Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned In full. The following scans are, in order of appearance:

dm4iBbiMn^|]nn4i^^ru^^ lni^(U4n^(miW(fiu$iimm^o JunrnnitUiqsui^ni^im? cgu «i^iam li^mus maïmM^ert «wjr «int ctt ui^jnJWommlnmei^ can«wt qm aUïoüir dH’ct^nuïnrtUiu^ 4«2 ijqrürtt bui dût /lopcdt ctó^^lw C^ernS üÏUami»l^i0ccitf[i^ me dpi WlnS ooiW Ü^cr imoïüiauxwu^^ bnai^fuUowbó tiâfûwauwe ^^ anusjmcutitaayir incmimieo Cc wiaWiâ in uciioziouniU

ïtnws ininctcUeünii[UiStüd^cói iOCi^jKifi^tA^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

luuuinuu^cpiœgitmr uU n«a#mi 01 qnCOUoirnitor t^uttp 40 «nurt urn oPdmaüpdö f)^me« «r^^r uieoimm^fd «dctralaiimtM tT IhJivbd 4»« bai^lu ruguttldït J

lupoc^ V-b ^nt tat tW b lai ^ 3t jw }^9ltmlt;tr ^0 4tnw M^^ $ww 4ti örnP(lit(tmj^t«(ti^nlt;ümui4U3 ^jontqpj otn «t ly i^dbudtUV «wiw mtimmmtom^itn» ty miyatifoSa n

o muinu ^1143 qntmmwfwbiw ^unti ^j^JV4,4ityïn4aG(t43ii/t^ïin’-ntwy9;i^^ liftpiuo|vj my Gttxnirt jioio y jr^ ^mmdwut jttHatund itduiid nn

Kbxtynv tti^4xittitxi$niuiühnJ4ii(4 10 inndiy4344 mutryot^üm on» 43 jj ^uitmat inft3gt; tichH#^ xi^yiir tnt 1131 OP $oti 44 ^tnimna omwitnum (101 (tpj «i 44 $tfy(tó4Tomi4hin utSu V omxoof ^oithttp Gtntixmui amtmg

QVA DESCRIBITVR AVTORIS nâuigatio , quæ^ue in mari vidit memoria: pro-denda: Villagagnonis in Ametica gefta t Braû-licnfium viftus amp;nbsp;mores j ànoftris admodum a-Iieni,cum eorum linguæ dialogo .-animaliaetiam» arbores,arque herbæ.rcliquaque fingularia amp;nbsp;no-bis penitùs incognita.

ET POTENTlSSIMO PRINCIPI AC DO.MINQ, D- Vvillelmo L a N D-GRAVio Hassiæ, Comiti in KaTZENELBOGEN , DiETZ, 2 I-GENHAiM amp;nbsp;NiDDAjamp;c. Daminô fuo cîementifsimo.

îj j^XT v S iamfere-, epinor, à-' ; gUar afi/jui , Pfincept jffa-sb/fßme, ex çiHo c/o^ißimf/^ ’virCaßiodortes Pei^im mihi exvrbe FrancofurfofiripfitJè aUc^uato an^ te cùm apud Celßtudinem (uam CaßeZ/is eßet,ex te aut/iaiffe, gratiffimam tibifore, ßliber ejueme/e Americana peregrinations t»ea Galiice/cripferam^amplificittes (ß Latine contterp-es tibi leppen cl tes eperretur. Eu enimfemelà C .F. Gallic)perlellum propter nouitatem rerum, (p hiPloriee rnirabi-* Htatem vehemeterplacuiße.^^c mihi ^ifi- '

dem audita iam^ridem erat incredihihif ilia beni^nitai amp;nbsp;maß/etude afgimi tuifuM-ma eruditio»e ac pra/ertim »aturalüphi^ lofophia,(lr hißoriaru cegxitioKe com^cla. Z^a cum idius Ithri mei capita,^memoria-lia quadam a»»is ab hi/icßexdectm clarißi mu lürifio/ifultodoclori'Hutomauo Celßtu-dig/â tuaßudiußfßmo ifi uppido Carttea o-ßeftdißem{qu'opropterfuriales Gadia tem-peßates cenfugeramu^ ) memoria te»eo il‘ lum fape»umero mirißeum quodda tuum it) hoc literarum gelere ßudium pradicaß-fe.moqueße Prifjeipem vdum tjoße, quive-heme»tiùs harum rerum cognitione dele-liaretur.^aod ide nuper a me deRei»q U-terte co/)Jultus multd verbü co^ßrmauit. c^efiue accepté idis literis ß per tempuf lociimque it) quo turn eram{eram autem it) £urgut)dia,vbi facro verbifu »gebar mit)i-ßerio,adquodjumma Deimifiricordia fum vocatus ) mihi licuijfetmattt^s operi admo-uere breui tempore »egotium confeeißem. cMagt)opere euim eupiebam altquid pra-Plare,quod CelßP'.probaretur. Nuuc-uero it) hoc »ouo exilio meo , vt attimi dolorem, quern ex rettouata patria ttoßra laceratio-t)e cot)cipio,le))irem,operam dedi,vt meut ide liber Latine co»uerßus,(lrmultis pa rti-•^ but

Iwf ai^c^n^, ati^/fe amplijicat^pih j/Ju/irif-fimitui Komif/isait/^ic^x euulgareiur.

k'idebii a (item celfitad^ vefita »arratio-fjem protsHgiorumjCf woßrorftm a^mirabi-iem,/tc »e mihi ^aidem, »iß ocalatus te^iis (pfe acße0fatorfuiffem,credibilem:fed vermach jitido co»firmare hoc f(oßifmi cum malta in id a va/litate Oceani monßea vi-derirnttamnuda vn/jaam at^/ae prodigioßt vtdißejVt idafunt-,/jaa hodie terram olim omnium amænißimam aeßoretißimam in- . fedant. Itafuntomnia^erfidia,periurio, * (tcfieleribia ofipleta. t^nnuf ia agit iff tri- ^\, ■ «ja ceßmufjCum Eccleßa noßra,bußis at^ue in: pvt ci tendes Gadia vßulata^ reßigerif aUijuid fefe in mari medio (^ folis terris, lodßiue defertis reperturasßierabant.lnde ridaga- i guonis cuiußam perfidia reitäfa-, rurfus ß ’ in portam,vnde exierant,contulerunt. Hic ; dici vix poted, in auam immanes belaas ', tnciaertnt. Ac Jane quis edijutauatto ca-forum numero nonperhorreßat? numeran- i fKra»temad (fuaterdecies centena hominU’ midia,^uiper hos viginti tjaataar annos bedis ciuilibus interierunt. Sempérne igi-fur.vt ide apad Salludium dicebat,tn fuga infanguine-tincruore verßbimur? E'er dm bac perpétua Ecclcßa Chrißiana conditio

eß,vtfef»pera Satha»4t amp;nbsp;Satha»£ mifii-ifris t^uamcu^i^ae fe i» parler» conférât, 'vexetur. Jnimaduerti cumfub ea cæUpla^ ga »affigaremfü, qua vulgb Zona torrida e/icttur,genifi ejfequodtsla/npifiur» voU-' tUium,quorummihi naturam dr conMtio-nem Ecclefiarum noffrarum calamitof iii memoriam reuocat. Nam ßue in aquam f immergeront, confeitim à pifeibm qui Zl~ bacera eiieuntur, (^ magnituolinefunt vt^ quot;nbsp;h*^^‘tneii,cruoleliterinfej}abantur:fueilliuf periculi vitandi caulfa,ex aquis euolarent, turn a eiiris volucribtts, qua per illa Jpatia ‘volitant,laniabaniur.Simillima noßrarutn «jCoi 8 9 Ecclefarumconditio cß.Sedtame»,vt PaU' luf ad noßra confolationefripfit,dumpte' mimur,non opprimimur,dum arumnis af-?.coi.i. 5. ßcimur,»o» deferimur.dum deqcimur,non interimu^. Q^inpotiusprout abundant a-»%••■ rumna dt perpeßiones Chrißi in nobis, ita perChriH-umabundat etiamcon/ólatio no-t.coi.^.iB. ßra.Fugamur quidem amp;nbsp;plagiscadimur, alque incertis fdibus vagamur : proptet Chrißum interßeimur totes dies: habitiff ’^' mus quaf oues dePiinata maffationi. Sed hoe certißf^uoflatio nosfußentamfssddc it' co laboramus dr contumely s afßcimur,q(fi^ ^■'^^’^•‘^•^°-ßffy^fffff^ ^fj Deoviuo,quißdelium/uotunf eooft'

Âtijae öpt^awies ipii/^em ex axime , ei(^ Denm toto pecfore obtefiafnuri've 'ue^irof Eccle[ia^ Germaxicafi amp;nbsp;pias earum Pastores pari co^folatioae ac Spirits fuo Paracle-tofufteafet.Seä ettm diuturxuf» ittud /^uo-ruaitamotiaj»^ trax/puillitafeiff co^J^te-ramits-,z/ereri sfobis ifaterdumfabit, fie ve-ffis illuii Poet£ ali^aaxdo vfurpare pof^ntz Pi/t»c patimitr lo/^gapacis mala : faaior armis

Nam vt ferrum ,fi xo^ vtare , rubigixe coatamifsatur.ita vera religie plerutjue xi-mio otio ^ diufurmtatepacis,cf ipuaß tor-pore corrumpifur. ^uodae vx^ua iu Haf ficis Ecclefis acddatl, /pairs Deus tua, Prix-ceps lllutlriUime,fdei credisltt, at/pue com-Megt;idauit,fgt;eroCelßtudifiernTjetlram pro fuaperefsxidrcontlati pie täte curaturam: prafrtim cum illamfemper audiuerimus Eccleftarum »o/trarum studioffima fuijfez tantampue doffrirsa co»cordiam,cjuata inter omnes earum pa^ores elucet,fimper a-damafe. ^Qpfo lubentius in hac praftione lUuPlrifimo tuo nomini dteata ,fsm addu-etus, zit earum omnium nomine Celßtudi-'^ iiij

f!iem faam obficrarem, ne caram ear» prr mu ab lä»ßi'iffimt?,amp;beatæ memoria Prift ei^eparente tuo Ph i Li p P o fufeepfa: äei»-de tibi taft/^ftam hareditariam abipfo tra-ditam, (^ commiffam defertam eße patia-re.-fed earn (^ pietati tua commendata me-m^eris,^ Idußrißimo Pri»cif)i M a V R i-T lo Celßtudi^d tuafiUoyßei heroica ado-lefcenti, commendes. Pro mea verb viriU Partei Priuceps Jdusirißime, à tita Celfttu-diftepetOi^uaßijue primum, vt hoc meum muftufiulum qualecu^^ue mea et'ga te be-tteuolet/tiapigntei, hilarifrotzte bof/äm^ue itj partem accipiof. Dei»de,vt me patiare ifi tuaromituaifue Celßtudi»i addOiorum numéro locum ali^uem obtif/ere,ifuo ne vu ^uam indignue videar, fedulb ^uadiu vita fuppetet, op eram aeßudium adhibebo. rale läußrißime ac ^ potetijßme Princeps. Cal.fehr.r^ Stf.

H I 6.A(pTIAj\tV,gt;lt MiKn^yïvDV. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

G eift0,monnrefä quot;Sarbarie^Hefiras, Stridenté/^ue fonos lifigult;e,ventre^ue nefhudoJi Humanif fituros carntbM,ecce,refirs.

Credo etjuide, Lerœez Doces namvtp.Sed euget Te dignufn nodur» vndtcefolue precof.

Taliaydic^porunta homi»um,tam rara benigni Temperies cœh numgenerare ^Meat^ Et ^aos incalta faites treat arbore frachu, tJHite ßhnniiidomitaßrithtate nitens?

E emperies C(xlf,firti/itdß/ue ßlä ^ignit.Sed eaisfas doceant ^uißmina rerum, Qat'^ue arcana tenene interiora viri^ EPj^m matora vides hominum por tenta creari, ^ua cœlum multo mititu atijne ßlum? Eeftis cultanoaem Hadys Europa ßrorum, ^^e toto.,princeps,erigit orbe caput. Hec yua horeeda vigetpudeat memorare,Ubel/ts Kt poffel noslrit maior adejffefides.

gt;. -fcU ^^ßy^ ^g^^^ gj^i,^ nomine diSla nouiz CAdtraris peplus pla/^uamgeflare firinum H umanosmiltuSyora^ue [itéra polo.

Primorum /ùnt hxc noxlt;e monimenta parentumt Infecte ertfi lt;^uit^enus ornne labe.

Hinc veri tjuonda[îmulachrum meminis^ amens, In fanas meruit degeneraffe feras. Sunt quibus indulft cœU dementia tardai Kneie foret culcu mitius in^enium. Cultior his mores,ni vita temperet vfus, Omnes conßmilis barbaries teneat.

Tam^ue nouM rerum,tam^himinnm facta, ye cupiam lufirare ocula tant fingula,ni me Temat vndafirent,'Barbarté/^tte vintm. \Ae^uitoUe morai,cMpiâum perdue omnia deduc: Nobù Oceano fit via tma palet.

Tuto inter fiuos, humanâjue vt/ceraflammâ Torrenta,fat eßvittere lanri^onM, Oceanum rabie fiperatgem ÇaUa firentem, £tfiperat fiuos,barbara, laßri^onoi.

BVÆ caufa tamlonginquæ,periculo-fæqueinBrafiliam nauigationis fue-rit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pag-i.

Afcenfusin naucsiuliobonçntémque oc-curfus nauium amp;nbsp;cxpugnatio:tépeftates, lit-toraque amp;nbsp;Infulæ primum obuiæ. Pag'7* Cap. 111.

Bonitæ,Albacoræ,Auratæque,amp; fues ma-rini,pifcérque volatilesialiiquc quos turn vidimus,tu cepimus fubZona torrida. Pag.i6.

DeÆquinoétiali circula, teropeftatibus, ventorutn inconftantia.pluuiis corruptisjca-loribusjfiti.aliifquc incommoditatibus,qu3s circa illam mundi plagâ fuftinuiinus.Pag.16.

De primo Indiæ Óccidentalis confpeélu, amp;nbsp;incolcntium Barbarorü: deque üs qua: no bis in mari accidcruni ad tropicum vrque Capricorni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pag-3-.

Qui nofter fuerit aditus Caftelli Collignij apud Brafilienfcs,qucmadmoduni à Villaga gnonc accepti:féque illc gefTerit, turn in ne-gotiorcligionis, tum in rcliquis imperij fui fartibus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pag'4î.

Dercriptio finus Ganabaræiqui amp;nbsp;Geneü-renfis appellatuf:lnfulç caftePiqueCollignij, atquc Infularura adiacentium. Pag.72.

De ingcnio,robore,ftatiir3,nuditate,orna-'tnentis corporis virorü amp;nbsp;fœminarum Bra-,filienfium,apud quos annum fcrè fum com-• moratus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pag.70.

De crafsis radicibus, amp;nbsp;cralTo milio gt;nbsp;ex quibusBarbari farinam conHciunt,qUa in pa nis vtuntur locum : deque eofurn potione quam Clt;ïoM-*» appellant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pag.98.

De feris,prçgrandibus laccrtis,ferpétibus, aliifquc Ameticæ monftrofis animantibus. Pag. 111. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.)

De variis Americanis auibus à noftris dif fidentibus,dc magnis vefpertilionibuS) api-bijs,mufcis,culicibus, aliifque regionis illius infeâis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pag.'i25’

Denonnullis pifcibus apuj AmerK^anos maxime vulgarib’jdcq; corü pifcatU4pag.i39

De Arboribus, berbis,radicibus, exqibb-tifsimi'fque fruótibus,qui in Americano pro «eniunt folo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pag.i4'^-

.De bello,præliis,fortitudinc, amp;nbsp;arm’s Bar barorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;paggt;’*^9*

Captiuos fuos quo tradét modo Barbari, quibufque cæremoniis in iifdé maftandis amp;nbsp;deuorandis vtantur: Quibus per occafioncm iniraanifsimæ crùdcliutis alia exempla ad-ieda funt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pag.183.

Quid nomine rcligionis apud Barbaros Americanos veniat:Deerroribus in quos ab impoftoribus,quos (^araihei vocant,inducu n tur: deque crafsifftma Dei ignoratione quæ apudeos obtinet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pag.iio.

Deconiugio ,polygamia,amp; confanguini-tatis gradibus, quos Barbari obferuant : de -que hberorum apud eos educatione.Pag.a32.

Quid leges, quidquepolitia apud Brafi-lienfes nuncupari pofsjt: Quam humaniter excipiant hofpites:Déque lacbry mis ac fidtis fermonibus quibus hofpites in ipfo ingreffu amulieribus cxcipiuntur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pag.241.

Quam cura morbis fuis adhibeant Barbari : de eorum fcpultura amp;nbsp;exequiis: deque in-fano eorum circa mortuos luétu. Pag.263.

Colloquium in ipfo aditu Brafilienfis oræ inter indigenas Tououpinambauliios Tottonpi-nenkin Bralilicè ac Latine côfcriptû.Pag. ^7*' Cap. XXI.

De noftro ab America difeeffu,deque nau-fragiis, Sc alüs non minimis perieuîis, quæ

De extrema fame.tempeftatibus , aü“*!'’® non panels periculis,à quitus in GalÜ®*” *^^quot; deuntes diuina ope ereptifumus. Pag'J*®’

iRABVNtvR fortaffe honnullij quod ciim annus hie fit decimuS oftauusjexquoab America, qua .amp;Biafilia,redij,tadiii hiftoria hac

in lucêedete diftulerim. Ideirco opersepre-trum fafturum me cxiftimaui, fi flatim quitus fucrim caufis præpeditus exponä. Citni primùm in Galliam remigraui, amp;nbsp;eosquo$^ / in ipfa America Brafilica Rubrica conferi-*^*quot;**’*'''''^^'^ pferamcómcntariolos(quibus quidquid ob-feruatu dignum fucrat vifum annotaturtl erat)cü quibufdam c9municaui,vlteriiis pro-gredi animus non crat .At illi crebris fiagira-tionibus vrgerc,vt ca quç tumultuariè amp;nbsp;pau cis exaraueram, fufius amp;nbsp;ordine conferibe-rem ; ne, inquiebanc, tot amp;nbsp;tanta memoratU digna, obliuione fcphlta interirent. Anrto i-taqne 1563. in pauló ampliorem excreucrunt

colniîientariümxuius exemplar vnicum vir quidam bonusjCui à me comiffum crat} cùm ad me mittcretgt;eccc,Lugduni à euftodibus portç eft interceptû,vt de eo rcciiperâdo quâ tumuis diligenter penjuifito fpes nulla effet relifta.Indefaétum eft vtâliquancô poft repetito ab exferiptore autographo, maculis liturffque obfito, ipfc( excepto Americano Colloquio quod exftat huius libri capite 20.cuius exemplum fupererat nullum) de in-tegro defcripfi. Quod opus vbi ad finem eft perduftum in Charitefi oppido,vbi'tum dc-gebam,bellicis tumultibus denuo imminen. tibus,fuga faluti confulere, libris chartifque reliftis fum coaftus.Quibus non multó poft direptis , periit bic quoque alter Amcri-canus comroentarius ; itaque fum labore meo amp;nbsp;fpe rurfum fraudatus. Tande cùm de firioriilla iaftura queftuseflem apud noblem quédam necinfimæ authoritatis virum, defignato illius quoque nomine cuius in ma-nus commencariü illum incidifte nöciatum fucrat,vfque adeo diligentem huic negotio nauauit operamjve recuperatum Anno 1576. mihi apud fe bénigne excepto reddidcrit.Sic faftum eft vr hiftoriam hanc manus meas veluti fugientem adhucedcre nópotuerim. Sed,vt ingenue dicam quod rcs eft, accede-\ bant amp;nbsp;alia quç me ab editione deterrebant, Quod nimirum tenuitatis mes mihiprobe confcius cram» vtpote qui iis quæ in graui fcriptore requiruntur inftruftus non eifern: ^^‘^}

Praefatiö; tumetïamquöd,codctjuoab America rémi^ r I,t.i,-^. graui Anno videlicet 1558, inciderat in æ^’^’^'^x.Krfiyyy meas Liter Singul.Americ.à Portæo ex bre- ’ ^ uioribus Theueti commentanis feu potiùs commentis fcriptus.Ac fanè quäuis non me latcbat(quod Fvmæus prafatione in Gener. Indic.Hiftor.apcrtè eft profefTus ) librum iU lum fingulariter mcpdaciis effe rcfertum:Si cocontentusauthor vittrius non eilet pto-grefTus, nunc etiam fortaife quiequid eft hu -iüs opcllæ à me fuifTet fupprelfum.

At verb hoc Anno 1577. in Theueti Cof-mographiam incidcns(is forfitan nos onines qui eó nauigalTemus eviuis fublatos, aut ft qui eflent fuperftites aduerfum fe in arenam dcfcenderc non aufuros credcbat)hominem animaduerti non modó priftinos errores renouarejed etiam in nos fißis criminibus conuitiifque non fcrendis digredi.Quod cur faccret, nS alia eft inductus occafione quam èa qua feruct in Miniftros,atque adeb nos 0-mnesvnacum illis in Americara deuedos maledictacongcrere libidine. Hæc me prove inuitum,vt integram nauigationis noftrx hiftoriam ederem pertraxerüt. Ne cui autera dubium fit iuréne an iniuria de nouo ifto Cofmographo conquerar,Galumnias quitus nos Cofmographiæ fuse Torn.2. litr.21.cap. l.fol.poS.infpcrfit defcribcre placet.

fe^fràrff(inquit)ƒ’wè mihi exciderat,fedirio -tgt;tm panto ante ex dij/idigt;s i^tfatuor A^imflrornm ^fgt;ot ei Calninuf miferat vt erHetumfitunt Euan • ^* ij

geliumftlantarentexortamejfe. Horum fir^^^' rins nomine T^icherius, ante annis non ita mu/tis, Carmeltta óquot; dollar Sorhonieuf Luteria fuerat. ^S'^S^’ß* Concionatores enm eo demumfiHdio tenerentur, ztM»tttasexrei^ualtltetfacerent, er i^uicquid ad manum effet raperent, clandeßinit confiltis ^ faibonibus effecerunt vt ex nofirif quidam tructdarentur, rerumeapti fontium non ■ nulb.pxnai dedere.^/uorum cadauera ptfeibui ob-ieUa funt.^bj vergfugafa/uti confuluere, in tfui -bus erat ip/è Richerius, i^uipau/o pofl Rupellamt (lt;juo in loco etiamnum agere exiftrno) Afmiflerio operam daturus appubt, T^n multum ver o ab-fuit, ljuin hac tragœdia irritati Barbari impetum in nos facerent,rebijuóf^ue interfcerent.

Hæc funcTheucti verba quampotuimus fideliter reddita ; Ad qua: leftorem diligenter attendere velim. Ciim enim,nequci!le I nobisjneque nos ab illo in America confpe-di fuerimus, nedum vt noftri cauffa in vitæ difcrimen addudiis fit, eum hac in parte nó minus mendacem quam impudentem egiffe calumniatoreiTi,indicabo. Priusautem,quó viam prxcludamus excufationi quam præ-texere poffet narrationem inftitutam non ad illud demum tempus quo in America vixit» fed ad confequens etiam referri, in primis quæro , an pofsint illius tam exprefia verba alia rationc exponi,nifi vt particula (»er) qua fc inillo quoque numero fuiflefatis indicat, codem fuifie irretitum pcriculo affirmet? Si verb inftet,in mentem fibi nunquam veniffe vt

vlMinidros de quibus agitur in America à fe vifjs affirmaret,quid alio ipfe fcribat loco vidcamus.

Cd!W««j(inquit)/Zlt;/lt;«ri«/ HHc mafi//em,popHlt'^°^^'^^\'^^^^^ illiiu mt/eri animai lacrifrcere conatKifuiffempo- abstins ^uàm in fidtoida terra eruendis à natura re~ condttis the fan'is opetam pojuijfem : “veruntamen turn ^wa eorum lingua non fieis eram peritus,tum etiam ^aod fj^ini/iri à Caluino mijji ifiud onm '■ in fi receperant, inflituto decent. Apage hominem mendaciffimum. Si autem bonus ifte Catholicus Romanus contempt! à fefeculi exFrancifci Régula quâ profitetur,aliud fpe-cimen non edidit præterquam quod The-fauros imisterræ vifcçribus reconditos parui fecit ; miraculûmque aliud nullum præter Barbarorum conuerfionem,quam nifi à Mi-nikris fuiflet impeditus erat tentaturus,poft-quam luceclarius falfum id elfe demonftra« uero,metuendum fane eft ei ne in Calendarium Papæ poft mortem non referatur,ncue Sanfti Theueti nomine non decoretur. Cæ-terùm vtquiequid ifte garrit meraseffenu-gas coi-nmonftrem,nolim difputationemjin-ftitui an verifimile fit necne,iftum ( qui nihil noncoogcrit vt fuis ineptiis eolorem inducat) Miniftrosfilentiopraetcrmifturum edito nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

fet,nedum vt crimina patraffent,quorum no7’^'*Jf**‘'*’'’***quot; mine eos tandem aceufat édita Cofmogra-phia annis poft minimum 16. Conuinectur enim fuo ipfius teftimoniolibr. Sing. Ara.

tibr-sing. ad Frienfe promótorium 4^Idus Nouembr. t æ'-Sc 6^0? Anno i555.quatriduo veropoft ad Ganaba-ræ finum appuliffe : vnde exeeffit Anno có-

fequente prid^OLFcbr. Nos verô,vc in hi-ftofiæ progreflu docebo.ad Caftelluin Col-lignium nónifiNonis Mart. Anno i557.ap-pulimus. Quæcùniita fint conftétque fatis annum amp;eoampliùs aTheueti difcefiu ad noftrum aduentum interceffifle, qü»p£tQntc confpcélu fe noftro illic vfum fuiffeaufus e(t afiferere?Ann5 potuit intercapedo 400000. paffuum ram graue periculuin ab eins capite ifemouere?Potuit fanè,3t ifte Cofmographi-eè mentiri (boe eft vniuerfo orbi ) geftiebat. lam veró,poftquam primum hoe eapiit in ilium retorlïmus,nihil fupereftquod refpon-fione indigeat.Attamen vt vno verbo quod ab ifto afferri poteft expediam * ad feditio-nem illam quod attiner de qua fermonem in ftitucre voluit:Primum quidem,quamdiu in Ameriea viximus vllam fubortam effe pernego, tantum abeft vt noftrum quifquä mort te fit affeâus:fi verb inftet negari non pofie quin à Villagagnonis domefticis fafta fueric in eum coiuratio, cuiusinuidia in nos deri-uare conetur: Refpondeo anteaduentum np ftrum contigifle,Quod vt conftet euidencif-ftmè,non defenforem,non teftem aliü quam ipfum Villagagnonem appellor Q^japropter Epifiolam,qua ad D.Ioannis Caluini literas à nobis in Amerieam perlatas refpódir,Iicèt iampridem fucrit excufa, amp;nbsp;ad fidem facien-dam

dam,exemplar BrafilicaRubrica côfcriptum n/t^^**^ diligenter alferuetiir,in vfi?m duplicem, hoc loco adfcribcre vifum eft;Primó,quód ea re-futatur Theuetus , Deinde’quod cuius reli-giönis profeffionem tû temporis fimularet Yillagagnc, luculenter indicat.

Exprimi nó poffe puto, quo me afFecerint gaudio tu« literæ , amp;nbsp;qui ad me vnà vc-nere fratres-.hue me redadum inucnerunt,vt mihi magiftratus gerendus effet amp;nbsp;munus Ecclefiafticumfubeundu.Quæ mihi res maximam anxietatem obtulerat. Ozias ab hac vitæ ratione me auertebat. Sed præftandum erat ne operarü noftri, quos mercede tradu-xeram,gentis addudi confuetudine , ciusfe vitiis contaminarent: aut religionis defue- • tudinc,in km^a^Av deuoluerctur. Quam mihi folicicudinem ademit fratrum aduentus. Adiccithoc etiam commodi,quöd fi qua ex caufa pofthac erit nobislaborandum ,aut pc riculum incuriendum,non dccrunt qui fint mihi folatio,amp; me confilio iuuent.Cuius rei facultatem abftulerat periculi noftri fufpi-cio. Qui enim fratres mecum c Francia traie ccrant, return noftrarum iniquitate permo-ti, alius alia caufa illata Ægyptum repetiuc-runt. Quifuerunt rcliqui,homines egentes, mercede conduâ;i quos pro tempore nan-cifei potueram;corum hæc erat conditio , vt ** iiij

H*- abeiï raihi potius cflet metuendum quliri petendum folatium.Hæc #utc huius rei eau-fa eft,vbiappuliiiius, fimulomois generisfe nobis oppomere difficultaces, vt vix inirem rationem quid potiflimum eflet agendum. Regio erat incultiflima,nulla erant tedajrei frumentariæ nulla copia.Sed aderant hoini-pes fcri,abomni cultu amp;nbsp;humanitate alieni, moribus amp;nbsp;difciplina penitus à hobis difcre-pantes,fine rcligione,honoris, virtutis, redi aut iniufti nulla notitia, vt me fubirct dubita tio an in beftias humana fpecie prædita? in-cidiflemus. Contra hæc incommoda , erat fummo ftudio amp;nbsp;eeleritate nobis profpicié-dum, amp;nbsp;comparandum remedium, dum napes ad reditum inftruebantur,ne eo fubfidio deftitutos indigenæ rerum noftrarum cupi-ditate capti nos imparatos opprimèrent amp;nbsp;intcrficerent.Huc quoque accedebat Lufita-porum infida vicinicas:qui etfi quam incoli-jnus regionem tueri non potucrunt, hue tarnen nos effeintromiffos ferunt ægerrimê,amp; infano odio profcquuntur.Eam ob rem vno tempore hæc omnia fe nobis agenda propo-nebant. Receptui noftro locus deligcndus, expurg3ndus,amp;: complanandus, munitioncs circuraducendç,propugnaculaexcitand3,te-âa ad impedimentorum euftodiam extrué-da,materia conquirend3,amp; aduerfo colle,lo-cis impeditiffimis , humcris ob beftiarum penuriam comportanda.Præterea, quód in » digen? jn diem viuant amp;nbsp;agriculturæ non

ftudeant, nuUo certo loco cibariacongefta reperiebamus, fed erat viftus nofter è login quoraptim petendus. Qua cxrcmanum no-ftram (quantulacumque effet) diftineri opor tebat,amp;minui. Hisaddufti diffieukatibus, qui me araicitiæ caufa fequuti fuerant, rebus noftris diffifffvt fupra demonftrauimus) pe-demretulerunt.Ego quoque non nihil com-n)otusfum,fed cum mecum reputaremjami-cis affirmaffe me hac ratione è Francia mo-uere5Vt quam euram rebus humanis impen-deram,eius ftudij comperta vanitate, regno Chriftiexcolendo adhiberem, iudicaui me in voces amp;nbsp;borainum reprehéfionem incur-furum amp;nbsp;nomini meo iniuriara fa^urum, fi laborant periculi opinio àcœpto me deter-rcret.Prætereà turn Chrifti negotium geré-dum effet,credidi non defuturum fed ad tœ-licem exitum perdudurum.Ergo me confir-maui,vimque omnem ingenij intendi in ra-tionem eius rei perficiendæ, quam fumma vitæ meæ deuotione fufeeperam. hac autem via id affequi me poffecxirtimaui,,(j vitæ in-tegritate hoe meum propofitum comproba-rem,amp;quam operariorum manum traduxe-ram,ab infidelium confortio amp;nbsp;familiaritatc auerterem. In earn fententiam animo meo inclinatonon fine Dei prouidentia fadtum effevifum cd, vtin hæcnegotia inuoluere-mur: fed ideö accidiffe,nc otio corrupt! libii dini amp;nbsp;lafeiuiæ operam daremus. Prætcrca fuccurrit nihil effetam 3rduum,quin conan-

do fuperari poffit.Proinde ab animi fortitu-dincpetendum effc auxilium, amp;nbsp;continenU labore familiamexercédamjiuic noftro Audio Dei beneficentiam non defuturam. Ita-que in infulam, duobus millibiispalTuutn a continenti remotam tranfmifimus : ibique domicilio noftro locum delegi, vt adempta fuga? facultate raanum noftram in officio continerem , amp;nbsp;quôdfœminæ fine viris fuis non eßent ad nos commeaturæ,delinquendi occafionera pr^riperem. Accidit tarnen vti ex mcrcenariis 26. voluptatis illcdi cupidi-tate,in meam necem confpirauerint : fed die conftituta confilio exequendo , re mihi per vnum ex confciis cnunciata,eo jpfo mométo quo ad me opprimendum armati admatu-rab2t,hoc modo periculum efFugimus.Quin-que è meis domefticis ad arma conuocaui,amp; aduerfumirecœpi;tum tâtus coniuratis in-cefsit terror, tantaque perturbatio, vtnullo negotio facinorisauthores quatuor qui mihi fuerât defignati corripuerimus, amp;nbsp;in vin -cuia coniecenmus. Eo cafu reliqui confter-nati,pofitis armis delituerüt.Poftridie vnum catheniscxoluimus vt caufam fuam diceret liberius: fed effafo curfu in mare fc praecipi-tem egtt,amp; fuffocauit. Reliqui vt è vinculiï caufam dicerent adduâi, fine quæftione vl -trô expofuerunt quæ per indicem comperta habuimus.Vnus exipfispaulô ante à meca-ftigatLis,quôdfe fcorto côiunxiftet, iniquio-re effe mente cognitus eft , amp;nbsp;ab fc coniura-tionis

nonis initium faâum effe: atque fcorti pâtre muneribus deuinxifre,vt eum è noftra pote-Ibte eriperctjfi fcorti copula prohiberc con-îcnderem.Hic fufpendio fcelcris pœnas luit. Duobus rcliquis deliél! gratiarafecimusâta tarnen vt,in cathenis terram exercèrent. In aliis quid effet peccati exquirendum mibi ef-fe non putaui,nc compertum feelus inukum omittereiTi,aut fi fupplicio caftigare vellem, cùm facinus ad multitudinem pertineret,nó fupereflent qui opus à nobis inflitutum per-ficcrent.Itaquediffimulata animi mei offen-ftonc peccatum condonauimus amp;nbsp;omnesa-nimobono effeiuffimus. Non ita tarnen à folicitudine nosabduximus: quin quodin vnoquoque effet animi ex Audio,curaque fua diligenter Venaremur. Et cùm labori corum non parcerem fedaffidua mea præfentia ad opus eos vrgercm, non folùm prauis confi-liisviam pr£clufimus,fed brcui tempore in-fulam nodram munitionibus amp;nbsp;validiffimis propugnaculis fepiuimus. Interim pro ingc-nij mei captu, eos moncre amp;nbsp;à vitiis dcter-rere non defiftebam , atque mentes corum Cluiftiana imbucre reltgione, indivis à me manc amp;nbsp;vefperi publicis amp;nbsp;quotidianis pre-cibus. Qiiacautione amp;nbsp;diligentia reliquam anni pattern qnietioremhabuimus.Cçterùm cam quam expofuimus curam, nobis ademit nauium noftrarum aduentus. hinc enim na-dus fum viros, aquibus non folùm mihi fit minimecauendum,fed quibusfalmem mca

poffim tUto comrtiittere.hac oblata mihi fa-cukate, decern ex orani copia delcgi-, apud quos imperij noftri poteftatem dcpofui, de- ; cernens vt nullæ res pofthac nifi confilio ge-rantur. Adco fi quid in quenquarn durais ftatuercm,nifi confilij authoritas amp;nbsp;confen-fusaccederet, infirmum effet amp;nbsp;inane. Hoc tarnen mihi referuaui, vt lata fentetia fuppli-cij veniam dare mihi liceat:Sic omnibus pro-deffe,nemininocere poffe. Hædemùm funt artes quibus dignitatem noftram retinere, tueri amp;nbsp;propugnare conftitui. Dominus no-ftcrlefus Chriftusabomni rrialo te tuofque collegas protegatjSpiritu fuo vos confirmer, vitâmque veftram ad opus Ecclefiæ fu» qua longiffimè producat. Fratribus meisebariffi mis Cephç,8c Delà fleebe fidelibus plurimä falutem meis verbis velim impertias. Colli-gnioè Francia Antardica prid. Cal. April. 1557. Si ad Renatam Francis heram noftram quiequam literarum dederis, banc quæfo, ’ meo nomine diligentiffime faluta.

Addita eft infuper ad calcem huius epifto-Iç claufulaVillagagnonis ipfius manu fcripta, quara hoe loco prçcidere non dubitaui,quia in fequentibusaduerfus ipfum affcrêda erit. Nihilominus tarnen ex his quæ adfcripfi i conftatfatis debacchatum falfiffimè Theue-tum in nos, quos affirmât in Caftcllo Colli-gnio feditionis authores extitiffe.Patet enim , quo tempore exorta cft,eö nondum nos ap-puliffe. Q^apropter mirari fubit vfque adto

digrcffioncm hanc hominiplacere,vt prêter eaquæ iamattigimus vbi de Scotorum fide verba facit quafi libidinem non poffit expl5-regt;Gc denub fenbat.

^orum fida mthi ^Hot^ue eslper/peffa imom i Ubi. - ^»thu/dam turnnobMiu turn mtltitbuiinobtfcum »«.«»S’ fo*• in GaUiam AntarElicam tranßiortatis, coniura- *^^' tione contra nosfà^ à NejiJirys yuibufdam,yr^i n,ti’f,7^i ob barbaragentis UhM aepropirationis txpertts Itn^Hapentiam gt;nbsp;enm Results duobw ffgt;e'prad£ adduilu de nobis perimendts conneneranf.cutM cùmfréli ejfent cerctera Scoti, rem tota KiUaga-gnont mthiyae indicarunt.Pro yugfeeieremerttat dedernntpœnoi conturati:yuorum in numéro cum ejfent Adinifiri à Caluino mijji,participes fuppli-cy ß^lt fünt,in mare ßyuidem /unt demerß.

RurfumTheuetus,hoc loco quid fibi ve-lit ignorât. Is enim triafacinora confundit quorum vnum cmentitum,a me priùs eft re-futatum. Quae fuperfunt duo, diuerfis tem-^ poribus contigerunt.Tantum igitur abeft vt Scoti coniurationem ipfi indicarint ; quin imó cùm ex corum eflef numero quos eo nomine accufat Villagagno quód in Aegyp-tum, hoc eft ad Papatu rediiflent ( ex quo c-tiam eolligere licet eos omnes quos fibi fo-cios adiunxcrat de nomine rcligioni dando _ quam turn ftabilire profitebatur, fidem ob-ftrinxifle) non magis fecundo boe amp;nbsp;vero quidem periculo, quam priore fiditio amp;nbsp;e-mentito cft periclitatus. Adtertium quod ittincr,quo affirmât nonnuUosßditioßrum Ri~

then^ßeiorum extrema ßtppUcio affeSlos, eontni^ g^cadauera pifcHrw ebieilaffiiße.B.e{pondeo Îffliil miniis veritati confentancum, co præ-fertim quo aTheueto narratur tnodo. Qua-uisenim à Villagagnone poftqua à ver^re-ligionisprofeffione defecit peffnnè cxccpti fintnus:nihilominus tarnen,quod viribus nó eflet fuperior,in noftrum nullum ante difeef-fum Philippi amp;nbsp;Richerij,quibufeum furnre-grefluffhanusiniecit: quin cùm vi retinere nos nequeauderetjnecpoflct,ipfius cum venia,frandulenta tamen,dimi(fifumus. HoC quidem verum eft, vt alibi diectur, quinque ex noftris poftquam oólauo die nauc afflida xgrè naufragium 'cuafimus , fcapha vedos Américain repetijfle. Quorum tres in ma-repra;cipitesdedit:non quod vllius effent fe-ditionisrci,fed(vt teftatur Martyrum hifto-ria)proptcrEuâgclijprofeffionem quam ab-iccerat Villagagno. Porrö,fi non maligne fal temiinprudéter, in co nó minus peccat The net* quod Miniftros fuiflc iftos alfcrit,quant cùm quatuor Miniftrorum mifftonem vni Caluino tribuit. In quo rurfum duplieitcr errat: Conftat enim Paftorum clediones in Ecclefiis reformatis iusta difeiplinæ apud illas conflitutæ normam fieri,nimirùm con-fenfu compluriuni ad hoc eledorum popu-lóqueprobatorum, ac proindc non vni cui-quaniveluti Papaepennitti. Ad numcrum quod attinct,plures duob* Richerio amp;nbsp;Char terio turn temporis fnec vllos credo pofteàj eo

CO nàuigafle dici non poteft.Si tarnen inftet fe vfque adto de rebus iftis fcrupulofè non egiflequin cos omnes qui nauigarant facile Miniftros appenet,Refpondeo,quemadmo-diim fatis nouit in Ècclcfia Romana non fin-gulis homimbus vfuuenire vtFrancifcani di j ca:ur,fic(abfit verbo inuidia)nosrcformatos quibus contufionero à nobis arcere eft in vo-tis, non omnes fungi Minifterio. Cæteriim quia non minùs honorifico Miniftri titulo quain falfo feditioG Richeriu ornauir. (con-cedo etiam liberalitcrSorbonicum doftora-tum ab illo fuiffe proeul abieâum)mali for-Mfle confulet nullam fibi gratiam à me re-fcrri,Franfcifcani'quc demùm decorari nomine: placet vt illi gratificer Cofmographu nominare, nee cum vulgärem fed vfque a-deb generalem vtjquafi in hoc orbe défini obferuatu digna,lunarem adiré non dubitet, vndenugas m fuos libros tranfferat. Quæ^ me non mediocriter commouent »( Gallus enim fura,Rcglfq; mei famç ftudiofus)prçfcr tim quod hic non modo Cofmographi Regij nomine inflitus.ftipendiifque peffimccollo-catisfitauctusifcd etiam quod nugas nc cpi-ftola quidem dignas regia autoritäre prote-ftas in vulgus emittat. Nequidaurem eo-rumquæabiHo diéta funt intaäum relin-quamjquamuis id refponfione indignum iu-dicem, quod,duin alios omnes Fräcifei pede metitur,cuius fratres,cuiufmodi eft Theue-^ tus, infuasperaslatioréfquc manicas nihil

PRAEFATIO non conijeiunt, fcripfit fj^inifiros in s/fmäi-tam appu/ßt diuitiarit findioßjpm0f, ‘^ute^uid ad manum veniret rapere fiâtes ; tarnen quandö iftud( tam verü quara Francifcanorum Al-coraniementitæ fabulç) aliud nihil eft quam vitro ad certamen eos prouocare, quos iri America nee vidit vnqua, nee ah illisvlla dl contumelia affedus, ex corn cum firn numero, fpicula quæin nos vibrauit vtregeram$a-gè,alias hominis ineptias detegamus.

Atque vt illum nonnifi fuo iugulc gladioj Quid ia adhæcrefpôdebit, quodeùmSing. , . Amer.libr.totidcm fenpfiflet verbis,;? trtdiiO tantumm Friefipro»)ontoriomafifie,zomo veto Côfmographiçfecundo aflerere non dubitet ).ii.cap.4. fiin ee loco aliquot menfes egiffe'^Si faltem vnum dixiflet menfem,diéfque illiceffe feptimana noftratepaulö longiores, fidemadhibere fgt; qui voluiflent liberum fuiffet: fed nondunl gt;nbsp;V4 •? (quod pace illius diftum fit)dics fub torrida Zona longiffimos in menfes noftrates tranf-mutari didicimus. Cæterùm ifte IcéloribuS illudereperfeuerat:quamuis enim à me in fuperioribus fuo ipfius teftimonio fit conui-’^'I’ clus non vitra duo^menfes cum dimidio in n,'Vlt;'*^ America vfxifle, nimirul^Jd.Nouembris Ann.1555.ad prid.Cal.Fcbruar.confequentis anni, quoquidem temporc,quiturn aceepi, vix ac ne vix quidem ab ca inlula quæ à Vil-lagagnonc muniebatur exceffit, tarnen tam longe latéque fermoné diffundit vt non modo cum Tidifle,audiffc ac obferuaflc tot po-popu-

pulorum mores qaartam illam Mundi par- : -tem incolentium , fed etiam tract um om- j nem Indiæ illius Occidcntalis ab ipfo per ' dibus menfuratum fuilfe credasxui tarnen la bori,nc decern höminis ætates fufficiann Ac fanènulluserat ex Neuftrijs interpretibusj*'*/*“*^ quorum tarnen nonnulli iam nouem illic an-t hos exegerantjqui fe vitra So.pafTuum millid ; progreflum fuifle diccret : turn quód deferta-' loca amp;nbsp;inacceffa paffirn occurrant, turn ob tzï/drf4tt«w metum (qui non proeul à To-noqpinambaulfijs, abfunt) Nilominus tamé Theuetus affirmare non veretur fe 120. paf- *' fuum millia amp;nbsp;eö ampliùs iter fecifle per fyl-

uas impeditiffimas interdiu noélûque cuni . Barbaris,obuia tarnen fera à qua lædcrentur nulla.Ego veró buic poftremo de feris facile fidemadhibeo: Eum enim tam fuiffe à ferarû ■ - 7 infultibus fecurum aufim affirmare,quam ab fpinarum rupiumque incomroodis immu^ nem.Illud veró quis non miretur, quód alt-Cubi iaftat,e4 ^ux de 'Sarbaro/Hm monbM firi. bit compertiorafibifi(tJle,f)igt;fitfUAm eorum idtetna didicijfet. Cuius tarnen adeó obfcurura edit fpecimen vt vocem,P4,qua: fonat,ita, inter- ib^d.cap.jk pretetur, tu quoique. Hoc igitur in præfentia^^® ’*’' obferuare liber, vt non minus appareat qux fit iftius,quoad idioma Barbarorum,peritia, ac in fcquentibus patebit quanto fit prgditus iudicio: qui non dubitarit feribere ante ignis vfum fumoyti Barbaros confueuifle:Viderit igitur annon potiori iure ab eo irridebitur à

Î?**'l®în i quo CO nomine accufatur,qiiod vbi duos ant dedicat- Coftres mcnlcs apud quoldam populos egit hór-mograph. ridas quas didicerat voces in medium aftc-uçpta: xa. j-^^^^pj lingnæ ittiusperitia fibi arrogauit. ^-^ Ergo,quifquis cs,caue ne diligeniiùs perco-”' ''quot;‘tens , led its indubitaljm fide adhibeto qux confufc de Americanorum lingua effutiet , Theuctus. IHe enim fuum iJ^4ir momen amp;nbsp;yt^atrpoc^}^in medium afferens, ftrenuè tibi imponct. • ‘ '

Qmd vero diccdum,quód adeö vehementer cos incrcpct,qui Americam Indiæ Öcci-‘^«^“talis nomine vocant ? vult enim frania: ' nbsp;nbsp;^ Antardicæ nomen quod illi impofucntim-mutatumremanere, ( quam tarnen nominis impofitionem fibi cum Gallis omnibus qui cö cum Villagagnone effent trafportati com Sing cap.i. munem facit )Ipfevcrö cam multis in locis f’®^ Indiam Americanam nominet? In fumma e-tiamfi fibi ipfi non confiât,fi quis caftigatio-num amp;nbsp;refutationura quas alienis laboribus adhibet rationem habere velit,dicat cæterçs omnes rcri'i omniü ignaros,vnum verö The uetu cucullatum fingula oculis perluftraffe.

lam enim præfagio,fi quid,hçc noftra 1e-' gcns,aniniaducrtat à fe qiioquo modo deli-batum, fiatim futurii vt, pro fuo more pró-que fua arrogantia,in has voces erûpat: heus tu ,mihi hoc esfuratus. Etenim fi Bellefo-reftius ille , non foliim ii^éTi^^iif ipfi j fed Si qui iftius Sing.Amer.librumüdc prolixa co honcftarat,cffugerc non potuit quin à The-llCtOj

P R AE F ATI O,* veto', infelix Philofophus, amp;nbsp;niifer tragicus, fer contemptG crebrô fit nominatus: Si, in-lt;]uam ferre non poteftTheuetus vt Cofmo-graphus alter,qui non rarÔ.hihilô tarnen ap-tius quam ipfe,inuehitur in miferosHugno-nottos fecum conferatur, quid mihi,tcnui ineo ealamo immanem Iianc eoloffum ag-gredi aufo?Dubium fane non eft,quin vbi fe fuis coIoribus depiftum à me videbit, inftar Goliathi illius,diris deuoucdo me, quafi dc-uoraturus inhiet,Papæque fulmina iaculetur in ine,meumque hoc opufculum.Atqui licet aduerfum me vi PatrqnifuiFrancifei iunio- , ris,ab inferis Quoniambecurnfuum excita- lt;''' re poffet quem duobus tormetis æneis onu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

ftum quafi tuto hæc difplodere poffet in fua ’»♦'’3'''‘J'gt;*“quot; Cofmographia depingendum curauit, cœp- üb-u jag. to non defiftam, quinimmo infequentibus, «»i quibus'potero modis infequar , quinconfi-do fore vt prçclaram illam fuam Henricopo« lin quam in mediis nubibus Amcricanis fun- ■ dauit diruam delcamque. Sed durh ad certa-x* me me inftruo, dumque monito per tempus licet vel ad impetus noftros fuftinendos ap-parari,vel etiam fi volet in deditionem venire, leftorem rogatum velim vt illud codonct quod dum iftius nugas,qus hide noftro opuf eulo edendo occafionem præbuerunt, fuis i .• » ipfius fcriptis rcfello pauIo fuerimprolixior. Î*w’^^ Ac fie tadem finem impono licet, ex quopri ; mum editus eft hic liber, admonitus fim à \ quodapi turn in Papatu degente, nunc verôgt;

1 abicéta cuculla,minifterio in Eedefia refor-Imata fungêtc,àTheuctoin Patriâ mcafemif fum füiffe, quo in me vitainq; mcainquire-rct, nee defuiflequofda veræ rdigionis pro-fefftonem præ fc ferentes qui ea in re fuam opcram præftare poUicerentur. Hine fit vtgt; quod alias dixi, denuo repeto, cùm ne The-uetum viderim quidem , ne dum vt me priua 'tim offéderit vnquam,nullo alio ftudio nul-laqué alia decaufailli me obftitifle, nifi vt criminationcs ,amouerem quibus Euange-lium eiufque primos in America præconcs eft infeélatus. Idemdiótum velim impuro, illi ApoftatasLaunoeo quilib.x.qutm vt A-poftafiam fuam confirmaret cdidit có vfque

: * ’' impudentiæ deuenit,vt fcribat Miniüros, e-,tiamfi de religione nulla effet mentiojn fcri iptis fuis non abftinuiffe quin doftiffimos quofqueviros , in quibus Theuctum ponit, naordcrent.Atqui apparct quo loco à me eft i refutatus cum ex profcffo reformatam Re-ligionenij quique earn profitetur laceffiuiffe. Quare impudentiffimus omnium hominum Launocus,qui me fibi ( vt ait ) probe notum (in quo à vero long ffimc'abeft, neque enim Dei beneficio commercium mihi vnquam fuit cum illo) men^cumappellat,quique i-. j pfe in Papali cufina mendicus, Chrifto, vcra »!j^'»aquarum perennium fcaturiginerelifto, ad putidas Papæ cyfternaspotum redijt, de Pa-patu fortiter tuendo cogitet, donce ipfe fui-quc fimilcs,poftquam inutilcm fuam operain

Antichrifto laboriofè naiiarïntjtSdcm debi-tam mercedem repottet,atqueitacorâ Deo, amp;nbsp;hominibus miferrimus euadat.Scd ad rem vt redeam. Rcfpondeat, fi libet, Theuetus quæ aduerfus ipfu fcripfi verane fint an falfa» bit enimeft rei cardo , Ne autem fubterfu-gia capter ex inquifitione in me vitamque meam-Meauten?» non minus arque ipfc, Cof mographus fitlicet, exerto capite incedere norit.Porro fi quidàvero alienû afferat ex-peseta me ex fuis ipfius fcriptis tarn folidas refutationes,vt nô opus fit in America vfque excurrere quo cuius fint farinæ iudiciû fiar.

Hoc tandem loco prima huius libri edi-tionerefutandisTheucri nugis fine impofue ' ram: Hoc tamé teftatus,vt nupcr dixi,fi quid à vero alienum proferret, refponfum à me portaturum. Atqui quemadmodum olim ca lumniæimpudcntiffimæquibus nos iarn anten infeSatus fuerat,nimirum quod illûper-imere in CafteUo Collignio voluiflemus, ex quo tarnen vt antea demonftratum eft, ante aduentum noftrum exceflerat, me vt aduerfus ipfumbæc feriberê pertraxerunt, ita vt ft à mendaciisiUis amp;nbsp;calüniis abftinuiflet quç-/ cunque in ipfum diSafunt, amcfuiflcntvtl mififyi. ombra: fie etiam nunc poftquam non modo non refpondit prout erat admonitus fed amp;nbsp;ita furiofè in me cgit lib.virorum Illu- ^. ftrium ab eo nuper edito,vt arrepta ex co oc- *^^f Cifione quod paucis à me de Quoniamieco fuo diSum fuerat,nihil minus quam appofi*l

riou*i ilt;S'4' tèt’eme detraheret: Ex Salomonis prçferi-l ptogt;qui ftulto fecundu ftultitiam fuârefpô-' rden iubet,perficiani vt hic qui vitro me ite-rùm lacefiîuit meritos audaciæ fuccelTus ex-? periatur. Ncauté præpoftero ordine agarn» quad illi omnibus in feriptis eft familiare,amp; difputationem hanç aduerfus ipfum redo ordine inftituam, morcque meo iftum continuo fuo gladio iugulem , ipfius verba de-feriberepergâ. Quandoquidem igitur Quo-niambecusille poft mortem vfque adepeft aTheueto laudibus ornatus vt optimo iure, felicior dicihac in parte poffit quàm fuerit Alexander Magnus,qui tâto Honaeri fiagra-bat defiderio qui fuarum laudum prçco effet. Age altcrum laudum dus prçcôniûàTheue-to in libro Sing. A meri.conferiptu, quod 1e-pidiffimè his verbis eft exorfus audiamus-f^f atttemßdemfitciay^mericantf rarißmis^^ ex^ui ßtißmis tarn animi ^»àm corpora,encaufto fieri-‘ i^fi^ue om^toi e/fetvnum horrendem iüum^^o-niambecum in medtu profirre vela, de ^uo verba fittere merité poffum ; ^ut lUum viditoudtuißtif-^ue otiofiè ob/ernaui adfiKmedanariu ^»odeÜ ad ■, z^.gradu vitra iÆ^uatoremfitücitrdi^ue po Ium ^ntar£licumadgradit66.eum dimidto. Ad hæc inprimis leeforéattendere velim, valeatne hæc confecutio annon. Theuetus vidit, au-diuir, fatifque otiofè obfcruauit horrendum s fuum Qu^oniambecu: ergo Amcricani encau 1 fto amp;nbsp;floribus rariffimis cxqinfitiftimifque cùm animi tü corporis funtomati., Omitto

quod honnuibus encaufti Horumque tribuit, ornatum,qui aptiùs aruis,pratis,piduris, re- ; bus denique mctallicis arte affabrefadis tri--bucretur. Optimus itaq; Dialeâicus vix.ma!| grio Labore prçclarum iiïud argumentû The-jJ ueticumconfirmarct,cui tarnen mendaciumi. conclufipnis vice appofuit dura affirmât me voluiffe flume, quod ipfe appellat lanarium», ego Gencuram ad aj.gradü citra polum An- i tardicum collocate. Ex iis enim apparebit j quæ 7. huius lib.cap.de hac re diccntur,non modb iflud à me nó fcriptum efle,fed nufqua mihi in raentem venifle. Sed ficut optime . quidam obfcruauit Theuetum floridam Re-gionem cam aliis côiungercquæ iotcruaHo .^^^^p’^’, plus quam decies centenu paffuii milliü inter fediftât,amp; vice veria allas proximas ab eare-. mouere: Sic etiam in biftoriarum narratipne^ mentiriillieft tam familiare vt nihil fupra. Qiiæcùm ita fint pudcat cenfore inü eos in-, fedari quos falfi cóuincere non poteft.Addit ^uoniam^ecum (kitura non multum à Gt^anti-hm aliéna friJJ^e,corpore pragradi,nec minuf eraf- * fiVtrillen non VKlgartbMt^uibM etiam pf£cipnc i adho^esperdomandostn^ue fiatn poteflatemredt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, gendot vtebatnr. Huius hiftorix.cap.8.qua fint; flatura Americani,è quibus ftlititte^owww- . beent demonfl:rabo:interim dicam obiter ca ■ refpeftu noRri prodigiofam cenferinon dc-^ berc.De ^oniambeco quodattinet, eth non eo inficias quin fxpeab Interpre,tibus Neu- 1 flriis,qui.vna nobifcuerantin Cailcllo Col-

Jignio audîetimiftum Quoniamlgt;ecum (quem frcquentnis quam feciffet Theuetus viderât) inter fortiffimos recenferi folitum, tarnen à nemine vnquam pro gigante ,neque gigâtea ftirpeprognato,eft habitus. Nee fane ad ^i-ganteam ftaturam propiùs accedebat,quam folent grandiufculi qui circumipici inter nos folent,homincs, in quibus ne prçgrandeni il iura amp;nbsp;iam fama fatis notum, Parifienfcm fa bruin ferrariumaliófquc confimiles eópre-hendcrim. Itaqueapparet Theuetum etiam hac in parte leftoribus impofuifte. Idê quo-que facit cum addit qua: fequutur de Barbari , iftius eminetia, ^»a pra caterif omnièiü can/pi-fuw er at, lt;fuódlt;jue hoßes/uoi ßbi/uhyciebat. De fubiedione Barbarorum fuo loco dicetur non nifi'voluntariam efte , nullamquc a-liam præter cultumamp; honorera quo Iqnio-res folent eos profequi qui prouefta funt a:-tate,àquibus quöd rcrum experientia fint præditi in bellum deducuntur, hoftibus verb fubiedionem aliara nonimpohunt prxter-

' quam qubd, vtCap.i5.dicctur, poftquam in vinculis quantum temporis vifum fuerit de-••! »•’'tinueruntjcos madatos vorant.De co quod

« addit Theu^us Çueniamèecum vf^ue Atleovi-f ribM valüße^^vta^io vini in •vlnie comportantiigt; parefféttytric^ue iftorum perforandum amp;nbsp;ebi bendum relinqao,ciim vt tanto onere leue-, jjfur fiétitins ifte Vulcanus,cuius humcris có* 'tinuó impofita funt ænea tormenta duo,tuna vt)fugatis hac rations hoftibus,genio indul-■* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;géant.

géant.Quæ tarnen fuga infeiis Deo amp;nbsp;homi-i nibus contigit: ac proinde,quod tarnen per-j i fuadcre nititur Theuetus,nulli vnquam ho-, minurn rifum commouit. Meritó itaque fub-iungit, Hiiloriam non profiSîi vulgärem , ( de - * huit addere nee veram) nee cuiuü frmiliaremt ^t tarnen t^ui hono naß /uerunt praditi no erit dif- * ' fictie perfitadere rem iflam alt eo perfid potutjfie, habitapraßrtim radonerobord tati corporis. Per me fané, fi qui fint qui nafo credere aut vc-lint aut poffint,licet:at fi pars ilia olfaétui eft aptior,vulgôqueapud nos bono effe nafo de canibus dicatur,quibus nos comparare vide-. turTheuctus,dignusfanè eft cuiui nafo pla-gæ infligantur. Atquehæc pro rcfponfione. fint ad ca quæaddit, mihino» paße perfitaderß Barbarum Hiam, eo modo humeris fits tormenta duo imponerepotaijfie, nihi/b veritum, vt eorum repercu/fione laderetur. Quibus aflentior non inuitus:nam neque perfuaderi iftud mihi. poteft,nec fidem vilam habco.Nec fanè ha-bebunt ij omnes qui, melius quam faciat Theuetus,norunt bum^nos humerós arcium mûris duritie non effepares, ac proinde ne minoribus quidem tormentis difploden-dis aptos. Quare licet mihi non fit perfiafiim Cquod ineptiffimo , byperbolico fermone mihi impingit) ofirei meitellis ,vniuerfi no-uiiUitfS Orbis arcana recludix quod fané glo-riofo amp;nbsp;arrogant! Theueto optime conuc-j nit , qui, vt ante diftum eft , fibi vni explorata omnia, reliquosverb rerum om- 1

. addit:7V olie Je experientia expu^nare meficuius ■ . nimirum prorfus eft cxpers)y,'.MW»«w enim i» \meum eonlfeSum non venelritü dei^uo fit fier-mo:rationi tamen ol^/ë^uentem me non futi(rnmi fineexperientiajlultorummagijlra. Inter quos uetü longe aliter fentiat)non poftremumlo

• cumobtinetTlieuetus.Addit,2Vo«/?lt;jr«w/«-turum vt cau/à vincam, ^nia non conje^uitur, fi T/el ego vel al^ ^utptam ^wniamiieco fimtlei non fimns,à maximo tUo rege( put à regno exporte) ea non fnifie gefia t^UiH âe eo narrant fi-deliter. Ego vero refpondeo, ncc ctiam futurum vtcaufa cadamt cuius tamencontro-ucrfiæleétorüudicium omnedefero. Abfit autem a me cæten'fque,quos hoc loco innuit Theuctus,vt vllo modo bardum ilium amp;nbsp;fe-rum Quoniambecum refcrainüs,cuius tamé

; gefta pofteris tam fedulo mandauit Theue- . tus.Atqui me rurfus lepida,fané,bac inueâi-ua petit, 1^7e autem dm maltrimi^ue in argument-tft/ûètiliorihus alloue è PhiloJôphia penu deprom plis immorer, rem totam Lerita ipfemit confirma -«»r.Tum claudicans vtroquepede fubiungit argu mentum. P«/wo(inquit)r/4W nec tarnen eS-ceJfigt;,Liln'os ijuos fibt uendicat ab ijgt;Ji fmjfis con-

S fcriptos, nimirum de obfidione Sancerrana , dè-aue in ^mericam profeelione , i^uamuts ij omnet putbus ejt notus(tn ^mbia e/lSpinaux ^ui duode-cim aunes in j4merica eodem tempore ^uo Le-rius vixit^nçn pojfiunt adduct vt credant ah eo conJcriptosfittJfe.Deus bonsgt;quis eft qui audita

tstim acuta Philofophia non obftupefeat! Theuctus Lcriû fibi ipG committit ! Énim-ucro G,ex vnguibus Leo,vt eft in prouerbio, , apparct profeclo iftum ingenio præditum l cGeincude obtuGore.Quis enim ifthæccon uertatî^Y»« concedit Itbroi, t^uor (je Sancerrana elgt;fiiiioegt;é' deprofiElioneinz^merica edidi^a me i fcriptotfniJfe.Qmd ita vero? ^«flW4w(inquit) ’ ^«t me prolfè norüt adduct no poffunt vt credantji bros tl!oj,tndu/}ria meafitijfe elaborates. Notan dum itaque eftinprimis, Theuetum,qui fuo marte, vixac ne vix quidem, vnam aut altc-nm paginam accurate fcriberepoteft (vtitur '■'■ enim quorunda iuuenum eruditorü opera in fcriptis Gtis ornadis, quod mihi à iiiuene quo dam cuius opera vfus era^eft renütiatü)qui-i, quealieno laborc expolitas narrationes or-dine digerere nefeit, c^teros fuo metitur pe-dc.Quarebscin Theuctum ipfum,cui opti-j» me quadrant,regero: tcftórque(quod fine ar » rogantia didum velim) fcripta meaaliis ex- n poliendanq modö non dediffe, fed etiam c- _ ruditos quofdam (quibufeum ea communi- j çaiii,vt dignane effent quæ ederentur ipG di- , fpicerent)a grauioribus ftudiis anocare reli-gionem mihi fuiffe. Quod verb addit eo-, rum lt;fUf me norunt nullos adduct pojje z/t credant tale i^utdàmefirt/stumfi(ÿe.,m genere falfiim eft.Ad Spinæum quod attinetfcuius métio” p Dem affentatorie facit Theuctus, prout fuo ’ vjrorum Illuftr.Iibro gratiam inire magnam f à viris quibufdam non obfcuri nominis fpe- ; f

f rabat,quam tarnen nó eft confcquutus:quip-pe talia flocci faciunt)confido fore vt re bene perfpeftajquodilli tribuitTheuetusabnuat, non minus atque cofeios eft Theuetum nobis crimen hoc impingentem vt ipfiusamp; a-liorum codera fimns moliti,impudenteni a-gerecalumniatorem.Sedbeneeft quod dum fibi defenfioné quærit,armaquib’ rcpellatur | mihi fubminiftrat: fiquidem mcminit probè Spinsus , quem à noftro ab America reditu non vidi,nihil nifi placide amp;nbsp;modeftè illic à | nobis geftum fuifl’e.C.erfrwwf inquit ille)po/-;7?zw, veluti complures a/^ , eorum ^un ex abenit ’ iaboribuein-jgt;/itM/ltumtrannitlit,nonpauca rni-ht vendicare.A.\itores- quibus fum vfus ad li-| bri marginem annotaui: ad Thenetum veró f quod attinet,aliudefuaquam àferiptis meis requirat,etenimfi quid ineflct,quód reli-quaconfpurcarct,non patienter ferrem. Sed ne diiterttculum videan^uitrere, detur ei ^ua ib-ximm condfiione,inquit Battologus iRe,vtijli ' bri ^uoi fibi veneiieat ab eo fintfiripti, dummoda , a^nofcat{^uod dtÿiiert non potefi)ea conditione ho ; minem jua fiat Leriw, adeonarratienibufinfii-' tuende non e/fe informatum, vl ea poffitperficere ^U£ abeno labore edidit. Mea fanc refert pa-rum,dctne, anadmittat quodimpedirene-quitTheuctus.De códitione mea auté quod i addit,duplici expediam refponfionc.Theue-Ltum itaque,qui me fibi ignotum mendicum 1aicir,in primis monitum velim,fi qua firn o-hCindus familia, fide dignis teftibus effet pro-

probandumi fore vt magno eum interualla poft me relinquerem. Non tarnen quod hu- j manam nobiktatem pluris quam par fit far ciam,nifi adhibito Dei timote omnium vir-tutum fonte. Præterea fi mecum efletifte , coraparandus,(quodabfit)quid quçfofordî-dius Francifcano ifto?qai quod peram men-dicus olim circijmgeftaritjin rei memonam, vt eft verifimile, Diogenem mendicorö for-didiffimum pera humero impofita, fuo Vi-rorura Illuftri.libro depingendum curauit? Caîterùm habeo de quo mihi gaudeâ, quan-doquidemTheuetuseorura omnin qui hac ætatealiquid fcripferuntfaftuofiffimus fpo-te agnofcitjfc hoc fcriptorum genere à me fupcrari:quamuisaliornm omnium refpeftu roinimu me eflc,noninuitus agnofco. Qua-obrem fuam ipfius eonfeffionem veluti pro me facientem lubens admitto. Atqui odio-fiffimis fuis repetitionibus deleftatus, addit, | Ne ante exifitmet, obyd à me fibi tiihilpojfepra- ? terproßffionis imperttiam: nó paruin fanè do- ' Ierem,fi ego, non infimæ, per Dei graciam, i fortis homo,fimilis effemTheucto,in cuius t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, fcriptis nullo rcfpc(9;u habito Cofmogra- . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

phicæprofeffionis,quamRegum noftrorum /,- .\ ' facilitate eft adeptus, nihil eft tam propha- '.i^t • num,tamridiculum, tam puerile, tam deni- ! x,?«., , ».« que à vero alienum quod non legatur : cùm i tarnen nonnifi grauia, feria,vera, tractate debuiflet. Huius autem rei teftes eos appej-lo qui lectis Theucticis feriptis libéré amp;nbsp;à-

perte fententiâ funt diâ:uri:adulatoreS cninl Theuetofimiles nihil motor, quippefufpe-Ôos •• amp;nbsp;fide indignes eße, res ipfa loqtiitur. :

I Addit i Vidia^w qu^fi anfion t^uadam minui iredtbtliafertp/erit Linw, ^uamfit Quordamhi - ' eih^orit(.Omn\no fane nulla. Quod fi fecus erat,cur non exemplum faltem vnum in medium attulit?aurcs veto legentium obterere non ceffauit his verbis? Pudame, debuit ad-dere quod impudentiffime fim mentitus, manum ealamo admouire.Etia.mCi tota hçc narratio, quampauciffimls verbis expedite non crat difficile,Theucti ingenium referat.fi ta-, men ingenud quod res ell fatcri vellet, noH dubito quin alij quicquid eft ornatus acccp-tum ferret, f^tpromeritis exnpiam nu^attrem tfiufn,quifii/gt;ulii compleuit, Bona verba The-ueredtane cæteros tuo metiris pede? paucuU fcripta.Eion omnia vidit,hæc tarnen no mo-Iror: iftevero longe fibi raelnis cófuluiflet fi aut pauciora,e0quc meliora, aut fand omni-

; no nulla edidiffet, ^ua fitb iUttu e.vjhnt nomine. Theuetum tarnen , vfqucadc0 vrunt vt j (quantum à fide digoiffimo viroaccepilqux »sj*^77 ' in eum cmifi^oo.coronatis redempta veiler, «-.-^^t crepct licet: Curehim Euangclium infa-rlt;*ß^ygt;^^ mans,cdsàquibusnàtantillüm quidem eft * v .,.tw 4 læfus laceffiuit?Addit prætcreà,eor ^ui non o -mntno male in me fiint ajfe^li, pudore fiiffundit Ego veto refpondeo me nulli vnquam (Dei . beneficio)curinmemalefueric affedus oc-/ cafionern prarbuifte, nedum vt pudoris vlij cau-

li caufa fuerim. Dct igitur fideiufforem The^ uetus, quandoquidcm iflud confinxit,G fidé fibtvuli haberi. Adfequentia quod attinet verbi^meptiafyniiniaSygerrMyfahHtiU ^utbiu eo-y/zm/mquit, oculos pafètre volo, lt;jHi in legendit mets bbris, c^üQS itidem ineptias vocat, o/?«-ramponunt ■• video miferum hominem in me vehementer exacerbatum, quod Yidum fe fentiret hæc omnia mihi »turn in hac præ-fatione,tum in ipfa hiftoria in fe fcripta for-ripuifle.Apparet igitur iftum,qui paulo ante furti crime,mihi affingebat, plumis meis or-natum eflc;quas tarnen,tanquam ipfi accom-modatifsimas,nó inuitus relinquo, Ite de eo quod fubiicit diftum veFim me eo impndentiie deueniffe, vt fubtiltns in nominis metßgnifiealio^ mm inquirendo, affirmarim, Leri} Barbarorum , linguaoßreumßnare. Qiaod equidem verifsi- . mum effe affirmo. Noiût enim nautç, caete-1 n'que qui eo nauigarunt Leri-pcs diétionem 1 compofitam,oftrcura ea lingua fonare. Im- l pudentiam verb quam mini impingit , i-pfi relinquo. Nihilominus tarnen mordete l non définit,ait cnim}Quamitisidmihi eöceda~ , r«r,putà nomen meum Americanorum lin- . guaoftreum fonare, tantus tarnen authoritafe I non eratfC/MantM -videri cupit^^uoniam, inquit, ' «fireum eram teßis^nonfane meis,fed CoUigni) C‘* , fleUifepto à yiUagagnone reduftm, Nonhihil hoc loco dcbalaenisinterfcrit,de quibus, fi-i cutetiam de teßinibus amp;nbsp;crocodilis fuo di-j «mus loco. Authoritas verb, de qua agit»’

ƒ quid ad rem obfecro? Quid item reclufioîlli i in caftclli Collignij fcpto? An ifte, qui bo-1 nam ætatisfuæ partem in monafterio trâfe-I git,vbi nonnullos ex fuis fratribus in pace re-1 pofitos vidit,ac forfitan ipfc rcpofuit,nos ve ram religionemarnplcxos, inftar monacho-. rum,in iïlo caftello rcclufos fuifle automat? 1 Toto ccelo aberrat fanè:quinimo Chriftiana fruentes libertatcjquócunque ferebat animus jrelicebat:amp; eiufmodihominum hypocrifim palam facicbamus. Neautcm idmihiobij-. ciatquod alicubi à mediceturj nos nonniß ) venia impetrata ex illoloco egredi folitosj 1 quód omnibus crat commune li ad me vnum 1 reftringere vult,tam darum ftultitiæ fuçedit fpecimen,quàra luculenter ignorâtiam pro-sSngul. Am. ^*“*^ fuam cùm (crip{it,Saerai liters agricul-«p.jï. titra shellsmentiouemfrcere ; etenim fi paulo ƒ attendus aduertatanimum ,intelliget Abe-' lem paftorem, Cainum verb terræ cultorem 1 fuiire.Genef.4.i. Eteriimfortè in typogra-phum culpam reijciet,cuius exeufationis ope i euadereconabitur. Sednonita fuccedet m J fexcentis fuorum operû locis in quibus ma-, nifeftè falfarius deprehenditur.Tâdem The-i uetus quem fatietas nunquam capit ^oma-' tecum fuum efFcrcndi(qucm etiam pro meri-I tis excipio) ait, handduhièilium ^^argala^^• | igt;M,Lufitaniî ch“ ulys hoRihut maxima finffe ter^ rorh^Üo fanèquemadmodum enim iam an* tèdixipeffime ia eos fuiffe animatum,fic quàm crudeliter poflet ab eo exceptos fuifle

Hört nfegärim. Tribuit autem ro^«r, ^o*» , immaniilliHt coupon non minores , âc fi talc: 'fiiiffctmonftrum quäle fuit Athleta illequi, Aftno 1582. menfibus Maioamp; luniojCoo-ftantinopoli infpeftaculis à Sultano Soly-manoexhibitis admiranda perfecit. Quippe trabem in a!tum atroHebatiquam deinde fine maniifl adminiculo humeris excipieb«, quam homines duodccim loco mouere vix potuiffent.Prçterea Kumi proftratus, father nffqueferreis hurneroS femoraque vinéfiwj lapidem ab hominibus dccern magno laba-feadmotum peftore geftabat. Nee plus’ ess' eb laborabat quam ciun homines quatuor fe-curibus amp;nbsp;maffis ligiia ©blonga ventri y|^u8 impofita diffindebärtt« -Alia item prorfus ai-miranda præftabat quse nota funt ex hiftoria hac d‘e ré nuper édita. Obfecro vos,fi ^o-w«4TOérc«jTheucticus,qui Ratura fuitmedio-lt;!ri,ad iRius mondrofum robur amp;proöt'ri- , tatem admirandam acEeffiffet,num longé ab c6 impenfius fuiflet edebratus quam werit ■'vhqua à Poetis BriarCus ille ? Quod veró af-, lert dêptudétia amp;nbsp;pietate Barbari iftius praégt; tereo,ncque enim eft quodimmoret. Ventb igitur ad ea qaæ fequuntur. laekitor, inquiry trat omnium de putbus vu^uam audterim Jtt/rb-w«r.Excepto Theueto, qui fallu amp;nbsp;arrogan- 1 tiaplcnusjcùm Lutetiae turn alibi ad librósi | fe fcriptos eoeraendos neminem non foli- i citat.lnquo Solomonispraecepto non parce ' ' - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**** j

I PfOU.27.1.Laudet te alienus,amp;non os mun« I extraneus amp;nbsp;non labia tua. Pr«tcrea quod , addit, j54rtlt;«r«CT ^um compluria ho/itum/turHm milita à fe perempta frtjfe iaikire filitum. Sed perkpidum eft quod fequitur. lUitupa/atiur» ho/iittm capitibut fidjfe extrmficus omatwn-.diti»' | ntm verb admodum popHloßm,^ttdmlt;jueflumiM ($“ monta ab al^s diuiderent. Tanta m verb té' poris iacluramquamuis me pigcat feciflerc-futandis Theueti nugis, ta men hoe loco cos ,omncs qui co turn appulerüt appellate iuuatj Nvt aperte dicant anno quo tempore illic de-gebat Villagagno ædiheiorum genus aliud ■ fuir,prêter illud quod à me cap.i6.his verbiî j de/èribitur : inftar pergularum hortenfiuni ’ noftratjum funt cafæ, oblongs « humiles amp;nbsp;rotunds : lïgnis herbifque tcfts : quariim I prsRantifümam, vix aufim cum hans Euro-psiscomparare.

1 Quidigiturdetam magnifico ^eniam-bed palatio à Theueto contiéto dicemus? nili . vt cü fua Herricopoli fiditia , de qua prius, atque etiam in fequentibus nonnihil furnus diduri, inter nubid Chimsras collocemus? De ditione cuius meminit,iam eft à nobis di* âû,atque inferiiis dicetunnon modó quoad ' j^^niombeeum [cd qaoid esteras duces qui à Barbaris in hngulis pagis eligi folét.lgitur Vt huic paraphraß in Theueti caput hoc 149« iibri Viror.Ill.tandem aliquando finem im* ponam,Yideamus quid nobis ycluci probeU larii*

hnis aflernauit. Ait co loco goo dc flumini vaforum deque ilUusin America fitu agit,' ptrinde eje at^uk eft locm iüe inter CaHitionem p^^ (ft Ceigtigitum,^uf Oftamm pens abtnfti'i ^euaaminatur’.ruf)e( emmtneUarummodumex-] ^ft efficinni 'ut RhodunM ^m ad radieef, credo ^oniu in cm ft in^erit,olU Miientte ftecicm re^ firat.Ai quit paucis refpondeo, Ardclionem iftnm qui inillai^upes Rhodanum ingerit , admodumeffe impudentem:quandoquidein \ iii omnibus qui t Germania aut Heluetii' Lugdunum çommeantjnotû eft Rhodanum ^ ab eo loco duobus pafluum millibus effe re-,^ n)otum,quin rupcs ahiffimæ, ii iHac flucrer, l eflent fuperanda: è quibus torrens ille queni Valfcrinam indigenæ nominant , quique ad 1 Meridianum pagum» qua iter eft Geneua Sâ-claudium,0riginem habet.Theuetumigitor^ : vt hic loca,niG malit à defcribendo prorfus , abftinetej veriùs defcribere dircat ad praeru- { ptas hafte rupcS relinquo. Moneo tarnen int . prudenter immartem iliam teftuditiem cui a i’ nabis imponetur cap.huius l,ibri j.periculunx * effe ne prxceps ruat non in R^odanü ipfum' Itdiritortentem ilium rapidiffimamjCitiffi-wéqMc fubmergatür. Hæc fucre opponenda üs quas in me non ita pridem emifitTheue-tus ineptiis: Intelligat autem futuru vt quo- , tiefcunque me laccflet experiatur, Heet eucu- 1 hmfuameäm mitra commutarit,nihiloplus Abbatem fc anobisréfonnidari, quam olim i

Francifcanurotetiamfi Paroua/fium fuiim Flp-; ndæ Regem Lconinisexuuiis amiâû J^^' , niabeco, vtinlt;mc impetü faciat,effet adiuctu-, rusi' Ac fanè efficiet fortaffe vt viri quidam, quitus nullo modo furn comparandus,cala-mo tandem manum admoucant, eumque jta I traitent^vt notatis craffis erroribus quæ paf-■ firn in jpfiUs fcriptis occurrHnt,vniuerfa illius opera,ne excepta quidé Cofmographia nec viror. Illuftr. libro ad aromacario^ rdegent. In quitus tarnen peffimè collocatamcffe e-gregiam opcrarum turn typographicam,tuin j. eælaturæ operam,nemo non dolet.

1 Ad finera properanti mihi occurritGene-1 ^{aj^usjis Chronologiæfuæ editionc po-' ftrcma,poftquam nos(quos hgretieosappet lat, nec probat tarnen ) conuieüs profcidit, 1 feripturæque locum in nos detorfiti fcribit, 1 »autgationem »oßram infirtunium ^s attu/fffe,lt;jiii ante nos eo naui^arani î tnfajiertatem vers meti-bw à nobit excitatie onRafriJfet vepreinde P^UlO’ gagne nos parti mßrangnlauerit, partim in patria 1 pHniedospramiferit mex^tp/eynempe ^nt^oi^^^t | enßcaturnf.^^o veto refpondeo quoad tnfte-licttatem illani quam nobis tribuit,Præfatio-

1 nem hanc cæferôfque locos in quibus Thc-1 uetus à nobis rcfutatur iis fatisfacerc poffe qui reftum de cauffanoftra iudicium ferre ! volent. Addit auté me vnum fuiffe ex autho j ribus tragœdiarura quas nobis affin git. At-qui impurusille Apoftata Launoe^, atque

adeo Thcuetns ipfeldnge.hupjiliori me loco ) collocât,quàm yt vUius fei author eirem,ncc fané turn eram. Videbit itaquç Genebrardus quomodo cum fociis illis fuis eófentiat: quitus,fi quando concilietur, refponfum forfi#- i tanaudiet. Interim teftor tota illa nauiga^l tione taiem me (per Dei gratiam)prçftitifle» j vt nullus fit àReligione meaquanturnuis .a^ j , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,/ —,

Jienusquiconqueri dememerito poffit.. . ’gt;*'‘2'’*' Cæreriimleâoresrogatosvciim neeo of-fendantur quód,quafi mortnosjex:citaturusi

^*''^®g^g’^o^*s apud Americanos geftainhac janquot;' liiftoria palam edidcrim : præterquam enim quod argumenta quod mihiaifpijipfi necef-farió cohærent,teftor ft fuperfte?,eitet multq plura me adiefturum fuifle.

Tandem verö pauca quædam de mco in*^ flitutofunt dicéda.Religioncm inter eaqua: diligenti obferuatione digna cenfentur pri-mum obtincrelocum netpo vnquam nega-uit.Hinefit vt(quamuis fufjùsquænam à Bar baris eolatur huius libri cap.ió.fim didurus) hoclóco nonnulla obiter attingeremibi vi-deatur neceffe : pratfertira eiim narrationis initium à quæftionefeccrim quam fatis fuf- j picerc(mco quidem iudicio)aó poiTum, nc-dum vtamefoluatur. Videodgitur-eos qui, optime ex fenfu à natura indito de his rebus fenierunt, dixiffe quidem, notionem illamgt;' quód à fupremo quodam pcndeant res om-nes hominum,animis ita naturaliter infixam

eflevtaueUj nullo modö po(Gt;Itaqne quauiï in cultus diuini rationc controuerfig nó pau-cæ exort* fint,fundamentum tarnen hoc co-ùellihon poffe,hominem inftinâu quodani à natura indito eó pertrahi vt religionem a-liquam,feu vera ilia fit feu falfa , profiteatuf» Attamen iftis fapienter determinatis non diffimularunt, vbiad illudventum eft quo propcnfiiis huraanum fertur ingenium in ne gotio religionis illud frequenter vfuuenire quodait Poeta,

Quæ duo vt Barbaris noftris applicemus, çonftateos homines cum fint, notionehac omnibus commun! præditos effe, horaine aliquid effe maius,a quo bonum malümque pendeat,tile faltem duale fibi fingunt. Quo referfi debet cultus illc quem Caraiinf/M fuis exhibent,à quibus ftatis temporibus bonum malumuc omen fibi adferri credunt.Sumniü autem bonum in hoftium vltione fortitet perfequenda(quodolimRomanis,hodieetia Turci$vfuuenit)ponüt. Cultus veróille qui apud alios populos Religionis nomen obti-net apud cos locum nullum habere dici po* teft: Qiyn amp;nbsp;illud addi,eos(fi quç ges in toto orbe terrarum) fine Deo vitam hanc tranfi-Sere. Attame hac in parte minus fortaffe fünf amnandi quod amp;mifcriam fuam cxcatca-tioncmquealiquatenus agnofcut, (quarouis nee pœnitentiam sgunt, nee retnedio vtun-tuj:

Adreliqua quod attinct, fumroæ capi-tum quas ad libninitium appofuimus quid in toto hiftori« progreffu tradetur falis in-dtcant:vt amp;nbsp;primum caput qua occafione ad nauigationemiftam fufcipiendam permoti|*^y'' •* ƒM/,7 firaus c5monftrat.Pra;terea typos tres pront!•«*»■ «ff/« «tv jprima libri huius editione eram pollicitus 'quot;quot; p^ ■^(^ 3 addidi;plurcsetiam dare optabam :at typo-graphus in czlatura fumptibus faciendis nc-gauit fe fuffedurum.

Cætcrùm non me latct'quod vulgo dici folcf.Senes,cófque qui à longinquis peregri-nationibuifunt reduces, quodnemo fit qui obfi(lat,non raromentiendi liccntiamfibi arrogare?Ego verö teftor me,qui amp;nbsp;menda-cia amp;nbsp;mendaces odi,fi qui fint qui fidem ad-biberenolint multis fanè ante hxc tempora inauditis quæ à nobis commemorantur,non eo effe animo,quo in rem prçfentem veniât# vt ad ea loca deducam. Nee magis commo-Qeboi iftis quam adhuc comotus fum poft-quara mihi renuntiatum eft non deefie qui fidem iis n on haberent qua: à nobis de horrenda illa fame Sancerrana funt fcripta, qua aufimaffirmare minus afperam,qu3muis diu turniorem, ca fuifie quam in mediis vndis remigrâtes perpeffi fumus. Enimuerö fi ifti, de quibus fit fermo,fidem iis derogate non verentur qua: in ipfius /Galliæ veluti medi-tullio,plus 5oo.tcftibus fupetftitibus conai-**** rij

gérant,quidni de iis dubitent quæ in remo-tiffimis regionibus vifa funtjtnaioribus veto noftris inaudita,ita vtnoiinifi experientia jpfa hominum animis infidere poffint? Me UHtem hoc loco fateri npn pudebitrex quo i_n Americam tranfportatus fum,quæ amp;nbsp;incola-rum viuendi ratione, amp;nbsp;animantium forma ipfaqueadeo terræ fœtura à noftris Euro-pæis, Afiaticis, amp;nbsp;Africanis prorfus alienis refpedu nodrinouus Orbis merito dici po-teft, opinionem abiecifte qiiam de Plinio ponnullifquealüsinduerâ. Vidi enimper-naulcanon minùs prodigiofa quàm quæin eorum fcriptis fide indigna cenfentur.Siqui-dem ea quæ oculis ccrimntur penitiùs ani-mum pénétrât. Ad genus orationis quod at-tinet,iani ante,tcnuitatein meam probe mi-hiperfpeftam efle teftatus fum.Non dubito autem quin multorum iudicio phrafibus nô lira vfus turn ad rem nauticam,tum alias fatis accommodatis. Illis itaque fatisfaôlum non eflecerto fciorpræfertim verô Gallis noftris quorum aures delicatiffimæ nibnifi terfum fermonibufque nouis ornatum admittunt. At verb multó minùs iisplacebimusqui fibrös omnes vt pueriles amp;nbsp;ftcriles damnant, nifi aliunde defumptis hiftoriis luxurienti Quamuis enim ad ea quæ traâ:aui multas ac-commodare facile mihi erat, tarnen excepta Gomaræ Ind.Occid.hiftoria, qua ob rerum multarum cum his noftris affinitatem non raro

raró fum vCusi^ vix vlUs in medium afFerré contigit: nifi qüod poftrema haceditione^ nonnuUa memoratu digna addidi. Acfanè (quantum mïHi cemere datur ) hiftoria quæ proprio fuo argumenta ornatur répudia-, usaliarum veluti alienis plumis, legentium animos à propoGto minus remouct,efficit vt autliorisfcopü leftores faciliùs poffintaffe-qui.Prætcrcà ab iis quçro qui commentarios iftius ætatis Icgunt annon tædiumparit, al-Icgatio iila fententiarum propè infinitaquâ-tumuis ad rem accomtTiodatarum?Ne autem niihiquisobijciatquôd vt,Tbeuetum ante, nunc etiam alios rcprcheïidens in candem tarnen incurrara reprebenfionemzSi quis eft, inquam,qui iinprobet («juaâ arrogantiiis di-lt;fta)quod vbi de vitaamp; ,mofibus Barbaroru verba facio frequen^r,has ^furpcin formu-las,vtdi,interfui,accgt;4iï^»lHi,arque alia eiuf-dem generis. Refpon'deo res illas ad meura ipfnis argumentum pertinere'-deinde res de-fignare non rumoribus auditas fed amp;nbsp;oculis ipfis amp;nbsp;experientia confïrmatas,immo auGm dicere à nemine alio vfqua obferu3tas,multö minus memoriae proditas.Quod non de vni-uerfa America diólura vclim,fed de iHa plaga qua per annü incolui, nimiru fub tropico Ca pricorni apud Barbaros Americanos quos Tououpinambaul/ioi appcllant.Dcniquc fidem do iis quiveritatem fimplici fermonc pro-latam mendacio verborum exquifito ornatu fucato præferunt ,forevt eaquæ àmefunt

in hac hißbria traftata veriffiraa clTe cöM' penant, quinctiam nonnulIaeHequxigubd maioribus noßris fucruntignota,admira' none digna fint iudicanda. Deum orbis amp;nbsp;tot prarftantiffimarum rcrum conditO' rem amp;nbsp;conferuatorem oro, vt meum hofi. opnfculum ad nominis ipfms gloriam cédât. Amen.

