
ondernemen der felver Tonnen ofte Vaten te
branden,met het merck ofte teyeken vande voor-
fchreve Steden , ofte oock het vaet-werek vande
felve Steden op te koopen,oftede gebrande Duy-
gen uyt foodanige Vaeten ofte Tonnekens te ne-
men , ende die in hare Vaeten ofte Tonnekens in
te kuypen, ten efTe&e om alfoo haere Zeep met

Traen ofte andere vettigheyt, gene fuyvere Olye
zijnde, vermenght, voor Zeep vande voorfchreve
Steden, alwaer fulcx niet verinach te gefchieden,
te doen pafTeeren, rot evident naedeel niet alleen
vande Zeep-neeringe inde felve Steden, maer
oock trouweloos b�droch vande goede Ingefete-
nen binnen 's Lants, ende andere ihconvententen
daer uyt refukerende, 't welcke alfoo niet en be-
hoort, SOO IST, dat Wy daer tegens willen-
de voorfien, wel exprefl�lijck geinterdiceertenm
verboden hebben , interdicereh ende verbieden
mits defen, dat geen Zeepfieder ofte andere, naef
met het maecken, koocken, ofte verkoopen «
Zeep geneerende, fal vermogen op fyne Tonnen
ofte ander Vaet-werck eenigh ander merck⁰»
teyeken te ghebruyeken, te branden °^^ε^<.
branden, als het merck ofte teyeken van ^^ie^^ta,,

ofte Plaetfe alwaer hy woonachtigh, ende

j e 2eep�

-ocr page 1544-

Jegens de Strandt*r��y�ryen,&c

|o8i

■Η:

rige derdepart v��r oen Armen vande Plaetie
daerde faecke voor-vallen fal. Ende ten eynde
niemandt hier van ignorantie pretenderen , maer
alle ende een yegelijck weten moge, waer.naer hy
hem hebbe te reguleren, foo laften Wy dat defen
alomme gepubliceert ende geafflgeert fal worden
daer fulcx behoort, ende tegefchieden ghebruyc-
kelijck is, want Wy h�tPi�lve voor den dienft van
den Lande; tot vorderinge vande Neeringe, ende
welvaert van onfe goede Ingefeteneri, ende voor-
komirig� van alle fraude ende trouw loof heyH�ni
crent de Zeejp-neering�alfoo bevinden te behoo-
ren. Gedaert inden Hageop den vijfden Odobef
fefthi�h* W�ndert drie en tfeftigh. Onder ilondt,
Ter Ordonnantie vande Staten. Ende was onder-
teeckent, HerU� van Beaumont.

Zeep-neerin^eoefl�nende is 3 Dat medeniemant
het Tonne ofte Vaetwerck van andere Steden fal
vermogen op te koopen, ofte te ghebruycken om
Zeep in te doen, ofte het felve Vaetwerck te
breecken, ende de gemerckte ofte gebrande Duy-
pen daer uyt te nemen, ende in andere by hem t�
Wecken Tonnen ofte Vaet-werck te voegen \ c�
doen ofte te laten voegen in eeniger manieren, al-
j_csop verbeurte van het felve Vaet-werck, end�
de Zeep die daer in fal werden bevonden gh�daen
re wefen, ende een boete vanfes hondert gulden,
te verbeuren by den genen die fulcx fal bevonden
werden contrarie defe onfe �rdt�ghedaen te heb-
ben , t'appHceren een derd�part van dien ten be-
hoeve vandenA�nbrenger, h'et tweede derdepart
voor den Officier die de calarige doen fal, het ove^

T~~

■Τι Π >■- '. - '■ "■»■-' -Lj'! j .!..<.»■"(

tPhcaet, jegens de Strandi-rooioeryen

over Strandt-recbt te vorderen. In date den %

E Staten van Hollandr ende Weft-Vrief-
landt, Allen den geenen die defen fullen
'fien ofte hooren lef�n, Saluyt. DOEN
TE W E Τ E Ν, Α lfoo inden voor fchre-
veri pnfen Lande tot noch toe onderhouden is
geweeft, dat foo wanneer by tempeefte, onweder
of anders, eenige goederen of Koopmanfchappen
op de Zeeftran den,'t zy Gaten, Kuilen, of andere
Havenen vande felve Landen, aenkomen ende
gevifcht werden , dat als dan Onfen Rentmeefter
vande Efpergne fulcke goederen gehouden i&aen
te vaerden , ende te bewarent�n behoeve vanden
rechten Eygenaervooreen redelijckbergh-loon.
Ende hoewel niemandt anders geoorloft is fulcke
goederen of Zee-driften te aenvaerden , ende te
verfteecken tot fijns felfs eygen baet ende profijt,
maer ter contrarie die fulcx, ende van ghelijeken
doen, behooren geacht ende ghehouden te wefen
voor Dieven, ende ftaen naer befchreven Rechten
grootelijcx te corrigeren 5 Dewyle nochtans des
niet tegenftaende , vele ende diverfche Perfoonen
woonende op de Zee-ftranden ofte daer ontrent,
binnen den voorfz Lande ende andere daer on-
trent, hen vervorderen dagelijcx fulcke goederen
te nemen ende te bekeeren in heur eygen profijt,
fonder confent, wille ende weten van den voor-
noemden onfe-n Rentmeefter, tot groote fchade
ende verdriete vande voorfz Koopluyden, Schip-
pers ende andere.de felve toebehoorende. S O O
I S T, dat Wy, willende daer inne voorfien,bevo-
len, geordonneertendegeftatueert hebben, beve-
len , ordonneren ende ftatueren midrs defen, dat
niemandt van wat ftaet ofte conditie hy zy , hem
van nu voortaen fal vervorderen te aenvaerden
eenige Zee-vonden, of andere verdroncken goe-
deren , ofoock Drenckelingen , hoe die anders
ghenaemt mogen worden, aen Landt ghekomen,
ofgheftrandt zijnde, noch oock die felve Zee-
vonden te koopen, huyfen of hoven, dan by den
voornoemden onfen Rentmeefter of fyneSubfti-
tuyten, onthiet, weten ende bevel, of andere
van onfent wegen daer toe gheauthorifeert zijn-
de, ende dat alle VifTchers ende andere Schippers,
«ie Zee-driften die fy in Zee bevinden fullen,

; 'l�tyy Trocejfen tegens particulieren

December 1661..

,",-1" ^J ��_i > "; - , ,.�,;

binnen twaelf uyren, nae dat fy aen Landt gheko-
men zijn , aenbreng�n eride denuncieren fullen,
den voornoemden onfen Rentmeefter or iyne
Subftituyten, ende henluyden die leveren op
heurl�yden behoorlijckebergh-loon, op peyne
daer van 'geftraft re werden als Dieven ende ande-
re, die de Luyden haer goet nemen ende onthou-
den. Van welcke Zeedriften alleenlijck de voorfz
Schippers voor bergh-loon fullen hebben , van
't gunt fuyvers boven alle koften daer afkomen
fal, bedragende hondert Caroli guldens, vijftigh
der felver guldens, ende boven de hondert Caroli
guldens tot vier hondert Caroli guldens incluys,
't vierendeel, ende wat daer boven beloopt, hon-
dert Caroli guldess 5 Wel verftaende indien de
Schippers daer mede niet te vreden willen wefen,
ende hen beklaeghden, meer moeyten ende ko-
ften gedaen re hebben, dat fy daer van betaelt ful-
len worden tot tauxatie ende difcretie van onfen
Hove: Ende dat even verre fy't felve in een Schip
v�Tchende , uytter Zee ghevifcht, ende aen het
Landt gebracht fullen hebben. Verbiedende ex-
prefTelickalle de voorfz Ontfangers of Subilituy-
ten, op peyne voorfz, dat fy luyden des VifTchers
of Vinder-deel vande voorfz Zee-vonden,die hen
in manieren voorfz aen gebracht, ende gedenun-
cieeit fullen zijn, openbaerlick noch bedeftelick
niet en koopen, noch part, deel ofte portie metre
Koopersen hebben, tot fchade ende achterdeel
van Ons, ofte vande Koopluyden ende Schippers
de felve goederen compecerende, noch oock en
gehengen, foo verre in hun is, dcrfelver Schippe-
ren of Viflchers deele by yemanden anders ghe-
kocht te werden, voor ende al eer de felve goede-
ren in 't openbaer verkocht fullen werden, by den
voorfz Ontfanger van onfent wegen , of van we-
gen den Eygenaer,maer fal den voorfz Ontfangeg
de voorfz VifTchers by advyfe ende goet vinden
van die vande Reeckeninge over onfe Domey nen,
tot profyte vande geenen die 't aengaen moge,in't
geheel ofte op reeckeninge vernoegen en conten-
teren, want Wy hier inne groote abuyfen vinden,
als dat eenige die VifTchers, die koftelijcke Waren
ghevifcht hadden, om een kleynen penningh ver-

9. I iij noeght,

-ocr page 1545-

3 ο81 Ampliatie van Byvoeghfel van eenige Placatcn * 3₀j

noeght, ende daer naer echte* vanden Koopman
grooce fommen genooten hadden. Ende foo Wy
verftaen datter fomwylen eenige Vii�chers, On-
derfaten van onfen Lande van Holiandt ende
Weft-Vrieflant, gevifcht hebbende in Zee eenige
Zeevonden, de felve om heuren kleynen en par-
ticulieren profyte, verhoopende dacfe meer ibu-
den ghenieten van andere^eeren Officieren daer
ontrent ghefe.ten, hen vervordert hebben die te
voeren in andere Heeren of Vafallen Jurifdidien,
recht van Zeevonden uferende/t welckfulcx niet
en behoort,maer zijn fchuidigh die te brengen ter
plaetfe van heure refidentie.ende 't felve alioo ge-
fchiedende,wefen foude tot achterdeel van't Lant
of vande Kpopluyden voornoemt, die 't gevifchte
goet toekomt, fo ordonneren ende bevelen Wy,
dat gene vande Onderfaten, woonendein Steden
of Dorpen van onfen Lande van Holiandt ende
Weft-Vrieilandt,foo wel aendeZeeilrant als daer
by fittende , gheweeil hebbende in Zee, of des
Landts Revieren, ende liebben ghevifcht eenige
Zee-vonden, hoe die felve ghenaemt mogen zijn,
die felve in andere Jurifdidien fullen mogen ver-
koopen, vervreemden of vervoeren, noch leveren
aen andere Officieren dan de geene inden voorfz
onfen Lande van Holiandt, Weil-Vrieflant,Voor-
ne, Putten, Stryen, die 't bevvindt daer afhebben,
op peyne daer af gecorrigeert te worden naer be-
hooren, en dat niemandt wie hy zy, Man, Wijf en
Kindt, en vervordere te komen, of hen felven te
vinden op de Zee-ilrandt by dage ofte by nachte,
intyde aliter eenige Zee-vonden aenkomen ende
arriveren, om die Zeevonden te aenvaerden, of de
Rentmeeiler te beletten, maer daer mede te laten
bewerden den felven Rentmeeiler , of fyne Ge-
committeerden ende heure Dienaren, Bevelende
voorts eenen yegelijckendie fulcke ofdiergelijc-
ke goederen hier te vooren gehuyfl: ofte gekocht
mogen hebben , of daer van weten te lpreecken,
dat fy de felve binnen vier en twintigh uyren, naer
date vande publicatie van delen overgeven, deli-
vreren ende denuncieren den voorfz Rentmee-
iler , f�nder yet daer van achter te houden ofte
verfwygen, ende dit alles jegens de Overtreders,
op peyne van confifcatie van alle heure goederen,
ende daer en boven criminelijcken naer gelegent-
heyt van faecken gepunieert te werden. Ende ten

eynde dat defe Ordonnantie fcherpelijcken

ende

onverbreeckelijcken werde onderhouden ,
hebben Wy bevoolen ende gelail, beveelenend°
Jaiten by defen, den voornoemden Rentmeeft/
vande Efpargne, ende fyne Subilituyten, de ove *
treders van dien, immers foo wanneer die by L�
luyden metter daedt. bevonden fullen wefen
arreileren, te vangen, ende gevangen te brenge*
op de Voorpoorte van Onfen voorfz Hove alL"
inden Hage, Ende indien den voornoemden R^J
meefterende fyne Subilituyten,metter daet ml
Meeilers van iulke overtreders en mogen werden
om te vangen, als dan die te gyfelen, op peyne te
compareren in Perfoon t'eenen feeckeren dage
voor den felven Ho%e, omme te verantwoorden
op de voorfz heure delicten , of de felve overtre.
ders, die by henluyden metter verfcher daedt niet
en fullen bevonden wefen , te denuncieren den
Procureur Generael, de welcke gehouden vyerdt
mits hebbende vanden voornoemde Rentmeefter
fommiereiinformatie precedente van 'tfeyt, de fel.

ve te vangen,ende rechtelick jegens henluyden te
procederen tot condemnatie vande voorfzpey.
nen, als volgende defe onfe Brieven van Placate,
Van alle 't welcke te doen,Wy u,ende den voorfz
Rentmeeiler vander Efpargne, ende fijn Sublli.
tuyten, geven volkomen macht, authoriteytende
fpeciael bevel. Ontbieden daeromme ende beve-
len aen onfen Officieren, Juflicieren, Dienaren
ende Onderfaten, dat fy u ende den voornoem-
den Rentmeeiler, endeiyneSubilituyten, in't
gundt voorfz is, tot heuren verfoecke, doen alle
hulpe ende affiilentie, fonder des te laten in een'i�
ger manieren, op alle 't gundt fy wegens onfe in-
dignatie duchtende zijn, ende jegens Ons verbeu-
ren mogen. Ende ten eynde niemandt hier van
ignorantie pretendeten, maer alle ende een yege-
Jijck van onfe Ingefetenen ende andere weten
moge,n waer naer fy haer hebben tereguleren.be�
geeren Wy dat defen alomme fal werden ghepu-
bliceert ende gheaffigee^t daer het behoort, ende
in ghelijcke faecken tegefchieden gebruyckelijck
is. Gegeven inden Hage onder onfen grootcn
Zegele op den tweeden December des jaers onfes
Heeren ende Salighma�ckers feflhien - honden
drie ende tfeiligh. Onder ftont,Ter Ordonnantie
vande Staten. Herk' van Beaumont.

Den Lefer gelieve hier op nae tefien de Placaten vanden 4 November 1606, z^Mey 1613 , r$ Jpril 1610,
leflenOtlober 16x6,4Februari/ 164%,ende ijMey 16$ �.fiaendein'tEerfie VolumColum, loyz.gedruckt.

Tublicatiejioopende de Straetwech vanden Hage nae Scheyeninge. In date

demo December 166).

dat Wy tot bevorderinge van het felve werek, en-
de weeringe van alle infolentien ende moetwil�
ligheden van quade ende onbedachte Mcnfchen,
hebben goet gevonden te verbieden ende ceintet-
diceren, gelijck Wy verbieden ende interdicerefl
by defen, dat niemant, van wat conditie ofte qua-
liteyt hy oock foude mogen wefen, binnen ofte
op het voorfz werek buy ten d'ordinaris paiTagte
op de kanten aen weder-zyden fal vermogen, te
loopen ofte ryden, oock geen Boomen ofee aflfltf

E Staten van Holiandt ende Weft-Vrief-
Jandt,DOEN TE WETEN.Alfoo
Wy de Raeden ende Meeilers vande
Reeckeningen van onfe Domeynen, met
den Schout ende Burgemeeileren vanden Hage,
hebben gheauthorifeertende gheodlroyeert, om
volgens de Teyckeninge ende Model, aen Ons
gheexhibeert, een Straet-wech temaecken vande
Noort-Valbrugge Vanden Hage voornoemt, tot
aendeKerckvanScheyeninge. SOO IST,

-ocr page 1546-

₃o8f Accort tuflcfacn de Staten van Hollanc en Zeelant }0%6

ende Burgemeefteren vanden Hage, tot executie
vande voorfz peyne, foodanigen Perfoon ofte
Pcrfooncn te committeren, alsfy te raedefullen
werden. Lattende alle ende een yeder dien het
foude mogen aengaen, hem daer naer precifelijck
te reguleren. Gedaen inden Hage den thienden
December fefthien-hondert drie ende tfeftigh.
Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande Staten.
Hetfr' van Beaumont.

gewafch, het zy Duyn-doorn, Helm, ofte anders,
te fhyden, te plucken, ofte anderfints te befcha-
digen, op peyne voor d'eerfte reys van drie pon-
den te veertigh grooten.voor de tweede reyfe van
fes ghelijcke ponden, ende voorde derde reyfe,
voor den tijdt van vier weecken te werden ghelo-
fiieerc in hetTuchthuys vanden Hage. Authori-
ierende de voorfz Raeden, ende Meefters vande
Reeckeningen over onfe Domeynen, met Schout

Ge�xtraheerde Artkulen uyi het Ver dr ach tujjchen de Heeren Staten van Hol-

landt ende Wefi-Vrieflandtter eenre, ende de Heeren Staten van Zeelant ter andere zydegemaecht ende
getroffen, voorfoo veel aengaet hetfaill vandeJuflitie. In date den ζ ι September 166%.

daer by in 't reguard, 't zy van haer felven of van
hare Ingeferenen bevonden befwaert, ende gein-
terefl�ert, ende confequente�ck haer daer jegens
mochten komen te formaliferen, ende dat in't fel-
ve gh�val daer van kennii�� ende advertentie ghe-
daen zijnde aen d'een of d'ander van d'opgemelte
Hoven, de felve gehouden fullen zijn de hoogh-
ghemelte Heeren Staten in haere klachten ende
grieven te hooren.fonder het eerfte gedaene bevel
vorderstepareren.tot dat by beyde de Provintien
naer v�orgaende concert ende communicatie
anders foude mogen werden verftaen ende hae*
genotificeert.

III.
Ende gheconfidereert inde voorfz Verdragen,
ende particulierlijck in bet Provifioneel Accordt
vanden Jaere ��o% verfcheyde confiderabeie
poineten zijn ter neder geftelt, derogaroir vande
originele Inftruc�en vande Hoven , ende ftrec-
kende tot merckelijcke commoditeyt vande In-
gefetenen vande Provintie van Zeelandt, daer by
de Heeren Staten van Hollandt ende Weft-
Vrieflandt oordeelen, dat de felve Provintie te
veel pre�minentie foude ghenieten, dat het o vet
fulcxde hooch-gemelte Heeren Staten van Hol-
landt ende Weft-Vrieflandt vry fal ftaen, omme
binnen den rijt van een jaer naer date defes mede
foodanige poinCten, boven of contrarie de vooriz
Infttu&ien, ter neder te ftellen, ende op te geven,
als de felve naer de conftitutie van hare Provintie,
ende ten goeden vande Ingefetenen van dien ful-
len oordeelen te behooren, ende dat daer inn�
vande zyde vande Heeren Staten van Zeelandt»
nae voorgaende communicatie mede fal werden
bewillight, midts all�enji jek dat daer by niet en
werden gheprejudicieert ofte verkort de Rechten
ende Privilegi�n van de feite Provintie van
Zeelandt.'

Uil.

Ende naedemael d'Inftruitien van beyde de
Hovfeh van Juftitie, midts het verloop end�d�
verahd�ringe van tyden, vele ArticuJen beheifen,
di�/egeriwoordigh niet applicabel zljh, nocht�
oockjs^iepraclifeert*konnen werden, dat de felv�
midts dien door Gecommitteerden van beyde de
Provintien gherevideerr, ende naer uytlichtinge
van d� boiniten, met d�fe tijdt komende te ceif�-
r�n, op den naem vande Heeren Staten van beyde
de Provintien van nieuws ghearrefleert ende uyt-
gegetenfullen Werden. ''*'

Aldus

SLfoofeecker diff�rent was ontitaen.ende
, nu vele jaren haddegetrotteert.tui�chen
' de Heeren Staten van Hollandt ende
' Weft-Vrieflandt ter eenre, ende de Hee-
ren Staten van Zeelandt ter andere zyde, over de
macht ende 't recht, 't w�lck de felve refpeftive-
Hjck foude cor«peteren,om de Hoven van |uftiti�
te mogen ordonneren in 't geenedienftigh foude
mogen werden ^beoordeelt, in 't reguard vande
Perfoonen erfde faecken cbhe�rnerende hare par-
ticuliere Provintierij Ende d'hqoch-gemelte Hee-
ren Staten tot noch toe daer over den anderen
niet wel hebben kohnen verftaen, ende nochtans,
tot voorkominge van veele moeyelijckheden, en-
de vordere verwyd�ringen, dien-a�ngaend�hb�
eer hoe liever dient geprovideert, oock by de fel-
ve Qccafie verd&r� gronden van eenigheytende
vertrouw�Jijcke correfpond�ntie geleyt. S�O
1S Τ, dat de felve Heeren Staten refpe&ive met
den anderen zijn verdragen ende geaccordeerr.

I.
ι Dat voor het toekomende,' by provifi�;ende
fonder prejudicie vande gherecbtighedeh vande
refpective Provinci�n , beyde de Hoven van jf�-
ilitie inde exercitie vande Jurifdidtien haer gedefe-
re�rtv fullentbntihu�ren volgens ende op de ori-
ginele Inftr�&i�n ,mitfgaders de Accbrden ende
Tra��atendael�bgemaeckt, fonder dat�rtde fel-
ve Inftru�icrfdfte Verdragen ��hige veran'derin-
rc.v�rminderingeoTt� vermeerderinee.ende f�lcx
daer by ofte af fa! mogen werden gedaen,dan met
v�orgaende cbmmiirlicatie,advis ende bewil�igin-

g� van b�yde de Pr�vinti�n.

�c/-,.��o ! ■.■,',■■ iy}4sitQ �:ψf�31W3U m.-p;�".� α'Λιια >;ί

�tat niette ft�ti de r�fp�fliV� Heeren Staten
vande yootfz^:jPrdyintien , lullen vermogen de
Voorfz Hov�tf jE�ghebied�n, end� t'�rdan^ef�n,
't gene de felve tot de meefte rufte ende befte van
«aere particuliere Provintien feilen oordeelen te
konrtenftreck�hiri faecken ,'d-aer van de voorfz
faftruirien ende Verdragen nieten verme!den,ais
wd�'foo wi�heet de hooch-gemelre Heeren
Srpn f��denimbg�n bevinden; de voorfchrVv�
Wven ha�t yefes�en te rriatig�n^tge�he ghe��r-
y�it foude mogen;werden t�ga�n buyteri d�n
^r^ffte dem�yri�hge vande vb�rfz Inftr�bli�n
enqe Verdragen*, ende dat de lelveMoven g�hb�-
Jteft Tullen w�f�h aen de voorfi �eveelen ehd�
�rdorrnahHeri t�defereren j ten waere nbchtans
^H�ereri Srateii vande attd�te Proviritf� iaet

-ocr page 1547-

__-

30S7 Ampliade van Byvoeghfcl van cenigc Placaten ♦ 3

Aldus veraccordeert ende gheilooten tuflchen
Gedeputeerden vande Heeren Staten van Hol-
landt ende Weil-Vrieflandt ter eenre, ende Ge-
deputeerden vande Heeren Staten van Zeelandt
ter andere zyde,mec wederzijdts belofte defe elck
by de hoogh-gemelte Heeren Staten hare Com-
mittenten te fullen doen aggre�'ren, ende daer op
behoorlijcke Inilrumenten van Ratificatie uyt-
wiil�len binnen den tijdt van twee maenden,

T'oirkonde der vvaerheyt hier van ehemaeckr,
endeten vvederzyden behoorlijckonderteeckent
tweeeens-luydende Inilrumenten, in'sGraven-

Hage den een en twintighften September d
jaersi66]i. ^es

Inden name ende van we-
gen de gefamentlijcke
Heeren Gedeputeerde
van Hollandt , ende
Weit-Vrieflandt daer
toe by de felve fpecia-
lijck gheauthorifeert.
Ende was geteeckent,

Johan de Witu

Inden name ende

van

weg�degef_ameIjjcke Gedep^.

den van Zeelandt
daertoebydefei'
vefpecialijck_ghe;
authorifeert. E^e
wasgeteeckcnr

Aetna

en Ven,

Tiacaet, houdende verbodt aendefer Landen Ingefetenen, om haere Schept

met ie bevrachten, omme by Uytheemfche Nati�n tot den Walvifch-vanghfigeemployeert te werden, /»
date den ι ^December 1663.

nen.ende van daer uyt te varen naer Groenlandc,
om gheemployeert te worden tot de Walvifch-
vanghfl, &c. Aldus gedaen, gearrefteertenden.
renoveert iztVttgzazunge vande hoogh-gemelte
Staten Generael, inden Hage, den veerthiendea
December feilhien - hondert drie ende tfefljgb.
Was geparapheert, /. Κ Reygerflergh ,«� Onder
ilondt, Ter Ordofinantie vande felve. Geteec.
kent, In abfentie vanden Griffier, /. Spronfrn,
Zijnde op 'tfpatium ghedruckt het Cachetvan
baer Ho: Mo: op een rooden Ouwel.

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
in gewifl� ervaringe komen , dat, niet tegenfiaenae
onfen Placate vanden negenthienden Marti) [ejlhien-
hondert eenentfefligh, verfeheyde Ingefetenen de-
fer Landen, baer vervorderen, ten behoeve van
andere Uytheemfche Nati�n, alhier te Lande te
equiperen ende uyt te ruften verfeheyde Schepen
om van hjeruytte loop�n naer Neutrale Have-

T*\Zn Lef�rJoude hier hetgeh�ek Placaet te wachten hebben, indienyeisfulflantieeU daer innegsamplwtoftt
*^gealtereert ware: Maer alfoo het felve maer en is eenpuyre renovatie van dat vanden 19 Marti/ i66ijaat*
de hier vooren Co��m. z6^.gedruch,foow�rt om hrtheyts wille daer toegerefereeri.

%eglement₉ tot beter adminiftratie vande f ufiitie inde Scbepen-ftoelderStait

's Hertogen-Sofch. In date den 19December 1663. . n

Lfoo haer Ho: Mo: in ervaringe zijn ge-
komen, dat de Schepenen der Stadt
's Hertogen-Bofch niet in behoorlijck
getal en compareren, over het lefen en-
de fententieren van Proceflcn, ende andere faec-
ken van importantie, ende dat de felve mede gee-
nen taux van falaris en hebben van hare befoignes.
S O O IS T, Dat haer Ho: Mog: goet gevonden
hebben tot beter ordre te ordonneren �nde ila-
tueren de naervolgende poin&en.

Be vijfeerfle Articulen decorderen in alles met dat
vanden 31 Maert i66i.ftaeride hier boven Col, %Boy.

Ten feilen, Dat de Schepenen alle befoignes
hier vooren vermelr, fonder interruptie fullen by-
woonen vanden beginne tot deneyndetoe,ende
dat een der Penfionariflch of Griffier daer vdn no-
titie faLhouden, ende de pr�fente Schepenen
aenteeck�nen. . ... ""''* _mav.\ '-b�aibVil ■

Ten fevenden , Dat alle Advocate^ tot den
Schepen-ftoel ghepromoveert werdendei fullen
ghehouden weien ten aenvangh van haer Officie
by eede te verklaren, ende telaetenaenteeck�nen

ίη wat faecken (voor den Gerechte ventilerende)
fy dienen, ofte geadvifeert hebben, omme haer in
delpopendetermynen in hetdecteterenopinci-
denten, ende in het vonnifi�n daqr van te onthou-
den, bock om de felve faecken niet te recomman-
deren, ofte hare Confraters daer yan te imbuerenj
Dat fy mede geduyrende bare fun&ie geene faec-
ken noch Proceifen voor den voorfz Gerechte
en fullen mogen aennemen ofte bedienen, of dooi
eenich ander Advocaet doen bedienen, direire-
lijck,of indiredelijck, alles op pene van fufpenfif
van hun Officie, endeinhabUitej^voor henoe-
komende- ■ , �_:-^ ^ ,_r; ^ ιοί ovI-Ji ?b *"3³

-' ■ ^r'-b'.' > r.y^iij n"'..;i .:.�ιΗ siHMuy.pi^ '""'
Ten achtilen, Bat mede over hetvintetenyau

Procefl�n ende fententieren, jtfifc fullen mogen

k�jrie & eenige Schepenen, f η ia^cjten die hu? W

ye raeaen, ofte ha^re Vrienden iwen feilen gratfi

naer computatie'yan Keyferlijcke Wetten, w

van affiniteyt ,.als cpnfanguin|tey�, nqchte 00»

in fulcke faeckeiiwa�rinne^ji^nlaephaet, AjcW

ofte aS�ftie te vooren notoirlijck�n heeft gfb^*

ken, qp pene als bqye,n van fuip^nfie etide inbaw-

liteyt voor het, toekomende, mfefoo0$fr

het'Coilegie van ^ehepenea ^�^pr^eall3bJe*

-ocr page 1548-

,₀�? ;�� Edi&| raeekenee Hu

^cnt fai vvefen gbeadverteert, fal het felve, ofte
�,� voorfittenden Schepen, dien fulcx bekent fal
«Tefen ahemaeckt, daer op behoorlijcken moeten
�nquireren, ende daer voor mede verantwoorden.

3C9O

aldien Schepenen voorfz in faecken van grooten
gewichte ende importantie verder advis ende In-
ftruclie fouden willen hebben, Soo fullen fy ghe-
houden wefen door een van hunne mede-Schepe-
nen, ende een der Penfionarifen de ftucken vande
Proceflen beflooten te doen (lellen in handen van
een ofte meer oude fameufe Advocaten, ofte
Rechts-geleerden,om by hun gevifiteert ende ge-
examineert te worden, ende dan te dienen van der
felver advis, ende redenen van dien by gefchrifte,
't welck ingekomen wefende.fullen fy Schepenen
met hunne Penfionarifen ende Griffier 't felve al-
les refumeren, ende naer ingenomen iteratif advis
der ghemeke Penfionarifen ende Griffier, fenten-
tieren als fyluyden in goeder confcientie, en naer
Rechten fullen vinden te behooren, alles op pene
indien fy contrarie doen, daer over arbitrahjcken
gecorrigeert te worden.

Ten elfden, Dat de prefente Schepenen, Pen-
fionarifen ende Griffier yeder fullen hebben van
een uyre befoignes in Proceflen, chien ftuy vers,
fonder meer.

Het 1 z, 13 ét/ r 4 Ar tic uien accorderen met het 9,10
en 11 Art. van 't voorfz Reglement vanden 31 Maert
166r die den Lefer hier boven Colum. 1804. en zSof.
vindenfaL

Aldus gedaen, gerenoveert ende gheamplieerr.
ter Vcrgaderinge vande Hooge Mogende Heeren
Staten Generael der Vereenighde Nederlanden,
Inden Hage, op den negenthienden December
1663. Was gheparapheert, Joharfvan Recde^¹'
Onder ftondt, Ter Ordonnantie vande ithe.
Geteeckent, N. Ruyfch. Zijnde op't fpatiumge-
druckt het Cachet van haer Hoogh Mogende op
een rooden Ouwel.

Ten negenden, dat ten minften een vande Pen-
fionarifen , neffm&n Griffier,hy het vifiteren van
alle Proceflen, ende d'andere befoignes , ■ fich al-
toos prefent fal moeten laeten vinden , en op alle
faecken van Juftitie.van Schepenen verfocht zijn-
de , dienen vanpravadvis, Ende fullen de voorfz
Penfionarifen noéte Griffier Jn geene faecken mo-
gen adviferen, ofte parthyen dienen, die fy weten
dat aireede VQor'de Recht-banck fouden mogen
hangen < ofte^aernaelsontwijffelijckfoude mo-
gen komenen indien voor de voorfz Rechtbanck
eenich Proces wierde aengeftelt, waer in de ghe-
melte Penfionarifen ofte Griffier te vooren hadden
neadvifeert ofte ghedient, foo fullen fy in fulcken
cevalle fich van't prae-advis onthouden ,en't felve
de Schepenen bekent maecken.

Ten thienden, Dat voortaen geene Advocaten
ofte Pra&ifynen in't vifiteren vaneenige Procef-
fen, Playdoyen ofte Confulten, in faecken raec-
kende de Juititie, Crimineel, Civil, ofte Pachters
faecken, daer parthyen over in quefiie zijn, voor
Schepenen der felver Stadt fullen mogen werden
geroepen, ofregeaffumeert, om met ende neifèns
Schepenen voorfz, te befoigneren, maer dat daer
toe alleene gheroepen ende geemployeert fullen
vvoxden de Penfionarifen der Stadt, metten Grif-
fier, omme ten minften een der Penfionarifièn
metten voorfz Griffier prefent te wefen , om vol-
gens den voornoemden Reglemente te dienen van
advis, 't geene fy fullen ghehouden wefen aende
Schepenen te geven ghefamentlijck, ofte eenige
der felver daer toe verfochtwerdende: Doch by

Ediïl, waer by gbeïlatueert wert, dat in materie van Houw dijenen geen appel

. ofte reformatie en valt ,foo wanneer het oordeel van den Rechter over een komt met het ghefuflineerde
van d'Ouders, ofte vande langhftlevende. In date den � 7 September 1663.

DE Staten van Hollandtende Weft-Vrief-
landt, Allen den geenen die defen fullen
fienoftehoorenlefen, Saluyt. DOEN
TE WETEN, dat Wy in ferieufeach-
tinge ghenomen hebbende den teneur van onfe
Kciolutic, genomen op den vijfden December des
Jaers vijfthien-hondert k\cn en tnegentich, fta-
tuerende dat in matrimoniele faecken daer inne
de verklaringe vande Magiftraet, met de verkla-
ringe vande Ouders, ofte de langhft-levende van
de khe over een komt, van de voorfz verklaringe
met en fal mogen gereformeerr, geappelleert, ge-
provoceert , ofte eenige provifie daer tegens ver-
eent worden : Endegeconfidereert de nootfaec-

defen in formc van perpetuel Ediil, dat in 't toe-
komende different oftequeflie, ontftaende tuf-
fchen kint ofte kinderen ter eenre,ende de Ouders
ofte de langhft-levende van de felve ter andere
zyde, in materie ofte over faecken van Huwelijc-
kên, foodanige faecken ende diflèrenten afgedaen
fullen worden ten aenfien vande Edelen ende
Suppooften van onfen Hove, by den felven Ho-
ve; ende ten aenfien van allen anderen behooren-
de onder de Jurifdidie van de Gerechten in beflo-
ten ende bemuyrde Steden van onfen voorfz
Lande,(den Hage daer onder begrepen)by't Col-
legie vande Wett, ofte vanden Gerechte inde
felve Steden, daer over foo veel doenlijck in vol-
len ende completen getale, ende immers niet be-
neden twee derde-parten van 't Collegie prefent
zijnde; uytgefondert binnen de Stadt van DelfTj
al waer 't felve fal gefchieden by Schepenen, mits
infgelijcx daer over foo veel doenlijck, in vollen
ende completen getale.ende immers niet beneden
de twee derde-parten van de felye Schepenen

9. � prefent

j �^rj _ "<uvit vAawit UUIV.1 y aiiLi^ vauucu 111-

«ouden der voorfz Refolutie uyt vele ende diver-
*S* redenen ende refpeclen. SOO IST,dat
V� y naer voorgaende naeder deliberatie , renove-
rende endeamplierende de voorfz Refolutie.goet
gevonden, geordonneert ende gheilatueert heb-
ben, vinden goet, ordonneren ende ftatueren by

-ocr page 1549-

3 091 Ampforie van ly voegWel van eenige Plaeatea 3094

als de voorfz Plaetfen, Magiftraten ofte Rechte»
inden voorfeyden onfen Lande fal werden gheex
tendeert. Ende ten eynde niemant hier van ig_no,
rantie pretenderen, nemaereen yeder weten mo.
ge waer naer hy hem hebbe te reguleren , fo₀ b_egeeren Wy dat defen op de Rollen vanden Hoc
gen Rade, ende van meer-gemelten onfen Hove
mitfgadersin alle de beflooten Steden van onfen
Lande ghepubliceert ende geaffigeerc fal werden
daerende foo als in allegelijcke-ghelegentheden
gebruyckelijck is, ende behoorde, t� ghefchieden
Gedaen inden Hage onder onfen grooten Zcg�le,
op den feven en twintichften Septembrisdesjaers
onfes Heeren ende Salighmaeckers fefthien-hon.
dert drie en feitigh. Onder ftondt, Ter Ordon-
nantie vande Staten.

Herl�' van Beaumont,

prefent zijnde; Ende dat die van onfenHove,
Wette ende Gerechten, midtfgaders Schepenen
voorfz, daerinne naer verhoor van parthyen met
behoorlijcke kenniiT� van faecken fullen difponc-
ren fummarie ende de plano, foo als fyluyden ful-
len bevinden te behooren. Ende foo wanneer der
fel ver difpofitie , ofte verklaringe overeen fal ko-
men met her goetvinden ende ghefuftineerde van
de Ouders, ofte de langhit-levende van de felve,
dat als dan de voorfz difpofitie, ofte verklaringe
by den voorfeyden Hove, by die vande Wett,
ende Gerechte , of by Schepenen als vooren ghe-
daen, volkomen effedt forteren fal, fonder dat
daer van gheappelleerr, ghereformeerr, geprovo-
ceert, Revifie, ofte eenige andere provifie van Ju-
ilitie verleent fal mogen worden $ met dien ver-
fiande nochtans, dat het felve tot geene andere

%egkment ci�er het Landt van Valckenborgh* In date dm vijfibienfa

O�ober 1663.

"ΐ^^ E Staten Generael der Vereenichde Ne-
Hdcrlanden, Allen den ecencn die defen
-jegenwoordigen fullen licn oftehooren
* lelen,Saluyt. DOEN TE WETEN,
Dat Wy hebben ghehoort ende ingenomen het
rapport ende advis vande Heeren Onfe Gedepu-
teerden, die nevens Gecommitteerden uyt den
Rade van State hebben gbebefoigncert op de for-
mc vande Regieringe, die Wy fouden mogen in-
troduceren in de drie Landen Van Over- Maze,
voor fo veel de felve by het Accordt ende Accorrr-
modement op den xxvj December des Jaers
1661. met den Heer AmbalTadeur van Spaigne
hier inden Hage gheflooten , zij η verbleven onder
onfe Souverainiteyr, refortende Jurifdi�tie.

Ten anderen, op den voer ende directie vande
Juilitie indcfelve Landen t'obfervercn.

Ten derden, op den opherT vande Domcynen
ende Beedcn, Ende eyntelick oock vande Geefte-
Jijcke goederen aldacr: Ende dat Wy tot dien eyn-
dc.endeom dat geheele werek eens finalickonder
goede ende vaftc reglementen van Religie, Ju�>
jcjc, PoL^cie,endcFinantie ten beften te dirigeren,
hebben vaft geil tilt ende gearrefteert, gclijck Wy
vaft ftellcn ende arrcflercn by defen de Poinden
ende Articulcn hier naer volgende geextendeert.

^Reglement oloer bet Landt van

Vakkenborgh.

Dat de Rcgieringc van het Landt van Valcken-
burgh ,by Riddcrfchap ende Bancken , ende
fulex met twee Hemmen fal zijn ende blyven be-
klect, ghelijck van oudts, Ende dat tot de felve by
provifie fullen werden gheadmittcertallede Rid-
dermatige ende AdelijckePerfoonen.dicdacr toe
ten reguarde van hare geboorte ende Huyfen, nae
de Wetten ende Coftumen des Landts fullen be-
vonden werden gcqualificeert te zijn, midts dat fy
alvooren tullen afleggen in handen vande Heeren
Gedeputeerden uyt net middea van Onfe Verga-

deringe, jegenwoordigh aldaer zijnde, d/en behoor.
licken Eedt van ghetrouwigheyt, om Jiaer, ten re-
guarde van Ons, als getrouwe Onderdanen, ende
ren refpe�te vande voorfz adminiiTtarie.alsgotde
Regenten te fullen dragen ; Ende dat al lede ghe�
qualificeerdc Edelen, tot dien eynde door de op-
ghemelte Gedeputeerden by aen anderen fullen
werden gheconvoceert, om den voorfz Eedtals
vooren, behoojlijck te werden af geleyt, endcfy
vervolgens tot de voorfz regieringe te werden ee-
admitteert, Ende in casdat eenige vande felve
mochten weygerigh bevonden werden om ftch
aenilonts na die convocatie, ende geduyrende het
verblijf vande gemelte Heeren onfe Gedeputeer-
den in die Quartieren ppiltive te verklaren; Dat de
felve Heeren onfe Gedeputeerdedaer van eenLijft
fullen formeren,endeons herwaerts overbrengen,
om dienaengaende by Onsfodanige nacdererefo-
lutie ghenomen te werden, als Wy ten meeften
dienftc van den Lande bevinden fullen te be-
hooren.

Dat oocJk nacderhant die gecne, de vvelcke on-
der hetLith vande Edelen tot de Regieringe fou-
den willen gheadmitteertwerden,haercerftful-
len moeten addrefleren aende Edelen des voorfz
Landts, albcreyts tot de Regieringe als vooren ge-
admittctrt, ende infun�iezijnde, endealdaer
voldaen hebbende het geene tot de befchryvinge
wert gcrequireert, als dan haer voorts addrefleren

aen Ons, ghefterekt met een Atteftatie van het
voorfz AdclickLidt, om onfe approbatie daerover

te verfoecken, ende te bekomen, oock vervolgens
den Eedt van ghetrouwigheyt aen Ons af te leg-
gen; Ende dat ten reguarde van de Bancken
van MccriTen , Glimmen , Beeck ende Hcerie,
geene Gedepureerden ter Vcrgadcringe vano
Staten defes Landts en fullen werden toegelaten»

als die gene, die zijn vande ware

Chriftelijeke Ge-
reformeerde Religie; dewyle onfe vafte meening
is, dat de Regeeringe inde voorfchreve Bancken,
gelijckoock in alle de Onder-Bancken, Heerln*;
heden ende Dorpen des voorfz Lants ,nietande»

-ocr page 1550-



	30?3 Reglement over het Landt van Vafckenb�fgh» j<$4 gcproccdeertmetfierediftinaie, Hamentiicki dat
		die ordinarife belaftingen fullen zijn ende bly ven gheregulccrt op een vafte Lyftc ende fpecificatie, de vvelcke VVy ,nae ghchoort rapport vande voor- gemeltc Hceren onfeGedeputccrden.gearreitcert» acnde Staten dcfes Landts fullen doen ter handen ftcllen, Endc dat de omlagen daer roe noodichby de voorfz Vergaderinge fullen werden uytgefchrC- ven , gearreileert, ende geexecuteert, door de we- gen , endc naede proportie tot noch toe gheobfer- veert; Maer dat op alle faecken van meerdere im- portantie, endc alle opkomende extraordinarife belaftingen, de voorfz deliberaticn niet verder en fullen mogen gaen , als de felve aen Ons voor te dragen.cnde Ons goctvinden daer op afwachten, Sulcx dat de Hooge Officieren met de Staten des Lants fullen gehouden zijn een pertinente fpeci- ficatie met redenen ende documenten op te ftel- len , waer roe eenige extraordinarife omlagen fou- den zijn gcrequireert, ende daer over moeten ver- foecken , ende oock afwachten ons prcallaucl confent, op pcene van royeringe, ende twee dub- bele reftitutie, ten behoeve van het voorfz Landt, van alle het geene anderfin tsextraordinaris i�ude omgeflagen zijn, nochtans met defen verilande» indien het geviele dat de Staten des Landts door eenigen fubyten endconvermydelicken noot van Heyrkracht mochten werden gheneeci�iteert tot het fourneren ende lichten van eenige penningen, om haer felven daer mede te tedden , ende den tijt fodanige preallable kennifle aen One te doen, nietkonde toelaten : Dat in fulckcn gevalle, ende wyders niet, de voorgcmelte Staten des Landts fullen bly ven gheauthotifeert, om de voorfz lich- tinge van penningen nac vereyfeh van faecken, endenaden noot te mogen doen, mits acnftonts daer van, mitfgaders vande redenen van dien, aen ons gevende behoorlicke kennifle, om daer op te ontfangen onfe approbatie. Ende dat fonder dien de voorfz gelichte penningen in des Landts recc- keningen nieten fullcn werden gepaiteert. Ende om de voorfz belaftinge over het voorfz Lant ren behoeve van Ons.ende den gemeencn Staet.oock eens precife te reguleren, ende dat daer ontrent gcenerhande cxcciTen en mogen werden ghe- pleeght, maer een yegelijck naer fync ghclcgent* heyt moge weten, wat hy dien aengaende te dra- gen hebbe; Soo hebben Wy uyt confideratic van de groote ongelcgenthcden, daer toe d'Ingei�te- nen ende Ingelanden van het voorfz Quartier tfe- dert eenige jaren herwaerrs vervallen zijn, by de- fen gbereiblvecrt ende vaft gheftek, dat men voor eerftendeby provifie voor den rijdt vanachtjaren geenerhande belaftingen ten behoeve van het ge- meen over het voorfz Quartier, het zy ordinaris ofte extraordinaris en fal omflaen, als eens voor al van jaer tot jaer de fomme van een en dertich duy- fent twee hondettguldens, te vcrdeelenende te heffen op den voctghelijck den ophef van^e ordi- narife Beeden in de voorfz Landen is gepradifeert geweeft, Ende dat de voorfz ordinarife loopendc Beeden tot den leften December des voorleden jaers 1662, confotrnhet voorfz Accordc van Ac- commodement gheheven geweeft zijnde op den ouden yoet als voor defen, den voorfz ordinarifen taux van _;een en dertigh duyfent twee hondett 9. Κ ij gul-
Schepenen, Secretarifen, Vorftcrs , endc andere rhecrdere ofte mindere Officieren die vande voor- eemeltc Gereformeerde Religie zijn. Endedat alleHeeren, fonder exceptie daer tocfullenghe- houden werden, om foodanige, ende gene andere acn teftellcn , endc die jegenwoordich tegen defe onfe goede meeninge ende intentie fouden mo- _eCn in employ ghevonden werden, dar de felvc aenftonts fullcn moeten werden gheremoveerr. Ende ten eynde de felve onfe goede intentie met eenige finiftrc pradijeque niet ge�'ludeert en wcr- de, ende dienvolgendeeenige foodanige Officie- ren in dienfte ofte fundic vrrblyven ; Soo is oock onfeexpreflcmeeninge, dat geene vande voorfz verlatene Officieren, het zy Schouten, Secretari- fen ofte Vofilers, die fundie fullen mogen bedie- nen ofte waer nemen , in qualiteyt ofrc onder pretext van Subftituyten , maer datfy die ghehcel ende al fullcn moeten verlaten, ende haer daer van onthouden. ., Ten andercn,om de Regeeringe van het voorfz Landt, ten refpede vande formc, foo van befchry- vinge, als vande bcfoigncs ende deliberatie te brengen op een vaften gcreguleerden voct,Dat de H�ogc Officieren des Landts fullen gehouden zijnde refpedive Edelen ende Bancken te be- fchry ven in forma met een expreflc Miffive, ende geraifonneert op het fubjed daer over de dclibera- rien fullen moeten vallen, ende de felve fullen doen addreileren aende voorgcmelte Edelen hooft voor hooft j Endc in de Bancken van MeeriTen, Climmen ende Bceck aen jden Voocht ende Schepenen, ende in de Banckq van Heerle, aende Schout ende Schepeden, Ende dat den voorfz Voocht ende Schout refpedive fullen ghehouden zijn haere Gerechten daer over by een te toepen, ende laft van den felven op de poindenvan uyt- fchryvinge re ontfangen; Ende voorts fullen moe- ten zijn voorfien van behoorlijcke Authorifatien off e Commiffien,die ter inkomftein deVergade- ringe fullen. werden gheexhibeert endegheregi- ftreert, om uyt den naem ende van wegen haere Bancken te helpen refolveren, blyvendeaen^ die refpedive Gerechten haere vryheyt, om oock an- deren uyt den hacren nevens den Schout te depu- teren; Soo nochtans dat de Gedeputeerden van eene Banck, hoewel meerder in getale, nochtans maer eene ilemen fullen uytbrengen inde voorfz Vcrgaderinge., Ende op dat de voorfz Bancken in het geene voorfz is, te beter rpogen zijn gcdient, ende onfe goede meeninge tot reformatie van alle abufen, ende aenftellinge van goede orcfres te be- ter mogen werden gheobfervcert ende in pradijc- que gebracht, Soo is onfen expreffen wille, dat de Schouten vande voorfz refpedive Banenen ^hare refidentie fullen moeten hebben ende houden ter plaetfe van de voornoemde haere bedieninge daer iy fullen gevordert zijn. Ten derden, dat onttentde voorfz uytfchryvin- ge, ende d$ljbcratien, voor foo veel die mqg?n concerneren de belaftingen des Lants, ende eenj- ge omlagen, die tot affchaffinge ende quytjnge det ielvet mochten zijn ghecequireert,iai werden

-ocr page 1551-

�

3095 AmpHatie van By voeghiel van eenige Placaten, 3<w

guldensfal gereeckentworden,alsaengevangen J matieacn onfen Raede van Brabandt alhier: Kr
met den eerften Januarij 1663. ende foo vervol- defen ex preffen verftande, dat ontrent den {Vm

ende de maniere van procederen inde Rechtba

gens by Quartalcn werden gcinnet ende onrfan-
gen, gclijckde voorfz ordinarife Bccden gheh�ven
zijn geweeft, Ende dat de voorfchreve ordinarife
ende extraordinarife beladingen foodanigh zijnde
geregulcert, by provifie, ende tot onfe nader ordre
ordfc fullcn blyven ghemortificcert foodanigc
Commiffien als de Staten des voorfz Landts voor
defen op cenige Gedeputeerde Cofnmiflarifen
hebben geco rifercert. Ende voor ibo veel aen hare
dircdie mach zijn ghcdefcfeert ghewceft het uyt-
fenden vande tauxen by de Staten ghcarrefteert,
over de Lcencn ende Bancken, dat het felve
voortacn fal werden ghedaen gcfamentlijck door
de Hooge Officieren van het voorfchreve Landr.
Ende ten eynde niet allcenlijck Wy, maer oock
de goede Ingcfctenen des Landts mogen verfecc-
kert zijn, dat de voorfchreve ordinarife ende extra-
ordinarifc middelen ghctro�welijckendcbehoor-
lick werden geadminiftreert; Soo is onfen expref-
fen wille, datdereeckeningen daer van alle jaren
precife fullen moeten werden ghedaen nae voor-
gaende publicatie ende waerfchouwinge van tijdt
ende plaetfe in de volle Stactfche Vergaderinge
met op�he Deuren, ende met een liber acces voor
een yder die de genegentheyt ofte de curieufhey t
mocht hebben de felve by te vvoonen. Ende dat
in de voorfz reeckeningen geenc poften van ont-
fanghofte uytgavc en fullen werden ghepaiTeert,
die niet met behoorlijcke Documenten en fullcn
zijn voorfien,ende by fo verte eenich bedroch ofte
eenige abuyfen daer ontrent f�uden inkr�ypen,
dat het een yedet gcihterefleerde fal vry ftaen fich
aende Vergaderinge vande Staten der quattieren,
ende by ghebreecke van behoor!ijck redres, fich
oockdire&elijck aen Ons daer over te addreiTeren,
alles onder de opficht ende opper-directic van foo-
danige CommiiTarifen ofte Gedeputeerden, als
Wy hier na� fullen goet vinden daer toe te nomi-
neren .

Ontrent deontlaftinge vande oude Capitalen
ende fchulden, al foo daer over met den Heer Am-
baftadeut vanden Coningh van Hifpanien in iecc-
kere preliminaire poincten is gheconvenieert, fal
dien voet van examinatieende quytinge gevolght
werden , Met dien verftande, dat op langhfame
ende lydelijcke termyncn fal werden verdeelt en-
de omgeflagen, het geene nae de voorfz examina-
tie fal bevonden werden vande voorfz belaftinge
ende fchulden by d'Ingefetenen ende I ngelanden
Van het voorfz Quartier te fullen moeten ghedra-
gen werden, ende dat dien omflach fal worden ge-
daen op den voet ende proportie als van oudts ge-
bruyckelijck.

Ontrent het poinct vande Juftitie in het voorfz

ken vanden voorfz Lande van Valckenburgh e*
actelijek fal werden ghevolght ende geobfery/

het Reglement het welckc~Wy met voorga�n?

advis vanden Rade van Brabandt op den vijftbj?
den defer hebben doen arrefteren, ende in fp_ec�'
datdc'goedc Ingefetenen des Landtsontrentd'
rechts-plegingen, termynen, produdien, Vonnif
fen ende Executien, foo ter eerfter inftanrie,als b
appcllatic, hoe ende waer het oock foudc mog/
zijn, met geene onnutte ende exorbitante onW
ften fullen werden befwaert.endc dat de refpeflive
Officieren ende Jufticieren vigoureufclick daer
tegen fullen helpen voorfien: Oock de Officieren
felve, haer foo in defen , als in alle andere faecken
tot hare directie ftaende fullen gehouden zijn haer
te reguleren na fodanigc Inftructicn als Wy mede
op den vijfthienden defer met voorgaende advis
als voorfz, hebben ghearrefteert, ofte nochnaet-
maels by ons gemaeckt, gearrefteert of gcampli-
eert foude mogen werden. Ende alfoo ontrent het
ghetal ende de qualificatie van de Schepenen van
het Hooge Gerichte van Valckenburgh, ende van
de Leenmannen van het LeenhofTaldaer, yet
i�eckers, ende met beter ordre als tot noch toe be-
hoort te werden geftatueerr,, Soo ordonneren W>
by defen, dat het getal der fel ver refpectivelijcklal
moeten zijn van feven, ende datdie fullen moe-
ten woonachtich zijn in hetdiftrict vanden Lande
van Valckenburgh, onder onfe partage reforceren*
de, de laetfte daer en boven gegoet ende gequaii-
tlceert met eenigh Leen-goet, ende dat daer toe
fullen moeten ghevordert werden de notabelfte
ende bequaemfte Periboh�h de welcke fullen te
vinden zijn, fonder eenige exceptie, als alleen dat
boven anderen daer toe fullen worden geprefereert
die genen, de welcke zijn vande ware Chriftelijc-
ke Gereformeerde Religie. Ende dat de Schepe-
nen ende Leenmannen die nu in bedieninge zijn,
alle van haeren dienft ende cedt voor af ontihgen
zijnde, de voorfz Stoelen weder fuil�n werden be-
itelt tot het voorfz getal van feven refpective, het
zy uyt de oude, ghequalificeert als boven, of by
fuppletic van foodartige andere, als volgens de
voorfz onfe goede intentie fullen betonden wei-
den daer toe bequaem te zijn. ''

Ontrent het ft�ck van onfe Dornaincn in den
voorfchreven Quartiere van Valckenburgh, ende
voor foo veel de ordinarii� opkorr�ftcn van de fel-
ve belan ght, ende fpecialijck oock vande Molens
daec toefpe&erende, fullen onfe Rentmecfters
van de voorfchreve Domeyncn haer precis regule-
ren nae het geconvenieerde vanden xxvj Decem-
ber 1661, hier vooren gheallegeert, nemende op
denjare i66z. tot 1663. het geene aldaer vanden

quartier van Valckcnburgh, dewy Ie ontrent den | Jaere 1661. ende i66z, is gcconveniccrt geweeft.
cours van dien, foo ordinaris binnen de refpective

O ntrent de beftellinge der Kcrcken ende Scho-
len, ende de oeffeninge vanden watenChriitelijc�
ken �ereformeerdenGodts4ienit inhet Quartiet
van Valckenbutgh.hebben wy g�ordormeert ende
vaft geftelt, gelrjek Wy ordonneren ende vaft ue'-

lenby defen, diat de felve noch by provifie fa"^cn' ^3V blyvco

refforten, als in cas van reformatie, niet nootfiiec
kelijck en is eenige veranderinge voor als noch te
maecken, is onfe goede meeninge het oock te la-
kten by het oude ghebruyek, foo ten reguarde van
elen voorfz ©rdinarifen cr�yn, als by provifie oock,
ende tot onfe naeder ordre in *t poinct van refor-

-ocr page 1552-

5097 Reglement over het

_bl en feo ende terfoodanigcnplactfeals die je-

Landt van Daelhem. 1098

doende.nae de Placaten van het Landt fullen wer-
den gecorrigeert.

Alle welcke Poinden ende Articulen Wy geor-
donneert hebben, ende ordonneren by defen, dat
voortaen volkomentlick fullen werden achter-
volght ende onderhouden, niet tegenftaende ee-
nige Rechten, voorgaende Ordonnanticn, Cou-
ilumen ofte Ufantien ter contrarie,de welcke Wy
hebben ghederogeert, ende derogeren by defen,
voor foo veel de felve eenighfints hier tegen
mochten ftryden. Ordonnerende ende beveelen-
de onfe Hooge Officieren in het voorfz Landt van
Valekenburgh, defen onfen Reglcmente alomme
bekent te maccken,cnde te doen observeren. Ge-
daen ter Vergaderinge vande hooch-ghemcltc
Hceren Staten Generael, Inden Hage den vijf-
tienden Odober fefthien-hondert drie�n tfeftigh.
Was geparapheert, I. de Merode, «� Onder ftondr,
Ter Ordonnantie van de felve. Geteeckent,
N. Ruyjch. Zijnde op 'tfpatium ghedruckt het
Cachet van haer Ho: Mog: op eenen rooden
Ouwel.

genwoordichzijn.

Waer mede Wy vertrouwen, dat fonder ecnige

andere acnftellinge, ofce combinatien, voor cerft

rullen konnen werden gedient de Ingefetenen der

oorfz Plaetfen, ende de Nabuyren inderontom-

nieaengtenfende Quartieren refiderende.

Ende omme de voorfz Predicantcn, Kofters
ende Schoolmeefters bchoorlijck te voorden van
wooninge ende onderhoudt, maer byfonderlijck
om met allen y ver ende ernft de oerfeninge vande
_ware Chiftelijcke Religie alomme in den voorfz
Lande te introduceren ende voort te fetten, Heb-
ben Wy gheordonncert ende gelaft, ghelijck Wy
ordonneren ende laiten by defen, acn alle Papen
ofte Paepfche Priefters ende Pailooren, van wat
name, Ordrc ofte conditie die oock zijn, gene uyt-
eefondert, in de voorfz Landen woonachtich, dat
fy hare wooningen, ende vervolgens het gheheele
voorfz Landt fullen moeten ruymcn, ende voorts
daer buy ten blyven, op pene dat de felve contrarie

%egkment oyer bet Landt van Daelhem. In date den vijftbienden

.O�ober 1663.

IE Staten Generael der Vercenichde Ne-
derlanden, Allen den geencn die defen
f jegenwoordigen fullen fien ofte hooren
¹ icfen.Saluy t. DOEN TE WETEN,
Dat Wy hebben ghehoort ende ingenomen het
rapport ende advis vande Heeren Onfe Gedepu-
teerden, die nevens Gecommitteerden uyt den
Rade van State hebben ghebefoigneert op de for-
mevande Regieringe,die Wy foudenmogen in-
troduceren in de drie Landen van Over- Maze 1
voor fo veel de felve by het Accordt ende Accom-
modement op den xxvj December des Jaers
1661. met den Heer Ambafladcur van Spaigne
hier inden Hage gheflootcn, zijn verbleven onder
onfe Souvcrainiteyt, rcfortende Jurifdiftie.

Ten anderen, op den voet ende dirc&ie vande
Juftitie in de felve Landen t'obferveten.

Ten derden, op den opheft" vande Domey nen
ende Beeden, Ende ey ntelick oock vande Geeftc-
lijeke goederen aldaen Ende dat Wy tot dien, eyn-
de^ndeom dar geheele werekeens finalick onder
goede ende vaftereglementen van Religie, Jufti-
tie, Pohcie, ende Finantie ten beften te dirigeren,
hebben vaft gefteltende geatrefteert, geJijck Wy
��ft ftellcn ende arrefteren bydefen de Poinden
wide Articulen hier naer volgende geextendeert.

^glement mer het Landt van

Daelhem,

Jjat de Regieringevan hetLantvan Daelhem,
metexclufievanden Abt van Godtfdael, ende
«me andere Geeftelijcke Priefterenofte Paftooren*
eie ten cenigen tyde part ofte deel daer acn mo-
gen hebben gehadt ofte gepretendeert, fal werden

beftelt ende beklect met twee ftcmmen.van Ede-
len ende Bancken, geJijck inden Lande van Valc-
kenburgh altijt is geobferveert, endehuyden we-
der vaft geftelt; Ende dat by provific tot de felve
fullen werden geadmitteert alle de Riddcrmatige
ende Adelijcke Perfoonen, die daer toe ten re-
guarde van hare gheboorteende Huyfcn, nae de
Wetten ende Coftumen des Lants fullen bevon-
den werden gequalificeert te zijn, midrs dat iyai-
vooren lullen afleggen in handen vande Hceren
Gedeputeerden uyt het midden van Onfe Verga-
deringe.althans inde Landen van Over-Maes zijn-
de, den behoorlickcn Ecdt van getrouwighcyt.om
haer, ten reguarde van Ons, als getrouwe Onder-
danen , ende ten refpe�tc vande voorfc admini-
ftratie,als goede Regenten te fullen dragen; Ende
dat all� de voorfz ghcqualificeerde Edelen des
voorfz Landts, tot dien eynde door op - ghemcltc;
Hceren Gedeputeerden by den anderen fullen
werden gheconvoccert, om by haer den voorfz
Eedtals vooren, bchoorlijck te werden afgelcyr,
ende vervolgens tot de voorfz regieringe te wer-
den gheadmitteert, Ende in cas dat eenige van de
felve mochten weygerigh bevonden werden om
fich aenftonts nae die convocatie, ende gcduyren-
dehet verblijf vande gemcltc Heeren onfe Gede-
puteerden in die Quartieren poikive te verklaren;
Dat de ielve Hceren onfe Gedeputeerden daer
van een Lijfte fullen formeren, ende aen Ons her-
waerts over brengen, om dicnaengaende by Ons
foodanigc nacdere rcfolutic genomen te werden,
als Wy ten mceften dienfte vanden Lande bevin-
deniullen te behooren. Dat oock napderhant die
gecne, de welcke onder het Lith vande Edelen tot
de Regieringe fouden willen gheadmitteert wer-
den, haer cerft fullen moeten addreiTcren aende
Edelen des voorfz Landts, albcreyts tot de Regie-

9. Κ �j ringe

-ocr page 1553-



				van eenige Placaten» 3 _ί _0o maer eene ftem en fullen uytbrengeninde voo_rr_zVcrgaderinge. Ende op dat de voorfz Bancke endc Heerlijckhedcn, in het geene voorfz \s,�qL� rer mogen zijn gedient, endc onfe goede m�enin ge tot reforma tie van alle abufen, ende aenfte\|\|j� ge van goede ordres te beter mogen werden geoh* ferveert ende in praclijcque gebracht, Sooi$o_nfe_n' expreiTen wille, dat de Schouten vande voo_tf_zrefpeclive Baneken ende Heerlijekhedenharctc- fidentie fullen moeten hebben ende houden, ter plaetfe van de voorfz haere bedieningedaetfyf_u\|, lengevordertzijn. Tenderden, dat ontrent de voorfz uytfchryvin, ge ende dcliberatien.voor foo veel die mogen con'. eerneren de beladingen des Landts, ende eenige omlagen.die tot quytinge der fclvcr mochten z� gherequircert ,fal werden gheprocedeert met defe diftinclie, namentlick ,dacdieordinari.febelaili_n. gen fullen zijn ende blyven ghereguleertopeen vafte Lyfte ende fpecificatie ,� de welcke Wy,nae pehoort rapport vande voor-gemelte Heercn onfe Gedeputeerden, ghearrefteert, aendc Staten defej Landts fullen doen ter handen ftellen, Endedat de omlagen daer toe noodich by de voorfz Vcrga- deringe fullen werden uytgefchteven.gearreikctt ende gheexecuteert, door de wegen, ende naede proportie tot noch toe geobferveert j Maer dat op alle faecken van meerdere importantie, endealle opkomende extraordinarife belaftingen, de vo�rfsj deliberatien niet verder fullen mogen gaen.alsde felve aen Ons voor te dragen , ende Onsgoctvin� den daet op af wachten , S ulex dat den DroiTaert, m�t'de Staten des Landts fullen ghehoud�n zrjti een pertinente fpecificatie met redenen ende do c�menten op te ftellen, waer toe eenige extraordi» narife omlagen foudenzijn gherequireert, ende daer¹ over moeten verfoccken, ende oock afwach- ten ©ns preallabel confent.op peen�vanroyetinge, ende twee dobbele reftitutic , ten behoeve van Kt voorfz Landt, van all� het geene anderfintsextra- ordinaris foude omgeflagen zijh Ρ nochtans'met defen verftan ie, indien het geviele dat de Staten des Landts door eenige fubyten ende onvermydc- licken noot van Heyrkracht mochten werden ge� neceilitcert tot het fourneren «nde lichten Van eenige penningen, om haer iblv�ndaermedete redden, ende den tijdt foodanige prcallable ken- nifle aen Ons te doen, niet konde toelaten: �at in fulcken ghevalle, ende wyders niet, de voorge� melte Staten des Landts fullen blyven geauthottr fcert, om de voorfz lichtingc van penningen nae v�reyfch van faecken, ende naden noot te mogen doen, midts aenftonts daer van,' mitfgaders van^ redenen van dien j aen Ons gevende behoorlijk kennilTe, om daer op te onifangen onfe approba- tie. Ende dat fonder dien de voorizghelicbtep�¹' ningen in des Landts reeckeningen nictenfuli^ werden gepaifeerr. Ende om de, yoorfz bclaw over het voorfz Landt ten behoeve van OnS, cnd^eden gemeenen Staet, oock eens precife te rcgu^ ren, ende dat daet ontrent geenerhande ε^ψί en mogen werden gepleecht, maer een veg^'P naer fyne gelegenih�yt moge weten, wat hy P* aengaende te dragen hebbe, Soo hebben VVy'p eonfideratic varide groote ongejegemhedeMa
		3099 Ampliati� vanBy voeg ringe ais vooren geadmitteert, cnde in functie zijnde , erdealdaer voldaen hebbende het gecnc tot de beft hry vinge wcrt gcrcquirtcrt, als dan haer voorts fullen addrelTercn aen Ons, gbcfterckt met een Atteftatie van het voorfz Adclijcke Lidt, om onfe approbatie daer op te verfoccken, cnde te bekomen , oock vervolgens den Eedt van getrou- wigheyt aen Ons af te leggen; Ende dat ten re- guarde vande Baneken van Daclhcm.Trembleur ende Olne, endc de Heerlijckhedcn Cadier, Fen- neur, Bombay cnde Ooft, geene Gedeputeerden ter Vcrgaderinge vande Staten defes tandts en fullen werden toegelaten, als die gene die zijn van de ware Chriftelijcke Gereformeerde Religie, de- wyle onfe vafte meeninge is.dat de Regccringe in de voorfz Baneken, gelijck oock in alle deOnder- Banckcn, Heerlickhedenende Dorpen des voorfz Landts, niet anders en fal mogen werden beitelt, als met Schouten, Schepenen, Secretarii�n , Vor- fters, ende andere meerdere ofte mindere Officie- ren die vande voor-gemelte Gereformeerde Reli- giezijn. Ende dat alle Heercn , fonder exceptie, daer toe fullen gehouden werden, om foodanige, ende geene andere aen teftellen, cnde die jegen- vvoordigh tegen defe onfe goede meeninge fou- den mogen in employ ghevonden werden, dat de felve aenfto'rit's fullen moeten werderi gheremo- veert. Endc ten cynde de felve onfe goede inten- tie met eenige finiftre pratjtijeque nietge�ludeert en werde.ende indire&elick eenige foodanige Of- ficieren in dienfte oftefun&ie verblyven: Soo is oock onfe exprefle meeninge, datjgeene vande voorfz verlatene Officieren, het zy Schouten, Se- cretarifen ofte Vorfters, die functie fullen mogen bedienen ofte waer nemen, in qualiteyt ofteonder pretext van Subftituytcn, maer dat fy die gheheel ende al fullen moeten verlaten.cnde hacr daer van onthouden. ■;: Ten anderen, om de Regccringe van hef yoorfz Landt, ten refpe&e vande tormc, foo van befchry- vinge, als vande befoignes endc deliberatie te brengen op een vaftcn gereguleerden voet, Dat den DroiTaert des Landrs fal gehouden zijn de re- fpedive Edelen ende Baneken te befchryven in forma met een cxprefTe Miflive, ende gheraifon- ijeert op het fubjed daer over de deliberatien ful- len moeten vallen, ende de felve fal doen addreiTe- renaendc voor-gemelte Edelen hooft voor hooft; Ende in de Baneken van Daclhem, Trembieur cnde Olne, oock inde voorfz Hecrlickheden van Cadier.Fenneur,Bombay cnde Ooft,aendeSchou- ten endc Schepenen aldaer, Ende dat de voorfz Schouten refpedive fullen ghehouden zijn haere Gerechten daer over by een te roepen, ende laft vanden felven opdepoinctenvan uytfchryvinge tcontfangen: Ende voorts fullen moeten zijn voorfien van behoorlicke Authorifatien ofte Com- mifl�en,die ter inkomfte inde Vergadcringe fullen werden geexhibeert ende gheregiftreert, om uyt den naem ende van wegen haere Baneken te hel- pen refolvcren , blyvendeaen die refpeclive Ge- rechten hare vryheyt, om oock anderen uyt den haren nevens den Schout te deputeren; Soo noch- tans dat de Gedeputeerden van eene Banck ofte Heerlickheyt, hoewel meerder in getale, nochtans

-ocr page 1554-



				�<maa>_^M_

	iiot r Reglernent over het Lapdt van Daelhem.

j-Inaefetenen ende Ingelanden van het voorfz Suirtier t'fcderteenige jaren herwaerts vervallen Tn bydefcn gerefolveert ende vaftgheftelt, dat Sn voor cerft ende by provifie voorden rijdt van ebt iaeren.gcencrhande belaftingen ten behoeve !an het gemeen over het voorfz Quarticr, het zy idinaris ofte exttaordinaris en fal omflacn, als !_cns voor al van jaer tot jaer de fommc van acht duvfent guldens, te verdeden ende te heffen op den voet ghelijck den ophef vande ordinarife Bee- dew inde voorfz Landen isgepradifeertgheweeft, Ende dat de voorfz ordinarife loopcnde Bccden tot den leften December des voorleden jaers 1662 conform het voorfz Accordt van Accommode- rnent geheven geweeft zijnde op den ouden voet ais voor defen, den voorfz ordinarifen taux van acht duyfent guldens fal ghereeckent worden, als aengevangen met den eerftenjanuarij 1663. ende foo vervolgens byQuartalen werden geinnetende ontfangen, gelijck de voorfz ordinarife Beeden ge- heven zijn geweeft, Ende ten eynde niet alteen- Jijck Wy, mapr oock de goede Ingefetenen des Laodts mogen yerfeeckertzijn.datde voorfchreve ordinarifeendeextraordinarife middelen ghetrou- wejijck;endebehoorlijck werden geadminiftreert ; Sooisonfenexpreflen wille, dat de reeckeningen daer van alle jaeren precife fullen moeten werden gedaen na voorgaende publicatie ende waerfchou- winge van tijdj: ende plaetfe in de volle Stactfche Vergaderinge met opene Deuren,ende met een li- her acces voor een yder die de ghencgenthey t ofte de curieufheyt mocht hebben de felve by te woo- nen. Ende dat in de voorfz reeckeningen geene poften van ontfang ofte uytgave en fullen werden ghepafleert, die niet met behoorlijcke Documen- ten en fullen zijn voorfien,endeby fo verre eenich bedroch ofteeenige abuyfen daer ontrent ibuden inkruypen, dat het een yedCr geinterei�eerde fal vry ftaen fich aende Vergaderinge vande Staten des quartiers, ende by ghebreecke van behoorlijck redres, fichoock diredelijck aen Ons daer over te addrefleren, alles onder de opficht ende opper- dircdie van foodanige Commiflarifen ofte Gcde- puteerden.als Wy hier nae fullen goet vinden daer toe te nomineren. Ontrent de ontlailinge vande oude Capitalen ende fchulden, alfoo daer over met den Heer Αm- baiTadeur vanden Coningh van Hifpanien in feec- kerepraeliminaire poinden is ghcconveniccrt, fal dien voet van examinatic ende quyringe gcvolght werden , Met dien verftande, dat op langhfame ende Jydelijcke termyncn fal werden verdeelt en- de omgeflagen, het geene nae de voorfz examina- tic fal bevonden werden vande voorfz belailinge ende fchulden by d'Ingefetenen ende Ingelanden van het voorfz Quartier te fullen moeren ghedra- gen werden, ende dat dien omflach fal worden ge- daen op den voet ende nae de proportie als van oudts gcbruyckelijck. Ontrent het poin�t vande Juftitie in het voorfz			inden.fclven LancJeaUe de Walfche Dorpen ple- gen te appelleren aen de Stadtvan Daelhem, ende de Ncderduytfche Dorpen aen de Banc- ken van Schravenvoorn, (nu ghevallen onder de partagie vanden Coningh van Hifpanienjendedac over fulcx de Dorpen ende Heerlijckheden Bom- bay, Ooft ende Cadier voortaen aldaer niet fullen mogen appelleren , Soo ordoncren Wy by defen, dat de felve mede fullen werden gebracht aen het Sradts Gericht van Daelhem voorfz , ende haere appellen aldaer fullen moeten addrefleren, ende dewyle van daer in cas van reformatie aen onfen Raede van Brabandt, geene verdere vcranderinge van nooden en is, foo is onfe goede meeninge hec oock voorts by provifie te laten by het oudeghe- bruyek: Met defen expreflen verftande, dat on- trent den ftijlcnde maniere van procederen inde Rechtbancken vanden voornoemden Lande van Daelhem oock fal werden ghevolght ende exade- lick ghcobferveert het Reglement het welcke Wy met voorgaende advis vanden Rade van Brabandt op den vijfthienden defer hebben doen arrefteren, ende in fpecie.dat dc'goedc Ingefetenen des Lants ontrent de rcchts-plegingcn, termyncn, produ- dien, Vonniflen ende Exccutien, foo ter cerfter in- ftantie,als byappellatie, hoe ende waerhet'oock foudc mogen zijn, met geene onnutte ende exor- bitante onkoften fullen werden befwaert, ende dat de refpedive Officieren ende Jufticieren vigou- rcuf�lick daer regen fullen helpen voorfien: Oock de Officieren felve, haer foo in defcn , als in alle andere iaecken tot hare diredie ftaende, fullen ge- houden zijn haer te reguleren na foodanige Inftru- dicn als Wy mede op den vijfthienden defer met voorgaen.de advis als voorfz, hebben gearrefteert, ofte noch naermaels by ons ghemaeckt, ghearre- fteert ofgeamplicert foude mogen w&den. Ende alfoo ontrent het getal ende de qualificarie van de Schepenen van het Boofr-gerichre van Daelhem, ende vande Leenmannen van het Leenhof aldaer, yet feeckers, ende met beter ordre als tot noch toe behoort te werden gheftatueert, Soo ordonneren Wy by defen,dat het getal der felver refpedivclick fal moeten zijn van fcven , ende dat die fullen moeten woonachtich zijn in het diftrid van het Landt van Daelhem, onder onfe partage reforte- rende, de laetfte daer en boven gegoet ende gbe- qualificeert met eenigh Leen-goet, ende daf daer toe fullen moeten gevordert werden de notabelfte ende bequaemfte Perfooncn de welcke fullen te vinden zijn, fonder eenigc exceptie, als alleen dat boven anderen daer toe fullen worden geprefcreert die genen , de welcke zijn vande ware Chriftelijc- ke Gereformeerde Religie. Ende dat de Schepe- nen ende Leenmannen die nu in bedieninge zijn, alle van haeren dienft ende cedt voor af ontflagen zijnde, de voorfz Stoelen weder fuUen werden be- itelt tot het voorfz getal van feven refpedive, hec zy uyt de oude, ghequalificecrt als boven , of by fuppletic van foodanige andere, als volgens de voorfz onfe goede intentie fullen bevonden wcr* den daer toe bequaem te zijn.

quartier van Daelhcm, voor foo veel den cours daer van isordinaris, ende binnen de refpedive rciibrten aldaer, is onfe goede meeninge het felve te laten by het oude gebruyek; maer voor foo veel
		Ontrent het ftuck van onfe Domainen in den voorfchreven Quartiere van Daelhem, ende voot foo veel de ordinarife opkomften daer van be- langht,

-ocr page 1555-

3 loj Ampliati� Man Byvoeghiel van ecnige Placaten* 3^

ordonneren ende laften by defen, aen alle Pap^
ofte Paepfche Priefters ende Paftooren, van\yL
name, Ordre ofte conditie die oock zijn, gene u_vt.
gefondert, in de voorfz Landen woonachtich dal
fy hare woon ingen, ende vervolgens hetgheh_eej_evoorfz Landt fullen moeten ruymen,endevo_0ttsdaer buyten blyven, op pene dat de felve contrarie
doende.nae de Placaten van het Landt fullen wet.
den gecorrigeert.

Alle welcke Poin&enende Articulen WW^.
donneert hebben, ende ordonneren by defen ,dat
voottaen volkomentlick fullen werden achter.
volghtende onderhouden, niettegcnftaendeee-
nige Rechten, voorgaende Ordonnanticn, Cou.
ftumen ofte Uiantjen ter contrarie,de welcke Wy
hebben ghederogeert, ende derogeren by defen,
voor foo veel de felve cenighfints hier regen
rhochr�n ftryden. Ordonnerende ende beveejen�
d� den Droflaert des voorfchrevc Landts van
Daelhem , defen onfen Reglemente alommebe�
kent te maecken. ende te doen obferveren. Ge�
daen ter Vergaderinge vande hooch-ghemelte
Heeren Staten Generael, Inden Hage den vijf.
tienden Odober fefthien-hondert drie�ntfeiligh.
Was geparapheert, 1. de Merode,ⁿ' Onder ftondt,
Ter Ordonnantie van de felve. Geteeckent,
Λ'. Ruyfch. Zijnde op 'tfpatium ghedruckthet
Cachet van haer Ho: Mog: op eenen rooden
Ouwel.

langht, ende fpecialijck oock vande Molens tot de
felve fpedcrende, fullen onfe Rcntmecfters vande
voorfchrcv� Domcyncn haer precis reguleren nae
het gecon venieerde vanden xxvj December 1661.
hier vooren gheallegecrt, nemende op den jaerc
i66z. tot 1663. het gene aldaer vandenJare 1661.
ende i66x. is geconvenicert gewceft.

OntrentdebeftclIingederKerckenendcScho-
Jen,ende de oeffeninge vanden waren Chriftelijc-
ken GercformCerdenGodts-dienft in het Quarticr
van Daelhem, hebben wy gcordonncert ende vaft
geftelt.gelijckWy ordonneren ende vaft (tellen by
defen, dat de felve noch by provifie fullen blyven
foo ende ter foodanigen plactfcals die jegenwoor-
dichzijn.

Waer mede Wy vertrouwen, dat fondcr ecnige
andere acnftcllinge, ofee combinatien, voor cerft
fullen konnen werden gcdient de Ingefetcncn der
voorfz Piaetfen, ende de Nabuyrcn inderontom-
me acngrcnfcndc Quartiercn rcfiderendc.

Ende omrae de voorfz Predicanten , Kofters
ende.Schoolmeefters bcho�rtiick te v�orfien van
wooningc ende onderhoudt, maer byfondcrlijck
om met allen yver ende ernft de oeffeningc'vande
ware Chiftclijckc Religie alomme in den voorfz
Lande te introduceren ende voort re fetten , Heb-
ben Wy ghcordonncert ende gelaft, ghelijck Wy

Reglement enter bet Landt van V Bertogenrade. In date den vijfitimJen

, Oftobcr 166-5.

TZfgkment over het Landt van

, '/ HertQgenradc.

■p\at de Rcgieringe van het Landt van 'sHerto�
�*-^genrade, met exclufie vanden Abt van Cloo-
ftcrraet, ende alle andere Geeftelijcke Prieftercn
ofte Paftooren, die ten cenigen tyde part ofte deel
daer aen mogen hebben ghehadt ofte ghepreten�
decrt,fal werden bcftclt ende bckleet door Edelen
endeBanckcn ,ftemmende ca pi tatim, ofte hooft
voor hooft, als van oudts inde Rcgieringe van dat
quartieris ghebruyckelijck ende gerccipiccrtghc�
weeft, Ende dat tot de felve fullen werden gbead-
mitteert alle de Riddermatige cndeAdelijcke Per�
fooncn, die daer toe ten reguarde van hare geboor-
te ende Huyfcn, nae de Wetten ende Coflumen
des Lants fullen bevonden werden gcqualificeert
te zijn, midts dat fy alvoorenfullen afleggenm
handen vande Heeren Gedeputeerden uyt het
midden yan Onfe Vergaderinge, jegenwoordign
aldaer zijnde, den bchoorlicken Eedt van ghetrou-
wighcyt, om haer, ten reguarde van Ons, als gnf
trouwe Onderdanen, ende ren refpede vaj|^divoorfz adminiftratic, als goede Regenten te uil en
dragen ; Ende dat alle de gequalincccrde Edelen
des voorfz Landts, tot dien eyndcdoor opgerne»
Heeren Gedeputeerden by den anderen luH^{werden gheconvoceert, om by haer denvooi
Eedt als vooren, behooriijck te werden af gele)'
ende fy vervolgens tot de voorfz regieringe te *

E Staten Generael der Vcrccnichdc Nc-

,'dcrlanden, Allen den gcencn die 'defen

'jegenvvoordigen fullen ficn oftehooren

' Ifcfen, Saluy t. DOENTE WETEN,
Dat Wy hebben ghchoort ende ingenomen het
rapport ende advis vande Heeren Onfe Gedepu-
teerden, die nevens Gecommitteerden uytdcn
Rade van State hebben ghebefoigncert op de for-
mc vande Rcgieringe, die Wy fouden mogen in-
troduceren in de drie Landen van Over- Maze,
voor fo veel de felve by her Accordt ende Acqom-
modement op den fes en twintighftcn Decem-
ber des Jaers 1 66 1. met den Heer Ambafla-
dcur van Spaignc hier inden Hage geflooten, zijn
verbleven onder onfe Souvcrainiteyt, rei�rt ende
Juiifdiftie.

Ten anderen, op den voet ende dircdic vande
Juftitie in de felve Landen t'obfervercn.

Ten derden, op den opheft� vande Domeynen
ende Bcedcn, Ende ey ntelick oock vande Geefte-
lijcke goederen aldaer: Ende dat Wy tot dien eyn-
dc,cndcom dat geheelc wcrckccns finalick onder
goede ende vaftc reglementen van Religie, Jufti-
tie, Policie, ende Finantie ten beften te dirigeren,
hebben vaft gheftelt-endc ghearrefteert, ghelijck
Wy vaft ftellcn ende arrefteren by defen de
Poin�ten ende Articulen hier naier volgende ghe-
extendeert. �.- � '

-ocr page 1556-



	----

ι ο5 Reglement over het Landt van 's Hertogenrade. 3106 Α geadmittcert, Ende incasdatcenige van de Schouren fullen ghehouden zijn hacre Gerechten
		daer over by een te roepen, ende laft van den fel- vcn op de poinclen van uytichry vinge rcontfan- gen: Ende voorts fullen moeten zijn voorfien van bchoorlijckcAuthoiifarien ofteCommii��en, die ter inkomile in de Vergaderinge fullen werden geexhibeert ende geregiilreerr, om uyt den naem ende van wegen hacre Bancken te helpen refolve- ren , blyvende aen die refpeaive Gerechten hacre vryheyt.om oock anderen uyt den haeren nevens den Schout te deputeren; Soo nochtans dat de Gedeputeerden van cene Banck, hoewel meerder in getale, nochtans macr eene ilcm en fullen uyc- brengen inde voorfz Vergaderinge. Ende op dat de voorfz Bancken in het geene voorfz is, te beter mogen zijn ghcdient, ende onie goede mecninge tot reformatie van alle abufen , endeaenilellinge van goede ordfes te beter mogen werden gcobfer- veerr ende in praclijcquc ghebracht, Soo is onfen expreflen wille, dat de Schouten vande voorfz re- fpedtive Bancken ende Heerlijckhedcn, hare rei�- dentie fullen moeten hebben ende houden ter plaetfe vande voorfz hare bcdieninge daer fy fullen ge vordert zijn. Ten derden, dat ontrent de voorfz uytfchry vin- ge ende delibcratien, voor foo veel die mogen concerncren de beladingen des Lants, ende eeni- ge omlagen , die tot quytingc der fclver mochten zijn gherequireert ,fal werden gheprocedeert mee dele diilindic, namentlick,datdieordinarifebcla- ilingen fullen zijn ende bly ven gereguleert op een vaile Lyile ende fpecificatie, de weicke Wy ,nae ghehoort rapport vande voorgemelte Heeren onfc Gedeputeerden, ghearreftcert, aende Staten defes Lants fullen doen ter handen ftellen, Ende dat de omlagen daer toe noodich by de voorfz Vergade- ringe lullen werden uytgcfchrcven, ghcarreftcerr, ende ghcexecutecrr, door de wegen, ende nac de proportie tot noch toe geobferveert; Macr dat op alleiaecken van meerdere importantie, ende alle opkomende extraordinarife belaftingen, de voorfz dcliberaticn niet verderen fullen mogen gaen , als de fclve aen Ons voor te dragen, ende Ons goct- vinden daer op afwachten, Sulcx dat den Drof- facrt,endede Staten des Landts fullen gehouden zijn een pertinente fpecificatie met redenen ende documenten op te Hellen , wacr toe eenige extra- ordinarife omlagen fouden zijngerequircert,ende daer over moeten verfoecken ,endc oock afwach- ten ons prcallabcl conl�nt, op poene van roycrin- ge, ende twee dobbele reilitutie, ten behoeve van het voorfz Landt,van alle het geene anderfin tse^p traordinaris ibudc omgeflagen zijn, nochtans mee defen verftandc, indien het geviele dat de Staten des Landts door eenigen fubyten endeonvermy- delickcn noot van Heyrkracht mochten werden ghciieccfljtecrt tot het fourneren ende lichten van eenige penningen, om haer fel ven daer mede te redden, ende den tijdtfoodanigepreallablc ken- nifleaen Ons te doen, niet kondc toelaten: Dat in fulcken gevalle.ende wydcrsniec.de voorgemelte Staten des Landts fullen blyven gheauthorifeerr, om de voorfz lichtinge van penningen nae ver- eyfch van faceken, ende nae den noot te mogen ;doen,inidts aenftonts daer van, mitfgaders vande 9. L rede-

frlve won»»" >'~jL--""E' . 1 f 1 fich aenftonts na die convocatie, ende geduyrende het verblijf vande gemeltc Heeren onie Gedepu- teerden in die Quartieren pofinve te verklaren; Dat de fclve Heeren onfc Gedeputeerde daer van een Liiilcfulicn formereu.endeaen ons herwaerts over brengcn.om dienaengaende by Ons fodamgc eacdere refolutie genomen te werden als Wy ten meeilendienile vanden Lande bevinden fullen te bchooren. Dat oock nacderhant die geene, de weicke on- der betLith vande Edelen tot de Rcgieringc fou- den willen gheadmitteert werden, haer cerft lul- len moeten addrefleren acnde Edelen des voorfz Landts, albcreyts tot de Rcgieringc als vooren ge- admittcert, ende in fu.ndiezijnde, endealdaer voldaen hebbende het geene tot de befchry vinge werdt gerequireert, als dan haer voorts fullen ad- drefleren aen Ons, gcilerckt met een Atrcftatic van het voorfz Adclick Lidt, om onfe approbatie daer op te verfoecken, ende te bekomen, oock ver- volgens den Eedt van getrouwigheyt aen Ons af te leggen; Ende dat ten reguarde vande Bancken van Gulpen, Marckgraten , Holfet ende Vylen, geene Gedeputeerden ter Vcrgadcringc vande Staten defes Landts en fullen werden toegelaten, als die gene, die zijn vande ware ChrifteJijcke Ge- reformeerde Religie ;dewyle onfe vaile meeningc is, dardeRegeenngcinde fooifchreveBancken, gelijckoock in alle de Onder-Bancken, Heerlick- heden ende Dorpen des voorfz Lants, niet anders en fal mogen werden beftelt, als met Schouten, Schepenen, Secretarifen, Vorfters, ende andere meerdere ofte mindere Officieren die vande voor- gemelte Gereformeerde Religie zijn. Ende dat alle Heeren, fonder exceptie daer toe fullen ghe- houden werden, om foodanigc, ende gene andere aen te ftclien, ende die jegenwoordich tegen dele onfe goede meeningc fouden mogen in employ ghevonden werden, dat de fclve aenftonts fullen moeten werden ghcremcveert. Ende ren eynde de l�lvc onfe goede intentie met ecnige finiilre pradijcqucnietge�ludeertcn werde, ende indi- rcaelijck eenige foodanige Officieren in dienfle ofte funclie verbly ven : Soo is oock onfe exprefle meeningc, dat geene vande voorfz verlatene Offi- cieren, hetzy Schouten, Secretarifen ofte Vor- fters , die functie fullen mogen bedienen ofte waer nemen , in quaiiteytofte onder pretext van Sub- uituyten, naacr dat fy die ghcheel ende al fullen moeten verlaten, ende haer daer van onthouden. Ten andercn,om de Regeeringe van het voorfz Landt, ten refpecle vande forme.foo van befchry- vinge, als vande befoigncs ende deliberatie te brengen op een vaiten ghcreguleerden voet, Dat den Droflaert des Landts fal gehouden zijn dere- Wive Edelen ende de voorfz Bancken te be- fchryvenin forma met een exprefle Miflive,ende geraifonneert op het fubje�t daer over dcdelibera- ^lljⁿ fullen moeten vallen, endede fclve fal doen addrefleren aende voor-gemelre Edelen hooft voor hooft; Ende in de Bancken aende Schouten ende Schepenen refpeaive aldaer, Ende dat de voorfz *■ til* " - ' '^� .""'' -"

-ocr page 1557-



			*

		Ampliatie van Byvocghidi van eenige Placaten. 3₁₀o ende de Souverainiteyt vanden Coningh van H' fpanien , ende dat dacr mede het gedeelte van h'' voorfz Landt,ghebleven onderonfe partage ^
	3107 redenen van dikennifle, om dtie. Ende dat foningen in des L

				o, penftocl daer de Procefien vande Onder-bancfo by appel plegen gebracht te werden,oock vandi! Plaetfe, daer de genachtinge van her Leenhoff_a\| tijdtis gehouden geweeft, Soo ordoncren V\'yb defen dat die vooriz hooghfte Schepenftoei, end het LeenhorT, voortacη fullen werden aengeftef ende gehouden binnen het Dorp van Gulpen het eerfte oock apart ende feparaet van het ordinarife Gerecht't welcke altijdt binnen het felve is ghe weeft ende ghehouden, ende dat van het voorfz onfe ordinaris Gerechte, mede aenden voorfchre. ven Hoogen Schepenftoei fal werden gheappel. leert, in voegen ende in de felve maniere, als vooi defen aen het Hooft-Gericht tot 's Hertogenrade is geappelleert geweeft ; ende dat dan voorts van daer in cas van reformatie, de faecken fullen de- vol veren aen onfen Raede van Brabandt inden Hagerefidcrende: Met defen cxprefl�n verftande dat ontrent den ftijl ende de maniere van proce- deren inde Rechtbancken vanden voorfz Lande van 's Hertogenrade , oock fal werden ghevolght ende exaclelick gheobferveert het Reglementhet welcke Wy met voorgaende advis vanden voor- gemclten Raedt op den vijfthienden defer hebben doen arrefteren,ende in fpecie.dat de goede Inge� fetencn des Landts ontrent de rechts-plegingen, termynen, &c. Vonniflen ende Exccutien.footet cerfterinftantie ,als by appellatie, hoe �ndewaet het oock foude mogen zijn, met geene onnutte ende exorbitante onkoften full� werden befwacrr, endedatde refpeclive Officieren ende Jufticicten vigo�reufelick daer tegen fullen helpen vootfteni Oock de Officieren felve ,haer foo in defen.alsin alle andere faecken tot hare directie ftaende,fullen gehouden zijn haer te reguleren nae foodanigcln- ftrudicn als Wy mede op den vijfthienden defer met voorgaende advis als boven , hebben gearrc- fteert, ofte noch naermaels by ons gemaeckt, ge� arrefteert of gheamplicert foude mogen werden, Ende alfoo ontrent het ghetal ende de qualificatie van de Schepenen van het voorfz Hooft-gerichte, ende vande Leenmannen, de welcke oockaldaer over faken van Leerten moeten geroepen werden, yet feeckers, ende met beter ordre als tot noch toe behoort gheftarueert te werden, Soo ordonneren Wy by defen,dat het getal der felv�r refpeiftivelick fal moeten zijn van feven, ende dat die fullen moeten woonachtich zijn in h�t diftricT: vanden Lande van 's Hertogenrade , �nder onfe parrage reforterende.de laetfte daer en boven gegoetende gequalificeert met cenigh Leengdet.eride dat daer toe fullen moeten gevordert werden de notabelle ende bequaemfte Perfoonen de welcke fulleo tf vinden zijn, fonder een�ge exceptie, als alleen a» b�yen anderen daer toe fullen worden geprefereert die genen, de welcke zijn vand� ware Chriftehjc- keGereformeerde Religie. Ende dat de Schepe- nen ende Lecnmannerrdie nu in bedieninge tp> alle varihaeren diehft ehde eedr vooraf ontfl3g^cn2ijnde, de voorfz Stoelen weder fulferi werden w- fteittot het voorfz getal van feven tc�pediicM zy �yc de oude, ghequatificeeit als b�yen, oyi

werden gepalTcert. Ende om de voorfz belaftinge over het voorfz Landt ten behoeve van Ons, ende den gemeenen Staet, oock eens precife te regule- ren , ende dat daer ontrent gcenerhande cxccifen en mogen werden geplceght, maer een ycgelijck nacr fync gclegenthcyt moge weten, wathy dien- aengaende te dragen hebbe; Soo hebben Wy uyt confideratie vandc grooteongelegentheden, daer toe d'lngcfctenen ende Ingelanden van hec voorfz Quartier tfedert ecnige jaren herwaerts vervallen zijn, by defen gerefolveert ende yaft gheftelt.dat men voor ecrit ende by provifie voorden tijde van achrjacren geenerhande beladingen ten behoeve van het gemeen over het voorfz Quartier ,het zy ordinaris dfte extraordinaris en latomflaen, als eens voor al van jacr tot jacr de fomme van thien duyfen t acht hondert guldens, te verdeelen ende te heffen op den voet gelijck den ophef vande or- dinarife Beeden in de voorfz Landen is ghepradi- fcert geweeft, Ende dat de voorfz ordinarife loo- pendc Becdcn tot den leftcn December des voor- leden jaers 1662. conform het voorfz Accordtvan Accommodement ghcheven gheweeft zijnde op den ouden voet als voor defen , den voorfz ordina- rifen taux van thien duyfent acht hondert guldens fal gereeckent worden, als aengevangen met den eerften Januarij 1663. ende foo vervolgens by Quartalen werden geinnetendeontfangen,gelijck do voorfz ordinarife Beeden geheven zijn geweeft, Ende ten eynde niet allcenlijck Wy , maer oock de goede Ingcfetenen des Landts mogen verfeec- kert zij η, dat de voorfchreve ordinarife ende extra- ordinarifc middelen ghctrouwelijckende behoor- Jijck werden geadminiftreert; S�o is onfen expref- fen wille, dat de reeckeningen daer van alle jaeren precife fullen moeten werden ghcdaen naevoor- gaende publicatie ende waerfchouwinge van tijde ende plaetfe in de volle Staetfche Vergaderinge met opene Deuren, ende met een liber acces voor een yder die de genegenthey t ofte de curieufheyt mocht hebben de felve by tewoonen. Ende dat in de voorfz reeckeningen gecne poften van onr> fangh ofte uytgave en fullen werden ghepafleert, die niet met behoorlijcke Documenten en fullen zijn voorfien.cnde by fo verre eenich bedroch ofte cenige abuyfen dacr ontrent fouden inkruypen, dat het een yeder geinterefieerde fal vry ftaen fich acnde Vergaderinge vande Staten des quartiers, endeby ghebreecke van behoorlijck redres, fich oock direclelijck aen Ons daer over te addrelTeren, alles onder de opficht ende opper-dire&ie van foo- danige CommiiTarifen ofte Gcdeputeerd�.ais Wy hier nae fullen goet vinden dacr toe te nomineren. Ontrent het poinct vande Juftitie in het Voorfz quartier van 's Hertogenrade, voor foo veel den cours daer van is ordinaris, ende binnen derefpe- iliverelTorten aldaer, is onfe goede meeninge het oock te laten by het oude gebruyek; maer vo�rfoo \eel de Stadt ende het Cafteel van 's Hertogfcnra- de, by het voorfz Accommodement vanden xxyj 'December 1661. zijn ghevall�n onder het relbrc

-ocr page 1558-

-'-'

2 f 09 Op 't procederen inde Landen van Over-Maze. 3110

^s - ' ken GcrcformeerdenGodts dienft in het Quartier

van 's Hertogenrade .hebben wy by provifie geor-

donneert ende vait geilelt, gelijck Wy ordonneren
ende valt ftellcn by defen, dat de Kerck(?n ende
Schooien van 's Hertogenrade fullen werden ghe-
tranfportcert nae Gulpen voorfz; ende dat die
beyde Walfchc ende Duytfchc Kercken , mitfga-
ders de Schoole van Vaeis, fullen bly ven ende ge-
laten werden.foo ende gelijck die jegenwoordich
zijn. Waer mede Wy vertrouwen, dat fonder ee-
nige andere aenilellingen, ofte combinatie, voor
eerit fullen konnen werd�gcdient de Ingefctcnen
der voorfz Plaetfen, ende de Nabuyren inderont-
omme aengrenfende Quartieren refiderendc.

Ende omme de voorfz Predicantcn, Kofters
ende Schoolmceiters behoorlijck te voorfien van
wooninge ende onderhoudt, maer byfondcrlijck
om met allen y ver ende ernil de ocfleningc vande
ware Chriitelijckc Religie alomme in den voorfz
Lande te introduceren ende voort te fetten , Heb-
ben Wyghcordonnecrt ende gelait,ghelijck Wy
ordonneren ende lafien by delen, aen alle Papen
ofte Paepfche Priefters ende Paitooren, van wat
name, Ordre ofte conditie die oock zijn, gene uyt-
gefondert, in de voorfz Landen woonachtich, dat
fy hare wooningen, ende vervolgens hetghcheele
voorfz Landt fullen moeten ruymen, ende voorts
daer buyten bly ven, op pene dat de felve contrarie
doende.nae de Placaten van het Landt fullen wer-
den gecorrigeerr.

Alle welcke Poinclen ende Articulen Wy geor-
donneert hebben, ende ordonneren by defen, dat
voortaen volkomentlick fullen werden achtcr-
volght ende onderhouden , niet tegenftaende ee-
nige Rechten, voorgaendc Ordonnanticn, Cou*
ftumen||fte Ufantien ter contrarie.de welcke Wy
hebben gliedcrogeerc, ende derogeren by defen,
voor ibo veel de felve cenighfints hier tegen
mochten ilryden. Ordonnerende ende bevcelen-
de den DroiTaert des voorfz Landts van 's Herto�
gcnrade,defen onfen Reglemente alomme bekent
te maecken, ende te doen obfervcren. Gedaen
ter Vergaderinge vande hooch-ghemclte Hccren
Staten Generael, Inden Hage den vijfthienden
October fcilien-hondert drie en rfeftigh. Was ge-
parapheert, /. de Merode,«' Onder ftondt,Ter Or-
donnantie vande felve. G e teeeken t,#, Ruyfck
Zijnde op 'tfpatiumghedruckt het Cachet van
haer Ho: Mog; op eencn rooden Ouwel.

den daer toe bequaem te-zijn.

Ontrent het ftuck van onfe Domainen in den
voorfchreven Lande van 's Hertogenrade, ende
voor fo veel de ordinarife opkomften van dien be-
langht, ende fpecialijckoock vande Molens tot de
felve fpederendc, fullen onfe Rentmeeilers vande
voorfchreve Domcynen haer preeis reguleren nae
het geconvenieerde vanden xxvj December 1661.
hiervooren gheallegeert, nemende op den jaerc
i66z. tot 1663. het gene aldaer vandenJare 1661.
ende i66z. isgeconvenieertgeweeit.

Ende dewylc Wy bevinden , dat de Baneken
van Gulpen ende Marckgrate, zijn verpant voor
een fomme van negenthienduyfent acht hondert
drie ende tachn'gh guldens, te weten die van Gul-
pen met dertien duyient twee hondert vijf en vijf-
tigh gulden, ende die van Marckgraten met fes
duyfent fes hondert acht ende twintigh guldens,
ende Wy feer genegen zijn,om de voorfz Baneken
te doen ontpanden,om weder gcunieert te werden
aende Domeynen onfer Landen aldaer, Soo heb-
ben Wy goet gevonden, by defen te confenteren
aende Regeerders ende Ingefctcnen der voorfz
Baneken , datfy die afloifwge ende ontpandinge
fullen mogen doen, midts refunderende de voorfz
penningen, om aenden Pant-heer der felven ghe-
reititueert te werden, ende met Ons op eenige
ledelijckeconditien tot hare geruilheyt naeder te
verdragen, Gelijck Wy mede voor defen by onfe
Refolutie Vanden twintighiten November 1655".
acnde Ingefetenen van Holfet, Vylen ende Vaeis
hebben toegeftaen ende gheodroyeert, de pant-
penningen daer mede de voorfchreve Banck ende
Hcerlickheden waren befwaert geweeft, te mogen
aflolTen, endeby nader opgevolgde Refolutie van
den dertigftcn September 1656. de voorfz Banck
ende Heerlijckhedenacn onfe Domeynen, ende
onder de direilie van onfen Droflaert vanden
voorfz Lande hebben geunieert ghehadt, welcke
voorfz Refolutie wy expreil�lickblyven inhereren
by defen, met lafte en begceren,dat een yegelijck,
wiehy zy.fich als noch daer na fal regulcren.cnde
dat den DroiTaert des voorfz Landts de goede In-
gefetenen van dien daer by mainteneren fal.

Ontrent de beflellingeder Kercken ende Scho-
len, ende deoeffeninge vanden waren Chriftelijc-

'Reglement yftijl ende maniere van Trocederen inde Landenvan Valckgn-

borgh, Daelhem en V Bertogcnrade, Qver-Maze,g�decreteert by de Hooge Mogende Heer en Staten Ge-
neraelder Vereen�gbde Nederlanden, om aldaer precife geobferveert tewrden. Den 15 Oft.ober\66y

Jaers 166Ί. in vollen vryen eygendom, Superiori-
teyt ende Souverainiteyt van defen Staetgheko-
men zijn, verfcheyden Baneken, Heerlijckheden
ende Dorpen vande voornoemde drie Landen,
met alle der fel ver Gehuchten, Reforten, Jurifdi-
itien, gerechtigheden, Leenen, VaGallagien, Bee-
den, Domeynen ende andere Regalien of reve-
nuen daer toe fpe&erende 5 Ende het dienvoJgen-

9. L ij Μ

I E Staten Generael der Vereenighde Ne-
₍ I derlanden, Allen den geenen die defe te-
^ genwoordige fullen u>n, Saluyt. Alfoo
by het Accordt overdeverdeelinge der
Qrie Landen van Over-Maze, te weten, Valcken-
ourgh, Daelhem ende 's Hertogenrade, met den
Heer Coninck van Hifpanien gemaeckt ende ge-
«ootenop den fes en twintichften December des

-ocr page 1559-




	3tn
	3tn	AmpHatie'van Byvoegh	3U\| nen, daer van fal ghehouden werden pertinent Regifter ofte Rolle. mr. Ende ten refpe&e van d'andere Leenhoven en, de Bancken, fullen de refpective Officieren dien' aengaende nemen de dagen die hun ende de Richters bequaemfte foude mogen duncken, mire houdende altijdts eenen feeckeren dach,ende met gelijck interval van tyde,om dat partyen hun daer naer fouden weten te reguleren. V. Inden verftande nochtans, dat de voorfz Hoo- te ende andere Officieren, daer mede nieten wor. en benomen die macht, van ondertuifchen ende fonder prejuditie vande ordinarife Genechtenal- noch te mogen doen houden eenige extraordina, rife Genecht-dagen, nae proportie vande faecke die hun fouden mogen voorkomen.als zij η Crimil nele faecken, daer lijf of lidt aenhanght, of andere arbitraire correftie vereyfichende. VI. Gelijck oock ten verfoecke van parthyen, ende anderfints niet extraordinaire fullen mogen be. dingt ende getermineert worden, eenige materiea van hunne nature gheprivilegeert zijnde, als na- mentlick die van alimentatie, arreften ,'fpolien at- tentaet, in cas van appellatie, liquidatie, ende exe< cutie van ghewefen faecken, novi operis nunciatw, daer d'Officiers vervolgen eenige vervallen amen- den, ghefundeert op PJacaet over de honden gul- dens Brabandts bedragende, endediergelijcke, willende dat alle die defelve faecken, foo wel als de Criminele fullen geinftrueerc worden van drie tot drie dagen, die d'een ende d'andere parthye fullen wefen peremptoir, om den dage te voldoen op poene van verfteck, ende fonder te mogen ghe. nieten eenige vordere dilayen, ten ware dat uyt eenige merckelicke ende relevante confideratien, de Leenmannen ende Rechters daer inne onder� tuiTchen wilden difpenferen , 't Mvc latende op hunne confeientien ende difcretie. VII. Sullen voorts al noch gecontinueert wordende Voocht-gedingen, die, naer ouder gewoonte.men is gewoon te houden in alle Bancken van onfe voorfz Landen, ten eff�ite de refpe&ive Ingefe� tenen van dien, aldaer fullen mogen aenbreneen alle mifufen endeforfeyten,ftreckende tegensnet gemeyne befte, ende benemende de rufte van On- derfaten, als namentlick het fluyten van gewoon� lijeke Wegen, van nieuwe endeonbehoorlijckte maecken, falfitey t die komt te gefchieden in Mate ende Gewichte, ende andere voortftellen, ende ge weidt daden, waer by de Gemeynte foude mo- gen ehedefraudeert of eenichfints gheinterefleert worden, alle welcke faecken aldaer ten felven dage Je plano, ende met verbale Deductien, ful^flworden geinftrueertendeghedecideert, tenware de faecke vordere kennifle ende inftructie ver- heyften, de weleke als dan den Officier nae voor� gaende genomen informatie fal mogen vervolg^e0by extraordinarife Proceduren als vooren. VIII. , Permitterende oock in ghevolge van het oudt gebruyek der Hooft-bancken van Merfen, Clem men ende Beeck, dat de Juftitien aldaer, op f°°* danige
		AmpHatie'van Byvoegh

de van noode is, dat tot ghemeene welvaert ende vorderinge vande Juftitie binnen het voornoemde reforr, behoorlijck voorfien werde: ten eynde dat defelve aldaer met goede ende korte expeditie ende ten minften quetfe ofte koiten vande Onder- danen op eenen eenparigen voet moge werden geadminiftreert: Ende Wy tot dien eynde hadden doen overfien foodanigen Reglement, ftyle ende maniere van procederen, als t'federt eenige jaeren herwaerts in't Lant van Valckenburgh alleen wa- ren geincroduceert geweeft, oock op alles gehadc ende ingenomen het ad vis van onfe lieve ende ge- trouwe , de Eerfte Prefiderende ende andere Luy- den van onfen Rade van Brabant, Hebben by rype deliberatie geftatueert ende geordonneert,gelijck Wy uyt onfe rechte wetenheyt ende volkomen macht ftatueren ende ordonneren by defen, de Articulen hier nae volgende, Willende dat de fel- ve nae haren teneur fullen werden achtervolght ende onderhouden in alle de Leenhoven, Hoven, Bancken , Onder-Bancken, ende alle andere Ge- rechten , niet alleen vanden voorfz Lande van Valckenburgh, maer oock in die van Daelhem ende 's Hertogenrade, fonder yets daer tegens ge- daen te werden in eeniger manieren. 1. Inden eerden , Dat onfe Hooge Officieren der voorfz Landen van Valckenborgh, Daelhem ende 's Hertogenrade, in 't reguard van onfen voorfz Leenhoven, of Man-kameren aldaer, ende ten re- fpecte van alle d'andere Gerichten, foo Hooft als Onder - bancken, hunne refpective Scholtetten, Stadthouders ende Opper - Officieren, of hunne Lieutenanten daer toe behoorlijcken gecommit- teert in hunne abfentie, fullen fchuldigh wefen eenen yegelijcken, des verfoeckende, te geven openinge ende addres van Juftitie, ende voorts hun doen adminiftreren kort ende onvertogen recht, fonder eenigh faveur ofte diffimulatie, op pene van onfe indignatie, correctie arbitrair, ende aen parthyen gheinterefleerde te moeten betalen hare befchadigheyt. II. Dies fullen alfulcke Perfoonen, recht verfoec- kende, ten refpe&e van eenige Leen-goederen, of Renten daer op befet,gehouden van onfen voorfz Leenhoven, ende Man-kameren, of andere Subal- terne alvooren fchuldigh zijn behoorlijcken te verheffen de Leenen of Renten daer toe fy fouden willen ageren, betalen de rechten daer toe ftaen- de, ende daer van behoorlijcken doen blijcken, al eer fy in rechte fullen mogen gheadmitreert wor- den , foo oock van gelijcken fullen fchuldigh zijn te doen de Verweerderen, ofte Befitters van dien, willende gehoort worden in hunne defenfien. III. Sullen voorts de voorfz Hooge Officieren ge- houden wefen alle veertien dagen des Saterdaegs, wefende buyten de Vacantien by de Ordonnan- tien vanden Rade van Brabant naerder verklaert, ten overftaen van Leenmannen in competent ge- tal vergadert, te doen houden de ordinarife Ge- necht-dagen voor een yegelijcken, die des recht behoeven fal, 't zy totte inftru�He vande faecken aireede geintenteert, ende de gemoveerde debat- ten te beflichten,ofte om nieuwe te mogen begin-

-ocr page 1560-



		*113 OP ^c P^l"^oce^^eren ^in<^^c* Landen van Over-Maze.**

			den, foo wel als van'r geerte in fynen tijdt fal wor- den ghepafl�ert, fonder eenige mif liandelinge, op pcene van privatie van fijn Officie, ende den gein- terefl�erde te moeten goet doen hunne fchade. XIIII. Daer en boven en fullen egeene Stadthouders, Leenmannen, Scholtetten , Schepenen of Erf- laten mogen ftaen over eenige goedenifl�, bela- ftinge ofte re�le verbintenifTe van Erf-goeden on- der hun behoorende , dan in prefentie -, ende ten overftaen van hunnen Griffier of Secretaris, die daer van oock fal fchuldigh zijn te houden perti- nent Regifter, met infertie vande Conditien ende Voorwaerden daer op partyen met malkanderen zijn overkomen, alles op pene van nulliteyt, ende daer van te moeten inftaen aen parrhye gheinte- refl�erde. XV. Sonder dat de felve Griffiers of Secretarifen, veele min de Schoutetten ofte Stadthouders, ee- dige fukkdanige goedenifl�n of beladingen fullen mogen ftellen op vliegende bladeren, ofte andere Minuten, dan met laft vanden felve binnen drie dagen daer naer.ten regiftre over te fetten, op pene van vijf en twintigh guldens Brabandts by hun te verbeuren van elcke A�te, die fy fouden hebben gelaten te regiftreren. XVI. Van wekk Regiftre alle driejaren fal gemaeckt werden een dobbel of copie authentijcq, geteec- kent by den felyen Griffier of Secretaris, ende ge- bracht inde Comme vande Bancke, om aldaer tegen brandt ende ongeval, mette andere Docu- menten ende Papieren bewaert te worden, tot confervatie van een yders gerechtighey t,daer toe geen acces en fal werden ghegeven, dan met ken- nif�� van faecken by ghebreecke van het regifter principael.of dat partyen 't felve uy t merekefijeke redenen, wilden debatteren van onwaerheyt. XVII. Ende of geviele dat eenen Griffier of Secretaris quame gekofen ende geemployeert te worden in diverfche Gerichten,foo fal hy fchuldigh zijn van elck Gericht, fijn Leenhoff, Opper-banck, ofte andere Subalterne, te houden feparaet regiftre, fonder d'een metten anderen te confonderen, op gelijcke pene als vooren, ende dat foo wel ten re- fpe&e vande tranfporten ende belaftingen van goeden, om re weten of't felve zijn Leen-goede-, ren, ofte andere, als namentlijck oock in feyt van de Proceduren, die inde refpective Bancken ende Gerechten fouden mogen voorvallen. *Aengaende d�riftruHie vandefaecfyn�* XVIII. In gevolge van't gene voorfz is,fullen voortaen alle aclien Civile, foo perfonele, re�le als mixte, buy ten de voorfz Voocht-gedingen te intenteren voor onfen voorfz Man-kamere, of andere Leen- mannen, Hooft-bancken en Onder-bancken, van onfe voorfz Landen, zijnordinarieofextraordi- narie.hoedanigh die fouden mogen wefen,begonft worden by een kortvertoch vanden AenJeggere, inhoudende fommierlijck de reden ofte fonde- ment van fyne precenfie, ofte eyfch daer op de 9� �- �j Leen-
	itoniae Voocht-gedingen der Probftdye van Merfen oock fullen mogen recht adminiftreren nverderfelverpretenfien van Chijnfen, Thien- l_n Pachten, Corweyden , ende andere Inkom- jj_en'fonder der voorfz Probftdye eenige rechten fee nemen, vorder dan den montkoft voor de

Officieren, gelijck fy gewoon zijn te hebben, be- houdelick dat foo verre de faecken verder onder- foeck verheyften , de felvc fullen moeten verion- den worden op de ordinarife Genecht-dagen,fon- Aet die extraordinarie te mogen bedingen. IX. Ende van alle 't gheene inde voorfz Voochtge- dingen aengebracht, bedinghtende ghedecideert fal wefen, fal in elcke Bancke ghehouden werden pertinentende apart Regiftre tot confervatie van onfe gerechtigheyt, ende de gemeyne welvaert van onfe Onderdanen, in welcke Regiftre oock fullen aengefchreven worden alle Wegen.Stegen ende Watervloeten, mette declaratie vande brey- de die daer toe refpedtive is ftaende, ende door wien de felve behooren onderhouden te werden, ten e/Tecle dat die tot allen tyden mogen in fuk- ken ftaetgefteltzijn, ende dat de Gemeynte ende de PaiTanten niet genootfaeckt en werden deur de Velden te gaen, ende te varen. X. Tot wekken eynde de refpe&ive Officiers met affiftentie van de volle Juftitie, of het meerendeel daer af, de voorfz Wegen, Straten, Waterloopen ende Rivieren ter gelegender tijt fullen fchuldigh zijn te beleyden, ende fullen de condemnatien daer af gefchieden op de beleyde plaetfe in ίηβαη- /j.ende het gebreck noch in 't geficht wefende, in alfulcke boeten als van oudtsgewoonlijcken zijn, naer grooteende vereyfeh van de felve ghebreec- ken ende faulten, midts van alles oock houdende pertinente notitie ende regiftre als vooren. ' XI. Gelijck oock in elck LeenhofTende Gericht- bancke by de Greffiers ende Secretarifen fal ghe- houden worden pertinent regiftre op fynen dach ende darum, van alle Decreten ende Vonnifl�n foo interlocutoir als diffinitif, diealdaer 'tzyor- dinarie ofte extraordinarie tuiTchen partyen fullen werden ghegeven, midtfgaders oock van willige condemnatien aldaer ghepafl�ert, daer toeeenen yegelicken des verfoeckende, fal worden gegeven acces ende copie t'fynen kofte. XII. Tot wekken eynde, fal in elck LeenhofKBanc- ke, ofte Gerecht geftelt worden eenen gefwooren Griffier, Secretaris of Klerck, ftaende ten goeden naem ende fame, ende voorts wel gheftileert in 't feyt vande practicque, onder den wekken fullen bewaert werden alle de Regiftren, Aften ende Pa- pieren die Juftitie aengaende. XIII. Ende de felve komende te fterven, fal den Opper- Officier mette Leenmannen ofte Schepe- nen van't felve Gerechte teritont alle de Papieren ende Regiftren doen nemen in bewarende handt, ende onder pertinenten Inventaris,by hun onder- ^l^^C^^ent' ^eoverleveren aenden Succefl�ur in officie, foo haeft hy fynen eedt fal hebben gedaen, «\|e als dan daer van fchuldigh zijn te verantwoor-

-ocr page 1561-



			Hfei van eenigePIacaten ♦ $ f _f / de ordinarife faecken, ende van drie dagen ind Criminele ende andere geprivilegieerde materij daer van den tweeden termijn ial wcfen perenJ toir.fulcx dat by gebreeckc van antwoorde binnen den felven tweeden termijn, den Gedaeghde dae van fal verfteecken worden, endede faecke tetfy. den vanden Aenleggere mogen geinftrueert w»! den als vooren, ten ware dat uyt merckelijckere deren hem noch ghegunt worden eenen derden termijn ex gra//d,behoudeIijckcn dat van elckcn termijn,hy offynen Procureur, fullen hebbenk hoorlijcke wete ofte infinuatie. XXV. Soo verre by den Gedaeghde ten behoorJijcfe] tyde ghedient wort van antwoorde,de wclckefal moeten gefchieden in gefchrifte, fal den Aenk geren inigelijcx ghenieren drie termynen, om te. gens de felve te repliceren, of fimpliciter teperfi. ftcren. XXVI. Dies fullen partyen ten wederzyden gehouden zijn met hunne refpedive Schrifturen als vooren, over te geven alle fchriftelijcke befcheden, wacr mede iy hun eenighfints fouden meynen tebehel. pen,op pene van dacr van te zijn ende bly ven ver� fteecken, ten behoorlijcken profyte. XXVII. Daer naer fal den Verweerder fehuldigh zijn te dienen van Duplicque, mits daer toe oock genie� tende drie termynen, met welcke Duplicqueofie perfifterwge, in plaetfe van dien, ial de faeckge- houden werden voor gheflooten, ende fullen par� thyen daer op moeten recht verwachten, fonder die vorders te mogen protraheren,of malkanderen tot vorder fchryven teadmitteren.ten ware dar by de Duplicque cenige nieuwe ende peremptoire feyten waren ghepoieert, of daer mede eenige mcrckelijcke nieuwe ftucken gedient, in wekken gevalle fal de felve Duplicque, ende nieuwe ftuc- ken geopent worden aen parthye, om daer tegens te tripliceren ende quadrupliceren refpedive.cndc andermael recht te verfoecken , fonder meer. XXVIII. Dies fullen alle de voorfz Schriftuyren, foo van aenfpraeckc, Antwoorde, Replicque, Duplicque, ende andere ghedient worden in originael, ende bly ven bcruften onder den Griffier of Secretaris, die dacr van aen parthyen fal leveren Copie op iy- nen behoorlicken falaris. XXIX. De faecke alibogeinftrueert zijnde, fullenpat- tyen of hunne Procureurs ter wederzyden hunne Schriftuyren ende ftucken furneren by pertinen* ten Inventaris, ende by hun onderteeckent, daer in nc begrepen deVenuencourt ofte eerfte Citatie- brieven, d'Aiten inde faecken gehouden, endc de Procuratie van de geene die den Inventaris fulf^ teeckencn. XXX. Op welck .futniiTement fullen den Voodft Stadthouder, Schout ofte ander Officier daer on- der de faecke behoort, datelijcke ordre geven ι f* alles by de Leenmannen, Schepenen,ofteand«* Rechters aen parthyen, niet fuip�ft zijnde, taW fter ghelegentheyt ial worden overfien, ten over- ftaen ten minften van vier Leenmannen of R'^cn' tetii
		3 �i 5 Ampliatie van By voeg Leenmannen , Schepenen of Rechters hen fullen doen expedi�ren fchriftclijck� Citatie-brieven on- derden Zegel vanden Voochc, Stadthoudcr of Schoutct, ende de Signature vanden Griffier of Secretaris, metinfertie van 'tfelve Vertooch ende redenen, uy t krachte van de welcke den Gerichts- Bode. of yemant anders dacr roe ghcauthorii�ert, fal dagen den Vcrwccrdere of Debiteur in eygen perfoon, of ten minften te iynen Huyfe, mee in- terval , ten minften van van vier dagen, of meer, naer proportie vande diftantie vande plaetfcn, midts van hun exploicl gevende pertinent rclaes, 'tzy op 't fpatium vande voorfz Citatiebrieven.of by billet apart daer aen gehecht, om ten dage die- nende over gebracht, ende daer op geordonneert re worden naer behooren , ende anderfints ghe- vocght te bly ven by de andere ftucken vande bc- gonfteproceduren. Den Verweerder alfoo bcdaecht zijnde, fal den Acnlegger gehouden zijn ten dage dienende, over te geven fyne fchriftclijck� aenfpraeckc ende con- clufic, mette befcheden dienende tot juftificatie der fel ver, op de felve antwoorde verfoecken, en foo voorts procederen naer behooren, XX. Soo verre de Gedaeghde blijft in gebreeckevan te compareren , of yemant van iynen t'wegcn be- hoorlijcken gemachtight, of ten minften caveren- de de ratof� tegens hem gegeven worden behoor- lick dcfault, met verfteck van alle exceptie decli. natoir, ende den Gerichts bode belanden Be- klaeghden anderwerf te dagen tot de naeftvol- gende ofte verdere genechtinge, 't zy ordinaris of extraordinaris, naer diftin&ie vande faecken als vooren. XXI. Den wclcken herdacghtzijnde, ende alsdan oock niet comparerende, fal tegens hem gedecer- neert worden het tweededeffault.blyvende voorts verftcecken van alle exceptien dilatoir, XXII. Gelijck oock voor het derde deiTault herdaeght 2ij ndc als vooren, hy fal werden verfteecken van alle exceptien declinatoir, dilatoir ende peremp- toir, met condemnatiet'elckerreyfc inde koften vanden defaulre, permitterende voorts den Aen� legger fijn profijt te Hove te leggen, of anderfints iyne faecke in ftate re ftellen, om daer op recht gedacn te worden naer behooren. XXIII. In dien verftande, dat parthyen fulckdanige de faulten tegens hengegeven, fullen by ordinarife wegen van rechte mogen purgeren,ende ontfan- gen werden , om hunne excuien dacr toe dienen- de , te allegeren, i�o verre fy de faecke doen pre- fenteren ter Rolle, al eet op't profijt vanden de- faulte is geappoinc�ceri. XXIIII. Endc indien den Gedaeghde compareerde,ende dach ghenomen hebbende tegens den naeften Gcnecht dage om t'antvvoorden, als dan quamc t� failleren, foo fal de felve vervallen van alle ex- ceptien declinatoir ende dilatoir, ende fullen h�m totter antwoorde ten principalen vergunt worden tweerermynen, te weten van veeitnien dagen in

-ocr page 1562-



	7 Op 't procederen inde Landen van O ver-Maze. 3118

		fal wefen gedaen, ende hyinfgelijcx van vorderen thoon fal hebben gerenuncieert, of daer van ver- fteecken zijn. XXXV. Welcke renunciatie ofverfteeckel alfo gefchiet zijnde, fal op 't verfoeck van parthyen hun ope- ninge-geaccordeerr worden van hunnen eygenen ende elcbc anders thoon, ende oock copie, foo verre fy dat verfoecken, om te mogen dienen van Reprochen, ofwel alleen�ck te employerengew- ral�ajuris contra, 'm welcken gevalle fal parthye de felve mogen employeren pro ende alfoo in faecke iluyten. XXXVII. Ende dienende van reprochen, fullen parthyen htm inde, daer van mogen Copie verfoecken.ende daer regens refpeftive dienen van falvatien, fon- der dat fy in de felve reprochen of falvatien iullen mogen poferen eenige nieuwe feyten , raeckende de materie principael, maer alleen�ck debatteren, ende reprocheren of falveren de Perfoonen vande Getuygen, ende hunne depofitien, of de befche- den Titulen ende Documenten in forme van thoon, overgeven. XXXVIII. Om welcke reprochen ende falvatien naer den ghepubliceerden thoon als vooren te dienen ,alle termynen i�lkn wefen peremptoir. XXXIX. Ende de faecken totter falvatien toe incluys ge- initrueert zijnde, iullen parthyen andermael in faecke iluyten, recht verfoecken, ende furneren by Inventaris, onderteeckent als vooren, de ftuc- ken ende Aften bedinght.ende gehouden icedert den Vonnii�� interlocutoir. XL. Uyt welcke Aften alfoo gefurneert zijnde/ui- len de Rechters ter behoorlijcker maniii�n, ende overflaen van hunnen Griffier.partyen goet recht doen, ende korte expeditie van Juititie, fonder fa- veur ofdiffimulatie, geJijck naer de gelegentheyt vande faKefyin confeientie ende equiteyt fullen bevinden te behooren. XLI. Ende voor foo veele aengaet de materie van pandingetiende proceduren ten gronde, 'tzy voor achterdel van Renten, gherealifeerde fchul- den, of anderfints, alfoo men dien-aengaende in onfen voorfz Leenhoven ende andere Bancken heeft gehadt verfcheyden prafticque ende forma- litey t, foo fal men in plaetfe van dien , in d'eea ende d'andf re voortaen gebruyeken , dat eenen Rentier of Hypothecaris, Crediteur, willende vol- daen zijn van fyne t'achterheyr, fal fchuldigh we* fen by Requefte of anderfints fijn gebreck te ver- thoonen voor het Leenhof of Bancke, daer onder fijn pant is reforterende , daer over hem fullen werden verleent waerfchouwinge ofte fommatie- brieven , onder den Zegel vanden Stadthoudere ofte Officier, addreiierende aenden Eygenaer of Befitter van den pant , met ordonnantie van te voldoen tuiTchen dan, ende den eerften Genecht- dach daer naer, op pene van re�licke procedure, mits hun gevende behoorlicken interval van ty de, gelijck in materie van dagemenr hier yooren is ge- ordonneert. Welcke
_t eflde voorts daer op goet recht ende Ju fhtie Siniitreren, ten diffinitiven.foo verre de faecke daer toe is gedifponeert, weJcken aengaende fy hun fullen hebben te quyten naer eedt ende con- ventie fonder eenigh voordeel of difl�mulatie. XXXI. Ende indien by de felve Rechters fulcks dien- ftjgh of noodigh bevonden werde , fullen de que- flie van parthyen ten thoone wyfen, of anderfints dirigeren tot verificatie ende onderfoeck hunder intentie, 't zy by poinften van officien of ander- fims, fonder dat partyen voortaen eenigen thoon fullen mogen leyden, dan naer dien fy by Vonnif- feof Decrete vande Rechters daer toe fullen we- ien geadmitteert 5 Verklarende voor nul ende van onweerden alle 't gene ter contrarie van dien eenighfints foude mogen gheattenteert worden, ende dat daer op in Rechte niet en fal worden celeth. ^b XXXII. Tot welcken fine, ende om hunnen thoon af re leyden, fullen partyen alleene�jck mogen genie- ten drie lermynen van veertien of mindere dagen, naer diftinftie als vooren, ten ware uyt mercke- licke redenen, den eenen of den anderen noch ee- nige vordere prolongatien werde vergunt, de welcke fal dependeren vande difcretie van de Rechters ende gelegentheyt van faecke. XXXIII. In gevalle de feytenmetGetuygen ofConden moeten gevereficeert worden.fullen de Leenman- nen of Schepenen daer toe, by den Officier ghe- committeert zijnde, (die tenhooghitenmaeren mogen wefen twee in ghetal, nefl�ns den Griffier of Secretaris) de Getuygen wettelijck hunnen eedt afnemen, in prefentie van partye of Procu- reur , of de felve daer toe behoorlick ghedaeght zijnde, daer van fal mogen blijcken by Relatie vande Gerichts-Bode,ofte andere daer toe gequa- lificeert. XXXIIII. Ende dien behalvens fullen fy de felve Getuy- gen in abfentie van parthyen, ende met geflooten Deuren, wel ende diftinftelick ondervragen,ende behoorlijcken examineren op de feyten ende Ar- ticulen, daer op fy worden gheproduceert, ende hunne depofitien door den Griffier ofte Secreta- risdoen by ghefchrifte ftellen, met oock de rede- nen van wetentheyr, die fy van hunne depofitie fullen weten te gheven, ende alles alfoo gheftelt 2ijnde, fal de felve den Getuygen worden voor- gelefen,om te fien of fy daer by willen perfiileren, w daer inne yet begeeren verandert te hebben, naer van oock notitie fal worden gehouden; Ende fullen de Getuygen. in foo verre fy fchry ven kun- oen, hunne depofitie onderteeckenen, ende foo «et, fal den Secretaris fchuldkh zijn 't felve te klateren. XXXV. In alle welcke produftien fal mogen gheobfer- veerc werden.datden Aenleggereeerft lijn thoon Jai ai leyden, eride van vorderen thoon renuncie- *«-■» al eer den Verweerder daer toe fal kunnen wdwongen worden , welcken thoon nochtans aenden Aenleggere foo wel als aenden Verweer- «Mal fecrect bly ven, toe dat des felfs produftie

-ocr page 1563-

�■�

3119 Ampliatie van Byvoeghfel van eenigePlacaten * 3 _Uo

hun behoorende, ende het vonnifl� gheobtineerr
zijnde, fal de Stadthouder of Officier de fe]_v

app�ceren
tot onfe Tafele, ofte van hunne refpe�hveLeen
heeren, foo ende gelijck dat behoort.
XLVIII.

Ende aengaende de Criminele faecken die d'Of
ficiers foo ten Platten Lande, als binnen onfe
voorfz Steden van Valckenborgh ende Daelhem
van officie wegen, ofte ter dire&ie vaneenigen
Accufateur particulier, fouden mogen vervolgen
'tzy dat de felve zijn capitael ende eenige arbitra.'
re correctie vereyffchende, of andere, fullen de
felve oock gheiniirueert worden by aenfpraecke
antwoorde, replijcque ende duplijcque, ghelijci
dat hier vooren ten refpedle vande civile faedeg
is geftatueerr, behoude�cken, dat 't felve gefcfe
de van drie dagen te drie dagen als vooren, d'eea
ende d'andere partye peremptoir,endedat voorts
de parthyen foo wel als de Rechters ten refpe�e
vande preparatoire informatien , apprehenfien
ende examinatien vanden geaccufeerden, detentie
of provifionele flakinge des felfs, ende confronta-
tie vande Getuygen als anderfints, hun fullen
hebben te reguleren, achtervolgende heteeuwigh
Edidt vanden Jaere 1611. ende interpretatie te
op gevolght.

in materie van Appellante*

XLIX.

Dat indien yemandt feght befvvaert te zijn by
eenige VonnifTen, ghegeven inde Subalterne Ge�
richten van onfe voorfz Landen, by of fonder
middel, reforterende onder onfen voorfz Leen-
hove of Man-kameren,(gelijck zijn alle Bancken,
Leenhoven ende Laethoven der ielver onfe Lan�
den) de felve fal gehouden wefen daer af te appel-
leren binnen thien dagen vanden vonniffe, ofvan
den dage dat hem 'tfelve fal ghekomen zijn ter
kennif�c, ende bin.nen dertich dagen daer naer in
materie van Leengoeden , endetwinticli dagenin
alle andere faecken, de felve appellatie vervolgen
voor het voorfz Leenhof^ of ander Opper-banck,
daer onder dat fulcke appellatie immediatelick
behoort, ende aldaer verwerven Citatie-brieven
in fulcken cas dienende, op de poene van difertiii
ende dat de Rechters α quibus fullen mogen pro�
cederen tot executie van hunnen Yonnifle al onff
niet af geappelleert en ware.

Daer en fullen egeene appellatien worden toe
gheitaenvan vonniilen interlocutoirreparabejifl
diffinitive, of egeen kracht hebbende van diffinH
tive, tot wekken eynde d'Appellanten iwf
fchuldich zijn hetvonniiTe by copie over te gK'
ven,of de fubftantie van dien fchriftelick vertljoo-
nen eer fy tot eenige appellatie fullen wordenge�
admitteert.

LI.

Ende fullen voortaen de VonnifTen vandeO"'
der bancken,in faecken niet excederende veertig
guldens Brabandts, by provifie ende onder caut
executabel wefen, gelijck mede by provifie^

den Debiteur bly vende in faulte van betalen, fal
den Aenleggerop 't voorfz eerde Genecht daer
naer doen blijcken van het voorfz exploift, over-
gegeven zijnde eyfch mette Brieven daer toe be-
hoorende , ende daer op verfoecken VohniiTe, of
permiffie van beterdinge, de welcke hem verleent
wefende, fal den pant naer fyne qualiteyt by
Leenmannen ende Schepenen worden betreden,
ende daer van de wete of inthimatie ghedaen aen
partye, met dagement aende felve, om ter naeiter
ghenechtinge te komen fien procederen tot aen-
wyfinge vande betreden gront, behoudelick dat-
tet oock zy met behoorlicken interval van tyde.
XLIII.

Ten dage dienende fal den Α enleggere gehou-
den wefen fynen eyfch te vernieuwen , ende by
continuatie van partye, den fel ven tweewerf daer
naer op ordinaril� dingdagen van veertien te veer-
tien dagen, repeteren voor recht, in plaetfe vande
refpe&ive beterdingen hier voorens inden voorfz
Leenhove ende P;mt-thooninge inde Bancken
geufeert, behoudelick dat t'elcker reyfe parthye
daer van worde gedaen behoorlicke infinuatie.
XLII II.

Ende op den derden Rechtdach, foo verre den
Debiteur of ghefommeerde in geene oppofitie en
komt, fal den felven ten verfoecke vanden Aen-
legger worden ghecontumaceert, ende den Aen-
leggere g^permitteert op de vierde als dan volgen-
de genachtinge fijn profijt te Hove te leggen met
eene fommairejuftificatie van fynen eyfch , om
alles gefien,de verfochte immiilieofteadjudicatie
als dan gedecreteert te worden naer behooren.
XLV.
Welcke adjudicatie of immiiTie fa-1 den Gerichts-
bode ter prefentie van twee Leenmannen of Sche-
penen, naer de qualiteyt van den Pant, of vanden
Griffier ende een Leenman of Schepen, terbe-
hoorlicker executie ftellen, behoudelick als voo-
ren aen partye gecondemneerde daer van te wete
doende, met inthimatie vanden precifen dach,
ende behoorlick interval als vooren.
XLVI.

Alles in dienverftande , datby foo verre in al-
fulcke Procedure quame oppofitie te vallen, 't zy
ter eerfter, tweeder, derder, of vierder genachtin-
ge, de felve by de Rechters fal toegeilaen werden,
mits den Opponent condemnerende in de koften
tot daer toe gerefen ; ende fal in fulcken gevalle,
de felve materie van oppofitie gheinftrueert wor-
den , ghelijcke d'andere Civile faecken, nemende
d'oppofitie voor antwoorde, ende foo voorts die-
nende van Replicque ende Duplicque als vooren,
ende fal het vonniffe op de felve Inftruitie te ge-
ven , in faveur vanden Rentheff�r ter executie ge-
ilelt werden, gelijck in materie van contumatie.
XL VIL

Wekken voet, foo in materie van procedure
als van executie refpe&ive, oock fal achtervolchc
worden,van wegen des voorfz Stadthouders ons
Landts van Valckenborgh, ende andere Leen-
Officieren , om de gebreeckende Vaflallen te
dwingen tot verheffvande Leen-goederen onder

onder cautie als vooren, executabel fullen z

cede-

VonnifTen yande Hooft-bancken, niet ex

rendi

-ocr page 1564-

rtude de ibmme van r achtigh guldens Brabandts
_als vooren.

antwoorde, replijcque ende dup�jcque, op den
voer ghelijck hier vooren is verkiaert, ofwel fal

Lil.

