pyROP^ ^ ^ ^ ^ VEXATIONVM

Q_V B Ie I B E R»

D. PHiLi THEOPHRA*

S'il pAR^CELSI,

Cr/ TRE5 ADHVC EIY^-^ dem authtrii trailatus acccfferunt,quorum etiarn verfapageU^ Summarium indtCAbir.

PerDoftorem Adamum à Bodenftein ex au-ihoris archetypo Germanico promulgati. Poftmodum per Gerardum Dom quanto 6-delius dcbuit,ac ratio materix pati. tur in Latinum fermonem verfi.

^^^ Metrum hernam.

SVMMARIVM EORVM QJAÏ hit libella cantinentur.

Primo traftatu mctallorum fcpteni, veranaturt* li»^j tranlmutatio, totidera canonibui ad metho-dumreduäiscontinetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Secundo, rerum nacuralium omnium tria tort principia , pet demonftrationem artis igneas do* cetur.

TertiOjContrafturarum origines,amp; cur«, fuis atquot; lt;ani$,vt Auro potabili, Solis oleo.amp;Auri quinta el-fentia faâar, cum eorum, amp;nbsp;aliorum nature myHt' riorum extraCkioms modo,eompleftuntur.

Quarto morborum capitalium quatuor, (q*lt;” incurabiles,appellant alij) fcilicct Epilepfi«,Podj' gra:,Paralyfis,amp; Hydropifis curæ verat treduntur.

«ft W '

raaS'

TRANSLATOR LECTöRIBi^S.

^^^fl ® ^ ‘’■^ ‘J““'^ qwiypiü ßue Tbeophrajio f^^‘^‘*^}^^^ aduerjetur, ^^^’-^ hbeüi titulo,non pnetermi^o tn-men,tiiuluni ddiunxerim:priufqudm e-

11« rciMU^dm tnteUigAt. fi^nimeiduerti pleros^^ Lf-florts/oj i^otißimum qui ie rebm non miroiteHis^ imi MixfKpfrjjcidLteruipSjiuAicurf/oIctjObliitoVe-KitionKuocubulOjmox ileHura UbeÏHfucic nurrte~ ff ; quidfortd^w duthorem üis mtufum, exi/hment «iforuwcontumflum id feripfiffe Fulfo quidem fut (ii«id/ore coguopercntjl übe Hum in^icimfrs uct l Untiflum intflligerct. Ego ut iHw in pojîerttw, qum l Htwlumnouum iJiJjjfxerintjftirfm i^quircudi curiA I Uf fuftum pt, uc Çmul quod mimerito contempfe-\ fcntjifltfUfflu nunc tituli rutionc proprij,diiigfndt

1 {ifttbcrem occuponfiutcufuwptrf.Purdcfip ment cm

1 lt;ptnre itolui tefloribui in unicu didione fci!icet,pr« i «ptoreinnojlrum unis huit« rnuximu inclupj?cmgt;-l (ieriumi^quod etium in omnibus eins operibt« uidere

i licet,nee Hcrbulum unum «rcuno U4fKUWe(]e poptu.

1 itvdeptKtcorumtrudiidioneSjO'potipimu'm inter-\ Vfct«tioncs,qwim difpciles periculofx mugis exipÛt: \ wfttuntiUwm «b uurbord pbrup (ermonè torquers, \ flMmeiiMmentcmprorfuSjCrurcunorupTicm per-ttcTttriSjUium^ ledonbus obpruxerU ad eu edprfe« da,qux priw crunt pcilioru. Cum ium in feipfo fuif-1 jet expcrti«,quint uur ijs wexutionibus ulumnos, utq;

1 dipipulos torque« Joleut Alcbimietfuos,nuiloj’q«e

AD LECTOREM.

praeter päudßimos^ac udlcle patientes inter,uix»lt;^‘ cum Lctum,contenttm^ reddere. Kifertuf eom f*' hortari uoluit, ne Hexationibui huiufmodi pertfrf‘' ti,ueltedio quopiamaffèHi defiflereninmofotè^r oem dut rei, donee artem ipßtm,er naturen jiffi'* reddidiffent, patienter, er en qua fuif podiciti^^^'^ but m dies offerunt expedarmt. iflud eji arcenm/n ^ haeartefeitumaxtme neceffarium ijs qUimeU’H^' tutterecupiunt : quod quos latuertt pafeuenfif (notatis tarnen erroribus corrednq; ) tedrbitgt;gt;^ adtre Cormthum negabicur. Cum naq; wucel^'f^ helium hunc Pyrophihs tantum ( ut ex eues P^^r'^_ ne luce elarius patet ) aiTt orum exhortationoi'P ppmt,(y non lüts qui blandof candidas^; honibuf tingere,fadei^ rugasignibuf giunf.nihilominusutilitatêartis ambiunt. libellotituliconueniremagis po tuit,quoi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^

proprio,non m fupplementum(quo ^^£^^ Vf*^ i’^ eontemnentium artem ignis ^W^ quam fit Pyrophilialde qua totum etiam ^*’*C dium hocdifferit.ilac funt qua de titulo nouf rem abfoluerepojfunt,ne propter priorem * « detorqueat anmumtß prima fade non arrifet«'’ petat ft libuerit,pn minus abflineat, nemo f fuo commodo cogendus efl-

Vale. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

GerardusOomP^ j minimus'‘^^^ j

ELENCHVS CAPITVLO* lt;nbsp;rum, quu hu traüutulü centi-nentur.

PRIM.O.

De natura Sc proprictatibus metaUorum 7. Sc corum ad inuicein tranfmut^tionibus 7. ca nonibus explicatis.

Defedulitatenatur»

De modo quærendi metaUa.

De congelation# Mercurij , id eft Argent* viui.

De receptis Alchimiae.

1 De arte veratranfmutationisrnetaUorum, amp;

• 1 nbsp;nbsp;nbsp;Lapidis Philofophici compofitionc.

• 1 nbsp;nbsp;nbsp;De calorc Mercurij, vel Argenti viui.

I De materia Sc inftrumentis in Alchimia necef 1 farijs.

j De Alebimix vera difRnitione.

1 De metaUorum philofopWeorum diffini -1 tione.

» 3

TRAEFATIO THEOPHRA'i Ui Pdracdfi quibufuis Akhmißii,dtqi it-Hoributpr^ilfd.

j: Vos Akhimixperi' h,quotquotetiamvO' ii bis maximas pollkc' ,i mini diuitias,aut0aP ij que 2) plurimumcu' il pïtis extrude : quod Akh/m/a diuerfimode polhceturacdo cet. Panter di vos qui laborcs,amp; vexJ' honeslibenter fufttnctis,abftincreta' men ab ea minime vultis, donccvobis eins præmia promiflionesep cegnü’ fint;experientiadocctindies,einillibu5 ne vnum quidem votum affequi.Siu^' tune delectus amp;nbsp;artis exiftatrnondicOt fed Fati porius,amp;opcrantis peritia.

Qiiaproptcr non vt folcnt alij vulgagt;lt;’ Akhimißac comuniter, libcUumhon^ defcribere volungraucm admodum^f' tem illi, proeclTus^ docent crigerepf'’ iixifsimos.i^ Antim:hocliqueneriplt;:'' mittas cum faleintro,amp; y. quorum''!’ ciam femis accipe. © rantundem. T^' ü^quibus addcfulphuris 54, vitriol!'''’

P YR o PH ILIA X o’am, 1. amp;nbsp;J) tantum vtiftiuspoftrcmi liquéfiant in crudbulo sô.

Cum itacp fignorum, lydcium, Pla* netarum cœleftium charatfleres , vna cum ceteris nominibus,reccptis,mate-» nalibus,amp;: inftrumcntis,inhac arte pert fis notifsimi fint,hoc denuo recenferc li hello fuperfluum cflet: quamuis huiuP cemodi fignorum,nominum,2lt; chara-fterum ufus Ôd explicatio,fuo tern pore non recufentur. Alius hie Alchimiam, quamantea traóiandi modus perfep^ tern canones,cx metaUorum feptem fe* fiededudus obferuatunqui licet pom* pofa verborum elegantia non erum* pant,nihilominus in eorum confidera-tione, quicquid ex Alchimia fperan * dum eft abunde fatis, amp;nbsp;aliarum return arcana plurima continentur: ex quibus efiam per fpcculationem admiranda quidam refultant opera, quxmulto* cies antiquorum operantttim,SC natura liumPhilofophorum fcriptis,ac opinio nibus longe diuerfa, probationequi* dcfn,8C experimento reperta funt.

Primo nihil in hac arte venus, quam idipfum, quod minime cognitumeft,

5 THEOPHRAST!.

cm'cp minor fid es adhib etur- 0 ccawP»' caufacp foladifficultatis omnismAld» mia,propter quam ad paupertatêredU' cuntur plurimf,reliqui fruftra laborant, eft operantium imperitia, matcriaruW'' quenimia, velpauca nimis quantitas, aut xqualitas : ex quibus omnibus,res in operationibus vel deftruuntur, vu rediguntur ad nihilum.At fi vents prO' ceflus fuerit inuentus, res ipfam fe®’t' tans indies, ad perfetfiionemmagisa^' ceditRcda via facilis,fed apaucifsinn^ reperitur.

Aliquando faflum eft, vtfpecnlati' uusquifpiam artifex aliquam arten’*'’ Alchimia per delirium fuum excogi*^ re potuerit, fiue quidpiam, autnihib^' de fcquutum fit.Nihil ipfum oportet» cere,quo quiequam introducaturinn*' hilum,amp; iterum aliquid oriatur cxnih*' lot hoe eft infidelium proudbiuiu.n^quot;'*' vtiq; falfum.ïDcfrruc^io bonum pe^' c;r,nam bonum apparere nuHo®®.® potefi, propter fuum occultum ( alias! occultatorem. Bonum itacp miniweb® !jUm,dum occultum eft-Occultatore anjouendus, vt bonum libère curndat' täte

PYR 0 PH I LIA 4 tatefuavaleatapparere-Glofa,Occulta tor eft nions g arena terræ © meatus in quibus metallum creuit. Atvnurn-quodep m etaUorum vifibilium, o ccul-tumeft (alias)occultator aliorum fex metaUorum. Etquiaperelementumi-gnisimperfefla quæquæ corrumpun^ tur,aduruntur,ac reducuntur in nihi-bim, vtifunthaecmetallajr. quot;$ XC c?^ 2 b ,é contra perfedla fimili non abfu-tnunturigne,veluti O S^ 3), quo fit vt in igne permaneant,0d ex alqs imperfc-^is in quibas corrumpuntur,fimul cor pus fuum aubmantjS^ appareant ocula titer. Qiii 2lt; quonam titulo id fiat,ex feptetn canonibus colligi poteft, ctiam cuius naturae, fiue proprietatis quodli-betmctaHum cxiftat, quid cum alqs o* perctur,0d pofsitin eorum commixtio* ne.Verum hoc apprimenotandum eft, feptem iftos canones à quouis, licet a* .cutifsimo lelt;ftore,prima lacicjcdturacp leuiter intcUigi non pofte,nam leuis in* teUedus, occulta facile non admittit: quapropter quiuishorum canonum dt fputationibus indigetnon exiguis.Plu rimi funt elati fuperbiep fpiritus, qui ft*

jr THEOPHRAST!.

bi tcmetc perfuafum habent, hatcoW' nia qua: libellus iftc continet inteUig«' re, forecp futilia, mcliorafe haberepu-tantjiftaquocnfpcrnerefolentjC 0 ) (O).

Canon primuifde natura er ^roprittate ^.

OMnia funt in omnibus occulta, v-num exipfis omnibus eft occuV turn hoc, corporeum, continens, cxtrjnfecum,vifibilc, amp;nbsp;mobile:liqucti diones omnes in ifto contmentemani feftæ funt; nam iftius contincntis,vf uens de corporeus fpirirus exiftitudeo coagulationes omnes,aut congelatiO' nes m co conclufiuè eóprehenfe, aiifl liquefaó-ione quidemacquifite, dreS' datæ,nccnon contentæ funt. Nullus huif liqnefaCtioni,minus cius origini noteftinuenirinomen, quo vocentur. Ët quia calor nullus tam vehemens,qui huic æquiparari pofsit, ignis illi tartan rei calor comparari debet- Huiufmodi liquefadbo nihil prorfus commune ba betcumalqs naturalis ignis caloreb-lt;Qis, frigore^ naturali congelantibus, aut coagulantibus,quas congelatio-nes,

PYRO P H Î LIA

neSjObearum debilifatem m’^ agere ncqueunt iftæ liquefactioncs, hac ra-rionccontemnit. Inde coiligere heet c-kmentares vires corrumpentes ( quæ vel eflenna quinta, vel eius elementa vocantur) nihil addere , vel adimere, necarripiendi poteftatem haberc.Cœ* kites,amp; infernales vires,elementis qua tuor non obediunt, Rue ficca, humida, calida fint,vel frigidainuUum eorurn ogt; perandi facultatem habet contra quin-tam elTentiam, fed quodlibet proprias vires,SCoperationes perfe continet.

Canon [ccuniut

De quot;ZC amp;nbsp;eius natura, quod eius manifeftum eft einteilige corpus louis;fcx mctalla fpiritualitcr oc* eultat, vnum quidem alio profundius, tenaciuscp. '!Z 'nihil de quinta partici* pat eflcntia,fed elementorum cft natu* iæ;quaptoptcr eius liquefatftio Icui pc-nitus igne fuperueniente mandeftatur, amp;nbsp;accedente frigore fimili coagulatur, ! Cum aliorum omnium metaUorumlk ' nbsp;nbsp;quefadionibus affinitatem habetmam

quanto quid altcri natura fuerà ftmk

7 THEOPHRASTh huSjtanto facihus vnitur iUi per coniiW dionem .• fadhor etiam dl, magis^na turalis propinquorum, quam remoto' rum adinuiceoperano. Remotum amp;1 kre fokt,eó quodm ipfo vix minimum videatur,etfi maximum exiftat-'hinefit, vt ad fupcros non anheknt homines) quia plurimum ab eis diftant, eorum^ gloriam non vident. Panformitcrinte' rosadmodum no formident, quodre* mon fint,eorumepftatus, 6C pœnæmf reriarn nemo viuentsum nouit,autex/ pertuscftihac de caufa nihili fit infer' nus. Res enim remotiores, eóviliores habentur, quo rudiorem locum obd nent, quia pro fui loei japrietatequat' quæ res melior euadit, vel immutatur: quod varijs exemplis demonftrari pO' teft.Quapropter quanto magis ZC at? 6C 2 eft remotior, propinquior etiam O amp;nbsp;lt;1 reperitur,tantomaioremaurei tatem, aut argenteitate ( vtita loqua») in corpore fuo cotinet, grandior^, for tior, vifibilior, tangibilior, perceptibf lior,amabilior,accep tior, no tior, amp;nbsp;verlor quam in remoto comperitur. Rur fus quo res quæuis remotior, eôvibor

Theophrast r. s EXiftimatur in prædicflis omnibus,idcö quodfemperpræfens abfenti reipræ^ fcratur. Quantô propinquius eft mani teftum,tanto remotius eft etiam occul turn, Quamobrem AlchimiftiS diligê* tia fumma fpiritualis,o ccultus, Si rem o tus confiderandus, atquc notandus eft locus,in quo (unt O amp;nbsp;(I ,fub O Slt; Lu nætum vtrum ipfe cupiuent, illud in dt ftantiapotius quærat,vt in propinquo videat, eo loco,in quo quot;^ corporaliter ftetitjO amp;: C oculariter,ad quoduis exa menexiftere finefuco.Tranfmutatiox nis quideminmetaUis de imperfetftio-nein perfedlionem,varia fupt opera-tionum recep ta, quae vnum alteri pcr^ mifcerc, turn alterumab alteropurum feparare docent: hoc nihil aliud eft, c^ cius tranfmutatio, vel permutatio, per alchimitum opus perfectum adimple-ta. (bintra,NamÂurum multumlupi ter X ,amp; non paru argenti.in b. quot;^. ^.

imponitur ei, 2lt; augmentabitur ^ ,ôd de reliquis, *

9 nbsp;nbsp;nbsp;THEOPHRASTE

Canon tertimde ^ (yeiM^ro^nctaiAut-OCculta 6 metalla fepomum exp^

Ictunt, à feep detruferunr, actHu effecerunt corporale, valorem 11'* minimum relinquêtia,maximam^d*’' ritiem ac onus imponentia, quodqH^ finim coagulationis robur arque dm*' tiam m iftud excufsit,ac mamfeftaui*, colore,liquefadione,panter amp;nbsp;nobih-täte fibi retentis, DïfHcilimurneft,acla boriofum exinepto vulgarity hommC) Principcm, aut Regem fieri, fed Mars valida,pugnacicp manu dominium ao quirit,Reg!S^ locum occupât. Eft ta' men quod caueatabinfidijs,necapü' uetur ex improuifo. Confideranduvc' nit,qua ratione o' régis locurn,amp; Ö K lt;ï cum K locum lt;?i obtinerevaleant.

Canon quartuidr $ ty pro^rietatibuf tw-ALiaó.metaUa^J exomnifuo co* lore,m.ediocpliquefadtionis, im' permanennæ corpus extrinfecS fecerunt. Necefiarium tarnen forctad intelligcntiam aliquot exempiis demo ftrare,quinam res manifefta per ignem

OCClll'

pyROPHÏLIA to occultât ,amp;manifeftatur occulta ma^ tcrialiter. Quiequid eft combuftibile, natutalitcr,2lt; per ignê tranfmutari po* teftde vnainaliam formam,videlicet, in cakem, fuliginê, cineres, vitrum,co* lores,lapides,00 in terramiqux poftre-marurfus inmulta corpora nouaredu tipoteftmetaUica. Si metaUum etiam aduftum,aut acrugine vetufta fragile fo

1 ret, maUcationem ignitionibus iterum

\ adipifcitur galias. Nam aurum multum

1 lupiter,8lt; non parum ar genti hab et.Sa

1 turnum, ^ ï impone ei, 2lt; augebitur

\ Lunadetcliquis.)

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Qnon quinti« denatHra er proprietatt-

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b«5 1).

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;propria fua natura Saturnus lo

\ 1 j’Atutuï.Pro fuo me reiecerunt cxa

\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;irrinatore ó.alia,deque loco fpiri*

1 luali truferunt à fe, cotruptibile corpus

\ inmanfionê etiam adicceTunt,vt quod

\ ipfance funt,nec babere cupiütfim id ego.6.fratres mei fpitituales exiftunt, inde fit vt corpus meum quotiesigni-turn cft,p cnctrêt, ac vna mecS igne tra! tant, 0 ÔC (£ tantu exceptis ; qux mea

it nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;PYROPHIIzIÄ

mundantur, amp;fuperbiunt aqua- ^Pquot;^*' ms meus eft aqua foluens fratrun’ mt'’ rum congelata corpora,corpusnieain tarnen ad terram eft prócliue:quK9^“ in me recipicur etiam proprw fit 6dpernos in corpus efficitur. Mun“® minime foretvtile, ft cognofeereV”^ (altem crederet quid nam in meUto^ efficereep pofsim : vtilius cnim fl w^^ id quod valeo,facere callcrct: Alchiwi ftarum artes omnes deferens,hoc foH quod in me eft, amp;mecum fieri poteft vtcretur. Frigoris lapis eft in rnc,h2ƒ eft aqua per quam fpiritus congdafifi cio metallorum 6.in efle corporcun* 7.idO cum (f promouern

Duplex reperitur antimonium, vnquot; vulgare nigrum, quorepurgaturOt” co liquefa«um : cum la habetaffinto' tern (alias ) eft iuigeneris.Alterumtft album, quodMagnefia diciturpunof' afiinitatem habet cum ^ maxim am, à: multiplicat cum alijs ^ commit feet lt;r.