SSALM^M Cf^n HflC NÂ-uigatiofti accommoäatißmam, ex D. Th. Be:^ paraphraß poëtica ’ defcri-ptum hoc loco apponere viptm eß.

Dicite crudeli quos Ule redemit ab bofte. Vos difsipatos colligens, Qga fol cxoritur,qua nodis códitur vmbris, Qua mundus «ftuat,amp; riget, (tes, V t mifcros quonda per inhofpita faxa vagan Fame,fiti'que torridos, Clamantes vos femianimes exaudiitille, Malifque cundis eruit.

Deduxi'tque viis deferta per auia redis, Cultifque ftatuit vrbibus- (dis. Clemente hunc,inquâjcantate,amp; dicite cun-Res ifte quantas gefferit.

Vos quoq; contépti tandé quos numinis ira Eius rebelles vocibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(bras

Carceribus claufit tetris, tnorufqueper vra-Vinclis reuinxitferreis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(lore,

Qiios tadem edoraitoslongo fera corda do-Opiïque prorfus indigos, Audiit oppreftbs tantorum mole laborum, Poientéque eruit manu, (bris, Carceris amp;nbsp;tetri è tcncbris,ac mortis ab voir Ruptis reduxit vinculis,

Vos quoque neglcdo qui redltramite, tata: Peenas luitis amçntiæ, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(tis

Quos tarnen a'd fefe clamâtes audit, amp;nbsp;vnam Semel loquutus voculam, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(chro

Quamlibct oppreflos feruat,velutîque fepul Putres iaeentes eximit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(dis Clementébunc cantatealacres,amp; dicitc cun Res ifte quantas geflerir Huic,inquâ,laudes cantate,huiùfque fonoris Narrate gerta cantibus. quot;^

Nam fimulac iufsit,rapidi tota «quota venti Ad ipfa tolluntfydera, Abripiturpariter ratis,amp; nunc nubilatâgit, Tu mente veda gurgite, * Tartara nunc cótra prçceps cotendit ad ima, Iprtfquc iungitur inferis.

Clemcntê hanc igitur catatc,amp; dicite cudis Rcs ifte quantas gefferit. (teruç, Narrafe hue, inqua, plebifque fenûmque ca-Dignilque ferte laudibus.

Irriguutn ifte folum ficcisimmutat arenis, Quæ tota forbent flumina, Et fœcunda priùs falfugine rura eolonis Iratus implct impiis.

Hic bibulis contra fontes educit arenis, Defertaque madidat fob: Infaméfquefarnecapos mortaUbus implct, Vrbis frequentis incolis.

Hic fcgetcs,illic affurgunt ordine vites, Hinc mefsis,hinc vindemia. (propago, Succrefcit numerofa hominu pecudumque Fauente numine eoelitus.

Et tarnen his rurfum cafus,variiqne labores Temporibus imminent fais, Expofitis varia in ludibria regibus ipfis, Inque vltiraa repulfis fola, Elatis contra raiferis,multaque bcante Proie fterilem prins domum.

.:-j'o .ni nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'tl .

diéù elk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Q^V A D ES G R I B IT VR A V-toris nauigatio, quæquc in mari vidit me- tit moriæ prodenda : Villagagnonis in Ameri-

; ca gcftä;Brafilierifium villus amp;nbsp;mores,ano-ftris admodum alieni, cum eorum lingua» dialogo : animalia etiam,arbores, atque her- gt;nbsp;hr, rcliquaque fingulaida, amp;nbsp;nobis penitiis^ 1 incognita.

^u£ eaufa^ torn tongimjua pericalafai^Me , in ‘ ^raltltamexpeittionisj^uerit, j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

V o N I'A M , qnæ fit amcenitas, amplitu deque amp;nbsp;vbtrtas, quarts orbis terrarum fedionis-.que Ame-f, '-wx?? ncaBrafiliaque vulgo cicitut ; qui-“ufque cingatur infulis, amp;nbsp;regronibus conti-A j

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;neaturjquas antiqui pcnitusignorarunt: quaraquot;

que mukis petitanauigationibus , annis abhinC ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» ochogutta, ex quo pnmùm innotuit: plenquc

nolira memoria Cofmographi, in explicandif-quc rebus geftis verfati homines docuerunt ; il-lo omniargumento,longè latcque difiufolibe-Antotis fco- rati,hac quidemhiftoria, compicéti decreui-mus ea duntaxat,quæ inter eundum amp;nbsp;redeun-dlim,amp; apudferos Americanos,quibufeum cit-citer annum vixi, experiendo amp;nbsp;obferuando, vilu audituque percepimus. Qiaod vt planiùs exponam , ab initio quxnam adeö longinquJe» difficilifq; expeditionis, caufa fucrit, breuitet, cxplicabo.

Ujjagnonis. tcnfis, cui cognomen additum elt ViHagagnO) fuarn in Gallia conditionem ægrè ferens, maxi-i S S^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;me quöd apud Nannetes, vbi tune agebat,often

difl'ctîcornpluribus in Iocis,cûhoncftis ornniu ordinum hominibus cómunicat, fc iamdiu de' creuifleqnó modo lóginquain terra difcedcre, vbi puritatcEuangelica liberè amplexus Dcuin colerct:vcrùm etia effe in animo,iis fede ponc-re omnibus, qui vt profcriptiones(quç tune tc-poris erant accrbiflimæ,adeô vt multi quetidie mortales nulla néq;fexus,neq; dignitaris habita rationc,regio paffim edióto, lenatoriifq;fenten tüs,bonis hfeo addiftis, religionis ergo viui ere marentur}euitarentieó confugerc vellent.

Addebat, tu ijsquibufeum agerct, colloque-do:tum abfentibuspcrliteras: femiracum au-diftet, de eins partis Amcricæ,qu^ Brafiliadicb tut

tur,pulchritudine atque vbertate,libcnter,vt amp;nbsp;federn poneret,Yotiquc compos effet, eo pro-fedurum eile. Quadiffimulatione,hominum quorundam iUuftrium , qui vers pietati nomen dederant, conciliatisanimis, quodcavo- y \ luntite, quam illc fingeret, iftiufmodi recep-tum defiderabant : maximeque Gafparis Coli- GafparCoii-ni],beats memoriae ? qui mans prsteCtus cum n^manprx-effet, regique Henrico, eius nominis fecundo, ftaus naui-charfffimus; docuiffetque fi Villagagno cxpe- |”‘°quot;'’ ’“” ditionemfufeepiffet,magnas opes inueniripof-fe,raultâque alia,qui toti regno prodeffenf.au-tor fuit, Yt duabus inftruftis nauibus, amp;nbsp;arma- .

Adhæc,antequam è Gallia Villagagno exce-dertt,data fide , honeflis bominibus, qui ea de caufa fcquebantur,confirmarat : fe,quo in loco confiftcret, Yt fincerè Deus eoleretur ,y)pcram cffe daturü. Qtubus ita conftitutis,comparata-que nautarum amp;nbsp;opificum manu, quam fecum abduccret,anno i555.menfeMaio, mare ingref- • ^f? fus,variéque iaéfatus, tanderh difficultatibus fu peratis omnibus, AmericamNouembritenuit.

Cumfuos in terrain expofuiflet, de munien-darupe,quçadoftiumfinus, quiab Americanis G Anabar A dicitur, cogitaifit.illeYtpofteaexpo-na,tribus amp;nbsp;Yiginti gradibus,Yltra Aequineftia . lern circuit!,porreétvs eftmimiru fub Capricor * tiiTropico, Ynde noftrifiuöib. repulfi,neceffa rib duo milia paffuum progredientes terra ver-fus,in(ula ante defertam tenuêre: quo tormétis

çxpofitis , impedimcntifcjuc omnibus, vt fefe cumaferis gentibus, turn à Lufitanis defendc-rent, qui iam in continent! multa communie-fant,aggercm comportarc cœperunt.

Gencuam uangelij cüpiditate, àrdere fimulabat, fuifquc quot;* •'irOennitebatur, ita vt nauibusonuftis,amp; - lüO «j.rrn adreditum in Galliam paratis,nuntium litcral-xiq 'un- ' q\,cGeneuam ihjttçret,ab Eedefiaque peteret, -ui*^LnLï vtfibi,'quoadeius-fieri poflet, in re tam pia au-■ 'xiiio eße vcltet;yrgçbatq;, vt quodin animo ha ■bùiirct,quôdq; totis viribus deßderaßet, pern-ccrctur,non miniftros modó Verbi diuini mit-:f(^i'dos eßeiverum etiam, qui fe fuófque in dif-öplinacontinerent, ferafquenationes ad cog-nitionem falutis-adduccrent, homines in fide Chfiftianabene fundatos, comités paftoribus adiungéndos. ,, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

°'QpibusfitcrisE'cclcfiæ Geneuenfi redditis, pnmum adæ^Çeo {y;;t gratiæ , de amphficato Chrifti regno,in tam désira regione arque iiii-, -^, mani,p0pul0^uequjin,maMma,v,cri Dei igno-ratione verfabatur. ßeinde, vt ifliufmodi pO' rtulatis fatisficret^ pofteaquam Cplinius, apud /i'^t’t^cn^ffi. Gallos Thalafsiar^u} ad quem Villagagno ca Philippus dé eau fa feripferat Pfijlippum CorguiUeriumt nus^^fead 4”ï^^propcGeneuamrcontuliflet, euifq',fuif-Viibgagno- fct luxta Caftillipijcmin Galliavicinus,perlite-profitetur™ ^^^ bortatus énpji.yl:^e.os qui ad ViHagagnoncni ire Vcllcnt,deduççûdàs.fufcipçref, is amp;nbsp;paftoru-Gerieuenfium quotiebanis vocibus cxcitatiis,amp; fingulari crga opus tam pium Voluntate, non '’ ' - ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• ' ' ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fene-

IN B R A s I L i'a M. ^ feneftutem nequevaletudincm excüfans,h'e-gitiaquc amp;nbsp;liberos,qui tot regiónibus intefp'öi ütis effent rclinqucdi, fcprofeétiirum cfTe’^ól^ licetur.

Reftabatornninó,vt depaftoribus eligendis RUSiétin» ageretur: itaque Philippus amkfqüccum^uï- fo^^'*** bufdam, qui turn Geneuæ, fmefioribus litcris Amerlcamquot;' operam dabant, communicat : prxcipuè curti “*®’* nbsp;nbsp;nbsp;' Petto Richierio,quinquaginta tiuttännis nato; Gulielmóquc Charterio.Ii commupi fenten-tia refpondent, fi Ecclcfiafe légitimé vocaflet, non reeufaturos effe. Quibus à collcgio paftó-rumGeneuenfium, ciimcflcntintefpretatidc- ï\ ’» ■ fumptasè facris voluminibusperiodo's, de moi * .,.. ». re approbatis,fuóquc vt fungerentur officio ad-iTionitis,ducePhilippofcnauigatuiosadVilla- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^

Adiungendi crant etiam comités, qui fum-mareligionis Chriftianx capita probe teneréti cx literifquc Villagagnonis pCriti prtificcsmihi-lö fecius neminem circunuenire Philippus;dca Qi? *quot; Bj»-monftrare, longo dirhciuque itlnCtc, terra tré- „„o. ccntis,mariquadragicscentenis millbus-paflu-j^, ^^^I,i,i;t urn fuperandisiielaborandmTsefle delatifq'jBra- ,, f,^^,.quot;;^ ^^^ filiam, panis loco farina ex radicibus apponen-^ ^,^^ ^^ , j‘ dam,vinóque abftinendum',qüód èo Brafilicfcs „ .., ^'J^* careanf.vtqnenouo in orbe, qqoA$i liters Vil^^ lagagnonis dc‘clarabant,noüö viftïü^'dapibutó à noftra Europa penitus alienis, afsuefeen dû cC-fe.Qua de caufa,qui'rcs incognitas audire quam

Vt amp;nbsp;maris tempeftates, Zonamque Torridain paterentur , amp;nbsp;Polum vidèrent Antardieuffl, de nominibus dandis non admodura fuere fol-liciti.

Eonim nomi Attamen multùm appellando amp;nbsp;conquiren-m, qui Ge- do,cætcris,vtvidctur,mcliusanimati, Philippe äbnau^ga- fc, Richcrióque amp;nbsp;Cbarterio dant comités Pc-

- trus Bordonius, Matthæus Verneuilius, Joan-nes Bordclius,Andrças Fontius,Nicolaus Dio-nyfius j Joannes Gardienus , Martinus Dauïd,

Nicolaus Rauiquctus, Nicolaus Carmulus, Jacobus Ruffus, egoque Joannes Lenus, duosamp; ? vigipti annos natus,qui tuniVt Dei gloria;,pro fua crga me miJericordia feruircm : turn vt no-^ uum orbem cognofeerem : illis tredecim fuc-centuriatus,anno 1556.4.1(1. Septemb. Geneua fum egi clTus.

Caitillionem petimus exitincre, ibique Co-linjuin,qucm maripræfedum fuifle demoftra-ui, conuenimus,is non vt incoepto tantum ini Reremusadhortatur,verùm etiam poHicitusfcj . in iisquidé rebus, qua: ad nauigatione pertinc-rent,auxilio futuru : infpem nos crigitfore, vt permagnasvtilitates, Deo fauctc,noftri laborcs afterrent. Inde Lutctiam profeâi,dùm meJcin ?'t integrum, in vrbc commoramur, tùm nobiles'' ■ ‘ ' aliquot tùm plcbcij, cùm de nauigatione audi-' uiftent, fc nobis adiunxére: Rhotomagoq; tan-depræterucéta, luliobonæ, quiportus in Neu-ftria obtigerat, in apparädis rebus ad profedio-nem nccefl3riis,armandaque clafle. menfem al-tcrum confedimus.

t/^fcenfwin naues fu!ielgt;o»a:itém^»ecccurfut yjff- éc^h fiautum (^ expu^natitutempefiates ,lttlora^ne(j^ f^''y!'quot; '^**''gt; infulapnmMm obutit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t^^lt;\-'quot;

quot;^ ^ '^ ^ ^^'’^ Boidus Villaga-gnonis nepos, qui ante luliobo-namaduenerat, pecunia regiatri-bus infiructis nauibus, prouifaque

re trurnentaria,proimperioiuberet;i3.Cal.De- BoWus eUf-cembr.in naucs confeendimus. Jpfe Boifius,cx ^ P^ï^’^»“*^ nauibus vna,quç Roberga minor appellabatur, , y oftoginta mutismilitibusqueoccupara, Icgati jtlt;* hfn/;^ nomen imperiumque habuit. Altera,duet Mario, Robergç maioris titulum proferentem, gu-bernatore autem loanne Humberto Hareflori-

cnfi,vtres ipfa doGuit,cxperientia in nauigando * fingulari,ccntumamp; viginti mortalibus, quo in t^^/^***quot; numero cenfcbar,attribuit. Tertia quæ Rofca, ceturionis nomine vocabatur, annumeratis fcx

pucrulis, ad linguam Americanorum addifcen-dam,tranfportandis; quinque autem, vna cum modcratricc,TirginibusCquç primfi c Gallia mn licres,magna Barbarorum admirationc-qui tan' -turn nudas antevidiflent in Brafiliam dclatxj^^/*“* / funt)nonaginta circiter hominibus complc-*^r ■^’y*/*'

Eo die ipfo,cum è portu folucremus,tormc- £p^„u „j. torumftrepitusatq-, tympanorii,buccinarümq; uti loiuunc

fonijcæteraque eiufmocii,quæ nauibus in cxpe-ditioncm euntibus j’folemnia efle confueuerc, . circa meridiem audita funt. Primùm in mari Cauxio,cluobusâportufalutarimilibus,ancho-ræ iaclç.quo in loCO, vt aflokt, nantis militibûf-que rccognitis, amp;nbsp;profedtionc imperata: eius nauis quam confcenderam funis anchorarius abrumpitur, ancho/aque labore maximo recu-perara-,profeâ:io in craftinum indiélaeft,

Itaque ii.Cal.Decemb.è terra prouckis, amp;nbsp;■ Britanniamfub dextra rclinqucntibus, duode-cim dierum tempeftate coorta:plerique metu amp;nbsp;naufea vehementer confliâiatipræcipuè qui marc nunquam vidcrant, fingulis fe momentis abforbendos efle cogitabant. Rc'fqueprofeâo .4 ' , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, eftadmirationedignifsima, nauéè ligno quan-

tumuis magnam atque firmam Oceani vim pâti porie. Nam vt c crafsifsimis trabibus naues fiant, ardicque fibulis vinciantur : quemadmo-dum quaeram dclatus,circiter centum pedes in ■ nbsp;nbsp;-\ .^-tfongirudinem, in latitudinem verb viginti pa

tebat quænam eft. cum altifsimo latifsimdque Nsuigatio- Occidcntali Oceano , magnitudinis tantula: adedmanti- c.oHatio? Qua dc cauta cumnauigandiartcin ws prçUan- vniuerfam , turn figillatim acum nauticam, ad moderandos curfus maritimos cxcogi-tatam, nemo fatis vnquam laudauerit : quant ■* . tarnen anteannisducentis amp;nbsp;quinquagintaefle ‘ nbsp;nbsp;nbsp;« nbsp;nbsp;■ in vfu,quidam memoriçprodidêre.Igitur, Clint

diestredecini,magnis difficultatibus, nobis effet nauigatum, Deo fauente, tranquiUitas red-ditaeft.

Confequenti poft die Dominico, duabus ' onerariis nauibus Britannicis, ex Hifpaniarcd-cuntibus QC^urrimus : paruinquc ab fint, quin nautæ noftri, cumefte quæ cripere poffent,in-tellexiflent, eas penitus cxpilarent. Qiiemad-inodum enim demonftraui, tormcntis cætcro-qucomniapparatu bellico inftruéli, confidc-bant, nequc fi infirmioribus occurriflcnt,ab in-iiiria facile tempcrabant.

rtquoniam inhunc lennoncm mcidimus, rapadtas» quænautarum fit rapacitas, hoc primo nauiü occurfu , declarare vifum eft. Qui enim robo-reamp;armispræftant,quod etiam in continente nimium fepè accidit, rehquos prædæ habent. Afferunt tarnen, cum vclacbuios contrahere iubent, feiamdiu tempcftate aut malacia terra non attigiflè, rebus egere omnibus, orântquç vt pecunia redirnere liceat;qua in colloquu-tione nauibus occupatis, nefcilicet onere pcf-fumcant, præftantifsima quæque extorquent. Obiieientibus (quod fcpe nobis crat vfitatum) iniquifsimum efle hoftes iuxtii fociófque præ-dari •. folennia terreftribus etiam copiis verba reponunt: more belli accidcrc, fibi vt quifque prouidcat.

Addam,quod exernplis poftea comprobabi* tur,cùm Hifpani Lubtanique, fe Brafiliaadiif-feprimos,omnémqueadeó continente, quæà freto MageUanico, qui meridiem verfus quin-quagintagradibus extenditur,adPcrufium, ci-traque Acquinoftialcmlineam glorientur: caque de caufa pofsidcre affirment, Gallos verö

fe in iurc fuo interpellare : fi marivincant, cru-delifsimè interfienmt, in eamque feritateni aliquando deuencre, entern vt viuentibus de-traherent, teterrimove genere mortis affice-rent. Galli contra, fe America participes elfe demonfirant: neque ab Hifpanis Lufitanifque vinei facile patiuntur, feque acerrimè tuentes par pari hoftibus referunt, qui cadé certè daf-fc manum confercre non audent.

Vtadnosredeam , herum tempcflatc co-MircDen, ogt;'ta,fcx feptemve dies mare adeö intumuit,ph mari.ptoat- rfque Vt fludus non tantum J^os fuperarent; bnnuniipc- yetum ctiam , cùm cius rei periculum facerc-mus, de qua Pfalmusioy. meminit, fenfibu» pene orbati, ebriorum more vacillabamusma-uis autem ita fluóluabat, neme vt ex nantis fta' repoflet. Vt eodemque Pfalmo continetur, cum fupra montes aquarum altifsimos , maxi-jnequetimendoseredi : èveftigio infra pro- • fundifsimos hiatus de merfi, tarnen inter tot fata conferuamur : fentimus profedó adroiran-dam Dei optimi maximi potentiam. Itaque, cum pcriculo tam fint affines , qui nauigant: Pocta qui latitudine lignorum, quibus nauigia fadafunt, cos amortefeparat, videtur, quaffl par fit longius fciungerc. cuius', quód fint clc-gantifsimi v erfus adferibere vifurn cft.

/»Hne,^ ventii aMimam eommitte, dolofo Confi/ïu /i^nOidigitii à morte remetta J^^attuor, aut feptem,ß fit lati/iimM tatia.

Tcmpcflatcfedata, cum Deus qui mari pro arbitrio imperat , ventum fecundum excitaf-’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fctgt;

fet,ao mire Hifpanum peruenimus, Nonifque Decembr. obieâum habuimus promontoriü saemm pro-

Sacrum, quo in loco, tiibcrnica naui obuiam facta, arte, de quxpaulo ante diximus, noftri cpibatæfcx feptemve Hifpanicnfis vini dolia, ficus, inalaque Aurantia exportarunt.

Septimo poft die , ad tres infulas dclati fu- Fortunat« mus ex Fortunatis ; lias qui è Neuftria naui- * gant, Gratiofam, amp;nbsp;Lancilotam, amp;nbsp;Fortauen-turam nominant, antiquis autern appeUaban-tur, Aprofitus amp;nbsp;lunonia, Ornbriófque : fep- 6 •,’.»!'*’ ' temque numero fuut, quas nunc, vt opinor, omnes, Hifpani occupant. Et quamuis in orbe deferibendo, quidam Fortunatas infulas,fub vndecirno citrà Acquatorem gradu collocent: cùmmeprefente, Aftrolabus litem düudica-ret,inucnimus,advicefimumoétauumAr-fticumverfus fitaseffe: idcirco fatendum eft, fuoaliorümqucpcriculo,deccm amp;nbsp;feptemgra-dibus,iftiufi-nodi Cofmographos aberrate, qui-bus eas infulas à nobis remouentlongiùs.

Hîefeaphiseduftis, viginti ex noftris bene armati, ad populandüquc progredientes, con-fpicati ab Hifpanis, amp;nbsp;rcpulfi,fuga naucs petiê-rc. Attameenm fein omnes partes conuerte-rent, nauigiolo pifcatorio metu ab fuis dercli-âo faâi obuiâ,cùm maxima vim marinorû ca-num,circiimrumque nauticorum abftulêre,ni-(7..z;X bilque omnTno, ne velis quidem exceptis rcli- ' qucrcniim quod de Hifpanis peins mereri non posent, quos vlcifci percupiebant, fcapha vna emn lintre fecuribus deprefifcrunt.

Dum tres dies, ob malaciam propC Fettuna-tisinfulas commoramurhamis retibufe^uein-gcntépifcum copiarn éepimus ; idcoqneveritb quódaqua duleis non fuppetebat, nefiti pre-niercmur, plus dimidia parte, in mare conicci-mus.Genera, canes marini, Auratæ, pifecTque al ij quorum ignorabamus nomina.crant etiaffl Trichides, corpore tam paruo, vt caput cum cauda (quæ nihiló minus lata eft) coharerevi-dcatur;capitcautem galea criftatç perfimili,fans prodigiofe. Dccimofeptimo cal. lan. mari tertio intumefcente, fcapham quæ vni ex naui-

bus adhærebat, fluóh:s tam ertó Compleuit ; vt peflum iret: vixque duo nautæ,qui afleruabant, demiflis è naui funibus pcriculum effugcrent. Ajmirïbiiiï Ulud etiS cómemorandum videtur quodacci-nuauumre- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

oprocjtim “LG tepeliate dies quatuor deicBUiente: coquiis quidam laridum in cado ligneo temperans,flu-étu fupra foros dato, cùm cibum in mare longe proieetum amidffet; fludus alter oppofitus, cundem in locum vi magna retulit, neque ca-dum fubucrtit,vcrcque pradi urn reftituit,quoi vt aiunt, prêter cafam fugerat.

Cinaria. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad ,15' Cal. lan. die veneris Canariam in có-

fpeetu habuimus. confequenti autem Domini-co propius'fadi,erat conftitutum ibi comeatu expedite: aduerfo tarnen vento infulam nö tc-x ».^»^uimus. FJæcamœnaeft admodum , quaip amp;nbsp;iqcolütHifpani,gignitq; faccharum in arundi-nibus, amp;nbsp;vinapi'xlïantifsima. Cæterùm tanta eftaltitudine , vt-tx pafKium milibus interie-dis confpicipofsit. A qqibufdam Tancriffe di-citur

citvir, opinantibus antiquorum Attlatem effe» aquo mare vocatur Attlanticum. Alij contra, autumant dnas die infulas , Canariam amp;nbsp;TancrifFen. quæ lis,quod ad me attinet,mane-bit lub iudicc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;» ' •

Eo die ipfo fumus confpicati myoparonem-MropironB Lufitanum:quicum neque lugere pollet! quod *^ ‘““’^ ^^ ^’w/f, vento ierebaturaduerfo,nequearmiscontide- ,^/^^,^^^^^J rencontraft^de morevelis, Boilio fetraditin^-manus. Nec morati centuriones, vt qui iandiu decreuiflent, fuæ clafli nauem adiungerc, qua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'•«quot; -

Hifpanis Lufitanilve fpcrabantfc erepturos ; in myoparonera, nc autugcre pofiet, quofdam '” nbsp;nbsp;nbsp;*

exfuisimpommti Veruntamen , cum nefcio quibus de caufis, Lufitano gratibeari vcllent, fi confeftim myoparonem altern inueniflet ad- _. duxilictque,.qucm cripuilTenti^redditum iri lt;.4lt;|lt; • nbsp;,\

promifêrc.lUc, vt qui-fibi melius efle vellet, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

quamaiteri, accepta, vt poftulojaf, vna cum armisfcapha, vigintiautem exnoliris, enqui-buflamexrnilitibusfuis; prædonis more,pyra- 'H - '^ ticam.enim, vt opinorfaditabat: vt deimpro- '‘quot;'■'“' ujfofortunam experirctur, longe clalTem con-tendit antcuertcre.

Turn kgebamus oram Africa?, à Mauritanis Mwritai-a occupatam,ab ca ferèdifiundi quatuor milia paffuum.:. clique, vt à multis tune fuit obfcr-’ uatum,terra valdèplana,bumililque adeb, vt ,, r»M-._,n quantum oculi valebant, montibus htillis offi- •quot; ' fa ''gt; '• cientibus,ca nobis videremut altiores , ita vt, breui fubmergenda crederetur, nauibufque fu-pcranda. Et quamuis, oculo iudice,fc adhunc

modum reshabeat, in omnibus ferè littoribus tarnen cùm illuftnus apparcret hoc in littorc: cùm tantam egopiamcicm, quæ vallis babert potcrat:contrà,marc tranquilifsimnm,quo(ial' tifsimi inôtis effigie præferebat, intuerer : me' moriarepetens quæ,h3C dere, ûcræ docentli' teræ : illud exceilentifsimum Ûci opus, magm cum admintione,contcniplabar.

tott.js j io Vt ad piratam redeam, qui vt diximus, fo- ’ n.Pul. 104. phacratantegrclFuSjad 8. CalJan. quo die m-

Ht .mJC- tus ef tChrnuiSjin Liburnicam inciuit, qua tof mentis petere , viquerctinere contendit, amp;nbsp;atl

Mroparonis nos adduccre. Qmeres valdè nohris céturioni' «pugnitio. g^j placuit.nauis crat enira eximia, amp;nbsp;plena file candido:quam,vt decreuerant, in Brafiliâad

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Villagagnoncindeduxêrc.Atinfide Lufitanis P^'æl^^‘ida,dercftitucndo iuj^arone,crudclcs '' * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adeö extitcre;vt Hifpanis amp;nbsp;Luhtànis,in vnam idemquenauigium conicctis, ne fruftoquidé nautici pams relifto, velis dilaccratis, fcaplii Niutarum ctiam ablata,qua deftituti terra tencre nó pof' credeiita». fent:mitiorc confilio vb effe vidcrentur, mifc-ros fi deprefsilfent, quam fi ita dimilißcnt. Nl nifi alicundc fcapha laborantibus opitulata ft, certü effiaut naurragio tandé, aut fame per life-Hoc faciiiorc, compluribus inuitis , perpe-trato: longe fûmes in altum proueefi, fecundo ptiarum n ^æ’^^^ Vultumo.Ne autem lectori faftidium pa (»üdcditio. riam,fitotnaucsexpt gnatas , fgillatim com-mcmoré:craflino,tcrtióquepofl die, ctimrefi-fierct ncmo,duas in poteftaté,rcdegimus.Cùin Liburnicam,quæ priusoccurrit,cpibata.’ noftri,

prxcipuè qui myopäroncra Hifpanicfi afcende rant prædç habere cuperent: caque de caufa effent minoribustormétis aggrcfsi:ducibus tamé vltio citróq; colloquutis ab iniuria teperarunt. Ex Hilpanicnfi altera,vinum,punis nauticus,a-haque cibaria direpta. Nullius tamé rei iaéhira magis conquerebatur Hilpanus, quam gallinar. __ hac aicbat,cùin proccllolo mari ponere nó in-^«?^!^!...,. ^, termitteret, oufi fibi quotidic in nauilufficere. “^

Dicdominico,qui proximèfequutus cfl;ciim is,qui fpeculabatur fignu de more dedüfetjani-maducrfis quinque nauibus ( dequarû magni-tudine atq; forma diiudicare ncquiuimus ) nau-. tik nollri, quibus fortafie non fum placiturus, coru virtutibus prædicâdis, expediti amp;nbsp;ante vi-doriâpæana concinentes, fc eófequi poffe ar-bitrabantur. Sedcum nos aduerfo, iili fccundo vento dclati,velis,vt aiunt, remifque fogerent: quäuis, magno ne clafsis cuerterctur pcriculo, pedé indique faceremus,ad prædandumq; milites incumberent;frufcra detatigati manücon-fcrere non potucrunt.

Nequisautem quæ cómemoraui haftenus, falfitatis accufct;nos vidclicct,cum Bralilia pc-tercinus,mare infeófum habuifl'c:obuiis aut Riga faluti confulcntibus aut vela demittentibus: afErmabo tribus omnino nauibus, qua: tor-metis crût inftruâifsimæ, adeo vt qui me acte . piflet,maioraoélodecim ex ærctormcta,mmo^'‘**lt;‘y'/ ra è ferro plus triginta fuftineret ; nautas mili- ni^rm^A'-tcTq; decreuifle,vtqui omnes ferè cfTent Neu-Neudrii in firij (gens in naumachiisomniû que Occidété ^»«iiunt? Verfus nauigant,bellicof$ima) G Luftanz clafli

occurriflent confligerc, magna tpc vidoriæ.A-nimofum certè confilium, fi ab iis qui rcs gc-Ofor.jn Hi- ft^s memoriæ prodiderunt , nomiriatumquc ftor.Lufiib. ab Oforio repeumus, quantum armis Lufitaquot; ni exccllucrint^quasnationcs, quamque varias deuicerint : cum amp;nbsp;bcllo contra Maurita- . nos,'in Africa contendcrent, amp;nbsp;Oricntein

■ i« verfifS contra Indos dimicarent.opponitamen poflct Gallos Barbafis dexteritate præflarc ( f’' quibus cùm initio peterentur extitére, quial' uearibus apum in hoftcs conicélis le defense-rent ) ncque fine fanguine amp;nbsp;fudorcs-tam fortes viros vnquam pofle fuperari. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' - '

CAP. UL ’quot; ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ o. , ■

Bonita,^l^acorit, j4Mrata^ue, ^futj marini p^cêfifue volatilefiahi/ftte.-^uaf turn 'vidimmytut» eepimw fuii zenaTomda^ . , j . .i

f^r^^S(T X'illo tempore , tranqniilitatc vh ventoque accommodatifsimo ,aS Æ tertium fere gradfi citra Aequino-dtialem peruenimus. obi maximal fuum Marinorum copiam amp;nbsp;Auratarurn , eo-. rumque pifeium cepimus quos Albacoras amp;nbsp;«:• Bonitas,quie Neuftrianauigant,appellatecó-Pifecsvohri ^tieucrc:ex alufquc gencribus quamplwinios.

•, Oit*^ ’” numéro crant amp;nbsp;pifeium volantium.de -■ ; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qui

quibus,cùm nauta: mcntionem facerct, exifti-mabam nobis imponere veile: doncc ita fe rem habere comprobauit experientia. T urn è mari emergere, amp;nbsp;fublimè volando gregatim petere pifccs vidimus , in morem alaudarum üurno-rümque:volatus vero altitudine haftam ae^ua-bn,largitudine centum paflus.Sæpenumero ad inalum nauium impingentes cadebant, amp;nbsp;manu facile capiebantur.Pifcis eft, vt eundo amp;nbsp;rc-dcundo animaduerti multoties, haleci valdè fi-milis: paulótarnen amp;longioramp;rotundior:ha- . f ff^^tj/^.-bet que fub gutturc pakqlam » alis ad modum ’''quot; '* vefpcrtilionis toto corpore contextis porre-difque.fapore autem fuattifsimo amp;nbsp;probatifsi-mo.Cæterùm,quoniam huius generis nullum citrà T ropicum Cancri videram, primo exifti-mabam quod calore gauderct,fub Torrida Zona degere, in neutramque partem Polos verfus excedere .Sed cum quidam fcripferit marinas hirundincs, prope magcUanicum fretu videri: quasopinoreafdemefle ,remin medio relin-

?[ucrc vil tun cft. Obfcruaui ctia iftiufmodi plees nufquam tuto agere poffe. Nam cum dn mari degunt AJbaioras prædonéfque alios è pifçibushabentinimicifsimos e fifubuolando ^^_ pcriculüm effugcre tentant,aues funt marinas, ^u.* quot;’ a quibus capti vorantur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^

D icendû quoque aliquid videtur de bis aui-busquç prçdam c mariproviftu habét.Hæ funt adeó cicures,vt fupra foros funcfq; nauiü fi dé-tes,capi manu patiâtur.^uarû certifsima, vt qui de iis guftauerim,penitufque cognoucrim,hæc B

cft dcfcriptio,pluma funt,vt accipitres » Icuco-phxatd*, maguitudinc cornicum ede videntuf nudati paulo plus catnis habent paflere: vtmi-rum fjt corpore tam parno capert pofle gt;nbsp;atque in vQwn vertcrepifecs multo fc majores, atque craffiorcs. Denique vno funt intcllino, peJi-bufqucplaniSjVt anites. ■ 'n-jj n.

C^odad cæteros pifccs attinet j.de qaibus Bonitj pi- paulo ante diximus ; Bon-ita nulJi faporc cedit, lt;■'»- Cyprinit communibus aflimilis, cùm fquamis tarnen careatrillas maximo vidi numcro»circi-tcr quadraginta-dies quibus fcrè nodris naui-^,,f-: busadhæfcruntjidqucaccidcre vcrifimile eft) quód pice naucs vndx fint.

Albjcarj. ■ Albacorx atltem à Bonitis forma non ad-modum aliciræ, tarnen cùm amp;nbsp;vidcrim, amp;nbsp;co-mederim Albacoras, quinque pedum longitu-dinc, craffitudint corporis humani, quod ad Carum magnitudinem ,■ nulla elfe poteft cum Bonitis colhtio.Deinde cùm nullo modo fut --t't««A- Albacoræ vifcofç , fed carne Vt ûlar friabilb nullis aculeis ,■ paucis vifeeribus , inter pifccs optimos funt annumerandsti Et quamuis qua! ad condiendam Albacoram, neceffaria vide-bantur,præftô nó effent (vtaccidit peregrè na-•quot; ingantibus,)ideöquc fale cótenti,latisorbibuS) ' igne toftam edercmusitantillo tarnen apparatu crat nobis gratiffima. Quarnobrem fi Cupidia-'.• ^^rt^ii'riorum iiatio,quæ mare tentare non audet: ni-hiloq; fccius(Vt de fcle vulgb dicitur ) dccis pc-dibns.abligurire pifccs percupit; Albacoram io cótinenti tainiacilè mercarctur, quim relique genetai

I N B R A s l L I A M. -IJ gencr';ecquiJdubitatis quin vnà eu pifee digitos Ixpc circumlainbcret?vt enun dixi de hirû-dinibus marinis, cùm AlbacQræ degant inter Tropicos,in altoque nwri verfentur, nô ita lit-toribusappropinquant, vtàpifeateribusintc-græadnos peruenircpoffint.Quod vcrô ad A- . tricanosattinct/quimarpadOrienté accolût,,. • gt;' Pcrufiôfquequi Occidentem verfus , tuni amp;nbsp;Albacoras facile pifeari. ? turn incorruptè fuis apponere,credibile dK îb'.'à -n Ô Aurataiquæ mçoiudjcïp,i«aVocatuf,quôd in ^“1»« aquaUteo elfe,colore vidfatub amp;nbsp;aurö qua fini illinia, figurÿ Sulmoniproxima éfisjdifiert tgt;-médorfo dcprcffiortaexpcitus ita ptonntsyiAu rata nô tâtiun cçteris de quibus mentions feçi-, inus,bônitate præftare: yerfi etiä negojin mari Àiuuinibûfq; quicquam inupniri poife fuauiû3. ji^^.j marin}-

Sumpauté marinorum duo funt geperà,ïhu rofiro acuto,Yt anferts,altetûtâ obtufo,vt cùm è mari attollit,fphtra efle vidtatur. Idcirco ab cafimilitüdine, qui éft illi eu cuçullàtis,capita inonacliorû appellabamus. Ex iis animadiferti logos circiter fenûm péduiCâuda lata»bifKdaq;,, in capite omnib.crat forajuéiqtio fpiritûduce- - •* tc,amp; Yndâ v ibrarc folebant. Gum incipit mare commoueri,fuper aquam eminentes, præcipué node tempeftate conflidati, virides appâtent, vindéniquc reddunt. maris effigiem. prætereà in morem fuûterreftriû,altè ànhelant fttrtunt-, que. Q^ajuobrem nautæjiHos vagari amp;.refpi-rarc copfpicati, tempefiatem certiffimè præfa-giunt , quod amp;nbsp;fapc fum expertus^.Et'quan-

- ri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B y

gt; uisj cùm tranquillitas effet, pelage modo cry-parite, vndiqnc fuum marmorum circumK' da multitudine,quoad profpici poffet, totun' mare illis conflratum vidcretuntamen cùm no

tam faciles captu effent,qüam pifces rcliquid' Modus pifei ^ confucuiffent, prout collibüiffet in prompt** dl fuel man hon erant;Itaquc,vtlèdori fatisfaciam cuinU' quot;”■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;latiu^qua tandem arte C3piatur,explicabo. Qu'

-probc’.inter eos,piftandi modum callet, cófpi' ^*f , H catus è prora, harpagonémque ferreum manu ■t-^-^ *fc”lt;n® Ïonamp;tino reoindö longo craffoque’*

* hafladimïmata: quictfam funi alligaturvigin** -eirciter pedumegregatim accedcntibuS, qufff i-rircjgt;ofsiteligens,tantavi harpagonem iaeuff -tur, vt fifedepercutiat, ferro fus adunco te tneatuntum relaxatofune, quoad fieripotcfti ,^2 -dum fe dolore fauciusin omnes partes couen fititsferroque magis induit-, fanguis eum paulr - .tim vire'fqué denciunt. Nee morati nautæ ei' eten,manu fcrrea,qüæ amp;nbsp;ipfa Idngurio adhart* icaptum in nauépeftrahunt. Hacratione vigin' iti quinque in innere cepimus.

suum mati-fif“ Q«o ad inteftina, fi Vt porco, itaamp;fuinw-nuia™ ‘quot;'®' tinó quatuor tanquam perna: demanturdiui' sdaturque amp;nbsp;vifceribus,fpiria etiam dorfi, eoltf qqe ablatis eun dem in modum pendeat, bic iU* lt;nbsp;valdc fimilis crit^iècur codem faporC. Caro tarnen recens duleior amp;nbsp;deterior. Pinguedo in omnibus quos vidi, póllicis crafsitudinem non excedebat,nüllamque'puto inueniri qus duo* fuperet digitos.Itaque,ne nobisampliusimpo' -nat id,quod Lutetia: alibique laridumquadrag*

' fimç pifcatorcs appcllans, fuifque marini pin- /Z'/ƒ'•'‘'^_•^X- ƒ« ' guediaé ede arbicrâtur: Nam ca cùm plus qua- /*♦•♦• •*•• f »rr • i tuor digitum crafsitudine pateat, Balænæ cen-

) fenda ell, Ceterùm quoniam in quarunda aluo ' quas venati lumus paruuli funt reperti, quos vt 1 latentes aflos apponebamus, nulla contrarix ' opinionishabitaratione, magis exillimofucs i marinasvtfcropbas ,,viuosquam oua partre. ' Qua dere fi aceufer, ad arbitrium corü qui cx-) perti funt potius gt;nbsp;quam qui fcripta tantum Ic-t gêreprouocans:vtrcm diuidicare mei non ell j i inftituti, ita ncmo,quin ca quæ vidcrim certa ' eflecreda, iure interdiéturuscö.^

' appcllantur cepimus. li quoque man fedato , viridesapparent:quibufdam longitudine qua-/ tuor pedcsfupcrantibus,crafsis pro magnitudi-' Me corporis.Taméquód eorü caro minus pro-/ bctur,necefsitatc cópulfi amp;nbsp;mcliorum inopia, 1 nautæ Requiené attingunt.Pelle funt afpera fcr * rataque,capitc plano atq; lato. ore patulo tam-qualupiMolofeiuc Britannici. Cum bac dccau r « monftrofi funt, turn dentibus accutifsimis da

nofi: quemque femel corripucrint, aut dilacc-rant:aut in mare deprimunt, Qui lauant in 0- j^^^ui^j, ccano fibi à Requientibus valdc rimèrecogunt damnofi. . / tur.Nec cùm effent edufti fupra foros nauiunb^ïi’e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f , *

quodfa:pcaccidit,hamisè ferro digitali crafsi-'‘‘V'‘* * ’ r' tudinc minus ab iis cauendum erat quam à fc-ris canibus.Quapropter cùm nequc capti, neq; liberiabiniuriatéperarent: parûquead vcfcen-dum accommodati cenferentur : quos eramus

' pifcatilanönafltes,atquc cruciantcs,vt damno-''(is animantibUs di'ghufn crat, claua ferrea ma-ttabamus.’ Dècifis aliquando branchiis, dolii-quecirculo per caudarn traiedo, in mare pro-iiciebamus: turn feipfi iadantes quod diu non m^f^ebantur, iiigèiltiquot;rios voluptate perfun-debant. Cïtctuhjj^tfi fab ZonaTorrida, non

. finc ea mägnitudjue teftüdincs, qua iri Rubro Indicoyc mari Plinius effe dicit, vtfingulamni fdpérficics contegendis habitabilibus cafs, p^ randifquc cimibus accommodetur ; tamécùm tantæ ibi ëxiftantyvt paruin fit credibile, breui-terattingerç vifum éft.Proponam jgiturfped' mën/t^uo de magnitudine leef or iudicare potent , vnâm videlicet in naui Boifiana captaifli adebgrandem exticifie, vt oftoginta homini-bustquos nddis Icccpcrat,- morenautico J^ran-dehtibus, largê fiiffecerit ; fuperior tefta oiuh effigie j lata duOs pedes cum dimidio , amp;iufr’ craffitudine cetnturioni Mario ad clypeum data effiéarne tatn prtaimcad vitdiinarft accedunt, vklardotrtièél'x, toftaique, eodem faporcvi-dearttur.Hic-t^üoque Vt animaducrti,carum eft pifcatus.Tranquillo. man,alias enim raró appa-iédt'fin fumraa pelagi eueftis, Sol tefiamat'

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tendit,vfpafi non poffint: itaque fe jnuertunt ^^ nbsp;nbsp;.’.r 'adrêperandfi calóremy dinque in gyru verent: bbb bó/picati,m^nuferrea comniifTubïteftj' quot;nbsp;fSSn-paóla, vi magna nadtæ quatuor aut quinque j:önnitentcs , in pbafclum pernabunr.

Haftenus de mdrinis tdludinibus feripferi’ At Theuctus in fua virorum iHufirium Hiftp-

äitiisgraphicceftendit pereutfum ingenium, i Quemadmodnm enim patct huiufce Gommé l tarij cxordio in me inueftns incptifsimè tandé exclamat. ^^td dicemtu de prodtgtoftt trfludi- j, fiibu^ illts j .^uas tam herrenda ma^nimdtnefifh j Temda zen a ßnxit,iit oBogtnta homtneivna nn- ' fleuerit^^uifertajfe non efurtebant)tefia amefuf e riercentegenda haiitabibcaflt;tftiffe(ert(,ijnddr^f-naffe homtntbn/ noarèttror,fed tnfeHorum generi. CumigiturTheuetus plagis fc denuoinduerit, cadatuncin foueam, vndè nunquam potcrit cmergcie. Itaque audiainus quæ feribat cap.14. , Singular Amende teftudinibus loqv,ens,quas [ dick elle in infulispertinentibus ad viride prot montorium. cuius quidem hæc funtverba. fa- ' ter lUai teflHdtnes i ait, i^uadam reperiuntttredm. j ipgentimagnttHdineiVt kemmei /quatuor vna re-' 1 tmtre nonpofnnt-.i^ued turn z/idi, turn ab explora-tafideiauRoribuf dtdtci.Pbntfu etiamtradit^tam pjj„jm ub. immantj -n mart indicé ttfudmec exifttre^vtca- s.capio. fam tefia integat,interifye mfulaj Rnhrtmans eif-dem lent) ad eymbof vtuntur. /n mari Perficofre- ' tó^ueCarmania fimild inueniri Pltntm ide amhor \ eft^Demde Theuetue ^uotrnodtscapidthrexpliea^ lit cegitandiirelin^ue^ait^^uâta tefla fit crafsitudv. । ficu amphradine coferatur.Ndtjui ^ fretH Ala- 1 gtllaKicumincolunt Barhari f^r‘jnif nmi ^rgen-tcum lis ad excipiendei tHushofitumpro feutu 'Vtü-tnr.Similiter (fi pro uallo jimazones ( hat cam- 1

' nentuf eft Thenttut, nuf^nam emm apparenty ' 1 nare Paeficum accolenietiy cum oppngnata tu-

' ÿ'ioia defendant , Teftdmlt;]ue afieuerare aufim [ ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B inj

| ^ldefeJJe firmant vt rninufculi tormenti, ^wd nut-migefiattir,glande tratiti n»n ptßitJn/klani dr' ca vtrtde prementeriitm affatim ve/cuntur te/ift' dine, Vf apnd no/ Mnla aut veruecina: Nam ^ vitultnafimilu efi, etu/dem^uefaportj, Hæcillc: quæ vt cçtcra prætermittam, per fe fatis aperte ' aceufationem qua mc,iocando afpergcre cona-! batur in autorem rétorquent. Et quoniarn, pa* \ rum de prouerbio cogiuuit, quo fecit menda-cem effe memorem oporterc. quam perfriâa fronte calamniatorem agat, demonftranduna 1 eft clarnis. Ac primùm Icétoribus animaduer-tendum eft, quod Theuetus accufat,nempe te-. ftudinis tefta pofte cafarn contegi, non à nie 1 fed àPlinio quem laudaui efte diétum : Hune * etiamlocum citauit prolixius,bonusillerepre-héfor. Et fi vitio vertenda eft autoris prolatio» primus peccauit Theuetus fcilicct. quamobré vno verbo turn ego à culpa libcror,cum ille có uincitur. Reftat vt purgem id, quod infimulat eftè CQmmemoratum elatius nimfrumteftudi-nc in naui Boifiana captam odogintaraortali' bus large cibû præbuifte. Quid turn ? An ina-gis vero eftfimile'I heuetû vidifte tâ magnas teftu dines,vt à quatuor pifeatoribus retineri nf poftent: qui non modo porcum retincrent, ti-ta corporis mole : verum etiam bouem , vnde ' hommes plus mille quingenti lautèprandcret.

Si tarnen robore cum cclebri Quoniambeco eftent comparandi,quem incptifsirausille cen-for cómetus eft.Aliai enim vt iocado ait, fe no arbitrarj,cafas teftudinis coclca inteâas,mc ho mirti-

minib. fed infedorfi genere deftinafle: (quauis Pliniu atcufetjfi aut Pigmsi,aut deplorata valè- 1 tudinc homines pifcarentur, magnum effet pc-* 1 riculu fcilicctncprodigiofaillatcftudoeffugc- Theuen« ret. itaque vtcoerceatur preffnis, dandum eft tii’depiDg^ homini confilium,vt afcendat beftiamjaffump- tur.

to etiam è tefta clypeo, qui mtnufculi tormenti glande tranfucrberari non poffit, accerfat quo- I que Amazonas (quæ nufquam funt)infinita I multitudinead opera ferendam conuocata,fi 1 monftrum iilud feuiat. Denique fibi egregie / prouidebit,euocato nominatim Quoniambe- | co, qui permagnum vinidoliura vlnis ample- / xus,amp;facillimefuftinens,fingulaquCj humcris maioraexære tormenta, minifir is comitanti-bus,ad prxbendos calices , ignémquc tormen-tis admouendum , ita primam firmer aciem. Quare, quoniam in confutationibus praeftigia-torem illi agerevifum eft haevefteindutum, , decreui hominem dimittcre. Hæc habui de teftudinibusbreuiter cxplicandaamp; aliis pifei-, bus,poftca raentio fiet de Delphinis, atque c-tiam Balænis,pluribûfquc Cctaceis.

De ^ei^uinoHm/i eireuia, tempe/latihuty vM“ forum tnconjÏantta-,p/itutit corrupriSyfa/onhui- fuh ahif-^ue ineommoditarièfu, ijua/ area lUam rautt-dt pla^am fußmutmui.

fev^^^Fi^Ç T-denauigatione abfüluam,tri-. bus aut quatuor citra Acquino-lincam gradibjs,vcnto Ventarum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ddlituti, tépeftatc aduerfa nou incouitantii nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modovulumus , pluuia mala-w^*^quot;”' ‘■iaqucinuiçcm fucccdçntibus,veriim etiâ{vt nauigatiod.it'ïïcilisatq;pcrieulofieft circa Ae-quatpre ) obfcruaui ventoru ineonPantia fope accidiflc,vt tribus noltris coniunâira bxrenti-busnauigiisgt; vnumquodque fubito peculiar! • fiatu raperctur,.figuramque trianguli Orienté Ocfidcntcinquc yerfus amp;nbsp;Scptentcionêdelata, ebiccrcncniiHanautar» induPria probibente. Pla ventorum confliétatio, crat moircntaneagt; crumpcbaiitqucvonices,quiamp; Lbito curfum remorabantur,amp; c vePigio vela tam impotenter infflabät, vt mirum fit nauem non inuertif-fc milJics.

rhisii faù Prxtcrca quxfub AquinoóHali circulo deci' * contigio- dit pluuia,fceda contagiofaque eP,vc P collapfa Asfat ma- corpus attigevit,cnafcantur puPulx, vePéfque *i-..u«. maculentur.SoI autem mire fcruct,qua de cau-h Caloribusprefsi maximisjingenti quoque Pti

hborabamus-.qiiôd aqua daleis,poculétaue alia (li prandioli tempus demas amp;cçnulç)nosoiTini no deficcrct. Vnde accidebat, quod mihi vfu veuiflememini , balitu confüpto,vt hora plus i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;TT nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• Nauurum

obimnclccrcm.Hac nçcc(sitatc copuHi naûtç, d^fidenum. nihil magis habet inyotis,quàmvt aqua falfa eu Aquamatnu duleieommutetur,Siquisopponat (repudiato ^'bji,^ P”' invndis pcrcunte fiti Tantalo ) fieri poffe vt aqua mariwabibatur,aut humeftando faite pa-lato inferuiat;Rcfpondeo nullis omninöreme diis aquæ falfe per eeram eolandæ, alitcrue di-ftillandx ( præterca quam fluftuationcs naaift iuftituendis fornaeibus,lagænifque eonfeman-dis minime conueniunt)cfrcftum efle,mfi quis' Vellet, fimulatqueoriadmouifl'ct,ipfaetiaeuo-merevifeera ,vtca deguflationi aecommoda-retur,amp; potui multó minus, Attamen vitro in-fufafplendore amp;nbsp;puritatenulli eedit. poftremo aqua marinafquod amp;nbsp;fum admiratus amp;nbsp;Philo-fophis examinandum relinquo)fi lardum, hale-eem,aliauc earnifi amp;nbsp;pifcium genera valdc fall-ta temperes, amp;nbsp;magis duleia fient, amp;nbsp;eitius qua fi fontana.

Vt vnde fum digreffus có redeam , fa-fiigium noftræ, fub Zona Torrida , mifc, J^Ïquot;”'“^/ nre fuit, quöd maximis amp;nbsp;continuis im-tus. bribus ad earinam vfque pefmeantibus nau-tieo pane eorrupto amp;nbsp;mucido , quo tarnen vtebamur admodum exiguè venues vna eum pane , tot inerant enim , quod mie® , nihil abominati ne fiti eonficcremur, edebamus : vi-tiata quoque aqua dulei opplctaquc yerniibus'

cùm c vafis cffunderctur ftomacho nullus crat tam firmo quin expueret.Qm autem bibebant, vna manu teuere poculum, altéra ob fœtorem narcs comprimerecogebantur.

AdacHb» de Intcrca quid vobis in rnentem venit, homP iitato» mue- num dclicatißimi, ealorem exiguum ferre non *“'*■ potcllis,tunicaquc interior!,commutata, bcnc terfi,opaco in conclaui amp;nbsp;fplcndido, cathedra leftuloue impofiti, otium agitis ? vobis cordi non eft ad menfam accumbere, fi lances niti-diflimæ, vitra bene lota, candidiora niucipfa mantilia, dapes conquifitiflimæ apparatiflinix-quc,vinum deeft Smaragdo clarnis ? V ultis na-uigare vtad hunc modum vitam traducatis? vt au tor vobis ncquaquam fum futurus, caque de re minus cogitabitis, J cùm quid in reditu acci-derit audietis ; ita cum de mari mentio incidit, amp;nbsp;nauigationibustam longis, vos veilem ora-tos qui ex libris tantum fapitis, quódque mul-tó eft detcriùs,cx eorum fabulis, qui mare nun-quara viderint vt dato fupercilio Mineruain non doccretis:hoc eft vtinterpretor, iis paulu-lum cederetis, qui tot incoitimoda perferendo ca lunt experti, quæ nullo certèmodoinani-mum jrrcpunt,ninpcriculumipfc feccrit.

Guheriutar Addam cum ad ca quæ ante commemoraui quot;lu» ffnïï'' ^^ ''ïtietatc ventorum atque tempeftatem , in-m. ' bribus fætidis amp;nbsp;caloribus : turn quæ in Occa-nogencralitcr fiunt, præfertimfub Acquatore: vidiflemc loânem MeuniuraHareflorienfern,' cx noftris gubcrnatoribus,qui cùm literas nefei jet, cognofcêdo Aftrolabo, chattifq-, nauticis,

amp; Bacilli lacob aflecutus eft tantam nauigan-di peritiam , vt fxpenumerô, maximeque cum eftet tempeftas, fuentium gt;nbsp;imponcret viro bene dofto, quem nominare non habco necefle: cùm ifte tarnen pacato mari explicandis The-orematis exceUeret. Nee intcrea propofitu m cft,quicquam detraherc de iis artibus , quæ in fcholis docentur , amp;nbsp;Htcrarum monumentis conferuatx funt.Sed magnopere vellem, nulla vt hominum autoritas, amp;nbsp;ratio cum experien-tia contenderct. Veniam igitur à leCtoribus efflagito , fi in memoriam rcuocans nds aqua putri,amp; mucido pane vixifte, pcrmultafque rc-rum incommoditates perpeftbs efle: mifera ilia conditione , cum lautis cenforum iftoruin dapibus comparanda, fum ab inccepto fcrmo-ne paululum digreflus,amp; in cos inueftus. Ac-cidit fepc ob eas de quibus ante diximus diffi-cultates, qua: poftea demonftrabuntur fufiùs abfumpto omni commeatu citra Zona torrida, retro naues abiiffe quod xquatorcm fuperarc non posent.

Cum hac miferia confiliftati circumeun-do,amp; paulatim appropinquando, triginta quinque diebus tranfmittere tentaflemus , pridie Nouembr. Febr. Deo propitio, Aequatorem

toto in orbe dierum amp;nbsp;noftium exiftit æqua-litas,itavt quifub Arftico amp;nbsp;Antardico dc-gûîjdüob.ilus dcmû in anna dUbducc noc-

SifuvioPö- tcinque participent, eueftigioSole ab eoruffl «Aonràicii confpeétii altcmatira recedenteadfex omnino menfes.

Quo igitur die mundi Zonàm Turnus prêter-’ ùedti na^tç folemniavfcipaucreiÈtcnim ad niC moriam ciusreiconferuandam, qui niinquam fub AEqu^torefucrunt, cos funibus aHigatoS in mare dcmittunt:autpanniculis cacabo afti-câtisatro vultum inficiunt, Vettoribus tamed fepecuniaredimerclicét, quod amp;nbsp;mihi conti-

^Itaqtje fapyge fecundo dclati fuinusadquaf «Doria vni- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gfadum vitra AEquinoélialem. Hie PoluS

»erfind, hb. Antaröiicus primum à nobis ett vilus (quera 3.car.sgt;. *'Neuftrij Stellam Su appeUabat) quibuldam ftel lisjVt ab illo tempore animaduerri, in modunt crucis depiâû; idcoq; fydus integrû in ftella 5« nominant.Retulêre,vt quida fcribit,qui hot pri mum iter funt aggrcffi,albidani circaPolö An-tardticü nubcculam perpetuö vidcri quatopr-'qiicRelias, crucisforma, cum tribus aliis, qux Septentriones valdc fefcriint.Iamdiu Polus Ar-éticus à confpcétu noftrq aberat: obitérquedi- ' earn, non modo fub AEquinoéfiali Polum v-trumquç. non apparcre, quemadmodum pk-,^ . . . riquèarbiti»tur,fcd neutre, nifi duobus emen-

Sol pró Ze- fd.Feb.cuin fudum eflet,Nautique Solisal-,titudinem Afrolabo depræhendiflent, affirmant ad pcrpendiculum radiare . Ideireo, quaiquis pcriculi faciendi gratia , pugiones, €ultellos,aliaqucid genus fupra foros def gerc-niuJi

mus,noftris in celocibus co dk, meridian oprç-fertim tempore,vmbra nufquam cR vifa. Duo-decim fere gradus proueftis- tepefias tres, qua-tuoruc dies ajueria extitit:p3ulô póft è contrario unta malacia fada eft., ut interca celocibus immotis,pcrpetuó hfe manffifemusjniü ventus flauidet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A •,

Toto itinere noftro nondum Balænæob- Bai^n*. uiam crat faite,turn verb prope vidimus. Quo in numéro vna,quæ faciUime potuit conQùci/ ’ f jiiixta nauim emergens, quoad.fe commoucret, ' ’ ifcopulus crédita cil, Vt metuerem ne impadU fracta cclocç periremus : obferuaui cùm fc in rnareabfeonderet, antè caput exerentem,- œc plus doliis aquæ duobus. çieciffe, demergen-teniquetantum cxcitaOe fludura,dcnuó vt ve- »... rcrer ne in gurgitem nos ad fc pertrabtret. 3ft-que profeito rcs horrenda vt in Pfalmis, lobé- j^’.“* “* quelcgimus, ciufmodi monftra tarn facile in Üceanaluderc. .gt; nbsp;nbsp;...un.-iJ.- -p ,-r lt;

Vidimus etiam Dclphinas compluribus pif- Dciphina» tium generibus comitatos , amp;nbsp;militari ordinc «m'uniür. incedentçs : in mari fubrubido eife, colore puz-tantur , exiRisvnusfcxiesfcptiéfult;, tanquam gratulanvellct, celoccm qua erami vedus cjr-cundedip nos inuicem nihil non tentauirows,is quot;nbsp;• Vt caperctur,fed cautè cùm refugeret capinun-quam potuit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

De primo f ndix Oceidenta/if cen^eüu, et in-eolentMm barbarorum : de'^uew^uammariM' ciderunt ad tropieum vfjue Caprieorni.

N o B fecundo diu flante Fauo-nio,ad v. Cal. Mart.anno 1557.1113' nè circiter oÜauam hóram , in conlpcöu Occidentalem Indiam habuimus : quæ amp;nbsp;Brafilia , amp;nbsp;quarta orbis

• fedhio antiquis penitus incognita amp;nbsp;America dicituncius nomine, qui circiter annum 1497’ Americu« primus earn dctcxit. Explicate fupcruacaneuni Amenom'quot; ^ftj^tiam læti quanque alacriter Deo egimus primus no- gratias, tam prope intuentes continentem op-«m^ ju?^''* tatinimamjbreuique adeundam.Explorato igi-3 i»quot;; f^i ^^”'’ 4uocl eramus confpicati terram efle (decipi I / '^ enim facile eft nubibus in acrem abeuntibus)

eodieipfo, flatu fecundo, amp;prorain alruin conftituta, cùm Boiftus elfer antegrelfus, m-chota: iaiääefunt mille paffibus interiedtis, àrc-Huuairou lo gioneafpera /f««^^« Barbaris appellata tuin “ * ^'f’ eduéta è naui fcapha, amp;nbsp;tormentisaduentufi-gnificato,vt alfolent, qui illas regiones adeunt: virorum mulierumque ftatim manus Ingens vifaeftftare inlittorc. Hiomnes, vtaquiW-MargaiJte» damexnoftris, qui locaiHa iam ante cognoue-G.uiisinimi- rant,eft animaduerfunnerant natione M^tgi-tates Lufitani^ confœderata, Gallis anten' iniuii'

cîfsîma;vt captis nulla libetationis merccs fol uéda effet alia, quam vt maftati concifiq. bar baros faginarét.Tüejuoque vidimus menfe Fc bruariofqui ferè tota in Europa eft frigidifl'i-mus,gclüqueimpcdit,ne quid è terra pro-dcat)ncmora amp;nbsp;lucos, berbafque tam efle vi- Nemora, rides,quam funt in Gallia,Maio amp;nbsp;lunio me- fe^peVvi-fibus,quo vere perpetuo fruuntur Brafi-rentin a-licnfcs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Hoftilis O’lt;er4C4n«»jatqueGallorum inter fc animus,quern vtiique Vehementer diffi mulabant,impedimentononfuit, quominus enaucleris virus, qui corum linguam medio-criter noucrat,cum nautis aliquot fcapha con fcenfa, littus peteret,.vbi magna multitudine Barbariconftitcrant. 'Nee tarnen intra teli iaaum acccdcrc,fed vercri ne à feris homini-buscapti, interfeaique torrerentur. Ita e-rainusoftenderc cœpcruntcultcllos, fpecula, pcdinesjaliaque id genus, cum quibus ad vi-dura pertinétia, commutate fi vellët,pettbât. Qua re à quibufdam qui propius accelerant, intcUcâ;a,ncc rogati pluribus,mira cclcritatc quæfitum cxcurrdre.Moxredcunte'Nauclero

. farina quapiam ex radice, quapanis loco v- Fauna ext* tuntur Brafiliehfcs,pcrnæ,carncfque ex apro-g“^’'^» rum genere,aliaque ad victim neceffaria,fru. eibatia. ftus etiam magna copia,quales gignit regio,

^ allati. Pritcreavt amp;nbsp;dona offerrent ,amp; ad-trentum gratularentur,fex, vna comitate fœ-mina Batbari fcaphara ingreffi, fpontè lua p^j^-, j^^; nos inuifere.Quos cum primum vidiffem,le-binabau. Ctonbus cogitandum reïmquo,quam eos firn ‘j^j^Ccri^'ü

attenté contcmpldtus,dc quibus etfi commö' diiis amp;nbsp;tullus agendum cli fuo loco, hicta-men attingere obiter nohnulla decreiiimuï' Principio turn viri, tütntœiuinæ nndi xqu' agunt,atquc quum ex vtci;o prodicre,ad orni turn toto corpore atrati. Cxten'im viriseft familiarefmeiput attonderc in formam coro-næ monafticx, occipitis verb crines dimitte-rc,quos tarnen vt hi folent qui apud nos aient comam,circa collum refecant. Ad hæc per-tufoinferiorilabro,viridi colore polituluW lapidera, capitati argentei latitudine atque craffitudine infertum geftant,quo dextrX foraraen illuJ aperiunt clauduntque. Hunt ad venuftatcra vfurpant : quo taracn aanl-fo , amp;nbsp;in labro inferior! gt;nbsp;tanquam ore 31-tcro hiante apparent turpillimi : fœtnina! labrum minime perforant, fed vt,noftrJ-tes crinem valdè fumraittunt , auriculas autem adeo traiiciunt, vt digitum acd-piant ; vnde candida ofla pendcre amp;nbsp;fupts humeros fluâuarc folent. Aho reiicienJa . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;videtur eorum confutatio qui Americanos

efle villofos falfó funt opinati. Antequart b^roruro*quot;^'®“^^™ B^sbari à nobis difcederent, duofe-addeepij-nes qui auéloritatc pratdabant , demon-dos Gallos, ßj-jjjj, jgg jn regione raaximam clTc vit” Bratilij optimi, cui amp;nbsp;fecando,amp; exportan-do fuam operam pollicentur, réfque ad vi-Óum ncceflarias;nihilqucprætermittunt,quo perfuadeant, vt manere vellemuS. Præterc» quam alio tendebamus,manendi ratio none-rai:quüd cum inimici eflent ,amp; multitudint

Vincercntjlioc confilio inuitabant, vt fi terra tenuiffcmus,more fuo, vnlncribus confeftos deuorarent. Ac cùm yJ/^^^^t/er torrnentaamp; quicquid adco nanes noftræ aduexerant» val-de effent admirati : nequefmaximis de caufis, præcip aè ne Gallornm pcriculo fieret, fi for-ttillucappcllercnt)iiianimo haberemus vim faccre, ad fuos qui expeftabant inlittore, ve-niam redeundi poftulant.Itaquejquoniam nul ?«“quot;gt;» lus eft apud eos pecuniae locus, c0rebus quas„” ƒ“ quot;nbsp;attulcranr,hamos, indufia, cultcllos, fpecula, fdque genus quamplurima commutauimus, rjua: quidem funt ad negotiandum apud Brafilienfesaccommodatifiima. Ad extre*Vrbanita mum vtquum nos a,diere Barbari, puden-ƒƒ'* **‘‘'^ daliberaliter oftenderant, ita, quum exire, amp;nbsp;infcapha federe vellcnt, indufia quçà nobis accepiffent,ad vmbilicum vfque coHigen tes,atque ne macularent ve?iti,in natibus de-monftrandis nequaquam parci fuere, mira certe vrbanitas amp;nbsp;digna quæ legatione funga tur. Nam etfi prouerbio feratur apud nos pellem indufioeffecharioremfilli contra, ex-ccllenti erga nos magnificentia fortafle, nates apcriendo,pelle arbitrantur indufium effe præferendura.

Hoc in loco paululöm immorati,quamuis noua ilia cibaria primum aliéna vidcreturlt;nc Ccffitate coaéti, tarnen auidè comedebamus. At poftridie eins diei, qui Dominicus erat, fublatis anchoris, vela fecimus. Terram le-gentes viginti fere millibus paffuum in-terpofitis , obicclum babuimus CafteUum

Spiritus Sa Lufitanoruni,quod illi SpintumSandumjBsf aus Cartel [jj^j ^gah appcllant.Hi celoccs noftrasgt;myo lum Luuu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, I r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

norum. paroEcmque adco confpicatb quem luiscK* ptum tfle facile conieccrunt, tormentis V-trimque terautquater difplofis; quód extra ^ iaiAum eflemos pilæ abieruntinnoxiæ.

Igiturlittoribusappropinquantccurfu con . Tapemiry. tinuato,pbgam præterucéti fumus quam T/t pemiiy appcllant.-hïc qua in continentem nia re inHuitspariix fiant infulæ,quîquehas inco-lunt Barbari,vt nacaquidem fereopinio,Gal-lorum focij foederatique funf.

Vlterius pauló circiter eradus viginti, ha-vbuant Paratba quorum m regtonc, quemad-• '«•'modum præternauigando animaduerti ,tii' quot;qauli eminent in caminorum figurant ab-euntes.

Ereuia amp;nbsp;r-^CalendisMart. Breuia amp;nbsp;Syrtes legimuJi fcopulis amp;nbsp;lingulis intermixtas,qux loca, nc illife mues pereantjmaximopcre nautx folét effugere.

Ex aduerfo Breuium planiciem fumuscó-fpicati,amplitudine triginta miliarium : hanc Ouetjoates jpcolunt On^/^ftf/fr homines adeö feri,vt ne-que paeçm inter fe colant,amp; cum finitimis o-mnibus aducniTquebelIuin gerant.Cùm vero ab hoftibus premuntur (à quibus tarnen nun« quftrn iugumaccepcre) mirapernicitatemor ti fe eripiunt,qua amp;nbsp;inter venandum,ferasex cetyorurn genere quodam affequuntur. Omnium Brafilicnfium more,nudi penitus agür, nihilo tamen feciùs ad nates vfque comam de inittunt,contra quam reliquorum fert conluc tudo

udo,qui,vt paulo antè diximi!s,dicemufquc poftea fufiùs cum finciput artondent,ru cir-^ cacollum crinem refecant. Dcniquc cfFcrati OafMc^iKf/illijrcgiuncularn inuióii habitantes cnida came vtfcuntui in morcm canum, luporumquc,lingua etiam diffidet à finitimis, Vt inter Qccidcntalis India: populos immani täte ac fæuitia inhgnes nicrito ccnftndi efle videantunCæterùm qaodnullum cum Gallis,Hifpanis,Lufitanifquc commcrcinm ha-beant,alii{que tranfmannis, carent noflriso-mnino mercibus.Attamen vt poftea audiui à quodamintcrpretcNeuftriojli cas finitimi eft Onetacanbni communicare defiderant, hac Vtuntur ^ermutationc, A/ar^aiM, CaraiMt aut Tououpiftambauhitu (quæ gentes funt vici næ)aliive Barbari,feipfi Ouetacatinon creden tes,oftentant eminus falcem,cultcllum, pedi némve,aut fpcculû ,aut alia eiufmodi, nutù-que conquiruntan permutationem velit face re.Tumfi confentiatjviciffim plumas depro-mit,aut viridcs lapides, qui, vt demonftraui-mus,labrisincluduntur,aut quædam non ab-fimilia. Deinde locum defignant ab bine ' . treccntisquadringentifve paffibusibicaltcr in ' . lapidem IHpitémve quæ putat offe commuta ' nbsp;nbsp;da reponens,longe ablt.S’ec moratus Oiteta^

tas ad tollendum accedit,quæ ille depofuerat, codemq. inloco relinquendü,qu3Eipfc often derat.Pidemhadenus feruant, permutatione • verö tafta,cum alter eó rediit,vndc primo vi ’ fus eft,violatis inducits magna cotentione eer Utur, quis calque petmutatum cripiat. Nec

dubiuni eft quin 0««4f.lt;j',vcnatici canis Iciii-täte,primas ferai. Icaque noftris bominibus qui arthricide laborant, claudis,tardifqucfüt pedibus,nequaquam eenfeo, (i de confetuan. dis mercibus cogitant cnmO«ez4r4n^«rncg0 ■ tjationem inftituendam ene.Cantabritarnen» gt;nbsp;quorum etiam lingua diffei ta caeteris,vtq. nO .' turn eft,agditatc præftant,optimcque ambub re videnturtcum duobus bis rationibuscuni OueiAcatthus comparand! fuut, turn cos quis / inerito digniftimos exiftimçt, qui vnadifcut rerent.Quin amp;nbsp;annurpcrari poffent, qui Pal- , marumflumen accolunt, quadam in regione Hifl,vniuer Floridæ. Hi (vt memoriæ proditum tli)cer-w** *6jk uqm alftquijtotumque diem irrequieti folét , #4^'^' currcrc. PraftereaGigantes ad flumen PlaiJ

(eodetp 3utliorc)tantavelocitate, vtfugien-tes^apreas fæpe manu retineant: Sed age dumrelaxatis habenis, veredos bipèdes illoJ dimittentes, Sed vefibbet, Euro citiuseuo-lcnr,interdum etiam vt eft vcrifimilenonfm’ graui lapfii,tribusin plagis Americæ (diftantl i bus inter fe tarnen Platcnfi præfertim amp;Flo rida plus tricics centenis paffuum milibus) amp;nbsp;in quarta Europa:, niue ftipatius concidant adinftitutum fermonem reuertamur.

. Ouetacatium tranfmifta regione,aliam in Maq hlt;. epnfpedu ftatim habuimus, quain aW^^-f*

appcUabantjincoliturque à Barbaiis,quos tâ-tùm dicam,ob cas rationes quæmodô expH-catæ fuut,minirjiè in vtramque, vt aiunt,auré dormire : eiim ad incuifionem faciendam» ƒ arauffinjo^ habpaut nninmos. Hoc in Jit-torci

, r RupeiSmii-tore , magna ropes in turns modum fe at-ragausetc tollit: qux foie tada lucct adeo amp;nbsp;radiat,d“*-vt quibafdam Smaragdi genus cAc crcda-tur. Idcirco aGallis amp;nbsp;Lufitanis haepræ-.

temauigantibus Afa^-henJii Smaragdi no-^ men habuit.Fciut hanempem nauibus adiri non pofle,qu0dad libella fummæaquæ feepa li eminentes, plus quatuor millibus paffuum excurrant in pclagus: terra etiänegant vilain inueniri femitam,qua rupes afeendatur.

ParuæibifunttresInfulæ, Aia^ heKfei^i^~ pcllatæ,quarum ex aduerfo ciim iactis ancho ris nodem quicuifTemus , poftridie fublatis dolonlbus FrienfePromontorium tenêre có tendebamus. Ventotamen rciedi,eö vndc manè.profedi effemus,rcuertimur:quo in loco ad louis diem in anchoris ftetimus,partira que,vt audietis,abfuimus à naufragio.Êtenim poftridie eius diei ad vi.Non.Mar.quo B^tbapfQ,;j„u^ nalia eelebrantur ab hominibus male feriatis, diicnmen anteiciunium Quadragefimxjhora vndccima g^^^'J““ '“* pomeridiana,cum primumacquiefceremus,

■ j idcó repente proceUa extitit, vt cùm tempc-il ftatem ferre non polfet funis aneborarius ab-' V rumperctur,nauis autem fluda3ns,amp; vi vnda-i 1 rü littus petés eó delapfa fit,vt ciira aqua dua-. bus villis amp;nbsp;dimidia non eflet altior (qua bre-'[ uiore ne paruaquidé nauis fuftineri potevat)

'gt; nihil propius fuerit quavtin vado adhxrefee '1 tet.Tü gubernator iadaj^lide,cura eb ré de f»«•^’piiJei.^

\ • ueniflc intclligeret,quaqua iUi munus incube '• bar,vtbono efteraus animo iubère,bis aut ter

Vcro cùm diligenti/Timè alteram ieci/Tentan-choram,quæ,Deofaucnte,fubrtitit neinfeo-pulos vniut ex Maghenfibusinfulis(profligatî Îalute,fi id quidemaccidiflet,quôd mare coin motiusiUifam nauem eonfregiflet ) deferre-(^/,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;murimpedimento fuêrc.Hocpericulo triuni

^^^ proderant nautica kcleufmata, quæconi-modiùsinalto vfurpantur, quàm propèlit-tora, vbi tempeftates maxime funt timendæ, Ciim aurem, fedato mari, dicsilluxifiet, pro* ptcreàquôd,vtdiximus,aqua dulci vtebamur vitiataequidam ex noftris aquatum profefli in tudoinquot;'''^^^*^*^^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;modoterrani

Maghéfib. ouisaüibûfque multigenis ( amp;nbsp;tarnen ab ÜSi «fuJ» quæ funt apiid nos valde forma diftidentibus) conftratam inuertêrc,fcd quod non effent ho-rainibus affueti tam erant cicurcs,vt manu cagt;

,^ . p'i,fuftibûfqueinterficifuftinercnt,itavtàno ffrisiaquatoribus in feapham conftipatf magna copia exportarentur.Ea de caufa, cùm fu-periori noâe laboribus extrahenda, nauts famem excitaffent(quamuis in diem,qui à ci-neribus nomen habet incidiffemus)ne Catho beis quidemRomanefibus cxceptis,auesillas promifcuè comedcre. Ac profc^o qui contra veritatemEuangdieam, Chriftianis,ftatoté» porc,carnis vfu interdicitteum figna in regio nesillasnondum intuliffetun quibus etiam *' nulla crat mentio de fuperQitiofæ abftinenti« '■ *•' legibus confcruandis:!ocus ipfe ab eis folutos eflenautas plus fatis admonebat. Die louis quo Ma^hefifa infulas fcliquimus, vento vfi ' fe-

IN BRASILIAN. 4I fccG3o,poaridie quartapomeridiana I^cnk^’„quot;o’* Promontoriuip actigimus,qui portas cil oiæ totiu\,obGallorain nauigationes, nobilifl'i- / '(Cf^oirr' inus.Hicanchoiaiaftajtoinientifqucadaentu^’“’*quot; fignificato-xenturio amp;nbsp;nauis magiltcr, quum aliijuot militibus in terram cgreffijobaios ba buere,magna multitndioe, Barbaros, ijvoca-bantut Tououpinamlgt;anlty Gallorum foeij at- Tououpi-qucfoeJerati. A quibus cum accepti fumus co quot;“^ Gü'lh» mit er,turn quid ageret Payco/M(Gc cnim Vil fedetati. ^ lagagnoncm appellabant)didicimus, quæ res f^/^gt;'lt;fi.‘»^gt;*‘' nobis qaidem longe accidit gratiflima. Eodé inlocoi bamis rctibufque pilces multos cepi-inus,complurium generum,Scab iis qui in no f • j-, ftro mart degunt,valde forma diffimiles. In quibus maxime varium , atque prodigiofum Prodigio-genus crat,quod ca de caufa defcriba. llornfi (quot;us pUeU, magnitudine vitulum fere æquabat, roftro quinque pedes lon^ojato fefquipede, vtrin-que dentes acnti,tanquam ferræ prominebat./'“• Quum vcib eduftus in terram,roftrum adeo ingcns,buc amp;nbsp;illuc vibraretjmutuö alter alte-turn appeUans,admonebat,tibias vt rcmouc-xet.Cæterùm carne eft duriffima,Ytenim effe mus famelici,ea tarnen,quatuor amp;nbsp;viginti bo ras,co(fta vefei nuquam potuimus. Hie etiam primû vidimus,non tantum fv.bliroe volâtes Pfittacos,amp;grc2atim,Yt in Gallia comices,^?™quot;’ , columbaquc-.verum etiam vt ex illo tempore vohnuum. obferuaui,bines in acrefibi cohærentes,qué-admodû apud nos turturesfolét.Cû igitur fcxa g ntafere millia pafluum itinerisfupercffent,ïfy./or,«» ^uâmq.citilfiraèamp;eri poflct,côtendercmus;aJ'‘'J j‘'-A---.-X

Frienfe Promontorium,breuior quam eratiß Votis.morafaeäa cft. Itaque eodie ipfo fubU-tisvefperi dolonibus, tarn profperc nauigatü vt fequenti Dominico,Non.Mart,anno 1557.

ingredcremur, à Barbaris (jlt;a«4^4r4nuncupï turn,à Lufitanis veró Gcneurenfi«,quöd Ca-Icnd. fanu.quem ita vocant,eum primo finu» adieranr.Pofteaquam honoris Villagagnonis Cauf3,quingéium fcrè paffuum intcruall0,tor msnta difplofimus,amp; nobis ille rcfpódit:(Ca ftra enim feccrat in parua quadam huiufee fi» nus infula,vt ante demonftrauimus.')anchor2 funt in propinquo iaâæ. Hæc igitur fumnia eft coru m.qiiæ inter nanigandum in Brafilia, turn pafà furnus,turn vidimus.

^i»igt;JlerfHegt;'itaelitus Caflelli CoUw^ ^pudPr/t fihenfis ^uemadtaodS à KUht^ag^oue accepti: ft-‘^uetUegeff'erifitu/n in ne^otio relr^ienii,tfim in rf li^uis mper^ fuipartilgt;UJ.

/^^ T A Qjr E cùm naues in port« fS^l Gâtent,finus Gagt;taèara,mn Ion ^ ^^ gc à continenti,quifque irope-dimentis in {caphacoilccatis,ca ftcllumColoniumpetimus. E-gt; , grefO, quodnon tantum à frequentibus peri-culis ereptos, fed etia feliciffime dedudos in terram opratiffimam cogitaremus: primura J^eo cgimusgratias,jjeinde ViUagagnoaem

ailimusjcxpeétatcm nosin plates. Qiécùra lingillatim falntaiTcnms, ilk vultufcrtno, vt vulcbatur.vnuijiicraquc amplexus,perhuma- ^Xm^M nicer appellauic.Tum cjui nos deduxerat, _Plii ViiUgagno li^po,Richcri0q.,amp;: Cliartierio miniftris,brc uker turn demóRralTent, qnænam cauß nos/'‘'^‘’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

adnai igationcm rancis diffieuhatibus fufei-piendam cxcitafTLCïnempe, vt ex literis , quas Gencuaro fcripferahEcckfiani ad verbum di uinum exadani in Brafiba condt remus.’ exci-piens illead hunc nwdum loqiiutusefl; Ego Quibusno« certè cum diu totoque animo illud ipfum d^ - P’'quot;”“quot;’ fidcrariinjvos iftis conditionibus atcipiolibé tujcH vTl-tilïinic,quódque noftram Ecclefiam,purirate l^'s^'snp. Velim auteccllere, ab eo die ipfo vicia coeicc-ri/uraptuofa veftimeta amp;nbsp;quiequid adeo nos à Dei culcu reuocare poffer,tolli iubto. Tnm fubbtis in ccelum oculis Se manibus; Elabco tibigraces,air,fumme DciJS,quod ca nune mi hi.qtiæ àte tandiu,tâmque ardéter expeCtaui, dederis.Móxt]uc cœtüalloquçs,filii,ait,(vûbis enim futi) patcr)quecnadmod ti Cbriffus nihil kacaufa fecit,fcdomnia pronobis, ita enim fpero Deu me in virus cófcriiaturüefft,donee munitione perfefla,me carére pofllcis : quiequid nuc agere decreui,tü veffra,cu eoiu gratia molior,qui hur,eadc,qua vos, mere veturi funr. Conftirui enim federn ponere fiJclibus cxpulfis Qallia, Hifpanii'. amp;nbsp;ttUnfmarinis re-gionibus;quo metu Regifque ac Cæfaris,rcli.

quortimque principum liberati, pure Deunt ƒ55-—ƒ, ^..a Colerepoffmejta nos primùm Villagagnoaf fetus effdiç Mepeurijad vi. Id. Mart. 1557,

Prima con Quo fermone peradtojimperat vtcùm fji$ rita. paruo in conclaui,quoa cotntruxeçat m mc-ditullio infulæ conucniremiis,adreiT) facrara-Turn precibus adDeumfufis,quintôquePÛl mo in cœtu modulato;verba ilia xxvii. Pfal-mi interpretans,/^numpeiy a Domino,U/udn-^uiram vt half item in domo Domini omntèm dit-lgt;uf vira melt;e,primam concionemin America VilbgJ- Richerius habiiir.At ViHagagno, dum illecô üuîînter^'tf’^tus exponebatur,frequenter manus iunge-audiendi re,ad cœlum tollere ociilos, altè crebro fufpl fare,aliâqucciufinodi faccre, qiiæin admira-tionem vnum qiicmque raperent. Ad extremum, Gallicarum Eedefiarum formula, quæ quidem reformatæ funt amp;nbsp;dicuntur, precibus conceptis cœtus dimiffus eft. Nos tarnen qui ?^?and'o'’°^’^*'*‘^''^^^^^”^*’®™“®’^O‘^^'^ *” conclaui fimus à Vii prandimus,dapcs appofitæ farina ex radicibus ••■B gione Boucanatus pifcis,hoc eft affus in inorcm Bar '^ b3rorum,aliæque radices in cineribus coiSæ (de quibus rébus omnibus, earumque natura ne orationis confundatur fériés alio loco dice mus)potus autcm(quod fons totai^fula nul-lus,deque puteus,aut aquædulcis fl^ïi.nexi-ftar)è ciftema aut colluuionc potius deciden tis pluuiæ,tam fubuiridis atque fœdæ, quàm ilia eft quæ in vcteri fofla, oppletaque ranun-culis ftagnare confucuit. Nibilo tarnen fe-cius,ad ftomachum facere videbatur,quodin nauib. peffimâ corruptiffimamq.bibcramus. Belliria fucre, otiumque à laboribus tantæ ni nauigationis:ftatim à prandio,sd communié-dum Caftellum,quod de nonine Culiuij voed'

cabaturdedudifumus. Itanos perhumaniter ^fj ^'vmi.;,, accepit Villagagno,primo aduentus die.Vcf- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'‘

pen corn ad quictem domicilia quxreren-tui jl^hilippus amp;nbsp;Paftores duo vile cubiculura naâi funt in vmbilico infulæ,vtq; pietati faue re crederctur cafa nobis attributa:hanc c Vil-lagagnonis mancipiis Barbarus porib herbis contegere,atque in littorc extruere fatagebat. ,

Tem,vt Americani folent, fufpenhs è jnbno 'quot;■*’ ^••rot-m, culeitris in fublimequicuimus.Poftridic cum necefle non haberet Villagagno tam longa na uigationcdebilitatos atqucxftu, qui cft fere fempcrin Brafilia maximns, adeó vehementer vrgere: ad hxc maligne cibum præbere, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

videlicet bina in diçm acet^uja ex crudæ fa- tifu^ rinæ radicibus(quam partira aqua putti c ci- Zitaf-pviA fterna fubigentes, vt pulticulâ edebamus, partira crudarn,vt Barbari)labor idem, vt amp;nbsp;dic-bus,qui poftca confequuti funt,renouatur,Ea certe diligentia,vt tot incoraraoditatibus có-flictatos,atque à mane ad vefperam in opcre cffecoa(Stos,pauló inclemcntius accipcre vi-debatur,quam officium boni partis ( qualcm fcnobis aduenientibusdemoftrarat ehe futii riim)poftulabat. Defiderio tarnen arcis illius muniendæ, quamfe fidelibus extruere præ fe fcrcbat;quodq,Richerius è miniftris ætate proueftior ad excitandos oranium animos de monftraret,in Villagagnone nos altcrum habere Paulum(qui turn profedo deChriftianal pietatc propaganda exccllentiflimc dilTere-/ bat)nerao cft inuctus quin vitra vires méfera. integrum in opere uerfareturaffiduèjquod ta-

men prefer confurtudincra accidilTrt. ItacJUC Vill.igagnoncm,pcriicgo iure conqiicri po-tuifre,qu.indiu ad Euangel j pr^Ccriptuu) viti compofuit.-vnquim illi pro ai bitrio nofirain operam defuifle.