In alle faeckendaer condemnatieisvan �enige
«enen of muloen civile of pecuniare, die naer ge-
woonte ofce Statuyt feecker zijn , of die ten ge-
mevnen oorboire , of ter reparatie van Juititiege-
fchieden moeten , of de Poiide aengaende , repa-
�belindiffinitive, en fal d'appellatie d'executie
niet fchoriTen, maerfullen fulckdanige penen of
muiten fonder prejuditie vande appellatie wor-
den eehaven ende geexecuteert, fo verre degein-
thiroeerdedat verfoeckt, fonder cautie, als 'taen-
gaec yemanden van onfe Officieren, ende anders
onder cautie.

In dien verftande nochtans₄datln condemnatie
ende arbitraire amenden, excederende de vijf en
twintich guldens Brabandts,parthye haer ghegra-
veert vindende, ende daer van in behoorlijcke
tyde als vooren appellerende, hec effect van de
felve condemnatien daer mede fal gefufpendeert
worden, foo wel als in alle andere faecken totten
uytganck vande appellatie^
L1 i 1 Κ

Dat in materie van appellatie, de Rechters
4 quibus fullen fchuldigh wefen over te brengen
d'originele ProceiTen, foo die voor hun zijn be-
dinght geweeft, daer van aen partyen refpeclive
fal worden gegeven vifie, in abfentie of prefentie
d'een des anders, om te fien of daer yets foude
mogen gebreecken.

Ende fullen geene Schepenen vande Onder-
bancken vermogen als Rechters te fitten in de
Opper-bancken, in faecken over de welcke fy te
vooren eens als Rechters gefeten fullen hebben $
Gelijck oock geen Griffier ofte Secreraris, Sche-
pen ofte Leenman ghelijck fal mogen zijn: Ende
lullen oock de Leenmannen,Schepenen.GriffierSj
ende Secretarifen tot niemants Raede mogen we-
fen , in faecken die voor haer hangen, ofte komen
fouden mogen, op pene van daer over arbitralick
eecorrigeert te werden $ Gelijck fy mede niet en
fullen mogen fitten over eenige faken, in de welc-
ke fy te vooren Advocaet ofte Procureur fouden
mogen zijn,geweeil, op pene als voorem
LVI.

Saloockop 't aenftellen van SchepenenXeen*
mannen, ende andere Rechters in de voorfz onfe
Landen forghvuldighlick gelet worden, dat ih de
felve niet t'famen en fitten ende dienen Vader»
Sone,Broeders, Rechtfweerts, dar is Broeder ofte
Sufters Kinderen, noch andere wefende iri gelijc-
ken grade, 't zy van bloede ofte by Houwelick.
LVIL , u

Als geappelleert wort vanVonnifl�n by leertak
ge gegeven, foo fal d'appellatie verfocht worden
vanden Opper-Richter, overilaende den geenefi
ok de lecringe heeftgegeven.dan fal d'Appellailt
alleenlijck zijn, doen dagen die Richters die ghe-
ieert, die welcke oock het Proces fullen moeten
overbrengen.

�'� LVI II.. :,!>,,!

Ue materie van appellatien fullen te keufevan
parthyen mogen geinftrueert worden by grieven,

deri Appellant m�gen recht verfoeck�h exiifdem
ai�is, ofwel of qualicken gewefen is.

Ende voor foo veele aengaet de Vonniil�n ghe*�
geven in de voorf2 Leenhoven of Man-kameren>
'tzy in d'eerfte of vordere inilantien , foo verte
yemant vande partyen hen daer over foude vviliert
beklagen,fal daer van binhen 's jaers mogen refor-
meren in onfen voorfz. Raede ende Leenhove van
Brabandt refpedrive»ende naer qualiteyt van faec-
ken , gelijck dat van ouden tyde, ende in gevolge
vande Privilegi�n die vanden voorfz onfen Lande
t'anderen tyde verleent, altijtsisgebruyckt ghe-
weefU niet tegenftaende welcke reformatie -, de
voorfz Vonniil�n fullen mogen gefrek worden ter
behoorlkker executie.fo verre die liquide zijn, efl
't gene dat men executeren wilt reparabel zy,mits
daer voor ilellende goede ende refeante cautie*

Ende de felve reformatie te Hove geadmitt�ert
zijnde by opene Brieven onder onfen Zegel gede*
pefcheert,fullen de Leenmannen der voorfz Man-
kamere moeten overfeynden d'originele ftucken»
foo Schriftuyren, A�en, M�nimenten, thoonen»
defignatien, ende alle andere, ghelijck die by In-
ventaris fullen hebbeneefurneert gheweeft, ende
't Vonnifl� daer op gei�agen> alles behoorlijeken
gheflooten ende befegelt metten Zegele vanden
Stadthouder, fonder meer te mogen geftaen met-
te copien vande Proceiien * of de felve in een Vo-
lumen re mogen fchry ven, gelijck tot noch toe is
gebruyekt geweeft

Sullen Voorts de iehe materien vart reformatien
moeten geinitrueert worden naer dhtindrie ende
qualiteyt vande Opper-Hoven, daer die fullen
verfocht worden.te weten, dat die gene komende
in onfen voorfz Raede van Brabandt, fullen ver-
kiaert worden infetiptis, ende fullen parthyen al-
daer recht verfoeckert, ex i�fdem aftis, an lene vel
mak juMcatum fit, maer de gene vallende in onfen
voorfchreven teenhove.fullen in gevolge vanden
ilijl aldaer mogen beley t worden by grieven, ant-
woorde, replijcque eiideduplijcque, of by iimpe-
le conel�ften van parthyen, ende perfifteringe ter
weder-zyden. ■�■;

Hl i/f! "i

' 1 i'it

Wjiopended'executie van Vonnijfen*
Lx 11. ,

Alle executien van ghewefen Vonniil�n, daer
t�e executie isftaende, fullen ghefchieden by den
Gerichts - Bode, of ander Officier, daer toe van
rechts wegen gecommitteert �f geauthorifeert�

l.";i � _;.' L Λ I I I. '

Soo verre by ghebreecke vari aridere, men daer
overquame te gebruyeken Detirwaerders van on-
fen voorfz Rade van Brabandt, fullen de felve in't
reguard van dien,fo wel alsin alle andere exploi-
cTren hun officie aengaende, ende die fy in onfe
voorfz Landen fullenkomen te doen, ten verfoec-
ke van partyen.fchuldigh zijn h�npunirue�cken
te reguleren naer de Ordonnantie vanden Raede
van Brabandt, foo 'm het reeckenen van hunne

9. Μ faca-

-ocr page 1565-



		31 ij Ampliatie van Byvoeghfel van eenige Placatefo 3 _lt\|
			inde Prochie-Kercke vande Plaetfe alwaerd'ex cutie fal gedaen wefen, nae de gedaene Predicat^ publiceren ende kondigen, dat men fulcke Hatf felijcke goeden toebehoorende fulcken Perfo_0nby wegen van executie, door hem aengeflagJ zijnde, tot fulcken plaetfe, dach endeuyrejai verkoopen. LXX1I. In dien verftande,dat de felve verkoopingenb en fal ghefchieden dan in tegenwoordigheyt_Vaneenige Schepenen, of andere Gericht-Officieren vande plaetfe daer de verkoopinge ghebeurt,t_ei)minften twee in getale, van de welcke den Ex'ecn, teur fal certificatie nemen vande verkoopinge neff�ns Inventaris vande felve goeden, om daet mede reeckeninge te doen naer behooren. LXX1I1. De penningen procederende van de felve vet- koopingen,fal den Executeur fchuldigh zijn met. ter daet, ofte terftont daer naer aen den Triutn. phant over te tellen, tot concurrentie van 't gene hem by VonniiTe is aengewefen, nemende daet af quitantie ten behoeve vande Ge�xecuteerde,fo. ven al noch den falaris ende vacatien vanden Exe- cuteur, ende de koften vande verkoopinge. L XXIIII. By gebreeckevan Meuble goeden, fal men mo. gen aenflaen de immeuble goeden, ende de felve met behoorlijcke proclamatien verkoopen, op drie verfcheyden Set-dagen, die daer toe bydeo Rechter fullen worden glieftatueert, met interval ten minften van veertien tot veertien dagen, min daer inne obferverende d'ordre van Rechte, ende de Leen-goeden latende voor de Iefte. LXXV. Dies fal oock van elcke proclamatie, ende den dach die daer gheftelt is totte finale verkoopinge, de wete ghedaen worden aen den Perfoon.ofDo- micile vanden Gecondemneerde, ende Proprieta- ris van de felve goeden, midtfgaders aende Cre- diteuren Hypothecair daer op bekent zijnde, la- tende altijdt behoorlijck billet van 't gene daer t� doen is, onder 't hantteecken vanden Executeur, ende dat ten minften feven dagen voor elcke Aiie dienende. LX XVI. Ende in gevalle yemant komt in oppoiirie, ful- len de Rechters d'uyttinge vande faecke bekor- ten, foo feer als 't mogelick is,ende alles laten be- dingen met peremptoire termynen, fonder d'een �f d'andere parthye eenige extraordinaire dilayen te geven, immers niet fonder wettige redenen. LX XV IL Welverftaend�idat naer d'abfolute verko�pto� ge noch fal moeten ghefchieden efl�&uele erfte� nifle ten behoeve vanden K�opere, ende dat niet eer dan veerthien dagen na de felv� verkoopinge binnen den wekken tijdt deProprietarislijnW� kocht goet noch fal mogen fc>fi�n,mits opleggen- de den prijs ende koften voor foo vele die ghetas� eert zijn, ende foo niet, daer voorftellendefurfr fante cautie.' : ί LXXVIII. :--. Ende fo verre daer oock egeene immeuble g⁰*; denen waren , of darden Gecondemneeroe ee^ ge weygerde te defignecen, daer men d'execo
	vacatien, als anderfints. lx mi. Voor fulcx fullen oock de felve Deurwaerders,

hunne refidentie houdende buyten ons Lant van Over-Maze, willende aldaer eenige exploicten komen doen, hun moeten te vreden houden met- te falarifen vande felve exploic~ten,ofte executien, fonder yet te eyflchen tot lafte van partyen, voor gaen of keeren vande plaetfe hunder refidentie tot daer toev ^./.� LXV, Van Vonniil�n ghegeven in re�le faecken, daer by eenigh goet of panden worden aengewefen, 't zy by pr�vifteof ten diffinitive, fullen de felve, naer dien die zijngegaen in krachte van gewijfde, datelick ende re�lick g�executeert worden, ende den Triumphant geftelt in de pofl�flie van 't felve goet, ende den Ufurpateur of Occupateur daer uyt, behoudelijck dat willende brengen ten lafte des felfs eenige koften van fulckdanige executie, fy alvooten den ghecondemneerde fullen fchul- dich zijn behoorlijcken te fommeren tot ruymin- ge, met interval van acht dagen. LXVI. _: .Alle't welcke oock fal gheobferveert worden in materie van poiTeftie ende fpo�e. � LX VM. Maer in perfonnele acti�n, daer yemanden ee- nige fomme van penningen is aengewefen, het VonniiTe oock in rem judkatam verftreecken zijn- de , fal den Executeur of Gerichts-Bode den ghe- condemneerde alvooren m�eten fommeren bin- nen twaelf dagen, het ghewijfde te voldoen, op pene van re�le executie. » 2 Α / LXVI Π. ' Bert wekken tijt overftreeckenzijnde,fonder dat den ghecondemneerde heeft voldaen, fal den Executeur tot hem nemen foo veele haefT�lijcke ende gereede goeden, denfelven gecondemneer- de toebehoorende, als van noode mochte wefen, om d'executie daer aen te volkomen, maeckende Van de felve behoorlijcken Inventaris. - f L XI X. f Behoudelijck dat daer inne met fulcken ordre ende mod�ratie fal moeten geprocedeert werden, dat hien niet eerft ende voor al en fal aenflaen de Peerden of andere Meublen, daer mede de gecon- demneerde hem mecft is geneerende, dan wel de goeden diehy den Executeur foude mogen aen- wyfen, of alderbeft foude konnen derven, ende by de verkoopinge van de welcke hy minftefou- den worden geinterefl�ert. V,!.: r ;:.:Ί . LXX. * Alle welcke goeden alfoo gefaifeert zijnde, fal d'Executeurs gehouden wefen, die te houden en- de bewaren» of doen houden ende bewaren in feeckere handt den tijt Van fevendagen.daer inne begrepen den dach vande gedaene executie, uy t- genomen levende Panden ende Beftialenu, pi an- dere die onder de handt fouden mogen bederven, the welcke maer en fullen moeten bewa�rt wor- den tot op den derden daciv Autiofwa .,.-�.-- : LXXlw : ^: ritJyV Binnen alwelcken tyde, fo verre de gecandem- neerde al noch niet en voldede, fal d'Executeur ofte Gerichts-Bode, den naeftkomende Sondach,

-ocr page 1566-



	�� .Qp&4frocedecen inde fanden van O ver-Maze. $a2 6
		iès ftuy vers voor elcke Aüe. ,. ■ ' LXXXVI. De welcke oock plaetfe hebben fal in Criminele faecken , behoudelijcken dat de Gerichts-koften die ter zyden vande Officiers fouden komen te vallen, 't zy in 't geheel of in deele, fullen gefta- teert bly ven totter decifie vande faecke. LX XX VII. Van allen anderen Aden, die buyten 't Ge- nechte komen te vallen, als zijn Borghtochten, conftitutien , refumptien , proteften, bekentenif- . fen, renunciatien,namptifatien, ende diergelijcke, fal men betalen fes en dertigh ftuy vers, de twee Leenmannen van ghelijcken, ende de Griffier fes ftuyvers. LXXXVIII. Ende alle Decreten,interlocutien,ende decifien van faecken, of van fware incidenten, die daer in- ne fouden mogen ryfen.totre welcke meerder ge- tal van Leenmannen dan vier, foude zijn gerequi- reert, ende buyten de Rolle daer op merckelicken tijdt moeten vaceren, midtfgadersoock van von- niflê diffinitijf, groot onderfoeck van noode heb- bende , fal betaeldt worden vijfthien guldens Bra- bants eens, daer van den Stadthouder fal hebben vijf guldens.den Griffier twee, ende de Leenman- nen t'famen acht guldens. LXXX IX. Ende fullen voor groote faecken ende inciden- ten, gereeckent worden alle faecken excederende de twee hondert guldens Brabandts, ende voor kleyne faecken, alle anderen, niet monterende ter voorfz fomme, voor de welcke fy fullen trecken feven ende een halve gulden, te verdeden naer advenant als vooren. XC. Van beleyteniflen, Gerichtelijcke meetingen, reynen te ftellen.d'Erfgoeden te deylen, inipedie oculair te nemen, Getuygen te hooren, goeden te verkoopen , of andere debvoiren te doen, fal den Stadthouder, daer toe vacerende, binnen de Plaetfe fijnder reftdentie, hebben ende ghenieten naer rate van twee guldens ende thien ftuyvers Brabandts vooreenen halven dach, elckvande twee Leenmannen vier en twintigh ftuyvers, den G riffier infgelijcx vier en twintigh ftuyvers, ende den Leen-bode negen ftuyvers, fonder yet te mo- gen pretenderen voor de mont-koften. XCI. Ende foo vefre fulcke befoignen vallen buyten de Stadt, fullen hunne vacatien gereeckent wer- den naer proportie vande diftantie ende tijdt daer toe te employeren, te weten oen Stadthouder te- gens fes guldens Brabants 's daeghs, de Leenman- nen elck drie guldens, den Griffier oock drie gul- dens, ende den Leen-Bode achrien ftuyvers. XC1I. In dien verftande, dat foo verre fy in eene reyfe quamen te befoigneren voordiverfche parthyen, en fullen van gaen ende keeren maer mogen eyf- fchen eene vacatie, te betalen tot ghelijcken Jafte, ende de befoignen elck de fyne naer rate als vooren. XCIII. Aengaende den Griffier, fal den felven voor het extraheren van de Ac"ren uytte Rolle, ende 9. � ij an*

mochte doen, fal den Executeur mogen ae#- flaen den Perfcon d$ felfs gecondemneerde.ende: ben gevangen ^^.ï ofte houden tot dac hy alles fel hebben xsUfMajiv tob/ «? ^ L � �' �. Tot het doen van alle welcke executien,fal den Oififcief' Gericlïts-Böde, of aiider Executeur, maer mogen nemen eenen Affiftent, tot koften van partye, ten ware hem geichiede eenich merc- kclicke ende feytelick beleth ende refiilentie, ofte dat het ware tot eehige preftatie adfaflum, aentaft van Perfoone, ofte andere diergelijcke , in wele- nen gevalle fy hun fullen mogen yerfien naer be- hooren. Salarifen en Je %ecbt-koflen in materie van Procedure ende executie. LXXX. Inden eerften, voor den oorlof van te genach- ten,de Citatie-brieven of Appellatie te verkenen, ende voor het recht vanden Zegele vanden Stade- houder der voorfz Leenhoven, fal aen den felven betaeldt worden fes en dertigh ituy vers , fonder meer. LXXXL Ende aenden Secretaris voor de felve Brieven foo van Citatie als Appellatie te concipieren,ende d'origineel daer af te fchry ven, met Copie,om aen parthye gheexploidreert te worden onder fyne Sienature, vijfthien ftuy vers. LXXX II. � Den Leen-Bode voor fijn exploitt, gelijckvan allen anderen dagementen, inünuatien ende fom- matien, die vervallen binnen de myle van fyne re- fidentie, negen ftuyvers, ende daer buyten voor elcke myle vijf ftuy vers, ende drie ftuy vers voor fijnrelaes. LX XXIII. Ende in plaetfe dat den voorfz Stadthouder placht te genieten recht van exhibitie, foo ten re- fpe&e van Articulen als anderfints , mede oock van alle Aften Juridicque, ende de Leenmannen ende Griffier naer advenant, foo fal in plaetfe van dien, voor de Gerichts-koften vande inftruclie, vande faecken loopende ter Rollen, 't zy op ordi- narife ofteexcraordinarife Genecht-dagen.te we- ten , als daer ghedient worden eenige fubftantiele Schrifturen, verfteckfelen gedecreteert, ofeenigh ander Appoinftement, ofDecreet op akeratien van parthyen ghegeven, betaelt worden drie gul- dens ende twaelf Ituy vers Brabandts eens, maec- kende voor elcke parthye fes en dertigh ftuy vers, die by gebreecke van middelen des Verweerders, den Aenleggerfal moeten verfchieten,anderfints half ende half. LXXXIIII. Van welcke drie guldens twaelf ftuy vers Bra- bandts, den Stadthouder fal hebben dertigh ftuy- vers, alle de Leenmannen c'famen onder hun ver- deylen oock dertigh ftuy vers, den Griffier thien % vers, ende den Leen-Bode twee ftuy vers. LXXXV. Maer van alle andere Acten of termynen van rechte niet fubftantieels behelfende, fal alleenlick wtaejdt worden het recht vanden Griffier tegen

-ocr page 1567-

Ampliatie van By vocghid van eenige Placateti.

len moet bewaren. .. > i,

3tt7

anderfins in aut

vers van het bladt op twee fyden gefchre ven.ende
drie ftuy vers van fimpele Copie.

XCII1I.
Gelijck hy oock fal hebben drie ftuyvers van 't
bladt van alle andere Copien , foo Schriftuyren
als Munimenten, behoudelick dat die zijn corre-
ctelick gefchreven, elcke fyde houdende ten min-
ften twintich regulen, ende elckenregul twaelf
Syllaben.

xcv.

Soo verre parthye die begeert authenticq te
hebben, fal voor fyne collatie ende fignature heb-
ben fes ftuyvers.

XCVI.

Voor alle beflootene Brieven, fo van fommatie
als andere, fal de felve Griffier hebben twaelf
ftuy vers.ende den Stadrhouder oock twaelf ftuy-
vers voorden Zegel 5 behoudelijck voor Colle-
gien ende Gemeynten.die welck hen fullen geven
vier en twintigh ftuyvers.

XCVII.

Van alle Appoin&ementen op Requeften by
parthyen geprefenteert, CommiiTien by d'een of
d'anderc verworven, ende eenigefaecke nefT�ns
de Procureurs te helpen furneren, fal den Griffier
t'elcken betaelt worden fes ftuyvers eens*

X C V III.

Item, van Vonnifl�n interlocutoir, of Aften
van taxatie van koften, fal hy hebben twaelf ftuy-
vers.

xctx.

Ende van alle Vonnifl�ndiffinitijf, niet gheex-
tendeert,vier en twintigh ftuyvers, maer willende
den Triumphant die t'iynen koften geextendeert
hebben, fal daer voor mogen eyfichen naerrate
van twintigh ftuyvers voor elck bladt.

Van taxatien van koften , fal voor de fpecien
van dien betaeldt worden den twintighften pen-
ningh, te verdeylen een derde aenden Stadthou-
der, d'andere aende Leenmannen t'famen, ende
het refterendederde aenden Griffier.

Cl.
Van namptiilement-gelt, datonderden Stadt-
houder of Griffier wert geconfigneert, fal voor de
verfeeckertheyt van dien , betaeldt worden den
honderten twintighften penning,ende blyvende
leggen over het jaer, den tfeftighften penningh.

CII.
Watbelanght den Leen-Bode, fal de felve, va-
cerende in eenige executie, hebben des daeghs
achtien ftuy vers,ende tien ftuyvers voor de mont-
koften 5 Ende foo verre fulex is buyten fyne refi-
denticfo� hem den Wech betaelt worden als voo-
ren, naer rate van vijf ftuy vers de myle, ende fyne
Aiftftenten van gelijcken.

cm.

Welcke refpe&ive rechten hem maer en fullen
volgen voor den hellicht voor de feven ende drie
dagen refpective, dat hy de Meubelen ofte Beftia-

CIIIlV

Maer vacerende totte verkoopinge van dien f 1
wederomme hebben volle vacatien als vooren'

CV.

Alle welcke rechten foo van Stadthoude

enmannen, Griffier ende Leen-

Bode

van 3

^van onfc

voorfz Man-kameren, naer diftinftiealsvoore
fullen oock ghevolght worden in alle Subalter"'
Leenhoven ende Gerichten, midtfgaders oock ^falle Bancken, Onder-Bancken ende Heerlijckh"¹den onder onfe voorfz Man-kamerenofteI.ee⁶hoven by of fonder middel reforrerende, bchou
delijck moderatie vande eene hellicht.

CVI.

Ende aengaendede Procureurs, fullendefe|y_{deurgaens in alle Hoven ende Bancken hebben
eenderhande recht, te weten van elckc Propofitit
ende vordere termynen vande Rolle,foo ordinaris
als extraordinaris, ende wederzyde altercerenof
niet, vier ftuy vers.

CVI I.

Van elcken Getuyge die fy fullen produceren
ter Plaetfe vande Genechte, oock vier ftuyvers,

C VIII.

Ende vacerende buyten, 'tzy in producten,
defignatien, ende diergelijcke, of anderfins fullen
hebben naer rate van twee guldens Brabandcs
daeghs.

CIX.

Van 't furnifl�ment van een Proces in ftate we.
fende, foo wel dat ten thoone gheweeftis.als an«
dere, fal den Procureur hebben fes ftuyvers,

CX.
Ende vanden Inventaris, die hy daer over fal
maecken, ende teeckenen, negen ftuyvers.

CXI.

Ende dit alles by provifie,ende ter rijdt toe Wy
in hetoverfien ende emologueren vande Coftuy-
men onfer voorfz Landen, of anderfins, op eenicli
wettigh vei tooch daer inne anders fullen hebb
geordonneert.

CXII.

Ende ten eynde dat van defe onfe Ordonnan-
tie niemandt onwetenfehap en pretendere, willen
Wy, dat de felve fal worden verkondight.fooin
onfen voorfz Souvereynen Rade ende Leenhovc
van Brabandt, als mede inde refpe#ive Leenho-
ven , Opper ende Neder-bancken, ende allen an-
deren Gerichten van onfe voorfz Landen van
Valckenborgh, Daelhem ende 's Hertogenrade.
Ontbiedende ende beveelende allen ende eenen
yegelijcken dien dataengaen ofraecken falmo-
gem,hem hier naer te reguleren.

Gedaen ende gearrefteert terVergaderinge van
de hoogh-gemclte Staten Generael, inden Hag^fop den vijftienden Odtober fefthien-hondert dr*
en tfeftigh. Was gheparapheert, Α � Meroje,
Onder ftondc, Ter Ordonnantie vande felve
Geteeckent, N. Ruyjcb. Zijnde op 't fpatium ge*
druckt het Cachet van haer Ho: Mo: op een toe
den Ouwel. . _u

-ocr page 1568-



	*^^e^nenTenie �rd�rinm^^t d� Officieren, Toekeren, ende Secretari-*

� E Staten Generaebder �er�ehiglidfe W- idet landen,, ι Allen den.geenen �iedefcn fulleflifien ofte hooren lefenf Salnyt. DOEN ΤΈ WrE.TEN , Alfoo Wy ίϊί ervaringe komen, datterverfcheydene abuyfen ende fauten gecommitteert werden by eenige van Onfe Officierenin onfeLandenvari;Over^Naze, aeneaende de Criminele faecken»ofte vervolgin- gc van Mifdadigen» 't zy in 'tlconhiverem diflimur leren, compoferen, traRfigeren < ofte welln'cpler gen ende uferen van andere onbehoorlijckh�den, ende indire&e middeleni tenreguarde vand�fait> ten ofte deliften, ftraffe ende correctie vereyf- fchende , willende daer inne veriien, hebben naer voorgaende advis van onfen Raede van Brabandt, ende Landenvan Over-Maze, geordonneert en- de geftatucert, gelijck Wy ordonneren ende fta- tueren by defen, in voegen hier naer volgende. L. ■■',:� Inden eerften, willen ende begeeren Wy, dat alle onfe voorfeyde Officieren ende Rechteren hen fullen reguleren, ende punfruelijck onder- houden het Placaet by Ons gedaen emaneren op den feften September fefthien-hondert een ende tfeftigh, tegens de Vechteryen ende Dootflagen, 't welck werdtghehouden, als ofte het felve hier inne ware geinfereert. II. ! Dat voorts foo haeft, ende dickwils als yemant bevonden fal werden op het feyt, ende tegen- woordigh rnifdaet, ofte wel dat by den Compe- tenten Rechter, naer examinatie vande prepara- toire informatien ghedecreteert, om den Mifdadi- gen te vangen, ofte te dageji, in perfoon te com- pareren , den felven Mifdadigen ghenomen ende i'heftelt fal werden in hechteniffe ende bewaerder �andt, ofte ghedaeght te compareren in perfoon, naer d'omftandigheden vande rnifdaet, endequa- liteyt vanden geaccufeerden $ ende in gevalle de faecke ghedifponeert is tot confifcatie van goede- ren , 't zy volgens de Placaten, of anderfints vol- gens de ghemeene Rechten , dat eenfamentlijck fyne goederen by provifie fullen werden aenge- flagen, ende door den Rentmeeiler van onfe Do- meynen tot onfen behoeve geannoteert. III. Ende op dat den onnoofelen nieten werdege- travailleert onrechtveerdelijck , foo verbieden Wy aen alle de voorfz Officieren te procederen tot appre\|enfie vande Perfoonen, hebbendein onfe Landen van Over- Maze fixum Domkilium, ende ftaende ter goeder name ende fame, noch de felve te ghedagen om te compareren in perfoon, ten zy hy bevonden werdt inde tegenwoordige mifdaet,ofte wel dat den Rechteren alvoorens ge- examineert hebbende de preparatoire informa- tien , ghedecerneert hebben dat den Mifdadigen gevangen, ofte ghedaeght fal werden, in perfoon te compareren. IIII. Soo haeft als den Mifdadigen fal ghevangen
		zijn, ofte in perfoon gecompareert wefen» fullen de Officieren gehouderi�yn binnen drie dagen te exhiberen haere intetfogatorien, ofte feyten van beJaftinge weende te rechtghemaeckt op de de- Ji�tefi/end� mefufen vande voorfz Gevangenen, pfte gedlaeghde in perfoon, die welcke ghelevert iuljeo werdenaen.de Rechteren, die den Gevan- gerw>fte^edaegde in perfoon fulkn interrogeren, d'wekkby in prefentie vanden Griffier, Secreta- ris; ofte. ;ghefwooren Klerck van het Gerechte promptelijck gehouden fal zijn te doen, ende fijn antwoorde by gefchrifte te doen redigeren. V. Belaflende den Rechteren den Gevangen ofte gedaeghde in perfoon wel ende neerftelijck te in- terrogeren , ende te vermanen , dat hy de waer- heyt bekenne, endcoock goet aenfehouw te heb- ben op de conilantie ende vacillatie vanden voor- fchreven Gevangen ofte gedaeghde in perfoon, waer van de voornoemde Rechteren ghehouden fullen zijn notitie te maecken naer die voorfchre- ve refponfiven, ende voorts op alles goede ach- tinge ende remarque nemen, foo wel op 't geene dat tot belaftinge als ontlaftinge van de Mifdadi- gen is dienende. VI. Willen oock dat de voorfchreve Officieren en- de Rechteren hen naer d'Ordonnantie van onfen Raede van Brabandt, onder het Capittel var» Cri- minele faecken, voorts fullen hebben te regule- ren, ende dat met kort ende peremptoire dilayen, fonder dat de felve Rechteren fullen mogen de uytfpraecke ofte Sententie difl�reren over den tijdt van fesMaenden,niet tegenftaende de faecke oock mochte twijff�lachtign ende fwaer zijn. Ordonnerende onfen Raede \ an Brabandt, in cas in defen eenige diffimulatie ofte onachtfaemheyt mochte komen te gefchieden, dat de felve dufda- nige faecken tot haer fullen trecken, ende de fel- ve van ftonden aen vuideren naer recht, ende voorts te procederen tot calangie ende ftraffinge van alfulcke onachtfame Rechteren ende Officie- ren, ghelijckdecircumftantie van hen mifbruyck dat vereyffchen fal. VII. Verbieden mede alle Officieren, te verftaen mette Mifdadigen tot compofitie in faecken ende crimen, de welcke by onfe Placaten ofte Ufantien vanden Lande ftraf baer zijn metrer doodt,eeuwi- ge banninge, ofte andere HjfftrarTe. Ordonneren- de onfen Procureur Generael, te procederen te- gens den Officier alfoo compoferende, ende oock tegens den g�compofeerden Mifdadigen, ghelijck hy bevinden fal te behooren. VIII. Ende aengaende de extraordinarife delicten, ofte andere mif bruyeken tegens onfe Placaten, daer de pcenen ende mulcten zijn ghelaten tot ar- bitrage vande Rechters 5 Wy willen ende bevelen hen, dat fy de felve rechtveerdelijck ftellen ende arbitreren, ende in faecken van importantie ne- 9. Μ �j men

-ocr page 1569-



		311 \ AmpMtfcmh By Voeg men het advijs van geleerde Luyden,gheverfcert^ inde pra�ijcq��, ende wel overleggen d� m�fda- <ien, miifgadeis dequaliteytenende circumftan* tien varjde jblye ,alfoo dat de poene zygepropqr- tioneert, encle betame vande gro�theyt van het mifdacr. 'Π'/πο, ■,. !_?rjyj\| nou>&j�. m >rto .tsvs Sullen oockonfe v�bcfey�eOfficieren;- Jfiighe- valle de faecke rot cortij^M�a�ver de pegfie J�nde mulclc gedifp�neert is, gehouden wcferi over het ghecomp�feerde feyt, A$� te laten op fteltennn- derdc Signature vanden Secretaris, ende eeben Schepen van 'treflbrt vanden Mifdadigen jt'Waer inne de amende ofte muldc. midtfgaders�dOfiko- ilen,doch feparatelijck ende diftinitelijck vanden anderen fullen werden gcfpccificecrt ende �ytge- druckt de foorte van 't feyt, mifdaet, ofte crimen waer over de felvc compofirie ghefchiet, ende hier affu�en de Secrcrarifen ghehouden zijn van Jacre tot Jacre een dubbel Cohicr, ofte ExtracYauthen- tijcq te fenden acn onfen Racdc van Brabandt on- der hacrefignature, oppcene vancaflatic, incas van naelatigheyt. ^X ' Verbieden voorts wel expreiTelijck allede voor- febreve Officieren, in voegen vooreη vcrhaelt, compofcrende de muloen ofte poenen tegens ofte buyten de Ufaniie dacr over gc�mologccrt, te vergrooren , ofte van kleyne boeten groote te maecken. XI. In gevalle van quetfure ofte wonden, fullen de felve moeten gheviftreert werden byeenen ghe- fwooren Chirurgijn, ter prefentie vanden Officier, twee Schepenen, ende den Griffier,Secretaris ofrc ghefwooren Klcrcq van het Gerechte, daer onder die komt te ghebeuren , die dacr af behoorlijcke Acle fal maecken, ende by de voorfz Schepenen latenonderteeckenen , fpecificcrende pertinente- Jijck de groote vande wonde, ende de plaetfe van de felve, ende fal naerdegrootbeytende omftan. dighcyt vande wonden , de boete ende amende oock vergroor,geregulecrt ende genomen werden, welckefoden Mifdadigcn gcreet is volunrairlick te voldoen, fal aenden Officier niet gepermitteert wcfen de felve met eenige naedere onkoilen , al- waer het oock onder pretext van vcreeringe ofte fchcnckagic te befwaren. XII. Soo wanneer de wonde cgalecrt het grootire lidt vanden grooten vinger, lal daer voor betacldt werden vijftighgulden Brabandts,endc voor een driekantigc wonde, groot als vooren, fal betaeldt werden een hondert vijftigh ghelijcke guldens, midts dat de felve niet doodclijck en zy, ofte daer door eenige lemteniflc en werde verootfaeckt. XIII. Ende fullen alle Chirurgijns,foohaeft fy by ee- nen gequetften geroepen zijn geweeil.'t felve den ^Officier bekent hebben te maecken metdeghe- heelcghclegentheyt vande wonden, op poene van fulex niet docnde,yeder reyfe vijftigh gulden Bra- bandts te verbeuren. X I I I I. Bevelen ende ordonneren infgelijcks alleonfc voorfeyde Officieten geene adien nomine Offim te
				iffi� ��ftige Placat�n * 31 ^, interneren, welcke Ons, ofte het publijcq i_ntPr._a Liftende ten xUe^opfichte aen^ali� Rechters dat fob wanneer iyTutfcn b�mcrcken^A, dat onf' v��rfz Officieren mecieenige paffie,^ &Seur-_iflf_ttdoor indu�tie vanyemanden, ofte;ooekjuyjt b_e<geerte van cygen profijt; ofte eertig^omftandig,' beden,- 'zijnde buyten den iriretjeft van Ons ,q& hetpubl ijcq wclvarcny tegen's yemanr procederen fy foodanige: Offiriereniniet alleen hunnen eyf_erI end� conclufie fullen hebben teontfeggen.maer oock tot dien te eoridemnereninde koften., min ofte rhber, als ofde feite privative PerfooncnWa ren; ,1 doende daer van oock advertentie aen onfen Ra�de van Brabandt-,ibnder eenige diffirniilatic of jdilayvom'me tegens de voorfchreve Officieren overdufdanige adicn eriminalirer ghcproccdeeit te Worden.^, .'./ib:'>":;:!;:. i;,!; :jb:>vir�.� isdr.^-i ;■ :-;�, j:.hiMV>L�* ■..■�'. ,' Verbieden oock wel fcherpe�ck aen onfe voor. noemde Officieren ν onfe Onderdanen te befwa. ren met eenige Corw�yen, 't zy met graven, bot. ten, varen, ofte eenige andere fervituy ten,om de felve dire#e vel indireete t'haren particulieren pro- fijte t'cmployeren^op pcene van caiTatie, gerefer- veert nochtans voor Ons de publijcque dienften, Ons endede Hertogen van Brabandt, onfe Pre. deceiTcuren van oudts competcrende, ende die Wy voor het publijcq verder f�uden mogenrequi� reren. XVII. Beveelende daer toe aen alle Dorp-meefterca ende Regeerders van onfe Quartieren ende Dor- pen.egecne andere als hier vooren gememioneer� de Corw�yen endefervituten aen te nemen,ende van hare Gemeentenaren te laren gefchieden ,op pcene van daer over felfs arbi tralij ckgecorrigeert te werden. XVIII. Eyndelijck verbieden Wy mede wel expreffc- lijck, dategeene omlagen van Haver, Hoy, ofte dcfgelijcx in het publijcq,ofte in 'theyrnelickful- len ghedaen werden , onder titule van verceringe, Nieuwe-jaer, ofte onder wat ander pretext het oock foude mogen wefen. XIX. Ende op dat niemant van 't geene voorfchreve ftaet, eenige ignorantie en hebbe te pretenderen, Soo ordonneren Wy, dat publicatie van dci�n ge- daen fal werden inde publijcque Audi�ntie vande Rolle vanden mccrgemeltcn Rade van Brabandt, ende voorts alommc inde Steden, Vryheden, Heerlickheden, Dorpen ende Plaetfen inden Lan- de van Ovcr-Maze, refort van defen S^taet, met affixie, ter plaetfe daer fulcks ghcbruyckclijckis, want Wy 't felve ten dienfte vanden Lande alioo bevonden hebben te behooren. Gedaen tcrVcrgaderingc vande hoogb-g^cmc'^ Hccrcn Staten Gcnerael, inden Hage op den viji- thienden Odober 1663. Was geparapheert, /. de Merode, «� Onder itondt, Ter Ordonnantie vande felve. Getceckent.M Ruyfcb. Zijnde op 't fpatum gedruckt het Cachet van haerHo:Mog^: opeentooden Ouwel.

-ocr page 1570-

ι\3 3 r Opgehouden vanDuyrai in Delflandc. ς }i 34
Jfaerfcbouwmge, mer by een yeder die eenige Qeefielijcfy benefieten, %enten

of Erfpachten m Vakkenhirgh, Daelhem en 's Hertogenrade genieten, gelafl wert Jefehe aen te hen-

aen, In date den 7 Fehruarij 1664.

E S,taten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , Allen den geenen die defen
fullen fien ofte hooren lefen, Saluyt.
«^DOEN TE WETEN, Alfoo het
den dienft vanden Staet noodigh is, dat uy t-

Geeftelicke goederen over de voorfz drie Landen
van Over-Maze, refort van defen Staet, op pene
dat fy naer de expiratie vanden voorfz tijdt niet
alleen vervallen fullen zijn van alle de voorfz gif-
ten, Beneficien, Collatien, mitfgaders van fooda-
nigh recht van admodiatie, Huyr, Pacht ofte an-
derfints, als fy daer aen fouden mogen pretende-
ren, maer dat fy daer en boven fullen werden ghe*
muliteert met een fomme van vijftigh Goutgul-
dens, ofanderfintsoockarbitralick gheftraft naer
de grootheyt vande verfwegene partyen, foo als
men naer gelegentheyt van iaecken bevinden fal
te behooren. Ende op dat niemant hier van igno-
rantie ofte onwetenheyten pretendere, fal defen
door den voornoemden RentmeeiTer Marcelis
Thins de Jonge alomme in hetdiftridtvanfynen
ontfangh, ende elders van nooden wefende, wer-
den gepubliceert ende eheafligeert. Gedaen in
Onfe Vergaderinge, onder onfen Cachette, Para-
phure, endedeSignaturevan onfen Griffier,in
den Hage den fevenden Februarij 1664. Was ge-
parapheertj/o/wi Baron van Reede van R.enfwoude?*
Onder ftont.Ter Ordonnantie vande hoogh-ghe-
melte Heeren Staten Generael. Geteeckent,
N. Ruyfih. Zijnde op 'tfpatium grdmekt het Ca-
chet van haerHo: Mo: op een rooden Ouwel.

voo

onden werden de giften,beneficien,Thienden,

Ken.Chijnfen, Erfpachten, ofte andere goede
en ende opkomften, hoe de felve mogen zijn ge-
naemt de welcke voor defen gefpeiteert hebben,
ende noch fpetferen, tot de Paftoryen, Kerck�n,
Capellen, Altaren, &c. met de partagie ende af-
deelince vande Landen van Valckenburgh, Dael-
hem ende 's Hertogenrade, Over-Maze, van date
den fes ende twintighilen December feithien-
hondert een ende tfeftigh.ende naderhant weder-
ziidts gheratificeert, onder onfe Souverainiteyt
gevallenende nochtans met de jonghfte verpach-
tinge niet en zijn bekent gemaeckt,maer tot noch
toe aen den Staet verduyftertende onthouden,
Soo hebben Wy by defen wel willen waerfchou-
wen allen ende een yeder een, die foodanige gif-
ten , Beneficien, Renten of Erfpachten zijn tree-
kende of genietende, datfe de felve alnoch binnen
den tijdt van fes weecken nae date defes fullen
hebben aen te brengen ende bekent te maecken
aen MarcelisThins de Jonge, Rentmeefter vande

Tlacaet, op *t houden van Oupen in Delflandt. In date den vijfthienden

fehruarij 1664. ,.₍ _; ,

DE Prefident ende RaedenoverHollandt,
Zeelandt ende Vrieflandt, Allen den gee-
nen die defen fullen fien ofte hooren le-
fen, Saluyt. Alfoo den Bailliu ende Man-
nen van Delflant ons te kennen gegeven hebben,
dat verfcheyden Perfoonen in Delflandt niet, oft
weynigh gelandt zijnde, dagelijcx hoe langer hoe
meerder hen vervorderen ten platten Lande in
Delflant Duyven aen te houden, oft Duyf huyfen
op te rechten, 'tWelck alfoo ftreckende is tot
groot naedeel vanden geenen die eenigh Landt
aldaer met ront Saet of anders befaeyt hebben,
eude tot verminderinge van der HeerenThienden.
Ten wekken reguard, in 't quartier van 't Weft-
landt, gelegen onder Delflandt, nicmandt geoor-
loft en is eenige Duyf huyfen aldaer te houden,ten
ware hy feecker g'hetal van eyg�n Landen hadde
leggende, Λ w�lcfc oock f�icx in Zeelandt ende
't Landt van Putten van Oudeln herkommen tot
defen dage toe Coftumelick�n is geobferveert ge-
weeft, Ende Wy opten q�rthi�nften Mey Anno
feilh'ien-hondert thien, feecker Placaet da�rop
geraemt ende gemaeckt hadden, daer over diver-
fch� doleantien aen ons zijn gedaen geweeiKend�
op, de felve gehadt ende ghefien wefende 't ad vijs
vanden Ad vocaet Fifcael van defen Hove, midtf-
gaders van Bafl�uw ende Mannen van Delflandt.
SOO 1S Τ, Dat Wy naerder 't voorfz Placaet
interpreterende, ende voor foo veele des noot is,

van nieuws ordonnerende, u committeren midts
defen ten verfoecke vande voornoemde Suppli-
anten, te trecken in Delflandt, ende aldaer ter
plaetfe daer 't van noode weien fal, van wegen de
Hooge Overigheytby openbaren Edidre, interdi-
ceert ende beveelt allen ende eenen yegelijcken
Perfoonen, van wat qualiteyt of conditie fy zijn,
die in Delflandt niet ghelandt en zijn ternombre
van twaelf margen Landts, 'tzy in eygendomof
bruyekwaer, inden felven quartiere van Delflandt
gelegen , daer af de fes margen alle Jaren ten min-
iten geteeltof gebroocken fullen worden, onder
welckegebroocken ofte Teelanden niet en fullen
gereeckent werden de Haver-landen, dan voor de
tijdt dat de felve efl�ctuelijck ghebroocken fullen
werden','ten platten Lande eenige Duyven aen te
houden, Duyf huyfen of Duy ve- kotten op te
rechten, opte pene^nde verbeurte voor de eerde
reyfe vande fomme van fes Carolus guldens, voor
de tweede reyfe de fomme van twaelf Carolus
guldens, ende dat d� Duyfhuy fen fuljen werden
jghedemolieert, ende de gaten inde Landthuyfen
gheii�pt, ende voor de derde reyfe op arbitrale
correctie. Laften voorts ende bevelen den voorfz
Bailliu van Delflandt, ende allen anderen Hooft-
Officiers vande voorfz Landen, elcx in fyne Jurif-
diftie, defe voorfz Ordonnantie te doenachter-
volgen,procederende tegensden Contraventeurs
totte peynen.breucken ende demolitien daer inne

be-

-ocr page 1571-

111 % Ampliatie van Byvoeghfel van eenige Placaten; j y^

komen macht, authoriteyt ende fonderlinge be.
vel. Gedaen inden Rade den vijftienden Februari'
1664. Inkenniil� van my, Adn Pets. �

begrepen, i�nder eenige c�nniventie ofte oogh
luyckinge ter contrarien. Van 'tvvelck te doen,
Wy u ende den v/oorfz Hooft-Officiers geven vol-

egkment, voor die van den Oorpe van Hooge Loon. In date den 19 ft,

luari) 1663. Mette Amphatienvan dien ,ναη datesden * Januari] en roiehnari) 1664.

lecleurs van Verpondingen, Rentier-beurdets.Bot.
gemeefters, Arm ende Kerck-mcefters, endean�
dere , allejaers precifenac voorgacndcdrieSon.
daeghfchc Proclamatien fullen moeten ghedaen
worden, de behoeften daer toe dienende naer ghc.
fien, ende alfoo verder gchoort ende geflooten na
behooren , door Schepenen endede voorfchreve
fes Raedts-mannen refpedive. Doch wataengaet
de reeckeningen vande Armen endeKercke, fj|
daer toe mede moeten geroepen worden den Pre.
dicant, Ende fullen niet te min alle andere vande
voornoemde Gemeente ende gheinterefl�erde,
daer by mogen komen, om de felve mede tehoo.
ren, ende de welcke oock met alle fedigheyren�
redelijckheyt fullen mogen fpreecken, ende hei
hare leggen, om oock daer op gelet te worden, fa
bevonden fal worden te behooren.

VI.

Dat men oock met de Prefenten fal mogen be<
foigneren, ende met de reeckeningen voortvaren,
fonder eenigbfints tiae de Abfenten te wachten,
ende dat men dereeckeningen acn malkanderea
fal afdoen, ende fullen die gheduyrendc den tijde
dat die onder handen fullen zijn, blyven onderde
Rendanten van dien, ende datbyfonderlijckde
Schepenen, de Ces Raedts-mannen, ende den Se-
cretaris , niet en fullen mogen als dan abfenteien,
ende dat de niet, ende onbehoorlijcke ghedaenc
reeckeningen aenftonrs na approbatie defer fullen
werden te voorfchijn ghebracht, ghedaen, gcrevi-
deert, ende behoorlick gheftooten, ten overftaen
ende verhoor als boven.

VII.

Ende dat fy de Comptoiren ende andere noo-
dige laften , ghelijck oock de Collecleursdcr Ver-
pondingen .foodanigh in tydehaerderbedieninge
fullen betalen, dat de Gemeente daer over nieten
werde geexecutcert, ofte dat anders de koftcn van
de executie, ende fchade dienthalvcn te lyden,
fullen komen tot laftc vande voornoemde Collcc-
teurs, ofte Burgcmeefters, die bevonden fullen
worden in faulte te zijn gebleven.

VIII.

Ende dat voorts aen,Tonder Odroy vandeHoo�
ge Overighcyt, egeene penningen fullen moge�»
werden ghelicht ende opgenomen tot laftc ende
hypothecarie van 't,yoprf2 Dorp , noch oock dat
het verfoeck derhal ven te doen,fal mogen gefchie-
den ende gedaen worden, dan aly�oren met voor-
weten, confent ende volkomen kenn�Te vand
gefamentlijcke Regenten, wettelijekdaeropgW'
convoceert ende vergadert zijnde.Endedie ander
ibuden mogen doen, ofte ghedaen hebben,dat
opnemingedaer van fal komen tot haren laftc-

IX.

Dat den Impoft op de Wynen.Bieren.endeanj

dere Drancken, op de name ende tot lafte ?an π

Nden eerften, Dat alfoo onderden voorfz
Dorpe van Hooge Loon zijn drie diftinc-
te Gehuchten, α een het Dorp genoemr,
d'ander Hoogh-Cafteren, ende het derde Landt-
dorp, dat elck vande refpeclive Naebuercn der fel-
ver Gehuchten, uyt den haren fullen mogen kie-
fen twee Mannen tot Raedts-mannen, welcke
fes Mannen ofte Racdts-mannen, fullen nevens
de Schepenen befoigneren, voix ende ftemme
hebben.ende alle faecken raeckende de belaftinge
van het voorfz Dorp, herdoen van reeckeningen,
deccrneren van Commii�ien,endcgclijek de felve
by de volgende Articulen naeder werden gheau-
tnorifcert.endefal in alle die voorfchreve poin�en
werden gheconcludeert met plura�teyt van
ftemmen,

II.

Dat als wanneer yemant vande felve Mannen
fal komen te ftcrven, ofte om eenige wettige oor-
faecke afgaen haer Raedtfmanfchappe.een ander
uyt den felven hoeck ofte Gehucht vande afge-
ftorven ofte afgaende in plaetfefal werden geflclt;
Gelijckoock gefchieden fal, foo wanneer yemant
van de voorfz Raetfmans tot Schepen foude mo-
gen werden aengcftelt, welcke Raedts-mannen
mede fullen moeten eedt doen, als hieronder:
Welverftaende dat noch inde cerfte elexie.nochte
by verderf, tot Raedtfman en fal mogen werden
verkoofen,de Schouten ofte Secretarifen die voor
defen aldaer in functie ge weeft, ende naedethandt
verlaten zijn.

III.

Item, alfoo onder Hoogcloon alleen zijn, ende
gemaeckt werden drie Schepenen,de vorderc ko-
mende endegemaeckt werdende uyt Haparten-
de Cafteren.zij nde t Tarnen eene Dingbbanck.dat
de voorfz fes Mannen elck uyt haren hoeck t'elc-
kens op het veranderen vande Weth.fullen nomi-
neren ende voorilaen drie bequame Petfoonen,
yeder ghegoet ten rninften a vijfhondert gulden,
die vande Gereformeerde Religie voor andere ge-
prefcreert, alle welcke fy t'iamen fullen voorbren-
gen aenden Officier, om uyt defe gekoof�n ende
aengcftelt te werden voor dat jaer als Schepen.

IIII.

Ende dat t'elcken jare een vande gemelte Sche-
penen afgaende, ende in iync plactfe ghefteltfal
worden een ander uyt alfulcken Gehucht waer
uyt is den afgaende, ende dat jaerlijcx met tour
omgiiende, begin makende uyt het Gehucht ge-
noemt het Dorp, ende yeder Jaere de verfettinge
van de Magiftraet gefchieden fal prima Odobris,
ende alfoo voor 'teerftc prima Oclobris toeko-
mende.

Dat alle Gemeents-reeckeningen, als van Col-

-ocr page 1572-



	at J7 Reglement voor den Dorpe van HoogeJoon.

Dorp ofte Gemeente niet en fai mogen werden gepacht, ofte overgenomen. Ende fulien by Schepenen ende Regeerders egeene andere extraordinaris omflagen mogen _Werden ghedaen ten lafte vande Gemeente, dan met volkomen kennifl� ende confent van 'tmee- rendeel der Ge�rfde ende Ingelanden, mitfgaders t'famen goetvinden ende fchriftelicke beteecken- de ordre van alle de felve Regeerders. 'XI. Dat oock egeene foJlicitatien in 's Graven- Hage, ofte elders, 't zy tot afweeringe van eenige fwarigheden, ofte tot voordeel vande Gemeente, fulien mogen werden aengevangen, noch en ful- ien dienthalven egeene Commifiien gegeven wer. den, dan alleenlijck met eenparigh goetvinden, ende beteeckenen vande voorfz Regenten. XII. Dat egeene Officieren,Stedehouders, noch an- dere Peribonen 'm bedieninge van het felve Dorp, endedaeraen comptabel wefende, tot Schepen ofte Armmeefter fulien mogg werden aengeftelt. XIII. Dat mede geen Broeder ofte Swager, ofte nae- der Bloedtverwant, te famen Schepen fulien mo- gen wefen. ⁶ XIIII. Endealfoo men bevindt dat inden Dorpe van Hoogeloon voorfz, veele Arme Luyden komen woonen van buyten, waer door de Gemeente merckelijck wort befwaert, Soo fulien alle de ge- ne die daer van buyten fulien komen woonen, ge- houden zijn Borge te ftellen voor drie hondcrt guldens eens, tot verfeeckeringedatd'Arme goe- deren daer mede niet en fulien werden belaft. XV. Item, dat egeene Secretaris, ofte der felver Klercq, fulien mogen houden Herberge. XVI. Item, dat mede,gelijck van oudts gewoonlijck, de Borgemeefters, Colle&eurs der Verpondin- gen , ende andere bewindt ofte ontfanck hebbers van Gcmeents wegen, niemandt en fulien mogen overvallen , ofte befchadigen met fommatien 'of executien, fonder al voorens haer Debiteuren eens ofte tweemael civilijck ghewaerfchouwt te heb- ben. XVII. Ende dat de Gefwoorens, ende andere, als Onder-Rentmeefters, ende der felver Dienaers, niemandt en fulien mogen verfchoonen, toelaten, ofte ooghluyckinge doen, dat op de Gemeente den Aerdt wert befcbadigtmet ongepermitteerr, ofte ontydigh Hey,TorffTofte Vlaggen-fteecken. XVIII. Ende dat egeene verteeringen, vereeringen,ofte fchenckagien by Schepenen, Borgemeefters, ofte andere, tot lafte van het Corpus en fulien mogen ghedaen worden, onder wat name ofte pretext, ofte aen wien het foude mogen wefen. XIX. Dat de Seth-cedullen van Beden ende Verpon- oi�gen van nieuws fulien werden naer gefien ir S^^xamineert, om te konnen diipicieren of ^e felv�tten juften taux van dien vervatten, ende		of oock yet anders daer inne ghebracht ofte ver- menght werde. XX. Item, dat egeene ordonnantie van penningen, 't zy tot betalinge, ofte anderfints, fulien mogen gegeven werden ofte verleent by de voorfchreve Regenten,fonder volkomen kenniil� van faecken, naer gefien d oorfaecken vande fchult, met de re- denen van dien, defpecificarien, ende Commif- fien , die derhalven oock fouden mogen gegeven wefen. XXI. Dat egeene Proeefl�n, foo in qualiteyc van Aenleggere als Verweerdere, fulien mogen wer- den aengevangen, fonder confent vande voorfz c'famentlicke Regenten ende Raedts-mannen, midtfgaders vande principaelfte Geerfdens, ende dat dienaengaende een Ade ende Refolutie by de ghefamentlijcke Regenten ende Raedts-mannen lal moeten geteeckent worden. XXII, Dat de Schepenen haer Ampt fulien bedienen op de profy ten ende emolumenten van Proceft�n, ende andere judiciele ende fchabinaIeAclen,fon- der yetwes ten lafte vande Gemeente te mogen in brengen, ofte in verteeringe by fetten, uy tgeno- men dat de feive in Licht ende Vuyr des Winters tot lafte der Gemeente full� werden gedefroyeert. XXIII. Dat den Vorfter op d'oude ende voorgaende wedden ende profy ten 't felve ampt fal bedienen, fonder oock meer, ofte vorder t'eyi�chen mogefi. XX1III. Dat infgelijcks niet meer ter faecke van fchut- tinge ofte calange fal mogen werden ghepreten-. deert, als van oudts. XXV. Dat de geene die met behoorlijcke Commif��e buyten Dorps fal reyfen, niet meer en fal mogen eyil�hen als eenen gulden daeghs, op fijn eygen koften, ten ware dat eenige faecke noodichrequi- reerde de reyfe naer 's Graven-Hage, in wekken gevalle aen foodanigen fal mogen ghegeven wor- den eenen gulden vijf ftuyvers daeghs op fyne koften, doch foo fal foodanigen noch mogen eyf- fchen het behoorlijcke defroyement vande vrach- ten,ende fulcx niet als met kennifi� ende commif- fie vande voorfz t'famentjijcke Regenten. XXVI. De Arm-meefters fulien mede gekooi�n ende genomen werden uyt de voorfz Gehuchten,ende fal telckensd'eleftieende verkiefen defer gedaen werden met tour. XXVII. De fes Raedts-mannen fulien t'haerder aen- komfte aenden Officier eedt doen , datfy alles, fonder aenfien van particuliere infichten ende confideratien, maer alleen ten befte vande Ge- meente fulien helpen dirigeren, raedtflaen ende beftemmen. XXVIII. Dat geene by een komfte vande voorfz Regen- ten fulien werden ghedaen in Herbergen, ofte in plaetfe daer by ofte dicht ontrentHerbergen zijn. XXIX, Dat egeene CommifGen fulien gegeven werden $� Ν om

-ocr page 1573-

3139 Ampliatie van Byvoeghiel van eenige Placat�n. 3 _x ₄₀

om van wegen de voorfz Gemeente te compare-
ren op eenigedachvaerden vandeMeyerye, ofte
quartiere, dan met voorkennifTe ende confent van

Gemeente van Hoogeloonjaerlijcx fullen m₀«
trecken ende genieten vijf gulden 5 Gelijck m?

elck vande voorfz drie Schepens voor alle

gelijc.

de voorfz Regenten, ende dat men op de felve
dachvaerden niet meer fal mogen feynden dan een
bequaem Perfoon, door de felve Regenten te no-
mineren, ofte ten hoogften in gewichtige faecken
twee , Ende dat beforght fal worden, alvooren te

ke befoignes, ende andere Dorps-dienfteji, nied
jaerlijcx fullen trecken ende genieten tot lafte 1
voor vijfgulden.fonderd'een ende dander in _Veteeringe ofte anderfins yetwes te mogen byfette"
ten lafte vande Gemeente, uytgenomen 't vootf"
defroyement van Licht ende Vuyr des Winten
als boven. ^: ■;��> .�■ - . ■■[■ '■� /j., ., .-; '
XXXVI.
Ende op dat te beter de voorfz Poin�en ende
Articulen naegekomen, acht�rvolght endegeob
.feryeert werden , foo fullen de Overtreders van
dien, r'ekkcns hebben op te leggen den pene va
vijftigh gulden, te verbeuren ten profyte vande
Domeynen, paratelijck te executeren doorden

Officier W�fo, ofte by nalatigheyt vanden felven
by den Rentmeefter vande Domeynen in 't Quari
tiervan'sHertog�n-Bofch. ;

XXXVII.
Eyntelijck, dat dit Reglement fal werden gere,
giftreert in het Protliocol-boeck.ofte Regifterdes
voorfz Dorps Secretarye, ende t'elcken jareSon-
daeghs nae't veranderen vande Weth, ghepubJi-
ceerr werden ter plaetfe daer men gewoon ispy.
blicatie te doen , ende dat de beforginge daervaa
fal incumberen den eerften Schepen van elcken
jare, uyt den voorfz Dorpe van Hooghloon.

XXXVIII.
Ende eyntelick wert by den Raedt verftaen.dar
met het approberen van dit Reglement, geen pre�
juditie ofte naedeel fal worden geleyt aende Sou-
verainitey t, hoogbey t, Jurifdidtie, ofte ander ge-
fagh over den voorfz Dorpe van Hooghloon,
competerende aende Hoogh Mo: Heeren Staten
Generael der Vereenighde Nederlanden. Ende
behouden haer Ed: Mog: aen fich alle de voorfz
articulen tot allen tyden nader te amplieren,ende
te interpreteren, oock nieuwe ende nadere Regle-
menten te maecken, ghelijck men voor dendienit
van't Landt, ende vanden voorfz Dorpe van
Hooghloon, naer gelegentheyt van tyden fal be-
vinden te behooren.

Extrad uy t de Refolutien van

den Raedt van State der Vereenighde Ne-
derlanden.

Maendach den negenthknden Februari) 1663.

/^Ehoort rapport vande naeder examinatie van
^het bericht vanden Rentmeefter Pieck vanden
achtften defes, ende van het Reglement voor die
van Hooghloon gheformeert, Is nae deliberatie
goetgevonden 't felve alfoo gedrefl�ertendeghe-
amplieert, te arrefteren, ende dat alfoo onweder-
fpreeckelijck, punctuelijck by een veder fal nae-
ghekomen worden, op de pene in het fes en der-
tighfteArticule begrepen. En fal dit Reglement
mede moeten werden geregiftreert in de Leen en-
de Tol- kamer tot 's Hertogen-Bofch.tot naerieft�
tinge. Was gheparapheert, C. van Vry�ergbe,'
Onder ftont, Accordeert mettec Regiftet. lnab-

fentie vanden Secretaris,

j. van Darnn-

Exc«#

compareren, dat de voorfz Gemeente fal werden
aengefchrev�, waerom de dachvaerdinge gefchie-
den fal, ende wat aldaer te proponeren fal vallen,
om te konnen onder de voorfz Gemeente gedeli-
bereert werde ten befte, ende gelaft hare Gecom-
mitteerde 't geene fy aldaer feggen ende (temmen
fullen : Welverftaende noch , dat tot de voorfz
Commii�ien niet en fullen werden verfocht ofte
gheemployeert de verlatene Paepfche Schouten
ofte Secreurifen.

XXX.
Dat de nieuwen Borgemeefter,ende Collefteurs
van Verpondingen, foo wanneer haer eerfte beta-
linge fullen doen,den ouden ofte afgegane by haer
fullen moeten hebben, die oocK gehouden fal we-
fen den ftaet vande Comptoiren t'famen ende ge-
Jijckelijck op te nemen , ende die alsdanfonder
uytftel over te leveren aende voorfz Regenten,
ten fine van't gene des van voorgaende jaer foude
mogen refteren , den ouden Borgemcefter, ofte
Colle&eur refpecYivelick te doen by betalen,ende
alfode Comptoiren van jare tot jare tefuyveren,
ende net te houden.

XXXI.
Item,foo en fal voortaen op de Armen, ofte H.
Geeft reeckeninge, niets mogen werden verteert.
XX XII.
Dat alle reeckeningen, foo van Borgemcefter,
Heylige Geeft-meefteren, als van alle andere ma-
niantie,ofte bewindt hebbende gehadt van Dorps-
penningen , tot noch toe niet ghedaen wefende,
noch behoorlick geflooten, fullen werden gedaen
binnen fes weecken nae approbatie van delen Re-
glemente, voor de voorfz Regenten, ende in re-
guarde vande Heylige Geeft reeckeninge, met in-
terventie mede vanden Predicant.
XXXIII.
Dat de loopende Prothocollen ende Regifters
fullen mogen wefen ten huyfe vanden Secretaris,
ende dat d'andere oude,mette oude ende gedaene
rekeningen, fullen werden gebracht is des Dorps
Comme, de welcke,als van oudts, met drie ileute-
len fal werden gheflooten, waer af den eenen fal
hebben den eerften Schepen die in het Dorp ofte
aende Plaetfe woont 5 den tweeden, een vande
Raedts-mannen die mede in het Dorp ofte aende
Plaets woont; ende den derden den Armmeefter
\anHoogeloon.

XXXIIII.
Item, dat op 't verfetten vande Magiftraet,voor
het part van die van Hoogeloon, niet meer fal
mogen werden verteert als fes guldens.
XXXV,
Item,dat elck vande voorfz fes Raedts-mannen,
die in alle faecken tot de welcke fy by dit Regle-
ment werden ghequalifieeert, neff�ns de voorfz
Schepenen,fullen nu en dan by den anderen moe-
ten compareren, ende befoigneren tot lafte vande
j \

-ocr page 1574-

21 ft Reglement voor den Dorpe "van Hoogeloon. 3 14.1

werden geexecuteert de pene in 't fes en dertigh-
ile Articule geftatueert, Den Raedt heeft naer
gehoort rapport vande examinatie deicr Requefte,

Extra�t uytte Refolutien van

den Raedt van State der Verecnighdc Ne-

derlanden.

...: n-jt

:'j\�0 ■■ !>�)

goetgevonden ende verftaen.het twee en dertigh-
ile Articule van het Reglement voor den Dorpe
van Hooghloon te ampliercn, fo als doen by defe:
Dat de Borgcmeefteren inder tijdt haerc reecke-
ningen van haren onrfanck ende uytgeef ghedaen
hebbende, medcfullen hebbende floten van dien
te voldoen binnen fes weecken naer het fluyten,
ofte dat fullen vervallen inde pene in heti�s ende
(dertighile Articul van het voorfz Reglement ge-
^atueert, ende daer voorexeeutabel fullen zijn.
Wasgheparapheerr, /. Ganfneb Gnt. Tegnegel,*¹'
Lager ilondt, Aceordeerrmettct Regitler. In ab-
fentie vanden Secretaris, A. van Dalen.

Extraft uytte Refolutien van

den Raedt van State der Vcrcenighde Ne-
derlanden.

JVoonfdach den twintig/fan Febrttarzj 1664.

yErtooncn by Requefte Johan Spoormans,
^v oudt Prefident vanden Dorpe van Hooghloon,
ende Peter van HaciF, Oudt-Borgemeefter aldaer,
Dat den jegenwoordigen Prefident met fijn Acn-
hangh trachten tegen tegaenhet Reglement by
heur Ed: Mog: geapprobcert voor de voorfchreve
Vryheyt van Hooghloon , Verfoeckendc dat heur
Ed: Mog: 'r gcene van de felve foude mogen wor-
den voort ghebracht, believen af te flaen, ende als
noch te ordonneren, by appoftillc, dat den jegen-
woordigen Prefident, ende allen anderen haer
hebben te reguleren naer het voorfeyde Regle-
ment. Den Raedt heeft naer examinatie der Sup-
plianten verfoeck goet ghevonden ende verftaen,
Dat een yedcr vande Ingefetencn fonder excep-
tie.onder de Vryheyt van Hooghloon gehoorende,
haer precii� naer het ghcarrefteerde Reglement
voor de voorfz Vryheyt, endcdaer op ghevolghde
Refolutien fullen hebben tcreguleren, ibndcr van
des te blyven in ghebrceckc. /. Goris,"� Lage*
ftont, Accordeert mettct Regiiler. In abfentie
vanden Secretaris, Λ. van Dalen. .

jfoonfdach Jen tweeden Januari) iW&\ⁿ'^

f Τ Ertbooncn. by Requefte Schepenen ende fes
V Mannen van Hooghloon, Meyerye van
's Hertogen-Bofcb, Dat fy op den negentien-
den Februarij des voorleden Jaers fefti�nhondert
drie en tfeiligb.van defen Rade verworven hebben
verfchcyden poinclcn ende Articulcn van Reglc-
ment,endedat by het twee en dertighile Articule
is geilatueert, Dat alle reeckeningen.foo van Bur-
eemeefteren, Heylige Geeft- meefteren, als ande-
re , maniantie ofte bewindt hebbende gehadc van
Dorps penningen, ende tot als doen niet ghedaen
wefende.fouden werden gedaen binnen fes weec-
kenfnaer approbatie vanden fel ven Rcglementc)
voor de &f genten, naerder by 't felve Reglement
ghenomineert.ende ofte wel daer uyt ghenoegh
volght,ende iijn felven verilaet, dat de Pcrfoonen
van Borgemeeflercn hacrereeckeningen ghedaen
hebbende, ende daer by penningen fchuldigh bly-
vendeaende Gemeente, als meer ontfangen, als
uytgcgeven, de felve af te ftaen ende te voldoen;
Dat echter verfcheyde afgegane Borgcmeefteren
in gebreecke blyven hare floten op te brengen, om
daer mede Dorps wettige lallen te voldoen, daer
toe niet wel en koonen werden gehouden, dewy-
le het voorfz twee en dertighile Artijckel met
egecne uytgcdruckte woorden mentic maeckt
vande floten te moeten voldoen , Soo hebben de
Supplianten noodigh geacht, dewyle het acht en
dertighile ende lefte Articul van het voorfchreve
Reglement referveert de ampliatie ende interpre-
tatie van't voorfz Reglement, heur Ed�. Mog: te
verfoecken interpretatie, ende te verftaen, of heur
Ed: Mog: intentie niet en is, Dat Borgemeefters
de reeekeninge ghedaen hebbende, ende daer by
bevonden zijnde meer ontfangen als uytgegeven
te zijn.niet en zijn verplicht den felven meerderen
ontfaneh ende floth te voldoen naer de fes wecc-
ken in het twee en dertighile Articul vervat, ende
byfaultevan dien, dat tot hacren laile ialmede

Tlacaei vanlFaerfchouwinge, T>at alle Lkenten, Laflen Veyl-gelden in 't

reguard vande Landen van Over� Mate afgedaen zijn. In date den zj Februarij 1664.

uytgcwiiTeltzijnde, decxecutievan betfelycin
den voorleden jarc feftien hondert drie en tfeftigh
doorwedcr-zijts Gedeputeerden binnen de voor-
fchreve drie Landen daer op is gevolght.

Ende dat midts dien ais nu den tijdt gebooren
is, om binnen de felve drie Landen, onder hetdi-
ftrid van dcicn Stact gevallen, te bevorderen het
gemecne befte van onfe Ingefetencn ende Onder-
danen , ende byfonderlijck om uyt ende door de
felve Landen van andere Geweftcn te faciliteren
het acces, toevoerende paflagie van allerhande
Waren, Beftialen ende Koopmanfchappen, gene
uytgefondert , naer ende door Onfe StadtMae-
ftrient, waer door allerhande Neeringh, Negotie

9. Ν ij ende

, E Staten Generael der Vercenighde Ne-
I derlanden, Allen den genen die defe ful-
len fienofte hooren Icfen.Saluyr. DOEN
TE WETEN, Alfoodedifputen ende
verfchillen over de verdeelinge vande Landen van
Valckenburgh , Dalem ende 's Hertogenrade,
Over Maze, by accommodcmcnt ende minne-
�jek vcrdrach,in dato den fes en twintighftcn De-
cember feftien-hondert een ende tfeftigh, tuifchen
den Heer Ambafladeur Don Eftevan de Gamarra
y Contreras, van wegen den Heere Coningh van
-Ngncn ter eenre, ende de Hceren onfe Com^
|niflarifcn ter andere zyde, ten eynde zijn ghe-
wacht ende ter neder gcieyt, ende dat de Ratifica-
^lien ^Yan 't voorfz Accommodcmcnt naederhant

-ocr page 1575-



	3143 Ampliaric van By voeghiel van cenige Placatcn. 3

		endede Ingcfctenen van dien; Soa fullen voo aen alle driften van Schapen ende Verekens,end alle gheladen Karren, komende uyt de DuyVcf/ Geweften door den Lande van Gu�ch, vermopp⁶aen tedoen, ende, te paiTeren bySittart deGrae" Heyd�, ende foo voort door de Bancke, of lanpk het Ddrp van Be�ck over de Ruyter-baen, of M. andere Dorp ftraten, tot op de Steen'ftrateJeydeJ de van Meerfen, tot binnen de voorfz Stadt Mat ftrieht; ofde felvedriften ende Karren fullen kun nen komen over Scherperfe�l rulTchen den Bran denbergh, ende den Overften Stock, foo ende ge' lijck den Wech aldaer door de Heeren Gedepu. teerden vanden Heere Coningh van Spaigne.endc van defen Staet inden voorleden Jare fefticn hnn- dertdrie ende tft-ftigh is ghedcfigneertende afo. bakent op Hcrlc of Schaetf berger-gront, endeii» voort door Hcrle over ende door de Bancke van Climmcn over de ordinaris Wcch mede leydende tot de voorfz Stadt. Of ey ndclijck fullen de felve driften ende gbe. laden Karren kunnen komen uyt of ianghs de Stadt van Aecken, door de Banck van Vaal/1, HolfetendeVylen, over Wettem op Gulpersen- de foo voorts door ende over de ordinaris Wegen op Maeftricht, fondcr de Maze ter zyden vande voorfz Stadt te mogen paiTeren, Midts dat de felve paiTerende Karren vanden ecnen Neutralen Bodem nae den anderen,aenhet 's Landts Comptoir binnen Maeftricht voorfz fullen moeten betalen een Paflagie-geldt, fondei meer, te weten een halve Rijcxdaelder over ofre voor yeder Karre met een Peert ghetrocken wer- dende, een gheheele Rijcxdaelder voor een Karre getrocken werdende met twee Peerden, ende vier guldens op een Karre, die met meerder Peerden getrocken werden, fonderdatde Karreluydendit voorfz PaiTage-gelt door 'taffpannen van haere Karre-Pecrden voor of ontrent de voorfz Stadt, of door het ontladen of herladen binnen de felve Stadt fullen vermogen te frauderen , op de ver- beurte vande Peerden; Ende dat van yder Schaep ende Vereken, die met driften door de voorfz Stadt paiTeren, fal bctaelt werden een halveftuy- vcr: Welverilacnde dat alle foodanige Goederen, Koopmanfchappen ende Beftialen, die door de meergenoemde Stadt fullen ghepaffeert weien, ende daer naer de Meyerije van 's Hertogen- Bofch, het Marquifaet van Bergen op den Zoom, ende de Baronnye van Breda, of anderfints her di- ftricl van defen Staet, fullen komen aen tedoen, van alle andere Landts gherechtigheden nieten fullen wefen cxempt,maer gehouden zijn de felve aende Comptoiren aldaer te voldoen, volgens en- de in conformiteyt vande Placatcn ende Ordon- nantien diesaengaendege�maneert: Dat mede het felve Licent ende Veyl-gelden fullen continu- eren afgevordert te werden van alle Waren enoe Koopmanfchappen, die de Maze op ende af voor� by Maeftdcht werden ghevoett, foo ende ghclip tot noch toe in conformiteyt vande voorfz Pl^aca' tenisbetaelt gheworden, fonderdatde goederen vanboven af, of van onder opkomende, om Stadt vootby tepaf��ren, fullen vermogent m
ende welvaren binnen de felve Onfe Stadt moge komen te wackcren endeaen te wafTen, ende de felve in frequentie van Inwoonders toe t� nemen, het welck niet kan ghefchicden, ten zy dat alle belaftingen van Licenten, Laft ende Vey I-gelden, metten aenklcven van dien, werden ende bly ven wecbghenotncn , foo wel binnen de voorfz drie Landen onder het diflri�l van defen Staet, als bin- nen de voorfz Stadt Maeftricht. Ende dat tot meerder bevorderinge vanden voorfz toegangh ende paflage.oock ten hooghften van nooden is, dat allcafgefeteneKoopluyd�n, Handelacrs ende Ncgotianten, fowel in de Duyt- iche Gewcftcn, als in de ghemeene Nederlanden, ende cenige deelcn van Vranckrijck, die metten anderen hare Commercie ende communicatie kunnen hebben, ende nemen op ende door de vootfz Stadt ende Landen van Over-Maes mo- gen ende kunnen weten , dat fy de felve Landen kunnen acndoen ende paiTeeren over den Bodem ende hetdiftrid van delen Stact, ter exelufie van het Territoir vanden hooghftgemclten Heere Co- ninck van Spaigncn, ende midts dien ibnder eeni- gebclaftinge van Licenten of andere Paflagie gel- den acn die fyde te betalen. SOO IST.dat YVy naer ingenomen advis van cenige Heeren Gede- puteerden uyt het midden van Onfe Vergaderin- ge.endevande Gecommitteerden vanhetColle- gie ter Admiraliteyt rcfiderende tot Rotterdam, goet gevonden hebben, dat hetdefer-zijts Over- Mazc Comproir van Convoyen ende Licenten, ende van Laft ende Veyl gelden, oock het Com- ptoir vande Laft ende Veyl gelden binnen de voorfz Stadt Maeftricht, die by Onfe Refolutie vanden thienden Februarij fefthicn hondert twee ende tieftigh, op een preuve ende voor den tijdt van twee Jaren zijn geamoveert ende gemortifi- ccerr, als nu fullen zijn ende blyven gheamoveert ende gemortificccrr. ι Ende dat dienvolgende de In - ende Opgefete� nen vande voorfz Stadt Maeftricht, ende de voor- fchreve drie Landen, onder het diftricl van defen Staet gchoorende, ende alle andere met de felve handelende, ende trafl�cquerende,gclijck oock de gecne, die de voorfz Landen over het diftrid van defen Staet nae de Stadt van Nymegen fullen ko- men te paflercn, & vke ver/a, binnen de felve Landen vry ende exempt fullen zijn ende blyven van alle Licenten, Laft ende Veyl-gelden, rnitfga- ders,van alle aengevinge, lichtinge van Pafpoor- ten, of Voigh brieven , van alle recherche endevi- fitatien, foo in 't inkomen , als in 't uytgaen, over ende ter faceke van alle haere Waren , Beftialen ende Koopmanfchappen , hoedanigh die mogen ghenocmt werden, in welckcrs reguard de voorfz Stadt ende Landen ghehouden ende gheconfide- reert worden, als alle andere Neutrale Landen ende Plaetfen , niet gemeen hebbende mee de be- laftingevan defen Staet; Ende op dat een yege- lijck moge weten,wat Wegen ende PaiTages door de voorfz Landen over den Bodem van defen Staet kunnen genomen worden, buyten belaftin- ge vanden Heere Coninck van Spaigne.endeom- me te beneficieren de voorfz Stadt Maeftricht,

-ocr page 1576-

j 145 ^R eglement voor den&hepenftoel valden Bofch. 11 $6

inden Lande ende Hertoghdomme van Brabandt»
als mede inde voorfz Stade Maeftricht, ende inde

fioot-Karren of anderfints, door de felve Stadt
_Oneefoldert,enongemerckt, of ongevent, aen de

"nler�. zyde vande^Stadt wederom ingeladen te <lrie Landen van Over-Maze, onder defen Staet
borden, omme foo doende, het paifagie-gelt of I gehoorende» fal werden gepubliceert^nde geaffi-

geert»daer. men gewp�n is publicatie ende affixie
te doen. Gegeven inden Hage, onder oni�nCa-
chette, Paraphure ende de Signature van Onfen
Griffier, op den drie en twintighikn Februari)
fefthien-hondert vierende tfeftigh. Was gepara-
pheert,�. l.Mulert,"� Onderftont,TerOrdon-
nantie vapde hooch-gemelte Heeren Staren Ge-
nerael. Geteeckent, N. Ruyfch. Zijnde op 't fpa-
tium gedruckt het Cachet van haer Ho: Mog: op

s Landtsgerechtigheytvan't Water te fraudeten,
op pene dat foodanige goederen fullen verbeurt
weien: Ende dit alles by provifie, ende totdat
den dienft vanden Lande anders foude komen te
vereyflehen. - :�λί,>�_{

Endeopdateenyeder, ende infonderheyt de
Trafficquanten, Handelaers, ende Karreluyden
hier van kenniffe mogen bekomen; Soo ordonne-
ren Wy, dat defe Onfe Waerfchouwinge alomme

een roo.den Ouwel,;

π».

lieplement, tot beter adminiflratie vandef wflitie inden Scbepenfloel der Stadt

ι 'sHertogen-Bofch. In dat den ι Maert J664.

inde noopendetermy nen in het decreteren op in-
cidenten , ende in het vonnii�en daer van te ont-
houden, oock om de felve faecken niet te recom-
manderen.ofte hare Confraters daer van te imbue-
ren $ Dat fy mede geduyrende hare functie, geene
faecken noch Procei��n, hangende voor den voor-
fchreven Gerechte, ofte die apparent zijn binnen den
tijdt van hare bedient ngh voor den Gerechte te jullen
komen, en fullen mogen aennemen ofte bedienen,
ofte door ednigh ander Advocaet doen bedienen,
dire&elick of indireclelick, alles op poene van fu-
fpenfie van hun Officie, ende inhabiliteyt voor
het toekomende. Ende indien echter voor den voorfx
Gerichte, gheduyrende hare bedieninge, eenige faecke
mochte voorkomen, waer infyluyden by onkonde moch-
ten hebben geadvifeert,dat fy in f ukken cas op haren eedt
gehouden fullen zijn daer van aenden Gerechte kεnniβe
tegheven, en haer vande judicature ende alle direclie

Lfoo haer Ho: Ho: in ervaringe zijn ge-
komen , dat de Schepenen der Stadt
's Hertogen-Bofch niet in behoorlijck
getal en compareren, over het lefen en-
de fententieren van ProceflTen, ende andere faec-
ken van importantie, ende dat de felve mede gee-
nentax van falarisen hebben van hare befoignes.
SOO I S Τ , dat haer Ho: Mog: goet gevonden
hebben tot beter ordre te ordonneren ende fta-
tueren de naevolgende pointten.

Eerflelick, Dat geene Schepenen uyr de Stadt
en fullen mogen gaeu, fonder eerfl: fulex den Pre-
fident ofte voorfittende Schepen in 't Coll�gie
bekent te hebben gemaeckt, de welcke gehouden
fal zijn forge te dragen, dat foodanigh ghetal van
Schepenen inde Stadt verblyve, als tot deonder-
ghefpecificeerde faecken worden gherequireert:
En indien den Prefident- Schepenghenootfaeckt mochte
wefenftch buyten de Stadt te vervoegen, foo fal hy daer
van ahooren advertentie geven aen 'tCoilegie , ofwel
aende Eerfle van Schepenen prefent zijnde, en aen hem
overleveren foodanige fucken ende Pampieren, waer op
neotfaeckelick by fijn afwefen fal dienen gheadvifeeert
ende gerefoheeri te worden.

Het 2,3,4 en5 Articulen, accorderen met de felve
Articulen vanden Reglemente vanden 31 Maert 166z.
fiaende hier vooren Colum. 1803, gedruckt.

Ten feiten, dat de Schepenen alle befoignes
hier vooren vermeit, fonder interruptie fullen by-
woonen vanden beginne totten eynde toe, ende
dat een der Penfionnarifen of Griffier, daer van no-
titie fal houden,ende de prefente Schepenen aen-
teeckenen, en achter de uytgefproocken Sententien
uytdrucken de namen der Schepenen, die over 't ter mi-
neren vandefaeck pre/ent geweef zijn.

Ten fevenden, Dat alle Advocaten tot den
Schepenftoel gepromoveert vverdende, fullen ge.
houden wefen ten aenvangh van haer Officie in't
Coll�gie van Schepenen, in handen vanden Hoogh-
Schout by eede te verklaren, ende te laten aenteec-
kenen in wat faecken (voor den Gerechte hangen-
de) fy dienen, ofte geadvifeert hebben,omme haer

van dien in maniere voorjk onthouden.

Ten achtften, Dat mede over het vifiteren van
ProceiTen ende fententieren, niet fullen mogen
komen eenige Schepenen.in faecken die hun felve
raecken, ofte haere Vrienden inden feilen graet,
naer computatie van Keyferlijcke Wetten , foo
van affiniteyt, als confanguiniteyt, nochte oock
in fulcke faecken , waet inne hunnen haet, fucht,
ofte affectie te vooren notoirlicken heeft gebleec-
ken, op poene als boven van fufpenfie, ende inha-
biliteyt voor het toekomende, Ende fal vande recu-
fatienvan een ofte meer der Schepenen, uyt faecke ah
vooren, by d'een of d'ander parthye ghedaen wordende,
ende vande fuffifantheyt, ofte infuffijantheyt vande rede-
nen van dien by de vordere Schepenen, des noot zijnde,
geoordeelt ende ghedeci.kett worden, als naer rechten.
Ende foo wanneer het Coll�gie van Schepenen
hier van preallablement fal weien gheadverteert,
fal het felve, ofte den voorfittende Schepen, dien
fulex bekent fal wefen gemaeckt, daer op behoor-
lijcken moeten inquireren, ende daer voor mede
verantwoorden.

Ten negenden, dat ten minften een vande Pen-
fionarif�n, endeden Griffier refpeftive, by het vifite-
ren van alle Procei��n, ende d'andere befoignes ,
yeder volgens fyneJnfiru&ie, buyten nootjaeckelickver-

9� Ν iij leth,

-ocr page 1577-

§ 147 At�iplt�tie van Byvoeghfd van eenige Placaten \ ₃ j₄ j

falarieren uyt hen eygen Wedden, ofte ordinaris rap�
geit, fonder 'tfelfde rapport-geit terfaeckevandi^
mghfints direclelick ofindir�clelkkte mogen verhooJ
ofte verfwaren, om 't felve advijs by hun gevifiteert L�'
gheexamineert zijnde, voorts in derfaecke, in _mani ,,
als boven gedelibereert, ende gcbefoigneert, oock ven ι
gens ghefententieert te worden, foo als fyluyden i
goeder confcientie,ende naer Rechten fullen vin
den te behooren, alles op poene indien fy contra
rie doen, daer over arbitralijcken gecorrigeerde
worden. - >

Ten thienden, Dat de prefente Schepenen
Penfionnarifen ende Griffier, yeder fullen hebbee
van een uyre befoignes in Proceil�n, rhien ihjy.
vers,fonder meer.

Het 11,12 en 13 Ar tic uien accorderen met het 9, μ
en 11 Art. van V voorfz Reglement vanden 31 Mtm
1662. die den Lefer hier loven Colum. 2804. en z8or
vinden fa l.

Aldus gedaen, gerenoveert ende gheampli��rt
ter Vergaderinge vande Hooge Mogende Heerea
Staten Generael der Vereenighde Nederlanden
Inden Hage, op den eerilen Maert 1664. Was
geparapheerr ,J. van Gent,^vt* Onder flondt, Tec
Ordonnantie vande felve. Geteeckent.iV, Αφ,
Zijnde op 't fpatium gedruct het Cachet van haer
Ho: Mog: opeen rooden Ouwel.

&/�, fich altoos prefenty«//(?« moeten laten vin-
den , en Op alle faecken van Ja&itie, des ty den Pre-
sident veribcht zij nde, ofly omif'ie, in casfukx by 't
vieerendeel vande Schepenen goet ghevond�nwier de,
dienen van prae-advis, Endei�llen de Voorfz Pen-
fionarifen nochte Griffier in eenige faecken mogen
adviferen, ofte parrhyen dienen, die fy weten dat
aireede voor de Recht-banck fouden mogen han-
gen , ofte naemaels ontwijff�lijck fouden mogen
komen $ En indien voor de voorfz Rechtbanck
eenich Proces wierde aengefleit, waer in de ghe-
melte Penfionarifen ofte Griffier te vooren ly onkun-
de, hadden geadvifeert, ofte gedient, foo fullen fy
in fulcken ghevalle fich van 't prae-advis onthou-
den , ende 't felve de Schepenen bekent maecken;
En ftd/en dienvolgende voottaen geene andere Ad-
vocaten ofte Practifynen in 't vifiteren van dage�
lifcx ■voorvallende ProceiTen, Playdoyen ofteCon-
fulten.in faecken raeckende de Juftitie,Crimineel,
Civil, ofte Pachters faecken, daerparthyen over
in queilie zijn, voor Schepenen der felver Stadt
mogen Werden geroepen, ofte gheaflumeert, om
met ende nevens Schepenen voorfz, tebefoigne-
ren, Doch by aldien Schepenen voorfz in eenige
faecken verder advijs ende Inftrudlie fouden wil-
len hebben, Soo fullen fy vermogen een ofte meer
fameufe Advocaten daer over mondelingh te confule-
ren, ofte ander fint s van haer fchriftelijck advis doen ha�
len, buytenkofenen lafenvanparthyen, blyvendejy
Schepenen ghehouden de voorfz advocaten daer voor te

Het Reglement vanden 19 December \6d^.fiaethier vooren Colum. 3087. &feqq.gedruckt.

Tublicatie, %aeckende de affebajffinge vanden hnpoflophetOenm^o^

mitfgaders oock die op de Kop-Boter. In date den 1$ Maert 1664.

niemandt van wat ftaet ofte qualiteyt de felvezy,
fich fal hebben te vervorderen, de voorfeyde Kop
ofte iluck-Boter te verkoopen, ofte te koopen,
ende in Tonnen ofte Potten in te leggen, ofte te
verkne�n,ende alfoo te confumeren, op poene van
vijftigh guldens, ten aenfien van elck vierendeel
Boter, dat fodanigh opgeleyt, verkneet, verkocht
ofte geconfumeert fal wefen; minder, ende meet�
der Vaten naer advenanr, boven de verbeurte van
de felve Boter j Welcke voorfz poene niet alleen
de Koopers, maer oock de Verkoopers fubjeit
fullen wefen, ingevalle bevonden wert dat de fel-
ve Verkoopers van 't voorfz voornemen kenniiie
ghehadt hebben. Ende dat alles boven de boeten
ende poenen inden Generalen Placate over den
opheve van onfe gemeene Lants Middelen gefla�
tueert. Ende ten eynde niemandt hier van igno-
rantie prstendere, nemaer alle ende eenyegelijcK
weten moge waer naer; fy haer hebben te regule-
ren , latten Wy dat def^n voor de voorfeydeaen*
flaende Verpachtinge van April, den Ommenan*
ders byleilure bekent gemaeckt, ende voorts al«
omme geaffigeert fal werden daerfulcxgebruyc-
kelijck is, ende behoort te gefchieden. Gedaen
inden Hage den vijftienden Maert 1664. Ter Ut'
donnantie vande S raten. Herl�' van Beaumonu

DE Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt, Allen oen geenen die defen fullen
flen ofte hooren kkn , Saluyt. DOEN
TE WETEN, Dat Wy achtervolgen-
de Ons gerefolveerde vanden tweeden ende der-
den Augufti des voorleden Jaers 1663. continue-
rende in onfe ghenegentheyr, omme de goede In-
gefetenen , foo veel mogelijck is, ende de gheJe-
gentheyt vanden Staet Jyden kan , te fubleveren
vande la�en die fyluyden tot onderilant ende be-
boudeniiJ� vanden idven Staet tedragen hebben,
als noch ende mede by provifie goet ghevond�n
hebben, dat met de aenftaende Verpachtinge, die
gefchieden fal tegens April defes loopenden jaers
1664. onverpacht fal worden gelaten den Impoil
op het Denne-Zout, midtfgaders oock die op de
Kop-Boter, ofte de Boter, die by flucken uyt ver-
kocht wert, bly vende den felven Impoil ten aen-
fien van alle andere Boter, buyten de voorfeyde
Kop - ofte flucken Borer, in haer geheel ende on-
verlett, fulex als die tot noch toe geheven is ghe-
weeil. Ende ten eynde Onfe goede meyninge
door de difcontinuatie vanden Impoft op de Kop
ofte flucken Boter niet ge�ludeert, ende den
voorfz Impoil ten aenffen van alle andere Boter
niet verkort en werde 5 Soo verbieden Wy, dat

NOTA. Dat den Impoftop het Denne-Zout om redenen metden eerfienlunijie^wederverpacw¹^

-ocr page 1578-

Generale Ordonnantie van Hollandt.

$ l ?0

j!49

tpUcaet^aer by allen Ingefetenen der Fereenighde Vaderlanden toegelaten

nmt hare Byen in Brahandt,rejfort van defen Staet, uyt te/et ten. In date den 2 8 Maert 1664.

� E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die de-
fen lullen fien ofte ho�ren lefen»Saluyt.
DOEN TE WETEN , Alfoo Wy

�nervaringezijn gekomen,dat de Edele Mogende

Heeren Staten van Hollant ende Weft-Vrieflant,

w der felver Placaec vandert tweeden Mey kille-
den wel expreiTelijck hebben verboden ende ge-

interdiceert, dat egeene Byen-handelaers inden

Lande van Brabandt woonende.ende die haer met

Byen geneeren, met haere Byen en fullen vermo-

ecti te komen inden voorfz Lande van Hollandt

ende Weft-Vrieflandt,omme de felve Byen aldaer

uyt te ftellen, ofte te houden in eeniger manieren,

tenware de felve Ingefetenen van Brabandt met

wettighendebehoorlijck befcheyt klaerlick exa-
men te bewyfen, dat de Ingefetenen vanden Lan-
de van Hollandt ende Weft-Vrieflant voorfz met

hare Byen ende Byen-korven vryelick, ende fon-

derverhinderinge aldaer wierden gheadmitteert,

�nde oock naemaels t'allen tyden tot het uytftel-

len ende houden van de felve inden Lande van

Brabandt toegelaten fouden werden. SOO IST,

Dat al hoe wel t'eenemael buyten Onfe kennifl�

is, dat de Ineefetenen vanden voorfz Lande van

Hollandt ende Weft-Vrieflandt oyt ofte oyt in 't

geene voorfz inden voorfz Lande van Brabandt,

immers niet in't gedeelte van't felve Hertoghdom

'twelck onderde Generaliteyt immediatelickre-

forteert, zijn gemolefteert, verhindert ofte beleth

gheworden, Wy nochtans, om d� wel-gemeke

Heeren Staten van Hollandt endeWelt-Vrieflant

dien-aengaende gheruft re ftellen, ten overvloet

goetgevonden hebben by defen Onfen Placate te

dat generalijck allen Byen-handelaers nier alleen
in den felven Lande van Hollandt ende Weft-
Vrieflandt, nemaer oock in d'andere Ge�nieerde
Provinci�n woonende , ende die haer met Byen
gheneeren, met de felve hare Byen by continuatie
vry,francq,endeonverhindert lullen mogen gaen,
komen ende verblyven inden voorfz Lande van
Brabandt, reflbrt van defen Staet, om de voorfz
Byenaldaer uyt te letten, ende op den Bloem en-
de voetfel te laten vliegen. Lallende ende beve-
lende eehen yegelijejcen dien het aengaen mach,
hun hier naer precife te reguleren, fonder oppofi-
tie, beleth ofte empefchement rer contrarie te
doen, ofte te laten eefchieden, op pcene van t'in-
curreren onfe hooghfte indignarie, ende naer exi-
gentie van faecken gheftraft te werden als weder-
hoorige van Onfe beveelen, ende overtreders van
defen onfen Placare ende Ordonnantie. Ende ten
eynde niemandt hier van ignorantie en kome te
pretenderen, ende een yeder weten moge waer
naer hy hem fal hebben te regukren.Ordonneren
ende begeeren Wy, dat defen fal werden gepubli-
ceert ende geaffigeert alomme inden meer-ge-
noemden Lande van Brabandt, voor foo veel het
klve onder Ons is ghehoorende, ter plaetfe daer
men ghewoon is dufdanige ende dierge�jcke pu-
blicatien ende affixien te doen. Gegeven inden
Hage, onder onfen Cachette, Paraphure ende de
Signature van Onfen Griffier, op den acht en
twintighften Martij 1664. Was gheparapheert,
Es. van Glinflra, ⁿ' Onder ftont.Ter Ordonnantie
vande hooch-gemelte Heeren Staten Generael.
Geteeckent, N. Ruyfch, Zijnde op't fpatiumghe-
druckc het Caohet van haer Ho:Mo: opeen roo-
den Ouwel.

ordonneren, ende wel exprefl�lick te ftatueren,

Qenerale Ordonnantie ende Qonditie_% vnaer of inden Lande van Hollandt en-
de IVefl- Vrieflanit op den eerflen April 1664. verpacht zijn alle degemeene /mpo/Ien.

Den Lefcrfalde geheele Ordonnantie in het Eer/te Volumen, Derde Boeck Colum. 1642. vinden: Dan alfoo in't
17 Artijckel'mettenJ'are 1664. veranderinge is gekomen ,ti/ert het felve hier geflelt.

contradiceert foude mo�en worden, ten wekken
eynde de Gecommitteerden gaende op de Ver-
pachtinge.gelalt ende geauthorifeert werden daer
toe in den name van haer Ed: Groot Mo: 't gehee-
le Collegie van Schepenen inde felve Steden, of
eenige der felver fpecialijck te committeren $ ful-
lende de voorfz judicature aende gemelte gecom-
mitteerde Schepenen vande Hooft -Heden der
voorfz refpedlive diftri�en verblyven, onajenge-
fien de voorfz Pachters, Medeftanders, Borgen,
ofte eenige vande felve, buyten den voorfchreven
diilricte in eenige andere Steden ofte Plaetfen de-
fer Provincie woonachtigh fouden mogen zijn,
ende de voorfz executien oock t'haerder woon-
plaetfen, of elders buyten den felven diftridle in *t
werek geftelt fouden mogen worden: Ende fullen
dienvolgende de voorfz Ontfangers vermogen,
ende oockghehoudenzijn allede voorfz Pach-
ters

XVII.

Nde indien eenige differenten ter faecke
vande voorfz verpachte Middelen, 't zy
_ tulTchen den Ontfangers ende Pachters,
hareMedeftanders, ofte Borgen, ofte tuflehen
den Pachters, Medeftanders ofte Collefteurs, on-
derJingh , ofte tuflehen de Pachters ende d'Offi-
cieren, ofte eenige particulieren , op de boeten,
breucken, ofte in eenigh ander gefchil, ter faecke
vande gemeene Middelen, ende defe, ende de par-
ticuliere Ordonnantie dependerende, vande beta-
linge der beloofde Pachte quame te ontliaen, ful-
len de voorfz dif��renten ter eerfter inftantie ghe-
ventileert ende ghetermineert moeten worden
voor ende byde Gecommitteerde Schepenen in
de Hooftiladt vanden diftri&e waer over verpacht
zijn de Middelen, wekken-aengaende de voorfz
diflerenten gemoYeert, of waer van d'executie ge-

-ocr page 1579-

■�«�■

315; 1 Α mpliaric van Byvoeghfel van eenige Placaten \ ₃, *.

figneert, midts dat parthye triumpherende f_vgeconfigneerde penningen fullen werden p�nJ
tueert,oock fullen Schepenen geen langer uytfl j
mogen geven, dan van drie dagen tot drie dage
of eenige andere extraordinaris dilayen ofu Jy
accorderen, in dier voegen, dat de faeckente
principalen fullen wefen ghedecideert binnen den
tijde van een Maent naer de eerijte verdachyae_tdinge te reeckenen, ten ware de Pachter ofte CqL
ledreur in gebreecke bevonden weide fijn termij_flwaer te nemen , ende fyne faecke te vervolgen�
Ende in gevalle yemant mochte verftaen by Sen-
tentie van Schepenen befwaert, of langer dan den
voorfz tijde uytgeftelt te zijn , fal de faeckeby
provocatie ofte evocatie mogen betrecken voor
de refpe&ive Collegien vande Gecommitteerde
Raeden, omme die aldaer by den felven ghetermj.
neert te worden, naer dat fy luyden in conformit�
vande Ordonnantie fullen bevinden te behooren
Ende fal fyne provocatie moeten interjedteren
ende den Rechtdach doen dienen binnen den tijdt
van twee Maenden ten langhften, naer de pro-
nunciatie vande Sententie,' op pene dat de provo-
catie fal worden gehouden voor defert: Ende in,
dien de verklaringe ghefchiet is tot voordeel van
particulieren, ende naedeel vanden Pachter ofte
Collecteur.fal middelertijt de parate executieyan
de Pachters ghefurcieert werden, ende indien re-
gens eenige particulieren tot voordeel vanden
Pachter, ofte oock tegens den Pachters, hare Mc-
deftanders ofte Borgen, ende tot voordeel vande
Ontfangers, fal de gecondemneerde in ganghba-
ren gelde namptiferen moeten foo veel als tot vol-
doeninge vande voorfz verklaringe ofte Senten-
tie noodigh is.

ters, Medeftanders ende Borgen aen hare Perfoo-
nen ende goederen te executeren, ofte doen exe-
cuteren , in krachte ende achtervolgende de ri-
goureufe Letteren Executoriael, over de invorde-
ringe vande voorfz Middelen ghedaen emaneren,
in alle Steden ende Plaetfen defer Provincie, fon-
der onderfcheyt vvaer de felve woonachtigh zijn,
ofte hare goederen gelegen wefen mochten. Ende
werden alle Hooge ende mindere Officieren , des
veribcht zijnde, midtsdefen gelaftdeDeurwaer-
ders ende Executeurs der voorfz Ontfangers,in 't
doen vande felve executien te afi�fteren 5 Ende in
gevalle fodanige Ge�xecuteerden fouden mogen
oordeelen t'onrechte geexecuteert te worden,dat
het henluyden vry fal ftaen daer jegens te komen
in oppofitie voor gecommitteerde Schepenen in't
diftn�r, over 't welcke verpacht zijnde Middelen
die foodanige Pachters aengeftaen hebben, ende
waer overfy, ofte hare Borgen geexecuteert wor-
den , fonder dat eenige gecommitteerde, Schepe-
nen over andere diftriften, ofte eenige andere
Rechteren vande Plaetfen alvvaer de ge�xecuteer-
den woonachtigh ofte de goederen waer aen de
executie gedirigeert wort, gelegen zijn, haerdaer
mede directelick of indire&elick fullen hebben te
bemoeyen; welcke Gecommitteerde Schepenen
gehouden fullen zijn op feeckeren. dach ter weec-
ke daer toe te prefigeren, partyen fummarie ende
de plano recht te doen,'t zy by abfolutie of con-
demnatie, fonder de felve voor goede Mannen te
renvoyeren, ten ware daer toe merckelicke rede-
nen mochten dienen, daer vooren by de voorfz
Schepenen ende Secretaris van elcke verklaringe
ende uytfpraecke fal genoten worden refpeitive-
lijck drie ft.uy vers, de welcke by den partyen on-
der den felven Gerechte fullen worden ghecon-

Tlacaet, waer by verboden wert een'tge alteratie inde inye/iituyren van Lemen

te maecken. In date den 2 χ April 1664.

Leenen van Ons gehouden werdende, by Onfe
refpe&ive Stadthouders van de felve Leenen, en-
de Onfe Leenmannen, buyten, boven.ofte tegens
den teneur vande eerfte uy tgifte gedaen ofte glie�
maeckt, hebben konnen ofte fullen mogen wet*
den.fonder onfe fpeciale ende exprefl� Concei�ifi
ofte vande Princeη vanden Lande, inder tijdt ge-
weeft zijnde, ende voor fo veel eenige nu of naer�
maels bevonden fouden mogen werden anders
gedaen te zijn, of eenige Leenen abufivelijckvet-
lijdt ende verleent te wefen aen Perfoonen die
daer toe, volgens den nature ende de condirien
vande uy tgifte van de felve Leenen niet en waren
gerechtight, dat de felve fullen werden gehouden
voor krachteloos ende van on waerden,endefulcx
in Rechten, ofte daer buyten geeneffedrkonnen
ofte mogen forteren, fonder dat eenigen J^aP*J.^antijdt ofte prefcriptie,daer jegens fal konnen oblte�
ren, ofte geallegeert mogen werden. Laften end«
ordonneren dienvolgende de Eerfte ende andere
Raden van Brabandt ende Vlaenderen, de Stadt-
houders ende Superintendenten vande Leenen»
ende allen anderen dien defen eenighfiftts louw

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , DOEN TE WETEN,
Alfoo Ons nu fo dan verfcheyden moeye-
Jijckheden zijn voorkomende, alle daer
uytrefuHerende, dat eenige later ofte jonger in-
veftituren van Leenen in de Landen van Brabant,
Over - Maze ende Vlaenderen , rei�brt van defen
Staet, foodanigh niet en zijn gheextendeert, als
wel naer inhouden vande eerfte uytgiften der
voorfz Leenen hadde behooren te ghefchieden,
waer door alfo verfcheydene inconvenienten, tot
merckelijck ongerief, felfs van diegene, de welcke
foodanige abufive inveftituren hebben ontfangen,
werden veroorfaeckt. SOO IST, dat Wy daer
tegens willende voorfien , ende alle dergelijcke
abufen, ende daer uyt volgende inconvenienten
voor Ons ende Onfe goede ingefetenen ende Va-
falten inde voorfz Quartieren eenige goederen
van Ons te Leen houdende.voorkomen ende ver-
hoeden , naer voorgaende rype deliberatie, ende
met advis vanden Raedt van State, verftaen ende
ver,klaert hebben, ghelijck Wy verftaen ende ver-
klaren midts defen,dat geene veranderingen, alte-
ratien, of innovatien in eenige inveftituren van

mogen aengaen,

in onfen dienftende onder onie

gehoor-

-ocr page 1580-

j,^ Limit-fcheydinge in

eehooriaeniheyt wefendc.haer naer 't gene voor- |
fcbreveis.fooin'tftuckvandejudicature, ende |
in*c geven van in veilituren ende verlyen der voor-
fehreve Leenen, als anderfmts, exadelijck ende
precifelick te reguleren. Ende teneynde niemant
hier van ignorantie en pretendere.maer een yeder
weten moge waer naer hy hem fal hebben te regu-
leren, foo ordonneren Wy dat van defen vvaer-
fchouwinge ghedaen, ende niet alleen ter Rollen
vande gemelte Raden van Brabandt ende Vlaen-
deren, maer oock alomme daer fulcx behoort, en-
de te gefchieden gebruyckelijck is, ghepubliceert
ende gheaffigeert fal werden tot een yeders nae- ■
richtingej Alles nochtans met dien verftande, i

Nieuw-Nederlander 3154

dat daer mede niemandt, ten aenfien van 'tgepaf-
feerde,gehoudenfal werden verfteecken te wefen
van foodanige exceptien ende middelen van rech-
te, als hyfoude mogen meynen t'fyner intentie
ende defenfie te konnen dienen. Gedaen inden
Hage, onder onfen Cachette, Paraphure, ende de
fignature van onfen Griffier, op den twee ende
twintighften April 1664. Was gheparapheert,
/. V. Reigerfbergh, f. Onder ftont, Ter Ordonnan-
tie vande hoogh-ghemelte Heeren Staten Gene-
rael. Geteeckent, N. Ruyfck Zijnde op 't fpa-
tium gedruckt het Cachet van haer Ho: Mog: op
eenen rooden Ouwel, overdeckt met een Papie-
ren Ruy te.

Ordre voor de ffefl-Indifcke Compagnie, raecfynde de limiujcheydinge in

i�ieuw-Nederlandi. In date Jent} fanuarij ϊ66^

E Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Allen den geenen die defen
fullen iien ofte hooren lefen , Saluyt.
DOEN TE WETEN, Alfoo Wy
inden Jare \6%i. om veele ende confiderabele re-
denen goetgevonden hebben, in onfe Landen op
te rechten ende te formeren een Compagnie, ghe-
naemtde Weit-Indifche Compagnie, om door de
felve alleen, ende met ontiluytinge van alle ande-
ren, te doen bevaren, ende handelen de Kuften
ende Landen van Africa, vanden Tropico Cancri
tot Cabo de bona Efperance, ende de Landen van
America ofte Weft-Indien , beginnende van het
Zuytey nde van Terra Nova door de Straten Ma-
gellanes, ende Ie Maire, ofte andere paf�agien en-
de Straten daer ontrent gelegen.tot de Stratevan
Anjan, foo op de Noort ajs Zuy t-zee, ende alle
Eylanden, aende eene, ende andere zyde, ende
ruiTchen beyde ghelegen, midtfgaders op de Au-
itraelfche ofte Suyder Landen ftreckende, ende
leggende tuffchen beyde de Meridianen, raecken-
,de in hetooften Cabo de bona Efperance, ende in
het Wellen het ooft-eynde van Nova Guinea in-
cluys. O&royerende by het tweede Articul van
den Octroye op den derden Junij i6zi. onder
onfen grooten Zegel aen haer verleent verder en-
de expreil�lijck, dat de felve op onfe name ende
authoriteyt binnen de voorfz Limiten fouden
mogen maecken Contracten, verbinteniifen ende
Alliantien met de Princen ende Naturellen vande
Landen, daer in begrepen, mitfgaders aldaer eenl-
ge Fortiei��n ende verfeeckertheden bouwen,
Gouverneurs, Volck van oorloge, ende Officiers
van Juftjtie, ende tot andere nootelijcke dienften
tot confervatie vande Plaetfen, onderhoudinge
van goede ordre, Politie ende Jufu'ticeenfament-
lijcktot vorderinge vande Neeringe {teilen, de-
porteren ende afftellen, ende wederom andere in
nare plaetfe furrogeren, naer fyluyden naer gele-
gentheyt van faecken fullen bevinden te behoo-
ren, ende fpecialick dat de felve foude mogen be-
vorderen populatjen van vruchtbare ende onbe-
woonde Quartieren. Endede voorfz Compagnie
|»y^c krachce van het voorfz O�troy conform onfe
lincere intentie hare populatien ende bevolckia-'
gen al inden beginne heeft voort, gefet of d� tfcaw

fte van America, inde Contreye genaemt Nieuw
Nederlandt $ Ende des nier tegenftaende eenige
qualijck geafl�dtioneerden van onfen Staet, ende
de vooriz Compagnie onfe fincere ende goede
meeninge inden voorfz Octroye begrepen,trach-
ten te mifduyd�n, even als of Wy de voorfchreve
Compagnie alleen hadden geoctroyeert, negotie
te dry ven binnen de voorfz Limiten, ende niet om
populatie ende bevolckinge te doen, ende de Lan-
den in poiTeffie te nemen, difputerende aende
voorfchreve Compagnie daer omme haer recht.
S'O O IS Τ, Dat Wy by defen allen ende een
yegelijck die het eenighfints raeckt, van onfe in-
tentie in het voorfz Octroy hebbende willen ver-
feeckeren.Verklarenonfe meeninge wel expreil�-
lijck gheweeft te zijn, ende noch te zijn, dat de
voornoemde Compagnie in conformit� van het
voorfz Odtroy heeft vermogen,efi noch vermach
Colonien , ende bevolckinge te itabiJieren op
Landen die van anderen nieten zijn geoccupeert,
foo verre.als de Limiten hier vooren verhaclt haer
extenderen, ende fpecialijck dat de fehe voor-
behoudenshet recht, 'twelckehaeruytkrachte
van het voorfz Oitroy door ontdeckinge ende
occupatie op de verfche Riviere, ende andere
Plaetfen , ooilelijcker aen in Nieuw Nederlandt
gelegen tot Cabo Cod toe, ende van Cabo Hin-
loopen ende vijfthien mylen zuydelijckerbeyde
langhs de Kuil competeert, by provifie, ende tot
naerder Accordt, over de vafte Limiten tuilchen
den Coningh van Groot Bretannien ende Ons te
adjufteren,als boven uy t krachte van het gegeven
Oclroy hare Limiten in conformit� vande provi-
i�onele Limit-fcheydinge tuflchen weder-zijdts
Regeeringen inden Jaere 1650. in Amejricavait
geftelt, ende by Ons den twee - en - twintighften
Februari) 1656. geapprobeertendegheratificeerr,
fullejnfteilenalsvolght , te weten aen het vafte
Landt, van de weftzyde van G ren wits Bay,zijnde-
ontrent vier mylen van Stanfort, ende alfoo te
loopen'tLandewaertin opeen Noordelijcfce li-
nie twincigh mylen, behoudens dattetop thien
mylen nae aende Noort-Rivier niet fal komen,
Ende voorts op het lange Eylandt van 't wefter-
fche ghedeelte vande Oofter-Bayaf mede ineen
dire�e linie recht Zuyden aen toe aende Zee,

9 O Wy-

-ocr page 1581-

3155 AmpKatie van By voeghiel van eenige Placaten. ^^

blyvende by proyifie ende in conformit� als voo

fcherpelijck allen ende eenen yegelijcken in ₀fen dienft ende onder onfe gehoorfaemheytihe
deendegehoorende,endefpecialijckdeIngef_et!
nen vande voorfz Limiten , haer naer den inhou*
den van defe onfe A&e punduelick ende precife'
lick te reguleren ,fonder oppofitie ter contrarie te
doe η ofte te laten gefchieden , op poene van t'in
curreren onfe hoogfte indignatie ende ongenade"
ende dienvolgende geftraft te werden als weder!
hoorige van onfe beveelen, foo als naer exigenti�
van faecken bevonden, fal werden te behooren
Gegeven inden Hage onder onfen grootenZegel
Paraphureendede Signaturevan onfen Griffier'
op den xxiij Januari) 1664. :.� .� * u:

ren het Oofterlijcke gedeelte van het voorfz Ey-
landt voor de Engelfchen, ende het Wefterlijcke
voor de gemelte Weft-Indifche Compagnie, ende
d'lngefetenen defer Landen. Waeromme wy ver-
foecken alle K,eyferen,Coningen, Republijcquen,
Princen ende Potentaten, Vrunden ende Gealli-
eerden van defen Staet, of met de felve Neutrali-
teyt onderhoudende, de meer-opgemelte Weil-
Indifche Compagnie de voorfz Limiten ruftelijck
ende vredelijck te laten gauderen ende poffide-
ren, 't welck Wy jegens de felve by voorvallende
�ccafien feer geerne fullen verfchuldigen. Laften
ende beveelen voorts wel exprefl�lijck ende

^gkmntendeOrdonnantievoorde ffeerlijcfyejtvan Oorfcbot, Aleyerije

van'sHertogen-Bojcb. Indatedeni�MaertiGS^. ,,_v ;

■U *±%\ <

een Prefident-Schepen te itellen, daer by geen
prejudicie en lyde , ende in die fes ofte drie
jaer refpective een Prefident, ende drie andere
Schepenen fal moeten hebben,ende fullen dVlrm,
meeitersendeKerek-meefters alle twee endedrie
jaren verandert werden, foodanich,datyederjaet
een vande felve fal afgaen, ende een ander in des
felfs plaetfe fal werden aengeftek, naer de ordre
hier nae volgende.

II.

Te weten, dat de voorfchreve Schepenen, Ge.
fwoorens, Raedts-mannen, Arm-meeftersende
Kerck-meefters fullen werden aengef_:elt hajfen.
de half by hare Ho: Mog: felfs, ofte den genen die
de felve daer toe fullen willen committeren, ende
by den Heere Grave van Merode, ende des felfs
Heeren Succefl�uren inde voorfz hare Heerlijck-
heyt van Oirfchot oockfelfs, ofte oockbyden
geenen die de felve daer toe fullen willen commit-
teren op de naer volgende manieren, dat hare Ho:
Mo: ofte des felfs Gecommitteerdens nu voor de
eerfte reyfe fullen aenftellen ende verkiefen een
Prefident-Schepen, ende drie andere Schepenen,
drie Gefwoorens , drie Raedts-mannen , een
Kercktmeefter, twee Arm-meefters, ende by den
gemelren Grave van Merode drie Schepenen.vier
Gefwoorens, vier Raedts-mannen, eenKerck-
meefter ende een Armmeefter; ende daer naer
haer Ho: Mog: drie Schepenen, vier Gefwoorens
ende vier Raedts-mannen,een Kerckmeefterende
een Armmeefter j ende daer naer hare Ho: Mog:
drie Schepenen, vier Gefwoorens, ende vier
Raedts-mannen, endeden gemelten Grave van
Merode een Prefident-Schepen, ende drie andere
Schepenen, drie Gefwoorens, ende drie Raedts-
mannen , ende foo voorrs'vi αβί/η van drie jaeren
tot drie Jaeren by beurte van haere Hog; Mo: een
Prefident, ende drie andere Schepenen, ende dan
weder den ghetnehen Heere Grave van Merode
een Prefident, ende drie andere Schepenen, ende
de Gefwoorens ende Raedts-mannen naer pro*
portie als vooren, ende in 't reguarde vanden
Kerck-meefter, dat naer de fes jaeren den rverek-
meefter by hare Ho: Mog: verko�ren, fal afgaen,
ende by den Grave van Merode daer in plaets ge*
^J koorefl

DE Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, Gehoort endeingenom�nheb-
bende het rapport vande Heeren haere
Ho: Mog: Gedeputeerden tot de faecken
vande Meyerije van 's Hertogen-Bofch, achrer-
volgens verfcheydene der felver voorga�nde Re-
folutien met den Gemachtighden van den Heere
Grave van Merode, in qualit� als Half-Heer van
Oirfchot,federt eenigen tijdt herwaerts tot diver-
fche malen in conferentie ende befoignes geweeil
zijnde overliet beramen vaneen vaften voet ende
ordre, waer op ende waer naer in 't toekomende
foude werden gereguleert het verkiefen endeaen-
ftellen vande Regenten vande voorfz Vryheydt
ende Heerlijckheyt van Oorfchot, Hebben naer
rype deliberatie dies-aengaende ghearrefteert het
Reglement hier naer volgende van woorde te

'■ '�Ut.'

woorde geinfereert.

Eerftelijck, dat de Regieringe der Vryhey t en-
de Heerlijckheyt van Oorfchot voortaen fal be-
ilaen in feven Schepenen, feven Gefwoorens,fev2
Raedts-mannen, twee Kerckmeefters, ende drie
Armmeeflers.ende dat de felve (met feclufie van
eenige andere reprefentativen vande Gehuchten
hoe diegenaemt fouden mogen zijn) het Corpus
vande Regieringh aldaer eygentlick fullen bly ven
reprefenteren,ende dat de voorfz Schepenen,Ge-
fwoorens ende Raedts-mannen fullen dienen by
fucceffien, te weten voorde eerfte fes Jaren, twee
jaren als Schepenen, tweejaren als Gefwoorens,
ende twe�jaren als Raedts- mannen, t'elcken jare
veranderende ofchangerende haer qualiteyt,ende
fulcxtweemaeltou merende inde voorfz les jaren,
eenjaer als Schepen,een jaeralsGefwooren,ende
eenjaer als Raedts-man, fucceifivelijck by touren
veranderende, ende naer de eerfte fes jaeren fal
als dan ende voorts t'elckens ter expiratie van drie
jaren aen hare Ho: Mo: als Half-Heeren van
Oirfchot, ende aenden wel-gemelren Grave van
, Merode, ende des felfs SucceiTeuren , mede als
Heeren voor de ander helft, vry ftaen om die re-
fpe&ive Bedienden in haere fun&ien te continue-
ren , ofwel anderen in der felver plaetfe te verkie-
fen ,ibQnochians,datdie geene wiens tour het is

-ocr page 1582-

Reglement voor de Vryheyt van Oorfchot 3

kooren een Kerckmeefter, ende foo voorts daer

van nu voortaen die refpe&ive fiui&ien ende be-
dieningen aende voorfz refpe&ive Gehuchten op
die maniere fullen bly ven gealfigneert.

Illf
Nochtans met defenverftande, dat die vande
voorfz Gehuchten daer door niet en fullen wer-
den gherechtight ofte bevoecht tot eenigerhande
voorflagen, voorftellingen ofte nominatien van
eenige Perfoonen tot de voorfz refpe&ive fun*
dien te doen, maer dat de eleCtie van dien abfolu-
telijck fal bly ven ter difpofitie vande refpe�ive
Heeren van �orfchot, ofte der felver Gecommit-
teerden, gelijck hier vooren in 't tweede Articul
ftaet gheexprefl�ert, alleenelijck dat die voorfz
eleclien foodanigh fullen werden gedirigeert, dat
de voorfz Gehuchten daer by fullen erlangen foo
veel doenlijck, het eff�ft van die yerdeelinge, in
het naeft-voorgaende Articul ter neder gheftelt»
ende dat voorts omtrent de qualiteyt vande Per*
foonen de welcke tot de voorfz fun&ien refpecti-
velijck fouden mogen beroepen worden, om fon-
derlinge confideratien eerft, ende voor al foo veel
het doenlijck fal zijn, fullen genomen werden die
geene, de welcke bevonden lullen worden te zijn
vande ware Chriftelijcke Gereformeerde Religie,
ende dat voorts alle, ende een yeder vande voorfz
Regenten fullen moeten gegoedt zijn ten minften
ter fomme van vijf hondert guldens, in de Yoorfz,
Vryheyt, ende voor foo veel die laetfte qualifica*
tie oock fal concerneren die genen de welcke vao
de voorfz Gereformeerde Religie zijn, dat men
die voor allen anderen fal moeten prefereren.

Aldus ghedaen ende gearrefteert ter Vergade!
ringe vande hoogh-gemelte Staten GeneraeJ, ία
den Hage den elfden Martij 1664.

naert'elckens den oudtften falafgaen, ende een
ander in fijn plaets verkooren by den genen wiens
tour hef is een ander teverkiefen. Ende in'tre-
guarde vande Armmeefters, dat mede naer d'eer-
fte fes jaren een vande verkooren Arm-meefters
by hare Ho: Mo: fal afgaen, ende by welgemelten
Grave van Merode een ander in des felfs plaetfe
verkooren, ende foo voorts van driejaren tot drie
jaren in voegen dat de Regieringe beftaende in fes
en twintigh Perfoonen yder vande hoog-gemelte
Heeren daer in voor haer helfte derthien fullen
moeten hebben.

Ten derden, dat tot voorkominge van alle ja-
Joufien, ende oock om een yeder vande Gehuch-
ten , onder de voorfz Vryheyt van Oirfchot reii-
derende.te geven eenige kennift� ende gerufthey t
omtrent het beleyt der faecken, de welcke tot de
voorfz Regieringe fpecteren, ende byfonderlijck
vande belaftingen, de welcke over de fehe in het
toekomende fouden mogen werden aengeflagen,
de voorfz functien ende bedieningen foodanigh
fullen werden verdeelt, endegeafl�&eert, dat het
Gehucht vanden KerckhofTdaeraen fal partici-
peren met twee Schepenen, een Gefwooren, een
Raedtfman, een Kerckmeefter, ende een Arm-
mee fter; Verren Beft, met een Schepen, een Ge-
fwooren, een Raedtfman.ende een Kerckmeefterj
Spoordonck, met een Schepen, een Gefwooren,
een Raedtfman, ende een Arm-meefterj Stratum,
met een Schepen, een Gefwooren, ende een
Raedtfman 5 Naeftenbeft, met een Schepen, een
Gefwooren, ende een Armmeefter; Aerle, mee
e�h Schepen, een Gefwooren, ende een Raedts-
man 4 ende Hedel, meteen Raedtfman* ende dat

"�»'

Ander l^ghment ende Ordonnantie, voor de Vryheyt ende Heer�ijckheyt vam

Oorfchot, Meyerije van 's Hertogen-Bofch, In date den 11 Martij 1664.

e Erft, dat de Reeckeningen van der Gemeente
*■*penningen fullen werden geprefenteerc, naer
voorgaende drie Sondaeghfche publicatie η aende
voorlz Regenten, als van oudts,om door haer ex-
actelijck geexamineert, de behoeften wel naerge-
fien, met pluraliteyt van ftemmen daer op ehere^
folveert, ende naer behooren geroycert, ofte «�
paifeert, ende ghemelce Reeckeningen alfoo ghe>
flooten, ende door hun geteeckent re werden j
Ende dat niet te min oock daer by fullen mogen
komen alle andere, des gelievende, die mede {ui-
len mogen werden ghehoort, doch egeene ftem-
men noch teeckeninge hebben: We�verftaen�t
dat inde felve reeckeningen nieten fullen werden
vermenght eenige penningen de Beeden,Verpon�
dingen, ende andere gemeene Landts Middelen
concernerende, als waer van aparte teeckeninge
fal werden gedaen, volgens d 'ordre by de Heeren
Raden van State, ofte hare Ho: Mog: de Staten
Generael, daer over te ftelien.

Ende dat in cas eenige Reeckeningen van der
Gemeente penningen α tergo buyten de voor?

9.0 ij noemde.

Lfoo verfcheyde defordres ende onlu-
ilen waren ontftaen tuflehen, ende on-
der de Regenten ende Ingefetenen van
den Dorpe ende Heerlickheyt van Oor-
fchot,ende derhalven wel van noode was dat daer
tegen in het toekomende werde voorfien by de
Ho: Mo: Heeren Staten Generael der Vereenigh-
de Nederlanden, endeden Heer Ferdinand Grave
van Merode, in qualit� als Heeren vande voorfz
Vryheyt 5 Soo zijn daer over naer voorgaende
ghehoudene conferentien, tuifchen Henrick de
Bergaigne van Vladeracke,Schoutet des quartiets
van Kempelandt.Meyerije van 's Hertogenbofch,
Gemachtighde van haer Ho:Mog:, volgens der
felver Refolutie vanden eerften defes, ende Mee-
fler Willem vanden Kerckhove, Advocaet voor
den Hove van Hollandt, als Gemachtighde van
den welgemelten Heere Grave vanMerode,Half-
Heer van Oorfchot, beraemt, ende op 't Papier
gebracht, het naervolgende Reglement, om 't fel-
ve als een Ordre ende Reglement voor de Regen-
ten ende Ingefetenen uytgegeven te werden,
waer nae fy f_un_en ghehouden zijn haer te regu-

-ocr page 1583-

%Vf9 Ampliarie van Byv�eghiel van eenige Placaten. 31 $₀

fi��mde Regenten n��t daer �ver gher�epen zijn- oock des-aengaende een meeften nutende

oirbaet
over.

gedaen te werden, fo men fal bevinden end

$e_f*nocht�n werden gedaeft , dat de felve ful�en
werden gehouden voor ongeda�n, niet geflooten,
ende niet gearrefteert.

Dat tot den ontfangh vande voornoemde Ge-
ineente penningen van jaer tot jaer in veder Ge-
hucht fal werden gek�oren eenen Schathefler,ge-
lijck van oudts, ende dat de felve Acht-Mannen
ofte Schathefl�rs �ytten haren fullen mogen kie-
fen eenen Burgemeefter, Volgens Privilegie van
Hertogh Maximi�aen, fond�r onderfcheyt van
Religie, als vooren.

11II.

Dat onder des felfs directie fal blyven den ont-
fangh van alle fo�danige Middelen, alsbuyten de
Verpondinge ende Beeden ten behoeve vande
tf��ffz Vryheyt fullen te hef��n zijn, fonder eeni-
ge daer van te fepareren, of onder eenen aparten
ontfangh te brengen.
-n�?RV. ~' V.

"Bat den vootfz Borgermeefter alle drie maen-
denfal moeten overbrengen aende voorfz Regie-
tinge een korten fommiefen ftaet vanden ontfang
ende uytgave in dien tijt gehadt, met aenwyfinge
v4ftde Ordonnantien de welckc noch onbetaelt
zijn, op dat die vande Regieringe in't ordonneren
^an nadere betalinge daer op mogen verdacht
zijn j ende den Borgermeefter met geene onnutte
ende onno�dige executien vervallen werde.
"■?' '■ ' VI.

Dat den voorfz Borgermeefter infgelijex van
fynen ontfang ende adminiftratie van jaer tot jaer
fai h�bben te doen pertinente reeckeninge,bewijs
eride reliqua voor de voorfz Regenten, alsb�ven,
binnen fes weeek�n naer het expireren van fijn

itrDat de voorfz Heff�rs, ofte Achtmans, voor
�t co�lefteren ende ophalen der voorfz pennin-
genjfullen genieten eenen ftuy ver vanden gulden,
ende den Burgermeefter een half aort ftuy vers.als
voor defen $ des fal hy de penningen over tellen
da�r't behoort �p fijn eygen koften,fonder eenige
onk�ften van omfetten,ofte verlies van gelt,dach-
g�lden, ofte Verteeringen daer voor totlafte van
de Gemeente te brengen.
*&p*tg.y\h->N n»jte>d vlll: ^r'^f'*'�;

Dat de penningen procederende van Turft

Hout»Vlaggen, ende anderftnts op de Vroenten

ehd� Gemeenten vallende,, ende van Genleents

wegen werdende verkocht,^! mede fullen werden

�ngevprd�rt ende ontfangen by de Hefl�rs refpec-

tiv�, elckin fijn H�ttgangh �it� Gehuchte, ende

a^�jier in d�s B�rg�rmeefters reeckenirigen ful-

I�ft werden yerantwoort ter Audi�ntie, ende ten

ov�t�taen^: als vooren.
-»oibV_tu^a»bi ix.

^?!^fe|tde'alfoo de voorfz Gemeente is belaft met
opgenomen penningen, loopendeop inter�ft�, fo
fal daer af ghemaeckt werden eenen pertine�iten
fta�tTt�o van dapitalen, als acht�rftallen, ende
die gerepartieert werden over d� voorfz acht Ge*
huchten, naer prpportie\ Contingent ende quote
van y�der, omby elcken Hertganck feparatelijek
�tifiinte^verdett�eta�lt» ofte atgeloft, ofte anders

komen konnen te behooren.

Ende dat voorts aen fonder Octroye vand
HoogeOverigheyt geene penningen fullen nJ
gen werden gelicht ende opgenomen tot lafte en"
de hypothecatie vande voorfz Vryheyt, noi
oock dat "t verfoeck derhalven te doen mede f 1
mogen g�fchieden ende ghedaen worden, dan al
voorens met Voorweten, confent ende volkomen
kenniiTe vande gefamentlijcke Regenten, wette
lijck daer op geconvoceert ende vergadert zijnde*
ende die anders fouden mogen doen, datd'ope'
ninge daer van fal komen t'haren lafte.

XI.
Dat tot den ontfanck van der voorfz Gemeen.
ten penningen niet en fullen mogen werden ghe.
koofen, noch aengeftelt eenige Officiers, als
Schout ofte Stadthouder, noch andere, als Sche-
penen, Schoolmeefter ofte Kofter.

XII.
Dat oock defelve Officieren, Schepenen ende
Magiftraets-Perfoonen, niet en fullen mogen heb-
ben eenigen ontfangh, bewindt ofte adminiftratie
vanKercken, HeyligeGeeft, GodtsofteGaft-
huy fen goederen in de felve Vryheyt, om dat de
felve Ampten zijn compatibel, als niet konnende
te famen Rendant ende Auditeur van reeckenin-
ge wefen,ende oock haer reeckeningen door haer
authoritey t, vreefe ende ontfagh fouden konnen
doenpafl�ren.

XIII.
Ende in gevalle met goetvinden ende toeilaen
van haer Ed: Mog:, de Heeren Gecommitteerden
uy t den Raede van State, op de Verpachtingevan
de gemeene Middelen tot eenigen rijdt ghepacht
ofte overgenomen wierde op den name, ende ten
lafte der voorfz Gemeente, den Impoft van Ge-
mael ende Beftiael, dat echter de penningen tet
fake van dien, niet en fullen werden omgellagen,
over ende naer ad venant de Landen, andere vafte
ende re�le goederen, maer hooft voor hooft op-
gebracht werden, ingevolgensende naer 'tghetil
der Perfoonen, ende de confumptie^die in yeders
Huysgefchiet.

XIIII.
Dat alle Vergaderingen vande voorfz Regen-
ten, tot wat tijdt,ende over wat faecken het oock
foude mogen wefen.fullen moeten werden geleyt
endeghehouden op het Stadthuys tot Oirfchot,
ende dat egeene verteeringen, vereeringen ofte
fchenckagien by Schepenen, B�rg�rmeefters ofte
andere, tot lafte van't Corpus en fullen mogen ge-
daen worden,onder wat name ofte pretext, ofte
aeti w\tn het oock foude mogen welen, efidatde
Schepenen oock haer Gerecht ende Rechtdagen
aldaeritill�n moeten houden,fondereenigerhan�
de v�rr�eringe te doen tot lafte vande Gemeente,
ofte voorliaervacatienyetsanderstepretenderen

als de Otdinarife leges, tot fo�danige funcrien
fta�nde, mitfgaders�etifomn^evanitwintichgul'
densjaerlijcx, yed�r Schepen Voor alle otdinante
erid�extrao�dinarife yacatien ende befoignen W'
nenis Dorps, d� Vryheyt aengaende, als van reec«
kehingen, ende anders, fonder meer, ende dat w

-ocr page 1584-



		Reglement voor de Vryheyt van Oorfchpr� hem fullen konnen accorderen.
				P#\|
	*li6i*			P#\|
	*li6i*

f oyr ende Licht des Winters van wegen de Ge- meente fal beforght worden. **JS, V�.'*** Ende fullen by Schepenen ende Regicrders geen andere extraordinarife omilagen mogen werden eedacn tot lafte vande Gemeente, ofte Vryhcyt, Mn met volkomen kennifie als vooren. ^α XVI. Dat geen ProceiTen.noch in qualiteytvan Aen- jegeernoch vanVerweerder,fullen mogen werden aengevangen ten lafte vande Gemeente.dan met cenparigh confent ende goetvinden vande voorfz Regeerders, die alle in cas van fulcks goet te vin- den.d'Aclen ende Procuratie mede fullen moeten beteeckencn. j. * ^ � Dat de Procefi�n tegenwoordigh hangende on- gedecideert, 't zy als Eyflchers, 't zy als Verweer- ders, fullen op nieuws werden nagefien ende ghe- examineert by de voorfz Regenten, ende andere byhaert'aiiumeren, des noot, om te fienende verftaen, of die dienftigh zijn vervolght, ofte ne- dereeleeht, ten beften vande Gemeente. XVIII. Dat oock egeene follicitatien in 's Graven- Hage ofte elders/t zy tot afweeringe van eenige fwarig- heden, ofte tot voordeel vande Gemeente fullen mogen werden aengevangen, noch en fullen dienthalven geene CommilJien gegeven werden, dan alleenigh by eenparig'h goetvinden endebe- teeckenen van die vande voorfz Regieringe. XIX. Dat infgelijcx egeene CommiiTien en fullen werden gegeven, om van wegen de Vryheyt ofte Gemeente te compareren op eenige dachvaerden vande Meyerije, ofte 't Quartier van Kempelandr, dan by voorkennifle, ende dat daer toe mede laft gegeven zy als vooren, ende dat men op de i�lve dachvaerden niet meer fal mogen lenden dan ee- nen, ofte ten hooghften in gewichtiger faecken twee Perfooncn, ende dat men fal beiorgen, dat alvooren te compareren, fal werden acngefchre- ven waer over de dachvaerdinge ghefchiet, ende wat aldacr te proponeren fal vallen, om te konnen inde Vryheyt ghedelibercert werden ten beften, ende gelaft hare Gecommitteerde 't geene fy feg- gen ende ftemmen fullen. XX. Dat nu, noch in toekomendc.ogeene Vroenten ofte Gemeenten en fullen mogen werden ver- kocht inde voorfz Vryheyt, dan met voorgaende eenparigh confent ende toeftaen vande voorfz Re- genten,d»e niet te min oock daer inne fullen moe- ten hooren, endehaer accommodabel ftellen met 't gevoelen vande Ge�rfde, voor fo veel doenlijck. XXI. Datyemandt buyten de Vryheyt met behoor- Hjcke Commiflie vacerende, foo dat hy 'savondts wederom kan thuys zijn, voor fijn dach-gelden, «acatien ende teer-koften t'famen, ende fonder meerder, fal ghenieten eene gulden fefthien ftuy- vers des daeghs, ten ware iu faecken, daer toe ye- mant in meerder qualiteyt mofte gecommitteert code gheemployeert worden, die als dan voor fijn vacatien, verled? ende teerkoftenfal genieten, foo t�feMsde voorfchreve Regenten teyooienmet
			XX IL Dat egeene Officieren, Stedehouders, noch an- dere Perfoonen inde Vryheyt, bedienende Amp- ten van de felve Vryheyt, ende daer aen compati- bel wefcnde.tot Schepenen fullen mogen wetdea aengeftelt. XXIII. Dat mede cgeen Broeder ofte Swager.ofte naer Bloetverwanten in een Huys woooende,te famen Schepenen fullen mogen wefen. XXIllL Dat op de jaer gedinge ofte verfetten vande Schepenen niet meer tot lafte vande Gemeente fal mogen werden verteert, als eens tfeftjgh gul- dens in 't jaer, ende over het verkiefen ende be- eedigen vande Borgemeefter thien guldens, oocfe (onder meer. XXV. Item.dat de Setters van der voorfz Gemeenten,' penningen niet meer en fullen mogen ghenieten jacrlijcx over haere vacatien ende befoignen, als elck twee gulden tien ftuy vers eens, fonder mede te mogen prerenderen, ofte byfetten eenige ver- teeringe ten lafte der Vryheyt. XXVI. Dat egeene Wercken fullen mogen werden ge* maeckt ten lafte van 't Corpus, dan naer voor- gaende publicatie ende publicque befteedinge.ten ware in kleyne faecken, bedragende onder de tien gulden. XXVII. De Gefwoorens vande Gemeente fullen met harebreuck�n moeten te vreden wefen,fonder tot lafte vande Gemeente eenige koftcn te mogen eyuchen, noch brengen. XXVIIL Ende alfoo men beyindt, dat in de voorfz Vry- heyt van Oorfchot veel Arme Luyden komen woonen van buyten, waer door de Gemeente merckelijck wort befwacrr, foo fullen alle die gee- ne die daer inne van buyrcn komen woonen ghe- houden zijn Borge te ftellen voor drie hondert guldens eens, tot verfeeckcringe datd'Armegoe- deren daer mede niet en fullen werden befwaert. XXIX. Item, dat de Reeckeningen vande Kerck ende H. Geeft, binnen de fes weecken naer elck jaer fullen moeten geprefenteertendegedaen werden, geljjck bier vooren Articul 5. vandcandere Reec- keningen gefeyt is. XXX. Itcm,dat egeenen TorfF,Hout ofte Hey vlaggen op de Gemeenten en fullen mogen werden ver- kocht , dan met yolkomcn kennifle, goetvinden, ende confent vande gemeenc Regieringe* XXXI, Item, dat egeenen iSecretaris, ofte der fel ver Klercquen, lullen mogen houden Hecberge. item,datmede,gelijck van outs gebruyckelick, de Borgermeefteren, ende andere 13c wint -ofte Qntfagh-hebbets van gemeents wegen, niemant en fuJLen mogen overvallen, ofte fchadigen met fommatien ofte executica , ibnder aivoorens ' haet debiteuren eens ofte tweemael civilijck ge> 9*° >� waer-

-ocr page 1585-

3\&$ -Ampliatie van Byvoegh

31^4

nantien aen te nemen, of te betalen, op pene van
roycringe.