QnottffxtiM den^furi C jGrproprtetdfi-

Y^X C conficere veile I) ,aut c?',non p eft leuius vel facilius opus,quàm '*~^cx nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2 It, Lunam ingenti

lucro faccre.Non eft tamenvtile perfe* elain imperfecta, fed hæc iniUatranß mutare.Qvumam fit materia C , velvn de proueniat, op otter etiam cogno* 1 feere.-quifqs id cofiderare no valet, vel \ perquirere,ncc Î efficere poterit. St 1 togetur, quid eft C f eft ex 6. metaUis 1 fpiritualiter in 7.occultum,vtfacpius di 1 ^um eft ( alias ) cxtriniccus amp;nbsp;materia 1 liter ; quia fernper alia 6.metalla,fepti' \ tnnmin fe continet fpiritualiter occuV \ ta (S.rnetallafpiritualianonperfiftunt 1 abfe^vno métallo extrinfeco,2lt;mate* 1 tialv.ficetiamnullum corporale metaV \ Ium,al3fque illis 6. fpiritualibuslocum, \ anteffentiamhabere poteft.Corpora-' liametalla feptem liquefacftionc bene 1 permifeentur,fed mixtum hoc, non eft \ ad faciendum O aut ^ vtiler nam in ca \ mixturamanctaliquod metallû in fua \ natura,vel fixumin ignc,velab eofu* b

IJ THEOPHRÄSTI

eft aliud Exempli gratia mifee quoefi' que modo potes, $ ^ I) lt;ƒ' Y U infimul,inde fietG ^ (r,alijs5'meta^ lis in fe no permutatiSjfic vt ex 0 et C. fiant O âd (Cxpiamms omnia liquet Ôafint in-mafiàm vnicâ, nihilominm manec in fua natura quodlibet hoc i-pfum quod efi: hæc funt quæ decorpo rali mixtione mJicanda veniüt.Defpi' riruali vero communfone^metallics, feiendum eft,nullam feparationcffl,aiit mortificationem ipirituum eflc,quist^ les fpiritus abfqj corponbuk nunquam perfifterepoflunttetiamfi corpus in''' na horacenties iUisadimeretur, Ä^mof tificaretur, nihilominus aliud femp^quot;’ priori multo nobilius acquirerbit: ^ hæceftmetallorum tranfpofitio dcv' na morte inaliam,de minori graduin maius,amp;altius,hoceftin (r,amp;exinc' liori in optimum,amp; pcrfeCfifsimunipd efi O iplcndidifsimum, 6C omnium K* gale magis mctallüm.*

Dicendu eft vlterius, quod hulufcC' modi fpirit’ mctallici corpus, in fui P^ mitiuagencratioe per cœleftê influxn acquirat,nempc lapidé aipeóuvileni, qufO’

P Y R o P H I L I A. 14 ^uein tüfum liqucfadt, corrumpit, Ôd morrificat igne mctallanus omaino: tuncmetallicus ille fptntus ni tali mor* tificatione,melius, arque nobilius,noQ Habile, fed liquabile corpus recipit. Accedit Alchimifta,qui talc corpus nietallicum rurfus corrumpir, mortifi. cat,à artificiofe préparât, fie tterû fpf HtusiftemcraH i, nobilius Ôd perfedius induit corpus, manifefto feprodensin lucem 0 aut (T : turn demum fpiritus, Ô^corpus metallica perfede fimul vm* ta,funtab ignis elementaris corruption ne tiita,necnon incorruptibilia Ert igi-turverifsimum,quod fupra didum eft fepius.6. metalla,feptimurn femper ge nerare,aut de fe in elfe manifeftum pro ducere.

Quæftio, Siverumfit (r,ôcquodlin betmetallum ab alqs ó-originem duce* re, generariôp,Quæ eft igitur eius pro* prieras, amp;naturaf'Refponfio.Ex. I?. ^. Î^.c?’. $. nihil, nec aliud metallum fieri poteft,quàm (f : caufa eft quod alio-rum 6. metallorum quodlibet duas ha-bet virtutes.-iftæ funt (^ fpiritus,quibre vibus verbis fic acquintur. Nam (f eft

b x

ly T H E 0 PH R A S T Ï ex 6. fpiritualibus metallis, amp;nbsp;eorurn virtutibus, quarum vnumquodqj duas pofsidctdummatimùaqrii.funtinvno corporali métallo pofitæ,quæ7Pbnf tis, amp;nbsp;ü. fignis cœleftibus cor^aran» tur. Habet enim C à Planens ^,5-ab ïiKÔî^iijacabîîîîamp;X liquations amp;al' burn fuum fplendorem. ^ z^-'cé X-(3' lias) IE.Habet etiam ’Ta^-H't^^^' lorem album,amp; in igne magnam fuan’ conftantiam.^ -14 Sgt;( V.Habet C aö^' 525 amp;nbsp;Y .duritiam,bonumqj fuum clan' gorem. c?' 2S amp;nbsp;Y - Habet (T à 2 D ^ ^ coagulationis menfuram,amp;; mallet tionem 2 ie amp;=g= (alias). Habet C ’ 1)• »5 Ôd tu,corpus homogeneum,cuni luciditate.Ia np amp;nbsp;m.Habet Î aÓ,ft 6^ np.finceram puritatem, amp;nbsp;magnam conftantiam contra vires igneas. 0^ nj.Habet (T àb.nï amp;nbsp;'jS.corpusho' mogeneum, puram munditiam,et con Pantiam contra violentiam ignis. 0 ^1 n^ (alias) 1? n^ 'jS.Taliscftnaturalise® gnitio exaltationis,amp;l caufæ fpiritus,^ corporis CC,cum eiusnaturacompofr ta, amp;! ûpientia breuibus per* ftrilt;fta.

P Y R 0 P H I L I A. 16

Cinon fej^timui de niituriiQiamp; pro-prietatibm eim.

SEptimum ex 6. fpi'n'tuahbus m e tal* Imn, corporaliter eft O, qui in feip* fo nihil aliud eft quam purus ignis» ^’od autem extrinfecus phulchrius* ^^wus, apparentius , perceptibilius * P^nderofiuSjfrigidiuSjac magis homo-' Stncum corpus vifu,perceptioneq, pof '^eat,huius caufa eft, quod aliorum 6. ‘quot;ctallorum congelationes in fecontt-'‘^t : quibus in vnum corpus extrinfe-^am eft compadifsimum factum.Eius ^’^enperignem elementarem liquefa *'0 prouenit, vel caufatur, ex $ X Ód ^ liquationibus in eo fpiritualiter ®ccultis: huius exemplum eft manife-^ifsimum, quod ^ cum Ofacilius per ^niplexum commifcetur corporaliter-oed 0 poftliquationem recedente ca* 'orCjfrigoreqj fuperueniente extrinfe* fus, coagulari, durum amp;nbsp;folidum fieri, ftliquorum % metallorum eftoccafio, Quorum naturam in fe compleditur, h o^ 2 ]) dn iftis 5. metaîlis,frigidæ Manfiones cum fuis regionibus praeci* b 3

17, THEOPHRASTF pu^repenuntur; inde fît quod © cxtfJ calorcm ignishqueficriminimepofsit, j propteriam dictum frigus.Non poteft j etiam $ ealorefuonatural!, velliqua* j none fubuenire,necipfum defenders , contra 5'. metaUorum fn'giditatem, to quod ^ ealornon eft fufficiensad 0 in Kquatione retinendum; quaproprU oportet O 5- mctallis obedire magis, quam vnico m etallo ^. Ipfe ^ etiaffl ofHeq mini aliud habet ex feipfo, præ' rei quà m fern per fluere : hinc fit vt in a* liorum metallorum coagulationibus nihil agere valeat,cum eius natura non fit,dumm,autfolidum facere,fed liqul' dum. Fluïdum efficere,calons eft v/tæquot; que natura:fed frigiditas,dun'tiei, oon^ folidationis, amp;nbsp;immobilitatisnaniiani habet,quat morti com para tun Excm' pli gratia 6. mctalla ^ $ b c?’ (T ©-^ hquefieri debeant, ignis calore Haine' cedanum eftmiuis autglacics,quæ ft'' gida funt, hoc ipfum non efficient, ft'^ potiusindurabunt. Stanmatep metal' lumigne,frigidiras hocarripïens, du* rum, congelatum, £Cimmobile per^ reddit Sed qgt; ^ fluid’ atq; vins fcmper maneao

PYROP H irrü. tS '^^flfat, die quæfo, ealore, velfn'gorc ’''id efficiatur/qui refponderit frigida “^nudacp fui natura fieri, turn quod à ‘'’igiditate vitam hab eat, opinionis af-'^norhuiuSj naturae nullam cognitio* Jftnhabens,cum vulgo fedudtus cfr. yulgusenim dequibuluis,nilnififak iudicatjhoe etiam firmiter tenet: ^napropter, eft quod ab eo recédât, Huicume^ veritatem eu pit cognofcere. S quidem,ex frigidaminime,fed ex ca lida,ôdignea natura viuit: quoduis e* 'iam viuens, ignis eft, quia calot eft vi* ta/rigus vero mortis occafio. O ex feip fo purus eft ignis,non tarnen viuus,fcd duras,amp; fulphuris tantum colorcm de-móftrat,vt aurH,(aliâs)albû rubeo pmix tuin co ^portionalitcr.Mctalla jr-frigi-dafunthaecZe c?' b $ amp;nbsp;ï ,quæfuas tribuunt O virtutes-’fecundum frigidi-tatem,corpus ipfum:fecundum ignem, colorcm: fecundumficcitatem, duri-tiem: fecundum humidiitatem, pon-dus.óiexfplendore.clangorcm.Quód autem 0 in ignis terreftris clemento noneqmburitur, nee etiam corrumpi-tut, efficit hoc O conRantiamam vnus

b 4

»9 THEOPHRAST! ' Ignis alterum adurere non potcft, nee etiam abiumcre, fed potjus quum adf gnem accedit ignis, augeturvalidioicp lit in fuis operationibus-Coelellisignis quem Sol in terrain ad opcrandum?' pud nos influir,nön eft talis ignis,qua' lis eft in Cœlo, nee fimilis noftro fuper terram exiftenti, fed ignis iUe codecs apudnos, eft frigid us, amp;nbsp;congelatusi-gnis, qui corpus eft S olis. QuamO' brem Ô per noftrum ignem fuperan nullo modo poteft: hoc illifolum acu-dit,vt liquéfiât,ficuti nix, vel glades ab ipfo cœlefti Sole, Ignis igiturignc*’’ comburendi| poteftatem non habet, quia G eft ignis, qui folutus in Calf, congelatus apud nos exiftit.

Auru efi f 1. Cœlefle T f Solum in effen- J i.Elemètdrc ! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j thUuitt tiucri- 1 3. ^etiUi- f eß j Corpo-plex eunt J ^^‘^

Dem er natura nihilfaduntßufiri.

LOcus return omnium perpétue^ temporis cxpers,ac principijjfit’quot;' que locorum vbiuis operatur »ƒ fenbaliter ; cuis nullafpes eft, quodte/ putatut

P Y R o P H I L I A. 20 pûtatur impofsibile^quod emm mere* uibile,defperatumcp videtur,mirabilis ter in veritatê crumpet. Notandum eft fiiper ^.vrens'e alias).Quicquid in co • lorem album tingit, vitæ naturam haquot; berjucis^ proprietatem,atq; potefta-teni,quae vitam caufaliter efiieit; in hoc tnotu quidem, ignis cum fuo ealore, vi tæ eft eins origo, Quicquid è cotra tin gitin nigredmë, aut nigrum efficit, na-luram cum morte communem habet, tenebrarumqueproprietatem,01^ vires mortis efficaces. Corruptionis huiuP modi coagulatio, fixatioep, terra eft cü fuafrigiditate.Domus enim femper eft mortua,fed earn inhabitans viuifcuius exemplum fi reperire valueris, cuicifti,

Pignes adole verbena

Puluis liquefaCtiuus.

c Notahoc opusad ^.R.Salisnitri vncias üij.Sulphuris medietatê, ï^ vn^ ciam.itrita fimul accendas in crucibu-lo cum minerali,fubfidebit Rex pul therrimus.

ÏMincraUd quirendi moiM, N terra nee non in lapidibus inuenië di fpes eft incertifsima, verum quia b 5

at THEOPHRÄSTr primus acquirendt modus, atquc via, nuUo modo fp erm,fed fummopere lau dari debet. Taleque defid erium,autap peritus no magts,quam luuenum ado/ lefcentumque fidtus ad matrimonnun amor, mtenre deberet. Vc apes jJpter melamp;ceram adrofas SC flores dcfide/ rant,non alias homines,vtipfæ, prater auaritiam commodumcp proprium,ad eruendum è terra metallû anhclarefo/ rctaquum.-nam qui nimium quant,mi nimum reperire folct. Non auro fob Deus homines argen tone, fed etiam pauperie,fordibus, arq; miferia donat, Aliquos etiam ad metalioium,amp; mine ralium fingulares cognitiones vocauit, quibus fadliorem, amp;nbsp;breuiorem ©Ä^ (t fabricandimodum,abfque fofsioni bus fufionibusep funt adepti, quam ex vulgari O 0lt;^ (f è primitiuis corporib. extrahendi coniuetudinc : nedum cX fub terran eis, verum etiam per certasat tes, et notidas,ex j.metallorum genere (medio'tamen arte fabricatorum metal lorn) ^ ^ I) c?' 2 ,de quibus,0^quolibet feparatim O amp;nbsp;© fabricari po/ tcft,ex vno tamê,quam ex alio fadlius.

No»

P Y R O P H I L I A. 2i Notafuperhis,ex^ L facile,fed fx c?i amp;nbsp;2 difficile O aut C, pofsibile tarnen fieri,fed cum additione fermen* ti. (alias) ex magnefia amp;nbsp;Jb exit (T, ex Ï^^ amp;cinabari purus O oritur.-)O et C ex ^ 2 St »K purum aurum Y .Potcrit ingeniofus artifex ( qualem aÜquando Vidiffc memini) diligenti quidem ani* maduerfione præpararc metaUa, fievt tatione vera ducflus,metallorurn tranG niutationis perfeó:ionê,operefuo vel fegitnine magis promoueat, quam cœ leftium fignorum i x, atq; Planetarum 7 curfus faciant : quos etiam in bis obgt; feruare fuperfluum eft,ód afpect us,ma* lafiuc bona tempora,diem aut horam, huiusvel alteriusPlanctac ftatumpro* fpcrum,autmfcelicem, quæ neciuuare polTuntin Alchimix naturalis arte,mul tonoccreminus:fiverum alias, amp;nbsp;pof* fibilem proccffiim habueris, operate eumlibuerit: fi tarnen ex te, vel operas fionibus tuis,et intdledtu fuerit aliquis defeduSjPlanetx fyderacp cœle* ffia,tibi deficient in o* pere.

23

CiuUndm decongchitione ^ ccnfendumfit.

MOrtificare, vel congelarc ^, ^ poftmodum in (f cóuerterevd le,magno^ labore f«blimare,v3 nafuntopera,cumillafïnt Q Si. ([ o^ ftentium in eo difparitio tantum.Efte^ mm alialongè diuerfa, propinquiorcj Via,qua ^ paruodi(pendio,laboreque mi'nori, fine cogelatione tranfinutatur ïn (T’Óuifcplibenter addifceret artem hanc in Alchimia tam leuem,atqucfacgt; lem, per quarn breui tempore Q^ii^ plurimum extruere valeret, aÜæ^fiW tædio funt (alias fcripturæ) promptitii dines amp;nbsp;verba ( alias quænon ita leun ter declarant) quinam fibi foret agen* dunrhoc Sditafacito, libenter audirct-operare fic, 5Chabebis Q Si (J quibus in ditifsimum virum euades. Qin ß^-'' tantifper expeeffa quaefo,doneclabor£ fine breuibus verbis declarctur,pi'X' manfumeptibi cadatinftomachumex ^ amp;^ ^ mox 0 5C C extruendiratio. Non eft nee effe potent vnquamhxc arsinuentUjfacflu^ tam communis, ac infeipfafacilisexiftttjO Qd fabrican-dorum

PYROPHILIA. 14 dorum promputudo per Älchimiam ieuior eft,quam fit neceffarium aliquo documento, vel fcriptis maioremefus facere mentionê ca,quæ de annali gla* tic fieri confueuit.

Dcr«fpffi Alshimi^.

QVid prêter ca de receptis Alcht miæ,vaforum, ô^mftrumentorû diuerfitate ( quæ fequitur ) exp ftimandum eftf vti funt fornaces,vitra, ollæ, aquæ, olea, calces,fulphura,falia, falpetræjalumina, vitriola, chryfocollæ, atramenta,auripigmenta,falvitri,ceru-ft,terra rubea,tucia,cera, lutum fapien-tiæ,vitrum contuium,viride æris, fuligi nes,teftæ ouorum, crocus Martis,fagt; pOjChryftallum, creta, arfenicum, anti* nionium,minium,elixir, lazuriû, folia* niinatus,falnitri,fal armoniacum, lapis calaminaris,magnefia, bolus armenus, amp;nbsp;alia plura. De præparationibus,pu* trefadionibus, digeftionibus, proba* tionibus, folutionibus, cementationi* bus,filtrationibus, reuerberationibus, calcinationibus,graduationibus,relt;fli-ficationibus, amalgamationibus, pur*

X^ tHEOPHRÄSTr gatïonibusjamp;ciquibus Alchimiæ libri funt rcfcrtifsmi,dcinccps fill's, quæ hef bfs,radtcfbus,femfnfbuSj Ifgnfs, lapida bus,aaimalfbus, verm fbus,ofsfum eine rfbus,lfmac5 capfulfs.conchfs, coei eis, amp;ptcc fiunt. Hæc amp;nbsp;fimilia qtiæqux funtin Alchimfa retnotifsima quædâ, imo vamfsima labarum onera, qufbus etfamff O amp;nbsp;(f fieri poflèt, nfhilomp nus intentionê hanc magis quam pio^ uehanr,fmpedfüt. Non efi fmtur ex his (vr vere loquar) addifcêdum, quod ad artem facfat O et (C labricädCquapro^ pferomfttenda funtomnino, quodeS 5-metalIfs adOSC (T prorfus nihilopc rentur. Percontari pofletquifpi3,qlt;Wf eft igftur hxc via, breue^p fjndamtn' tum,quac difhcukarem nullam habent, e/sep tam cito O lt;3ó lt;1 fieri po reff,vei e, óf fincfucod Relponfio, abudèlatisin feptem canonfbus, ÖC aperte didinn eli,qui per hos intelligerenoluerit/rU' Araneus labor eflet amplius eum in-ftruere. Non eft etiam, quod fibi quis infipide perfuadeat ea ram leuitcrinte^ Ugipofle: venim occukofenfumelfn^ quam aperto,

Uit

ta

P0ftqu3 Coelum, aut Satumi fphac ram cum vita currere fcccris fiiper terram,imponc Planctas omnes, ''flauem volueris, vt C tarnen porno fit tnininia ; omnes fimul aut feparatim tutterepermittas,donee Coelum 1? pc •^’tus euanucrit,manebunt omnes üH ï^lanetxmortuijCum antiquis fuis corlt;# tupnbilibus corponbus,et aliud reces, perfedum,0d incorruptibile corpus in tluerunt. Illud enim coïtus cft (piritus Call,de quo rurfus illi Planctg corpus amp;^vitamaccipiunt, amp;viuunt ficut angt; texCorpus hoe accipe de vita,et ex ter ra,quodferua;eft enim O amp;nbsp;C. En argt; temhabesomnino manifeftatam,S^in tcgram.fi nondum intelligis earn, aut calles,benc cft, quia lic en, vulgarius non,quód detedamaneat.

De calorc ^

QVotquot quot;$ humidæ frigide® naturae fore, vel efle debere mdi canr,errorc vincfti funt, quia no eftnifi de fua natura fummè calidus, 6^

Z7 THEOPHRAST! humidus: emus occafione fern per, s^ perpétua in ( alias in fluxu ) vira^ d^quot; bet elfe: nam fi humidæ frigidæ^ natU ræ foret, aquæ congelatæ fimilitudin^ haberetjfemperep durus amp;nbsp;folidus exP fteret,ignisque calore primura,vtah3 metallaipfum liqueheri foret neeelî^j quo quidem nonindiget,cum liquatio nem Scfluxû habet ex proprio calore fibi naturaliter infito, qui tenet ipfun in fluxu perpetuo, viuumque facit,vt nee mori, nee coagulari, vel congdari queat.Id maxime fcitu dignum eifme^ taUorum fpiritus feptem,aut quotquot corum mixta fuerint, ac fimul inigné veniunt,inter fcfe pugnam agere, præ' cipuè ^jfievtquifepiuasin alium vires atque virtutes exerit, vincendfliquefa/ ciendi, tranfinutadi^ defiderio. Vnus alterius virtutem,vitam,et formam de* prædatur,aliam^ naturara, amp;nbsp;formant illi tribuit. Calore commouentur iraq; mctallorum fpiritus,aut vapores, ad 0/ perandum in fefemutuo,nccnontranf mutandudevna virtutein aliam,qiio-uiep ad pcrfedtioncm,cf puritatem ven turn fit.

P Y R O P H I L Ï A. 2d , At quidnam agendum foret cum quot;$ ‘Jtius,vt humiditas, amp;nbsp;caliditas lUï pof-^ftadimijquarum loco maxima frigidi-* tïsintrodutffa congclaret, confblida-^ftjomnino^mortificareteum f Hoe fee quod fcquitLir.i^. purum E $ Z ^ ^T $ eXPeX^ R.quibusimpogt; ^^^ optime conclufum, Ó^ Zuip enfum feloci coagulationis medio per 24. ho *^3s.id eft per diem naturalem. Hoc au-fettà'$ cœleftemiuum calorem,amp;petf ^îliditatem extrinfecam, frigiditatem fetrinfecam L amp;nbsp;(f (quiambo funtPia ûetæ frigide naturç)tnbuït)CX qua,vel per quam ^ congelari, confolidari, Ôiî ùîdurari cogitur-

Nota frigiditatemfqua ^ indiget in fui confolidatione, mortificationeœ) fenfu minime perceptibilem extrinlc-fo, veluti niuis, aut glaciei, fed potius ) ^trinfecus calidum quidapparere.

^on alias de calore 2 Quo fluit iudi-eandum eft,non fore caliditatem extrin ecus perceptibilem,ad noftrarum qua «fatum fimilitudincm, imopotius ex-* ^infecus tamquam bigiditas percipi*

C

2p THEOPHRASTT

quax) perp cram aflêrunt, eum cHc frp gtdæ,humidæ^ naturae * quo fit eti'am, vt ilium nonafijs,quam calidis rebus coagulate Rudeant, quibus tarnen flui diorem effici, quam folidu efie cupiat, fuo damno quam lucro potius indies expenuntur.