Difrlplina Vtautem ad rem redeam,prima noftriad-«'pn^ùm Wf^tus hibdomadc) non tantum Vdlagagno à ViiUgj-fuffragatus eft , verum etiam inftituit, vt ad publica« preces.qiiç opéré,Cingulis diebus.ab foluto,fi bant:binç Dominica,fmgulçditbus rcliquis horariç conciones adderentui, féque

órnnino vtllc docuit, purèvt facramenta cH Dei verbo adminiftrarentur, nullaqüe addi' tione humana violata. vigêrc prçtereà diffi-plinam Erclefiaftican? contra cos quiddin-querent.Quibus Ecclcfiafticis tanquamlcgi-; bus die Dominico ad ïi.Cal.ApriJ.cfim facra minipnmu j^p^ £j^^jQ- ^’qjqj, c/pgf primitm cclebranda» in Caftello Braftlicnb Colinio, cofque mini' ftri ante interrogafl'enr,qui admitti debebat: quöd in fufpicionem veniftet quidam loan-nes Cointas qui Heftor etiam vocab3tiir,quö dame Sorbonç doCtoribus ,ab co pctiêre, vt antequâ ad Cœnam accederet, publicefiik® edere vellet.Ac obfcquutusille coram omnibus Papifmum ciurauit.

Villagagno etiam conrione peraöa.zelofe ardere fimulans,ereótiis in pedes docuit, een-turiones,magiftros nauium,nautas,rtliquofqlt; qui concioni vùm uit, rtudrent, ReJigionita-mm pu ral omina nondum dederant, huiuf-ce myfterij nó cflecapaces, ideo egredi itifloS fuftincre nó potuit vt aurainiftrationc panis, atqu(

âtquevini cernerent. Prçtereà 7t Caftcllum,/jyy lt;« « ficuti ait'bat,Deo dedicaret,fidéfnque coram Ecclefia ederer, genibus in puluinum c bom-byce(qué illi perpetuo ferebat minifter)pofi-tis,altavoccdnasprcces pronuntiauit, quarû exemplum nactiis,quô quifque intclligatccr-tins, quàm i dius hominis difficile fucrit inge nium pernofcere,hîc aferibere fideliter vifum eft,ne iramutata quidem literub. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

Deus oculosaperijol.que mentis mcç dirige, ugagnoni» te vt laiident,preccntiir,tibiquc agant gratias, ^'^9“^™ pro bonis quç tu m nos exceUenter ettudilti. nam p««-Dcus omnipotens,viuus,immortalis,parer ç- ?''“• terne Filij tui Domini noftri IcfuChrifti,qui tua prouidentia,omnia in cœlo amp;nbsp;in terra cû Filio gubernas: quemadmodâ infinita boni-tare tua,Elcais à condito mundo patefecifti: amp;nbsp;nominatim per filium tuum , quem in terrain mififti,amp; per quem nobifeura te comma nicas,vr quialta voce dixeris,Ilium audite,ac poft eius afcenlioncm per Sanftum Spiritum in Apoftolos effufumituîç maieftati corde cô fiteor coram Ecclefia tua quam hic ædificafti, nie omnibus externis viribus meis amp;nbsp;pruden-tia cognouiffe , quicquid inde boni emanarc vidctur,mcra tenebrarum effe opera , fapien-tia carnis,zelo vanitatis polluta, folius corporis eSmodo arque vriliiati feruiés.Quarc fpô te meaproflteor mcadêpta tui Spirituslâpa de,ad pcccâdum modgeffe idoneûjremorâq.

Omni gloria,prçdito, fiqualucc ac feint ilia virtutiscommendari poteft, illud à me opus inccptum,ad folum te bonorû omniû autoré

pertinere.Hae fiele præditus,toto cordcjDeUS meus,tibi ago gracias, quod me ànegotiishu iufee mundi auocato, in quibus vitara am-bitiofetraducebam,me tarnen illuminationc tui fpiritus bic conftituerc dignatus fis,vbito tk viribus palam tibi fcruiam, fanäumquerc giium tuum adaugeâ.Præterca mihi fedé pad , tâ iisoptare liceat,qui nomé tuü publiée inuo carenó pofl’unt,te vt fandifiect atque adorét in fpiritu amp;nbsp;veritatc.agnito Filio tuoDumino noÜro lefu Clirifto,qùi vnus eft mediator, vi ta noftra atque dux,folumq.noftræ falutis ma 1 ritum.Tibi etiam ago gratias Deus optime, quód me in loca iftadeduótum, intereosqu' de noministui excellctianunquäm audierâti „ à Satana autem tanquam illiushæreditaspof-Hoc addi- p , , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

turned, iidcbantur,abcorumtarnen improbitatecon quodcoan feruâris,quamuis bumanæ vires deficcrent,at no Darbari nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

extra ordi-^^c etiam Vt noltro tantum audito nommeU nem febre racrent,efFcceris:nofq. palantium amp;nbsp;difperfo-r'bboMn'- laboribus educaris. Ad fcrinófque impe-tes muttos tuscoercendos, immiffis atrocibus morbis, fireï” *quot;” ‘^“^ qubcrant magis cauendi è medio abftule ris,eæteris ad earn paucitatem redaéiis,vtrcs nouas moliri non audcant.Qua de caufa,ciiffl fedé nobishuc redia, duce te appulfis,tutó po nere licuit: turn Ecclcfiam internos ædificâ-re ,vt in vnitate ac tiraore fanfti nominis tui ambulantes,ad vitara æcemam deduceremur. । Itaque quoniara tibi complacitum eft.Domi ne,regnum tuum in n!^is ftabilire,oro te pet F liura tuum lefum Chriftumgt;quem hoftiam elle Vüluifl:i,nos vt in tua charitatc eófirmet, adauge

ÎN BRASILIA M^ 49 âdauge tua dona in nobis, in primis vero fi-dem, nofque tuo Spiritu fanftificatos illumina, vt toro animi affedu tuæ gloria: fer-uiamus. Beriedic etiam Domine amp;nbsp;Patch huic cafteUo CoügnioGalhæque, Antarfti-ca:,qu0 inuidum fit iis receptaculum qqi ci-tra omnem hypocriGmjVt tc glorifitent.huc funt appulfuri : itaque ab hærcticorum per-turbationibus libcrati te vnum verè cola-raus. Fac etiam Vt Euangelium hoc in loco vigeat, tuófq; feruos erige ne in etrores cüin j Epicureorumtum aliOtum Apoftatarum la-bantur,fed in verö tüsc veritatis cultu ad verbi tui notmam conftantcr pcrfeuerenti Tu quoque Deus Optime Regem noftrum ( qui quod ad hanc vitam fupremum in hos habet imperium)tiufque Vxorem amp;nbsp;familiam protege,eófque quibus vtitur à confiliis, Gafpa-remitem Goligniumcum vxore acliberis* ciufqueftudium iuuanda: huiusEcclefiç ma-gisac magis inflimrtiato. Mihi verb ieruö tuo humillimo prudentiam qujfe me regat largire,nearcßa via defleélam)fed omnibus Satanæ auocamentis tua gratia adiutus pof-fim occurrcrc,tcque Deum mifcricordcni perpetuö agnofcere cum Filio tuo lefu Chri ito,qui tecü regnat cum Spiritu Sando inA-poftolos effufo.Creato igitur cor rectum irt nobis, mortifica nos peccato , régénéra in hominem intcriorem vt iuftitiæ viuamu#gt; camemdomito vt aftionibusanima: itein- , fpirats apta fit,tuæ vt voluntati in terra pa-

reamus quemadmodum in cœlo Angeli.N« autem eornm penuria quæ ad vitam funtnt' ceflana in bonitatem tuam diffidentia peC' cemus,tüa prouidentia amp;nbsp;victuih largircj^' fanitati prouidc. Ac veluti cibu5 terrenuS calore ventriculi codas abit in fanguinem amp;nbsp;alimcntum corpoiis;hc noftrum omnium animas Filij tui carne amp;nbsp;fanguine pafcitoi cùinque nobis nos in illo forma gt;deniquc cxpulfa omni malicia(qui àSatana efl cibus) fubftitutis autem charitate ac fidc,nos in filiorum loco habeas. Cùm autem in te pcc-caucrimus,pro tua mifericordia , fanguine Filij tui peccata ablue ( nofli.n.naturalitef in nobis Adami rebellionê hærerc ) pecca-turn neepoffe animam tibi fandè parèreim perfedo repognâti corporis organo.Qiiam-obrem tui Filij merito ne peccata nobis,iæn facrificium mortis dus imputato, quam fide cum illo perpçffifumusih illo nempe infiti perceptione corporis dus in Eucharifiiæmy nerio.Præterea concede, vt exemple Chrifti qui pro tnte'finoribw precatus dt, fi qui in nos dcliqucrunt,ds parcamus,fimûfque non vindidæifed aC fi amici effent de corumcó' modisfoliciti. Si quando autem felicitatis mundanæ fplendoris amp;nbsp;honorum recorda-tione pcrculfi fuerimus: contra verb pauper-rate arque oncre cruds fermé oppreffi, quâ-doquidem nos ira cxercere tibi vifum en, ne mûdanis faginati ddiciis in te rebeliionetn moliaraur:crigenos,amp; afflidionum acerbi-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;taten)

I N B R A S I L I A M. 51 tatetntêmpera , ne quam feuiUi in cordibus noftris.fenicnté fuffocét.Te oramus etiâ, Pa ter cœlçftijjVt à conatibus Satanæ nos cufto dias,cjiios à te abalienarc molitur. Serua nos ab eius miniftris, atq; infefla barbarie ,euius in medio nos collocafli t abige etiâ qui fidei Chriftianæ Apoftatæ hucamp; illuc vagantur, adtuain obcdicntiani illos rtuoca, datoquc vt tandem refipifcant. Euangelium falutare tuumperorbem vniuerfiim publicetur, Qui viuis amp;nbsp;régnas eu Filio tuo ^ amp;nbsp;Spiritu Sàôto inæccrnum,Amcn.

AiLT E K^ P K ECATIO ^D '1 Dominum nofirum lefùm Chhfiumi juam con tiniio E’-iUa^iignopronuntiautt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ü tÄS 0^* confnbftantîalis , fplcndor glori» ^^•'’ ^ ini3go viua, per quem om-hia condîta funt, qui genus humanum rato Deidecreto damnatüquód rcbella{fct Ada-i mus,(isenim vtvitaætema frueretur.à Deo è terra defurnptus,nequaquam ÿirili femine contaminata vncle peccandi neceffitatem hauriret, omni virtute libero etiam arbitrio præditus perfedionetn conferuâdam, carnis tarnen concupikentia iaélatustelifque Satanæ inflammatis cxcicatus,peccato inferior in fe iram Dei proüoeauit:) vnde certiffima cô-fequebaturhominum perditio nifi te proim n)enfatwa amp;nbsp;inenarrabilicharitate, Deopa-

tri obtulifTcs, te cnim pro Adamo fuUftitui' Ai,arque vt ncs purgaresjfiuäus onnes m3' risillius indignacionis paternas tulifti.Que-admodum autem Adamus è terra minimt quidem corrupta eduftus cftabfquevllovi' rilifcminr;ifafóceptiisesc Sando in vtcro virginiSïad fimilitudintm carnis Adatni ten* tationibus obnoxizaffidutque vexatçfupt* omnes homines abfque peccatordeniquetuo corpori voluifti Adamum ciufque poftero’ inferere dumpifcis eorum animas carne tu* amp;nbsp;fanguinetuo,mortémquefubiifti vt tan? quarn corporis tui membra in te alantur» Dióquc Patri tno fint accepti, tuam eni» mortem acfiperpeffi effent perinde fatish' eientem pro eorum peccatis offers. Que®' admodum autem diffufum eft in pofferos Adami peccatum,amp; per ipfum morstfie àPa-tre impetraiü vt credentibus iuftitia tua im* putarctur»quos mmducatione carnis ac fan' guinis tui tecum vniuini,ac in te ipfum traf' formafti tanquam nutrites carnc tua,quçve-rus eft ad vitam acternam cibus, quo filij fint iuftitiæ non autem iiæ.Quâdoquidcm igituf tot bonis nos cumulafti, ad dextramque Pattis fedes çternùm pro nobis intercedis, fu® móque facerdotio fungcris fccundùm ordi-nê Melchifcdech, mifcrere noftri,fcruanoS) fidcique incrementum dato,Patri offer con-feffionem quarn corde non rainùs ac orc cO' ram Ecclefn tua edo.fandifica me tuo Spi-rity » quemadmodü his verbis es poUicituS) Non

Non relinquam vos orphanos,hic ctiam Ec-clcfiam promoue vc tranquille degentes puré tecolamus qui viuis amp;nbsp;tegnas cum patre amp;nbsp;Spirit« Sando in fecula feculorum. Amc.

His duabus recitatis prccationibus , ad ^^““^ nwnfam Domini primus accedit Villaga-dit vuia-gno,genibiifque in terrain püGtisc MinillriS’Squot;«« manu panem amp;nbsp;vinum recipit. Atque vt pau*' cis expediam nonmulto poOjCuiufdam ex antiquis didum comprobauit» difGcilc effe diu virum bonu Gmulare. Illi cnim amp;nbsp;Coin-tæ,quâmuis vterque Papifmum eiuraflet, (ac faneiam tumnemini non pacebat quicquid ab iHisfadum effet,oftetationem redolere,) litigarequam doceri magiseratin votis.Quo fadurn ell vt brcui fpatio intcriedo de non-nullisdoftrinæcapitibusjpræfcrtim veto de

Cana Domini,difceptarc cœperint.Q^am-.viUagagno-uis enim Tranffubftantiationem PapiHicara»isamp; Coin.-rcpudiabant,commcntGmquc illud «affiffi-j^Sg“ mum, amp;nbsp;abfurdifGinum effe prædicabant, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Confubftantiationem verb rainimeproba-bant,ab iis ramen crant longe alieni, quæ à

Miniftrisex Dei verbo doccbanturinimiruirX'^y. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^.„i

panejm amp;nbsp;vinum,incorpus_amp; fanguinem Dot, ç, ., v^hc.!).•« lt;nbsp;mini nullo pofle mutari modo , nec rurfuml

Hïcillismcludiffedincœlis Chrifti corpus^ c^,v^defeipfum vi ^iritus SandT ligna: P_ercipientibus fide in alynentijm fjyritale, c^mmunicat. Quicquid fit (aiebat vterquej bate verba,Hoc eH corpus meum, hie e/l fift^ttis fneMiUQii alium admittuntfenfum, nifi vt

corpus amp;nbsp;fanguts Chrifti fignis contineatuf' Quod fi quærat quifpiam, quo tan dem fe“* fu Tranfubftantiatione amp;nbsp;Confubftaotb-ttonerepudiata? Illud equidem nefcire®' non difficebonaefanèipfos nó minus ignO' rafle exiftimo. Etenim » cùm cuinecreD^ noftri ex complurium Scripturæ locoru® CoUationCjhuiufraodi loquédi formulas UQ' nifi figuratè accipi, Scripturamque confuc-uifle Sacramentorum figna pro rebus' figna-tis vforparc: illi veroquid contra afterrent folidi nihil haberent, nihiló tarne feciusob'

ftinatisanimisin h«rafi permancbant;igno-tataque qua id fieret rattone non tantùi” tarnali modo Chrifti caroem , fed ctiain in

A^Kai vc t lu MJ V I ait Wi 1MUJ « * LUI UXAl) I*lt;»U* Ïaftóic'min ^^*°’ Americanifqac inercibus onuftç impf' Galliam te- fitum(qUæ prid.Non.Iuu.foluit) in Gallias ïnittif Vil, PO confilio remittit, vt fuper quïftióne de Hgagno. nbsp;nbsp;Cœna Domini,fententiasnoftrórumafferftt ^/..,.-lt;e’.tzlt;»‘/^'I»'‘'Do(ftorum, in primis vero Iohannis Galui-/lt;/.« .^ ...t'i-zi /^^ ni,cuius arbitrio acquiefcere fe dicehat uffl' »:.'/(.■..( ƒ7 f b' '( nino veile. Ac faite ab co no femel verba faite

audiui,D.Caluinus ex Üs eft vous qui ab A' poftolis extitcre dpifiiffimi,necvllum leg* Do(ftorem,qui meo iudicio rediiis.puriüfu« Scripturam co expofuerit.Vt autem fe reuf' rentiain Caluinum duci tcftarctuijiió modo proli-

IN BR^ASI^IAM. 55 prolixe quo inftatu effet iis narrauit litcris quas ad Caluinura rclcripGt,fcd etiam pecu-lianter manu propria ( quod à me tn Præfa-ttone eft commemoratumjatque ex epiftola data prid.Cal.Aprt.i557.videre eft) Brafilico r»- ^ ngt;,gt;. pigmento quæ fubiccimus verba adfcripfit. Mdam eonfiliura tjuod Uteris tuts adhibui^ii fummaanimi contentione operam dafürm vt ne veltantiUum air to defleikimM:hoc enim certe nee ßnUtMynec reihns,nec finius vUum ej^e, perlùa~ /ùmhabeo.^amebremetiamUterastHMin Se- • 'i. natu nojiro le^endas,deinde in aSatranfiribendas ewauimni:vt fiijuando à cur/tt aberrare contige-ritytafum le^io ab errore reuocet. Quinetiam Nicolaus quidam Carneus^cut liters illæ e-rant commiffx,cijm ad Cal.April.profcótu-rus, Yalediccret,nobis renuntiautt fe in ma-datis à Villagagnone habere, ytCaluino ft-ginficaret,confilium quod dediffet in perpetuum monimentum in æs incifumirt. Item-quo vt aliquot ex Francia virosamp; mulicres, amp;puerosfccum rediens adduccrèt.,.fumpti-busfefuffefturutn.iPriufquam verb vltcriusrueii deeë progrediar, prætermittendum minime exi- q’^i”^-quot;j ftimp,puerulos.decem Barbaros rimrem cir- ^ ^ citer annorum in CaUiam tniffos.Hi ab'hof-pitibus noftris bello capti a^Vilfagi^nonc yeró empti,portquam Richerius pallor à có-cioncmanusillis impofuiffct,.precefqüe fi-mulomnesadDcumfudiffemus '^ yt effent tanquatp primitia; mifcri illius populi,napi-busimpofitiad Nonas lun.tandem ïnCal-

liam deuefti,Henrico turn Regi oblati funt» qui primariæ autoritatii viris bonam partem Qona'.)it,noininatim verb Paffio vnum,quern Baptifino quoque initiandum curauit j eûm-queego poft meum in Gilliam redituapui iîlum agnoui.Prætcrea ex Villagagnonis do-mefticis iuuencs duo ad j. Non. April, iuxt* Ecclefiarum reformatarum ritumvxores du-xcruntpucllas duas, excarum numéro»qu« Huptix pri-nobifeum tranfportatæ fueranr. Qnæàmc iîî°chriûu^' P''°P^‘^'’^^ commemorantur, quôd non mono litucek- do nuptiæ Chriftiano ritu tune primùm in bratç- America funt celcbratæ : fed etiam quod e Barbaris plerique, qui ad nos eo die acceiTe-raqt,muliercsindutas(cuiufmödi nullas ante id tempus confpexerant) hiaioricum admi-ratione conteraplabantur,quatn Ecdefiafti-/ casceremonias, ipfisalioqui plane incogni-4^)(..t.t quot;r/r tas.Comta itidem ad i6.Cal.Mai. matrimo-»..ƒ« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piomcontraxitcum adolefcentul» ,Rotho-

raagenfis cuiufdam cognata,cui nomen Ro' . , queto:hic non multo poft noftrum in Ame-ricam appulfum puellam hanc merciumom nium quas aduexerat tertamento hærede ft-óla,vita fungus crat,mercesvcrö crant cul-tclli, pe(ftines,fpecula,p^ni crijfpatbhami,gt;-liaque id genus coramercto cum BarbariJ habendo accommoda. Qua: quidembære' ditascommodum Cointæ obuenit rquippe vniuerfam in vfus fuos tranftulit.

in defcribenda nauigationc noftra, à me ante dcinonftratum elt}non mnito póft duo-bus c Ncuftriis interpretibus nupfere: atque itanuUæ inter nos pucllæ mulieréfue Chri-ftianæ fuperfuerunt innuptæ.

Porró,cum hîc de matrimoniis mentio incident,ne id duntaxat vidcar , quod ia Villagagnonc vituperandum eft, attingere, quod verb laudandum filentio præterirc,all-quid obiter in cius commedationem dicam^ Neuftrij quida naufragi inter Barbaros age-bant,rnultó ante quàm illuc appuliflcmus: hi abiedio Dei timoré, fefe cum indigenis mu -lieribus amp;nbsp;pucUiscrebris fcortationibus cÔ-taminabantzde quibus liberos quos fufeepe-rat annos lam quinque natos vidi.Itaque Vil lagagno,ciim,vt iftorum profligatam libidi-ncm coerccret,tura etiam vt eorum omniuj qui noftram infulam incolcbant, à tanto fa -cinore patranJo animos auerterct: ex totius Senatusfentètia legem tulit, qua Chriftianis°^‘j“|]'* omnibus féortationem cum Barbaris mulie- gnoueUta. ribus capitals fecit: additalcgiexccptionc, turn demum licerc cum ill is matrimonium contrahere,fi ad Deicognitionem vocarèn-tur, Baptifmoque initiarentur. Sed vt nulla extitit, qua: ferinis motibusexutis Seriiato-rem Chriftum vellet agnofeere,licet crebris cohortationibus Barbara: illius gentis' bures quotidicperfonarcnt,ita tantifper dum ego ill terris illis fum vcrfatus ,Gallorum nemo exftitit qui vilain in vxorem duxerit. Ac a

quemadmodum le* ilia verbo Diuino dupli' citernitebatunita ctiam, ciim ab omni Vil' lagagnonis familia, turn à nobis vniuerW ftudiofiffimc fuit obferuata.Qtiinctiamjetfi poft meum in Galliam reditum, acceperim y't-lf,*jin^^e folitumefte Villagignonem in America ftu-^r^ti-Mi^t: nbsp;nbsp;nbsp;pris amp;; libidinibus cum Barbaris mulieri-

bus fcinquinarcinihilo tarnen feems ingenue p roft tjeor cum ne in nainimam qui dem huius criminisfufpicionem quamdiu ibi vixirnM’» incurriffe. QiiinetÏam legem à fe latam adeo inuiolatè obferuandam curauit, vt ex inter-pretibus quendam fufpendio adiudicarc vo' lucr^quöd fcortatioojs euro muliere,quain ante coropreflerat reus peraftus eflc,t,Verüiö amicis apud euro intercedentibus «^ capitali pœna liberatus, pede catena vimâiis cd gt;nbsp;at pro mancipio habitus. Itaque quantum cef-nere mihi datum eft , hac in parte laude di-gnus eft Villagagno . Vtinam verb in ci-* ■ . . teris codem fe gefllflet mod^., Ecclcfo „n' ,,. magno ceffiflet emolumento,qu* boni co-

plurcshodiefruerentur.Sed ille tanto veluti peftro contradicendi tranfuerfus agebatufi numquam vt in eafimplicitate acquiefeereh quam accurate retinendam efte quibuflibet Cœna fecun '^®’’* Chriftianis Saers docent liters,cum de do à nobis admioiftratione Sacramentorum difleritun culo'^Coifquot;^ ^^ cnitp,qua: confequuti eft,Pentccoftcs dies gniocélébra qua Cçeuain fccundo eelebrauimus, palinb' nef ue vmà d'^'^ recinens,aperte iis eft re fr a gat us, qu^ ^agnonis. ‘‘ ipfe propofuerat, cum Ecekfiafticara infli tuer«^

tycret difdplinam-Xquo tempore-, quemad-t niodum in fupenoribus diftum cft, volebat huroana om nia procul amouep bgmenta, amp;nbsp;facefcereï ).Affeucrabat cnim ex authoritate Cypriani,atque Clementis,aquam in Cœnæ celebratione yinoiqfundeodainjcfle, nee, v^ ld modó fieret,prsfra(3:è,ac nccyflariciube-, bauverum ctiam çredendum effe impuden^ teraffirmabat,panena confecratum çque cor-pori, arque an^næ prodefie. Sal,præterea, amp;nbsp;oleum Baptifmiaqux immifcendum cenfe-banneque jicere M,inifti is ad feçundas qup-tjas ïonuolare;a4 cuius fententiæ confirmât «onem,lpcumOiui Pauli ad Timotb. de-’'^''” ’’' torquebat, Epifeopi oportet vniw vxoris virum t/e- Tandemconfilio alicno penitus repu-tliato,èfc.Ypo duntaxatinpoficrura penderq Voluit,nullóque fundamento nitens, in iis quæ perperam ex S'ciiptura profcriet,omnia fus deque inuertere pro arbitrio aggreffu^ efi, Arque vt cuilibetpatcfiat, quam validis vtebatur argumentis,ad ca , quæ femel probate inftituetatjÇoaifirmâda-.è Scripturç plur ribus,à me vna duntaxat in medium profère-,t, j- ^^^ tur fentcntia.ld igitur quod ex ipfius ore au~b^ :i.äß-gt;i| diui aliquando,cùçQ quendam cluis ad bunc’*^p^'j'jY''j tnoduin erudirev nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'.tæ vub’Ims

Nunjuamu iegifit in Euangelto loifloriam ib ^^“‘t^J^ Ina lepro/t^^uiChrififtdixit, Dowtne,fi velis,po- fa'ga^o^J tes me purgarexutßrnul ae lefui reißaniitt volo, aJaptams. pyrgat’.rtfia/ifnpur^atiueß? itaeùam(«ieigt;atin- ; ß^nisiHe Scripturç inierpres ) cum Chrißw de

paneJIxit, Hoe e/f corpus meurn lt;nbsp;»ulU adhibits interpretarione ahatcreâendum t/ti'/udtn ipfopi ne inclußtm ej^e : net^uè e/t ^uoei rnoremur Gent-uen/isiUos.Prxösri fcilicet vnius Scripturï loei ex alio interpretatió.Tarr fanè acuta at-que illius qui in Connlio quodam , ex iHo Genefcosjvbi docemur Dcum’creafle hominem ad imaginera fuam , ncruofifsinftccon-clndebat,haben das igiturefle imagines.Ita-que fententia feratur ex ifto VillagagnoniJ (qui tantum poftea de fe fermonem ixcita-'uit)fcftiua;Theologiat præclaro fpeciminfi ,- .• miT ®” n® prædantifsimus ilie-Theölogus(quod de fe,rcpudiata Religiorie vera thrafonicè pratdicare non erubuit ) Caluino filentiutn itnponerc,qinqueill us partes rueri VeHent, vincere differendo facile potuiffet/Alia infu-per ex illo quamplurima de Sacramenthau-diui non minus ridiciila, quibus tarnen com memorandis fuperfedeo ; propterCa quod» poft reditum ciusin Galliam,non modó Pf trus Richerius fuis eum eoloribus depinxit: fed amp;nbsp;alij deinceps ita deterfum, depexum-^^•*^amp;^dê ^quot;^^ dedêre,vt palmam,idipfum in poftcruw tergendive'p*’®^^*’^ cupientibuSjpfatripuiffe vidcantur. ba libellos Eodcm icmpore ad eruditionis vendita-rw°W£ga- tionem publice pratlegere Cointas cœpit:ac tnonemde-Euangflium fecundum loanncm exorfuS) ««“*««• (cuius quam difficilis amp;nbsp;ardua fit explicatie, üs eft cognitum,qui,Theologiam profiten-tur)tâto cü iadicio enarrabat, vt tertio quo-que verbo extra oleas(n aiüt)v3garetur, ui-lulque

hi'lqoe fermé nifi alienum affcrrc.t;quo tarnen vno adminirtro tune vtebaturVillagagno ad veratB EuangeUj doftrinam oppugnandam. Quid ergo?obiiciet aliquisjPrancilcanus ille AndreasTbeuetus, quigraüifsimèconque-riturinfua Cofmographia, cum MiniFlri à ^^ ^alutno tn BraßU^m mijß,fumma ergaß tnutdia ^i^^^’ ^ fldgrarentymuneriijHtfuofeinterfonereat t imps- .o dimmoßbifuiße t^Hominus gt;mftrofum Barbit- „a-ftrttm errante/animat Chnflo lucrißteeret : (hæC enim funt illius verba)obmutefcebicne tune temporis?An faluti Barbarorum animofm? incumbtbat,quam Ecclefiç Roman» dtfenr fioni,cuius fe velutt fulcrum, ^ columnam

raSitat ? Hanc Theueti vanitatem refeUert Tli««*“” procUue eft. Superiiis enim demonüraui-^’*’’ .,^»« tnus,eum in Galliam ante nodrum in eas tef W^ ^ ^,^^ rasappulfumrediiffe.ltaque monitos herum “quot;^ 'quot; Icâorcsvclim, vt quemadmodum inçxpli-candisnoflnscumVjUagagnone,Cointa-que difputationibus, ad caltellum Coligniu in Brafilia habitis , nuUa Theueti mentiofa» óa eft,nequc poftcaficintaTheuetum aMi-niftris,de quibus tarnen loquitur, confpeâû fuiffe ncqiic Miniftros ab illo. Qu_amobrem veluti præfationc in hunc librum, à me de-monftratumcft,ciim egregius ifte Catholi-euj Romanus à nobis abeflet co tempore, ƒ• marique quadragies centenis millibus paf-*‘’‘*^ '^“ fuum intcriedo valÏaretur:quó tutior effet à Barbaris, quos in fuam necé à nobis excita - J^^^J^* tos fuiffe,non erubuit falfo proderetnugis o. „p,,.

mnibus valere iufsis,2cli, quo fe'erga Baiba- i ros flagrafleprofitetur,cüm'ihterpc!latus cß äMiniftris, eketpplum afferät müfto certiù^ . / Hentô enimaffirtnare libctitani illud eiïefal »ei'ii’it' fum,quam quüd maxime. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

ViJUgagno Verùtn-,vt vnde fum digrefTusjCo redeam: , Caluiaum. . ftatim pod Cd nam Pentecoftes die célébra; QuemTntealam.Villagagnofc opinioncm,,quam ante» Mudauewt. de Caluino condeperat, prorfus cxuifle dc-lnonftrat:eum teterrimum'Ræreticum à fide aberrantem pronuntiat, net refponfum fibi expeöandu arbitratur,quod ab có per Char-| terium Paftoré poftularat. Exinde nos tor ' ucintueri»animümque à nobis abalienarr, cócionibus interefle raro,quas etiafub .Maij ^‘If hJi menfis exitum vitra dimidiam horam proro f~lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'quot;feari vetabat.Ita ViHagagnonis dmulatio amp;

^mj y/A , .q^ypocrifis quæ dm in pedorélatucrat,tan-'“dem foras crupit,vtcum plane ( vtaiunt)in-DcfeftioVii tus, amp;incutc aofceremus. -’ Acfi quxratur ’^^quot;“quot;‘^^^quænam horrenda iftius defettionis cauß lefermata, inentmon ua plane conitat. Qn.idam enm' ’^^fl“' •*' noftium fibi omnino perfuadebant» indcid «afionc” **' accidiflequodà;Cardinali Lotbaringd.aliif' j 1^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ que qui ad èum è GalliaTcripferant 'per que- t

**^''‘X^ damnauarchum quicirca id tempusadPri' ƒ “ enfe prómontorium fexagirna miUibus citn ’ »-v.-—».' 41-., .'/’infulamjin qua morabamur,appulerat,graui-(1«/4'..»A^«»' i^terfutflct reprehenfus, quod à Catholica Ro ^ inanenfiEcclefia defciuiflet : hifquelitcriscü , ;■ j ' ita perterritum fuiffe j vt fententiam repcniè ‘ .• muaauerit. Poft meum tarnen reditum accf*

pi.Villagïgnonem cum Cardinali Lothann i go confiliiim iam iniuilfe, antequam c Gal* t lia cxcedcret, de vcra Religione (ïmulanda» vt facilius authoritatc Colignij maris præfe- b fediabutcretur. Ecclefiæquc Geneucnfi, amp;/ Caluino prsfertim imponcret : quemadmo-j dum initio diximus,ad manum colligédara,l vtrifquefcripfifle.Vtcunque rcsfe habeat,id villagagno vcfcaffirmo.eum poft dctcctionc,confcicn- n« tonfeien tia,veluti à carnifice quodam excruciata , ita tj’e^rque^* tetricum, amp;nbsp;morufum euafifie , nemo.vt ad ordinanade eum vellet aceedere. Ac identidem'percor- ^uU*^” pusDiui Ia£obi ( hanc liquidera deierandi formulam crebro vfurpabat) deierans fc ca-* put eibrachiaque, amp;nbsp;crura comminuturura elTeminabaturjqui vel tantillum fibi ftoma-chum mouerct.Verum enim veró cùm fe bic locus ofterat,vtde cius crudclitate aliquid commémorera, infigne cius exemplum de-nionftrabo,quod præfente me tune ediditin 0; quendatn Gallum Rochæum nomine, quem catena vimftum tenebat. Huie refupino, at- villagagno que humi abiecto prælongis fuftibus ven- quot;^J*'*“^'** trem adeo per fatcllicemcecidit,vt raifer ille (t,gt;/, At.,^ fpiritum ægrc duceret.Quibus minime con-tentus,altera corporis parte contufa iftibus, ita truculcntus ille mifcrum corapeUabat per corpus D.Iacobi, fceleftc,altcrum poi ri-gelatus:prsEterca infelici hominem force,ab-gt; ieftum humi, confeélum plagis, mortique proximum coëgic arti operam nihilo dare Ïeciut,quam ante confucuiflet-' faber autem

t^^MH.,l,^^‘ eratl^nariusoperis inteftini. Eademànîfflt; kniêatejacmanfuetudinccrgaplerofcjucvte' baturgt;qui etiam étant in vinculis, quod ean-dem cum infelici Rochio illo eau fam fufti-nerent. Caufa porto erat,quod cùm eos in-dignis modis antequim appuliflemuSjVilla' gagnotraóiarct,communt confilio decreue' tant cûin mare præcipitem dare,vt quigri-uiùs multó premcrcntur,quara fi ad trireme’ amandandi fuiflent.Ex qutbus fabriquidart lignarij ob eius crudclitatem, fecum Barbaris in continentera recipere malucrunt(à , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quibus etiam benigniùs habebantur ) qua»

‘d^ /vÄ i^f: 4t »cum eo verfari diutiùs.Eum etiam crudefio-rem triginta, quadragintave » turn viri» tuin mulieresBarbari funt experti,lingua ipfo-rum Margaiates appellati. li aconfeedcrati’ hgagno^s Tououpinambaulflis bello capti erant, ac mancipiama Villagagnoni pro mancipiis traditi. Cuin’ tM^aaü^” ^quot; Barbaros fetitatis exemplum proferre vifuni eft. J/rw^^n/ir« quidam ex its v nus eraf hunepræfenteme, tormentum vlnis coni' plefti cùm adegiflet, lardo igne liquefict'” ac in dunes guttatim diftillantc crucianin , cùm neculpamquidemobiurgatione digna admififlet. Tot, ac tantis calamitatibus Baf bariconfliftati, adhuncfæpe modum quf rebantur.Si tot ærumnis nos ab ifto Payais (hoc enim nomine Villagagnonem compel labant )expofitumiri duxiflemus, longe ei’ hoftibus dilaniari, deuorariq; maluiflemu’)' quam ad iftum abduci. En obiter humanif’ '’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, cie’

eins particular« paucis attigi.Hæc verô fatis effet attigiire, nifi, vt fupra commemoraui, primo aduentu noftro, vclle fe diffluentenl in veftibus coëreere luxum difertê deniiri-

Itaqueôeceffario dicendum vidctur»quaiîl r»' ' y tgregioeæteris excmplo bac in te præluxe-tit:ncmpe Vt,cÙm non folùm è bombyeejà-

' nique pannis, verum etiam vridulatts com « plurium colorum abundaretiin arculii tamé à terèdinibus,ac tineis corrupi mallet, quàm Veftiendæ familiæ diftribucre,cuius plerique nudi ferè incedcbanti Sibi fero diebus heb- ViUsgagÄ-domadæ fingulis, mutanda comparauit fenanis habit«“ veûitnenta.-fuo fingulis chlore attributoitri-a bro,lutco,ceruino,albo,çærulcô,viridi,con-gruentibus inter fe perpettro tunica j amp;nbsp;fe- -moralibus:quje quam bene turn ipfius tetatij turndignitati quadrarent» cuiuis exiftiman-dum relinquoi Inde tarnen id commodi ea-i piebatur, quod ex colore illius veffimentij quoindutuscrat,fatilèconijciebamus, qiia^» ;, „^^^

, fte,nigro èbqmbyeelymbo circundata, in- ^.- hi ,lt;.- « , dutus eflet, mirum didu quantam de fe ri-i

I a fuis hiftrionis ctfigiem præferre dicere-j, tur.Proinde,fi dehac veftcquicquam audi-

, uiffent,qui ad fummum maximeillius ruen-b'-j tisoU^labrum Barbancu.iufdaminffar,nu-quot;’ ^‘'••‘' ir • quot;nbsp;quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E j '

dum deÜnearunt: minimè dubium cft, quin pro infigni omamento vcftemillamei iiH' {’ûfuiffetjVt amp;nbsp;fuam ei crucê,fiftulamquecol o appenfara reliquerunt.

Ac fi quis reprehendat nimis me curiofç ifthæc rimari (prout ctiain fateor, quæ attigi pofiremo, effe indigna quæ memoriæ pro' dantur)facilis eft refponfio.Etenim cùm VÜ-I^gogrro furêtis Herculis, maxime pofiquàm inGalliam reuerfus efl, perfonam inducrit» aduerfuseos, qui Religionem ex verbo 0« reformatam profitentundemonftrandû exi-, ftimaui,in fingulis quas illcamplexus eUre-ligionibus,quàm inculpate fc geireritzmaxi-me cum ob cas,de quibus in prçfatione dixb •.» /» j,,y rationes,pauca elcgcrim è multis. dâuraiwftn ; Intemuntio tandem Philippo ei denun-àViUigagnp dauimus, quod Euangelicam profeßionew ne ^‘^«‘^'’’exuifle^neque vlixcondicionealia eius im-perio cflemus obnoxij:nos in pofterum ope-i^m, in rouniendo præfertim Caftcllo den«' gaturos elfe.Qua audita re,interdixit, nc bi-^na lÿ? a ^^m^ farinæ ex radicibus confedæ acetabu-bj^uæ (vt à me commemoratum eft)dicbuJ ßngulis dabantur, nobis ampliùs præbcrcii' tur: fperansbacrationefuturum vtinfum-mum difcrimen adduccremur,autfame eti» necaremuntantum verb abluit, vt noUruffl quifquam id ægrè tulerit, vt contra Ixtarc' munmultó enim plusfarinæ à Barbaris fake vna, vel duobus, tribûfue cultcllis mercaba-mur,quàm fexille menfibus diüribuerer.(Ii flqui-

fiquidem noftram fæpe infdlaih lintribus adibant:vt amp;nbsp;nos ipfi mutuó Barbarorum, pa goS ad commeatum expediendufh , peteba-mus. ) Itadue quód cibaria non cfTcht attri-buta,nosab ciiis facramentopenitus effe liberos duximus; Ac certiffimum eft reravi aggreffurum füifle,nifi vehementer fuis diffî-fus effet,quorum primarij nobis aperte fauc-bant.Tamen rerii tentare voluit ; ciim enim ^‘' '****• cgo,IoanntTque Gardienus ê continente re- • uerterehiur;(vbi tüc circiter quindecim dies inter Barbaros egeramus) isveniæignora-tionem fiinulauic » quam impetraueramus ^ BarreoipfiusLegato,aritequam exinfulac-^ gredetemur. Itaque ^efflt legi, quam ipfe^*''*’' quot;ÿ*'ƒ iUlcrat,violatæ: hac cauebatur,jie abfque ve-^*quot;*** * nbsp;nbsp;'

cara ob rem nobis manus inijfci volebat, ve-^ rùm etiam cö crudelitacis procedebat,vt pe- i» feruitut« dibuSjtanqua^n mancipiis catenam aptaniu- quot;nbsp;‘®*‘®’ berct. Cui pœnæ eó magis fuimus affines, quod qui nos deduxerat Philippus, quique, Vt nónülli afferebant,demiff)ùs Villagagno-ni,quain eius ferret dignitas obtèmpcrabat* non modonon opituiarctuï: vertim etiam oraret,vt fupplicium illud vnum gt;nbsp;altèrumuè diem fuftineremus,a vinculifque nos libéra-turn iri poUiccretur, vbi primUm ira Villa-

■ g^nonis paululùm deferbuiffet. Attameri ! nos idnunquam effe paffuros difertè refpon-. dimus : turn quód lege don tenercraur, tum

frcgiflet,quarcceperat,fe inter nos rcligionis verg difciplinam eonferuarurum cfl'e,addifli cius effeimpcrioin pofterum rccufarcmus. Acccdebant corura exempla,qui catena vin-(Sij indigniffime, crudcliftimcque palamac-I cipiebantur.Quo ille refpófo ceffit: animad-mf/rt^ti'^iiei uertebatenim quindeam effe, aut fexdecim è noftris tanto amicitia: vinculo inter fe eó-iumäos,alter vt alteri iniuriam fieri ægrèpa' terctunadeb vt difficillimè, fivlterius pro-grederetur,in fiiam nos poteflatcra redige-rçt.Præcipui etiainter ipfius milites (quern-ad rnodum,fuperiùs attigi) quod religionem veramprofitebantur,iniquo animo illiusde-feftionem ferebant. Ita vt nifi effent veriti, ne ColigniuSjqui authoritatc regia frctus eu mififfet, Dequequalis poftea extitit cogno-’ uiffet, offendcreturgt; quidam ex noflris bac occafione oblata hominem in mare præci-pitem dediffent.Eiiis carnem,amp; latos hunie-ros pffeib^s nqtriendis aptos effe iocabätur. Maxima tarnen pars benignins earn eo agen dum fatiùs effe duxit. Condones etfi publi-lt;è femper haberentur, ( quas vel non audebat, vel non poterat interc^rbare: ) attanicn neampliiis nobis offendiculo effet Cœnaffl celebrâtibus,ab eo tempore nodu co infeio eelebrabamus.

Q «. „ - Et quoniain poftrema in illis terris Cce-^nafine ''oæ eejebratione, nobis ex vino illo quod ex vinopoffet GaHia aducctum fuerat, cyathus tantum fu' eiebmu pcffujt,cóinqucaliöde habere minime pof-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femus»

femus,exorta fuit quæftio inter nos, vtrùm fcilicet,vino deficiënte, poffer alio potusge- ' nereedebrari. Quidam præterçæteros Scri-pturi locos,hu ne etiam afferentes,quo Chri-ftusinCœna inftituenda,poft gratiarum a-âionem , Apoftolis expreffeteftatus eft, fc Mati.is.s^ non ampUn» exvinea fraSlu bihiturum ejfe •. een- Watc.i4.»ï-febant déficiente vino,fatiùs fore abftincre à figno^quafn illud ipfura mutare. Alij contra afffrebât,cùra Chriftus in ludæa verfaretur, euin mentionem vfitati potus feciffe: credi veto par effe, fi inter Barbaros verfatus fuif-ff t,non modo Americanam ccruifiam:Yerùm etiamfarinam ex radicibus,qua illi pro pane vtuntur , Cœnæ Sacramento adbibiturum fuiffe. Ac proinde concludebant,vt,quenaad-modurafignapanis, aevini mutare nollentj quandiu ea præfiô effe poffent : ita minimè dubitaturos,pane,ac vino deficiétibus, Cœ-nam celebrate iis rebus adhibitis, quæ ad vitara hominum fulciendaro,panis,ac vini locum vfumque obtinerent.Et quamuis pleri-quein poftremam fententiam inclinabant, quia tanta return penuria non fuit, quæftio illaremanfit fub indice. Verùra enimueró hæc placida difputatio nullius inter nos dif-fidij caufa fuit,qui per Dei gratiam perpetuó fuiraus animis comundiffimi, vt libentiffi-me optarem, inter cos omnes, qui religionc vereChriftianam profitentur,tam belle có-ucnire,quamco tempore inter nos conuc-niebat.

^*i?m vuia ^^ '’’^^^ ftnem imponâ iis quæ de Village ! gagnoinma gnone dicenda fuerût,fub exitum OSobtiS’ ’quot;‘*“?.*^?? juxta tritumillud proucrbium,quo ferturd'’ ^anere non amicitia diffuenda, debere homines fucu® jetmifent. f^cere:magis ac magis nos, PLuangdicamQ^^ doârinam execratus gt;nbsp;apertcque fignifican’ fibiamplius in animo non effe, vtin fua lO' «rTL '* fula,Caftellôque moraremur, ftatim egred* » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuffit.At ficollibuiflet.quemadmodumh’pi'^

dernonftrauimns , ànobis Villagagno pdl' jnfnla facile potcrat.Vcrnmtamen,tumvt (iquot; nobis omnem conquerendi matenaropr^' cideremus : turn ne nota Euangelio inurer^' tur,ad cuius præferiptum nos vitâ inftuuef^ vellej eaque de caufa in Amcricam venifl«’ iara antè G allia, cæteræque nationes auditquot; ^ i^ÿ/'Z tant» fine yUa contentioneejloco ceflinauS' Itaque çutnoâo circiter menfes apud lof“' lamjCaftellumque Colignium inanfifietnquot;’'' cui etiam muniendo vehementer noftrædt-. fudauerant ojaerædn continétem exaâi pr°' gredimiir,ibique expedauimus méfes duos; dura è porta Salutari appulfa nauis,(cuius£ƒ inagiftro conueniraus,in Galliâ nos vt trauf . portaret)onuftâque Brafilio vêla faceretJi'' • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' tefimGanabaramywzwzwingredicntesfiniûf®

* * in litore, locôque àGallis Laterana diä^ teens quem confedimus, mille paffibutà Caftello Coh' îneontinéte gnio.Quemadmodtfm verb frequéter,amp; coTuimus'”' ‘aailiariter inde apud Barbaros commeabi'' ' mus , inita cum Barbaris confuetudinc5''gt;;’ «t^ni^h* corninari,agere,ainbLilare; illi fehumanift'

quot; 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«o’*

I mos prabere/vt efi benignitatc facile fuper' arent, qui ne diéto quidem violatus à fe nos - expuliffet ) hofpites inuifere,cibarüs etiam, rcbufqucneceffanisadiuuare cœperût. Ha-denusquæ Villagagnonis fuit in religione inconftantia,quam crudeliter fub religionis fpecie nos acccpit,quæ eins difputationes,ad Euaegeliumquercpudiandû extitêre caufægt; qui fermoncs quotidiani,quæ fæuitia in do-■ mefticos,qui cultus corporis, breuiter didû , fit:qucm auté dédit nobis cómeatum,quam-que proditoriè nos dimifcritin tempus illud ; leijciojquo ad reditum in Galliam naucs af-j cendemus. Interea ViHagagnonem fuos in Caftcllo miferè afflielatem paululùm relin-' ' quens)primö eius propugnaculum defcriba, finûmque cui imminet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

’’ Defcriptio finm Ganabara, lt;^ui dr Çeneuren/it ? appellatnr.In(ul£gt; Cafieütijue Colt^nij, at^ue , infitlarum adiacentium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ finus ide à Barbaris Gana-^^’^^ diâ;us,eo tempore, quo illic ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;agebamus, inter cæteros eins re-

S^^^Jtgionis portus, nauibus Gallicis i,'' notifsimus fuerif.abs re non exiftimaui alie-j’ num, fi peculiarem eius defcriptionem hoe E itij

loco proponeren). Ille aLufitanis Ceneii' renfis appeUatur, quód Calend. lanuar.pri' móeum intraffe credatur: tribufquevigin' ti gradibus iacentém vitra Æquinüéüale® Iineâ,fub Capricorni tropico: Cuius reim«' . lU/wv f ininifteLectorem cupio, vt Tfieoeti agno-( fcat impudentiam. Is in libro vir. Illuftf» ,^o«Mgt;M^#c«w»laudans,aït,mejaut aliura im-poftorem, hunc finum ad tres amp;nbsp;viginti gra-• dus, prope polum Antarfticum collocafe quum tarnen nunquam aliter, quàm hîc fcri-» • i’A Poerim.Quæ alij de finu ifto fcripfcrunt,prç-“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;termitto,eûmque quatuor amp;nbsp;viginti pafiuuin

z, j minibus patere affirmo. In quibufdam vero locis in latitudinem, crefcere, donee I4.aut cum cocomparari poteft propter vicinitä* tem vndique terrarum.

Oftiumeius periculofum eft, quiareliö® raari tritim Infularum incukarumorælcgci' dæ fuut : vnde magnum nauibus pcricului” imminct, ne fcopulis allifæ penitus frangaH tur. Deinde prxternauigand urn eft fretuiw quod dun trecentos in latitudinera paires non habeat,enafcjtur finiftrorfum è monte» ac rupe pyramidis forraam imitante: qua: no modo eft immenfç magnitudinis : verùm e-nam eminus artificio quodam ebboratavi' detur.Proptcr eius autem rotunditatem »^ quod ingenti turri perfimilis effetjbyperbo-

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Iilt;è

hcè à Gallis Ie 79t de iyarrejappeUata fuerat. j^^ ^^ ^^^^ 1 Pauló vlteriiis intra Gnum ipfum rupes extat ta vas buty.

fans plana , quæ in circuitu patet circiter''V*“®’ Centura amp;nbsp;viginti paflus. Hæc à nobis Ze Ratier ditebatur , quam Villagagno cum “ “^‘^^ ’ i primiim appuIiGet, impoGta primùm fu-peUedilejac impedimentis , muniri poffe Ïpcrabat:vi tarnen vndarum inde pulfuseft.

Ea porto,quam incolebamus infula,duobus eftpaffuurn millibus vlterior;bçc ( vt cóme-*-«-

nioraui)cratinculta ante Villagagnonis ad- Defaiptio uentura.In circuitu circiter paflus mille cominfuix amp;nbsp;plcctitur, latitudiné fexies fuperantc longi-^'^^^^^^vTl tudine:fcopuhTquead libellam futnmaeaquçiagagno ha-extantibus cingitur, qua de caufa naues citra'’*’®®**’ tormeti iafturn accedere nó polTunt : éftque idcó natura munitifsima, vtadiri nenaUigi-olis quidem pofsit,niG c portos latere ex ad-uerfo ingredientis Oceani. Hæc Gdiligcn-,, tereuftodita fuiflct,nec expugnari,necintcr- '• cipi potuiflet, quemadmodu à reditu noftrn ’quot;^ fuit à LoGtanis occupata, eoru qui relidi fent culpa: ab vtraque parte erninebat colliculus, Cuius in fafligio tuguriolum Village-

gno cxtruxerat;rupi vero quinquaginta ^ aut fexaginta pedes in altitudinê porre6ta:gt;amp;ad infuïæ eëtrum fitæ,fuûimpofuit praetorium.^ Reliqua in planiciem redaöa,doroiciliis con tinebantur, qua:,annumerata omni Village- ; 'gnonis familia, oöoginta circiter homines incolebant.llla omnia fi praetorium excipias aliquot fabrilibus lignis ædificatum amp;nbsp;prot pugnacula qualicunque exrnento fupcriii-.

ducla, parus crant tuguriola, prout A roeri-canifolencjigniscxtruda rotundis, herbi-quccontesta, dum paucis artificium muni-tionis illius, quam Villagagno nuncupauit Coligniû in Gallia credum Antardica. IiI autem ab eo fadû cli , vt Gafpari Collignio GaUiæThalafiiarcIiç gratularctur:ncque ini' meritö. Nunquam cnim fine illiusfauorcjiC opc(vt antes commenioraui) cum iter iHud agcre,tum vllam in Brafilia munitioné exS' dificarepotuiffet. At cùm illius viri longe nobilifsimi metuoriam immortalitati com-mêdarc vclle,præ fc fcrretgt; (Nam,vt cius de-*, feâioncm taceam, violatàmque fidem qu* recepcrat,antequam è Gallia cxccderei,feve rumDeicultum in Brafilienfi ora infiaura-turum effeOquantam quæfo anfam Lufitanis arcem àfe defertam,nunc obtinentibusprx-buiffe putatis erigendi trophæa de nomine Collignio, Galliçque Antarâ:icæ,quod iW iradui fueratimpofitum?

In quibus commemorandis fatis mirad j » nequeo,Theuetum Anno 1558. bicnnio port '* t'lt;»»*'P’ fuum in Galliam reditum,vt Henrico fecun IÇV 1' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;doadularetur.quircgnum tune temporis ad-

miniftrabat,in deferibendo finu iflo,amp;prö-pugnaculo Colignijj ad dextrum latus in continente vrbem depinxiffe, quam Henri-copolin nominat. Et quamuis tempus ei fatis fuperfoerat ad illius erroris emendationé) nihilominus infua cura Cofmographia ex-tare voluit.At ego vehementer atfirmo,cùni

c Brafilia migrareinus,id quod contigit plus ododecim poft Theueti profeiftionem me- y^j,^ imap-fibus5p3gum nullum, vrbcra veró multo mi Bana in ope-nus , co vnquam in loco fuifle, vbi fuam fab «l’as The* fo Henricopolin collocat. Atque ctiam flu- *'“quot; ftuans vrbis fæpe nomen inucrcit,quam primo vernaculo fermone Ville-Henry, fccudo Henry uiile nominat, idêctiatertiófaólu-rusjfieadereloquaturin poftcrum. Lndc a-perte liquet, hominem fomnia tantum af-fcrrc.acvanamquandani piduram. Cætc-tùm quis non animaduprtit, multó magis Theuetum nomine Regis Henrici abu!um effe.quàm VilUgagnonem Colignij ,quod inapofuitpropugnaculo fuo? Erroreautem denuö repetito, videtur Principis memoria prorfus confpurcare voluilfc. Kefte, Plutar-j ^//„i!c clms,Auguftum Cæfarcm excandefecre, ait,! folitum,fi quid de fe niG granit er, amp;nbsp;aviris prxftatibus ipemoria: prodercturteum quó-( que magiftratibus in mandatis dedifle, ne\ patcrentur nomen fuum a mocionibus, hi-ftrionibufque habeti ludibrio. Alexander ( publico edifto cauit,ne ab alio,quam Apclle i pingerctur:rcgium quippe nomen in pretiof eße-debet. Vtautem obuiam refpondenti **•'quot; Tbcueto cam, locum cuius meminit,eum

efle nego quem nos Latcrariam vocabamus,. in quo operarij noftti tuguriola quxda xdi-i ^ficauerat. Attamen fatcor,vbi primum GaUi confédéré, montem extare, quem de Régis nominc,Hcnricum appcllatunt: vt altcrura

7*^ H is TO R. N A V IG, ftt'iit’ h-j'i,r,- etiam poftcaCorquilIercum diximus,decO'

gnomine Philippi Corquillerci, cuius du^u illuc appuleramus. Sed fi ranta eft inter mó-tem,amp; vrbera difcrepantia,quâta inter tera-plum, amp;nbsp;vaccam, Theuctum in defcribcndi Vrbeurica, aut Henricurbe delirafle quisdu bitetjaut imponercLedori* voluiffe?Ego autcm , ne de bis pratter veritatem loqui videar, coruni appello teftimoniüm,quiiter gt;nbsp;illud confecerunt:fedeat etiam inter indices) qui Villagagnonem fiinul comitati,quorum adhuc nonnulli fuperfunt, an in co loco cx-titerit quoddaro vrbis veftigiutn.-amp; non potins totum illud figroentum poetarum fom-niis valde fit affine. Quoniani autcm (vt in præfatione dixi)Thcuetus,me, fociófque fine caufa eft adortuSjmoleftc ferre nó debet) fi vniusfaccrc iaduram vrbis hac mea defen fionc cogatur. Cæterùm multos in co pr2-tereacrroresnot3ui,qoos fingillatim expo-nam,nififehis dontentum effe demonftret-' Malè me certè habet quod interrupta fer-monis ferie, hue delapfus fum, fed cum i^ veritatis tuendee gratia feccrim, liberum ft'

1 f J di mei indicium Ledoribusrelinquo. j'^uAhA» pV«» Yj igitur qux reftât de Gajiabarafimiper-fequainur, feiendumeft vitra propugnacu-lum,decern fere millibus pulcherrimam,fer' 4 AM f//'.„lt;' tiliffimamque infulam iacereia^cum in cit-' nbsp;nbsp;' coitu duodecim paffuum milans patereG Wagnamfu-Magnæ in(ulæ nomen à noblt;.^ortita eftgt; *‘‘ Quinctiam quod àTououpinarobaulfiis fe-deratis

reperiuntur. Barbari quidemin litoribusfe fubmergcn:es,manibus adferunt lapides in-gentes exiguis oftreisfiUi Leriptt vocant) ^yj?®’®~

[ circumdatos,quæ fie petris adhærent, vtvix fint auellenda. Horum plenos lebetes co- ój5 ù““'’ 1 quebamus,amp; in quibufdam cxiguas gemmas : reperiebamus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’n

'Hic flauws multorum pifciura genere a-bundat,in primis mulis quam optimis , fui-1 bus marinis, amp;nbsp;mediocribus ahis, quorum \ nonnuUos,in capite de Pifcibus ^ defcribam.

1 Hic verb ingentes, ac monftrofas Balenas Balen«, l filentio prxterira nolo, quæ pinnis aquam | fuperantibus,nobisitafiebant obuiæ,vttor- ' , mentulis facile peterctur.Veruntameiftiuf-'' modi globis eas valdelxdi non cxiftimo,ti-tum abeft,vt interfici poflmf.cique de caufa ( recedebant à nobis innoxiægt;qubd pelle fint I duriffima,craffaquepinguedine.Haramvna, l quatuor,amp; vigintiaCafleUo miliaribus¥tié®^^®quot;y'‘ 5 fe promontoriura verfus in vadis adhæreC-\cens, Oceanum repetere,qubd ca aqua pro-fundiot dcfecerat,non potuif.ad quarn tamé accedere aufus efl nemo, antequam expica-, ret,quippc cum fais conatibusvicinam terra . '( concutetet, Sc à quatuor rnillibus paffafi ex-./»'«»' A«'*»*/ 1 audiretur. Poftquamveto'vitam exbalaait.

multi ex Barbans, Â: noftris frufta quidam camium decifarum abftulerunnreliquum an-'X nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tens co in loco remanfit. Eas verb cafnes

paruifaciebamus, propter infipidum guftm pinguedinem verb colliquabamus , vt olco expreflb ad lueernas vteremur. Lingua verb,qua: pars exiftimatur prasftantiffima,fak condita fuit j Thalaffiarcha: in Galliani tranfmifla.

riuuij du!« Duo funt etiam fluraina, qua: ad extremi* “’‘ tatem finus terra vndique circundata, cum eo coniunguntur. In iis ego aliquotics cum Gallis nauigaui,amp; multos Barbarorum vicos in vtroque littore fitos inuifi. Hic funtqus in hoc finu praccipua cognoui , atque ctiim arcis pofleffionem Gallis creptam cffc,tantó magisdolco: quantb ha:crefte euftodita ,vt crat facillimum,tutum nobis perfugium » S Gallis commodiffimam nauigandi occafio--» zg t^t^i.i nem pribere potuiffent. Vltra quadragintï) /7.'.*.y aut fexa^inta pafluum millia Platam vcrfuSi amp;nbsp;fretum MageHanicum, alter eft ingés mi' ris finus, à Gallis Vafarum diétus, ad quem appellunt,illuc qui nàuigant,ficut amp;nbsp;ad Frie'-fe Promontoriü, quod amp;nbsp;primnm tenuinm* cum Brafiliampetcremus.

De ingénié,rebort,flatnra, nudieate, ornamentü corporis Ztirorum, (^ foeminarum Bra/dien-fium,apud tjuos annumfirèfirn commorattu..

ÿ^^ÜfColignio Caftello return flatus,, tantifper dum illic vixitnus ; qualis denique fitGanabara finus demonftraui;Nuncantc-. quam naui confeenfa reditum inGalliâ paré,vitae genus,amp; alia hica nofliis incognita»». paucis deféribere volo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Vt autem ordine cundla exequar, Barbari Amcricani, qui terramBralilij incolut. Ton-oHptnambanlfy nominantur, quibufeum Pgo ,^”‘“”;*®ja^* dreiter annum familiaritcr fum verfatus. IiBw^wram corpus nee prodigiofum , nee, monflrotum habent, fed noflro, qui in Europa viuimus, pcrfimile, quod ad ftaturam fpedat. $unc quidem fortioces, robufliores, faniórps,, amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ■ - '-•^ minus obnoxij morbis. Pauçiapud cos funt claudi: pauci altero priuati oculo ; deformes AEtas Bat. ferè nulli:licct etiamcentefimum , ac vigefi-mum xtatis annum fæpe attingant, (per lu-^', nbsp;nbsp;** ‘* nasenim annos numerare norunt)pauci ra-*' ^*“ men canefcunt. Id vero regionis illius tem-.

autpruinistorreaturjvirides herbas,agroSi^ Batbari reiu arbores femper habet:ipfi giioque moleftgt;*$’ mundanaiü iccuris omnino vacui, iuuenrirtis in tont* ncgUftoie». Jabfj rigalTe videntur. Et quonia fontes lUquot; tofos,amp; fcaturigincs pcftilentes non adeütj ê quibus mala omnis generis oriunturiqu^ nos ante tempus atténuant, macérant corpus,animum excruciant, dcniqucperimui^ Vtrumque nihil eorum ad illos pertinet: æ'' fidentia,auaricia,Iiribus,inuidia, ambition*

denique non laborantFColorc prorfus nigr** nonfuntifed tarnen ad higredine accedentti propter folis vehemcntiâ,quemadmoûHif' panis,ac Prouincialibus vfuuenirc viderons' NuditasBat- Cæterùm viri, fœminæ, infantes nuA genet^*quot; prorfus incedunt, nee vllas corporis partes vnquam tegunt, nuUo cius nuditatis pn-_., eosq»i dore. Attatnen villoH non funt, vt qnr lofoVeflipu ^“^‘^®'^ **f“*”'^^ ’ imofimulatque pili'” tanti. corpore apparent,autvnguibus,aiit forcipi' bus paruulis,qua$ à Chriltianis accipiunt, e-uellunt: barham ipfam, paIpebras,fupefciHi' eradicant,vride lufci, toruóque afpeitu fint' HbÏz«pquot;^2 feiern legimus in infula Cumana vfurpari i ' Perucnfibus. Caput quidem illi capillis«-ftitum habent,qui manbus ab ineunte «tat« à verticè ad finciput raduntur, vt monacho-rum coronam dicas;ad occiput verb coroai« nutriurit noftrorum more maiorum,q»ani) vbi'adcollum vfque fluftuat, refccant. Hïf» nc(fi fieri poffit ) aliquid à me prattermitta-tur,quodad hanc tradationem pertineat:il-

lud addam , efle nimirum ih lUis terris lier- ,êh*ît basquafdam duorum digitorum latitudine:) bæ paululum incuniæi in orbem amp;nbsp;longituJ dinem cxctefcunt.veluti calamus,qui contc-j git fpicàm milij illius pr^grandis,quod a pu dl Gallos triticum Sarracenum nuncupatur.'i Vidi aliquando fenes(non tarnen omnes, nunquam adolcfcétcs.muhó minùs pucros) ^quot;riwni* qui duobus illiusherbæfolds acceptis, filó- inteidûvui-que xylino virilia contegtrent, atque etiam ^‘^‘^8*“^ fafciis,ac lintcolis,quæ à nobis habebât, ob-uoluerent. Qyia in re primo afpeftu clucere • videretur fcintiUi quædam naturalis vere- i tundix,fi modó id ea de cau(a faccrent. Etfi enimid penitiùs nunquam fum femtatusmi- i bilomintis tarnen arbitror id ab illis fieri te.i gendialicuius morbi gratia,quo in fenedtutej partes lUæ couflittanturi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Hocinfuper de more habcnt,vt abinfart-tia pucrulis omnibus labiuminferius pertu-lt;lât,eôquc in foraminc os quoddam perpo- Ljbiunipct-lituni,acin(lareboris candidum inferatur, foiaiumSc rainimarum figura pyramidum, qux fupri “„^“^Ûn menfam in quincuncem ordinatXjVerticillo petuniur.Parsfaftigiatapollicevnojduobuf-uedigitisextrinlccusporrecta,inter gingi-uas,amp; labium rctinaculo adbaerct: idque pro atbltrio auferunt,repon{intque. Os veto il-

' ludfaftiglatum,accandidum,in adokfeentia tantum geftani. Gum verbadgrandioreni

w» ou4^ou vocari incipiunt, (quod grandeni) lapilli vin. 3ut craflum adolcfccntcm fonat ) fonmiDi ftn**'’*** *'*^^^i°^^'^'^^^'’^’'^f lapillum viridem, cxgcquot; - nere pfeudofmaragdi , qui fimiliter obict quodamintrinfecus retentus extrinfecusap-parct,capitati argentci rotunditatc,achfitü-dincicraffinidineautem duplici. Arque etiâ nonnulli rçpcriuntur,qui digiti longitudiiK 1 geftent, cùmque terctem. Cuius ppftrcnii generis vnusà me in Galliam aUatus eft. His lapidibus interdum fublatis, Tououpinam' baultij ,linguam foras per riinam illâlabio-rum,animi gratia cgerunt,ita vt gemini orif effigiem fpedantibus præbcant.Vtrîim ver» fpeftaculum iftiufmodi placeat,an deformfi admodum bac rationc fiant,facile eftiudkaquot; «wld b^^l ^“' Alios infuper vidi, qui lapillos eiufmodi Josinfeten- viridcs in labiis geftare non contenti, vtrif-^‘”* que maliseundcni ad vfumpcrforatis,in-cludebant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Quod ad illorum nafos attinct, cùm apuii nos obftetricts folcantab ipfo pueroruor' tu,vt forrnofiorcs,3c produétiorcs effician'’ * digitisextenderezeontrarium prorfusinfii-tutuniapud Americanos noftros obtinui'' Pucrorum enim pulchritudincm nafi depref' fione mctiuntur.Itaque fimulac ex vtero mi tris prodiêre, pollice nafus cis dcprimitufi perinde arque catellis in Ga’lia quibufda® fieri folct. A quibuslongtilli diffident lt;]ƒ quodam in Paruani regni tradu,fcrunturi3'

to effe nafo prædin.vt ex eo fmaragdi gt;nbsp;cya -nij,ali{quc lapilluli,cùm candidi, turn rubn« filo aureo fufpendantur.

Noftri prastcrea Brafilienfes cópluribus, Bolban n^ pigmétis amp;nbsp;ac eoloribus fibi corpusvariegât: gipcolore inprimis verb crura, ac tibias adtó iiificiunt üf^^^’^ib. atro colore,ex fucco fruftus cuiufda, ab illis pifti-Ge«tplt;jf dicti,vt eminfis animaduerfa, temo-ralib* facerdotalitiisinduti elle videatur. Ea porró nigredo expreffa ex illo Gempat fru-ebujita illorum cuti adherefcit, vt decern aut tjuindecimdiebus elui ncqucai, quamuisfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, frequenterabluant.

* Adhre menifcos etiam babent octo digi- j^*’)^{^.'**^ tis longiores,ex óTsibus apprimè Ixuatis, ac oiSw *«-inftaralabaftricandidis (quxT^ct appellat) didis... ceUe mutuatoàLuna nomine,quam ita vocant: ‘’vT''*/^ bos funiculo xylino ad petrus è collo appen fos demittunt.

Similiter frudula complura teftç pi'Çg’’î'o-dis lapide quodam diu multumque attrita perpoEunt Kotunda deinde, acinftar denari') tenuiaefhciunt,vt vmbilico pertufa, bloque xylino traietta , pro torquibus collo , infetunf.(bsc Bon-re ipforumlingua vocan-[/ tut) vt apud nos catenulæ folent aurex. ld , 1' porto , quod à multis bucemum appeUatUC f (, elïccredidcrem , tx quo plcrafque mulieres, } xonas apud nos gdtare videmus: cuius amp;nbsp;1 quidem prædantilfimi, plufquàm tres vlnas

/ nabcbamicutn in GaUiam appuliffem. Bar- Bou te »V o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;E ij %««*•

ban præterea torques ( quos ab illis Scu fi dici, anteà commemorauimus ) conficiunt ex quodam genere ligni nigri,ac folidi ,cU' iufmodi fycomorum effe Matheolus tcftatufi quod ad earn rem valde accommodatum eH-quoniam ad grauitatem , ac fplendorem gs' gatis accedit. Maxima præterea vulgataru® gailinarum copiam habet Americani: quata progeniem à Lufitanis acceperunt.Albisfï' penumero plumas detrahunt,ac ferramcntU quœ nunc habent: anteà vero cùm illis care rent, lapidibusperacutis molliorcs plumu-lasminutatim concidebant. lllis aquæ fttquot; uidæ,ac bullienti impofitis, ac rubro eolofi’ brafilico tindis : poftquam fc gummi quoi!» ad id accommodato, illeuerunt, contegun'’ arque ornant corpus,brachia,tibias,variiïq'’\ depingunt colonbus :itavt inftar pipioniji aliarùmue auium recèns exclufarum,lanug''

nem quandam habere videantur. Vnde ic rifimile eft,vt,cùm quidam noftrates in c’® terras perueniffent,eófque ita initio ornât®* profpexiflent,nihil penitius deeis perferut’' ti,hunc rumorem fparferint, Barbaros fc*’*' cet prorfus effe villofos.Res tarnen longest' eus fefe habet,vt qui talcs naturâ non exiß®''

Proinde rumor ille ex rci ignoratione m®' nauit,cui deinde nimiùm leuiter fides ad^ bitaeft. Quidam etiam memoriæ prodid*' taiuLs.'quot; Cumanos fefe vngere folitos gummi q®®' cap 7». dâ,vnguétôucglutinofo,ac deinde feplu*®'’ yari®'

Ornatus vero capitis Tcuoupinamkiiyum noftroru hçc eft ratio:præter fincipitis abra-fionemin corona: inonafticæformâ,crinéf-queoccipitisquosadcollumfummitti dixi-mus.folentinfuperauiu plumas,rofei,rubei, pfu^Vs*«^ cuiufuis denique coloris aptiffime copofitas testa, colligate, eafque ad frontalium vfum adhi-y-^” l‘-^f*i-‘ here. Hæc non malè galericula referunt non.^'”*^““fi**^‘ itapridem à nobilioribus foeminis noftrati-bus vfurpataïQuç proinde à Barbaris noftris ’ccepiffenon immcrito dicantur. Frontale autem iftud vernacula lingua eft Tempe-nambi.

' Çud eos magnus eft vfus,offibus illis no ab-gt; lunilium quæ perforatis fuis labi'is adolefcc-f|^ les imponere diximus. Apud cos auis eft i nbsp;TawM» nomine,atra, toto corpore ceu cor-

' “us, circa ingluuiê plumis tenuiffimis fuluo ' colore, torque miniato ab imo circundatis. * Partis iftius pellem dctrahunt,detralt;ftam fic-\ lt;at,(aiiis nomé retinet)ficcatam vtrique ge-f’ na: applicant ceraagglutinatam, quaraTM-i* yttic nuncupant.Q^ibusitaaptatisidicas vm-^ bones lupatarios ex ære lt;nbsp;inauratos ab illis ’ gt;nbsp;geftari.

' Præterea ft ad bellum fefeaccingant,aut * pro more,de quo alibt,amp; folenni pompa ca-^ ptiuum deuorandum funt maéfaturi, vt ad 1 ornatum amp;clegantiamnihil défit,veftesin-F iij

duunt, pileos aptât.irmillas brachiis impo' nant ex plumis viridis, rubei, cæriilci,amp; di-iiifcanque alius Coloris compadas, exiraiï pulchritudims. Quibus artificiofifhmc apW-tis amp;nbsp;interfertis arque adeo calamo tenui arûdinco bloque xylino admodum côcinnc côpaélis amp;nbsp;connexis.vt vix vllû credâ in G^' lia effe phrigionem qui maiori induftria plumas illas traclare amp;nbsp;aptare poflic. Diras ve-ftes bac ratione contextas è villofo fepf® confedas effe. Eundem ornatum ligneis fui* clauisadhibent quibus ad hune modura of' naps elegantius dici,nihil poteft.

Ornatnentorum ponremum genus cHi quod Struthicamelorum pennisJeucophî* yrtf. i- /^/‘'•«'^ coloris, quas ab accolis accipiunc ( ex quu licet colligcrc grandiffimas illas aucsinre-gionibus illis verfati, quas tarnen illic®' ^ nonvidiffe ingenuè fatcor)hoc modo cou ficiunt : cables ordine ab vna parte diffæ nunt,plumç ah altéra eminent,acquein orlt^ , circumfleduntur in modum çonopæi ’‘‘ Genius.'** rofæ. Itaque fît pennarum fasciculus quf® ' fua lingua uXwojye appellant. Hu ne terg® I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;imponunt, bloque xylino alligant, çaulibuS

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eurem eorum contingentibus.Quo cum fui”

i^ingt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ornati cau^eam pullis includendistcrgouU'

pofitam geftarc videntur. Fufnis alibi à nu-bis dicetur,eos qui bellicofiffimi volunt h«-beri,quo fortitudinern fuam palam faciauji mukôfqueàfe interfectos hobes effe demû' ■brcnt,captiuo$ denique vorâdos multos nU;

âaffe iactent, peftus, lacertos amp;nbsp;femora in-cidere, incifuras verö illas atro quodam pul- BaAaiotum uere inficere, quo , ad mortem vfque earum ‘ “' vedigia conferuantur, itaque afpicientibus thoraces amp;nbsp;femoralia Heluetico moreincifa reprçfentant.

Compotationibus autemfeu CMuinatio-mhM èi faltationibusilUs Gfitindulgendura, in quibus certè vt plurimum occupatur,quo raagis animum excitent,præter horrendos clamorcsamp;eiulatus quos emittere tófueucre, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;z

ftuftus coUigunt,corticis duri fatisjccbinurni*’^! ‘^^ff forma amp;nbsp;magnitudine refcrentes,cuius ex-p ficcati nudçum auellunt,atque in dus locum '1; lapillosimmittunf.huius generis multos filo ‘attexunt,tibiifque apponunt : non minorem crepltacuU ' 1 Concitati,ftrepitam cdcrct,ac teftç Urnacum,«®»*»*’“*' ' p fi co aptarétur modo,quin à faltatoriis crepi-'■ nbsp;nbsp;taculis non longe abfunc.Qua; quidem cupi-

Fert infuper ea regio atborem, cuius fru-ftus Struthiocamcli ouura craffitie adsequat,

’ ^ formaque refert. Hunc perforatum (, co quo w««« in-’' apuerulis nuces apud nos perforâtur mo-^''““”“‘“' 1 do) lapilUfqucaut mihj craffiorisÇdequofuo * loco)granis iinmiffis,baculóque fefquipedali

' traiefto, inftrumcnium v?JÏ4rlt;jc4 nomine ' fibticant.Strcpitum edit ingentem, adeó vt ' fuilias veficas pifis pienas luperet ; quó fit ’ Vt à Barbaris nufquam non manu gefte-

tur.Qnæ fit Barbarorum de ifloeJî/4r4f4 at-que eius firepitu opinio,præfertim cum plu-mis c^regiè ornatum , certoque deftinatun* vfui fu*erit,tum à nobis dicetur cùm decoru religione agemus. Haâenus de natura, ve-ftitu,amp;otnatu quo Tououptnamhaul/îj aoiït^ Vti confueuere,paucis diétum eftd.Verunta-men appendicis vice addam,crifpatum pan* numjrubri,viridis, flauique coloris ànobis magna copia adueftum fui{rc,ex eo veßeso-ranis generis côficiebamus-.quas deinde pef-^’iihi'i^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mutatione fa ft a cura cibariis, cercopitheris,

pfittacis, brafilio, goffypio,pîpereinclico,a-liifque id genus quç à mercatoribusafportafl Barbat! ex folcnt,Barbaris dabamus. At pleriquenulls partenudi, corporis parte reliqua,laxa amp;nbsp;vndâtiafemo-làîBdu'i.'f'' rais® folùm inducbant: Alij contra, fcinorali-bus contenaptis, tunicam nates pertingétem induebant-Mox autem emenfis aliquot; paf-fibus,amp; infeipfos oculis identidem conuer-fis,non fine noftrorum rifu amp;nbsp;cacbinnis,exu-tas illas vertes domi reponebant,quoad rur-fuseas inducre in animum inducerent. De indufiis quoque amp;nbsp;pileis idera iudicium.

Quæ de ester no corporis habitu cùm vi-Ipilogus r, j-ojuu^ [um puerorum dicenda fucrunt, fatis fufe perfecuti nobis videmur. Itaque fi ex bac nortra deferiptione Barbarum anima fibi reprçfentare quis cupiaf:in primis nudû virum imaginetur,cuius membra apte amp;nbsp;cô-cinnefuerint compofit3,pili euulfi,capillia(l

finciput abrafi,labia,genæq; perforata?, qui-busoffapræaeuta aut virides lapilli fuerint infertt,auriculç inauribus traiedæ , corpus vanis focatum colonbus,femora amp;nbsp;tibiç atro illo fuco è Gempat infedæ.collum torque ex minutis cochleae t/i^no/frudulis ornatutn:ta ‘ lemcertèhabcbis qualemin ea regione có-fpeximus,atqae in hac tabella depiâû, con-fpiciendum exhibemus, torque tantum of-feo ornatü lapillóque labio infertoin cuius altera manu arcum reiuiffum,in alterafagif tas impofuimus.

Prætercà ad hanc tabellam implendatn, ƒ Ijuic TouaupinambaKltio vnara ex vxoribus fuisappofuimus, puerulum fuumpro more mhcHæ xyüiix impofitum in vlnis geren-tcm,qui viciffim vttaque tibia matris Jatus amplexitur. Leftumetiam c goffipio reps ad formam in aere fufpenfura adiunximus: frufturaqUe eorum optimüeXrtuwiM, de quo poftea,depinximus.

lamveró fialiaforma Barbaruna animo jgiiog.,, informare placet, ridiculo illo amiftu detra-Öo gummi vifcofa vniuerfum corpus trit perlmiendura,deinde plumæ minutim con-ôfæ fupetiniiciendæ. Hic verb artificiali la-nugineindutus vbifuerit,quam Icpidus fit futurus non neceffe eft dicerc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Deinde fiue naturalemretineat colorcm? . , feuvariiscoloribusautplumisfucitusfucrit» ”‘^ “”■ vertesillas, pileos ,armillas plumaceas quas defcripfimus adhibetn.Tum maxime oma-tumcffcconrtabit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Atfi vertes illas crifpati ptnni admoncre” vifum fucrit cifque ( quemadmodum facere Defetip-eos demonftrauimus) alia ex parte nudis tu-““'*' nicam impofueris,cuius altera minica fit lu-tco altera viridi colore, adcertiffimas mo-.-^.'rk^hlt;.' rionis notas perparum décrit. Denique inrtrumcntuniegt;i/ar^jf4his adiungere fi lu-bct,pcnnarümquc fafticulura ^/aroye tergo Barbarorutu aptatum.crcpitacula quoque ex fructibus ti- ^^'‘*quot; biisalligata,cam referet formam qua falta- duotnaus.

RcliquamBarbarorum in ornandis cof* paribus induftria, iuxta integiaro quam ante edidimus defcriptionem, vix multi exprimèrent typi,qui etiam nifi adhibiciscolori-busrem totam commode baud reprjfenta-rent:vcruntamen præter ea qux iam antecó-' memorauîmus,cùmadarmaamp;præliaeoruin ventum fucrit,toto corpore incifos,claui$ Jigneis inflrudos truculento afpedu homines dabo. Attamen bos in præfentia omit- |^ taraus,ornatuquc fuo amp;voluptatibus(quibu$ gt;nbsp;nonimpcritèindulgent)frui finamus.CultuJ verb fœminarum quas illi .^wtjiam, Sc qui' bufdam in locis ex quo commercium euffl Lufitanis babent Aiarta nominant gt;nbsp;quanto ficpratftantior difpiciamus.

famins^nn- Nuditasinprimis,ficutinifio huiuscapi-darincedut. Hs monuimus,cumviris ÜIis eft communis, pilos quoque confimilitcr omnes euellunf, ne palpebrisquidem amp;nbsp;fuperciliis exceptis, Adcomam quodattinet,ab illis difterunt:vi ri enim.vti didum eft,ad bneiput abradunt, ad occiput verb demittunt: feeminæ contra non modb alunt:fed etiam more noflratium frequenter pedere amp;nbsp;ablucre folent. Quin-etiarn xylina vittarubrocoloreinfeda coo-ftringere amp;nbsp;cóplicare illis eft familiare. Paf-fist3menamp; oberrantibus capillis vtpluri-mùm inccdunt,quippe üs circa bumeroscir cumflucntibusamp;volitantibus delcdantur. ' inauresmo- Alterum quoque difcrimenin eo pofitum eft,quod pcrindc vt virr, labia non perrorat-af

ac proinde gemmis fiuclapiUis faciemnon exornant.Auriculas tarnen adeó traiiciunt, vt de tradis inauribus digitum capiant: inau-res iftæ ex prægrandi ilia cochlea vignel can-dore amp;nbsp;longitudine candelam mediocrem adçquannquo fit vthumeros,arque adeó pe-äus ipfum pertingentes fi eminus coufpi-ciantur , vcltigatoris canis pendulas aures reftTant.

culum penicillo in media gena dclincat, in/quot;'quot;^'*** cochlea: vcrbformain fucum ftrulcum, fla- Mira Ame-uum, rubrum tantifper circunducit dum vni- «lt;^f“»*»«-uerfam faciem eoloribus illis diftinxerit ac «do! ''^ variarif.Quinetiam palpebrarum ac fuperci-liorum locum ( quod fœminas parum pudi-cas in Gallia factuare audio ) penicillo ob-linit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;er'tr^'^'if

Armillas etiam excompluribus candidif* ArmiHçprç-firais ofsium fruftulis infquamæ moduin- g“quot;**«“

. P nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;complunbus

cihscontcxunt.ea tarnen adeoapte amp;nbsp;con- oGiumftußu cinneccra gummi permixta iungunt, vt ni-*‘’ copoßt«, hil fuprà.Hæ longitudinem palmi obtinent: ac non male brachiale illud referunt quo fol-liculo pellende» vtunturapud nos. Torques quoquccandidilsimos quos Bw-re nuncupant geftare illis eft familiare : collo tarnen non appendunt,qui mos eH virorum , fed üs in ƒ rmillarum modum brachia inuoluunc* Huc in vfü vitreos globulos flaui cærulei, vi-fidifque coloris quos filo traiedos habeba-

mus fummè exoptabant, iJl^^f^fol/i appelé' Hos,fine ad earum pagosaccederemusjfiu^ ipfæ Caftclluro noÛrum adirent, vt ànobiî extorquèrent oblatis fruâibus aut aliis qui* bufdam,crebrô blandifsimis bis verbis vrg«' hiat,Mair,diagatoi'em,amabé A^duronbi. hot eft,Galle, bonus es, da mihi armillas ex vitreis globulis.Eadcm prorfus ratione peines quos Guap aut Kuap voeât, fptcula quelque gt;4ro«lt;j reliquafque mercesquibus delf' äanturflagitabant.

Mirum verb mihiprae cæteris hoctide-batur,quód licet corpus,brachia, femora,Ü-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, biafque variis eoloribus nonita frequentet

minai.Am. aii«nguant,nec plumarumotnämentisvtin-de veftibus tur,veftcs tamcn cx^ifpato panno, à nobis eonSiam.* fæpiùs vnà cum indufiiS oblatas, vt inducrét ^^J.vtf nbsp;ftunquamimpetrauimus.Etenimin eaperti-

effe exiftimo. Excufationem ex recepta ^b omnibus accolis confuetudine captabanfj taibararum Solcre omnes ad obuia quæuis flumina (t fam.deere-fontes fublïdercjVt haufta manibus aqua,ca-neconfue- put alpergant 1 contingere nonnunquam vi tado. (anatummore) vnodie detics immergan-tur:veftesfi tones fint exuendae, moleltifsi' mum forc. Præclara certè amp;nbsp;fpeciofara cau-fam.Atqui,qua neceffe crat admittere, quip-pccumillis difccptando nihil promoueba-mus. Adcb autem nuditas eft illis cor-di, vt non modö Tououptnambaulttorum fn-minæ liberæ quæ in continente verlabätuß velles

veftesomnespcrtihaciter reiiccrent, fed c-tiamcaptiuæ pretioanobis empt3E,quibus pro macipiis ad CafteHum noftrum munié-dum vtebamur, cohiberi non potcrantquin animi gratia,noftu,indufiis rcliquifque pan Captiua fe-niculamétis depofitisante fomnum per iof“*!^'^^““quot;,quot;* lânudæ oberrarent.Denique fi pencs easac- naditatede-cipiendarumaut reiiciendarum veftium fuif- l'^awr. fetpoieftas ,a nobis verb ad cas induendas flagrisadaftæ non fuiffent, æftum folisper-ferre,lacertófque amp;nbsp;humeros lapidibus amp;nbsp;humo comportandis laedcre maluiffent.