XXXVI.

Blyvende niet te min oock alle voorige Regfe.
menten, Ordonnantien, Statuyten ende Hcrko'
men, voor lbo veel in defen niet gealtereert b�von.
den,in vigeur ende obf�rveringe.
XXXVII.

Ende opdat te beter oock de voorfz poinften
ende Articulen wel ende punduelijck werden
achtcrvolght, naergekomen endegheobferveerr
foo fullen mede d'Overtredcrs ende Conrraven'
teurs van dien werden gemuldeert, ende hebben
opteleggen t'elckens de pene van vijfdch Caroli
guldens, ten behoeve van 's Landts Domeynentc
verbeuren, ende dat die paratelick door den Offi.
cier in locohl werden geexecuteert.
XXXVIII.

Voorts dat 't voorfz Reglement fal werden ge,
regiftreert in het Prothocol-boeck vande voorfz
Vryhey ts Sccrerarye, ende t'elcken jare Sondach
nae het veranderen vande Weth fal ftaen te pu�
bliceren.ter plaetfedaet men gewoon is publicatie
te doen. Ende dat de beforginge daer van faun.
cumberen den PrefidentScnepen van elcken jate.

Ende tenlaetften, dat op alle de voorfehteve
Poinden ende Articulen fal werden verfocht de
approbatie vande hoogh-gemelte Heeren Staten
Gencrael, ten eynde dit Reglement by allen den
geenen dien het aengaen mach des te beter mee-
gekomen ende onderhouden mach werden.

Aldus geaccordeert ende ghearreftcert tuilchen
den Gemachtighde vande hoogh ghemclte haere
Ho: Mog:, ende den Gemachtighde vanden wel-
gemelten Heere Grave van Merode, ende ten oir-
conde zijn hier van gemaed twee allecns-iuydeil��
de Adens, by partyen ten wederzyden ondeiteec�
kent, Heden den xj Martij 1664. Was gcrekenr,
H, Bergaigne van Vladeracken, W**' vande Rerckhm.

waerfchouwt te hebben.

ΧΧΧΙίΙ.

Dat bock de Cofters chde Schoolmeefters tot
egeene adminiftratien,ontfangh ofte bedieningen
fullen mogen werden gecmployeert, volgens het
School-Reglementby haer Ho: Mo: ge�maneerr,
dewyle iy met haer Ampten in die groote Ge-
meente van Oorfchot genoech te doen hebben.

XX XIIII.
Item, dat de Gefwoorens,ende andere,als On-
der-Rentmcefters, ende der felver Dienacrs, nie-
manden en fullen mogen verfchooncn , toelaten,
ofte ooghluyckinge doen , dat op de Gemeente
den Aert werdtbefchadight met ongepermitteert
ofteontydigh Hey, TorCofte Vlagh-fteecken, op
peyne van t'elckens by haer te verbeuren thien
guldens, tot behoef van 'sLandts Domcynen:
Sullende des niet te min mede alle ende yegelick
der voorfz Vryheyt fiende of bevindende yemant
wie het oock waer, tegens den inhouden vande
Voorfz Articulen te doen, oock ghehouden wefen
des aen te brengen eerft aende Officieren in loco,
ende voorts mede daer van rcchtfinnige verklarin-
ge moeten gheven, onder eedt op de gemeene
waerheden.

XXXV.

Item , dat egeene ordonnantie van penningen
*tzy tot betalen , ofanderfints, fullen mogen ghe-
geven ende verkeert worden by de voorfz Regen-
ten, ibnder volkomen kennifle van faecken, nage-
fien d'oorfaecke vande ichult,met de redenen van
dien, oock de Commifsien die daer toe fouden
mogen zijn ghegeven, ende de fpecificatien daer
benevens geexhibeert, ende daer nae ten minftcn
drie uyt yeder Stoel fullen moeten prefent zijn,
om op de expeditie van foodanige Ordonnantien
te refolvcren , ende dat daer op die Ade van Or-
donnantie felfs by den Secretaris fal werden opge-
ftelt, gheteeckentende uytgegeven ,ende ia! den
Burgermeefter verdacht ziju gene andere Ordon-

Tlacaeiende Ordonnantie, noopende Vflucl^vanden opheefder Impofitie van

twee ten hondert, over verscheiden goederen komende uyt Cifres,Soria, Palefiina, ende andere Plattftn.
In date den �'�januarij 16)3.

f E Staten Gcnerael der Vereenighde Ne-
I derlanden, Allen den genen diedefe ful-
len ficn oftehooren lefen,Sa!uyt. DOEN
TE WETEN: Alfoode Koopluyden
ende Fadeurcn vande Nederlandtfche Natie, refi*
derende in Cyprie, Soria ende Paleftina, van tijde
tot tijdt genootfaeckt zijn geweeft, by diverfche
occafien ende occurrentien, tot bevorderinge ende
confervatic vande Negotie defer Landen, in de
i�lve plaetfen te fupporteren ende dragen veele
ende lwareonkoflen, de welckc ghevonden wier-
den uytfeeckeren omflach ghenaemt Tanza, die
by d� voorfz Koopluyden ende Fadcuren gedaen
wiert over de Koopmanfchappcn ende Contan-
ten , die van tijdt tot tijdt inde voorfz PJaetfen
wierden gebracht, maer de Negotie uyt defe Lan-
den.inde voorfz plaetfen hant over hantafnemen-
de, ende des niet tegenftaende de voorfz onkoftcn

moetendegedragen wordcn,hebben de mecr-gt-
noemde Koopluyden ende Fadeurcn, eenmerc�
kelijcke fomme van penningen op befwaerlijckcn
Intereft moeten lichtcn,om tot verval vande voor-
fchreve onkoften gcemployecrt te worden, wek*'
ke Intereft metier tijdt foo hoogh is geklommen*
dat de felveeen feer merckelijcke fomme is be«
dragende, waer door de voorfz Tanza in foogrop-
ten verloop is geraeckt, dat de Koopluyden defet
Landen difficulteren hare goederen nae de voorfz
plaetfen voorts aen meet te fenden, uytvteefe
endeapprehentiedatfe mochten aengetaft ende
aengefproocken werden voor de voorfz ghelicnte
penningen, ende den intereft van dien. fulex o*c
by continuatie van defedifordre, het verderf vafl
de geheele Negotie in de meer-genoemde PjtfJ*
i�n, ende by confequentie ende reflexie in geheel
Lcvianten endede Middelantfche Zee,metgpgj

-ocr page 1586-

fufc � t&ed^WffltW ft^f^^l^len Lande. ^66

reeckent worden overdevoorlz goederen, Waren
endcKoopmanichappen, naer derechtewaerde
van dien hier te Lande zijnde, ende fal de meer-
genoemde Impofitie ghehouden worden inganck
genomen te hebben metdeneerften defes*. Ende
opdatnicmandthier van ignorantie hebbe te pre-
tenderen, Ontbieden e.nde verfoecken Wy de
Heeren Staren, Sradthouderen.Gecommii teerde
Raden, ende Gedeputeerde Staten vande Provin-
ci�n refpe�tive van Gelderlantende 't Graci�chap
Z^itphen , Hollandtende Weft-Vricflandt, Zee-
landt, Utrecht, Vrieflandt, Over-Yflel, ende Stadt
Groeningen ende Ommelanden,cnde allen ande-
ren Jufticicren ende Officieren, dat fy defconfe
Ordonnantie van ftonden aen aJomme doen ver-
kondigen, uytroepen.publiceren endeaffigeren in
allen Plecken van defe Landen.daermenjgewoon-
lijck js dufdanigeuyrroepinge, publicatie ende
affixie te doen. Laften ende bevelen voorts deRa-
itejMer Admiralitey t, den Advocaten Fjfcaels,
mitjfjaders de Admiralen, Vice-Admirajen, Capf-
teynen.Officieren ende Bevclhebberen, defeonfe
Ordonnantie t'acbtcrvolgen, Procederende ende
doende procederen regens de Con tra vente�ts en-
de Overtreders van dien, fonder.gratie, ooghluye-
kinge, faveur, difl�mulatieofte verdrach, want wy
fulex ten dienfte vanden Lande hebben bevonden
te behooren. Gegeven in 's Graven-Hageinohfe
Vergaderinge, onder onfen Cachet, Para'phure
ende de Signaturc van onfcn Griffier, opten ach-
tienden Januarij 1633. Was geparapheert*I. �?.
van Cuylenborch, ■«�� Onder ftont,Tet Ofdonnantic
vande hooch-ghemelte Heeren Staten Generael»
Geteeckent, Cornelis Mufch, Sijnde op 't fpatium
gedruckt het Cachet der felvet Heeren Staten, in

reden gh^apRwhgndeprt v?ejd% re fuU.ciVPnjiiaen
S O O I S T, dat ;Wy gqncgen zijnde tot redres
van 't verloop der voorfzTanza, ende de difordre
daer uyt �ntitaen, midtfgaders tpt.voortfcttjnge
vande Negotie ende Cornmercicn defer Landen
op de meergenoemde Quar tieren, naer voorgaen-
ie rype deliberatie goei-gevonden hebben de
vpprfz il anza^mits d^fen^f tefchaff�n ende doen
c�flercri_t ende dienvolgens te authoriferen de Dl�
redeurs vanden handel inde Levant, ende Navi-
gatie inde Middelantfche Zee, tot betalinge van't
verloop der meer-genoemde Tanza, als pock tot
verval-van. verfeheyden fwarc onkoilcn voort toe-
komende (boven 't ordinaris inkomende rechtder
Con voyen' t Lant competerende ende verbly ven?
de) re lichten twee ten hondert op de navolgende
goederen komende binnen defe Landen over
Zee te Schepe, 't zy by wat Natie de felve Sche-
pen gevoettfouden mogen, worden, ofte wie oock
de iclve goederen fouden mogen toebehooren;
Te weten, van alle Cattoenen, Cattoen-garcn.koT
mende van Smirne,Cipres,Soria, Paieihna; Item,
van allerhande Pcrfiaenfche, Ciperfche, Soriaen-
iche ende Paleftinfche Zyde, Gallen, Indigo,Dro-
ges, Rijs, Soda, Garoba,Hout, Zout, ende alle sno-
dere Waren komende van Cypres, Soria ende Pa-
ieftina in droi&ure herrewaerts, alwaer 'f pock dat
de Schepen tot Livorne ende Genua aenliepen,
ende de goederen aldaer in 't gheheel ofte deel de-
den lofl�n, ende wederom Jaden, omme daer door
de Impofitie van defe twee ten hondert te ont-
gacn,dat echterdie goederen de voorfz Impoiirie
lullen moeten betalen, te weten foodanige goede�?
renais met die Schepen hier te Lande fullen ko-
men te arriveren, om alle fr^uden voor te komen.
Ende fal de felve Impofitie ghenomen ende gbe-

■ � "

iooden Waflche.

-;�*wI :

-CL.

:.;','�

Waerfibominge, op defettinge van � Troodt ten platten Lande in Ho/landt,

(t'in dateden 7 Mey 1664. r ,^γκ t| "

T\e Staten van HoIIandt ende Weft-Vrieflandt,
^DOEN TE WET EN, AlfooWy in er-
varingekomen , dat hoe langhshoe meer»werden
geexcogiteert ende gepleeght vele ende verfchey.
den frauden, ten aenfien van onfe gemeene Lants

-r*f> 'vm n>h iu;>' :'n ;, t) tuo \ \,: ■ , -",-■ ■■

■ ntrr»3V '''■"*' 'ί"�'*"^Γ? ■"'■ ^;J'� �; -t , ■ \��λΙ "'■ i ,'■■'■■'■■

medegheoccafioneert, doordien hetBroot ten
plarten Lande op gheen feeckeren prijs plachte
geftelt te worden,&c. Gcdaen inden Hage.ondec
oni�n Cachette hieronder gedruckt op den fevcn?
den Mey 1664, Ter Ordonnatie vande Staten,

Importen, ende voornamentlick op 't Gemacl,

HerfcwanBeaumom.

Alfoo defe Waerfihoumnge van woorde te woorde accordeert met dievanden 8 Decemheri6<< faldenLeCet

denverderen inhoudt van'tfelve'gedrucktvinden in' t Eerfle rolum. CoJum 1788.

ik� i'

rtSf�b

------------!~~�.�~~ ■

.'t..

Tlacaet, inhoudende verbodidat de Stierlujden geen Haringh in Zee mogen

verhopen aehdeVent-jagerstfoudat geen Ventjagersde Schepen th Zee mogen volgen om Haringh te
koopen of mangelen, Behoudens^at den eenen Haringh vanger aenden anderen fynen gevan-
gen Haringh fal vermogen te vefkoopen ende over te geven, indateden \yj$® 1664

rin
1

_σ i-vaert, &c. Accordeert voorts met dat van den
Martij 166} .flaende hier ioven Colum. z8q7.

^ E Staten van HoIIandt ende Weft-Vrief
) J?^ndti Allen den geenen die defen fullen
I lienofte hooren lefen, Saluyt. DO EN
W J ζ, ^ΛΥ E Τ E Ν, Alfoo de Gedeputeer-
*n vande Steden hun gh�neerende rri�tdeHa-

Verbieden ende interdiceten Wy voorts, &e.
Accordeertm�d�ithlner hoven Colum.i2i)j_tgedruckt
fimi ■ --j '■'>�<: -1 ί '�■ ■ ■ ■ v.A. :. I5fl

Da.t

-ocr page 1587-



	Ί \6$ A�jpliatie Van Byvoegfefel van eenige Placaten* 3,4

		Zee varen, geoorloft zijn voor ende naer SintT_adage Haringh te vangen voor haer Aes, ende a"" ders ofte vorder niet 5 ende wordt hen midts die mede verbodeneenige Haring voor noch nae$i_wJan, gheduyrende de Hoeck-reys te kaecken, _tffouren.ende in Potten, Tonnen of TonnekenW leggen, ofte ongekaeckt, gefouten ofte ongef_ou. ten in Zee te verkoopen ort� aen tant te brengen 'tzy om te deylen, verkoopen,verfchencken.ofte anderfintstediftribueren jende wert dienvolgen. de alle Stierluyden die h�n mette Dogge-vaertof Cabbeljau-vangit geneeren.ende met Kruys-want in Zee gaen, by defen gelafl ende geordonneerr voor haer vertreck te compareren met twee ofte drie van hare Bootfgefellen, voor de Magi�ratea vande Steden of Plaetfen daer fy afvaren, ende al. daer ten �verflaen van eenige Gedeputeerden uyt de Steden vande groot�VJiTcheryemet folemne� len eede t� belooven, ende te fweeren, datfyJuy. den voor noch naer S. Jan.geduyrende de Hoeck. reys, geen Haringh fullen kaecken, fouten, oftein Tonn«?n,Potten,of anders leggen, noch gedoogen dat het felve door haerluyder Scheeps-volcli nu de gedaen', als mede de felve in defe Landen niet in te brengen omme te verkoopen , verichencken, of in eeniger manieren te diftribueren, ende fullen foodanige Stierluyden met twee of drie van hare Bootfgefellentharer aenkomi�e wederomvow de Magiftraet van een vande Steden vande groote Viilcherye, ofte voor die vande plaets daer fy af. gevaren zijn, ten overftaen Yan Gedeputeerden als vooren, met folemnelen eede moeten verkla- ren, datfyluyden haren gedanen eedt niet en heb- ben overtreden, maer de felve heyligh endecon� fcientieus onderhouden, alles op de poene van fes hondert guldens te verbeuren, te verhalen aen Schip ende goet, alwaer het Jaer ende dach gele� den 5 ende fullen de Reeders haer regres acnde Stierluyden hebben ende behouden, ende boven dien fal foodanigen Stierman ende de voorfz Bootfgefellen naer exigentie van faeckenaenden lyve werden geilraft, te appliceren een derde van de voorfz boeten aenden Officier, een derde ten profyte vanden Armen, ende een derde aen den Aenbrenger, ende boven dien fal foodanigen Ha- ringh hier aen Lant komende, zijn verbeurt, ende endeby Capiteynen vande groote Viilcherye 10 Zee achterhaelt werdende,fal den felveriHaringn over boort werden geworpen. V. Ende en fullen de refpefiive Magiftraten vanMW dender groote VifTcherye, aen geen Stierluydende voof «O *** �r * Ci ι α ι Cf fff* Atle van confent mogen verkenen, ten zy aejeive dw luyden met behoor lij ck Kruys-wandt, Zout, Tonnen, Volck, ende alle andere behoeften zijntoegerd' n& eyfchvand� Haringh neeringe, ende naei-advenani Μ groote van hunne refpeilive Haringh-fche^en. VI. d'Officiersen fullen nieo mogen, &c. Ski nut hier boven 'Colum. 2900;' Etjdeialfode voornoemde Gedeputeerden, &c. i Siet verder mede hier boven Colum. 1900. ^G^^eV_flinden Hage onder onfen Zegel den dertWJg� Mey des Jaers 1664, Ter Ordonnanne va" St^ati^ ^Her^ van Beaumont. ιφτχ?, ^φ
III Dut mede gheen Stierluyden ende Viflchets in derZee aen een�ge Ventjagers of Volgers, eenige Haringh fullen mogen verkoopen.overgeveri ofte mangelen, op pcene dat de Stierluyden ende Vif- fchers dies contrarie doende, verbeuren fullen fes hondert ponden van veertigh grooten, ende daer en boven den verkochten, overgegeven ofte ver- mang�lden Haringh, ofte de waerde van dien , te gaen de voorfz peyne over 'c Schip ende goet, be- houdens de Reeders haer regres jegens den Vif- fcher ende Stierman, ende der felver go�dei�n, ende dat daer en boven den Stierman uyt fijn Schip ghelicht, het Schip opgefonden , ende den Stierman ende Bootfgefellen haer huyre verbeurt verklaert fullen werden,] ende van fijn Stierraan- fchapfal werden ghefufpendeerc den tijdt van fes Jaren, te appliceren de voorfz pecuniele peynen een derdepart voorden Aenbreniger,'twelck hem by den'Penningh-meeirer, daer den Stierman ofte Viilcher fal arriveren, datelick fal werden beraelr, het tweede derde-part ten behoeve vanden Offi- cier, ende 't laetft� derde-part ten behoeve vande Vif�chefye, ende fal daer en boven den verkoch- ten, overgegeven ofte vermangelden Haring, ofte de waerde van dien vervallen vvefen ten profyte ■vanden Armen daer'den Stierman ofte Viflcher 'lal arriveren. ra,\�i ^'� ;rit\|«i/� «Jje'-�tijJIW. ■ >&>■<� En^f�teneynde-defe Ordonnantie des te beter endejirecifelickmochte werden achtervolght,foo iuHeH�ileStierluyden voor haer vertreck,gehou- den zijn te compareren voor de Magiftraten van de� Steden vande groote VifTcherye, yeder onder fijn diftricl: daer het Laft-gelt betaelt wordt, ende aldaer te verfoecken Acte van confent, omme de Haringh-neeringe in Zee te mogen doen,die hen- luyden fal werden verleent onder 't Zegel van de grooteViAcberye, mits datfoodanigen Stierman ial moeten belooven, ende met f�lemneleri e�de fvveeren, dat hy geen Wandt voor den vier-en- twintighften Junij falfchieten, noch aen yemandc cenigen Haringhj�/ overgeven,?//? oock overnemen dir�clelijck of indireftelijck in eeniger manieren, uytgefondert aen, ende vanjoodanige Haringh fchepen �vanl�ollandt ende Wefi-Vrieflandt, die nevens hem on- der even-gelijcke A�e. van confent ende eedt zijn vif- fcheinde, ende hun Haringh neeringhdoende,aenwelcke Schepen yeder be-eedighde Stierman [al vermogen tot den levenden] ulij 1604. incluys,ende langer nietfynen ghevangen Haringkte verhopen ende over te gheven: Des fal hy op fijn t'huys-komfteden eedt van fuy- veringe moeten doen, op poene foo yemantfonder de voorfz A&e komt in Zee te gaen, dat de felve fal verbeuren de fotnme van fes hondert guldens, �ndedat hy van fynen Haringh geen certificatie fal bekomen/onder de felve A&e te verthoonenj Sullen mede ghehouden zijn van yeder Stierman daer fy �v'anov�r nemen, Atteftaite te brengen, by den [elven Stier man, met tt�e�vanfyne Bootfgefellen gheteeckent, inmhudende de auantiteytvan haren overgegeven Ha- ringh, ende dat de felve οοφ naer Sint/ans dage geyafa gen, end� linnen hare Schepen gekaeckt,gefout en, ende inwonnengheltyp%y_xr op ^verbeurte vanden Haringh, cftfiφwaerde;-^j^^w ;_:Des Jall^et de,,Rogge_ryaer-. ders ende ahdere die om Cabbeljau te vangen ia

-ocr page 1588-

�q ;..

Ordonnantie van 't Denne-zout.

3*7©

Elucida�e vande Articulen inde ^Politijcque Ordonnantie, vatr by de overle-
den Huyfvrouwen Broeders of Suflers Dochter verloden wert te trouwen. In date den 21 Mey 1664�

volgende Articulen en is ghedaen, zijn, ende by
Ons Tullen werden gehouden voor ongeoorlooft,
ende niet gepermitteert. Verbiedende dienvol-
gende allen ende een yegelijckenToodanige Huy-
we�jcken te contracteren , op peyne in het der-
thiende Artijckel vande voornoemde Politijcaue
Ordonnantie begrepen. Ordonnerende ende oe-
velende de Preudenren ende Raeden van beyde
Onfe Hoven, den Advocaet Fifcael ende Procu-
reur Generael, midtfgaders allen anderen Offi-
cieren ende Jufticieren van Onl�n Lande, jegens
de Oveftreders ende Contraventeurs van defen
te procederen.ende doen procederen naer behoo-
ren. Ende ten eynde niemant hier van ignorantie
en pretendere , nemaer alle ende een ycder weten
moge waer naer hy hem hebbe te reguleren, be-
geeren Wy dat defe alomme daer het behoort,
ende te gefchieden gebruyckelijck is, Tal werden
ghepubliceertendegheafiigeert. Gedaen inden
Hage onder onfen grooten Zegel op den een en
twintighften Mey des Jaers onfes Heeren ende
Salighmaeckers iefthien-hondert vier en tTeftigh.
Onder flondt, Ter Ordonnantie vande Staten.

Herb¹' van Beaumont.

» ESraten van Hollandt ende Weft-VrieT-
; landt, Allen den geenen die dei�n fulJen
Tien ofte hooren lefen, Saluyt. Alfoo in
het fevende, achtfte.ende andere volgen-
de Articulen van de Politijcque Ordonnantie

fciiijnt te refideren eenige duyfterheyt, ofna-
mentlijck onder de graden van affiniceyt, inde
welcke het niet en is ghepermitteert te trouwen,
mede verftaen moet werden verboden te zijn mee
f,jn overleden Huyfvrouwe Broeders ofte Suftcrs
Dochter Huywelijck te contracteren, vermidts
aldaer onder de enumeratie vande verboden gra-
den van affiniteyt, het voorfchreve caTus in Tpe-
cie niet en is geexprefl�ert. S O O I S Τ, dat
Wy daer inne willende voorfien, tot elucidatie
ende ampliatie van 't voorfz achtfte ende volgen-
de Articulen, byiorme van interpretatie goetge-
vonden hebben eenen yegelijckcn van Onfe goe-
de Ingefetenen te waerfchouwen, ende bekene te
maecken, alvooren daer op rot meermalen gehadt
hebbende de confideratien ende 't ad vis van onfen
Hove, dat Wy als noch, conform voorgaende
icerative difpofitien.verftaen, datfoodanige Huy-
welijcken als vooren, niet jegenftaende daer van
geen fpeciael verbodt in 't, voorfz achtfte ende

Waerfchoumnge op de verpachtinge van het Oenne - %out� In date den

* 24 Mey 1664.

DE Staten van Hollandtende Weft-VrieT-
landt, Allen den geenen die defen Tullen
Tien ofte hooren leTen, Saluyt. DOEN
TE W E Τ E Μ, dat Wy naerder over-
wogen hebbende de gelegentheyt vanden ophefF
vanden Impoil van veerthien gulden op elck non-
dert wit ofte gheraf��neerd Zout gaende vande
Denne, met het geene daer ontrent te confidere-
ren ftonde, wekken Impoft Wy uyt Teeckere in-
Tichtenende oorTaecken regen woordich cederen-
de , met den eerften der voorleden Maent April
goctgevonden hadden te diTcontinueren, om re-
denen voor den dienft vanden Lande ons move-
rende,goet gevonden ende geordonneert hebben,

vinden goet ende ordonneren by deTen, dat cfen
felven Impoft op den voet ende Ordonnantie»
dienthalven voor deTen ghedaen emaneren, van
nieuws wederom in train gebracht ende geheven
Tal worden. Ende ten eynde niemandt daer van
ignorantie pretendere, maer een ycder weten mo-
ge waer naer hy hem Tal hebben te reguleren, La-
nen Wy dat deTen Tal werden gepubliceert ende
geai�lgeert alomme daer het benoort, ende in ge-
lijckegelegentheden te geTchieden gebruyckelick
is. Gedaen inden Hage den vier en twintichftcn
Mey Teftien-hondert vier en tTeftigh. Ter Ordon-
nantie vande Staten.

Herl�' van Beaumont,

Ordonnantie\ volgende de welcke ten behoeve vandegemeene faecfy, inde Tro*

vintie van Hollandt ende Wefl-Frieflaffitt verpacht is, den /ηψοβ van veerthien gulden op elck houder e
wit gheraj�neert ende van buyten inne gebracht Zouts^midtfgaders de negen guldens van't Clijn-Zout,
In date den 24 Mey 1664.

den eerften Kooperoft Affcheper, *tzy Panne*
man, ofte andere, wie dattet oock zy, die 't fehe
van den eerften Denne ontfangen , in Tonnen
ilaen,affchepen,ofte uytdoen Tal, datelick t� beta-
len : ende dit Tonder eenige exemptie, niet meer
vande Vifleherye dan van yemant anders.

I 1.
Gelijcke veerthien guldens Tal de voorfz Pach-
ter ofte Tynen Commis ontfangen van elckhon-

9. Ρ dett

En Pachter ofte fyne Gecommitteerde
Tal ontfangen van elck hondert wit Zout
inde Provincie van Hollandt ende Weft-
_t Vrieflandtgerafineert/twelck in fijn be-
drij! afgaen Tal veerthien ponden van veertigh
grooten Vlaems 't pont; Ende van Klijn-zout ne-
gen gelijcke ponden: Ende van andere meerdere
oite mindere mate naer advenant, ende dat van

-ocr page 1589-

3171 Ampliatie van Byvoeghiel van cenigcPlacaten. 3 ,_r

leenlijk [al komen te pafferen; Ende fulk_n h₀y
Lunenbörgcr Tonnen voor een hondertLun
borger So u ts gereeckent werden. ^eD'

111.
Den Pachter oft fynen Commijs, &_c.

Aldus ghedaen ende gearreftcert by de Stat
van Hollandt ende Weft-Vrieflandt voornoem
in 'sGravcn-Hage den 24 Mey 1664. '

dcrt wit Souts/t wc'ek al hoe #>i?/buytcn de voorfz
Provincie van Hodandt ende JVefl'Vrieflandt gefbo-
den, nochtans binnen de felve gebracht ende aldaer
verkocht, afgeleverd verfcheept, ofopgeflagen wert ,fon�
der dat echter den [elven Pachter of fynen Commis, ee-
nigh recht fal vermoge � te vorderen overfodanigh Sout,
foo wanneer het felve naer andere Provinciën ofte Lan-
den pede ftin eert zijnde, de Provincie van Hollandt ende
Wejl. Vrieflandtfonder verkoopinge ofte verfebepinge al-

Al foo de verdere Artkulen van defe Ordonnantie vanwoorde te woorde accorderen met de voorgaenJe Ori
nantie, fal den Lejer de felve gedruckt vinden in het Eerfte Volum. Colum. 1830.^/^.

�� ende Ordonnantie, xvaer op binnen den Lande van Hollant ende JVe/l*

Vrieflandt geheven wort den veertighflen en twintighlhn penningh. In date den zj f ulij 166q,

boven defen den Kooper ende Verfcooper elc&s
fullen verbeuren de fomme van twee hondcit
guldens, een derdendeel voorden Officieréé

calange doenfal,(tot wetcke calange geauthorifeertwr.
denjoo wel de Officieren daer de Perjoonen diedeftnuJi
fullen hebben gecommitteert, zijn woonende_%alsdkotnt
onder wekkers diflrift de goederen ghelegen zijn, hym.
ventte) een derdendeel voor den Armen vande
plaetfe daer fulcks valt, ende een derdendeel voor
den Aenbrenger, midtfgaders dubbelen Impoft
voor de gemeen e faeckc.

Art. If.
Hebben voorts geordonneert, ende ordonneren
by deièn, dat alle degeene die eenige onroerende
goederen, foo Leene als Eygen, in den Lande van
Hollandt ende Weft-Vrieflandtghelcgen, Inden
Jare 1664. ab inteftato, bydifpofitie, Teftamen-
taire, Fidei-corrirniflaire, Codicillaire, Legaetofte
Gifte uy t faecke des doots, van de zyde ,ofte van
vreemde Luyden fullen aenkomen, gehouden fal
wefen binnen drie weecken, naer dat decrfTenifie
ofte het recht hun is vervallen , de fcjve gheerfde
cnde verkregen goederen, ofte de aclie van dien,
pertinentelijck met goede belenden endegrootc,
acn te brengen inde Secretarye der Stede ofte
Plaetfe daer 't Sterfhuys ghevallen is, ofdaerden
gheenen vande welcke de voorfz goederen geko-
men zijn, fijn leftc woonplaetfe gehouden heeft,
fonder dat de voorfz goederen aengevaert fullen
mogen werden, ten zy al vooren blijeke by biljet
vande bctalinge vanden voorfz twintighilen pen-
ningh, op de peyne begrepen inde voorfz Genera-
le Ordonnantie, ende boven dien tweehondett
ponden van veertien grooren 'tpondt, tenprofijtt
vanden Officier daer het Sterfhuys gevallen is, ofte hin-
nen wekkers diflricl de �� goederen, daer van't recht
vanden t wint ighflen penningh ghefraudeert is, gelegtn
zijn by preventie, en d ubbelen Impoft te verbeuren.

DE Ridderfchap, Edelen cnde Steden van Hol-
landt ende Wcil Vrieflandt, &c.
Art. 9.
Endcomrnc te voorkomen alle frauden die tc-
gens onfe goede meyninge in't oprechtelick beta-
len vande voorfz Impofitie fouden mogen werden
gepleecht, hebben Wy gcordonneert, ende ordon-
neren by defe �, dat binnen fes weecken naèr de
verkoopinge ofte vermangelingc van cenige on-
roerende goederen/t zy Leetoen ofreeygen; Item,
van Los, Lijf-renten ofte Kuftingh-brieven, die
Opdrachten, Tranfportcn,Ccliic� cnde Hypothe-
caticn der felver, ofte ten minften de Kerckgebo-
den, dacr toe in cenige Quartieren noodich, voor
den Gerechte vander plaetfe daer onderde felve
goederen verkocht, vermangelt, ofte terhypothe-
que te ftcllen belooft, gelegen zijn.van wegen den
Kooper ofte Verkoopcr , Tullen moeten werden
gedaen ,ofte verfocht naer den gebruyeke vanden
ielven Gerechte, ende al voren acn onfe Colledeur
aldaer den voorfz Impoft bcraeld t, met dien ver-
ftandc nochtans, dat alle Huyfen oftcanderc on-
roerende goederen, die inden Winter verkocht
werden , ende by de Koopcrs Mey dacr aan eerft
werden aenvaert ,fullcn mogen volftaen , acnge-
bracht zijnde als boven,mits d'opdrachtcn doende
tegens Mey naer de ghewoonte, in Overdrachten
ofte Cefllen van Huyfcn ghcbruyekelijck. Ende
fuUen de gcenc die eenigc vande felve goederen
koopen op een onbekende name, gehouden zijn
binnen den tijdt van drie dagen den name bekent
te maecken , of felfs voor Kooper hem te doen
teyekenen, oock aen geen anderen mogen over-
doen, alwaer 't voor den felven prijs, daer voor is 't
verkocht, fonder den veertighften penningh noch
eenmael te betalen, alles op peyne inde Generale
Ordonnantie vande ghemeene Middelen, jegens
de Contraventeurs der felver begrepen; cnde dat

De vorder e Artkulen accorderen van woorde te worde met de Pacaten die in 't Eirfle Volum. Colum 19 $ j � ^envervolgensgedruckt flaen, die den Lefer aldaer vinden fal.

Tlacaet, bebelfende ordres tegens bet vooftjetten vande Tesl. In date w

31 /ulij 1664.

DOEN TE WETEN, AlfooWytotOni
groot leetwefèn bericht werden.dat decontag>eU'
te ende befmettelijcke Sieckte, die fich eemge^

Den Prcfidcnt ende Raden over Hollandt, Zee-
landtende Vrieflandt, Allen den geenen die
deicn fullen fien ofte hooren Icfen, Saluyr.

-ocr page 1590-



		'-

			Ordrc tcgens het voortfetten vande Peft. 3174 mede niet op het Weeckclijcke Boelhuys, alles ende yeder poind van dien op pcynevan arbitra- licken daer over te werden gccorrigeerc als voorcn.
r�rherwaerts in veden en Plaetfen, ebeginnen te openb
	meer verheft en de toeneemt. S O O I S Τ, dat W'y Ampts-halven Ons verplicht vindende , tot wceringe ende fteuytingc vandc voorfz befmet- tclijeke fieckte, alle mogelijcke voorforgc te ghe- bruyeken, goetgevonden hebben te ordonneren, ecliick Wy ordonneren midts defen, dat niemant geduyrende defe befmettclijck fieckte, fal vermo- gen op ecnige begracfTenii�c te gaen met lange Rou-mantels, 't zy de fclve eygen ofte ghebuyrt zijn, felfs oock niet de Bidders.optc verbeurte van defelve Mantels,teredimeren elckeMantel met de fommc van fes guldens: Dat oock niemandt eenigc Kamers ofte andere plaetfen inhareHuy- fen met Lacckenen, Bayen ,ofte met andere dicr- gelijcke Stoffen fullen mogen behangen, ofte doen behangen, op de boete van vijf en twintigh guldens. Dat oock niemant geduyrende de voorfchrevc fieckte, op eenigc BegraeffeniiTen, 't zy voor ofte naerdefelve.fal vermogen tefchencken.oftedoen fchencken, 't zy Wijn ofte Bier, opte boete van hondert guldens. Gclijck mede verboden werdtover eenige ghc- ilorven Kinderen cenigerhande vergaderinge te maecken, ofte te houden ,omme defelve toe te maecken, ofte onder wat ander pretext het foudc mogen zijn, op arbitrale corredtc. Werdende mede wel expreiTelijcken verboden uyttc Huyfcn , daer inne yemandt vande voorfz fieckte isoverleden, ecnige goederen, hoedanich die zijn , te mogen halen ofte overdragen binnen den tijt van acht weecken, ofte binnen den voorfz tijdthaere Huyfcn te openen, t'fcdertdat de lefle Pcrfoon daer innc is komen te fterven, ende mid- delertijdt daer innc oock geenc Nceringe te doen, alles opte verbeurte vande voorfz goederen, ende daer en boven een boete van vijf ende twintigh guldens. Sal mede niemant vermogen uyteenigh Huys, daeryemant vande fecfmettelijcke fieckte geftor* ven ofte bevangen is, eenigerhande Waren, ende voornamentlijck niet ecnige Eetwaren van Soctc- melck, Kacrne-mclck, verfche Boter, ende andere Waren langhs de Straten te koop dragen ende venten, op peync van arbitrale corredie. Interdiceren ende verbieden mede, dat niemant fich fal vervorderen uyt eenigc Huyfen, daer ye- mant vande befmette lij ckc Fieckte fieck ofte ghc- ftorvenfal wefen, eenich Stroo, Klcedercn, Laec- kens, Dceckens, 't zy Linne ofte Wolle, voor de Deuren, uytde Venfteren, ofte op de Straten te hangen, leggen ofte verluchten, ofte oock eenige Kleedcren van Linne ofte Wolle,mitfgaders eeni- gerhande Huyfraet,fonder voor-bekomen fpeciael content vanden Hove,of Magiftract vanden Hage, uyt de felvc Huyfen te vervoeren,ofte te tranfpor- teren, veel min aen yemant te verveylen, 't zy on- der de hant,ofte op ecnige Boclhuyfcn.ende fulex
				Sal voorts mede een ycgelijck gehouden zijn de Pcrfoonen mettc voorfz fieckte befmcr,re hou- den binnen fynen Huyfe, ofte fodanigeplaetfe als hy daer toe in fynen Huyfe houdende is, ofte ful- len de i�lve Pcrfoonen moeten brengen in het Pefthuys defer Stede, ende dat des morgens voor vijf, ende des avonts nacr negen uyren, ren ware yemant een eygen ofte ghehuyrt huys hadde, in weJcken gevalle hem geoorloft wefen fal de Siec- ken van Tyne Familie inde voorfz plaetfe te bren- gen ofte logeren, op arbitrale corredie als vooren. Alle de geenen die over eenigc Siecken mette voorfz fieckte befocht, gaen, ommc de felve te bewaren, ofte bedienen, wertby defen mede ver- boden in yemandrs anders huys inne re komen, ibndcr fpeciael confent vande Man ofte Vrouw vanden fel ven huyfe, op correctie als vooren. Wert mede allen Schuy tvoerders en Wagenaers wel fcherpelijcken ghcintcrdicccrt ende verboden eenigerhande fieckc Pcrfonen ofte Bedelacrs in an- dere Plaetfen in hare Schuytcnofceophaere Wa- gens te nemen, endchervvaerrs aen te brengen, noch oock de fclvc omtrent 's Graven-Hage er- gens aen Landt, ofre van hare Wagencn te letten, op arbitrale corredie als vooren. Lnde werdende Commiflarifen opte refpedi vc Veeren defer Stede mede ghelaft, daer op icherpe tocficht te nemen, endegheauthorifcertdc Contravcnteurs van dien op ftaende voet te conftringeren foodanigc Per- foonen met al haer byhebbende goet wederom te brengen ter plaerfe daes ly de fcive fullen hebben in ofte opgenomen. Endealfoo bevonden wert dat verfcheyde Pcr- foonen, jacgeheelc Huyfgcfinnen, uyt andere be- fmette Steden en Huyfen hcrwaerrs overkomen, ende haer alhier ter neder fetten , ende verblyven, werdt by dei�n alleonfe Ingefetenen mede gelaft ende bevolen, egcene Pcrfoonen van buy tenen al- hier aenkomende,hare Huyfenin't geheel ofte ten deele te verhuyren, noch haer, veel min hare goe- deren ende Meublcn inde felvc te ontfangcn.ten ware ly alvoorens volkomentlick mochten zijn verfeeckert door Atteftatie vande Magiftract ter plaetfe van waerde felvc Pcrfoonen ofte Meublcn zijn komende, (wclckc Atteftatie oock alvooren acnde Heeren Burgcmeeftcr�dcfcrStedefal moe- ten werden vertoont,datdc fclve uytfuyvereende onbefmette Huyfcn zij η komende, alles en yedec poind van dien op peync van arbitrale corredie. Wcrdt mede fcherpelijcken ghcintcrdicccrt ende verboden eenige CarolTcn,Calefl�n ofte Wa- gens te verhuyren , omme eenigc Dooden vandc befrnettelijckc fieckte geftoven, te begraven, opte boeten van vijf en twintich guldens.by den genen die ter contrarie fullen komen te doen t'dekens te verbeuren. Gedaen inden Rade, ende ghepubli- ceertopte Audi�ntie vande Rolleden xxxj Julij 1664. In kcnnuTe van my, Adr: Pots, 9. Ρ ij dr/i-

-ocr page 1591-

3175 AmpIiatievatiByvoeghfelvancenigePJacatcn. 3,^

Artkuls 'briefende In/Ir u��ie, roerende den Oorloge (er Zee, waer mer alk_n

ende eenenyegelijck, 't zy Admirael, Vice Admirael,Capiteynen, Lieutenanten, Edelluyden,Schippe_tJM

aers, Soldat
boetenen correcl

degemeene Matroofen ter Zee dienende, hen te reguleren hebben, op defraflen,pe_nenien daer �nne begrepen. In date den 4 Augufli 1664.

ende geordonneert fullen zijn, fonder den fel_vete mogen verlaten, ofte daer af te fcheyden fond?
verlof van haeren Capiteyn, op verbeurte vanden
lyve.

VIII.

Ende fullen alle Capiteynen,Officiers,cnde alle
andere Matroofen haer in dienfl; begevende, gh_e.
houden wefen den Lande te dienen, foo lange her
de Gecommitteerde Raden ter Admiraliteyt ghelieven
fal, fonder de felve haren dienfl: te fullen mogen
verlaten, voor ende al eer haer by de Raden voor-
noemt behoorelijck Pafpoort vergunt fal werden
op de verbeurte vanden lyve.

I X.

Sullen mede de Gecommitteerde Radenter Admi-
raliteyt (de Schepen in Zee ofte aen Landt zijnde)
vermogen eenige van het Volck af te dancken.van
het een op 't ander Schip in 't gheheel ofte deel te
ftellen, fulex fy luyden goet, ende voor den Lande
dienftich fullen vinden, fonder dat yemandt hem
daer jegens fal mogen oppoferen , ofte in weyge-
ringe bly ven , op de verbeurte van haeregagien,
ende daer en boven arbitralijck aenden lyve ghe-
itraft te worden.

XI.

Soo yemant eedt gedaen, Gek op de hant ont-
fangen hebbende, ofte hem laet aenteyckenen.veilk�
pe fonder Pafpoort, die fal aenden lyve gheftraft
worden, ende naer-gefchreven als een Schelm.

LX.

Of 't ghebeurde datter eenige Schepen vanden
Vyandt ofte andere Beuyten over quamen, ende
genomen wierden,foo en fal hem niemant vervor-
deren eenige Kiften, Koffers ende Packen open te
breecken , noch oock eenige fecrete Brieven te vi-
fiteren, dan fullen de felve brengen in handen van
den Admirael vande Vloore_: ofte in fijn abfenrie
aenden Vice-Admirael ofte Commandeur, omme
voorts by den felven teritonts verfeeckert, ende
getrouwelijck,fonder eenichfintsdie te verminde-
ren, overgefonden te werden aen de Gecommitteer-
de Raden ter Admiraliteyt, inden quartiere ende
ter plaetfe daer de felve uytgevaren zijn, omme
by de felve verklaert te worden op de deuchde-
lijckheyt ofte ondeuchdelijckheyt van dien; ende

foo eenigh Capiteyn ofte Capiteynen by den Ad-
mirael gelaft zijnde ergens te trecken tot bewarin-
ge van eenige Kuilen ofte anderfints,eenige beuy-
ten verkregen , fullen de felve van gelijcken moe-
ten overfenden , fonder eenige ander Admiralen
ofte Vice-Admiraels in eenige Vloore aen tefpre-
ken, ende dit alles op peyne vande Galge.
LXII.
Of't oock gebeurde, datter eenige Prifonniers
ofte Gevangenen gekregen wierden, niemandt en
fal hem vervorderen de felve te verfteecken noch
hemelen , maerfondereenich verdrach voorden
Admirael ofte Commandeur brengen, om op alles
geexamineert te werden nae de gelegentheyt van
defaecke ; Ende fullen egeene gevangen Perioo-

DE Staten Generael der Vereenighde Nederlan-
den , Allen den geenen die defen [uilen fien ofte
hoorenle/en,Saluyt. DOEN TE WETEN,
Alfoo tot onderhoudinge van goede Re-
gieringe, ordr� ende Krijghs-difcipline in 't beleyt
vanden Oorloge te water,totwederitant der alge-
meene Vyanden, Zee-rpovers ende Piraten, ende
rot befchermingeder Ge�nieerde Nederlandtfche
Provinci�n, mitfgaders der fel ver goede Ingefete-
nen, NegotiantenendeTrafficquanten ter Zee,
goet ende raedtfaem gevonden hebben,dek navol-
gende Articulen te ordonneren ende ftatueren.
S0 0 IST,dat Wy laften ende beveelen welexpref
felijcken allen Admiralen, Vice-Admiralen, Capi-
teynen, Lieutenanten, Officieren, Soldaten, ende
ghemeene Bootfgefelien , die hen in onfen dienfl:,
ende onder de Collecten vande Admiraliteyten te water
fullen begeven , dat fy alle de felve�rdonnantien
ende Articulen fullen befweeren itridtelijck te
fullen onderhouden ende doen onderhouden, op
de penen, breuckenendecorretlien daerinne be-
grepen.

Eerftelijck fal den Admirael, Vice- Admiralen, ende
Capiteyn,Lieutenant,ofte de gene die 't comman-
dement hebben fal, alle morgen ende avont Godc
de Heere op fijn Schip ofte Schepen doenaenroe-
pen, ende fal daer toe een yder ter beftemder tijdt
fich gereet houden , op de boete van vier ftuy vers
voor de eerfte reyfe, de tweede dobbel, ende de
derde reyfe acht dagen inde Boeyen te water ende
te broodt fitten.

��<?/" 2,3. 5,7. 10- 12, tot 59 incl/ψ; Item,61,63,
64, 65 en 66 Articulen, accorderen met den Artijckel-
frrieff,efi de refpeftive Articulen hier boven Colum. 187.
ge fielt, daer toe den Lef er om kortheyts wille gerefereert
wert.

IIII.

Sullen alle ende eenen yegelijcken befonder ge-
houden wefen Ons, mitfgaders alle andere die tot
de Regieringe vandeAdmiraliteyt zijn gecommit-
teert, getrouwelijck te dienen, ende te obedieren,
ende alles nae te komen 't gene hen van wegen de
felve fal werden belait, ende bevolen, ende altijdt
bereydt ende willigh te zijn op alle tochten ende
wachten, ende entreprinfen , ende anders, hoeda-
nich die fouden mogen wefen, fonder daer inne
naelatigh te zijn , ofte uyt den dienfl; te mogen
fcheyden, om wat oorfaecke dat het zy, fonder
behoorlijcke Pafpoorte.ende dit alles op pene van
gheftraft te worden aen lijf ende goet, naer den
eyfch vande mifdaet fonder genade, ghelijck dat
breeder in defenaervolgende Articulen verklaert

ftaet.

VI.
Alle Lieutenanten,Schippers.Stuyrluyden.Of-
ficiersende Bootfgefellen,fullen onderdanich we-
fen den Admirael, Fice Admirael,ende haeren Capi-
tey n, op een yeder Schip daer op fy aengenomen,

-ocr page 1592-

Geen Vaertuych te verhuyren fonderconfent. * 3178

$tT7

oen geranfonneert mogen worden,dan by kennif-
fe van Ons, ofte de Gecommitteerde Raden vander
Admiraliteyt, op peyne vande GaJge.

Ende alle andere behoorelijckeendegewoone-
Jijcke Articulen hier vooren niet geroert noch ge-
ftek, ende nochtans in oorloge te Water gebruyc-
ke�jck, ende in ouden tyden geobferveert zijnde,
fullen geordonnccrt, vermeert, ende hier by ghe-
voeeht mogen werden, nae de gheJegenthey t fich
fal megen voordragen. Welcke Ordonnantien
ende Articulen alfoo volkomen te obferveren en-
de naer re volgen, foo veele als die eenen yegelijc-
fcen refpeitive aengaen, fullen alle Capiteynen»
Lieurenanren, Edelluyden, Schippers, Officieren,
Soldaten ende Bootfgefellen, ende allen anderen
kleyn ende groot, die fich in dienite te Water be-
geven ,, hen verbinden die wel ende trouwelijck te
onderhouden, ende daer op den behoorelijcken
E�dt doen in handen vande Gecommitteerde Ra-
den vande Admiraliteyt, ofte andere die daer toe
gecommitteert fullen worden.

Aldus gedaen efi gearrefteert ter Vergaderinge
vande hpochgemelte Staten Generael,indenHage
den vierden Augufti 1664. Was gheparapheert,
JohanvanReedetotRenfwoude,^n# Onderftont.Ter
Ordonnantie vande felve. Geteeckent, N. Ruyfek
Zijnde op't fpatium gedruckt het Cachet van haer

Ho:Mog: opeen rooden Ouwel» overdeckt mee
een Papieren Ruy te.

E E D T.

VT7y belooven ende fweeren de Hoogh Mogen-
** de Heeren Staten Generael der Vereenighde
Nederlanden, die by de Unie ende hant-houdinge
vande ware Chriftelijcke Gereformeerde Religie
fullen blyven, ghehouw endeghetrouw te wefen,
Den felven vroomelijck ende ghetrouwelijck te
dienen, De Coliegien vande Admiraliteyt, ende
den particuliere Admiraels, Vice-Admiraels, Ca-
piteynen , ende andere Hoofden over onsgeftelt,
ofte noch te ftellen, in hare beveelen te refpe&e-
ren, ende gehoorfamen naer behooren , Ende.
voorts ons te reguleren naer de Articulen ende
Ordonnantien op onfen dienft ghemaeckt, ende
noch te maecken, $00 waerlijck helfe ons GedtAl-
machtigh.

Aldus ghearrefteert in 's Graven-Hage, op den
vierden Augufti 1664. Was geparapheert ,Johan
van Reede van Renfwoude,ⁿ' Onder ftont, Ter Or-
donnantie vande hooch-ghemelte Heeren Staten
Generael. Geteeckent,^. Ruyfch. Zijnde op t fpa-
tium gedruckt 't Cachet van haer Ho: Mo; op een
rood� Ouwel.overdeckt met een papieren Ruy te.

Ψ/acaet, geen Faertuych aende Zerfrtmden teverhtfj>ren₉tot tranjportvan

eenige Perfoonen, fonder confent vande Gecommitteerde Raden. In date den 7 Augufti 1664.

Schipperen, ofte Stierluyden, de voorfz Pincken,
ofte andere Vaer-tuygen, op de Zyde varende.ten
eynde fyluyden haere Pincken ofte Schepen aen
niemandt van hoedanigen quaJiteyr ofte conditie
hy moge wefen, fullen hebben te verhuyrpn, ofte
tot 't overvoeren van eenigen Perfoon, ofte Per-
foonen te doen ofte laten ghebruyeken in eeniger
manieren, fonder alvoorens den naem ofte namen,
ende qualiteyten der felve Perfoon, ofte Perfoo-
nen , mitfgaders de voorgenomen reyfe aen Onfe
Gecommitteerde Raden voornoemt aengebrachr,
ende van de felve verlof tor de voorfz reyfe beko-
men te hebben.welck verlof haer naer ingenomen
kennifl� van faecken by de felve Gecommitteer-
de Raden aenftonts, ende fonder eenigh tijdt-ver-
lies, fal werden gegeven.op pcene dat de gene van
de voorfz Meefters, SchippersofteStuyriuyden,
die bevonden fullen worden contrarie van defen
gedaen, ende eenige Perfoon, ofte Perfoonen van
de Zyde elders over Zee ghebracht ofte vervoert
te hebben, des felfs Pinck, ofte ander Vaer-tuych,
met al dat daer aen vaft is, verklaert fal worden,
gelijck Wy het felve Yerhlaren te wefen verbeurt
tot Onfen profyte, ende dat de felve Meefter,
Schipper ofte Stuyrman, ende alle des felfs Ma-
troofen, die de reyfe buyten confent als vooren,
gedaen ende geaflitteert fullen hebben,voor akijts
uy t Onfen Lande van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt fullen werden ghebannen, ende daer en bo-
ven, by aldien bevonden wert, dat de voorfz reyi�
aengeleyt, ondernomen ende ghedaen fal weien,

9. Ρ iij tot

E Staten van HollandtendeWeft-Vtief-
lant, Allen den genen die defen fulle" fien
oftehoorenlefen,Saluyt. DOEN TE
WETEN, Alfoo Wy eenigen tijdt ge-
leden in ervaringe ghekomen zijn, dat niet tegen-
ftaende de tegenwoordigheydt vanOnfeStaets-
gewy feVergaderinge alhier inden Hage.ende fon-
der aenfien ofte relpe& van Onfe Hoven van Ju-
ilirie aldaer reftderendc.ondernomen ende geper-
petreert is een violente rapt, in foodanige manie-
ren, dat de Petfoon daer aen de felve werde be-
gaen.met openbaer gewek vervoert is buyten den
Felven Onfen Lande 5 Ende gheconfidereert dat
foodanigen violentie aen anderen foo niet te Lan-
de , immers over Water, foude konnen te wereke
geftelt ende uytgevoert worden, indien daer te-
gens niet ware voorfien. SOO IST, dat Wy
omme alle het felve ten beften van onfe goede
Onderdanen, Ingefetenen, ende andere, foo veel
mogelijck voor te k-omen ende re verhoeden,
goetgevonden ende gheordonneert hebben, dat
van nu voortaen geene Pincken, ofte ander Vaer-
tuych vande Dorpen aende Zyde varende, fullen
verhuyrt ofte aengenomen mogen worden , om
eenige Perfoonen over Zee te voeren naer eenige
andere Plaetfen, Steden, Provinci�n, Landen ofte
Kijcken, fonder voorgaende kennift�, ordre ende
toelatinge van Onfe Gecommitteerde Raeden in
s Graven-Hage ende tot Hoorn refpectivelijck
renderende. Ordonneren ende beveelen daerom
wel expreflelijck midts defen, allen Meeileren,

-ocr page 1593-

§179 Ampliatte van By voeghfei van eemge Placateft. ψ

jy'nde nlemandc-daer van ignorantie pretefi^j&,
nemaer alleendeeen yegelijck weten moge,S�
naer hy hem h�bbete reguleren, ordonneren w
dat defen alomme inde voorfz Dorpen op de ? _v/'
van onfen Lande lal werden geaffigeert.endelf ^Cneliek gemaeft als naer behooren. Gedaen i_nJⁿ'
Hagedenfevenden Augufti 1664. TerOrdo?
nantie vande Staten: Herl�� van Beaumont

%t naedeel ofte prsjudide vanden Lande in't ge-
meen , ofte van yemant van onfe goede Onderda-
nen , Ingefetenen , ofte andere haer inden voorfz
Lande onthoudende , ofte daer door pallerende
in 'tbyfonder,de voorfzMeefter, Schipper, ofte
Stuyrman ende Matroofen, daer en boven aenden
ly ve ofte leven geftraft lullen werden, naer ghele-
gentheyt ende exigentie van faecken. Ende ten

�s(jdw Tlacaet ^verbiedende het fcbieten ontrent de Vogel-koyen, In dak

den 6 0�lober 1664;" ■*, '"'"

gr��teh verdroncken Waerdt van Zayt-H�iiani
en Landen van Bonaventura.van Stryen.ende van
Putten /�nde daer ontrent ghelegen , met�enVe
ScB�t-Tchilyten ofte Roers te komen ofte te con«.
verf�retJV'op de b�et�van drie h�ndert pca�deji te
W�rti^h^tbbten/tpont, by yedereen, contrali�
'd�ieriab�nde ,t� verbeuren, ende dat daer en b₀.
ven de Schuyten ende Roers, daer mede fyluyden
op de yoorfz Stroomen ofte Slijcken fullen wer-
den bevonden; datelick fullen wefen verbeurt ten
behoeve vande gene die de felve attrapperen ende
aenhal�n fullen, hetzy pf de P�rfoonen op de
voorfz' Slijcken ofte Wateren, alfoo bevonden
zijnde, gefchooten fullen hebben.ofte niet; Mede
dat d�n geenen die bevonden f��len werden d�
voorfz Vogelen in't ruyen, ende ter zwvallenvan
hare Veeren, verftoort ofte verjaecht, oftedoodt-
gheflagen te hebben op de voorfz Slijckenende
GoriTen, fullen verbeuren de fomme van driehan-
den ponden munte voorfz, ende daer en boven
naer gelegentheyt van faecke ghecorrigeert wor-
denden ware de felve fuffifantelick eR in promptis
konden bewyfen, dat fy om eenige andere noote-
�j�ke ende behoorlijcke faecken aldaer waren ge.
komen; welcke voorfz hoeten [uiten werden glieafjili�
ceert een derdepart voor den Officier vande Plaetfeddet
de voorfz D^/inquanten woonen, φ ffgheatt rappeen fid-
/en werden, ly preventie, een derdepart ten behoeve van
de rfffrf�nten vanden Officier die de felve apprehen�nn
fullen, ende het overige derdepart ten behoeve vanden
Aenbr�ngert, Ende fullen de felve boeten by devoorft
Contraventeurs moeten hetaelt worden binnen d�ntijdt
van veert Men dagen, naer dat condemnatie over de β'
ve'fal"wefen gegaen,cndegepronuntieert_tofte by gekeft-
h van dien, f uilen de gecondemneerdens in plaetfe van
dien, aenden lyve met geeffelinge gheflrajt, ende voorts
gebannen werden, anderen ten exemple. Ende dit al-
les on vermindert de a&ie van de fchade die de re-
fpe&ive Koy-luyden ende Bruyckers by deCon.
traventeurs van defen,ende onfe voorige Placaten
op het ftuck vandeVogeleryen ge�maneert.fullen
aengedaen wefen. Ende ten eynde den inhouden
van defen exaftelijck moge worden geobfervcert,
laf�en Wy allen Onfen Officieren, in ende ontrent ie voor-
fchreve Plaetfen ende difriclen, op de voorfcyde excejfen
ende contraventien van de/en naeuw reguardte nemen,
ten eynde de Delinauanten ontdtckt, in apprehentie «*
komen, ende in voegen als voor en gefiraft'fullen werden-
Ordonneren endebeveelen mede allen Gouverneurs ende
Commandeurs over de Militie inde Steden^laetfenen^
Forten van Onfen Lande, ontrent de voorfz quartteren
ghelegen, dat fyluyden des verfocht zijnde, deOffi(W^til

E Staten van Hollandt ende Weft-Vrief-
landt, Allen den geenen diedefen fullen
' fien ofte hooren lefen,Saluyt. Doen te we-
ten, Alfoo wy niet tegehftaende �nfePla-
catew tot verfcheyden tyden, ende namentlijck �p at�i
tweeden Augufti des jaers 1631. ende negentienden
Juli) desjaers 1658. ge�maneert, tegens hec fcliieten
ontrent de Vogel-koyen, het ftooren ende beroo-
veri vande Vogelen, met het gene daer aen depen-
deert, noch dagelijcx zijn vernemende verfc�iey-
deri klachten vande Koy-luyden ende Bruyckers
vande Gronden onder Onfe Domeynen hoeren-
de, ende andere particulieren toekomende, als
mede van Vogel-koyen , Pypen ende Swiende-
ryen, op de Mervvede, Dubbeldam, Myle, Werc-
kendam, Bonaventura, ende andere Plaetfen in
Zuyt-Hollandt, de Landen van Stryen ende Put-
ten ghelegen,.itf*/i? de geinterejfeerden ontrent defelve
jKoyen, ter faecke dat verfcheyde quaetwillige Per-
foonen, met Schuytgens, die men noemt Schiet-
Schuyten , ter plaetfe voorfz, op de Sanden ende
Slijcken, aldaer dagelijcx komen fchi�t�n met
Vogel ende andere Roers, foo nae de S waenen,die
iy Deern noemen, als naer allerley Gevogelte, en-
de dat daer en boven de voorfz quaetwillige Per-
foonen haer niet en ontfien foo na de voorfchreve
Koyen ende S lijeken te komen , daer den voorfz
Vogel fijn ruft neemt,foo wanneer de felvige'ruyt
ende fijn Veeren laet vallen, den felvigen verftoo-
rende, verjagende ende doodtilaende, waer door
de voorfz Koy-luyden, Bruyckers ende Geinieref-
feerdens, niettegenftaende de grooteende excei��-
ve onkoften , die by henluyden continuelijcken
werden aengevvendt,tot het maecken ende onder-
houden vande voorfzVogelkoyen,ende de Werc-
ken daer toe behoorendc, fulex werden befcha-
dight, dat henluyden niermogelijck is langer foo-
danige koften te konnen vervallen, ende ghefcha-
pen zijn gheruineert ende bedurven te worden, te
meer, dewyleoock de voorfz quaetwillige, foo
Wy verftaen, haer dickwils niet en ontfien, gede-
guifeert ende vermomt uy t te komen,en naer haer
verkeerde luft,de Swaenen ende andere Gevogel-
te te verjagen , fonder datfy bekent konnen wer-
den,ende daer en boven de Koy luyden noch drey-
gen, ende naer de felvige met fcherp derven fchie-
t�n. S O O I S Τ , dat Wy daer jegens naerder
begeerende te voorfien,by defen wel exprefielijck
gheinterdiceertende verboden hebben, interdice-
renende verbieden by defen allen ende eenen ye-
gelijcken, vanwat ftaet ofte conditie hy zy, op de
Stroomen, Sanden, Slijcken ofte Erven, inden

-ocr page 1594-

ii Zegel in Hollandt. 3181

alle Officieren, Jufticieren ende Onderfaten die
het raecken,ofre aengaen fal mogen.haer naer den
inhouden van defen tereguleren, Procederende
ende doende procederen tegens d'Overtreders,
fonder eenigegunfte, faveur, fimulatieofte ver-
drach.tot vergeldioge ende inninge vande peynen
ende boeten in defen geftatueert, niet tegeniiaen-
de eenige appellatie ofte provocatie,ende dat fon-
der prejuditie vande felfde, alfooWy fulcks tot
dienfte vanden Lande bevonden hebben te behoo-
ren. Gedaen inden Hage, onder onfen grooten
Zegele hier aengehangen, op den fefden Oftober,
feftien-hondert vieren tfeftigh. Ter Ordonnantie
vande Staten. Herl¹' van Beaumont.

a 181 «^Ordonnantie van *t

van lufi�t'i�y � 't vervolgen endefaiferen vande voorfz
eerlonen, fuik» bieden de behulpjdme handt ende affi-
fantie, ende dat (y -voorts hare onderhebbende Militie,
daer toe (uilen hebben te houden, dat defelve mctgeene
.Roer.duyten gaen, omme daer mede te komen ontrent
ecnite Vogeltoyen,met verklaringe dat contrarie gefchie-
dende de voorfz poenen jegens defelve (IriMijck /uilen
werden geexecuteert. Ende ten eynde niemandt daer
van ignorantie pretendere, ordonneren wy voorts,
dat delen al�mme inde voorfz Landen van Zuyt-
Hollandt, Putten ende Stryen, e,ndeanders,daer
het van noode wefen mach, fal werden ghepubli-
ceertende verkundighc, ter plaetfe daer men ghe-
woonelick is publicatie te doen.Ontbieden voorts

,%■■-,t-yti "

. ~~"t'T~~

T��U��

Ordonnantie, vande Beeren Staten van Hollandt ende Weft-Vneflandt_p

waer op geheven fal worden 't recht van 't kleyne Zegel, over alderhande Bewijs-flucken, Obligdtien,
'' iiuyrcedullen,Confultatien,en andere Schriften, hier naer gefyecificeert, Beginnende met den eerflcn
Januari) des aenfiaendenj aers 166 5. In date den 16 Oclober 1664.

ff ■< ΛνήΛ .■:■■■.■ I. "'

Dit recht fal ten naevelgende pryfe betaelt moe-
ten werden van alle de naegefpecificeerde ln-
firum�riten, Atlen, Schriftuyren, Munimenten
ende Bewijs-flucken,voor wat Collegien,Hoven,
Rechtbancken, Wetten,Wees-kamers, mitfgaders Nota-
tifen, ende andere puhlijcq�� Perfoonen [ [Maeckelaers
daer onder niet begrepen) verleden (uilen weerden, fon-
der dat de felve anders, als op gefegek Papier ofte
Franchijn fullen mogen werden ghefchreven ofte
uytgegeven, op peyne van vijftighgulden, te ver-
beuren op yeder Afte ofte Inftrument dat onge-
fegelt bevonden fal werden , ende dat daer en bo-
ven op de felve geen recht en fal werden gedaen 5
Interdicerehde voorts alle Rechteren ende Jufticie-
ren , op de felve geen recht te mogen d�en'■» ofte
gedoogen dat de felve eenichfints in R�chten ge-
produceertofteovergeleytwerden, opeen boete
tot lafte vanden Procureur , ofte diegeene dieiulcke
Documenten voortaen fal overleggen,fonder op-
ghedruckt te hebben het kleyn Zegel, van vijftigh
gulden op elck Document,te decreteren inde Von-
niifen ofte Sententien daer de felve anders over-
gheleyt fullen werden, boven dat daer op geen re-
guard en fal mogen werden genomen, ter tijdt toe
het Zegel daer op fal wefen geftelt: Ende fullen
de refpeftive boeten in defe Ordonnantie begre-
pen , zij η een derde voor den Officier, ende 't re-
iletende twee derde voor den Aenbrenger.

Het voorfz recht fal moeten betaelt werden tot
drie ftuyvers van 't Zegel, van alle Aften van Ci-
tatien,daeronder begrepen de Aften van Citatien
vanVrede-maeckersKamers,Gyfel-biljetrenende
Dagementen , Requeften, Sententien van wegen
den Hourvefter van Hollandt, van Dijckgraven
ende Heemraden , Arreften, Dagementen, oock
°p 't verfoeck van partyen te doen, by eenige Bo-
den, tot wat faecken dattetoockzy: Item, van
alle authentifatien, Extraften uyt Boecken ofte
Regifters * Item, van alle dachvaerdingen,� ende
uyt krachte van Mandamenten van Ceffien.Bene-
ficien van Inventaris ofte Induftie, mitfgaders van
Aden van infinuatien,ibJnmatsen ende renovatien

ende gyfelingen, als oock van alle proclamatier�,
Kerck-geboden, Publicatien, Af-lefingen, ende Rela-
tien van Deurwaerders ende Boden, foo wel inde
Steden, Dbrpen, als ten platten Lande vallende
ende gefchiedende , (uytgefondertin publicatien
het gemeene Landt* de refpeftive Steden ofte
Plaetfen aengaende) : Ende en fal niets ghepubli-
ceertofte afgelefen mogen werden , als't g�ene
'twelck op ghefegek Papier ofte Franchijn ghe-
fchreven is, ende dat yeder parthye die afgelefen
wert, op een byfonder bladt daer 't Segel op ilaetf,
gheftelt fal moeten zijn, foo datter niet meer als
een partye ondereen Segel fal mogen pafleren.�p
peyne van vijftigh gulden te verbeuren by dert
Schouten , Secretarifen, Deurwaerders, Boden
ofte andere publijcque Perfoonen , die contrarie
defe Ordonnantie bevonden fullen werden te
doen. Doch dat alle citatien,fommatien ende an-
ders , vande faecken daer niet meer gheeyfcht en
is,als fes gulden ende daer onder,vry fullen wefen
van 't voornoemde kleyn Zegel, ende dat alle an-
dere Citatien die een Zegel hebben , daer mede
fullen mogen volftaen , alwaer het dat partye tot
meermael daeropgeinfinueert werd� hun Recht-
dach waer te nemen, ende dat tot het def�ault,
ende het profijt van dien toe excluys, ofte dat de
natuyrvandefaeckeveranderde, omeenige iricfc
denten, ofte anders: Ende werdt allen Schouten,
Griffiers, Secretarifen, Notarifen , Boden end�
Deurwaerders midts defen op haren Eed/ belafl ende
bevolen niet af te lefen,noch uyt te geven,als 't gene
'c welck volgende defe Ordonnantie ghefchreven
is op Papier daer het kleyn Zegel op ftaet; op een
boete van vijftigh gulden te appliceren als vooren.

III.
Van gelijcken fullen alle Requeften, die aen ee-
nige Collegien, hoedanigh de ielve mogen weien»
(uytgefonderr alleen het Collegic vande Heeren
Staten Generael, Raden van State, des Generali-
teyts Reeckenkamer, ende de refpeftive Admira-
liteyten) geprefenteert fullen werden,gefchreven
moeten zijn op gefegelt Papier, roettet Zegel van
drie ftuyvers, fonder eenigh omflach te maecken, ofte
mogen gtbruyeken.� Ende in gevalle eenige Reque-

9. Ρ �ij . ften

-ocr page 1595-




	3183
	3183	Ampliatievan Byvoeghf	3184 hondert gulden en daer beneden g^goet zrjn Α ten van Authorifatie op Arbiters, goede Mannen Curarcurs ende Voochden van Weduwen end' Weeskinderen, by wien die gegeven of verleent foudc mogen werden, Aden van fcheydingen e de fubdivilen, foo menichmael die gedaen worden ende komen te gefchieden. IX. Van gelijcken alle Sententien, VonniiTen, diffi. nitijfof interlocutoir, Verklaringen, Inrerpofiticn Decreten of anders, of andere deciften van Rechl ters, van faecken weerdigh wefende fes hondert guldens ende daer beneden, van elck fes ftuy vers Doch van alle VonniiTen houdende twaelf gulden ende daer beneden, fal alleen beraelt worden half geit: Item, van alle extraden van VonniiTen van preferentie, en van alle andere Aden, Extracten Sententien ende Didums, foodickwilsghe�cht worden, 't zy by den Triumphant of Gecondem� ncerde, al waer't dat de felve voor date dcfeswareq ghewefen: Item, alle fchriftelijckc Munimenten van Rechte, als Eyfch, Antwoort, Replijcqcnde Duplijcq, metten aenkleven van dien, Mernorien endc Additien,foo in cas van conventie alsrecon� ventie, foo voor de Hoven van Juftitie, Subalterne Rechtbancken, als oock Wees meefteren overge- lecht ende gcexhibeert wordende, fal van ghelijc- ken betaelt wordenjfci ftuy vers: Doch van Von« niflen in cas van conventie ende reconventie, als de felve in eene Sententie of Extrad ghecompre- hendeert zijn, fal niet meer als eens nacr de waer- de betaelt worden. X. Allerley Aden ende Cerrificatien van gemaeck- te Tarra, vande Laeckenen, vande lenghte, breete ofvaleur.ende vaneenige andere Waren, foo wel by de Tarra- meefters voor de Gerechten of andere publijcque Perfoonen gepafl�ert wordende. Item, Vonniflcn van Accoorden.endeom getuygeniiTe der waerheyt te geven, mitfgaders compromii��n endc uytfpraccken van goede Mannen, fullen van gelijcken betalen fes ftuy vers. XI. Van alle opene letteren requifitoir, cxecucoria� len, midtfgaders Vonniflen aende executorialcn ghehecht, inhoudende fes hondert gnldcncnde daer beneden, fal van gelijcken betaelt worden fa ftuyvers. � XII. Van alle Tranfporten,Giften,Ceirien,Kuftingb' brieven, Rentebrieven, Collarien van beneficien, inveftiturc van Leenen, midtfgaders van alle Ver- lyen voor Rechters: Item, van alle verrichtingen voor Wees meefters ghedaen, ende anders, mede waerdich fes hondert gulden ende daer beneden, fullen van gelijcken betaeldt wotdenfes ftuyvers, XIII. Ende wat faecken hier vooren verhaeir, ende onder 't Zegel van fes ftuyvers begrepen zijnde, meerder in valeur komen te bedragen, als fes hon- dert gulden, daer van fal twaelf d�yvets betaeldt werden; Ende fullen de Inftrumenten,Aden ende Schriftuyren daer van te maecken, moeten gne� fehreven worden op Papier ofte Franchijn, opg - druckt hebbende 't Zegel van twaelf ζ^ϋνν�^:Gelijck mede alle Huwe�jcxe Voorwaetdcn, 1
		Ampliatievan Byvoeghf

den Tonder het Zegel te hebben aenecnige Colle- gien werden gheprefentecrt, foo fal daer op niet mogen werden gedifponcert, maer wederom uyt* gcfonden, ten ware daer op ghcftclt ware pro Deo, endc datby 't Collegicacn't wclckdefclvcgcpre- fenteert is, ghcoordeelt wcrdtdefelveom Godts willeacngcnomen te mogen werden. ^ΙΙΠ� Het voorfz recht van drie ftuyvers, fal mede be- taelt moeten worden van alle Thol ende Poorters- brieven, mitfgaders Atteftatien de vita, om Lijfren- ten of Lijf penfioencn te ontfangen, monterende terfomme vanfes gulden, ende daer en boven, endc dat uyders niemandt wie hy oock zy, onder iyne quitanrie alleen, fonder Atteftatic de vita fijn Lijfrenten of Lijf-penfioencn fal mogen ontfan- gen, ghelijck oock de felve Lijfrenten ofLijf-pen- lioenendOntfangerinreeckeninge niet en fullen werden ghepafl�ert, ten zy de betalinge in voegen voorfz, mettctkleyn Zegel gevcrificert wett. V. 't Voorfz recht fal moeten betaeldt worden van alle Obligatien,het zy de felve onder de hant voor Notaris ofte anderjtnts verleden werden van twee hondert gulden tot fes hondert guldens toe in- cluys fis iluyvers, ende houdende meer als fes hondert guldens twaelfftuyvcts, op pene van hondert gulden, te applkeren als vooren. En van d//<?Huyr-ccdullen onderde handt voot Notaris oiicanderfints verledcn.fal betaclt moeten worden als de Huyr-Ccdullcn monteren van vijf en twintich tot vijftigh gulden, drie ftuy vers, van vijftien tot hondert gulden,/^ ftuy vers.ende mon- terende boven de hondert gulden, twaelf&ayvets, oppeync van vijftigh gulden, vu: Geen Profefforen, Advocaten ende Rechts-geleerden en fullen vermogen eenigefcbrifielijcke Confultatien te ge- ven, als op een Zegel van {esftuyvers, op pene van te verbeuren vijf en t wint igh ponden opyeder inftrumenu ie applkeren als vooren. VIII. Het voorfz recht fal vorder moeten betaclt wor- den tot fes ftuy vers, van 't Zegel van alle Koop- ccdullen van Huyfcn,Landcn,Schepen, of andere Mobile of Immob�c goederen die voor Notaris worden gemaeckt: Ircm.Procuratien.Contraden, Chartc-partycn,Atteftaticn,Ccrtificati�,Provifien, Mandamenten, Requeftcn Civilc, Proteften in materie van Wiflcl, fo van weygeringe van accep- tatie als beralingc: Item, Poticen van af�urantic, Trouw Brieven, ende alle andere wetteJicke Aden, hoe die ghenaemtlbude mogen wefen, ende die hier bcvoorens onder 't Zegel van drie ftuy vers, ende hier nacr onder de Zegels van meerder prijs niet ghefpecificeert en zijn: Item', van alle Op- drachten ende Tranfportcn, daer onder begrepen de Aden van tranfportcn, gedaen ter Kamere van de Ooft endc WeftlndifcheCompagnicn, van alle opdrachten van goederen, Κ uitingen, Rente- brieven, Aden van cautie ende indemnit�, van alle Inventatifen endc Rccckeningen, waer die i�ude mogen worden gheexhibeert, Aden van re- pudiatie van Boedels die defolaet bevonden wor- den , uytgefondert van Wees-kindeten, die twee

-ocr page 1596-



	Ordonnantie van 't kleyn Zegel in Holiandt.
			3186
			3186

3»85 {tamenten, CodicilIen,cnde andere uyttcrfte Wil- len, voor de Gerechten ofte Wethouderen.of No- tarifcn gepaficcrt,fullcn mede gefchreven werden ₀p papier ofte Franchijn, opgedruckt hebbende 'r 7euel van /#w#�tuyvcrs. ^C * XIIII. Alle AdvertiiTementen ende Dedudien van Rechten van gelijcken twaelfftuyvets. ^R XV. Voorts [uilen geen Ν'otarifen vermogen voor de eerfle mael uyt een Protocol, vangeenige Inflrumenten, Tefla� menten , uytterfle Wille of Codkille eenige Extracl te maecken, ofuytgeven, als op een Zegel van twaelffluyv. XVI. Van alle Sententien,Vonniflcn.Didums,Com- promiiicn.Mandamentcn ende Executorialcn van partyen, thien duyfcnt gulden endedaer boven importerende fal moeten betaelt worden drie gul- Jen ; Doch dat alle VonnifTen van de faceken daer niet meer geeyfcht en is als fes guldens ende daer onder, vry fullen wefen van het voornoemde kleyn Zegel. XVII. Van alle O�troyen, Brieven van gratie, Rcmif- fien, Pardonncn, mitfgaders Oommifficn van Of ficien, dieby de Heer en Staten van Holiandt ende fVefl- Vneflandt werden gegeven, fullen ghejehreven werden op een Zegel van Je/lhien gulden. Ende Sc ure re du Corps, veniam auatis, legitimatie, ontflaginge van iidekommis, op een Zegel van acht gulden. Ende de Commijfien dieflaen ter Collatie vande Gecommitteerde Raden inde refpeclive Quartieren, Hoven vanjuflitie, de Kamer van Reeckeninge van haer Ed: Groot Mog: Domeynen, mede acht gulden. Ende de Ampten die T>y de Edelen, heden ende Steden vande Provincie van Holiandt ende IVefi- Vriellandt werden gheconfereert, op een Zegel van vier gulden: Gelijckmede deCommiffien van Ampten dieflaen ter difpofitie van alle andere Sub- alterne Collegien, Hooft-0ff uier en, particuliere Heeren, ende Ambacht $~Heeren, mede gefchreven juilen moeten werden op een Zegel van vier gulden: Gelijck oock alk verloven die by de Gecommitteerde Raden inde refpeclive Quartieren aende Militaire Of kieren jullen werden verleent, mede opeen Zegel van vier gulden; vande Capitejnenfoo te Paert als te voet acht gulden; ende alle mindere Officieren van vier gulden moeten gefchreven worden. XVIII. Ende op dat dit Middel met den meeflen dienft vanden Lande, ende fonder fraude foude konnen ghepradifeert, midtfgaders alle moeyclijckheyt ende onfeeckerhey t in 't col lederen van dit recht wechgenomen mogen werden, foo fullen rot dit Middel gefegcldeBiancken ghebruyekt,endede Zegelen daer van by de Ed: Mo: Heeren Gecom- mitteerde Raedcn bcwaert worden : De grootc ende klcyne Steden,mitfgaders andere Collegien, Tullen felfs in�danige quanriteyt Papieren ende Franchyncn.gefncden in forme.naer hetgebruyek vande Steden haerder rcfidentic, mogen overfen- den ,omme 't Segel daer op ghedruckr te worden, a's fyluyden t'haercn behoeye fullen oirbaer vin- den , mides de felve forterende, ende adviferende waer toeyeder foorte dienen fal: Ende omme de defedenindefen te konnen fuppleren, fullen de Ed; Mo: Heeren Gecommitteerde Raeden verfor-
		gen allede Franchynen ende Papieren die in voor- raet fullen moeten werden gefegclt. XIX. Dat alle Secretarifen ende Notarifcn van Heer- lijckhedcn, Ambachrs Heerlijckhcdcn ende Dor- pen , haer biljetten fullen halen inde Steden daer de Verpachtinge vande ghemeene Middelen over haer rejjort ghejehiet, op peyne van (es ponden te veertigh grootcn 't pont te verbeuren op clck biljet dat contrarie gehaelt fal werden. XX. Den Com mif�aris van 't kleyne Segel, en fal acn niemant eenige kleyne Scgclen uytreyeken ,dan aende refpeclive Steden , of die by de Steden daer toe zijn geauthorifeert, op privatie van fijn officie XXI. De Griffiers vande Hoven van Juftitfe, Reec- ken-kamer, ende de Leen-kamer vande Graeff�- lijckheyrvan Hollandr.ccnigcgefegelde Papieren ende Franchy nen vanden Commillaris van't kley- ne Segel ontbiedende, ofte ontfangende, fullen ghehouden zijn daer van de betalinge te doen als volght: De gene die haer eygen Franchy nen ende Papieren overgefonden hebben, voor het recht van het Segel alleen: ende die gheen Papieren ende Franchy nen overgefonden hebben , boven het recht van 't Segel, oock vande waerdye vande Pa- pieren ende Franchynen diefc gefegclt fullen onc- fangen hebben. XXII. De Griffiers, Secretarifen ende andere CoIIco teurs, fullen verforgen datf� tallen tydealderley foortcn van ghcfegclt Papier ende Franchijn in voorract hcbben.omme de Notarifcn inde Steden, ende de Secretarifen op de Dorpen daer mede wel te konnen voorfien, aende welcke �y die fullen di« ilribueren , midts datfe daer vooren betalen het recht van't kleyn Segel.endcdaer boven de waer- de van 't Papier ende Parcquement: En ju/len-de Secretarifen oock geene bekladde, of gefcbeurde Papieren of Franchynen in reeckeninge mogen brengen, nochte by den Commiffaris verwijjelen. XXIII. Devoorfz Griffiers, Secretarifen ende Notari- fcn,fullen op t aenvaerden van hare refpeclive Ampten ende bedieningen, eedt doen van defc Ordonnantie getrouwcltjcken te fullen naerkomen,ende werden ae Ptaiftdenten ende Raden van beyde de Hoven van !uflitie\ mitfgaders de Magiftraten vande refpeclive Steden gelail ende gcauthorifcert,omme de voor- fchreve Griffiers, Sccrerarifen ende Notarifen den voorfz eedt refpeftivelijck af te nemen, XXIIII. De Griffiers vande Hoven van Juftitie, de Ka- mer van Reeckeninge, endede Secretarifen van den Hage, full� haer biljetten halen vanden Com- mii�aris,ende die reyekenen al eer fy die uytgeven. XXV Sa/ oock niemant vermogen een afgefcheurt Segel te placken op eenige Blancos, ofte ander befchreven Papier* oppmne van twee honden gulden, ende boven dien, als een Valfaris arbitralijtk te werden gecorrigeert. XXVI. De voorfz Colledeurs fullen genieten voor heure moeyte ende onkofien vande Colledc» den twintighften penningh. Ende

-ocr page 1597-

Ampliatie van By voeghfel van cenigc Placaten. 31^

tic van defen aen hare Edele Groot Mogcntheden

Aldus gedacn ende gearrefleert inde Vergaje
ringe van haer Ed: Groot Mog: den fefthienderi
Odoberdcs Jaers 1664. Ter Ordonnantie vande
Staten, lied¹' van Bea-umont.

Ende op datrantie, fal defenplaetfcdaer me

Rcfervcrendc niet te min de naerdcr interpreta-

Ordre noof ende het bewaren en furneren der flucken van Tartyen Litiganten

inde Landen van Over-Maze. In date den 22 oBober 1664.

merckelijcke befwaringe voor de refpedive Colli-
tiganten, die men veel eer van vele onkoftcn dooi
den langhdurigen,endc verdrictigen train van Pro�
epderen gheintroduccert, behoorde te fubleveren
(waer op oock in 't beramen van 't voorfz Regie!
ment voornamentlijck is gherefledeertgeweeft)
als wel met koften niet abfolut nootfaeckelijck
meer, ende meer te bclaften; Is nac deliberatie
goetgevonden, ende verftaen, dat in ' t voorfz ver-
foeck niet en kan werden getreden, te meer alfoo
gccnirreparabelgrierTaen partyen fal werden ge-
infligeert ,fchodn ghenomen, dat, of door onacht�
faemheyt, ofte door quade pradijequen ecnigh
Proces foude mogen komen te vermiflen.oftcvet�
duyftert te werden, ghemcrekt de Schriftuyren,
ende Aden uyt de Minuten der Advocaten, ende
de Rcgifters der Griffiers, of Secretarifen (dewclc-
ke fy volgens het twaelfdc Artijckel van't meerge�
noemde Reglement ghehouden zijn te bewaren)
op nieuws getrocken, ende wederom konnen wer-
den gefuppleert; Ende wat aengaet de Munimcn-
ten, ende andere flucken in originali ten Proceffe
overgclcght, bchai ven dat feer ielden by parthyen
flucken van belangh oiiginelijcken fullen werden
gcfurncert.fonder daer van copie autentijcq onder
hun te behouden, foo is efter goergevonden ende
verftaen midtsdcfente ordonneren de refpedive
Griffiers, ende Sccretarifen inde gemelte Landen
van Over-Mazc,dat fyluyden, alvoorens het Pro-
ces α quo over te fenden, den Reformant, ende Ge-
reformeerden beydc fulien hebben voor hun te
ontbieden, ende den fclvenafte vragen, of fy oock
geautentifcerde Copyen zijn hebbende vandc ori-
ginele Μ unimenten by hun ten ProcclTc geprodu-
ceert, ende indien neen, hun voor te houden, of
het hun niet geraedcfaemft en foude zijn,tot voor-
kominge van alle naebcdcnckcn.ende peric�l foo
van vcrmiiiingc.als van vcrduyfteringe,d'felvcte
laten copicren, ftcllende nochtans all� 't fclvc w
hun goctduncken, ende vrye kcufe; Ende in cas
het quamc te ghebeuren, dat, om redenen voorfz,
d'cen, of d'ander van parthyen te raden wierden
hunne originele flucken , ofte eenige van dien te
laten copicren, ende autentifercn,fa�hetfelve ten
redelijcken koften vand� genen die fulex ^b� SJ"*'
privativelijck moeten ghefchieden,'cndcghcdaco
werden by den Griffier, ofte Secretaris des �e-
richts.oftc Bancken, door welckc het Proces ap
fal wefen getermineert-, werdende oock van ge-
lijeken ende ten ovcrvloct de refpedive Advoca-
ten, pradifcrende inde mecr-gcmelte Lande π va

D'Eerfte Prefidcrendc, ende andere Racden
van lirabandr, Allen den geenen die defen
tegenwoordigen fullcn ficn.ofte hooren lc-
fen ,Salu) t. Alioo Wy by Miifive vandc
Hoogb Mog: Heeren Staten Gcnerael der Verec-
nighdc Nederlanden, van date den 14 September
defes loopende Jaers, verfocht zijn ,cnde ons aen-
bcvolcn isd'cxecutievan der felvcr Reiblutieten
dage voorfz gearrcilcert. ende genomen op de Re-
q�cftc vandc Droflaerdcn, Leenmannen, Schepe-
nen en Griffiers vande refpedive Bancken, Leen�
hoven.Hoogc Gerichten, ende Man kameren van
Valckenborgh, Daclhcm ,ende 's Hertogenrade,
Over Maze,aende hooghft gemeltc hare Ho: Mo:
gheprefenteert; van ν elcke Rcfolutie den teneur
van woorde tot vvoordehier naer is volgende: Ex-
trad uyt het Regifter der llcfolutien vande Hoogh
ende Mogende Heeren de Staten Gcnerael der
Verecnighde Nederlanden, Mercurij den 24 Sep-
tember 1664. Ontfangeneen Miifive vande Eer-
ftePrefidcrende\ende andere Raden van Brabandt
ghefchreven alhier inden Hage den 23 defes, hou-
dende rcfponfiveop hare Ho: Mog: BrieiTvanden
elfden der felvcr Maent, ende dienvolgens advis
op de Requefle vande DroiTacrden, Leenmannen,
Schepenen, ende Griffiers vande refpedive Banc-
ken, Leenhoven, Hoogc Gerichten ende Man ka-
meten van Valckcnborg, Daclhcm ende 's Hcrto-
gcnrade,Ovcr-Mafc,veribcckcndc dat hare Hoogh
Mo: by naerdcr Amphatie,ende interpretatie van't
feftighftc Artijckcl van't Reglement, ftijl, ende
maniere van Procederen inde voorfz Landen by
hare Ho: Mo: bcracmt, ghelieven te verklaren dat
gecne Proceflcn in cas van Reformatie voorden
|cmelten Rade van Brabandt k< mende tcdevol-
veren, fullcn moeten werden overgefonden, 't en
zy alvoorens Copic autentijcq vande Schrifturen,
Aden, Munimentcn, thoonen .defignaticn ,ende
andere flucken, ghclijck die onder Inventaris by
partyen ten wcderzyden fu�en wefen gefurnecrr,
ende 't vonnifle daer op geflagen, ten redelijcken
koftc vanden gecnen die het Proces gehouden is,
over te brengen , blyven beruflen onder den Grif-
fier, ofte Secretaris van't Leenhof ofte Hooge Ge-
richte , by 'c wclckc 't Vonnifle α ψο is gegeven;
Waerop gedcliberccrr, oock gclcth zijnde, dat, of
wel het verfoeck der Supplianten opgeenequade
fondamenten en fchijnt te ruften, Namentlijck de
fecuriteyt van partyen Litigantcn , die prejuditic
fouden komen te lydcn,indien d'originele flucken
in 't overfenden by ongeluck fouden werden ver>
mift.ofte wel door malitie van d een of d'ander ge-
intercipieert,oftc vcrduyftert,echter evenwel aUoo
het opgemeltc verfoeck mct.fich is flepende cenc

Over-Maze, midts defen geordonnectt

, datly

hetnaccfo

Minuten vandc Schriftuyren, by hun g^JJ¹³^
gstrouwelijck bewaren, oppeynedat ^anilert_aen

-ocr page 1598-

vanden Vryen tot Sluys. 3190

datfy hun punduelijcken naede felve fullen heb-
ben te reguleren. Ende ten eynde nicmandt van
dcfe tegenwoordige hebbe te pretenderen ignoran-
tie, Soo ontbieden, ende beveclen wy daerommc
by dcfen de refpe&ive Droflaerden vande voorfz
Landen van Over-Maze,ofre der felver Subftitu-
ten, dat fy defe Ordonnantie fondercenigh ver-
treek alommedocn verkondigen, uytroepen.cnde
publiceren.daermen gewoon is uytrocpingc, ende
publicatie te doen,cnde de felve te doen achtervol-
gen.cnde onderhouden fonder eenigc diifim ulatie
ter contrarie, wantwy tot uytvoeringe vande goe-
de intentie van hare Ho: Mo:, vervat in der fel vet
Rcfol utie hier vooren ghcinf�reerr, ende ten mee-
ftcn dienfte vande goede Ingefetenen vande ghe-
melte Landen van Ovet-Maze, alfoo bevonden
hebben te behooren. Aldus gedaen in 's Graven-
Hage inden voorfz Rade den 12, Odtober 1 6 6 4,
Ende Was geparapheert, A. v. Beaumont,^vt� On-
der ftont,Ter Ordonnantie vanden voorfz Rade.
N. vander Haer.

, ι8ρ Ere�tie van 't Collegie

_acn hun fal werden verbaelt de fchade, cnde pre-
iuditic die by faulte van dien hunne Meefters in
cijdt, endewylcn daer door foudc mogen komen
tclydcn,daer toe den opgemelten Raedtvan Bra-
bant verfocht wert uyt ktachte van dek hare Ho:
Moe; Refolutie de behoorciijcke ordre te ftellen ,
fulcx, en daer't behoort. Ende was geparapheert,
C �mn,ⁿ' Onder ftont, Accordeert met't voorfz
Regiftcr! Gctceckent.iV. Ruyfch. SOO IST.dat
Wy om de voorfz hare Ho: Mog: Refolutie, ende
cocdc intentie behoorelick cffeft te doen forteren,
uyt den naem, ende van wegen de felve, als repre-
fentcrende den Hertoge van Brabandt, hebben
eoetgevonden t'ordonneren ,gelijck wy ordonne-
ren midtsdcfen , allen Griffiers ende Secretarifen
vande refpee�ive Banckcn.Leenhoven.Hooge Gc-
richten , cnde Man-kameren van Valckenborgh,
Daclhcm.cndc 's Hertogenrade, Overmaze, ofte
der fclver Subftituten, midtfgaders allen Advoca-
ten »pradifcrende inde felve Landen, op peynein
de voorfz Refolutie geftatueert, ende begrepen,

%efoktie noopende d'ere&ie van 't Collegie vanden Vryen tot Slays. In date

den i] Oftober 1584,

ExtraB uyttet %egifler der %e\olu-

tien -vanden Hoogb-gehooren Heere Maurits,
Gr ave van Najfau, &c. ende die Raden van
State, lyprovifie gecommitteert ten Gouverne-
ment e ende Reperinge vande Landen van Bra-
�andt, Vlaenderen, Hollandt_tZeelant, Utrecht,
Mechelen ende Vrieflandt.

Decima tertia Oflobris 1584.

Pte Requeftc vande Burgemccfters ende
Schepenen 's Lants vanden Vrycn.tegen-
woordigh gevlucht uyt Brugge, in getale
van veerthiene, Syne Gen: cnde Racdt van State,

accorderen ende authorifcren de Remonftranten
opene Brievcn,om te mogen binnen derStede van
Sluys,ofte Ooftendc te houden het Collegie ende
Lichaem van Wette des Lants vanden Vryen.we-
fende het vietde Lidt van Vlaendcren, aldaer recht
ende Juftitie te docne allen den genen die'tver-
foecken fullen,fo wel in Criminele als Civile faec-
ken; te dien eynde Vycrfcharc te bannen, ende
alles te doen, foo fy van allen ouden tyden, herko-
men .Coftumen, Privilegi�n cnde liberteyten ge-
woon zijn tCdoene binnen der Stede van Brugge
voor het afwijeken van dier, totten gemeenen Vy-
andt. Onder ftondr, Accordeert met 't voorfz Rc-
giftcn Ende was onderteyekent, Chr, Huygens.

I^folutie noopende d'onfyften vant Collegie vanden Vrye te vinden opte Lan-
den. Jndate den J^Jultj 161J.

ftuyvers optetonneBiers, generalijck vande con-
fumptie vande Wynen ende Bieren, van alle d'In-
gefetenen ten platten Lande van het Vrye.ftaen-
de ende wefende onder hare Jurifdiclie, in plaetfe
datfyjegenwoordich den felven Impoft alleene-
lijck genieten ende heffen opten ffoopW ij ns ende
Tonne Biers die by de Tappers inde voorfz Jurif-
didtie geileten wotden, midts dat vanden Impoft
vry fullen zijn,ende gehouden worden die Bieren
van twee guldens, ende daer onder, die by de Sol-
daten voor haer eygen dranck ende behoef inge-
leyt fullen worden; Ende dat die Remonftranten
gehouden fullen zijn van het innekomen vanden
voorfz Impoftjaerjijcxte doen doen behoorlijcke
reeckeninge, bewijs ende reliqua, voordeCom-
miflarifen te ordonneren tot het vernieuwen van
deMagiftraet aldaer, innegaende den felven Im-
poft nae de expiratie vande lefte verpachtinge van
de Gemeene Middelen inde quartieren van Vlaen-
dcren,

Die Staten Generael der Vcreenighde Ne-
derlanden, Hebben met voorgaende advis
vanden Raedt van State vande felve Ver-
eenighdeNederlanden, naerdat de felve
hun eerft gheinformeert, ende daer by bevonden
hadden , ditdien van het'Collegie van het Vryen
in voortyden altijts is geoctroyeert geworden, de
noodige onkoilen van 't felve Collegie omme te
flaen, ende t�vinden over de Prochien van haere
Jurifdiftie, op het v�rtooch ende inftantie aen
hare Ho; Mo: tot dien eynde by Requef�egedaen,
by Hoogh-Bailliu, Burg�meefterenendeSchepe-
nen 's Lants vanden Vryen binnen Sluys, de felve
Remonftranten tot behoef ende onderhoudt van
haerlieder Collegie.mitfgaders omme te vervallen
de nootelijcke onkoften van 't ielve geaecordeerc
cnde geociroyeert, accorderen ende o&roy�ren
mits oefen, by provifie te mogen heffen ende'lich-
ten eenen ftuy ver op de ftoop Wijns, ende thien

-ocr page 1599-

3191 Α mpliatie van Byvoegh

3«91

rappbrt daer van gehoort, daer op gerefol veert t
worden naerbehooren. Aldusghedaen ende ^Codlroyeert ter Vergaderinge vande hoog-gem^
Mogende Heeren Staten Generael in 's Graven
Hage den veerthienden Julij in't Jaerfefthien".
hondert ende elve, Ende was gheparapheerr"
�, Magnus,^vt' Onder ftont, Ter Ordonnantie van'
de voornoemde Heeren Staten Generael. Ende
wasonderteeckenc, C. Aerjfens.

deren , omme de Generaliteyt niet te prejudici�-
ren : Ende worden de felve CommiiTarifen gheau-
thorifeert tot Sluys vvefende , hen behoorlijck te
informeren , wat ommeflach dat men boven de
voorfz Impofitie, over de/voorfz Onderfaten van
hetVryemerteminfteq�etfe nochfoude mogen
doen, om daer uyt te vervallen het kort vande be-
talinge vande voorfz onkoiten , ende 't geene dat
die Remonilranten daer van refteren, omme het

9Λ'Be , beh�lfinde confirmatie vand'oude Trfoilegien van die vanden Fryc

noopende 't Schependom. In date den 17 November 16iO.

Ie Sraten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden, met alle confideratien ghedeli-
bereert ende rypelijck gheleth hebbende
opdeRemonftranrieaen haere Ho-.Mog:
geprefenteert, by Burgemetfter ende Schepenen
's Landts vanden Vryen.daer by de felve verfoec-
ken Ade, behelfende de confirmatie vande oude
Privilegi�n ende loffelijcke Coftuymen vanden
voorfz Lande vandenVryen op de andere fyde als
noch onderhouden, ende exprefl�lick by de Ertz-
Hertogen geconfirmeert, houdende dat die geene
pretenderende gheadmitteert te worden tot het
Schependom vanden voorfz Lande, in plaetfe van
een overleden Schepen, moet Vrylaet gheweeft
zijn voor de vacantie van het felve Schependom,
den tijdt van fes maenden, ende met eenen gelant
ten Lande vanden Vryen, ofte Appendantfche
ende contribuabel van dien, ten minften van ach-
tien gemeten Lants, ten ware den Impetrant ware
Vrylaet geweeft den tijdt van dertigh jaren, Ende
ingevalle aen yemant het vacerende Schependom
wiert geconfereert, de felve qualiteyten niet heb-
bende , dathetCollegie vermach vier ofte vijf an-
ders Perfoonen te denomineren, verijen met duf-
danige qua�tey ten, omme da�r uyt een gekooren
te werden, ter geliefte vande Souveraine Overig-
heyt,die de collatie is competerende,&c. Hebben
de felve Hooge ende Mogende Heeren Staten
Generael, met voorgaende advis vanden Raedt
van State (bevindende dat 't voorfz verfoeck der
Remonilranten is conform, ende volgens de oude
Privilegi�n ende Coftuymen vanden Lande van-
denVryen, fodie noch jegenwoordighaende fyde
vande Ertz-Hertogen onderhouden wetden.ende

dat die oock onlanghs by de felve Ertz-Hertogen
zijri gheconfirmeert, de voorfz Privilegi�n ende
Coituymen, oock van heurent wegen glieconfu.
meert, ende confirmeren midtsdefcn, in'treguard*
van alle de gene die hier naer ende voor het toeko.
mende,omme het vacerende Schependom Yanden
Lande vanden Vryen fullen mogen komen follici.
teren, die welcke defen volgenden fullen moeten
Vrylaet geweeil zijn voor de vacantie van 'tfelre
Schependom den tijdt van fes maenden.ende met
eenen gelandt ten Lande vanden Vryen, ofteap.
pendantfche ende contribuabel van dien, ten min-
ilen van achtien gemeten Lants, ten ware den lm�
petrant ware Vrylaet geweeft den tijt van dertigh
jaren 5 Ende ingevalle aen yemant het vacerende
Schependom wiert gheconfereert, de felve quali-
teyten niet hebbende,fal het Collegic de felvePer-
foonen te weygeren de poiTeflle van het voorfz
Schependom.ende vier ofte vijf andere Perfoonen
te denomineren, verfien met dufdanige qualitey-
ten, omme daer uyt eenen by heure Ho: Mo: (die
de cpllatie daer van hebben) gekooren te worden.
Accorderende haere Hoogh Mogende de voorfz
Remonilranten hier van dele A&e. Gedaen ter
Vergaderinge vande hoogh-gemelte Heeren Sta-
ten Generael, onder haer Cachet.Paraphure, ende
Signature van heuren Griffier, op den feventhien-
den dach der Maent van November in 't jaer 1610.
Was geparapheert.iV/V/tfi'.r vander Bouchorfl, "� On-
der ftont, Ter Ordonnantie vande hoogh-gemelte
Heeren Staten Generael. Ende was onderteyc-
feent, C. Aerffens. Op't fpatium was gedruckt liet
Cachet der ghemelde Heeren Staten Generael i�
rooden Waliche, oyerdecktmet wit Papier.

-ocr page 1600-

�

■"^�■"

R � G � S � � R

��» alle de Tlacaten, EdiBen^ Ordonnantien ende %efolutien> in bet mee*
* </<? deel van het groot Tlacaet* hoec\ begrepen.

overmits den tweedracht. Colum i6x6

loOctober 1394. Eendracht, fcheydinge ende
vereflèninge, tuflfchen Zweeder , Heere van
Gaef beeck, van Putten, ende van Stryen,ende
die vanden Grooten Waerdt in Zuyt-Hollanr.

1571
9 December 1403. Handtvefl van Hertoge Ael-
brecht, raeckende Rhieder - Ambacht. 1581
9 Julij 1404. Ander Handtvefl vande Moeren.

S.Jans dach 1407. Ordonnantie , van Hertoge
Willem, roerende die Heemraden in Kenne-
merlandc 1638

S.Catharinen dach 1407. Waterlandt ende die
van Ooft-zanen, beyde van Hael ende Zuyr-
eynde, wertelck fijn Dijckaen gewefen. 1646

Sint Baven dach 1408. Hantvefte, hoe den Dijck
by Ooft-zanen geftoelt is, 1646

ii September 1410. Scheydinge van Dijckagie
tuffchen Waterlandt ende die van Ooftzanen,
begrypende vele poincten. 1646

26 Julij 1412. Noch een ander Handtvefl: vanden
Alblafler-waerdt. 1591

2oFebruarij 1414. Hantveft vanden Zijl in Wiel-
drecht. 1566

i9Maert 1414. Hantvefte van Hertoge Willem,
rakende den Ooftzaner Schinckel-dijck. 1647

6 April 1411. Extradt noopende den Grooten

Waerdt. 1567

7 Augufti 14x1. Brief, noopende het bedijcken

vanden Nederwaerdt. 1566

. . . 14x2. Handcveft van Hertoge Johan,
roerende d'ongelden van Dijckagien. 163 8

15 Junij 142Z. Hertoge lans confirmatie,tuiïchcn
den heelen Kerfpel van Ooft-zanen , ende die
Buyren van 't Zuy t-ey nde van dien. 165%

14 April 14x3. Een ander ExtracT:,noopende den
Grooten Waerdt. 1570

13 Augufti 14^3. Noch een ander Extrair, noo-
pende den Grooten Waerdr. 1570

13 Februarij 1426. Hantvefte vande Heemraden
te kiefenin Rhieder-waerdt. 1^83

z7 April 1.430. Copie vanden uyrgeef van Rliie-
derkerck in Rhieder-waerdt. 1618

13 Mey H3°- Handtvefte vanden Crimpender
Waert. 1599

Leften Februarij 1434. Gheeftelijcke Jurifdiftie.

!� Junij 1097.

IpJoma Florentii Comitis

Hollandiie cognomine
Pingius , conceflum
Omcio Ouderkerck.
Colum 1616

Vierden dach na Paeifchen 1x77. Hantveft van-
den AlblaiTervvaerr. 1587

Saterdach na Vrou Aifumprie dach 1 x8o. Hant-
veft vanden Boeckelredijck. 1643

'sMaendaechs naer S. Virginis 1314. ^-ïandtveft
vande Vryheydt vanden grooten Waerdt van
Zuyt-Hollandt. 1559

1 Januari] 13x1. Handtve||vande Grave ende
Aiblas. 1598

S. Pontiaen 1331. Handtvefl: vanden Swijn-
drechtfchen Waerdt. 1574

Midden Oughft 133 2. Ander Handtvefl: van
Svvijndrecht. *5?4

S. Michiels avondc 1335. Noch een ander Hant-
veil van Svvijndrecht. 1575

Woonfdach naS.Marten 1337. Nocheenander
Handcveft van Svvijndrecht. 1575

S.Mauritius dach 1357. Handtvefl: van Hertoge
Willem, behelfende wie, ende hoe men die be-
dichtinge vanden Nieuwen-damme befchou-
wen fal. 1639

Vrydach naer Vrouw Afiumptien 1365. Handt-
vefl: van't Waterfchap inden Alblaffèr-waert.

5. Baven avóndt 1365. Uytfpraecke ghedaen by
Deecken ende 't Capittel van S.Maerten ende
S. VincentiusinGorcum. 16x3

Vrouwen dach AiTumptio 1366. Handtvefl: van
Heer Diederick , Heere van Brederode, raec-
kende Gieflendam. 1619

Vrouwen dach AiTumptio 1366. Hantvefte van
HeerHerbaren Yan Liefvelt, raeckendeGief-
fendam i6iz

Vrouwen dach AiTumptio 1366. Overdracht van
het nieuwe Waterfchap. 1631

Cecilien dach 1367. Handtvefte van Hertoge
Willem,waer by eenen yegelijcken gelafl: wert
die onder den Crommcnier-dijckgelandt zijn,
hare hoefflagen te ontfangen, ende metten In-
gelanden te gelden. 1639

Cecilien dach 1369. Handtvefte van Hertoge
Aelbrecht, van het nieuwe Waterfchap. 1631

26 April 1375. Ander Handtvefl: vanden Al-
blafTer-vvaert. 1590

Woenfdach na S.Maerten 1377. Handtvefl: van
Aelbrecht, Paltzgraveop den Rhijn,raecken-
de den grooten Waerdt van Zuydt-HolJandt.

�<��

Woenfd.na Vrouw AiTumptio dach 1382. Haht-
veft ende Brief van Hugeman van Stryen.Heer
van Sevenbergen, concernerende 't Moeren en
Cornekooten. ^�$�}

LeftenMaert 1389. Ordonnantie,vanhètOyèr-
Waterfchap, met ghenoegen gheordonnëeit,

17 November 1435. Uytgifte

vande

Noorden

aen Swiendrechc gelegen. 1^70

5 December 1435. Handtvefte van het Ooft-
■ ambacht van Yflelmonde. ij8;j

15 Februarij 1448. Ordonnance, qu'il ne foit li-
cité a aukun d'appeller des fentences, juge-
mens & appoinftemens interlocutoires , e-
ftans reparables par la fentence difilnitive: Et
que les fentences diffinitives desLoix de Flan-
dtesCfonobftantappel) s'accompliront par
narrtptiiTemént 8c caution. Et de Tatóëfflfe tdnc

� , dca

-ocr page 1601-



	REGISTER;

		ren, Verpondingen, Schiltalen, Beden, &c. Colum 2051 20 Maert 1519. Inftruftie vanden Leenhove van Hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt. 68 2 ι April 15x1. Ordonnantie van KeyferKarel, als Grave van Hollandt,van niette procederen by wegen vanfeyten, onder dexel van eenige Pri- vilegi�n. _i056 9 Mey i$zz. Ordonnance & Inilrudrion, faifte &renouvell�par l'Empereur Charlescinquief- me, touchant la reigle, ordre & pollice lur Ie faict & adminiflration de la Juftice Provinciale d u Pays de Flandres. r, e₀ 9November 1522. Ordonnantie, Statuyt ende Eeuwich Edict, dat de gene willende henlieden bekl agen (by appellatie, reformatie, ofte ande- re middelen) van Vonniflen gegeven in Vlaen- deren ,'zijn ghehouden 'tfelve te doen binnen jare ende dage ftaer 't wyfen van dien, ten ware Uytlandtfche, oipnbejaerde, ofte by andere diergelijcke wel girbndeerde redenen ter con- trarien. 1512 7 0cloberi523. Statut &Ordonnance declara- toire , que les fubjeirs de Flandres, ne peuvenc eftre attraiz ou appellez, en premiere inftance, par devant ceulxdu Grand Confeil a Malines. Enfemble, qu'il ne foit Joifible a ceulxdudicl: Grand Confeil, de donner reli�fs d'appel, des interlocutoires ou diffinitives de Flandres, omijfo medio. 1526 χι Maert 1524. Placaet vanden Keyfer,roerende deNotarifen. 1382 27 Maert 1524. Alteratie vanden vierden ende vijfden Articulen van de Initruftie vanden Leenhove van Hollandt, Zeelandt ende Vrief- landt. 694 28 September 1 � 28. Ordonnance & Statut, que toutes & quelconques amendes pecuniaires que d'orefenavant feront jug�es ou profift de la Majeft� par ceulx du Confeil en Flandres, de quelque nature ou condition qu'elles foyent ou puifl�nt eftre foyent executees non-obftant appellations faittes ou a faire, & fans prejudice d'icelles.&c. lfi-7 16 Mey 1530. Ordonnantie van den Keyfer, op fekere abuyfen die by eenige particuliere Sup- pooften van den Raede in Hollandt dagelijcks gecommitteert worden. 1383 jo O&ober 1530. Placaet, beroerende 't inbren- gen ende verkoopen van wit Papier. 1057 23 Mey 1531. Placaet, inhoudende diverfche Poincten ende Articulen, aengaende het be- dijcken ende recouvreren vande Polders, ende andere Gronden van Erven by de hooge Vloec verdroncken ende geinundeert. ⁱ⁰ⁱ4 5 Julij 1531. Placaet van den Hove van Hollant, waer by de Deurwaerdersgelaft wert geen Ex- ploiften te doen,dan met hare ftock in de hant. 20 Augufti 1531. Inftru�rie vanden Hove van hollandt, Zeelandt ende Vrieflandt. 703 X2 Augufti i-j31. Ordonnance & Amphation, furl'Inftruclion du Confeil en Flandres. 974 ₇Odober 1531. Extraft Placaet, raeckende de ^ljcie.defer Landen: ende fpecialick de Nota-
des Juges que de la partie. Colum 984 njunij 14/I Privilegie van Hertoge Philips, b�helfendedatmen geen Brieven geven en lal, dragende tegen der Steden Privilegi�n, Rech- ten ende Vryheden. 658 π Junij 1452,. Privilegie van Hertoge Philips, dat niemant ge�voceert mach worden, dan van de vier faecken die hier ghefchreven ftaen, dat alle andere faecken berecht moeten worden ter plaetfendaerfegefchietzijn. 679 l�Septemb. 1462. Placaet, dienende tot main- tien van, endecontinerendehetTractaettuf- fchen Hertoge Philips ter eenre, en Roedolph van Diepenholt, BiiTchop van Utrecht, ende fijnder Eccleiien aen die andere zyde, op den leften Februari) 1434. gemaeckt. 1151 23 Junij 1468. Accordt, gemaeckt by de Steden Dordrecht, Goudeende Schoonhoven, den Crimpender Waerdt aengaende. 1606 i90ctober 1469. Ordonnantie, noopended'in- ftitutien van't LeenhorKende dat mert alle faec- ken de Leenen aengaende aldaer berechten fal. 682 zo Maert 1471. Handtveft van Bergh-ambacht. 1610 14 Maert 1476. Groot Privilegie van Vrouwe Maria, de Landen van Hollandt ende Zeelandt gegeven. 658 26 Mey 1480. Privilegie, by Hertoge Maximili- aen ghegeven den Lande van Hollandt ende Zeelandt. 67$ 15 December 1483. Noch een ander Handtveft vandenAlblafierwaerdt. 1594 20 December 1483. Hantvefte van Barendrecht. 1586 14 Junij 1484. Confirmatie op den voorgaenden Brieve van Barendrecht. 1587 30 Junij 1495. Ordonnance, que les Proces, des quatre principales Loix & Membres du Pa�s de Flandres, feront recus & Juges en cas d'Appel ou Reformation, an benevel male, &eiiaem adtis. 1519 xz Mey 1497. Placaet, raeckende de Bullen van den Paus , ende dat geen Onderfaten hen ver- binden en fullen fub poenis Camerae. 1379 2 Mey 1500. Ordonnance, que tous appellans feront tenus de rendre incontinent par inftru- ment & ample declaration la forme de leurs ap- pellations, & ce es mains des Juges dontilz auront appellez ou appelleront. Et s'ilz renun- chent a leurdicle appellation, qu'ilz feront te- nuz parfemblable maniere de l'infinu�r audictz Juges. ^19 6 Julij 1515, Placaet, op 't ftuck van de Renten, gheadmortifeerde goed�ren, Verpondingen, Schiltalen, Beden, &c. X048 22Augufti 1 %\6. Placaet,op't verkoopenvande Booter, . _; _s 1053 zo April 1518. Requefte, geprefenteert aen den Have van Hollandt, roerende 't Waterfchap vanden Crimpenderwaerdt. ?6o7 13 Augufti 1518. Placaet, noopende 't prefente- ' \| ren ende interineren vande Brieven van Remif- fien, Pardoenen, &c ;/, _; .1.05) S Septeniber � 518. Naeder Verklaringe,,",op. 't , ftuck vart de Renten, gheadmortifeerde goede-

-ocr page 1602-



	R Bi G 12 Si Τ) Ei Ri

i�jiilij 1533.' Ord�nnanccparform� demode- ration&declaraii�nfur la precedenteOrdon� nance & Ampliation de rinftruirion du Con- , feil en Flandres (du21 d'A�tigft if)¹�)* ^tc,u- chant lajuftice audict Confeil en Flandres. 979 i80irober 1540. Sententie vanden Keyfer,noo- pende't Stapel-recht van Dordrecht. 2031 4 junij 1541. Verklaringe op de voorf2 Senten� - tiegevolght. Avn* 2.037 17 September 1541. Placaet, beroerende de Wage van Vrieftandt, &c. . :r - � * 1091 i^December 1541. Placaet, waerby de Procu- reurs gelaft wert felver te Hove te kome. 1387 18 September 1541. Placaet vanden Hove van Hollandt, raeckende de Procureurs. 1390 7 November 1544. Interpretatie op fekere twee Articulen, begrepen in de Ordonnantie op't impetreren vande Brieven van Remiflien, Par- doenen, Refpijten,Ceffien,&c. vanden negen- thienden Mey 1544. 2056 zy December 1545. Ordonnantie voor den Pro- cureur Generael, beroerende 't viilteren van de informatien vande Procefl�n. 1390 16April 154!� Ordonnantie, raeckende den Procureur Generael, beroerende het hooren vanGetuygen. 1301 240cT:ober 1547. Placaet, roerende 'textencle- ren vande declaratien van koften. 1391 ^December 1547. Placaet,beroerende de Wyer- waerden, Vogeleryen, Sec. 2060 8 Junij 1549� Miflive vanden Grooten Raededes Keyfers tot Mechelen, aen defen Hove addref- ferende, ende eenige Articulen daerby ghe- v�eght, daer nae de Deurwaerders van den iel- ven H�ve.in't executeren van debitis hen fullen V�ortaen reguleren. ' 1594 17 December 1549. Ordonnantie, voor de Die- - na�rs vanden Procureur Generael, ende Deur- ��' waerders van defen Hove. ι} 95 18 Januarlj ifg Placaet, beroerende de Brou\&- rye vande Bieren, 2060 14 Maert i^fi. Ordre op't planten der Boomea ontrent de Water-Molens in den Lande van Belois. 1811 18 Maert 15;. Sententie des Keyfers, op deghe- fchillen voor fyne Majefteyt gheproponeert, tuiTchen den Staten van Hollandt,de Wethou- . deren der Steden vanMiddelburgh, derGoes, ende die van Mechelen ter eenre, ende die Sta- ten des Hertoghdoms van Brabandt ter andere zyde, noopende 't Gulden Privilegie. 2065 7 Oftober 1551. Ordonnantie, op 't getal vande Deurwaerders ende Boden. iypif 17 November 1551. Placaet, beroerende 't vil-' fchen met Vlotnven ende Volgerye, op de Maze vanden Putten voor de Loene. 2065 11 Januarij 1552. Placaet,noopende den Afflach vanden Vifch binnen den Lande van Voorne. 2069 12 September 1552, Placaet vanden Hove van Hollandt, op 't nemen vande Affiftenten van den Deurwaerders. 1398 i8Mey 15^4. Placaet, waerby alle Schippers ende andere verboden wert te feylen ofte varen door de fchuttingen vande Viflehers in den VefdronekenWaerdt. &"l i%07>*
		7 Mey rj\|w O�rroy voor de Staten, Jaebngen- n de dat tiiemandt ghebooifen uytteliah^en die doen van Hollandt exduderen, totf\|\|�ettOffi- 1 cien binnen onfen Lande van Hollant en fullen werden geadmitteert. 2072 11 Junij 1555. Naeder Placaet vanden Hove van Hollandt, op't nemen vande Afiiftenten van ^v den Deurwaerders. .1398 4Februari) i$f_z. Acle, hoe de Deurwaerders hen reguleren fullen in 't leveren vande cautien > in materie van Appel. ' ν i ii . 1398 20 April 1556. Placaet, beroerende de Lijn- draeyers. 2073 6 Julij i$$6, Placaet, noopende dat geen Poor- ters of Ingefetenen vanden Lande van Zeelanc en mogen jagen S wanen, Reygers, Phefanten, Patryl�n, Endtvogels, ende ander Wildt te fchi�t�m 2080 i4Novemb. 15«56. Placaet,noopended'Afflach vanden Vifch in den Lande van Voorne. 2069 i7December 1556. Octroy, beroerende de ope- ninge vande informatien. ,1 'c "1483 12Februari} 153:. Placaet, beroerende geene vreemde Luyden te veevoeren in vreemde Lan- den, byStierluyden ofte andere. 2073 23 Maert 155. Interpretatie op 't voorgaende Octroy, beroerende de openinge vande infor- matien. 1487 � lanuarij 155^. Miffiveende Ordonnantie, waer by het Hoffvan Hollandt aengefchreven wert» hoe fich te dragen in't reguard vande eerfte kenniil� over Boelfcheydingen , onbejaerde Perfoonen aengaende. 1490 10 lanuarij 1551. Placaet, beroerende de Procu- reurs, als dat fy fullen heurluyder koften in de Griffie brengen, ommeby den Griffier gediftri- bueert te werden naervolgende d' Ordonnan- i4Februarij 155?. Placaet, roerende de Procu. reursendeSecretarifen. 1399 leften Februari) 15 f_t. Placaet , beroetende de nampten by de Deurwaerders ontfangen ofte geexecuteert, te brengen inde Griffie. 1402 5 Maert 155^ Acte van interpretatie, verklaren, de dat van informatien ghenomen op executie van Complaincten, geen openinge ofte publi- catie vande depofitien ghedaenen fal worden. � �399 leften December 1558. Placaet, van geen Sche- pen te leggen ofte te meeren, ofte te brengen aen den Dijck ofte het Paelwerck van Swarte- wale. 1821 13 April 1 $59. Placaet, beroerende van niet te mogen viflehen inde Lingen, Wielen.Kolckten, Wateringen , Vlieten of Sluyfen, 't zy binnen of buyten 's Dijcx, in wat manieren het zy, fon- der pacht ofte bevel daer toe te hebben, uytge- fondert den Hengelroede alleen. αο81 22 Mey 1559. Placaet, beroerende dat hem nie- mant en vervordereeenige Aenwafl�n,Ruych- ten, Slicken of Viflcheryen te aenvaerden, of hem dies te onderwinden, fonder fynen Tytel die vande Rekeninge getoont te hebben. 2084 16 Augufti 1559. O&roy, voor de gemeene Be- weydersvandenHouvenZijdtwindt. 1816 9Mey 1560. Placaet vande Coningi. Majefteyc, Α ij be-

-ocr page 1603-



			α κ si τ ε;
	κ
	κ	Βϊ
		Βϊ


beEEteceude 'timpetreren van Requeflen Civi* lenVfSoide dat de Seerfctarifenvana)ien Steden endoi\|leckeni gh�houden zijn Regi�erte hou- den van alle verk�opingen van * igoedefen . . "-i J f Columi 40X 9 Mey tj�o, Placaet, roerende de Draperye, van geen Laecken te recken noeli iW�cken aen Raempten. .jnmCl ; 9&8$ \ lellen Mey 1560. Ordonnantie, dat de Griffier van nu voortaen boven alle Sententienj Aften, &c. die by fynen tijdt niet gevallen enzijn, fal it�llen(Extraft)&c. �:,;., ^402 23 Mey 1561. Oftroy ende Ordonnantie des C�ninghsvanSpangien, dienende tot v�rd�- ringe vande Dijckagie vande Landen in de Zy- pe gelegen. ., ^ . 1653 left�nMey 1561. Ordonnantie vande Koninghl. Majeft. beroerende de vacatien vande Hooft- �fflci�rsvan Hollandt. 1490 a�Oftober 1561. Placaet, houdende verbodt van feeckere yfere Boochf kens, &e.' 2088 I7lanuarij 1567. Placaet, tegens feeckere abuy- fen ende achterdeel van de Dijckagie ende Ma- terialen des Eylandts van Walcheren. 1824 3Julij 1562. Verbothinformevan Placate, dat niemant bifinen den Lande van Putten en ver- vord�re in de Uytterlanden,S�cken ende Aen- wafl�n,geen Grienden, Rijs, Riet, Biefen, Heerhs,ende andere Ruychteh tefnyden. 2025 ijAuguili 1562. Oftroy voor de Staten van Hollandt, waer by de Hoven van J�ftitieghe- laft w�rdt geen ptovifieri van Juilitie t� verke- nen jegens Privilegi�n van Steden, ©ffaeeken dePolici� betreffende, fondercommunicatie, &c Item j roerende d'Enqueiten, Requeften Civile, Griffiers, Secretarifen, Criminele Pro- ceduyren, Appellendaervan, Grieven, &c. 1494 3,3 April 116]. Placaet,beroerende de Wage van feeckere Steden alhier in Hollant, fonderlinge in Delflandt, Rhijnlandt en Schielandt. 2�89 26 April 1563. Ordonnantie.raeckendede Deur- waerders van defen Hove. 1403 a4M�y 1563. Afte, raeckendeden ghcfwooren Boden vanden Hove van Hollandt. 1403 22 November 1563. Placaet, beroerende de Wage binnen den Steden van Vrieflandt, Ken- nemerlandt, Amjteflandt, Waterlandt, Zee- vanckendeGoylandt. 2092 15 Mey 1564, Sententieroerende het ftellen van eenen Dijckgrave in Swindrecht. 1579 % Oftober 1564. Afte, daer by de gemeene Bo- den vanden Hove van Hollandt geconfenteert wort, weder metten Deurvvaerders te trecken voor Ai�iftenten. 1406 6 November 1564. Afte, beroerende de Procu- reurs.omme te prefenteren heurluyder Rollen, foo wel Eyifcheh als Antwoorden. 1406 14 Mey 1565. Unie van Axel ende Axel- ambacht. ^°93 loJuJij 1565. Ordonnantie voor de Dienaers van den Procureur Generael. 1407 4 April 156I. Placaet, opteonderhoudeniil� van de Dijckagien in Walcheren. 1825 24 April 1566. Aftevan interdiftie, datdTnge- fetenen Van Rhijnlandt niet en fullenmog�n
				' 'onderlinge Vergaderinge houden. 18 j $ 37 April 1566. Placaet, dat, alle Ballingen., om wat faeck� dat het zy, fuHen vertrecken gjrtte Plaetfen daeriy uy t gebannen zijn. % ι₀1 2.8 Mey i$6U Placaet,hoe mendeDomeynenin den Lande vim, Heufden innen ende execute- .. ;ren-fal..;,;.,.-';,;ΐον;.;)-.-^�)!�ί,.7 ί.-φ:.^;i .'y^. 3,101 a# Ma�rt �$6�. Placaet, verbiedende eenich Sal- peter te verkoopen, ofte te koopen, dan aen de Officiers vander Artillerye, oft fyne Gecom- mitteerden.noch 'tf�lve te tranfporteren.noch oock koopmanfchap te doen van't gunt in ae(e* Landen van herwaerts-over, ende Graeffchap- pe van Boufgoingien gevonden fal zijn. _xl0$ 7 Auguili 1567. Requeil�ende App�ilille,voor de gemeene Boden vanden Hove, belangende ; die publicatie van twee voorgaende Ordon- nantien tegens die Boden vanden Hage. 1410 Il Februarij iffa Afte, dat alle Deurwaerders Aften van haer Borchtochten over leveren Tullen onder den Hove binnen veertien dagen, &c. 14.11 23 Februarij 156,. Placaet, waer by den Notarif- fen verboden wordt te authentiferen eenige Copien, nochte eenige Aften te paneren, die men in de Griffie behoort te palieren. 1390 8 Maert Ijf6�. Ordonnantie, ende renovatie van feeckere Articulen vander Inilruftie vanden Hove van Hollandt, die niet gheobferveert en worden. 1411 14 Mey 1568. Attach� op't Placaet vande Lijn- drayers, ten verfoecke vinde Keurmeefters vande Lijndrayers binnen Middelburgh ende Armuyden. 2077 14 Mey 1568. Placaet, interdicerende te viflchen in de Vy vers ofte Wateringen toe behoorende den Vafallen ofte andere Onderfaten, noch lieure Swanen, Eenden, Duyven, &c. te doo- den. 2109 2oJulij 1/68. Afte, voor den Griffier ende Se- cretarifen vanden Hove van Hollandt. 141 $ 22 December 1568. Ordonnantie van den Hove van Hollandt, voor de Deurwaerders vanden : felven Hove, op 't ilellen vande rantsoenen. 1415 11 September 1569. Ordonnantie van den Hove van Hollandt, van geen Boecken uytde Griffie te mogen dragen, 1415 12 September 1569. Placaet,belangendedatmen in alle Dorpen op de Zee-ftranden gbelegen, ίroede wacht houden, ende Vyeren oprechten al. 211* I7januarij 15^. Placaet, interditerende van nier te mogen viflchen met Stalen , Cuyls, Korven» Ael-Fuycken, &c. in onfe ViiTcheryen van Enckhuyfen. ^ul3 20 januarij 1570. Placaet, interpreterende het Placaet van Ail�urantien van den fel^n date 2116 5JU�J1570. Ordonnantie, Ediftende Gebodt, op 't ftuck van de Criminele Juihtie in de Ne- derlanden. 1007 Dito. Inilruftie voorde Cipiers, waer van mde feovenftaende Ordonnantie mentie ghemaeckt wert. ; � VQg) 9 Jul� ii70. Ordonnantie, aengaende den ltijl gene-

-ocr page 1604-



	■�*

		REGISTER.

generael, die men voorraen fa] onderhouden ende obferveren in de Proceduyren vande Cri- minele faecken ende materien in de Nederlan- den. Colum 1046 ^December 1570. Placaet, op de reparatie van de Dijeken, " 1817 i9Januarij 157T. ftiloCuriiB. Mii��vevan die van der Finantie, interpreterende 't voorfz Placaet op de reparatie vande Dijeken. 1810 zz Maert 157. Ander Octroy ende Ordonnan- tie.by den Coningh van Spaignen den Ingelan- den vande Zype.cot hervattinge vande Dijcka- gije vander Zype gegeven, 1664 zSJulij 1573. Placaet, verbiedende eenige ghe- roofde Beeften , als Oi��n, Koeyen, Paerden, Verekens, Kalveren, Schapen, ende andere diergelijcke te koopen. zi 16 %<$* Februarij 1574. Placaet, beroerende dat men allen verfchen Vifch, ende namentlick Salmen, Steurende Elftebinnen Hollandt ghevangen, ghebracht ende verkocht fullen worden ter plaetfe van haere behoorlijcke ende ghewoon- Jijcke Afllach, ende nergens anders. zizi 15 Mey 1574. Placaet, beroerende de Zee-drif- ten. zii7 I9julij 1^74. Ordonnantie.beroerendedatmen voortaen egeenereyfenvanpaithyen indeko- ilen fal taxeren, ten wareparthyen in de Grif- fie vanden Hove van Hollandt hadden laten op teyekenen, dat fy ter oorfaecke halven van heur Proces te Hove zijn ge weeft, ende om an- ders gene faecken. 1411 �80c~rober 1574. Placaet, daerbyeenen yege- Jijcken verboden werdt eenige Kercken, Huy- fen, Wooningen, Bergen, Schuyren, Molens, Sluyfen, ofte andere Ldificien te befchadigen, vernielen, verbranden, ofte eenighfints te de- molieren, &c. Dat oock niemandt hem en ver- vordere eenighgerooft Yfer-werck, ofte ande- re Materialen, geheel ofte gebroocken, te koo- pen , &c. % 1 zo 7januarij 1575. Placaet, beroerende d'onrgron- dinge van eenige Kley te haelen ofte te delven uyt den Lande in Rhijnlandt gelegen. 1820 j 5 April 1576. Unie ende Verbondt ruflchen die Staten ende Steden van Hollandt ende Zee- landt. 1124 15Junij 1^76. PJacaet, behelfende dat alle de gene die eenige goeden van Landen of Huyi�n, r'federt denjaere 157Z. beleent, ofte in pant- fchappe genomen hebbende, gehouden lullen zijn de felve binnen een maent ofte fes weec- ken aen te brengen ter Kamere vande Reecke- ninge. ζ 136 5Juli) 1576. Ordonnantie, daer by alle Deur- waerders belair werdt, d'informatie die hen by eenige Officiers gelevert mochten worden, in cas van Remifllen, te leveren onder den Procu- reur Generael. 1418 z6 0�tober 1576. Acte vande Staten van Hol- landt, daer by geordonneert wert j gene pr�vi- fie by defen Hove te verleenen tegens eenige Rentmeefters ofte Ontfangers der geannoteer- de goederen, &c. 2140 4januarij 1577. Forme ende Concept van den Eedt, die by de Generale Staten van Hollandt
			ende;Zeelandt gerefolveertis.» te doen prefte- renby de uytgevveecken vande voorfzLanden, in de felve als nu uyt krachte vande Pacificatie wederommein komende. Colum ZI4I $ Januari) 1577. Placaet, daer by een yegelijck verboden ende gheinterdiceert wort eenige in- tell igentie ofte onderlinge verftant te houden mette Spaignaerden ende haere Aenhangeren, nochte metten fynen te handeJ�n ofte contrac- teren. ., 2141 17 April 1577. Placaet, beroerende de aenbren- ginge der goederen, Landen, Rentein, Acti�n, Crediten ende Inkomftenvan aUePaftoryen, Kercke n, Memoden, &c ζ 144 3 Mey 1577. Placaet, daerby dat alle Stier luy- den,ViiTchers, ofte yemant anders wie hy oock zy, belaft worden, dat fyluyden met haere Schepen endeHaringh, ende andere ViiTchen die fyluyden fullen mogen vangen, nergens in komen fullen, nochte arriveren, dan in de Ha- venen van Hollandt ende Zeelandr. ζ 145 z8Mey 1577, Placaet, daerby eenen yegelijc- ken verboden wert, dategeen Zout in 't hey- melick ofte openbaer verkocht, vermangelt,ge- bruyekt, ofte gefleren fal mogen worden, dan alleenlick wit Zout, wefende van Zout ghefo- den. 2-'41 7 December 1577. Placaet.noopende'taenbren- gen vande goederen der geenen die de parthye ende fyde houden by den algem�en�n Vyandt Don Jan. 1148 10 December 1577. Placaet.beroerende feeckere Landen die in pantfehappe ghegeven zijn, &c 2-M7 ι ζ December 1577. Ordonnantie, gemaeckt toe vorderinge van de Appellatien van de Senten- tien , ghewefen, ende noch te wyi�n van den Raede van Hollandt, totter rijdt toe dat het reifort vanden GroorenRaede weder plaetfe foude hebben. 1498 zz December 1/78. Placaet, beroerende de Ke- telboetersin Zeelandt. ζ 149 16 Januari) 1579. Ordonnantie, op't ftuck vande Reviiien van Sententien by den Hove van Hol- landt ghewefen, terwy len het reflbrt van den Grootcn Raede tot Mechelen cei��erde, ende dat van den Hoogen Raedt noch niet en wa* geintroduceerr, ijoz 13 Julij 1579� Ordonnantie, beroerende de Sup- pooften. 1418 ι ζ November 1579. Placaet,beroerende de Lij n- drayerye. Z073 13 November 157^, Acte, voor degemcene Bo- den van defen Hove, waer by de Deurwaerders belaft worden geene onge-eede Perfoonen tot Ai�iftenten te nemen. 4 142,0 11 December 1579. Ordonnantie ende Inftruc- tie, gemaeckt op de vordernifl� vande Juiticie, voor den Hove van Hollandt, in kleyne faec- ken. j6% zi December 1579. Nieuwe Ordonnantie ofte Ampliatie vande Inftructie vanden Hove van Hollandt. 767 1580. 1 April. Ordonnantie vande Juilitie, binnen den Steden efi ten plattenXande van Hollant. 69 5 Α �j zlApr�,

-ocr page 1605-



			�

	GISTER.

ir April. Placaet, beroerende de Vogel driften. )";>b:- G�Yatn^r��$% ♦� ι Julij. Placaet, beroerende dat niemandthem enfal vervorderen by nachte met cenige Ver- jagers ofte groote Netten te komen in de Duy- nen, ommc aldaei de Conynen te vangen. zz Februarij. Ade voor de gemecne Boden.ende Procureur Gcneraels Dienacrs vanden Hove van Hollandt. 14x2, 26 Julij. Placaet, by den wclcken men ghebiedt de goeden van Perfoonen hen onthoudende by den Vyanden, of vertrocken metter refidentie in Neutrale Plaetfen op te teeckencn, ende in arrefte te houden, tot dat anders geordonneert ^; zy. 32 13 September. Ade vande Staten van Hollandt, daer by alle Heeren, Ambachts-Heeren* of Of- ficieren werden ghedeporteert, die hen niet en hebben willen verdragen vanden cedtden Co- riingh vanSpangien gedaen ,&c. 2153 24 November. Refolutic van de Staten van Hol- iandr, ommc alle Mandementen van indudic, te depefcheren met Commiflie op een Deur- waerder van defen Hovc. 1422 14December. Placaet, jegens 'tverloopen der Soldaten van d'een Compagnie in d ander, 274 .�■�'� 15S2. 3'Ojanuarij, Placaet vande Staten vanZcelandt, op "t verbodt vande Heelfche.Berghfche, Bom- melfche ende Batenborghfche Daelders ende Stuyvers; < . , 2156 5 Februarij. AdvertiiTement voorde Suppooften ende Appellanten, beroerende den Hoogen Rade van Appel in Hollandt. 1411 4 Mey. Placaet,van onfen genadigen Heere den Herroge, daer mede verboden wert eenigh toe- voer den Vyanden ofte haere Adherenten te doen , of uyt de Steden ende Plaetfen by hen gheoccupeert, ecnigc goederen, Waren ofte Koopmanfchappcnherwaertsover te brengen, of oock met de felvc te handelen offrequente- ren, 't ware met Licentcnofanderfints in eeni- gcr manieren. 43 31 Mey. Ordonnantie ende Inftrudie van den Hoogen Rade van Appel in Hollandt. 790 »12 Julij. Ampliatic op de Inftrudie vanden Hoo- � gen Rade in Hollandt. _f 838 10 September. Placaet,verbiedende 't uytvoeren ende op koopen van 't Werck tot maecken van de Lonten. 1157 18 December. Ade vande Staten van Hollandt, beroerende de Advocaten ende Procureurs, datfe in faecken confifterende in poinden ende deciiien van Rechten, wederom by Memoricn fullcn mogen fehryven. 142,1 22 December. Ordonnantie van den Hoogen Rade in Hollandt, van geen nieuwe Feyten te �ntfangenfonderRcquefteCivilc. 1093 1583. - 1 Maert. Ordonnantie vanden Hoogen Raede in V Hollant, Requcften CivilefondcrkennhTevan faecken niet interinabel, 1093 14 Junij. Refolutic vande Staten van Hollandt, ; lacckcnde de Religie. '"�■�'��, - - η $7
		� - I584, χι Februarij. Ordonnantie , dat in materie van reauditic geen reguard en fal werden genomen �p middelen , verificaticn ende munimenten dan die voordeCommiiTarifen vande Ro�cge- allegcerr, ende geexhibcert zijn geweeft. ζι6ο 1 Macrr. Ordonnantie, op de wdeke de twee ftuyvers op deTonne Biers, foo wel die binnen de Ge�nieerde Provintien gebrouwen, als van buyten daer inne ghebtachtfullert worden, by de Brouwers, ende den Verkoopers vande Uyt- landtfche Bieren refpedive betaelt fullen wor- den , volgende den confente by den Staten van de Ge�nieerde Provintien daer toe ghedragen. 1164 1 Maert. Ordonnantie ende Inftrudie_top de Con- tributie ende opheve van den lm poft op de xij ftuyvers op elcke Tonne Zcepe, by de Gene- rale Staten tot onderftant van den Oorloge ge- conienteert. 2168 1 Maert. Ordonnantie ende Inftrudie, by de Ge- nerale Staten der ge�nieerde Nederlandtfche Provintien gemaeekt, op't ftuck vande Contri- butie ende opheve van den Impoft vanden wit^ ten Zoute. 2169 23 Maert. Ampliatie op de voorftaende Ordon? nantie vanden witten Zoute. 2173 8 April. Placaet, beroerende de Wagc binnen der Goudc. 2Ij6o 5 Mey. Refolutic vande Staten van Hollandt, waer by acn de Hoven van Juftitien, ende Ge- rechten in de Steden geordonneert wort, datfe geen verdreven Perfoonen arrefteren ofte con- demneten fullen, ten zy datfe in defe Landen Middelen hebben. 2161 4 Junij. Placaet ende Ordonnantie , daer by die van Brugge, ende Lande van den Vryen, ende andere, houdende de parthye vanden Coningh van Spangien,verklaert worden Vyanden.ende verboden met henlieden te handelen , traffic- queren.ofte eenigecorrefpondentie te houden: Ende bevolen annotatie, opfehryvinge, faififle- menr,tocflach ende denunciatie te doen vande roerende ende onroerende goederen , midtfga- ders van de a.die, ende het recht der voorfeydc Vyanden toe behoorende en compctcrendc. 1 19 Junij. Ordre vanden Hoogen Raede in Hol- landt , n�opende de Revifien van taxatien van koftcn. 1093 26 lunij. Ordonnantie, van geen verfoeck in ju- dicio te doen, fonder daer toe eerft ende alvoo- ren te hebben adrniflie vanden Hove; Ende ten tweeden, n�opende de comparitien voor Com- miflarifen. ^f?⁶ 24IUI1J Inftrudie voor de gemeene Commiien van de Convoyen in elcke Provintie. 217° 24lulij. Inftrudie, van't gene de particuliere Col- ledeursende Contrerolleurs van den ontfangti van de ghemeene Middelen, op d'inkornende ende uytvarende Koopmanfehappen, in tnefc» fen vande Convoyen,fullen moeten onderhou- den in elcke Sradtofte Plaetfe. ^l°° 4September. Ordre vanden Hoogen Raede m Hollandt, dat de Exploiden in loco, by de Eerde Dcurwaerders ghedaen moeren wot- tien ":..; '7 ^aen* 10 April.