Alchimia vera, quae vnica tantum at te, d aut O ex quinqj mctallis ifiopetfe lt;Sis fabricate docct, aliud Receptum non admittit,praeter illud, quod lie, Ôi vcrcloquitur.Solum exmetaUis,in me tallis,permctalla,0d cum metalfis, per* fecRametalla fiunt : nam in alijs rebus eft lt;r ,0Cin alijs mctallis eft O«

034 materia,quibus etiam inflrumtntis in Aicbmiafuo^iu:

NOn alijs opus eft, quam offidna fuforia, plenis acre lóllibus,tena' culis, malleis, crucibulis,teftjs, tt cupellis ex faginis cineribus conitru-' eftis. Poftmodum impone Ij Z^^ o^ 0 $ ^ ^,0^operenturni finem vfc^ h. Simetalla diu iatis in terra fepulta mart fennt, non folum aeruginc confumun* tur,verumetiam perfeuerâtia iranhnu* tantut

PYROPHILIA- jid ^nmr in lapides naturales,quorum in* jjnitus eft numerus, at paucis arcanum hoc eft cognitum. Reperitur enim in ^wagentilium vetus amp;lapidcamone ^fuis imaginibus im prefla, quæ prius gt;netallica fuit, fed per tranimutatione 5 natura faciam,in lapidesverfa,

Akhimia q^Kdkpt lt;mmMl,

Nihil aliud eft Alcliimia,quam per- AkbimU ceptibilis, induftria tarnen, ex co* dtpnitiamp;i gitatus fermo verus, quo genera ■^tullorum, ex vnoin aliud tranlmuta hdocetunfecundum quern vnufquifep Shi meliorcm viam, Si artem, pro fuac '’mentis captu ( qui rem perpendit acu* hus,itametam attingit) eligere poteft, 2cinéavcritatem inuenire. Syd erum, S^lapidum rationem habere maxima oportet.-qui fydus lapidum, eft omnia

) lormationis (piritus. Eft etiam fyderu omnium cœleftium O amp;nbsp;C non nifi la pis virus in fcipfo,terrenus^ lapis à ccz lefti prodpt lapide, per eundem igné, eofdem carbones, cincres,expulfiones eafdem,amp;repurgationes,quibuslapis fllccodeftiSjClaruSjSC purus in Iplendo

51 THEOPHRAST!

rè foo feparatuSjSd reductus eüTotus autê globus terras, nihil aliud cft,qiiani abietflutn quid,concretumjmixtö,cof-ruptum,tritum,amp;iterum coagulatum, Ói partim in maflam vnam lapidcum o-piïsliquefadtn,qd in meditullio fphx-’ ræ firmamenti, federn amp;nbsp;quieté habet.

Notandum eft vlterius lapides iUos preciofos,qui proprijs nominibusali pidibus cœleftibus, veliÿderib» appel-lantur,proximumperfeóionis,purita* tis,pulchritudinis,claritatis,virtutis,co ftantix contraignem,5Cincorruptibi-litatishaberelocum, amp;nbsp;cum alijslapidi bus in terra eße defixos. Quapropter cum cœleftibus lapidibus,6C fyderibus maximam habentafhnitatcm,qu0dw rum naturæ fint,ab eis^ deriuentur.In j frado continente prius reperiunturab . hominibus : vulgus tarnen ( cui de regt; bus falftim afTcrere proprium eft) e-xiftimat ibidem vt inuenti funt,nafci, poftmodum expoliri, circumièrri,ven di,necnon pro maximis haberidiuitijs, ob corum colores, formofi'tatê,alias^ v/rtutes ; de quibus inferius narratio fequitu%

P YR o PH IL IA» 3X

v i t SnmragitK

Eft viridis,tranlparens^ lapis : pro-deft oculis amp;nbsp;memorie,tuctur caftita-tem, qua P penes cum infringatur, 6d ipfe non integer manet,

AdumM

Cryftallus nigcr,adamas nomine, vclEuax alacticia, qua imprimere per^ hibetur geftantibus : eft obfcurx tranig parentiscp nigredinis,ferrei coloris, o-ninium duriisimus; fanguinc tarnen bir rifoluitur. corpus eius auellanac quan* titatem vtplunmum non excedin

Mdgneï

Ferreus cft lapis, amp;nbsp;ideo ferfrum ad fc trahit.

MdrgariU

Eft vnio, non lapis, quia nafcitur in coclcismarinis,albi coloris- quod in a* nimantibusjhominibus, aut pifcibui nafcitur,no eft lapidée nature proprié, fedperfedum opus.

Hidcynthui

Flauus eft lapis S^tranfp«ens:cftet C ?

5? fHEOPHRASTT flos ciufdem nommjs,quifecundóm amp;nbsp;tubs Poetarum homo fingitur,

Sdpphyrut

Lapis eft codeftis colon's, amp;nbsp;pul«' chrijcœlicæ^ nature.

Kubmut

Splendet colore Valde rubco.

C^rbuncutus

Solaris lapis, lucct ex propria naW* raficutfol,

CoraUum

Lapiseftalbus, velrubeus,non traf parens,in mari nafcitur, ex natura ten' peftatis,0C aeris,in ligni formam, aut at buti, ex acre dureicit in lapidé, Äigne nummè confumtibilis.

Calcedoniut

Lapis cftvarqs colorib.mixtus,in' ter obicuritatem,amp; tran iparentiarn tC' nens medium,mixtus etiam Taxibus nubium, colorishacpatici,Iapiduni pre doforum maxime ignobilis.

Topazim

Lapis eftnoduIucenS'

Arndbi-

P Y RO PHIL IA. 34 Amethiftut

Purpurei,colonsquc fanguinei lapis

Igncae naturae lapis.

CrißaUm

Eft lapis albus, traniparens, gla» cieipcrftmilis coloris: con nat ex igne, dCftigi* dicate.

« 4 1

^5

MEDICORVM FA'

C I L E' P R I N C I P I S A V.

R E 0 L r T H E O P R A S T I P A-fitcelji de tribui Subflant^s primù^ Prith dp^s libeUw.

CAPVT I,

M N E crefcentium à nature produóum ih tribus omat^ finie pofitum efle compcri-muSjVidelicctin Sale,Sulphii re,ód Mercurio.-quorum trium comW' dlionè conflatur corpus, amp;nbsp;vnita fub-ftantia. Qjiod ad corpus attinet,eius bic nulla fit mentio, fed illius dumtaxat quod in co continetur.• cuius operatio i Operdtio triplex,vnaSalis, hæc purgat, mundifi' triplex. cat,baliamo® fuo conferuat,acimlfi dominium habet, quæ tendunt inpU' trefadlionem. Alia eft Sulphuris,amp;fin ca quæ fuperfluafimt exalijs duobus, auf incipiunt corrumpi,dominatur.Tcr tia Mercurq,quæ quidem aufert omnq quod habet confumpdoms initium.

Fonna

DE TRIE* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3lt;5

Forma tririm, liquor eft Mercurq, Sul Horw» phuris oleum, amp;nbsp;alcali Salis.Mercurius Hh«» ßr^ folphurc caret,atçç fale,mcrcurio fale^ wlt;lt;.

Sulphur, amp;nbsp;fulphure Sal mercurioep: cum tarnen vnumquodc^ per fefolum ç^uanda ex^tinfuapotentia. Sedinmorbis quoduis i-permixtis,rcrum iftarum feparatio nonl^fïi ^nfu4 fftperfeda, quia duorum aut trium o^ potfntU, perationes in vnoquandoep reperiun^ tur,vt in Hydropifi, amp;nbsp;in alqs fimilibus morbis. Aegritudines permixtæ funt liPermixt^ lx, qua;fuaficcum,humidum, tempera- lt;fg''i^gt;*^i-tum excedunt, amp;Cc, ficuti fæp e Mercu- ”''^ ^“‘‘^’ nus,amp;; Sulphur curant Paralyfim, ea de wufa,quodibidem corporaleiulphur admixtum, aut in confines læfum eft.

Confiderandum itaque morbum ali- MorSicow quem dupliciter , aut tripliciter pofte ’’”*^'^ '^ commifceri. Simplicium vtique medi- ^^P° “^^ cus, in liquor e, oleo, amp;nbsp;fale p onderare giadus,^ quantam in iftis exaltatio-' ƒ '^’.^ nemhabeant perpenderej morbiepfta- „^j„f,.f„^ turn in confiniorum læfionibus, amp;nbsp;cum 4^, Fimiliiudicio liquorem,fal,amp;^iulphur extrah ere, necnon quibus opus erit at- Regu/x (Uibuere debet:methodum hanc obfer-^andojfcüiect, quodvnum læfioni me-

37 PRIK CI PII«, dicamcnturfl, altcrumvero morboft adminiftrandum.

C A P V T Ik

vifpur- ^Aliapurgandi vireshabent,diueT' gMdi fallu \fis tarnen rationibus» Aliquapcrfc' duplex per ^Ceffum, ÔC ifta funt duplida, quO' feceffum. rum vnum fal tei dicitur, hoc digcritin Ro er M- exitum. Alterum eft ialnaturæ,quoda-^’^** 8'^ *^ expulfionem. Abfquè falibus nul la purgatio fieri poteft, inde fali naturae vulgi falia conferre colligendum eft.

Prr uomi. Nonnulla per vomitum purgant, tivm- funt crafsiora,quæ orificio ventriculiw perius adhærcna:i3,non tranfeuntindi' Per fado- geftionem. Alia per fudorcm,ói funtO' ’''’®’ mnium fubtilifsima , feœ recipiunt 1® fanguinem. Ad ftercora falia qua funt, amp;nbsp;ad vomitum, fanguini minime coff' mifeentur, hinc fit vt fudorem co^ non prouocent, quialudor aliudnwu eft quam falQpædam per vrinam puf' gant,quactota lal etiam exiftit ibp^f' fluum. Stcrcus autem eftfuperfluu^ fülphur. Ex liquore fuperflui nihil exu» fed in fe manet.Sunt igitur egefta q«^

DE TRIE. 58

''IS a corpore per falium opcran'oncs, Wpulß phlcgmarajicuti g nares aures, nutoculos, alias^ partes corporis vidc mils fieri : quae quidem ex Archco de 0mKesdgt;-quo fuas virtutes accipiunt, inteUigi pentone: Sebent,vt infra dicetur latius.Cum igu f^Anheo, mr falium virtus laxatiua proueniat ex Archeo, vnum purgat ventriculum : quum ex Archti ventricule fuerit, a-!iu4 fplenem,fi fuerit ex Archei fplmc, fie de cerebro,iecinore, QC pulmonc, t»tcris^ membris,arq: partibus intelli gendumerit: Archei membra fcilicet, microcofmi membrorum efle regime Ua.Alcaliumeriam varia funt genera fa Sdiur^ft bum, vnum eft duke veluti caifia, hoc P®»quot;^. ^faifeparatum, quodin mineralibus 0»^«, antimonium dicitur. Acidum eft aliud, ^^‘^^ fiçutfalgcmmæ. Aliquodafperum,vt ^^^ zingiber. Reliquum eft amarum,vti re* P«iturin Reubarbaro, coloquintida, A: caeteris. Alcalium etiam quidam na feuntur, vt Harmel, alia quidem extra* Qutätm buntur, vtfeamonea, multa coagulan* naftuntur^ turvt abfinthiaca,quoruminteuedlus extrabun-omnium ex rerum in eflentiafahna co* tK^codgs-gnitione dependet. Similiter nonnuUa ^^lt;

P R I N C I P 11 S\ J^ per fudorem purgant, alfa per confié' operatie ttonem,vel aho quouis modo.nam pro Ufirid^Kti lapons varietate falium, eft corume' cr txtin- tiam opéra no diuerfa,nemperebamp;ex* ^d. tinda.

c A P v T m.

Gperatio Q Vlphun’s operatio,cft exfïccatiogt;et Sulpburii ^confunn'ofuperfluiinfeipfo, velin w 4««^-alio.-modo foperfluitashuiufmodifub- i txemplum ieéia fallbus non foerit Vtm Hydropi i w Hydro. ß requiritur m edicina falium ex Archer 1

P‘ß' lecinore trada, qua putrefadn amp;nbsp;cor-' ruptumexpeUiqueat: vt morbus tamc auferatur, neceflàrium eft fûlphur, cu‘ m orbus hic in origine fua fubq citurdi' ■ cet vnumquodep fulphur idiplùm prf ftarc non valeat.Ex elementorum nam ra produdum eft, vt omnis morbus amp;nbsp;j natura corporis ortus, ex oppofitob' bi correlpondentcm ex elementali na' tura partem habeat:quod vniucrfab' ter 8C particulariter id accidcre folet Ex gentri- Qiiaproptcr morborum genera qnS' hu clemê- uis,ex elementorum generibus cog^®

DB T R I B. 40 f«debent:alterum enimaltenus cftin' tonm ge-

neri mor-horum co-gnofcend^ funt.

MErcurius omne quod à fale fub Operatio phureep recedit ad fe recipit,v£ -^Aerewij. in morbis ligamentorum,artcria fiim,iundurarum, articulorum, amp;c. Qliamobrem in huiufeemodi morbis '’’nice curandum cft,vt Mercury liquor îuferatur, amp;quæuis ægritudo perfuS appropria turn, vt à ipecialitate rerum inipfa natura demonßratur, amp;inPhi-lofophia de reamp; natura: quod breui-tati ftudentes hoc loco non recenfe-mus. '

EX praecedendbus colligi debet, TrUgene-morborum tria genera cuiuis me^ w morbo-dico praelupponenda,fcilicetvnü ^“’« om-cxfale, fecundum ex fulphure,tertium txmercurio. Exfale quidem hoc mo* Lxftde. do:Qinjibet morbus laxusa Gleregi-tw jVtfluxus ventris, dyfcnteria, diar* rhœa

4t PUIN c IP r T s.

thœa, licteria, Öde. ôdeftiUud fal quoiî fuo loco pofitum,ôd â quo,fiue fana, fi-uecornipta quaeuis cgcftio profluit-Vnum eftfäi nature- côrruptümcftal-terum,ôd refolutum: Inde fequitur dus curam perfalia ficndam,id eft,fal vnu alterum fal rcCfificarc , fcparareqûc hocquod refolutum eftab integrode bere.

Sulphuris Poftmodum fequitur cura fulphu-turafubfe. rea,tanquam falium operationum con* q^Hùur. firmado,cuius poteftatem habet, eft^ fulphur fpeciatum ex vi Archef,

Ex Uiercu- Ex Mercurio prouemunt artenaru, ^^gt;gt;’ ligamentorû,articulorum,ofsium, ner-üorum, amp;nbsp;fimihum ægritudines, quia tn alqs partibus corporis non prçdoml natur fubftantia mercury corporalis, quam in exterioribus membris.

ixSulpbu~ Sulphurquidem in ren o ra membra ff- kedir, vti cor,hxpar, cerebrum, renes, ödc.qui fulphurei morbi notninari pro prié debent, quia in ipfis eft fubftantia ftilphurca. Exempli gratiarcolicamaf fumamus,cuius ongo fal eft, ob intelH na quibus fal prædominaf. Öd in eis va^ ria genera colicæ producit: vnum quu refol-

DE TRIfi* 4» ftfoluitur ; alterum,vbi nimium indura dr.amp;fuumtempcramentum excédés, ïdhumidumuel ficcum pratter acqui-t«ein exceflerit. Qjiapropter in cura CoUcae fit. tolicat falia elementata fal humanum *■lt;lt;• ’tóificare debent : 2lt; cum demü aliud ’dditum fuerit,vti fulphur,curam hanc ^ftimabis colicæ veram.

jn morbismercurialibus,6dfiilphu-' Noncoté

'^’,corum appropriata funtaflumen-'fï^non contraria per contraria,fed pro l““ Phafolóm ad fuum innatum.frigiditas ”*^^^* '^iditatem no vincit,nec è contra. Cu- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J* dfomêdaeftexeoquod morbum au- curM ’dt( alias) pro duxit,amp;eins loco. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iumeß.

CAP VT vu

SVubdiuiduntur iterö genera mor^ Morboru borum,in varies ramos, locuftas,amp; [ubdiuifio

I folia, nihilominus cura dïuerfa non ‘quot; ^^^^°^ '^ 'p quia morbus mercunahs eft exern^ ««Mc^'f® i ^‘'jCxquomcrctmj liguons edam ra- “^ j °''^‘T’) locuftarum, 6c foliorum ( cor--5‘pondcntium tam en) van’etas cogno ’tiir,vt in puftulis, quarü gen era lub deurio continent omnia,quüd mor-

4? PRINCIPIlS»

bis hic mercurialis exiftat. Nonnulh Gallici morbi Rib mercurio vulgi con-“ cluduntur,puftulæ q tree dam fub meren rio metaUino, abj fub mercurio xilohc' bani,multi fub mercurio atitimonij/æ ius caufa eft,quód mercurius ad faas ^ prias loeuftas ex ordine fuæ naturae,no praeter ordinem tendit ad improprias, Qiia dereliquores mercurrj necefTario funt cognofeendi, cumipfe mercurius idipfum curet, quod fale fuo proprio corrumpitur, ^ alio.nam in eo vis con- i folidatiua amp;nbsp;incarnatiua (ficuti pro na | niiuor tura mercury ) fita eft. Mercurialis ifte i Kercurij liquor varius in rebus efTereperitur, vt , qua forma in metallis,veluti metallum, in Iunipegt; ' rebuf inft. ro, 8i Hebeno ficuti lignum,in margaquot; ritis,talcis,amp;cachimiaficutiminerale ’ quidjinbraffatcUa, perficaria, amp;ferpê' tina velut herbaxeft tarnen idem,amp;vni eus mercurius, qui fe dinerfimodécer/ ! nendum prebet. Qiiod iam de puftulis dieftum eft,hoc ipfum de fuis vlceribus intelligendum erit:quædam ex mercU' rio de perficaria curam expetunr,alia ex mercurio de arfenico, nonnuUa ex mercurio de xiloguaiacano. Qjia de caufa

DE TRIE» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;44

faufamorborum,amp;rcnim arbores co- Cognitià gnofeere medico necelTari« foret,qua- iirboris re-lumtriplicitatis pars vna falis eft, quæ gt;■« c^gt;»or duplatarebis,£C alimenti reperitur-idè ^’lt;”'«w afin arbore fulphuris Ôdmercurtj iudica- ^^lï'^^^^' ndebet.Maximopere cauendû eft medico ne duas arbores in vna cura per-niifceat, fed methodum hâc obferuaré Regwiit-conetur,quæ mercurialib. morbis mer* turiû, fai falinis, Slt; fulphureis fulphur, aevnicuiepmorbo fuum appropriât« adhibendum efledocetnaturaliter.Me

dicamentorum igitur tria genera, toti* Vtrnorbo-dm amp;nbsp;morborum efle comperiuntur.- ’■“”* ^^^‘^ê^ inde vaniloquiorum, 8C cauillationum quot;'’'‘'’ ^°“ quot;nbsp;prolixitates Auicennæ, Mefue, nec- ^^^^^ ^^ 1 nonaliorum fugiendas efle conftata-1 pertifsimè.

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P V T VII.