Hæc de ornamentis, armillis, reliquóque Americanarum foeminarum mundo paucis fucredicenda. Itaque nullo addito epilogo prout cuique vifum fucrit,animo concipien-das relinquo.

Quisfit infantium ab vtero matris ofna-tus turn à me diectur cum de Barbarorü cotl ’“gü® agemus. Hic locus poftulat vt aliquid p^ç^Jf”'^' de maiufeulis, hoc eft, tertium aut quartum annum excedentibus, quos vulgo C*«»«?»«-mi«nuncupant dicamus. Hiscertc nonpa-rnm ddeétabamuri fiquidem , prat noflrati-bus puerulis,corpore præpingui, offe candido labio inferto, circumtonfis capillis , corpore nonnunquam depiéto,nobis ad pagum accedentibusjgregatim choreas agitantes ob warn veniebant. Vtautem aliquid prçmij à nobis referrent, fepius blanda iUa verba re-petebant CouteuaJ[ar,amabép««d«.hoc eft, So-de da mihi hatnos.hos fi quando à nobis im*

petrabantCquod non raro contingcbit )1’^' môfque decern vcl duodecim minores ar^' næ aut pulueri imponeba mus, turn iHi c®”' feftim exultare,amp; humi fufi terram inflar’''' niculorum radebanr. Quse res non minin’* erat voluptatis.

Dcnique quanuis Barbares coiufuis çta^ per annû integrû quo apud eos vixi folÜc”* admodum fini contemplatus , adeo vt idf^ quædam etiamnum animo meo inhærca” fateor tarnen ob varies geftus à noftris prof' fus aiienos,literis eos pidurave exadè refef' ex*aftVèx'*Ï- fe difficillimö cfle. Si quisigitur plena vob mi non pV-pwtem exillis capereeupit,vt ipfam Ame'*' *““• camadcatautorfuerim. AtveröjdiccsinoO vnius effe iter dici.Id quidem ego confim’®; ac proinde nonnifi cautè fufeipiendum eßt fuadeo. De illorum cafis, fupelleftilejCquot;' bandi ratïonc,aliifque non pautis, proutres tulerit,pofthac diduri Turnus. Priufquam autem huic capiti finis imponatur,in eusah' quid dicendum videtur qui aut opinantur” citè,autctiamfcriptis mandarunt comtntf' cium illud adeö frequens cum Barbaris nü' disaepræfertim cum fœminis', ad lafciuiart amp;nbsp;libidinem prouocare:dico igitur,quamuii infpeciem nuditas illa concupifeentiæ efö non immérité cenfeatur, tarnen, vt res ipf* Amencana- f QmprQbauit, inculta illa nuditate certü cfti cuitu noftramuko minus opinionc viros ad nbidmeni rumftem;nap£;jjj(.b Jtaqucaufim afreucrarefplendidun’ nosia. lllum cultum,tucos,luppolttitias comas, ca-pillos

pillos calamidramp;tos, ampla ilia amp;nbsp;tahto arti-ficio complicataj amidoria pretiofa, mam-miliaria, laciniatasamp;vndantes vcftes,cætc tique etufmodi, quibus fœtninæ noftrates tam fcduló formam mentiuntur.plura ineó-moda amp;nbsp;mala parère, quam faciat BarbararS huditasjtametii forma ab illis non vineâtur. Itavtfi pluribus feruato decoro hæc perfe-qui liceretjefficacifsimas huic fententiae me^ fubiieerê rationes, refutatis omnibus argu-' mentis quæ in contrariam partem afferri pof ' fint. Àc ne diutiùs immorer,eöruin teftimo- , Ilium hîc appello qui mecum inBrafiliam

’ Hæctarnen icaaccipinolim, aefi nuditas illa „ , , ' j mihi vllo modo contra Scripture ^'**°Ht3téî®^®’‘^^ H probaretur. Teftaturenim Adam amp;nbsp;Euamj tequid fegt;U ’, poft peccatura,agnita nuditate, pudore fuf natautoh 'j fufosfuiffe, Êorum etiam deteiiorhærefim' ' qui vioiata naturæ lege,non fatis bac in par-!

' teamiferis noftris Ainericanisferuata , mo- ., tem illû turpifsimum inuebere nioliti funt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' '’

' Scd quæ de Barbaris iftis à me dida funt cocertè tendûtvtcon(lcr,nos nihilo minùs cnlpandos effe,qui iftis damnatis quod ab-' iefto pudore midi mcedant,in aliud externè *. peccamus,cultu nimitura noftro nimio. At-' quevtinam noftrum quifque modeftocultü ' babita necefsitatis amp;nbsp;honefti ratione poti-1 ÙS quam faftus,amp; vanitatis,vtatur.

Ve cra/ßs raiiictbne, ç^ craffb milio, ex i^ml»» ^ ‘Sarbarifartnam confidunty^ua inpanie 'vW' tar locum:ele'^He eommpotione ^uam Caou-i” appellant.

VANDOQyiDEM externum ot' ^ natum habitümque Barbarorum fuperiori capite accepimus, à re-

___1 élo ordine alienum non videtut) fi dceoru cibariis boe loco differamus.HoC -autem in primis eft nocandumdieet fruracn-*ne’ neamp;*“™ ”^^ habeant nee ferant, vitefque mini-vino hutc^ ii^c colant,nihilominus tarnen, {quodexpe-vinunt Bat-rientia non femel fum edodusldautc admo-dum eos viuere quantumuis pane amp;nbsp;vino W-rentes.

.Ajfi amp;nbsp;vif4- Duorum generum radices babcnt,quibus tlt;'gt;t «dices, ^jpi Sc (J^/aniot,nominp indidere:Hæc intm tresquatuorue menfes adrè crefcunt, vt fint longitudine fcfquipedales, femoris craffitu-dine.Erutas fœminæ ( neque enim circa ift' hæc occupantur viri)igne cxficcatas,5ö«C'’''’ nîmirùm impofitas, nonnunquam etiamre-centes,acutis filicibu^ pofti infixis atteruBti pront cafcuin amp;nbsp;odoratas naces corradcre folemus , farinamque candidiffimam ex o conöciunt.Tuni veró cruda illa farina,atque adeQ fucens albus,de quo inox,qui ab caer

|gt;riraitur,recenti^amp; liquidi amyli ttiticei, a-qua diu madefafti gt;nbsp;faporem prorfus referc. Adco vtcùni poft meum in Gallia rcditum alicubi me prçfente fieret, odor file memó-hani refiicauit eius quo Barbarorum cafæ, ïantifperdum ex radicibus farina conficitur, perfundi folent.

Ad faririæ iftiuSäpparatum fœminæ Bra-filienfes,vafa fiftilia prægrandia,vc pote ouç fingulacapiant modia,fatis commode efirn-gunt. QuibuS ad ignem pofitis farinam im-mittunt(Continuóque dum coquitur.diffeôç cucurbit! altera parte,qua pultàrij loco vtû-' tur,pcrmouent. Coéta tragematis minoris ■formam habet.

Duplex iftius faring genus ab illis confici-tuf.Alia enim percoda eft amp;nbsp;dura,0»7-ent«» ouyenta» appellant.quam in militijm profe^uri fecü durioifarî-fcruntquoddiutiiis conferuetur: Aha vcróquot;‘’' minus eftcofta amp;nbsp;mollior, 0ny-pon nomi-o,j,.p,« mot nant:hæc priore eft eö præftantîor, qu6d dû Hor farina. i recèns öri admeuetur ac mahditur,panis ca-didi medullæ faporem refert.Prior verb ille ' i fipor,de quo egi,inter coquendum, in gri-- liorem amp;nbsp;fuauiorem mutatur.

i Quamuis autem hæ farinæjpræfertim te-j;,,^;^^^^ ,^ . centes faporis fint optimi, fummam alendidicibusad , habcantfacultatcm, acfacilis earum fit con- gquot;''™5°“?

• 1 cottio,nihilominus tarnen pant conticiendonasapta. t (vt ipfc fum expertus) nullo modo funt aptç.

! Malta quidem conficitur ,quæ hon diffimili • àtriticea modo intumefçit,fpecicque eft bp -■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G ij

lOO MISTOR. N AVI G. tima, ac inflar Gmilaceæ candida : intercom quendum tarnen adeô exficcatur' amp;nbsp;aJuriwf crufta,vt pane fciffo fradóue interior part ficca amp;nbsp;ad priftinam farina: formam redafla reperiatur. Quibus adducor vt eredam cuö qui primus retulit,(ciim non fatis diligcntf' Hift.gë ind. quod à me di^lum eft perpendiflet) eos qn’ Iib.i.lt;ap,i.yjgjr,ti duobus , aut tribus gradibus vlif Æquatoré porreâi funt (quos Tououpintn^ haultios effe plane cónat)pane ex 1 ignis at tri' yïvj'/VMii tis confedo vefei folitos, quo'3~deradicib'gt;’ ' iftis de quibus agimus eft in teiltgcndüth^l' lucinatum fuifTe.

Minkant ul Vtraque vcrö farina pulmcnto confici^”' mentum amp;nbsp;do, quod à Barbaris tA/a^«/ nu neu pa tuf’ radicurnfaripræfertim fi pingui quoda iure diluatuntu’^ “* enim orizamrtfcrt,atqueeo condita nioä' optimi eft faporis.

Cæterùm Tououpinamlgt;au/[y noftri f^ Viritum mulieres,nec non ipfi pueruli7 ineunte «tate huiufmodi farinani ficcapa'’‘? vice edere confueuerunt. Cui rei adeo gt;P'? frequenti vfu funt fadi, vt fummis digit^J ®lïl^”'P^'figulinis vafis defumptam certa manu,nel”' nâinoscon^iæâ quidem excepta mica, eminirs m,^ iiciunt. conjiciant. Hunc morem imitari aliquot*^ tentauimus,at farina illa vultum infpergeb^' Caliiad fan mus,in hoc nirtiirum negotio minus exei^’' namin os tati,acproinde, nifi mimicos morionesK” volebamus,cochlearibus vti neceffeern'' Porro radices illa? ^ypt amp;nbsp;z^antot int^ dura récentes fruftatim concidiintur,exq”’ ruiSi

IN BRASILIAM. WI wra farina,humida quidem ilk, pilæamplæ ƒ“*'??* \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;humida

a mulienbus compinguntur, c quibus intra dice exptef manuscompreffis fuccum, ladis inftar, câ- ^“’ *®=“* *quot; didum ac liquidum exprimunt.Eum vafis fi-galinis cxceptum foli exponut, cuius calore ad;nodum laftis coagulatur. Edendus veto gt;0 patellis teftaceis infunditur, ac deinde» pront folemus oua frigere,excoquitur.

Præterca radix Aypinon modo ex farina: R»^** ^“l» vfn probatur,fed etiam fub cincre cofta vti- ft^.quot; *” litercomeditur ; quippe amp;nbsp;tenerafcit,amp; dif-finditur,caftancæque in prunis coélæ, cuius ûporem refert,eft perfimilis : ac proinde ita parata edulis eft maxime. At radicis qua: •d^lt;«wsgt; dicitur longè alia eft ratio,nifi enim infarinam redafta erit atque percoda, peri-culofifsimè editur.

Vtriufque caulis, qua: forma inter fe funt Qua fit tadi perfimiles, luniperi bumilis magnitudinem =1“« ‘ft^“m ïquaf.roliifque Pæoniæ umilitudine. Quod hotum fot-Verö in hifce Brafilicis radicibus,^j^)j f^rMa '“»• »««maximèeft admirandum ,totumin COquot; j^^j jj^ piapofitum eft’, earum rami qui calamos jJ[j\7,!U5 cannabinos fragilitate adxquant, quantaco- propagandi pia perfringi ac in terram quam akifsimc de-»gi poifunt nulla adhibita aUa cultura bi-meftriauttrimeftri fpatio radicum copiam gignunt.

Mulieres quoque ampliim illud pailium, deque dictum eft, quódquevulgó à nobis j^* triticum Saracenum , à Barbaris ^«40 dici-tur, præaeuto baculo in terram defixo fc-

A/Z^i« rant: ex co item farina ab illis conficituf, ' qnam codeprorfus modocoquuntamp;cora-i cdunt quo fuperiorcm diximus» At veto ’ credidcrim (contra quàm à me diäumfue-rat prima huiufcehiftoriçeditione.duo cni® diftinguebam quæ vbi penirius perfpexbvi® jdémque effc iam comperio) hoc ÿy^uati no-ßrorum Brafilienfium idem efle cû eo quoil Indorum Hiftoriographus triais nominal quod,vti ipfe tcftatur,lndis frumentivfu® præbet.IIludhis verbis deferibit, twnmdca^ ^^*’“”^° JJ/^fcfjinquitjin hominisaltitu-dinem, ac nonnunquam ampliùs adolefcit) fatiscrafla eft , foliispaluftrium arundinu® perfimilis, fpicanuci pinaftrio lîmili, grau'’ amplo,nec rotundo»nec quadrato, necloa' gitudine cum noftrotritico coroparandai» temente menfibus tribus metitur ; imo in''

guis locisXLV.diebus. Ex vnograno lOO' 200.500.400.500,nonnunquam etiam ^oo* gignuntur.His abunde docetur qua? fit ill®* regionis fertilitas, quam nunc Hifpanioi'' 5*1'cupant.Quidam feriptis mandauit adeo frf' cic lib-j.cap. tue elle in Occidentah India folum , vt K“ *♦• mentum,hordeum, miliû denique ad cub'' tos quindecira adolefcat.Hçc funt quæpaflj' vicem apud Americos fupplcrc animadueiquot;' Hifpani ac Lufitani qui fedes in illis terri' fixerunt magna frumenti ac vini copia abuO' Êîum'tUH- dant,ex quo apparet Brafilienfium orambo' co amp;nbsp;vino rum efle maxime feracem. Quod autem 1'' t^m quot;”quot;®‘^* rebus Barbari carent ,ipforum infeitistfi' buendum cfie.Nos verb frumétum amp;nbsp;vine’'

wfti palmites co comportauimus,expertique fumus vtrumque illic optime prouenire pof-fc,n mode agri eo laborc quo apud nos co-lerentur.Vites enim à nobis plantatæ rami fluscruntitnaximoferaciffimi foli argumen-to.Quod ad fruftus attinet primo anno ra-cemi nati funt acidi , qui non modo non maturefceret, fed etiain dies indurefeerent.. At verb quantum aperitis vinitoribus, n9nj itapridemedodtus fum,conllat noueUeta primo amp;nbsp;fecudo anno labrufcas nullius pre-tijplerumquc producerc. At vcrifimilç cd^ Gallos fl vicem illam colcrc perrexerut op-^ tunas ex ea vuas coUegifle.

Frumencum verb fecale à nobis fata fo-^' lia quidem emiferunt, mque ftipulam funt' , faftigiata, acfpcmfcccrût, in fpicis nulla gra-naextitcrût. Hordeum grana pcrmultapro-duxit,amp; ad iullam maturitatem pcruenit;yn^yi“j^^quot;‘‘^ decredibilc cftilludfolum nimium eeleriter guedinem txtrufiffc frumentum,amp; fecale , quæ diutius^'““?quot;“ quot;“ in terra touen cxpetunt,quam hordeum , itaineptun,, '’t nee florere,nec grana proferre potuerint.

Earn ob caufam,quernadmodum in Gallia a-gros,vt fintfertiliores, ftercoramus, contra 111am terrarn affiduo cultn,ac verfatione de-fatigandam effe arbitror,vt eo modo feredis frugibus fit aptior. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . ,

Quis veto dubitat eadem commoda ex n- Ugagnoms lis terris quai Lufitani iam percipifit,Gallos 'quot; fi diutius manGlTent , percipere potuilfc? „□“ fun in Qjbd ccriè fcciffcnt,ac frequenter, infi Vil-*quot;*“-^“-

104 H UT o R. N AV IG, Ï*è’g”° purioremReligionem dcferuifïct,cü commeaflenr.Ac fanè cùm tellus lógèplurcs qoam facit, incolas alerepoffit: vt ego v«® affirmauerim miUename turn præftantiffinquot; tonus Gallia: agri iugera poffidere potuil' Atque hoe obiter diäum fit, vt iis fatiffisti Î[at curiofiùs inquirunt, anapud Brafilienft^ rumentum,acvinum prouenire poffint,” módö excolantur,

Vt autem cö redeam vnde digreflus funi) priufquain^decarnibus,fruftibus,pifcibus,amp; aliis Barbarorum cibis, noftris prorfus abfi' tnilibus,loquar,vt melius qua: dicenda pro' pofui dilhnguam,quç fit ipforum potio,qua-que conficiatur ratione,cdifferam.

n’pomincó randa farina opcram non ponunt,fed curaiquot; illam mulieribus relinquunt,illudidera hquot;^ in'n gotio illis vfuuenire.Quin àconficiendj potione multo religiofiùs cauent,praetefqiiâ quod radices y^ypt^ür AfaniatCQ modo qquot;0 diximtis,paracæ,præcipuum ipfis'cibuinfula' niiniftrcnt,potionem quoque ex illis hac ra-tione conficiunt. Eas in primis pofiquaiquot; minutarim confeiderunt quomodo hîcrapar oll* inijciendas,folent,inquc vafis luteisfuf’ femefaciunt,quoad mollefcant,cmollitaJ ’J’ igné remouent, ac deferuefeere finunt. Hi^ ' ira expeditis,earum pleræque circa ingentu ilia vafafedcntes fruftaÜla mollita maden' do comminuût,deinde fingula manu ab ore \ excipientes in aliud vas igniimpofitum dei)-dunb :

ciuntjvtibi rurfusferucât:baculo autemcon tiiiuó agitant donee fatis ferbuiffe iudicentï turn fccundôà flammis ablatumin alia va-fa è cannis, quorum fingula cadum mino-rem Burgundium æquant, minimè cola-tuu) reponunt: vbi veró rurfus ferbuerit, dc-fpuinarumque fuerit, cannas illas operiunt lt;nbsp;quoad,co quo dicemus modo,ebib3nt. Vafa porróillade quibus vltimo loco dixi, figura earum cuparum imitantur,quibus ad lixiuiu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Éçdera quoque Brafilicnfesfœminæ fer^ uefacientes, ac ore mandentesmilium illud quod y4«df» nominal,potum eadem prorfus ratione conficiunt cum fuperiori. Nomina-tim verofœminas ea artemexercere repeto. Namquamuisdiftinélionem inter virgines amp;nbsp;muliercs, quæ propterca non abftinent à virorum conforno (. vt raalè Theuetus fcri-Sing A««. pfiOea in re nÓ viderim ; nihilomin’ hoe fibi“® **' firmiter perfuadent Barbari,potioné nullius fapotis futura,fi radices aut milium ipfi man-dant.Deinde tam hoc indignum arbitratur, qiiam jneptum eft quod à rufticis Segufianis raSitatur,qui amp;nbsp;nent,amp; colum geftant.Hanc potionem Barbari vocant Caou-in quæ fub -gt; turbida amp;nbsp;fpifla eft,ac ferè laftis faporé imi-tatunrubeam etiam habent, amp;nbsp;albam, vt amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

niuntjideoquotiefcunque vifum eftpotuni eiufmodi conficiunt tanta copia , vt femel plufquara triginta cados fexagenum fexH' riorum Parificnfmm in ipforum ædibus diP pofitos viderim : vbi pleni,opertique rémanent donee illi ad compotandum conueniât' Pnufquam veró qnæ fit compotandi ratio referam,cxclamando præfari liceat. Proeul AmetiMni eftote Germani,Flandri,Hcliietii,omncfqu« potatoMs adeö qui ftrenuè potando palmi petitis.Vos ««»»;• enim audito Barbaroru potandi modo fpon te illis ceffuros effe video.

Ergo cùm potationem aggrediuntur,prfr fertimcum captiuum maftare adhibitkfo' lt;-4»«(-m ante lemnibus ceremoniis, de quibus pofteafo-quam bibant mins lentum ignem circa vafa accédant, vt «alefaciunt. potus ille tepefcat. tepido enim deleftantuf» contrario prorfus à noftro more, qui vinuin frigidifsimum expetimus. ld vbi fa dura cd» •r primùm aperiunt cadum,amp; poculorum loco Cucurbita: amplç altera parte, quæ très Pari-fienfes fextarios capiat,hauriunt. Turn viri faltando adillas accedunt, plenófque cys-tbosab ipfarum manibus accipiunt,iliaque identidem bibunt,amp; vno hauftu plena pocu-Ia abforbent. Hauftus veró tamifper repetunt, dum in cadis omnibus vel vna f^Aon-i^ gutta reftat. Ego quidem ipfos tres dies amp;nbsp;nodes continue bioentes confpexi :quin e-tiam cùm vfqucadeo cfTêt cxpleti, potuque opprefsi,vt oneri ferendo tmpares effent, o-peri fefe denuo applicabant, quiaincepti cef tami-

Illud quoque cft obferuadö, Toucupina-baultios inter bibendum nihil edere atque Tououpinï-inter comedendum omnino non bibere:quo edendum «i9 Gebat vt noftrum viuendi morem valde mi- bibunt. irarentur,ciim nos alternatim bibere, ac edere confpicerent.Ac fiquis cos hac in re cura cquis comparer, faceti cuiufdam refponfum afferam, qui dicere folebat difcrimen in eo effe, quód Barbari aquatum minime cirent deducendi, quódque pcriculum non effet nee’t-#“^»-»*.'^ poftilqnas abrumpcre cogerentur. Et quam-uis ad cibum fumendum horam ftatuta non ^” êflnw hibeantjfed ad libitum vrgentefame, vel de cdunt. media node comedant, neque vllum in bi-bendo modumferucntgt;in cibo tarnen maxime funt fobrij. nonnulli os maniifque ante, ie poft paftiun abluunt : quod ad os fpeftat, id fieri puto,quöd alioqui vifcofo humore impeditura illis effet futurum, propter eas fa rinas quibus panis loco,vti diximus, vtutur. Mirum illi filentium tempore cibi obfer-uant,ita vt in aliud tempus referat ea de quibus eolloquuturi funt. Nos autem cum vio-lato ipforum inftiruto, vt in Gallia vfuuenit, interprandendum fermoncs mifceremus,ab illis irridebamur.

Itaque tantifper dum hxc cclebratur com potatio, Americani hilares canunt, faltant, choreas agitanr.quin etiam fe rautuóhortan tur vt in bcllo fint ftrenui, amp;nbsp;quamplutiraos hoftescapiaqt: deinde inftar gruum ordine

difpofiti faltant per domum in quam conoe-nerant, curfitant, donee cados penitus ex-hauferint.

Ebrietid» ^^ ‘^^‘'^^ quod ebrictatis pal ma m référant Batbaiorum non infirmum hoc eft argumentû, quod nó-•tfiumetum. ijuUJ iniftis fympofiis4. Caouinifextarios exhauriantrfed turn maxime funt,quum plumis inftrudi (vti antea diximus) captiufiali-quern madantiamp; deuorant: tunc enimEth-nicorum more Bacchanalia fua célébrât. Paf *' eins quidem vicini inter ft in pendulis illis ledis ègoffypio contextis feden tes coinpotant ; fed cùm finguli alicuius pagi incols conueniant fxpius ad compotationes im-modicas,nunquam ad cibos, hoc fit vt raro mediocres illæ amp;nbsp;modeftæ compotationes locura habeant.

diacres,feu immenfas acccdunt,quin (vt an- , tea dixitnus)ad expçllendas folicitudines ad choreasconueniant« Sed præterea peculiare hoc eft tunioribus nondum coniugatis vt pennarum fafciculis tergoannexis, amp;:t^ilt;gt;' raea manibus admoto,nec nó aridis illis fru* ftibustraiedisfilojtibhfqueaptatis ftrepitü edentibus, (vt antea diäum eft) totâ noden’ hue amp;nbsp;illue circumeurfent oftiatim faltStes: ita vt iis vifis amp;nbsp;auditis fæpius in métem ve-niret eorum infania, qui in quibufdâ Gallic Iods vemaculè Famuli dicuntur. Solent ift’ tempore cÓftituto fandisamp;patroni$ vniuf-cuiufque parœciæ fumma cum pompa decef nendi$

Hindis Oukoru amiâu incedere»tibüs multis tintinnabuUs refonâtibus,atque adeo per æ-desamp; plateas choreas agitantes, ac maxime Pyrricham illam faltàtionem , hue amp;nbsp;iliac diuagari.

Hie verb quiddam notatu dignum fuccur Mulieres fi. rit,in omnibus Barbarorum choreis,fiue alij UçqueàBai-aliosconfcftcntur/iue in circulum difpona- tehTeTui** tur,vt pluribus alibi difturi furaus,nufquam ft«, tame mulieres aut pueUas viris interfethquin potiùs feorfim fakare folitas.

Priufquam verb riarrationem inkituta de compotationibus noftrorum Americ. tbelu damns, facetam admodum hiftoriam, tragi-cam tarnen recitare placct.vt à nemine igno-retur quam large effent vinum haufturi fi co-pia illis fuppeteret.Quidam AdoujfACMtià eft paterfamilias mihi narrauit.

Contigit nobis non ita pridemfinquit ver naculalingua) vt dromadé Perot (ficilULu- ^^^.^^^^ j^^f^ fitanoscum quibus inimicitias gecunt, nun- iiéû».M«lt;p-cqpant)oppriraeremus,madatis amp;nbsp;dcuoratis ‘^j^^® quos in ea naâi fumus horainibus,cum met ces eorum à nobis expilarentur, prægrandes offendimus CrtZ^wewoJ ligneos(quo nomi-

1 ne dolia,amp; reliqua vafa fignificant) potionc quadam oppletos ; Qmbus ab altera parte a-' perns ccquid rei ineffet periculum facete pla cuit.Ego verbflnquiebat vctulus ille)quod-. nam effet genus illud ignoro, nec fatis feio an etiara apud vos tale exftet. Hoc tame feio '

dicsadeo fopitos fuiffe, vt ægrc excitati ter* tio diefuerimus. Plena nimirum fuiffe vsû

imprudentes Barbari Bacchi feftum célébra-rint.Mirum proinde non eft vini illius vapo ,5». ribus correptosjcôfeftim fopitos fuifle prout ab illo vetulo referebatur.

Nosvero tommanducatum ilium feerai-narum in fuo Caan-tn conficiendo initiô ab-horrebarausrquem vtvitaremus,radices aliquot ^}pi 8c t^^niot euro quadam milij có pia contufas feruefecimus gratiorera potutri confeduros nos efle opinantesifed experieri tia edodi fuinus rationë hanc nó fuccederei Quo fadü eft Vt paulatim Barbarico Cam in aflueuerimustAttamen illius vfus hobis nori fuit perpetuus. Nam faccaricannis, quatum copia nobis fuppetebat in aquaro refrigerata ob perpetuum regionum illarum æftum, pet j aliquot dies madefadis, potum parabamus A 'f gratiffiniifaporis.Frigidamquoquenonnü-Jienfilim op quam bibebamusJHic enim fontes funt lim-«A». quot;nbsp;pidiffimi, flumina quoque aquædulcisjob aeris temperiem ita probat« amp;nbsp;falubris, vt nemini quantumuis largè pota pcriculuffl crearet.Hïc mihi fuccurhtj aquam dulcemà Barbaris ï/fcereifalfara verb vheen appeUari.In qua didione efferenda præ cæteris laboraba-mus:ab illis enim imo gutture pronuntiatur» quo modo fuas gutturales Hebræi folent ef-rerre.Denique quia non dubito quin ea qua: radicibus amp;nbsp;milio foeminarum dentibus at-triti;

tritis ad C^ew-iz/parandum diximus ftoma-chum multis ad naufeam vfque moucrit, quo faftidium illud abHcrgant,pcto ab illis vt ra-tionem qua rauftum apud nos exprimitur a-nimorcpetat.Enimueiö fivinitorcs, vinde-niiarütcpore,in üs præfeitim locis quæ vina _ gcncroIiUiraa gignutgt;nuais pediDus,nonun vino colla ~ quam, calceis indutis labra vinaria ingredi‘‘O' _j vuafque calcarejnquc ipfts torcularibus im- ' mundiffimè tradare meminerint, multa có « —da» perient non mundioraillo radicum commâ-ducatu. Si verö quis inliet feruendo ac de-, fpumando vinum purgari, tefpódeo C^ou-in quoque eadem penitus ratione fordes o nines abijcere,ac proinde parera ytriufque elfc hat in parte racionem.

RivsQyAM vlternis progrediar, ftatim ab initio huiufee capitis le ftorembreuiteradmonerevifura . . nbsp;nbsp;nbsp;•

jOulias c quadrupedumgenere Americana-animantes,figura noftratibus omnino fimi- »no les in toto Brafilicnfi orbe reperiri, neque diCsimjUa.*”

perquam raró cicuratas domieducare. Vt autem gencratim defcribam animantes fc- । ras,quæ à Barbaris Soe appelkntür,abii’ ' quæ vfui humano accommodatæ funt fa«' ' reinitiumdeercui. Primo illa vidcturloco effe ponenda, quæamp; vulgaris eft maxim'' r^^rt^x/c«fcbanc Tapirouffou appellant, pilo fubrubc' jaqu* afinS feenti atque promiflo , vaccam magnitudi' icftsb' ne ac forma valde referentem. nbsp;nbsp;At tarnen

quum comibus careat, fnque contradiore. collo,auriculis longioribus amp;nbsp;pendulis, (ic-tioribufque tibiisatque gracilioribus,vngii' i la continua amp;nbsp;afini vngulæ perfiroili,merité quiseam vaccae afinique naturae participe® J effe diccret. differt nihilominusab vtroque plurimum, quód amp;nbsp;breuifsimam gerat can-darn, (obitérque hïc monendus eftLeftof) permulta in America gigni animantia, qquot;* omninó fine cauda fint ) amp;nbsp;dentes habeat multó acutiores. nee hominibus proptereà quidquam periculi ab ea poteft creafi,quu® in fuga potius, quam in viribus falutem pO' nereconfueuerit.Eam Barbari fagittiscon-fixam, vt amp;nbsp;alias plerafque interficiunt, aut foffa excauata, decipultfue alius modiing'' niofcfabrcfacl:is,venari folent.

Caeterùm fcrailla,magho eftin pretioa-pud Barbaros,pellis gratia quam fimulâtque illi detraxerint, dorfi corium in orbê circu® ' Titm* «xco^*’^^”^^^’^'^ ^°^^™ exficcant, in parmafqu' iior.ip(c»»j)5i» fundi mediocris cadi magnitudine conformant , quibus in bello tela hoftium excepta «fei'

lepeUunt.Tantam vero durinem pellis ad fo Icm ficcatacótrahic, vt nullius iftu teli qua-tumuis magno impctn vibrati,tranf)gi pof-fe,facile eredam.InGaUiam duas eïufmodl parmas ftudiofè effertbam ; redcuntibus verb fames ita molefta fuit,vt omni commea-tu affumpto , nc Cercopithecis quidem amp;nbsp;pfittacis ,'ciufdcmque generis animantibus cxceptis,quæ cxrcgioneilla nobifcumaduc' lrcbamils,parroae illæ dua:,carbonibcs'in-ipö fttæ, fuerintetiam ad depeUendâ famé com-«dcndæ:quibus rcliquæ pelles, quæ , vt fuo dicam locodn naui crant,additæ (unt.

Porto TaptronfTou caro adbubulæ gnPû fe- ’'‘*J'”’”'jf“}, teacceQit.Hanc fuo Barban more coquum, poi. £(ittM«4gt; epatf ia lingua appellants Atquo-niam vocabulum illud lam vfürpaui, amp;nbsp;po-ftea fapiusjrepetendum crit ne drutius le-; ôorbæteatmblata occafione,quld boe rei fit

, teruallo,quadratifigura,æquali verb trium lu.., fere pedum altitudinc, baculos in tranfuct-

, fum duobus à fe inuieem diftantés digitis fu i«««« amp;Bsi. perimponuotjitaqueUgneam crMem_com- ^JJ?™“ (t , patant-.banc lualingua Éoucan nominant.ln ;

. «dibus permultishuiufmodi crates babént^^ quitus carnes in frufta concifas imponunt tonferuan-{ nbsp;nbsp;nbsp;amp;nbsp;lento igne ficcis è lignis exc-itato, vt fcfè dotum cibo , nbsp;nbsp;nbsp;nullus exibat furaus, quandiu fert voluntas xm«.”»tió

fpatio inuerfas.Et quoniam fale cibos mini-mè condiunt, queroadmodum hîc mosefti vno tantum coquendi remcdio vtuntur ad eorum côftruationem.itaque etiamfi to.vno die feras quales hoc capite dcfcribeni* effent venati, omnes fruftatim concifas illis crati-bas ingerercnt,quàm citiffimè fieri poffet)ne corrumperentur :ibifæpiùs circumadæ ali-quando plus quatuor amp;nbsp;viginti boris torré-tur,dont. c pars interior carnium æquè coâi fit arque exterior,caque rationc omnes fine a corruptionc tutæ. Nec in pifeibus apparädis amp;nbsp;conferuandis alia eft ratio,quos quû naâi . funt,magna copia ad farinam conficiendam SbM.*^** exficcant,eospræfertim quospatriaipfi lingua Piraparati vacant,qui germaniffimi funt inuli, dequibus dabitur alias dicendi locus-Iftæ autem crates apud Barbaros çamaria ii promp^cuaria meritô habenda funt : ideôque vfTeorum pagos adiré licet, quin ferarüpif-ciûmque carnibus onufta confpiciantitrtfa:' Humanx car plus etiâ vfuucnirc folct, vt poftea dicemus, iœ Ôctx*quot; ^ adeas Barbares, vt iftiufmodi crates huniJ na carne rcfert3s,quam fcilicet,de vidis ho-fiibusinrerficicndis amp;nbsp;comedendis, vropi-ma fpolia reportant, intueare. Hadenus de *1Americana Èoucanattone didum fit, cui cùni Barbaris placet efixæ carnes fuccedunt,quod cum bona Theueti venia feribâ, qui hoc negate aufus eft.

Vt autem incepta ferarum deferiptionem pcrfequar,fecundæ magnitudinis partes de-feren-

ferendæ videntur cuidam ceruorum gfneri,^„„ƒ,,gJ. quod illi SeouaJfousnominsnt, fed cùm hoenus cemo-differunt à noftris.quod multo fint liumilio-'““*' res,quodque minora geftent cornua,turn c- • tiamillo, quod æque pilos demittant, arque ' '' noftratescaprar. Aper autem Americanus, quem illi TataJfon vocant, corporis molc,r4M^j((aper auriculis,capitcgt;pedibus, atque iis qua: apud nosgignuntur forma valde fimilis cft,denti-busetiamamp; prolixis amp;nbsp;acutis, vehementer dimnofus:tamcn cùm amp;nbsp;macilentior exiftat amp;gracilior,frendeacquc terribiliter,illa quo-que deformitate infignis cft. Habet à n»tura sues qwbus foramen in dorfo,quemadmodum in capitef^'^meneft fuem marinum habere dixi, quo fpiritura e-*quot; “ “' niittitadimttq;,Nequis veró iflud prodigio£i(, j^^^, fum exiftimet , Autor Gener. Indic.HiO.io4. memorise prodidit apud Nicaraguenfes qui non multùm à noua Hifpania diitat,fues naf ci quibus vmbilicus in dorfo eft : qui procul ’r i dubio, ad idem genus cum iis de quibus hîc trado,reuocandi funt. Cæterùm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

àSeouaJ/ou amp;nbsp;TataJ/bu reliquas Brafilienfismct.animi' oræ feras magnitudinefuperant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ “’•

Eft quoque apud Americanos fera quædâ rufaquam ylgouti nominant nefrendis tri'-j^.wiinefro ginta altitudine, pede bifido,brcuifsima eau ’*“ '«««*• ’ da,roftro amp;nbsp;auriculis ferc leporinis, palato)’''*^'’quot;”' ^' gratifsima. Sunt amp;nbsp;alla: duorum aut trium

generum quas Tapirü appellant, noftrati-busnon ablimiles lcporibus,fubrubcfcentj autem pilo.

;lt;utesfub- In fyluîs quoque magnas venantur fori-i«fi- CCS fciuroruro pilo amp;nbsp;magnitadine, qusid cuniculorum dclicias accedunt.

p4ianimal P#^ aut/74^««(quonü enim modo id pro-maculisdi- nunttcnf,vix ac ne vixquidcm intelligas) k-ftinftum. J.JJ nbsp;nbsp;nbsp;altitu Jine mediocri vcnatici canis, «gt; pite deformi, carne ad vitubnæ guftûacce-dente, pelle pulthcrrima , amp;nbsp;maculis albis, leucopæis,nign'fque dißinda , vt maxirai a-pud nos pretij futura tlTet, fi modo nanci-fecrentur.

ifMrg»^ fati- A^*3 etiam inuenitur, quam S^r/^ojappeb dum animal lant,quæ ob fœtorem à Barbaris non comc-J'*?*'*' ditur: Nosautem quibufdam cxcoriatis,amp; detrada renum pinguedine, vnde fœtor ilk manabat, fine faftidio edimus : carne enii» ciini tenera,turn optima eft.

raKMitmata Eft etiam ilia quam Tatou vocant.H« fquamis non adeô curfu valet, veruntamen ( vt apuJ 4»**^^ »'ƒ4' “°® bermalci ) per dumeta reptans , durifsi-miseftarmata fquamis, itavt gladio tranf-uerberari nequeat, pellem etiam illi detra-dam,ex qua Barbari permultas compingunt cH^s. Caramenos ipfos nominatas, ficom-plicaueris,digitalia efte militaria diceres.Cat ne Candida eft, opiimiquc faporis. QiioJ autem ad figuram attinet, tantae proceritatiJ hullam videre licuit,quantam exprefsit Bc-louius fuarum obfcruationum extremo li-bro t?rnb,vbi tarnen Brafilienfein Tatiu no minatum defignat.

nos frequcntiffima funt,alt;Jduntur Crocodili lacare didi, inftar humanx coxx gt;nbsp;longitu-j^f“^^“'^'^ dinc iuHa.At tantum abeft vt noceat,vt plens iftisIacarisBarbarorum fint domus,puc-rique fine vllo periculo cum üs lufitent. Ni-hilominusaudiebam fenes commemorates, dum pcregrinarentur,fe à ncfcio quo lacara-rum genere peti,a quo fe magna diffieuhate fagitristuerentur. lllud cum appropinquate homines perfentifceret exanidinibus erum-’ i ■' peredicebant,amp;impetumin obuium quem-que facere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

Cæterùm vt illa omittam quæ Plinius amp;nbsp;' ali) de Crocodilis,qut in Nilo degunt, me- Lib.s.tap. nioriæ proJidere,vniucrfalis Indiar. Hift.fcri ’»*• ptot illis in regionibus infeftosfuifle Cro^pJ°te°tàfs codilos,ad vrbem Pamana refert,qui plus cé- nugnitudl-tum pedes in longitudinem patebant: quodquot;“' raihiquidem mirabilcamp; portentofum vidc-|,y/,(.,, tut,tantum abeft vt affirmem , quemadmo-dum falfo Theuetus obiecit,eo in libro que | deyiris Illuftrib* cdidit»defuo fabulari Quo i niabeco verba faciens : à qua calomnia quem ' margini adferipfi,author me vindicabit^ Eis ' autem Crocodilis quos mihi vidtre cótigis, os erat valde patulum,alta crura, cauda veto nee rotunda,nee acuta ,fed ad extremum te-nuifuma.Vtriimautein,vt quidam fcripfêre, fuperiorem mandibulam moueant,ingenue fateorme non obferuaffe.Venantur infuper Americani lacertas,roKo«r illi appellant, vty«,,»heet-noftrates rerum lejacopeas amp;nbsp;pelle variega- »*•

118 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H I s T o R. N A VIG? t.i,vt nofirates paruæ laccrtæ.Et quauis ion' g£ Ont quatuor, aot quinque pedes, luftacfj* litudine, idcoque forma terribili, nihiloml' nus in ranarum raoremflumina paludéfqn^ incolunr,ncmini noxiæ. Addam pelle illi’ detrada exenteratæ fi coquâtur fumme de-licataseffe, nihil vt in America gurtauefi® fuauius. Carne enim funt,vt ap.ud nos capO' nesalba,delicata,tenera,fuaui,vc nihil foprä' Maxim* in Initio tarnen ab iftarum guftuabhorreb»®’ HukViwet- P°ft^^ verb quam primum attigi, quodad t*. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cibosattinet,ferebât apud me primas laccrtf iduies m Bufones quoque permagnos habét TouoH funej. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pinabaultij.quib minime exenteratis,tolti

vefcuntur.Q^ü vero amp;nbsp;medici doccat amp;v® go etiam notum fit, A perfpedum carne®' arque faniem, amp;nbsp;quiequid adeó bufonis ed' letnale efie, facile quilibetme tacentepfO' pter illius regionis tcmperiem,a!iaue decaU' fa,quæ me lateat, vfu venire vt illic bufonesi Vt funt apud nos,rainimè fintvenenati atque

Comedunt etiam ferpentes craflitudinf brachij, quinque ferè pedum longitudinti ; ïerpentes co quinetiam animaduerti Barbaros,vt de CrO' 1««*”^*' CQ*^'^'®‘^°.™™^”’o*’^^^’g^*’“®4“odda ex ni' gro amp;nbsp;rubeo difcolor, domlim afferre intef' quevxores amp;nbsp;liberos pro)jcere,ita fecurosVt manibus côtreftarent. Has immancsanguil- j las terreftres, fruftatim confeindut appara® s7 lt;iuc.Infipidæ tarnen funt amp;nbsp;per quam exig® faporis.

Diuerfi ctiam generis ferpentes apud eos gignantur , amp;nbsp;in fluniis præfertim, vbi ole-rum mftar virides apparentdongi arque graciles, quorum iélus maxime noxins cft. nec non in fyluis exiftunt lacertæ, præccr cas de quibiis fupra mentionem fecimus valde pe-riculofç vt ex narratione quam fubijciam pa-tcbit.Itaque quum aliquando duobus Gallis y^^^^^jj jç comitantibus Iter facerem vifendæ regionisprodigiufa gratia,ne-que vt mos crat,vie duces Bai baros !’'«**» ‘^0™ , . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ • 1 » i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• r » • memoxatio-

haberemus, idcoque oberraremus in lyluis, Vïllémque profundam pedibus metiremur, audito Ürepitu venientis animalis ad nos cuiufdam,imbellem effe feram opinati, non fecus iterincœptum perfequentesfecuro era tnusammo.Siatim verb addextram triginta ferè patfuum interuallo , in colle lacertum confpicimus ; corpore humano craffiorem quinum aut fenum pedura. 111e in modum Oftreifquamis albicatibus amp;nbsp;afperis totus, akero pcJe anteriori ereéto, capite fublimi, tollucétibus oculis nos intuericœpit. Quare attoniti (neino enim forte noftrûm feïo-pettam turn ferebat, glsdiis tantum eramus accindi, arci'ifque nôbis fuppetebât amp;nbsp;fagit tæ. quætela illi monftrotam duris armato fquamis noccre non admodum poterat, ni-hilominus veriti, ne li fuga nobis confulcrc velleinusce!eritaiefuperius nos vnà confi-Ceret ) alter alterum trépidé quûintuerctur, codem in loco ftetimus. At poftquam iHe prodigiofus amp;nbsp;forraidabilis laccrtus,ore aper

to,amp;quod æftusmagnus effet (fudum enira erat mcridiano ferè tempore) alte anheUnSi vt facilè exaudiremus, per quadratem hots nos effet intuitus,derepentè inótis vertices petiuit,tanto fragote virgultorum,atque ra* moruni, quantum ceruus fyluam curfii per-crrans vix cderct.ltaque nos, qui turn valdc timueramus deillo infequcndo non aduw-dum folliciti,Deo libcratori gratiasegirauS) amp;nbsp;inftitutum iter denuo fumusaggreïfi.Mi-hi autem corum opinionein rccolenti ,qu' affirmant hcertum afpedtu hominis dcleâa-ri, vifum eft illi monftro tantinn placuiffc intuitum noftrum,quantum eins angebamur præfentii.jNec non apud eos fera gigniture præda viélum quærens,quim appellat, lan-iM-tum fe-j/f^x^. £1 ferè tibiarum altitudine amp;nbsp;veloci-ra homini-

businfefta. täte canem çqu3t vcnaticum , circa mcntum verb pilo eR promiffo, pelle variegata , pul' craque inftar Iyncis,ac in reliquis veheméter illi fimilis. Barbari nonimmcritó feram Üb valdè reformidant. Nam cum prædæ fit af-fueta,quemadmodum amp;nbsp;leo,fi quem eoruni affcquitur in frufta concifum deuorat. HH verö vt funt vindifta: appetences, nee quid eorum quæ molefta funt inukum effe patiu-tur,fi qua excauatis ea de cauffa foueis alio-oe decipulorum genere inrercipiant, figiitis confixarn pluribus,quo diutii^langueatjléie jntcrficiunf.vtquc ficilius pateat, quam male fera ilia cum Barbarisagat, cum aliquando quinqueautfexGaUorû dscomieatu,b?ctra firent

I'Ngt; • B R A s I LI A M. lU firent,inoncbant Anientanivt nobis à lan-««(jrecruerehius, quódillaipfa hebdomade tres crudeliter mortales in quodam corum . . pago abfump furet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;ieM*»^

Addendum veróhuic editioniLatinçexi- CanespriJ ftimaui,Ainericcinos3nte Villagagnonis ex- / m'ericams peditionem canes nunquam vidilTc: idcóquefonipefti.* turn pemiagni^ni ex venaticorum gencre ca-^ iiemintuerentur.quem cum aliquot paruulisl eó aduexeramus, nobifqueille apphuderet, V , propterea quód vt antcacommemoraui, ad. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;= i

fan-ouare formam accedit»obftupefcebar,ab 1 illóque refugiebant. Ea decaufa etiam tjo-’ V**- , raara in generali fua Indiarum biftoria tefta-.^’^ **’ tur,anno I5o9.’cum Cbriftophorus Colinn-1 buspnmiimadInrulamBeringuamappulit,| . ƒ ƒ, quæ amp;nbsp;S.Ioannis nomine infigniturjhuiufcel . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:

tcgionislndos,qui cum Hifpanis bcllü gc-l “ bj j rebant, vehementer canem fubrubidum ti-' .n-b | muiffe,quictiaduorumferè fclopetariorum i

| eratlocoipropterca quod non modbin Bar- • ’■ ni' ; baros ferociter impetum faciebat ,verùm e- |

tiara focios ab holtibus difcernens quatum-uispronocatus minime illis erat moleftus, quinetiam Caribas recognofccns(peffima amp;

très in fuo numéro habuiffeiv équités.h*^ tarnen canis dura nefcio quern Caribumni' do pcrfcqiiirur,venenata fagitta idus oppe' **«• nbsp;nbsp;nbsp;tijt,dominûmque trirtem admodum redd*'

norumccnturiofortifliinuscùm pnmû An' ftralê patefecit Oceanurn,cmiffis quos hjbt-bat cambus in Indos, qui aditu ilium areÇ' bant, Barbari tanto timoré fuut percuHb Cayterco- '^^ ^^8^ ^^^* cófülere cogerentur.Valiou^qbC pitheci. nbsp;nbsp;canes cam profucrint quàm milites omnia®

præHantinïmi. Infuper multi reperiuntur^ ƒ«.-»**ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Braftlicnfium ora Çercopiceci,paruulistqa(

nigri.quos ilIrClt;r)'vocant, quibus defenbeo dis fuperfedebojpropterea quod nobis fa® toium^in’'^' ootiffimi. Vnum hoc tantum dicam, qua® patuulise in arborum cacumin bus, quod truâu quœ '“ tlam filicis veftito, inftar fabarura noftrai® duftiia,^ viitant, procellofo pratfertim temporeaeff y# «lt;*/ƒ/ *yT'«'Z uatim garriant atqoc clamitant, iucundif' ba^iitt fimosclTetum afpeótutuauditu. Cæterù®) cum vnotâtùmpartu, vnicum edat fœtanb Cercopithecus limul atqjeditus eft in lu«) ea natural! priditus eft induftria, vt acolb patris matrifue firmiffimè pendeat:itaque Igt; venatores ingruât,parentibus per ramos de-filientibus via etiam fuga abripicurt Quolt;l .vÜ^ A.i i certc meredibile videri non debet cura Nb' | tbsolus Commétariis in Diofcoridé editiS) i Plinio atque Ariftotcleauthoribus affirmfb • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 tam amates prolis cfle mullelasjVt tenera®

I N B R A S I L I A M. nj geftcnt. Qiiin etiam animantibus eft omni-f bus illud à natura tribu tu ni , vt non modo conferuandæ prolis ftudio tencantur , fedi etiam ad id efficiendum fagacitate mira fine/ præditæ. Qua de caufa non facile Barbari' Cercopithecos quaeûque funt state venari poflunt : fagittis tarnen vulncratos deiiciunt cercupUbe dearboribus,ac deinde fanatos, amp;aliquâti(- conun-perdomicicuratoscum meteibus commutant. Verùm initio adeô funt feri vt attre-treftantium digitos dentibus conuulnerér, adeo Vt morfi dolore cogantur illos Qpif-fimèiâibus conficcrc.

Eft quoque apud Americanos altenus ge . neris Ccrcopithccus, quemipii Sa^o«t»no-thrumani-minant, cràffitu‘3ine Sciuri, codcmquc pilomakulum. rufo : Quod verb ad forma m attinctroftro,””''’'^**' peâore,collo, reliquiCque ferè partibus leo-nipcrfimilis,audax etiam, nulliparuulorum animalium pulchritudine cedit, quos qui-dem illic videriin.Et.fi tam facile mare traf-mitteretur quam estera, multö maioris effet pretij.Sed cum tam infirmo fit corpufculo,vc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'’',^'1

vaciliantem nauem ferre non poffir,ca etiara eftfuperbia,vt vel minimtim ofFcnfus,tædio vitamcum morte commutet.Hïetaroê quidam reperiuntur,mihique fit verifimile cam ? cflebeftiolarn,dequa Marotusfuum induxit loquentem fcruulum , cuidam zoilo Cüïno-ittp'iij^et' méeratSago:alludes enim Cercopithecina men effe dicit Sagonem. Vtautem fatear ingenuequod reseftquamuisfucrim cuiiofus

me, omnibus animantibus Amcrldanis öl’' feruandis,non ita fuifle diligentem,qiùm 0' ptarem,nihilominus vt femel finem ftciaWi duo adhuc defcriba genera, qua: figura funt prodigiofa vtquæ maxime.

if»r defoi-, Vmim quod Barbari H47 vocant,ro3gni' ttic animal, tudine canis cft,facicCercopiiheci,vétrepé' dulo,qiiemadmodum Scrofe parturientis,pgt; lo leucopèato valde diluto, longiffima «a-da,pcdibusin morem Vrfi villüfij,prolixis vnguibus.- vt autem dum in fyluis agit vald« fit ferum,eaptum nihilominus cicuratur 6-cillimc.Nudi auté Tououpinambaultij non jj,^ 1: nbsp;nbsp;nbsp;libentercum illo colludunt,propterc3qiiólt;l

-r ■ i turn longoshabeat vogues,turnacutos.Cï-■“ ‘'^ ternm(quae res fortaffe videbitur Jncrcdil’’' .x, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj^j g^ ^BarbariSjSe à quibufdam intcf

pretibus qui diu inAmerica funt cornmorat') neminem vnquam vidifle turn in fyliiis tuin domi animal illud cibo frui,vt quidam aura illud viuere opinentur.

f«fgt; roftro Alterum, de quo etiam raibi dicédumeft» Ïtigof^° ° aBarbaris^04lt;7appelIatum, altitudinelepo-ris crt,breui pilo amp;nbsp;maculofo, auriculis par* uulis amp;nbsp;acutis, capite cùm paruo,tum abo-frf,t* culis eminente roftro,plus pede vno longo-fcipionis inftartcreti,fubitö ad extremum / dccrefcente, ita vt æquèfit omnino craHuSi *f,^it‘«*^M ore ita angufto, vt vixauricu!arem digitum recipiat. nullü prodigiofiiis inueniri poteftr deinde cùm hæc eft capta tera colleftis quatuor pcdibus,aiit in altcrum vcrgitlatusiant con*

IN BRASILIA M. 125 concidit, ncque vnquâ crigi,neque cogi po-teft vt vefestur nifi præbeâtur formicacjvnde ctiarn in lyluis fibi victum parat.Oftauo fe-rèdie,quo adVillagagnoncni venimus,Barbari eius gentris fera ad nos attulerunt, qua: ob nouitatem omnes magna impleuit admi-ratione.Nam,vt commemorauijcùm fi cum noftratibus conferatur fitvaldc prodigiofa, fepe aquodam ex noftris familiaribus excel lenti plftorefummopere con tendi ,vt turn illam,tum plerafque esteras,non tantum ad-mirabilcs verum etiarn nobis incognitas,pc-nicillo reprçfentare vellet, quod maximo do lore mco nunquam ab iHo iropetraui.

Be vutfitiatt jimericanarum auium. De 've^tr-tilionibw.,tipibus, mufeis, alit^jne re^onit il-htuinfeElis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

ÏŸTWiiîT^ Oc etiarn caput, quo de auibus JliLiMi? agam, ab üs ordiri placuit, qu« °*’'* *“**• vidui humano funt accommo-data , gencraliqüe vocabulo à Tououpinambaultiis 0«r4 nominanturtma xiniam illi habent earum copiam galliharu, quibusab India cognomen addimus eafque

ey^rignau-oufo» appellant ; me non ab en Indicé*”' tempore quo Lufitaniapud Barbaros agn'’ gallinas etiam noflrates alere folcnt,ipl'’

■^rifMu-mi- ^rignaM-TniridiQ:is, Qjiamuis autcinvt *' lias commemorauï, Candidasplurimifaciâ'’ vt plumis auulfis, rubróqueinftetisexorne' fc atque veftiant, ab vtroque ta men genera plerumqueabftinent,quodad vefcenduni’'

tinet.At h^cguum fibi perfuade.int ouaqu? ^rignau-ropia nominant, effc innar venen'’ non modo ftupcfctbat,fi oua coram iHisfof bercmüSjVerum etiam nos increpantesaJiif bant,non ferendu effe dum pullationcantc uertcremus nos galljnam in ouo comederf' Itaquc de fuis gallinis æquè ferè funt follid' ti,atquede auibus quç vitam in fyluis agunt-Ilias vbicunquc fert impetus poncre patinO' tur. At gallinæ viciffim, pullos amp;nbsp;dumi’ vepribus domum dedueüt, ita vt ea moleU'^

careant Americanae mulieres, qua-noBratfi m^gnaco'^a 'quot; P^iHi^ Indicis educandis,quibus ctiâouo-in America, rum prxbent vitellos.fatigantur. Ac tan»amp; tyet“^ apud cos pullano, vt üs in pagis, qui miniquot; iæpe ab extraneis inuifuntur, gallina Indies gladiolo vencat, qui quidemapud nos vu '*f feßertio nummo æftimarctur : altem autfquot; efuorum obolûm quinque autfexgalling n»* ftrates conftent.

Vnà cum Gallinis Barbar« alunt eti’'quot; indi*-quot;*'** domianatesludicas f^ec ipfi nomindr.Q'^ niam vero ea imbuti funt funerftitione T‘^‘' onp'

oupinsmbiultijjfore vtfi Aniroalitâ tarda vefcerentur, eandem tarditatem contrahe-rent,itavcfi hoftes immincrent, fuga fibi falutera quærere non poffent, vt veltatillum de iis deguftent non facile quifquam perfua-fcrit,eâq, de caufa fibi téperant ab omnibus eisanimâtib*,quç tardeincedût, pifeib* etiâ Vt riiis alijfque, qui nô celeriter nare poffût.

Quodad lUas aues attinet, qnæ degunt in fyluis magnæcaponum inftar,capiuntur, il-‘ læque trium generum » quod Barbari lacou- /^j^jpha. fin, latoKpen ?i lacou-ouajfou appellat. Pluma fimoium l eft omnibus nigra amp;nbsp;leucopeata, guftu ad ß'quot;“’’ * phafianos accedunt,veréquc poffû attirmarc,

‘ nihil IncoM illis edi vnquam fuauius. Præterca duo funt genera exquifitinîrna-

' 'i tuperiores, raróque admodum inueniuntur. iJ^lacacoua amp;nbsp;Tnambou-euaJfo», duo funt

d tudine non abfimili,quo fJAluutan guftu.ldé Magmtum d tftgt;fetc trium fequeniium fapor Tnambour- pcrdicumge l widperdicumaltitudine-.Pe^«^lt;gt;«,palumbi,’quot;‘’’ d Tuicrtc» turturis.

1 gna copia repcriuntur,turn in fyluis, flurai-d nibus,tum etiam in littoribus hniam, ad cas d vernam quaè nonitafuntadviftum accom-d modatae. Inter esteras duo funt genera ea-» j dem magnitudine, ad corui crafsitudiné ac-

cedentia;quæ vt rcliquæaucs AmericanïfO ftro funt arque vnguibus incuruis, quemad-modum amp;nbsp;pfittaci quorum in numéro «n-feri poffent. Quod vero ad plumam attineti vt facile cft iudicatu, vix crediderira in toto terrarum orbe aucs inueniri tam cxccllcnti

pulchritudinc,in quibus contcpnplâtlisabuii dè non naturam vt profani, fed crcatorew laudandifuppetit materia: vtque respatcat, , nbsp;nbsp;. twima, cui nomen apud Barbaros cft î/rat ceUentiplu plumis caudæ,atque alarum leiquipcdepor-rcétis,partimpurpuræ inftar rubeis, partim cçruleo colore, vehementer fplcndenti,cui^ reliquæ partes corporis refpondent. cùm i» foie agit hæc auis vbi plurimumverfatur,ne-movnquamilliusafpeélufatiari potefh . eaWrffpIu Altéra C^nide dida plumis inferioribüS) ' ma cæruJea. quçque collû circumagut auri colore mican-tjbus,quæ vero dorfum,alas,caudâmqueïr' diunt excellcnti cæruleo cum textili äuff® inferne induta elle videntur, fuperneautem holoferico pallio eos qui intuenrur luroma perfunditadmirationc.ln fuisvcrfibus Bar-

^ Cl ni de Jou ue, J «à ni de louue heunoue»' hoced,suis flaua»auis flaua,amp;c. nam/«»»' sut loup apudeos Hauum fonar. Quam“*’ autem domcfticæ non fint hæaues,frcqucD' tins tarnen ta arborum quæ in mediisVid’

füllt cacuminibus nidificant, quàm in fyluis» piymsèqui quo fit vt ter quatéruc in anrio àBarbaris de- bus pilei,ve plumentur,c quibus plumis pilcos, vtftes,ar- p'n^tür*quot;* millas compingnnt) clauarum fuarû capulOs*^ cxornantjCorpiifque fuum coboneftant.Hu-iufmodi ego pennas non paucaS mecum in Galliam afferebam, carum præfertim quas flauo amp;nbsp;cçïuleo colore efle dixi,fed vbi Lute tiam veni,aulicus quidam cui videndas exhibai, priusimportunus raibi effe non deftitit quàm cas à me extorfit.

De pfittacis jttiumaut quatuor generum illiccapiuntur, maximos , amp;nbsp;pulcherrimos J(lt;i«row Barbari nominât.His rubco,lutco, ^joi'rjuj pût ac violacco colore caput eft diftihûum» ex- “'* maximi tremisalis eft çoccincus,cauda,quæ eft præ - „?“ ' quot;nbsp;longa,lutea:reliquo corpore viridis. Huiu( modi perpauci ad nos adferûtur.Præter plumarum elcgantiam co commchdantur nomine quod edoifti , optime huraanum imi-tantur fermonem.Vnum ab interprète quo-dam accepi,ab ipfo iam per très annos edu-catura,qui Gallicas, amp;nbsp;Amcricanas voces ta genuine pronuntiabat, vt ft non eftetin con fpeftu,cius vocem ab humaha difeernere vix quifquam potuiffet.

! Longe admirabilihs crat,Muliercm in vi-’ co quodam qui ab Infula noftra IV.paftuurh , millia diftabat, huius generis vnumeducafle, , ( qui non fecus ac fi ratione præditus elftt ea , quæ iubebatur, caperet. lilac quotics nobis j Ucretat»ftatim ab auis illius liera audicba-

Jfittacimita ™ns,vu!tifnc mihi dare pcctincm aut fpf«' hiftotia- lumj ego veo iamiam coram vobis pfittacuin meum iubebo cancre amp;nbsp;faltare? Si forte po-ftulâtis illius annuebamus, pfittacus confe-ftim auditis ejuibufdam heræ verbis,non mo do faltabat in pcrcica cui infidebat,fed amp;nbsp;gar-ricbat,amp; fîbilabat, Barbares deniquein bellum cuntes mirabiliter referebat. In fumnia fl heræ vifum eratimperare vt caneret cane-bac, f,ltaret,fakabat:Contrà, fi indonata pan lô acerbiori fermone illi fuum Auge hoc eft confide,imperaffet, turn ille obmutefeebat, nec vllis vei bH efficere poteramus vt vcl lin guamvel pedem motitaret.Quarc repuian-Lib.io.eap- ^û Leftoribus relinquo annonRomaniqui» 43- Plinio autorc,coruo à quo omnibus matuti-nis nominatim ad Roftrafalutabâtur, funus innumeris excquiis olim celebrarunt, eûm-quc à quo effet interfeâus morte multarunt. Si huiufinodi pfittacum habuiffentperquàm maximi fcciffent.Ilium barbara mulier Che-rimbauehoc ed dileâiffiimum' appeUabat.Ei fancadeo charus crat, vt quærêtibus nobis, quo pretio mercari poffemas, ilia tAdoc/t' ouajfouhoced tormentum æneum maius,per irrifionem refpondebat,itaque nullo pretio ab ca extorquer! à nobis potuir.

Pfittacorum alterum genus ed corum qui MM24»«pfit in Gilliam aduchi folent, quos ^Ai^goquot;'^ taciapud Barbari appellant,amp; minimi faciunt.At veto tes. tam lunt illic rrequentes quam apud nos co' lumbi quo fiebar,vt licet carnibus effent patt lo durioribus,quod adperdicis faporeacet*

Tertium g nus pfittacorumT'o»ij Barbari, nautâî verô Neuftrij tj^^mj/'oni vocât:ftur- T^, norumniagnicudinc,caudamprælongâ,cro- coiü genu» ceis pénis diftinguenribus,estera viridis eft. ™‘n‘“’““’' Prinfquam autem fermoni de pfittacis infti-tutonnern imponam, fuccurrit nonnihil a Cofmograpbo quodam relatum , Pfittacos nimirum in arborum ramis pendulos nidos conftruere,ne à ferpentibus oua abforbean-tur,quod quidetn nieras effe fabulasexifti-mo, fiquidein in arborum cauatarum antris nidos conftruere eos deprehendi.

Inter rcliquas aues Americanorum, primus r««4»âuts locus cuidam Toucan nomine dabitur, cuius columbi mi antèmeminimusrls cojumbi eft magnitudi- Squot;*^'*^*'’«-nc,colore acro feu coruus, excepto peéf ore, quod crocei eft coloris,torque miniato ab in teriori parte circumdudojdetrafto Barbari îd genarura aliarnmque corporis partium or natum vtuntur.Tum veromaximèapud illos tft in pretio quod fabatori co vtuntur. No'-nien inde eft fortitum Tottean-tabouracé hoc tft pluma ad faltandum. Nihilominus tamé, tâta illis earü fuppetit copia ,vt cG mercibus noftratibus perniutarc eas non grauetur. A- Roft'um »-uisiftiusroftruin reliquum corpus longitu “‘‘J“‘^^^'‘^‘ dille fuperar, enm quo gruis roftrum mini-mè eft coroparandum, ttaqne pro monftro-[..,(/»,t fiffimo totius orbis roftro eft habendum,ergo non immeritb Bellonius,vnura cum na-'

auium depingcndumcurauitmomenqujdcni non edit, at ea omnia quæab illo narrantuf de ifto roftro neceflano fiint intclligcnda-Ä^riubtö^' ■^^^^ ^^ merulæ magnitudinc, amp;nbsp;colors cxcepto pedorc quod bubuli faguini? rubo rem adæquat, à Barbaris eodem quo fupc-rius detrahitur modo, Auera veró Tan»u no-minant.

SutmfitM Eft amp;nbsp;lalia turdi magnitudinc,plumiso-0«/°'^*' ‘^i^’bus coccineis,liane illi .Ramplanyod^' Minime verb eft prætermittenda auicuft no minoris admirationis quàm fubtilitatiS) OM»mi«eh quam Barbari Gonambuch appellant, plumis ^Mmini- albicantibus,amp; fulgeniibus,fucum,autfu-rabeum magnitudinc non fuperat, roiros tarnen cantando edit concentus.Milio illi craf-fo quem Americani ^uati nominat,aut alÜs ''altioribus herbis infidens, tam editum edit cantum,vt,nin cófpiciatur, vix credas abilb corpufculo tantum,tamque fuauem edi pof-fe.Lufeiniæ noftrç minime redit.

CîEterùm,quiafigillatim Americanasaues omncs,qua: à noftris no modo gencre, fed amp;nbsp;colons varictate,putà rubci, rofci,vio!acei,al bi,leucopæi,purpurci,amp;c.a noftris non paru difFerunt,dcfcribcre non poiTum, vnam rändern defcripturus fum quàm adeb obferuant Americ.a- Barbari,vt cam non modb afficere damno mum vane- nolint, fed afiicientes inultos abirenonpa-tiantur. Columbi eft magnitudiue, color« cincricio , lugubri voce earn Tououfina»' btinlt^ nodu frequentius quàm interdiu ex-au di- 1

audiunt,arque ab amicis amp;nbsp;cognatis mor-tui$ ad fe mitti credunt, turn vt bonû omen renuntiet,tû præcipuè vt animos addatgt;mo-ncacque vt fc aduerfus hoftes fortiter in hello gerant. Exiftimant præterea fi reftè iftçc auguria obferucnt futurû vt hoftes, hac qui-dera in vita fuperent,fed amp;nbsp;poft mortem ad maiores fuos animas poft montes conuo laturas,vt ilüc perpétuas agitent choreas.

Contigit mihi femel vt in pago à Gallis rpffdenominato diucrterem , ibi de nofte auesillas nonquidem canentes fed gementes audio.Barbaros atterttifsimos video.Rei totius gnarus,ftultitiam illa increpo.Sed vbi Gallo mihi adftanti arrifi paululùm, vctulus quidan* feuere Catis me compefcuit his verbis: Tace, nc nos audiendis fauftis nuntiis auorumnoftroramintêtosauertas. Quoties enim hafee aues audimus,toties amp;nbsp;exhilara- dtiiratio, mur,amp; vires noftrx augmentum capiüt. Cui ^“‘ *quot;!*ƒ* ego ne gry quidcra, truftra emm cum ulo uanti contendiffem.In mentem tarnen mihitum veniebat eorum opinio qui aifcrunt animas cpurgatorio igne ad fuos officij monendos dcuolare, Barbarorumque noftrorum fig-mentum ea tolerabilius efte iudicabam: Ete-nim, vt fuo dicetur loco , quamuis animas ctedantimmortales, eb tarnen dementiç nó veniunt,vt c corporibus femel egreflas ad pa trios lares redire dicant,aues iftas carum ef-fenuntiastantummodo fingunt. Hæcfunt quæ de auibus Americanis dicenda mihi *' luere. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I üj

Habent tarnen prætcrea terræ illæ vefp^f' tîliones comicularû noftrarum magnitudi' nc:lii nodu non raro in cafas venimit, ü vS' ró quem apertis pedibus dormientem oft-'H dant, fumnium cius articulum adoriuntun fanguinéinqueexugunt tanta copia» vtduos fextarios nollratcs plerumque antcqu^ni perfpiciantur ebibant.Experredi, mané en-bile x^lniOm cruentatum admirantur. Bat' barijfine fuis Hue noftris id contingebat i” lüdibfia vertebant. Mihi femel iftud accidit» prçterquam'veto quod fannis fum exceptuS’ accefsitamp; illud quod extremo illo(licet n® infeftiffimus erat dolor)fummi artieuHIçf®’ triduum in tibialibus induedis non paru b-

boraui.CumanenfeSiquoque qui cisÆquato-rem decégradibus iacent, grandibus iBb^ Lib.2.ca *o- infeftis vefpertilionibusinfeftantur. Genet' Indic.hiftor. Scriptorde hisremamp;faceta® Dc vefpet- ^ notatu dignam memoriæ prodidit. M®' tiiione face nachi cuiufdam pucr^lcuretide laborabaf» «hiftoru.^ jj Sanfidem Ciribici, cuius cura venaape' '/*'' rienda reperiri non potuiflet, mortuus ver® ipfe habercturjaccedit ad cum nodu velperU lio,talümque momordit,tatainquecopia® fanguinis baufitjapertaque vena fponteenH' fit aeger, quanta ad valctudincm fufficiebf' Ego vero cu m hiftorix illius Scriptore die®' opportuniffimû amp;nbsp;fauftiffimu xgro illi fui«* ilium Chirurgum. Itaquc prxter camqui® ,. ■ 1 vefpertilioncs iftos afferre dixi molelliamJ’ ’ tis docet exemplum iftud poftremum » n®®

adeo noxios effe, ac fucrunt olim græcorum | ftrigcs,quæ vt inquit Ouid.faft.6.

Apes Ainericanç à noftris (unt abfamUcs, Amedcanx ad minores mufcas atras quibus æftatis tem- apes, pore infeftamur accedunt, fauófque fuos in cxæfæ arb aris ancro condum.Barbari mei cc limque colligere norunt. Mixtim coUeda, Tra tetic vocantivra enim mei fonatiTenc ve' ’^^^ mel^e. toccram.Seorlim pontum mel,nowro more gr». comedunt,ceram verb picis nigredinem imi tantem,afl’eruant,maffisbrachi) magnitudi-nc compofitis. Non tarnen qubd faces vel candelas ca confidant,lucernæ enim alius apudeos vfusnon efi præterquam ligni cu-iufdam flimmam lucidiffimam emittentis. Præcipuè verb ea cera vtuntur ad obturâdas Agentes illas cannas quibus plumas faas im-

A Batbaris trauert appellantur.gryllorü ^••«««wpipi , magnitudine,grcgatim quoque ad focum vt '‘°’'®‘' 1 nbsp;nbsp;amp;nbsp;grylli accedunt, fi quid autem oftendant,

• exedüc,pra:fertim verb thoraces coriaceos amp;nbsp;1 calceos itacortadunt vt fuperficiem penitus 1 abfumant. Si vero gallin as aut alia id genus i cibîria,ncgligentiùs tecondebamus, mane à

' 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“Ü

T«B inferti Barbaros præterea iqfeftac exiguum inf«' «nus infe- Öi genus, quod Ton nuncupat.In pulucrcn» fiiftunum. fcitur,pulicis magnitudine. At vbi fub pe*!® amp;nbsp;manuum vngulis fefe infinuauit prurig'’ , ƒ _, ^. ftatim oritur, acyri modo, nifi veró conflt;' '^.■ ' ftimeuellaturbrèuifpatio, ad pifi magnit®' | dinem accrcfcit,extrahique nifi magno cru' | ciatu non poteft. Non folum autem Barbar* J qui nudi toto corpore incedunt, fed amp;nbsp;no’ | 'quoquc,quantumuis bene induti boe infeâ® infeuabamur. Egq pro mea parte,licet dil'' gehtiffimé mibi àb illis cauebam,ita fui infr uatus vt vno die vitra viginti èvariismf* corporis partibus fint euulfi.

Nonnullos etiam vidi minus fibi profp*' cientes , quibus non modó manus amp;nbsp;perl'* ab illis infeftabantur,fed amp;nbsp;axillae rdiquçrp' molliorcs corporis partes puftulis iHorufl , infeftorum erant refertx.Hoc illud efleaai' xca Î0. j^jip^jjy^ credo quod Irtd. Occid-hift-Se**' ptor in^na appellat,quod etiam apud Infu' lamHifpaniolam extat:Abeohis defcribit*** verbis.^lt;^«4 pulicis faiientis fpeciera refer!) puluere delcclatur , nonnifi pedes infeft'*’ i quorum cuti fefe in(inuat,móxquc lédcimJ' iori copia gignit,quam fit credibile , Habit* fubtilitatis ratione, hæ alias quoquegen'' rant, Ac nifi mature obuiam eatur, nonni igne amp;nbsp;ferro eijeifitur; fi verb tempeftiue'J' trah3s,minimo dolore curantur.Quinamp;y dit,Hifpands quofdamadeoillis fuilfe ’quot;'''I

IN BRASILIA M. 157 ftatos vt multi articulorum, nónuUi verö pe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

AJuerfus caincSmodahocremedio Bar-ban vtontur: Eas partes, quæ huic lut fuut obnoxia,oleo quodam inungunt, fpiflb, ru- ' bri coloris,ex fruélibusquos'üli Coaroq nq-minant expreflb.hoc etia remcdio nos GalU vtcbamur. Addo oleum illud curandis vul-neribus alii'fque corporis humani incom-modis, adcQ effeaccommodatum, vtapuJ Barbaros non minoris fit pretij atque en a-pud nos,confeéèio illaquam SanSum oleum nuncupant.Chirurgus nofter,in Galliam re-migraturus 11 .ingentia vafa iftius old afpor-tauit, totidémquc feuihumani,quod dû fuos captiuos torrebant American! collegerat.

Gignit prætereà Americanusaerfubtilif* ntf» entices firaumculicum genus, quod Barbari Terz« nominât,adeô lancinât etiam leuiùs indutos vt mucrones acuum référant. Ex quo facile eft colligere quam ridicule Barbari noftri confpiciantur vbi his culicibus infeftantur, manibus enim fua crura,nates,humcros,bra- - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,t

chia ita plaudunt vtaurigam flagellum qua-c./«^» tientem référant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*•gt; *•'**

In pulucre quoque amp;nbsp;fub lapidibus laterit in AmericaScorpiones, iisqui in Prouiheia Amctlcjni confpiciuntur longe minores, non camcn,vt scorpiones. experientia edoftus fum,iftu minùs vencna-to amp;nbsp;mortifero.Hoc infedum munditic de-Icftatur. Cubile meum mundari curabam,

\ 138 H T s T o R. N A V I C. mundatum denuo appenderam,raorefolit0i Scorpio in ruga quadam dclitucrat,qui niihi quidem incauto dura cubile ingredior fmi-ftræ manus pollicem perculittManus mirii® in modum è veftigio intuinuit,ita vt venenu fuerit corpus totum inuafuru nifi mihi pra-fto fuifietpharni3copola,ad quera confeftiffl Kemedium me reccpi:Is mortuos Scorpiones cum olco scorpfonum’quot;?’”®^® “Acruabat, quorum vuum vulncri •dus. applicuit. Illud remedium etfi prsfentiffi-mum ab omnibus habetur, tanta fuit tarnen vis veneni vt per 14. horarum fpatiumfum-mo dolore laboraucrim.Barbari quoque codera vtuntur remedio,fcorpioncs nimirura, fi eosalfequi pofhnt, vulneri attritos applicant. Præterea,pront alicubi à nobis diâuro eft, cos efte vindidæ cupidiflimos, imino îarbanvin-pene dixcrira in noxia quæquefurentes »«* ^fl'* i''*^'’ '^^ ^ imprudentes in lapidera impinguntira-““ ' bidorum canum more cos mordeant,in ani-mantia quæuis fibi noxia fcduló inquirunt, eaque quantum poftunt penitus extirpant.

Terteftres Habet quoque Americana regio Cancros einen.«.. tcrreftres,eos Oitßa nominant Toneupinam' nJMht’ j ^4«/ry,turraatim loeuftarum more ad mans I littus,amp; paluftrialocaconucniuntjfiquisad 1 ealocaaccedat hac illacfugientes videat: In truncosarborum radice'fque fefe recipiüt)e quibus extrabi tucó nó poflunt,digitos quip pe amp;nbsp;manus capientium fórcipibus compris munt: Marinis longèfunt macriorcs,quonia autem

I N B R A S Ï L I A M. IJP aincm iuniperinas redolent radices palato minime funt grati.

P°'^^^‘^“P*° • Ledorem turn ad c’P«a S'4-5- 7- hiftoriæ huius tumadlocaalia inquibus deBalænis,naa-rinis monftris, pifcibus volantibus, alidque complurium generum egimus, remitto.Eos *•*• ’ verb hoc capita deferibam qui maxime apud BraGlienfes noftros funt vulgäres, de quibus - ... nulla cd haólcnus fadta mentio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Ac primum quidem piTccs in genere Barbari Ptra vocant.Mullorum genera duo ha-p^^^pij^jj. bent : Kurema, amp;nbsp;Parati appellant : optimi faporis turn clixa,tum tofta. Quoniam verb mulli gregatim obcrrant,(quod non ita pri Paratimuli. dem in Ligeri aliifque fluminibus eft o b fer-uatum) Barbari eos vbi vident telis petunt, acnonnunquam tam certa manu.vt duos?*^*“” w“* r ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;los petunt

treluevno urtu hgant, transhxos natantes Aiuciic. quxfitumeuntBarbari,Ytqui mergi ncqueât.

Horum pifcium caro eft admodum friabili«» quo fit vt fi magno capiantur numéro) ^fl«c4«impofiti exliccentur, deinde friati i» optimam farinam redigantur.

Camouroupouy-oua^ou pifeis eft prsgrä” dis {OuaJfou enjm Americana lingua graæ demautoaflum fonàt,prout accentudifer*' minatur)Huius7“»ueuptuanhault^ in fuis cho reis amp;nbsp;cantibus frequentem faciunt mentio' nemdiæc enim verba hoc raodulatur modo:

olt;«4('-« amp;u- ^^0 infuperfunt illis pifcium genera,^{ inraoïfffiM Ouara Sc j4cara-ouajfon naminït àfuperiO' pifccsopti re non abfimiles, bonitatc tamçn vincunt! gt;*p«*A' Iramo affirmare aufira Ow^r^fajari noflrO nullocedcre modo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

■^raray/f pU j4carapep pifcis eft planus,inter coquendu nuspifeft. pjoguedinem fubflauam emittit quæcis

jicaratcutm i^carabouten vifeofus eft,colore ceruioO) pifcis fubru aut fubrubro, fupcrioribus bonitate cediti minufque palatofapit.

pira-yfeM , Pira-^ochiiongus eft inftar anguillx.eft-pifcis obbn que minime cdulis,quod etiam Americans Squot;’' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lingua ypochifomt.

Raiæà no- R^iæ qu« in Ganabarar finu man'que vid-ftcatibus lt;iifnocapiuntur,nó modöaNeuftriis amp;Briw^ fünilcs. nicis aliifque noftratibus magnitudine dif* [•fa, - feruntsfedetiacoquod cornua duo oblongs kri-^.r gcrant:præterca quinque aut fex^fifturasi'’

ventrehabcant, quas minimè natura fed ar~ te facias credas,cauda oblonga eft amp;nbsp;tenui, aique adco vcnenata,cuius rei experimcnio fumcertior faftus-vnam cnim cepimus, in- R’'«“ «u-, P . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-ri dïvenena«

t|uelcapnam cauximus,quæ mox cuiuidam cnoftris tibiam punxit , quæ ftatim intn-muitamp; inflämata cft.Hæc funt quç paucis de pifeibus marinis A mericanis,quorum tarnen numerus eft infinitus,habui dicenda.

Ad hæc Rumina aquç duleis,pifeibus mc-diocribus amp;nbsp;minimis abundat quos fua lingua Barbari, Para-rniriamp;c ^caramtri nuneu- Parlt;t-m!namp; pant.Xïiri enim corum lingua, pavuulum fonat.Huius generis duos monttrofifsimos noces, paucis perftringam.

Vnum Batbari TamouatA appellant, pal- t4„,h4,4 mi longitudiue , capite amplifsimo arque pifcis mon-monftrofo,habita reliqui corporis ratione, pinnulas fub brachis habet duas , dentibus lucio noftrate eft acutioribus,ariftis quoque acuti{simis,fquamis quoque durifsimis,adeo '’tIquot deTatoM iam ante dixi,')gladio traf-Wtberari ncqueat.came eft probatifsima, amp;nbsp;fapotisgratifsimi.

* longitudinis,cuius hæc eft forma, pelle eft décime'' mftatKequieuis alpcra,corpore amp;nbsp;caudaft-hus non abftmili, capite plano, atque admo-dttm dcformi,quod ab aqua elatum, in duas üiuidit panes,ita vt caput pifcis deformius amp;nbsp;mouftrohus confpici minim epofsit.

primis ad ea qoæ dix! de mullis qiios fagit' Viri fnnIie-^*®'^”nsfigunt(q'Jodetiam de rdiquisquo-lespneri- qucpifcibus eft inteUigcnduin quos pete'C quepentiffi-jf, aquis poffunt ) notandum eft, non modo virosamp; muncres,iea etiam puerulos natan' di peritifsimos cflt.illi prædam natâdo more b^rbatulprum canumin médiaspetunta-quas.hi ftmulacambulare didiccrunt,influ- i mina marifque littus fe coniiciunt, arque a- ' natum more hucilluc oberrant. Cuiusrti | ad fidcmfaciendam exemplum paucis com-memorabo.Dic qiiàdam Dominica manètin quodam Caftelli noftri propugnaculo er patiabamur,Iintrcmquc corticeam ( quarctia i Ïuolocoà nobis defenbetur) qua, vitra tri- ) ginta tu virorum STmulierucum pueroruW I capita ad nos inuifendos vehebantur, i“ i medio mari euerfum . Confeftim naui-gium confeendétes opem laturi ad eospro-peramus, omnes ad vnum natantcs amp;nbsp;riden-tescomperimus. Quidam veró eorü hisnos compcllauit verbis, Qtiónarn ita feftinantci tenditis vos tgt;ï/4/r?(quo nomine Gallos appellant ) Ad vos, ( dicebamus ) opem latum ' Magnam,inquit,habcmus gratiam: Atqui cd ftimatifnc nos quamuis in mare delapfos,in difcrimen vitæadduclos fuiffe? Oâo dies potins hoc modo in aquis verf3femur,quàn' vt mergeremunmagis veró metuimus nero» ' gniquidam pifces in fundum nos pertrahit' Caeteri veró qui inftar pifeium placidilfiif*^ natabant,audita ob qua ad cos acccffiflcfflu’ caud

IN BRASILIA«. 14s caufa,faiinis nos exccpcrunt,præque tifu ni-t ' mio cos fuum raarinorum more flames vi-( debamus. Ac fand, licet 500 paffibus à Ca-fteilo noftro aberarnus perpauci corum ( id-1 que potins garriendi caufla, quam vllius pe-l riculi mctu)nauigium confeendcrunt. Ego i obferuabam cos nonnunquam nobis^rçire, 1 adlibitum modó tarde, modó eeltrius na-| tantes, quotiéfque vifum effet ad aquae fum-I mum quiefccre. Lintrem verb cum quibuf-»**lt;“'^ 1 damxylinis leâ:is,cibariis,nonnuUifquealiis 1 quæad nosaduebebant fubmerfum tancun-[ dena curabant quantum folicitudi nis afferrct nobispomi vniusiadura. Dicebant enim»

1 Priufquam verb ab hoc de pifeatu fermo ®“^“equot;jf' i ne digrediar,hiftoriam à Barbaro acceptam fee mambus 1 pratermittere nolo Cùm inquit die quada »’“itu hu 1 vna turn nonnullis aliis in fumma maris ma- mamTefeien 1 beia Untre quadam veherer ingens quidam ùbu».

I pifeis manu nauigij oram apprehendit,meó-I que iudicio aut euertere aut confeendere vo-i IcbafJd ego confpicatus falcc quam prç ma-1 uibushabebam, roanum illam abfcidi quçjin 1 lintrem decidit,digitos verb noftris perfuni-I les quinque habebat , praeterea præ dolorc ,1 quopifcis iUefuitaffeftus exerto fupra aqua 1 capite,ad humanum accedonte, aliquatulu ai i concrepuit.Ego lectori di^piciendum reUn-1 quo vtrum (iuxta vuigi opmiqnem, qua fer-tur mare in fe fmguli aniraalium genera ba-1 bere quæ in terra confpiciuntur, præfertim

vcró habita eorum ratione quæ de Tntoogt; bus amp;nbsp;Sirenibus à nonnullis funt fcripta)^’' reni an veto potiùs fimiæ marinæ manus» fucritamputata-.Tainen (non quod præif“’' cium iis quæ in hanc rem afferri pofluntall’' turn velim ) ingenue fatcor me, qui menu ■ouem in alto mari verfatus fum,quiquc no® rarb circa littora nauigans oberraui j pi^^^quot;’ vllum,in tanta tôt generum copia quæï^ %,. .s, bis funt capta,non confpexifle qui adeo’ humanam accederet formam.

spinx qui- Atque vt tandem fermonide America!’^ bus pro ha- rum pifcatufinem imponam,præter cuni,lt;’' Barbarbquot;*quot;' 4“° diximus,modum quo pi fees fagittis tfJ* ngunt,prifco etiam fuo more ,fpinas in morum modum componunt,luicamqucn' rtamniietba. ß^quadam quam illi Totteon votant coni'' ciunr,'quibus non modo in littore pifcintu'' fed etiam in medium marc, fluminaque ?'quot;' rifiru rates grcdiuntur,ranbus vcéH,qu3s illi Ptpem i^ eariimque cant quafque hoc modo compohuntdong'J' vfijs..quinque aut fcx rotundos brachij craH'' tudine,vinculis ligncis colligant,quibus,t!(' porrcftis cruribus, actibiis incidentes, fid'“ piano pro remo vtentes,quocunquc iertanj' mus errant:Attamen rates inæ vins long'' tudinem no fuperant,latitudinc pedes duo'i quo fit vt neque proccllarum fludus feran'i ncque plures vno homine capiant. Nodi' itaque Barbari tranquillo mari finguli if'’ infidétes ac folis radiis oppofiti, fimiasopquot; mèreferunt, feu potiùs ranas eminuscoquot;'

iN. ÈRASlttAMi 145 fpefti. Attamë,quia hæ rates celcriter admo dura coi'nponuntur,amp; mergi niinquam pof-funtjfi apud nos in vfu efienucômodifsimas foreautumo tranandistum fluminibus Icni-terflue«tibus,tum ftagnisamp; paludibus,quitus tranandis cùm vrgct neccisitas frequenter non parùm laboratur.

