Ifâg^oge in cx -ccilcntifsimi Phi lofophi ARNOLD! DE VIL' LA NOVA, Rofarium

Chymicum,

'Per i^Jamtim a SSobcnflcitt , arduuï ^^^fnedicina^JJoéïo'-rem, paraparaflice i^ ma^na di/i^entia tradita^

EPISTOLA OPERI PRÆFIXA ad Amplifsfmos amp;nbsp;generofos do^ minos,dominos Fiiggeros,jn qua argumenta Alchymiam infirmant «a amp;confirmantia adducStur,qui=« bus ÖC cam artem effe cerrifsimam dcmonftratur,ïapiscp uerè ma uentusoftenditur.

POTENTISSiMlS ET GENEROSIS DOMI-ÎNlS, DOMINO ANTONIO* D. lOANNI JACOBO, O. QEOR*

■ 0 10, D. HŸI.DR.ICO, ÏVGGARIS, Dominis in ÄüK^berg Öi .

^ep^en6om,Comiti* bus, amp;nbsp;Dominis

* Cuis dementias fimis.

lERlSSlMV M illud fenis De-^■meæ apud Co^ jrnicum efle,ip(a ^Mreexperior:

N««^h4w ita ^Mi/^Mrfm kwe [uhdu^ia ne tionegduium fuit,

Qd^n res,aus,ufus, fernher uU^uid aj^par^ tet noui,

^h^uid moneat:utillg,(lua tefeire credits, nefeus,

4 EPISTOLA

El qua tibi pttris pimtj in expriundo ' répudiés.

Quod Si mihi nunc euenic hoc tempore,Generofi amp;C am' plifsimi Comités, ac domini niei dementes.Nam ab ineun te ætate,res naturales occub tas amp;C prædaras quodam inna toamoreperfecutus fum:ipfa rumcp pr^ceptiones, caufas,ef fetflus quoad licuitjinquiiiut, nee mihi uifus fum inane prpr fus operam nauaretin multi's enim reperio præftantifsimos ac pene diuinosufus.His ftult; dqsuarqsS^ difficilibus,dum opera do,nullius in uerba(ut ftudiofus facere debet)iura' tus,fed quocSep ratio, animi^^ feruor(permittente ac confer!

tiente

AD FVGGEROS. $ ticnte facrofandaTheoIogia) me uocabat, deferebar hof^ pes,ac uaha in loca 86 pericula incidebam. Aliquoties inue-ftigans uana, cafu pcrueni in quadam tradationem rerum mirabilium, quam appellant Alchymiam, femper mihi fu-fpedam, quafi multum mali in ea latitaret: præcepta eins quandolt;]^feduló cum exami/ ' nj'-em conferendo,uehemen-' ter diflentire uidebatur,ac dif folutas fcopas proponere:FL nem quidem proponunt fibi unum,nempe metalloru dete^ riorum in meliora commuta--tione,ac in rebus,nominibus, ordine,uans,modis^ agendi talis SC tanta uarietas,8d dilTen

a 5

EPISTOLA

fîo. Ut perfuafus fini, uniucf' fam ülam traâ;anonë (quam iili artem effe putant) confu-fum eflequoddam chaos,nU'' gas aniles,nænias,præftigias, amp;nbsp;meras fallacias : ænigmau-bus fua docent, quæ, ne ipfî uidentur intclligerc:quod re' liqua facile teftàtur,quæ com muni phrafi funt tradita:Non nulla enim ipforum, uerbis, ordine,inftrumentis,modis^ faciendi diligentiffîmè obfer' uatis,experiûdo, turpiter de^ ceptus fum meo incomodoï falfa pro ueris,ignota pro no* tis offerunt ac profitentur-Jn Omniueró arte debet effecon ftantia,certus ordo,confenl]O jn rebus ^ nominibus, præcc pdonum

ÄD FVGGEROS. 7 pdonum cohærenda, modus agendi uerus amp;nbsp;planus,non ambigui's rebus amp;nbsp;uerbis,aut aperte falfis confcriptus.

Hane meam non temere con ceptam opimone aliquot im* poftores Alchymiftæ,homi^ nes miferijn tarn diuite arte,’ Ïro Codroep pauperiores, ru^ more de ipfîs fparfo,óó omniS difciplinarum examine Si fun damento,experientia, confir-mabanu Seniel enimatque iterum cafu ubi incideram in ipfos fopbiftas,miris impoftu ris me exceperunt, ac illufum dimiferunt:unde uehementer mirabar,Principes reliquosep magiftratus tales homines re-tinere in fuis Rebufpublicis, a 4

S, qui præter id quod menti'an-tur, homines bonos amp;nbsp;firn' plices reuocant amp;nbsp;abftrahunt à ueris honeftis^ laboribus ad fpelucas,fumos,fuligincs, dneres, tenebras, amp;nbsp;fcctores peffimoSjUbi ueluti in tartaro pereunnCudunc nummos a-dukerinoSjUt Plutonis mini-ftri : falfa metalla conficiunt, opes^ Reipubhcæ perdunt, qui loco auri dC argenti non carbones reddunt, uerüm fu' mos miferrimèoculospügen tes,cerebrum perturbâtes,fœ tores intolerabiles,fqualores, morbos^ incurabilestinqui-busoftendunt,facies ipforum auriadukerini colorem,quaß artis femperamp;rpudeat,ÓCcon fcientia

AD FVGGEROS. 9 fdentia mordeat jpfos, profit têtur magna, Só fummaoften^ tatione aflerunt,fe alios effex duros dinflïmos,quum tarne ipfi non tantum habeant (nifi aliquando fuis præftigqs alp quid adeptifucrint) unde la* queum fibi corn parent,O mp ram cæcitatemSômifenam co gitabam fæpius:Rem^ paula tim magis magis^ cœpi anp mo uoluere,non quódmihi aliquafpesinipfo negocio fo ret,fed perpenderem amp;nbsp;inqui rerem eius tradationis caufas diligentius, quæ uidebantur arti omnino repugnare,ac è medio ea tollere :Nam,quod folius Dei amp;nbsp;ipfius inftrumen tinatur^,eftopus,ifti afferent a 5

to B P Ï s T o L A

fe effeduros, cum tarnen ne/ mo hommum ipfas fubftan^ das naturalésque formas arte côficerc poflît^quaks ifti font niant,fein metallîs facere no/ uiffe) quia hæc funt fubftan-dæ amp;nbsp;naturæ,non accidentia: Quare fummus Philofopho^ rumAriftoteles cum reliquis adferit,naturamhomini mate nas tanquam fubieda trade/ re,in quibus homo imprimit Ôd inferibit figuras amp;nbsp;formas non per feexifi:êtes,quæfunt in quarta fpecie qualitatis*

Si igitur arte argentum aut aurum fit,neceflarió eft artifi/ ciofum,informatumforma ac cidentali, quaè poteft auferri permanente auro, amp;nbsp;ent au* rum

AD FVGGERROλ Ïlt; rum abfqueaun'forma,quo4 eft abfurdiflimum»

Præterea,Deus omniu for marum uera caufajfuffîtjUtfîn gulæ formas fibi fimiles pro* ducerent,Non ut homo eas ef ficeret,qui lubeturfuo laborc amp;nbsp;fudore quasrere ui(flum,n5 ocio amp;nbsp;mendacrjs omnium re rum abundantiam alfedare,^ Aiunt hijfe exiguo nefcio quo puluere,magnam metalli mogt;’ lempofletrafmutarein quod uis metanû,quafiuno die ua*i leant regum opes com pararc. Quod dum conantur præfta-* ' re,perducunturad diuerfa pc ricula:Nam amp;nbsp;radicem omnium malorum (utdiuus Paulus inquit) quærunt»

At hæc

EPISTOLA

At hæc Deus, cuius man' data omnes obferuaredebe^ mus, prohibet', diuerfas anp maliu fpecies coiungi 86 coni' mifceri,ne animalium forma: à Deo,certo conftitute nume ro,confundêtur:Hi uero non folum mifeentjUerum etiani conatur,ipfas uiuas 86 natura les formas fua manu per rem paruam quad quintam effen' tiam,fiue naturam ex gthaere, contra naturam 86 Dei man-datum uiolenterdetraAa,ua-rias pro animi arbitrio indere» Ha:c86 fimilia mecum per' pendens,indiesmagis acma^ gis ab bac falfa fiditia 86 fero' ce arte tanquam condemnata humanis 86 diuinis Iiteris,ab' horre'

ad FVGGEROS, tj horrebain,amp; rede Ecclefiaftc ipfosChyiniftas reprehendcx rcjubiinquit. Labor ftuïtoriï affligit eos:StuIfi enim uiden/-O

tur,quó d fepfus falfi non refi-pifcatjamp;falios decipiêdo fem^ per pergant, proponunt fibi ^a,quæ fieri nequeunt: Et ars ipfauidebaturfcientia ea,qua idemEcclefiaftes ait,homini data,ut in ea affligeretur:Nun quam nam tales,funt animo fc dato amp;quieto,rodens uermis mordet ac edit ipforum cor, quiquaeruntfuprauires fuas, Rationibus equidemhis atlt;p alrjs dudus,totam hanc trada tionem tanquam fallacem,ab/ furdam,fiue cotra naturam amp;nbsp;impiam abieci,nec ullis argu-mentis

«4 BPISÏOLA

mentis ab Bac fententia ab3ugt; ci potui» Anno autem fupe^ nori,uir eruditionCjprofapia» omni^ uirtutum genere nobi lifTimuSjinteralia coepit mecu Ïoquide Alchymia.eam^ ar tem effe diflicilê,attamen præ'' darâ 6lt;S ueram,Cui riimis in/ ciuiliter refpódi: Alchymiftas lieras nugas 8C impofturas tra dare, qui dolo^ uencno, pro-miffionibus fallacibus,mendi citate,bonis 8ó imprudentio/’ ribus turpiffîmè imponunt, dum perfuadere ftudentlapp de,aut MercuriOjOietaUoruni tranfmutationem fieri pofie, feqgt; artemiJlam commutandi tenere:Ipfe ubi me pro fua fin* guUri modedia, humanitate

^ pru-

ÄD F VG G BROS, Î^ amp;nbsp;prudentia admonuiflet,ac teprehendifletjait, Arbitrans ne(quæfo)uirostottam^ ex* «clientes PhiIofophos,Medi* «osjurifconfultos amp;Theolo gos clariflimos,conftantes,fi* dos, ueritatis^ inquifîtores diligentiiïimoSjtalia de hac ar te un quam uoluiflc feribere, hominibus^ tarn fände affir* mare uera elTcjipfis^ obtru* dere,nifi fuerint expertiïludp cas (obfecro)tatos uiros men dacianedercdehacre,qui de reliquisuera tradideruntfEt qui nihil exmendacqs como* di,fcd plurimumincommodi iiaberent:quod contra Deum amp;nbsp;naturam ageret,Quid exempli gratU ditam de ArnoP doï’quï

16

EPISTOLA

do^qui mfuo RofanoScEpt ftola ad Repem Arrasonum, Ene dubio LapidemPhilofo-phoru,reCtè(ut expertus)dc-fcripiit, rationem^ præparan dl ipfum diligentiffimètradp dit.cui in Medicina totacpPhi lofophia mukiï tribuis, Non debes certè in hac re, ipfum exiftimare imp öftere amp;nbsp;men' dacem.An non(ut defeliquis taceam) ætate noftra, Henri' eus Cornélius à conßlqs diuo Imperatori Maximiliano, Só baud uulQaris,in libro de Scu entiarum uanitate, capite nO' nagefimo,teftatur,fe nouifte tale Philofophici lapidis fub^ icdum,quod pukherrimè eox dem loco defcribit;' Imp alibi i - aperte

À D F V G G E R 0 S, '17 âpertè dicit,fe artemfcirc cxgt; trahendi Quintam* cHentiam aun,qua aurum ex quouis me tallo efficere poffiuCerte ego ftatuo hûc lapidem,magnum Deie(re donum,nèc cuiuis di ligentiflimè laborant! contins gère : Largitur em'm fua doha quibus amp;nbsp;quando uolueriu Hos,licet falfa tradidiffe ho àudebam dicere,quia rations bus id probare nequiuj,Éame ipfa effe plane uera^non potui animum inducere meum,Et hacinftrudione domini ac fin gularis amici mei aliquantuni motus à'priori fententia, S^ quæputabam me certö teire, de qs nunc incœpi dubitare».