1 medicus ammi lui concepturn ^g^^j^^ breuibus,amp;leuiter extricate va- medico po leat,morbos omnes,et quemlibet nmiu^J^ub fnb fuæ cura’ nomen, vti fupra narratu nomine ^ftjCondudere debet, non dicere mor- fuæ mtdiei ^wshic,eftl(ftericia, quoniam experti »«•

47 THEOPHRÄSTVS.

non eft medici, quod ôcquiuis ruft/d famulus hoc ipfum cHunre no uit, fed italoqui,morbus eftlefeolbvere medi* corum eft : nam vnico vocabulo morbi cura,propiietas,nomcn,qualitas,difpo fiho,ars,amp;fcientia ftmulincluduntur. Lcfcolus cnim Idericiam £f non aliuffl curat morbum. Kuius morbi talis diff nitio caret erroribus,amp; cius cura proba tur ex co, quod in Icfcolo diaphaniras falls maxima,quæ magis quàm lulus to pazius tingit amp;nbsp;fixât,reperitur. Eße' tiarn Icftericia fal in flauo colore diaphâ num,quodfuo fimilipeîlidebet. Non alias Anienara, amp;nbsp;fal producens iderf ciam.iJlud eft mater Anfenonæ Ôdlcfto li. fed ex bina matre, fcilicet animale Ä clemcntali fumens originem. Suntigf tur ex hoclibello très arbores iftæptf' optime difeendæ, quia quicumqucfe' men carum ignoraucrit» erroribus ta' km fearere nccelfum eft Latiusdicen-dum erit. hic ch morbus Auri (nonk-pra nec fpecies eius ) fie loqui turverus medicus, co ièrmone demonfiranscU' ram fe verain habere lepræ.nouit 5fcn-flos in pagis dicere.hæc eft lepra- Hx^

ß Ê f R l B. B R I N C, 4d Htloquere,morbus lue eft tinduræ, col Iiget mde medicus expei tus, cognition nemtinôurarû habere te, carumq? re^ gcneranoms,SC ætatis reftauratiorus p gnarfinoniudieabit.Cumdixeris,mor Duseftvitrioli, fapiens mox intelligct, Ipecies Epilepfiæ curafle te per oleum ''itriolijVel fpiritum eius : Hæc âf fimû lia docent antiq^uoru fenpta. Sedquä-liisadhuius innitutimeï theoncanon perhneâtjVolui tarnen lus mdicare qua i fatione medicinætheoria hmenda fit, i acadfuam pradicam deducêda: quod ttiam thcoricæ tantum id fecerim, eau lam eße pûtes, quia fpecialis illorû natura, de trium antedidiorum fontibus, naturæque myfteria per antiquifsimos autthores illis inclufa petidebent: per lt;luos etiam theorieam meam, quoad amborum originem,elementorum fcp litetinfuis produdlionibus, Si anima* Immfuis in generationibusfirmifsimè ptobare poflum, amp;nbsp;ex ipfis theorieac lundamentum immotifsimum

ponere.

d 2

47 THEOPHRÄSTVS»

c A P v T v 11 r,

inedman^ -y •yTclan’uscxth.eoricapateatvnd« tidfuntex \/ fintincarnanua,dicimuseafolwiTi ütrturio. ex mercurio fore, qui non tarde, fed expedïnfslmè, fieun per mercunû m refîna,cltlus mercurto mumîæ, mer-curio^ tartari cïtifsimèvulnera, nccno ■

. vlcera,eancrum,Eftïomenam,amp;Herp ' , fipilam curat. Plurîmæ funt huiulmodi vires mercuriales in elementis, QCin an , nualibus circuitibus, quae quidem om- ! nes prodeunt in lucem, his qui locum i in quo mercurius et alig partes exiftuf, ac m ercurium ipfum, vnum in topazp | num, alium in crocumfandalinum,amp;: alium in fpiritum, quemlibetin exalta/ tione fua, qua magis deledatur, elTc' qûedeber,præpararenorunt.Eftenim ad vfus necefsitatem peculiariter extra hendus, ad vires incarnatiuas, amp;nbsp;com folidatiuas, quas etiain mercurio dun/ taxat, in quo poft fcparationê,lulphur , nullum, neep fal remanient, fed qui pm i rus lit omnino, hoc loco dicimusexP ftere-Non focus eft de fulphure, quorö vfus,

DE TRIE» 48 ''HiSjÇ^ cxaltationes cognofeendafunt ‘Hi,qui medicus alias nominari,necnon ^gros artificiofe curare cupit. Mirare* turPorphyriuSjhominemœ delirum ef ficeret audire, Saphirum, a lafpidcm, ^apidesqUe preciofos fore mer curium, quodnon oculis id cerneret, manibuf-^uetradlarcttquid mirum cum nullam ’ experientiam habuerit vnquâ,nec earn 1 Hifeendi cupidus extiterit,nihilominus ! ^itulos allatrat.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P V T IX.

QVod zingiber diaphanum cx^ ftat,falis eft de cuius corpore co flat occafio- Huiufmodi virtus eftignis, per quem generationes ebul-liunti(vt in philofophia) turn per fua bullitioncm deopilat,humoresque fulgt; phuris,falis, amp;nbsp;mercurq, in fecundum, tertium, amp;nbsp;quartum ebullitorum gra-1 dus cogit,ac fecundum iftam falis ignet ^tcm,gradum accendit, ex quo deftik lant humiditates per poros,■Ód guttas oculariter. Sic etiam de müdiHeatiuis, exfola mundificationis virtute falisid d 3

49 T HE o P H R A S T V S. effidun^ ficutmcl, ÔC alla: fequituf irt* de,quôd inmellebalfàmi fai habeatur, quod corruptionem vitat, hoc idcm ^ \ in Balfamo fal ( qiiod omnium quæ n^ ! tura produxit nobilifsimû cft) efficlt AUriffiut Attract ma virtus eft ex natura fulpbu-naturduir- ris,vtgummi quæuis exvi fuæfulphU'' tutis. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;reitatis attrahunt : amp;nbsp;maftix fulphur eft

ita produôum,fic ÔC oppopanacuni, galbanum, ÔC alla muka. EorSopinio non eft obferuanda, qui dicunt, calidi/ j tatis eftattraheie,feditaloqucretuvei'i ■ tatem,fulphuriseftattraherc. Nam ta lida folum trahunt âlocis quibus adia-cent, SC in quibus aduruntur:caufa hæc ck, id quod vritur eft fulphur nonfixu, idea rccedit; gumiuero, laxatiua quO' quc,SC fimilia funt etiam attradiua de locis, in quibus non exiftuntJicutWa^ gnes Qjtiod autem falia etiam attrahat, efticit hoc fal quod imprefTum eftfuf phuri, eiuscp fpiritu coagulatum, qua* Omnidre- ’■«Iongius,vel à loco diftantiori trahit, quam fitum eft-

Pariter A repcrcufsiua fnntfulphm readme ca!ida,frigid2,viridia,vel earn lea fucrint. Repercufsiui fulphuriscft ad

DE TRIE. P R T N C. $O ’tJeentrum fe reerp ere,deep mobihbus ^uicquid arripit ante fe pellcre. Non i ^ftjVti loquuntur fngidi repercuteret | ^oni viri qui hoc dreunt, opinâturcau* ^a fe tenere vulp em, cum tam en in anS 'llimanum impegerint. SubtiWsimw, Ôt^maximè cautclofum Albertiftam o-porteret cfle talem, qui regulam hanc defendere vellet, quamuis cria ex Græ forum confilio prodiret, latius de his gt;11 Philofophra.

C A P V T X.

QVicquid feiri eognofei^ de con fortatiuispoteft, hoc ipfumdo-cet explanatio Archci,qui homi ’n perfimilis,in quatuor elementis poft Jns eft,Archeus verus in quatuor parti De quo fie loquerc, niagnus eft ^ofmus,homo veto paruus, vnus alte* hiimilis,ex ipfo vis confortationis on'^ ’i^îVt quicquid ex Archer corde natS fit, cordis confortatiuum exiftat, uelut Aurum,Smaragd us, Coralium, amp;nbsp;pic* ncpalia.Qiiod ex hcpatefucrit,elemê* Ucofmi confortât hcpar, amp;nbsp;fiedereU* d 4

51 “ THEO PHRAS TVS.'

quis. Huiufmodi vires confortatiuas non dant Mercurius, fulphur, neq;fal, fed cor folum clementorum,ex quo vir eus illa procedit in elementis: qua fit e^ dam arbor ex femme ftans, manens, amp;nbsp;m altum exurgens, fenum atq? ftipole fegetum. Ocularis eft amp;nbsp;externa vis, quæ in am'malibus ftabilitatê, arq; mo-tum5Vtin produdis operatur. Eftamp;a/ lia quæfcnfibus,aut 0 cuits non fubijci tur:hæc eft virtuds in fci'pfà fortitudo, qua confcruatur,fanumquc manet oms ne eut meft : Ipiritus eft naturæ de quo i res omnes à natura produdæ partiel-' pant, alias deftruerentur. Manet fpitfi tus hic in fuo corpore fixus, amp;nbsp;ipfe eft, qui hominem pro cognition is ra none fui corroborât. Arch ei virtus igitur cû fuis membris in minorem Cofmumim

greditur medio vegctabilium,a' liarumqüemundi par^ dum.

FINIS,

AV-

^F^EOLI THEO^ '^Ü^ASTI AB HOHENHEIM Doftoris vtriufq; medicin« de Contra-Öuris carum origine amp;nbsp;curis,duo traélatus.

Summttrlum eorum qax primo,fecandojj tr4-gt; Üatu continentur.

CA-PVT I.

D' E contraflmis membrorum m corpore,per dilTolutioncm vnio-nis ortis-

CAP. n.

S De contradluris ex tartaro, calculo-veprocedenribus-

CAP. irr.

1 De his quæ ex colica ducunt origi-; ncm.

CAP. IIII.

De his quæ ex cholera proueniunt, c A P. v.

De contraduns ab excefsibus in pot«.

d 5

tkeophrastvs

Secundo tradatu.

c AP V T r.

De Of dine differentia^ feruandisin pradica.

CAP. ir.

De difchmine quod eft inter Auquot; rum potabile, Soil's oleum, Sdquintain eHentiam Auri.

CAP. nr.

De eflentia Perlarum, id eft vnio-num,vel Margantarum.S^ Antimon!].

CAP. nbsp;nbsp;irrf.

De arcam's fulphuns, SC Aquarum vi'tac-

CAP. V.

De virtutibus olei vitfioli,amp;faqn^ tartan'.

CAP. Vf.

De proprietatibus fumi'gi’orum cx-ternorum.

CAP. vir.

De viribus compoßtorum Balfamo rum.

CAP. vm.

De arcam's cotradluraspcr/anantib.

CAP IX.

. De condußone tonus opuftuli.

AVREÛ^ i

^4 AVREOLI THEO. PHRASTI PARACELS!

TRACTATVS PRIOR, DB

(ontradurarum engine.

c A p V T r»

Vl T i G E RVS inter homi-I ^^5 contraduranim nume -rus , me fummopcrè mouic duos de contraduris in præ-^èntiarum tradatulos in lucem ædere,

partim in Chirurgorû vtilitatem, vt ex his earum originem, amp;nbsp;curam addifce-tevaleant,partim,amp; potifsimum vt pa^ tientibus melius tutiusc^ fubuentum ht.Inprimis de Contraduris exlebonc dicemus.Earum ego differentiam quin tuplicem eflerepperi, quarum quidem onmes,amp; per fe quælibet membrorum tontradionem modo curabilem, ali* quando prorfus in curabilem efficit. Sin gularem quæuis originem habet, fed ^onfunt vnius amp;nbsp;eiufdem omnes prin* ^’P^iPer eandem viam ad locum diuer»

$ƒ THEOPHRASTVS fum^ôi diuerfo modo pefuemuntjVna-quæquæ pro fuæ naturæ propnetate, ficutifuis capitulis infra dicetur latius, lila qua: fit exlæfione corporis, eft omnium pefsima, de qua primo tradan' dum etiam elTe duximus; externis acciquot; dentibus fit,vtpote verberationuni,vd fodicationum itftibus, cafu, vel alias df verfimo dèjiaculis, telis,b omb ardiSjab ftrufionibus/radtionibus, dCc. Qiwngt; docp propter conftipationem in carne, qua? nutrimentum imp edit/on traft u^ rac fieri folcnt, vel aridurae, quarum fuo loco mentionemfacimus,vbi dearidu' ra loquimur. nbsp;Similiter accidere fokt

propter venarum obftrudfionem, qu^c nutrimento fuum tranfitum impediSt, non per naturam, fed accidentibus eX' trinfecis, vt ficuipiam venactruncaW fuerint,nifi per competensmedicamen turn in vulnerum conclufione riteiu»' gantur, quod vias, atep meatus omnt5 aperiat,ex alteratione pororumj^ni^^ tuum in arterqs,oriuntur contra dints'’ Sæpius etiam cuenire confueuitjVtpto pter abbreuiationem alicuius membn vel cur« defedfum ( quodplemnqjn^t

Dß CONTRACTVR. 5lt;Î ^’^medicamentorumimpertinentiajfi-* futiloco dcvulneribus habetur con* ^âlt;ïîura nafcatur, cuius cura fub antedi ^’s accidentaliter fadis contmetur, 5uia caufaper quamlapfus lam fallus ^HjCarnes Ód venas obftruxit,atc^ mor ^•ficauitjVtnerui prorfus infeipfis defi* fiant, membrocp nullas vires adhibere ''akant, vndeipfum etiam deficere co* Ritut; quod patebit clarius, vbi de cura \ per quam mortificata membra qua* lt;iuxrefocillarij vimficari^ rurfus poamp; i«nt^agetut inpoftcrum-

De contraÜuris ex tdrtaro calculout precedentibw.

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;C A P V T V. '

OFfertur amp;nbsp;alia contraélura, quæ procedit ex calculo, vel tartaro, . fub cingulo dumtaxatregionem Habens,doloribus quandoegmaximis 1 prxcedentibus, totam illam corporis 1 plus mediam partem interimit, infenfi* rkam, ói immobilem reddit.Nonnun* quam in ventre folùm torminibus inte-ftina contrahit,quod externe uideri ne*

lt;7 THEOPHRASTVS

quit- Aliquando nates,5lt; fundamentum ampit, dorfum incuruat, amp;fcmo^ ra, fcmmacp fuper genua,tunc in funds mento contrac^uram facit. Aliquoties vfq? ad ipfa genua extenditur, de crura, pollmodum totam corporis partem fub cingulo contraôam, impotentem^ que reddit omnino. latn de buiufmodi contradturarum origine loquemur,cab culi relinquentes origin cm, autrenum amp;veficæ tartari, quælicet iftarumfint contradîurarum exordia,librode Ly' thiait tarnen, Barents abundefatisex^ planantur- Arena,amp; Lythiafis in fpirf tu return, in fanguine, OCin omnibus quæ concauitates habent exiftunt,pras fertiminrenibus, SC cum fanguine per totum corpus expanduntur. Vbiiamf ftamateriacongclata, velad congela-tionem eo loci quo ferecepir,exfua na^ tura proprierateep diipofita fuerir,fpm tus vitalis, 6C humor vitæ cordisep (in quo turn it exordium ) qui ad femora, crura, pedesep toros pertinent (cum per totum corpus diffufum fit) cius^ portio quæ partibusinferioribus com' petit,per loca tranbensin quibus/ar«' rum,

DE CONTRACTVR. jrS flim ) amp;nbsp;calculus fitum hab ent, ibidem fophifticatur : amp;; propter fuam humo* rem attraÆonem , per quos tranfi-, turn facit, à tartaro vel calculo recipit ! gt;niprefsiones,tartareascp proprietates, quas retinet,fecumcp vehit ad regio* nes,ad quas à natura difponitur, in fin* ^la membra fcilicet inferiora. Qjiod upauca fuerit huiufmodi fubftantia^ , manet in fundamento barrens, amp;nbsp;in-i euruationem dorfi facit. At fi pau* 1 lo plus fuerit fubftantiæ, progreditur sd femora. Si plurimum,ad extremas eorporis partes, infimascp tranßens, eontrahit omncs,impotentes^ reddit. Nonomnes hac ratione qui tartaro la* borant,vel calculo contra (ffuras patiun mr, quodeorum calculofa, tartareacp fubftantia compara,coagulataqj fit,vt humori,fpirituiep vitae permifcerinon pofsit, illæficp renes, amp;vcficam tran-feant. Eft amp;f alia ratio,videlicet quód a* 1 renofæ,calculofæ^ fubftantiæ pauci* , ras,parum etiaminheiantfpiritumjis^ ^on plus damni poteft quam reccperic mfene. Hare eft indubia ratio,cur vitae

$^ THEOPHRASTVS fpiritus, amp;humor j quodnempemate-riarn ad fe talem receperint, membra contrahant. Arenæ Lythiafis^ materia lapidea eft, acemmæconcretionis,6^ coagOlationis. quum igitur venis, iun-lt;fluns,ofsibus,medullis,Slt;^carnibusad-mifcetur,horum naturam immutat,nU' trimefttorum ductus obftruit, venas Ä meduUam ofsiumfrigefacit, vt inftanu ceti congelât! fiant, ÔCc. Natura fua tarnen per commixtionem cumfpirituvi tæ non immutatur, imo femper acrior cuadens illum in qualitate magis falfifi cat, quirurfus id ipfum quod nutrite tantum deberct, eriamfalium, non ex fuo,fed ex alieno facit. Ex ifta qualita-tum,complexionum,amp;naturæ contra-rietate, nafcitur conftipatio pororum, arteriarum,carnis,ódmedullarum in of-fibus congelatio: fievt peracetofani, Ólt;f tartaream huiufmodi frigiditateni, prorfus immobilia membra fadh fint; neefolum propter frigiditatem, fede-tiam ob aciditatis afperitatem ipfæve-næcorroduntur. Corrupta quædam eftfrigiditas omnis fpiritus expers,ó^ materia ipiritu carens, tanquam acc-tum

ÖÊ CONTRACTVR. lt;Sd ^m quod fixum eft abfcp fpintücor^ pus,amp; mcmbris inhær cns humida frigi j ditas fpiritu nullum habens ; quód alijs ' corporibus frigidis amp;nbsp;humidis nort ' fonnngit,quiaviucntem iftalpiritum , continent, qui non permittit ca contra n«uram aliquid moliri, ficuri fcripfi* , mus de acctofis, inlibro d e lapideamp;a-fcna:quorum etiam gencratio,conffa-'^urarum ex arena tartaroep prouenieri tium eft origo, fpiritumep vitæ,nccnon fins humorem impediens tartarea cal-^lofacpftiaproprietatcmembris iningt; fcriohbus difperfa diuifa^ materia^ prout fupta didum eft.

^ccontrttfluris.qutc ex colica ducuntori^b nem,in mantis at^i pedes repartitie.

C AP y T 11 T.

(quot;^Ontfadurae quaedam eX colicis gt;pafsionibus oriuntur, de quibus

• (colicam 8C onginem ei'us, quod ** alio libro particulariter tradbemus ’^m relinqucntcs ) hoc loco fcriberc P’^ïtendimus ; quarum vanæ funt fpe^

C

^1 TH EO PHRAS T vs cicsNonnuUæ cum aridura. Ahæ cum tremore.Aliæ cum membrorum,Ôdve* narum attraÆombus. Ah'æ cum vena* rum prommêtia. Cum doloribus alix, Qiiædam per raembrorû mdormirio- ' nem. Alia: cumyomitu prorumpunt: quarum omnium colica vt in pofteru audietis caufaeft. Primo cum tormina colica ventrem exagitant, vteorum eft proprietas, eius loei natura quærês au* xiliumabipfanatura, de membriscar* | ne minus onuftiSjVtpote brachrjs,cruri bus, 6C fpina dorfi ( quibus vit» /pin* ' tus debilior exiftit,ideo facilior adrece dendü afuo loco, membris^ Wis fuc* currendum ) attrahit humorem hunt vitæ, qui quod in illis membris paucif* fimus exiftat, totus affluit .• non ita qui' dem à carnofis. Vbi iam humorvitaere litftis fuis membris peruenerit in ven* trem,a colica materia propter coniun-Äonem inftcitur, illius^ veneno rin^ , turf de quo mentio Hr in defcriptioui' bus colicæ ) amp;nbsp;inde coirtracturarum tres fpecies oriuntur. Vna poftqu^P^^ iê iam ceflauerit morbus abfqjme^^^’ mento,rcdiens vnde proeeßeratvit^® riant

i\

de CONTRACTVR. ^X fiïm adeptus humor iftc vitah's,ad fin-gulafua membra colïcæ permciem fe* cumvchit, quac non alias, quam arena * lythiafis eft contra ëîæ naturæ. T all's Wtruptio quod contra membroruna-^ramiUa fubi'ntrarh, aliarum inftar in ^ontraduram tranfit, amp;nbsp;inde Sequitur •gt;npotcntia. Quod ex quauis colica no ’codât, ratio eft, quia fubftantiæ coli* ^æparum,hoc,ab humore vite penitus ’bfumitur. Secundacolicæ contraefîu-f’ fit,ex infufhcienti,vel impertinêti me ^icamento,quod omnê huiufmodima foiam confumere minimé potuit, Öd ^uod refiduum fuit hum o ri vitæ per-’’’ixtum eft, qui poftmodum fparfus in Omniafua membra, contracturas indu ’fit-Tertia colïcæ contractura nafeitur, Suumiubiftis pafsiombus intratur in ^’lncuin,quiaftatim atque membra ca Waâafunt,calor ifte rurfushumorem ''•tÂteuocat in fuum locum, maxime ^^odcius fit proprie tas adcalorem fe tedpere. Vbi iam infuavenerit,fccum ’dfert colicæ materiam fibi permixtâ, ^membris refrigeratis relinquit earn, H^æ tandem opcratur ex proprietate

e x

^3 THEOPHRASTVS iua,capitalia^ membra quatuorimpo tentia red dit. No nnun qua inter balnea dum, fi tab's materiac plurimum fuerit, quia iam ali as quam aflueta fit ( in ven«; tre fcilicet ) in brachrjs, amp;nbsp;pedibus fe re periat,continuo membra contrahit : e-ius nanque falfedinis afperitas ( cum ni hil aliud fit colica, præter falvt ignis ca lore, aciditateep vehemetißimis vres) venas, atq^ iundturas impotentes red-dit,vtinabjs fuisagnatis proprietatib efficere folet: aliquando carnes,0^mu* fculos,vt acidorum eft natura,corripiu Tab's eft in iftis locis contradurarum or/go, quæ nihil aliud efle videntur, humoris vitæ in colicam attradioncs, amp;nbsp;poftmodum iftius in quatuor mem* bra capitalia cum concepta malitiate* ceptio, ibidem^ manens corruption* milis tarn diu,donee per earn humori!* le vitæ penitus ablumatur.Exhuiufmo di corruptionibus membrorum aridu* ra nafcitur, eo quod natura retrocede* re,fuas^ nutriendi vires cogaturhisa* mittere : turn propter fellis aciditatem abundantiftimam, tremor in membd cxcitatur,in vno tamê quam inalioma

DE CONTRACTVR. ^4 ^s-aliquando cum tetradione mem^ fcror0,qu0dfc]Jis natura fît in quae do-»linaturca ftringerecaliquoties cum ex tenfione ftiperflua, propter humons vi fæ förtitudinem, qua membrum læ^ tlituradimpotentiara.- ^perfaepe cum debilitatione propter eiufdcm humo-J'S depredation cm a coheafadam, wnfittuae contradure ftint emortuç» Pfopter h mons corrofîonem ab acidi tate,fngiditate^ materiar colice temporis fuceeflu fadam, fîc vtftupefada ^embra non fentiant.Sunt 8C aliac fen^ ‘*tiux,quódrobufl:um adhuc humore ^itaretineant, qui fc contra morbi co* ^■ctum defenderenititur. Que vomi* Juni excitant à colica procedunt, mem ^tanondumobfîdête prorius,fcdpar* ^**fl in uentriculum recepta p er fel cum '’'feftat, vti libro de colica demonRra* '^’'•Jiiicquid praeterca de predidis totraduris fcitu neceflarium fuc*

ritjCapitulo de cura conti*

netut.