Ad hæcj Barbarinoflri non modo mire dclcdabanrur rctiû noftrorû quitus pifca-bàmur confpeétu, fed amp;nbsp;ipfi nos adiuuabât, arque adco fi per nos lictbar pchtè ipfi pi-feabantur. Hæcillifua lingua P utJfa-ouaffaù fetia nuncupant.Prætercà Gallus eo præcipuèlau Hamos ma-bant nomme,præter alla non pauca commo tant Baiba-daquæ ex mereibus eorum pcrcipiunt,quod **• cùm anteà fpinas ad pifeahdum lineisapta-renccefleeffet,eorum beneficioiam copia illis fit vncuj_orjim illorum ferreoru quos a-’/‘’quot;'•'lt;*' deoad pifeandum accommodatos effe prae-* dicant.Ae fane pueruli,(vt ante diétum eftj) abaduenis hamos flagitare probe funt cdo-fli bis verbis i Dea^atorem,amalrèpiniia.hoc cft,tubonus es,da mihi hamos. j^^atoreme~ nim eorum lingua bonum fonat, ^mabe dâ mihi,pinda verb hamum.Si veto repuHam pa tiantur,capite conuerfo in hæc verba ftatiin crumpunt De en^aipa atouca ,hoe dl, tu es nequaro,cs ocridendus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Barban libé

Itaquc fi quis gratia inire àparêtibus amp;nbsp;a ”'‘^^^’5 jj* liberis cupit,nihil illis eft denegandû. Grati ußahrot/ quidem funt,præcipuè veto fenes tû cùm mi '^quot;^‘’f“^,^ nils de eo cogitaucris, muneris actepti me. «,. ‘**..*’^

146 H l $ T O R. N À VIC. raores,aliquid dare folent. Hoc ergo obfff' uatum eft à me, homines hilares,alacres,* libérales,fummo apud illose{fcloco:Contf’ vero trifles,morofps,taciturnos,auaros,e0‘' que qui fibi folis viuunt, vfque adco deteft** tur,vt author firn iflius farinæ hominibusD* Barbaros noflros adeant. r-

De iiy4rboribM,herigt;is,raeltctlgt;nt, exi^uifitijp!»'[' ^ue fructibus lt;^ut tn ^mencano prouenm»^ filo.

V A NDoQviD E M in fuperioribuSi de quadrupedibus,dc auibus, pif' ^cibu$,reptilibus, denique deom-_ 'nibus Americanis animantibus,» nobis adum efl , confentaneum videtur vl

priufquam ad religionem,bellum, polite^”’ aliofque Barbarorum moresaccedamus,nO' nihil de foli illius arboribus,herbis, plantisi fruftibus, radicibus , omnibus denique ib quæ végétante anima funtprædita agamuSi Primo autem, quia Brafilia arbor eft to-tius foli illius celebratiffima,(a quaetiamn® men efl fortita regio illa)praïcipuèobfucun' quéexea conficiunt infedores noftri,«® hoc loco defcribam. Hæc itaque arbor Baf' baris jimboutan nuncupatur, quercum no' flram proceritate amp;nbsp;ramorum copia adéquat. Quidam reperiütur quarum craffituda trium

trium bominumvlnas complcâentium im- ),lt;yAh» plet.Scriptor Hift.Occid.Ind.prodidit duas / in illis regionibus vifas effe arbores, quarum ®’^f altera vitra oâo vinas, altera fexdeeim in arabitu haberct : ita vt ad culmcn prio- Arbores mi ris,quæ tanta erat altitudinc,vt lapidis ia dû «^Mßgt;‘“lt;l* fupcraret,C4nf«r quidam cafulamcum con-ftruxidetîCiconiæ modo, Hifpanis rifum có inouebat. Alteraadmirationedigniffimam aflcrit.Idé quoque narrat in Nicaragua Pro-uincia arborem prouenire nomine Cerlgt;a cuius craffitudoquindecim hominum comple-Üentium vinas implcat. Sed vt ad Braliliam noftram reuertainur,foliis eft buscis perfimi libus.Frudum verö non fert.

Qu^i verb rationc materia ilia in nauesim portari foleat hoc loco deferibere vifû eft.iri primis veto fciédû eft,nifi ab incolis iuuaren tut mercatores, intra annum vis nauem ca materia onerare poffe, turn ob duritiem, ac proinde in fecando difficultatem, turn verö pra:cipue,quód iumentis omnibus carcat illa lumentis ca regio,ac proinde bumeris bumanis fit com «t America portanda. Barbari igitur, veftibus, indufiis, “ ”®“’' pileis,cultellis , aliifque mercibus condiidi, nonmodö materiam illam fecutibus amp;nbsp;cu- Barbari m». neisfecant amp;nbsp;findunt amp;nbsp;rotundat, fed etiam teriafecant, humcris nudis impofitam in naues compor- ^*poiquot;^t*

' tant,nónnuquam verb locis impeditiffimis, tribus aut quatuor palTuum millibus à fylua ad littus intercedentibus. Nominatim verb 4ico Barbaros, ex quo Galli amp;nbsp;Lufiuni ad

«tuSu cos accefTere , fuss BraClias arbores fecif*’ Trifeusarbo Aai-um cnim cxfcîndcndarû (quantum à fr modus »pud ntonbus acceptante illud tempus, ratio alu Barbares, no erat,nifi quod igné admoto cas deturbâ' bant.Prætexca quoniam nonnullos fcio exi' ftiniarc materiam illam quæ ad nos aducbi-tur arbqrum cralfitudinein obtincre,dcin-' duftria addidi Barbaros earn rotundare qa® faciliùs comportari ab ipfis poffit.

Ad hæc obferuatum ell à me,tätifperdurt in America vixi,caminóque luculcnto ligquot;' ifiius beneficio vfus fum , minime humiduiquot; Brafiiicum hoc ligni genus cfie quod plerifque aliis b' lignum fere gnorum Ecneribus vfuucnit:immo quad na-iiyuwaï. “ r ° nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tl

tura necum elle, acccnlum vero pcrparumi“ mi parère.Sycomorus verö contra(vtaitMa' thiolus,) præ cæteris lignorû gencribus hn^ habet peculiare, vt etiamfi excifa fit, humi' ditatem retineat, acnifiinaquam demerfä) non exficcetur. Aliud infuper commemor:-bo. Quidam é noftris indufia noftra rauda-re cupiebat, cineres brafilij ligni imprudens in lixiuium iinpofuerat,adeo tenaciterrul^^*’ infeéla funt colore,vt quantumuisabluta Ü' * lum nunquam mutarint,atqueco colore i«' fefta fucrunt nobis indiienja. Si verb dfl*' cati illi qui fuas rugas dcalbandas in Belg’‘'''’ mittunt minus fidem his adhibcant, per mJ licet illis non modo periculum faccre , [^, etiam h volet, ingentes illas fuas rugas virid* infi cere colore.

T'ououpinarnhaulr^ noftri quum vident Gallos, aliofqueâduenas c procul remotis terr is Venientcs,tantum laboris fumere vt Arabo u i tano fuü(id cft Brafilio feu coccineo ligne) , naufs onuflas reuchant. jtaqne magno na- Barbaricu-- tu quidam exBailaaris hune inmodum me iufdamcu« - lupt r ca re aliquando intcrrogauit:Quid fibi ’“quilL'”* - vult,inquit, quod'vos A^airamp;c Prror (id eft li Galli amp;nbsp;Lufitani ) tam piocul petitum ligna veniatisPNulIane vobis ligna ad focum tellus

1. i ve(lrafuppeditat?Tum ego , Suppeditat ve-i ro,inquam,amp;: quidem magna copia:fed non ) nbsp;nbsp;•^xeogenerearborû quales veftræfunt: Bra-/ nbsp;liliuminprimis.quod hinc noßrinonadv- , - fcnJum,vt tu exißimas,fed ad tingédum exil portant: ficuti amp;nbsp;vos amp;nbsp;funiculos veftros bó-,t bycinos, pennas aliaque rerum inficitis. Hrc ( ille protmus excipiens : Verùm tantane eins lt;nbsp;ligni copia vobis opus eft?Enimuero inqua, 1 quum enirn (vt hominis animum admiratio-. ne fufpenderem)apud nos vel vnus mercator . plurescoccineos pannos,plures cultcllos,amp; 1 forfices ( nota ipfi amp;nbsp;fa miliaria exempla fub • » ijciens ) plura fpecula poffidet,quàm quanta / hue ad vos vnquanf aUata funt:folusillc om-/ ne Brafilium coëmet, quo plures hinc naucs / onuftae redeunt. Ah'.(inquit Barbaruslmira 11 mihi narras. Mox eorum quç audiucrat mc-( mor,pcrcoiitari vitra perrexit- At, inquit,vir J illeadeolocuples, quera tu refers, non ino-li ritur,Moritur, (inquarn) vt amp;nbsp;alij homines.

Ibitum illc(vt iftiBatbari commétari araat, ( . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;K iij

amp; cocptum fermoncm nullis interruptunuli' uerticulis ad finem vfque haud abfurdc pfrtlt; Xunt)qucrere ex mc.ErgOjinquit,eorum q“l ïfte mbriens bona reliquit, quis hçres Liberi eius,inquam,fi habetîfi nô habetfo' tres,forores, aut proxinai eius agnati.

Quum hæc dixiflemjEquidé(inquitm«u’ illehaud fane ineptus fenex)facilè hincani' maduerto vos tJ%j/rgt;(id eft Gallos) effein; figniter fatuos. Nam quid traijcicndo m’rt tâtopere vosfatigari necefTe eft, in quofupf rando^ficuti nobis quidc hucappulfi dicitisl exbniaàBai tantu malorû exhauritis? Nêpe vtliberisvtj baroprola- ftrisaut fupcrftitibut cognatis opesquçratit **• TeHus quæ nos aluit,nô illis quoque alendi* fufficiet? Nosquidé,amp; liberos,amp; japinquol habcraus,eôfqne,vt tu vides,fumma caritas amplcdimur: fed quum conftdamusfore v' poftnaortem noftram terra quæ nosalm'i cadem amp;nbsp;illos quoque enutriat,in co acquit*. fcimus.

Et ccrtè in hanc fententiam, præclarêSocrates olim cuidam vehementi ftudiofm' denti vc fe liberis etiamnum paruulis féru*; ret incolumem,Liberi,inquit,Deo qui rail’' cos dédit curæ erunt : Agefilaus verb Lacc-dæmoniorum rex amicos admonebat neta® pecuniis quarn fortitudine, ac virtute ftudt' rent ditefcere:quód fruftra parat opes,qui** ris animi bonis vacat.Qjaæ fententiçab Etlgt;' nicis proteâæ admirationem non paruî® merentur.Prior enim conuenit cumeoquo^ fcriptum eft, Ero Deus tuus amp;nbsp;feminis «•

poft te. Altera verb refpondet dido ’ll*! „^^ ChriftijOperemini non eibo qui périt, fed * cibo illi qui permanct in vitam æternam, quam Filius hominis dabit vobis.

Hadenus paucis,fcd Gdeliter narratione ab Ameriemi Barbari ore acceptam recitaui. Quamobrem, gens illa quæ adeb Barbara à nobishabetur,non modo lepidè cos irridet qui magno fuo periculo Brafilio ligno quç-rendo ex quo quxftum faciant mare traij-ciunt ; fed etiam quatumuis obcçcata( quan-doquidem naturç amp;nbsp;foli fertilitati plus quam nos Dei potentiæ amp;nbsp;prouidetiç tribuit ) ali-quando cum raptoribus in iudicio furget qui Chriftianum nomen præ fc feront, quorum tara eft Europa ferax quam Brafilia immu-nis,quoad incolas attinet.Quarc,prout'à me diélurn eft,immortale odium aduerfus aua-ros à Touou^inambnultijS geri, vtinam aua-ri omnes qui cum fatiari nufquam poffint cotinub pauperum meduUam amp;nbsp;fanguinem exugut 1 in illis terris effent relcgati,vt ab iis iafutiisaut Dæmonibus exagitarentur. Ne-eeffe mihi fuit magno noftro pudore in Bar-harorû gratia qui adeo res müdanas côténûtj digredi. Addere autê non incommodé mco quidé iudicio poffura rem ab Ind.Occid.hi-ftor. fcriptore memoriç proditâ,de quadam Libt4.cap' Barbara gente Peruana , quæ cum primùm i»«-

, Hifpanos verfantes in fuis locis funt côfpica j ti,tum qubd barbari effent, turn verb præci- bi'”«oium J pué qubd luxui indulgcrêt,YCrcbantur ne ab accuratio.

jllisipfi corruperentur aut auiti more» iw' mutarentur, eosabeuntes increpabant, hi$ nominibus', Spuma mans,fine patribus hO' mines,inqiiieti,Quique nullibi confifterepo^ funtad laborandum,qiio viftum fibi parent* Talmaru in ^cd vt arborum Amcricanaru defcriptio America 4. nc perreq'iar,Palmara quatuoraut quinque genera illic reperiunmninter quæ frcquéci((gt;

ma numeratur ea,quamilli Gerrfw.alia quoqi quam Tri nominate Attamé quemadmodum frudus nuUi à me funt confpedi, credo etil nullos edi. Tri quidem frudum rotudii prO' ducit inftar fpmeorü prunorum ad effigieffl racemi amplioristäti ponderis vt ægrè vns manu fijblcuctur,fcd nucleus tantum cerafei craffitudine, cft edulis. Præterea in culmine harum palmarum eft turio quidam albus, qui à nobis vefcendi gratia abfeindebatur: Philippus verb qui hæmorrhoidibus labors bat afteuerabat illi morbo remedium effei

^jmhebeni ^^’^ quoquc eft arbor,à Barbaris Âj» fpeciesfpi appcllata,quæ licet foliis palma? fit perfimi-quot;°^*‘ lis caudice fpinis circumquaque armata acuum mucronum fpecieamp;aculeo. Fruduî mediocri craffitudine,cuius in medio nude’ eft niuali albedine, qui tamé edulis non eft, quam hebeni genus efle credo ; praeterquam . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cnim quod colore eftnigro tantaque duritie,

vt Barbarisclauis fins amp;nbsp;fagittis partira con-• ficiendis,f quas fufiiilt;cum de bellis eoruni agetur defcribam ) fit in vfu, læuigatum eft 4^0-

IN B R A S IL IA M. IJJ quoqoe ac lucidiffimum,adco denique graue vrinaquam deieftö id nninn flatim feratur.

Compluria quoq'ic lignorum multiplicis coloris in Americ» reperiutur genera', quo- . rum nomina figillatim edere non pofTurn. coloris. Nonnulla vidi, bnxi colorem imitantta ,alia violacea,èquibusfrnfiufa qnxdam in Galliâ aduexcrarn,alba vt charta, mbr-a, diuerft à Brifilio generis,è quibus etiam clauas fiias Barbari conficiynt : vnum quoque quod illi Copau nominant, cuiusarbor nuciluglandi bornuciper eft pcrfimilisnucibus tarnen caret, materia ßmiHi. quoque affabrefaéta eafdé cü nuce maculas habet.Denique nonnulla reperiuntur, quorum folia funt capitati numi craffitudine: alia,quorum etiam foliafunt laticudine fef- ^j^æ^jæ}'* quipedali,atqueadeo complurinm gencrum aha quoque quæ omnia figillatim recenferdongü effet. «“pHü*»»».

Ad hæc arbor in ill s nafcitur terris pul-chritudinis eximiæ , arque etiam , (quod eft maximum ) adeofuaois odoris, vt dum à fa* fti^””^*** hrisvel fcindcrctur,vel expolhretur fruftula a nobis coHeifta vel fragrantifsimam rofam referrent. Contra alia illic adolefcit quam Barbari ^ou-ai nominant allij teterrimo ./lt;»«-«;U-odore, quern dum fecatur, aut vritur nemo ^^f'JJ'Ïi^“ ell qui fcrat:foliiseft à pomis noftris noab-fimilibustfruftns veto eins (qui proximc ad echinii formaaccedit) prsefertimveio nude* adeo eft venenatus vt comedeti veneni præ-fentifsimi effcclu referat. 'Nihilominus ta méBarbari nollri,quöd ex eo crepitacula fua

componuntjfruôum ilium plurimi faciunt. A^riMns Hîcquoque animaduenendum cft,Bralîliî arbores ftu (vt mox dicemus)poma complunum gene-*nena7oquot;- ’'“™ op**”” ferentem,abundarc etiamarbo-ribus , quæ pukhernmos quidem fruâus e-dunt,ad vefeendum tarnen inutilcs.In litotf præfertim multæ funt arbufculæ,quarum pa ma mcfpilis noftratibus valde fimilia, pericu lofé comeduntur.Idcirco Barbari cùm Gallos, exterófque aduenas ad poma illa colll-genda accedentes confpicantur,fuo idioma-te Tpecht crebrö vfurpantes, vt ab eis abfti' neant,admoncnt.

^'quot;’‘‘’'quot; Htuouraé,Cüï cortex eft femidigitati craf-fi«**^* ^* fitudine,faporegratus, præfertim reeünsab arbore extraftus,genus cftGuaiaci,quantum accepi à duobiis Pbarmacopolis gt;nbsp;qui marc nobifeum tranfmiferantteique Barbari vtuß tur ad morbum,qucm Ptan.i appellants quh Vt poftca dicamjïquè apud eos perniciofm cft,atqueapud nos lues Venerea.

«»yiu arbor Arbor Chayne Barbatis appellata, mediO' ex cuius ftucri altitudine,foliis,forma amp;viriditatc lautb ^a ^^w” pomis,magnitudine capitis infantis,ad fig“' conficrunt. ram ouorum Struthiocameli accedentibu!) qua: quidem non funt edulia, Ex his Toun»' ptnamhaultif ob duritiem corticis integW quaedamin longitudinem, latitudinernq“' perforantes, quibus Maraea conficiunt(df quo iam ante mentio fada eft ,fie'rque inft' quentibus: )illa etiam ad calices, aliiqufVi-feula cxcauäntjdimidiantquc.

Inter arbores quo que Brafilienfesnume- Stb^ut^’n raturSlt;*^iJ/lt;C4iegt;pugnis ambobus porno am- bol coins' pliore, formamque calicis imitante :

irao exigui quidam nuclei amygdalinis G- dis eft aecS miles compcriuntur, eundem quoque ferè ®®’**‘“** cum amygdalisfaporemreferont. Cæterùm cùmpomiiftiuspotamen vafis eonGeiendis fit aptifsimum , arbitrer illud effe quod vulgo nucum Indicarurn nomine appelhmus, aut certe ex illarum generc. Mattbiolus enim fois in Diofcoridem commentariis aliarum nucum Indicarurn merainit, quæ forma func rotundæ, ac magnorum melonum inftarab arbore dependent : quarum ego inillisre-gionibus, prout funt ab illo depióta:, ac dc-fcripta:, putamina vidij quæ torno expolita hïc folent à nodris hominibus argento inclu di. Præterea cumin illis terris verfaremur, quidam Petrus Bordonius nomine artis tor- fettasBot nandiperitifsimus, varia caque pulcherrima natór’peri vafcula fabricauit,cum exinis Sabaucaie fru tus.quam äibus, turn ex aliis verficoloribus lignis, “Sa^^’ quorum partem Villagagnoni dedit, ?i quo neretulit. plurimi Gebant.Verumtamen aliquâto poft indignifsimam reportauit mcrcedcm;ex eo-rumcnimfuitnumeroj(vt à mefuolocodi-ceiur ) quos Villagagno propter Euange-lij profefsionem in mare demerfos fuffo-cauit.

Eft præterea inillis terris arbor proceri-tate forbi noftræ,cuius pomö Barbari^f4- ^ct-huftM ie» nominant,amplitudinc,amp; Ggura oui gal- aus eduiis.

^ linaceUquod vbimaturuitjçolore àd aurum inclinato inftar cotonei mali, non modov-'' tilitcr comeditur,fed etiam fubacidum, nee ö minus palato gratum fuccum emittit,qui ca-lore æftuantes iucundifsimè refrigerat.Atta-men cumdiffieuker è proceris ilVis arbori-bus decutiatur pomum illud, nonnifi aCer-copithecisqui illis vefcuntur excuffa habe-bamus.

P^fo-aire frutex eft decern aut duodecim pedumakitudine, caudicefemorali nónun-quam crafsitudine, qui tarnen adeo eft te-t*m pom» ner vt gladio vno i^iu fecetur: pomum Paco •Wonga vocant Barbari palmi longitudinc,formatu cumerinonabfimilejeiufdem etian. coloris cùm ad maturitatem peruenit. Hæc autein poma nafcuntur vt plurimum viginti aut vi-gintiquinque fimul amp;nbsp;confertim in fingulis

gt; ’ ramis,quæ Americani légentes in cafas fuas j.,,. important tanto pondéré quantû altera manu ferre pofsint.Ad pomi veró iftius bonita-, . tem quod attinet, vbi maturuit, calyce ad 1: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mo'dumrecentis ficus auulfojgrumofumap-paret: quo fit vt mandentibus ficum référât, vnde à nobis ficus nominabatur: fapote F«»«cus veró vel delicatifsimasMafsilienfes ficusfo'

fapote. perat:itaquenon immeritó inter optimosto tius oræ illius fruftus recenfeatur. Memoria: quidem eft proditö,Catonem cum Cartha-gincRomam rediiflct,miræ magnitudinisficus attuliffe: verum quoniam antiquidehgt;$ noftris nullam mentionem feccrunt, credi-

bile efl alîus fuifle generis,ab iftis de qüibus fit fermo.Foliorum vero Paco-aire forma lo[quot;*^J^'^ liis lapathi aquatici non eft abfimilis ; tanta fx magm-tamen funt magnitudine,vt vulgo logitudo'***““’ ad (ex pedes,latitudo vitra duos protenda-tur;quo fit vt nulla ratione adduci pofsim vt eredam in Europa,AfiaiS^ Africa tantæ lon-ghudinis amp;nbsp;latitudinis folia éxtare. Nam ct-fi Pharmacopolam quedam audiui alfeue-raotem fe vidiffe folium Petafitis latitudinc vlnæ cum quadrantc , hoc eft ( fiquidem rotunda eft hxc planta)cuius circonferétia très vlnas cum quadrantibus tribus fuo ambitu caperetmufquam tarnen accedebat bæc amplitudo ad noftri Paco-aire magnitudinem. Verum quidem eft foliorum illorum crafsi-tudinem longitudini nonrefpondere, imb exilia maxime cfle,afsiduè tarne erecta,adeo vt venti pauló vehementioris, (quo regio ilia frtqitentifsimè vexatur) mediana tantum cofta impetum ferat:reliquum verb ita difte catur vt eminùs confpicienti bi fruticcs plumis ftruthiocamelinis ornati efte credantur.

de palma amp;nbsp;daftylis agens, fcribit quandam effe plantam in Acgypto,Cypróque nafcen-tem , quam Veneti inde redeuntes Mufam appellant,amp; Mufas fimiliter fruftus ; quara-quc optime eo loco depinxit ; cuius defcri-1 ptionem,quia non pamm ad noftrum Paco-^ aire acccdit,hoc loco adferibere placet. Mu-fa igitur,inquiï ille,adQle(cit ad quinüm,fe- fcriptio.

I numuecubitorum proceritatem e ftolow' I bus altcrius fata;folio eft arundineo, quodt* men perquam longo,latóque ambitu f« dll' funditjadeo vt in longum trium cubitofU® menfurara quandoque excedat»in latum vero fefquicubitum fpatietur, lata, craflaque pÇ^ medium excurrente cofta. Torrefcunt fohä œftate fui natura, vel etiam fortaffe folisar' dore,adeo vt menfe Septembri corum coÜ^ prorfus nuda: cernantur,decidentcfolioruij’ materia, quódadmodum fit tenuis. Caolis fquarofo foliorum cortice veftitur, palif^*

I vclarundinis modo. Ramos habet nullos» j fed caudice tantum confiftit. E vertice gff' men eroergit materie molli,longitudinefc' re cubitali^a quo alia ab origine,ad fumin'’'’* prodeunt germina ternfim, quaternümuedl gitorum inuicem diftantia:è quibus circom' ueniunt fruäus, parui cucumcris magn'’quot;' diMe,qui per maturitatena quadantenus fl«' uefcunt,cortice fici,qui eodem modo digiquot;* detrahitur.Subftantia pulpa: confifiit mdo' peponum modo,nullo intus ofie, neque^i;' mine.Primum guftantibus fructibus infip*' ditatem quandam præ fe ferre videntunadje vtprimo ftatimguftu non placeant, venijn qui efui alfuefcunt, iis indies magis dcleâ*' tur:quippe qui quadam occulta faporis fu*' uitatealledi, qu«nifi tradu temporis c«® ' palatoinitgratiam,nimquam faturi videan* tur.Ita Mufam(inquit Matthiolus) mihidf' fcripferc qui exAegypto,amp;Cypro ad nos’''' j uei' '

Uertuntur.Sed quænam antiquis Mufa fuefit planta,quid referam non habeo. Fufiùs hoc iUe perkquicur allato Theophrafti, amp;nbsp;Sera-pionisteftimoniojvt videre cuiuis licet. Ali-Diquidem de ficu Indica(putaOrietali)agit, cuius pidura quam co loco exhibet, indicat arborem effe monftrofilfimæ forma: : ac vc-ritus ne Leftori tædium afferam, (præfertim cum minùs ad Paco- aire noftri formam acce j dat) intermiffam repetamhiftoriæ meæ fe-i riem-.fiqui veró plura no{fe cupiant, eos ad i45.commentarioram illorum libti i.caputi temitto.

Quod igitufattinet ad Xyla frutices, quæ xyUatfc». in mediocrem proceritatem alfurgunt , in ic». Brafilia magno reperiuntur numero : flores inftar-campanularum lutearum citruHinarû emithinf. vbi veró eftormatum eft pomum, nonmodöadfageamglandcmproximèac-cedit, fed etiam maturum in quatuor diui-, diturpartes, quæ perfloccos prix magnitu-dine xylum emittunt, quod Barbari Ameni- ^nan-uo \ »» nuncupant.ln floccorum illorum medio Xyi»»., 1 reperiuntur grana quxdam nigra compafta, 1 atque admodum comprefiaad rents humani formam, cuius compaéturæ magnitudo fa-bam non fuperat. Porto Barbar» fœminæ xyli illius colUgêdi, amp;nbsp;nendi ignaræ nü funt, eo Equidem cubflia fuaconficiunt ad eu qui à nobis dicetur,modum.

Præterea quamuis olim (quantum accept) It America null» etefeerent aurci ac citrei

. ƒ malijhodie tamcn cùm Lufitani multas ma-mignainA....., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

mericaco ntimisonsqjasaccolunt Conlcuennr.noO piacieftut. modbindics propagintur, fed ctiampotn» ftruntaurea(quæùB irbarts Margm wap-pellâtur,prædulcib amp;nbsp;aifiborum p gnuruni craffitudme, citrea qiioque amp;nbsp;arnpliora,S-maiofa numero.

Saecaiîcânç Saccari quoquecannæ optimèin iilister-Mftwtun* “® crefcunt,amp; maxima copia: Atramencùni jnos Galb, amp;nbsp;hominibus, amp;nbsp;machinis ad Hi-eiendum faccarum idoneis nondum eflênnis inftru(fti(vt funt Lufitani in üs quæ occupât apud Bai baros locis) in aqua cannas i las vt faccari faporem induerentjmadefaciebamuü pront ante eft à nobis dicium cap.9. vbidt Barbarorum potu egimus:alij fuccuin amp;nbsp;nic‘ dullam carum ex^^.lt;g' bant. Hoc porrb loco rem muleis fortafie admirandam narrabO) Acetum è cannashuiufmodi nonnunquam mueefcerf cannisfacca finebamus,amp; in aqua madefaciebamus, quï **• contra faccari qualitatem,quam dukiffiim® efie nemo ignorât, adtb acida fitbat,vc aceti nobiseflet loco.

Similiter in fyluis non rarb arundinesnaf cunturcraffitudine cruris humani:fed quem-Arundinej admodum fupra dixi de Paco «re, ad. o /uot quitus Bar teneræ vt fingulæ carum vno ichu gladiof' banfagitta* gç^tur adhuc liantes, andæ verb tanta duri-Iu4» aimant- , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tic Vt finis ilhs,amp; in modum chirurgicoruin fcalprorû cfFormatisfagittas fuas iraarmeo' Barbari vt vno iabtu feras humi fundantb''“ quando de cannis amp;nbsp;arundinibus inciditfif' i ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nio,

mOjCslcondilus hift.de bcUo Turc. feribit in India Orientai! arundinçs reperiri tantæ ^‘^‘ ’'“f* magnitudinis ac craffitudinis vt nauigij vi- ,j , ïeraprçftent, non modo tranandis flumiui- t ^' hus/ed etiam fingulç quadraginta tritici me- j dimnos capiant, medimno fcx modios Græ- t cos continente. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

Ad hæc Matthiolus fuis in Diofeoridetn Cotnraentariis ait,arundinem quæ magnaco plain Italia nafcitur palis vitium apta.ad de-, cent cubitorum altitodinem ex(urgere,lâcc« ‘ «a{fnudine,amp; pari firmitudine.

Maftiche etiam in hac noftra America in itaKch«» dumetisnafcitur, quæ vnà eu altispropc in-finitisherbis amp;nbsp;floribus odoratis,terram fua-uiffimo odoreperfundit.

Quamuis autem ea quam incolcbamusré glo,quç nimirum Capricorni tropico fubeft» atonitruis hortidisi quæ Barbari Toppan 5^“‘^“J^ ^ocantlimbribus vehementioribus, ventif • gd« amp;. gtan que rapidifftmis non ftt immunis , tarnen ^^‘’““‘’** quia nufquam in ea gelu, nix, nee grando confpiciturgt;acproindefuis nunquam fpo-hantur arbores frondibus,vtpote quç frigore ^^^^^^^j ^^^ ' laoninfeftentur^per totum annum eo vigentdu^viteme» tnodo^quo menfe Maio foientapud nos lyb in Auieiu». uœ.Præterea quandobucvfque fum progref-

1 fus,iuuat commemorare, cum mêle Decem-hti non modo breuifftmi fmt dies apud nos,' fedetiam frigore rigentes manusperftemus, giaeiifque nato d;pendeat,tum tempons A.-

mericanos diebus longiffimis vti, tantoqu^ • nbsp;nbsp;’ çftu torren,vt ego focjique ad 15. Deeewbriâ fluuijs illû ardoré fohri cogeremur. VeruM-*' ‘ mé,qüod fpliçrç no ignaris facile edintellig^ re,cû dies fub tropicis nuftjuâ tâ loDg!,neque rurfum tam breuesatque in noftro climate «ent.ßimS. cxoruntur » multo lum æquabiliorcsmülrô clcmcntiore cœlo vtuntur incolæ. Hæc mi' hi dicenda fuere dearberibus Americanis-Plantarum, herbariimquefadurus men-' tionem,ab iis exordiar, quas turn frudibus turn tftedis aliis antccellere exiftimo:acpri-PUBtafoIü mum quidem planta quæ frudum ty4nanti ^ue-^Mt. eJifjfopipj jfj firnilisjfoliis incuruatis,inani-bitu diuifis, ad aloë accedentibus .eiufdcin enm carduo maiore format, pomû veróme-lonis mediocris eft crafiitudinc,nucifqucpi-neæ forma,in nullam retlinatum partem ad ƒ ' cinaræ noftræ modum crefeit.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cæterùm ^»anat ilia ciim ad iuftam ptr-m«quot;tothfs** uencrunt m3turitatem,colorefunt aureoc® Americae rulcum imitante, odorem Ideirubi fruâu^ iiuftus- edit, adeo vt à nobis in fyluis alüfque lotis, vbi nafcuntur,errantibus ex odorc tacilède-. prehenderentur:fapore adeo dulci vt à nullis falgamis noftris fuperctur.Itaquc optiroUfl effe tonus America; fruduin exiftimo. Iple vnum aliquando compreffi,ex quo cyathum fuccielicui quimaluatico vinonilnlo tedere mihi videbaturrfoeminae verb America-næ canillros iis plenos, quos Panacougt;u“®' cupant,vna.lt;um Paco/ jllis, de quibmpaulquot; ante I

ante mentionera feci, alii'fque frudibus ad hos afferebant,quos fingulos finguUs pedi-tiibus,aut fpeculis mercabamur;

Inter ea out in America nafeuntur fimpli cia,vnuraen; lt;\aoi Tououpinambaulty. noftri f'^x^admi. Return nominanncodem cum lapatho maio-H noHto modo crefcit, ahitudinc üonnihil fupcrat/oliis ab eo non abfimilibuS,quæ tarnen propius ad ConfoUdam maiorem ac-Ccdunt.Hxc herba ob inf»gncm,qua eft-præ-dita, vim, magno apud Barbaros eft in pre-«o.Hocautem modo ca vtuniur,C.ollcäam hianipulatim in cads appendunt,amp; cxficcât, dein quatuoraut quinque folia alio amplio- tumusP»*« ri folio inuolutaaccendunt, orique accenfa ^quot;^quot;balTs i adtnouent, fumumque attrabum quo j licet abfuibcitad naribus, labnfque perforatis exeat, àdeo fu-i flentantur,vt fi ad bellum proheifeanturiaut i aliavrgeat neceffttas, coper triduû,aut qua- ^^^ \ uiduum alantur. Bento quoqueNoui Orb.* ' h^quot; 1 bift.aitlndosPetüanos peregre profedurosJ *’ •*’* \ berbam(quam Coca ipfi appellantlore clâu-1 fam,vclutl panebreftrum quoddam pbarma- ' 1 cum circumferre •, quippe eius prarfidio f^^'f 1 integrum diem nullius ncc cibi , net potus 1 cgenicsitcr ftciunt.MattbioluS quoque poftt 1 ’Ibcopbrallum fetibit Scyrbasglyciriffaco-J \ tentos abfque alio alimetotum præGdio dea \ cem,duodecimque dies degere : Qiiæ Pemm ^^^^^ p^^. 1 barbarorum nofttorum non male refpon- cerebrum 1 dent.ba quoque in alium vtuntur vfumtnam juijat. \ quod eccrebro bumorcs (optrftuos eberat, '

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' L ij

vix vilain ex Barbaris offendas,è cuius collo fafcicuk^illius herbæ non pendcat j cuius fumum cótinuöabforbcnt.etianicum farai-liaribus colloquentcs:fumus veró(vt ante di-Óum eft)per narcs,labiaque pertufa exhalât, velut à turibulo ; odor vero ille minime eft grams. Benzonis itaque interpres magno er-rore credidit, hanc cam effe hcrbam, (]uaBi Mexican! Tiî^4fco,Hifpaniolç verb infulçin-colæ Cozohba nominant, cuius odorcm acutum,amp; tetrum,arque adcó Diabolicum efle Lib i.c.ï«. Benzo affirmât. Muliereshac herba vtentes nunquamanimaduertiicuius quidem reicaU fam ignorozaflero autem fumü illum ( quera expertus fum) famem non mcdiocriter de pcllere.

verum non cct apud nos/’««gt;» nominetur,tamen cano eftf«»?». çp. jçqua iam ago:quin imo duæ ifiæplâtîi ncque in forma,neque in viribus vllo conuc-nire mo do Villæ Rufticæferiptor Gallic“’ lib.i.cap.y^.sflcrit Nicotianam, quæà Ni-coto,qui primus earn è Lufitania in Gallias trâftulit, è Florida allatam efle,quç 100000, paffuum millibusab America diÜat. totac-nim torrida Zona inter vtramqueeß intcrie-ôa.Præterea diligenter in plerifque hortis, quorum domini yetapetumgloriabätunpet' quifiui,nec tarnen haftenus in Gallia nanti UJ•(■.♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 repcri.Ne autem Theuctus('qui non itapri-

I den, Angolifmenfemfuam hcrbam adeo CC' ' lcbrauit,Yt veratn effe feMr/jaffirmetjeredat àwlt;

i me quod fcripfit ignorari,dc ca idem quod de Nicotiaria iudico:fiqindem effigies quam J in fua Cofmographia depingendara curauit, plantam rcferat.Itaquc à mcilli non conce- ( diturquodfibi affumitje primum omnium f veræ 7ecum fernen in Galliam attuliflc.Quin ƒ credo ob cœliinclementiam ægrc apud no$| adolefcerc pofle.

Brafficarum quoque illic vidi genus à Bar r^w-^btaf-barisClt;a«ff«-4nomin3tum,quibus nónunqua®*^*' ius condiunt,foliis cft latitudine amp;nbsp;forma ad Nenufar accedentibus.

Quantum veró ad radices attinet , præ-tetz^aniot amp;c ^yphex quibus,vt dixi cap.p, Barbaræ mulieresi farinam fua cóficiut alias

• I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' Hetteb tajU. etiahabet,lt;^uas Hetich appellant ■ quarunon cesoptimas modó atque ferax eft Brafiliêfe folurn,atque * magna co I.emouicéfe,amp; Sabaudicum cft raparum,fed^'“’ etiam radices ipfæ funt craffitudine amborii pugnorum , longitudine fcfquipcdales plus miniis.Licetauté primo afpeftu à terraauul-fæ vnius generis elfe videantur, quia tarnen, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-inter coquendum aliæ violaccum ceu gafti- j*^l^*^* nacæ,aliæ aurcum ceu cotonca mal3,aliæde- ' nique album colorcminduut.trium effe ge-nerumautumo. Vt vt fit,verèpo(fum affir ““lo*

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r pheandarum mare has radices pr elertim qua: aureo lunt Hedehradi-colore in cineribus coólas piris noftris vel optimis bonitate non cedere. Earum Palia quæhederæ terreftris more humi ferpunt, foliiscucumerum,aut lacifGmorum fpinacio-rutn fimillima,colore tarnen diffirunt, pro-

piùsad vitem albam açcedentc. Cætfrùni quia feminc carent,Barbar® rouliercsquibus ell curæ radicum iftarum propagatio, mini-mo nfgotio(rem in agricultura inauditam) cas ferunt minutatim: fiquidem concifas in* ftar pafl:inac3rum,qiiibusin acctariis vtimufi , feront: quæ fruftula non muko poll totidf® gignunt crafTas radices Hetich, quoi in terra fuerunt iniefta. Tametfi quia cibarium f^ terræ iUius præcipuum , paffinique perf grinantibus occurrunt,eas etiam fpótenafd cxiftimo.

hi»runi*nu*'’'®^'^’’^f*’ TJo^ticfruâuum genuseftquoJ cum genus illit^^w^» vocantj qui fub terra nafeuntut fub terra ntffpQfç tuberum,tenuibufque fila mentis inter fe deuinciuntur,nucleuni auellanç amplit»' ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dine amp;nbsp;faporehabent : colore tarnen leuco-

pæo,put3mine pifi filiqua nonfirrolore. An verb folia , feménque proférât liic fruâuS) quamuis fæpius eo vefei mihi contigerit,noo tarnen adeo eft à me obferuatum, vtàmefflO ria repetere poffnn.

Matthiolus^quarundam aucllanarûInJicâquot; '/*’quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 rum mcminit,quæ à Serapione,inquit,FauW

1 nominantur,nuci myrifticæ pcrfimiliumjin ‘quot; nbsp;\ qoodani inuolucro crefcunt Bombycis non

Præterea illic quoque magna eft copia In-. dici piperis,non oblógi(ficut magno error« I^ummu ‘^^^0 à Neußriis nautis accepto,fuperioribus / editionibus fcripfcram)fed cornuti à quibw-dam!

IN BRASILIAN. 167 dam,(irtquit Mattliiolus, àquo etiam eft 0-ptiniè Jcpiótum.lSiliquaftrüappellat, quôd fngullui accirimum:foliis,vc idéait hortenfi Solano liinilibus,paulô tarnen amplionbus, ' nbsp;nbsp;nbsp;'

caille cubiii m3gnitudine,viridicolore,albi-cante amp;nbsp;geniculato: floribus albicantibusi . ‘ fruCtu longo corniculorum inftar,qui primo , exo tu virefeat, maturus veto adeo refufeat,, nbsp;nbsp;—'

ac ignore quodam ita pelluceatvt corallum referai :amp; in quo concludatur pumilumfe-' men Içntium mo Iocomprefliim,vfqiie adeo acre, præfertim antequam fit exficcaium , vÊ*n«kJ ’»«»«' »kJ fiquis manu attrciftet,eâmqi poftea orr,aliivc , corporis pirti admoueat, puftulæ ftatim ex- ,' furgant,quod amp;nbsp;ipfe experimßto didiçi.Quo fit vt mercatores noftrates ad tinduram tantum co vtantur. Barbari verb noftri cû fale, jär^^Ma. quem conficere optime nörunt,aqi)a in fof-fis ad ld rcferuata,piper illud contefuttCom-pofitionem illam ZowyMer appellant ,'qua eo modó,t|uo nos fale in cibis vtuntur,non tarnen quod longuet buccellæ antequam in os ingeraiK applicêt,buccellarn enim ante, poft verö/ffugiweefummis digitis apprehenfum,vt cibofaporem addat,ori imponunt,

• Denique crefcit quoque in illis terris fabç cimxuml^-genus pollicis craffitudine, à Barbaris Corn- •»»Jl'itfAx «f«d4-»«4j7ô«appellatæ:pifa quoque alba, amp;nbsp;e^^iæ^^a-leucopæa, quæ [ommanda-Alirt nuncupant: wquot; pif» rai citrullæ quoque rotundæ nomine zJ^iauto/j quot;rJ’^,„j,„ ^«1« fuauiffimi cibi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciunUu

arboribus,herbis,amp; frudibus Americanist* ci poflunt, fed quæ à me fuut obferuata pd

vArnS^f ** ^^^’H“*^ ^‘'“* '^ ® nobis diftum apud A' que o»ne$ meficanos,quadrupèdes,nullas aues, pi^’ Amencamà „uijj j^jf^jq^g animantia per omnia EurO' BOftris exee- . n • r i

ptij tribus p*is noltns reiponderenta nunc allero,qus (Jiffemnt. t^n, per fyluas,amp; agros errando experiri m*' hi daturh efl, nullas efle arbores, aut herbst nullos denique fru6lus,qui à noftris nófiö' diffi miles,bis tribus exceptis plantisi^orW' I^/Z laca,ocjmo,amp; ^lice,quæ in quibufdamloö’ nafcuntur.Quapropter quotiefcunque no“' ïllius Orbis imago ob oculos obueramp;'*j! acrifque tempericm,animantium multitquot;, nem,auium vafietatem,atborura amp;nbsp;planté'“ elegantiam,fr.ucluum denique bonicaten’*'

^ua prudentia tnulriplexte^t^dii Tot)'elgt;us,/imul,dgt;'finntrtgendiil' tP^m ^aaainq'de'patetgjoèojït te/^uft Kù ^uo/^ue tmperij (uipaiefcit. nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.

Ergo beatos terra: illius incolaspt®“* co,fi verum iftorum omnium Conditoff agnofcerent. Atqui ad res defcribendas accingo^qua: plus atquo, quam fint ab eo lienijdemonftrant.

BV A N Qj A M ToMupinambaultÿ Teuptnen^uin noflri helium im-mortale gerunt aduerfus varias fi-nitimas genres pro more reliquo-rum omnium Barbarorum,quartam illâ Orbis partem incolentium,quæ à Magellanico Ameticel» freto{quod ad 50.grad.vitra Antarâ cû Po- plitudo. ‘ lumiacet.vfque ad terras Nouas, quarum fi-Juseft ad 6o.grad.citra euodem Polum)lati- ” tudine citra quadragies centena pafluum mill«*«» lt;••*• lia] occupât: proximi tarnen amp;nbsp;infenfifsimi corum hoftes ij funt qui Jldar^aiates appcl-I^ntufiquiquc eorû funt focij Lufitani, quos hresappellant.Sicut etiara él^iff^^iatej, no modo TouofipinambauJtÿs, fed etiam Gallis forum fociis funt capitales hoftes. Non ta- ^u^ewfe** men quod Barbari ifti de finibus propagan- beUi. dis bello certent(plures enim agros quàm opus fit occupant)aut de diuitiis ex fpoliis, redcniptionibus,armifque deuiétorura paran disjCogitét-Hsec, inquam, cos minime mo-uent.Prout enim fatentur omnes , non alio permouentur affedlu , quàm vtparentum, amiconimque um olim captorum,0c ah ho-

ftibus eo qui à nobis dicctur modojJeuo ratorum,mortem quam feucrifsimè vlcifun tur. Cui ftudio tam pertmaciter adhérent) vt quiCquis edrum in hoftium manus incidÇ' rit,eandcm pœnam neceffario expedctiHr »nirunï fore vt maéletur, deinde deuoretut' Prætcrea.vbi primum inter quofdam cx ÜlK populis bellum eft indicium , in eo conlcæ tientibus omnibus hoftem cui illata fît iniu-ria in perpetuum de ea vlcifccnda cogitatu-

' rum,acproindeigiiauiæ tribuédum cHeiü'® ' fuam redadum poteftatem impunè di®lt;*' - . .. tanf.coruminimicitia’adeofuntinueteratïi Ratbamn , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

jr«i«incumVtingratiam inter le reduci nunquam po' dnri'n* '' ^'*'^ ’ ^^*’“® itaque dicemuS Machiauebo’’ poflunt. eiufque difcipulbs(quibus hodie magno fto

- nialo fcatet Gallia ) Barbarasiftoruin aftio' nes imitari.Cùm enim «Sts/ifticôtra dofti' nam Chriftianam amp;nbsp;docent, amp;nbsp;ad praxiiquot; reuocant,recentigratia veteres iniuriasnC effe abólendas:hoc eft, homines Dæmonon' ‘fimiles alios aliis parcere nunquam deb«*’ i .•.-;I?^^^ annonfatis declarant animos fuostygr'bquot;' ' cfle fcrociores?^

Ratio autern qua Taueupinambault^ no^” ad bellum profefturi conueniunt, hæc t^ quantum obferuare mihi licuit. EtfiRcg^^ । ' aut principes inter fc nullos habent, fed f’' res funt fermé dignitate,tamèn hociUis»®’ ' ’ tura inditum eft ( quod etiarn à Lacedç®®' ' nlis exaólifsi mè olim eft obferuatum ) vf'’' gt;nbsp;niores)qüos Pearerupieheb nominintif^^^'

Ergóne ( inquiiint alternatim loquentes, Amè°u.Ttt-fermone minime intcrrupto)maiorcs noftri, tio. qui tot bodes non modö debeUarut, fed etiâ dcuicerunt,amp; maaarunt,amp; deuorarût,exera plo nobis fuere vt perpetuö domi dclitcfca-mus?Gentémne noftram,quæ tanto olim cç-teris omnibus fuit terrori,vt eius cofpeftum ferre minimè potuerint,magno noftro cum dedecore,tanto affici probro patiemur,vt in lar busipfis noftrisab hoftibus bcllo peta-Wur? Noftrane ignauia committemus gt;nbsp;vt C^argaiatef Si Peros-engaipa (hoe eft iHç gé-tes nequam,)primi in nos impetum faciant? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Turn orator ille,manibus humeros,amp; nates plaudcns,cum cxclamationc hæc addit ver-\^3,EriMit,Ertmit,Tououpinambiiu/ts, ('o/jomi-»^»ffott Tan,Tan, amp;c.hoc eft, Nequaquam» populates mei,adolefcétes fortiffimi,ita nobis eft agendum;quin potiùs ad certamé nos inftruamus,mortiquc amp;nbsp;maélationi nos de-uoueamus,aut noftros v!cifcamur.

Hisergo fenionim orationibus, quæ aïi-quando in fex horas producilotur,auditores, quiattentiflimèandiunt, adeo vt ne fyllaba quidem illis cxcidat,amp; animo amp;nbsp;viribus au-Öi,in fingulis pagirfc inuiccm compellates»

1171 H i s T o R. N A v i r.. ad ptxfixum locum quàm celerrimc pofliioj magno numéro conueniant.Veriim anteq“’ Tououpinambaulcies noftros ad prælium df' '« ducamus,quibus(intarmisinftruâidicefl' dum cft.

T«lt;i;gt;«genus ^^ primùm quidem Tacapa hoc cft ch-uas,auienfesrubro,înas nigro ligno iiunc’ tos habentdongitudine vulgo funt quinque aut fex pedum, extrema parte orbiculatÇiauç ouali figura,latitudine pedali,craffitudine Ji giti pollicisin media fui parte,oræverôconi modiffimè exacuatç,fîquidcm ex grauiffimo Iigno,quale eft buxum,funt confedæiftcuris acutiffima: aciei perparum cedunt. Adcovt facile eredam vnicum 'Tououpinambanliin’'^ iftiufmodi claua armatum, ac furore perd’ turn , multum negorij duobus gladiatoribu’ noftratibus exhibere poffe.

Arcus infuper habcnt,quo$ Oi'apiit^ nonH friMt Mens. nant,cx eodem ligni gencre rubro nimiruni amp;nbsp;atrofabricatosnj longitudine amp;nbsp;crafliW' dine noftros adeo fuperant, vteos neejen' InVAr*’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pre,nccadducefe vllusnoftrum poflitiq“quot;’

potius imb totis viribus pucrorum deced annorum arcubus curuandis opuseffe. Pf® •r„(i,»ketbi ncruiseaeftillisherba quam Toe»» vocant» arcubus ncr licet admodum fitcxilis,tanta tarnen f“ UOIUIP loco. 1 nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . r „ nbsp;nbsp;•

hrmitudinc vt equi vires terat. Sagitta lu“^ sagittamm vinali longitudine:tribus iunduris perfici«® longitudo. tunmedia pars ex ’rudinc, reliquat verb dus e ligno funt nigro :fcgmina porro ilia adeo concinnè quibufdâ arborum corticibus col* ligan'

ligantur, vt firmiùs agglutinari ncqueant. PÏumulas duas illisapplicant pedali longitu-' dine, quas filo xylinoiquôd gluten aptid eos non fit in vlu,côilhngunt;oHa prteacuta mu-cronibusaptant : aliquando arundinis ficcæ ';'’j,7«V'’ fruftulutn palmi longitudine in modum fcal ‘ u i i pn dolatum: nonniinquam raiæ pifeis caudç cxtrcmuni,quæ vt alibi dixi maxime eft vc-nenata.Ex quo verb Galli amp;nbsp;Lufitani in- cas regiones commeant, recepto eorum more Barbari fagittas ferreis fpicnlis,aut faltem dauisacutioribus firmare aflueuerunt. ».

lam diftura eft quæ fit illorum in verfan- «•.»^^ ^•v^- fi-dis claim illis fuis dexteritas: ad arcus verb quod attinct,conftdo fore vt ij omnes à qui fj^t,“'^quot;*^ büsfuntconfpefti Barbari,confirment eosritifsimi. nudisbrachiis tanta eeleritate , tamque cer-toiftuiaculari, vt (quod bona Anglorum pace , qui tarnen peritifsimi fagittarii ha-bcntur,di(ftum fit^fagittis fuis manui qua iircum tenencinipofitis, duodecim ab illis ci fins quam ab Anglis fex fuerint emiflæ.

Poftremb parmas habent ex ter^oTapi- fatm^cB/ ^tn/foK,cuius lam ante memini, latas,planas, quot;’quot;’■ amp;rotûdas ad modum fundi tympani germa nietHisinter præliandum non obteguntur îd eum quo fblcnt milites nofiri modum, fed ns dimicando fagittas hoftium excipiöt. Hæc verb funt vniuerfa Americanorum ar-mameque enim aliis armaturis corpus fuum obtegunnquin contra (exceptis plumaceis pi jeis,armillis, breuibufque aliis indumentis

174 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;HISTOR. N A V 1 C. quibus corpus fuum,vt ante diäum C-^’^^' ornant)fi vel indufio eflent induti ad prïli“ profcéturi, confeftim illud exuerent, verin ne illo intricarentur»

f*'^B*°bMi '' Vt autem (ermoni dé armis Barbarorum pMiüüciat. finem imponam, illi fiquando à nobisenfes ferreos accipiebant fient C^ouffacat cuidam ex meis Vnuin dono dedi,ftatiin vaginas pr^ cal abijciebant.'(rdem quoque acceptis culttis faöitabant,eorum fulgore delclt;3:abattir,aut adabfcindendos arbormn ramos vtiliore$’ quam ad pugnam cenfebât: aefanè, vtawf . nbsp;.. didlum eil, optime fürs verfandis coscfleel ercitatos,commodiùs illisvtuntur.

Cæterùm tormenra aliquot minimi pf^'Ó có deuexeramus ; hæc Barbari terni fingub difplodebant) vnus manibus impofitum ’“l deninatum intentabat,alter collimabaritef tius ignem admourbat.Tamen quia cannai ad os vfque complebant , nifi catbo con' tufus pulueri tormentario a nobis fuiflit’*!' mixtus,magno eorum periculo tormentu® fuiflet difruptum.Ad hæcnoloprætcrmittt' re Barbaros,cum primum tormentoruni m^ iorum,amp; minomrn firepitum audirér, qn°' dammodo territos fuifle.prælcrtim cum no' nullos ex noftrisauem ab arbore deijeientfs videbantjferâmue humi fiernentes plumbe* glande,quamipfi non cernebant,timen arte cognita,hæc reformidare defierunt:diceb ƒ enim fe celcriiis fagittas fex iaculari pow quam q.uis tormentum femel aptarct.Si q“'‘ - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;autel”

ïutem obijciât tormcntuni longe altiuspe-netrare-.Refpondeo nee thoraces bubalinos, Hcc hamis confertos fagittæ à Barbaris emif- , feimpetum ferre,quin eâæquèae glanJctor '''_ , mentularia traijciantur. Veruntamen quia comuodiori loco hæc à nobis dici poterût, €Ùm ad Barbarorum prælia ventum crit* neconfufè agam,iam Barbarorum copias ad prscliandumeduco.

Ea qua diâum eft ratione coadi ad odo, autdeeem capitum millia, mulieribus non piucis,non adpræliandum quidem, fed ’^SenJoresB« impedimenta,amp; commeatus comportâdos, ban agmi-in caftra côucnicntibus,exfenioribusij quinisduces, hoftes maximo numéro interfcccrunt,amp; de-uorarunt,copiis præficiutur: quibus ducibus itineri fe accingunt. Quarnuis autem incedât nullo ordine,tarnen cùm iterfaciunt conglo bati,fortiffimisprimam acicm occupatibus, ^ ,|„\if,^ mirum eftquàm commode vniuerfa illamulordine,ineó ûtudojfine tribuno amp;nbsp;menfore fe recipiatjitaf“^' tamen i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ meedunt.

Cæterùm nonnulli font qui cornibus quæ i„uHt cor. » ipfi Imbta vocant, fcfquiulnæ longitudlnc,™» ins'**»-amp; crafGtudine haftæ noüratis ab inferiori parte palmi latitudine, inftar buccinæ milites cient,tu m patriâ excedentes , turn etiarh ciftra mouentes. Nonnulli etiam Artulas ex-.n , nbsp;nbsp;nbsp;.

oUibusboltium ohm madatorum amp;nbsp;deuora-fibus huw»-torum,gcrunt, quibus afliduc in itinerequot;ça-““’ nunt,vi fociorumanimosexcitent,ftudiùm-que hoftes confimiliter madandi, au géant.

Si vcrà,quod frequenter contingit, nanig'®^ expeditionem in hoftes facere pheeat, litor* lcgunt,necalto mari fecommi'-tunt. lof“!’ ♦3tquot;finret vero fe lintnbus difponunt gt;nbsp;eOs 7^4/ nom!' eoiticeus. n,nt,finguli confiât ex fingularum arbora® cortice detrafto in hune vfum deftinatOitJ“' tæ tarnen amplitudinis vt finguli quinqU’' ^nacapiant hominum capita.ItaquelîantcS pro more fuo nauigium agut remo vtrinq“® plano, quem medium comprehendunt. Hl porro lintrcs cùm plani fint, minimonegO' , tio aguntur.Eorum tarnen in alto marijVtl ' oborta tempeftate vfus eft nullus.Sed in fu® ma raalacia Barbaris noflris ad militiam pi“ ficifcentibus , claffem fexaginta huiufmoJi lintribus conftantem confpicias. Hi tam cf* leri æquor pcrcurrunt motu , vt mox oculo* fugiant.Atque hifunt exercitus Teitpin‘1^ f terra, marfque.

nunquâpalTuum millia in hoflium finespr“ Trirnum Bat grediuntur.Primóque hoc vtuntiir firatagt-»/g^quot;™'*”n’ate,fortiffimi quique exteros cum rauib ribus,amp; impedimentis port fe relinquût innere vnius,aut duorum dierum: fummocuni •filentio acccduntjfyltiafque occupant infidó^ hoftibos ftruétes, quibus adeo funt intentivl non rarö per 24.horas illic delitefcant. Höftes veró fi ex improuifo fucrint adorti,quoi quot virj,foei'ninæ,ac pucriocturrunt , non inodo deduemtur, fed etiam madantur at boftibusinpatriam reducibus, fruftatimqn^

ioiican imponuntur,ac tandem deuorantur. Atque eo faciliiis incautos opprimünt.quód pagiÇnam vrbes nulls funt illis ) mœnibus Boncinguntur,cafarümque, (quæ tarnen Soi »utioopaflus in longitudinem protenduri-tur)forcs nullç funt,earum vero loco palmarum ramos, aut herbs Pindo caulê ad ianuas fuasappobunt. Quofdam tarnen pagös, qui hoftibus, funt contermini, iarn palis expaU mis longitudinc Ó.pedum muniie amp;nbsp;circun-uallaredidicertjntjprsetereaftipitibusligpeis .^,, j-‘,‘-præacutis muricum loco aditus muntunui-r i*«!-taque fihofteS nodu aggrpdi pagos illos Vo- •’*•** lucrintjquod illis cd familiare » pagani tuni in cos tuta.via irrurapunt., quo fit vt fjue pugnam,f»uefugam CapeiVanttnufquam eua-lt;iant,quin aliqui pedum vulncratorum doa lore profternantur, quiconfeOim ab paga-

Si Verb aperto Marte pugnàre content dunt, copiis vttinque' eduólis j vix credibilc'’ ' . tftquam atrox, quamque horrenda^fi^ præ-i-huinxuiu? ipfe fpedatór fui,ac pçoinde mc-ritó de ep referte pofluro. Ego cum Gallö ïltero,p,a,uló cutiofius { magno* nodro peri-culo, fi,çnim,à égt;^lt;«’'^4*lt;ïn^«. lOapti aut Isfi fuiflemuïi ,- deuoratiorii^fniflcmus deuotij

, Barbar,oSiuóüros in mUitiam euBtes comi-tarivolui. Hi nutnero 4ooo.c_apita cum hoi ftibus adjitt-u^ dpcettarui;,tapta fepocitate vt Velrabidos ^fpriqfos quyfque ifuperarenti

’TaHOKpinamhau/t^ , ci'im primùni hout’ j confpcxêrf,in tatos, t^mque editos vlulat®* pcrruperunr,vt qui lupos hïc venantur ,£“'” ven?cntiura ’^1’® vlulatibiis comparandos minimeed’'”' Barbaroium clamor vcfö aerem adeo feriebat, vt toniquot;'' ' Tjulatus. vix exaudiri turn potuiflet. Accedentes i ró propius clamores ingeminabanc,corni- 1 bufque concrepabant, fiftulis deniquecaiH' bant,mina^al)j in alios intentabant, olUqu' ofsiumma- mortuorum hoftium oftentabant : dcntcsi-öatorumo- tem quorum nonnulli filo traiedos vlquot;' ftentauo- vlnas duas {quot;oHo appenfos gerebant: deniq“^ gfßilj^s ]-,QPj.Qrj,(-r, fpedantibus ineuW' bant. Ad manus autem vbi ventum e^ longèinpciusres ruerc:tanta enim fagitf' rum nubeseft vtrinqucicmiffa,vt mufeasto-iantes multitudirte imitarenturl*'Saucij ve-rónon pauti ftrenue tcla à corpore auellc-bant, quaerabidorufn more canüln mordS' Batbarifero nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^™^” P'^^P^^''^’ prælio abftinf'

tiüimi. bant.HsECefiim gens adeo'fera eft,amp;«««' ‘ lenta, vt‘tamp;ntifpcr dum virium vel tantil' lumreftat, continuo dimicent , fugainq»* nunquim capeflant. Quod à natura illisii' ditura effereor. Etenim à Nobili quo dam accepi viro Gallo,qui militiamcolit, bel' lorum ciuilium nöftrorum teriapore, in k' gionibus Gallicis Americanos milites duo' fuilÏe , qüi ftrenuè-amp; fortiter fe gerebanquot; quapropter à’Genturionibus plurimi fit' bant. Quod tarnen in earn accipi partemnO'

IN hRASIHAM» 179 Jim quafi affirmarem nullos in illis repe-riri poffe, qui ignauiam Afianorum, (BoUi-ticm Europæorum aut Afrorum imitaren-turufsidua enira exerdiatio milite ftrenuum facit.Vtut fit,vbi manus cum hoftibus Teu-eupinamhumlt^ con^rte cepcrunt, dauis illis fuis vtrinque acerrime fenerunt « adco vt obuium quemque non modo humi fterne=i rent (non fecosaclanijboucs)fcd etiam pe-nltus madarent. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' .

Vtriim generofis inGdeantequis annon* ’ à me non quæritur : Leâorem énim memó* rem effecredo eorura qua: fuperivis à mfcdi-éta funt, equis alnfque iumentis Barbaro# penitus carerejac proinde pedites omnei in'^ cedere.Ego verè qui alias fa:p6 equû mihi 0^ ptarem quem Barbaris confpitiendum præ^' berem,tum fane optimum cüiinfideré» præ-:^ fentique me periculo liberarem,votis onînî-^ bus exoptabamt Quippe mihi Gt veriGrbi 'ïarbati ê-1e,Barbaros G cataphradarum militem' hot^““^’^^ ’**. ftratem equo gencrofo inGdentem , igneth- ae uus ftn-que hint è tormentulo erumpentem, illinc,“quot;»*« veto equum reGliêtem cófpicerent, ^ignan, hoc eft cacodæmonem adeffe ‘^r^^it“’‘o®‘*jjjft'cj„ TametG à quodam memoria: öG prôditumiind.iib ^? magnum ilium Attabalipam PeruenGumlt;»?m-Regem, quamuis equum ante confpexiffet nullum , tanta fuiffe animi magnitudine, Vt P4farr6(qui cumvt fefe oftentaret ,tum vt Indos Attabalipam ftipantes peiterrefacc='

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;M ij

rct, continuo cquunifuum glomcrato gref-fu folp infultantem agitabat gt;nbsp;Jpropiùs ad Rögern accedentej fpuniaque ab equi ore in regis vultum defiliente, minime tarne com-motumfuiffe, quin morte pleéli cos irape-rafTequiequi horrorc ftupefaâi terga ver-tiflent.Quæ res(inquit hiftoriographus)Bar-b3risfuittcrrori,noftris veró admirationi.

. Jam verb,vt narrationis feriem rcpctani/i quis quærat quid tu,comc{que tuus tantifper dum prælium committebatur , annon vnà cum Barbaris dimicabatis?.Ingenue fateor nos,quiadeö imprudenterBarbaros effemus comitati,imprudcntiam illam altera cumu-larc noluiffe: fed paullum à conflidu remo-tos,fpeólaculo iUb çontentos fuiffe. Teftor interca me,qui non fçmel turn equitum tuin Eeditum copias.ingérés in aciem inftruftaSi ïcconfpexi,tanta nunqpam voluptatc vi-i, dendis peditum legionibus armis fulgètibus, - qu^pta turn pugnantibus ilHs ToueuptnOra-1 tAultys perfufum fuiffe- Præterquàm enim quad ßbilantcs,faltantes,amp; eeleriter admo-cotpota te- dum amp;nbsp;dcxtic fefe in prbem glomerantes, r«Xpïu^ *‘’^“*^‘^'^^™^n’®^®^^f’^'’'^’ accedebat infu-mis otnit». per telorum nubes denfiffima,quorumpéiiï 71 rubræ,cœruleæ,virides, rofeæ, aliorûmq; id gequs colorum,foii obicdtç radiabant,vcftcJ. itc,pilci,armillæ, cæteràque ex plumis coin-pada ornamcnta,quæ mirum jn modu fpt-Ôantium oculos fulgore feriebant.

Sa, multis vainque cæfis amp;nbsp;faueüs, Tauoth-pinambauti!^ nollri vi^oriam reportarunt, z’Captiuófque , cùm viros turn fœminas plus minus triginta ad fuos deduxerunt. Nos ve-ro qui ofheium aliud præftiteramusnullum, . nifiquod ftriSis gladiis, tormentah'fque vt Bitbaris animos adderemus, nonnunquam difplofis præliantes fpeSaueratnus, ( quèd maximè gratum fit illis fi cum ipfis ad bellum pryficifeantur hofpitcs)tantam de nobis có-dtauimus opinionem, vt ab eo tempore fe-niores peculiar! nos beneuolentia amp;amore ’fint complexi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

gt; Captiuis itaque in medio agmine collo-Captiui via-çitis,nonnunifque ex robuftioribusfunibus fti. vinSis,ad Ganabaræ finum tendimus, à quo oß'y^rtorii' paffuscirciterXXIV.M.aberamus.Vndique teportatam vero ex fœderatispermnlti faltantcs, tripu- P**“^*« diantes,amp; plaudcntes nobis gratulatum ob-uiam veniebant.Denique cum ad locum in-fulænodræoppofitum peruenimus, egoco-mefquemeusfeapham confeendimus , ad ciftellumquc noilrum reuertimur. Barbari veto in continente pagos fuos finguli repe-, tiere.Paucis póft diebus Barbari quidâ ex iis qui captiuos apud fe babebant,'’ad caftellum noftrum acceflere , quos per interprètes ro-ganius , vt mancipia aliquot Vilîagagnoni vendant.Siccaptiuorum pars magna ex Barbarorum faucibus eft erepta.-ægrccamcn,amp; Capiinià inuitis Barbaris. C^od milii non multô poft pj-quot;“ eft apcrtilfimè indicatum.Mulicrcm quadara

cum puerulofuo vix dura bimulo emebami pretium erant merces quidam,quarum çfti-maitjo ad très libellas Francicas accedebat» venditor autem meus ita côquerebaturjQu'*^ in pofterurn futurum fit nefcio,ex quoauteni Paycolof ( fie ViUagagnonem nominabant) bue appulic, vix dimidiam captiuorum no-ftrorum partem comedimus.Puerulumillo*” mihi referuare vehementer cupiebam gt;nbsp;fell Villagagno,rcftitütis mereibus meis amp;nbsp;matrem amp;nbsp;filium vendicauit. Matri nonnun-quam dicebam foré vt cùm marc tranfmittt’ remjpuerulum hue tranfportarem. Ilia veto (adeo vindiébæ repofeenda: animis gentisH-lius hæret cupido) refpondebat malle fe vtl Tououpinambaultys yoraretur,quàm vt in taffl remotas tefras deportaretur : fperare fe Vt grandior fadus ad populates fuos quoquo modo elapfus fe reciperet gt;nbsp;ac cognatorum fuorum mortem vicifeeretur. Nihilominua timen(vt ante eft à me diftumlè quadragin', taautquinquaginta mancipiisquibusadCa-ftelli noftri raunitionem vtebamur^ decein pucros felegimus quos nauibus impofitosad Henricum fecandum tara Galliarum regem mifimus.

Captiuiis/uos lt;jtio tracent maiio 'Sarliari,^^^»/^ ^»e citremon^i in ^dem ma^ndt^ ^ edendit vtanrur -.^utbM per occaßonem immanifßmtt crudebtatie aba exempla adtechßnt.

Vnc fupereft vt dicamus quo«-nam modo captiui à vidoribus excipiantur. Vbi primum in vi- captiui quo ftorum fines funt dedudi , non mode exci-modo exquifitiffirais alutur cibis j fed etiam hJa'^J^** Vxores vins dantur, ( non autem viri feemi-nis)Immô non dubitabit isquicaptiufiapud fe habet,filiam fuam aut fororem in vxorcm illidarc,qux viro diligentiffinje minirtrabit, Cæterùm cùm madationis tempus non fit præfixum,fed modo citais, modotardius ex-pediantur prout fuerint vtiles, viri quidêau-cupio , venationi, amp;nbsp;pifeatui : forains verb hortis colendis,aut oftreis colligendis : ora-nes tanderafuûm more faginatos madant, vorântque bis ritibus.

Primùm finitimis omnibus res denuntia- Ad captiui tur.tum virorum,fominarum, puerorum fit gt;»a^tquot;“»n® concurfus ad locum vbi eft futura maftatio. '°quot;“®quot;‘“*’

Ibi matutinum tempus potando tranfigunt. Inter quos eaptiuus ine,quem non htet earn infe cudifabarn,plumis ornatus, non modo M iiij

184 HIST o R. N A V I G, mortem non horret:quin immo fakando,l)^ bendo,ridendo reliquos fuperat.At poftquä perfexaut feptern boras vnà cura cçterh pefquot; bacchatus fqerit,duo tréfue ex robuftiffimi* cum arreprum funibus x^nis, aut ex arboris Captluasvin ‘^^*“® cdrticc(quam Tuire votant, quxque ti-ftuspcrvicûltæ eft pcrfimilis),medium, minimêrenuen-•cKcumduci- fçj^ quamuis vtrôque fit braebio foluto,cô-ftringut:pérquc pagum quafiin triumphun» deducunr.At veto,num putas proptereaeuW caput dimittere vt folcnt hîc fontes?Mini(’ie veto id quidem. Quin contra incrcdibili »“• dacia res fuas geftas apud eos aquibus cor ftriâus detinetur^numerat.his verbis. Egogt; ego ipfe fortiffimus,fic veftros olim cognates vinxi, turn fe laudibus magis ac raagu euchens,modo in hanc, modóiniUain con-uerfus partem, alium quidern ita compelbt* Heus tu,pattern tuum ego vorauj,alium vera obone , fratres tuos maftaui amp;nbsp;Soucannni' Totdenique viros,fceminas, puerulofque» ex vohisTououffinarn^fafdi^s bello à roe ca-ptosdeuorauivt numerum aflequinonpof fim. Cæterùm ne ignorate populates meos zJ^ar^aiatestot in pofterum maftaturoseft quote vobis intercipcre poterunt:atqueiw mortem vlcifcantur meam.

Tandem, poftquam omnium oculis fatis fuperque fuit expofitus , duo iUi lii^otesa quibus conftriiftus tenetur,circiter tres vlnas ab co reccdont, funé tarnen parilongitudinc firraiffimè vterque contrahit: adeo vtcap-tiuus

tiuusgradfl prxcifc fixere çogatur, progredi autcra aut regredi minime pomt. Vinfto lapides autteftæ confraétæ adferuntur. Turn cjp,;^^, liftores parmis ex tergo Ta/^irouj^ou ( caius piidCç rer ante mcmini,) fefe obtegut, captiuumq; bis quot;J^^“^^ compcllant verbis. Mortem tuam ante obi- tevkUcitur. turn vltifccrc ; 111e confeftim lapides in eos fummoimpfetucotorquet qui fe circumftät quorum nutnerus plerumquc ad quatuor mil ba accedit, Exhisn)inimè eft quærendura quam multi vulnerentur. Equidem in vico quoda quern Son^o^ appellat vidi captiuum eiufmoditantoimpetu lapide mulieris crus pertigiffe, vt eSfradum illud efle credcrem. Porró lapidibus, accefpitibus, quospotuit colligcrc abfumptis,prodit is qui madatio-ßife accingit,quique per totum diem latue-rat,clauam ligneam plumis dccoram mani-bus gerens.pilco quoque ac cæteris ornamé-Üs plumcis omatustatque ad captiuum acce-dit,Clinique bis compellat verbis. Annon ex Maftatorii Adar^ametu es gente nobis infenfiffima?An- “i^^Sw* non tu ipfe ex noflris amicis amp;nbsp;cognatis coplures m3dafti,ac deuorafti? Cui captiuus, animo quam antea longè præfentiore,fiia fic refpondet lingua,( (^^argaiata enim à Tou~ mpinamhault^t fermone non funt dilfoni,) Ta, ehe (an tan aiouca atoupaue.hoc eft,vtique fum fortilfimus,atquc ex veftris quam pluri-nios madauiamp; dcuoraui.

Deinde,quo magis hoftes fuos vrat,vtra-que manu capiti impofita , in hæc crumpit verba ;0 quam ftrenue in co megeffi! O quam gnauiter veftros hello laceffiui, cepi-que , quos penè innumeros voraui. aliaque id genus multa fubiungit.Maftator vero ad-dit,Idcircó tu qui in noftra es pote(late,mox à me maâ:aberis,‘B»Mclt;«noy«e aflatus à nobis Miwcaptlui voraberis.Qiiid tum?(inqi’it ille,ne fraftiori moitem câ-quidé animo pro fua gête maelationé fubire tenuwnti». paratus,acRegulus ille quonda pro Rep.Ro raana mortem oppctijt)mei quoque cognatl mortem vicifcentur meam.Ad hatCjVt pateat iftos mortem(quam tarnen mirum in modu tcformidantlprorfus cótemnerc,quód beari fecredant publico illo amp;folenni fupplicio: exemplo recofirmabo. Fortè in pago quo-dam Ïnfulæ maioris quam Piro«j-w« nuncu-Pant diuerti, muliercmque offendi mox ido fupplicij genere interhurara,ad hanc accedo propius,moneo vtfeTo«p4Kc5mendet(nara ad illiuscaptum ferma érat accommodadus.

To«p4n verönón Deüm,fed tonitru fonat,) atque ad eum prout à me docebatur prêtes conciperet. lila verb nutato capite mcBttbïtama-deridens réfpondit,Quid verb mihi es datu-**quot; quot;’°quot;'™ rus 11 ld quod vis exequat? Turn ego , Miler-rima tnuliercula,mox rerum omnium iftarn ^fus tibi nullus erit;Itaquc de anima tua qua immortalcra ede credis(quod faciût Barbart omnes vt mox fcquenti capite dicemus ) fe* » l nbsp;nbsp;rib cogitato.lUa verb rurfura meirridensjeft

Sed vt ad rem redeam gt;nbsp;variis difeeptatio-pibus vitro citrôqqe habitis, nonnunquaffl inter eolloquendum , madator qui prsûo Capnuns v adeft,claua lignea vtraque manu in akum fu-noicruma- , , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

datur. blata, orbiculo extremo, captiui caput totu feric viribus,adeo vt pauciffimo fanguineef-fufo,altero idu non lit opus. Hinc prouct-Batharorumbium inorum,quodiam apud Gallos noftrJi àGaiH»vfc^^^‘ in vfu, Confringim tibi caput,pro ro patum. quod folent altercantes milites aduerfatio minitari bis verbis.Ego teconfodiara.

Captiuoin hune modum madatOjficoif jugatus erat,(vxorcs enim nonnunquara iHis dari diximus)vxorillius cadaueri adhærensi aliquantulum luget, aliquantulum iiiquam) ^ ^, ^ nam Crocodilum imitatur,quem fcrunt,an-Ut vxorcapf^q'^®’’^ hominis à fe nccati cadauerdeuoret) tiuiinaftati.|achrymas emittere folitum. Non abfiroÜ! modo ilia poftquam lachry mis extortis 1quot;' dum firaulauit, viri fui carnibus omnio® prima nifi quis anteuertat vefeitur. HhiW geftis reliquæ muliercs,prçfcrtim vero anusi quæ cùm fint humanarum carnium appeten* tiorcs, iuniores continuo cos à quibus es-ptiui detinentur hortari folent vt confedi® morti addicant)aquam feruentem admouen* Captiuica- ïcsadeadauer accedunt, quod adeofrican'i djuei nofe-lauant amp;nbsp;calida perfundunt, vt cutc fublât* eus □eue- pari St cum nefren^ibus affandis candore. “ perfundRurt Dcinde'captiui dominus affumptis fccu quafli®

quanto numéro vifum fuerit fociis-, c^dauer j ; nbsp;nbsp;= diuidit,actantacelcritate fruftatim difeeri • quot;'•quot; pitjvtlaniusapudnosvixreperiaturvllusqui veruecem celcrius in frufta fecare poffit. HisCadauerci-accedit quod prout venatores,hieceruieanti'''’“!.

* dibihcclen vifcera canibus vcnaticis pomgunt. Barban täte infru-confimilitcr hoftium fuorum maâatorum ®® fecatiu. fanguine liberos illinunt fuos vt ad ferociam Cfudditatemijue anitnos illis addant.^ i.itn- ■

Hæc porro immanis crudelitas,apud Bar- ^„(„j^fljfi} baros frequentiffi ma, per fe eftquidemabo-^puencufft?!’ minanda.Atqui port'entofins id efle videtur ^'V^ a^iu quod patratum à ludçis fuifle legimus,(qiios naluur. tarnen humanitate cæceras gentes antccelle- ^^4i”'«’ re par coat, prohibitaa Deo fanguinis efu) 1 Illi enim tumultibus concitandis, vt tradunt biftoriæ,deditiffimi,jTraianitéporibus adeo j borrendas feditioncs excitarunt^coque enj--delitatis amp;nbsp;immanitatisprocedTerunt, vccàî-’i fisquadraginta hominum millibus in Ægy-l pto,Cirene,amp; Cypro,eoriim carnibus vefciitj^j^^jyt^ f’nguineque vultu oblinireifuum.’AiBinws-’immanis tint. Quin multosa vertice tranffixere ' iwb-““**®*“**quot; dios, eorumque pellibus induti immanifft- iMU’Mwri^ tuam præ fc ferentes rabiem oba^bbulauerc.! '*^^^„,^44^ Quæ hidoria fi noablioluatjTalteia'cxeenuet 1 .jon» Americanorum crudelitatem. Cârtoùtnteict quo Chriftianiad eosaZeefibre cum madiartl torum corpora, turn animantia omnia,rcli^'2 .^^^ . quofque cibos cuhris fecat.Antea VÆtè,quâ^txorâ vfum turn à fenioribus accept,lapidibus præaeutis ’dcum vfura accemmodatis vtebantun « alibi™!,'’'’'’''

Captiui car Singula porro cadaueris fruftajatgue adeo Bcs'Bo»^ jpfa vifcera abluta,amp; cxpurgaia^ÂoxMZiciæ' ponuntur. Ha;c tantjlper dura coquuntun 1' anus continuo 'Bowano adliærcnt, mirumc-nim in modum carnes humanas appetunt) adipémque à quot;Boucani baculis diffluenteW excipiunr.Adeo coruin fapit palacovt Conti* nuo adolcfcentcsad capiendos hoftes hot* I tcntur,qui cibum ciufmodi fuppeditent.Pi' Barbara /gitosquoque fuos adipeillo.confperfoslif' anusadipem gentes , conclamantfuum 2^«lt;jfo«quod f®' Ih^unu'quot;* natibonus eft. Habes, Lcâ:or,quantumob* |feruando aflequi potui, quà ratione Barban Americani captiuos fuos aflant, more nirai* j rum penitus nobis ignoto, nimirum jMlt;^

At vero quoniam cap. lo. de Tapimu^ -i^nsiBoHcani for m a m fu fc d cfc rip ö, ne tau* tologia laborare videar,ad locumillLimLt' âores remitto. Interelveró corü error à w* j^ refutabitür qui fuis chartis Barbaros nolirüi carnem buraanam vorubus perindeac nos at ' ■’mos veruecinos affantes depinxerunt, duo! Chartarum etiam prsgradibus cultris ferreis carnes dif' pbicuam** ^'äas ad fptciem fofpenfas cxponercfant «nor. commenti,prout bïc bdbola venalis expf nitur.Scd ifta tam vera,quam ea que fabule* fè de Panurgo Rabelefius re fort, quod lard® tranfExus amp;nbsp;femiaflatus tandem cuaferitgt;st' ‘'j , nbsp;nbsp;nbsp;fguunt chartarum illarü authores craffifsi®?

* ignorantiæ.Hæcvcccmfirmcm addo. Br^l'' licnfcs nómodó à nobisdifFerreafTandim®' do.

do, fed etiam noftrum moré iUis plané fuif-fe incognitûtum etiam cùmapud illosde-gebamus. Etenim ego amp;nbsp;fodalis quidâ meus invicoquodam Indicam Gallinâ cumnoo-Karban^-nullis ahis volatilibus vcru ligneo impofitis^“^ J^^ noftro more ad ignem verfantes affabamus.btio habe ut., QuodfaftumBarbariinludibria vertebant, -“is neepnùs adduéti funt vt crederent carnes quK continuo agitarentur percoqui poffe, quàm ipfi pcriculum fecere. Ergo (vtvnde digreffus fum co redeam) vnius aut plurium lt;aptiuorumcarnibus(duos fiquidem auttres nonnunquam vno die maélant^J in eum mo-dum affatis, turba ilia vniuerfa quæ mafta-

1 tioni interfu^t Tloucano circumit exultans, Batbati fin-\ merabraque hoftlû torrentia toruisintuetor latn'^S“^ l oculis, deinde quantûuis multi particülâ finflumatâ.

1 tarnen potins iis edendis quàm villus ratio-1 nembabent: anus excipio carnium illarum, 1 vtdixsauidifsimas.Huc veto tendût,vt mot \ tuosad offa vfqne corrodentos fuperftitibus l tnetum incutiant. Quippe, quo animos fuos l truculentifsiraos amp;nbsp;faeuihimos expleant,nul 1 beft cadauctum illorum particuVâj ab extremis ar tic ulis ad nafum vfque aures Scverti-xem fquæ eXeepto cerebro) ab illis non exe-datur. Ptolemçi itaque Latburi Regis Ægy Ait'e'i^h» , pu barbaries co fuit immanior, quod licet |

humaniore eft difciplina cxcultus, ad tâtam lit delapfus crudelitatcin,vt cæfisxxx.Iudjæ , rum millibus captiuos cçforû carnibus vefej ' adegerit. Cæterùm Tououpinambauliy nom Caluàtu aceiin fmgulis pagis aceruatim madatorumcalquot;, îS/^ere«^ varias diligenter afleruant, ( prout apud no» wr. in cœmiteriis lolétlGaHis veto ad eos coni-lt; meanjibus fufiffimè rcrum fuarum geftarufl præconium perfequuntur, aceruoique^illo» quafi trophæa quædanij fortitudimfque füï monumenta oftentant. Præterea grandiort crurura amp;nbsp;brachiorum offa non negligentef recondunt,fiftulis(vti didum eft)conticiWquot; \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dis:dentes quoque auulfos filo traijciunt, amp;

circa colluni obuolutos geftant. Gen. Ind) UkiÎMp-yi.Hift. feriptor dè Infulæ 1 Zamban malis »' gens, refert eos holliûab fe maétatorunicâ* pita ædiu facrarû valuis affigere folitosidc®' tefq; collo appéfosad oftentationé geftarfl

Mactatores veto ifti fummoiUud tribuit decori, patrato enim egregio îllo facinoro fecedunt,peâ:iifquc,brachia, crura, fur3S^lt; reliquas corporis partes inciduot, incifural; que vt perpetuo cuti inhæreat voguento neb cio quo illinunt,atróquc puluere infpergunti quem nulla temporis diutumitas delete pût teft.Creduntur autem co plures maâaffol*? ftes q^uo pluribus featent incifuris,aepfOr indetordffimi cenfenturlt; Quæ xtücili“’' quibufuis percipiantur fequenti piäuri:^ ^ *- ' prcffimus,ï\tterUm quoque Öafbärum amp;giï' tam arcu iaculantem adiuoxupust

tïsepiftura fuperioti p.ig i86coUocandaorat,qH» veró e» f’thabetur in HUurleco hic debuit poni.

Dcnique vt tandem horrendæ ifti tragœdif finem imponamus, fi forte contingat vt nui liercs quæ captiuis nnpferant grauidæ ex illis fint faâæ,Barbari (diétu hor rendu in,vifu verb max me ftupendum)liberos nonnunqw Horrenda recens natos» raro paulo adultiorcs voranG wudclitas. hanc autem caufantur rationem, pueros tHos ex hoftium feminc progenitosefle. Barbari verb holtes fuos quibufeum continentör bel Ium getunt lunditusabolcri non modo per’ cupiunt (candem enim crudclitatem Af‘i’'' fatales in TonoupinambaHltiox cxercent)fedf-tiam mira perfundûtur voluptate fi vidcant hofpites fuos eodem efieanimo. Etenim est nes humanas nobis ab itlis appofitas quo-i ties reiicicbamus,(quod à me amp;nbsp;plcnïqucfit * noltris femper cit faclum,neque enimper

Dei gratiam adeb immanes vnqiiam fuimos vt cas vel attingefe religio nobis noneflet) nos non fatis fideles fibi cenfebant. At me'’ maximó dolore referre cogor , Neuftri'” quofdam interprétés,qui apud Barbaros no uennium exegerant, fefe vt ad illorum mores accommodarent vitara atheorum moK . tranfigentcs,non modb crebris fcortationi-urpretesvï-^^® ^‘•^‘’ e^^en Barbaris foeminis inquinabant) tam atheotuadeo Vt VOUS cx illis trimulum pucrulumts ^8? *””**'V3go illo concubitu fultuleranfcd etiam exu-to omni humanitatisfcnfu,Barbarófqueitn‘ manitate fuperantcs,a fe permultos A^*»'/^' iata Sc madatos Sc deuoratos fuiffe gloriabä' tur. Porib vt quæ fit TouoftpinamhunlM’^”''^ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1)0'

Kodes füos crudelitas pcrgâ defcribe^c, contigit eû tempore quo apud iUos degebamuS, vtde vico quodam in maiori infula fito cogi tarint. Pagus hie à qu'.bufdani gt;!/.;gt;'ƒ jf^.-i^,« incokbatur qui tarnen T'ouoHpinamb^Hltiorii ingruente cum A'la''gatMtbw bello Tonoupi-nambuult^t in deditionem vénérant, perque toiosviginti annos p.icifitè ,apud illos ege-rant.At tandem inter caauinaudum kfe nu-tup incitantes amp;nbsp;animos addentes ,pagi il-liusincolas vniuerfos inremecioni dénouer. Dccretumexcqui noncundanriir,noófuin- pagusiJat-opinantes intercipiunt amp;nbsp;femifopitos oppri bansvgiU* munt,adeóvt non fine commifcratione ch- 'quot;' mores amp;nbsp;ciulatusaudircntur. Galli re audita circa mediam noóterneó properant armati, pagus enim à caftcllo noftro non longius X paffuü niiilibus aberat. vcrùin antequàm coadueniffent, Barbaxi r.ibieamp; prædainci-tatiobuios quofque trucidarant, cafafque vt latentes cxtrudeicnt incenderanc , adeo vt perpaucos fupcrllites noftri inuenerint.Qui-niramo ex nofiris nonnulli afTcuerabant fe nqnmodo adultos fruftatim concifos , fed Barbades etiaminfantulos laótantcs intcgros 'Bo!:cano^°'“^'' impofitos vidifTe.Ex adultioribui tarnen aliquot mari fefe commifere,amp; noélis tenebris obfocundantibus Datantes cuafere,inque no' drum Caftcllum fe receperc.Quod vbi refci-Uerunt Barbari non aequo tulerant animo-itninó füos hodes à nobis detineri mufsi-

cibus qiiibufdam à nobis placati fucre, cÜ' entes verb noftros, Villagagnoni mlncipis reliqucre.