Paulo poft uenit ad me phi* b

EPI5TO L A

lofophus dodifTimus.compä ter meus charifîimusjoannes Acromus Phryfius,hoc temlt;' pore mathematicus Bafilieri' fis,multos iam annos mihi co ftanti amp;nbsp;intima amicitia iuiv d:us,cui omnia quæ digniflî' musamp;^prudêtiffimus illuftrif fimi,fapientiflimi piêtiffimi^ dominfidomini Caroli Mar^ chionis Badenfis,clementifiî/ mi mei Principis confiliarius, Cudouicus Vuolphgang ah Hapfperg amp;nbsp;ego contulimus, ordine narrabam,addebam^ (ut ipfenouit) caufas,quæim pedircnt me,quo minus tant perito amp;nbsp;prudenti uiro non crederemhacinre,qui aliquo ties coram maximis unis non fine

Àb FVGGEROS. J^ finealiquom ofFenfionehanc artem contempfi amp;nbsp;irriß meo malo(quacum ad externa bo^ na) quoniam fui femel atque iterum non exiguo ftipendio inuitatus, ut artem Alchymp cam,mihi (ut ipfi iudkabant) amicam,exercerem : quam ta* men ego per Deos immortagt; les,cane ^ angue(quod did folet)peius od!,quod tumôlt; ipfi experiebantur» Interro* gabam igitur hunc meum ami cum Acronium,quid jpfe fen tiret deChymia,qui cofeftim refpondit, Multum,mi com* pater charifTimCjrationes do* diflimi domini Hapfpergeri te mouerunt,qui nimis (pace tua dixerim) pertinaciter rera

b 2

to ÉPiSTÓtA

hanc non benèincelleâam fo^ les contemnere,Sfi'ani dubi-tasePrior fane pars Alchymi^ facili’s,ac propter communern dus ufum uuîgd nota^qug do cet fuccos fapores^ terreosjt quotes aqueos 06 aëreos cum odonbus Qtadffîmis.olea la-nea fuautter^ fragranna artP fidofè extrabere(quantum ad reî naturam attinet)tibi minf-me fufpec'ta , aut ignota eft, fed certa 8ô cognita per multos iam annospn qua uerfaris magna cum animi deleélano' neôô utilitate.Cernis enim ibf naturales ardfîciofas^ caufas, 06 miras feparationes qualica^ turn cum fubftanda exiguap-mo fpfas return formas in tenui

AD TVGGEROS»

21

nui materia,quæ parua quan--titate,uiribus autem amp;nbsp;effica^ cia,magna 06 ampla finVicif-firn nouifti rem tam efficacem fpargere peramplinïrriü corpus, in quo uis difperfa non colleda,utinreparua,uix fen titur: Hac parte deleótaris S^ uteris in tua medicina tanqua iucundiflimajUtiliffima amp;nbsp;hoz nefta. Quod ueró attinet ad pofteriorem partem, diffi* ciliorem 86 longè obfcurio-rem,dequa nos fæpenoftras contulimus rationes,eertaup muscp uideliçet, Vtrum hogt;’ mopoflitulla reartificiali,aut naturali, metaUorum formas commutare, Ego certè huius reiimperitus,non audeo tam b 3

ÎX E P I s T o L A conftantcr aflerere efle ueram atque priorem, fendo tarnen aliquot argumêds perfuafus, aliquant ede artem, qua pof-funtmetalla imperfecta perfid ci,amp; impediri,quo minus per fïciantur. Qtiæcunque enim bruta natura Deo inftrumen-turn fémper obediens in hoc amplifsimo mundo, præfer/ tim Elementari præftatjCa ere bris obferuationibus difcere 8d animo re^è comprehenla jmitari poflumusrQuiaDeus omnia hæc inferiora homini in medio uniueriïtatis pofito fubiecit tanquam eorum do^ mino,eum^ rerum naturaliu contemplatorem amp;robferua^ torem quodam infito cognö fcendi

AD F V G G E R 0 S. IJ feendi defiderio côftituit,quo qs uteretur redè , 8Ó Deum omnium creatorem diligentf Sc grata côteiTjplatione,ufuqp uero fTfer laudaret, ac be^ nefîcia continua agnofeeret: Vnde arbitrer Philofophos ucteres return indagatorcs fo lertiffimos , metallorum or*-tus,incrementa,commutatiox nés, ftatus amp;nbsp;interitus ( ut 8C reliquarum return) magno la* bore obferua{re,ac paulatim artem in feientiam quandam, nonftatim tranfmutandi me* talla , fed obferuandi eorum caufas,modos^,quibus natu rafenfim progreditur inipfis perficiendiSjConftituifTeJitCz nsq^ mandafleîHoc enim fnogt; b 4

24 EPISTOLA

do omnes Artes èC muent?§ funt amp;nbsp;adoleuerunt, ut duQ fummi uin Ariftoteks libro primo Metaphyficorii,8ó Cp cero de PerfeAo orafQÇ«,cuni dodiffimis omnibus uno orç teftantur,8lt; quotidie expert entia docet:Nam ars imitatur naturam, cuius artifex eft ue^ luti fimia. Præterea omni/ um return prima 06 præftam tiflima caufa Deus , homini, hæcomnia caduca öó mortalt; lia fubiecit, quæ fine dubio, ipfius auxilio amp;indufi:ria iu^ uari 8lt;impediri poflüt:quod euidentifsimè cernes , fi anP mum per ea quæ tibi plana amp;S perfpecfia funt, circumferas, ut Critici, hordei,5c cuiufuis frumenti

AD FVGGEROS. XJ frumend,aut akenus rei gralt; na 8^nuclei,m quibus anima vegetans integra exiftit, ft in terrain bonam cadant,fpontc crefcunt, fructumque proférant, Hoc paulatim animad^ uertentes primi agricolæ,tcr^ ram præparabant,in quam fe^ mina {pargebant,ca^ turn oc^ cando uelraftris tegebât,quo frucftumcopioßorem profer-rent»Eadem granainclufa ua-fts aut granarqs,aut alioquin iacentia in locis generationi incómodis, nullum frudurn proferunt:Ergo natura fem-perinhis artificemfiue artem auxiliarem (uuat, 00 impedita quiefcit*Et quemadmodurn ex commoda terra aftrorum

^ 5

26

111 (ut animaduertere omncs poflunt in Horn's penfilibus, 8^ uafis terra impkeis, pofi-tis^ in lods apricis) lapides coquuntur amp;nbsp;crefcunt : ita fi-guliexluto finguntjigni^ ue hementi, formatos coquunn Aquæ marinæ ubi uapores Ieuiores,SoH's ui elcuantur,fit fal : quod longa obfcruatione poftqua homines didicerunt» ipfi eofdem uapores artificio^ fè ignis efficacia exprimunt ëC extorquent, aut earn Soli ex.* ponunt,uthabeant falemboquot; num amp;nbsp;naturalem,hominis ta men induftria confedum»

Primi quoquêhomines edk turi, ueluti pecora dentibus frangebant imminuebantque glandes.

AD FVGGEROS. 27 glandes,acpaulo póftfrume^ tum:dei'nde,motum amp;f contri tionem dentium,uentnculi^ cöcodiones amp;S mixturas edo» ód,moles cxtrucbant,quibus dentiummorefrumentu com mmuebant.maffas^ ex farina 8Cliquore conficiebant, quas ignis calore coquebant, quo ipfà nat:ura,humana arte mua^ retur,undcnoftri panes imita done naturae 06 fiunt 06 for-manturîeademrationein cun Ôis alfjs nos naturæ operation nes obferuare,iuuare $6 impe^ dire poflumusîTaceo nûc no^ ftrapeccata,quæ rerum natugt; ralium Felices curfus 86 fucceC-fus impediunt:56 preccs,qüæ cofdem promouent, 86 ad ff-

nem

aS

nem optimum perducunuIO'* quor de hommum,qui à Deo no funtreiedi',induftria,qusc ere feit aedecrefeit per homP num pietate 00 impietate*

Hoc modo arbitrer fieri ctiam in mctallis, quorum fin gulorum materiam,caufas ef-ficienteSjCum forma Si fine,fi quis diligenter obferuauerit, amp;nbsp;quo ordine perficiantur, ip fum reuera poffe naturam in perficiendis mctallis iuuare Si impedire* Conftac nunc longo ufu Si experientia, om nia metallaoririexargento ui uo, quod eft, aqua terrea Si pinguis aerea,ficuti eius gra^ uitas Si nobilitas aperte de^ monftrantjSi fulphure,quo4 eft ter/

AD FVGGEROS, X^ ed terrcum 8ó igneum,folidp tatem 8c concodliónem ipfi ar gento uiuö præftante. Hæc duo(inquam) Mercurfus ÔC fulphur,aiün£ Philofophi pau laum aftrorum ui,in terræ up fcenbus commifceriamp; conco qui i'll folidum aliquod metaV lum pro natura materiæ amp;nbsp;lo* ci. Has metalloruin maten'as, cùm nos habeamus mproni* ptu, amabo, quid obftaret, quo minus ipfas redtepraepa-* tatas, ca proporcione artifex peritus mifceret,qua ipfa na^ tura commifcerefoÏec,ac Ïods tandem fimilibus terræ cauer fiiSjCalore^ ignis aftrorum ü' millimo, uerum amp;nbsp;perfedius metaUum concoqui poffet c

Profedo

,ÿo ÊPÏSTOtA

Profedlo,quanto quæquercs nobilions naturæ exifttt,tan'' to ea adeptione fublimioris gaudere confiât, amp;nbsp;quanto hæc omnia funt apnora, tan' to citius perfccflius^ métal' lum fit: quia homo naturam imitari amp;nbsp;iuuare poteft , Si ârte ipfam dicitur fuperateî quod fimul laborent,résquc poteflate exiftétes, in formas fuas perfedas producât,quo, adu,Slt; reuera perfeda fiant* Mercurium ^ fulphur omnia metalla poteflate in fe contt' nere, nulli naturalium Philo' fophorû dubium efl (quam' uisoculis non cernantur) fîc feminibus amp;nbsp;radicibus infunt herbs: Si flores. Et uos Me** dicing

AD FVCGEROS*, §lt; dicina luüads naturam,ut ex materia homo poteftate,proz deat ipfe homo,dum mas amp;nbsp;foeminaobdi'uerfas 0lt;fpugna tes,aut noncohærentes qua* htates non procreent,fed ue-ftrismedijs adhibiris gJgnun tur creaturæ præftantifsimæ» Ruftiri uentos, aêrem,teraz ,pus Slt; fitum obferuant in pe* coribusmifcendis adgeneraiz rionem,uites putant,fementa faciunt certafyderum conftt-tutione,qui uberrimum fru-dum expedant,nec fpe fallun tur. Si igitur arbores, frutiz ces, herbas,. lapides, animaha, rehquas^ res heet amp;nbsp;poflu-mus iuuare ut perficiantur, abfoluuffimaque forma congt;

quot; ftenty

«

$i EPISTOLÄ

ftent,Curnon heeret métallo abfoluere,perfedamque ipfis formam indere ƒ Videntur ne tibi impie agere,qui exla^ Äe cafeos amp;nbsp;butyrum agitari-' do, coquendo amp;nbsp;premendo quibufdam additis eftlciuntv Quemadmodum aliquoties uni mecum uidifti in Helue' tiæ aIpibus:Lac certè à cafeo amp;S butyro difiert ipecie, An fion ex cinere Ôf terra, artifi-cis manuuitra componantutî' Nofti hiftorias, tradere in Ægypto ex ouis,fornâci tem' peratè calenti impofitis,pub los excludûouuniÆdepolS^ pullus fünf forma diuerfa / ’ Hue accedit res prima fron' te admirabilis, ex pilis equp nis longos

An F VG GER ÓS, 55 his longos uermes continue in aquis fe mouentes uerno tempore crefcere,quaks amp;C tu alps temporibus artificiofè ea dem ex materia producere po tes. Scarabei hee oua,hëcul-lumfoctum quurri pareant,pb lasex ftercore conficiStjquas fumrha induftria ( ut ipfe ui-di) uoluunt, donee materia concoquatur,apta^ fiat gene rationi,8c exmadefada,fcara-bei prodeant.Mulieris meh-ftruo laborantis ex capillis fi^ mo reconditis certo tempore, nafcuntur uermes uenenofit-fimi:quod 8C Albertus Magnus teftatur, amp;nbsp;tu experi-entiacomprobafti,nec aliani habebas rationem,quam An

C

54 EPISTOLA

ftotelislocum,ubi diccrct,So lern in öbliquo circulo efle caufam generadonis amp;nbsp;corrU ptionis inferiorum naturaU-ter 80 ardficiofe exhibitorurn* Formas ß commutantur à nobis arte naturam adiuuarr' te,fane edam colores immu-tare nos nouiffe quis negar ret fquot; ut album in nisrum, ci-trinum, aut alium quemuis, ld poft ueteres Philofophos multi neoterici docent,amp; mU lieres in herbis 6d floribus no uerunt, Sic patriareba laco-bus,ouibus ardficiofeindidit eolorem* Paucis hÏc tecuni ago, amantifsime Comparer, quod huiufmodi probe nolt; peris,modo perpendasjErgp hanc

AD FVGGEROS.

hancartcm transformait mez taHa, nee facrae liters? prohu benuquia imperfecta docent perficere,Nec ipfa ars nouas fpedes conftitutt, quas Mo-* fes üetuit per nos fieri: Anf-mafia etenim diuerfæ fpecici mixta, nouam fpeciem gig.’ nunt,quam Deus non crea-uit:Imó canon eit, quiequid Sacræ literæ non prohibent, id concedunt,tmperfedta au-tem perfici noftro labore con^ cedunt ac mbent: quamuis à priori fit res fpeciediuerfa,u^ nius enim inferitus , eft ake-rius ortus : unde inud,Gragt; num nifi corruptum fucrit, nullum profert frudum* Et

54 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EPISTOLA

Ut tandem condudam :Haec ars, quum fit inuenta mulds difigentifsimis^ obferuano'' nibus, probata certis rationP bus,imitetur naturam infiru' mentum Deo femper gratifi fimum,cuius nos fumus com templatores , amp;nbsp;artifices miquot; niftri,quo nos foueat acenu' triat, totaq ars ex re imper^ feda amp;nbsp;rudï,rem perfedam, fubtilem 8ó gratiffîmam per^ ficiat, concefTa^ fit quum le^ ge naturali, turn Diuina, ma/ nibus ac pedibus (ut prouer-bio fertur) eo in fententiam Nobiliffimi uiri Domini de Hapfperg.

Et hic amicus ubi difceflex ratjumi'

AD rVGGEROS. 57 rat, rumi’nabam illico argumenta prædi(ftorum,ipforuni que breues epilogos percen-» febam:ita,ut altius omnia me^ cumeceperim animo uoluere ac repetere , maiori ex parte iam perfuafus,hominem pof» fe fufibilia hæc corpora ali-quaarte tranfmutare,dum na turam imitetur amp;nbsp;iuuet,Oc-currebant ftatim multa mira-' bilia arte fieri, quorum hiftogt; riæ funt plenæ , amp;nbsp;quotidie cxperientiaplurima producit inlucemacoftendit. Omnia equidem illa longè certiora fó renqfi nos non effemus tot ac tantis peccatis immerfi,amp;r in Deurn omnium bonorum au

c 5

thorem adeo ingrati,qui fo' pifsunè nobis oftcndi't luutu uerum S^finoularcm amorem præclan's ambus, difdpb'nis V till ffîm is, d o m s im m en ßsJ u mineque uentatis faludfero, quæ certè peruerfiêC ïmpibut alTcqui nequeunrjta irrident amp;nbsp;contemnunt.Sed omnibus dudum patuit,Scientiam nub Jum inimicum habere,nifi igr norantem, nee ipfam ingredi animum peruerfum : Occup rebat fimul Lapidem ipfum, quo metalla tranfmutari di^ cuntur, dici 8i ede Philofo-phorum,n5 ignauorum,non jrriforum;non makdicorum, ^uç ftultorum,qui fuis labor

, , nbus

AD FVGGEROS. 59 ribus affliguntur amp;nbsp;confun-duntur: Quare non eft mi-rum , ex muleis millibus uix unum,rem tantam confequi, quæ Philofophi exiftit, hoc eft,amatoris 8ó perpetuó in^^ quifttoris uerac fapientie,quæ in hoc ampliflîmo relucet mïï^‘ do.Cernimus uniuerfi 86 iîngt; guli contemplatores mundi, immenfa bonitate SC infcru-tabili fapientia Deum optimum maximum hune mun-dum condidiiTe, partes^ dif-pofuiffe ac conferuare. Omnia cohærent aurca quadam catena,quæ uiuunt fuo inftinx dufurfum tendunt,quæuerô uftam influunt,uergunt deop

4Q PPISTOLA

fum,inferiora tcnduiit ad per« fedionem fuperiorum, Olyni pica teda amp;nbsp;régna naturally bus rebus præfeda,hæc infe/ riora naturaliter, admiranda quadam influenha, motu amp;^ lumine gubernant.quas uires amp;nbsp;uirtuteSjbomo minor mun dus per certa media augere 00 imminuere potens eft»

Sicuidimus pullumexouQ gallinaceo exclufum,cuius fi' gura erat fimilis humanc:quia artifex , gallinæ ouis incumlt; benti,certa alimenta præbuit, figurascp humanæ fimillimas artificiofè depidas (quinta eP fentia precognita)propofuit, quo cas infpiciendo,pullis n^ miks

AD FVGGEROS. ^.f tpiles impnmereuAlia^ com plura in animo fimilia hære-hant, dun; inquirerem medi-* tabundus rei certitudinem.