6^ THEOPHRASTVS

De eontruéluriSf^u^e ex thalers proiKHWttt.

CA P V T nil.

OMmum cftpefsima quæ cholera gigmtur contradlura ; nam trant mutarione contra naturam, ex to tius corporis accenfione, cum externe rum, turn internorum membrorum in cholericis tantum, QC pracfertim m mu-lienbus, in omnia membra producituf inhuncmodum. Ad excefsiuam homi ms choleram,fel aci'ditatis ftipticitate fua calorcm additin corpore, quo tan^ dem in venis omnibus accendit fangut nem, ex cuius feruore fudant venae fob cutc-fudor hie eft fal in quo viuit Si co* feruatur Unguis, vti de languinefuo 10 co diciturhuiufmodi fol ad venas, net-uos,amp; carnes tranfit, ac ad omnia qu« compere poteft afperitate fua. Siccriä ex impreftifsima cholerafolet accide' re,quu per vniuerfum corpus fæuit,hU' lusmotufudorexcitatur per quam aO dus, qui nulla alia motiua cogi poten in exitum, quant fu per Huo calore per choleram ortum habente, quo fel àcce dftut

DE CONTRACTVR. lt;Sô^ ^tur in amantudinem, earn adfert, ac ••là cum fudore per vcnas ad fängui^ •'turn tranfit : poftmodum acrimonia fluxionis iftius, in materialem aquam fïlhuiufmodi refoluitur,perquam dix ftoriim quatuor in vnicam formam eC , ^fntialcmhtin venis ^ iunduris comx '^KtiOjficutinalijs. Poftquamfudor Iiuiufmodi cholera motusiam ceffaucx Ht,fcladfuumlocumredit,fcdatur ci-!ör, fed remanent iliaccommixtiones in Jocis ad quae cholera, fudore^ promo-'^ funt, quia non recedunt à lunduris, ’tiquasreceptae femel fucrint. Cholera punter abcunte,mox adeft humorvi-’ï, qui cum didtis commixtionibus iun ‘^us, acrimoniae materialem carum fub iflitatem recipit, hac etiam brachia pe^ ^w,ó^ exteriora membra quæquæ redz ^’tcontraôionibus impotentia. Peri-' culofa tandem cura fubfequitur,at(^ dif foil's, amp;nbsp;potifsimum inmulieribus, qui yustaminordinata cholera naturaliter ®^ft, vt fanguinem vitae fpiritu fuo prorfus euacuet.Qjiapropter in muliex 2^us choleræ contractura rum curte dif “Ciliores exiftunt quant in viris, ÖC plex

« 4

lt;^7 THEOPHRASTVS runq^ mortem inducunt-'maxime quod accédât inuidia,penmprefsionis afcen fionem orta. quæ non alias ac fel afcen' dit,ac mouetur ab inuidia ficun fel à choIcra.Feri poteft igitur vt ex inuidia nafcantur incuruationes,0^ ex iftis côn tradiurae, prout ex cholera proueniût. Eft itaq; cholcrac contradura, calor ab cxterioribus choleræmotibus afeefus, quo fpiritus, amp;humor vita: contra vC' nas amp;nbsp;iundluras inficiuntur, amp;nbsp;corpus fimm in contradtura ducere, motum^ fimilem in his magis quam in alijs con* tradiuris exerere coguntur.Indefit eta yt minus alijs curabiles exiftant, rarO' que penitus curari pofsint: nifi fpiritus adhuc aliquid refiduu fit in membris, totusc^ non fuerit exficcatus, fievtex fantiUo rurfus multiplicari queat, alias fruftra curabitur,vt in pradhea latius.

Dr

DE CONTRACTVR. ^8

iiecfftitr^Hurifab exteßtuo patu pn-uemcntibu^.

EX vino fuperfluè poto generantur eriam contracturæ,quæ prolixifsp ; mæ durationis,mêbra præ cætens «xedenteSjô^ ex fua natura diffidUimac furahonis exirtunt hac de caufa. Vinu Spiritus habet fubtilifsimos, quos vbi potüfuerit, vna cum humore vitæ per-mifcet, facilecp rectpiuntur, cum pro-pterfimilitudinê, tum enam ad humons vitalis nutrimentum. Permixtione beta, vini qualitas caUda amp;nbsp;ficca fuas operatioes exercet mdomitè : propter fuifubtihtatem tartarum in fe refolutö etiam continet, inde fit vt cum tempore magis atque bibitum,humorcm vita: magis exiccet, abfumatque, nee Vegetate permittit.' quod vbiperfeeerit, membrum eo loco priuaturfuo nu-trimento, motu póft, êd vltimo vita: Venae ßquid em, vt ex fua natura, ftrin-guntur, arefcunt, ariduraque fubfe-jmtur.aut craflus fpiritu vitæ vacuus hiiraor effluit, Non tarnen omnevinu

c 5

^^ THEOPHRÄSTVS

id effidt, potifsfmnm lUud quod fiibd* les admodum, tanareosep fpinrus non habet. Qjiapropter ex ahquo podagra vel calculus oritur,ficuri libro de Poda gra,amp;Ly thlafi diximus, hoc fit ex di' uerfitate naturae cum vini, turn homP nis,vri libro Philolbphiae noftrac de va* rietate crefeentium fecundumna turam,ponimus.

gt; ME DI*

J^ÊDICORYM EX-^LLENTISSIMI DOCTO.

AVRBOLI PARACBbSI '^^*^lt;(tifs 4lter,de curt (y mtdicdmentii^^ult;e funt Contrdétn 4dhtbend4.

De ordine^diffirentiaq; feruandii ia Prdüicd.

CAP VT I.

HiVw fupraqmnq^ contractu-rarum origines poiucrimus, ■æquum etiam fucrit carurn curas ex ordine deferibere, Öraefertim hoc præfenti capitula :onabimur. Eadem praerniflae ^ontraduræ,non diuerfaratione curan ^« funt omnes, amp;nbsp;in fui cura non fepa*

^âûdæ, quod cundem habeant exitum, principiorum caufa medicamenris J'onlndigeat.Nam ^tep morbus â mem ®ris expuifus eft, amp;nbsp;fpiritus,humorcp vi ^»reftituti funtin priftinum fuaenatu-ïïftatum, ifti per fefe curant, ac omne S^odvitiofum cft cxplodunt. Primo

7» THEOPHRASTVS

ne cura dicimus, medicamenta quæuM ad contraduras aperitiua poronim,hii morum calefadiua, humedantiac^ner vos,ôd arterias efic debere. Hoc tamen animaduertendum cft,vt in codem gta du fint, in quo morbus ipfe : nam fi k' viora fucrint, inutilia prorfus futura: qualitates eorum morbi qualitatibus o* porter ex æquo correipondere-NonO' mne calidum,nec humidum quoduis,li cetetiam aperitiua fintamp;c.taciuntad curam hanc,fcd vt inclinationem ha* b eant à forma ipecifica neceflarium eft, particulariterque particularibus etiam j contraduris apta fint.-qua via,nonalia, curapofsibilis eft. Notandum infupet contraduras infupremo gradu morbi conftitutas, amp;nbsp;poftremo,non folumfit i citatis,humiditatis,caloris,autfrigidita tis, verum etiam extindionis humoris, mortificationis,rcqualibus etiam ex* tremum fanationis gradum obtinenti* bus medicamentiSjô^quæadvitarnre* ftituendam membris valeant,curari de* bere,non alqs.Talia proprietatum pre* parationibus return naturalium qu« fc quuntur, at non omnium, acquiri pof

DE CONTRACTVR» 71 Wmedicamenta. Spiritusvitæ reuo-^^ndus eft, recup erandus, fit! renouan-dus,excellentiflimis, amp;nbsp;confortantibus plunmum remedtfs, quorum humore ^ouo fpiritus ille vi quadam intro du ca ^^ in membra, de quibus praut' cum fills venenis, Ód infedfienibus humores

' ’^anaturaliterhocipfutnoperante.Con ^iderandum eft vlten'us humfinodi me* dicamentum quod iftis morbis refiftc-gt;■«debeat,non commune,non crudum, . ^eemfeparatum (m forte leuis, amp;nbsp;quæ 'amceflare cœpit contradurafit) exi* fiere debere, fed fpintuale quid,corpus ^otum penetrans cum proprietatibus 3ntedidis.Duobus modis ifta cura fie* ft debet.Vno quidem vt ilIa membra ^uafunt à fuo loco mota, reftituantur ''tdecet. Alterovero, quodmaximia fonfortatiuis,vtifunt,Aurum potabile, Oleum Solis,Matena perlarum,Eflen* fiaantimonq, Arcana quintse eflentf«; ^qua vitæ, oleum vitrioli, Aqua tarta-figt;Quintum efle gemmarum, Coralio* ''Um,amp;fimilium,paulatim fublcucnttir, tonfortentur,amp; in priftinas vires reuo

centur.

75 THEOPHRASTVS

centum At Heet hæc vocabula fint medi cis antiquis, vel qui fakem antiquorum nomine medicorum fc venditant, cuffl tarnen antiquas denominationes Sime dicinas ignorent, incognita, non eft quod cures aliud, quam vt bene cures; ilia tibi elarius in libro noftro quintarum elîèntiarum,amp; eorum præparatio-nes pro maiori parte ponimus. Nun-quam D. O. M. fufficientes cancre lau-des^nce ageregtatias totum genus hu-manum poterk^pro tanto medicamen-to, quod paternafua liberalitate fuis de dit creaturis : nam illud eft ad calorem, ■5Cfrigiditatem,omnium cpfupplenttfsi sn urn,humons, Qd vitp fpiritus ita reftan ratiintm,vtifti poftmodum quafuisinquot; irmitates naturaliter pcllanr,qux adn-nm à Deo pofitumimpediunt corpo-r . peruenire ; verum vndefimilem effi' caciam naCtum fit, hocloco non, qu^ libro quintarum eßenriarum apertifsf mé dedaramus. Admirabilis profedo medicina, qiTæpariterhumiduni,atqne ficcum, calidum æquéac frigidumtu-rat.Haec eft ratio,cur generalem curam ad omnes contraóuras ponimus, vtm Aur3

DE CONTRACTVR» 74 Auro potabilÉcuius etiam non mfratur ^uicumque vere philofophus cxiftit, 4u0dAurum amp;: eins proprietäres, ei'uf j que fopremu oporationis gradum no * 'Mt, in confortatione to dus natura: hu tManx : per quam folam omnes morbi I funt, amp;nbsp;potifstmum illi qui fupremuni ! gradum occupant, vt contradura: eu randt. Non alias in peril’s,vdvnionf-1 ^us,quum praeparatac fuerint:6C magis quam in illis in antimonio, quivirium ^ corpore eft renouator omnium, vti loco dereftauratione, vitacque renoua 'lone ponimus : item in arcano quint« eflenna:, in aquis vit«, quae per earum lubtilitatem virtutes omnes in vniueria r^orporis membra ducunt,augentcp;fin SMbriter in viribus olei vitriolijS/ aque 'aruri,quum ad fimilitudinem eflentig quinta: præparantur. Non minor eft in pteciofis^ lapidibus virtutum ^rbeaeia, quae fingula pr«fatis libris e* ^^rauimustquod magis requiritur,ad^ , quot;emus ad hanc pradticam.

bft amp;nbsp;alius contracturas curandi mo quot;*» per externa médicamenta non mu “*s,vtper fumigationes ex Bal fam is.

7S THEOfHRÄSTVS

amp;; arcanis: per balfama terebinthi, laUgt; h.per oleum ranarum/adipum,gummi' per arcana,conipöfitum,folidum ÔC elc mentatum, quorum defcriptionespo' nemus, at praeparationum proceflus, cum inlibro de effentqs exiftantjncfu' perfluè non repetendi. Panter ad vm guenta nullâ demoftrationê, q in libró de ægritudmib.membrorû habeant fa' efmus, at folu practice docemus curas cuicg fuam dofïm,óé vfum adfenbetes,

De Auro potabUi^cr Oleo Solis lt;ti membra^ rum contraHionei, C A P V T 11.

Dlximus antea co tra cruras aho md do curan'minimépoflc,quam per medicmas in fuprcmis gradib.cxi ftêtes,vt cft Auru pofabile,fimiles^ de quibus fn gradtb. maton'b.egimus:qu3 obrem earum, vt in libro de Quinta d^ fentïa dicitur,cfthabêdamaxima cura.

Dicitur auru porabile, quonesvna cum alqs Ipiritibus etliquoribus,infub ftantiam qux bibi pofsir, redigitur. 0' leum dus eft, quum ex fola fui cubain' tia. præter additionem, oleum lam k' lt;?tum eft aureum. Q,uinta eftêntïadi' / cïtur

de CONTRACTVR» 76 finir Auri,quo ties ab eo rubca tindiu-ïatradïa,fcparatacpfuent à fuo corpore: nam virtus,adliuacp vis in tin dur a dumtaxat cxiibt.Dofis Auri potabüis, tft9.Lqualibctvice. Olei dofis aurei pondus granorum hordei decern non excedat.Ét quinto’ efTcnne Auri, grano rmnefttrium fimihum pervieem aqua: vitxbone, velaltcn'us aquae fubtiUfsi* Wæ comm ixto rum, mancep, fub merb fiiem,8C vefperi fumtorum, pro medici I næquidem exigentia: quae fine corro-fiuorum, aut corrumpentium addition *refit eins naturam immurare minime Valcntium,veI cum ca permifeeri.

Auri potabiUs defcriptio.

Accip e Auri foliati, puluerati, nec-non in fuccum foluti ^. 1. amp;nbsp;acceti

deftillati quantum fans eft additO, ; fimulqjdeftillandototicsafcmutuo fe ! parato,quoad faporis cius quod adiun dlum eft nihil prorfus maneat. Poftmo dum fume fubfequentisaquævitæ g v, quas in peUicanum affufas vna fimul

permenfem digercndo,pcrfedtum ha* besAurumpotabile, cuius prac'ticam

77 THE 0 PHRAS TVS.quot; ex hbro noftro de quinta efTentia diV fcas oportet: quacq? licet multis colon'' bus non depingatur. vt moris eft^patt’ men hoc facculo medicina reperirinon poteft-

Eius aqua vittt defcriptu.

Recipe vini ardentis lib,decern. Rofarum.

MelilTç.

Rorifmarini.

Anthos, Cheiri.

Foliorum vtriufqgt; EUebori Maioranæ ana.m.1. Cinamoni.

Macis, Nucifmufcatac. Garyophyllorum.

Granorum paradifi. Piperum omnium. Cubebarum ana^.q. Succi ch elido nix.

Tapfi.

Mchflx-anahb.s.

Cinerum tabarum ^.vlt;

DU COTRACTV R,' 78

^«ta fl mul omnia per duodecim dies ‘’'pdlicano digeratur,fcpara tandem, ^vtere ficuti dictum eft.

old fills defiripna.

Poftquam fuccus ab Auro per ace* ^ni»vtifupra,fuerit feparatus, bulliat ^ui'ndccim diebus in digeftione quæ fe 1 H^iturjdcincepsbalncofepareturjamp;f in •undo manebit oleum fpilfum , quod ^urumeftpermixtionisexpers. Hoc

I ''ttreficutfupra*

j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Corpus iigeßionis dusfithoc modo.

Äccipefucci Chelidonis.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Aquæ vitae ana lib. 1.

Rcfoluti fob's vt fupra ^ uj. ^cefimuLâ^ operate ficut audiuifii,

TormuU quintie efientut.

Aedpe quantum voles Auri, per cc* •nentu regal e,vel antimoniu repurgati, friper a qua falls metalbcam propricta ^autmaUeationeauferas. Poftmodu sbluerefidentiaaquadulci. Tindtura tius extraltas per fpiritu vini.Pofhemo f x

7^ THEOPHRASTVS (pintum deuabis ab ca,manebit infini do quinta effentia-

Aqua faits conflruHio.

SAltritum acci'pe mundifsimum,amp; albifs/mumper fc quod fine decogt; . (flionc,bullitionc,vel aha quauisar-tc,qua fill Hen confueuit à nature pro' duAumfit, hocipfum hquefaeias ali-quotviabus,amp; fübtilißinie tri turn, a6 vna cum fucco radicum raphani mix' tum,atq5 folutum ddhllabis,amp;l cum fan guinea dum viridis exiftit iterum port dcribusæqualibus admixtum deftilla-to qumquiesJnifto liquorelaminatwn Solern, vci fupra diximus,in pulucrcni folues. Abluatur hie puluis aqualim-pydifsima,deftillataq^ tones donee om nis ab co falfedo recedat;Iibenter cnini ' ft! ftparatur ab eo, quod non mifeeatur corporibus in protundo, quapropter ablato corrofiuo,manet A mum per fe folumvt oportet. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

Spiritus uini extraâio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;I

cape vinimenfuram vnam opd-A mi, natur a Jis , Si rubei potius \ q uam al bi, quo d in circulatorium / vas

DE CONTRACTVR. 80 Vasamplum (vt melius rotetur)pofigt; tum,amp;obilru{51umjac in balneum maris ad profunditatem vini merfum, per ^!?lt;iKig’ntadies buUiat. Poftmodum diufum in cucurbitam deftilla frigide tarn diu donee ipiritus exierit, Ôi. poft-quam fignum luum non dederit am-prius ccllato mox(alias in fecunda parte chieurgiæ magnæ fie habetur) fojhj^iùm dederit fignum fuum ceßnbis, mint ^uôi if^iuitur eft di^ua uitte, nonfpiritus, utrumq; udkt, ^'■tufignumßocloco duplumappdrct,unum iinritut *humd^ult;e uitte.

Hune vini fpiritum ad refidentiam efFundes,quæ eft pulueris infiar mun-difsimi ,fic vt fcx digitorum latorum al-ritudine fupernatet^laufaqj fimul omnia vitro peroptime,digerantur in bal-neo diebus trigintarquibus tinôura fpi ïitumfubintrar,infondo refidet puluis albus.Separa per a«an,amp;fiuat puluis, inde fier aqueum metallum,vel aqua metaliica.Spiritum euaporare permit-tas,’/t Älchimia docet, maneb it fuccus liquoris fimilitudinem Habens in fun-do. Liquorem hune ad quinam vicem

f 5

St THEOPHRASTVS graduabis,per vasretortum proquan' tJtatematcriæjfubftantiæcp capax:gra-duatio tail's fit per eleuatïoncm dumta-xat, quæ fubtilem reddit huiufmodi fubftantiam, fed vitra quintam elfentiä fc trahi non permittit.

( Alidi eoiem Chirurgie m^gnt qua fupu het fubfcquuur^hoeejï.if. iiij.o.ulterius comburitur.

Vlus iftins efientia’ quintæ eftvtiu pcrius,amp;: libro de quinto eUcIahus de* claratur.

Df meiic4mincm^teri£ perbrum, Cf djfetiM dntmornj.

CAP. III.

Materia, perl a rum , fuccus eil e:t margaritis, SC vnionibus tradun, Sif po ra bibs, itapotens, vt intet fpermäta nullum illi ümile fermé rC' p cria tur » cuius extradionis modus ta* lis eÜ-

Formait

DE CONTRACTVR. 82 formuU conficiendi marguritarum fuctum.

Acdpelibram vnam aceti dcQillad ’’'undifsimi, Aquæ vitæ eirculatæ ligt; ^-â remis, margaritarum mundatarum Antias quatuor,quæ poftquam puluc-ïst» fubtiliter, amp;nbsp;præparatæ fuerint, ''nà cum alqs in circulatono digeran-^ut permenfem. fubfidebit materia per Urum, vt pinguis liquor: qui quum apgt; parebit,fcparentur aquæ per effufio* ’^em iucco referuato , de quo dentur grana fex per vicem. Sunt amp;nbsp;aliæfuc-cum huiufmodi parandi viæ.fedhcc eft omnium vtilifsimx

Dcc^fenM Mtimonij.