J i.. ;<;

-ocr page 1606-


r		■=J»%1, ■■ �-WMBBai
r

			R E Q fc S Τ E R.

	1585. 10 April. Refolutie, noopende d'admifl�e van Notarifcn in andere Provintien gecre�ert, 2 185 8 Mey. Placaet, beroerende een extraordinaris Contributie over de onroerende goederen, van alle Steden ende platte Landen van Hollandr. 2188 leiten �ulij. Verfcheyden Ordres vanden Hoogen Rade in Hollandt. 1095 13 Augufti. Placaet vande Staten van Zeelandr, op de valuatie van den Gouden endeSilveren Gelde. 2.189 2,9 November. Placaet, waer by verboden werdt de Navigatie ende Koophandel op Spangien, Portugael,endc andere Eylanden endePlaetfen des Coninghs van Spaignen. 2 189 1586. 1 Februarij. Inftrudie, voor de Officiers van de Monfteringe van het Krijgs-volck tot lafte van haere Majeftey t, om haer te beter te quyten in haerlieder Officie. 139 1 Februarij. Eedt, om by de Soldaten ghedacn te worden tot haerlieder aenkomfte in foldye, ge- bruyekt onderde Engelfchen. 266 14 Februarij. Krijghs. Ordonnantie van den Gra- vevan Leycefter, om te worden onderhouden by alfulcken, als dienen lullen in haere Maje- fteyts Armee in de Nederlanden. 162 14Februarij. Forme vanden Eedt, de welcke alle Officieren, Capiteynen, Soldaten, ende alle an- dere Perfoonen dienende in defe Armee, fullen doen ende onderhouden. 2,67 4 April. Placaet, waer by wort verfien op alle on- geregeltheden van het Krijghfvolck, foo te Vel- de, als in Guarnifoen wefende. 87 26 April. Placaet, beroerende dat geen CoJonels of Capiteynen, geene Soldaten van 's Vyandts zyde over komende, indienit mogen nemen, fonder confent ende voorweten van Sijn Excel- lentie, ζ 191 I Mey. Ordonnantie van den Hoogen Racde in Hollandt, beroerende de twee Eerfte Deur- wacrders. 1096 10 Mey. Placaet, op den ophevevan den Impoft van vijftigh guldens opelck hondert wit gerafi- neert Zour. 1193 20 Mey. Inftrudie, voor de Col lede urs van den Impoft van vijftigh guldens van elck hondert wit gerafineert Zout. 1197 5 �ulij. Placaet, op 't afdoen vande Sauvegarden, ende het devafteren van den platten Lande. 47 plulij. Placaet, waer by die van Venloo Vyandt verklaert worden. 6 %6 Augufti. Placaet, beroerende den toevoer van de Proviande in't Leger van Syne Excell. 362 %< September. Ade, beroerende dat niemandt eenige Boecken heymelijcken uyt de Griffie vanden Hove van Hollandt, naer haere Huyfcn ofte Comptoiren fullen nemen, omme aldaer hare Notulen uyt te trecken. 220 1 1587.. lolanuarij. Placaet ende Ordonnantie , op de Monfteringe, d'ordre Militaire, ende tegens de � �verlaften by het Krijghs-volck dagelij cksge- fthiedende. �,�.. aio lx Februarij. Ordonnantie_s waer naer hen den
				Advocaet Fii�ael, ende Procureur Generaef, in 't ftuck van heurluydcr Officien fullen heb- ben te reguleren. Colum 1423 6Martij. Placaet, aengaended'ordreghefteltop de pai�agien ende deurtochten vande Ruy teren ende Knechten,binnen den Lande van Hollanc ende Weft-Vricflant; Ende tegens alle inlege- ringen ende overlaft van den felven binnen den voorfz Lande. 146 12 Martij. Ordonnantie, waerby gheinterdiceerc werdt, dat gheen Suppooften haerluydcr iTaet ofte officie en mogen refigneren. 1423 14 April. Aclc, daer by eencn yegelijcken dien 'c behoort, gheinfinueert wort,dat van nu voort- aen gene willige condemnaticn in eeniger ma- nieren toe gelarqn en fal werden, fonder by den Hove, ofte Commiflarifen vande Rollc van te voorcngefien, ende volkomentlijcken gelefen te zijn. 1426 8 Mey. Ade, waerby van 's Hofs wegen eencn yegelijcken die 't behoort gheinverteert werdt, dat fy ghehouden fullen zijn re leveren heure Sack met procuratie, ofte dat 't Proces gheter- mineert.cnde rechr gedaen fal werden op heur- luydcr namen. 1426 13 Augufti. Tradaetende Verdrach, ghemaeckt tuiTchen den Heeren Staten van Hollant, ende den Gedeputeerden van den Heeren Staten van Zeelandt, van wegen de felve Staten: waer op de voorfz Staten van Zcelanr, den Poorters, Burgers ende Inwoonders der Steden ende Ju- rifdidien van dien, eenfamcntlick den Ingefe- tenen vanden platten Lande,ende anderen den voorfz Lande frequenterende, gheftelt hebben onder het rel�brt ende judicature vanden Hoo- gen Rade in Hollandt,op gerecht voor den tijdt van drie nacftkomende jaren, ende nier langer, fonder expreiTe vernieuwinge oftcconrinuatie vandefen. 838 28 September. Placaet.op het ftuck vande Mon- fteringe , ende eenige andere Krijghs-beveelen, fulcks het felve gecorrigeert ende ghearreftecre is. 214 28 September. Inftrudie voor de Commiflarifen vande Monfteringe, over het Volck van Oorlo- ge , wefende in dienfte inde Vereenighde Pro- vintien , foo ter betalinge vande Majefteyt van Engelandt, als vande felve Provintien, van wat Nati�n fy zijn, ofte mogen weien, ordinarif� ende extraordinarife, nae de welcke fy ftridelic- ken haer fullen hebben te reguleren. 23 o 28 September. Refolutien, by Syne Excellentie ghenom�n op de verrichtinge van'c ftuck der Monfteringe, ibo van 't Volck ftaende ter beta- linge van hare Majeftey t, als van defe Landen. 242 28 September. Lyften vande Wapenen ende Tradementen, volgende de welckc voortaen ghewapent ende ghetradeert fullen worden de Engelfche Compagnien, ftaende tot lafte der Ge�nieerde Provintien; Ende foo aen de felve Wapenen faute werdc bevonden, Syne Exeell. wil ende verftaet, dat de Commiflarifen anders geene foldye en fullen paiTeren, dan na de Wa- penen die de felve zij η voerende. % $ o 28 September. Formulier van Eedt, by de Cola* nellen,

-ocr page 1607-



	E G I S T E R.

		Vyanden fal mogen reyfen : Ende dat de Ge, vangenen ter Zee, ofte opt� Rivieren , ofte Bo- dem van Hollandt endeWeft-Vrieilandt geen quartier gehouden fal worden. &_% 27 April. Placaet ofte Verbodt op de Sauvegar- den ende Verdingen met den Vyandt, mitfga- ders op het breecken van het quartier. 50 29 April. Placaet, op het uytloopen ende difor- dren van het Krijghs-volck. ₉8 9 Mey. Placaet ende Ordonnantie, opdeverfe- kertheyt vande Scheepvaert tuiTchen Hollant ende Zeelandt. _<�,o_2# 9 Mey. Keure ende Ordonnantie, noopende het Slachturven in den Heemraetfchappe van Rhijnlandt. 2.20 c 24 Januarij. Placaet, ordre ftellende opre door- tochten der Soldaten door Hollandt ende Weft-Vrieflandt. _Iyo 20 Junij. Placaet vande Staten van Zeelandt, op 'tftuck vande School-ordeninge, foo binnen de Steden als ten platten Lande vande felve Provintie. 2.208 11 Julij. Placaet, beroerende de Vagabonden, Ledich-gangers ofte Bedelaers, Sec. 2208 13 Augufti. Articul-brieff ofte Ordonnantie, op de difcipline Militaire. 170 26 September. Placaet, waer by fcherpelick ver- boden worden de fchaden, ongeregeltheden ende excefl�n, die by het Volck van oorloge.in dienfte vande Staten wefende, gedaen worden te Waterende te Lande, foo binnen de Veree- nighde Nederlanden, als in de aenpalende Nae- gebuyren, Vrienden ende Neutrale Landen 5 mitfgaders de infraftien der Sauvegarden,ende het onbehoorlijck uytryden ende uytloopen der Ruyteren ende Knechten. 102 29 Odlober. Mii�ive.waer mede mijn Heeren van den Rade, by den Heeren Staten van Hollandt ghefonden wordt feeckere Acte by den felven gemaeckt, op de rechtvorderinge van den gee- nen komende uyt Vyanden Landen. 1209 29 Oclober. Acte van Refolutie, van de Heeren Staten van Hollandt, noopende de rechtvor- deringe der gener komende uyt Vyanden Lan- de. 2,2.09 leften Januarij. Refolutie, geen recht te doen op Verbandt-brieven ghepaif�ert in overheerde Provintien. 1506 13 Februarij. Ordonnantie, by den Hove ghe- maecktop de ongeregeltheyt die by de Sup- pooften op de Audi�ntie van deRollewertge- pleecht. Η Η i4Februarij. Refolutie, geen recht te doen op Verbandt-brieven ghepaif�ert in overheerde Provintien. //^ο6 15 Maert. Mii�ive by den Heeren Smen geichre- ven aenden Hove Provinciael, neffens i�eckere Refolutie van date den leften Januarij ^ι59^Ι�»3Γ den felven Heeren ghenomen, op de geconhl- queerde goederen, ten eynde de felve niet fou- � den werden gemaeckt onvruchtbaer. 1503 16 Maert. Ordonnantie, by den Heeren Staten ten verfoecke van den Hove Provinciael gne- '' niaeckt, tot korter ex-peditie van de Juftine en-
nellen,Capic�ynen ende Krijghfluyden gedaen in 't begin fel van 'r Gouvernement van Syne Excel 1. binnendefe ge�nieerde Provintien, en- de wederom gerefumeert.ende by fyne Excell. gerefolveert. Colum 267 Ieflen September. Formulier van Eedc, die de Soldaten, Krijghfluyden , ende gemeene Offi- cieren vande Vendelen fullen doen. 267 1588. 2 Februarij. Refolutie, by den Hoogen ende Pro- vincialen Raeden, Collegialiter vergadert zijn- de , gherefolveert, noopende 'c wyderen ende appelleren van de Sententien ende Proceii�n. 142-7 22 Februarij. Acte, daer inne gedifponeert wort op 't recollement van Certificatie ende Atte- ftatie.diein ProceiTen voor den Hove van Hol- Jandtgeproduceert worden. 1417 2,8 Maert. Ordonnantie, beroerende den gewoo- nelijcken eedt die fommige Luyden in 't vifite- rei� ende refolveren van den Proceii�n, by den Hove werden gedefereert. 1417 25 April. Ordonnantie, ende renovatie van feec- kere Articulen vander Inftru&ie van den Hove vanHollandt, die niet gheobferveert en wor- den. 1430 30 April. Placaet ende Ordonnantie , over het Accordt ende vereeninge der Stade Meden- bliek. 2201 22 Julij. Placaet,opdeinfraitiederSauvegarden ende Licenten. 94 2806tober. Ordonnantie,waernaerdie Secre- tarifen van den Hove hen fullen hebben te re- guleren in 't depefcheren van eenige provifien. 1431 3 November. Ordonnantie voor de Deurwaer- ders, beroerende de verkoopingen van eenige onroerende goederen by decreet. 1431 22December. Ordonnantie, waer by de Deur- waerders geordonneert wort, die van de Reec- keninge voor de lefte verkondinge bekent te maecken, de partyen van goederen die fy pro- clameren. 1096 1589. 18 Februarij. Placaet, daer by de Ingei�tenen van defe Landen verboden wort te gebruyeken ee- nige Pafpoorten vanden Vyant te water. 2204 8 Maert. Placaet, op 'tftuck vande Moniterin- ge. υ 8 8 Maert. Placaet, aengaende de Soldaten die ver- loopen van d'een Compagnie in d'andere. 275 8 Maert. Placaet vande Staten van Hollant, ver- biedende dat niemant ter Zee,ofte op de ftroo- men ende Rivieren vanHollandt endeWeil- Vrieflandc, Pafpoorten ofte Sauveguarden fal mogen gebruyeken, fonder wettelick confent, Item, dat geene Dorpen, ofte Ingefetenen van den felven Lande (niet gelegen ten vatten Lan- de aen Brabandt) gelijcke Pafporten ofte Sau- vegarden fullen mogen gebruyeken, vorder als een Madnt: Dat mede d'Ingeferenen van de voorfz Dorpen, den Perfoonen die in de felve Maent aldaer pafl�rende werden gevangen.van de gevanckeniil� der Vyanden fullein moeten bevryden ende verlofl�n: Dat niemandt vande voorfz ingefetenen, fonder confent, tot den

-ocr page 1608-



	REGISTER.

de yorderinge vande R�lle. Colum 1438 19 Miert. Ordonnantie, by den HeerenStaten gemaeckt, toe vorderinge vande Proceil�n, de confervatie van de Domeynen ende Graefl�- lijckbeyts Rechten aengaende. 143 5: io Maert!" �ndrudtie, waer na de Geweldige Pro- vooilen in de Frontier-deden ende Forten der Vereenighde Provintien hen fullen hebben te reguleren. , ... . 3^ x8 Maert. Mii��ye, by den Heeren Staten aenden Hove Provinciael gefchreven, neffens de Refo- lutie van den 16* Martij i^�. by den fel ven Heeren genorqe.n, aengaende de difl�rententer oorfaecke vande confifcatien. 1506 10 September, Refolutie, by wekken die van de Hoven verbpden wort geen provifie te verke- nen tegen Criminele Sententien der Steden. 1061 18 September. Placaet, te niet doende alle Paf- poorten, by particuliere Gouverneurs ghege- ven. 78 26 September. Refolutie, �p d'ere&ie van den Rade in Brabandt. 2109 χι Oitober. Articulen van Accorde, by Syne Excell. die Magidraet en Gemeente van Nim- megen vergunt ende geaccordeert, 590 5 November. Placaet, op het uy tloopen der Sol- daten. 103 1594. 13 Januarij. Acle,daer by alle Deurwaerders van den* Hove van Hollandt bevolen worden te ju- ilificeren van haerluyder cautie, 1438 4. Julij. Articulen ende Conditien, geaccordeert by Syne Excell. aendeBorgers.Officieren ende Soldaten vande Stadt Steenwijck. 594 6 September. MiiTive, by den Heeren Staten ge- fchreven aenden Hove Provinciael, noopende de examinatie ende Eedt vande Norarifen 1435. 12 September, Accordt, aen de Belegerde van Coeverden vergunt. 594 15 September. Formulier by den Hove op't voor- gaende fchryvens vande Notarifen geconcipi- eerd 1439 2 Odtober. Refolutie, roerende 't copieren ende leveren van parthyens Additien , &c. nae de Sententie. 1439 izOftober. Idem,Grieven. 1442 i30ctober. Idem, taxatie van koften. 1441 M93� 9 Januarij. Oclroy, aen de Edelen van Hollandt ende Wed-Vrteflandt vergunt, uyteeenfaec- ken,breucken ofte delicten, hoedanign diefou- den mogen wefen, uytgenomen Crimen laifse Majedatis, meer niet te mogen verbeuren dan fijn Lijf, ende de fomme van tachtigh ponden van veertigh grooten. 1063 19 Januarij. Mii�ive vande Heeren Staten, daer by de felve verklaren ende ordonneren, dat die vanden Rade Provinciael, gene openinge noch- te Jecture en fullen verleenen den Luyden van der Reeckeninge, van eenige fecreteducken, als Additien, Salvatien ofte Advertifl�menten van Rechten van eenige Procefl�n voor den voorfz Hove hangende ongedecideert , ten ware de felve als vooren fullen wefen ghedeci- deert, 1442.
		2.7Februari). Placaet, waerfchouwende verma- niiige,tegens de Placaten ende bevelen onlangs in Brabandc, ter ordonnantie van Grave Pieter Ernedvan Manfvelt, hem dragende als Stadt- houder, Gouverneur ende Capiteyn Generael vande Nederlanden,uytgegeven, gepubliceert, ende ren deele geexecuteert,op 't breecken van de Quartieren ende Sauvegarden. Colum 6" 22 Maert. Placaet.jegens 't verloopen der Solda- ten van d'een Compagnie in d'ander. 278 25 Junij. Conditien, waer op de Stadt van Geer- truydehberge aen Syne Excellentie is over ge- levert. j₉₄13 Aug�ili. Oawy, omme te mogen bedijekej* feecker hoeexken Landt,genaemtden Hoog�n Doel. �&jg 9 December. Indructie, waer nae de Wachtmee- fters in de Frontier - (leden ende Forten der Vereenighde Provintien haer fullen hebben te reguleren. ^%χ i8 December. Privilegie ofte Octroy der Anato- mie inde Academie tot Leyden gegeven, by de Heeren Staten van Hollandt ende Weft-Vrief- landr. 1066 1594. ioFebruarij. Oclroy, voor de gemeene �ngeerf- den van Nieuw Gailel. 1852 8 Maert. Verklaringe vande Staten van Hollant, dat generale hypoihequetot Amderdam ghe- conditueert, preferentie geeft voor volgende fpeciael, op goederen onder Amderdam gele- gen , Kuilingen uytbefondert; ende dar gene- rael elders gepaiTeert, daer geen preferentie en geeft, maeralle concurrentien mette perfonele fchulden, Water- brieven op Schepen uytbe- fondert. zziz 10 Maert. Ordonnantie, waer na de Schuyt ende Scheeps - vrachten in 't vervoeren vande Ruy- teren, Soldaten , ende andere des ghemeene Lants behoeften, van d'een plaetfe in d'andere, betaeldt fullen werden, van den eerden Martij tot den eerilen O&obris, ende van den eerden Oilobris tot den eerden Martij den feden pen- ningh meer: ende fal elck Schip ofte Schuyt na de groote van fyne Laden ontfangen. 434 20 April. Refolutie van de Staten van Hollandt, beroerende de dagen van Achtinge in den CrimpenderWaerr. 1635 14 Mey, Poinclen op het Accordt tuifchen Axel en Neufen, &c. op eenige quedien ende onee- nigbeden tuifchen de voorfchreve Steden ende Ambachten. 2213 22 Julij. Accordt, ghearredeertendeghedoten tuifchen Syne Excell. ende den Overiten Lieu- tenant Lauckema, met de Capireynen, Bevel- hebberen, ende ghemeene Soldaten in Guarni- foenwefende binnen Groeningen. 595 28 Julij. Ade, waer by de Ingefetenen vande Dorpen ende platte Landen van Brabandt, fit- tende onder Sauvegarde van haer Hoogh Mo: verboden wordt eenige goederen ofte Koop- manfehappen komende uyt de Vereenighde Provintien, naer Vyande ofte andere Neutrale Plaetfen te vervoeren, &c. 2217 1595- 9 Januarij. Afle _t daer b/alle ongequali��ceerde Β Per,

-ocr page 1609-

REGISTER.

Zeelandt, uytten name van den felven Staten
ter andere zyde, waer by de Poorters ende In-
woonders der Steden ende JurifdicTien van
Zeelandt, eenfam�ntlijck d'I.ngefetenen vande
platte Landen aldaer, ende andere den felven
Lande frequenterende, van nieuws geftelt wer-
den onder het feffort ende judicature van den
Hoogen Rade in Hollandt op gerecht,ende dat
by provifie, ter tijd c toe anders fal vvefen geor-
donneert, alle onderde Gonditien, reftrinctien
ende limitatien van 't voorgaende Verdrach,
v�or foo vele 't felve by def�n niet en is gealte-
feert, eiide anderfints onder de befpreecken
hier naer volgende. 846

7 November. Placaet, jegens de excefl�n van het
Krijghs-volck in d� Landen van Breda, Bergen,
end�Swaluwen, \->*

l4Novemb. Approbatie vande Staten van Zee-
landt, op't Naeder Verdrach tuifchen die van
Hollandt ghemaeckt, noopende den Hoogen
Raedt. 848

19 November. Authorifatie vande Staten van
Hollandt, op de Boden van dein Lande vande
Zype, om te mogen citeren ende dachvaerden
by affixie van biljetten, alle de gene,&c 1689

io November. Placaet, van geen Schepen te leg-
gen ofte meeren, ofte te brengen aenden Dijck
ofte het Paelwerck van Swartewale. 1821

9 December. Ordre, voor de Ingelanden vande
Zype, van de Sententien der Commiflarifen te
mogen provoceren aenden Hoogen Raedein
Hollandt. i68y

11 December. Infinuarie aen alle de geene die ee-
nige a�tie pretenderen op eenige Landen indet
Zype. 1689

1597.

16 Januarij. Ac*re vande Heeren Staten van Zee-
landt, daer by fy accorderen de verhooginge
van 't falaris van de Advocaten ende Procu-
reurs , op de voet als 't felve verhooght is by de
E. Heeren Staten van Hollandt. 1446

x8 Maert. Acle, daer by alle Deurwaerders die
hen buyten den Hage zijn onthoudende, belaft
werden te komen vetklaren de plaetfe van
heurluyderrefidentie, ende dat fy haerfullen
reguleren naer 't twintighfte Artijckel vande
Ampliatie vande Inilru&ie vanden Hovevan
Hollandt. 1447

13 Augufti. Inflrudie vande Heeren Staten Ge-
nerael,voor de ColJegien vander Admiraliteyt,
inde refpective Provintien ende Quartieren op
gherecht, foo noopende de conductie ende be-
leydtvande Convoyen ende Licenten, mltiga-
ders de equipagie ende toerufringe vande Sche-
pen van oorlogen, de dienften vande principale
Officiers der voorfz Collegien , als 't geene van
haren laft is dependerende. ^l^)°

ijd'Aougft. Declarationdu Roy deFrance, fur

Ie droidr d'Aubeine. ²"¹

x September. Accordt,gemaeckt by Sijn Excel/,
met den Gouverneur, Capiteynen ende Solda-
ten van 't Guarnifoen van der Stede ende Ca-
fteele van Meurs. 59^

6 September. Oftroy.omme te mogen bedijeken

de Wieringer Waerdt. } °9^Z

1 % November. Accojcdt, by Syne Excell. gheac-
cordeert

Perfoonen verboden werdt re occuperen de
Bancken voor de Advocaten ghedeftin�ert.

Colum 1443

leflenMaert. Odroy, voor die van Axelende
Neufen , om te mogen dijeken feeckere Schor-
ren ende Aenwafch, gelegen van de Zuytweit-
zyde vander Neufen. ,< ■ 1857

leflen Maert. O�roy, voor die van Axelende
Neufen, omme te dijeken feeckere acht foo
thienhonder.t gemeten Landts, gelegen inde
Parochie van Beooftenblye. � 1860

leflenMaert. O&roy, voor die van Aael ende
Neufen, beroerende deri Voorkoop. 2,x2ο

1 r ApriL Placaet,tegendeinfrac�ien Vande 5au-
vegarden, ende het onordencelijck uytioopen
vande Soldaten. 107

ι χ Mey. Placaet, verbiedende allen Onderdanen
vande Ge�nieerde Nederlandtfche Pr�vintifen,
met oock de vreemde Soldaten, tegenwoorde-
Jijck in den dienil van den Lande wel�nde, van
wat qualiteyt ofte conditie die zijn, hen te be-
geven in dienft van eenige vreemde Prihcen
ofte Heeren, ofte oock de felve aen te nemen,
fonder daer toe te hebben fpeciale Brieven van
oorlof ende confent vande Heeren Staten Ge-
nerael vande voorfz Vereenighde Nederlaiidt-
fche Pro vintien. 191

6 Julij. Placaet, dat Perfoonen, uyt andere Ste-
den gebannen om quaet regiment ofte delicten,
in den Hage geen Herberge ofte Taverne mo-
gen houden, noch yemant logeren. Item * van
geen Bordeelen te houden. _ai2,1

1 $ Ν o vember. �rd re by den Raed't van S tate ge-
itelt, op de logeeringe van het Krijghs-volck,
ende betalinge vande Logijs-geldeninde Fron-

tierfteden.

447

28 November. Refolutie, ende befruyt vande
Heeren Staten 's Landts vanHollandt, opte
provifionele Vergaderinge van de Hooft-Inge-
landen van Rhijnlandt,mitfgadershet befoigne
van de klve, tot beflechtinge vande oneenfhe-
den, uytihende tuifchen de Burgemeeireren
ende Regeerders der Stadt Leyden ter eenre,
ende de Dijckgrave ende Heemraden ter ande-
re zyde.onder diverfche andere Poincten.prin-
dpalick mede opte JURISDICTIE diipo-
nerende , ende het Territoir dat Dijckgraeffen
hooge Heemraden binnen Leyden hebb�. 1346
1596.

8 Mey. Ac"te,daer by 't HofFvan Hollandt inter-
diceett allen Extraordinaris Deurwaerders, te
doen eenige Exploiden inde Jurifditte van den
Hage ende Haegh-ambacht. ^J443

14 Mey. Ordonnantie, noopende d'augmentatie
van 't falaris van, de Advocaten ende Procu-
reurs. 1443

ao September. Derde Oilroy, beroerende de
herdijekinge van de Zype, den Ingelanden van
de Zype gheaccordeert by den Heeren Staten
van Hollandt ende Weft-Vrieflandr. 1673

xo September. Placaet, beroerende de herdije-
kinge vande Zype. 1685

xo September. Naeder Tractaet endeVerdrach,
ghemaeckt tuffchen den Heeren Staten van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt ter eenre, ende
den Gedeputeerden van de Heeren Staten van

-ocr page 1610-



	R E G Κ S� Τ E R.

c�rdeert aende Belegerde vande Stadt tingen. Colum 598 12 Deeember. AdCjdaerby 't Hof van Hollandt gebrdonneert ende ghelaft heeft den Rentmee- iter vandcr Exploiden, al eereenige boeten by executie te innen, de fommatic dacr varifal doen aen des ghecondemncerdens Procureur, ende mettetd�en vande renovatie aenden Pro- cureurs van de voorfz Gecondemneerdens te fupercederen den tijt van veertien dagen. 1447 2.7 December. O�troy, voor de gemecne Bedijc- kers vande ghcinundeerdc Landen van Beoo- ftenblye, tot indijekinge vande fclvc. 1864 1598. 23 Januarij. Odroy, totte indijekinge van fecc- kete verdroncken Polders in den quartiere van Axel ende Neufen. 1868 %% Augufti. Appoilille op't Requeft vande Dijck- grave ende Hcemraden van den Crimpendcr- wacrt, tenderende een verklaringe vande voor� ftaende Refolutie. 1635 12 September. Odroy, noopende debedijekinge vanden Lande van EiTche. 1793 1599. 4Februarij. Placaet, op 'tiluck vande Monfte- ringe, tot voorkominge van allefrauden. 222 6 Februarij. Ordre opdewapeninge vandeCom- pagnien Ruyteren Curafliers, voerende korte '> Roers. 250 6 Februarij. Ordre, volgens de vvelcke gewapent, gemonteert ende geequipeert fullen wefende Compagnien Ruyteren, Harqueboufiers. 254 6 Februarij. Ordre, op de wapeninge van 't Voet- volek van defc Landen. < iyy 6 Februarij. Lyile van een Compagnie van hon- dert Ruyteren Curafliers, daer onder zijnde vijf en twintigh ghcappoindcerde Curai��n met Bagagie-Peerden. 258 6Februarij. Lyile, van eene Compagnie Voct- volcxvan 135 hoofden, tegens 1750pont. 258 6 Februarij. Lyile van een Compagnie van hon- dert gewapende Harqueboufiers te Peerde. 259 6 Februarij. Ordre» tegens de exccfl�n der Solda- ten inde Vel uwe. 138 10Maerr. Placaet, op 'tverbodt vandeSauve- garden vanden Vyandr, ende 't breecken van 't 3uartier met des Vyandts Soldaten,die fich on- erilacn re komen overde Wateren ende Moe- raiTen indequartieren van Vrieilandt, Omlan- den, Drenthe,Oldampt,ende Weilerwoldin- gerlandt, oft Heerlijckheyt Wedde. 55 3 � Maerr. Inilrudie, voor den Mceftcr Generael vande Artillcrye ofte Gefchut. 326 3 r Maerr. Inilrudie, voor den Contrerolleur van t Gefchut. 330 31 Maerr. Inilrudie, voor de gemcene Officieren vanden train vande Artillerye. 334 31 Maerr. Inilrudie, voor den Contrerolleur van de Wercken, Meeftcrs Ingenieurs, Commiicn ende Condudeurs vande Approchen. 343 31 Maert. Inilrudie, voorde Commiicn van de Artillerye, ende Munitien van Oorloge in het Α Leger. 3$o % 1 Maert. Inilrudie ende Ordre, voor de Meeftcrs vande Vuyr wercken. 351 31 Maerr. Inftrudtie, voor den Brugh-meefter,
		met iyncn Contrerolleur.' ι CoJum 3 �4 31 Maerr. Ordonnantie,voordenCommis opficht hebbende over de Schepen vande Legers ende Tochten, ende voorde Schippers van de i�lve Schepen. 1 271 31 Maert. Ordonnantie, voor den Wagen-mee- fter ende Vocrluyden in't Leger dienende. 438 31 Maert. Ordonnantie, voor den Commis ofte Opfiender van Treck-Pcerden, ende Dryvers van dien in 't Leger dienende. 442 2 April.. Placaet; dacr by de Spagniacrrs, ende alle heure goederen, voor goeden prinfe vcrklacrc worden , endeverbodtghedacn wordt, van die Spagniaerdencnde heure Adhcrcnten , Vyan- den van defe Landen, toevoer te doen, midtfga- ders het uytgeven ofeeontfangen vaneenige Sauveguarden ofte Sauveconduiten van den Vyandt, om die ter Zee, ofte opte Rivieren te gebruyeken. 34 14 April. Inilrudie, voor de CommiiTarifen vande Monileringc in de Vereenighde Nederlanden, die hun belaft wort feercer re houden. 22x4 14 April. Ordre gheraemt op het eftedueren van de Monfteringe volgende het Placaet daer op gearrciteert. 2233 29 Mey. Verbodt, van gheen Requeften aen den Raedt Provinciael te prefenteren, als henhaer verfoeck ontfey t is, & vice ver/a. 1097 6 November. Ade, beroerende de eredie van den Rade vanVlaenderen. 2236 11 Deccmb. Piacaer, vande Staten van Hollanr, aengaende 't opbrengen van de Capitale Lee- rlinge. 2236 1600. 12 Januarij. Ade,voor den Rade van Vlaenderen, daer by hun gelaft wert te gebruyeken het Ze- gel ende Contre-zegel van Vlaenderen. 2236 4 Maert. Placaet vande Staten van Hollandt, in- houdende ordre, wacrnae die Schepen van de Ingefetenen der voorfz Landen inden jare 1598 ende 1599. in de Rijcken ende Landen den Co- ningh van Spangien onderworpenjegens recht endereden aengeflagen, inde voorfz Landen komende,by de rechteEygenacrs rcchrclijck weder gekregen mogen worden. 3 9 8 Mey. Articu�en ende Conditien,gheaccordeert by Sijn Excell. aende Officieren ende Soldaren van 't Fort Sint Andries. 398 21 Odober. Unie, tuiTchcn Axel, Neufen ende Biervlier. 1 j^ 18 November. Ade, tegens de Foulen ende ex- ceiTcn van het Krijghs-volck, &c. 223 7 2] November. Ordre vanden Hoogen Rade.noo- pende de appellatie van Appoindcmenten op Grieven gegeven. 1097 14 December. Piacaer, inhoudende ordre tegens d'abfentieder Officieren, ende onordcntlijck uytloopen der Soldaten. 179 1601. * 1 Februarij. Authorifatie, tot het afwerpen van de Moutcryencndc Brouweryen ten platten Lan- de van Brabandt. 2240 17 Maert. Ordre vande Staten van Zeelant.op'c verpachten der Landen. 2240 15 September. Ade ende Refolutie vande Staten Generael, opte verhooginge vande Lyile der Β ij Li-

-ocr page 1611-



	� � � � Si � � R

ticentcn, midtfgadcrs oock van het Berckfchc Convovcndc Licent. O 2241 3 November. Ade voor de Capiteyneh, om hare verloopen Soldaten te lichten ende apprehen- deren. ,n.-q 2143 _t-\'i-0ïr: 1 > ï6p2/ :.: ^: '■�' ,ü .1 :■:? � April. Ade., noopende de ghereetetigheyt van Syne Excell. als Admitael Generad. ^! 22.45 24 Mcy. .Ade,daec by de Heeren;Staten van Hol- landt verftacn ende veidklaert hebben, tot het Griffierfchap re fpcderen het Secreraris-fchap vanden Hove van Hollant; Ende dien volgen- de den Secretarifen geordonncertin 't repartie- red vande provifien,het deel van't Griffierfchap mcdetemaecken. 1450 7junik Aenmaninge aende Provinrien van Bra- bandt, Vlaenderen,Arthoys, Henegouwen.Va- jenchijn, RijfleJ, Douay,Orcheys, Namen.Dor- nixc, Dornickende Mcchelen, reprefentcrende de Staten der Nederlanden onder de Spaenfche ofte Eertz-Hcrtogen regieringe, omhacr jegens Spangien met ons te voegen. 10 19 September. Articulen, gheaccordeertaenden Gouverneur,Officieren ende ghemeene Solda- ten der StadtGrave. 599 28 September. Poinden ende Articulen van re- conciliatie, overgegeven aen Sijn Excell. by de Burgeren der Stadt Grave. 602 15 November. Inftrudie, voor den Ad vocaet Fit cael vande Generaliteyt. 1190 3 December. Ade, noopende de judicature over de contraventicn in 't iluck vande Licenten tot Lingen ende Berck. 1326 21 December. Ordre vanden Hoogen Raedein Hollandt, van geen concluften in icriptis over te leveren, dan cotred, ende by den Ad vocaet geteyekent. 1098 1603. 21 Februari). Ade ende Refolutie, belangende d'adminiilratie vande Juftirieby den Generael Veer over d'EngelfchcTrouppcn. 1327 23 Junij. Ade vanden Hove van Hollandt, van niemandt ter eeritcr inftantie te dachvaerden fonder prerogatie, ende niet te compareren fon- derCommiifie. 1450 1 Augufti. Placaet, dat Schouten ende Secretari- fen geen Voorfpraecken mogen wefen. 1451 4 Augufti. Placaet, waer by den overlaft ende Foulcn der Soldaten verboden, ende op het in ende doortrecken, ofte uytloopen der felver op Neutrale of Contribuerende Landen , precife ordre gcftelt wert. 111 6 September. Prolongatie van 't Odroy van de WieringerWaerdr. 1696 12 September. Ade, houdende interpretatie van de Sauveguarden, Aden ende Appoindemen- tcn verleent aende Portugyfche Natie. 1326 20 December. Ordre vanden Hoogen Rade, hoe, ende in wat voegen de Procureurs haere Procu- ratien ende Aden vander Dingtalen op den In- ventaris fullen produceren, 1098 1604. 22 Januari). Placaet, waer by den overlaft ende Foulesder Soldaten verboden, ende op het in ende doortrecken, ofte uytloopen der felver op Neutrale of Contribuerende Landen, precife
		/ ordftgefteltwert. '?>;... _f�©^411 23 Maert. Ade ende Refolutie, op de verhoogin- ge vande Licenten, ende waer by den Capirey- nen vande Jachten van Oorloge worden gelaft deContraventeursaen te houden, ende den , Commandeurs van de Frontier fteden daer. op : reguard te nemen. : ii₂g 13 April. Ordonnantie, ftjjl ende maniere van procederen vanden Souvcrainen Rade van Bra- bandt.ende Landen van O ver-Maze. 850 10 Mcy. Articulen ende Conditien, waer op het Fort Yfendijck over ghegeven is aen Sijn Prin- celijcke Excell. <j₀� 3 Junij. Placaet, waer by den overlaft en Foules der Soldaten verboden, ende op het in en door- trecken , ofte uytloopen der felver op Neutrale of Contribuerende Landen.precife ordre gcftelt wert. 'm 19 Augufti. Articulen ende Conditien, geaccor- deert by Syne Excell. acnden Gouverneur, Ca- piteynen, Officieren ende gemeene Soldaten, mitfgaders Geeftelickheyt ende Burgers vande Stadt Sluys. 606 11 Odober. Ade, daer by de Deurwaerders van den Hove van Hollandt belaft worden, al eer te exploideren Mandementen in cas d'Appel, te nemen cautie voor de boete, ende die te leve- ren aen handen van den Rentmccfter vande Exploiden. 14151 8 December. Ordonnantie, daer by alle Advoca- ten ende Procureurs vanden Hove van Hollant belaft weiden, indien fy eenige atterminaricn noopende betalinge van eenige fchulden wit len verfoecken, 't ièlve fullen moeten doen ten dage vanden eyfch dienende. 1454 léo/. 19 Januari). Placaet, waerby d'excefièn vanhet Krijghs-volck op de Stadt, Landen ende Inge- fetenen van Dortmuntverboden werden, &c, 1 Fcbruarij. Ordonnantie vanden Hoogen Raede in Hollandt, noopende de overleveringe vande Additienende Advertiflementen van Rechten. 1098 28 April. Refolutie, by den Hove van Hollandt genomen op't verfoecken vande continuatien vande Decreten voorden felven Hove vallende, inhoudende geen continuatie te mogen ver- foecken, ten zy den Requiranr ter Griffie furne- re foo veel penningen, tot doen vande nieuwe verkondingenoodich. 1454 15 Juli). Ordonnantie, Inftrudie ende Redres, waer naer hun voorts aen fullen hebben te regu- leren de Commifen, diende bewaringeqnde adminiftratie fal zijn bevolen, vande Vivres,en- de Ammunitie van oorloge, inden Fronner- fteden ende Sterckten in voerraet gefonden, 01 noch te fenden. 47^l 15 September. Inftrudie.vcorde Commifen Ge- neraels , totonderhoudinge van de Ordonnan- tien vande Gemeene Middelen .mitfgadersde verhoedinge,ontdeckinge ende ftramnge vande frauden ende contraventiendaer inne vallende gecommitteert. 2x4^ 1606. 1 o � 20 lanuarij. Ordre, op de expeditie vande Rolle

-ocr page 1612-

R E G l. $ � ^

vanden Ho^ye van Hollandt, de prefentatien,
. furneren van Sacken, ende deelaratien van ko-
ften. ; ��
ai Iunij. Ampliatievande ïnftrudie vande Con-
trerollcurs, Mecfters Ingenieurs, Cpmmifen,
Schry vers ende Conducteurs vandc Fortifica-

.,i clGr^Is ajders. ;,_;} Cplumi^oó

E>~" I608. ;■;;, ,]■] < U _:0\\

� Mèy. Placaet, tegens de ongeregeltheden ende
bedriegeryen dié geplcegt worden by diverfebc
Dienftboden in den Hage, in't komen ende
wech loopen uy t heure huyren, &c. 1256

5 November. Ampliatie opte Ordonnantie voor
den Scherp-rechter. 1506

x7 November. Refolutie vande Heeren Staten
van Hollant.behelfendcfeeckereclaufulein de
Brieven van Creatie vandc Notarifen te ftej-

� December. Ordonnantie, ghcmaeckt by den
Hove van Hollandt, waer naer een yegclijck
vande Boden vanden fciven Hove hun fullen
hebben te reguleren. H5⁸

19 December. Ordonnantie, noopende de Ex-
ploiden incasvan boeten van Gyfelingeende
Appel. ��_%

19 December. Ade, voor den Rentmeefter van
de Exploiden, concernerende de boeten van
Appellen ende Gyfelingen. xxéo

I609. . .'\' ,.;.. �.;

xo Augufti. Placaet.daer by haer Ho: Mo: (klaer-
Jick bewefen hebbende, dat de Stadt Gravc en-
de 't La,ndt van Cuyck eene Heerlijckheyt is)
bevelen de Officiers, Jufticiersende Onderfa-
ten des Landts van Cuyck, niemandts bevelen,
in faecken de Hoogc Overigheyt der voorfz
Landen aengaende, teontfangen nochteghe-
hoorfamen,als die gene van hare Ho: Mo: 1170

11 November. Odroy, tot bedijekinge van Bref-
kens-fant. 1876

19 December. Ade, houdende verklaringe ,race-
kende dereftitutie der goederen ten beyden
zyden gelegen, _%%�_�

� . � Drie fecrete Articulen, noopende de vry-
hcyt der Religie, van de welcke mentie ghe-
maeckt wort in 'tfevende Artijckel van 't Trac-

. tact van Beftant ofte Trcfues. ��

1610.

13 Ianuarij. Scheydinge der Limiten in Vlacnde-
ren. ixir

xxIanuarij. Placaet, waerbydOfficieren vandc
Twente gelaft wert niemandts bevelen, als die
vande Staten, te gehoorfamen. nyj

X4 Iunij. Poinden ende Articulen, verdragen en-
de veraccordeert in den Hage in Hollandt, tuf�
fchen de Gecommitteerden van haere Dooir-
luchtighfte Hoogheden de Eertz-Hertogen van
Ooftenrijck, &c. ende vande Ho: Mo: Heeren
Staten Generael derVereenighde Nederlanden,
tot meerder beveftinge van het Tradaet van
Beftant: Begrypende mede d'Aggreatien van
hare Hoogheden, ende der Heeren Staten, van
't felve Tradaet. >gx

� September. Articulen, bySyneExcell. gheac-
cordeert aen het Guarnifoen binnen de Stadt
Gulich. 646

19 November. Inftrudie ende Ordonnantie, ge-
maeckt by den Hove vau Hollandt, waer naer
den Cipier vande Voorpootte, midrigaders de
Gevangenen ende Gegyfeldens aldaer, hen ful-
len hebben te reguleren. ' 1507

X4 December. Tradaet, gemaeckt tuflchen den
Ambafladeur ende Agent des Coninghs van

� iij Ma-

tien ende Leger-werckeri.

347

2,4Iunij. Placact,waer by. den overlaft en Foules
der Soldaten verboden, ende op hennen door-
trecken, ofte uytloopen der felver op Neutrale
of Contribuerende Landen , precife ordre ghc-
ircltwort. in

a6 Iunij. Sauvcguarde voor Paderborn. 1x3

ilulij. ACte.voord'Ooft-Indifche Compagnie,
daer by verboden vrere buyten de Compagnie
niet te handelen op Ooft-Indien. 13x3

%z Iulij. Ade, daer by de Commandeurs ghelaft
worden in de Steden en Stcrckten onderiöeck
te doen opte fterekte der Compagnien. 1330

15 Augufti. Oclroy, omme te mogen bedijeken
den grooten ende kleynen But-Polders, Noort-
polder, Capelle, Viflehers ende Egelentier Pol-
ders, gelegen ontrent de Stadt Axel. 187X

7 November. Inftruéhe, nae de welcke foo den
Advocaet Fifcael als Procureur Generael, heur
in't bedienen van heure refpedive ftaten fullen
moeten reguleren, iu'tdirigeren van des Graef-
felijckheyts faecken. 1454

, . . Refolutie vande Staten vande Noorder-
quartieren,op"t Placaet vande Bicrflallen. %z$6
1607.

7 Maert. Provifioneel Accordt, ghemaeckt tuf-
fchende Heeren Staten van Hollandt ter een-
re, endeden Gedeputeerden vande Heeren
Staten van Zeelandt ter andere zyde, op de
Grieven by den fel ven Heeren Staten gepropo-
neert, raeckende d'adminiftratie vandejuftitic
voor den Hove Provinciael van de voorfz Pro-
vintie,'t getal vande Raden inden voorfz Hove,
elcdie van den Prefident, ende Officieren van
de felve. 774

aoMaerr. Aggreatie vande Staten van Zeelanr,
op 't voorfz Provifioneel Accordt. 780

14 April. BriefFvan Verbandt opten ililÜant van
alle belegeringen, furprinfen, &c XX49

8 Mey. Odroy,noopende de Rijp ende Graftfche
fcheydinge. 1764

13 Mey. Placaet, waer by den overlaft en Foules
der Soldaten verboden, ende op bet in ende
doortrecken, ofte uytloopen der felver op Neu-
trale of Contribuerende Landen, precife ordre
gefteltwert. 111

»1 Mey. Odroy, noopendc de bedijekinge van
den geheelen Beemfter. 1697

I Iunij. Interpretatie der Limitcn, ende der woor-

den Jnvafien ende Inkgeringen, inden voorfz
Verbandt-briefFgementioneerr. xx^x

� � Iunij. Aggreatie vande Eertz-Hertogen, opte
interpretatie vande vootiz Limiren. ^a254

X9 Iunij. Nieuwe Inftrudie ende Ordonnantie,
waer naer, fo wel den Eerilen als andere Deur-
waerders vande Staten van Zeelant, ende haer
E. Gecommitteerde Raden, in 't exploiteren,
hen fullen hebben te reguleren. 1131

II Augufti. Articulen ende Ordonnantien, ghe-
maeckt foo opte tauxatie yanden Scherp-rech-

-ocr page 1613-



	Κ � & ί S Τ Ε

>�us, ende de Gecomniitu er Itn vande Ho:Mo: Heeren Scateri Generael. 2261 '�iMaert. Acte Weckende de Limiten endean- derTintsinyiaenderen, 121 r 21 Mey. Oft-ptina'ntie van den Hoogen Ra�de in Hollandt, reheli�nde dataende Requeften by de welcke Brieven van acqui�fcementen ver- focht werden, d'Acte van 'tlefte termijn moet werden geannexeert. 1098 iojunij. Octroy, noopende de Dijckagievande Gorffingen aen den Eylande van Zuyt-beve- landt. 1841 30 Julij. Renovatie van de Ordonnantie van den Hoogen Rade vanden 1 Maert 1583. noopende 'tinterinement vande Requeften Civilen. 1099 2 December. Octroy, raeckende de feparatie van Wormer en Gifp, 1795 9 December. Acte vanconverfie der pantfchap = :; vandeStadt Grave ende Lande van Cuyckin een Erfleen, &c. 2268 ' �6l2. i9Januarij. Ordonnantie, waer nae deSchuyt -' endeScheep-vrachten int vervoeren van Ruy- teren, Soldaten, ende andere desghemeene Lants behoeften van d'eeneplaetfe in d'andere, beta�ldtTullen worden, van den e�rilen Martij tot den leilen November, ende van den eerilen - .December tot den leflen Februarij den feilen penningh meer: Ende fal elck Schuyt of Schip nae de groote van fynen Lafle ontfangen. 37^ 14 Februarij. Acte van verklaringe op devalidi- teyt vande Brieven van Verbande ende Con- tracten. 2269 13 Maert. Octroy, noopende de bedijekinge van : Callandts-ooge. 1709 14 Maert. Octroy, noopende de bedijekinge van Wagenburgh in Texel. . 1712 23 Maert. Naeder prolongatie van 't Octroy van de Wieringer-waert. 1696 � 1 April. Odroy, tot indijekinge van verfchey- den Landen gelegen onder de G roede, 's Heer Geert de Moors Wateringe, &c. . 1877 29Mey. Afhoudende verklaringe van'ttvvin- tichile Art. des Tractaets van Beftant. 2269 4 Julij. Octroy voor Axel ende Neufen , totte dijckagie van Zuytdorpeende Beooilenblye, befuyden de Geule. 1888 1 Auguili. Placaet,waer by verboden wort Volck te werven voor vreemde Potentaten f Ende fpecialijck niet voor de Coningen van Dene- mareken, S weeden en Mofcovien, fonder fpe- ciael confent. 303 18 September. Acte , daer by alle Secretarifen vanden Hove van Hollandt gelail worden, dat een van hen alle weecke precis op den Rade fal moeten paflen, voor ende nae noen, &c. 1462 8 December. Acte, voordeConfuls indeLevan- ten, noopende 't regiftreren der goederen van de overledenen aldaer. 1331 8 December. Acte, waer by den Secretaris van den Hooft-Conful tot Aleppo, ende de andere Secretarifen van de Confuls inde andere Quar- �,� tieren vande Levahte gelail werden,te paiTeren alle Contracten, Compromii��n, Certificatien, &c. ten behoeve vande Koopluyden, Facteurs,
		Schipperen , ende andere Negotianten ende particuliere Perfoonen. Column^ 17 December. Nader Octroy, houdende prolon- gatie vande Vrydommen in den voorgaenden Odlroye aen die vanWalenburg verleent. 1716 17 December. Octroy,van't befchouwen vanden Diemerdijcfc _I7I7 / - � 1613. ^v � � τ�ι�ϊ 8Jan�arij. Acte , houdende verklaringe ende Ampliatie van den voorgaenden Octroye tot indijekinge van verfcheyden Landen ghelegen onder de G roede, 's Heer Geert de Moors Wa- teringe, &c. _l88y 12 Februarij. Ordre vanden Hoogen Rade, raec- kende furniifement van Proceflen by forcluiie. 1099 27 Febrqarij. Ordre vanden Hoogen Rade, noo- pende d'cxhibitie van der Procureurs Procura- tie inde Griffie. IOOQ 22 Maert. Placaet,ordonnerende dat geen varent Volck haer buyten der Vereenigde Provintien dienil, te water begeven mogen. xyS 31 Mey. Octroy,om te mogen bedijeken feecker Polderken ontrent Aerdenburgh, ghenaemc Beooiler-eede. 1893 17 Julij. Refolutie, by wekken den Hove van Hollandt verboden wort, geen kenniil� te ne- men van particuliere Criminele Sententien der Steden. 1063 3 Auguili. Placaet.waer by 't berooven der Fuyc- keninRhijnlant,endeonbehoorlickviiTchen, fleJen van Eenden, &c. verboden wert. 2269 11 November. Octroy vande Staten van Hol- landt, vande uytwateringe der Duynen. 1642 1614. 9 Januarij. Octroy, totte indijekinge vande Pol- ders vanden Doel, S. Annen Polder,&c. 1897 � Februarij, Acte, waer by den Gouverneur Ge- nerael ende Raden, mitfgaders alle andere Offi- cieren in Ooil-Indien gelail werden, geen eer- fteAucheurs van off�nfien tegens deSpangiaer- den ende Portugefen te weien, &c. 2272 13 Februarij. Octroy, totte bedijekinge van het Schoor benoorden Yfendijck. 1901 4 Maert. Acte, waer by den Gouverneur Gene- rael, ende alle andere Officieren in Ooil-Indien belail werdt goede ordre te ilellen op de Sche- pen', Pinaifen, &c. ende infonderheyt op de Forten, Plaetfen ende Landen onder haer ghe- biedt wefende. 2273 22 Maert. Ordre vanden Hoogen Rade, noopen- de d'overleveringe vande Additien ende Ad- vertii��mcnten van Rechten. icpS 2� Julij. Acte, op 'tadminiilrerenvande Juilitie opteKuilevanGuinea. ^ll)4* 22 Julij. Placaet, daer by hare Hoogh Mog^^n Ingefetenen, oock den Ruy teren ende Knech- ten ia den dienil der felver Landen zijnde, ver- bieden hen in dienfte ter oorloge van vreemde Coningen, Potentaten, Princen, ofte in andere Landen dienil te begeven. ¹94 27 September. Provifionele Ordre, geilelt by de Heeren Staten van Hollandt ende Weft-Vrief- landt, op de diiferenten gherefen tuiTchen den Provincialen Raede , ende de Magiilraet van 's GraYen-Hage. ^II⁷^ H^0c'

-ocr page 1614-



	REGISTER.

2,4October...Acre van Aggreatie, ehde Ordre noopende de Schepen-kenniiien, Contracten antenuptiael, en Teftamenten van die vanAxel en Neufen. izo� Μ November. Interdictie tegens alle de Secreta- rifen, Advocaten , Procureurs, ende anderen, noopende 't prefenteren van Requeften, eens afgeflagen. 1463 19 December. Ordre vanden Hoogen Rade * dat binnen vier en f wintich uyren naer het houden vande faeckein advis, de ftucken ende Adver- tul�menten in de Griffie moeten werden ghele- vert. . ι Ι099 21 Maert. Octroy > voordie van Ooftburgh,noo- pende de bedijckinge vande oude Yeve Wate- ringe. vpco � � 1905 izMey. Ordre, op 't verhef vande VJaemfche Leenen; als mede op 't koopen, verkoopen, er- ven ende onterven vande fel ve. 2276 6 Junij, Acte, waer by geconfenteert wort, ten behoeve vanden Orateur tot Conitantinopo- l�n , ende Conful van Aleppo, te lichten van alle goederen in de Levante gebracht werden- de, anderhalf ende twee ten hondert, met au- thorifatie tot het lichten der fclver penningen, &c. 1334 16 September. Octroy, tot indijckinge van Borf- felen. 1844 1616. 17 Februari), Acte,voor den Conful van Aleppo, noopende de judicatur�,&c. : .....1335 15 April. Ordonnantie, gbemaeckt tot advance- ment vande Rolle inde groote faedken. 11071 18 April. Acte, voor den Cipier vande Voor- poorte vanden Hove, omme te mogen onder- ibecken allen den genen die op de voorfzVoor- poorte komen, of fy niet-by haer hebben eenige Inftrumenten, dienende tot ontkominge vande Gevangenen aldaer. <�"^Ι5^Ι4 zAuguiti, Lyfte van Scheeps-vrachten, op de naevolgende Plaetfen ,fo�defelve betaelt ful- len worden vanden eerften Martij .tot den le- iten November 5 ende van den eerften Decem- ber totten leften Februarij den feiten penningh meer. Des wert verilaen, dat defe Lyfte geen plaetfe hebben en fal, dan voor de kleyne Vrachten hier gefpecifkeert, foo dat de Sche- pen van beneden af, als van Dort, Amfterdam, ende andere Plaetfen, varende op 's Graven- weert, naerde voorgaende Lyfte betaelt fullen worden, fonder op defe te letten. 379 zo September. Placaet, daer by haer Ho: Mog: allen Ingefetenen , oock den Ruyteren ende Knechten in den dienft der felver Landen zijn- de , verbieden hen in dienfte ter Oorloge van vreemde Coningen, Potentaten, Princen, ofte in andere Landen te begeven: midtfgadersden uytvoer van eenige Schepen, Gefchut, Wape- nen , Munitien van oorloge, ende andere Oor- loghs-commoditeyten. 294 25 Odober. Acte, houdende interpretatie van 't Placaet vanden feftienden Oclober 1614. op 't inbrengen ende vervoeren vande Engelfche Laeckenen. 22� 77 *$ Odober. A#c, daer by geconfenteert wordt
		geverwede Laeckenen uyt Engelandt tot Mid- delburgh te brengen» &c. 2180 16 November. Placaet, waernae haer Ho: Mog: Krijghs-volck,ende de Soetelaers inde Furften- dommen ende Landen van Gulich, Geve, Ber- ge ,Marck, Ravenfburgh, &c. haer voortaen precifelickfullen hebben te reguleren. iz6 21 November. Placaet, waer naer haer Ho: Mo: Krijghs-volck, treckende by behoorlijcke Jaft, ordre ofte c�niehc in, ofte door het Eertzftifc Coelen; Stiftenyan Munfler, Luydick, de Lan- den vaft G ulich, Cleef, Berch, Marck, ende an- dere daer toe gehoorige Landen ende Neutrale Naebuyren, end� anaerfints, haer voorts-aen precife fullen hebb�n' te reguleren. 13c �o December. Ordonnantie, waer nae den Raedc van Viaenderen binnen Middelburg fich voort- aen ten «pfien van die vanden Vryen ende StadtSluys fal reguleren. 1214 29Decemb. Difpofttie op de Vlaemfche Leenen in de Groede en Brefande. 2277 1617. 3 Februarij. Placaet, daer by hare Ho: Mo: allen Ingefetenen, oock den Ruy teren ende Knech- ten in den dienit der felver Landen zijnde, ver- bieden hen in dienfte ter oorloge van vreemde Coningen, Potentaten, Princen, oftein andere Landen te begeven; midtfgaders den uytvoer van eenige Schepen,Gefchut,Wapenefl,Muni- tien van oorloge, ende andere Oorloghs-com- modireyten. 294 zMey. Ordre van't HoC op de Decreten. 1071 10 Junij. Oclroy by de Staten van Hollandt ver- gunt, op 'c bedijeken vande Purmer. 1720 lellen Junij. Octroy, tot bedijckinge van Gate- xu�e, oude Yve, nieuwe Yve, Wynge, Dieren- tij t, Sec. 1909 5 Augufti. Octroy , tot bedijckinge van feecker Gorfch ontrent Yfendijck, alias Orangie Pol- der. 1913 1618. 2 April. Acte van ceiTatie van feeckere Middelen by de Societeyc innegewillight. 2x80 leften Junij. Acte van aggreatie van 't Accordt gemaeckt opre directie vande Graefi�hap Mid- delburch in Vlaenderen. 1218 25� Odober. A&e , waer by den Conful binnen Genua gheconfenteert wort te ontfangen een half,,ende een ten hondert, &c. van de Schip- pers. 1338 5 November. Placaet, daer by hare Hoogh Mog: allen Ingefetenen, oock den Ruyteren ende Knechten in den dienit der felver Landen zijn- de , verbieden hen in dienfte ter oorloge van vreemde Koningen, Potentaten, Princen, ofte in andere Landen te begeven, 294 5 December. Placaet, waer naer haer Hoogh Mo: Krijghs-volck, treckende by behoorlijcke laft, ordre ofte confentin, ofte door het Eertzftifc Coelen, Stiften van Munfter, Luydick, de Lan- den van Gulich, CleeiT, Bergh.Marck, ende an- dere daer toe gehoorige Landen,ende Neutrale Naebuyren, ende anaerfints, haer voorts-aen precife fullen hebben te reguleren. 130 22 December. Ordre vanden Hoogen Rade, be- roerende dat de twee Eerfte Deurwaerders, mes

-ocr page 1615-

REGISTER.

met exclufie van allen anderen, d'Exploicten
allecnc in den Hage ende Haegh-ambacht lul-
len doen. 1099

1619. / . � �\, ,�-■■� .!

i^ Maert. Refolutie vandc Staten van Hollandt,
noopende het tranfportcrcn ofte refigneren van
eenige OfFicien,&<:. !... . xx8i

1 � April. Placaet, dact by hare Ho: Mo: allen In-
gefetenen, oock den Ruytercn endc Knechten
in den dienft der felver Landen zijnde, verbie-
den henin dienile ter oorloge van vreemde Co-
ningen, Potentaten^ %incen, ofte in ;aridcre
Landen te begeven, noorbv ,_; r:>:.- .< s; � 2.94
3 Junij. Aite» tot accommodatie vandc queftie
op 't repateren van den, Diefdijck. > ��,;:;. 1916
3 Julij. PrpYifionele pidrebySyneExeelkende
't HofFgeraemt, noopende eenige oneenighe-
den tuHQben de Stcdc.a van Dordrecht endc
Rotterdam. ;;:,!;>ln^-rs �' ■ .�' ;-)ló:!brjakl8

xxJulij. Interpretatie,,endcnacrder verklaringe
by Syne Excell. ende't Hoffgcdaen, tuiFchcn
die van Dordrecht enc\e Rotterdam , opte Pro-
vifionele ordre den derden Julij 1619. ber'aérnt
endeuytgefproocken. xzSq

leften Julij. Nacrder verklaringe van 't HoiF, tuf-
fchen die van Dordrecht en Rotterdam. xxS 5
leften Augufti, Refolutie,noopcnde de recherche
der Schepen, welckc die van Argiers trachten
tedoen. - 1338

�x September. Ordre, vande Proceduyren te hou-
den tegensdeContraventeurs vandePlacaten
vande Ho: Mo: Heercrt Staten Genetael, noo-
pende de aparte Vergaderingen, &c. 1514
l>9 Decemb. Inftauratiecnde vernieuwingevan't
Privilegie ende O&roy der Anatomie inde Aca-
demie tot Leyden. < 1066
16x0.
i6 Januari}. A&e.daerby de Leenen inden Pol-
der van Triniteyc worden verklaert voor Allo-
diael. zx8|
7Maert. Nader Ordre, noopende de aparte Ver-
gaderingen, ïflf
ix Maert. Ordonnantie by den Hove van Hollant
gemae&.op'tadvanccment vande Rollc, 1074
6 April. Ordre vanden Hove, op 't leveren ende
furneren vande Grieven. 1075
1621.
1 Februarij. Oclroy.voordcgemeene Bedijckcrs
ende Eygenaers vande Parochien van Oflc-
niiFc, Houtenifle,ende den Polder van Namen.

19x1

19 Mey. Aclc van interpretatie opte Ncutraliteyt

verleent acnde Gracffchap van Middelburgh in

Vlaenderen. 1x19

z8 Junij. Intcrpretatic,noopendc 't uytgeven van

alle Arcnt-icnellingcn, inde refpeclivc Placaten

vande Ho: Mo: Heeren Staten Generael ,ende

Staten van Hollandt geè'mancert. 3.288

6 Augufti. Ordre, by den Raedt van Stategcftelt

endc ghemaeckt, op voorgaende Refolutie van

de Ho: Mo: Heeren Staten Generael,cnde met

kennüTe ende toeftaen van Syne Princclijcke

Excel!., op het accorderen ,dcpefcheren ende

uytgeven der Pafpoortcn, iöo om te mogen

gaen uytdefe Vereenichde Landen nae Vyan-

den ende Neutrale Landen, als om uyt de ielve

in defe Landen te mogen komen, ende oock
om uyt Vyandcn Steden ten platten Lande te
mogen gaen. Colum 70

16 Augufti. Ordre voor den Provooft Generae!
vanden Leger. � ? g

16 September. Ordonnantie vanden Raedt van
S tate, noopende d'Attcftatien vandc Schippc-
ien met haerc Schepen in't Leger, of op de

Tochten dienende.

379

22 December. Placaet, op 't ViiFchcn endc Vo-

; gelen inde Ambachts-Heerlijckhedcn vande

Nieuwe en Hooge Veen. i ; ^ _i2 gg

��'� l6z2.

7 Maert. Placaet, waer by alle fecrete Verdingen,
ende nemen van Sauvegarden vanden Vyandc
verboden, ende ordre ghefte|t wert jegens de
Loopers en Stroopers vanden Vyandt. 66

i9Maerf.' Ordonnantie vande Sraten van Hol-
landt, van nier te appelleren van interlocutoire

■ VonnilTcn of NamptiiFememen. 1x89

119 April. Placaet, waer naer hare Ho: Mo: Krijgs-

� yolck, weckende by behoorlijcke laft.ordrcofte

� confént in, ofte door het Eertzftift Coelen, Stif-
ten van Munfter, Luydick.de Landen van Gu-
lich, ClecrT, Bergh, Marck, ende andere daer toe
gehoorigeLanden, ende Neutrale Naebuyren,
ende anderfints. 1x9

� � Junij. Lyfte van Scheeps-vrachten, op de na-

, volgende Plaetfen, foo de felve betaeldt fullen
worden vanden eerften Martij totten leften No-
vember; ende vanden eerften December totten

, leften Februarij den feiten penningh meer. Des
wort verftaen dat defe Lyfte geen plaetfe heb-
ben en fal, dan voor de kleyne Vrachten hier
ctefpecificeert: Soo dat de Schepen van bene-
den af, als van Dort, Amfterdam, ofte andere
Plaetfcn,van wat Provintie het oock foude mo-
gen wefen, varende op 's Gravenweert ende
fiooger, naer de groote Lyfte betaek fullen wor*
den, fonder op defe te letten. 381

18 Junij. Aggreatie op 't Accordt, gemaeckt tuf-
fchen die vanden Vrye ende Yfendijck. 1119

28 Junij. Oclroy, voor de gemeene Bedijckers
van Maurits-Polder by Yfendijck. 192.5

9 Augufti. Placaet, waer by verboden werdtnict
vyantlijcks op de Schans genaemt Papèn/iuts
voor te nemen. / 1 $4

16 December. Placaet,daer byhaer Ho: Mo: ver-
bieden, dat niemant van watqualitcyt h'yoock
zy,inde voorfz Vereenichde Provintien.Stedca
ofte Plaetfen der felver, ofte in eenige Steden
buytcn de Vereenichde Nederlanden.mct haer
Ho: Mog: Guarnifoen befet, cenigh Voick i'b
Krijghs-dienft en fal mogen acn nemen, ofte
over nemen, voor.uytten naem.ofte van wegen
eenige uytlantfche Coningen,Potentaten,Pnn-
cen, Heeren, Staren ofte Republijcquen. 306

xx December. Oétroy, noopende de bedijekinge
vande Byllemcr-Mccr. r\^17%*

Accordt, ghemaeckt metten BaiTa ende Diwana
van Algiers, ^%z°9

Accordt, gemaeckt met die van Tunis. 2293
162,3. ,

�1 Januarij. Ordre vanden Hoogen Rade, dat de
Procureurs geen conclufien nemen, noch ter-
mynen mogen houden, ^dan «nprefenrievan

-ocr page 1616-

% 1.6 l S Τ Ε R.

_f heureMvocaten. _?1wi _sl _n , Cpjum.xioo
Η «pil- Ordre,waerby verboden wert, dat

ende andere Pauflelicke exercitien. Col. 2384
14 December. Articulen gneaccordeert by fijn
Majefteyt van Perfia, aen de Nederlandtfche
Qoitrindifche Compagnie, tot openinge ejide
_.j ftabiliatie vanden handel voor de voorfz Com-

{>agnie in fyne Majefteyts Domeynen $ overge-
eyert ter Vergaderinge vande Heeren Sraten
Generael van wegen dTelve Compagnie. 1315

13 Jani?anj, Aite , noopende 't furneren vande
Sacken. 1463

17 Maert. Octroy, tot culture van de Goyfche
Vullingen, genaemt's Gravelandt. 1780

22 Dito. Requeften aenden Hoogen Rade gepre-
fenteert en afgeflagen , aenden Hove van Hol-
landt niet weder te prefentercn. 1097

4 April. Otlroy, noopende de bedijckinge van
den Heer Huygen-waert. 1733

j6Mey_? Acte, voor die vande YVeft -Indifche
Compagnie,waer by in vryheyt geftelt werden

■ de Portugefen en Brafilianen, hun begevende
in de^laetfen by de voorfz Compagnie gheoc-
cupe�rcofnoch te occuperen. 2300

6 Junij. Placaet vande Staten van Zeelant, waer

byde Schippers en Zee-varende Luyden ver-
boden werdt eenige Soldaten of Vagabonden
die gheen Pafpoort hebben, in Zeelandt aen te
ferten, &c. . 286

7 Julij. Acle, daer by de Deurwaerders vanden
Hove van Hollant gelaft werden haer Relatien
te fchry ven op gefegelt Papier. 1463

25Dito. Placaet, waer by het Boots-volck in
's Lantsdienft zijnde, verboden wert haer den
felven t'ontrecken, ende met Capiteynen op
particuliere beilellinge te varen. 287

� Augufti. Accoort, gemaeckt by de E. Heeren
Burgemeefteren van Purmerent, Purmerlandr,
ende O�ftzanen, tot bewaringe vande oude
Landen. 1652

3 Ottober. Privilegie voor die van Axel, Neufen

ende Biervliet, waer by hun geaccordeert wert
d'eerfle kennifl� ende judicature van henlieden
Borgeren faecken. 12,07

1626.

23 Februari). Inftrufrie ende Articulen, waer na
de Capiteynen , Officieren ende Bootfgefellen
ter vtyer Neeringe uytvarende op behoorlicke
Commii�ie, hun fullen hebben te reguleren,en-
de daer op in handen vande Heeren CommiiTa-
rifen daer fy uyt fullen varen, gehouden fullen
zijn den behoorlijcken eedt te doen. zoj

7 Mey. Placaet ende Ordonnantie tegens Wech-
loopers, die hen in 's Lants Krijghs-dienfle be-
geven hebbende, verloopen, oite heure Com-
pagnien verlaten, ende tegens foodanige die
heur daer mede bemoeyen. '* _%7q

4 Junij. Ordonnantie, voor den Commiflaris Ge-

nerael vande Schepen, ende die Schippers in 't
Leger dienende. 382,

7Dito. Notificatie, noopende 't onderhouden
vande Placaten van de Heeren Staten Gene-
rael, tegens de Remonilrants-gefinden.' z3oj

� Augufti. Articulen ende Conditien van het
overgeven der Stadt van Oldenfeel, gheaccor-
deert aen't Guarnifoen daer binnen zijnde. 607

Dito. Articulen geaccordeert aende Borgers der

C Stadt

'^M^rriaWi�'M^

, �f�uts,&c.-g�|�^�^:n.; ^ 79

^Julij. ,Adevanden^f!^^f||S||,ywaa^

^�!5* %rkla�rt^!w��fl.tfat all�1?f��wen,a|s�oc.k'_;^in-

«^fl d�iren berieden de twae}fjareh,'mogen tenjpat-

''^::i!t�HXande^tve�k��r�n,.fQrid�rP^raipoorc. 1 67

^Augufti. Ordonnantie ?<?^�n^6m^«44if>-

' - ficnt hebbende over d�iScft�pqn vande Xegers

3 ende Tochten,' �jide vo�� d� Schippers van de

felve Sch�p�nV *�? Α "'! *.'-37^I

" 17 Dito. Placaet, op 't ftuefc Vin^e l&on�tenrfge,

" * tot voork�iftjiig� van all�? frai}d�il in't compleet

^'iio�denvdndeGomjpagrli^rt!^'' ^1 ₍ ' �22

�7'Dito. Otdijr�p de wa^�ningeyande,��mpa-

tnien' Ruyter�iv Curam�rS, voerende,^�rte
oers. u.,j. , ,_r -V.V '^lj_ms^?fo
i7pito. Ordre,,- volgens d�w�ick�gHewapeht,

" ;gemont�ert eiide ge�quip��rt fullen wefen de
^i,s Compagnien Ruyteren, Harquebouflers.0-54
ij^Dito. Ordre op de wap�ninge vah't, Voet-
vqlck van defe Landen? .^%5$

ffOito. Lyftevafi een Compagnie van hondert

^v*^,JRuy teren > daer onder een en tachticlVCuraf-
V fiers, me_rt haer Bidets. . '".'. 2.58

'ij'Dito. Ly�'� van e�nCompagnie van h�nd�rt
³ gewapende Harqueboufiers te Peerde. 259

17 Dito. Lyftert vande Compagnien te Voet. 259

18 Dito. Octroy totte bedijckinge van 't Schorre
� gh�naemt de thieri h�ndert, ende 't fwarte
■ Schorre.^urj'^il; ' . 1918

1624.;/.:,';

19 April. Refolutie, rakende de refpectiv�Col-
^; legien ter Admiralitey t. 1 �54
�4Mey. Octroy, noopende de bedijckinge van

de Diemerm�er. 1719

2,8 Dito. Placaet, waer by de Onderdanen van
defen Staet, als oock die onder Contributie en
Sauvegafde fitten, gepermitteertwertde Sol-
daten die haer tegens d'ordre van 't Landt dra-
gen te vangen, ende inde naefte Guarnifoenen
te fenden.om aldaer geftraft te werden. 1 22

30 Dito. Ordre vande Staten van Zeelandt,waer
by gelaiVwert alle Dammen, Weeringen ende
fchuttingen in de Schorren /ontrent de Forten
gelecht, wech te nemen, op dat het getyde fy-
nen vryen loop, ende de Fortificatien haer
Sterckten behouden mogen. 470

ito Junij. Retorfioneel Placaet,waer by verboden
wert dat niemant op particuliere Sauvegarden
in beflooten Plaetfen komen mach fonder con-
fent: als oock dat niemandt geen Beeften wey-
den mach fonder fpeciale Sauvegarde. 74

31 Julij. Placaet, jegens het vertreden van de
Landen in't Weft-quartier. 2296

9 Augufti. Extract uyt d'Ordre beraemt by de
Ho: Mo: Heeren Staten Generael, waer by de
Schippers ter Vrybuyt varende, geordonneert
wert cautie te ftellen. 2197

izOttober. Placaet, tegens het gaeri ter Mifl�,

-ocr page 1617-



		τ- ** ■■■ ν τ'»- ifT � j < 8 #.*
	R E	τ- ** ■■■ ν τ'»- ifT � j < 8 #.*

Stade Oldenfeel.. Cbl�m 607, Dito, Articulen ende Cenditien gheaecordeert aenden Superintendent ende andere Qfrlcie- �en des Coninghs van Spaignen, fo vande Con- j tributien als anders, hun jegenwoordelijck be-j vindende binnen de Stadt van �ld�hzeel. 6101 14 September. Placaet, tegens de geclatlfuleerde; Abolitien ende Sauvegarden vandehvyant. 83 ; c>Oc"tober. Ampliatie vait'tOdroy tot culture! der Goyfche Vullingen; ghenaemt's Graven- landt. ' j' 7x784. iy November. Ordre, daer by allen Krijgs-Offi- cieren werden ghelaft de Contraventeurs van haer Ho: Mo�. Placaten.die fy opter daet bevin- den te apprehenderemmaer de felve opter daet niet attrapperende, aen te brengen ter plaetfe daer't behoort. , ^I3^Z7 1617. 30 Januari}. Pardon voor het verloopen Eoots- volck. 315 i3Februarij. O&roy voor de Bewinthebberen vande Weft-Indifche Compagnie, op 't doen vande betalinge aen hare Dienaers. 2304 3 Maert. Placaet, daer by haer Ho: Mog: verbie- den, dat niemandt van watqualiteyt hyoock 2y, inde voorfz Vereenighde Provinci�n, Ste- den ofte Plaetfen der felver. ofte in eenige Ste- den buy ten de Vereenighde Nederlanden met haer Ho: Mo: Guarnifoen belet, eenich Voick in Krijghs-dienft en fal mogen aen nemen, ofte over nemen,voor,uytten naem, ofte van wegen eenige uytlandtfche Koningen, Potentaten, Princea,Heeren,Staten ofte Republijcken.306 2 April. Ampliatie van 't Oitroy van den Heer Huygen-waert. 1740 19 Junij. Placaet, jegens de foules der Soldaten op de Landen van Marck en Dortmunt, en der felver Ingefetenen. 134 3 Juli). Placaet tegens de Duellen, de Militaire raeckende. 458 27 Dito. Placaet,waer by flridtelijeken verboden wert. Dat niemandt op vreemde Commiflie in Zee mach gaen, of blyven. 311 19 Augufti, Articulen gheaecordeert by fijn Ex- cellentie aenden Gouverneur vande Stadt van Grol, ende aende Capiteynen ende Krijghs- volckdie daer inne zijn. 611 22 0�tober. Extract uyt 't Regifter der Refolu- tien vande Ho: Mog: Heeren Staten Gen�rael, op 't borghftellen der Schippers ter Vrybuy t Varende. 2297 9 December. Placaet vande Staren van Zeelant, waer by de Perfonen die in Vyantlijcke Steden of Landen zijn gefeten, daer geen Contributie betaelt wert,yan goeden prinfe, ende hare goe- deren confifcabel verklaert werden, efi voorts ordre geftelt wert op het pafl�ren der gener die onder Contributie fitten deur Zeelandt. 41 21 December. laflru&ievoorde Wijckmeefters, Gefwoorens,&c. 3010 i6z8. %o Januarij. Ordre, gemaeckt tegens de ongere- geltheden �p de Rolle gepleecht, ende anders, &c. I07J 26 Dito. Placaet, waer by de Keviere vande Mafe geopent, ende den Soldaten ghelaft wert geen
			:"vo�f ende ^pr^aere^enien^^deizyden .S$g' ^C WWW B&ftK , fuljenwefenjzejje^, ₅-,_/0t)hnt�, ^! 4$}^ΌΖ 7 September,,pa<fa^;'waer liaer Hare Ho::&jog; Krijghs volck', treckend� By fce^oprlijcke laft, .jprdieoftecQnj^ptin» pfted&Q^hetE\|r$pjaft Coeleh, Stiften vanMunner.iqyick.detan- ; ;d�ri^nGulicn;Cleef;Bergbeek; endejan, dere claer toe gehootig� Landen j ffip�ymtxA* Ie Na^yren, �nige ^nderfinls_f Jiaei: julien heb- ben t� reguleren. _;j30 $Pecemher, Placaet, waer by alleCapiteynen vande Oorlogh-fchepen belaft wert te verfoec- _ ken aliulckeSchips-behoeften en Ammunitien , als fy Van noodelullen hebben. $°�4 1619. � februari). Ordonnantie op't ftuck vande Mon- fteringe van 't Bootfvolck van oorloge, metten gevolge van dien. 263 15 Dito. Acte, daerby den Conful te Liyorno geaec�rdeert wert te mogen in plaets van twee Ducaten van yeder Schip ontfangen vier pu- caten. 134a, 8Maert. Placaet, waer by de Scheeps-timmer- luyden verboden wert haer in eenigen vreem- den dienft te begeven, tot het maecken ende bouwen van Schepen, ende die haer derwaerts fouden mogen hebben begeven, fullen moeten weder keeren binnen fes weecken. 299 23 Dito. Placaet, ordonnerende dat geen Var�nt Volck haer buyten der Vereenichde Prpvinti�n dienft te Water begeven mogen...... _ 198 6 April. Placaet, waer by den overlaft en foules der Soldaten verbpden,endeojp het in en door- trecken, ofte uytloopen der felver op Neutrale of contribuerende Landen, precife ordre ghe- fteltwert. ui 7 Dito. Ordre op 't leveren van Additien ende Advertifl�menten aenden Hoogen Rade. 1098 ai Dito. Ordre by den Raedt van State gheftelt, ende gemaeckt, ende by de Heeren Staten Ge- n�rael gheapprobeert, op 't beley t vande Sche- pen , foo in 't Leger als daer buyten dienft doende. 3§» 27 Dito. Articuls-briefFende Inftru&ie, roeren- de den oorloge ter Zee, waer riaer allen ende eenen yegelijck, 't zy Admirael, Vice-Admi- rael, Capiteynen, Lieutenanten, Edelluyden» Schippers, Officiers, Soldaten, endegemeene Krijghs-luyden ter Zee dienende, hen te regu, leren hebben. «,τ¹^⁷ x7 Dito. Inftruclie voor de Capiteynen te Water dienende. 3°3 z7Dito. Particuliere Inftruaie, waer naer hen fullen hebben te regulerende Schryversop 's Landts

-ocr page 1618-



		REGISTER,

			2September. Placaet, houdendeverbodt, van geen Pafpoorten vanden Vyant te mogen lich-. ten , om daer op nae de Rijckenvan Spaignen of Portugael te varen. Colum 58 3 Dito, Placaec, jegens de foules en uytloopen der Soldaten inde Meyerije van 'sHertogen- Bofch. 138 i^O�ob. Ordre.waerbydenKrijghs-Officieren verboden werc Tappers Neeringe te doen.450 11 November. Placaet van de Staten van Zee- landt , waet by den uytvoer van Koorn verbo- den wert. 2,305" 7 December. Placaet, mede brengende generael pardon voor het varent Volck, die haer aen de Vyandts fyde hebben begeven. 318, 17 Dito. Oclroy, noopende de bedijekinge van Zuyt-Beyerlandt. 1804 24Dito. Placaet, daer by de Schippersd'Yfl�l op varende belaft werdc haer op Cotenfchants te laten vifneren. 3015 1631. 13 Januari). Ordre op 'tfurneren vande Sacken, foo te Hove, als onder Commiilarifen. 1466 28 Dito. Refolutie, Ordre ende Reglement, waer na de Capireynen vande Schepen van oorloge defer Landen, fich fullen hebben te reguleren, in 't aborderen, vervolgen ende veroveren van denVyandt, als oock den voet over de verdee- �nge van't provenu vande Pryfen ten reguarde vanden Vice-Admirael, ende de Capiteynen refpe&ive. 1559 7 Februari). Capitulatie ende Articulen, van we- gen den Coningh van Perfia, gemaecktmet de Ho: Mog: Heeren Staten Generael der Veree- nighde Nederlanden, door Johan van Hafl�lt, Agent van wegen den hoochft-gedachten Co- ningh , by de hooch-ghemelte Heeren Staten Generael refiderende. 1319 20 Dito. Placaet,noopende 'cftuck vandenTarra vande EngelfcheLaeckenen. 2308 jbMaert. O&roy, om te mogen bedijeken de Lange Meer. 1773 4 ApriJ. �&roy,noopende de bedijekinge vande Schaels-Meer. 1746 7 Mey. Ordre voor den Provoofl Generael van den Leger. 3^8 Dito. Placaet, tot onderhoudt van goede difci- plinein't Leger. 183 16 Dito. Verbodt aende Ing�fetenen vande Dor- pen inde Baronnye van Breda, van geen provi- . fien van Juftitie te halen tot Brufl�l. 1475" 14 Juni). Ordonnantie , by den Raedt van State geftelt ende gemaeckt op 't beley t vande Sche- pen , ende d'Yckinge van dien , foo in't Leger als daer buyten dienft doende, mitfgaders oock waer naer de Scheep ende Schuy t - vrachten, in 't vervoeren van Ruyteren, Soldaten, ende andere des ghemeene Landts behoeften vande eene plaetfe in d'andere: oock die op dach-gel- den dienen, betaelt ίμίΐεη worden. � 391 Dito. prdre op 't ύμςΗ pan d'yckinge vande Schepen. , // :■ il... 396 3oDito. Aftevoor de Koopluyden yanAmfter- dam, raeckende hec Tarren vande Engelfehe Laeckeneti. . _%._;'_y. . , /, _nvfc.,, 2308 i6JuUj_VjO�troy, om re mogen,bedijeken 1 de C ij Noort-
, 's Landts Schepen van oorloge, boven 't geene ." fyluyden neff�ns andere Scheeps-Officieren en . gemeene Bootfgefellen, volgende den genera- len Articui-briefgehouden zijn. 367 17 Dito. Eedtvoor 'tVarent Volck. 271 27 April. Eedt voor de Schry vers op 's Landts Schepen van oorloge. ,368 4 Mey. Placact,mede brengende generael pardon yoor het varene Volck, die haer aen des Vyants fyde hebben begeven. 318 6 Juni). Authorifatie, om tebeneficieren de Zee- driften,ende geftrande goederen aenden Oever van Vlaenderen. 2304 20 Augufti. Waerfchouvvinge, jegens 't leggen van Vaertuyeh aen deooftzyde vande Vecht: oock fonder Pafpoorc tuflehen Nieuwerfluys en den Hinderdam niet te varen. 483 ioSeptemb. Interdictie aen alle Deurwaerders, van geen exploi&en te mogen doen inden Hage ende Haegh-ambacht. 1463 14 Dito. Poindten by fyne Princel. Excell., ende de Gedeputeerden vande Ho: Mo: Heeren Sta- ten Generael aende Geeftelickheyt.Magiftraet ende Borgerye van 's Hertogen- Bofch gheac- cordeert. 611 14 Dito. Articulen, gheaccordeert aenden Gou- verneur der Stadt 's Hertogen-BofTche, ende aende Capiteynen ende Volck van oorloge daer binnen weiende. 618 13 Odober. Ordre van Regieringe foo in Policie als Juftitie, inde Plaetfen verovert, ende te ver- overen in Weft-Indien. 1235 � 7 November. Placaet vanden Raedt van Brabant, waer by de Norarifen, Lantmeeters ende Deur- waerders ghelaft werdt, nieuwe Commiflie van d�n Rade van Brabandt, in 's Graven-Hagere- fiderende, te halen. 1474 13 September ende 16 November. Placaet vande Staten van Zeelandt, beroerende de Brouwers �n Bierfteeckers Tonnen. 23,04 I63O. . , 13 Januari). Ordre op 't fumeren vande Sacken, foo te Hove, als onder Commiilarifen. 1466 %i Dito. O�rroy.noopende het Lant van Voorns Dijckagie. 1797 ai Dito. Ordonnantie,waer nae den Bailliu ende Hooftmannen van Yfendijck, in't bedienen van haer refpeitive Ampten iich voorts aen fullen reguleren, ten opfichte vanden Bailliuw, Burgemeefters ende Schepenen 's Landts van denVrye. 1174 23 Dito. A&e van Neutraliteyt voor de Burgers van Geulen. 135 5 Februari). Placaet vanden Raedt van Brabandt, waer by de N�tariifen, Landtmeeters en Deur- waerders ghelaft werdt, nieuwe Cornm�Tie van den Rade van Brabandt, in 's Graven-Hagere- ftderende, te halen. ,''.', 1474 16 Mey. O&roy, raeckende de bedijekinge van ' 'clen Schagerwaert. _: 1741 VJ��iiij. Waerfchouwinge, jegens het iinipel Vuyr en Licht branden in de Polders yanclen ' t)�ele,Calloo,endeKeteniiI�, ^J' [,κί 6Juli). Extract uytte Refolutien vanden "Ra�ctt . van State, raeckende de Commifende^&Iaga- iijnen.indeFrontieren. .. ,. .

	> '. Q
	> '. Q

-ocr page 1619-

R E G I S Τ Ε R.

van Orangien. �<^,

Dito. Articulen geaccordeertaenden HeereGra-
ve van Noyel, Gouverneur ende Capiteyn Ge-
nerael vande Stadt, Cafteel ende Hertoghdom
van Limborgh, mitfgaders aen het Guarnifoen
vande felve ftadt. 6<j

11 Dito. Nader verklaringe van de Staten Gene-
rael, aende Nederlandtfche Provintien en Ste-
den, ftaende onder 't ghebiedt vanden Koningh
van Spaign�n. j^

25 Januarij. Ampliatie van't Octoy noopende de
bedijckinge vande Yifel-Meer. 1809

13 Maert. Ordonnantie, waer na binnen de Ge�-
nieerde Provinci�n, geaflbcieerde Landtfchap-
pen , ende 't reflbrt van dien , verantwoort lal
worden den Impoft op de Wynen, die binnen
de felve Provintien, gealTocieerde Landtfchap-
pen , ende 't reflbrt van dien fullen werden ge-
confumeert, ende dat nae advenant daer op ge-
heven wert, uytwyfende de refpe&ive particu-
liere Ordonnantten der confumptien. 2309

Noorteynder Meer. Colum � 749

x6 September. Oclroy, noopende de bedijckin-

ge vanden Schermer, ende aenkleven van dien,

1753
1 November. O&roy totte bedijckinge van het

Koegors ende den Peerboom. 1933

15 Dito. Placaec, waer by den overiaft en foules
der Soldaten verboden , ende op het in ende
doortrecken,ofte uytloopen derfelver op Neu-
trale of contribuerende Landen, precife ordre
geftelt werdt. 111

1652.

2ijanuarij. Acte, noopende de continuatie van
de Decreten. 1466

zMaert. Ordonnantie, voor de Soetelaers't Le-
ger volgende. 361

18 Dito. Ampliatie van de Inftruclie , voor de
Commifen inde Frontier-Steden ende Forten,
waer naer fy hun fullen hebben te reguleren,
in'tdiftribueren van 't Polver aen de Canon-
niers, om te laden Metale ende Yfere Stucken,
als mede raeckende uytleveringe aen nieuwe
inkomende Compagnien. 48Z

26 Dito. fmtrudtieendeOrdonnanticgemacckt
by den Hove van Hollandt, waer naer den Ci-
pier vande Voor-poorte , mitfgaders de Gevange-
nen ende G hegyfeldens aldaer, hen fullen heb-
ben te reguleren. 1507

30 Dito. Odroy.noopende de bedijckinge vande
Sterre-Meer. 1769

7Mey, �rdre voor den Provooft Generael van-
den Leger. 358

22 Dito. Verklaringe vande Staten Generael der
Vereenichde Nederlanden, aende Nederlandt-
fche Provintien ende Steden,ftaende onder het
gebiedt vanden Koningh van Spaign�n. 14

24 Dito. Particuliere Lyfte van de Scheeps-
vrachten. ■ 390

3 Junij. Articulen by fyn Excell. den Prince van
Orangien geaccordeert aende Magiftraet, Bor-
geren, ende ghefamentlijcke Inwoorideren der
StadtVenloo. 647

Dito. Conditien,geaccordeert by fijn Excellentie
den Prince van Orangien aen den Comman-
deur, ende die vanden Guarnifoene van Venlo.

650

5 Dito. Articulen,byfyne Excell. den Prince van
Orangien, gheaccordeert aende Clerge, Raedt
en Reeckenkamer des Koniughs van Spaign�n
in Gelder landt, ende voorts aen Burgemeefte-
ren, Schepen�n.Raedt, endegemeene Inwoon-
deren der ftadt Ruermondt. 6'� o

18Jullj. Continuatie van 'tCollegievart Hooft-
lngelanden van Delflandt voor altijdt 3015

12 Augufti. Artieuleh geaccordeert by den Prin-
ce van Orangien, aen die vande Geeilelickheyt
endeMagiftraet der ftadt Maeftticht. 622

Dito. Articulen, geac�brd�ert by den Prince van
Orangien , aen den Gouverneur van de Stadt
Maeftricht, ende Wijck ,,ende aeiide Capitey-
nen ende Krijghs*Volck daer in zijnde. 613

8 September. Poincten ende Articulen geaccor-
deert aen die vande ftadt Limborgh , d��r de
Heete Staeckenbroeck, van wegen den Prince

Dito. Idem Bieren.

Dito. Idem Zout.

Dito. Idem Zeep.

Dito. Idem Laeckenen.

2317
2336

� 5 Dito. Oitroy noopende het ftellen van Dijck
graeffende Heemraden vande Schaels-Meer.

*74$
χι Dito. O�rroy» noopende de bedijckinge van

de Berck-Meer. 1776

2 April. Placaet, tot confirmatie van't O&roy

vande Goyfchc Vullingen ende Velden. 1788
4 Dito. Placaet, op 't uytloopen, logeeren ende

foulen der Soldaten in de Landen van Over-

Maze. 139

9 Dito. Placaet,op'tgebruyckenderparticuliere

Sauveguarden. 75

Dito. Inftru&ie voor de Commifen, te ftellen in
. d� Heerlijckheden ende Steden daer de gerriee-

ne Middelen niet en werden geheven. 2344

12 Dito. Placaet ende Ordonnantie generael, op
'tftuck vande verantwoordinge vanden Impoft
die gheheven wort binnen de Ge�nieerde Pro-
vintien, geaflbcieerde Lantfchappen, ende het
reflbrt van dien, op de Wynen, Bieren ,Zout�
Zeep ende Laeckenen, uytwyfende de refpec-
tive particuliere Ordonnantien van den voorfz
Impoft. 2344

17 Dito. Placaet, waer by belaft wert alle gevan-
gen Vakken, Valcktarirels,&c. te brengen in't
Valckhuysop 'tHoffinden Hage. 2348

19dito. Placaet, waer by den lrigefetenen der
Vereenighde Nederlanden verboden werdt te
lichten ende ghebruycken eenige Pafpoorten
desVyants,onbehoornckgeclaufuleert. 86

20 Mey. Provifionele Ordre, voor de Comptoi-

ren

der Convoyen ende Licenten langhs de

-,348

Maze.

*2 Jtrnij. Articulen, gheaccordeert by den Heere
� Prince van Orangien, aen den Gouverneur,en-

de die vanden Guarnifoene tot Rhijnberg. 626
3 July. Placaet,jegens 't verloopen vande Sol-

daten uyt het Leger, na de Guarnifoenen.ende

elders. Ψ^%

6 Dito. Naeder Placaet, waer by verboden wert

dat

-ocr page 1620-



		^1,1 II"
Γ		^1,1 II"
Γ

			REGISTER.

	dat niemandt, felfs geen Onderdanen van den Vyandt, of Neutrale, mogen lichten ofte ghe- bruycken eenige Pafpoorten des Vyandts, on- behoorlickgeclaufu leert. 86 11 Augufti. Naeder Declaratie ende exhortatie aen d'overheerde Provintien. ι $ io O&ober, Waerfchouwinge,noopende 't lich- ten van Vaertuygh op den Rhijn. 490 i9dito. NaerderePoinften ende Articulen, be- raemt ende gearrefteert op 't ftuck vande Ser- vitien.boven d'ordre hier voormaels in Novem- ber 1595. ghemaeckt, die den Servitie-meefter binnen Maeilricht fal dien� tot Inftruclie. Z3 53 1 November, Acte, waer by den Conful tot Ge- nua geauthorifeert werteen vertrouwt Neder- lantsPerfoon als Notaris te qualificeren, 1341 5 dito. Placaet,waer by den Notarifen, Lantmee- iers ende Deurwaerders in 't Hertochdom van Limborgh, ende Landen van Over-Maze gelaft wert, nieuwe Commiffie vanden Rade van Bra- bandtin 'sGraven-Hagerefiderendete halen, ende den Ingeferenen verboden eenige provi- fien van Juftitie tot BruiTel te halen. 1478 j 1 dito. Ordre op 't furneren vande Sacken, lbo te Hove, als onder Commiffarifen. 1466 1634. S Maert. Placaet, waer by d'�ngefetenen van de Landen van Over-Maze verboden wort eenige provifien van Juftitie tot BruiTel te halen. 1175 30 dito. Ordonnantie retorfioneel, waer by de Schouttetten der Heerlickheden ende Dorpen onderden Vyandt hare Sauveguarden worden op ghefecht, foo fy binnen een maent naer de publicatie defes, geen Sauvegarden van 't HofF tot BruiTel uyt en wercken voor de vier Hooft- Officieren vande Meyerije vanden Bofch. 67 ι ζ Junij. Verklaringe van haer Hoogh Mog: over 't recht d'Aubeine. Z360 8 September. Acte, daer by alle Deurwaerders vanden Hove van Hollant, geordonneert wert, geen exploi�ten van Appellen te doen, fonder alvooren genomen te hebben behoorlicke ende fouffifante cautie. 1467 %7 dito. Octroy, omme te mogen bedijcken de EngeWormer. 1791 α December. Actevaii verklaringe, ghedaenby haer Ho: Mog: op 't verfoeck van Jan Croone, op't ftuck vande Succel�ie dergeener die uyt defe Landen naer Ooft-Indien varen. 13 zz 1635� 10 Maert. Placaet, waer by den overlaft en foules der Soldaten verboden,ende op het in en door- trecken, ofte uytloopen der felver op Neutrale of contribuerende Landen, precife ordre geftelt wert. ui zz Dito. Octroy voorde Ingelanden vande ghe- inundeerde Landen gelegen in de Parochie van Beooftenblye. 1936 4 Julij. Formulier van eedt voor de Heeren ter Admiraliteyt. 1557 ζ Augufti. Placaet, tegens't verloopen van de Soldaten uyt het Leger, nae de Guarnifoenen, als elders. z8z 3 September. Interdiclie aeride Regenten van alle Cloofters binnen Maeftricht. 1 ?>l:� Z361 I70c"tober, Verbodt tegens hetfchencken van
				Wijn en Bier op de Begraeff�niil�n. Col.z36i 4 December. Placaet, waer by de particuliere Gouverneurs en Commandeurs verboden wert eenige Pafpoorten of Sauveguarden te geven, ende oock de felye te gebruycken. 70 1636. lojanuarij. Oclroy, omme te wogen bedijcken feeckere tweeSchorrekens,gelegen annex den Eylande van Cadfant. 1937 ζ 1 Dito. Ordonnantie, by den Raedt van State geftelt ende gemaeckt op 't beieyt vande Sche- pen, ende d'ijckinge van dien, foo in't Leger als daer buyten dienft doende: Midtfgaders oock waer naer de Scheep ende Schuyt-vrachten, in 't vervoeren van Ruyteren, Soldaten, ende andere des ghemeene Landts behoeften , van d'eene plaetfe in d'andere: oock die op dach- gelden dienen, betaeltfullen worden. 391 Z3 Februarij. Placaet, waer by allen die onder Contributie fitten, verboden wert, den Koning van Spaignen met Wagens, Karren, Peerden, Schepen of Schuyten eenigen dienft te doen. Dito. Ordre jegens 'tweydender Beeftenopde Fortificatie-wercken. 463 zo Maert. Naerder Ampliatie van 't Octroy tot culture vande Goyfche Vullingen. 1785 9 April. Placaet van retorfie, waer by gelaft wert den Inwoonderen vande platte Landen van Brabant, geen provifien van Juftitie tot BruiTel te halen, hare Leenen te verheffen van den Leenhove van de Staten Generael $ Ende den Notarifen.Lantmeeters en Deurwaerders nieu- we Commiffien te halen, &c. 1478 z9dito. Articulen geaccordeert tuffchen d'Heer Veldt-Maerfchalck vande Vereenighde Neder- landen, ende d'Heeren Gedeputeerden van de Ho: Mog: Heeren Staten Generael der voorfz Provintien ter eenre,ended'Heere Gouverneur van Schenckenfchans ter andere zyde. 6z7 11 Mey. Placaet vande Staten van Zeelant,waer by den Soldaten, geen Pafpoort hebbende, ge- boden wert haer naer hare Compagnien tebe- geven,ende den Schippers verboden foodanige in Zeelandt over te brengen. %%j 14 dito. Odtroy tot bedijckinge van den Polder, genaemt Leechemael. 1941 z4 Iulij. Artijckels-briefende Inftru&ie, roeren- de den oorloge ter Zee, waer naer allen ende eenen yegelijck, 'tzy Lieutenant-AdmiraeJ, Vice-Admirael, Capiteynen , Lieutenanten, Edelluyden, Schippers, Officiers , Soldaten, ende ghemeene Matroofen ter Zee dienende, hen te reguleren hebben. 187 Dito. Eedt voor het VarentVolck. ) / Z74 z5 dito. Accordt ende Verdrach.tuficheji de Ka- mers vande geoctroyeerde Noortfche Compa- gnien van Hollandt ende Zeelandt ter eenre, ende die vande Provintie van Vrieflandt ter an- dere zyde. 3018 z3 Augufti. Inftruitie vande Hoogh Mogende Heeren Staten Generael, voor de hooge ende lage Regieringe der geo&royeerde Weft-Indi- fche Compagnie,naer de welcke voorts aen be- ieyt ende gedirigeert fullen worden alle het be- wint endefaecken, met d�aenkleven van dien, C iij ver-

-ocr page 1621-



	R E G I S � E R;

		daeropgedaen. Colum 630 Dito. Articles, accordez par fon Altefie Mbn- fieur Ie Prince d'Orange, au Gouverneur de la Villede Breda, & auxCapitaines, & gensde guerreeftansenicelle. 634 %7 November. Verbodt van te gaen ter begraef- fenifle met lange Roumantels,ende 't behangen vande Kameren met rouw.ende 't befchencken van Wijn ofte Bier. j,,^ 1638. i9Januarij. -Extradt uyt de Refolutien van den Raedt van State, op het formeren vande Mon- fter-rollen, _�� � Maert A&e van confent voor de Ingelanden vanden Polder van Namen , om te mogen be- dijcken feecker Aenwafchen Slijck , genaemt deGrou. _r^₀ 7 Mey. Ordre, gemaeckt ende gearrefteert by de Heeren Gecommitteerde Raden van Hollant, op de Atteflatien vande abfente Soldaten,bly- vende 't Placaet van de Monfteringe vorder in fijn geheel. 2.^7 �� dito. Ampliatie van 't Placaet tegens het uy t- loopen van't Krijghs-volck. Z3 65 4 Juni). Octroy om te mogen bedijcken feeckere Schorren, &c. gheannexeert aen het Eylandt van Biervliet. 1949 io dito. Ampliatie van 't Placaet tegens het uy t- loopen van't Krijghs-volck. 136$ 14 Augufti. Bevel aen de CommiiTarifen vande Moniteringe, oock aen alleOntfangers, Inge- nieurs en Contrerolleurs, fichniet t'abfenteren uyt de plaets van haere refidentie, fonder ver- lof, &c. 246 zo dito. Refolutie der Gecommitteerde Raeden, tegens de refignatien vande Officien. z} 68 1 September. Ordre ende Reglement by de Sta- ten Generael ghearrefteert, naer voorgaende advis van 't Collegie ter Admiraliteyt tot Rot- terdam, ende communicatie van de Heer Drof- faert ende Magiftraet der ftadt Breda.op de be- veylinge vande RevJere de Marck vande Blaeck naer Breda, ende vife verf �, mitfgaders Inftruc- tie,waerna fichden convoyerenden Capkeyn, Commandeur ende Matroofen in't beveylen, ende de Schipperen in't frequenteren van dien, fullen hebben te reguleren. . 486 1 September. Placaet, mede brengende generael pardon voor het varent Volck, die haer aen des Vyandtsfyde hebben begeven. 318 � dito. Extradl' uytte Refolutien van den Raedt van State, noopende het innemen der goede- ren in 's Landts Magazynen. 4H z3 September. Ampliatie op't fefthiende Artjjc- kel op dit voorftaende Reglement. �7 6 October. Refolutie vande Staten van Hollant, tegens alle de Refignatien. 3°° 4 Februarij. Ördre die men houden fal op de Rol Ie vanden Hove van Hollandt, 1360 10 Dito. O&roy om te mogen bedijcken feeckere . GoriTen,Slicken,&c. ghelegen aen 't Eylandt vanCadfant. ^J95⁶ Dito. Mandaet vanden Rade van Brabandt, waer by alle onverhevéne Leenen in de Meyerye ge- faifeert werden. _A3⁰¹J* 11 April.
' vervallende, ende noch voor te vallen in de ge- conquefteerde Capitanien,Steden,Forten ende Plaetfen in Brazil, ende die noch naermaels ge- conquefteert fuHen werden. Colum 1x47 4 October. Verbodt aen de Schippers, van haren dienil aen andere Schippers over te doen. 430 19 dito. Acte voor de gefamentli^cke Pachter en Medeftandersvan een vierdepart der Convoyen endeLicenten. Z361 30 December. Particuliere Inflruilie, waernaer hen fullen hebben te reguleren de Schry vers op 's Landts Schepen van oorloge, ftaende ter di- rectie van fijn Excell. den Heere Prince van Orangien, ende geadfumeerde Heeren, boven 't gene fyluyden neiïèns andere Scheeps-Offi- cierenende gemeene Bootfgefellen , volgende den generalen Articulbrief gehouden zijn. 370 Dito. Eedtvoorde Schryvers op's Landts Oor- Jogh-fchepen. 370 Dito. Octroy voor Johan van Lingen, om te mo- gen bedijcken feecker Schorreken. 1940 1637. 7Februarij. Placaet, tegens 'tverkoopen vande Militaire Ampten. 455 ï � Dito. Verbodt aen alle Krijghs-volck van de Franfche, Engelfche en Schotfche Natiën, fich in dienft van de Weft-Indifche Compagnie te begeven,Tonder Pafport te hebben. 183 en 314 13 dito.. Placaet, waer by ghelaft wert dat de Pla- caten wegens de Meyerije , oock iladt grypen over 't verder quartier van 's Hertogen-Bofch. 1178 i4Maert. Prolongatie ende moderatie vande re- cognitie vande Schermer. 1761 z7 April. Abolitie vande Staten van Hollandt, vande Contracten aengaende de Tulpen. Z364 z8 dito. Naeder Ordonnantie , jegens 't weyden der Beeften op de Fortificatie-wercken. 463 15 Mey. Ordreopdediitributievan'tKruyt aen de Mufquettiers inde refpe&ive Guarnifoenen. 45^la^Junij. Verbodt, dat geene Soldaten foo in't Leger als inde Guarnilbenen, van d'eene Com- pagnie in d'ander fullen mogen verloopen. 2,83 I Julij. Placaet jegens de fecrete Sauvegarden en Verdingen, die d'Ingefetenen vande Betuwe ende Tielerweert vanden Vyant nemen: Ende verbodt van betalen der Contributien. 59 Dito. Ordonnantie voor de Soetelaers 't Leger . volgende. }6z Dito. Placaet tegens.de Duellen, de Militaire raeckende. 458 Dito. Ordre voor den Provooft Generael vanden Leger. 358 15 Dito. Oftroy voor de Regeerders van Ooft- burgh in Vlaenderen, om te mogen bedijcken den Henricus Polder. 1944 1 Augufti. Ordonnantie, op 't leggen, timmeren en fchoon maecken vande Schepen op de Hel- levoetfche-fluys. 366 7 O&ober. Articulen, geproponeert by de Gee- ftelickheyt, ende den Droffaert, Schout, Bor- - gemeefteren, Schepenen ende Raedt der ftadt van Breda , aen fijn Hoogheyt den Prince van - Orangien, Heere ende Baron van Breda voor- . '■ fchrevè�. met de verklaringe yan fij � Hoogheyt

-ocr page 1622-

-Λ? β G f S Τ E R.

^f ? ΑρίΠ. Ampliatie van 't Oclroy vandVSterre-
ν?Μ&1^:; «»«« ■� � ^a ' " ^:�'° � - Cplum 1772�
�jlM�jjk �fdre, noopende d'Atteftati�n varf de
: ^,9S�llipp�r&*tIiegerdienende,&c.' '/ :43ο
<2*7lM8y. Nader Odtr�y^;, tbr b�vj�rfchinge vande
'"Sch�rr�ateBr�fken^J -7^: �'^0; ⁽ 1960
�i ^�hij. ^:Nad�f Ordre, 'inb��t�hdeVI�gg�&yan
^ώ Vaert�V'�hWden Rhijtii¹¹ 'ψ * "^!. �*" ^₉o
^^Oa�b�i^Otdf� op d�%a.|>eninge vand�'Cbm-
^"Pgni�tfRii^tfer.ei� Curafliers�vo�r�noV korte

0ito/ Qrd^�»volg�ns^de w�l�fc� gewap�ht, ghe-
^nrnx�nt�er� �nd� ghecquip�ert l�ll�n wefeiyde
Sf ^(3ni|jagni�n Ruy teren Harqueboufi�rs." 1,54
D�t�. Ordr� op de wapenihge van 't V��tvbkk
"^v&�deie Landen. * ^,iji'^u '^^4.$$

1$ November. A�te, waer by ordr� geft�lt wert
jegens de foules vande Franfche Troupen on-
-tr�ntMaeftri�ht. ^ - 4369

� December. A&e, waer by geconfenteeirt wort
continuatie v��r de Bro�w�rven ten platten
Lande inde Barorinye van Br�daf - 2369

14 dito: A<fte van Oftroy voor veel� ghequalifi-
��fd�lng�fetenen vande Meyerije van's Her-
t�gen-Bofch, bmme te mogen maeckeneene
b�quam� uytwateririge, m�t e�n Duy�ker, on-
der door 's H�rtogenwateringe, tot belettinge

2,r dito. Placaet", niede brengende generael par-
don voorliet Varent Volck, die haer aen des
Vy ants fyde hebben begeven. Colum 318

3 Julij. Placaet, verbiedende alle Borgersende

Inwoohders van Maeftricht, geen Soldaten te
' debauch�ren.�m dienft t� nemS na Luyck. 311
27 dito. Articulen gheaccordeert by Sijn Hoog,

beyt a�nden Heere Preft�tt, Gouverneur van't

^I ft�rckeHuysteGennip, end�aenfyne Capi-
t�ynenOffi�i�ren ende Soldaten. 638

I7 Aug�fti. Placaet, wa�r by den Eygenaren der
Landen onder Lillo ghelaft wert, feecker Man-
dement van deCancelleryevanBrufl�lniet te
gehoorfamen. 1178

14 Odlober. Pardon voor de wech-gheloopen�
Matro�fen. 318

1642. � '
17 Jan�arij. Ordre op 't houden vande Rolle van
denHovevanHollandt. 1079

4 Februarij. Naerder ordre, op 't houden van d�
Rolle vanden Hove van Hollandt. 1467

19 dito. Placaet, tegens 't gebruyck van Pafpoor-
ten by particuliere Gouverneurs of Comman-
deurs, |cc. gegeven. 7^

31 Meyi Ordre, waer by den Krijghs-Officier�n
gelaft werf hun nae haer Guarnifoenen te ver-
voegen. 4 «5 4

5 Julij. Provifionele Inftructie, voordeRegierin-

ge van het fuyder diftridt vande Kuil van Afri-
ca,beginnende befuyden de Linie EquinoftiaeJ,
van Cabo de Lop� Gonfalves, tot de Cabo de
Bonne Efperance, met de Eylanden tuflcheii
beyden gelegen daer inne begrepen, waer van
Sint Paulo de Loando de Hoott-plaetfe wefen
fa!. 1267

19 dito. Placaet, tegens Godtloofe Vloeckers ert
Lafteraers in 't Leger. 462

II December. Placaet, waer by den overlaft en
foules der Soldaten verboden, ende op het in
en doortrecken, ofte uytloopen der felverop
Neutrale of contribuerende Landen, preeife or-
dre geftelt wert. m

24 dito. Ordre, tegens het dragen van Geweer»'
ende Straetfchenderyen inden Hage. 30x3
1643.

24 Jan�arij. Placaet.op 't betalen vanden Impoft
vande CaroiTen, Calefl�n, Wagens en Karren,
mitfgaders Schepen, en Schuyten. 3013

31 dito. Ordre vande Staten Generael, noopen-
de de voorforge ende adminiftratie der Wees-
kinderen , der felver goederen ende revenus
binnen Maeftricht. 2372

29 April. Artijckels-brief, ende Inftrudtie voor
de Capiteynen gedeftineert tot Convoy vande
Mofcovifch-vaerders, als oock voor de Schip-
pers vande Koopvaerdy - fchepen, die volgens
het Reglement met het voorfz Convoy naer
Archangel varen fuljen, 3016

6 Mey. Ordr� ende Reglement vande Staten Ge-

nerael, waer op.ende naer naer eene Latijnfche
Schoole binnen de Stadt Maeftricht wordt op
gerecht. ' 1373

15 Mey. Ordre, noopende 't overbrengen van
d'Atteftati�n der Schipperen woonplaeti�n in
Hollandt ende Weft-Vrieilandr. 43^

16 dito. Afte van admiffie, om te mogen bedijc-

ken

vanharer:

andeninundatie;^- " 1961

1640.

21 Jan�arij. A�te Van authorifati� voor de Heem-
raden van het Ho�ch ende L�echemael refp�c-
tiv�, om den Cf foenen Dijck in de Meyerije van

' 'stHeriogen-Bofch weder t�e �n dicht te laten
feeek�n. '^: 1964

3 Ma�rt. Placaet r�toriioneel, waer by die van
¹ Ltiyck, die in d�ndienft van Spaignen zijnde,

haer den felven ontrecken, ende belofte doen
Willen niet m��r tegens de Ge�nieerde Landen
te dienen, pardon belooft wert,&c. 158

19 dito. Placaet, ordonnerende dat geen Varent
Volckliaer buyten d�rVereenighde Provintien
dienft te Water begeven mogen. 298

6April. Ordre, noopende d'Atteftati�n vande
Schippers 't Leger dienende, &c. 430.

18 Mey. Ordre vande Ed: Mog: Heeren Gecom-
mitteerde Raden van Hollant.jegens 't weyden
der Beeft�n op de Fortificatie-wercken. 466

δ Jnnij. Acte van verklaringe voor de Heer d'JE-

^!i itb<quits,Burgemeefter van Vervier,raeckende
't fiuck vande Licenten. xyjx

$ dito. Prolongatie van 't Oclroy vande Schaels-
M�Ct. 1748

4 julij. A&e, daerby gelail wert de Reaudit�en
binnen den derden dage verfocht, te moeten
Vervolgen. _r/ 1467

7 September.; Placaet, waer by den Borgeren en

' Geeftelijckheyt tinnen Maeftficht verboden

wert rtaer contribuerende of vyantlijcke Plaet-

iehte gaen f�nder Pafpoort. 75

7 November. Naeder ordre op 't felve fubjeft,
alleen de Geeftelijcke raeckende binnen Mae-
ftricht. 75

. �,:. .. �■ � 1641.
�7Mey. Verbodtaen die van Lutfenburghende
Namen, van den Koningh van Spaigneii te die-
nend 158

-ocr page 1623-

REGISTER:

ken de Gorfingen , Slicken ende Blieken gty�-
naemt Stoppeldijck, voor foo veel de felve on-
der den Vyandt zijn gelegen. Col. 1964

Dito. O&roy, om te mogen bedijcken de Lande-
ryen, Schorren, Slicken ende Blieken genaemt
Stoppeldijck, voor foo veel de felve onder de-
fen Staet zijn gelegen. ., 1968

18 dito. Ordre op 't vuTchen, &c. in Soetermeer
ende Sechwaert, -_r} 2376

6 Augufti. Accoordt tuflehen Hollanck ende
Zeelandt, over 't nomineren endeftellen van
den Prefident ende Griffier in detj Hoogen

. Rade. ' , \,l''*y77

^ϊ644� , ;Λ, >o,L

6 Januarij. Ampliatie van 'tOctroy denfeftien-

den Mey 1643. aen Benedictus van Munftet
cum fociis verleent, om te mogen bedijcken de
Gotflingen ende Slicken genaemt de Stoppel-
dijck. .y'..₀; ; I973

9 dito. Continuatie van remiffien endeexemptien
voor den Impetrant ende Bedijekers van feec-
ker boeexken Landts, begrepen in het Octroy'
by haer Ho: Mog: den thienden Januari) 163 �.
aende felve verleent. 1976

24 Maert. Naeder Ampliatie vande Inftructien
vanden Hoogen Raede, ende den Hove van
Hollandt. ' , " 779

a4Mey. A&e van non prejuditieby de Bedije-
kers vande Zype, ten behoeve vande Graeflc-
lickheyt gepafleert, noopende 't ftellen van de ■
Heemraden tot Schepenen. 1689 I

ai Junij. Acte, waerby haer Ho: Mo: verklaren,
dat de geintereiTeerde van Stoppeldijck Tullen
gbenieten ghelijcken vrydom in 't ftuck vande
Relie,ie,als die vande Weftdorps ofteAuftriche
Polders. 1976

5 September. Articulen door fijn Hoogheyt ge-
accordeert aen den Heere Andr� de Prada en-
de Muxica, Gouverneur van het Sas van Gent,
den Grave van Megen, ende den Capiteynen
ende Soldatendaer in zijnde. 638

7 November. Octroy omme te mogen bedijcken

feeckere Schorren ofte buyten Gors, ghelegen
in Vlaenderen > zijnde een kleyn gedeelte van
de Jeronimus Polder. 1977

%% December. Placaet, waer by geftatueert wort
dat niemant verder als met driejaren verloopen
renten op hypothequen binnen Heufden bo-
ven 't jaer vande. rechts-vorderinge fal werden

SantvlietendeBerendrecht,, in d.enjaerc t.581.

gheinundeerc, om de felve Polders te mogen

beverfchen. _|Λ�ι, ι _p ,_n Colum 1980
%% dito. Waerfchouwinge/aengae^de W§s�n-

fflfni||ft�fl4jifsfe-P4fs®_n3Kg^ *-_smm6
VJ dito. Provi�ioneel ende panticujier Ttadjaec,

ghemaeckt, ghearrefteert eW� beilooten in

's Graven-Hage,"tu|Ichen dg H�e^ Francifcp de
■ Spufa Continuo, Raedt "epd^ ^baffadeur

vanden Doorjuchtkhft�r^^ Qr^tmachtigen
^&oningh van PortugaeT, AlgaVWs, &c.;'j&hde
�. gouverneuryan^yne Majefteyt^wegen,' aj*
oh ^oc^papitey�.fienerael vande, �nfulen. _fyan
, _;Terceravended.e■�edeputeerd�h-yancjej^qog
jj .Mo:^^ere^t^t�fj^en^ra^d^yer^mj^e
-, ₍Nederlandrfche Provintien ,Si�. aengaend� d�
:. controverfie 9-yer de Jutifdictie ende xVr^rie

ya,n 't Fort G alle, Sec. . , '"".." ^�₀

U April. Waerfchouwinge, noopende de Yc"k-

brieven.

43*

8Mey. Artijckels%ief,ende�nftructie,roeren-
de den Oorlog�ter Zee, waer naer allen ende
eenen yegelijcken, 't zy Admirael, yicc-
Admirael, Capiteynen, Lieutenanten, S�njp-
ipcrs, ende andere mindere Officiers, Ed�Uuy-.
den, Soldaten, ende ghemeene Matroofen ter
Zee dienende, ende gaende mette Vloote naer
Poften ende Noorwegen refpective , hen te
reguleren hebben. i$y

8 Mey. Eedt voor het Varent Volck die naer
Ooften ende Noorwegen varen. 174

19 dito. Oitroy op een Reglement voor de ghe-
1 qualificeerde Ingelanden der Ge�nieerde Pro-
, vintien, nef��ns die Godts-huyfen van 's'Her-
' togen-Bofch, zijnde gheerft inden Polder ghe-
naemt het Leechemael in 't quartier van Maef-
landt. 1984

14 Juli). Placaet, tegens het drucken ende divul-
geren van feecker Boeexken, ghejntituleert,
Extract de la maladie, &c. Ί %} 84

17 dito. Placaet, ge�maneert tegens het gaen ter
MiiTe, ende andere Paufelijcke.exercitien, &c.

"''''", . ... ./V. ;2-3⁸4

i8dito. Placaet, tegens deOfficieren die de Se-
cretaris en Vprfter - ampten in Brabandt haer
aenmatigen. 1479

13 Augufti. Tra&aet yan beftendige Vrundt ende
Nabuyrfchap, mitfgadersVerdrach, noopende
de CommercienendeThollen, tuiTchenSyne
Koninghl Majeft. van Denemarcken en Noor-
wegen, &c. ter eenre 5 ende de Hoog Mogende
Heeren Staten Generael der Vereenighde Ne-
derlanden , ter andere zyde. 5^

14 dito. Placaet, waer by den Neutralen die on-
der Contributie fitten, en lange uyt Militairen
dienft van Spangien gheweeft zijn, verboden
wert haer daer weder in te begeven. ^J 59

iz October. lnftruclie, van de Gecommitteerde
wegen de generale geoctroyeerde Weft-lndi-
fche Compagnie ter Veraaderinge vande Ne-
genthiene, voor die van de Hooge Regieringe
van Brazil, waer naer de feive haer fullen heb-
ben te gedragen. ^l%°)

4 November. Articulen by Syne Hoogheyt den

Prince van Orangien geaccordeert aende Gee-

ftelickheyt, Bailliu, Borgcmeefters ende Sche-

' penen

geprefereert.

1.380

1645.

S Februarij. Ordre ende Reglement,by de Hoogh
Mo:Heeren Staten Generael der Vereenighde
Nederlanden ghearrefteert, naer voorgaende
advis van de Gecommitteerde uytte refpective
Collegien ter Admiraliteyr,waer op, ende waer
nae dat de Officieren ende Matroofen die in
dienft vanden Lande te water komen verminct
te worden, by de Collegien onder welckers
ghefach fy in dienft mochten zijn, voorts aen
getracteertfullen worden. x38i

Z4 dito. Placaet, tegen de exceflen van't Krijghs-
volckin de Meyerije van 's Hertogen Bofch.

9 Maert. Octroy voor de bekende gegoeyde ende
Ge�rfden in de Polders van L�lo, Stabroeck,

-ocr page 1624-



	R E G I S Τ Ε R.

penen der Stadt van Huift. Colum6}9 Dito. Articulen, geaccordeert door SijnHoog- heyt den Prince van Orangien , aenden Gou- verneur, Veldt-O verflen ende Colonel, com- manderende binnen de Stadt Huift. �42 14 Dito. Articulen, die Sijn Excell. geaccordeert heeft aenden Sergeant Majoor Paul de Back, Gouverneur van Moerfpeuy, wegen het over- geven van het voorfz Fort van Moerfpeuy. 643 6 dito. Approbatie van haer Ho: Mo: op de In- ftructie voor de Regieringe in Brazil. 1 268 1646. 13 Jfanuarij. Ordre noopende 't overbrengen van d'Atteftatien der Schipperen vvoonplaetfen in Hollandt ende Wcft-Vrieflandt. 435� 3 Maert. A<fte, waer by alle Schippers, ghehoo- rende onder 'treifort van defenStaet, belaft wert haer te verfien van Zee-brieven ofte Cherte-partyen, als mede te vernemen wat Koopmanfchappen de felve fullen laden, ofte van wien de felve komen, &c. 2384 8 dito. Ade, waer by alle Officieren op de For- ten ende Plaetfen ghelegen onder de Polders van Lillo, 't Zuytkndt, &c. gelaft werden, de Ingelanden geen moleftie aen te doen. 1385 17 dito. Placaet, tege ns het gebruyeken en uyt- gifte van particuliere Sauveguarden ofte Paf- poortcn. 82 30 dito. Placaet,daer by haer Ho: Mo: verbieden, dat niemandt van wat qualiteyt hy oock^zy, in de voorfz Vereenighde Provintien,Steden ofte Plaetfen der felver, ofte in eenige Steden buy- ten der Vereenighde Nederlanden , met haer Ho-.Mog: Guarnifoenbefet, eenigh Volckin Krijghs-dienft en fal mogen aen nemen, ofte over nemen, voor, uytten naem , ofte van we- gen eenige uytlantfche Koningen, Potentaten, Princen, Heeren,Staten of Republicquen. 306 izjunij. Ordre op de Jacht. 2385 x8 dito, Ordre op liet executeren vande eondem- natien van Meefter-knapen. 2388 2 Julij. Placaet.waer by den Vorfters inde Meye- rye vanden Bofch ghelaft werdr, nieuwe Com- muTie te verfoecken, ende eedt te doen. 1482 18dito. Placaet, waer byden Ingefetenen van Luxemborgh verboden wert den Koningh van Spaignen te dienen. 159 1.647. _; ixjanuarij. Afte, waer byfde,Menoniften inden Dorpe vande Groede verboden wert niet meer haeren Godtfdienft in het fdve Dorp te exer- ceren. 2388 izFebruarij, Tra&aet, tuflehen de Kroon van Dertemarcken ende den Staet der Vereenigh- de Nederlanden: Waer nae den Thol van een Rijcxdaelderop'tlaft van alle Houtwaren be- taelt, ende o'p wat voegen de Laften ghemeten ende gereeckent moeten werden. 567 20 April. Placaet, jegens eenige infolentien ghe- pleecht voor het Logement vanden Heer Am- bafladenr van Mofcovien. 2388 8 Junij Renovatie vande 123,124,169,179.180, 181 ende 183 Articulen van de Inftrudiie van den Hoogen Rade. 1102 2,4 September. Placaet, waer by den Officieren Vanden Lande van Over-Maze gelaft wert hare
		functien*\vaer te nemen , niet jegenftaende de contrarie beveelen vanden Koningh van Spai- gnen. Columi 179 3 0dober. Placaet, tegenshetghebruyckende uytgifte van particuliere Sauveguarden of Paf- poorten. 82 31 December. Acle, waer by alle Ingefetenen van Huift ende Hulfter-ambacht gelaft werdc, willende trouwen buytendepublijcque Kerc- ke, datfe haer fullen moeten vervoegen voor de Magiftraet vande Plaetfe daer de felve zijn gehoorende. 1223 1648. 4Januarij. Placaet, waer by de Officieren vande Landen van O ver-Maze gelaft wert hare func- tien waer te nemen, niet jegenftaende de con- trarie beveelen van den Koningh van Spai- gnen. 1182 25 dito. Oiitroy voor fijn Hoogheyt Prins Wil- lem , om te mogen bedijeken verfcheyde Aen- waflen ende Uyttergori�ingen van Princelant, ghelegen onder des felfs Heerlijckheyt van Steenbergen. 198^ 31 dito. Acle van authorifatie voor fijne Hoog- heyt den Heere Prince van Orangien , omme voorts aen te verleenen alle Brieven van Remik iien, Pardonnen ende grati�n, over het reilbrc ende Jurifdidie van Brabandt, als oock de Ju- rifdiclie der Stadt Maeftricht, &c. 2389 Dito. Authorifatie op den Raedt van Brabandt, daer by aen haer werdt gedelegeert, omme alle Remii�ien, Pardonnen ende grati�n over het reftbrtende Jurifdiclie vande Stadt Maeftricht, ende vanden Graeffchappe vanden Vroonhove aldaer te interineren. 2389 6 Februarij. Strickter Placaet, waer by den Offi- cieren vande Landen van Over-Maze ghelaft werdt hare funclien waer te nemen, ende geen , andere Officieren als die vande Staten t'erken- nen. 1182 19dito. Placaet, waer by den Ingefetenen van. Over-Maze gelaft werdt, de Gerecht-bancken by de Spaenfche zyde aen geftelt, niet t'erken- nen. 1183 27 Maert. Nader Placaet, waer by den Ingefete- nen van Over-Maze ghelaft werdt de Gerecht- bancken by de Spaenfche zyde aen gheftelt, niet t'erkennen. 118^ 30 April. Placaet vande Staten van Zeelant, ver- biedende 't afhalen vaode Vruchten te Velde. 3023 2oMey. Placaet, waer by den Ingefetenen van Over - Maze ghelaft wert geen beveelen als die yande Staten te gehoorfamen. 1183 21 julij. Placaet.daer by haer Ho: Mo: verbieden dat niemant van wat qualiteyt hy oock zy , in de voorfz Vereenighde Provintien,Steden ofte Plaetfen der felver.ofte in eeniger Steden buy- ten de Vereenichde Nederlanden, met haer Ho:Mog: Guarnifoen befet, eenigh Volckin in Krijghs-dienft en fal mogen aen nemen, ofte over nemen, voor, uytten naem, ofte van we- gen eenige uytlantfche Coningen.Potentaten, Princen, Heeren, Staten oite Republijcquen; ; '\ 306 22 dito. Placaet, waer by allen Onderdanen van D defen

-ocr page 1625-



	■■■

		E G 1 S Τ Ε R.

			wort, aenden Rade van Vlaenderen ge�vange- lifeert over te mogen f�nden, ftellende parthy� tegens parthye. 1.2,27 Dito. Oclroy verleent aende Magiftraet der ftadt Huift, omme het recht van iftue binnen de fel- ve ftadt tot noch toe ghepra&ifeert, aldaer ten Bordefque te mogen annulleren. 2393 Dito. Octroy voorde Magiftraet van Huift, om- me inde plaetfe vande Koorn-mate, aldaer in te voeren en te verpachten den Lepel, alomme in Vlaenderen gebruyckelick. 2,393 1650, 6Januarij. Ordre, noopende d'Atteftatien die den Schipperen in't Leger of op de Tochten gedient hebbende, gegeven moet werden, 431 5 April. Oftroy, totte bedijckinge ende bever- fchinge vande Schorren, ghenaemt hetLuys, annex den Doel. 1991 14 dito. Adte, waer by de Gelanden vande gein-? undeerde Polders van Lillo , Stabroeck, Sant- vliet, Berendrecht, worden geadmitteert tottet in 't werck ftellen van haer O�troy van die van d'ander zyde bekomen , tot bedijckinge der voorfz geinundeerde Polders. 1993 22 dito. Α de van authorifatieop'tCollegie van denVryentot Sluys, tot het houden vande Keure ende Meentucht, midtfgaders tot decifie de plano, over de queftien raeckendedeney- gendom vande Gronden ende Schorren in den Ambachte van Aerdenburgh. 1 223 Dito. OCtroy totte bedijckinge ende beverfchin- ge ^ande Schorren ghelegen binnen den Am- bachte van Aerdenburgh , Wateringe ende Beoofter-eede, befuyden Sinte Cruys, ende oockbefuyden Aerdenburg voornoemt. I996 Dito. Odtroy totte bedijckinge ende beverfchin- ge vande Landen ende Schorren van Schoon- \dijcke , ende aengelegene Polders ontrent Ooftburgh, als oock van Yfendijcke. 1996 23'dito. O&roy totte bedijckinge ende bever- fchinge van feeckere parthyen van Schorren, alias" Canifvliet, ghelegen tuffchen den A�ftr�- lcn�n Polder ende 't Sas van Gent, ende^! het Fort Sint Marcq. 2000 2.9dito. Aite van abolitie, voorde geintereif��r- de Ingefetenen der Meyerye van 's Hertogen- Bofch , op't ftuck vande Houwelijcken, niet conform het Placaet vanden derden Februarij fefthieh-hon�ert drie en veertich. 23 96 11 Mey. A&e van authorifatie op 't Collegie van den Vryen tot Sluys, tot het houden van de Keure ende Meentucht, midtfgaders tot decifie de plano, over de queftien raeckende den ey- gendom van de Gronden in de Schorren ghele- gen over de Paffegeule in Vlaenderen. 12-2-3 11 Dito. Oftroy totte bedijckinge ende bever- fchinge vande Landen ende Schorren over de PaiTegeule in Vlaenderen. 2�⁰⁰¹ 27 dito. Placaet, daer by haer Ho: Mog: verbie- den , dat niemandt van wat qualiteyt hy oock zy, inde voorfz Vereenighde Provintien , Ste- den ofte Plaetfen der felver, ofte in eenige Ste- den buyten de Vereenighde Nederlanden met haer Ho: Mo: Guarnifoen befet, eenich Voick inKrijghs-dienft enfal mogen aen nemen, ofte Qver nemen,vbor,uy tten naem, ofte yan-wegen eenige
defen Staet gelaft werdt, geen uytrchrijvingen van beden , of ander bevelen vanden Koningh vanSpaignente gehoorfamen. Colum 1186 24.Augufti. Octroy , totte bedijckinge vande Clara ende lfabella Polders, ghelegen in den Ambachte van Bouchouten, onder de Jurifdic- tie vanWatervliet endeWaterdijcke refpe�ti- ve in Vlaenderen. 1989 3 O&ober. Placaet, tegens d'exaftien, foulen, uytteeringen der Soldaten, &c. 1 χ 2 2.1 dito. Naeder Ordonnantie, jegens't weyden der Beeflen op de Fortii�catie-wetcken. 463 joDecember. Placaet, waerby den Ingefetenen van Over-Maze gelail vvert, feecker bevel van d'ander zyde, in date den vijfthienden October 1648. nochte oock geene andere ; maer alleen die vande Staten te gehoorfamen. 1186 31 dito. Acte van furceantie vande introductie van het Middel van het kley η Zegel vande Ge- neraliteyt, in'tquartiervan Peelant, Meyerije van'sHertogen-Bofch. ¹39^z 1649. 4Februarij. Placaet, vvaerby d'Ingefetenenvan Overmaze gelaft vvert haer te wapenen tegens de ftroopende partyen, 1194 6 Dito. Acte, vvaerby de Gecommitteerden van de refpedive Dorpen in het Marquifaet van Bergen op den Zoom, belooven een yeder te befchermenende bewaren voor eenige overlaft, plunderinge, alsandetfints , het felve Marqui- faet frequenterende. 2-392� 8 Mey. Placaet, jegens 't verko�pen vande Mili- taire Ampten. 455 19 Dito. Ordre, vvaer by den Procureurs ghelaft wert hunne Sacken precife tef�rneren. 1470 9 Julij. Placaet vande Staten van Zeelandt, ver- biedende te vifichen in andere Lnyden Wate- ringen. 1391 30 Augufti. Waerfchouwinge, ten reguarde van de fteygeringe vande Goude ende filvere Spe- ci�n. ^a393 31 dito. Renovatie vande Ordre, Waer naer den Procureurs ghelaft vvert hunne Sacken precife tef�rneren. 1470 7 Oftober, Ordonnantie vande Staten van Zee- landt , jegens het afhalen van Staecken, Rijs, ofte ander Hout uyt de Fortificatie ende Zee- wercken. 470 16 November. Refolutie van den Hove van Hol- landt, op 't verfoeck ende vervolgen vande Re- auditien. 1471 31 December. Octroy, waerby alle Ingefetenen der Stede Huift geconfenteert vvert in 't maec- kenvan Contracten antenuptiael, Teftamen- ten, &c. haer te mogen reguleren volgens de befchreven Rechten, ghelijck men in Hollandt en Zeelandt is uferende. 1226 Dito. Oclroy ende Statuy t, vvaer by haer Hoogh Mog: ftatueren , dat egeene verpandingen, be- fwaringen, &c. ftaende op Huyfen ende Erven binnen de Stadt Huift� ende rei�brte vallabel fullen zijn, die ten Regiftre aldaer niet bekent gemaecktzijn. 1226 Dito. O&roy, voor de Magiftraet der Stede Huift, om alle ProceiTen daer innefy Vonniil� hebben ghewefen, ende waer yan geappelleerc

-ocr page 1626-



	R E GISTER:

		Formulier van Eedt vooralle Overften, Coionel- len , Ritmeefteren, Capiteynen, Lieutenanten, minder Officieren, ende alle het Volck van oorloge, ftaende op de repartitie van Hollandt ende Weft-Vrieflandt, te doen aen handen van de Staten der felver, ofte haere Geauthorifeer- den, gearrefteert in't jaer 1651, x7o Formulier van Eedr voor alle Overften, Colonel- len, Ritmeefteren, Capiteynen, Lieutenanten, minder Officieren, ende alle het Volck van oorloge, guarnifoen houdende binnen de Pro- vintie van Hollandt ende Weft-Vrieilant, ende niet zijnde van der felver repartitie , te doen aen handen vande Staten der felver Provintie, of hare Geauthorifeerden, ghearrefteei t in den jare 1651. 271 Formulier van Eedt , te doen by de Capiteynen, andere Officieren ende Soldaren , in handen vande Magiitraten der Steden daer inne fyluy- den refpe&ivelijcken met hare Compagnien in Guarnifoen zijn leggende, ofte in geleyt fullen werden, gearrefteert in 'tjaer 1651. 271 3oJunij. Placaet, waer by verboden werdt, dat geen Militaire Officieren, of andere Perfoonen, traktement ghenietende, hun fullen mogen in vreemde Potentaten dienft begeven. 295 2.1 Julij. Naeder Ordonnantie, waer by de Plaet- fen ende Heedijckheden in de Meyerije van 's Hertogen-Bofch, gelaft werden haere titulen noopende 't recht van contradictie ende Ap- pellen, aen andere Bancken als,aen hare Hooft- ftadt over te brengen. 1518 26 Dito. Placaet, waer by des Generaliteyts Of- ficieren in Brabandt en Vlaenderen gelaft wer- den reeckeninge vande boeten te doen. 1150 11 Augufti. Ampliatie van't Odtroy, tot bedijc- kinge van 't Neerlandt van Woenfdrecht, gele- gen in 't Marquifaet van Bergen op den Zoom. 2005 16 dito. Placaet, verbiedende gheen Volck van oorloge zijnde in dienft van vreemde Potenta- ten of Nati�n, over te brengen in de Havenen, Baeyen, Playen, &c. vande Vereenighde Ne- derlanden, 143 i9,dito. Acte van Amneftie, tuifchen de refpec- tiye Bondrgenooten ofte VereenighdeProvin- tien beraemt, over de difFerenten inden jaere 1650. hier te Lande ontftaen, ende voorghe- vallep. 2-397 25 dito. Placaet, ghevende pardon aen het Zee- yarent Volck, die op de Zeeroovers ghedient hebben. , 319 2 November. Placaet i op het pu nctueel naerko- men van het achtfte ende elfde Articulen van hetTraclaet van Marine met Spaignen, �86 . ...��,. 1652. 4 Januarij. Acte van naeder ampliatie van 't Oc- troy �totte bedijckinge vande Dijckagie van Canifvliet, ghelegen ontrent het Sas van Gent. / .;, - , 'Ί 200Ο 20 dito. Placaet, daer by haer Ho; Mog: verbie- den , dat niemandt van wat qualitey t hy oock zy, inde Vereenighde Provintien, Steden ofte Plaetfen der felver, ofte in eenige Steden buy- ten de Vereenighde Nederlanden, met haer Ho: Mog: Guarnifoen befer, eenigh Volck in D ij Krijghs-
. eenige uytlandtfche Koningen, Pptenraten, ^Princen, Heeren, Staten ofte Republijcquen, Colum 306 l9Augufti. Ordre op de groote, dickte ende JengTite van Rijs, Gaerdenen Staecken tot de ■ l Fortificatie en Zee-wercken, , 467 17 September^ Ordre vande Staten van Zeelant, op de groote, dickte ende lenghte van Rijs, Gaerden ende ftaecken tot de Fortificatie ende Zee-wercken. 467 19 dito. Accordt, gemaeckt ende geconcludeert tot Herfort, foo raeckende de Limitfcheydinge tuiTchenNieu-Nederlandten Nieu-Engelandt, als anderfints. 1175 18 November. Ordonnantie.waer by de Plaetfen . en Heerlijckheden in de Meyerije van 's Herto- een-Bofch, gelaft werden hare titulen noopen- de 't recht van contradictie ende Appellen, aen andere Bancken, als aen hare Hooft-ftadt over te brengen. . 1518 5: December. Lyften vande Compagnien te Peer. de ende te Voete, ende van 't beloop van haere befoldinge, nae de fterckte hier naer gefpeeifi- ceert, alle ter maendt van twee endeyeettigh dagen. . 262 13 Dito. OULtoy, totte bedijckinge ende bever- fchinge van een ghedeelte vande geinundeerde Polders, ghelegen onder de Jurifdictie van AVoenfdrecht, in 't Marquifaet van Bergen, ge- naemt het Zuytlant, Oudelandt, Wiflendijck ende de Noort-Polder.■ ... 2004 \ 1651, 5 Januarij» Octroytot bedijckinge ende beyer- .. fchinge vande Gori�ingen ghelegen onder Of- . fendrecht ende Hooget Heyde. _; 2,005 x/Februarij. Placaet, waer bydenRijcxdaelder binnen Maeftricht ghetollereert werdt op vier gulden. z] 96 23 Maert. Ampliatie van't O&roy tot bedijckin- ge van Prins Willems Polder, ofte Schoon- dijeke. 1997 6 April. Acte van ampliatie ende elucidatte yan't Octroy hier bevoorens by haer Hoogh Mog: verleent , tot bedijckinge vanden Orangien Polder, benoorden Yfendijcke, in Vlaenderetj. ... , ,.:;2.008 18 dito. Placaet, tegens d'exaclien, foulen, uy t- teeringen der Soldaten, &c. 1 xx 19 dito. Continuatie van't Octroy dendertienden Mey 1634. by den Coningh van Spangien yer- leent aen de Ingelanden ende Voorleggeren yande Schorren van Beooftenblye, noopende d'immuniteyt van alle laften ende Imp�fitien _r �voor twintich jaren, ende anno 1644. verlengt "voor noch tvvaelf jaeren, te jouii��ren rotten "^.dertienden Mey 1684. , .2908 %&JsAey. Waerfchouwinge, yan de expiratie van y ,HenTrefuesmetPortugaeL �,!.;;� 1¹% ijunij. A�te van ampliatie ofte Elucidarie, mitf- gaders interpretatie van _f ende op het Oclroy *�'XQt bedijckinge vande Maurits Polder, leggpn- ! 4$ annex deri Orangien Polder, by Y/fendycke ^'inVlaendeten, voor defenby haer Hp:Mog: ⁱ. a'ende Bedijekers verleent...'_t... , / /,2009 l�dito. Formulier van Eedt v��r de ^ilkie,, pm ;, aen de Generaliteyt te doen. , /_v : i/o

-ocr page 1627-



	E GIS Τ E R.

		hebben, om by wegen van retorfie haren Staet ende Ingefeteaen tegen denoverlaftderfc�ver te befchermen. j~ 17 September. Placaet, waer by het Boqtfvolck in 's Landts dienft zijnde, verboden wert, haer den felven te ontrecken, endemet Capiteynen op particuliere beftellinge te varen. Col. 287 , ' ^l653� � 6 Maerc. Placaet, waer by vreemde dienften, foo ten oorloge, Koopvaerdy� ende ViiTcherye ter Zee jalsoock fonderlinge terWalvifch-'vangit, ende de leverantie van Schepen en Waren daer toe noodich, verboden werden. 302 25 dito. Waerfchouwinge ende Verbodt , waer by omme pregnante redenen den Walvifch--, vanghft voor het Jaer 1653. gefchort wert. 506 26 April. Placaet, waerby ftriclelijcken verbo- den wert, dat niemant op vreemde Commiffien in Zee mach gaen ofte blyven. 311 25 Junij. Ordonnantie vande Staten van Zee- landt, waerby den Schipperen verboden wert eenige Soldaten of Bootfgefellen uyt Walche- ren te vervoeren, die geen Pafpoort ofte Acte van cohfent hebben. %yo 1 Julij. Waerfchouwinge, totnaerkomingevati de Ordonnantie den achtiendenMey 1635. op 't ftuck van 't kleyη Zegel ge�maneert. 1401 5 Auguili. Oclroy, by haer Ho: Mog: verleent aen den Commandeur ende famentlijcke Bor- geren van 't Fort Sint Anna in den Polder vaa Namen, tot het houden van een Dijnfdaegfche Weeck-marclr. 1401 1 «j Dito. Ordre ende Lyile , noopende de ver- minfte inden oorloge ter Zee. 495 Dito. Placaet, waer by den Ingefetenen van Hol- landt verboden werdt d'exercitie vande Paufe- �cke Religie inde Huyfen vande Ambafladeurs by te woonen. 1404 8 September. Placaet, waer by een yegelick ver- boden wert fich te (lellen tegens het inbrengen der Soldaten binnen Enckhuyfen. 1404 19dito. Placaet vande Staten van Hollandt, te- gens de Leere der Socinianen: midtfgaders het inbrengen en drucken van hare Boecken. 2405 %6 Dito. Ordre ende Lyfte, noopende de ver- miniten in den oorloge ter Zee. 495 i$October. Ordre vande Ed: Mogende Heeren Gecommitteerde Raden van Hollandt, jegens het weyden der Beeften op de Fortificatie- wereken, 466 17 dito. Ampliatie der Inftructie vande Chambre mi partie. 998 1654. 29 Januarij. Ampliatie van Oclroy .verleent aen de Gelanden van de Dijckagie van Canifvliet, tenderende tot openftellinge van het recht var» uytlech over de Landen en Vruchten der Def- faillanten op enckel fchat. ^%°a^% i4Februarij. Aire van �lucidati� ende naerder interpretatie van't Oclroy by haere Ho: Mog: den thienden December 1616. verleent aen die van 'tVryetot Sluys, ommeteftaenoverde d'auditie der reeckeningen van alle Dijckagien ehde Wateringen onder der felver Jurifdictie gelegen. ,., ^%°^l$ 15 April. Articulen van Vrede /Unie ende Eeu-
Krijghs-dienft en fal mogen aennemen, ofte over nemen,voor,uytten naem.ofte van wegen eenige uytlandtfche Coningen, Potentaten, Princen, Heeren, Staten ofte Republijcquen: oock geene Trouppes in den voorfz Lande te komen, mitfgaders daer inne, ofte daer door in eeniger manieren te worden gevoert, ofte ghe- tranfporteert, fonder daer toe te hebben fpe- ciale fchriftelijcke A&e vanconfentvanhaere Ho: Mog: Colum 306 2,6 dito. Oclroy voorDavid Coolhans endeCon- forten, omme neffens de Ingelanden te mogen bedijcken feeckere dertien a veertien hondert gemeten, leggende benoorden Sinte Cruys by Aerdenburgh, genaemt den Boonu 1009 6Februari). Placaer, op 'taenbrengen van de giften en gaven, die by eenige Perfoonen vande Regieringe genooten zijn. 397 izDito. Ampliatie van 't Oclroy den f) April 1651. verleent,totte bedijckinge vande Schor- relanden, befuyden de PafTageule in Vlaende- ren. zoo4 29 Dito. Placaet, ordonnerende dat geen Varent Volck haer buyten der Vereenighde Provin- tien dienfl: te Water begeven mogen ; ende mede verbiedende �en* uytvoer van eenige Schepen , Gefchut, Wapenen, Munitien van oorloge, ende andere Oorloghs endeScheeps- behoeften, onder wat pretext dat het zy. %<β 9Maerr. Placaet, verbiedende aen alle Gouver- neurs , Commandeurs ende Majoors inde Ste- den van defen Staet, ghelegen op ofte ontrent de Rivieren Rhijn, Maze, ende anderen, het af- vorderen van eenige foyen of vereeringen van de Koopluyden ofte Schippers,Wagenluyden, &c. daer ontrent frequenterende. 1400 16 Dito. Contracl, tot nederlegginge vande que- ftien ende differenten tuflehen de Regeerders vanHtalitenHulfter-ambacht. 12x7 x7 dito. Placaet, waer by precife ordre gheftelt wert op 't werven en doortochten van Staten, ofvreemtKrijghs-volck, door Hollandtende Weft-Vriellandt. 150 6 Juni}. Oclroy tot het befomer-kayen van feec- kere in de dertich ghemeten Landts onder Steenbergen. 2012 ι ζ Julij. Inftruitie voor de Gedelegueerde Rech- ters in de Chambre mi partie, by den Heere Coningh van Spaignen,endede Heeren Staten Generael der Vereenighde Nederlanden te fa- men ge�rigeert. 5B7 22 dito. Placaet, waer by alle Schepen defer Landen verboden werdt in Engelandt aen te loopen. �22 2 Augufti. Declaratie ofte Manifeft vande Hooge ende Mog: Heeren Staten Generael der Veree- nighde Nederlantfche Pro vintien: Behetferide een oprecht verhael van der felver fincere in- tentie , ende rechtmatige proceduyren ontrent deonderhandelinge met de ExtraordinarisAm- baiTadeurs ende Gecommitteerden vande je- genwoordige Regieringe van Engelandt, foo alhier in 's Graven-Hage, als tot Londen ghe- vallen t, Midtfgaders van de onrechtvaerdige ende violente proceduren van die vande voorfz Regeeringe, die hare H�: Mog: ghenootfaeckt

-ocr page 1628-



	Κ Ε G Ι S Τ Ε R.