Sulphur amp;nbsp;argentum up uum ego huius chymicæ pap tis imperitus , quomodo fo* rent præparanda,non fatis a^ nimo percipere potui:Dubix tabam quoquè, num fulphur commune 8ó arpetum uiuuni uulgare, artifices intelbgerêt, methodum progrediendi in operatione nequiui inuenire» Hæc dum dubio ÔC ancipiti animo diligeter perpendo ac meditor, mirabiliter ac diui^ nitusDei bonitate,accepima teriarn fiue fubiedum lapidé c 5

'42- EPISTOLA

philofophicijquale AmoHus in epiftola Flore florum,ad re gern Ärragonum:amp; luuenis, innouo luminetSd Cornelius Agrippa à Nettesheim fuo in libro de Incertitudine feientia rum, capite nonagefimo, de-fcribunt« Habebam copiolt; fe lapidis materiam domi,un/ de turn rapiebar in fummam admirationem, fere^ obftu^ pueram,quod tones lapident meis manibus prius tradauiP fem,8ó is plus fan's uerfaretur fermé fingulis diebus in ma^ nibus Principum 3 nobilium, ciuium,im0 00 mendicoruni ex parte,non tarnen agnofee/ retur: Eft quidem res difficiquot; lis cr^ditu

AD PVGGEROS, 4^ lis crédita infcio,attamen ue« rifsitna: Lapis cft,0c non 1a-pis:uifibilis(inquam)lapis,inx uifibilis^rhabens fubftädam fine naturam, nee igneam m-mis,nec prorfus terream, nee fimpliciter aqueam , nee acu-tiffîmam, nee obtufifsimam qualitatem,fed mediocrem èC taiftu lcuem,8d quodammo^' do inonem,uel fakem non du ram,non afperam,quin ^ guz ftuquodammodo dulcem,ol fadu fuauem,uifu gratam,au^ ditu blandam , atque lucun* dam, coeitatu latam, amp;nbsp;cætclt; ra» Hic lapis quanto diu/ « tius in igni ketcrit.tanto ma- « gis augmentabituripfius uki « tus:quod *

44

EPI s T OLA

i» tus:quod calorjpfius fit nu/ ’» trimentumtHæc^funtucrifi « fima figna uen lapidis Phi/ »» Iofophid:Cætcræ autem res »gt; in ione concremantur, Slt;^ hu^ »» miditatem radicalem amittûu Hæc Arnoldus,Et uera ipfuni fcribere,aufim afferere : Nam admoui ipfuni igni,præcepta Arnoldi fequens,multa^ ex/ perçus fum:imo omnia inue-nio ipfi conuenire, quæ præ/ fatiPhilofophi ei tribuunt in régula ut cognofcatunExtre/ ma non fum expcrtus,quod mihi huius Alchymiæ imperP tiffimo, narijs négoces occu/ pato,hadenus plurima defuc rint,quac ad hanc rem requis

runtur^

AD FVGGEROS, 4$ runtun lam quum cernfli* mè fdrem,mc lapidem nouit fe 3C habere ( lapidem dko, non ultimum purifsimum amp;nbsp;præparatum , fed rudern, ut Deus amp;nbsp;natura cum conflit tuerunt)incidi inquempiam fenem peregrinum , annum (ut arbitror) feptuagefimum fextum tranfgrenum,aducrfa üaletudinc laborâtem, quem ubi interrogarem de inualelt; tudinCjinquitlachrymans ma nibus eIeuatis,Tu es ille,que Deus fua bonitate ÔC miferiz cordia mihi miGt,ut me conz fedum peregrinatione ac æz tate,reficias, fuccurre(obtez ftor) mihi feni SC morti proz ximo;

46 EPIS TOL A xîmoîHicfenexinmeas ædeâ dudus, ac per aliquot feptP manas fuftentatus, ualctudk ni^ naturabjUtpote pro eius ietate propemodum priftinx reftitutus, multa mecum in Chymia contulit j fua^ dida cgrcgi|s rationibus confirma bat. Tandem mirabile fpeev men hums artis mihi often-dit:Nam in ipacio uigintiqua tuor horarumquoddam me^ tallü in melius perfedè tranÇ mutauit:Verum,artem comgt; mutandi nee ipfeexercere,nee alium docere ad tempus ali/ quot determinatum audebat, alioquin ditiffimus eHe poG fetfola ifta arte,id^ propter-ea fieri

ÄD FVGGEROS. 4T cä fieri afferebatjquod aliquc impiû Regem inconfultê earn ubi docuifletjfefandlè promi fide 8^iuraffe in fignum poe-nitentiæ , nee dodurum ar--tem, nee quæftum ea (nefcio quot annis) quæfiturum,Hic reuera præftitit,ac oftendit id quodaliquantifpercupiui ui-dere,de cuius fide non dubi-to,quin abfque omni fuco fe-cerit: nam ipfo præferibente pondus fpecierû,amp; modum inpeiendi uafis, fingula acee--1 * pi amp;:: inieci: quibus is pulue^ rem exiguum,quem fecum fc-rebat, me uidente addebat: fingula uidi, manibus^ tra* daui,^ id metallum per alp quot

43 EPI ST OL À

quot nidicia,ipfius inftindUj ipfc ego du»L Nominabat mihi regionem ^ ciuicatern, in qua quidam,cuius nomen quoquè detexit,iftius ards ogt; pe,uehementerdiues,demuni Deo ingratus fuilTet, contem nens pauperes,impius fcorta-' tor fadus, tandem9 horrem da morte perrjflet» Docuit is me, quatuorelementorum quatuor animalia,quorum u-numquodque in fuo elemen/ to uiuit,ab eo nutritur,8ó ex/ trailludü fuerit,moritur:duo facile nancifcor , reliqua ubi inueniam certifsimè oftendit: ipfeuidit,amp; optime noui ue-« rifsimum effe. - Hunc fenem reperi

ÀD FVGGEROS, 4^ reperi ingenuû, ueré dodum amp;pium,qui pluranouitpræx clarauulgóignota:Itac^ nunc fcio,rae lapidem philofopho-rum nofcere,ar£em^ efTe alp quam transformandi metal-la , licet pauciflimi ad firiem perueniantrquippe avo-j^a« «; »(«AcJ femperfunt.Modum au tem præparandi Iapidem,qui natura rudis amp;nbsp;impolitus eft cffe6:us,8ó qua ratione fuos effedus nobiUHimos pracftcr, uidetur omnium diligentifTi-mè Amoldus de Villa noua in fuo Rofario tradere, quem in êpitomen fiueparaphraßn, qua potui diligentia redegi: Qufcunque cnim probaui,ea d

§Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E PI S T 0 L A

ipfum fideliter 8d recelé docuquot; iflc uideo.Optarem quedam eins partis chymiæ expertum Sópiumadefle,qui torn ordP nem abfolueretjipfum^ lapv dem ad perfeó:iflïm5 ftatum perducerenprogreffio eft mp rabiliSjdigreffiones funtcom' plurimæ, nee opus unius aut duorum meniïiimjamp;requirit uirum philofophum,patiënt tem,induftnu,in tonus mum di harmonia peritum ScDe-«m metuentem , qui dubio, procul non longo tempore ta lia, qualia fola natura multis annis efFicit,abfoluerepoflet; Quare imperitis,inconftantP bus 8lt; impijs confulo,ut hanc artem

Aö FVGGEROS, 51 Örtern fugiant, tanquam ipfis uenenum mortiferum, quo^ rum nonnulh' funt falfó per^ fuafi,hunc lapidem quafi Mp dam quiequid tangat comma tare in aurum : papæ, papæ, heuidiota,ahadmiranda infa nia,Nonne hac rationé amp;nbsp;ip^ fos hommes transferret in au-rumc’taliff lapide quis peior efle poffetfSó cætera»

Alq funtpaululû dodtiores, humaniores, 86 rationé infa-niunt,qui arbitrâtur lapidem itaà natura effedum,utabf(Ç Omni labore 8lt; finepræparà-tiorte,rnetanis uiolenter pau-cis temporis minutis,alias 8^ nouas formas indere ualeat:

5i EPISTOLA

Hoc eft, ft quis lapidem ha/ beatyipfum pofte ftati'm qua;/ uis mecalla transformare:quae tarnen cerdoni'caindoda^ini peririftimi uulgi opinio,re ip/ fa falfa,uana, 8^ nuUis funda/ mentis fulta,repugnat euiden tiftimis philofophorum argu mentis amp;nbsp;rationibus: Poeta: deorum filii,exemplo lafonis docent,quanti fit laboris an/ tequam tantam rem liceat au/ ferre. Oportet prudentiftimis confiliarrjs,fiue deliberation! busSiconfilijs exquifitisrem

tandem ex mari perueneritin terram,materiâ folidam, coiv ftantem 8c fixam,arte uera tan quam

AD FVGGEROS, 55, quam Medea Solis filq ter-ram aéripedibus tauris ada^ manteo iugo iun(3:is,qui flam mas ex naribus fpirant,arare, ac in earn terram ex galea dra^ corn's dentes feminarejexquis bus,hoftes natos miris armis^ inftrudos interficere, lapide in medium proietflo, de quo certabunt inter fe,draconi tru culentiiTimoinducerefomnu, . quibus cunflis fummo laboz re S^ diligentia peradiSjpatet aditus in Martis tcmplum ad aureum uellus. Sic amp;nbsp;Venus certans cum lunone amp;nbsp;Miner ua,coalt;fla eft defcendere in ter ram ex cœlis,ut acciperet au^ reum malum in Ida monte a

d 5

54 EPISTOLA

Paridetquod lupiter fn c(xUs dare noluit, nee bene potuit.

Sed pront quifque fapit, ita folet loqui, ludiciumque fuum de tali 8ó conHmili re audader,etiam fi non fuen't opportunum,exdamare:Iftos dudum notanit fenex Mitio, dicens^

Homilie impento nunquain quiequam i'niuftius, Qui,nifi quod ipfc fccit,nihd reftum putat.

Redeat nune no ft ra ora^ tio,eó unde digrefTa cft. BpP tomê Rofarrf Arnoldi,quatn potui diligentifsimè conferi-pH, quod experientia ïnnenP reni^multa eflè obfcura,amp;: pk

raque

AD FVGGEROS. ^^ raque breuius docen pofTe, Quare aha paraphrafticè ex-plicuijtjs^ à me probata ad^ ■ did, aha compendfofè plane tarnen ÓÓ aperte docui,ænigx matibus edam cum antiquiO fimis tam Philofophis,quam Poëds ufus,amp;C propterreruni obfcun'tatem, amp;nbsp;propter Ic^ uem uul^i contemptum:nam Macrobio tefte,niagngrcino tio,fubpio figmentorumue* lamine, honeftis amp;nbsp;teda rc^ bus, amp;nbsp;ueftita nominibus ez nundatur. In ijs uero quæ non probaui, fum Authons fentendam fequutus,radociz lt;nbsp;nando diligenter ex præce* dendbus, ne quid deeffet in

5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;EPISTOLA

tota trartatione,fed omnia fa rentmanifeftiorajnelius^ ad praxim accommodata*quo ar tifex tanquam in tabula difpp ciat ordinem progrediendt, methodum Authoris retinui, quæ ordinem naturæ(quoad fieri potefi:)fequitur» Ea eft interdurn refolutio, aliquant do compofitiOjtum enam dfi uifio : quia hæc ars habet in Methodo aliquid peculiare,. propter diuerfas operadones amp;nbsp;fpeculadones.

Has meas lucubratiuneu^ las dum perpendo,cui aut qut bus podfsimum dediearem, uos Potentifsimfidomini md çlemçndfsimi, in primis oc-currifti$

AD FVGGEROS» 57 futriftis ucftra fin où larf hu-manitate,qua eui'denter tefta.' mini,nonuobi's fob's efle uos natos, qui Dei dona predom fifsima, diuidas amplifsimas intotius Chnftianæreipublp cæ ufum, magna liberahtatc quotidie confertis» Deinde ueftram Bibhothecam , quæ nunc(utintelligo) facile optb mis quibufque Authonbus, quamuis exceUit, indies ma-^ gis ac magis augetis,quo ue^ ftræ prudentiæ, lib er ai it at is^ magnifîcentiæ, humanitatis/ 8c pietatis,perpetub apud po fteros pium monumêtum cx* tctjOmnes^ hommes per uos' aliquod emolumentum perd

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d 5

r

58 EPISTOLÄ piantiundcnonpauci fîtigu^ lari eruditione uiri, funt mo^ ti,ut ueftræ celfitati uarios Ip bros dedicarent,ueftræ^ ex^ celicntiæ bibliothecam oma'-rent atque inftruerent, Non folum ipfis libris, quos facile alioquin acre comparare pof* fent,fed eriarn ueftris nommi* bus (quo immortahaperma^ néant) libris infcriptis,Quod amp;nbsp;ego nunc facio,qui quidem libellum quantitate perexi gt;nbsp;guum,at ui reuera tantum ef* le afferOjquanta fint quæque maxima offero,ex quo Ipero, aliquos cum tempore, plurp mum commodipercepturos* j Afcripfei ynt ueftræ ampip tudini

AD FVGGEROS, 5ÿ tudini 3c alq libros Alcbymigt; cos, €x diuerforum Philofox phorum fcriptis diligêter cob kcflos, ipforum tarnen librox rum authores (condonent mi bi fi ipfis fecero iniuriam ) fi lapidem ipfum Philofophox rum,oculis uiderent, auribus audirent,nanbus olfacerent, manibus tangerént, pondère librarent, nifi prius præmoz neantur,non agnofcerent»

Vos igitur Domini am* pliflïmi,Comites dementifsp mi,,hoc mcum opufculü pro ueftra dementia amp;nbsp;humanix täte animis beneuolis fufeipp te:Dominus Deus seternus, immenfusjomnis boni Au* thorm

éo EPISTOLÄI thor in fpiritu fuo paradeto ueftras cclfitudines diu Rei ' public^ incolumes conferuet, ‘ perfaluatorem noftrum

lESVM CHRISTVM^ Valete*

Ex Bafifea,nonis -, Maij,t559»

* i Adam aBodenftein, 'ƒ ‘ ’ artium amp;nbsp;Medicina: dodor» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

• • a 1(10'1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .kij'

61

LECTORI,

^^^^Nimus mihi erat fcr/gt; bendi achui'c libella adijciendi extraction nem quintæ eflentic ex Luna, ut nonnihil exerdtatis Chy-miftis, qui hanc fummopere affedantjfatisfieret maiori ex parte:uerum quum nunc php lofophorum laptdem, ut ren ucra eft^mamfefte defcripfe^ nm, arbitratus fum,rem fati's magnam hac tempeftate à mc detedam amp;nbsp;patefadam cf-fe in communem ufum.