EfTentia antimony eft purgatio pre tcrfcce(rum,quæ purgat hominem ex-odlentifsimè fuper aliaquæuis arcana, •■adicitus euellit auferendum, ac omne 9nod immundum reddit humanum corpus : hoc in fupremum vfeß fanitatis gradum purum ethcit,ac ab omnibus

$3 THEOPHRASTVS scgritudinibus mundat, triam illis, cx quibus oriunturvlcera. Quicquid penes hominem fuerit impuh deler,ac ma gisomnequodinhomine per homine indecenris inueniriporeft. Si tu medici nam hanc vel potius arcanum reperias, imperiro nc dederis.Philofophi,necno artiftæ plurima tentarut in antimonio, verum ad fundamentum eius purum SC perfectum peruenire non potuei üt ante mortem, quam etiam priufquam nafccrcrperfoluerunt-Hocloco præpa rationiscius pn'ncipium non quodin libro noftro de quinto effe reperiatur, fed remedium contra colicam poui-mus,vtfequitur.

Ai coUctOn.

Accipe aquarum MelilTe.

Vitæ circulatæ.

Succi Chelidoniae ana ? iij.

Florum alborum antimontj:|tf

Digcrantur diebus duodecim.Pollmo dum fcparando per balneum, inuenies elfen nam antimontj,de qua dofitn vna facies ^s. qualibet vice»

Derttnf-

DE CONTRACTVR 84 De remediorum areänis effentia quinta ful-fhuriitö“ aquarum vita pro contra-‘ Claris.

CAP. J1 IL

Recipe florumfulphurislib.s.

Rorum alborum antimontj ^ vs. Sued Aim 51.

Aquæ vitæ drculatæ ^.x, ßigcrantur ad menfern, èC in maflam ^uram congelcntur-Huius qualibet vi* ^^3.1- admimftr abis»

Aqua vita mirum in madum penetratie ' uacompofitta.

^edpeaquarum Meliflg, Rofarum, Cheui. Saluiæ.

Balfamianaltb.i.

Piperum omnium. Cubebarum. Zingiberis.

Cinamomt Maftids» Myrrhærubeac» Macens, f 9

ßj THEOPHRÄSTVS. , CaryopbylJorum.ana ^. q. SucdmeÜishb.s.

Aquæ vitx re^iificatx lib. v.

Digerantur omnja limul per noueffl dies,äCpoftea/eparentur, amp;in pclhca/ no deftiUentur ad /ptritum.Tandem ad hquorem hunc adde pomum roftum, Scfradö, öd firn ul vna cum fubfequed* busaromadb. digerätur fuperdneres per tres dies :de qua fumantur grana quinque fingulisdiebus, Accipe cmamomi.

Caryopliyllorum.

Macis,ana^ ij.

Anthos-

Chemana^s, Ambracj.q.

Mufci grana quinœ.

Zibetæ 3 s.

Zingibens

Cubebarum

Nuedmufeatæ ana ^ t.s.

Amomi^tj.

Zedoanæ Jq.s.

granorum paradifi 5 t-S;

Poll horum omnium digcftionem fepa-

• DE CONTRA C TVR 8lt;5 fep ara, ferua^ vafis vitreis obftructif-fimis.

Df mediedmento uitrioli, amp;nbsp;tartari pr», condraiuris.

C A P. V.

leum vitrioli per feipfum ah fep ad f jditionejed ex proprio Rreeo me* diana efhatquianó omne vitrio lum perfectum, no immerito quod op timum fuerit eligcndum, ex quo phle* gmatotum, 0(^ oleQ extrahitur,poftea teefiificatur à fuis fecibus toties, donee ïdfpiritum exaltetur.de quo tres gut* tas adminiftrabis,cum alia conuenienti t|uapiam aqua mixtas.-poteris S^ aqua* turn vitæ pauxillum afFundere. Non re periturmedicamen aliquod penetran* tins membra citius,aut materialius ifto perquirens à fundamento, quam tibi ia pofuimus Eft 31^ aqua tartari tradia de ''Wo tartaro perquam exceUens ad ea ^uæ dicta funt,vt etiam libro de quinta 'fRntia feripfimus •

^riceffut in extradione phkg^dtis,cr olei ui*-trioU tenendus di contraduriH*

«7 THEOPHRÄSTVS.

Ad cxtradtioncm fpintus vitrioH, qui eft omnium exccllêtifsimus, à: p otentifsimus', licet ab aliqui-bus phlegma nuncupetur, hoc modo 1 procedendumeft. Igne violentifsimo, , necnoninere(ftacucurbita,vfc5 adno- i num alembicum per reuerberatoriuffl inathanar locatum ad quartu diem na^ i turalem vrgeatur,SCipiritus hic prepa- | ratus erit-

PreceJftu ad aquam tartan pre ten-trailurü.

Tartarum optimum acccffimè.dc-ftillatum,in pellicano fubtilifsimè rectiheabis, cui quidem aquæ vitx rcéiifieztx partem æqualem addes, c-jus^ decem guttas adminiftrabis qua- i libetvice. Habet enim tartarum pecu harem vim ad membrorum condra* et ion cm curandam, ÓC proprictatem ad penctrandum per vniuerium cor- ! pus.Sunt ÓC2Uj lapides quorüliquor« eandevim obtinêt à naturaproutcora lia, colorataœ,quorum hecloco métio nem nullam weimus, quod pavei funt, ac Eftentianim libro contineantur,Dc confoP

DE CONTRACTVR» 83 ^°nfovtantibus , ^internis dióum fit ”^^enus,licet brcuitcr«libro de Effen-^^uare latins.

^^^fumigationibut membrarum contrablirunij ftr extrinfecamedicamina.

CAP. V J. '

Poflunt etiam contradiuræ per cx-trinfecaremédia curari dinerfimo* de, ficuti ponemus per fuffitus, ^^fümigia,prout fequitur. Cotraefium ‘'Wepedemfine brachium includes in ''äs appropriatum ßtis'amplum, vtin ^0 conftriêlum non fir,ac vas cooperi* vakagne fumus exhalare pofsit. Poftmodum accendes quod fequi* fur,amp;in vas recon ditum cooperi, tan* tipperibi maneat,doncc fumus illeccP fiueriühocfacpermedium diem. Si fuffimen vaum videatur non fufficerc plurafiant, vapores in vafe denfabun-turin liquorê, vtin alcmbico folent»' Huiuimodi fiibtilis vapor qui progt; prie fumus non eff, pénétrât, membrS Qlefacif,vcnas Sdhumorem vitæ rcfogt; cilla*

gp THEOPHRÄSTVS''

ac ad naturalem vitam rcuocarpioccf fus lue tenendus erft, donee durabittaquot; fîrmttas.Inftrumenta, vas,amp; alia queue ceflana font ad hane rem^ponimus mil bro de euns vlcerum vltimis capitule de vaponbus.

Recep turn.

Acdpeolei oliuarum.

Oleïluniperi.ana g.v.

Maftieishb.s.

Therebintlu'næ | mps.

Salispetræ^i.amp;^s.

Mixta ßmul in caeabo foccendes,acgt; cenûpcroptimèfoperfundum vafisin ferius,âifintuspones,ac membrum tC' ncaturfupra vaporem, copenatur vas fundo foperiorene vapor exeat. Qpß pereeperis extindlam efle matenam/x em ta m r urfus a ceen d as, amp;nbsp;nu p on es roquot; hes,donee tempus foprad/dum impie rum ßt. Vapor iftemirum in modû eak faeit.ac récréât membra. Sunt 2^alia fuf . hm éta, q uo rû h i e vn û a dh uc p on cm us-

Aceipe Taxi pingucduus.

Olcï oliuarum.

Adipis rsinx minim ç\iiidb,S^ C3^ / bmitea

.DE C 0 N T R A C T V R,’ po ^i^ites appellat« ana.lib,i. Myrrh æ.

Maftids.

. Terebinthtanah'b.s» Steende fleuri fupra dielum eft»

De 'Ralfamis, quibus er contraHnr^ cur^ntur

CAP. VII.

F’unt 5C quædam laudabiKa Balû* niajqutbuscontracftur« curantur, ^ quorum magnus eft numcius, ’'Os tarnen ea folum hue adducemus, Quatncbis eum vfu,tum expenniento ptobattfsnna funt.His cmm ealidismc-* bra funt oprimè pcrungenda, fmguljs ‘limbus tenamp; abfcç mtermifsione,

Primum B^lfamum.

AcripeTerebinth/nædeftiUatæ.lib.ij. Galbant deftillari.hb. i. Gummi elemru deftillari.lib.s.

Rurfusdeftillafimufamp;inde fac Balfa* »numàfiïisfæcibus,amp;phlegmatefepa* ratum^o demum vterevt fupra.

Aliud Balfaipum.

Jgt;l THEOPHRASTVS AcdpeTerebinthinæ»

Olcorumlaunni.

Olniannn.

luniperi.anahb.i.

Mafticis

Myrrhæ

Thuris fingulorum hb.s.

Dcftilla per fe quæ funt eiufdem quail-tans,videlicet olea per fe,reliqua tria r« tiarn per fe,quæmixtafimuliterumde-fnlla femel, vtere ficut audiuM

Aliutt.

Accipc Adipis Taxi.

Seuiceruini.

Ranarum adipis.

Ceræanalib.i.

Mafticis lib.q.

Thuris lib. s.

Euphorbq f iff.

Deßlila ficuti fupra narratum eft.

AliuJ.

i^ccipc Gummi opopanacis lib.f.

Galbanilib.fj.

Scrapinilib.s.

Armoniaci Qjiartami.

Sim«’

DB CONTRACTVR. pi Si'mul commixta cola per acetum,et ift oleum deftilla, cui tandem ea qua fègt; quuntur addes.

Accipc Terebinthma: deftiUataelib»

Ölei philofophorum lib.s, Olei latinm deflittad lib.i»

Mafttcis

Thun's ana lib.s.

Myrrhælib.i»

Deftillentuur omnia cum olcopra:gt; too rurfus in oleum,huic ea quæ fub^ fequuntur Ïmpofitafimulin Sole digegt; tïntur vafevitreo.

Accipe Styracis liquidae 5 ts. Ranarum numero viginti Adipis taxilib.s, Aceti deftillati

V ini ard entis ana ^ 1. s.

Poftmenfem exprimes viuiep rcfergt; ^bis.Notandum eft infoper, ex praedi ‘l^lsnaturalibus corporibus quodlibet perfeipfuj^ lUificiens eHèquum deftil* btum,amp;; re ^lificatum fucrir,vti per A1gt; ^™wiani huiufmodi pr^paritionum v-*''oam attificem docetur.

g

02 THEOPHRASTVS

Aliud-

‘ Accipc lignorum lunipcri.

Fraxini

Sabinæ,id eft Tamanas

' Faginfânahb.i.

E quibus arte communi deftiHetü^ oleum,quo quidem rcdiHcato ptrpd* h'canum,vtere.

Aliud.

Accise fern ceruinilib.ig.

Adipum fell um

Vrfi ana lib. i.

Taxi lib. v.

Hirci libras q.

Ex quibus etiam oleum dcftilletur, huic ranarum viuentium fex libras aF dito.Poftmodum rurftis diftillato,qu^ que fequuntur imponito, videlicet.

Seuiceruini lib. i.

Adipis taxilib.iq.

Ceræ lib.s,

Acetiquartams.

Etvna cum præcedentibusfiatvn-guentumhocin conrracinrarum diebus primis vterepotiß fimum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Di

DE C^O N T R A C T V R. 94 Df aremnis, ey contra^urarum alijs me‘ dicamentis.

C A P V T V I I b

LAtius teLccflojc facere cupio par -ticipetnarcanorum,quibus non a-lias quàm balfamis contracture eu polTunt, quorum ettam forma non o^vdpmguedimSjat aquae ßmilitu-‘linem refert-Qua de re dicuntur area* ^quad reliquat excellant aquas. Ho^ ■^m arcanorS fpecies quatuor exiftût, ''ideliccet, Archana,CompofitunT,So-lidumjElementatumjÄ: Metalhcum.

Torinu/aarcdnicompolîtf.

Recipe alcool vini lib.vi. Cantharidum |.x.

Canapi

FiorumTapfi

Camomillæ

Hypencoms anam. vîlt;

Tcrc,mïfcecp fimul, SCin foie, velH' quot;'odigerantur per menfem, dcftülen-^poftmodum, amp;nbsp;huic ea que fequun ’ut trap ones-

g -

9$ THEOPHRAST VS

Acape Canapi

Rorum tapfî

CamomiUæ

Hypencoms

Centaweae

Prunellæ

Bctonicæ ana lib. s.

Mafticis

Mumiæana§i.s.

Thuris^.v.

Lumbricorum terreftnum

, Ranarumanalib-s.

Dcftillentur fn cùculatorio per o* Ôo dies, hoc vtere non alias quâmdc balfamis fuprâ didum eft

ArcMum [olidum.

Accipe fiicci fiammulæjCx totafub* ftantia,hoc eft ex flonbus,caule, folijs» SCradicibus.

Succi florum tapfi ana hb. r.

Alcool vinihb.îj,

Digerantur in ventre equino pet “^ cem dieSjamp; his vtere heut fuprâ.

Arcanum dementatum.

Accipe chelidoniæ

Aleliflàc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

Ent'

ÊE CONTRACTVR» ^tf Erucæ

lux arthetjcae Florüm tapfi Papaueris Centaureæ Betonicae Parthemoms Hypenconis ana m^rj.

Tefantur omnta fimul, amp;f aceti pa* ’^’Eper addito, putrificentur, amp;nbsp;expri^ wantur optime fuccus^ per drculato* ^um vas decern diebus afeendat abfq; ’ntennifsione,quo liquore tandem vte* K: nec erit inutile mafticem addere, fi* wûia^.

ArednummeUUicuM.

Refolutum accipcmctallum, quod tirculctur odio diebus, dulcificetur poftniodum,6Cin vfum aflumatur.Mc* tällorum tarnen diferimen erit facien* wum-Solis eft aqua metaUina præ caete* ns ad contrafluras prxftantifsima.Bre Viter hodoco difeurrimusea, quædc quinta eftentialibro latifsime contenta *unt.

g 3

^7 THEOPHRASTVS

Condufio de contradurarum (uris,per^iiM earivm uires declarantur.

C A P V T IX.

IAm aliquot rcccpta pro contraóïuris pofuimus, promaiori partenoninco giuta, quorum fi debito pra-paraturn fucrit ordine, panter amp;nbsp;adminiftratum quodlibet,eftad curamfufficicns. Vc“ rum quod aliquibus non fubucntuni cft aliquandOjCaufa duplex afsignatur. ! Prior atq? minor, quód membro fpin- ; tus, humor^ vitæ prorfus relido nullo ! refiduo deperqt.naturaccp medcntis in' trinfecus, vel naturalis balfami nihil in eoremanferit. Altera maior,eft Fatum à Deo fic ordinatS, de quo libro dePa* ris agi'mus. Vtracp non alias innotefee^ remedigo poteft, quàmex perfedo-rum adfiibitorum ad curamhanemed camentorum effeduum nulla demons ftrarione, per quod indicium alteram, vtramqj dqudicare potcrit occafione, cur nihil cfficcre pofsit in contracturai* rum cur a- De cætero nulla reperitur in-firmitas ,quæ proprium non habeat ei aduerfo

DE CONTRACTVR. 98 ïdiierfo mcdicamennnn rctiam nulla tontraóéura pennfirmitatem orta, eut refifti non pofsït. Qiiaproptcr,quotics vnamorbi, tones SC cuis remedy eau fa •■eperitur. Qpod fatalibus morbis dilH dlemedcri qucat medicus, fidei defegt; lt;^us erga medicinamjCt nature curfum itieffieit. Qiiamobrem hic in terris fpe Wnftantifsima duci, 2Cmortalïtatis,ac niedicing vires, vtmorborum etiam oc caliotrcSjCt inimicum à corpore nolh o pellcndi modum cognofeere debere-wus. Fatum nos etiam docet, perfpet entitudinem expert arc hocipium, qd impedire nullo mbdapoflumus, 5Cin nobis ipfis nullam, at ineo folo (pern, ad quod Pater ille nofter Deus ordina-uit omnibus in operibus noftris pone* te docet : vnde proueniSt ea quxlibro* noftro dcFatalib.profitcmur. Verum* eniinuero, cum iam medicina: rantam perfeólionem habeamus, amp;! qiiod ma-giseft, mifericordiam eins qui creauie earn,fpe firmifsima freti progredimur, quantum ex eius voluntate nobis cit permiflum adrefiftendum Fatis, medi cainentis in fupremo gradu, contra fu-

g 4

^9 THEOPHRASTVS premum i'nfirmitatis eradum ccnftïtii tfsahquibus.eüam mfirmitates fupera di,poft ca quæ dicta font magnam ha-bemusfidem, vd prologo primo libro rum omnium ponimus.

Operis c oN cLrsio.

AD eorum veram Sefundatamcon dufionem, quac di da funt,notant dum crithis qui mctallorum eden tiam, S^originem ex rarione veracu-piunt cognofcere, metaHanoftra nihil aliudfore, qnam lapi'dum communia partem potifsimam, optimam^Japi' dum/piritum,gluten,feuum,butyrum, oleum, amp;nbsp;pinguedinem, quæadhucin lapide mixta non bona, non pura, nee fincera, minuscp perfeda funt.-hæceft ratio cur ïn lapidibus, quæri, reperiri, cognofci,feparari, amp;nbsp;per contufionem, aeliquefadioneextraJii debeant. Quo fado no font amplios lapides,fedpræ' parata, compléta^ metalla lydcnbus cœlefobus comparandaïquæ quidcm, lapides a' terreftrib.fccretifont.Pofoe' inçgt; ü qui/piam inueüigare cognofee' tec^ miaeralia metallaque volucn't. ed uôd

DE CONTRACTVR. 100 quod firmiter fibiproponar in cornu* mb us cognitiscp mincris femper non fflc xjuærendum , ncc in profuhdo montfumjquia fa’penumcro facilius in ueniuntur in fupcrficic terræ, quam in tins vtcro,copiofiusquc. Hacde caufa quiuis lapis in afpeCfum oblatus, fine wagnus,fiue paruus,rupcs intégra, vel cos extiterit, diligenter examinandus, cuius proprietatis, aut nature fit: nam îliquando coticula reperitur, quæ licet s^ernata,vaccp valorem excedir.Non eft etiam opus confiderare latins vnde bpis hie origine liabeat,aut à quo ma* 1 ’orefitauulfuSjVteiuscopiamaior ha* ' ^01 queat, quia non aliunde quam à ^°do,quod habet, ortum eft. Repcri* *wAvilis terræpuluis, autarena,quae 0 amp;nbsp;if plurimum contegit,fe* curnep vehit.hæc no* tato.

FINIS.

8 ^

5

b nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;toi D O C T O-'^^s THEOPHRA-

‘.PARACELS! P RAE*

■^ATioNIS ELLEBORI, IN SVVM ARCANVM *^®DVCTION1S, AD E-^EMENTORVM Q^V A -■■■VQR PELLENDAS INFECTION ES ireuù Déclaratif.

^ui de Porofa,vel Perforât* qusdam accefferunt arcana.

B A S I L E AE,

PER PETRVM P E R N A M Anno M. D. LXVIII.

toj THEOPHRAST-' CAPITVM SE Q.V ENTIS libriindex.

l^e duplici uegetdb ilium £tiite.

rieprteparationeßliorumEUeborinigyi-

De generali cura quatuor morborum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ **

funt,'Epileppa,Podagra,ParalyßSyiiy^^^P^I^^^'

De admmiflratione radicis huius ram.amp;Podagr^.

De cura Guttlt;e,uel Paralyps.

De cura Hydropips-

De cura morborum quatuor ittos pr^cedentiiM-

' Dr corrcHione radicis, cr nus herba perextraUti-■nem fui Pialfami facienda.

De praferuatione corporum à noxijs mfuxibut-De quatuor fupra diüorum morborum uniuerfibt^ ra latins quàmpriùsrepetita.

DeextraHioneaqua,(yolei ab EUeboro, De particularicura Podagra.

Departicularicura Paralyps.

De particulari curaHydropips.

De cura morborum concurrentium.

Deuirtutibus Porof£,Hel Perprata.

De cura Phantafmatum,per Hypericonem.

De cura uermium per Porofam.

De compoptione olei Perprata.

Deaxaltatione eiufdem olei.

Depotionibus uulneratorum.

Deufu BalfamiyUel olei Hypericonis ad uulnera.

Depotionam ufuuulneratorum, eyearumexi^^' tionibus.