		Dito. Placaet vande Staten van Zeelande, tegens het Vechten, trecken van Mei��n, of ander Ge- weer,Straetfchenders, Nachtloopers, ende diergelijcke andere infolente Luyden. Z408 1655. � Februarij. Placaet van den Hovevan Hollandr, jegens d'exercitie vande Luterfche Religie ten platten Lande van Hollandt. 30Z7 ι ζ Maert. Ordre vanden Hove van Hollant,op 't pleyten ende fitten vande Advocaten ende Procureurs, &c. 1 o8z 19 Dito. Ordre vande Staten van Hollandt, op het drucken van het Oude ende Nieuwe Tefta- ment. 3030 3 Mey. School-Reglement.inde Steden ende ten platten Lande in de Heerlijckheden ende Dor- pen ilaende onder de Generalitey t. Z409 10 Dito. Tradaet van Vranckrijck mette Hanze- fteden. 554 17 Dito. Placaet, opte groote, equipagie, mon- ture, Manninge ende Admiraelfchappen der Schepen, varende door de Straete van Gibral» ter naer de Middelandtfche Zee, ende op Le- vanten. 494 Z9 Dito. Naeder Ordonnantie vanden Raedt van State, jegens 't weyden der Beeften op de Fortificatie-wereken. q6$ 17 Junij. Waerfchouwinge, jegens 't aenbrengen der pretenfien op Engelandt, ende notificatie dat de Commiiiariflen de noch openftaende difierenten jegens den dertighften Julij i6yy. binnen Amfterdam fullen komen examineren, en afdoen, 543 z8 Dito. Inftructie, waer op de Hoogh Mogende Heeren Staten Generael, reprefenterende in defendenHertogevanBtabandt, den Borge- meefteren van Bergen op den Zoom hebben verleent de judicatute in faecken tot vijftigh guldens, ende daet beneden. Z417 I Augufti. Ordonnantie, waer op binnen den Lande van Hollandt tot den leften Julij 1657. incluys, verpacht is den Impoft op 't Gemael. Z943 14 Dito. Waerfchouwinge, op 't aenbrengen der Landen, Heerlijckheden, �fficien, &c. die in pantfehappe befeten werden. Z4ZO ζ ι Seprember. Placaet, waet by den Ingefetenen van Over-Maze gelaft wert, geen beveelen van d'ander fyde t'obedieren, oock geenige beden aen de felve te betalen. 1187 5 �ctober. Tweede Waerfchouwinge, noopen- de 't aenbrengen der goederen in pantfehappe befeten wordende. z4io 14 Dito.' Placaet vande Staten Generael, tegens het tefteren ten behoeve van Geeftelijcke, ofte andere Paufgefinde geordende Perfoonen ofte gefeyd� Geeftelijcke Armen, Geftichten ofte Godts^huyfen, &c. over de Steden ende ten platten Lande, immediatelick reforterende on- der de Generaliteyt. Z4Z0 Z3 dito. Accoordt by die van Axel ende Neufen in gega�n, over feeck�re Limit-fcheydisge, en- de recht'van Judicatur�. IZ07 z3 November. Acte van approbatie op 't voor- ftaende A�coort van Axelen Neufen. IZ07 z$ �cWb�r. Ordre, waer by den Debiteuren en . D �j Pach-
ϊ Tvich Verbondt, beflooten tuflchen fijne Door- Juehtighfte Hoogheyt den Heere OLIVIER, Heere Protector vande Republijequevan En- gelandt, Schotlandtende Yrlandc,&c. tereen- re 5 ende de Ho: Mog: Heeren Staten Generael der Vereenighde Nederlandtfche Provintien, ter andere zyde. 5¹²* 19 dito. Ratificatie vanden Protector van Enger landt, op het voorftaende Tractaet. 537 zz dito. Ratificatie van de Staten Generael op 't voorfzTractaet. �38 17 Dito. Naeder Ordonnantie vanden Raedt van S tate, jegens 't weyden der Beeften op de For- tificatie-wercken. 463 2.8 April en 13 Mey. Verkondinge ende naeder explicatie van het derde Articul vande Vrede merCromwel. 539 15 Mey. Octroy,by haer Ho: Mog. verleent, op 't Verfoeck van die vanden Raede ende Reecke- ninge van den Heere Prince van Orangien, tot bedijckinge vande Gorfl�n vanden Lande van Steenbergen. zo 16 i6Mey. Waerfchouwinge, waerby d'Ingefete- nen defer Landen vermaent werden hare pre- tenfien jegens Engelandt tegens den z8 Mey ι 1654 in te brengen. 542. Dito. Acte van Approbatie , op het daer inne gheinfereerde Contract, in date den i�Maert i6$z. tot hederlegginge vande queftien ende difierenten, tuifchen de Regeerders der Stade . Huift, en de Regeerders van Bulfter-ambacht ί gemaeckt, izz7 zo dito. Nader Waerfchouwinge, waerby notifi- . catie gedaen wert, dat den tijdt tot het inbren- gen der pretenfien jegens Engelandt verlenght is tot den elfden J�nij 1654. 542 zo Junij* Waerfchouwinge,tegens het aenftellen yan Paepfche Schepenen in de Meyerije van 's Hertogen-Bofch. 1408 9 Julij. Placaet, tegens de infolentien ende moet- willevan't Boots-volck, die binnen 'sboorts tegens de Capiteynen, andere Officieren, ende onder malkanderen gepleeghc worden. 498 iz dito. Waerfchouwinge vande Staten van Hol- landt , dat een yegelijck fy ne pretenfien jegens Engelandt, met de bewyfen daer toe dienende, fal moeten aen brengen. 543 ίο Augufti. O&roy verleent aen de Ingelanden vanden Polder van Namen, fo van den vrydom van veertien jaren van alle Staten enAmbachts Impoft�n, ende andere Middelen, als anders daer inne gem��rioneert. ' " zo 16 % Oct�ber. Pla'caetijegens de gene die het Ampt Vande; Secreea�if�n in Brabandt onderkruy- � ip�n. ^;- i4⁸3 zf&ti�i Publicatie'; daer by 't Hoffvan Hollant ^H'?idblrneett,^;datdfen Procureur vanden Requi- �!"'ant^;Vande'playdoye inden vollen Rade, ofte in > "cas partyen beyde fullen hebben verfocht, den "fclmp�trantWfijttSack -mede ghefurneert fal ^WVerlevererib�hioorlijcke Dingtalen inde Grif- ■■ ^x{ fie op gernaecktF�p pen�;Var� fes ponden; 1471 i^Novemb. Pldca�t vande Staren van Zeelahdt, tegens 't weeh halen en ileel�'n tan Gaerden, a' * BiijS, Staeek�n � Sxb�rreft�e^rri'�n SMrir, VaA de ⁰" JDijcken, Stranden en ZeeWercfceh; &c.\^Ί '471

-ocr page 1629-



	E G I S Τ E R;

Pachters van de Geeftelijcke goederen ende - Domeynen, in de drie Landen van Over-Maze en Vroonhove,belaft wert hare Quitantien aen Gillis Bufly over te brengen, &c. Col. n 50 x6 November. Verbodc vande Staten G�nerael, tegens het inbrengen, drucken, verkoopen en divulgeren van 't Boeckje der Prse - adamiten. 24x4 Dito. Placaet vanden Hove van Hollandt, tegens 't voorfz Boeekje der Prae-adamiten. 24x5 3 December. Placaet vanden Hove van Hollant, daer by alle Rooms-gefinde gelaft wert,de Pre- dicanten, ghecommitteert inde Dorpen van Stompwijck,Soetermeer, &c. eenige hinderin- ge ofte belet te doen. χ 4x8 17 Dito. Derde ende laetfte Waerfchouwinge, noopende 'taenbrengen der goederen die in pantfchappe befeten worden. 24x8 1656. 10 Januarij. Naeder Ordre, op de expeditie ende advancement vande Rolle van den Hove van Hollandt. 1083 17 Dito. Ordre ende Reglement, voor de Griffie vanden Hove van Hollandt. 1087 10 Februarij. Placaet vande Staten G�nerael, te- gens het drucken, veakoopen ende inbrengen van alle Sociniaenfche Boecken. 2418 11 Dito. Ordre ende Reglement, waer na de Be- velhebberen , Ruyteren ende Voet-knechten, onder den Landtdroft over de Meyerije van 's Hertogen-Bofch, hun fullen hebben te regu- leren. 1194 2X Dito. A&e van Approbatie, op het Extraei: Accoordt vanden negenthienden September 1650. gemaeckt tot Herfort, foo raeckende de Limit- fcheydidge tuffchen Nieuw-Nederlant, endeNieuw-Engelant,als anderfints. 1x75 3 Maert. Ordre ende Reglemenr, voor alle Rent- meef�ers van Geeftelijcke goederen, den Staet der Vereenighde Nederlanden aengekomen, ende toebehoorende ,om in toekomende heur naer te reguleren, in 't innen vande penningen heurder adminiftratie. 1138 7 Dito. Placaet, op 't ijcken der Schepen, die op Hout-laOen naer Noorwegen varen. 575 Dito. Ordonnantie, by de Ed: Mog�. Heeren Ra- den van State ge�maneert, op de Proceduyren te houden foo voor den felven Raede, als voor de refpe&ive gedelegueerde Rechters, in faec- ken raeckende de gnemeene Landts Middelen. . ■ . ■; . . l°OX 16 Dito. Placaet vande Staten van Hollant, waer by precife ordre geftelt wert op 't werven ende doortochten van Staten, of vreemt Krijghs- volck door Hollant ende Weft-Vrieflant. 150 17 Dito. Placaet, waer by vreemde dienften, foo Oorloge , Koopvaerdye ende VifTeher-ye ter Zee,als oock fonder linge ter Walviieh-Vangit: ende de leverantie van Schepen en Waren daer toe noodich, verboden werden. -Oh;,. 30X 18 Dito. Placaet,daer byhaer Ho: Mo: verbieden dat niemant van wat qualiteyt hy oock zy , in de voorfz Vereenighde Provintien,Steden ofte Plaerfen der felver,ofte in eenigeE Steden, buy- ten de Vereenichde^Nederlanden,» met haer Ho-.Mog: Guarnilben befet, eenigivj^plckin
		in Krijghs-dienften fal mogen aen nemen, ofte over nemen, voor, uytten naem, ofte van we- gen eenige uytlantfche Coningen.Potentaten, Princen, Heeren, Staten ofte Republijcquen � Oock eenige Militaire Tiouppesin den voorfz Lande te komen,mitfgaders daer inne oftedaer door in eeniger manieren te worden ghevoert ofte getranfporteert, fonder daer toe te hebben fpeciale fchriftelijcke Afte van confent van hare Ho: Mo: Colum 306 Dito. Echt-Reglement, over de Steden.ende ten platten Lande,jnde Heerlijckhedenende Dor- pen ftaende onder de Generalitey t. xa%q Ordonnantie, waer op t'federt April 1656. den lmpofl: op de Fruyten binnen den Lande van Hollandt verpacht is. 2947 xoApril. Placaet, waer by de fommatien van Anthony Coocx,pretenfe Rentmeefter wegen den Coning van Spaignen in 's Hertogenrade, gecai��ert werden. 1187 16 M�y. Verbodr, noopende 't overfetten op 't Υ op Amfterdam, ende elders. χ^φ xo Dito. Oftroy, verleent aende Magiftraet van 't Hooge en Lage Sas van Geht,tottet overfen- denvan Procefl�n by haer gedefinieert,aenden Raedt van Vlaenderen , waer voor de felve in Appel mochten komen te dienen. 1x34 14 Junij. Redu�ie vande Intereften op de Gene- raliteyt, van vijf op vier ten honden. X448 i6Dita Ordonnantie ende Reglement, byden Raedt van State goet gevonden,te ftellen ende ordonneren, naer voorgaende advisvan den Raedt ende Rentmeefter vande Domeynen, ende de Leen-mannen vande Leenkamer , op het ftuck van de Jacht in de Meyerije van 's Hertogen-Bofch, omme by eenyederdes raeckende, naer gekomen ende geobferveert te werden. 2-449 x7 Dito. Verbodt tegens 't viiTchen in des Graef- feliekheyts VhTcheryen van de Beyerlande«i 24-57 19 Juli). Placaet vande Gecommitteerde Raeden van Hollandt, jegens 't afhalen der Vruchten in Goutfwaert, fonder de felve verthient te hebben. ' 1130 x7 Dito. Placaet, jegens 't afhalen der Vruchten inde Meyerije, fonder de felve verthient teheb- ben. .-, -υ; -, :.'.■ Π47 31 Dito. Ordonnantie vanden Raedt van State, dienende totAmpliatie van Inftru�tie voor de Ontfangers,Re.ntnjeeftexsendeCont�erolleur9 over de drie Landenvan O vcr-Maze, ende het quartier van^Maeftricht ,endc Vroonfaove., er� de dien 'taengi�nmach, 9n);»a.gekomenende geobferveert te werden. ,vH)9* 17 Augufti. Pubjiqatie vanden j^yevan Hollant» ;,,raeckende het continueren;van de Rojte.des _f, j Maendaeghs ende Vrydaeghs van elf tot twaelf _� ..vyren.,; '., . j vj^i... y\,-\ ^i,^] � , 1 �, M~i αϊ Dito. Placaet, waer by den Gapiteyoenv^pde ■Qorlogh-fcl�epen verboden wert in hafe Sche- j pen Koopmanfohappen over te voeren. , 494 3j,L)ito. Ordre vanden Raedt van State, waer-by ^ideMoflel-ba^cken in 't GanaeX.tuflchen^trSas :, j, R\|9 Gent ende^ijlippy ηρί vfior goedeA prinfe y-~Yerklaert;W#r4efl_v, -c _{.._t nabnw >' ^Α^Φ° '"* 4Sep*

-ocr page 1630-



	� E G � S
	� E G � S		E R.
			E R.

4September. Placaet,verbiedende derHuyfluy- �_r den Beeften, goederen , ghewafch, &c. niet te rooven ofte befchadigen. 0,460 ïi Dito. Traftaet, gefloten tot Elbingb.tuflchen den Goningh van Sweeden, ende de Ho: Mog: , Heeren Staten Generael der Vereenighde Ne- ;. derlanden. � - ,. 2.567 i, October. Placaet vande Staten van Hollandt, ::■■■ waer by verklaert wert, dat d'Onderdanen.van Hollandt, fchoon datfe in dienfl; vande Gene- ralitey t zij �, echter in Hollandt komende, de Jurifdictie vande Hoven ofte Gerichten fubjecl zijn. 1158 Dito. Refolutie vande Staten van Hollandt, op de Ordonnantie raeckende de kennifiè ende judicature der gene die in defe Provintie ghefe- ten zijn, ende inden dienfl: vande Generaliteyt werden geemployeert. 2461 6 Dito. Reglement, op de Revifien, voorts aen te intenteren vande Sententien by den Rector ende Rechteren vande Univerfiteyt tot Ley- den gewefen, ofte als noch te wyfen, by de Ed: . Groot Mog: Heeren Staten van Hollandt ende Weft-Vrieilandt geatrefteert. 1118 � � Dito. Placaet vande Staten van Hollandt, tot .weeringe vande Exters., 2461 30November. Placaet, tegens 't inbrengen van s Poeder, Macis, Peper, &c. 1464 11 December. Reglement vande Staten van Zee- iandt, raeckende de directie , ordre ende mef- nage vande Dijckagie van Walcheren. 183 � -Waerfchouwinge, aengaende den Tholl van der i Goude op de Wachte van Sparendam, leggen- de binnen Haerlem. 2465 1657* Ordonnantie, waer op binnen den Lande van Hollandt t'federtden ijanuarij 1657 verpacht is den Impofl: op de Warmoes-landen. 295� 10 Januarij. Publicatie, daer by 't HofTvan Hol- landt, ende deMagiflraet vanden Hage hebben geordonneerc, dat niemandt van wat qualitey t hy zy fal werden geadmitteert om inde Avont � Predicatien te mogen trouwen. M^5 a6Dito. Placaet, daer by alle Ingefetenen van : Brabandt ende Vlaenderen gelaft werden haer '■; Graen te moeten laten malen onder het diftricT: 1 vande Generaliteyt: ende fpecialick dat de In- � gefetenen vande Dorpenen Plaetfen daer een ï Molen is , haer Granen op den felven lullen moeten laten malen, &c. 2465 13 Februarij. Ordre, waer by den Debiteuren en Pachters vande Geeftelijcke goederen enDo- ." jmeynen, in de drie Landen van O ver-Maze en Vroonhove, belaft wert haere Quitantien aen -' � Gillis Bufly over te brengen, &c. .1150 ai dito. Placaet ende Ordonnantie vande Staten : 'Generael,' aengaende de kortingen die op de \ 'riComptoiren der Convoyen ende Licenten ge~ - :fchieden fullen , op het recht vande goederen ^-irter Zee in komende, ren profij te vande Schip- _f'> pers, Stietluyden ende Bootfgefellen,voor,en- ■' deinplaetfevan hare vrye voeringen ■' «2:468. iiMaert, Placaet vande Staten van Hollandt, «jegens de Duellen. liizhiu riv n-mL^cjl ■ ai dito. Nader Tra&aet van Vrede ehdèVrundt-i '' ifchap, geflpoten tuflehen de Staten Generael,
		ende den Prince ende Heere vande Steden en- de Landen van Salé, Colum 2504 I April. Generale Ordonnantie, waer op deGe- meene Middelen binnen Hollandt verpacht worden. ,_: 2930 Ordonnantie, waer op den 1 April 1657. van we- gen de Staten Generael verpacht is den Impofl: op de Hoorn-Beeiten ende Bezaey de Landen, over de Steden, Forten ende Plaetfen van Bra- bandt ende Vlaenderen. ²954 26 April. Placaet vande Staten van Hollandt, daer by alle Franfche goederen in arreil geno- men werden. 546 Dito. Placaet, tot redres van een efgale Verpon- dinge inde Meyerije vanden Bofch. 2469 II Mey. Placaet, inhoudende ftricl: verbodt, van uyt eenige Provintien, Steden ofte Zeehave- nen van Vranckrijck, eenigh Gewafch of Ma- nufacturen van het felve Rijck hier te Lande te brengen. . . 547 18 dito. Placaet vanden Hove van Hollandt, te- gens het drucken en divulgeren van argerlijcke Boecxkens, Pafquillen, Gedichten, mitfgaders Propofitien, &c. 3,469 22 dito. Acte van prolongatie van 'tOctroy by haer Ho: Mo: inden jaere 1651. verleent aende gemeéne Ingelanden vanden Polder van Ollen- drecht, ten reguarde vande vrydommen ende exemptien daer inne gementioneert, 2017 25 dito.' Nader Placaet, tot redres van een recht- matige ende efgale Verpondinge inde Meyerije van 's Hertogen- Bofch. 2,472 4junij. Placaet, jegens de Brantftichters ende Quaetdoenders in Brabandt. 2473 3 Julij. Acte van indemniteyt, verleent aen den Baron van Leyfchot,raeckende 't funderen van een Gafthuys voor vijfthien Arme Mannen, ende een ander voor feven Arme Maechden. :>.>■■' . 2476 14 dito. Placaet, jegens de complotteryen der Pachters vande ghemeene Middelen van Hol- landt. 2543 18 dito. Placaet vande Staten van Hollandt, te- gens het vermengden ende vervalfchen vande Hoppe. 2477 20 dito. Placaet, jegens het verminderen van 't Mael-loon in Rhijnlandt. 2480 26Dito. Waerfchouwinge ende Ordonnantie, raeckende de Terreneuf - vaerders uyt defe � Landen. 587 Ordonnantie, volgens welcke t'federt Auguili 1657. den Impofl van twee ftuy vers op deTon- ne Biers by de Brouwers te betalen, in Hollant Verpacht is. .�. 2943 Ordonnantie, volgens welcken t'federt Auguili 1657. tot den leflen Julij 1662. incluys , den Impofl op't Gemael binnen Hollandt verpacht iS. �. '''��/ ;. 2,943 3 Auguili. Placaet, jegens de frauden der Vent- jagers in de ghemeene Middelen binnen Hol- landt. 2,480 8 dito. Placaet, waer by het varen ende negotie- jren opVranckrijck,ende 't nemen van Palpoor- ;; tenivan die Kroone, &c. verboden wert, 550 iddicó. Ordreinde Reglement, vooralle Ont- ^; \|&ngers,Rentmeeilersende Contrerolleursvan de

-ocr page 1631-



	,.,;;-.

		REGISTER.

de gemeene Middelen/Verpondingen, Domey- nen, Beden , Geeftelijcke goederen, Renten_}ende andere lnkomften,&c. den Staet der Ver* eenighde Nederlanden competerende, om in 'c toekomende haer nae te reguleren, foo in 't be- leyt ende de directie van haere refpective fun- ctien, als in 't innen vande penningen van hare refpective adminiftratien. Colum 1141 Dito. Ordreende Reglement, midtfgadersLyfte van falaris, waer nae de Deurwaerders ende Exploicteurs vande Comptoiren vande gemee- ne Middelen, Verpondingen , Domeynen, Be- den,Geeftelijcke goederen, haer fullen moeten reguleren, in 't doen van eenige fommatien, renovatien,gyfelingen,ende verdere executien, die haer by de refpective Ontfangers ende Rentmeefters fullen werden aenbevolen. 1146 s6 dito. Waerfchouvvinge, tot beter oblervantie van't vijfde Artijckel vande Ordonnantie over den Impoft van't Gemaelbinn�' Hollanr. 2480 17 dito. Publicatie, waer by de Placaten van haer Hoogh Mog: in date den achtienden Mey ende achtften Augufti 1657. in getrocken $ de Com- mercien op Vranckrijck openghefteltj ende ordre gegeven wert, dat fich een yeder die het aengaet, fal hebben te reguleren naer het Tra- ctaet van Marine tuiTchen Vranckrijck ende de Hanze-fteden gemaect,hier na geinfereert. 551 23 Dito. Verdrach ende Ordonnantie, over de Proceduyren tuiTchen d Ingefetenen van Hol- landt ende die van Utrecht. 11 «59 25 dito. Verdrach tuiTchen de Staten van Hollant ende die van Utrecht, noopende het exerceren van Jurifdictie, ende over 't groote Waterfchap van Woerden. 1164 29 dito. Placaet, noopende de complotteryen in'c pachten der Thienden in de Meyerye van den Bofch. 2481 6 September. Refolutie, noopende de Verpon- dinge inde Meyerije vanden Bofch. 1481 Dito. Exemptien van Verpondingen der nieuwe Landen inde Meyerije vanden Bofch. 2527 28 Dito. Waerfcho�winge van de Staten van Hollandt, tot extenfie van 't recht vande Col- laterale Succeffien. 2484 Dito. Miflive daer toe dienende. 1485 Ordonnantie, volgens welcke t'federt den eerften October 1657. van wegen de Staten Generael verpacht is den Impoft op de Hoorn-Beeften ende Beza�yde Landen over Brabandt. 295 5 19 October. Placaet vanden Hove van Hollandt, jegens het af breecken, wech nemen, ende ver- branden der goeder Luyden Hecken, Stoepen, Balien,Goten, ende Kookers vande jonge Boo- men , oock het befchadigen vande Boomen felfs.inden Hage. 1485 24 dito. Placaet, waer by verboden wert buy ten confent van de Weft-lndifche Compagnie Volck aen te nemen, oock fich in dienfte te be- geven , om nae WefMndien te varen. 2,488 29 dito. Waerfcho�winge, aengaende de Dwang- Koorn-Molens, in Oudt ende Nieuw-Beyer- landt. 2488 29 November. Placaet, verbiedende te varen aen de Retour - Schepen van de Ooft-lndifche Compagnie. ^488			18 December. Refolwtie opte interpretatie vande Oftroyen van Dijckagien by haere Ho: Mog: vergunt federt Augufti 1648. Colum 2021 20Dito. Placaet ende Ordonnantie, vanweeeu de Staten Generael, by deliberatie vanden Raedt van State ghemaeckt ende uytgegeven, waer op, ende waer nae inde Steden, Plaetfen ende Landen reforterende onder de Generali- teyt, fal in gevoert ende geheven worden het Middel op de Collaterale Succeflien , als mede in afcendenti linia. 2489 31 Dito. Placaet vande Staten Generael, raec- kende de Navigatie ende Commercie op de Havenen van Portugael j ende fpecialick ver- bodt van toevoer van Waren van Contrebande aende Subjecten van'cfelveRijck. ^14 1658. 23Januarij. Placaet, noopende het afloifen van Chijnfen , Erfpachten ende Renten inde Meye- rije van 's Hertogen-Bofch. M9^ 29 dito. Placaet, waer by allen Schepen nacr weften varende,verboden wert fonder Convoy uyc te loopen, ende datfe haer precife fullen hebben te reguleren nae de Placaten op de Monture, Wapeninge ende Manninge vande Koopvaerdye-ichepen ge�maneert. 491 Dito. Publicatie, tegens de gene die met dubbele CommilTie in Zee zijn. 499 14 Februarij. Placaet, waer by het Gewafch, ge- win en Zout van Portugael in dek Landen te brengen verboden wert. 46 7 Maert. Refolutie opte interpretatie vande Oc- troyenby hare Ho; Mo: vergunt federt Augufti 1648. op de Dijckagien. 2024 8 Maert. Artijckel-briefT, vande gheoftroyeerde Nederlandtfche Ooft-Indifche Compagnie, by de Hoogh Mogende Heeren Staten Generael gearrefteert. 1278 1 April. Contract, ghemaeckt tuiTchen de Magi- ftraet vanden Bofch ende den Baron van Ley- fchot. 2496 30 Dito. Approbatie van haer Ho; Mogende op. 't voorfz Contract. 2500 Ordonnantie, waer op t'federt April 1658. den Impoft op de KaeriTen binnenHollant verpacht is. 2947 8 dito. Waerfchouwinge,noopende debetaiinge van den Impoft op de ontgrondinge van den Turffbinnen der Goude. 2501 15 dito. Tractaet, gedaen, beflooten ende ghear- refteert inden Hage in Hollandt, tuflehen den Heere Rofenwinge , Extra�rdinaris Gedepu- teerdevanden Coningh van Denemarcken,&c aen de eene zyde $ ende de Heeren Gedepu- teerden vande Ho: Mog: Heeren Staten Gene- rael der Vereenigde Nederlanden, aen d'andere zyde, op 't hermeten vande Schepen uyc d�fe Landen op Noorwegen varende. $%7 29 dito. Publicatie , daer by 't HofT ordonneert allen Deurwaerders vanden felven Ho\e onder Hollandt ende Weft-Vrieilandt refiderende, foo wel buy ten als binnen den Hage woonach- tigh, binnen een maent nae date defet, haer te laten vinden inden Hage, voor de Kamer van den Rade, &c. M74 2rMey. Placaet, verbiedende geen Harmghm ^J Hollandt

-ocr page 1632-



	R E Gf Ie Si Τ Ε

		nen den Lande van Hollandt ende Weft-Vrief- Jandt verpacht is den Impoft; op de Wyn�n ende Mee. Col urn 2931 1 November. Ordre vande Gecommitteerde Ra- den van Hollant, op d'onkoften der gyfelingen over Verponding�. � 1.30 2 dito. Contract ofte Accordt,tuflehen haerHo: Mog:, ende de Geeftelijcke, ende vier Leden 'sLandrs van Vlaenderen geilooten, noopende de Renten gehypothequeert op den Impoft van Vlaenderen. "%$"�& 7 dito. Nader ende ftric~ter Placaet,noopende liet mifbrtiyck der Havenen, ghepleecht by de vreemde Commiffie-vaerders. 503 16 dito., Placaet, behelfende exemptie van Ver- pondingen der nieuwe Landen in de Mey�rijc van 's Hertogen-Bofch. 2527 12 December. Placaet, op't aenbrengen derVi- caryen ende Canonifyen in Hollant. 2530 29 Januarij. Naerder Ordre, op de practijeke van deOrdonnantieover den Impoft vanden twin- tighften en veertighften penningh. 2531 7 Februarij. Ordonnantie,waer by 't HofFordon- ne�rt, dat alle Sententien in cas van Revifie ge- wefen, geen querellen van nulliteyt, ofte ex- ceptien, provocatien, fuper revifie, granen, re- lieven ,ofteeenige andere benefitien ofreme- dien geadmitteertfullen werden. M74 i8 Dito. Placaet vanden Raedt van Brabant, ver- biedende het Schutters Gilde in Brabant, eeni- ge Paepfcheeride fuperftitieufe Vergaderingen te liouden, &c. Oock geene Bourgondifche Kruyfl�n in hare VaendeIs,ofte andere teyeke- nendesvoorfz Gilden, te voeren. 25 3 j 22Dito. Waerfchouwinge van de Staten van Hollandt, op 't be�edigen van alle Officieren, datfe 's Lants Impoften betalen fullen. 2538 2 6 Dito, Ordonnantie, volgens welcke alle Luy- den ten platten Lande van Brabant woonende, in plaetfe vanden Impoft van het Zout , hun fullen hebben te reguleren. 2667 i4Maert. Placaet,behelfende ordre op de groote Vande Turf-tonnen in Hollandt. 2-54^ 19dito. Placaet, jegens de Complotteryen der Pachters van de gemeene Middelen in Hollant. / , *543 20 dito. Keure ende Ordonnantie,by de Ed: Mo: Heeren de Gecommitteerde Raden vande Sta- ten van Hollandt geflelt, op het inkomen ende leggen vande Schepen ende Schuyten in de Haven tot Hellevoetfluys , waer naer den Havenmeefter aldaer,als mede alle andere haer fullen hebben te reguleren. 2543 Ordonnantie, volgende de welcke ten behoeve vande gemeene faecke, t'federt April 1659,01 de Provintie van Hollant ende Weft-Vrieflant verpacht is den Impoft op de inkomende Granen. ²H^ Ordonnantie, waer op binnen den Lande van Hollandt t'federt April 1659. verpacht is den Impoft op de Confumptie vanden i urfT 2950 Ordonnantie, waer op binnen den Lande van Hollandt t'federt April 1659. tot den letten Maeit i663iincluys, verpacht is den Impoft: bpdeWage. 2950 E 4 April;
π_f Hollandt; tfcyerkoopen, dan die naer Sint Jans :, .dach tot Nieuwejaers dach fal wefen gevangen, j ende tien dagen in haereerftePeeckel gelegen ... heeft, &c.i ,,, , Colum^ioi a^Mey, Aggreatie van haer Ho: Mo�, op 't Nae- der Tractaet van Vrede ende Vrundtfchap met Sal�, seflooten den xi Martij 1657. 2504 Dito. Placaet, op 't aenbrengen der Lyften ende Quohieren van Verpondingen in de Meyerye van's Hertogen-Boich. ^506 7 Junij. Reglement ende Ordre.tot bevorderinge vande expeditie vande Juilitie voor den Hoo- gen RadeinHollandc. 11 o* 10 Julij. Placaet vande Staten van Hollant, waer by het V�rdrach ende Ordonnantie, over de Proceduyren tuflehen d'Ingefetenen van Hol- landt,ende die van Utrecht, in date den 23 Au- gufti 1657. gelaft wert gepubliceert te werden. ¹¹59 Dito. Placaet vande Staten van Hollandt, waer by het V�rdrach tuflehen de Staten van Hol- landt ende Utrecht, noopende het exerceren van Jurifdic~tie in, ende over 't groote Water- fchap van Woerden , in date den 25 Auguili 1657 gelaft wert gepub�ceert te werden. 1163 16 dito. Waerfchouwinge vande Staten van Hol- landt, waer by de Molenaers belaft wert de be- keuringen te doen, over 't gemalen Koorn ko- mende uyt andere diftriclen. 2509 17 dito. Placaet vande Staten van Hollandt,ver- biedende het fchieten ontrent de Vogelkoyen. 24 dito. Aenfchryvens aende Gouverneurs ende Commandeurs in de Hollandtfche Frontieren. Dito. Extraft uyt 't Regifter der Refolutien van de Staten Generael, behelfende generaej Re- glement voordeNederlantfche Confuls.; 1343 30 dito. Placaet, jegens het tappen der Wijnkoo- kers in Hollandt. 2514 1 Augufti. Placaet vande Staten van Hollandt, waer by gheordonneert wordt dat verhuyrde Landen een gheheel jaer voor verloopen Ver- pondingen geafT�deert bly ven. υ 27 9 dito. Placaet vande Staten van Hollandt, waer by dg Steden Excijnfen, recht van legael hy po- theecq en parate executie gegeven wert. 1130 Dito. Placaet, waer by ordre gheftelt wert, wan- neer , ende op wat voet vreemde Commifl�e- vaerders haere Schepen inde Havenen of Zee- gaten defer Landen fullen mogen brengen. 499 13 dito. Mifl�ve aen de Ontfangers vande gemee- ne Middelen in Hollandt, houdende interpre- tatie noopende het fefte Artijckel vande Or- donnantie vanden twintighften en veertichften penningh. 2513 17 September. Placaer, jegens het uyttappen der Wijnkoopers in Hollandt. 2514 26 Dito. Placaet vande Staten van Hollandt, re- gens de Pachters ende Bruyckers van de Lan- den. 2515 Dito. Placaetjegens het tappen der Bierfteeckers in Hollandt. 2519 27 dito. Placaet vande Staten van Hollant.op de aflofl�nge van Chijnfen, Erfpachten,8cc. 25 22 Ordonnantie,waer op t'federt Oktober i658 bin-

-ocr page 1633-

E G I S¹ Tf E R

�:

I m

haere Leenen , in den HertoglidonTm� Van
Brabandt. "Colum^�"

9Decemb. Tractaet van elucidatie tuffchen den
Coningh van Sweeden ende de Ho: Mo: Hee-
ren Staten Generael geflooten t�tHelfign�ur�

.■■;rnqi;nr-r,(ii �'�/ ,i �;.� ' , ,_yj , . ^J^

i9dito. Placaet, waer by alle Regeerders vande

� Steden, Vryhedenende Dorpen � refortereiid�

onderde Generaliteyt, di� pretenderen vry,

'dom te hebben vanden Brabantfchen fwygen-

d(jn Landt-thol, &c. gelafl werden haere origi,

nelebefcheydent�vertoonen. 2591

Dito: Ordonnantie,LyfteendeTraiHe,waerriaer,
oft wekken volgende men ontfanght deS H�r*
togen van Brabandts recht van Maze ofte Wa-
ter-thol tot Groot Lith, of and�r�^:Pla�tf�ri,'op
de Reviere vande Maze, ghedrefl�ert Wegen de
H��gh Mo: Heeren Staten Generael, naer den
tegenwoordigen pryfe ende waerdye van Gel-
de. %tyi

io dito! Pacaet vande Staten van Hollant,tegens

het kloppen endeftampen der Studenten tot

' Leyden. 2598

Dito. Placaet,waer by den Studenten tot Leyden
het dragen van Piftolen verboden wert. 1067

30 dito. Placaet vande Staten Generael, regens

de t'famenrottingen der Socinianemmitfgaders

het drucken en verkoopen van Sociniaenfche

Boecken. ^?:- 2598

1660.

22 Januarij. Ordre ende Reglement, by de Ge-
committeerde Raden van Hollandt ghemaeckt
ende gearrefte�rt, op den train vande Rolle, en
h�t beleggen, bedienen end� bepleyten vande
faken (taende ter decifie van haer Ed: Mo. 11 zz

24 dito. Placaet, beroerende 't Rhijh-fchipp�r�ri
Gilde in Hollandt. 1599

aoFebruarij. Waerfchouwingevande Staten van
Hollant, tot abolitie vande Eeden opte gemee-
neMiddelen ge�'maneert. %6oz

25 dito. Placaet vande Staten Generael .tegens
het breecken,ende mif bruyek vande Brouwers
Tonnen. 2603

1 April. Reglement, op de Politicque Reforma-
tie in de Meyerye van 's Hertogen-Bofch, ende
andere Quartieren van ghelijcke nature, onder
de Generaliteyt gehoorende. 2606

Eedt voor de Vafallen vande Heeren Staten van
Hollandt ende Weit-Vrieflandt. 2615

27 dito. Ordonnantie ende Statuyt, raeckende
de hypothecatie op de Huyfen binnen Huift,
ende de Jurifdiitie van dien. 2615

30 dito. Ade van Approbatie van haere Ho: Mo:
ophetdaerinnegeinfereereje Accort, tuifclien
die vanden Vryen ter eenre, ende de Stadt
Sluys ter andere zyde aengegaen. 2618

4 Mey. Acle van authorifatie op Dijckgraefende
Gefwoorens vande Dijckagie van Beoofter-
eede,omme de Defaillanten by parate executie,
ende op Dijckrecht te executeren. 2-020

3 September. Oaroy, tot herdijekinge van het *
Polderken gelegen ontrent Ooftburgh, tegens
�verdeMarollePut. ^zoz�

ao Augufti. Refolutie vanden Raedc van State,
opten �mpoft van ^Jt Gemael ten platten Lande
in Brabandt en Vlaenderen. ^^zz

ai Sep-

^&Mi), Placaet.'ih welcke d�n^Waivifch-valigfl:
�n Vaert daer op' tof nade� btdre gefcliort

W�tt. .' .-,�,.-.�■, ..... . . � 5>°7

5 April. Refoluti� vande Staten van� Hollanolt,

noopende 't veraccijnfen vande Wynen ende
gieren. , Ψί.'Ρ.

F^thulier van Eedt, te doen by de Wijnkoopers
*,bmtien den Lande van Hollandt ende W�ft-
Vrieflandt woonende. *'.. M47

�prmulier van Eedt,te doen by de Brouwers ehde
; Eierfteeckers binnen den Lande van Ho�andt
"_e ende Weft-Vrieilandt woonende. .-, fff�

29Dito. Executoriael verleent aen Dijckgjra�ff
et\de Gefwoorens vanden generalen Vryen
Polder in Vlaenderen, tot lafte vande De'nail-
³ lant� inde felve Dijckagie, op Dijckrecht. 2.010
z.Mey. Nader Placaet, in welcke onder ieecMre
" limitatien, de Vaert op Groenlant toegelaten,
ende andere Equipagien ter Zee by pr�vifie, en
tot nader ordre verboden warden., $07

4dito. Placaet, waer by alle Itigeletenen^efer
Landen werdt verboden ha�r in uyth��micheri
' dienft ter Zee te begeven,. "■;'/� ( . ,25 50

6 dito. Placaet, waer by alle Leenmannen, Mans-
mannen, &c. in den Hertochdomme van Bra-
bandt, bevolen wert over te brengen declaratie
ende denumbrementen van hare Leenen. zf< 1
27 dito. Placaet vande Staten van Hollantjegens
de tumuke tot Naerden over 't meeren vanden
TurrE . 25-5*1.

9 Julij. Reglement vanden Raede van Brabandt,
gemaeckt op 't ftuck vande falariil�n vand�_tSe-
cretariflen vande Meyerije vanden Bofch,Mar-
quifaet van Bergen op den Zoom, ende Bar&n-
nye van Breda. 2795

i 1 Augufti. Placaet vande Staten Generael, op
den prijs vander Munte. . 2.554

18 dito. Placaet, waer by geprolotigeert wert den
tijdt by't Placaet vanden feilen Mey leftleden,
aende Leenmannen, Mans-mapnen, $cc. in den
Hertochdomme van Brabandt gheftelt, tottet
overbrengen vande denumbrementen van hare
Leenen. ²SSS

20 dito. Placaet, waer by aen alle Ingefetenen
defer Landen wert verboden, haere Schepen in
Vranckrijck bevracht werdende, genebelaftin-
ge aldaer te laten betalen, ofte daer over te
compoferen. '2558

19 September. Placaet, waer by verboden wert
eenige Ammunitie noch behoeften van Oorlo-
ge naerSweeden te voeren. 2559

Ordonnantie, waer op t'federt Oitober 1659 bin-
nen Hollant verpacht is den Impoft vanden ne-
genden penningh op den Steur en Salm. 25146

%x October. Traftaetvan Elucidatie ende ampli-
atie van 't NaerderTra&aet van Vrede ende
Vrundtfchap met Sale'. 25 59

4 November. Placaet, waerby de Compofitien
der gemeeneMiddelen verboden worden. 2561

aoDito. Placaet avocatoir van alle Officieren,
Soldaten ende Matroofen , Ingeboornen ende
Onderdanen defer Landen, uy t den dienft van
denConingh van Sweeden. '�^kM^

2 5 dito. Placaetyanden Raedt van Brabant, hou-
dende naerder prolongatie tottet overDrepgen
vande declaratien ende denumbrementen van

-ocr page 1634-



	REGISTER.

ai September. Waerfchouwinge, dat met half O&ober 1660. den ophef van 't volle Lallende Veylgelt weder zijn aenvangh nemen fal. 2622 Dito. Contraft, tuffchen den Heer Ambaifadeur vanSpaignen, ende Gedeputeerden van haer Ho: Mog:, noopende 't recht van Collaterale . Succeflie by dekn S^aet ghepretendeert op de Abdyen, Prpofdyen,Decanyen, &c. onder der felver reflbrt vallende. 2-62.3 29 Dito. Placaetvanden Hove van Hollandt .je- gens 't drucken ende verkoopen van feditieufe Boecken, Gefchriften ende PafquiJlen. 2623 ifOctober, Procuratie voor de Extraordinaris Ambaffadeurs vande Staten Generael, tot be- iluytingevan een Tra&aet van Confcederatie ende Vrientfchap met Engelandt. 2883 17 November. Ordre ende vrydom voor de gene die inde Meyerije van 's Hertogen-Bofch onge- cultiveerde Landen tot culture brengen willen. 2626 ao dito. Placaet van Ampliatie vande Staten van Zeelandt, tegens de exceffen ghepleechtinde J acht, VhTcherye en VogeJrye, &c. 3031 Dito. Placaet van Ampliatie vande Staten van Zeelant, tegens 't fchutten vanden Vifch. 3034 26 Dito. Verbodt vanden Raedt van State, vande Revieren de Marck, Dintel ende Roy vaert met Dijeken, Dammen, Rijf hoofden, &c. te ver- fparren. 2627 29 dito. Waerfchouwinge vande Staten van Hol- landt,noopende 't: betalen vanden twintighften penningh op de Collaterale SucceiTien. 2630 11 December. Placaet ende Reglement van de Staten van Hollandt, op 't innen ende verant- woorden vande twintighite ende veertighfte penninge",fpecialick vande Achterleenen. 2630 1661. 10 Januarij. Octroy, by haer Ho: Mog: verleent aende Ooft-Indifche Compagnie defer Landen op 't recht vande Succeflien abinteflato in Ooft- Indien, ende op de reyfe gints ende herwaerts. 2634 7 Maert Ordonnantie ende Statuyt van haer Ho: Mo:, opte dif��renten tuflehen de Stadt Huift, ende die van 'tHulfrer-ambachtontftaen. 2635 11 dito. Publicatie,tegens de Geeftelickhey t bin- nen Maeftricht, ommemet gheeneCruyiTen, Wafch-kaerfen,&c, te mogen komen by kranc- ke Perfonen vande Gereformeerde Religie, ten zy de Krancke fulcxfelfsbegeeren. 2638 18 dito. Waerfchouwinge vande Staten van Hol- landt, van geen arreften op Obligatien ofte Rente-brieven , nochte op verfchenen Renten te doen. 2639 19dito. Placaet, houdende verbodt aen defer Landen Ingefetenen, om haere Schepen niet te bevrachten, omme by uytheemfche Nati�n tot den Walvifch-vanghfl; gheemployeert te wor- den. 2639 24 dito. Reglement, op de Criminele Proceduy- renindeBeyerlanden. 2642 30 dito. Nader ordre, op 't collecteren van't Mid- del ofte de boeten ten aenfien vande ongefon- deerde Procefi�n. 2643 7 April. Inftrudtie en Ordonnantie vanden Leen- hove van Hollandt ende Weft-Vrieflant. 2646
		11 dito. Acte van Ratifkatie,op feecker Accordc met denAmbafladeur van Spaignen,aengegaen op den 21 Septemb. 1660. raeckende den veer- tighften penningh tot lafte vande goederen van Geeftelijcke, by Collateralefucceflien de felve aenkomende. 2,654 19 Mey. Waerfchouwinge, vanden Raede ende Rekeninge van Hollant, aengaende de Dwang- Koorn-Molensin oudten nieu Beyerlant. 2654 27 dito. Naeder ordre, op 't beneficieren der Thienden onder de Generaliteyt toebehoo- rende. "-&%$* 4 Junij. Waerfchouwinge_i noopende 't aengeven der Renten en Chijnfen in de Meyerije vanden Bofch; Ende prolongatie om de Chijnfen op goederen ftaende, binnen een jaer te mogen af- lojf��n, volgens 't Placaet vanden drie en twin- tighilen Januarij 1658. 2658 23 dito. Alteratie ende renovatie op eenige Arti- culen uyt het Reglement vande Jacht in de Meyerije van 'sHertogen-Bofch,den feftienden Junij i656gearrefteert. 2-6^9 15 Julij. Placaet,tegens de gene die inde Meyerije vanden Bofch het innen vande ghemeene Mid- delen foecken te verhinderen. 26 59 25 dito. Waerfchouwinge, waer by alle de geene die eenige Domeynen, &c. pretenderen ende befitten inden Lande van Brabandt, reflbrt van defen Staet, belait werden haere originele Oc- troyen als anders over te brengen. 2662 27 dito. Refolutie vanden Raedt van State, be- helfende interpretatie van 't Placaet vanden 27 Mey 1661. noopende de Thienden. 2661 29 dito. Placaet, tegens de equipagien van Uyt- heemfche Nati�n op Portugyiche Commifl�en, mitfgaders verbodt aen defer Landen Ingefete- nen op foodanige Schepen dienende. 2663 1 Augufti. Placaet vande Staten van Hollandt, tegens het inbrengen van vreemde Mefl�n, mee mereken van Mehe-maeckers alhier. 2663 6 dito. Articulen van Vrede ende Confcederatie, gefloten tuflehen den Coningh van Portugael, ende de Staten Generael. 2850 10 dito. Publicatie, noopende 'taenbrengen der pretenfien jegens die vande Portugyfche Natie inBrazil, in conformit�van.het 25 Artijckel van 't Tractaet met Portugael. 2666 6 September. Ordonnantie, volgens welcke alle Luyden ten platten Lande van Brabandt woo- nende, in plaetfe vanden Impoil van het Zout, hun fullen hebben te reguleren. 2667 Dito. Placaet, jegens het dragen van onbehoor- lijck Geweer, &c. in den Lande van Brabandt ende O ver-Maze, onder defen Staet gehooren- de, &c. 2670 17 dito. Reglement, Ordre ende Inftruclie, voor Dijckgraef, Heemraden, Penningh-meefter en- de Bode vanden Alblail�rwaerdtj Midtfgaders op 't beleyt vande Regieringe ende adminiftra- tie vanden felven Waerdt, met 't gene daer aen dependeert. 2.674 28 dito. Notificatie,noopende 't overbrengen der Quohieren tot het ftellen der Verpondinge in de Meyerije vanden Bofch. 2691 1 Oftober. Ordonnantie vande Staten van Hol- landt , op 't ftuck yande PiJotagie vande Maze, E ij ende

-ocr page 1635-



	REGISTER.

		van Licenten, Laft ende Veyl-gelden inden Lande van Over-Maze. Colum 1799 15 dito. Derde W'aerfchouwinge, waer by alle de geene die eenige Domeynen, &c. pretenderen ende befitten inden Lande van Brabant, reiTorc van defen Staet, werden belaft over te brengen hare originele Oc�royen, als anders. 2802 25 dito. Placaet ende Ordonnantie van wegen de Ho: ende Mo: Heeren Staten Generael der Verccnighde Nederlanden, by deliberatie vai� den Raedt van State der fel ver Landen ghe- maecktende uytgegeven, waer op, ende waer naer inde Sreden, Plaetfen ende Landen refor- terende onder de Gcneraliteyt, fal in ghevoert ende geheven werden den vijftighflen penning van verkoopinge , vermangelinge ende ver- vreemdinge van alle onroerende goederen , foo Leen als Eygen, inde voorfz Sreden, Plaetfen ende Landen gelegen. 2818 31 Maert. Reglement tot beter adminiftratie van de Juftitie inde Schepen-ftoel der Stadt's Her- togen Bofch. 18.03 1 April. Ordonnantie, waer op den Impoftvan den Taback binnen den Lande van Hollandt ende Wcft-Vrieflandt verpacht is. 2806 Dito. Ordonnantie, waer op binnen den Lande van Hollandt verpacht is den Irnpoft op de Ronde Mate. 2951 15 dito. Ratificatie vande Staten Gencrael op 't Accordt van accommodement der difTerenten over de verdeelinge der drie Landen, van Over- Maze. 2848 2.7 dito. Ge�xtraheerde Articulen uyt 'tTraftaet van Vrundtfchap, Confcederatie, Navigatie, Commercie eade Marine, gheflooten tuifchen den Coningh van Vranckrijck, ende de Hoogh Mogende Heeren Staten Generael der Veree- nighde Nederlanden. 2910 Dito. Separaet Artijckel,raeckend« de belaftinge van vijftich iluy vers op yeder Vat Scheeps , op de Schepen van Vreemdelingen, gaende uyt de Havenen van Vranckrijck. 2919 19 Mey. Waerfchouwinge, noopende 't betalen vanden Impoftopd'ontgrondingc vandcnTurf die gevoert wert door de Waverveenfche Brug- ge , ende de Verlaten aldacr. 281 ■> 24 Dito. Waerfchouwinge, tegen het aflofl�n van Renten,Cbijnfcn en Erfpachten die te Leen gehouden werden. 2815 Dito. Ratificatien foo vanden Coningh als Co- ninginne van Portugael, op het Tra&aet van Vrede ende Confederatie. 2865: 25 dito. Placaet ende Ordonnantie, van wegen de Ho: ende Mo: Heeren Staten Generael der Vereenighde Nederlanden , by deliberatie van den Raedt van State der fel ver Landen ghe- maeckt ende uytgegeven , waer op, ende waer naer inde Steden , Plaetfen ende Landen rcfor- terende onder de Generalitey t, fal in ghevoert ende geheven worden den vijftichilen penning van verkoopinge , vermangelinge ende ver- vreemdinge van alle onroerende goederen, foo Leen als Eygen, inde voorfz Steden, Plaetfen ende Landen gelegen. x%io 9junij. Reglement voot die vande Vryheyt van Oorfchor. ^l8i3 I4jamj
ende het Goereefche Gath. Colum 2691 15 Oftober. Ordonnantie, met infertie vande In- ftru&ie voor den Rade van Vlaenderen, refide- rende tot Middelburgh inZeelandc, over de Steden ende Quartier�n in Vlaenderen, onder haer Ho: Mog: gebiedt ende fouverainiteyt re- forterende. 2702 x6 dito. Tweede Waerfchouwingc, waer by alle de geene die eenige Domeynen, &c. pretende- ren cndcbefitten inden Lande Tan Brabandt, reflbrt van defen Staet, werden belaft over te brengen hare originele Oftroyen ,&c. 2759 5 December. Nacrder Placaet ende Ordonnantie vande Staten Gcnerael, waer naer die gene ge- bruyekende eenige gbepraclifeerde Inftrumen- tcn van Lint-Molens, hen voortaen fullcn heb- ben te reguleren; ende daer by oock verboden wert het inbrengen van eenige foorten van Lin- ten buyten het reflbrt van defen Staet op foo- danigc Lint-Molens gemaeckt. 2762 9 dito. Placaet ende Ordonnantie vande Edele Groot Mo: Heeren Staten van Hollandt ende Wcil-Vrreflandt, op het onderhoudt vande Keur der Goudt ende Silverfmeden, hier te Lande. 2,763 Dito. Wacrfchouwinge, wegen de nieuwe ghe- contrefeyte Leeuwen-Daelders, nae die vande Weft-VrieiTche Munte, met het Jaer ghetal i65o,&c. ' 1775 x6 December. Acle van non prejuditie, ende Ac cordt van accommodement der difTerenten, over de verdeelinge der Landen van Valcken- burgh, Daelhem ende 's Hertogenrade, Over- � Maze,tufTchen den Heer Ambafladeur vanden � Heere Koningh van Spaignen ,ende de Heeren CommiiTarifen vande Ho: Mo: Heeren Staten Gencrael gemaeckt ende geflooten. 2.778 i66x. ix Januarij. Waerfchouwinge, waer by de Ont- fangers vanden duyfcntften penningh ghelaft werden hare reftanten by exeeutie in te vorde- ren: ende alle andere Ontfangers geordonneert gene Renten, Intereften,&c. te voldoen aen die gene die de felve niet enhebben betaelt. Z794 13 dito. Waerfchouwinge, noopende het exhibe- ren vande originele Rente-brieven ghenegoti- eertop't Middel vandenduyfentftenpenning. 2794 19 dito. Acle van Approbatie, op het Reglement vanden Racdt van Brabandt, op den negenden Julij 1659. gemaeckt ,op 'tftuck vande falarif- fen vande Secretarifcn vande Meyerije vanden Bofch, Marquifact van Bergen op den Zoom, ende Baron nyc van Breda. 2795 30 dito. Placaet vande Staten van Zcelandt, be- roerende 't Rhijn-fchipperen Gilde vande felve Provintie. 3035 zFebruarij. Waerfchouwinge vande Staten van Zeelandt, datnieroandt fal vermogeneenige Oefters te halen vande Oefterbanck op de GraerTelijckheyts ftroomen Beooften-fchelde, nochte den Ey ge naer eeryge turbe inde felve te doen. 3038 9 dito. Reglement voor de Deurwaerders in Bra- bandt, ende Landen van Over-Ma2e. 1799 10 dito. Waerfchouwinge,raeckende bel.aftingen

-ocr page 1636-



	,R E G E S; Τ E R:

		24 December. Ratificatie vanden Coningh va o Engelandt,op 't felve Tradaet. Colum 2885 2 dito. Waerfchouwinge vande Staten van Hol- lant, dat niemant op Haesfal mogep jagen in 't Vlacke, dan die ter Jacht ghequalificeert zijn, ende dat in eygener Perfoon. 2887 8 dito. Placaet vande Staten van HoUandt, waer by verboden werteenigeveranderinge indein- veftituren van Leenen te ftelien, buy ten,boven, of tegen den teneur vande eerfte uytgifte, fon- der fpeciale Coneeflle, &c. 2887 Dito. Reglement vande Ho: Mo: Heeren Staten Generael, tot beter adminiftratie van Juftitie in de refpedive Collegien van Brabantfche Sche- penen ende Gefwoorens der Stadt Maeftricht. 1890 1663. 1 o Januarrj. Tweede publicatie ofte waerfchou- winge , aen alle Geinterefleerden die in Brazii eenige vafte goederen, 'tzy Landeryen, Suyc- ker-Molens,als anders zijn hebbende. 2891 19 Februarij. Reglement voor die vanden Dorpe van Hoogeloon. 3135^ 2 Maert. Ordonnantie, volgens welcke alle Luy- den ten platten Lande in Brabandt woonende, in plaetfe vanden Impoft van het Zout, hun fullen hebben te reguleren. 2891 5 dito. Waerfchouwinge, dat alle Papen , ofte Paepfche Priefters fullen moeten vettrecken uyt de Landen van Valckenburgh, Daelhem ende'« Hertogenrade, O ver-Maze, onder het reflbrt van def�n Staet, x894 8 dito. Placaet, optegroote.equipagie, monture, manninge ende Admiraelfchappen der Sche- pen , varende door de Straet van Gibraltar naer de Middelantfche Zee, en op Levanten. 2894 14 dito. Verkondinge van het Tradaet van Vre- de , den feften Augufti 1661. gheflooten i nden Hage in Hollandt, tuflehen den Coningh van Portugael ende de Hoogh Mo: Heeren Staten Generael. 2867 15 dito. Placaet vande Staten van Hollandt, in- houdende verbod t dat de Stierluyden ghcen Haringh in Zee mogen verkoopen aende Vent- jagers ofte anderen �, oock dat geen Ventjagers de Schepen in Zee mogen volgen om Haringh te koopen ofte mangelen. 2898 z3dito. Publicatie ende Waerfchouwinge, tot het lofl�n der Chriften Slaven tot Algiets.Tunis ende elders. 2899 z4 dito. Placaet, dat niemant hem falmogen be- geven in Uytheemfchen dienft, om ten Wal- vifch-vanghft gebruyekt te worden. 2902 1 April. Ordonnantie, waer op binnen den Lande van Hollandt ende Weft-Vrieflandt verpacht is den Impoft vande Wagc. 2950 Dito. Ordonnantie, waer op binnen den Lande van Hol land t ende Weft- Vrieflandt verpacht is den Impoft vanden Taback. 1951 21 April. Verkondinge van het Tradaet van Con- federatie ende Vrundtfchap, tot Withall in Engelant geflooten, tuflehen den Coningh van Groot Brittannien ter eenre, ende de Staten Generael ter andere zyde. 2886 ζ Mey. Placaet vande Staten van Hollandt, waer by de Bye-houders van Brabandt verboden wert E �j mee
14 Juriij. Vrydom voor die geene die cenigeon- � i gecultiveerde Landen inde Baronnye van Bre- da ende Lande van Cuyck tot culture brengen willen. Colum 2831 8 J ulij. Placaet vande Staten van Zeelant.tegens het vervalfchen vande Mcede. 3°39 15 dito. Ordonnantie vanden twintighftenende veertighften penningh van HoUandt. 2.9 51 1 Augufti. Ordonnantie , waer op binnen den Lande van HoUandt ende Weft-Vrieflandt ver- pacht is den Impoft vande Binnen gebrouwen ende uythecrnfche Bieren. 2943 Dito. Ordonnantie, waer op binnen den Lande van HoUandt ende Weft-Vrieflandt verpacht is den Impoft op't Gemael. 2943 1 September. Procuratie voordeCommiflanfen vanden Heere Coningh van Groot Brittannien, tot befluytinge van een Tradaet. z88i 7 dito. Executoriael op Dijckrecht, geimpetreert by Dijckgraefende Gefwoorens vande Dijcka- gie benoorden Sinte Cruys, gefeytden Boom, tegen de DeiFaillianten inde felve Dijckagie. ^ dito. Atticulen van 't Tradaet van Confcedera- ' tie ende Vriendtfchap, geflooten tuiTchen den Coningh van Groot Britannien, ende de Staten Generael der Vereenighde Nederlandtfche Provintien. ,*> Z867 Dito. Separaet Artijckel. z88i 16 dito. Placaet tegen den uytvoer van Peerden, ende ordre op de Paflagien by de uyt te voeren Peerden te nemen. z8 3 5 ζ! dito. Ge�xtraheerde Articulen uyt het Ver- drach tulTchen de Heeren Staten van HoUandt ende Weft-Vrieflant ter eenre, ende de Heeren Staten van Zeelandt ter andere zyde gemaeckt ende ghetroffen, voor foo veel aengaet het faid Vande Juftitie. 3086 25 dito. Placaet, inhoudende Ampliatie op voor- gaende Placaten, tegens het afhalen van Sant- ballaft, Schelpen ende Wyer van de Stxanden van Huyfduynen ge�maneert. 2838 2.7 dito. Ordre vande Staten van HoUandt, op't Steen ende Panne backen. 2-839 18 Odober. Ratificatie van den Coningh van Spaignen, op het Accordt van accornmode- ment der difTerenten , over de verdeelinge der drie Landen van O vcr-Maze. 2847' 8 November. Ordre ende Reglement, vooralle Ontfangers, Rentmeeftcrs ende Contrerolleurs vande gemeene Middelen,Vetpondingen, Do- meynen, Beden, Geeftelijcke goederen, Ren- ten,ende andere Inkomftcn, &c. den Staet der Vereenighde Nederlanden compererendc ,om in 't toekomende haer nac te reguleren,foo in 't beleydt ende de diredie van hacre refpedive Fundien, als in't innen vande penningen van hare refpedive adminiftratien, 2842 24dito. Ratificatie vande Staten Generael, van het Tradaet van Vrede ende Confederatie met den Coningh van Portugael. 2866 1 December. Ordre vande Staten van HoUandt, op't Steen ende Panne backen. 2839 Dito. Ratificatie vande Staten Generael op het Tradaet van Confcederatie ende Vriendtfchap met den Coningh van Engelandr. 1885

-ocr page 1637-



	R � G I S Τ E R.

		den Rechter over een komt met het ghefufti- neerde van d'Ouders, ofte vande langhftleven- «e. 3090 5 Oitober. Placaet vande Staten van Hollandt» Aengaende den prijs daer op het Goudt ende Silverwerck byde Goudt ende Silverfmeden, onder onfe goede lngefetenen ende Onderda- nen , midtfgaders oock aen anderen den voor- noemden Lande frequenterende, fal mogen en moeten gedebiteert en verkocht werden. 3058 Dito. Placaet vande Staten van Hollandt, waer by den Zeepfieders verboden wert eenigh an- der merek op haer Vaet-werek te il aen, of in te kuypen, als dat vande Steden daer de Zeep ge- . maecktis. -.. 3079 12 Dito. Naerder Ordre ende Reglement, op het bedienen van faecken voor de Heeren Gecom- mitteerde Raden van Hollandt. }°S4 15 Dito. Reglement over het Lant van Valeken- burgh. 3091 dito. Reglement over het Lant van Daelhem.3098 Dito. Reglementover het quartier van 's Herto- genrade. 3103 Dito. Reglement, ftijl ende maniere van procede- ren inde Landen van Valckenburgh, Daelhem en 's Hertogenrade, Over-Maze, gedecreteerc by de Ho:Mog: Heeren Staten Generael der Vereenighde Nederlanden, om aldaer precii� geobferveert te werden. 3Π0 Dito. Reglement ende Ordonnantie,voor de Of- ficieren, Rechteren ende Secretarifen inden Lande van Over-Maze, onder het reiTort vande Ho: Mog: Heeren Staten Generael der Veree- nighde Nederlanden, raeckende de Criminele faecken endeproceduyren. 3130 29 Dito. Ampliatie op de Ordonnantien vande Impoften vande Wynen, Brandevvynen, gedi- ftileerde Wateren ende Bieren van Vlaende- ren. 3055 31 dito. Verbodt vande Gecommitteerde Raden van Hollandt, van gheen Beeften, Paerden of Schapen te mogen laten weyden op de Wallen ende Fortificatie-wereken derStadt Heufden, ende Forte van Hcmert. 305$ 2 December. Placaet, jegens de Strandt-roove- ryenj Item,ProcefTen jegens Particulieren ovet Strandt-recht te vorderen. 3082 10 Dito. Publicatie noopende de Straetwech van den Hage naer Scheveninge. 3083 14dito. Placaet, houdende verbodt aen defer Landen lngefetenen, om haere Schepen niet te bevrachten, omme by uytheemfche Nati�n tot den Walvifch-vanghit gheemployeert te wer- den. " ' 3087 19 dito. Reglement,tot beter adminiftratie vande Juftitie inde Schepenftoel derStadt 'sHerto- gen-Bofch. " 3^o87 1664. 2 Januarij. Ampliatie op het Reglement voor die die vanden Dorpe van Hoogeloon. 3 ^lA^l 23 dito. Ordre voor de Weft-Indifche Compa- gnie , raeckende de limit-fcheydinge in Nieuw- Nederlandr. 3*54 7 Februarij. Waerfchouwinge,waer by een yeder die eenige Geeftelijcke Beneficien, Renten of Erfpachten in Valckenburgh, Daelhem ende ^r 's Her.
tnet haere Byen ofte Bye-korven inden voorfz Lande te komen, ten zy,&c. Colum 2903 Dito. Refolutie, genomen by de Staten van Hol- landt , op de Requeften van de Gout ende Sil- verfmits Gilden der meerendeel Steden in Hol- landt , over 't Placaet vanden derden Decem- ber i66i.op het onderhoudt vande Keurge�- maneert. 2,9°3 4 dito. Placaet, noopende het heffen van 't Vat- gek op alle Franfche Schepen. 292 2 Dito. Nadere Publicatie ende Waerfchouwingc tot het loffen der Chriften Slaven tot Algiers, Tunis, ende elders. 2923 Dito. Placaet vande Staten Generael, verbieden- de niet alleen het inbrengen in de Vereenighde Nederlanden van alderhande bereyde ende ge- verwdeWolleLaeekenen,Stametten,Carfayen cndeBayen,uytgefondert alleen de gemengel- de couleuren , nemaer oock allen lngefetenen der voornoemde Landen, foodanige geverwde of bereyde Laeckenen , Stametten , Carfayen ende Bayen van yemant buyten ofte binnen de felve meer-ghenoemde Landen, Geaffocieerde Steden ende Leden van diea te koopen. 2923 8 Junij. Ordonnantie vanden Hove van Hollant, waer by verboden wordt eenige Eer-tytelen in de Requeften, &c. teftellen. 1926 14 Dito. Waerfchouwingc waer by verboden wort de VfoonvhTcherye vande Graeftelickheyt van Hollandt eenichfinste befchadigen. 1917 22 Dito. Refolutie vanden Raedt van State, waer by alle aen te ftellen Commifen der Magafynen gelaft werden het PolverJLoot ende Lonten by 't gewichte,ende de Kogels ende andere Mate- rialen by aentellinge te ontfangen. 2927 3 Augufti. Waerfchouvvinge,noopende een vry- willige bede ende colledte, tot verloiTinge van de gevangen Chriften Slaven tot Algiers, Tu- nis, ende elders. 2927 18dito. Waerfchouwing�, tot naerkominge van 't Placaet vanden achtften Martij defes jaers opte Monture ende equipagie vande Schepen naerdeMiddelandtfche Zee , ende datfe geen vifitatiefullen gedoogen, maer haerincasvan neot, defenderen, Sec. 3039 14 September. Octroy vande Ed: Groot Mog: Heeren Staten van Hollandt ende Weft-Vrief- landt, aengaende den Peyl-nagel ende Peyl- malen inden Overwaert. 3042 i8Dito. Ordonnantie, op de Jacht inden Lande van Voorne. 3°47 19 dito. Waerfchouwing� vande Staten van Hol- landt , waer by provifionelick af geftelt werden * de Importen op den Haringh ende ghefouten Vifch, mitfgaders Olye ende Traen. 3047 21 Dito. Publicatie, waer by alle Uytheemfche Schepen gewaerfchouwt worden, haer incon- formit� van het Reglement in date den achtften Martij defes Jaers t'armeren, immers met geen Schepen tegen de voorfz Ordre ge�quipeert,in defe Landen te komen, op poene, &c. 3050 25 Dito. Placaet,tegen het uytvoeren van Waren van Contrebande naer Portugael. 30<$o Z7 Dito. Edict, waer by geftatueert werdt, dat in materien van Huwelijeken, geen appel ofte re- formatie en Yalt, foo wanneer het oordeelvan

-ocr page 1638-

Et Gt I;_; S_F Τ Β Ba

sif� Hertogenrade gentetenvghelaft wert de felve

o^entebrengen. .7 <..; - Colum, 3134
�^'Februiarij. Placaet,op't houden van D.uyven in

t<IMfland.t..cl� . ^.i�b;>�si VoHflfcv-JiU$'4
xodito. Nader Ampliatie opliet Reglement voor

eldie vanden Dorpe van Hoogelpon. f14²

33 dito. Placaet van Waerfchouwinge, d^talle

t Licenten > Laft ende Veylrgelden in- 't reguard

0 yandeLande.van Ovemiaze afgedaenz,i}ii,3141
itMaerr. Nader Reglement*tot beter adrainiilra-
. tie vande Juftitie inden Schepenftoel der Stadt

■ 'sHertogen-Bofch, vk^b^no�Kiowi¹.^

11 dito. Reglement ende Ordonnantie,voor,de

3 Heerlijckiieyt van Ooffchot, Ivjeyerye, van

�irsHertogenrBofch. /�>,■ ,,,_v 31,51

Dito- Ander Reglement voorde Vtyheyt; ende

1 -peerlijckheyt van Oorfchpt, , _rfo_oi. _ ,31158
1^ dito. Publicatie raecken4e₁.de_;affchaffin,geva*¹ί den Impoll: op het Dennef�ut, rnitfgaders opck

- die pp de Kop-Boter,->y -tbr�; ■> icnrs�t 3 ^lA7
i8ditp. Placaet, waer by falie Ingefetenqn der

■ Vereen�ghdeNederlanden toegelaten, wert hare
�:. Byen in Brabandt, reifort van defen Staet, uy t

■ tefetten. ,ι,^ι^ο
χ April. Generale Ordonnantie ende Conditien,
_s^f waer op inden Lande van Hollandt ende Weft-

Vrieflandt verpacht zijn alle de GemeeneMid-
- delen- :... . ,- r.. ? .;_:'. 3150

φι dito. Placaet, waer by vetboden werdt eenige
� ; alteratien in de inveftituren van Leenen te

maecken, .,�.,; ■■:.ί\'.\>)> .�, ^3151

13 Mey. Waerfchouwinge op de fettinge van 't

f Brootten platten Lande in Hollandt. 3166

Dito. Placaet,inhoudende verbodtdat de Stier-

-θ Juyden geen Haringhin Zee mogen verkoopen

■ aende Ventjagers $ oock dat geen Ventjagers
: de Schepen in Zee mogen volgen om Haringh

te koopen of mangelen: Behoudens dat den
eenen Haringh-vanger aenden anderen fynen
gevangen Haringh fal vermogen te verkoopen
ende over te geven. 3^ID^

tl dito. Elueidatie vande Artlculen inde Politijc-

. , que Ordonnantie, waerby de overleden Huys-
! . vrouwen Broeders of Suiters Docht�r. v�rbo-,

denwert te trouwen!......, " '" Ρ Tiy&

x4dito. \yaerlch<)uwinge opde verpachtiflge van

; lietbenn�f��t*" '"'"' , _t λ 3^7°

Dito. Ordonnantje, volgende dew'elck�ten^be-

hpeve vande ghemeenefaecke,;inde Provincie

van Hollandt ende Weft- V�i^ifant verpacht is,
, den Impoft van veerthien gulden �p �lck h�n-

deft wit gerai�n�ert ende van buyt�n inri� glie-
_f .bracht Zout, rnitfgaders de^hVgeft'guld�ris Van

2.3 July. Placaet,e,nde Ordqnii'anti,�, wtfer'b&rata-

'jriejn den Lande van Hollandt g�heveii wort dett

1 jmpoft vanden veertighil�n �nde twintlghilen

penningh.. ϊ._;�₇ , \'.'..,''^'\, ;■......jtT&M

3�4k'p. Placaet, behelfen^e �rdre t�g^hV;f)ec
.. yoortfetten vande Peit.. ?-_uΓ j ;, ,, _ft �iα17ι
4 Augufti. Articuls - Brie$en,ae Inftru&i^, jg>e-
_s -r^nde den oorloge ter Zee,wa�r naer atltinfi�flde
_r. eenenyegelijqkVxzyAdrtiira�liVice-iVdrniraeJ,
Capiteynen, Lieutenanten_f EdelluydenlSchip-
pers,Officiers,Soldaten ende gemeene Hatr�o-
, fen ter Zee dienende, hen&?; reguleren hebben,

'_:._:;, , ,, ' , V,.',,!*.3,17$

Dito. Eedt vppr de felve, ,,; _n|fp8

7ditP. Placaet, geen Vaertuych aende'peenran-
den te verhuyren, tot tra.nfpoi t van eeriige P�f-
foonen, fonder confent vande Gecominitt�erT
. _:de.Raden. ..:,.;,;,�, -,.;,, :.' j; ... ,;._v .A\7°

6 0,d>�ber. Nader Placaet, yerbiedendel�et f�gie-
ten ontrent de Vogel-koyen. * ί 3179

i6di,to. Ordonnantie vande Heeren Staten van
Hollandt ende Weft-Vrieflandt, waer �p g�he-
hen fal werden 't recht van 't kleyn Zegei, �ver
alderhande Bewijs-ftucken, Obligatien, Huyr-
cedullen, Confultatien, ende andere Schrj�teh
hier naer ghefpecificeert, beginnende met den
eerften Januarij 1665. 3181

z2 dito. Ordre, noopende het bewaren en furne-
ren der itucken van parrhyen Litiganten inde
Landen van Over-Maze. 3188

f.:)

H «i>BM^M^m'iiiim ιΓ' Φ*0Λ.....it i'iiii -tuU

zAmfliatievan 'i vporfiaende ^Regifler.

elders wefen fullen, 8cc. 1966

5 Januarij'1518, Placaet, tegens 'tfweeren ende
blafphemere'n. 2967

3 Novemb. 1520. Placaet, dat niemandt hemen

vervordere eenige heymelijcke ofte openbare

.; Vetgaderinge te maecken. 2967

1 Oclober 1530. Placaet,roerende 't onderhoudt
vande Limitfcheydinge, &c 2970

29 dito 15 30. Placaet, verbiedende dat men geen
Landen inde Landtgifterye van 't Hof van DelrT
gelegen.fal mogen belaften of befwaren met ee-
nige Renten, ofte anderfints. 2971

7 O&ob. 15 31. Extrait uyt de Ordonnantie van
de Policie defer Landen, beroerende de Taver-
nen, Gabaretten ofte Logyfen befydens weegs,
of op Sondagen te gaen driacken $ Item, tegen
de Blafphemateurs. 2971

16 Oirob. 1531. Placaet,waer by verboden wert
aende Cloofters eenige erffelijcke goederen te

maec-

zoNov. 1391.

Andtvefle noopende de

Heemraden in DeltT-
landt. Colum 2958

iDecemb. 1458. Ordonnance touchant les Ap-
pellations en Hollande 8c la Frife. 2,959

18 dito 1458. Advertentie van't HofTvan Hol-
landt , op de Ordonnantie, noopende 't appel-
leren van interlocutoire ende diffinitive Sen-
tentien. 2961

4 Junij 1516. Placaet, dat een yegelijck die eeni-
ge Viifcheryen ofte AenwaiTen occuperen in
den Grooten Verdroncken Waerdt van Zuyt-
Hollandt, hare titulen fullen overbrengen in
handen van feeckere CommiiTarifen. 2961

..... if 16. Placaet, op 't felve fubjedt als dat
vanden vierden Junij 1516. 2963

i2 0&ob. 1516. Ordonnantie ende Statuyt, dat
geen Raden in Hollandt,Dijckgraven of Heem-
raden in Rhijnlandt,Delflandt, Schielandt, ofte

-ocr page 1639-



			R E G I S Τ E R.

				13 O&ober 1584. Refolutie, noopende d'ere<Stie van't Collegie vanden Vryen tot Sluys. 31.90 29JU�J 1589. Inftitutie ofte ereilie van het Col- legie van Hooft-Ingelanden van Delflant, 2994 12 Januarij 1 =591. Refolutie der negen verkoorea H�oft-lngelanden van Delflandt, raeckende 't Hobge Heemraetfehap vanden felven Lande, met approbatie vande Ed: Groot Mog: Heeren Staten van HollantendeWefr-Vrieflaht. 2999 3oJanuarij 1608. Odtroy deStadt Amftelredam- me verleent, waer by geordonneert wordt, dat gene onroerende goederen gelegen totAmftel- redam, ende de Jurifdidtie van dien, en fullen mogen worden verkocht by willigh Decreet der voorfz Stede.of vanden Hove van Hollanr, dan onder conditien, dat noch den Verkooper felfs, noch yemandt anders, eenige penningen over den koop van dien beloofcfal mogen ont- fangen, dan onder fouffifante cautie te ftelleti ter Secretarye,ende voor Schepenen dervoor- fchrev� Stede Amftelredamme. 3006 14Ju�ij �6ii. Refolutie, noopende d'onkoften van 't Collegie vanden Vryen, te vinden opte Landen. 3190 i7Novemb. 1620. A&e, behelfende confirmatie van d'oude Privilegi�n van die vanden Vryen, noopende 't Schependom. 3191 4Decemb. 1620, Placaet vande Staten van Zee- landt , tegens heele ende halve Arent-fchellin- gen. 3010 22 Julij 1627. Refolutie op de Warmoes-landen, 3012 18 Januarij 1633.. Placaet ende Ordonnantie, op 't ftuck vanden opheef der Impofitie van twee ten hondert, over verfcheyden goederen ko- mende uy t Cypres,Soria,Paleftina,ende andere Plaetfen. 3162
maecken. Colum 1974 leftenMey 1533. Placaet, datniemandthemen vervordere te ontladen ofte tiy t te voeren eeni- ge Alluynen, fonder te betalen 't recht daer toe ftaende. 1978 10 April 1537. Placaet,verbiedende dat men geen Landen inde Landtgifterye van 't Hof van Delf ghelegen, falm�genbelaften ofbefwaren met eenige Renten, ofte anderfints. 2971 ι ζ /Iprii 1539; Placaet, waer by verboden werdt e.enig� "inhibitie ofte furchance in materie van JQijckagie,&c. concernerende,te verleen�,2978 l�gufti i 544; Placaet, beroerende de Koop-
	"mianfchap vanden Alluynen. 2979 1 Ma�rt � J4$. Aite vanden Hove, dat alle de ge- a�;die in eenige boeten uyt faecken van Vech- tei�iien gecondemn�ert zijn, geapprehendeert eride gegeeil�ltfullen worden y ende al waer 't dat Γκ betalen wilden, in hechtenifi� zijnde, en iT�il�rt daer toe niet geadmitteert worden, 2982 leilen Junij 1546. Placaet, dat niemant fal mogen ^; gaen ougften of Ayren rapen,dan woonachtich zijnde inde felve Jurifdiftie, ende geen Vreem- de : Oock dat niemant fal mogen ougften voor ende al eer de fchooven in Thielingen gheftelt zijn, &c 2983 3Npv�rnb. 1548. Placaet,beroerende de beralin- ge vande Renten, Pachten,Huyringen,&c.2986 leftenAugufti 1553. Mifi�ve,behelfendeinterpre- tatie van 't 221 Artijckel vande Inftru&ie van- den Hove van Hollahdt, Zeelandt ende Vrief- landt. 2987 '��] Aiiiguili 1563. Placaet, verbiedende geen Lo- " t�ryen ende Ryff�leryen te mogen opftellen. 'J-jr¹ ' *99° i� Odtober 1 y 63:'. Placaet, beroerende de Koop- manfchap vanden Alluynen. 2991



		;ii riuii,;.

-ocr page 1640-

» '1** ; 1 "*

�Ϻ�

'\nt

Aenwyfioge op ordre des tijdts ,

Van alle de Tlacaten , Ordonnantien \ EdiHen encie %efolutieit_>in beyd* de Volumen van 't (jroot Tlacaet-lioec^

begrepen»'

Udekerck. � Vol. 1615
Alblaflèrwaert. 2 �. 1587

xoMaerti47x. Berch-ambacht. 2 Vol. 1610
14 Maerc 1476 Privilegie van Vrou Maria,x v.6.58
26 Mey 1480. Idem vanMaximiliaen. � �. 675
�$ December 1483. Alblaflèrwaert, � �. 1594
2� December 1483. Barendrecht. 2 v. 1586

14 Junij 1484. Idem. W. 1587

14 December 1489. Munte. 1 v. 2578

30 Junij 1495. Appel in Vlaenderen. xv. 1519
22 Mey 1497. Paus Bullen. %y. 1379

2 Mey 1500. Appel in VJaenderen. iv. 1519
2 Febr. 1502. Silver en Goutfmeden. 1 v. 2718
14 Maert 1 5 ��. Helmplantinge. 1 v. 1412

xx Januarij 1515. Jegens de Huyrluydcrm v. 363
6 1 ulij 1515. Renten. � �. 2048

4 Junij 1516. VuXcheryen ende Aenwaflchen,

xv. 2961, 2963
2xAugufti 1516. Boter. 2V.2053

lïOitober 1516. Raden van't Hoff, 2 v. 2965
26 December 1517. Houtvefterye, 1 v. 1314

5 Januarij 1518. Tegens'tfweeren, 2V.2967
20April 1518. Crimpenderwaert. xv. 1607
13 Mey 1518. Thollen. 1 �. 154�
13 Mey 1518. Thol tot Görcum. � �. 1546
i3Auguitii5i8. Remiffien. 2 v.2053

8 September 1518. Renten. 2 v. 2051

20 Maert 1519. Leenhoff , 2V.6.8»
4 Fébruarij 15x0. Munte. I v. 2604
1 Oitober 1520. Thienden. ' iv. 1582
3 Nov. 15x0. Heymelickevergaderingë.x v.2967
1 April 15x1. wegen vanfeyren verbodê.x v.2056

9 Mey 15xx. Inftruftie R. v. VJaenderen, 2 v, 950
9. Nov. 1522. Appellenin Vlaenderen,2 v. 152*
70<ftober 1523. Idem. 2 v. 1526
� Maert 1524. Houtveflerye. iv. 13*2
20dito 1524. Geeftelijcke goederen. 1 v. 1588

21 dito 1524. Notariiien. xv. 1382
27 dito 1524. LeenhofT. 2V.694
28Sept. 15x8. Appel inVlaen,deren, xv. 1527
19��1529. Thienden. iv. 1586
loMey 1529. Verbintenis van goederen, 1 v. 373
16 Mey 1,530 Abuyfen van Suppooilen,x v.138^
1 Odober 15 30. Landtfcheydinge. 2 v. 2969
i.o dito 1530. Papier. 2 y. 2057
29diroi53o. LaiHgifterye van Delft, 2 v. 2971
18 Novernber 153�. Jacht in Woerden, � �. 1390
23 Méy 153't. Dfjekagie. 2 y. 2024
5'Julij 1531. Deurvvaerders. 2V.I387
20 Auguïti �531. Inftruftie van *t HofFvan Hol-

landt.-"'^�--�-'"¹' ''iv.703'

2t dito. AmpÜatie vande Ihftcuöie vanden Rade

15 Junij 1097.
4 dach oa Paei-

fchen 1277.
Saterdach naer~Aflumption � � 8 o. Boekelre

dijck. 2V. 1643

Lunse poftVirgtnis 1314. Grootewaerc.zv.1559
� Januarij 13 2x. Graveen Alblas. 2. v. 1598
S. Pontiaen 13 31. Swindrechtfe-waerr,2 v.1574
Midden Aouft 133X. Idem. � v. 1574

Michaelisavont 1335. Swindrecht. ��. 1475
woonfd. na S.Marten 13 37. Swindrecht,x �. 1575
S.Maurits 1357. Nieuwendammerfchou,2 v.1639
Vrydach na aflumptie 1365. Alblaflèrw. 2 s.ï$^
SintBaefsavont 1365. Watérloofinge. 2v.io23
L. Vrouw aflumptie 1366. Gieflèndam,2v. 1619
Ten felven dage en jare. Uy twateringe, 2 �. 16x2
tenfelvendageenjare,Nieuwaterfchap,2V. 1631
Cecilie 1367. Crommenierdijck, � v.1639

Cecilje 1369. Nieuwaterfchap. � v. 16 3 �

i$ April 1375. Alblaflèrwaert. � �. 1590

Woonfdach nae Sinte Marten 1377. Grooten

Waèrdt. xv. 1562

Woonf. na Aflumptie 138X. Moeren, � v. 1563
Heften Maert 1389. Overwaterfchap. �v. 1626
20 Nov. 1391. Heemraden van Delflant,x V.X958

rpOitober 1394. Landtfcheydinge
9 December 1403. Rieder-ambacht.
9 jiulij 1404. Moeren.
Sint Jan 1407. Kennemerlandt.
SintCatharijn 1407. Ooftfanen.
Sint Baef 1408. Ooft-fanerdijck.

xv. 1571

xv. 1582
xv. 1563

2 V. 1638

xv. 1646
xv. 1646

1% September 1410. Scheydinge van Dijeken al~
daer. � �". 1646

26 Julij 141 x. Alblaflèrwaert. 2 v. 1591

xo Februari) 1414. Zijl in Wieldrecht. � v. 1566
19Maert 1414 Ooftzanerfchinckeldijck,x �. 1647
6April 14x1. Grooten Waerc. xv. 1567

7 Augufti 1411. Nederwaertbedijckt,xv. 1566
1422, OngeldenvanDijckagien,xv. 1638

15 Junij 14x2. Ooftzanen.
24 April 1423. Grooten Waerc.
ij A'ügufti 1423. Grooten Waercft
13 Fébruarij 14x6. Riederwaerr. /
27April 1430. Riederkerck.
i^Mèy 1430. Crimpendervvaert.

IV. 1652

2 V. I57O

� v. 157b;

2 V. I583

� v. ioi8

xv. 1600

Leften Febr. 1434:. Geeftel. Jurifdidie, 2 v. 1151''
iyNóvember 1435. Swijndrechr. � v. 1579
jDec'ember 143^, Yflèlmonde. 2 v. 1583

28t)�tob. 1446. Geeftelicke goederen, 1 v. 1470^:r/Fébtuari} 144& Appel in Vlaenderen,x v. 983
11 ^JJiinij f45x. Steden Privilegiën,' f 2 V; 65J8'
ïWiM �45�.' Ëvöciitie. ^-;^! � »';' .^v.g^
rÖ'e_réeml3err4^8.;'Appel.^; ^0lbUli;'» W^'pW
mhöi '!deni-⁽¹ ^> " ^)mM* ^>}\ �?�<.
��$� � 462: öéeftelijckeJurifdit^ie; 4 H|V| [

Van Vlaenderen.

' 2.V.974
� 2 V. 297I

*v. I387^:iv. 1x86
^��.2₉₇^
'iy. 1322
2 v. 2977
*i6julij

7<>c1tob. 15 31. Policie

I.V.

i'jiL .1

0ito.^s Nótariflèn.
rii'dito.' Buytè-neeringèn.'
16 dito. Clbbitèrs; ' r^� ^�'
ilJahuarïj 153^. Houtyeftéryfe.
31 Mey 1533. Altóyrièn.' ⁽ ^M

xrjuhij 1468. Crimpenderwaèrr. ''
i^Ööober 1469, Leenhofr!

"Am¹

/iff

-ocr page 1641-

tijts van alle Placaten,&c.

Dito. Tegens fchieten van Swanen,&c. 1 7.1300

22 Mey 15 y 9. Aenwaflcn in Zuyt-Holl. 2 �. 1084
i6 Augufti, HouvenZijdtwint, zv. i8i6
x5 0clob. 155-9. Geeftelijcke verboden te jagen,

% 1 v, 1384

15 Febr. 1560. Jacht, � �. 13x1

9 Mey 1 yóo. Rcqueften Civilc, en Secretarifen,

xv. 140X
Dito. DrapperyevanLacckenen, 2v. 2o8y

Leften Mey iyêo Griffier, � v. 1402

Ditoiy6i. Hooft-Officier, 2V.1490

23 Mey. Zypc, iv, 1653
ioOclober. Slachturven, 1 v. 1232
x6dito. Jacht, �v. 1088
17 Jan. 159;. Dijckagic in Walcheren, xv. 1824
11 Februarij 156j. Jacht, 1 v. 130.x
3julij 1562. GeenRuychten tcfnyden, 2 v. 2025
27Augufti. Steden Privilegiën , 2 v. 1494

3 Maert 1 $6~. Jacht, 1 v. 132a

13 April 1563. WageinHollandt, � v. 2089
zé dito. Deurwaerders, � �. 1403
7, Mey. Slachturven, IV. 1x32
24dito. Boden, �v. 1403
26 Augufti. Lotheryen, xv, X989

20 Odober. Alluynen, 2 y. XX91
Leften dito. Zeevaert, I v. 796
2z November Wage in Vrieflandt, � �. 2092,

24 Januarij 156�. Jacht, i �. 13x1
11 Febr. 156-. Ampliatie Slachturven, � �. 1x38
ij Mey 1564. Svvindrecht, xv. 1579
2 Odobcr. Boden, �V. 1406
6 November. Procureurs, 2v. 140�

21 Februarij 156^ Acnlpreecken van Borgen,

iv. 379

1 Maert 156^ Jacht, 1 v. 13xz

4 April 1565. Dijckagie in Walcheren, xv. i8xy

14 Mey. Unie van Axel, 2V, XO93
ip Julij. Procureur Generaels Dienaers.x �. 1507
24 April 1566. _v Vergaderingen in Rhijnlandt,

xv. 1816
x7ditö\ Ballingen, xv.xioi

xSMey. DomcyncnvanHeufden, xv.xioi
6Macrtiy6y. Jacht, 1 V. nxx

xyditoiyóy. Salpether, xv. xioy

7Augufti 1567. Boden, xv. 1410

11 Februarij 156^. Deurwaerders, 2 v. 1411
23 dito 1 y6�. Notarifen, 2 v. 1390

8Maert 1 y6j. Articulen vande Infttuclie,2 v.1411
x7dito. Jacht, 1 V. 132X

14.Mey 1568. Lijndraycrs, _; XV.XO77

Dito. Viifchcn, , xv.XI09"

xoJulij. Griffierèn Secretarifen, "' 2, v. 1415"
xxDecember. Deurwaerders, x v. 14if

19 April 1569. Helm niet te rooven, iv.1414

2 Augufti. Jacht, 1 v. 13^
uSept. BoeckcnvandpGriffie, xv.1415
� � dito. Vyeren opte Zeeftranden, zv.iui
17 Jan. .15^f. Viflchen by Enckhuyfèn, � v. 2113
5-Julij J 570. Öriojinelejuftitie, 2 v. 1007
9 dito., Stijl van procederen daet in, x v. 104«
^jE;0^,etnclie. Inftruclie voor de Cipiers, � Y. 1043
l3jKcémJjer. Reparatie vande Dijcken.xv. 1817
liojit?.\}{7}. Interpretatiedaexop, %v,.ï8xo

Aenwyfinge op ocdre des

i6Julij 1533. Raedt v^n Vlaenderen, zv.979
10 April 1537. Landtgifteryevan Delft,xv.x97i

16 April 1539. Surcheaneein Dijckagie.x v.x977
₄Odober. Policic, 1 v. 311

18 dito, Stapelrecht van Dordrecht, 2v. X032
4 Juni) 1 «541. Verklaringe op 't Stapel-recht van

Dordrecht, xv. Z037

17 September. Wagc in Vricflandt, xv. X092
19December 1 «541. Procureurs, iv. 1387
i8Scpr.i542. Procureurs, � v. 1390

19 Mey 1544. Jacht,/*, 1 v. 138*
Dito., RcmiiTïen,Polieie,&c. 1 v. 321
1.6 Augufti 1544. Alluynen, � v. 2979
7 November 1544. Interpretatie vanRemiflkn,

Policie_r&c. 2 v. 2056

30 jan.1545 Dootflagenin KcrmiiTen, 1 v. 383
i^Macrt. 1 y45. Boeren van Vechten, iv. 2981
29 Deccmb 1545, Procureur Gencrael, 2 �. 1390
�� April 154}. Procureur Generael, iv. 1391
Leften Junij 1546. Aougilen en Aircn rapen,

� �. X983
Leften Julij 1545. Cortrccht inde Wildernifle,

iv. 1418
x4 0clober 1547. Declaratie van koften,2v. 1391
9 December 1547. Wyerwaerdcn, � �. 2o6o

3 Nov. 1^48. Bcralingeyan Renten,&c. 2V.X985
8junjj IJ4;. 'Deurwaerders, � v. 1393

17 December 1549. Idem, 2 v. 1395

18 Jan. 1 jr'. Op't Brouwen der Bieren.x v. xöéo
14 Maert 1549. Watermolens, iv. 1811

18 Maert 1549. Gulden Privilegie, ,'jy, xoóy

13 April 1551. Silver en Goutfmeden, IV.X728
j Mey 1 "551. Jacht, IV.13X2

19 Julij 15 f 1. Zeerechten, iv.78x
7Qdob. lyyi. Deurwaerders en Bodcn,xv. 139$
17November 15yi. Viflchen opteMaze verbo-
den,, xv. X065

11 Januarij iyy2. Jacht in Voorne, i.vi 1390

11 dito. Afllach van Vifch.in Voorne,. ,� �. �069

12 September 15 yx. Aiïiftcnten van Deuwacr-
ders,,'� xv. 1398

31 Augufti iy «53. Interpretatie». xv.2987
xé.Oitpbcr lyyj, Thollen,:. 1 y. ifyx
x8.Mey.i'j'5'4. VcrdronckenWaerdt, xv,X07X
7junij 15�� Thicndcn,

7 Mey 15 <$ 5. "Officien, � �. ��7�

ii Junij 1555. AfliïtentenvanDeurw. xv.1398

4 Febr. 15*5-5�. Cautienvoor'tfol Appel, xv. 1398
4 Maert. ijff. Geen Helm te rooven,i v. 1394
11 dito. Jacht, � ■ . xv. 1322
iS April 1556. Jacht in Voorne ,_1? jv. 1390
2odito.. Lijndraycrs, ._iV �;. ._i(, xv. 2073
6 J u lij � y y 6. Jacht in �eelandt, . ; � �. 2080

14 November 1 y y 6. Afflach vanden Viich in
Voorne, ,_a 4.^;,. _�~ � . xv,xo69

17 Dec. � yy6.0pcninge.v�ninforrnatiê,x v.1483
ixFebr.i fyo' Vremde niet tevetVdcren.x v.xi73
23 Maert 1 y y.6,_; Infprrnaticn, . . _:i 2 ^,1487
y Januarij 1 yy7, Interpretatie op 'Vactitite Arti-
) cul der Infljuétie, ^ . _l. �, � y. .1490

10Januarij. Procureurs, , :^;>'.,;. ,�,�. 1399

14 Febr. Procureurs en Secretarifen, � �. 1399
Leften dito. Deurw. namp^Jtiflernenteri;x v, 1401
5';M'aert. Informarien,^ _r:~;; V₍ ., _� ,�_��._:|4��
leften Decemb. ijf.yfc. Swarjewael, , xv. iSxi
i|_j^|iifyy9. Viflchen in Züyt-Holl. xv. 2081

IV. 828

xQ dïrp.V Afleuraq tie \_t

�ir

xv.x

Djto, Interpretatiedaerop,\j
f Maert 157;. Renten in Grariè, &c: 1 v. ï*. .

xx dito

-ocr page 1642-

Aenwyfinge op ordre des tijts van alle PIacaten_s&c.

xxditoi^;. Zype, xVolum 1664

x8 Jülij'i 573. Geroofde Beeilen, 2 �. 2I16

25* Febr. 1574. Afilach vanden Vifch, � �. % � % �
l$Meyi574� Zee-driften, x �. �� 17

I9julij 1574� Koilen, xv.1418

18 Oétober 1574- *-* ^een Kcrcken > &e. te befcha-
digen , xv. ii 20

7jan. 1575*. Geen KIeyinRijnlant,&c. iv. 1820
1 April 1575. Zeepfieders , 1 v. ixx8

15 dito 1576. UnievanHollanten Zcel.xv.x124

15 Junij 1576. Pantfchappen aen te brengen,

zv.2136
5 Julij 1576. Deurwaerders, xv. 1418

26 Oclob. 1 =576. Geannoteerde goedcrê,2 V.X140

8 Novemb. 1576. Pacificatie van Gent, � �. �
4jan. 1577. Eedtvoord'uyrgewekene,2 v. 2141
5 dito. Geen correfpondcntie metten Vyandt,

� v. 2141
17April 1577. goedere van Vicaryen.&c.x V.XI44

3 Mey 1577. Haringh, 2 v.2145
xSdito. Wit Zout, 2 v. 2145
7 December. Confifcatie, � �. 2148

10 dito. Pantfchappen, 2 v. 2137

12 dito. Revifien, 2 v. 1498
xx Decemb. 1578. Ketelbocters, 2 v. 2149
i6Januarij 1579. Revifien, � v. 1502
x9dito. Unie van Utrecht, iv. 7
7 Julij. Jacht, I v. 1322
i3dito. Suppooften, 2v. 1418
12November. Lijndrayerye, xv.X070
13dito. Deurwaerders, xv. 1419
xi dito. Ampliatie vandclnilrudie, xv. 767
Dito. Inftrudie vande Jdeynefaecken, xv.762

1580.

9 Maert. Haringhvaert en ViiTcherye , 1 v. 684
Dito. Souten en packen vanden Haring, 1 v.748
Dito. Geen Haringh in Zeeteverkoopen.i v.714
Dito. Op 't betalen der Bootfgefellen, 1 v. 696
1 April. Ordre opte Juititie inde Steden, � v. 695
Dito. Policie in Hollandr, 1 v. 329
XI dito. Vogeldrifrcn, ^v 2V.2152

11 Julij. Jacht by nacht verboden, � v. 2153
xodito. Convoy-geldcn, tv,2264
� Sepc. Officieren van Ambachtfheeren,i v. 399

16 dito. Brouwers Tonnen, 1 v. 1206
xo OcÜobcr. Leenen, 1 v. 2446
x6 Nov. Ordrc voor deThoüenaers, 1 v. 1554
xi Dcc. Toevoerden Vyantverboden, 1 v. 1098

1581.

4 Februarij. Convoy-gclden, 1 v. 2x70
xxdito. Boden, �v. 1422
x6Julij. Af-fvveeringe des Coninghs, iv. 26
Dito. Neutraliilen, iv. 32
1 Aiïgufü. Generale Middelen , 1 v. 2360

13 Septemb. Officiers vanden Koningh gelicen-
tieert, 2 v. 2153

4,4 Nov. Mandementen van inductie, 2 �. 142�

14 Déc. tegens 't verloopen der Soldatcn,2 v.274
xo dito. Ordre op 't Drucken, 1 v. 211

1582.
3oJanuarij. Munte, 27.2156

5 Febr. Hoogen Raedtingeftek, � y. 1422

27 April. Haringhvaert,&e. ïv.718
Dito. Bootfgefellen daer op, IV.7Ó0
4 Mey. Den Vyant geen toevoer ce doen, � �. 4.3
xxdito. SluytenvanLicentën, iy. iiöo

31 dito Initrudie vanden Hoogen Raedt, 2 v. 790
22 Junij. Placact van Don Anthonio, � �. � iox
12 Julij. Ampliatie van de Inftru&ie van den
Hoogen Raedt. 2 v. 838

10September. Lonten, � v. 2157

10 December. Nieuwen ftijl, 1 v. 395

18 dito. By memorien tefchryven, � �. 142�

22 dito. Ordonnantie vanden Hoogen Raedt,
ampliatie, � �. 1094

1583.
24januarij. Houtvefterye, 1 v. 1322

8Februarij. Jacht, iv. I3fx

Dito. School-ordeninge, 1 v. 309

Dito. Policie, � �. 3 ^o

� Maert. Rcqueflen Civile, � �. 1093

23 dito. Toevoer den Vyant verboden, � �. � ��

14 Junij. Gereformeerde Religie,
21 Julij. Egyptenaers,
1 O&ober. Gemeene Middelen,
Dito. ImpoftopdeWynen,
Dito. Idem op de Brandewijn,
Dito. Idem op de Bieren,
Dito. Idem voor de Renten,
Dito. Idemop'tGemael,
Dito. Idem op't Beftiael,
Dito. Idem op't Zout,
Dito. Idem opte Zeep,
Dito, Idem opte Hoorn- Beeilen,

1584.

4 Febr. LyftevandeLicenten,
21 dito. Reauditien,

2V. xi 57

*v-47i
1 v. 1626
1 v. 165:6*
iv. 1680

I V. 1694

1 v. 1740
1 v. 1768
1 v. 1790
1 v. 1802
iv. 1832
1 v. 1940

I V.X380

xv. xi6o

1 Maert. Convoy-gelden verhooght. 1 v. 23 61

1 Maert. Generale ende gemeene Middelen ,

1 v. 1608

Dito. Impoil op de Bieren,
Dito. Idem op de Zeep,
Dito. Idem op't Zout,

23 dito. Ampliatie op 't wit Zout,
8 April. Wage binnen der Goude,

xv. 2164
xv. �� 68

X V. XI69

xv. 2173
xv. 2160*

5 Mey. Vreemdelingen, condemnatie, 2 v. 2161
10Dito. Convoycn, 1 v. 2382

24 dito. Haringh, iv. 718
4 Junij. Brugge Vyandt verklaert, xv. 1
19 dito. Revifien van taxatie van koilen,2 v.1093
22dito. denVyant geen toevoer te doen, 1 v.1076

26 dito. Verfocckin judicio, compariticn, &e,

2 v. 2176
24 Julij. Inflru&ie voorde Generale Commifen

vandc Convoyen, � v. 2176*

Dito. Idem voor de particuliere, 2V.2180

Dito. Betalingc vande Convoy-gelden, 1 v. 2z7x

27 dito. toevoer aenden Vyant verboden, 1 v. 1076
Dito. Idem van Hollandt, i,v. 1104
4 September. Eerfte Deurw. exploiclen, 2 v. 1094

2 Oclobcr. Conrributien over goederen, i-y. 1508

21 November. Fameufe Libellen,

1585.


	IV	. XII
	IV. XV.	1304 XI85
	IV XV.	�433 2188

8 Jan. Vogel-koyen.

/ il

10 April. Notariicn.

17 dito.; Uytgefeyde Perfoonen.

8 Mey. Verpondinge,

leiten^�� j. Verfcheyden ordres Yanden Hoogen
Raedt, � v. 1095*

i3AugMfti. MunteinZeèlandt, - XV.X189

29 November. Koophandel op Spaignen verbo-
den,, ',. 1. ' ■'�, '.'< ,! ,,u 'iV-ilÖQ
(A ij) ï^h

-ocr page 1643-



	Aenwyfinge op ordre des tijts van alle PIacaten,Scc.

		lcften dito. Executorie noopende d'Imp. � v. 161 � � � April. Gouvernement van Lycefter, � _V) 49 Dito. Bootfgefellen, iv.700 Dito. Haringhtonnen, IV.718,7x6 zo dito. Impoft op't Zout, iv. zizi � 5 dito.Art.vandelnftru&ie gerenoveert,zv.i43o 3odito. AccoordtMedenblick, zv. zzoi 4 Mey. Vagobonden, iv.477 iojunij. Bedevaerden, iv. 219 zzJulij. Infradievan Sauvegardcnende Licen- ten, � �. 94 7 September. Gemecne Middelen, iv. 1616 15 dito. Wagens en Wagenflach, � �. 1264 z8 Oftobcr. Secretarifen, � �. 1431 3 November. Dcurwaerdcrs, � �. 1431 zz December. Dcurwaerdcrs, � �. 1096 �,8₉. i8Februarij. Pafpoorten te Water, ��.2�©4 zo dito. Ordre tegens de Dootflagen, � v. 387 8 Maert. Sauvegarden verboden, � �. 6� Dito. Monileringe, zv.218 dito. Ordre tegen 'tverloopen der Soldatë,z v.275 9 dito. Pafquillen,Drucken,Conventicul. 1 v.213 17 April. Gqertruydenbergh-verraders, xv.417 27 dito. Sauvegarden verboden, zv. 50 Z9 dito. Tegen 't uy tloopen van Soldaten, � �. 98 6 Mey. Lorrendrayers, 1 v. 2302 9 dito. Scheepvaert bevrijdt, zv.482 Dito. SlachturveninRhijnlandt, 2V,220$ 29julij. Hooft-Ingelanden van Delflant.z v.2994 loAug. Jacht inde Capittel-Duynen, iv.1396 I Oclober. Geertruydenbergh-verraders, 1 v. 427 19 December. Munte. iv.2644 15:90. 24 Jan. Opte doortochten der Soldaten, � �. 149 � � Maert. Gemeene Middelen, � �. 1616 zz dito. Opte kortinge der Renten, � v. 1490 zo Junij. School-ordeninge in Zeelant, � �. ��8 II Julij. Vagabondcn, � �. �2�8 23 dito. Klijn-fout, ��. ��14 13 Augufti. Artikel-brief voorde Militie, z �. 170 �6 Sept. Tegens de foules der Soldaten, � v. 102 Z9 Oétobcr. Vyandcn mogen in judicio niet age- ren, v. 2209 Dito. Miffiveop'tfelvefubjecÏ, 2V. 2��9 1591. I2jan. Hoog-heemraetfchap vanDelfl. zv.2999 Z4dito. Geen Kley of Slijck uytte Meeren, &c. iv. IZ54 z8 dito. Opte Duyfhuyfen in Rijnlant, 1 v. 1310 31 dito. Rcfolutie noopende confifcatien,z �. 1506 1 Febr. Kerckelijcke ordre in Zeelandt, 1 v. i7i 13 dito. Ordre onder de Suppooften, � v. 1434 14 dito.Refolutie noopende confifcaticn.zv.i jo6 � � Maert. Verboden Univcrfiteyten, IV. ^23 15 dito. Miffive noopende confifcaticn,z v. 1503 16dito. Ordrc opte Rolle, � v, 1438 19 dito. GraefFclickheyts ProceiTen, � �. 143 ■> zo dito. Inftrudie voor de Geweldige Provooften, 2,v-355 z8 djtp. Miffive noopende confifcatien, � �. 1506 i7Méy. Approbatie vande Kerckenordre.1 v.186 zèjunij. Vagabonden, _t ^��4?7 29dito. op'taenbrengenvanbeneficien,i V.Ï472 4 Julij. toevoer aenden Vyant verboden,i v.i 108 4 Sëpr. uytyoet van Greynen verboden, � �. 1130 ^f 10 dito,
1586. 1 Febr. Monileringe der Engelfchc, z. Vol. Z39 Dito. Formulier van eedt voor de felve, zv. z66 6dito. GouvernementopLicefter, iv.47 14 dito. Krijghs-Ordonnantie, zv. l6z Dito. Eedt voor d'Officieren vande felve,z �. %6� �� Macrt. Generale Middelen, � �. 1$96 19dito. Jacht, iv. 13x1 28 dito. Ordrc op't innen vande Gemcene Mid- delen , iv. 1602 4 April. Foulcs van 't Kiijghsvolck, � v. 87 Dito. Toevoer aenden Vyant verboden, 1 v. 1082 10 dito. UytvoervanPaerden, 1 v. 1144 z6 dito, Ovcrloopers hoe aen te nemen.z v.z 192 Lcften dito. Convoyen ende Licenten, 1 v. 1x74 1 Mey. Eerfte Deurwaerdcrs, 2 v. 1096 lodiro. Impoft van <;oguld. op'tZout,2V.zi93 zo dito. Inftr. voor de Colle&curs daer ��,� v.z197 � Julij. Op 't afdoen vande Sauvegarden, � �. 47 9 dito. Venlo Vyandtverklaert. zv. �$ 18 dito. Toevoer op Calais.&c.verbodcn.i v.1088 4Aug. Toevoer op Embden verboden, � �. 109� Dito. Munte, WhTelaers, 1 v. z6z4 I � dito. Engelfchc Adventuriers, iv. 766 26 dito. Victualie van 't Leger, � �. 362 � 5 September. Geen Boccken uytte Griffie te nemen. zv. zzoi 1 $ November, WilderniiTe, 1 v. 1398 1587. 9 Jan. Öclroy voor d'Engelfche Court, 1 v. 756 10dito. Ordrcop'tMonfteren, &c. zv.zio zo dito. Jegens fraude der Convoyen ende Li- centen. 1 v. ZZ98 30dito. Trafficqtoegelaten,bchalvenmetSpai- gnen,^i: ïv.1168 9 Februarij. Lafteren vande Engclfche Natie ver- boden,^ 1 v. 409 Izdito. Inftrudie voor den Fifeael,&c. zv.i4z3 6 Maert. Ordrc op doortochtè van Soldatè.z v. 145 i � dito. Refignatien va Officien verbod^.z v. 14x3 9 April. Pafquillen tegen d'Engelfchen verbo- den, iv. 413 l4dito. TegensdeLorrendraycrS, rv. 2300 Dito. Ordre opte willige condemnatien,a v. 1426 8 Mey. op't leveren vande Procuratien,z v. 14x6 17 Junij. Op 'tverthollen der Oflcn tot Hoorn, IV. 1554 Z3 dito. Bedevacrt gaen verboden, � �. � 19 9 Augufti. Rethorikcrs verboden, I v. 465 14 dito. Pafquillen verboden, � v. 41 � 13 dito. Verdrach tuflehen Zeelandt, noopende den Hoogen Raedt, zv. 838 z8September. Monileringe, zv.Z14 Dito. Inftru&ievoordeCommhTarifen, zv. Z30 Dito. Refolutien van Lycefter op de Monilerin- ge, zv. Z4z Dito. Lyfte van Wapenen, zv. Z50 Dito. Eedt voor de Soldaten, &c. � �. �67 Leftendito. Idem. zv.z67 lóOdober. Verthooninge van 't recht der Rid- derfchap, I v.39 27 Noyérrib. Pafquillen verboden. I v. 43 $ 1588. .. _:;/"�; " iPebruatij. Appellen, 2 y. � 427 zzDito. Recolement van Getuygen, � �. 1427 ï8Jviaert. EedtyootdeMennoniften, zy. 14Z7

-ocr page 1644-



	AenwyGnge op ordre des tijts van alle Placaten, &c.

10 dito. Criminele Sent. nietappellabel.z v.1062 18 dito. Opte Sauvegarden en Pafporten, 2 v. 78 �20 dito. Terra vande Engelfe Laeckenen, iv.771 Dito. InilruftieophetTarren, lV-77?� 26 dito. Ere&ie vanden Raet van Brab. 2 v. 2109 21 Odtober. Articulen op 't overgaen van Nim- megen, ■ 2 v. $90 5 Nov. Op 't uytloopen der Soldaten, iv. 103 *^IS9⁷-* 13 Januarij. Deurwaerders. 2V. 1438 2.5 Maert, Tarra vande Engelfe Lakenen, 1 v.774 I April. Impoft op't Zout. iv.2188 4 Julij. Articulen op 't overgaen van Steenwijck, iv. 594 15 dito. Leenenaen te brengen, 1 v. 1448 6 Sept. Miffive noopende de Notarifen,2 v. 1440 12 dito. Articulen op het overgaen van Coever- den. xv. 594 15 dito. Eedt der Notarifen , 2 �. 1440 xO&ob. Ordre op't leverë vanAdditien,2 �. 1440 12 dito. Idem 2V. 1442 13 dito. Taxatie van koften, 2 v. 1442 24 November. Viifcherye in de Spiringer-meer, &c. IV. 1294 *^l$9l-* 9Jan. 0(^rroyvoord^,EdelÊinconfifcatie,2V,io63 19 dito. Secrete Schriftuyren, 2 v. 1442 23 dito. Op 't viiTchen inde Rivieren, � �. 1292 27 Febr. Tegens de Placaten van Manfvelr, 2 v. 6 i7Maert. Hariaghvanghit. 1 v. 726 18 dito. Ordre op 't Slachturven, iv.l 240 22 dito, tegens't verloopen der Soldaten,2 v.278 29 dito. Tegens Ducaten van Overyfiêl, 1 v.2648 7 April. Jacht. iv. 1384 25 Junij. Articulen op't overgaen van Geertruy- denbergh, 2V. 594 13 Aug. Bedijckinge vandë" Hooge* Doel,2 �. 1848 14 September. Slachturven, 1 v. 1240 22 O&ober. Halven vijfden penningh over Huift, IV. IJ22 15 November. Brouwers Tonnen, iv.noö 9Decemb. Wachtmeefters Initruftie, iv. 322 18 dito. Odroy voor de Anatomie tot Leyden, 2 v. 1066 10 Febr. Dijckagie van Nieu Gaftel, 2 v. 1852 8 Maert. G.enerael hypotheecq tot Amfterdam, 2 v. 2212 10 dito. OrdreopdeScheep-vrachten, 2V.434 24 dito. Ordre op deJachtinZeelandt,i v. J352 20 April. Crimpenderwaert, 2v. 1035 i3Mey. Op'tiluckvandeSucceflien, 1 v. 341 14 dito. Axel en Neufen, 2 v. 2213 a8 Junij. Wyeren Helm in Texel en Vlielandt, iv. 1416 1 Juli). Conventiculen ende Herdoopen verbo- den, 1 v. 217 22 dito. Groeningen aen de Geünieerde Provin- ciën, 1 V- 35 Dito. Articulen van't Guarnifoen aldaer, 2 v.59^ 28 dito. Commércien metten Vyandt verboden, 2 v. 2217 2 September. Munte, � �. 2�"<52 9 Jan Ordre inde Bancken derAdvocat.2v.1443 3 Maert. Impoftopte ProceiTen* 1 y. 1984
		9 dito. Bandt en Brandt vanden Haring, � �. 7/0 12 dito. Verboden Univerfiteyten: Item, Advo- caten , 1 v. 223 17 dito. Vliegen en Jagen, � �. 133 6 31 dito. Voorkoop in Axel en Neufen, 2 v. 2220 Dito. Dijckagie Neufen, 2 v. 1857 Dito. Beooftenblye, 2 v. 1860 11 April. Infra&ie van Sauvegarden, 2 v. 107 i2Mey. Vreemdedienften verboden, 2V. 291 24 Junij. Halven vijfden penningh over Hulfter- ambacht, 1 v. 1^22 6Julij. Hoerhuyfen verboden, 2 v. 2221 19 November. Logijs-gelden, 2v. 447 28 dito. Accoordt tuflchen Rhijnlandt en Ley- den , xv. 13^6 16 December. Vagabonden, iv. 482 20dito. Slachturven, iv. 1240 1596. 2 Maert. Munte. 1 v. 2740 6 Maert. Ongefundeerde Proceflen, 1 v. 2242 i5dito. Cortinge vande Renten, 1 v. 1492 4 April. Pafporten$Item,Jefuiten ScholêVi v.193 8 Mey. Deurwaerders, 2 v. 1443 14 dito. Verfekeringe vande Haringvaert, I v.710 Dito. Salaris vande Suppooftë verhoogt,2 v. 1443 24 Julij. Verboden Havenen, " 1 v. 2280 20 Sept. Dijckagie vande Zype, 2 �. 1673 Dito. Idem _zv. 1685 Dito. Naeder Verdrach noopende den Hoogen Raedt, � v. 846 7 Octob. Generale Commifen vande Convoyen, &c. 1 v. 2310 8 dito. Particuliere Commifen vande Convoyen, iv. 2318 9 dito. Inftrudtie voor de Cherchers, 1 v. 2330 7 November. Foulen ontrent Breda ende Bergen verboden, 2V. 13 � 14 dito. Aggreatie van 't Verdrach vanden twin- tighften September 1196. 2 v. 848* 19 dito. Zype, zv, 1685 20 dito. geen Schepen aende Hoofden van Swar- tewael te meeren, 2 v. 1821 9December. Zype, 2^1685� 11 dito. Idem, 2 �. 1689 O97� 16 Januarij. Salaris vande Advocaten by Zee- landt verhooght, 2 v. 1446 15 Maert. Ordre op 't ViiTchen in de Merwede, 1 v. 1294 28 dito. Deurwaerders, 2 v. 1447 19 April. Haringhvaert, 1 v. 690 11 Julij. Inftru&ie voor de Generale Commifen, 1 v. 2310 Dito. Idem voor de Partic. Collecteurs, 1 v. 2318 Dito. Idem voor de Cherchers, � �. 23 ^q 23 dito. Verboden Havenen, � �. 2281 26 dito. Voeringe van Schippers en Bootfgefel�» len,. � �. 1024. qAug. Inftru&ievoord'Admiraliteyt, 2v. 1530 Dito. peclaration fur Ie droit d'aubaine,2 v.2221 2 Sept. Artic. op't overgaen van Meurs, 2 v. 598 Dito. Ambachts-Jongens ordre» ^��53 6 dito- VVieringerwaerr,g % v. 1692 10 dito. Affloten vande Conynen» . �. �400 13 dito. Uy tvoejc van G rainen, � �. 113 2 12 Nov- Art. van't overgaen van Lingen,2 v. f98 (A iij) 22 De-

-ocr page 1645-



	Aenwyfingé op ordre des tijts van alle Placaten_$&c.

		17 Maert. Op't verpachten der Landen InZee- landt, 2.VoIumx240 29Mey. Wildernifle, iv.1362 1 «5 Sept. Verhooginge der Licenten, 2 v. 2241 3 Nov. Verloopen Soldaten te vangen, iv. 243 1602. 27 Febr. Tegens 'tviiTchen enfchieten, 1 v. 1300 Dito. Ongefondeerde Proceflen, iv. 1984 30 Maert O&roy voor de Ooil-Indifche Com- pagnie, iv. 519 1 April, 't Recht van den Admirael inde Prinfen, 2 v. 1245 9 Mey. Omilach op de Brabantfe DorpS, � �. 1520 16 dito. Jacht, 1 v. 1362 i7dito. VV ilderniffe in Texel, 8tc. iv. 1416 24 dito. Griffiers zijn Secretarifen, 2 v. 1450 7 junij. Aenmaninge aende overheerde Provin- ciën, iv. 10 23 dito. Geen Grainen nae Spaignen te voeren, iv. 1144 19 Sept. Art. op't overgaen vande Grave, 2 v. 599 Dito. Idem metten Guarnifoen aldaer, 2 v. 602 15 Novemb, Inftru&ie voor den Fifcael,2 v.i 190 3 Dec. Judicatureovercontraventien, 2V. 1326 18 dito. Veertighilen penningh, iv. 1952 Dito. Statuyten daer op, 1 v. 1962 2i dito. Ordre opte conclufien, 2V. 1098 1603. 21 Febr. Judicature over d'Engelfche, 2 v. 1327 2 April. Münte, iv. 2660 5 dito. Lyfle van Convoyen en Licenrê, 1 v. 2415 9 dito. Opte manninge van Schepen, 1 v. 87e Dito. Inilruilie voor de Commifen in't Vlyeen- deSönt, 1 v. 886 23 junij. Dachvaerdingefl, 2 v. 1450 24 dito. Munte , 1 v. 2926 1 Augufli. Schouten geen Voorfpraken te zijn, 2V. ^^ï 4 diro. Uytloopen der Soldaten, xv. in 4 Septemb. Ongefondeerde Proceflen, 1 v. 1984 6dito. Wieringerwaert, xv. 1690 12 dito. Sauvegarde voor dePortugefen,2 v. 1326 19 dito. Munte, iv. 2908 19 December. Munte, 1 v. 2700 lodito. Aftens van Dingtalen, 2 v. 1098 1604. 22januarij. Uytloopen der Soldaten, xv. ui 30 dito. Vogelkoyen, 1 v. 1308 28 Febr. Vogelkoyen inde Zype, 1 v. 1308,1310 X3 Maert. verhooginge der Licenten,Scc.2 �. 13 27 i2dito. AiTeurantie-kamer, '",- 1 v. 858 13 April. Inllruftie voor den Raédt van Bra- bandt, ... '' V;^ ^X0E 10 Mey. Art.op't overgaen vanYfendijck,2V.'6do xx Mey." Packen vanden Haringh, , 1 v» 7-3> 3 Junij. Uytloopen der Soldaten, 2 v. i¹¹1^ Aiig. ,Art. op 'tovergaen van Sluys, 2 v.-o°o 1 Öfrobér. Gemeene Middelen, iv. 1632 Dito. 'Impoft op de Wolle Laeckenen, 1 v. 1900 Dito. Vèrpachtinge vande Boeten, 1 Y-¹9°4 11 dito! Deurwaerders, ^% ^v- ^I45ⁱï< Novemb. Salaris voor Suppooilen vande Wil- dernilTe, 1 v. 14^ 8 Decemb. Advocaten en Procureurs, 2 v. 1454 18dito. Veertighilen penningh, iv.195¹ii dito. Opte SiicceffieninSchielandt, 1 v.347 19 Jan.
�i Decemb, Rentm'� vande Exploi&en,* v.1447 xydito. Beoofienblye, 2 v. 1864 1598. X3Januarij. Dijckagie ontrent Axel, 2V. 1868 ioFebruarij. Tegens de valfcheyt in 'tZyde- verwen, 1 v. 1180 4Maerc. OcTroyvoord'EngelfeCourt, iv.758 2 April. Schieten verboden, 1 v.1428 Dito. Condemnatie vande Houtveftery,i v.1430 i'4JuÜj. Vrygeleydevoor d'Adventuriers,i v.764 izAugufti. Crimpenderwaert, xv. 1635 ixSept. Dijckagie vandeLande van Efch,2V,i793 7 November. Verboden Havenen, iv.2280 %% December. Veertighilen penningh, ��. 195� 1 599. 4Februarij. Monfleringe, xv. X22 6 dito. Wapeninge der Comp^cn* � �. 150 tot 259 Dito. Foules indeVeluwe verboden, iv. 137 4 Maert. Statuyten vanden xl. penning, � �. 1961 7 dito. Ongefondeerde Proceflen, 1 v. 1984 2,0dito. Sauvegatd. en brekêvan quattier,xv.55 xxdito.Adventuriers vandeEngelfeNatie.i v.766 31 dito. Initru&ie voor de Generael van 't Ge- fchut, 2V. 3x6 Dito. Idem voor de Contrerolleur» ��33� dito.Idem voord'Officieren vandenTrain.x V.334 Dito, Idem voor den Contrerolleur vande Werc- ken, &c. � v. 343 Dito. Idem voor de Commifen vande Artillerye, xv. 350 Dito. Idem voor de Vierwerckers, xv. 351 Dito. Idem voor den Brughmeefter,&c. xv.354 dito.Idem voorde Commis vande Schepe.2v.37i Dito. Idem voorde Wagenmeefter,&c. xv.438 Dito. Idem voor den Commis vande Treck-Paer- den, x �. 44� x April. Goederen der Spaignaerden prijs.x v. 34 i4dito.Secretelnilrudlie op'tmonilerë,xv.xxx4 Dito. Ordre opteMonileringe, 2v. 2233 29 Mey, Op't prefenterenvan Requeüe.z v.1097 3 Junij. Vrydom van Convoy voor d'Engelfche Bayen, iv. 765 6 Nov. Ere&ie vanden R. van Vlaend. 2 �. �236 11 December. CapitaleLeeninge, � v. 2236 16 dito. Moderatie van Convoyen voor de Court, 1 v. 766 18dito. Afdoms recht, r v. 343 Dito. Veertighilen penningh, iv. 1952 Dito. Statuyten daer op, I v. 1902 1600. ixjan. Zegel voor den R. v. Vlaenderen,2 v. 2236 4 Maert. Aengeflagen Schepen inSpaignen,2 v. 39 8) Mey. Art. op'tovergaenvanS.Andries,2v.^98 16 dito. Contributie op goederen, &c. 1 v. 1530 15 Septeïnber. ViiTcheryen in Meeren, iv.i294 iSdito. GemeeneLants Reeckeningen,i v. 1520 i9dito. Schoorileen-gelt, iv. 1538 30 dito. AfTeurantie Kamer, 1 v. 866 1 O&ober. Impoft op de Ronde Maet \ ' ïyi 1928 � � dito. Unie van Axel en Nëüfen , 2 �. � 199 i8 Novernb. Foules van Krijghs-volck, ïyi 2237 23 dito. Grieven, - ^; �<?.''�■. " '^: 2�. 1097 29 dito. Graiïèren van Studenten verbdd. 1 v: �19 14 Decemb. Doortochten der Soldaten, iv. 179 '^�; looi. 1 Febr. Brouweryen ten platten Lande,2 v. 2240

-ocr page 1646-



		Aenwyfïnge op ordre des tijts van alle Placaten, &e.