Et animæ extraction

lt;— nem in aliud tern* pus differen-dam,

Erräfä in epi/lo?a^ Pagina alineaultimajcgatur alfcrunt.

Pag.x3,lin,i4»pro injegatur uei.

Pag.xSjin.penuldma legatur mohilitas»

In Pbro:, Pagina iff, Unea »7^ legatur extraheren

Pagina xj, linea 9, legatur, omnes^n

Pag, eademjinea ultima, leg* ducentur*

Pagina 51, linea xo, legatur,^ immifceri»

Pagina 56’, linea 8, legatur, cremantur.

Pagina eadejinca P» legatur, ßndentur*-

ARNOLD! PRÄ-

PATIO IN TRACTATVM

ÛB PHILÖSOPHORVM LAPIDE;

V AN D O Q_V P dem prudenter amp;uerè nos ad-monet diüinus ille PlatOjnos, foils nobis non natosîmeiot fiai effe arbiträr, charifsime Ledor,eorû quæinarte chylt; mica ex quibufiç authóribus conegioCertifsima^ experien-tiacomprobauftefacere par^ ticipem:Quid enimmihiuiro philofopho prodefiet,fi meas expenentias euidêtifsimas,Slt; quafi è ccelo demiflas,mecum infepulchrum auferremfperf

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PRÆFATIO

re^iïnerem,contraomnes fÿn ceriores naturæ leges , quæ fuadent Si lubent, alijs effe præftanda , qua: nobis ipfis fieri cupimus(Valeat idcirco inuidus,qui foli fibi conatur uiuere,qui errantes non redu^ citin uiajaboribus diftrados 8óprefïosnonleuatac reficit; quemadmodum in Alchymia fieri animaduerto,in qua plu-rimi errantes maximis labori-bus 6C fumptibus miferrimè abfcpomni frudu operantur, nee dueem habet uerû quern fequantur.His omnibus eoiv fulo,amp;fuadeo,ut noftris eet' tis præceptionibus breuifsi^ misamp; clarifsimis fidemadhp beant,in qs^ fe exerceant^Si ab ftp

A R N 0 L 0 b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’

abfti'iicât à uarqs mcertisÿaü tonbus.Hoc fi fccennt,progt; culdubio uoti copotes fient) Vndenosmoti amore,trada tionem Alchymifticam con-fcripfimus: amp;nbsp;qüadam fimilû tudine ducii,hanc,Rofariuni inoniinauimusrceu cnim prugt; densuillicus fuaues fragran* tes^ rofas , ftudiofè ab pun* gentibus fpinisdeCerpit,ficfa nèex quibufep aucorum abdp tis amp;fpinofis fcriptis,artïs traf formatticis metallorum nude / iimeruimusamp;^tradidimus,ab ïcd:is omnibus corticibus Ód: opinis, quibus impediebatur prudétis fimplicitatis Ledor ad xntelleótum uerum^ ufum tendens,ut nunc demum me

4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PRÆF ATIO

præceptore, rofas rubeas SC albas fragrantes,melle fuauio res,utiliores auro purifsimo, adiuuante natura amp;C efRcerc amp;nbsp;adprehêdere,ufui^ accom modare citra fallitatê pofsit* Quamuis non dubitemus,fu' turos aliquos ftupidiores plu bo , qui longe minus ueram noftram lucubratiunculam, (quodmoxaquilam,mox cy-* gnü,moxtaurum,mox^ im' brem amp;nbsp;aurea poma produce re doceat) effe diâîcabunt^ quam ullorum poëtarum pro mifsionesretiamfi hi,fefe ad^ duduros Vlyffem è profund dis manibus,utin quäeunque fpeciem illico fe tranfmutct,gt; poUiceâtur Jmó.quod Poeta

Empufa

ARNOLD r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ç

Empufà ex inferis refurgat^ar que ex Ariftophams ram's eo^ dem temporis momento , a^ bam atque abam formam fu» fcipiat,facile effecturos effe: Volumus nos nihilominus pqs prudentioribus^ potius auxilio adeflre,quäm impijs cc dere.Quapropter amice dilegt; (Ttifsime.fcrutatorrerum area narum folertifsime, hue hue accelerato, Benignas^ aures adhibeto,nos^ Ifagogen ar-tis tranfmutatricis perfedlifsP mam muflabimus,quam fi re^ ttiusfueris confecutus,forz tunatiorem Polycratc teexifterefenties*

A 5

6

ÎSAGOGE IN ROz

. s A R I V M I N s 1 G N I S PHILOSOPH! ARNOLD oI PB VILLA NOVA.

Ci^ut j^rimum.

e T A L L A gencrï« turcxfumisfubti^ hflimisrefolutisab argcto uiuo, cum fubftantia fulphu^* riSjà caloie humi^

do 06 ficco temperato,in cauernis terræ profundifsimis, habentibus humiditatem humidifsimam, qux aficcitate terrea occulta tempcra-mr SCinduratur.Calor autcm tem peratus illosfumos conuoluendo refolucnSjfublimans ^ infpiflans, iifc^ ad locum a'icuius refigcrij il-lam humiditatem confcruat,digc= rit,atténuai ó^ folidam efficii,quæ eil

PARS K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;7

eft ca U fa fuftonisiGccp paulatfmin multi's annis conuertitur fn metal-lum.Itatp confiât propinquiorem primamep matena metallicorum corporum cire argentum in'uum, quod à fulphure digentur,conco* quitur,SC in mctallum tranfmuta« tur;Namfulpbureftterra,aut pin# guedo terræ in minera terræ, per temperatam decodionem paula^ï tim indurata, donee dura à ficca fit fada.Argêtum autem,cft aqua uifeofam uifeeribus terræ,fubftan tiæ fubtilis, albæ terræ,per modes* ratifsimum calorem abfoluta,uni# ta unfone amp;f per minima,quoufep humidumfucrittemperatuma fic co, amp;nbsp;ficcum ab humido æqua# liter.

CdpKt fecundum, ARiftoteles fummus philofos* phorum uiilt, argentum ui-Uum efle elementum omnium me* tallicoru corporum; Quoniam ca

4

8 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS I.

omnia in ipfum fine cQ ipfo couc?« tunt,admifcêtur,amp;(ut ita loquar) amalgamantur,ergo fequetur ilia effe ipfius fubftantiæ.Quod autem hæc inter fe différant natura,pros portione Mercury j amp;nbsp;fulphuris, quæ illis infunnefFiciiur.Nam pri-mum, fubftatia Mercury S^ fulphu ris certa proportione comixta per longS Si temperata dccodionem in uifceribus terræ mundæ(ueluti foetus in matrice,in fecundinis aut Xosic» ) rede infpiflata Si fixa cum humore radicali non corrSpente, perduda ad folidu, fit aurû,quod 4undi Si extêdi facile poteft,quafi fil ins Si pcrfedifsimö metallû na? juræ.Etiî aliquantulum commix^» tio argentiuiui mutata à perfedia ’ one fueriti fit argentum,tanquam filia,ignobilior fratre auro:cui ni^ . bil deeft,qudm pauca fixatio,color

Ôipondus,quodmafculusnon na-, tus fit.Itacp aurum dicitur corpus metalii«

R OS A RII. p Itietalh‘c3,ponderofum,cftrin«,ful gids,aqua mineral! diutifsime lo, tu,ex argêto uiuo,puro,fixo,claro, rubeo Ô^ex fulphurc mundo,fixe», ïubeo non adurête. Argentum au» tem,hoceft Luna,eft metallûtin« dlum amp;nbsp;compofitS ex argento uû Uo,puro,ferèfixo,daro amp;nbsp;albo,ô(^ de fulphuré mundo,fixo,albo,cla»s ro.Iamfi malum fulphur,immun« dum de adurens tan quam mas de? prauatæ côplexionis, coierit cum fœmina optimæ côftitutionis(hoc cft cum Mercur!o)geneiabitur æs, filins liuidus, fufeæ rubedinis, fu» fîonçmamp;ignemferens,hinc défi* citfixatio,puritas amp;nbsp;pôdus.Quôj fiMercurius fueritporofus,impu-rus amp;nbsp;terreus^ulphur^ non mun dum,fœtidum Ô^ terreum,amp; fixa; fubftantiæ(utifi penèmorbofus, cum foemma monftruofa coït) généra tur ferrum.Si autem argétun^ uiuum uteunque purum iungatuç

to nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS Igt;

fulphunmalo,non bene mfxtoô^ Congclatojprocreabit fiftum paulu lum formofum, utpote ftannum. Argetum uerouiuum malum,craf fum,malifaporis,foetidum amp;: debt lis uirtutis,ccu monftmofa mater, cum initur à fulphure mahto le^« profo aut IimdojCaufa eft pkimbi.

Caput tertium, SVlphur arte paratum,quamuis dicaturperfedum efle,qutafit igne experts, eft nihilo fecius uab deimperfedum,nec unquam poa teft generarc metalla : quia in fe habet fubftatiam inflammabdem, per quam omni tempore adurit ÔC adurituncx hac nafeitur hberis es ills nigredo, tanquam animalibus ex cholera rubea adufta,atra cor-|)ora,lnrida,tmpura,morbofa,amp;in5 terdu leprofa Hunt.Habet SCfoeten tern terream, amaram fubftatiam, qua ingreflum retardât,SC refolu-front reliftit. Gerte conftat Auicen

nam

ROSARII« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;If

nam fyncerè loquutiim fuïffc,dp cendo,Sulphur magifterium n.o=« ftrum nequaquä ingreditur : quia de fubftana argent! uiuf noftri non eft, ciim perpetuo infidat, deni^' gretatcp corrumpat.à^c.Quamuis dixenmus proportionatamquan-titatis Mercury âf fulphurisfubftä tiâ, caufam ede generatJonis per^^ fedifsimorum metallorum.non ta men lila cum hts pugnanttquta es ramus de natural! fulphurc locutf, tamep hïc agitur de faditio quod intcritum eftkitmetalllcis corpori bus.Quoniam fi fuerit fixumJuGo nemredamimpeditjid apparet in ferro, quod ideo ualde difficulter fundttur, quia fiilphurfixum infe habet.Si fixumnon fit,iterum fus fionem impedit,aut antietpat,aut ab igne comburitur,ut id ipfumje linquês metallum.cuaporet quod cerniturinplumboalqscp corpori bus inbrmisjncautè maximeep in#

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confides

ïX nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS Î. •

confidefatèagunt,quifulphurc U* tuntur in operibus ad perficiendô mctalla,omnem etenim m omni^“ busconatur impedire perfedionê. Et prudenrifsimc contra alq fa =^ ditanttqui Mercurio jabfolutifsi^ ma caufa tindurarum perfedio* niscp metallorum,labores fuos ni-tuntur fulcire,cùm hîc non rece« datàeommixto,fed permaneat fi^ xus,ueluti bona mater, quæ mors temfubirecum filtjs fibi charifsi? mis non abhorret.Hæc mater omnibus metallis acceptifsima ,qscp perexiguisuilifsimis^ medqs cô* iungitur,amp; in sternum non am= pliusrecedinquia metalla nouitef fe de fuis ofsibus,carnem de carne, hoc eft fubftantia fua. Verumtas men facilius admifceturSoliLu== næqj, quàm cundis cæterts liquid* dis corporibus:quia hæc font obe= dientiorajpeffediora,magiscp fua naturam participant* Redè oms nes

ROSARÏl« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»5

nes credebantjqui dixetahtMers curium effe perfedionem torpors rum metallicorumtquoniam fixais rio eius fit fine interim corporis proprq: fixando etenim non fit i= gnobilior,hoc eft,non uerritur in terream fubftSriam ficuti fulphur (modo naturalis proceffus figen« do, aut cakinando habeatur, qui paulatim amp;nbsp;fuccefsione têporis fie ri debet,alioquin celeri impctU Sd ui,fieret praccipitatusjid eft,in tet^ reftrem ex parte naturam cöriuer-teretur)imó præbet fufioncm me^s talJic5:cdmfituifcid^óCdenf^iüb* ftantiæ, amp;nbsp;eft fortifsimg eópdfitiöJ nis,uniformis,ód fimflaribdS partît bus côftâs,in igneautpefmanen^; aut recedes cS tota fui fubftâtia, 6d figitur fine ipfius humidi radicalis proprq cófumptione,ntnihilomia nus non conuertatur in terreftrem naturam.Proinde corpora' omnia co magis pfediora,quo plus Mer* curq

14 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS li

curij m fenada funt.Laüdetur orti nium rerum opifex,Deus glorios fus amp;^ bencdidus,caufa amp;nbsp;mehor natura,prima amp;nbsp;optima, qui ex uilifsimare preciofifsima creauit, quæ cum mineralibus fortifsimum in natura tenetfymbolS,qui huic mjniunxit fubftantiâ,fubftâtiç^ proprietärem tam excelfamjUt m* bil in elçmentato mundo reuera comparari queatdioccpignem ex* cedere,ÓC ab igne nullam pati con ftat corruptionem,fedin eoftare, fuauitercp gaudere:cuius opera dS taxat foU in noftro magifterio uti nos oportet,rcli Ais c^teris corpo^ ribus,quæ igni comburuntur,tan3 quam fauillis cineribuscp perfc-Aioris materiar.

Ciput quirtum.