P U Ai'

io4

ï’RAEFATlO IN ELLE.-borunu

LLEBOR^M, aut veratrS ^^^^“5 denominationibus ^^^ii propter colorem, vna quidé album, altera veró nigru ha* ”causappellariconfueuit,cum tarnen *^^roprietanbus vtnufqj radio's proprie magis nominari deberet Quapro* pterlj venus avirtutibus denominare ^cet,albi radix iunior,amp;f nign' fènior vo ^äbifihac de caufa. Licet vnam,óif can-^em virtutêambæ radices,in eo tarnen differêtcmhabcnt, quod radix iunior, •unioribus tantum infra quinquagefi* *^um annum exiftentibus, amp;nbsp;fenior bis Çuididum annum excedunt, admini-ftran'debet. Necdeelleboro folumid 2me didu exiftimetis,fed etiam de requis herbis, ÖC radicib. vtriufep fexus denominationem habentibus, mafculi videlicet ac feeminae .• quamuis propriê tales non exiftant in fua natura(nam vt iUaminim è concurrunt ) verum vt medicus facere difcrimen valear, vnam iu*

10? THEOPHRASTVS uentuti, Sf alteram fencóluti conuenp re.-fieuti poftmodum m EUeborodc' . clarabimus. Maximum certè penes me dicos hoe delirium taxandum eft,qui vix tantum ûpientiæ confequuti font hatQenus,vt ludicaffe potuiflent, aliud ehe de iuuene,longecp diuerfum defc-ne fentiendum, tum quod natura dupli Cem pharmaceuticen inftituit. Præter eins ordinem itaqueforet,fiiuueniseo * quod feni conuenit vteretur, amp;è corp tra. Ad eorum declarationem exenp plo fi t Luna, quæ fingulis renouata mé iibus,crefcit à foa iuuentute vfque ad ætatisfuæ medietatcm:illa pleniluniü vulgo dicitur,in quo iuuentaceflata^ feendere, defeendere^ fenectus inep pitvfquead finem ætatis illius. Quod lam de Luna dic7um elf, non focus de hominis ætate, cuius ilia iuuentutem, Scfenedlutem præKgurat, inrcHigide' bet.Eadem enim inter afoenfom. Si dc' fcenfom,quæinter iuuentutem Offene efiutem eft difterenria. Oiriuis ergo me dicusLunç naturam Af proprietäres e-xalt;ftiisimcprius inrelbgere, demûho* minis ætatem, vc eft, ex ea cognöftere debt-

DE ELLEBORO, loö deberef.quæ quidcm ætas à Luna,tan* quam à veto libro,non manu fcripto neceflario difcitur. Alfa igitur eft herbarum natura, panter amp;vfus in afcen-L qui fit,alia fub Lunæ defcenfum : id Vulgo mas in priori, foemina quidem inpofteriori dicitur ætate. Notandum eft etiam,duobus omnia contineri nu* mens ,• quæ numeris tarnen fubiedta funt. Et cum duo numcri fimulconuc niunt, inde refultat integer ex duobus, quorum neuter iam per feipfum integerexiftit. QiiidigimrEllebori fenio ns iunior actasr'quid iunioris altera pro-deftf Qiium vero fimul ambae cognitæ fucnnt,homini medicamentum, cum ad priorem,tum ad pofteriorem aeta-tempoffunt efteperfedum, atquetu* turn. Et quia iuucntus, 8lt; fcne élus fi* mul efle nequeunt , nee etiam acquis librari ponderibus , at vna corrumpit alteram : iuucntus feneóute non indi-get,nec iuuêtute fenectus,vti Luna iu-uems fencdlute no admittit, ncc etia iu uentutemLua fenex. diuifitDeus me-dicinam in duas partes, alteri neutram fubijeiens, Diferiminis cognitio queq?

107 THEOPHRÄSTVS neceflaria eft inter morboru priorcnv amp;nbsp;alteram actatem: alfam quippenatu* ram habet Paralyfis prions ætatis,aha in poftenorejaham in pn'ore curam eta te,necn5 in poftenore dinerfam. InEP leboro totahuiusmorbi cura contine-tur,cum difcrimine feneêtütiSjamp;iuuen tu cis eius, ac morb o ru di (Ferentia. V e^ bi gratia Podagra duplex eft, vu a prio^ riSjakera pofterioris ætatis, quarumEI leborü eft intégra cura, amp;nbsp;integra cura eft in Elleboro, non tarnen ambæ pof' Tun tin eadem radice exiftère : quapro' •peer ipiamet natura diuifit, vt conu-ptiones non concurrerent. Herbarum ita(^diuifîonum,ætatum,medicamen' to rum, amp;nbsp;hominis eftote memores,vt arcani fecretique naturg maximi,quo(l quifque medicus exAftronomianatus iateUigere poteft.Putaticijs alifs medf cis reipondendum eft,no folum quotf iftos per ca que dicta funt abfolutos vc lim , ièd veris media's etiam propo' nam, talem in ipft natura fieri diuifit' nem,per quam vnum quodep reJegatU*' adfuum Iocum,ad quem uaturakterO*' dinatumeft. Vtmedicamentorum i rf^

DE CONTRA CTVR. ilS fecolodpcrucnïuntad qucm debêf» deft,ànarura difponuntur, nec abofe P«artcm trahi finunt,ficetiamà fuain îliam ætatem duci nullo modo fe patp untur. Tcfta quidem ad vnum locum 'ncorporefcrecipitjVitellum oui rubift '^«ur,amp; in cryftallinam formam refra P^r artemreducitui', ficctiam alio loco ^^nt contraria,quum in aliéna vél extra ''fafubieda proqciuntur*

PrtpMio foliorunt EÏleborî nigri.

Poftquâm Ellcbori nigri folia ficcatà ’Retint in vmbra flatibus orientalis vcn J’îVelfubfoIanijfi terantur in puluercm ‘'ibttlifsimum, SC cum æquali fui ponde f^ûcchari puri mifceantur,iunt prepay fît^Medicorum SC Philofophorum Pfimi quibus SCiânitatis,ôdvitç longæ ^'^nCeruationis maxima cura fuit, horS ^^lionim vfum exercucrunt: cuibonS ^^gt;eccruntvitæ regimen omnibus ap^ P’^'meneceiTarium, qui ad hune finem Pfrtingerenituntur.Äb çtatis anno 50» ’^^perunt finem vfqj vitæmedicamen-. ^° quod narratum eft,vti.’anno quidem Pf° î^y.diebus vt nune iupputato. Fa-h

109 T H E 0 PH R A ST.

Ctiim eft, vt indefine morbis, atfanitet minum vitæfuum adimpleuerint.nub lum in/llis vlcus,apoftema,necin heps te,necinpulmone,multo minus infplc ne locum habuit. Nullus etiam fluxus chirurgicam artem concernens, vtfunt vlccra, lupus,cancer, amp;nbsp;id genus alia, ■ nec intrinfecus catarrhus aliquis nafd potuit, quo Paralyfis, Podagra, Chu^ gra, vel alq dolores,vt in coxis,vel rent*-bus,frigidi vel calidi( quifenibusCO' muniter eueniro folent) aut febrcs,vt funt quotidiane,tertianar,quartanif, vd aliae, fuccrefcere potuit. In iHis nulla putrefadio generata eft, propter quam Iialitus foetere potuiftet, aut verme* procreari; quorum fi plenam biftoriam defcribere velim, plurimis folqs c5plf' lt;ftj m!nimepotcft.Poftmodum hufflO' riftæ furrexerunt medici, qui feerctana' turæ contemnentes, amp;nbsp;omnia pratte fuam nulhbifundatam thccrieam,abftf nature proprietatum cognitione vet*» purgaciones,clyfteria,riccnon fyrupoJ excogitarüqquibus vno die tantum d' ficerepolle,quantum bæc folia viginö vel rrigunaperperam conati funt:hin^ herbas

DE CONTRACTVR. let berbæ contemtus huius amp;nbsp;obliu/o, cu-i ms locum purgationcs amp;nbsp;clyfterja te^ ' nent,orta funt. Memini tempore meo ' plurimos catarrhofos,pituito(bs, fca* biofos,amp; alqs morbis onuftos, qui hac J vfifuerunt ex antiquorum ordine fani* lïtem^ fuam exrenouatione fuænatu* ï» prorfus recuperarunt : quos etiam curaremedicis humoriftis impofsibile luiffer,acmcognitum .• quod nihil ope* re,fed lingua tantum praeftare valeant.

' Sumfetut fingulis diebus manè 5 .femis vf(^ad v x x,annum,poftquêvfep ad lx x x. vel ad finem vfcp lui termini focto quoepdie g.integrâ.Nec eft quod putatieq medici mir crut, natur am plus pofte quam eorû ars val ear-quid poteft locis coparari naturalibusp quicumcg boc.ód artem ipfam ignorât. Plus virtu* ÖS amp;nbsp;virium ineft huic vnicæ herbæ 9^3'11 feribentum omnium in Acade-^ijsledorum libris,ad vitæ longæ con •cruationem defcribitur. Quaproptet antiquorum hoc medicamento præ 1 ceteris vegetabilibus ad vitæ Ion* gat præferuationem dele* datus fum.

»2.» T H E O P H R A S T V S Ddr^dicel^Ucborinigri.

Radix Ellcboh nigri virtutcm acvi-res quatuor^anadi morbos habet,fdU* eet Caduen,Podagra,?aralyfim,amp;^Hy dropißin : hæc diligentifsimé notanda funt,prgfertim quod graues admodum in feipfis morbi lint,excel!endßima ra* dia's burns ctiam virtus exïftat, Vb/pd mum Caducus exmembrisincaputvc ncrlr, iftaradice curari poteft feeSdum gradum,quem habent inter fè comunq nemperadix,ó(!morbus ipfe. Podagra etiam in quouis membro, fupen'us, aut mfenus exiftentem in corpore ( htct gramfsimus morbus hie fit ) expeUi^ quia radicis buius virtus m gradu fana* tionisaquatgram's exiftit. PoftGuttæ, , vel Paralyfis in latere ladum fundamé* | tum,caulansmateiïa radicitushacradi ; ce tollitur,ó(f per earn vïta membris pa* i ralyticis reftituïtur.Non alias in Hydro pifiSjfontesamp;rïuos morbühunc ciüci^ tes,euacuat, Ä oninequod innafcimr, etjeit, Quatuorhuiufceinodi virtutcm habet radix ifia, quam obre declarapo-nemaiori quam ha er en us fa dia fit, in dl ôorû cura morborû,opus elïè vidcfur.

Adminififi

DB C O T R A C T y a» ti? ^inijhdtioradicis Etteborinign^morio- , ruinfu^ra diüorum quatuor curam. .

Aj n^ile^pnm j zs^ Podagram.

Luna déficiente, radix eucUendaefl: ”^figno Libræ( quodmorbo comitiaU ”^3X1111€ conuenit ) ac in Planeta V cne* Jjs flatibus venti Borealis ad vmbrâ ex fltcanda.Mos fuit antiquis medicamêgt; flsvtifineadditione^mês vtieß modus ^îcvtcndf^diçc, funäatifsimusep pro meirus,eftîftc.Priufquam patientem co ^itialis morbus arripiat, tribus antea dicbus( fi quo modo cognofei pot, vti penes aliquos, aduêtus terminus ) pur-getuqiunipribu^inlacfie, fenioribus in W vino dentur ad potandu 5.q.puluera-^æradicister,ïd eft,ad paroxifmi diem ''f^’fiepiusïiocrcpetito proceflu; que ^ntiqui tenueruntJtidcin Podagra die ^^sfuccefsiuis ante quam dolores peigt; ^gt;piantur,purgetur patiens, quo facto fluxus podagricus auferetur à toto cor poïc,ficvt hora paroxifmi patiens pa* ^“ï^utnihiljdoloiu fenti^t. Antiquiores ^nilofophi foliti funt hoe loco Ixpifsv ’^^purga}‘e,ficvt Ppdagnm omnem

’' 5

It^ THEOPHRAS T vs expulcfunt» S ta tim acirru^crunthu-mohftæ, vnica plus hora,quant integro natura potuiflètanno/acerc præfumfc runt:vt ctiam tills creditum eftj ita mox medicina fundttus perqt.

Ad Guttam,vel Paral^fim.

Sivctuftate confirmata fît, purgetuT pattens vt fupra.Radtcis iftius efheaeîa eft,vt morbum hune à fundameto quac rat, nihilcp relmquit in toto corpore, quod radtcitus non percurrat,quia con , tra huiulmodi morbum gradum xqua- • lern obtînet. Qiiicumœ pondus hoci-gnorauerit,æqualtafcih'cet eße debere pondéra, vnciamcp femîs prætenent, non curabît huîufmodî morbos. Qttâ-obrem admimftrarï débet hæc medî- i cina,pro pci fonarum, infirmitatum, Ä i commoditatisrclpedibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

AdHj/dropi^nf.

Înhommihusaquæfluxus, atiÿfon' tes incredîbïles his qui non videmnt, nununquàm exurgere palam eft. vcluH Moles virgafua rupcm tn Horeb pet' cutiens aquam cfflucre fecit,potcftetô fieri,vt Deus hominem HageUo percu-tiaqficuti Mofes rupantledquiamifeii cors, 1

DE C 0 T R A C T V R» «4 WtSjdat etiam remédia, quorum vnum ^ud eft.Purgetur ergo patiens hac ra* Jee fæpius,Ôd femel tntermiftis vid^ Dus : hac rationc'fluxus lUe tollitur, vt^ Werabundare nequeat amphus. Elle- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j DoruminHydropifi fuperfluam exfic- «gt;■ ' cataquam à fcaturigine.Mcdic o tamr’ï animaduertendum eft, vt pro mor hi ^ualitate plus vel minus purger, quod pro virtute radicis,Ôi exigentia factum «rit.

Dr 4li}S morbis,quitus medetur etiam radix EUebors nigri.

Qiium in hominibus Caducus mor-^us,Podagra,Paralyfis,vel Hydropifis pullulare mcipiunt, dolores oriuntur wapitis, oculorum,aurium,dentium, SC ’lij plurimi diuerfimodè : nam antes 4uamhorummorborum quatuor vnu ’rripiat fuum patientcm,fimilia, neeno ’lia multa figna præmittit: quod raro •Morbus vnicus,aut folus,imo comitatu pierumep maximo folet inuaderc. Mox ’tr^r^edicus percipere poterit ( vti me hto cognofccredebct)huiufmodi mor “um aduenire , qui tales nuncios, h 4

n? THEOPHRÄSTVS autpræcurforesmiferit, contraries eft’S præcurforibus anteuenire, non alias ac ii dominus corum effet præioribus,co nabiturhuiufmodi morbos.aucreendi modus eft veriftimus, amp;nbsp;ratio minime fallax. Etficutifupra dictum eft, radi-cem à corpore quicquid ei noxium effe poteft expellere,non alias Ód mulierum profluuiumciet, matriccnique «repur^ gat,abortum,amp;molameqcitjamp;innaftc ' tia quæuis. Non omnialaxatiuamen ftruum,abortum,autvcrmcspellunt;fo lum ho c præ exteris arcanum eft natU' ræ,quod abhacradice nullo modopo tcft auferri. Huiufmodi naturam habet, vt contraria corporibus humanis ma-hum SC focminarum,quibusinfufafue' ht,pati nullo modo pofsit,quin radici* tus euellat.-fi modo per medicû exper-tum,vti dccet, acfuperius dcclaratur, fuis loco,têpore, necefsitateep requifv tis,adminiftratafucrit. Vtina dodoriï expertiftimus intergerrnanicas Acadc mias omnesqftius herbas, necnon radv cis eius vfum,vti perfeipfa dumtaxat exiftun t, valeret cognofcere.artis, amp;fci cnriæ plus fatis pofsidcret, imo plus quam.

CE CCNTRACTVR. ty^. lt;}»amcms authores, ac ipfemct habub^ ^ntvnquam.- expenenua qmdemhoe floceri poteft,

Aiiitio Theophrafti fuper corredionem her.“ b£,Grradicis.

Certum eft virtutem huius herbæ rhaximajSCadmirabüe fore,puarumep ‘iiftantê a gradn Balfami. Quapropter ■nfoho Balfamü co magis quærenduni fft^ub herbæ BalfamoC hoe eil) herba gt;nBalfamüCideft)in fuu Balfamü eftre ducenda : quicQqj hoc nouit, clHccreqj Poteftjingenté ïn arcam's abfconditum ’^aturgthefaurüpofidetnnultoniaiorë, ^iJam ars tota fenbentö cónneat.Hanc ’n Balfamü reducendi modus, eftiftc. Putréfiât in aqua propria, fimi calorc P^ropti'mè claufa,uggillatacp, po ft ca fc pareturhumidu eius à putrefaëlo,ÓCite ^nputrefadu eft feparandu à fpcibus,in '‘ngularc corpus refoluüs.-tüc erit Bal* hnl3cgd^ob^sgrad^b. inhumido. Si rtnnvigintiduobus in putrefafto. Do. ‘^Putrefacti fecundu gradus, SChumi-‘’’æcundum quantitatem cofidcretur ’^adminiftratione poft primu proceft h ?

117 T H E 0 P H R A S T V S-fum.Aldus in eflentiafuapoteft afcdi-’ derc,fi præmilTum opus iteratum fuc* rit,cum additione rccenris herbæ. Pro-deft etiam poft cibum in potufiimtum' de radiée ponTsimum inteUigas. Elus correiftio eft,vt aliqua portio camiurn, vtpote librae quadrans acdpiatur, cui aquæ nucifmufeata: addatur vncia vna, macropipens aquæ 51. radias huiysm grandiufeulis fragmentis vnciæ. ij. car* nés minutifsimè concifæ, cum prædi-Ôis omnibus invafe p crop time claufx digerantur in aqua bulliente per fex horas deinceps humidum effundensre ferua,quod refiduum eft abqcc.Iurishu lus pro inorb(,pei fonarum,amp;necefsiW lis exigentia, nô plus, nccæquo minus admmiftrabis,hoc ipfe tu medice co* gnofcerc debes, vt purgare tutius, vd-li us, promt iufqj valeas.

Additiofecunda.

Audiuiftis antea radieem iftam quatuor curare morbos capitales , amp;hcr* bam eins longæ vitæ conferuatiuaffl cftè,quînam iftïs ad maiora pro^edié* dum fit vltenus auditc.Baliàmi EUebo ri nigri vnciæ, Baliàmi naturalis feru-pulus.vaddatur,ambotÿ fimul ita per* mifeeantur,

DE C 0 N T R A C T V Rgt; 118 WtfceîtuTjVtm ïllis vnitas, nullaq? diuer fitas appareat.Raüohuius eft, quia Bal fimium naturam habet Ellebon , quod ad confemationem, amp;non laxadonein attinct. Eftnam(^Balfamum naturale, medicina praefçruans ab aftrorum infelt; ^ionibus omnibus,à Pleuritide,amp;^ Pe* ftc.Nonfolum terreftrium infirmitatu, ^ed carum etia, quac per aerros,amp; coele-ftesinfluxus oriuntur, cft habenda ra-lio.-contra quos Balfamum aequalcm gradum obrinet,præ cæteris.

Ciutituor morborum cdpitalium perfcHa turn.

Si comitialis morb. curari poteft pujgt; §ationibus,ifta radix idomne præfta* bit, quod ad eius curam neceuarium Eerit, Vegetabilia quædam Epilepfia, ’Haldennam, amp;nbsp;alia membrorum con 'lulfionê expurgant:nam ad vnüquod-9uc morbi genus, quodlibet etiam fuse pWgationisgenus reperitur,vt hiede bUeboro; vern purgatio nó eft cura per *®lt;ïla,nec fufficiens:progredicndum eft piteous. Licet ventus(aquam exiftimo *'§endum)igncmextinguat, ibi rema* I'^ntadhuc carbones.

mde colligendum eft poft debits pur^ 8«ionem,vtfupradi(ftum cft,fadam.

«9 THEOPHRASTVS.

Epilcpfiæ curam fubfequi deberc, qua: in arcano fpiritus vitnoli labet : eo qui-dem ordine feruato iuuenes,at(p fcnes curari potcrunt. Hic tarnen animaduet tendum eft medico,purgationum,amp; ef fentiarum ordinem.ex pharmacentices arte minime,fed exratione rerum pen* dere,que dofim,amp; ipfam adminiftratia nem in omnibus indicat.

Exdliolibro Pardcelß radias huius exalUtio.

In his morbis,quod etiam experien-tia mihi comprobatum eft,fuaderem,vt abiftaradicerecentifsima tota humidi tas,amp; oleum per vinifpiritum extrahe-retur deinceps fpiritus illc feparate tur , vt radicis erfentia fola maneret abf^ mixtura,pcroptime^ dulcificatc tur.Talis eft inter hâc effentiam, Ôiî prac miftbsproceflus differentia, quad pa-turn,aut nihil phlegmatis,aut humons in ca,fed corporis epileptici plurimum exiftat. QirapropterhocproceiTuta-tias agetur,cum hadenus melior put/ gatio non emerfait in lucem, nee pote riorcura. Multoq? melior adhuc eua' det,ft viftus quercinus,pyrethrum S^ peoniæiemen addita fuerintin eius ei ttadiionet lievtiftorum etiaipiritusme dicinaks

DE CONTRACTVRVO ^lonales accedant/enioncp radîd Elle ®oriincorporêtur,acfîmul adminiftrê-drommapro difcretionc. Hocetiam I •lotandum eft, medidnam hanc foas o^ i perationes non itarepente,ficuti folcnt al’«,demonftfare,fed paulatim, amp;nbsp;fuc-fcfsiuè,fecundum perfonarumjinfirmi^ taris,regfminiSjôé aliarum commo dita^ tum proprietates..

DfPo^rfgrrf.