Intericbtis aliquot diebus, ego cum quiquot;' bufdam aliis Gallis in pago ab indigeni* Piraui ton nominato, in infula ilia maiorca-nimi gratia exfpatiabamur, inopinantescu-ptiuum iuuenc, forma amp;nbsp;flatura non rnedio' crijin copedibus ferreis quas Barbari aCh” ftianis acceperanc, detentum oftendirouslt;l5 lingua LuGtana nos compellat, (duo ex no' Uris ob Hifpanici fermonis peritiaeius verba capicbant)Ggni6cat fein LuGtania fuidei Chridianum effc,Baptifmo initiacum, Anto nio Gbi nomen. Prætereà , quamuis natione Matgaias in ^^l^rgaia^ effet, quod frequent! cum Lufitä-ptifawscap-”*5 com™crcio ferinum ingeniuin ex parte nans. cxucrat,innuit fe vehementer opt3re,fi qua idratione Geripoffet,ab hoftium manibos cuadere.Tû nos ,prærcrquàm quodnoftraru erat partium quotquot dabatur cBaibaroru faucibuseripere, auditis vocibus Chriftiani amp;nbsp;Antonij longè vehementius commot’fu-mu5,amp; mifcratioHe dubti. Atque ita è nobis vnus, qui linguam Hifpanicam callebat,qui-que fabrilem exercebatartem, recepit fepo-ilridiè cius diei limam ad compedes diffecan das aliaturum: monuitque vt Gmulac folutuS cffet,(nam à nemine obferuabatur) in dume-tisad maris littiis fefcabderct, tantifperduni Batba-

Barbaros co!loquio occuparemus ; nos fca-pha exceptum,in Callellum noflrum tranf-ducturos:quó fi perduceretur, nainimo ne-gotio curn Barbaris de fua redemptione tran figipoffe.

Hisnonpariim rccrcatus gratiasegitjfc-J , qae fingula exadè exequiiturum fpondct.At Barbara licet fermones vltró citróque babi- *** * l•^t^^^^lv tos non ccpiflcnt,nonnihil tarnen fufpicates, fimulac è pagoegrefsi funaus vicinitate de-mum, i'dque tumultuariè coada , inifcruin

Antonium madant. Nospoftridie limam afferentes,per fpeciem farinæ aliorumque ei bariorum quxrendorum pagum illum repc-timusiatque à Barbaris quærimus vbinam captiuus illc,quem pridie videramus. Illi nos in cafam proximam deducunt, carniumque Antonij frufta j5o«f4wo impofita oftendunt. Deinde nos abs Ce clufos fuifTe fufpicates per ludibrium caput oftètabant, nófque cachin-nisexcipiebant.

Non multó poft duos quoque Lufitanos Lufiranida« Barbari noftri ccpcrc : quos ex improuifo “ ’’^J^j^*' in Tugupolo lutco, in mediis fyluis con-“□^^,,.'»-ßrudo, non procul ab Caftello fuo quod \,Vi » v^orpioit vocant , adorti fuerant. Liifita-ni quidern totius diei fpatio Barbaro-rum impetum fuflinuerant , at tandem turn cos tc!a cæteræq ic munitiones délitèrent ftridis rnaioiibus gladiis , quos nos ambarum manuum dicimus , in Bar-

in Barbaros irruunt,ac complilres cæJunt, multos quogue vuincranr. Barbari contra pertinacitcr obfiftût,fingulis potiùs occuin-bendurn duciinf,quàm Victoria non partait-dern referre. Itaque tâdem Lufiranos captos abdücuiit è quorum fpoliis ipfe vertes buba' linas à Barbaro cmi. Vnus quoque ex inicf-prctibus argenceam lancera cmit,qu3mBir-bari cura multa aliafupellcôlilein illo togu-riolo crant depridatijquamque, pretijigna-rijcnm duobus culteHispcrmutarunt.Porto Barbari in fuos pagos renerfi Lufitanis pt' ludibrium barbara conuellunt, dolonïqu^ impatientes dérident,hifque vetbisincrepât; Quid?vôfne qui nupcr impetura nofthimf^ fortiter fu’tinuirtis, nunccuin mers cr.itfat' titer obeunda muliebri erte animo? Ac tandem more folito cos immaniter madam Jt'

Exempla quidem permulta de Barbaror“ crudditate præter irta à me portent afferrb nifiqu« actulimus ad horrorem cuibbet m' 1 cutiendum fufficcre exirtimarem. Vermn' enimuero vt ij qui hæc ram borrendapaffim apud Barbaros vfurpata Icgent, norint pet; 1 multa quoqiie non minus deteftanda abl’' gerj, præter earn quam commemoraninm’ '; ludæornm crudelitatem qui Train ni temp®' ( ribus qu.adr-iginta hominum millibus esü’ I non modo eorum carnes deuonrunt,fed ^' q tiara fanguine vultum obliuerunt, pillcf^“* indue*unt:Prætereciam horrendum Ptû'®;

nifi Lathuri Regis Ægypti facinus qui trigin- ' ^. ^.,^^,lt;1,1»,^/^ taludjorum millibuscæfis,captiuosoccifo-‘: yz ^^^ rum carnibus vcfci vi adegit,alia quoque ex-* ’ cmpU in medium afteram.Chalcondilus hi- Lib.j.c s. ftona de Imper ij Græcilapfu amp;Turcici in-i , cremento/quod verc tragicum dixcris)fcri- . bif Turacanum vnum ex Amurati ii.Lcgatis, ' Albanorum copiis inftruâa acic deuidis fn- ( fifquc captiuos 80. immaniter trucidalTc, Trophrum quorum capita trûcata,in pyramidis formain “ «pitibus * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r humanis. coaecruan iufnc,quafi partç victonæ inligne trophæum. Amuratus verb vitra iftmi angu- / ftiastranfdudo exercitu, trecentos milites ! quinodis tcnebris obfecundâtibus in pro- : ximum montem confugcrat,intercludit. Illi eSmeatus inopia in deditionem venerüt ho- Lib.7.c.4. neftas expedantes conditioncs, At Amura-tusomnes in vnum locum conuenire dar,accoramfeiiigulandos curat. Idem A- immanitite muratus,cuius nondum erat fæuitia expleta, cumulât, exomnicaptiuorum copia fexcentos adolef- | centes forma præilantes »fua emit pecunia: quos deinde patris Manibus immolât quafi pcccatorum expiatioin tanta fanguinis hu- J raani profufione effet pofita. Scd ifthæc ludi l ioeique dicantur præ fcclcratiffimi Mech- ' mctix’i.Turcarum Impcracoris crudelitatc, Lib.s.c.s. qui non modo Imperij adminiftrationis A- côR.mtino-murato fucceffor fuit, fed maxime in oinni pd expugna immamtatis gcnere,immo quem m bac par- Mechmew te magnofuperauit intcruallo.Vt enira omit u.Tnt. imp. tara florenciffimæ fimul ac celcbcrrimç vr-

I re,morte,fagientibus amp;nbsp;perfequentibus, yi-éloribus amp;nbsp;viéiisreplcja erant : Adeo vtW forum amp;nbsp;eorum qui præ ingenti irruentium multitudine fuffocati erant cumulus porta.

i rum fornices fuperaret : Pcculiana quædangt; , : de monftri illius crudelitatc pofteris raadat» , , recéfebo.Viginti Albanos milites,quiTiltï: fia,quam ipfe expugnarat,relira,in oppida-Lib s ciß i ’“”’ quoddam Phiafiæ', Rupcllam nomint) '‘' ' ftfe rcceperant, rotario fupplicio brachiis , cruribufque conquaflatis femiuiuos in fana-moeruciatu laqgucntes defperabundosreli-

■ quit.Infuper immaniffimo illi monfiro noo fatis erat quofcumque in oppidis auf cafteb

( contigit, vbi ne vnusquidem fuperfteseftre liólus,adeo vt fex mille hominum cadauerai ÆfXütâ præter ingentem equorum amp;nbsp;pecorum co* animätucrupiam , illic fuerint numerata : Scd inaudito deJita«. nbsp;nbsp;nbsp;hocfupplicij genere complûtesinfuperaffe-

cit. Acinace peracuto fingulos bomincs in Mondrofa ‘J“*® partes vno idu circa tranfuerfum feptu crudelitas, diuidi iubebat, artificio barbariem omnein fcLui w^ ^^“Pquot;ante:biscnim finguli mortis perfentic-cap.i». ) bant dolores.Vtraque pars per aliquod tem-

* nucamp;illucnon finegefiibus horren dis fefe volutabat.Trcccnti milites in oppido Mity-lene anno i459.quo capta eft vrbs iila, hoc imnia-

•immaniffimo fupplicij genere funt affefti. Quingenti qiioque alij ab Omare BafGano Conitantinopolim miffi » quos in oppidulo afeexpugnato cepcrat eadem occubuerunt | f^OHs itiorte.HorumCadauerapoftqiiâaliqaandiu i in area in qua laniati fuerant negleda iacnc- * rat,bos horrédè mugiés adea acceditjVnam-D'bouequJ que cadaueris parte cornu attollit,alióq; loci tuuoi^agnóf ■eóportat, tuna altera petit priórique adiügit.cit mit* hi-Qtiæ res cùm à multis perfpeda fuiffet breui^““’' ad Mechinctubi pcrfertur:Ille mirum in ino- । dum anxius,cadauer illud difiungi,partcfque , feorfimadpriftinura locum comportari iii- j bet.Bos infequiturrepetitis mugitibus,cada uer verb illud, inter cæteraagnofeir, denuo-quc cornibus fublatum aliô afportat. Mech- , inetushoc portento vehementer commotus

{ ac mentp quidem) è veRigio, cadaucra fe-pcliri iubct,bouc verb ad fiia pecuaria dedu-ccndum,acperreliquû vitæ tépus alendûeu- j rat. Tradunt nonnulli cadauer illud à bouc ! canibusTurcis elementiore afportatu m Veneti cuiufdam corpus fuifTe : alü Illyrico tri-buunt.Atqui vt vt fic( inquit Chalcondylus) hoc oRento multumfœlicicatis gcnti à qua ^•«*lt;»*lt;lt; illeoriundus erat, portendebatur.

Vladiverb fæuitia humanisauribustinni- , , turn longe graulorem ctcbit, idcirco de ea„iras hórren referre vltimo loco vifum eR. Vlando attri- d» amp;nbsp;dterQ buta Moldauia Mechmeti libcralitate in gra tiam rratris camldam Vlandi quo iccleratus fuperans.

202 H I S T 0 R. N A V I G, Mechraetus ad nefarias libidines abutebî-tur, hoc primo veluri aufpicio prouinciam u.«.8c iï5 ‘^'^ adminiftrarecœpit. Potentiffimos quoique Moldauicnfes ,ac primariæ autoritaW viros,à quibuapropter authoritatem amp;nbsp;g»' tiailt;n,ne defcäiönem molirentur fibi metue-bat,corripit, eófque non contentus eft vul-gari aliquo fupplicio è medio tollere,fed VV ^'iios omnes palis tranffixos fummo cura ctu-iciatu cxtinxic.Immo eorum familias nevxo-ribusqiiidcra amp;nbsp;infantibus exceptis.' code® furore fuftulit. Adeo vtbreui temporis fpJ' j tio triginta amp;nbsp;eoampliùs hominura raiHi^ ab eo trucidata fuiflc à multis confirmetuf-, Mortuorum porro bona amp;nbsp;honores fatelü-tibus fuis eft largitus. Mechmetus certiorh' öusVladiidc defeclione amp;nbsp;rcbeHioneiof^ cogitare, quendam fuum à fecretis Catabob mum nomine,natione Græcum per fpecie*” ƒ amicitiæ ad eum mittit,eo cóGlio vt Vladü® 'i ad fc bladis verbis pertraheret. Eodera qult;’' que tempore Mechmetus ad Chamura quen dam cui Valaquiam prouinciam dam dc®*' j darat,literas dat, mandatque vt qnafuniq‘'‘ 1 ratione vi , dolóuc Vladum corriperetif® j nihil gratius fibi accidere polTe fignific3t.H5 • duo communicatis confiliis Vladum intef^'

, percconinwr,Vlados verb nullo modopf^quot; 1 turbatus confirmatis militum fuoriiro 3®' mis, reliquis omnibus in fugam verfis O^' mum amp;nbsp;Catabolmum cum quibufdam ’Ijl’ j viuosc’p-t.Q^oscruribusamp; brachiisabicy

fis palis viuos affixit.Chamo verô,prout eius , poftulabat digmt is eminctiorcm tribuit locum.Quod ab co hoc confilio faftum eft, vc fubditis fuis terrorem incuteret , acnetale ^ quid in pofterum audcrent nifi idem fuppli-cium fubire vellerit,anfam præriperet.Prçte- i reà exercitum ingentem fumma celcritate j Confcripfit, Danubiümque flumen trannit, i atquein M^chmeti ditionem quam flumen ! illud alluit,magno irruic impetu, tamqueeft ! populatus, pages incendit, fœminas ipfas, j immóinfantes,in cunis vagientcs ferro ceci- ; 'djt.Quaçûque veröiterfaceret immaniffimè j fæuitbat,amp; vaftitatis vbique notas inurebat. j Qiibus ad Mechmetum pcrlatis, maxi me ve i to numio de Legatorum morte crudeliffi- j m3,acin primisde Chamo tamatroti fuppli- f cio affedo, qui præcipua in aula minifle-riaolim gefttrat, Mechmetum non paruni commoucrunr.At lougè molcftiusiUi iuilfct tantam iniuriain ab infimæ fortis homine fibiillatam inultam rclinquerc. Itaque cum inftruóiffimo exercitu valaquiam ingreftus, ^.L^g’fotunaftiorumcadaucra palis adhucj iHixa confpicatus,nouo quafi dolore, amp;nbsp;no- 1 uo furore fuit percitus. Cadaucribus autem ■ itlis auulfis amp;nbsp;fepultis,tria paffuum millia eft progreffus, ac in lanienam illam incidit ab Vlado in fubditospatratä, quæ res honore 1 confpicantibus mouebat.Erat enim locus a-horrendum liquanrulum cditus,Sc in omnes partes aper- viiu^fpefta» tus,duo paftuum millia in longitudinem ob-

‘ iotis,pa|ts,crucibus,furcis,caclaueribuîonti-ftus ceu fylua quædam conlitus erat. Ex U’ dauerum facie perhorrida , cruciatus quos , ante obitum pertulifTent côijcere facile erat.

Laniatorum numerus ad millia viginti faci-norisâtrocitatem augcbat.In bis erant infan' tuli matcrnis adhærentes vberibus,lapantes i cnim fuffocati fucrant.InauCpicatæ præterea ! aues,aercm feu nubes atra condenfabât,acin ƒ corporum humanorum concauo vndeiaffl ante vifeera cxtraxerant, nidos ftruebant. Quibus confpeélis Mcchmctus,îngcnio alio-f qui barbaro amp;nbsp;crudeliffimo,apudfecogi-tans vnius homunculi,amp; quidern abieâiffi-mæ conditionis, atrocitatem ac immanitaté crudeliffima quçque facinora ab fe patrati i longo imeruallo fupcrafic, modo obrautef-1 cebat, modo mifericordia quadam duceba-i tur, arque apud fe muffitabat, mirum nô ef , fe qiiod fccicratus illefubditisfuis adeo for-midolofuscflet, quandoquidem taie facinus patrare fiiftinuiffet : Ideôque difficiUiinum elfe ftatuebat hominem ab fua ditioaedepel ; lcre,qui amp;nbsp;imperio fuo amp;nbsp;fubditorum obTe’ i quiotam infigniter vteretur. Mox verocol-1 Icäo animo , neminem ede qui carnificcni lilliim non contemneret arbitratur.Quinim-1 mo7'urcas ipli tam horrendo xtifumflip con-' fpecto.Vladum adeó atrocisfacinorisautho r m dir s deuouebanr. AtVladus omnibus iftis nededtis, Mechmetiexercitui continuo

TamenCnc vkcrius in his recenfendis pro- 1' gKdiar'jillefuo tandem pcriculo eft edoftus i fsaitiam iftam qua in fubdicos vfus crat,dum ■ res fuas egregie ftabilirc volebat,multó plus :. detrimenti quam commodi Gbiattuliftc.Na i paulatim fuis à ft deficientibus Methmeto j prouincia cedere, atque in Hungariam pro- 1 fugere coadus eft.Eo vbi appulit, ob fte era . qua: mille fuppViciis expiari non potuiflent.( in vincula coniectus fuit.QaatuoHiçc mon- .1 Ûra comuganda amp;nbsp;quafi concathenada du xi, Lcwr*^'^ƒ vtpote quæ infernaliremigio fmtaptiffima, .^ ^c l«M»»^***' Turacanum videlicet,cuiusfquantumuis fla- i y-'M»/''’/* guiofiflimi) ncquitia pene nulla videatur fl J 'fvU -3.11

l wnesverb fteleratiffimus amp;nbsp;immanllfimus ij^ J-■* j* ' Vladus magno poft rcllquit interuaUo. At VctbfinquicslTutcæiftitnerunt, inhumanift y ■

l fimi, quos merito BrafilienfibusafQfWTHiifiyo/« ' l immanioresdixeris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h gt;

' Q^are vtpaulb aitentius ad ca quæ ’Çuà Vi ^^^,'\ nosgeruntur animum aduettamus,quæro in - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^^

ptimis quid à fœneratoribus amp;nbsp;rapacibus il luans prxftetur?qui fanguim- amp;nbsp;medullas tôt \ Viàuis,tot orphanis exugune, ac proinde vi- ïœnentotes üos dcuoTant,quos femel ineulaffe faims et- 'gt;“'»*ô» _ f \ t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* A-incxicinis

) feritate amp;nbsp;crudelitare Barbaros A meriesnos Mich j-j.’ fuperât?Atqur hinc fit vt exclamer Proplic-ta.Qood comedunt. caroell populimci,amp; cutem corura ab eisnudant,ac olli corutn diffringant: diuiduntque vt quod cftinolbi amp;nbsp;vcluc carnem quæ ek in lebete.Iam vero 11 de carnium humanarum efu ferino prorfusSi tygrino,quot quçro,hîc apud nos repcrii füll cum in Italia,tutn m aliisregionibus, cxin qui Chrißjanum præ feferunt nomen,qui co immanitatis delapfi funt, vt læuitiam fuâ ex-piere cupientes,cor iecùrque inimicoiû fuo-rum deuorarint? Penes hiftorias inn um et ai de rebus iftis feriptas fidcs eßojfingnla enim perfequi fi cupiam tempus me deficiat. Ac i „...5 -,4 ne in aliéna inquiram,Qiiæ lingua, quisesh' ■ •.i^i» ; mus immania facinora référât quæ in Galli* H^ ..' .•. noftra funtpatrataPTasdet me cvrtè.taroliot renda commemorare. Gallus enirn fum. Fu-nellifsimis bellorum cioilium temporibus, quibus abhincannis xx.iuxta eorum calcH' lum qui diligentiùs ifthæc funtpcrfccuti,Jc' des quater centena hominum millia intcrie' runt,intër quosquadraginta reperiunturnO bilifsimorura virorum millia, qui vniuerro terrarum orbi, deuincendo, vel faltem Gre-dæTurcarumTyrannide tam diu oppreffï in libertatem aflerendæ fuffeeißent. Atque' Vialiquid afferam è tot in vulgus emifsisin-gentibus voluminibus, quibus prouinciarU, locorum,vrbium,homicidarum, atqueadco trucidatorum ipforum nomina eduntur, gaf con-

ÏN BRASI MAM. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;207 . 4.'ƒ.■»»». if t»«. A,* 3

confultó à me omittuntur , ne ca quæ wm iy^j7^.(.J^^ confenuiffe videntur rccrudefcant ; Nobihs l,,. t cuiufdam viri reformatam rcligionem pro- v'*^'*“*^ i fitcnüs vifccraauulfa fuerc, ac primo per to- Conffli^hi- ' ^*^ tïin vrbcm circumduda deinde in vrbis fof jc^SeÏm ' ‘ ^ * ’ bsadftcrqailinium conieóla funt. Cor au- GaiUcam. tein,?i iccur,baculisaffixa,inftartrophçive- jJ^^ftiib’ tc Üiabulicicircnmgeftata fuerc. Qi^m eo 3.pag.37 -vf^uc perrupit fcelelti cuiufdam rabies,vt ie- • ciiioris iUius parciculam cani obieccrit,canis j. .^ |^^[^j ' Verohomine loiigè humanior attingercre- tibujipigt;s (ufauictum immanis heruscanem ‘'óTme ^^s'Jj“* ,^^ j^^^, ' biafphemis vocibus hoe termpne infeque-’

i Alibi vir quidam infignis amp;nbsp;de literis opti- p **5‘**5‘** ! tuèmeritus, ventre,vultüquchumopcrtin- t gente,in publicam vrbis platcam pettra^us« ; nbsp;nbsp;,

1 primo fcmiuftnlatus in mare deijcitur, tura ; Iextraâus canibuslaceradus obijcitur. Mech-U nieti iramanitatem fuperms mcritó fumus -^.jj ^ ^^^ lt;icteftati,qui vno Acinacisiftumedios ho-,«.

; mines diffecabat,duabüfque veluti mortibus I mulétabat: At fi iftum de quo agimus difpi-V ciamusquater cum necatum fuiffe compe- i l riemus,nam vultu ventréque terram euer- i) 1 tctepertraftuSiquodamtnodo maftatusfuit»' 1 i deinde vPrulatus,tertio fubmerfus, quarto a 1 ! eanibusdilaniatus. Non multb clementius 1 eum alio adum eftcuius cerebrum lapidibus , comminutum fuit , deinde in ftammas con- t \ leans eft,indcque extradas,muro eft appo- T^^no^m, l fuus vt quibufuis tormentulorum difplo 7.pag 35«.

i dentibus fcopus eflet.Puerpera quædamdie 1 àpartu quartodeleéto dcturbata amp;nbsp;in infi' i iqpsgradus deieâa fuit.Infantulum veroeui **** i diligentifsimè invlnispofito caucrat Janij •*/'**^,illi crudeliffimè ei auellut muróqucallidét,

, vocibufque blafphcmis Lutheranorum pro-(geniemclTc extirpandam prædicabant. Cot Jex cadaucre iacente ab militibus feu potius furiis edudiim mordebatur: illi veto inutw jfibiillud porrigentes fe præfagijffe iamantc dicebat,Hugonottum à Ic comeftum iri-Mu licri honcftiffimæ, veftibus penitus nudat*i i vbtra in orbem excifa fuerc, turn patratis i» j cam nefandis fceleribus,in proximum flu»^ deieftaeft duabus eins filiabus tam bon'^'’' dum facipus fpeftantibus. Itali,quidam in religionis odium puerulum viuum in daas jdiffecant partes,eiufque iecur dcuorat,Ado* lefcenti cuidam öculi pugione effofi fiint ,W vlmo eft ex pedibus fufpenfus tormentnln' rumque glandibus eft oortfoffus.i Viri qn^quot; tuor veram rejigionem profitentes careen-bus nodu cductün pontetn,d.edu^i£a.8ti''' bi primum veftibus omnibus exotifunt.W'’ raifere excamiftcati funt,ficarij eninuco»®'' nutim concidentes per ludibriuni {efeiwi' cem compcjlant,nefcio an braebium.pdft-’ 1 amputate, turn crebcis idibus abus brachia alius collum,alius.caput c9ntundebat,4ene* fenaiuiuos in fubicâum flumçh coniccerwf* l at humus eorum fanguine infeâa borrprÇ»’ [ prattereuntibus incutjebat. Carnificcl.v«« ad

t N È R A S I L I A M. J©? ad eluendam crudditatis fuæ noenm biimum niulta aqua perfundunr. Scd cfficcrc non poffunt quinfanguis ülecontinuo apud Dominum pcrfonct,qui cùm Onguinem huma-num abrutis effufum repofetre non cunetc-tur,qiitd de bomiojbiis eft ftatuendum à quir bus adeo iniufteeffufos Ru-iit, quiquc liac ra done Dei imaginera violate no dubitarint? Quidam Eu3n,gelij,miniftcrirai’ftis a^^cpicis vulncribus, arabobus oculis effofsisj-tu (unç, ^' pedibus alligato,huc amp;nbsp;illite eft pertraétus ae i tandem paie alligatus, in ftruem lignofura( '’ coniedus cft,atque. ita viuuse^euftus. • ,

Vc autcni apparent ,ntllUus cpnditioniï , Homines à tanta barbarie fuifte immunes* 1 Quidam ex fummifenatus pr^fidib.usjfcncx, lt;nbsp;amp;i vencrandus , qui quidem iam pridemFeC- s«;, ligionis reformatçopjnioné habebat, quam ”*‘ MmenCquar er^t illius timiditas ) palàm pro-j 1 feifus nunquam erat,baculis primùm imma^ niter verberatus,ac p,enè maCtatus cft. At fi-«rij turn fatis amples loculospro libidine ' non inueniffent» eu pçeunias foas deglutufte putexentes capfte ad pedus vfquc inaquain demerfo, ex pedibus fufpenfo, adhûcque vino, ventrem diffecant, vifeerdqucin flumes proiiciunt. Cor vet o haftæ aftigunt, perque vrbcm.circungcftant,in base crumpenteS ver ba. Eu vobiscor netarij illius Hugonotrorä Prxfidis.Q^iid plura? Nunquid ex humanis auriculisfnduracft confeda? Nobilis qui pag.soS. dam adokfeens glandibus feopetariis ictus, i O j '

J nudùfque in dumum fpinis confituin con-^ijj iedus cft j atqueibi ardentifsimis ad Deuffl , 7;«. ^^^ prccibiis anima agit. Proueda state vit pu' î j gionibus confoflus amp;nbsp;lapidibus obrutus,ca* l nibusobicôluseft.Expcrmultiî cadaucribus vifecra extrada funtificarüs exelamantibus

ij annon quiselîet qui Hugonotti vifecra cme-Lib 9 ^'^’ i *^^ vellet.Scd,ô rem nefandam amp;nbsp;inauditani! 777.778.amp; annon pucruli aflati fuere ? virique viui terri ’^a- roandati? Quinetiam inuentum efteadauer multis confedum,viilncribus fale afperfis«

l Q^ö nimirum fupplicij verè diabolici généré mifer ille crudelifsime fuit excruciatuS' 7,J, Præterea ducenti vigintiquinque homims brachiis adnexo fune eolligati fucruntqua-} terni,amp; quini,nudi,oculis ad folé pofitis,at-7sî' que hoc modo enfibus, fccuribus, amp;nbsp;pugio' nibus confofsi fuere, ftramine incenfopu-dcndis eorum ambuftis. VirpugionceStoP

' fuscum ftatim animam non ageret crebris fccuris idibus confeftim madatus fuit.Aüu’ letali vulnerc pereufTus in ledo decuæbc-”^' ' bat, huic malç ad aures vfque difled* funt» turn in ipfo cubiU iugulatus cft.

! Sed ne in iftis hiftoriis recenfendis quih brij quos ad marginem adnotauiraus meina ’ rils prodits funt,æquo firn prolixior,prüfet' { tim quum tabcllis iam pridem cxcufis dept' ./Z* M' 1 ^æ fint,quæ hæc præ fe ferunt nomina, ,',f„'.$ niens Vafsiaeç, Laniens Turonenfes, U-

j niens Ca^urcoruro,aliæque*în Gallia noftr* patratsiQuid quçfojdiéturi fumus de cruen*

UillaTragœdiaquæinitium liabuitLutçtix (lie 24. Augulli, Anno 1572. qui dies D.Éar-tholomco dicitur facer, «que Gallicis in ka-Icndarüs meritilsimè rubrica cft adriotatus? Cuiusquidé culpam in cos non reiicio,qiioS authores minime habuit. Qiiamquc Rex rto-fter pacis edifto fummo fuo dolore aólam fmfleiute declaranit. Inter caetera innume-ia,4uæ turn per vniuerfum regnumcrudchf-fimè fülltadmifra,annon cadaucrum huma-norüadept,ex Arariflumine ( inquodpro-icftafucrant plufquam Americana autTut-Cic» feritate rautilata,)cxtraftorum Lugduni auftione publicavenumdatus fuit? Nonne ietiiiüra,cord3,aliæque humanorum corpo-1 ium partes ab immanifsimis ficariis,quólque \infcriipfiaborainantur, deuorata: fucrunt?

Kiinquid Antifsiodori,viri cuiufdam pij,no mine Cor-regis, atrociter excarnificatii cot infrufta conctfum venait elf à carniEcibus txpofitû,ac deinde ad prunas toftüm amp;nbsp;de-üoratum?lnnumera etiamnum funt in viuiS j hominum raiUia, qui de iftis ante noftra tem • pon inauditis cumulatifslmè teftabuntut. 1

Libvisquoquefvt iam diftuth cft,)bac de re Vide Com-kriptis amp;nbsp;excufis pofteris mandabuntut. Ae 7,'^ hXniÏ 1 hcplura perfcquicogar , ^namborret ani-nodn um-1 Kius, dtümqi precor vt tanto vulneti reme- ?quot;quot;ƒ• .

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i * r • • r • ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;GaUuaim-’ öi«m adhibeatjtæmna cum lacuitia , imma- numtaieum i Mtafenie cumimmanhate comparctut ■. ttéf Ametuana, t * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;öt Tutcua que aptcniut tabulae contigus , m quatum comfatat«.

j prima Barbari Americani depinganturjCh' uis fuis ligneis captiuos matantes gt;nbsp;fœniinï I quoquccadauera, çalidâ perfundentcijtuffl ! corpora fruftatim concifa, brachia etia®) crufa,focmora,capita 'Boucano impofita,intet coquendum horrido contrahantur amp;nbsp;detut-pentur^ipG denique Barbari gellu quàmfieri poterit immamfsimo carnes illas votant« apponantur.

InfecundaTuracanus tiara amiâtUipr ramidem ex humanis capitibus crudelitet obtruncatis conftruens. Amuratus quotjue amp;nbsp;Mechmetus Turcarum impcratores alt;i-bibeantur: quorum prior, innumerisnee^' lis hpminibus corum fanguinc Patris Man'' 1 bus litet : Poftcrior rotario afficiat fuppfi' do complures milites, aliófque in duas paf' tes vno acinacis iâu diffecet, atque ita b'’ mori cogat. AddaturVladus,qui{ubditospi lis transhgat, amp;nbsp;qijidê magno numero,effip' gantur quoque rots amp;nbsp;patibdla, tanta copia 1 vt fyluam officiant, humanis cadauctibusO' t nuita, infantuli ab matrum vberibus pen' i deant,vultu qnos dolores moriendo perfeo-. ferint, deformitate indicante: Coruii ali'f' ' que inaufpicatis auibus cirêumuolantibn'i atquein mediis quorum antèoculos, amp;vi' t fcera deuorarint nidos conftruentibus:Cï' | teraque ad rem exaggerandam adiieiantuf» ' quæ ex deferiptione fuperiùs allata pidef excogitate poterit.

turæ leges amp;Prtncipum fuorum edißa violantes,qui veluti Tortorcs amp;carnificcs im-maniffimi,homines ex pedibus fufpendant, facie ad humum inuerfa,ventrem ferro diffe-tent,vifcera eximant,pcr vicos circumdu-cant , amp;nbsp;in fœdiffima quçlibet fterquiUnia conijciat:Qni Humana corda amp;nbsp;iccinora ve-rubusamp; longuriis tranffixa circumgeftent, eaque modó cruda,modö in prnnis tofta vo-i rent, immó cani deuoranda porrigant, qui horrore percitus aufugiat,talidque monftra humanitate fuperet:Qui femiufta corpora Humana,in mare proijciant,rurfümquc extradant,muroque appliccntjac tormenta di-fplodentibus pro fcopoproponaneQui adi- ; pem humanum educant, venalémqne inllar bubulifeui exponant.’Qui quorundam capita lapidibuscomminuantjcorporaque in fiâ-was conijeiantjac poften canibus dihnianda proijciant: Qui muliebrcs mammas circum-fecent;Qni puerperas è cubili aaellant, pee- i rulófquc muris allidant,nonnulios inftar ne- 1 bendis affent ; Qui viris quibufdam ocidos i pugionibüs eruant, quös arbore ex pedibus fufpenfostormentulorum glandibus conh-bant : Qui de media noéte nudos homines tld pontem qnendam heis diftecent, minu-timquamp;concidant, inque fubicclnm Humen dentpræcipttes:humo cruoreadeo infeda, vt tortores ipfos horrore perculfos notam dlameluere oportcat ; QuiRumenidu fuvo-tem longé iuperantes , auriculas humanas sa '

fartapnc frigant, omaforumqiie inftar CP' medant ; Qui viuos homines fcpeliant: q“' minutatim corpora concidant, Tulneraq“^ falc afpergant, vt grauiori cum dolorecof-iurnftam mortem comminifcanturiQuicom plures fimul vindtos,nudato corpore, foli 0' culis o;ppofitis,gladiis,fecuribus,piigionibu$ dil3nicnt:quorumpudenda accenfo ftram'' ne aniburai)t:Qj_i corpus fica confoffum nçÇ dum exanimatum,fecuri marient : QuivirPi vulnere lethall accepto ac in leâo decum' bcnte,vtramque malam ad aures vfque dif' hndant,Clinique inftar opis jugulent.

His » inquam , ira dcpilt;ftis,quæ minime cxaggero,ita cnim gefta funt. immo maiofi quàm quæ verbis exprimi poffit,crudelitatc: Q^ænam trium harum tabularum immaniot amp;nbsp;vifu magis horrenda eft iudicanda? Nun-quid hæc poftrcma?hæc vtique. Itaquenon abs re quidam,cuius nomen me ignorareft’' ólèaffirmo, poft Gallicam illam lanienanj quam reliquas omnes omnium temporun' immanitates longo interuallp fuperaré vide-bar , verficulos Gallicos fcripfit, quos iw expreffimus.

Fx'n/ta Pharao,'7^eró^ue faut, \Heroiilt;/)ut,i^ xlchahe.-namfurert Ça/h f^utria efi (êpulta vefira. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Immo a delete poffumus fæuitix omnii quÄ vnqu^ira extiterunt exempla, fine apud

IN BRASILIA». 215 Scytas,autTartaros,fiuc apud alias nationes, ne excepta quidem immani Triumuiratus Romani laniena. Quapropter ne deinceps Barbarorum arSfam^ij«/crudclitatem adeo abhorreamus gt;nbsp;quandoquidem non minor, immo longe immanior apud nos paflim locum habet.Uli cnim feritatem in hoftes fuos tantum exercent : Nos vcrô,vt conftat ex iis quæ relata funt,cognatorum,vitinorum,pro pinquorum fanguinc manus noftras com-raaculamus. Itaque monftrofiffima quæque vt vidcamusin Americâm vfque non eft ex-currendum. Verùmhîcforfitan Catholicus quifpiam Romanus obijciat, quid? tu inui-diamomnemin noftros deriuas , de vobis ■ autem Religiofum nomen probtentibus, ne j verbum quidem. An fcelerum immunes, amp;nbsp;j quifi Angeli in armis fuiftis? Ego verb ref-pondeo,quantum obferuando affequi potui, ' primo quidem ciuilibeUo ex noftrisnópau-cos tales extitiffe.prçfertimft cum veftrarum be'iowm ci partium hominibus conferantur: Secundo uiiifnnpeius autem non parum à priftina piecate degene-raflcjac proindeHumana xquo plura perpe-

traffe: Tertio verb in peius ruentes, præler- gt;nbsp;tim ex quo vobis admixtifucrunt, non nc- 1 garim complures deploratæ fpei homines in 1 iurias degeneraffe. Qi^ibus æquiorcs ab eo 1 tempore minime nos præbuiiius, aciii,nd-uerfus quos fc(c bellum gerere profitebatur, ! buibus tarnen meliorcs non client : Quodr| tppatetvel ex ca,quam edidi, hiftoria de fa-\ 0 idi

* ineamp; obfiaionéSanccrrana, cui ipfe inter-rui, Anno 1575. nee non exus quos m ipto exercitu eonferipti commentariis. Eorum jtaque peccata minime diffimulaui ,à quorum partibus ftabam in optima caufTisquan-l tumuis peflimc afta. Atque vc hoc etiam locotefter quanto cum dolore Galliam à fuis alumnis fanguine foedatam confpexerira, ft-I cinus narrabo cuius recordatio animü meuro Ifine fremitu nunquam fubir,adeo métinic2, immanitatis ilüus imago adh^ht.

yh^f^ \ Noflri oppidulum quoddam(cuius nomé confukö non edo ) obfedére, oppidani rei mtlitaris irnperiti, fefead defeniionem parant, auxilium præfto fibi affuturum ratisita-que tormenta crebró difplodünt,ac nó modo milites quofdam interficiunt, fed etiam ex ducibus nonnullos vulnerant,Item equos prærtantiffimos.Q^æ rcs nollros non paruin cxacerbauit.Dcniqiie cohortes aliquot exno 1 ftnsfub vefpertinum crcpufculum , Ducum induftria dcduclac,ac fermone animatæ mu-■ risfuccedunt,fcalasadmoucnt,confccndunt, 1 oppido denique quamuis munitiffimo,ior' j tiiérqueab ciuibus propugnato ,adeó vtnó 'femel nodros m«nia iam occupantes pro-pulfarint, vi potiuntur:obuios quQfqueferro tranfhgunt, imino nevnum quidem virum ! fuperftitem fui (Te credo , nifi fi qui abditifd' mislatibulisfefc eommiferant. Ego turn in jVibe vicina ab nodris occupata crara. Po-dri-

IN BKASILIAM. 217 ^ff^S.-iu’^'f flridiecum quibufdamaliisad cxpugnatuni ..^(l.f« illud oppidulumaccedo j vt quid ibi conti-' giffet viderem. Tantam nimirum ftragem y^n^jäppj, naâus Turn vc totus cohorrucrim:quippe iu- aaculum. gulatis plerifque, loeoque decliui, vndiqua-quefanguinis riuulidefluebant.Ego ta atrox facimis confpicatus , quod tarnen inteCtum fieri ncquibat, Præfeétum rogo,Iiceat cada-uera ilia terrs mandate,quod lubens concef-fit. Rufticos duos latentes metu confterna- ! tos magno laboreinuenio, eos mortis metu cximo-.tres ingentes folfas ab iis excauart eu- 1 to:Ynarn in Saccllo, reliquas duas in hortis, ; pro temporis opportunitate corn modis, ilia j enim die co vnde migraram redeundum mi- l hierac.Cadaucra vndiquaquefcalisamp;aflcri- { busimpofita ad foffas illas eSportari iubeo. jæ^-^æ jj Inter mortuos feptem muliercs repertç funt puetuii ab trefque pueruli.Eueftigio Prsfeétum adeo, ^'^^p^. rei atrocitatem oftendodufta Dei indicia ta- dennam in-tamcrudclitatem vltura nobis imminere ex-“'^'^*’

pono.Illc diligenti fada inquifitionc, refert ea non confulto fed per imprudentiain con-tigiflc,dum nodu milites oppidum ingreffi S domos intrant,lucernifque minime accenfis obuiosqnofque trucidant, vel in ipfis cubi- i übus vbi permulti latitabant ; veriti ne op-pidaniinftauracis viribus noui quidpia mo-lirentur. Ego ad inftitutum opus reuertor, Mortuorum, qui numero étant centum amp;nbsp;quinquaginta plùs minùs,aceruo iufto. Fœ-ffiinæ virus fuos amp;nbsp;affines fingu'ç perquirût,

[ quavura pleræque ingéniés amp;nbsp;lachrymantcs ! me quem fedulo de fepeliendis illis curam j gerere videbât,rogant liceat Gbi linteis fuos l inuoluere. Id vert) per me omnibus quibus ea res erat cordi licuit.Sed(Proh,facinusin-dignum’atque irati in te Dei certiffimurom-- dicium, miferrima Gallia, apud quant iuft'’ fuppliciis minime profecit,tu enim magbac magis indiiruifti.)mulier quidam fuos int« cadauera requirit,virum primo confpicitjV-numque ex natis;tum alterum mox animaâ-1 uertit: fuos deinde fratres duos confpieatun IHæc iudifGmo meerore ac dolore^fiquçtto-qium mulier)perculfa,pucrulumfcpteman-nos natura quem manu tenebat bis conapeb lat verbis: Ah mi filiolc,quàm verc orphans ; te homicide idi cfFeccrunt! Patrera tun®’ 1 duoslratres, duos etiam auûculostibihpd'® ' abdulcrunt. Qu^anto tum dolore percuta’ ■ fuerim quærendum minime arbitror. Ac ne ' quid difßmule, iramo quas pepererint roifÇ' nas bclla noftra ciuilia common(lreni(l’'^ enim eft feopus meus vt agnito m31o,noft® faltem cauti fiamus periculo ) miles quid’® ', è noftris legionibus ( nodrum non dicaro) repertus eft adeo humanitatis fenfus exp«î’ i vt audita homicidarum voce quara inrcn' quot;nbsp;i fimailia millier emiferat , viris quinque®’ cæde amiffis quibufeum tara ardo amon’ 1 vinculo crat coniunda,eam confofluruspquot;' Igionimanum admoucrit. Ilium ego co®' j pcfco,qu«crôquc nunquid mcagnofeaf.pf”' ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bcegt;''

bè fxcipit. (nos enim cuilibetfatis eramus i noti t vtpotequi minifterio noftro in ipfo l «xercitu Ringeremur.) Turn docco miferri- l main iliam mulierculam in tâtaanimi ægri- i tadineferédam cfle: Se nifi ferreus fit,mccû gcmitusilliusluélibusadiungcre debere, ob tara immane facinus, quod omnium noftrû peccatisacceptum erat ferendum: Simûlque \ miferi illius populi reliquias condernatas metu confolor,ac periculi, quo nondum li-beratasfe cfle credebant, roetu eximo. Miles *^‘1«nature verb ille feu ebrius , feu potiùs infino aut cuu^jc’oia. Uiabqlico furore percitus, gementi iUi mu- boiico furo-Hefidenuo minatur. Ego verb qui amicis in,^.“^g“j! Verbis erga immaniffimum ilium nihil pro- giofos. fecerani,denuntio,{î earn attingat,fore vt no- '' Arum alter fcpcliendorum augeat numerura. Hoc ego narraui cxemplum,yî quanta con-fufionoftros quoquejnuaferit palàm facia m. Noftruin omnium Deu? mifercatur :Enini-Uerbfi Gallos ob infignem fuam comitatem amp;njanfuetudinem olim per vniuerfum ter- 1 rarum orbem adeb eelebratos infpiciamus: ', cos ab auitis moiibus vfque adeo degene- ! raffe coroperiemus , vtcrudelitatc vincant non modö cçteras omnes genres,vt fatis dc-móftratum eft à nobis,fed amp;nbsp;feras ipfas,Leones,Tigres,vrfos,lupos,ipfümquc adeo lan- . o«-lt;»r«A.mcricannm.Dcum Opt.Max.rurfus sf7«.-^'/î orovt GaUorum tot fceleribus condonatis, fof lt;'-.(,i«n I faxittanJem vt adfanam mentem redeant. J

j2_t(fd nomine reH^ionû ap»d S at h ares Jmtti-eanosveniar.De errorHfMtn ^uos ah impi^t' . rihuijifuoi Carsibes vocant inducuntur: De ^ue craf/i/ßma DeUgnoratione ^uaapmitil ohtinet.

Vamvis Ciceronis iHud diftunii J nullam effe gcreni neque tam ira' * inâfuctam, ne que tam feram quï ! non,ctiamfi'ignoret qualéDcnra haberc deceat,habendum feiat,communio-mnium cakulo pro axiomate certiffimoBâ-beatur, tarnen quomodo erga Touonfim’”' Toupin vers ^‘*‘*^^^^^ noftros confier,non fans feio. Nara amp;falfos nbsp;nbsp;verum Deana ignorât.Nullos quoque Dco5

r*f mondT ^’^^°® ^”® cœleftcs fiuc terrefires agnefeunt) que cteatio- ”^'^ colunttac proinde locum vllum publiequot; nein.- jn quem religionis ergà conucniant non Ba-bent.Contrà quàm ab Ethnicis olim,acctiâ' numab Idololatris nofiri temporis vfurpquot;'’ tur.Nominatim veto ab Indis Perüanâpro-uinciam incolentibus,qnç cum TouoiipiM^ hauftiorum regioneefi continens,ab câque diftar paffibus ioooooo,qui Soli amp;nbsp;Lune fa' erificant. Mundi quoque creationem ign®' rant,dies nominibus non diferiminât, aliquot;'quot; alio mm præferunt:hebdomades, menfes ^ anno» nou obfepuanc, Tempora Lunisdi' roetiuquot;'

prophana, non modo pemtuslunt Jgnar^^f,e^n^j, fed ctiam Charaä-cribus quibusanimi fen fa Bai ban.

j notarepoffiiit penitus carentes, Quum primo in cas terras veniflem, verba amp;nbsp;feutetias aliquasvt fermoni eorum afluefeefem fcri-bebam,cifquc moxcoram ipfis Icgcbam.IUi præftigias id efle rati, inuicem hi^ verbis alij alios alloqucbantur:Non mirum! iftum qui Iierinevnum quidem verbum idiornans^np’ • ftri callebar,nuoc vi amp;nbsp;opc huius charts,qua: illum noflra. eloqul docet,ita peritç ca fona-re vt à nobis jntelijgatur? Barbari Hifpanió-lam Infulam incolcntes idem prorfus de hif-panis qui primi a4 è,o,s accefferunt ^Judica-bant:Hïcfunt hilioriographi verba.' Indi ar nimaduertétes Hifpanos etiam abfentes, mu tuóintcr fe colloqui litcrarum bénéficie, ere debant vel cos prophetico agi Spiritu , vel literas ipfas loqui.Quo fadura eft vt Barbari, veriti nc peccata innotefeerenffuajita fefejn officio cótinpepintyvt ab co téporc,ncc méu tijnec quicquâyjipwkisXuflFurari aufi fucrint, Hïc fi quisHoc argumentum dilatare copiât latiffimus ei pateat campus turn ad fcri^ pturæ artem laudihus profcqucndam,tura ad demonftrandum quanto nos Deus affcccritscnpnirïars bencficio,nos,inquam,Europaïos,AfiaticoSj exedientif-amp; Afros,præ Barbans iftis quartâ orbis p’r-d“„Bm°“

' tem incolcnribus.llli enim mentis conceptü nonnifi expreffis vocibus exponere poflun^ Nos verb feripturæ adminiculo, aliorum ar-catja cognofciraus, noflra verb confilia cum

ciscommunicamus, qui vel in rcmotifliHi^ degüt terris. Ac fanè prater bonas artes quas ex libris addifciinuS,( quæque Barbaris luf' ignotæ)fcripturæ quoque ars inter excellé' tiflima quibus nosDeus cütuulauit dona elf recenfcnda.

Minime autem moror quod Socrates (*' fefcrtPiutarchus)dicebat:Litcras quas vulgat putat repcrtas iuüahdae memoriæjvelieraéter illi officere.Olim enim homines fi quid^au-diffent dignum cognitu, nó libris fed animo infcribebant : hac exercitatione contirmatî memoria facile tenebant quicqmd volebant' amp;nbsp;quod quifque fciebat habebat in promptU' Poft,reperto literarum vfu,dum libris fidót) 1 non perinde ftuduerut animo infigere quod didicerant.Itafaftum eft,Vc neglectó memo tiae cultU,minus viuida eflet rerum cognitio» amp;nbsp;pauciora quifque fciret : quandoquidem ; tantumfcimus,quantum memoria tencraus-' Quam ego fententiam, prxfertiin in Philo-. fopho,ac Græciæ fapientc d’gnam iüdico reprehenfione. Nam amp;nbsp;Cicero , extenque doâi)poft eum,hiftoriam,quæ fine libroru® vfu commode contexi non poteft, matrem cfle temporumaffirmarnnt.lllud quidemverum eft , Patres qui ante Mods Icriptorufl gt;nbsp;Omnium primi, tempora vixci ut permultsi amp;nbsp;quidem optima, quæ non comincntariisi fed menti amp;nbsp;memonæ mandabätur pofteris per manus tradebant. At longe tutifisilltul eft fa dum ex quo obtinuit fcriptura.

I N E R A s I LI A Mi 215 redcamus, Qiioties eu illis coHoqutbamur, ac mentio de Deo incidcbaijdicebamus nos „ , credere in vnum Deum creatorem cœh amp;nbsp;Deorero au icrræ,qui vt orbem amp;nbsp;quæcunquein eo funt, dienjesad-condidit, ita omnia pro arbitrio gubernat. defixima-Illivbi hæc audicrant, alij alios intuentcs,amp; nent. in liane vocem(quæ admirationis nota ipfis familiaris eft)crumpcntes, Teh ! defixi amp;nbsp;ftu -j-ouf^ toni-pefaâi hærebant. Prætereà, quoniam»vt fuo ttu. dicemus loco, Tonitru fragorc vehementer terrentur,{id Taitpan vocant ) fi eorum con- pf,i.„ nbsp;nbsp;^

fulentesruditati oecafionem indcarripere- r nius,eos cdocendi * diceremûfque Deum ilium effe de quO verba illis faciebamus, qui, vtfuam indicarec potcntiam,ccElum terram-que eo modo concuteret : illi excipiebant Deum ilium à quo adeo terrerentur effe ne-quam. Hæc efi hominum illorum miferri-nuconditio. At,quærat fortaffequifpiam: fiehnepoteft,vt brutorum inftar Amcricani fine rcligione viuant? Ego verb refpondco, quad iam ante attigi,perparum ab eo abefle, neccredere me gentem vilam in toto terra-rum orbe efie quæ ab omni rcligione fit mugis aliéna. Attamen vt etiam exponam quan tulumlucis inter denfifsimas tenebras quitus obcæcantur perfpexerim, Affirmo cos non modo immortalitatem animarum ere- ^„”^j7um dcre:fed pro certo quoque habere, poft mor credunt im-tern corum animas qui virtutera colucrint mottaiiut«. (virtutem autem illi definiunt fuo more,né-pc v^ionem fumerc de hofiibus amp;nbsp;quam plu rimos mandere)póft altifsimos montes euo-

lantes,patrum amp;nbsp;auorum fuorum animiJ’g gregarbibique in amcenifsimis hortisperpf-tuis dcliciisac tripudiis Ijetum æuumagfr^; (Hæc eft longa ilia Socratis percgrinatioih* Poetarum Elyfijcampi ) ignauorumcontre manes,qui fine vlla propugnandæ patrie cura inglorij vixerunt,abripi ab gt;4)'^w4H,(licgt;l' li cacodæmonem vocarit ) amp;nbsp;cum eo fcmpi' ,^j y ternos inter cruciatusviuere.

lofe h de ’ Confiât etiam Efienios Græcorum ftu-beiio ludai. tentiæ fuffragantes, olim credidilTc bon3s3-lib x.cap.7.1 nîmas camalibus vinculis releuatas vitra 0-ireanum dcgcre,(cui furori fi fides cftctadhi' Eenda,Bralt;ili3 denotaretur) vbi cis fit reporta perfruicio-.Illic quippe effe regio né, q“* ncqueimbribus,neque niuibus, nequexft'' aggrauetur, fed quam Oceano oriens Zt-I pliyrus,amp; leniterafpirans amoenef. malisau-/ tem animabus affirmant (feu potiiis fom-niant ) procellofa loca amp;nbsp;hyberna deftiaaf plena gemitibusexercédarum fine fine pŒ' narum.Cæterùm raifenimi nofiri Barbath in bac etiam vita mifere ab Cacodæmont torquentur. f quem alio nomine Kaa^f^i vocant}ipfc enim cos nonnunquam vidi c tiam nobifeum colloquétcs piotinusinftaf phreneticorum cxclamantcsl Hei,het, opfiu v^ïX»«» caco ferte nobis,nos enim verberaty^y^»««»- in'' bw™s°vexat' *^® affirroabat illi cacodæmonem ab ft enquot; fpici modo beluæ fpccie, modo auis, niodà etiam portentofa aliqua forma. Quinnutein magnoperemirabantur nos ab cacodxmo-ne non infefiari.

illo nos cxiini,de quo frequenter illis verba facicbamu5,qui Aygnano longe fuperioreffet, acne nobis moleftiam vllam parcret ob-effet,non femel contigit,vt pcriculo vrgétf, feinDeum credituros poUicercntur, malo autem liberati promiffionis erant immemo-rcs. At verb vc conftet tormenta quibus infe-ftantur ludicra non cffe,ipfc eos nonniinqw vidi,malum illud recordantes adeo horrore ptrculfosjVtpræ angore Ridantes ma nuque ' fémur plaudcnics, bis verbis apiid noscon-quercrentur.tyî/^»»- j4touraJfap,Acelt;}uneyJ^ gnan^toupaHe.Hoc ea nii^3dte,mifocie,Ci codæmonein præ reliquis omnibus malis rf formido. Si verb quis noftiûm contra biscU compcllabat verbis,2^4«^«««y /ty^na», hoc eftego verb Cacodæmonc non mctuo.Tuni , illi fortem fuam déplorantes, Ab, quam nos fcliccs effemus, fi co , ficuti vos cftis ab ill®» tati effemus! Tum nos excipiebamus.erfde-dum igitur effet in cum qui n^^y^nan eft po-tentior. Atilli,vc diftum cft,quamuispeti' culo praefente fefc id faßuros poiliccrentur, max ad Ingenium fuum redibant.Antequaffl progrcdiar vltcriùs,ad ca quæ de Birbaris i-nimam immorcalemeffecrcdctibus,addani, id quod ab Occid. 1 ndJiift.ferip tore elf reb Perai:fesBat*“™’®’*’^'''’o®Cufco vrbis accolas non mo-bari,corporadb animarum immortalitatem,fed cti3(Prïquot; lUncftLn'é. ^‘^rTbcologorum axioma Pbilofoplioso»' nes cïccrólque cthnicos ac Barbaros corpo rupi

rum refurrectionem ignoranejimhio negaf-Hift.Gcr-fe)corporum refurreébonem erçdere. Quxi1wl.iib.4 e-res hocexemplo ab illo confirmatur. Indi, ’ *' inquit) cum animadnerterent Hifpanos fe-puklira,Vt auro’jcætciifquc pretiolis potirc-turjaperientesoflaproiieere , ac difpergcre rogabant neita difpergetentur j ne illud rc-furreiftioiiiobeflctnlli eninr (inquit) corpo-rom refurreétionem vt amp;nbsp;anima; immorta-Htatem cvedunt.Alius quoque author pro-

* phallus affirmât gentem Barbaram amp;nbsp;ethni-, cameó vfque procefsiffe vt refurreétionem crederet.Hæc funt illius veba. Polka Cæfac Ariouiftum amp;nbsp;Germanos deuicit, qui cor- vide Appia.

i nia,idhabcntcum TouonpinambaHltys cont inAtHeo» ' munCiquod fibi perfuadent, amp;: quidem por-.: tentofiùs quam illi,nullum effe DeunHab il - '

, lis faltem difcant Cacodæraones effe i qui in haectiam vita cos excruciant, qui Deum, c-iufquepotentiam inficiantur. Si veto obü-tiantÇquod taciuut nonnuUi,) Cacodxmoi nes aliud nihil effe quam prauoa hominum affectus» aeproinde Itultè Barbaros ca ima» ginari qui non hint : Refpondeo ; G ca quæ i î nobis verifsime difta funt confiderentur»

i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P ij

ninijrùm Americanos vifibiliter, amp;nbsp;realiter à Cacodæmone excruciari, exeo patere û' tis quàm îneptè cruciatus ille humanistrl buatiir affedtibus. Etenirn quînam fieri potett, vt quannrmuis fmt violéti, homi* nas vfqueaoeo afficiant? Ea omitto quS quotidiana hic edocet experientia, iminôe-tiam,niG illud eflet coràm porcis margaritas proiiccrc,Dætnoniacos » quorum memi-nit hiftoriaEuâgelicaà Chrilto fanatoshuC afferre pofsim.

1 Deinde quandoquidem Athei ifti indi-gni funt pcnitus.quibus ea proponatur,qua: tâdifertè deanimæ immortabtate facræte-flantur literæ, Barbaros denuo illis noftros opponaniîà quibu$,iicct obcæcatifsimis, di-feent anima h ominem præditumeire,quï nonmodo nunquàm intereat , fed etiam a corpore feiunfta,vel æternæ deftinetur bel' titJti,vel damnationi fit obnoxia.

Tcrtiô,ad carnis refurreétionem quodat tinet, quoniam canes iÜi fibi quoque per- 1 fuadent, corpus femel extinôtum nunquàm : excitatum iri;Indos Peruenfes illis oppo- j no , qai falfailicèr fmt imbuti religione, immô non alio quàm naturæ ducantur in-ninâuÿcum m finis tarnen ibis in iudidu funt furreduri. Verumtamen cùm fintCa-codæmonibus 'ipfis peiores, ( vti iam dixi-mus )’quiApoftolo tefte Deum vnu effecre dunt amp;nbsp;horrefcunt) plusæquo iHis àmetti-buitur»

buitur, quando Barbaros Americanos illis pro doétoridus propono. Quaproprer per-di torn fr. iUorutn mentionem in pofterum non faciamjed eos jam indc ad Inferos relego vbi portentoforum errorum fuorum fru-Cluspromeritos percipient. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Ergo vt ad inftitutum fermonem meum reuertar.nimirum de e.o quod religionis no y mine apud Barbaros nuncupiri.poteft, fi di-gt; ligenter id quod iâantèattigi pérpendatur, cos nimirùin quibus alioqui maxime grata effet ab omnibus perturbatiombus iramu-nitas,audito tarnen tonitru inuitos contre-mifeere, potentiæ cuiufdâ metu , cui refillere nuilo modo pofsint, inde facile eft colligere nô folùm Ciceronis fententiâ à me initio al-htâ apud eos locum habere,verû etiam metû illnra potentiç Dei, quem agnofeere nolunt, w«TraMj-ü7af illos redditurum elfe. Ac fane ex coquèd Apoftolus dicit Deura , qui præte’xa.14.17, titis temporibus finit omnes Genres fuis

' iplarum vhsincedere,non tarnen paffumef-fefeexpertem teftimonij, bona tribuendo» ! dando cœlitus pluuias,ac tempora fruöibus : edédis aptaipatet fatis folamhominum ma-’ litiam obftare quo minus ad Creatoris lui

notitura perueniant. Alibi, quoque dici-j^^^^ j^^-tur Dciinuifibiliaex creatione Mundi pcr-fpici. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Itaque licet Americani noftri ore Deum 1 non condteantur, quandoquidem apud fei.

112 HI s y o R? NAVTG, pfos conuincûtnr aliqiiam efle diiiinitatems Inde co])igo cos nee cxcufabiles futures, uec ignorantiæ prætextum merito captaturos cf-fc. Verùm præterea,quæ à me diäafuntde animæ immortalitatejquam ipfi credunt,de tonitru, quem pcrhorrefcunt,amp; de Cacodæ-monibus,a quibus excruciantur: (quætriain P”mis funt notâda)qoartum infuper addaw eaput,cxquo manifellum erittenebrasden-fiflimas,quibus obruuntur, minime efficere vt religionis iHud fernen, ffi modo notneo tam au^udufti rei adeo obfeuræ conueniat) in illis non pullukt,#ut penitus extingyatur« ■ Jgiturvtnarrationemipfamordiar,inpn' dopfophe?^ 'P*’ tenendum eft Prophetas, feu facerdotes quofdam apud cos efte , quos ipfi Curatba, qui vicatim commeantes mifcrisillis perfua-dent,fe (quod cum Spiritibus comracrau® habeant)quibufcunquc vifum fuerit fortita-dinem impcrtiri,qua bello hoftes fuperétur, fed etiam fua opc fruftus ornnes, crafifquc illas radices cnafci,quasAmericanumfol“® produccre diximus. Præterca ( quantum ’ Neuftriis interpretibus accepi,qui multos J annos in illis terris vixerint)TouiiMpin»gt;’gt;' taulfys id moris cft,vt tertio,vel quarto qu°; que anqo frequentiffimi conuenianf. Cö* conuentui ex inopinato vt mox dicarnip^ interfui. Dequoquæ fequontur’ refcrenlt;ii habeo.Ego,cum Gallo quodam nomine IS' cobo Rulïo,atque etiam interprété quoda®

Neuftrio peregrè profeóti, in vico quodam ^“7™ b« Hiuertimus ; poftridie illius dici ad iter nos barorui» cc-furamo manc accingebamns, ciini vndiqua-que confluentes accolas confpicimus. Vici veto illius incolæ aduenientibus fefe adiun-xcrunt, ac mox fexceatenos in area quadam ^ggregafos vidcmus. Nos conuentus iliius caufam fcifcitamunconfiftiraus; feifcitantes turbam illain in tres dinidi partes videmus. Virionmes in cafam quandam fe recipiunt» fœminæin alteram,pueri quoque in tertiana confugiunt. Ego, qui Caraiba aliquot viris permixtos v'deram, infolitum quid ab iHis hiflum iri fufpicans ab comitibus naeis effla-gito, vt mecuna rem totam obferuaturi illic tonfiftantiquod ab illis inapeträui. Caraiba antequam foeminas amp;nbsp;pueios dinaitterent . funama canzone prolaibuerunc ne e cafis fuis egrcdercntur,fed diligenter ad cantuna atte-derent,nobis quoque indicfit ve in ca in qua' erant mulicres cafa delitefcerenaus. Nos qui Jciitaculo intend eramus, arque eorum quae acturi étant ignari, murmur quoddam (ub-niiiruua è cafa,in quam viri feceflerant cruna-pens cxaudinaus(cafa porto iHa à noltra tri-ginta fermépaffibusdiftab.it) mulicres qua: nuraero erant Joo.ftantes,aurcfquc artigen- ‘ tesin vnuna veluti aceruum fefe glomcrant.

Viris veto voeem paulatim attollcntibus, adeö vt eorum diftinâæ voces à nobis txau -direntur hortantiuin iftain intcrieftioneni identidena repetentium,

mox mulicres tremula voce eandem ilbm intcrieftionerta recinentes audimus, He,bit vuiatus e ^^^^^’ Vocem verö tanta animi côtentione ftiiTquc bot- fuftuleruntiidque toto quadrantis hor? fpgt; xendi failli, tto, vt HOS fpeffatores in admirationem ra-naju Amer, pyj^j^jj^^c ßn^ mæ non modo horrenduni vlu!abant,fed etiam magno impetu profilic-bant, marnmafque fuasconcutiebantgt;fpu-mamque ore emittehant » iinrao nonnull® ( non abfimili ab iis modo qui comitial! morbo confilôlanturCexanimcsprocidcbanti Quo fit vt eredam Cacodçmonem corpusil-larum inuafifTe, cafque dæmoniacas repenti libsca J f'*®asfuifle. Præterea perfpeâis iis,qu2 3 j.cap-z-t ßQjj^Q libro cui Dæmonomaniæ nomen *' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 fecit de veneficarum exftafi, quam afferitve-

' neficis omnibus quæ cum Cacodçmoneex-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;( prelTum fœdüs pepigerunt, fa miliarem c^e«

i pore fenfus omnisexpertercmanéte,qoa™' ' uis etiam amp;nbsp;corpore amp;nbsp;animo nonniinquam rapiantur, Adde(inquit illc)quod nufqM® - conueniunt quin choreas agant, inter quas jc lib a cap. , quantum ex veneficarum quarundara con-fcffionecliccre potuit, conclamant omneS' //^Kj^ijrCquod optime cuin /ïe,/?e, A merits • harum noUrarum conüenïtt'jD^emonfhucfl-j ta,iU»c filtat Aliæ verö refpondent, Sabt^^» I Sabbath^hQc eft fcftuin,fcu quietis diemiW’-' nub

nus, feopafque, qaas in manibus habent at-1 tollentcs,vt certiffimumlçcitiçedâc lignum,j féqueex animo Dæmoni feruire fignibeentJ

atque adeó vt adorationem Deo débita imi-tentur. Nam in Lege diuina Ifraclitis præf- ^eut.». «7. criptum erat, vt ad Dominum manus attol-krent, ac coram ipfo fefe exhüararent. His inquam perfpeétis eolligo Satanam vtrarum que Dominum effe: eafque codcin ducifpi- Amencans ritu, ncclocorum interuallum obftare quo muiiereseo, minus pater illc mendaciorum bic amp;nbsp;illic in nX^s’no-' cosagat , qui fibi iufto Dei ludicio traditiftianbus du-funt.Pueros confimilitcrconebmantescum j^quot;'“'*^^' audiffem ( etiam,fi iam per femiannum cum Barbaris egeram , ac pene eorqm moribus afTuefadus eram , ) tarnen, ne quid diffimu-km, nonnihil turn timui, præfertim quum

quis rei illius cxitus effet futurus ignorarem, tandem quiim clamoribus illis finis eft im-pofitus,viris aliquantulmn filentibus, pueris quoque amp;fcEminispenitus tacentibus,niox vin tam fuauiter, tantaque cum harmonia cantare cœperunt vt rairo cos videndi tene-rer defiderio.Sed ciim ccafaillaexire veile, amp;amulieribus detinebar , amp;nbsp;ab Interprète admonebar, fe (qui feptem iam annos apud Barbaros exegiffet)ad folcnnia iHa accedero nunquam au lu ra fuiffe.denique fi accederem nonfatisprudenter mefaóturum. Quibus effecit vt pcriculi metu paulifper bæferim, attamen ,quoniam illc probabilem nullam rei iUius caufaniaffcrcbat,feeminis amp;nbsp;inter

prete nonnihil rcluftantibiis, egredus fum: vetulorum quorundam vici illius incolarum amicitiafretus. Accedensigiturad eumlo' rum in.quo concentum illum audiebam,cgo vt commodiùsquid intus fieret perfpicerem» QuieCtcara- cafæ tcdum manu perforaui. Sunt eninio-j. ui Americ. filongr acrotundæ in morem pcrgulanna hortenfium noflratiumjherbifque à fumnio ..t,-4( e ad imuin conteftae.Inde comités meos digilt;

t® innuens aduoco,ac tandem in cafam ilb® ingredimur. Batbaros vt vidimus præfenti^ noflra non Commouerij(quod futurum fufpgt; cabatur Interpres ) immo ordincs optime feruare, ac verfiis fuos perfequi ; in anguluiu quoddain feceffimus, ac otiofè cos contem-p!ati fumus. Arque vt id exeqiiar quod polü-citns fiim fuperiùs, deferipturum me effeal-terû chorearuin genus : Hi funt corum intet fjitandum geftus. In orbcni difpofiti erant» fibi mutuo adhérentes tmanus tarnen (iema tiió non apprehendebant proni,corpore no-nihil inclinato,alteram tâtum ètibiis,nimi-rum dextram gt;nbsp;fuccutientes i manudexteti çlunibus impofita,finiftra veró pendubjat-que hoc habitu amp;nbsp;cantilabâtgt; amp;nbsp;tripudiabat' Tres iftiufinodi orbes vniuerfa iUa inukitu-

Caraiiu ifa aßt quaterui C^fatbeft pileis, vefl:ibus,atque crantesquot;''* armillis plumaceis ornati. Eorum Gngidi

IN BRA S in A M. 217 ouijm magnttudine fuperance, cuius iam ante fafta eft mentio,in eum inquiebant vfum,vt exillis Spiritus loquereturs atque vt ea rite confecrarent continuo concutiebant. Hos eohabitu commodiffime conferre poflum cumcirculatpri]^s papifticis, qui ementita« .^i diuorum Antonij, amp;nbsp;Bernardi fercula, alia-que idololatrix inftrumenta circunferentes niiferæ plebeculæ imponunt. Porró typo, quemfubiecimus amp;tripudiatorcin,amp; far^v ira d^araca quatientem oculis confpicicn-dumpratbemuç,

Infiiper Caraïbes illi faltantcs modo progrc-dicbantur,modo rcgrediebantur,ncc continuo vt cætcri in eodem loco fixi manebant* Prçterca obicruani eos frequenter cânâ præ-longa,cui Petam herbam accenfam iniponc-bant»hirc amp;nbsp;illuc fefe conuerti{re,ac herbæ il-lius fumum in circunftantes ex fuflafle eum his verbis.Accipite omnesSpiritum fortitu-dinisquo hoftes veflros fuperctis. Id veto j^^jj” es i^sCaratbiba» iftis fæpius cÜ faâitatum. Ri- fusantes, luumiftorum cclebratio in duas boras producta cft:viris illis continuo fakantibus, amp;nbsp;cantillantibus. Conccntus vero eoruro adeb fuauis erat , vt inexpertis vix fit credibile quàm optime fymphoniailta quadret, prae-fertimeùm Barbari mufieç artis penitusfint ignari.Acfanècùm initio aliquo fuifle per-culfus mctu,vt nupcr commemorani, contrl tune tanta fui lætitia perfufus, vt non modo extrameraptus fuerim:fednuncetiam quo-ties mihi in mentem venit concêntus nie amp;nbsp;exultât animus,amp; co antes continuo perfo-nare vidcntur,præfertim verb ritbmi epodiö ij-/.74.. gratum auribus fonum cxhibcbat,quod poft ' fingulos verfus ad hnne modum modula-bantur.

Turn ego qui,qiiôd corum linguam non-dum plané callcrem, non pauca corum quæ ab iilis fuerant difta non ceperam,Interpretern rogo vt ea mihi explicate velit. 111e mi-bi fignificat iftos primùm quidem auosvita funäosjqui fortifsimi fuerant, luxiffej tandé verôconfolationem ex eocepifTequôdfpe' tarent futurum vtillos tandem pôlt montes adirent,accum illis tripudiarent amp;nbsp;hilarii celebrarent: deinde grauifsimè Ouetacatilmi (populi funt rton multùm ab eis remoti,qui-bufeum inimicitiàs perpétuas gerunt, quo’ etiam fuperarc nunquam potucrunt. ) intef^ minatos efle, ac prædixifle futurum vt breur caperentur ac deuorarentur, prout ab Ù-ratMiu ominatum erat.Infuper neftio qui“ cantionibus fuis, interferuifle de diluuioa-quas olimadco exundafle, vt yniucifamtct' r5 operucrint; arque ilia inundatione horoi' nés omnes fuifle extinéfos exceptisdeæû œ* ioribus fuis » qui præaltas arbores cofeende* confufaBax’^^quot;’^’^°‘^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P'“’^™^ ^^ lacrani

baroiumoplàccedit hiftoriam amp;nbsp;ab illis alias non femel Uuio'^*' uudiui.Verifimilccftautem illos de Dihmio quod Noachi temporibus contigit aliquid audiuifre,ac poftcà(quæ eft hominum in ve* ritate obfcuranda procliuitas, adde quod vt

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nuper

nuperattigbonini carene fcriptura: gencre, aeproinde difficile eft illis res vetuftate ob~ t fitasab mendacio fartas teslas conferuare) fabulam illatn confinxiffegt;Proauos nimiriim luosproceris arboribus confeenfis faluti con fuluiffc.

Sed ad CaŸaibef noftros redeamus. Illi co die ab Barbaris lautè except! fiicrc, nam amp;nbsp;cibisexquifitif$imi$,amp; largo pom (audn li-beralittrluerunt traftati. Ego quoque cun» foeüs meis qui inopinatoBacchanalibus illis interfueramus à AfouJptcat noftris , hoc eft patribusfamilias,qui viétum hofpitibus præ-bcnt,lautifsmc fuimus excepti. Ptarterea autemquæ à medidafunt diebus illis (qui-bashæc folennia tertio quoque anno ede-branturapud Tottoupinamhaultios') exa0is,a-liquando quoque antequain aducnerint,C4-rmbes illi vicatim circumeunt, plumis præ-ftaniifsimis in fingulis familiis iubent or-nari tria quatuórue iUa crcpitacula quæ Ma- ^“t^f* „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-1 nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—• T • Apparatus»,

taw nommât tquibusitaornatiSjlongtorcm / ,^A.^ -ƒ, baculiquo transfiguntur pattern humi dc-^* / r j fig'Jnt,tüm cibum potûmque cisapponiiu- ^'^ '‘'rquot; bent. Quo fit vt mifeti illi ex impoftorum ülorumpcrfuafionecredantlrudusilloscx- Ç”*^* ^“P'^ cauatos atque ad illum modum ornatos,ci -bos abfumcre.Quarc finguli tJ^oitJfaeat diligenter cis apponunt non modó farinam cumcarnibusamp; pifcibus:verùm miCamih. Quinimmó tJ^'lt;’''’M illis in terra ita defixis lotos dies quindecim fumma cum diligentia

miniftrant.Dcnique miferi illi port fafcin^-waf’etwr. “o’’c*'« i'^^m tantam de tx%JMflt;»illis ( qui continuo manu geflât)opinioneni induunt, vt fanditatem ilbs tribuentcs,affirniét dum ab fc concutiuntur fpiritum quendam fccura è mediisiUis colloqui.Adcö autcmeratprs-fligiisillis fafcinati, vt fi nos iliac iter facien-tesconfpedis dclicatioribus quibufdâ cibis quos tJ^'^raca fuis appofuifient,cdcndosac-cipicbamuS)(quod fæpe fadum eft à nobisj Barbari magnum aliquod infortunium 'inde nobis euenturum rati, non minus offende-bantur,ac folcnt fupcrftitiofi,ac Baalis facer-dotum fucceffores , fi libationcsidolisfuis oblatas abripi videant:Quibu$ tarnen in Dd contumcliam turn ipfi , tum mcretrices euro fpuriis fuis aluntur.Præterca fi ex eo arrepw detegcndi corum errorcs occafione, fignifi-caremus fe ab (^araiMtu decipi non modoifl eo quod tJl^araca edere ac bibcre docerent» fed præfertim in co quod falfiffimèiafterent fua opera,frudus amp;radiccs era fias quibusve-fcerétur,nafci-quod fob Deo in quem crede-remus effet aeeeptum fercndum;hçc inquaro tanti erant apud cos momenti, ac fi quis bî in Papam obloquatur,vel Lutetiæ Genoue-fæ fcrculum pluuiam ciere negarit.Quaniçb caufam impoli ores illi Caraibet non minore i.Reg.18.19. J-J05 profequebantur odio, atque olira Eaalis pfeudoprophetæ Eliam fuas præfiigiasdete-^rififugM^gf“*'™* Aeproinde confpedum noftruro fugiebant. Cætetùm licet Tenoupifi^m^'^)

noftr})Vt à me initio huius Capitis eft diétûj cxternoricunullojimmo oc adgeniculatio- ? ne Caraïbes fuos nee Moraca, nee rem vlhm ercatam colant,multö minus adorant,vol in-uocant.Exemplum fubiiciam carum quas in illis obferuaui rcligiouis reliquiarum. Cum forte aliquandocum aliis Gallis aliquot in quodam pago eflent ( OMrewnOTipfi nomi-nât)amp; in apertoacpropatulo coenarcmus, tonfluentes Barbari ems vici incolæ,noftri contemplandi non conuiuandi gratia ( nam hoc de more habent,vt cum iis quos maxime vetuli Rat-colunt nufquam conuiuentur) maiorcs natu ^“q*JJ^®®^ prsfertiin, cum multis beneuolcntiæ fignis ^f^j^m^ ' nostanquam ftipatorcs noilri circunftabat. t naribus pifeis cuiufdam os longitudinc frium quatuorue pedum,in ferræ fotmam, præ manibus babentes pueros à nobis arce-oanthis vcrbis;Procul eftc,nebulones : eftis tnim indigni qui ad viros iftos accedatis. Nos verb neminiroo quidera verbo dicen-tes interfsti, attente amp;nbsp;tacite intuebantur. Donee per ado conuiuio magno natu quidam quum obferuaflet nos à precibus cibum ’ufpicatos,pr_£cibu^ibum_auß)icatos,preci-busquoque cœnam claufiiTe, accedesita in-fit« Quid fibi vult hie rUus,quo vos modo vfi eftis cum fublatis pileis omnes prater vniim qui loqucrctur filentium tenuiftis ? ad quern pertimbat ea oratio quam ille habuit? Vefttumneptafentimn ad aliqué, an ad abt

fentium? ibi ego opportune oblatameam occiCo ven occafioncm ampiens, vt spud eos de vero, tiandi Bat- Dd cuitu loquerertcum prætlt; r ciuspagiain plitudincm amp;nbsp;frequentiam , Barbarosjeti^i folito attentiorcs animaduerterem : rogare; Interpretern noftrum vt fuis verbis meum illis fermonem quoad capcre ipfi pofTent« plicaret.Tum à quæflione fenis exorfuSjprC’fï cesnortrasad Deurndirigi rcfpoditeuinquCal etfi fub ipfius afpcctum non caderet, noft! tantum liquide audiuifle nos,fed etia quid* quid pedorc occultum habercm«s,id per-fpicuè cognofeere.inde ad creationem mu*’ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;di delapfus, in primis laboraui, vtdoccreni

hominé nobilifsimum inter creaturas à Dco efle condicum,vtco magis celebranda: opi-ficis fui gloriæ Hudeat. Ac nos quideaiquoil ipfum eoleremus eins manu infinitisperieu»; lis longifsimæ nauigationisintam vartoma' ri eripijciufdémque ope fretosab omni Jlt;V ^«47/mctu turn in bar,turn in ventura vitaef“ fc liberos. Qnarc fi (a^atlum fiiorum impo-ftura?,amp; Barbarpm deuorandx human««r:« nis morem abiucre vellent, cadé prorfusOf* donaconfequuturos, quæ nos habere cerne* rcnt.Multa pi ætcrca de humani generis labe ac ruina,vt corfi animos ad Chriftû prarpaw-remus fubiecimus , quoad cius fieri potuith accommodatis ad eorum captum rationibuS;

AA.i .is. ^ exemplis: (prout Icgimus à Paulo A B’^fï nabaf4dura,qiii Liftrcnfcsab idololatria i^ veru®

Vf^rurn Dei cul turn rcuocaturi doccbint,vt à Vanis rebus,quibus dediti crant ad Dcum vi-uuinconucrtercnturqui,fecitcoclüm amp;nbsp;terrain amp;nbsp;omnia quæ in eu funOquæ in præfens fufiùsperfequifuperfcdeo.üliquum nos m- saiban de genti cum admirationc duas amplius boras *''^‘’ r^cofet perattentè aufcultaffcnt : turn vous ex iis au - a,emè” ob' thoritate amp;nbsp;ætate grams,in hûcmoduin dif- flupefeum. f«ruit;Mira,cquidcm, optima amp;nbsp;nobis non ante audita,bic dixi(Hs,?'\c veftra quidé ora- Noutudi-no mini in memoria rcdigir, quæ nobis fæ- Barbsri hat. ptauosnoftros narrantes audiuimust Nem- ”‘‘‘’‘

1 pc iam itide à prifeis temporibusjamp; tâ mill-'isabhinc Lunis quot iam meminifle non po(fumus(quippc illi Lunarum numéro aut vicibus,non mcnfibus atque annis, temporu fpatia definiiint ) venifle in bas terras qiten -dsm yf/dir, (id eft Gallum feu quabbee alia egente aduenam ) veftro more vcftituui amp;nbsp;'''' ' ^’fbatumiAtque cum,vt ipfos fub Dei vettri otfequium ducerct , cadem oraiioiie apud

i coseffe v(um qua nos hodieafFamini.Sed, vc ‘'obisquoque aPatribus per marius traditum cftieos illius verbis fidem adbibere noluißc. Itcquc mox fueceffific alium,qiii Enfeni,fyin bolum malcdi(Hionis,illis iradcrcti Inde fe-^rnita inter nos belli’,neque ex co mutuis eæ . Jibusabj in alios fæuire deliiiimus. Nunc * 'eröpoftquam diuturno vfu bis afliieuimüslt; ûtiunc repenteauitum morem exueremus»

apud vicinas gentes ludibrio amp;nbsp;dcrifuief-fchins. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

Hîc nos fumma contentione ac vehcmcna teliari,tantum abeffe, vt finitimorum lodi-briis moueti 9p.ortcrct,vt côtrà, fi fummuro ilium amp;nbsp;cœli amp;nbsp;terra: opificem ferib collt;-gt; rent,de omnibus,qui ob id vltrö molcfli tf* fcnt,viâoriam referrent. Poftremó earn TfP bis nolfris efficaciam addidit Dominus,vt non multi tantùm Barbarorum, ad earn qua ex nobis didicilîent legem , deinceps vitam compofituros,ncc ciforum hoftium carnet vitra efturos,fc promitterent ; fed fecundum

hoc Colloquium, pofitis humi genibus, no* bifeum Deo gratias agerent. Ea oratio qu® SatbanDei ab vno è noftris clara voce in medio eoruni lerepoiUcen«æ^u adDcum concepta fucrat,moxillispff tor precibiifintcrprctcm expofita efl: nos ab illisinpcn-ShVquot;***^quot; ^^*^ ^ bombyce cubilia, dormitum deduci-inur:Sed nondum fomnus noscorripuce^t, quum ecce idos cantantes , amp;nbsp;conclamantes audimus.Sumendam de hoftibus vltionem, amp;nbsp;plures quara antea efle mandendos.Enin-conftantia miferi huius populi, amp;nbsp;humane naturae trifle exemplar. Mihi tarnen equi' dem perfuadeo , fi Villagagno nunquama veraReligione defetuiffet, amp;nbsp;nos diutiusin illis ferris morati cfrcmus,fore vtaliquitan* dein Chriftolucrificrcnt.

Id mihiabillö tempore non feme! in wé; tern venicquod dixerat iUe à maioribus id’* P«

per manus traditum fuiffe, eJ^ttif quendain, hoceft noftratem hominem , ( ncque enim Gallulac fucric an Germanus multum hbo-ro)ad fedcucdlum/verum fibi Deum annun tia(Te:Ac quærere apud me cœpian non ex Apodolis quendam innuant.Ac fanè,quam-Wseoslibros meocalculó comprobare no-lo,qui præter Dei verbum de ApoOolorum peregrinationibus mira narranr.Niccphoriis «)lt;;DiuoMatthæoagens, fcribit illum apud Cannibalas Euangelium prædicafle, qui amp;m,,„p ,» M^paTre^ij,«/ (unt, nee multum ab Tououpi-oambaultiis diftant.Sed multö magis mouet WeDiuiPaul^quem expfalnjo ip.defupipdi locus,ïn omnem terrain exiuh fonus corum, Rom.io i*. amp;nbsp;in fines orbis terrarum verba eorum,quod idoftis quibufdam interpretibus ad Apo-ftolosrefcrtur.At enim quandoquidem có-ßat Apoftolos in remotiffimas vfquc orbis partes penctrafTc , quid incommodi ex eo

1 toofequetur, fi afferamus vnum aut pluros i Apoftolos in Americam commeafl’eïFacerec dludquoque ad generaliffimam expofitio-0em,qijam nonnuUiaffcrri voltint dicto illi •Chriftijfore vt prædicetut Euâgelium regni gt;nvniuerfa terra. Quod tarnen præcifè d;c ®‘**‘’*-Apoftolorum attate affirmare nolim. Con-fitmo tarnen ( quod à me iam initio eft di- Euangelium i fturalmenoftrxmemoriaEuangelium.ipud quot;oftta atate ' Antipodas annuntiatura vidifte' amp;nbsp;auiJifle.??’“'*?quot;“^'’ iUque amp;nbsp;obiectioVoluctur quxilliloco fieritumm.

liS MISTOR. N A V t o.' fient dj}it.7nKÓygt;i7‘‘-. Ad reliquum veró AmerU canorutn fcrinonem quod attinet.quoaffir-mant maioribws fuis reda docenti amp;nbsp;mo-nenti obfequenres fe præberc reeufantibuS) j gladtum datum fuifle,quo ettam nunc fcma* tuö ttucidammonalienum ab eo videtur, i4 quod eft in Apocalypfi equo rufo infidenti datum fuifîe vc toUerct paccm c terra,vtali) _ , alios madlarent.datümquefuifle ei eladium magnum.HfC lunt ipla Ioannis verba, quai quo ad literam(vt loquütur) ad Ttunuptn^fiquot;^

•~ha!t/tiornn} noftrorum fermonem proximo ' acccdunt:Attamcn,ne fententiam detorque' re,neue longiùs peiicaafferre videar, locum Imnc aliis sppHeandum rclinquarn.