MÄnifeftum eft,argentum ui uum continere in fe fuum proprium fulphur,bonü amp;nbsp;üxum, quo coagulatur in aurum uel argentum

RO SA RIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I^

gentum,fecundtim diuerfum mos» dum difponuonis. Philofophus conïnióiiratjargentum uiuum pu» rum,in Pa’phuns alW non aduren^ tis congelari m Ïunam. Siccp fuis» phuris opami rubei Qi. clari uirtus te,quod quidem uim ignis præ fe habeat temperatam, non combu-rentcm,coag«iari in clixeir abfo-lutiffimi Solis.Nos quoquè ipfum bené docuifïèaibitramuxiquia no fitaurum,nin paus fuent argen tS» TranütUo etenim daarum extremi tatum,iiin medio interuenicte nc« ri ne quit.Sic de nigtoiinnoftrama teria) ad peifctfïumciuinum, nifi primo fucrit album, tranfitus cfle non poteft : quoniam citrinum ex multo albo paucifumoep rubeo eft compofitum. Contra,aurum fieri argentum, fi prius non fit deftiti* dum,corrupts £C nigrum,non po teft:quadoquidcm res melior,de= tcrior nun quam euadit abfque fui

Î^ PARS/. quot;

corruptione.Et notandum, gené-rationê unius,eire deftrudionenl altcn'us:nunc5qui nouit aura con= uerterein'argentum/dtctiam ar« gen turn trafmutare in aurutnudeo quiafufphur non adurens album, poreft per maforem digeftionem effici fulphurrubeum,cum accept tio citrini calons,nihil aliud fit,qua compléta digeftio,ód albedo,nigre dim's ablatio.Calor agens in humP 'do,efRcit primo nigredinem, ÖC. in ficco,candorc,in candido tandem citrinitatem.Hæc calcinâdo plum bû facile experiri poffumusiNam cùm calcinando nirimur ipfius ani mam extrahimuSjftaüm àb initio transfiguratur in cineremn/grum, moxin album,ultimo in rübeum aut citrinum. Sic etiami fulphu-ris albi amp;nbsp;rubei ratio eft habenda, quod itidê iuxta diuerlïmoda con codionem operatur.Idcirco alles lucre,omni argento inclTcfulphur album,

ROSARIb

album, omni^ auto,rubeum.TaIe Uero fulphur fcribit Auiccna nuf* pia inueniri in terris,nifi id quod i^ pfi corpori folem SC lunam efficié« ti aut conditucnti infufum fucrib Hinc fit,ut folem lunam^ diymfc cinixi funt præparare,exijs^ fok phur Ó^ argentum utuum extrahc* re,ód ueluti ipfa fob terra conftituc rutperfetSa metalla:itahi,ipfis me-diantibus fopra terram induftria amp;nbsp;arte,imperfeda corpora m per-fexfliora ducere conati font: Sed rarifsimè ex multis miliibus, ufx tandem unus prouenit ad effes» Aum: quia non eft fpeculatio,nec opus cuiufdam artificis duræ cers utcis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

CtfpMt qitintuin.

INquiTitio lapidis noftri requint hominem non fofommodo do* ,dum,fedconftantem,perfeueran= tem in opereuno 00 uero:Nam fi operans uario ólt;^ inconfianti anu B

18 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS b

mo,modo hoc,modo lUtid expert ri amp;nbsp;tradareprçfumat,certccerurs nosm annos ß uixerit amp;nbsp;laboraue-ritconnnue.imo nunquamad mc-tam perueniet.Quia arsnoßra ne quaquam ex rerum multttudine conftat,una emm eft.Eft unus las pis amp;una medicina ,cui nihil extraneï additur, illi nihil aufertur, fed foperflua tolluntur.Qmne fut phiKjOmne argentum uiuum uuJ gate, omnfs externa htimidnas, cxtraneTSC djeuntur dC funt,qjjod fuiipfigs font caulçinteritus,cC ad dita lapidi difsimilia producunt. Lapisnofternullis indiget nifi fut rfpfius,fimiliaeg filai in natura pip* créât. Et cum ex SoIe amp;nbsp;homine generari homines fciamustexbrus tis,bruta,Moneo fedulo artificemy neoperam impcndet,aduentitqs ïn hac arteremedqs,pulucribus,a=’ quis,altjscg rebus lapidinoftro dif fitnilibus,quibusauc uniuerfis auc fingu#

k o s A R 11. I^

ftnguîis côplurïmt ha den us quo^« tidic conan fimtjnoftrû lapidcm ÊC parare 5C emcndare.Mgt;ror non parunijipfos tempus(cojTiponen= do aliquem lapidem philofophi» cum) adeo ftultè ô^ imprudentet tererc, cùmclamarchrcnu èîaw£n audiant expertos philofo]phos,»e= rum'1ap73ëmgt;nariTraIifpr a Pe^-â^ a^ris natum ^ compnOrnm ^fh» ETquæfo, quid his fnuolis medfjs (agc,finiilem Japidem te habere) eniêdaresc'q'jæ potius adeo aducr= fa funt,ut nulla ratione commiftio nem eorû perferre pofsit. Erenitn hic lapis diuinitus nobis dcmilTus, peregrinis medtjsmjxtus,ce!crris me olhenditur.Qiiocirca oportet nohram medi cinani,fimilimam fi..

^Mquot; natura eflê,ei in profun:^ do cohærere,eumcp tem-P^ÎBKÊ.^-P^ï* ficere.

PARS I»

Caput lèxturn.

VçriturnecimmentOjCxqui ^buspotifsimum noftra me^ dicina eliciatur. RefpondemuSjCX ijs in quibuspræcipuèconfîftit.Eft autem tam in metallicis corpori* ^s,quam inargento uiuoJc£Lm? diim naturam: cum unius naturae fepcriantur effèln ar gen to uiuo projpinqumrün corporibus equi» dem magis concoda:cum corpus dignius aut purius nufpiam rcpc-riatur Sole nel eius coniLigc,fciIp eet Luna,amp;^ abfep quibus nullum diciturargentum uiuum mpxnn» genszquia Aurumjaureum ferjnch turn, Argentum a rgentcum farit. QiM argentum uiuum foli lunæcp coiungerejioccp ijs tingere nouit, magnum arcanû confequutuseft» Hæc^ tinduraita parata ad LunS à plehfcp chymiftis, fulphur albö nuncupatur efle:adSolcm5fuIphut xubeum. Expatreó(^roatre,exau=

R o s A R H. 2,1 to ô^^rgento,noftra clicitur nera medicina cum ftio fulphure uel ar. fauco prçparato.Poieft mediusfi= diusl35namedicïna;CtJam extrahi ex foil's corporibus, tarnen facibus ex argento noftro uiuo,amp; perfe-diusdiguidem Mcrcuriuseîhnia* ^^^^oinnÂMnjmettalIoruiïl^^ ipfo nanque metalla generantur. Aft cum natura naturam ampledatur, fit,ut liquida hæc corpora inipfum percito refolui pofsint.Quamob= rem medicinatum omnium hæc eft perfedifsima,quæ redà origin nemtraxicabargentouiuo :non autem elfe materiam Mercurqin tota natura, nec in tota fubftantia, iftTex parte dicimu^:Nam Mercu-ttUs ipfam illuftrem facit,ab adu* ftione défendit S^ conferuat,indi* cans fe effe caufam perfedionis^ deo Gue ad Lunam feu adSolem aHedesmedicinam parare, extra« âjoa^m^x^orpor^m metallic

2Z nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P A R S Ï.

cortttn uel Mercury fubftatia pfOs cenenr,optime fadurn puta ji^^ ^’gf”terrapidisprecion fubdanfa confideraucris:Qina totus Îcopü^ artis eftjUtl^crcun'o amp;nbsp;Sole epgquot; rerisadaurum^Mercuno Si Luna adargentum.

Caput fe^timum,^

ETfi in prima naturae matena zconnitcrennir opera tiongsttO liras aufpicarijtamê cum force pkt rimorum annorum labotjuix pof femus cas frudu noftro ad ufum terminare( taceo expenfas infini«* taS;quasrequireret)Atqui ubi tan« dem longo tempore grauifsimis la boribus lapis arte fadus de nature metalli præfens extaret,nrhilonn^ nusuerus proceffus transformatio* nis metallorn uix ineoeptus eflet, cùm:,neceflrarki fit, ut lapis creft^t exnatura duorumcorß^rumJUlüf quam e^aanw^lixeirad alba st-. iu5êum,ôi çy?Li:'^’^ng?;nw.n^jUi debeat

ROSARIU l^

debeat ePe atiro SC argento,fi fab uo manente podere perfedione^ eius,uim nancifd debeat,duccn= dt imperfeda fn perfcdiora cor^ pora.Quapropter certó fequitwr, utfi fptritusEh'xeirnó punorfpiri *-tu auri Cmplids redd^ur^^nungua maiorem quantitatem atep ipüus pondcrabat »liadurum omnetp. fumptus amp;nbsp;labores inanes inutiles^ effeduros.

Ciput oSituum.

ACceptö lapide,prima occura rit philoiophica operatio, quae eftjpfius d2nqlutio m fuum Mercun'um,qno reducatur in mag» teriam prfma.Hoc notauit philofo püüs^ Metheororum, cum dicea ’f^’^»Specfesjr5imutariijöB_pöfie, nifi priusredudpeflentinprimam materiaal. Cum uero omnium me tailorum prima materia primumep dementum fit, argentum muum, tedè dLicebuntur (pecies in argen ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B 4

14 PARS Î.

tum ufuum : quo fado Jndiuidua fpederum,quoniam funt adioni= bus fcnfibiltbus fub(eda,€o quod fint intentui obnoxja,in abam fors mam atquc prins erant, bene per-mutantunSed non dicimus fpecic argent»,quamuocant argenteitatê permutari in fpeciêaur»,aut aurei tatem,nec fpcciê cupri in fpedem argenti commutari:quia uerç fpe= des(un»uerfalcs cum (int,adioni^ bus fenfibilibus nó funt fubiedæ) immutari nonpofluncSediduolu mus,Indiuidua fpederum turn pof fe mutari, cum forma iHiusJndiu^ dulfitcorruptajamp; in eius primam matcriam^ifl^uta:Quoniam ne=* ceiTario introdudtur alia forma,eo quod interitus unius formæ,fit in= trodudio akerius. Omnibus pers fpedum clarè eft,nihil in rerS natu ra elfe,quod etfi dcftruatur,aliqua fibi tarnen formam,ad hanc,uel iU lam operationem aptam Sd difpo-fitam

1

ROSARII. 1$ fitamreinere.Ergo laborandiim nobis erit afsiduè ftudi'ofecp,fubti= nando,caldnando,omnibuscp os peribusadhancartem conducenti bus,ut lapidem rgfoluamusjn n^a turam primam,utpote in fpintuniï Cc^T^utiocorpom^fiet congela* tione fpirjtuum,amp;f cogeiano fpni= tuumcum l^y tjonf- CürpoiiaxtSc enim milcetur corpus cum fpiri* tibus ,aut fpiritUjfit^ unum cors pus cum eis aut eo,quænunquara feparatur(ueluti aqua mixta aqug feparari non poteft)Quandoqui* dem omnia turn ad fuam naturam homogeneam primam funt redu» da:Nam prima homogencitas me tallorum eft Mercurius,amp; cum in ipfarn homogeneitatê corporafol uuntur,fimul amp;nbsp;coniunguntur a* deó,ut deinceps fint infeparabilia: quodutrun^tumagitin fuumfo* cium fibi fimiïem, lam puto fatis oftenfumgt; quæ prima fefe ofFerat

B 5

operatfo,quaue ratione.quo'ueor dine indfuidua in abam forma pels’ inutentur,Hoc^^um impcnrisru. fticis permutationem formarufic^ n^ex Umineiado in terra expc* riantiir)item iutreartjs,qui de cine nbus uitra:^ alqs^qui de lapidibus oîcem,econuerfo gui ex calcejas* Pides param,fans fupercp confier, Non dubito, quin dodiores etc;« danr,imô noucrint ,Scd puto ipi* fos fapientiores ßngulari induftria permagiftcrium naturale,feu arti* £cium noftrum raaiori commo* do,praeftantiora corpora diHblue^ rCjilliscp nouam formam d^ nobi* Loreminduere pofle.

Caput Konum.

I Deo artes diuerfae funt inuentaf, ut per cas, quae à natura erant imperfedè relida 6C non complex« ta,complercmus 6C perficeremus, quot;nbsp;QiiaproptGr,quanquara noftro la-^pidi à natura diuinitus tin^ura in-fufa

RO SAR n; zy fufa fitjtamcn artifice mdiget,tans quam medio inter ipiius extremi« ta tes. Extrepiüetenimuna exMt* te eft'Mercurius,^ ex alia,Elixefr ab foil! til m, Med tu ^ p er q uod itur al) uhoin aliud,eft artiféx,quf utgt;g tur arte, qua redundantia aufcrafgt; 3iggratïmpurufn corpus ^ conco quac dónéc Batfixam^Üs leâis ÔC intclleóils,prudenter inquinto na« . tura lapidis, quid lapis,cuius qua= inatisÀ eut lapidi amicus: tune ala cri animo craffum facgxâCtlÂpon derofum redde leuïus,quod afpeg rum ePt fac Iene,duri tiesmollekat. amatü fiat dulccTnfuper, fciêdum abinitio operis pro Sojeuel Luna nuliamininj^ucriocnedifferens fi^'.quia eçdem funtoperationes rubei amp;nbsp;albi,donee peructu fuerit ad fermêtationem, tune etenim au rum auri , argentum argenti fer* mentum fit,Tunc unaquæq^ fpe« fies cum fpecie fibi fimili, unum«

quodep

»8, PARS I.

quodi^ genus fuo cum genere ad^ mifeeatur.Quade caufa redeuex

.. teres diditarunt,aiendo,Quaere à naturald/qudd in IpfaVAFNa res d^^rum fpecierUih iJtfeim éînj^e,errorempîar(tEtîî ’c^$ ^ ^^as de filio,cuius mater tnenRruum parilur, Èeskpro» ' quot;nbsp;''fus.

ui,' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ROSA«

r- 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.;/ ■

19

ROSARII PARS

ALTER A»

C4pHf primum,

ÇX præcedentc K* â| belle oftêfum eft, Operationen! me« if dicinænoftræ ni« hil aliud, quàm na _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turæ effe opus,(«

pfamep med/cinam elfe naturam eandem:cùm illam ipfam medici« nam coftet effe ex natura mixtam: Quiacertum effomnem rem effe ex eo,in quodrefoIuitur,ExempIo eft GIacies,quæ mediante calore conuertiturinaquam,ergo aquam priorem glacie fuifle, quis dubita-bitÇ'Sic lapis nofter diffoluitur in Mercurium;fequetur ideo ipfum ex Mercurio ortum effe.Et ars ip» lum conuertendi,eft conuerfio na-tWarum in fuam primam radicem, fed