			�/C-sf	18 July. Tegens 't plucken van Vruchten^ v. � 1 � 27Awg. FameusLibel, IV. 437 7 Sept. Statuyten vanden xl, penningh, 1 v. 1962 10 Dito. 't Schieten van Duyven verboden, 1 v. 1306 17 Dito. Adventuriers, � �. 766 60drober. Munte, 1 v. 2756 9 Dito. Viflchen in Zeelandt, � �. 1284 5 November. Scherp-rechrfer, 2 v. 1506 18 Dito. Ketelerye, 1 v. 1.200 27 dito. Notariflen, xv. 1458 � December Boden, 2�/. 145$ 13 dito. Munte, 1 v. 2^58 Dito. Boeten van gyfelinge, 2 v. 1462 19 dito. Rentmeefter vande �xploij�ren,2 �.1462 1609. 19 Febr. Tegens de Roomfch-gefinde, 1 v. 2x7 9 April. Articulen van'tBeftant, 1 v. 55 j8dito. Verkondinge van'tfelve, Iv.71 Drie fecrete Articulen van 't Beftant, 2 v. 2260 3 Junij. Ordre op 't Viflchen, 1 v. 1x76 16 dito. Jacht, 1 v. 1352 22 Julij. Verheffen van Leenen 'm Zeel. 2 v. 1454 20 Augufti. Officieren van Cuyck, 2 �. �170 27 dko. Continuatie vande Munte, I v. 2760 13 October. Gemeene Middelen, 1 v. 2388 11 November. Dijckagie van Brefkens, 2 y. 1876 19 December. Reftitutie van goederen, 2 y. %z6j 22 dito. Verheffen van Leenen, 1 v. 1452 1610. 7 Jan. Nader Verclrach op den Trefues, l v. 71 13 dito. Limitfeheydingein Vlaenderen,2 v.1211 20 dito. Op't ilachten van Beytfchapen, 1 v.1218 22dito. Officiers van Twente, xv. 1171 27 Februarij. Ooft - Indifche a�tien, 1 v. 553 5 Maert. Bleycken, 1 v. 1220 Dito. Vi^chen, iv. i27cT 4 Mey. Wilderniflê, 1 v. 1362 11 dito. 't Schieten van Eenden.&c, � �. 1306 13 dito. Ordre ©pre Duyfhuyfen in Delflandt, � �. 1312 Leften dito. Diffamateurs van Utrecht, 1 v. 429 x4Juny. Poiniten tot nader beveftinge vanden Trefues, iv, "$8x 1 july. Munte, 1 v.2762 6 dito. Munte, 1 v. 2668 17 dito. Kleyne Payementen, iv. 2930 Contre les Duels, 1 v. 3 89 2 Sept. Articulen van't overgaen van Gulick, 2 v. 646 27 0&ob. Tegens't fchieten, 1 v. 1306 19 November. Ordre voorden Cipier, 2 �. 1507 27December. Verheffen van Leenen, 1 v. 1452 24 dito. Tradraet met Majorcos, 2 v. 2261 16�1. Ongefundeerde Proceffèn, iv. 1984 17 Maert. Limiten in Vlaenderen, 2 �. � � 11 20 Maert. Haringhvaert, 1 v. 692 9 Mey, Ordre op't viflchen in Zeelandt, � �. 1284 12 dito. Vreemde Commiflien, iv,968 20 dito. Duyfhuyfen in Delflandt, 1 v. 1312 21 dito.� Acquieicementen, av. 1098 1 o Juny. Dijekdgié vanden Crayer, 2 �. 1841 30 July. RequeftenCivile, 2 v. 1099 25 Augufti. Zee-rooyers, rv. 970 27Sept. Munte, *'■ t.v. 2932- � Decemb.
icToy l9Januarij. SauvegardevoorDortmunt,2V. 12.3 I ïebruarij. Advertiflèmenten, 2 v. 1098 2, Maert. Duyven noch Hoenderen te fchieten, iv. 1306 Dito. Gemeene Middelen, iv. 1616 lx April. Op 't verhuyren der Bootfgefellen, iv. 700 28 Dito. Decreten, 2 v. 1454 15 Julij. Commifen vande Vivres, 2 v. 471 19 dito. Op't rechercheren der Schepê", 1 v. 1012 15 Sept.Commifen Generaels Inftrudie,2 v.2248 1606. 20 Januarij. Rolle, 2 v. 1067 i8Februarij. Munte, IV.2742 9Maert. Gemeene Middelen, 1 V.1616 Dito. Ongeforceerde Proceiïèn, 1 v. 1984 21 dito. Munte, 1 v. 2068 19 April. Wilderniilè, iv. 1362 22 Mey. Haringh, iv. 732 30dito. Schoorfteen-gelt, iv. 1534 i^Junij. Fameus Libel, 1 v.449 21 dito, Ampliatievanlnftrue"rien,&c. iv. 347 24 dito. Uy tloopen der Soldaten, 2 �. 111 28 dito. Sauvegarde voor Paterborn, 2 �. 123 1 Julij. Ooft-Indifchen handel, 2 �. 1323 10 ddto. IndagingederVrybuyters, iv. 966 19 dito. Haringh-tonnen uytvoer, 1 v. 754 22 dito. Onderfoeck op de Compagnien,2 v. 1330 �? Augufti. But-Polder, 2 v. 1872 7 September. Gemeene Middelen, 1 v. 1616 9 dito. Negotie op Ooft-Indien, 1 v. 547 xx dito. Munte, 1 v. 2744 4 November. Zee-vondeu, I v. 1072 ydito. Inftru&ie voor den Fifcael, 2v. 1454 Ordre op de Bierftallen inde Dorpen, 2 v. 22 56 1607. i2januarij. Haringh, iv.728 Dito. Souten vanden Haringh, 1 v.73 2 23 Febr. Wapeninge vande Schepen, 1 v.876 Dito. Inftrudtie vocor de Commifen, 1 y. 886 Zeyn-brièfF, I v. 892 7 Maert. Provifioneel Accoordt, &c. 2 v. 774 16 dito. Tegen den uytvoer van Haring-tonnen, * iv. 754 20 dito. Aggreatie op 't Provifioneel Accordt, 2 v. 780 30 dito. Tegen 't vervalfchen van Zyde, � �. 1180 24 April. Stilftant van Wapenen, 2 v. 2149 8 Mey. Scheydinge tuffche"Rijp en Graft,z �. 1764 3 dito. Tegens iutochten.der Soldaten, iy. 111 aï dito. Dijckagie vande Beemfter, 2 �. 1697 1 Junij. Limiten vanden ftilftant, 2 v. 2252 12 dito. Aggreatie daer op, 2 v. 2254 29 dito. Deurwaerders vande Gemeene Midde- len -■ ■ <rA ■'. .1 .- -_2V. 1131 J $ Julij.- Tegens de Dieven; ■>{.''. iv.435 1.� Aug. Ordonnantie voor den Scherprechter, *-;.■ ■/:,�, _z _v. 1^06 <^:;- ��' .'�>.:■'>■ »". ^;i6o8.� �■■^,��<� ■";�■■ ■>�■' ■M^iij- <** 3^0; Jan. 1608. Decreten tot Amfterdam, 2 v:' 3005 fceften Febr. Bofchvan Sevenhuyfen, 1 v. 1410 1 Mey. Dienft-boden en Ambacht-jongens, ^ö; ,v 1 '-yj i:.y;y-j-: r/. , ?_� �.�� 9 Mey. Bofch vanden Hagé, - V-^: 1 y. 1402 28 Juny. Munte, iv. 2744

	�i»-v \**

-ocr page 1647-



	Aeqwyfioge op ordre des tijts van alle Placaten, &c.

		Dito. UytvoervanPaerden, iv. 1148 16en 17September. Bedelaers, iv.501 Dito, Dieven, � �. $�� 27 dito. DifFerenten tuiTchen 't Horten den Ha- g^e» 2 v. 1378 16 dito. Wolle Laeckenen, � �. 1170 24dito. Axel en Neufen , % v. 1206 17 Oitob. Sybrandi Luberti refponfio, 1 V. 457 11 November. Op 't prefenteren van Requeften, iv. 1463 19 Decemb. Furneren van ftucken, % �, 1099 �6� 5_ 21 Maert, OudeYeve.Wateringe, 2V.^90� 22 dito. Haringh, iv. 732 1 April. Generale Ordonnantie vande Gemeene Middelen, iv.i 63 2, 2dito. NoortfcheCompagnie, iv.671 i2Mey. VlaemfcheLeenen, 2 v. 2276 6 Junij. Orateur tot Confbntinopelen, 2 �. 1334 7 Julij. Fameufe Libellen, iv. 439 iudito. Jacht op Conijn, 1 v. 1374 14 Julij. Slachten van Moerfchapen, 1 v. I2r6 16 Septemb. Borfelen Dijckagie, 2 v. 1844 26 dito. Munte, 2 v. 2764 16 Decemb. Zeeilranden en Vyergelr, � �. 1026 19 dito. Pilotagie op Texel, iv» 1931 1616. i7Febr. ConfultotAleppo, ^��^�33^ 8 Maert. Veertighften penningh, 1 v. 1952 15 April. Rolle, zv. 1071 18 dito. Cipier, iy. 1514 z2dito. Eyerlant, Schilpen, &c IV. 1256 2 Auguili. Lyfte van Scheepvrachten, 2 v. 379 20 Septemb. Vreemde dienften, 2V. 294 2i06tob. Pilotagie op de Maze, iy. 1066 2 5 dito, Engelfche Laeckenen Tarra, iv.776 Dito. Meters vande felve, 1 v. 780 Dito. Interpretatie op't ftuck vande Laeckenen, 2 v. 2278 Dito. De felve tot Middelburgh te mogen bren- gen, 2 v, 2280 i6Nov. Ordre voor't Krijghs-volck, zv.iif 21 dito. Idem noopende Ceulen, 2 v. 129 3 Dec. VreemdedienftennaOoft-Indien, 1 V.549 lodito. Raedtvan Vlaend. en't Vrye, ïy. 214 29dito. VlaemfcheLeenen, 2 v. 2277 1617. 2 Januarij. Munte, � v. 2938 24 dito. Speceryen verboden, 1 v. 561 Dito. Nooftfche Compagnie, iv.071 3 Febr, Vreemde dienften , 2V. 294 7 Maert. Veertighften penningh, 1 v« 1952 2 Mey. Decreten, 1 v. 1071 22 dito Adventuriers vande Engelfche, 1 v. 766 Dito. Tarra van Engelfe Lakenen, . 1 y.77& Dito., Inftr. voor de Meters vande felve, 1 v. 7$° 10 Junij, Purmer Dijckagie, < 2 y. 172.0- 31 dito. Gatenifle Dijckagie, , _: 2 �. 1909 21 Julij. Pilotagie óp Vlieïandt, 1 v. 1032 5 Aug. Orange Polder by Yfendijcke, 2 �. 1913 8 December. Fameus Boeck 1^449 14 dito, Vreemde dienften ter^ee verbod. 1 V.551 s'nV-nm ....:■-. I.6l8. ; ; - ^;;.:� V. 1 � 6 Febr, Huyrluyden en Pachters, iv. 365 * April. Societeyts laften, 2 v. 2280 17 Mey. ViiTchersvariSchotlandt, iv.708 $ Juny.
2 December. WormerenGifp, 2vol. 170^ 9dito. Pantfchap vande StadeGrave, � �. 2268 l6l2. 19 Januarij. Scheep-vrachten, 2V. 375 14 Febr. Brieven van Verbande, 2 v. 2 2 69 6 Maert. Veertighften penningii, 1 v. 1952 13 dito. Callants-ooge, 2 v. 1709 14 dito. Walenburgh, iv. 1712 22 dito. Haringh, 1 v. 73 2 23 dito. Wieringer Waert, 2 v. 1696 27 dito. Jefuiten, iv. 199 1 April. Gemeene Middelen, iv.1632 ir dito. GroedeDijckagie, 2 v. 1877 agMey. Verklaringevan'tBeftant, 2 v. 7269 4 Julij. Suytdorpe en Beooftenblye, 2 v. 1888 i7dito. Kamer van Aifeurantie tocAmfterdam, i.v. 842 1 AugufH. Werven van Volck, 2v. 303 lodito. Gemeene Middelen, 1 v. 1616 15 dito. Gebannene uyt Utrecht, 1 v. 431 j8dito. Uytvoervan Gout en Siiver verboden, 1 v. 3041 18 September. Secretariflên, 2 v. 1462 I O&ober. Bier-Impoil, 1 v. 1750 3 dito. Brouwers Tonnen, iv. 1206 26 Novemb. Vangen van EdeJe Vogels, � �. 1388 8December Confuls, 2V. 1331 Dito. Voor der lelver Secretarifen, 2 �. 13 34 i7December. Walenburgh, 2 v. 17.16 Dito. Diemerdijck, 2 v. 1717 1613. 8Januarij. Groede, 2 �. i88; 12 Febr. Furniflementvan Procefièn, 2 v. 1099 �� dito. Procuratien. 2 v. 1099 12Maert. Gemeene Middelen, 1 v. 1616 15 dito. Munte, 1 v. 2934 Dito. Wapenen noch Stempels te conterfeyten, � �. 1272 2i dito. Op vreemde Commiflïen in Zee niet te gaen, � 2 v- 298 23 April. Honden m 't Haegfche Bofch, 1 v. 1418 24Mey. Zeevooden, 1 v. 1072 17 dito. Beooftereede Dijckagie, 2 v. 1853 17 Julij. Criminele Senrentien , 2 v. 1063 3 Auguili. Fuyckenin Rhijnlandt, 2 v. 2269 9 dito. Luycki'che Goutguldens , 1 v. 2934 Dito. Inbrengen van ftommeWyrfen, 1 v. 1214 5 Oftober. Munte, 1 v. 2936 II Novemb. Uytwateringe der Duyn^n,2 v. 1642 7 dito. Uy tvoer van Gout en Siiver, 1 v. 3042 1614. 9 Januarij. Doel, Dijckagie, 2 v. 1897 10dito. Bleyckersvan Haerlem, iv. 1222 27 dito. �oortfche Compagnie, 1 v,6Ó9 5 Febr. Gouverneur in Ooft-Indieh, iv.zxyx 1.3 dito. Yfendijcke Dijckagie, zy. 1901 4 Maert. Schepen in Ooft Indien ordre,2 v. 2273 19 dito. Bedelaers, 1 v.^8^ Dito. Dieven, JV.491 z2 dito. AdverthTementen en Additien,2 v. 1098 27dito. öftroy voor 't ontdecken van nieuwe Havenen, : ; pMtfssjtój 24April. Haring inZee niet te verkoopen,i y,73p 6Mey._iS Betalihge vanConvoygelden,, ^.2292 pito. luftitieinGuinea, 2^.1234 22dito. Vreemdedienilenverboden, 2�.294

-ocr page 1648-



	Aenwyfinge op ordre des tijts van alle PIacateh_a&c.

5 Juni). Idem, � v.706 19 dito. Pafquillen verboden, � v. 451 i2 dito. Idem, 1 v. 457 Leftendito. Middelburghin Vlaender. iv, 1218 a^Oitober. Conful tot Genua, z>v. 1338 5 Novemb, Vreemdedienften, 2V.294 5Decemb. FoulesvanKrijghs-volck, zv.i29 22 dito. Seditieufe Boecken, 1 v. 439 Dito. Deurw. vanden HoogenRaedt, � v. 1099 1619. 13 Febr. Munte, I v. 2772 15 dito. Bootfgefellen ordre, 1 v. 700 15 Maert. VerkoopenvanOifiden, 2V.228i zo dito. Munte, I V. 2940 � � April. Vreemde dienden, zv. 294 20 dito. Pilotagie op Texel, iv. 1036 Dito- Idem,opVlielandt, iv. 1052 6 Mey. Synode van Dordrecht, 1 v. 135 16 dito. Boecken van't felve, iv.46i Dito. Munte, iv.z784 3 Junij. Reparatie vanden Diefdijck, iv. 1916 zódito. Haringh-tonnen, iv.7z8 zjujij. Synode van Dordrecht, iv. 167 3 dito. Vergaderinge van Arminianen, 1 v. 263 Dito. Dordrecht en Rotterdam, ZV.Z281 22 en leften dito. Idem, ��.��84 leftendito. Rethorikers verboden, iv. 465 1 Augufti. Gemeene Middelen, 1 v. 163 2 31 dito. Algiers, �v. 1338 2 Sept. Ordre van Procederen tegens verboden Vergaderingen, � �. � «J14 3iOctober. Ducatonverboden, 2 v. 2940 19 Decemb. Anatomie tot Leyden, � �. lobC 1620. 16Jan. Triniteyt Polder Allodiael, zv.zz8y ï7 dito. Munte, IV. Z942 28 dito. Brouwers Tonnen, iv. 1206 I Febr. Uytgewefen Predicanten, 1 v. 269 7Maert. Aparte Vergaderingen, av. 151 � ï2diro. Rolle, � v. 1074 zo dito. Gemeene Middelen, ïv. 1616 Dito. Veertighften penningh, 1 v. 1952 27 dico. Briefvande Staten, noopende 'tbefluyt vande Synode van Dordrecht, 1 v. 131 6 April. Grieven, zv.1075 13 dito. Cherchersin'tVlye, IV.Z344 z$dito. Zeevonden, ïv. 1072 � Mey. Schilp en Ballaft, � �. � %$6 16 dito. Uy tvoer van Paerden, � �. 1148 � � dito. Haringhvaert, 1 v. 692 Dito. Keuren en branden van Tonnen, iv.7z8 Dito. Zouten vanden Haringh, iv.732 Dito. Haringh aende Klippen van Yerlandt, Hit- lant en Noorwegen niet te vangen, � �. 752 17September. Smockel-tapperyen, ïv. 1760 24 OcÜober. Pilotage, Schellingh, 1 v. 1052 29dito. Idem,Texel, ïv. 1036 II dito. GraefTelickheytsHoffteden,Renten,&e. ïv. 1492 4December. Arent-fchellingen, zv.joio i6zi. 5Januarij. Paerden, IV.^S 16 dito. Pafquillen, 1 ,y, 439 azdito. BrouwersTonnen, j �. i-ioo 5,9 dito. Munte, iv.2944 1 Febr. OiTeniflè Dijckagie* ,_vA- % y. 19* 1
		zzditp. Munte, 17.2910 Z3 dito. Uytvoet van materialê daertoe,r v. 304$ 1 Mey. Haring in Zee niet te verkoopen, 1 v. 730 3 dito. Geen rantfoen totReeders lafte, 1 v. 1076 4 dito, Landen buy ten verpondinge, 1 v. 151 � 7 dito. Vilfcherye inde Beyerlanden, � �. � �96 12 dito. Haringh, iv.732 29 Mey. Middelburgh in Vlaenderen Neutrael, zv. 1219 3 Junij. Oftroyvoorde W. Compagnie, 1 v. 565 5 dito. Munte, 1 v.2786 9 dito. Weft-Indifche Compagnie, iv.577 Dito. Verfeeckeringe vanden Haringh - vaert, IV.71Z 2 � dito. Pilotagie opteMaze, iv. 1066 Dito. Houtvefterye, 1 v. 1420 26diro. Vyeren aende Zeeftranden, 1 v. 1028 28 dito. Arent-fchellingh, � �. 2�88 15 Julij. Actiën inde Weft-Indifche Compagnie, ïv. 661 6 Augufti. Pafpoorten, v.7o 14 dito. Neutrale goederen naer den Vyandt gaende Licent iubjett, 2 �. 23 58 16 dito. Provooft Generael van't Leger, � v. 358 13 Septemb. Gemeene Middelen, ïv. 1616 16dito. Scheep-vrachten, zv.379 zo dito. Munte, ïv. Z794 Z3 dito. Idem, � �. 2794 lóOctober. SilverenGoutfmeden, IV.Z738 z7dito. Straetvaerders, iv.896 Dito. haer ordre en Artijckel-brief, 1 v. 898,90 zz December. Vifichen in oude ende nieuwe Veen, � v. 2288 24 dito. Munte, iv.2946 1622. 3Februarij. Levantvaerdersordre, IV.92Z 23dito. Munte, ïv.2796 2 j dito. Tijeken, 1 �. 1176 26 dito. Paufgefmde, IV.Z03 7Maert. Verdingen, Stroopers, zv.66 10dito. xl. penningh vande Schepen, 1 v. 1976 19 dito. Interlocutoire Vonniiïên, % v. 2289 24 dito. Ketelboeters, � �. 1200 I April. Aiïèurantie, 1 v. 840 Dito. Vrybuyt, 1 v. 97a Dito. Uytvoer verboden, � �. 111:5, Dito, Hoppe, ïv. 120a 19 dito. Soldaten door Ceulen, zv. 129 28 Mey. Noortfcbe Compagnie, 1 v. 673 4 Junij. NoortYaerders, ïv. 926* 7dito. Jacht, ïv. 1336 Dito. Vogelkoyen, � �. 1349 9 dito. Haringhvaerr, � �. 71 � iodito. Zoutvaert, I V.JÏ79 II dito. Scheepvrachten, av^éz 18 dito. Vryeen Yfendijcke, a v. 1219 zi dito. Munte, ��. �948 i8 dito. Maurtts-Polderby Yftndijcke,av. 192� 6 Julij. Munte, � �. 2950 11 dito. Bier-tonnen, � �. 1210 13 dito.. Salaris in faeckea Yande Houtvefterye, zo dito. Wolle Laeckénen ,_r . ,.� �, � 174 Dito." Recht-dagen in faecken Yan^e, \|ïpntvefte- �* * ,j � «.MUiuptlï�**^ ai dito. Beeldenaer vande Munte, ., ,;_��.�798 (B) azdito�

-ocr page 1649-

Aenwyfinge op ordre des tijts van alle PIacaten,&c.

ι vol. 457

IV. 11XO

xv. 154
γ V. 2914
1 v. 1616
1 v. 1962
1 v. 1540

20 dito. ViiTchen,

Dito. Weft-IndifcheAdien,

23 dito. Pyraten,

1 v. 1276
1 v. 665
1 v. 97z

ai dito. Fameus Libel,

9 Aug. Toevoer aen Vyants Leger,

Dito. Papemuts fchants,

ir dito. Munte,

ixSept. Gemeene Middelen,

Dito. Veertighflen penningh,

2,9dito. Hooft-geit,

24 dito. Weft-indifche Vaerf,
28 dito. Foulen der Soldaten, 2V. izi

30 dito. Schuttingen inde Schorren, 2V. 470
2oJunij. Neutraliflen,Sauvegarden, 2 v. 74
30JU�J. Fidcicommiflen,&c. aen te breng. 1 v.}7$

31 dito. Vruchten niet te bcrooven, 2 v. 2296
iAuguiti. Pilotage van Texel, 1 v. 1036
Dito. Vlielandt, 1 v. ioyi

9 dito. Vrybuytvaerders cautie, 2 v. 2297
13 dito. Kleyn Zegel, 1 v. 1994
Dito. Ordonnantie daer op, 1 v. 1996

18 dito. Fameus Boeck, 1 v. 451
2 Sepr. Toevoer nae's Vyants Leger, ι ν. 1120
izOclob. PaufelijckeReligie, iv. 2-584
i�dito. Capitalen inde Weil-Indifche Compa-
gnie verhooght, 1 v. 589

i7dito.�ytvoervan Amm.opTurkyen,! v.u 16

24 December. Conditien vanden handel in Per-

fien, 2 v. 1315

■13 Jan; FideicommiiTairegoederen, 1 v.379
Dito. Furneren van Sacken, 2 v. 1463

'17-Maerr. Goyfchc Vullingen, 2v. 1780

22dito. Wechloopers uyt WeiMndifche Com~
pagniendienft, �v. 653

Dito. Requeilen eens afgeflagen, 2 v. 1097
Dito. Ong�fondeerde Proceflen, 1 v. 1984

1 April. Gemeene Middelen, 1 v. 1632
4 dito. Heer Huygenwacrt, 2 ν. 173 3
14dito. xl. penninghvandeSchepen, �v. 1982

10 Mey. Viflchers van Schotlandt, 1 v. 706
16 dito. Portugyfen in Brazil, 2 v. 2300
30 dito. Wechloopers uyt dienft vande Ooftende

Weil Indifche Compagnien, 1 v. J59

6Junij: Soldaten Tonder Pafpoort, 2V. 286

19 dito. Verpachtinge vaneen vierde-part der
C�nvoyen ,&c. 1 v. 2348

24 dito. "Straetvaerders Ordre, 1 v. 910

4 j ulij.. Premien voor't veroveren van Duynker-

�k�fsj �v. 974

7 dito. Deurwaerders haer R�latienop ghefegelt

pdpier te fchry ven, 2 v. 1463

12 dito;Lyiteder C�nvoyen enLicenten.i v.241^
ixdito^ OrdreopteVVapeningeende manninge

Van Schepen, 1 v. 876

Dito! Inilrudie voor de Commifen in't Vlye ende

�Zohdt, ; �v. 88^

D�fo. Premien voor de Schepen van Oorloge die

Duynkerckers veroveren, _; 1 v.97^

2 < dito. Tegcns de Wechloopers van Oorlogh-
�thepen, -^J') ⁿ," ^'^,or' 2V.287

:5Auguili. Ooilzarieh, xv.i�rx

8 dito. Premien voor 't verov�r�h van Chalou-

ip�i^; iv.978

24 November. Grotii verantwoordinge, 1 v. 451

26 dito. Handel op Weft-Indien, 1 v. 581

16 December. Vreemdedienilen, αν.306

aodito. Brouwers Tonnen, 1 v. 1206

α ζ dito. Ooil-IndifcheCompag. OcTr�y, 1 v. 537

Dito. Reglement daer op, 1 v. f39

Dito. Noortfche Compagnie O&roy, iv,073

Dito. Bylemermeer Dijckagie, 2 ν. 172 f

162,3.
11 Jan. Conclufien te nemen voor den Hoogen
Raedt, xv. 1100

13 Febr. �clf�yvoordeW. Compagnie, 1 v. 583
16 dito. Zout-vaert, . 1 v. 579

1.2 Maert. Veertighilen penningh, iv. 1952

13 dito. �oft-Indifche Comp. Odroy, 1 v. 543
18 dito. Munte, 1 v. 2952
22 April. 'W�lle en Schaeps vachten, ι ν. 1172
^c D�t�. Beeften op Contributie Landen, χ v. 74
6Mey. Viflchersvan'Seho'tlandt, ' IV. 708
Dito. Binnclanrfche Pafpoorten, 1 v. 1304
'�o dito. Pafpoorten, 2 v, 79

2 1 dito. ^'ilderniife, Ι ν. 1366
|� dito¹. Ooft-Indifche Bewinthebberen Reecke-
~ riingev ' ι v.$6i

3 Junif. Vcrkoop�n van Ooft Ind. a�Hen.i v.555
ίi dito. ^Accoordt, Weil - Indifche Compagnie,
"iHbdftparticipanten, , 1 v. y85
Dito. StraetvaerdersV iv.910
�xditoi Prolongatie op 't inleggen in de Weft-
-IndifcheCompagnie, � , Iv.589
Dito. jficht, , , '^:,H 1:428
i^JulijfVrouwen vrydym ten platten Land.2 v.67
^dito. Ketelboercrs,"' ' 'Ίν. Τ202
7^: Aug. Cbmmis en Schippers vart't Lcger.i V.371
I.Idito: Lintmolens, ' ^'7^.1190
9f dito. ^:Monileringe, '�^;Λ %,V!±%i
Dito. Wapeninge van Ruyt�renenY�et^Lv�lck;

XV. 250,254, 2^5) 258,2^9

18 dito. Thien hondert �n Swartefehorre Polder,

'Y\ �v. 1/928'

4j S�pt,^J Pilotage, Vlielandt¹, ^!; '.^s \
j 2 dito. Gecon terfeytc t)uyten,

4 0<5toSer. Piloragic, Petten,
i-6 dito. Betalen van Viergelr,
22 Nov. 'Slachten van Bcytfchapen,

I V. �QJ2

^>*i v.ioxS

IV. 1218

f December. Jacht,

⁴'"�^;' ¹^M-

i8Januarij. Hari η gh-tonnen, 17,7^4

*9 dito. Geen Granen nae Spalgnen, ^sl v;'ii44

14 Macrf� xl. penningh op de Scheper^ I vl 1982
iVdito.'V'��rtiighftcnp�nningh, ^^52
Dito. Statuytendaerop, <*ⁿ�ffi:WJk
ζψάΜ Schieten van Wildfv�rboderCf v?i428
ι AprilF G�rhcbh� Midd�i�C ^; ' ^f" t v;r6yz

:frdit(^^mp1ia^?ti� op *t vierde Artijckel vande
'Verpl�htinge van een vierdepart der C�nvoyen

^cy?&eE^:icenten;^! ι ν. 2348

I tjOdober. Latijnfche School-ordre_?,, 1 ▼. *7$

3 jM^Axel en Neufen j udicat.uyte, χ ν. ι χο7

^�ito. Commcrcicn verboden Γ Ι ν. I.| i»

xWa&�� Maentgelden voor d� veroY�taers vaiid�

; z\^g&hj teryali�hen fan Zyd�t ' �v.»?

19 Jan.

4^1�t�. Pafquillen, ; '
fy�xkii DiemctHi��,^3bil�7

^�M

�SfiiiSti

-ocr page 1650-

Aenwyfinge öp ordre des tijts van alle Placaten, &c.

i6i6.

I9januarij. Seditieus Boecxken, iv-457

leften Februarij. Idem, � v.457

43 dito. Ordre voor Capiteynen re Watere,

m ^% ^v'^x03

7 Mey. Wechloopers uyri Lants dienft,x �. X79
4 Junij. Ordre voor den Commiflaris vande Sche-
pen, 2^382
7 dito. Remonftranten, � v. 2301
4 Julij. Jacht in Voorne, � �. 1396
13 dito. Kley 11 Zegel, iv. 1996
27 dito. Salpether, � �. 1194
Dito. Munte, 1 v. 3030
ï Augufti. Articulen op 'tovergaen van Olden-
zeel, 2 v. 607,608,610
ï � dito. Munte, 1 v.x8i4
Dito. Beeldenaer, 1 v. 28zo
2.5 dito. Munte, » IV. 19^4
i4Sept. Geclaufuleerdé Pafpoorten, 2V.83
9��0� Goyfche Vullingen, 2 v. 1784
10 dito. MiiTe in Ambaiïadeurs Huyfen, 1 y. 211
17 dito. Conventie, der Remonftranten, 1 v. x73

1628.

I7jan. Boirchen,WilderniiIènenWilt,i v. 1336
Dito. Jacht inde Klingen, iv. 1366

20 dito. Rolle , � y. 1075
x6 dito. Mazeopen geftelt, ^av-"33
7 Februarij. Tranfgreifèurs vande WilderniiTe te

apprehenderen, 1 v. 1428

21 Maert. Vreemde dienden, &c. 2 v. 295
28dito. Munte, iv.2962

5 April. Munte, 1 v. 2965

6 dito. weyden op Fortificatie-wereken, 2 v. 463

6 Julij. ordre op't wiflèlen van ftucken, 2 �. 1102
1 Augufti. Vyer-geJt, _� _; iv. 1028
Dito. Pilotage van Texel, 1 v. 1036
Dito. Idem op Vlielant, t^, ;,-1 v. lo^i

7 dito. Munte, . , ï v. 2966
23 dito. Convoyen en Licenten, 1 v. 2348

7 Septemb. Ordre opte doortochten der Solda-
ten, iv. lap

20 October. Manninge yan Schepen, 1 v. 876
Dito. Inilruitie yoor de Commiflarifen vande

felve, iv. 886

27 dito. Munte, 1 y. »969

30 Nov. Uytvoer yan Tarwe en Rogge, � �. 1130
9Dec. Capiteynen van Oorlog-fchepen,2 y. 3014

21 dito. Munte, 1 y, 303 at

1629.

31 Jan. wat Hooft-officiercn jagen moge", � �. 1386

5 Februarij. Ordre op de monfteringe van Boots-

volck, 2V. 263

1 f dito. Conful tot Livorno, zv.i 342

8 Maert. Aen Scheep - timmerluyden vreemde

dienften verboden, xv. 299

19 dito. Wapeninge van Schepen, iv. 876
Dito. Inftruclie voor de Commiflarifen in 't Vlye

enSondt, ? 1 y. 886

23 dito. Vreemde dienften ter Zee verboden,

2 y. 298
1 April. ImpoftopKoorn, 1 v. 1766*

6 dito. Op 't uy tloopen der Soldaten, 2 v. 1 n

7 dito. Ad^itienen Advertiflèmenten, 2V. 1098
21 dito. Leger-fchepen, � y. 386

27 dito,. Artijckel-brieif van den Oorlogh ter
_i;iZee, �y.Yitri :_;,... 2V.187
Dito. Inftruöie voor de Capiteynen te Watere,
ii f ,_r ' 2.V. 363
Dito. Idem voor de Schry vers, � y. 3 67,3 60
Dito. Eedt voor 't Zeevarent Volck, % v. 271

28 en 3P_;difp. Tegen de Paufgefinde, 1 v. 229
4 Mey. Pardon voor d'oyerloopers, 2 y. 318
i^ko,'iMüfitfo , , ,, |i y. z₉66
jx d^p, jHiaringhvaert _K �' ₇1...y. 69X
§{Wk uh%�� Zcedriften, 2 y. 2304

^jH�J:y�^{)t:conietvatie}4^e^^Vi^^cnery^en» ^! ^v� ^l29%
ija\tQ. Munte, _ri;, 1 y. z^o

x^dito, Munte, _>ïu,. iv. 297^

|g cfifQf 5VeerEighften penningh, 11 y. 1970

20 ^ugu/li. Geen Schuyten aende ooftzyde van
fJfeY§cht_r._rj, _i;" i,_MJl, ,>',; 'xv.483-

8 Septemb. Roomfche Geeftelickheyt, iv. X03
I0:dit,p., Peurwaerders, ,r xv. I463
14 $��. Articulen op't overgaen vanden Bolch,

■->j J-^kjifl mi rv'iihij ftÊ? frts��■ �. - *v. 611,618
13 Qtt. ordre v3 regïeringe in Weft.Ind. � y, � �3 5
7N0V. Deurw.Lantmeters.Notarifen,xv. 1474
||'Sfpfcjs� i6 Noy, Brouwers tonnen, 2 y. 2304

�� ij) 3Jan.

1 v. ^958
1 v. ix86

2.3 dito. Munte
»6 dito. Viilèhen,

leften dito. Zeevonden,
xjs^jpyember. Licenten,

iv. 107*
iv. 13x7

lui .;i 16x7.

\4 Januari). Manninge van Schepen, 1 v. 876
Dito. Ordre voordeCommiflarifen in't VJye en-
aeZont, iv. 886

3p4ito. � Pardon voor Bootfvolpk, 2 v. 315

3� Miert. Vreemdedienften, iv. 306

nclito. Munte, iv.2958

13 dito. Weft-Indifche Compagnie, 2 v. 2304
17 dito. Inftruftie voor de Commillariilên in 't
_f yiye^ndeZondt, r../. '.'. J y. $86*

Dito. Manninge van. Schepen, , � �. 876

xAprilj HeerHuygenwaert, 2V.174Ö

wpey, Pilotage, Petten, Texel, iv. 1036

�,��. Iclem, voor Vlielandt, &c. 1 v. 1052

^jjunij. Sauvegarde voor Dortmunt,&c, 2 �,.13 3
}:jaly..puelleiv,..._M .,�., �,...".... ?>y_f.4i�
ijfeiitp, Warmoes-landen,; �/ ,,,,., 2 v.3012
xjditp. Draetv^erekvanCarpeht'er, � v. 2734
274itp. Ingeieteneh op geen vreemde Commif- 1
J ileyitevaren, .' {#?�.<%!$ |

ij-clitp. Schoqrfteeiirgelt,,_;s ^ ;,. ;_;j �/�.,�^^�. J
|Augpfti. RqdresyapVerpbntl'nge, , f v^U
laèitp. Convoyen en Lictoren virpachijingÊ, Ij

19 Aug.: Artic. op 'tovergaen van Grol, 2 y. 61 t
a September. Munte, . 1. y.. xpéb'

i||ifo. Fameus Libel., . ,, p, .�...'.", Sjfoftt
iOaó,be>. aemèëneMiddelQn, � *ft_n6&

PkoVfeaeyfjeit^^ ₉bi,'i�/ ^ o^,J Wtó
ip |ito. Montureyande St^aetyaprdeijs, 1,^.904

iSè'irp. Klevirxegel, 1 ^..xpod

ix dito. Borghtochten vandeyrybuyt-vaerjijecs,

-rruj nfi-Lnaeaiavoj' .� «^^�� .� ^�²^
27|��.\Equipage vande Straetvaerders, i.y.jppo

èa dit*p Studenten tot Leyden, M?!¹?

>lto.' Kleyn Zegel, -,; * I v. 2000

*».�,* ,�,.��.3^0

»ö3iO

-ocr page 1651-

Alnwyfioge op ordrc des tijts van alle Placaten, &c.

i4junij. Scheep-vrachten, % Vol. 391

Dito. Lijftedaervan, >v. 396

30 dito. Tarra vande Engelfehe Lakenen.i r. 776
Dito. Lnftr. voor de Meter$ vande felve, I v. 780
Dito. Tarra vande felxe tot Amfterdam.x v.x3o8
16 J ulij. Noorteyndef Mtfcr Dijckagie, χ V. 1749
28 dito. '_x vande Licenten verpacht, ι ν. χ^48
χ Aug. Met Schiet fchuyten oft Roers op dever-
droncken Landen van Z�yt-Hollandt niette
k�men, ι ν. 1308

4 dito. Adventuriers vande Engelfe Natie, 1 v.766
18 dito. Ampliatie op de verpachtinge vande Li-
^;j centen, ι v. 2356

6 September. Munte, 1 V.X98�

26 dito. Schermer dijckagie, χ V. 175:3

I Odober. Collegium Theologicum tot Leyden,

�*-■' IV.X93

Dito. StatuytenvandeUnivcrfiteytaldaer.� v.281
6 dito Prepareren van Geel Koper, 1 v. X73$

1630.

3 Jan. Fnde Meyerye vanden Bofch de beveelen

van haet Ho: Mo: alleen tegehoorfam�.i V.X39

zx dito. Lant van Voorns Dijckagie, 2 v. 1797

2xdito. Bailliu van Yfendiicke, xv. Π74

13 dito.NeutraliteytvanCeulfche Borgers,2 v. 13 5
24 dito. Tijeken, ι ν. 1176

5 Februarij. Verhef van Leenen inde Meyerije van
den Bofch, 1 v. 1458

Dito. Landtmeters en Notatiflen,' χ v. 1474

4Maert. Vagabondett»* ^Sl 1 v.485

10 April ert �Mey. C�rrimif�n vande recherche

in't Vlye en Texel.mogen by de Schippers niet

verhiridert worden, � ιν. Χ344

10 MeyJ Schagerwactt, -'* iv. 1741
J Julij. Vuyr en Licht branden inden Doclc, &c.

xv. 155

8 dito. Wolle, ' �v. 1172

� 1 ditoi Geeftelijcke goederen niet te verduyfte-

fen, ■]" 1 v. 1474

Tx dito. Domeynen in Vlaenderen, ι v. 1434

6 julij. Ordre voor de Commifen vande Maga-

fijnen, ²?-479

t^dito. Mutite, iv. 3031

14 dito. Tarra vande Engelfehe Lakenen.i v.776
Dito. Ihflr. voor de Meters vande felve^ r v. 780
1 Augufti. Pilotagievoordie van Texel, 1 v. 1036
Dito. Idem* Voor die van Vlielandt, 1 v. 1052
Dito. Munte, ■�"�■"'^ri'^;'■".- '^; . tv. ,2976

j dito. Idem als boven 3 Jan. 1630. - t V. 2^9
xSefit. Pafpportcn om nae Spaignefr_v' xv.j8
4 dito. Laftgelden, ^r»^ms 'j ■ ■ ■■-^: - Xv, 914

ioditoiVerhefTen van Leenen inVlaeneto τ.1466
i Octbfe. A&ieh inde Wcft�Ind. Comp/ r v. 667
13 dito. Militair Officier mach nietta'pp&x v.4jfo

16 dito.¹1ngefetcnen van Brazil, - 'f^r,'i v. �19
3odito. -M�Hte, ^ :■■:.��i-^siVj wfyfS

11 Ndv�mb. Uytvoer van Granen, a y. 2305
i 5 dito! Uy theemfche Duyten, Γ ⁿk V. 1981
ii dito,' Grati�n voorkoop, uytvder, '8c�i9v:n40

7 D�c�'mb. Pardon v��r <i'0verlbop�t�,' χ V. 318

17 dito. Suytbeyerlant Diiekagi�, \3^fJ-* W 18�4
i4ditb. Mabningevan Schepen, i-¹�^ fV.876
Dito. Gommiflarifen in*t Vlye �nftru�tie, 1 v. 886
Dito. Vifitatic vande Schepen op G�ten�ehants,

* zv. 3015.

13 Jan�arij. Furrterert van facken, * ^J;i^;V. 146�
28 dito. Ordre vo�� de Capiti te Water�'% V. "1 ) f§
7 Febttferij. TradaetmefcPerfien, ^^ivifht
x�diro. Tarra vande EngelfeLakertehy�Vi|�8

30 Maett. Lange Meer Dijckagiey ^l,,li*i i�^ifj

31 dito.Retorfieop'tftuckv�nil�'G�affieii vvrnff
1 April: AVyrien Imp�ft, ^j;3i"'-^^Vv.&OT
4dito. Schaelmecr, '^""^vHW
8dito. Muntc, , �*^^ί1ϋ4 v?*^
19 dito: Hooft gek-vanden Vyand�,^ri2,/i v��jx�
x Mey. Munte, --^fl31 'C^L'^ibh ^π5ϊύ -'^^/984
y.dito.' Provooft Generael van 't LegerV'; "Χ v."%§
Dito. �i�d�rhbutJt van Difci^li�le alda^,'i ^ ,ϊ§3'^:ί3 dito: Kerckelijcke dienft�n inde Meyefi�^�t-

; boden, ^f; ^r ^-'-K?^yi0 ⁷ 'r^J ^iJ,l;:,inn i'tffyi

�6 dito. ^}G�en provifien vanJuftitie tot BruiTel te

Kale-nbydre van Br�da^ -'- '^Ί '^"^vMM.f

*3 dito. M�fcbvttfch Rb�tnhiert�br�ng�,i^,934

Diro. Granen van Gontrib�ti�LandCn,i Vii 15

1 Novemb. Koegors en Peereboom,
15 diro. Uytlo�pen van Soldaten ,
15 December. YiTel Meer dijckagie,
22 dito. Uytvoer van Paerden,

1632.
ι χ Jan�arij. GraerTelickheyts Renten
xx dito. Continuatie van Decreten,

XV.�933

X V. III

xv. 1808
1 V. II48

IV. 1496*
*V;t466

χ Maert. Ordre voor de S�etelaers, χ v. 36?

6 dito. Ruytersfraude in'tPaerd�-k�opf,Χ�Λ1^8
ii dito. Waperiinge van Schepen, ΐ;ν.870
Dito. Inftr. voor de Commifen in't Vlye, tv. 886
Dito. Premien van veroverde Schepen, 1 i. 9^6
18 dito. Commifen vande Vivres, ' x-Vi 481
i6dito. Cipier, . XV. t$�i
30 dito; Sterre-Meer dijckagie, χ vY.176*51
3 April. Munt�, ϊν.%8^

7 dito. Leenen van huyfe van Egmont, i y, �4V4
3�dit�. Haringh, i^v.yix⁵|Mey. Waren van Contreband�, i¹ V,§ix
Dito. Laft-gelt, ^! rv.936.
4<iit�. Buy ten de Compagnie nacrO�ft-�ndi�rr

niettevaren, ' xw.j-fi

7* dito.Ordre voor de Provooft van*tLege^:rj* v.;| j8
14dito. Vaert.opWeit-�ridi'�ri,'^K'^r' , 1^.595»
Dito. A�nde^!Weft'-fcdifche^etbur^:fcii�p�n ni�t
ⁱWIWr�}��rV«^w'^�vaw3*i^a ⁿ-^!�i'^J�" r^; i^V.te"
p'ito. Munte, _r ^r \"liv/i^o

|Birb;^vl(3em�Roermoncie, , χ ν. 6^ο

tt �rorBuften H� C^mpaghkiiacrlV�ft fiidi�rf

^JiVi�tf�varen,

f^fuTif. Veertighften perfmn*^u;l^i�i'i fimi
mkd 'Hooit-Ini�ianHe^ l^An�mmi
�hhW. ^lRedres vandey�^tfridfri^�;'^!; jV. l|W
x^Augufti. Ar^�nl�n' �p 'E ov�rga�ri' vari ftia�-
^ricHt¹, ' '^!^^;'^:'^>,:iV.:^2,�x3

ijrditbv'Viae-mlcH�l�ericrrV^f- iv.i4o6

�S�btember. Articulenop 't overgaen van Lirn-

W aitorVerklaringe aendeovethe#ei?rbvJxf.i^
��ember. Oarpymfft�t^r�p^ vatd�n

οοοίΤΐ ^ _^ _l6 �ⁱ^^>:v.ⁿ;f";i?

iS Jaritiarij." "ivv�� tefi horiiert over go�dererr na

^o;Cypr�,&c. xv. 51^4

pito.

'.-ν

-ocr page 1652-

Aenwyfingc op ordre des tijts van alle PIacaten,&c.

Dito. Laft-gelden, I v. 916

25 dito. Yflel Meer, 2 �. 1809

j 1 Maert. Verbodt van Walvifch-vangft buyten

Licent fubjeft, � �. 2294

*.� dito. Op 't verdiepen der Stroornen inde

Meyerije, . � �. 1260

8 Maerc. Provifien tot Bruflèl, % �. 1175

17dito. Munte, 1 v. 2993

29 dito. Jacht in Heer Huygen Waert, 1 v. 1396
ai dito. Berckmeer, 2 v. 1776"

30 dito. Sauvegarden voor d'Offideren van defen
Staet inde Meyerije, 2 v. 67

■jidito. PantfchappeninOver-Maze, 1 v. 1440
8 April. Munte, Deuyten, 1 v. 2994

26 dito. Op 'r cultiveren der Landen in Brazil,

1 v. 6%i
ijMey. Aen boort vande Ooft-Indifche Sche-
pen met geen Vaertuygh te komen, 1 v. 533

16 dito. Retorfietercaule van Limburg, 1 v. 1464
12 Junij. Droi&d'Aubeine, 2 v. 2360
20 dito. Retorfie , ende 't fluyten van Kercken in

de Meyerije, 1 v. 143

8Julij. Munte,Ducaton, zv.2996

i4dito Jacht in bedijckte Meeren, i.v. 1396
i8dito Jacht inde Klingen, iv. 1372

leilen dito Jacht inde By lemermeer, 2 v. 1396
Dito KleynZegel, 1 v. 1254

8 September Deurwaerders, � �. 1467

27dito EngeWormer, ��. 1792

z7 0e"tober. Munte, iv.a998

aDec. Fraude int koopen van Paerden,i �. 115�
Dito. Verklaringe op de Succeffien in Ooft-

Indien, 2 �. 132 �

1635.
6 Jan. Trafficq binnen ieeckere Limiten in Weft-

Indien geopent, 1 v. 607

10 Maert. Op't uytloopen der Soldaten,2 v. 211
17dito. Cherchersin'tVlye, 1 v.2344

azdito, Beooftenblye, 2 y. 1936

3 April. Op't inbrengen van Lakenen, � �. 1174
18 Mey. Kleyn Zegel, 1 v. 2233

26Junij. Aende Ooft-Indifche Schepen niette

iomen, ^Iv*03

4Julij. Eedt voor d'Admiraliteyts Heere,z �. � $ 57
jditp. Verpondingen, 1 v, 1526

17 dito. Veertighften penningh, � �. 19 5 2

25 dito. Pilotage in Texel, 1 v. 1036

Dito. Vlielandt, � �. iojz

2Aug.Verloopê derSoldaten uy t 'tLeger, 2 v.282
lodito. Jacht inde Klingen, � �. 137�

3 September. Klooflers tot Maeilricht, � �. 2361

17 Q&p\>. Tegens 't fchencken op BegraeffèniA
iep, 2 v. 2361

4 Decem^b., Particuliere Pafpoorten, 2 v. 79
8 ditp. Munte, 1 v. 3000
>\ >� � � �6}6.

iplanuarij. Cadfanrdijckagie, � �. 1937

21 dito,. ,Ördre voor de Leger-Schepen, 2 v. 3 21
zFebr., Retorüe,'Sauvegardenopgefegt, iv. 24^
23 dito. Vyaiits Leger geen dienfl; te doS.a �. 15$
Diccu Geen Beeften op Fortificatien te weyden,
;.,�«;■ .e .�,; j %y.^6y

8 Maert.; Munte, 1 y. 300^
204jxo. ÏioyfcheVullingen, zv. 178$
21 dito. toevoer naStevenfwaert verbod. 1 v.ii ��

9 toij.provifien van Iuftitie yanBr#jflèl,a y. 1478
Z9:dita Articukn op't overgaen van^chencken-

ichaos, ; 2 v.627

^x Mey liaftgelden,, 1 v. 918

� v. 680
XV.Z309

��. ^3*5
� �. �} 31
zv. x33$

iv. 1745
� �. 17^8
zv. 1776
1 v. 1632

iv. 1724

I.v.l812
iv. 1838

2 V. I788

de Noottfche Compagnie,
13 dito. Impoft op Wijn,
Dito. Op Bier,
Dito. Zout,
Dito. Zeep,
Dito. Laeckenen,
15 dito. Schael-Meer,
17 dito. Ordre tegen de Compoiitien,
21 dito. Berck-Meer,

1 April. Gemeene Middelen Ordonn.
Dito. Impoft op de Bieren,
Dito. Idem op't Zout,
Dito. Idem opte Zeep,

2 dito. Goylandt,

4 dito. Foules der Soldaten in Overmafe,z �. 139

9 dito. Particuliere Sauvegarden, 2 v. 7$
Dito. Inftructie voor Commifen daer Gemeene

Middelen niet geheven en werden, 2 v. 23 44

12 dito. Gener: Ordonnantie op de verantwoor-

dinge vande bovenftaende $ Speciën, 2 v.2344

17 dito. Op't vangen van Edele Vogelen, 2 v.2348
Dito. Beroerende Perfoonen die op Acten jagen,

iv. 1376
I^Jito. Pafpoorten onbehoorlick geclaufuJeert,

2 v. 86

10 dito. Munte, 1 v. 2876

12 Mey. Laftgelt, ïv.938

13 dito. Leenen inde Meyerije, ende bevelen van
s d'ander fyde niet tegehoorfamen,&c. 1 v. 1.458
zo dito. Tegen tranfport van Waren en Beftiael

overdeMaes,. av.2294

Dito, Ordre op de Comptoiren vande Conyoyen

en Licenten aldaer, ��. 2348

2 Junij. Noopende 't vieren vande Heylige dagen

inde Landen van Over-Maze, 2 v. 261

Dito. Art,op't overgaen van Rhijnberg, 2.v. 626

18 dito. Vreemde Calmynen, 1 y. 1194

3 Julij. Verloopen der Soldaten, 2 y. 282
6 dito. Pafporten onbehoorl. geclaAiiuIeertiZv.86
15 dito. Negotie op Weft-Ind. geopent, 1 v. 399

11 Augufti. Exhorcatie aende overheerde Pro-

��. 15
� �. J3&6
ï V.9J8
� �. 490
iv. 259
��. 23/3
� �.678

vinciën,

25: dito. Jacht inde Klingen,
8 September. Lafl-gelt,
1 o O&ob. Schuy ten op den Rhij �,
� � dito. Predicanten inde Meyerije,

19 dito. Ordre op de Servitien,
%$ dito. Noottfche Compagnie,

Dito. Verheffen van LeenSinde Meyerie, � �. 1460
27 dito, ïCancellerye van BruiTel niet te gehoor-

famen, �» 1^,1462

I November. Conful tot Genua,. � y. 134a
$ iditO; Notarifen.Deutw. $nL,gntinetersixv. 147S
UbiJitcv «Furneüen'vancSackeii,.;: , ��.,1466
iiiifcp. ."cWttfe ^LaR^df ^X^nt te betalen,
IQl ,v i ^iagiqm�>' �' *~JHKW4

ooiv,Vi3^svj^i31t30ii niwiibbqpnaqi.i :>'?. jiitnT 1 \

o dito. .ViryeNegotieopPharn,ambucp, iy.jeqj
3* dttQ* jegens 't flachtei* ,yan ,Moer - fchapen,

.:,;-.�� _M ~' V;.":',� );J''l� rv '::.:■■■ ? IV� Ï2j8

loFebr. Lant-gewafcb, van Contributie Landen

CB üj)

o dito.

-ocr page 1653-



	Aenwyfinge op ordre des tijts van alle PIacaten,5tc.

		Idem, opdeWage, doch van den 21 Maert 1640, 1 Vol. 2094 Idem, opte Ronde Mate, 1 v. 2098 Idem, opte Paerden, 1 V. 2102, 2105 Idem,opte Hoornbeeil� en Befaeyde La. 1 v.2106 Idem, dertighften penningh, 1 v. 2109 Idem.Veertighftenpenningh, 1 v. 2113 Idem, op 't kleyη Zegel, iv.2117 Idem, Veertien guld. op 't wit Zout.en negen gul. op'tKhjnZout, iv. 2121 7 Oct Art. op't overgaen van Breda,2 v.630,634 16 dito. Nader ordre op den Weft-Indifchen han- del , iv. 607 17 dito. Brouwers Tonnen. iv. 1206 Dito. Ordre op de Begraefieniil�n, 2 v. 2365 21 Dec. Compofitien mertePaulgeiinde,i v. 225� 30 dito. AenfchryYinge en be-eedinge op 't felve fubjedt, 1 v. 21$ 1638. i9Jan. op'tformeren vande Monfterroll�,2 v. 245 11 Februarij. Brabantfchen Lant-thoi, 1 v. 1556 1 Maert. Bedijckinge vande Grou, 2 v. 1950 22 dito. Geen goederen vanden Coning van Spai- gnetekoopendie contributie geven, 1 v. 1430 1 April. Gemeene Middelen, I v. 1632 29 April. Handel op Brazil, iv. 609 7 Mey. Atteftatien van abfente Soldaten,2 v.247 27 dito. Uytloopen der Soldaten, 2 v. 236^ 1 Junij. Kleyn Zegel. 1 v.2010 4diro. Dijckagie by Biervliet, 2v, 1949 Dito. Munte, 1 v. 2880 io dito. Uytloopen der Soldaten, 2 v. 2,36� 12 dito. Haring-tonnen uytvoer verbod. 1 v.7"54 17Julij. Laecken-bereyders Gilde, iv.1176 30 dito. Jacht, 1 v. 1366 14 Α ugufli. Uytvoer van Paerden, ι ν. 1160 Dito. Commiifarifen vande Monfteringe,2 v.246 � 20dito. Refignatien van Officien, 2 v.2368 1 Sept. Beveylinge vandeVaert na Breda,2 v.486 Ditb. Pardon voor overgeloop� Bootfv. 2V.318 2 dito. Fameus Libel. 1 v. 451 Dito. OrdreopdeMagazynen, 2V.454 10 dito. Pilotagie van Texel, iv. 1036 Dito. Idem Vlielandt, 1 v. 1052 23 Sept. Vaert nae Breda, 2 ν 487 6 O&ob, op't refigneren dar Officien, 2 v. 2 368 9 dito. Munte, 1 v. 2880 1639. ^: ;; ^λ 4 Februarij. Ordre op de Rolle, 2 v. 2368 10 dito. Dijc&agie ontrent Cadfant, ζ ν. 1956 Dito. SayfiiTement van L�enen inde Meyerije; 14Maert. Lint-molens^ ^; ( -�->'^;; iv. 1190 11 April. Sterremeer, x-v.-if�^z23 dito. Munte, �^;,!!ϊ) ■ ^;°^!»'\ ^Λ� if.^ 23 Mey. Leger-Schepen, ^;' ^'^"iV?^d 17 dito: Bedijckingeaeh BrefkenW¹ ' ^av. t'$6� Dito. Verhooginge van Capitaleri'-inde Wi�ft* lndifche Compagnie, _n ^¹ ^ν� 593 11 Junij.Schepen op defr&jn hoe te kg$�,z v.490 Dito. Premie overTVer�vereavan.Schuyten'of
11 dito. Soldaten fonder Pafpoot nier te vervoe- ten, xv. 287 14 dito. Bedijckinge van Leechemael, 2 v. 1941 21 dito. Ordre tegens de Compofitien, 1 v. 1654 27 dito. Op 't verkoopen van a�tien inde Weft- Indifche Compagnie, 1 v. 667 i6julij. Jacht op Haes, iv. 1366 24 dito. Attijckel-brierT van den Oorloge ter Zee, xv. 187 Dito. Eedtdaerop, 2 v. 274 25 dito. Noortfche Compagnie, 2 v. 3018 Dito. Heere-gelt, ι ν. 1941 6 Aug. Aenbrengen van Geeftel. goed. 1 v.1474 23 dito. Regieringe in Brazil, 2 v. 1147 zo Sept. tegen de Paepfche Geeilelicke, 1 v. 231 4 0itob. Schippers in 's Landtsdienft, jv, 430 19dito. i der Convoyen verpacht, 2 v. 2361 2 Dec. Retorfie, Sauvegarden opgefegr, 1 v. 249 30 dito. Inilru�ie voor de Schryv�rs op �or- logh-fchepen, χ v. 3 70 Dito. Bedijckinge van een Schorre aende fwarte Polder, 2 v. 1940 1637. Ov.455 7 Febr. Tegen 't verkoopen van Militaire Ampt�, i 2 dito. tegens 't verloopen van Soldaten in Zee, 2 v. 283 13 dito. Placaten over de Meyerije, 2 ν. 1178 14Maert. Schermer, xv. 1761 i9diro. Op 'tkoopenvan Paerden byde Ruy- ters, 1 v. 1152 x7 April. Tulpen, 2^2364 28 dito. Beeften op deWall�niet te weyd.2 v.463 �3Mey. Jacht in Diemer-meer, 1 v. 1396 15 dito. Ordre op de diftributie van Kruy t,2 v.4y 1 iojunij. Ordre op'cdrucken des Bybels,i v.191 23 dito. Munte , 1 v. 3008 29 dito. Pardon voor verloopen Soldat�,2 v. 283 I Julij. Contributie inde Betuwe verboden.2V.59 Dito. Ordre voor de Soetelaers , xv.362 Dito. Ordre op de Duellen, xv.458 Dito. Ordre voor de Provooit Generael,2 v. 3 58 15 dito. Henricus Polder Oftroy. χ ν. Ι944 29dito.opd'overfettingderH.Schriftuyr,i v.187 1 Augufti. Gemeene Middelen, iv. 1632 Dito. Ordre op 't leggen der Schepen in Helle- voetfluys, xv. 366 2 3 Sept. Opheef van gemeene Middelen in Zee- landt, iv. 2�16 Dito. Generale Ordonnantie daer van, 1 v.2022 Dito. Impoft opde Wijn, 1 v. i034 Dito, Idem tot betalinge vande Renten, ι ν. 204Χ Dito. Brandewijn, iv.2042 Dito. Azijn, 1 v. 2046 Dito. Bieren, 1 v. 2049 Dito. Idem tot betalinge vande Renten, 1 v. 2058 Dito. Verhoog, tot lafte vandeTappers, 1 v. 2062 Dito. Bieren te Water gaende, 1 V. 2062 Dito. Impoft op 't Gemael, 1 v. 2062 Dito. Idemop'tBeiliael, ι γ. 2969 Dito. Idem op 't Zout, IV. 2073 Dito* Idem opte Zeep, 1 v; 2078 Dito. Twaelf ftuy v.optetonneZeep, 1 y.2082 Dito. IdemoptenOlye, '�v^a�SK Dito.ldem opte Haringen gefout�Vifch,^ V.208� Dito. Idem opte Wolle Laeckenen, rv. 2089 Idem, �p de Goude Laeckenen, « IV, 2093

			igufti. Amplia"tfekleyni _ 1 Oflob. Impoft op Piek en Teer, 1 v. 1^3 idito. ScditieufeBoeckeh, ��^J l^:v?43? ' 22 dito.

-ocr page 1654-



	Aenwyfinge op ordre des tijts van alle Placaten, &c.

%z dito. Ordre op de Wapenen van Krijgs-volck te Paerde en te Voet, 2 vol. 2 50,254, 25; i9Novemb. Verbodt tegen't fchieten.i v. 14x8 Dito. Foules der Franfchen ontrent Maeilricht, 2 v. 2.369 4 December. Brouweryen ten platten Lande van Breda, 2 v. 2369 23 dito. Op 't drucken en verkoopen des Bybels, 1 v. 191 24 dito. Uytwateringe door 's Hertogen waterin- ge inde Meyerye, iv. 1961 1640. 2,1 Januari}. Groenendijck, 2 v. 1964 3 Maert. Pardon voor die van Luyck, 2 v. 158 14 dito. Vaere op Ooften voor eenigen rijdt ghe- fchort, 1 v.952 19 dito. vremde dienilen terZee verbodê, 2 v. 298 20 dito. Munte, IV. 2880 � 1 dito. Impoll: vande Wage in Zeelant, 1 v. 2094 6 April. Leger-fchepen, 2V. 430 20dito. Vaert op Ooftê als noch gefchort, 1 v.954 26 dito. Uytvoer van Paerden , � �. 1154 i8Mey. geen Beeilen op de Wallen te weyden, 2 v. 466 8Junij. Licenten, 2 v. 2371 9 dito. Schaelmeer, 2 v. 1478 22 dito. Reductie van intereilen, i.v.1504 26 dito. Brouwers Tonnen, � �. 1204 4 Julij. Reauditien, 2 v. 1467 30 dito. Reductie van Renten tot lafte vande Be- den van Brabandt, � �. 15�2 7 Sept. die van Maeilricht mogen fonder Pafport naVyand.of contributie LandS niet gaen,2 v.75 13 dito. Retorfie tegens 't Over-quartier van Gel- derlandt, noopende 't heffen van Thollen ende Licenten, rv. 1580 7 Nov. Geeilelijcke in Maeilricht, 2 v. 75 15 dito. Domeynen inde Meyerije vanden Bofch aen te brengen, I v. 1442 30 dito. Reductie van onlof bare Rente, 1 v.1504 1 Dec. jegens het pionderen der prinfen, 1 v. 982 t2 dito. Jacht, 1 v. 1380 164L 23 Febr. Vaert op Ooilen voor een tijt gefchort, 1. v. 9")2 5 Maert. op't verkoopen en uytvoeren van Paer- den , I V. 1160 ï � dito. Vaert op ooiïëgeopent tegens,&c! 1 v.954 Ordre tegens de Compofitien, � �. 1654 � April. GemeeneMiddelen, iv. 1632 Dito; Schepen en Schuyten, 1 v. 1989 Dito. Idem, opte Wagens, � v. 1993 20 dito. ViiTchen in Zeelandt, � �. 1288 27 dito. Aenbrengen der Landen die den hon- dertften penningh fubjeétzijn, � �. 1510 2 Mey. Laftgelt,! 1 v. 2572 1.0>dito. Duellen tot Leyden, * 1 v. 391 iydito. Retorfie tegens Lutfenborgh, 2V. 198 2 idito.Pardon voor 't overgelopë Bootfv. 2V.318 I2junij. Beilant met Portugael, 1 v. 117 13 dito. Verkondinge van'c ielv�, � 1 v. 127 3 Julij.Borgeren van Maeilricht mogen geen Sol- daten perfuaderen tot Luyckfen dienflU v. 3 � � 23ditOi ijachtverboden^ 'tv; 1372 24dito. LanrgewafchinMaeilrichttebr. 1 V.nasJ 27 dito. Art, öp'tóvergaen van Gennip, 2 v. 638 .'-■ 'L*
		i7Auguili. Mandement van Bruflèi, 2V.1178 23 dito. befcheyden van Leenen en Pantfchap- pen over te brengen, 1 v. 1444 28 dito. Jacht in Axel en Neufen, � �. 13 58 30 dito. Tegen de Paufgefinde, 1 v. 203 21 Sept. Aen boort vande Weil-Indifche Sche- pen niet te komen, 1 v. 659 12O&. wie binnen Breda tappen moge, 1 v.2258 14 dito. Monturevande Straetvaerders, 1 v.906 Dito. Pardon voorovergeloopen Bootfv.2 v.318 24 dito. Honderilen penning.Zeelant, 1 v. 1520 1 November. Munte, iv. 2886 10 dito. Tegen fraude in't vervoeren vanden TuriT, 1 v. 1898 19 dito. Munte, iv. 2886 1642. 11 Jan. tegen 't fchieten van Duyven inde Meye- rije, � v. 1302, 17 dito. Rolle, 2 v. 1079 28 dito. Tegen de WiiTelaers fonder Commtfïie, 1 v. 3038 4Februarij. Rolle, 2v. 1467 17 dito. Cherchers in Texel en 't VJye, 1 v. 2344 19 dito. Pafpoorten, 2 v. 79 7 Maert. Vergrootinge vande Clingen, � �. 1370 Dito. Tuymelaers, 1 v. 1380 20dito. Paufelijcke exercitien verboden, 1 v. 255 21 dito. Ampliatie van d'Ordonnantie opte ghe- meene Middelen in Zeelandr, 1 v. 2030 2 Mey. Eedt tot obfervantie van dien, 1 v. 2256 �� dito. Brabantfchen Landt-thol, � �. 1556 13 dito. Aende ��-Indifche Schepen niet te komen, 1 v. 553 31 dito. Officieren abfentie, 2 v. 454 5 Julij. Reglement opte regieringe van 'tSuyder diilrict van Africa, 2 �. 1167 17 dito. Gemeene Middelen, 1 v. 1616 19 dito. Tegen 't vloecken en laileren in 't Leger, 2 v. 462 28dito. Aende Weil-Indifche Schepen niette komen, iv. 661 I Auguili. Gemeene Middelen, 1 v. 1632 6 Auguili. Granen na 't Leger geven 's Lants ge- rechtighey t, 1 v. 2298 II dito, Gevvafch op Contributie Landen na Vy- and, ileden gaende,moetLicentbetalê,i v.2296* 13 Octob. Brabantfchen Landt-thol, 1 v. 1558 16 dito. Tegen de Paus-gefinde, 1 v. 231 Dito. Gelijckmakê van Ellen,Maten,&c. 1 v. 1226 29 dito. Jacht op Haes, 1 v. 1372» 29 Nov. ontgrondinge vanden TurrTJ 1^2242 11 Decemb. Uytloopen van Soldaten, iv.in 18 dito. Op 't onderhoudt vande Placaten tegen de Paus-gefinde, 1 v. 225 24 dito. Geen goederen van den Coningh van Spaignetekoopen, 1 v. 1430 Dito. Tegens het dragen van Geweer, 2 v. 3023 1643. 15 Jan. den pacht vafi Lantthol afgedaê, � �. � �8 24 dito. Tegens fraude ind'ImpoitopCaroiïêri, &c. 2 v. 3023 31 dito. Wees-kinderen totMaèilricht, 2v. 2372 3 Febr. Tegens onordentelick trouwen der Prie- ilersi ₍ 1 v. 35:9 4 Maert, Zevlen voor Hellevoet-iluys te ilrijc- keny iy. 1264 5 dito.

-ocr page 1655-



	Acnwyfinge op ordre des tijts van alle Placaten,&c.

j dito. Ampliatie opte Gemeene Middelen in Brabandt en Vlaenderen, iv. 2.160 6 dito. Inbrengen van geverwde Wolle Laecke- nen, ~ iv.i 170 1 April. Gemeene Middelen, iv. 1631 29 dito. Archangel hoe te bevaren, iv.930 Dito. Artijckelbrief op 't felve fubjeft, 2 v. 3016 6 Mey. Latijnfe Schok tot Maeftricht, � �. Z373 15 dito. Leger-fchippers Atteftatien, iv.435 16dito. Stoppeldijcke,2V.i963,1967,1973,1975 18 dito. Op t vuTen in Soetermeer, &c. 2 v. 2376 26 dito. geen goederen vafi Coning van Spaignen inde Lande van Overmafe te koopen, 1 v. 143 � lojnlij. Commerciengeopent, iv.2360 17 dito. Veertighften penningh, iv. 1952 6 Augufti. Noopende den Prefident ende Griffier inden HoogenRaede, � v. 2377 8 dito. Hoppe, 1 v. 1202 j Dito. Brouwers Tonnen, iv. 1204 13 dito. Uytvoer van Paerden geopent, � �. 1164 I Septemb. Wapeningecnmanninge van Sche- pen, iv. 876 Pito. Inftru&ie voordeCommifenin't Vlyeen j Sondt, 1 v. 886 z3dito. Binnelantfche Pafpootten, iv.2308 3 Oöober, Kruyflèrs, iv. 984 Dito. Middelen om de felve in Zee te brengen, \| 1 v. 992 j Z2 dito. Inftruftie voor d'Ontfangers vande fel- j ve, 1 v. 994 Dito. Ophef van een van uy tgaende, en een half ten 100 van inkomende Koopmanfchap, 1 v. 998 Dito. Lyfte daer toe dienende, 1 v. 1000 J 3 Nov. Notificatie � an't begin vafi ophef, 1 v. iozz ; 5 dito. Jacht in Brabandt, 1 v, 1360 1644. 6 Januarij. Stoppeldijcke, 27.1973 9 dito. Oitroy tot bedijckinge, 2 v. 1976 Z4 Maert. Inftruitien vande Hoven geamplieert, zv.779 8 April. Ordre op't trouwen der Priefters, 1 v.3 61 l 3 Mey. Schoorileen-gek» � �. ZZ54 14 dito. Zype, � �. 1689 � � Jun§. Vry hey t der Gelande in Stoppeldijcke, � �. 1976 �� Julij. KetelaersenKooperwerckers,i v. 1200 5 September. Articulen op 't overgaen van'r Sas van Gent, zv. 63 S 23 dito, Zout, 1 v. 2072 29 dito. Hoppe, 1 v. 1202 17 Oitober. Leenen in Valckenburgh, Daelhem en 's Hertogenrade te verheffen, 1 v. 1464 25 dito. Publijcque Minifters niet tOffênferen, 1 v. «525 7 November. Hieronymus Polder, 2 �. 1977 16dito. SwygendenLanthols Pachters, 1 v.1558 5 December. Domeynen koop nul, � �. 1434 zz dito. Hypothequen binnen Heufden.z �. 2380 1645. ï8 Januarij. Munte, � �. �926 8Febr. Ordre voor de Kruyflèrs, iv.984 Dito. Inftru&ie voor d'Ontfangers vande Midde- len daer toe gedeftineert, 1 v. 995 Dito. Opheef van een van uytgaehde.en een half ten hondert van inkomende Koopmanfchap- pen, iv. 998
		Dito. Verminckte te Watere, 27.1381 24 dito. tegens d'exceflèn van 't Krijghs-volck, zv. 141 6 Maert. Munte, 1 v. 2890 9 dito. Lillo.Stabroeck, &c. dijckagie, � v. 1980 zz dito. Wagen - dienden ende Tocht - paerden, � �. 446 27 dito. Traftaet met Portugael over het Fort Galle, 2 v. $10 11 April. Ordre op't ycken der Schepe", 2 v. 431 15 dito. ordre op Steen en Pannebacke, � �. 12 30 7 Mey. Veylgelt, iv. 2556 8 dito. Artijckel - brief voor de Schepen naer Ooften, mitfgaders Eedr, � �. 199, 274 Dito. Zeynen der Schepen naer Ooften, 1 v. 93 � 9 dito. Lijfte van't Veylgelt, 27.2558 Dito. Inftruftie vande Colleüeurs van 'c felve, iv. 2558 19 dito. Munte , 1 y. 2902 29 dito. Legemael, 2 v. 1984 14 Julij. Fameus Libel, � v. 2384 17 dito. Miflègaen inde AmbaiTadeurs Huyfen verboden, � v. 2384 z7dito. Laftgelt der Straetvaerders, 17.919 Dito. Munte, 1 v.Z902 z8 dito. Secretarifen en Vorftersin de Meyerije, � �. 1479 13 Augufti. Verdrach over de Deqhfche Thollen, \ zv. 562 Dito. Thol-rollealdaer, 1 7^940 14 dito. Neutraliften, 27.159 11 Oftober. Ordre voor de Hooge Regieringe in Brazil, 27. izét 4 Novemb. Articulen op 't overgaen van Huift:, ��. 639,642 6 dito. Regieringe in Brazil» 2 �. 1265 14 dito. Articulen op 'c overgaen van Moer- fpeuye, 2V. 645 21 December. Opte wyte en geftalte vande Wa- gens, 1 v. 1266 1646. 13 Januarij. Atteftatien vande Schippers 't Lege* dienende, zv. 435 17 Februarij. Munte, 1 v. 2906 zidito. Geeftelijcke goederen in Hulfter-am- bacht, iv. 1480 Z7 dito. op de Wagens enWagenilach, 1 v. 1268 1 Maert. Geen Schepen, Gelchut, &c, aen den Vyandt te verkoopen, 1 v. 924 3 dito. Zeebrieven en Certe-partyen , � �. 2384 8 dito. Officieren mogen de Gelande van Lillo en 't Zuy tlant geen moleftie aen doen,z v.z38/ 17 dito. Den Gouverneurs Pafpoorten te geven verboden, � �. 8z 26dito. Munte, 1 v. 3010 z8dito. Op 't onderhoudt van Stroomen ende Wegen inde Meyerije, � �. 1 z6o 30 dito. Tegen 't werven van Volck, 2 v. 306 zz Mey. Op 't betalen vanden Thol inde Zondt, iv. 938 24 dito Domeynen in Hulfter-ambaeht.i v.1436 leften dito. Lotherycn verboden, 1 7.467 I2junij. Ordre op de Jacht, iv.z38f 28 dito. Ordre voor d Afte-jagers, � �. 1376 Dito. Ordre op het Schieten, Iv. 1386 Dito. Condemnatie van MeefterknapS, * v. 1388 % Julij,

-ocr page 1656-



	Aenwyfinge op ordre des tijts$$n alle Placaten,Sec.

2, Julij, Ordre voor de Vorfters, ../.%v. 148Z j8dito. Die van Lutfenborgh den Coninghte dienen by retorfie verboden, � �. 159 zzSept. Equipagie vande Straetvaerders.i v.906 18 0(ftober. Ordreophet Drucken, ��.4� 2,9 November. Seditieufe Boecken, 1 v. 439 6 Decemb. De Poften niet te verhindere, 1 v. 5 27 Dito. Ordre op 't Geweer dragen, 1 v. $zi Dito. Jegens de Straetfcb,enderyen, ' 1^.513 1647. I7januarij. Bedevaerden, &c. verboden, 1 v, 219 22 dito. tegens Vergaderingen der Mennoniften, Z.V.Z388 iz Februarij. Thol en meten vande Schepen inde Zondt, z-v, 567 ao April, Infolentien tegen AmbafTad. � v. Z3 88 4 Junij. Fameus Libel, 1 V. 457 8 dito. Renovatie van eenige Articulen vande In- ftructie vanden Hoogen Raedt, � �. 1102 zzdi.to. Continuatie van Odirroy voorde Ooft- Ihdifche Compagnie, 1 v. 547 4 Julij. Idem in t reguard vande Weft-Indifche Compagnie, 1 v. �95 i9Augufti. Munte, .....,,,��. 2890 24 dito. Brabandtfche Oortgejtisende.Engelfclie Schellingen, _: . , ..' ' - 1 �.3038 Dito. Valckenburgh , Daelhem en 's Hertogen rade onder defepStaet, av.1179 3 0i�tob. Officiers geen Sauveguarden te verke- nen, ,..,,,. 2V. 82 Z4Novemb. Articul-briefFvande Weft-Indifche Compagnie, ;, iv.6zj 12 December, tegens't afloftèn van Geeftelij.cke Renten en Chijnfén inde Meyerije, I v. 1503 31 dito. Trouwen in Hulfter-ambacht, 2 y. 1223 1648. 4 Januarij. Staten bevelenindeTanden van Over- Maze, 2 v. 1182 zfdito. PrincelandtDijckagie, �v. 1985 31 dito. Vrede-Tra&aet met Spaigne, 1 v.79 dito. Remiffien vandootflagen totMaeft.2 v.2389 Dito. Interinement van dien aenden Raedt van Brabandt, . zv. 2389 4 Februarij. Byfonder Artijckel vande Vrede raec- kendedeScheepvaert, 1 v. 107 Dito. Zeevonden, 1 v. 1072 Dito. Officieren van Over-Maze, 2 �. 118z 19 dito. d'Officieren vanden Coningh aldaer niet t'erkennen, 2^483 i3Maerc. op'tftuckvan'tViflchen, � v, 1276 ai dito. Provooft vande Wilderniflè, 1 v. 1428 27 dito. Nader ordre tegen de Spaenfche Officie- ren inde Landen van Over-Maze, 2 y. 11.83 30 April. Jegens 't afhalen van Vruchteu; te Velde in Zeelandt, 2 v. 3023 7.Mey. totconfërvatievaHWildernifte, 1 v. 1336 Dito. Jacht op Haes, � �. 1366 Dito. Jacht inde Clingen, _; _r- ,... iv. 1366 Dito. vergrootinge vande Clingen, 1 y. 1370 Dito. Jacht op Haes en Hoen inde felve voor ee- nigefayfoenen gefchort, , 1 �.1372 Ditb, Perfoonen die op Aften Jagen, 1 v. 1376 Dito. ordre op de Tuymelaers, � �. 13:80 Dito. ongequalificeerde gheen Honden te hou- den," iv. 1380 Dito. tegens het Schieten, 1 v.1386 '■/,■:■
		i9dito. Verkondinge vande Vrede, 1 y. iq6_ 20 dito. Die van Over-Maze gelaft der Staten bè" velen alleen te gehoorfamen, ay. 1183 4 Junij. op 'taenbrengen der Domeynenen Gée- ftelijcke goederen inde Meyerije, � �. 1444 16 dito. Geeftelijcke gelaft uyt het ghebiedt van defenStaettevertrecken, 1 v. 257 rij ulij., tegens de compofitiê" en fl.uyck. 1 v.zz44 zzejito. Ingefetenen yaji defen.Sraetgeen.beye- . Iep yan Spaigne te gehoorfamen, � �. tï$� zi dito. Vreemde dienften, zvojK^ óAugufti. Kleyn Zegel, � �. �241 ioAugufti. Handel op Brazil, � 11 �.16:13 z4 dito. alle Geeftelijcke inkomften aende Rent- meefter vande State te verantwoorde, 1 v. 1476 Dito. Clara en Ifabelle Polders dijekage, � �. 1989 17 September. Lint-molens, iv. U90 3 Oclober. Foules der Soldaten, zv. izz 21 dito, Beeften opteWallë niet te weyd. 2 v.464 Z4 Novemb. Lorrendrayeryen verboden door c Juftrou-gat, Hontfkreecke, &c. 1 v. zj 10 30 December, die van Over-Maze de Spaenfche niet t'obedieren, � �. 1186 31 dito. kleyn Zegel in Peelant, � �. 2392 1649. 13 Januarij. Pachten, Renren,&c. van Geeftelijc. ke aen te brengen, 1 v. 1476 4 Febr. Ingefetene vanOvermaze gewap.2 �. 1194 6 dito. Mutuele befcherminge tegen de Stroopers in't Marquifaet van Bergen, � v.239 9 dito. Koorn-Molens van defen Staetniet voor- bytegaen, iv. zzf8 z7dito. Munte, 1 v. 2906 5 Martij. Predicanten inde Meyerije niet te molei fteren, 1 v. zy 9 14 April. Tegens de Rooms-gefinde, iv.zoj Dito. Predicanten onder defen Staet niet te mo* lefteren, .� 1 v. 259 6Mey. Reduitie der Intereften tot lafte vande Generaliteyt, 1 v. 1504 8 dito. Tegens 'r verkoopen van Militaire Amp* ten, zv;45f 12 dito. tegen Bedelaers en Vagabonden,i v.485 19 dito. op'tfurneren vanSacken, ; 2 v. 1470 28 dito. tegens het viiTchen inde Maze onde'é Vroonhove, � �. 129� 31 dito. InftruclievoorLicent-meefters enCon* trerolleurs ten platten Lande, 1 v. 2334 11 Junij. Geeftelijcke goederen inde Landen van , Öyer-Maze aeri te brengen, � �. 1478 2zditOi Jacht, iv. 1374 xydito. Bedelaers, rl-.'-i ��.$�� 9 Julij;,Viifchen in ander Luyden Water, � V.Z392 30 dito. Jegens fluyeken vande Licenten tenplati ten Lande, 1 v.2338 � Augufti. Munte, IV.30IZ 31 dito. Ordre op't furneren van Sacken,z v, 1470 7 0&. Rijs,&c. vande Fortificatiewerekë,� v.470 16 November, Reauditienj ■� '2 �. 147� 11 Dec. jUytvoer van Eetwaren na Brafil.i v.617 Dito. Tegens de Bancqueroutiers , 1 v.407 31 dito. Recht tot Huift vanTeftamente*,2 v.izzó dito. regiftrature van lafte op Huyfen aldaer.ibidi Dito. getermineerde Proceflèn aldaer, 2 v. 1227 Dito. 't Recht van iflue aldaer, � �.2393 Dito. 't Recht vanden Lepel aldaer, � y. 2395 (C) 6 Jan.

-ocr page 1657-



	Aenwyfinge op ordre des tijts van allePIacaten,-&c.

		�y dito. Expiratie vailTrevismet Portugael,2 �.�8 ijunij. Maurits-Polder, 2v. 2009 ïojunij. Eedt voor de Militie aende Generali- teyt, xv. 270 IdemaenHollandt, 2 v. 270,271 Idem aende Steden, 2 v. X7i 21 dito. Kleyn Zegel vaade Generalit. 1 v. 2241 30 dito. Vreemde dienften, xv. 295 1 Juli).' Tegens Giften en Gaven, 1 v. 401 6 dito. Lyfte vande Licenten een derdepart ver- hoocht, 1 v. 2486 � dito* tegens 't ftelen van Beeften,&c. iv.517 Dito. verkond. vau'tTraólaet met Salé, 1 v. 131 xi dito Appellen inde Meyerije, 2 v. 1518 26 dito. Reeckeningeover de boeten , zy. iijo 4 Augufti. op't aenbrengen der Beurfen, 1 v. 1476 11 dito, Neerlant van Woenfdrecht, 2 v. 2005 ix dito Krijgs-officierengeenvereeringë,i v.403 16 dito. Volck van oorloge in Havenen van defen Stüet by de Ingefetenen niet te brengS.x v. 143 19 dito. Amneftie, ^.2397 25 dito. Sonder Convoy niet te varen, 1 v. 956 Dito. Oorlogh-Schepen mogen geen Koopman- fchappen voeren, 1 v.96x Dito. Pardon voor Zeeroovers, iv. 319 x8 dito. jegens 't nadruckcn van 't Waerachtigh Bericht, &c. iv.461 6 Oftober. ordre op 't crediteren der penningen tenCómptoire, 1 v. 1506 19 dito. Goederen totte Paftorye van Suytdórpe aen te brengen, 1 v. 1482 2 Novemb. op'tpun&ueel naerkomen van't8en 11 Art. van't Tradaet van Marine, � �. j86 � � Decemb, jegens 't verduyfteren der Kerckel: goederen en ornamentS inde Meyerie, 1 v.1478 iódito. Munte, 1 v. 2906 165X. 4Januarij. Canifvliet, � v. xooo 20 dito. vremde wervingêendoortochtê.x v-3o6 26 dito. Dijckage benoorden SintCruys,xv.x009 6 Februarij. op't aenbrengen van giftenen gaven, xv. 2397 12 dito. Dijckagie vande Schorren befuyden Paf- fegeule, � v. 2004 29ditó. vremde dienften aen Schèeps-volck.Item� uytvoer van Ammunitie verboden, � �. 298 � Martij, jegens 't heffen vrionbelv. Tol lë, 1 v.1578 3 dito. uytloopen van Coopvaetdye-fchepen ver- boden, I v. 960 8 dito. Oorlogh-fchepen mogen geen Koopman- fchappen voeren, ï v. 96^ Dito. jegens 't heffen van onbeh: Tollen, 1 v.1576" Dito. Lyfte van een per cento op uytgaende ende twee op inkomende goederen, 1 v. 2568 9 dito. jegens 't vorderen van Foyen, 2 v. 2400 13 dito. Ordonnantie noopende den voorfz op- heef, iv.i;68 Dito. Wanneer 't Vey 1-gelt fijn aenvangh fal ne- men, iv. 2570 16 dito. Brouwers Tonnen, 1 v. 1x10 21 dito. Ordonnantie op't Laftgelt, IV. %fjt x7 dito. Sonder confent niet te werven.noch met Krijghs-volck te pafleren, * �. � jo 24 April. Fameus Libel, � v.457 26dito. Grooteen manninge vande Straetvaer- ders, \\\f^s 16 Mey.
ⁿoï 165�. 6 Jan. Ordre op't preflen vande Schepen,� v.431 17 dito. Seditieufe Boecken, iv. 455 5 Maert. Geeft, goederen in'tMarquifaet, 1 v. 1482 5 April. Luys-PolderOctroy, xv. 1991 14 dito. Ocltroy tot bedijckinge vande Polders van Lillo,&c � �. 1993 X2 dito. Dijckage van Schorren ontrent Aerden- burgh en Schoondijcke, � v. 1996 X9dito. ordre op't trouwen van Priefters.i v.359 Dito Abolitie noopende de Houwelijcken inde Meyerije, 2 v. 2396 3 Mey. Fameus Libel, 1 v. 457 11 dito. Meentucht van Vrye tot Sluys.a �. 1223 Dito. Dijckage van PafTegeule, 2 v. 2001 $7 dito. Pachters vanden Btabandtfchen Landt- c thol, iv. 1558 Dito. vreemdedienftenverboden, xv.306 jJynij.Craen-oogindeWildernifleverb. 1 v.1396 �� dito. Titulen van Thienden in Vlaenderen over te brengen, iv.1438 19 dito. Debiteuren der Domeynen indenVroon- hove, 1 v. 1442 19 Augufti. Rijs, Gaerden en ftaeckentotteFor- tificatien, 2V.467 x^ dito. fameus Libel, 1 v.457 l7Sept. alsdatvanden 19Augufti, 2V.467 19 dito. Accoort noopende de Limit-fcheydinge � tuflchenNieu-Engel.enNieu Nederl. 2V.I275 � � Oótober. Fameus Libel, ^1��457 x5 dito. Officieren inde Meyerije, 1 v. 399 l8Nov. Appellen inde Meyerije, xv. 1518 5 Decemb. Lyften der Compagnien, � �. �6� Dito. Thienden in Vlaenderen, 1 V. 1440 f 3 dito. Bedijckinge van Woenfdrecht, � �. �004 J7 dito. Tradtaet van Marine met Spaigne, � �. 109 ^odito. WolleLaeckenen, iv. 1170 1651. 4 Jan. Seditieufe Boecken, ^1��445 � dito. DijckagieonderOflendrecht, 2v. 2005 x7 dito. Refolutie tot handthavinge vande Gere- > formeerde Religie, 1 v. 193 9Februarij. Tra�taet met Salé, iv. 127 10 dito. Miilègaen indeAmbaflad. huyfen.r v.221 Dito. Officieren vandeGereform. Religie, 1 v.261 15 dito. Munte,Realen, iv. 3014 18 dito. Ordonnantie enLyfte vanden Brabant- fchen Landt-thol, iv. 1560 X7 dito. Rijcxdaelder tot Maeftrickt, � �. 2396 � 7 Maert. GemeeneMiddelen, 1 v. 1616 xx dito. Sociniaenfche Boecken, iv.459 X3 dito. Prins Willems Polder oclroy, � v. 1997 X4 dito.Impoit van 14 gul. op't wit Souc, � �. 1824 Dito. Ordonn.vanverpachtingedaerop,i v.1830 29 dito. Publijcq.MiniftersniettOfTènferë,! v.525 1 April, ordre voor de Schippers in'r pafleren van deSontendeBelt, iv. 948 6 dito. Orange Polder, � �. 2008 Dito. Lyfte vande Gemeene Middelen op Koop- manfchappen, iv.2448 18 dito. Foulender Soldaten, 2*, 122 19 dito. Beooftenblye Dijckagie, 2v. xoo8 x8dito. Munte, iv;x902 1 Mey. verkondinge van het Traifcaet van Ma- ; rine, iv. u8 17 dito. Zeevonden, iv. 107�

-ocr page 1658-



	Aenwyfinge op ordre des tijts van alle Placaten, &c.

ï6Mcy. Aften tottc Jacht ingetrocken.i v. 1378 Dito, Huift en Hulfter-ambacht, � v. 1x27 17 dito. Waerfchouwinge voor de Schippers inde Zont, iv. 9p � 3 dito. Munte, 1 v. 1890 � $ dito. Groenland ts-vaerders eerft hier te Lande in te komen, iv. 682 29 dito. Onbehoorlijcke Thollen, � �. � $76 6 junij. Dijckagie ontrent Stcenbergë, 2 v. 2012 5Julij. Ordre op 't ontfangen der Lijfrenten, iv. 1496 12 dito. Inftrudie voor de Chambre mi par- tye, � �. 987 19 dito. Tegensexadievan onbehoorlijcke Tol- len , . � �. � $78 2 2 dito. Schepen van defe Landen Engelant niet acntedoen, 2V. 522 2,9 dito. Militaire mogen geen vereeringen ne- men , . iv. 405 1 Augufti. Fameus Libel, 1 v. 457 � dito. Manifefl tegens Engelandt, zv. 19 31 dito. Silver-mync in Weft-Indien open ghe- ftelt, iv. 617 17 September. Tegens 't wechloopen der Boots- gefellen, 2 v. 287 24dito, RijfFeleryen ende Loteryen verboden, iv. 465 5'November. Brabantfchen Lant-thol, 1 v. 15 58 èdito, Sonder 't generael Convoy niet uyt te � loopen, . -■� 1 v. 960 19 dito. Goederen van Contrebande verboden uyt te voeten, liv.1122 5 December. Commercien op Engelandt verbo- den , I V. 1124 ïjan. Impoft op de Warmoes-landen, � �. 195� 3 dito. Engclfche Manufaduren verboden in te brengen en te verkoopen , iv. 1178 édito. Munte, 1 v.2890 1 Maert. Gemeene Middelen in Brabandt ende Vlaenderen, I v; 2260 6 dito. Vreemde dienften verboden, 2v. 302 20 dito. Op't onderhoudt van Straten en Stroo- men inde Meyerijc, � �. 1260 25 dito. Schortinge vanden Walvifch- vanghft voor 't loopen de Jaer, 2 v. j6o 1 April. Generale Ordonnantie vande Gemeene Middelen, 1 v. 1632 � dito. Fameus Libel, 1 v. 459 7 dito. Munte, 1 v. 3034 z6dito. Idem, iv. 3014 Dito. Op vreemde Commiflien in �ee niet te gaen, � v.311 z5 Junij. Geen Soldaten fonder Pafpoort te ver- voeren , � �. 290 l Julij. Beeftenen Roer-thol, 1 v. 1554 Dito. Kleyn Zegel vande Gencraliteyt, 2 v. 2401 19 dito. Ordre op 'tontfangen vande Lijfrenten, ' iv. 1498 29 dito. Kleyn Zegel in Zeelandt, 1 v. 2117 4 Augufti. Premien voor de Vlaggen vande En- gelfche, 1 v. 980 5 dito. Wecck-marekt inden Polder van Namen, 2 v. 2401 9 dito. Inftrudie voor de CommhTariiTen vanden duyfcntften penningh, � �. 1530		1 f dito. Taux voor de verminde inden Oorloge te Watere, � vol. 495 Dito. MiiTegaen inde Ambafladeurs Huyfen ver- boden, 2,V. 2404 6 September. Tegens 't flingeren van 'sLandts Impoften, iv. 2246 8 dito. Soldaten binnen Enckhuyfen, 2 v. 2404 i9dito. Tegen de Socinianen, 2 y. 2405 22 dito. Impoft op de Paerden binnen Zeelandr, I V. 2I0J z6dito. Taux voor de verminde inden Oorloge te Watere, iv. 495 27 dito. Collaterale Succeflïen, ■' � �. 1967 1 <$ Odober. Beeften opte Fortificatie - wereken niet te weyden, zv. 466 17 dito. Ampliatie vande Inftrudie vande Cham- bre mi partye, zv. 998 20 dito. Ampliatie op den opheef van Convoyen enLicenten, * iv. 2340 21 dito. Verbetcringe vande Zecufche Leenen, Ambachten, Sic. 1 v. 1456 3odko. Ampliatie vande Collaterale SucceiTitm, * � � � �. 1968 6 November. Noopende den Impoft van den veertighften penningh, 1 v. 1969 5 Decemb. Tegens het foetelen aen de Öorlogh- Schepen, 1 v. 964 8 dito. Arreften op Maent- gelden van Scheeps- volck, 1 v. 966 Dito. Op'tonderhouden van't Veylgelr.i v.2570 12 dito. Munte, � �. 290� 1654. 29 Januarij. Canifvliet Dijckagie, 2 v. 201 � jFebruarij. Tegens frauden vande Collaterale S ucccifien, 1V. 2248 14 dito Coilegie vanden Vrye, � �. 20� 3 10 Maert. Nacder ordre op't ontfangen der Lijf- renten, � �. 15�0 14 dito. Tegens 't vervoeren van Poort-aerde,&c. iv. 1166 Dito. Gemeene Middelen, iv. 1616 dito. Generale Ordonnantie vande felve.i v. 1642 i7dito. Water-thol totLith, iv.i f 76 24 dito. Tegens Complotteryen der Pachteren vande Gemeene Middelen, iv. 2256 � en 1 f April. Vrede met Engelandt, zv. �22 17 dito. Weyden van Beeften op Fortificatie- wereken, 2 v. 462 20 dito. Kleyn Zegel van Gencraliteyt, � �. 224� 19 en 22 dito. Ratifioatien vande Vrede met En- gelandt, zv. �37.538 28dito. Vcrkondinge, ^iV-539 13 Mcy. Nader explicatie van het derde Artijckel vande felve, 2V.J39 15 dito. Dijckagie van Landen onder Steenber- gen, zv. 2016 16 dito. Prctenficn jegens Engelandt aen te brengen, � �. 542 Dito. Huift en Hulfter-ambacht, av. 1227 20 dito. Prolongatie noopende 't aenbrengen dee pretenfien jegens Engelandt, 2 �. 54� 1 Junij. Moncpolien in 't pachten dcrThicnden, 1 v. 1588 Dito. Granen buyten het diftrid vande Generali- teyt niet te laten malen, � �.�2$�8 9dito. Munte, iv.2906 (C ij) 20dito.

-ocr page 1659-



	Aenwyfinge op ordre des tijts van alle PIacaten,&c�

20 dito. Jegens 't aenflellen van Paepfche Sche- penen inde Meyerije, 2 vol. 2408 9 Julij. Tegens de moetwille van 't Boots-volckt 2V.498 zxdito. PretenfienjegensEngelandt, 2V. 543 6 Augufti. Gemeene Middelen vande Gcnerali- teyt» iv. 2124 8 dito. Generale Ordonnantie daettoe,i v. 1130 Dito. Impoft op de Wynen, iv. 2140 Braudewynen, 1 v. 2149 Azijn, iv. 2150 Bieren, 2 v. 2144 Idem 18 ftuyv. tot lafte vande Tappers, 1 v. 2169 Ordonnantie voor Vlaenderen op 'tfelve fubjeir, 1 v. 2170 Gemael» iv. 2170 Stijffel, iv. 2177 Beftiael, iv.2i78 �out, iv. 2182 Idem, iv. 2188 Ordonnantie voor de Pachters op 'tfelve fub- jeót, iv. 2,189 Zeep, iv.2192 Zeep van twaelf ftuy vers, 1 v. 2194 Branthout, 1 v. 2196 TurrT, iv. 2198 Kolen, iv. 2.102 WólleLaeckenen, iv. 2202 GoudeLaeckenen, iv.2210 Wage, iv. 2212 Paerden, iv. 2216 Ronde Mate, iv. 2218 Hoornbeeften en Bezaeyde Landen, 1 v. 2222 Ordonnantie voor Vlaenderen op het felve fubjeft, iv. 2226 Boeten en Breucken, 1 v. 2226 Collaterale Succeflïen, 1 v. 2229 Ongefondeerde Procefïèn, 1 v. 2230 Kleyh Zegel, 1 v. 223 2 Ampliatie op 't felve, 1 v. 2238,2240 10 Augufti. Polder van Namen, 2 v. 2016 aOCfcober. Secretarifenin Brabandt, 2 v. 1483 27 dito. Ordre op 't furneren van Sack<*,2 v. 1471 27 November. Materialen vande Dijeken niet af te halen, 2V.471 Dito. Tegens't vechten in Zeelandt, 2 v. 2408 11 December. Munte, 1 v. 3017 1655. 5 Februarij. Luterfche Religie ten Platten Lande verboden, 2 v. 3027 26 dito. Brouwers, &c geen Tappers Neeringe te doen, iv. 2262 ï 2 Maert. Generale Ordonnantie vande Gemee- ne Middelen, iv. 1642 Dito. Ordre op de Rolle, 2 v. 1082 19 dito. Ordre op't drucken van den Bybel, 2.V. 3O3O � Mey. Lyile vande Convoyen ende Licenten, iv. 2488 3 dito. School-reglement inde Steden,&c. ftaen- de onder de Generaliteyt, 2 v. 2409 4 dito. Tegens het tefteeren ten behoeve vande Geeftelijcke, 1 v. 1592 10 dito. TraitaetvanVranckrijckmette Hanze- fteden, xv. 554 17 dito. Groote ende Equipage vande Straet-
		vaerders, % v. 494 29 dito. Jegens 't weyden der Beeften opte Wal- len, 2 v. 464 17 Junij. Pretenfien jegens Engelandt aen te brengen, xv. 543 28 dito. Jüdicatuyre van Schepenen tot Bergen op Zoom, 2 v. 2417 15 Julij. Veertighftenpenningh, ��. �^�% 16 dito. Broodt noch ghemalen Meel in Huift te brengen, 1 v. 2262 I Augufti. Ordonnantie op 't Gemael binnen Hollandt, iv. 2943 II dito. Reductie van intereften, 1 y. 1506 12 dito. Veylgelt op de helft vermindert,! v.2570 14 dito. Pantfchappen aen te geven, 2 v. 2420 19 dito. Calangte over frauden vande ghemeene Middelen, 1 v. 2262 21 September. Valckenburgh.Daelhem, &c. mo- gen geen beden aende Spaenfche betalen, noch haer bevelen obedieren, 2 �. 1187 5 Odlober. Pantfchappen aen tegeven,2 v. 2420 14 dito. Telleren ten behoeve van Geeftelijcke verboden, 2 v. 2420 19 dito. Compofitien der Pachteren verboden, 1 v. 1680 23 dito. Limitfcheydinge ende recht van Judica- ture tuflehen Axel en Neufen, 2 �. 1207 25 dito. Quitantien van Landt-pachten over te brengen, 2 v. 1150 23 Novemb. Approbatie vande Limitfcheydinge tuflehen Axel en Neufen, iv.i 207 26 dito. Het Boeckje der Pne-adamiten verbo- den, 2 v. 2424 Dito. Idem by den Hove van Hollandt, 2 v.242^ 3 Dec. Jegens der Papiften moetwille, 2 v. 2427 8 dito. Op 't Broot-backen ten Platten Lande in Hollandt, 1 v. 1788 17 dito. Pantfchappen aen te geven, 2 v. 2428 28 dito. Collaterale Succeiïïen, 1 v. 2229 1656. 10 Januarij. Nader ordre opte Rolle, 2 v. 1083 17 dito. Reglement opte Griffie, 2 v. 1087 20 dito. Pachters vande Gemeene Middelen niet te beletten, iv. 2250 10 Februarij. Sociniaenfche Boecken verboden, 2 v. 2428 11 dito. Ordre voor 't Volck vanden Lant-Droft inde Meyerije, u. 1194 22 dito. Limit-fcheydinge tuflehen Nieuw-Enge- landtenNieuw-Nederlandt, 2V. 127$ 3 Maert. Ordre voor de Rentmeefters vande Gee- ftelijcke goederen, 2 �. 1138 7 dito. Op 't ijeken van de Schepen door de Sont, iv. 57$ Dito. Inftru&ie van faecken voor den Raedtvan State, 2 v. 1002 12 dito. Generale Ordonnantie vande Gemeene Middelen, iv. 1642 16 dito. Vreemdedienftenverboden, ��. 150 17 dito. Idem vande Staten Generael, ^a v. 302, 18dito. Idem, *▼� 3°6 Dito. Echt-Reglement, 2v,2429 21 dito. Ordre op't Broodt-backen ten Platten Lande, iv.2250 1 April. Ordonnantie op de Fruyten, 2 v. 2947 20 dito. Citaiien van Anthony Coocx in 's Her- togen-

-ocr page 1660-



	Acnwyfinge op ordre des tijts van alle Placaten, &c.

togenrade, � vol. 1187 s6Mey. Ordre op 't overfetten over d'Ye op Amfterdam, 2 �. 2448 2odito. Proceflènop'tSasvanGent, 2 v. 1234 i4Junij. Redudie vande intereften op deGene- raliteyt, 2 �. �448 16 dito. Jacht inde Meyerije, 2 v. 2449 z7 dito. Ordre op 't Viflchen inde Beyerlanden, 2 v. 2457 19 Julij. Thienden in Goutfwaerr, � �. 1130 27 dito. Broot backen, 1 v. 22�0 Dito. Thienden inde Meyerije, zv. 1147 31 dito. Ordre voor de Rentmeeilersinde Landen van Over-Maze,&c. 2 �. 1139 11 Aueufti. Wynenniet anders dan inbeflooten Steden te loflen, 1 v. 22 5 2 17 dito. Rolle, 2V. 1471 21 dito. Oorlogh-Schepen mogen geen Koop- manfchappen over voeren, 2 v. 494 31 dito. Moflèlbanck in 't Canael van 't Sas voor goeden prijs verklaert, 2 v. 470 4 September. Vruchten te Velde niet te beroo- ven, � �. 2460 11 dito. Tradaet met Sweeden, � �. 2567 27 dito. Veertighften penningh, � �. 2248 3 Odober. Jurifdidie der Staten over d'Onder- danen van Hollandt die in dienft vande Gene- raliteyt zijn, zv. 1158 Dito. Refolutie op't felve fubjed, � v. 2461 6 dito. Revifien vande Univerfiteyt van Leyden, zv. 1118 I � dito. Exters te weeren, zy. 2461 30 November. Tegens 't inbrengen van Poeder, Macis, Peper, &c. 2 v. 2464 II Decemb. Dijckagie van Walcheren, 2 v. 1832 Thol vander G oude, 2 v. 2465 1657. I Januarij. Warmoes-landen Impoft, 2 v. 2951 jodito. In Avondt-predicatien verboden te trouwen, 2 v. 246$ 26diro. Fraude op 't Gemael, 2V.246J l8Februarij. Quitantien van Domainiale ende Geeftelijcke goederen inde Landen van Over- Maze, zv. 1150 22 dito. Cortinge opte Licenten, 2 v. 2468 zzMaert. Duellen, ^.459 Dito. Nader Tradaet met Salé, 2 v. 2 504 I April, Generale Ordonnantie vande Gemeene Middelen, 2 v. 2930 Dito. Hoorn.Beeilen en Bezaeyde Landen over Brabandt en Vlaenderen, 2 v. 29 54 zé dito. Arreft op Franfche goederen, 2V.546 Dito. Verpondingen inde Meyerije, zv. Z469 II Mey. Traffijcq met Vranckrijck verboden, 2V.547 18 dito. Fameufe Libellen, 2 v. 2469 22 dito. Ingelanden van Oflèndrecht, 2 v. 2017 7,5 dito. Verpondinge inde Meyerije, � �. 2572 4 Junij. Brantftiehters en Stroopers in Brabandt, 2 v. 2473 3 Julij. Ade van indemniteyt voor den Baron vanLeyfchot, � v. 2476 14dito. ComplotteryenderPachteren,2v.2543 18 dito. Hoppe, � v. 2477 20 dito. MaellooninRhijnlandt, � v. 2480 26 dito. Ordre voor deTerrenefvaerders,2 v- 587
		1 Aug. Twee ftuyy. op de Tonne Biers,2 v. 2943 Dito. 't Gemael, 2 v. 2943 3 dito. Fraude vande Ventjagers inde Gemeene Middelen, '~ 2 v. 2480 8 dito. Commercien met Vranckrijck verboden, 2V.550 10dito. Ontfangers vande Verpondingen, Do- meynen, &c. ordre, 2 v. 1142 Dito. Idem,voor de Deurwaerders vande gemee- ne Middelen, 2 �. 1146 16 dito. Gemael, � v. 2480 17 dito. Commercien op Vranckrijck weder toe- gelaten, 2-V.55I Dito. Trad. van Marine met Vranckrijk, 2 v. $ 54 2 3 dito. Verdrach ruflchen Hollandt en Utrechc overd'Arreften, 2V. 1159 25 dito. Idem, noopende de Jurifdidie over het Waterfchap van Woerden, 2 �. 1164 29 dito. Complotteryen in 't pachten der Thien- den inde Meyerije, 2 v. 2481 6Septemb. Refolutie noopende de Verpondinge inde Meyerije, 2 v. 2481 Dito. Vanden R.v.S. op't felve fubjed, 2 v. 2527 28 dito. Extenfie vande Collaterale Succeflien» � �. 2484 Dito, Miifive daer toe dienende, 2 v. 2485 1 Odober. Hoorn-beeften en Bezaeyde Landen over Brabandt, 2V. 2955 19 dito. Tegens Straetfchenderyen, � �. 2485 24 dito. De limiten vande Weft-Indifche Compa- gnie niet te bevaren, 2 v. 2488 29dito. DwangmolensindeBeyerlande.2v.2488 Dito. Aende Ooft-Indifche Schepen niet te va- ren, � v. 2488 .18 December. Refolutie noopende 'tbedijcken der Thienden, 2 v. 2021 20 dito. Collaterale Succeifien , 2 v. 2489 31 dito.Commercie op Portugael verbodê,2 v.y 14 i6_S8. 18 Januarij. Deuyten verboden, 1 v. 3016 23 dito. Tegens 't afloflèn van Chijnfen in de Meyerije, 2 v. 2496 29 dito. Nae Weften fonder Convoy niet te va- ren, zv.491 Dito. Tegens de Zee-roovers. zv.499 i4Febr. Handel op Portugael verboden, zv. 40 7 Maert. op 't bedijcken der Thienden, 2 v. 2024 8 dito. Articul - Brief vande Ooft-Indifche Com- pagnie, 2 v. 1278 1 April. Contrad noopende d'eredie van twee Gafthuyfen in 's Hertogen-Bofch, 2 v. 2496 Dito. Impoft op de Kaerflen, 2 v. 2947 8 dito. Turf-ImpoftterGoude, 2 v. 2501 15 dito Noopende 't hermeten der Schepen inde Zont, xv. 578 29 dito. Deurwaerders, � v. 1474 zi Mey. Haringh-vangft, 2 v. 2501 25 dito. Verpondinge inde Meyerije, 2 v. 2506 Dito. Aggreatie van't Tradaet met Salé,2 v.2506 7 Junij. Reglement vanden H. Raedt, iv, 1102 10 Julij. Contrad tuflèhen Hollandt en Utrechc over d'arreften gelaft te publiceren, 2 �. � � 59 Dito. Idem, noopende 't groot Waterfchap van Woerden, ,, zv. 1163 16dito. Gemael» 2 v.2�09 17 dito. Schieten ontrent de Vogel-koyen ver- (C iij) boden,

-ocr page 1661-



	Aenwyfinge op ordre des tijts van alle FIacaten,&:c.

			4 November. Compofitien in Gemeene Middelen verboden, � v. 2562 20 dito. Ingefetenen van defen Staet uyt Svveet- fchen dienft t'huys geroepen, 2 v. 2563 25 dito. Verder prolongatie op het overbrengen vande Brabantfche Leenen, � �. %$�>$ 9 December. Elucidatie van het Tra&aet mee Sweeden, � v. 2571 19 dito. Vrydom vanden Brabantfchen Thol aen te brengen, 2 v. 2591 Dito. Lyfte vanden Waterthol tot Lith,x �. �591 xo dito. Infolentien der Studenten tot Leyden verboden, xv. �$98 Dito. de felve 't Piftool dragen verbodë.x v. 1067 30 dito. Tegens de Söcinianen en haer Boecken, xv. 2598 1660.. xx Januarij, Inftru&ie vande faecken voor de Ge- committeerde Raden, � �. 11 �� �4 dito. Rhijn-fchipperen Gilde in Holl.x v.2 599 xo Febr, Difpenfatie vande eeden op't onderhout van d'Ördonn. der gemeene Middelen,2 v.2602 25 dito. Brouwers Tonnen, � v. 2603 I April. Politijcque reformatie in Brab. 2 v. 2606 27 dito, Hypothecatien binnen Huift, 2 v. 2615" Eedt voor de Vafallen van Hollant.x v.261 � 30 dito.Accort tuffche' tVrye en Sluys,2 �. �618 4Mey. Beoofter-eede Dijckagie, 2v. 2020 20 Augufti. Gemael, � v. 26x2, 3 Sepc. Bedijckinge by de Marolle Put, 2 �. �� 21 dito. Ophef van 't volle Laftgelt, 2 v. x6x r Dito. 't Recht van Collaterale Succefiïen op de Abdyen, Proofdyen, &c. � �. x6x} 29 dito. Jegens het drucken , &c. yan feditieufe Gefchriften, � �. x6iï, 17 November. Vrydom voor ongecultiveerde Landen inde Meyerije, xv. 2626 xo dito. Jacht, Vogelerye en Viiïcherye in Zee- land t, xv. 3031 dito. tegens 't fchutten vanVifch aldaer, 2 v.3034 26 dito. De Rivieren Marck, Röyvaert en Dintel niet te verfparren, � �. 26x7 29 dito. Collaterale Suceeiïïen , 2 v. 26x9 II December, xx. en xl. penningh vande Achter- leenen, xv. X630 i66r. 10 Januarij. Ordre op de Succeifien in Ooft- lndien, xv. 26331 7 Maert. Ordre op de dirlèrenten tuifchen Huift en Hulfler-Ambacht, xv. 263-5 lï dito. Roomfchen dienft ontrent de Gerefor- meerde Krancken totMaeftrichtniette doen, xv. 2638 18 dito. Arreften op Obligatien, &c. van Hol- landt, xv. 2639 i9dito. Walvifch-vanghft, xv.2659 X4dito. Criminele Proceduyren inde BeyerJan- den, 2 v. 2642 3 o dito. Ongefondeerde ProceiTen, � v. 2643 7 April. Inftrudrievan'tLeenhofF, 2.V.2646 11 dito. Collaterale Succeflien tot lafte van de Abdyen, &c. � v. 2654 19 Mey. Dwang-Molens in Beyerlant, 2 v. 2654 27 dito: Thienden vande Generaliteyt, 2 v. 2655 ₄Junij! Op 'tafloflênder Chijnfen inde Meye- rije, xv-2657 23 Junij.
boden, 27.2509 24dito. Reglement voor de Confuls, 2 v. 1343 Dito. Ordre voor de Gouverneurs ende Com- mandeurs, xv. 2 5 ix 30 dito. Tegen het tappen van Wijn-koopers in Hollandt, 2 v. 2514 1 Auguili. Verpondinge, 2 �. � 127 9 dito. Steden Excijs heeft recht van legael hypo- theecq, xv. 1130 Dito. Vreemde Vrybuyt-vaerders, � �. 499 13 dito. Twintighften en vecrtighften penningh interpretatie, � �. � «513 17 Sept. TappenderWijnkoopersverb.xv.2514 26 dito. Tegens de Huyrluyden van Landen in Hollandt, �v. 2515 Dito. Tappen der Bierftekers verbodene v.2519 x7 dito. Tegens 't afloflèn van Chijnfen ende Erf- pachten, 2 v. 2522 1 O&ober. Ordonnantie vanden Impoft op de Wynen ende Mee, � v. 2931 1 Nov. Gyfelingen over Verpondinge, 2 �. 1130 2 dito. Accoort noopende de Vlaemfche Ren- ten, � v,2525 7-dito. Vreemde Commiiïie-vaerders, xv. 503 ï 6 dito. Excmptie van Verpondinge, xv. X527 12 Dec. Aenbrengen derVicaryen, � v. x^o 1659. X9 Januarij. Veertighilen penningh, � �. �531 7Februarij, Revifie, � v. 1474 18 dito. Schutters Gildens ten platten Lande in Brabandt, 2V. X535 22 dito. Eedt tot betalinge van 's gemeene Lants Middelen, 2 v. 2538 26 dito. Tax ten platten Lande in plaets vanden Zout-Impoft, � v. 2667 i4Maert. OrdreopdeTurf-tonnen, xv.2542 19dito. Jegens complotteryen der Pachters, : . 2 v. 2543 xo dito. Op 't leggen der Schepen in Hellevoet- fluys, 2 �. �543 I April. Wage, 2 �. 2950 Dito. TurfF, xv.X950 Dito; Op d'incomende Granen, � �. � 546 4 dito. Walvifch-vanghft gefchort, xv. 507 5 dito. Refolutie op 't veraccyfen van Wijn ende Bier, xv. 2547 Dito. Formulier van Eedt by de Wijnkooperste doen, xv. 2547 Dito. Idem, voor de Brouwers en Bierfteeckers, iv. X550 X9 dito. Dijckage vanden Vryen Polder in Vlaen- deren, � v. 2 oxo xMey. GroentlantfcheVaert, xv.507 4dito. Vreemde dienften verboden, xv.X550 6 dito. Leenen in Brab. aen te brengen, xv. � 5 51 x7dito. Tegenstumulte totNaerden, xv. X551 9 Julij. Reglement op 't loon der Secretariflen in Brabandt, 2 �. 2795 II Auguili. Munte, � v. 2554 18 dito. Prolongatie op't aenbrengen vande Bra- bantfche Leenen, � v. 2555 xo dito. Tegen't LaftgekinVranckrijk,x v.x^8 19 September. Geen Ammunitie nae Sweeden te voeren, 2V.X559 leftendko. Impoft op Steur en Salm, 2 v. 2946 22 0&. Vrede met Salé nader geëlucid, 2 v.2559


		*

-ocr page 1662-



	Aen wyfinge op ordre desTtijts van al/e PIacaten,&e.

23 Junij. Jacht inde Meyerije, 2 v. 2659 15 Ju�ij. Innen van 's Landts Middelen niet te be- letten, 2 v. 2659 2 $ dito. Titulen tottc Domeynen van Brabandt over te brengen , * v. 2661 27 dito. Refolutie noopende de judicature over de Thienden aldaer, 2 ν. 1662 29 dito. Tegens Vrybuyters op Portugaelfche Commifl�en, 27.2663 1 Augufti, Meil�-maeckers, 2 v. 1.663 6 dito. Tra&aet met Portugael, 2 v. 2849 10 dito. Pretenfien op Portugael aen te brengen, 2 v. 7.666 6Sept. Sout-Impoft in Brabandt, iv.2667 Dito. Tegens het dragen van onbehoorlijck Ge- weer in Brabandt, 2 v. 2670 17 dito. Reglement voor den Dijckgraef, &c. van den Alblaflerwaert, 2 v. 2674 a8 dito. Verpondinge inde Meyerije, 2 v. 2691 � Octob. PilotagieopteMaes, &c. 2 v. 2691 15 dito. Inilrudtie voorden Ra�dtvan Vlaende- ren, 2 v. 2701 26 dito. Titulen van Domeynen over te brengen, 2 v. 2759 5 December. Lint-Molens, 2 v. 2762 t^dito. GoudtenSilvetfmeden, 2 v. 2763 2 dito. Munte, 2 v. 2775 26 dito. Partage der Lande v3 Overmafe;2 v.2777 1662. J2januarij Duyfenflen penningh, 2 v. 2794 13 dito. originele Rentebrieven daer op gehypo- thequeert t exhiberen, 2 v. 2794 19 dito. Approbatie op 't loon der Secretarifen inde Meyerie, 2 v. 2795 3cdito. Rhijn-fcbipperen Gildein Zeel. 27.303� aFebr. Oefterbanck in Zeelandr, � 2V.3038 19 Februarij. Reglement voor de Deurwa��ders in Brabandt, 2 v. 2799 �o dito, Licenten , Laft en Veylgelden inde Lan- den van Over-Maze afgedaeri, 2 y, 2799 15 dito. Titulen totte Domeynen in Biabandt, 2 v. 2802 25 dito. Vijftighilen penningh in Brabandt ende Vlaenderen, 2 v. 2�18' 31 Maerr. Schepenftoel vanden Bofch, 2 v. 2803 1 April. Tabacq-Impoft, 2 v. 2806 Dito. Ronde Maet, 2 v. 2951 15 dito. Ratificatie van't Accoordt noopende de verdeelinge der Lande van Overmafe, 2 v.2848 27 April. Articulen van 't Tra&aet met Vranck- rijck, 2 v. 2910 i9Mey. ontgrondinge vanTurf-Impoil,2v.28iy 24 dito. Tegen 'tailoiT�nvanChijnfen,2v. 2815 25 dito. Vijftighilen penningh in Brabandt ende Vlaenderen, 2 v. 2818 9�unij. Reglement voor Oorfchot, 2 v. 2823 14 dito. Vrydom voor ongecultiveerde Landen onder Breda en Cuyck, 2 v. 2831 8Iulij. Mee niet te vervalfchen, 2 v. 3039 15 dito. Twintighende veertighilen penningh in Hollandt, 2 v. 2951 1 Augufti. Impofl op de Bieren, 2 v. 2943 Dito. Idem op't Gemael, 2 v. 2945 7 September. Executoriael op Dijckrecht inde Dijckage vanden Boom, 27.2835 14 dito. Vrede-Tra&aet met Engelant, 2 v. 2867
		i 6 dito, opten uytvoer van Paerden, 2 v. 283 � .21 dito. Verdrach op't ftuk vande Juititie,2 v. 3086 25 dito. Ballaft van Huyfduynen niet re halen, 2 v. 2837 27 dito. ordre op't Steen en Pannebacke,₂ v.2840 18 Octob. Ratificatie van Spaignen noopende de verdeelinge der Lande van 0vermaze,2 ν 2847 8 November. Ordre voor alle Ontfangers, Rent- meeft�rs, &c. 2 v. 284 2 24 dito. Ratifkatien vande Vrede met Portugael, 2 v. 2850,2866 1 December. Ratificatie vande Vrede met Enge- Jandt, 2 v. 2885 Dito. Ordre op Steen en Pannebacken,2 v. 2839 2 dito. Jacht op Haes, 2 v. 2887 8 dito. Geen veranderinge inde inveftituren van Leenen te doen, 2 v. 2887 Dito.Reglem. opteJuftitietotMaefl:richt,2 v.2889 1663. 10 lanuarij. Pretenfien in Brazil tegens Portugael aen te geven, 2 v. 2891 i9Febr. Reglement voor Hoogeloon, 2 v. 3135 2 Maerr. Sout-Qrdonnantie over Brab. 2 v. 2891 5 dito. Vertreck vande Geeftelicke uyrte Landen van Over-Maze, 2 v. 2893 8 dito. Equipage vande Straetvaerders, 2 v. 2 894 14 dito. Verkondinge vande Vrede met Portu- ' gael, " 2V. :867 15 dito. geen Haring in Zee te verkoopg 2 v.2897 23 dito. op't lofl�n derSJav�totAlgiers,2v.2899 24 dito. Vreemde.n dienfl; op Walvifch-vanghit verboden, 2 v. 2901 1 April. Wage> jv. 2950 Dito. Tabacq, . 2 v. 2951 21 dito. VerJkondinge vande Vrede met Enge- fandt, . / 2 v. 2886 2 Mey. Tegen de By�-houders in Brab. 2 v. 2903 Dito. Refolutie raecfcende de Goudtende Silver- , frhed�n, ■■} 2 v. 2903 4 dito. Vatgebi op de Franfche Schepen,2 v.2922 Dito* J^aeder publicatie op 't loiTen der Slaven, ■/:;'"'t r 2 V. 2923 B�tci* Geverwede Wolle ende Laeckenen verbo- den, 2 v. 2923 Slunij. Eer-titulen inde Requeftenniet te ftel- len, 2 v. 2926 14 dito. Vroon-vii�cherye, 2 v. 2927 22 dito. Ordre voor de Commifen vande Maga- fynen, 2 v. 2927 3 Aug. Collecte voor Chriften-Slaven,2 v. 2927 18 dito. MonturevandeStraetvaerders,2 v. 3039 i4Sept. Peylnagel inden Overwaert, 2 v. 3042 18 dito. Jacht inden Lande van Voorne.2 v. 3047 19 dito. Impoit op Haring, Vifch, Olye en Traen afgeftelt, 2V.3047 21 dito. Manninge en ordre voorde Straetvaer- ders, % γ. 3050 2-5 dito. Waren van Contrabande nae Portugael verboden, �y. 305-0 27 dito. Appel in Huwelijcxe faecken, 2 v. 3089 5 October. op den prijs van't Goiidt ende Silver- werck, 2 v. 3058 Dito. Zeep-vaten hoe te mereken, 2 v. 3079 12 dito. Nader ordre op de Proceduyren voor de Gecommitteerde Raden, 2 v.30f 4 15 dito. Reglement over Valkenburgh, 2V.3C91 Dito,

-ocr page 1663-



10

		Aenwyflnge op ordre de$; tijts van alle Placaten,_:.&c.

				fchot, xv. 3151, 3-158 1 j dito. Affchaffinge van 't Denne-zout en Kop- Botcr, 2 v. 3147 28 dito. Byenhouders, ^2V-3M9 1 April. Generale Ordonnantie vandeGemeene Middelen, 2 v. 3150 22 dito. Geen alteratie in inveftituyrenvan Lee- nente.doén, _;. 2v. 3151 13 Mey. opdefettinge van'tBroodt ten platten Lande in Hollandt, 2 v. 3166 Dito. geen Haring in Zee te verkoopen, 2 v.3166 21 dito.. Elucidatievande Politijcque Ordonnan- tie _r * 2 v.3170 24 dito. op de wederom verpachtinge van't Den- nezout, 2 v.3170 Dito. Ordonnantie van't Denne-zout, � v. 3170 23 Julij. xl. enxxpenhingh, 1 v. 3171 31 dito. Peft, 2v.3171 4Augufti. Articul-briefFterZee» � v.3175 Dito. Eedtvoor'tvarentVolck, ��.3178 7 dito. Geen Vaertuych te verhuyren tor tran- fport van eenige Perfoonen, 2 v. 3178 6 Oftober. 't Schieten ontrentVogel-koyen ver- boden, 2 v. 3179 16 dito. Klcyn Zegel in Hollandt, 2 v.3182 22 dito. Ordre op't bewaren vande fluekenvan parthyen Litiganten inde Landen van Over- Maze, 2 v.3188
	Dito, Idem voor Daelhem, ��. 3097 Dito. Idem voor 's Hertogenrade, 2 �. 3103 Dito. Stijl van Procederen in die felve Landen, xv. 3109 Dito. Idem in Criminele faecken, 2 v. 31x9 29 dito. Impoften op Wijn, Brandewijn en Bier in Vlaenderen, � � 305 ^ 31 dito. Geen Beeften op de Wallen teweyden, iv. 30«55 � December. Zeevonden, 2V. 3082 ïo dito. Straetwech nae Scheveninge, � �. 3083 ï4 dito. Vreemde dienften totten Walvifchvangft verboden, 2 v. 3087 19 dito. Adminiftratie van Juftitie in'S Herto- gen-Bofch, a v. 3087 ¹664. 2 Jan. Reglement voor Hoogeloon, 2 v. 3141 7 Febr. Geeftelijcke Benefkien inde Landen van Over-Maze aen te brengen, 2 v. 3134 15 dito. op 't houden van Duyven in Delflandt, 2V.3134 20 dito. Ampliatie van 't Reglement voor het Dorp van Hoogeloon, iv. 3142 23 dito. Licenten, Laft en Veyl-gelden inde Lan- den van Over-Maze afgedaen, 2 �. 3041 � Maert. Adminiftratie van Juftitie inden Bofch, ■* �� 3145 11 dito. Reglementen voor deVryhey t van Oor-


			�; �

-ocr page 1664-

�lo V silo iisfosf

E L

κ.:

�Conjcto jnsyV '■..�;,yi .a-j

Ende inneh��dt der �M�ateh ende Qidonnantien , ϊα

lom

ffiil

beyde de �ceJ�iv ^aif�l�root �lacaet-Bocck begrepen.

unsfteii

/ίί?/ getal van ι. heteycfenthetEerfie: dat van zi het Tweede Deel\Volumen ofte "Bandt.

NOTA.

⁰ r�n die tot ueftit�tie fubjed zijn, ι v. 375� Van

} Boliden ende Sa�vegUarden vanden Vy-
andt onbehoorlijcK geclauf�leert iiiet
aen te nemen, 2 yol. 83,86. �⁷Abolitie noopende de Hoiiwelijckenind� Meye-
rije vanden Bofch tegehsh�t Echt-Reglement
voor date van dien gecontrah�ert,'\ φΜ$ψ$7
Abfentie der Motifter-Commiff GOiitr�r�ileurs,
Ingenieurs, 2 v. 246. der Soldaten ,y y. '247.
Academie van Leyden, bare Stat�yten /i v. 281,

Anatomie aldaer , 2 v. 1065, ' ■ '�■ ^v'
Accyfen van Steden hebben legael hypotheecq
en parate exec�tie,2 v. 1129. �vlogen by d�Cel-
' ye niet op-gheftelt worden fonder Octroy,
^:c'iv. 2050, 2052;''

Accyfen van Wynen en Bieten hoe te betalen,

.�"^;, � ■ ■ -.� \ . .. j � .... ν

"2 V. 2547.

Accoort tuifchen Axel en Neufen, 2 v. 22:13.
Accoort met di� van Algiers, 2 v. 2289. metTu-

nis, 2 v. 2293. ' ^J j

Accoort miTchen Hollant en Zeelant, noopende
-"^;-'^Jt �tellen van een Prefideht ende Griffiet inden
^:HoogenRaede , 2v. 2377.' Noopende 'tfeyt

yande Juftitie, 2 v. 773. 3086. <- .� ■; *■

.Acc��rt tuflchen die van Purm�rent, Purm�flant

endeOoflzanen, 2 v. 1652. - �■■�>■■ ^

Accort tuflchen die van Vry ene η Sluys,2v.2618
Accoort over de verdeelinge der Landen van

Overmaze,2V.2777. Aggre. daerop,2v.2847
Accoort tuiTchen de BewinthebberenenHooft-

participanten vande Weft-Ind. Comp. 1 v. 585-
Achter-leenen aen te brengen, 40 ende 20 pen-

ningh daer op, 2 v. 2630.
Aitien in d'Ooft-Indifche Compagnie hoe te ver-

koopen, � v. 554, $5$ ,662. Hoe inde Weit-
' Indifche, 1 v. 662, 666.
Additien, 2V, 1439.
Admirael Generael fijn recht, % v. 2247.
Admiraelfchappen hoe te formeren, r v. 880. der

Schepen naedeMiddelandtfcheZee, 1 v. 89e,

898,906, 2 v. 2894,3039. der Schepen naer

Ooiten of Noorden, 1 v. 926,930.
Admiraliteyts Inftru&ie, 2 ν. 15 30.
Advancement vande Rolle van 't HoiTvan Hol-
landt, 2 v. 1067, 1071,1073,1075,1083.
Adventuriers van d'Engelfche Natie , haer Oc-

troyen, 1 v. 756,760. ordre op hare Commer-

cien, 1 v. 766101782.
Advocaten en Procur. fitplaetfen,2 v. 1081,1443.

augmentatie van Salaris, 2 v. 1443,1445.
Advoceren mach niemantdieeedt gedaen heeft

de Roomfche Religie voor te itaen, voor dat hy
" tlaervanontflagenis, 1 v. 198,201,223.
Aenbrengen van nieu-bedijckte Landen die buy-

ten verpondinge zijn gebleven, ofwelcker Oc-

troy uyt h, ι ν. 1512. Van oneoerendegbede-

v�rkochte go�deren,Leenen,Brieven, Erven en

Renten om den xl. penningh Impoft, iv. 1956.
Aenbrengen van goederen der Aenhangeren van

Dort Jan en Spatgnaerden,2 v.2�48,2�3�.
Aenbrengen van Domeynen, t v. 1434. Geeile-

goederen , 1 v. 1444, 1470 tot �484. ^:itft«-

goederen, 1 v. 1448. Pantfchappen, 1 Vvi44⁰»

^1442. Paftoryen,Vicaryen,Kercken go�fl�ren,

&c. 1 v. 1472,2 v.2144. Gift�* en Gav�",a ?.*3^7
Aenbrengen van pretertfien tegens Port�gaeJ,

2V. 26% ,2891. Tegens Engelandt,2 Vi541.

tot �44.
A®idijcke Odroy t�tbedijckinge,2 V. 1992. -
Aehm'ari�ngeaend�Overheerde Provinci�n, ten

eynde ilatfe onder de Unie foud�n komen,

2V(io, 14,15." ~

A�nflagen, Confpiratien tot naedeel van 'tLandf

aen te brengen, 1 v. 436.
AenwaiTen fonder tytel t'aenvaerden verboden,

2 v. 2084,2962,2963.
AerdenbUrg benoord� Polder bedijckt,2 v. '199*^

SintCruys-polder,2v. 1996.
Aernh�ni begeeft ftch onder d'Unie van Utredtt,

1 v. 19.
Af breecken en itel�n van Heckens.Stoepen ende

Goten verboden, 2' v. 2485.
Affineurs ofte Scheyders van Goudt ofte Silver,
"- � v.2591,2639,2684.
Afloffinge van alk Ho/ftede-huyren, Erf-huyren,

Cap�en en Hoender-gelden, &c. vande Graef-

felijckheyt, r v. 1492 , 2V. 2496, z^z�, 2815,

Jegens'*t verduy iteren der fel ver, 2 v. 25 2 2.
Africa, Ordre op de Regieringe van het Suyder

diitrid onder de Weft-Indifche Compagnie al»

daer, 2 v. 1276.
ARtach vanden Vifch ,2 v. 2069,2121.
Affweeringe des Conincx van Hifpagnien, 1 Yi6.
Alblasen Grave,2V. 1598.
Alblafl�rwaert,2v. 1587^159$. Ordonnantie

voor Dijckgraeft &c. 2 v. 2674.
Algiers Accoort, 2 v. 2289. Geen rechercheyan

de fehe te gedoogen, 2 ν. 13 3 8.
Alluynen uytvoer verboden,2 v.2978,2979,199^.
Almanach verandert, 1 v. 395.
Ambachts-heeren mogen geen Officieren aenflel-

len dan met kennifle vande Staten, 1 v. 399.
Ambachts-heeren hun Jurifdiftie verboden,foofy

haer niet en willen verdragen vanden Eedt aen

den Coningh van Spaignen gedaen, 2 v. 2154.

Moeten hare Titulen van naeitinge, Pont-gele,

Leenen,&c. aenbrengen, 1 v. 340.
Ambachts-jongers ende haere Meefters Ordre'�h

Reglement, 1 v. 513,
AmbaiTadeurs Huyfen niet te frequenteren οψ

Mifle te hooren, i ν. 222, 2 V. 2403.

a Am»

-ocr page 1665-



	Tafel van beyde de Deelen ofce Volumen.

			Arreft op de góéderen der Perfoonen fich by den Vyant onthoudende, 2 v. x, 3,31,41. Arreft op Verdrevelingen die hier geen goet heb- ben niet te verleenen, 2 �. � 161. .'' Arreften op Obligatien of Rentebrie ven, &c. niet redoèh, 2 v. 2039. Arreften in Hollandt en Utrecht hoe te gliefchie <!en,2Y. 1159. ' Artelerye Officieren haer Inftr. � v. 3x5 tot 344. Articul-Brief roerende den Oorlogh te Lande, a v. i6x. 170.183, Ter Zee,2 v. 187.199. 203. 3025.3175. .-.,,;�.,, Vande Ooft-Indifche Compagn. 2 v. 1278. i-)\A Vande Weft-lndifcheCoctpagnie,! v.626. . Voor de Straet-vaerders, 1 v. 901. Articulen voor de Koopvaerdye-fchepen varende door de Straet onder Admiraelfchap, 1 v. 902. 906,910, Siet Straetvaerders. 3 r .� Voor de Kruyflèrs, 1 v. 984. VoordeVrybuyt-vaerders, 2 v.,203. Articulen op't overgeven van Groeninjren, 1 v.3 5.' ;:?.y.59S'VanNymmegèn, xv-589� Steenwijck, 2v. 593. Coeverden, xv.594. Geertruyden- " berge,2 v�^. Meurs,xv. 597.Lingen,2 v.597. Sins Andries, � v. 598. Grave, 2 v. 599,601, Yfendijck,xv.6o5- Sluys, xv. 606. Olden- zeejtrx v. 607,609. Grol,2 v.611. 's Hertogen- Bofch,x v. 611,617. Maeftricht, � v. 6x1,6x3. Rhijnberck,xv.625.Schenckenfchants,xv.627 Breda, xv.6x9,633� Gennip.2 v. 637. Sas van _sGent, 2 v, 638. Hulft,2 v.639,641. Moerfpeuy, xv.643- Gulich,xv.64<;. Venlo.x v.647,649, Roermonde, 2 v. 649. Limburgh, 2 v. 653. Articulen die fecreet zijn raeckende hetTractaet van Trefues, � �. ��6�. Aflayeurs vande Munte, 1 v. 2615,2635,2680. AfTeurantie, 1 v. 8x1,828. Interpretatie van'tPIa- caet.x v.x 11 $. Ordres daer op tot Amfterdam, l v.843.847. Middelburgh, 1 \. 867. Rotterv dam, I v. 859. Op goederenden Onderdanen van Spaignen toebehoorende verbod. 1 v. 840, Atterminatie van betalinge wanneer te verfoec- ken, xv. 1454. Atteftatien wanneer voor Commiflaris vanden Hove gerecolleert moeten werden, � �. 1427. Atteftatien noopende d'abfente Soldaten.x v.x4$ Voor de Schippers 't Leger dienende, 2. v. 379. 429,431,4-55. voor Wagen-dieniten en Tocht- Paerden in 't Leger, � �- 445. AubeinedrokftjX �. 2��, 2360. Avarye, � �. 814. Axel en Axel-ambacht Unie, 2 v. 2094. Accoorr, xv. X213, Dijckagien,2 v. 1857,1860,1868, 1888. Voorkoop, � �. ��. Axel ende Neufen, 2 v. 1199. Schepenen-kennif- fen , Contracten antenuptiael en Teftamenten aldaer werden gereguleert volgens degefchre- ven Rechten, xv. 1206. hebben d'eerfte ken- nuTe van haer Borgeren faecken, 2 �. 1207. Li- mit-fcheydinge, ibidem. Azijn-Impoft in Hollandt, � �. 1692. in Zeelant, 1 v. 2046. in Brabant en Vlaeuderen.i v.2150. B. D Agynen, Nonnen en Monnicken habijt op ope- *^ ne Straten verboden, 1 v. 216.
Amba�iadeurs�n arider publijcque Minifters niet t'oflènferen; � v. 525. Ambafladeurs Logementen niet te violeren op peyne van lijfen goet, 2 v. 2388. Amenden pecuniele by provifie executabel, XV. 15x7. fi'* '■■ ' ' * - «' Ammunitie van Oorlogh naer den Vyant te voe- ren wegen deGeneraliteyt verboden, � ��94> 1079,1083,1088,1092,1 108,11 ix, 1120,1114. ibidem wegen Hollandr, 1098,110 i. Nader or- � dre wegen Hollandt en Zeelant daer op, 1103. j Noch wegen Hollant ibid. 1107. Ammunitie inkomende ende uytgaende moeten aengegeven worden, 1 v. xx86. Art. 11. Hoe < � te gebruycken, � �. yo. ₍ - Ammunitie verboden nae de Coninckrijcken van Ojjfez en Maroccos te voeren, 1 v. 1116. na Neu- ' trale Landen, 1 v. 11x3 , � �. 294, �98. Nae Sweeden,2 v.2559. , Ammunitie van oorloge in de Magazynen hoe te 1 > nemen en te bewaren, 2 v. 471101479. Arhneftie, 2 �. �397. ,� ,, Ampten ende bedieningen van Oorlogli niet te - ,-verkoopen, � vol. 455. oock geen andere, ,_n.;2v. 142.3, xxSi, �367.., Amfterdam aflèurantie , 1 v.843. Generale hy- » potheecquen recht aldaer, xy� 22 � �. Óitroy noopende 't verkoopen van onroerende goede- n^ïeii by Decrete, 2 v. 3005. Anatomie tot Leyden, � �. ��66. Annotatie van Vyanden ende Neutralen goede- ten, � v. 31. .Antwerpen Ingeeft: fich in de Unie van Utrecht, iv. 2x611x3. Appellen, � v.749. Boeten hpe te innen',2 y.2260 Van interlocutien of namptiflementen valt geen appel, 2 v. 2289. Appellatien aenden Hoogen Raedt wanneer be- gonnen, � v. 14XX. Fatalia, xv. 1427. Appel in Criminele faecken, � �. 1496. In mate- rie van Houwelick, � �. 3089. Appel vande Sententien vanden Hoye. van Hol- landt gheduyrendede troublen , � �. 1498. In � plaetfe van dien Reviiie met furcheance in dien tij dt toegelaten, xv. 1501. Appellen,oude Ordonnantie in Hollant,x v.2959, 2961. Appellen in Vlaenderen, xv.983, 1519, 1522, 1526,1527. Archangel in Mufcovien hoe te bevaren, 1 v. 931. enx v. 30:6. Arbeyders ende Slechters vande Wegen,� V.34X Archipelago geen Graen te laden, 1 v. 9x3. Arentfchellingevoorbillioenverklaert,xv.x288, 3010. liet Schellingen. Aren of Airen te rapen verboden, 2 v. 2983. Armen hoe t'onderhouden, 1 v. 470,471. Art. 1 $. tot 23, 510. Art.4. Arminiaenfche uytgewefene Predicanten, niet te mogen weder komen ende vergaderinge hou- den, iv. X70. Arminiaenfche Vergaderingen ende ftoutigheyt, 1 vol. z6}* totx74. Proceduyren daer jegens, xv. 1513 en 1515. Arreftenop Maentgeldèn Yan Scheepsvofck niet teYerleenen, ��.966,

		Bahia de todos los Santos, 1 Yi^v
		Bahia de todos los Santos, 1 Yi^v		Baüliu

-ocr page 1666-



	Tafel van beyde de Deelèn ofte Volumen.