Interim alterum fuccurrit excmpluni,ti ^ - quopatet Barbaros illos Brafilienfes, fimodo diligenter docerentur,facis dociles elle,*t ad veram Dei cognitionem perueniât.Exem plum illud hoc loco inferam. Ego cibariof“ parandorum ciufr,in continenten) trauM“’ lt;Sus,cum Barbaris duobus TouaitpinurrilinK^' t^i te tertio 0neantn ( quæ gens ellTw^*?*’ WjiwA^M.'r^/fœdere iunéîa) quicum vxote a'' micos inuiferat,arque turn domum rediba'' Cum bis tribus iterper fyluam facîcns,noua arborum herbarûmquefpeôie, fimuleanoto auium concentu,ad prædicandas Deilaudd imitatus,totum pfalmum 104.alta voce t^' Notaferma-cini. Tri siUi mei comités adeo cantuCneqquot;* nisferiernScenim verba capiebant ) font delcâati , ^^ Earbariquot;*^' Oueanen ille finito pfalmo vultu maxi mob'' lad

brihis me compclhrit vçrbjs. Tu fane fui“ aifsimeteciniHbac tuns cantus mihi in mc-nioriam reuocauit gentis tuiufJam, quæ amp;nbsp;»kinaftû nobis amp;nbsp;focia modulationcm;Qno no madioen affeótus fum lætitia.AtOnqu») illius.verba capimuSjtua verb minimèzQuç-foigitur vt quidnam iJ fibi velit quod ceci« nifti nobis exponas. Ego , turn quantupo-hlt;uicopiofè(folus enim turn Gallus cum illigt; fram, duo verb me in proximo vico oppe-.tiebantur)expofui me in gçncreDeum ctle-braflc,ob rcrum conditarum pulchritudinéj ac carum adminiftrationem: Speciatim verb fid illi à me tributum fuiflè, quod folus homi nés catteraque animantia alac, quódque arbores ac plantas,quæin vniuerfo funtter taruin orbe ciiit vi ac potentia eiukantur. Caiitionem porrbillam iam olim ante de-rcern Lunarum millia(qux folacft illis tem-porum diftinftio)àDciiUiusmci Spiritu di âatam tuiflc,atque ab Prophetaex noftris furano cantatam,amp; pofleris in çundç vfum traditam.At hase Barbari, (prout funt ad ta quæ dicuntur attentifiimi, amp;nbsp;cceptum kr-inoncm minime abrumpunt) bunç meum fermoncm, quem in femjhoram produxe-ram auidè cxcipientcs ingenti cum admira-tione in cxclamationem hanc eruperunt. rbrlquam vos J/4jr( fie illi Gallos appel-B.irbari fuj lant)fqelifcs eftis,quitot arcana fciatis qua *Squot;olt;s'unt nobis miferis occulta funt ’, Inde ex illis qui- nem.”quot;°' tjam vimibigratularetur animalculü ^^oii,

qucm gerebat.fde quo Cii.io.)ita me copcb bns dono dedir. En tibi quia fuauitcracciui fti.hâc ego digreûioné baud grauatèadiuiù xi, vt doccrem Barbaros Americanos quan« tumuirin hoftes ferocifsimosjoon adeoeffe agreftes vc ca quæ audiunt cum iudicio non difeernant. Itnmo aufim affirmare illosfer« monibus texendis aptiores effe quàm fmt ruflici noftrates,arque adeo ex illispermul-ti,qui vel magnified de fe fentiunt.

lam fupereft vt quæftionera expediam» quæ bine orirur j vnde nam Barbari Ameri* cani genus dùxerint.Ego verô primiimafle-roquidem cos ex vno filiorum Noachi on g'nom traxifle, fed à quo non ita conftarc: Q^od neque ex facra biftoria,ncque ex profana confirmari po(sit. Confiât quidemMo fem,vbi de laphcti filiis verba facit,eosln-fularum incolas fuifle afierere, fed quia ora-nesin eo confentiuot, quôd eo loco Moft® Grçciam,Ga!liam,amp;'ltaliam defignet »qn®® regiones,qaod intcrießum fit marc, infubs appellat,minimeconfentaneum eft illudad A nericamreferre.Neminem quoquecredo atEnfurum fi dicantur àSemooriundiàqu0 ladæi amp;nbsp;fernen benedidum: licet ipfi quo* que vfque adeo facrint deprauati vt eostan« dem meritifsime , reiccerit Deus. Itaque quandoquidem illi carum rcrü penitus font jgnari,qgt;iæ ad fahitcm æternâ fpeélant, (qo® in folo Chrifto fumus adepti, ) fimquegens (fl quæ alu)» Deo malcdida amp;nbsp;dcrcliâa'.ctiî

ïdhanc vita quod âttinet iamdemonftraui atq; deméftrabo etiä deinceps, cos de rebusftn”te?Mi iftis caducs non admodû folicitos effe, quo nanfigunt fit vt vitara hilarem ac ferme curis vacuam’^“*™' tranfigant, contra quam faciunt noftrates non pauci , tcirenis iftis adeo inhiantes, vt verifis Imguerc quàin vinerc dicatur)pro-babilms effe videtur cos à Chamo originem ioC».gt; trakcre. Quam fententiam hac coniectura, vcrifimillima confirmo. Cum lofuc iuxta promiffiones Patriarchisfadas mandatura-quefibi peculiaritcr datum, interram Cha-naan ingrederetiir,tcftatiir Scriptura, tâtun» terrorera irruiffe fuperillius terrx incolas, vt diffluxerint metu Ifraclitarum:vndc etiam fieri potuit ( quod aliorum pace dixcrim ) vt Americanorura noftrorum Maiorcs,Ifraeli-^‘'’'^‘®**7' tarum coufpedum fugientes mari fe com-miferint , ac tandem in terrain American! appulerint.Quinetiam Gomara,hilforiæ dicæfcnptor,vir eruditus, exIHimat Peruen-fes,(quorum terra Amerieseft continens)a Chamo originem duccre,3c maledidionis diuinæ in Chamum hçredes efle.Qiiod mihi in mentem venerat amp;nbsp;in commentarios re-tuleram,annis 16. antequam Gomarae libros confpexiflem.Huic quoque fententia: id fuf-fragari videtur,quod in Sapientia: libro fcri-ptum cxtat,cap.ii.ver.4.5. Antiquos habita-b tores terræ fand«, vifeera comediflehuma-V narumcarnium.Attamen quia multaaduer-' fus iflhxc afferri polfuntjprout muhosin ob

ieâionibus afFerendis laboraffc feiojni'’^ mibihaedereftatuendum exiQuno. EfÇ® fruatur vnufquifquc fua fententia, vt vthJj ego pro mca parte,certiffimô Rio eos how’' nés cffcjcx Adatniçorrupto femineprognâ-tos,ac tantum abeftvt corum jin diuinisff* buslt;«’lt;w.amp;«/Z9tperfpc(3:a,fides mc3,quæ aliûtif’ per Dei gratiam firmnur,coneufia aut Ubf-fadata fucrit,multö minus, vt inde, Atbc^ rumamp; Epicurcorum more, aut nullum ent numé, aut fiquod fit rerum humanarum cU' ram abicciflecóclufcrim.Ciim potius agnUi’ in illis maximo difcrimine quod eft intercom qui Spiritu Sanâo amp;nbsp;Sacrarum litcrarum lu* minefuntiiluftrati, amp;nbsp;alios qui cæcitatifuï ac reprobo fenfui funt traditi, magis ac »»' gis tuerim in amplexanda coelefti veritate confirmatus.

7)e reniugt9,po/ygamia, (^ csnfinguinitatii ^’f*quot; dt^M i^u«s Barl^an oh/êrnant'.dt^ue IttefOfHquot;* apud eojdem educattone.

§^^N coniugiishitantum'obfcriian' tur confanguinitatis gradusiN'' mo eorum matreniifororcm.vd filiam in vxorem ducitneliquonJ

ratio nulla habetur:patruus neptem ducit,«’ que ita deinceps. Tarnen,Vt infra dicttur 10 Collo-

Golîotjuio Americano, nemo filiam aut fo-rotem fui s^ieuraßap matrimonio fibi lungere poteft. Is iaté AtouraJfap dicitur,cuius tanta eft cum quodam neceflitudo , vt bona inter verumque fint communia. Ritibus verb feu ceremoniis nullus eft locus.Qi^i vidua aut virginem cupit, compena amatx volun-tate parentes,aut fi defiiit, propinquos adit» rogatque numfiliam fuafibinuberc velint? Si annuant, cam continuo domum deducit, nullo conferipto dotali inftrumento (per-feriptoribusenim apud Barbaros nullus eft locus)atque pro légitima vxorc habet. Si veto repulfam patiatur,abfqne vlla animi pcr-turbatione, cœpto defiflit. Scd notandum polygam«. '^’^ polygamiam apud cos in vfu elfe, ac pro-indc cuilibet viro tot vxores duccrc,quot vi-fum fucrit liccre. Immo quó plurcs quis ha-buerit,có fortiorem amp;nbsp;generofiorem cenfe-ri.Inter cæteros quendam vidi quioâoDo-mi h3bcret,atque de illis non rarb pcrmulta in fui commendationem prardicarct.Id verö eft maxime mirandum quód in tâta vxorum multitudine,licet vna prat exteris à viro dt- ' Iigatur,cætcræ nufquam illud atgrp ferâr, aut Zelotypia ducâtur,aut aperte muffitcnt.lta-quc tranquilliffimè amp;nbsp;maxime co^ncorditer Cócoid« hi viuunt,fuaxylina cubilia texcntes,rem fami- “„i^““Ï4 liarem curautes,hortosconftrucntes,radices mitand». plantantes. Difpiciant verb omnes, annon (etiamfi polygamiaa Deo non effet probi-

, bita)intcr mulieres noflraces taw bene con-Uenirc poffet.McIius fane cum quouis agere-tur fi ad triremes demadaretur, quam vttato rixarum inuolocr» implicaretur. Huius rd ^•’gt; *30. teftis eft lacobi Sandi Patriarchæ aoxietasi duftis Lea amp;Rachel quantuuis fororib’.Qui verb fieri poflct vt noftrates mulieres flu res vnà fimul viuerent?vt vna ilia quæ à Oco in adiutorium viro data eft non raro inftar mali cuiufdam genij domeftici eum vexet? Attamen non eo hacc à me dicuntor animo, quafi eas infimulare vclim quae fefe in officio contincnt,hoc eft,obfcquiuin cultumque vi* ris debiturn exhibent : quin immb hasqua: fibi hacratione laudem conciliant , canto magislaudandas,quam rcliquas vitoperadas cxiftimo. Atqui,vt ad inftitutum de Ameri-canorum coniugiisfermonem reuerrarjeie« dum eft adultéras mulieres adco Barbaros honéVÂ^inî* abominari, vt fola naturæ lege duâi.hçc ob-fcruent,in viri fitam efle poteftate adultcta, Vel malt;Sare,Vel faltem fumma cum ignomi-nia amp;nbsp;opprobrio dimittcre.Hoc quidcra verum eft eos de innuptarum pudicitia confer-nanda non admodum follicitos elfetimmo facile cuiuis eas proftituerc. Ita vt(quod iam a nobis eft difl:um)permultas in variis pagis abNeuftriisInterprctibus comprelTas vide-rim,quibus tarnen nidla ob earn rem igno-miniae notainufta erat. Nuptæ verb diligenter caueât ne bac in parte peccent, ni madai tionis autienominiofæ diraiffionis pcenam vclint

A meprxtcrea eft obferuatumj (quamuis illi regionein ealidam incolant ,ac contra quam de Orientalem pbgam incolentibus vulgo dici folet,) luucnescum marestufre-minas libidini non admodum deditos efle. Atque vtina noftrates æquefibihac in parte temperarent. Vetiim ne plura quam par illis tribuam,memini eos nonnuquam inter '/•••^•*y rixandum , conuitimn hoc Tjnrre ,Iioc eft, «fw^/Taijmutuö fibi obiicerefolitos,exquo conijeere eft (neque enirn pro comperto ha-, beo,nec affeuerare velim) flagitiûiHud apod ) cos locum habere.

bus tantum abftinent,reliqua munia confue-J'quomodo taexeqnutur. Ac fané mulieres multo laboreCe se«“t-virus antecedunt,viri enirn (nifi quod aliquS-do matutino tempore,nufquam meridiana» arbores quafdam ad hortos conftruendos collocantltcmpus infumunt in militia,vena-done, pifcatu,clauis ligneis fabricandis,arcu-bus,fagittis,alijfque id genus. Ad mulierum partum quodattinet,non auditione accepta, fed vifu percepta referemus. Ego aliufque Gallus in vico quodara diuerteramus, circa mediam noélem clamorem muliebrem in- ' gentem exaudimus, furgimus, eam ab belua fitn-ouare interceptam rathaccurrimus, ma-lierem parturientem offendimus, Cui virob- vin Amet. ftetricabatunis pucrulo in vlnas rcccpto,dêi 0«^«#«»« tibus vmbilicum abfeidit, oafum verb de-

iu\».ù/ prenît,(illi enim puerorum formam in firrii-ta^tc collocant contra quàm faciant oGftetri-S^infsnw-Ces ijoftrates,quse infantulorum recens nato-hs déprima- rum ad elegantiam protrahunt) quod etiam tutnafns. apud czteros omnes locum habet editus in lueem infantulus ftatim lauatur,accoloribus atro amp;nbsp;rubro ab pâtre depingitur;tum,fakiis minime inuolutus, xylino cubili penfili im-ponitur.At fi mafculus fucrit, pater ligneuffl lBfiBtuli«egladioliim,pufillum arcum,amp; paruasugittas pundu. jap, j^jç ab natiuitate ei dabit, kâulôque cum pucro imponet, ac pucrulura ofculiS) hifqqe compcllabit verbis.Mi fili,vbi adok-ueris,ad vltioncm de hoftibustuis fumenda fortis cfto.Ad nominum impofitioné quod attinec , memini cumde quo modo egiab Qttj«tAi»eP**’®quot;W 0*''’^'*^** quot;®“**“*t“™ fuiffe- Q?* ric-nominû diftio arcum amp;nbsp;neruum fonat: vox cuira oft xum°quot;tîo.°' Compofita ex Orapat qood eft arcus, amp;nbsp;Ct» neruus.Eadem quoque in aliis feruatur ratio-Nam illi fine deleâu return fibi cognitarura nomina liberis'imponunt ,vti noscanibusj alijfquc noftratibus brutis:vcrbi gratia, Sa-r/^o^,quadrupcs animal: ey/o£«4«,gallins: A-rabouten braßha arber. Ptndo,i\ei ba prægrâdis: amp;nbsp;fie de aliis.

înfantulora Alimentum eft præter lac matcrnum,f8fi-alunentum- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

lia mala,amp; tenernmumquodquecibi genus. Puerpera biduo tâtùm,3nt ad fummû triduo difeumbit , deinde pucrulo mitella xylina impofito vcl hortum petit,aut ad caetera cx-pedienda negotia proficifeitur. Qiiæ tânicn non

nonita funt accipienda , quafi noftratium mulierum cófuetudini detradum quicquam veliin,qux ob aeris intempcriem viginti tni-I nimùm dies refupinæ in lecto iacent: Quoique adeo funt dclicata: vt nullavrgente ne-ccfficatc.fimulac liberos funtenixæ, procul ab fe cos ablegent,atque adeó vel infciis ipfis extingutur, vel faltcm iam grandiufculi'fint, oportetvtlufibus eas obledent,antequain domum admittantur. At vero. fi delicatulx quidam querantur iniuriam fibi à me fieri» qui eas cum Barbaris mulicribus comparem, qiiarum,inquient,rufiicitas nihil habet cam fuatcnerit idine commune: Equidem ad le-nicndumacerbum idud didum casadBrutt ipfa animantia remittam.Qu,æ quidem vni-oerfa ne cxceptis minimis auiculis vna vcluti voce cas docebunt generi animantium omni à natura effe inditum, vt de prolis educa- ■ tionefit folicitum. Atque vt tandem obie-ftiones omnes anteuertain , quaero ab iftius farinæ mulicreulis annon fint delicatiores regina quadam Galliea? quæ cum compcrif-fct pucrulum fuum aliénai mulierislac cxu-xifftsmatemo accenfa aftedu,adco excandu iflefertur» vt non priùs conquieuerit, quam Infantulus lac alienum euornuiffet?

Sed ad rcm,apud nos hçc obtinuit opinio» puerulos,nifi diligenterfafeiis inuoluerctur, , acconftringerentur,diftorti$ futuros cruri-bus;Atqui affero illhxc minime à Barbaris turaritvt pote qui infantulos recens riatos

nudos ac minime religatos lettis xylinisini' ponant)quorum tarnen liberi omnium mor* talium rectiifimè incedunt. Fateorcquidem aeris tempcriem ad id phirimùm vaicre,gt;t proindc conccdo,puerulos noßrates hyemw tempore diligenter cife inuoluendos ac fap cijs in cunis relïgandos,q«od alioqui frigon ferendo fint imparcs. At æftate actemptf’quot; tis anni tempeftatibus, præfertim cum gfb non rigetj(cum bona tarnen aliorura venia) cenfucrim, quantum expehentia aflequipo* tui,infantulos vinculis illis efie foluendosat-que in libertatem vindicandosigeocrequO' dam cubilis ad id excogitato ex quo decider« minime poffent. Ac fane in hac fum fentéoa) non parùm incommodi afFerre calorem fu® mum,quoæftatis tempore pueruliapud oo^ fafeiis reuinfti quafi percoquuncur.

mfanttili A- Ne tarnen plura quàm par fit Sämigere m« meric, mun- ab nonnuUij obijciatur puerulos nolirates que'untco- parentibus amp;nbsp;nutricibusedueädos rclmquO' rum vfu. De Americanis verb , addo matres qua S linteis carent, amp;nbsp;foliorutn ( quorum tamtn maxima illis fuppetit copia)ad hæc minift«' ria non vtunturadminiculo, fruftulis lignei* tam diligenter pofteriora infantulorum ab-f}crgcre,vt ab omnifordecontinuo lintiiu-munes. Adultiores quoque eandem fcruant rationem,quos etiam(in fœdam iftam mate* riam paulifper digrediens)commcroorareli-bet,in cafis quidem mingcreconfueuilTe.nc« tarnen fœtorcm vHuin inde oriri : licet igai-bus

Iroscrebrisfcrè iugitcrcolluceanc,arque are* na fint ftratæ ; at quQties aluum font exonc-raturi , procul ab ædibus fccedcre folitos. Ptaticrea, cum Barbari da^ libcris fuis fingu-hs fint foUciti, quorü in fingulis familiis ma gnus cft numerus,Çnon tanius tarnen vt oc- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ._

turrat Pater qui fexcentos filios fufeepcrit, ®*^^^ pront Gen. Ind. Scriptqrjdhnnat fc tcgcml''’ ‘ i 'ViJfife cui tot effent hberi,quod tneritoqui-j 'deminter prodigia eft recél'cndura,')runi vc^ ro maxime mares diligunt quod foli bell» fint apti ,ac vindiétæ de holtibus fumendæ fintcupidiffimi.lam vero fi quis quxrat quo* nam cos imbuanc à tencris cruditionis gc-ncre?Refpondeo : ex üs quæ à me capitibus 8U4.amp; 15.de corum ingcmoibellisjac holtifi deuorandi ratione difta funt, facile effe colli-gere, eos,quibus ftholç ne auditione quidem notât (unt,bonas artes minime edoccre» Aç proinde,eos tanquam veros Lamcchi, Nim-todi,amp; Efaui fucceffores, non modó venat ®'*'’*‘*-®* lores effe , amp;nbsp;bcllatoresffcd ctiam hoasinuro’j' ’' ^^‘ maétatoresamp; deiJoratores. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iiOuibusin

Infuper de' ToHouptUirnhau/ttorum coniu *“*^“^“““^ gio dicere quantum feret pudor , pergensjbati. ■Aflerofcontra quam ab nonnullis eff confi* étiim)viros naturalem verecundiam feruâte», Naturalnv» r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■■ x nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rccundia m

nulquam cum vxonbus coram congredi.Qiia Americano in re,non modo funt Cynico illi præfercndi5‘'’“ ron-' qui ST dvTï^iifö deprehenfus impudcntiffi mè rcfpondit,fc hominem plantarc : fed etii foetidiffimis noftraijbus b'rcis, qui hoeni-

nnni conCprétum turpia quæque admitteo- | tes minime tugiût.Prætcr ea quæ diftafinit, notatu eft imprimis dignum, nos qui in ter-risillisper annum integrum viximusifej minam nullam menftruis laborantem vnqui Amène-fflé-‘-°’’Q’^^’^^' ^go crediderim fluxum illuffl minatum ratione nobis’gnota cas diuertere. Puelbs purgatio. cnim annos duodecim natas.vidi , quanim brus ab axilla ad genu vfque animalis cuiuf' dam dente acutiffiino,ab matribusincidert-tur. Puellæ veto præ fummo dolore fren-dentcs,magflam cruoris copiam emittebantf Hoe ilhs remedio menftrua anteuertcrecó-ijcio.Hic verb fi à Medicisjatquealiisharuin rerum peritis obijciatur , hæc cum co quod nuper à me eft diftum muliercs Barbarasef-fefoecundiffimasmon conuenit,quandoqui-dem menftruis ceflantibus muliercs nee co-cipcre,nee parère poflunt: Refpondeo,uiiiquot; in animo effe quæftionem banc foluercjm-mo nee plura de bis adijcere.

Cap.8.fub finem eorum refcUimus erro-' lt;nbsp;- rem tjui vel fcripferunt,vcl tacite crediderût) feeminarum nuditate virosadlibidinempd-lici.NonnuIla etiam de puerorum Barbarorum educatione adiuximus. ïtaque ca leflor inde rcquirat monco , vt fufiori fuppleant fradationi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

^Hidlfges, ^uidtfut pelitic npud 'BrafiUmfei nunettpari poffa : Quam hutnantter exapiant hofpita : I.lt^ue lachrytrtis ac fit^lfs/ermoni-ittiyt^uibw ho^fita in tpß ingre^'u ab Tnaliert-iM eXcipittntur,

D poUtiam Barbarorum quoi attihet, vix credible eft quam pulcbrè inter eos fob natuiælu-ce duöos Gonueniat. Isec referti Bubin cö-iftudpottlb nififummo corum pudore qui^uM?“ ’^’ Buiinis amp;nbsp;humants funt inftrufti legibus. Qwd tarnen de tribulibus inter fc , autde fœderatis eftinteUigendumtetenim ergaini-ttiicosquomödo fegerant j iam eft à pobis demonftratum.Si quæ tarnen contemio in-hr quotdam apud eos exoriaturj^quod rarif-hme accidit,nam toto annt fpatio, quo apud «os vixi,bis tantum rixantes videte mihi cö -tigitVpeftatoresliiem compoocre minimeHoihicldart tarant •. fed eoS pro libidine agete, oculos*P“^'’*‘'^** Vleet Gbimutuofint confoffuri,finunt. At f/*”®“quot;quot; ïltcr alteri Vulnus inftixerit j comprehendi-1 quepoffit»vulnus ei eadem in corporis parte '1 îbvulneraticognatisinfligitur. Imólrfor-'1 b vulnus morsconfequatur ,ab mortui co-\ snatis de medio toUitur homicidakDenique - . l ^itam pro vu a, oculwm pro oculo , denicm »^ . \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;R ij

Res foli apiid eosfunt cafæ j.amp; agri longe Pagiamp;fami ampliores q^àm qui incolis alendis defide-^'æ rcntiir.Ad cafas quod attinct, feiendum fß turmodo. primum,Hngulos pagos fexcentena honii' num capita captre ; quare complurescadem cafa habitare necefle eft.Attamen fingulisb' miliis fuum occupantibus locum(abfquevl' lointerüitio , nam nihil eft quod impediat quominiis ab extremo vnoad altcrum xdfS

illæpateantquæin paffus 60. vt plurimU'quot; producuntur) pater quffque familias vxores amp;nbsp;liberos feorlim pofiros habet.Ad hæc öl’' feruandum eR (quod eft fanè mirandumlA' mericanos vnum locum vitra quinque 2Ut fex menfes non incolere. Sed exportata wa* Pagorii apud teri3,atque herba T^tndo quibus cafæ eot“® ^n»üo''^*^ conftant,vicos fuos frequenter tranfportauf» quibus tarnen eadem femper feruantnf oO' mina. Nos ipfi pagos nonnullos à priftio® loco mille pafftbus remotos confpexiiue^' Ex quibus fatis confrat, non medbapudA' mericanos noftros ingentia non çdificari p’' Hift. gen.rn- Iatia(quemadmodum àquodam feripturoe» diclib.z c.3. jj^jpj Peruefes domos ligneas tâ magnifie’’ habere , vt in illis cœnacula fint longitudme pafluû C L.L athudine veto LXXX.)fede‘’* , (.lt;./,...' s j^^Uq c.-farn ædiheari , quam amp;nbsp;perfief*’ iinmo vitra vicies Untere ac deürucre ant' obitum non cogatur, fi tarnen iuftam hoæ*' jiisætatcmattigerit. Jam fi quæratur abip''‘

curuam tam frequenter fedes mutent? In promptu eft refpófio. CceU mutationem ad

' valctudiné mulium conferre : Prætercafcfi ! ab maiorum confaetudine recederent contc-Q^jg, ^ 1 ft'æ intcritUrOS. Ad agros C^uod nttinct peculiarilec l t3/o«jflt;iiC4fquifquc aliquot quidem peculia ^^^‘^‘J®“ teshabet quos pro arbitrio vbiciique vifum fnerit ad componendos hortos feligit. Sed anxiam illam curam de fun lis diuidendis, Mimitibus figendis , amp;nbsp;definiendis agris Auatis amp;nbsp;Icguleiis noftratibus reünquunt.

Deeorumfupelleéfile non femel à nobis infuperioribus eft dictum. Sed ne quid eo-lum omittamus qux ad Occonomiam Barbarorum pettinét,hoc loco recenfebo Ame-ticanarum mulierum in goffipio,(cuiusapud tas vfus eft multiplex tam in funiculis, quim inpcnfiiibusfuis cubilibustexendis ) nendo .. attificium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a.Ah*

Extradtum ex flocculis, pro omni carmi-|GoffipiuM satione digitis aliquantulum extenduntjtum^enc Amet. bumiaceruatim difponunt, ( nam colis vtimuUetes. Don norunt)pro fufo virgulam habent digiti traffitudine,pedali longitudine,qua orbicu-lumligncum tranffigunt, goffipium virgulæ futnmx alligat, turn ad femur ( vt fufos fuos folent 'noftrates ) inftrumentum illud tor-quentes,c manu emittunt.Orbiculus ille per domosvel plateas inftar verticuli deuolui' '

i tur.Acque co modo filum nent, non modó traftum ad cubilia xylina texéda, fed amp;nbsp;lub-

1 tiliffimu.Huiufmodi ego in Galliain attulb f quo thoraccm è Candida tela ornari cutaui« , cuius tanta erat tenuitas,vt à quibufuisprolï J j ótiffirao Serico baberetur.

fgt;«x«ubili*' Cubilia fua xylina fnü nuncopant. F®' xylina. i niin3e,ad quas pertinet iftud opificiunu W' \trinas habent ab noftratibusnónihilabfi®*'' les: ncque enim in planum funt conftruó^i neqüe tot machinamentis confiant,fedctü' ta; ad earum ftaturam ; fuo more ordiuntuG turn ab imp texendi initium faciunt. Qu24 'cxcubilibusillisad formam retium, aliadc' t«otü*qoo‘flora inftar tclærarifGmæ conficiunt. Q?*quot; modoftetnique autfexpedum longitudinem obtinenti Hatitudinem vlnat: extrerpo vtrique fibula xybnæ adduntur,quibus funes anneftuo^’ ac tribibuSad hunc vfum in cafis accomo’®' idatis fufpendunt.In Caftris degen tes, aut'” ïfyluis ad venationenn aut in litoribus ad pib catum ca ex arboribus fufpendunt. H®^*-**' : biliafnequid à nobis prçtermittaturlvbifof' 1 des vel ex humano fudore vel ex fuinq , 0’ i ignis perenpitatem contraxeruntjhocabluUquot; tur modo. Mulieres frudum quet,danJii’ fyluis colligunt, forma ab Cucurbita: pb' næ non abfimili, verum longe amplioteWi adeô vt argrè fingula poma altera maou gf ftcntur,bos frudus fruftatim cortcidunt, ƒ'' Spumiqu« que in prægrande aliquod fidile vas conit' i fJpPpieppud *'^°* ’^“* madefaciunt. Turn bacula »ff*’’ Amené/ ) menttr mouept,arque (pumam ex illis «û'

IN BRASILIA M. 245 tant, cuius ope (loco faponis) cubilia fuaitai mundant,vt niuem vel fullonicos pannos cï-l dore adxquent. Cæcerùm expertis iudican-dum rclinquo. annon fiiauiùs,æftiuo præfer-tim tempore,in Cubilibus illis decumbaturgt; quamin Icftis noftris vulgaribus : An etiam temcre in Hiftoria noftra Sancerrana, atfit’ marim longè commodiorcm efTc eiufmo-dicHbilium vfum in excubijs, quam amp;nbsp;recen '' pto more,milites in ^ißA/iait volutentur,nam amp;vcftcsconfpiircantur ,amp; pcdiculi compa-rantur, amp;nbsp;quod magis cft, fi ad certamen üç toulurgcndum corpus quodammodo armis quæ continuo militibus adhærent conquaf-fatur;quod in vrbis Sancerranæ obfidione ex peni ferio fumus.Holdes enim per integrum annum ad portas noftras pcrmanfit.

« in pauca contrabamus , muliercs ( quibus tes Domeftica cft curac ) Cannas ingentes parant ,amp; præeandia fidilia vafa conficiunt

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ingcntia.me

ad Caautn (uum imponendum.Qllas quoqnc diocria amp;nbsp;Varia forma effingunt,pclucsparuulas amp;nbsp;me exigu# fifti-diocres, paropfides atqueid genus alia,vafa j'^j^j^™“ ^uæ extrinfecus quidem minime funt polita, fabricant, intrinfecus tarnenadeó læuigata amp;nbsp;alba nc-ffioqua infedura quæ continuo indurefcit decorata,adcó vt figulorum noftrorum indu fttia muliercs illæ facile adacquent. Prætereà fucû nefcio que Lci^opçû aqua madcfaciût^^•ƒAƒ}r.' deinde varias return formas in fuis vafisat-

fingunt intrinfecus,atqucin üs præfertimiin quibus farinam, aliaquc ciborum genera af-fcruanda rrponiintur.Eorum itaque vfuseft gratifsimus, immó longè præftant ilia vafi ligneis quibus norrpauci bïc vtuntur. HoC tarnen piftriccs mæ laborant vitjojquód »bi penicilÏo quiequid collibucrit effinxerunr/i xogcntur eadem denuö pingere, minime pof fint:quod exemplum nullum prætcrphanta-fiæ fuæ induftriam propofitum habcant. Hinc fit vt pidurarum iltiufmodi dus »i* vnquam fimiles reperianrur.

Præ'crca(vt alibi dixi) Barbari cucurbits^ altaquefruftuumgenera habcnt,qa2 diui' dunt atque concauanr , illi'que pro poculis (qui Coitt appellant)alii'fque varij vlusvaÖJ 7?'“'’*f vtuntur. Corbes quoque habent ampUs^ exfr'flibus mediocres, atque adeo canifiros,iuncis’U' Corhes amp;nbsp;' herbis fubfl3uis,ab ftramine rriticeo non a-Çamttti. licnis 3ptifsimècontextos.Hos7’4«4r»»'’°* minant,inque illis farinam,aliaque quïfw' rintvifaimponunc. Dearmisjvertibuspl“' macciSïInftrumcntóqueJl/dyitcA iani eft *ƒ” bis faéia mentio, itaque vt breuitati confn'. lam plura non addo. Ecce iam CafasB^tbi rorum extruftas atque fupclleétilc indf“' Sas habemus, iam ipfi in illis funtinu*'

Sed pauloaltiusiftud eft repetendum-t'quot; fi T ououptn‘im(gt;ahllt;^ hofpites perquani huw’ nifsimè excipiunt, tarnen Callijalii'qu^ ’ '

uenx,q«i eorum linguæ funt ignari, *ninó®’*“{,^*j non pariim funt ob tarn infuetos mores at-tes cxcipwi. toniti. Ego quum primùm inter illos ver-fatcr(quod vigefimo circiter die port no-ftrum ad CaftcHum CoUignium appulfutn tótigit) Interpres quidam ad viens quofdavn in cuntinentem me deduxit, is quem pri-mum vidi indigenarumlinguaTéoMr«ci,Gal-

licaveró Peptnic nauclcri cuiufdam norai-®®^”5quot;^ nequi quondam ad tü locum nauem oncra-ptimum Bar latjouncupatur: quatuor tantum paffuum'’*''?“^“^ millibusab Cartel.o noftro diuat. Implo f^ceta nat-ing’’cffu me frequentes circumeunt Barbari, «n®» bifque compellant verbis. z^‘i'''‘*p^-^‘'^^^^y C^drapé derere'i hoe ert, quo nomine voca-ns ? qui quidem votes verè mihi erant Bar-batæ, alius verb eorum galerum meum mihi ablatum capiti fuo imponit, alius cingulum amp;nbsp;enfem meum latcti nudo fuo fubli-gatialius tunicam induitsmeque fuis clamo-tibushebetant-.atque meis induti fpolus hue

1 hbus illorum rgnoratione oricbatur, iUie-nim idem omnibus aJuenis «praefertim iis

1 quos nondum confpexerût, faftitarc folcnt, fed vbianimi gratia aliq.uantifper eo habi-

1 Turn fui ab interprète admonitus illos vehe l meuter optate quod mihi nomen effet intel-

ligcre : fed in eo edendo ab nominibusapud nos vfitatis abftinendum efle, vt pote qu® Barbari ncc pronuntiarc, Ioannis enimloco 3^’'’« dicebant, nec memorise mandare pof-fennfed aliquid effe proponendum quodib lis ert'et notum.Rcs tarn féliciter fuccefsitvt, quantum fignificauit mihi interpres,quiliu-guæ Brafilicsc erat peritifsimusjiçfque enitn fubtilius inquirendo hxc confinxi, vt impti-denter calumniatur Theuetus, ineptißini« Autoris no-’^^f^® ^»onianbeco Viror.llluft. libro dif-men Ame- fercns)nomen mcum Lerij Onreum fignifi' i»L,lingua, caretJtaquerefpondi mej Lery-euffouvod-ri.Illi rem probare, atque interie^tionc fui admirante Teikrebró vfurpata,bis me com peil ire.Præclarum fanè nomen! ncc vnquam tJ^‘igt;r vllum offendimus cui talc effet nomen. Ac fanc Ciree nufquam hominem in talc oftreum transformauit, ncc qui tara fe-dulo cum vlyffe differeret, quam ego exiHo tempote cum Barbaris differui. Obfcruandü eft autem cosadeo tenaci effe præditos memoria,vt fi cuiufquam nomen femel audie-rint, iUud nufquam obliuioni mandent.Rcli qtios quosin hofpitibus excipiendis obfrr-uant ritus poffea recenfebo:iam quid mihi turn prinnim inter Barbaros verfanti conti-gerit explicabo.Ego cum interprète eo die vlterius fum progreffus,atque in pago £ufa-»»»rrlodigenaruin lingua , Gallica verb Go-fet de interpretis cuiufdam nomine,qui cura aliquidiu incoluerat, diuertimus : occidcnic

folrjappulimus,Barbaros faltantes,amp; Qm~ ww4«f/, ob captiuum,qucm eo die mada-ïant,offendimus.Csrniutn illiusfrufta Bou-canoimpofita animaduerto.Quanto ibi hor torefuetim perculfus , tninimé quaerendum aibitror.Attamen id minimum fuit fi cum fummo metu quo poftca fui conftematus conferatunCafam ingredimur,cubiiibus pe-filibusinfidemus more recepco, foçminæ co, qui à nobis dicctur modo, lugent» Paterfamilias ain'cis nos excipit verbis. Intcrprcs qui iftis crat afluefadu?,quique eorum com-potationibus apprime dcledabaturjtnc rcru omnium ignaru iufalutatû relinquit, atque adfaltantes ac c^ouinanta abiit. Ego veto qui defeifuseram, poftquam me farina, amp;nbsp;quibufdam aliis cibis nobis appofitis refeci, in cubili decuhui. Attamé amp;nbsp;Urepitu Barbarorum faltantium amp;nbsp;MouinanttuM,^ captiufi dcuorantiû,mox fui expergefadus, amp;nbsp;(quod roaximum)quodâqui captiui boucanatûpe-dem manu geftabat ad me accedente,atquc à medt poftca intcllcxi, tü enim verba illius minime capieba) anno vellê ex co edere quç rente,adeo fui metu conftematus,vt à fóno-léiia fuetï penitus liberatus.Ac fanè omnino tredebam geftu il!o,qué in détérioré parte ra piebâ,ab Barbaro mihi indican,tore vt mox carnes meat eo modo vorarentur. Præterea vti metus fufpicioncm parit,in mentem mi-hicxtcmplq venu interprété prodidiffe me.

arque in Barbarorum minus tradidiHe.Qu’' re fi qua fugiendi pamiffet mihi via, ego iæ-pigrefugam capeffiiTem.Sed vndiquaquenie Batbari,quorum menfern non fatis nouerai» (nihil enim mali in me moliebantur)circu™‘ Uabant. Ego in metu confirmatus futurum orainabar vt mox maólarer,quare totam no' Öem precibus ad Deurn fundendis tranfeg» Cogitent leâorcs qui de iis quç à me narrator feriô cogirabunt, num mihi longiflim* vifa meritó fuerit.Ptima luce Intcrprcs,(qui totam noólemcum Barbaris genio indulfc-rar,)ad meredit , atque me pallidum arque febri correptum videt , ibi quærit num me male haberem,anno placidé quicuiirem?Ego turn acritereum increpare, qui me inter barbares illos folum reliquiffetjquorum fermo-nem minimè capiebanT:, quid mulca? cum inetum deponere non poflem obnixèjtogo vt fine mora,illinc faceireremusJlle veröbo-no me animo effe iubet : ac minimè malei» nosaffeftos effeBarbaros denunciat. Rem omnem Barbarie aperit,qui mihi totam no-èfemjVt aduentum gratularentur, adftiterati Illi fignificant fc de eo nonnihil fubolfccif-fe,dolere tarnen fc quod in tanto corum me tu nodem il'.am tranfegiflem. Ac tandem in cachinnos prorumpunt, quod fuit metusil« lius mei folatium.Indead quofdam alios vi* cos ego amp;nbsp;Interpres illi perreximus. Sed ift-hæc de primo mco inter Barbaros errore di-

Hi funt ritus quod excipiendis hofpitibus Barbari obfeniant. In primis oportet hofpi-temftatim vbiin domuin tjifouj/’acat illius fueric ingrefrus,quem fibi hofpiteni delege-rit,(quod in fingubs pagis eft faciendum,nee adalium eft diuertcdum, nifi illiusin malam jj^jj^^^ gratiam velis incurrere)cubili Xylino pcnfili merkanz inlïdeat,ac tacitusibi aliquatulumremaneat. hofpitumad Moxmulicresadueniuntjcubilecingunt,hu- fijnJ“*quot; ■Clique fedentes manus oculis imponut fuis, 3tque eo modo fauftum hofpitis aduentum deflentes, innumera in illius laudera pro-fount.

Verbi gratià ; tu tantum vt ad nos accéderas laborem fufccpifti;tu bonus es, fortis es. Si Veto hofpes fuerit Gallus , addunt , merces pr^daras pcrmultas nobis attujifti, quibus hîc carcmus.In fumma, vtdiétum efl,mulie-tesillælachrymis obortis adulatoriis huiuf-tc modi fermonibus hofpites cxcipiût. Hof- V pes veto qui m cubili xylioo fcdct,fi gratiam geflus. vult cû hofpitc inire, compofito vultu , nifi ferioUchrymari volucritf prout nonnullos «xnoftris vidi adeo frado animo , vt fœmi-narum iftarum vlulatu lachry mç illis cxcute* rentur)faltem qaædam refpondédo, amp;nbsp;fufpi riatrahendo rietum fimulet neeelTe eft.Peraza bac Icpidiffimaà mulicribus falutatio-ncti^ouffacat hoc eft pater families,qui ctiä, quo mXlo vtinpiciura vider dieet,infabiicanda fagit- hofpitem ta vehementer occupatus,neoculos quidem'*“^'*'' quafi non animaduertens in hofpitem per ’liquod tempus coniccerit» (blandiciæ à no-flrisamplexibus admodum alienæ ) tandem *d hofpitem accedens , his eum compellat Vfrbis.£re Ioubé?hoc eft,vcnifti ne? turn vt vales?quid quæris?amp;c.quibus quo fit refpó-'lendum modo inferiùs in Colloquio Ame-fic.dicctur.CJuæritpoftca num efurias?Sian-0uas,co'qfeftini cibos Varij generis,putà,fari-nam, quæ illis panis vices præftat, ferinam, Volaulia,pifces,aliâqueid genus,in fictilibus tibi apponi iubet:verû, quod méfis fcanifquç vfui non fît apud cos, humi omnia ilia appo»

254 HISTOR. NAVI G, nutur.Ad potum quod attinet, fi Caouinyo-lucris,domique fucrit,flatim tibi dabitur.De nique poftquam muliercs fletibus hiJfitu® aduentum Hrenuè celcbrarunt, ad cos acce-dunt fruftusaut alia munufculafcrcntis,arque ita tacite pcéi:incs,fpccula,vitreo$ glatu los,quibus brachia inuoluunt,ex!gunt.

Porro fi in eo vico pernoftare volts,AA*/' ficat cubile mundiffimum tibi fiifpcndi iu-bet,quod circuni igniculos accendi curabiti arque noftu crebro fufeitari folliculis quï jpfi Tatapecaua vocant ab orbiculis non ab-fimilibus, quibus ignis inuafioncni abiubU arcentapud nos dclicatiores foeminx. Non - quodfrigori obnoxiafitilla regio,fedpropter noétis humiditatem, maxime vcróqti^ moribuseft ab illis receptum.Sed quandoin ignis mentionemincidimus,quein illi T^l*gt; fumfl verb Tlt;»Mfw,nûcupanr,opfræprttiuin scoticnsla- puto prçtlarâ iUiusexeitandi raiionemvrcx daratione ponam.Eanon minorcm mcreturadmirano ignemconei nein quam feotieus lapis,qui(vtrefcrtfii'gn' laritatum regni illiusinueHigator)ftuppaii‘'' ftramine obuolutus ignem per fc excitat.Et-Cur batbari go Barbari,quod eo admodum dtlcäentnf) mmujacde *gquot;® vbicunqoc fint,ægrc carent, fine rlomii egrcgiaii- fine in fyluis Venantes,fiue ad fittuspifcat«) exciundi'w P’’æ^*?’‘«™ nodu,vehementer enim metuih done. me incautiexcipiâtur ab y7j)^nlt;a«M à quo(ït iam diximus)cFebrô cæduntur, amp;nbsp;affligumf’ ■ Itaque pro eo quod nos lapide a.tquc djalf bend

be ad ignem excitandum vtiinur, cuius vfus illiscftincognitus.Illi lignorutn genera duo habent,quaruiu alterum eft mollilfimum,31-terum veró durifÜ!num,quibusad ignem excitandum hoc vtuntur niodo:virgara ex prç-duri illius ligni pedali longitudine ab altera parte exacuunt ad fud modum, huius cufpi-dem in frufto aliquo mollis illius ligui defi-gunt, tuin fiuc humi, fiue ftipiti impofitum, vitgim illam,inanuiim volis maxima celeri-tate voluuntquafi fuppofitum ligni fdiftum perforaturi. IJla tam eeleri tamque violenta «gitatione non modöfumus excitatur , fed ttiam ignis,itaque admoto gofiipio, vel fo -liisquibufdam lïccis(fomitisnollratis loco) commodiffimèignis concipitur. Cuius rei fgo ipfefeci pcriculum.Nee tarnen raihi tft ’nimusea con6rmare,quçTheuetus fcripOt» Barbaros Americanos, ante ignis vfum ci-slog. Amet. hos lumo exficcare confucuiffe, prout enim ‘“P-’’* pldlofophicura hoc i^i».M« quad in proucr-biuin abiit vt veriffimu habco,ignem abfque fuipo non effe, fic cumindoftum pb^ficum nidico, qui nobis perfuadcre nititur tumum abfque igne exiliere. Futnum hic inteUigo* cibis percoquendis aptü,cuiufmodi ab Thereto innuitur*’ Nâ G bac folutione nodo illo fc expedite veHetife id de cxhalationibus in-tcllcxiffcjCtiamG concedaturcalidas elfe, n5 tarnen datur cas cibos cxGccarc amp;nbsp;percoque-fepollc;quinimo amp;nbsp;carnibus , amp;nbsp;pifcibus potius humiditatem Gntauâuræ. Quapro-

ptcr, quid quæfo eft ledoribus imponerefi hoe non eft? Quando igitur adeö grauitcr turn in Cofmogr3phia,tum alibi de üs con-queritur Theuetus, quos,quia res ab fe corn memoratas pro fua libidine non exponanr, co aceufat nomine, quod no fatis diligenter in fuis feriptis fint vcrfati:Leâ;oremrogo,ït locum iftum diligenter obferuent damouo ifto calido, ac imaginario furno, queraego ad ipfius ventofum remitto cerebrum.

«ibusrepen pitibus cxcipicndis curam redeamus. Fo«' ^ant- quam eo quo diximus modo,hofpitcs ciburo fumpferunt jatque dccubuerunt, fi libcralts fint,viris cultros,forficcs,atque volfcUas,igt;d barham euellendam aptas: Fcaminis peelp nes,amp; fpecula: pueris hamos darc folent. ƒ'

Barbari ad. veró cibarüs hofpes indigeat, vbi depretio nenas hume eft conuentum,ea afportarelicct.Porrö q''*® illi iiimcntis omnibus caret, omnespedi^“? iter faccre neceflc eft,fi aducnæ fucrint d^W' fi,atque cultrum cuidam ex Barbaris obtuk' nnt,ille confcftim(nam ad gratificädum f“®^ promptjffimi)operam fnam offerer ad deH fum gerendum. Egoipfe ciim in terrisiH'’ verfarer non femel bajulis illis vedus fui»^

quiiiem bis mille pafluum itincre.Quos fi ’^ paulifper rcquiefcerent mon(.bamus,illi*’°’ bis verbis irridfbat,Quici?Nófiie tâcffœ'’’'i natos aut frafto animo effe cenfeti«« Vt ont*^ I fuccumbamiis?cepotiiis totum diematfau^ vlla intenniffione geftarem.Nos verb in^'

chinnûserutnpentesgradariosillos bipèdes f-».î4*’*“**^/ tnirabamur,atque illis animum addentesjdi-cebamus: Pergamus igitur.

Naturalem charitatem abûdè inter fc mu- ma duce* tuo ex^cent,nam amp;nbsp;pifccs,amp; fcrinana,amp;frU’ chatitatem ftuSialiâqucquotidie alij aliis douant, immo '“^'““’ vehementer dolcrent fi vicinos iis rebus 4uas ipfi habent indigere cernerent. Arque ctiaiji eadem libcralitate ergaaduenas vtun-tur. Cuius reiexemplum vnumafFerrclatis erit.De periculo quodâ quod euafimus, ego Gallique alij duo,quod fcilicet,mors nobis imminebat,ingenti lacerto nobis obuiam fa* fto,capite huius libri decimo memini: nos turn à via in mediis fyluii perbiduum aber-rauimus, ac famem non roediocrem fumus perpefii,tandem ad vicum queqdam Pattona mine, ad quem iam ante diuerteramus, per-uenimus. Ibinos liberaliffimè ab Barbaris fuimus cxcepti.Illi enim auditis incommo-dis qua: perpeffi eramus, ac prsefcrtim fum-mum in quo verfati eramus periculum,vt ab feris deuoraremur,maxime vero vt ab Mttr~ ^«idr(è«a,communibus noftris hoftibus ma-daremur,ad quorum fines per imprudentia proximè accefieramus. Confpcdis quoque fpinarum incommodis quorum mifeic cutis nofira crat lacerata, adcö noftra mala graultet tulcrunt, vtverèaffirmare hoe loco pof-firn blanditiasficfas quibus noftrates mife.

j rosconfolarifolent,longèab fintera gemis illius, quam nos Barbarara appeUamus hu-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S ij

raanitateabeflc.Illienim limpidaaqua pedes , noftros (quod antiquorum morem mihi in Barbarorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;- r v „ humanitatis memotiam rcuocauit)ablucrut» lingulisno-infigne cxê-ftrum feorfim in penfili leótulo fedentibus. .plum- Turn patrcsfamilias, qui iam cibos nobisap' parari prouidcrantgt;reqcntcmque farina,q»ï (vt alias dixi)candidi panis meduUe bonitate non cedit,corradi iuflcran.t,confcftim nobis nonnihil refocillatis præftantiffimos quof-quc cibos,puta fctinam,volatilia,pifcfs, fru-' öüfque exquilitiffimos, quibus continuo a-bundant,nobis apponi iubent.

Prxterca noóte adueniente ^'f6nffMi hofpes noftenpueros omnesànobis,vtpla7 cidius quiefccremus,rcmouet.Poftera autcra dicfummo manèad nos accedit, quæritquf agite e/lro«rlt;jj^4^,( hoc cft fœderati intimi) placidcne hac noae quieuiftis?Placidiffimcgt; excipimus. Turn iller adhuc quiefcite, hlioh mei,herienirn vosadmodum defatigatosef* fe animaduerti. In fumma verbis exprimer« non queo quam humaniteramp; blande aßar-baris illis excepti futrimus, qui nos non mi-nori profequuti benignitate, ac Mclitenfes Aft :«.i.i. Barß.iri Paulum emterófque naufragos : de quibus Lucas in Aftis Apoftolicis.Cçterum nosnûquâ abfque pera mercibus plena per-fgre proficifeebamur , quae nobis pecums inftar eflent apud Barbaros illos.ltaqueillin« »beuntes qua: vifa font hofpitibus donaui-mus:nimiru eultros, forfices,volfellas viris: pcdinesjpcculagt;arraillas, amp;nbsp;vitreos globu*

Hîc quid mihialîquandoaptid eos conti- ^^ifti-'^* gi^rit narrare.libet, vt quanti faciant mcrccs mentutcut-idiufmodi commonftrem. Ego in quodam P*godiucrteram, a Mouffacat veto mco ro-gatusfum, vt quid in pera mea habcrein,fibi ’ndicarem , vafque ingens fitliie mefeibus ■ meisimponendis affcrri iubet: vniuerfas de-ptomojordinéque difpono;Tum iUe vehementer ad miratus Barbaros reliquosaduo-dt,arque infit.Vidcce quæfa,ô boni,qualem virumapud me excepe.riml an non liquidif- ^-î o ■ i fimèapparet ilium prædiuitem effe, quâdo- ‘...... quidemtantas opes apud fe habct?dllç.tamê . merces (»t comiti mco Gallo fubridens h-gnificaui ) quas tanti Barbarus ille faciebat, nimirura cultelli fcx vario çapulo, totidem peâincs,triafpccula,ali^qqe minimi pretij pauca,vix Lutetia: duobus argenteis capit^-tisvæniilfent.Ego turn ,quia homines lihe-rilcs(vteft à nobis dichim,amar, vt mihi au-thoritatem amp;nbsp;gratiam apud illos conciliate, CMnu/facat mco cultrorum mcoium præ-fiantifsimum copm omnibus don3ui,qucm non minoris illc fecitatque apud nosquili-bet torquem aureum maximi pretii dona-f.',lt;•.■«•- ia turn facerTt.

lam fiquarratur an tuta nobis elTct apud ^.“^V‘*quot;’‘ uloshabitatio?rclpondco cos pro vt mi nu-

1 cos tam infano profcquuntur Qdio,vt capï os ' maftentvorcntque;ficquot;vice verfatanto,tim-1 que aröo amicos(in quorungt; eramus nu me- .

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S üj

ro)amore complefti, vt potins quiduis fub-cant ad eostuendos, quam vc vllo eos affid incommodo patiantur. Icaque eorum cxpcf-tus fidem iHis iam turn maxime fidebamjac nunc facilius fidcrem, quant plerifqueGallis infidifsimis atque à proauorum fidede-gcneribus.Nominatim degeflercsaddo:nani bonis,quibiis per Dei gratiam nondum pc-nitus eit deftituta Gallia,vllo modo detra-ôum nolim.

Veruntamen vt nihil quoad eorum rao-Hlftoriade rcsattinet difsimulem, remhîc narraboma-fp^eciem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®*bi in fpeciem pcriculofam. Accidie

winentc. Vt fcx Galli cafu in vicu ilium 0f4r4««n(dc quo Lene fafta eft mentio)conueniremus:ibi pernoctarc ftatuimus, ternfque arcu cotendi na’,ca coditione vt vidi Indicis gallinis,alnl* que cibis in erena moiftarétur. Ego qui cuni fociis îiiferior in ludo fucra, gaUinas vénales conquiro.Puer quidam ex eorum numéro, quos fuprà RofeanauiadueCÎos fuifleadlin guarn Americanam edifeendamdemonftra-ui,mihi occurrit, dienque.* Entibi prsepin-guem Indicam anatem : Eam occide, prend poftea numerabis. Paréo , coque faciliùs, quod non femel in pagis aliis indem Galli-nas occidcramus,quas cura bona Barbarord gratia eultris quibufdamredemeramus: mor tuam manu appr«hendo,domûmque in qua id eaouin^ndum frequentes Baibari conuo nerant mgrediorreuiufnam fit anas precid nuraeraturus quæro ; prodit vetulus quidam «peratafFonte, aefuam efle fignificat. Pro

ea fi'ûi numcrari quod velit pretium peto* Cultrum,inquit ille.Ego hand inora prçbco: Elegantiorem veile fe ait.Denuo clegantio-rem offero.Neciftum placcre ait: C^iid ergo à mcexigis?inquam.Falcem,cxcipit.Ego qui pretium inauditam exigi à me videbam,qui'-que apud mefalcemtum non habebam,cul-tro contentus fitmonco, méque aliud nihil daturum effe. loterprcs cui mores Barbarorum innotuerantf^quamuis hac in parte , vt mox dieam deceptus fuit ) vehementer Barbarum iratum effe fignificat ; falccm quouis tandem pretio inuelligandam elfe , atque illi pendendam. Falcem ab puero de quo nuper dixi mutnó accipio , ac Barbaro trade. Renuit. Ego nonnihil iratus .tertio ab eo quæro quid igitur petat?Illc audaciflimè, teinterficere volo, ait, pro vtanatem meara occidifti.Ea enim fratriscuiufdam mei olim fuerat, atque idcirco præ omnibus meis in pretio habebam.His diftis bardus ille domö abit,clauaque ingenti lignca fex pedum Ion -gitudine infiruétus ad me redit : denuóque mortem mihi minatur.Ego turn valde fui at-tonitus, metum tarnen meum diffimulabam diligëter. Turninterpres cubili pcnfili quod inter me amp;aduerfarium meumerat interie-Öii quid fado opus effet opportune monuit. Gladium tuumamp; arcum ac fagittas oftenta-doiinquit bis ill'ü cóptlla. Quo cü fibi negow tiumeffe putct?te fortemac ftrenuumeUe,

nec impunè eum mortem tibi intentaturOW’ denique quod in animo erat diffimuhnSiV’' rijs fetmonibiis vitro citróque babitisnub lo dediffidio fedando laborante,Barbaras ib le meös ebrius,quippe totum dietn CMHin^'^ do tranfegeratjdormiturn abiit.Ego cum interprété ad focios noftros contentionis mcï ignaros eoenatum me eófero. Nihilominus tarnen totum illud à Barbaro meo iocofadn fuerat. Norunt enim illi fe qui immortaks cum Lufitanis inimicitias gerunt,fi vclGill^ vnum occidant, raercibus penitus prohibi-tosiri. rAc fanè ille pauló póft experredns» per Barbarum quendam mihi fignificat,mf fuurn ede 61ium,quæquc abs fe adafucranti co tantum animo gefta fuiffe, vt quam ftre-nuè in Lufitanos amp;nbsp;^^^‘^^^‘tf^^tef bellaturus eflem, periculum ftceret. Ego verb vt oc-cafionem omnem ei idem vel in rae,velina-lium quemuistentandi tollerem,adde quod ïftiufmodi lufibus deleSari nemo folct:Rd-pondeo me facilè tali parente,qui exferto gladio filiorum pcriculum facerct carere,ini-mo etiam poftridie dus dici domumquan-dam in qua erat, ingreffus,vt quam ægrè illud ferrem,ferió cognofceret.eo pra-fente.a' ftantibus cultellos,aque hamos dono,illuni vero indonatum relinquo: Ex hoc igitur cxemplo , eóqüe cuius ante memini, de pe-riculo quod fum imaginatos turn, cum-primum apud illos verfatus fum,fatisappJ-ret ea,qnæ dixi, conftare, nempe amiciseos

IN BRASILIA M. 26j fidifsimos effc. Illud quoque obiter eft no-tandum quod Senes qui fecuribus, falcibus, accultris olim caruerunt gt;nbsp;quibus tarnen ad ligna fetand3,ad arcus f.ibricandos,fagittaf-q»eparandas tam. cômodèiam vtiincur non iiiocio Gallos huroanifsime excipiuntj fed amp;nbsp;iuniores vtidcmin pofterum præftent cre-bro hortancur.

Quam carammorbii fuif adhtbeant Barkari .• de eornm/ipukufa e^ exequijs: dejue infino earum circa moriuef luHu.

Andem vt huic de Barbaris Amc ricanis fermoni finem impona-mus:hoc quoque loco aliquidde __eorum in morbis fuis cura,ac obi tu dicenduin eft. Ergo fi forte Contingat,vt corum aliquis in morbum incidat, partem dolore aftedâvbi indicauit ægroti intimus, quidam ore exfugit, nonnunquarn etiamab impodoribus quibufda, quos jUi Pace's, hoc P“^“^*^' eit medicos aut chirurgos,appellant. (Sunt did. autéà Caraibtbui,de quibus antea, diuerfum genus)ininifterium illud præltacur. Dolorem quoque fc extrahere dicunt,ac vitâ pro-duccre.FebribuSjaliifque vulgaribus morbi» aliquando laborantiat non ita frequenter arque nos folemus. Præterea cum infanabili quodain morbo confliftantur , quem illi

Pians Vacants Jsplerumquc à libidine pro' uenit ; puerulo» tarnen eo infcélos vidi non ablinnli ab variolis nollratibus modo.Con-tagio hæc in puftulas tâdem abit digito pol-lice ampliores,quæ corpus vniucrfum, arque adeô facicm ipfatn iauadunt. Itaque iis qui hoc morbo afcâi fuerinttâinfigncsfuæim-puritatis notx inuruntur,arque apud nos venerea lue laborantibus. Cuius reiexemplo fuitNeuftrius quidam interpres, qui crebris fefefeortationibus cum mulicribus ac pud-lis Barbaris contaminarat. Is meritis dignif-fimam reportauit mercedem : nam eius corpus vniuerfum,arque adeô vultus ipfe,tam e-rat deturpatus, vt elcphantiaco morboli' borantem deformitate referret : râmque in* lignes inuRaefunt notæ, vt deleri nufquam potuerint: hincfitvt morbus ille omnium pcrniciofifsinius ab illis habeatur. Sed ad ré. g’otoVq^o ■Ægrotanti cibum nufquam præbent, nifiab modo «a- CO petatur,incdia licèt fit periturus.Prætereâ *f*'’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;morbus quantumuis fit grauifsimus,valentes

non defiftunt faltando.cantando, bibendoj more recepto,miferum ægrum ftrepituob-tupderemec conqueritur xger, quôd fe nihil profedurum efle norit.At fi dié fuurn obeat, cantos ille(fi præfertim pater quidam families fuerit)in lachrymasrepentè conuertitur, tantiquc eduntur gemitus, vt fi forte in pago quodam diuerteba mus ludus illius tempo-porc, nobis vel alio erat commigrandum, velinfomnîs nox erat ducenda.In primisan-tem

IN BRASILIA M. 25$ tem non fine admiratione muliercs cxaudiu-tur,qtii fic vociferantur arque cxclanaantjvw luporum aut canum vluhtus, non humanas voces edi dicas.Has autem cffuiidût querelas vocetrcniula. Obiir fortifsimusilk, qui no bis tot captiuos deuoranSos olim præbebat! Turn tætersejô egregium venatoretn,ô præ-ftantifsimum pifcatorera, ô firenuum Lufi-tanorum Sc iJ^^^gaianum maélatorem ! In furarna mulicrcs iHæ kfe mujuó ad luóbum indtantcSibrachiaque inuicem amplcxantcs, vt in fubtecla pi6tura videre ck, ab bis lufti-bus ac pratconiis non prins defiftunt, qua na cadauerdatum fucrit.

Dcnique Barbarx iftæ mulicrcs Bearnen-fiuraritumin viris fuis mortuis lugédis irai- ’ tantur,quos quantum accepijhis profequun-tur querelis. La mi amou,la mi arnau : Cara ri~ dentyœilde/plendeu ; (ama leugé, het daufidouz Lo me balen, la m’e/burbat : mati depetzfirt tard cnHgat.hoc eft, rni amice, mi amice vultit hi-brijOculis fplendêtibus,cruribus pernicibus, tgrfgicfaltator,fortjsac ftrcnue,qui fummo n)anèfiirgebas,atquead multam noftem vigil dccumbcbas.Vafcones quoque mulicrcs» lt;)uæ fiperioribus ifthæc adduntîTere,jxere,O lebet renegadou , b le bettougadou zaubere : hoc fft heu,heu,qua flrenu* erat (lcierator,quat« infignis lufor! Porrö iis quas dixi mus quere- . lis Barbarç mulierescrebro cp_qdiS hoc adi)-'‘’'^/''15 ciunt. Obijt,obijt is quêiamlugemus ! Tunj »iri,heu!;nortuus eft,ncc eum amplius vide-bimus, donee poft montes cum ipfo pro vt docent nos Caraïbes noftri choreas agaraus. gt;nbsp;Alia infuper ciufdem generis multa addunt. Eiulatus verb iili ad fex horas producuntur. Deque enim mortuos fuos infcpultos diutius feruarc foleot.Tum excauata foifa non obló-g3,vt folemus,(ed in orbem,dolij maioris in -Itar,c3daucr creefum fepclitur. Patres verb asque inSe-fimilias dtfuncloscubili fuo xylino obuolu- p«gt;‘^oót» tos in mediis ædibusfepeüunc,plumis, olijf-que quibus dum vita manebat dekdabatur» infepulchro reconditis. Pcrmulta in haoc fententiam antiquorum exempla hue afferri pofl'ent,a quibus idem olim erat faditatum:

Antiquit, cuiufmodi cft illud quod lofcphus comrae-lib.7 ou- morat de pecuniisin Dauidis fepulchroco-ditis'.Id etiam quod profauæ tfftanturhifto-Muduacu^m j j^yj^is illuftribus,qui poft obitum pre-pelitur- tiohui mo qiioque mudo ornatt Icpulti lunt-ConfuleBé-^c ne longîùsab Americanis noftris rece-a-calT **'’ damus, Jndi Peruenfes Reges fuos ac C«ân‘ fcpclicntcs,magnam auri,argentigt; atque ge-roarum vim in eorum conijeiunt fepulcnrJ: quç cùm Hifpani ferutarenturjngentesinde ^ diuitias concraxerunt. Quibus rspaciflimis hominibus apprimè id conuenit quod Plu-tarchus de Semiramidecommémorât. Scini r3misRegin3,quç Babilonem condidifledi-citur, monumento quod fibi pararat inferi-pfit, Quifquis rcx pccuniis eguerit, aperto monumento quantum voluerit capiat. Darius potitus caciuitate,titulocredens,faxuni ingens.quo elaudebatur monumentutnjV« amolitus,nihil quidem inuenit pecuniarum) fed ex altero faxi latere hoc inferiptum repent. Ni vir malusefles, amp;nbsp;pecunia inexpiebi-lis, haudquaquam mortuorum loculos luo-ueres.Sed ad Touo;^ptnanibgt;iultios noftros re-dcamiis.Ex quo Galli ad cos commearerœ-pcrunt,ab pretioforum in fcpulchris rtpoli-tione abftinuerunt. Scd inauditam acvtrè Error verè Diabolicam fuperftitionem retinucrût.Pri-Diabolicus- „u à funere noftejBarbari, quibus hoe per-fuafum ed.forc vt gt;4y^nan, ni alios cibosof-fenderet paratosjCadauer effoderct,sc deuo-raret,vafanó pauca faring,pifeiumj carnium, alio-

alioriiiTiquc ciborum diligenter paratormn, nee nonpotionis C^oww plena circa fcpul-clirum apponunt. Quam libationem tandiu faciunt quoad cadaucr penitus confumptum effe credant. A quo errore co difficüiùs di-mouebatur, quod interpreter quidam Neu-ftrij, facrificorum Bells exemplo,non femel ante noßrum aduetum cibos illos clam fub-ripuerât. Quo faifto Barbaros in errore adeb confirinarant,vt quamuis cibos illos vcfperc appofiros mane fiiperelTc demonftraremus, magno tarnen labore perpaucos ab errore dimouimus.Hocaucem Barbarorum foroniu ab Rabbinorum commento non eß alicnfl: nee ab eo quod Paufanias comemorat. Rab-binienim fcribut cadauer hominis tradi in poteßatem Cacodæinonis cuiufdam ,quern Zazel, aut Azazel nominant: quemque prin-^t phy^/* cipemdeferti in Lcuitici libro dici affirmât. Papak Oialo. in cuius erroris confirraationem Scripturx’ ^’S-““' locos dctorqucnt,quibus dicitur l^rponti,j^^^^^^, puluerem comedes omnibus diebus vita: tuæ:atque ita ratiocinantur.Quandoquidem Gen.s.i . corpus nofirum ê limotcrrç defumptum cßiila-^s-rf* qui ferpentis eft cibus, ei fubijeiacur necefte eft,quoad in fpiritualem naturatranfforme-tur. Paufanias etiam author eft interprétés Delphicos tradidifte Cacodsemonem quen-dam,quern Eurinomum appcllant,mortuo-rum carnes deuorarc folitum,atque ofla car-nibus nudata relinqucre. Qtii errores ad Amencanorum fomniaproximc acecdunt.

Denique quoties Barbari,eq quo diximm modojvicos fuos alio comportac, fepulchriJ mortuomm tegmina quædâ ex herba P«»lt;/lt;’ imponunt.Quo ^t vc viatores ccemercrij for* roam quanda agnofcant.Ad que locafiquanquot; do in (yluis errantes virorum defundarum recordentur,tantos edunt ciul3tus,vt procul exaudiantur. Tandem easquo quantum ad fatietatem fuerit, logeant relinquo. Quand» jgitur Barbaros ad fepulchrû vfquefumpro-fequatus,de eorum inoribus dicendiliicfind facia. Ledor tame præter ea quæ attigimuj) nonnulla poterit obferuarc in eo quod fubij-cimus colloquio:quod fcriptum fuit co tempore quo in America viuebam ope cuiufdam interpretis,qui amp;nbsp;linguç Ameticançeratpc-fitiffimus,(quippc feptem annos iam in illu terris vixerat)amp; linguam Grxeam aquanon paucas voces rautuantur Barbari , optime callebat.

Col/oijuium inipß aditu 'SraßÜerßs orit inter in^ digenoi Toupupinambaultios Tououpi* nenkin 'Braßbeeac Latine conßcripium,

Lery-oufoM,Oiiiea magni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, Cognouie«

. T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* «uihoris lm-'

Eon-demtamouanireptac.b.AeCdam Ïgitur,amp; 'o-Cuin habitationis tuæ circumfpi^e.

Teh'Oouereté Teitoij Lery-oußauyme en^ Ecce igitur, fili mi, venir in has regiones noftri, memorjpapx?

C4gt;-4»,;OT» ^^J^^^^OH dé caramemo? A.tt\iii(iine captas ? Ïo ve-cx.aliique ^^^ nomine comprehendiraus quidquid includen-vafï. dis omnis generis veftimentis aptum eft-

Quotquçt habueris vfque ad numerum qujn-. qucjverbis notare poteris, hoc modo. j4ufi-pé,i.7noconein,zMo]Jdput,yotoicondiCt^- feoinéit^ Si duas tâtùm habes,quatuor numerate nô opor-tet.Satis enim erit fi dixeris triaV«efo«««.Si qui-, tUor habueris fie dices oioicoadic. Et fie dereli-quis. At verb fi quinanum numerum excédai«) numerum quem voies toùdem digitistuis, autï non fufficiunt, focio rum qui tibi adftant iudica-re poteris : Non,cm ni habent aliani numéian^ racionem. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- - -,

ÏMfo«p4«c.Innumeros. , nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^GsUtb

Moca^Se»,Mo-rorecap^^ne2 tormenta,C ata* ^e^^“ fuhas vtriufque generis; Nam Adocap omne genus toimetifigniftcaf.maiora etiam qux nauibus^ gt;mponuntur ad repeUendos piratarum infultus. Ptonunciantautem aliquando perB. amp;: in feti-I'endojfi fieri poftet,intermilcendç eftent M.Se B.’ p^j^jj pyj^j^ jWcMp-MMJ.Attuli etiam puluerem igneum. des. Mocap-coutouroii.Coxnüi^ aha inftrumenta ad'igt;'fttun',enta i pulueremincludendum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;conuX'd™

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ij

luterieflio. ZV/ünteriedio eft^qua vtuntiir diim quis t®’ alloquitur,quafi refpondere velint,LibentetJ E' tarnen quiefcuntme importuni videantur.

^I.ff't/'' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G. .^(.■J./-/^'/»' .Amut.AttuVi.

Bape'-ouaJJou rmipmogne'n. 111e qui tibi notas eft cuiûfque nomen tale eft,eas fabricauit.

£«-w.non./ï/^?i«.Albo capulo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^,, ^^^^

T^x? wz^é paruos cultros. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'/' f

Specuki.^fM4y7,peôlines.yl/o»‘*o^oM}'eff,Armillas*'gt;Q’^‘=''^’’ cær^leas.Cfƒz^^^yƒ’^)«^«/?^•C^iufmodi hîcnon ex-^j^jquot;“^’’“* tant.Eæquepulcherrimæ funt inter cas quas hîc

T, - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I,efti5r,aues.

Soa.feras.O«rlt;a.Aues. Pira.ip\(ces.0t{y. farinam.P**'“’’*’“* Petic.tapii.Comenda-ouaff'oaMagnas fabas.Cow-5^/«,^ ƒ„. Mendanuri.übii ^axuas.^orooma oua/piu. aureate» amp;nbsp;cur».

amp; citreamala.M^fWo«/»' Omnes denique aut pletafque res. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;builr

Mara-vae/óa émitfieh^Cuias generis animal co niedere aues? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lUi.

TSJ^acepiah i^iuevoti-gofiaaire. Noloea comeJet^ quae hic proiicriiunt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.tA

j^affenon defiioe Ea tibi nominabo. • gt;nbsp;gt;nbsp;G. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

Ngin. A^c veto. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'i ;;.

Tapiropffou q-apimt/fou-Vera qnam fic vocantgt;quam femiat mak numaut femi vaccam dicere poflis? f genus ce/uo Sé onaJfon.deniisceciii ac Damae.

Aper™’ y^^oHti. Rufum aniiiialculum nefrendis magm-Agouti. nbsp;nbsp;nbsp;tiidine.

/quot;(^«e. Fera eft magnitudine nefrendis,ni^w 5C Pague. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;albo colore diftintta.

Tapiti. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G.

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T.

„ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lacou.eft auis canonis ma^nitudine. EiusaU'

triuai gene ^^ '^‘'^^ ^“quot;’^ ^pecles,Nempeƒ4C•^7«n«,ƒ4C«lt;ƒf»’l* imii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lacoti ouaJjiu.-boni guft’omes inter cçterasaucS'

ÄioMton- Syluefter pauo. Stint autem ni gr' amp;nbsp;Leucop3ei,amp; corpus adeo nj'agnmn habentac Genus ma noftri,auis rara.

dkuro”^quot; ^'’^'’''■'’W-eft genqs perdicisqu« corpusmagni' tudine ciponis habet. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

quasjn Gallia videtnus.Pe^^yTöw.Turtur.P^iMwc, Aliud genus turtuvis minoris, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Turtures.

'^ Kariauh,ora-ouajfou-onèe.Iaueu-t!raJjtc?pira~ vicicirca« cam,opem,EirMattanem,raracontr-apa,SarapO'u- pas Gaiuba Stint nomina propria virornm qui Ganabard finü ^^‘ ingredientibus ad finifttum latus apparent,nee Jnibi commode explicari pofle videntur.

Keri-uAhara-u KouroKmonreAta-aith, loim-nuem. Vici in ripa eiufderri fluuij ad latus dexttum.

i Sacouarr^ou/fou-tuue t Ocarentin, Sa popemt Nouroitcaue,ArafitiineJ'^fu-potiiite.ï'iC multi a-lij; qui ab iis qui cum indigenis cobimercium ha buerunt, cognofci poterunt amp;( àpatribus fami-liàs,quos faUb reges voeant,qui in illis vicisharr birant.

• nbsp;nbsp;nbsp;“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T ilij

Afó^auy-péeoupichagMou heuou^Q^ot magnl funt in his regionibus, hoe eft,fortes?

Eapira-ui io»jf. Nomen proprium hominis quoi noméfic exponas,caput femicalüum, amp;nbsp;pilo ad-modum raro,

JCariaith ^è,In vico quem ita appellant eft aa-tem nomen fluminis cuiufdam à quo nomé vicus fortitur, quia ad eum ficus eft. Significat auteai A'^wdomu n.Componitiir autem exvoceAA-r/or.Se 4«/a qux domum fignificat extrahendo os 8c ^dAendo ank erit. Kariasth. 5e,autem eft arti-culus ablatiui amp;nbsp;fignificat locum quem petis aut in quem proficifceris.

un«quot;nt'fc* ^o/r^’^yS^^’'^''^^^ fignificat euftodem ms-roma Caco dicinarum.,aut ad quem medicinæ pertinent. Eo depone ob vero vocabulo vruntur quum muliera veneficam ^‘‘•^^’ d- ignare aut à Cacodæmonç agitatam. Nam A'ïo^nteiA medicina,gern proprietas.

T. Tau-eoiiitt'-gußou-tuue gouai'e.ln quo cannæ iu-ftar maguavum avundinum leguntur.

Mlt;ï/^/;lt;.Eft flamma ignis, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»

^14^,«-^,!^«.Magnum tintinabulutn- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Tintinabu-

•p _ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lum-

Kariait piam-Vi^ qux ducit ad carios.Siint veto ipfipræcipui inter eos qui fluuiura Ganabarum incolunt.

NeintereicoypaiN^icolM iron.’M^nc vero cum do- pal Nicolas mino Nicolao,fic nominabant Villagagnonera. Vilhgegnö. NeréroKpédèrémiceco^^iimUi ne vxorem?

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Q nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Miceco

Peretam-reptah-iréé- PoÛquâveftram regionen! videro amp;nbsp;aliquandiu commoratusfueto.

Pléréico ichope deauem aironfi Nonne cura tuiSj hoc eH cum populaiibus tuis habitabis?

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;G.

^ipo-^ue.^on üneauC^dico: ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C/je pouronpa-gne de'ri. Id me malç habet, quafi

rôneepsaut ^enpe'amotareum-pe oreroH^ieheh: Nuquid pn-fenex, marium noftrum hue fenem odio habetis?

Pf^men.Minimè veio, Sereco^ataupouyr eim été mo^ Nifi tes effet maxima cura digna, dicendum effet.

^é couac cfpoau-e euoat engatoureJjae, yporeren-^atou. Eff mos boni parentis,vtquodainat din's genter confei;uet.

Touaiatdue Margaiar^éi ed c[ux eadé eft cum illis lingua;apud quam Liifttani habitant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Itominah»'

0iietaca,Verè fuut barbari Sz degunt ad fluuinm oüp'-nf““' ^^nch-he,Si parat- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;oxer«* vbi,

Owéiï^Ziw.hiBarbari cxteros antecedutjin fyl-habitent, uis amp;nbsp;montibus habitant.

Caraia- hi nobiliores funt, atque etiam cibis, turn aliis rebus ad vitam necelTariis prat exteris carari«. omnibus abundant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;inter ali»«

Karioj. Eftpopulusqui degitvkr.iT'ottaiare. e*«hciitcs-ad fluuium Platam cuius lingua eadem cft cum Tououpinambaultiis amp;nbsp;Tououpinenkin. Differentia idiotnatis eft inter eos quos fupra nomi- . „ • naumius. Ac primum quidem 7 ouptnambawti^f di^^crenm toupinenlzin: Tot{naiam, Tenremifioa- qt Kano, lingu iuret fermé eandem habent linguam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;®”^’

0««lt;ï«.lgt;ifterunt ab vtrifque amp;nbsp;vieeJi amp;nbsp;loquendi ratione.

O^e^tirewj.hi etiam diuerfum amp;vidtus amp;nbsp;fermo-nis ab aliis modum habent.

T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Modus I0-

Alius alium quxrit, atque id magno noftro blt;-no.Na voxhçc «mife-ae,eft dualis quo Gixci vtü-tijr cum de duobus fit fenno; hic tarnen refolui-tur voce nobis.

^poaa ae rnae ^erreaeadeJae.Gens eft noftd co modi ftudiola,quæ nobis bona fua Lirgicur.

Tyreco-^afouiendefite.Od^genter eâ conferue-mus,hoc eft,eâ itaexcipiam’vt ipfi fatisfaciamus.

Tymogt;^noum)'a,m; m.ie^erre iendefae- Ne iniu-riarn faciamus Genei quæ fua bom nobis affert.

Typoeracaapoaaé- Laboremus vt prçdampro ipfts venemur.Vox }'jOoîr4Cz*,præc:puè de pifeium venatione intelligitur, fed earn ad alia etiam genera extendunt.

Tyre comremoich-meieade-mae recou ffa ue-^6 illos male excipiamus qui nobis adferune bona fua.

Ienderamouyn remi'piaepotaregiieaoïe-aire. Oil’s cum noftri videre optaffent nectamé viderunt.

Teh'-oip ùtarhété ienderamouyn recohiare ete,të' defaeAi bene eft^quanta potior noftra conditio patrum noftroruin conditione? lende porran-oiijfou vocare.lA nobis triftitiam 0-mnem eximit.

En faJJïpifamdendere mêmynon apé. Non am-plius dolent pueruli noftri quum tondentur.

Toere nih mocap, ó mae'-ae'- Habeant catapultas,quad genus armotum fibi vendicant.

Ty finenc apoHau,mitram-itnde-iron. Ex peria-mur ipforum vires dum nobifcum erunt.

N ein-tya-moueta tendéréca/fAriri Collo qua-mur de iis qui nos inuifunt.QLod inbonam pattern eft accipiendum.

Nein-cheatour-affdnep age igitur mi focie-.hic Differentia veto notandum eft voces ^tour-affap amp;nbsp;Coto- inter -^ttenr-*^‘gt;J!'api\i'i^lt;i^'ce. Nam prior fignificat perfeitum'^1?’®^ ^‘'“'quot; foedus inter eos ac nos pads effe,quo fit vt bona fmt conamunia. cuiusîiliâaut fotorem ducerein

vxorem nonpoffumus : Non ita verodeCouto-Uaffap.-ea.n.appellatione nóminis alicuiusv tütur, vttibijejoculi,au£icul$ amp;; alia plçiaquç eius gene

J^^ah. Cœlum CottarafsiSol. faßt, Lmißitj-fi fata onajfivH. Stella macutina amp;nbsp;vefpertina quï Lucifer vocatur. Iaß-tata-?nirt. Alix crimes’ ftellx paruæ.Y^eajjterra.Poiraue/n- Mare. Ph-ete. aqua dulcis. Kh-ée». aqua falfa. Pb-eett. Ptthli- aquï quasnautævocantSomniaque.

OniBe genus PHra-ira- trabes domus.lignotum. Jgourahleu ybouirah.omne genus lignorum. 3:5* ÖurapafMcus,amp;i quamuis nomen fit compole'“ Onr»p»fat exybouyrah,quod eft lignum amp;nbsp;apat.vneiuT’i men pronunciant orapat^cx fyncopem.

^rre,3er.arr aipMilüs aër. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A ór»'ï

vLz/rew.pluuia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mm'! ’iiu!a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jdmeKpoytou.ternpebii^s pluuiaingtucnte. quot;-'t

IK BRASILIA M.

Yfffj-Ziw.Nubesautbrumx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kubes,

^bricture Montes.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Montes.

.^««M.campeftria loca vbi nulli montes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rianities.

Taue vin auh. Domus. Kh-eeouap Fluuius de- X‘5gt; ®^ A“*

currens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“‘b

/^è/749a.Infula. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^^,^]^

Â4a,omne genus fyluarum amp;nbsp;nemorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;spu«.'

Aaa-paoa.Eft fylui in media planitie.

Aad-oaaw.Qniin fyluis educatus eft.

Aaa-^erre.Cacodgmon eft qui ipfos vehementer K^a-jewCa Vexât. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;codarmon.

V^Äf.Linter ex cortice atbovum,triginta aut qua-t^“'^^“**^' draginta homines ad bellum euntes capiens: ac-cipitutetiam pro naui c^wmvoeïty^uerrouJJoK, PuiJfa-ouaffott.EÜ. vete phcatottüm.

/»?«M.Eft magna Cymba ad pifcandum. . i^^'i','”^'^^* In^uét. Diniinutiuum,Cymba qux vfuieftcum fluuijexundant. ^--o

■^u^ebe deren^ut eporen doup-Ti eneeft.primum ergo interrog! .T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;§°Md’

^ti eh marape deretam-rere-hoc (aciata. Q^oi el}. “ * Patris ac region! tua: nomen?

5 Pothoma^um-Vibs quidam nominis, t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T.

Tanonfiou-pe-oum. Eftnc magnus viens’NuIhm Ponunt differentiam inter vrbem Sc vicum: quia ipfi nullas habenevrbes.

Tere-porren rPrxclarum nomen eft. Marale-peroubichan eta-euin^ Cur nonhabetis plures Dominos? G.

De principe Moroere'-chth-^ue. Non plures habemus. aefubditis. OreramoMm 4ue. A. téporibusmaiorûnoftrotU' T-^arapienh-pee^Vos'vero quid? G.

CüIIoq.de nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;T. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

^pofren-^atou.Paicherrimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;a

E/ce-mn de-rete renom^au eta-tche/ué- Récita mihi ca qux ad tuum corpus pertinent.

'ican. Caput fuum. Oreacan. Noftrum caput. Pé-acan, Veftrum caput. ^» atcan.Eornm caput Vtautem hæc pronomina melius inteUigantut) perfonas fingularis amp;nbsp;pluralis numeri tantum dcclarabo.

Ché. Eft prima perfona fingularis numeri,qw in omni fermonis genercjfiue primitiuo fine de-riuatiuo, poffefsiuoi aut alio denique inferuit. Che-auéCaput meum aut capilli. Ché-ziouaMa facies. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

’' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ebé‘4^’

Che-camManmx mex. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. i'’

Cbè:oup.Coxx mex. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Qux quidem breuitatis caufa non fufiùsper-fequar. Notandfi verb eft, nomina return accômo dari non pofte nifî pronomina primx, fecundx, ïc tertix perfonx vtriufque numeriattribuâtur.

.antibus. £ygnt^-che-rata-rem,2dEct fomites ad ignem fuf-citandum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

Emoui.Elixs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ■

Erout-zi-ichefite. adfer mihi aqiiam. Che-renni au^tpe.D^ mihi pocum-.Quere me iehe remyoa-recoap. Veni vt mihi cibu ' praebeas. T’/iie poe/j.Manusmeas lauern. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'l

Ehe zgt;jfeh-S'Fio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Aico meMouoch. Ludibrio expofitus fuïn. • ~ ^tco-gatoa. Ré«! inihi cedunc ex fencencia. Che remiac-oujpiu.iAfmm mancipium,.

C/je-xoMc.Quifunt minores me amp;ad mihi minir ftrandins nati. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j.jx

CÄe-Wije.Bonameajmerces, fùppellexf Deni-que quidquid meum eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;n „

Ché roubichac- Qji eft maior me, quem nosRe-gem noftrum j diicem gt;nbsp;principem 'denique vo-camus. a quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;au

MoitJfitcat. Eft bonus paterfamilias qui pere-gtinos viacores excipit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•

Tenten. Q;ii videtur in bellojaut in alia ri fortis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? J

Che-rci^ueyt. Meus frater natu maior. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' De progs-

Che-rebnre.Minor natu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- *.quot;''•

Che'-aiché-b^mhi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ • .*

Notandum aft guunculum nomina patris vocari’ amp;nbsp;patrem nepotes amp;nbsp;neptes fuos filios ac Alias appellare. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. -gt;

- pud Brafilienfes dicitar^«e«^4«a, quod idem eft ac loquendi modus. Vt aucem aliquam eiusrei notitiam habeamus,exemplum in medium pro-feremus.

Singular.ïndicat.aut demonftrat. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Tertia perfona fingularis amp;■ pluralis fimiles func,nifi quód in tertia /j««te pluralis nuraeiipro nomen eft addendum quod fignificat, Illi j vt apparat inprxterito imperfedo liumeri’fingularis, quod refolmtur per aduerbium a^uoimi- ld eft eo tempore, . nbsp;nbsp;nbsp;.

Aico-a^uoe'meyTvmz eram. ï.retco a'^uoéraéA une eras, Oicoaijuoéméj'Tunc erat.

Accipiemus verbum, Oico, vtantéamp; hoc aduerbium A^uoé-mé/jé, quod eft temporis, prste-, riti amp;nbsp;plufquàm perfedi.

A/fauottJliu-gatou-at^uoeraené.^tLm perfede ama Ui eo tempoie..Q^-t(énen-^arou te^tté) Nue veto nulle modo quafi dicas debebat amicitUm W“

I’rofiitui'o. ^co-iren, Ero in pofterum^Et ita deinceps de fingubs perfonis tam fing, qua plur. In Irapetatiuo.

y^^r^ff-róeöjSint.Profuturo veto addere opot ttt,lreH,vt ante.Et Imperando proprçfe ti dicc-dmneftjT^w^óquod eft,Statim.

Qhérécoruré-^ris. Quod participium reftê pet fe intclligi rmn poteft nifi addatur pronomen iiie-^fce «-4/. Pluralis quoqiie 0ree,pee,an aé.

Coniugatio verbi y^jo«;Ekenïplum Indicati-ui aut demonfttatiul in præfenti tempore.

Singularis numerus. .(4ïfl«tVenio,aut veni.' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Inaliistemporibusaccipere debemus aduer-bia qua: poft declarabimus. Nullum enim verbu coqiugatur quin per aduerbium refoluatur^tu io prjtetito.praefenti imperfeftó J pkifquä petfefto« Indefinito amp;nbsp;futuro.

• Exemplum pvjeteriti iniperfedi amp;nbsp;perfedi. j^iout-a^ouemene- Venbaut venerani eo tem' pore.

j4iout-Iran-né.'Veni^m cem die. PofTumu* ctiam dicerefr^«. quamuis non addatur»Z

Notandum eft etiam quod dum adduntui ad' uerbia,perfonae repetendç funt,vt fic in pratfenO jndicatiui amp;nbsp;demlt;ioftratiui.

Eon. Vennhabet tantum fecundam perfonam-Eyót. Nam m hac lingua non poffumus im-perare tertix perfonæ, quam non videmus. Pd-fumus quidem dicere.

lint » honeftius eft inter’homines, quoniam vlti-mus Pe-wf,vfurpatiir in vocandis beftiis amp;: aui-bus quas domialunt.

y^w«# wo-Libentep veniflem. Etfic de cçteris perfonis vt in Indicatiuo.-habct tempus futurum addito aduerbio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Ta-ioue. Veniarn'. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Sed ad implendam fignificatiofiem addenda eft hxc vox Nein, qux ert aduetbium exhortan di, imperandi,orandi, amp;nbsp;incitandi.Verbum hoe indicatiuo caret: attamen ab eo formatur participium.

Senoyt-pe.ttituAo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;~

Infiipervt ficiliùs judicium derebusano bis in bac hidoria commemorâtis ferrepoP fini turn iiquibufeum cundo , ac redeundo nauigaui, turn ij omnes qui meinAracrid viderunt,(è quibus nan paucos fuperflitrs elle credo ) ipfique adeó nautæ.aliiquequl vel rantilluro ad Sinurn ó'(»»lt;j^4r(j fub Capr'' corni Tropico vixerunt : In eorum gratiam eolloquio catalogi!m hunc,qui nominapa-gorum 22. ad quos non femel oberraui ad* iungcre vifum eft.

ragi i.quos Ac primiim quidem b^c funt eorum no' in America mina qui fit! funt ad dexterarn , ingredien* AuVo”quot;*' *’ finnm illum. Cariant. I. Yaioraci.i, Qiio* rum poftremum Galli Pepinum nomina-bant, de nauarebi cunifdarn nomine » qui nauem aliquando ad eum pagum onerarat.

Euramyry.^. A Gallis Goffet nominatut de inrerpretis cuiiiCdam nomine, qui ali-quandiu ibi babitarat;

Ptfa-euaffou. 4. Sapopem. 5. Oearen-(‘’’y P^gus amoenifsimus, 6. Onra euajfeu-cuee. y.^ Tenttme^. 8., Cottua. 9. Pano. 10. Sari^oy. 11.