50 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS lî.

fed natura conucrtitiir,fi elements drcularitcr rotentur, Et idco Ele* menta generantur’,corrumpLintur, amp;infemutu0 commiitantunquia funt mixta non fimpitda amp;nbsp;tranf-mutationiobnoxiajca immutadx qualitatcSjfrigidum calido, htimû dum ficco : obferuanda^ eft tafts commjxdo,quæ fit arnica nature. Veruntamcn ficcum inhumidum uix couertc tu r priufquam fuenifd gidS:nCcfrigidum in calidû ante eg humedatu fif.Tali ordine terra lus tefecns Ô^dilToluta fitprimoaqua, atep ilia indurata denfata^ fitter-fa,per calörem deinceps euapora# (a tranfit in aerem,0C ilic magis ca-IefcendoSCattenuando,in ignem, 6^ hic,extindo fummo ealore res uertitur in aérera, qui crafsior amp;nbsp;fri gidibr fadus aqua exiftit : hæc^ denfîor,grauiôr amp;nbsp;ficcior fada,fit terra aut lapis,uel fulphur,ccu hoc ex fulmine manifeftura eft.Ibinûc ûbferuare

ROS ARII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;51

obfeniarelïcebjt,aéfcm SC aquam effe media ekmentajignem amp;nbsp;rer-nm extrema. Et quemadmodum fe habet ignis ad aéré,Ge aer ad a« quâ,amp;aqua ad tenajRurfusepGeut terra ad aquam^GciUa ad aêrê,atcp bic ad ignem. Horum eïemento-tum unumqiïodque duas effecirH cesformar« qualitates habet,quas* rum priorem Gbi propriam teti# net,in altera tanquam media con# uenit cum fequentsEft enim ignis calidus amp;nbsp;ficeusjterra fieca amp;nbsp;trigi da,aqua frigida amp;nbsp;humida,a*ér hua midusSC calidus.Hocép modo fes cundum duas qualitates cotrartas bæc Gbi repugnant,ut,ignis aquae amp;nbsp;terra aër.Vbi autem conuerte^ tisficcum in frigidum,frigidum in bumidum,humidum in caha dum,caIidQ in Gccum,tunc babes to turn m a giften’ riumartisno«

ftræ.

Caput

31 PARS H.

Caput fecundum, PRimu officiû arnfidseftjUt las pidemnoftrurcdiicatin fuum argêuim muum:qu(atunciSjCom» pos fietreducêdiSolem amp;Lunani adnaturam priorem.Sed com fcia mus Mercurium habere quandam foedam terream natura, fubftann’^ amcp aquofam, operxprecium e-nt,utillaabeo tanquam fmmSda, qua: impedimenta nobis futuracf* fcnt,aduftionem facerent,aut in ac rem tranfirent, aut nimis pinguia permanerent,fixionemcp in proies ólione perfedam minime admitte rêt,fummo ftudio auferantur.Pof-fit alias acciderc,cùm arbitrareris te illo Mercurio effedurS aurum, autargenfS,faccresaut plumbum, uel ftannS,uel æs,uelfcfr3(hæc^ etenim omnia arte fieri queunt) aut ut Mercurios quiefceret in fuo impuro gradu, nihilqj lucrareris, ProindCjne defidia tua id uittj com mitratur,

ROSARII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55

tnitUtur, auferenda fiiperflua dih« gentifublimatione funt,ut fequen na darè docebunt.

Caput ttruunit

ARtfsrcmoucndifuperfluala * pidis cftjfublimano in uirro, bina iciltcet,uel terna,aut unica fab tem,modo redigatur cius fubftan-tia in colorem niuts,ÓC cùm candi= diCsimaextiterit^ftarim earn feme* ti aquae,ut in Mercurium rcfoluc= tur immitte,poftea abftrahe totam aquam abeo,Necpoteris nifi hu-iufmodi fuent purgatus,commo= do tuo eins opera inartcnoftra u= ti: Vndeftimulu accipiens Auicen na, autumabat Mercurium in prb mis debere fublimari,moxcp diflbl ut inprimam materiarn, tunccp b terS fublimari S^c. Quad fi fic Mer curius fuent præparatus , dignior redditus amp;nbsp;fölutusj'mmtttas huic corpora mundifsima, acquali Ian« cca librata/confiderando id fem-

C

54 PARS H»

per,quod fupra di5u eft,non com mifcendo uiddicet uniuslapidisa« quam,cum3quaaIteriLis,3ho\ie as liquo lapide,fine rubedinis tindus rain cum albo)fæpifsimède dignio rate in dignitates eueda, dingens tercp tua uafa uitrea cooperias,ne fpiritus in digeftione am lauando am fubtiliando euolct: quia ualde penetrans,fubnlis amp;nbsp;potens eft, cum fit quinta ueraeffentia philos fop h ici Iapidis,ram munda atep fim plex, ut haudquaquam immeri^ to comparetur fpiritui aut animat, quæ,quàmfacilimèliberata ab im mundo corpore animalis furfum tendat,amp; euanefcat,fuperuacaneS recitare foret,Sic nihil aliud de funt ma atep coelefti effentianoftri lapi dis imaginaberc, illamcp ftudiofè cuftodi,diligêti deltbvratione prç^ habita, quomodo unaquæcp opera tio,quoordine amp;nbsp;tempore indpt, CÔtinuari Si adfinera perduci pof-

ROS A R lb nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5ÿ

îît.Priorfit purgatiü,feqnatur ex«* ficcatio,moxcpordine fuccefsioms calcinatio,quæ ædepol tempcraio igni magna indufena aufpicandagt; hic opus,hic labor,paulanm m» quio moderato caiorc incaiefeat maten a,pauîo poil augeaturms ig nis,tandem acercicat ad fummum gradum,ut totum Lias incandefeat. Tune fie procedendo admirabens fmnmopere mirandam operatio« nem naturædbiccmes Îapidi con:* traria amp;nbsp;impura miferabihter lamê tan lacbrymas excutere igne cru* Clan Ôt: pen'rejimôuidebishincina deuelutiex inferno,fpirïtus miria ficèprolihêtes Ôi^ uolantes,uan'acp corpora afrumentes.Præterea,ani« maduertes nigrâ amp;nbsp;horrendâ aqui lam afeendere emincuorem mon« tis locum,ÔC mgriorem hornbilio-tcmlp reddi,Tandem ubi natura, animi tui fortitudinê fentient, de« iurauetii^ QC expuletu immûdos

5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS lï.

airodfstmos^ fpintus omnes, ex antro refurget Candidas,phddus, fed fatis feuerns fcnex,ut ruto IZ-ceatcum comico diccre, Vfepadeo fenes obfecro hofee noftrosnac im mmariïVt non cognofcas eofdê. Hue hue dico demortu5(cne,qui fuam abiecit feneda, qui morni=’ us fuit,amp; ex morte refurrexit.qui iam pridem à calore conceptus,in «gne iam nutritus,ab igneex fecS-' dinisIiberatus,$CinIucem produit dus, ampledere, frigido humido adu calido in ij cc, ut purgetur, ß= cutimosconfuetus hominum eft, exortos uideheet iam aqua lauare, (hoc Ô( quadrupcdia obferuanf, quæfaliua SC lingua cxpoliunt foe tus)a mcnftruali forde mundare, 0( magna diligctia fudores corum tollere,Huneep ipfum dico patien* ter fuftineas,foucas amp;nbsp;pafcas,hoc continua ram diu,donccomnis ma cria craffa incidatur,mfcofa arte«

nuetur,

ROSARIl, 37 nuctundura fiat molhs^dcnfa fubii lisjobur nouiter nato adhibcatur, fpiritus Si corpus commifceantur, unjantur,lsbentercp fe muruo fos ueât.Tandem nee id(omnjbus no-tifijmum)prætercundum eftxnn-dafeiheet mixta, fiuc ekmentata temporis ratione fcnefccrc,nitórê amiitere,aut faltcm,fi non ægra (quia fenedus non eft morbus)ta men fubiraneis morbis obnoxia indies fieri,ld noftrognato quotp ex operantis negligentia accidcre poteft,fi cum non bonis moribus inftruat, nee cibo boni fucci enuf triat,nec pharmaco interdum cx^ purgetjCuretcp falubribus in locis eommorari.(^apropter,Mediae foccrum, qui totum fuum effudit fanguinem antiquiorem,animam edidit,aliamcp uitam nobiliorem moxrecuperauit,rcnatus £lt; mirifi-cè edulqs fuauioris nutrimenti,in ©primo, fibiep accçpiifsimo aëris

C 5

tempcramentö enutritus, robora« tus,abfq?mora in purgaronum du cito, ut ope catartici ( ignis quah« tateh3bens)omnisfuccus((i quem nadusfiCaqucuSjaiitcrafrus Sc de-prauarus abqciarur.Hæcép Medici na non commodior perfeäiortp fiet,quàmexdiuifione quatuor e^ kmentorum.

Gifput ciuartum, REnatusnofter fcn ex, teueren* terdum fenefcat fufeipiêdus, exquifito purgatorio.,boc dijfepa; rationeelementorum expurgan:« dus,iteiü® poIiendus.Quod cüm nequcat neri antequàm préparen tut huinoreSjin primisincipiemus docere præparationem ,hæccp fie fit, Accipe cygnûmcllifluû,qui fit gcnerofifsimus,permitte,utaliquä tulum putrcfcat,quo eins partes clemêtales düTolucntur, errntq? ap tæ ad partiendum in quatuor eki^ menta. Sie is putrefaäus amp;nbsp;dies’ folutus

R 0 S A R I h 5^ folutus ad fufficictianijpoftt débet lt;n Cucurbita, Ôd lento igne ab inis tio diftiUan.Ôc tali continuart,do« nec egrediatur liquor lympidusôi albus,pnuita feibeer, Deinde au-geatur paululum ignis,amp; fublima« biturper pilei roftrum,!pfius fana guis,ô^ choiera, citrinum referens colorem.Tcrra aut melancholia in fundo alludelhs pennanebit.Notä dû tarnen eft obiter,ad extrahêdS aquam ûuehumorê pituitofum di ftillationem fieri debercin uapore aquae,aut aptetur Alludel in aqua pura,fimpHci amp;nbsp;calefada(hanc di= ftdlationem Balneum marisnomi nant)5^ recipience colltgatur elca mêtum aqueum. Vbi materia ex« fudauertt,uascp infrigidatum fue^ tit,auferri ex baInco,ÖC fuper eine« r.es cribratos reponi debet, addü tis^ carbonibus paulatim inca# leat, femper augmentando ignis uim per gradus,quoufcp okü (aé-

40 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS II.

rem uidelicct amp;nbsp;ignem)cx terra pe nitus extraxcris. Vfus horum eft ualde magnus:Qyoniam ignis 56 aër colorcm prarltant,amp; fluida fa^ cnmtjAquaabluit amp;nbsp;mundat,Tcr raexficcatamp;figit.Ideo oportetjUt Ht aquae amp;nbsp;acris bona quantitas: Quia copia tinduræ tata futura elï, quantafucrat aëris mukitudo.Im* pendasftudium itaeg charifsime in eo,omnibus in tuis operationibus cum Mercurio noftro, ut fatis ha.' beas de aëre.Nam per ipfum fo^ lum in chymia multa fieri poflunt. Etquamuis noftram oporteat nos medicina,diu affare in ignijllamcp igne nutrite,ficuti enutritur pue== 'rulus uberc, tarnen non magnos, fedperquam exiguos fumptusrç-’ quirit,

Caput t^^uintumt

QVantumuisuulgusAIchymf=?

Jiarum,perfedam tinduram non tantum aëri, fed aqua etiam ineiTe

HO s ARII. 4« inefle putet,tarnen ualdcipfosima proprièhanc probare fententiam adfeuero:Quoniam oleum, ideft aërem , tinduram eßieere, amp;nbsp;a« quam rem folummodo mundiore facere,exemplo cómonftrabimus. Si pannus fubmergatur in aqua,de inde extrahatur,exficceturcpgt;Efi: quidem mundatus,^ magisablu» tus,fed coferuat fibi coloré, quem prius continebat.Contra,pannus intindus oleo,tinduram quadam expoteft:ateignisamp; aëris,quæ ip* fi ineft fu fci pit, hanc^ tindionem, ualdc difficile quis auferet,ni(l per aquam QC ignê,hoceft mundando ^ cxficcando:Aqua igitur eft fpiri tus extrahens talem animam à cor poribus,cùm autem anima ftc ex ipfis corporibusfit extrada,tune permanet infpiritu: quia is fadus eft fedes huius animæ. Anima ilIa, «ft tindura foluta in fpiritu con^ tenta , ecu tindura ( textoris aut

C 5

4X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS lî.

opifîcis.qni tingit pannum)diïrollt; uitur amp;nbsp;conttnetunn aquauulgf» Verum,ficuti ipforn aqua per exJ ficcationcm recedit, SC tinâura,fii xajnpano propter oleofam natu^ ram perfiftituta amp;nbsp;noftra tin Aura a materijs uix auferetur amplius:i^ mo nunquam in æternum fifucrit redificatajabfoluta Ôd fixa fada. Id Lucrum eft,aërem,non perfelt; Ôifsimam cfficere nnduram abfeß aqua noftra:Quia anima non mo* ratur in corpore fine fpiritu , QC ceu fpiritus ampleóitiir ammam, fie anima mçtem fine intelledum purifsimum,0^ corpus comprehen dit fpiritum,turn^ feparâtur niillo modo,cum fe mumo firmifsime re tinent.Adplicandactiam erit ania ma terræ albæ,ut hac con gelentur, figantur, feip retineant amp;nbsp;ligent uinculo Herculeo . Sicut etenim perdices fugientes falcone uena* mur, ÖC captas eodem rennemus, quo

R 0 S A R IL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;45

quouolentes nolenrcsnobis,qua3 fi fixajerrea corpora amp;nbsp;immutabi fia ufui fint,«ta hac terra,fi benecô «nifeeantur inter fe,ignem, aërem, aqiiam,mentem,ammam amp;nbsp;fpiris turn corpori adhærere cfficimus» lam fi anima cum mente à terra a* feendat in coelum,iteriim«^ ad ter» ram reuertatur,uim inferiorum ÔC fupertorum confequrtur»

Caput lextum,

ANtequam te chymifta char/f fime conuertasadfingulares ablutiones,aërem amp;nbsp;ignem etiara inuasuitreum firmum Ioca,fepas randodiftillanoncignem ab aère. Et quod per canaliculû pilei tran= fit in iccspienSiCft aër,uidelicet 0» l€um,tindura,aurum Ôë anima phi lofophorum,unguentum precio* filsimu,quototurn abfoluitur mas gifterium.Ignis in hac fecunda de ftillatione, is eft,qui infundo uitri fixtet, fîccus,iuffus ucl nigcr,uelii tim

44 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS II.

ti in prima diftillanone terra.Qiia^ re uero ignis cum acre amp;nbsp;no aqua, prima diftillatione egreflus Äcom minusfit,pofrcs equide primo in« tuitu admtrari,uerùm ubi redius confidcresHeracIiti fentenna,qui profeifus eft,omnia fieri perlitem Sc amicitiam,nihil moraberis por-ro,quia magna eft antipathia aqug amp;nbsp;ignis,fed ignis fiC aeris amicina uebemens ob calorem innam. Acr diftillatur cum igne,quod ipfc fit tanquamaqua tinda,eius tindus ra eft ignis, corporis loco, ÔC a er, fpiritus ignem deferens, Si ergo aerem mifcueriscumigne,ftatim critrubeus,6CTemper ft diligent. Quocirca quodcunque uolueris tingerc in citrinum colorcm, fac igne lapidiSjSC eritrubeum fernes per.