Bailliu ende Hoofc-mannen van Yfendijck, waer nae te reguleren, 2 �. 11744, Ballait van Schil,Schilpen.Sanci 1x56. 22838. Ballingen ce vertrecken, op peyne, &c. 2 v. 2101. moge indenHage geenTaverne houdê,2y.23> 2* Banequeroutiers hoe te ftrafïèn, 1 v.314. Prejudi- ciabele Contracten met haer gemaeckt werden geannuMeert, 1 v. 315. geen vrygeleyde aende felve ce geven, 1 v. 315. Art. ?, Placaet vande Staten van Zeelandt op dat ftuck, 1 v. 407. Barendrecht Hanrvefte, 2 �. 15-85,15-87. Bacementfpelen verboden, 1 v, 358,463. Bededagen t'onderhouden, � v. 350. Bedelaers, 1 v.469, 477»481,48;, 495,501,509, iv. 2208. Bedevaerden en oflèren verboden, 1 v. 219, Beden by de Dorpen hoe ende op wat Landen om teflaen, 2 v. 2049,2052. Beden vanden Coningh van Spaignenby die van Bergen of Breda niet te betalen, 2 �. 1185. Bedijcken, en ordre daer op, 2 v. 2024. Waer de Zoden te halen,2 v. 1817. ordre op't onderhout der Dijckage in Walcheren,2v. 1823,1825,1831 Bedijckinge vanden Beemfter, 2V. 1697. Berck- meer, � v. 1776. BeerpoIderken,2V.i8/7. By- lemermeer, 2 v. 172 5. Calants-ooge, 2 v. 1709. Diemermeer,2V.i729. Eilche.2v.1793. Heer Huygenwaert, 1733,1740.Langemeer,2 �. 1773 Noorteynder Meer,2 v.1749. Purmer,2V.i720 Suyt-Beyerlant, 1804. Schael-meer,2 v.1745, i 1746,1748. Schagerwaert, 2 v. 1741. Scher- mer, 1753,1761. Sterremeer,2 �. 1769,1772. Voorn, 2 �. 1797. Walenburg,z v.1712,1716. Wieringerwaert, 2 vol. 1692. EngeWormer, 2v. 1792. Yflèi-meer, iv. 1808,1809. Bedijckingen van Polderen in Zeelant, 2 v. 1841, 1845. in Vlaenderen,2V. 1847,1857^1914. 1921 tot 1940. 1944tot 1960. i9<J4tot 1978. 1989 tot 1992. 1995 tot 2003.2007 tot 2016, 2019. InBrabant,2V. 1851, 1877,1941,1961, 1963,1979,1983,1985, 1991,1993,2003,2005, 2011,2015,2017. Beeften-thol tot Hoorn, 1 v. 1554. Beeften inde Wildernifièniette weyd5,i v. 1399. Beeften die gerooft zijn te koopen verb.2 v. 2116. Noch op Fortificatie-wercken te dry ven, 2 v. 463 tot 466. 3055. Begraeffènis eener die in Duellen ter neder geleyt is, 2 v. 461. Op Begraeflêniflèn geen Wijn of Bier tefchenc- ken.2v.2361,3173� noch met geen lange Rou- mantels te gaen, 2 v. 2365, 3173. Begravingh inden Hage onder wat Jurifdictie die gehooren,2V. 1377. Beymoer dijckagie, 2 v. 1877. Beyerlandt, Oudt ende Nieuw, geen Viflchen al- daer te vangen dan met den Hengel, � �. 1296. Tot confervatie vande Viifcherye aldaer, ende verbodt van fchadelickVifch-gewant, � �. 1298. Criminele Proceduyren aldaer,2 v. 2642. Beleeninge ende belaftinge van goederen inde Landen van Overmaze, 1 v. 1432,1440. Beloyfche Water-molens, 2 �. 1812. Beneficie van Inventaris, 1 v. 328. Beneficien die Geeftelijck zijn aen te brengen, .iv.1472,1474tot 1^84. 2 v. 3134.
		Beooftenblye befuyden de Geuk Dijckagie? 2 v. 1888, 2008. Beooftenblye Dijckagie, 2 v, 1860,1864, ^!93⁶� Beoofter-eede Dijckagie, 2 y. 1893, 1996,2020. Berckmeers Octroy, 2 �. 1476. Berendrecht Dijckagie, 2 v. 1980,1993. Bergh-ambacht Hantvefte, 2 y. 1609. Bergen op Zoom, Dorpen van'c Marquifaet moe- ten een yeder befchermen voor Stroopers, &c. 2 v. 2391. Borgemeefters van Bergen hebben judicature tot vijftigh guldens toe, 2 v. 2417. Bergh-loonvangeftrande goederen, 1 vol. 1074. 2 v. 2118,3082. Berckmeer Dijckagie, 2 vol. 1776. Beroepers tot Duellen, wat fy verbeuren fullen, 1 v. 459. Berooven van veroverde Schepen verb. I v. 982. Berooven der Fuycken in Rhijnlandc verboden, 2 v. 2 2 69. Befaeyde Landen Impoft in Hollandt, 1 v. 1942, 1949. in Zeelandt, 1 vol.2106. in Brabandt, en Vlaenderen, iv. 22Z2. 2^,2954,2955. Beftantvan twaelf jaren tuflchen Spaignen ende defe Landen, 1 v. f 5,71. Verklaringe van het twintighfteArtijckel van het Beftanr,2 v.2269. Beiienders der goederen die Licentfchuldig zijn, 2V. 2185. Beftant tuflchen Portugael ende defe Landen,, iv. 117. Beftiael niet tejagen op de Frontieren of Contre- fcharpen der Frontieren,2 v. 463 tot 466, J055. BeftialenConvoyen Licent, 1 v. 2292,2294. Beftiael-Impoft van Hollandt, � ��. 1790,1794. van Zeelant, 1 v.2068. Van Brabant en Vlaen- deren, 1 v.2178. Betaiinge der Bootfgefellen op den Haring-vaert, iv. 696,700. Betaiinge van Renten,Pachten,Huyren, met loo- penden gelde te mogen doen, 2 v. 2986. -------Item, van alle des Graeflèlickheyts huyren, 1 v. 1492. 2 v. 2521. Bevrachten van Schepen, 1 v. 806. Beveylinge vande Riviere de Marck, van Blaeck na Breda ende vice verfa, 2 v. 485,487. Beveylinge vande Vaert tuflchen Hollandt ende Zeelandt, 2 v. 482. Vande Vecht, 2 v. 483. op denRhijn ,2 y. 490. Beurfen aen te brengen, 1 v. 1476. Bewefter-eede Dijckagie, 2V. 199». Bewinrhebberen van de Ooft-Indifche Conijpa» gnie, 1 vol.533,534. VandeWeft-Indifclie, 1 v. 566, &c. noopende de betaiinge van hare Dienaers,2v. 2204. Beyc - fchapen oncydich ilachten verboden, 1 v. 1116,1118. Bier-brouwers ordre, 2 v. 2060. Bier-Impoft in Hollandt, 1 vol. 1694 ^tot ^l7⁶$-* 2 v. 2943. �� In Zeelandt, 1 v. 2049,2058,2062. � ------In Brabant en Vlaenderen, 1 y. ai 54,2168, 2170. ------over de Provinciën geegaleert, 2 yol. 2163, 2317. , , Bieren noch Wijnen te foetelen op de Kuften van Schotlant, 1 v. 707,709. ------Sonder biljet vanden Impoft-meefter niet

-ocr page 1667-

.-■:JfH

urnen*

Tafel van beyde de

verlof, 2 v. 289.
Bootfvolcx moetwille hoe te ilraflen, 2 �. 49�
Pardon voor liet verloopen Boots -volck,

. :te vervoeren, � v. 17*8.
Bierfteeekers inde Provincie van Hollant mogen

niet tappen, 2 v. 1519.
Bierftallenfooten plaeten Lande als inde Steden,

haer Ordonnantie, 1 v. 1620,1718.
� In't Noorder quartier van Hollartt,2 v.z2$$.
Bier-tappers Neeringe mogen Brouwers noch

Bierfteeekers doen, 1 v. 2162, 2 v. 1-519.
Biertonnen derfelver Beugel-juftingh, 1 v. 121 1.
Biervliet, Dijckagie vanden Emilia Polder aldaer,

2 v. 1950.
Biljetten om vande Commiffarifen vande Mon-

fteringe gelevert te worden aende Capiteynen,

2V. 242.
Bybelsnieuwetranflatie, 1 v. 187. Ordre op het

drucken, 1 v. 189. ��.3029.
BylemermeersOctroy, 2 �. #725.
Blafphemien en fvveeren verbod. 2 v. 2967,2971,
BJeyckets ordre, 1 v. 1220. Oftroy, � �. 122Z.
Boden van 't Hoff, 2 voL 1395,1397, 1403,1405,

1410,1419,1422,1457.
Boeckelredijck, 2 v. 1643.
Boecken verboden, 1 v.211,214,3 57,4 36 tot 462.
'tBoeckvan Philippus Ludovicus, Predicanttot

Maeftricht, voor nul verklaert, 1 v. 451.
Boeck ghenaemt Philaretis Amyntx Codomanni

Apologia, &c verboden, � ��45�.

Boecken verboden te drucken of te ftroyen die

feditieus of fameus zijn, � �.2 � , 214,438101

462. 2 v. 2384, 2623.

Boecxken geintituleert de Weechfchale.i v. 450.

Boecxken ghenoemt Nieuwe tydinge van't Jacht

deHafeuytOoft-Indien, 1 v.451.
Boecxkë genaemt è viduis minutum,&c. 1 v. 451.
Boecxkens,j>enaemt Nootwendich Difcours, &c.
Voor feditieus en oproerich verklaert, 1 v. 457.
Boedelfcheydingen van onbejaerde ter eerfterin-
ftantie aen Wees-meefteren te laten, 2 v. 1489,
Boedels in Zeelandt die infolvent zijn, 1 v. 407.
Boeregors Dijckagie, 2 v. 1992.
Boeten by de Officieren genoten aen't Landt te

verantwoorden, xv. 1149.
Boeten verpacht by Hollandt, 1 v. 1984. . i,

----- Idem by de Generaliteyt, 1 v. 2216.

Boeten ende penen der gecondemneerde in, Pro-

ceffen,iv. 1984,2230. 2v. 2643.
Boeten vanAppellen en gyfelinge.x v. 1461,2160

� vanReauditienenPenalen,2 v. 1438.
Bogen van yfer verboden om fecrete moorden

» voor te komen, � v. 2088. ."

Boom Dijckagie, 2 v. 2009, 2835. in 4

Bootfgefellen oft Schipluyden Officie, 1 v. 809.
Bootfgefellen, wat fy in't innemen van hare Voe-
ringefullen te genieten hebben, 1 v. 1024. Tax
der Convoyen ende Licenten die fy in plaets
vande vrye voeringe genieten fullen, 2 v. 2468Bootfgefellen die haer met Stierluyden ten Haringh verhuyren.op wat voet fy varen moeten1 v. 696 tot 705. > � ■

Bootfgefellenvan'tGefchut,2V. 342.
Bootfgefellen vande Haringhvaert geen Netten
. _vte kerven, 1 v. ÖS9,6^
Boots -volck 'van Oorloge hoe te monftereni' mm 263._s mogen haer 's Landts dienft niet on

trecken om op Vrybuyt te varen, � �. 287.

iv. 315 tot 320.
Borgen voor d'excuffie van't hypotheecq niet

executabel, 1 v, 379.
Borfelen Dijckagie, 2 v. 1844.
Boffchen confervatieen onderhoudt, 1 v. 1315.
Bofch ende Voorhout vanden Hage, aldaer geen

Sooden te fteecken noch Beeften te weyden,

ende voorts op't onderhout van dien, 1 v. 1402,

aldaer te jagen, of met ongekoppelde Honden

te komen verboden, 1 v. 1408.
Bofch van Sevenhuyfen, 1 v. 1410.
Boter-lmpoft, 1 vol. 1846. Affchaffingevanden

Impoft op de Kop-boter, 2 v. 3147. Ordre op't

verkoopen vande Boter, � v. 205 3.
Boucken uyt de Griffie van 't Hoff niet te halen,

IV. I416, 2 201.

Bouckrdruckers Ordre, 1 vol. 338,441, 442,445,

453-^;/ ,7
Bouck-Polder Dijckagie, 2V. 1992.

Boven Rhijn, 2 v. 489.

Brahantfchen Raedt van Juftitie inden Hage geë-

rigeert, 2 v. 2209,
Brabandts Gulden Privilegie 2ijn de Steden van

Middelburgh, Goes ende Mechelen niet onder-
worpen, 2 v. 2065.
Brabandtfche Dorpen, 2 vol. 2217. Swijgenden

Landc-thol, 1 vol. 1556. Des felfs herftellinge,

iv. 1558. 2 v. 2591. Ordonnantie endeXyfte

daerop, 1 v. 1561.
Brabandtfche goude Souverainen ende Croonen

verboden, 1 v. 3008. tn*

Branden vanden Haringh, iv.f^è;
Brandenburger ende Hamburger, als oock Pool�

fche Oorden verboden, 1 v. 2985,2988, 2992,

2998,3002.
Brandtfchouw inden Hage, onder wat Jurifdi&ie

die hoort, rv. 1377.
Brandewijn-ImpoftÓrdonnantien van Hollandt,

iv. 1680,1684.
i�, van Zeelandt, 1 v. 2042.

---- van Brabandt en Vlaenderen, 1 v. 2148.

Brandewijn-huyfen, geen fwaer Bier te tappen,

fonder Tappers Accijs betaejdt te hebben,
1 v. 1762.
Branthouts Impoft in Hollandt, 1 v. 1872.

� In Brabant en Vlaendcren, 1 v.2196.
Brantilichcers ende Quaetdoenders in Brabandt,

iv. 247}.
Brantfchatten in 't doortrecken van Contributie-

Landen, 2 v. 87 tot 143.
Brafiliaenfchen handel open geilelf, 1 v.603,605)»

613,617.
Brafiliaenfche Landen te cultiveren toegelaten,�

iv, 621.
Brafilianen in vrydom geftelt, 1 v. 619. 2 v.2 299�
Brafil, Geintereffeerde aldaer moeten haer pre-

tenfien opgeven, 2 v. 2891. ^J

� Ordre en lnftruftie op 't bewint van faecken
en regieringe aldaer, 2 v. 1247.

---- Inftruftie voor die vande Hooge Regieringe

aldaer, xv. 1263.

Breda, op wat Articulen overgegaen is, 2 �. 629,
6} �, niemant van dat Quartier mach Provifien

van.

■4*-A-i«yr.Walcheren, niet te vervoeren fonder

-ocr page 1668-

Tafel van beyde de Dëelen ofte Volumei

van Juftitie tor BruiTet halen, tv. 1475. noch
Leenen verheffen, � vol 1478. wie? en op wat
voet aldaer Biertappers Neeringe gedaen mach
werden, 1 v. 2258.

Breecken van 'tQuartier, tv. 47» 50,489.

�� MetdesVyants Soldaten, � �. 5�, 55.

-� VanQuattierenendeSauvegarden,2V.47.

Brefkens Dijckagie, 2 v. 187e.

� Elifabeths Polder aldaer, � v. 19^^,1960.

Brieven van Ceffie,i v.327. Beneficie van Inven-
taris, 1 v. 32,8. Legitimatien, 1 v. 326. Refpijt,
iv. 326,327. Placet, 1 vol.326. Remiffieen
Pardon, 1 v. 323, .; �� .■

Brieven van Pardon en remifllen ten interinemen-
tete prefenteren, 2 v. 2053, 1056,2389.

----- by den Prince van Orangien in Brabant ver-
leent, 2 V,2389. '■■■hé,,-

Brieven van aenmaninge aende Overheerde Pro-
vinciën , ten eynde datfe inde Unie met defe
Landen fouden willen treden, 2 v. 10,14,15.

Brootfettinge ten platten Lande, 1 v. 1789,1790,
1250. 2 v. 3165.

Brou weryeri ten platten Lande van Brabandt ver-
boden, 2 v. 2240.

-� In'tQuartier van Breda weder toegelaten,
2 v. 2369.

Brouwers waèr naehun in't brou wen der Bieren
te reguleren, 2 v. 2060. ^�

Brouwers Tonnen niet af te handigen, of te breec-
ken, 1 v. 1204,1206. 2v.2303,2603,

�� hun groote ende Beugel, iv. 1210.

Brughmeefter metfynen Contrerolleur, 2 v. 3 54.

Brugge ende den Lande van Vrye voor Vyanden
verklaert, 2 v. 2.

BuyiTen, hare wapeninge ende manninge,! V.879.

Bullen vanden Paus, 2 �, 1379�

Buy te-neeringen verboden, 1 v. 1268.

Burfalen van't Collegium Theologicum tot Ley-
den, 1 vol. 294. hun regel en ordre, 1 vol. 303.
Difch-gerichten,i v. 297. Examinatie,i V. 199.

Bufpolver hoe te diftribueren, 2 v. 451,454481.

Buflen vande Munt hoe te openë,x v. 2613,2614,

� 2636,2682.

But-Polder Dijckagie, 2 v. 1868,1872,

Byen- houders, 2 v. 314Q. van Brabant, 2 v. 2903.

/^Alis geen Koopmanfchappen derwaerts te

^*' voeren, iv. 1092.

Cadfand,Dijckagiendaerontrent,2V.i937,i956,

Cialangie over frauden van gemeene Middelen in'c
Quartier vanden Bofch, 1 v. 2262.

Callands-ooge ende Koegras, 2 v. 1709.

Calmynen, of wercken daer af gem.aect, � �. 1194.

Calumnien tegens d'Engelfche, als oockde Re-
genten defer Landen verboden,i v.411101430

Camer-fpelen verboden, 1 v. 463.

Candidaten, examinatie inde Univerfiteyt tot
Leyden, 1 v. 287. -� '�>

Canifvliet Dijckagie, 2 v. 1999,2012.

Canonifien aen te brengen, 1 v. 1472. xv. 1530.

Capelle Polder Dijckagie, 2 v. 1868, 1872,0

Capitale Leeninge op te brengen, 2 v.-2235.

Capiteynen mogen haer verloopen Soldaten ap-

, prehenderen, 2V. 2244. ". *,.�.�

Capiteynen vande Schepen ten Haringh-vaert,

>' IV. 695. �' '^:- \ ■ ^:"�*> �■''' - ' KJiidföftö

Capiteynen vande Oorlogh-fchepen hatebefioèf-;
� ten vande Ammunitie-meefters te vorderen.,*

2 vol. 3013. haer ordre in 't aborderen; vanden

Vyaiit, 2v. 1599. haer Inftructie,xv, 363.
Capittel-duynen te berooven verboden, 1 v.ijyï.

Jacht aldaer verboden, 1 v. 1339,1396,
Capoen ende Hoender-gelden aen te brengen, en

prompt te betalen, 1 v. 1492. 2 v. 2521.
CaroiTenendeCaleiTen Impofl,i v. 1993,2 v, 3023
Garoflèn of Caleflen niet te verhuyren omyemanr,

die vande Peil geftorven is te begrave,2 v.3174
Cattoen in Weft-Indien te mogen halen, 1 v. 607*
Ceremoniën in 't promoveren der Studenten tot

Leyden, iv. 288,289.
Ceifie, iv. 3x7.
Ceulen, ordre op dé doortochten van KrijgliS^

volck.xv. 130.
Chambre mipartie Inftru&ie, 2 v. 987.
Cherchers Initruclie, � �. �330,2334.
Cherte partyen ofZeebrieven, 1 v.8o6,x v. 2384.
Chijnfen afloflinge, 2 v. 2496, x8i 5.

aen te brengen, 1 v. 1476.

o-j

Cipier vande Voorpoorte Inftr. � �. 1507,1514.

Chirurgijns devoir in 'caenbrengen van Vechters,
� v. 2409,

C lara ende Ifabella Polders Dijckagie, 1 v. 1989. .

ClercquenopdeConvoyen, 1 V.X318.

Cleve , ende Landen aldaer onder Sauveguarde,
xv. 1x5.

Ciperfche goederen Laft-gelt, xv. 3163. «91

Clijn-zout verboden. 1 v. 1x14.

Cloppent'iamen-wooninge verboden, 1 v.xo6,
234,235. mogenniemantindeRoomfcheRe-
ligie onderwylèn, ibid.

Cloofters en Godts-huyfen mogen geen immeu-
bile goederen verkrygen, 1 v. 1471. 2 �. �050,
205 2, X974. nocTite oock van nieuws ghefticht
werden fonder Octroy, � �. 2050, xoj2.

Cloofters in Maeftricht, 2 �. �361.

Codicillen ende fideicomraiiTaire claufulen aen te
brengen ende verboecken, 4 v. 375.

Coeverden op wat condftien overgegaë"is,x v.594

Collaterale Succeflien in Hollandt ïmpófl:,
1 v. 1952,1962. geinterpreteert,xv. 2513. ge-
extendeert,2�.�484, Naderordre,xv.2531,
x6x9,2951,3-171..

------ InZeelandt, 1 v. 2108.

------ onderdeGeneraliteyt,2V.X489.

------ Van Abdyen, &c. � �. 26x3, X654, _f!

Collecten voor Roomfche fuperftitien, Kercken,

Gafthuyfen, Geeftelijcke of andere Collegien

ofte Conventie uien verboden 1 vol. X02 , X07,
,��, 235,x3�.

Collecte voor Chriften Slave toegelate.x v. 29x7
Collecten voor de Remonftranten verboden,

1 v. 268,271�, ;
Colleóteurs vande Convoyen ende Licenten In-

ftru&ie, 1 v.23i8,2v. X179.
Colleftatie vande generale Middelen op d'inko-

mendeende uyrgaende Koopmanfchappen oft

Convoy-gelden, 1 ^264, X27C2274. jegens

de frauden, � �. �274.
Colle&atie van 't kleyn Zegel in Holl. 1 v. 1994,

ï 996,2000,2006,x01�. in Zeelanr,! v.2116.

in Brab. en Vlaenderen, � �. 223x,x238,224�.
Collegie vande Hooft-Ingelanden van Delflandt

a iij ge.

-ocr page 1669-



	Tafel van beyde de Deelen ofte Volumen.

		niet te belette inden Haringvangft,i v.707,708 Coning van Spaignen vervallen vande Overheyt der Vereenighde Provinciën, 1 v. %$. Coningen van Denemarcken, Sweeden of Mof- covien, geen Vokk voor hun aen te nemen, xv. 303. Conynen by nacht te vangen verboden, x.v. 1340, xv. 2153. Confpiratie tegens den Staet ende welvaren des Landts verboden, 1 v. 4 3 5. Conftabelsende Canoniers, 2 v. 336. ConfulsindeLevanten, 2 v.1331,1343. Aleppo, xv. 1333,1335. Conftantinopelen.xv. 1334, Genua, xv. 1337.1342. Livorno, � �. 134�. Conterfêyten van Wapenen, Mereken en Stem- pels verboden, 1 v. 1x72. Contrabande Waren, welcke ? 1 v. 111,2 �. 305�. Contrabande Waren uy tten Lande te voeren ver- boden, 1 v. 11x3. Contrabande Waren na Portugael te voeren ver- boden, � v. 3050. Contracten tuiTchen particuliere in tyde van oor- loge gemaeckt zijn valide, � �. ��69. Contrad tuflehe" die vanSluysen 'tVrye.x v.2«6ï8 � tuflche Huift en Huliler-amb. 2 v. ixx7,x63 5 �� tuflehen Axel en Neufen, � v. 2x13. ■� tuiichen die van AlcJkmaer ende de Hoofr- Ingelanden, Dijckgrave ende Heemraden van de uytwaterende Sluyfen van Kennemerlandt ende Vrieflandt, 2 v. 1757. Contract noopende d'ereÖie van twee Gaft'huy- fen inden Boich, � �. 2496. Contracten daer by goederen reftitutie fubjeét gemaecktzijn, aen te brengen, 1 v. 375. Contracten betreffende de Tulpen gheaboleert» xv. 2364. Contraventeurs vande Placaten jegens de aparte Vergaderingen, hoe daer tegens te procederen» 2 v. 1513,1515. Contrerolleurs van de Convoyen Inilructie, 1v.2318.x334. XV.3179. Contrerolleur van 't Gefchut, � vol. 1329. vande Wercken.2v.343,347. vande Bruggen,xv.353 Contributie Landen .Placaten daer ��,��. 154 tot 159. Contributie Dorpen ende Heerlickheden.x v. 67.* Contributien innen ende ontfangen, 1 v. 1602. Contributie extraordinaris over de onroerende goederen in Hollant, � �. 1508,1510,2 �. � 187. Gefetene onder Contributie niet te komen inee- nige beflotene Forten ende Steden, fonder Paf- poort, xv. 64. Contributie-landen niette beweyden by Inwoon- ders van des Vyandts befloten Steden, fonder Sauvegarde of confent, 2 v. 73� Contributie Land. niet te brantfchattS, � �. 87.89. -----mogen de Soldaten die haer te buyten gaen vangen, &c. xv. 121. � Geen toevoer te doen in 's Vyandts Steden, Forten of Legers, 1 v. 1120,11x3. � �. �$$> Uyt Contributie Landen geenderley gewas Yan Schors, Rijs, Hout of Turf naer den Vyandt te brengen fonder Licent, 1 v. X294. fcY�^%l ^l7- Contributieaenden Vyandt verboden, 2 v. 47,50, 5«;,i9,6j. , n Contributie vandê xl. penning, x V. 195 3.^x ��*� J°»
Cöllegie der Remonftrantfche Societeyt verbo- den, iv. 163. Collegien van Nationen ende (ympofia van alder- hande manieren verboden , op d'Univerfiteyt tot Leyden, 1 v. 287, Art. xo. Coliegü Theologici tot Leyden order, iluyr ende beleydt, 1 v. 194. Commenfael-houders , haer Ordonnantie n«o- pende den Import van Wijn en Bier, iv. 1641, 16^4,1668,1726,2034,2050,2138, 2139. Commercien geopent, � �. 1168. ■ ~~......~~ op Spaigne verbod, iv.1168. xv.43.1189. �� met Portugael verboden, � v. 46,513. �� Idem met Vranckrijck, 2 v. 547, f49. «-� Idem met Engelant.i v. 1124,1178.x v.<5xx. Commis Generael vande Convoyen ende Licen- ten, 1 v. 2310, xv. XI75- �� vande Gemeene Middelen, � �. 1248, Commifen der Recherche, 1 v.2330, xv. %i%\. � ■ niette beledigen, � �. �344. Commifen in plaetfen daer de gemeene Middelen niet geheven en werden, � �. 2344. � ■- vandeMagafynen,2 v.453,471,479, 481. 2 v. v}V7. �- der récherche in't Vlye en Texel, 1 v. 2344. Commis vande ArtiHerye, &c. � �. 249. » Vande Treek-paerden, � �. 441. �� over de Schepen vande Legers ende Toch- ten,2 v.371 ,-381. CommiiTarifen in'tTexel.Vlyeende Sont opficht op de Noortvaerders, 1 v. 886. � v. 2927. Commiifie-vaerders, 1 v. 967101983. CommiiTien van uytheemfe Coningen ofPrincea om in Zee te varen niet te nemen,2 v. 301,311. �u� Vreemde Commiifie-vaerders op wat voet in defe Havenen komen moeten, � �. 499, 503. �-� dubbele CommiiTien hebbende als Piraten teitraflen,xv.499. CommiiTarifen vande Monfteringe Inftruftien, 2 v.x 13 tot 246. een ander die fy fecreet houdè" moeten,2 vxxx3. moge nietabfenterS.x v.246 <~~J.«........~~� Billietten aende Capiteynen, � �. �4�. Commiilarifen vande Rollevoor den Hove �. �, xv. 715. voor den H. Rade, xv.813. voorden R. v. B. xv.915� voorden Rade v.V. �v. 2709. Comparitien voor CommiiTarifen vanden Hove hoetebeleyden,xv.2i75. Comparitien, ordredaerop.xv. 145Q. In Complainten wert geen openinge van informa- tien gédaen, 2 �. 1399. Compleet houden der Compagnien,2 v. 1330. Complotteryen der Pachters vande Gemeene Middelen, � �. xz44, � �. �$43� �� InZeelandt, � �. X2j6. (jompofitievan Officieren, fiet Officieren. Compofitien over dootflagen, 1 v. 3x3. Compofitie vande gemeene Middelen, 1 v. 1654, ^r 1680,1758,2244,xx4Ó. � V.X562. Cöndemnatien, willige hoe by 't Hoffte decerne- ren, 2V. 1425. Conducteurs vande Munitien, � v. 3 3 y. �� vande Approchen, � �. 343. ConfifcatienvanVyandengoederen,x v.31,1503, 1506. - � - ï f' - Coningh van Groot Brittannien fijn Onderfaten

-ocr page 1670-



	Tafel van be^de <ie Deeien ofte Volumen.

		Criminele Sent. niet appellabel, * V. 1061, ro5j» Crimpenderwaert Hantvefte, 2 v. 1599. Accoort tuuêhen Dordrecht, Goudeen Schoonhoven, aengaende den felven Waert, Difpo� fitie beroerende 't Waterfchap aldaer, 2 v.1607. Dagen van achtinge, 2 v, 1635. Crommenierdijex Houfflagen, xv. 1639. Nieu- -' wèndam, 2 �. 163 9. Cultiverende, ongecultiverende Landen in de Mcycrijc is vry van laften, 2 V. 2626. Curatcurs vande Univerfiteyt van Leyden, hun Ampt, 1 v.283,284, &c. hun opficht op't Col- legium Theologicum, iv. 294. Cuyck, 2 �. 1170,2267. �' i D. T^aelders van Heel, Bergh, Bommel en Baten^ - burgh in Zeelandt verboden, % v. 215 $�. ■ Daelders vanden Prins van MeiTerani verboden^ 1 v. 2940. Van Neversen Montfèrat, 1 v.2968. Van Zeelant, 1 v.3022. VanSpinola,! v. 3036. Danficker Penningh verboden,! vol. 2962,2984, 2988,2992,2998,3002. Daelhem Graefichap tuiTchen Spaignen en deièn Sraet verdeelt, 2 v. 2777. Aggreatie, 2 v. 2847. Daelhem, Reglement voorde fclve, 2 vol. 3097. Stijl van Procederen, 2 v. 3110. oock in Crimi- nele faecken, 2 v. 3129. Declaratien van koften, 2 v. 1391. �� vande Staten aend'Overhccrdc Provinciën gedaen, xv. 10,14, if. Van oorfaecken der wapenen regens Enge�
2,5:31, 29?!� ^��5�� penningh, � v. 1960, rium.2. Redres gerierael van de Contributien over alle onroerende goederen, 1 v. 1514. Contributie in 't generael tot Dijckagie van de Landen van Voorne, 2 v. 1797. Contributiéop Ovens ende Fournaifen, ryi'i � 34, 1^38,2254. Contrcrolleur van't Gefchutiljn Inftru&ie,2V.329 - �----- Vande Wercken ende Approches,ï"v-. 343. Conventiculen der Papillen verboden,iv.�� tot 221, 234. alleonbehoorlijcke Vergaderingen in * Zeelandt verboden, iv. 350. ■ ■�.. . Der Remonftranten, 1 vol.266,271,274. xv. 1301. Proceduyren daer jegens, av; I5i3> 1515. Convoy. geen Coopvaerdye-fchepen mogen fol- der Convoy varen, % v. 956,960,2 v. 491. ------- Oock niet de Noortvacrders, 1 v. 881. Convoyêen Licenren,i v.zzój rot225:�,1 v.a348 Lyftcn.i V.236Ï tot 2^5. Verhoochr,2 v.2241. Inftruihe vande Commiièn Gencracl,2V.2,i76. 1 .. ■ Niet te frauderen, 1 v. 23001012310,2338. A&e voor de Pachters van't vierdcpart.x v.23 61 � Conditien vande verpachtinge, 1 v. 2348, 2356 Convoyenen Licenten langhs de Ma2e,a v. 2248 ��. Cortingeopte Convoyen ende Licenten in plaets vande vrye voeringe voor Schippers, Stuyrluyden en Bootfgefellen, 2 v. 2467. Convoymeeiters.Contrerolleurs ende Commifen vande Recherche Inftru&ie, 1 v. 2334. Convoy van Beibalcn, � �. 2292,2294. Convoy ende Licent-gelden betaclt hebbcnde,on- verhindert by den Krijghs-luyden te laten paf- feren,2 v. 93. Coopluyden en Schippers recht in 't bevrachten van Schepen, 1 v. 806. Coopmanfchappen in geen Oorlog-fchepen over te brengen, 1 v. 963, 2 v. 493. Coophandel op Spaignen en Portugael verboden, 2 v. 2189. op Portugael, 2 v. 46,514. ------- op Engelandt, 1 v. 1123, H78,2V. 52. �------ op Vra�ckrijck verboden, 2 vol. 547, �49. Weder toegelaten, 2 v. � j �. Coopmanfchappen met den Vyandt verboden, 1 v. 1076,1168. Coopvaerdye-fchepen mogen fonder Convoy niet varen, 1 v. 956. 4 v. 491. Coornhartenweeknietuyttevoerë,lv.ii3i,&c. Coorn uytvocr verboden in Holland t, � �. 1140. In Zeelandt, 2 v. 2305. Coorn-wcrck (uytgefondert bruyne Haver) niet tevoerêha't Legcr.dan mitsberalinge.i v.298 Correfpondentie met den Vyandt niet te houden, iv. 196, 2V.43,2i4i. oock niet met die van Brugge ende Lande vanden Vrye, 2 v. 2. noch met die van Venlo, 2 v. 5. Corruptie door giften cngavë.i v.401,405,2 v.786 Coften vande reys wanneer tot lafte vande gecon- demneerdekomcn,2V. 1391,1418. Coftermans-Poldet, 2 v. 1909. Coiluymen over te brengen, 1 v. 317. Art. 10. Cotcnfchants, aldaer te laten vifiteren de binnen- lantfche Pafpoorten ,x\.}oi$. Criminele Juftitie, 2 v. 1007. *,�� Ptoccduyren inde Bcycrranden, 2 v. 2641. ïnde Landen van Qver-Maze, 2 v. 3129.
			landt, 2 v. 19, Decreten vanden Hove, 2 v. 1071;, 1454,1465'. Delegatien, 2 v. 2987. Delft, HofFvan Delft, 2 v.2971. In Delflantgeen Duyven tehouden,i v. 1312,2 v. 3134. Delflandt, Handtveft noopende de Hcemraden, � �. 29 j8. A&e van erectie van 't Collcgie van de Hooft-Ingclanden, 2 v. 2993. Rcfolutievan de Staten daer op, 2 v. 2999. werdt voor altijdc gecontinueert, 2 v. 301 y. Delinquanten in'tituck van aparte Vergaderin- gen, 2 v. 1513 ,1515. Deli&amixtifori, 2 v. iiji, ��$$� DenemarckenTraclact van Vrede,* v. $62, ende Verdrach over de Thollon, 1 v. 9^, 948,9^2. 2 v. 562, $ü>7. Denombrementen van Leencn over te brengen, 1 v. 1451.1460,1468. 2v,2yyi>2J55,2y66. niette veranderen,2 v. 2887, 3151. Dertighilen penningh van alle onroerende goede- ren, iv. 1960. num. 2. Dertighilen penningh van Collaterale Succeifien in Zeelandt, 1 v. 2108. Deurtochten van Oorloghs-volckhoe die gefchie- denfullen, 2 v. 143. - Deurwaerders vanden Hove van Hollant.2v.72 4, 742,1387,13941011398.1402 tot 1419,1432, 1438,1443,1447,1451,1463,1467,1474. Van den Hoogen Raede, 2 vol. 806,1096. Vanden Rade van Brabandt, 2 v. 896,1474,1478,2799. Vanden Raede van Vlaend. 2 v. 970.978,2727. Vande Chambre mi partye, 2 vol. 989. Vande Gemecne Middelen, 2 v. 1131,1146. Diefdijck by wie te repareren, 2 v. 1916. Diemerdijck, � y, 1717. � ■ slof) Die_:

-ocr page 1671-



	Tafel van bejdcj$$J�)mkn �fce Volumen.

		Dof^rechts Stapelrecht, 2 v. 2032,, 2037. Ordre : it^g^.d^ oneeriigheden met R^otrerdam daet over ontftaen, 2 y. 2281, 2284,,22.$$.. . ..PpjEp^en hebbende Sauyegarde nietdanger als een maent te genieten, 1 y. 63. ,₀ / _i;{. Pqj-penjni^auvegar^e mogen geen goederen nae den Vyandt brengen, 2 v. 2217. ;.:-.",;■> 1 DortniOhft, Sauyegarde, 2 v. 1 %$, 133. ..,�-> Dquajien niet re treckeneerdeichuldenbetaeldc _;,ii}H,'i[jv.3i6. Art.4,.. �_; _[:.i_ir.r_v}_Ui* _: Draperye, 2 v. 208:5» \ - ■��.. ν■'Il .� .� ■ - :.: Draetvverck van Carpentier en- Heliincx verbo* 1 den,iv. 2734,. ! . u-.iu-,.,�" .■■.-::?:>■■'■ ■■ Drie Zeelanders iqd^n Raedt vanden Hove varj Hollant,2 v.777. Inden Hoogen Rade,2v.845. Drinckgelagen op Sqndagen verbqden, 2 v. 2971. Drinckelingen fiet Zeevonden. Dryyer^yan Treck-.Pa�rdenin't Leger, iv, 441. Dioidt,d'fiubeine ,2 v._; 2221,2360.4 .Drontyaerders equipagieen ordre, ι y. 878, 831. Drooge^gafterye houders, 1 v. 1641, 1654, i668, i72^j_l,;2P"34,_;205p_i,.,2i38_i , 1-' Droocliic^eeiders,f y.U176, , _ia;,(_; � Dubbeje _;i\|uy vers van IJytheemfche.Munten ver^ _c; boden, 1 y.ί$4θ_νχρ&;;2952,2990, 3002,301 z_t 3014,3034. ook de Groeninger, 1 y.3000,3012 Drucken yan argerlijpke Boecken, 1 v. 211, 214, 357,438, 2 v. 2469,2623. Druckers ordre, 1 v. 3.58,441,442,445,453. Ducaten van O verYifel, 1 v. 2648. Van GraefF Henrick verboden, 1 v. 2970. μ . DucatonS verboden, 1 y. 2940, 2992,2996,2998. Duellen verboden, 1 v. 389,391,2 v, 458,459. Duygenvan Haringh-tonnenuyt te voeren ver- bodenj iy.754. . , ,_:Duynen met Helm te beplanten, 1 v. 1412. Duynen yan Marquette haer Uytwateringe, 2V. 1641. Duynkercke, Grevelinge,Nieupoort,&c. niet te bevaren, � v. 2280. Duyfenften penningh, 1 v. 1531, 2v. 2793. Duyten verboden, 1 vol. 2934, 2946,2954,2958, 2982,2994, 3002,3008,3016,3032. Duyven niertefchieten, 1 v. 1300,1302, 1306* DuyvekotteninDelflandt, 1 v. 1312 , χ v. 3134, !------ InRhijnlandt, ibid. Dwangh-lioorn-MolensinBeyerlant, tv. 2488, 2654^.vi.i- "... ..,-n:... :. ^ .. E Cht-Reglement in Hollandt, 1 ,y. 3 30 tot 3 34. ■- InZeelandt, 1 v. 3.51,352. onderde Gene- raliteyt,2V. 2429. r _;,-b Echt-verklaringe ibo voor alsnaer den jare 1580, iv. 330, ;.',.! Edelen ende Suppooflen inden Hage, onder wat Jurifdidlie, 2 v. 1377� Edelluyden van 't Gefchut, 2 v. 333. Edelluyden van Hollandt ende Weft-Vrieflandf, niet meer te mogen verbeuren als 't lijf en tach- tighponden,2 v. 1063. hunrefpeftindeRege- ringe vande Staten, 1 v. 4©. worden voor een Lidt vanden Staet gehouden, 1 v.43. Edele Vogelen verboden te vangen, &c. ι ν. 1388, 2 v. 2 348. Eedt vande Mennoniften, 2 ν. 1427� �edt voor. de Vaflallen van Hollant, 2 v. 2615. Eedt
Diemermeer bedijekt, 2 v. 177,9. ; --smrahO � rDienaersvandenProcureur Generael,,2,y-. i^^jr, , .1407.,. L ' :..'",.,.■ ::h tiiiim Dienften van dei^er Landen Ingefetenen ofSolda-; ten.aen Uyiheemi�he verboden , 2 vol, 29 i tot; 314,1550. .-((dl :,'s, .'j�i�hih - ry.Q Dienii vande PaMchelijcke; Religie verboden,, 1 v. 201. en vervolgens, byretorfie, iyol,,240� t tol 2,46, 251 ,'^JS,-.-.; ,,ov:o ₍w;.-j;'jvn!iK> Dien{tboden,;2V.</2255.< : : vv.,,, ,-c-M Diepenzee bedij.ekf, 2 v. 1877. \h .u;v:_; ,uO ��: Dierentijt Polder, 2 v. 1909, DieverienDieyeryen,; v. 481,491,395,50.5,5:17. DhTamatien vande Engelfche, ende oock vande Staten en Prins Maurits verboden, 1 v.410,415, -42,7,441., :r.. Dinarnateurs vande Heeren Staten van Utrecht, Diff�renten tuiTchen 't Hoffen de Magiftraet van j den Hage, xy, 1378. Dijckagie vande Thien-hondert en fwarte Schor- ' ' re, 2 v. 1928. , :₍~...'. _%_ .;,.. � i Dijckagien van diverfche Polderen in Hollands,; . Cv.,1559 tot. 1823.. in Zqelandt, 2 v. 1824 tot \| ; 1847. in Brab. en Vlaend. 2 v. 1848 tot 2025, Pijckrecht geen appel of furcheance fubjeft, Dijeken en Wegen te repareren, 2 v. 1817, 18213, 4: 2023. ■■.- '.;.«U Dijckgraven en Heemraden , 2 v. 2.966. Ipijckgraven ende Heemraden by de Ingelanden van 't Schaels-meer te (lellen, 2 v. 1745. Dijckgraeffchap ende Hooge Heemraetfchap yan Delflandt,2 v, 19=58. Pinthel Riyiere niet te benauwen met Dammen, Hoofden, Dijeken, &c 2 y. 2627. Difcipline Militaire, 2 v. 161, 170, 183. Idem ter Zee, 187, 199, zo $.. ,. . ,� :, Difordr.es. en foules van Soldaten, 2 v. 87 tot 142. Difpenfiers Ampt van 'tCollegioTheologicotot Leyden, 1 v. 296. _i; ,3.t >.,.; Doelen Sint Anna Polders O&roy, 2 vol. 1897. Hoogen Doel, 2 v. 1848. OrdrejOp de gene die aldaer fimpelick vu.yr en Licht brande,2 v. 155. Domeynen in Vlaenderenaentebreng�.i y.1435 1437. Heufden, 2V. 2101. Vroonhove,Dael- hem'en 's Hertogenrade , 1 v. 1443. Meyerije, 1 v.1442,1444. Brabant,2 v.2662,2759,2801. �:� Vanden Coningh van Spaignen in Contri- butie Landen niet te koopen, � v. 1431. ------ Mede niet inde Landen van Over-Maz�, 1 vol. 1432. Vervreemdingen van onwaerde, ; .ly. 1434. i-i'JyjZi i juifr-j ■ Doortochten van vreemt Krijgs-volck verboden, iv. 143. Doortrecken der Soldaten ordre, 2 vol. in, 124, 126, 130. door de ge�nieerde Prov. 2 v. 143... Doopen, herdoopen verboden aende Roomfcbe Prieiters, 1 v. 218,231. Doopen van Vroevrouwen verboden, 1 v. 234. Dqotflach, iv.323,383,387,2 v,2670. Indronc- kenfehapen Herberg�, ItemKermifi�n,i v.384 t-^--;Mach in andere Landen niet bevrijdt wer- den, iv. 324,, η , . ■ycUil.�.* � In Duellen," j v. 389, 2^.^58,459. DordrechtsSynode, 1 v. l}fz , s. �■

-ocr page 1672-



	Tafel van beyde de Deelen ofte Volumen.

		Engelfche Natie tediflameren verboden,! v.412» 414,415. inibnderbeyt hare Majefteyt, 1 v.53» 74,412,414,41?. Engelfche Lacckcnen, ί ν. 767. Engelfche Manufaduyren verboden, ι ν. 1178. Engelfche Schellingen hoogerals tegen thieneft een halve ftuyver niet uyt te geven, i v. 3038. Enqueften, 2 v. 1494. Equipagie, momure �n tocruftinge van Schepen," 1 v. 797.907. ------ vande Straetvaerders, i vol. 896,898,907, 2 v.2894,3039,3050. Erfleen, liet Lecnen. ErfFeniffe ende beiterff�nifl� ab inteilato, ι v. 335, Art. 1910129. iv.342,343,347. �- in Ooft-Indien, 2 v. 2634. Erif�nifle van eenige Landen ni�t t� aefivaerde� fonder confent vanden Officier, 2 v. 2050. Erfgoederen mogen Gloofters niet acquirerenV 2 v. 2974. Erfhuyren ende Erfpachtjens a�n te brengen» 1 v. 1492,1496. 2 v.2521. .------die Leen-roerigh zijn niet af te loflen, 2V. 2522,2815. Erfpachten tottc Geeftelickheytoft Kercke^&c.' fpecterende aen te brengen, r v. 1474 tot 1484. 2V.3133. Erf renten by Cloofters niet t'acquirer�,2 v. 2975 J Eertz-Hertogh nochte �crtz-Hertoginne Manda-j menten niet teghchoorfamen, 1 v. 239,1459, 2 v. 1170,1171. Erven die verkocht zijn aen te brengen, ί y. 1956, 2113,2114,2820. Erven, Huyfen, Servituyten inden Hage, onder wat Jurifdiclie die behooren, 2 ν. 1377. Erweten, Boonen, Granen, &c. niet af te fnyden, iv. 515-,517. 2 v. 3023. Eftricken, Steen enPannebackenordre.i v. 1230. 2 v. 2839. Efl�he Dijckagie geodrroyeert, 2 v. 1793. Evocatie,2 v. 679. Exadie ende brantfehattinge der Soldaten,2 v. 87 tot 142. Excyfen niet te mogen opftellen fonder O�roy, 2 v. 2050,2052. Excijnfen van Steden ^hebben recht van parate executie en Icgacl byporheecq, 2 vol. 1129. Executicn van Sententien vande Steden ende Dorpen van Hollandt, 2 v. 700,701. Executoric tot bcvorderinge vande Impol�en, &c. iv. 1612. Exorbitan�e in 't rechercheren tuflehen Vranek- rijck en Engelandt, 1 v. 1022. Exploiden, 2 v. 1447,1462,2259. Exters uyt Hollandt te weeren, 2 v. 2461. F. pAmeufe Libellen, 1 v. 211,214,357,414,416, * 438^1462. 2v.2384,2623. Feeftdagen inde Landen van Ovcr-Maze, welcke t'onderhouden, 1 v. 262. Feytcn, by wegen van Feyt�n te procederen ver- boden, » v. 2056. FideicommiiTaire claufulcn acn te brengen ende te verboecken, 1 v. 375, Fifcael van Hollandt ende Procureur Generaels Inftruftic, 2 v. 1454. b Fifcael
Eedt van 't Varcnt Volck, 2 v. 271 tot 174. ---- van 't Kiijghs-volck ter Zee, 2 ν. 27 i. -� vande Soldaten ende ghemeene Officieren vande Vaendelcri, % v. 265 tot 27X. -----vande Officieren van hare MajeftcytsArm�e in dcfe Landen, 2 ν. 265. ---- vande Colonellen, &c. iv. 2.67,269, 271. ----- vande Wijckmecfters cude andere Gefwoo- rene, 2 v. 3014. - vande Studenten op de Univerfiteyt tot Leyden, t v. 286. -�� vanden Rector, 1 v. 281. ----- vande Afleil�urs, ibid. -� vande Borgemeeiteren, t v. 286. -� vande Proreilbren, ibid. -� vanden Regentende Sub-Regent van 't Col- legium Theologicum, � ν. 295. Eedt te doen by de Magiftrate^Hooft-neeringen, Item, byde Officieren ende baercStadthoude- ren, tot vcrweeringe van alle compofitien, 1 vol, 1654, 22 j 6. oock byde Pachters vande gemeene Middelen, 1 v. 1057� Eedt van alle die in publijcque Bedieningen zijn, datfc 's Lants Impofte betalen fullen,2 v.2537. Difpeniatie vanden voorfz Eedt, 2 v, 2601. Eedt vereyfcht van alle de gene die cenige Neerin- gc van Wynen ofte Bieten doen, 1 vol. 2256. 2 v. 2547,2549. �edt by de uy tgeweeckene te doen, als fy weder te Lande komen, 2 v. 2141. Eedt tot voorftant des Paus verboden, 1 v. 199. Eedt afnemingh vande Klercquen die de Sacken bewaren, 2 v. 788. Eendracht,liefde ende verftant tuflehen de Staten, is tot nu toe geweeft 't onderhoudt des Landts, iv. 41. Eerty tulen inde Requeft� niet te ftellen,2 v. 2926 Eet-waren met geen Klijn-fout te fouten, 1 v.1216 Eertz-ilift Ceulen in't doortrecken byde Soldaten niet te befchadigen, 2 ν. 12 9. Eglenticr-Polder Dijckagie, 2 v. 1868, 1872. Egmonr.noopendede Lecnen dcrfclver Heerlick � heyt, 1 v. 14^4. Egyptenaers, binnen vier dagen te verwecken, iv, 475. Eyeren uyt 't Velt niet te nemen, 1 v. 1302,1345. Eycrlants Ballait.Schil of Schel pen verb.i v.1276 Elifabeths-Polder onder Brefkens Odroy van bedijekinge, 2 v. 1955,1960. Ellen, Maten en Gewichten in Zeeia*t,i v. 12 a6. Embdcr Florijn verboden, 1 v. 29(76,2977,2978. Embden, Koopmanfchappen derwaerts te voeren verboden, 1 v. IC92. Emilia Polder bedijekinge, 2 v. 1949. Enckhuyfen, 2 v. 2404. Enden niettefchieten, 1 v. 1302,1304,1307. Enge Wormers Odroy, 2 v. 1792. Engelandt, Manifcft daerjegens, 2 y. 19. �� der fel ver Havenen acn te doen verboden, 2 vol. 522. Engelandt, Traftaten van Vrede, 2 v. 521,2867. ------ Pretenfieu daer jegens bekent te maecken, 2V. 54I tOt 544. Engelandtsfecours by hare Majefteyt aende Ver- eenighde Nederlanden veraccordeert, judica- tuyredaer over, 2 v. 1327.

-ocr page 1673-



	Tafel van beyd� de D�efen ofte Vol�ffl�ft*

Fifca�l ehcfe Proc�ieut G�neraeJs van Brabandt Inftru&ie.xv. 865. w�~. van Vlaenderen, 2 v. '90b, X7�4-, Fifcael vande G�ne�aHteyts inft'ru&ie.x V. 1189. FOyen bf ver�ering�n van Schippers opte Rivie- ren te nemen den Officieren verbod. 2 v. X399. Foul�s vanKrijgs vble-k verboden, 2 v.8'7tot 143. � vand�Francen ontrentMaeftricht.i v. 4369. Fortificatie-wercken, χ v. 463 tot 471.. 4-� met geen Beeften, Paerden of Schapen t� la- ten b�w�yden, 2. v�l. 463 tot 466, 2 v. 305 «5. Formulier vande Certificatien vande Contrerol- Jeurs ende Yckmeefters vande Leger-fchepeU, -i-v. 398. vande billietten vande CommifTarifen vande Monft�ringe, χ ν. 242. Formulieren van eeden voor Krijghs-volck te Lande, χ ν. x6$ tot 171. te Water, χ V. 7i. Foul�n van't Krijghs-volck, χ ν. 89,98, iox, 105, 188,1x2 * �33. -� Inde Landen van Breda, 2 ν. 13 5. ■� IMeyerije, χ V. 138 , 14Χ. � Over-Maze, xv. 139. ί� Veluvve.xv. 138. Forten vanden Vyandt geen Ammunitie noch Vivres toe te voeren, ι ν. 11x3. tournaifen, Ovens, &c. Impoft. 1 v. 1535,1539, USA- .. F^anckfoorder geconterfeyte Rijcxdaelders ver- boden , 1 v. 2971. franfch� goederen in arireft genomen, χ vol. 545. w� Cpmm�rcien verboden, 2 v. 547, f49. FranicheTrd�pesontrent Maeftrichchaerfoules verboden, xv. 2369. Franfche Wyn�n j die Stommen zijn, Verboden. i ν. ϊΐίφ ., tntneynen �n�� Papieren op't blancken b�f�g�- len Impoft, 1 v.xoib. Trauden by de Ruyrers in 't koopen van Paerden* iv. 1148,115X, 1154. ;� by het uytvoeren vande Peerden, ι ν. ι ί 5 5. �. in't compleet houden vande Compagnien, XV. 222. ■� in'tftuckvandeConvby�n, ι ν. 22692272, 2X74,2x85 tbtx3 ίο. ---- vanVent-jagers,2 ν. Μ/'ί?� Fraudatie vah 's Landts Middelen,Impbften,C�n- tributien,&c.i v. I6o6,i6o9,i6i7,aoi7,2i25. tronti�r-fteden ende Fortificatie-wercken niet te befchadigen, 2 V.463 tot471. 2 v. 3055. Fruy ten Impoft, 1 v. 1858. xv. X947. Fuycken en Korven niet,te berooven, χ ν. 22^9. 't Fundament vande Regeeringe defer Landen, iv. ij7fM39'� Fundatie van Kloofteren ende Keickeh verboden fonder Octroy, χ ν. 2050, 2052. Furneren van Sacken, χ ν. 1463, 1466. /~>anien,End�n,&c. niettevangen;noch tefchie- ^■J ten, i ν. 1302. 1304,1307. Gaftery-hbuders, 1 vol. 1641,1654,x034,x05ο, χι 38. Gafthuyfen, G�dts-huyfen, Conventen, mogen geen onroerende goederen die niet gheamorti- feert en zij η behouden, 1 v. i 588. Gare�l-maeckers,2 V. 34L Guarnifoenen niet te verlaten fonder oorlof,		iv.b8,ih,^t,^�, , , , _ft Garnifoenen.Ordre voor t Voetv�lekende Ri$- t�r�n, ι v. ^2,170,179. Gaftel, Nieu-gaft�l, χ V. 1852. GaterniiTe, 2 v. 1909, Geamortifeerde Landen , � v. 15:89. '2 V. 2.049. Geannoteerde goederen hoe te reclameren, xv. χ 140. Gearrefteerde Schepen, χ V. }9. G�bannene uy t Utrecht niet te logeren, 1 v. 431. Gebannen Predicanten en Proponenten, 1 v. 26^. Gebannifeerde Perfoonen �yt andere Provinci�n en Steden, en mogen in Hbllahdt niet verbly- ven fonder confent vahde Staten, 1 v. 433. ~~κ""".~~ mogen inden H&g� geen Taverne houden, xv. 2x21. V Gecommitteerde op 't fourneren vande Quohi�- ren van't Redres vande Verp�ndihge ten plat- ten Lande, 1 v. 1518. Gedaeghde haer recht, 1 v.&p�. Gedeputeerde vande Edelen ende Steden, zijn niet de Staten in Perfoon, maer uyt C�mmifi�ei ende mogen haer felven hier in nietavanceren* ίν.45. , '.;,,.,'.'.' , ,:,'!.-.,..',' , .' ι Geel Koper re prepareren dat het den Goude g�- iijck zy verboden, 1 v. 2736. .. ,, Geenderdijck b�dijckt, χ ν. 1877...'.'" Geertruydenbergn-verraderS, i ν. 418. de felyir geen quartiet te houden, ί ν. 417. Geertruydenberge verkocht ende ovetg�leverk aenden Prince van Parma, 1 v. 418. fiwa- bp wat Cbnditien weder onder d�fenSta�t gereduc�ert is, χ v, 549. Gecilelijckheyt in Brabandt Sa�v�guarde opgeb- iecht, iv; 24^,249. tot goedepryfe verklaert^ ί ν; 246, X47, xyt. Ge�ftelijcke Renteni 1 v. 1474,1476,1480,1483; ^v-3133- G�eftelijcke m�g�h g��nongeambftifeerdegoes deren befitten, i v, 1589. Ge�ftelijcke Jurifdi�ie, χ v. 1 i 5 i. G�eftelijck goederen aen te brengeh,i vbl.J444� i47xt�t 1484» xv. 3133. Ge�ftelijcke Perf�onen vande Rb�mfeJhe Religie moeten vertreck�n, 1 V. 104,229,2 «54, xj8. G�eftelijtke Petfobhen mach by Teftamente.Co- dicille bf andere Aden niet gemaeckt Werden, ^.147151589,1592. XV. X4X�. Geit ofte Materialen niet uyt te voeren, i v. 25944 x6i7, X63X, X679, 3040, 304X, 3044. Gelderlandt, Placaet van retorfie op 't Over- quartier, 1 v. 1580. Gemael Impoft van Hollant.lv. 1768,177 2,1789* XV. 2480,2943. ~~■�-~~ van Zeelandt, i v. xo6x. ------ van Brab. en Vlaend. 1 v.li^�, 2 v. 2622. Gemeene Middelen,Plaeat�ndaer op, ι ν. ίδιο, χοι6,χοχ4� Gemeene Middelen by de Staten Generael bewil- light.iv. 1597. xv. 2343. ^� by wege van parate executie in te vorderen, 1 v. 16�x. ■ ---- ExecutoriedaertoeinHollandt, 1 v. 1612. Generale Ordonnantien op de Gemeene Midde- len in Hollandt , 1 v. ��*⁶» ^j²�» ^²" xv. 29x9. ^

-ocr page 1674-



			'eelen ofte Volumen� Geweer dragen verboden, I v. ^al. 2 v.3oiJ. - onbehoorlijck Geweer in Bramanten �ve** Maze verboden, 2 v. 2669. Geweldt ende overlaft by Soldaten geweert» 2 v. 87 tot 143. Geweldige Prov��ften in de Ffontief - fledert, �� in'tLeger.iv. 357, Gewichten.Elien en Maten in iteelant» 1 v. i 226. Gips en Wormers feparatiein Policie, 2 y. 1705. Giften ende fchenckagien aende Prefidenten, Ra- den, Secretarifen, &c. verboden te geven, of t� beloven, 1 v. 401,405-. 2 v. 785. O�ck aen t� brengen, 2 v. 2 3 97. ------ aende Militaire van Koopmanfchappett te nemen verboden, 1 v. 403. 2 V. 2399. GieiTendam Hantveiten, 2 v. 1620,1.622. Gyfelinge, boeten hoe te innen, 2 v.2260. onko- ften van gyfelinge over de Verpondingen, 2v. 1129. Gilde der Laeckenbereyders, ι ν. Π 76. Gilden van Schutters in Brabant,a vol. 25:3 e. Gilde vande Rhijn-Schippers in Hollant,! v.2$$$ �� in Zeelandt, 2 v. 3035. Glafen in te fmyten verboden, 2 v. 3024. ------van Studenten, iv. 519. xv.ztfS. Godts-huyfen, ende de Armen vande Aelmiil�n levende.exempt vanden xl. penningh, 1 v. ijjjoj� ------ zijn exempt van Importen, 1 v. 1640,i6$2, 2028,2137,2149. Goederen in noch uy t Neutrale Landen te voeren fonder Pafport,moeten Licentbetat�, 1 v.23 < B. Goederen der gene die de partye houden vanden Coningh van Spaignen op te fchry ven, ende te beflaen, 1 v. 33. Goederen der gener die tot den Vyandt zijn ghe- treden, ofte uyt de ge�nieerde Landen in Neu- trale Plaetfen zijn vertrocken, ι v. 31. Of,en hoe de reftitutie van dien uyt krachte van het Tra&aet van Trefues gefchieden fal, 2 v. 2261. Goederen van Prasbendenaen te brenge",i v.1444 1472,1474� 2 v. 2143. Goederen niet gheamortifeert, mogen by Godts- huyfen, Cloorters, Sec. niet behouden worden, 1 v. 1589. Goederen ende Perfoonen arreft in fchulden, 1 v. 702. Goederen vanSchuldenaers te verkoopen by exe- cutie, 1 V.70L� Goederen aen te brengen van die fich by dtn Vy- andt onthouden, iv.i 147. --� van Kercken, Canonicale Officien, &c " iv. 1444,1472,1474. 2 v. 2143. Goederen by Teftamente gemaeckt aen te bren- gen, 1 V. I958, 21 10, 22x8. Goederen der gene die failleren, niet te tra�fpor- teren, 1 v.315. Goederen daer des Graef��lijckheyts Renten op ftaen,met watclaufule te verkoopen,2V. 1432. Goederen ofte Waren niet te verhandelen, in te ilaen.oftegebruycken fonder Import,iv.i5*99, r6o7,i6io,i6i7,2oi8,2i26. ofteLicentende Convoy betaeldt te hebben, 1 voj. 2272,2276, 2285,2293,2300,2303,2304. Goederen, cjnjroerende, derfelveraenteeckenin- ge, tauxatie, Verpondingh ende Contribu- b ij tie,
		Tafel van beyde de I Generale Ordonnantie op de Gemeene Middelen inZeelandr, i v, 2022. ------ inBrabandtenVlaenderen.lv. 2130. Gemeene ende generale Middelen op de in ende �ytgaendeKoopffianfchappen,! v. 2264,2274, 2280, 2292, 23 30. 2 v. 2148. ■------Lyften vande generale Middelen op de voorfz Koopmanfchappen, 1 v. 2360^2554, -----■ Dat geen Provincie en fal mogen hoochfe- len of verminderinge op de goederen pafl�ren- de de Thollen te ftellen, I v. 2380. «-----. Opheve ende eenparige betalinge vande Gemeene Middelen , Convoy - gelden ende Importen, 1 v. 1596,1608, i6i6,zoi6. ------Tegens de overtreders van betalinge vande Gemeene Middelen, &c. ι ν. Ι «,98,2288,23οι. binnen Hollandt, 1 v. 1606. inde Meyerije van den Bofch, 1 v. 22.62. 2 ν.ζ6$$. �� wie daer inde Verpaclitinge vande Gemee- ne Middelen uytgeflotenfullenzijn, 1 v. 1600, 1620,1631,1632,1640,1644,2020,2023,2130, 2352, "■ Ordre van 't verpachten vande Gemeene Middelen,i v. 1626,1632,1642,2022,2130. �� Wieder van de Importen ende pachten van de Gemeene Middelen vry zijn,i v. 1640,1652, 2028,2137,2349. ~�� Ampliatie op't heven vanden Import van de Gemeene Middelen, 1 v. 2030,2260,2 340. Generale betalinge ofte ommeilach totlafte van de Brabandtfche Dorpen, 1 v. 1526. Generale Commifen Inftru&ie tot onderhoudt vande gemeene Middelen, 2 v. 2248. Generaels vande Munte, 1 vol. 2614,1615,2635, 2681. Gennip,pp wat Articulen overgegaen is,2 v.637. Gentfche Pacificatie, 1 v. 1. Gentfche Sas, (iet het Sas van Gent, Articulen van 't Overgeven, 2 y. 638. Gent begeeft fich in dTJnie van Utrecht, 1 v. 18. Geordende Perfoonen by Teftamente yets te maecken verboden, 1 v. 1592, 2 v. 2420. Gereet goet of Lijf-renten alleenh'ck de Kinderen te mogen geven, die hen in Cloorters begeven, 2V. 297<j. Gereformeerde Religie alleen in Hollant toegela- ten, 2 v. 2157. ---- inde Ge�nieerde Provinci�n, ι ν. 193. Geroofde goederen niet te koopen, 2 vol. 2116, 2120. Gedichten ende Geertelijcke goederen aen te brengen, 1 v. 1472 toe 1480. Geftrande goederen niet aen tevaerden,! v.1072. 2 v. 2117,3081. Gefchut, Edelluyden van't Gefchut, 2 v. 3 33. Gefchut aenden Vyandt te verkoopen yerboden, 1 v. 924. Gefchut dat nefl�ns de verkoopinge vande Sche- pen wert gelevert.is den veertighften penningh fubjeft, 1 v. 1976. Getuygen in Rechts-faecken.wat daer by t'obfer- veren, 1 v. 697. Gevangene Soldaten van 's Vyandts Volckgeen quartier te houden terZee.op Rivieren,! v.64. Om Gevangens te rantfoeneren , en fal niemandt tot den Vyant reyfen fonder confent, 1 v. 64.

-ocr page 1675-



	Tafel Viiibeydè de 'Deden ofte Volumen.


tië, rv. ï<ö8 tot 1546. . _cr Goederen tkdert den Jaere ��. als gheconhl- queerc, gekocht, beleent, ofte m pantfchap ge- ' nomen, aen te brengen, 2 v.-zi 3 % Goederen op verbodene Havenen niet te voeren, 1 vïïiöS, iiiz,z28ö, - Gornichem fonder Thol-brieven niet te pafleren, � �. �46, I555. . ; Gbutguldens van Bouillon verboden, 1 V. 2934� ___ oeconterfeyte verboden, 1 v. 1958. _ ''üytheemfche verboden, 1 v. Z976, 2.97. � Silvere Goutguldensvanxxvüj, ftuyv. ver- boden, 1 v. jó 18. Goude ende filvere Materialen niet te vervoeren, i v. i<94, �6�7,�6₃�, 1679.304°.3⁽>4¹'3⁰44� .____ op Üytheemfche Munten niette leveren, txzfji,1678,2,708. : . Goude ende filvere Munte uyt' den Lande niet te brengen, ende namentlick die hier te Lande ge- flagenzijn, 1 v.3043. Gouda.Tholaldaer niet voorbyte varen, 1 v.1540 .____; Waee - Ordonnantie, � v. 2,160. Göude ofte filvere Vaifellen met den Hamer ghe- flasen, ofte anderfins bewrocht, in defe Landen niet te verkoopen, diftribueren ofte eenichfints verhandelen, fonder eerft ghekeutc te zijn, ■ -.^1VGonV ende Silverfmeeden geen foodanige ongekeurde Wercken te repareren ofte te ver- helpen, iv. z739-' . , ~ ,« Goudtfmeden Ordonnantien, 1 vol. 1589.2.61. .aé4Ö.z68y. 2713. 2718.2728.2738,v.2763. J-⁹t^rijs°waer nae fy haer Gbut en Silverwerck verkoopen moeten in Hollaiidt, � �. 3058, Goutfwaert, aidaer geen Vruchten af te halen, fonder de felve verthieritte hebben, � v. 1\i<$. Gouvernement en Capiteynfchap Generael van de geünieerde Nederlanden renden Grave van Leyceilergedefereert, ivèJ.47. fijnVerdrach daervart,iv. 49- - ■� : ;_; Gouverneurs opficht op de Wapenen ende exer- citien der Soldaten, � v. � 5 13.. ,.,. Gouverneurs, Commandeurs, mogen geen, Pal- poorten geven, � �. 78,79,82... � _v&. Gouverneurs in Öoft-Indien mogen geen eerfte Autheurs van offenfien tegens de Spaignaer- den of Portugyfen wefen, � �. 2.272., �, ■ Goyfche Vullingen ofte Velden, � V. 1780.: _v _s, .__� prolongatien van 't felve O&roy, � �. 1784. i78<, 1788. ; �,.�■■ .^ijïi , >. j GraefTelijckheyts recht van t Patronaetfchap der eoederen ende Collegien. der gener die hun by den Vyandt begeven hebben, ende de parthye vandenfelvenhouden, 1 v. 1472,.,,._v: ^___. Refervatie vande toekomende Duynen en AenwaiTen aenden Dijckinder�ype,ende van 'teroFWildt, 1 v. 1681, . ;.,, , ,~_m _f,_t , Graeffelijckhey ts huyren van Hofiteden, &c. aen te brengen, 1 v. ,149a, 1496, � v. 2521,2.815;. Graffche ieparatie vander Rype, in t ftuck vande Policie ende K.erckelickeRegeetinge,zv. 1784� Granen uyt te voeren verboden, 1 v.i 136. aenden Vyant of Spaignen te voeren verbod. iv.iiqS, , ��*"44� . .-�"� ■ � --�* Granen binnen 's Lants gewaifen niet uyt te Voe-		ren, ï V. 1T30.1133. ■ 22.83 ,zv. 2305. ranen niet dan op openbare Mariten te verkoo- pen,! v. 1142. ^- moetelckin fijn diftriit daer een Molen is doen malen, � �. 2465. voorkoop, 1 v. i 141." �� opte Velden niet af te fnyden of te befchadi- gen, iv. 515,517. iv. 3023. tanen ende andere verbodene ende contrabande Coopmanfchappen niet te mogen laden in Ha- venen ftaende onder den Grootën Heer tot Conilantiriopolen, 1 v. 9x3. Granen vervoeren ten vvederzyde vande Landen onder Contributie leggende, iv.i 139. fonder Licent te betalen by vvege van retörfie verbo- den, 1 v. Z294, Z296. Granen in Mofcovicn gheladen in defë Landen te brengen, 1 y. 935. Granen lmpoft, � �. �545. Gras te Velde niet af te maeyen, j. vol. 515,517. 2 v. 3013. Grave van Leycefter,Capiteyn ende Gouvèrnejur vande Vereenighde Nederlanden, 1 v.47. Ver- draechr hem daer van, 1 v. 49. , _ Grave van Léycefters Krijghs - Ordonnantie, zv. 161, 210. -----idem op 't ftuck vande Monfteringe,z v.zi i. Grave Erneft vanManfvelts Placaet niet t'obedie- ren, 2 v, 5. Grave ende Landt van Cuyck eene Heerlickheyt bewefen, 1 vol. 1170. Pantfchap by de Staten geqüitèert, � V. zz67. Grave.opwatconditièh overgegaêis.z v. 599,604 Graven van Hollant,waer doorfyby alle Poten- taten in fo hooge reputatie zijn geweeil,i v.41 Gr avé en Alblas Hantvéfte, � �. 1598. 's Gravelandt ofte Göylantfche Ootroy.z v.1780. � Ampliatien, � v. 1784,1785,1788* Grenu- Polderken Dijekage, � �, 1992. Grevelingen, Duynkércken, 8cc. niet te bevaren, I V. ZZÖ..I. Greynen fiet Granen. Grieven té leverenéndëfurneren,�v. 1075. ------werden niet britfahgen als parthyen ordi- narie gefchreven hebben, 2 v. 1441. Griffie vanden Hove van Hollant.z v. 1087,2x01. Grifïïer vanden Hove vanHollant fijn Inftruitie, 1 v. 1988. Griffiers, hun ordrë,aèngaende 't Middel van het kleyne Z-egel,Papierenende Brieven.i v.2014, 2015, Z236, ^X%V�� i �- hoe Acten by haren tijdt niet gevallen, uyt- leveren moeten, � v. i 4Öz. ---- wanneer Additien, � �. 144�, t~* hebben 't recht als Secretarifen, � �. 1450� -�■ ïniirudie op den ontfangh vanden lmpoft op deProceifen, 1 v. 1987, ZZ42. Groede dijekagie, 2 y. 1877, 1885. �� Mennóniften, 2 �. �387. ».' Oöroy vande dijekagie van een Polder daer ithnêx, � v. 1992. > _v _s ,ni« Groenlantfche Compagnie, 1 v. 67© tot 684., :> GroeniahtfcheVaert,a.v.j:o6,5o7. . . Groeningen onderde Unie, 1V- 31� Guarnifoen aidaer, zv. 595. .. ., im^v r.&ivi* Groenfnger vier, twee, een', ende halve ituyvers- pea-

-ocr page 1676-

Tafel van beyde de Deefen ofte VbltimtólE

penningen,als oockOorrgeris voor billioén ver-
klaert, iv.3000,3013. .è*> ".� � lmk>

Gront-Chijnfen der Graeffëlijckheyt aen te bren-
gen,1 V.1492,1496.x v. 2521.� die Leenroerigh
zijn, niet af te loiïen, 2 �. 45x2, �815. ) 5 �.,

Grooten Waert van Zuyt-Hollandt, 2 vol. 1559,
1562,1563,1564,1565,1567,1570,1571.

Groifiers, onder het dexel van Winckel ende Kel-
der vrydom , geen fraude te plegen, ende hacr
ftraffe, 1 v. 1618,2019, 2127.

~~�■ ■-~~ mogen geen Neeringe den Impoft fubjeét
doen,fonder admiflie ende eedt gedaen te heb-
ben, 1 vol. 1619,1019,1030,112,7.

■� hunordrenoopende'tZout.ï v. 1816,2071.

Grotii Apologia, 1 v. 45 r. � -

Grove Waren Impoftin Höllant, 1 v. 1914,1916.

Grou Polder,iv. 1950.

Guinea, Adeop dadminiftratie van Juftitieal-
daer, 1 �. �133.

Gulden Privilegie van Brabandt zijn die VanHöl-

ï landt, Zeelandt ende Mechelen niet fubjeél,
2 v. 1065.

Gülick, op wat Articulen overgegaen is, 2 v. 645.

TTAbyten van Paufelijcke Ordresin Hollant te

*-* dragen verboden, � �. 111.

Haeghfche Bofch, � �. 1402 tot 14� �.

Haeghfchc Magiftraets Jurifdiöie, 2 �. 1377»

Haerlemfche BleycStëü Odroy, � �. 12%%.�\ ■

Haertftede ende Schoorfteengelt, � �, �.JJ4?¹53$»

-1154�
Haes en Velthoenhoe ende op wat tijt te vangen,

;i.v..i363�,.Ï372�� ■■;:-.ÏiT ,.'. .'.:'

Handelinge op alle Naebusren Rijcken, Landen,

&c. niet ftaende onder Ie gehoorfaemheyt van

Spaigrie, iv* ii68�, ;.�:br ■;:;�,.�.
f-ïandelirigh met den Vyandt,,'tzy by Oöopmatt-

fcbap, Wiflel, Toevoer van Vivres of Arnmuni-
; tie verboden,, 1 v. 1076.1168. 2 v. 43.1189^
Hantwcrcken ende Neeringen inden Hage, onder

.: wat jurifdiitièdiezijn.z VM377.

Haringh ende Haring-vaert, 1 v;684 tot 756. Pla-

caten tot verfeeckeringè van dien, 1 V. 710,711,
■■■■-: 879. daer in de Ondereten van Groot Bretagne

niet te beletten, i,v. 706,708.;;; > ,�,.

Haringh, en haveniilc van dien, i.v. ��^��
*-� Vangen, fouten, packen., ophoogenende

leggen, i"v.718,732,738,748. .,

é----1 Souttotten Haringh.i v.721,739;,748.

m� D'een des anders Warïdt niet te befchadi-

gen, 1 v.686,687, 693. maer 'tfelve in Zeege-

vonden hebbende, reftitueren, 1 v. 688,694,
,sj-- ■ Haringh tonnen, maecken, keuren ende

branden derfelver, 1 v. 718,728,750. n/i
~----- Haringh tonnen, Kruys-wandtende Duy-

gen niet te vervoeren, � v.754.
.... ; -. Stierluydcnordreen plicht,! v.68610^692
*»&� in Zee geen Haringh te verkoopen of ver-

Ns^-i binnen de Klippen van Yerlandt, Hitlahttif

Noorwegen niet te vangen, 1 v, 7$2.
'� Ordre voor de Bootfgeiellen,i v.697 tot 705.

----- Loon voor de Bootfgefellen, 1 v. 698.

-� Keurmeefters vanden Haring, 1 v, 723,739.
Haringh ende gefoute Vifch Impoftin Hollandr,
ï v. 18)6. Afgeftelt, 2 v. 3047.

------ In Zeelandt, 1 v. 2086.

Harnacqueurs, 2 v. 341.

Haveniife Vanden Haringh, 1 v. 711,748.

Havenen buy ten Duyns in Vlaenderen niet te be-
varen, 1 v. 2280.

Havenen ende Zeeftranden met vuyr te befetteh,
tot directie vande Schepen by nacht, ï v. 1026.

2V. 21 12.

Haren�Polder mede cohtribüabel in de Zype,

2 v. 1657.
Heeckel maeckers Odroy tegens alle vreemde

van'tfelve Ambacht, 1 v. 1200,1102.
Heemraden mogen geen Raeden van 't Hoff van

Hollandt, 2 v. 2966. of vanden Hoogen Raedfe

zijn, iv, 788.
Heemraden van Dclflandt, 2 v. 2957.
�- van Rhijnlandt.x v. 1345.
Heetegcit, of houden van Dienftboden Impoft in

hollandt, 1 v. 1940.
Heeren van eenige Heerlijckheden , Thiendcn,

Landen, &c. in Brabandt, hun de felvehiet ton-
derwinden, 2 v. 3012.

- moeten haere titulen hoopende 't recht vah
contradictie en Appellenoverbrcngë.i v. 1^17.

Heer Huygc Wacrts Odroy, 1 v. 1733,1740.

Heerlijckheden, Geftichten, Collegien,en andérfe
Leengoederen der geenc dib tot den Vyant ge-
vloden zijn,aen te brengen, 1 v. 1448.

Heertfiedc-gelt of Impoft, i v.1535,1539,1154.

Heffen van 't kleyn Zegel, 1 v. 1934,2117,123 j,

.^54� ■

Hellevoetiluyfche Haven, i v. 1246.
Hellevoetfluys, Haven-mccfter orWe, 2 v. 2543.
'*■**�* ordreiopTc leggen vande Schepen, 2 v. 366.
Helmplantinge, 1 v. 1412,

Helm vanden Zij pdijck niet te roovcn, 1 v. 14

----- idem in Texel enVlielantvctbod. 1 v. 14

Henricus Polder Oclroy, �, �. 1944.

Herbergen ende Herbergiers mogen geen ghela-

gen op Sondagcn of Bededagen onder de Pre-
:: :dicatie fetten, � v. 351. iv. 1971.

---- mogen befyden weeghs niet zijn, 1 vol. 351,

'i v.� 0,971.�.. ��

Herbergen daer Doodtflagen gefchieden, moéten

voor ieeckeren tijt geenNceringcdoen,! v.385.

Herbergiers ghehoüdcn Vechters aen te brengen,

1 m?$8B) iv. 2670.

Hërdijckinge vandè Zype bydenConingh vkh
Spaigne geoclroyeert, 2 v. 1653,1664.

- By de Staten van Hollandt, 2 v. 1673.
Hcrdoopen ende hertrouwen verboden, 1 v. 218.
Hcrtoghvan Brabandt gereprefenteett bydeHo;

Mo: Heeren Sraten Generael, 2 v. 3022.
'sHerrogen-Bofch, Articulen vön 't ovefgaen,

2 v. 611,617.

- Adminiftratievan Juftitiealdaer, 2V.i8fcHk
3087,3146.. .:;.'/..'. ' ;■:, � . u'l'JrtjiffOH

----op 't onderhoudt vande Rivierenen Wegen

aldaer, � �. ��6�.

b iij 's Het.

mangelen , 1 vol. 716,722. Art. 28.731,2285
2 v. 1898.

-�� Nergens dan in Hollandtof Zeelantaen te
brengen, iv. 715,722. Art. 28. 2 v. 2145.
� Dat geen V^rent jagers de Buyfen en fullen
volgen, iv. 7 31. 1 v. 1897,3165. ��.,,'.
Tijdt tot het vangen vanden Haringh,
OfilVt716,727. 2V.2501. . ''■■'■\/"l " -

-ocr page 1677-



	Tafel van beyde de Deelen ofte Volumen.

		Hooft-gelt by de Spaeniche opgeilelt, niet te bc�* talen, 1 v. 1526. HoogenDoel Dijckagie, 2 v. 1848. Hooger Heyde Dijckagie, 2 v. 2005,2017. Hooge Overigheyt vande Twente, � �. 1171, � der Stadt ende Lant van Cuyck, � �. 1170. Hoogen Raedts Inftrudtie, 2 v. 789. �� Ampliatien, 2 v. 837,845,779. � VerfcheydenOrdonnantien,xv. 1094,1101 tot 1118. Hoogen Raedrs Ledematen en fullen niet wefen vanden Rade van eenige partyen,Kercken,Ab- dyen,&c xv.788. � 't Secreet vande Kamer niet te releveren, xv. 788, 791. Hoogh-heemraedtfchap ende Dijckgraeffchaps recht inde Rhijnlanden, 2 v. 134�). Hoofden van Swartewael niet te befchadigen, xv. 18x1. Hooghloon Reglement, � v. 3135". Hoorn, Thol van Beeften aldaer aenkomende, iv. 1554. Hoorn.Beeften in de Duynen niet te weyden, iv. 1330,1348,1356. Hoorn-Beeften ende Bezaeyde Landen Impoftin Hollandt, � �. 1940,1944,1948. �� in Zeelandt, � �. � 106. � in Brabandt en Vlaenderen, � �. 2953. � in Brabandt alleen, 28^955. Hoppe niet te vervalfchen, 1 v. 1202. � �. 2477. � Impoft vande Ronde Mate daer op, � �. 192 9, 2099,2219. Hout, Cattoen, Tabacq, &c in Weft-Indien te mogen halen, I v.607. Houtvefterye, � �. ?-%■ en vervolgens. Houtvefters Recln>dagen, � �. 1426. Houtvefterye-vonniiTen, weicke appellabelzijn ofte niet, � �. 14x0. Houwelijcxe Voorwaerden ende goederen aen te brengen, 1 v. 375. Houwelijcken-ftaetsPoliciein Hollant, 1 V.J30, Art. i.tot I3.incluys. �� in Zeelandt, 1 v. 3 51. Art. 6. tot 23. Houwelijcken in 'r heymelijck by minder-jarige aengegaen, 1 v. 319. Art. 17. 2 v. 2438. -----Echt-verklaringh fo voor als na 't jaer 1580. 1 v. 3 30. Art. 2. �� Ouders of Vrunden confent, 1 v.331. Art.3. 1 v. 352, Art. 7. 2 v. 2437,2439. � moeten voor Magiftraet ofKercken-Dienaer compareren, 1 v. 331. Art. 3. �- Appel in materie van Houwelijck, � �. 3089� � ftraffe van onechte t'famenkomfte, 1 v. 332. Art.3. iv. 356. Art. 29. xv. X438, �� Bloetfchandige ofte te na Maechfchaps, of Swagers Houwelijcken verboden, 1 vol. 332. ■Aft. 3� 353� -Art. 11. en vervolgens, 2 v. 2440. ■------oock Paepfche Houwelijcken door Priefte- ren van haere Religie, fonder voorgaende Pro- clamatien.i v. 360,362. 2V. 2430. Houwelijcken inde Meyerije van 'sHertogen- bofch, 2 v. 2396. ende alomme onder de Gene- raliteyt, 2 v. 24x9. Huyren des GraerTêl. 1 v. 1492» ^�49^» ^� ^�� P '� Huyrluyden en Pachters der Landen in Hollant, � ^337363,2 v.25 15. in Zeel. 1 \.}6$,t v.2240 Huyren
's Hertogenrade tuifcheh Spaigne en defen Staet verdeelr,x ^2277. Aggreat. daer ��,� v.2847. � Sommatien van des C'oninghs Rentmeefters niet te defereren, 2 �. 1187. 's Hertogenrade Reglement, � v. 3103. � idem op de Proceduyren, 2 v. 3110. �� oock in Criminele faecken, 2 v. 31 29. Heufden, Domeynen hoe te innen, � v. 2001. Heufden, verloopen gehypothequeerde Renten aldaer, hebben maer voor driejaren verloops, recht van preferentie, � v. 2380. �� op deWallen en Fortificatie-wercken aldaer, geen Beeften te laten weyden, � �. 3055. Heydens uytgefeyt, 1 v. 47?, 489,503. Heyft, Polder daer ontrent herdijckt, 2 �. 199�. �- Nieuwe Heye Dijckagie, 2 v. 1877. Hyeronimus Polder Dijckagie, � �. 1977. Hypotheqüen generale tot Amfterdam,2 v.xxi 1. Hypothequenlmpoft ende contributie, � �. 195�, xi ix. xv. 2818. Hypothecatie op immeubile goederen, 1 v. 373. Hypotheecq moet eerft geexecuteert werden,eer de Borgemach aengefproken werden, 1 v. 379. Hoenderen endeCapoen-gelden, � �. 149�, 1496. 2 v. 25x1. Hoenderen,Duyven, Eenden, &c. tefchieten ver- boden, iv. 1306. Hoereryén, 1 v.35f,356. 2V.X443. Hoerhuyfen, xv. 2x21, X443. HofTvan Delft, � �. 2971. HofFvan Hollandts Junidictie over den Hage^c. iv. 1377. HofFvan Hollandts Inftructie, � �. 703. «�� inde kleyne faecken, � �. 762, � Ampliatie, 2 �. 767. �� Nader Ampliatie, � �. 779. - t Hof van Hollant geen kenniiTe te nemen van \ par- ticuliere Criminele Sententien der Steden, xv. 1061,1063. � HofFProvinJfeel vande Provincie van Zeelandt, noopende d'adminiftratie van Juftitie, 't ghetal der Raden, ele&ie vanden Prefidentende Offi* eieren vande felve, � �. 773. Hof-Polder Dijckagie, 2 v. 1992. Hollandten Zeelandt in Unie, 2 v. 2124. Hollandtende Weft-Vrieflandts recht van allen tyden herwaerts, 1 v. 39. � wat Vreemdelingen aldaer Officien bedienen mogen, � �. 2072. �� Regeeringe by de Graven, Edelen eade Ste- den hoe lange geftaen, 1 v. 39. �� Oorloghs ware oorfaeck, 1 v. 25. -----Fondament, waer door den Staet van 't Lant fooonveranderlijck heeft geduyrt, 1 v. 39. Hollandt en Utrecht noopende d'arreften verdra- gen, 2 �. 11 f9. Hollandtfchen Apocalypfis feditieus Boecxken, ■iv. 457. Honden te pooten , of een block aenden Hals te hangen, 1 v.1328,1345,1355. ■�- ter Jacht bequaem by ongequalificeerde niet te houden, 1 v. 1339,1380. Hondertften Penningh, � �. � yxo. Honteniflè, ende Polder van Namen Dijckagie, !V.l9iI, ��^�,��. Hooft-geltte betalen, 1 V. IJ40.

-ocr page 1678-



		'�afel van beyde de �eelen �fce Vbliimlft.

			�npo'it �p 't wit gerafin��ft �nde vah buyteij �hps bracht Sout.i v. 212�. bp'cS�ut hier te Lande gefoden, 2 vol.. 2X93. �nftVu�ie daer td�, 2^2197,1325. xmpoften innen ende bhtfangeh, ι ν, x&oi, k�Spy, 1613. ² ^w' ²344� Impoft, opheve van dien ende �rauldatie, ι ν. � �97, 1606:1616. over Zeelandt, �v. 2017,2^0, �ver Brabant�n Vlaenderen, k y. 2125. Impoft�p Azijn in Hollandt, 1 v.1692. �� iii Zeelandt, X v. 2046. a-rShr ih Brabant �n Vlaenderen, � ;V. 2150. Op'tiBeftiaelin Hollandt, Χ ν. X790,1794. � in Zeelandt, i v. 2068. �- in Brabandt en Vlaenderen, i v.2178. Op de Bieren in Hollant,1V. 1694,1702,17af, 1746,1748,1750,1751,1764, 1766. 2v.2943. -r- in^v Zeelandt, iv.: 2049,20^8,2062. �� inBrabant�n Vlaenderen, 1 vol. 2154,2168, 2170,2260. -~~* ^eGenetal�teytaengaende,2V. 263,2317;. Op de Btand�wynen inHbll. � γ, ί68ΰ,ι684.< ■^n iniZe�lant, ι ν. 2042. � in Brab�ndt �n Vlaenderen, ι ν. i�4& Vfetpachtingfe yan de Iielft van het d�rideparfe der Bbeteh ih Hbllandt i i ν. ϊ984. �- ih Brabandt en Via�ndeteh, � v. �26. Op de Boter ihHollandt, 1 V. 1846. �p'tBranthbutinH�llahdt, � V. 1872. �� in Brabandt en Vlaenderen, χ ν. 2196V �p deFruyten ih Hollant, i v. 1858,2 ν. ±φ$.* �p'tGemael in Hollant, 1 v.1768,1771,178^. αν. 2480,2943. ■� ih Zeelandt, 1 v. 2062. ^� in Brab. en Vlaenderen, 1 v. 2176,2 v. 2622» �p de Grove Waren inHbll. iv. 1924, 1926. Opgefout�n Haringen gefbuten Vifch in Hol- landt, 1 v. 1856. Afgefteljti 2 V. 3047. -^- in Zeelahdt, 1 v. 2086. Op 't Heei-�-gelt, of houd�h vah Dienftbodfe� inH�llandt, 1 v. 1940. �p d� Hoorn-Beeften en B�zaeyde Landen iii Hollandt, 1 v. 1940,1944,1948. �- in Zeelandt, 1 v.ii©6. � in Brab: en Vlaend. 1 v. 2222,2226,^.2953. .� in Brabandt alleen, 2 v. 2955. Op de Kaerfieriin Hollant, ι ν. 1866,2 v.2947. �p d� Kooien in Hollandt, 1 v. 1878,1880. -.�■ in Brabandt en Vlaenderen, 1 v.2202. �p de Wblle Laeckeneh in Hollant, i v. 1900. .� in Zeelandt, 1 v. 2089. ��- 'm* Brabandt en Vlaenderen, 1 v. 2202. �� de Gerieraliteyt aengaende, 2 v. 2335. Op de Goude Laeckenenih Hollant, 1 v. 1914. �� in Zeelandt, 1 v. 2092. � inBrabant�n Vlaenderen, iv. 2210. Op de Ronde Mate in Holl. 1 V. 4928,2 v.29jri �� in Zeelandt, 1 v. 20^8. -� in Brabandt �n Vlaenderen, t v. 2218. Op den Oly� in Hollandt, � v. 185b. Afgh�- fteJr; 2 v. 3047. � in Zeelandt, iv. 2084. Op de Paerdeh in Hbllandt, iv. 1934, �^3^6j � iti Zeelahdt; tv. 2102,2104. -� inBrabant�n Vlaenderen, 1 v.ii 16. Op Piek en Teer in Hollandt, r v. 1882. Impoft
	H�yr�n tauxatie ende �eiit�e'ckehirii� vah Lan- den, &c. ι v. 1514. Huyfen, Erven, fervituyten inden Hage, bnd'er wat Jurifdicttediegehooren, 2 v. 1377. Huyf breetkingh van Dieven, 1 v. 492. 506. Huyfduyrieii, Te�cel, Vlielandc, geen Ballaft vah daer t� halen, � v. � ±f�.. 2 v. 283 8. Huyfeh niet te m�gen befchadjgen, Verbranden ofr� dem�lieren , 1 v. 2 � 20. Huyf�ri ni�t te verhuyreh aen Perib'o'hen die uyt andere Steden komen, in Peftilentiale tyden, ²V.)�73^ , ^;; Huyil�yden t�ri platten Lande hare goederen «iet te beroovefi noch befchadigeh, 2 y. 2460. Huyi��nfche Munc verboden, 1 v. 2954. Huift, i�p wat Articuleh overgegaen is, 2 v. 639, 641. , Huift en Huiilet-ambacht dirTerehteh, 2 V. � 227, -�7� �rdre �p h�t trouwen aldaer, 2 y. i 223. �■------ 't Gerechte aldaer mach incasd'appelg�- dachvaert zijnde volftaen, midts fteliehde par- thye tegen parthy�, 2 ν. i227. , s------ geen Broodc of ghemalen JSdteel aldaar van buyten in te brengen, χ v. 2262. ii 1 �■ heeftby Ociroy Lepel-recht, 2 v. 2393. 5�� Recht van iiTue aldaer geannuJleert, ibid. ^�&- Hypbtheecquen aldaer, 2v. 1225,2615. i------ T�ftamenten, Huywelijckfche Vborwaer- deii aldaer ghemaeckt, reguleren ha�rnaede Rechten ende Coftuymen vaii H�llandc eride Zeelandt, 2 v. 1226. Hyp�thequ�n generale t�t Amft�rdam,2 v. 2 212. Hyp�thequ�n in H�llandc, 1 vol, 338. R�gifters daer van te houden, 1 v.339. Art. 37, X v. 373. I. Iacht in Hbllandt, 1 vbl. 13�5 t�t 1352. �}6$.* xv. ±385,2887. �te-r�� in Vo�rne,2V.3047. �------ in Zeelandt, 1 v. 1352. 2V. 2080,3031. fe------ in Brabandt, i v. 13 60. ��inde Meyerije vanden Bofch,2 v.2449,2659. �fe-----in Vlaenderen, t v. 1359. jacht-otdre inden Lande van Woerden s Item, Vo�rne, 1 v. 139 i. jachten ende Schepen in 't v�rk��peh d�hv�er- tighftenpenninghfchuldich, 1 v. 1977. ordre jegens de fraude van dien, 1 V. 1982. Impoft�p de Speeljachten, 1 v. 1989, Jaer-tyden computatie, fal beginnen den eerften Januarij.in alle Brieven ende R�gifters, 1 v. 34b. Art. 11. jagen verboden deri Prieft�reh, i vol. 1384. ende allen anderen die voor den jare 1^72, niet ghe- qualificeert geweeft, ende geen Edelluyden of principale Officieren zijn, &c. ibid. ende 1486. jefuiten Scholen verboden, 1 v� 197,20b, 205,228, 130,236. Jefuiten, Priefters,Papeh,ih'tLandt niette komeh ofteverblyven, 1^197,203,217,219,231,258. dan met voorgaende confent, ι ν. 199,200,233. immeubile goederen aen Cloofteren te maecken verboden, 2�.2050, 20^2,2974. impofitie vaneen eeuwigh gefwijgh aen de DiftV mateurs vand� Staten van Utrecht, 1 v. 430. impoft. op d'inkomende Granen, 2 v. 2^4 fi


■■-

-ocr page 1679-

Tafel van beyde de Deelen ofte Volumen.

Informatieö openinge, 2 v. 1483,1487.

Ingenieurs fich niet t'abfenteren, 2 v. 246.

------ Inilruftie, 2 v. 343,348.

Ingefetenen ten platten Lande onder Contributie
den Vyandt niet te dienen met Karren, &c,
2v. 155.

Ingefetenen van defe Landen mogen haer niet
verbinden fub paenis Camera, 2 v. 1379�

Inhibitie oft furcheance in materie van Dijckagie
niet te verkenen, 2 v. 2977.

Infinuatie aen alle de gene die eenige adie preten-
deren op de Landen inde Zype, 2 v. 1685.

Infolentie der Studenten tot Leyden,i v. 519.

� ■ van Jongens ende Lacquayen inden Haee_s

1 v. 521. iv, 3023.

Inftantie, ter eeriler inftantie niemant te Hove te
dachvaerden, fonder prorogatie vanden Hove,

2 v. 1450.

Infteken van TurfTende Kleylanden, 1 v. 1232.
lnftruftie van't HofFvan Hollant, 2 v. 703,141 ï»
1430. In kleynefaecken, 2 v.761. Ampliatie,

*V. 767 »779�

----- van'tLeenhofF, 2 v. 681,693. 2 v. 2645.

----vanden HoogenRaedt, 2 vol. 789. Tra&aet

met Zeelandt daer op, 2V.837. Naeder Ver-
drach,2v. 84 y.

---- vanden Raedt van Brabandt, 2 v. 849.

� vanden Raedt van Vlaenderen, 2 v.949. Am*
pliatie, 2v. 973,979, 983.2701.

Inüruftie voor de Admiraliteyt, 2 �. � f20.

-----Chambre mi parthye, 2 �. 987. Ampliatie,

2V. 998.
-� Gecom. Raden van Hollant,a �. 1121,3054.

� Raedt van State, 2 v. ioói.

Inftruitie voor de Commifen van 's Lants Maga-
fynen, 2 v. 471 tot 479.

� voor de Wachtmeefters inde Frontierfteden
ende Forten, 2 v. 321.

----- voor den Meefter Generael van d'Artelerye

ofGefchut,2 v. 325.

�� voor de ghemeene Officieren vanden Train

van d'Artelerye, 2 v. 3 3 3.
-----voor de Generale Commifen vande Conyoy-

en ende Licenten, 1 v. 2310, iv. 217J.

� voor de Commifen vande Artelerye ende
Munitien van oorloge in't Leger, 2 v. 349. inde
Frontierfteden, 2 v. 471 tot 482.

---- voor de Colledeurs ende Pachters derCon-

voyen, 1 v.2318. 2 v. 2179.

----- voor de Colledteurs vanden Sout-Impoft,

2 v. 2197.

----- voorde Comm. vande Recherche, 1 v. 2330.

�� voor den Contreroll. van't Gefchut,2 ^329.

� voor de Meefters van de Vuyr-wercken,
*�>3�.

�� voor de Contrerolleurs vande Wercken,
Meefters Ingenieurs ende Conducteurs vande
Approchen, 2 v.343. Item,vande Fortificatien
ende Leger-wercken, 2 v. 347.

-----voor de Commifen Generaels vande gemee-

ne Middelen, 2 v. 2248.

� vande Fifcael vande Generaliteyt, 2 �. 1189.

---- voor de Geweldige Provooften inde Fron*

tierplaetfen, 2 v. 355.

� voor den Provooft Generael van het Leger,

* vol. 357.

In-

Impoft op Ongefondeerde Proceiïèn in Hollant»
� �. 1984,2242, � �. 2643.

��. in Brabandt en Vlaenderen, 1 v. 1130.
Op Schepen en Schuy ten in Hollant, 1 v. 1988
OpSteurenSalminHoll. 1 v. 1856,2 v. 1946
Op't Stijffel in Brabant en Vlaend. 1 v. 2.176.
Op Tabacq in Hollant, 1 v. 1862,2 v.2806,29 5 1
Op de Coniumptie vanden TurfFin Hollandt,
1 v. 1874,1898. 2 v. 2950.

~~'m�~~ 1 in Brabandt en Vlaenderen, 1 v. 2 196.
Op d'ontgrondinge vanden TurfFin Hollandt,
1 v. 1884,1890,2242. .2,^.2242,2501,2815.
Op d'uytvofiringe vanden Turffuyt Hollandt,

1 v. 1886,1890.

Vanden Veertighften en Twintighften penning
inHollandt,iv. 1952. 2V.3171. Statuyrendaer
op, 1 v. 1962. 2 v, 2951. Ordonnantie van Ver-
pachtinge in Hollant, 1 v. 1970. Naeder Ordon-
nantie daer op, iv.2248. 2 v.2484,2513,2531,

2630,2951,3171.

Dertighften penningh in Zeelandt, 1 v. 2108.
■�<*� Veertighften penningh aldaer, 1 v. 2i₍i2.
-------in Brabandt en Vlaenderen , 1 vol. »218.

2 V. 2489, 2624. 'ui , .

� Vanden xl. penning vande Schepen in Hollant,

1 v. 1976. jegens defrauden, 1 v. 1982.
OpdeWage in Hollant, 1 v. 1917,1918,1920.

2V. 29^0.

-■~~■ -~~ in Zeelandt, 1 v. 2094.

------in Brabandt en Vlaenderen, 1 v. 2212.

Op Wagens.CaroiTen.&c. in Hollant, 1 v.1992.

2V. 3O23.

Op de Warmoes-landen in Hollant, 1 v. 1950.

2 V. 2951.

Op de Wijn in Hollandt, iv.i 656,1660,1668.

2 v. 2525, 2931.

� in Zeelandt, 1 v. 2034,

~~�- -~~ in Brabant en Vlaend. iv. 2140. zv.^Qf).
Generaliteyt, 2 v. 2309.

Op de Zeep in Hollandt,i ^1832,1836,1838,

' 1844,1846.
-7- in Zeelandt, 1 v. 2078, 2082«
� in Brabant en Vlaenderen, 1 v. 2192,2194.

de Generaliteytaengaende,2V. 2167,2332

Op 't kley� Zegel in Hollandt, � �. 1994,1996,

2000,2006, 2010,2254.
� in Zeelandt, 1 v. 2 � 6.

in Brab.en Vlaend. I v. 2232,2238,2240.

Op 't Zoutin Holl. 1 v.1802,1812,1824,1830.
�- in Zeelandt, 1 v. 2072.

in Brabant en Vlaenderen, 1 v. 2182.

Vande veerchien guldens op 't hondert wit gera-
fineert Zout de Generaliteyt aengaende,
iv. 2120,2188.

Ander Ordonnantien op't Zout, 2 v. 2169,2173,
2193,2197,2325.

Impofitie van twee ten hondert op Ciperfche en
andere goederen, 2 v. 3163.

Inbrengen van Poeder van Macis, Peper, &c. ver-
boden, 1 v. 561,2 v. 2463.

Inbrengen van Tijcken verboden, 1 v. 1176.

lndaginge van alle Vrybuyters, 1 v. 967.

lndemniteyt noopende het erigeren van twee
Gafthuyfen inden Bofch, 2 v. 2476.

Indicie ter torture, 1 v. 483.

Induftie Mandamenten, � �. 1422.

-ocr page 1680-



		Tafel van beyde de Deelen ofte Volumen.

Inftru&ie voor den Brugh-meefter ende fynen Contrerolleur, 2 v. 3 5 3. '�c voor de Commiifariiên vande Monfteringe, 2 v. 113 tot 246. Secrete, 2 v. 2224. ---- voor de Schry vers op d'Oorloghs-fchepen, 2V. 367. ��voor de Capiteynë teWaterdienende,2 v.363 -----voor de Commiiïarifen daer de Generale Middelen niet en werden geheven, 2 v. 2344. Inftruclie voor die vande Weft-Indifche Compa- gnie in Weft-Indien, 2 v. 12,35. ------ Brazil, 2 �. 1247. � voorde Hooge Regieringealdaer,2V.i263 '■:"', Aftica, 2v. 1267, Inftrudtie, waer nae gheprocedeert fal werden in alle Vyerfcharen ende Gerechten, foo inde Steden als ten platten Lande, 2 v. 695-. �� voorde Wijckmeefters.Gefwoorenen, &c. over het aenteeckenen ende taxeren van Huy- fenLanden ende goederen, 1 v. 1 5 18,2 v. 3009. Inftructie vanden Hoogen Raede ende Hove van Hollandr geamplieerr, 2 v. 779. ------- op 't beleydt vande Proceflên voor de Ge- committeerde Raden van Hollandt, 2 v. 3053. .------ voor den Raedt van State, 2 v. loor. Intereftengereduceert, ivol. 1503,1504, 1506. 2 v. 2448. Intelligentie met den Vyandt niet te houden, � v. 196, 2v.43.2141. Interlocutoire Vonniflèn niet appellabel.2v.2289 Interpretatie van het 231 Art. vande lnftru&ie van 't HofFvan Hollandt, 2 �. 2987. ïnveftituren van Leenen niet te veranderen, 2 v. 2887.3151. Jongens en Lacquayen inden Hage geen Geweer , tedragen, 1 v.521,2 v. 30^. Jonckvrouwe Polder by Yfendijek bed. 2 V.19OI. Ifabella Polders Octroy, 2 v. 1989. IiTue, recht tot Huift geaboleert, 2 v. 2393. Jurifdiótie over Ingefetenen van Hollant in Amp- ten vande Generaliteyt zijnde,2 v. 1158,2461. �� 't groot Waterfchap van Woerden,2 �. 116) Jurifdiftie Geeftelijckeen Wereltlijcke,2 �. 1151. Juilitie ofte Ordonnantie desaengaende, 2 v. 695. .----- in kleyne faecken voor 't Hofï! 2 V. 761. Juilitie beYorderingh ende authorifatie van dien, voor 't Hoffende Hoogen Raedt, � �. 779. Juftitie Criminele Ordonnantie, 2 �. 1007. Juweliers ordre, 1 ^2589,2618,2640,2685,2713» ^18,2728. 2 v. 2763,2903. K. � AeriTen ïmpoft, 1 v.1866,2 v. 2947. Kannen moete behoorlick geijcl zijn,l V, 1760 Karren Ïmpoft, 1 v. 1993, 2 v. 3023. Kaydray, offoetelen aende Schepen van oorloge verboden, 1 v. 964. Kelder-vrydom niet te mif bruycken onder dexel van G roiliers, � �. 1618, 2019, 2127. Kennemerlandt, Heemraden, 2 v. 16^7. -� ongelden van Dijckagien hoe te innen, ibid, Kennepiaets ïmpoft, 1 v. 1928. Kenniflê ter eerfter inftantie. � �. 706,774,792. -� van Criminele faecken, 2 v. 1061,1063. Kercken ende Capellen oprechtinge inde Zype, 2V. 1671. Kercken niet tebefchadigen, 2 �. 2120.
			Kercken-goederen aen te brengen, 2 VMI43. Kerckelijcke goederen ende Ornamenten aen re brengen, 2 v. 214^. Kercken-ordre in Zeelandt, iv. 171. Kercken in de Meyerye vanden Bofch te iluyten, op dat daer geen Paufchelijeken dienft gedaen werden, 1 v. 241, 247. j KermuTen.dootflagen opKermiflên begaë. 1 v.384 Ketelaers,Koperwerckers ende Heeckelaers,buy- ten 't Gilde 't Ambacht niet te exerceren, � v. 1200,1202.. Kerelboeters in Zeelandt, 2 v. 2149. Keure van Haringh en Haringh-tonnen, � y. 719, -729.738.74¹� �■ op Heere-wegen, Ban-wegen, &c. � �. 1371. � op Molens, Lijt-wegen, Not-wegen of Sloo- ten, 2 �. 132. Kieldrecht,2 v.1992. Kiemen, oftePe vanMeede uytvoer verboden, iv. 1164. Kinder-herdoopen der Papiften Priefteren verbo� den, iv. 218. Kinderen niet ter Scholen te fenden in Vyanden Lande, � v. 197,224,228.230, 236. ofteinje- fuitenCollegien.i v. 197,200,205,228,2,o.:36 Kiftetotbewaringe van alle Regifters,in alle Ste- den , Dorpen en Collegien daer eenige verban- den van onroerende goederen worden gedaen, iv. 339. Kley uyt Rhijnlant tetrecken verbodè*. 2 v. 1820. Kley ofte Slijck uyt de Beemfter ofte Schermer-� waert niet te trecken, 1 v. 1252. Kleyn Zegels Ordonnantie in Hollant, 1 v. 1994, 1996,2000,2006,2010. � in Zeelandt, 1 v.2116, ----in Brabant en Vlaend. 1 v. 2232,22 38,2240. Kleyne Rentges vande Graefïêlickheyt aen te brengen, 1 v. 1492,1496. 2 v. 2521. Kleyne faecken hoe voor t Hoffvan Hollandt te inftrueren, 2 v.761. Klingen, en Jacht daer in, 1 v. 1367,1371. Koegrasen Callands-ooge O&roy, 2 v, 1709, Koegors en Peereboom, 2 v. 1933. Koninck van Portugaels Placaet, alle correfpon� dentie verbiedende met den Coninck van Ca- ftilien, � �. 1102. Koningh van Spaignes O&roy aende Ingelanden vande Zypc,2 �. 16$}. Kolen ïmpoft in Hollandt, 1 v. 1878, 1880. -� in Brabandt en Vlaenderen, 2 v. 2202. Koopen,Pantfchappen,beleeningen,&c.in't-quar- tier vande Meyerije vanden Bofch,by d'Ingefe- tenen defer Landen ghedaen, worden voor nul verklaert ende verboden, 1 v. 1431,1435. �� Idem inde Landen van O vermaze,i v. 1432. Koopmanfchappen die uyt ende ingaen, haere Li- centen ende Ïmpoft, 1 v. 2264. ^en vervolgens. Koopingh ende verkoopingh vanden Haring fon- der bedroch, 1 v. 748,75 2, Koopluyden verbeurte in val van fraudatie dec Gemeene Middelen, 1 v. 1617. Kooper, Geel Kooper te prepareren dat hec den Goudegeüjckzy, verboden, � v. 2736. , Kooper-werckers, 1 v. 1200,1202. Koppelaers, iv-357. Kortinge van Proceflên in refped van tij 1,27,784 c van

	.'■ � *■ - ■
	.'■ � *■ - ■

-ocr page 1681-



	Tafel van beyde de Deelen ofte Volumen.

		Laeekenen, watfe in 't inkomen etide uytgaen be- talen, 1 v. 2450,2454. Engelfche Laeekenen, 1 V. 767 tot 783,2 y. 2277» 2279, ,;-�. Weertfche Laeekenen, i v. 2458. Laeekenen van Wolle Impoft in Holl. 1 v. 1900. �� in Zeelandt, 1 v. 2089. ------ in Brabandt en Vlaenderen, 1 v. 2202. ��« Generaliteyt, 2 v. 2336. Laeekenen van Goude Impoft in Holl. 1 v. 1914« �� in Zeelandt, iv. 2092. ------<� in Brabandt en Vlaenderen, 1 v. 2210. Laeeken-bereyders Gilde, � �. 1176. Lammeren ende Moer-fphapen ontydich te (lach- ten verboden, 1 v. � 216,1218. Landen in Hollandt fonder Pacht ceel, J v. 3 37, 363. 2V. 2515. Landen in Zeelant hoe te verpachten, 1 vol. 365, 2 v. 2239. Landen van Över-Maze verdeelt, � �. 2777� ------ Aggreatie, 2 �. 2847. Landen van Kuyck, 2 �. 1170,2267. Landtgifterye %an Delft, 2 v. 2971. Landen nieuw bedijekt, ende wekker Q&roy om is aen te brengen, � �. 1512. Landts Middelen, fiet Generale ende Gemeene Middelen. Landen van Voörne oader een generale ende ghe- meene bedijekinge gebracht, 2 v. 1797. �de Conditie waer op iulex is gefchiet, 2 �. 1800 Landen van Bonavontuyre, Stryen ende Putten, aldaer niet te komen met Schiet-fchuy ten ofte Roers, iv. 1308. Landen van Eflche Oclroy, 2 �. 1792. Landen inde bedijekinge vande Zypegeabandon* neert, komen to.t gemeen profijt vande Bedijc- kers, 2 v. 1681. �- als oock de Landen der gene die fich by den Vyant houden, 2 v. 1682. � of niet en compareren op de citatie, 2 v. 16$i. Landen ongecultiveert tot culture brengende,ge- niettrydom van laften, 2 v. 2^25,2831. Landen ontgronding, 1 v. 123 2 tot 1240,2 V.220J Landen, platte Landen behooren volgens oorlogs recht dependeren vande Steden ende Corpora onder welcke die reftbrteren en verdeelt zijn, 1 v. 1432. Landcloopers, 1 v. 477. Landt rooverycof loopen door de Velden verbo* den, 1 v. $15,517. 2 v. 3023. Landen in Pantfchappe uytgegeven, 1 vol. 1443. xv. 2136*2137,2420,2428. Landt van Belois, Watermolens aldaer, 2 v. 1812. Landtmeeters van Brabandt nieuwe Commiifie, 2 v. 1477. Landt fonder Huyr-cedullenietteghebruyeken, iv. 337,363. 2 v. 2515. >------ in Zeelandt, 1 v. 36?. 2 v. 2240. Landtfcheydinget'ondef houden, 2 v. 297°� Landt-Droft van de Meyerije van's Hertogen- Bofch fijn Volck haer Reglement, 2 �. 1194. Landen van Over-Maze de Roomfche Heylige dagen niet te vieren, 1 v. 261. �- goederen in pantfchappe overgenomen heb- bende, hare Brieven over te leveren, � y. 143 2, 1440/ 2 v. 2420 ,»428. Landt"-
- van Los ende Lijf-renten, � v. 1492,. Kofter-Ampt, 2 v. 241 «5. Kramers ordre betreffende 't Zout, 1 v. 1804. Krijghs-beveelen, 2 v.nj. ^: Krijghs-Ordonnantien ghemaecfct by den Grave van Leycefter voor d'Arme'e van naere Majeft. van Engelandt in defe Landen, 2 v. 161. ■~~r .~~ ' voorde Capiteynen, 1 v. 168. Krijghs-volck in ofte door het Eertz-ftift Ceuleri, 'r Stift Munfter treekende, 2 �. 130, Krijghs-volck in de Vorilendommen ende Lan- den van G ulick, Luydick, Cleve, Berge, &c. , !?..! 25,130. Krijghs-volck of Soldaten die verloopen zijn,mo- gen by haer Capiteynen geapprehendeert wer- den, � v. 224}. Krijghs-volck vande Franfche, Engelfche ende Schotfche Natie, geen dienft te nemen onder de Ooft ofte Weft-Indifche Compagnien fon- der Pafport, zv. 283. Krijghs-Officieren geen Drinck-gelagen tefetten, 2 v. 449. ■! mógen haer Ampten nietverkoopen,2 v.455 -. worden bevolen haer in haere Guarnifoenen te begeven, 2 v. 453. Krjjghs-luyder^order,en wat dien aengaet,2 v.87, 161,170,183. - tegens het uytloopen ende foules der felver, 2V. 89, 98, 102, IO5, I08, 122, 2365. -!� tegens moetwilligheyt ende overlaft der Soldaten, 2 v. 87,122,2237. ----- van brandtfchatten, 2 v. 89. *� logeren, 2 v. 89. �� tegens 't punderen, rooven en ftelen, 2 v. 88. �� tegens 't koopen van gheroofde goederen, zv.2ii6,ai20. -�■ tegens de Overloopers tot den Vyandt,:, 2V. 176-Art.^j�. -oh* geen qu ar tier voorde geene die op Zee ofte Rivieren, of op den Bodem van Holland t ghe- vangen worden, 2 v. 64. Krijghs-ocder van paiïagien ende detirrochten, 2 v.89,90, ui, 123,125,150,143tot 154. KruyiTers in Zee te brengen, ordre op't monteren der fel ve, 1 v. 984. ---- Middelen daer toe, 1 v. 991, 998. �� Inftru&ievoord'Ontfangers, 1 v. 994. ----- Lyfle vanden opheef, � vol. 1000. wanneer aenvanck nemenial, I v. 1022. Kruyt-diftributie aendeMufquettiers, 2 vol. 451, 454, tot Canon, 2 v. 481. Kuyper^, 2V.340. ��1 laft in t maecken van de Beugel der Bierton- nen, 1 v. 1211. L. � Abeur-Paerden, � �. 1158,1160. ■*-Lacquayen ende Jongens inden Hage geen Ge- weer te dragen, 1 v. 522. Laeekenen bereyt ende geverwet niet in te bren- 1 gen noch te verkóopen, 1 v. 1171,2�.2923, uyt- gefondert de gemengelde cou leuren, 1 v, 1171. Laeekenen en Laecken-recken verbod. 2 v. 2085. Laeekenen noch Luyckfche Rafien ten platten Lande onder 't gfaebiedt vanden Coningh van Spaigne gemaeckt, in defe Landen niet te bren- gen, als door feeckere^ 1 v. 1174.

-ocr page 1682-

Tafel van beyde de Deeten ofte Volumen.

Xafl4twinninge» 2y,7o7. t» �.* ^! *

Landtthol, geleydeendePaerden-gek, � v. Ifp.

tot 1576. 'v : ,', ,ï-;h51IS!»irt: ! !

Lange Meers OcTrroy, 2 �. 1773.

Lafleren ende vloecken onder den Soldaten ver-
boden, XV. 461. }�<

JLaft-gelden betalinge, 1 v. 914,916, 2 �. %6%%.

�2 in Vranckrijck te doen verboden, 2 v. 2558.

?-- over de Landen van Over-Maze afgedaen,
2 vol. 2799,314²� vri � ,� �

Laft-gelden over de Straet ende Levant-vaerders,
iv.914,916, 918. 2V.3163.

Laftgelc op alle Schepen ioo ter Zee als over de

_; Wadden inkomende ende uytgaende,i v.2572.

Xgitgelt over de Schepen ende goederen varende
naer Ooften ende Noorwegen, 1 v. 936,2572.

Lafarifen, 1 v. 475".

LatijnfcheSchole, 1 v.afl*;, ;.pj ;u 3$ni-rvf

-^� tot Maéitricht, � v. 23 73...

Ledigheyt, Ledich-gangers, fiet Bedelaers. ■■_.

Leeftochten nae-r den Vyandt niet re voeren,

. ,�,�. 1076"^ . _s?1 _;... �..,

~~"'*'~~ Nae Neutrale Landen ,; � v. 1084.. ,_;

Legers vry van Jmpoiten ende Thollen, 2 v, 362.

JLeeehemael; 2 v. 1941,1961,1964,1984. ,

Leenenre yerheÖèn, 1 v. 1447,1452. , _i;;

*�� aen te brengen, 1 v. 1448. .'�.

Leenen van Egmont, � �. 1454.

TLeénen 'm Zeelandt, 1 v. 1454. '4 f&�

Leenen in de Meyerije vanden Boich te verheffen,

1 v. 1458,1460. 2V. 1478.
--■-■■ gefaifeert, 2 y. 3021.

Leenen inde Landen van Over-Maze te verhef-
fen, 1 v. 1463,1464.

-------in Vlaenderen, � �. 1466. � �. 227^2277.

■-�'■■� inde Triniteyt Polder voor Allodiael ver-
klaert, 2 v. 2 285. -% �

Ëeén-goederenvan Brabandt,2Vol. 1478, z$$I»

2 $$$>*■ S 66.

Leenhorfvan Hollandts Inilruitien, 2 v. 681,693,

,,264;.. _; j., _i3 ■
Leenmannen van Namen enAntwerpen.i v.1464
Leenen, inveilituren niette veranderen, 2 ^2887,

3151� ■ ...

Leenen tot den Impoil vanden veertighuen pen-

ningh aen te brengen, � �. 1974,2114.
Leenen verhefïïngh van 't Huys ende Heerlij ck-

heyt van Egmont, 1 v. 1450.
Leengoederen ende andere van Perfoonen by den

Vyandt zijnde aen te brengen, 1 v. 1450.
Leeninge capitale, xv, 2236.
Leerdamfehe Borgers en mogen ien ThoJ tor

Gornichem niet paiTeeren fonder Thol-briefE

iv. 1546,1S55.
Legaten, Impoil van Collaterale Sueceifiefub-

jeft.i v. 1955.
Leger ende Legers-Jijfrocht, 't v. 362.
Leger-fchepen op wat ordre en loon dienen moe-
ten, 2 v.Vi, 375 tot 43y.
Leger-Perioonen, 2 v. 183. . ;
Legitimatie, 1 v. 326.
Leytfehe Univerfiteyts Wetten, 1 v. 282.
-�� Anatomie O&roy, 2 v. 1066.
Leytfehe Collegium Theologicum, 1 v. 29}.:,
der Studenten infoientienaldaer, 1 v. 519,

� Piftolen hun te dragen verboden,* v; kj^,'
2498.
- Duellen verboden, 1 v. 391.

Leyden, Privilegie van 'tDijckgraeffende Heem-
raeefchap van Rhijnlandt aldaer, 2 �. 13 54,.

��yr Slechtinge des verfchÜs tuflehen die van
Leyden, ende Dijckgraef ende Heemraden van

■ IMiijnlandE, 2v. 1343;. _;

-� Pqinclen, &c,z v. 1347," aitL�:,

----- Adien, ProcéiTen, 2 �. 1354.

■^ Accoort, i,y. 1367. ,_:._:, _tU *)■�■■

�*� iVergaderingh vandelngelanden,2 v. 1346.
-«-der Staten Refolutie ende befluyc dacr over,

iv. 1367.
Tf- Privilegie van dien, 1 y. 290, 292. 2 v.1065,

1066.
Lepel.recht tot Huift, 2 v. 2394.
Leprofen,i v.475.
Levantyaerders haer Reglement, iv. 907,91 � J

------f montuyre van Schepen, 1 v. 906.

vrrr-� Laft-gelden, 1 v. 914. \\. � ~�

��- geen Granen ofte andere verboden Koop'

manfehappen te mogen koopen of laden inee-
u nige Plaetfen onder 'tghebiedt yanden Turek,
_� iv. 923.
Libellen ende fchandaleufe Liedekens, I v.211»

214,357,414,416,438^462,2^2384,2623.
Licenten geflqoten, � �. 110,1.
Licent ende Convoy-gelden betaeldt hebbende,

onverhirfdert met haer Koopmanfchappen te
¹ laten paiièren, 2 v. 94.
Licenten hoe \?y die yanLuyck betaeldt moeten

werden, 2 v.2372. , .

Licenten by de Spaenfche op de Ingcfetenen van
j jtyfyes en Wael gelicht, weder by retorfie op die

van 't � ver_rquartier van Geldérlandt te heffen,

iv. ïf8i.
Licejiten niet te frauderen, 1 v. 2272,2281,2287,

2288,2300,2302,2304, %i 10 maer ten vollen

te betalen, 1^01.2282,2283. op wat voer,

1 v.2283,2284.

Licenten verhoocht, 2 v. 1327,2241.

� Cortinge daer op in plaets van vrye voerin-
ge,2V. 2467. -

Licent by wege van retorfie gevordert, 1 v. 2294.

Licenten tot Lingen en Berck eefraudeert zijnde,
competeert de judicatuyre daer van aen 't Col-
iegie vandeAdmiraliteyt tot Rotterd. 2 v. 1326

Licenten van in ende uytgaende Koopmanfchap-
pen, 1 v. 2264.

-�* van Beiliaien, 1 v. 2291,2294.

�- op Luyck,2 v. 2371.

----- Jartghs de IMaze, 2 v. 2 348.

� inde Landen van Over-Maze af-ghedaen,

2 v. 2799, 3142.

■� 't Hon Provinciael daer geen kenniilè van te
nemen, 2V-77J,.

Lichters ende Kaegh-fchuyten, &c. buyten ordre
van de Bewinthebbers vande Ooft-Indifche
Comp. niet aen re leggen, 1 v. 5 53, 2 v. 2487.

Liefvelt uytwateringe, 2 �. 16zy.

Lijf-renten, hoe te ootfangen, � y. 1496,1498»
1500�,

Lijf renten Contributie vanden veertighilen ende
dertighflen penningh, in 't verkoopen ofte ver-
mangelen, 1 v, 1954.

c y Lijn-.

':ÜJ, r

�?ori"i

-ocr page 1683-



		^�d van bcyde de Dcelen ofte Volumen.

			Lootfluyden ordre op de Ma2e en 't Goereefche Gat, 1 v. 1067. 2V. Z69L "- Los ende Lijf-renten reductie, � �. � «;öz, I �04. �� Kortinge, 1 v. 1490,149X. �� Reductie vande kortinge, 1 v. 1490. Loteryen verboden, 1 v.46 j, 467. � �. �990. Luyck, pardon voor Luyckenaers die Spaignën gedient hebben, � �. 157, Luyckfche Raflen.waer die geloyt fuHen worden, � �. 1174. Luys-Polder Oftroy, � �. 199�. Luyterfche Religie ten platten Lande in Hollant verboden, � �. 30x7. Die van Lutfenborg, Limborgh en Namen mogen denConingh vanSpaigne niet dienen.z v. 157, 158. M. \� anninge en Equipagie van Schepen, 1 v.797, ■�■ 876,710. � �.493,Z893,3030, Maelderye, iv.zz$8. � lrigefetenen van Dorpen daer Molens zijn, mogen de felve niet voprby gaen met haere Grainën,zv.2465. Maellbon in Rhijnlandt vermindert, % �. Z479, Maentgelden vande geene die de Stadt S" Serva< tor in de Bahia hebben overgegeven, verbeurt» iv. 658. Maeftricht, Articul. van 't övergaenix v.éat,6zj. �� Cloofters,zv.z}6i. � Geeftelijcke,zv. Z637. � � Juftitie.xv.x890. �� Latijnfche Schole, � �. 2373. �--■ Remiflienen Pardonnen, 2 �. 2389. -�Servitien, 2v. 2353. � ToUerantievandeMunte,2 v. 2396. ��Wees-kamer, � �. �371. Magafinen CommHen haer ordre,z v.471 tor 479 Z927. Magiftraets Jurifdidtie inden Hage, 1 v. 1377. Mandëmaeckers, � v. 340. Mandementen van inductie hoe te depefceren, � �. I4zz. Manifeft tegensEngelandt, � v. 19. Manflachverbeurte, I v. 3x3, 385. Manfvelts Placaten niet tobedierett, � �. 6. Manufacturen vande Engelfche verbod. 1 v.x 179« Marck Riviere.z v. 485,487. � niet te verfparren, � �. �6�7. Marck Graeffchap, � �. 133. MarineTraftaten, 1 v. 109. xv. 554. MaroccoS.Tractaet daer mede gemaedt.x v.zz6*i. Marolle Put, Polder daer over bedijckt.z v. zoxi. Marquette Duynen uytwateringe, � �. �641. Mafe geopent, 2 v. 134. Maten.Ellenen Gewichten in Zeelant, � �. I2z6\ Matenburgh bedijekt, � �. 1877. Mate, Ronde Maten Impoftin Hollant, 1 v. 192-8. xv. X951. �� in Zeelandt, � �. ��98. �� in Brabandten Vlaenderen, 1 v. zzi8. Materialen, Goudt ofte Silver niet te vervoeren» 1 V.Z594.2617, �63 2, X679. Maurits-Polder by Yiendijcke, � �. 1915,1009. Medenblick, ordre van Sijn Excell. ende de Sta. ten, noopende 't Accoordt der Stadt, over de twift tuflchen henlieden, � �. ��. Mede
	Lijrtóraeyerije, ende ordre daer op, � v. 1073. Lijndrayers van 't Gefchut ende Carroy van dien, xv. 341., ,: "' Lijndrayers ordte tot Middelburgh en Arnémuy- den, � v. ��77� Lijnwaten bleycken op feecker tijt geoétroyeert, I V. IXXO, IZ2Z. Lijnwaet-bleyckers over het jus retentiomt, ende voor alle anders fehulden preferentie te hebbê, iv 1115. -:-\ Lyfte waer na by provifie den ontfanghende col- leétatie van een ende een half per cento gefchie- den fal, 1 vol. iobo. wanneer aenvaneknemen fal, 1 v. ioz2. Lyfte waer na by d'inkomende Schepen hetVuyr- geltbetaeltwert, 1 v. 1031. Lyften van eenigéScheeps-vrachten,! v.375.379» 381,390,399,434. _� Lyfte vande W apenen ende TraCtementen vande Engelfche Compagnien, � v. 194, 2 «50. Lyfte van een Comp. van zoo Hoofden ft v. 2 $9. ~~^'a>j".~~1van 150 hooiden, 2 �. 15:9. .; ■ ■- ~~�. �~~ van 120 Koppen, � �. �6�. Lyfte van een Compagnie van iöo Ruyterën Cu- rafliers.zv, z�0. < {,. ,* m'~~Soia~~ een andere, 2 �. � 57. ■ »-■ " noch een andere, � �. �58. Lyfte van een Compagnie Harquebufiers te Peer- de, � v. 354. eenandere, � v.z^. �� een ander van 60. Item, een van vijftigh Paerden,ibid. Lyfte van een een Compagnie van Voet-volcks van 135 koppen, � �. � 57. ■~~; ' "~~■■■ van 100 koppen, � �. �61. ' :^iJ -. �� van 6$ koppen, 2 �. z6z. Item van $Oiibid. Lyften der Convoyen ende Licenten, 1 vol. 2361 totz488. ! ■ Lyften vande goederen den lm poft vande Ronde .mate fubject* 1 v. 19x8, 2098, zzi8. Lyfte vanden Thol van Denemarckeri , 1 v. 940. �<� vanSweeden,zv.x576. Lillo, Stabrouck, Santvlieten Berendrecht Oc- troy,xv. 1980, 1993. LHloenZuytlantfche Polders, � �. X38J. ~~��.~~, feeckerMandamentvanBruflêlniettëge- hoorfamen, � �. 1178. Limborgh, Articulen van't overgaen, � �. 6;3. Limit-fcheydinge in Vlaenderen, � �. �� 1. ■~~-.-■~~ ■■ tuflchenNieuw-Nederlandt endeNieuw- Engelandt, 2 v. iz7«5,5154. Lingen, op wat conditien overgegaen is, � v. 597� Lingens Polderken, � v. 1937» i94°> «976� Lint molens ordre, 1 v. 1191. � �. Z761. Lijnwaet bleycken ordre, 1 v.izzo, Octroyvoor deBleyckers ontrent Haerlem, I v. izzz. Logijs-gelden ordre, � �. 447. �-. Nader ordre voor den Servitie-meefter bin- nen Maeftricht, � �. � 3 5 3. Lonten, uytvoer van het Werck tot maecken van dien vefboden, xv. Z157. Loon der Bleyckers Knechten en Maeghden gaet voor alle fehulden, 1 v. izz «5. �� der Bootfgefellen₅ fiet Bootfgefellen. \ . �; ��' van 't Gemael in Rhijnlandr, � �. �479. Löotfluy den ordre op Texel, Vlielandt ende daer ontrent, � �. 103�, 1036, wfö '*


---------__^

-ocr page 1684-



	Tafel van beyde de Deelen ofte Volumen.

		Moderatie van de recognitie vande Schermer* 2V. 1761. � der poinden van 't verfchil tuiïchen die van Leyden ende den Dijckgrave van Rhijnlandr, xv. 1359. ----van recognitie der Land. inde Zype,2 v. 1659 Moerfchapen ontydigh (lachten verbodê, � �. 1216 I218. Moerfpeuy.op wat conditien overgegaë is,x v.643 Moetwilligheyt tegens die vande recherche op de Stroomen van't Vlye en Texel, 1 v. 2344. Moetwilligheyt derSoldatê.i v.87. en vervolgens Molenaers mogen bekeuringen doen van gema- len Koorn uy t andere diftricTien, % v. % 509. Molenordre in Rhijnlandr, % �. �479. ~~rfV>y~~ Dwangh-Molens in Beyerlant.x v. 2487. Molens ende Sluyfen niet te befchadigiU v.xi 19 Monnicken en Nonnen habijt verboden, 1,?. ai6. Monnicken, Jefuiten ende Papen, mogen in defe Landen niet komen, 1 v. 199. en vervolgens. Monopolien verboden, 1 v. 316. Art. 7. � vande Pachters vande gemeene Middelen, iv.2x44,2256. xv. 2543. i Moniler-Commiflarifen ordres, % v-213,218,230, 239,242,246. Monfteringe vande Soldaten, 2 �* 209 tot 24�.� � van Bootfvolck, � v. 263. Monfter-rollen hoe te formeren, % v. 246. �� tot voorkominge van alle frauden in 't mon- fleren, 2 v. 2224. Montuyre van Schepen, 1 vol. 796, $76,710,907. xv. 493. Mouteryen ten platten Lande verboden,x V.X240. Mout-impoft, 1 v. 1928,2099, xx 18. Mofcovien, op 't bevaren van Archangel aldaer» iv.930. xv.302?. � moeten hare Granen aldaer geladen, in deie Landen brengen, 1 v.935. MoiTelbanek, � �. 470. Munitie van oorlogh niet te brengen van Spaigne naeden Vyandt, 1 v. 924,1079tot^lili- �� oock niet nae de Franfche Havens, om den Vyandt toegebracht te werden, 1 v. 1092,1108. Mufquettiers.x v. %$$. Munte, 1 v.2578. tot den eynde. � �.2156,2189, 2393*f54»²775 �� ftjlftant van Muntflach, IV. 2652. �� niet uytden Lande te voeren, 1 v. 3040,3042 � Evaluatie vanden jaere 1489, � �. 2578. van denjaere 1520, 1 v. 2605. vanden jaere 1586, 1 v.2624. vandenjare 1589,1 v.1646. vanden jare 1594,1 v.2654. vanden jare 1596,1 V.X741. vanden jare 1603,1 v. 2663,2700, x745i 2908. vandenjare 1606,1 v. 2669,2743. vanden jare 1608,1 v.2746,2757,27j8. vanden jare 1609, 1 v. 2760. vanden jare 1610,1 v.2762. vanden jare 1615,1 v. 2764. vanden jare 1619,1^.2771, 2776,2784. vanden jare 1621,1 v.2786,2794, 2910. vandenjare 1622, ^.2796,2914. van denjaere 1626,1 v. 2814,2820. vanden jaere 163 3,1 v. 2 877. vande jaren 163 8 ende 163 9, 1 v. 2881. vanden jare 1641,1 v. 2886. vande jaren 1645,1647,16526� 1653,1 v.2890,X9c>4. Munten, op vreemde Munten geen Materialen van Gout of Silver te leveren, 1 v. 2616,2617, 263 2,2708,2928,2954,2977,1981,3006,3012, c iij 3013,
Mede nochte Ploegen, Eggen, &c. niet te vervoe- ren, iv.i 164. �� de fel ve te vervalfchen verboden, 2 v. 303 9. Meentucht vanden Vrye, 2 �. � 223. Mee Impoft, � �. 2931 � Meyerije van 's Hertogen - Bofch onder defen Staet, 1 v. 83,239,243,245,249. ------- Houwelicken aldaer, 1 v. 359. 2 v. 2396. �� Paepfchc Schepenen, � v. 3408, �� Geen exercitie vande Roomfche Religie aldaer te doen, 1 v. 139 tot X57. �,�■ Politijcque reformatie aldaer, � �. 2605. �� Culture van ongecultiveerde Land. � v.x6xy Meefterknapen vande Houtvefterye, ende baere VonnuTen, 1 v. 1418 tot 1430. 2 �. 1388. Meefter Generael vande Artillerye,\|2 v. 3x5. Meeilers vande Vuyrwercken, � v. 3 5 i. Memorien, fchryvenby Memorien weder toege- laten , 2 v. 14x2. Memorie-goederen aen te brengen, 2 �. � 143. , Mennoninen Eedts Formulier, � �. 14x8. ■ -� Vergaderingen inder Groede verb. � �. 2388. Merckt-gelt ende Straet-gelt, tot wat Jurifdiftie die behooren, 1 v. 1378. Mereken, Wapenen ende Stempels na te conter- fey ten verboden, � �. � 272. Mereken van andere Steden als daer de Zeep ge- maeckt is niet te gebruyeken, � �. 3079. /Mefièn buyten de Vereenighde Landen gemaeel, niet in te brengen, 2 v. 2663. Mcs-trecken op ftraffe, Item,lange Meflèn te dra- gen verboden, � �. 2408,2669. Meten, hermeten der Schepen op Noorwegen, 2V.587. Meters vande Waren vande Ronde Mae? haeror- dre,i v. i93t,2ioi,x2xi. Meurs.op wat conditien verovert is, � �. 597. Middelburgh in Vlaenderen, 2 v. 1217. ~�Neutrael.xv. 1x19, Middelandtfche Zee hoe te bevaren, 1 v. 896 tot 9x6. xv. 3039, Middelen beraemt tot het in Zee brengen vande Kruyflers,i v. 992. Middelen tot herftellinge vande authoritey t der _r Juftitie vanden Hoogen Rade en 'tHof.x v.785 �� tot verminderingb van Proceflen, � �. 780. -~~� ■~~ totverkortingedcrfelve,xv.784� Middelen, fiet generale ende gemeene Middelen. Middelburg,ordre op d'AiTeurantiê aldaer, 1 v.867 Militaire.mogen Contra ven teurs van haer Hoogh Mog: Placaten op de daet geattrappeert, ftraf- fen,xv. 13x7. Militaire difcipline te Lande, xv. 162,170,183. �� ter Zee, � �. 187,199. ï°3 � Minder jarige mogen geen onroerende goederen aen heure Voochden, Adminiftrateurs, ofte der fel ver kinderen; noch oock aen heur Peters,Me- ters, of Concubinen maecken, 1 v. 318. Minifters van Uytheemfche Potentaten, noch haer gevolghniet t'offenferen, 1 v. 52^ MiïTeder Papiften verboden, 1 vol. 201,205,212, . 21^,217,2-34� xv. 2384,2403. »-� Item, in de Huyfen der AmbaiTadeurs, «iv. 221. XV.X404. Moderatie op de laften der incomende ende uyt- / gaendegoederen,ij.2264.