Alium præterea Galli petram vacant, ob rupeculam à moU non abfiinilem, qua fyb uam ingredientibus itex ad iftum pagum inJicabat. 12. Alium quoque Galli Epic nominant de Indicarum gallinarum. nomine, quasBarbari Kpec nuncupant.

' Alium prætercafagittarum vicum appel-hbamus,quód cura primiim adeumiterfa-Ceremus,in fyluam ingrefsi, fagittas multas ad procerifsimr cuiufdam arboris putrefa-âæ cacumen emiffas defixcramus,quç in po-fterum indicis vices nobis præftarcnt.14.

Pindo-oujT“^-18. Coroa^ue.iS)- Pirauyo» zo. Aliusprætcrea,cuius nomen mihi excidic fi-tusintcr Pindo-ouffbuÿSe Pirau^ou tad quem in quibufdam captiuis emendis operam po -fui.ai.

Alius quoque inter Carout^ue Ik Tinela. pu^oH , cuius etiam appellatio non occur-rit 22.

De no/îro ab j^merica difcejfu : ^élt;j«e naufra^i;! (^ ^lyf non Minimü penculiSj^tiit. primum 'n reäitn no(iro euafimw.

Er A M difceflus nofiri ab Ame-rica caufam fi quis intelligeiccu-pit,in memoriain fibiid rciiocct necefle eft quod flip ra Cap. Vb fub finem retulimus. Nos nimirum portqua menfes oâo in Infula quam occuparat VÜ-bgagno, viximus ( quós ad Idololattiam vi adigerenonpoterat)abcopoftfuam à verx rcligionis defedionem eiedosfuifie. Itaque in continentem feceffimus,ad finiftram Gi-itwitiajo. H’baræ finum ingrcdientibus,ad eum locum cusinAnic-quem nos la brijaeterif nuncupamus, quiab Cafiello Collignio paffibus, M. diftat. Ibi menfes doos in tuguriolis quibufdS à Gallis pifcatum euntibus olim extrudis degimus. chappeUçnsPcrillud tépus ChappcHçus amp;nbsp;Boiffiusquos

amp; BoiTius jpud Vdlag gnonem reliqucramus aJ nos «uràv.llaga ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r

gnone abfce veniünr,eandem ob caulam eum deferences dunt.

ob quam nos ab illo difccffionem ftecramus: quod nimirum ab Euangelio defeciflet.Duo verb illi in noftrum func adferipti numerum qui naulum fcxccntenariim GaHicamm li-bcHarunijVna cum aliquanta commeatiis copia cum nauelero,cuius naui tranfportati furans,

Verùm aneequatn vlteriùsprogrediar , id eft à nobis dicendum quod antcà nos diétu-ros reccpimuSinimirum quo fe gefferit modo in nobis dimittendis Villagagno. Legati regij nomen prç fe ferebat,munufquc obibat inillisrcgiombus: QuareGaHorum qui cö veniebant nullus quidquara contra illius nutum adgredi aufus crat. 111e igitur tantifper dum nauis qua reueóti fuimus in anchoris ftabat ad Ginabaræ finum,^uo in loco one-rabatur,ex fcripto nobis abeudi poteftatem. ficit,amp; literas dat ad nauarchutn,quibus illi fignificat ne cunclaretur nos naui deportare, idquidem illi per (e licerc : nam ( inquiebac fraudulcter) quam gratus fuit mihi olim eo-rum aduentus,quo me id aflequutum effe rebar quod optabam, eorum difccffione tara deledor, quando mccum non confentiunt. Qua fpetieinfidias nobis dam ftruxerat.Ar-culam enim cerata tcla obuolutam ( qui mos eftab nauigantibusreceptus)epiftolis plena, quas ad familiaresfcribcbat,eidcm nauarcho traditquibus dieain in «os conferiptam da y ari'é interferit,qua primo quoque obuio regio IJ dici vt in nos manus conijciat,ignique addi- „is indignif cit‘ edicit,vtpote hxrefeos enminis reosafe fimaperft-peraftos.Atque ita merita nollra in fe collata ****‘ Villagagno indigniffima perfidia veluti ob-lignauit.Quam tarnen (vt mox dicetur)in có trarium D,eus conuertit cuentum : maximo enim noftro folatio , Villagagnonis veró

Tandem Prid.Nonas lanuarij AniioI558i naucin noftramjacobæam nomine,brafiliö, pipere Indico,goflipio,cercopithecis, Sago-uinis,pfi{tacis,alijfqueid genus quæ iampri*' ■Viliagagno- demplcrique noftrum,fibi comparaiât,one quot;igion'e'defe'’*^’'’’‘^‘’•’feendimus.Sed antequam è porta ftiotncaufafokiamus prætermitterenolo , vtmagisac CalUsAme ””*8** p3teat ViHagagnonem vnum impe-licanonfit dinicnto fuiiîe quominus GaUiregionemil-occupata. jj^^ tcnuerint,Fanbîcurn quendam nomirifj Rotbomagenfem, nauis noftræ præfeâuin nauigationem illam fufeepifle religio fi no-minis procerum rogatu, vtterram illam ex-ploraret » atque habitationi idoneum locum deligeret.Ac fané is nobis fignificauit, nifi Villagagnonis defedio obftitilRt, vitra o-dingenta'hominum capita logis bclgicis na uibus CÓ nauigatura mox fuifle.Ego verè facile credo,G Villagagnoconftantcr in pro-pofito perfeucraffet è Gallia: vitra capitum deeem inillia co commigratura fuilfcjquæ amp;nbsp;Infulam no liram ab Lufitaoorum infultibus propugnafTent ( qua tarnen non multó poft difceffum nodrum funt potiti) ampliffinióf* que ac fertilifGraos agros fub regia autorita-te in America incolercnt.Qiiæ terra fi id có-tigilTet.Antardicæ Galliæ nomen quod in-ditum fucrar,mcrito retinuifreti

Sed vt ad rem, eodem ipfo die, nimifam Prid.Non.Ian.foluimuSj ac Deo ducc, vafto jlli Occidentali Oceano rurfuto nos com

tnittimiis.Rccenfione fafta, capitum nuine- Q“?die»l’ 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, ƒ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;America

rus ad quadraginta quinque en jnu«us.Na- cefferimus. uigium enim quo vehebaraur onerana crat nauis mcdiocris, cuius Nauarchus, nomine Baudouinus j de quo ante faâa eft mentio, ' nautas vigintiquinq; habcbat,nos vero quin-dccim eramus. Nauigationem porro illam nonnifi imminentis pcriculi cuin formidine fufcipimus : enimucro plcrique noftium ob infinitosquos intereundum exantlauerant laborcs,nifi adcó iniquus nobis fuiffet ViUi-gagno,vcin Galliam remigrarent nunquam adduci potuiflencturn quöd finccrè Deutn illic colere betret, turn etiam foli fertilitate exporta : quarum reruin in Galüa turn crat, arque eft etiamnum longe maior difficultas. Hinc fit vt ego, qui Patriam rneam fempor amaui atque amo,Amcricç valediéturus,hoc locofateri cogar, me non raró Americano-rum confortij tcneri defidcrio,apud quos in-tegritatem ac fynccritatem maiorem fuin ex porrus quam apud noftrates plerofque Chri-Itianum nomen præ fc ferentes. lam enim apud nos fides nulla fupcreft,rcfquc a Jcó no ftra tota Italica fafta eft, inque diffimulatio-nibus,atque verbis inanibus pofita.

At quoniam ipfo nauigationis noftrç initio Brcuia crant nobis tranfmittendajt funt autem fcopulij arenæ permixei ) quæ in mare *ro“*»'ƒ'' ad LX.pyTMin.porriguntur.qua: ctiâ quam longiffimè poffunt fugiunt nautç,vcnto non lans ad ahum tenendam fecundoyve ra graue

dcclinarcmus periculum retro cedere propc* modum coaôi fuimns. Attamen poOquam totosfeptem dies fluflibus agitati oberra-uitnus,nec multùm promouimus circa me-diam noftcrn accidit nobis vt nantis pro mo /*.lt;ƒ»■ re altcmaiim aquam è fentinaj/^ivA« hau* rientibus quamuis diu tnultumque in il!o pctftitilTcnt labore ca tarnen cxhaurirc nuf-quam potucriint.Naucltrus notier rtmillam Imminens a^^friiratus ad fentinam defccndit, quidnsm naufiagium- rci itlud effet feifeitaturas. Nauem rimofam atqaeadco aquis opplctam, vt iain paulatim demergi earn perfcntircmus,comperit.Qu’' rcjtnrniine quærendum arbitror,vtrum fin-gabs nofliuni expergefaöis vbi imminens illiid periculum in quo verfabamurinnotuit, vehementer perculfi fucrimusnee nc. Acfa-nc.tam ccrtuin crat fubmerfionis moxintiirç indiciu,vt falutis fpe omni abicóla, pltrique iam mortem expeâarent.

Veruntamen Deo ita prouidentc quidam (in quibus crain)vitain fuam quam longifti-me poffent producerc decernunt; ftque col-^”''7'’ ligunt^ac duobus JJ^cei/Aozr nauem ad horam vfque meridianam fuhentant hoc eft duode-cim horarum fpatio,quo tanta abundâtia in nauem influxit quanta totis viribus à nobis potuit exhauriri. Immo cum brafilium quo erat nauis onufta aqua attigiffet, fanguinem bubulum ruborc refcrens è canalibus effluc-bat. Tantifpcr igitur dum tâta cum diligètia, quantamres ipfaflagitabat, neruos omnes

contendimus, fecundo flantc vento ad redi-lum in Barbarorum oram,quam(vt pote non multùmà nobis remotam ) illius diej hora Vndccima confpeximus proram,cö conuerti» mus, Interca nautæ qui cum fabro lignario fubforis erant rimulas quæ aquæ ingreffutn præftabant lufttantes, ta nauiter officio fuh* ôi funt, vt lardo,plumbo,pâniculis,arque rd genus ahis quæ ülis non parce nobis fubmi-niftrabantur, infeftiffimas quafque obthu-rannatque ira viribus iam dcficientibuspau-lifpcr leuari fuimus.Attamen vbi faber ligna* tins nauem vndiquaque diligenter recogno-uit,a(fcruir'eam ( vt pote vetuftam amp;nbsp;vermi-» bus erofam ) ad tantam nauigationem minime effe parem quanta erat ta cui iam nos

1 accinCti eramus ; Autórque fuiti vt vnde cx-ceiïeramus eb redirernus, ibique vel nauem

( nouam condcremustde qua fententia acerri-mè elf certacum. ‘Nihilominus tarnen vielt

1 muclcrifententia, qui veriius vtfilitus rc-pctcret,nautis deftitueretur,malle fe affirma-

' uit,vitam fuam ad omnes cafus obqcetefqu^ erat illius arnentia')quam merciü arque adeo navis ipfiusiaéturam facere.Se quidem Vhi-(«'''rlt;!» lippo, alqfque quibus præcrat, li ad America oram redite animus eflet, feaphâ ad cos vfus daturum elfe. Ad quæ properè Philippus fc quidem G dliim repetcre dccrediffe , atque „ fuis omnibus vt idem facetent autorem effe .v

504 HISTOR. NAVI G* uigationem periculofifsimâ cfle: ac præterca prjftfntirefecam diuturniorçm futurâquàm vulgo credcretur ; ac proinde comracatum tot hominibus alendis non (uffedurum. Quibus auditis ex vniuerfo numero fexcon-uenimus, qui nauigacionis pericula, ac prx-cipuè farnem imminentem reformidantes Americanam oram aqua xx. tatuin palluum millia aberamus,repctere flatuimus.

Id.conGlium vt-cxequeremur,liaud mora, farcinas noftras in fcapham coniicinius,quæ nobis data fuerat,cum farina: exigua copia, arque aliquâtulo potu.Sed dum rautuovaic-' dicentes bene alii aliis precaremur, quidam ex iis qui cum Philippe remanferant,lumrno quo me profequebaturamore motus nianu mihi porrexit arque ira infit,obfccro te vt no bifeum remaneas, fac nos minime in Gdlia clTc appulfuros, attamé longé maioraftalgct fpe.slalutis, fine ad Prouinciam Peruenfem, fine ad aliquam infulam appellamus,quàmfi ad Villagagnonem reuertamur,apud quem (vt facile ell coniieere) quicri nunquam cri-ris. His permotus cum longiori orationi locus non darctur, ego relicfainfcaphaiar-cinarum mearum bona parte in naucra rurfus confeflim confeendo, atque ita p?-riculum fummum ( vt dicemus) ab araico • Gallotum Ülo fagacicer præuifum effugi.Quinque reli-nuinque «n qui quorum nomina non finecaufa hocre-mbX'quot;™ cenfebo loco,PctrusBürdonius,IoâncsB'Jf dcllus,i\Iath2ews YerncHius, Andréas Fontanus,

nusjlacobus Ballæus, ægrè à nobis necfine lachrymis abfcedentes Amcncanam ora repetiere. Ad quam nonnifi maximo laborc tandem appulcrunt, arque ad Villagagnoné redicrunt,qui très primo nominatosloco ob Euangelij confefsioné morte adfecitj vti fu-fiùs à nobis dicetur fub fincin iftius hiftoriç.

Itaque rébus omnibus apparatis , vêla da-mus rurfumque mari nos committimus, pu-triac vetufia ilia naui vedii in qua ceu infc- ^'ft ,.•. pulchro mortem potiÙ5 quàm vitâ ppetieba Am mur.Ac fanepræterquam quod^maximo cû labore Brcjaidlla tranfgrefsi fumus, per totû lanuariû menfem continuis proçeUis ac tér, pcllati.bus agitati fuimusjuapifq;jpqflra ma-ximam aquæ(çopiâ rimnlis c^ipiebat quant nifrcontinuo exhaufiflemus, cenxksde, die; (vt ita dicam) periiOemus. La;bo,çautcin illc, non fuit vniufjdici. --!,., . r.’nmr,- û

Maximo igupr illo labore vitra quadrirt-., genta palTuû,Mill.prourdii,Infulâ quandairn^ eultam côfpieimus Jn modû turns rotunda^ quæ quatum coiedura afiequi poffum paffns . y.bo^' mille in âmbitu habtbat.Eam vero çû ad dex tquot;aiboubM‘ teram prsEtcrnauigaremu$, eâ non modo ti atque aui rentibuseo menfe lanuariq abundare ani- “** '* * maduertimus,fed etiâ tanta auiu copia,quarû, non paueæ malo rudentibufque naujs/ioftrç infidélités prehendi fc atque coptr;eâari pa-iiebâtùr,vt eminus colunîbariû forma refer-rct.Aues in ca crarft nigri, leucopci^fubalbiy'-'^^yy^ atque varij jd genus coloris ,oamp; quidé inter nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ *

voIanHum amplitüdinem nort mediocreprx fcfercbant, verumeaptis quibufdâvbi plumis cas nudauimus, corpore paflcrem ampli rüdinenon fupefarite cas effe comperimus. Vitra quatuor palTufl MilI.progrefsi ad dex-teram rupesacutas emergentes eöfpicimus, qua: res metû dédit ne plurés illiufmodi fub aquis latercnt adqmosnauis allifa frangere-tur»quod li contigiffet ab câ exhauriendaim , V ...•'^7 nbsp;nbsp;muncs foiffemus. Toto nauigationis ülius

terras nullas'cxceptis infulis illis confpexi-hius quâs^Nauiculatores noftriinfuis char-tis minfiii'ènotatas inuenerunt , ac forfitaa enam à Hullis antea confpeftæ fuerant.

Sàb ftfië'Fcbfualri) raenfis adæquinoflia-fem cîrculnm 5cCcfsimus,adeô vt tribustan-ttmi gradibus ab éo diftaremus. Sed quia dit s iâ q^uinqua^inta erant elapfi , c3 nauigationis p^tc terfianoftdû c6feccramus,c5mcatus verb. pars bón! érat confumpta, ambigebamus vtrum ad' S.Röchi^'promótorium defleâuri àç'ôt/ÙSî” ^^^”’“® h'WhC,qüa: terra Barbaros quofdam «üi.o^'-iincolasb^betià quibus commeatûnos acci-«ibwdnt-i’quot;^ P'’^'^ HSHüllifpé faciebâr?Vrcit wdem corura fcn'rentîa,quibus vifum eft vt-vlttrius progrederemür';' vt^ue cercopithecorum amp;nbsp;amp;nbsp;pfittacorum.quos nobifeura vehebamus, pars decideVetütjatque ita commeatui parce-retur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

r 1 ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1- I*'^rlt;'bqflii''tô‘buîus hiftofiæ chpitc fum-

'*^ ihf inos rCtulÜn^ labores qui nobis inter eun-Û A. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum

dum fuerunt exantlandi, vbi ad circulum ær i quinoétialcm acccffimus. At vcrö quia ipfcf expertus fum,mon faciliorpm à polo antar-, ft-'co Iiuc tcndentibus efle acceffum , qux ■ mihidcca re probabilitervidentur dicenda hoc loco adijciam.In primis igitur illud po- ’ nendum eft, circulum æquinoélialem cuius ficus eft ab Euro ad Fauonium, quafi dorfqn) j fiue fpinam mundi effedis qui ab Aquilons Quid taufe ad Auftrum nauigationem infticuunt,amp; co- ficcurci«» tra,(namalioquiütfcio jnglobo nihil fum- ftSjunês mam nihil infimum effc)dico igitur amp;nbsp;accef- difficiUsfit fumad ipudi illam fummitatem effeab vera- *’ï“^’'‘u-que parte■difhcillimum,Se in maxi Hudus vttinque aftuantes » quos tarnen in iramani 1 illa abyflocernere eft difficile. Ventos quo- ' que ab co loco erumpentes atque in contra-ham partem flintes, nauesiptas Aequino-ftialis circuli acceflu prohibere. Cui meæ fententiæ id (uffragatur quod ftatim vbi yel gradumvnû ab verauis parte.ttanfgrcflifue- ! rint nautæ, lætiria fumma exultantes, ac de rcliqua nauigationebene ominantes fefe in-uicem ad cqmmeatum edendum bortantnr: adeoatt naues in decliui globi vcrfantcs,non ita difficulter agancur,atque ad fummitatem illam tendentes agebantur. Adde quod ma riaomnia inter fe quamuisconuexa(quæ tarnen admiranda Dei prouidentia ne terras obruant bæiiâturdicèt in terris fundata fine» , atque adeo fupra ipfam terrain data, quam 1 in varias Infulasjamp; quafi particulas diuidunt 1

| qaas ïtem inter fe quodammodo consate-I natasquibufdam filamcntisamp; ridtcibus,vt ita loquar, in imis gurgitibus effe cxiftiniü) | cùm inquam bate tanta aquarum moles vna 'r om terra ipfa fufpenfa,qua:que duobus axi-bus fuftentata (quos axes in quadrangulisv-« trique polo oppofitos effe fingo,quorü qua-jtuor,decufresduasfaciunt,quæ in orberaamp; ifemicirculum fpb^ram totam ambiunCp«' 1 petuo agitur motu,quód ex æflu marino ap paret.'Güm igitur motus ille fub Aequino-ftiali circulo initium habeat,certifsimum eft ! hemifpbærio méridionalium aquarü ad prs-’fcriptos limites recedente eos qui in medio ' globo verfantur quafi in «quilibrio nonni-hilfiac quoque ratione ab curfu cobiberi. I Addo infuper, quod Se alibi attigi, aeris in-tempcriem maUciafque ; quæ fub æquatore crebró obtinent,non parum incommodi af. j ferre :imo obfiare quo minus eeleri curfu j tranfmittator. Hxc funt quæ paucis ac quafi obiter de bac re mibi dicenda fucre,de qua tarnen in vtramque partem controuertifaci' 1 lè effeexiftimo.Ac fanc nemo cft,quantum-uis cruditus, qui de bis rebus flattiere quid-q^uam pofsit,quod non refellatur.Solus enim Deus qui ingentem bunc orbem aqua terra-que conftantem condidit, quémque non fi-| ne infigni miraculo fufpenfum continet,arcana iftbarc omnia nouit.Ac fanè non eft dif ficile arguméta quæ pafsim in febolis de hac reagitantur confutare: qu« tarnen minime

funt contemnenda,CO præfertim nomine^ quodingenia acuunt,dummodo ifthçc 0-1 ninia non primam ( quod faciunt Athei) fedt fccundast(Te caufas memincrimus. Denique nihil certi hac in parte agnofco nifi id quod facræ tradut literx. Illæenim Spiritum illiusi authorem habent à quo veritas omnis maJ net,aeproinde fobs illasindubitatas habeo.! Scd curfum noftrum perfcquamur. Cum tandem ad æquinoâialem circiilum paula-tim maximiscum laboribus perucniffemus, Gubernator nauis. eleuationem noftram a-ftrolabio rimitus eft:atque afferuitnos fub linea ilia æquinodiali codera ipfo die quo sub Aequata Sol ad earn peruenerat verfari, nimirum 4. Id.Marr.quæ res vt apprimè notâda, q içqae vëJû“^/^' ante illud tempus paucifsimis contigifletab mus-illo eft obferuata.Pluribus hæc perfequi non lubet, cuilibet tantum æftimandû relinquo quantos æftus tumperpefsi fucriraus, quitus Sol effet pro Zenith.Prxterea quamuis, aliis anni temporibus Sol modö advnum, modo ad altcrum ex tropicis exfpatictur,nHl libi tarnen fiue mare fiue teram fpeéfes ac-ftus infeftior perfentitur,quam fub iHa zpna, fatisid mirari nqn poffum quoda quodam alioqui fide (quantum mihicemcre datum eft)digniTsimo,eft memoris proditum-Hif-panos quotdam per rcgioncm quandan) cap.uö Peruanam iterfjcicntcs,non modö miratos effe quöd fub æquatore niuem eófpexiffenr, immö montes niuc obteélos atgrè fuperaf*

JIO HIS T O R. NAVI CxI fent,fed etiam tantum frigus experti effent, vt focioTum fuorum nonnulli gelu rigore fiierint exanimati. lam fi vulgaris ilia phyfi-corumaffcratur fententia, niuem in roedia aëris regione creari ,'quàm faciatad ré(quod CÛ bona emditoru venia didu fit)nó fatis vi deo.SoIcnim perpendiculariter in illalinea radios fuos in terraemittit, ac proindeaëré ealefacit,qui niue ferre no potett neduvtea cógelet concrcétquc. Nee magis raouet me quod de montium altitudine atque de Lun« frigiditate vulgó dici folet.

Q^are infolidum quid illud efle ftatuo,atque ab Philofophorum regulis exceptuniffo' lutioncm verb certiorem afferri miuimè pu-to ea quarn Deus ipfe lobo aft'ert,cui vt ofté-deret homines quantumuis acutiffimos pras-daris fuis opcribus rapiendis minimè pares efle,ait : An tneos thefauros penetrafti? An grädinis thefauros oculis perluftrafti? Q^iafi fummus ille opifex lobo diceret,Quem hor-reum mihi putas efle, quo iflhæc contincan-tur?!Üue iftarum return caulTas rimari potes? Minimè id quidem , tu imperitior es quam qui ifthæc poffis aflequi.

Sedadrem. Africus tandem ventus nos «b atflibu? illis fummis cripuit,in quibuspro cliuius erat vt torreremur, qua in Papalipur gatorio ignc:ac mox ardicum polum, cuius confpedu annum integrum carucramus,in-tueri eqepimus.Cæterùm ne ledores diutius detineam, ea rainiraerepetam quæ à nobis

IN SRASILTAM. JII funt commcmoratsjdepcrmiiltis obferuatii digniffimis, de pifeibus volantibus, alijfque prodigiofifumis , non vnios generis, qui à nobis inter eundum fub torrida ilia zona viG funt; verum cos ad narrationcm illam re-mitto.

lam igitur corum aquibus cripuit nos Do minus pcriculorum narratio ell repetenda. lurgium fubonum erat inter vnum ex prçfe-ftisnauisnoftræ,3f naukulatorem noltrumj j *,L-#/.-quo Gebat vt neuter rede officio fuo funge-retur. Contigit vt nauiculatore ad 7. Cal. April, vicem fuam explente vela omnia ex-pandi atque in akum erigi iufferit: turbinem verb imminentem non animaduertcrit ,qui repentè in velanoftra tanto impetu irruit# (qaæ vt contraherentur iufliffe debuerat ) vt nauiinlatusinclinata,adeó vt malifumjnum {■.....'^ aquam artigerit,quin amp;nbsp;rudcntes,auium ca-ucæ,aliæque farcinse paulö negligentius col -locatae in mare deciderint,non proeul abfui-musab exitiali fubmerGone.Attamen rudé-tib is fumma celcritate abfciflis,nauis paula-timeredaeft. Nihilominus tarnen nos in

fummum difcrimen turn deueniße meritó afGemarepoteramus. Illi tarnen quorü culpa totum illud nobis eucnerat,non dlo periculo manfucti fafti funt,atque ad concordiam al- pju^^^j,^ leâi.Sed contra Gmul atque à periculo exo ingenium ui luti fucrut, gratiarum aélionis loco pugnam ^’ ®'® *?»• intentarunt inter feadeó obftinatam vt peri-X)wVtunK”' çulum eflet ne tandem ad cçdem deuenirent.

Aliquot poft diebus obtinente maliciagt;l‘' ber lignarius cum nautis qui de nobisleuan-disà tantolaborc(diesenim ac noctesinna-ui exhaurienda ù/fauMt occupab3mur)foli-citi erant,rimas quas obthurarent diligen'ff pcrquitunt.Sed dum quandam farciunt, ac-cidit vt after longitudine amp;nbsp;latitudine pedis vniusauulfus fit, aqua verb tanta copia tan-toque impetu in nauem irrupcrit, vt nautas ipfos c veftigio abegerit,adco vt illi fabrum lignarium reliquerint folum,ad nos verb qui in foris eramus accedentes re ipfa minime Cafusqui cxplicata fummo cum pauore exclamabant, fubmerfionc aßum eft de nobis.atftum eft de nobis.

roodum«- •^‘^ ^æ*“ Præfedus, eû nauarcho amp;nbsp;Guber •ulit. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;natorc,pcriculovrgêtc afTeres nauis quç foris funttegumento conftftim in mare deijeiuat, quo facilitas educeretur fcapha.Brafilij quoqj maximam vim aliafquc merces quaruropredig nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciuinjd Gallicarum libellarum millia decé

accedebat.Illi igitur confilium de nauerelin* quenda inibât, deque fàlute quasrenda in Sca-pha:Quam rurfum ne nimio onere opprime retur metuebant. Qiao fadum eft vt nauar-chus ftrifta machæra nos omnes ingreffu il-liusprohibuerit: minatus, fe brachium illi abfcifttirym qui primus in illam ingreftuffl molirctur.Igitur rabido mari perminos no$ cfte autumabamus.Prius tarnen illud naufri-gium ex quo fingulari Dei Ope emerferamus, in menrem nobis redibat j hortabati'irque vttotis viribus in eo perftaremus, ne nauit obrucrctur;cum tarnen aljoqui çquè mertern

IN BRASILIA M. JIJ stque vitam opperiremur. Tarnen tatum ef-fecimus vt nauem incolumem retinuerimus. Atqui non omnibus crat ea animi fortitudo: nautæ cnim plerique mortis illius quod im-minebat genus reformidantcs,adeo obftupu erant,vt return omnium cura iam abiccif. fcnt.Acfanè,merito quidem a 11 eu er a re pof-fum impios illos atheos qui paflim inter po* cula eos irridét qui mari fefe cómittunr,quinque tot pcricula fubcüt,fi apud nos adfuiffent nugas illas amp;nbsp;ludibria fua confeftim horrédis terroribus permutaturos fuilTe. Mihi porro dubium non eftquin eorum qui idhæcaiiâ-qae qu^iacommemorauimus pericula funt leÄuri plerique ex noftrate forma cxclamét. Quam tutum eft brafficas in continente pil* tarelQuam faciliiis admirada de Barbaris au-diuturquara vifunturlQuàm {apienter olim Diogenes cos laudabat qui nauigâdi cólilio inito minimè tarnen nauigabât!Atqui nondu nóftrorum bic fuitexitus malorü: turn enim cuininiftud incidimus difcriméab portu ad quein tendebamus vicies centena paffuum milliaaberamus. Fueruntitaque multa alia nobis fubeunda pericula : quinimo ( vt mox dicetur)tantâ perpeffi fuimus famem, vt nó pauci ex noftris extinéti ea fuerint.Sed interim fubijcienda eft ratio qua iftud euafimus pcriculum. Faber nofterlignarius humilis quidem ftaturævir,fed animo forti , nauis fentinam vt cæteri minimè reliquerat, fed cotra penulam fua nautica vafto illi hiatui ^d mouerat,pcdiburq;,vt aquç virib* obfiftcrct

quibus taraé non femel eft à fuo loco ditno-tus,atque in altum clatus,calcabat turn quâta potcratVocis contentione cos aduocabatqul inforiserant condernatiatque in fummara iam deucnerant defperationemzmonebatque vt fibi veftes,xylina cubilia, aliaquequæ vlui erant fumminiftrarenr, quibus quam maxime poflent aquæ impetus tantifper cohiberetur» dum afferem appararer, quo hiatus ille perni ciofus refarciretur.Quibus diligenter fuppe-ditatis,illius opera ab tampræfenti poriculo liberati fuimus.

Ab eo tempore ventis adeo aduerfis vfi fumu$,vt nauis noftra modo ad Eurum»nio-dö ad Fauonium depelleretur,cùm tarnen ad Auftrum tenderemus. Præterea Gubernator nofter illiusartis nôadmôdüperitusàcurfu aberrauit,arque ita incertum curfum donee adTropicum Caiicri peruentum fucrit te-nuimus.

Pratterea per quindecim dies inter herbas mari innatantes verfati fumus,quarum tanta crat denfitas, tantaque copia, vt nifi fecuti* bus eas fecantes,nauigio, quod illis frangen-diseratimpar,viam feciflemus, futurum au-tumo fuiffe vt ibi fubftitiiTemus. Quoniaw autem herbarum illa copia mare quodararno do turbidum efticiebat,nos in paludibus cce nofis verfari credebamus: ac proinde Infulas quafdam in propinquo effe iudicabamiis.Vt rùm iafta bolide,cui funis quingentenarum vlnarü longitudine alligatus eft,nee fund“quot;^

attigîmus,neque etiam Infulas vllas aut continenten» animaduenimus. Ad hæc id corn- y,doen, memorare libet quod ab Ind.Hift. de bac re indjî i.cnk memoriæ cd pgt;oditumïCliryftophorus Co J lumbus,inquit,ea quam primùm inftituit na uigatione ad Iiidiam nouam cognofeédam. Anno nimirum iq.92.Commeatus reparandi gratia ad vnam ex Cauarüs Infulis diuertit,à qua paulô póft digrelîuSjCÙm dies permultos nauigaffet,tandem ad mare adeo berbidum deuenit vt pratum referret.Quæ res non paruin eum commouît quamuis nullum fubef-let pcriculum.Sed berbarum illarum deferi- Herbarum il ptionem fubiungere placet.Colore funt fub- Î,’J“„“ ““‘’ fliuo,ad fœnum iam exficcatum accedente, feriptio-foliis à ruta bortenfi non abfimilibus.baccis iuniperinas referentibus : prælongis quibuf- Oii*quot;*!“****. dam faiamcntis ac nbris colligantur,aon ab- innauntes. fimili ab bædera terreftri inodo,atque iVa ra-dicibus expertes, mari ipfo innatant. Cæte-rum non fans tuto traftantur, nonnunquara etiam fordes nefeio quas rabras,quarum for maad gaUi gaUinacei criftam accedit mari innatâtes vidi,quarum adeo periculofus erat contactus,vt fi à nobis attreftarenturjmanus confeftim inturaefeeret , ac ruborc infe-ftaretur. i

Atquia nuper in fermonem de bolide in-i ^^J/.^,',. cidimus, de qua multa ab anilium fabularuml commentis non admodum aliéna fæpius au-J quot;^ ' '^ diui,nimirum nauigâtes ea iada è terra quæi quot;nbsp;“'^^, inh«ret,quibus in regionibus verf^tur agno-1

jfcerequod falfiffimumeffe de Occidfntali mari affero.Itaque quod res eft fubijciâ» Bo* ti^qoi^ùe U*® ^rg® inftrumentum eft trûculum piraini* iUiui vfts. dalem forma rcfcrcns ac acuta parte pcrfora-tû,quod funibus attexitur» febum veto ab ai |tera parte applicantes in profunduin demer-gût nautç quoties Incû ftationi idoneuro na-àos fe effe putant.Ciii fi arena adbçferit op-I portunam efle fiationem colligût:fin minÙJ) limum aut rupes fubefle cognofcunt,cuian-chora defigi minime poteft gt;nbsp;ae proinde alio _ nbsp;nbsp;nbsp;) elle properandum.

1: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hæchabui dicendaad erroris illius refu-'^ nbsp;nbsp;‘ itattonem.Ij enimomnesqui in alto Oceano 1 nauigaruntimmenfarn elle illius amp;nbsp;infcruta-bilcm,quantauis maxima funium copiaad-’ ' ' j Iiibita,profunditatem norût: Quo fit vt dies | noâéfquc,quâdiu fetûdus eft ventus cutlus fit tenendus;obtincntc veto mal3cia,côfillc-re necefle fit.Nauigia cnimmari illiaccora-, moda période ac naucs aétuariæ remis noB agiitur.Ex quo patet nugas effe ca'qua: vulgo refcrücur: bolide humum erui,qua in quibus terris nauiæ verfentur dignofcant,tùm vaHl ’'^' g^gitfsCvt fiiprà dixi(fint penitusimpet fcrutabiles: Quod fi in mediterranco mari, aut in ipfa terra vt quidam de Africç defertfi Ireferunt in quibus ftellarum amp;nbsp;pixidis mari-nx dudu viatorcs iter conficiurjoeû habeat: CaMwndde penes authores fides efto.Ego qux de Oeci-dcntali Oceano dixi vera clieconfirmo;

IN BRASIL IAM. 517 tergreffifürnus, vciitinein piratasineïdere-mus,tormcca aliquot ferrca aptauiinus, alia-que munimeta inftruximus. Qiiærcs nouum nobis creaujc pcriculóm.Cum. n.tormenta-rius nofter puluerem igni admouiflet,taniUu I eumapudignem reliquit quoad vas cuifue-rat impofituscadcfcerct, atque adeo ignem conciperet;cuius flamma vniuerfum nauigtu noftrum penctrauit. Adeo vt perparum ab-fuerit quin ob picem qua vndiquaqueoblitu erat nauigiu Hammis correpti fuerimus,qui-bufdam veils ac rudentibus infeftatis,tribus quoque nauris grauiffimc aduftis, quotü vn* poft aliquot dies vitam cum morte commu-tauiu Dc me quod attinet nifi vultui meo pi leum oppofuiflérngt;haud dubiè aduftione fuif fet turpatus, nifi quid grauius mihiaccidif-fet.At illius mei pilei benefitio fummis tantum auriculis capilÜfque aduftis incolumis euafi.Quod quidem ad dccimum feptimum CaLMaias nobis contigit. lam hoc loco ali-quantulum eft refpirandu nobis per Dei gra-tiam ab naufragiis,fubmtrfioncgt;inccndióquc haäenus liberatis.

De exirtmafrtne,tempeßat'hwialiffiftffgt;o”P^’^‘ cü periculiità ^mbM in GaUtam reiieuniamp;^f-quot; uina ope erepti famus.

^.SS^^^Sç'yl O T tâtifqne euitatii pcriculise ^il Scylla in Charibdim incidimuS' f'^W Etenim cibariis noftris iam an-tc oó quidem opiparis pars media repentè fuit detrafta, eo quod turn temporis iOallia decics centena pafluum milüa aberamus j quam moram non temptflates tantùm, nobfs attulerunr. Nam (quod etiam alibi dixt ) Gubernator nofter à curfii adeo aberraucrat, vt cum aflereret nos ad Hifpa-niæ oram accedere, Infulas Edorcas legere-mus,quaelt;ib Hifpaniêfi ora fexies cétena paf-fuum millia diftant. 111e igitur error föino-piæ nos rcdegic-,vt fob Aprilis menlis finem commeatu penitus careremos. Portremuæ

igitur folatium fuit, vtCellulam gypfatami in qua corn meatus recondi folent, euerrere-mus : in qua vetmes amp;nbsp;murium excrementa maiori copia quam micas reperimus,quif-quiliis tarnen illis diligétcrcolleóis, acligd-latim dißributis, pulmentum eóficiebamus, quodamp; nigredine amp;nbsp;amaritudinefuliginem fuperabat. ld genus cibi quim palato effet

gratum minime eft quærendu,m. Per illud tempus quicunque cercopitliecos amp;nbsp;pfitta* cos referuarant iis(quod iampridem à mul-tis erat faclum,vcfei non dubitarunt.In fum ma,iam ipfo Maij menfis initio ex nautis no ftris duo fame necati funt, atque pro naui-gantium more in ipfo profundo fepulti. Præterea tam diravrgente fame toros viginti dies procellis ac tempeftatibus adeo vexati fuimus vtnon modo vela omnia complicate, clauumque obligate, fed nauigium arn-plius regere impotes permittere illud flatibus atque vndis coafti fuerimus.Quæ res ef-fccit,vt per totum illud tempus quantumuis Vrgente fam.c pifcis à nobis nullus fuerit ca-ptus.In fumma repente nos in diram famem incidimus extrinfecus vndis, intrinfecus ve-tó aqua petimur. Quare in coriim gratiam 1 qui mare nondum viderunt,quos mtrito me diam tantum mundi partem vidifle dixeris,) boe loco, id eft in memoriam reuocandum pfjm.ior. quodpfalrcsdentsuigantibusafferit: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ïu»*-

■dtvos tr4nante^piciis vadafitfic^rinis, igt;i!^igt;‘'» t^aris eolont diuttii, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;] c^a^na Dei verè miracula cernitü^abi Di/ferJa campis a^uoris. !^amßmulac iu//it,rapidi tota a^uora Venti ^ i^ä ipfa tollunrßdera.

-^hiptturpanier raib, (^ nHnc ntihila tan^iti Tumenteve^agwgite, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

Tartara n ine contra praceps cocendit adimtif f ^l'fi/^f”trggt;(»rinßrfi,cp’c.

Perillud tciiipus cogcntc rerum inopi^j quam admiranda cócipcréc vota NautxPap* ftica fuperftitionè profitcntcs,Nicolao eniffl Cereü fimulachrüiuftç humanæ magnitudi-nis fefe perfoluturos effe vouebat, fiquando darctur vt portü attingerent. Atqui aliud nihil illud erat quam Baalem oculis amp;auribiis captum compcllarc.At nos verain Religio-nern profefsi adverum illum dcumvotao-rnnia dirigebamus cuius benignitatem atque fauorem toties cxperti cramusxuius etia ope in media ipfa fame non fineinfigni miracu-lo fußentabamur, à quo etiam vnomarci-pfum ac tepeßates fedaripoffe noueramus.

Interim licet inedia ac proinde macie a-deo confedi elfemus vt nauigationis obeun-dis minifleriis vix ac ne vix quidem idonti cflemus,egeßas tarnen fingulos cö compel-Icbat vt quaeûmque fieri poffer ratione de fa mclico ventre faturando cogitarent. Non-nullisin métem venit vtfruffula parmarum

Rarjn» es cx tcrgo TaptrouJfott, dc quo anteà, in aqua dccoquerent,cderéntqnc.- at illainuentio né duntut. îta füccefdt.Alij igitur eadem frudula cxci-pie mes prunis impofita torrent, quod adu-itum erat eultro eradunt; quod opcimè fut-ccf$ir,corium enim illud nobis fame iam có-feeiis fuillam cutem prunis affatam Gpore refefebat. Hoc faâo experimento, quicun-que parma eiuftnodi habebant fruflatim cas concidebant faleibus ,aliifque infirumeutisj fruflaque diligenter in facculis reconditaa-pud

pud fe continuo geftabant, immo in tanto apud cos erant illa prctio, atque loculi auro Opplcti apud auaros amp;nbsp;fœncratorcs noftra-teseflefolent.IpfcphusdcHiifofoIvmitanis , „ , . oblelus verba taciens metnonä: prodidit cos lib.7,c,7. nee cingulis nee calccanientis abftinuiflTe, Coriaquefcutis dctracla mandiffe. At non ^^^^^quot;''Ÿ dcfucrunt infer nos qui amp;nbsp;Coriaccos thota- etamentaex ces ipfaqueadto calccamenta ederent. Im-'^““««-mopucti,qui nabis famulabanturfai’nc adeà cornua can-preffi fjere,vt à Laternarum coinibns nor. d gt;quc se-abftinucrint, quaifl in riauigiiÿ maxitna fop- yfe's^p«-petit copia,irnrno febaceis ipfis Candclis fi flaut, ^iias oftefidcrcnt non pepefcerunt. At nos fummè dtbilita'tos iugiter in exhaurienda naudaborare necelTe crat, alioqui n ox fub-mcrfi fuilkonis, inediasnque nodram largö pOtUConlpenfalfcmuS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Elisinea

^orroingentem bolide tertio nofiäs Mà * j,“/;.’,*®quot;','^, ins fil b foils Occafumin acre ardentem con- fptutur. fpeximus cuiui tanta erat veils (loftris reuer-beratio vt ea igne lam cotreptä effe crederc-musiartamen nullo hoUfo tneommodo fla-lïmVuoliüit. lam fi quaratur vndeboliS illa ortum habucrit.Refpóndeo rei illius caulanl indagare difficillinium efle , præft rtim cd mi terras nouas ex quibus icbtyjjcollae aduebi'KiiZ.irx? folent, Infulamque Canada præterlcgefe-linus,q'.iæ regio eft ftigidifftnia,ex calidis cxquot; balationibus ortam elle nemo dixerit.'^oS

1 igiturvt genere omni incommodorum af-1 ftidaremur , Aquilone ventö adeb inftftatl

Tormentarius noftcr ad 4. Cal. Maias,cû ante tanta fuilfet fame oppreffus vt pfittaci vifeera me prifente cruda paulô antèdeglu-bilfetjdiem fuum obijt gt;nbsp;ncc terra?, fed man fepulchrali vt amp;nbsp;fuperiores mortui æâdatus eli.Cuius mortem co æquiore tulimus animo quod opera ipfius facile carcremus : Et-enim fi Piratç quidam eo tempore nos ag-greffi fuiflent, pon modo non propulfarc-mus, cos fed vitro in deditionc venire fuin-mis votis optabamus (quæerat noftra mife-ria ) dummodó cibiis luppeditaretur nobis. Sed prout Deo vifam eft nos per totam na-uigationem illam affligere ,vnicum confpe-ximus nauigium, quod affequi minime po-tuimus,vclaenim apparare mature per im-bccillatem noflram nonlicuit.

Cæterùm confumptisillis dequibuspao-lö ante memini parmis,coriis, iplifque adeo arcarum tr gumentis, breuitcr quiequid failures cap- mem explcrc poterat, nos vltimam nauigi' wwdunwt'f’o^'s noftra; lincâ attigifte exiftimabamus. Sed penuria artium inuentrix, quofdaraex nobis murrs vt venarentur compulit. lUi c* nim fame oppref(ï(qood micas cæteraqueo-mnia quæ corrodere folebant diligentercol-Icgifli-mus ) turmatim per foros curfitabant. Nosy’róeim diligenter, turn ingeniofifüquot; me iis captmdis variis decipultrura generi-bus' adhibitis inuigilabamus» nonnuneps'” ana

etiam noda fcliu more eos obferuabamus. Quo fddum eftvt quantumuis latentes per paoci manus eftugerint noftras.Ac fane mu-rem turn pluris, quam bouem faceremus in continente,æftimabamus.Vidi cnim qui co-ronata tria,nonnunquam quatuor, in fingu-los mures numerarent. Immo quendam ob-feruaui, qui cùm Chirurgus nofter mures duos fimul ccpiiret,hac voluit cum illo agere conditione, vc fi murium fuorum alterum commodare vcllet,cum primum ad portum appelleremus,galcrum,thoraccm,femorili3, amp;nbsp;tibialia ipfi penderet Jllé tamènÇquoJ ve-ftes vitæ fuæ pofthaberet) conditionem ref-puit. Denique mures frequentes ac minime exenterati in aqu* marina clixabantur , qui tarnen maiori nobis crant in pretio gt;nbsp;quàm fint in continente veruecini armi.

Prætereà quo magis ac inag’S pateat nihil - quot;nbsp;quodedule effetahobis contemni,dequo-dam narrabo,qui cum Præfedus nofter mu- y^j^^ pg. rem fatis grandem apparaffet, quatuor exfe- des dnigen-ôis pedibus, quos in foris rcliquérat , eos ^JJ^ ‘^‘’^' diligentifsimè collegit,pruni'fque affauit, af- ’ feruitquefe perdicUm alas tàmfeiti faporis ininimè vnquâ ediffe.Ae fane, quid eft quod non tanta inedia oppreffi mandiffemus , auC potiiis voraffemus,qui ad explcndam famem offa ipfa olim proieda aliafque id genus for-des fummopetc optabamus?Nee dubium eft quinu nobis virides herbæ aut fœnûadfuif-ftbbrutorum more ca mandiflemus.'^ Atqui

non foliini cum malo hoc confliétabamUf’ totis cnim viginti diebus quibus fame ilia*” feftati fuimus, ncque yinum neque aqua di 1 cis in naui noftra vifa eft, reftabat tatum cxi-guus ficeræ cadus, quern pra:feóti npftri adco parce diftribuebât, vtfi vel Monarcha quU turn nobifcumfuiflet, cæterislargiorem p”' turn no obtinuiffet : fingulis autem cyathus sitis fame quotidie aflignabatur. Cum itaque non.m*-jJ’Jj*''®*’'' nus fiti quam fame infeft^remur, quottefcu* que decideb^t pluuja linteis cxpanfisiferreo-que globulo in medio fito vt commodius*” vafa fubieüa inftillarcr, aqu5 excipitbamus. Immo earn quæ per foros cfftucbabdiligétec colligeban)us,ncc obftabant fordes quæ earn longe turbidiorem ea quæ per viens in yrbi-bus prçtcÆuit,reddunt,, quominusànobis ebiberetur.' - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Sancerrana Denique .quamuis ca fames quant Anno fames. ^ i574.in obfidioneSacerrana perpefd fiimus, ■JAh# ƒ in earum mjmerum qua grauiffimæ habet”* 1 recenferi debeat,vt videre eft ex hiftoria qua •■ de ca re nos ipfi edidimus, x^uamuis diutur-' ƒ nio,r non tarnen xquegrauisatque ea dequa ( nunc agimusfuit.Sancerræ enim nequeaquf 1 neque vini iaboraoimus inopia,præterea hef j bæ quaedam ac radices,vitiuinquc gerawä* ' nobis fu^pctebam.Ego fane ft ob cauflæ *”' 1 ftæ patroCinium, phridioncalicubi tenerer» tantifperdum Deocreatis rebus benediâ*”' L nem fuam impertiri vifum effet, quid peUeSj 1 niembranæ, bubalini thoraces,aliâque eiuf* wodi fuccum aliquantiiium habentes, quibus

tarnen quotidiano vfui quamuis minimefa-miharibus, in illa obfidione famem tolera-uiraus,expcrtus,minime vnquam famis mc-tu na deditionem hoftibus venirem , dum-modo earum rernm copia fuppctcret. At in illa noftra nanigatione longè diuerfa crat ra- ' tio, eöenim redaâi fuimus vt nil nobis re-j ftaret praeter brafilium lignum,præomnibus j aliis lignorum generibus ficcum , atqüe hu B^cuu^n u, moreexpers. Nihilominus tarnen non de gnum lt;orio fucrut inter nos qui fame ad extremum ada- ‘*““’ t di,cibi alius inopia, lignum illud dentibus atterere conarétur. In quibus crat Philippus Philippi vg. dux noftenqui cum frultulum ori admouifTet tum. altum trabens lufpirium me hts compcllauit verbis. Heu mi Leri, pecuniam in Gallia ad quater mille libellas olimquot;crcdidi,cuius apo-cham vtinam conferibere teuerer , amp;nbsp;mihi pro ca panis vnus cum cyatho vini mihi præ beretur.Petrusautem Richerius Paftor, qui nonita pridem rupellæ adDominum migra uit,in ccllula fua proftratus iacebat, adeóque crat viribus omnibus expers vt caput ad Dtu oraturus minime poffet attollere,attamcn ita proftratus indefinenter precibus ad eu fun-dendis intentus erac.

Antequam fermoni huic finem impo-; nam,id obiter obferuare libet, quod in aliis quidem,maxime in me ipfo animaducrti,qui binas famesexpertus fum, eafque ciufmodi, vt nullum vnquam horridiores euaftffe crc-dam.Corp9ribus iigt;cdia debilitatjs, amp;nbsp;deß- gquot;n«a.^ ** Y üii

ciéte natura,fenfibus alienatis, fpiritibufque diffipatis, non modo féroces, fed amp;nbsp;morofi amp;nbsp;iracundi fiunt homincs.Illa porro iracun-dia merito rabiei genus dici poteft : Quo fit vt appofitè vcmaculo noftro fermone is fame dicatur furerc,qui fame premitur. Prste-reaquoniam experientia res omnesexpref-fius edocet,video non fine caufa Deum, populo fuo minantem famem nifi fuis pareat pra;ccptis,difertc exprimere futurum vt viri Dfut is sj. illius qui fuerat mollis,amp; delicatus, valde ma *** lignus fit oculusin fratrem fuum, amp;nbsp;in vxo-rem fibi chariffima.atque in filios fuos,adcó vt non det vlli ex cis de carne filiorum fuo-rum quam comedet. Nam præter ca qua: in . Hift.Sancer, commemorauimus exemplade rouUa^amis parentibus qui ex liberis fuis vnum comede-temporein runt, déque militibus quibufdam qui poft-tj^u'e^eae' 9”^™ cadaucra eorum qui bello cxfi fuerat, tant. deguftafient.fe dccreuiffe fi raalum illud diu-tius pernitiffet,yiuis manus aft'erre,affirmare poffum nos durante ilia Nautica fame vixac ne vix quidem pacatèalij cum aliis colloqui potuiffe, licet Dei timoré cohibereraur, im-mo quin (quod Dominus condonet nobis) malignisoculisalij in aliosfuerimus.

Sed vt reliquum nauigationis noftræ cur-Nautï fame fum defcribere pergam: Contigit rebus no-«ne^i. {tris in peius ruentibus, vt nautæ alij duo 17. Cal.Maias fame necati fuerint.Quo tempore ex nofiris nonnulli fucre qui tara diuturnutn eworem noftfum in aquis fecura reputates, pujla

IN BRASILIA M»- JIJ nulla obiefta terra animo fuo fingebant nos innouo verfari diluuio. Cum igitumautas illos mortuos in mare précipites dari ani-raaduertimus eundcm nobis exitum omnibus impendere credebamus.Ego in tanta return inopia qua,vt dixijcercopitheci ac pfit-taciquos vehebamus confeétt füere,ad illud vfque tempus pfittacum plumis decoriim,an-feris magnitudine gt;nbsp;articulate voces multas humanas imitantem, ftudiofiffimèconferua ranreum Gafpari CoUignio offcrre fperaba, atque ea fpe quinque dies cautinimè occuL tarani,nullo ei præbito cibo. Hunc turn vr-gente fame,turn quod vererer ne mihi nodu furto furriperctur, poft alios omnes occidi. Ille mihi amicifque aliquot meis per tres qua tuótue dies alimcnto fuit:integerautem à nobis fuit efus,nullam enim particulam prêter plumas eiecimuSiadeó Vt non carnes tantum» fed amp;nbsp;vifcera amp;nbsp;pedes ipfos,atque adeó vngues , vncumque roftrum corroferimus. Auis iftius mortem çgerrimè poftea tuli:do-lorcm auxit,quod quinto ab eius obitu die terram confpeximus.Cumigitur illius generis aues facile careant potu, vel tribus nuci-bus totum illud tempus vitam illius fuften-tarc potuiffem.

At vcro,dicet quifpiam, quid nobis cum tuopfittaco?nófne perpetuô in miferiis illis veftris fufpenfos tenebis? Annon tandem ali-quandomalorum amp;nbsp;quidem omnis generis fitis? Nunquid.autvita aut morte finis tin-

dem dabîtur? dabitur vtique- Dcus enim qui (non fané vulgari Cibo ) corpora noßra fu-Quadie cö- frcntabat, opé nobis tulit opportunifsimara tintntem cßccitquc immcnfa (na bonitatc vt8. Cab^ emfpexi- nbsp;lun. cùm iamad forosfermé lanfeüorTcon-

IHUS. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. p P -

terræ loco nubes nobis ac chimeras indiea-rat qu« propere euanucrant,fpeculatorcitc' fum atque iterum pro more cxclaniante,. Terrain, Terram, vix tarnen vcrcillud Jici credebamus. Atqui fecudo flantevento prora obuerfa mox certó cognouimus, continent pern i,n,propinquo effe. lam verb vt liquide appareac.quantam in miferiam quanturaquç in diferiraen addnóli fueritnus: quamque op portuné Deus fit nobis opitulatus, hue refer piodigiofurn^*^^^^^*^^ 9“°^ nauelerus nofter edita voce af deetctiju). firmanit llatim vbi gratiarö a óf ion es oh im-mincnté libçrationp qoßram egiflej::Se nimi rum omnino decreuiflejfi diem vqumadhuc in illo ta mifero Hatu permanfiflemus non' quidem forte agerc(vt ab nonnullis, iq tales redadfis anguftia? eft aliquando_ fädum) fed aliqucm ex nobis dam interficcre qui cxte~ ris efui dfet. Quæ res minime me epmmo' uit,confcius enim mihi eram (quampis cranes made effemus confedi ) me ab illoperb culo tutum fatis fuiiremifi forte cutem amp;nbsp;of-fa nuda pro carnibus habere voIuifTet. Quo-nijmautem nautènoftriRupcHam appelle' re

re decrcucrât, vt ihi ßrafilium fuum lignum vendercnt,cum iam ab Britânia fcx palTuum minibus tantum abefifemus, Nauclerus cum Philippo amp;nbsp;quibufJam aliis fcapha veäiad oppidulum proximum ( hodiernam vocant) contendunt,cibaria comparaturi. Inter quos duoexnoftris quibus pecunias fpeciatiin nu meraucramad cibaria quaedam mihi com-paranda , vbi ad continentem appulerunt, nauem noftram famis domicilium ede ra-r ti,diferte teftati funt fein earn pedem nun-quam relaturos: quod ab ipfis eft fadum.Rc-liâis enim in nauefarcinis fuis abillo teriï-pore cos nunquam vidimus. Attamen corum vnus qui folus naecum è quatuordccim iUis quorum nomina initio recenfui, hoc anno/vj/o-jc 15^4. quo hiftoriam hanccorrigo recenfeó-que,quanto cum labore priftinac reftituti fue rintvaletudini ad me fcripfit.Nobis quidhac in parte contigcrit moxnarrabo. Nobis in Anchoris noftris operientibus ad nos accef-fere pifcatores quidam,à quibus cibaria peti-mus, illi fe à nobis irriden arbitrati, immo neiniuria aliqua afficcrentur veriti, fugam capeffunt, at nos quos vrgebat fames, cos vt. fonfifterentcogimus, inque corum lintrem irruimus.Turn illi extrema quæuis fibiim-minere credebant. Nosveró pacatèomnia agere, eunuque cibariorum nihil præterci-barij panis frufta aliquot comperifsemus, v-nus ex illis inuentus eft qui expofita extre ma qua premebamur famcadcofciu fe prç-

i^O HIST OR. N A V I C.' ftitit.vt pro panis illius fruftulo,qiiod vix o-bolo vçiiiffet, feftertios duodecim non du* bitauit à me txigere. Noliri autem mox emn cibariisad nos redeunt, quam anidè ànobis fuerint excepta neceffe non eft dicere. Tuni | in propofito perfeucrsntesjifmirü vt Rupd lae litus peteremus, iam paffuutn fex miHii nauigaramus,cum ab Nantis qui nosaffecu-ti funt admoniti fuimus Piratas quofdain ad oram illam vagari. Quare poft tot tantaque pericula,quse Dei ope euaferamus, fi vltroin periculum nos coniieeremus évidentes iHud nihil aliud eftequam Deum tentare,illo ipfo diey.Cal. lunias portum intramus,Blauue-/('' tenïem,in Britannia: ad quo i per illud tem* pus naties permultæè variis regionihusredu ces appeUebant : quæ amp;nbsp;tormenta difplode-bant,aliaque nauigantibus folcmnia celc* bfabant,atque ob partas viftorias triumpha bant.Intcr quas vna erat ex vrbe Samnalea, cuius nautæ Hirpanicam ex terris Peruanis reducem cepetant. Ea pretiofis quibufque mercibus erat anerata,cuius pretium adfexa’ ginta aureorum nütnoru millia «ftimabatur. Cuius reifamacuper vniuerfam Galliafpaf fafuiftet, mercatores non pauci Parifienfcs» Lugdunenfes, aÜique co ad merces illas eoe* mendas commeàbant.Quæ res commodifsi-mè nobis cuenit:accidit enirnvt cumènaui egrederemur mercacorum illorum plerique iisauditis quçperpefsi cramus,amp; nosprgin-firmitate minus ad greffos figcndos idoneos {uftetarint)amp; oppoitunifsimè admoauerint

autumomos veró(quii^ecim eramus nume-lt;’''^xl'£«'y«»«4.‘«(. ro)qui,vtiam dixigt; nauemTTlatn in America

vt alij alios intuentes cadauera c fepulchris erutavidere videremur.Adhæc vbicœlûter

cepit faftidium, vt(nam de me nominatim Famemcon. veriusreferre poffum^in diuerforium tadem fequitui ci-delatus oblatum mihivinum vbiolfccigt; de- ^“'J^“' ^*^‘’ liquium animi paffus Gm, inque arcam qux in propinquo eïat dclapfus. Qai verö aderac futurum vt anima mox agerem exiftimabât» habita prçfertim debilitatis mcæ ratione.Ac-qui minimo affeftus fui cafu illo incommo-do.Itaque in leftum decubui, tamque fuaui-ter doriniui,vt nonnifi ftquenti dieSr quidé multa luce experreäus fucrim:quarouis ante decern menfes in lefto non dccubuifféjquod f^-ft

opinionrrnqui plitant eos qui ab moHibuS cubilibus dciueuerüt ca repetétes initio dot-mire rainùs pofTe-Blauetiigitur quatuor die bus tranfaftisHannebonem nos conferimu! quod oppidulum ab Blaueto quatuor paf-fuum inillibus diftat. In quo totos quiiidc-cim dies quieuimus,nofque ex medicorûpie feripto curauimus.Quantumuis tarnen diligenter nobis caucremus nemo noftrum effu A S*^*^^ potuit quin tumore per totum corpus P 1 infeftarctur,me cum tribus aliiscxccptis qui j - nbsp;\ ab vmbilico ad pedes vfque co niorbo hbo-

rauimus.Jnfupercum J^o^a amp;nbsp;ftoinacliifo-lutionc conflida^amur,adóo vt intra corpus nihil confifteret eorum quæ iromitebantun ^^‘j*™*quot; *1'®™^” medicamenti genus nobis cftindi-toingedam catum, quo poftquam vfi fumus eófeftira ab aluumaccó- eo morbo fanati fuimus : eft autem eiufmo^ di. lus hederæ terreöris eft accipiendû cunl oryzîTpi^è coda , in ipfa olla pannis vetc-ribus reftinctazquibus igni admotis ouorum Vitclli funtpermifeendi. Confeâionem ills

loan.Sebâft. cochlearibus ad modum pubis oriadmouc-bamus. Ac fane nos omnes morbo illo cx-

Anghis vm. JuJ adhibitum furftet facile credo. Hxc funt ram orbem denicjuequæ de nauigationc lila noltrâ hä-ciicundcde- bui referenda: Quæ fané inter miniinas non ful7 Hi°fb eft reponenda fl animaduerras nosgradusfé Gemind-ca. ptuaginta tres nauigafte ab Aquilonead Au-peiin de tri- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V crû in nc palmam inerentibus prç-

■11a Ioannis Sebafti^ni De Gano'Hifpani, i,^^J,t ^o aut(vt quiifam voluntyVenetivcl etiam vta-j liis placet ab vrbe Guetam inCatabria Pro-/ uincia oriunlt;li,qui vniuerfo orbe circunda-jj to, quod ni fallor , contigerat ante cum nc-*! mini, poft eumquidem deDnc^Anglo' idem referunt ,quiin patriam redux pro ia-'j fignibus orbem tcrrse depingi curauit cum hac infcriptione,'/’«»»»« me ctrcumdedifit. f

Cætcrùm iisa me Icâis quæ Hierony- ƒ musBenzo defua in Peruenfem terram, a- n'o«/«® aliafque orbis illius regiones peregrinatio statimpoft ne,quæ fuit annotum quatuordecim,fcri-®^quot;*°'’‘’ plitt commune hoc mini cum illo elle am- tingit fead madüerti,quôd(vt ipfe hidoriç fuç initio re- itet Amène. fert)annos viginti duos natus effet cum mul ^'°f' , lorum exemplo peragrandi orbis cupidusac præfertim vifendæieius mundi partis nuper repertæ , cui Indiæ Occidentalis nomen fa- t^^ f^nij^ âum eft, cxplcrc animum fecum tandé con-' ftituir? Ego verb eodem ftudio impulfus, totidémque annos natus,in Brafiliam naui-' gationem fufeepi, pro vt ipfe hiftorix huius 'ƒ initio adnotaui, fed aliud eft longe maiori dignum obferuationc, quod nimirum Ben- I zo, (licet ille de nobis nihil nec nos de ipfo I vnquam audiuiffemus ) affirmai fe idibus Septembris An. 1556. in Hifpaniam, per- | adis fills percgrinationibus,appuliffe:nos ve ro(quodetiam fupercómemoraui)ad 4.1dus eiulde mefis,codeq-, annoinBrafiliâ profeófu ff Gencua cxcefsimus.Iâ jgitur fi quis tépotû

■ feriem obferuare velit, eorum qui in Ame-ricam nauigaruntmos ftatim poli Benzonij ’reditum eflemuscoliocadi. Porro eiimBen-zonishiftoriaLatino fermone primiim,ac poftea Gallico Vrbani Caluctonis amieiß* ' mi mei opera extetex Italico conuerfa,cui ititulus edj^uanouiorbfi htfioria, addequod author ipfe inter eosqui multa obferuarût, atque obferuata clegantiffiinè fcriptis man* darunt,poftremumnon obtinet locum:ne-ceffe penitus effe exiftimo iis qui America-norum mores probè noffe cupiut, atque adeo quara immaniter miferæiHæ gentesabHif-* panis,àquibusfubaâ:æ funt, excipiantur,vt hiftoriam illam diligenter perlegant.Ille au-tem cö maiori eft dignus laudc, quod hifto-riam fuam concludat præftantiffima gratia-' rum aâ:ione,quam ad Deum dirigit. In quo fe minimd ingratum in eum fuiffe,à quo beneficium hoc acceperat, vt res adeo nouas, tamque à nobis remotas terras vifcrct,per ‘ totum quatuordecim annorum fpacium,cu- .

ius etiam ope tot pericula euafiffet. IlHus tarnen clariffimum nomen obfcurare niti-1 tur Theuetus, veritatis, { fiquis alius noftra pinemoria extitit)accrrimus hoftis, fuo viro-Irum illuftrium libro,quem nuper edidit.111^ 'enim de Francifco Pizarro Hifpano à quo Attabalippa Pcruenfium rex fuit deuiótus» i Theuetus ; verba faciensjtotam Benzonis hidoriamita «caVt*”quot;' dubium reuocat ( à cuius tarnen facundia longiflimèabcftjvt meras fabulas efledicas*

Quires forte à Theueto de indudria cd fu- J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Galliam patriam fuan) debito non profequa turaffeetn, cuius tarnen lepidiflimus Benzo fsmæ eft ftudiofiffim’jadücrfus eos qui quad J niinimo negotio Indos illos fubcgt rint,cæ- lt;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

teras omnes genres tam faeilè fc deuîneere ^'''^'^ -.dn-tt porte iaetanc. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

Sert vtad nosredeam finem ac fequier# labarum confequuros nos efle lorGtan quis cxlftimet:attamcn mfi iUc idem, cuius ope à tat naufragiis,tcmpertatibus,cxtremâque fame aliifque incommodis quç nos inter naui-gandumaffiduè vexarut,libcrati fumus, nos ad litus appulfos feruaflet, extrema qnæqué nobis impendebant.lam foprà dixi ViUaga-gnonemtradiùiiïe ditam in nos perfcriptâ^,„.^.,,,^^ præfeéto nauis illius qua reuedi fumus, vnà’ cum mandatis ad obuios quoique magirtra-tus vt in nos f vtpote bærefeos criminis rcos afeperaûosaniraaducturentdgntque addi-

• ccrent.Contigit autem vt Pbrtipp_o Duci no-',. p«»*,. ftro cum Magirtratibus f ab religione quam ptofitebamur non abborrcntibus)cuï accula irta epirtolis ditæ ilVt adiunctis plena tradita fuerai neceUnudo intercederet. Qi\b fadum eftvt optiipè ab illis exceptifuerimuscontti-quàm cupiebat ViUagagno , imb etiam for-tunisfuis non ptpcrcerunt,quin noftiis,qui-bus opus erst cas laroirentur.VbUipr.us quo- ^ouidewia f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ nbsp;nbsp;nbsp;* . Dd adan-qucao ühs pccunias mutuo acccptt.,atquc ita unda. Ueustllequi aftutos in aftutia depfehenditj

nos ab illopeiitulo liberauit.cffccitq; vtfcf-lerati ViHagagnonis perfidia deteda, id totû ad illius contumeliam,noftrum verb folatifi redundatic. Tanto igitur accepte beneficio ab illius manu qui nos totics terra manque feruauit.î^autis noUrisHancbonc exceden-*gt;bus,,vtNy;ftriam patriam fuam repeterét»/*quot; / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Nos etiam vt ab Britannis illis recederemus

^^!.'’t*/ '' ''''y tjnorum idioma non minus nobis erat Bar-(ij/j ‘ barura atqüê fucrat Americana lingua , ad Nannetespropcramus,non quöd percclerts » pfU l 'K'i^h iter illud cpnlcccrimus ; tanta eniiïTerat in-ef '’‘^t ^’‘'•'^gt;'^ firmitis noUra,vt equis,quibusinfidcbamus regendis minime pares cflemus. Quocirca mercenarii a quibus regerentur fingulisfue-runt mercede conducendi.

' Natui» fe- Quoniam autem quodammodoreflaurâ-Raurateap-'j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

petitus mi- da crant corpora nottra no minus portento-labiki. fis flagrabamus appetitibus atq; ij funtquos de præ-gnantibus mulienbus referunnquorä nifi adfinem propetarem,cxcmpla admirât da referre poflem:quin ctiâplcriqueab vino ica abborrebant vt ab co per menfem intc-Surditasocu g^R™ abftinucrint.Tandem vbiadNanne-loiumque turn vrbem peruenimus quafi inucrfi effent ex fame or ^’^'‘^^‘'^ noftri vmucrfi, aurts oculiquc noftri ta. adeô hébétés repente faéli font, vt formido i.Saniucl.14 incefffret ne in furdos atque ccçcos cuadere-^I '^^■^ ' nbsp;nbsp;nbsp;( mus.Hue lefcrri poteft quod lonathan Sau-

** / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i lis films dicebat t illuminatos fuiffe ocnlos

Oculos antea fuiffe media hebetates. Veriini tarnen ab primi nominis incdicis quibufdam aliifque claris viris , qui ad noS frequentiffi-mè accedtbint tanta cum diligentia curati fuimus, vt nulla tantotum malorum veftigia nóbis adhçferint,quin imo deinepoffum af-firmare,exJéto ab eo tempore menfe me o-piimum auriurn oculorumque vRim habuif-. fe.Hoc qnidem verum eft me ab eo tempore ftomachi debilitate femper laborafferqiiç etia fame illa Sancerrana, cuius paulö^nte mc-mini,adco eft confirmata, vt mihirne dubi-temea me nunquam liberatum iri:doncc me totüDeiis fœlicîffima refurreftione inftau-ret.Itaque apad Nannctes qao in loco(vt di-ftumeft)öptimc excepti fuimus recuperatis valetudint ac viribus gt;nbsp;noftium finguli quo vifum fuit abiere.

Antequam finem hulc biftoriæ impona-musid vrtum fupereft, vt dicamus de quinque illis qui Americh'm repetiere, tnm quum primtim redcuntes , naufragium emfimus. Quç res quo modo iriootucric,panels dicant. Viriquidam fide digtÏl quos in America rc-liqucramns, qmq; nos quatuor exa^is méfi-buslunt infcquutiïinPhilippujnducé noftrü !..•. Lutetia: incidernnt,tlKque narfhrui fe,maxb trio fuo dolore, tres ex illis i ViVlsgagnone fuffocatos ob Euangellj profefttónem fpe-ftaffetqdoriïbæc funt nomina. Pc^rusT^nr-donus,Iohannes Bordcllus, Matibæuv Ver-neulius,quinctiam integram turn confclGo-

'“'•' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;L 1,

pis turn mortis corum hiftoriara,defcripuni j attuliflefignificarunt , il'jque tradiderunt, Q^am ego haud multó póft ab illo accepi-Earn vbilegiperfpexjqucfidos illos Chrifti feruosa Villagagnone tantifper morte ple-xos fuiflc,du m nos cum tempeftatibus at va- nbsp;nbsp;i

rits periculis conflictabamur : in meraoriam mih» reuocaui me vnum ( vti fuo didum eft loco)cx fcapha illa edudum fuiffe, in quara ingreffus iam eram in Americam remigra-turusuc proinde,amp; mihiquidem efledequo ! maximas Deo gratias agerern,qvód rneniRl j minus cogitantem, à tanto liberaflet pericu» ' lo,atque etiam mihi in primis onus illud in-cumbere,vttriumilloruin martyrum fidei ponfeffio mcmoriæproderctur,atquein eo-rum referretur album qui nodra memoria» ob Euangelij confeffioncm,forticer mortem oppeticrunt.Eodem illo anno biftoriam il-lam lobanni Crifpino nobili typographo» cófuJeM« tradidi: quam martyrum Catalogoinfcruit, têpoiis hift y”® ‘:*J^ eoruralaborum defcriptionc.quos lib.s- pertulerunt ab co tempore quo à nobis dif-cefl’erut,donee Americam terram attigerint. Eoigitur Ledores remitto :bocenimloco mentionem corum feeiffem nullam, nifiea quam diximus caufa adadus eo fuiffem-Ho* vnumaddam, Villagagnoncm, quod primus piorum fanguinem in orbe illo rauper reper-to,fuderit, racrito à quodaro Americanum Cainum nominatum fuiffc. lam iis eftfatif* faciendum à quibus quifnamlueritexitusil-^ ’ / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lius 3

iius quærÜalct.Ëam nos in Caftcllo Colli- ; ^/j,,.^'/ J., gnio(quemadinotium fufiùs in hiftoriæ pro- f „ I'tlfM^' greÜu tliâiim cH ) reliquimus , quod tarnen ~ Don multó poft deferuit , cuius ctiam culpa ab Luliranis captum fuit,vnà cum tormentis i beUicis liliis Gallicis infignitis non fine im- * mani Gjl:oruni,quos in eo reliquerat,cxdc, * aliud nihil de illo ab eo tempore audiui (neej fai)èmultüininquircndolaboraiii)nifi quod poft fuum in Galliam reditum rcligiofis qua ' pcflunc potins turn voce,turn (Teriptis éxeep- i tis iuueterata malicia tnagis ac magis con- ' firmituSjobijt tandem Anno 1577.méfe De- „iÔb’fu“ cembri,in prædio quodam Melitenfi,ordinx attributo,cui nomen Bellouaco:quod abfuo quondam famulo,mihi eft renûciatum. Imo, àquodam ipfiiis nepote gt;nbsp;quem cum illo in. America videram,accept tàm male ante obi-turn, rebus fuis earn profpexiffe, vt fuoriim confanguineorum nullus fortunis ipfius au-dus fucrit poft obitum, vt ncque dum vita m3ncbat,idcft ab eo nunquam non ncgle-ctos fuilfe.

Deniquequandoquidem ( vtexbac hifto-^ ria fatis apparct ) amp;nbsp;in genere amp;nbsp;fpeciatin^ tot periculis , tótque mortis abyffis ere-ptus fum, an non merito cum fanâa ilia Sa-inuelis matre exclamare poftum, Icbouam morte afhccre,amp; in vitam reftitucre, demit;-, j^^, ^ ^ tere in fepukbrum amp;nbsp;educere? poiTum fanc. tt quidcnijni fallor optimo iure,fi quis alius

noftra memoria. Attamen fi huius effet loci, addere pofTcm Deum immenfa fua bonitate nie ab infinitis aliis, in quibus verfatus funij diferiminibus eduxifTe. Q^are,.fi marc ele-mentum adeo furens, me non abforpfitjfi Barbari anthropophagi, quibufeû ferme annum vixi, me non dcuorarunr,famcfqne ex-tremæ quas toleraui me non necaucruntMn non patriamea Gallia,tygrideimmanior e-rit fi violentam arque immaturam mihi af-fcrat mortem? Vtcunque tarnen fit ego qui mortem filiorum Dei(in quorum numerum me afeitum certo fcio ) coram' eo pretiofani elle noui,totum meipfius volunrati permit-. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tp.Hæc tandem funt quæ à me turn inipfo

inari,eundo,ac redeundo,tum in terra America, apud Barbaros obferuaiii. Me aurem nô' Jatet tam ampludi arg imentum réfq'ieadeo Varias à me commemoratas eo fiylo, caque qua decebat grauitate minime fuiffe dcfcri-^-/.Virt* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lubcnsagnofco mejiaç^ter-

At't^i* '’^•^^ tiâ.editione nonnunquam ea quç paucis fue-rant perftringenda fufius quàm par erat per-fequutum effe, amp;nbsp;contra in extremum aliud peccantera ea quæ longiorcm poftulabant orationcm plusæquo contraxifTe. At leâ:o-ics rotates velim vt (Indium men æqui Monique confidant,quod orationis non fans comptæ damna rc(arciat;Cogitcntqucquam dura mihi return quæ in hac hiftona comme morantur,fucrit experienlia.

fjj|. ®g* *utcm æteraojimmortali, inuifibili,«^» ^z//^*'''* la *?*^”^i Deo honos fit amp;nbsp;gloria in fecu-Amen.

Pra/irtcnitjpag. a linea.ti.defcripferim. 311.14, Idem-l-ïï* teftudinibus.34 l.a.Pizteier.3S.tai.ni.Hi/lt;gt;rt«,;J..a. negoïia-(]ue.i6.i.2.numinatimque.i7.I a4.Albacoras at-bi appellant z3.1.i.fiAici).i4.I.*gt;fertur.3a.l *5.Margaiaituni.46-l.ï'’-'gt;o’’’' iia.ioJ.p.cumque in Eir-tebèUiOnethaiere peccatiigt;n).5i-l' 6.ab ijs. 1.25.po/? pr^ditus achte Ad ^lA.ïó.p'^ft è addeSp. JJï. 1 «• Iin.6i.l.a4.p’/iiii'i/pri?»?»«dde non.65.1.31.raaxiniï.67.LiJ Afquot; teüitlegis.70.1.32 conuiiwri.74.1-3.En.76.Lii luntl.gt;6. ünu. 77.1 s-vi 93.1.13 c?ruleum 97 1 27 extremum.98.1.3o.ijs-nio. I.iS.poyf tiancupafite^adde eÜaecommodata-ioi.lf.caulcsqui. l.I7.sc|uant. 102. I.i5.pinafttiz.io3 l.tf. peßveriaddtamp;c. loS' pre è tennis figulina.io8.I }2.dele dccernendis. iiaA.ji.psfi net, addede, 115.1.26 pcfiiri^tnta addeàietum nati. 116. l.ii. nancil' cetemur.l.z4.iplt;is ut pre,vt »ifirates rernm rtpunenö viridcS verum. 122.1.27.vna.126.11 nec.l 9 Ad. l.it. è dumis. u; !U' quas.i37.1.5.obnoxiz.i38.1.i9.1apides.i4o.l 7. dele am sa/ern, 144.1.16.lineamque 1.24.inf)denies.l.29-hioftti.isi.lï2. iHu terras.1.31 barbati. 155.1 '6.expolita;i6o.l ta induciet-1671. 2.appellati.i9o.l.23.quos.i92.1.1 effet.1.16 intolis.194.1:6.in-«juinaffe 2O4.1.3.onu'llis.2ia.l.27 peßmedijs «liilrcadaucribui. 206 l ir.Effc nos.208.1.14. Galle- aii.l-az.fiuit. 22318. eflero-a:8.1.29.inuitatus 235 1.2I.collucant.a40.1. lo-p-ß anime edit, non.t4i in argumrl.3.fiais 245.1.16. hoßis.246.1. 31. iniüfcn-di.25o.5r.ille:isi l.z.quos 305.I is-f» earn legt arbonbus-ïua b's. infJituml.iS capiendi» 3:4.1.20.157) 329.1 21-nuftios-J31.I 32.1deo.

Ameniiou,gofsipium. , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;•• 15»

P««. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pap-ji

America orbis pars quarta eiufque longitudo.Uÿ Ameticani immortalitatem^animarum credunt.

nj.tolerabiliores iis qui fingunt animas è cor-poribus egreffas in confpeilurn viuentium venire. xj}. eos irrident qui quetfus faciendi gra^

tia in peticula fefeconliciunt. ^o. Potatores eximij.ios.iog.manus ante amp;poft cibü ablaut. iO7.vtde Barbari.

American! mulieres quomodo vultum fucant y) hofpitum aduentü deflent. 151. crebrb corpus lauare {olent.?4. Res apud eas admiranda.140 Grauidz quo modo fe gerant. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*54 Ananas fruólus exquifitifsimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^i Animalia Americana à noftris penitus abfimilia.

iii.qu! inter ijla maxima. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«5 Anus Barbar! adipchumanüdiffluétélingüt.150 Aouai lignum tetervimi odoris. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;15} Apoftafia Villagagnonis in caufa cur Gallinon fint in America. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;105

Arignao-ropiaouum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- Ibid.

Arundines quibus fagittas munrunt Ameriç. .175 Aftutia Barbarorum ad decipiendos Gallos.'. 54 Athei fupra ipfos Barbaros deteftandi. pag- loy Auati craftiim milium.

’ Barban,qua fintftatura.y^.renimMundanarum ftegleélo-res.ïo.villofi nön funt vt à quibufda eft tradituW. ibid, variis coloribus corpus inficiût.Sj.Corpus incidunt.87. Exparte nudi,ex parte Verb induti incedunr.ss.Abfque pane amp;nbsp;vino laute viuunt. 98. quoties efuriunt, edunt. 107. Inter edendum non bibunt. ibidem. In gratiam «urn inimicis nunquam reducütur.i7o.fuiiofi.i7i.Sagi£-tarij peritiffimii/j. nudipugnant. 175. validiffimè Sa-’ ïp gittas emittunt.i75.Sagittis pifces tranffigunr. 159. Sinó ’H’ otdinejinconfufè tarnen in militiam proficiftuntur/’ 179 Ad prçliuni venicrttes vlulant.178.ferocifnmi.t78.pe- ' dices pugnant quidque fentirent de equis fi quos vide-'’ rent. 17*9. Compotandiratio.io8.filentium inter comef-fandum obferuant.iO7.Sobrietas in edendo. io8.Salcan-tium in orbem geftus.ns.peritiffimè natant.i4t. Con-corditet viuunc.i41.ad gracificatidum prompciflimi z^i, Cubilia quomodo rternant.i44.Comiter excipiunthof-pites.i47. veri Dei cultui adhaerere pollicentes preca-•'‘ tioni intetfunt.ii6.vide Americani. Batbati noftrum affandi morem ludibrio habent. 197 primi Barbari ab aurore vifi. Barbari cur exafte exprimi nön póffint.

Caioua brafficarumgenus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ?^ïi

Cauidè auis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-(?»*'

Cantus Barbarorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ii8.i4o.ii4.w5gt;;?#^.quot;

dandum conuentus.ibid.pervicum circumducitur.iS!4» mortem imminentem vlcifcitur. 185. mortem contetn-,njt.x30.vn0 iâu madatur.iss. Eius cadauer calida per-funditur.ibid.in frufta celevrimè fecatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iS?

Caftellum Lufitanorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. 3*-^

Choyne arbor. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij.^ ■

Cœlum fub tropicis clementiffimum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ .152

Colores. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ij. 171

Gotnmanda-oualToufabï cralïae. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ .7 lt;i:;..j: 167

Conatus Villagagnonis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;/ . óU.bnack.

Concentus Barbarorummirus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nj

Coniugia Barbarorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;lt; nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;? .* ’ ij»

Crudelitates horren dx Barbarorum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;194.195.197

pies longifsimi mefe Decembri in America. ifri^i Dieæquinçétialifub xquatore verfabamur. JOJ Qua Die redeuntes con tinentem confpeximus. Ji8 Diluujumyniuerfaleconfufè norunt Americani. xio pifputatio Viftagagnonis amp;Cointae. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5?

Pilcrimen proximum, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jj.ju

Epilogus primus ad repiçfentandum barbarum. 88.feciin-dus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jii.amp;c.

Epiftola Villagagnonis ad Caluinum. ï5.VidePraefacipné. Error verèDiabolicus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-•'.168

Error cofmographicuiOfdam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pr

Ertopcofmographicarum chartarum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;190

Error crafsiisimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;in

F. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uiiótH

Facinuslugendum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;« 118

De boue qui herum mortuum agnofcit mira hiftoria. lar Hinouraé,Guaiaci genus quo vtiintut Barbari ad curatiq-nem morbi cuiufdam quem illi Pians nominant. iMj

r,5Ï.Nafus eis deprimitur.ijis.Eorum crcpundia.ibid.quÇ illis nomina imponantut ibid.eorum alimentum. ibid, mundifftmifunc abfque linteorum vfu.138. fafciis minime obuoluuntur.ibid.Humano fanguifie illinuntur. i8j Iniscubiliaxylina. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»44

InterpretesNeuftrij vitam atheorum more tranfîçunt.rÿ4 loanes ScbaftianusdcCanoHifpanusorbem vniuerfum

Indæi crudeliffinn. i?j lumentaapud Americ.nulla. i47-i98 lus ex radicibus expreffum efculentum. loi

Luéhishypocriticiis captiui madtati vxoris. i8g Lufitani duo à b arbatis capci amp;nbsp;dcuorati. 197

Machiauelisfedlatores Barbaros imitantur. 170 Maftatoris corpus cur incifum. 19* MaisPeruanumtriticum. rot Mala aurea amp;nbsp;citria magna copia in America crefcunt. 160 Maniot radix. jg Manobi auellanarumTub terra naCcent iuin genus. iss

Narratio Brafiliclis cuiufdamdevinofaceta.rt)?-^^^’’^®™ narratio Barbari.

Narrationes infigncs. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;itpxiS'ï^o

Nicotiana non eft verum Petum. • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ * '144

Nomen Autoris Americana lingua. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;148.171

Nomina fingularum corporis partium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;188.1.8^

Nuditas foeminarum Brafiliéfium.91. Certum de vcftibus reijciendisc0f1lium.04.De eare quidfentiat AUtor. 97

Pages medici Barbarorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^4j

prægnantes mulieres quo modo fe gérant in Americî»M .^ Promontorium facrum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;:^fi.gt;l*''têlt; '

Vrouerbium Barbarorum à Gallis vfuipâtura. 1^® ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptOUl- '

ProuidentiaDeiadmiianda. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjj

Ptolomxus Lathutus ctudeliffimus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Si4?9

QjJinampian auis coccinea. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rjx,

Qöifquiliï tubrx mari innatantes. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uj

Radicum duo genera panis loco in America. 98. farinx ex illis conficiendx ratio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ibid..

Scripture ars excellentifsimum Dei donum-Senes Ametinanicur amp;nbsp;quando viriliategant-risptxfunt. 171. Quomodo Gallos excipiant. Sententiaeximia à Barbaro prolata. Seouaftbu ceruorum genus. Serpentes permagnos edunt a mericani.

Serpentes long! graciles amp;nbsp;virides. Sitis fame intolerabilior. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■c ,

Solum Americanum,tritico amp;vino accommodatum. t®* obpinguedinemfrumento ferendo minus antum. '°^

TapemiripUgain America. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Tapirouftbu animal quod afinû amp;nbsp;vaccamrefetMii' f?' nis illius fapor. lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;y .7 Tata‘ïgnis.154. Tatatimfumus- Ibid. TatapeconaW culi.

TerrorBatbarorum ajidito tormentorum ftrepitu. 174 Teftudines marinç atque eatum pifcandi modus. ia Theuetus refutatus in pr«fatione pafsim, deceftudinibuï raarinis.13.13.14.15. Deeo quod mentitur Barbarorum animasfeChriftolucrifacerevoluiffe. 6r. Deeo quod authori imponit quoad fitü Ganabarç finus.71.De ima-ginaria vrbe Henrica.75.76. De Nomine autoris.77.148.

Demulietibus Americanisquas fomniatavirisfecuba-recumCaou-in conficiunt.io$. De carnibus elixis. 114. . De Crocodilis ingentibus quos AUtoti afhngit.ny. De herbaPecum quamEngolifmenfem 70031.164.06 fumo abfque igne.i5$.Beiizoni obtreftans.

Ton infefti genus infelHffimum.

''Tormenta quomodo difplodunt Barbari.

Toucan auis columbi magnitudine.

Touconherba qua vtuncut Barbari pro arcuum neruis. *44-l71«

Touis pfittacorum genus minimum.

Touou lacerta.

Tououpinambaultij cum Gallisfoederati.

Toupan tonitru.

Trichides prodigiofe.

Trophxum ex capicibus humanis.

Tutio in capote palmarum edulis.

Vanitas Theueti.

Villagagno quibus nos primiim verbis affatus eA. *^ Villagagnonis indignifsima perfidia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*’?

Villagagno cur nauigationem in Americarn fufeipit.i-w Gencuenfem Ecclefiam fcribit. 4,eius inter audiédu™ concionem geftus. 44.Ecclefiaftjcam difcipljnani con ftituit. 4«.zelofe arderefimulat.ibid.llliuspreces.47' amp;nbsp;Si.ad coenam accedit. 53. Illiuslex in fcorcatores.57. Caluinum vitupérât, quem antè laudarat. 61. eiufdem confeientia excruciata, atque ordinatia deierandifot-*’ mula.«3.Nititur nos in feruitutem adigere.«7.nos in Ca ftello fuo diutius manere non vult. 70. Eiufdem vit?

1-; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.-u- ? -