Caput feptimum, CVmutdiximus elementa ins terfe difiunda fuerint,aquam SCaes

ROSARII. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4J^

è( aerem fubtiliabis,autabluesdi=s ftiHando fepties,unumquodcp fci Heet feparatim.Et quoniam aqua haïc,abluetamp; dealbabit terrain, fa= ciens tinâurarum matrimonium, acacr terram tinget mfSdet^ ani-mam/adens earn fenGbilem, fieri oportet ut duo illa prædida elemê ta à fordibus mundata tucantur ab aduftione,quouf(Ç ipforS undura capta finNam fi adurarentur.fimul amp;nbsp;effedu pr/uarentur,donee rur-fum in fimo digeretur.Idcirco,ins humatio in fimo inter diftiHatio^ nesinterpofita plurimS iuuQt,perj» ucniêdiad perfedam ablutionem. Signa perfedae difiiUanonis font, fplendor amp;nbsp;eriftailina fercnitas,8d abfœ fedbus,exceptis aliquot als bis,Feces aëris ,quæ in fingulis ab-lutionibus comparebunt, femper tolle,Ôf addeigni:nam font ignis, tendentesad nigredinem uel rube dinero, quasopottet tetere,irrigare aqua

4^ PARS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

aqua prima, ôû fuauiter in puîné® rem mere,ut Iibcretur ab acris hu^* miditate.lta tandem,oportet feces amp;nbsp;aquam comugerecum terra, ts gneaccenfo fortiter calcinare,do-gt; nee abiepfucco candida extet,ignis calcinandus eft igni,terra cum ters ra quoufep fiat munda omni ntgre dine expers, Qiiod afcenderit de igne, rubeum oleum erit: quodex terra,album, Ôd fiimmo in precio habendum:quiaid quod tardiusà corpore difiungi poteft olcü,pregt;^ cioüus habetur alio.

Caput o^ituum, VT aëris crafsitiem igni addidi fti,ita ignis feces terrac adden dæcrunt:cùm hæc inficcitate con cordent,^ feinuicem amorc proa fequâtur Jam opus eft,ut tertium officium chymiftæ adgrediamur quod eft.irngatio terræ ficcæ cum aqua humida,Qya de caufa, terra ita bene ficcam fadam,tere opti^ me, tunc

R o s A R 11. 47 me, amp;f fupennfundc ex prima as qua ipfi aiiquantulum,amp; calcina» Hoc répétas quoufc^ipfa terrain! biberitde fua propria aqua quin^ quageOniam fm partem : quia ab exordia oportet modica aqua ter« ram enuvnri,poftea maiori (ficuti natura enumendo infante aperte docet) Ergo farpiufcule amp;nbsp;optime conurendo terrain,fac pau'iulum exbaunat aquar, amp;; de 060 in oCto dies hat inhumatio eins fub fmo, deinde itermw mediocriterin igne calcina,n*c tædcat hæc multoties iterarctNam fi aqua £lt; terra non i» ta comifeerentur tanquam effent unum Ô^idem corpus,operam om nem perdtdifTes (agros amp;nbsp;prata fi= ne frequenri aut ftcrcorationc,aut hrigationeno frudus copiofe ad» ferre, nimtrum nouifti plus fan's) Ideo iteruin atq? iterum monco,uC perfeueres in hoc operc unhTsimo, oecUboris te paniieat,fed pergas

contes

43 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS it.

conterendo, imbibendo, aflanddj donee aqua nulla amphus adfuc» ritjhoc eft penitus imbibita à ter^ ra albaßt(triturano côtinua amp;nbsp;for tis,5C caldnatio efficit candorem) Sed maxime neceflanu eft, ut pon* derahorum omnium explorata tc-neas ad unguem, alioquin abadas ßccitas,uel fuperuacanea humidi* tas pertc,inepro adminiftratore, opus preciofum ita rumperent,ut aduerum finem nunquam peruc-nire polTes.Itaqp tantum decoque aflando,quan turn liquoris fine dif folutionis adiecifti,Tantum^ ims bibendo diftbluas,quantum aflan= do detraxifti:hoc eft, Geometnea proportionem aequalem obferuan donmoomniuiccCut co melius im primam fumme neceffariam rem, 8i ideam eius arris perfedam con^ cipias, cogor cantilenam eandem fatpiufcule canere)poft calcination nem terrae, infundemediocriter alt; quart

R o s A R I Ï. 4^ quç:Quoniam fi quatkas aquç fue ntnimiajfiet pelagus conturbatio niSjSi non fan's ■, materia propter Uim Ignis redigetur in fauilIâ:QuS obrejuauiterfuccefsiue^ de odo in odo dies terrairrorabiSjfimo fe« pelies,ignecremabis,quouflt;p im= bibat quinquagefima fui partem » Sepelies fimOjdico:quia poft:imbi bitionem oportet per dies feptem adminimS inhumari.Proindenon inficior hoc opus noftrum,efre ope rationem dihgenti laboris,0C plurl morum dierum,antequam quis re dum facial emolumentumtöd hge eft ratio,curfupra didum fit, ope* ranteminhacartedebere effe con ftante,amp;in labore pcrfeuerare:quo niam tindura,aut prouentus fine Iactarc(ut uulgo dicitur)non acqui titurpriufquatotum amp;debite com pleatur magifterium.Suntprarte^ tea femper obferuandi très prius didi prçcipui colores, Hi cum fint

50 PARS II»

uerifsima figna boni proceflùs,Nâ femper poft imbibitionem ubi tra diaucrisrcm,igne mcdioai,adpa^ rebit nigrities:qma calor agens in hnmidum præftatatrum colorcm, igneadaudocandor corporis fefe oftendincum caloradiuus in ficco operctur ad albedinem, Caput noHum.

Z^ Varta particularis noftra ope V^_^ ratio eft ÿ ut ftabiliemiisele=’ menta.’quod fulphur noftrum al* bum debeat figi cum argento, 5^ rubeum cum auro.Hoccp earn ob rem,quod citra mixtionê ferment tinoftra medicina nccSaturnum, neclouem,nec Martê,nec Solern, nee Vencrem,nee Lunam,nec fei* pfum rité tindum producat.Sed ß fuerit iSdum corpori fibi à natura fimili,certènon quiefcit ufquequo tot urn corpus in fibi amp;nbsp;fermento fimileconuertat:Nam fit,utcoap-tet amp;nbsp;trasformet fe in naturam,co-lorem

ROSARIA nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ft

tórcm 5(f laporem fermenten relt;Sè

menti adhibita: Quia,fi quantitas fulphuns uolatihs fucrit maior cor pore,tune ligamentum fponfah’o= rum uerteretur in fpiritus fugam, non fixi,(Et fulphura non medians te a£|ua,haud ingrediuntürcorpo*gt; ratciimfeaqua tanquam medium amp;nbsp;gluten fermentiamp; fulphuns has beat) Ordo commidionu talis fit, primó(ut Auicenna dücet)ordinc tuf tcrra:quoniam penes fermens turn fe habet.Secundó,aqua:qua£ proxima terræ eft.Tertiô,aër:quod prope aquâ fit.Quarto,ignis:qui propinquus eft aëri. Verum ignis dixeiri adLunänon eft immifeen dus totus:quod perficiatur fere tribus elementis.Sol autem quatuor totis fiue circulis utitur,Nunc ape« fi amp;nbsp;claude,folue Sf liga,ablue Ói ^eficca,mox^ aureum malum au«

D 2

5i

Caput decimum^

NEceflano hoc arrifîc/um petit fieri dinunétioncm elemeni torum:quia alias Mercurius minß mèdefpondereturcorporibus me tallicis, cuius proiedionem faccre arrifcx intendit, imô nullo modo perfedè alioquin coloré inderer, â: fpiritu diltgeret corpus.Ira,ut fi non totumidquod immitris Eli xeiri,fublimatû lh,auriim amp;nbsp;argé-turn impcrfedSefficit,hoc eft ac^ reuiQuiafi corpus non præparatS fuerir,ignê fuftinere nequit,Quôd fi non débité hoc calcmaucns, as quam addidcris, hoc eft, induran-do Si emolliédo, erit equidem Soi autLuna,fed ineptum ad ferédum extenfionesper malleS. Ergo caix quæ Elixeiri immifci debet in pris: misadeô eft fublimanda,ur fitom» nino pura,fimplex amp;nbsp;quafi uiua* Cùm autem tandem ex ûmili me* dicina fît proiedio aufpicanda,cfj ficito

ROSARII, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;55

ficito calccm de tali fiuenmili ma= teriajqualêefficere defideras, hoe efljn fermentum mitte aurum^ubi Solemfacereintêdis.Vfuscft mul tiplexamp;J magnus;qiioniam,quo^ tiefcuntp fublimaiieris corpus cum commiihonc fublimati fpiritus,to tieslucrabcris in proiedione mik lepartes:Nam quanto faepius alles uiatumauteuedumfuerit corpus, intanto fies fortunatior:quia pote fis id confequi, ut unum pondus, ccnium trafmutet pondcra5amp; cen= turn mille,ó^ mille decern miHiajôd decern millia,iooooo.Et mille mil lia,cen ties mille millia;ßc^ in ins finitum.

Caput uniecimum, OPortet tarnen naturam noftri lapidis utperfpedam habea= ”ius3amp; nunquam obliuifcamur, quantum in omni operatione de phma eins naturafecedcre autua=s «ari pofeitîAlioqmh progrefsio c^

0 PARS ÏL

pens nihil aut admodS pamm ua# ïeret.Cogitâdiim propterea,ilium; refolutioncucrgercin naturam hi gidam amp;nbsp;huniidam, Dum autcm abluitur accreiccre in humido 0^ calidOjQuod ii fiat redudio,ficca amp;nbsp;frigida prxualec qualitas, In fi^ xione,adponitur ipGMcrcurius ca iidus ÔC humidus amp;nbsp;praeparatus, ul tra ilium,quam naturaliter habuit ante fuam folutioncm,Nunc medi care co di'igentius huius bpidis ua riationes amp;reuerfiones,quomodo mdclicct in quouis opere différât à priore alio Ô^ reducatur,atx^ feues nonleuam inanem^ effe fpeeuh« tionc,Et memincrisomnem muta tionem Her»,in melius.aut in peius, autinfibl fimile^Quod fi acciderit »ndetcrius.dolendum äf damnum eftdn fibifimile,artem transforma tionisucra percipimus effe,fed nihil lucri auferimusJn melius,iubb UndumJaudadus dominus Deus, £lt;ma»

R 0 S A R 11. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$$

maxima fequetur commo diras, Heo conuerte ipfum lapidem de bono in melius.

Clt;ipHt duoiecimum, OVpràubi docuimusredudioiä Onem,Ôi capiteodauo,diximus noftro fubiedo lapidis philofophi ci très primarios colores in coniun dioneinefle,utpote nigrorê,can* dorem^ôC ruborcm,Nigrorem c-tiam præcedere amp;fcqui candorem ca^fam^p addidimus Ôs^c-Pioinde fummo nudio cauêdum,nc celeri Uenationeuenêrisprimocygnum, aut ipfius nigros pedes, ucl rubeS roftrumamputes:quoniam tindu taperirct.Ç^ôd fi talequiddâma** lo cafu tarnen accidiflet,difce ex bac noftra régula uitium corrigea re,quæ fie habet,Inhumatofub fî« mo hoc album uel rubeum prêtera naturale,cum eius fucco, tam diu, donee decoquatur Ô^ conuertatur in nigrum hquoïçm,amp;hac uia tol

P 4

5^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS II.

les aduftionem,amp; reuocabis due reftaurabts humidu prius amiflum. Si contingat ut hoc pharmacum illud corpus ægrum fibi non adiun geretjftarim difToIuendo fubue-nias,diflblues uerofacile cum ni-niisexiftatcalcinatum;Quia ea de caufa corpora cremutur igne,quo eitius foIuantur,Et foluStur,ut ma gis mundêturôCfundâtur,acutab ea,corpora fufcipiant meliorê im= preflionem autingreiTumjamp;facik imprimât materiæ fufîonemxùm folutio nil aliud fitjun conuerßo materiæ in humidS,per quam fuis phuris falfedo aufcrtur, Vbi error in fixione comiflus fit,(quod ex co intelliges, quando medicina non tota perfiflit inigni)fuccurre repe tendo congelationem,ód per muk tiplicem non fixæ partis folutio-nem fu per pattern fixarn,donee in ignis afperitateperftct,omnino nihil ei difcedendo.Quód fi fufioni ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;refifte-

RoSARIb 57 fefifteretjtSceueniffe ex mala ince ratione cenû efr, rédigé in melius oleo,hoc eft acre,immntendo gut-tas aëris donee fluat,ceu cera in i^ gne temperato.