Podagre cura potifsima eft, vt ipla curctur, Ôd non aliud; quod fie intclligi fupio. Humoriftç purgant humores,ac lîtinon funt infînnitas.Humof, authu* mores,Podagra,vel Podagrica,no ma-« gis qua’m album, ÔC nigrum conuemut: quamobrem inutiliter purgant, amp;nbsp;non abfepdetrimento. Morbus ipfe curandus venir,cui nome eft, Podagi-a,SC no humores. Non alia cura videtur bare, quàm fi loco Pétri curaretur loannes: videte quæfo quç nam fit ifta curandi ratio.Eft igitur fummoperè notandum mdicemhancPodagramfblam purga* m,medicinamcpforePodagræ,nec lo-mmiftius,verumetiam fpederumeius quocquotfunt eftvera purgatio:poft quam

tll THEOPHRASTVS quam tuto progredcris ad curam bec ab cfTcntia fpedheata vitrioli, tartan: talemedicamêtum pénétrât omniam£ bra,vfcp ad fuu terminü:tuto igitur huic fideadhibere potes,qu5uis iftudhurno riftaenon inteUigât.Dequibus Ouid.;^ dcPon,ridens eos ita cednit,

Soluerenodofam,tiefiit medicina Poda^ram. De GMtta,vel Hemiplexia.

Eademratione Paralyfis ad terminu vfcp purgari debet,quem ab ipfa natura,medteorum folamagiftra difcere te oportebit.Quum id perfeceris, accipe animamab dfe animato fecudum etus defcriptionem: eo quodremanet vnga tur tota corporis paralytica pars:etfi eu ris auellatur,no eft quod cures.- progrès dere donee patiens très gradus calidita tis in ea partefentiat. Poftmodum effe animato coniunóro(ficutin experto lu minereperitur vngendum ernvftp ad terminum ter tij gradus mobilitatis. Ab June ad cura progredere per feuermis naturaIibus,confortatiuis,SCcalefadio nibusvtendum erit.Hacvia poteris ad finem curæ perfeeflifsimæ cuiufuis mot biparalytid peruenire.

DeUjdrefiß,

InHidropitt

DE C 0 N T RA C T V R. Ui In Hydro pifi proccirus hic obferuan dus eft,vt aquae pnus quicquid eft fo* pcrfluG euacuctur,ö(f poftquam EUebo fo purgatu fuent aait ex proceflu, vent* endumeftadcurammam euacuatio cu ia non eft,fed expulfio fuperfluitatis ta Ium. cura dicitur,vbi morbus non redie nt,vtfequitur.Memmeris tindurg mar tis j hatc fola poteft idip firm efficcre: quam te lumen expertum^ôd alia quae-dam cxtraheredocebit,ad curam mam occenentifsima,quartum exficcationia gradu excedêtia.’quod infra hosgradus «ucritmedicamêtum, hocloco minime curare poteft. Huiufoodi prarparatio* nes ab Alchimia,non à decodionib,arils Pharmaceuticcspetcdelunt.InMar icgradus ifle multiplex rcp.eritur.abeo 9uipót igitur, amp;quot;nbsp;habet extra hi to : per cuius eifentias efficies, vt hydropicus inhunemorbumde cæteronô incidat.

De mortbut (encurrentthut.

Superius diximus huiufeemodi morbos, alios plurimos comitari,quód nul-Iü(vt aiüt)infortuniö folü efie videatur, Q.uu ergo dolores dentiu, colli, amiü, ''d humerorü irruperint» dida radicc

tn TH EO P H RA 5 T V^ purgandû cft,poftmodn tindura Map tis vrendû,qtiæ peccantecohibet mate nam ne augeatur, eô quôd ifta marena præmitnt huinfmodt figna peins quid aügmêto fui fucccfllnS ihdicâtia.Taies pnrganoncs annnchcri debêt.eft enint laxarinû annnale, quû incremeturn ah-qnod item pullulate cnpïpquâdoq; fe' cundiïlunâ,aliquâdo fecunduni folcm, au t fign a. Hæ c igi fur p urga tia n 5 in tel* Ugitar ex annojô'y.dierumjfcd ab incrc ( mento paroxi/rni.Qiramobrê efi quod ) renoues, SCprefcru es corpora nhduris ex Marre trap's, vri medicina docef, myßeriaqp naturæ poRuIann

Trapus Thcophrajli de Porop.

Ad omnes aperitiones interms^Ô^ ex' terms,vein cute Poroß cofertmaximè ad cxpuKionê eorü, quæperporos eua 1 cu^ri debet,8d ad putridarS carniüèval neribus eieéHonem, Getta forinfecus vticoralia rolent,phantarmata( quad efi exceUentifsimum fpeefira produ' centiapcllit,quibusfpiritus vtdere,quc que horratdaümt audire fe falfo bomi , nes imaginanautur . Morborum gc'

nus /

i DE ELLEBORO. 124 unshoe ex fui natura patientes ad fui

1 ‘pfotumtrucidationem cogit,ab inteb ! tóu fano trahit in dementiam, vana* | 9^0 deliria : fummatim eorum qux di-Öa funt in hominibus effe nihil poteft, 9uod ifta no eq ciat,hinc vniuerialis ho ®inum medicina dici,non immerito poteft. Sapor,atque fpiritus perforata kontra vermes edi tav eh ernes, vt illos ’’lox abigat.Nulla repcritur herba,quç

1 Pofsitperpræparationes altiusinvul* 1 ’’erum adduci curam, ac ifta .• nullum^ •’’tdicamentum in receptis omnibus, 4yod prater detrimentum, ÖC accideri ’hquauis,ita perfediè curet,ac Perfo* ’atadorct imp ofsibile melius ad vuine* ’'ïniedicamentum inueniri pervniuer film Orbem.omnia quæ fcripta fuerût ’'nquaminhuiuimodi curis exccllit.

' ^er^rattcuu contra Phantaßam.

Secundum curium cœleftium carpi °fbct contra Phantafias, vt influentiac montra fpiritus potêtiores exiftant,po* ^“simum, fub Marte, loue, ÔC Venerci ’•’’mLunavero nullomodo, fed con* *’^’pfam,necpoft meridiem,no(ftu ml ’^’•MCubortum Solis in aurora. Me*

n? THEÓPHRASTVS hor eft illa quæ penes alios flores opri' mos crcuerir,autinterillos:quantoal-tior,Slt;: florib. onufta magis, tantó præ'' ftantior, dC eo tempore maxime,quo flores in fummo fuo gradufucrint. Df berequt eft per fe,cótinuatè geftari fub pileo vel in pf Ororejnanibus, amp;nbsp;olfie^ ri fæpius, nodu lub puluinar poni, do' lïius ea proftemi, parietibus eius app? j df,6Cc.Q.uemuis mcdicSidmerito pó-derare foret æquum, in banc herbatn j Deurn arcanum in cl ufilTe maximum, ( quoad fpiritus, amp;nbsp;Phantafmata,qu3S ■ nonnunquam homines in deiperatiO' j nem inducunt.

CotrdVermet

Nulla huius correóïione contra ver . ines eft opus:nam vt â Deo creata fuit, hochabet.Subfignoquo lignafcindi, f odiœ foletargilla, ne vennes poftmo dum nis innafcantur,cai penda eft. Vul neribus in quibus vermes orti funt,pi'O. pter inualida medicamenta,qua: tonfo res SCbalneatores applicate, his^ de' prauare magis quant curare fol ent, eft fuperponenda. Aeftate plerunc^ dieb canicularibus per putrcfadionêidna' lurali-

U6 DE E L L’t B O R 0.

türalitcr acdditjnon niG præ median^ defedu. Hyeme quoep vidi vennes in ! vulnenbus, vilu percepribiliter nafci,, per tres feptimanas continua«, vtmagt; nevefperi^ fingulis vicibus, quantum bona manus capere pofTet extraheren tun cuius caufa fuit vulnerum ligamen tis,amp;pannis fuperfluisnociua fuffoca tio:tales vermes perforata funtexpek lcndi,pcreius applicatiönem, amp;nbsp;à vul i neribus decider. Si verô vennes in cor I porenatifint vmbilico fuperponatur.

Obferuandum eft tarnen aliquos vern mes reperiri qui non oriuntur ex putre fec^bone, tales etiam perforata non pel btSed in cafeis,in carnibus, amp;nbsp;in huma mseorporibus orti, porofafuper cute pofita, vel vmbilicum intcreunt, po ik 1 modum leui purgatione debent eua-

^“aft Omniü enim contra vernies pef t ymum, Ä^vahdifsimum remedium eft

^ Hyperf cone.

9^ Pcrßfitxcompofltio prouttlntribut.

'|dXaltatio Porofæ maxima fubtilik J^hniaqj pro curadis vulneribus eft, ) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vt ex eius femine fiat oleum, cui re

^mntliinaj pondus addatur aequaie,

«7 THEOPHRÄSTVS quitus Sd vinum rubeum optimum af* fundatur, amp;nbsp;fimul buUiant per horaffl vnam,deinceps olei recenris obuarum, quantum illorum fuerit medietas adda tur,et iterum vt prins per hora bulliant, turn demum adiungatur bona florum perforatg quanti tas,ac vinum vtantca, ruriusper^.horas bulliant donee vind totum fuerit abiumptum, bina^ tantS olca,cum terebinthina floribusque ma neant.Poftmoduin Sole digeratur co^ pofitum hoe per menfem:euiusvfum proceffus eius indicabit

Additiofu^er compoßtionem olei Hy^e-rieonis'

AVgentur eius exaltationis amp;f eure gradus,per correctionc hoe mo* do, cum addifi flores centauren. mafliXjthus, myrrha, mumia, præpara^ ta^ fuerint,vtlupra.Notandum etiam, quG terebinthina deftillata floribusab funditur,amp;per menfem in Sole digeri-tur, poflmodum cum feminibus etiam per mcnfcm,amp;iterum additur terebim thinælotæ, quantu eft præcedentis to-tius medietas, amp;rurfus in Sole digeri^ tur vtprius, ad omnia graduata vulne-ra

DE E L L E B 0 R O. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ttr

| ïa pfobarilsimum fit medicamentum, ‘ nullos dolores poft conclufionem re* linquens, connectens abfque futuris, contradiones membrorum,amp;impôts nsm aucrtens:vbi vulnera,vel funt, aut ‘flèpoflent in iftorum aliquod accidê* num prona. Nonnunqua etiam impin* gunt vulnera fub afpe(ftu,vel figno ma* k difpofito, qua: tametfi parua fuerint, mortem inducere poflunt, per fe tamê, ] aut refpectu loei vclmêbri cui fuerint 1 ülata,periculofa nó funnbalfamo quod ftquiturjCuraripotcrüt.Accipe olei 1a-terini quantu voies, huic florum quos diximus bonam addes quantitatem, Ód mSoledigeri permittes,vtfcrmèficc3 ''ideatur,deinde plus florS addito, rur* fus per 6 dies digérât, proceflum hune ftpties rcpetendo Balfamum efficies.

1 ^nodimmaturaemortipræuenirepotc fitinvulneribus.

Patio uulnerdtorum.

KSt etiam potio quidam inftar Bal* fami fada, quæ pota,pr3e cæteris vulncrum medicamétis optimum, ^utemedium ad profundifsimos idus, . ^dam q capitaha membra l^fdTent,qua

* 3

H^ THEOPHRASTVS j le nondum vifum fuif, nee clfe potent mcliusxuius confeAo tab's eft.

R.olei de femme Porofæ libræ qua/ drantem,cuiflores eûifdcimponerdige j rantur ad Solern, vti cômunitcr fien co Ïueuïcficcum itérafloribus implcatur. hoc repetendum erit aliquot vicibus, quofæpius eo mcbus, amp;poftmodûbf batur vtmorts cft,cum alqs vulnerûpo tionibus quibufcuncp;quodhæcpotïo , no adimpleuerit, nuUo abb medicamé/ 1 to curabitur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

ProcejfusinufuBiilfdmi,aJuuIncrii.

BAKamum calïdum guttatïm infun dendum cftin vulnera,quæ poftea fib's de panno b'neo tracftis cooper nantur, nec permutantur qum fempet coBal/amo ftnthumentia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Potionis uulncratorum ufm.

Singulis diebusmanc,fubmcridieni, (Scvelpcri bibat vulncratus- codearia duo {5otionisiftius. Cum deeem coclearïbus optïmi aini mifeeâtur cO' clear vnumpræduftæ potionis, de quo inixto quabbet vice duo codeana pie/ na bibaf,boccft quolibet die codeana I fcx^in cutx bnem v/que Recepta quæ ,

DE E L L E B 0 R O. 1^0 J’pofuîmus omnia,BaUamt tale virtutc habenf,vt viuêtia corpora minimè cor-fumpijVel in cis viens aliquod, apoftc-gt;na,vlceratio,fiue tale quid oriri finant. Aliam docebo vos graduationem.

Adprimum cornpofitum accedatthe^ naca.vel Mithridaticum (cledum,cum slijs diaphoreticis, amp;nbsp;digcrantur ad Sc» lem,vel in tempcrato calore,poftmodü adminiftretur potus hic pro difcretio-nqfecundum perfonam, amp;conftitutio nem,quôdperitiæ relinquo medici.

Poteft etiam ab herba floribusep per balneum maris aqua deftillari, his quae de Perforata didla funt, vtilis in addB bone,fed no vfque adeo effieax-in illis tarnen que minorem curam admittunt, potcrit intrinfecus, vel extrinfecus ad-miniftrari.Conclufiuè, curat Balfamum iftud crurium fracturas, ofsium contii-fioneSjamp;quaefanguinem congé* latumhabcnt perfedif fimc.

FINIS.

» 4

^fl TH Eo PHRA s TF Ï

AD DECTORES.

CV«t b« libellis poMntur Auri fm^urt, oldi neenon eius poculenti fucci defcriptiones, «^ fam eH amp;quot;nbsp;ahorum, ut Ceralij, BdlfiimijAnti' won^ySalisé^ philofophorum tiniluriu/ecundi piitquot; te libri Chirurgie nugui fcriptits à Pirdeelzo gerwi-nice, breuiter^ latinè redditas ineÇ feruatd opinio-nis,çj'fententiæ author is integritate^hic addere. Quod ad contraduras maximè conueniant,c^ «morbos capitales, de quorum curls hoc loco pro nuiori parte dij/eratur.

Etiam ut aideant leflores optmi quant impie quidam Leo SuauiusDoilorParifienfis,inuidiäfola,nid laq; ratione mottts in me propter illas inuehat,Apolo ^iam contra liuorem m fcholijs eius in libres quatuor Paracdfi de uita longa feriptis, poßtam, er Eaphf imprejßam leganttquibusex oppoßto comparatis,ue‘ ritas er mendaeium in lucem erumpant- Si quid ad-bue uirus habeat, quod in hanc no flram Paracelft Ü-beiïorum traduilionem euomere queat,eilibt-rum eR addere,non minus quant re-flieremihLValeto.

Dl

TINCTVRAE, f3X De tinäura Solü id e^ Auri.

Extrada tindura Soli's,corpus eius remanet album,rindura vero pura eft, QC feparatur ab impure, id eft à foo corpore; quæfeparano ncceffaria fft.Tindura debet clarificari vel exalta win fuo gradu, qi/i duplatur quinquies ’nbis,xxüij,altius non progreditur:t3c poteftadminiftrari quibufuis ad reno-vationem fanguinisin priftinumftatu, w dicetur in adminiftratione.

Extraého tain est.

COrpus corrumpendum eft dénatura ftia metaUica maUeationecp per aquam Salis,demum refiden-tia debet ab lui per aquam dulccm’poft modum extrahitur tindura per fpiri-tum vini.Poftremo eleuatur à tindura, tunemanet in fundo.

Vfits adminißratienii eU.

HVius dragmam vnam cum vnda vna theriacg venetp mixtam dabis ieiuno ftomacho , qualibet vice •ftupulumvnum. pofteacoopcriatur j ® Icdo patiens Öi fudet ; continuetur '^.velu.dicbus.

1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« 5

l^j THEOPHRÄSTVS t^etiam in Cor allo tinilura per quant excellent ad purgandumfanguinem.

COrpus eius teratur fobriUterinal'' cool,amp; extrahatur eius nnduraß cut ex auto per fpintum vini, ß* mulcp dccies fexies afcendanr^poftmO' dum feparentur per deftiUanonemU' fcenfio fieri debet igne prorfus nudo, deinceps in balneo Mariæ ieparari de* bet liquor fexies, amp;iterum fuper feces retfei, hoc oleum admimftreturcuma-qua thcriacali,ncmpe fcrupulum vnuffl olei cum ciufdem aquæ dragmavna.

Aqua theriacalis fit cum vnerjs quin* que fpiritus vini, theriaeæ duabusvn-cijs cum dimidia,mirrhæ romane vncia vna dragmis^ duabus, croci orientalis dragmis duabus,mifceantur omnia,degt; ßiUentur^ fimul ÔC femel,adminiftren* tureaficutididfum cfi.

DoJit adminißrationif eSl.

VT eius vncia vnadragmaecp dux cum decern vncifs aquæ cicorex, vel gamandreæ mifceantur, 8ie' ius mixti dcntur dragmæ duæ,manc Si fero : ieiunet poftmodum xgaqtiiacf pou

TINCTVRAE. »34 I poftfumptionemhoris Ô^totidcm poft toenam ;continuetur hoc fcx vel fep te diebus;dentur eriam aquae deftillatg ex furno terra’, vel cicorea fimilibus^*

Tmäura Balfami.

REci'pe bal fa mi vnciam fcmis,amp; fp’ ritus vint vncias vigintijponantur fimul in pellicanü vel duplex vas, ^circulentuiinSolepcri-nenfemjquo , falt;ï^o permittit fedeftillari, fimul cum ^Piritu, per alembicum, qua’ deftiilatio indior eft quam per retortam hoclo^ fO) ficmanet hæcmixturafimulin --na tompofitione: cui addes vnciam ferais slteriusbalfami, claufumep digeri per* 'Tuttaturvr cumalijs permifceriqueat, ®t perficiatur quod exit ex fuo corpo-•■t^nam quicquid gtaduari debet, fuam I ^ubftantiam invnum corpus terminet ' °portet Et cum hoe vt fiipra volatile fa tbim fuerit,add3tur iterurn vncia ferais ^Itfrius balfami,quod exaltabis vt pri’, ^^ ad duas vncias addendo graduan-P°^- Hæc eft balfami præparatio potif ‘quot;‘a, quæ renouât curatep quicquid a-“^præpaj-ariones non poffuntconfer-

#3$ THEOPHRASTVS «atioftis gratta fuæ virtutem hanc cccli* tus acquifiuit fupra cætera quæ^.

Adminißratio efi.

VT ex ifto perfc præparato Haifa* mo des adj pondus quinque gra-norum hordei, cum albo veteris vino bis in die,tarn diu donee vifum fuc tit fanguincm emendatum cfle.

Antuitonij tinäura-

COmpertum eft in hoc mundo nil aurum purgare melius, quam anti monium, quapropter amp;inhomi* ne ft pracparetur in potû idem præfta* re poterit,ac melius, Nee eft quod mi* rentur literati tantum,prgceptorem no ftrum comparationem hane facere.Di* fcant prius Anathomiam créature ma* gne primæqûe cum vltima cognofc ere compararcep priufquam iudicent. Vc* luti fol inter ftellas, 8d aurum iter metal* Ia,non alias inter animalia homo priua* turn obtinct: cuius perfeeftionis caufa metaphifice conucniunt hæc omnia ß mul in vnum. Sicut igitur AntimoniS aurum penitus mundat,aliacp metaUa confumiqira homme ca ratione quant diximus repurgat abfep exoneration«

T Î N C T V R AE, 1^6

1 *®'gt; fed pur^tione radical!, qua fpin-l *'^îliteromnefuperfluum eradicanhoc ^ftexceUêtifsimumarchanû, cuiusftru ^ura tails eft.Redpe antimonîj optimi *ß alcool fadli, quo d reuerberabis in re* '’frberatonobene clàufo per menfem, ^co fiet volatile,primo album,deinde flauum, poftremo rubeum aut croceû, ^fuc,quod extrahes de effe fuo ex lilli perfpiritum vini/i c vt fupernatet vigin ^•digitiSjamp;permitte fie donee colctur 1 benc elaufum, vt fcis.-hæc eftaltifsima ptæparatio ltlig,quæ hominem radies ^us purgat intus extra.

Admiiuiiratio eius e^, VT in dolium vini recentisinfeptê bn vcl odobri, femper ad viginti menfuras iftius tindturæ ponatur vncia femis,ôlt;l fimul digeri punficariep , permittantur ambo,de vino bibant pa-( lientes ad tres vel quatuor feptimanas, aut diutius,ante omnes alios hauftus,

TinciuraaSalif philofophorum, REcipe falls auri,falls ^ntlmonq/a^ lis melilTac, ana vnciam femls,falls communis purl petrofique vncias •

®'^o,mifce funuL £lt; fuper buftum pa-

»37 THEOPHRASTVS ms ftratû edatur ïeiuno ftemacho. Ne mi'reris quod hic ponamus Sal aun,SaI antimoni),quæ falia vulgarianon font, fed philofophica:poftquam fciueris ea quæ fore te couenit in hac arte, non wi raberis amphus.

Aliud Salphilofiphicum.

Ecipc fall's Gamandreæ^alis cicO' reæ,fâlïsvaleriang ana vnciâvnam, ^fall's abfinthq vnciam femis, fall's vi öioh' dragmam vnam, communis falls puri pctrofiep libram vnam,mifce fiinul,amp; edatur vtfupe-rius.

FINIS.

I B A s I L E AE, r^^ PETRVM PERNAM, Ann© M. D. LXYIII«

#

if