-ocr page 1685-



			'�

	Tafel van beyde de Deelen ofte Volumen.

		NotariiTen mogen gheen Aden die totte Griffie van 't HofFgehooren, pail�eren, 2 v. 1390. �» moeten goet Prothocol houden, � v. 318. ---- Aften van Perfoonen hun onbekent hoe te paileren, ι v. 319. Art. 19. Notarifenin andere Provinc. gecre�'err, 2 v. 1382, 1478,2185. '�-'■� Noten oude en nieuwe Polder bedijckt,2 v. 1992. Notificatie vande Staten Generael op 'tdrucken vanden Bybel, 1 v. 187,189. 2 v. 3�29. O. /"^Bligatien of Rentebrieven �p 't gemeene Lant ~J zijn geen arreftenfubjeft, 2v. 2639. ~~�■ -~~ � hoe te beleggen, 1 v. 1506. Oftroyen tot bedijekinge fiet Diijci;agie. ■�»� interpretatie noopende het bedijeken der' Thienden, 2 v. 2022. Oftroy voor de Ooil-Ind. Compagnie, I v. 5 30. - Reglement en limitatien van dien, ibid. 539. Oftroy voor de Bleyckers van Haerlem,ι ν. 1222» Oftroy generael voor de gene die nieuwe Landen ontdecken, 1 v. 563. Oftroy voor de WefUndifche Comp. ι v.566". ��Geamplieert, iv. 579,583. ----- Continuatie, 1 v. 595. Oftroy voor de Noortfclie Compagnie, l v. 669. Oftroy over het drucken vande nieuwe tranflatie des Bybels, I v. 189. vernieuwt, 2 v. 3029. Oclroy beroerende 't Heemraetfchap van Delf- landt,2V,2965. Oftroy, daer bydeHeeren Raedenin Hollantk werdt toegeftaen in plaetfe van een aflyvigen Dijckgraefof Heemraedt, een ander te mogen ordonneren, 2 v. 2966. Oefter-banck in Zeelandt te berooven verboden, 2 v. 3037. Offieien in Hollantby wie te bedienen, 2 v. 207^ - te refigneren verboden,2 v. 1423,2281,2368. Officieren ghedeporteerr die haer niet en wille» verdragen vanden Eedt aenden Coningh van Spaigne gedaen, 2 v. 2154, Officieren van 't Landt by eede verplicht totbe* talinge vande Impoilen, 2 v. 2 537. - difpenfatie daer van, 2 v, 2601. "�" Officieren vanden Train vande Art�llerye haec Inftrufti�,2V. 333. ------ vanden Lande van Cuyck, 2 ν. Π70. �� vande Twente, 2 v. 1171. �� vande Monfteringe van't Krijghs-volck to� lafte vande Coninginne van Engelant, 2 v. 213. Hooft-Officieren van Hollandt hare vacatien, 2V. 1490. �� mogen geen Pachters zijn, 1 v. 1620,2020, 2128. ----- Item.hare Offieien nietrefigneren,2V.236S ---- wat fy verbeuren als fy niet en letten op den* toevoerden Vyandtghedaen, ι ν. ιο8ι, 10871 1097,1099,1101,1105,1107. ---- Tullen vande Amhachts-Heeren niet geftelc worden fonder advis vande Heeren Staten, ^Ιν�399� ,' �� geen Doodtflagen te compoferen, 1 v. 323« 2V.707� mogen over geen Paepfche by een komften compoferen, 1 v. 208,209,²²ί' ²3⁷' *39� - haer Ordonnantie voor onkoften van Cri� minelt
3013,3040,3041,3044. Muntmeeiters ordre, 1 v. 2584. �4Bt- itrafl�, ibid.en 2585. -�- Naderordres, 1 v. 2613, 2635,1680. N. "VTAconterfeyten, 1 v. 1x72; ■- Naerden, tumulte aldaer over de groote der Turf-tonnen, 2 v. 2551, Namen Polder, 2 v. 1921, 2016". Namptifl�menten inde Griffie te breng�,2 v.1402. Navigatie ende Commercie op Spaigne verboden, 2V, 2190.* Nederbetuwe, Contributie verboden, 2 v. 59. Nederwaert, 2 ν. ι $66. Neerlandtfche Provintien worden vermaentfich 'tjockvan Spaignen t'ontrecken,2 v. 10,14,15. Nederlandtfchen Oorlogs ware oorfaeck, 1 v. 10. : 142. xv. 1. Neeringen ende Hantwereken buy ten de Steden, iv. 1268. Negotie op Ooft-Indien buyten de Compagnie verboden, 1 v. 547,562. 2 v. 1323,2463. - Neften van Vogelen niet te berooven, 1 vol. 1302, 1345� Netten, liet Vifch-wandt* Ter Neufen, 2 vol. 1199,1206,1207,1857,1860, 2213,2220. Neutrale moeten Licent betalen, 1 v. 2358. Neutraliiten goeden, 2 v. 3 2, 2261, -� Militairen dienft verboden, 2 v. 160. Nieuwendamme onder Crommenie, 2 v. 1639. Nieuwe Havenen ofte Plaetfen ontdeckende, iv. 563. Nieuwenft�j� wortingewillight, 1 v. 395. Nieugaftel Oftroy, 2 v. 1852. Nieuwe maren, Refei eynen ende fchandaleui� Liedekens verboden, 1 v. 437 tot 463. Nieuw-Nederlandts en Engelants limit-fcheydin- ge,2v. 127-5. }iH- Nieuw-meer, ordre op't viflehen aldaer.i v.1295. Nieu waterfchap Hantvefte, 2 v. 1631. �� overdrachr,2V. 1632. * Nieuw-Vofmaer, 2 v. 1877. Nimmeg� begeeft fich onder d'Unie van Utrecht, iv. 18. «�� Articulen op 't overgaen , 2 v. 589. Nonnen, Tiet Bagynen. Noort ende Vifichers Polders Oftroy, 2 ν. 1868, 1872. Noortvaerders haer wapeninge ende manninge, iv. 878. �� verfeeckeringe, 1 v. 917. Noortfche Compagnie Oftroy, 1 v. 670. -----Continuatien, 1 v. 671,673,678. 2 v. 3018. «� mach in cas van noot Ooft-Indifche Havenen aendoen, 1 v. 671. � moeten met haer vanghfl: hier te Lande aen- komen, 1 v. 682. Noortfche Compagnie van Zeelandt, 1 v. 673. -� buyten de i�ive op den Walviien-vanghfl; te varen verboden, 1 v. 680. Noorteynders Meer bedijekinge, 2 v. 1749. Noortdrunt ende Noort-Caepvaerders, 1 v. 876. NptaTiiTenadmiirie,2 v. 1384.1387,1439,1458. «-*� geen recht te doen op Aften by ongeadmic- t�eldegepafl�erj:,2^.1384. u -

-ocr page 1686-

van beyde de Deden ofte Volumen.

Tafel

Jen aende klve verboden, 1 v. 9^4., �
Oorlogh fchepen ten Haringh-vaert, �iaerautho

rifatie ende Articul�n, 1 v. 695, 710.
Oorlogh Scheeps-behoeften wier te vorderen»

Ootfch³o⁰t^r,⁴Vryheyt Reglementen, ζ vol. 282?.
315^,3157-

Oorloghs waerachtige oorfaeck in de Nederlan-
den, rv. 26,42. ζ v. 1.

�� regen Engelandt, 2 v. 19.

Ooirburgh, Polderken aldaer bedijckt, 2 v. 2021.

Ooftmoerfchen Polders Dijckagie, ζ ν. 1877.,

Ooilende Noorwegen- vaerders, �v. 92710^55.

------ byproviile verboden, �v. 952.

Oofterfche Schepen ende No�rtvaerders haer
monture, t v. 878.

O�ft-lndifchen Handel b�yreh dje Compagnie
Verboden, 1 v. 547, §61. % y. 1323,2463.

Ooft-Indien, recht vande Succe��ieft abinreftato,

minelefaecken, 2 v� 1491. :""%*�

Officieren mogen 't Ampt vin Secretaris of Vor-

fter in Brabandt niet vergeven, 2 v. 148b;
Officieren vande Gereformeerde Religie al�nime

aen te ftellen, 1 v.262.
Oyen ontydich ni�t te flachten, 1V. 11 \% 1218.
Oirfchots Reglement, 2 v. 18x2, jrf� 3'; 57^."
Pldenburgh ₅ geen Koopmanfchap derwa�rts te

voeren, 1 v. 1092.
Oldenzeel, op wat Articul�n pvergegaen is,

ζ ν. 6ο7,609.
�lye-ImpoftinHollandt, iv.1846. Afgeftelt,

XV. 3047.

�- 1~~."--~~ in Zeelandt, 1 v. 2084. *

pmlande, geen quartier aldaer voor des Vyandts

Uytloopers, ζ v.^.
Omflach op de Brabandtfcbe Dorpen _f ι ν. 1 �26.
Ommeflach van {es Verpondingen, inden Jaere

15-83. geconfenteert, hoe die betaeldt fal wor-
den, 1 v. i^i�eh 1511.
^rr Reeckeninge daer van met open Deuren te

doen, iv. 1520.
-�*- hare bevorderinge by executie, iv.i 509.
Onderdanen van defen Staet geen Beeden aen de

andere fyde te betalen, ζ ν. ι i8 5.
Onderdanen uyt den Lande niet te vef voeren met

Schepen of Schuyten, ζ ν. τχή'}.
Onderpandinge van onroerende goederen, Lau-
den ende Hypotheecquen, 1 v. 338.
Ongecultiveerde Landen tot culture ghcbracht,

'hebben vrydom, 2 v. 2625.
�ngefondeerde Procefl�n Impoft in HqlJandt,

1 v. 1984, 2242» ζ ν. 2643.

■~~------~~« in Brabandten Vlaenderen, tv.zijd.

------� Boeten daer op, 2 v. 2643.

Ongeregeltheden van'tVolckvan oorloge, iv.87

tot 143. '" ,.'",."'...": . ,' ■"'/" 1

Onl�f bare Renten, iet Rentcf�.
Onroerende goederen Impoft vanden ve�rtigften

penningh,! v>ty$),ziiy, 2v.z^ 1,2630,2951.

Vijftighften penningh in Brabandt en Vlaende-
ren, 2 v. 2818.
�^� die by Teftamenten, Codicillen, Hu welijcxe

Voorwaerden ende andere Contraften gerefti-

tueert moeten werden, aen te brengen, 1 v.375.
Onfuyveren Haringh niet te packen.z v.738,748.
Ontdeckinge van nieuwe Paflagien,Havenen,&c.

iv. 563.
Ontfangers haer niet t'abfenteren* 2 ν. 246.
Ontfangers van geannoteerde goederen,ofte ghe-

itfeeneLandtspenningen /zijngeen Provii�en

of Mandamenten vande Hoven van Juftitie fu b-

je<$, 2 v. 2140.
�'� haer ordre ende Reglement, zv.,li37tot

1141,2842.
Ontgronginge van Landen,op wat voet? 1 v.1232
Ontgrondinge van Kley in Rhijnlandc verboden,

1 v. 1820.
Ontgrondinge vanden TurrTlmpoft, rvol. 1884,

zv. 2501,2815�.
Oritgronde Landen wederom toe te maecken,

. �v. 1244. _?�_η'
Oriti�aginge vanden Eedt aen Syne ExcelL/yan

Leycefter, 1 y, 50.
Oorlogh-fchepen mogen ^een Koopmanfchap-

jjenover brengen, 1 V.96J. 2 v. 494* het foete-

^!�

2 v. 1322,2633.

Ooft-lridifche Compagnie O&r�y, i y. f30.
� Jimitatien, 1 v. 539,543,547,
^el-brl�n\ ζ v. 1277.

�-, Jiaer Officieren mogen geen eerfte A�rheurs
$an of��nfien vvefen tegen de Spaignaerden of
Porrugyfen, 2 y.zz'jz.

-� moeten alomme goede �rdre op Schepen en
Forten ftellen, 2>. 2273.

-� Traftaet noemende den handel op Perfieft,
2V. 131?, 1319. Γ

Ooft-lndifche A�ien h�e te verko�pen, 1 v. 5/3,
$^,662.

O�ft-Indifche vaert in vreemde Potentaten dienft
den �ngefetenen defer Lande verb. 1 v.y 49,551

�oock de felve alhier aen te nemen verb. 1 v.^ji

Ooft-Indifchen dienft aen nemende, ende naer
ontfangen geit wech loopende, werden arbitra-
rie, ende die in tijt van noot haer*Schepen fon-
der ordre verlate, mette koorde geftraft.i v.55'9

Ooft-Indifche Schepen nipt aen boort te varen,
buyten ordre der Bewinthebbers, ivol. �53.
2 v/2487.

Ooft ende Weft-Indifche Compagnien werden
verboden geen Franfche.Engelfche ofte Schot-
ten in 'sLandts dietifte wefende, ende geen
Pafp�ort hebbende, aen te nemen, ζ ν. 283.

Ooftzanen, 2 ν. 1646.1652.

Ooftzaner Schynckel-dijck, 2 v. 1647.

Openinge vanden wettigen Staet in Hollandten
W�ft-Vrieflandr, I v. 39.

Openinge van Depofitien, 2 v. 1483,1487.

------ der Licenten totuytvoering� van Paerden,

1 v. 1164.

Opheve vanden halven vijfden penningh over
Huift en Hulfter-Ambacht, 1 v. Ij^z.

------ vanden achtften penningh over Axel ende

Neufen, 1 v. 1522.

- van Generale ende Gemeene Middelen be-

willight, fiet Gemeene Middelen

van 't Laftgelt, 1 vol. 914. ^rt. 11,12,13.

9iy 101920,936 tot 939,2573.

� van een ten hondert van alle inkomende*
ende een half van alle uytgaende Waren voor
de Kruyil�rs, 1 v. 992. en vervolgens.

- van tweeen een ten hondert voor VeyJ-g�lr,
�v»2f68. verihinderinge,Ι,ν.2570. '

Opfien-

-ocr page 1687-



	" :: � ... f, .. ?"f . J, ... ü ^....'. Tafel van beyde de Deelen ofte Volumen.

		xo� ♦ zx8,230,236. nochte oockinUniverfi- teyten onder 't gebiet vande Vyanden, � �. 194, 197,224,2x8,230,236. Ouderkerckoudtfte Hantvefte,2 v. 1615,1616, Over-Maze Landen verdeelt, � �. 1777. Aggrea- tie, 2 y. 2847. , -r--_r mogen geen bevelen vanden Raedt tot Bruf- fel gehoorfamen noch halen, 1 v. 1463,2 v.i 175 �r- Officierenaldaergelafthaer Amptenwaer te nemen, 2 v. � 179,118 r. �� aende Ingefetenen aldaer gelail hare Hoog Mo: Officieren te gehoorfamen, xv. 1181. �� mogen geen Gerecht-bancken vande Spaen- fchefydeerkennen,xv.i 183,1184,1185,1187. ��.� Ingefetenen aldaer zijn niet ghehoudende Roomfche Feeftdagen te vieren, 1 v. 261. �-V de beleeninge der Heerlijckheden en goe« deren van Over-Maze, 1 v. 1432,1440. Overloopers vanden Vyandt niet aen te nemen fonder confent, � �. � 191. Overfpel, recht ende ftrafïè 't zy van gebouwde of ongehouwde Perfoonen in Hollant,i v. 334. Art. 14,15,16.17 en 18. �"� inZeélandt,i v. 355. Art.30,31,31 en33. ------in Brabandt en Vlaenderen, XV.X443� Overtreders vande Gemeene Middelen haer ftrafc fe, 1 y. 1617,2018,xix6,21x7, Overwaterfchap, � v. 1626. O ver-Y ifelfche Ducaten en Munt, 1 v. 2648. Ougften en Airen rapen wien verboden,x V.X983 Oudt ende Nieuw-Beyerlandtfche Viflcherye, I V.IX96. Ovetfettingeder H. Schrïftuyre, 1 v. 187. Qverwaertfehe Peyl-nagel, 2 v. 3041. P, pachters vande Gemeene Middelen alle cen> * plottetyen verbod. 1 �.2x44,1 v.x 56,254 J � ■ - niet te refifteren, � v. 2x50. �� mogen met niemantcompoferen.i v. 1664, 1680,1785,2244,2246. �- Ordre voor Pachters en Colle&eurs in't op� heven vande Gemeene Middelen, 1 vol. 1626, 1632, iÓ42,xo22, 2130. � hun authoriteyt in 't ontpacken van Waren daerfufpicievanis, tv. 16x1,2021. � fullen vande OfEciers.Secretarifen en Boden geaffiÜeert werden, 1 v. 16x2, 2021,2128. � geen Officieren en mogen Pachters zijn, 1 v. 1620,2020,2128. Pachters van't Zout, 1 v. 1802,1812,1824,1830, 2073,2188. �� van een vierdepart der Convoyen eriLicen- ten, � �. �349,2357. 2 v. 2361. Pacht ofc opheve vanden lmpoft van alle Waren, de Ronde Mate fubjett, 1 v_v 1928,2098^218. � �. �951. Pachters Executorie, � �. 1612. Pacificatie van Gent, 1 v. 1. Packen op andere manieren dan ordinaris verbo- den , ten zy den Pachter daer van eerft adver- tentie gedae � zy, 1 v. 1621,2021. Pachters der Landen waer nae hun te reguleren in Hoilant, iv. 337,363- 2V.25H� -----in Zeelandt, 1 v. 365. �v. 2240. Paderbörn, 2 v. 123. Paerden lmpoft in Hollandt, 1 v. 1934,193.6. Paerden
Opfienders ende Regenten Ampt in 't Collegium Theologicum totLeyden, � v. 293. Opfiender vande Treek - Paerden in 't Leger, iv.44.1r Opteeckeninge ende arreft der goederen van Per- foonen hen onthoudende by denVyant.x v.31. Orange Polders Otlroy, 2 v.j^ij, 2008. Ördonnantien vanden Hoögen R. 2 v.1093,110ï Ordonnantie op'tftuek vande JuftitieindeSteden ende platte Landen van Hollandt, 2 v. 695. Ordonnantie voor Dijckgraef, Heemraden ende Penning-meefter vanden Alblaflèrw. % v.2674. Ordonnantie'toe befcherminge vande groote Vif- fcheryeendeHaringh-vaert, 1 v. 710. Ordonnantie generael vande Gemeene Middelen, iy. 1626, 1632,1642,2022,x13�. 2 �. 2344, 9²9� �� noopende 't beleydt vande Proceflèn daer over, 2 y. iboi. �� voorden Commis der Schepen vande Le- gers, 2 v. 371» 382.385. �� op dedifciplineen otdre Militaire, 2 v. 1.61 tot 208. '�� voor de Pachters van't wit gerafineert Sout, l v. 1802,1812,1824, i83o,2073,xi88. �� Voor de Schepen nae Ooften ende Noor- wegen varende, 1 v. 878,9x71.01955. ~~■ --"~~ van de Schuyt ende Scheeps-vrachten in 't voeren vande Soldatenendë Gemeene Landts behoeften.xv. 375,379 381,391,399,433. �� op de Schepen int Leger, 2 � 371101435. Ordres op't beleydt vande ProceiTen voor de Ge- committeerde Raden van Holl. 2 v.i 121,3054. �� voor den Raedt van State, 2 v. looi. Ordre voor de Gout endeSilverfmeden, 1 v.27i8 tot 2740,2 v. 2763. Ordre voor 'slants Ontfangers, Rentmeeftersen Contrerolleurs, 2 �. 1137tot ii4i,xv.x84i. Ordre waer nae alle gemonteerde Schepen lullen vermogen te varen in feeckere ghedeelte vande Limiten van't O&roy vande Weft-Indifche Compagnie, 1 v. 599. �� in'taenbrengen der ConvoyenendeLicen- cen, iv. 2264 tot �5 54. Ordres op het innen vande Gemeene Middelen, > xv. 1127. ------ voor Jefuiten,Priefters ende Monnicken in defe Landen komende, 1 v.199. ��. voorde Schepen varende naërWeft-Indien om Zout, 1 v. 579. �� op d'Atteiiatien vande abfente Soldaten, XV. 247. Orifont hoe te bevaren, 1 v. 948. ----Thollenaldaer,iv.9 39,948,952,2 v.56i,j67 Oifendrecht, 2 v. 2005,2017. Offeriflè, � v. 19 21, 2018. Out ende Nieuw Oten bedijekt, 2 v. 1877. Otene Oitroy tot bedijekinge, 2 �. 1992. , Ovens, fiet Fournaifen. Ovërbetuwe geen Contributie aenden Vyandt te geven, 2 v. 59. Ovëtlaften van't Krijghs-volck, 2 vol. 89,98,102, io5,io8,i2x,i₃₃,&c. OudtYferniet te vervoeren, � �. �450. Ouders of Voochden mogen hare Kinderen by de Jefuiten niet ter Schole leggen, 1 vol. 197» 200,

-ocr page 1688-



				Tafel van beyde de Deelen ofte Volumen;

					Spaignen of Portugael te gaen, 2 �. $8, aioj. Pafpoorten vanden Vyandt onbehoorlickgeclau�� itileert, niet te lichten, 2 v. 83 tot 87. �- inhoudende 't woortvan Rebellen, 2 v. 86. ■�� van Waren die eens betaelt hebben, 1 v.2267 -� Spaenfche Pafpoorten en Sauvegarden niet te gebruycken tot een behulp, 2 v. 38. � in Dorpen niet langer te gelden als een Maent, 2 v. 6j. Pafquillen te drucken ofte divulgeren verboden, 1 vol. 211,214,3 �7) 414,416,438101 462, xv. 2469,2623. Pafquillen en qualijck fpreken, 1 v. 211,214,236. Paflagien van Soldaten, 2 v. 143,146,150. Paflègeule,Schorren daer Qverbedijckt,2 v,200i, beliiyden , 2 v. 2004. Paftorye goederen aen te brengen, 1 vol. 1482. 2 v. 2143. Patronaeticliappen aen te brengen, 1 v. 1472. Paufelijcke Vergaderingen,Conventiculen,Scho- len,&c. verboden iv. 193,227,229,231. PaufelijckeSuperftitien verboden, 1 vol. 203,211, 214,219, 227,23 1,258. � Exercitie van Paufelijcke Religie inde Huyfen van Ambafladeurs verboden, 1 v. 222,2 v. 2404. � inde Landen van Overmaze verbod. 2 v.2894 � inde Meyerye vanden Bofch by wegen van retorfie verboden, 1 v. 239 tot 256. Payementen, uytheemfche verboden, 1 vol.2930» 293*. 3.934,2938,2940,2946,29; 2,2990,2994, 3005, 3008,3026. Pays, 1 vol. 79. 2 v. 521,2261,2503,2559,2567, 2850,2867,2909. Peereboom bedijckt, 2 v. 1933. Penningen voor Billioen verklaert, 1 v. 3044. Pernambuco handel opengeftelt, 1 vol. 603,609, 614,617. Perfen tot het drucken van goude of Silvere Pen- ningen , mach niemant fonder cónfcnt in Huys hebben, 1 v. 2932. Perfien , Articulen noopende den handel vande poft-lndifcheCompagnie aldaer,2 v.i 315,1319 Perfoonen in Vyandtlijcke Plaetfen woonende, daer geen Contributie betaelt en wert, zijn van goeden prinfe, 2 v. 42. Perfoonen die verdreven zijn niet t'arreftcren of condemneren, ten zy datfe hipr te Lande goe- deren hebben, 2v. 2161. -� uyt eenige Steden van Hollant uytgefeyt.uyt den Lande te doen vertrecken, 1 v. 434. Perfoon arreft voor fchult, 2 v. 702. Peft,2v. 3171. Philips Coningh van Spaignen afgefwoorê\i v.26 Philips Daelder tot Campen geconterfeyt, verbo- den, iv. 3018. Peylmalen ende Peyl-nagel inden Overwaert, 2V-304Z. Piek en Teer Impoft in Hollandt, 1 v. 1882. Pilotagie, ofte Lootfluyden ordre ende aenkleven van dien, 1 v. 1032. � van Texel.Vlielanten daer ontrent,! v.1033, 1036,1052. � vande Maze en 't Gocreefche Gat,i v.1067.
Paerden Impofl: in Zeelandc, � v. 2102,2104. �-----in Brabandt en Vlaenderen, 1 v. 22 16. Paerden uytvoer als door ordinaris wegen verbo- den, � �. 1158,1162. 2 v. 1835. Paerden inkoop ende uytvoer nae denVyandt en- de Neutrale Plaetfen verboden, 1 v.i 146,1148. .��- toegelaten, � �. 1164. >------ Labeur-Paerden, � �. 1160. ------Ordre op 'tkoopen van Paerden voor de Ruyterye in 's Landts dienft, 1 v. 1148. ende je- gens de frauden byhaer daerinneghepleecht, 1 v. ii«5f'. Paerdegelt, 1 v. 1556,1558,1561. Paleftiniche Waren, 2 v. 3163. Pampieren op'tblancke befegelingh,&c. � �. �994 tot 201 o, 203 2 tot 2040, 2116. Panne en SteenbackersOrdre,� �. 1230,2 v.2839, Pannelieden ofte Soutfieders ordre vanden lm- poft van't Sout, 1 v.1816,1826,1830,2190. �� geen Pannen, Vorften, Eftrïcken te mogen vormen of bac&en voor den eerften Aprii,noch naer den thienden O&ober, � �. 1230,2 v. 2839 Pandingen in Contributie Landen of inde Meye- rye vanden Bofch verbod, aen te gaen, 1 v. 1431 1435. Idem, inde Landen van Over- Maze, 1 v. 1432. Pantfchappen aen te brengen, 1 vol. 1443,1444. 2V. 2136,2137, 242O, 2428. .� Pantfchap vande Grave ende Lande van Cuyck afgedaen, 2 v. 2268. Papemuts Schants, 2 �. 154. Papier, 2 v. 2057. Papillen mogen geen Vooghden 2ijn over Kinde- ren, als een vande Ouders is geweeft vande Ge- reformeerde Religie, 1 v. 206,23 5. ------Vergaderingen,Predicatien,Miiïèn,Kin\|er- doopen,Trouwen,&c. verboden, 1 v. 203,23 1. Pardonnen hoe te doen interineren, 2 v. 2053. Pardonnen by Syne Hoogheyt in Brabandt ende Maeftricht verleent, 2 v. 23,89. Patdon generael � oor de O verloopers, 2 v. 315. �� voor de Luyckenaers die hen in dienft vande Spaenfche begeven hadden, 2 �. 158. -�voorhetverloopen Zeevarent Volck,2 V.315 tot32i. � voor degeene dieopZee-rooversghedient hebben, 2 v. 319. Pas-deelen by de Krijghs-Iuyden aende Regenten vande Plaetfen te rhoonen,2 v. 105. Pafpoorten en Sauvegarden verboden, 2 v. 48. .-----' ?e Water verboden, 2 v.38,62,2204. .------ fullen by de Staten Generael, Raedt van State, of by den Prince alleen gegeven werden, iv.63. .-----■ hebbende, onverhindert te laten paflêren, 2v.94.95. ■ ■� � foo om uyt defe Landen nae Vyanden ende Neutrale Landen te gaen, als om uy t de felve herwaerts te komen, 1 v. 19$". van particuliere Gouverneurs of Comman-
		deurs te niet, 2 v. 77,79,81 �� Binnelandtfche, ende 't fuy veren der iehe, 2v. 2304, z3o8.



	� Oiv.		2 v. 2691. Piftolen de Studenten te dragen verbod. 2 v. 1067 vanden 'Vyandt' niét te lichten om naer 1 Placaten van Manfvelt niet t'obedieren, 2 v. 6. � d Placa-

-ocr page 1689-

Tafel van bey�e de Deelen ofte Volumen.

2J4,2^5,2^7.

Placaten over de

Premie geilelt op 't veroveren van eenigedesVy-

andts Schepen , 1 v. 884,972.
■�-, voor'sLantsOorlogh-fchepen,i v.976,978.
'-Mi voordeVrybuytvaerders, 1 v.974,9767
-�� op't veroveren van des-Vyandts Chalo�pen,

Schuyten of Aecken op BinneftroomS, 1 v.978.

■------ op den Boven� Rhijn, 1 v. 980.

voor de gene die Vlaggen vande Engelfche

oock ftadt over'tverdet.Quartier van 's Herto-

gen-Bofch,2V. 1177�
Placaten van haer Hoogh Mo: contraveniercnde,

wien de calange competeert, 2 ν. 1327.
Placaten tegens de Remonflrants-gefinde t'on-

derhouden,2 ν. 2301,
Placet-Brieven, 1 v, 326.
Pleyten en fitten vande Advocaten ende Procu-
reurs, 2 v. 1081.
Ploegen,Eggen,ende andere Inftrumententot de

Bouw-neeringe dienende , uyt den Lande niet

te vervoeren, ι ν. 1164.
Plunderen ende berooven der Prinfen die op den

Vyandt zijn verovert, 1 v. 982.
Plunderen, rooven ende fleelen der Soldaten.,

iv. 87 tot 143.
Poederen van Peper.Noten.Macis, of andere Spe-

ceryen in defe Landen niet te brengen,!'V. 561.

2 v. 2464. ' - ^-'", ^l"^;

Polder-maeckinge indeRhijnlanden, 1 v. 1574.
Polder annex Biervliet, ghenaemt �milia Polder,

bedijckt, 2 v. 1949. verfo.
Polder van Namen bedijckt, 2 v. 1921,2016;"

«----- Weeck-marct,2V.2401.

Policie binnen de Steden ende ten Platten Lande

in't generael, iv. 311,321, 329. _r-� in't fpeciael de Huwelijcxe faecken betref-
fende, iv. 330,3^1. 2v. 2396,2429.
Politijcque reformatie onder t gebiedt vande Ge-

neraliteyt, 2V. 2605. '^J - ,

Poolfche en Danficker Oorden verbod. 1 v.2962,

2984, 2988,2992,2998, 3002.

Pontod'ElRey, 1 v. 579� ^J. ''"' '^'^A '.

Poort-aerde uyt te voeren verboden, 1 v. 11 (56.

Portugael, Beftant, 1 v. 117. Expiratie, 2 v. 18.

------ Vrede, 2 v. 2850. , ' ' �

-�� Pretenfien daer tegens aen te brengen,
2 v.2666 ,2.%) 1.

Portugael, Vaert en Koophandel daer op verbod.
2V. 46, 514, 2189.

Portugyfen onder 't gebiedt vandeWeft-Indifche
Compagnie in vrydom geilelt, 2 v. 2299.' �*

� Ordre tegens Portugaelfche Commiifien ter
Zee, 2 v. 2663.

«___ geen Waren van Contrabande derwaertste

voeren, 2 v. 3050

Portutraelfche Koopluyden hier woonende , hoe
verre hare goederen gheprotegeert werden,
2V. 1326.

Praitifynen, fiet Procureurs.

Prieadamiten, Boecxken alfoo geintituleert, ver-
boden, 2 v. 2424, 2425.

Prebenden,Vicaryen,�cc aen te breng�, 1 v. 1471.
1474. iv.2143,2530.

Praedeftinatie, ofte vijf poiniten nae 'tghevoelen
der Gereformeerde Kercke, 1 vol 135. en ver-
volgens.

Predicanten inde Meyerije vanden Bofch.Marqui-
faet van Bergen_;Breda,Maeftricht, &c. qualijck
te bejegenen verboden, 1 v. 2 59. 1 v. 2428.

<� Noch Studenten in der Remonftranten Ver-
gaderingen niet te gaen, .1 v. 271,272.

-~� die uytgewefen zijn niet te tolerere, 1 v.270.

Predicatien van Papiften verboden, ι ν. 201,205,

2�, 215', 217; X3A , 234, 14Ο, 242, 243, 247,

Schepen halen, 1 v. 980.
Preferentie der oudeVerbanden aende jonge.voor
die van Amfterdam, 2 v. 2211.

---- van Bleyckers Loon voor andere fchulden,

1 v. 1222.

�» van driejaer Rente tot Heufden, 2v. 2380.

Prefidenten ende andere vanden Hoogen en Pro-
vincialen Raede.fullen niet wefen vanden Rade
van eenige parthyen, Kercken , Abdyen , &c.
2V.788.

�---- hoe ende by wie te itellen, 2 v. 777,2377.

Pretenfien aen te brengen tegen Engelant,2 v.^42

------ tegen Portugael, 2 v. 2665,2891.

Prinfen niet te berooven, 1 v. 892.
Printen, Printers, 1 v.211,214.

Prieflers het herdoopen ende hertrouwen verbo-
den, ι v. 202,217,234.

�� jacht verboden, 1 v. 1384.

�� uytte Landen van Over-Maze te vertrec-
ken geboden, 2 v. 2894.

�~~------~~idem, van onder 't gebiedt van hare Hoogh

Mog:, I V. 257.

��- idem, uyt Zeelandt, 1 v. 229.

Prijs waer nae 't Gout en Silverwerckin Hollant

betaelt moet werden, 2 v. 3058.
Princen mifleydingh ende minderjarigheydt,

iv. 41,42.
Prihceiandts Uyttergori��n O&roy ,2 v. 1985.
Privilegie van Hertogh Philips, 2 v. 657.

- van Vrouw Maria, ibid.

- van Hertogh Maximiliaen, 2 v. 675.

��* van Hertogh Philips, de non evocando,

2V. 679.

Privilegie ofte vrydom der Profei�bren, Officie-
ren, Litmaten en Studenten totLeyden, 1 v.290
en vervolgens.

Privilegi�n, Gerechticheden ende Rechten van
Hollandt.vande 800 jaren herwaerts gemainte-
neert, 1 v. 41.

-----van Zeelandt, 2V. 6^7,775, 839,843.

��< jegens Privilegi�n van Steden geen provifien
by 't Hoffte verleenen, iv. 1494.

Proceduren voor de Gecommitteerde Raden van
Hollandt hoe te beleggen, 2 ν. 1121.

Proceduren tegens Perfoonen, die men prefu-
meert in fufpe&e Vergaderingen gheweeft te
zijn, 2 v. 1513, 1515.

------ Middelen tot verminderinge vande Procef-

fen, 2 v, 780.

---- Boeten vande Gecondemneerde in Procef-

fen, 1 v. 1984,2230,2242. 2 v. 2643.

Kortinge der felve in refpeft van tijt,2 v.784.

ProceiTen vande Graef�elijckheyt,2V. 1435.

<------ tuiTchen Dijckgraeffende Heemraden van

Rhijnlandt, ende die vande Stade van Leyden,

2 v; 1345,1374�

Pro-

-ocr page 1690-



	Tafel ton beyde de Deelen ofte Volumen.

Procureurs ordres, % vol. 1387, 1389,1391,1399, 1406,14x6,1471. ~~» ■~~ ■ falaris geaugmenteert, 2 v. 1445,1446. Procureur Generael, 2 v. 708,1390,1391,1423. �� Inftru&ie, 2 v. 14^3,1496. Promotie inde Univerfiteyt tot Leyden, 1 v. 288. Promotie genomen hebbende onder eedt van voor te ftaen de Paufelijcke Religie.zijn tot Ampten in defe Landen inhabil, ten zy datfedaervan ontflagenzijn, iv. 198,201,2x3,236. Propooften en difcourfen tot oproer ftreckende verboden, 1 v. 410,414415,43'). Proviandein't Leger vry te voeren, iv. 361. Provincialen Raedts Jurifdidtie in den Hage, 1 v, 1378. Provifien te verl�enen tegens Criminele Senten- tien der Steden,denHove verboden, 1 v. 1061, 1063. ------ oock tegens hare Privilegi�n en faecken de Policie betreffende, 2 v. 1494. Provifionele ordre op de differenten vande Jurif- di&ie tuflchen den Provincialen Raedt ende de Magiftraet van 'sGraven-Hage, 1 v. 1378. Provmoneel Accoort tuflchen de Heeren Staten . van Hollandt ende Weft-Vrieflandt, ende de Gedeputeerden van Zeelandt,op 't ftuck vande juftitie, 2 v. 773. Provocatie der Ingelanden vande Zype, van de Sententie der Commiflarifen aenden Hoogen Raedt, 2 v. 1685. ;■' ~~� �~~' decifie van queftie inde Zijpfche Dijckagie, fonderforme van Proces, ζ ν. 1682. Provoofl; Generael van't Leger, 2 v. 3 58. γ------ inde Frontier-ireden, 2 v. 355. Publicatie te doen aende Eygenaers vande Zype, , -IV. 1682. �^ί� Noopende het Placaet vande fideicommif- faire goederen en Teftamenten aen te brengen, 1 v. 375.379. Purgevan delicten, 2 v. 77$. Purmer bedijckinge geo�troyeert, 2 v. 1720. �� Bedijckers-gelafl: feeckere Sluyfen te onder- houden, 2 v. 1722. Putten, inde Uy tterlanden aldaer geen G rienden, Rrjs,Riet,Biefen,&c. te fnyden, 2 v. 2025. Quade Patriotten, 1 v, 433. ^Qualijck fpreecken nochte fchriften niet te verfpreyden tot nadeel van hare Majeft.van En- gelant,en de Engelfche Natie, 1 v.410,414,415. .�- vanden Prince van �rangien.ende de Heeren Staten verboden, 1 v. 435. Quartier niet meer te houden tuflchen den Vyant ende de Soldaten in dien Α wefende, 2 vol. 5 3, 55,64. Quartier ter Zee ofte op de Rivieren ofte Bodem van Hollandt ende Weft-Vrieflant niet te hou- den, 2 v.64. Qu�ftien in de Dijckagie vande Zype fummierlick gedecideert, 1 v. 1685. Quetfureofte Wonden by den Chirurgijns aen te brengen, 2 v. 2409, Qmjtfcheldinge en moderatie van recognitie voor 21 jaren in de Zype, 1 v. 1681. Quitantien dienende fo ten behoeve vande Schip- pers als Lootfluydejn, 1 v. 1049,1063.
		Quitantien by de Pacbfers van Domeynen �fre Geeftelijcke goederen over te brengen , 2 ν. 1150. Quoyren van Verpondinge, 1 v. 1518. R. η Ademaeckers, 2 v. 338. . ^ Raden in Hollandt, 2 v. 2966. Raedt van Brab. inden Hage ge�n'geert, 2 v. 2209. ------ Inftruftie, 2 v. 849. Raedt van Vlaanderen tot Middelburg ge�'rigeerc» 2 v. 2236. - Inftru&ie waer nae haer in 't reguard van die vanden Vryen ende Stadt Sluys te reguleren hebben,2 v. 1213. ------ Inftruftienop 'tbeleydt vande Procefi�n, 2 v. 949,973,979>9⁸3'²7θΐ. Rantfoen vande gevangen Schepen niet te belo- ven op de Reedcrs laile. 1 v. 1076. � vande gevangen op den Haringvaert,i v.7ii. ----- vande gene die op den Bodem van Holland* gevangen worden, fulien de Dorpen opbren- gen, 2 v. 64. ■------van Stierluyden, Schippers endeBoorige- fellen, 1 v. 1076. Rapporteur, 2 v. 737,79& Rapport-gelden, 2 v. 73 8,795. Ratificatien over 't verdeeien der Landen van Over-Maze, 2 v. 2847. Realen van Spaignen, Mexico en Peru verboden, I v. 2998,3014. Reauditie, 2 v. 715,81 «5,1467,1471,2159. Rebellen, Pafpoorten 'z fclve woort innehouden- de, 2 v. 85. Rechercheren van Paflagiers en Schepen tuflchen VranckrijckendeEngelandt, 1 v. 1022. - van die van Α lgiers,Tunis,&c. niet t�gedoo- gen,2v. 3039. Recherche op 't Vl�e ende Texel, 1 v. 2344. 't Recht van Succei��en, Erff�niiT�n ende befterfl�- niflenabinteftato.i v.335,341,343,347. ------ inOofr-Indien,xv. 1321, 2633. ------ van Patronaetfchap, Prasbenden, Canon�- cale Officien, Beneficien, &c. aen te brengen, 1 v. 1472,1474. 2 v. 2143,2,530. ------ van Hollandt ende Weft-Vrieflandt van oude tyden herwaercs, 1 v. 39. ------ der Getuygen in Gerechts-faecken,2 v.697 ------ noopende de Sent. of Vonniflen, 2 v. 700. �..-----. vande Univerfiteyt tot Leydeo.i v.291 ------ van appellatie, 2 v.700. ------ van 't verkoopen van Schuldenaren goede- ren, 2 v.701. ■�� in 't recht van Leenen geen exaftien te ple- gen, 1 v. 340. Rechteren , Geeftelijcke , 1 vol. 318. Art. 11. IV, 1151. Rechten vande Zee, 1 v. 785. Recognitien yande Landen op O�rroy bedijckc werdende, die aende GraefTelijckheyt gegeven werden, fiet inde refpeftive Odroyen ten dien fine verleent, van 2 v. 1653 tot 2023. Recolement van Atteftatien ofte Certificatien, 2 v. 1427. Redres Generael vande Verpondinge ende Con- tributien over alle de goederen, roerende ende onroerende, 1 γ. 1514. d ij Re-


			�■

-ocr page 1691-



			Tafel van beyde de Deelen ofte Volumen�

				Reügions faecken, 1 v. 131 tot 275. Religie, ghelijck diejegenwoordigh gereformeert gepredicktwort.alleenin Hollandt toegelaten, ibnder eenige andere openbaerlijck t'admitte- ren, jv. 193 , � v. 21 �7. Religieufen vande Roomfche Religie, 1 v. 199, &c. Remiflien, hoe te doen interineren, 1 vol. 324. � v. 2053. Remiflien,Pardonnen,Brieven van gratie &c. zijn in Brabandt ende 't Quartier van Maeftricht,by Sijn Hoogheyt den Prince van Orange volgens Authorifatie verleent, � �. � 3 %. Remonftranten Vergaderingen , Colle&en, &c. verboden, � �. �63 tot 174. � op 't onderhoudt vande Placaten, � �. Jtjoi. Remonftranten, uyrgewefeneendeafgefette Pre- dicanten, 1 v. 270, Z74. Rentebrieven op Hollandt zijn geen Arreften fubjedt, 2 v.1639. Rente-brieven tot lafte vanden Lande niet hooger als vijf ten hondertte genieten, 1 v, 1504,1507. Renten, � �. 2048. Renten in Grane, � �. �484. Renten kortinge, 1 v. 1490,1491. Renten,Chijnfen,Pachten,die met de redu�Ue van 's Hertogen-Bofch aen't Landt gekomen zijn, bekent te maecken, 1 v. 1474,1476. Renten die onlofbaer zijn, hoe te mogen loflèn, iv. 1504. Rentenen Intereften redu&ie, 1 v. 1504. Renten die verkocht worden den veertighfteft penningh te betalen, � \. 1954,1113. Renten verpandingh, 1 v. 338. Renten op Steden en Dorpen niet teverkoopej* fonder Oilroy, � �. �049. Rentges vande Graefïèlijckheydt aen te brengen ende verboecken, 1 v. 1492,1469, � �. 1511. Renten op den ouden Impoft van Vlaenderen hoe te betalen, � �. �526 en Z5Z7. Rentmeefters vande geannoteerde goederen, zijn voor dordinarisjuftitie niet convenibel,z v.z 140 Rentmeefters vande Efpergnes.iv. 1071,2 v.zi 17» 3081. ------\vande Exploiden, � v. 1447,1160. Rentmeefters, Ontfangers ende Contrerolleurs van't Landt ordre, � �. 1137,1141,1842. � over de drie Landen van Overmaze,2 v.l 139 Reparatie van Dijeken, ^y. 1817, 1820. Requeften eeps afgeflagen niet weder te prefen- teren,zv. 1463. �geen Eer tytelen inde felve te ftellen,z v.2926 Requefte Civile boete, � �. 759� ^Mec^^e ^Dy 't HofT te verleenen , 2 �. 1495. RefignatienvanOfficienverboden,2 v.455,1423, 1181,1368. Refolutie,daer by den Hovevan Hollandt verbo- den wert, geen kenniife te nemen van particu- liere Criminele Sententie der Steden,i v. 1061, 1063. � vande Proceduren tegens Perfoonen die ge- prefumeert werden in eenige fufpecte Vergade- ringen gevveeft te zijn, � �. 1513,1515. Refpijten, 1 V- 316, 327. Reftitutie van goederen uyt krachte vanden Tre* vis, iv. 2161. Rethorijckers, 1 v. 358,465. Re*
Reductie vande Los-renten op het Qiiartiervan 'sHertogen-Bofchgehypochequeert.i v. 1502 Redu&ien voor wien te gefchieden, 2 v. 776. Reductie van Renten ende Intereften tot laile van den Lande, � �. 1501,15�4,1507. Reecken-Kamer, Pantfchappen aldaer aen te brengen, zv. � 137. Reeders behoeven geen rantfoen,by de Schippers voor Schip of goet belooft, te betalen, 1 v. 1076 Refereynenendeoproerige Boecxkens verboden, 1 v. 137. &c. Reformatie, � v. 193,2 v. 1157. �� Politijcque inde Meyerije ende Plaetfen onder de Generalitey t, 2 v. 2605. Reformatien in Vlaenderen hoe te vervolgen, 2V. I52Z. Regenten van Steden, daer toe de nutfte ende be- quaemfte te kiefen, 1 v.320, Art. iS. Regeeringe defer Landen ghefteltaenden Raedt van State, 1 v. 52. � van Hollandt ende Weft-Vrieftandtby de Graven ende Staten, 1 v. 39. -� vande Steden in Hollant en Zeelant, 1 v. 44. � vande gemeene generale Dijckage 's Landts van Voorne, 1 v. 1800. Regifter der Secretarifen en Ckrcquen van Ste- den te houden van alle verkoopingen ende be- ladingen, � �. 759� Regifter houden van Landen, goederen, Steden, Dorpen, Verpondingen, vervreemdingen, &c. iv. 339. *�� Kille daer toe gedeftineert, in alle Steden, Dorpen ende Collegien, 1 v. 340. ■ ~~■ -~~ van onroerende goederen die byTeftamen- ten, Codicillen,Huwelijcxe Voorwaerden, &c. reftitutiefubjeftzijn, 1 v. 375, ■~~"■-~~'■■ van Huyfen,Landen huyren in elckWijck- quartier ende Polder, 1 v. 1516. Reglement ende ordre op den train vande Rolle voor de Gecommitteerde Raden van Hollandt, ��. iizz. ------■ Nader ordre daer op, 2 v. 3053. Reglement voor de Officieren ende Matroofen in 'cbefeylen,ende de Schippers in't frequenteren vandeVaert van Breda na de Blaeck & vice vér- fa, 1 v. 485. »■ < - opte Juftitie voor den Schepenen ftoel van 's Hertogen-Bofch, � vol. 2803,3087,3146. w ~~- ■~~■ over't Landt vanValckenburgh, 2 v. 3091. ■ over 't Landt van Daelhem, � �. 3097. ------ over'tLantvan"sHertogenrade,iv. 3103. ------ op den ftij 1 van Procederen in de drie quar- tieren van Over-Maze, � v. 3110. Idem, raeckende de Criminele Proceduy-
		ren aldaer, � v. 3129. � voor die van Oirfchot,z v.z8z3,3155,3157 ---- voor het Dorp van Hoochloon, 2 v. 313 5. voor d'Ontfangers, Rentmeefters, &c. van

	'r Landt,2 v.i 137,1141,2841. Reeckeninge, Die van des GraefFelickheyts Reec- ken-kamer werdt geen vifie meer gegeven van partye fecrete Schrifcuyren, 2 �. 144�. Reeckeninge der Regeerders ten platten Lande, iv. 15ZO. Relatien van Deurwaerders op eenZegel re fchry- Yen, 1^1463.

-ocr page 1692-



	Tafel van beyde de Deelen ofte Volumen,

		Rolle, foo groote als kieyne faecken, 2 vol, 1067, 1071,1073. ",. - tegensdeongeregeltheytderièlver,2 v.1075, 1081,2368. ---- Item, op't houden derfelver, 2 v.1079,1083, 1438,1467,1472,2368. �.' ' Rolle, hoe te houden inden Raedt van Brabandr, 2 v.915. -� hoe in Vlaenderen, 2 v. 2709. ----hoe voor de Gecommitteerde Raedén jan Hollandt, 2 v. 1122. Roof-goederen niette koopen,2 v.zné, ijUO» Roomfche Religie t'exerceren by wege van retor- fie verboden, 1 v. 2 39. en vervolgens. Roomfche Geeilelijckheyt verboden, 1 vl 199. ---- Vergaderingen,Scholen,&c. iy. 193. ■� moeten uy t haere Hoogh Mog: gebiedt ver- trecken, 1 v. 257. - op wat voet datfe in defe Landen komen mo- gen, 1 v. 199. doch niet in Zeel. 1 v. 227,233. -� van geen Roomfche Paftooren inde Me^erie van 's Hertogen-Bofch, ende Landen van,Bre- da; Bergen.&c. iich te laten trouwen,fonder,&c. iv. 359. Ronde Mate Impoit in HolI. iv. 1929, 2 v. 1951. ------inZeelandt, 1 v. 2098. ------ in Brabandt en Vlaenderen, � v,22i8. Rooven en befchadigen van Huyijuyden goede- ren verboden, 2 v. 2460. Rotterdam AiTèurantien, 1 v. 857. ---- Ordre provJfioneel noopende het Stapel* recht van Dordrecht, 2 v. 2281, 2283,2283! Ruygh Vogelen, en ordre over den Vogel v.ahgil, iv. i) 11,1388.1405, 1412. 2 v. 2348. Ruyteren, Cuiraflïers en Harquebufiers hare wa- peningen v. 249,253. Ruyteren,Paerde-koopen, 1 v. 1148 tot ii6o. - mogen geen Paerden verkoopen fonde�GÓ� fent.2v.25u. Jg - exercitie, 2 v. 2512. Ruyteren ende Soldaten vervoeren, 2 v. }yf. . C Abbathdach, &c. t'onderhouden, 1 v. 3 50,, ^Sacken te furneren volgende den Inventaris, 2 v. 1463.1466. ------ precife, 2 v. 1470. Saemilach Oftroy, � �. 1992. Salaris van Advocaten en Procureurs wanneer ge- prefcribeert, 1 v. 319. Art. 16. Salaris van Advocaten en Procureurs verhoochr, 2 v. 1443.1446. Salaris vande Secretariièn inde Meyerije vanden Bofch, Marquifaet van Bergen, &c. 2 v. 2795�. Salé, Traélaten mette fel ve gemaeckt, 1 vol. 127. 2V. 2504, 25^9. Salm, Impoitdaerop, 1 v. 1857. zv. 2945. Salm,ofuytheemfchen Salm, niet in Hollantfche tonnen te packen ofte branden, 1 v.746. nu. $^. Salpether,'t fuy veren ende verkoopen van 't gene in defe Landen gebracht wert, � �. 1195. Salpether hier te Lande gevonden niet te verkoo- pen, dan, &c, 2 v. 2 105. Santviietfche Schorren O&roy, 2 v. 1980,1993. Sas van Gent onder den Staet der Vereenighde Nederlanden ghereduceert, 2 v. 638. de Magi- ftraet aldaer en moet haer Vonniflèö niet ver- d iij ant-
Rethorifynen inden Haegli verboden, � v. 465. �� binnen de Jurifdi&ie van Moniter,Loofduy- nen ende Watcringe, geenderhande Spelen te fpelen, 1 v.465. Retorfie, Placatenretorfioneel, � v.239,241,243, 2.45,150. Retorfie, alle Sauveguarden opfeggende aen alle Geeftelijcke Perfoonen inde Quartieren van Loeven, Antwerpen, Sec. 1 v. 245, 250. '^-. tegens de ongefondeerdepretenfien vanden Coningh van Hifpaignen op de Meyerije van "s Hertogen-Bofch, � v.239, 2.41»H3»ⁱ55- Revifie, 2V. 834,1474. .� van Sententien vande Univerfiteyt tot Ley- den, 2 �. 1117. Rhieder-ambacht,Rhiederwaert, 2 v. 1582,1583, 1617. Rhijnberck, Articulenop't overgaen,2V. 625. Rhijn-Riviere, ordre op't leggen vande Schepen aldaer, 2'v. 489. Rhijnlandt, Ingefetenen aldaer mogen geen on- derlinge Vergaderinge houden, 2 �. 1816, Rhijnlanden , Hooft-lngelanden Vergaderinge, over de a<5lien der Heemraden ende Borgemee- fteren van Leyden, 2 v. 1354,1367. Rhijnlanden , Hoogh-Heemraden en Dijckgraefs recht, 2 v. 1346. Rhijnlandtfche ontgrondinge van Kley verboden, 2 v. 1820. ------ Slachturven aldaer, 2 �. 2205. Rhijnlanden ende Delflanden Ingefetenen , geen Groot-Ingelanden wefende,geenDuyven aen ' te houden, &c. 1 v. 1311, 1312. 2V.3134. Rhijnlchipperen Gilde in Hollandc, 2 v. 2599. ---- in Zeelandt, 2V. 3035. Ridderfchap van Hollandt haer recht, 1 v. 39. Rijfreleryen verboden, 1 v. 465,467. 2 v. 2989. Rijp ende GraefTefche fcheydinge, 2 v. 1764. Rijs-gaerdenen Staecken tot de Fortificatie ende Zeewercken, 2 v. 467. Rijs-werckers, 2 v. 340. Ryfinge vanKoorn, � �. 1140. RitmeeftersenCapiteynen moeten haerRuyteren en Soldaten exerceren, 2 � 251a. �. mogen geen Soldaten voor minder loon aen- nemen , 2 v. 2512. Rivieren,Stroomen,Wateren ende Wegen onder- houdt inde Meyerye vanden Bofch, 1 v. 1260. Rïviere de Somme,Maze,Wale,Rhij � ofte andere, opwaerts geen Waren te voeren, 1 v. 1092. ------ deMarck, 2 v. 485,2627. Rijcxdaelders, gedruckte verboden, 1 v. 2926. - in Maeftricht tot vier gulden, 2 v. 2395. - Bourgoenlche verboden, 1 v. 2936. ----- geconterfey te verboden, 1 v. 2 944.2972,3010 ■�■ van Syrus Auftriacus verboden, 1 v. 2986. Rijcxdaelders fleygeringe verbod. 1 v. 2940,2942 ---- welcke ganckbaer van de Uytheemfche, 1 v. 3030. Roode Oortgens van Brabant verboden, 1 v. 3038. Roelandt Yorck,Verrader verklaert, 1 v. 410. Roode Vaert niet te benauwen, 2 v. 2627. Roers en Schietfchuyten inde Landen van Stryen ende Putten verboden, � �. 1308. Roermonde, op wat Art. overgegaen is, 2 v. 649. �� Commerciendaer over, 1 v. 2360.

-ocr page 1693-



		e Tafel van beyde de Deelen ofce Volumen.
			fen,&c. verbod, te geven of te beloven, � �. 785 Schenckenfchans, op wat Articulen ovcrgegaen is, � v. 617. Schepen en Schuyten Impoftin Holl. � �. 1988. Schepen hoe te rechercheren, 1 v. 1022. Schepen op Coopvacrdye ende Viiicherye varen- de.hoe die gemant ende gewapent moeten zij tl, 1 v.797.876,710� ² v. 493,2893,3°39- ------ op Noorwegen hoe gheijckt moeten zijn, � v. 575,^78. Schepen die elckanderen befchadigen, 1 v.817. Scheeps-keuren enbreucken, 1 v.818. Schepen verlaten in tijdt van noot, 1 v. 5 "59. Schepen foin't Leger als daer buyten dienft doen- de, be'eydtvan dien, zv.371 tot43y. Schepen van Ingefetenenaen Vremdeniet tever- huyrenbp den Walvifchvanghit,z v. 30z,a639, 3087. Schepen vanden Coningh van Spaignen aengeila- gen,indefe Landen komende,mogen vande Ey- genaers weder aengeflagen worden, � �. 39. Schepen, Gefchut ende Ammunitie van Oorlogh uytvoer verbod. 1 v. 924,1103,1 io6,i iq8,i1 iz � v. 297,301. Scheeps-behoeften uyt te voeren verboden, iv. 1108,11 iz, uzi, 1124. Schepenen Officie inde Steden, 1 v. 44. SchepenitoelvJuTs Hertogen-Bofch.z vol. zSqj, 3087,3146". Schermer, � �. I7f3 , I7ÓJ. Scherp-rechters Ordonnantie, � �. ijoé. Scheveninge, Straetwech daer nae toe niet te be- fchadigen, � v. 3083. Scheydingevan Wormeren Gifp, zv.1705. Schieten verboden, 1 v. 1387. >� van eenigh Wildt in Zeelandt, ivol, 1357. i v. zo8o, Schieten ende vangen van Swanen, Ganfen, Een- den, Duy ven ofte andere Vogelen, fonder con- fent verboden, � v. 1300, i3oztot 1309. Schiet-fchuyten inde Landen van Stryen en Put- ten verboden, 1 v. 1308. Schil enSchilpen hoe te halen, 1 v. izf 6, � V.283&. Schippers en Kooployden recht jegens elckande- ren, 1 v. 806. Schipbreeckinge in Zee, Werpinge ende Avarye, 1 v. 814. Schippers inde Legers en Tochte,2 v-371 tot 435 ---- haer Atteftarien, � �. 379429,431,43 5. ----haren dienft andere niet over te laten,z v.430 ---- wat fy voor haer voeringe in 't innemen ful- Jente genieten hebben, 1 v. 1024, � �. 2467. ---- uyt 't Vlie of Maefdiep nae de Sont, ofte nae Noorwegen, &c. varende, 1 v. 892. Schipperen moetwilligheyt in Texel tegens de Commifen der Recherche, 1 v. 2345. Schippers of Viffchers op Zeeftranden mogen geen vreemde Perfoonen vervoeren, � v. 3184. ---- ende Voerluyden die onvrye goederen voe- ren.verbeuren hun Schepen ende Wagens.ende fullen daer en boven noch arbitralijckgheftraft werden, 1 v. 1618, 2018. Schipluyden ofte Bootfgefellen ordre, 1 vol. 809. � v. 187,199,203. �� haer Maentgelden, hoearreftabel, 1 v. 966. Schip-Timmerluyden mogen haer in geen vreem- de
antwoorden, maervolftaet in easd'Appel.mits ftel'lende partye tegen partye, � �. 1234. Sauvégarden afgedaen, � �. 47 , 50. �\|-_t aen alle Geeitelicke opgefecht, 1 v. 246,251. �- te Water verboden, 2, v. 38,50,«58,61. -�� vanden Vyanden te nemen verboden aen die vanVrieflant,Ommelaiiden,Drentbe,&c.z v. 55 �� Item.aen die vande Betuwe en Thielerwaert, v. $9. ��« Item, aen Hollantfche Dorpen, niet aen Bra- bant vafl: liggende, � v. 6z. Secrete Sauvégarden verboden, � v. 66. Sauvégarden voor het ftift van Paderborn,2 �. 12) ------: Dortmunt, ibid. �"-� Gülick,Cleve,Bergh,Marck,Ravenfburgh,

	Sauveaarden onbehoorlijck geclaufül � �. 8l. 86. ___ uytte generale Sauvégarden werden gheexi- mêert alle Geeilelicke Perfoonen ende Politic- queOfficier! by wege van retorfie, 1 v.» J,1,252. Sauveguardenteverkrygenvoor de vier Hooft-; Officieren over de Meyerije van s Hertogen-1 Bofch, 2 V. 67. ��,,.,, Sauvégarden infraitie en foulen van Krijghfvolck verboden, � v. 87,94,107. Particuliere Sauvégarden, 2 �. ��. __. defelvehebbende, mogenfonderfpeciael ' confentin geenbeilotenPlaetfen komen,zv.73 _m____m ordre op 't gebruyck der particuliere Sau- végarden, 1 v. 75� ., ../ , SaüvïguardenÊnde SpaenfchePafpoorten op de Zei'Rivieren, ende in Dorpen, ionder confent ¹ niétte eebruycken, �v. 63. Sauveguardenvan Particuliere Gouverneurs Wr- ■ nïeüeht,iv.77>79'⁸¹�, " ■� . �. . . Schaff-meefters Ampt, in 't Collegio Theologico totleyden, 1 v. 296. Sdiaelmcer, � �. 1745»* 746,174«� IcKapen die Oyen zijn .vanden 25 November tot den leften April te nachten verbod. 1 v. 1216, Schapen inde Wilderniflè te weyden verboden, ï V 1% 99- /� Schaèpsi-kuyl Meer, Jacht aldaer, � � 1396. Schagerwaert.zv. I74¹� ,, , Schandaleufe Boecxkens.L.edekens, Refereynen, &c. verboden, 1 v. zi 1, ^4� 357>4^I4-4^l6>438 tot 461. 2 v. 2384,2623. Scheeps-Timmerluyden fich in geen vreemden dienft te begeven, 2 v. 299. Scheeps-vrachten foo in 't Leger als daer buyten, zV� }7S>379' 39^1-_� Lyften daer van , � �. 399 tot417» 433� Scheeps-kinderen, fiet Bootlgefellen. Scheep-vaerts verfekerthey t of Convoy, tuflchen HoH'andt en Zeelandt, � v. 481. ;____ ₀p de Blaeck,Marck,&c. naBreda.zv.4bi5 Schellingen buyten de Provinciën gheflagenver- ■ boden, 1 v.z933,i934^93⁶'ⁱ93⁸»¹94⁸>²954 2o76^978,29⁸⁶-3⁰⁰ⁱ;3°°9.30i8. ScheHingen , ende minder Payementen op pryfe geftek als Arent-fchellingen, 1 v. 1964, 30x6 zvbi. ��87,3^�� , 1 � 11 'Schelpen of Schil van 't Eyerlandt niet te halen ScheÏckagien aen Prefidenten, Raden, Secretari

-ocr page 1694-



	Tafel Van beydc de Deden ofte Volumen.

de dienften begeven, 2 v. 2,99. Schoenmaeckers Schors Impoft, 1 v. 1930. Scholafteryen ende Coileryen, Parronaetfchap aen te brengen, 1 v. 1472-� ² v. 2.530. School-ordre, 1 v. 213, 2.16, 275 tot310. .� der LatijnfcheTael in Hollandt, ibid. School-ordre in Zeelandt, 1 v. 310, 2 v. 2207. .� onderde Generaliteyt, 2 v.2409, Schooien ende Schoolmeefters fullen gheexami- neert, 1 vol. 213,216. endegeenealsbequame, ende vande rechte Religie toegelaten worden, 1 v. 309. School-ordre tot Maeftricht, 2 v. 2373. Schooien der Jefuiten verboden by de Staten Ge- nerael, 1 v. 197,200,205. .�. by de Staten van Hollandt, 1 v.2ii,&c. ----- by de Staten van Zeelant, 1 v. 227 tot 236. �- in Vyandts Landen, 1 v. 197,200, 205236. Schoolmeefters mogen geen School houden ion- der admii��e, 1 v. 213,216. Schoondijcke, of Prins WiJlems Polder Odtroy, zv. 1996,1997. Schoorfteen-geit of Import, 1 v. 1535,1539,2254 Schorren daer Forten op of by liggen, met gheen Dammen te beletten, 2 v. 470. Schon en ende AenwaiTen nef��ns Trinitey t, Wil- lemfkercken Loven-Polders in Axel en Neu- fen-ambachc Octroy tot bedijckinge, 2 ν. 1857. Schorren ontrent Steenbergen, 2 v. 2012,2016. Schorsen Runne lm poft, t v. 1930. Schotlandtfche Viifchers niet re ledeeren op den Haringh-vanghft, 1 v. 707,*708. Schouten ende Secretarifen ten platten Lande, en mogen voor de Gerechten daer van fy Schou- ten ofte Secretarifen zijn,geen Woort-houders zijn, 2 v. 1451. Schriftuyre , overfettinge vande H. Schriftuyre, IV, 187. Schryvers van 'sLandts Oorlogh-fchepen haeren Eedtenlnftru�tie, 2 v.367» 368,369. Schroyers vande Munt haerftraff�ji v.2617,2633 Schuddebeurfe bedijckt, 2 v. 1877. Schuyten op den Rhijn, 2 v. 489. Schuyt ofte Scheeps-vrachten in 't vervoeren van Ruyteren, Soldaten ende Gemeene Landts be- hoeften, 2 v. 371 tot435_ Schuytvoerders ende Wagenaersen fullen niet te famen colluderen in vracht aen te nemen , ofte hutfelen, ι ν. 1267. .� geen Bedelaersoptenemen.i v.490,2 v-3i74 Schuit-verbanden tot Amfterdam,2 v.2212. Schuldenaren goederen ende Perfoonen hoe die gearrefteert en verkocht moeten werd. 2 v.701. Schulden van Pachten van goederen by annotatie ende confifcatie vervallen , by parate executie in te vorderen, 1 v. 1612. Schutten vanden Vifch in Zeelandt verboden, 1 v. 1287. 2.v. 3033. Schutters Gilden in Brabandt, 2 v. 2535-. 't Secreet vande Hoven van Juftitie niet te revele- ren, 2 v. 778. :��/ Secretarifen moeten Regifters houden vande ver- koopingen of beladingen, 1 v.339. 2 v. 759. .� indeMeyerije vanden Bofch, &c. haerfalaris, 2 v. 2795. Secretaris ende Bedellen vande Ley tfche Univer-
			fiteyt, 1 v. 189. Secretarifen ende Grifriers,2V. 1415» 1431,1449» 1496. Secretarifen moeten maecken dat een van hun te Hoveblyve, iv. 1462. Secretarifen ende Griffiers Inftruclie, noopende den Import op de ProceiTen geftelt, 1 v. 2242. ------ mogen geen Requeften eens afgeflagen we* der reprefenteren, 2 v. 1463, mogen geen Woorthouders zijn ter plaetfe
		daer fy Secretarifen zijn, 2 ν. 145Ί. Secretarifen in Brabandt, jegens d'onderkruypers gemainteneert, XV. 1483. Seditieufe Boecxkens ende Propooften verboden, ¹ ^53,54,410,411,414415,427,429,435. Seevonden, 1 v. 1072. 2 v. 2117, 3081. Seghwaerr, ordre op 't Viilchen, 2 v. 2376. Seep-Impoft, 1 v. 1836,1838, 1844,2078,2082, 2192, 2194, 2. v. 2232. Seepfieders, 1 v. 12x8. mogen geen ander Merck op haer Vaten llaen, als dat vande Steden daer de Seep gemaeckt is, 2 \. 3079. Seyn-briefTvoor de Schippers uyt het Vlye ofte Marfdiep nae de Sondt ofte Noorwegen varen- de, 1 v. 892,932. Serfitencien, 2 v. 699. Sententien ofte Vonnifl�n, d'executie van dien, 2-V. 7ΟΙ. ------■ van welcke by den Hove gheen kennifl� te nemen, ι v. 1061,1063. Sententie tuflehen die van Dordrecht en Rotter- dam.noopende de ftapel vandeWyn�.x v.2031. Sententie des Keyfers tuflehen die van Hollandt, der Stede Middelburgh, Goes ende Mechelen ter eenre, en de Staten van Brabandt ter andere zyde, noopende 't Gulde Privilegie^ v. 2065. Sententien vanden Hove hebben executie tot le- kere fomme, 2 v. 783. f. Separatie va»de Dorp� Wormer en Gifp,2 v.l7a«J ------ vander Rijpende Graft, 2 v. 1764. Sergeanten oefl�ninge inde Wapenen,2 v.2514. Servitien ordre binnen Maeftricht, 2 v. 2353. Sei�ie der kleyne Steden onder de Staten, 1 v. 45. Sevenhuyfen Bofch , 1 v. 1410. Sibrandi Luberti Boeck, 1 v. 457. Silver-Mine in Weft-Indien open geftelt,! v. 617. Syde, Syde Wercken, ι ν. 1180,1184. Silver ende Goudtfmeden Ordonnantie, 1 v.2589, 2618, 2640, 2685 , 2713 , 2718, 2728, 27)8. 2 v. 2763, 2903. �------ Prijs waer na fy haer Goudt ende Silver in Hollandt verkoopen moeten, 2 v. 30^8. Sint Andries Schants, op wat Articulen overge- gaen is, 2 v. 598. Slachturven.i v. 1232,1238, 1240. �� in Rhijnlandt, 2 v. 2205. Slachten van Moer-fchapen en jonge Lammeren, 1 v. 1216,1218. Slapen-houders, fiet Commenfael-houders. Slaven te lollen, 2 ν. 2899,²9^ζ3� ------ Collecledaertoe,2v. 2917. Slechters van Wegen, 2 v. 342. Slechtinge van de oneenigheden tuflehen den Dijckgrave ende Heemraden van Rhijnlandr, ende die vanLeyden, 1 v. 1346. Slijck uyt de Beemfter, Schermer en Waert, ende andere

-ocr page 1695-



			Tafel van beyde de Deelen ofte Volumen.

				3out tot het fouten vanden Haringh gebruyefce- lick, 1 v. 7^i »739.748. Souverainen van Brabandt verboden, 1 v. 3008. Spaignaerden.t'aiTiireren verboden, 2 v. 34, 2148. Spaenfche correfpondentie verboden, 2 v. 2141. - Commercien verbod. 1 v.i 176 tot 1123,1168 Spaenfche goederen op vracht ofte anderfins niet te laden, 1 v, n 12. Spaenfche Vaert fonder Pafpoort niet te begin- nen, iv. 1103. Spangtaerden en hare goedere goeden prijs.x v.34 Spaignen, de Schepen aldaer aengeflagen, mogen alhier komende vande Engenaers weder aenge- taft worden, 2 v. 39. Spaignen, Vaert en Commercie daer op verboden, 1 v. 1076 tot 1144. 2 v. 2189. ■ Trevis, iv. 55,71. iv. 582. ------ Vrede daer mede, 1 v. 79. ------ Tra&aet vande Marine, � v. 109. ------van Spaignen gheen Koopmanfchap noch Proviant nae den Vyandt te brengen, � �. 1106. Speceryen inden Lande niet te brengen, t V. 561. 2 v. 2464. Speciën opwiflêlen , 1 v. 2578,, 2587,2605, 2624» 2638,2645,2668,x68x,2700,271�, 2981,3938, 3040. �� ongevalueerde,vervalfchte, geconterfè'yte, verlichte ende verboden fpecien van Gelde niet in te brengen, 1 v. 3045. Spieringh Meer ende Nieuw-Meer, noopendehec vuTchen aldaer, 1 v. 1295�. Spieflèn.xv. 255. Stabrouck Dijckagie, 2 v. 1980,1993. Staet van Hollandt ende Zeelandt is in 800 jaren met den Swaerde niet geconquefteert, 1 v.41. Stapelrecht van Dordrecht, 2 v. 203 2. Stapel vanWynen tot Dordrecht.x v. 2038. Are. I Staten authoritey t ende macht waer inne beftaet, iv. 43. ------maniere van't deputereo der Staten,Edelen ende Steden, 1 v.43. ------ de felve te calumnieren in een ruine van'C Landt, 1 v. 46. Heeren Staten verklaringe rot mainteneringe van de fuy vere Leere, 1 v. 193. - exhortatien en Declaraden aen dOverheer» de Provinciën gedaen, iv. 10,14,15. Stanley (Willem) Verrader verklaert, 1 v.410. Steden en Edelen refpeel: onder de Staten, 1 v. 43. ---- haer Regeeringeen gelegentheyt, 1 v. 43,44� ---- kleyne Steden vrye feflie onder de Staten, waerom? 1 v. 45. Staden mogen geen Excijnfen of Impoften opitel- len, oock geen Los ofte Lijfrenten verkoopen fonder Oclroy, ende moeten reeckeninge doen van haer inkomen, 2 v. 2049. Steenbergen, 2 �. 136. �� Dijckagie daer ontrent, 2 v. xoi 2,2016. 't Steenfmyten verboden, 1 v. 519,523,2 v. 3023. Steen en Pannebackers ordre, iv. 1230, 2V.2839. Steen-Ovens en Kalck-Ovens, tauxatie ende aen* teeckeninge, 1 v. 1535,1^39,2254. Stelen van Soldaten, 2 v. 173,175. Stempelen naconterfeyten verboden, 2 v. 1x72. Steenwijckop wat Art. overgegeven is, 2 �. 593. Sterre-Meers Odroy, � �. 17^9» «77*. Steur
andere Meeren niet te trecken, � �. � % $ 2. Sloóten, fteyligheyt aende Wildernis verboden, 1 v. 1400. Sluyck-tapperyen, 1 v. 1760. Sluyfen vande herdijckinge inde Purmer t'onder- houden, 1 v. 17x3, Sluys in Vlaenderen, op wat Conditien overge- gaenis,2V. 606. Sluys in Vlaenderen ende die vanden Vryen Ac- coordt, 2 v. 2618. .------ Jurifdiftie in'treguard vanden Raedt van Vlaenderen, zv. 1x13. Sluyten van Licenten, � �. 1101. Smidts,xvol. 337. Smockel-tapperyen verboden, 1 v. 1760. Societeyt vanden Hage, � �. 2280. Sociniaenfche Leere en Boecken verbod. 1 v. 459. x v. 2405,24x8, 2598. Soetermeer ende Seghwaert ordre op 't vuTchen, 2 v. 2376. Soetelaers, 2V.361,2128. .� in de Vorftendommen ende Landen Van Gu- lick,Cleve,Berge, &c. 2 v. 125, Soetelen aende Schepen van Oorloge verboden, 1 v. 964, Soldaten verloopende van d'eene Compagnie in d'andere, 2 v. 273 tot 281,284. -�� mogen uyt het Leger nae de Guarnifoenen niet verloopen, 2 v. 281,2 84. '�� vande Franfche, Engelfcheende Schotfche Natie mogen rjaer in dienil vandeWeft-Indifche Comp. niet begeven fonder Pafpoorr, 2 v.283. '«�� van haere Compagnien verloopen zijnde, mogen by de Schippers in Zeelandt niet aenge� fet werden, 2 v. 285,287. -i� die bevonden werden in Compagnie vande Verraders van Geertruydenberg, geen quartier te geven, 1 v. 427. �� niet aen te nemen fonder fpetiael confent, 2V.2I9I, Soldaten fiet Krijghfluyden. Solpher-priemers, Ketelboeters, &c. mogen niet bedelen, 1 v. 488,497,503, 509. Somme, Riviere in Vranckrijck, met geen Waren opwaerts te bevaren , 1 v. 1092. Sondach heylichlijck t'onderhouden, 1 v. 350. Sondtin Denemarcken, Thollen aldaer, 1 v. 939, 948,95x. iv. 562,567. Sout,inWeft-Indien op wat voet te halen,2 v.896, 904. Sout Ordonnantie, waer nae d'Ingefetenen tea platten Lande van Brabandt in plaetfe van den lmpoftop't Zout, hun te reguleren hebben, 2 v. 1667,2891. � Impofl: in Hollandt, 1 v. 1802 tot 1830. � in Zeelandt, 1 v. 2072. -� in Brabandt en \^laenderen, 1 v. 2182. �- van 14gulden, 1 v. 2120,2188. 2 v. 3170. � anderOrdonnantiendaerop,2v.2i69,2i73, 2193,2197,2325. Sout van geen Sout gefoden, als Schots, Lunen- burger of ander Zout,in Hollandt ofte Zeelant te brengen verboden, 1 v. 750. "� geen Sout als van Sout gefoden te gebruye- kenofverkoopen, iv. »145. '�. Klijn-fout, iv. 1215.


		�
	-

-ocr page 1696-

Tafel vah beyde de Deelen ofte VoItiméKU

Stuy vers van Campèn veiboden, i %h.$'m^%:{

------ geconterfeyte verboden, 1 V. 2958.

«r�- Cleeffche verboden, 1 v. 3016,

Stéut en Salm ïmpoft, � v. 1S75. 2 v. ^946.

iStierIuyd2opdëHaringvaeri:,i ^,684,691 tot 75a

■� ordre ontrent de Bootfgefellen.i v. 696,700.

�- waer fy arriveren moeten, fonder eenigen
Haringh in Zee te verkoopen of-te vermange-
len, of op tefetten, � v.714,72 2,730.2� �. 2145�.

Stijffel Impoft in Brabant en Vlaender. 1 v. 2176.

Stijl in Brieven,Regifters,Prothecollen, &c. geen
ander als den ghemeenen te ghebruycken,

1 v. 340, 34r.

Stijl, nieuwen ftijlingevoert, 1 v. 305.

Stijl van Procederen voor 'iLeenhoflfvan Hol-
landt, 2V. 681.

-�- binnen de Steden en platte Landen aldaer,
2-v. 695.

*------ voor 't Hoffvan Hollandt, 2 �. 7°3�

*------inkleynefaecken,2V. 7^2.

*------ Ampliatie vande Inftrudrie van 't Hoffvan

Hollandt, 2 v. 7⁶7>774> 779' ^Io67-
Stijl van Procederen voor den Hoogen Raedt,

2 v. 789,837,845-, 1094,1101.

�� voor den Raedt van Brabandtj 2 v. 849.
■1 voor den Raedt van Vlaenderen, 2 �. 949,

97 3 > 979» .983,2,701.
�� voor de Chambre mi partye, 2 �. 987.
�*i� in'tftuck vande Gemeene Middelen vande

Generaliteyt_?2 �. 1001.
t------in't ftuck vande Criminele Juftitie,2 v. 1007,

1045,1061,1063.
■i�;� opte Revifien vande Reehteren der Univer-

iiteyt totLeyden, � �. 1117.
Stilfaetoifftilftant van wapenen,2 v. 2249.

~~-------~~ Limiten, 2V. 2251.

Stomme Wynen in te brengen verbodê, � �. � � 14.
Stoppeldijcke, 2 v. 1964,1968,1973,1976.
Straetfchenderyen verboden, 1 volum. 519, $23.

2 v. 2408, 3023.
Straet van Gibraltar* i v.906.
Straetvaerders Articul-briefT 1 v. 902.
■*.~~»»-.~~ Zeebrieven, Laft-gelden, &c. 1 v. 911.
Straetvaerders 20^. per Laft te betalen » � �. 9�4.
» groóte, equipagie, monture, &e. 1 vol. 896,

898,907. 2 v. 2894,3039.
~~-j" ■~~ moet oock by Uytheemfche hieq te Lande

komende achtervolght worden, 2 v. 3650.
«-----*- mogen geen Schepen, Gefchut oü\Munirie

van Oorloge verkoopen of tranfporteren in

dienit van Spaignen, 1 v. 924.
Straet-gelt inden Hage tot wat Jurifdi&ie het be-
hoort,.! v. 1378.
Straetwech nae Schevéninge, 2 V. 30834
Strantroo veryen, 1 v. 1072. 2 v. 3081.
Stroopers en Loopers vanden Vyandt te logeeren

verboden, 2 v. 51,64,66.
Studenten infolentien verboden, 1 v. 5 io*
Studenten mogen nae Spaenfche Univerfiteyten

niet vertrecken; of vertrocken zijnde, niet bly-

ven woonen, i v. 197,224,228,230,236.
�-----Advocaten aldaer gepromoveert, en mogen

voor den Hoogen Rade niet geadmitteert wer-
den, ten zy, &c. 1 v. 223.
~~»��~~ itifolentie en moetwil, � v.519,521^.2598
-*-*� veehteryen ende Duellen, 1 v.391.
Stuyrluydèn Voeringe, 1 v. 1024. 2 v. 2467.
-�� en yiiJchers moeten haren Haring of Vifch

in Hollandt oFZeelandt aenbrengen,2 �. 2,145,

SucceffienenErfieniflèn Impoft in Holl.l V.I95

1962,2^2483,2513,2531,2630,29$!. in Zee-

landt, iv. 2108. in Brabandt en Vlaenderen,

2 v. 2489. van Abdyen, &c. 2 v, 2623.
Succeifien in't recht van erfïèniilèn ende befterflê--

niiïën ab inteftato in Hollant, 1 v. 335. Art.ï9�

tot 29. iv. 341,343,347.
" in Ooft-Indien, 2 v. 1321,2633.
Surceance in materie van Dijckagie niet te verke-
nen, 2 v. 2877.
Superftitien foo van 'tBedevaert gaen als andere

verboden, 1 v. 219.
Suppooften Reglement* 2 V; 1383,1418,1434.
Suipede vergaderingen, 2 v. 1514,1515.
Swaluwe,2v. 136.
Swanen of Swaendriften te quetfen, fchieten ofte

vangen verboden, � v. 1300.
Swartefchorre 0<itroy, 2 v. 1928;.
S wartewael, 2 �. 18 21.
Sweden, den Coningh van Sweden te dienen aen

d'Ingefetenen defer Landen Yerbodê*,2 v. 2563,

Tra&aet metten fel ven, 2 v. 2567.
S weeren en blafphemeren verboden, 2 v. 2967.
Swijgenden Brabantfchen Landc-thol ,��.� 556,

1558,1561. 2�.2591.
Swijndrechtfche Waert, 2 V.I574» 1575*1577.
Sympofia van alderhande manieren verboden, op

d'Univerfiteyttot Leyden, 1 v. 287.
Swolfchen Florijn van 28 ftuyvers verboden,

iv. 2960,2965.
Synode Nationael tot Dordrecht, 1 v. 131,135.

------Boecken van 't Synodus, 1 v. 461.

Synodus van Zeelandt, ende KerckeKjcke ordre

aidaer,i v. 171.

Taback in Weft-Indien te mogen halen, 1 v.607,¹Taback Impoft, 1 v. 1862,2 v. 2805,2951.
Taenfchörs Pacht, 1 v. 1930.
Tant-Elgers ende ander fchadelijck Vifch-gev^tit
verboden j 1 v. 1298. ,,,_

Tappers tot Breda» 1 v.2258.
Tappers ende Sluyck-tappers in Kelders en Sche*

pen, iv. 1619,1760.
Tappers foo van Wynen als Bieren hun eedt,

1 v. 1619,1762. moeten tot teecken een kanne
uythangen, 1 v. 1619* 1762.

�� Neeringe mogen geen Brouwers ofte Bier-
fteeckers doen, 1 v.2262. maer anderePerfoo-
nen daer toe geadmitteert, � v.1761. doch geen
Krijghs-Officieren, 2 v. 449.

Tarra van d'Engelfche Lokenen, 1 v. 771 tot 782.

2 v. 2307.

��-. 'tmaeeken ende begroeten vande Tarra,

iv_k 772,776.
�f� Ampliatie van 't Plaeaet vanden Tarra*

totii44_PTavarnen, Cabarettén of Logyfen buytens weegs

verboden, 2 v. 2971;
Tavernen by Perfonen uyt andere Steden geban*

nen, inden Hage niet te houden, 2 �. ��.

e Tax

-ocr page 1697-



	Tafel van beyde de Deelen ofte Volumen.

		binnen Haerlem, 2 v. 2465. ---- vanBeeften tot Hoorn arriverende, 1 v.i^q �■ tot Amilerdam overkomende, 1 v. 1 y5 «5. Tollen by de Spaenfe opd lngefetenen van Maes en Wael gelicht by retorfie weder te heffen op dievan"tover-quartiervanGelderlanr,i v.1581 Thol-lyile vanSvveetfche goederen, %\. 2776. Tholinden Orifont te betalen, 1 v. 939. -��■ Lyile, 1 v. 940. ------ Nader ordre op 't betalen, 1 v. 948. Traclaet yanBeilant met Portugael, � � 117. van Vrede,2 v.2849. van Trevis met Spaigne 1 v. 55 nader Verdrach, 1 v. 71, 2V. f82. Verklaringe van het 20 Art, van dien, 2 v. 2269. ^van Vrede iv.79 van Marine, 1 v. 109. 2v. 586. van Vre- de met Engelandt, 2 vol. 522, f23, 2867. met Vranckrijck, 2 v.2910. van Marine metVranck- rijck,2 v. 5 54. van Vrede met Svveden,2 v. 1567 Elucidarie van dien,2 vol.2572. van Vrede met Denemarcken, � �. 562. Tradfaet metten Coninck van Marocos,2 v. 2261 �� met Salé. 1 v.127. ��. 2504. � raCraet met Denemarcken op het hermeten der Schepen nae Noorwegen, 2 v. 577. Traftement van d'fingeliche Compagnie,2 v.249. voor een Compagnie van 200 hooiden,2 y. 249. voor een van 150 hoofden, 2 v. 250. Traflïjcque fiet Koophandel. - opte Levante Weftvaerders.i v, 910,922,924 ------met die van Brugge ende Lande vande Vrye verboden, 2 v. l. metdievanVenlo, 2 v. $. ------op alle nabuyrigeLanden.Steden en Have- nen niet ilaende onder de gehoorfaemheyt van den Coningh van Spaignen,toegelatë � �. 1168. Tranfport der gocderen.Koopmanfchappen ende Beftialen over deVeerê" langs de Maze, � � 2 2 94 Tranfporteren van Actiën in de Ooftslndifche Compagnie, I v. 5.54, '555* 662. ------inde Weft-lndifche, 1 v. 662,666. ■ Van goederen der geener die komen te fail- leren, nul, 1 v. 315. �� van immeubile goederen, 1 v. 373. Treck-Peerden in 't Leger, 2 v. 441. Trevis van twaelf jaren met Spaigne, I v. 55. na- der Verdrach, 1 v.71. -xv. f82. met Portugael, 1 v. 117. Expiratie, 2 V. 18. Triniteyt Polder Leenen, � �. 2285;, Trouwen in Hollahdt, 1 v. 330. ------ in Zeelandt, 1 v. 3 $ 1. ■------■ onder de Generaliteyt, � �. 2429. ------ met fijn Huyfvrouwe Broeders of SuilerS Dochter verboden, � �. 3170. �� voor Prieileren verboden, � V. 359. Tulpen Contraden daer over geaboleert,xv.x364 Tunis, Accoort mettefelve,2v. 2x93. Tuy melaers hoe te gebruyeken terjacht.i �. 1380 TurrT-impoft, 1 v. 1874. 2 v. 2950. �� niet te frauderen, 1 v. 1898, TurfTgraven, fiet Slachturven. ------ lmpoil op de Confumptie vanden TurfFin Hollandt, 1 v. 1874, 1898, 2 v. 2950. ------ in Brabandten Vlaenderen, 1 v. 2196. TurrT-ontgrondinghlmpoft, iv. 1884,1890,2242, 27.2501,2815. Impoft op d'uytvberinge vanden Turffuyt
Taxop de vöeringe van Schippers, � vol. 1014. Taxatie en Regiftefs van Huyfen, Landen, &c. jn elk Wijck,quartierenPolder, � � � j 18,x v.3009 TeerenPicklmpoftin Hollant, 1 v. i88x. Terreneuf-vaerders, met wat Brieven haer verfien moeten, � v. 587. Teftament, ofte Heylige Schriftuyre by wie, ende hoe te drucken, � v. 190, 191. � v. 3029. Teftamenten aenbrengen en verboecken 1 v. 375. Teileren of legateren ten behoeve van Geeftelijc- ke verboden, 1 v. 1592� xv. 2410. Texelgeen Ballaft vandaer te halen, 1 v. 1256. .___geen Helm,Doorn of Rijs te rooven, 1 v. 141 o. Nieuwe Thienden te heften aen Geeilelijcke ver- boden, iv. 1582,1586. Thienden die üeeilelijck zijn 5 aen te brengen, 1 v. 147⁶ >xv�^l ^J47' 1481. �� óp Landen in Vlaenderen aen te brengen, iv. 14391440. .. ordre op 't beneficieren der Thienden, xv. 2655,2662. Thiende-hefFers, hoe verre fy in 't bedijcken gne- hpuden zijn, % v. ��1, �� Thiende monopolien verboden 1 v. 1588. Tien honderc en S warreSchorre Octroy,x v. 19x8 Thijnfen vande GraefFelijckheyt aen te brengen, � �. 1492, 1496. xv. 2521. Tijeken in Vyanden Landen ghemaeckt, niet in te brengen, iv. 1176. Tijt wanneer den Haring beilis te vangë, 1 v.734� Timmerluyden, t v. 337. Titulen van Heerlijckheden.Domeynen, &c. over te brengen, 1 v. 1438,1440,1442., 1444 �__van eer in geen Requeften te (lellen,2 v.2926. Toeruilingevan Schepen, � �. 797, 876. Toefienders van Duellen, � �.393. 2 v. 459. Toevoer van alle Koopmanfchappen op Calis, de Somme,Embden,Oldenburgh.Bremen,&c. ver- boden, IV. 1092» 1103. ,___ van Eetwaren Ammunitie, &c. nadeSpaen- ⁷fche Legers» 1 v. 1120. .____ van Leeftochten en Koopmanfchappen na de Steden en Landen vanden Vyant verboden, iv. 1104,1116. _L item, den Vyanden ofte hare Adherenten te doen, 1 v. 1102,1108,11 iz. w-iu* Neutrale Plaetfen, � �. 1120. ,____van Salpeter,Bufpolver,Gefchut,&c,aende gefetenen onder het ghebiedt van Spaigne ver- boden, iv. 1108.1112. m__rt» als oock Tarwe, Rogge, ibid. Toevoer in 'tLeger isTolenlmpoil vry, 2 v. 361. *� den vyant te doen verboden, 1 v. 1076,1083, 1088,1092,1098,1110 tot) 131. �____ iiraftè der Officieren fulex conniverende, IV. 1081,1087,1097,1099,1 iOr,i 105,1107. Tollen, iv. � 540. niet te fraude ren.i v. 1552. Ti- tulen tot 't heffen van Tollen over te brengen, IV.IJ76.1573. geen exa&ien te plegë 1 v.1577 Tol fwygendenBrabantfenToKi v.1556 tot 1576 ,____ die daer van vrydom pretenderen moeten hare titulen over brengen, 2 v. 2591. ; Waterthol tot Lith op de Maze. i �. 1576. Tol tot Gornichem. � �. 1546,1554. Tol vander Goude op de Wacht van Sparendam
			Hollandt,! �. 1886,1890.

				TurfT-

-ocr page 1698-

Tafel � van beydc de Deden ofte Volumen.

Turff-tonnen haregroote, * V0I..2541. jegens de
tumulte tot Naerden daer over, 2 v. 1551.

Twenteonder de Staten Generael, � �. � ��.

Twintighftenpenningh van alle vreemde en Col-
lateraleSuccefïïenin Hollandt, � v.1952,1962.
xv. 1484.25 Ü, %$ 31,1630,29")i, 3.171..

Twift daer Duellen onder de Studenten uyt ont-
ftaen.falvanden Re&order Univerfiteyt geac-
cordeert, fo niet den wech van Juftitie geopent
werden, 1 v. 391.

Vacantien van 't HofTvan Hollant, 1 v, 758,773.
Vacantien ofFerien der Univerfiteyt tot Ley-
den, 1 v. 191,191.
Vacatien vande Hooft-Officieren in Hol. 1 �. 149�
Vagabonden, 1 v. 477. 2 v. 1107.
Vakken, Blaetsende diergelijcke Edele Vogelen
niet te vangen, fonder de felve te brengen in 'c
Valckhuys inden Hage, 1 v. 1388. 2 v. 2348.
� oock niet uyt Noorwegen of Ys-landt ko-
mende te verkoopen,fonder eerft aenden Valc-
kenier geprefenteert te hebben, ibid.
Valckenburgh tuflchen Spaignen en defen Staet

verdeelt, 2 �. �777� Aggreatie, 2 �. 1847.
�� d'Ingefetenen aldaer verboden Provifien
van Juftitie tot Bruflèl te halen, 1 �. 1175.

------Reglement, � �. 3091.

■ oock op't Procederen aldaer, iv. 31 ��.

«�;� mede in Criminele faecken, 2 v. 3129.
Valfchey t met opfette wille ghedaen, wert met de

koorde geftraft, 1 v.385.
Vaertuych aende Zee-ilranden fonder confent

niet te verhuyren, 2 v. 3182..
't Varen op Grevelingen, Duynkercken, Nieu-
poort{ &c verboden, 1 v. 2280.

�------door de Strate van Gibraltar ofte naer de

Zontvaert, � � 896.

r-----naer Ooften ende Noorwegen by provifie

verboden, iv.9y2.
■ ~~"' ■~~■ naer Archangel in Moicovien, 1 vol.931.

2 v. 3026.
Varent Volck haer buyten den dienft der Veree-
nigh.de Prov. niette begeven, � �. 291,297,301.
VafaTlenende Leenmannen van Namen endeAnt-
werpen worden verboden eenige crkentenifle
, tedoenaen desVyandts Officieren, 1 v.1464.
Vatgek op Franfche Schepen geftek, 2 v. 292.x.
Vechteleilèn., 1 v. 2408,2982.
Vechten, Glafen infiaen,ende andere infolentien,
iv. 521,523. 2v.2408,3023.

------ van Studenten, � �. og.

Verdreveljngen hier te Lande niet arreftabel, ten

in Hollandt, 1 v. 1956, 1962,1963.' ^j^*

-'■■■-- tot bevorderniilè vanden veertighiten pen-
ning tot eenparigh geheven, betalen ende ont>
fangen in Hollandt, � �. 1962.

�■� van alle Schepen, Schuy ten en Jachten die
verkocht of verbonden werden, 1 v. 1977.

■------------» Ordre tegen de fraude, 1 v. 1982.

-r�� van 't Gefchut dat beneflèns dé felve Sche-
pen wert gelevert, 1 v. 1977.

Veylgek, 1 v. 2568,2570. 2 v. 2621.

------ in de Landen van Over-piaze afgedaen,

2 v. 2799,3141.

Verjagers of groote Netten inde Duynen niet te

gebruycken, 2 v. 2153.
Velden doorloopen ende 't Gewafch af te fnyden

verboden, 1 v. 5 15, 517. 2 v. 3023.
Venlo vyandt verkjaert, 2 v. 5.

---- op wat Conditien overgegaen is,2 v.647,6'49

Ventjagers, allen uytvoer van Waren, Bieren,

Greynen.Laeckenen, &c. verboden, 1 v. 1619»
2019,2 v. 2479.

�■*- de Haringh-Buyfen niet te volgen, 1 v.731.

2 v.2897,3165.
Veranderinge in faecken van Staet verbod. 1 v.�4
Verbandt-Brieven geduyrcnde den Oorlogh ghe-

maeckt valide, 2 v. 1269.
Verboden Boecken, 1 v. 211,214, 357,

438 tot 462. 2 v. 2384,2.623.
Verboden Pjacaten.i v. 239,1459,1463. 2 vol. 6.

1170,1171.
Verdeelinge der Landen van Overmaze,2 y.2777.

------ Aggreatie daer op, 2 v. 2847.

Verdingen met den Vyandt verboden, 2 v. 6j. -
Verdrevelingen niet te condemneren,ten zy datfe

in Hollandt goederen hebben, � �. 1161.

Verdrach tuflèhen Hollant en Zeelant, nooperide
de Juftitie, 2 v. 3086.

------idem tuflchen Hollanten Utrecht,2 v.r 159

Verdroncken Waert van Zuyt-HolIant,2 v.2072,
2081,2084, ^%�^�' ^�9^3�

Verdroncken ofte geftrande goederen, 1 v, 1072.
2 v. 2117,3081.

Vergaderingen., openbare of heymelijcke verbo-
den, 1 v.415. 2v. 2967.

------die fufpeït zijn, hoe daer jegens te procede-
ren, 2 v. ^13,1515.

-r� vande Ingefetenen van Rhijnlandt vedbp-
" den, 2 v. 1816.

wt»

van Papiften, 1 v. 201,205, 212,115,%ïg.

220,234

van Remonftranten, 1 v. 163,174�'

i^ii:

------ van uytgewefen Predicanten, 1 v. 169.

Vergift, ofte Craen-oogh inde Duynen te leggen

verboden, 1 v. 1396.
Verheffen van Leenen in Holl. 1 v. 1446101 ïlu
�-m Zeelandt, 1 v. 1455.1456 �oW

� in Vlaenderen, 1 v. 1466,2^2175,2277,228;
�■- inBrabandr.2 v. 1478, WÜüiLzjjfe.,

� inde Meyerie vafi Bofch, 1 v. 1458,1460.2 v. 1478-

� inde Landen van Overmaze.i �. �462,1464.
Verhuyren van Landen in Hollandt, 1 v.337,363.

2 V. 2515. ^' f *

------ inZeelandt, 1 v.365. iv. 2x40.

Verklaringe aende Nederlandtfche Provinciën en

Steden, ftaende onder 't ghebiedt vanden Cp-

ningh van Spaignen, zv.a tot 17.

zy datfe hier goederen hebben, 2 y.' il&ï.
Veeren langhs.de}Maze, � �. 2294..�'
Veer over d'Ye op Amflerdam, 2 y. 2448.
Veertighften penning Contributie van alle onroe-
rende goederen in Hollant, 1 v. 1953,2^2531,

xé^o, 295�,317Ï., in Zeelandt, jy. 2113.
-��! in.Brabandten Vlaenderen onderde Gene-
rahteyt wert daer over betaelt den vjjftighften
* pennihgh, iv. 2818.
^^r-r Verpachringe van d'eene helft des voorfz

wlêTs in Hollandt, tv. 1970.
Veertighften penningh van ColJateraJé Succeflien
' in Brab'andt en Vlaenderen, 1 v. 2228.

-' Wi?,en4ewat Brievenhier vanexempt zijn

1 S.s tl 510

e ij

Ver-

-ocr page 1699-



			eelen ofte Volumen. Vervolgen van ongefondeerdeProcefl�n, ι ν, Ι984 2230. Vervremden van immeubile goederen, 1 v. 37�). Verwen en v�rfwaren vande Syde,ende de valfch- heytdaerinnegepleecht, 1 v. 1180,1184. Vicarye goederen, &c. aen te brengen, 1 v. 1472, 1474. 2v.2143,2530. Vyanden gheen toevoer te doen van vi&uaille, Ammunitie, &c. 2 v.2148. oock uyt hare Ste- den niet herwaerts te brengen , 1 vol. 1076 tot Π30. 2v. 35,2148. ------ goederen te confifqueren, 2 v. 31,2148. ��^t ■ met hen geen correfpondehtie te houden, 2V.43,2141,2148. ------ niet te handelen by Wifl�l ende Koopman- fchap fonder Pafpoort, 1 ν. 1161. �------ oock niet te reyfen nae den vyandt om ye- mant te rantfoeneren, 2 v. 64. ------goederen van Perfoonen tot den vyant ge- gaen aen te brengen, 2 v. 31,2147,2148. �Vyants volck niet te logeren, 2 v.51,60,63,64 ��op Bihnen-wateren gevangen geen quartier te geven, 2 v. 53,55,64. ■------uyt vyanden Lande oock met Pafpoort ko- mende, mogen in judicio niet ageren, 2 v. 2209. Vyandts Volck niet te onderhouden, ofte Contri- butie daer aen re geven, 2 v. 51,59,63,65. Viituaille uyt den Lande niet te vervoeren, 1 v.'i 103 tot Ii22,i 176,1183,1188,1192,1198 Vieren op de Zeeftranden ordres, 1 v. 1026. Vierbaeckens inde Dorpen van Schevelingen,Eg- mont.Texel.Vlyelant, &c. 1 v. 1028, 2 v. 2112. 't Vier-gek daer op geftelt, 1 v. 1031. Vieren op Schepen op den Haringh-Vanghft tot een teecken, t v. 692. VierfchatederUniv��fiteyt, 1 v. 290,291. Vijfden en lialven vijfden penningh, 1 v. 1522. 50'penning van alle onroerende goeder. zv,28i8, Vifitatie der Schepen van die van Algiers, Tunis, &c. niet te gedoogen, 2 v. 3039. Vifch op eenAfflach te brengen, 2 v. 2069, 2121. Viflchen met de Hengel-roede alleen een y�der toegelaten, 2 γ. 2θ8ι. Viflehers van Schotlariclt niet te verhinderen, iv. 706,708. v^,;" �� vanden Haring mogen in Zee geen Haring verkoopen, 1 v. 722. -�- moeten alle Ze�vonden binnen 12 uyren aenbrerig�n, χ ν. 1073,i ν. 2118,3081,3082. ~~�■ "~~ mogen geen Schip inlootfen dan by onty- den, 1 v. 1036, 1045,1058,1071. ViiTchers fchuttingen inden verdroneken Waerdt in 't doorvaren niet te befchadigen,2 v. 2072. Viifcherye inde Landen van Putten en Beyerlant, iv. 1296,1298. In des Graeff�lickheyts Gron- den ontrent Enckhuy fen verboden, 2 v* 2113. � fonder tytel verboden, 2 v.2084,2962,2963. ViiTchen met Koorden, 1 v. 1274. ■ ■ ■ en vogelen met Vluwen vande Putte voor de Loene fonder confent vanden Vro�nmeefter verboden, 2 v. 2065. _r" � in Ambachtf heerlickheden van ZeeJant ver- boden,2 v. 2 080,2391. ��inde Btnnelantfche Wateren opSondagen ende ontyden, 1 v. 1300. 2 v. 2109,2.391. ------ inde Riviere de Lihge en daer ontrent, be- halven
		Tafel van Beyde de D Verklaringe over de Placaten wegens de Meyerije van 's Hertog<?n-flofch, 2 ν. 1177. Verkondinge van 't Beftant tuiTchen Spaignen en defeLande.i v.71. ldem,vanVrede, 1 v.io6,i 18 van't Beftandt metPortugael, 1 v. 127. vande Vrededaer mede, 2 v. 28 67. vande Vrede met Engelandr,2V. 539,2886. metSal�, 1 v. 139. Verkoopen en refigneren van Militaire Ampten, 2 v.4 5 5. ooek van alle andere verbod.x v. 1423, 2281,2367. V�rkoopirige van Schuldenaers goederen by exe- cutie,^ v. 701. �-~" van onroerende goed. in Zeel. 2 v. 776,777 Verlatene Landen inde bedijckinge vande Zype, 'k�men tot ghemeen profijt vande Bedijckers, 2 v. 1669,1682. Verleenenvan Pafpoorten \vien'ttoekomt,2 v.63 a� particuliere Gouverneurs verb. 2 v.77»79.8i. Verloopen Soldaten, 2 v. 279. 't verloopen der Soldaten van d'eene Compagnie in d'andere, 2 ν. 273 tot 281,284. i-i-i.' �yt 't Leger na de Garnifoenen,2 v. 281,284. «�� van 'tBoots-volckrervrybuyte, 2 v. 287. -*-i- van't Zeevaren π V�lck meteen maent folts op de hant ontfangen, 2 v. 315. Vermaninge aende Nederlantfchie Provinci�n fich van^rt Spaenfche jock t'ontrecken, en haer met de ge�nieerde Provintien te voegen,2 v. 9,13,15 Verminde te Water, 2 v. 495,23 81. Verpachtinge van een vierde-part der Convoyen ende Licenten, 1 v.2348. Ampliatie op 't vier- de Artijckel vande fel ve,i v. 2356. Verpondingen, 1 v. 1512,2 v. 2048,2051,2188, 3469,2472,2481,2506,2527,2691. �-�- arf�:eren verhuyrde Landen een gheh�el ' ja�i,iV.ii27. Gyfelingeiidaerovet,2V. 1130. '-�_~ ende andere lallen betalen alle Geeftelijcke goedere die niet g�amortifeert en zijn,2 v.2049. ~~V '-m.~~' vin nieuw gewonnen Landen, ende andere die noch niet en zij η gequotifeerr, 1 v. 151 i, . ~~-^:->* --�~~ over Steden en Plaetfen daer geen Contri- butie betaelt en \yort, ingevoert, 1 v. 1526. Redres van verpondinge over alle goed. 1 v. r 5 14. Cohieren hoe te formeren, 1 v. 1/5 18,2 v. 3009. Re�ckeninge vande verpondingen met open Deu- ren te doen, i,v. 1520, Verpandinge van Landen,Heerlickheden,&c. on- der Contributie zijn nul, 1 v. 1431,1432,1435. Verraders van Geertruydenbergh, I v.417. �� geen quartier te geven, 1 v. 427. Verfekertheyt vande Scheep-vaert tuiTchen Hol- lari<it en Zeelandt, 2 v. 481. ►�- nae Breda, 2 v. 48?. ------ vande Haringhvaert, 1 v. 684. verfo, 879. -fcfeJ vande Straet en Noortvaerd�rs.i v.906,937 Verfoeck in judici� willende doen, moet eerft ad- l tfiifli�hebben, � v. 2175. V�rfwaren vande Zyde verlpoden, � v. 1180,1184. Vervalfelien vande Hoppe.i v. 1202. 2 ν. 2477. Ve^v�ereii van Haringtonn�,Duygen,&c. 1 v.754 �^-4 'vangoudeen filvere Materialen, 1 v.3040. tot 3047........, _ ..... ,_ . «------vanG�udeendeSilvereMuhte, i v. 2594, 2^20^2,2679; . p,y van Bieten en andere Waren fonder biljet yajid� lmpoftbeetl�r verboden, ι ν. 1619,1620. ■ 'f

-ocr page 1700-

Tafel van beyde de Deelen ofte Volumen;

tii�m$o$i oock niet tot dienfi van andere Po-
- \tentaten, 2 v.joj^S ; . ; ,_f�,i?, -^;.
Vonnifl�n van Meefterknapen, 1 v. 1420,2 v.2 3 87.
Vo�chden vande Roomfche Religiemogen haer�

Pupillen inde felve niet opvoeden, foomaer een

der Ouderen vande Gereformeerde Religie ge-

weeil is, 1 v. 206,235.
�-----mogen oock geen kinderen by de Jefuitert,

of in Univerfitey ten onder den vyant ter fchole

leggen, 1 v. 194,197,205,224,228,230,236. '
Voorkoop van Granen verboden, ι ν. 1141.
Voorne, Landen van Voorne, 2 v. 1797. Afflach

vanden Vifch, 2 v. 2069. Jacht aldaer, 1 v. 1390.^
Voorwaerden van verkoopinge van goederen, die

by executie ghedaen worden, watclaufule die

hebben moeten, 2 v. 143 2.
Vorfters inde Meyerije moeten nieuwe Commiifie

halen, 2 v. 1482.
Nieuw Vofmaer bedijckt, 2 v. 1877.
Vracht van Schepen en Schuyten in 't vervoeren

van Krijghs-volck ende Ammunitie, 2 vol. 375,

379- 3^8l> 390,399� 434�
Vranckrijck, Koophandel daer op verboden,

2 v. 547,549. weder toegelaten, 2 v. 551.

�� Traftaet van Marine, 2 v. 574.

Vrede Traftaet met Spaignen, 1 v.79. met Enge-
landt, 2v. 511,2867. metPorrugael,2 v.2850.
m�t Maroccos, 2 vol. 2261. met Vranckrijck,
2V.2909.metDenemarcken,2 v.561. metSal�,
lv,i27.x ^2^03,2559. metSweden,2V.2«j67.

Vreemde Heeren^ende Coningen niet te dienen t�
Water of teLandefonder verlof, 2 v.291 tot 315

��**. Ptincen in Zee Commii�ien niet te dienen,
2^*298,301,311,25 $ o.

Vreemdelingen van geen Seeftranden fonder con-
fent te vervoeren, 2 v. 2073.

Vrybuyters, ivol. 966. moeten cautie ftellen,
χ v. 2297. ordre ende Articul-briefT, 2 y. 203.
mo�ten uyt Zee komen om haer adien te ver-
antwoorden, 1 v.967. mogen op vreemde Com-
miffien riiet in Zee gaen, 1 vol. 968. betalen in
plaets van dertien maer achtien ten hondert van
dePrinfen, iv.972. Premiealsfydes vyandrs
Schepen veroveren, 1 v. 973,974, ^76. mogen
geen veroverde Schepen berooven, 1 v. 982.

Vrydqm voor die ongecukiveerde Landen tot
culture brengen, 2 v. 2625,283 2.

,i.i. .y�oreenige Perfoonen,vandeImpoftender
Gemeene Middelen, 1 v. 1652,2028,2137.

��^vv��rdeHaringh-fouters voor den Impoil
vatt't-ZiOUt, 1 v. 1820.

Vryen handel op Brazil by provifie ghearrefte�rt,
"� v. '599,609.614.�

balven mette Engelroede verboden, 9RW1681.
"*■*» inde Spieringeren Nieuw-Meer, 1 v. iz<jf.
*>*■* inde Nieuw �n Hoogeveen, 2 v. 2*88.
� inSoetermeerenSeghwaerr, 2 ν. 2375.
■*--->. d'ongeregekhey t van't viflchen op de Mer-

wede en Maze verboden, 1 v. 1292,1294.
inden Vrooahove, 1 v. 1290.

Ordonnantie op't viflchen op de Rivieren.Meeren
ende Binnewateren in HoJJant, ι ν. 1276.

~~......~~ in Zeelandt, 1 v. 1284.

VnTchen in de Heerlijckheyt van Oudt en Nieuw
Beyerlant.i v. 1196.

------ Putten, &c. 1 v. 1298. 2 v. 24*57.

■------inde Wateringe of Vyvers toebehoorende

Vafallen,verboden,i v.1300. 2 v, 2109,3033.

Vifch die kleyn ende oneetbaeris niet ter Marct
te brengen, 1 v. 1278.

� wekke vande Stranden in Zee gevoert mo-
gen werden, welcke niet, 1 v. 2303.

Viich-fchutten verboden in Zeelandt, 1 v. 1284,
1286,1288. 2 v. 3033.

Vifcliwant ofte Netten te befchadigen verboden,

¹ 1 v. 686,687,693,

Vifchgewant en fchade�jcke Inilrumenten verbo-
den, 1 v. 1298.

Vivres en Ammunitie van Oorloge inde F rontier-
plaetfen, 2 v. 471 toc48o.

Vlaenderen, RaedtvanJuftitie, 2 v. 223 6. <

-------Inftructien, 2 v,949» 973,979,983,2701.

Vlaemingen ter eerfter inftantie nietconvertibel
voorden grooten Raedt,% v. 1525.

VlaemfcheLeenen, 1 v. 1466. 2 vol. 22 7�,2277.

~~--' '~~ ■ inde Triniteyt Polder voor Allodiael ver-
klaert, 2V. 2285. - ^εί

~V4ie, Commifen aldaer, 1 v. 886, 2344.

■�.«■■ 1 <■><. Pilotagie, 1 v. 103 2,1 o 5 2, * �

Vlielant, geen Ballaft van daer te halen, iv. 12^56.

*-r-geen Doorn, Helm,&c. daer te roov�*,i v.1416

Vliet-Polder, 2 ν. 1992.

Vloecken enlafteren verbod. 2V.46i,2967,297i.

Univerfiteyren onder 't gebiedt van Spaignen.de-
fer Landen Ingefetenen verboden,i v. 197,224,
228,230,236.

Univerfitey t tot Leyden.de Wetten en Statuyten
derfelver, 1 v. 282.

Unie tuiTchen Hollandt en Zeelandt,* v. 2124.

Unie van Utrecht, 1 v. 7.

Unie van Axel en Axel-Ambacht, 2 v. 2093. tuf-
fchen Axel,Neufen en Biervliet, 2 ν. 1199.

Voeringe, wat Schippers, Stierluyden, &c. voor

»- i�aer voeringe in 't innemen fuiien te ghenieten
hebben, � vol. 1014.

.�* ■ genieten nu in plaets van dien kortinge opte
Convoyen ende Licenten, 2 v. 2467.

Voerluyden in'tLeger, 2 v. 437.

------ftrafT� in 't d�frauderen der Gemeene Mid-
delen, 1 v.1618, 2019,2129.

Vogeldrifteft, 1 v. 1304,1308. iv. 2151.

Vogelen fchieten ofte vangen verboden, ι ν. 1300.
^ontrent Vogelkoyen,2 v. 2509. Edele Vogelen
niet te vangen, 1 v. 1388. 2 v. 2348.

Vogelen in Nieuwe en Hoogeveen verb. 2 v.2288

Vogelkoyen.Vogel-vangingh en Ruycht-vogelen
Ordonnantie,! V 1304,1308. 2 v. 2151.

Volck in dienft vande Coningen van Denernarc-
fcen, S weeden of Mofcovien niet aen te nemen,

Idem, op Pernambuco, 1 v. 603.

> ,.,'

Vryheyt voor die vande Zype van Subventien*
Thiend�\Tollen,Executien,&c. 2 v. 1657,1681.

Vryen-Po�der, 2 v. 2020.

Vryefei�ie ende een item der kleyne Steden on-
der de Staten, 1 v. 45. //

Vrye vaert endeuytwateringh vande Zype op de
Wieringerwaert totin de Zuyderzee,2 v.1688.

Vrye C�llegie van Juftitie tot Sluys, 2 vol. 201,3'.
Accoort met die van Sluys, 2 v. 2618. met di�
van Yfendijcke,2v. 1174,1219. Jurifdiitiein'c
regard vanden Raedt van Vlaenderen,2 v. 1213-.
hebb�n Keure eti Meentucht over de nieu w�e*

e iij dijekte

■i

-ocr page 1701-

■"

Tafel van beyde de Deelen ofte Volumen!

dijckte Landen onder 't Ambacht van Aerden-
burg,Pa{regeule,Schoondijcke,Yfendijcke,&c.

2V.12Z3.; '

Vrye handelinge en negotiatie met de Engelfche
verboden, iv. 1114, ii78; 2V.52X.

Vrye pas voor Vrouwen ende Kinderen, tv. 67.

Vroe-vrouwen het doopen verboden, 1 v. 234.

Vroonen uytdeelingh in de Zypeop ghelijcke la-
ftenmet andere Landen, 2 v. 1657. U :\. ia

Vroonhove, vhTchen aldaer, 1 v. 1190.

Vroon vhTchenordres, 2 v. 2065, 2927. .;vv:

Vrouw-perfoonen en kinderen beneden lx jaren,
mogen ten platten Lande gaen daer den vyandt
graiïèert, fonder Pafpoort, �. �. 6�.

Vruchten te Velde niette berooven.i v. $!<,,<; 17-
��. 3023. noch af te halen fonder de felve ver-
thient té hebben, � �. 1147.

Vuyrwerckers Inftruftie, 2 v. ly1.

Uytdaginge om te vechten, � v. 389,391, � v. 458.

Uytgefeyde ende uytgewefene Predicanten in 't
Landt niet te gedoogen, 1 v. 269.

Uytgewekene, Eedt voor de felve als fy weder te
Lande komen, xv. X141.

Uy theemfche geen Officien in Hollandt te bedie-
nen, 2 V. 2072.

Uytloopen van 't Krijghs-volck, � �. 89, 98, IQ2,
105,108, ��, 2365. inde Landen van Breda,
Bergen ende Swaluwe,xv. 135. indeMeyerije

. vanden Boich, � v. 138,14 u inde Landen van
Overmaze, � �. 139. inde Veiuwe, � �. 137.

Utrecht, � v-429� Unie, � �. 7. Verdrach tunchen
Hollandt ende Ütrecht,noopende de.Arreften,
2 v. 1150. noopende de JurifdiÓtie over 't groot
Waterichap van Woerden, � v. 1163. Geban-
nene aldaer niet te logeren, 1 v. 431.

Uytvoer van Goude of Silyere Speciën in Maflê
ofte anders op vreemde Munten verboden,

I V. 304O tot 3047. ;,i i 7 .:

■»■� ■ van Paerden als over gepermitteerde Vee-
ren verboden, � v. 2835.

«------ van Peerden nae den vyandt ende Neutrale

Landen,i v. 1144.

------van Binnelants ge wallen Greynen, � �. 1130

: tOt II44. XV.X305. 2

------van Kiemen van Meede,Plóegen,Eggen,&c.

verboden, 1 v. 1164.

- ~~'..~~ van Poort-aerde verboden, � �. 1166n\

-~� van Schepen, Gefchut, Wapenen^ Munitie

van Oorloge, &c verboden, 1 vol. 1108,111 �.

�, yan Schepen en Scheeps-behoefte,� �.1124

� in Neutrale Landen fonder Pafpoort ver-
boden, I V. HOI. . ��.�*.

... van Haringh-tonnen, Duygen ende Kruys-

want verboden, 1 v. 754.
Uytwateringe inde Zype, 2 v. 1688. .,l�.

.Ij ' W. . .�;�':"

^ftTAcbt ende Klap-waeckers inden Hage, onder
W watjurifdidtiediehooren, xv. 1377.
Wacht-aggreffien vafi LeytfcheStudentë.i y, 5x1
Wachtmeefters inde Frontierfteden en Fortreflèn
.:' Inftrucl:ie,xv.32i. ',-r;-;. r - � ■�^a-r.uY/
Waerdeyns vande Munte, 1 v. 2613, X635, 2680.
Waerfchouwinge ende bevel, wegens den Impoft
i over alle CaroiTen,Caleifen, &c. � �. 3023.
~~'��~~ ■ � � aen de gene die eenige goederen behooren-
-sfide onder de Cloofteren vanden Bofch vjerduy-

31 ;'<�«� ..... .'~� �

fleren, � �. 1478. l j,: -,,��

Waerfchouwinge, wanneer den opheef van een en

een half ten hondert voor de Kruyiïèrs fijn aen-

yangh fal hebben, 1 V.J022.
Waertende Waerdinnen ordre, tot,voorkominge

van Doodtflagen, 1 v. i 38. � �. 2670.
Waerdt naeil Aickmaec, genaemt HeerHuygens

Waerdc, 2 v. 1733, ^�74°� " ^l'rO

Waerdt van Zuyt-Hollandt,fiet Groote Waerdt,

xv. 1559. ende vervolgens; fiet medeNeder-

,waerdt,2 v. 1566.
Wage, Balance van Delflandt.Rhijnlanten Schie-

landt, xv. 2089. Vrieflandr,Kennemerlant,&c.

xv� 2092. Goude, 2�. ��59.

------- Impoft in Hollandt, 1 v. 1917,1918.1920.

xv.X950. inZeelandt, 1 y. 2094. in Brabandc
en Vlaenderen, 1 v. 22 lx.

Wagens ende Wagenflach, � �. 12 64.

- ■ wyte vande felve, 1 v. 1266, 1268.
WagenXaroflèn.Caleflènj&c. Impoft in Hollant,

1 v. 1992. xv.3023.
Wagenaers int aennemen vande Vrachten niet te
colluderen mer de Schippers, 1 v. 1267.

- geen Bedelaers op te nemen, 1 v.490,x y.3173
Wagenmeefter in 't Leger, 2 v. 437.
Wagen-dienften en Tocht-Paerden van 't Leger,

wat Atteftatien fy hebben moeten, � �. 445.

Walcheren Dijckagie.ende onderhoudt van dien,
xv. 1.824,1826,1832.

Wale Rivier, geen goederen opwaerts te voeren,
1 �. 109�.

WaIenburghsOc*troyinTexel,2Y. 171 �, 1716�

Walvifclwangft buyten de geoftroyeerde Com-
pagnie van Groenlandt verboden, 1 v.670.

------voor eenigen tijdt gefchort, 2 v. 505,507.

�� geen Schepen aen Uy theemfche daer toe
1 te verhuyren, � v. 302, x6 39,3087.

- Ingefetenen defer Landen mogen aen vreem-
de haer daer op niet verhuyren, � v. 2901.

Wandt ofte Netten der ViiTchers niet te befchadU

gen, maer te bergen, 1 v. 686,692.
Wapens te conterfeyten verboden, 1 v. 1x74.
Wapeningeen Manninge vande Schepen foo ter
�Koopvaerdye als Viuxherye, 1; v. 710,796,876*

896.
��� mn 't Krijghs-volck, � �. � � o tot 256; u.�. *

------- vande Ruy teren Cuiraiïiers, � �. 249.

Harquebufiers, � �. xfj;

-yan 't Voetvolck, 2 v. 255.

Wareè.ende Koopmanfchappen niet te voeren na
idg Havenen ende Steden van Caüs,Somme,&c#

I V. 1108, 11IX. > .o? Int : ■>■ ici^ri

Waren van Contrabande, ibid. ende 1 v. 1 ixx. «

�- welcke daer voorgehouden werden,! v. ui.

XV.3052. :. ■,'<,!-< �>�

Waren in't Leger gaende ThoUvry,xv. 36X.

��- die Impoft fchuldigh zijn niette verhande-
len,gebruyeken, of in te flaeji, fonder betalinge
vanden Impoft, iv. 1617. 2018, ��. ."
met de Ronde Mate ghemeten, 1 vol. 1929»

xv. 1951,2098, 2218.
Waren-lmpoftê fraudatieofcompofitiê,x v.1618,

2QI9> 2I27. . � .'.,-.,

Grove Waren Impoft in Hollant, 1 v. 1924,19x6.

Waren ofte Packen daer fufpicïe is van fraudatie,

mogen van de Pachters gheopent worden,

iv. 1621,

-ocr page 1702-

Tafel van beyde de Deelen ofte Volumen.

t v: 1621,2020, i'otii
Waren, Koopmanfchappen, Vidlualien, &c. den

Vyandcniet toe te voeren, 1 v. 1076 tot 1130.
«------ noch van Zeeftranden of Omwegen uyt te

voeren, 1 vol. 7,7.98, 23 00.
Warmoes-landen Impoft, 1 v. 1950, 2V. 295-1.
Waren uyt Vranckrijck verboden,2 v. �47,549.
Waterloofingh ofte Waterfchaps recht in de

Rhijnlanden,2V. 1371.
Waterlandt, 2 v. 1646.

Watermolens inden Lande van Belois, 2 v. 1812.
Waterfchap van Woerden Jurifdiftie, 2 �. 1163.
Wechloopers uyt den dienft vande Ooft-Indifche

Compagnie, iv. 559.

------ vande WeiUndifche, 1 v. 559,653.

van 't Landt, 2 v. 7.74 tot 200.

WilderniiTe en Wildt Ordonnantien, 1 v. ï|fj en
vervolgens.

------■ Cort-recht, 1 v. 1419. '

�� Naeder Ordonnantien op de Proceduyren
aldaer, 1 v, 1423,1426,1428.

Willige Condemnatien by 't Hoffhoe te decerne-

. ren,2v. 1426.

Winge Polder Odtroy, 2 v. 1909.

Wijck-meeileren en Gefwoorenen tot het forme-
ren vande Cohieren der Verpondinge hun In-
ftru&ien, 1 v. 1518. 2 v. 3009.

Wyer te maeyen verboden, 2 v. 2060,2838.

Wyer-waerden, inde felve te Vogelen verboden,
� V. 2o6o.

Wynen nergens als in beflooten Steden te loiïèn,

Wees-kamer tot Maeftricht, 2, y. 2371,

Wees meefteren moeten forge dragen dat de kin-
deren, wiens overleden Ouders, of een van die,
gheweefl: is vande Gereformeerde Religie, daer
in opgebrachtwerde.lv. 206,23 5.

Wees-kinderen Los ende Lijf-renten vérfcooping,
is vry vanden veertighften penningh, 1 v. 1976.

�■� goederen aen te brengen ende regiftreren
iv. 376, .

Wegen en Dijeken repareren, � �. 1267, % �. 15 <o

1817. , ^! ; ^3y'

Wegen vanfeyten verboden, 2v. 2056.

Werven vanVolck voor vreemde Potentaten ver-
boden,2v.30j, 305.

Weft- Indifche Compagnie, � v. $6$. Artijckel-
briefF, 1 vol. 625. Ordre op de beralinge aende
Dienaers vandefelve, 1 v. 6yy. 2 v. 2303: -Vry-
heytvoordePortugyfen enBrafilianen.i v.619

_s; -.% v. 2300. Ordre op de Regieringe ende admi-
niftratie van Juftitie aldaer,2 �. 123 5. Iriftruciie
op het bewindt en faecken in Brazil, 2 �. 1247,
1263. Aaienhoeteverkoopen,i �. 661,665 '

Weit-Indifchendienftaennemende, en met gek
op de handt wechloopende, werden arbitrarie �
ende die in tijdt van noot haer Schepen fonder
ordre verlaten, werden mette koorde eheftraft
17.559,653.

�------in feeckere Limiten van dien te mogen va-
ren, 1 v. 599,607.

:------ Openftellen vanden handel opPernambti-

coen Brazil, 1 v. 603,609,613,617.

'------^dJ^tvan ^leggen geprolongeert,! v.581,589

------Capitalente mogen verhoogen.i v. 590,594

■------na Weft-indien niette mogen varen buyten

de geoétroyeerde Compagnie, 1 V.577,578,5 81

-------noch Volck daer toe aen te nemen. iv. 595. .

------aen Boort vande Retour-fchepen niet te*

mogen varen buyten confent, iv.659,661.

Weftphalen, 2 v. 111,129.

Weft-quartier van Holjant, de Landen aldaer niet
te befchadigen , 2 v. 2297.

Weft-Saemilach bedijekt, 2 �, 1877.

Weft-Vrieflandts Wage, 2 v. 2092.'

Weftwaerts varen verboden, 1 v. 960.

Wetten vande Univerfiteyt totLeyden, 1 v. 282.

Wethouderen die nuts en bequaemit zijn tekie-
fen, 1 v. 3 20. Art. 18.

Wieringe, Initruaie voor de CommiiTarifen al-
daer, 1 v. 886.
Wieringer Waertte bedijeken, 2 v. 1692.

1 v. 2252.

Wijri-ImpoftinHollandt, 1 v. 1658,1660,1668.

2 v. 2931,3055.

�� in Zeelandt, 1 v. 2034.

~~'""""~~■■ in Brabandt en Vlaend. iv. 2140,2^3055.

�� Generalireyt, 2 v. 2309.

Wijn en Bier op de Schotfche Kuilen niet te foe-
felen, 1 v. 707,709.

Wijnkooperseedten plicht, 1 v. 1619,2034,2127.
�� mogen niet tappen, 2 v. 2 j-i 3.
Wynen die men Stommen noemt verboden,
iv. 1214.

Winckel en Kelder vrydom niet te mif bruyeken,

1 vol, 1618,2019,2127.
WiiTel, WiiTelaèrsvanMunte, I vol. 2578, 25^7,

2605,2624,2638,2645,2668,2682,2700,2710,

2981,3038,3040.
Witfmeer ofSchagerwaerts Oftroy, % v. 1741.
Woerden Waterfchap, 2 v. 1 j63. Jacht, 1 v. 1391.
Woerifdrecht, % v. 2004,2Ö05.
Wollë Laeckeiien bereydt ende gheverwt zijnde,

^uytgenomen ghemengeldecouleuren) niet in

te brengen, 1 v. 1171- ^z v. 2923.
Wollef ongèkamt ènde Schaeps-Vachten niet te

vervoeren, � �. 117²�
Wolle Laeckenen onder de SpaenfcheRegieringe

of Neutrale Landen gemaeckt, niet in 't Lant te

brengen als over Nimmegen en Breda, � �. 1174
IVolle buyten de Provintien gekamt Inden Lande

niet te brengen, i �. 1173.
Wonl^n van't ghevecht moeten de Chirurgijn*

|en Officieren aenbrengen, 2 v. 2409.
Woucker verboden, 1 v. 317. Art. 7.
Wooningen, Bergen, Schuyren, niet Ie beièhadi-

gen,,2V. 2120.

Wormet ende Gifps feparatie inde Regieringe en

Landen, *v. 1705.
rack-Haringh, fal uyrgefondert ende nier ghe-
�/packt worden, 1 v. 738.

oeken vande Schepen 'tLeger voigende,2 v. 394

¹ 396.43¹�

nae Noorwegen, 2 v. 575, 578.

eve.oude Yeve Wateringh, 2 v. 1905.

oude ende nieuwe Yeve, 2 v. 1909.

iTel-Meers Odroy, 2 v. 1808,1809.
fendijck, Articulen van 't overgaen, 2 v. 605.
� Dijckagie vande Juffrouwe Polder aldaer,
2 v. 1901, 2009.

Orange Polder aldaer, 1 v. 1913,2008.

Yfendijck Magiftraet, 2V. 1174,1219.

Yifel-

■*i

-ocr page 1703-

Tafel van beyde de Deelén ofte Volumen.

op de groöte van't Rijè, Gaerden en Staedsen
daer aen te gebf üyeken, 2 v. 467,

Zyde ende Zyde-wercken niet te verfwaren_p1 v. 1180,1184.

Zype,2V. 1685. Odroyen,2v.i6j3,1664,1673,
Verklaringe der Landen daer inne niet begre-
pen, 2 vol. 1660. Uytdeelinde van Vroonen,
2V.l6j7. VerlatenLandenaldaer,2Vol. 1669,
ï 681, Recognitie en quij tfcheldingc,2 v. 1681.
Vryheyt van fubventien,Tienden,&c.2 v. 1657,
1681. Hafen-Polder Contributie, 2 vol. 1657.

- Conynen verdempen, Wildt aende Graeflèl.
gereferveert,2 v.i 68 i.Infinuatie aende Preten..
dentëvaLandeiadeZypeav. 1682,168$,1689

Zypfche Hooft-Ingelanden Boden Authorifatie»
om te mogen dachvaerden, 2 v. 1689.

Zijdtwint.i v. 1816,2970.

Zout-ImpoftinHollandt* 1 v. 1802, iSïx, 1814,
1830. 2 v. 3170.

�� inZeelandt,i v. 2072i

■ in Brabandt en Vlaenderen, 1 v.2i8i.'

■ ■■ ' Generaliteyt, � ��1.2�2�,zi83. %y.2i6ty

2173^193'^ZI97.2325.

Zout-Ordonnantie voor d'Ingefeteneh ten plat-
ten Lande van Brabandt, 2 v. 2667,2891.

Zout van wit Soutgefoden.en geen ander te ver-
handelen of gebruyeken, 2 v. 2145.

Zout tot den Haringh, 1 ^721,739*748.

Zout van geen Zout ghefoden in defe Landen te
brengen verboden, 1 v. 7050.

-*-�- Klijn-zout verboden, 1 v. 1215.

Zoutvaert, 1 v. 579.

Zout-halen in Weft-Indien, 1 v. 896*

�-�Ordre, 1 v. 904.

Zuyt-BeyerlantsOt"troytotbedijckinge,2v.i8o4
ZuytbevelandtsDijckagie vande Nieuwe Craye.r*

,»V. 1841.
Züytdorpe Dijckagie, t y. 1888,2008.
Zwaluwe,2v. 136.

Yflèlmonde.Ooit-Yflêlmonde, 2 v. 1^83.
Yferfnydcrs vande Munt, 1 v. 2615,2635, 2680.

�.

Zee-brieven, 1 v> 912. � v. 2.3 83,2.910.
Zeedriften, 1 v. 1 072. 2 �. 2 117,3081.

- � in Vlaenderen, � v. 2.303.

Zegel, Kleyn Zegel Impoft in Hollandt, 1 v. 1994

tot loio.
�� inZeelandt, 1 v. 2116.
�� in Brabandt ende Vlaenderen, 1 V.H3 2 tot

2140. iv. 1401.

.------Surceance daer van in Peelandt, 2 v^ 2392.

Zeehonden vanghft, 1 v. 1280,1287.
Zeep-ImpofHnHollatidt, 1 v. 1831,1836,1838,

1844,1846. ,�.<-■

;�- in Zeelandt, 1 v. 2078, 2082.
�«- in Brabandt en Vlaenderen, iv. 2192,1194.

------ GeneraliteytsMiddel, 2 v.2167,2332.

Zcepfieders ordre, iv. 1228.

�� mogen geen ander Mereken, als dat vande
Steden daer de Seep gemaecktis, gebruyeken,
2 v. 3079.

Zeelandten Hallandt in Unie, 2 v. 1124.

.------Verdrach noopende de Juftitie, 2 vol. yjy,

837,84^,2377,3086.

Zee-rechten, � v. 783 tot 895. , /

Zee^roovers, 1 v. 970. 2V.499.

Zee-ftranden, geen goederen daer henen te voe-
ren, 1 v. 1298,2300.

.. - .. fullen tot directie vande Schepen by nacht
met Vyeren voorfien worde, � �.,�016,1 v.i 11 2

Zee-vanck, Zee-vonden ,fiet Zeedriften. .'

ZeevarentVolck, 1 v.785. J'^uW

- Eedtderfelver,2v.27i274. r.�_; ^ _H �/,
.�- niet te hueren ofte aen te nemen naer Ooft

of Weft-Indien, 1 v. 521,581. ofte elders ten
dienfte van vreerade Princenji v. 298,30^,3^1,

^iS^� " j .'f ; *V' ii'ï'id'"� �,

Zee-wercken niettebefchadigen.2v.469. Öfdrc¹

~t "-.

�ii. --'Aïkw

ViV

O I ."'

■■

Reeiiter dei

Soldaten uytloopen en foules, 87

�------Doortochten, 143

>------hoe re monfteren en wapenen, 210

------ haer Formulieren van Eeden, z66

�� Verjoopers uy tten dienfl;, 2.74

T.

Territoriale Superioriteyt en Jurifdiftie, li?2,

Traktaten met uytheemfche Potentaten, <}10

~~�..... --~~ in tovergaen van Steden, 590

Tocht-Paerden en Wagendienften, 371

V.

Verminfte ten Oorlogh, 495

Vrede Ira&aten, 510

Titu�eii-i.

Vy anden correfpondentie verboden, 4 $

�� hare goederen te confifqueren, 31

Vivres en Ammunitie van Oorlogh, 471

Vreemde Dienften verboden, 291

Uytloopen der Soldaten, 87
<~� der Koopvaerdye-fchepen verboden, 506

W,

Wagendienften en Tocht-Paerden, 571

Wapeninge van Schepen, 494

.� en monfteringe der Soldaten, zio

Z.

Zee-roovers, 499

Zeewcrcken hoe tOnderhouden, 46 3