Caj^ut dedmumtertium^

OMnia confiftunt fub definito termino amp;nbsp;débita difpofitio«^ nc, unicuique rei pondus menfigt;= ra^ certa ftatuta eft.Sic, utrS huic medicina: exeelfæ hoc ueluti alijs à Deocreatis 05 hominum nego= tqs , inditum fit, arbitrer nemi= nem dubitare ; Nam, quanto res eft fublimior,tanto plus perfedi ordinis defiderat : Cum uera hæc materia fit uehementer magna* preciofifsimis^ uiribus conftet, herde bono , fideli 0^ conftanti philofopho per quern perficiatuic indigct,quifemper uerumordinc, debits progreffum,uerumcp pon^ dus in omnibus operationibus chy

D 5

jS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS ÏI,

mi'ci’s cofid er etjtux ta ration rm falle« redam mftçadæquatfonis.I* tacp tanta in drift n'a haem re obfer^ nabis pondera elementorumjit a-quæ amp;nbsp;arris proportio, fit fefquis» tertia,Terras autem Ô^ arris fuper partlens quincp fextas,0f terrx fer? mentfi fit tripla proportione cum fulphurealbo:utpotc,fi fucrit un3 pondus fulphurisalbi,rriafint fer= menti pondera. Quantum aurem arris 6lt; aquae habueris,tantum ter« ræ minus quarta.Exemplicaufa ad Lunam,Sit pondus duarumlibra=« rum amp;nbsp;tribus quadrantibus terrae, uidelicetfermcntarae, Aquæ dua= rum Iibraru,unius librae cum dimi« lt;Jiaaeris,8C erit elixeir bon S. Vera tarnen cum Sol fit magis calidus^ Luna^ipfum efficiendo,debet proportio aquae SC aerisad terram efle fefquialterajamp; aeris ad igné fitdu^ pla proportio: quia pondus ignis-debetmedid aeris dC aquae tenere,

’ nee

R o s A R 11. 5^ necquifquâcft auferendû,nccad= dendumzQuoniam d plus lufto a-quaeffèt copiofa^gnisencrgia dc-lcretur,Rurfum,terrç abundantia Igné quocp fuffocaret.Verùm uti docutmus,fintê obferuaucris pon dera,acr ita cnutrict ignem, ecu äs’ qua terramteum ignis,utm accipiat autuitam c5paret(ut fic dicamus) cxaëreïAër,exuirtuteaqug:Aqua, à terra.Quocirca,fige aqua in terrain,ut aër figatur inaquam,feda« qua non figitur fine terra,amp; ter^ä ra per fe fixa rennet amp;nbsp;ligat fecunt alia elementa: Aqua autem,quç eft humida amp;nbsp;frigida,terram circûdat, eóftringit amp;: tenet:cùm frigidum SC humidum ficcitatem confirin^ gunt,Atqui ueluti ficcitas grauiter imprefsionem recipit,adepta ueró firmiter retinet,ita aqua cito uarias formas admittic dimittitqj.Et aër aquamfuo conuexo tenet,daram facit Ólt;raram,tingens 0lt; figens tex

1

lt;O nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS il. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

ram,Ut fit idonea ad extêdendum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ót^fundendum.Ignisautcmuniuer fahçcfubtikredditjmaturefcereôi rubefcereefFicit,aërem immiftum fïrtnûercohærere facit,terræ ÔC as quçfngiditatem eóftringittames gregiè,ut in fe inuicem fiant aequa ie,idem «num amp;nbsp;fanum corpus.

Hac de re diligentifsimè obfers j uandafunt pódera,modi amp;nbsp;fines, i'uxta conftitutionis corporum fb miles, amp;nbsp;difsimiles qualitates, ut non auaritiæ tuæ uitio Äfeftinatio ne arbor prouocetur, QC cogatur abiedis gemis, fpoliata frudi bus, nudata,quae alioquin prodiua e^ rat ad proferendum mala granata exidere, Medea etenim iracunda facile lgditur,atqui iudicat uoluiffe te uires lafonis amici Sif proci eius aut tenrareaut omnino in pericus lum deduccre: quocirca,ubi Pelia laflum exhauftumep uiribus intue tur,fingit quidem fe redaduram i*

pfum

ROS ARH.

pfiim in priftinam fl o rida mep for-niam,interea tarnen flamma ignis rnedicinaimmoderatc coquit,fan« guinem Peliæ extrahit, proprijscp manibusinterficit.tandemepaufus gitinfidens draconibus teterrimis, teep delufum 0£^ perturbatum re* linquens.

Caput decimumlt;^uartum.

NOtifsimum eft,corpora falu# briora co efle,quo magis hu^* midi radicalism fecontineât,tûccp ilium fpiritum aut uitam firmifst= mè retincrc,Hxcqj humiditas ac= quiritubd^ acquifita tenetur in cor poribus,fi hæc fint munda, optime conftituta,amp; in genuina propriet täteconfèruata,imó quantum fieri poteft in ilia fimplicifsima : Sim= plexiUamundities ueró,amp; confer quitur Ód continetur noftro huic feni,mhumatione amp;nbsp;diftillatione, Proinde, priufquam infundamus corpon fangumem, oportet,ut id fit an«

ét PARS If»

fitantca mundatum: aUoqufn,übi exupcranteshumores,fiueillam i* pfamintemperandamnon eieceri mus, Qiiemadmodum potu ac= cepto ante cibS fumptS,«enter hu midus efFidtur, intumefdt(quod dbus præcedere debeat potum) nec(ut debebat autem)ficcû defa-dliattrahit;ita noftrum tllud cor^ pus non optime ablutum expur^ gatumcp ,certè difficilius tingitur, Gommifcetur amp;nbsp;figitur : Itaque qua ratione cibandum potüq«e refoeillandum breuiter nunc per# cipiésxiba partes tres Lunæ finiß^ fimæ,minutïffimecp limatæ aut fo^ Iiatæ,cum duplo fui Mercury al* bi,hæetp fimul fortiter contunde fupra Marmor rubeum, aut por* phyritldcm, piftillo, eoufque, do* nec Mercurius penitus banc imbi* bat,ficcp in fe refoluatjUt ueluti bu tyrum mollefcat,tunc ablue aceta à fale communi ptacparato,quo# ufque

ft o s A R n. €^ ufqire ace turn ab ilia mixturaegre tltatur lympidum, poftea falem a= ^ua duJci amp;nbsp;dara aufer,exficca a* pud ignem: Deinde adde fulphu* tis prædidi albi/ubh'mati amp;fcon* gelati partem unam,ea fimul opd-mè incorporando, ut fiant unum corpus;quodincera cum unapar= te fu» propriæ aquae, inceratum fublima pauhtim, paulaumcp ig^s nem femper adaugendo , donee qutequtdin co fugitiuS fuerir,fub= fimetur,Tandem ubi iterum Àllua del refrigeratum fucn'tjCa,quae ad latera uafis fugerant,fiue connexa erant, excipe, Ôd nerum cum tana tundem ipflus aquæpropnaejpiftil Io mifee egrcgieUilacp rcducad feces,iterum Sd rurfum imbibition?, afiationem,0d fublimationê repe« tendo, quouf(^ fiat ut pafta,ôd pro« tinus imbiberit duplam quantita« tem aquae propriæ,fixumtp in ignlt; permaneat , nihü^ plane per ip« film,

^4'

Turn,aut in fpfo,patiaturà fe fuóf^ corpore fubhmari. Idcp tarnen fie ultimo fieri ueriflïmum eft : Nam fulphurfîxum cum Ht coagulans, naturaliter congelât fuum Mereu^ «um » ubi percipit fe adiuuari fre= quenti repetitione fublimationis. Cuius rei nobis exemplo poteft ef feterra ÔCaqua:Quæ,fiadmiftafue rit aquæ,per Hereulem comperi? mus eam exficcare SCimbiberefua terrea ficcitate,quod aqueum eft, quæ terrea ficcitasaquam incorpo rat,denfiorem cfficitjibl^ adfimi* lat in crafsitie:ldeo^fit,quod om# neficcum à natura adpetat humis dS.amp;idfibi comgat adeó,utpoftgt; ca fint corpus continuum. Sic ui« demusapertifsimènaturam ualdc Ä ubic^effcfo!licitam,ad allicien# dum,adattrahendum,fibicp coni3 gendnalia,amp;rinfui ipfiusformam mutandum. Hinc euenit fufficere laboris noftri opificijfi. nouent ex'^ trinfecè

ROSARN« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^J

tnnfccènaturam prudenter diïpoa nere S^ nature addereïQiiia turn i= pfa fiifficiêter laborat intnnfecèin fibi fimilCjUtdifponatrcs.Haecue« tó omnia perturbatur feftinano-ne.amp;ut certa menfura,ita quoquè certo tempore uoïunt fieri. Noue= Mintomnes quotquotPhüofophi funtjfimias non catulire omni tem pore,Quapropter,nullum pudeat hac in re fimias imttari,imó narui ram ipfam,ódmeminifci,aliud effe tempus concipiendi,aliud impre» gnandi,aliud parturiendi,aliud nu triendi,aliud ad adiones animales ducendi,ut tadem cum longo tem pore foetus cofuefcatoperari.Fac ca de caufa cum fis ineoepturus o® pus noftrü,bene ut intelligaSjquis fit fpiritus mundi,cuius beneficio quintam tuam elTentiamcompo“ nereintendis:Nam is fpiritus,ne= «effario rcquiritur,ueluti medium ad omne opus, quod mirificos Öi

t^ PARS Ih

cxcclfos débet præftare cfFedUS, coqj cogni'tOjperucnies frugahter ad finêdi nop.nifi fucctffione tem pons ipfo cooperate operatus fue ris.Notanduircp (quod fermépræ tericram)cùm ita aqua fuerit fixa»« ta,debere amp;nbsp;ïlla immifeerj cum u* na parte fui acris amp;nbsp;fublimari,tos« nesque effe repetenda oirnia,do«s nec figantur deorfum : Tune fit per diem SC nodem ignis fortis,altera die amp;nbsp;node fortior , terras uig nt/quatuor horis fomllimus, ceuin liquefiendis metallis Vuka ni uis exerceturjSicq^ ent fixio ae? tis,aquæamp;terræ,

Cipt decimum^uintum.

HVius mafiæ Iucidifiimae,quS in fundo reperies,recipe dras chmamjConterejuItimotj^ incera,^ intjeiedo fuperipfam guttatimde fuo acre albo iam dido ( fit in crus fibule ÓC Ie ui igne pofita) donee fin«

ROSARIT, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^7

fine aîi'quo fumo, fundi poflit fieu ticerazquod percipicsji fupcr lain in am ignitam fe refoluat,Slt; cinf 'fimè fluatqucinadmodücera,nul«i lum tarnen fumum cmittcns(Ha:c eft Philofophorum cernflÏma régula, qua expenuntur, num fixarg fint corum fpecics:ufpote,fi per fubfimationesmundiflîmam terras partem fixaucrint, refiduam non fixatam,fixæ adduntdonce amp;nbsp;hge fimifiter figatur,ô^ häc laminae igni tæ fuperponuntjdiligentertp obs» feruant,utrûfluat abfip fumo,Scd fipercipiâtmateriâ dinicultcrfuns di,infuper aliquid fumi in fe conti-nerejtunefublimationcSjita ut do =3 cuimus ordine repetunt, quoufep fan’s fixata fefe ofiendât ) rum a de ptus es Elixeir abfolutifsimum,ue te eôuertens Ôi efficiens ornne cor pusd!minutû,in infinitum Solern 6lt; LunamJn infinitum dicimus, quoniam fi una huius pars fucris

lÊS nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS H.

profec'îa fupra nulle partes Mere U rq fa le fit aceto ablun, mu ta bit cas omnes m lunam mehoremjquàm fit luna de minera. Eodem modo utidcluna didum eft,facit amp;nbsp;EIi= xe!radaurum,nifîquôd loco lima turæ argentfaccipiendum aurum Iimatum,amp; humiditatis Mercury albi,aqua rubca,amp;fc,

Caput decimumfixtum.

Æpius in antecedentibus fech mus mentionem proiedionis perfedifsimi noUn lapidis fupra corpora purajÔ!fc.Quare putamus rcdènosfacere,fi mods proqeien ' di non referuaucrimus,ut comple= tam habeas artem,uerùm cum gra utfsimus futurus foret labor,fi quis mille milliS partes conaretur qua= fl femel unoq5 momento fundere, in hune modum arbitramur fufî= onem commodiorem fieri poffe» Accipe innomme Dominicétum partes

ROSARIb é^ partes Mercurq fak Su aceto ablu= tiquas imponc in nas fußonis aurk fabromm.quod confucuére adpel Iarecrucibulum,hoc Jocandom tlt; gne,amp;cùmargê£umuiuum ferne re incipiat Cid cognofcendum ex fnmo,quem emitter dum incalue* rit) unam partem tuiEhxeiris fu-prahocferuidum argentum, mit^ te,tunc£p ld totum fiet medicina una £lt;: bona. Deinde iterum proij:« cc iftius congelatae medicina:partem unam,fupra alias fiCnouas een turn partes Mercurq fale Si^ aceto mLindati,^^ in igni calcfadi,fietcp denuo medicina perfedifsima.Cu ius una pars uhimæ medicina: con gelatæ,fuper centum partes Mers curq abluti amp;nbsp;ealefadi (ut didum cft)proieda, conuertet omnes in aurum uelargetumjcxccdensoms» nia iudicia.Ibi nunc audis quomo-dolateatRofarius nofter philofo^ phicus/erens rofas odoriferas, al

bas ÔC

'70 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PARS n;

bas SCrubeas,qui extradas magno laborecx abdytis ÔC fpinofis fpe= Iuncis,uifccribuslt;p terræ cft. En ti bi nunc deastrcs à dqs ad conui-wium inuitatas,quarum altéra pos* tens eftargenti,alta aurt,tert«a mei dtetnæjhoc eft fanttatts,Quàm pru dens amp;nbsp;fimplex ternam præ cx=* ten's prudentia felegerat, Paris mi quam ille paftor bonus,qui Vene risdona,idell corpus optimepro= portionatum præ fummis deücijs diuitfjs^p reliquis(quamuisô^ nec caetera fuerit afpernatusjmalkbat habere. Habet hoc noftrum EIm xeir praeter commutandi metalfa uirtutem admirandam/anare pa-ralyfim, morpheam, clephatiafim, Si conferuare fanitatem, Me!an=« choliam praetematuralem cxpclle re,uenen3 eqcere,fanguinê mun« dare,arteriashumedare,quartanï, hydropem Si podagram curare, cui ceitè medicinae omnes mundi diuiti^

diuftiîs ncqueSt compararf. Laus, bonos SC gloria in feculorum fecu lis Domino omnipotenti Deo no ßro, qui paruulis largitur diui tias fiC fapientiam, per unicum redemptorem noftrum lefum Chridum.

R O § A R I I FIN IS,

BASILED, PER GABRIELEM RINGY-S £ N, ANNO

gt;559»